Rick Strassman

R ICK S TRASSMAN

molekua duszy
Rewolucyjne badania dziedzinie biologii doiviadcze mistycznych i z pogranicza mierci

Spis treci

TUMACZENIE: Maciej

Lorenc

Podzikowania ........................................................................................................................ 9 Wprowadzenie ...................................................................................................................... 13 DMT: Molekua duszy.......................................................................................................... 17

Cz I: Budulce ................................................................................................ 33 1. Substancje psychodeliczne: nauka i spoeczestwo ................................................35 2. Czym jest DMT ......................................................................................................57 3. Szyszynka: gruczo duszy .......................................................................................73 4. Psychodeliczna szyszynka.......................................................................................83 Cz II: Poczcie inarodziny .......................................................................... 101 5. 89-001 ...................................................................................................... 103 6. Labirynt .................................................................................................................113 Cz III: Otoczenie, nastawienie i DMT ........................................................ 133 7. Bdc ochotnikiem ................................................................................................135 8. Podawanie DMT ...................................................................................................149 9. Pod wpywem ........................................................................................................157 Cz IV: Sesje ................................................................................................. 165 10. Wprowadzenie do opisu przypadkw .................................................................167 11. Odczucia i mylenie ............................................................................................171 12. Niewidzialne wiaty ............................................................................................189 13. Spotkania przez zason: 1 ..................................................................................197 14. Spotkania przez zason: 2 ..................................................................................213 15. mier iumieranie ...............................................................................................229 16. Stany mistyczne ..................................................................................................241 17. Bl i strach ..........................................................................................................255 Cz V: Przerwa ............................................................................................. 271 18. Skoro tak, to co dalej? .........................................................................................273 19. Zbliajc si do koca .........................................................................................285 20. Nadeptujc na wite odciski ..............................................................................299 Cz VI: Co mogo i mogoby si wydarzy ................................................... 311 21. DMT: molekua duszy ........................................................................................313 22. Przyszo bada psychodelicznych ....................................................................329
Epilog ................................................................................................................................. 341 O autorze ............................................................................................................................ 343 ( > DM l': moli kula dus z y

I )ziki badaniom Strassmana moemy peniej zda sobie spraw z lego, e zamieszkujemy ivielowymiarowy wszechwiat - wszechwiat, ktry jest znacznie bardziej zoony i

interesujcy ni ten, ktry przedstawiay nasze teorie naukowe. Jest niezwykle wane, abymy dokadnie przyjrzeli si konsekwencjom tego odkrycia, poniewa moe nam ono wiele powiedzie na temat tego, kim jestemy i dlaczego znalelimy si wanie tutaj. John Mack
autor Abduction oraz Passport to the Cosmos

Najbardziej obszerne badanie naukowe dotyczce oddziaywania substancji psychodelicznej na umys i percepcj, jakie przeprowadzono od lat 60. XX w. Strassman daje nam moliwo zajrzenia w fascynujcy wiat bada psychiatrycznych, starajc si przy tym zrozumie owe tajemnicze substancje oraz ich wpyw na ludzk wiadomo. Dr Ralph Metzner
autor Ayahuasca: wite pncze duchiv

Niniejsza ksika jest absolutnie podstawow lektur dla kadego, kto interesuje si umysem, filozofi, natur rzeczywistoci oraz duchowoci. wiatowej sawy specjalista, jeli chodzi oDMT, stworzy arcydzieo gatunku, w byskotliwy sposb prowadzc Czytelnika przez cig zdumiewajcych odkry zwizanych z natur wszechwiata, ktre pochodz zza drzwi otwartych za pomoc tej substancji. Dr Karl Jensen
autor K. Ketamine: Dreams and realities

Dla ochotnikw i wszystkich, co z nimi.

Nie wadamy wyobrani na tyle, by wyczu, czego nam brakuje.

Jean Toomer1

#
1 Jean Tmmer i Rudolph P. Byrd, Essentials (Atony, 1 Iniversity oKieorgia Press, 1991), str. 27.

PODZIKOWANIA
%

w
ki, a take rzesze koleanek i kolegw. Niektrzy z nich w szczeglnym stopniu zasuguj na wyrnienie. Nieyjcy ju dr Daniel X. Freedman z Wydziau Psychiatrii UCLA (Uniwersytet Kalifornijski, kampus Los Angeles) popiera ten projekt we wszystkich jego stadiach, odgrywajc kluczow rol w pozyskiwaniu rodkw potrzebnych na jego rozpoczcie. Pracownicy amerykaskiej Agencji ds. ywnoci i Lekw (FDA) oraz a wszystkich etapach moich bada pomagay mi niezliczone komisje i placw Administracji Legalnego Obrotu Lekarstwami (DEA) okazali si niezwykle pomocni i otwarci, szczeglnie jeli wemie si pod uwag niecodzienny charakter tych bada. Dr Clifford Quails, biostatystyk z Uniwersytetu Nowego Meksyku (UNM), powici niezliczon liczb godzin, dni i tygodni na przetwarzanie danych w Centrum Badawczym oraz wasnym i moim domu. Dr David Nichols z Uniwersytetu Purdue wytworzy DMT, bez ktrego badania nigdy nie mogyby si odby. Pod kadym wzgldem moj prac wspiera Wydzia Lekarski Uniwersytetu No wego Meksyku, dostarczajc akademickiej, materialnej i administracyjnej pomocy. Zarzdzajcy Wydziaem Psychiatrii dr Walter Winslow pozostawi mi bardzo duo swobody jako swojemu jedynemu pracownikowi prowadzcemu w tamtym czasie badania kliniczne. Po jego odejciu na emerytur niesamowite wsparcie administracyjne i merytoryczne otrzymaem take od jego nastpcy, dr. Samuela Keitha. Dr Alan Frank, przewodniczcy Komisji ds. Etyki Bada z Udziaem Ludzi, w konsekwentny sposb pomaga mi w rozwizywaniu wszelkich problemw, zachowujc przy lym absolutn bezstronno. Pragn wyrazi gbok wdziczno Gwnemu Centrum Bada Klinicznych 11 ni wersytetu Nowego Meksyku v:\ wsparcie, ktre otrzymaem /. ich strony przy wszysl kii li prowadzonych przez siebie badani.u li: melatoniny, I )MT i psylocybiny. Di 1 Jo

mmc / hic/y|,|i\m pc iii ( ilciincin I 'e.ikcciii, kici iiwnikicm naukowym Glowncgo ( ciiinmi P..ul.I I I Klii ni V11 y i 11 1 'NM. Wsplnymi silami namwili mnie do przyjazdu do Albuquerque w l',S I roku. I )r Philip Maln /. atwoci przej obowizki dr. Peake'a po jego nagiej mierci i Iw/, mrugnicia okiem przyj do wiadomoci, e postanowiem bada substancje psychodeliczne. Dr David Schade, Joy McLeod i Alberta Bland przez lata pomagali mi w pracy laboratoryjnej. Lori Sloane z Centrum Informatycznego dbaa o to, by wszystkie maszyny dziaay moliwie najsprawniej, co wydawao si przychodzi jej bez jakiegokolwiek wysiku. Nauczya mnie ona take obsugiwa programy, ktrych opanowanie zajoby mi najprawdopodobniej cae lata. Podzikowania nale si take personelowi pielgniarskiemu, ktry zajmowa si pacjentami poradni i szpitala, oraz personelowi kuchennemu i administracji, w szcze glnoci Kathy Legoza i Irene Williams. Pielgniarki Laura Berg i Cindy Geist wspieray wszystkie badania swoj ywioowoci i zdyscyplinowaniem. Na wczesnym eta pie przeprowadzania wywiadw psychiatrycznych niezwykle pomocne okazay si take umiejtnoci Katy Brazis. Hojne dofinansowanie ze strony Fundacji Rytu Szkockiego w ramach prowadzonego przez ni programu Bada nad Schizofreni pomogo przeksztaci raczkujce poszukiwania dotyczce DMT w naukowy program badawczy. W pniejszym czasie znacznie pokaniejszy grant na badania powicone DMT i psylocybiny otrzymalimy od Narodowego Instytutu ds. Narkomanii, stanowicego wydzia amerykaskiego Na rodowego Instytutu Zdrowia*. Wsparcie finansowe przy pracy nad niniejsz ksik otrzymaem od Johna Bar - lowa i Fundacji Rexx oraz Andrew Stone'a, za cao projektu nabraa ostatecznego ksztatu dziki rodkom przekazanym mi przez Fundacj Barnharta. Rick Doblin z Multidyscyplinarnego Towarzystwa na rzecz Bada nad Psychodelikami (ang. Mul- tidiseiplinary Association for Psychedelic Studies, czyli MA PS) zgodzi si rozsdnie zarzdza pienidzmi otrzymanymi od Stone'a i Barnharta. Ned Naumes z Fundacji Barnharta oraz Sylvia Higdon z MAPS bez najmniejszych problemw koordynowali wszelkie transakcje finansowe. Nastpujcy przyjaciele, koledzy, studenci, nauczyciele i mentorzy, z ktrymi mia em do czynienia w cigu tylu lat, stanowili dla mnie wsparcie i rdo inspiracji przy realizacji tego projektu: Raplh Abraham, Debra Asis, Alan Badiner, Kay Blacker, Jill i Lewis Carlino, Ram Dass, David Deutsch, Norman Don, Betty Eisner, Doro- ihy i James Fadiman, Robert Forte, Shefa Gold, Alex Grey, Charles Grob, Stan Grof, John Halpern, Diane Haug, Mark Galanter, Mark Geyer, Chris Gillin, George Greer, Abram I loiter, Carol i Rodney Houghton, Daniel Hoyer, Oscar Janiger, David Janow- sky, Karl Jansen, Sheperd Jenks, Robert Jesse, Robert Kellner, Herbert Kleber, Tad Lcptuan, Nancy Lelheoe, Paul Lord, David Lorimer, Luis Eduardo Luna, John Mack, " N.mniowv Inslyliii Zilmwi.i slin.iiisimal ImiI.ui.i n.nl nirl.ilnuiiu) (UUOO'l'IV .ii.ik/r I MT i psvlorvl>in.| (HI 1.1 I >A()(>.'>;' I Midi I lAONM'Hil or,I/, dzul.nii.i < Vnlnini ll.1d.111 Klinir/iuvli (Mill KKIIII'I'I/'I

Dennis i Terence McKcnua. Herbert Meitzer. David Mctc.iH'. R.ilpli Mei/ner, Nancy Morrison, Kthan Nadelmann, Kon Nalli.inson, Nieven Nickcson, ()/., Bernd Michael Pohlman, Karl Pribram, Jill Puree, Rupert Sheldrake, Alexander i Aun Shulgin, I ),i niel Siebert, Wayne Silby, Zachary Solomon, Myron Stolaroff, Juraj i Sonja Styk, Sie ven Szra, Charles Tart, Requa Tolbert, Tarthang Tulku, Joe Tupin, Eberhard l Ihlen huth, Andrew Weil, Samuel Widmer oraz Leo Zeff. Moja bya ona, Marion Cragg, bya przy mnie przez cay czas trwania bada, w problematycznych sytuacjach siu c bezcenn porad. Kilka osb przeczytao dodatkowo wszystkie czci rkopisu, czynic przy tym wiele niezwykle pomocnych komentarzy: Robert Barnhart, Rick Doblin, Rosetta Ma ranos, Tony Miosz, Norm Smookler, Andrew Stone, Robert Weisz i Bernard Xolotl. Serdeczne podzikowania nale si take Danielowi Perrine'owi za stworzenie na potrzeby tej ksiki moliwie najlepszych ilustracji budowy czsteczek. Dzikuj take Alexowi Greyowi za uyczenie obrazu na okadk oraz doprowadzenie mnie do Inner Traditions, gdzie Jon Graham mia okazj zapozna si z moj propozycj. Rowan Jacobsen by wszystkim, czym tylko moe by redaktor, a nawet wicej. Wiele udoskonale wprowadzia take skadajca rkopis Nancy Ringer. Jestem wdziczny nieyjcemu ju opatowi oraz mnichom wsplnoty buddystw zen, do ktrej naleaem, za ich nauki, przewodnictwo i dostarczenie mi wspaniaego wzorca mistycznego pragmatyzmu. Najgbsze podzikowania kieruj take pod adresem mojej rodziny: moich rodzicw Alvina i Charlotte Strassmanw, mojego brata Marca Strassmana oraz mojej sio slry Hanny Dettman, poniewa bez nich nic nie byoby moliwe. Jestem peen wdzicznoci i podziwu dla ochotnikw, ktrzy wzili udzia w badaniach. Wykazali si oni odwag uczepienia si skrzyde molekuy duszy, zaufaniem do zespou badawczego, ktry opiekowa si ich ciaami i umysami, gdy wyruszali oni w podr w nieznane, oraz wyrozumiaoci, jeli chodzi o niewybaczalnie ascetyczne warunki, w jakich przyjmowali oni substancje psychodeliczne. Cechy te powinny suy jako rdo inspiracji dla kolejnych pokole poszukiwaczy.

>v

WPROWADZENIE

1990 roku rozpoczem pierwsze od ponad dwudziestu lat badania z udziaem ludzi na terenie Stanw Zjednoczonych, ktre dotyczyy efektw wywoywa nych przez

substancje psychodeliczne czy te halucynogenne. Byy one powicone przede wszystk im dziaaniu N,N-dimetylotryptaminy, czyli DMT, potnego psycho- deliku o niezwykle krtkim czasie dziaania. W cigu piciu lat trwania tego projektu podaem okoo czterystu dawek DMT szedziesiciu ochotnikom. Badania te odbyy si na Wydziale Lekarski m Uniwersytetu Nowego Meksyku w Albuquerque, gdzie zajmowaem stanowisko profesora nadzwyczajnego psychiatrii. Do DMT przycigno mnie to, e znajduje si ono w naszych ciaach. Uwaaem, e przyczyn tego jest owiana tajemnic szyszynka, niewielki gruczo znajdujcy si w samym centrum naszego mzgu. Wspczesna medycyna dysponuje bardzo ograniczon wiedz na temat jego roli, ma on jednake do bogat histori metafizyczn". Karte- zjusz, dla przykadu, uwaa, e szyszynka jest siedzib duszy", za m istyczne tradycje, zarwno Wschodu, jak i Zachodu, umiejscawiay w miejscu jej pooenia najwysze orodki duchowe naszego ciaa. Z tego te wzgldu zaczem zastanawia si, czy przy padkiem nadmierna produkcja DMT przez ten narzd nie jest odpowiedzialna za naturalnie pojawiajce si stany psychodeliczne". Mam tu na myli dowiadczenia towarzyszce narodzinom, mierci i sytuacjom z ni zwizanym, psychozom i uniesieniom mistycznym. W pniejszym czasie, gdy badania byy ju w toku, zaczem bra pod uwag take rol DMT w dowiadczeniach uprowadze przez obcych". Badania powicone DMT zostay oparte na nowatorskich odkryciach dotycz cych mzgu, w szczeglnoci psychofarmakologii serotoniny. Sposb przygotowywa nia uczestnikw eksperymentw oraz nadzorowania sesji psychodelicznych zostay jednake w rwnej mierze uksztatowane przez dowiadczenia wyniesione przeze mnie z wieloletnich, bliskich kontaktw z klasztorem buddyzmu zen.

.............. . ............... y, 1111 11 < i 111111 u.mi wirtlzi,- /\\i.|/.iii.| / siilisl.in i ).inn p\\i liuili Im -in nu. w v/c/ci'iiliinsci /.is /, I >MT. Opisuje l.ik/c ru/.woj |)ro|cklu li.ul.in |in .\\ u; i>iim li I >M'l' oil samego pocztku, pr/.ez labirynt komisji rewizyjnych, a do jeno osi.iicc/ncj realizacji. Pomimo e wszyscy wierzylimy w potencjalnie poyteczne waciwoci substancji psychodelicznych, nasze badania z zaoenia nie miay charakteru terapeutyczne go, dlatego te przeprowadzilimy je na zupenie zdrowych ochotnikach. Projekt ten dostarczy nam wielu danych z dziedziny biologii i psychologii, z ktrych wikszo zdyem ju zaprezentowa w specjalistycznej literaturze. Z drugiej strony niemale zupenie pominem historie osobiste uczestnikw naszych bada. Mam nadziej, e przedstawione tutaj fragmenty, wybrane spord tysicy stron sporzdzonych przeze mnie notatek, do dobrze oddaj emocjonalne, psychologiczne i duchowe efekty wywoywane przez t niezwyk substancj. Problemy pojawiajce si w obrbie samych bada, a take poza nimi, doprowadziy do zakoczenia projektu w 1995 roku. Pomimo napotkanych przez nas trudnoci pozostaj optymist, jeli chodzi o ewentualne poytki niesione przez stosowanie substancji psychodelicznych w kontrolowanych warunkach. Opierajc si na tym, co udao si wynie z bada na Uniwersytecie Nowego Meksyku, pozwoliem sobie przedstawi szerokie spojrzenie na rol DMT w naszym yciu oraz zaproponowa program bada i optymalne warunki do dalszej pracy z DMT oraz podobnymi substancjami. Nieyjcy ju Willis Harman dysponowa jednym z najbardziej wymagajcych umysw, jeli chodzi o dziedzin bada psychodelicznych. W pocztkach swojej kariery, wraz z kolegami, poda grupie naukowcw LSD, starajc si w ten sposb poprawi ich zdolno rozwizywania problemw. Odkryto w ten sposb, e LSD wywiera niezwykle korzystny wpyw na kreatywno. Te przeomowe badania pozostaj pierwszym i jedynym naukowym projektem majcym na celu zbadanie uycia psychodelikw w kontekcie usprawnienia procesu twrczego. Kiedy trzydzieci lat pniej poznaem Willisa, w 1994 roku, by on przewodniczcym Instytutu Nauk No- etycznych, organizacji zaoonej przez Edgara Mitchella, czowieka, ktiy jako szsty stpa po powierzchni Ksiyca. Dowiadczenie mistyczne Mitchella, spowodowane widokiem Ziemi podczas drogi powrotnej do domu, zainspirowao go do badania zjawisk wykraczajcych poza granice tradycyjnej nauki, ktre jednakowo mog zaowocowa szerszym zastosowaniem metod naukowych. Pewnego dnia wybralimy si wsplnie na dugi spacer po wybrzeu centralnej Kalifornii. Willis powiedzia stanowczym gosem: Koniec kocw, musimy uczyni dyskusj na temat psychodelikw bardziej widoczn". To wanie jego sugestie sprawiy, e zdecydowaem si zawrze w tej ksice wysoce spekulatywne idee oraz osobiste motywacje, ktre kieroway mn przy prowadzeniu tych bada. Takie podejcie nikogo nie usatysfakcjonuje w peni. Istnieje wyrana rnica pomidzy tym, co jestemy w stanie pozna intelektualnie, anawet intuicyjnie, atym, (/<(;< m I >. w

i. HI r z, 11 m V z; i |>o mor.| I )M I l.il /.iwolal jeden z uczestnikw l),ul,iiii,i po swojej pierwszej wysokiej il,iure ,,\ V < \\ ' Nu- s|N>il/iew,ilein su; < : : < i;< i s tnkicyol". (Va le, j.ik powiedzia Dogen, trzyiiaslow iee/.ny japoski nauczyciel bu ddyzmu: Przez cafyczas musimy by poruszeni prawd;)".

Entuzjastom kultury psychodelicznej moe nie spodoba si mj wniosek: DMT samo w sobie nie wywouje adnych poytecznych efektw; rwnie due znaczenie jak sama substancja ma bowiem kontekst, w jakim si j przyjmuje. Zwolennicy zaostrzenia kontroli nad substancjami narkotycznymi mog przeklina to, co tu przeczytaj, uznajc, e niniejsza ksika stanowi zacht do przyjmowania psychodelikw i gloryfikuje dowiadczenia wywoywane przez DMT. Osoby praktykujce w ramach tradycyjnych religii oraz ich rzecznicy mog odrzuci sugestie, jakoby poprzez przyjcie jakiegokolwiek rodka chemicznego moliwe byo osiganie stanw duchowych i czerpanie z nich mistycznej wiedzy. Ci, ktrzy przeyli uprowadzenie przez obcych", mog uzna moje przypuszczenia odnonie bliskiego zwizku pomidzy tego rodzaju wydarzeniami a DMT jako zakwestionowanie prawdziwoci" ich dowiadcze. Zwolennicy i przeciwnicy prawa aborcyjnego mog przyczepi si do zaprezentowanej przeze mnie tezy, jakoby uwolnienie przez szyszynk DMT w 49. dniu od poczcia wskazywao na przeniknicie duszy do ciaa rozwijajcego si podu. Osoby zajmujce si badaniem mzgu mog odrzuci moje przypuszczenie odnonie tego, e DMT wpywa na zdolno mzgu do odbierania informacji, anie ogranicza si wycznie do wytwarzania dowiadcze opisywanych przez uczestnikw naszych eksperymentw. By moe odrzuc oni take przypuszczenie, e DMT moe pozwoli naszym mzgom na postrzeganie czarnej materii lub rwnolegych wszechwiatw, wymiarw istnienia zamieszkanych przez wiadome istoty Jednakowo, gdybym nie zaprezentowa wszystkich idei wicych si z badaniami powiconymi DMT oraz pokan liczb opisw dowiadcze uczestniczcych w nich osb, nie opisabym caoci tej historii. Bez radykalnych przypuszcze, ktre wysuwam, starajc si zrozumie zaprezentowane tu sesje, DMT: molekua duszy w najlepszym wypadku miaaby niewielki wpyw na zakres tematyczny dyskusji powiconej psychodeli- kom; w najgorszym za okazaaby si dla niego ograniczajca. Poza tym, gdybym postanowi zachowa dla samego siebie spekulacje i teorie opierajce si na dziesicioleciach prowadzenia bada i wysuchaniu setek raportw z sesji z uyciem DMT, nie czubym si uczciwie. Dlatego te zdecydowaem si opisa wszystko, co si wydarzyo, oraz co ja sam na ten temat myl. Niezwykle wane dla nas wszystkich jest zrozumienie fenomenu wiadomoci. Jest to rwnie istotne, jak umiejscowienie substancji psychodelicznych w ogle, a DMT w szczeglnoci, w osobistej i kulturowej matrycy, ktra sprawia, e czynimy moliwie najwicej dobra i wyrzdzamy jak najmniej szkd Majc przed sob tak szerok perspektyw, najlepszym rozwizaniem wydaje si nieodrzucanie adnych pomysw, dopki nie uda nam si znale namacalnych przesanek do ich obalenia. To wanie z intencj uczynienia dyskusji dotyczcej substancji psychodelicznych bardziej widoczn postanowiem napisa DMT: molekua duszy.

I )MT: Molekua duszy wykracza ponad impas stworzony przez panujcy wspczenie paradygmat narkomanii". Mamy wobec Strassmana dug wdzicznoci za to, e wykaza si wytrwaoci w przezwycianiu biurokratycznych przeszkd i przeprowadzi wane badania dotyczce farmakologii DMT. po czym zaprezentowa ich wyniki szerokiemu gronu Czytelnikw czynic to zarwno jako medyk, jak ihumanista. Jonathan Ott, aiiloi Tlw li;1' of ICntlwogftis oraz I lalluano)>viiic Plant s of North America

PROLOG : PIERWS ZE SESJE

DMT: MOLEKUA DUSZY

ewnego grudniowego poranka 1990 roku podaem doylnie Philipowi i Nilsowi wysok dawk DMT. Ci dwaj mczyni byli pierwszymi osobami, ktre w ramach bada otrzymay zastrzyk z DMT. Ich zadaniem byo pomc mi w ustaleniu

optymalnej dawki tej substancji oraz najlepszego sposobu jej podawania. Byli oni pewnego rodzaju ludzkimi krlikami dowiadczalnymi". Dwa tygodnie wczeniej Philip otrzyma pierwsz dawk DMT. Jak opisz to w dalszej czci ksiki, po podaniu dominiowym (w rami) nie udao nam si osign w peni satysfakcjonujcych rezultatw. Zdecydowalimy si na aplikacj doyln - tydzie pniej Nils jako pierwszy otrzyma DMT t drog. Jego reakcja wskazywaa jednak na to, e podana mu dawka bya zbyt niska. Dlatego te zarwno Philip, jak i Nils mieli tego dnia otrzyma znacznie wiksz porcj DMT drog doyln. Trudno byo uwierzy, e naprawd podajemy DMT ludziom. Trwajcy dwa lata proces zdobywania zezwolenia i rodkw finansowych, ktry wydawa si przedua w nieskoczono, w kocu dobieg koca. Bya to bezustanna walka o realizacj obranego przez nas celu. Philip i Nils mieli ju za sob pewne dowiadczenia z DMT i cieszyem si, e tak byo. Mniej wicej rok przed rozpoczciem naszych bada brali oni udzia w ceremo nii, podczas ktrej peruwiaski znachor poda wszystkim uczestnikom ayahuask, legendarny wywar zawierajcy w sobie DMT. Obaj mczyni byli zachwyceni t aktywn po podaniu doustnym postaci DMT, za nastpnego dnia mieli wyprbowa DMT w postaci przeznaczonej do palenia, ktre udostpni im jeden z uczestnikw warsztatu. Pragnli odczu wywoywane przez nie efekty duo szybciej i bardziej intensywnie, ni miao to miejsce w przypadku spoycia wywaru.

18 I)

T - \1 O

L E K I

'l.l

D l ' S Z

Dowiadczenia Philipa i Nilsa podczas palenia DMT byy do typowe: zdumiewajco szybkie pojawienie si efektw, kalejdoskopowa gra halucynacji wzrokowych i oderwanie si wiadomoci od ciaa fizycznego. Co najciekawsze, towarzyszyo im take wraenie obecnoci kogo innego", kto przebywa gdzie w halucynacyjnym wiecie, do ktrego dostp zapewnia im ta niezwyka substancja psychodeliczna. Wczeniejsze dowiadczenia Philipa i Nilsa z DMT stanowiy bardzo istotny czyn nik przy wyborze ich na pierwszych uczestnikw naszych eksperymentw. Dziaanie tego rodka nie byo im bowiem obce. Co jeszcze waniejsze, byli oni zaznajomieni z efektami wywoywanymi paleniem tej substancji, co umoliwiao im ocen rnic pomidzy dwiema odmiennymi metodami jej podania, ktre braem pod uwag: aplikacji dominiowej (DM) lub doylnej (D), przy odtwarzaniu penych efektw dziaania palonego DMT. Jako e osoby rekreacyjnie uywajce DMT zazwyczaj je pal, pragnem w moliwie najwikszym stopniu odtworzy efekty towarzyszce przyjmowaniu tego rodka w ten sposb. W dniu, w ktrym Philip otrzyma dominiowo swoj pierwsz dawk DMT, zaczem zastanawia si nad tym, jak bd wyglda dalsze badania. Metoda DM moga by zbyt powolna i zbyt agodna w porwnaniu z paleniem substancji. Z tego, co udao mi si przeczyta na temat podawanego w ten sposb DMT, wynikao, e potrzeba okoo minuty na pojawienie si pierwszych efektw, czyli znacznie wicej ni w przypadku palenia. Jednak jako e wszystkie (z wyjtkiem jednej) publikacje dotyczce bada nad DMT przeprowadzonych z udziaem ludzi opieray si na tej metodzie, musiaem od niej zacz. Wedug istniejcej ju literatury, dawka, ktr podaem Philipowi, czyi i 1 miligram na kilogram masy ciaa (mg/kg), czyli 75 mg, powinna by umiarkowanej wysokoci. W momencie rozpoczcia naszych bada Philip mia czterdzieci pi lat. w noszcy okulary, brodaty, przecitnej postury i przecitnego wzrostu mczyzna by midzynarodowej sawy psychologiem klinicznym, psychoterapeut i organizatorem warsztatw. Mia agodny, ale przykuwajcy uwag gos, za jego przyjaciele i klienci darzyli go spor sympati. W tamtym czasie Philip rozpoczyna spraw rozwodow, ktra okazaa si wyjt kowo trudna i czasochonna. Jego ycie byo naznaczone wieloma gbokimi przemianami, upadkami i sukcesami, on sam za z jednakowym spokojem wydawa si przyjmowa zarwno to, co dobre, jak i to, co ze. Lubi artowa, e napisany przez siebie podrcznik samopomocy zatytuowaby Jak przetrwa swoje ycie?. Mino co najmniej pi lat, odkd komukolwiek podawaem jak substancj drog DM, dlatego te odczuwaem pewnego rodzaju zdenerwowanie. A co, jeli popeni bd? Ostatnim razem, gdy robiem podobny zastrzyk, prawdopodobnie, miaem na celu podanie ktremu ze wzburzonych pacjentw haloperidolu, substancji o dziaaniu antypsychotycznym.

Bardzo czsto rce i nogi owych pacjentw byy jed nak unieruchamiane przez sanitariusz}' lub policj, aby mie pewno, e ich pene

F K () 1. : l' 1E R \V S Z F.O SG K SJE 19

chaosu i lku zachowanie nie przerodzi si w przemoc wobec otoczenia. Dlatego te zrobienie takiego zastrzyku nie byo zbyt trudnym zadaniem. Jako e w przeszoci stosowaem metod DM setki razy, prbowaem przywoa w pamici pewno siebie, ktra mi wtedy towarzyszya. Kluczem byo traktowanie strzykawki jak rzutki. W szkole medycznej sugerowano nam, abymy wyobraali sobie, e rzucamy ni w misie naramienny lub misie poladkowy wielki. Wykonanie pojedynczego, pynnego ruchu, a nastpnie zagodzenie nacisku, gdy tylko iga zanurzaa si w miniu po przebiciu skry, przynosio zazwyczaj wspaniae rezultaty. Do wicze wykorzystywalimy grejpfruty. Philip jednak nie by ani grejpfrutem, ani pacjentem cierpicym na psychoz, ktry trafi do mnie na przymusowe podanie rodka uspokajajcego. By koleg po fachu, przyjacielem i ochotnikiem do bada, bdcym na koleeskiej stopie zarwno ze mn, jak i z reszt personelu. Philip by zwiadowc. Cindy, towarzyszca nam podczas bada pielgniarka, i ja mielimy zosta w obozie", aby po jego powrocie usysze, gdzie by i co robi. Przygotowujc si do zrobienia zastrzyku, kilkakrotnie przeszedem korytarz, po czym wszedem do pokoju Philipa. Lea w ku; obok niego siedziaa Robin, jego nowa dziewczyna. Mankiet cinieniomierza luno opina jego rami. Przez cay czas trwania sesji mielimy sprawdza jego ttno i cinienie. Zaczem opowiada mu o tym, co go czeka: - Przetr twoje rami spirytusem. Masz tak duo czasu na przygotowania, ile tylko bdziesz potrzebowa. Nastpnie wkuj si w twoje rami, upewni si, czy iga nie trafia na naczynie krwionone, a nastpnie wcisn tok strzykawki. Moesz poczu bl, ale rwnie dobrze moesz nie poczu niczego. Tak naprawd tego nie wiem. Pierwsze efekty powinn y pojawi si w cigu minuty lub wczeniej. Trudno mi dokadnie przewidzie, co si stanie. Jeste pierwszy. Philip na chwil zamkn oczy, przygotowujc si do podry w nieznane terytoria, do wiatw, ktre mia ujrze tylko on, pozostawiajc nas za sob, abymy troszczyli si o jego funkcje yciowe. Otworzy oczy bardzo szeroko i na chwil utkwi swj wzrok w mojej osobie, po czym zamkn je ponownie i wzi gboki wdech. Przy wydechu powiedzia: - Jestem gotw. Od razu zrobiem zastrzyk. Po upywie nieco wicej ni jednej minuty Philip otworzy oczy i zacz bardzo g boko oddycha. Wyglda, jakby znalaz si w odmiennym stanie wiadomoci. Jego renice byy rozszerzone, zacz jcze, a rysy twarzy znacznie si zaostrzyy. Zamkn oczy, gdy Robin wzia go za rk. Lea bez najmniejszego ruchu, w zupenej ciszy. Jego oczy pozostaway

zamknite. Co si z nim dziao? Czy wszystko byo w porzdku? Cinienie krwi i puls wydaway si w normie, ale co z jego umysem? Czy podalimy mu zbyt wysok dawk? Czy w ogle odczuw7a jakiekolwiek efekty?

20 I)

T-

O L H K i; t. A D l' S Z

Po upywie okoo 25 minut od zastrzyku Philip otworzy oczy i spojrza na Robin. Umiechn si i powiedzia: Mogem dosta wicej. Wszyscy odetchnlimy z ulg. Pitnacie minut pniej, czyli 40 minut po zastrzyku, Philip zacz niepewnie i powoli mwi. Nie straciem poczucia swojego ciaa. W porwnaniu z paleniem DMT efekty wizualne byy mniej intensywne, kolory nie byy tak gbokie, a figury geometryczne nie poruszay si tak szybko. Dla otuchy sign po moj rk. Bya wilgotna ze zdenerwowania, co wywoao w nim niewymuszony, naturalny miech. Najwyraniej byem bardziej spity ni on! Kiedy Philip wsta z ka, eby skorzysta z toalety, wydawa si do osabiony. Wypi troch soku z grejpfrutw i may kubek jogurtu, po czym wypeni kwestionariusz ewalu acyjny. Kiedy poszlimy do ssiedniego budynku, w ktrym musiaem co zaatwi, Philip wci czu si pprzytomny" i nieco oszoomiony. Byo niezwykle wane, eby przy nim by i obserwowa, w jaki sposb bdzie on funkcjonowa przez nastpnych kilka godzin. Po trzech godzinach od zrobienia zastrzyku z DMT wyglda na tyle dobrze, e Robin odwioza go do domu. Poegnalimy si na przyszpitalnym parkingu, aja uprzedziem go, e jeszcze tego wieczoru moe spodziewa si z mojej strony telefonu. Kiedy zadzwoniem, Philip powiedzia, e po opuszczeniu szpitala poszli razem z Robin na lunch. Momentalnie sta si bardziej czujny i skoncentrowany. W drodze do domu odczuwa eufori, za kolory byy jaskrawsze ni na co dzie. Wydawa si zadowolony. Kilka dni pniej Philip przysa mi spisany przez siebie raport. Najwaniejszy by jego ostatni komentarz: Spodziewaem si wskoczy na wyszy poziom, opuci ciao i wiadomo mojego ego, wyruszy w przestrze kosmiczn. To si jednak nie zdarzyo. To, o czym pisze tu Philip, nazywamy obecnie psychodelicznym progiem" dla DMT. W momencie jego przekroczenia wiadomo odrywa si od ciaa, a efekty psychodeliczne w peni zastpuj miejsce normalnej zawartoci umysu. Towarzyszy temu poczucie zachwytu i czci oraz niemoliwej do zakwestionowania prawdziwoci tego dowiadczenia. Z pewnoci nie miao to miejsca przy dominiowym podaniu DMT w proporcji f mg/kg. Philip doskonale sprawdza si w roli badacza przecierajcego nowe szlaki. By stabilny, dojrzay psychicznie, ana dodatek dziaanie psychodelikw, w szczeglnoci DMT, nie byo mu obce. Potrafi take w jasny i zrozumiay sposb porwnywa ze sob rne substancje

oraz sposoby ich podawania. Jego osoba utwierdzia mnie w susznoci podjtej przeze mnie decyzji, aby zapisywa na badania wycznie osoby majce ju dowiadczenie z farmakologicznie wywoywanymi odmiennymi stanami wiadomoci.

F I E R W K 2 1

Raport Philipa nie pozostawia wtpliwoci co do tego, e efekty DMT przy poda niu DM pojawiaj si pniej ni przy jego paleniu. Braem pod uwag aplikowanie wyszych dawek. Jednake, nawet jeli pojawiyby si oznaki silnego dziaania substancji, byo wtpliwe, czy t drog moliwe jest wywoanie odlotu", ktry pojawia si przypaleniu DMT. Podczas owego odlotu", nastpujcego zazwyczaj w 15 do 30 sekund po zacigniciu si dymem, przeskok z normalnej wiadomoci do obezwadniajcej rzeczywistoci psychodelicznej zachodzi w oszaamiajco krtkim czasie. To wanie ten efekt dziaa atomowego" uytkownicy DMT uwaaj za najbardziej pocigajcy. Z ca pewnoci potrzebowalimy szybszej metody dostarczania DMT do organizmw badanych. Wikszo osb rekreacyjnie uywajcych DMT pali je w fajce, wysypane na marihuan lub roliny niemajce adnego dziaania psychoaktywnego. Nie jest to ideal na metoda przyjmowania tej substancji. Czsto zapala si ona w kontakcie z ogniem, co moe by dekoncentrujce w sytuacji, gdy starasz si nabra w puca tak duo dymu, ile jeste w stanie. Na dodatek zapach palonego DMT przyprawia o mdoci - przypomina on zapach poncego plastiku. Kiedy substancja zaczyna dziaa, za pomieszczenie, w ktrym si znajdujemy, zaczyna rozpada si na krysztaowe kawaeczki (podobnie jak nasze ciao), niemoliwe staje si jednoznaczne stwierdzenie, czy nabierasz dymu w puca, czy go wydychasz. Wyobra sobie, e bdc w stanie tego rodzaju odurzenia, starasz si wdycha moliwie najwicej gryzcych i cuchncych chemikaliami oparw! Najszybszym i najbardziej efektywnym sposobem podania DMT jest jego wstrzyk nicie. W przypadku zastrzykw dominiowych kwestia rozprowadzenia substancji po organizmie jest uzaleniona od relatywnie sabego przepywu krwi przez minie, dlatego te metoda ta jest najwolniejsza. Moliwe jest take podawanie substancji podskrnie - nieco lepszy przepyw krwi czyni t metod szybsz, cho zazwyczaj take do bolesn. Najskuteczniejsze jest wstrzyknicie jej bezporednio do yy. Przy podaniu doylnym (DZ) krew, zawierajca rozpuszczon w sobie podan substancj, powraca do serca. Zostaje ona przepompowana przez puca, aby ponownie trafi do serca, a nastpnie rozej si po caym organizmie docierajc take do mzgu. Cay ten proces zajmuje zazwyczaj okoo 16 sekund2. 2 Najbardziej bezporedni metod dostarczenia DMT do mzgu byoby, oczywicie, wstrzyknicie go bezporednio w sam mzg. Nie zetknem si z adnymi badaniami, w ktrych podawano ludziom substancje psychodeliczne w ten sposb. Istnieje jednakowo raport opisujcy bezporednie podanie LSD do pynu mzgowo-rdzeniowego poprzez nakucie ldwiowe. Jako e w pynie mzgowo-rdzeniowym jest zanurzony mzg, pozwala to substancji

Skonsultowaem si z koleg, ktry wyprodukowa dla nas DMT, dr. Davidem Nicholsem z Uniwersytetu Purdue w Indianie. Przyzna mi racj, e powinienem t sub- 22

M T - M O I. E K U h A D l' S Z Y
stancj podawa ochotnikom doylnie. Zdajc sobie spraw z ywionej przez nas obydwu niepewnoci odnonie tej zmiany planw, doda sucho: - Ciesz si, e nie jestem w twoim pooeniu. Nadszed czas, by porozumie si z dr. W, lekarzem z amerykaskiej Agencji ds. ywnoci i Lekw (FDA), ktry po trwajcym dwa lata procesie rejestracyjnym nadzorowa realizacj projektu. Kiedy zapytaem go o zdanie w tej sprawie, rozemia si i powiedzia: - Jeste jedynym na wiecie naukowcem, ktry podaje ludziom DMT. Ty jeste ekspertem. Decyzja naley do ciebie. Bya to prawda, ale obawiaem si wkraczania na te niezbadane terytoria tak szyb ko, po podaniu tylko jednej dawki DMT. Istnia tylko jeden opublikowany raport opisujcy doylne podanie DMT, dotyczy on jednak pacjentw psychiatrycznych, anie zdrowych ochotnikw3. w projekt badawczy z lat 50. skupia si na pacjentach z siln schizofreni, z kt rych wikszo nie bya w stanie w wyczerpujcy sposb zrelacjonowa swoich dowiadcze. Tak naprawd w przypadku jednej kobiety podanie DMT metod D spowodowao zanik ttna niemal od razu po zrobieniu zastrzyku. To wanie ze wzgldu na ten raport staraem si by moliwie najostroniejszy, jeli chodzi o zaburzenia pracy serca przy wyborze uczestnikw bada4. Dr W zaleci wyprbowanie przy eksperymentowaniu z metod D jednej pitej dawki stosowanej DM. - Prawdopodobnie osigniesz w ten sposb nisze stenie DMT w krwi i mzgu ni przy zastrzyku dominiowym, co da ci pewn swobod manewrowania - powiedzia. - Ryzyko przedawkowania jest wtedy niezwykle niskie. W naszym przypadku oznaczao to zmniejszenie dawki podawanej DM z 1 mg/kg do 0,2 mg/kg DMT podawanego doylnie. Philip i Nils z nieskrywanym zapaem zgosili swoje uczestnictwo w tej nowej i niezbadanej fazie naszych bada: poszukiwania satysfakcjonujcej dawki podawanego doylnie DMT w przypadku zupenie zdrowych ochotnikw. Jako e obydwaj palili ju t substancj w przeszoci, mielimy moliwo bezporedniego porwnania dziaania DMT na bezporednie dotarcie do tego narzdu. W ten sposb dziaanie LSD pojawia si niemal natychmiastowo". Zobacz Paul Hoch, Studies in Routes of Administration and Counteracting Drugs" w Lysergic Acid Dimethyloamide and Mescaline in Experimental Psychiatry, red. Louis Cholden (Nowy Jork, Grue & Stratton, 1956), str. 8-12. 3 Niektro- ludzie przyjmowali DMT doylnie poza jakimikolwiek badaniami, rekreacyjnie. Jeden z mczyzn, z ktrymi rozmawiaem przygotowujc kwestionariusz ewaluacyjny, prz \-j je w ten sposb w latach 60. Wedug jego opinii, dziaanie byo tylko nieznacznie szybsze" w porwnaniu z paleniem tej substancji. 1. * William J. Turner jr. i Sidney Merlis, Effect of Some Indolealkylamines on Mari, Archives of Neurology and psychiatry" 81 (1959), str. 121-129.

przy jego spalaniu z efektami wywoywanymi podaniem D. W przypadku Philipa moglimy dodatkowo porwna metod DM z D. W momencie rozpoczcia naszych bada Nils mia trzydzieci sze lat. W modoci zacign si do armii, marzc o zostaniu specjalist od materiaw wybuchowych. Do szybko zrozumia jednak, e nie nadaje si do suby wojskowej i zoy podanie

I' Ii O I. SES O (i ,1 : FI K \V S Z E EE 23
0 jej skrcenie ze wzgldw psychicznych. Philip peni rol psychologa oceniajcego 1 ego stan psychiczny, za spotkanie to zaowocowao ich pniejsz przyjani. Nils by ywo zainteresowany substancjami zmieniajcymi wiadomo i bezu stannie poszukiwa zapomnianej roliny lub produktu pochodzenia zwierzcego, ktry mgby wywoywa tego rodzaju efekty. Opublikowa kilka popularnych broszur, midzy innymi artyku, w ktrym ogosi odkrycie psychodelicznych waciwoci jadu ropuchy spotykanej na pustyni Sonora. Jad ten zawiera wysokie stenie 5-metoksy -DMT, substancji niezwykle zblionej do DMT. Efekty jej palenia s do imponujce. Nils by osob wysok i chud, roztaczajc wok siebie czarujc aur zabawy. Wielokrotnie przyjmowa on LSD, tracc rachub koo 150. dawki". Po raz pierwszy pali DMT w domu Philipa mniej wicej rok wczeniej. Dowiadczenie to wywaro na aim spore wraenie. Powiedzia: Wywaro ono na mnie silnie telepatyczny wpyw, tworzc mentalne ivizi z otaczajcymi mnie osobami. Byo to przytaczajce i dezorientujce. Byem niezwykle iwdekscytowany, kiedy usyszaem przemawiajcy do mnie wewntrzny gos. W bezporedni sposb przemawiaa do mnie moja intuicja. Byo to najbardziej intensywne dowiadczenie mojego ycia. Chc do niego wrci. Ujrzaem inn przestrze wypenion pasmami jaskrawych barw. Odleciaem tak mocno, e nie mogem ruszy nawet -ekoma. To jest rodzaj mentalnej mekki, doskonay ukad odniesienia dla wszystkich innych psychodelikw. Otaczajce mnie istoty wyglday niczym kosmiczne insekty. Zdaem sobie spraw z tego, e one take byy czci tego miejsca. Nils otrzyma doylnie 0,2 mg/kg DMT mniej wicej tydzie po U rn, jak Philip przyj t substancj metod DM. Towarzyszy)' mi podobne uczucia, jak przy robie niu zastrzyku Philipowi - e jest to z jednej strony moment przeomowy, ajednocze- >nie prba generalna poprzedzajca co, co ma dopiero nastpi. Byo bardzo prawdopodobne, e zwikszymy dawk. W dniu sesji Nilsa znalazem go lecego na szpitalnym ku w jednym z pomieszcze orodka badawczego. By przykryty swoim piworem wojskowym. Zabiera! go ze sob za kadym razem, gdy gdzie wyjeda, zarwno w dosownym, jak : przenonym, tego sowa znaczeniu: piwr ten towarzyszy mu, kiedy by w drodze, ile take podczas odbywania podry pod wpywem substancji psychodelicznych.

Cindy i ja usiedlimy po obydwu stronach jego ka. Krtko opowiedziaem mu tym, czego moe si spodziewa. Skinieniem gowy da znak, e moemy zaczyna. W7 poowie zastrzyku Nils powiedzia: Tak, czuj jego smak. Okaza si on jednym z niewielu ochotnikw, ktrzy byli w stanie poczu s mak podawanego doylnie DMT wraz z tym, jak krew przenosia je przez usta i jzyk do m zgu. By metaliczny i do gorzki. Do szybko", pomylaem. Moje notatki dotyczce efektw wywoywanych podaniem Nilsowi DMT drog D s do pobiene. Moe to wynika z jego wrodzonej maomwnoci, ale take z tego,

24 I) M T

M O I. E K l' h A D l' S Z Y

e intensywno tego dowiadczenia nie zrobia na adnym z nas szczeglnie silne go wraenia. Nils stwierdzi, e w porwnaniu z dziaaniem palonego przez siebie w przeszoci DMT 0,2 mg/kg stanowi moe jedn trzeci, moe jedn czwart" penej dawki. Czujc si moe nazbyt pewnie wobec atwoci, z jak odbyy si owe pierwsze dwie sesje - DM Philipa oraz D Nilsa - postanowiem natychmiast potroi D dawk Nilsa: z 0,2 do 0,6 mg/kg. Moja pewno siebie bya jednak przedwczesna. Patrzc z perspektywy czasu, rozsdniejsze byoby podwojenie dawki, czyli zwikszenie jej do 0,4 mg/kg. Na szczcie nie przeskoczyem od razu do 0,8 mg/kg, co mogoby si wydarzy, gdybym opar si na sugestii Nilsa, e 0,2 mg/kg wywouje efekty porwnywalne do jednej czwartej poszukiwanej przez nas dawki. Tego poranka zarwno Philip, jak i Nils otrzymali D 0,6 mg/kg DMT. By soneczny, zimny i wietrzny dzie w Albuquerque. Cieszyem si, e pracuj emy w ogrzewanym budynku. Poszedem do pokoju Nilsa znajdujcego si w Centrum Badawczym. Lea przykryty piworem i oczekiwa na pierwsz dawk 0,6 mg/kg. Cindy zdya ju umieci ma ig w yle w jego przedramieniu, przez ktr miaem wstrzykn roztwr DMT bezporednio do krwiobiegu. Usiada po jego prawej stronie, ja za zajem miejsce po lewej, gdzie znajdowaa si rurka stanowica obecnie przeduenie yy Nilsa. Philip take tam by; gdyby w przypadku Nilsa wszystko poszo zgodnie z planem, j eszcze tego samego popoudnia mia on otrzyma identyczn dawk. Usiad przy ku, ciekaw dowiadcze Nilsa i gotw dostarczy nam moralnego wsparcia, gdyby pojawia si taka potrzeba. W razie koniecznoci mia stanowi take dodatkow pomoc fizyczn. Wstrzyknem roztwr DMT nieco szybciej, ni zrobiem to, podajc wczeniej Xii sowi dawk 0,2 mg/kg, w nieco ponad 30 sekund, anie minut. Uznaem, e szybsze podanie moe zapobiec zbyt szybkiemu rozpuszczeniu si DMT w krwiobiegu. W ten sposb gwatowni ej podniosoby si stenie DMT we krwi, a zatem take w mzgu. Kiedy skoczyem robi zastrzyk, Nils powiedzia: Czuj jego smak... Tak jest! Momentalnie po wypowiedzeniu tych sw zacz si trz i wierzga pod piworem. Nastpnie si podnis i wykrzykn: Bd wymiotowa! Wpatrywa si w nas oszoomiony i niepewny. Cindy i ja spojrzelimy na siebie w tym samym momencie, zdajc sobie spraw z tego, e nie przygotowalimy adnego naczynia na tego typu sytuacj. Nie przewidzielimy tego, e ktry z badanych zechce wymiotowa. Nils wymamrota: Ale nie jadem niczego na niadanie... wic nie mam czym.

Wydawa si wzburzony. Odsun na bok poduszk i piwr, po czym zwin si w pozycji embrionalnej, odwracajc si od nas i maszyny mierzcej cinienie krwi, skrcajc przy tym rurk czc urzdzenie z mankietem na jego ramieniu. Nie

P I E R W S Z E

S E S J E

2 5

mielimy przez to odczytu przez 2 lub 5 minut, kiedy spodziewalimy si, e jego cinienie i puls osign najwyszy, potencjalnie grony poziom. Prbowa wygramoli si z ka, wymachujc przy tym na olep swoimi rkoma i nogami - a byy ;o koczyny osoby mierzcej 193 cm wzrostu. Jego donie byy zimne i wilgotne, kiedy poczonymi siami staralimy si skierowa go do wydaje-si-zbyt-maego ka. Po 6 minutach Nils prbowa zwymiotowa nad misk, ktr znalelimy w szafce. Jako e musia w tym celu usi, z atwoci umiecilimy go z powrotem w ku i podczylimy aparatur pomiarow, sprawdzajc jego cinienie i ttno. W tamtym momencie, 10 minut od zrobienia zastrzyku, jego odczyty byy zaskakujco normalne. Wycign rk w stron Cindy, dotykajc jej ramienia i swetra. Wygldao to tak, jakby chcia pogadzi jej wosy, ale zapomnia, co zamierza zrobi. Utkwi nastpnie wzrok w mojej osobie i powiedzia: Musz teraz popatrze na ciebie, a nie na Philipa czy Cindy. Staraem si pozosta moliwie najbardziej spokojny, odpowiadajc spojrzeniem i modlc si w duchu, by nie stao si nic zego. W 19. minucie podpar si okciami i rykn miechem. Wyglda na nawalonego": mia wielkie renice, wykrzywiony umiech, ana dodatek mamrota co nieskadnie pod nosem. W kocu powiedzia: Myl, e najlepsza byaby dawka pomidzy 0,2 a 0,6. Wszyscy si rozemialimy, a panujce w pomieszczeniu napicie znacznie osabo. Wydawao si, e ma trzewy umys, przynajmniej w tym momencie. Mwi dalej: To jest poruszenie jani. Szkoda, e ju si koczy. Ujrzaem feeri barw. Znajome .czucie. Tak, wrciem tam. Oni" tam byli i rozpoznalimy si nawzajem. - Kto? - zapytaem. Nikt ani nic dajcego si okreli jako takie. Wci wydawa si pod wpywem substancji. Nie chciaem wywiera na niego nacisku. Potrzsn swoj gow i doda: Zejcie byo niezwykle kolorowe, ale nudne w porwnaniu ze szczytem. Podczas szczytu czuem, e wrciem w miejsce, w ktrym znalazem si podczas palenia rok temu. Byo mi szkoda je opuszcza. Wydawao mi si, e jestem bardzo chory. Czuem, e si mn opiekujecie, tak jakbym umiera, awy prbowalibycie mnie reanimowa. Miaem nadziej, e wszystko jest w porzdku. Staraem si po prostu uchwyci to, co dziao si wewntrz. Na chwil zamilk, po czym zakoczy: Jestem zmczony. Chciabym si zdrzemn, cho tak naprawd nie jestem senny.

