Przedwioniestreszczenieszczegowe Rodowd Przedwionierozpoczynasisowami: Niechodzitutajukaduka!oherbanioszeregiprzodkwpodgolonych,zsarmackimi wsamiiprzykarabelachaniwydekoltowaneprababkiwfiokach.Ojciecimatkaoti cayrodowd,jaktojestunas,wdziejachnowoczesnychludzibezwczoraj.Z koniecznociwzmiankaojednymdziadku,zmusunotkaojednymjedynympradziadku. Chcemyuszanowanasycondopenaduchemiupodobaniemsemickimawersjludzi nowoczesnychdoobcianiasobiepamiciwiadomociami,wktrymkocieleczyna jakimcmentarzudanydziadekspoczywa.

GwnymbohaterempowiecijestCezaryBaryka,synSewerynaBarykiiJadwigiDbrowskiej, rodemzSiedlec.PaniBarykowa,chociaodwielulatpodrowaazmemisynempocaejRosji, nienauczyasidobrzemwiporosyjsku,czymczasemprzysparzaamukopotw.Gdziekolwiekby sinieznajdowaa,mylamizawszebyawSiedlcach.Istotnebyodlaniejtylkoto,cowizaosiz ukochanymmiastemoraznajbliszymimemisynem.SewerynBarykanieposiada specjalistycznegowyksztacenia,parasirnymizajciami.Robiwszystko,coprzynosio odpowiednidochd,aniewymagaoamaniazasadprzyzwoitoci.WtensposbpanSeweryn,pnc siposzczeblachkarieryosignniezpozycj.Nieroztrwaniajednakpienidzy,aleinwestowaw kosztownoci:dywany,meble,ksiki,ktreniezawszesuyydoczytania.Spordtychostatnich wyrniaasijednapamitnikzwojny1831roku,wktrympojawiaosinazwiskojegopradziada KalikstaGrzegorzaBaryki.Ksikazawieraainformacj,ewwynikupowstaniaprotoplasta rodzinyBarykwstracicaymajtek: Tekstwiadomociotymfakcie,podanysucho,beztkliwoci,leczszczegowo,byzobu stronkartkizakrelonyprzezsynaowegodziadaKalikstaaojcaSeweryna.Dwajostatniz powoanejwyejSoowijwkizprzylegociamiposiadalijutylkowersjprzytoczonw broszurzeorazustniepodawanlegend.Soowijwkastaasimitemrodzinnym,klechd, podawanwcoraztoinnejpostaci,oczymdalekim,sawnym,dostojnym, przeogromnym.

ZczasemBarykaijegorodzinaprzenielisidoBaku.onatskniawcizakrajem,chciaawraca. Mprzychylasidotegopomysu,marzcodomunaWis,alewcinieumiaopuciwietnie patnejposadyikraju,wktrymdobrobytbywzasigurki.PastwoBarykowiecamioimajtek inwestowaliwjedynegosynaCzarusia.Mimoirodzicepielgnowaliwchopcupolsko,towpyw szkoyspowodowa,eCzaruowielelepiejmwiporosyjskunipopolsku. Cz1:Szklanedomy

Czarudostabywaniepromocjzklasyczwartejdopitejiskoczyczternastyrok ycia,gdySewerynaBarykjakooficerazapasowegopowoanodowojska.Wojna wybucha.Szybko,wciguparudni,idyllarodzinnazostaazdruzgotana.

CezarekwrazzmatkodprowadziojcanastatekdoAstrachania.Tylkoprzezchwilpoczujaki przejmujcysmutekzpowoduodjazdupanaSeweryna,przedewszystkimcieszyagoswoboda,jakiej terazmgzazna.CaewakacjewczysizkolegamipoBakuichuligani.Popowrociedoszkoy wcibojowazbelframi,przeciwstawiasiuciskowi,wagarowa.Matkadraaosyna,nieumiaanad nimzapanowa,niewiedziaa,jakgozatrzymawdomu.Caenoceczuwaanadjegosnem.Wte bezsennenocepaniJadwigauciekaamylamidoSiedlecidoSzymonaGajowcaswojegodawnego ukochanego.Ichmiobyarwniepena,wspaniaa,jakniema.NigdynieusyszaaodSzymona wyznania,aledobrzewiedziaaouczuciu,jakiedoniejywi.Ichzwizekbyzgryskazanyna przegranGajowiecbybiednymkancelist,aJadwigapannzbogategodomu.Gdyjakokonkurent pojawisiSeweryn,wydanomujzam.Gajowiecwysadoniejlist,wktrymbagaorezygnacj zmaestwa.PaniJadwigapodaragowtedy,alesowaGajowcawcibyydlaniejjakwyrzut sumienia. TymczasempanSewerynpisazfrontudoczsto. Bynaliniibojowej,gdziewPrusachWschodnich,ponadMazurskimiJeziorami.Listy jegobyyjednostajne,niemalurzdowe,sucheizawierajcezawszetesamezwroty. onaukrywaaprzedmemzezachowaniesynaichwaliaurwisa.Sewerynsawtedypochwaydla syna,ktrepowodowaywCzarkuchwilow,ulotnskruch.Raztylkopiewajcsolostar, pospolitpiewkocieleCezarypoczuszczertsknotzaojcem,ktrjednakszybko zrwnowayawiadomo,ekiedygowarodzinypowrci,skoczysisodka,chopicaswoboda. Sewerynniezostawirodzinybezzabezpieczeniafinansowego,czpienidzyzakopawrazz biuteriwpiwnicynawszelkiwypadek,czulokowanakonciebankowym.Cezarywiedzia dobrze,jakwykorzystatepienidze:speniakadswojzachciank,bezproblemuprzekonujc matkdoswoichpomysw.WaciwietoCezaryterazrzdziwdomu.Jegobeztroskprzerwa dopierobrakwiecizfrontu.Wpewnymmomencielistyojcastaysicorazrzadsze,awkocu zupenieprzestayprzychodzi.Niktniewiedzia,gdziesiznajdujemajorSiewierianGriegoriewicz Baryka.Rozpaczonyonierzabyaogromna. Rok1917przynisrewolucjchoniktjeszczeniewiedziadokocacotoznaczy.Najwikszym rewolucjonistczusiCezary,ktrywsawisitym,ezoiszpicrutpouszachdyrektoragimnazjum, zacootrzymawilczybiletdowszystkichszkwpastwie.Chopakitakniechciajuchodzido adnejszkoy.Rewolucjarozgorzaanadobre,miastozostaoprzejteprzezkomisarzarewolucyjnego, brakowaoywnoci,bankiprzestaydokonywawypat,aOrmianieiTatarzydwaodwiecznie wojujcezesobludyBakuzaprzestaliwalkiikorzystalizsytuacji.Cezarybycorazbardziej zafascynowanyrozgrywajcymisinajegooczachprzemianamichodzinawieceipubliczne egzekucje,Potemdzielisiwraeniamizmatk,ktrastaraasiuzmysowisynowiniegodziwo rewolucji.Modegozapalecanapawaotogniewem. Wniedugimczasiewadzewydaydekretokonfiskacieukrytychskarbworazmieszka.Cezaryw imiideioddaskarbzakopanyprzezojcawpiwnicy,niewiedziajednak,eprzezornamatka wczeniejwykopaajegowikszcziumieciawnowejkryjwce.Kobietacojakiczasjedziana

