Professional Documents
Culture Documents
Spis treci
Rozdzia 1. Co wyrnia Jezusa? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdzia 2. Bg, oszust czy szaleniec? 2.1. Czy by kamc? . . . . . . . . . . 2.2. Czy by szalecem? . . . . . . . . . 2.3. Czy by Bogiem? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 13 14 15 17 19 23 26 27 29 33 39 43 49 49 50 51 51 52 52 55 55 57 57 58 61 65
Rozdzia 3. Co na to nauka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdzia 4. Czy rda biblijne s wiarygodne? 4.1. Test bibliograczny . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Test dowodw wewntrznych . . . . . . . . . . 4.3. Test dowodw zewntrznych . . . . . . . . . . Rozdzia 5. Kto oddaby ycie za kamstwo?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia 6. Na co komu martwy mesjasz? . . . . . . . . . . . . . . . Rozdzia 7. Syszelicie, co przytrao si Szawowi? Rozdzia 8. O zmartwychwstaniu 8.1. Pogrzeb Jezusa . . . . . . . . 8.2. Pusty grb . . . . . . . . . . . 8.3. Nie ten grb? . . . . . . . . . 8.4. Teoria omdlenia . . . . . . . . 8.5. Skradzione ciao? . . . . . . . 8.6. Dowody zmartwychwstania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia 9. Niech si ujawni prawdziwy Mesjasz 9.1. Adres w historii . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.2. Trzydzieci sztuk srebra . . . . . . . . . . . . . 9.3. Sprzeciw: spenienie proroctw byo przypadkowe 9.4. Inny zarzut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia 10. Czy jest jaka inna droga? . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdzia 11. On odmieni moje ycie . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia 1
Co wyrnia Jezusa?
Niedawno rozmawiaem z grup ludzi w Los Angeles. Zapytaem ich: Kim, waszym zdaniem, jest Jezus Chrystus?. W odpowiedzi usyszaem, e by wielkim przywdc religijnym. Zgadzam si z tym. Owszem, Jezus Chrystus by wielkim przywdc religijnym. Jestem jednak przekonany, e nie tylko. Od wiekw dziel nas spory zwizane z pytaniem: Kim jest Jezus? Dlaczego jedna osoba wywouje takie kontrowersje? Dlaczego wanie Jego imi, w wikszym stopniu ni imiona innych religijnych przywdcw, wywouje tyle emocji? Czemu jest tak, e mona rozmawia o Bogu i nikt si nie denerwuje, lecz jak tylko wypowiedziane zostaje imi Jezusa, ludzie czsto chc zakoczy rozmow? Albo przyjmuj postaw obronn. Jadc w Londynie takswk powiedziaem co o Jezusie, na co takswkarz natychmiast odpar: Nie lubi dyskutowa o religii, a ju zwaszcza o Jezusie. Czym Jezus rni si od innych przywdcw religijnych? Dlaczego ludzie nie obraaj si syszc imiona Buddy, Mahometa czy Konfucjusza? Powd jest taki, e ci inni, w przeciwiestwie do Jezusa, nie uwaali si za Boga. To wanie odrnia Go od innych zaoycieli wielkich religii. Ci, ktrzy znali Jezusa, szybko przekonywali si, e wygasza On na swj temat zdumiewajce opinie. Jasne stawao si, e wedug Jego wasnych sw by kim wicej ni tylko prorokiem i nauczycielem. Jest oczywiste, e zgasza pretensje do boskoci. Przedstawia siebie jako jedyn drog prowadzc do Boga, jako jedyne rdo odpuszczenia grzechw, jako jedyny sposb osignicia zbawienia. Wielu ludziom przeszkadza ta wyczno, czuj si ni zbyt ograniczeni, aby chcieli Mu zaufa. Nie chodzi jednak o to, co chcemy myle lub w co wierzy, lecz raczej o to, za kogo podawa si Jezus. Co mwi nam na ten temat Nowy Testament? Czsto syszymy wyraenie bosko Chrystusa, ktre implikuje, e Jezus jest Bogiem. A.H. Strong w swojej Systematic Theology (Teologia systematyczna) deniuje Boga jako nieskoczonego i doskonaego ducha, ktry jest rdem, oparciem i kocem wszystkiego [A.H. Strong, Systematic Theology, Judson Press, Philadelphia 1907, t. 1, s. 52.]. Powysza denicja Boga zadowoliaby wszystkich teistw, w tym muzumanw i ydw. Teizm uczy, e Bg jest osobowy i e zaplanowa On i stworzy wszechwiat, ktry nadal kontroluje i ktrym wada. Teizm chrzecijaski do podanej denicji dodaje jeszcze: i ktry wcieli si w osob Jezusa z Nazaretu. Jezus Chrystus to waciwie imi i tytu jednoczenie. Imi Jezus powstao z greckiej formy hebrajskiego imienia Jeszua lub Jehoszua, co oznacza Jahwe jest zbawieniem lub Pan zbawia. Tytu Chrystus pochodzi od
Josh McDowell
greckiego odpowiednika sowa Mesjasz (po hebrajsku masziah), ktre znaczy pomazany, namaszczony. Z tytuem tym wi si dwa stanowiska: krla i kapana. Ten tytu armuje Jezusa jako oczekiwanego krla i kapana z proroctw Starego Testamentu. Ta armacja jest jednym z najistotniejszych punktw pozwalajcych odpowiednio zrozumie Jezusa i chrzecijastwo. Nowy Testament wyranie przedstawia Chrystusa jako Boga. Imiona, ktrych uywa si w Nowym Testamencie w odniesieniu do Chrystusa, s tego rodzaju, e mogyby one by zastosowane tylko do kogo, kto jest Bogiem. Na przykad Jezus zostaje nazwany Bogiem we fragmencie: oczekujc bogosawionej nadziei i objawienia si chway wielkiego Boga i Zbawiciela naszego, Jezusa Chrystusa (Tt 2,13 [Wszystkie cytaty z Pisma witego zaczerpnito z Biblii Tysiclecia (wyd. trzecie poprawione), Wydawnictwo Pallottinum, PoznaWarszawa 1982.]; por. J 1,1; Hbr 1,8; Rz 9,5; 1 J 5,2021). Pismo wite przypisuje Mu cechy, ktre waciwe s tylko Bogu. Jezus przedstawiany jest jako rdo ycia (por. J 1,4; 14,6); wszechobecny (por. Mt 28,20; 18,20); wszystkowiedzcy (por. J 4,1618; 6,64; Mt 17,2227); wszechmocny (por. Ap 1,8; k 4,3955; 7,1415; Mt 8,2627) oraz wieczny (por. 1 J 5,1112.20; J 1,4). Jezus odbiera honory i cze oddawan tylko Bogu. W konfrontacji z Szatanem Jezus powiedzia: Jest bowiem napisane: Panu, Bogu swemu, bdziesz oddawa pokon i Jemu samemu suy bdziesz (Mt 4,10). A jednoczenie Jezus odbiera cze bosk (por. Mt 14,33; 28,9), a czasem da nawet, aby takow Mu oddawano (por. J 5,23; take Hbr 1,6; Ap 5,814). Wikszo uczniw Jezusa bya pobonymi ydami, ktrzy wierzyli w jedynego prawdziwego Boga. Byli na wskro monoteistyczni, a jednak uznali Go za wcielenie Boga. w. Pawe, ze wzgldu na swoje gruntowne rabiniczne wyksztacenie, powinien by jeszcze mniej skonny do przypisywania Jezusowi boskoci, do oddawania czci czowiekowi z Nazaretu i nazywania Go Panem. Ale Pawe tak wanie czyni. Uzna Baranka Boego (Jezusa) za Boga mwic: Uwaajcie na samych siebie i na cae stado, w ktrym Duch wity ustanowi was biskupami, abycie kierowali Kocioem Boga, ktry On naby wasn krwi (Dz 20,28). Gdy Chrystus zapyta Piotra kim, wedug niego, jest, ten wyzna: Ty jeste Mesjasz, Syn Boga ywego (Mt 16,16). Jezus nie zdementowa powyszego stwierdzenia, lecz uzna jego wano i poda rdo: Bogosawiony jeste, Szymonie, synu Jony. Albowiem nie objawiy ci tego ciao i krew, lecz Ojciec mj, ktry jest w niebie (Mt 16,17). Marta, bliska znajoma Jezusa, zwrcia si do Niego: Ja mocno wierz, e Ty jest Mesjasz, Syn Boy (J 11,27). Jest jeszcze Natanael, ktry uwaa, e nic dobrego nie moe wyj z Nazaretu, a ktry uzna, i Jezus jest Synem Boym, Ty jeste Krlem Izraela (J 1,49). Gdy kamienowano Szczepana, on modli si: Panie Jezu, przyjmij ducha mego! (Dz 7,59). Autor Listu do Hebrajczykw nazwa Chrystusa Bogiem piszc: Do Syna za: Tron Twj, Boe, na wieki wiekw (Hbr 1,8). Jan Chrzciciel zapowiedzia nadejcie Jezusa mwic: i Duch wity zstpi na Niego, w postaci cielesnej niby gobica, a z nieba odezwa si gos: Ty jest mj Syn umiowany, w Tobie mam upodobanie (k 3,22).
Wolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
Mamy jeszcze wyznanie Tomasza, zwanego Niewiernym. Powiedzia: Nie uwierz, jeeli nie wo palca w miejsce gwodzi. Identykuj si z Tomaszem. Powiedzia on: Suchajcie, przecie nie codziennie kto wstaje z martwych lub uwaa si za wcielenie Boga. Musz mie jaki dowd. Osiem dni pniej, po tym jak Tomasz podzieli si swoimi wtpliwociami z innymi uczniami, Jezus przyszed mimo drzwi zamknitych, stan porodku i rzek: Pokj wam!. Nastpnie rzek do Tomasza: Podnie tutaj swj palec i zobacz moje rce. Podnie rk i w [j] do mego boku, i nie bd niedowiarkiem, lecz wierzcym!. Tomasz Mu odpowiedzia: Pan mj i Bg mj!. Powiedzia mu Jezus: Uwierzye dlatego, poniewa Mnie ujrzae? Bogosawieni, ktrzy nie widzieli, a uwierzyli (J 20,2629). Jezus przyj uznanie w Nim Boga przez Tomasza. Skarci go za brak wiary, nie za cze, ktr Mu odda. W tym miejscu mog pojawi si gosy krytyczne twierdzce, e wszystkie powysze cytaty nie pochodz od samego Chrystusa, lecz od innych, ktrzy si o Nim wypowiadali. Zwykle pada argument, e wspczeni Chrystusowi nie rozumieli Go w takim samym stopniu, w jakim dzisiaj my Go nie rozumiemy. Innymi sowy, Jezus tak naprawd nigdy nie twierdzi, e jest Bogiem. No c, ja jednak myl, e twierdzi. Jestem te przekonany, e bosko Chrystusa mona wywie bezporednio ze stronic Nowego Testamentu. Odniesie mona tam znale niezwykle duo i s one jednoznaczne. Pewien businessman, ktry analizowa Pismo wite chcc sprawdzi, czy rzeczywicie Chrystus twierdzi, e jest Bogiem, powiedzia: Jeli kto przeczyta Nowy Testament i nie dojdzie do wniosku, e Jezus uwaa si za Boga, musi by tak lepy jak czowiek, ktry stoi na dworze w pogodny dzie i mwi, e nie widzi soca. W Ewangelii wedug w. Jana opisana jest konfrontacja Jezusa z grup ydw. Wywoana ona zostaa uzdrowieniem przez Jezusa chromego podczas szabatu. Jezus kaza mu wzi swoje oe i chodzi. I dlatego ydzi przeladowali Jezusa, e to uczyni w szabat. Lecz Jezus im odpowiedzia: Ojciec mj dziaa a do tej chwili i Ja dziaam. Dlatego wic usiowali ydzi tym bardziej Go zabi, bo nie tylko nie zachowywa szabatu, ale nadto Boga nazywa swoim Ojcem, czynic si rwnym Bogu (J 5,1618). Moecie powiedzie: Suchaj Josh, ja te mog mwi Ojciec mj dziaa a do tej chwili i ja dziaam. I co z tego? Niczego to nie dowodzi. Za kadym razem gdy badamy jaki dokument, musimy wzi pod uwag jzyk, kontekst kulturowy, a zwaszcza adresata badanych wypowiedzi. W tym przypadku mamy do czynienia z kultur ydowsk, a adresatami s ydowscy przywdcy religijni. Zobaczmy jak ydzi rozumieli sowa Jezusa 2000 lat temu w kontekcie kultury ydowskiej. Dlatego wic usiowali ydzi tym bardziej Go zabi, bo nie tylko nie zachowywa szabatu, ale nadto Boga nazywa swoim Ojcem, czynic si rwnym Bogu (J 5,18). Dlaczego przedsiwzili a tak drastyczne rodki? Spowodowane to byo tym, i Jezus powiedzia mj Ojciec, a nie nasz Ojciec, po czym doda dziaa a do tej chwili i Ja dziaam. Uycie przez Jezusa tych dwch zwrotw oznaczao, e stawia si na rwni z Bogiem, na jednym poziomie z Jego dziaaniami. ydzi nie uywali okrelenia mj
www.korespondent.pl Wolnorynkowy punkt widzenia
Josh McDowell
Ojciec w stosunku do Boga. A jeli ju, to dodaliby w niebie. Jezus jednak tego nie zrobi. Nazywajc Boga swoim Ojcem Jezus okrela siebie w sposb dla ydw jednoznaczny. Sugerowa take, e podczas gdy Bg dziaa, On, Jego Syn, rwnie dziaa. I znw tym samym sugerowa ydom, e jest Synem Boym. W konsekwencji tych owiadcze nienawi ydw do Niego wzrosa. Mimo i na pocztku chodzio im tylko o ukaranie Go, z czasem zaczli dy do Jego mierci. Jezus nie tylko twierdzi, e jest rwny Bogu, Jego Ojcu, zapewnia take, e On i Ojciec to jedno. Podczas obchodw uroczystoci Powicenia wityni w Jerozolimie do Jezusa podeszo kilku ydowskich kapanw, ktrzy zapytali Go, kim jest. Jezus zakoczy swj wywd mwic do nich: Ja i Ojciec jedno jestemy (J 10,30). I znowu ydzi porwali kamienie, aby Go ukamienowa. Odpowiedzia im Jezus: Ukazaem wam wiele dobrych czynw pochodzcych od Ojca. Za ktry z tych czynw chcecie mnie ukamienowa?. Odpowiedzieli Mu ydzi: Nie chcemy Ci kamienowa za dobry czyn, ale za blunierstwo, za to, e Ty bdc czowiekiem uwaasz siebie za Boga (J 10,3133). Kto mgby si zdziwi, e sowa Jezusa o Jego jednoci z Bogiem wywoay tak silne emocje. Ciekawe znaczenie tej wypowiedzi odkrywa si badajc grecki orygina. Uczony A.T. Robertson, znawca greki, pisze, e w jzyku greckim jedno ma rodzaj nijaki, a nie mski, i nie wskazuje jednoci w osobie lub celu, lecz raczej jedno w istocie lub naturze. Robertson dodaje jeszcze: To dosadne stwierdzenie jest punktem kulminacyjnym wywodw Chrystusa co do Jego zwizku z Bogiem. Wywouj one u faryzeuszy niekontrolowany gniew [Archibald Thomas Robertson, Word Pictures in the New Testament, Broadman Press, Nashville 1932, t. 5, s. 186.]. Jasne jest wic, e w umysach osb, ktre usyszay to stwierdzenie Jezusa, nie byo wtpliwoci, i uwaa si za Boga. Leon Morris, dyrektor Ridley College w Melbourne, pisze wic, e ydzi mogli uzna sowa Jezusa tylko za blunierstwo, po czym przystpili do wymierzenia Mu sprawiedliwoci. Prawo przewidywao, e za blunierstwo grozi ukamienowanie (por. Kp 24,16). Ludzie ci nie chcieli jednak dziaa wedle przyjtych zasad procedury prawnej. Nie wnieli skargi do wadz, ktre mogyby przedsiwzi odpowiednie kroki. Ogarnici wciekoci szykowali si do odegrania rl sdziw i katw jednoczenie [Leon Morris, The Gospel According to John, [w:] The New International Commentary on The New Testament, William B. Eerdmans Publishing Co., Grand Rapids 1971, s. 524.]. Jezus stan przed grob ukamienowania za blunierstwo. ydzi z ca pewnoci rozumieli Jego nauk, moemy jednak zapyta, czy cho przez chwil zastanowili si nad prawdziwoci Jego twierdze. Jezus stale mwi o swojej jednoci z Bogiem w istocie i naturze. miao zapewnia: Gdybycie Mnie poznali, poznalibycie i Ojca mego (J 8,19); A kto Mnie widzi, widzi Tego, ktry Mnie posa (J 12,45); Kto Mnie nienawidzi, ten i Ojca mego nienawidzi (J 15,23); aby wszyscy oddawali cze Synowi, tak jak oddaj cze Ojcu. Kto nie oddaje czci Synowi, nie oddaje czci Ojcu, ktry Go posa (J 5,23) itd. Powysze fragmenty wiadcz z ca pewnoci o tym, e Jezus uwaa si za kogo wicej ni tylko za czowieka. Stawia si raczej na rwni z Bogiem. Ci, ktrzy mwi, e
Wolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