Nils nie mia duo wicej do opowiedzenia. By za to godny jak wilk, poniewa rozsdnie zrezygnowa tego dnia ze niadania. Podczas wypeniania kwestionariusza 26

DMT-M

O L K l" A D l' S Z Y
E

ewaluacyjnego z apetytem zjad syccy posiek. A zatem Nils nawet uwaa, e 0,6 mg/kg to zbyt duo"! Spdziem kilka minut w pokoju pielgniarskim, zastanawiajc si nad tym, co w zasadzie przed chwil widzielimy. Pomimo e nie mielimy odczytw, gdy cinienie krwi i ttno Nilsa powinny by najwysze, to, oglnie rzecz biorc, wzrosty one w bardzo niewielkim stopniu. Wydawao si zatem, e podanie 0,6 mg/kg DMT metod D nie wyrzdza fizycznych szkd w organizmie. Nie miaem jednak pewnoci, czy zwizo raportu Nilsa wynikaa z tego, e nie pamita on, co si z nim dziao, czy moe z tego, e raczej niechtnie dzieli si on swoimi wewntrznymi dowiadczeniami. Z pewnoci przedarlimy si za psychodeliczny prg". Gwatowno i sia dziaania, przewiadczenie o prawdziwoci dowiadczenia, opisane przez Nilsa odczucie obecnoci nieznanych istot - wszystko to skadao si na pen" podr na DMT. Czy jednak bya ona zbyt daleka? Nils by twardogowym" realist o duej samowiadomoci, dlatego te, aby dowiadczy powanych zmian wiadomoci, potrzebowa on wyszych dawek ni wiele innych osb. Jak pjdzie Philipowi? Przeszlimy z Philipem przez jasno rozwietlony hol Centrum Badawczego. Po drodze minlimy Nilsa, ktry szuka czego do jedzenia w pokoju pielgniarek. W dalszym cigu by godny, ale czu si znakomicie. Ja sam take si uspokoiem, widzc, w jak krtkim czasie od wyczerpujcego skoku z psychicznego klifu ponownie promieniowa dobrym nastrojem. - Jeste pewien, e chcesz tak sam dawk? - zapytaem Philipa. -Tak - z jego strony nie dao si wyczu najmniejszych wtpliwoci. Ja sam nie byem w peni przekonany. Mj niepokj z pewnoci byby znacznie mniejszy, gdyby dowiadczenia Philipa rniy si od tego, co podczas sesji dziao si z Nilsem. Moglimy take zmniejszy dawk do 0,4 lub 0,5 mg/kg. Byoby to do proste do wykonania - wystarczyo nie wciska toka strzykawki w roztworem DMT do samego koca. Pomimo e dawka 0,6 mg/kg wydawaa si zupenie bezpieczna z fizycznego punktu widzenia, moliwo pojawienia si potencjalnie druzgoccych efektw psychicznych jawia si przed naszymi oczyma znacznie bardziej drastycznie ni przed sesj Nilsa. Philip nie mg by jednak gorszy od swojego przyjaciela i kolegi-psychonauty". By gotw przyj sivo- j dawk 0,6 mg/kg. Tego rodzaju tendencja, aby trwa przy swoim, ryzykujc nawet moliwo pojawienia si wyniszczajcego wrcz dowiadczenia psychodelicznego, bya wrd uczestnikw naszych bada do atwa do zauwaenia. Najwyraniej byo j wida podczas przeprowadzanych przez nas w 1991 roku bada nad tolerancj, w ramach ktrych ochotnicy otrzymywali cztery wysokie dawki DMT w 30-minutowych odstpach. adna z osb, bez wzgldu na to, jak bardzo wycieczona by nie bya, nie zrezygnowaa z czwartej, najwyszej dawki DMT.

P R O L O GJ: 27
E

P I F R W S Z

ESKS

Pragnienie Philipa, aby przyj t sam dawk co Nils, postawio mnie w pooeniu kopotliwym z perspektywy naukowej, osobistej i etycznej. Podczas wieloletniej edukacji zostaem nauczony, e nie powinno si cofa przed podaniem nieco wik szej dawki medykamentu, jeli tylko sprzyjaj temu okolicznoci. Dla przykadu, bardzo wysokie dawki mog okaza si niezbdne do osignicia penego efektu tera peutycznego w przypadku pacjentw opornych na leczenie. Poza tym bardzo wane jest zbadanie toksyczn ych skutkw ubocznych zaycia danej substancji, aby by w stanie szybko zareagowa, gdyby pojawiy si one ponownie. Ta ostatnia kwestia staje si jeszcze waniejsza, gdy badania dotycz waciwoci nowego, eksperymentalnego rodka. Jako gwny badacz odpowiedzialny za przebieg projektu byem upowaniony, a zarazem zobowizany do tego, aby powiedzie Philipowi, e nie chc wywoywa u niego dowiadcze podobnych do tego, co po podaniu dawk 0,6 mg/kg przey Nils. Z drugiej strony Nils mia si cakiem dobrze. Co jednak najwaniejsze, zaplanowaem przeprowadzenie tamtego ranka dwch sesji z dawk 0,6 mg/kg, aby za ich pomoc okreli, czy ilo ta wywouje podobne efekty w przypadku dwch rnych osb. Lubiem Philipa, a on sam chcia przyj 0,6 mg/kg. Ale jakie znaczenie miaa w tym przypadku nasza przyja? Nie chciaem podejmowa decyzji, kierujc si tylko i wycznie dobrem panujcych pomidzy nami stosunkw; a jednoczenie pragnem, by uczestnictwo we wczesnym etapie bada byo warte jego zachodu. W kocu wywiadcza on nam pewnego rodzaju przysug. Philip mieszka do daleko od Albuquerque, dlatego kopotliwe byoby dla niego stawianie si u nas po raz kolejny, by przyj 0,6 mg/kg, gdyby dawka 0,4 lub 0,5 mg/kg okazaa si niewystarczajca. Byo bardzo wiele czynnikw pozostajcych ze sob w sprzecznoci. Miaem nadziej, e zgadzajc si na podanie Philipowi 0,6 mg/kg, podejmuj waciw decyzj. Kiedy weszlimy do przygotowanego dla Philipa pomieszczenia, przywitalimy si z jego dziewczyn Robin oraz z Cindy, ktre ju na nas czekay. Philip pooy si wygodnie na ku. Rozpoczynalimy kolejn sesj z doylnym podaniem 0,6 mg/ kg DMT. Przestronny i sterylny pokj, w ktrym si znajdowalimy, mia byszczc czystoci podog z linoleum, ciany koloru ososiowego oraz wychodzce zza ka rurki do podawania tlenu i wody oraz odsysania wydzielin. Na znajdujcych si naprzeciwko ka drewnianych drzwiach prowadzcych do azienki Philip umieci wizerunek Awalokitewary tysicramiennego buddyjskiego bstwa wspczucia. Podpity pltanin kabli telewizor spoglda spod sufitu na zmechanizowane, wskie ko przykryte szpitaln pociel. Urzdzenie klimatyzujce wydawao z siebie gone buczenie. Philip lea na ku i prbowa odszuka najwygodniejsze uoenie ciaa. Cindy gadko i pewnie zaoya w jego przedramieniu wkucie doylne. Mankiet cinieniomierza opina mu rami. W jego drugim ramieniu zaoone byo nieco wik sze wkucie doylne, dziki ktremu moglimy zbada stenie DMT we krwi po za-

F R O I. S OH GS: J FK IK RWSZE 27
Pragnienie Philipa, aby przyj t sam dawk co Nils, postawio mnie w pooeniu kopotliwym z perspektywy naukowej, osobistej i etycznej. Podczas wieloletniej edukacji zostaem nauczony, e nie powinno si cofa przed podaniem nieco wik szej dawki medykamentu, jeli tylko sprzyjaj temu okolicznoci. Dla przykadu, bardzo wysokie dawki mog okaza si niezbdne do osignicia penego efektu tera peutycznego w przypadku pacjentw opornych na leczenie. Poza tym bardzo wane jest zbadanie toksycznych skutkw ubocznych zaycia danej substancji, aby by w stanie szybko zareagowa, gdyby pojawiy si one ponownie. Ta ostatnia kwestia staje si jeszcze waniejsza, gdy badania dotycz waciwoci nowego, eksperymen talnego rodka. Jako gwny badacz odpowiedzialny za przebieg projektu byem upowaniony, a zarazem zobowizany do tego, aby powiedzie Philipowi, e nie chc wywoywa u niego dowiadcze podobnych do tego, co po podaniu dawk 0,6 mg,/'kg przey Nils. Z drugiej strony Nils mia si cakiem dobrze. Co jednak najwaniejsze, zaplanowaem przeprowadzenie tamtego ranka dwch sesji z dawk 0,6 mg/kg, aby za ich pomoc okreli, czy ilo ta wywouje podobne efekty w przypadku dwch rnych osb. Lubiem Philipa, a on sam chcia przyj 0,6 mg/kg. Ale jakie znaczenie miaa w tym przypadku nasza przyja? Nie chciaem podejmowa decyzji, kierujc si tylko i wycznie dobrem panujcych pomidzy nami stosunkw, ajednoczenie pragnem, by uczestnictwo we wczesnym etapie bada byo warte jego zachodu. W kocu wywiadcza on nam pewnego rodzaju przysug. Philip mieszka do daleko od Albuquerque, dlatego kopotliwe byoby dla niego stawianie si u nas po raz kolejny, by przyj 0,6 mg/kg, gdyby dawka 0,4 lub 0,5 mg/kg okazaa si niewystarczajca. Byo bardzo wiele czynnikw pozostajcych ze sob w r sprzecznoci. Miaem nadziej, e zgadzajc si na podanie Philipowi 0,6 mg/kg, podejmuj waciw decyzj. Kiedy weszlimy do przygotowanego dla Philipa pomieszczenia, przywitalimy s i z jego dziewczyn Robin oraz z Cindy, ktre ju na nas czekay. Philip pooy si tygodnie na ku. Rozpoczynalimy kolejn sesj z doylnym podaniem 0,6 mg/' kg DMT. Przestronny i sterylny pokj, w ktrym si znajdowalimy, mia byszczc czystoci podog z linoleum, ciany koloru ososiowego oraz wychodzce zza ka rurki do podawania tlenu i wody oraz odsysania wydzielin. Na znajdujcych si naprzeciwko ka drewnianych drzwiach prowadzcych do azienki Philip umieci wizerunek Awalokitewary tysicramiennego buddyjskiego bstwa wspczucia. Podpity pltanin kabli telewizor spoglda spod sufitu na zmechanizowane, wskie ko przykryte szpitaln pociel. Urzdzenie klimatyzujce wydawao z siebie gone buczenie. Philip lea na ku i prbowa odszuka najwygodniejsze uoenie ciaa. Cindy gadko i pewnie zaoya w jego przedramieniu wkucie doylne. Mankiet cinieniomierza opina mu rami. W jego drugim ramieniu zaoone byo nieco wik sze wkucie doylne, dziki ktremu moglimy zbada stenie DMT we krwi po za -

M T - M O I. K K L- A I) l' S Z Y

28 15

strzyku. Z wkuciem tym bya take poczona rurka doprowadzajca do y roztwr soli fizjologicznej. W ten sposb chcielimy zapobiec powstawaniu zakrzepw w rurce odprowadzajcej krew. Wraz z Cindy usiedlimy po obu stronach ka, na ktrym lea Philip. Po wczeniejszej reakcji Nilsa nie mielimy pewnoci, czego tak naprawd moemy si spodziewa. Robin take usiada przy ku. Jako e kopotliwa sesja Nilsa odbya si relatywnie niedawno, Philip potrzebowa maego przygotowania. Wiedzia, czego moe si po nas spodziewa, kiedy sam bdzie lea na ku pod wpywem DMT. Mia wiadomo, e jestemy w pobliu, gdyby potrzebowa jakiejkolwiek formy pomocy. yczylimy mu powodzenia. Zamkn oczy, rozcign si na ku, wzi par gbokich oddechw i powiedzia: Jestem gotw". Obserwowaem sekundnik znajdujcego si na cianie zegara w oczekiwaniu, a przetnie godzin 6", tak abym wraz z osigniciem przez niego 12" mg odmierzy 30 sekund potrzebnych na zrobienie zastrzyku. Dochodzia 10 rano. Tu po wbiciu igy w rurk wkucia doylnego Philipa, a zarazem tu przed wciniciem toka strzykawki zawierajcej roztwr DMT, rozlego si gone i uporczywe pukanie do drzwi. Rozejrzaem si, wyjem ig z rurki, zaoyem na ni osonk i pooyem strzykawk na nocnym stoliku znajdujcym si obok ka. Za drzwiami sta dyrektor Centrum Badawczego. Wyszedem na korytarz, odchodzc poza zasig syszalnoci przebywajcych w pokoju osb. Dyrektor powiedzia, e prbki krwi przesane do analizy pod ktem zawartoci DMT zostay pobrane niepoprawnie i e musimy zmieni sposb jej pozyskiwania. Odpowiedziaem mu, e w odpowiedni sposb zmodyfikujemy wykorzystywan przez nas technik. Wrciem do pokoju Philipa i kolejny raz usiadem na krzele znajdujcym si przy jego ku. Miaem wraenie, e nie zwrci on najmniejszej uwagi na zaistnia sytuacj, przygotowujc si do zwrotu ku wasnemu wntrzu i skupiajc si na moliwie najagodniejszym sposobie wniknicia w wymiary DMT. Dla niego podr ju si rozpocza. Przeprosiem za przerw i starajc si rozadowa atmosfer spytaem: - Na czym to stanlimy? Philip odpowiedzia tylko chrzkniciem; otworzy na chwil oczy, skiniciem gowy da sygna, abymy rozpoczli, po czym znw je zamkn. Zdjem osonk z igy i wbiem j ponownie w rurk poczon z wenflonem. Cindy daa gow sygna, e take jest gotowa. - No dobrze, oto DMT - powiedziaem. Powoli i ostronie zaczem wstrzykiwa 0,6 mg/kg DMT w y Philipa. W poowie zastrzyku oddech utkn Philipowi w gardle, co brzmiao troch tak, jakby si zadawi. Do szybko zorientowalimy si, e gdy tego rodzaju reakcja to warzyszy wstrzykiwaniu duych dawek DMT, czeka nas szalona podr. Cichym gosem powiedziaem do Philipa: - Ju skoczyem. Dwadziecia pi sekund po zrobieniu zastrzyku Philip zacz jcze:

P R O I .

I '

29

V V

S E S J E

Kocham, kocham... Jego cinienie krwi wzroso nieznacznie, puls natomiast skoczy z pocztkowych 65 do 140 uderze na minut. Taka zmiana ttna porwnywalna jest z pobudzeniem organizmu po wbiegniciu na trzecie lub czwarte pitro. Philip za nie poruszy si nawet o centymetr. Po upywie minuty Philip podnis si z ka i spojrza na mnie i na Cindy swoimi wielkimi jak monety oczyma. Jego renice byy znacznie poszerzone, za ruchy wydaway si mechaniczne, nerwowe, przywodzce na myl marionetk. Wydawao si, e nikt nie stoi" za zachowaniami Philipa. Pochyli si w stron Robin i pocign j za wosy: Kocham, kocham... Po raz drugi tego poranka uczestnik badania oszoomiony DMT zosta przycignity przez kobiece wosy. W przypadku Nilsa naleay one do Cindy, w przypadku Philipa - do Robin. By moe, kiedy osoba przebywajca w tym wysoce psychodelicznym stanie rozglda si po ponurym pomieszczeniu szpitalnym, to wanie wosy w najbardziej sugestywny sposb kojarz si jej z yjc, organiczn i dobrze znan rzeczywistoci. Ku naszej uldze, bez jakiegokolwiek namawiania ani pomocy, Philip po chwili pooy si z powrotem na ku. Jego skra bya zimna i wilgotna, podobnie jak miao to miejsce w przypadku Nilsa. Jego ciao wykazywao klasyczn reakcj uciekaj-al- bo-walcz": podwyszone cinienie krwi i ttno, krew odpywajca ze skry w gb ciaa, aby zasili organy wewntrzne - wszystko to zachodzio jednake niemal zupenie bez aktywnoci fizycznej. Pobranie Philipowi krwi byo niezwykle trudne - wysokie stenie hormonw stresu spowodowao reakcj mini redukujc dopyw krwi do skry. Okoo 10. minuty Philip zacz wzdycha: Jak piknie, jak piknie! Po policzkach spyway mu zy. Przeyem wanie co, co mona okreli jako dowiadczenie transcendentalne. Umarem i trafiem do nieba. Po 30 minutach od zrobienia zastrzyku jego ttno i cinienie krwi powrciy do normy. Leciaem przez bezkresn pustk. Relatywna przestrze i wielko przestay istnie. - Co czue, gdy oddech stan w twoim gardle? - zapytaem. Czuem w przeyku chodny, zaciskajcy si skurcz. Przestraszyem si. Baem si, e przestan oddycha. Na uamek sekundy pojawia si myl: Odpu sobie, poddaj si, odpu sobie", potem dziaanie substancji rozpucio nawet to. - Czy przypominasz sobie pociganie Robin za wosy? Co takiego? Czterdzieci pi minut po zrobieniu zastrzyku Philip pi herbat i nie odczuwa ju dziaania substancji. Nie pamita te podnoszenia si z ka, przygldania si 30 D M

T - M O 1. F, KC I. A D L' S Z V

naszym osobom ani dotykania wosw Robin. Niedugo potem wydawa si odprony, dlatego te powierzylimy go w opiece jego partnerce. Nastpnego wieczoru rozmawiaem z Philipem. Czu si troch wyczerpany, ale spa do dobrze. Jego sny byy ciekawsze ni zazwyczaj", ale nie byy te wyjtkowo dziwaczne. Tak czy inaczej nie pamita adnego z nich. Nastpnego dnia przepracowa pene dziesi godzin, chocia nie na penym gazie". Jednak, jak sam zauway, nikt oprcz mnie nie zorientowaby si, e jestem zmczony". Co zadziwiajce, to wszystkie notatki, jakie mam z sesji oraz spisanego nastpnego dnia raportu. Znaczco kontrastuje to z do obszernymi zazwyczaj opisami sesji narkotycznych, w ktrych uczestniczy Philip. By moe najistotniejsz informacj, jakiej potrzebowalimy, by sam fakt, e udao mu si bez wikszych problemw przetrwa ten poranek. Jadc tego wieczoru do domu w kierunku znajdujcych si nieopodal Albuquerque gr, mylaem o wydarzeniach, ktre miay miejsce tego poranka. Cieszyo mnie, e zarwno Nils, jak i Philip bez szwanku powrcili do siebie po doylnym podaniu im 0,6 mg/kg DMT. Nie dowiedziaem si jednake zbyt wiele o ich dowiadczeniach. Spisane przez nich raporty byy niezwykle krtkie i ubogie, jeli chodzi o jakiekolwiek szczegy. Dlaczego napisali oni tak niewiele? Jedn z moliwoci bya pami waciwa stanowi wiadomoci". Chodzi tu taj o zjawisko polegajce na tym, e wydarzenia dowiadczane w odmiennym stanie wiadomoci mog zosta dokadnie zrekonstruowane tylko i wycznie po ponownym osigniciu tego samego stanu - w codziennym stanie wiadomoci pozostaj niedostpne. Mamy z nim do czynienia w przypadku przebywania pod wpywem takich substancji jak alkohol, marihuana lub lekw wydawanych na recept, na przykad rodkw uspokajajcych takich jak Valium, Xanax oraz barbituranw. Zjawisko to pojawia si take w zmienionych stanach wiadomoci, kt re nie zostay wywoane farmakologicznie, na przykad podczas hipnozy lub marze sennych. W przypadku Nilsa i Philipa wyjanienie byoby bardziej prawdopodobne, gdyby przypomnieli oni sobie wicej materiau z odbytych przez siebie sesji z uyciem 0,6 mg/kg po podaniu niszej, atwiej poddajcej si kontroli dawki DMT. Podczas realizacji naszego projektu nie przytrafio si to jednak adnemu z nich. Inna moliwo polegaa na tym, e Nils i Philip cierpieli na delirium, ostry m zgowy zesp organiczny" lub ostry zesp majaczeniowy". Sowo delirium wywodzi si z aciny, gdzie de oznacza z" lub od", za lira - bruzd"; dosownie daje nam to pochodzce z bruzdy". Delirium moe zosta wywoane czynnikami fizycznymi, takimi jak gorczka, uraz gowy, niedobr tlenu lub niskie stenie cukru we kiwi. Stany delirium mog wiza si take z dowiadczeniami wywoujcymi gbokie traumy psychiczne, na przykad u osb, ktre przeyy powany wypadek.

F R OF. LS OK GS : .1 F1 KWSZ HIi 31

Nie byem w peni przekonany co do tego, e to wanie psychiczna trauma" bya odpowiedzialna za zamieszanie majce miejsce podczas eksperymentw z uyciem DMT w przypadku Nilsa i Philipa oraz niezdolno przypomnienia sobie przez nich przebiegu sesji. W jakim stopniu bya to reakcja psychiczna na dziaanie DMT, a w jakim bezporedni efekt dziaania samej substancji? Mwic innymi sowy: wspinanie si po drabinie, aby zobaczy rozcigajcy si naokoo krajobraz o niewyobraalnej sile oddziaywania, moe wywoa w jednostce stan delirium lub dezorientacji, ale odpowiedzialna jest za to nie sama drabina, lecz krajobraz, ktry dziki niej widzimy. Czy to, co zobaczyli Nils i Philip, byo tak dziwaczne, tak niepojte, tak bardzo zaskakujce, e ich umysy po prostu wyczyy si, oszczdzajc im w ten sposb koniecznoci dokadnego przygldania si temu, co si tam znajdowao? Moe lepiej byo po prostu o tym zapomnie. Bez wzgldu na to, czy bya to kwestia zbyt duej iloci substancji czy zbyt silnego dowiadczenia, doylne podanie 0,6 mg/kg DMT tym dwm zaprawionym w boju psychodelicznym weteranom sprowadzao si wycznie do prostego stwierdzenia: zbyt duo". Jak pniej powiedzia Philip: To bya kosmiczna lutownica, burza kolorw, co zdumiewajcego... Tak jakbym wypad za burt iv sam rodek wzburzonego sztormem morza i niczym miotany falami korek krci si wkoo bez adnej kontroli. Ponownie zadzwoniem do Dave'a Nicholsa, aby przedyskutowa kwesti dawki DMT. Jaka powinna by nieco nisza wysoka" dawka? Zejcie do 0,5 mg/kg byoby jej obnieniem zaledwie o jedn szst, za do 0.4 mg/kg - ju o jedn trzeci. Chodzilimy tam i z powrotem. Pomimo e chciaem mie pewno, e podawana dawka wywouje pene efekty, nie zamierzaem jednak naraa naszych ochotnikw na trau- my psychiczne. Po sesjach Philipa i Nilsa czuem si troch niepewnie. Przede wszystkim, nie wyrzdzaj nikomu krzywdy" mona uzna za nadrzdn zasad medycyny, ktra jest szczeglnie istotna w odniesieniu do bada prowadzonych z udziaem ludzi. Tworzenie grupy niesprawnych psychicznie ochotnikw nie wchodzio w gr. Majc na uwadze efekty wywoane podczas sesji Philipa i Nilsa przez 0,6 mg/kg, uznalimy, e 0,4 mg/kg bdzie najwysz dawk DMT podawan podczas naszych bada. Kilka dni pniej zadzwoniem do jednego z pionierw bada nad DMT, dr. Stephena Szry, aby raz jeszcze przedyskutowa kwesti wysokoci dawek. Dr Szra odkry psychodeliczne waciwoci DMT, wstrzykujc je sobie we wasnym labora torium w Budapeszcie na pocztku lat 50. (W pierwszych fazach bada nad psy- chodelikami prowadzonych z udziaem ludzi zazwyczaj to sami badacze zaywali je w pierwszej kolejnoci). Koczy on wanie swoj dug i owocn karier w amerykaskim Narodowym Instytucie ds. Narkomanii w Waszyngtonie. Zapytaem go: - Czy zdarzyo ci si kiedykolwiek poda ktremu ze swoich ochotnikw zbyt duo DMT?

32 I) M T - M O 1. E K U t. A D l' S Z Y
Dr Szra przez moment si zastanawia, po czym odpowiedzia ze swoim wyrafi nowanym, wschodnioeuropejskim akcentem: - Tak. Nie byli oni w stanie niczego zapamita. Nie byli w stanie przywoa wspomnie tego dowiadczenia. Jedyne, co w nich pozostawao, to poczucie, e stao si co przeraajcego. W kocu uznalimy, e podawanie tak wysokich dawek jest mao interesujce. Fascynujce, jak wiele elementw, ktre miay pojawi si w cigu nastpnych pi ciu lat, wypyno na powierzchni ju owego grudniowego poranka, kiedy doylnie podaem Nilsowi i Philipowi dawk DMT w wysokoci 0,6 mg/kg. Obecnie syszymy o doznaniach duchowych i dowiadczeniach z pogranicza mierci, a take nawi zywanych w wymiarach DMT kontaktach z obcymi". Odczuwaem pewn rozbieno interesw, jeli chodzi o przyja oraz cele bada. Do szybko zaczy rzuca si w oczy minusy prowadzenia tego rodzaju eksperymentw w szpitalnym otoczeniu. Ch podawania w peni psychodelicznych dawek zdya ju zosta ostudzona przez wiadomo moliwoci pojawienia si negatywnych reakcji. Istniaa rozbudowana sie kolegw i osb nadzorujcych, z ktrych wszyscy w jaki sposb przyczynili si do realizacji naszego projektu. Kady z nich w pewnym stopniu uczestniczy w sesjach Nilsa i Philipa. Przyjrzyjmy si teraz podstawom, na ktrych zostay zbudowane nasze badania - rozlegej wiedzy, ktr posiadamy na temat substancji psychodelicznych, oraz tr w jaki sposb nasza nauka i spoeczestwo z niej korzystao. Zaczniemy w tc rozumie niezwyk rol, jak DMT odgrywa w naszych ciaach, oraz zdumk wpyw, jaki moe ono wywrze na nasze ycie.

1.
SUBSTANCJE PSYCHODELICZNE:
NAUKA I SPOECZESTWO

radycja wykorzystywania przez ludzi rolin, grzybw i tkanek pochodzenia zwierzcego z racji posiadanych przez nie waciwoci psychodelicznych jest znacznie starsza ni spisana historia i najprawdopodobniej poprzedza moment pojawienia si wspczesnego czowieka. Ronald Siegel i Terence McKenna zasugerowali na przykad, e nasi mapi przodkowie naladowali inne zwierzta poprzez zjadanie wszystkiego, co powodowao u nich niecodzienne zachowania. W ten sposb odkryli oni pierwsze substancje zmieniajce wiadomo. Ronie liczba dowodw potwierdzajcych, e wiele kultur staroytnych stosowao substancje psychodeliczne ze wzgldu na zmiany wywoywane przez nie w naszej wiadomoci. Archeolodzy znaleli pochodzce ze staroytnej Afryki wizerunki grzybw wyrastajcych z ludzkiego ciaa, za niedawne odkrycia dotyczce pnocnoeuro- pejskiej prehistorycznej sztuki naskalnej w znacznym stopniu wskazuj na wpyw, jaki wywara na ni psychodelicznie zmieniona wiadomo. Niektrzy pisarze zasugerowali, e jzyk wyksztaci si z dwikw wydobywajcych si poprzez usta z poszerzonych psychodelikami um ysw wczesnych hominidw. Inni wskazywali, e psychodeliczne stany wiadomoci uformoway podstawy ludzkiego dowiadczenia religijnego. Wizje, ekstaza i loty wyobrani wywoane prawdopodobnie przez substancje psycho deliczne sprawiy, e zaczy one peni istotn rol w wielu kulturach staroytnych. Stu lecia bada antropologicznych wykazay, e spoecznoci te uyway psychodelikw do podtrzymywania panujcych w ich ramach wizi spoecznych jako czynnika wspomagajcego sztuk uzdrawiania oraz rda inspiracji dla artystycznej i duchowej kreatywnoci. Rdzenne ludy Nowego wiata wykorzystyway, i w dalszym cigu wykorzystuj, szeroki wachlarz zmieniajcych wiadomo rolin i grzybw. Wiksza cz posia - 36

DMT - M

O I. E K r A D L' S Z Y
danej przez nas wiedzy na temat psychodelikw wywodzi si z badania substancji chemicznych znalezionych po raz pierwszy w materiaach zebranych na zachodniej pkuli

naszej planety: DMT, psylocybiny, meskaliny oraz rnych zwizkw zblionych budow do LSD. Gboko i zasig stosowania psychodelicznych rolin przez mieszkacw No wego wiata zaskoczyy i zaniepokoiy przybywajcych z Europy osadnikw. Ich reakcja moga by spowodowana wzgldnym brakiem psychodelicznych rolin i grzybw w Europie. Rwnie istotne byy zwizki substancji zmieniajcych wiadomo z praktykami magicznymi. Koci skutecznie zataja informacje dotyczce uycia tego rodzaju rodkw zarwno na terenie Nowego, jak i Starego wiata, przeladujc przy tym osoby posiadajce o nich wiedz lub korzystajce z ich waciwoci. Dopiero w cigu ostatnich pidziesiciu lat zdalimy sobie spraw z tego, e uycie magicznych grzybw przez meksykaskich Indian nie znikno cakowicie w szesnastym wieku. W Europie nie byo zbyt duego zainteresowania substancjami psychodelicznymi (ani dostpu do nich) a do drugiej poowy dziewitnastego wieku. Niektrzy pisarze opisywali swoje psychodeliczne" dowiadczenia wywoywane przez opium lub haszysz, ale potrzebna do wywoania przez nie efektw psychodelicznych dawka bya trudna do zaycia, nadmiernie wysoka lub po prostu niebezpieczna. Sytuacja ta zacza ulega zmianie wraz z odkryciem meskaliny w pejotlu, pochodzcym z Nowego wiata kaktusie. Niemieckim chemikom udao si j wyizolowa w latach 90. dziewitnastego wieku. Co bardziej utalentowane literacko osoby, ktre baday wywoywane przez ni efekty, podkrelay jej zdolno otwierania wrt prowadzcych do sztucznych rajw". Jednake zainteresowanie meskalin medykw i psychiatrw byo zaskakujco skromne, za badacze do koca lat 30. XX w. opublikowali na jej temat stosunkowo niewiele artykuw. Na w brak zainteresowania t substancj mogy wpyn pojawiajce si w nastpstwie jej zaycia nieprzyjemne nudnoci i wymioty. Inn przyczyn ograniczonego entuzjazmu zwizanego z meskalin mg by brak naukowego lub medycznego kontekstu, ktry pomgby zrozumie wywoywane przez ni efekty Dominujc si w psychiatrii tamtych czasw bya Freudowska psychoanaliza. Pomimo e sam Freud by ywo zainteresowany rodkami zmieniajcymi wiadomo, takimi jak na przykad kokaina czy tyto, sytuacja wygldaa inaczej w przypadku wikszoci jego uczniw. Poza tym Freud by wyjtkowo nieufny w kwestiach religii i uwaa, e wszelkie dowiadczenia duchowe stanowi reakcj obronn wobec dziecicych lkw i pragnie. Tego rodzaju podejcie najprawdopodobniej nie zachcao do prowadzenia bada nad meskalin, ktra, bd co bd, bya silnie powizana z duchowoci rdzennych mieszkacw Ameryki. Rewolucj zapocztkowao pojawienie si LSD.

C Z

B I D

l '

I. C

37

W 1938 roku szwajcarski chemik Albert Hofmann pracowa nad sporyszem, grzybem porastajcym zboa. Swoje badania prowadzi on na oddziale produktw naturalnych laboratoriw firmy Sandoz, ktra ju w tamtym czasie wioda prym na rynku farmaceutycznym. Mia nadziej znale substancj, ktra umoliwiaaby zatrzymy wanie

krwotokw macicznych po porodzie. Jedn z zsyntetyzowanych przez niego na bazie sporyszu substancji byo LSD-25, czy te dietyloamid kwasu lizergowego. Jako e rodek ten wykazywa niewielki wpyw na macice zwierzt laboratoryjnych, Hof- mann odoy go na pk. Pi lat pniej osobliwe przeczucie" sprawio, e powrci do bada nad LSD i przez przypadek odkry posiadane przez nie potne waciwoci psychodeliczne. Niesamowit rzecz, jeli chodzi o LSD, byo to, e substancja ta wywoywaa efek ty psychodeliczne przy dawce mierzonej w milionowych czciach grama, co oznaczao. e bya ona ponad tysic razy mocniejsza od meskaliny. Tak naprawd Hofmann niemale przedawkowa, przyjmujc ilo, ktra, wedug jego pocztkowych szacunkw, bya zbyt niska, by wywoa zmiany w wiadomoci, a mianowicie wiartk miligrama. Ze swoimi szwajcarskimi kolegami od razu opublikowa swoje odkrycia - zostay one upublicznione na pocztku lat 40. Przez wzgld na silne zmiany w wiadomoci wywoywane przez LSD i wpyw tradycyjnie zorientowanych psychiatrw, ktrzy stworzyli kontekst dla dalszych bada, naukowcy postanowili uwypukli psy- chozomimetyczne" waciwoci tej substancji5. Lata nastpujce po II wojnie wiatowej byy niezwykle ekscytujce dla psychia trii. Poza LSD naukowcy odkryli take antypsychotyczne" waciwoci chlorproma - zyny czy te thorazyny. Substancja ta poprawia stan pacjentw cierpicych na powane zaburzenia umysowe na tyle, e wielu z nich nie musiao ju przebywa w zamkniciu zakadw psychiatrycznych. Wraz z innymi antypsychotycznymi medyka mentami w kocu umoliwia ona lekarzom robienie postpw w pracy z niektrymi z najbardziej dokuczliwych chorb. W tamtym okresie narodzia si wspczesna psychiatria biologiczna". Dyscyplina ta zajmuje si badaniem relacji zachodzcych pomidzy ludzkim umysem a chemi 38

nM

T - M O I. K K l' h A D l' S Z Y
5 Wicej historycznych informacji dotyczcych znaczenia wystpujcych w naturze psychodelikw znajduje si w: Marlene Dobkin de Rios, Hallucinogens: Cross-Cultural Perspectives (Albuquerque, University of New Mexico Press, 1984); oraz Peter Frst, Flesh of the Gods: The Ritual
Use of Hallucinogens

(Nowy Jork, Waveland, 1990). Oparte na przypuszczeniach rozwaania

zwizane z t tematyk znajduj si w: Ronald Siegel, Intoxication: Life in Pursuit of Artificial Paradise (Nowy Jork, EP Dutton, 1989); Terence McKenna, Pokarm Bogw (Warszawa, Okultura, 2007); oraz Paul Devereux, The Long Trip: The Prehistory of Psychedelia (Nowy Jork, Penguin, 1997). Najbardziej wyczerpujce rdo informacji dotyczcych wczesnego wykorzystania wystpujcych w naturze psychodelikw do celw religijnych stanowi prace Wassona - zobacz R Gordon Wasson, Carl A. P. Ruck oraz Stella Krammrisch, Persephone's Quest: Entheogens and the Origins of Religion (New Haven, Yale University Press, 1988). Pogbiona dyskusja na temat poszczeglnych rolin oraz penionej przez nie roli w rdzennych spoecznociach znajduje si w: Richard E Schultes i Albert Hofmann, Plants of the Gods (Nowy Jork, McGraw Hill, 1979). Szczegy dotyczce chemii tych rolin znajduj si w: Richard E Schultes i Albert Hofmann, The Botany and (Springfield, Charles C Thomas, 1980); oraz Jonathan Ott, Pharmacotheon (Kennewick, Natural Products Co., 1993). Nie przestaje zachwyca take napisana przez Alberta Hofmanna opowie o odkryciu przez niego LSD - LSD... moje trudne dziecko (Warszawa,
Chemistry of Hallucinogens

Wydawnictwo Latawiec, 2001).

naszego mzgu i stanowi dziecko zrodzone ze zwizku dziwnej pary: LSD i thorazyny. Swatem za bya w tym przypadku serotonina. W 1948 roku badacze odkryli, e przenoszona przez krew serotonina jest odpo wiedzialna za kurczenie si mini wycielajcych yy i ttnice. Byo to niezwykle istotne do zrozumienia tego, w jaki sposb moliwe jest opanowanie procesu krwawienia. Nazwa serotoniny pochodzi od aciskiego sera, oznaczajcego krew", oraz tonin, oznaczajcego zacinicie". Kilka lat wczeniej, w poowie lat 50., serotonin znaleziono w mzgu zwierzt laboratoryjnych. Dalsze eksperymenty pomogy ustali, gdzie si ona dokadnie znaj duje oraz jakie efekty wywiera na elektryczne i chemiczne funkcje pojedynczych ko mrek nerwowych. Substancje chemiczne lub zabiegi chirurgiczne, ktre wpyway na zawierajce serotonin obszary zwierzcych mzgw, w znaczcy sposb zmieniay ich zachowania seksualne, poziom agresji, a take wiele podstawowych funkcji biologicznych ich organizmw. Obecno i aktywno serotoniny w mzgu oraz jej wpyw na zachowania zwierzt przesdziy o przyznaniu jej miana pierwszego znanego nam neuroprzekanika6. W tym samym czasie naukowcy wykazali, e czsteczki LSD i serotoniny s do siebie pod wieloma wzgldami niezwykle podobne. Dowiedli oni nastpnie, e LSD i serotonina rywalizuj ze sob w wielu obszarach mzgu. W niektrych eksperymentach LSD blokowao dziaanie serotoniny, w innych natomiast naladowao jej funkcjonowanie. Za spraw tych odkry LSD stao si najpotniejszym dostpnym nam narzdziem, jeli chodzi o poznawanie relacji zachodzcych pomidzy umysem a mzgiem. Gdyby niezwyky wpyw LSD na odczucia i emocje wynika z okrelonych i zrozumiaych dla nas zmian w funkcjonowaniu znajdujcej si w mzgu serotoniny, moliwe staoby si chemiczne rozoenie" konkretnych funkcji psychicznych na ich podstawowe skadniki fizjologiczne. Inne substancje zmieniajce wiadomo o rwnie dobrze scharakteryzowanym wpywie na rne neuroprzekaniki mogyby doprowadzi do rozkodowania rozmaitych dowiadcze i odkrycia lecych u ich podstaw mechanizmw chemicznych. Dziesitki badaczy z caego wiata podawao oszaamiajco szerok gam substancji psychodelicznych tysicom cieszcych si dobrym zdrowiem ochotnikom i pa cjentom psychiatrycznym. Przez ponad dwie dekady poszukiwania te byy obficie wspierane przez jednostki rzdowe i prywatnych darczycw. Naukowcy opublikowali kilkaset artykuw i kilkadziesit ksiek. Podczas wielu midzynarodowych kon- c z i-; S f . ic i) r I. c 1: 39

6 Neuroprzekaniki umoliwiaj chemiczn komunikacj pomidzy komrkami nerwowymi mzgu. Komrka przekazujca sygna aktywuje neuroprzekanik, ktry nastpnie dociera do odpowiedniego miejsca wicego komrki odbierajcej ten sygna. To poczenie przekanika z receptorem rozpoczyna cig reakcji koczcy si wypuszczeniem wasnego neuroprzekanika przez komrk odbierajc sygna. Proces ten powtarza si co jaki czas. Innymi dobrze znanymi neuroprzekanikami s na przykad noradrenalina (norepineryna), acetylocholina oraz dopamina.

rerencji, spotka i sympozjw omawiano najnowsze odkrycia w dziedzinie bada nad ubstancjami psychodelicznymi oraz ich wpywu na ludzi7. Laboratoria firmy Sandoz dostarczay badaczom LSD, tak aby mogli oni wywoywa krtkie epizody psychotyczne u zdrowych ochotnikw. Naukowcy mieli nadziej, ze tego rodzaju eksperymenty rzuc nieco wiata na naturalnie pojawiajce si zaburzenia psychotyczne, takie jak schizofrenia. Sandoz zaleca take podawanie LSD osobom odbywajcym sta psychiatryczny, . \by wyksztaci w nich poczucie empatii wobec przyszych pacjentw. Modzi leka rze byli zafascynowani owym tymczasowym spotkaniem z szalestwem. Bezpored nia konfrontacja z wasnymi, wypartymi do niewiadomoci wspomnieniami i uczuciami sprawia, e psychiatrzy ci nabrali przewiadczenia, e niezwyke waciwoci substancji psychodelicznych mog przyspieszy rozwj psychoterapii. Niezliczone publikacje wskazyway; e normalne mechanizmy terapii mwionej bvy znacznie skuteczniejsze, gdy terapia ta wspomagana bya dodatkowo uyciem substancji psychodelicznych. W dziesitkach naukowych artykuw opisywano niesamowite osignicia, jeli chodzi o postpy u opierajcych si dotychczas leczeniu oacjentw, ktrzy cierpieli na obsesje i kornpulsje, stres pourazowy, zaburzenia od ywiania. stany lkowe, depresj, alkoholizm i uzalenienie od heroiny. Gwatowne przeomy opisywane przez badaczy wykorzystujcych psychoterapi psychodeliczn" rozbudziy w ich kolegach po fachu zainteresowanie dobroczynnymi waciwociami tych substancji w przypadku zrozpaczonych i drczonych blem miertelnie chorych pacjentw. Pomimo e psychoterapia psychodeliczna miaa niewielki wpyw na zasadniczy stan zdrowia tych pacjentw, dokonywaa ona znaczcych zmian w ich psychice. Depresja stawaa si agodniejsza, gwatownie zmniejszao si zapotrzebowanie na rodki przeciwblowe, rosa w nich natomiast akceptacja samej choroby oraz nieuchronnoci mierci. Poza tym pacjenci oraz czonkowie ich rodzin otwierali si na najbardziej podstawowe zagadnienia dotyczce panujcych pomidzy nimi relacji, o ktrych z racji towarzyszcego im potnego adunku emocjonalnego nie byli w stanie dotychczas rozmawia. Niezwykle szybkie efekty wywoywane przez t now terapi wydaway si szczeglnie korzystne w przypadkach, w ktrych najwiksze znaczenie mia czas. Niektrzy terapeuci uwaali, e za cudowne" efekty psychoterapii psychodelicznej byy odpowiedzialne transformacyjne, mistyczne oraz duchowe dowiadczenia uczestniczcych w niej osb8. Na dodatek szybko dao si zauway, e dowiadczenia opisane przez ochotnikw przebywajcych w gbokich stanach psychodelicznych s uderzajco podob - 40 D M T

- M O I- L A D 1' S Z V
KKV

7 Aby odczu ogrom informacji zgromadzonych w tamlycli latach, zobacz: Abram I loffi i Humphrey Osmond, The Hallucinogens (Nowy Jork, Academic Press. 1967). Zaskakujce, e po czterdziestu lalach od ukazania si tej ksiki pozostaje ona nijlepszym rdiem informacji o substancjach psychodelicznych. * * Znakomity przegld naukowych podstaw dotyczcych psychoterapii wspomaganej psychodeiikami znajduje si w: Walter N. Pahnke, Albert A. Kurland. Saniord Urigcr, diaries Savage oraz Stanisiav Grof, The Experimental Use of Psychedelic (LSDI Psychoterapy, Journal of the American Medical Association" 212 (1970), str. 1856-63.

ne do tych, ktre opisuj osoby praktykujce tradycyjne wschodnie medytacje. Zbie no zachodzca pomidzy zmianami w wiadomoci wywoywanymi przez substancje psychodeliczne a bdcymi nastpstwem zastosowania technik medytacyjnych przycigny uwag pisarzy spoza krgw akademickich, midzy innymi angielskiego powieciopisarza i filozofa religii - Aldousa Huxleya. Huxley mia za sob wyjtkowo pozytywne dowiadczenia z meskalin i LSD. Wynis je z sesji przeprowadzonych pod czujnym okiem kanadyjskiego psychiatry Humphreya Osmonda, ktry odwiedzi go w Los Angeles w latach 50. Huxley wkrtce opisa swoje przeycia wraz z wywoanymi przez nie przemyleniami. Jego pisma powicone naturze oraz wartoci dowiadczenia psychodelicznego byy przekonywajce i fascynoway, inspirujc tym samym wiele osb do podjcia prb osignicia (a w p rzypadku naukowcw wywoania) duchowego owiecenia poprzez stosowanie substancji zmieniajcych wiadomo. Pomimo e zaprezentowane przez niego idee zaowocoway narodzinami potnego ruchu powszechnych eksperymentw z psychodelikami, sam Huxley pozostawa zagorzaym zwolennikiem teorii, w myl ktrej wycznie elitarna grupka intelektualistw i artystw powinna mie dostp do tych substancji. Nie wierzy on w to, e zwyczajne osoby s w stanie stosowa psychodeliki w najbezpieczniejszy i najbardziej produktywny sposb9. Badania dotyczce miertelnych chorb oraz dyskusje powicone podobie stwom pomidzy efektami wywoywanymi przez substancje psychodeliczne i dowiadczenia mistyczne przyczyniy si jednake do narodzin nieatwej mieszanki nauki i religii. Badania w znacznym stopniu zaczyna}' wykracza poza ramy pocztkowych planw firmy Sandoz. Spraw skomplikowao dodatkowo udostpnienie LSD w latach 60. W mediach pojawiay si doniesienia o coraz czstszych wizytach na oddziaach pomocy dora nej, samobjstwach, morderstwach, wystpowaniu wad wrodzonych i uszkodzonych chromosomach. Szeroko nagoniona sprawa odejcia dr. Timothy Leary'ego i jego zespou badawczego z Uniwersytetu Harwardzkiego od stosowania regu prowadzenia bada naukowych zaowocowaa ostatecznie ich zwolnieniem. Wydarzenia te wzmocni}' narastajce podejrzenia, jakoby nawet naukowcy mieli utraci kontrol nad owymi potnymi substancjami psychoaktywnymi10. Media uwypukli}' i przejaskrawiy negatywne fizyczne i psychologiczne nastpstwa przyjmowania psychodelikw. Niektre z tych doniesie opieray si na niedokadnie zebranych materiaach; inne byty po prostu zmylone. Dalsze publikacje

9 Aldous Huxley, Drzivi percepcji/Niebo i pieko (Warszawa, Przedwit, 1991). 10 Historycy bardzo czsto przeciwstawiaj charakterystyczne dla Leary'ego do nieformalne podejcie do stosowania psychodelikw z pogldami Huxleya, wedug ktrego, ich uycie powinno zosta ograniczone do nielicznej, elitarnej grupki przywdcw i artystw. Faktem pozostaje jednak, e gdyby nie do awanturnicze podejcie Leary'ego (zobacz Timothy Leary, Flashbacks [Nowy Jork, JP Tarchcr, 1997]) oraz Kena Keseya (zobacz Paul Perry, On the Bus [St. Paul, Thunder's Mouth Press, 1997]), wielu z nas nie miaoby najprawdopodobniej sposobnoci zetknicia si z tymi substancjami.

C Z Iv I . B l' 13 U L C F. 41
oczyciy psychodeliki z podejrze dotyczcych ich wysokiej toksycznoci, w tym take wywoywania przez nie uszkodze chromosomw. Przeprowadzone pniej bada nia uzupeniajce odbiy si jednake duo sabszym echem ni pocztkowe doniesie nia medialne o szkodliwoci tych substancji. W literaturze psychiatrycznej take pojawiy si artykuy opisujce bad tripy", czyli niepodane reakcje psychiczne na zayy psychodelik. Pragnc zaj si tym problemem w planowanych przeze mnie badaniach, przeczytaem kady dostpny mi artyku opisujcy tego rodzaju negatywne efekty i opublikowaem rezultaty wasnych poszukiwa. Do jasno wynikao z nich, e odsetek jakichkolwiek komplikacji psychicznych w kontrolowanych warunkach badawczych by niezwykle niski, zarwno jeli chodzi o zdrowych ochotnikw, jak i pacjentw psychiatrycznych. Problemy pojawiay si natomiast w sytuacji, gdy niestabilna lub cierpica na zaburzenia psychiczne osoba zaywaa zanieczyszczon lub nieznan jej substancj psychodeliczn w poczeniu z alkoholem i innymi narkotykami, w niekontrolowanych warunkach i bez naleytego nadzoru11. Reagujc na niepokoje spoeczne wywoane niekontrolowanym stosowaniem LSD, pomijajc przy tym zastrzeenia niemale kadego badacza zajmujcego si t dziedzin, Kongres Stanw Zjednoczonych wprowadzi w 1970 roku przepis, na mocy ktrego LSD oraz inne psychodeliki staway si nielegalne. Rzd nakaza naukowcom zwrci posiadane substancje, za praca papierkowa niezbdna do otrzymywania nowych dostaw psychodelikw na potrzeby eksperymentw staa si tak czasochonna i uciliwa, e powstanie nowych projektw badawczych na tym polu stawao si coraz mniej prawdopodobne. Fundusze na badania zostay obcite, a badacze przewali swoj prac. Wraz z pojawieniem si nowego ustawodawstwa zainteresowanie prowadzonymi z udziaem ludzi badaniami dotyczcymi psychodelikw osabo rwnie szybko, jak si pojawio, tak jakby substancje te na powrt staway si nieodkryte. Biorc pod uwag ogromny postp w badaniach nad psychodelikami, jaki nastpi przed trzydziestoma laty, zaskakujce jest, jak mao informacji na ich temat zawieraj dzisiejsze programy ksztacenia lekarzy i psychiatrw. Przez dwadziecia lat poprzedzajcych ich delegalizacj psychodeliki stanowiy aktywne pole poszukiwa psychia trii. Obecnie lekarze i psychiatrzy praktycznie nic o nich nie wiedz. Kiedy byem jeszcze studentem medycyny w poowie lat 70. (nie mino zatem jeszcze nawet dziesi lat od zmiany prawa narkotykowego), psychodeliki stanowiy temat zaledwie dwch wykadw w cigu czterech lat moich studiw. Byo to nawet wicej informacji, anieli otrzymywali studenci innych uczelni medycznych, jako e w Wyszej Szkole Medycznej im. Alberta Einsteina w Nowym Jorku, gdzie si uczyem, funkcjonowaa grupa zajmujca si prowadzeniem na zwierztach bada dotyczcych rodkw zmieniajcych wiadomo. W poowie lat 90. prowadziem na Uniwersytecie 42 D M T - M O 1. K

K l' A D l' S Z Y
11 Rick J. Strassman, Adverse Reactions to Psychedelic Drugs. aRevieiv of the Literature, Journal of Nervous and Mental Disease" 172 (1984), str. 577-95.

Nowego Meksyku seminarium dla staystw psychiatrii powicone badaniom nad substancjami psychodelicznymi - najprawdopodobniej jedyne tego rodzaju zajcia w naszym kraju na przestrzeni dekad. Brak zainteresowania rodowisk akademickich psychodelikami czciowo wynika z tego, e nie prowadzono w zwizku z nimi jakichkolwiek bada z udziaem ludzi. W przypadku szkolcych si lekarzy niezbdne jest zapoznawanie si z popularnymi niegdy teoriami i technikami, nawet jeli nie maj one w chwili obecnej zbyt wielu zwolennikw. Substancje psychodeliczne wydawa}' si jednake pozostawa poza obowizujcym w psychiatrii dyskursem. Wikszo teorii, technik i substancji na polu psychiatrii klinicznej przechodzi do przewidywalny cig ewolucyjny: propozycja, testowanie, a nastpnie udoskonalanie na potrzeby przyszego stosowania. Dlatego te nie jest zaskakujcy fakt, e wraz ze zb ieraniem coraz wikszej liczby danych podczas pierwszej fali prowadzonych z udziaem ludzi bada nad psychodelikami zaczo pojawia si coraz wicej stojcych ze sob w sprzecznoci wnioskw. Jak mona si spodziewa, stopniowo mala entuzjazm odnonie do twierdze, e substancje te wywouj modelow psychoz" czy te, e lecz" trudne przypadki, z ktrymi nie mog poradzi sobie psychoterapeuci. Naturalnym procesem w badaniach psychiatrycznych jest dopracowywanie przez naukowcw metod, zastosowa oraz stawianych sobie pyta. Nie stao si tak jednake w przypadku substancji psychodelicznych. Zamiast tego powicone im badania przeszy bardzo nienaturalny proces ewolucji. Pocztkowo byy one cudownymi substancjami", nastpnie - potwornymi", ana kocu przesta}' dla wielu osb istnie. Uwaam, e studenci i stayci medycyny oraz psychiatrii ucz si tak niewiele na temat substancji psychodelicznych nie z racji tego, e powicone im badania si zakoczyy, ale raczej - w jaki sposb si one zakoczyy. Proces ten w ogromnym stopniu zniechci akademick psychiatri i spowodowa, e odwrcia si ona od tego rodzaju rodkw. Badania psychodeliczne stanowiy do nieprzyjemny i upokarzajcy rozdzia w yciu wielu najbardziej znaczcych na tym polu naukowcw. Byli oni najlepszymi i najbystrzejszymi psychiatrami swojego pokolenia. Wielu cieszcych si obecnie ogromnym szacunkiem badaczy Ameryki Pnocnej i Europy (niejednokrotnie zajmujcych wysokie stanowiska na uczelniach wyszych i w organizacjach pastwowych zajmujcych si psychiatri) rozpoczynao swoj karier zawodow, badajc waciwoci substancji psychodelicznych. Najbardziej znaczcy przedstawiciele tej grupy zawodowej odkryli, e dowody naukowe i zdrowy rozsdek nie by}' w stanie obroni prowadzonych przez nich bada przed 'wprowadzaniem w ycie represyjnych rozwiza prawnych, ktrych si napdow by}' domys}; emocje i przekazy medialne. Gdy tylko wprowadzono nowe prawo, organizacje rzdowe nadzorujce badania oraz dostarczajce pienidzy na ich realizacj bardzo szybko wycofa}' zezwolenia, same substancje oraz rodki finansowe. Psychodeliki, ktre wczeniej byy postrzega CZ I . BCD l' 1. C E 43

ne przez badaczy jako niezwyke klucze do chorb umysowych i ktre zapocztkoway dziesitki karier zawodowych, zaczy wzbudza strach i nienawi.

