Biule tyn nr 6 Listopad 2013

Nowy projekt ustawy o OZE!

Wsparcie dla zielonej energii Potrzeba inteligentnych systemw ISE na wiecie, UE i w Polsce Warunki prosumpcji

ISE i OZE - filary zrwnowaonego rozwoju

Biuletyn FPGLD Ciuchcia Krasiskich

SPIS TRECI
Sowo wstpne ISE - wielki proces zmian Potrzeba Inteligentnych Sieci ISE na wiecie, w UE i Polsce Nowy projekt ustawy o OZE Wsparcie dla zielonej energii Prosumpcja - mikroenergetyka odnawialna 3 4 6 10 12 14 19

Wydawca: Fundacja Partnerska Grupa Lokalnego Dziaania Ciuchcia Krasiskich Prezes Zarzdu: Anna Kienik, email: anna.kienik@ciuchcia.org Biuro: Rostkowo 38, 06-415 Czernice Borowe tel. 29 597-01-01 fax 23 682-12-79 www.ciuchcia.org, email: fundacja@ciuchcia.org Biuletyn redaguje zesp w skadzie: Mikoaj Niedek, Wodzimierz Kaleta Biuletyn wydawany jest w ramach projektu Inteligentna energia w domu i w gminie. Kampania edukacyjna na rzecz promowania Inteligentnych Sieci Energetycznych w Polsce wspfinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej.

Szanowni Pastwo!
Oddajemy w Wasze rce listopadowy, szsty ju numer biuletynu Inteligentne Sieci Energetyczne. To miesic szczeglny, gdy w jego poowie ukaza si kolejny, dugo wyczekiwany, projekt ustawy o odnawialnych rdach energii. Poprzedni projekt ukaza si rok temu. Cho wszyscy, ktrym przyszo energetyki odnawialnej, a tym samym rodowiska naturalnego ley na sercu, wolelibymy ju mie dawno gotow ustaw, a ilo prosumenckich mikroinstalacji "przynajmniej" tak jak u zachodniego ssiada, jaki kolejny krok na drodze do tego celu zosta z pewnoci poczyniony. kosztw rodowiskowych - o tyle zasadno ekonomiczna inwestowania w ISE wymaga ju, zalecanych zreszt przez Komisj Europejsk, bada i analiz. Przykadem bada zasadnoci wdraania ISE w Polsce jest Analiza skutkw spoeczno-gospodarczych wdroenia inteligentnego opomiarowania opublikowana przez resort gospodarki w kwietniu 2013 r., ktrej wyniki przytaczamy w biuletynie. W projekcie ustawy o odnawialnych rdach z 12.11.2013 r. energii zosta okrelony zakres obowizkw prosumenta - wytwrcy energii elektrycznej, ciepa lub chodu z odnawialnych rde energii w mikroinstalacji bdcego osob fizyczn nieprowadzc dziaalnoci gospodarczej. Obecny stan techniki stwarza moliwo efektywnego i konkurencyjnego ekonomicznie wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej w mikroinstalacjach poniej 40 kW, a wytwarzanie energii z takich rde jak np. panele fotowoltaiczne moe by tasze w warunkach domowej mikroinstalacji, ni w warunkach dziaalnoci gospodarczej. Produkcja energii zuywanej w istotnej czci w bezporedniej bliskoci instalacji przyczynia si rwnie do zwikszenia efektywnoci energetycznej. Prosument, w myl projektowanych przepisw ustawy o OZE, (odpowiednio przeniesionych z ustawy Prawo energetyczne) moe sprzeda nadwyk niewykorzystanej energii elektrycznej wytworzonej z mikroinstalacji i wprowadzi j do sieci dystrybucyjnej, przy czym sprzeda taka nie stanowi dziaalnoci gospodarczej w rozumieniu ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej. Wypada zatem wyrazi nadziej, e te korzystne zapisy utrwal si w ostatecznej wersji ustawy! Na wstpnie polecamy krtk rozmow z profesorem Krzysztofem mijewskim, znanym ekspertem ds. inteligentnych sieci, czonkiem Midzyresortowego Zespou ds. Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej.

Do chwili obecnej nie ma w Polsce dedykowanego aktu prawnego rangi ustawowej, ktry dotyczyby wycznie energetyki odnawialnej, cho skala wyzwa wicych si z rozwojem wykorzystania OZE wskazuje na potrzeb uchwalenia takiej ustawy. Wrd pastw liderw Unii Europejskich w zakresie wykorzystania OZE zdecydowana wikszo uchwalia dedykowan ustaw umoliwiajc zagwarantowanie trwaego rozwoju gospodarki energetycznej opartej o wykorzystanie zasobw OZE w kontekcie ochrony klimatu i rodowiska. Tegoroczny listopad to rwnie czas konferencji klimatycznej COP19, ale temat ten podejmiemy ju w nastpnym numerze.
Na amach biuletynu kontynuujemy wic, podjty ju w poprzednich biuletynach, temat tworzonych warunkw prawnych dla rozwoju energetyki odnawialnej, w szczeglnoci prosumenckiej, oczywicie w kontekcie rozwoju inteligentnych sieci Smart Grids i inteligentnego opomiarowania. Inteligentne rozwizania teleinformatyczne w energetyce i moliwoci rozwoju mikoinstalacji OZE s bowiem ze sob cile powizane i bez nich rozwj prosumpcji na szerok skal moe napotka znaczce ograniczenia techniczne. O ile ekonomika i potrzeba inwestowania w energetyk odnawialn nie budzi zasadniczo kontrowersji, a koszty tych przedsiwzi systematycznie spadaj wraz z rozwojem ich skali - a naley te pamita o przewadze OZE nad energetyk konwencjonaln pod wzgldem zewntrznych

Mikoaj Niedek
Redaktor

ISE - WIELKI PROCES ZMIAN

Rozmowa z prof. Krzysztofem mijewskim, Sekretarzem Generalnym Spoecznej Rady ds. Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, czonkiem Midzyresortowego Zespou ds. NPRGN.

mechanizmy cay inteligentny system zarzdzania energi. To jest troch tak, jak z licznikiem w samochodzie. Licznik pokazuje prdko i pozwala j kontrolowa, lecz sam nikogo nie zmusi do bezpiecznej jazdy. Czy nie wydaje si Panu, e od pewnego czasu proces przeksztacania sieci energetycznych w sieci Smart Grids posuwa si dosy wolno? Najczciej mwi si o przeszkodach natury prawnej. Jakie jeszcze przeszkody, wedug Pana, ograniczaj rozwj inteligentnych sieci? Mog to by np. przeszkody zwizane ze zbieraniem danych i ich archiwizacj. W tej chwili nie ma pewnoci, kto bdzie zbiera dane z inteligentnych licznikw i je przetwarza, kto bdzie mia do tych danych dostp, a kto dostpu mie nie bdzie? I ile to bdzie kosztowa? Dzisiaj dane te rwnie s zbierane, ale nie w postaci elektronicznej, w zwizku z tym trudno je wydoby. A przecie wedug prawa unijnego kady ma prawo dostpu do swoich danych i w takim kierunku powinno by implementowane nasze prawo. Konsument powinien mie moliwo wynajcia firmy nazwijmy j "local energy brokerem" lub "home energy brokerem" i upenomocnienia jej do tego, aby miaa dostp do jego danych. Na ich podstawie powinien otrzyma informacje, w jaki sposb najlepiej zarzdza swoj energi, lub te upenomocnieni brokerzy mogliby to robi za niego.

Pord najwaniejszych rekomendacji Urzdu Regulacji Energetyki w sprawie wdraania inteligentnych sieci energetycznych SG (Smart Grids), w kontekcie wprowadzenia nowego rodzaju dziaalnoci gospodarczej, mowa jest m. in. o aplikacji AMI oraz operatorze Al (operator usug Ambient Intelligence), czyli podmiocie, ktry bdzie wykorzystywa narzdzia teleinformatyczne i utrzymywa moliwo komunikacji z centraln aplikacj AMI do realizacji usug SG. Obszarem dziaalnoci tych operatorw bd usugi wiadczone wiadczone dla prosumentw i zaangaowanych technicznie odbiorcw energii, ktrzy znajd ktrzy znajd uzasadnienie ekonomiczne dla inwestycji podnoszcych ich efektywno energetyczn Troch to zoone. eby t materie uproci prosz Panie profesorze powiedzie, czy rozwizania energetyczne oparte na AMI przynios korzyci rwnie konsumentom, a nie tylko operatorom? Sama technologia AMI (Advanced Metering Infrastructure - zaawansowana infrastruktura pomiarowa) konsumentowi niewiele pomoe. Trudno sobie wyobrazi, eby cay czas obserwowa on inteligentny licznik i w zalenoci od jego wskaza zarzdza zuyciem energii w swoim gospodarstwie domowym. Natomiast korzyci konsumentom przynios na pewno inteligentne sieci, ktre bd swego rodzaju dodatkow inteligencj odbiorcy, tak jak zewntrzna pami w komputerze. Budowa nowych sieci SG jest zatem nieunikniona? Energetyka staje si coraz trudniejszym rodowiskiem, wic potrzebne s systemy, ktre bd za nas podejmoway decyzje dotyczce zuycia energii - oczywicie jeli je do tego upowanimy. Opaci si to konsumentom wtedy, jeli powstan odpowiednie taryfy, tzw. dynamiczne, czyli taryfy korzystne dla tych, ktrzy chc oszczdza energi. Konsument bdzie mia z takiego systemu korzyci, ale w zamian odda cz zarzdzania nad swoj energi swojemu agentowi-brokerowi. Tak wic oprcz samych inteligentnych sieci oraz licznikw musz istnie odpowiednie taryfy oraz

Jakie zatem rozwizania naleaoby wprowadzi, aby zapewni szybszy rozwj inteligentnych sieci? Przede wszystkim naley ustali, czy kady operator sieci bdzie prowadzi odczyt danych i je gromadzi oraz analizowa na wasn rk, czy te powinien istnie jeden niezaleny operator pomiarowy. Z faktu funkcjonowania kilku operatorw pomiarowych nie bdzie w mojej opinii adnej korzyci, poniewa w jednym budynku nie moe by piciu operatorw. Jako odbiorcy bdziemy przywizani i tak do jednego wojewdzkiego lub regionalnego operatora. Korzystniej wic bdzie mie jednego operatora pomiarowego i wprowadzi zasady regulacji jego dziaalnoci, tak jak w przypadku kadego innego monopolisty. Druga sprawa to ochrona danych osobowych i to, do czego bdzie mona je wykorzysta oraz kto bdzie mia do nich dostp. Po trzecie, dostp do tych danych powinien by umoliwiony brokerom domowym/lokalnym, ktrzy mog peni rne role: handlowe lub techniczne. Tutaj oczywicie nie moe by jednej firmy, bo to jest czysto rynkowa dziaalno. Konsumenci powinni mie moliwo wyboru i zmiany brokera. A jeli konsument zayczy sobie zmiany dostawcy, to co wtedy? Kwestia zmiany dostawcy - sprzedawcy energii - jest take istotna. Ta zmiana powinna by szybka, prosta i wymaga dosownie paru klikni, najlepiej dwu decyzji i potwierdzenia. Tak zmian powinien konsumentowi sugerowa jego broker. Tak jest Szwecji, europejskim kraju, pooonym nie tak daleko od nas.

