RZECZPOSPOLITA POLSKA Zastpca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisaw TROCIUK RPO-747187-II/13/EK

00-090 Warszawa Al. Solidarnoci 77 Tel. centr. 22 551 77 00 Fax 22 827 64 53

Pan nadinsp. Marek Dziaoszyski Komendant Gwny Policji ul. Puawska 148/150 02-624 WARSZAWA

Powane zaniepokojenie Rzecznika Praw Obywatelskich budz informacje w mediach o przypadkach stosowania przez funkcjonariuszy Policji w sposb nadmierny rodkw przymusu bezporedniego, w wyniku czego dochodzi do obrae u osb, wobec ktrych podejmowane s czynnoci. Informacje takie Rzecznik uzyskuje take na podstawie raportw przekazywanych zgodnie z pismem Podsekretarza Stanu b. MSWiA Adama Rapackiego z dnia 28.12.2009 r. o skargach dotyczcych zdarze z udziaem Policji, jak te w oparciu o meldunki z wydarze nadzwyczajnych, ktre wpywaj do Biura Rzecznika oraz z wnioskw osb bezporednio zainteresowanych. W przypadkach tego rodzaju regu jest podejmowanie dziaa ustawowych i monitorowanie przebiegu postpowa karnych a do ich prawomocnego zakoczenia. Najwiksza ilo spraw dotyczy przekroczenia uprawnie przez funkcjonariuszy Policji, gwnie wobec osb zatrzymanych, naduywania rodkw przymusu bezporedniego bd nawet pobicia i stosowania niedozwolonych metod celem wymuszenia zoenia przez te osoby okrelonych zezna, czy te przyznania si do popenienia czynw. Co prawda w kadej skardze na postpowanie funkcjonariuszy prowadzone jest postpowanie wyjaniajce, jednake regu jest uznawanie skarg za niepotwierdzone, gdy w przypadku rnych wersji zdarzenia przedstawianych przez obie strony, daje si wiar funkcjonariuszom, ktrych jest co najmniej dwch, a nie skarcemu, jeli nawet posiada obdukcj.

2 Szczeglnie drastyczna sprawa podjta z urzdu przez Rzecznika Praw Obywatelskich na podstawie artykuu prasowego dotyczy zncania S.. si nad zatrzymanymi przez funkcjonariuszy Policji z Komendy Miejskiej w Jeden z zatrzymanych popeni

samobjstwo. Mimo przedstawienia przez prokuratora w czerwcu 2013r. zarzutw czterem policjantom, Komendant Miejski Policji nie zawiesi ich w penieniu obowizkw i nie wierzy w ich win, o ktrej oczywicie rozstrzygnie sd, jednake z uwagi na toczce si przeciwko policjantom ledztwo, takie stanowisko przeoonego budzi powane wtpliwoci. Ostatecznie dopiero po ponownej Komendant Miejski Policji w S. analizie materiaw czynnoci wyjaniajcych wszcz w dniu 20.08.2013r. postpowania

dyscyplinarne przeciwko tym funkcjonariuszom, ktre to postpowania s jeszcze w toku. Wanie taka le pojmowana solidarno zawodowa wrd policjantw bywa przyczyn ich bezkarnoci, nawet w przypadku stwierdzenia w toku ledztwa prowadzonego przez prokuratora, e do przestpstwa pobicia zatrzymanych na terenie jednostki Policji doszo.Jednak sprawca nie zosta ustalony, z uwagi na brak moliwoci jednoznacznego wskazania, ktrzy konkretnie funkcjonariusze dopucili si tych czynw. Taka sytuacja miaa miejsce w Komendzie Powiatowej Policji w L.