Innym problemem byo to, e substancje te staway si rdem kopotliwych sporw take w ramach samej psychiatrii. Biologicznie zorientowani psychiatrzy nie mieli zbyt duej cierpliwoci wobec swoich kolegw po fachu, ktrzy przeyli nawrcenie" i zaczli wychwala duchowe efekty tych substancji, uwraajc przy tym podejcie skupione wycznie na pracy mzgu za ograniczone. Psychiatria nigdy nie czua si wyjtkowo komfortowo w kwestii spraw duchowych, dlatego te pojawio si na tym polu zupenie nowe zjawisko obejmujce sob wyniki bada nad psychodelikami: transpersonalny" obszar teorii i praktyki. W ten oto sposb przynajmniej niektrzy badacze psychodelikw mogli po cichu odetchn z ulg na myl, e nie musz ju duej zajmowa si skomplikowanymi, sprzecznymi i zagmatwanymi efektami, jakie substancje te wywoyway u nich, atake u ich pacjentw i kolegw po fachu. Z jakich wzgldw ktokolwiek chciaby wypowiada si na temat tego problematycznego rozdziau w historii akademickiej psychiatrii przed audytorium wypenionym po brzegi dwiema setkami bystrych studentw medycyny? wczesna grupka badaczy zajmujcych si psychodelikami w wikszoci skadaa si z profesjonalnych naukowcw, anie fanatykw. Wiedzieli wystarczajco duo, aby nie krytykowa publicznie zachowania swoich kolegw i ofiarodawcw. Lepiej jest uczy si przez cae ycie12. Przyjrzelimy si ju w pewnej mierze kontekstowi bada nad psychodelikami, skupmy si zatem teraz na ich dziaaniu. Psychodeliki wywouj swoje efekty za spraw zoonej mieszaniny trzech czynnikw: nastawienia, otoczenia oraz substancji. Nastawienie jest reprezentowan przez nas postaw, zarwno dugotrwa, jak i chwilow. Skadaj si na ni nasza przeszo, nasza teraniejszo oraz nasza potencjalna przyszo, a take nasze preferencje, pogldy, przyzwyczajenia i odczucia. Nastawienie obejmuje rwnie nasze ciao i mzg. Dowiadczenie psychodeliczne opiera si take na otoczeniu: tym, kto lub co znajduje si w bezporedniej przestrzeni wok nas; rodowisku, w ktrym przebywamy - czy jest naturalne lub miejskie, czy jestemy w pomieszczeniu czy na zewntrz; jakoci powie trza oraz otaczajcych nas dwikach i tak dalej. Otoczenie obejmuje sob take nastawienie osb, w towarzystwie ktrych przebywamy pod wpywem substancji - czy s one nam bliskie czy zupenie obce, rozlunione czy spite, czy s wspierajcymi przewodnikami czy dociekliwymi naukowcami.

44

D M T - M O I. K K U A I) l' S Z Y

12 Pniejsze ujawnienie, e CIA byo zaangaowane w podawanie LSD i innych psychodelikw niewiadomym niczego cywilom oraz rekrutom armii, stanowio rdo dodatkowego wstydu i zakopotania w tej i tak ju wystarczajco bolesnej mieszaninie emocji. Zobacz Martin A. Lee i Bruce Shlain, Acid Dreams: The Complete Social History oflSD, the CIA, the Sixties, and Beyond (Nowy Jork, Grove Press, 1986); oraz Jay Stevens, Storming Heaven: LSD and the American Dream (Nowy Jork, Grove Press. 1998). Znajduje si tam sporo informacji odnonie do tego niezwykego rozdziau w historii USA majcego na celu zwikszenie bezpieczestwa narodowego.

W kocu mamy take sam substancj. Przede wszystkim, w jaki sposb si do niej odnosimy? Nawet pord samych ba daczy nie panuje w tej kluczowej kwestii zgoda. Niektrzy z nich nie przepadaj za sowem substancja, okrelajc j mianem molekuy, zwizku, rodka, lekarstwa lub sakramentu. Nawet jeli zgodzimy si uywa sowa narkotyk, zwrmy uwag, jak wieloma rnymi nazwami moemy si wobec niego posugiwa: halucynogen (substancja wywoujca halucynacje), enteogen (substancja wywoujca poczu cie kontaktu z bosko- ci), substancja mistykomimetycza (naladujca stany mistyczne), oneirogen (substancja wywoujca sny), fanerotym (substancja wywoujca namacalne odczucia), fantastykant (substancja stymulujca fantazj), psychodysleptyk (substancja zakcajca funkcjonowanie umysu), substancja psychozomimetyczna lub psychotogen (odpowiednio: naladujca lub wywoujca psychoz) oraz psychotoksyna i schizotoksy- na (trucizna -wywoujca odpowiednio psychoz i schizofreni). Kwestia samego nazewnictwa nie jest bez znaczenia. Gdyby wszyscy byli zgodni co do tego, czym psychodelik jest lub co wywouje, z pewnoci nie powstaoby tak wiele sw na okrelenie tej samej substancji. Wielo etykietek odzwierciedla gbok i niezakoczon debat dotyczc psychodelikw oraz ich dziaania. Naukowcy rzadko uznaj ogromn rol uywanych przez nich w odniesieniu do tych substancji sw, nawet jeli zdaj sobie spraw z tego, w jak potnym stopniu oczekiwania wpywaj na ich dziaanie. Studenci psychologii ucz si tego podczas zaj wprowadzajcych z psychologii, gdy zapoznaj si z przeomowymi wynikami bada opublikowanych w latach 60. Eksperymenty te polegay na podawaniu ochot nikom adrenaliny, hormonu uciekaj-albo-walcz", manipulujc przy tym ywionymi wobec niej oczekiwaniami. Wywoywaa ona spokj i stan relaksacji u ochotnikw, ktrych poinformowano, e podawany rodek ma dziaanie uspokajajce. Osoby, kt rym powiedziano, e badana substancja jest stymulantem, odczuway zazwyczaj niepokj i nadmiar energii13. Dlatego te sposb, w jaki odnosimy si do przyjmowanej przez nas lub podawanej komu substancji, wpywa na nasze oczekiwania odnonie do tego, jakich efektw moemy si po niej spodziewa. Zmienia take same efekty jej dziaania oraz to, jak je interpretujemy. W przypadku psychodelikw uywana przez nas terminologia wpywa na wywoywane przez nie reakcje w tak potnym stopniu, poniewa substancje te sprawiaj, e stajemy si duo bardziej podatni na sugestie. Poza kwesti sposobu odnoszenia si do samych psychodelikw, wpyw na otoczenie i nastawienie, a zatem take na reakcj na podanie tych substancji, maj take okrelenia, ktrych uywamy wobec uywajcych je jednostek. Czy przyjmujca je osoba jest przedmiotem bada czy ich uczestnikiem? Klientem czy celebrantem? Czy

C Z

C D 4 5

l '

I .

13 Stanley Schachter i Jerome E Singer, Cognitive, Psychological Review" 69 (1962), str. 379-99.

Social, and Physiological Determinants of Emotional State,

my, ktrzy je podajemy, jestemy przewodnikami, opiekunami czy badaczami? Szamanami czy naukowcami? Sprbuj przeprowadzi nastpujce wiczenie umysowe: Zastanw si, czy chciaby znale si w sytuacji, w ktrej byby przedmiotem badania" poddanym wpywowi rodka psychozomimetycznego". Nastpnie wyobra sobie, jak czuby si w roli celebranta" uczestniczcego w ceremonii", podczas ktrej wykorzystany zostanie enteogenny sakrament". W jaki sposb owe dwa odmienne od siebie podejcia wpyn na twoj interpretacj halucynacji i dramatycznych zmian nastroju wywoanych dziaaniem substancji? Czy bdziesz odchodzi od zmysw", czy te doznawa owiecajcego dowiadczenia"? Gdyby to ty by osob podajc komu psychodelik, jakiego rodzaju zachowania oczekiwaby od uczestnikw swoich bada, a ktre uznaby za mao istotne? Duo zaleaoby od tego, czy podawaby schizotoksyn" czy fantastykant". Moesz pobudzi dowiadczenie wyjcia z ciaa", pracujc w szamaskim" kontekcie, ajedno- czenie zahamowa te same efekty, podajc lek antypsychotyczny, jeli za punkt wyjcia uznasz kontekst psychozomimetyczny"14. Halucynogen jest terminem medycznym najczciej stosowanym w odniesieniu do substancji psychodelicznych, uwypuklajcym powodowane przez nie zmiany percep - cyjne, przede wszystkim wizualne. Pomimo e owe percepcyjne efekty psychodelikw s czym powszechnym, nie s one jedynymi skutkami ich zaycia ani tym bardziej niekoniecznie musz by one najwyej cenione. Wizje mog by tak naprawd zakceniami odcigajcymi nas od bardziej podanych waciwoci tego dowiadczenia, takich jak intensywna euforia, gbokie wgldy intelektualne i duchowe oraz rozpuszczanie fizycznych granic naszego ciaa. Osobicie wol posugiwa si terminem psychodelik, czyli substancja ukazujca umys", anieli sowem halucynogen. Psychodeliki ujawniaj zawarto naszego umysu, myli i uczucia ukryte w podwiadomoci, ukryte, zapomniane, niedostrzegane, moe nawet zupenie niespodziewane, ale tak czy inaczej istniejce. W zalenoci od nastawienia i otoczenia ta sama substancja, w tej samej dawce, moe wywoa kompletnie odmienn reakcj u tej samej osoby. Jednego dnia nie dzieje si nic nadzwyczajnego; innego wzbijasz si w gr otoczony 14 Oprcz pojawiania si tak wielu rnych nazw, psychodeliki zainspirow ay take do dziaania cakiem spore rzesze zwolennikw. Nie znam adnych innych substancji, moe z wyjtkiem marihuany, ktre cieszyyby si poparciem tak wielu organizacji stawiajcych sobie za cel przekazywanie na ich temat informacji i promowanie ich stosowania. W przypadku psychodelikw istniej dziesitki takich organizacji, z tysicami opacajcych skadki czonkw. Zajmuj si one wydawaniem czasopism, zakadaniem lis t korespondencyjnych, serwisw informacyjnych oraz stron internetowych. Organizuj i sponsoruj konferencje oraz wydaj powicone takiej tematyce ksiki. Nieyjcy ju dr Freedman z UCLA, jeden z wczesnych badaczy LSD i sia napdowa stojca za prowadzonymi przeze mnie badaniami, uku termin kultogen, nawizujc do graniczcej z fanatyzmem gorliwoci, zarwno zwolennikw, jak i przeciwnikw, uywania tych substancji skupiajcych si zazwyczaj na wybranych przez siebie efektach ich zaycia. Uytkownicy opiatw, kokainy czy rozpuszczalnikw nie organizuj si w tak efektywny sposb. Co zatem jest tak wyjtkowego w psychodelikach, e wywouj one tak silne reakcje?

ekstatycznymi i wnikliwymi odkryciami; jeszcze nastpnego zmagasz si natomiast z przeraajcym koszmarem. Oglna 46 I) M T - M O I, F. K L' A D L' S Z Y natura psychodelikw, terminu niezwykle pojemnego, jeli chodzi o interpretacje, odpowiada tego rodzaju efektom. Sowo psychodeliczny cieszy si wasnym kulturowym i lingwistycznym yciem. Obecnie moe si odnosi do stylu sztuki, sposobu ubierania si, a nawet do wydarze, ktrym towarzysz szczeglnie dotkliwe dowiadczenia. Jeli chodzi o racjonalny dyskurs dotyczcy narkotykw, psychodeliki przywodz na myl take wyniesione z lat 60. silne emocje i konflikty dotyczce kwestii spoecznych i politycznych, ktre nie s bezporednio powizane z caoci zagadnienia. Wielu z nas, widzc sowo psychodelik, pomyli sobie o kontrkulturze", rebelii", liberalizmie" czy lewicy". Podejm jednake ryzyko uywania go w dalszej czci niniejszej ksiki, poniewa uwaam, e jest to najlepszy termin, jakim dysponujemy. Mam nadziej, e nie ura w ten sposb nikogo, w kim sowo to budzi wewntrzny sprzeciw. Bez wzgldu na to, jak terminologi bdziemy si posugiwa, wikszo z nas zgodzi si co do tego, e substancje psychodeliczne s czym materialnym, chemicz nym. Jest to najbardziej podstawowy poziom, od ktrego moemy rozpocz prby zrozumienia tego, czym one s i w jaki sposb dziaaj. Towarzyszce zamieszczonym poniej opisom diagramy przedstawiaj budow chemiczn kilku rnych zwizkw majcych psychodeliczne waciwoci. Poszczeglne kule reprezentuj atomy, w wikszoci wgla, ktre nie zostay oznaczone. N" oznacza azot, P" fosfor, za O" - tlen. Liczne atomy wodoru s poczone z innymi atomami tworzcymi moleku; jest ich jednake na tyle duo, e niepotrzebnie zmniejszayby przejrzysto diagramw, dlatego postanowiem zrezygnowa z ich umieszczenia. Istniej dwie gwne chemiczne rodziny substancji psychodelicznych: fenetylami - ny oraz tryptarniny15. 15 Substancje z innych rodzin take mog mie waciwoci psychodeliczne, ale tylko w ograniczonych pewnym zakresem dawkach. Dla przykadu, substancje wystpujce w rolinach z rodziny psiankowatych, np. w bieluniu, wywouj halucynacje i zmiany w procesie mylenia. Towarzyszy im jednak stan delirycznego oszoomienia, atake zaburzenia w pracy serca oraz temperaturze ciaa. Bardzo czsto ich uytkownicy nie pamitaj zbyt dobrze swoich dowiadcze, za zaycie troch wikszej ni trzeba" dawki moe okaza si bardzo toksyczne i prowadzi nawet do mierci. Z drugiej strony nie odnotowano adnego przyp adku, w ktrym bezporedni przyczyn zgonu bya sama substancja psychodeliczna. Substancje takie jak ketamina (K" lub ketka") czy fencyklidyna (PCP lub anielski py") take wywouj efekty psychodeliczne. S one jednake wykorzystywane przede wszystkim jako rodki znieczulenia oglnego i przy wyszych dawkach prowadz do utraty przytomnoci. Klasyczne" psychodeliki, takie jak LSD czy meskalina, nie prowadz do znieczulenia oglnego. Poza tym psychoaktywnewaciwociketaminyPCPi substancjiznajdujcychsiw rolinachz rodzinypsiankowatych opieraj si na odmiennych ni w przypadku LSD psylocybiny i DMT

Na grup fenetylamin skadaj si pochodne macierzystego zwizku chemicznego" fenetylaminy.

mechanizmach farmakologicznych. Do naszych celw ogranicz zakres tematyczny dyskusji dotyczcej psychodelikw" do substancji majcych podobn budow i far makologiczne waciwoci. Przegld wszystkich substancji wywoujcych efekty psychodeliczne znajduje si w: Peter Stafford, Psychedeiics Encyclopedia (Berkeley, Ronin Press, 1992).

C Z F I . B U D l' L C F

fenetylamina

Najbardziej znan fenetylamin jest meskalina, substancja pozyskiwana z pejotlu kaktusa spotykanego w poudniowo-zachodniej czci Ameryki Pnocnej.

M 0 I. K K r A I) r S Z Y
Inn synn fenetylamin jest MDMA, znana take jako ecstasy".
4 8 D M T

Grupa tryptamin stanowi drug rodzin substancji psychodelicznych. S one zbu dowane na bazie zwizku o nazwie tryptamina, bdcego pochodn trypt ofanu - obec nego w naszej diecie aminokwasu.

% V
V.

tryptamina
%

C Z

l ' U 4 9

l '

1 .

Do tryptamin naley na przykad, serotonina, a mwic dokadniej: 5-hydrok- sytryptamina. Nie ma ona jednake psychodelicznych waciwoci. Ma ona o jeden atom tlenu wicej ni tryptamina.

Tryptamin jest take DMT, bdce najprostszym, jeli chodzi o budow chemiczn, psychodelikiem. Wystarczy po prostu do tryptaminy doda dwie grupy metylowe, czego efektem bdzie otrzymanie dimetylotryptaminy": DMT16.

16 Grupy metylowe skadaj si z wgla i trzech atomw wodoru i same w sobie stanowi najprostszy dodaiek do czstek organicznych.

50 D M T - M O 1. E K L' E A D l' S Z V
Dziadek" wszystkich wspczesnych psychodelikw, LSD, ma tryptaminowy rdze, podobnie jak ibogaina - afrykaski psychodelik majcy szeroko dyskutowane waciwoci antvuzalenieniowe.

FC

LSD
li

ItSip^

ibogaina

C Z1 1, B I I) I, C E1 . 51
Jednym z najbardziej znanych psychodelikw tryptaminowych jest psylocybina, substancja czynna, znajdujca si w magicznych grzybach".

IK
psylocybina

v..

'i.-

Po zjedzeniu owych grzybw ciao usuwa z psylocybiny atom fosforu, przeksztacajc j w psylocyn.

I,: ........

W.
V
V .

psylocyna

w.

Psylocyna rni si od DMT obecnoci tylko jednego atomu tlenu. Lubi myle o psylocybinie/psylocynie jako o aktywnym DMT po podaniu doustnym".

52

L E K

l '

Inn wan tryptamin jest 5-metoksy-DMT czy te 5-MeO-DMT. Rni si ono od DMT wycznie jedn grup metylow oraz jednym atomem tlenu.

5-metoksy-DMT

Wiele rolin, grzybw i tkanek zwierzcych, zawierajcych DMT, ma w sobie take 5-MeODMT. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku DMT, uytkownicy 5 -Me- O-DMT zazwyczaj je pal17. Oprcz chemicznej budoivy psychodeliki wykazuj take dziaanie. To wanie w tym miejscu chemia staje si farmakologi, nauk zajmujc si dziaaniem poszczeglnych substancji. Jednym ze sposobw opisu dziaania psychodelikw jest skupienie si na tym, jak szybko pojawiaj si efekty ich przyjcia i jak dugo si one utrzymuj. Efekty wywoywane przez DMT i 5-MeO-DMT pojawiaj si niezwykle szybko, ale te bardzo krtko si utrzymuj. Podczas bada podawalimy DMT doylnie - przy zastosowaniu 17 5-MeO-DMT jest substancj czynn znajdujc si w wydzielinach pochodzcych z gruczow jadowych ropuchy, wystpujcej w okolicach pustyni Sonoran, Bufo alvarius. Substancja ta nie jest przyjmowana poprzez lizanie ropuch, jak swego czasu bdnie prezentoway to doniesienia medialne. Zamiast tego jej nieustraszeni uytkownicy api ropuch i bezbolenie doj" z niej jad na szkieko. Puszczaj ropuch wolno, susz zebrane wydzieliny i spalaj je w fajce. Zobacz Wade Davis i Andrew T. Weil, Identify of the New World Psychoactive Toad, .Ancient Mesoamerican" (1988), str. 51-59.

tej metody uczestnicy zaczynali odczuwa dziaanie ju po kilku uderzeniach serca. Szczyt" nastpowa po upywie 1 do 2 minut, za do normalnoci" powracali oni w cigu 20 minut do p godziny.
C Z 1 . B I D r I ,

53

LSD, meskalina i ibogaina s substancjami o duszym czasie dziaania. Pierwsze efekty pojawiaj si po upywie od 30 minut do jednej godziny po ich pokniciu. Dziaanie LSD moe utrzymywa si do 12 godzin, ibogainy za - do 24. Efekty wywoywane przez psylocybin trwaj nieco krcej; pojawiaj si po mniej wicej 30 minutach i zanikaj po 4 do 6 godzinach. Inn podstawow kategori farmakologiczn jest mechanizm dziaania", czyli sposb, w jaki dana substancja wpywa na funkcjonowanie mzgu. Kwestia ta jest szczeglnie wana, poniewa to wanie poprzez zmiany w sposobie dziaania mzgu psychodeliki wywouj zmiany w wiadomoci. Najwczeniejsze prowadzone z udziaem ludzi i zwierzt eksperymenty psychofarmakologiczne sugeroway, e LSD, meskalina, DMT i inne substancje psychodeliczne oddziauj przede wszystkim na ukad serotoninowy mzgu. Badania na zwierztach, w przeciwiestwie do bada na ludziach, byy kontynuowane przez ponad trzydzieci lat i pomogy w ostatecznym dowiedzeniu kluczowej roli tego neuroprzekanika. Serotonina przez dziesiciolecia bya uwaana za najwaniejszy neuroprzekanik i nic nie wskazuje na to, by miao to ulec zmianie. Nowe, bezpieczniejsze i bardziej skuteczne leki antypsychotyczne opieraj swoje dziaanie wanie na serotoninie. Nowa generacja antydepresantw, z ktrych najbardziej znany jest Prozac, rwnie zmienia sposb funkcjonowania przede wszystkim tego neuroprzekanika. Uwaamy obecnie, e psychodeliki w niektrych przypadkach naladuj dziaania serotoniny, w innych za je blokuj. Badacze zajmuj si obecnie okreleniem tego, na ktry z mniej wicej dwudziestu rodzajw receptorw serotoninowych wpywaj psychodeliki. Owe miejsca dokowania" serotoniny znajduj si w skupiskach komrek nerwowych w obszarach mzgu odpowiedzialnych za regulowanie najwaniejszych procesw psychologicznych i fizjologicznych: krenia krwi, stenia hormonw i utrzymywania temperatury ciaa, a take za sen, odywianie, nastrj, percepcj i kontrol motoryczn. Kiedy ju przez pryzmat obiektywnych i wymiernych danych przyjrzelimy si temu, czym psychodeliki s i jak dziaaj, skierujmy nasz uwag ku temu, jakie odczucia w nas wywouj, poniewa wycznie poprzez umys jestemy w stanie dostrzec wywoywane przez nie efekty. Jest bardzo wane, aby pamita o tym, e cho udao nam si wyjani bardzo duo, jeli chodzi o dziaanie psychodelikw z farmakologicznego punktu widzenia, w dalszym cigu nie wiemy niemal nic o tym, w jaki sposb zmiany w chemii mzgu w bezporedni sposb wi si z subiektywnym czy te wewntrznym dowiadczeniem. Dotyczy to zarwno psychodelikw, jak i Prozacu. Oznacza to, e daleko nam do zrozumienia tego, w jaki sposb aktywacja konkretnego receptora serotoninowego przekada si na powstawanie nowych myli oraz emocji. Nie odczuwamy" zablokowania receptora serotoninowego, lecz raczej ekstaz. Nie postrzegamy" aktywacji pata czoowego; zamiast tego widzimy anioy i demony.
54 u M T - M O L K K l.' A D l' S Z Y

Niemoliwe jest dokadne przewidzenie tego, co stanie si po tym, jak danego dnia przyjmiemy substancj psychodeliczn. Niezalenie od tego bdziemy posugiwa si pewn generalizacj, jeli chodzi o ich subiektywne dziaanie, poniewa umoliwi nam to wyrobienie sobie obrazu standardowej" reakcji na ich zaycie. Moemy tego dokona, uredniajc wszystkie dowiadczenia wasne oraz dowiadczenia znanych nam osb, opisy wszystkich tripw", ktre odbyto do tej pory. (Jako trip" rozumiem pene efekty typowych substancji psychodelicznych, takich jak LSD, meskalina, psy- locybina lub DMT. Trip jest trudny do zdefiniowania, ale z pewnoci jestemy w stanie zorientowa si, kiedy go odbywamy!). Ponisze opisy nie dotycz agodnych" psychodelikw takich jak MDMA czy marihuana o przecitnej mocy; nie odnosz si take do reakcji na niskie dawki psychodelikw, w przypadku ktrych efekty przypominaj skutki zaycia substancji niepsy- chodelicznych, takich jak amfetamina. Psychodeliki wywieraj wpyw na nasze funkcje mentalne: percepcj, emocje, mylenie, wiadomo ciaa i postrzeganie wasnej jani. Efekty percepcyjne, czy te sensoryczne, bardzo czsto (cho nie zawsze) dominuj w dowiadczeniu. Przedmioty znajdujce si w naszym polu widzenia wydaj si ja niejsze lub ciemniejsze, wiksze lub mniejsze, mog take zmienia swj ksztat lub topnie. Przy zamknitych lub otwartych oczach postrzegamy rzeczy, ktre nie maj zbyt wiele wsplnego ze wiatem zewntrznym: wiry, kolory, przestrzenie wzorw geometrycznych lub ksztatne obrazy przedstawiajce poruszajce si obiekty oywione lub nieoywione. Dobiegajce do nas dwiki staj si cichsze lub goniejsze, agodniejsze lub bardziej zgrzytliwe. Syszymy nowe rytmy w szeleszczcym wietrze. piew lub mechaniczne odgosy pojawiaj si w cichym dotychczas otoczeniu. Skra staje si mniej lub bardziej wraliwa na dotyk. Wyostrza si lub stpia zmys smaku i powonienia. Nasze emocje nadmiernie oywaj lub zupenie zanikaj. Niepokj lub strach, przyjemno lub odprenie, poczucie rozszerzania si lub kurczenia staj si nad miernie intensywne lub zupenie nieobecne. Na dwch biegunach znajduj si przeraenie i ekstaza. Dwa przeciwstawne sobie odczucia mog pojawia si w tym samym momencie. Konflikty emocjonalne staj si bardziej dotkliwe, ale rwnie moliwe staje si dowiadczenie nowego rodzaju emocjonalnej akceptacji. Rozbudza si nasze zrozumienie tego, jak czuj si inne osoby lub zupenie przestaj nas one obchodzi. Nasze procesy mylowe przyspieszaj lub zwalniaj. Same myli staj si bardziej mgliste lub nabieraj ostroci. Moemy dowiadczy braku jakichkolwiek myli lub nie by w stanie powstrzyma ich zalewu. Pojawiaj si nowe wgldy w problematyczne zagadnienia lub stajemy si zupenie bezsilni i grzniemy coraz bardziej w mentalnych koleinach. Znaczenie poszczeglnych rzeczy i zjawisk staje si mniej lub bardziej istotne od nich samych. Czas si skraca: w mgnieniu oka mog min dwie goCZ ] . B L' D I" I, C H
55

diny; moe si on take rozciga - kadej minucie towarzyszy wwczas niekoczcy si pochd wrae i pomysw.

Nasze ciaa staj si rozpalone lub zzibnite, ociae lub niesamowicie lekkie; koczyny dusze lub krtsze; moemy mie wraenie unoszenia si w gr lub zapadania si w bezdennej przestrzeni. Nasz umys wydaje si odcza od ciaa, ktre moe przesta dla nas istnie. Moemy mie wiksz lub mniejsz kontrol nad nasz jani". Dowiadczamy, jak inne osoby wywieraj wpyw na nasz umys i ciao - moe to przynosi nam poytek lub wywoywa przeraenie. Moemy uzna, e jestemy wadcami oczekujcej nas przyszoci lub e znajdujemy si we wadaniu losu, ktry z gry okrela to, co si z nami stanie - wszelkie starania staj si wwczas pozbawione sensu. Psychodeliki wywieraj wpyw na kady aspekt naszej wiadomoci. To wanie owa jedyna w swoim rodzaju wiadomo odrnia nas od wszystkich gatunkw znajdujcych si poniej nas i sprawia, e moliwe staj si rozwaania dotyczce tego, co ponad nami - tego, co uwaamy za wite. By moe jest to kolejny powd, dlaczego psychodeliki s tak przeraajce, a zarazem tak inspirujce: zaginaj one i rozcigaj struktur, podstawowe kategorie definiujce oraz filary, na ktrych opieramy nasz ludzk tosamo. Tym wanie s substancje psychodeliczne. Istnieje zoony i niezwykle bogaty kontekst ich postrzegania - perspektywa doceniana przez nieliczne osoby. Nie s to nowe substancje - mamy na ich temat bardzo duo informacji. Zapocztkoway one wspczesn er psychiatrii biologicznej, za nagonienie ich naduywania przedwczenie zakoczyo niezwykle obiecujce badania z udziaem ludzi. To wanie w tej rozszalaej mieszaninie sprzecznoci, ambiwalencji i kontrowersji staraem si odnale punkt zaczepienia, ktiy pozwoliby mi sformuowa wasny program badawczy. Z ktrej strony najpierw ugry" zagadnienie? W ktrym kierunku powinienem skierowa swoje poszukiwania? Potrzebowaem klucza, za pomoc ktrego mgbym otworzy szuflad zawierajc zagrzebane gboko badania nad psychodelikami. Z tego trzsawiska wyonia si jednak pewna maa i sabo poznana molekua: DMT. Nie mogem zignorowa przycigania, jakie odczuem ze strony tej substancji, pomimo e miaem do mtne pojcie, w jaki sposb mgbym w ogle do niej dotrze. Nie byem te w stanie przewidzie tego, dokd zawdruj, kiedy ju j odszukam.

2.

CZYM JEST DMT

wnym bohaterem niniejszej ksiki jest N,N-dimetylotryptamina, czyli DMT.

Pomimo e jest do prosta z chemicznego punktu widzenia, owa molekua duszy" umoliwia naszej wiadomoci wniknicie w najbardziej niezwyke wizje, myli i odczucia. Otwiera na ocie wrota prowadzce do wiatw wykraczajcych poza zasig naszej wyobrani. DMT istnieje w ciele kadego z nas, a take w krlestwie zwierzt i rolin. Jest ono naturalnym skadnikiem zarwno organizmu ludzkiego, jak i organizmw innych ssakw, zwierzt morskich, ropuch i ab; znajduje si w trawach i ziarnach, grzybach i pleniach, a take w korach, kwiatach i korzeniach rnych rolin. Psychodeliczny alchemik Alexander Shulgin powica DMT cay rozdzia swojej ksiki TIKHAL: Tryptamines i Have Known and Loved. Do trafnie zatytuowa w rozdzia DMT jest wszdzie". Pisze on: DMT znajduje si (...) w tym tu kwiecie, w tamtym drzewie i w owym zwierzciu. Mwic najprociej, odnajdziemy je wszdzie, gdziekolwiek tylko bymy nie zechcieli spojrze". W rzeczy samej atwiej byoby chyba sporzdzi raport odnonie do tego, gdzie nie znaleziono DMT*. DMT najobficiej wystpuje w rolinach porastajcych obszary Ameryki aci skiej. Zamieszkujcy te tereny ludzie ju okoo dziesiciu tysicy lat temu poznali jego niesamowite waciwoci. Dopiero na przestrzeni ostatnich 150 lat udao nam si jednake wyrobi pewne pojcie odnonie wiekowoci relacji zachodzcej pomidzy DMT a naszym gatunkiem. Poczwszy od poowy dziewitnastego wieku, eksploratorzy Amazonii, w szczeglnoci pochodzcy z Anglii Richard Spruce oraz Niemiec Alexander von Humboldt, opisali dziaanie egzotycznych, zmieniajcych wiadomo tabak i napojw sporz - * Alexander Shulgin i .Ann Shulgin, TIKHAL
(Berkeley, Transform Press. 1997), str. 247-84.

58 D M T - M O I. F K l' F A 1) U S Z Y

dzanych z rolin przez rdzenne plemiona. W dwudziestym wieku amerykaski botanik, Richard Schultes, kontynuowa te niebezpieczne, ale niezwykle pocigajce ba dania terenowe. Najsilniej rzucay si w oczy efekty wywoywane przez psychoaktywne tabaki oraz sposb ich zaywania. Rdzenne plemiona Ameryki aciskiej wci z nich korzystaj, uywajc wobec nich wielu rnych nazw; midzy innymi yopo, epena oraz jurema. Przyjmuj oni do wysokie dawki, czasem sigajce nawet 30 gramw lub wicej. Jedna z technik ich podania wyglda tak, e osoba pomagajca przy pomocy rurki gwatownie wdmuchuje sproszkowan mieszank rolinn do nosa zaywajcej j osoby. Sia uderzenia okazuje si zazwyczaj wystarczajco potna, by ci j z ng. Spruce i van Humboldt donosili, e psychodeliczne tabaki natychmiastowo obez wadniay uywajcych je krajowcw. aden z nich nie odway si jednake sprawdzi na wasnej skrze, jakie maj one dziaanie. W peni wystarczao im przygldanie si odurzonym Indianom, ktrzy po ich przyjciu miotani byli drgawkami, wymiotowali i wydobywali z siebie pozbawione adu odgosy. Owi pierwsi badacze syszeli take opowieci o wspaniaych wizjach, podrach poza ciao", przewidywaniu przyszoci, odnajdywaniu zaginionych przedmiotw oraz nawizywaniu kontaktu ze zmarymi przodkami i innymi bezcielesnymi istotami. Inna mieszanka rolinna, tym razem przyjmowana w formie wywaru, wydawaa si wywoywa podobne efekty, ale w wolniejszym tempie. Napj ten take by na zywany na wiele rnych sposobw, na przykad ayahuasca lub yag. Stanowi on rdo inspiracji dla wielu tamtejszych dzie sztuki naskalnej oraz umieszczanych na cianach chat malowide wspczenie okrelilibymy je mianem sztuki psychodelicznej". Spruce i von Humboldt zebrali prbki tych rolin i wrcili z nimi do Europy. Przez nastpnych kilkadziesit lat nie wzbudzay one zbyt duego zainteresowania, poniewa brakowao rozwiza technologicznych, ktre umoliwiyby dokonanie dalszych analiz ich skadu oraz dziaania z chemicznego punktu widzenia. Podczas gdy psychodeliczne roliny leakoway w archiwach Muzeum Historii Naturalnej, prowadzcy niezalene badania kanadyjski chemik R Manske zsyn - tetyzowa now substancj nazywan N,N-dimetylotryptamin, czyli DMT. Zgodnie z tym, co zaprezentowa w napisanym przez siebie artykule z 1931 roku, za spraw chemicznej modyfikacji tryptaminy stworzy on kilka substancji. Tematyk t zainteresowa si, poniewa owe substancje wystpoway w pnocnoamerykaskiej rolinie trujcej, kielichowcu. Jedn z nich byo DMT*. Z tego, co wiadomo, Manske wyprodukowa DMT, opisa jego budow, po czym umieci je w ciemnym kcie swojego laboratorium, gdzie w spokoju porastao kurzem. Nikt nie zdawa sobie wwczas sprawy z istnienia DMT w zmieniajcych wia* R I I. F. Manske, A Synthesis of the Methyl-Tiyptamines and Some Derivatives, Canadian Journal of Research" 5 (1931), str. 592-600.

C Z

V D 5 9

l '

I .

domo rolinach, z jego psychodelicznych waciwoci ani z tego, e znajduje si ono w ludzkim ciele. Krgi naukowe nie byy zainteresowane problematyk psychodelikw jeszcze przez nastpne dekady, a do koca drugiej wojny wiatowej. Na pocztku lat 50. odkrycie LSD i serotoniny zatrzso fundamentami tradycyjnej freudowskiej psychiatrii i stao si yznym grantem dla pojawienia si nowego wiata neuronauki. Zainteresowanie substancjami psychodelicznymi byo szczeglnie roz budzone w rosncych krgach naukowcw okrelajcych si mianem psychofarma - kologw". Chemicy rozpoczli badania kory, lici i nasion rolin, ktrych psychode liczne waciwoci opisano ju sto lat wczeniej. Prbowali oni odszuka i wyizolowa substancje czynne odpowiedzialne za wywoywane przez nie efekty. Rodzina trypta- min wydawaa si logicznym obiektem zainteresowania, poniewa zarwno LSD, jak i serotonina s tryptaminami. Na wyniki owych poszukiwa nie trzeba byo dugo czeka. W 1946 roku O. Go- nalves wyizolowa DMT z poudniowoamerykaskiego drzewa wykorzystywanego do przygotowywania psychodelicznej tabaki i podzieli si swoimi odkryciami w jzy ku hiszpaskim. W 1955 roku M.S. Fish, N.M. Johnson oraz E.C Horning opublikowali pierwszy anglojzyczny artyku opisujcy obecno DMT w innym, blisko spokrewnionym drzewie, z ktrego otrzymywano przeznaczone do wdychania mieszanki o analogicznych waciwoci ach. Mimo e naukowcy ci zdawali sobie spraw z tego, e DMT znajdowao si w rolinach wywoujcych psychodeliczne efekty, nie wiedzieli oni, i DMT samo w sobie byo psychoaktywne*. W latach 50. wgierski chemik i psychiatra Stephen Szra przeczyta o gbokich zmianach wiadomoci wywoywanych przez LSD i meskalin. Zamwi troch LSD z laboratoriw Sandoza, aby mc rozpocz wasne badania dotyczce zwizkw chemii ze wiadomoci. Jako e Szra znajdowa si za elazn kurtyn", szwajcarska firma odrzucia jego prob, poniewa nie chciaa ryzykowa, e potne LSD trafi w rce komunistw. Niezraony odmow przejrza ostatnie publikacje dotyczce obecnoci DMT w amazoskich tabakach. Nastpnie samodzielnie zsyntetyzowa troch tej substancji w swoim laboratorium w Budapeszcie w 1955 roku. Szra poyka coraz wiksze dawki DMT, ale nie odczuwa adnych efektw. Prbowa zay nawet jeden gram, czyli setki tysicy razy potniejsz porcj ni aktywna dawka LSD. Zacz si zastanawia, czy przypadkiem co w jego ukadzie trawiennym powstrzymywao dziaanie przyjmowanego doustnie DMT. Moe konieczne byo jego wstrzyknicie. Jego przeczucie znacznie poprzedzao majce dopiero nastpi odkrycie, e w jelitach istniej mechanizmy, ktre prowadz do rozpadu podanego doustnie DMT niemale od razu po jego pokniciu - mechanizmy, ktre ju tysice lat temu nauczyli si obchodzi mieszkacy Ameryki Poudniowej. * O. Gonalves de lima, Observaoes Shre o Vihno de Jurema Utilazado Pelos Indios Pancar de Tacarat (Pernambuco), Arquiv Inst. Persquisas Argon." 4 (1946). str. 45-80; oraz M. S. Fish, X M. Johnson i E. C Horning, Piptadenia Alkaloids, Indole Bases of P. Peregrina (L) Benth. And Related Species, Journal of the .American Chemical Society" 77(1955), str. 5892-95.

60 I) M - m o L. F, K l' . A D l ' S Z Y
W 1956 roku Szra zrobi sobie dominiowy (DM) zastrzyk roztworu DMT. Uy wtedy iloci odpowiadajcej poowie tego, co obecnie uwaane jest za pen" dawk: Po upywie trzech lub czterech minut zaczem dowiadcza wrae wzrokowych, ktre w duej mierze przypominay to, co znaem z opisw Hofmanna [dotyczcych LSDJ i Huxleya [dotyczcych meskaliny/ (...) Czuem ogromne, naprawd ogromne podekscytowanie. Byo oczywiste, e poznaem tajemnic18. Pniej, po dwukrotnym zwikszeniu dawki, powiedzia: Pojawiy si symptomy [fizyczne], takie jak zaczerwienienie skry, dreszcze, lekkie mdoci, [rozszerzenie renic], wzrost cinienia krwi i przyspieszone ttno. Towarzyszyy im zjawiska ejdetyczne [obrazy widmowe czy te lady" postrzeganych wzrokowo obiektw], iluzje optyczne, pseudohalucynacje, a nastpnie prawdziwe halucynacje. Skaday si na nie ruchome, orientalne motywy o ywej kolorystyce, nastpnie za ujrzaem szereg szybko zmieniajcych si, wspaniaych obrazw. Twarze ludzi wydaiuay si maskami. Mj stan emocjonalny kilkakrotnie osign poziom euforii. Moja wiadomo zostaa kompletnie zalana halucynacjami, na ktrych skupiaa si caa moja uwaga; z tego te wzgldu nie jestem w stanie zaprezentowa wiadectwa wydarze, ktre miay miejsce w moim otoczeniu. Po upywie od 45 minut do 1 godziny symptomy znikny, ja za mogem zabra si do opisania tego, co mi si przytrafio 19 *. Szra szybko znalaz trzydziestu ochotnikw, w wikszoci modych, wgierskich lekarzy. Wszyscy otrzymali pene dawki psychodeliczne20. Jeden z uczestnikw opisywa swoje dowiadczenia nastpujco: Cay wiat jest wspaniay (...) Pomieszczenie jest pene duchw. Przyprawia mnie to o zawrt gowy (...) Teraz to ju za duo! (...) Czuj si dokadnie tak, jakbym lecia w powietrzu (...) Mam wraenie, e znajduj si ponad tym wszystkim, ponad ziemi.
CZ I . B U II l' L C K 61

18 Stephen Szra, The Social Chemistry of Discovery: The DMT Story, Social Pharmacology" 3 (1989), str. 237-48. * * Stephen Szra, The Comparison of the Psychotic Effects of Tryptamine Derivatives ivith the Effects of Mescaline and LSD-25 is Self Experiments, w Psychotropic Drugs", red W Garattini oraz V Ghetti
(Nowy Jork, Elsevier, 1957), str. 460-67.

20 A. Sai-Halasz, G Brunecker oraz S. Szra, Neurol.", Basel 135 (1958), str. 285-301.

Dimethylotroptamin: Ein Neues Psyehoticum,

Psychiat.

Dobrze jest wiedzie, e wrciem ju na ziemi (...) Wszystko posiada duchowe mrowienie, ale jest tak rzeczywiste (...) Czuj, e wyldowaem (...). Jedna z uczestniczcych w eksperymencie kobiet mwia natomiast: Jakie to wszystko jest proste (...) Przede mn znajduj si dwaj cisi, soneczni bogoivie (...) Wydaje mi si, e witaj mnie w tym nowym wiecie. Panuje przeszywajca cisza, tak jak na pustyni (...) W kocu jestem w domu (...) Niebezpieczna gra; tak atwo byoby nie wraca. Z trudem utrzymuj wiadomo tego, e jestem lekarzem, ale nie jest to wane; icizi rodzinne, badania, plany i wspomnienia wydaj mi si bardzo od- legjte. Tylko ten wiat ma znaczenie; jestem wolna i zupenie osamotniona. Zachodni wiat odkry DMT, a DMT wnikno w jego wiadomo. Pomimo okazjonalnie przydarzajcych si bad tripw" wrd swoich ochotnikw Szrze podobaa si krtko dziaania DMT. Jest ono relatywnie atwe w uyciu, w peni psychodeliczne, za eksperymenty mona przygotowywa i przeprowadza nawet w cigu kilku godzin. Po ucieczce z Wgier z zapasem DMT pod koniec lat 50. spotka si ze swoim berliskim koleg, ktry wczy go do bada powiconych LSD. W kocu Szra mia okazj sprbowa tego legendarnego psychodeliku. Pomimo e uzna jego dziaanie za bardzo interesujce, nie do koca odpowiada mu dwunastogodzinny czas jego dziaania. Po wyemigrowaniu do USA zaj si w gwnej mierze kontynuacj swoich bada nad DMT. Zatrudni si w Narodowym Instytucie Zdrowia w Bethesda, w stanie Maryland, gdzie przepracowa nastpne trzy dziesiciolecia. Przez wiele lat przed odejciem na emerytur, do 1991 roku, zajmowa stanowisko kierownika bada przed- klinicznych w Narodowym Instytucie ds. Narkomanii. Inne grupy badawcze potwierdziy i rozwiny odkrycia Szry dotyczce tego, e DMT jest aktywne dopiero po wstrzykniciu. Zaskakujce jest jednake to, jak mao szczegowych informacji dotyczcych w pywu tej substancji na psychik mona znale w raportach badacz)7 innych ni Szra. Dla przykadu, laboratorium, w ktrym zatrudniony by Szra przed opuszczeniem Wgier, donosio tylko, e DMT u zdrowych ochotnikw wywoywao [ps ychotyczny] stan (...) zdominowany przez kolorowe halucynacje, utrat poczucia czasu i przestrzeni, eufori, urojone dowiadczenia, a czasami niepokj i zmtnienie wiadomoci"21. Jednym z najprniej dziaajcych orodkw zajmujcych si prowadzeniem powiconych psychodelikom bada z udziaem ludzi w Ameryce by publiczny szpital 62 I) M T - M

O I. E K l' A I) C S 2 Y

The Effect of Antiserotonin on the Experimental Psychosic Induced by Dimethylortyptamine, Expertientia" 18 (1962), str. 137-38.
21 A. Sai-Halasz,

w Lexington, w stanie Kentucky. Osoby odbywajce wyroki pozbawienia wolnoci za naruszenie prawa dotyczcego narkotykw otrzymyway tam dziesitki zmieniajcych wiadomo substancji w nadziei, e ich udzia w badaniu moe posuy do opraco wania bardziej skutecznych form terapii. Niestety, jedyne, co na temat DMT moemy przeczyta w sprawozdaniach z tych bada, jest to, e wywouje ono efekty mentalne niepokoju, halucynacji (zazwyczaj wzrokowych) oraz zaburze percepcji" 22. Jeszcze mniej odkrywcze byy badania prowadzce przez amerykaski Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego. W ramach tamtejszych eksperymentw grupa osb majcych dowiadczenie w stosowaniu psychodelikw miaa za zadanie tylko i wycznie wskaza na skali numerycznej, na jak duym haju" byli oni po przyjciu penej dawki DMT. Moemy przeczyta tam jednak take komentarze osb prowadzcych, z ktrych wynika, e wikszo owych zaprawionych w boju ochotnikw przyznawao, e wikszym ni kiedykolwiek w yciu"23. Subkultura psychodeliczna" dotara do DMT wkrtce po tym, jak odkryy j ro dowiska badawcze, ale najwczeniejsze doniesienia dotyczce efektw tej substancji nadaway jej miano przeraajcego narkotyku". William Burroughs, autor Nagiego lunchu, by jedn z pierwszych osb, ktre sprboway DMT. Dowiadczenia wyniesione ze spotkania z tym rodkiem byy, zarwno dla niego, jak i jego angielskich kolegw, do nieprzyjemne. Leary przytacza opowie Burroughsa o pewnym psychiatrze, ktry razem ze swoim znajomym wstrzykn sobie DMT w londyskim mieszkaniu. Znajomy wpad w panik i w oczach psychiatry jawi si jako wirujcy, krccy si gad". Dylemat lekarza: w ktrym miejscu powinno si robi doylny zastrzyk [antidotum] rozszalaemu, orientalnie-marsjaskiemu wowi?"24. Jest to rwnie dobry przykad wagi nieodpowiedniego otoczenia i nastawienia jak nastpujca sytuacja: dwjka ludzi w tym samym momencie odurzona zastrzykiem z DMT w obskurnym mieszkaniu; jedna odpowiedzialna jest za drug. Przeraajcy" narkotyk, w rzeczy samej. Do trudno byo przezwyciy wzbudzajc postrach reputacj DMT, nawet po tym, jak Leary opublikowa pozytywne opisy dziaania tej substancji. DMT zyskao pewn popularno wrd osb, ktre ceniy sobie krtki czas jego dziaania. Niektrzy miakowie zaywali je podczas przerwy na lunch - tego rodzaju eskapady zyskay do dyskusyjne miano podry w interesach"25.

22 DE Rosenberg, Harris Isbell oraz E. J. Miner, Comparison of Placebo, N-Dimethyl-tryptamine and 6-hydroxy-Ndimethylotryptamine in Man, Psychopharmacology" 4 (1963), str. 39-42. 23 Jonathan Kaplan, I.ewis R Mandel, Richard Stillman, Robert W' Walker, W J. A. Vandcnheuvel, J. Christian Gillin oraz Richard Jed Wyatt, Blood and Urine Levels of N,N-Dimethylotryptamine
Following Administration of Psychoactive Dosages to Human Subjects,

Psychopharmacology" 38 (1974), str. 239-

45. 24 Timothy Leaiy Programmed Communication During Experiences with DAFT, Psychedelic Review" 8 (1966), str. 83-95. 25 Owa ambiwalencja, jeli chodzi o efekty wywoywane zayciem DMT. pomoga tej substancji pozosta stosunkowo niedostrzegan, dopki Terence McKenna nie zacz jej publicznie

C Z

L '

l '

I .

63

Pomimo e Szra i jego koledzy bezustannie publikowali artykuy z prowadzonych przez siebie bada dotyczcych DMT, pozostawao ono farmakologiczn ciekawostk: dziaajce intensywnie, krtko, ana dodatek wystpujce w rolinach. Z pewnoci DMT pozostawao w tyle w porwnaniu z LSD, ktre wywierao coraz wiksze wraenie na rodowiskach badacz} 7 zajmujcych si psychiatri. Sytuacja ulega jednak zmianie wraz z odkryciem DMT w mzgach myszy i szczurw, a nastpnie szlaku, za spraw ktrego organizmy tych zwierzt wytwarzaj w potny psychodelik. Czy DMT istnieje take w ludzkim ciele? Wydawao si to do prawdopodobne, poniewa w prbkach tkanki pobranej z puc czowieka naukowcy wykryli enzymy uczestniczce w tworzeniu DMT podczas poszukiwa tych samych enzymw u innych zwierzt. Wycig si rozpocz. W 1965 roku zesp badawczy z Niemiec opublikowa w sztan darowym brytyjskim czasopimie naukowym (Natur") artyku, ktry gosi, e udao si wyizolowa DMT z ludzkiej krwi. W 1972 roku nagrodzony Nagrod Nobla Julius Axelrod z amerykaskiego Narodowego Instytutu Zdrowia donis natomiast o wykryciu DMT w tkance ludzkiego mzgu. Dodatkowa badania wykazay, e DMT mona take znale w ludzkim moczu oraz pynie mzgowo-rdzeniowym, w ktrym zanurzony jest nasz mzg. Niedugo potem naukowcy odkryli szlaki analogiczne do od krytych u zwierzt niszych, za spraw ktrych organizm czowieka produkuje DMT. DMT stao si tym samym pierwszym endogennym ludzkim psychodelikiem26. Sowo endogenny oznacza, e dana substancja jest wytwarzana przez ciao: od endo oznaczajcego wewntrz" i genous - generowany" lub tworzony". Endogenne DMT jest zatem DMT tworzonym wewntrz naszego ciaa. Istniej take inne endogenne substancje, z ktrymi zdylimy si zapozna, na przykad endogenne, morfinopo- dobne endorfiny. Odkrycie DMT w ludzkim ciele wywoao jednake znacznie mniejsze owacje anieli odkrycie endorfin. Jak zobaczymy w dalszej czci tego rozdziau, jednoznacz nie negatywne odczucia ywione w tamtym czasie wzgldem substancji psychodelicznych dosownie zwrciy naukowcw przeciwko badaniu endogennego DMT. Dla kontrastu: odkrycie endorfin zostao uhonorowane przyznaniem Nagrody Nobla. W naturalny sposb odkrycia te doprowadziy do postawienia zasadniczego pytania: Co waciwie DMT robi w naszych ciaach? Odpowied psychiatrii brzmiaa: By moe powoduje choroby psychiczne.

wychwala w poowie lat 80. Bardziej ni ktokolwiek inny to wanie McKenna, poprzez swoje wykady, ksiki, wywiady oraz nagrania rozbudzi w ludziach wiadomo istnienia DMT 26 Doskonay przegld podsumowujcy dane dotyczce endogennego DMT znajduje si w: Steven A. Barker, Jorn A. Monti oraz Samuel T. Christian, N,N-dimethyiotrypiamine: An Endogenous Hallucinogen, International Review of Neurobiology" 22 (1981), str. 83-110.

Bya ona sensowna z punktu widzenia tej dziedziny, poniewa skupiaa si na wyjanianiu i leczeniu psychopatologii. Nie obejmowaa jednake jakichkolwiek innych odpowiedzi, ktre z naukowego punktu widzenia rwnie zasugiway na zaintereso- 64 I) M T - MO I. E K U E A D l' S Z Y wanie. Ograniczajc si wycznie do badania roli, jak DMT odgrywa w powstawaniu psychoz, naukowcy utracili niezwyk szans zanurzenia si gbiej w tajemnice skrywane przez nasz wiadomo. Krgi akademickie uwaay, e LSD i pozostae psychozomimetyki" wywouj u zdrowych ochotnikw krtkotrwa modelow psychoz". Szo za tym przewiadczenie, e jeli udaoby si znale endogenny psychozomimetyk", przyczyny powanych schorze psychicznych, a zapewne take i lekarstwa umoliwiajce ich leczenie, znalazyby si automatycznie w zasigu naszych moliwoci. Odkrycie DMT, pierwszej znanej nam substancji tego rodzaju, wskazywao, e nasze poszukiwania by moe dobiegy koca. Dla przykadu, kto mgby podawa DMT zdrowym ochotnikom, wywoujc w nich tym samym psychoz, aby w ten sposb opracowa nowe leki, ktre blokowayby dziaanie tego rodka. Nastpnie owym antyDMT" zaczto by leczy pacjentw psychiatrycznych. Jeli przyczyn psychozy bya u tych pacjentw nadmierna produkcja DMT przez ich organizmy, anty-DMT" wykazywaoby waciwoci antypsychotyczne. Badacze skupieni na dziaaniu DMT ju mieli przyspieszy swoje prace, kiedy w 1970 roku kongres uchwali ustaw, na mocy ktrej DMT oraz inne psychodeliki trafiy do kategorii objtej niezwykle rygorystycznymi obostrzeniami prawnymi. Niemale niemoliwe stao si w ten sposb prowadzenie jakichkolwiek bada dotyczcych DMT. Niedugo potem, w 1976 roku, artyku opublikowany przez naukowcw z ame- lykaskiego Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego, czy te NIMH (ang. National Institute of Mental Health), oznajmia kres powiconych DMT bada prowadzonych z udziaem ludzi. Jego autorzy byli czoowymi badaczami, z ktrych wielu podawao DMT ludziom. Doszli oni do susznego wniosku, e materiay czce DMT ze schizofreni byy bardzo skomplikowane i niepewne. Jednake, zamiast zaproponowa bardziej dopracowane problematycznych obszarw, autorzy ci uznali: i skrupulatne badania dotyczce

Podobnie jak w przypadku kadej dobrej teorii naukowej, model schizofrenii oparty na DMT zostanie ostatecznie potwierdzony lub obalony przez dane, ktre w heurystyczny sposb generuje. Mamy nadziej, e w moliwie najbliszej przyszoci zbierane podczas bada informacje poiuoaj t teori do ycia ub wyprawi jej przyzwoity pochwek27. w przyzwoity pochwek" mia miejsce do szybko. W cigu roku lub dwch lat pojawi si ostatni artyku dotyczcy powiconych DMT bada z udziaem ludzi. Niewielu naukowcw pakao z tego powodu. 27 J. Christian Gillin, Jonathan Kaplan, Richard Stillman i Richard Jed Wyatt, The Psychedelic Model of Schizophrenia: The Case of N,N-dimethylotryptamine, American Journal of Psychiatry" 133 (1976), str. 203208.