Jezus by po prostu bliej Boga ni inni ludzie, niech zastanowi si nad t wypowiedzi: Jeli nie czcisz Mnie tak jak Ojca, adnego z Nas nie czcisz. Podczas wykadu, ktry prowadziem na Uniwersytecie Wirginii Zachodniej dla studentw lologii, jeden z profesorw przerwa mi mwic, e tylko w Ewangelii wg w. Jana, spisanej najpniej, Jezus twierdzi, e jest Bogiem. Nastpnie zapewni, e w najwczeniejszej Ewangelii wg w. Marka nie ma ani jednej wzmianki o tym, e Jezus nazywa siebie Bogiem. Pewne jest, e czowiek ten albo w ogle nie czyta Ewangelii wg w. Marka, albo robi to niezbyt uwanie. W odpowiedzi signem po wspomnian Ewangeli. Jezus twierdzi w niej, e ma moc odpuszczania grzechw. Jezus, widzc ich wiar, rzek do paralityka: Synu, odpuszczaj ci si twoje grzechy (Mk 2,5; patrz take k 7,4850). Wedug ydowskiego Prawa tylko Bg ma tak moc. Ksiga Izajasza (por. 43,25) zastrzega ten przywilej tylko i wycznie dla Boga. Uczeni w pimie myleli: Czemu On tak mwi? On bluni. Kt moe odpuszcza grzechy, prcz jednego Boga? (Mk 2,7). Na co Jezus odpowiedzia pytaniem: C jest atwiej: powiedzie do paralityka: Odpuszczaj ci si twoje grzechy, czy te powiedzie: Wsta, we swoje oe i chod? (Mk 2,9). Wedug komentarza Wycliea jest to pytanie, na ktre nie mona odpowiedzie. Oba stwierdzenia s rwnie atwe do wymwienia; eby jednak wypowiedzie te sowa i wcieli je w czyn, potrzebna jest moc Boska. Oszust nie chcc by wykryty uznaby pierwsze stwierdzenie za atwiejsze. Jednak Jezus przystpi do wyleczenia choroby, aby ludzie mogli si przekona, e jest w mocy usun jej przyczyn [The Wyclie Bible Commentary, Charles F. Pfeier i Everett F. Harrison (red.), Moody Press, Chicago 1962, s. 943, 944.]. W tym momencie ydowscy kapani oskaryli Go o blunierstwo. Lewis Sperry Chafer pisze, e nikt na ziemi nie ma ani mocy, ani prawa odpuszczania grzechw. Nikt nie moe odpuci grzechu poza Tym, przeciw ktremu wszyscy grzeszymy. Kiedy Chrystus odpuci kalece grzech, co z ca pewnoci zrobi, nie korzysta z ludzkiego przywileju. Skoro nikt oprcz samego Boga nie moe odpuszcza grzechw, tote, jak to zostao ostatecznie zademonstrowane, Chrystus jest Bogiem, bowiem odpuszcza grzechy [Lewis Sperry Chafer, Systematic Theology, Dallas Theological Seminary Press, 1947, t. 5, s. 21.]. Przez jaki czas ta sprawa z odpuszczaniem grzechw nie dawaa mi spokoju, poniewa nie rozumiaem jej do koca. Pewnego dnia podczas zaj z lozoi, odpowiadajc na pytanie o bosko Chrystusa, zacytowaem powysze fragmenty Ewangelii wg w. Marka. Jeden ze studentw zakwestionowa mj wniosek, e przebaczenie Chrystusa dowodzi Jego boskoci. Powiedzia, e on te mgby komu przebaczy i fakt ten nie dowodziby, e jest Bogiem. Zastanawiajc si nad Jego sowami zrozumiaem nagle, dlaczego ydowscy kapani wystpili przeciwko Chrystusowi. Owszem, mona powiedzie przebaczam ci, ale tylko jeli jest si osob, przeciwko ktrej zgrzeszono. Innymi sowy, jeli zgrzeszysz przeciwko mnie, mog powiedzie przebaczam ci. Chrystus jednak by w innej sytuacji. Paralityk mia na sumieniu grzechy przeciw Bogu Ojcu, a Jezus w swoim imieniu powiedzia twoje grzechy s odpuszczone. Owszem, mona wybaczy komu wyrzdzenie szkody osobi-
www.korespondent.pl
10
Josh McDowell
stej, ale w aden sposb nie mona odpuci grzechw popenionych przeciw Bogu, chyba e jest si Bogiem. To wanie zrobi Jezus. Nic dziwnego, e ydzi zaprotestowali, gdy jaki ciela z Nazaretu wypowiada tak miae sowa. Moc odpuszczania grzechw jest niezwykym przykadem uycia przez Jezusa przywileju nalecego do samego Boga. Ewangelia wg w. Marka przedstawia take proces Jezusa (14,6064). Jego opis jest jednym z najdobitniejszych przykadw wiadczcych o przekonaniu Jezusa o wasnej boskoci. Wtedy najwyszy kapan wystpi na rodek i zapyta Jezusa: Nic nie odpowiadasz na to, co oni zeznaj przeciw Tobie?. Lecz On milcza i nic nie odpowiedzia. Najwyszy kapan zapyta Go ponownie: Czy Ty jeste Mesjasz, Syn Bogosawionego?. Jezus odpowiedzia: Ja jestem. Ujrzycie Syna Czowieczego, siedzcego po prawicy Wszechmocnego i nadchodzcego z obokami niebieskimi. Wwczas najwyszy kapan rozdar swoje szaty i rzek: Na c nam jeszcze potrzeba wiadkw? Syszelicie blunierstwo. C wam si zdaje?. Oni za wszyscy wydali wyrok, e winien jest mierci. Jezus nie odpowiada na pytania, tote kapan zobowiza Go przysig. Bdc pod przysig Jezus musia mwi (i ciesz si, e to zrobi). Na pytanie: Czy Ty jeste Mesjasz, Syn Bogosawionego? odpowiedzia: Ja jestem. Analiza zeznania Chrystusa wykazuje, e uwaa si za (1) Syna Bogosawionego (Boga); (2) Tego, ktry bdzie siedzie po prawicy Wszechmocnego i (3) Syna Czowieczego, ktry przyjdzie z obokami niebieskimi. Kade z tych stwierdze ma charakter wyranie mesjanistyczny. Znaczcy jest czny efekt wywoany tymi trzema wypowiedziami. ydowski sd, Sanhedryn, zrozumia je wszystkie, a najwyszy kapan odpowiedzia na to rozdzierajc szaty: Na c nam jeszcze potrzeba wiadkw?. W kocu sami usyszeli to od Niego samego. Zosta skazany za sowa, ktre przeszy przez Jego wasne usta. Robert Anderson zauwaa: aden potwierdzajcy dowd nie jest bardziej przekonujcy od postawy wrogo nastawionych wiadkw i fakt, e nasz Pan zgasza pretensje do boskoci, jest bezsprzecznie potwierdzony zachowaniem Jego wrogw. Musimy pamita, e ydzi nie byli plemieniem nieuczonych dzikusw, lecz ludem o wysokiej kulturze i duej religijnoci. Wanie na podstawie zarzutu o blunierstwo Jezus zosta jednomylnie skazany na mier przez Sanhedryn wielkie narodowe zgromadzenie, w ktrego skad wchodzili najznamienitsi spord ydowskich przywdcw religijnych, w tym ludzie pokroju Gamaliela i jego wielkiego ucznia, Szawa z Tarsu [Robert Anderson, The Lord from Heaven, James Nisbet and Co., Ltd., London 1910, s. 5.]. Jasne jest wic, e takie wanie wiadectwo chcia da o sobie Jezus. Widzimy te, e ydzi przyjli Jego sowa jako twierdzenie o wasnej boskoci. Pozostaway dwie moliwoci do rozstrzygnicia: albo Jego wypowiedzi byy blunierstwem, albo rzeczywicie by Bogiem. Jego sdziowie widzieli spraw jasno tak jasno, e ukrzyowali Go, a potem szydzili z Niego, poniewa Zaufa Bogu (. . . ) Przecie powiedzia: Jestem Synem Boym (Mt 27,43). H.B. Swete wyjania znaczenie rozdarcia szat przez najwyszego kapana: Prawo zabraniao najwyszemu kapanowi rozdzierania szat przy okazji pryWolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
11
watnych sporw (por. Kp 10,6; 21,10), lecz tylko podczas penienia funkcji sdziego; zwyczaj nakazywa mu reagowa w ten sposb na wypowiedziane w jego obecnoci blunierstwo. Oczywista jest wic ulga zakopotanego sdziego. Nie zosta przedstawiony wiarygodny dowd winy, lecz konieczno jego przedstawienia znika w momencie, gdy Wizie sam siebie obciy [Henry Barclay Swete, The Gospel According to St. Mark, MacMillan and Co., Ltd., London 1898, s. 339.]. Zaczynamy dostrzega, e nie by to zwyky proces, jak podkrela prawnik Irwin Linton: Proces ten wyrnia si spord innych procesw kryminalnych tym, i nie rozstrzygano w nim czynw oskaronego, lecz jego tosamo. Oskarenie wniesione przeciw Chrystusowi, wyznanie, zeznanie czy raczej uczynek, ktrego si dopuci w obecnoci sdu, na ktrego podstawie zosta skazany, przesuchanie Go przez rzymskiego namiestnika, a take Jego sowa na krzyu podczas egzekucji zwizane s z jednym zagadnieniem, dotyczcym prawdziwej tosamoci i godnoci Chrystusa. Co sdzicie o Chrystusie? Czyim jest synem? [Irwin H. Linton, The Sanhedrin Verdict, Loizeaux Brothers, Bible Truth Depot, New York 1943, s. 7.]. Sdzia Gaynor, znakomity prawnik z Nowego Jorku, wypowiadajc si na temat procesu Jezusa zaj stanowisko, i wanie blunierstwo byo przedmiotem oskarenia, ktre zostao wysunite przeciw Chrystusowi przed sdem. Powiedzia: Wszystkie cztery Ewangelie jasno wskazuj, e domnieman zbrodni, za ktr sdzono i skazano Jezusa, byo blunierstwo: (. . . ) Jezus twierdzi, e posiada nadprzyrodzon moc, co w przypadku czowieka uwaane byo za blunierstwo [Charles Edmund Deland, The Mis-Trials of Jesus, Richard G. Badger, Boston 1914, s. 118119.]. Gaynor nawizuje do utosamienia si z Bogiem przez Jezusa, nie do Jego wypowiedzi o wityni (por. J 10,33). W wikszoci procesw ludzi sdzi si za ich uczynki, jednak w przypadku Chrystusa liczyo si co innego. Jezusa sdzono za to, kim jest. Proces Jezusa powinien wystarczy, aby w przekonujcy sposb dowie, e przyznawa si On do swojej boskoci. wiadkami tego byli Jego sdziowie. W dniu ukrzyowania take Jego wrogowie potwierdzili, e Jezus uwaa si za Boga w czowieczym ciele. Podobnie arcykapani z uczonymi w Pimie i starszymi, szydzc, powtarzali: Innych wybawia, siebie nie moe wybawi. Jest krlem Izraela: nieche teraz zejdzie z krzya, a uwierzymy w Niego. Zaufa Bogu: nieche Go teraz wybawi, jeli Go miuje. Przecie powiedzia: Jestem Synem Boym (Mt 27,4143).
www.korespondent.pl
Rozdzia 2
14
Josh McDowell
urette koczy mwic: Dla kadego mylcego czytelnika zapisw Ewangelii musi by oczywiste, e Jezus postrzega siebie i swoje przesanie jako co nierozerwalnego. By wielkim nauczycielem, ale nie tylko. Goszona przez Niego nauka o Krlestwie Boym, o ludzkim zachowaniu i o Bogu bya wana, nie mona jednak oddzieli jej od Jego osoby bez jej wypaczenia. Takie byo te Jego stanowisko [Kenneth Scott Latourette, A History of Christianity, Harper&Row, New York 1953, s. 44, 48.]. Jezus twierdzi, e jest Bogiem. Nie zostawi nam innej moliwoci. To twierdzenie musi by albo prawdziwe, albo faszywe, trzeba wic dokadnie je rozway. Pytanie Jezusa skierowane do uczniw: A wy za kogo Mnie uwaacie? (Mt 16,15) ma kilka moliwych odpowiedzi. Zamy najpierw, e Jego pretensje do boskoci byy nieuzasadnione. Jeli byy nieuzasadnione, mamy dwie i tylko dwie moliwoci. Albo wiedzia, e s nieuzasadnione, albo tego nie wiedzia. Rozpatrzymy kady przypadek oddzielnie i zbadamy istniejce dowody.
15
moralistw [William E. Lecky, History of European Morals from Augustus to Charlemagne, D. Appleton and Co., New York 1903, t. 2, s. 8, 9.]. Philip Scha, historyk, mwi: Zeznanie to, jeli nie jest prawdziwe, musi by albo jawnym blunierstwem, albo szalestwem. Pierwsza hipoteza musi upa w obliczu moralnej czystoci i godnoci Jezusa, ktre mona znale w kadym Jego sowie i kadym czynie i ktre s powszechnie uznane. Oszukiwanie samego siebie w sprawie tak doniosej przez umys pod kadym wzgldem tak czysty i mdry jest rwnie wykluczone. Jak to jest moliwe, eby by wizjonerem lub szalecem kto, kto ani razu nie straci rwnowagi umysu, kto agodnie przemierza morze problemw i przeladowa, niczym soce nad chmurami, kto zawsze dawa najmdrzejsz odpowied na podchwytliwe pytania, kto ze spokojem i wiadomie zapowiedzia wasn mier na krzyu, zmartwychwstanie trzeciego dnia, zesanie Ducha witego, zaoenie Kocioa, zniszczenie Jerozolimy przepowiednie, ktre w peni i bez wyjtku si sprawdziy? Posta tak wyjtkowa, tak pena, tak cakowicie spjna, tak doskonaa, tak ludzka, a jednoczenie bdca tak wysoko ponad wszelk ludzk wielkoci, nie moe by ani oszustem, ani kim wymylonym. Poeta, jak to kto mdrze powiedzia, musiaby w tym wypadku by wybitniejszy od swojego bohatera. eby wymyli Jezusa, trzeba by wikszego geniusza ni sam Jezus [Philip Scha, History of the Christian Church, William B. Eerdmans Publishing Co., Grand Rapids 1962 (reprint oryginau z 1910 r.), s. 109.]. W innym miejscu Scha podaje przekonujcy argument przeciw tezie, jakoby Jezus by oszustem: W imi zdrowego rozsdku, logiki i dowiadczenia, jak mg oszust czowiek zakamany, egocentryczny, zdeprawowany od pocztku do koca wymyli i konsekwentnie podtrzymywa najbardziej szlachetn i najczystsz moralnie posta, jak zna wiat, zachowujc najdoskonalej wraenie prawdziwoci i rzeczywistoci? Jak mg uoy, a nastpnie wcieli w ycie plan o niezrwnanej dobroczynnoci, moralnej potdze i wielkoci, po czym powici za niego ycie w obliczu najsilniejszych uprzedze wspczesnych Mu ludzi i czasw? [Philip Scha, The Person of Christ, American Tract Society, New York 1913, s. 9495.]. Jeli Jezus chcia, eby ludzie suchali Go i wierzyli, e jest Bogiem, dlaczego dziaa wrd ydw? Dlaczego jako ciela z Nazaretu poszed do tak maego pod wzgldem powierzchni i liczby ludnoci kraju, ktrego mieszkacy tak lepo wierzyli w niepodzieln jedno Boga? Dlaczego nie wybra Egiptu czy jeszcze lepiej Grecji, gdzie wierzono w wielu bogw i na rnorodne sposoby oddawano im cze? Kto, kto y tak jak Jezus, naucza tak jak Jezus i umar tak jak Jezus, nie mg by oszustem. Czy s jakie inne moliwoci?
16
Josh McDowell
wybrykiem fantazji, lecz rozumowaniem szaleca, w penym tego sowa znaczeniu. Czy Jezus Chrystus by tak osob? Kto przekonany o swojej boskoci jest jak kto, kto dzisiaj twierdziby, e jest Napoleonem. Oszukiwaby samego siebie i prawdopodobnie zamknito by go gdzie, eby nie zrobi sobie i innym krzywdy. Lecz u Jezusa nie obserwujemy nienormalnych i niezrwnowaonych zachowa, ktre zwykle towarzysz obkaniu. Gdyby by obkany, Jego rwnowaga i opanowanie byyby zadziwiajce. Noyes i Kolb w swojej pracy [Arthur P. Noyes, Lawrence C. Kolb, Modern Clinical Psychiatry, Saunders, Philadelphia 1958 (wyd. 5).] opisuj schizofrenika jako osob bardziej autystyczn ni realistyczn. Schizofrenik pragnie uciec od rzeczywistoci. Spjrzmy prawdzie w oczy; twierdzenie o wasnej boskoci byoby z pewnoci odejciem od rzeczywistoci. W wietle innych rzeczy, ktre wiemy o Jezusie, trudno jest uwierzy, e by osob niezrwnowaon psychicznie. Oto czowiek, ktry wypowiedzia jedne z najmdrzejszych sw, jakie kiedykolwiek zostay spisane. Jego nauki wyzwoliy wielu z umysowego wizienia. Clark H. Pinnock pyta: Czy udzi si co do swojej wielkoci, czy by paranoikiem, nieumylnym oszustem, schizofrenikiem? I znw, efektywno i gbia Jego nauk potwierdzaj tylko tez o Jego cakowitej umysowej sprawnoci. Gdybymy wszyscy mieli taki umys jak On! [Clark H. Pinnock, Set Forth Your Case, The Craig Press, New Jersey 1967, s. 62.]. Dowiedziaem si od pewnego studenta z Kalifornii, e jego nauczyciel psychologii powiedzia podczas zaj, i wystarczy, e wemie do rki Bibli i przeczyta fragmenty nauki Chrystusa swoim pacjentom. Wielu z nich nie bdzie ju potrzebowa innych porad. J.T. Fisher, psychiatra, stwierdza: Gdybymy mieli zebra wszystkie co do jednego autorytatywne artykuy, jakie kiedykolwiek zostay napisane przez najlepszych psychologw i psychiatrw na temat zdrowia psychicznego, gdybymy je wszystkie poczyli, udoskonalili i oczycili z goosowia, gdybymy wydobyli z tego sam istot i gdybymy t czyst, nieskaon naukow wiedz przekazali najlepszym yjcym poetom do zwerbalizowania, otrzymalibymy niepene i niezgrabne podsumowanie Kazania na Grze. W porwnaniu z oryginaem strasznie by ucierpiao. Od prawie dwch tysicy lat wiat chrzecijaski trzyma w rkach pen odpowied na drczce go, bezowocne tsknoty. Oto (. . . ) instrukcja udanego ludzkiego ycia penego optymizmu, zdrowia psychicznego i zadowolenia [J.T. Fisher, L.S. Hawley, A Few Buttons Missing, Lippincott, Philadelphia 1951, s. 273.]. C.S. Lewis pisze: Wielka jest historyczna trudno innego ni chrzecijaskie wytumaczenia ycia, sw i wpywu Jezusa. Nigdy naleycie nie wytumaczono rozbienoci midzy gbi i rozsdkiem (. . . ) Jego nauk moralnych a wybuja megalomani, ktra musiaaby kry si za Jego teologicznym nauczaniem, gdyby rzeczywicie nie by Bogiem. Std wielka liczba niechrzecijaskich hipotez, ktre przecigaj si w robieniu wody z mzgu [C.S. Lewis, Miracles: A Preliminary Study, The MacMillan Company, New York 1947, s. 113.]. Philip Scha argumentuje: Czy taki umys jasny jak niebo, rzeki jak grskie powietrze, ostry i przenikliwy jak miecz, cakowicie zdrowy i mocny, zawsze gotowy i zawsze spokojny czy taki umys daby si zwie zasadniczej
Wolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
17
i niezwykle powanej iluzji w stosunku do wasnej osoby i misji? Bzdura! [Philip Scha, The Person of Christ, op. cit., s. 97.].
www.korespondent.pl
Rozdzia 3
Co na to nauka?