Czy Pana zdaniem rozwj AMI i inteligentnych sieci w Polsce usprawni take zadziaania w tym zakresie? Wpynie na tworzenie lepszych warunkw do poprawy funkcjonowania nowych podmiotw w nowych realiach ekonomicznych? Przede wszystkim inteligentne sieci energetyczne to element wielkiego procesu zmiany w sektorze energetycznym. Procesy zmian w jednych miejscach zachodz szybciej, w innych wolniej. Inteligentne sieci wiele z tych procesw usprawniaj, chociaby zarzdzanie popytem. Bez inteligentnych sieci nie da si zbiera rozproszonych megawatw zaoszczdzonych kilowatogodzin. Drugi obszar to energetyka prosumencka, czyli przydomowa, umoliwiajca gospodarstwom domowym produkcj energii na wasne potrzeby i jej ewentualn sprzeda. Trzecia kwestia to magazyny energii, ktrych jeszcze nie ma, ale ktre na pewno powstan. Oprcz sprzedawania i produkowania energii, energi bdzie mona magazynowa i zuywa w pniejszym czasie. Za chwil bd w uyciu samochody elektryczne, w ktrych bdzie mona wykorzysta t zmagazynowan energi i w ktrych bdzie mona j magazynowa. Powstan taryfy dynamiczne zmieniajce si w cigu dnia; bd pynne i zmienne ceny energii. Stanie si te moliwy biecy monitoring stanu sieci, co umoliwi zarzdzanie ni w sposb dynamiczny, w zalenoci np. od warunkw pogodowych i jej rzeczywistego obcienia.

Rozmawia: Wodzimierz Kaleta

POTRZEBA INTELIGENTNYCH SIECI

Wedug Ministerstwa Gospodarki latach 2008-2013 przeprowadzono licznie analizy potwierdzajce celowo wdroenia inteligentnego opomiarowania oraz wynikajce z niego korzyci dla gospodarki oraz indywidualnego konsumenta. Przykadem bada zasadnoci wdroenia ISE jest Analiza skutkw spoeczno-gospodarczych wdroenia inteligentnego opomiarowania opublikowana przez resort w kwietniu 2013 r. Ekonomika inwestycji w ISE Rozwj technologii inteligentnego opomiarowania i inteligentnych sieci jest tendencj wiatow. Wiodc rol w tym obszarze stara si peni UE, a perspektywa duych wdroe w UE i na wiecie to 2020 r. W wielu krajach UE przyjto model z centralnym repozytorium danych zarzdzanym przez instytucj regulowan przez krajowy organ regulacyjny (w Polsce Prezes URE). Gwnym celem wdraania inteligentnych sieci i inteligentnego opomiarowania jest dalsza liberalizacja rynku energii elektrycznej w tym dostp odbiorcw do danych o zuyciu energii elektrycznej, usprawnienie procesu zmiany sprzedawcy i uatwienie dostpu do rynku prosumentom i maym wytwrcom energii. Warianty kalkulacji oczekiwanych korzyci pokazuj przy rnych zaoeniach zblione kwoty w przedziale od 8,4 mld z do 9,48 mld z w perspektywie do 2026 r. Globalne korzyci tylko dla odbiorcw energii elektrycznej (w cenach staych 2013 r.) szacuje si na poziomie: 0,5 mld z dla okresu 2013 2020; 1,7 mld z dla okresu 2013 2026. Korzyci te bd rosy w miar funkcjonowania systemu inteligentnego opomiarowania. Koszty zostan poniesione gwnie w latach 2014-2020. Wzrost liczby instalowanych w pocztkowym okresie licznikw zdalnego odczytu i tempo instalacji tych licznikw przekada si na moliwy wzrost korzyci w pierwszych latach. W okresie budowy inteligentnego opomiarowania, czyli do 2020 r. prognozowane koszty mog nieznacznie przekroczy oczekiwane w tym okresie bezporednie korzyci. Jednake przekroczenie to mieci si w granicy wraliwoci przyjtych zaoe. Natomiast w duszej perspektywie niepodwaalna jest przewaga oczekiwanych korzyci nad kosztami, szacowana na ok. 4,5 mld z (w cenach staych 2013 r.) w perspektywie do 2026 r. Z uwagi na stae koszty wdroenia systemu i rosnce wraz z upywem czasu korzyci, wdroenie inteligentnego opomiarowania nie powinno by opniane. Istotn kwesti projektowanego prawa (duy trjpak) jest ochrona danych osobowych oraz danych pomiarowych odbiorcw energii elektrycznej. Bardzo wan dla bezpieczestwa da-

nych pomiarowych jest standaryzacja zasad ich przetwarzania i gromadzenia. Generaln zasad obowizujc przy wdroeniu licznikw jest zapewnienie szczeglnej ochrony wszystkich danych i okrelenie zasad dostpu do tych danych. Umocowany w drodze ustawowej, nadzorowany i regulowany przez Prezesa URE jeden Operator Informacji Pomiarowych jest najlepszym gwarantem waciwej ochrony i bezpieczestwa danych pomiarowych. Na podstawie przeprowadzonych bada opinii publicznej w wybranych obszarach widoczny jest pozytywny stosunek dla wdraania licznikw ok. 24% badanych nie dostrzega adnych wad zwizanych z wdraanymi licznikami. Odbiorcy oczekuj wdroenia rozwiza pozwalajcych na pacenie za faktyczne zuycie, a najwaniejsze s przesanki ekonomiczne. Odbiorcy oczekuj rwnie obiektywnej weryfikacji danych do rozlicze. Wytyczne UE Decyzja dotyczca wdroenia tzw. inteligentnego opomiarowania w sektorze elektroenergetycznym w Polsce wynika zarwno z przesanek formalno-prawnych jak i szeregu potrzeb oraz korzyci o charakterze faktycznym. Do pierwszej z wymienionych grup przesanek zaliczy naley przede wszystkim zapewnienie realizacji celw wyznaczonych przez dyrektyw 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywnoci kocowego wykorzystania energii i usug energetycznych oraz uchylajca dyrektyw Rady 93/76/EWG, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczc wsplnych zasad rynku wewntrz-

nego energii elektrycznej i uchylajc dyrektyw 2003/54/ WE oraz dyrektyw 2012/27/UE w sprawie efektywnoci energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/ UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE. Dyrektywa 2006/32/WE nakada obowizek zapewnienia odbiorcom informacji, ktre pozwol im ocenia sposb zuywania energii i przyczyni si do poprawy efektywnoci energetycznej. Odbiorcom naley zapewni moliwo rozliczenia w oparciu o rzeczywiste zuycie energii, przy czym informacj na temat biecych kosztw energii naley zapewni odbiorcom na tyle czsto, aby umoliwi regulowanie jej zuycia w aspekcie kosztowym. Zgodnie z Dyrektyw, informacje dla odbiorcw musz by sformuowane w jasny i zrozumiay sposb, tak aby pozwalay im na popraw efektywnoci energetycznej. Dyrektywa 2009/72/WE jest elementem tzw. III pakietu liberalizacyjnego. Poza okreleniem wymaganych dziaa wobec caego sektora elektroenergetycznego, dyrektywa ta wzmacnia pozycj odbiorcy energii elektrycznej, okrelajc dodatkowe obowizki przedsibiorstw sektora elektroenergetycznego w zakresie relacji z odbiorcami, w tym w zakresie funkcji i zakresu odpowiedzialnoci uczestnikw rynku, zobowiza wzgldem odbiorcw, zasad wymiany danych i rozlicze, wasnoci danych i odpowiedzialnoci za dokonywanie pomiarw zuycia. W szczeglnoci Pastwa Czonkowskie maj zapewni, aby w przypadku, gdy odbiorca chce zmieni sprzedawc, przestrzegajc przy tym warunkw umowy, dany operator (lub operatorzy) dokonywa bdzie tej zmiany w terminie trzech tygodni; oraz by odbiorcy mieli prawo do otrzymywania wszystkich stosownych danych dotyczcych zuycia. W celu promowania efektywnoci energetycznej, Pastwa Czonkowskie, lub - w przypadku gdy Pastwo Czonkowskie tak postanowio organ regulacyjny, zdecydowanie

zalecaj przedsibiorstwom energetycznym optymalizacj wykorzystania energii elektrycznej, na przykad poprzez dostarczanie usug w zakresie zarzdzania energi, rozwj innowacyjnych formu cenowych lub poprzez wprowadzenie, w stosownych przypadkach, inteligentnych systemw pomiarowych lub inteligentnych sieci (art. 3 ust. 11 Dyrektywy). W szczeglnoci zapisy dyrektywy stanowi, e Pastwa czonkowskie zapewniaj wdroenie inteligentnych systemw pomiarowych, ktre pozwol na aktywne uczestnictwo konsumentw w rynku dostaw energii elektrycznej. Wdroenie tych systemw pomiarowych moe by uzalenione od ekonomicznej oceny wszystkich dugoterminowych kosztw i korzyci dla rynku oraz indywidualnego konsumenta lub od oceny, ktra forma inteligentnego pomiaru jest uzasadniona z ekonomicznego punktu widzenia i najbardziej opacalna oraz w jakim czasie ich dystrybucja jest wykonalna. . Naley przy tym zauway, e w 2009 roku, kiedy dyrektywa zostaa wydana, nie uwzgldniaa istotnych nowych wymaga zwizanych z rozwojem inteligentnej sieci (Smart Grid) i dodatkowymi funkcjonalnociami, ktre ona zapewnia. Dyrektywa w opublikowanym ksztacie w zasadzie koncentrowaa si jedynie na funkcjach ograniczonych do zdalnego odczytu, co jest tylko jednym z celw wdroenia sieci inteligentnych. W szczeglnoci Komisja Europejska dostrzegajc konieczno wsparcia rozwoju inteligentnych sieci, opublikowaa w dniu 01.03.2011 roku Smart Grid Mandate M/490, ktrego celem jest opracowanie standardw dla sieci inteligentnych (Standardisation Mandate to European Standardisation Organisations (ESOs) to support European Smart Grid deployment). Natomiast nowa dyrektywa o efektywnoci energetycznej 2012/27/UE wskazuje, e Pastwa czonkowskie zapewniaj, by na tyle, na ile jest to technicznie wykonalne, uzasadnione finansowo i proporcjonalne do potencjalnej oszczdnoci energii, odbiorcy kocowi energii elektrycznej, gazu ziemnego, powinni mie moliwo nabycia indywidualnych licznikw, ktre dokadnie oddaj rzeczywiste zuycie energii przez odbiorc kocowego i podaj informacje o rzeczywistym czasie korzystania z energii. Natomiast taka moliwo nabycia licznikw indywidualnych jest zapewniana w przypadku, wymiany licznikw, podczania nowych licznikw w nowych budynkach lub przy wykonaniu waniejszych renowacji budynkw, zgodnie z dyrektyw 2010/31/UE. Rwnie w komunikacie Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Spoecznego i Komitetu Regionw z dnia 12 kwietnia 2011 roku pt. Inteligentne sieci energetyczne: od innowacji do wdroenia, Komisja Europejska zwrcia uwag na spraw wdroenia inteligentnych sieci: Zacznik I pkt 2 do dyrektywy w sprawie energii elektrycznej zobowizuje pastwa czonkowskie do okrelenia, nie pniej ni do dnia 3 wrzenia 2012 r., planu realizacji i harmonogramu wprowadzania inteligentnych systemw pomiarowych. Biorc pod uwag zwizek midzy inteligentnymi sieciami a inteligentnymi licznikami, takie plany realizacji wymagaj rwnie rozwoju inteligentnych sieci i powinny w zwizku z tym