C Z

i '

I .

65

Czy DMT zostao pogrzebane ywcem przez ych, ktrych kariera i reputacja by)' zagroone tym kontrowersyjnym obszarem bada? Pole zwizku DMT z psychoz nie rnio si od jakichkolwiek innych bada psychiatrii biologicznej, ktrych celem byo wyjanienie skomplikowanych i niezrozumiaych relacji zachodzcych pomidzy mzgiem a umysem. Zachcanie do ich porzucenia wydaje si mie raczej polityczne anieli naukowe podstawy. Mwic oglnie, istniay dwa rodzaje bada skupiajcych si wok teorii psychozy DMT". W pierwszych porwnywano poziom DMT we krwi zdrowych ochotnikw i cierpicych na zaburzenia pacjentw. Drugie natomiast koncentroway si na zestawianiu ze sob subiektywnych efektw wywoywanych przez substancje psychodeliczne z tymi, ktre towarzysz pojawiajcym si samoistnie stanom psychotycznym. Zesp z Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego, ktry podway teori psychozy-DMT", doprowadzajc do zawieszenia prowadzonych z udziaem ludzi bada nad DMT, odnosi si krytycznie do obydwu powyszych podej. Wchodzcy w jego skad naukowcy wskazywali na brak znaczcych rnic pomidzy iloci DMT we krwi zdrowych ochotnikw i pacjentw psychotycznych; odrzucili oni take twierdzenia, jakoby efekty wywoywane przez DMT oraz symp tomy schizofrenii przejawiay wystarczajco duo podobiestw, by przeprowadza dodatkowe badania. Omwmy najpierw pierwsz kwesti - dane dotyczce DMT we krwi. W gruncie rzeczy wszystkie badania dotyczce tej substancji mierzyy jej poziom we krwi pobieranej z y znajdujcych si w przedramieniu. Nierozsdnym wydaje si jednak oczekiwa, e wyniki te mog posuy jako rdo precyzyjnych danych dotyczcych funkcjonowania DMT w niezwykle maych, wysoce wyspecjalizowanych, odrbnych od siebie obszarach naszego mzgu. Zwizki pomidzy skadem krwi a dziaaniem mzgu bd tym trudniejsze do ustalenia, jeli DMT jest wytwarzane w pierwszym rzdzie przez sam mzg. Trudno t dostrzegaj wszyscy naukowcy, nawet w przypadku tak dobrze zba danych substancji jak serotonina. Dziesitki bada nie powiodo si przez wzgld na niemono przekonywajcego zestawienia ze sob poziomu tej substancji we krwi pobieranej z przedramienia z diagnoz psychiatryczn, ktra zakadaa zaburzenia w funkcjonowaniu ukadu serotoninowego mzgu. Dlatego te mao prawdopodobne, e opierajc si na steniu DMT we krwi, moliwe bdzie wycignicie jakichkolwiek rzeczywistych wnioskw odnonie do rnic pomidzy zdrowymi i psychotycznymi jednostkami. Skoro psychiatrzy wymagaj tego rodzaju danych dla wszystkich substancji chemicznych wpywajcych na prac mzgu, dlaczego nie sycha gosw namawiajcych do zarzucenia bada nad serotonin? Jeli chodzi o porwnywanie ze sob schizofrenii do efektw wywoywanych przez DMT, sprawa wyglda jeszcze mniej obiecujco. Schizofrenia jest niesamowicie zoonym syndromem. Istniej jej rne postaci, takie jak paranoidalna",

66 D M T - M O i. E

K L' h A D L' S 7 Y
zdezorganizowana" lub niezrnicowana". Mamy take do czynienia z wieloma stadiami jej rozwoju, midzy innymi wczesn", ostr", pn" lub przewlek". Spotykamy nawet

objawy zwiastunowe", ktre pojawiaj si, zanim choroba stanie si wystarczajco widoczna, by mc postawi jednoznaczn diagnoz. Na dodatek symptomy schizofrenii rozwijaj si przez miesice i lata, jednostka za zmienia swoje zachowania, aby radzi sobie ze sw oimi niecodziennymi dowiadczeniami. Tego rodzaju przystosowanie tworzy z kolei nowe symptomy i zachowania. Oczekiwanie, e substancja jednorazowo podana zdrowemu ochotnikowi wywoa u niego schizofreni, nie jest uzasadnione. Wspczenie nikt ju nie twierdzi, e jest to moliwe. Nawet wtedy panowaa raczej zgoda co do tego, e objawy schizofrenii i efekty wywoywane przez substancje psychodeliczne w duej mierze si ze sob pokrywaj. Halucynacje oraz inne zaburzenia zmysowe, gwatowne i silne wahania nastroju, zakcenia w odczuwaniu cielesnej i personalnej tosamoci - wszystko to moe pojawi si w schizofrenii oraz stanach psychodelicznych. W psychiatrii zawsze mamy do czynienia zarwno z podobiestwami, jak i rnicami pomidzy schorzeniami, ktre staramy si zrozumie, oraz modelami, ktrych uywamy do ich badania. Bezustannie staramy si opracowa lepsze modele, ale opieramy si na tych, ktre ju mamy, pamitajc przy tym o ich wadach. Odrzucenie przez zesp z Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego efektw wywoywanych przez DMT jako nieprzystajcych do tych, ktre towarzysz prawdziwym" stanom psychotycznym, byo niezgodne z powszechnie akceptowan teori i praktyk prowadzenia bada psychiatrycznych oraz zgromadzonymi do tychczas danymi28. Jeli podstawy naukowe dla odrzucenia powiconych DMT bada z udziaem ludzi byy tak wte, dlaczego je zakoczono? Jakie znaczenia skrywaa retoryka powoywania do ycia" i przyzwoitego pochwku"? Dane domagay si dalszego wyjanienia. Zamiast tego federalni naukowcy zrezygnowali z tego obiecujcego obszaru bada, namawiajc innych, by uczynili to samo. DMT znalazo si w niewaciwym miejscu i niewaciwym czasie. Racjonalne badania dotyczce jego funkcji zostay odsunite na bok za spraw antypsychodelicz- nego poruszenia, ktre towarzyszyo niekontrolowanemu uywaniu (a czsto naduywaniu) tego rodzaju substancji. Tendencja do ograniczania dostpnoci rodkw psychodelicznych, ktra stanowia odpowied na szerzce si obawy zwizane ze zdrowiem, wpyna na badania nad DMT w ten sam sposb, jak miao to miejsce w przyC Z I , R L' |> U

l.ft 67

padku LSD oraz innych psychodelikw. Sprawy polityczne wziy gr nad zasadami naukowymi29. 28 Pomimo zastrzee dotyczcych teorii schizofrenii opartej na DMT warto zauway, e w cigu dwudziestu piciu lat, ktre miny od jej odrzucenia przez naukowcw, nie odkryo adnej innej substancji, ktra rwnie dobrze nadawaa si do penienia roli endogennego psychozomimetyku. 29 W tym kontekcie fascynujce jest przygldanie si, w jaki sposb opinia publiczna i pol ityka ksztatuj sposb rjnkcjonowania rodowisk badawczych. Obecnie mamy do czynienia z lawin pienidzy przeznaczonych na badania ..ketaminowego modelu schizofrenii" oraz zwizanych z

Grzznc coraz bardziej w ruchomych piaskach dowodzenia roli DMT w schizofrenii oraz w konsekwencji blokowania wszelkich inicjatyw wskutek antypsycho- delicznych nastrojw spoecznych, adna z osb badajcych waciwoci DMT nie omielia si podtrzyma najbardziej oczywistego i narzucajcego si pytania, ktrym pierwsza fala bada nad psychodelikami z udziaem ludzi nie bya w stanie si zaj. Bya to zagadka, ktrej nie mogem zlekceway: Co DMT robi w naszych ciaach? DMT jest najprostszym z tryptaminowych psychodelikw. W porwnaniu z innymi czsteczkami jest ono do mae. Jego waga wynosi 188 jednostek czsteczko- wych", co oznacza, e jest ono nieznacznie wiksze od glukozy, najprostszego cukru znajdujcego si w naszych ciaach, ktry wray 180, a take jest ono tylko dziesiciokrotnie cisze od czsteczki wody, ktra way 18. Dla porwnania waga LSD wynosi 323, meskaliny za - 21130. tym tematem publikacji. Jak ju zostao to wczeniej mwione, ketamina jest substancj znieczulajc, ktrej niskie dawki wywouj efekt}1 psychodeliczne. Podobnie ak w przypadku klasycznych" substancji psychodelicznych, istnieje duo podobiestw pomidzy skutkami przyjcia ketaminy aobjawami schizofrenii. Jednakowo, podobnie jak miao to miejsce w przypadku porwnywania :e sob schizofrenii i standardowych psychodelikw, napotkamy tu prawdopodobnie take rwnie wiele punktw w splnych, jak i rozbienoci. Istniej przynajmniej dwa uzasadnienia biecych postpw na polu bada nad kelamin. Po pierwsze, wykorzystuje >i obecnie znacznie wicej ska ewaluacyjnych, ktre skuteczniej ni dotychczas porwnuj schizofreni z efektami wywoanymi przyjciem okrelonej substancji. Otrzymujemy w ten sposb obiektywne potwierdzenie podobiestw pomidzy schizofreni a odurzeniem ketamin. Narzdzie to traktuje jednake po macoszemu rzeczywiste, kliniczne rnice pomidzy tymi dwoma stanami. To wanie owe zaczerpnite z prawdziwego ycia" rozbienoci skoniy nadaczy do zanegowania zasadnoci porwnywania ze sob dziaania typowych substancji psychodelicznych z objawami schizofrenii. Inna, by moe nawet istotniejsza, rnica polega na tym, e ketamina jest substancj legaln". Istnieje bardzo niewiele ogranicze, jeli chodzi o moliwo jej stosowania w badaniach z udziaem ludzi. Tak czy inaczej, dajcy si obecnie zaobserwowa gwatowny wzrost popularnoci rekreacyjnego uywania ketaminy zacienia zwizane z ni regulacje prawne. Na dodatek obawy dotyczce pogbiania si objaww schizofrenii wskutek stosowania ketaminy oraz charakter zezwole niezbdnych do prowadzenia tych bada przyczyniaj si do wzrastajcego niepokoju w zwizku z eksperymentami z uyciem tej substancji, podobnie jak miao to niegdy miejsce w przy padku rodkw psychodelicznych. * Wytworzenie DMT od zera" w laboratorium nic jest zb\t skomplikowanym zadaniem. Chemik majcy przecitne zdolnoci jest w stanie zsyntetyzowa je w cigu kilku dni niezbyt cikiej pracy: Trudno zwizana z jego otrzymywaniem nie wynika z samego mechanizmu jego wytwarzania, ale z niedostpnoci niezbdnych skadnikw lub prekursorw. Rzdowe jednostki zajmujce si narkotykami monitoruj zasoby owych prekursorw bardzo skrupulatnie, za do

DMT jest blisko spokrewnione z serotonin, neuroprzekanikiem, na ktry w tak duym stopniu wpywaj substancje psychodeliczne. Z farmakologicznego punktu widzenia DMT jest podobne do innych znanych nam psychodelikw.

6 8

F .

D V S Z

Oddziauje ono na receptory serotoninowe w bardzo zbliony sposb, jak czyni to LSD, psylocybina czy meskalina. Receptory te wystpuj w wielu miejscach na szego ciaa - mona je znale w naczyniach krwiononych, miniach, gruczoach i skrze. DMT wywiera jednake najbardziej interesujcy wpyw na mzg. To wanie znajdujce si tam obszary obsiane tego rodzaju receptorami odpowiadaj za nastrj, percepcj i mylenie. Pomimo e mzg odmawia do siebie dostpu wikszoci substancji, przejawia wyjtkowe i do niezwyke upodobanie, jeli chodzi o DMT. Nie jest to jednak w adnym wypadku naginanie prawdy, aby zasugerowa, e mzg odczuwa gd" jego przyjmowania. Mzg jest bardzo wraliwym narzdem, szczeglnie podatnym na oddziaywa nie toksyn i zaburzenia metaboliczne. Niemale niemoliwa do przebicia tarcza, ba riera krew-mzg, uniemoliwia niepodanym substancjom wydostanie si z krwi i przedarcie si przez nac zynia woskowate do tkanki mzgowej. Mechanizm ten obejmuje take utrzymywanie z daleka zoonych wglowodanw i tuszczy, ktrych inne tkanki uywaj do wytwarzania energii. Mzg spala zamiast nich najczystsz posta paliwa: cukier prosty, czyli glukoz. W transporcie czynnym" przez barier krew-mzg uczestniczy jednak kilka niezbdnych czsteczek. Sabo wyspecjalizowane molekuy-noniki przenosz je do mzgu w procesie wymagajcym pokanej iloci drogocennej energii. W wikszoci przypadkw jest oczywi ste, dlaczego mzg czynnie transportuje niektre zwizki chemiczne na swj wity teren; zezwolenie wstpu maj na przykad aminokwasy potrzebne znajdujcym si w mzgu proteinom. Dwadziecia pi lat temu japoscy naukowcy odkryli, e mzg czynnie transportuje DMT przez barier krew-mzg do swoich tkanek. Nie znam jakiejkolwiek innej substancji psychodelicznej, ktra cieszyaby si podobnym uprzywilejowaniem. Powinnimy utrzymywa ten niezwyky fakt w pamici, kiedy pomylimy o tym, jak chtnie biologicznie zorientowani psychiatrzy zaprzeczyli ywotnej roli, jak DMT moe odgrywa w naszym yciu. Skoro DMT jest tylko nieznaczcym produktem ubocznym naszego metabolizmu, dlaczego mzg zawiesza wobec niego swoje rygorystyczne ograniczenia31? zakupu czegokolwiek, co moe stanowi podstaw do syntezy psychodelikw, wymagane jest specjalne zezwolenie. 31 Toshihiro Takahashi, Kazuhiro Takahashi, Tatsuo Ido, Kazuhiko Yanai, Ren Iwata, Kiichi Ishiwata i Shigeo Nozoe, 1lC-Labelling of Indolealkylamine Alkaloids and the Comparative Study of Their Tissue Distributions", ..International Journal of Applied Radiation and Isotopes" 36 (1985), str. 965-69; oraz Kazuhiko Yanai, Tatsuo Ido, Kiichi Ishiwata, Jun Hatazawa, Toshihiro Takahashi, Ren Iwata i

Kiedy organizm wyprodukuje lub przyjmie z zewntrz DMT, jest ono rozkadane w cigu kilku sekund przez enzymy nazywane monoaminooksydaz (MAO). Wystpuj one obficie we krwi, wtrobie, odku, mzgu oraz jelitach. To wanie dziaa -

Taiju Matsuzawa,

In Vivo Kinetics and Displacement Study of Carbon-11 -labeled Hallucinogen, 11 CjDimethyltryptamine,

European Journal of Nuclear Medicine" 12 (1986), str. 141-46. W jaki niesamowity sposb przedpimienne plemiona poudniowoamerykaskie nauczyy si czy ze sob roliny zawierajce DMTz innymi, ktre byy bogate w substancje utrudniajce funkcjonowanie i\L\0, czyli inhibitory MAO. W zestawieniu z inhibitorami MAO przyjte doustnie DMT przeciwstawia si dziaaniu tych enzymw na tyle dugo, aby mc przedosta si do krwiobiegu i wywTze swoje efekty psychiczne, zanim MAO ponownie bd a stanie je zahamowa. To wanie na tym polega tajemnica ayahuaski, w przypadku ktrej przyjte doustnie DMT pozostaje aktywne. Wolniejsze wchanianie z odka i jelit oznacza take, e dziaanie zawartego w ayahuasce DMT utreymuje si przez 4 do 5 godzin, anie tylko kilku minut, jak ma to miejsce przy wstrzykiwaniu tej substancji.

CZ I . l' D I I. C K 69

nie MAO powoduje, e dziaanie DMT jest tak krtkie. Gdziekolwiek i kiedykolwiek by si ono nie pojawio, ciao zuywa je w mgnieniu oka*. W pewnym sensie DMT jest pokarmem mzgu" - jest traktowane w podobny sposb, jak mzg obchodzi si z glukoz, ktra jest dla tego narzdu najcenniejszym paliwem. Stanowi ono cz systemu szybkiego obrotu": szybko dopuszczane, szybko zuywane. Mzg czynnie transportuje DMT przez swj system obronny i rwnie szybko je dezaktywuje. Wyglda to tak, jakby DMT byo potrzebne do podtrzymywa nia normalnego funkcjonowania mzgu. Dopiero wtedy gdy jego stenie wykracza ponad norm", pojawiaj si niecodzienne dowiadczenia. Poniewa ju przyjrzelimy si DMT z punktu widzenia historii i nauki, powrmy do najsilniej narzucajcego si pytania - pytania, na ktre nikomu nie udao si w wyczerpujcy sposb odpowiedzie: Co DMT robi w naszych ciaach?". A pytajc bardziej precyzyjnie: Dlaczego wytwarzamy w naszych ciaach DMT? Moja odpowied brzmi: Poniewa jest to molekua duszy. Czym w takim razie jest owa molekua duszy? Co ona powoduje i w jaki sposb to robi? Dlaczego DMT jest gwnym kandydatem do tego Artysta wizjoner Alex cowa niezwykle enie molekuy DMT. mogo mi wypracowa bardziej klarowny nia nad tymi Przyjrzyjmy si rysunkowi i zastasposb odzwierciedla substancji. miana? Grey naszkiinspirujce wyobraJego dzieo ponowy, znacznie sposb rozmylapytaniami. dokadnej temu nwmy si, w jaki on waciwoci tej

7 0 D M T - M O I. K K l' t. A D l" S Z Y

Molekua duszy powinna w wiarygodny sposb wywoywa stany psychiczne, kt re okrelamy mianem duchowych" - poczucie zdumiewajcej radoci, bezczasowo- ci i pewno, e to, czego dowiadczamy, jest bardziej rzeczywiste ni rzeczywisto". Tego rodzaju substancja moe wywoa u nas akceptacj wspistnienia przeciwiestw takich jak mier i ycie, zo i dobro; rozbudzi w nas wiedz dotyczc trwania wiadomoci po mierci biologicznej, gbokie zrozumienie podstawowej jednoci wszelkich zjawisk oraz poczucie, e mdro lub mio przenikaj wszelkie istnienie. Molekua duszy kieruje nas take ku wymiarom duchowym. wiaty te pozostaj zazwyczaj niewidzialne zarwno dla nas, jak i naszych urzdze pomiarowych; nie s one take osigalne, gdy przebywamy w normalnym stanie wiadomoci. Jednake teoria goszca, e wymiary owe znajduj si tylko w naszych umysach", jest rwnie prawdopodobna, jak teoria, wedug ktrej tak naprawd istniej one niezalenie od nas, na zewntrz". Jeli tylko uda nam si zmieni moliwoci odbiorcze naszych mzgw; bdziemy w stanie do nich dotrze i wchodzi z nimi w interakcje. Co wicej, pamitajmy o tym, e molekua duszy sama w sobie nie ma jakichkol wiek duchowych waciwoci. Jest ona narzdziem, nonikiem. Pomylcie o niej jak 0 kutrze, rydwanie, dosiadajcym konia zwiadowcy, czym, do czego jestemy w stanie uwiza nasz wiadomo. Wciga nas ona w wiat znany tylko jej. Musimy si mocno trzyma i by gotowi na wszelkie duchowe wymiary, zarwno niebo, jak 1 pieko, zarwno baniowe fantazje, jak i najgorsze koszmary. Pomimo e rola molekuy duszy moe wydawa si icie anielska, nie ma pewnoci, czy nie zabierze nas ona w przestrzenie zamieszkiwane przez demony. Dlaczego DMT jest tak atrakcyjnym kandydatem do roli molekuy duszy? Wywoywane przez nie efekty s niezwyke i w peni psychodeliczne. Mielimy okazj zapozna si z niektrymi z wczesnych raportw z tego rodzaju waciwoci sporzdzanych przez nieprzygotowanych i niespodziewajcych si niczego uczestnikw pierwszych zwizanych z DMT bada klinicznych, ktre przeprowadzono w latach 50. i 60. W dalszej czci ksiki przeczytamy jeszcze wicej o tym, jak niepojte s efekty wywoane przez t substancj w przypadku bardzo dowiadczonych i dobrze przygotowanych ochotnikw, ktrzy brali udzia w naszych eksperymentach. Rwnie istotn kwesti jest fakt, e DMT wystpuje w naszych ciaach. Produku jemy je w naturalny sposb. Nasz mzg je wyszukuje, przyciga i bez trudw absorbuje. Jako endogenny psychodelik, DMT moe wiza si z samoistnie pojawiajcymi si stanami psychodelicznymi, ktre nie maj nic wsplnego z przyjmowaniem jakichkolwiek substancji, ale ktrych podobiestwo do dowiadcze pojawiajcych si w nastpstwie ich zaycia jest uderzajce. Pomimo e dowiadczenia te z pewnoci mog wiza si z psychoz, musimy uwzgldni w naszej dyskusji take stany, ktre nie s interpretowane w kategoriach chorb psychicznych. By moe to wanie nie-

CZ I . B C D l ' I, C K 71

sieni na skrzydach DMT moemy dowiadczy zmieniajcych ycie stanw umysu zwizanych z narodzinami, mierci i jej pograniczem, nawiza kontakt z rnymi istotami oraz osign mistyczn/duchow wiadomo. Omwi te kwestie obszerniej w dalszej czci ksiki. W rozdziale tym mielimy okazj dowiedzie si, czym" jest DMT. Teraz musimy skierowa nasz uwag ku jak" i gdzie". Opierajc si na przygotowanych wcze niej podstawach, moemy teraz zapozna si z tajemnicz szyszynk. Szyszynka, jako potencjalny gruczo duszy", czyli miejsce wytwarzania endogennego DMT, bdzie przedmiotem moich rozwaa w nastpnych dwch rozdziaach. Zaczniemy take przyglda si okolicznociom, w ktrych nasze ciaa mog produkowa psychodeliczne dawki DMT.

GRUCZO DUSZY
SZYSZYNKA;

edn z moich najgbszych motywacji, jeli chodzi o prowadzenie bada nad DMT, byo poszukiwanie biologicznej podstawy dowiadczenia duchowego. Dua cz tego, czego nauczyem si na przestrzeni lat, sprawia, e zaczem zastanawia si, czy szyszynka wytwarza DMT podczas stanw mistycznych i innych naturalnie pojawiajcych si dowiadcze psychodelicznych". Hipotezy te wypracowaem jeszcze przed przestpieniem do bada w Nowym Meksyku. Rozwijam je w rozdziale 21., aby za ich pomoc obj to, co odkrylimy podczas eksperymentw. W tym rozdziale skupi si natomiast na omwieniu tego, co wiemy na temat szyszynki. W nastpnym za rozwin dane, sugerujc pewne warunki, w ktrych szyszynka, jako potencjalny gruczo duszy, moe wytwarza prowadzce do odmiennych stanw wiadomoci dawki endogennego DMT. Na pocztku lat 70., jeszcze jako student Uniwersytetu Stanfordzkiego, przeprowadziem badania laboratoryjne dotyczce rozwoju ukadu nerwowego kurzego podu. Byem ciekaw, w jaki sposb pojedyncza, zapodniona komrka moga wyksztaci w peni rozwinity i sprawnie funkcjonujcy organizm. Byo to niezwykle ekscytujce pole bada, poza tym chciaem sprawdzi, na ile pociga mnie uprawianie nauki w laboratorium. Mniej szlachetna motywacja polegaa na tym, e dodatkowe badania mogy zwikszy moj e szanse na dostanie si na akademi medyczn. Pomimo zapau zwizanego z prowadzonymi przeze mnie badaniami nosiem gbokie poczucie winy w zwizku z umiercanymi pisklakami. Nkay mnie koszmary, w ktrych kurczaki ganiay mnie przez zamglone i zowrogie przestrzenie. Uchodziem z yciem tylko dziki temu, e udawao mi si wskoczy na pralk nalec do mojej matki!

74

O L E K

L '

l '

Nie zapowiadao si take, e praca laboratoryjna moga dostarczy mi moliwoci badania tematw, ktre coraz bardziej mnie fascynoway. Bdc na Uniwersytecie Stanfordzkim, zapisaem si zajcia dotyczce snu i marze sennych, hipnozy, psychologii wiadomoci, psychologii fizjologicznej oraz buddyzmu - najbardziej nowatorskich zagadnie na kalifornijskich uczelniach w tamtym czasie. Pragnc pozbiera do kupy swoje myli, udaem si do studenckiego orodka su by zdrowia i porozmawiaem z jednym z psychiatrw. Poleci mi spotka si z dr. Jame sem Fadimanem, psychologiem, ktry pracowa w Stanfordzkiej Szkole Inynieryjnej. Zadzwoniem do jego sekretarki, umwiem si na spotkanie, po czym otrzymaem niezwykle mtne wskazwki dotyczce tego, w jaki sposb trafi do inynieryjnego zaktka" uczelni. Po tym, jak w kocu udao mi si odnale waciw drog, znalazem si w biurze Jima. Siedzia zwrcony plecami do okna, przez ktre wlewao si wiato soneczne. Byo ono tak jasne, e nie widziaem nawet wyranie twarzy Jima. Aureola" wok jego gowy dodatkowo wzmocnia odczuwan przeze mnie niepewno. Wiedziaem, e bdzie to wane dla mnie spotkanie. Aby poradzi sobie ze zdenerwowaniem, rozpoczem rozmow pytaniem o to, co w ogle on, psycholog, robi w wydziale inynieryjnym. Zamia si i odpowiedzia: Ucz inynierw tego, w jaki sposb maj myle. S bystrzy, co do tego nie ma wtpliwoci, ale czy potrafi oni rozwizywa problemy z wyobrani? Jakie jest ich podejcie do procesu twrczego? Pomagam im spojrze na poszczeglne sytuacje z innej perspektywy". Nie wiedziaem, e Jim pracowa z Willisem Harmanem, ktry w pobliskim instytucie badawczym eksperymentowa z wpywem substancji psychodelicznych na kreatywno. Opublikowane przez niego wyniki tych poszukiwa, pochodzce sprzed ponad trzydziestu lat i pozostajce jedynym rdem tego rodzaju informacji w literaturze, wskazyway na ogromny potencja, jeli chodzi o stymulowanie procesu twrczego przez owe substancje. Zastanawiam si, jak wielu stanfordzkich studentw, ktrych by promotorem, wzio udzia w tych badaniach32. Jim pochyli si do przodu, przez co olepiajce wiato przybrao na mocy. Zapyta mnie: - A co ty tutaj robisz? Powiedziaem mu. Moje pomysy nie byy precyzyjnie sformuowane. Byem za fascynowany psychodelikami. Niedawno zaczem praktykowa medytacj transcendentaln. Byem silnie zainteresowany problematyk pisanej przeze mnie pracy zaliczeniowej. Wydawao si, e istnieje czca to wszystko ni. Ale czym ona bya? Gdzie mogem poszukiwa czynnika jednoczcego?

32 Willis W Hartman, Robert H. McKim, Robert E. Mogar, James Fadiman i Myron J. Stolaroff, Psychedelic Agents in Creative Problem-Solving: aPilot Study, Psychological Reports" 19 (1966), str. 211-27.

Jim rozsiad si wygodniej i przybra zamylony wyraz twarzy - lub tak mi si tyl ko wydawao, poniewa jego twarz w dalszym cigu bya niemal niewidoczna za spraw olepiajcych promieni sonecznych.

C Z

l '

I )

l '

75

- Powiniene przyjrze si szyszynce - powiedzia w kocu. Moja ona Dorothy robi obecnie film o dowiadczeniu wewntrznego wiata opisywanego przez mistykw. Szyszynka przycigna jej uwag jako metafizyczne rdo owego wiata, ukoronowanie poszukiwa licznych tradycji. Moe rzeczywicie wytwarza ona wiato we wntrzu naszych gw? - Jak si pisze szyszynka? - zapytaem, biorc swj notes. Zamienilimy kilka zda o moich planach po ukoczeniu studiw, po czym nasze krtkie spotkanie dobiego koca. Stosujc si do wskazwek Jima, rozpoczem szukanie wszelkich informacji, ktre dotyczyy szyszynki - niewielkiego organu znajdujcego si w samym rodku naszych mzgw. Jeszcze tego roku szkolnego napisaem kilka artykuw tworzcych bardzo oglnikowy szkielet teorii, ktre rozwinem w pniejszym czasie*. Mistyczne tradycje, zarwno Wschodu, jak i Zachodu, pene s opisw olepiajcego wiata towarzyszcego gbokiemu duchowemu urzeczywistnieniu. Owo ..owiecenie" stanowi zazwyczaj nastpstwo przechodzenia wiadomoci przez rne poziomy duchoweg o, psychologicznego i etycznego rozwoju. Wszystkie tradycje mi styczne opisuj ten proces oraz jego etapy. W judaizmie, na przykad, wiadomo przechodzi przez sefiroty, czyli kabalistyczne orodki duchowego rozwoju, z ktrych najwysz jest Keter czy te Korona. W'c wschodniej tradycji ajurwedycznej orodki te s nazywane czakrami, za przepywajca przez nie energia wie si z okrelonymi rodzajami dowiadcze. Najwysza czakra take jest nazywana czakr korony czy te tysicpatkowym lotosem. Wedug obydwu tych tradycji, zarwno sefira nazywana Koron, jak i czakra korony znajduj si na czubku gowy, co z anatomicznego punktu widzenia koresponduje z ludzk szyszynk* *. Pierwsze informacje dotyczce szyszynki moemy odnale w pismach Herofilu - sa, greckiego filozofa pochodzcego z trzeciego wieku przed nasz er, czyli z czasw Aleksandra Wielkiego. Sowo to pochodzi od aciskiego pineus, powizanego z sosn, pinus. w niewielki organ przypomina bowiem ksztatem szyszk sosnow i nie jest wikszy anieli paznokie maego palca doni. Szyszynka jest wyjtkowa ze wzgldu na swoje osamotnienie w mzgu. Wszystkie inne obszary mzgu tworz pary, co oznacza, e maj swj lewy i prawy odpowiednik; mamy na przykad prawy i lewy pat czoowy oraz prawy i lewy pat skroniowy. Jako jedyny pozbawiony pary organ ukryty gboko w naszym mzgu, szyszynka pozostawaa

anatomiczn ciekawostk przez niemal dwa tysiclecia. Nikt w wiecie zachodnim nie mia najmniejszego pojcia, do czego moe ona suy. Ponad dwadziecia lat pniej, w 1995 roku, podczas zgromadzenia wManaus, w brazylijskiej Amazonii, poznaem Dorothy Fadiman. Po tym, jak wrcia do swojego domu w Kalifornii, przesaa mi kopi nakrconego przez siebie w lalach 70. filmu dotyczcego wiata, pt. Radiance. Krg w kocu zosta domknity: * * Czakra korony, czy te tysicpatkowy lotos, nie jest tosama z tzw. trzecim okiem", ktre znajduje si na rodku czoa, tu nad lini oczu, i ktre najatwiej byoby poczy z przysadk mzgow.
*

76

L E K

L '

L '

S 7. Y

Zainteresowanie szyszynk wzroso po tym, jak przykua ona uwag Kartezjusza. Ten siedemnastowieczny francuski filozof i matematyk, ktry jest autorem synnej maksymy Myl, wic jestem", potrzebowa jakiego rda owych myli. Na mocy introspekcji doszed do wniosku, e moliwe jest mylenie tylko o jednej rzeczy w okrelonym momencie. Z ktrego obszaru mzgu mogy pochodzi owe osamotnione myli? Kartezjusz zasugerowa, e przez wzgld na swoj nietypowo to wanie szyszynka generuje nasze myli. Uwaa on na dodatek, e umiejscowienie tego organu bezporednio nad wodocigiem mzgu, ktrym przepywa pyn mzgowo-rdze- niowy, czyni t tez jeszcze bardziej prawdopodobn. Komory mzgowe - gbokie jamy znajdujce si gboko w mzgu - wytwarzaj pyn mzgowo-rdzeniowy Ta przejrzysta, sona, bogata w proteiny ciecz stanowi wycik m zgu, ochraniajc go przed nagymi wstrzsami i uderzeniami. Dostarcza ona take substancji odywczych tkankom mzgu oraz pobiera z nich zbdne produkty przemiany materii. W czasach Kartezjusza przepyw pynu mzgowo-rdzeniowego przez ukad komorowy wydawa si idealnym odpowiednikiem przepywu myli. Jeli szyszynka wydzielaa" myli do pynu mzgowo-rdzeniowego, czy istniao co, co w lepszy sposb odzwierciedlaoby proces przepywu wiadomoci"33. Kartezjusz mia take gboko duchowe oblicze. Uwaa on, e mylenie, czy te ludzka wyobrania, jest przede wszystkim zjawiskiem duchowym, ktre jest nam dostpne za spraw naszej boskiej natury - tego, co dzielimy z Bogiem. Oznacza to, e nasze myli s przejawem duszy oraz dowodem na jej istnienie. Kartezjusz sdzi, e szyszynka odgrywaa kluczow rol w wyraaniu si duszy: Pomimo e dusza czy si z caym ciaem, istnieje pewna jego cz [szyszynka], w ktrej oddziauje ona bardziej ni gdziekolwiek indziej (...) [Szyszynka] jest zawieszona pomidzy przewodami opanowanymi przez

33 Idea zwizku pynu mzgowo-rdzeniowego ze wiadomoci otrzymaa ostatnio zastrzyk pobudzenia ze strony bada dotyczcych mzgu. Komrki wycielajce komory s obficie obsiane receptorami serotoninowymi. To wanie owe komrki wycielajce wytwarzaj pyn mzgowo-rdzeniowy. LSD lgnie do tych receptorw z niesamowit determinacj. By moe psychodeliki zmieniaj tak naprawd nasz wiadomo w tak potny sposb poprzez kontrol produkcji tej niezwykej cieczy: Kartezjusz i jego nastpcy z pewnoci rozemialiby si w gos, syszc tego rodzaju wspczesne" odkiycia!

tchnienia ywotne [przewodzcy rozum, niosce odczucie i ruch] tak e moe by przez nie poruszana (...) i przenosi w ruch do duszy (...) i przeciwnie, maszyna cielesna jest tak zbudowana, e za kadym razem, gdy gruczo ten jest w taki czy inny sposb poruszany przez dusz, lub w tym przypadku przez jakkolwiek inn przyczyn, wywiera on wpyw na otaczajce go tchnienia ywotne * *.
C Z 1 . B U D V E C E 77

Kartezjusz zaproponowa wobec tego, e szyszynka stanowi siedzib duszy", porednika pomidzy nasz duchowoci i cielesnoci. Spotykaj si w niej ciao i umys, wpywajc na siebie nawzajem i oddziaujc na siebie w obie strony. Jak blisko prawdy by Kartezjusz? Co wspczesna biologia wie na temat szyszyn ki? Czy moemy te informacje wiza z natur duszy? Szyszynka ewolucyjnie starszych zwierzt, takich jak jaszczurki czy pazy, jest take nazywana trzecim okiem". Podobnie jak dwoje oczu sucych zmysowi wzroku, trzecie oko take ma soczewk, rogwk i siatkwk. Jest wraliwe na wiato i po maga w regulowaniu temperatury ciaa oraz koloru skry - dwch najwaniejszych aspektw obronnych zwizanych z jasnoci otoczenia. W tych prymitywnych szyszynkach wytwarzana jest melatonina, najwaniejszy hormon szyszynkowy. W miar jak zwierzta wspinay si po drabinie ewolucyjnej, szyszynka chowaa si do wewntrz, w coraz gbszych obszarach mzgu, odcinajc si tym samym od wpyww otoczenia. Pomimo e szyszynka ptakw nie znajduje si ju na czubku ich czaszki, w dalszym cigu pozostaje ona wraliwa na zewntrzne wiato, jako e otaczajce j koci s gruboci kartki papieru. Szyszynka ssakw, w tym take ludzi, jest ukryta w jeszcze gbszych zakamarkach mzgu i nie jest w bezporedni sposb uwraliwiona na wiato, przynajmniej w przypadku dojrzaych osobnikw. Interesujce wydaj si rozwaania teoretyczne dotyczce tego, e wraz z tym, jak szyszynka penia coraz bardziej duchowe" funkcje, potrzebowaa wikszej ochrony przed wiatem zewntrznym i przenosia si do coraz gbszych czci czaszki34. W przypadku ludzkiego podu szyszynka staje si widoczna po siedmiu tygodniach, czyli 49 dniach od momentu poczcia. Jedn z kwestii, ktra najbardziej przycigna moj uwag, byo to, e niemale dokadnie w tym samym czasie pojawiaj si pierwsze sygnay umoliwiajce rozpoznanie pci przyszego dziecka. Wczeniej niemoliwe jest okrelenie, czy jest to dziewczynka czy chopczyk. Tak wic szyszynka i najistotniej szy czynnik rnicujcy ludzkoci, pe mska lub kobieca, pojawiaj si rwnoczenie. Szyszynka czowieka tak naprawd nie do koca jest czci mzgu - wyksztaca si ona z wyspecjalizowanych tkanek znajdujcych si na podniebieniu podu, a stamtd przemieszcza si do samego rodka mzgu. Wydaje si zajmowa najlepsze z moliwych miejsc.

34 Nie wiemy, czy otwr w czaszce, ciemiczko, ktre znajduje si bezporednio nad szyszynk noivorodka, dopuszcza wystarczajc ilo wiata, aby wywiera na ni wpyw.

Ju wspominaem, e szyszynka znajduje si nieopodal kanaw pynu mzgowordzeniowego, co umoliwia produkowanym przez ni wydzielinom przenikanie do najgbszych zakamarkw mzgu. Na dodatek zajmuje ona miejsce w pobliu najwaniejszych orodkw emocjonalnych i czuciowych mzgu. Owe czuciowe, czy te percepcyjne, centra nazywane s colliculi - wzgrkami grnymi (wzrokowymi) i dolnymi (suchowymi). S to guzki wyspecjalizowanej tkan- 78

T - M O LEKI' A D U S Z Y

DM

ki mzgu stanowice stacje przekanikowe rejestrujce i interpretujce dane senso - ryczne. Oznacza to, e elektryczne i chemiczne impulsy pochodzce z oczu i uszu musz przej przez colliculi, zanim bdziemy mogli odebra je w naszym umyle jako obrazy i dwiki. Szyszynka znajduje si dokadnie nad owymi wzgrkami i jest od nich oddzielona wycznie wskim kanaem pynu mzgowo-rdzeniowego. Dlatego te wszelkie wydzieliny pochodzce z tego organu momentalnie trafiaj do colliculi. Na dodatek niewielk szyszynk otacza ukad limbiczny, czyli emocjonalny", bdcy zbiorem struktur mzgowych cile powizanych z dowiadczeniem takich uczu, jak rado, gniew, strach, niepokj i przyjemno. Tak oto szyszynka ma take bezporedni dostp do orodkw emocjonalnych mzgu. Przez wiele lat psychologowie uwaali szyszynk ssakw za mzgowy odpowied nik wyrostka robaczkowego. By to szcztkowy organ, stanowicy pozostao po naszych gadzich przodkach, ktrego rola nie bya nam znana. Ulego to zmianie w 1958 roku, kiedy to amerykaski dermatolog Aaron Lerner odkry melatonin. By to jeden z gwnych bodcw dla narodzin czego, co moe zosta okrelone mianem ery me- latoninowej hipotezy dotyczcej funkcji szyszynki". Lerner by zainteresowany bielactwem nabytym (ac. vitiligo), chorob skry, kt ra powoduje depigmentacj, czyli rozjanienie patw skry na caym ciele. Podczas bada przeprowadzonych w 1917 roku zauwaono, e wycig z szyszynki krw rozjania skr ab. Lerner doszed w ten sposb do wniosku, e bielactwo jest zwizane z prac szyszynki. Rozoy na czynniki pierwsze ponad dwanacie tysicy krowich szyszynek i w kocu udao mu si znale substancj rozjaniajc skr. Nazwa j melatonina, poniewa wpywaa ona na kolor naskrka poprzez oddziaywanie na czarny pigment okrelonych komrek: melas, czarny; tonin, zawanie lub uciskanie. (Pomimo caej wykonanej przez Lernera pracy do dzi nie udao si potwierdzi zwizkw melatoniny z bielactwem nabytym)*. W tym samym czasie naukowcy manipulowali rytmem dnia i nocy, prbujc lepiej zrozumie wpyw wiata na rozmnaanie - co nie byo tak bah kwesti, biorc pod uwag ekonomiczn warto wpywania na reprodukcj zwierzt w przemyle ywieniowym. Odkryto wwczas, e bezustanne ciemnoci blokuj funkcje reprodukcyjne i powoduj kurczenie si narzdw seksualnych; stymuluj take rozrost szyszynki i produkcj melatoniny. Z drugiej strony bezustanne wiato prowadzio do kurczenia si szyszynki, spadku poziomu melatoniny w organizmie i rozbudzenia funkcji seksualnych. Opierajc si na tych odkryciach, naukowcy doszli do wniosku, e melatonina jest kluczow dla szyszynki

wydzielin, ktrej obecno hamuje funkcje reprodukcyjne, jej brak natomiast wywouje ich rozbudzenie. Mwic w skrcie: melatonina ma potne dziaanie antyreprodukcyjne**. * Aaron B. Lerner, James D. Case, Yoshiyata Takahashi, Teh H Lee i W'aaru Mori, Isolation of Melatonin, the Pineal Gland Factor That Lightens Melanocytes, Journal of tire American Chemical Society" 30 (1958), str. 2587. * * F. Karsch, E. Bittman, D. Foster, R Goodman, S. Legan i J. Robinson, Neuroendocrine Basis of Seasonal Reproduction, Recent Progress in Hormone Research" 40 (1984), str. 185-232.

C Z

79

l '

I -

F .

Teraz, kiedy szyszynka staa si, przynajmniej w pewnym stopniu, mniej tajem nicza, skupmy si na tym, w jaki sposb melatonina wie si z domniemanymi duchowymi waciwociami tego gruczou. Byem szczerze przekonany, e gdzie w mzgu znajduje si molekua duszy, wywoujc lub wspomagajc wchodzenie w mistycz ne i inne naturalnie pojawiajce si odmienne stany wiadomoci. Pocztkowo uznaem, e ow moleku duszy", chemicznym mediatorem, poprzez ktry porozumiewaj si ze sob ciao i dusza, moe by wytwarzana w szyszynce melatonina. Gdyby okazao si, e melatonina wykazuje gboko psychodeliczne waciwoci, moje poszukiwania nonika, za spraw ktrego szyszynka wywiera wpyw na nasze ycie duchowe, dobiegyby koca. Pen nazw melatoniny jest N-acetylo-5-metoksytryptamina. Ju po samej nazwie i budowie moemy stwierdzi, e melatonina jest tryptamin, podobnie jak DMT i 5 -metoksyDMT.

melatonina

Dysponujemy obecnie do dokadn wiedz dotyczc tego, w jaki sposb ciao reguluje produkcj melatoniny. Jest ona hormonem ciemnoci". wiato hamuje wytwarzanie melatoniny - ma to miejsce zarwno w przypadku promieni sonecznych, jak i wiata sztucznego pochodzenia. Im dusza jest noc, tym wicej melatoniny. Im duszy dzie, tym mniej melatoniny. Poza sygnalizowaniem, czy jest dzie czy noc, wzorce wytwarzania melatoniny informuj take zwierz o tym, jaka jest pora roku. Owo dugoterminowe dziaanie melatoniny pomaga przygotowa si do waciwych reakcji sezonowych zwizanych z zachodzeniem w ci na wiosn lub jesieni, hibernacj w zimie czy utrat tuszczu latem.

80 I )

O L E K

l '

l '

Noradrenalina i adrenalina (czy te norepinefiyna i epinefryna) s dwoma neuroprzekanikami, ktre pobudzaj syntez melatoniny w szyszynce. S one uwalniane bezporednio do szyszynki przez niemale dotykajce jej komrki nerwowe. Neuro przekaniki s wychwytywane przez wyspecjalizowane receptory, ktre rozpoczynaj nastpnie wytwarzanie melatoniny. Adrenalina i noradrenalina s produkowane przez gruczoy nadnerczowe, ktre wypuszczaj je do krwiobiegu w sytuacjach podwyszo nego stresu. Substancje te s kluczowymi czynnikami reakcji ciaa na zagroenie: reakcji uciekajalbo-walcz". Na funkcjonowanie szyszynki maj jednake wpyw tylko i wycznie adrenalina i noradrenalina wypuszczane przez znajdujce si w pobliu zakoczenia nerwowe, anie przez gruczoy nadnerczowe. Nie tego moglimy si spodziewa. Jako e szyszynka nie wyksztaca si z tkanki mzgowej, pozostaje ona poza barier krew-mzg i powinna reagowa na substancje przenoszone przez krew. Pomimo tego ciao chroni szyszynk z zaciek uporczywoci. Adrenalina i noradrenalina wydzielane do krwi przez gruczoy nadnerczowe w reakcji na stres nigdy nie dostaj si do szyszynki. Systemy ochronne szyszynki zbudowane z odkurzajcych" komrek nerwowych po prostu czyszcz" krew z przenoszonych przez krew adrenaliny i noradrenaliny w niesamowicie skuteczny sposb. Nie jest zaskakujce, e przeszkoda ta czyni niemale niemoliwym pobudza nie szyszynki do wytwarzania melatoniny w cigu dnia. Szyszynk otaczaj mae naczynka krwionone, dlatego te, kiedy ju wytworzy ona melatonin, hormon ten momentalnie przedostaje si do krwiobiegu i rozchodzi po ciele. Szyszynka wydziela take melatonin bezporednio do pynu mzgowo-rdzeniowego, przez co moe ona jeszcze szybciej wpywa na prac mzgu. Zadanie melatoniny w ludzkim organizmie nie jest w peni zrozumiae, pomimo e w duym stopniu wyjanilimy jej oddziaywanie w przypadku innych zwierzt. Niezwykle interesujce wydaje si ustalenie, czy melatonina wpywa w taki sam sposb na funk cje reprodukcyjne czowieka, jak ma to miejsce w przypadku pozostaych ssakw. Poziom melatoniny u ludzi spada drastycznie w okresie dojrzewania pciowego. Niektrzy badacze sdzili, e by moe umoliwia to narzdom seksualnym wyzwolenie si z narzuca nych przez szyszynk ogranicze i rozpoczcie dojrzaego funkcjonowania. Nie istniej jednake rozstrzygajce dowody na poparcie tego rodzaju tez. Naukowego potwierdzenia nie doczekaa si take rola, jak melatonina odgrywa w zmczeniu wywoanym zmian stref czasowych, zimowej depresji, nie, nowotworach czy starzeniu si35.

35 Z wiekiem w naszych szyszynkach wzrasta stenie wapnia. Zwapniaa szyszynka stanowi znakomity wskanik wyznaczajcy lini porodkow mzgu podczas przewiede czaszki i tomografii komputerowej. W komrkach produkujcych melatonin zbiera si jednak niewielka ilo owego wapnia, dlatego te, pomimo e poziom melatoniny spada z wiekiem, proces ten nie jest powizany z postpujcym zwapnieniem szyszynki.

Jakakolwiek substancja majca by moleku dusz y musi przynajmniej wykazywa psychodeliczne waciwoci. Czy to, e z chemicznego punktu widzenia melatonina wykazuje uderzajce podobiestwo do DMT i 5-metoksy-DMT oznacza, e ma ona dziaanie psychoaktywne?
C Z 1 . B I ' D C L C F

81

Niektre z wczesnych bada sugeroway, e melatonina moe wywoywa odmienne stany wiadomoci. Na przykad, przyjmowanie jej wysokich dawek przed pooeniem si do ka wydawao si wywoywa niezwykle realistyczne sny. Do trudno jest jednake interpretowa te starsze badania. Nie byy one bowiem ukierunkowane na poszukiwanie psychodelicznych efektw towarzyszcych podawaniu melatoniny. By tylko jeden sposb, aby przekona si, czy melatonina ma psychodeliczne waciwoci - podanie jej ochotnikom. Po zakoczeniu stau psychiatrycznego spdziem pi lat w Fairbanks, na Alasce, pracujc w lokalnym orodku opieki zdrowotnej. Dowiadczenia wyniesione przeze mnie z Arktyki wprowadziy mnie w zupenie nowy obszar bada nad zimow depresj". Syndrom ten rozbudzi ponowne zainteresowanie biologii szyszynk i melatonin. Badania dotyczce ich znaczenia w kontekcie zimowej depresji mogy bowiem da nam szans na zrozumienie i opracowanie waciwego sposobu leczenia szeroko rozumianych sezonowych zaburze nastroju. Niesamowity zbieg okolicznoci da mi moliwo skupienia si na tajemnicach skrywanych przez szyszynk. Nie miaem jednake zby duej wiedzy odnonie do prowadzonych na tym polu bada z udziaem ludzi, dlatego te postanowiem j poszerzy. Przeprowadziem si do San Diego, gdzie przez rok byem zatrudniony jako pracow nik naukowo-badawczy na Uniwersytecie Kalifornijskim, uczestniczc w prowadzonych tam badaniach klinicznych zwizanych z psychofarmakologi. Dziki temu nauczyem si pisa wnioski o przyznanie grantw, projektowa eksperymenty oraz podawa badane substancje w warunkach klinicznych. Przeprowadzaem ewaluacje, pobieraem krew i inne prbki biologiczne, po czym analizowaem i omawiaem zgromadzone dane. Idc tropem kolegi z San Diego, dr. Jonathana Lisansky'ego, trafiem do Albuquerque, gdzie podjem prac pod nadzorem dr. Glenna Peake'a, endokrynologa dziecicego. Glenn by kierownikiem naukowym Gwnego Centrum Bada Klinicznych Uniwersytetu Nowego Meksyku - wybitnej jednostki badawczej opacanej przez amerykaski Narodowy Instytut Zdrowia. Glenn, Jonathan i ja przeprowadzilimy w jej ramach obszerne, trzyletnie badania dotyczce dziaania melatoniny na zdrowych ochotnikach, ktrych rezultatem byo odkrycie pierwszej, i jak dotd jedynej, udokumentowanej roli melatoniny, jeli chodzi o fizjologi czowieka: przyczynia si ona do wczesnoporannego obnienia temperatury ciaa. Wiele biologicznych funkcji czowieka wyznacza jego rytm dobowy. Jedn z naj bardziej odpornych jest temperatura naszego ciaa, ktra gwatownie spada okoo godziny trzeciej w nocy. Wtedy te stenie melatoniny osiga najwyszy poziom. Zbadalimy dziewitnastu mczyzn, ktrzy ca noc spdzali w jasnym pomiesz czeniu. Przez cay ten czas pozostawali bez snu, awiato lamp byo na tyle jasne, by zapobiec wytwarzaniu melatoniny. Spadek temperatury ich ciaa mia si nijak w porwnaniu do spadku, ktry ma miejsce w normalnych warunkach. Zaczlimy si zastanawia, czy przypadkiem nie odpowiada za to brak melatoniny. Okazao si, e po- 82 D M T - M O L E K L' E A D L' S Z Y

dawanie melatoniny powodowao oczekiwany spadek temperatury. Na podstawie ych bada uznalimy, e melatonina odgrywa kluczow rol we wczesnoporannym obnianiu si temperatury ciaa kadego z nas36. Dla mnie najwaniejsze byy wyniki zebrane na podstawie kwestionariusza, za pomoc ktrego oceniane by)' psychologiczne waciwoci melatoniny. Dokonana prze ze mnie interpretacja dawaa pewn nadziej na stwierdzenie, e hormon ten mg mie zdolno wywoywania gbokich zmian w wiadomoci. Odkrylimy jednake, e melatonina wywouje niewiele wicej poza uspokojeniem i relaksacj. Byem rozczarowany brakiem znaczcego wpywu melatoniny na wiadomo czo wieka. Z tego wzgldu trudno byo mi ukry podekscytowanie, kiedy pod koniec naszego projektu otrzymaem w rodku nocy telefon z jednostki badawczej informujcy o tym, e jeden z uczestnikw przez przypadek otrzyma dziesiciokrotnie wiksz dawk melatoniny, ni powinien. Mogo to by niezwykle interesujce. Skoro niskie dawki melatoniny wywoyway tak nieznaczne efekty, w wypadek przy pracy mg natchn nowym yciem poszukiwania psychologicznych waciwoci tej substancji. Z uwag wysuchaem wyjanie jednej z uczestniczcych w badaniach pielgniarek dotyczcych tego, w jaki sposb personel pomyli si w aplikowanej dawce. Wygldao to na najzwyczajniejsz w wiecie pomyk. Poza tym ttno i cinienie krwi uczestnika wydaway si utrzymywa w normie. Bardziej interesowa mnie jednak stan jego umysu. - Jak on si czuje? - zapytaem. - No c - ziewna. - Bardzo trudno jest mi powstrzyma go od przysypiania, eby wypenia kwestionariusze. Oczy same mu si zamykaj. - Nie ma halucynacji ani niczego podobnego? - dopytaem z nadziej. - A takiego szczcia Pan nie ma, panie doktorze - rozemiaa si w odpowiedzi. - Nie, nie, ciesz si, e nic mu si nie stao - szybko odpowiedziaem bardziej rzeczowym gosem. Wydarzenie to, bardziej ni wszystko inne, utwierdzio mnie w przekonaniu, e melatonina nie jest psychodelikiem. Prowadzone przeze mnie badania bezustannie skaniay mnie do poszukiwania moleku)' duszy w szyszynce. Przyjrzyjmy si teraz informacjom i

36 Rick J. Strassman, Clifford R Quails, E Jonathan Lisartsky i Glenn T. Peake, Elevated Rectal
Temperature Produced by Ail-Night Bright Light Is Reversed by Melatonin Infusion in Men,

Journal of Applied

Physiology" 71 (1991), str. 2178-82. Wczesne godziny poranne s take okresem, w ktrym najczciej dowiadczamy marze sennych - niektre badania sugeroway, e due dawki melatoniny powoduj ich rozbudzenie. Nie bylimy w stanie zbada tego w naszych eksperymentach, poniewa uczestnicy musieli pozostawa przytomni i mie otwarte oczy, by w ten sposb powstrzymywa wydzielanie melatoniny Gdyby substancja ta rzeczywicie stymulowaa pojawianie si marze sennych, mona by oczekiwa, e ochotnicy; ktrych produkcja melatoniny zostaa zahamowana, mieliby mniej sugestywne sny Co ciekawe, substancje blokujce nocn e wytwarzanie tego hormonu rozbudzay sny, a nie im zapobiegay.

pomysom, ktre pojawiy si w trakcie tych rozwaa. Zaczniemy take rozpatrywa kluczow rol szyszynki, jeli chodzi o wytwarzanie DMT.