wieizabajoskiesumykupowaatrochmki,byupiecsynowichleb(narynkudostpnebyytylko rybyikawior).PotymjakobcyludziezamieszkaliwdomuBarykw,pozostawiajcimtylko najmniejszypokj,Cezarypowolizaczzmieniamylenie.Dostrzegwkocupowiceniei wyczerpaniematki,odkryjejpotajemnewyprawynawie.Postanowipopraw,zaczpomaga matce,mwicprzytym,etakteraztrzeba,bownowychczasachwszyscymuszpracowa.Oboje zbliylisiwtedydosiebie,chodzilirazemdoportuszukawrdpodrnychSeweryna.Cezarynie wyjawimatce,eurzdnicyzawiadomiligoomierciojca.Naprzekrtemuwcimianadziejna jegopowrt. PodczaswyprawdoportuCzarekpatrzyzpolitowaniemipogardnatych,ktrzyuciekaliprzed rewolucj.PewnegorazuBarykowadostrzegawtumieuciekinierwpiobdartychiwyniszczonych kobiet.Zwrodzonejlitocipodeszadonichizaczarozmow.Okazaosi,ebyytoksinai ksiniczkiSzczerbatowMamajew.Kobietomodebranocaymajtekiprzezdugiczasprzetrzymywano jewwizieniu.PaniJadwigazaprosiaemigrantkidoswojegopokoju.Kiedyksiniczkijuspay, ksinazwierzyasiBarykowej,emaprzysobieukrytewokngcennebransolety,ktre nieustanniejrani.PaniJadwigapomogaksinejzdjbiuteriiuoyajnapiecu.Niestetyw nocywpadlizrewizjrewolucjonici(emigrantkimusiaybyledzone),zabranoskarby,kobiety wysanodowizienia,apaniBarykowskazanonacikieroboty,ktreostateczniedoprowadziydo jejzgonu.Cezaryprbowapomcchorejmatce,alejedyne,coudaomusiwyjednatokrtkipobyt wszpitaluorazpochwekwpojedynczejmogilenakatolickimcmentarzu.Byotoitakduo,bomatka miaazostapochowanawewsplnymgrobiedlakontrrewolucjonistw. PomiercimatkiCezaryporazpierwszywyciupoczusisamotny.Wurzdziedowiedziasi,e ojciecdawnoprzeszednastronwroga,wstpujcdopolskiegooddziau,atamnapewnojudawno zagin.Chopakowiodebranoteostatnipokjwstarymmieszkaniu.Cezarytsknizamatk,chodzi czstonacmentarzitumaczyumarejzmiociicierpliwocizawiocirewolucyjnejideologii.Nie chciabyciemiycielemludu,niechciapiwina,chodzipoluksusowychdywanachinosipiknej odziey.TymczasemwBakunadchodziykolejnezmiany. Rewolucjaupada,zatorozptaasiwojnaOrmianzTatarami.ModyBarykamieszkaterazw piwnicyswegostaregodomuwrazzkilkomatowarzyszami.Przymieragodem,chodziprawienagii wciczeka,ajakipocisktrafiwaniewniego.Codzienniepatrzynamieregzekucje,mordyi napaci.mierstaamusizupenieobojtna,wczysiponajniebezpieczniejszychzaktkach miasta.Latem1918rokuCezarytrafidobronicejBakuarmiiormiaskiej.Jesienikazanomuju wracadodomu,Tatarzyzwyciali. (...)nastaozaprawdpiekonatymdymicympadole.WciguczterechdniTatarzywzili odwetmordujcsiedemdziesitkilkatysicyOrmian,Rosjaniwszelkichinnych,jacysi naplacuznaleli,abylipodejrzaniosprzyjanieOrmianom.