uwzgldnia odpowiednie zachty regulacyjne dla ich wprowadzenia. Komisja Europejska bdzie aktywnie monitorowaa postpy pastw czonkowskich, a do koca 2011 r. opracuje wytyczne dotyczce gwnych wskanikw skutecznoci. Jeeli postp w 2012 r. bdzie niewystarczajcy, Komisja rozway wprowadzenie bardziej rygorystycznych przepisw w zakresie wprowadzania inteligentnych sieci. Jednak wdroenie inteligentnych systemw pomiarowych ma rwnie znacznie szerszy wymiar, take z punktu widzenia gospodarczego UE. Zgodnie z podejciem prezentowanym przez Komisj Europejsk midzy innymi w ww. komunikacie czy Komunikacie Komisji Do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpoecznego i Komitetu Regionw Europejska Agenda Cyfrowa, wdroenie inteligentnych systemw pomiarowych, stanowi nieodzowny element inteligentnej sieci i przyczyni si w znacznym stopniu do przyspieszenia rozwoju i unowoczenienia gospodarki Pastw wchodzcych w skad Unii Europejskiej. Z prezentowanego przez Komisj Europejsk (KE) stanowiska wynika, i przyszy rozwj gospodarczy UE musi w coraz wikszym stopniu pochodzi z innowacyjnych produktw i usug przeznaczonych dla obywateli i przedsibiorstw z UE. W funkcjach jakie bd posiaday inteligentne systemy pomiarowe, w szczeglnoci tych umoliwiajcych biecy dostp do aktualnego stanu zuycia energii elektrycznej, dwustronn komunikacj midzy konsumentami, gospodarstwami domowymi lub przedsibiorstwami oraz innymi uytkownikami sieci i dostawcami energii, KE widzi moliwo znacznej redukcji zuycia energii przez tych odbiorcw, co znacznie poprawi konkurencyjno gospodarki Pastw czonkowskich UE. Ponadto KE w Komunikacie KE w sprawie inteligentnych sieci podkrela, i w europejskim badaniu Bio Intelligence stwierdzono, e inteligentne sieci mogyby ograniczy roczne zuycie energii pierwotnej w sektorze energetycznym UE o prawie 9% do 2020 r. Konieczne jest rwnie wzicie pod uwag projektu nowej dyrektywy efektywnociowej z dnia 22 czerwca 2011 r. (ktra obecnie jest ju dyrektyw 2012/27/UE w sprawie efektywnoci energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/ WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE). Okrelone tam propozycje wskazuj, e w najbliszym czasie jest do prawdopodobne wdroenie bardziej zdecydowanych regulacji, nakadajcych obowizek udostpniania odbiorcom rzeczywistych danych pomiarowych. Bdzie to moliwe jedynie dziki zainstalowaniu systemw inteligentnego opomiarowania (Smart Metering). Oznacza to konieczno skoncentrowania si w Polsce na inicjatywach wspierajcych wdroenie inteligentnego opomiarowania. Przy pimie z dnia 3 wrzenia 2012 r. przekazana zostaa do KE Informacja dotyczca zasadnoci wprowadzenia inteligentnych form pomiaru zuycia energii elektrycznej w Polsce. Informacja ta stanowia wypenienie zapisw Dyrektywy 2009/72/WE w zakresie przedstawienia KE informacji o korzyciach i kosztach wdroenia inteligentnych licznikw, ktr kraj czonkowski mg sporzdzi przed podjciem formalnej decyzji o wdroeniu zapisw

Dyrektywy w zakresie inteligentnego opomiarowania. Za wdroeniem inteligentnego opomiarowania w sektorze elektroenergetycznym w Polsce przemawiaj take inne korzyci i potrzeby faktyczne. Na poziomie krajowym, w dokumencie Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku w Programie Dziaa Wykonawczych okrelono dziaania, ktre bd realizowane poprzez proponowane zmiany prawne:

stopniowe wprowadzenie obowizku stosowania licznikw elektronicznych umoliwiajcych przekazywanie sygnaw cenowych odbiorcom energii od 2011 roku;

zastosowanie technik zarzdzania popytem (DSM) umoliwiajcych podwyszenie wspczynnika czasu uytkowania najwikszego obcienia energii elektrycznej praca ciga;

upowszechnienie stosowania elektronicznych licznikw

energii elektrycznej, z wprowadzeniem oglnopolskich standardw dotyczcych cech technicznych, instalowania i odczytu tych licznikw 2012 r. Projekty badawcze ISE W latach 2008-2012 podjte zostay liczne dziaania, ktrych celem byo okrelenie moliwoci organizacyjnych i technicznych wdroenia inteligentnego opomiarowania w Polsce - poniej przedstawiono przykady tych projektw: 1) W 2008 roku na zlecenie Urzdu Regulacji Energetyki i Fundacji Fundusz Wsppracy zosta wykonany projekt pn. Wzmocnienie nadzoru regulatora nad sektorem energii Nr ref. 2005/017-488.02.04.01. Opracowania o ktrych mowa wyej dostpne s na stronie internetowej URE

2) W 2010 roku na zlecenie PSE S.A. zosta zrealizowany przez Hewlett-Packard Polska Sp. z o.o. projekt pt. Zbudowanie i uzgodnienie modelu rynku opomiarowania i stosowania mechanizmw zarzdzania popytem wraz z opracowaniem modeli biznesowych. Przedmiotem projektu byo opracowanie dokumentw opisujcych model funkcjonowania rynku energii elektrycznej w Polsce w obszarze opomiarowania, przy zaoeniu wprowadzenia rozwiza technicznych z wykorzystaniem inteligentnych licznikw (Smart Metering). Zamierzeniem projektu byo opracowanie rozwiza, ktre umoliwi wdroenie inteligentnego opomiarowania w skali kraju w sposb, pozwalajcy na wdroenie programw zarzdzania popytem u odbiorcw i jednoczenie stanowicy fundament sieci inteligentnej (smart grid). Skonsolidowane podsumowanie projektu jest dostpne na stronie: www.piio.pl/bszpre_produkty.php 3) W 2010 roku na zlecenie Polskiego Towarzystwa Przesyu i Rozdziau Energii Elektrycznej zosta zrealizowany przez Instytut Energetyki Oddzia Gdask i Ernst & Young Business Advisory Sp. z o.o. i Wsplnicy Sp k. projekt pn. Studium wdroenia inteligentnego pomiaru energii elektrycznej w Polsce. Przedmiotem projektu byo okrelenie moliwoci i opacalnoci wdroenia inteligentnego opomiarowania w warunkach krajowych z perspektywy spek dystrybucyjnych. Opracowanie zostao opublikowane na stronie: www.piio.pl/dok/2010-05 06_raport_koncowy_AMI.pdf oraz na www.ptpiree.pl 4) W dniu 6 grudnia 2010 roku Minister Gospodarki powoa Zesp Doradczy ds. zwizanych z wprowadzeniem inteligentnych sieci w Polsce przy Midzyresortowym Zespole ds. Realizacji Polityki Energetycznej Polski do 2030 roku. Zadaniem Zespou Doradczego jest przygotowanie analizy moliwoci i zakresu wprowadzenia w Polsce inteligentnych sieci elektroenergetycznych, wypracowanie jednolitego modelu inteligentnych sieci ze szczeglnym uwzgldnieniem jednolitego modelu inteligentnego opomiarowania oraz przygotowanie zaoe do aktw prawnych wprowadzajcych system inteligentnych sieci. W skad Zespou Doradczego wchodz stali przedstawiciele Ministerstwa Gospodarki, Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki, PSE S.A., Polskiego Towarzystwa Przesyu i Rozdziau Energii Elektrycznej oraz Towarzystwa Obrotu Energi. 5)

W dniu 23 lutego 2011 roku Prezes URE opublikowa projekt dokumentu pt. Stanowisko w sprawie niezbdnych wymaga wobec wdraanych przez OSD E inteligentnych systemw pomiarowo-rozliczeniowych z uwzgldnieniem funkcji celu oraz proponowanych mechanizmw wsparcia przy postulowanym modelu rynku. 5) W 2012 r. na zlecenie URE firma AT Kearney opracowaa raport Infrastruktura Sieci Domowej (ISD) w ramach Inteligentnych Sieci / HAN within Smart Grids. Opracowane w ramach tego projektu raporty czstkowe: rynkowospoeczny, ekonomiczny, technologiczny i regulacyjny wskazuj na postpujce w wiecie odwrcenie porzdku energetycznego z rozwiza opartych na technologiach wielkoskalowych (z wyranie sabnc tendencj rozwojow) na rozwizania korzystajce z rozproszonych rde energii (zdecydowanie z tendencj prorozwojow), ktre maja szanse by sprzone ze sob za pomoc wysokorozwinitych struktur inteligentnych, efektywnie korzystajcych z rozwiza innowacyjnych i zaawansowanych technologicznie. Jednym z najwaniejszych elementw niejako bdcym centrum moliwych rozwiza jest Infrastruktura Sieci Domowej (ISD), ktra ostatecznie zmienia dotychczasowego biernego konsumenta w aktywnego uczestnika rynku elektroenergetycznego, ktry zaspokajajc wasne potrzeby - przyczynia si do osigania wanych celw oglnogospodarczych. Na podstawie ju wykonanych analiz wspomniany wyej Zesp Doradczy zarekomendowa odstpienie od sporzdzenia analizy, o ktrej mwi Dyrektywa 2009/72/WE, co jest rwnoznaczne z przyjciem prawnego obowizku zainstalowania inteligentnych licznikw u co najmniej 80 % odbiorcw do 2020 roku, zgodnie z wymogami Komisji Europejskiej. Do najwaniejszych przesanek wdroenia inteligentnego opomiarowania w szczeglnoci nale:

konieczno zwikszenia efektywnoci energetycznej, redukcja emisji gazw cieplarnianych, wzrost konkurencji na rynku energii elektrycznej, wzrost produkcji energii elektrycznej ze rde odnawialnych

ISE NA WIECIE, W UE I POLSCE

Rozwj technologii inteligentnego opomiarowania i inteligentnych sieci elektroenergetycznych jest w fazie intensywnego wzrostu. W poszczeglnych krajach wystpuje rny stopie zaawansowania od prac projektowych i pilotaowych a do zaawansowanych programw wdroeniowych w tym zakresie. Pionierami we wdroeniach na du skal inteligentnego opomiarowania s kraje Ameryki Pnocnej - w tym najwiksze przykady to Smart Meeter Texas obejmujcy Stan Teksas w USA (7 mln licznikw) oraz Ontario Smart Grid w prowincji Ontario w Kanadzie (4,5 mln licznikw). Poza Ameryk Pnocn take w Azji, Australii oraz Ameryce Poudniowej realizowane s projekt badawcze zwizane z inteligentnym opomiarowaniem. Planowane s take na du skal wdroenia licznikw zdalnego odczytu. Do 2020 r. mona szacowa na podstawie przedstawionych danych oczekiwany poziom wdroenia licznikw zdalnego odczytu na 519 mln szt., a do 2030 r. na ok. 879 mln szt.