Wielu ludzi stara si nie wiza swojego ycia z Chrystusem twierdzc, e jeli czego nie mona udowodni naukowo, to znaczy, e jest to nieprawda lub co nie do przyjcia. Wspczesny czowiek uwaa, e jest zbyt mdry, aby mg zaakceptowa Chrystusa jako Zbawiciela lub uwierzy w zmartwychwstanie przecie boskoci Jezusa ani zmartwychwstania nie mona udowodni naukowo. Czsto studenci historii lub lozoi rzucaj mi wyzwanie: Czy moe pan to udowodni naukowo?. Zwykle mwi wtedy: No c, nie jestem naukowcem. W odpowiedzi sysz chichot i odzywa si kilka gosw mwicych: No to nie ma o czym rozmawia albo: Wanie, wszystko sprowadza si do wiary (maj na myli lep wiar). Niedawno podczas lotu do Bostonu rozmawiaem z siedzcym koo mnie pasaerem o tym, dlaczego osobicie wierz, e Chrystus jest Tym, za kogo si podawa. Pilot, ktry robi powitalny obchd, podsucha cz naszej rozmowy. Jest jeden problem powiedzia. Jaki to? zapytaem. Nie mona tego udowodni naukowo odpar. Mentalno, do ktrej zniya si dzisiaj ludzko, jest zadziwiajca. Oto w dwudziestym wieku tak wielu z nas jest zdania, e jeli nie mona czego udowodni naukowo, nie jest to prawd. To wanie nie jest prawd! Trudne jest udowodnienie czegokolwiek dotyczcego postaci lub wydarzenia historycznego. Musimy zrozumie, jaka jest rnica midzy dowodem naukowym a czym, co ja nazywam dowodem prawno-historycznym. Pozwlcie, e wyjani te dwa pojcia. Dowd naukowy polega na wykazaniu, e co jest faktem, poprzez jego zademonstrowanie w obecnoci osoby, ktra kwestionuje ten fakt. W kontrolowanym rodowisku dokonuje si obserwacji, wyciga wnioski i empirycznie werykuje hipotezy. Metoda naukowa, jakkolwiek bymy j zdeniowali, zwizana jest z mierzeniem zjawisk i eksperymentowaniem lub sta obserwacj [The New Encyclopaedia Britannica, Micropaedia, t. VIII, s. 985.]. Byy rektor Uniwersytetu im. Harvarda, dr James B. Conant, pisze: Nauka to seria zwizanych ze sob poj i systemw pojciowych, ktre powstay na drodze eksperymentw i obserwacji i ktre owocuj dalszymi eksperymentami i obserwacjami [James B. Conant, Science and Common Sense, Yale University Press, New Haven 1951, s. 25.]. Jedn z kluczowych technik stosowanych zgodnie ze wspczesn metod naukow jest ustalanie prawdziwoci hipotezy poprzez przeprowadzanie kontrolowanych eksperymentw. Na przykad wyobramy sobie, e kto mwi: Mydeko Ivory nie unosi si na wodzie. Zabieram wic t osob do kuch-
20
Josh McDowell
ni, nalewam do zlewu pi litrw wody o temperaturze 30 stopni i wrzucam do niej mydeko. Chlup. Dokonuje si obserwacji, wyciga wnioski i hipoteza zostaje empirycznie zwerykowana: mydeko Ivory unosi si na wodzie. Jeli jednak metoda naukowa byaby jedyn metod udowadniania czegokolwiek, nie mgby udowodni, e poszede rano na pierwsz lekcj lub e zjade obiad. Niemoliwe jest powtrzenie tych wydarze w rodowisku kontrolowanym. A oto co ja nazywam dowodem prawno-historycznym, dziki ktremu mona wykaza bez wikszych wtpliwoci, e co miao miejsce. Do werdyktu dochodzi si, opierajc si na materiale dowodowym. Chodzi o to, eby nie byo uzasadnionych podstaw do kwestionowania danego wniosku. Materia dowodowy skada si z trzech rodzajw wiadectw: wiadectwa ustnego, wiadectwa pisemnego oraz dowodw rzeczowych (np. bro, kula karabinowa, notatnik). Posugujc si metod prawno-historyczn w ustalaniu tego, co si wydarzyo, mgby udowodni bez wikszych wtpliwoci, e bye rano na pierwszej lekcji: widzieli ci koledzy, masz zrobione notatki, zapamita ci nauczyciel. Metod naukow mona wykorzysta jedynie do udowodnienia powtarzalnych zjawisk; nie jest natomiast odpowiednia do udowadniania prawdziwoci twierdze o postaciach lub wydarzeniach historycznych. Metoda naukowa nie moe by zastosowana przy prbie odpowiedzi na pytania typu: Czy George Washington y naprawd?, Czy Martin Luther King rzeczywicie by czoowym obroc praw czowieka?, Kim by Jezus z Nazaretu?, Czy Robert Kennedy by ministrem sprawiedliwoci Stanw Zjednoczonych?, Czy Jezus Chrystus zmartwychwsta?. Powyszych pyta nie mona zwerykowa posugujc si dowodem naukowym, naley wic posuy si dowodem prawno-historycznym. Innymi sowy, metoda naukowa, wykorzystujca obserwacj, zbieranie danych, stawianie hipotez, dedukcj i werykacj eksperymentaln w celu wykrycia i wyjanienia empirycznych zjawisk w przyrodzie, nie daje ostatecznych odpowiedzi na pytania takie, jak: Czy moliwe jest zmartwychwstanie? lub: Czy Jezus jest Synem Boym?. Gdy chcemy oprze si na metodzie prawno-historycznej, musimy sprawdzi wiarygodno posiadanych wiadectw. Jedna rzecz w chrzecijastwie szczeglnie do mnie przemawia, to mianowicie, e wiara chrzecijaska nie jest lepa ani ciemna, lecz jest wiar wiadom. W Biblii za kadym razem, gdy wzywa si kogo do wykazania si wiar, chodzi o uwiadomion wiar. W Ewangelii wg w. Jana w rozdziale 8 Jezus mwi: Poznacie prawd, nie ciemnot. Gdy zapytano Chrystusa: Ktre przykazanie jest najwaniejsze ze wszystkich?, odpowiedzia: Kochaj Pana Boga caym swoim sercem i caym umysem. Problem wikszoci ludzi polega na tym, e zatrzymuj si na sercu. Prawda o Chrystusie nigdy nie dociera do ich umysw. Obdarzono nas umysem, odmienionym przez Ducha witego, ebymy mogli pozna Boga, a take sercem, ebymy mogli Go kocha i wol, ebymy mogli Go wybra. Aby cieszy si ywym zwizkiem z Bogiem i wysawia Go, musimy zaktywizowa wszystkie trzy owe dziedziny. Nie wiem jak to jest u ciebie, czytelniku, ale moje serce nie moe radowa si czym, co zostao odrzucone przez umys. Moje serce i umys zostay stworzone do harmonijnego wspdziaania. Poddanie swego
Wolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
21
ycia Chrystusowi jako Zbawicielowi i Panu nigdy nie byo wezwaniem do intelektualnego samobjstwa. W kolejnych czterech rozdziaach zajmiemy si udowodnieniem zezna naocznych wiadkw i wiadectw ustnych oraz wiarygodnoci dokumentw dotyczcych Jezusa.
www.korespondent.pl
Rozdzia 4
24
Josh McDowell
zostay spisane przez ochrzczonego yda midzy pit a dziewit dekad pierwszego wieku po Chr. (najprawdopodobniej midzy okoo 50 a 75 rokiem) [Christianity Today, 1963, 18 stycznia, s. 3.]. Sir William Ramsay uwaany jest za jednego z najwybitniejszych archeologw wszechczasw. Wywodzi si z niemieckiej szkoy historykw, ktrzy utrzymywali, e Dzieje Apostolskie to rzekomo produkt poowy drugiego stulecia po Chr., a nie pierwszego. Po przestudiowaniu wspczesnej mu krytyki Dziejw Apostolskich doszed do przekonania, e Dzieje nie s godnym zaufania opisem tamtych czasw (50 rok po Chr.), tote nie zasuguj na uwag historyka. W konsekwencji, prowadzc badania nad histori Azji Mniejszej, Ramsay prawie wcale nie zwraca uwagi na Nowy Testament. Jednak jego badania zmusiy go w kocu do rozwaenia zapisw w. ukasza. Zaobserwowa u niego skrupulatn dokadno co do szczegw historycznych i stopniowo jego stosunek do Dziejw Apostolskich zacz si zmienia. Musia wreszcie doj do wniosku, e ukasz jest pierwszorzdnym historykiem (. . . ) jako autor powinien by umieszczony wrd najwybitniejszych historykw [Sir William Ramsay, The Bearing of Recent Discovery on the Trustworthiness of the New Testament, Hodder and Stoughton, London 1915, s. 222.]. Ramsay ostatecznie przyzna, e ze wzgldu na dokadno Dziejw w najdrobniejszych szczegach niemoliwe jest, aby byy one dokumentem z drugiego wieku, lecz raczej z poowy pierwszego. Wielu liberalnych uczonych zostao zmuszonych do przyjcia wczeniejszych dat powstania Nowego Testamentu. Wnioski dr. Johna A.T. Robinsona zawarte w jego ksice Redating the New Testament (Nowe datowanie Nowego Testamentu) s zadziwiajco radykalne. Jego badania doprowadziy go do przekonania, e cay Nowy Testament zosta napisany przed upadkiem Jerozolimy w 70 roku po Chr. [John A.T. Robinson, Redating the New Testament, SCM Press, London 1976.] Dzisiaj krytycy formalici (mowa o zwolennikach tzw. Formgeschichte przyp. red.) twierdz, e informacje zawarte w Ewangelii, zanim zostay spisane, byy przekazywane z ust do ust. Mimo i okres ten by znacznie krtszy ni pierwotnie sdzono, twierdz, e zapis Ewangelii przybra form literatury ludowej (legend, bani, mitw i przypowieci). Jednym z gwnych argumentw przeciw twierdzeniu formalistw o rozwoju tradycji ustnej jest fakt, e aby dokonay si rzekome zmiany w ustnych przekazach, musi upyn znacznie wicej czasu. Nawizujc do krtkotrwaoci okresu, zwizanego ze spisaniem Nowego Testamentu, profesor Simon Kistenmaker, biblista z Dordt College, pisze: Zwykle uksztatowanie si folkloru wrd prymitywnych ludw trwa wiele pokole; jest to stopniowy proces, rozoony na wiele stuleci. Zgodnie ze sposobem mylenia formalistw musielibymy doj do wniosku, e relacje ewangeliczne zostay stworzone i zebrane w cigu zaledwie jednego pokolenia. Wedug podejcia formalistw formowanie poszczeglnych czci Ewangelii musiaoby by rozumiane jako skrcony proces zachodzcy w ostro przyspieszonym tempie [Simon Kistenmaker, The Gospels in Current Study, Baker Book House, Grand Rapids 1972, s. 4849.]. A.H. McNeile, byy profesor teologii na Uniwersytecie Dubliskim, kwestionuje koncepcj formalistw dotyczc tradycji ustnej. Wskazuje, e forWolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
25
malici nie zajmuj si nazbyt dokadnie tradycj zwizan ze sowami Jezusa. Uwane przestudiowanie Pierwszego Listu do Koryntian (por. 7,10.12.25) dowodzi pieczoowitego kultywowania i istnienia prawdziwej tradycji zapisywania Jego sw. W religii ydowskiej istnia wrd uczniw zwyczaj zapamitywania nauk rabina. Dobry ucze by niczym zagipsowane naczynie, ktre nie uroni ani kropli (Miszna, Abot, ii, 8). Jeli przyjmiemy teori C.F. Burneya, przedstawion w ksice The Poetry of Our Lord (Poezja naszego Pana), wydanej w 1925 r., moemy zaoy, e wikszo nauki Jezusa miaa form poezji aramejskiej, co sprawiao, e atwiej mona je byo zapamita [A.H. McNeile, An Introduction to the Study of the New Testament, Oxford University Press, London 1953, s. 54.]. Paul L. Maier, profesor historii staroytnej na Uniwersytecie w Michigan, pisze: Argumenty, jakoby chrzecijastwo tworzyo mit Wielkanocy w cigu bardzo dugiego czasu lub e rda zostay spisane wiele lat po wydarzeniach, s po prostu niezgodne z faktami [Paul L. Maier, First Easter: The True and Unfamiliar Story, Harper and Row, New York 1973, s. 122.]. Analizujc krytyk formalistw, take Albright napisa: Tylko wspczeni uczeni, ktrzy nie stosuj ani metody historycznej, ani perspektywy, mogli wysnu tak sie spekulacji, w ktr zwolennicy Formgeschichte zapltali tradycj ewangeliczn. Wniosek Albrighta by nastpujcy: okres od dwudziestu do pidziesiciu lat jest zbyt krtki, aby doszo do jakichkolwiek dostrzegalnych zafaszowa pierwotnej treci, a nawet przekrcenia oryginalnych sformuowa uytych przez Jezusa [William F. Albright, From the Stone Age to Christianity, John Hopkins Press, Baltimore 1946 (wyd. 2), s. 297, 298.]. Czsto gdy rozmawiam z kim o Biblii, sysz sarkastyczn odpowied, e nie mona wierzy w to, co Biblia mwi. Przecie napisano j prawie 2000 lat temu. Jest pena bdw i niecisoci. Mwi wtedy, e ja jestem jednak przekonany o jej wiarygodnoci. Przedstawiam nastpnie pewien incydent, ktry zdarzy si podczas mojego wykadu na wydziale historii. Stwierdziem wwczas, e moim zdaniem istnieje wicej dowodw wiarygodnoci Pisma witego ni jakichkolwiek dziesiciu pozycji literatury klasycznej razem wzitych. Siedzcy w kcie profesor prychn, jak gdyby chcia powiedzie: O rany daje pan spokj. Zapytaem: Co pana tak oburza?. Odpowiedzia: Czelno, z jak twierdzi pan midzy studentami historii, e Nowy Testament jest wiarygodny. To mieszne. C, ceni sobie, gdy kto tak stawia spraw, poniewa zawsze lubi wtedy zada jedno niewinne pytanie (na ktre zreszt nikt jeszcze nie odpowiedzia pozytywnie). Zapytaem go: Prosz mi powiedzie, jako historyk, jakie stosuje pan kryteria do okrelenia, czy dana pozycja literatury historycznej jest godna zaufania lub wiarygodna. Zdumiewajce, ale nie stosowa adnych kryteriw. Powiedziaem wtedy: Ja natomiast stosuj. Uwaam, e historyczna wiarygodno Pisma witego powinna by sprawdzana przy zastosowaniu tych samych kryteriw, co wiarygodno wszystkich pozostaych dokumentw historycznych. Historyk wojskowoci C. Sanders wymienia i opisuje trzy testy, nalece do podstaw historiograi. S to: test bibliograczny, test dowodw wewntrznych i test dowodw zewntrznych [C. Sanders, Introduction to Research in English Literary History, MacMillan Company, New York 1952, s. 143nn.].
www.korespondent.pl
26
Josh McDowell
27
rold Greenlee, Introduction to New Testament Textual Criticism, William B. Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids 1964, s. 16.]. Zastosowanie testu bibliogracznego w stosunku do Nowego Testamentu utwierdza nas w przekonaniu, e jego wiarygodno manuskryptowa jest wiksza od jakiegokolwiek innego dziea literatury staroytnej. Dodajc do tej wiarygodnoci ponad 100 lat intensywnych bada krytycznych Nowego Testamentu mona doj do wniosku, e autentyczno tekstu Nowego Testamentu zostaa stwierdzona ponad wszelk wtpliwo.