Cezaryocalacudem,dzikipolskiejlegitymacji.Turcyzabraligozesobizatrudnilidopracyprzy uprztaniutrupwzpobojowiska.Poormiaskiejrzezimiastospywaokrwi.Cezaryprzyzwyczaisi dowidokutrupw,alepewnegodniacogoporuszyo.Zobaczyciaomodej,piknejOrmiankii wtedy,wcichejrozmowiezumar,pojwpeniokruciestworewolucjiiwojny.Bakubyoteraz peneebrakwigodujcych,ktrzyszukalijakiegokolwiekjedzeniawpobliuobozowiska tureckiego.WrdnichCezarydostrzegdziwnegobrodategoikudategochopa.Niewiedzia dlaczegowanienaniegozwrciuwag.achmaniarzpiewadziwnpiosenkbrzmicjakby:

Czaru,Czaru....Cezarypodszedirozpoznawbrodaczuojca.Okazaosi,eSewerynBaryka przybyodnalerodzin.Wczeniejwalczywlegionachpolskich,aterazukrywasi.Mczyni umwilisinanocnschadzkiwyprawnagrbmatkiCezarego. TurcynamocypostanowietraktatuwersalskiegozostalizmuszenidoopuszczeniaBaku.Spokj jednaknietrwadugo,bowkrtcewmieciepojawilisibolszewicy.Tymczasemsyniojciecgotowali sidowyjazdu.Zbieralipienidze,ubrania.Sewerynmarzyowalizce,synnympakunkuwojennym (znajdowaasitammidzyinnymiukochanaksikaBaryki),ktryzostawiwMoskwieuprzyjaciela. OjciecCezaregonieczusinajlepiej,nacielemiawielebliznpoodniesionychranach.Najbardziej doskwieraamuranagowy. WyruszyliwzimienastatkuzdajcymdoCarycynajakodwajrobotnicy,ktrzy pracowaliwkopalniachnafty,aterazwskutekprzewrotwizawieszeniarobtwracajdo siebie,doMoskwy.Mielifaszywepaszporty,wydaneimprzezpewneczynniki sprzyjajcesprawieichpowrotu.Odzianiwtypowodzierobotnicz,mwicypomidzy sobdoskonaruszczyzn,ktrejarkanaposiadaliwstopniuniezrwnanym,ostrzyeniw sposbobrzdowy,bylidoskonaymitowarzyszaminowegoporzdkurzeczyna rozogachsowieckich.

Gdywysiedlizestatku,przezdugiczasjechalipocigiemtowarowym.Podrbyacikaiduga, przerywanawielomapostojami.ModyBarykawiedzia,ejadzojcempowalizk.Zastanawiasi, cozrobipotem.Okazaosi,ecelempodryjestPolska.Sewerynopowiedziasynowioswoim kuzynie,lekarzu,ktryporzucipraktyk,bybudowanadBatykiemnowcywilizacjcywilizacj szklanychdomw.Czyst,tani,zelektryfikowan,bezchorbibiedy.WPolscenawetburuje wolmieszkawszklanychrobotniczychdomachniwswoichdawnych,penychprzepychu kamienicachczywillach.Cezaryodnosisidonowejcywilizacjizlekkimniedowierzaniem,zdaniem modegorewolucjonistynajpierwtrzebazniszczyrdoza(burujstwo),adopieropotembudowa nowy,lepszywiat. WMoskwiepanowieprzeobrazilisiwprawdziwychludzi.Walizkazawierajcabielizn,leki, mydoipamitkpodziadkuKalikcieokazaabezcennymskarbem.ZMoskwysyniojciecwyruszyli pocigiemdoCharkowa.Tenodcineksprawiawraeniejeszczetrudniejszegonipoprzedni.Pocig wyadowanybyPolakamiudajcymisidoojczyznyzrnychzaktkwRosji.Wikszomiaaze sobcayswjdobytek.Maszynistacojakiczaszatrzymywapocignamay[i]remontik[/i] (remoncik),ktrytrwatakdugo,dopkimaszynistanieotrzymaodpowiedniejzapaty.Ostatnipostj wypaddziesiwiorstprzedCharkowem,wtedyduaczpasaerw(rwnieBarykowie) postanowiadotrzedomiastanapiechot. WCharkowieniedo,emusielidugoczekanapocigdoPolski,tojeszczeukradzionoimwalizk zcennymdobytkiem.Obajznowuimalisinajrniejszychprac,ebynieumrzezgodu.Wkocu, pokilkutygodniachoczekiwania,rozeszasiwiadomooprzybyciupocigujadcegodoPolski. Okazaosijednak,epocigjestjuprzeadowanyinikogozCharkowaniezabierze.Barykowiesi niepoddawali,wyczekiwalinastacjidzieinoc,dopkinieudaoimsiwsidopocigu.Dostalisi dowagonutylkodzikipomocynieznajomego,ktryulitowasinadnimi.Ukrywalisipod kouchami.Niestetyzojcembyocorazgorzej,bybardzochoryiwyczerpany.Tuprzedmierci nakazasynowi,bynieogldasinaniegoipodakonsekwentniedoPolski,atamodnalaz

SzymonaGajowca,dawnegoprzyjacielamatki,ktryzpewnocimupomoe. Ojcawyniesionopodczasjednegozkolejnych[i]remontikw[/i]zwagonuipochowanopodkocioem wniedalekimmiasteczku.Okazaosi,eubranynaczarnonieznajomytoksidz. Dalszadroganaznaczonabyacigymirewizjamiiokruciestwemonierzy,Barykaniemg zrozumie,dlaczegoprzedstawicielerewolucjitakdrczbiednychludziprzecietoadniburuje, adnaarystokracja,alezwyklirobotnicy.Wkocuukazaasigranica,wypuszczonopodrnychz wagonw.Pierwsze,coujrzamodyBarykapoprzekroczeniugranicy,tozrujnowane,brudne miasteczko.Zaczynaosiprzedwionieiwszdziebyopenogrzskiegobota.Czarekbybardzo zawiedzionytakimwidokiemPolski,ktramiaabyprzecie,zgodnieztym,comwiojciec,krajem dobrobytu. Gdziestwojeszklanedomy?rozmylabrncdalej.Gdziestwojeszklane domy?...