wane. W Danii od 1 marca 2013 r. rozpocz funkcjonowanie centralny zbir danych zarzdzany przez Operatora Systemu Przesyowego (Energinet.dk). Przewidziany zakres funkcjonalnoci to centralny zbir danych z licznikw niezbdnych do rozlicze i zmian sprzedawcy w celu uniknicie potrzeby bezporedniego kontaktu firm (w Danii jest 78 rnych przedsibiorstw sieciowych i 58 sprzedawcw, jeden OSP). Poza przykadem Czech naley podkreli, e wiele krajw europejskich ju podjo decyzje o wdraaniu do 2020 r. co najmniej 80% licznikw zdalnego odczytu, a cz nad tym intensywnie pracuje. Polska Na tle pozostaych krajw europejskich naley zaznaczy, e nakady w Polsce na rozwj technologii inteligentnego opomiarowania i inteligentne sieci s na niskim poziomie. Nadenie za tendencjami europejskimi wymaga w tym zakresie zwikszenia zaangaowania w realizacje poszczeglnych projektw pilotaowych i wdroeniowych. Polska charakteryzuje si na tle pozostaych krajw UE stosunkowo zdekoncentrowanym rynkiem energii elektrycznej, jest kilka znaczcych podmiotw po stronie OSD i sprzedawcw. W wikszoci pastw UE trzech najwikszych sprzedawcw kontroluje od 80 do 100% rynku. Funkcje zarzdzajcych tymi bazami danych peni te spki powizane z Operatorami Systemu Przesyowego (w wikszoci krajw UE jest jeden OSP). Systemy centralne wymiany danych poddane s silnej regulacji i nadzorowi organw regulacyjnych. Powstanie centralnych baz danych skorelowane jest z wdraaniem licznikw zdalnego odczytu. Fundamentalne cele wprowadzenia ISE i AMI okrelone zostay w Stanowisku Prezesa URE w sprawie niezbdnych wymaga wobec wdraanych przez OSD E inteligentnych systemw pomiarowo-rozliczeniowych z uwzgldnieniem funkcji celu oraz proponowanych mechanizmw wsparcia przy postulowanym modelu rynku oraz w Koncepcji dotycz cej modelu rynku opomiarowania w Polsce, ze szczeglnym uwzgldnieniem wymaga wobec Operatora Informacji Pomiarowej, i s to: 1) poprawa bezpieczestwa funkcjonowania KSE, 2) rozwj konkurencyjnego rynku energii elektrycznej, 3) stworzenie warunkw dla efektywnego wzrostu udziau energii odnawialnej w krajowym bilansie zuycia energii, 4) upodmiotowienie odbiorcy w relacji ze sprzedawc energii i OSD oraz stworzenie moliwoci poprawy efektywnoci energetycznej,

ISE w UE
W chwili obecnej kraje Unii Europejskiej mocno angauj si w rozwj technologii inteligentnego opomiarowania i sieci inteligentnych. Poza zaangaowaniem rodkw europejskich, wiele projektw realizowanych jest w poszczeglnych krajach UE. Obecnie wdraane s w krajach europejskich systemy centralne wymiany danych pomiarowych obejmujce cay kraj lub koncentrowane na obszarze dziaania jednego lub kilku duych operatorw systemw dystrybucyjnych (OSD). Systemy takie stanowi albo platform standaryzacji i wymiany samych danych albo w zaawansowanej formie take centraln baz przechowywania danych i wymiany informacji przy procedurze zmiany sprzedawcy. Specyfika wdroonego rozwizania zaley od charakterystyki danego rynku energii elektrycznej, iloci podmiotw (OSD, sprzedawcy) oraz oczekiwanych funkcjonalnoci. Model inteligentnego opomiarowania w skali kraju w formie zblionej do koncepcji analizowanej w Polsce wdraa w chwili obecnej Dania oraz Wochy. Zbliony w swojej funkcjonalnoci oraz relacjach organizacyjnych model od 2001 r. funkcjonuje w Czechach (z centraln baz firmy OTE), z t rnic e kraj ten nie podj decyzji o wdroeniu licznikw zdalnego odczytu. Decyzja ta wynika ze specyfiki konsumpcji energii elektrycznej w tym kraju oraz funkcjonujcego od wielu lat systemu centralnego sterowania poborem mocy przez urzdzenia podgrzewania wody. W tym przypadku korzyci redukcji zapotrzebowania ju s realizo-

10

Powysze cele mog i powinny by realizowane poprzez: a. ujawnienie faktycznej elastycznoci cenowej popytu, b. otwarcie KSE na generacj rozproszon, ale funkcjonujc w sposb wzajemnie skoordynowany, pozwalajcy pogodzi jej ywioowy rozwj z wymaganiami zachowania rwnowagi systemowej, c. wczenie odbioru rozproszonego, aktualnie odpowiedzialnego za ksztatowanie szczytw obcienia, do mechanizmw DSM, d. uruchomienie naturalnych (ekonomicznych, a nie administracyjnych) mechanizmw poszukiwania poprawy efektywnoci wykorzystania energii, zarwno w jej strumieniu uytkowym, jak i ju wykorzystanym (rekuperacja i recykling), e. wzmocnienie mechanizmw poprawy efektywnoci dziaalnoci energetycznej (wytwrczej i sieciowej, w obszarze inwestycji oraz kosztw operacyjnych i kosztw potrzeb wasnych i rnic bilansowych). Dodatkowo wdroenie inteligentnego opomiarowania powinno:

Informacje pomiarowe Przedmiotem wymiany w ramach inteligentnego opomiarowania s informacje pomiarowe na ktre skadaj si: 1. Dane pomiarowe; 2. Informacje o cenach energii elektrycznej lub stawkach opat za usugi przesyania lub dystrybucji energii elektrycznej obowizujcych w danym okresie - czyli sygnay rynkowe; 3. Komendy sterujce. Dane pomiarowe - to dane rzeczywiste zawierajce informacje o: a) iloci energii elektrycznej pobranej z sieci przez odbiorc kocowego lub grup odbiorcw kocowych, b) iloci energii elektrycznej wytworzonej i wprowadzonej do sieci, c) wielkoci mocy, d) niedotrzymaniu parametrw jakociowych dostarczanej energii elektrycznej, wpywajcych na rozliczenie usugi dystrybucji energii elektrycznej. Podstawowy obieg danych pomiarowych opiera si na zaoeniu, e s to dane rejestrowane (postulowane jest rejestrowanie nie czciej ni raz na 15 minut) przez licznik zdalnego odczytu, nastpnie przesyane (np. raz na dob) poprzez wybrany przez OSD kana komunikacji (np. PLC, GSM, GPRS itp.) do aplikacji OSD, ktry to podmiot przekazuje dalej dane do OIP. Operator Informacji Pomiarowych przekazuje okrelone na podstawie ustawy i aktw wykonawczych dane do Sprzedawcw, Odbiorcw, OSD, OSP i organw pastwa. OSD moe wykorzystywa dane do celw realizacji obowizkw naoonych ustaw Prawo energetyczne. Sygnay rynkowe - czyli informacje o cenach energii elektrycznej lub stawkach opat za usugi przesyania lub dystrybucji energii elektrycznej obowizujcych w danym okresie mog by przesyane przez kana komunikacji do licznika zdalnego odczytu. W takim przypadku sygna rynkowy docieraby do odbiorcy poprzez wywietlacz licznika zdalnego odczytu lub poprzez czno licznika do sieci domowej. Przesyanie sygnaw rynkowych w ramach systemu inteligentnego opomiarowania jest fakultatywna i nie wyklucza wykorzystania innych kanaw dostarczenia takich informacji do odbiorcw kocowych w tym np. Internetu, telefonw komrkowych itp. Komendy sterujce - polecenia kierowane do licznika zdalnego odczytu, wpywajce na wielko poboru energii elektrycznej, realizowane w szczeglnoci poprzez zdalne wstrzymywanie i wznawianie dostaw energii elektrycznej, realizowanie funkcji przedpatowej lub ograniczanie i zwikszanie mocy dostpnej dla odbiorcy kocowego. Wykorzystanie komend sterujcych zwizane jest z realizacj programw zarzdzania popytem DSM, DSR, obsug licznikw i zarzadzaniem sieci w przypadkach zagroenia bezpieczestwa jej pracy.

umoliwi wykorzystanie synergii z innymi sektorami

gospodarki, prowadzc do optymalizacji kosztw rozwiza zapewniajcych korzyci dla wszystkich sektorw regulowanych (energia elektryczna, gaz, ciepo, woda) a nawet dla usug nieenergetycznych (medycznych, bankowych, itp.),

zapewni moliwo rozwoju nowych usug okooenergetycznych, wiadczonych przez firmy spoza brany (w szczeglnoci tzw. firm ESCO (Energy Service Company), wspierajcych odbiorc kocowego w optymalizowaniu jego potrzeb energetycznych),

umoliwi uzyskanie korzyci w skali caej gospodarki, a

nie tylko wybranych segmentw sektora elektroenergetycznego,

zapewni odbiorcom informacje o biecym zuyciu

energii elektrycznej i innych mediw,

ograniczy podwyki cen energii elektrycznej, przyczyni

si do zwikszenia efektywnoci wykorzystania infrastruktury przesyowej poprzez popraw dynamiki przepyww w sieci,

obniy koszty bilansowania, dziki mechanizmom reakcji strony popytowej na sygnay cenowe.