w marcu 2012 r., gdzie wobec 2 zatrzymanych mczyzn policjanci stosowali przemoc fizyczn polegajc na biciu po twarzy, kopaniu oraz uderzaniu pak w podeszwy stp w celu wymuszenia od nich okrelonych zezna. W toku przeprowadzonego w tej sprawie ledztwa przez Prokuratora Rejonowego w B. ustalono bezspornie, e doszo do przekroczenia uprawnie jak rwnie do niedopenienia obowizkw przez funkcjonariuszy Policji wobec obu zatrzymanych, jednake zebrany materia dowodowy nie pozwoli ustali, ktry z funkcjonariuszy dopuci si czynw karalnych. Inne zdarzenie miao miejsce w Komendzie Miejskiej Policji w E., gdzie

zatrzymany mczyzna podejrzewany o kradzie portfela na szkod znajomego, do ktrego to czynu nie przyznawa si a ostatecznie sprawa ta zostaa umorzona wobec braku danych dostatecznie uzasadniajcych podejrzenie popenienia czynu, dozna podczas dwugodzinnego rozpytywania" przez 3 funkcjonariuszy bardzo powanych obrae, m.in. wieloodamowego zamania stawu kolanowego, co wymagao niezwocznego przeprowadzenia zabiegu operacyjnego. Ponadto, na ciele pokrzywdzonego stwierdzono szereg innych obrae

okrelonych przez biegych jako wiee, w tym pasmowate wybroczyny podskrne obu stp, ktre zdaniem biegych mogy powsta od uderze. Mimo, i pokrzywdzony bardzo

szczegowo opisywa w swoich zeznaniach brutalne zachowanie funkcjonariuszy, ktrzy chcieli wymusi na nim przyznanie si do niepopenionego czynu, a jego zeznania biega psycholog uznaa za w peni wiarygodne i pozbawione cech konfabulacji, prowadzcy ledztwo prokurator opar si na wersji policjantw, ktrzy zaprzeczyli wersji pokrzywdzonego i zgodnie zeznali, i sam spad z krzesa i zama nog. Tak wersj kategorycznie wykluczyli jednak biegli, bowiem w ich opinii nie byo moliwe, aby do takiego zamania doszo wskutek upadku pokrzywdzonego z krzesa. Na marginesie naley zaznaczy, e wobec tych policjantw byy ju wczeniej prowadzone postpowania subowe za bezprawne uycie przemocy. Ponadto, naley odnotowa niepokojce przypadki, kiedy to przeoeni zbyt pobaliwie traktuj podwadnych, podejrzewanych o czyny bezprawne. Jako przykad moe posuy zdarzenie, opisane w mediach, majce miejsce w P., gdzie funkcjonariusz uy przemocy podczas zatrzymania dwojga nieletnich - jednemu z nich, ktrego bezzasadnie podejrzewa o posiadanie narkotykw zama nog i zb. Przeoeni, jak wynika z doniesie mediw, nie interesuj si jego metodami pracy", bo ma wyniki". Prowadzona w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich analiza akt postpowa przygotowawczych daje podstawy do wysnucia wniosku, e w czci spraw do ich umorzenia mogo doj wanie ze wzgldu na niemono udowodnienia wersji prezentowanej przez pokrzywdzonego spowodowan, midzy innymi, wadliwie pojmowan solidarnoci zawodow skadajcych w sprawie zeznania funkcjonariuszy Policji. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich opisane przypadki nierespektowania praw osb zatrzymanych i naduy zwizanych ze stosowaniem rodkw przymusu bezporedniego zaistniaych na terenie jednostek Policji uzasadniaj konieczno wyposaenia tych jednostek w systemy monitoringu (nagrywanie obrazu i dwiku) przy jednoczesnym zakazie podejmowania jakichkolwiek czynnoci w pomieszczeniach, gdzie monitoring taki nie dziaa. Bdzie to miao istotne znaczenie dowodowe w przypadku prowadzenia stosownych postpowa i w konsekwencji nie pozostanie bez wpywu na uksztatowanie pozytywnego wizerunku Policji w spoeczestwie. Bd zobowizany za udzielenie Rzecznikowi Praw Obywatelskich informacji o zajtym w tym przedmiocie stanowisku i ewentualnie podjtych dziaaniach.