PSYCHODELICZNA SZYSZYNKA AK

eszcze przed rozpoczciem bada nad melatonin przejrzaem dostpn mi literatur, z ktrej wynikao, e substancja ta moe nie by moleku duszy. Zastanawiaem si, czy szyszynka wytwarza inne substancje, ktre wykazywayby psychodeliczne waciwoci. Bdc jednake w dalszym cigu w pocztkowym okresie mojej kariery zawodowej, dugo przed tym, jak zaczem projektowa badania powicone DMT, bardzo szybko zorientowaem si, jak kontrowersyjne mog by tego rodzaju idee. W 1982 roku podjem roczne szkolenie z bada klinicznych zwizanych z psychofarmakologi na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego. Pomimo e skupiaem si przede wszystkim na zalenociach pomidzy gruczoem tarczowym a nastrojem, staraem si w moliwie najwikszym stopniu poszerza moj wiedz na temat szyszynki. Jednym z moich nauczycieli by dr K, specjalista w dziedzinie rytmw biologicz nych, melatoniny i snu. W poowie trwania mojego stypendium naukowo-badawcze- go postanowiem podzieli si z nim rodzcymi si w mojej gowie pomysami odnonie do psychodelicznej roli szyszynki. Przechadzalimy si po jednym z niezliczo nych korytarzy Szpitala Weteranw w San Diego. Nasza rozmowa bya duga i obejmowaa szerokie spektrum tematyczne. Kiedy zapada dusza chwila ciszy, postanowiem sprbowa. - Jak mylisz - rozpoczem - czy jest moliwe, eby szyszynka wytwarzaa substancje psychodeliczne? Wydaje si dysponowa odpowiednimi skadnikami. Moe w jaki sposb wywouje ona spontaniczne co w rodzaju stanw psychodelicznych - na przykad psychoz.
84 D M T - M O L F K U fc A D l ' S Z Y

Wolaem nie wgbia si w temat, dlatego te nie wspomniaem nawet sowem o moich bardziej kontrowersyjnych podejrzeniach odnonie do szyszynki - o tym, e by moe peni ona istotn rol w pojawianiu si bardziej egzotycznych stanw wiadomoci, takich jak dowiadczenia z pogranicza mierci czy uniesienia mistyczne. Dr K zatrzyma si i obrci na picie. Zmarszczy swoje brwi i przyglda mi si badawczo zza szkie swoich okularw. Z jego oczu ewidentnie wiao groz. Ups, pomylaem.

- Pozwl, e ci to wyjani, Rick - sowa wypowiada bardzo wolno i stanowczo. Szyszynka nie ma nic wsplnego z substancjami psychodelicznymi. By to ostatni raz tamtego roku, gdy podczas rozmowy z kimkolwiek uyem w jed nym zdaniu sw szyszynka i psychodelik. Niemniej jednak kontynuowaem swoje poszukiwania w literaturze przedmiotu, formuujc niektre z teorii zawartych w niniejszej ksice. Opieraem si przy tym na informacjach wyniesionych z dokadniejszego zapoznania si z pracami innych naukowcw oraz wynikach wasnych bada powiconych melatoninie. Hipotezy te nie zostay potwierdzone, ale wywodz si z udokumentowanych naukowo danych poczonych z duchowymi i religijnymi obserwacjami i naukami. Wiele z tych podejrze jest moliwych do zweryfikowania przy uyciu dostpnych narzdzi i metod. Konsekwencje owych teorii mog wywoa dogbne zaniepokojenie, ale mog one take stworzy bardzo obiecujcy i peen nadziei kontekst dla dalszych poszukiwa. Najbardziej oglna hipoteza gosi, e w okrelonych momentach naszego ycia szyszynka wytwarza psychodeliczne iloci DMT. Produkcja DMT przez szyszynk jest konsekwencj i namacalnym skutkiem procesw o niematerialnym, energetycznym charakterze. Otrzymujemy w ten sposb nonik, ktry umoliwia nam wiadome dowiadczanie przemieszczania si naszej siy yciowej w jej najbardziej ekstremalnych przejawach. Konkretnymi przykadami tego rodzaju zjawisk mog by nastpujce sytuacje: Kiedy nasza indywidualna sia yciowa wnika w rozwijajcy si w onie matki pd (moment, w ktrym stajemy si w peni istotami ludzkimi), przechodzi ona przez szyszynk i zalewa nasz organizm pierwsz, pierwotn fal DMT. Pniej, w momencie narodzin, szyszynka wyzwala wicej DMT. U niektrych z nas pochodzce z szyszynki DMT poredniczy w najwaniejszych dowiadczeniach towarzyszcych gbokiej medytacji, psychozie oraz dowiadcze niom z pogranicza mierci. Kiedy umieramy, sia yciowa opuszcza nasze ciao przez szyszynk i ponownie wyzwala psychodeliczn moleku duszy. Szyszynka ma wszystkie budulce niezbdne do wytworzenia DMT. Dysponuje ona na przykad najwyszym steniem serotoniny w stosunku do pozostaych czci ciaa, serotonina jest za podstawowym prekursorem melatoniny szyszynkowej. Ma ona
C Z

l' i) c l

k 85

take zdolno przeksztacenia serotoniny w tryptamin, co jest kluczowym krokiem w tworzeniu DMT. Szyszynka ma take niezwykle wysokie stenie pewnych enzymw, ktre przeksztacaj serotonin, melatonin lub tryptamin w substancje psychodelicz ne. Owe enzymy, metylotransferazy, wprowadzaj do czsteczek grup metylow, :o znaczy jeden atom wgla i trzy atomy wodoru. Proces ten jest nazywany mety- lacj. Po dwukrotnej metylacji tryptaminy otrzymamy di-metylo-tryptamin, czyli DMT. Z racji tego, e szyszynka ma wystarczajco wysokie stenie niezbdnych enzymw i prekursorw, stanowi ona

najbardziej prawdopodobne miejsce, jeli chodzi o produkcj DMT. Zaskakujce, e nikt nigdy nie przyglda si jej pod rym ktem. Szyszynka wytwarza take inne substancje mogce potencjalnie wywoywa od mienne stany wiadomoci, beta-karboliny. Mog one zahamowa rozkad DMT przez istniejc w ciele monoaminooksydaz (MAO). Jednym z najlepszych przykadw dziaania beta-karbolin jest ayahuasca. Roliny zawierajce beta-karboliny s raczone z innymi rolinami, ktre maj DMT, w psychodelicznym wywarze Amazonii. Dziki temu przyjte doustnie DMT pozostaje aktywne. Gdyby nie beta-karboliny, znajdujca si w jelitach MAO momentalnie zniszczyaby poknite DMT, sprawiajc, ze nie wywieraoby ono jakichkolwiek efektw na nasze umysy. Nie ma pewnoci, e same beta-karboliny maj psychodeliczne waciwoci. Znaczco wzmacniaj one jednak dziaanie DMT. Tak oto szyszynka moe wytwarza zarwno DMT, jak i substancje, ktre potguj oraz wyduaj wywoywane przez nie efekty. W jakich okolicznociach szyszynka moe wytwarza DMT, a nie minimalnie psychoaktywn melatonin? Przede wszystkim uchylone musz zosta okrelone ogra niczenia, ktre w normalnych okolicznociach powstrzymuj szyszynk przed produkowaniem DMT: system ochrony komrkowej wok szyszynki; obecno substancji antyDMT w szyszynce; niska aktywno metylotransferazy, enzymu wytwarzajcego DMT; skuteczno monoaminooksydazy, enzymu niszczcego DMT.

Zasad przewodni pierwszej fali prowadzonych z udziaem ludzi bada dotycz cych DMT byo porwnywanie waciwoci tej substancji ze stanami schizofren icznymi. W naturalny sposb podejcie to stanowio dla naukowcw podstaw badania czterech powyszych elementw ludzkiego ukadu DMT. Wyniki owych bada nad psychoz nios ze sob dane, ktre mog suy jako poparcie mojej hipotezy odnonie do tego, w jaki sposb szyszynka wytwarza DMT.

86 D M T - M O L F K l' h A I) L' S Z Y

Uwypuklanie przeze mnie zwizku pomidzy DMT i psychozami nie wynika jednake z mojej wiary w to, e jest to jedyna rola endogennego DMT. Chodzi bardziej o to, e, wedug mnie, psychoza jest jedynym naturalnie wystpujcym odmiennym stanem wiadomoci, na temat ktrego mamy jakiekolwiek rzeczywiste dane. Uwaam, e inne spontaniczne stany psychodeliczne", takie jak dowiadczenia z pogranicza mierci lub duchowe, take s

powizane z endogennym DMT. Badania na ten temat nie zostay jednake dotychczas przeprowadzone37. Gwnym czynnikiem przeciwdziaajcym nadmiernej produkcji DMT w szyszyn ce jest najprawdopodobniej niesamowicie efektywny system ochronny tego narzdu, ktry zosta omwiony w poprzednim rozdziale. Najlepszym przykadem jego skutecznoci s problemy, z ktrymi zetknlimy si, prbujc stymulowa produkcj melatoniny w cigu dnia. Adrenalina i noradrenalina, neuroprzekaniki pobudzajce nocne wytwarzanie melatoniny, s razem okrelane mianem katecholamin. Komrki nerwowe niemale przylegajce do szyszynki uwalniaj owe katecholaminy, co aktywizuje okrelone re ceptory tkanki szyszynkowej i inicjuje syntez melatoniny. Gruczoy nadnerczowe take produkuj adrenalin i noradrenalin, uwalniajc je do krwiobiegu w reakcji na stres. Kiedy jednak przenoszone przez krew katecholaminy wytworzone przez nadnercze docieraj do szyszynki, znajdujce si wok niej komrki nerwowe momentalnie je wychwytuj i unieszkodliwiaj. Dlatego te sytuacje, w ktrych ma miejsce produkcja katecholamin w nadnerczu, na przykad w momencie stresu lub podczas wicze fizycznych, nie powoduj tworzenia si melatoniny w cigu dnia. Przeprowadzilimy badania, ktre do jasno to wykazay. Czoowi atleci wzili udzia w maratonie, ktrego trasa przebiegaa w duej mierze na wysokoci powyej 3000 m n.p.m. Zmierzylimy poziom melatoniny przed wycigiem i po jego zakocze niu. Dla wielu uczestniczcych w nim osb byo to niemale" dowiadczenie z pogranicza mierci. Pomimo tego stenie melatoniny w ich organizmach wzroso wycznie do poziomu odpowiadajcego iloci tej substancji wydzielanej podczas zwy37 Pomimo c DMT moe mie zwizek zarwno z dowiadczeniami duchowymi, jak i psychotycznymi, jest niezwykle wane, aby je od siebie odrnia. Oczywicie, do pewnego stopnia maj one wsplne cechy, na przykad dojmujce przeczucie nieuchronnoci nadchodzcych zdarze, wzmocnienie dozna wzrokowych i suchowych oraz zmiany w odczuwaniu upywu czasu. Zazwyczaj jednake dowiadczenia mistyczne stanowi rezultat zamierzonych i w peni wiadomych stara ukierunkowanych na ich osignicie. Osoba praktykujca poszukuje ich, istnieje intelektualny i moralny kontekst stymulujcy ich wystpowanie, za ich ekspresja jest spoecznie sankcjonowana i akceptowana. Z drugiej strony symptomy schizofrenii s przewanie kompletnie nieoczekiwane, niemile widziane i wystpuj u osb cierpicych na problemy emocjonalne i zaburzenia zachowania. Dowiadczenia te nie maj wsparcia ze strony spoeczestwa, azarwno jednostka, jak i zwizane z ni osoby pragn, by dobiegy one koca. Tak jak miao to miejsce w przypadku ochotnikw uczestniczcych w naszych badaniach, nastawienie i otoczenie maj rwnie duy wpyw na dowiadczenia wywoywane przez DMT jak substancja sama w sobie. To, w jaki sposb jednostka wykorzysta obecno naturalnie wytworzonego DMT w swoim yciu, wynika z duo szerzej rozumianego nastawienia i otoczenia: kim ta osoba jest, jakie s jej wczeniejsze dowiadczenia i oczekiwania, w jaki sposb poddaje si ona dziaaniu DMT i je interpretuje, oraz od spoecznego kontekstu jej dowiadczenia.

C Z

87

L '

I .

kego snu - z pewnoci nie bya to eksplozja chemicznych moliwoci mzgu! Tak czy inaczej, ujrzelimy, e jest moliwe obejcie tarczy ochronnej szyszynki, jeli napicie psychiczne stanie si wystarczajco silne38. Neuronaukowcy uwaaj, e owa przeszkoda w aktywacji szyszynki wynika z tego, e do problematyczne byoby dla zwierzt dowiadczanie swojego otoczenia jako ciemnego" w rodku dnia. Jako e szyszynka wytwarza zazwyczaj melatonin wycznie w nocy, jej produkcja za dnia wywoywaaby poczucie", e ciemno zapada 0 niewaciwej" porze, powodujc tym samym dezorientacj zwierzcia. Wyjanienie to nie jest jednak specjalnie przekonujce. Wydzielanie melatoniny w cigu dnia nie jest na tyle niebezpieczne", by zasugiwa na tak skomplikowany 1 skuteczny system obronny. Efekty wywoywane przez melatonin nie s natychmiastowe aby zaistnie, wymagaj one godzin, a nawet dni. Na dodatek wiato dzienne niemale od razu hamuje produkcj melatoniny, przywracajc systemowi stan wyjciowy sprzed pojawienia si jakichkolwiek wewntrznych zakce. Wemy jednak pod uwag, co by si stao, gdyby stres bez przeszkd stymulowa szyszynk do produkcji DMT, anie melatoniny. DMT jest fizycznie obezwadniajce i powoduje zalew niespodziewanych i niemoliwych do opanowania dozna wzrokowych i emocjonalnych. Czste eksplozje DMT z pewnoci byyby bardziej niebezpieczne dla zwierzcia, anieli wydzielanie melatoniny. By moe melatonina jest tak trudna do wytworzenia Wt cigu dnia, poniewa jakiekolwiek naruszenie systemu ochronnego szyszynki jest niedopuszczalne. Szyszynka wznosi dla nadmiernego stresu barier, ktra oddziela j od wszystkiego, co znajduje si na zewntrz. Jedna z sytuacji, w ktrych szyszynka moe wytworzy DMT, ma zatem miejsce, gdy produkcja wywoanych stresem katecholamin jest tak wysoka, e ochrona szyszynki przestaje dawa sobie z nimi rad.

38 Rick J. Strassman, Otto Appenzeller, .Alfred J. Lewy, Clifford R Quails i Glenn T. Peake,
Increase in Plasma Melatonin, beta-Endorphin, and Cortisol After a 28.5-Mile Mountain Race: Relationship to Performance and Lack of Effect of Naltrexone,

Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism" 69 (1989), str. 540-45.

Odczuwany przez biegacz)' haj " nie jest zwykym odczuciem euforii zwizanym z uw alnianiem endorfin. Towarzysz mu take zmiany sensoryczne: byskanie i rozjanienie pola widzenia; poczucie lekkoci ciaa, ktre niemale unosi si ponad ziemi; wraenie, e czas dramatycznie zwalnia. Wszystkie te efekty s opisywane take przez osoby, ktrym podawano niskie dawki DMT. By moe biegacze i ochotnicy przyjmujcy niewielkie iloci DMT opisuj efekty tego samego biologicznego zdarzenia: nadmiernej, ale nie w peni psychodelicznej iloci DMT w mzgu. W przypadku biegaczy potna fala adrenaliny i noradrenaliny moe stymulowa produkcj DMT w szyszynce i w naturalny sposb wywoywa dowiadczenia odpowiadajce zayciu niskich dawek tej substancji. Niestety, obecnie nie jestemy w stanic zmierzy poziomu DMT, aby sprawdzi prawdziwo tej hipotezy.

Jest take moliwe, e system obronny szyszynki nie funkcjonuje w normalny sposb w przypadku jednostek psychotycznych. Do duo danych popiera t ide w poredni sposb. Stres wzmaga halucynacje i urojenia u psychotycznych pacjentw. Poziom DMT u tych osb jest uzaleniony od zaawansowania psychozy - im bardziej intensywne objawy, tym wiksze iloci DMT. Wiemy, e stenie DMT wzrasta take u zwierzt naraonych na stres. Do przecitny poziom wywoanych stresem katecholamin moe przerasta moliwoci obronne szyszynki u osb psychotycznych, 88 I) M T - M O L E K L' E A I) l' S Z Y prowadzc w ten sposb do zwikszonej produkcji DMT, ktre prowadzi nastpnie do nasilenia si objaww39. Inny czynnik, chronicy w normalnych sytuacjach ciao przed produkowaniem przez szyszynk psychodelicznych iloci DMT, znajduje si w niej samej. Wykazano, e pewna do niewielka proteina, odkryta pocztkowo we krwi, utrudnia funkcjonowanie enzymw biorcych udzia w tworzeniu DMT. Szyszynka ma cakiem wysoki poziom owych protein, bdcych swoistym antyDMT". Gdyby zablokowa dziaanie tego inhibitora, DMT miaoby wiksze szanse na powstanie. Czy istnieje lepsze miejsce dla substancji zapobiegajcej nadmiernemu wydzielaniu niebezpiecznych dawek DMT anieli miejsce, w ktrym ono powstaje - sama szyszynka? Dane zebrane podczas bada dotyczcych psychozy take wspieraj powysze twierdzenie. Osobom cierpicym na schizofreni w ramach eksperymentalnej terapii lat 60. podawano wycig z szyszynki. Ich stan ulega znaczcej poprawie. Wyjanienie tych odkry brzmiao nastpujco: wycig z szyszynki dostarcza pacjentom dodatko wej dawki antyDMT, ktrego brakowao w ich wasnych szyszynkach. W ten sposb byli oni w stanie skuteczn iej zwalcza patologicznie wysoki poziom DMT, dziki czemu drczce ich psychotyczne objawy saby40. Dwa inne ewentualne hamulce produkcji DMT w szyszynce wi si z dwoma enzymami: produkujcymi oraz rozkadajcymi moleku duszy w naszych ciaach. Badacze odkryli, e metylotransferazy (enzymy, ktre tworz DMT) s bardziej aktywne u osb cierpicych na schizofreni anieli w normalnych warunkach. Moe to zwiksza produkcj DMT. Naukowcy przeszukali wiele ludzkich tkanek w poszukiwaniu rda zaburze tego enzymu, ale, niestety, nie wzili pod uwag szyszynki41. W kocu, gdyby zaburzy dziaanie systemu MAO, ktry normalnie niszczy DMT, przetrwaoby wicej DMT, wywoujc tym samym objawy psychodeliczne"/psycho- tyczne. 39 Robin M. Murray, Michael C H. Oon, Richard Rodnight, James L T. Birley i .Alan Smith,
Increased Excretion of Dimethyltryptamine and Certain Features of Psychosis. A Possible Association,

Archives of General

Psychiatry" 36 (1979), str. 644-49. 40 L Bigelow, Effects of Aqueous Pineal Extract on Chronic Schizophrenia, Biological Psychiatry" 8
(1974), str. 5-15.

** * Richard Jed Wyatt, J. Christian Gillin, Jonathan Kaplan, Richard Stillman, Lewis R Mandel, H. S. Ahn, W J. A. Vandenheuvel i R W Walker, N,N-Dimethyltryptamine - aPossible Relationship to Schizophrenia?, Advances in Biochemical Psychopharmacology" 11 (1974), str. 299-313.

Enzymy MAO s mniej skuteczne u schizofrenikw anieli u zdrowych ochotnikw, dlatego te niewykluczone, e osoby z zaburzeniami psychicznymi nie pozbywaj si DMT wystarczajco szybko ze swoich organizmw, co take moe powodowa podniesienie si poziomu DMT w stopniu uniemoliwiajcym normalne funkcjonowanie. Pomimo e naukowcy dokadnie zbadali aktywno MAO w wielu tkankach ludzkiego ciaa, nie oszacowali, niestety, szyszynkowej aktywnoci tego enzymu w kontekcie schizofrenii. Przyjrzyjmy si teraz mniej patologicznym, ale rwnie powszechnym i naturalnie pojawiajcym si odmiennym stanom wiadomoci, z punktu widzenia ktrych wyC /

l '

l '

89

pnie iem ino, inosoki tnie iejvek

twarzane w szyszynce DMT moe odgrywa znaczc rol. Naley do nich wiado mo snu. Czas, w ktrym jestemy najbardziej podatni na przeywanie marze sennych, jest take czasem, w ktrym poziom melatoniny jest najwyszy, czyli okoo 3 w nocy. Jako e melatonina sama w sobie ma bardzo agodne waciwoci psychoaktywne, mona zaoy, e kluczow rol moe tu odgrywa inna substancja wytwarzana w szyszyn ce, ktrej poziom byby porwnywalny do poziomu melatoniny. Jednym z bardziej prawdopodobnych kandydatw jest DMT. Nikt jednake nie przyglda si do tej pory 24-godzinnym rytmom DMT u zdrowych ochotnikw, starajc si w ten sposb zba da zaleno pomidzy steniem DMT a intensywnoci i liczb snw. sze Dr Jace dziaa stymulujco na pojawianie si marze sennych. Pomimo e wpyw tych alkaloidw na psychik w dalszym cigu nie jest do koca zrozumiay, beta-karboliny wytwarzane w szyszynce, przez wzgld na skuteczno, z jak wzmacniaj dziaanie DMT, z ca pewnoci mogyby w niebezporedni sposb pobudza nasz zdolno przeywania snw*. Take medytacja lub modlitwa prowadz niekiedy do odmiennych stanw wia - na domoci. Podoem dla tego rodzaju mistycznych lub duchowych dowiadcze moe

Callaway zasugerowa, e pochodzce z szyszynki beta-karboliny mog ipii nie cob ;e-

by produkowane przez szyszynk DMT. k- We wszelkiego rodzaju tradycjach duchowych moemy natkn si na niezwykle to psychodeliczne opisy dowiadcze transformacyjnych. Perspektywa ich osignicia i*. T, )tstanowia bodziec motywujcy ludzi do praktykowania w ramach owych tradycji. Olepiajco biae wiato, spotkania z demonicznymi lub anielskimi istotami, ekstaza emocjonalna, wyjcie poza czas, przytaczajce dwiki, poczucie przechodzenia przez mier i zmartwychwstanie, nawizywanie kontaktu z potn i kochajc obecno ci przenikajc ca rzeczywisto od podstaw - opisy tego rodzaju dowiadcze pojawiaj si w przekazach wszystkich tradycji duchowych. S one take charakterystyczne dla w peni psychodelicznego dowiadczenia z DMT. W jaki sposb medytacja moe powodowa produkcj DMT w s zyszynce? Niektre praktyki medytacyjne, takie jak na przykad jednopunktowa koncentra - 1 cja na wasnym oddechu, prowadz do niezwykle silnego zestrojenia ze sob uwa

gi i wiadomoci. Synchronizacj t odzwierciedla mierzona przy pomocy elektro- ; encefalogramu aktywno elektryczna mzgu. Na podstawie licznych bada udao si wykaza, e osoby majce dowiadczenie w medytacji generuj wolniejsze i lepiej zorganizowane wzory fal mzgowych ni osoby, ktre pozostaj w codziennym stanie wiadomoci. Im gbsza" medytacja, tym wolniejsze i silniejsze s fale. Inne szkoy wzbogacaj te praktyki uwanoci takimi metodami jak na przykad piew. Pieni, szczeglnie te spisane w pradawnych jzykach, maj rzekomo wyjt* Jace Callaway, A proposed mechanism for the visions of dream sleep, Medical Hypotheses" 26 (1988), str. 119-24.

90

I .

L '

l '

kowe waciwoci duchowe, mog bowiem wywiera przemony wpyw na psychik czowieka. Do bogich i wzniosych stanw umysu mog take prowadzi praktyki wizualizacyjne, podczas ktrych jednostka buduje coraz bardziej zoone i dynamiczne obrazy oczyma wyobrani. Dowiadczeniom tym towarzyszy bardzo dynamiczna, ale jednoczenie niepo- ruszona jako. Przypomina to fal stojc w samym rodku rzeki - patrzc na ni wydaje si, e jest zupenie nieruchoma, pomimo e otaczaj j rwce prdy. Tak naprawd to wanie szalejca ze wszystkich stron woda tworzy sam fal. Wszystkie te fale emituj natomiast jedyny w swoim rodzaju dwik. Tego rodzaju zjawiska falowe, poprzez generowanie dwiku zwizanego z ich czstotliwoci, tworz szerokie i rozproszone pola wywierania wpywu - przedmioty znajdujce si w ich zasigu zaczynaj wibrowa z t sam czstotliwoci. Zjawisko to jest okrelane mianem rezonansu. Przykadem potnych efektw rezonansu moe by sytuacja, w ktrej okrelony ton powoduje pkanie szka, nawet gdy sam dwik nie jest wyjtkowo gony. Szko rezonuje z czstotliwoci odpowiadajc otaczajcym je odgosom. Niektre tony mog prowadzi do powstania nadmiernego napicia w strukturze szka, a w konsekwencji do jej rozerwania. Na podobnej zasadzie techniki medytacyjne opierajce si na dwikach, wzroku lub umyle mog generowa okrelone wzorce fal, ktrych pola wywouj w mzgu rezonans. W cigu wielu tysicleci metod prb i bdw ustalono, e okrelone wite" sowa, obrazy i dowiadczenia mentalne wywouj konkretne efekty - by moe dzieje si tak za spraw pl generowanych przez nie w naszym mzgu. Owe pola powoduj, e liczne ukady zaczynaj wibrowa i pulsowa z okrelon czstotliwoci. Moemy poczu, jak nasz umys i ciao rezonuj z tego rodzaju dowiadczeniami duchowymi. Szyszynka, oczywicie, take zaczyna brzcze z t sam czstotliwoci. W narzdzie tym moe zachodzi proces podobny do opisanej powyej sytuacji z pkajcym szkem, cho znacznie mniej destruktywny. Szyszynka zaczyna wibrowa" z czstotliwociami, ktre osabiaj przeszkody uniemoliwiajce powstawanie DMT: oson komrkow szyszynki, stenie enzymw oraz liczne antyDMT.

Efektem kocowym jest psychodeliczna eksplozja szyszynkowej molekuy duszy, skutkujca subiektywnym stanem mistycznej wiadomoci 42.

cz i . bcd l' i. ce

9 1

Do tej pory przygldalimy si sytuacjom, ktre nie zagraaj yciu czowieka: psychozie i dowiadczeniom duchowym. Zwrcimy si teraz ku bardziej dramatycznym wydarzeniom, podczas ktrych take mamy zazwyczaj do czynienia z wnikniciem w subiektywne, psychodeliczne rzeczywistoci: narodzinom, mierci oraz dowiadczeniom z jej pogranicza. Nie jest przesadne stwierdzenie, e sytuacje te wi si z niezwykle silnym napiciem psychicznym. Sia yciowa robi, co tylko moe, aby utrzyma si przy pogronej w w 7alce powoce cielesnej. Przez nasz organizm przetacza si wwczas potna fala hormonw stresu, midzy innymi stymulujcych szyszynk katecholamin adrenaliny i noradrenaliny. Zacznijmy od procesu narodzin. Towarzyszce mu dowiadczenia s wysoce psychodeliczne z punktu widzenia nieznieczulonej matki. A co dopiero w przypadku noworodka! Wiemy, e DMT jest obecne w organizmach nowo narodzonych zwierzt laboratoryjnych. Nie ma powodw, aby uzna, e nie moe go by take w przypadku ludzi. Nikt jednake nie poszukiwa DMT w ciaach przychodzcych na wiat dzieci a ni rodzcych matek. Podczas normalnego porodu waginalnego organizm rodzcej kobiety zostaje za lany katecholaminami. Powd owych hormonw stresu u matki i dziecka moe by wystarczajco potna, aby pokona system obronny szyszynki i zainicjowa produkcj DMT. Gdy matka otrzyma rodki znieczulajce, wytwarzana jest mniejsza ilo katecholamin. Ich poziom jest jeszcze niszy w przypadku cesarskiego cicia. Dlatego te w tych sytuacjach szyszynki matki oraz dziecka mog produkowa znacznie mniej DMT. Wysokie stenie DMT podczas narodzin stanowi wyjanienie podstawowych zaoe i wnioskw psychoterapii psychodelicznej. Wredug dr. Stanislava Grofa, eksperymentujcego z LSD psychoterapeuty o ponadprzecitnym dowiadczeniu zawodowym, wikszo tego, co wydarza si podczas sesji terapii psychodelicznej, stanowi odtworzenie procesu narodzin. Odkry on, e osoby, ktre przyszy na wiat przez ce sarskie cicie, w mniejszym stopniu daj si ponie" terapii psychodelicznej anieli osoby, ktre przeszy pord waginalny. Obecno psychodelicznych iloci DMT pod czas normalnego porodu i jego nieproporcjonalnie niskie stenie przy cesarskim ciciu (wynikajce z niedostatecznej aktywnoci hormonw stresu) mog stanowi wyjanienie tych odkry43.

42 Pola magnetyczne take mog wywiera wpyw na umys - ma to na przykad miejsce, gdy dana osoba dowiadcza zmian wiadomoci w okrelonych lokalizacjach, nazywanych miejscami mocy". Ostatnie badania opisuj wpyw pola magnetycznego na funkcjonowanie szyszynki, powstrzymujc j przede wszystkim przed wytwarzaniem melatoniny Moe to zmienia ukierunkowanie szyszynkowej energii i prowadzi do produkcji DMT. Propozycj zwizku pomidzy DMT a porwaniami przez obcych opisuj w innym rozdziale. Jest to jednake odpowiednie miejsce, aby nadmieni, e dowiadczenia te zachodz czasem w pobliu linii wysokiego napicia, ktre wytwarzaj wok siebie potne pola magnetyczne. Poza tym spotkania z obcymi czsto maj miejsce w konkretnych lokalizacjach, co take moe sugerowa wpyw pola magnetycznego. 43 Jane Butterfield English, Different Doorway: Adventures of aCaesarean Born (Mt. Shasta, Harth Heart, 1985). Grof opracowa psychodeliczn" terapi, ktra nie opieraa si na uyciu substancji zmieniajcych wiadomo, lecz na przeduonej hiperwentylacji. Trzydzieci do szedziesiciu minut kontrolow anej pracy z oddechem skutkuje

92

D M T

- M O

L K K

l '

Z Y

By moe, aby w peni da si ponie" potnym dowiadczeniom emocjonalnym jako osoby dorose, potrzebujemy bezpiecznego i sprawdzonego ukadu odniesienia powstajcego w nas podczas pierwszej, naturalnie pojawiajcej si sesji z du dawk DMT", ktra towarzyszy procesowi narodzin. W przeciwnym razie, gdy w przyszoci bdziemy wchodzi w tak nietypowe i niespodziewane stany wiadomoci, bd one wywoywa)' zupenie obce dla nas dowiadczenia i w efekcie odbierzemy je jako dezorientujce i przeraajce. Brakuje nam w peni wiarygodnych danych dotyczcych przypadkw, gdy tego rodzaju przeycia koczyyby si w zadowalajcy sposb. Potne fale hormonw stresu towarzysz take dowiadczeniom z pogranicza mierci czy te NDE (ang. near-death experience). Dua cz zwizanej z t problematyk literatury opisuje je jako przeycia mistyczne, psychodeliczne i psychicznie przytaczajce. By moe take podczas nich zalewane s mechanizmy obronne szyszynki, za nieaktywne w innych okolicznociach szlaki suce do produkcji DMT zostaj uruchomione. Posiadamy bardzo ograniczon wiedz fizjologiczn o samej mierci. Co dzieje si z naszymi ciaami, naszymi mzgami i naszymi umysami, kiedy umieramy? Jak dugo trwa cay ten proces? Czy koczy si wraz z ustaniem oddechu? Czy moe jest jaki powd, dla ktrego wiele tradycji dostarcza wskazwek, po jakim czasie mona przemieci zmarego i gdzie go pochowa? Dlaczego tak duy nacisk kad one na to, by nie zakca spokoju szcztkowej wiadomoci? W ten oto sposb musimy wzi pod uwag take wpyw rozkadajcych si tkanek szyszynki na nasz wiadomo zarwno podczas dowiadcze z pogranicza mierci, jak i po nastpieniu zgonu. Tkanka szyszynkowa umierajcego lub niedawno zmarego czowieka jeszcze przez kilka godzin (a nawet duej) moe produkowa DMT i oddziaywa na utrzymujc si wiadomo. Podczas gdy odczyty fal naszego martwego" mzgu s ju paskie", kto moe orzec o tym, co tak naprawd dzieje si w naszym wntrzu? Aby rozpocz sprawdzanie hipotezy, w myl ktrej rozkadajca si tkanka szyszynkowa wytwarza substancje psychodeliczne, wiele lat temu wyciem szyszynki ze zwok dziesiciu osb, do ktrych miaem dostp w pobliskiej kostnicy. Wysaem je nastpnie do innego laboratorium, aby zbadano je pod ktem DMT. Niestety, mzgi tych osb nie zostay wieo zamroone", czyli wycite od razu po mierci i umiesz czone w pynnym azocie - gbokie mroenie powstrzymuje bowiem tkanki przed rozkadem. W badanych przez nas szyszynkach nie udao si znale DMT. Nawet jeli si w nich znajdowao, niewykluczone, e ogromne opnienie w poddaniu tkanek analizie - w niektrych przypadkach sigajce nawet kilku dni - doprowadzio do jego zniszczenia. W kocu substancje psychodeliczne mog wpywa na szyszynk, uywajc tym samym jej oraz procesu formowania DMT jako porednikw umoliwiajcych im dziaanie.
C Z I . B C D C L C E

93

Na szyszynce znajduj si receptory LSD, meskalina natomiast podnosi poziom se rotoniny w szyszynce. Oprcz opisanych ju wczeniej waciwoci polegajcych na wzmacnianiu i przeduaniu dziaania DMT beta pojawieniem si odmiennych stanw wiadomoci, ktre mona porwna do dowiadcze zainicjowanych duymi dawkami substancji psychodelicznych. Technika ta wywiera silny wpyw na funkcjonowanie organizmu: jego chemia staje si bardziej zasadowa; spada poziom wapnia; bariera krew-mzg staje si mniej szczelna; znaczco wzrasta stenie hormonw stresu. Wszystko to moe przyczynia si do aktywacji rzadko uywanych szlakw w szyszynce. Zobacz Stanislav' Grof, The Holotropie Mind (Nowy Jork, HarperSanFranscisco. 1993).

karboliny pobudzaj take wytwarzanie melatoniny. DMT jest natomiast najsilniej dziaajcym spord kilku psychodelikw stymulujcych produkcj teg o hormonu w szyszynce. DMT sprzyja formowaniu ewentualnego budulca dla siebie, co przypomina sytu acj, w ktrej jedn ma zapak rozpalamy cae ognisko. Najpierw podpalamy ni gazety, od ktrych ogie przenosi si na chrust, a nastpnie na coraz wiksze gazie. Na podobnej zasadzie omwione ju okolicznoci, ktre sprzyjaj produkcji endogennego DMT, mog mie swoje rdo w bardzo niewielkiej iloci nowo wytworzonego surowca. W ten sposb moe rozpocz si proces formowania jeszcze wikszej iloci DMT, poniewa wzrasta poziom niezbdnych do jego powstania prekursorw. W kocu jest take moment zaponu" odpowiadajcy w peni psychodelicznemu wybuchowi szyszynkowego DMT. Psychodeliczny pomie" wypala si samoistnie po tym, jak wyczerpi si niezbdne dla niego surowce. Ta zwizana z DMT hipoteza dotyczca funkcji szyszynki" pozwala nam powiza ze sob wszystkie wtki pozostawione bez odpowiedzi przez melatoninow hipotez dotyczc funkcji szyszynki. Jedn z tych kwestii zdyem ju omwi wczeniej - dotyczy ona potnego antystresowego systemu ochronnego szyszynki. Hipoteza melatoninowa nie dostarczaa nam bezporedniego wyjanienia tej zagadki. Hipoteza zwizana z DMT pozwala nam rozwiza j w duo bardziej satysfakcjonujcy sposb - ciao tak bezwzgldnie chroni szyszynk, poniewa w ten sposb codzienny poziom stresu nie uwalnia psychodelicznych iloci DMT i tym samym nie dziaa na nas obezwadniajco. Kolejna zagadka, ktr melatoninowa hipoteza pozostawia bez odpowiedzi, wie si z niezwykym miejscem pooenia szyszynki. Przypomn, e narzd ten nie jest nawet zbudowany z tkanek mzgowych. Wywodzi si on z wyspecjalizowanych komrek pochodzcych z podniebienia podu. Z jakiego powodu przemieszcza si ona do samego centrum mzgu? Z racji pooenia w tej dogodnej pozycji szyszynka niemale dotyka orodkw odpowiadajcych za przetwarzanie danych wzrokowych i suchowych. Na dodatek otaczaj j emocjonalne orodki ukadu limbicznego, za jej wyjtkowe pooenie umoliwia natychmiastowe dostarczanie produkowanych przez ni substancji bezporednio do pynu mzgowo-rdzeniowego. Z tradycyjnego punktu widzenia przyjo si uwaa, e miejsce, w ktrym znajduje si szyszynka, jest takie, anie inne, poniewa w ten sposb narzd ten moe lepiej reagowa na owietlenie. Droga z oczu do szyszynki jest jednake dziwnie krta. czce je nerwy tak naprawd wychodz z gowy i okraj szyj, aby nastpnie powrci do gboko ukrytego wntrza czaszki. Dlatego te szyszynka byaby rwnie 9
K U A D L ' S Z Y 4 D M T M O L

skuteczna, gdyby znajdowaa si wewntrz szyi lub w grnej czci rdzenia krgowego, wypuszczajc melatonin bezporednio do krwiobiegu i informujc tym samym zwierz o warunkach wietlnych otoczenia. By moe miejsce pooenia szyszynki sprawia, e melatonina w najbardziej efektywny sposb wpywa na znajdujce si w jej pobliu wane orodki mzgu, takie jak przysadka mzgowa odpowiadajca za regulowanie funkcji reprodukcyjnych. Za danie to nie wymaga jednake od szyszynki, by znajdowaa si gboko wewntrz mzgu. Przenoszona przez krew melatonina produkowana w innej czci organizmu rwnie dobrze speniaaby swoj rol, tak jak ma to miejsce w przypadku hormonw produkowanych przez jajniki czy gruczoy nadnerczowe. By moe melatonina potrzebuje natychmiastowego dostpu do pynu mzgo- wo-rdzeniowego i to wanie z tego powodu szyszynka zwisa ze sklepienia komory wypenionej owym pynem. Wydziela ona jednake

melatonin rwnomiernie przez wiele godzin, a dziaanie tej substancji jest odczuwane na przestrzeni dni lub tygodni. Dlatego te hormony o tego rodzaju waciwociach nie potrzebuj bezporedniego dostpu do pynu mzgowo-rdzeniowego. WTpyw melatoniny na psychik jest raczej niewielki. Wywoywane przez ni efekty zmieniaj wiadomo w niewielkim stopniu i nie uzasadniaj bezporedniego dostpu do colliculi i ukadu limbicznego, gboko ukrytych struktur mzgu, ktre zajmuj si regulowaniem percepcji i emocji. Gdyby lokalizacja szyszynki miaa na celu wspomaganie roli mela toniny w naszym yciu, narzd ten nie musiaby zatem znajdowa si w samym centrum naszego mzgu. Uzasadnieniem dla zajmowanego przez szyszynk miejsca byoby natomiast wytwarzanie przez ni DMT. Wydzielanie tej substancji bezporednio do orodkw wzrokowych, suchowych i emocjonalnych, do ktrych szyszynka niemale przylega, wywieraoby gruntowny wpyw na nasze wewntrzne dowiadczenia. Widzielibymy, syszeli, czuli i myleli w sposb, ktry niemoliwym czyniby rozpatrywanie pod tym ktem melatoniny. Ze wzgldu na niezwykle krtk ywotno, sigajc zaledwie kilku minut, take samo DMT korzystaoby z niewielkich odlegoci (mierzcych par milimetrw) pomidzy szyszynk i wanymi strukturami mzgu. Za spraw pynu mzgowo-rdzeniowego mogoby ono trafia bezporednio do tych czci mzgu, bez koniecznoci wczeniejszego przenikania do krwiobiegu. Gdyby DMT przenikao najpierw do krwi, enzymy MAO niszczyyby je dugo przed tym, jak zdyoby ono powrci do mzgu i wywrze wpyw na nasz psychik. Rozwaania te w skuteczny sposb czyni zbdnym jedno z gwnych zastrzee, jeli chodzi o teori wic DMT z psychoz: brak rnic pomidzy poziomem DMT we krwi zdrowych ochotnikw i cierpicych na psychozy pacjentw. Z obecnej perspektywy moemy ju zrozumie, e stenie DMT we krwi pobieranej z przedramie-

CZ I . B l" D l' I. C E 95

nia moe nie mie zbyt duo wsplnego z wpywem wywieranym przez nie na ukryte obszary naszego mzgu, obszary, w ktrych DMT jest rozkadane niemal rwnie szyb ko jak powstaje. Rozumowanie to zaprowadzi nas w kocu do przypuszczenia, e rozkadajca si tkanka szyszynkowa moe wywiera wpyw na wiadomo po mierci biologicznej. Gdyby owo pomiertne DMT trafiao bezporednio do pynu mzgowo-rdzeniowego, mogoby ono dociera do orodkw czuciowych i emocjonalnych na drodze zwykej dyfuzji - bijce serce nie byoby ju dla niego niezbdne. Kiedy ju omwilimy dwie teorie dotyczce funkcji szyszynki w przypadku ludzi - model oparty na melatoninie i model oparty na DMT - nadszed czas, aby pokusi si o analiz konsekwencji niesionych przez owe dwa sprzeczne ze sob paradygmaty. W poprzednim rozdziale opisaem, w jaki sposb szyszynka za spraw melatoniny hamuje funkcje reprodukcyjne, w biecym natomiast postawiem hipotez, w myl ktrej szyszynkowe DMT otwiera nasze zmysy na dogbne dowiadczenia psychodeliczne. Wydaje si, jakby we wntrzu szyszynki istniao potne, dynamiczne napicie pomidzy dwiema rolami, jakie moe ona odgrywa, z jednej strony duchow, z dru giej seksualn.

Warto podkreli, e z perspektywy wielu tradycji duchowych wstrzemiliwo seksualna jest niezbdna do osignicia najwyszych stanw duchowych. Wyjanieniem tego pogldu jest fakt, e aktywno pciowa zmienia ukierunkowanie energii p otrzebnej do penego rozwoju duchowego. Jednostka musi zatem wybra pomidzy yciem cielesnym a yciem duchowym. Niemniej jednak celibat jest do trudny do pogodzenia z reprodukcj, dlatego te pojawia si konflikt pomidzy cigoci gatunku aantyseksualnym deniem do osignicia ostatecznego rozkwitu jednostkowej duszy. Konflikt ten z biologicznego punktu widzenia moe rozgrywa si w szyszynce. Cenne surowce mog posuy do tworzenia wanej z punktu widzenia reprodukcji melatoniny lub duchowo niezastpionego DMT hormonu ciemnoci, substancji wewntrznego wiata. Opozycja ta w rzeczywistoci moe jednak okaza si znacznie mniej wyrazista. Wemy pod uwag ewentualno, e wydzielanie szyszynkowego DMT prowadzi do ekstazy seksualnej osiganej na drodze wysiku fizycznego, hiperwentylacji oraz silnych emocji towarzyszcych aktowi seksualnemu. Doznania charakterystyczne dla psychodelikw towarzysz nam podczas orgazmu. Tak naprawd niezwykle przyjemne efekty wywoywane pobudzan seksualnie produkcj DMT mog by jednym z gwnych czynnikw napdzajcych zachowania reprodukcyjne. Osoby praktykujce tantr staraj si osign to, co najlepsze w obydwu tych wy miarach. Ta tradycja duchowa dostrzega, e pobudzenie seksualne i orgazm wywouj wysoce ekstatyczne stany wiadomoci, dlatego te jej zwolennicy uznaj, e stosu- 96 u M T - M O I , E K I ' A D L ' S Z Y nek pciowy' moe zosta potraktowany jako technika medytacyjna. Poprzez pocze nie seksu i medytacji adepci tantry osigaj stany wiadomoci nieosigalne dla osb praktykujcych w pojedynk. Uwolnienie szyszynkowego DMT, stymulowane zarwno przez gbok medytacj, jak i aktywno seksualn, moe skutkowa pojawianiem si szczeglnie wyrazistych efektw psychodelicznych. Jest take trzeci element wicy ze sob reprodukcj i wysz wiadomo - energetyczna macierz, w ktrej wntrzu toczy si walka pomidzy rywalizujcymi ze sob funkcjami szyszynki. Jest to dusza, czy te sia yciowa. Niezwykle trudno jest wprowadzi pojcie duszy" do jakiejkolwiek dyskusji mieszczcej si w ramach nauki jako caoci, a biologii w szczeglnoci. Jeszcze trudniejsze jest jednake nierobienie tego w sytuacji, gdy domagaj si tego obserwowane przez nas zjawiska. Aby w sposb bezporedni i wnikliwy zaj si problemami wicymi si z zaprezentowanym przeze mnie materiaem, musimy jednake wzi pod uwag t kontrowersyjn kategori pojciow. Jak zatem zdefiniujemy dusz? Porwnajmy ze sob ycie i mier: stan bycia ywym i bycia martwym. W jed nym momencie mylimy, poruszamy si i odczuwamy. Komrki ulegaj podziaowi, zastpujc te, ktre obumieraj w wtrobie, pucach, skrze czy sercu. Chwil pniej nasz oddech ustaje; nasze serce uderza po raz ostatni. Na czym polega rnica? Co znikno, ajeszcze przed chwil w nas byo? Istnieje co, co nas oywia", gdy czymy si z naszymi ciaami. Kiedy to co znajduje si wewntrz materii, manifestuje si poprzez ruch i ciepo. Mzgowi dostarcza energii niezbdnej do odbierania i przeksztacania w wiadomo naszych myli, odczu i spostrzee. Kiedy tego czego nie ma, ganie wiato, a silnik si zatrzymuje. Czymkolwiek to jest, obecno owej oywiajcej siy daje nam moliwo nawizywa nia kontaktu z tym, co znajduje si tu i teraz.