11

NOWY PROJEKT USTAWY O OZE

Rozwj wykorzystania odnawialnych rde energii (OZE) w Polsce jest postrzegany gwnie jako dziaanie zmniejszajce obcienie rodowiska oraz zwikszajce bezpieczestwo energetyczne kraju. Ma to szczeglne znaczenie w sytuacji, gdy polska elektroenergetyka oparta jest w okoo 90 % na wglu, w zwizku z czym zdywersyfikowanie rde wytwarzania energii elektrycznej jest niezwykle istotne. Rozwj energetyki odnawialnej powinien opiera si przede wszystkim na generacji rozproszonej, ktra jednoczenie przyczynia si do zmniejszenia strat zwizanych z przesyem energii, a tym samym istotnie poprawia bezpieczestwo energetyczne i redukuje emisj gazw cieplarnianych. Strategiczne cele Aktualnym dokumentem strategicznym w zakresie rozwoju energetyki pastwa jest Polityka energetyczna Polski do 2030 r., uchwalona przez Rad Ministrw w 2009 r. Jednym z priorytetw tej strategii jest zapewnienie osignicia przez Polsk w 2020 r. co najmniej 15% udziau energii z odnawialnych rde w zuyciu energii finalnej brutto, w tym co najmniej 10% udziau energii odnawialnej zuywanej w transporcie. Zobowizanie osignicia powyszego celu wynika bezporednio z dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych zmieniajcej i w nastpstwie uchylajcej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE. Ustawa o odnawialnych rdach energii okrela m. in. zasady i warunki wytwarzania energii elektrycznej, ciepa lub chodu w instalacjach OZE, jak rwnie z biogazu rolniczego i regulowa ma mechanizmy i instrumenty wspierajce jej wytwarzanie. W celu osignicia ww. celw obligatoryjnych poprzez przepisy przyjte w projekcie ustawy Polska ma wypeni obowizek osignicia celw porednich, ksztatujcych si w poszczeglnych latach na poziomie: 9,54% do 2014 r., 10,71% do 2016 r. oraz 12,27% do 2018 r. W ramach realizacji zobowiza zawartych w dyrektywie 2009/28/WE Rada Ministrw w dniu 6 grudnia 2010 r., przyja Krajowy plan dziaania w zakresie energii ze rde odnawialnych, okrelajcy krajowe cele w zakresie udziau energii ze rde odnawialnych zuyte w sektorze transportowym, sektorze energii elektrycznej, sektorze ogrzewania i chodzenia w 2020 r. Polityka klimatyczno - energetyczna przyjta we wszystkich krajach Unii Europejskiej jako podstawa rozwoju przemysu, a w szczeglnoci rozwoju sektora energetycznego, nakada na pastwa czonkowskie szereg celw i konkretnych zada dla jej realizacji. Sytuacja, w ktrej znajduje si Polska jest szczeglna ze wzgldu na historycznie uwarunkowan specyfik brany energetycznej opartej na pali-

wach kopalnych. Stan realizacji poszczeglnych zada niezbdnych do wdroenia polityki opartej na uwzgldnieniu kosztw rodowiskowych wysokoemisyjnych gazi gospodarki, wymagaj systemowych i skoordynowanych dziaa. Specyfika rozwoju odnawialnych rde energii wie si wic z koniecznoci zintegrowania i zsynchronizowania szeregu dziaa znajdujcych si w sferze zainteresowania wielu organw (w szczeglnoci Ministra Gospodarki, Ministra rodowiska, Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej oraz Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi). Konieczne jest take okrelenie szczegowych dziaa sucych rozwojowi energetyki odnawialnej, w tym dotyczcych poszczeglnych rodzajw technologii wytwarzania energii elektrycznej i ciepa z odnawialnych rde energii. Potrzeba odrbnej regulacji OZE Do chwili obecnej nie ma w Polsce dedykowanego aktu prawnego rangi ustawowej, ktry dotyczyby wycznie szeroko pojtej problematyki energetyki odnawialnej. Skala wyzwa wicych si z rozwojem wykorzystania odnawialnych rde energii wskazuje na potrzeb uchwalenia takiej ustawy. Na uwag zasuguje fakt, e wrd pastw liderw Unii Europejskich w zakresie wykorzystania OZE zdecydowana wikszo uchwalia dedykowan ustaw umoliwiajc zagwarantowanie trwaego rozwoju gospodarki energetycznej opartej o wykorzystanie zasobw OZE w kontekcie ochrony klimatu i rodowiska, na co wskazuje ponisze zestawienie. Z tego wzgldu jak najszybsze uchwalenie ustawy o odnawialnych rdach energii stworzy wyjtkow moliwo dostosowania przyjtych w Polsce rozwiza prawnych do standardw prawodawczych rynku energii odnawialnej obowizujcych w innych wiodcych krajach UE. Powysze

12

umoliwi ponadto skuteczniejsz realizacj dziaa w zakresie energetyki odnawialnej. Celem projektowanej ustawy jest: 1) zwikszenie bezpieczestwa energetycznego i ochrony rodowiska, midzy innymi w wyniku efektywnego wykorzystania odnawialnych rde energii, racjonalne wykorzystywanie odnawialnych rde energii, uwzgldniajce realizacj dugofalowej polityki rozwoju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej, wypenienie zobowiza wynikajcych z zawartych umw midzynarodowych, oraz podnoszenie innowacyjnoci i konkurencyjnoci gospodarki Rzeczypospolitej Polskiej,

2)

3)

ksztatowanie mechanizmw i instrumentw wspierajcych wytwarzanie energii elektrycznej, ciepa lub chodu, lub biogazu rolniczego w instalacjach odnawialnych rde energii,
wypracowanie optymalnego i zrwnowaonego zaopatrzenia odbiorcw kocowych w energi elektryczn, ciepo lub chd, lub w biogaz rolniczy z instalacji odnawialnych rde energii, tworzenie nowych miejsc pracy w wyniku przyrostu liczby oddawanych do uytkowania nowych instalacji odnawialnych rde energii, zapewnienie wykorzystania na cele energetyczne produktw ubocznych lub pozostaoci z rolnictwa oraz przemysu wykorzystujcego surowce rolnicze.

Spodziewanym efektem przyjcia ustawy o odnawialnych rdach energii ma by wyodrbnienie i usystematyzowanie mechanizmw wsparcia dla energii z OZE zawartych dotychczas w przepisach ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Przeniesienie i odpowiednie dostosowanie dotychczasowego systemu wsparcia dla energii z OZE, powinno dotyczy w pierwszym etapie regulacji ustawowych z zastrzeeniem przejciowych okresw obowizywania rozporzdze umoliwiajcych niezakcone funkcjonowanie mechanizmw wsparcia dla energii z OZE. Uchwalenie ustawy o odnawialnych rdach energii moe przyczyni si take do oywienia midzynarodowej wsppracy, wymiany dowiadcze oraz bada w kwestiach zwizanych z wykorzystaniem odnawialnych rde energii. Zapewni tym samym lepsze warunki do rozwoju krajowej energetyki odnawialnej. Komisja Europejska prowadzi dziaania majce na celu zapewnienie promocji stosowania energii z OZE, ktre docelowo maj doprowadzi do znacznego zwikszenia iloci energii wytworzonej z OZE, ktrej udzia docelowo ma zwikszy si do poziomu 20% w 2020 r. w bilansie energii finalnej wszystkich pastw czonkowskich UE. Promocja stosowania energii z OZE stanowi jeden z trwaych i kluczowych priorytetw wyznaczonych w polityce energetycznej UE, a jego realizacja uwzgldnia kryteria zrwnowaonego rozwoju. Osignicie celw dyrektywy 2009/28/WE winno nastpi przy zastosowaniu najbardziej efektywnych sposobw wsparcia promocji stosowania energii z OZE. Promocja rozwoju energii z OZE wymaga dobrze funkcjonujcego rynku wewntrznego energii elektrycznej, tak aby ustanowiony system wsparcia dostarcza producentom energii z OZE zacht inwestycyjnych wystarczajcych do podjcia pozytywnej decyzji o budowie nowych mocy wytwrczych wykorzystujcych energi z OZE. Z tych wszystkich wzgldw wane jest przyjcie rozwiza prawnych majcych na celu przyspieszenie rozwoju odnawialnych rde energii, w szczeglnoci poprzez uchwalenie projektu ustawy o odnawialnych rdach energii oraz projektu o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekych, gdzie uregulowane zostan kryteria zrwnowaonego rozwoju dla biokomponentw i biopaliw ciekych, w tym w szczeglnoci weryfikacja zgodnoci z kryteriami oraz sposb ich obliczania. Na podstawie regu wypracowanych w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059 oraz z 2013 r. poz. 984), do projektu ustawy przeniesiono przepisy dotyczce wydawania gwarancji pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej z OZE, opracowania i realizacji KPD oraz monitorowania rynku energii elektrycznej, ciepa lub chodu z odnawialnych rde energii, biogazu rolniczego, a take rynku biokomponentw, paliw ciekych i biopaliw ciekych stosowanych w transporcie, certyfikowania instalatorw mikroinstalacji i maych instalacji oraz akredytowania organizatorw szkole, a take wsppracy midzynarodowej w zakresie wsplnych projektw energetycznych oraz wsppracy midzynarodowej w zakresie odnawialnych rde energii.

4)

5)

6)

Priorytetowym efektem obowizywania ustawy o odnawialnych rdach energii ma by zapewnienie realizacji celw w zakresie rozwoju odnawialnych rde energii wynikajcych z dokumentw rzdowych przyjtych przez Rad Ministrw, tj. Polityki energetycznej Polski do 2030 roku oraz KPD, jak rwnie dalsz koordynacj dziaa organw administracji rzdowej w tym obszarze, co pozwoli zapewni spjno i skuteczno podejmowanych dziaa. Kolejnym wanym efektem uchwalenia projektu ustawy o OZE bdzie wdroenie schematu zoptymalizowanych mechanizmw wsparcia dla producentw energii elektrycznej z OZE lub biogazu rolniczego, ze szczeglnym uwzgldnieniem generacji rozproszonej opartej o lokalne zasoby OZE.

13

WSPARCIE DLA ZIELONEJ ENERGII

Od 2005 r. funkcjonuje w Polsce system wsparcia wytwarzania energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych rdach energii. System ten polega na wydawaniu wiadectw pochodzenia i wiadectw pochodzenia biogazu rolniczego, okrelanych potocznie jako zielone i brzowe certyfikaty. Mechanizm ksztatowania cen praw majtkowych wynikajcych ze wiadectw pochodzenia, jest mechanizmem rynkowym sprzyjajcym rozwojowi konkurencji na rynku energetyki odnawialnej. Rozdzielajc wiadectwa pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w rdach odnawialnych od energii fizycznej, umoliwiono obrt na giedzie prawami majtkowymi wynikajcymi z tych wiadectw. Zgodnie art. 3 pkt 20 ustawy Prawo energetyczne (PE) pod pojciem odnawialnego rda energii naley rozumie rdo wykorzystujce w procesie przetwarzania energi wiatru, promieniowania sonecznego, aerotermaln, geotermaln, hydrotermaln, fal, prdw i pyww morskich, spadku rzek oraz energi pozyskiwan z biomasy, biogazu pochodzcego ze skadowisk odpadw, a take biogazu powstaego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ciekw albo rozkadu skadowanych szcztkw rolinnych i zwierzcych. Ponadto Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 padziernika 2012 r. w sprawie szczegowego zakresu obowizkw uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw pochodzenia, uiszczenia opaty zastpczej, zakupu energii elektrycznej i ciepa wytworzonych w odnawialnych rdach energii oraz obowizku potwierdzania danych dotyczcych iloci energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym rdle energii (Dz. U. z 2012 r. poz. 1229) w 6 wskazuje, e do energii wytwarzanej w odnawialnych rdach energii zalicza si, niezalenie od mocy tego rda: 1) energi elektryczn lub ciepo pochodzce w szczeglnoci: a) z elektrowni wodnych oraz z elektrowni wiatrowych, b) ze rde wytwarzajcych energi z biomasy oraz biogazu, c) ze sonecznych ogniw fotowoltaicznych oraz kolektorw do produkcji ciepa, d) ze rde geotermalnych; 2) cz energii odzyskanej z termicznego przeksztacania odpadw komunalnych, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 44 ust. 8 i 9 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243, z pn. zm.).