28
Josh McDowell
J 19,35 Zawiadczy to ten, ktry widzia, a wiadectwo jego jest prawdziwe. On wie, e mwi prawd, abycie i wy wierzyli. k 3,1 Byo to w pitnastym roku rzdw Tyberiusza Cezara. Gdy Poncjusz Piat by namiestnikiem Judei, Herod tetrarch Galilei, brat jego Filip tetrarch Iturei i kraju Trachonu, Lizaniasz tetrarch Abileny. Ta blisko wydarze w stosunku do czasu dokonania samego zapisu jest nadzwyczaj skutecznym narzdziem upewnienia si, czy wiadectwo zawiera dokadne dane. Historyk jednak spotyka si take z naocznymi wiadkami, ktrzy, mimo i znajdowali si blisko relacjonowanych wydarze i wiadomie lub niewiadomie mwi nieprawd, mimo i s w stanie powiedzie prawd. Zapisy nowotestamentowe o Chrystusie byy w obiegu ju za ycia tych, ktrzy pamitali Jezusa. Ludzie ci z pewnoci mogli potwierdzi prawdziwo tych relacji lub im zaprzeczy. Przedstawiajc argumenty przemawiajce za wiarygodnoci Ewangelii, Apostoowie odwoywali si (nawet w konfrontacjii z najzacieklejszymi wrogami) do powszechnej wiedzy o Jezusie. Mwili nie tylko: Widzielimy to lub: Syszelimy tamto. . . , lecz take odwracali sytuacj i przed najbardziej wrogo nastawionymi krytykami mwili: Wy take o tym wiecie. . . Widzielicie to; sami to wiecie. Naley uwaa, gdy mwimy oponentowi: Sam to wiesz, poniewa, jeli nie mamy racji choby w najmniejszym szczegle, od razu zostanie nam to wytknite. Dz 2,22 Mowie izraelscy, suchajcie tego, co mwi: Jezusa Nazarejczyka, Ma, ktrego posannictwo Bg potwierdzi wam niezwykymi czynami, cudami i znakami, jakich Bg przez Niego dokona wrd was, o czym sami wiecie. Dz 26,2426 Tracisz rozum, Pawle zawoa gono Festus, gdy on tak si broni wielka nauka doprowadza ci do utraty rozsdku. Nie trac rozumu, dostojny Festusie odpowiedzia Pawe lecz sowa, ktre mwi, s prawdziwe i przemylane. Zna te sprawy krl, do ktrego miao mwi. Jestem przekonany, e nic z nich nie jest mu obce. Nie dziao si to bowiem w jakim zapadym kcie. Co do wartoci zapisw Nowego Testamentu jako materiau rdowego wypowiedzia si F.F. Bruce, profesor na Uniwersytecie Manchesterskim zajmujcy si krytyk i egzegez biblijn: Pierwsi gosiciele musieli bra pod uwag nie tylko tych naocznych wiadkw, ktrzy byli przyjanie nastawieni. Byli te inni, mniej yczliwi, ktrzy byli rwnie dobrze obeznani z gwnymi faktami dotyczcymi dziaalnoci i mierci Jezusa. Uczniowie nie mogli ryzykowa niecisoci (nie mwic ju o celowym przekrcaniu faktw), byyby one bowiem natychmiast wykryte przez tych, ktrzy z radoci zdemaskowaliby kady fasz. Jednym z mocnych punktw pierwszych kaza apostolskich jest jednak stanowcze odwoywanie si do wiedzy suchaczy; mwili nie tylko: Bylimy wiadkami tych rzeczy, lecz take: o czym sami wiecie (Dz 2,22). Gdyby pojawia si najmniejsza tendencja do odchodzenia od prawdy pod jakimkolwiek zauwaalnym wzgldem, obecno wrogo nastawionych wiadkw wrd suchaczy spowodowaaby z pewnoci korekt [F.F. Bruce, The New Testament Documents. . . , op. cit., s. 33.]. Lawrence J. McGinley z Saint Peters College podkrela jak wane byo istnienie wrogo nastawionych wiadkw w odniesieniu do zapisu wydarze: Przede wszystkim naoczni wiadkowie relacjonowanych wydarze wci jeszWolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
29
cze yli, gdy tradycja przekazu zostaa ju cakowicie uformowana; a wrd tych wiadkw byli take zaciekli wrogowie tworzcego si ruchu religijnego. Mimo to, jak wiemy, opowiadano o synnych czynach i publicznie nauczanych doktrynach w czasie, gdy faszywe stwierdzenia mogyby by i byyby zakwestionowane [Lawrence J. McGinley, Form Criticism of the Synoptic Healing Narratives, Woodstock College Press, Woodstock, Maryland, 1944, s. 25.]. Robert Grant, uczony, znawca Nowego Testamentu z Uniwersytetu Chicagowskiego, pisze: W czasie gdy byy [Ewangelie synoptyczne] spisane lub przypuszczamy, e byy spisane, yli jeszcze naoczni wiadkowie wydarze, ktrych wiadectwo nie byo cakowicie ignorowane. (. . . ) Co oznacza, e Ewangelie naley uwaa za niezwykle rzetelne rdo wiadomoci o yciu, mierci i zmartwychwstaniu Jezusa [Robert Grant, Historical Introduction to the New Testament, Harper and Row, New York 1963, s. 302.]. Will Durant, ktry ksztaci si w dziedzinie bada historycznych i ktry spdzi cae swoje ycie analizujc staroytne teksty, pisze: Pomimo przychylnego nastawienia i teologicznych przekona ewangelici przelali na papier wiele wydarze, ktre przez zwykych oszustw byyby pominite spr Apostow o pierwszestwo, ich ucieczka po pojmaniu Jezusa, zaparcie si Piotra, niepowodzenia Jezusa w Galilei przy dokonywaniu cudw [z powodu niedowiarstwa Galilejczykw przyp. red.], wzmianki niektrych suchaczy o Jego rzekomym szalestwie, wczesna niepewno Jezusa co do przyjcia Jego misji, przyznanie si do nieznajomoci niektrych elementw przyszoci, chwile goryczy, rozpaczliwy krzyk na krzyu. Kady, kto o tym czyta, nie wtpi w prawdziwo tej postaci. To, e kilku prostych ludzi w cigu jednego pokolenia wymyla tak siln i pocigajc osobowo, tak wznios etyk i tak inspirujc wizj ludzkiego braterstwa, byoby duo bardziej niewiarygodnym cudem ni wszystkie cuda opisane w Ewangeliach. Po dwch wiekach ostrej krytyki opisy ycia, osobowoci i nauk Chrystusa pozostaj wyrane i stanowi najbardziej fascynujcy element w historii cywilizacji zachodniej [Will Durant, Caesar and Christ [w:] The Story of Civilization, Simon&Schuster, New York 1944, t. 3, s. 557.].
30
Josh McDowell
tumaczem Piotra, spisa dokadnie wszystko to, co [Piotr] mwi, czy to o wypowiedziach, czy o dokonaniach Jezusa, cho nie w porzdku chronologicznym. Nie by bowiem ani suchaczem, ani towarzyszem Pana; ale, jak powiedziaem, potem towarzyszy Piotrowi, ktry adaptowa swoje nauczanie tak jak wymagaa tego konieczno, cho nie robi tego tak jakby zamierza przygotowa zestaw wypowiedzi Pana. Marek nie mg si pomyli spisujc Jego sowa; zwraca bowiem szczegln uwag, eby nie omin niczego i eby nie zawrze adnych nieprawdziwych informacji [Euzebiusz, Historia Kocioa, ksiga 3, rozdzia 39.]. Ireneusz, biskup Lyonu (od ok. 180 r. po Chr.; w modoci Ireneusz by uczniem Polikarpa, biskupa Smyrny, ktry by chrzecijaninem przez osiemdziesit sze lat i uczniem Jana Apostoa), napisa: Mateusz opublikowa swoj Ewangeli wrd Hebrajczykw [tzn. ydw] w ich wasnym jzyku, podczas gdy Piotr i Pawe nauczali w Rzymie i zakadali tam Koci. Po ich odejciu [tzn. mierci, ktra tradycyjnie przypisywana jest na okres przeladowa za Nerona w 64 r. i latach nastpnych] Marek, ucze i tumacz Piotra, sam przekaza nam w formie pisemnej zasadnicz tre nauk Piotra. ukasz, towarzysz Pawa, spisa Ewangeli goszon przez swojego nauczyciela. Take Jan, ucze naszego Pana, ktry take spoczywa na Jego piersi [jest to odniesienie do J 13,25 i 21,20], sam napisa wasn Ewangeli mieszkajc w Efezie w Azji [Ireneusz, Przeciw Herezjom, 3. 1. 1.]. Czsto rdem znaczcych dowodw zewntrznych jest archeologia. Wnosi ona duy wkad do studiw biblijnych, moe nie w sferze inspiracji czy objawienia, lecz poprzez dostarczanie dowodw potwierdzajcych autentyczno opisywanych wydarze. Joseph Free, archeolog, pisze: Archeologia potwierdzia wiarygodno niezliczonych fragmentw Biblii, ktre krytycy odrzucili jako niehistoryczne lub sprzeczne ze znanymi faktami [Joseph Free, Archaeology and Bible History, Scripture Press, Wheaton, Illinois, 1969, s. 1.]. Wspomniaem ju, w jaki sposb archeologia spowodowaa, e sir William Ramsay zmieni swoje pocztkowo negatywne stanowisko co do zapisw dokonanych przez w. ukasza i doszed do wniosku, e Dzieje Apostolskie s dokadne w opisie geograi, ycia codziennego i spoeczestwa Azji Mniejszej. F.F. Bruce zauwaa, e w miejscach, w ktrych podejrzewano ukasza o niecisoci, jego wiarygodno zostaa obroniona dziki pewnym inskrypcjom [dowody zewntrzne], mona wic bez wahania uzna, e archeologia potwierdzia zapisy Nowego Testamentu [F.F. Bruce, Archaeological Conrmation of the New Testament, [w:] Revelation and the Bible, red. Carl Henry, Baker Book House, Grand Rapids 1969, s. 331.]. Historyk A.N. Sherwin-White, specjalizujcy si w historii staroytnej, pisze: co do Dziejw Apostolskich, potwierdzenie ich historycznoci jest poza wszelk wtpliwoci i jakiekolwiek prby obalenia ich historycznoci, nawet w kwestii szczegw, musz wydawa si dzisiaj absurdalne. Historycy zajmujcy si staroytnym Rzymem ju dawno przyjmuj to za rzecz oczywist [A.N. Sherwin-White, Roman Society and Roman Law in the New Testament, Clarendon Press, Oxford 1963, s. 189.]. Po tym, jak osobicie prbowaem obali historyczno i wiarygodno Pisma witego, doszedem do wniosku, e jest ono historycznie godne zaufania. Jeli kto odrzuca Bibli jako nierzeteln pod tym wzgldem, musi
Wolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
31
te odrzuci prawie ca literatur staroytn. Problem, z ktrym stale si spotykam, polega na tym, e wiele osb chciaoby stosowa inne normy lub kryteria do wieckiej literatury staroytnej, a inne do Biblii. Musimy stosowa ten sam test bez wzgldu na to, czy badany tekst ma charakter religijny, czy te nie. Zrobiwszy to, uwaam, e moemy powiedzie: Biblia jest godna zaufania i historycznie rzetelna w swoim wiadectwie o Jezusie. Dr Clark H. Pinnock, profesor teologii systematycznej w Regent College, stwierdza: Nie ma innego dokumentu bdcego wytworem wiata antycznego, ktry byby powiadczony tak wspaniaym zestawem tekstowych i historycznych dowodw i ktry przedstawiaby tak znakomite rdo danych historycznych, ktre mona rozumnie wykorzysta. Uczciwy [czowiek] nie moe odrzuci takiego skarbu. Sceptycyzm dotyczcy historycznych listw uwierzytelniajcych chrzecijastwa opiera si na irracjonalnym uprzedzeniu do nadprzyrodzonoci [Clark Pinnock, Set Forth Your Case, The Craig Press, New Jersey 1968, s. 58.].
www.korespondent.pl
Rozdzia 5
34
Josh McDowell
Odpowied, ktr czsto sysz, brzmi: No i co z tego, e tylu ludzi oddao ycie za kamstwo; niczego to nie dowodzi. Owszem, wielu ludzi oddao ycie za kamstwo, mylc przy tym, e umiera za prawd. Nie znalazem jednak adnej moliwoci wykazania, e tych jedenastu zostao zwiedzionych. Gdyby zmartwychwstanie nie miao miejsca, uczniowie wiedzieliby o tym. Tak wic tych jedenastu ludzi nie tylko zginoby za kamstwo, ale i w tym sk mieliby wiadomo, e jest to kamstwo. Trudno byoby jednak znale w historii jedenastu ludzi, ktrzy chcieliby odda ycie wiedzc, e umieraj za kamstwo. Musimy zda sobie spraw z kilku czynnikw, aby w peni doceni ich powicenie. Po pierwsze, za kadym razem, gdy Apostoowie wypowiadali si pisemnie lub ustnie, robili to jako naoczni wiadkowie opisywanych przez siebie wydarze. Piotr powiedzia: Nie za wymylonymi bowiem mitami postpowalimy wtedy, gdy dalimy wam pozna moc i przyjcie Pana naszego Jezusa Chrystusa, ale [nauczalimy] jako naoczni wiadkowie Jego wielkoci (2 P 1,16). Apostoowie niewtpliwie wiedzieli jaka jest rnica midzy mitem lub legend a rzeczywistoci. Jan podkrela fakt, e ich wiedza opiera si na naocznym wiadectwie: [To wam oznajmiamy,] co byo od pocztku, comy usyszeli o Sowie ycia, co ujrzelimy wasnymi oczami, na co patrzylimy i czego dotykay nasze rce bo ycie objawio si. Mymy je widzieli, o nim wiadczymy i gosimy wam ycie wieczne, ktre byo w Ojcu, a nam zostao objawione oznajmiamy wam, comy ujrzeli i syszeli, abycie i wy mieli wspuczestnictwo z nami. A mie z nami wspuczestnictwo znaczy: mie je z Ojcem i z Jego Synem Jezusem Chrystusem (1 J 1,13). ukasz powiedzia: Wielu ju starao si uoy opowiadanie o zdarzeniach, ktre si dokonay pord nas, tak jak nam je przekazali ci, ktrzy od pocztku byli naocznymi wiadkami i sugami sowa. Postanowiem wic i ja zbada dokadnie wszystko od pierwszych chwil i opisa ci po kolei. (k 1,13). Nastpnie w Dziejach Apostolskich ukasz opisa czterdziestodniowy okres po zmartwychwstaniu Jezusa, kiedy to Jego uczniowie mogli Go widzie z bliska: Pierwsz Ksig napisaem (...) o wszystkim, co Jezus czyni i czego naucza od pocztku a do dnia, w ktrym udzieli przez Ducha witego polece Apostoom, ktrych sobie wybra, a potem zosta wzity do nieba. Im te po swojej mce da wiele dowodw, e yje: ukazywa si im przez czterdzieci dni i mwi o krlestwie Boym (Dz 1,13). Jan rozpocz ostatni cz swojej Ewangelii od stwierdzenia, e wiele innych znakw, ktrych nie zapisano w tej ksice, uczyni Jezus wobec uczniw (J 20,30). Wypowiedzi naocznych wiadkw dotycz gwnie zmartwychwstania. Apostoowie byli wiadkami ycia zmartwychwstaego Jezusa; por.: k 24,48; Dz 1,8; Dz 2,24.32; Dz 3,15; Dz 4,33; Dz 5,32; Dz 10,39; Dz 10,41; Dz 13,31; 1 Kor 15,49; 1 Kor 15,1415; 1 J 1,2; Dz 22,15; Dz 23,11; Dz 26,16. Po drugie, Apostoowie musieli zosta sami przekonani, e Jezus powsta z martwych. Na pocztku nie wierzyli. Uciekli i ukryli si (por. Mk 14,50). Nie
Wolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
35