Cz2:Nawo DotarszydonajrdzenniejszejPolski,bodostolicyWarszawyanipodrodze,aniwtym miecieCezaryBarykanieznalazszklanychdomw.Niemiaonienawetnikogo zapyta.Zrozumia,ezmaryojciecboleniezeprzedemiercizaartowasobie.Jednak bymoepodwpywemtejtaknaiwnejlegendy,abymoepodwpywemgwnego jejbohatera,kuzynaBaryki,CezarypostanowiwstpinamedycynwWarszawie.Nie miaswychbakiskichpapierw,leczpoegzaminiedopobienymzostaprzyjtyi poczchodzinawykady.Zzapaemkrajatruposze,uczysiosteologii,chemii, botanikiitp.ZawarnoweznajomocizPolakamiidosobiewtychnowychludziach podoba,chogonierazswnieszczerociranili.

WWarszawieCezaryprzebywapodopiekGajowca,ktrybyterazwanymurzdnikiemw formujcymsiMinisterstwieSkarbu.MczyznaznalazdlaBarykiodpowiedniposad,pozatym obdarzygoprzyjani.Przyznasimodziecowi,eniegdykochajegomatkichtniesucha opowiecionieboszczce.Niestety,niebawemwybuchawojnapolskobolszewickaiBarykapodobnie jakinnijegokoledzyposzedwalczy,choniedokocapragnbisizSowietami.Dowstpienia dowojskazachcigopowszechnyentuzjazmPolakw,ktrzyzwielkimzapaemipowiceniemszli bisiznajedc.Cezaryokazasiwietnymonierzem,szybkozyskaszacunekkolegw. Wkompaniizaprzyjanisispecjalniezpewnymmodziecem,rwniestudentem WarszawskiegoUniwersytetuaobecnietgimonierzem,imieniemHipolit,nazwiskiem Wielosawski.WpewnejprzygodziewokolicachysowapodosicamiCezary wyratowategoWielosawskiegozopresji.WpotyczceWielosawskiwpadmidzy bolszewikw,zostapoganybagnetami,potuczonykolbamiiporzuconywlesiezwanym Rogacz.Cezary,nieznalazszygowkompanii,wrcisicotchudolasu,wyszuka

koleg,wzigonaramiiodnismidzyswoich.

Hipolitniezapomniaprzysugiprzyjaciela.Kiedywniedugimczasiewojnasiskoczyaiobajzostali zwolnienizesuby,zaprosigodoswojegorodzinnegodomu,ktryznajdowasiwNawoci niedalekoCzstochowy. CezaryiHipolitjechalidoposiadocinajpierwpocigiem,potembryczkbrawurowopowoonprzez modegopanicza.Szalonajazdazostaaprzerwanawywrotk,naszczcienikomunicsiniestao. Obupanwzradocipowitaolicznenawockietowarzystwo: HipolitprzedstawiBarykzebranymnaganku.Tenkaniasiwielekro,caowark damystarszej,jaksiokazao,matkiHipolita,podawarkdouciskumodemuksidzu, jaksiokazao,przyrodniemubratuHipolita,modejpannie,KarolinieSzaratowiczwnie, jegosiostrzeciotecznej,orazstarszemupanu,wujowiSkalnickiemu.Wszyscybardzo przychylniewitalitegoBaryk,przypatrywalimusizciekawoci,jaknawysze towarzystwodoprowincjonaln,anawetzaciankow.Cezaryrobiswobodnegoi wiatowca,chowspomnienieopowalanychineksprymablachizrujnowanymkonierzu stawaomunaprzeszkodziewzadawaniuszyku.

Zapanowagwar,przedrzenianosi,artowanowesoo,wypytywanoowszystkoprzybyych onierzy.NastpniestarysucyMaciejuniopodawadostou,atowarzystwowcirozmawiao. Barykawypytywanyorneszczegy,opowiadaomiercirodzicw.Czaruzostabardzociepo przyjtyprzezWielosawskich: Jeszczeobiaddoswejpoowyniedobieg,ajuCezaryCzarupibruderszaftna mieriyciezksidzemNastkiem,zwujciemMichasiem,anawettrcasikieliszkiemz obydwiemapodstarzaymiciotkamiimodocianpannKarusi.Gorszyotocokolwiek starszpani,matkrodu,aletegowieczorawszelkiporzdekzzawiassiwyrwai wszelkadystynkcjazostaazniweczona.