Pomimo e owa sia yciowa nie jest osobowa", ma ona histori" dotyczc konkretnej bryy materii oywionej, z ktrej si skadamy. Dzielia ona z nami nasze dowiadczenia, ale niezalenie od jakichkolwiek wydarze pozostawaa niezmieniona. Jej ruch wytworzy wyjtkowe pola wpywu poprzez dwiki i tony wydawane przez mentalne i fizyczne aktywnoci naszego ciaa. Kiedy nasze organizmy staj si zbyt sabe, by dalej mieci w sobie si yciow, zostaj przez ni opuszczone. Pewna jej cz przechodzi w inn materi, inna cz - rozpuszcza si w otoczeniu. Jedyne w swoim rodzaju pola tworzone przez jej przywizanie do naszego ciaa istniej jednak jeszcze przez jaki czas po mierci, anastpnie ulegaj zupenemu rozproszeniu. Im silniejsze jest pole lub im goniejszy jest dwik, tym wicej czasu potrzeba, aby sia yciowa zanika. Jedna z najwaniejszych przyczyn mojej fascynacji szyszynk wie si z rol, jak narzd ten peni w yciu duchowym czowieka. Waga i znaczenie tego problemu dotary do mnie w momencie, w ktrym j ako student medycyny w poowie lat 70. c z i; i . B r d r i. c e 97

dowiedziaem si o zdumiewajcej zbienoci ze sob czcej szyszynk i buddyjskie wierzenia dotyczce reinkarnacji. Musz z caym naciskiem podkreli, jak silne wraenie wywaro na mnie to odkrycie i w jak duym stopniu napdzao ono moje poszukiwania dotyczce duchowego znaczenia szyszynki oraz molekuy duszy, ktra moe si w niej znajdowa. Ju wczeniej wiedziaem o tym, e Ksiga Umarych buddyzmu tybetaskiego naucza, e dusza niedawno zmarej osoby potrzebuje czterdziestu dziewiciu dni, aby si reinkarnowa". Oznacza to, e od chwili zgonu danej osoby do odrodzenia si" siy yciowej w innym ciele mija siedem tygodni. Pamitam bardzo dokadnie chd krcy wzdu mojego krgosupa, gdy kilka lat pniej, czytajc wasn prac dotyczc rozwoju podu, odkryem, e ten sam okres czterdziestu dziewiciu dni wyznacza dwa przeomowe momenty w formowaniu si ludzkiego podu. Liczc od momentu poczcia, potrzeba czterdziestu dziewiciu dni, by pojawiy si pierwsze zarysy szyszynki. W tym samym czasie pojawiaj si take pierwsze sygnay sugerujce pe przyszego dziecka. Zatem odrodzenie duszy, szyszynka i narzdy seksualne - wszystkie potrzebuj siedmiu tygodni, by si zamanifestowa. Zwrciem uwag na t zbieno niedugo po ukoczeniu dwudziestego roku ycia. Nie wiedziaem jednak wwczas, w jaki sposb mgbym zoy moje spostrzeenia w spjn cao. W dalszym cigu tego nie wiem. Tak naprawd przypuszczenia wice ze sob odlege od siebie zjawiska w oparciu o zbieno czasow mog w rwnym stopniu stanowi przejaw mylenia yczeniowego lub starej zielarskiej doktryny syg natur", zgodnie z ktr waciwoci danej roliny s uzalenione od jej wygldu. Jeli przypomina ona ksztatem serce, musi by przydatna w leczeniu schorze serca. To, co proponuj, mona niemale okreli mianem doktryny minionego czasu". Jeli zarwno dawne teksty buddyjskie, jak i wspczesna embriologia czowieka wskazuj, e oba te niepowizane ze sob wydarzenia nastpuj po upywie czterdziestu dziewiciu dni od momentu poczcia, musz by one ze sob powizane. Ich zwizek jest, by moe, do kruchy z logicznego punktu widzenia, ale na poziomie intuicyjnym wydaje mi si niezwykle interesujcy. W jaki sposb pojawienie si szyszynki i narzdw rozrodczych czterdzieci dziewi dni od poczcia wie si z si duchow czy yciow? W momencie mierci (jeli zaoymy, e dowiadczenia z jej pogranicza mog stanowi dla nas jakikolwiek drogowskaz) nastpuje gwatowne przesunicie naszej wiadomoci z dala od utosamienia z ciaem fizycznym. Szyszynkowe DMT sprawia, e owe pozacielesne treci staj si dostpne. Wszystkie opisane dotychczas czynni -

ki skadaj si na ostateczn eksplozj produkcji DMT: uwalnianie katecholamin, osabiony rozkad i wzmoone formowanie DMT, osabnicie antyDMT oraz rozkad tkanki szyszynkowej. Dlatego te niewykluczone, e to wanie szyszynka jest najbardziej aktywnym organem w momencie mierci. Czy moemy zatem stwierdzi, e sia yciowa opuszcza nasze ciao przez szyszynk?
9 8 D M T M O I . E K L ' E A D U S Z Y

Nastpstwem owej powodzi DMT jest przedarcie si naszej wiadomoci poza zasony, ktre skrywaj zazwyczaj to, co buddyci tybetascy nazywaj bardo, czyli stany porednie pomidzy obecnym a nastpnymi wcieleniem. DMT otwiera nasze wewntrzne zmysy na stany pomidzy" wraz z towarzyszcymi im miriadami wizji, myli, dwikw i odczu. Wraz z tym, jak ciao staje si zupenie bezwadne, wiadomo si od niego odrywa i zaczyna istnie jako pole otoczone polami innych przejawionych zjawisk. Molekua duszy przestaje by przydatna jako zwiadowca eksplorujcy owe wymiary. Przeprowadza nas na drugi brzeg, gdzie jestemy pozostawieni samym sobie. W cigu nastpnych czterdziestu dziewiciu dni uywamy naszej woli, naszego skupienia, aby przetworzy zgromadzone przez siebie dowiadczenia, wspomnienia, przyzwyczajenia, skonnoci oraz odczucia ywione wzgldem wcielenia, ktre wanie dobiego koca. Jeli owa walka z histori osobist zostanie zakoczona pomylnie, wiadomo rozpuszcza si w polu energetycznym otoczenia. Przypomina to sytuacj, w ktrej uderzono w dzwon; pocztkowo gony dwik rozpuszcza si w ota czajcych odgosach, anastpnie zanika. To, co pozostaje, osiada na nastpnej formie ycia, ktra wydaje si najbardziej odpo wiednia do poradzenia sobie z kwestiami, z ktrymi nie udao si dotychczas poradzi. Podobne pola rezonuj ze sob: C -moll ciy ku innemu C-moll, skonnoci zwierzce ku zwierztom, jakoci rolinne ku rolinom, sprawy ludzkie ku istotom ludzkim. Jeli chodzi o ludzi, owe nieprzepracowane tendencje, owe niedokoczone sprawy mog wnikn w pd tylko wtedy gdy bdzie on na to odpowiednio przygotowany". Gotowo ta moe wymaga czterdziestu dziewiciu dni i przybiera form szyszynki zdolnej do tworzenia DMT. Narzd ten moe suy jako antena lub piorunochron duszy. Dokadnie w tym samym momencie nastpuje wyksztacenie si cech pciowych charakterystycznych dla chopca lub dziewczynki. Dostarczone s biologiczne ramy. poprzez ktre sia yciowa moe si zamanifestowa. Przenikanie owej energii, przejcie siy yciowej z przeszoci w teraniejszo, przez szyszynk w ciao podu, moe by pierwszym i najbardziej pierwotnym rozbyskiem DMT. Jest to wit wiadomoci, umysu, postrzegania siebie jako odrbnego bytu biologicznego i seksualnego. Olepiajce wiato szyszynkowego DMT wydziela nego przez powstajcy mzg zaznacza przekroczenie tego progu. A do przeomowego czterdziestego dziewitego dnia ycia pd moe by wycznie istot cielesn, anie cielesno-duchow. Dlatego te, czy czterdzieci dziewi dni stanowi okres, po upywie ktrego moemy mwi o powstaniu odrbnej, czujcej, a zatem take duchowej istoty? W niniejszym rozdziale staraem si zasugerowa, e naturalnie pojawiajce si odmienne stany wiadomoci stanowi nastpstwo wzmoonej produkcji DMT w organizmie. Co by si jednake stao, gdyby kto nie mia szyszynki, na przykad wskutek nowotworu lub udaru? Czy osoba taka miaaby jednakowy dostp do wia I ; I E

I .

99

:. -moci dowiadcze wywoywanych przez endogenne DMT jak ludzie majcy nie- .unszon szyszynk? Enzymy i prekursory znajdujce si w szyszynce nie wystpuj tylko i wycznie niej samej, jednake wysokie

stenie tych substancji i wyjtkowo dogodne umiej- wionie szyszynki czyni z niej idealne rdo wytwarzania moleku}' duszy. W- : ",'ba. puca, krew, oczy i mzg - wszystkie maj surowce mogce posuy do pro- u.kcji DMT. Tak naprawd przez wiele lat badacze partem okrelali schizofreni . : /rob puc przez wzgld na znajdujce si tam ogromne iloci enzymw biorcych . izia w formowaniu DMT! Wszystkie te organy mog wytwarza DMT w identycz- Veh okolicznociach, ktre pobudziyby do tego szyszynk. Zdajc sobie spraw z radykalnoci moich teorii, wierzyem jednoczenie, e mog ne zosta zbadane przy uyciu tradycyjnych metod naukowych, czyli na drodze prze- ; rowadzania eksperymentw, analizowania danych i modyfikowania teorii w oparciu otrzymywane wyniki. Nastpnym krokiem w procesie konstruowania hipotezy byo .\tem okrelenie, czy podawanie ludziom DMT prowadzio do tych samych dowiad- Gdyby okazao si, e przyjmowane z zewntrz DMT wywouje podobne efekty .-.k przypuszczalna produkcja DMT wewntrz organizmu, na przykad podczas do- - Aiadcze z pogranicza mierci i uniesie mistycznych, moja hipoteza staaby si u.acznie bardziej prawdopodobna. Dlatego te musiaem znale sposb na przeproszenie bada nad DMT z udziaem ludzi. Zajmowaem si jednak melatonin - hormonem szyszynkowym, ktrego efekty niewielkim stopniu przypominay dziaanie DMT. Dalsze brnicie w badania doty- _ : 7 ce fizjologii melatoniny wydaway mi si daremne. Artyku powicony niepodanym reakcjom na przyjmowanie psychodelikw, .-n.ry napisaem w San Diego i ktry zosta opublikowany, kiedy prowadziem ju ba bunia nad melatonin, przycign uwag Ricka Doblina, niestrudzonego fundraise- . i popularyzatora bada nad substancjami psychodelicznymi. W 1985 roku zaprosi mnie on na konferencj, podczas ktrej miaem okazj pozna czoowych bada - :zy zajmujcych si naukowymi poszukiwaniami dotyczcymi psychodelikw oraz ",-jrapii opierajcej si na ich stosowaniu. Profesjonalici z rnych dziedzin zebra- n si, aby prowadzi rozlege i wszechstronne dyskusje powicone temu, co wywo uje dowiadczenie psychodeliczne i co mona z nim zrobi dalej. Owi nowo pozna ni koledzy stanowili dla mnie rdo wsparcia, inspiracji, wartociowych dowiad- :ze i drogocennych informacji. Sprawili oni, e z duo wiksz swobod zaczem myle o tym, w jaki sposb mgby wyglda mj przyszy projekt bada powiconych psychodelikom. W Boe Narodzenie 1987 roku mj mentor z Uniwersytetu Nowego Meksyku, Glenn Peake, zmar nag mierci, wracajc do domu po porannym bieganiu. Zrozpaczony i pogrony w smutku zaczem waha si nad kierunkiem planowanych przeze mnie bada. Istnia bardzo powany rozdwik pomidzy eksperymentami, 100
D M 'l' - M O L H K l' h A D C

SZ\

ktre byy uznawane za powaane", a tym, ku czemu w najwikszym stopniu sam si skaniaem. Z jednej strony zajmowaem si badaniami nad melatonin, z drugiej - pociga mnie temat psychodelikw. Przedwczesna mier Glenna przyczynia si do przyspieszenia decyzji o przeskoczeniu tej rozbienoci. Podczas odprawianego za jego osob naboestwa aobnego przypomniaem sobie jedn z najbardziej szcze rych porad, jakie od niego otrzymaem: Badaj to, co naprawd chcesz bada. Kogo obchodzi, co pomyl sobie o tym inni ludzie?". Postanowiem przerwa moje badania nad melatonin i rozpocz przygotowania projektu dotyczcego DMT. Omwiem te pomysy z przewodniczcymi, dyrektorami i osobami zarzdzajcymi wydziaami uniwersyteckimi, ktre pomagay mi w eksperymentach z melatonin. Wszyscy uwaali, e zmiana przedmiotu bada niesie ze sob rzeczywiste, ale w peni zrozumiae ryzyko. Wszyscy jednake okazali si bardzo pomocni w konstruowaniu przeze mnie nowego projektu, jeli tym wanie chcesz si teraz zajmowa".

Lata przygotowa dobiegy koca. Mogem zaj si tym, co mnie interesowao - teraz albo nigdy. By 1988 rok.

89-001

stniay dwa rne, ale zazbiajce si pola, po ktrych poruszaem si podczas

przygotowa do planowanych przeze mnie bada nad DMT z udziaem ludzi. Pierwszym by obszar samych bada klinicznych, drugim natomiast - kwestie wice si z regulacjami administracyjnymi. W tym rozdziale skupi si na naukowej stronie bada i formuowaniu powiconego im projektu. W nastpnym natomiast jpisz labirynt komisji i agencji, przez ktre musia przebrn stworzony przeze mnie -.cniosek. Komisja ds. Etyki Bada z Udziaem Ludzi Uniwersytetu Nowego Meksyku re cenzuje kady projekt, ktrego celem jest prowadzenie bada na istotach ludzkich. Wszystkie wnioski zostaj oznaczone okrelonym numerem. Pierwsze dwie cyfry odnosz si do roku, trzy nastpne za odnosz si do kolejnoci nadsyania protokow. W niosek dotyczcy bada nad DMT zoyem pod koniec 1988 roku. By to pierwszy projekt, ktrym komisja miaa zaj si podczas swoich styczniowych obrad. W ten sposb moje badania zostay oznaczone jako 89-001. Pocztek, nad ktrym spdziem dugie godziny pisania i redagowania ju miesic wczeniej, prbujc stworzy moliwie najlepsze zdanie otwierajce, brzmia: Niniejszy projekt rozpocznie si ponownym przyjrzeniem si psychobiologii uy wania przez ludzi tryptaminowego halucynogenu, N,N-dimetylotryptaminy (DMT), bdcego przy tym substancj endogenn". Niemal dwa lata pniej, 15 listopada 1990 roku, otrzymaem od amerykaskiej Agencji ds. ywnoci i Lekw pismo, w ktrym byo napisane: Rozpatrzylimy Paski wniosek (...) dochodzc do wniosku, e stworzony przez Pana projekt bada spenia kryteria bezpieczestwa i nie ma przeciwwskaza odnonie do jego realizacji".

104 D

M O L E K U A D

L '

Miaem ju pewne dowiadczenie, jeli chodzi o trudnoci zwizane z podawaniem substancji zmieniajcych wiadomo ludziom. Zdobyem je ju kilka lat przed rozpoczci em bada nad DMT, kiedy to zoyem do Agencji ds. ywnoci i Lekw (FDA) wniosek dotyczcy MDMA, substancji stymulujcej o agodnym dziaaniu psychodelicznym znanej szerzej pod nazw ecstasy". Na pocztku lat 80. istniaa do luna sie terapeutw, ktrzy podawali t substancj swoim pacjentom w celu zwikszenia skutecznoci prowadzonej przez sie bie psychoterapii. Nie bya ona nielegalna, za owi psychiatrzy i psycholodzy odkryli, e wywoywane przez ni efekty sprzyjay pracy terapeutycznej znacznie bardziej, ni miao to miejsce w przypadku LSD. Ku ich przeraeniu, w cudowny narkotyk", podobnie jak LSD dekad wczeniej, zacz by powszechnie uywany rekreacyjnie na kampusach uniwersyteckich. Na dodatek zaczy pojawia si artykuy naukowe, wedug ktrych MDMA powodoway uszkodzenia mzgu u zwierzt laboratoryjnych. W 1985 roku Administracja Legalnego Obrotu Lekarstwami (DEA) zaklasyfikowaa MDMA do Grupy I", umieszczajc j tym samym na licie substancji objtych najbardziej rygorystycznymi ograniczeniami prawnymi. Niemale wszyscy terapeuci uywajcy MDMA prbowali wpyn na DEA, aby wycofao swoje orzeczenie. Musiaem przeby niezwykle dug i krt drog, zanim w kocu otrzymaem zezwolenie na podawanie MDMA w zgodzie z nowym ustawodawstwem. W 1986 roku zoyem aplikacj do FDA. Moim celem byo podawanie MDMA ludziom i zbadanie wpywu wywieranego przez t substancj na ich ciao i psychik. Po otrzymaniu od FDA standardowego pisma pt. Moe Pan przystpi do bada, jeli nie otrzyma Pan od nas adnego sygnau w cigu 30 dni", pomylaem sobie: Wspaniale! Bd mg rozpocz prac ju w cigu miesica!". Jednake, niczym z zegarkiem w rku, FDA zadzwonio do mnie po upywie dwudziestu dziewiciu dni, oznajmiajc, e jeszcze nie mog rozpocz realizacji swojego projektu. Wkrtce otrzymaem list, w ktrym znajdoway si bardziej szczegowo rozpisane zastrzeenia odnonie do neurotoksycznoci MDMA. Nie byli w stanie udzieli mi informacji dotyczcych tego, kiedy bd dysponowa wystarczajc iloci informacji, by udzieli mi zezwolenia. Mogo to zaj troch czasu. Moja aplikacja dotyczca bada nad MDMA trafia do archiww FDA i ju tam pozostaa. Zdaem sobie spraw jednake, e FDA jest ogromn i raczej konserwatywnie zorientowan organizacj. Musiaa ni by. Stao si to dla mnie w peni jasne podczas nieformalnej rozmowy z dr. L., ktry sta na czele jednostki zajmujcej si recenzj mojego wniosku odnonie ewentualnych bada nad MDMA. Dr L i ja bralimy wsplnie udzia w konferencji naukowej w 1987 roku. Tak si zoyo, e stalimy obok siebie podczas przerwy na kaw. Postanowiem si przedstawi i zapytaem, czy wziby pod uwag udzielenie mi zezwolenia na eksperymenty z MDMA. Jako e w najwikszym stopniu niepokoia go moliwo pojawienia si

F ,

I I P O C Z F , C 1 F . I N A R O D Z I \ Y

105

uszkodze mzgu przy dugoterminowym podawaniu tej substancji zdrowym ochot nikom, zaproponowaem, e badania te mona przeprowadzi na miertelnie chorych pacjentach. W sposb, ktry z obecnej perspektywy wydaje mi si do nonszalancki i okrutny, powiedziaem mu, e w przypadku osb, ktrych przewidywany czas dalszego trwania ycia nie przekracza szeciu miesicy, kwestia ta nie bdzie miaa a tak duego znaczenia. Dodaem take, e badania takie mogyby stanowi przeom w pracy psychoterapeutycznej ze miertelnie chorymi pacjentami. Dr L. odpowiedzia bardzo rzeczowo: Umierajce osoby te maj swoje prawa, pan natomiast nie chce traci nadarzajcej si okazji. Poza tym rzeczywisto czasa mi mija si z postawion diagnoz". Jaki czas pniej przysa mi list, w ktrym potwierdza swj sprzeciw wobec bada nad MDMA, w tym take przeprowadzanych z udziaem osb umierajcych. Kilka lat pniej, ju w trakcie bada nad DMT, FDA przysao mi list, w ktrym pytano mnie, czy chciabym anulowa zoony przeze mnie wniosek o otrzymanie po zwolenia na badania nad MDMA. Wydawao si to dobrym pomysem, wic wyraziem zgod. W7raz z tym, jak podczas realizowania moich bada nad melatonin stawao si cor az bardziej oczywiste, e hormon ten nie wywouje zbyt spektakularnych zmian w psychice, postanowiem odwiedzi mojego przyjaciela i koleg po fachu, ktrego opinia w tych sprawach zawsze bya dla mnie bardzo wartociowa. Siedzc na strychu jego domu w Kalifornii w sierpniu 1988 roku, spdzilimy cay dzie, przygldajc si rnego rodzaju perspektywom, ktre mogyby stanowi szkielet projektu bada dotyczcych psychodelikw i prowadzonych z udziaem ludzi. Doszlimy do dwch stosunkowo oczywistych, ale majcych kluczowe znaczenie wnioskw. Po pierwsze, DMT z pewnoci byo substancj, ktra nadawaa si do badania. Jej dziaanie byo niezwykle interesujce, poza tym wszyscy mamy pewne jej iloci w naszych ciaach. Po drugie, jakiekolwiek badania dotyczce psychodelikw nie mog sta w sprzecznoci (a wrcz musz pokrywa si) z biecymi obawami dotyczcymi naduycia narkotykw. Rzd Stanw Zjednoczonych wydawa miliardy dolarw, starajc si zwalczy problemy zwizane z niekontrolowanym uywaniem substancji psychoaktywnych. Z pewnoci jaka cz tych pienidzy mogaby zosta przeznaczona na prowadzone z udziaem ludzi badania nad DMT. Zamiast walczy z rzdem i prbowa znie obowizujce ograniczenia prawne, wikszy sens wydawao si mie bezporednie odwoanie si do mylenia naukowego, ktre w ostatecznym rachunku napdza wszelakie badania. Wszyscy chcielimy wiedzie, jak dziaaj takie substancje jak DMT, zarwno jeli chodzi o dowiadczenia przyjmujcej je osoby, jak i fizjologiczne reakcje jej organizmu. Moi koledzy nie dawali projektowi bada nad DMT zbyt duych szans na powo dzenie. Sprawa MDMA dziaaa na wielu z nich zniechcajco.,Wiesz, wry mi je den z nich, jedynym, co napiszesz na ten temat, bdzie plan bada. Zobacz, co si

106 D M 'l' - M L

K K l '

f c

D l' S

Z Y

stao z twoim wnioskiem dotyczcym MDMA". Nad projektem bada powiconych MDMA pracowaem jednake w samotnoci. W badaniach nad DMT dysponowaem poparciem i porad dr. Daniela X. Freedmana. Danny'ego Freedmana poznaem w 1987 roku na jednej z wielu konferencji naukowych, na ktrych zaczem pojawia si w tamtym czasie. Tego rodzaju spotkania oraz zawizywane podczas nich znajomoci stanowi nieodczn cz rytuau budowania udanej kariery naukowej. Dr Freedman, drobny mczyzna przypominajcy nieco postaw krasnala, by zapewne najwaniejsz osob amerykaskiej psychiatrii w tamtym czasie. Swoj karier rozpoczyna na wydziale psychiatrycznym Uniwersytetu Yale, badajc na zwierztach laboratoryjnych wpyw LSD. Po jakim czasie zrezygnowa, aby zaj stanowisko przewodniczcego wydziau psychiatrycznego Uniwersytetu w Chicago. W momencie kiedy go poznaem, by nauczycielem akademickim oraz wiceprzewodniczcym wydziau psychiatrycznego na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles. Zajmowa on take stanowisko przewodniczcego Amerykaskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz kadej wikszej organizacji dziaajcej w obszarze psychiatrii biologicznej. Zamiast rozglda si za wygodn posad rzdow, postanowi on peni wadz jako redaktor najbardziej wpywowego pisma akademickiego dotyczcego psychiatrii, Archives of General Psychiatry". Do jego codziennych obowizkw naleao rozwijanie lub burzenie czyjej kariery poprzez zaakceptowanie lub odrzucenie kadego z tysicy artykuw, ktre podsyali mu pocztkujcy naukowcy. Freedman przeszkoli dziesitki najwybitniejszych badaczy dziaajcych w rodo wiskach akademickich i przemyle. Potrafi dzwoni do kogo w rodku nocy, aby przedyskutowa ostatnie odkrycia naukowe lub kwestie polityczne. Mia nieskoczone zasoby energii i wydawa si niemale w ogle nie potrzebowa snu. Pali jednego papierosa za drugim, popijajc przy tym hektolitry potwornie mocnej kawy. Uwodzicielski i czarujcy, potrafi jednak take niespodziewanie zaatakowa, gdy kto wywoa jego gniew. Napisany przez niego w 1968 roku artyku O uywaniu i naduywaniu LSD pod wieloma wzgldami stanowi dla mnie ukad odniesienia*. Podziwiaem jego rzeczowe, ale otwarte podejcie do klinicznych bada nad psychodelikami. Pomimo e w latach 50. pracowa on z pacjentami cierpicymi na schizofreni, ktrzy znajdowali si pod wpywem LSD, swoje badania prowadzi niemal wycznie na zwierztach. Jego wczesne artykuy powicone zwierzcej farmakologii i LSD stworzyy grunt dla przyszych bada laboratoryjnych dotyczcych roli serotoniny, jeli chodzi o efekty wywoywane przez substancje psychodeliczne. Zeznawa on take w 1966 roku przed amerykask komisj senack, ktrej obradom przewodzi senator Robert Kennedy i ktra zadecydowaa o umieszczeniu psychodelikw na licie substancji kontrolowanych prawnie. * Daniel X. Freedman, On the Use and Abuse of LSD, Archives of General Psychiatry" 18 (1968), str. 330-47.
C Z I I . P O C Z C I K I N A R O D Z I N Y

107

Freedman mia powane wtpliwoci co do moliwoci przeprowadzenia z udziaem ludzi rzetelnych bada dotyczcych psychodelikw. Uwaa on, e ochotnicy maj zbyt duo oczekiwa odnonie do dziaania podawanej im substancji. Obawia si take ryzyka zwizanego z zawodnoci personelu", do eufemistycznie odnoszc si w ten sposb do zaywania substancji psychoaktywnych przez zesp nadzorujcy badania. Z tym ostatnim problemem sami mielimy okazj bezporednio zmierzy si w naszych pniejszych badaniach w Nowym Meksyku. Podczas naszych spotka i korespondencji Freedman zapewnia mnie, e jest skonny zapewni mi wszelkiego rodzaju pomoc, pod warunkiem e prowadzone przeze mnie badania nad DMT skupi si tylko i wycznie na zagadnieniach farmakologicznych. Wedug niego, badania z zakresu psychoterapii wywoayby nieuzasadniony entuzjazm, dostarczajc przy tym wtpliwych wynikw i wywoujc naukowe kontrowersje. Znacznie bezpieczniejsze i bardziej praktyczne byo w pierwszej kolejnoci potwierdzenie i poszerzenie wiedzy, ktr wynielimy z bada przeprowadzanych na zwierztach. Pomimo e logika, ktr si posugiwa, bya nie do obalenia, trzymanie si przez nas tego biomedycznego modelu stao si przyczyn pewnych problemw; ktre napotkalimy w pniejszej fazie naszych bada. Pod przewodnictwem dr. Freedmana rozpisaem projekt bada nad DMT', ktry opiera si na zalenoci pomidzy' dawk a reakcj. By on prosty, rozsdnie brzmicy i moliwy do zrealizowania. Koncentrowa si wok czterech konkretnych celw: pozyskania sprawnie funkcjonujcych, dowiadczonych uytkownikw halucynogenw" jako ochotnikw; opracowania metody sucej do pomiaru poziomu DMT we krwi; stworzenia nowego kwestionariusza, za pomoc ktrego moliwe byoby ocenienie wpywu DMT na psychik; opisania psychicznych i fizjologicznych reakcji na rne dawki DMT.

Po zwizym omwieniu historii psychodelikw w akademickiej psychiatrii zwrciem uwag, e mimo i w dalszym cigu byy prowadzone badania na zwierztach, w duej mierze niezbadane pozostaway dowiadczenia ludzi. Wiele osb wci naduywao substancji psychodelicznych, dlatego te zrozumienie, dlaczego tak si dziao i w jaki sposb tak naprawd dziaaj te substancje, wizao si bezporednio z problematyk zdrowia publicznego. Omwiem take dostpne w tamtym czasie informacje dotyczce wpywu DMT na ywe istoty, wymieniajc przy tym waciwoci, ktre czyniy z niego idealnego kandydata do pierwszoplanowej roli w planowanych przeze mnie badaniach nad psychodelikami. Podkrelaem, e jednym z najlepszych powodw wyboru DMT by fakt, e tak naprawd syszaa o nim stosunkowo niewielka liczba osb. Gdyby informacja 108 D M 'I' - M O I. K K l' A D l' S Z Y o prowadzonych przeze mnie badaniach trafia do mediw, przykuaby ich uwag w duo mniejszym stopniu, ni miao to miejsce w przypadku bada nad LSD.

Przywoywaem take argumentacj endogennego psychozomimetyku", argumentujc, e naukowcom w dalszym cigu nie udao si znale jakiejkolwiek innej substancji, ktra w wikszym stopniu zasugiwaaby na miano naturalnie wystpujcej schizotoksyny. Badacze wynajdowali coraz to nowe substancje antypsychotyczne, blokujce te same receptory serotoninowe, ktre byy aktywowane przez psychodeliki. Dlatego te im wicej wiedzielimy o DMT, tym wicej moglimy si nauczy 0 zaburzeniach psychotycznych. Gdyby udao nam si zablokowa dziaanie DMT u zdrowych jednostek, by moe zyskalibymy tym samym now bro umoliwiajc skuteczniejsz walk ze schizofreni. Zwracaem rwnie uwag, e krtki czas dziaania DMT czyni t substancj znacznie atwiejsz w uyciu od tych, ktrych efekty utrzymuj si przez duszy czas. Kwestia ta bya szczeglnie wana w mao przyjaznym otoczeniu szpitalnym. W kocu z opublikowanych ju materiaw dotyczcych prowadzonych z udziaem ludzi bada nad DMT, w szczeglnoci bada dr. Szry, bardzo jednoznacznie wynikao, e substancja ta moe by stosowana w bezpieczny sposb. Po tym wprowadzeniu przechodziem do teoretycznych fundamentw bada nad DMT: modelu biomedycznego. Psychofarmakolodzy do stanowczo orzekli, e psychodeliki, w tym take DMT, aktywowao wiele receptorw mzgowych, ktre reagoway take na serotonin. Badania laboratoryjne na zwierztach, kontynuowane przez dekady po zakoczeniu bada na ludziach, pozwoliy okreli, o jakie receptory serotoninowe dokadnie chodzi. Zamierzaem oprze si na owych danych dotyczcych zwierzt i sprawdzi, czy sytuacja wyglda podobnie w przypadku ludzi. Czynniki najbardziej istotne z biologicznego punktu widzenia miay neuroendo- krynn natur. Neuroendokrynologia jest nauk o wpywie rnych substancji na hormony poprzez uprzednie stymulowanie przez nie okrelonych obszarw mzgu. Dla przykadu, aktywacja okrelonych receptorw serotoninowych w mzgu powoduje wzrost stenia konkretnych hormonw przysadkowych we krwi, takich jak hormon wzrostu, prolaktyna oraz beta endorfiny. Hormony, ktrych poziom zmienia si pod wpywem przyjtej substancji, wskazuj, na ktre z receptorw mzgowych substancja ta wywiera wpyw. Receptory serotoninowe reguluj take ttno, cinienie krwi, temperatur ciaa 1 wielko renic. Aby dokadnie opisa zewntrzne oznaki ich aktywowania przez zaycie DMT, zamierzaem przyglda si wszystkim zmiennym. Byy to obiektywne dane liczbowe. Planowaem przyjmowa do bada tylko i wycznie osoby majce ju pewne dowiadczenie, jeli chodzi o psychodeliki, poniewa uznaem, e bd one w sta nie lepiej opisa efekty dziaania substancji anieli ci, ktrzy nie maj najmniejszego pojcia, czego si spodziewa. Poza tym istniao znacznie wiksze prawdopodoC Z I I . P O C Z C I E I N A R O D Z I \ Y 1 0 9

biestwo, e osoby te nie wpadn w panik w konfrontacji z niezwykle potnymi efektami wywoywanymi przez DMT, ktre mogy by jeszcze bardziej dezorientujce w surowym otoczeniu orodka bada klinicznych. W kocu istniay take nie przyjemne, ale jak najbardziej realne kwestie zwizane z odpowiedzialnoci. Wolaem unikn ewentualnych

procesw sdowych w sytuacji, gdyby ludzie uznali, e zaczli stosowa psychodeliki po tym, jak wzili udzia w prowadzonych przeze mnie badaniach. Jako e osoby te stosoway tego rodzaju substancje w przeszoci, eliminowao to grob jakichkolwiek oskare, e zetknli si z nimi za spraw uczestnictwa w projekcie. Od ochotnikw wymagalimy take funkcjonowania na relatywnie wysokim po ziomie, to znaczy pracy zarobkowej lub kontynuowania nauki oraz podtrzymywania stabilnych zwizkw z najbliszymi im osobami. W ten sposb moglimy mie pewno, e osoby te byy wystarczajco silnie osadzone w codziennej rzeczywistoci, aby poradzi sobie z uczestnictwem w drobiazgowych i wymagajcych badaniach. Chciaem take, eby dysponowali oni wsparciem pochodzcym ze rde innych ni sam zesp badawczy i w razie potrzeby mogli si do nich zwrci o jakkolwiek pomoc. Spord zgaszajcych si do nas osb planowalimy wyselekcjonowa osoby od powiednie zarwno z perspektywy medycznej, jak i psychologicznej. Kobiety nie mgt}' by w ciy ani spodziewa si zajcia w ci. Kadego dnia przeprowadzalimy take badania moczu pod ktem ewentualnej obecnoci rekreacyjnych narkotykw w organizmie44. Przygldajc si stosowanym dotychczas sposobom mierzenia wpywu psychodelikw na psychik badanych, doszedem do wniosku, e wszystkie wykorzystywane w przeszoci kwestionariusze opieray si na zaoeniu, e dziaanie tych substancji jest nieprzyjemne i przypomina stan psychozy. Nowe, mniej stronnicze narzdzie skonstruowane w oparciu o relacje osb lubicych dziaanie psychodelikw mogo dostarczy szerszego spojrzenia na wywoywane przez nie efekty. Zaproponowaem, aby w tym celu zostaa przeprowadzona moliwie najwiksza liczba wywiadw z rekreacyjnymi uytkownikami DMT. Dostarczyyby one bardzo szerokiego spojrzenia na dziaanie tej substancji, stajc si jednoczenie punktem wyjcia przy projektowaniu nowego kwestionariusza ewaluacyjnego. Wraz z postpem bada mogem udoskonala jego posta, bazujc na zgromadzonych danych. Niezbdne byo take okrelenie metody mierzenia poziomu DMT we krwi. Mielimy do wyboru kilka rnych technik i chcielimy wybra spord nich t, ktra wydawaa si najatwiejsza, a zarazem najbardziej miarodajna. Najbardziej obiecu- 110
E K l ' A D l ' S Z Y I ) M M O I .

jca bya ta, ktr wykorzystali badacze z Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicz nego grupa, ktra napisaa wspomniany ju wczeniej artyku o przyzwoitym pochwku".

44 Nie pobieralimy owych prbek moczu, aby odrzuci niektrych z naszych ochotnikw. Interesowao nas raczej sprawdzenie, czy dowiadczenia osb, u ktrych testy te wypady pozytywnie, rniy si w jaki sposb dowiadcze osb, ktre nie korzystaj z rekreacyjnych narkotykw. Podczas pierwszych bada grupka osb, moczu ktrych wykryto obecno innych substancji psychoaktywnych, bya bardzo skromna, za ich przeycia rje odbiegay znaczco od przey pozostaych uczestnikw. W pniejszych badaniach postanowilimy zarzuci rrzeprowadzanie tych kosztownych testw.

W oparciu o pochodzce z 1976 roku badania opisujce wpyw DMT na l udzkie hormony obliczylimy, e dwunastu ochotnikw wystarczao do ukazania statystycznie znaczcych rnic w reakcji na przyjcie rnych dawek DMT oraz nieaktywnego roztworu soli fizjologicznej. W wikszoci bada skupiajcych si na dziaaniu okrelonych dawek podawano ochotnikom jedn wysok" dawk, jedn nisk" oraz dwie rednie", aby w ten sposb opisa moliwe spektrum efektw wywoywanych przez dan substancj. Chciaem poda tak duo DMT, jak byo to moliwe, dlatego te zdecydowaem, e kady z ochotnikw otrzyma placebo oraz cztery dawki DMT - jedn wysok, jedn nisk i dwie rednie. Ochotnicy mieli metod podwjnie lepej prby otrzymywa losowo rne dawki DMT. Losowo oznacza, e kolejno podawania nie zostaa w aden sposb okrelona, tak jakby to rzut koci decydowa o tym, ktrego dnia bdzie podana konkretna dawka. Dr Clifford Quaills, biostatystyk z Gwnego Centrum Bada Klinicznych Uniwersytetu Nowego Meksyku, stworzy na swoim komputerze losowy cig poszczeglnych dawek, zaklei kopert zawierajc kartk z wydrukiem, po czym wysa j do szpitalnej apteki. Metoda podwjnie lepej prby oznacza natomiast, e ani ochotnicy, ani ja nie wiedzielimy, jak wysoka dawka zostanie danego dnia wykorzystana. List z kolejnoci zastrzykw oraz iloci podawanego DMT mia do wgldu tylko i wycznie farmaceuta. Celem takiego zaprojektowania bada byo zminimalizowanie wpywu oczekiwa na otrzymywane wyniki. W rozdziale 1. odnosiem si do klasycznego eksperymen tu ukazujcego kluczow rol oczekiwa w determinowaniu efektw wywoywanych przez przyjmowan substancj. Na tej samej zasadzie, gdyby ochotnicy wiedzieli, e za chwil otrzymaj nisk dawk DMT, mogoby to w bardzo konkretny sposb ukierunkowa ich dowiadczenia. Mogli oni na przykad reagowa w sposb odpowiadajcy ich wyobraeniu oddziaywania niskiej dawki, anie temu, co dziao si z nimi w rzeczywistoci i byo wywoane efektem placebo lub dawk redni. Poza tym, zanim przystpilimy do prowadzenia skomplikowanych bada na podwjnie lepej prbie, uznalimy, e najlepiej bdzie rozpocz od podania uczestnikom naszych eksperymentw dwch kontrolnych" dawek DMT. Niska dawka 0,05 mg/kg miaa wprowadza w otoczenie, w ktrym prowadzone byy badania bez ryzyka pojawienia si efektw tak silnych, e najsilniejsz reakcj byaby dezorientacja. Podawana nastpnie wysoka dawka 0,4 mg/kg miaa pozwoli ochotnikom dowiadczy najmocniejszego poziomu intoksykacji, z ktrym mieli si zmierzy podczas pniejszych bada na podwjnie lepej prbie. Okrelilimy j mianem dawki kalibrujcej". Gdyby uczestnicy otrzymali swoj pierwsz wysok dawk w rodku samego badania, ale nie wiedzieliby, e jest ona najwysza spord przewidywanych, mogliby
C Z I I . P O Z C I E I N A R O D Z I N Y 111

odczuwa strach przed otrzymaniem jeszcze silniejszej dawki podczas nastpnej sesji. Poprzez podanie ochotnikom wysokiej dawki ju wczeniej, otrzymywali oni moliwo zrezygnowania z uczestnictwa w badaniach przed ich rozpoczciem. Mielimy w ten sposb pewno, e zbierane przez nas dane nie strac swojej wanoci, gdyby kto rozmyli si w

trakcie realizacji projektu. W ten oto sposb uczestnicy otrzymywali tak naprawd sze dawek DMT - dwie kontrolne" oraz cztery podwjnie lepe". Prowadzc eksperymenty z nowymi rodkami, uwzgldnia si zazwyczaj take zjawisko placebo. Badania na prbie kontrolowanej przez placebo pomagaj dokona wyraniejszego rozrnienia pomidzy wpywem oczekiwa uczestnika a dziaaniem samej substancji. Samo sowo placebo pochodzi z aciny i oznacza zadowol" lub te, parafrazujc, speni twoje oczekiwania". Wikszo z nas zwyka myle o placebo jako o neutralnej substancji, ktr okrela si mianem nieaktyivnego placebo. Najbardziej znanym przykadem nieaktywnego placebo s pastylki z cukru. W naszych badaniach nad DMT rol t peni roztwr soli fizjologicznej. Z praktycznego punktu widzenia utrzymanie kontrolowanych przez placebo ba da na podwjnie lepej prbie podwjnie lepymi" jest niezwykle trudnym zadaniem. Nastpstwa podania aktywnych substancji s bowiem zazwyczaj znacznie a - rwiejsze do dostrzeenia ni w przypadku podania soli fizjologicznej lub cukru. Zarwno uczestnicy, jak i prowadzcy eksperyment s zazwyczaj niemal od razu w stanie okreli, czy podczas sesji zostao uyte placebo czy badany rodek. W pierwszym projekcie bada nad DMT skupionymi wok zagadnienia dawka -re- akcja" chcielimy jednake wykorzysta placebo, aby sprawdzi, czy ochotnicy i my sami jestemy w stanie odrni dziaanie najniszej dawki od substancji zupenie neutralnej. Pod tym wzgldem podawanie placebo miao ogromne znaczenie*. Nasz projekt mia take swoje saboci. Przed otrzymaniem pierwszej dawki pod czas podwjnie lepych bada ochotnicy odczuwali zazwyczaj do wyrany niepokj. Czy czeka ich dzi wysoka dawka? Czy te mog si zrelaksowa? Kiedy stawao si oczywiste, e podczas pierwszych podwjnie lepych" sesji nie zostaa uyta wysza jawka, niepokj pojawia si take przed nastpnymi sesjami, co nie miao miejsca przypadku osb, ktre trafiy na najwysz dawk ju na samym pocztku. Pomimo e losowa kolejno otrzymywania poszczeglnych dawek najprawdopodobniej -wyrwnywaa" ten problem ze statystycznego punktu widzenia, miao to swoj cen, eli chodzi o samych ludzi. Poprosilimy uczestnikw, eby zgadywali, jak dawk otrzymali danego dnia. Bardzo atwo przychodzio im - skazanie sesji, podczas ktrej otrzymali oni wysok dawk. Niezwykle interesujce byo jednak odkrycie tego. trudne okazao si odrnienie od siebie dawek porednich, 0.1 mg/kg oraz 0,2 mg/kg. Co jeszcze bardziej zaskakujce, wielu uczestnikw mylio ze sob najnisz dawk z roztworem soli fizjologicznej. Bardziej dokadny ocenach okaza si stworzony przez nas kwestionari usz. Zebrane zaraz po sesjach dane do trafnie wykazay, e 2 mg/kg wywoywao silniejsz reakcj psychiczn anieli 0,1 za 0.05 - silniejsz ni sona woda, nawet jeli sami - :.:estnicy nie mieli pewnoci co do zaytej przez siebie iloci.

l '

L A

l '

1 1 2

Zastanawiaem si take nad tym, w jaki sposb poradzi sobie z niepodanymi efektami psychicznymi i cielesnymi. Pierwsz reakcj na pojawienie si u badanych paniki byoby uspokajanie ich poprzez zwyczajn rozmow, ktrej celem byoby doda nie otuchy i stworzenie poczucia bezpieczestwa. Gdyby nie przynioso to oczekiwa nych

skutkw, mielimy zamiar podawa agodny rodek uspokajajcy, na przykad wstrzykn Valium; zastrzyk z mocniejszym rodkiem, takim jak chloropromazyna, wchodzi w gr tylko i wycznie w sytuacji, w ktrej kto zupenie wyrwaby si spod kontroli. Na wypadek pojawienia si reakcji alergicznych, takich jak na przykad dyszenie lub silna wysypka, mielimy pod rk take podawane doylnie antyhistami- ny. Gdyby cinienie krwi niebezpiecznie wzroso, moliwe byoby podanie pod jzyk tabletki z nitrogliceryn, tak jak czyni si to w przypadku osb cierpicych na dusznicowy bl serca. Do wniosku doczyem rwnie list kilkudziesiciu tekstw rdowych popierajcych zaprezentowane przeze mnie pomysy. Znajdoway si tam midzy innymi artykuy pochodzce z pierwszej fali bada nad psychodelikami prowadzonych z udziaem ludzi. Byy tam take prace dotyczce tego, co wiedzielimy na temat efektw wywoywanych przez substancje psychodeliczne u zwierzt oraz ich wpywu na receptory serotoninowe. Uprzedzajc ewentualne obawy dotyczce rodkw bezpieczestwa, odsyaem take do mojego artykuu powiconego niepodanym efektom psychodelikw. Zasugerowaem w nim, e jeli dana osoba nie ma problemw ze zdrowiem psychicznym, jest dobrze przygotowana i otoczona opiek przed, w trakcie oraz po sesji, ryzyko pojawienia si powanych i dugotrwaych efektw ubocznych jest niezwykle niskie. Kopie wniosku trafiy do wszystkich komisji, ktre zajmoway si nadzorowaniem prowadzonych z udziaem ludzi bada dotyczcych naduywania narkotykw, mi dzy innymi do Komisji ds. Etyki Bada z Udziaem Ludzi na Uniwersytecie Nowego Meksyku, Amerykaskiej Agencji ds. ywnoci i Lekw (FDA) oraz Amerykaskiej Administracji Legalnego Obrotu Lekarstwami (DEA). Badania miay zosta przeprowadzone w Gwnym Centrum Bada Klinicznych Uniwersytetu Nowego Meksyku, dlatego wysaem jedn kopi take tam. Centrum Bada mogo pokry koszty analizowania sporej liczby prbek krwi pod ktem stenia DMT i hormonw, dlatego do tamtejszego laboratorium dostarczyem take sporzdzony przeze mnie kosztorys. Zbliaa si trudniejsza cz: przekonanie wszystkich osb odpowiedzialnych za nadzr i sfinansowanie projektu, e badania te s bezpieczne, warte przeprowadzenia i zasuguj na dofinansowanie.

6.

Labirynt

rawo o Kontrolowanych Substancjach z 1970 roku ma za zadanie chroni oby wateli Stanw Zjednoczonych przed substancjami stanowicymi dla nich potencjalne zagroenie. Ustawa ta uniemoliwia jednak dostp do tych rodkw take oso- oom zajmujcym si eksperymentami klinicznymi. Stanowi ona labirynt, przez ktry musi przej kady, kto chciaby przeprowadzi badania dotyczce psychodelikw z udziaem ludzi. Prawo o Kontrolowanych Substancjach umiejscawia wszystkie substancje w piciu grupach" w zalenoci od ich potencjalnego naduywania", obecnie uznanego zastosowania medycznego" oraz bezpieczestwa uycia pod nadzorem lekarskim". Substancje z Grupy I s najostrzej traktowane, poniewa maj wysoki potencja naduywania", brak uytecznoci medycznej", za ich uywanie jest niebezpieczne na wet pod nadzorem lekarskim". Pomimo licznych zastrzee i sprzeciww ze strony dziesitek uznanych psychiatrw, midzy innymi dr. Daniela Freedmana, Kongres umieci LSD i pozostae substancje psychodeliczne w Grupie I. Grupa II obejmuje takie substancje jak metamfetamina i kokaina. Maj one wyso ki potencja naduywania, ale take pewn uyteczno medyczn - kokaina jako rodek znieczulajcy miejscowo podczas operacji oka, metamfetamina natomiast do leczenia nadpobudliwych dzieci. Kodeina naley do Grupy III, poniewa jest powszech nie stosowanym rodkiem przeciwblowym, majcym potencja naduycia mniejszy ni" substancje z Grupy I i II, wywoujc przy tym mniej powane efekty niepodane, jeeli jest podawana pod nadzorem lekarza. Substancje z Grupy IV, takie jak Xanax czy Valium, maj potencja naduycia mniejszy ni" Grupa III, za ich medycz ne uycie wie si z mniejsz liczb problemw.

114

I .

L A

I J l ' S Z

Jeli chodzi o psychodeliki, wysoki potencja naduycia, na ktry zwrcili uwag ustawodawcy, nie polega na ich kompulsywnym, niekontrolowanym stosowaniu, jak ma to miejsce w przypadku narkotykw takich jak heroina czy kokaina. Tak naprawd jedn z ich cech charakterystycznych jest to, e nie wywouj one niemal adnych efektw, kiedy s zaywane przez trzy lub cztery dni pod rzd, za nage odstawienie nie prowa dzi do pojawienia si godu narkotycznego. Chodzio bardziej o dotkliwo wywoywanych przez nie dowiadcze, ktre w pewnych okolicznociach mog by destrukcyjne i szkodliwe. To wanie ze wzgldu na silnie destabilizujce dziaanie psychodelikw Kongres zdecydowa, e powinny zosta one poddane lygorystycznej kontroli. Naukowcy prowadzcy badania kliniczne w latach 50. i 60. dostrzegali zagroe nia zwizane ze stosowaniem LSD i innych psychodelikw i zazwyczaj opisywali je w swoich raportach. W ten sposb mogli oni skutecznie zapobiega pojawianiu si niepodanych reakcji psychicznych spowodowanych zayciem tego rodzaju rodkw lub szybko je minimalizowa. Jednake rosnca popularno niekontrolowanego uycia psychodelikw oraz pojawiajce si w mediach informacje odnonie do naruszania protokou badawczego przez Leary'ego i jego kolegw z Harvardu wywoao atwe do przewidzenia konsekwencje. Substancje te rzeczywicie powodoway szeroko naganiane problemy, za zmniejszenie szkd mogo nastpi tylko na drodze zamknicia niektrych drzwi. Aby powstrzyma fal naduywania psychodelikw, Kongres uwypukli ich nega tywne waciwoci kosztem pozytywnych i zupenie neutralnych. To, co jeszcze wczoraj byo bezpieczne pod nadzorem lekarskim", stao si niebezpieczne nawet pod nadzorem lekarskim". Uyteczno medyczna" jako narzdzie badawcze i szkolenio we oraz w roli wsparcia w pracy psychoterapeutycznej szybko zmieniy si w brak uznanego zastosowania medycznego". Pracujc przy przygotowaniu wniosku o prowadzenie eksperymentw z DMT przez cay system nadzorujcy, miaem wraenie, jakbym wpatrywa si w czarn dziur. Proces rozpocz si w 1988 roku. Przez nastpne dwa lata prowadziem zapiski odnoszce si do kadej rozmowy telefonicznej, kadego listu, sp otkania, faksu i dyskusji zwizanej z 89-001, protokoem dotyczcym bada nad DMT. Przygldajc si moim notatkom, zebraem najistotniejsze spostrzeenia wyniesione ze wszyst kich tych interakcji, po czym omwiem je w 1990 roku w chwili otrzymania zezwolenia na rozpoczcie bada. Napisany przeze mnie artyku nazywaem artobliwie Co by si stao, gdyby przejecha mnie autobus?". Uznaem, e jest niezwykle istotne, aby inni ludzie take dowiedzieli si, w jaki sposb odnale wyjcie z tego labi ryntu. Przejcie przez niego jest jak najbardziej wykonalne. Na wypadek, gdyby z jakich wzgldw nie udao si przeprowadzi bada nad samym DMT, pragnem pozostawi wszystkie te wskazwki*.
* Rick J. Strassman, Human Hallucinogenic DrugResearch in the United States: afresent-Day Case History and Review of the Process, Journal of Psychoactive Drugs" 23 (1991), str. 29-38.

cz ii. poczcie i narodzi n y 115

Pierwszymi stranikami wymiaru regulacji prawno-administracyjnej byy dwie komisje Wydziau Lekarskiego na Uniwersytecie Nowego Meksyku: Naukowa Komisja Konsultacyjna Centrum Badawczego oraz Komisja ds. Etyki Bada z Udziaem Ludzi. Naukowa Komisja Konsultacyjna Gwnego Centrum Bada Klinicznych zajmowaa si merytoryczn stron mojego wniosku. Wchodzcy w jej skad koledzy-bada- :ze oceniali warto naukow bada i sugerowali ewentualne poprawki. Decydowali oni take o tym, czy mog one zosta przeprowadzone w ramach Centrum Badawczego oraz czy otrzymam dofinansowanie na du liczb testw krwi, ktre zamierza em wykona. Jako e spdziem dwa lata, prowadzc w Centrum Badawczym realizowany z udziaem ludzi projekt powicony melatoninie, byem w tamtym okresie czonkiem tej komisji. Komisja ds. Etyki Bada z Udziaem Ludzi zajmowaa si natomiast bezpieczestwem zaproponowanych przeze mnie bada. Jej obowizkiem byo upewnienie si, ze projekt spenia wymagania BHP oraz e formularz wiadomej zgody w jasny sposb prezentowa charakter eksperymentw oraz zwizane z nimi niebezpieczestwa. Na szczcie, przewodniczcy najbardziej istotnej komisji do spraw etyki okaza si zwolennikiem libertarianizmu, to znaczy pogldu, zgodnie z ktrym jednostka jest waniejsza ni pastwo. Uwaa on, e dobrze wyedukowani ludzie mog sami o sobie decydowa. Jego motto, jako osoby stojcej na czele pierwszego i najwaniejszego zespou recenzenckiego, brzmiao: Nie jestemy tu, aby bawi si w Boga". Kluczowym elementem wszelkiego rodzaju bada z udziaem ludzi jest formularz wiadomej zgody. Badacz opisuje w nim gwne cele badania oraz motywacje skaniajce go do ich realizacji. Dokument ten niezwykle dokadnie, z otpiajc wrcz iczb szczegw, prezentuje take oczekiwania wzgldem biorcych w nim udzia osb. Zawiera on opis ewentualnych zagroe oraz korzyci pyncych z uczestnictwa w projekcie, omawia dokadnie sposb pracy zespou badawczego i zastrzega, e w razie wystpienia jakichkolwiek problemw, pokryte zostan wszelkie koszty odwrcenia niepodanych efektw. Formularz przypomina take, e udzia w eksperymentach jest w peni dobrowolny. Oznacza to, e kady z uczestnikw moe w kadej chwili zrezygnowa, bez wzgldu na przyczyny i bez ponoszenia adnych konsekwencji. W sytuacji, gdyby ktry z ochotnikw czu si nieuczciwie traktowany formularz wiadomej zgody zawiera take nazwiska i numery telefonw osb, do ktrych mona byo zwrci si o pomoc. Podczas gdy prowadziem rozmowy z komisjami uniwersyteckimi, rozpoczem rwnoleg wspprac z dwiema agencjami federalnymi Stanw Zjednoczonych, ktre stanowiy ostatnie i znacznie bardziej potne instytucje nadzorujce. To wanie do nich naleao podjcie ostatecznych decyzji. Pierwsz z nich bya amerykaska Administracja Legalnego Obrotu Lekarstwami iDEA). Mieli oni swoje miejscowe biuro w Albuquerque; siedziba gwna znajduje si natomiast w Waszyngtonie. DEA miao zadecydowa, czy otrzymam zgod na po- 1 1 6 D M T - M O I .
H K r h A U U S Z Y

siadanie DMT. Gdyby tak si stao, dysponowabym zezwoleniem obejmujcym substancje nalece do Grupy I. Drag z instytucji rzdowych bya Agencja ds. ywnoci i Lekw (FDA), ktrej siedziba gwna take znajduje si w Waszyngtonie. FDA miao z kolei okreli, czy podawanie DMT ludziom jest bezpieczne i uzasadnione. Gdybym otrzyma zgod FDA, dysponowabym zezwoleniem na badanie eksperymentalnej substancji. Rozsyajc wnioski do komisji uniwersyteckich, zastrzegem, e badania nie bd mogy si rozpocz, dopki DEA i FDA nie udziel mi zgody na podawanie DMT. Agencje te potrzeboway jednak uprzedniej zgody organw lokalnych. Formularz wiadomej zgody stanowi najwaniejsz przeszkod, ja za do szcze rze poinformowaem komisje ds. etyki odnonie do spodziewanych przeze mnie efektw dziaania DMT. Nie chciaem, eby ochotnicy myleli, e eksperymenty te bd czym atwym i przyjemnym, ale jednoczenie nie chciaem ich take straszy, uwypuklajc potencjalnie negatywne efekty. Na drugiej stronie dokumentu ochotnicy mogli przeczyta: Przyjmuj do wiadomoci, e specyfik wywiera przede wszystkim wpyw na psychik. Mog pojawi si u mnie wzrokowe i/lub suchowe halucynacje lub innego rodzaju zaburzenia percepcyjne. Zmianie moe ulec take moje postrzeganie czasu (moe on si duy lub upywa szybciej ni zazwyczaj). Moe pojawi si we mnie bardzo silne napicie emocjonalne, zarwno przyjemne, jak i nieprzyjemne. Przeciwstawne sobie odczucia lub myli mog by przeze mnie dowiadczane rwnoczenie. Mog sta si niezwykle wyczulony na najblisze otoczenie; z drugiej strony mog take nie zwraca na nie najmniejszej uwagi. Mog mie wraenie, e mj umys oderwa si od ciaa. Mog pojawi si odczucia zbliajcej si mierci lub rzeczywistego umierania. Bardzo czst reakcj jest jednak take stan euforii. Specyfik zaczyna dziaa bardzo szybko, za przy wyszych dawkach pierwsze efekty mog pojawi si w cigu 30 sekund. Szczyt dziaania przypada na 2-5 minut po podaniu, za efekty dziaania utrzymuj si przez nastpne 20-30 minut. Najprawdopodobniej powrc do zupenie normalnego stanu wiadomoci w cigu godziny od zastrzyku. Zwaywszy na ryzyko, dokument by zwizy, lecz szczty: Najwaniejsze efekty DMT maj natur psychologiczn i zostay opisane powyej. Utrzymuj si one zazwyczaj nie duej ni przez jedn godzin. Czasem zdarza si, e reakcja emocjonalna wywoana dzia-

C Z

I .