Due elektrownie wodne, mimo e s zaliczane do odnawialnych rde energii, na tyle potencjalnie znaczco lub zawsze znaczco ingeruj w rodowisko, e nie we wszystkich pastwach UE uznawane s za ekologiczne. Krajowy system wsparcia rde odnawialnych nie wprowadzi w tym zakresie adnego rozrnienia. Zatem obecnie z sytemu wsparcia mog korzysta zarwno mae, rednie, jak i due elektrownie wodne. wiadectwo pochodzenia Zgodnie z art. 9e ust. 1 PE potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w odnawialnym rdle energii jest wiadectwo pochodzenia tej energii, zwane dalej "wiadectwem pochodzenia". Dalsze przepisy tego artykuu wskazuj w szczeglnoci, e wiadectwa pochodzenia wydaje Prezes Urzdu Regulacji Energetyki w trybie i na zasadach cile tam okrelonych. Ze wiadectwa pochodzenia wynikaj prawa majtkowe, ktre s zbywalne i stanowi towar giedowy, o ktrym mowa w art. 2 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 48, poz. 284, z pn. zm.). Rejestr wiadectw pochodzenia prowadzi podmiot prowadzcy gied towarow w rozumieniu ustawy z dnia 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych lub na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi - organizujcy obrt prawami majtkowymi wynikajcymi ze wiadectw pochodzenia. Prawa majtkowe wynikajce ze wiadectwa pochodzenia powstaj z chwil zapisania wiadectwa po raz pierwszy na koncie ewidencyjnym w rejestrze wiadectw pochodzenia i przysuguj osobie bdcej posiadaczem tego konta. Zapisywanie wiadectwa pochodzenia w ww. rejestrze nastpuje na podstawie informacji o wydanych i umorzonych wiadectwach pochodzenia przekazanych podmiotowi prowadzcemu rejestr przez Prezesa URE. Przeniesienie praw majtkowych wynikajcych ze wiadectwa pochodzenia nastpuje z chwil dokonania odpowiedniego zapisu w rejestrze wiadectw pochodzenia. Odrbnie w art. 9o PE uregulowane zostao wydawanie wiadectwo pochodzenia biogazu, ktre stanowi potwierdzenie wytworzenia biogazu rolniczego oraz wprowadzenia go do sieci dystrybucyjnej gazowej. Zatem, aby wytwrca biogazu rolniczego mg otrzyma takie wiadectwo, musz zosta zrealizowane kumulatywnie obie przesanki, tj. musi nastpi wytworzenie biogazu i musi on zosta wprowadzony do sieci. Wwczas waciwy operator systemu dystrybucyjnego gazowego potwierdzi ilo biogazu wprowadzonego do jego sieci.

14

Szczegowe informacje, w tym parametry jakociowe biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej gazowej, wymagania dotyczce pomiarw, rejestracji i sposobu obliczania iloci wytwarzanego biogazu rolniczego oraz sposb przeliczania iloci wytworzonego biogazu rolniczego na ekwiwalentn ilo energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych rdach energii okrela Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 24 sierpnia 2011 r. w sprawie szczegowego zakresu obowizku potwierdzania danych dotyczcych wytwarzanego biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej gazowej (Dz. U. Nr 187, poz. 1117). Zgodnie z regulacj zawart w art. 9a ust. 1 PE zakres podmiotw zobowizanych do przedoenia i umorzenia wiadectw pochodzenia wymieniony zosta w art. 9e ust. 1a PE. Wypenienie tego obowizku moe nastpi rwnie poprzez uiszczenie opaty zastpczej (art. 9a ust. 1 pkt 2 PE) lub realizacja obowizku w czci poprzez wiadectwa pochodzenia i w czci poprzez uiszczenie opaty zastpczej. Jednake niewypenienie tego obowizku w jednej z dwu wskazanych powyej form powoduje sankcj w postaci wymierzenia kary pieninej przez organ regulacyjny Prezesa Urzdu regulacji Energetyki (Prezesa URE). Aktualne ceny giedowe wiadectw pochodzenia mona ustali na podstawie ich notowa prowadzonych za porednictwem Towarowej Giedy Energii S.A. Wysoko jednostkowej opaty zastpczej, zgodnie z art. 9a ust. 2 PE wynosi 240 z/MWh i na podstawie ust. 3 i 4 wspomnianego artykuu jest ona waloryzowana i ogaszana przez Prezesa URE do dnia 31 marca kadego roku kalendarzowego. Zgodnie z opublikowan na stronie internetowej URE Informacj Prezesa URE z dnia 26 lutego 2013 r. (nr 3/2012) w sprawie zwaloryzowanej jednostkowej opaty zastpczej jak naley stosowa w celu obliczenia opaty zastpczej przy realizacji obowizku za 2013 r., jednostkowa opata zastpcza w 2013 r. wynosi 297,35 z/MWh. W latach 2008 2010 wzrost obowizku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE wiadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych rdach energii by wystarczajcy, aby unikn nadpoday wiadectw pochodzenia. Sytuacja zmienia si w 2011 r., kiedy to wysoko obowizku utrzymana bya na poziomie z 2010 r. Dynamiczny wzrost produkcji energii elektrycznej z OZE spowodowa, i jej warto zrwnaa si z wysokoci obowizku. Przeom nastpi w 2012 r., gdy nadal nastpowa wzrost produkcji energii elektrycznej z OZE a obowizek OZE pozostawa na poziomie z lat 20102011, czyli 10,4%. Wystpowanie nadwyki iloci wiadectw pochodzenia, wynika przede wszystkim z szybszego tempa rozwoju odnawialnych rde energii w Polsce ni zakadano w Krajowym planie dziaania w zakresie energii ze rde odnawialnych. Do raptownego zwikszenia wolumenu produkcji energii elektrycznej z odnawialnych rde energii w najwikszym stopniu przyczyniy si instalacje spalania wielopaliwowego, ktre w ostatnich latach zanotoway najwyszy wzrost (co zwizane jest niskimi nakadami niezbdnymi do uru-

chomienia tego typu wytwarzania oraz z wysokimi przychodami uzyskiwanymi z tego tytuu). Technologi, ktra w ostatnich dwch latach miaa rwnie istotny wpyw na duy wzrost wolumenu wiadectw pochodzenia bya energetyka wiatrowa, ktrej moc zainstalowana zwikszya si w 2012 r. o 880 MW. Dla potrzeb realizacji obowizku przedkadania i umarzania Prezesowi URE wiadectw pochodzenia i i przekazywania informacji, w ktrych realizacja obowizku nie moe nastpowa poprzez uiszczanie opaty zastpczej, podmiot prowadzcy gied towarow w rozumieniu ustawy z dnia 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych lub na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384, z pn. zm.) i organizujcy obrt prawami majtkowymi wynikajcymi ze wiadectw pochodzenia, monitoruje ceny, po jakiej zbywane s na giedzie towarowej lub na rynku organizowanym prawa majtkowe wynikajce ze wiadectw pochodzenia. Mechanizm ten umoliwi realizacj projektowanego w ustawie obowizku w przypadku gdy, rednia waona cena wiadectw pochodzenia na TGE S.A. znajduje si poniej 75% wartoci opaty zastpczej przez okres co najmniej 1 miesica. Obowizek zakupu energii z OZE Kolejnym elementem majcym wpyw na sumaryczny przychd przedsibiorcy wytwarzajcego energi elektryczn z odnawialnych rde energii jest cena zakupu tej energii elektrycznej przez tzw. sprzedawc z urzdu. Przepis art. 9a ust. 6 PE stanowi, e sprzedawca z urzdu jest zobowizany do zakupu energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych rdach energii przyczonych do sieci dystrybucyjnej lub przesyowej znajdujcej si na terenie obejmujcym obszar dziaania tego sprzedawcy, oferowanej przez przedsibiorstwo energetyczne, ktre uzyskao koncesj na jej wytwarzanie lub zostao wpisane do rejestru przedsibiorstw energetycznych zajmujcych si wytwarzaniem biogazu rolniczego (art. 9p ust. 1 PE). Zakup ten odbywa si po redniej cenie sprzeday energii elektrycznej w poprzednim roku kalendarzowym. Zgodnie z art. 23 ust. 2 pkt 18, lit. b PE, cen t ustala Prezes URE do dnia 31 marca kadego roku kalendarzowego. Zgodnie z Informacj Prezesa URE z dnia 28 marca 2013 r. (nr 8/2013) w sprawie redniej ce-

15

ny sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym za rok 2012, opublikowanej na stronie internetowej URE, rednia cena sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym osigna w 2012 r. poziom 201,36 z/MWh. Zgodnie z przepisem art. 9a ust. 6 PE sprzedawca z urzdu jest zobowizany do zakupu energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych rdach energii przyczonych do sieci dystrybucyjnej lub przesyowej znajdujcej si na terenie obejmujcym obszar dziaania tego sprzedawcy, oferowanej przez przedsibiorstwo energetyczne, ktre uzyskao koncesj na jej wytwarzanie lub zostao wpisane do rejestru przedsibiorstw energetycznych zajmujcych si wytwarzaniem biogazu rolniczego (art. 9p ust. 1 PE). Zakup ten odbywa si po redniej cenie sprzeday energii elektrycznej w poprzednim roku kalendarzowym.

z urzdu, w drodze decyzji. Wyznaczy go, Prezes URE spord sprzedawcw energii elektrycznej o najwikszym wolumenie sprzeday odbiorcom kocowym przyczonym do sieci dystrybucyjnej lub sieci przesyowej operatora na obszarze dziaania tego sprzedawcy na dzie 31 sierpnia poprzedniego roku. Wyznaczenie sprzedawcy zobowizanego nastpowa bdzie corocznie w terminie do dnia 31 padziernika kadego roku na rok nastpny. Aby umoliwi nieprzerwan realizacj zada zakupu energii elektrycznej z odnawialnych rde energii, ewentualne wniesienie odwoania od decyzji Prezesa URE nie wpynie na naoone obowizki zakupu energii elektrycznej. Zasady i tryb zakupu tej energii okrelono w art. 41, art. 42 i art. 74 projektu ustawy. W projekcie ustawy uregulowano ponadto sytuacj, w ktrej operator systemu przesyowego elektroenergetycznego oraz waciwy operator systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego nie przeka Prezesowi URE informacji koniecznych do wyznaczenia sprzedawcy zobowizanego. Wwczas sprzedawc zobowizanego wskae Prezes URE, ktry realizowa bdzie obowizki sprzedawcy zobowizanego w imieniu wasnym, jednak na koszt waciwych operatorw poszczeglnych systemw dystrybucyjnych elektroenergetycznych lub operatora systemu przesyowego elektroenergetycznego. Perspektywy dla prosumpcji Prawo energetyczne zawiera rozwizania promujce rozwj tzw. energetyki prosumenckiej, ktre polegaj na zuywaniu wytwarzanej energii elektrycznej z OZE na potrzeby wasne i sprzedawaniu jej nadwyek do sieci elektroenergetycznej. Zgodnie z art. 9u PE, wytwarzanie energii elektrycznej w mikroinstalacji przez osob fizyczn niebdc przedsibiorc w rozumieniu ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, a take sprzeda tej energii przez t osob, nie jest dziaalnoci gospodarcz. Ponadto, art. 9v PE okrela, i energi elektryczn wytworzon w mikroinstalacji przyczonej do sieci dystrybucyjnej znajdujcej si na terenie obejmujcym obszar dziaania sprzedawcy z urzdu i oferowan do sprzeday przez osob, o ktrej mowa w art. 9u PE, jest zobowizany zakupi ten sprzedawca. Zakup tej energii odbywa si po cenie rwnej 80% redniej ceny sprzeday energii elektrycznej w poprzednim roku kalendarzowym, ktra jest ustalana przez Prezesa URE zgodnie z art. 23 ust 2 pkt 18 lit b PE. Dodatkowymi zachtami dla rozwoju wykorzystania odnawialnych rde energii s:

Z kolei wyanianie sprzedawcw z urzdu reguluje art. 9i PE. Sprzedawcw z urzdu mia wyania Prezes URE w drodze przetargu. Organ ten jest odpowiedzialny za ogoszenie, organizacj i przeprowadzenie przetargu. Ogoszenie o przetargu Prezes URE publikowane jest w Biuletynie Urzdu Regulacji Energetyki. W sytuacji, gdy aden z uczestnikw nie speni warunkw uczestnictwa w przetargu lub do przetargu nie przystpio adne przedsibiorstwo energetyczne, Prezes URE ma obowizek wyznaczy sprzedawc z urzdu w drodze decyzji na okres 12 miesicy. W praktyce do organizowanych przetargw nie zgoszay si adne przedsibiorstwa energetyczne speniajce ustawowe wymogi objcia zada sprzedawcy z urzdu, czyli posiadajce koncesj na obrt paliwami gazowymi lub energi elektryczn, a sprzedawcw z urzdu dla poszczeglnych obszarw RP Prezes URE wyznacza w drodze decyzji administracyjnych.
Wychodzc naprzeciw powyszej sytuacji, w projekcie ustawy zaproponowano nieco odmienn regulacj. Po pierwsze zastpiono okrelenie sprzedawcy z urzdu okreleniem sprzedawcy zobowizanego. Po drugie przewidziano inne kryteria wyonienia tego sprzedawcy. Majc na wzgldzie zupen nieskuteczno trybu przetargowego przyjto, e sprzedawca zobowizany wyznaczany bdzie

obnienie o 50% rzeczywistych kosztw przyczenia do

sieci dla OZE do 5 MW,

obowizek zapewnienia przez operatora systemu elektroenergetycznego pierwszestwa w wiadczeniu usug przesyania energii elektrycznej z OZE,

zwolnienie przedsibiorstw energetycznych wytwarzajcych energi elektryczn w odnawialnych rdach energii o mocy poniej 5 MW z opat za udzielenie koncesji

16

oraz opat zwizanych z uzyskaniem i rejestracj wiadectw pochodzenia potwierdzajcych wytworzenie energii elektrycznej w OZE.

dnia 17 listopada 1964 r. - Kodek postpowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z pn. zm.) o postpowaniu w sprawach z zakresu regulacji energetyki. Operator Rozlicze Energii Odnawialnej W przepisach projektowanej ustawy o OZE, w art. 106 115 zawarto przepisy dotyczce utworzenia Operatora Rozlicze Energii Odnawialnej S.A (OREO S.A.) oraz przedmiotu jego dziaalnoci. OREO S.A. zosta wyznaczony, jako podmiot m.in. rozliczajcy ujemne saldo midzy wartoci sprzeday energii elektrycznej i wartoci zakupu energii elektrycznej wytworzonej na podstawie funkcjonowania systemu aukcyjnego. Wyznaczenie podmiotu rozliczajcego ww. wartoci wynika bezporednio z obowizkw sprzedawcy zobowizanego do zakupu ww. energii elektrycznej po staych cenach okrelonych na podstawie projektu ustawy. Ceny bd zrnicowane w zalenoci od konkretnego rozstrzygnicia w aukcji. Majc na uwadze fakt, e sprzedawca zobowizany dokonuje zakupu energii elektrycznej w systemie aukcyjnym po okrelonej cenie w wikszoci przypadkw wyszej, ni moliwa do uzyskania cena sprzeday na rynku hurtowym czy detalicznym, niezbdne jest wyrwnanie rnic w przychodach i kosztach. Zaproponowano w projekcie system wyrwnywania rnic pomidzy cen kupna a cen sprzeday wytworzonej energii elektrycznej ze rodkw pochodzcych z opaty OZE. Szczegowych rozlicze sprzedawcw zobowizanych dokonywa bdzie OREO S.A., ktry zostanie utworzony, jako spka Skarbu Pastwa. Wypaty rodkw na pokrycie kosztw zwizanych z opat OZE ma nastpowa w trybie ustawowym. OREO S.A. nie miaaby prawa wpywa na wysoko wsparcia i podmioty, ktrym jest ono wypacane, std nie posiada by adnych wadczych relacji nawet ekonomicznych w stosunku do tych podmiotw. Opata OZE stanowi wynagrodzenie nalene operatorowi systemu przesyowego (PSE S.A.) na pokrycie wydatkw zwizanych z zakresem dziaalnoci OREO S.A., prowadzonej na podstawie projektu ustawy. Opat t maj uiszcza odbiorcy kocowi (za porednictwem patnikw

Bardzo istotnym elementem wsparcia energii odnawialnej jest take zwolnienie od podatku akcyzowego energii wytworzonej w OZE.
Uproszczone procedury Celem uproszczenia i ograniczenia dotychczasowych procedur koncesyjnych wycznie do wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych rde energii w instalacjach przemysowych, zaproponowano aby dziaalno gospodarcza w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, ciepa lub chodu z odnawialnych rde energii w maej instalacji wymagaa jedynie wpisu do rejestru wytwrcw wykonujcych dziaalno gospodarcz w zakresie maych instalacji. Wpis ten zosta okrelony w projekcie ustawy jako rejestr wytwrcw energii w maej instalacji. Rejestr prowadzi bdzie Prezes URE. Wpis do omawianego rejestru dokonywany bdzie na podstawie pisemnego wniosku wytwrcy, przy czym rejestr ten bdzie jawny i prowadzony w systemie informatycznym. Wytwrca wykonujcy dziaalno gospodarcz w zakresie maych instalacji zostanie zobligowany do posiadania dokumentu potwierdzajcego m.in. tytu prawny do obiektw budowlanych, w ktrych bdzie wykonywana dziaalno gospodarcza, a take tytuu prawnego do maej instalacji. Dokumentem niezbdnym do dokonania wpisu bdzie zaczenie do wniosku dokumentu potwierdzajcego przyczenie maej instalacji do sieci, spenianie wymaga zawartych w przepisach o ochronie przeciwpoarowej, sanitarnych i o ochronie rodowiska. Wytwrca przekazywa bdzie bezporednio Prezesowi URE sprawozdania proczne dotyczce prowadzonej dziaalnoci gospodarczej. Podobnie jak w przypadku mikroinstalacji wzr sprawozdania zostanie okrelony w rozporzdzeniu ministra waciwego do spraw gospodarki. Ustalono szczegowo tryb i przesanki odmowy wpisu do rejestru wytwrcw energii w maej instalacji. Zasad jest, e odmowa wpisu, a take zakaz wykonywania przedmiotowej dziaalnoci, nastpuje w drodze decyzji Prezesa URE. Przesanki odmowy wpisu w zakresie wytwrcw energii w w maej instalacji s enumeratywnie wskazane w art. 13 projektu, za zakaz wykonywania dziaalnoci nastpuje w przypadku zdarze okrelonych w art. 14 projektu. Po wykreleniu z rejestru ponowny wpis moliwy jest po upywie 3 lat od wydania ww. decyzji o zakazie wykonywania dziaalnoci. Na szczegln uwag zasuguj przepisy art. 17 projektu, w ktrych uregulowano podstaw prawn postpowa prowadzonych przez Prezesa URE. Do postpowania przed Prezesem URE stosuje si, poza wymienionymi wprost wyczeniami, przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postpowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267). Postpowanie odwoawcze prowadzone jest natomiast przez Sd Okrgowy w Warszawie - sd ochrony konkurencji i konsumentw, w oparciu przepisy ustawy z

17

opaty OZE, ktrymi s operatorzy systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego - OSD) oraz odbiorcy bezporednio przyczeni do sieci przesyowej.

innej ni mikroinstalacja, z uwzgldnieniem przepisw dotyczcych amortyzacji. Ponadto energia elektryczna z odnawialnych rde energii lub energia elektryczna z biogazu rolniczego, wytworzona w instalacji odnawialnego rda energii powstaej po dniu wejcia w ycie niniejszej ustawy lub zmodernizowanej po dniu wejcia w ycie ustawy instalacji odnawialnego rda energii moe zosta zakupiona po przeprowadzeniu aukcji jedynie w przypadku, gdy urzdzenia wchodzce w skad tej instalacji, suce do wytwarzania tej energii elektrycznej, zamontowane w czasie budowy albo modernizacji zostay wyprodukowane nie wczeniej ni 48 miesicy przed dniem wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej z odnawialnych rde energii lub energii elektrycznej z biogazu rolniczego, w tej instalacji odnawialnego rda energii. Gwarantowany okres wsparcia Nowoci projektowanej ustawy jest wyznaczenie 15letniego okresu wsparcia dla OZE w sytuacji, gdy obecne przepisy Prawa energetycznego kwestii tej nie reguluj. Brak byo zatem jasno wyznaczonego okresu podlegania mechanizmom wsparcia wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych rde energii lub wytwarzania biogazu rolniczego. Projektowany nowy system aukcyjny bdzie obejmowa oferty wytwarzania energii elektrycznej w nowych i zmodernizowanych instalacjach odnawialnego rda energii. W przypadku istniejcych instalacji maksymalny zagwarantowany okres systemu wsparcia wyniesie 15 lat i bdzie liczony od momentu wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej, za ktr przysugiwao wiadectwo pochodzenia. Ponadto przedstawione uregulowane mechanizmy wsparcia przewiduj moliwo przejcia na system aukcyjny dla istniejcych instalacji odnawialnego rda energii objtych dotychczas systemem wiadectw pochodzenia, czyli, ktre wytworzyy po raz pierwszy energi elektryczna przed dniem wejcia w ycie projektowanej ustawy. W tym przypadku instalacja moe przej do sytemu aukcyjnego po zoeniu deklaracji oraz zamkniciu wygranej aukcji, a czny okres wsparcia wyniesie 15 lat. Co niemniej istotne, istniejce instalacje odnawialnego rda energii, ktre zostay zmodernizowane po dniu wejcia w ycie przepisw rozdziau 4 projektu ustawy jednake nie pniej ni do dnia 31 grudnia 2015 r., bd mogy w zakresie przyrostu wytwarzanej energii elektrycznej, korzysta z systemu wsparcia na zasadach dotychczasowych, tj. z obowizku zakupu energii elektrycznej przez sprzedawc zobowizanego oraz wiadectw pochodzenia. Po tym okresie wytwrca energii elektrycznej w istniejcej instalacji odnawialnego rda energii bdzie mg korzysta z mechanizmw wsparcia opartych na systemie aukcyjnym. Celem projektowanych zmian jest stworzenie zachty do stopniowego przechodzenia na nowe mechanizmy wsparcia przewidziane projektem ustawy.