Odurzenialkoholemgociewyszliprzedganek,gdziesubawitaaukochanegoHipolita.Gdy wieczornazabawajusizakoczya,CezaryzostaodprowadzonydoAriankiprzezpannKarolin. Modzieniecczarowapikn,alenieugitdziewczyn.Nastpnegoranka,wychodzcnadziedziniec, ujrzainnpann,uciekajcprzedrozwcieczonperliczk.RozbawionyCzaruposzeddodworu, liczcnaspotkaniezKarolin.Spotkaagomiaprzygodaujrzapannwnegliu,plsajcprzy kominku.JakMickiewiczowskaZosia,takpannaKarolinaczmychnawystraszonaprzez zachwyconegoobserwatora.Potemdoobiaduchorowaa. TymczasemCzaruiHipolitwybralisinaporannprzejadk,podczasktrejspotkaliwdowLaur Kocienieckznarzeczonym.Ssiadkazaprosiamodziecwnaniadanie.Niezwykejurodykobieta zrobianaBaryceogromnewraenie.PopowrociedoNawocipanowieusyszelimuzyktopanna WandaOkszyskagraanafortepianie.Ofiaraperliczkizostaawysananawieprzezmatk,potym

jakniezdaadoszstejklasy,naraajcsitymbardzoojcu.Wandamieszkaaterazuciotki,ktra pracowaauWieloslawskich.Jedynrzecz,doktrejmiaaprawdziwytalent,byawaniegrana fortepianie,dlategopastwoWielosawscypozwalalijejkorzystaznawockiegoinstrumentu. Modziecy,gdytylkousyszelijejgr,postanowilipoznamodwirtuozk.Speszona,przestaagra, alezachconaprzezCezarego,ktryzaproponowagrnaczteryrce,omieliasizupenie.Po skoczeniuutworuucieka. Tymczasemzasiadanodoobiadu.PodawaapannaKarolina.Cezarydostrzegoscho,zjaksido niegoodnosia.Potemzorganizowanoprzejadk,wktrejwziliudziaCzarek,Karolina,ksidz AtanazyiHipolit.Cezarymylaoydzieichopach,ktrychmijalipodrodze.Kiedytowarzystwo dojechaododworkuwChodku,CezaryiKarolinaposzlirazemnadstaw.TamKarolinaopowiedziaa nowemuprzyjacielowiolosieswychrodzicw,ktrzyzginliodbolszewikw: MatkaumarawWarszawiezwyczerpaniasi,wcikiejbiedzie.Ojciecszczliwszy,bo zarazpowyjciuzwizieniawKijowie.

BarykawyznaKarolinie,echciabyzostamynarczykiemlubpisarczykiemwChodku,nacoona odpowiedziaadrwinizdziwieniem. Ludzibymtuchciapozna.Wasnymioczymazobaczywszystko.Tychprostych. Chopw,ydw,robotnikw,rzemielnikw,rybakw,pracowitychiurwipociw, dobrychizych,mdrychiguptasw.Chciaobymisigadaoichyciu.Naysiz nimi!

Zplanuzostaniapisarczykiemnicjednakniewyszo.Hipolitwytumaczybowiemprzyjacielowi,e omieszybysiebieijego,przyjmujctakposad.MimotoBarykawchwilachwolnychodniada, obiadwikolacjichodzidostodipoznawachopskieycie.Wtymczasieulubionrozrywk domownikwstaosizbieranieisegregowaniejabek.Zajcietobyobardziejzabawniprac: Wtychtozabawachstrychowych,gonitwachiskokachpoprzezpenessiekiigryjabek zdarzaosiCezaremudopadapannyKaroliny,chwytajitrzymawobjciach.Raz nawetzdarzyomusitrzymajznacznieduej,ninakazywayokolicznociiprawo zwycistwatudziezdarzyomusidotknwprzelocieustamijejpoliczka,rowegoi wieegojakjabkonajkraniejszeinajwonniejsze.Potymostatnimwypadkunastay kwasy,dsy,parogodzinne:stanowczonierozmawiamzpanemlecznadeszorwnie iuaskawieniezzastrzeeniemnajmocniejszegousiowaniapoprawy.

TymczasempaniLaura,byzebrapienidzenaprotezydlaofiarwojny,urzdzaawielkipiknik charytatywny.OczywiciedopomocywpracachorganizacyjnychzatrudniarwniemodegoBaryk, ktry,wzwizkuzezbliajcymsibalem,miajedenpodstawowyproblemnieposiada niezbdnegonatakokazjfraka.WiedziaotymwspaniaomylnyHipolit,ktrypotajemnie

zafundowaprzyjacielowistrj,zamawiajcgouczstochowskiegomistrzaPoola.KiedyCezary, odkrywszypodarek,przymierzyfrakizupodobaniemprzegldasiwlustrze,dostrzegpann Karolin.Uchylidrzwiizwabijdoswegopokoju,gdzieobdarowajnamitnymipocaunkami. Dziewczynapocztkowoopieraasi,alepotemulega.CascenogldaazukryciapannaWanda, ktraodczasuwsplnejgrynafortepianiepotajemniekochaasiwCzarku.Tobyaistnachoroba, ktrazjednejstronyodbieraajejzdolnorozumnegomylenia: Tenwidokcisnwnijakbyoszczepemdiabaiutkwiwpiersiachjakgrototrzech wgach,ktregojuzpiersinicwydrzeniezdoa.Zaciskaaoczy,zamieraa,konaaod tegowidoku.Pakowaasobiecachustkwusta,ebynieskomleinieszczeka,gdysi towidowiskowciiwciprzedjejoczymaroztwierao.