117

C I E

R O D Z I

aniem specyfiku moe trwa duej (tj. 24 do 48 godzin). Mog zosta w Centrum Badawczym tak dugo, jak bdzie to konieczne, aby odzyska rwnowag psychiczn, w tym take spdzi w tym miejscu noc, jeli pojawi si taka potrzeba (...) DMT jest bezpieczne, jeli chodzi o stron fizyczn. Jego umiarkowana dawka w niewielkim stopniu podnosi cinienie krwi i ttno. Byoby przedwczesnym i niestosownym sugerowa w formularzu wiadomej zgody, e uczestnicy bada nad DMT mieli otrzyma jakiekolwiek bezporednie korzyci. Pomimo e zdawaem sobie spraw, i wikszoci ochotnikw dowiadczenia wywoane przez DMT przypadn do gustu, nie miaem zamiaru sugerowa, e przeprowadzam eksperymentaln terapi dla osb z rozpoznan chorob. Dlatego te w dalszej czci dokumentu mona byo przeczyta: Nie istniej jakiekolwiek osobiste korzyci stanowice nastpstwo uczestnictwa w tych badaniach. Potencjalnie wartociowe moe by jednak peniejsze zrozumienie mechanizmu dziaania substancji halucynogennych. W cigu tygodnia od przesania projektu badawczego komisja ds. etyki poprosia mnie o doczenie zdania informujcego o braku obecnie uznanego zastosowania medycznego" w akapicie otwierajcym formularz wiadomej zgody. Odpowiedziaem, e zdanie takie niepotrzebnie odstraszaoby potencjalnych ochotnikw. Poza tym, gdybym otrzyma niezbdne zezwolenie, zdanie takie przestaoby by prawdziwe. Substancja zyskaaby bowiem zastosowanie medyczne; w tym przypadku staoby si narzdziem uywanym w badaniach klinicznych. Moja odpowied zostaa zaakceptowana. Bardzo wan kwesti, ktr musiaem omwi z komisj ds. etyki, Centrum Badawczym oraz zarzdem szpitala uniwersyteckiego, byo zapewnienie poufnoci i anonimowoci. Niemale wszyscy ochotnicy mieli prac i rodzin, ktrych nie chcieli niepotrzebnie naraa, przyznajc si do stosowania nielegalnych substancji. Przyznanie si do amania ustawy antynarkotykowej byo warunkiem wstpnym uczestnictwa w naszych badaniach, poniewa przyjmowalimy tylko i wycznie osoby majce ju dowiadczenie z zaywaniem psychodelikw. Spotkaem si z pracownikami szpitalnej bazy danych i rejestracji, siostr przeoon, administratorem Centrum Badawczego oraz szpitalnym prawnikiem. Wsplnymi siami opracowalimy do skomplikowany, ale efektywny plan dziaania. Karta bada przeprowadzanych w poradni Centrum Badawczego miaa zawiera informacje istotne z medycznego punktu widzenia. Byo to szczeglnie wane, g dyby u ktrego z uczestnikw w najbliszej przyszoci pojawiy si, na przykad, prbie- 118
O L E K l ' A D E ' S Z Y D M T -M

my z sercem. Pomocne byyby wwczas nawet najbardziej podstawowe dane dotycz ce pracy tego organu. Dlatego te w tabelach zawierajcych wyniki bada lekarskich i testw

laboratoryjnych umieszczalimy prawdziwe imi i nazwisko ochotnika. Nie byo tam adnej wzmianki o stosowaniu substancji psychoaktywnych ani informacji, ktre mogyby poczy te osoby z prowadzonymi przeze mnie badaniami. Formularz wiadomej zgody, doczany zazwyczaj do karty, wymaga od uczestnikw podpisania si rzeczywistym imieniem i nazwiskiem. Aby zapewni im poufno, trzymaem wszystkie formularze zoone pod kluczem w gabinecie znajdujcymi si w moim domu. Karta zawierajca prawdziwe dane osobowe opatrzona bya komentarzem: Zgoda podpisana i zoona u gwnego badacza". Kady z ochotnikw zostawa nastpnie oznaczony numerem, na przykad DMT-3. Od tego momentu stawali si oni w peni anonimowi, ja za byem jedyn osob, ktra miaa dostp do ich prawdziwych danych. Kady z nich otrzymywa now kart oznaczon ju tylko przydzielonym im kodem. Systemu takiego uywalimy ju podczas prowadzenia bada psychiatrycznych uszczegawiajcych ich problemy emocjonalne oraz sposb uywania substancji psychoaktywnych. Istniaa jeszcze jedna niezwykle wana kwestia. Wizaa si ona z zewntrznymi agencjami, ktre staray si uzyska wgld w karty uczestnikw i oszacowa dzi ki temu dugotrway wpyw stosowania eksperymentalnych substancji. Podczas moich bada nad melatonin do formularza wiadomej zgody doczyem zdanie informujce, e wytwrca melatoniny oraz FDA bd mie moliwo przegldania kart pacjentw, aby na bieco bada wszelkie problemy i zagroenia wice si z przyj mowaniem tego hormonu. Po umieszczeniu podobnej informacji w formularzu uoonym na potrzeby bada nad DMT kilku potencjalnych ochotnikw wyrazio swj sprzeciw. Tak czy inaczej, konieczne byo wprowadzenie jakiego mechanizmu, ktry umoliwiaby badanie ewentualnych dugoterminowych problemw ze zdrowiem wywoywanych przez DMT. Niezbdne do tego byo jednake uzyskanie dobrowolnej zgody uczestnika. Wypracowalimy ostatecznie nastpujcy kompromis: w sytuacji, gdyby FDA lub wytwrca DMT zechcieli przejrze karty uczestnikw bada lub przeprowadzi z nimi wywiady, musieliby w pierwszej kolejnoci zgosi si do mnie. Omwibym t kwesti z ochotnikami i sprawdzi, ktrzy z nich s tym zainteresowani. Zapiski z bada z pewnoci zostayby zdobyte na mocy nakazu sdowego, ale bez odpowiedniego klucza miay one ograniczon uyteczno. Zawsze mgbym odmwi ujawniania prawdziwych danych osobowych na mocy tajemnicy lekarskiej. Byoby przy tym sporo zamieszania, ale warto byo sprbowa. Ostatecznie, w cigu piciu lat trwania bada z udziaem ponad szedziesiciu ochotnikw nie nastpio jakiekolwiek naruszenie poufnoci lub anonimowoci. Nie pojawiy si take wwczas adne dania dotyczce wgldu w karty pacjentw ze strony wa dz.

C Z

I I .

P O C Z C I E

D I N Y

119

Czonkowie Naukowej Komisji Konsultacyjnej Centrum Badawczego przyznali, e mj wniosek dotyczcy bada nad DMT jest stosunkowo czytelny i prostolinijny. Zda wali sobie oni spraw z tego, e najwaniejsze przeszkody w przypadku tego projektu maj przede wszystkim charakter etyczny, polityczny i administracyjny - wchodz za- :em bardziej w obszar zainteresowania komisji ds. etyki. Istniay jednak rwnie kwestie bezpieczestwa i odpowiedzialnoci. Centrum Badawcze poprosio mnie, ebym zatrzyma ochotnikw na noc, upewniajc si w ten sposb, e bd oni otoczeni profesjonaln opiek pielgniarsk przynajmniej przez dob od uczestnictwa w eksperymencie. Odpowiedziaem, e w znaczcy sposb ograniczaoby to liczebno osb zainteresowanych udziaem w eksperymentach. We wczeniej szych badaniach nad DMT uczestnikw odsyano do domw jeszcze tego samego popoudnia (sesje odbyway si z rana) i nie wizao si to z jakimikolwiek problemami. Odpowied ta zostaa zaakceptowana. Centrum Badawcze pragno take ustali najlepsz por dnia na podawanie DMT. Czy wraliwo na t substancj zmieniaa si w zalenoci od rytmu dobowego? Czy reakcje byy silniejsze rano czy wieczorem? Odpowiedziaem, e nie mam na ten temat informacji, ale podajc DMT wszystkim o jednakowej porze, czyli rano, czynnik :en zostaby znormalizowany. Zbadanie ewentualnych zmian wraliwoci na DMT w zalenoci od pory pozostawao moliwe podczas realizacji innego projektu. Moi koledzy-badacze poprosili rwnie o zaprezentowanie obszerniejszej bibliografii dotyczcej bada prowadzonych na zwierztach, ktre powicone byy kwestii stenia interesujcych mnie hormonw we krwi. Sporzdzenie tego rodzaju listy byo do atwym zadaniem. W kocu poproszono mnie take, aby zebra od ochotnikw prbki moczu i przeprowadzi testy dotyczce zaywanych przez nich substancji. W cigu miesica, 19 lutego 1989 roku, Centrum Badawcze zatwierdzio mj Aii i osek, zgadzajc si take na sfinansowanie planowanych przeze mnie bada dotyczcych poziomu hormonw we krwi oraz opracowania metody pomiaru stenia DMT w ludzkim organizmie. Trzy dni pniej badania zatwierdzia take Komisja ds. Etyki Bada z Udziaem Ludzi. Wobec takiego obrotu spraw zaczem rozglda si za rdem samego DMT. Rwnoczenie musiaem mie pewno, e kiedy ju je znajd, bd dysponowa zezwoleniem na posiadanie tej substancji. Mniej problematyczna bya kwestia posiadania, ktra zaleaa od DEA i wydawanego przez nie zezwolenia obejmujcego substancje nalece do Grupy I. W kwietniu 1989 roku udaem si do apteki szpitala uniwersyteckiego, aby omwi kwestie wymogw DEA odnonie do przechowywania substancji z Grupy I. Tamtej si farmaceuci brali ju wczeniej udzia w badaniach powiconych marihuanie, dlatego te, ich zdaniem, szpital by w stanie zapewni wystarczajce rodki bezpieczestwa.
120 D M T - M O I. E K l' A D U S Z Y

Wysaem do DEA wniosek o przyznanie zezwolenia obejmujcego substancje nalece do Grupy I. Zapewniaem, e posiadanie przez nas laboratoryjnych prbek DMT jest niezbdne, abymy mogli rozpocz opracowywanie metody pomiaru ste nia DMT w

ludzkiej krwi. W pniejszym czasie zezwolenie to powinno uwzgldnia take DMT, ktre planowalimy podawa naszym ochotnikom - powinno by ono czystsze ni substancja uywana do bada laboratoryjnych. A do momentu zatwierdzenia przez FDA bada oraz czystoci przeznaczonego dla ludzi DMT nie moglimy rozpocz naszych eksperymentw. Aplikacja kierowana do DEA musiaa zawiera take przypisany DMT numer substancji". Zadzwoniem do biura DEA w Waszyngtonie i poprosiem pracownika, z ktrym rozmawiaem, aby odszuka DMT w pastwowym rejestrze substancji. Po dana przez niego liczba trafia do odpowiedniej rubryczki. Dwa tygodnie pniej ponownie zadzwoniem do DEA, ale nie potwierdzili oni otrzymania wysanego przeze mnie wniosku. Mj rozmwca powiedzia mi: Przeprowadzamy si do nowego biura i wszystko zostao zapakowane do pude". Miny kolejne dwa tygodnie - moja aplikacja wci pozostawaa bez odpowiedzi. Po kilku dniach odesano mi cay wniosek. Znajdujcy si tam numer DMT by nieprawidowy. Zacznikiem do przesyki by dokument zawierajcy informacj o wa ciwym kodzie odpowiadajcym tej substancji. Osoba, z ktr rozmawiaem, podaa mi niewaciw liczb. Wpisaem prawidowy numer i jeszcze tego samego dnia odesaem poprawion" aplikacj. DEA zadao take zezwolenia na prac z substancjami nalecymi do Grupy I, ktre wydawaa Komisja Farmaceutyczna stanu Nowy Meksyk; w cigu kilku tygodni udao mi si zdoby wymagane zawiadczenie. Od personelu Komisji Farmaceutycznej usyszaem, e wszystko zaley teraz od DEA. DEA odpowiedziao mi, e otrzymam zezwolenie na korzystanie z laboratoryjnych pr bek DMT, jeli szpitalna apteka oraz jej personel speni niezbdne wymogi bezpiecze stwa. Praca papierkowa przesza z Waszyngtonu do Denver, z Denver za do Albuquerque. W czerwcu 1989 roku na uniwersytecie pojawia si przedstawicielka lokalnego biura DEA, agentka D. Najpierw spotkaa si ze mn, anastpnie rzucia okiem na nasz szpitaln aptek. Poprosia o nazwiska wszystkich pracownikw, ktrzy mieli styczno z DMT, oraz nasze adresy, numery telefonw i numery ubezpieczenia spoecznego. Zwrcia uwag na kilka kwestii niezgodnych z normami bezpieczestwa i zadaa zdobycia zamykanej na klucz chodziarki. Chodziarka ta miaa znale si w specjalnym, przeznaczonym do przechowywania narkotykw schowku, ktry take powinien by zamykany na klucz. Jedyn kopi klucza do chodziarki otrzyma mia szpitalny farmaceuta. Nie chcieli oni podejrzewa mnie o kradzie w sytuacji, gdyby znikna ktra z przechowywanych tam substancji. Moja rozmwczyni miaa do niepokojcy zwyczaj zbyt czstego artowania: No c, w ten sposb nie wyldujesz w wizieniu" albo: Nie martw si - dziki temu nie

CZ II

I '

C I F ,

R O D Z I N Y

121

wyjdziesz std w kajdankach". Prbowaem mia si razem z ni. Przy poegnaniu pod sumowaa swoj wizyt nastpujco: Mwic szczerze, chodzi o twj tyek. W razie jakichkolwiek problemw - kradziey, zagubienia, nieprawidowo prowadzonej doku mentacji to od ciebie bdziemy oczekiwa wyjanie". Wizyta agentki D. wywoaa we mnie niepokj, aw szczeglnoci jej ostatnie sowa: Tak przy okazji, skd wemiesz DMT, ktre chcesz podawa swoim ochotnikom?". Jeszcze w tym samym miesicu DEA zatwierdzio mj wniosek dotyczcy posiadania laboratoryjnych prbek DMT. Jako e zobowizaem si, e nie bd podawa ludziom owego gorszego gatunkowo specyfiku, z rozpoczciem bada musiaem jednake poczeka na zgod FDA dotyczc czystszego DMT - substancji nalecej ju do innej kategorii. W ten sposb decyzja dotyczca przyznania mi zezwolenia na posiadanie nadajcego si do podawania ludziom DMT w dalszym cigu bya uzaleniona od DEA. W marcu 1989 roku, w cigu tygodnia od otrzymania uniwersyteckich zezwole na prowadzenie bada nad DMT i kontaktowaniu si z DEA na wszelkie moliwe sposoby, zadzwoniem do Laboratoriw Sigma w St. Louis, w stanie Missouri. Sigma bya firm zajmujc si zaopatrywaniem w artykuy chemiczne, ktra dostarczaa mi melatoniny podczas bada dotyczcych szyszynki czowieka. Jako e w ich kata - -ogu znajdowao si take DMT, zapytaem, czy mgbym je u nich kupi. Poprosiem :> czyste DMT, ktre nadawaoby si do podawania ludziom i posuyoby do badania stenia tej substancji w pynach ciaa. Poprosiem take o substancj nadajc si do bada klinicznych. Sigma odpowiedziaa mi, e wytworzenie laboratoryjnego DMT nie stanowi adneg o problemu jedynym wymogiem byo posiadanie zezwolenia obejmujcego substancje nalece do Grupy I. Bardziej skomplikowanym zadaniem okazao si zdobycie DMT, ktre mgbym podawa ludziom, poniewa wymagao to od Sigmy zgromadzenia okrelonej dokumentacji dla FDA, dokumentacji DMF" (ang. drug master file). Sigma polecia skontaktowanie si z badaczami, ktrzy prowadzili wczeniejsze badania nad DMT z udziaem ludzi i zdobycie informacji dotyczcych ich rde zaopatrzenia. W ten sposb Sigma wiedziaa by o tym, jak wielu szczegw wymaga FDA. Gdyby podczas poszukiwa instytucji majcych tego rodzaju dokumentacj pojawiy si jakiekolwiek problemy, jej przedstawiciele zalecali powoywanie si na obowizujc w Stanach Zjednoczonych Ustaw o wolnoci informacji. Dawaa ona amerykaskim obywate- . >m moliwo zdobywania informacji objtych tajemnic zawodow, dopki nie zagraay one amerykaskiemu systemowi bezpieczestwa narodowego. Udao mi si zdoby list wszystkich obowizujcych obecnie w kraju zezwole na nadania z substancjami narkotycznymi - korzystajc z niej mogem kontaktowa si : kadym, kto mia zezwolenia dotyczce DMT. Niestety, nie byo takich osb. Pomimo powoywania si na Ustaw o wolnoci informacji nie udao mi si take zdoby

122

I )

L E K U

L '

informacji o tego rodzaju uprawnieniach z przeszoci. FDA nie miao adnych archiww ani akt dotyczcych zezwole na badania nad DMT. Mj wniosek dotyczcy wydania zezwolenia na podawanie DMT ludziom wpyn do FDA pod koniec kwietnia. Poprosiem w nim o reaktywowanie zezwole dotycz cych DMT, z ktrych korzystao niegdy pierwsze pokolenie badaczy psychodelikw. Miaem przy tym nadziej, e samo FDA bdzie w stanie odszuka t star i zapomnian dokumentacj. Jeden z naukowcw, ktry podawa ludziom DMT, wspautor artykuu o przyzwoitym pochwku", wyrazi zgod, by FDA przejrzao w moim imieniu posiadane przez niego archiwa. W pniejszej korespondencji zorientowa si jednak, e nie ma informacji o samej substancji i nie mg sobie przypomnie, kto by jego dostawc. yczy mi jednak powodzenia. Na pocztku maja FDA przysao pierwszy list, podpisany przez pani P., w ktrym znajdowaa si informacja, e jeli w cigu miesica nie otrzymam od nich ad nej wiadomoci, mog rozpocz badania. Oczywicie, w dalszym cigu nie miaem DMT. FDA miao ju jednake mj wniosek, za caa aplikacja otrzymaa wasny nu mer identyfikacyjny, wobec czego Sigma zgodzia si omwi z FDA kwesti zdobycia dla mnie dokument acji DMF. W czerwcu pani P. z FDA powiedziaa, e Sigma nie dostarczya im wystarczajcej iloci informacji dotyczcych sposobu wytwarzania przez siebie DMT. Sigma odpowiedziaa natomiast, e ich europejski dostawca nie wyrazi zgody na udostpnianie tego rodzaju informacji - bya to tajemnica handlowa. Sigma bya take zaniepokojona tym, e FDA wymagao znacznie wicej informacji o DMT ni o jakichkolwiek innych substancjach przeznaczonych do bada z udziaem ludzi, ktre firma ta dostarczaa w przeszoci. Sigma podaa mi nazwisko chemika zajmujcego si zoonym przeze mnie wnioskiem: pani R Na przestrzeni nastpnego ptora roku przeprowadzilimy ze sob dziesitki rozmw. Zapytaem pani R, dlaczego FDA wymagao wicej informacji dotyczcych DMT, ni miao to miejsce w przypadku melatoniny, ktr zajmowaem si wczeniej. - To zaley od konkretnego przypadku - odpowiedziaa. Sigma narzekaa, e FDA zachowuje si niedorzecznie. FDA nie mogo przej dalej, dopki nie otrzymao wikszej iloci informacji. Zapytaem pani R, czy moe wie, kto by dostawc Sigmy, poniewa pragn skontaktowa si z nim bezporednio. Przedstawia mi typowanego przez siebie kandydata. Kiedy jednak poprosiem Sigm, eby potwierdzia t informacj, uznano to za pogwacenie wzajemnego zaufania. Tak czy inaczej, zgodzili si przesa do biura FDA wszystkie informacje, ktre mieli o swoim DMT. Zapytaem pani R: - Gdyby DMT Sigmy nie miao wszystkich wymaganych danych produkcyjnych, czy mgbym je oczyci do tego stopnia, eby zaspokajao stawiane przez nich wymagania?

cz ii. poczcie i narodzin y 123

Wtpia, czy istnieje taka moliwo. Dyrektorem jednostki FDA, w ktrej pracowaa, by ten sam czowiek, ktry kilka lat wczeniej powiedzia mi na konferencji neuro logicznej:

Umierajce osoby te maj swoje prawa". Blokowa on wszystkie dotych czasowe wnioski dotyczce oczyszczenia substancji przeznaczonych do bada laboratoryjnych i podawania ich ludziom. - Moe w tym przypadku stanie si inaczej - powiedziaa. - To jest nowa jednostka, zarzdzana przez nowe osoby. Bya to prawda. Rosnca fala zachorowa na AIDS i naduywania narkotykw zwrcia uwag na to, jak powolny jest proces wydawania zezwole przez FDA. Jego usprawnieniem miaa si zaj owa nowa jednostka. Na szczcie, stworzona przeze mnie aplikacja trafia wanie tam, anie do jednostki zarzdzanej niegdy przez dr. L., gdzie wniosek dotyczcy bada nad MDMA nigdy nie doczeka si realizacji. Mino kilka miesicy, a pani R wci nie otrzymaa jakichkolwiek informacji od Sigmy. Firma ta miaa poczucie, e FDA naruszyo zasad poufnoci i najprawdopodobniej nie chciaa gbiej wnika w proces, ktry, jak si spodziewano, mg by dugi i bardzo skomplikowany. Jaki moga mie w tym interes? Straciem nadziej na zdobycie od Sigmy DMT nadajcego si do bada z udziaem ludzi. W sierpniu 1989 roku otrzymaem z FDA gsto zapeniony sowami list prezentujcy dwadziecia wymogw, ktre musiao speni podawane ludziom DMT. Nie byo tam adnych wzmianek odnonie do oglnej toksycznoci substancji, ktrej ocena wymagaaby przeprowadzenia zoonych i drogich bada na zwierztach. List nie odnosi si take do naukowej wartoci caego projektu. Zachcano mnie jednake do wzicia tych kwestii pod uwag. Zadzwoniem do znajomego chemika, ktry podzieli si ze mn kiedy bardzo pesymistycznymi przewidywaniami odnonie do uzyskania przeze mnie zgody na rozpoczcie bada. Zapytaem go wprost: - Czy zrobiby dla mnie DMT? Odmwi. Uwaa on, e jego obecne laboratorium nie spenioby wymaga niezbdnych do zdobycia uprawnie wytwrcy". Wolaem nie ryzykowa utraty czasu i pienidzy. Zadaem to samo pytanie dr. Davidowi Nicholsowi, chemikowi i farmakologowi z Uniwersytetu Purdue w Indianie. Poleci mi on dr. K z Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego, ktry prowadzi program majcy na celu wytwarzanie trudnych do zdobycia eksperymentalnych substancji. Dr K powiedzia mi, e podpisana przez niego umowa zabrania wykorzystywania tych substancji w badaniach z udziaem ludzi, chocia niewykluczone, e w przyszoci zajmie si syntez rodkw przeznaczonych do tego rodzaju celw. Dr K. poleci mi zadzwoni do Lou G., swojego dawnego znajomego z chicagowskiej firmy zajmujcej si zaopatrywaniem w artykuy chemiczne.
124 D M 'I' - M O L E K I' I. A D L' S Z Y

Jak si okazao, Lou (ktry utrzyma swoje stanowisko, pomimo e jego firma zostaa wykupiona przez inn) dostarczy spor cz DMT uytego podczas bada nad t substancj prowadzonych z udziaem ludzi, ktre odbyy si na terenie Stanw Zjednoczonych. Jego

chicagowska firma nie udostpniaa jednak korzystajcym z jej usug badaczom informacji dotyczcych procesu produkcji ani toksycznoci substancji w przypadku zwierzt. Lou zamia si przez telefon i powiedzia: - Po prostu powiedzielimy im, e jest czyste - mniej wicej 95 procent". Wszystko byo w tamtym czasie znacznie mniej formalne. Napisaem do Narodowego Instytutu ds. Narkomanii (NIDA - ang. National Institute on Drug Abuse) z pytaniem, czy moliwe jest zdobycie od nich DMT nadajcego si do bada z udziaem ludzi. Po upywie miesica napisaem ponownie. Odpowiedzia mi pan W, informujc, e substancje stosowane przez NIDA pochodz przewanie z laboratorium znajdujcego si w Karolinie Pnocnej. Pracujc w nim grup prowadzi dr C Zadzwoniem do niego i dowiedziaem si, e nie mog oni syntetyzowa substancji, ktre mona by wykorzysta w badaniach z udziaem ludzi. Kiedy powoaem si na upublicznione niedawno badania, podczas ktrych uyto specyfikw wyprodukowanych w jego laboratorium, powiedzia, e bdzie musia si t spraw zaj. Nawet gdyby zgodzi si stworzy jak substancj, nie mia zamiaru skada do FDA dokumentacji DMF. - Nie chc bra na siebie odpowiedzialnoci - powiedzia. - Moje ubezpieczenie nie obejmuje uycia tych substancji przez ludzi. Nie ma tego w mojej umowie. Dr C zaproponowa mi zdobycie DMT od NIDA i oczyszczenie go do wymaganych 99,5% czystoci. Wedug niego, NIDA miaa okoo 5 gramw odoonych na pk". Kiedy zapytaem o to pana W, usyszaem w odpowiedzi: - Nasze DMT jest ju zbyt stare. Poza tym nie mamy na jego temat adnych da nych produkcyjnych. Mamy podpisan umow z dr. G Jego laboratorium dostarcza nam tego, o co poprosimy. Istnieje jeszcze jedno laboratorium, ktre produkuje substancje przeznaczone do bada z udziaem ludzi. Myl, e waniejsze jest jednak to, e nie ma ostatnio zbyt duego zapotrzebowania na DMT. Przeznaczenie duej czci pienidzy z naszej umowy na tak mao znan substancj byoby dla nas mao opacalne. Zobaczymy, czy uda mi si co zaatwi. Kilka tygodni pniej pan W oddzwoni, mwic, e dr C moe wyprodukowa dla mnie DMT, ale bd musia pokry wszystkie koszty. Zgodzi si stworzy kosztorys, ale powtrzy, e nie zoy do FDA wymaganej dokumentacji DMF. - To zbyt duo pracy - usyszaem. Wygldao to obiecujco, przynajmniej do pewnego stopnia. Kiedy zapytaem pani R z FDA, czy jest moliwo zoenia przeze mnie dokumentacji za dr. G, powiedziaa, e zaraz do mnie oddzwoni. - Czy jeli dr C wyprodukuje DMT, naprawd bd mg go uy?
C Z

] 25

I I .

F ;

C I E

- Skonsultuj to z osobami zajmujcymi si naduywaniem substancji psychoaktywnych odpowiedziaa. - A co mogoby stan na przeszkodzie? - Nie wiem. Odezwie si do pana nasz dyrektor, dr H. - odpowiedziaa.

Opracowany przez dr. C kosztorys opiewa na sum przewyszajc 50 000$. - No c... - powiedziaem. - Dzikuj za sprawdzenie. Kolejne drzwi zostay zamknite. Zadzwoniem do pani R: - Chyba nie mam zbyt duego szczcia. Co mogaby mi pani doradzi? - Pjd do Archiwum Federalnego i zobacz, czy uda mi si dotrze do akt osb, ktre zajmoway si badaniem DMT w przeszoci. W lipcu 1989 roku pani R udao si znale teczki ze star dokumentacj. - Zaczone tu informacj s tragiczne - powiedziaa. - Nie ma tu niczego - ani danych wyniesionych z bada na zwierztach, ani informacji zwizanych z waciwociami chemicznymi substancji. To my zamknlimy te badania. Nie odpowiedzieli na nasze proby o sporzdzenie bardziej wyczerpujcych raportw. Te dokumenty w niczym panu nie pomog. - A jak to si stao, e w ogle dopucilicie te badania? - Nie mam pojcia. Nie pracowaam tu w tamtym czasie. Prbowaa przemyci w gosie nutk nadziei: - Przel panu wszystko, co niezbdne do zaoenia wasnej teczki. Informacje, ktre otrzymaem, byy jednak przeznaczone dla duych koncernw farmaceutycznych, takich jak Lilly, Merck czy Pfizer. Z mojej perspektywy nie miay zbyt duej wartoci. Zadzwoniem do pani R - Potrzebuj pomocy. Dlaczego jej od pani nie otrzymuj? - Naszym dyrektorem jest dr H. Podam panu jego numer. Prosz nalega, eby rozmawia z nim osobicie. Zadzwoniem do biura dr. H. Jego sekretarka powiedziaa: - Powinien pan porozmawia z dr. W Zanim zdyem zareagowa, przekierowaa poczenie do dr. W - Dr W, sucham! - zagrzmia przyjazny, ale stanowczy gos po drugiej stronie suchawki. - Jestem jedynym medykiem zajmujcym si tu naduywaniem substancji. To nowa jednostka. Wiem, przez co pan przeszed, ale naszym zadaniem jest panu pomc. Prosz nie traci nadziei. - W jaki sposb mog zdoby DMT do bada z udziaem ludzi? - zapytaem. - Prosz znale kogo, kto je dla pana zrobi. - Moe David Nichols z Purdue?
126
D M T M O I . K K U h A D U S Z Y

- To niewykluczone - odpowiedzia. - Czy mgby pan z nim o tym porozmawia? - Niech dr Nichols napisze do naszego dyrektora, dr. H. Oto jego adres. Osob, ktra zajmie si pana spraw, jest pani M. Prosz do niej zadzwoni za dwa tygodnie. Czuem, e po przeprowadzeniu tej rozmowy co ulego zmianie.

Zadzwoniem do Dave'a Nicholsa. Zaproponowa mi cen 300$ - pokrycie samych kosztw zaopatrzenia. Pomimo prowadzenia wszystkich tych rozmw telefonicznych zdawaem sobie spraw z tego, e rozstrzygajc kwesti dla realizacji caego projektu byo zdobycie dofi nansowania spoza uniwersytetu. Dodatkowy zastrzyk gotwki umoliwiby mi bowiem peniejsze zaangaowanie w poszukiwania DMT nadajcego si do bada z udziaem ludzi oraz pomg Centrum Badawczemu opaci zlecone przeze mnie prace, co w znaczcym stopniu zwikszyoby poparcie mojego projektu. Przegldajc stare badania powicone DMT i schizofrenii, zauwayem, e pewn ich cz sfinansowaa (w ramach realizowanego przez siebie programu Bada nad Schizofreni) Fundacja Rytu Szkockiego (ang. Scottish Rite Foundation). Poprosiem ich o przesanie mi wzoru aplikacji o dofinansowanie. Stworzony przeze mnie program bada nad DMT omawia w kocu znaczenie zrozumienia wywoywanych przez t substancj efektw w kontekcie poszukiwa potencjalnego kandydata na endogenn schizotoksyn. Wystarczyo po prostu nieznacznie zmodyfikowa posta aplikacji, kadc wyraniejszy nacisk na kwestie zwizane z tym zagadnieniem. Napisaem do dr. Freedmana, informujc go o zoeniu przeze mnie wniosku o grant w Fundacji Rytu Szkockiego. Odpisa mi, e naley on do tamtejszej naukowej komisji recenzenckiej i by moe" udziel mi oni rocznego dofinansowania. Po upywie miesica, we wrzeniu 1989 roku, otrzymaem powiadomienie o przyznaniu mi rocznego stypendium na realizacj projektu. Ponownie napisaem do dr. Freedmana, przekazujc mu informacje o postpach w poszukiwaniu czystego DMT. Dopisa on do mojego listu krtk adnotacj, sporzdzi kopi i wysa j do dyrektora Narodowego Instytutu ds. Narkomanii (ang. National Institute on Drug Abuse), bdcego jego niegdysiejszym studentem. Napisana przez nie go telegraficzna notka koczya si zdaniem: Strassman potrzebuje kogo z NIDA do wsppracy. Jakie sugestie?". We wrzeniu zadzwoniem do pana W z NIDA. Niedawno wrci ze spotkania z dr. C, podczas ktrego wsplnie omawiali kwesti zdobywania substancji z Grupy i na po trzeby bada naukowych. - Chcemy panu pomc - powiedzia. - Prosz zadzwoni do pani B. z DEA i zapyta, w jaki sposb mona uzyska zgod na wyprodukowanie dla pana maej porcji przez dr. Nicholsa. Jeli bdzie ona zbyt dua, dr Nichols bdzie potrzebowa upraw-

C Z

I I .

P O C Z C I E

R O D Z I

127

nie wytwrcy, co wie si z zapewnieniem bardzo kosztownych rodkw bezpieczestwa. Zadzwoniem do pani B. - Czy Dave Nichols moe wyprodukowa troch czystego DMT na potrzeby moich bada?

- No c - odpowiedziaa. - Jeli dr Nichols zamierza by wytwrc, bdzie musia speni do rygorystyczne wymogi bezpieczestwa. Czy gdzie w okolicy jego uniwer sytetu znajduje si biuro DEA? Kto od nich mgby do niego zajrze i poinformowa go o obowizujcych przepisach. Dr Nichols oceni wtedy, czy jest w stanie im sprosta. W moim gosie dao si wyczu rosnce zdenerwowanie. - Wszdzie szukaem DMT, ktrego mgbym uy w badaniach z udziaem ludzi: w Sigmie i innej firmie zajmujcej si zaopatrywaniem w artykuy chemiczne, Naro dowym Instytucie ds. Narkomanii, Narodowym Instytucie Zdrowia Psychicznego; pytaem te badaczy zajmujcych si t substancj w przeszoci oraz dr. C z Karoliny Pnocnej. Zgod na jego wyprodukowanie, na dodatek w bardzo przystpnej cenie, wyrazi Dave Nichols. Potrzebuje on pani zgody. Udao mi si zdoby zewntrzne dofi nansowanie, projekt wspierany jest te przez Uniwersyteckie Centrum Badawcze. Zaczynam ju powoli traci rozum. Wyrywam sobie wosy z gowy. Moje dzisa krwawi. Nawet swoj on doprowadzam ju do szalestwa. Zapada chwila ciszy. Usyszaem dwik przypominajcy odsuwanie krzesa od biurka. - Momencik... - w jej gosie dao si wyczu szczere zainteresowanie. - Tak, istnieje w przepisach klauzula rwnolegych dziaa". Dr Nichols moe wyprodukowa niewielk ilo, jeli podejmie pan z nim czynn wspprac. W ten sposb jego laboratorium nie bdzie musiao spenia dodatkowych wymogw bezpieczestwa. Usyszaem, e wyciga skd grub ksik: - Bdzie mg wyprodukowa je... - zacza czyta fragment tekstu - ... w ograniczonym do nastpujcego stopnia zakresie... Mwia tak szybko, e nie zdyem nic zapisa. Pani B. zakoczya: - Niech dr Nichols do mnie napisze. Oto mj adres. Bdzie musia zdoby pewne dodatkowe zezwolenia, okrelajc, jak duo DMT planuje wyprodukowa. Porozma wiam z naszym farmaceut i upewni si, e ta ilo mieci si w normie. - W porzdku - powiedziaem. - Brzmi wspaniale. Bardzo pani dzikuj za pomoc. Zadzwoniem do dr. W Przyzna mi, e nieoficjalnie" mj projekt obnaa wadliwo ustawodawstwa dotyczcego narkotykw: w jaki sposb naukowcy maj bada te substancje? Opisa mi nastpnie krok po kroku, w jaki sposb speni dwadziecia wymogw, o ktrych wspomina otrzymany przeze mnie kilka miesicy temu czterostronicowy 128
M O I . h ; K l ' A D U S Z Y D M T

list z FDA. Miao to na celu zgromadzenie informacji dajcych im podstawy do stwier dzenia, e DMT nie stwarza zagroenia dla ludzi". Wydzia Psychiatrii Uniwersytetu Nowego Meksyku zgodzi si zapaci Dave'owi Nicholsowi trzysta dolarw za wyprodukowanie DMT. Z wypisaniem czeku trzeba byo jednak zaczeka na wydanie przez DEA zezwolenia obejmujcego substancje nalece do Grupy I.

DEA nie zamierzao jednak zatwierdzi ani wniosku Dave'a o zgod na wyprodukowanie przez niego DMT, ani zezwolenia na posiadanie przeze mnie substancji z Grupy I, dopki protok nie uzyska akceptacji ze strony FDA. FDA natomiast nie mogo wyda mi zezwolenia, dopki nie miaem samej substancji i nie przeprowadziem testw potwierdzajcych bezpieczestwo jej uycia. Na dodatek DEA domagao si wydanego przez FDA potwierdzenia, e Dave ma prawo przeprowadzi syntez substancji psychoaktywnej. Cztery miesice pniej, w styczniu 1990 roku, Dave w kocu otrzyma zgod DEA na wyprodukowanie DMT. Od razu zamwi potrzebne mu prekursory i zabra si do pracy. W midzyczasie otrzymaem od Sigmy prbk przeznaczonego do bada l aboratoryjnych DMT i umieciem j w zamykanej na klucz chodziarce znajdujcej si w specjalnym schowku w szpitalnej aptece. W niewielkiej fiolce znajdowao si sto miligramw proszku, czyli jedna dziesita grama. Centrum Badawcze zaczo opracowywa miarodajn metod mierzenia poziomu DMT w ludzkiej krwi. Na dodatek stworzona przeze mnie aplikacja otrzymaa bardzo wysok ocen NIDA i wszystko wskazywao na to, e otrzymam rodki finansowe potrzebne do realizacji pro jektu. Przyznano mi dwa granty, ale w dalszym cigu nie mogem podawa DMT ludziom! Byo to do dziwaczne. Wszyscy chcieli, ebym rozpocz te badania, ale nikt nie wiedzia, w jaki sposb dostarczy mi substancje niezbdne do ich przeprowadzenia. W lutym DEA otrzymao od FDA wystarczajco duo informacji, aby upewni si, e protok jest na tyle dopracowany, e zasadniczo" zostanie przez t agencj zatwierdzony. DEA zgodzio si wyda mi zezwolenie obejmujce substancje nalece do Grupy I. Zadzwoni do mnie jednak ich reprezentant i przekaza mi ze nowiny. - Kontrola Narusze zablokowaa paskie zezwolenie. - Co to jest Kontrola Narusze? - zapytaem. - Zrobi co w mojej mocy. Zadzwoni do pana w przyszym tygodniu. Nastpnego dnia pani B. z DEA, kobieta, ktra pomoga wyj z impasu, zadzwonia, aby poinformowa, e Dave jest tak naprawd wytwrc i powinien speni dodatkowe wymogi dotyczce bezpieczestwa. Nie wiedziaem, co powiedzie. Powiedziaem jej wic o tym: - Nie wiem, co powiedzie.

cz 11. poczcie

nar o d z i n y

1 2 9

- Podam panu nazwisko i numer telefonu agenta DEA w Indianapolis, niedaleko Uniwersytetu Purdue. Odpowiada on za cay ten region. Poinformuje dr. Nicholsa o obowizujcych przepisach. Zadzwonia ponownie jeszcze tego samego dnia. - Przepraszam. Dr Nichols zajmuje si te produkcj innego specyfiku, ktry pomylilimy z paskim wnioskiem dotyczcym DMT. To mj bd. Moe pan kontynuowa to, co zaplanowa. W tym tygodniu zadzwoni do mnie take Dave, mwic, e pracujcy na Purdue prawnicy doradzili mu nie produkowa DMT przez wzgld na mogce si z tym wiza

zobowizania. Zatelefonowaem do pana W z NIDA, pytajc go, czy badania oparte na zezwoleniu dotyczcym substancji nalecych do Grupy I wizay si kie dykolwiek z oskareniami o naduycia i postpowanie stojce w sprzecznoci z etyk zawodow. Przekaza mi dodajce otuchy wieci: - Nigdy nie trafilimy do sdu w zwizku z dostarczaniem do bada z udziaem ludzi marihuany, czyli substancji z Grupy I. Niech si pan tylko upewni, e stworzony przez pana formularz wiadomej zgody jest nie do podwaenia. Oddzwoni tego samego dnia i poczy mnie z adwokatem reprezentujcym NIDA. Usyszaem od niego: - Najpierw zostanie pozwany pan, potem pana uniwersytet, nastpnie by moe FDA, a w kocu i dr Nichols. On robi tylko to, co jest zgodne z przepisami FDA. Nie on podejmuje decyzj dotyczc tego, komu poda jak dawk - to paska odpowiedzialno. Poinformowaem o tym Dave'a, na co odpowiedzia mi: - Mam nadziej, e wiesz, co robisz. Dostajesz ode mnie i naszych prawnikw ogromny kredyt zaufania. Maj i czerwiec wypeniy poszukiwania laboratoriw, w ktrych moglimy przeprowadzi wymagane przez FDA testy dotyczce DMT. Jeden z nich wymaga jednak rozesania DMT do jednostek badawczych, co spowodowao, e dwa pierwsze laboratoria, z ktrymi si kontaktowalimy, odmwiy uczestnictwa w badaniach nad substancj z Grupy I. Udao si zdoby zgod przy trzeciej prbie. W lipcu 1990 roku Dave zakoczy prac nad syntez DMT i zaj si przeprowadzaniem wszystkich wymaganych przez FDA testw majcych na celu zidentyfikowanie substancji i potwierdzenie jej czystoci. Okazao si, e stworzone przez niego DMT miao niemale 100 procent czystoci. Na pocztku lipca przesa do mojej kliniki pi gramw DMT nocnym kurierem. Przez cay dzie trzymaem je w swoim gabinecie, a przed powrotem do domu podjechaem do szpitalnej apteki, eby zostawi tam fiolk.
130
D M T M O I . E K U A D V S Z Y

Zadzwoniem do dr. W, aby poinformowa go o tym, e otrzymalimy ju DMT, ale przeprowadzenie wszystkich testw i opracowanie otrzymanych wynikw moe potrwa kilka miesicy. Odpowiedzia: - Zbierz wszystko co potrzebne i przelij do pani R, chemiczki, i pani P. Zadzwo do nich tydzie pniej. Powiedz ci, e nigdy w yciu nie widziay adnej przesyki od ciebie. Jeli w cigu dwch tygodni nie dostaniesz od nich adnych wieci, zadzwo do mnie. Jeden facet otrzyma zezwolenie, ale czeka dodatkowy miesic, zanim kto go poinformowa. W szpitalnej aptece sporzdzono roztwr DMT rozpuszczonego w sonej wodzie. To wanie w takiej postaci miaem podawa je uczestnikom naszych bada. Farmaceuta podzieli cay zapas do stu szklanych fiolek. Miay zosta z nich pobrane take prbki do testw zleconych przez FDA. Jako e miaem jeszcze kilka ostatnich pyta, we wrzeniu zadzwoniem do pani R raz jeszcze. Nie rozmawialimy ze sob od kilku miesicy.

- Musz odwiey sobie pami, jeli chodzi o t spraw - powiedziaa. Po wykonaniu kilku dodatkowych telefonw bya w stanie udzieli mi wszystkich potrzebnych informacji. Pod koniec padziernika wszystkie testy byy ju zakoczone i we wszystkich DMT wypado pomylnie. Zoyem wymagane dokumenty do teczki i wysaem je przesyk ekspresow. Po upywie miesica zaczem wydzwania, ale nikt nie odpowiedzia na tuzin wiadomoci, ktre pozostawiem sekretarce. Zadzwoniem do dr. W - W czym problem? - zapyta. - Zazwyczaj dzwoni pan do mnie, kiedy co idzie nie po pana myli. - Czy mog rozpocz badania nad DMT? - Zajrz tam i zobacz, co uda mi si zaatwi. Zadzwoniem ponownie na pocztku listopada. Sekretarka poinformowaa mnie, e ich jednostka zmienia biuro, ale co p godziny sprawdzali, czy nie pozostawiono jakich wiadomoci. 5 listopada 1990 roku wieczorem zadzwonia pani M., ktra zajmowaa si moim projektem: - Moe pan przystpi do realizacji projektu. - Czy ustna zgoda jest wszystkim, czego potrzebuj? -Tak. - Obawiam si, e uniwersytet moe tego nie zaakceptowa. Czy moe mi pani przefaksowa list? - zapytaem. - Tak, zrobi to jutro. Listopad w grach stanu Nowy Meksyk jest zimny i suchy, wietrzny i trudny do zniesienia. Wiele spord wszystkich tych telefonw wykonaem ze swojego domu C Z I ; C I I . l' o C Z C I K I N A K O D Z I X 1" 131 pooonego w grach Manzano, ktre znajduj si na poudniowy wschd od Albuquerque. Czasami zdarzao mi si artowa, e moja aplikacja musi zosta przyjta, poniewa mam adniejszy widok z okna ni ktokolwiek w Waszyngtonie. Kilkanacie metrw od samego domu, w osobnym budynku, znajdowa si warsztat tkacki mojej byej ony. Odkadajc suchawk po przeprowadzeniu ostatniej rozmowy z pani M., przygotowaem si do konfrontacji z mronym wiatrem i powolnym krokiem przeszedem ulow ciek do zabudowa gospodarczych, aby podzieli si nowinami. - Powiedzieli, e mog zaczyna. Pooyem si na zimnej, cementowej pododze i wpatrywaem w sufit. - To wspaniale, kochanie - odpowiedziaa, po czym schylia si, eby pocaowa mnie w policzek. Przez nastpnych dziesi dni codziennie dzwoniem, eby zdoby obiecany faks. Dostaem go w kocu 15 listopada. Na samym dole napisanego rcznie dokumentu pani M. dopisaa: ,Wesoego wita Dzikczynienia!".

Tego samego dnia otrzymaem telefon z laboratorium informujcy mnie, e znajdujce si w szklanych fiolkach DMT rozoyo si w 30 procentach; stao si zbyt sabe, by mona je byo wykorzysta. Zadzwoniem do laboratoryjnego technika: - W jaki sposb obliczae skupienie? - Wac DMT w postaci wolnej zasady - odpowiedzia. - To nie jest wolna zasada. To jest sl*. - Hmm, nie wiedziaem o tym. Zgadza si. W takim razie wszystko w porzdku, przepraszam za zamieszanie. Cztery dni pniej podaem Philipowi pierwsz dawk DMT.

Posta soli jest niezbdna, by DMT rozpuszczao si w wodzie. Podobnie jest w przypadku kokainy - wolna zasada nie rozpuszcza si w wodzie, ale rne sole kokainy ju tak.

irai

AIMAIMVXSVN 'AINAZDOXO
n i os z o

7.