wahali si wyraa swoich wtpliwoci. Uwierzyli dopiero po przedstawieniu wystarczajcej liczby przekonujcych dowodw. Tomasz przecie powiedzia, e nie uwierzy w zmartwychwstanie Jezusa, dopki nie dotknie Jego ran. Pniej Tomasz sam zgin mczesk mierci dla Chrystusa. Czy oszukano go? Odda swoje ycie, by zawiadczy, e nie. By te Piotr. Podczas procesu wypar si Jezusa kilkakrotnie. W kocu opuci Go. Co jednak odmienio tego tchrza. Niedugo po ukrzyowaniu i pogrzebie Chrystusa Piotr pojawi si w Jerozolimie i miao, z naraeniem ycia gosi, e Jezus jest Chrystusem, ktry zmartwychwsta. Wreszcie ukrzyowano go gow do dou. Czy oszukano go? Co mu si przydarzyo? Co tak dramatycznie przemienio go w odwanego lwa? Dlaczego z wasnej woli odda za Niego ycie? Jedyna odpowied, ktra mnie zadowala, znajduje si w Pierwszym Licie do Koryntian (15,5): i e [Jezus] ukaza si Kefasowi (Piotrowi; por. J 1,42). Klasycznym przykadem czowieka, ktrego przekonano wbrew jego woli, jest Jakub, brat Jezusa (por. Mt 13,55; Mk 6,3). Mimo i Jakub nie nalea do pocztkowej dwunastki (por. Mt 10,24), pniej zaliczono go do grona apostow [Chodzi o apostow w znaczeniu szerszym, tzn. misjonarzy, posacw Kocioa, nie o Dwunastu wybranych przez Jezusa uczniw (przyp. red.)] (por. Ga 1,19), tak jak Pawa i Barnab (por. Dz 14,14). Za ycia Jezusa Jakub nie wierzy, e jest On Synem Boym (por. J 7,5). Niewykluczone, e podobnie jak inni Jego krewni wymiewa si z Niego. Chcesz, eby ludzie w ciebie wierzyli? Czemu wic nie pjdziesz do Jerozolimy i nie dokonasz tego tam?. Jakubowi musiao si wydawa poniajce to, e Jezus wszdzie omiesza rodzin swoimi niedorzecznymi twierdzeniami (Ja jestem drog i prawd, i yciem. Nikt nie przychodzi do Ojca inaczej jak tylko przeze Mnie J 14,6; Ja jestem krzewem winnym, wy latorolami J 15,5; Ja jestem dobrym pasterzem i znam owce moje, a moje Mnie znaj J 10,14). Co ty by pomyla, gdyby twj kuzyn wygadywa takie rzeczy? Co jednak stao si z Jakubem. Po owych pamitnych wydarzeniach w Jerozolimie zacz naucza. Gosi, e Jezus umar za grzechy, zmartwychwsta i e yje. W kocu Jakub sta si jednym z zaoycieli Kocioa w Jerozolimie i napisa list apostolski. Rozpocz go od sw: Jakub, suga Boga i Pana Jezusa Chrystusa. Wreszcie Jakub zgin mierci mczesk ukamienowany z rozkazu arcykapana Ananiasza. Czy Jakub zosta oszukany? Nie, jedyne moliwe wytumaczenie znajduje si w 1 Kor 15,7: Potem ukaza si Jakubowi. Gdyby zmartwychwstanie byo kamstwem, Apostoowie wiedzieliby o tym. Czyby odgrywali wielk mistykacj? To przypuszczenie kci si z nasz wiedz o moralnej jakoci ich ycia. Osobicie potpiali kamstwo i podkrelali wag uczciwoci. Zachcali ludzi do poznawania prawdy. Historyk Edward Gibbon w swojej synnej pracy The History of the Decline and Fall of the Roman Empire (w Polsce wydanej pt. Zmierzch cesarstwa rzymskiego przyp. red.) podaje, e czysta, cho surowa moralno pierwszych chrzecijan bya jednym z piciu powodw szybkiego rozprzestrzenienia si tej religii. Michael Green, dyrektor St. Johns College w Nottingham, zauwaa, e zmartwychwstanie byo tym, co zmienio grup zaamanych zwolennikw ukrzyowanego rabbiego w odwanych wiadkw i mczennikw wczesnego
www.korespondent.pl Wolnorynkowy punkt widzenia
36
Josh McDowell
Kocioa. Ono to oddzielio zwolennikw Jezusa od reszty ydw i stworzyo z nich spoeczno zmartwychwstania. Mogli by wizieni, chostani, zabijani, lecz nikt nie mg jednak sprawi, e trzeciego dnia zmartwychwsta [Michael Green, Przedmowa, [w:] George Eldon Ladd, I Believe in the Resurrection of Jesus, William B. Eerdmans Publishing Co., Grand Rapids 1975.]. Po trzecie, odwane wystpienie Apostow natychmiast po tym, jak zostali przekonani o zmartwychwstaniu Jezusa, czyni nieprawdopodobn myl, e to wszystko byo oszustwem. Stali si odwani niemale z dnia na dzie. Piotr, ktry wypar si Chrystusa, teraz naraajc swoje ycie gosi, e Jezus zmartwychwsta i yje. Wadze aresztoway naladowcw Chrystusa, bito ich, a ci, gdy tylko znaleli si na wolnoci, znw mwili ludziom o Jezusie (por. Dz 5,4042). Przyjaciele zauwaali ich pogod ducha, a wrogowie odwag. Nie nauczali te w jakiej zapadej dziurze, lecz w Jerozolimie. Niemoliwe, eby naladowcy Chrystusa naraali si na tortury i mier, jeli nie byliby pewni Jego zmartwychwstania. Jednomylno ich wiadectwa i zachowanie s zdumiewajce. Szansa, by jakakolwiek dua grupa ludzi si zgadzaa ze sob jest niewielka, a jednak oni wszyscy zgadzali si, co do faktu zmartwychwstania. Gdyby byli oszustami, trudno byoby wytumaczy, dlaczego aden z nich nie zama si pod presj. Pascal, francuski lozof, pisze: Twierdzenie, jakoby Apostoowie byli oszustami, jest absurdalne. Sprbujmy jednak przeledzi logiczne konsekwencje takiego pogldu. Wyobramy sobie tych dwunastu mczyzn, ktrzy spotykaj si po mierci Jezusa Chrystusa i knuj spisek, e bd gosi Jego zmartwychwstanie. Stanowiliby w ten sposb zagroenie zarwno dla wadz cywilnych, jak i religijnych. Mona by wic spodziewa si reakcji wadz. Serce czowieka charakteryzuje si zmiennoci i niestaoci; atwo go skusi obietnicami dbr materialnych. Gdyby chocia jeden z nich podda si tak nccym pokusom lub da posuch bardziej przekonujcym argumentom wizienia i tortur, wszystko wydaoby si [The Essential Pascal, red. Robert W. Gleason, MentorOmega Books, New York 1966, s. 187.]. Jak dosownie z dnia na dzie pyta Michael Green Apostoowie zamienili si w grup nieugitych entuzjastw, ktrzy nie zwaajc na opr, cynizm, kpiny, ndz, wizienie i mier nauczali o Jezusie i zmartwychwstaniu na trzech kontynentach? [Michael Green, Man Alive!, InterVarsity Press, Downers Grove, Illinois, 1968, s. 2324.]. Pewien nieznany autor bardzo obrazowo przedstawia zmiany, ktre dokonay si w yciu Apostow: W dniu ukrzyowania przepenieni byli alem; a w pierwszy dzie tygodnia radoci. Podczas ukrzyowania pozbawieni byli nadziei; pierwszego dnia tygodnia ich serca janiay pewnoci i nadziej. Gdy po raz pierwszy dotara do nich wie o zmartwychwstaniu, nie dowierzali i trudno byo ich przekona, gdy jednak upewnili si, ju na zawsze przestali wtpi. Co mogoby wytumaczy tak zdumiewajc odmian, ktra dokonaa si w nich w tak krtkim czasie? Samo usunicie ciaa z grobu nigdy nie wpynoby tak znaczco na ich ducha i charakter. Trzy dni to za mao, eby powstaa legenda, ktra mogaby na nich podziaa. Proces formowania si legendy potrzebuje duo czasu. Mamy tu raczej do czynienia z faktem psychologicznym. Wemy pod uwag charakter tych wiadkw, ludzi, ktrzy dali wiatu najwzniolejsz lekcj etyki w jego historii i ktrzy realizowali
Wolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
37
j wasnym yciem, jak wynika z wypowiedzi nawet ich wrogw. Pomyl jak psychologicznie niedorzeczne jest wyobraenie sobie maej bandy pokonanych tchrzy, ukrywajcych si gdzie na strychu, ktrzy kilka dni pniej przeksztacaj si w ludzi, ktrym adne przeladowania nie s w stanie zamkn ust, a nastpnie tumaczenie tej dramatycznej zmiany jedynie prb nieudolnej mistykacji, ktr chcieli narzuci wiatu. To nie ma adnego sensu. Kenneth Scott Latourette pisze: Wpyw zmartwychwstania i zesania Ducha witego na uczniw by (...) niezwykle silny. Ze zniechconych, rozczarowanych ludzi, ktrzy z alem wspominali dni, kiedy mieli nadziej, e Jezus jest tym, ktry wyzwoli Izrael, powstaa grupa zagorzaych wiadkw [Kenneth Scott Latourette, A History of Christianity, Harper and Brothers Publishers, New York 1937, t. I, s. 59.]. Paul Little zapytuje: Czy ci ludzie, ktrzy przyczynili si do przemiany struktury moralnej spoeczestwa, byli skoczonymi kamcami lub wprowadzonymi w bd szalecami? Trudniej uwierzy w tak moliwo ni w fakt Zmartwychwstania, i nie istnieje nawet strzp dowodu na poparcie takiej tezy [Paul Little, Know Why You Believe, Scripture Press Publications, Inc., Wheaton, Illinois, 1971, s. 63.]. Nie mona inaczej wytumaczy odwanej postawy Apostow, ktrzy pozostawali nieugici nawet w obliczu mierci. Wedug Encyclopaedia Britannica Orygenes zapisa, e Piotra ukrzyowano gow do dou. Jego mier opisuje Herbert Workman: Tak wic Piotr, jak przepowiedzia nasz Pan, zosta opasany i poprowadzony na mier Drog Aureliana do miejsca w pobliu ogrodw Nerona na Wzgrzu Watykaskim, gdzie tak wielu spord jego towarzyszy zgino straszliw mierci. Na jego wasn prob ukrzyowano go gow do dou, uwaa bowiem, e niegodny by umiera tak samo jak jego Pan [Herbert B. Workman, The Martyrs of the Early Church, Charles H. Kelly, London 1913, s. 1819.]. Harold Mattingly pisze w swoim podrczniku historii: Apostoowie w. Piotr i w. Pawe przypiecztowali swoje wiadectwa krwi [Harold Mattingly, Roman Imperial Civilization, Edward Arnold Publishers, Ltd., London 1967, s. 226.]. Tertulian napisa, e aden czowiek nie zgodziby si na wasn mier, chyba e oddaje ycie za prawd [Gaston Foote, The Transformation of the Twelve, Abingdon Press, Nashville 1958, s. 12.]. Profesor prawa z Uniwersytetu im. Harvarda Simon Greenleaf, czowiek, ktry caymi latami uczy, jak rozgry wiadka i ustali, czy mwi prawd, stwierdza: Kroniki wojenne nie dostarczaj przykadw tak heroicznej staoci, cierpliwoci i niezachwianej odwagi. Mieli oni (Apostoowie) wszelkie motywy ku temu, eby ponownie rozway podstawy swojej wiary oraz dowody wielkich wydarze i prawd, przy ktrych obstawali [Simon Greenleaf, An Examination of the Testimony of the Four Evangelists by the Rules of Evidence Administered in the Courts of Justice, Baker Book House, Grand Rapids 1965 (reprint wydania z 1874 r.), s. 29.]. Apostoowie przeszli test mierci, eby udowodni prawdziwo tego, co gosili. Jestem przekonany, e mona zaufa ich wiadectwom bardziej ni wiadectwom wikszoci wspczesnych ludzi, ktrych spotykam, a ktrym nie chce si kiwn palcem dla swojej wiary, nie mwic ju o oddaniu za ni ycia.
www.korespondent.pl Wolnorynkowy punkt widzenia
Rozdzia 6
40
Josh McDowell
Jacob Gartenhaus odzwierciedla ydowskie nadzieje panujce za czasw Chrystusa: ydzi oczekiwali przyjcia Mesjasza jako tego, ktry wyzwoli ich z rzymskiej niewoli (. . . ) nadzieja mesjanistyczna w zasadzie wizaa si z wyzwoleniem narodowym [Jacob Gartenhaus, The Jewish Conception of the Messiah, Christianity Today, 1970, 13 marca, s. 810.]. Jewish Encyclopaedia stwierdza, e ydzi z utsknieniem wyczekiwali nadejcia obiecanego wybawcy pochodzcego z domu Dawidowego, ktry oswobodziby ich z jarzma znienawidzonego obcego uzurpatora, pooyby koniec bezbonym rzdom Rzymian i ustanowiby wasne krlestwo pokoju i sprawiedliwoci [The Jewish Encyclopaedia, Funk and Wagnalls Co., New York 1906, t. 8, s. 508.]. Apostoowie podzielali przekonania spoecznoci, w ktrej yli. Jak stwierdzi Millar Burrows, Jezus by tak niepodobny do ydowskiego wizerunku wyczekiwanego syna Dawida, e nawet Jego uczniowie nie potrali utosami Go z oczekiwanym Mesjaszem [Millar Burrows, More Light on the Dead Sea Scrolls, Secker&Warburg, London 1958, s. 68.]. Niepokojce przepowiednie Jezusa o ukrzyowaniu nie byy przychylnie przyjmowane przez Jego uczniw (por. Mt 16,2122). Jak zauwaa A.B. Bruce, ywiono nadziej, e Jego ocena sytuacji bya zbyt pesymistyczna i e Jego obawy oka si bezpodstawne (. . . ) ukrzyowany Chrystus oznacza dla Apostow skandal i sprzeczno; w podobny sposb patrzy na to wikszo narodu ydowskiego dugo po tym, jak Pan wstpi na tron chway [A.B. Bruce, The Training of the Twelve, Kregel Publications, Grand Rapids 1971, s. 177.]. Alfred Edersheim, byy wykadowca Starego Testamentu w Oksfordzie, mia racj dochodzc do wniosku, e czym najmniej pasujcym do Chrystusa byy Jego czasy [Alfred Edersheim, Sketches of Jewish Social Life in the Days of Christ, William B. Eerdmans Publishing Co., Grand Rapids 1960 (reprint), s. 29.]. W Nowym Testamencie mona dostrzec, jaki by stosunek Apostow do Chrystusa: oczekiwali Mesjasza-wadcy. Po tym jak Jezus powiedzia swoim uczniom, e musi i do Jerozolimy i cierpie, Jakub i Jan poprosili Go, aby obieca im, e w Jego krlestwie zasid po Jego prawej i lewej stronie (por. Mk 10,3537). Jakiego Mesjasza mieli na myli? Cierpicego i ukrzyowanego? Nie, raczej przywdc politycznego. Jezus wskaza, e le pojli to, co Go czeka; nie wiedz, o co prosz. Kiedy Jezus przepowiedzia swoje cierpienie i ukrzyowanie, dwunastu Apostow nie rozumiao, o co Mu chodzi (por. k 18,3134). Z powodu takiego a nie innego wychowania i wyksztacenia byli przekonani, e brali udzia w czym dobrym. Potem przysza Kalwaria. Wszelkie nadzieje zwizane z Jezusem jako Mesjaszem zawiody. Zniechceni, wrcili do swoich domw. Tyle lat zmarnowanych. . . Dr George Eldon Ladd, profesor Fuller Theological Seminary, specjalizujcy si w Nowym Testamencie, pisze: Dlatego wanie uczniowie opucili Jezusa, gdy zosta aresztowany. Ich umysy byy tak nasycone ide zwyciskiego Mesjasza, ktrego zadaniem bdzie pokonanie wrogw, e gdy ujrzeli Go cierpicego i krwawicego w czasie biczowania, bezsilnego winia w rkach Piata, wyprowadzonego na miejsce kani i przybitego do krzya niczym pospolitego kryminalist, wszystkie ich mesjaniczne nadzieje prysy. Jest znanym faktem psychologicznym, e syszymy tylko to, co chcemy
Wolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
41
usysze. Przepowiednie Jezusa dotyczce Jego cierpie i mierci nie tray do uszu Jego uczniw. Mimo e uprzedza ich, nie byli na to przygotowani. . . [George Eldon Ladd, I Believe in the Resurrection of Jesus, William B. Eerdmans Publishing Co., Grand Rapids 1975, s. 38.]. Lecz kilka tygodni po ukrzyowaniu, pomimo swoich wczeniejszych wtpliwoci, uczniowie znaleli si w Jerozolimie goszc, e Jezus jest Zbawc i Panem, ydowskim Mesjaszem. Jedyne rozsdne wytumaczenie tej przemiany znajduje si w Pierwszym Licie do Koryntian (15,5) i (. . . ) ukaza si (. . . ) potem Dwunastu. C innego mogo sprawi, aby peni zwtpienia uczniowie wyszli z ukrycia, cierpieli i umierali za ukrzyowanego Mesjasza? Na pewno tylko to, i po swojej mce da wiele dowodw, e yje: ukazywa si im przez czterdzieci dni (Dz 1,3). Owszem, wielu ludzi oddao ycie za suszn spraw, lecz suszna sprawa Apostow skonaa na krzyu. Jedynie zmartwychwstanie i wynike z niego spotkanie z ywym Chrystusem przekonay Jego uczniw o tym, e jest Mesjaszem. Dali tego wiadectwo nie tylko swoimi sowami i czynami, lecz rwnie swoj mierci.