KtregorazuCezaryznalazsisamnasamzLaurwOdolanach.Modzieniecniemiajakwrcido Nawoci,wicpaniLaurazaproponowaamu,zegopodwiezie.Zanimwsiedlidobryczki,Czarek zapewniswojwybawicielk,eznibdzienajwicejtaczywczasiebalu,niebaczcnazazdro jejnarzeczonego.Wbryczceniewinnyflirtprzerodzisiwpomiennyromans: Koniegnayszerok,piaszczystdrogalei.wiatalatarnirzucaynagestrzaypopochu midzywielkiepnielipitopoli.Karetanawybojachkoysaasitotam,tosam,jak agodnakolebka.Czarnejejpudoilustrzaneokna,zasonitefirankami,rzucay tajemniczelnieniaiprzecinaynocjesienn,ktraszybkozeszanamokrekiizwide pola.Wtejdzikiejniespodziancerozkoszy,wniebezpieczestwie,wlociepordpl,w koysaniuidreniubya otcharadociobojgaprzygodnychkochankw.Oszalelidocnaodnagejpasji,marzylio rozkoszyswej,dowiadczajcjejwpeni.Pocaunkiichipieszczotybyybezdennejakta noc,penepotginiewyczerpanejjakfugakoninioscychsiwprzestrze.

Cezaryniemgzrozumie,czemuLaurawychodzizaczowieka,ktregoniekocha.Kochanka obiecaamutopniejwyjani.Rozstalisi.AlewkilkadnipniejCezaryodwiedziLaurwjej domu,kiedyakuratbytamrwnieBarwicki.Zuchwaykochanekprzeczekajegowizytispdzi noczLaur. Tymczasemprzygotowaniadobaludobiegykocainadszedczaswspanialejzabawy.Barykabytego dniawyraniezadowolonyzeswegowygldu,patrzcwlustrostwierdzi,ewygldacwanie.Tak wystrojonyudasinafet,podczasktrejniespuszczazoczuLaury.PaniKocienieckawygldaa tegodniajeszczebardziejolniewajconizwykle.Niestety,towarzyszyjejBarwicki.Kiedyzjawiy sipannyzNawoci,CezarypoprosipannKarolindo[i]shimmy[/i].Karoliniesercemocniejzabio, aleBarykamylatylkooLaurze. Podczaszabawypitotoasty,taczonoiprowadzonolicznekonwersacje.Wspaniaymurozmaiceniem okazasiwystpWandy,ktrapopisowozagraanafortepianie.Kiedybyapensjonarkarozpocza jednzostatnichsonatBeethovena,LaurapotajemnieskinanaCezaregoikochankowiewykradli sidoogrodu.DostrzegatoKarolina,odjakiegoczasubacznieobserwujcaniepokojce zainteresowanieukochanegoinn.Teraz,kiedyodkryaichtajemnice,byazdruzgotanaizraniona.

Najgorsze,ekiedyweszazpowrotemdosalibalowej,wywoanoj,byzataczyakozaka. ProwokacyjniepoprosiadotacaBaryk.Wygldalirazemimponujco,cozauwayachoraz zazdrociWanda: PrzymruonejejoczymierzyykadyskokCezaregoiKarolinyiliczyykadyumiech obojga.

NadranemwszyscypowrcilidoNawocia.Popiknikunastaydninudne.Barykawciszuka pretekstu,byodwiedziLaur,bywymknsidoniejchonachwil.Nudizniecierpliwieniezabija midzyinnymigrnaczteryrcezWand,ktrapodczasjednegozichwsplnychkoncertwwyznaa mumio,jednakzostaaodrzucona.TozdarzeniejeszczepodsycioszaleczzazdrooKarolin. Pewnegodnia,gdyCezarywrcidodomuHipolitazwyprawy,zastawiadomo,ejestwzywanydo Karoliny.Przybiegksidz,powiadamiajcgo,epanienkaumieraichcesiprzedmierciwidzie waniezBaryk.KsidzAnatazydoda,ewieojegogrzechach.CezarywpaddopokojuKaroli, ktraleaanaku,wijcsiblu. Wpokojuniebyonikogo.ZnagawszedksidzAnastazy.Szlochajc,gestemnie znoszcymprzeczeniawsunprawrkCezaregowzimn,drgajcdoKaroliny, okrciobiedwiercestuipoczszepccaciskmodlitwkreliznakikrzyanad tymirkamizwizanymi. TwarzKarolinyzagodniaa.wiatobiaeprzezniprzeleciao.Wrdnadludzkich, wida,boleciprzebisiumiech.Gociprzezchwilnawargachczarnychjakbyz elaza.Cezarynachylisiizoypocauneknawargach,ktrychpierwszydotknustami iostatni.Odskoczy,boustatebezwadniesirozchyliyi,wrdjkupotwornego,cay jzykspomidzynichsinazewntrzwywali.Jeszczeraz,drugi,jksipowtrzyi wszystkoustaodziwnieraptownie.LekarzprzyoyuchodopiersiKaroliny.Dugo sucha.Strzepnpalcami,podnissiipoczsprztaswestatki,szukaporzuconego paltotaikapelusza.Karolinaumara.

KsidzAnastazy,ktryspowiadaKarolinprzedmierci,owiadczy,etoniebyosamobjstwo. TruciznpodaaWanda,aleniebyonatodowodw.Cezarymgwaciwieujawnimotyw,ktry pogrybymorderczyni,alebyzbytzajtyromansemzLaur.Pozatymniechciaujawniaswoich zalotwdoKaroliny.Barykazachowywasi,jakbyzupenieniebyporuszonymierciKarusi. Pewnejnocy,tuprzedBoymNarodzeniem,modyamantjakzwyklebiegprzezpoladodomuswej kochanki,tymrazemjednakczekatamnaniegowciekynarzeczonyBarwicki.Doszodoawantury, CezaryzraniBarwickiego,zacokochankawyrzuciazdezorientowanegomokosazdomu. Wyjdepanstd!Wyjdstd!Wyjdstd! Dobrze.Pjd.Zarazpjd.Chciaemtylko... Niewiedzc,cojugada,dorzuci:

Chciaemwam,mili,poprawninarzeczeni,damojebogosawiestwonanowe, zyskownegospodarstwo. TomwicsmagnLaurszpicrutpoprzeztwarzirozstawionerce.Poczymze szpicrutwrcewyszed.