Opata OZE jest traktowana jako opata zmienna, zalena od zuycia energii elektrycznej przez danego odbiorc kocowego. Przykadowo - opata OZE wyliczona na 2015 r. jest wynikiem ilorazu prognozowanego cznego poziomu wsparcia dla wytworzonej energii elektrycznej z odnawialnych rde energii lub energii elektrycznej z biogazu rolniczego w 2015 roku oraz prognozowanego zuycia energii elektrycznej przez odbiorcw kocowych w tym roku. Prognozowany czny poziom wsparcia dla OZE jest iloczynem prognozowanej produkcji z OZE oraz rnicy pomidzy redni cen wsparcia a tzw. cen odniesienia tj. redni kwartaln cen energii elektrycznej sprzedanej na zasadach innych ni wynikajce z art. 49a ustawy Prawo energetyczne publikowan przez Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki.
Wane klauzule W projekcie ustawy zastrzeono, e celu wyeliminowania ryzyka wystpienia nadkompensaty w systemie wsparcia, mechanizmw i instrumentw wspierajcych wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych rde energii oraz energii elektrycznej z biogazu rolniczego w instalacjach odnawialnego rda energii, nie stosuje si do energii elektrycznej wytworzonej przez wytwrcw, ktrzy po dniu 30 czerwca 2014 r. podpisali umow o udzielenie pomocy inwestycyjnej ze rodkw publicznych w postaci dotacji bezzwrotnej z podmiotem udzielajcym tej pomocy. Jednoczenie zaznaczono, e przepisy projektu ustawy nie blad miay zastosowania do energii elektrycznej z odnawialnych rde energii i energii elektrycznej z biogazu rolniczego wytworzonej przez wytwrcw w mikroinstalacji (prosumpcja). Zgodnie z przepisami projektu ustawy wprowadzono zasad, i mechanizmy wsparcia dla energii elektrycznej z odnawialnych rde energii i energii elektrycznej z biogazu rolniczego w zmodernizowanej mikroinstalacji albo zmodernizowanej instalacji odnawialnego rda energii przysuguj proporcjonalnie do przyrostu mocy tej instalacji, a w przypadku, o ktrym mowa w art. 42 ust. 9 proporcjonalnie do poniesionych nakadw na modernizacj, nie wicej jednak ni 50 % wartoci pocztkowej modernizowanej mikroinstalacji albo instalacji odnawialnego rda energii

18

PROSUMPCJA - MIKROENERGETYKA ODNAWIALNA

W projekcie ustawy o odnawialnych rdach energii zosta okrelony zakres obowizkw prosumenta - wytwrcy energii elektrycznej, ciepa lub chodu z odnawialnych rde energii w mikroinstalacji - bdcego osob fizyczn nieprowadzc dziaalnoci gospodarczej. Koncepcja prosumenta - czyli producenta i konsumenta energii zarazem - staa si podstaw energetyki obywatelskiej. Stan techniki stwarza moliwo efektywnego i konkurencyjnego ekonomicznie wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej w mikroinstalacjach poniej 40 kW, a wytwarzanie energii z takich rde jak np. panele fotowoltaiczne moe by tasze w warunkach domowej mikroinstalacji, ni w warunkach dziaalnoci gospodarczej. Produkcja energii zuywanej w istotnej czci w bezporedniej bliskoci instalacji istotnie przyczynia si rwnie do zwikszenia efektywnoci energetycznej. Przyczynio si to wydatnie do rozwoju koncepcji sieci energetycznych i powstania idei Smart Grids (ISE). Zatem konsument moe by rwnie efektywnym ekonomicznie i energetycznie producentem energii prosumentem. Prosument, ktry wytwarza energi elektryczn, ciepo lub chd w celu zuycia na wasne potrzeby, moe, w myl projektowanych przepisw ustawy o OZE (odpowiednio przeniesionych w ustawy Prawo energetyczne) sprzeda nadwyk niewykorzystanej energii elektrycznej wytworzonej przez siebie w mikroinstalacji i wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej. Sprzeda taka nie stanowi dziaalnoci gospodarczej w rozumieniu ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej.

Zgoszenie na pimie W celu zapewnienia, m.in. bezpiecznej pracy systemu elektroenergetycznego, wytwrca energii elektrycznej, ciepa lub chodu z odnawialnych rde energii w mikroinstalacji, bdcy osob fizyczn nieprowadzc dziaalnoci gospodarczej, ktra wytwarza energi elektryczn, ciepo lub chd w celu zuycia na wasne potrzeby, a take przedsibiorca w rozumieniu ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, bd zobowizani pisemnie poinformowa operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego, na ktrego obszarze dziaania ma zosta przyczona mikroinstalacja, o planowanej lokalizacji, rodzaju i mocy mikroinstalacji. Przekazywanie pisemnych informacji tych wytwrcw dotyczy rwnie kadej zmiany rodzaju i mocy zainstalowanej energii elektrycznej w mikroinstalacji oraz przypadku zawieszeniu lub zakoczenia jej wytwarzania. Pisemne zgoszenie powinno nastpi w terminie 14 dni od dnia zmiany tych danych albo od dnia zawieszenia lub zakoczenia wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych rde energii w mikroinstalacji. Przepisy projektu ustawy w sposb szczegowy reguluj tryb oraz termin przekazywania przez operatora sytemu dystrybucyjnego Prezesowi Urzdu Regulacji Energetyki informacji o mikroinstalacjach przyczonych do systemu elektroenergetycznego, a take o kadej zmianie rodzaju i mocy zainstalowanej energii elektrycznej w mikroinstalacji oraz o odczeniu mikroinstalacji od sieci dystrybucyjnej. Operator sytemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego przekazuje informacje w terminie 14 dni od dnia przyczenia mikroinstalacji lub uzyskania informacji o zmianie danych albo odczenia mikroinstalacji od sieci dystrybucyjnej. W zakresie sprawozdawczoci operator sytemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego przekazuje Prezesowi URE w terminie 45 dni od dnia zakoczenia procza sprawozdanie proczne, zawierajce m.in. informacje dotyczce cznej iloci wytworzonej energii elektrycznej w mikroinstalacji, energii elektrycznej sprzedanej sprzedawcy zobowizanemu do zakupu energii elektrycznej z OZE wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej, a take wykaz wytwrcw energii elektrycznej w mikroinstalacji. Otrzymywane sprawozdania proczne Prezes URE zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej Urzdu Regulacji Energetyki, a w celu ujednolicenia formy przekazywanych danych minister waciwy do spraw gospodarki okreli w drodze rozporzdzenia wzr takiego sprawozdania. Obowizek zakupu przez 15 lat Co do zasady, obowizek zakupu energii elektrycznej z odnawialnych rde energii i energii elektrycznej z biogazu

19

rolniczego, powstaje od pierwszego dnia wprowadzenia energii elektrycznej z odnawialnych rde energii lub energii elektrycznej z biogazu rolniczego do sieci dystrybucyjnej lub przesyowej i trwa przez kolejnych 15 lat, nie duej jednak ni do dnia 31 grudnia 2035 roku, przy czym okres ten jest liczony od dnia wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej z OZE. Instalacje istniejce przed dniem wejcia w ycie ustawy definiuje si jako instalacje, ktre wytworzyy po raz pierwszy energi elektryczn z odnawialnych rde energii lub energi elektryczn z biogazu rolniczego, dla ktrej przysugiwao wiadectwo pochodzenia. Obowizek zakupu energii elektrycznej z odnawialnych rde energii i energii elektrycznej z biogazu rolniczego w zmodernizowanych mikroinstalacjach, powstaje od pierwszego dnia wprowadzenia tej energii elektrycznej do sieci dystrybucyjnej i trwa maksymalnie do 31 grudnia 2015 roku, przy czym okres ten jest liczony od dnia wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej z odnawialnych rde energii lub energii elektrycznej z biogazu rolniczego w zmodernizowanej instalacji odnawialnego rda energii, dla ktrej przysuguje wiadectwo pochodzenia. Cena zakupu energii elektrycznej z odnawialnych rde energii i energii elektrycznej z biogazu rolniczego dla mikroinstalacji wynosi 80 % redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, ogoszonej przez Prezesa URE na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b ustawy - Prawo energetyczne. Cena zakupu energii elektrycznej z odnawialnych rde energii i energii elektrycznej z biogazu rolniczego dla pozostaych instalacji OZE wynosi 100 % redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, ogoszonej przez Prezesa URE na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b ustawy - Prawo energetyczne. Energia elektryczna z odnawialnych rde energii lub energia elektryczna z biogazu rolniczego, wytworzona w zmodernizowanej po dniu wejcia w ycie niniejszej ustawy mikroinstalacji moe zosta zakupiona jedynie w przypad-

ku, gdy: 1) w wyniku modernizacji mikroinstalacji nastpi przyrost mocy zainstalowanej energii elektrycznej, ale nie wicej ni do 40 kW; nakady na modernizacj mikroinstalacji wyniosy co najmniej 30% wartoci pocztkowej modernizowanej mikroinstalacji, z uwzgldnieniem przepisw dotyczcych amortyzacji; urzdzenia wchodzce w skad zmodernizowanej mikroinstalacji, suce do wytwarzania energii elektrycznej, zamontowane w czasie modernizacji zostay wyprodukowane nie wczeniej ni 48 miesicy przed dniem wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej z odnawialnych rde energii lub energii elektrycznej z biogazu rolniczego, w tej zmodernizowanej mikroinstalacji.

2)

3)

Dla pozostaych instalacji OZE, w ktrych energia elektryczna zostaa wytworzona po raz pierwszy przed dniem wejcia w ycie niniejszej ustawy, z zastrzeeniem wskazanym w art. 42 ust. 2-10 i art. 89 ust. 5 i 6, sprzedawca zobowizany ma obowizek jej zakupu w przypadku gdy energia elektryczna zostaa wytworzona po raz pierwszy przed dniem wejcia w ycie ustawy. To samo dotyczy instalacji odnawialnego rda energii innej ni mikroinstalacja, zmodernizowanej po dniu wejcia w ycie ustawy.

W zakresie preferencji dla ciepa wytwarzanego w instalacjach odnawialnego rda energii w ustawie utrzymano przepis ustawy Prawo energetyczne stanowicy, i przedsibiorstwo energetyczne zajmujce si obrotem ciepem i sprzedajce to ciepo jest obowizane do zakupu oferowanego ciepa lub chodu wytwarzanego w instalacji odnawialnego rda energii, przyczonej do sieci, znajdujcej si na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w iloci nie wikszej ni zapotrzebowanie odbiorcw tego przedsibiorstwa, przyczonych do sieci, do ktrej jest przyczona instalacja odnawialnego rda energii.
Podobnie operator systemu dystrybucyjnego gazowego, w obszarze swojego dziaania, jest obowizany do odbioru biogazu rolniczego o parametrach jakociowych okrelonych w przepisach wydanych na podstawie art. 62 ustawy, wytwarzanego w instalacji odnawialnego rda energii przyczonej bezporednio do sieci tego operatora. Zwolnienie z opat Na podstawie art. 71 projektu ustawy o OZE wytwarzanie energii elektrycznej w instalacji odnawialnego rda energii o cznej mocy elektrycznej nieprzekraczajcej 5 MW lub wytwarzanie biogazu rolniczego o wydajnoci do 20 mln m3/rok w instalacji OZE zwalnia si z opaty za dokonanie wpisu do rejestru wiadectw pochodzenia lub wiadectw pochodzenia biogazu rolniczego oraz zmian w rejestrze, ktre dla pozostaych uczestnikw podlegaj opacie w wysokoci odzwierciedlajcej koszty prowadzenia rejestru.

20

21