www.korespondent.pl
Rozdzia 7
44
Josh McDowell
Jeli mamy poj nawrcenie Szawa, trzeba wpierw zrozumie, dlaczego przyj tak radykalnie antychrzecijask postaw; powodem byo jego oddanie Prawu ydowskiemu, ktre wywoywao u niego gbok wrogo wobec Chrystusa i wczesnego Kocioa. Jacques Dupont pisze, e jego atak na chrzecijastwo nie koncentrowa si na mesjastwie Jezusa, [lecz] (. . . ) na przypisywanej Jezusowi roli Zbawiciela, ktre pozbawiao Prawo ydowskie caej jego wartoci w deniu do zbawienia (. . . ) [Szawe by] bardzo wrogo nastawiony do wiary chrzecijaskiej z powodu wagi, jak przywizywa do Prawa ydowskiego jako drogi prowadzcej do zbawienia [Jacques Dupont, The Conversion of Paul, and Its Inuence on His Understanding of Salvation by Faith, [w:] Apostolic History and the Gospel, red. W. Ward Gasque i Ralph P. Martin, William B. Eerdmans Publishing Co., Grand Rapids 1970, s. 177.]. Encyclopaedia Britannica stwierdza, e nowa sekta ydowska, nazywajca siebie chrzecijanami, uderzya w sam istot ydowskiego wyksztacenia i studiw rabinicznych Szawa [The Encyclopaedia Britannica, t. 17, s. 476.]. Jego obsesj stao si zniszczenie tej sekty (por. Ga 1,13). Rozpocz wic dziaania zmierzajce do zagady sekty Nazareczykw (por. Dz 26,911). Dosownie niszczy Koci (Dz 8,3). Wyruszy do Damaszku z dokumentami dajcymi mu prawo do pojmania zwolennikw Jezusa i sprowadzenia ich przed oblicze sdziw. Wtedy co mu si przytrao. Szawe cigle jeszcze sia groz i dysza dz zabijania uczniw Paskich. Uda si do arcykapana i poprosi go o listy do synagog w Damaszku, aby mg uwizi i przyprowadzi do Jerozolimy mczyzn i kobiety, zwolennikw tej drogi, jeliby jakich znalaz. Gdy zblia si ju w swojej podry do Damaszku, olnia go nagle wiato z nieba. A gdy upad na ziemi, usysza gos, ktry mwi: Szawle, Szawle, dlaczego mnie przeladujesz?. Kto jeste, Panie? zapyta. A On: Ja jestem Jezus, ktrego ty przeladujesz. Wsta i wejd do miasta, tam ci powiedz, co masz czyni. Ludzie, ktrzy mu towarzyszyli w drodze, oniemieli ze zdumienia, syszeli bowiem gos, lecz nie widzieli nikogo. Szawe podnis si z ziemi, a kiedy otworzy oczy, nic nie widzia. Wprowadzili go wic do Damaszku, trzymajc za rce. Przez trzy dni nic nie widzia i ani nie jad, ani nie pi. W Damaszku znajdowa si pewien ucze, imieniem Ananiasz. Ananiaszu! przemwi do niego Pan w widzeniu. A on odrzek: Jestem, Panie. A Pan do niego: Id na ulic Prost i zapytaj w domu Judy o Szawa z Tarsu, bo wanie si modli. (I ujrza w widzeniu, jak czowiek imieniem Ananiasz wszed i pooy na nim rce, aby przejrza) (Dz 9,112). W tym miejscu moemy sobie uzmysowi, dlaczego chrzecijanie bali si Szawa. Ananiasz odpowiedzia: Panie (. . . ) syszaem z wielu stron, jak duo zego wyrzdzi ten czowiek witym Twoim w Jerozolimie. I ma on take wadz od arcykapanw wizi tutaj wszystkich, ktrzy wzywaj Twego imienia. Id odpowiedzia mu Pan bo wybraem sobie tego czowieka za narzdzie. On zaniesie imi moje do pogan i krlw, i do synw Izraela. I poka mu, jak wiele bdzie musia wycierpie dla mego imienia. Wtedy Ananiasz poszed. Wszed do domu, pooy na nim rce i zosta napeniony Duchem witym. Natychmiast jakby uski spady z jego oczu i odzyska wzrok, i zosta ochrzczony. A gdy go nakarmiono, odzyska siy (Dz
Wolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
45
9,1319). Szawe powiedzia: Czy nie widziaem Jezusa, Pana naszego? (1 Kor 9,1). Porwnywa swoje spotkanie z Chrystusem ze spotkaniami, ktre mieli Apostoowie. W kocu, ju po wszystkich, ukaza si take i mnie (1 Kor 15,8). Szawe nie tylko widzia Jezusa, lecz widzia Go w nieodparty sposb. Gosi Ewangeli nie z wyboru, lecz z koniecznoci. Nie jest dla mnie powodem do chluby to, e gosz Ewangeli. wiadom jestem cicego na mnie obowizku (1 Kor 9,16). Zauwacie, e spotkanie Szawa z Jezusem i wynike z niego nawrcenie byy nage i niespodziewane: nagle okoo poudnia otoczya mnie wielka jasno z nieba (Dz 22,6). Szawe nie mia pojcia, kim moga by owa niebiaska posta. Owiadczenie, e jest Jezusem z Nazaretu, przyprawio go o drenie i niepomiernie zdziwio. Moe nie znamy wszystkich szczegw, chronologii lub psychologii tego, co przytrao si Szawowi w drodze do Damaszku, wiemy jednak, e wpyno w sposb radykalny na wszystkie sfery jego ycia. Po pierwsze, drastycznej przemianie uleg charakter Szawa. Encyclopaedia Britannica opisuje go przed nawrceniem jako nietolerancyjnego, zagorzaego, opanowanego mani przeladowania religijnego fanatyka penego pychy i gwatownego. Po nawrceniu przedstawia si go jako cierpliwego, dobrego, wytrwaego i penego powicenia [Tame, s. 473.]. Kenneth Scott Latourette mwi: To, co zintegrowao ycie Pawa i wyrwao ten niemal neurotyczny charakter z trwaego mroku, byo gbokim i rewolucyjnym dowiadczeniem religijnym [Kenneth Scott Latourette, A History of Christianity, Harper&Row, New York 1953, s. 76.]. Po drugie, przemianie ulego nastawienie Szawa do naladowcw Jezusa. Jaki czas spdzi z uczniami w Damaszku (Dz 9,20). A gdy Szawe uda si do Apostow, podali mu prawic na znak przyjani. Po trzecie, przemianie ulego mylenie Szawa. Mimo i nadal kocha swoje ydowskie dziedzictwo, z zaciekego wroga zmieni si w oddanego gosiciela wiary chrzecijaskiej, i zaraz zacz gosi w synagogach, e Jezus jest Synem Boym (Dz 9,20). Zmieniy si intelektualne przekonania Szawa. Jego dowiadczenie zmusio go do przyznania, e Jezus jest Mesjaszem, co kcio si z mesjanistycznymi wyobraeniami faryzeuszw. Nowe zrozumienie Chrystusa oznaczao zupen rewolucj w jego sposobie mylenia [W.J. Sparrow-Simpson, The Resurrection and the Christian Faith, Zondervan Publishing House, Grand Rapids 1968, s. 185186.]. Jacques Dupont zauwaa, e po tym, jak Szawe z moc zaprzecza, jakoby ukrzyowany czowiek mg by Mesjaszem, przyzna wreszcie, e Jezus rzeczywicie jest Mesjaszem, i w rezultacie dokona przewartociowania swoich dotychczasowych wyobrae mesjanistycznych [Jacques Dupont, The Conversion of Paul. . . , op. cit., s. 76.]. Mg te teraz zrozumie, e mier Chrystusa na krzyu, ktra wydawaa si przeklestwem Boga i aosnym zakoczeniem ycia, bya w rzeczywistoci pojednaniem wiata z Bogiem, poprzez Chrystusa. Pawe wreszcie zrozumia, e ukrzyowany Chrystus sta si przeklestwem za ludzi (por. Ga 3,13) i e Bg dla nas grzechem uczyni Tego, ktry nie zna grzechu (2 Kor 5,21). Zamiast porak, mier Chrystusa okazaa si wielkim zwycistwem,
www.korespondent.pl Wolnorynkowy punkt widzenia
46
Josh McDowell
uwieczonym zmartwychwstaniem. Krzy nie by ju przeszkod, lecz istot mesjaskiego odkupienia win przez Boga. Nauczanie misjonarskie Pawa mona podsumowa nastpujco: wyjania i naucza: Mesjasz musia cierpie i zmartwychwsta. Jezus, ktrego wam gosz, jest tym Mesjaszem (Dz 17,3). Po czwarte, przemianie ulega misja Szawa. Z wroga pogan sta si ich misjonarzem. Z gorliwego yda sta si ewangelist wrd pogan. Jako yd i faryzeusz patrzy z gry na pogardzanych gojw, niczym na kogo gorszego od przedstawicieli ludu wybranego przez Boga. Dowiadczenie Damaszku zmienio go w oddanego sprawie apostoa, a misj jego ycia staa si pomoc poganom. Pawe zobaczy w Chrystusie, ktry mu si objawi, Zbawc wszystkich ludzi. Przeszed transformacj z ortodoksyjnego faryzeusza, ktrego misj bya ochrona judaizmu, w propagatora nowej radykalnej sekty, przeciw ktrej tak gwatownie wystpowa. Dokonaa si w nim taka przemiana, e Wszyscy, ktrzy go syszeli, mwili zdumieni: Czy to nie ten sam, ktry w Jerozolimie przeladowa wyznawcw tego imienia i przyby tu po to, aby ich uwizi i zaprowadzi do arcykapana? (Dz 9,21). Historyk Philip Scha stwierdza: Nawrcenie Pawa nie tylko wytycza punkt zwrotny w jego historii osobistej, lecz take rozpoczyna wany etap w historii Kocioa apostolskiego, a w konsekwencji take w historii ludzkoci. Byo to najbardziej owocne zdarzenie od cudu Zesania Ducha witego i zapewnio chrzecijastwu uniwersalne zwycistwo [Philip Scha, History of the Christian Church, t. I. Apostolic Christianity, A.D. 1100, William B. Eerdmans Publishing Co., Grand Rapids 1910, s. 296.]. Podczas lunchu na Uniwersytecie w Houston siedziaem obok pewnego studenta. Mwic o chrzecijastwie stwierdzi on, e nie ma adnego historycznego dowodu na istnienie Chrystusa. Robi magisterium z historii i zauwayem, e jedn z jego ksiek by podrcznik historii Rzymu. Przyzna, e znajduje si tam rozdzia dotyczcy apostoa Pawa i chrzecijastwa. Po przeczytaniu tego rozdziau zainteresowa si, e cz powicon Pawowi rozpoczto od opisu ycia Szawa z Tarsu, a zakoczono na opisie ycia apostoa Pawa. W podsumowaniu zrobiono uwag, e to, co spowodowao tak zmian, nie jest cakowicie wyjanione. Po moim odwoaniu si do Dziejw Apostolskich i nawizaniu do pojawienia si zmartwychwstaego Chrystusa przed Szawem student ten doszed do przekonania, e jest to najbardziej logiczne wytumaczenie nawrcenia Szawa. Pniej take w mody czowiek zaufa Chrystusowi jako swemu Zbawcy. Elias Andrews komentuje: Wielu odkryo w radykalnej przemianie tego faryzeusza faryzeuszw najbardziej przekonujcy materia dowodowy na prawdziwo i moc religii, na ktr si nawrci, a take na najwysz warto i pozycj osoby Chrystusa [The Encyclopaedia Britannica, t. 17, s. 469.]. Archibald MacBride, profesor na Uniwersytecie w Aberdeen, pisze o Pawle: Przy Jego osigniciach (. . . ) nikn osignicia Aleksandra Wielkiego i Napoleona [Chamberss Encyclopedia, Pergamon Press, London 1966, t. 10, s. 516.]. Klemens [jeden z ojcw Kocioa; y na przeomie II i III w. przyp. red.] mwi, e Pawe nosi acuchy siedem razy; gosi Ewangeli na Wschodzie i Zachodzie; dotar do najdalszych rubiey Zachodu; i
www.korespondent.pl
47
zgin mierci mczennika z wyroku wadcw [Philip Scha, History of the Apostolic Church, Charles Scribner, New York 1857, s. 340.]. Pawe wielokrotnie powtarza, e ywy, powstay z martwych Jezus odmieni jego ycie. By tak pewny zmartwychwstania Chrystusa, e rwnie i on swoje przekonanie udokumentowa mczesk mierci. Dwch profesorw z Oksfordu, Gilbert West i lord Lyttleton, postanowio kiedy obali podstawy wiary chrzecijaskiej. West zamierza wykaza, e zmartwychwstanie byo oszustwem, Lyttleton natomiast mia udowodni, e Szawe z Tarsu nigdy nie przeszed na chrzecijastwo. Obaj panowie zgodnie doszli jednak do przeciwnych wnioskw i stali si arliwymi naladowcami Jezusa. Lord Lyttleton pisze: Samo nawrcenie i apostolstwo w. Pawa, rozpatrzone naleycie, jest ju wystarczajcym dowodem na to, e chrzecijastwo jest Boskim Objawieniem [George Lyttleton, The Conversion of St. Paul, American Tract Society, New York 1929, s. 467.]. Wnioskuje, e jeli dwadziecia pi lat cierpie Pawa i jego suby Chrystusowi byo rzeczywistoci, w takim razie jego nawrcenie byo prawdziwe, bowiem wszystko, co uczyni, rozpoczo si od tamtej nagej przemiany. Jeli natomiast jego nawrcenie byo prawdziwe, to znaczy e Jezus Chrystus zmartwychwsta, bowiem wszystko, co Pawe uczyni, i wszystko, kim si sta, byo konsekwencj spotkania ze zmartwychwstaym Chrystusem.
www.korespondent.pl
Rozdzia 8
O zmartwychwstaniu
Pewien student uniwersytetu w Urugwaju zwrci si do mnie mwic: Profesorze McDowell, dlaczego nie moe pan odrzuci chrzecijastwa?. Odparem na to: Z prostego powodu. Nie jestem w stanie nie doceni pewnego wydarzenia historycznego, mianowicie zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Spdziwszy ponad 700 godzin na studiowaniu tego tematu i wnikliwym badaniu jego podstaw, doszedem do wniosku, e zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa jest albo jedn z najbardziej niegodziwych, wystpnych i wyrachowanych mistykacji, w ktr uwierzyli ludzie, albo najwaniejszym faktem w historii. Pytanie: Czy chrzecijastwo ma racj bytu? przenosi kwesti zmartwychwstania ze sfery rozwaa lozocznych w sfer bada historycznych. Czy chrzecijastwo ma oparcie w badaniach historycznych? Czy istnieje wystarczajcy materia dowodowy uzasadniajcy wiar w zmartwychwstanie? Oto wane fakty zwizane ze zmartwychwstaniem: Jezus z Nazaretu, ydowski prorok twierdzcy, e jest Chrystusem, ktrego przyjcie przepowiadao ydowskie Pismo wite, zosta aresztowany, skazany jako pospolity przestpca i ukrzyowany. Trzy dni po Jego mierci i pogrzebie kobiety, ktre odwiedziy grb, stwierdziy, e ciao znikno. Jego uczniowie gosili, e zmartwychwsta za spraw Boga i e objawi im si wielokrotnie przed wniebowstpieniem. Bya to podstawa, dziki ktrej chrzecijastwo rozszerzyo si na cae Imperium Rzymskie i przez kolejne stulecia wywierao wielki wpyw. Czy zmartwychwstanie rzeczywicie miao miejsce?
50
Josh McDowell
blikowane pod auspicjami Graduate Council of Indiana University, 1928, s. 4143.]. Wejcie do grobu byo przez dowdc warty zaplombowane rzymsk pieczci, znakiem wasnoci potnego Imperium [A.T. Robertson, Word Pictures in the New Testament, R.R. Smith, Inc., New York 1931, s. 239.]. W ten sposb zapobiegano aktom wandalizmu. Ten, kto sprbowaby przesun gaz, zamaby piecz i tym samym naraziby si na gniew rzymskiego prawa. Lecz trzeciego dnia grb by jednak pusty.
51
Nadeszy kobiety i zastay pusty grobowiec; przestraszyy si i wrciy powiedzie o tym mczyznom. Piotr i Jan pobiegli do grobu. Jan dotar tam pierwszy, ale nie wszed do rodka. Zajrza tam tylko i zobaczy ptna pogrzebowe, zdeformowane troch, lecz puste. Ciao Chrystusa przeszo przez nie do nowego istnienia. Spjrzmy prawdzie w oczy, taki widok uczyniby rwnie ciebie naprawd wierzcym, przynajmniej na chwil. Wysuwane teorie tumaczce zmartwychwstanie przyczynami naturalnymi s nieprzekonujce; waciwie nawet pomagaj zdoby pewno co do prawdziwoci zmartwychwstania.
52
Josh McDowell
of Jesus for the People, Williams and Norgate, London 1879 (wyd. 2), t. 1, s. 412.].