PotymwszystkimzrozpaczonyioszoomionyBarykawczysipopolach,rozmylajcchaotycznie oostatnichwypadkach.NiewiadomiedotarnagrbKaroliny,gdziespotkaksidzaAnatazego. Mczynistarlisi.KsidzzrzucinaCezaregowinzamierpannySzaratowiczwny.Cezarynie pozwolimurozporzdzaswoimsumieniem.UdasidoswegopokojuwdomuWieloslawskich.Tam naszedgoHipolit,chccypomcprzyjacielowi.Tenjednakniechciazdradzi,cosiznimdzieje. HipolitpozwalamuwyjechanajakiczasdoChodka,dodajcjednak: Ech,tygupcze!Tydardanelskiole!ZmarnowaeKarusi!Uradzilimybylitutajw rodzinie,ebyKarusijakowyposay.PostanowilimydajejtenChodekwposagu. Zdawaosi,etyjlubisz.Marzyem:pobiorsi,osidnatymChodku.Mylaem,e bdziemyprzezycienaszessiadami.Ech,tygupcze!...

NastpnegodniaCezarywyjechadoChodka,odprowadzanytylkoprzezHipolita,boreszta domownikwodczasumierciKarusiniebyamuzbytprzychylna.Wewsizamieszkauekonoma Gruboszewskiego,zapoznawasitamzpraciyciemchopw.Najbardziejzadziwiaogoto,e mimoswejsytuacjichopinigdysiniebuntuj.KtregodniaprzybyHipolitzwiadomociolubie Laury.ZarazpotymCezarypostanowipowrcidoWarszawy. Cz3:Wiatrodwschodu PopowrociedoWarszawyCezarynanoworozpoczstudiamedyczne.Zamieszkarazemzkoleg BuawnikiemwndznympokojuprzyulicyMiej. Pokjmusijednakniepodoba.Bymaynajakiedziesilatprzedwojneuropejsk pomalowanynakolorzupypomidorowejjakinieporcznyanadtoprzewiewny.Nie wiaojednakzoknaizedrzwiczystepowietrze,leczzapachpewnychniezbdnych ubikacji,ktremieciysinadolewprawdzie,leczwaniepodoknemtegopokoju.Nadto statuzamuremblaszanykominpiekarni,ktry,jakzawzitydiabe,waliwciwokno studenckiekbamiburegodymu.Wnocysychabyonieustajcyhurgotwzkwz pieczywem,pdzonychrczniezpiecachlebowego,odczegocienkie,chotakstaremury drayjakwfebrze.Niebyto,sowem,pokjprzyjemny.IBuawnikniebyprzyjemnym towarzyszem:egoistaiskpieczadnia,przemiewcaiordynuswieczorem,wnocychrapa zadziesiciu.LeczBarykaniemiawyboru.Musiakorzystazukaduztymkoleg,gdy pustkimiawkieszeni.

Przezjakiczasutrzymywasizpienidzyuzyskanychzesprzedayfraka.Potem,gdynastpi finansowykryzys,postanowiodnowiznajomozGajowcem.Wpokoju,wktrymzostaprzyjty

przezstaregoprzyjaciela,dostrzegtrzyportretywielkichwarszawiakw:MarianaBohusza, StanisawaKrzemiskiegoorazEdwardaAbramowskiego.Poniewamodzikniemiapojcia,kimoni s,Gajowiecrozpoczopowieobohaterach.Kadyznichoddayciewimikrzewieniatakich ideaw,jakpatriotyzmczyrozwjowiaty.Gajowiecchcia,abyterazPolskarozwijaasizgodniez tymiideaami: ebytonaszostawionowspokojunaparlat!ebysitonamiprzestalizajmowa rozmaicizewntrznidobrodzieje!Tamciludzie,ktrychwidzisznatychpodobiznach,yli podczasnajsroszejzimy.Patrzylinayciedalekiepoprzezobmarznitekraty.Jakemieli danamprawdziwwiadomooyciuludzispracowanychwwarsztatachiponorach?I mysamijeszczeniewiemy,coijak,gdydopieropierwszywiosennywiatrpowiaw naszetwarze.Todopieroprzedwionienasze.Wychodzimynaprzemarzniterolei ogldamydalekiezagony.Bierzemysidowasnegopuga,doradaimotyki,pewniee nieumiejtnymirkami.Trzebamiedoczynieniazcuchncymnawozem,pokonywa tward,przeronitcalizn.

JednakdlaBarykitezmianyzachodziyzbytwolno,czegonieomieszkapowiedzieGajowcowi. Uwagamodziecapozanauknauniwersytecieskupiaasiteraznabiedociewarszawskiej. Codziennieprzechodziprzeznajndzniejszadzielnicydowsk,obserwowauwanieycietej spoecznociiczucorazwikszysprzeciwwobecniesprawiedliwoci,ktrejdowiadczaj. TymczasemGajowiecpozapracurzdowa,pisaksikoPolscenowoytnej,wktrejrysowa projektwszechstronnegorozwojukraju:spoecznych,ekonomicznychipolitycznychreform.Poniewa gromadziogromneilocimateriawniezbdnychdoswegodziea,zatrudniCezaregodo porzdkowaniapapierw.Modzienieccieszysizpracy,ktrazapewniaamuutrzymaniew Warszawie,alecorazbardziejciyomutowarzystwoGajowca,boten,jakkadystarzec,lubiwraca doprzeszoci,coniezmierniedranioBaryk. WtychczasachmieszkanieBarykiiBuawnikazaczodwiedzaAntoniLulekstudentprawa, osobnikniezwyklechorowityianemiczny,aleobdarzonynieprzecitnumysowoci.Luleknielubi rozmawiazBuawnikiem,bojegozbytprosty,racjonalnyumysbymuzbytodlegy,zatodobrze dogadywasiBarykpodatnymnamgliste,komunistyczneidee.UfnyCezaryzwierzysiowemu koledzezeswychniedawnychprzejzNawociaiLeca,Lulekwykorzystateinformacje,by wzbudziipogbiwmodymzapalecunienawiwobecklasyuprzywilejowanejipastwa polskiego. Rzeczywiciejednaktenchorowityczowiekpsusobiezdrowieywiczupenju wrogoinoszcwsercuzemstwzgldemnowopowstaejRzeczypospolitejPolskiej. Kadeniepowodzenie,polinicie,klskaczyywioowenieszczciepastwairzdu polskiegojakocaoci,jakojestestwapolitycznegoispoecznego,budziowpiersiLulka, wjegosercuradosnymiech.Onszczerzeipilnieczyhanamiertegotworu,ktrystale nazywanajreakcyjniejszymskiremludzkoci.TooczymdowiadywasiodBaryki, naprzykadopracachGajowcanieciowjegoduszyzgryzotmierteln,mk serdeczn,astmduchow,ktrapodkopywaajegozdrowiefizycznebardziejnichoroba sama.Tomogozaciemnijegoidea,awpraktyceodwlecnieuniknionyzgonPolski.

Lulekbykomunist,wczasachwojny1920rokuopowiadasipostroniebolszewikw.Tobypunkt rozbienymidzynimaCezarym,ktrywalczywtejwojniepostroniePolakw,aposwoich przernychprzejciach,nieumiaopowiedziesizabolszewikami.Cezaryspierasiwiczarwnoz Lulkiem,jakizGajowcem. PopewnymczasieLulekwpaddomieszkaniaCezaregoidlajegodobrazaprosistudentana konferencjorganizacyjnoinformacyjnkomunistw.Nakazaprzytymcakowitdyskrecj,a nastpnegodniaprzybypoBarykdorok(komunistazostawymianyzaburuazyjnypojazd),by ukrysiprzedewentualndemaskacj.NamiejscuBarykazostausadzonynakrzeleiczeka.Weszo siedemwanychosbizebraniesirozpoczo.Jegogwnymcelembyataknapolskiewadzei buruazj.Mwionooprzejciuwadzy,owojniepolskobolszewickiej,wkocuondzyklasy robotnikw,ktramiaapenirolodrodzicielkispoeczestwa.TuCezarypozwolisobiezgosi wtpliwo: Jeelitutejszaklasarobotniczaprzeartajestndzichorobami,jelitaklasajestwstanie zwyrodnieniaczynadrodzedozwyrodnienia,jeelitaklasajestpozbawionakultury,to jakimesposobemiprawemtawanieklasamoerwasidoroliodrodzicielkitutejszego spoeczestwa?Takichargumentwnienaleyuywa.Naleyraczejschowatefaktyna dno,nasamspddowodze,gdyjesttowaciwieargumentprzeciwkoracjonalnoci uroszczekomunizmu.Klasaprzeartandzichorobamimoebytylkoobiektemczyjej akcjiodrodzeczej,leczwadnymrazienieczynnikiemodradzajcym.Chorydotknity klskbrakukulturyniemoeprzecieanisamsiebie,aninikogoinnegoskutecznieleczy. Tegochoregomusileczyktowiadomylekarz.

Argumentystudentazostayodrzucone.Zacztonakoniecmwiotorturach,jakiestosujepolska policjawobecklasyrobotniczej.ZdenerwowanyBarykawyszed.ChodzidugopoulicachWarszawy irozmylaowydarzeniach,ktrechwilwczeniejmiaymiejsce.Wkocudoszeddoprzekonania,e trzebasiwsuchawsiebie,wjakiwewntrznygos.Musiajeszczeidopracy,doGajowca.Ju wwejciuzakomunikowa,gdzieby,poczymprzystpidoatakunaideeurzdnika.Rozptaasi ostradysputawiatopogldowa.BarykakrytykowaprogramnaprawczyGajowca,tenzazacicie bronipotrzebyutrzymaniagranicPolski. WmarcuCezarydostalistodLaury.ByakochankachciaasiznimspotkawOgrodzieSaskim obokfontannyogodziniedrugiejpopoudniu.Nastpiytumaczeniaiwyjanienia.Uczuciaodyy, kochankowiewyznawalisobiemio,alesprawabyajuprzegrana.Lauraniechciaakontynuowa romansu,awzburzonyBarykaodszed. Nastapierwszydzieprzedwionia. TegodniawanieodNowegowiatu,przezplacTrzechKrzywcignawielka manifestacjarobotniczawstronBelwederu.Bezrobotniwskutekfabrykanckiegolokautu, strajkujcywskutekdroyznyiniemonociwyyciazpacyzarobkowejtakndznej,jaka byaichudziaemiuwiadomienikomunici.Citrzymaliprym,modagwardia,araczej awangardaSowietw.

NaczelepochodurobotnikwszlimidzyinnymiCezaryiLulek.Kiedyprzedrobotnikamiukazasi kordonpolicji,Cezaryodczysiodmanifestacji. Barykawyszedzszeregwrobotnikwiparoddzielnie,wprostnatenszarymur onierzyanaczelezbiedzonegotumu.

WygenerowanoprzezKLPPrinter20082010teamon