53
ludzkoci, ktry w rozumieniu rzetelnego badacza byby poparty lepszymi i peniejszymi dowodami jakiegokolwiek rodzaju ni w wielki znak dany nam przez Boga, e Chrystus umar i powsta z martwych [Thomas Arnold, Christian Life Its Hopes, Its Fears, and Its Close, T. Fellows, London 1859 (wyd. 6), s. 324.]. Angielski uczony Brooke Foss Westcott powiedzia: Po zebraniu wszystkich dowodw nie bdzie przesad, jeli powiemy, e nie ma w historii wydarzenia, ktre byoby lepiej czy obciej udowodnione ni zmartwychwstanie Chrystusa. Jedynie dawne przypuszczenie, e zmartwychwstanie byo faszem, mogo podsun myl, jakoby nie istniay dowody na jego poparcie [Paul E. Little, Know Why You Believe, Scripture Press Publications, Inc., Wheaton 1967, s. 70.]. Dr Simon Greenleaf by jednym z najwybitniejszych umysw prawniczych w Ameryce. Zasyn jako profesor prawa na Uniwersytecie im. Harvarda, ktry przej profesur po sdzi Josephie Storym. H.W.H. Knotts pisze o nim w swoim Dictionary of American Biography (Biograe znanych Amerykanw): Staraniom Storyego i Greenleafa Harvardzka Szkoa Prawa zawdzicza swoj obecn pozycj wrd najwietniejszych szk prawniczych w Stanach Zjednoczonych. Profesor Greenleaf napisa ksik, w ktrej zbada prawn warto wiadectw Apostow dotyczcych zmartwychwstania Chrystusa. Zauway, e niemoliwe jest, aby Apostoowie mogli wytrwa potwierdzajc prawd, ktr gosili, gdyby Jezus rzeczywicie nie zmartwychwsta i gdyby oni nie znali tego faktu z tak pewnoci, z jak znali kady inny [Simon Greenleaf, An Examination of the Testimony of the Four Evangelists by the Rules of Evidence Administered in the Courts of Justice, Baker Book House, Grand Rapids 1965, reprint wydania z 1874, s. 29.]. Greenleaf konkluduje, e zmartwychwstanie Chrystusa jest jednym z najlepiej udowodnionych wydarze w historii wedug zasad stosowanych w sdach w stosunku do procesowego materiau dowodowego. Inny prawnik, Frank Morison, zamierza podway wiadectwo o zmartwychwstaniu. Uwaa, e ycie Chrystusa byo jednym z najpikniejszych w dziejach ludzkoci, jednak jeli chodzi o zmartwychwstanie sdzi, e jest to mit, ktry kto doczy do historii Jezusa. Planowa napisa sprawozdanie z ostatnich kilku dni ycia Jezusa. Oczywicie, mia zamiar zignorowa zmartwychwstanie. Uwaa, e inteligentne i racjonalne podejcie do Jezusa cakowicie usprawiedliwa pominicie tego wydarzenia. Zbadawszy jednak fakty z wykorzystaniem swego prawniczego dowiadczenia i praktyki, musia zmieni zdanie. Napisa w kocu bestseller Who Moved the Stone? (Kto poruszy gaz?) [Frank Morison, Who Moved the Stone?, Faber and Faber, London 1930.]. Pierwszy rozdzia ma tytu Ksika, ktrej nie chciaem napisa, pozostae rozdziay natomiast zdecydowanie zajmuj si dowodami na zmartwychwstanie Chrystusa. George Eldon Ladd wnioskuje: Jedynym racjonalnym wytumaczeniem tych historycznych faktw jest to, e Bg oywi Jezusa w Jego czowieczej postaci [George Eldon Ladd, I Believe in the Resurrection of Jesus, William B. Eerdmans Publishing Co., Grand Rapids 1975, s. 141.]. Osoba wierzca w Jezusa Chrystusa dzisiaj moe mie cakowit pewno, tak jak pierwsi chrzecijanie, e jej wiara jest oparta nie na legendzie czy micie, lecz na
www.korespondent.pl Wolnorynkowy punkt widzenia
54
Josh McDowell
rzetelnym fakcie historycznym zmartwychwstania Jezusa i opuszczenia przez Niego grobu. Co jednak najwaniejsze, wierzcy moe osobicie dowiadczy potgi zmartwychwstaego Chrystusa we wasnym yciu. Przede wszystkim moe mie pewno, e jego grzechy zostay odkupione (por. 1 Kor 15,3). Po drugie, moe by pewny ycia wiecznego i wasnego zmartwychwstania (por. 1 Kor 15,1926). Po trzecie, moe zosta wyzwolony od pustki i beznadziejnoci ycia i przemieniony w nowe stworzenie w Jezusie Chrystusie (por. J 10,10; 2 Kor 5,17). Jaka jest twoja opinia na ten temat? Co sdzisz o pustym grobie? Po zbadaniu dowodw z perspektywy prawnika Lord Darling, byy sdzia najwyszy Anglii, stwierdzi, i istnieje taka mnogo dowodw, pozytywnych i negatywnych, rzeczowych i porednich, e aden rozumny sd na wiecie nie uznaby historii o zmartwychwstaniu za faszyw [Michael Green, Man Alive!, InterVarsity Press, Downers Grove, Illinois 1968, s. 54.].
www.korespondent.pl
Rozdzia 9
56
Josh McDowell
yjcej w przeszoci, teraniejszoci i przyszoci. Sprecyzowanie tego adresu znajduje si w Starym Testamencie, dokumencie pisanym w cigu tysica lat i zawierajcym ponad 300 nawiza do Jego przyjcia. Zgodnie z rachunkiem prawdopodobiestwa szanse spenienia tylko czterdziestu omiu tych proroctw w jednej osobie wyraaj si stosunkiem 1:1017. Zadanie dopasowania Boego adresu do jednej osoby komplikuje jeszcze fakt, e wszystkie proroctwa dotyczce Mesjasza powstay co najmniej 400 lat przed czasem Jego nadejcia. Niektrzy mogliby mie odmienne zdanie i powiedzie, e proroctwa te spisane zostay po mierci Chrystusa i tak sfabrykowane, eby pasoway do Jego ycia. Brzmi to prawdopodobnie a do momentu, gdy zdacie sobie spraw, e Septuaginta, grecki przekad hebrajskiego Starego Testamentu, powstaa okoo 150200 r. przed Chr. Greckie tumaczenie wskazuje, e midzy spisaniem proroctw a ich spenieniem w Chrystusie bya co najmniej dwustuletnia przerwa. Niewtpliwie adres okrelony przez Boga mg odnosi si tylko do jednej osoby w historii Mesjasza. Okoo czterdziestu mczyzn twierdzio w rnym czasie, e s ydowskimi Mesjaszami. Jednak tylko jeden Jezus Chrystus odwoa si do spenionych proroctw, i tylko On potra dowie swoich praw do tego tytuu. Przedstawmy niektre z tych szczegw. Jakie to wydarzenia miay poprzedzi pojawienie si Syna Boego, a pniej mu towarzyszy? Najpierw musimy wrci do Ksigi Rodzaju. Tutaj czytamy pierwsze mesjanistyczne proroctwo. W caym Pimie witym jest tylko jeden czowiek potomek niewiasty (por. Rdz 3,15) wszyscy inni zrodzeni s, jak mwi to Biblia, z nasienia mczyzny. Ten przyjdzie na wiat i zniszczy dziea Szatana (zmiady mu gow). W Ksidze Rodzaju Bg dalej konkretyzuje adres. Noe mia trzech synw: Sema, Jafeta i Chama. Wszystkie dzisiejsze narody wiata maj w nich swj pocztek. Jednak Bg, zgodnie z wykazem potomkw Noego (por. rozdziay 10 i 11 Ksigi Rodzaju), skutecznie wyeliminowa dwch z nich z linii mesjaskiej. Mesjasz mia wyj z rodu Sema. Po roku 2000 przed Chr. Bg kaza wyj Abramowi z Charanu. Wobec niego sta si jeszcze bardziej konkretny, dajc do zrozumienia, e Mesjasz bdzie jednym z jego potomkw. Ludy caej ziemi otrzymaj bogosawiestwo poprzez Abrama (por. Rdz 12). Abraham [takie imi otrzyma Abram od Boga na znak przymierza (por. Rdz 17,5) przyp. red.] spodzi dwch synw, Izmaela i Izaaka [byli to dwaj najstarsi synowie; po mierci Sary Abraham oeni si powtrnie i mia jeszcze szeciu synw (por. Rdz 25,12) przyp. red.]; wielu potomkw Abrahama zostao wyeliminowanych, gdy Bg wybra jego drugiego syna, Izaaka (por. Rdz 17; 21). Izaak mia dwch synw, Ezawa i Jakuba; Bg wybra lini Jakuba (por. Rdz 28; 35,1012; Lb 24,17). Jakub mia dwunastu synw, z ktrych powstao dwanacie plemion Izraela. Wtedy Bg wyrni plemi Judy eliminujc tym samym pozostae plemiona izraelskie. A ze wszystkich linii w plemieniu Judy Boski wybr pad na lini Jessego (por. Iz 11,15). Mona zauway, jak zacienia si krg prawdopodobiestwa. Jesse mia omioro dzieci. Bg wyeliminowa siedem spord omiu linii potomstwa Jessego (por. 1 Sm 16). Dowiadujemy si, e Syn Boy bdzie nie
Wolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
57
tylko potomkiem niewiasty, z linii Sema, rasy ydowskiej, linii Izaaka, linii Jakuba, plemienia Judy, lecz take z domu Dawida (por. 2 Sm 7,1216; Jr 23,5). Proroctwo pochodzce z 1012 roku przed Chr. przepowiada (por. Ps 22,17), e Jego rce i stopy bd przebite (tzn. bdzie ukrzyowany). Opis ten powsta 800 lat przed wprowadzeniem przez Rzymian kary ukrzyowania. Ksiga Izajasza dodaje, e bdzie On zrodzony z dziewicy (por. Iz 7,14): naturalne narodziny bdce rezultatem cudownego poczcia, co ley poza ludzkimi moliwociami planowania i kontroli. Kilka proroctw zapisanych w Ksidze Izajasza i Ksidze Psalmw opisuje sytuacj spoeczn i reakcj, z jak Syn Boy si spotka: Jego wasny lud, ydzi, odrzuci Go, a wierzy w Niego bd poganie (por. Iz 8,14; 49,6; 50,6; 52; 53; 60,3; Ps 22,78; 118,22). Bdzie mia Swego zwiastuna (por. Iz 40,3; Ml 3,1), gos na pustkowiu, tego, ktry przygotuje drog Panu Jana Chrzciciela.
58
Josh McDowell
na Meldaua, Christian Victory Publishing Company w Denver jest gotowa wypaci wam nagrod w wysokoci 1000 dolarw. H. Harold Hartzler z American Scientic Aliation, w przedmowie do ksiki Petera W. Stonera i Roberta C. Newmana [Peter W. Stoner i Robert C. Newman, Science Speaks, Moody Press, Chicago 1976.] pisze: Rkopis Science Speaks (Nauka mw) zosta dokadnie przeanalizowany przez komitet American Scientic Aliation oraz jej Rad Wykonawcz i zosta uznany za wiarygodny i solidny pod wzgldem przedstawionego materiau naukowego. Zawarta w nim analiza matematyczna oparta jest na rachunku prawdopodobiestwa, ktrego zastosowanie jest w peni uzasadnione, a profesor Stoner zrobi to we waciwy i przekonujcy sposb. Ponisze liczby s zaczerpnite z tej ksiki, aby pokaza, e rachunek prawdopodobiestwa wyklucza w tym przypadku zbieg okolicznoci. Stoner twierdzi, e po zastosowaniu wspczesnej wiedzy na temat prawdopodobiestwa w odniesieniu tylko do omiu proroctw okazuje si, i szansa, aby kto z yjcych do tej pory ludzi speni wszystkie osiem proroctw, jest jak 1:1017. To byoby 1:100 000 000 000 000 000. Aby pomc nam wyobrazi sobie ogrom tej liczby, Stoner ilustruje j nastpujco: Przypumy, e bierzemy 1017 srebrnych dolarwek i kadziemy je na ziemi w stanie Teksas [Powierzchnia Teksasu jest ponad dwa razy wiksza od powierzchni Polski przyp. red.]. Przykryyby one cay stan warstw o gruboci ponad 60 cm. Teraz zaznaczcie jedn z tych monet i wymieszajcie ca t mas na obszarze caego stanu. Zawicie komu oczy i powiedzcie, e moe porusza si tak daleko jak chce, lecz musi podnie jedn srebrn dolarwk, wanie t jedyn. Jakie jest prawdopodobiestwo wybrania zaznaczonej monety? Takie samo jak spenienie si wszystkich omiu proroctw w odniesieniu do jednego czowieka od czasw ich spisania do dnia dzisiejszego. (. . . ) Proroctwa te albo zostay zainspirowane przez Boga, albo prorocy spisali je wedug wasnego uznania. W tym drugim wypadku mieli oni tylko jedn szans na 1017, e speni si one w jednym czowieku, wszystkie jednak speniy si w okrelonym czasie i miejscu w osobie Chrystusa. Oznacza to, e samo spenienie si na raz tylko tych omiu proroctw dowodzi, i powstay one z natchnienia Boga z wyrazistoci tak wielk, e matematycznie brakuje jej tylko jednej szansy na 1017, by bya absolutna [Tame, s. 106112.].
59
pienie si. Rzucanie komi do gry o Jego ubranie. Niepodarcie Jego okrycia. Itd. Poowa proroctw leaa poza zasigiem Jego moliwych do zaplanowania dziaa. Nie mg sprawi, e zrodzi si tylko z kobiety, w rodzie Sema, w linii potomkw Abrahama itd. Nic dziwnego, e Jezus i Apostoowie odwoywali si do spenionych proroctw, chcc udowodni Jego prawo do tytuu Mesjasza. Dlaczego Bg tak bardzo si trudzi? Sdz, e chcia, aby Jezus posiada wszelkie potrzebne Mu listy uwierzytelniajce, gdy przyjdzie na wiat. Jednak najwspanialsz rzecz dotyczc Jezusa jest to, e potra On odmieni ludzkie ycie. Tylko On udowodni prawdziwo setek proroctw Starego Testamentu opisujcych Jego przyjcie. Tylko On jest w stanie speni najwspanialsze proroctwo dla tych, ktrzy je przyjm obietnic nowego ycia: I dam wam serce nowe i ducha nowego tchn do waszego wntrza (Ez 36,26). Jeeli wic kto pozostaje w Chrystusie, jest nowym stworzeniem. To, co dawne, mino, a oto wszystko stao si nowe (2 Kor 5,17).
www.korespondent.pl
Rozdzia 10
62
Josh McDowell
rady i polecenia i postanowili zgrzeszy. Lecz On potraktowa ich z mioci, aby ich ocali. Ale poniewa jest nie tylko Bogiem mioci, lecz take Bogiem witym, sprawiedliwym i prawym, sama Jego natura zniszczyaby kadego grzesznika. Biblia mwi: Zapat za grzech jest mier. Mona powiedzie wic z pewn niecisoci, e Bg mia trudny orzech do zgryzienia. W umyle Boga Boga Ojca, Boga Syna i Boga Ducha witego zapada decyzja. Jezus, Syn Boy, przybierze ludzk posta. Stanie si Bogiem-Czowiekiem. Jest to opisane w Ewangelii: w. Jan pisze, e Sowo stao si ciaem i zamieszkao midzy nami (por. J 1,14), a take w Licie do Filipian, gdzie w. Pawe pisze, e Jezus Chrystus ogooci siebie i przyj posta czowieka (por. Flp 2,7). Jezus na ziemi by tym Bogiem-Czowiekiem. Byo w Nim tak duo czowieczestwa, jakby nigdy nie by Bogiem, i tak duo boskoci, jakby nigdy nie by czowiekiem. Z wasnego wyboru prowadzi ycie bez grzechu i by cakowicie posuszny Ojcu. Biblijny wyrok, e zapat za grzech jest mier Jego nie dotyczy. Jezus by na ziemi nie tylko ograniczony swoim czowieczestwem, lecz take nieograniczony swoj boskoci, mg wic wzi na siebie nieskoczon liczb grzechw wiata. Gdy prawie 2000 lat temu zosta ukrzyowany, wity, sprawiedliwy i prawy Bg przela na Niego (Siebie) cay swj gniew. I gdy Jezus powiedzia: Wykonao si, prawa, sprawiedliwa natura Boga zostaa uznana. Mona powiedzie, e w tym momencie Bg mg swobodnie, nie rezygnujc ze Swej witoci, postpi z ludzkoci miosiernie bez koniecznoci zniszczenia grzesznego czowieka. mier Jezusa na krzyu bya bowiem uznaniem sprawiedliwej natury Boej. Czsto zadaj ludziom pytanie: Dla kogo Jezus odda ycie? i zwykle w odpowiedzi sysz: Dla mnie lub Dla wiata. Na co ja mwi: Owszem, to prawda, ale dla kogo jeszcze?, na co oni zwykle odpowiadaj: Nie wiem. Wtedy ja mwi: Dla Boga Ojca. Chrystus umar nie tylko dla nas, lecz take dla swojego Ojca. Jest to opisane w Licie do Rzymian, w rozdziale trzecim, gdzie mwi si o przebaganiu. Zasadniczo przebaganie oznacza zaspokojenie pewnego wymogu, pewnej koniecznoci. Gdy Jezus umar na krzyu, zrobi to nie tylko dla nas, lecz take, aby zadouczyni witoci i sprawiedliwoci natury Boga. Pewne wydarzenie, ktre miao miejsce jaki czas temu w Kaliforni, obrazuje, jak rol odegraa mier Jezusa na krzyu w rozwizaniu owego dylematu dotyczcego grzechu ludzkoci. Zatrzymano mod kobiet pod zarzutem przekroczenia dopuszczalnej prdkoci podczas jazdy. Zostaa postawiona przed sdem. Sdzia odczyta oskarenie i zapyta, czy przyznaje si do winy. Kobieta odpowiedziaa: Tak. Sdzia zakoczy wic spraw karzc j grzywn w wysokoci stu dolarw, zamienialn na dziesi dni aresztu. I wtedy zdarzyo si co najbardziej zaskakujcego. Sdzia wsta, zdj tog, zszed z podwyszenia, wyj plik banknotw i zapaci grzywn. Co si za tym kryo? Sdzia by ojcem skazanej. Kocha swoj crk, lecz by take sprawiedliwym sdzi. Jego crka zamaa prawo, a on nie mg po prostu powiedzie: Poniewa bardzo ci kocham, wybaczam ci. Moesz odej. Gdyby to zrobi, nie byby uczciwym sdzi. Zamaby prawo. Kocha jednak swoj crk tak bardzo, e zszed ze swojego miejsca, zdj tog i zapaci kar za swoj crk.
Wolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
63
Ta historia ilustruje do pewnego stopnia to, co Bg zrobi dla nas poprzez Jezusa Chrystusa. Zgrzeszylimy. Biblia mwi: Zapat za grzech jest mier. Niewane jak bardzo nas kocha, Bg jako prawy i sprawiedliwy zawsze wydaje na grzech wyrok mierci. Bdc jednak kochajcym Bogiem, zszed ze swojego tronu w postaci czowieka Jezusa Chrystusa i zapaci za nas cen, ktr bya mier Chrystusa na krzyu. W tym momencie wielu ludzi zadaoby pytanie: Dlaczego Bg nie moe po prostu przebaczy?. Pewien kierownik duej rmy powiedzia: Moi pracownicy czsto robi co nie tak, a ja im wybaczam. Po czym doda: Czy chce mi pan wmwi, e Bg nie potra zrobi tego samego?. Ludzie nie zdaj sobie sprawy, e jeli pojawia si przebaczenie, jest jaka cena do zapacenia. Na przykad, powiedzmy, e moja crka stucze lamp w domu. Jestem kochajcym i wyrozumiaym ojcem, wic bior j na kolana, przytulam i mwi: Nie pacz, kochanie. Tatu ci kocha i ci przebacza. Osoba, ktrej opowiadam t histori, zwykle wtedy mwi: To wanie powinien zrobi Bg. Wtedy zadaj pytanie: A kto zapaci za lamp?. Prawda jest taka, e zrobi to ja. Zawsze jest jaka cena przebaczenia. Powiedzmy, e kto ublia ci przy innych, a ty pniej wspaniaomylnie mwisz: Wybaczam ci. Kto bierze na siebie cen obelgi? Ty sam. To wanie zrobi Bg. Powiedzia: Przebaczam wam. By jednak skonny sam zapaci za to mierci na krzyu.
www.korespondent.pl
Rozdzia 11
66
Josh McDowell
ci. Istnieje biblijny termin opisujcy ten rodzaj ycia: pieko. Nie mogem jednak znale nikogo, kto yby w inny sposb, kto powiedziaby mi jak y inaczej lub daby mi si, abym tak y. Wszyscy mwili mi co powinienem robi, nikt jednak nie da mi mocy. Zaczem si czu sfrustrowany. Podejrzewam, e niewielu ludzi na wyszych uczelniach Ameryki pragno wwczas rwnie mocno jak ja odnale sens, prawd i cel w yciu. Wtedy jeszcze ich nie znalazem, cho na pocztku nie zdawaem sobie z tego sprawy. Na terenie uniwersytetu zauwayem pewn grupk ludzi: omiu studentw i dwch wykadowcw, ktrych ycie rnio si czym od innych. Wydawao si, e wiedz, dlaczego wierz w to, w co wierz. Lubi obraca si wrd takich ludzi. Nie obchodzi mnie, czy podzielaj moje zdanie. Niektrzy z moich najbliszych przyjaci krytykuj pewne rzeczy, w ktre wierz, lecz ja podziwiam ludzi przekonanych o swojej racji. (Nie spotykam ich wielu, lecz zawsze podziwiam). Dlatego czasami lepiej czuj si wrd radykaw ni wrd wielu chrzecijan. Niektrzy chrzecijanie s tak niezdecydowani, e zastanawiam si, czy poowa spord nich przypadkiem czego nie udaje. Jednake ludzie z tamtej grupy najwyraniej wiedzieli, czego chc. Rzecz niezwyka wrd studentw. Ludzie, ktrych zaczem zauwaa, nie tylko mwili o mioci. Angaowali si w ni. Jakby szybowali ponad rzeczywistoci ycia uniwersyteckiego. Nie tak jak wszyscy inni, ktrzy byli jakby czym przytoczeni. Zauwayem jedn wan rzecz; wydawao mi si, e posiedli szczcie, w stan umysu niezaleny od okolicznoci. Wygldali, jakby posiadali wewntrzne, stae rdo radoci. Byli obrzydliwie szczliwi. Mieli co, czego ja nie miaem. Jak kady przecitny student w sytuacji, gdy kto mia co, czego nie miaem ja, od razu tego zapragnem. (Dlatego waciciele rowerw zabezpieczaj je przed kradzie na uczelniach). Postanowiem wic zaprzyjani si z tymi intrygujcymi ludmi. W dwa tygodnie po podjciu tej decyzji siedzielimy przy stole w siedzibie zwizku studenckiego. Rozmowa zacza kry wok kwestii Boga. Jeli kto czuje si niepewnie, a rozmowa zaczyna koncentrowa si na Bogu, wwczas osoba ta zwykle zaczyna udawa waniaka. Kada spoeczno ma tak osob, tego, ktry mwi: Eee. . . chrzecijastwo, ha, ha. To dla sabeuszy, nie dla osb inteligentnych. (Zazwyczaj im wicej gada, tym wiksza pustka w gowie). Zaczli mi dziaa na nerwy, wic wreszcie spojrzaem na jedn ze studentek, adn dziewczyn (przedtem mylaem, e wszyscy chrzecijanie s brzydcy); odchyliem si do tyu na krzele, poniewa nie chciaem, aby pomyleli, e jestem zainteresowany, i zapytaem: Powiedzcie, co odmienio wasze ycie? Dlaczego wasze ycie rni si tak bardzo od ycia innych studentw, dziaaczy studenckich, profesorw? Dlaczego?. Ta dziewczyna musiaa mie duo wiary. Spojrzaa mi prosto w oczy i z absolutnm spokojem wymwia dwa sowa, o ktrych nigdy nie pomylabym, e mogyby przyczyni si do rozwizania problemu na uniwersytecie. Powiedziaa: Jezus Chrystus. Odparem na to: Na Boga, tylko nie te bzdury. Mam po dziurki w nosie religii; mam po dziurki w nosie kocioa; mam po dziurki w nosie Biblii. Tylko nie wciskajcie mi tych bzdur o religii. Ona na to: Nie powiedziaam religia. Powiedziaam Jezus Chrystus. WskazaWolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
67
a na co, z czego nie zdawaem sobie wwczas sprawy. Chrzecijastwo tak naprawd nie jest religi. Religia to dziaanie ludzi, ktrzy prbuj dotrze do Boga poprzez dobre uczynki. Chrzecijastwo za jest dziaaniem Boga, ktry przychodzi do ludzi poprzez Jezusa Chrystusa proponujc im zwizek z sob. Na uniwersytetach jest najprawdopodobniej wicej ludzi o mylnych pogldach dotyczcych chrzecijastwa ni gdziekolwiek indziej. Niedawno poznaem pewnego asystenta, ktry wspomina na zajciach seminarium magisterskiego, e kady, kto wchodzi do kocioa, staje si chrzecijaninem. Odparem na to: Czy kady, kto wejdzie do garau, staje si samochodem?. Nie ma takiej zalenoci. Chrzecijanin to osoba, ktra ca swoj nadziej zoya w Chrystusie. Moi nowi przyjaciele dali mi intelektualne zadanie; miaem zbada, czy Jezus Chrystus jest Synem Boym; czy przybra cielesn posta i y midzy zwykymi ludmi, po czym umar na krzyu za grzechy ludzkoci; czy pochowano Go, a On powsta z martwych trzy dni pniej i w dwudziestym wieku nadal wpywa na ycie wielu ludzi. Uwaaem to za fars. Waciwie to uwaaem, e wszyscy chrzecijanie s band idiotw. Znaem kilku. Zwykle czekaem, a jaki chrzecijanin co powie, eby mc go zgnbi. Wyobraaem sobie, e gdyby nawet chrzecijanin mia jak szar komrk, to umaraby ona w osamotnieniu. Taki byem mdry. Ludzie ci jednak nie dawali mi spokoju i w kocu przyjem ich wyzwanie. Zrobiem to jednak powodowany pych, chcc wykaza bdno ich twierdze. Nie wiedziaem wszake o istnieniu pewnych faktw. Nie wiedziaem, e istniej dowody, ktre mona oceni. Wreszcie mj umys doszed do wniosku, e Jezus Chrystus musi by Tym, za kogo si podawa. Prawd mwic, w moich dwch pierwszych ksikach zamierzaem wykaza bdno twierdze chrzecijastwa. Kiedy nie byem w stanie tego zrobi, sam staem si chrzecijaninem. Od tamtej pory trzynacie lat powiciem na opisywanie, dlaczego uwaam, e wiara w Jezusa Chrystusa jest intelektualnie moliwa do zaakceptowania. Wtedy miaem jednak niemay problem. Mj umys mwi mi, e to wszystko prawda, moja wola natomiast popychaa mnie w innym kierunku. Odkryem, e przyjcie chrzecijastwa to koniec egocentryzmu. Jezus Chrystus rzuci wyzwanie mojej woli, abym Mu zaufa. Pozwlcie, e zacytuj Jego sowa: Oto stoj u drzwi i koacz: jeli kto posyszy mj gos i drzwi otworzy, wejd do niego (Ap 3,20). Nie obchodzio mnie, czy rzeczywicie chodzi po wodzie lub zamieni wod w wino. Nie chciaem mie obok siebie nikogo, kto zakciby mi dobr zabaw. Tak wic mj umys mwi, e chrzecijastwo jest prawd, lecz moja wola cigna mnie gdzie indziej. Za kadym razem, gdy przebywaem w towarzystwie tych gorcych chrzecijan, wszystko zaczynao si od nowa. Jeli kiedykolwiek bye wrd szczliwych ludzi sam czujc si nieszczliwy, wiesz jak mog ci oni irytowa. Ten kontrast midzy nimi a mn powodowa, e dosownie wstawaem z miejsca i wybiegaem z sali. Doszo do tego, e szedem spa o dziesitej i czsto nie mogem zasn do czwartej nad ranem. Wiedziaem, e musz to jako
www.korespondent.pl Wolnorynkowy punkt widzenia
68
Josh McDowell
rozwiza, bo inaczej zwariuj. Zawsze miaem otwarty umys, jednak nie na tyle otwarty, aby wypad mi mzg. Poniewa jednak miaem otwarty umys, dnia 19 grudnia 1959 roku o 20.30, na drugim roku studiw, staem si chrzecijaninem. Kto zapyta mnie: Skd wiesz?. Odpowiedziaem: Byem tam, kiedy odmienio si moje ycie. Tamtego wieczoru modliem si. W modlitwie poruszyem cztery sprawy, aby zwiza si ze zmartwychwstaym, yjcym Chrystusem, co przeobrazio moje ycie. Po pierwsze powiedziaem: Panie Jezu, dzikuj, e oddae za mnie ycie na krzyu. Po drugie powiedziaem: Wyznaj Ci to wszystko, co w moim yciu nie jest dla Ciebie mie, i prosz Ci o wybaczenie i oczyszczenie mnie. (Biblia mwi: Choby wasze grzechy byy jak szkarat, jak nieg wybielej Iz 1,18). Po trzecie powiedziaem: Teraz, najlepiej jak potra, otwieram drzwi mojego serca i mojego ycia i przyjmuj Ci jako mojego Zbawiciela i Pana. Przejmij kontrol nad moim yciem. Odmie cakowicie moje wntrze. Spraw, abym sta si takim czowiekiem, jakim chciae mnie uczyni, stwarzajc mnie. Ostatnim zdaniem, ktre wypowiedziaem podczas modlitwy, byo: Dzikuj, e wszede w moje ycie. Wyraziem w ten sposb wiar opart nie na ignorancji, lecz na faktach, dowodach historycznych i Sowie Boym. Na pewno syszelicie wielu religijnych ludzi, ktrzy mwili o swoim nawrceniu jak o gromie z jasnego nieba. C, po mojej modlitwie nic si nie wydarzyo. Naprawd nic. Do tej pory zreszt nie wyrosy mi jeszcze anielskie skrzyda. Po podjciu owej decyzji czuem si wrcz jeszcze gorzej. Dosownie zbierao mi si na wymioty. Czuem, e wewntrz jestem chory. Zastanawiaem si: No nie, w co ty si pakujesz?. Naprawd czuem, jakby opuszczay mnie zmysy (na pewno niektrzy uwaaj, e tak si stao!). Mog wam jedno powiedzie: w okresie trwajcym od szeciu miesicy do ptora roku przekonaem si, e nie straciem zmysw. Moje ycie zmienio si. Gdy dyskutowaem z szefem wydziau historii na jednym z uniwersytetw na rodkowym Zachodzie, powiedziaem, e moje ycie si zmienio. Na co on przerwa mi mwic: Panie McDowell, czy chce Pan przez to powiedzie, e w dwudziestym wieku Bg odmieni Paskie ycie? W jakich sferach?. Po czterdziestu piciu minutach powiedzia: Dobrze, dosy ju. Jedn ze sfer, o ktrych mu powiedziaem, by mj stan ducha. Przedtem zawsze musiaem czym si zajmowa. Albo przesiadywaem u mojej dziewczyny, albo gdzie indziej strzpic jzyk. Chodziem po miasteczku uniwersyteckim, a mj umys jak trba powietrzna szarpany by koniktami i wtpliwociami. Czasem siadaem i prbowaem si uczy lub spokojnie pomyle, lecz nie mogem. Jednak w kilka miesicy po podjciu tej duchowej decyzji osignem rodzaj umysowego wyciszenia. Nie zrozumcie mnie le. Nie mwi, e znikny wszelkie konikty. To, co odkryem w zwizku z Chrystusem, nie byo znikniciem koniktw, lecz umiejtnoci radzenia sobie z nimi. Nie zamienibym tego na nic w wiecie. Drug sfer, w ktrej nastpia zmiana, by mj porywczy charakter. Przedtem wciekaem si, gdy tylko kto na mnie krzywo spojrza. Nadal nosz blizny z bjki na pierwszym roku studiw, podczas ktrej niemal zabiem czowieka. Moja porywczo bya tak nieodczn czci mnie, e wiadoWolnorynkowy punkt widzenia www.korespondent.pl
69
mie nie prbowaem jej zmienia. Gdy zastanawiaem si jak poradzi sobie z tym problemem, okazao si, e caa zo odesza! W cigu czternastu lat tylko raz straciem gow wybuchnem wtedy gniewem, ktry gromadzi si przez sze lat! Jest jeszcze jedna rzecz, z ktrej nie jestem zbyt dumny. Wspominam jednak o niej, bowiem wielu ludzi musi tak samo odmieni swoje ycie, a ja odnalazem rdo tej przemiany: zwizek ze zmartwychwstaym, yjcym Jezusem. Mam na myli nienawi. W moim yciu byo duo nienawici. Nie okazywaem jej na zewntrz, lecz tlia si we mnie. Nienawidziem ludzi, rzeczy, problemw. Jak u wielu innych ludzi wynikao to z braku poczucia bezpieczestwa. Za kadym razem, gdy spotykaem kogo, kto rni si ode mnie, czuem si zagroony. Jednej osoby nienawidziem jednak bardziej ni kogokolwiek innego. Mojego ojca. Nienawidziem go z caej siy. By on maomiasteczkowym pijakiem. Jeli jestecie z maego miasta, wiecie o czym mwi. Wszyscy wiedz. Moi koledzy ze szkoy redniej wymiewali si z niego w samym rodku miasta. Myleli, e mi to nie przeszkadza. Jak wielu innych, na zewntrz miaem si, lecz wierzcie mi, e wewntrz gorzko pakaem. Zdarzao si, e znajdowaem matk tak pobit, e nie moga si podnie lec w gnoju przy krowach. Gdy przychodzili do nas znajomi, wyprowadzaem ojca do stodoy, przywizywaem go tam, a jego samochd parkowaem za silosem. Mwilimy znajomym, e gdzie pojecha. Chyba nikt nie mgby kogo nienawidzi bardziej ni ja nienawidziem swojego ojca. Po powziciu przeze mnie decyzji zwizania si z Chrystusem jakie pi miesicy pniej w moim yciu dziki Jezusowi zagocia mio pochodzca od Boga. Bya tak silna, e po nienawici nie zostao nic. Mogem wtedy spojrze ojcu prosto w oczy i powiedzie: Tato, kocham ci. Naprawd to czuem. Po tym, jak si w stosunku do niego przedtem zachowywaem, by to dla niego szok. Po przeniesieniu si na prywatny uniwersytet miaem ciki wypadek samochodowy. Z szyj w gorsecie zawieziono mnie do domu. Nigdy nie zapomn chwili, gdy ojciec wszed do pokoju. Zapyta mnie: Synu, jak moesz kocha takiego ojca?. Odpowiedziaem: Tato, sze miesicy temu pogardzaem tob. Po czym podzieliem si z nim moimi spostrzeeniami dotyczcymi Jezusa Chrystusa: Tato, pozwoliem, aby Chrystus wszed w moje ycie. Nie potra tego cakowicie wytumaczy, ale w rezultacie tego zwizku odnalazem zdolno do kochania i akceptowania nie tylko ciebie, lecz i innych ludzi takimi, jacy s. Czterdzieci pi minut pniej nastpio jedno z najbardziej wzruszajcych wydarze w moim yciu. Kto z mojej rodziny, kto, kto zna mnie tak dobrze, e nie mogem zamydli mu oczu, powiedzia mi: Synu, jeli Bg moe uczyni z moim yciem to, co, jak widz, uczyni z twoim, chc da Mu okazj. I oto chwil potem ojciec modli si ze mn i zaufa Chrystusowi. Zwykle do zmian dochodzi w cigu kilku dni, tygodni, miesicy, nawet roku. Moje ycie ulego zmianie w okresie od szeciu miesicy do ptora roku. ycie mojego ojca odmienio si na moich oczach. Jakby kto wycign rk i wkrci arwk. Ani przedtem, ani potem nie widziaem tak szybkiej zmiany.
www.korespondent.pl
70
Josh McDowell
Doszedem do jednego wniosku. Zwizek z Jezusem Chrystusem zmienia ycie czowieka. Mona drwi z chrzecijastwa, mona wymiewa je i naigrawa si z niego. Ono jednak dziaa. Zmienia ycie. Jeli przyjmujesz Chrystusa, obserwuj swoje zachowania i czyny, bowiem Jezus Chrystus odmienia ycie czowieka. Ale chrzecijastwo nie jest czym, do czego mona kogo zmusi lub na si przekona. Ty masz swoje ycie, ja mam swoje. Mog ci tylko powiedzie to, czego si nauczyem. Decyzja naley do ciebie. By moe pomoe ci modlitwa, ktr wwczas si modliem: Panie Jezu, potrzebuj Ciebie. Dzikuj, e oddae za mnie ycie na krzyu. Przebacz mi i oczy mnie. W tym momencie przyjmuj Ci jako Zbawiciela i mojego Pana. Spraw, abym sta si takim czowiekiem, jakim chciae mnie uczyni, stwarzajc mnie. Ojcze, modl si w imi Chrystusa. Amen.
www.korespondent.pl