BDC OCHOTNIKIEM

od koniec 1990 roku otrzymaem zgod na rozpoczcie bada nad DMT. Niedugo potem, przy pomocy Philipa i Nilsa jako moich ludzkich krlikw dowiadczalnych, okreliem najbardziej odpowiedni dawk i sposb podania tej substancji. Nadesza pora poszukiwa ewentualnych ochotnikw. Mimo e swj udzia w badaniach zadeklarowao wielu moich bliskich przyjaci, musiaem poszerzy grup uczestnikw take o osoby spoza wasnego krgu towarzyskiego. Wolaem nie poszukiwa uczestnikw poprzez ogoszenia, poniewa mogo to za owocowa prawdziwym zalewem telefonw, anie chciaem traci czasu na rozmowy z przypadkowymi osobami. Publiczne obwieszczenie take mogoby trafi do lokalnych mediw i przycign uwag niechcianych osb. Braem pod uwag osoby uczce si na Uniwersytecie Nowego Meksyku, majc przy tym w pamici problemy, z ktrymi musia poradzi sobie Leary i jego kole dzy z Harvardu po tym, jak wczyli do bada swoich studentw. Gdybym poszukiwa ochotnikw na uniwersytecie, musieliby to by studenci ostatniego roku, anie osoby modsze i mniej dojrzae. Chciaem take, aby kady wydzia mia nie wicej ni jednego przedstawiciela. Podczas bada prowadzonych przez Leary'ego na Ha- rvardzie zaczy powstawa kliki studentw zaywajcych substancje psychoaktywne. Wyksztacili oni w sobie nastawienie my" kontra oni", co przyczynio si do narodzin nieprzyjemnych konfliktw pomidzy uczestnikami bada a ich koleankami i kolegami z wydziau. Tego rodzaju zawi i chorobliwe pragnienie rywalizacji na Ha- rvardzie byy czynnikami, ktre w duej mierze przyczyniy si do ostatecznego rozwizania grupy Leary'ego. Ch uczestnictwa w badaniach zadeklarowao kilka osb nalecych do mojego krgu towarzyskiego i zawodowego. Dwie z nich znaem z wydziau psychiatrii,

136 D M T - M O L E K l' A D

U S Z Y

jedna przyjania si z moj by on, siedem innych naleao natomiast do grupy znajomych, z ktr utrzymywaem kontakt od wielu lat. Ponad trzydzieci pozostaych osb dowiedziao si o moich badaniach w rny sposb; byli to znajomi innych ochotnikw, prenumeratorzy biuletynw informujcych o prowadzonych w Albuquerque badaniach lub osoby, ktrym zdarzyo si po prostu by wiadkiem rozmowy dotyczcej planowanych przeze mnie eksperymentw. Dla wygody bd posugiwa si tu profilem hipotetycznego ochotnika o imieniu Alex trzydziestodwuletniego, onatego mczyzny, ktry pracuje jako programista i mieszka niedaleko Santa Fe. Jako e wiksza cz zgaszajcych si do nas osb bya mczyznami, uznaem, e nikt nie poczuje si pokrzywdzony tym, e nasz uredniony uczestnik take otrzyma tak pe. Pierwszym zadaniem Alexa byo zatelefonowanie do mojego biura. Telefon odbieraa pracujca na wydziale psychiatrii sekretarka, ajaki czas pniej odpowiada na niego jeden z czonkw zespou badawczego. Po krtkiej rozmowie dotyczcej wieku, wczeniejszych dowiadcze z psychodelikami oraz stanu zdrowia fizycznego i psychicznego umawiano Alexa na wizyt u mnie w gabinecie. Przed naszym spotkaniem wysaem Alexowi teczk zawierajc midzy innymi formularz wiadomej zgody dotyczcy planowanego przeze mnie badania, kilka przystpnych artykuw dotyczcych samego DMT oraz napisane przeze mnie kilka lat wczeniej artykuy dotyczce szyszynki, DMT i wiadomoci. W pniejszym czasie, ju po przystpieniu do realizacji projektu, zaczaem take materiay prezentujce wyniki naszej dotychczasowej pracy. Moje spotkanie z Alexem trwao nie krcej ni godzin. Musiaem dowiedzie si o Alexie moliwie najwicej i zdecydowa, czy wemie on udzia w naszych badaniach. Na tej samej zasadzie take Alex musia oceni, czy jestem odpowiedni osob do sprawowania nadzoru nad dowiadczeniami wywoanymi u niego podaniem DMT. Bardzo istotn kwesti bya ocena, na ile ustabilizowane ycie prowadzi on w da nym momencie. Jeli wydawao mi si ono chaotyczne, wolaem nie wpisywa go na list uczestnikw. Jeli przechodzi on jaki etap przejciowy, mgby zrezygnowa z uczestnictwa w rodku bada. Jeli jego zdolno podtrzymywania trwaych relacji z innymi ludmi wydaa mi si wtpliwa, mgby nie poradzi sobie z silnie destabilizujcym dziaaniem DMT. Mgby pod wpywem substancji straci zaufanie do osb opiekujcych si nim podczas sesji lub odczuwa brak wsparcia, gdyby jego dowiadczenia okazay si wyjtkowo przygnbiajce. Jeli Alex uywa narkotykw lub alkoholu, by zobowizany przez pewien czas z nich zrezygnowa lub ograniczy ich stosowanie. Byo to szczeglnie istotne w przypadku korzystania z kokainy lub psychodelikw, poniewa mogyby one zaburza reakcj wywoan podaniem DMT.

cz 111. oto c z k x I e , x a s T a xv i e x i e 1 I) m t 137

Kwesti kluczow byy informacje dotyczce wczeniejszego stosowania substancji psychodelicznych oraz towarzyszcych im dowiadcze. Liczba tych dowiadcze nie bya tak istotna jak ich jako. Jako e sesje z wysokimi dawkami DMT miay, najprawdopodobniej, cisn Alexa w bardziej odlege zakamarki psychodelicznego kosmosu, ni miao to miejsce kiedykolwiek wczeniej, wolaem mie pewno, e by on przynajmniej w pewnym stopniu zaznajomiony z przestrzeni, do ktrej mia trafi. - Jak dalekie podre zdarzyo ci si odby na psychodelikach? - pytaem Alexa. - Czy kiedykolwiek zdarzyo ci si umrze? A moe utracie jakikolwiek kontakt ze swoim ciaem i otaczajcym ci wiatem? Rwnie wane byo okrelenie, do jakiego stopnia Alex by w stanie kontrolowa swoje zachowania pod wpywem psychodelikw. W pewnym sensie bad tripy" interesoway mnie bardziej ni udane podre, poniewa zdawaem sobie spraw z tego, e otoczenie, w ktrym mielimy pracowa, sprzyjao pojawianiu si raczej nieprzyjemnych dozna. Idealne badania dotyczce psychodelikw zakadayby pen wspprac obu stron. Niezalenie od mojego komfortu psychicznego Alex mia wzgldem siebie prawo i obowizek skupi si na tym, co tak naprawd sdzi o moim pomyle podawania DMT podczas bada. Alex wypytaby zatem o kierujc mn motywacj, o to, co spodziewam si wykaza podczas eksperymentw, oraz w jaki sposb planujemy nadzorowa przebieg sesji. Mgby zastanawia si, czy praktykuj w ramach jakiego wyznania oraz czy mam osobiste dowiadczenie z psychodelikami. Sposb, w jaki odpowiadabym na tego rodzaju pytania, stanowiby dla niego rdo niezwykle istotnych informacji emocjonalnych. Tydzie pniej spotykalimy si w 5-East, skrzydle badawczym Uniwersytetu Nowego Meksyku, aby przeprowadzi niezbdne badania medyczne. Pobieralimy Krew na potrzeby podstawowych testw i na podstawie elektrokardiogramu, czyli EKG, ocenialimy stan jego serca. Wszyscy przygldalimy si yom Alexa, ktre nabrzmieway, jak pielgniarka zakadaa nad jego okciem opask uciskow. Wane byo to, eby uczestnicy mieli dobre yy, bowiem planowalimy pobiera od nich do duo krwi. Jeli yy Alexa zbyt atwo si zapaday, mogo to powodowa niepotrzebny stres podczas bada. Skrupulatnie przegldaem dokumentacj medyczn pacjenta i przeprowadzaem niezbdne badania lekarskie. Wyniki tych bada byy istotne, ale rwmie wane byo zbudowanie bliskiej, bezporedniej relacji z drug osob przed podaniem jej DMT. Zadawanie Alexowi czsto krpujcych pyta dotyczcych jego zdrowia, dotykanie go i oglne oswajanie si ze sob na najbardziej podstawowym, cielesnym poziomie pomagao stworzy atmosfer zaufania i zayoci, na ktrej planowaem si opiera, gdy uczestnik zostanie wchonity przez potne, dezorientujce i potencjalnie regre- sywne dziaanie DMT. 138 D M T - M O l . E K L ' L A D l ' S Z Y Jeli wyniki Alexa mieciy si w normie, umawialimy go na badanie stanu psychicznego. Wywiady te opiera)' si na dziewidziesiciostronicowym formularzu i mogy

trwa nawet kilka godzin. Wszystkie przeprowadzaa wsppracujca z nami pielgniarka Laura; bya to dla niej take pierwsza okazja do zapoznania si z przyszymi badanymi. Laura odsyaa nastpnie Alexa z plikiem kolejnych kwestionariuszy i ankiet. Gdy otrzymalimy je z powrotem, umawialimy Alexa na dwie pierwsze kontrolne sesje z DMT: podczas pierwszej podawalimy nisk dawk 0,05 mg/kg, a nastpnego dnia wysok, czyli 0,4 mg/kg. W przypadku Alexa i pozostaych mczyzn pierw sze sesje przeprowadzalimy w pierwszym moliwym terminie. W przypadku kobiet musielimy wzi pod uwag ich cykle menstruacyjne i dostosowa do nich terminy eksperymentw. Uznalimy, e zarwno sesje kontrolne, jak i wszystkie pniejsze bd przeprowadzane w cigu dziesiciu dni od momentu, w ktrym ustpi krwawienie miesiczne. WT dniu przeprowadzania sesji Alex zostawia swj samochd na parkingu znajdujcym si na poudnie od szpitala. Informowa ochron o tym, e przyjecha na bada nia", po czym otrzymywa stosown nalepk. Przechodzc przez kadk dla pieszych biegnc nad Lomas Boulevard, trafia w kocu na izb przyj, skd by odprawiany ju jako DMT-22. Kierowano go na pite pitro Centrum Badawczego. Przechodzi przez poradni i przez podwjne drzwi trafia ostatecznie do odpowiedniej jednostki szpitala. Alex rejestrowa si przy stanowisku pielgniarskim, gdzie witaa go jedna z salowych. - Cze, DMT-22 - mwia. - Jak si dzi miewasz? - Nie najgorzej, chocia dziwnie si czuj, gdy kto nazywa mnie DMT-22. - Och, nie przejmuj si. Przywyklimy do tego. Pozwl, e zao ci opask identyfikacyjn. Umieszczaa identyfikator na nadgarstku Alexa, po czym sprowadzaa go na d, do pokoju 531. Pocztkowo uywalimy jakiegokolwiek pomieszczenia znajdujcego si w Centrum Badawczym, ktre byo akurat wolne. Najlepsze byy te najcichsze - z dala od pomieszcze dla personelu, ttnicego yciem bufetu, ale take niezbyt blisko podwjnych drzwi prowadzcych do skrzyda 5-East. Czasami nie mielimy adnego wpywu na to, gdzie przeprowadzana bya sesja - w niektrych pomieszczeniach panowaa bardzo ponura atmosfera. Niekiedy pracowalimy w pomieszczeniu, ktrego ciany byy wyoone oowiem. Znajdowao si ono na samym kocu oddziau i zostao stworzone z myl o pacjentach, ktrym w ramach wal ki z nowotworem wszczepiano radioaktywne implanty. Zdarzao nam si take korzysta z pokoju wycigowego", gdzie trafiali pacjenci cierpicy na ura- C Z I I I . O T O C Z E N I E , N A S
T A W I K S I E I D M T

139

zy wielonarzdowe oraz uszkodzenia koci. Znajdujca si nad kami klatka" miaa zaczepy na liny, obrcze i przewody suce do unieruchamiania poamanych ko czyn. Wikszo uczestnikw bada twierdzia, e ta klatka im nie przeszkadza, ale we mnie budzia ona groz i utrudniaa koncentracj. Po przeprowadzeniu jednej lub dwch sesji, podczas ktrych musiaem manewrowa naokoo niej, zaczem dba 0 to, by konstrukcja ta bya rozmontowywana przed przystpieniem do pracy

Inne pomieszczenie znajdujce si w tej samej czci oddziau suyo do prze szczepiania szpiku kostnego. Absolutnie sterylne, z potnymi wentylatorami na suficie oraz par podwjnych drzwi prowadzcych do przedpokoju, zapewniao niezbdne bezpieczestwo pacjentom poddawanym temu zabiegowi. Na szczcie, mielimy dostp do przecznikw regulujcych prac wentylatorw. Potrzebowalimy przyjemniejszego miejsca do pracy. Poprosiem o zmian wystro ju jednego z pomieszcze. Przyznane mi przez Narodowy Instytut ds. Narkomanii dofinansowanie obejmowao tego rodzaju renowacje. Wybralimy pokj 531. Pomieszczenie to byo kwadratowe, mierzce okoo piciu metrw szerokoci 1 dugoci oraz stosunkowo spokojne - znajdowao si w najdalej wysunitej na pnoc czci oddziau. Na kocu korytarza znajdoway si drzwi prowadzce na klatk schodow, obok nich natomiast wspomniane wczeniej pomieszczenie z oowianymi cianami. Bezporednio naprzeciwko pokoju 531 byy drzwi prowadzce na sal suc do wykonywania przeszczepw szpiku kostnego, ale nie byo wida jej wntrza. Spotkalimy si z osobami z dziau inynierii klinicznej i wprowadzilimy w pomieszczeniu kilka zmian. Stolarze wykonali obudow zakrywajc rurki i przewody wychodzce z panelu znajdujcego si za kiem oraz niewielk szafk pod zlewem. Dodatkowa izolacja drzwi pozwolia w wikszym stopniu odci si od dwikw dochodzcych z korytarza. Po jednej z najbardziej irytujcych sesji, podczas ktrej zacz rycze znajdujcy si pod sufitem gonik, poprosilimy elektryka, eby przy stanowisku pielgniarskim zainstalowa przecznik, za pomoc ktrego moglibymy wycza nagonienie w dowolnym momencie. Niewiele moglimy zdziaa, jeli chodzi o samo ko, poniewa musiao odpowiada okrelonym przepisom, a ka szpitalne konstruowane na specjalne zlecenie s niezwykle kosztowne. Drewniane wezgowie i oparcie dla ng uczyniy je nieznacznie przyjemniejszym. Ogromn rnic uczynia natomiast zmiana umeblowania - w pomieszczeniu znalaz si bujany fotel i podnek dla mnie, due i wygodne krzeso dla Laury lub innej pielgniarki oraz dwa krzesa dla odwiedzajcych. Wraz z moj by on, ktra zajmowaa si projektowaniem i szyciem gobelinw, spdzilimy dugie godziny, prbujc dobra odpowiednie tkaniny do obicia krzese. Miay one w miar moliwoci dziaa kojco, ale jednoczenie nie wywoywa w uczestnikach bada przygnbienia lub znuenia w sytuacji, gdyby podczas sesji zdarzyo im si otworzy oczy. Dodatkowy czynnik polega na tym, e tkaniny te powinny odpowiada efektom wizualnym, ktre wywoywao DMT, ale nie by przy tym 140 D M T - M O L E K U A
D U S Z Y

na tyle stymulujce, eby przyciga wzrok ochotnikw znajdujcych si w odmien nym stanie wiadomoci. Najbardziej odpowiedni wydawa nam si przyjemny, delikatnie zmieniajcy odcienie bkit pokryy plamkami i wzorkami. Zwieczeniem naszych stara byo rozoenie w pomieszczeniu jednolicie niebieskiego dywanu i pomalowanie biaych cian bkitn farb w bladym, uspokajajcym odcieniu.

Wszystkie zmiany, ktre wprowadzilimy w pokoju 531, niosy ze sob take pew ne problemy, cho wszystkie byy moliwe do rozwizania. Jako e sta si on teraz niemal zupenie odizolowany od zewntrznych dwikw, znajdujcy si w rodku wentylator wydawa si pracowa znacznie goniej ni dotychczas. Wielu ochotnikw nie przykadao do tego najmniejszej wagi, inni natomiast odczuwali z tego powodu poirytowanie. Na dodatek pomieszczenie przylegao do znajdujcej si w ssiednim pomieszczeniu azienki i kiedy kto bra tam prysznic, wszystko byo bardzo dokadnie sycha. Na dodatek, gdy osoba ta bya ciko chora, przez cian czsto docieray do nas jej pokasywania i jki. Kolejnym czynnikiem, na ktry nie mielimy wpywu, byy haasy docierajce spo za szpitala. Kilka kilometrw na poudnie od niego znajdowao si midzynarodowe lotnisko w Albuquerque oraz baza amerykaskich si powietrznych. Pomimo e trasy lotu wikszoci samolotw nie przebiegay nad szpitalem, czasami pogoda zmuszaa pilotw do zmian. Mimo podwjnych szyb w oknach haas ten potrafi dziaa na nerwy. Niekiedy przeszkadza y nam take odgosy dochodzce z terenu samego szpitala, w szczeglnoci wydobywajce si z ubijarki mieci znajdujcej si tu pod oknem pokoju 531. Kiedy ju Alex znalaz si w pokoju 531, salowa, ktra go do niego przyprowadzia, mierzya jego ttno, cinienie krwi, waya go i sprawdzaa temperatur ciaa. Przychodzi take kto z personelu kuchennego, pytajc Alexa, co chciaby zje po badaniach: jak zaksk, pne niadanie, wczesny lunch, czy ma to by danie wegetariaskie czy misne, czego chciaby si napi. Mao kto skary si na jedzenie! Zamy, e pielgniark towarzyszc nam tego dnia bya Laura. Wchodzia ona do pokoju i zaczynaa przygotowywa si do podania niskiej dawki DMT. Pod ramieniem Alexa umieszczaa niebiesk, pokryt plastikiem tkanin, ktra mierzya okoo 30x30 cm. Szmatka ta miaa za zadanie chroni obicie ka przed uywanym do odkaania roztworem jodyny. Wchaniaa ona take krew, ktra moga wyciec podczas zakadania wkucia doylnego. Laura mya i dezynfekowaa przedrami, w ktrym mia znale si wenflon. Na drugim ramieniu zakadaa natomiast mankiet urzdzenia mierzcego puls i cinienie krwi. Podczas pierwszych kontrolnych sesji nie pobieralimy od uczestnikw krwi. Wszystkim, czego potrzebowalimy do podania DMT, bya jedna maa iga. Kiedy jednak zamierzalimy bada krew, Laura zakadaa dodatkowo na drugim ramieniu do skomplikowane urzdzenie. Konstrukcja ta skadaa si z pltaniny plastikowych ru -

C Z

I I I

Z E N I E ,

F .

D M T

141

rek, ktre umoliwiay jednoczesne pobieranie krwi ochotnika oraz podawanie mu sterylnego roztworu soli fizjologicznej. Po pobraniu krwi Laura wstrzykiwaa do rurki troch heparyny rodka rozrzedzajcego krew - aby zmniejszy prawdopodobiestwo pojawienia si zakrzepw. Zapchanie si owej igy uniemoliwioby nam dalsz prac, poniewa w ogromnym stopniu opieralimy si na pomiarze stenia rnych substancji w pynach ciaa. Kiedy pobieralimy prbki krwi, musielimy zapewni im odpowiednio nisk temperatur. W tym celu ustawialimy obok ka miednic wypenion pokruszonym lodem, w ktrym znajdoway si oczekujce na wypenienie fiolki. Dobrym pomysem byo odkrcenie ich przed rozpoczciem sesji, poniewa przy otwieraniu wydaj one do gony wystrza". Uywalimy take doodbytniczego termometru. Chcielimy mierzy temperatur kilka razy przed, w trakcie i po podaniu DMT. Mniej problematyczne byo w takiej sytuacji jednorazowe umieszczenie termometru na cay czas trwania sesji, anieli zaj mowanie Alexa kolejnym urzdzeniem pomiarowym. Poza tym termometr doodbyt- niczy daje najdokadniejsze odczyty temperatury. Laura umieszczaa go p godziny przed rozpoczciem bada i wyjmowaa po zakoczeniu pracy. By to elastyczny, pokryty gum przewd o rednicy okoo trzech milimetrw. Wchodzi on na gboko od dziesiciu do pitnastu centymetrw i nie powodowa adnego dyskomfortu, chyba e dana osoba cierpiaa na hemoroidy. Pomimo utrzymujcej go w odpowiednim miejscu tamy zdarzao mu si wysun, w szczeglnoci gdy ochotnik zachowywa si podczas sesji wyjtkowo niespokojnie. Jedyn osob, ktra nie zgodzia si na termometr doodbytniczy, by Nils. Termometr by podczony do maego, przenonego komputera, ktry co minut dokonywa odczytu. Przymocowalimy go do porczy ka, za po zakoczeniu sesji cigaem zebrane dane bezporednio do komputerw Centrum Badawczego. Wszystkie te przygotowania, nawet gdy badanie byo podwjnie lepe i obejmowao take pobieranie krwi, zabieray nam nie wicej ni 20 minut od momentu wejcia Alexa do pomieszczenia. Staralimy si dziaa moliwie najbardziej sprawnie. Zazwyczaj docieraem na oddzia okoo 30-40 minut przed planowanym podaniem DMT. Na miejscu wypytywaem pielgniark, w jakiej formie wydaje si Alex, co dawao mi pierwsz wskazwk dotyczc tego, jak bdzie wyglda pozostaa cz przedpoudnia. W pokoju 531 wymienialimy z Alexem uprzejmoci, anastpnie udawaem si po odbir DMT. Schodziem sze piter w d, do piwnicy, skrcaem w prawo i przechodziem przez korytarz pozastawiany kontenerami. Potne, metalowe drzwi prowadzce do apteki znajdoway si po prawej stronie. By na nich napisany grub czcionk komunikat: PROSZ DZWONI TYLKO RAZ. DRZWI NALEY DELIKATNIE POPCHN OD RAZU PO SYGNALE. Wcisnem przycisk domofonu. Kamera przemysowa spogldaa na mnie badawczo.

142 I) M 'I' - M O E E K l' A O l' S Z Y

Czasami czekaem na korytarzu tak dugo, e wbrew temu, co podpowiada mi zdrowy rozsdek, dzwoniem kilkakrotnie. Niekiedy nie udawao mi si otworzy drzwi wystarczajco szybko i byem zmuszony zadzwoni jeszcze raz. Wzdu caej ciany znajdujcego si za drzwiami przedpokoju przebiega blat, z ktrego wychodzia gruba, wysoka na ptora metra szyba, prawdopodobnie kuloodporna. Wida byo przez ni zajtych prac farmaceutw, za nimi za szafki, w ktrych przechowywane byy wszystkie uywane w szpitalu lekarstwa. Znajdowa si tam take schowek na substancje narkotyczne. Pomagajcy nam w badaniach farmaceuta otwiera drzwi, sam wychodzi do innego pomieszczenia i otwiera ma chodziark, w ktrej przechowywano nasze substancje psychoaktywne. Strzykawka bya zazwyczaj napeniana zaplanowan wczeniej dawk DMT ju poprzedniego wieczoru. Farmaceuta umieszcza na niej sam osonk, poniewa zakadanie tam igy byoby kopotliwe, a nawet niebezpieczne - mgby on przypadkowo wstrzykn sobie DMT. Znajdujcy si w strzykawce roztwr by zamroo ny - kiedy podpisywaem wymagane formularze, umieszczaem go w kieszeni fartucha, eby zacz si rozpuszcza. W drodze powrotnej informowaem pielgniarki, e zastrzyk zostanie zrobiony w cigu najbliszych 15 minut. Miaem nadziej, e na ruchliwym zazwyczaj oddziale uda si dziki temu zachowa wzgldn cisz. Syszay one z ust naszych ochotnikw wystarczajco duo dziwnych opowieci, a czasami nawet krzyki i jki wydobywajce si z pokoju, w ktrym odbyway si badania, by zorientowa si, e bdzie miao miejsce co powanego. Wyczay gonik w pokoju 531 i przez nastpn godzin lub wicej oczekiway na mj powrt. Ja natomiast udawaem si do pomieszczenia z lekami, aby nabra tam sterylnego roztworu soli fizjologicznej podawanego zaraz po zrobieniu zastrzyku i zaoy ig na strzykawk zawierajc DMT. Do kieszeni wkadaem te kilka nasczonych alkoholem wacikw do przetarcia wkucia doylnego, w ktre miaem zrobi zastrzyk. Wracajc do pokoju Alexa, umieszczaem na drzwiach tabliczk z napisem: Trwa sesja. Nie przeszkadza". Czasami jednak nawet to okazywao si niewystarczajce. Jeden lub dwa razy sesj przerywao gone wtargnicie sprztaczek, ktre wchodz do szpitalnych pomieszcze, kiedy im si podoba. Wolelimy take unikn niespodziewanych telefonw, dlatego przed rozpoczciem sesji upewniaem si, e aparat jest odczony od gniazdka. Obchodziem nastpnie ko Alexa i siadaem na swoim miejscu. - To jest DMT - mwiem, wyjmujc z kieszeni ma strzykawk i kadc j na ku obok ng Alexa. Przez kilka minut wymienialimy si nowinami i przygotowywalimy si do ses ji. Kiedy rozmawialimy, z grnej szuflady stojcej przy ku szafki wyjmowaem jeszcze jedn fiolk

sterylnego roztworu soli fizjologicznej. Po wbiciu igy nabieraem z niej tak duo pynu, e niemal zupenie wypenia on strzykawk zawierajc DMT - do- C Z K X 1 K . N A S T A U ' I E X " I E I D M 1 43

I I I .

O T

datkowe rozrzedzenie roztworu pozwalao bowiem w atwiejszy sposb kontrolowa szybko wykonywania zastrzyku. Pielgniarki poprosiy mnie, abym przeznaczone io tego celu fiolki z sol fizjologiczn trzyma z dala od tych, z ktrych korzystaa resz ta personelu. Obawiay si, e gdyby jedna lub dwie krople roztworu DMT przenikny do innych fiolek, mogoby to wywoa niechcianego tripa" u ktrej z osb przebywajcych na naszym oddziale. Podtrzymujc rozmow, rozpoczynaem osobisty rytua - przypinaem mj ty notatnik do podkadki do pisania, zapisujc w nim numer Alexa, dat, numer protokou oraz podawan dawk. Na lewym marginesie nakrelaem kolumn okrelajc w minutach odstpy czasu, w ktrych miaem mierzy cinienie krwi i ttno: -30, -1, 2. 5, 10, 15, 30. Pytaem: - Czy miae dzisiejszej nocy jakie sny? Marzenia senne z nocy poprzedzajcej udzia w badaniu mogy ukaza nam oba nadzieje i pragnienia ywione przez ochotnika wzgldem nadchodzcej lub ktrej
z

poprzednich sesji. Zamy, e Alex nie mg przypomnie sobie adnych snw. Z kieszeni wyjmowaem take strzykawk z sol fizjologiczn oraz nasczone alkoaolem waciki, po czym kadem je na ku obok strzykawki zawierajcej roztwr DMT. - Czy zaywae dzisiaj lub zeszej nocy jakie lekarstwa? -Nie. - Co zamierzasz robi po dzisiejszej sesji? - Mam prac na kilka godzin, a potem ju nic specjalnego. Zrelaksuj si, pomyl ? jutrze. Porzdnie si wypi. Czasami te krtkie rozmowy rozcigay si do rozmiarw krtkich sesji terapeu- ycznych. Problemy zwizkowe, obawy dotyczce kariery zawodowej lub szkoy; kwestie duchowe lub religijne wywoane uczestnictwem w badaniach - wszystko to warto byo i mwi przed rozpoczciem tak gbokiej i gruntownej podry przez wymiary DMT. Zaczynaem opowiada Alexowi, czego moe si spodziewa. - Dzisiejsza dawka DMT jest maa. Moesz nawet nie odczu jego dziaania. Nie naktuj jednak tej sesji lekcewaco. Lepiej si dobrze przygotowa, ni da si zaskoczy. Nie bdziemy nic robi po tym, jak dostaniesz DMT. Bdziemy siedzie w ciszy : pilnowa, eby nie stao ci si nic zego. Gdyby potrzebowa kontaktu fizycznego, po prostu wycignij rk, a ktre z nas j chwyci. Pomoemy ci, jeli stracisz nad sob kontrol. Poza tym to bdzie twoje dowiadczenie, nie nasze. Jeste w duej mierze zdany tylko na siebie. W pierwszej turze bada zalecaem, by ochotnicy zamykali oczy na pocztku sesji i otwierali je, gdy efekty zaczn sabn. Zdarzao si jednak czasem tak, e szok nastpujcy w minut lub dwie minuty po podaniu wysokiej dawki DMT powodowa odruchowe otwarcie

oczu i prb zorientowania si w sytuacji. Zazwyczaj tylko pogarszao to spraw. Pomieszczenie, ktre i tak nie byo specjalnie przyjazne, przybie- 144 n M 'I' - M O L E K L' E A D I ' S Z 'i' rao wwczas jeszcze bardziej zowrogi wygld. Podobnie sytuacja wygldaa w przypadku przebywajcych w pokoju osb, czyli pielgniarki i mnie. Dlatego te postanowilimy w tej czci sesji zasania oczy ochotnikw opask. Bya ona wykonana z delikatnej satyny i przypominaa te, ktrych uywaj pasaerowie samolotw lub osoby lubice przespa si w cigu dnia. Znalezienie jej w pobliskich aptekach nie byo atwym zadaniem. Po tym wprowadzeniu mwiem: - Powi na przygotowanie tyle czasu, ile potrzebujesz. Pomocne moe okaza si skupienie na oddechu, na swoim ciele. W ten sposb atwiej si zrelaksujesz. Daj mi zna, gdy bdziesz gotw. Powiem ci, kiedy do zrobienia zastrzyku pozosta nie kilka sekund. Oczyszcz teraz wenflon wacikiem. Alkohol, ktrym jest nasczo ny, bardzo szybko wyparuje, wic jego zapach nie bdzie ci przeszkadza. Wbij nastpnie ig, ale nie bd wstrzykiwa DMT. Jest mi duo atwiej, kiedy wkuwam si z lekkim wyprzedz eniem. Powiem ci, kiedy zaczn. Moesz poczu chd lub mrowienie; moe te pojawi si pieczenie lub wraenie, e wewntrz ciaa co zaczo si pieni - u niektrych pojawiaj si tego rodzaju dowiadczenia. Zrobienie zastrzyku powinno zaj 30 sekund, powiem ci, kiedy skocz. Wstrzykniemy nastpnie sl fizjologiczn, eby mie pewno, e nie zatrzyma si w niej roztwr DMT. W tym przypadku take poinformuj ci, kiedy zaczn i kiedy skocz. Czy masz jakie pytania? - Nie, wszystko jest jasne. Towarzys zcy temu momentowi przepyw napicia w pomieszczeniu za kadym razem mnie fascynowa. Tylko jeden z uczestnikw naszych bada przyjmowa wczeniej rekreacyjnie narkotyki drog doyln, nikt jednak nie przyjmowa w ten sposb psychodelikw. Niesiona przez ten element nowo wystarczaa, eby postawi wszystkich w stanie podwyszonej gotowoci. Kiedy ju opisaem Alexowi cay proces i przygotowaem si do zastrzyku, zaczynaem zastanawia si nad tym, jak poradzi on sobie z wysok dawk, ktr mia otrzyma nastpnego dnia. Nie byo jednak pewnoci, czy czekajca go za chwil niska dawka nie wywrze wpywu na jego wiadomo. Kilku ochotnikw po jej przyjciu zrezygnowao z dalszego udziau w badaniach. W przypadku niektrych osb to my musielimy odmwi, poniewa ich cinienie krwi przekroczyo wyznaczony przez nas punkt graniczny. Mwiem dalej: - Alex, to zacznie dziaa bardzo szybko. By moe nawet zanim skocz robi zastrzyk. Moesz poczu lekki strach. Zrb co w twojej mocy, eby pozosta czuj nym i zrelaksowanym, pewnym siebie, ale jednoczenie biernym. Efekty osign swj szczyt po kilku minutach. Rozlunij si i zaczekaj jaki czas, zanim postanowisz co powiedzie, poniewa jeli nie zaczekasz z tym 10 lub 15 minut, przegapisz bardzo

cz ill. o t o c' z e x i e , x a s t a w i e n i e 1 d m t 145

subtelne efekty towarzyszce powracaniu do codziennego stanu wiadomoci. Zaczynajmy wic. Jeste gotw? - Jasne, jestem gotw - odpowiada Alex. Aby osign stan gbokiego rozlunienia i relaksacji potrzebny do penego dowiadczenia efektw wywoywanych przez DMT, prosilimy ochotnikw, eby ju podczas robienia zastrzyku leeli na plecach. W ten sposb moglimy unikn zamieszania zwizanego z prb uoenia Alexa w wygodnej pozycji, kiedy traci normaln wiadomo swojego ciaa i poddawa si dziaaniu psychodeliku. Regulowalimy ko, na ktrym lea. Niektrzy ochotnicy prosili o nieznacz ne uniesienie gowy. Kilku uznao, e najwygodniej bdzie im ze zgitymi kolana mi podwyszalimy wwczas delikatnie doln cz ka lub podkadalimy im nod nogi poduszki. Upewnialimy si take, e opaska na oczy jest dobrze zaoona. Alex bra kilka gbokich wdechw, poprawia ubranie, uoenie rk, ng, stp i mwi: - Prosz zaczyna. - W porzdku. Zaczniemy za 5 sekund... Dobrze, zaczynam. Delikatnie wciskaem tok strzykawki, majc nadziej, e nie bdzie adnych problemw, takich jak zakrzep lub wysunicie si igy z yy. Po 30 sekundach strzykawka bya pusta. Wysuwaem ig z rurki. - DMT podane. Zbami zdejmowaem osonk znajdujc si na kocu strzykawki zawierajcej roztwr soli fizjologicznej. Wsuwajc ig mwiem: - Teraz przepucz rurk. Pitnacie sekund pniej j wysuwaem, mwic: - W porzdku, skoczyem. Poza zaznajamianiem Alexa z technicznymi szczegami zwizanymi z doylnym podawaniem DMT konieczne byo take przekazanie mu niezbdnych instrukcji do- yczcych wypeniania kwestionariusza. Moglimy spdzi godzin na samym wyja nianiu znajdujcych si tam terminw lub sformuowa. Po kilku sesjach Alex by w stanie wypeni go samodzielnie w dziesi minut. Przed zakoczeniem sesji mwiem: - Nie jedz ani nie pij dzi zbyt duo. Sprbuj si dobrze wyspa. Pamitaj, eby iutro przyjecha na czczo. Jeli musisz wypi kaw, zrb to przynajmniej d wie godziny orzed tym, jak si u nas pojawisz. Najlepiej mie pusty odek na wypadek, gdyby podanie DMT wywoao nudnoci. Nie warto byo jednak ryzykowa nieprzyjemny bl gowy spowodowany brakiem kawy Uzupeniaem kart DMT-22 i pisaem na niej: Brak problemw po przyjciu niskiej dawki. Pacjent wypisany na noc ze szpitala. Umwiony jutro przed poudniem na podanie wysokiej dawki". 146 D M T - M O L K K U h A D l' S Z Y

Alex wraca nastpnego dnia rano. Przeprowadzalimy niezbdne czynnoci wprowadzajce, po czym przygotowywalimy si do zastrzyku. Spogldaem na siedzc po drugiej stronie ka Laur i widziaem, e na wszelki wypadek postawia w zasigu rki misk na wymioty. Do stojcego obok mnie kosza na mieci wyrzucaem zuy te waciki i opakowania, w ktrych si one znajdoway, po czym mwiem: - Zacznie dziaa rwnie szybko, ale tym razem bdzie to znacznie mocniejsze. Moesz poczu si zaskoczony. Nawet nie staraj si stawia oporu, poniewa zazwyczaj jest to niemoliwe. - W porzdku - Alex umiecha si blado, ale zdecydowanie. - Co zazwyczaj robisz, kiedy czujesz, e dowiadczenie psychodeliczne zaczyna ci przytacza? - Zwykle zaczynam wolno i powoli oddycha. Nauczyem si tego dziki wielolet niej praktyce medytacji. Mog te dotkn tego - mwi, wskazujc na znajdujcy si na jego szyi tybetaski raniec. Pozostali ochotnicy take zabierali ze sob jakie przedmioty, na przykad kamie lub kawaek drewna. Niektrzy podczas sesji zaczynali mrucze lub piewa. Kilku z nich przywoywao wizerunek nauczyciela, przyjaciela lub ukochanej osoby. Ochotnicy majcy dowiadczenie w medytacji przed przyjciem DMT uspokajali swj umys i przez cay czas trwania sesji starali si utrzyma wewntrzn rwnowag. - Czasami ludzie maj wraenie, e umarli lub umieraj w tym momencie - mwiem. Albo e podalimy im zbyt wysok dawk. Jak dotd nikomu nie staa si krzywda. Dawka ta jest zupenie bezpieczna dla twojego organizmu, ale moe spowodowa gwatowny wzrost cinienia krwi i ttna. W razie jakichkolwiek problemw moesz liczy na nasz pomoc. Osoby, ktrym wydaje si, e umary, reaguj zazwyczaj w dwojaki sposb. Niektrzy kopi, krzycz i prbuj to powstrzyma. Inni natomiast stwierdzaj: W porzdku, umieram, przyjrzyjmy si zatem, jak to jest. To bardzo interesujce". Oczywicie, atwiej o tym mwi, ni wcieli w ycie. - Wiem, co masz na myli. - Najprawdopodobniej nie zwrcisz uwagi na pierwszy pomiar cinienia krwi, ktry przeprowadzimy po upywie dwch minut od zastrzyku. Poczujesz dopiero nastpny - po piciu minutach. Koczyem wypenianie rubryczek w swoim notesie: DMT-22, data, numer protokou, dawka. Narysowaem te kolumny do wpisywania wynikw pomiaru cinienia krwi i ttna. Kiedy wszystko byo ju omwione i przygotowane, Alex, Laura i ja patrzylimy na siebie nawzajem. Gdyby nad szpitalem przelecia teraz samolot, poczekalibymy jeszcze chwil z rozpoczciem sesji. Wraz z tym, jak zbliaa si pora zrobienia zastrzyku, wypeniajce pokj powietrze zaczynao si zagszcza. Nie byo ju nad czym duej dyskutowa.

cz iii. o t o c z e x i k . nastawi e nie i d m t 147

Alex zakada opask na oczy, my za obnialimy mu podgwek. Przygotowywaem wszystkie potrzebne strzykawki i przysuwaem si do ka. Laura rozgrzewaa swoje donie na wypadek, gdyby Alex potrzebowa uspokajajcego dotyku.

- Jeste gotw? - pytaem. - Tak - jego gos by ledwie syszalny. - Powodzenia, bdziemy na ciebie tutaj czeka - mwia Laura. Patrzyem, jak sekundnik mojego zegarka zblia si do godziny dziewitej i mwiem: - Zaczn za 5 do 10 sekund. Kiedy dochodzi do godziny dwunastej, cichym gosem informowaem: - Zaczynam robi zastrzyk... Dziesi, dwadziecia, trzydzieci sekund, powoli naciskaem tok strzykawki. Towarzyszce mi w tym momencie emocje zawsze byy silne i sprzeczne: zazdro o fantastyczne dowiadczenie czekajce Alexa, smutek spowodowany wszelkim blem, jakiego mgby on dozna, wtpliwoci zmieszane z poczuciem, e to, co robi, ma ogromne znaczenie. - DMT podane. Czas przyspiesza i zwalnia w tym samym momencie. Moje ruchy wydaway mi si bardzo szybkie, a jednoczenie ociae. Czy Alexowi nic si nie stanie? Czy poradzi sobie w tej podry? Czuem, jak serce wali w mojej piersi. Czy my poradzimy sobie w tej podry? Nie byo ju moliwoci odwrotu. - Przepucz rurk... Zanim zdyem skoczy zdanie, Alex mamrota: Zaczyna si... Robi niesamowicie gboki wdech, anastpnie gono wypuszcza powietrze z puc, gdy wypowiadaem: - W porzdku, skoczyem. Wiedziaem, e prawdopodobnie nie sysza ju kocwki tego zdania ani e nie zapamita swojego gonego wydechu. Opieraem si o swoje krzeso i spogldaem raz na Laur, raz na nieruchome ciao Alexa. Mina minuta. Dziewidziesit sekund. Zbliaa si chwila pierwszego odczytu cinienia krwi. Jako e DMT osigao wanie szczyt swojego dziaania, Alex prawdopodobnie nie zwrciby najmniejszej uwagi na mankiet urzdzenia pomiarowego. W mojej gowie i sercu rozbrzmieway echem sowa Alexa. Zaczyna si...

PODAWANIE DMT

rzeprowadzenie pocztkowego badania skoncentrowanego wok zagadnienia dawkireakcji zajo wiksz cz 1991 roku. Wzio w nim udzia dwunastu ochotnikw, z ktrych kady otrzyma nisk i wysok dawk DMT, anastpnie te same dawki na zasadzie podwjnie lepej prby. w cykl zastrzykw dopeniao podanie dwch dawek rednich oraz placebo, czyli roztworu soli fizjologicznej. Kiedy ju zgromadzilimy informacje dotyczce wywoywanych przez DMT efektw, rozpoczlimy projekt, ktrego celem byo zbadanie, czy cig zastrzykw z DMT prowa dzi do wyksztacenia si tolerancji na t substancj. Tolerancja ma miejsce w sytuacji, gdy po kilkakrotnym podaniu ta sama dawka danej substancji wywouje coraz sabsze efekty. Tolerancja na LSD, psylocybin : meskalin pojawia si szybko i niemal w peni po trzech lub czterech dniach ich :odziennego przyjmowania. Mwic innymi sowy: ilo, ktra pierwszego dnia miaa A peni psychodeliczne dziaanie, bya niemale niewyczuwalna czwartego dnia. Wykazanie rosncej tolerancji w przypadku DMT okazao si niezwykle trud- r.e. nawet przy podawaniu zwierztom penych dawek tej substancji co dwie godziny przez dwadziecia jeden dni z rzdu. Nie wykazay jej take jedyne upublicznione padania z udziaem ludzi, w ktrych badacze podawali dominiowo po dwie dawki przez pi kolejnych dni*. Doniesienia osb uywajcych DMT rekreacyjnie stay ze sob w sprzecznoci. Niektrzy twierdzili, e mog je pali przez ca noc, nie odczuwajc przy tym adnej rnicy, jeli chodzi o si dziaania; wedug innych opisw, odporno na t substanGillin et al. (1976); oraz Fi. Kovacic i Edward R Domino, Tolcrance and Limited Cross-Tolerance to the Effects of XDimethyltryptamine (DMT) and Lysergic Acid Diethylamide-25 (LSD) on Food-Reicarded Bar Pressing in the Pharmacology and Experimental Therapeutics" 197 (1976),

--it. Journal of
495-502.

str.

150 O M T - M O I. K K U t. A D

U S Z Y

cj pojawiaa si natomiast ju po przyjciu jej trzy lub cztery razy z rzdu. Wanym czynnikiem moe by tu jednake zwyke zmczenie - cige wdychanie duej iloci oparw DMT podczas jednego posiedzenia jest do trudne. Owa tolerancja" moga by zatem wynikiem wchaniania niedostatecznej iloci DMT w puca po odbyciu dwch lub trzech podry. Brak pojawiania si tolerancji na DMT by take jednym z czynnikw skaniajcych do uznania go za naturalnie wystpujc schizotoksyn. Gdyby organizm wyksztaca tolerancj wobec endogennego DMT, psychotyczne objawy schizofrenii utrzymywayby si tylko przez pewien czas. Psychotyczne symptomy s jednak zazwyczaj przewleke i stae, dlatego te wykazanie, e stosowanie DMT nie prowadzi do wzrostu tolerancji, stanowioby wany argument na rzecz uznania roli tej substancji w pojawianiu si niektrych zaburze psychicznych. Badanie zjawiska tolerancji pocigao mnie take z innych powodw. Krtki czas dziaania DMT wydawa si ogranicza jego uyteczno jako narzdzia do jakiejkol wiek wewntrznej pracy psychologicznej lub duchowej. Jedyne, co mona robi pod jego wpywem, to stara si dotrwa do koca podry. W przypadku naszych ochotnikw rozeznanie w biecej sytuacji powracao do nich dopiero wtedy, gdy zaczynao sabn dziaanie samej substancji. Wielokrotne wnikanie w stan wywoywany przez DMT mogo przyczyni si do peniejszego wykorzystania jego niesamowitych waciwoci psychodelicznych. Kolejnym, mniej oczywistym powodem skaniajcym mnie do realizacji tego pro jektu zaraz po zakoczeniu eksperymentw z dawk-reakcj by fakt, e byoby to czyste" badanie DMT. Protokoy powicone zjawisku tolerancji mogyby zapocztkowa badania mechanizmw wywierania wpywu rnych substancji w poczeniu z DMT na funkcjonowanie znajdujcych si w mzgu receptorw, przede wszystkim serotoninowych. Co podpowiadao mi, e badania te, bdce powtrzeniem eksperymentw laboratoryjnych na zwierztach, byyby do trudne do zrealizowania w przypadku ludzi. Z perspektywy czasu wydaje mi si, e chciaem odoy w czasie przeprowadzanie takich eksperymentw tak dugo, jak byo to moliwe. Zasugerowaem, e przyczyn niepowodzenia wczeniejszych bada powiconych wzrostowi tolerancji stanowi krtki czas dziaania DMT. Podczas eksperymentw dotyczcych LSD, psylocybiny i meskaliny dzienn dawk podawano jednorazowo. Dziaanie tych substancji utrzymywao si jednake od 6 do 12 godzin, a zatem wielokrotnie duej ni w przypadku DMT. Sugerowao to, e w celu wykazania spadku wraliwoci na DMT powinno si je podawa w znacznie krtszych odstpach czasu, co 30-60 minut. Innym rozwizaniem byo rwnomierne podawanie DMT przez kroplwk. Uniemoliwiao to jednake wysuchanie relacji po ustaniu efektw wywoanych kadym kolejnym zastrzykiem. Dlatego te w przypadku uycia wlewu kroplowego komunikacja byaby znacznie utrudniona.

cz iii. o t o c z k n ik. nas t a w i h n i e i li m t 151

Po dwch miesicach prb i bdw ustaliem, e najlepszym rozwizaniem b dzie zrobienie czterech zastrzykw zawierajcych roztwr 0,3 mg/kg DMT w pgodzinnych odstpach czasu. Dawka ta, pomimo e w peni psychodeliczna, bya nisza od najwyszej spord uywanych przez nas podczas bada, czyli 0,4 mg/kg. Jeden z mczyzn, Cal, by w stanie podoa czterem dawkom 0,4 mg/kg podawanym co p godziny. Z kolei jego ona Linda po trzech zastrzykach bya tak wyczerpana, e nie wyrazia zgody na przyjcie czwartej, ostatniej dawki. Majc w pamici wstrzsajce dowiadczenia wywoane podaniem Philipowi i Nilsowi zbyt duej iloci DMT, zgodziem si bez najmniejszych zastrzee. Lepiej postpowa bezpiecznie, ni pniej aowa. Badania nad tolerancj przeprowadzilimy z udziaem trzynastu ochotnikw, z ktrych wielu brao wczeniej udzia w projekcie skupionym na dawce-reakcji. Nowi uczestnicy przeszli przez identyczne badania jak wczeniejsze osoby oraz otrzymali kontrolnie wysok i nisk dawk DMT. Pomimo e eksperymenty dotyczce tolerancji byy podwjnie lepe oraz kontrolo wane podaniem placebo (roztworu soli fizjologicznej), przestaway by lepe" ju po kilku sekundach od zrobienia pierwszego zastrzyku. Od razu mona si byo zorientowa, czy w strzykawce znajdowao si DMT, czy sl fizjologiczna. Jeli byo to DMT, uczestnika czekay tego ranka jeszcze trzy dalekie podre. Podobnie jak podczas realizacji projektu dawka-reakcja, pobieralimy od ochotnikw prbki krwi, uywalimy take skrconej wersji kwestionariusza, ktrego wype nienie zajmowao okoo piciu minut. Pomimo zwizoci sprawdzi si on znakomi cie. Uczestnicy zaczynali mwi po upywie 10 do 15 minut, wypeniajc nastpnie kwestionariusz. Mielimy wtedy czas na szybkie przetworzenie ich dowiadcze oraz przygotowanie nastpnej podry w cigu nastpnych 5 lub 10 minut. Jeli w strzykawce znajdowa si roztwr soli fizjologicznej, spdzalimy poranek, prowadzc zupenie swobodne rozmowy. Badanie wykazao, e kilkakrotne podanie DMT nie zwiksza tolerancji na t substancj. Dowiadczenia naszych uczestnikw byy rwnie psychodeliczne zarwno po czwartym, jak i po pierwszym zastrzyku. Z tego wzgldu, na co zreszt miaem nadziej, byli oni w sta nie lepiej spoytkowa kilkakrotnie przyjt wysok dawk, ni miao to miejsce w przypadku pojedynczego dowiadczenia. Wiele opowieci zamieszczonych w dalszej czci ksiki pochodzi wanie z tego badania45. Po opisaniu efektw wywoywanych przez DMT model biomedyczny wymaga wykazania, w jaki sposb owe efekty powstaj. Umoliwiay to badania powicone mechanizmom dziaania. Jako e nasze poszukiwania miay pewne podstawy farmakologiczne, owe eksperymenty mogyby posuy do ustalenia, ktre receptory mzgowe odpowiadaj za efekty wywoywane zayciem DMT.
152

n m t - m o l k k u a d l' s z y

Differential Tolerance to Biological and Subjective Effects of Four Closely Spaced Doses ofN,N-Dimethyltryptamine in Humans, "Biological
45 Rick J. Strassman, Clifford R Quails i Laura M. Berg, Psychiatry" 39 (] 996), str. 784-95.

Pierwszy z tych projektw dotyczy pindololu. Pindolol jest substancj wykorzystywan w praktyce lekarskiej do obniania zbyt wysokiego cinienia krwi. Jego dziaanie opiera si na zahamowaniu funkcjonowania niektrych receptorw adre- nalinowych. Inn waciwoci pindololu jest to, e blokuje on pewien receptor sero- toninowy, 1A". W przypadku zwierzt DMT jest wychwytywane wanie przez ten receptor, dlatego te mgby on peni istotn rol, jeli chodzi o efekty wywoywa ne podaniem tej substancji. Gdyby na przykad zablokowanie receptora 1A" przez pindolol powodowao mniej emocjonalne" dowiadczenie ni w przypadku zaycia samego DMT, moglibymy przypuci, e jest on odpowiedzialny za wywoan przez DMT reakcj emocjonaln. Jak si okazao, pindolol znaczco wzmacnia efekty DMT, podnoszc przy tym take cinienie krwi. W badaniu powiconym pindololowi brao udzia jedenastu ochotnikw, wrd ktrych znajdowao si kilka osb uczestniczcych wczeniej w badaniu dawka -reakcja oraz dotyczcym tolerancji. Pomimo e wywoane podczas niego dowiadczenia reakcje byy wyjtkowo silne, projekt ten zaowocowa mniej dramatycznymi opisami pracy wewntrznej, ni miao to miejsce w przypadku bada nad wzrostem tolerancji. Nastpne badanie powicone blokowaniu receptorw koncentrowao si wok cyproheptadyny, substancji antyhistaminowej o dodatkowych waciwociach antyserotoninowych. W tym przypadku cyproheptadyna uniemoliwiaa wychwytywanie substancji przez receptor serotoninowy 2", ktry, wedug badaczy, peni kluczow rol, jeli chodzi o dziaanie psychodelikw. Miao ono taki sam przebieg jak badanie dotyczce pindololu - ochotnicy otrzymywali cyproheptadyn na kilka godzin przed podaniem DMT. Wikszo uczestnikw bya wieo zwerbowanymi ochotnikami. Do koca projektu dotrwao omiu z nich. Ze wzgldu na nieznaczne zahamowanie dziaania DMT postanowilimy podawa wysz dawk, 0,4 mg/kg, wraz z blokerem serotoninowym oraz bez niego. Jako e cyproheptadyna najwyraniej nie potgowaa efektw wywoywanych przez DMT, mielimy nadziej, e uycie wyszej dawki pozwoli nam ustali poziom zahamowania. Uspokajajce waciwoci tej substancji byy jednake na tyle silne, e utrudniay interpretacj zebranych danych. Trudno byo oceni, na ile mielimy do czynienia z zablokowaniem DMT, ana ile z oglnym uspokojeniem. Praca z nowymi ochotnikami zaczynaa by w tamtym czasie coraz bardziej prob lematyczna, podobnie jak nakanianie dotychczasowych uczestnikw do udziau w dalszych eksperymentach. Kto chciaby przyjmowa substancj, ktra tumi dziaanie DMT? Mogem stara si przyciga ludzi do tego projektu, podkrelajc, e otrzymaj oni dwie dawki czystego DMT: jedn podczas pierwszego dnia bada, drug za w poczeniu z cyproheptadyn-placebo. Syszaem jednak przepraszajc nut w moim gosie, tak jakbym chcia sprzeda komu uywany samochd. C ZE II I. O TO C Z EN IE , N A S TA W1EN I E 1 D M T 153

Rozpoczem realizacj kilku innych eksperymentw, ktre otrzymay zgod uniwersytetu i FDA. Nie udao mi si jednak otrzyma wystarczajcej iloci rodkw finansowych, eby przeprowadzi pogbione badania. Jednym z tych projektw byy badania nad naltreksonem. Stanowiy one kontynuacj eksperymentw powiconych mechanizmom dziaania, ktre miay na celu wskazanie receptorw mzgowych regulujcych efekty wywoywane przez DMT. Nal- trekson blokuje receptory opioidowe, tote jest on przydatny wT leczeniu uzalenienia od heroiny. Jako e zebrane podczas bada na zwierztach dane wykazay istnienie relacji pomidzy opiatami a psychodelikami, naltrekson dawa nam szans na dowiedzenie si wicej na temat owej relacji w przypadku ludzi. Zaczlimy wstpn prac z trzema ochotnikami. Jeden z nich czu si jednak na nie le pod wpywem samego naltreksonu, e zrezygnowa ju po pierwszej sesji. Dwch pozostaych tak czy inaczej nie odczuwao zbyt wyranych efektw, dlatego te projekt zosta zawieszony. Inny projekt pilota owy mia na celu ocen, czy faza cyklu menstruacyjnego kobiety wywiera jaki wpyw na reakcj spowodowan zayciem DMT. Wiele kobiet donosio o cyklicznych wahaniach ich wraliwoci na psychodeliki. Poza tym badania na zwierztach jednoznacznie wskazyway, e hormony seksualne wywieraj wpyw na dziaanie psychodelikw oraz innych substancji powizanych z prac serotoniny. Podzielilimy cykl miesiczny jednej z kobiet, Willow, ktrej dowiadczenia wywoane przez DMT byy zazwyczaj gbokie i wnikliwe, na faz wczesn, rodkow i pn. W przypadku owej jedynej ochotniczki nie pojawiy si jakiekolwiek znaczce rnice, jeli chodzi o wpyw DMT na psychik. Jako e nie mielimy rodkw na rozwinicie tego fascynujcego kierunku bada nad t substancj, projekt zatrzyma si na przebadaniu jednej osoby. Przy badaniu stanu wywoywanego zayciem DMT wykorzystalimy take nowe urzdzenia technologiczne. Trzech ochotnikw otrzymao w Centrum Badawczym dawk 0,4 mg/kg DMT, podczas gdy my rejestrowalimy ich fale mzgowe przy uyciu EEG, czyli elektroencefalogramu. Mielimy nadziej, e ustalimy w ten sposb, ktre obszary mzgu s bardziej, a ktre mniej aktywne po przyjciu DMT. Prowadzenie tych bada byo bardzo trudne, poniewa maszyny do EEG s niezwykle nieporczne i haaliwe, a na dodatek wymagaj bezustannej regulacji. Poza tym do czaszek ochotnikw mocno przylegao osiemnacie elektrod, przyklejonych w od powiednich miejscach mocnym klejem o najsilniejszym zapachu, z jakim kiedykolwiek miaem styczno. Pomimo e wszyscy trzej uczestnicy w peni" zareagowali na DMT, otoczenie, w ktrym odbywaa si sesja, byo szczeglnie nieprzyjazne. Zaprosiem do udziau w badaniu tylko owych trzech ochotnikw, poniewa chciaem mie pewno, e zebrane przeze mnie d ane bd na tyle imponujce, e usprawiedliwi dyskomfort zwizany z tym miejscem. Wyniki nie byy jednake pod adnym wzgldem wyjtkowe, dlatego te nie przeprowadzalimy wicej eksperymentw z EEG
154

i) m t - m o l e k r e a d l' s z y

W kocu skorzystaem take z najnowoczeniejszych technik neuroobrazowania, jakimi dysponowa w tamtym czasie Uniwersytet Nowego Meksyku. Byo to funk cjonalne obrazowanie magnetyczno-rezonansowe", zmodyfikowane obrazowanie rezonansu magnetycznego (MRI - ang. magnetic resonance imaging), ktre bada raczej metabolizm mzgu anieli jego budow. Moglibymy dziki temu wykaza na przykad, e obszary mzgu odpowiedzialne za wizje zuywaj wicej cukru po wizualnym dowiadczeniu wywoanym przez DMT. Sprzt potrzebny do obrazowania rezonansem magnetycznym zdominowa otoczenie w jeszcze wikszym stopniu, ni miao to miejsce w przypadku maszyny do EEG. Tomograf, dodatkowy sprzt oraz obsugujcy je personel - wszystko to wymagao osobnego budynku w innej czci kampusu. Byy to jedyne badania nad DMT, ktre zostay przeprowadzone poza Centrum Badawczym. Maszyna MRI generuje niezwykle silne pola magnetyczne, dlatego ani w pomieszczeniu, ani w ciele badanej osoby nie moe znajdowa si jakikolwiek metal. W prze ciwnym razie zostaby on natychmiast przycignity przez maszyn. Pomieszczenie, w ktrym znajduje si tomograf, jest olbrzymie i do chodne, poniewa zmniejsza to ilo energii niezbdnej do utrzymania pl magnetycznych. Nasi ochotnicy byli na potrzeby badania wsuwani do bardzo wskiej, metalicznie lnicej rury. Poznaem wielu ludzi, ktrzy po raz pierwszy dowiadczyli ataku paniki wanie podczas tomografii MRI, przez wzgld na panujc w jego wntrzu ciasnot. Teraz miaem okazj zrozumie, dlaczego tak si dziao. Najgorszy ze wszystkiego by jednak haas. Maszyna MRI ma potn spiral, kt ra porusza si tam i z powrotem, troch tak jak w przypadku pralki, tylko e dziesi ciokrotnie szybciej i stukrotnie goniej. Wydawane przez spiral UP-UP-UP-UP- UP-UP-UP kojarzyo mi si z odgosami wydawanymi przez wiertark udarow. Kada osoba przebywajca w pomieszczeniu, a przede wszystkim sam badany, musi korzysta z zatyczek do uszu. Pomimo tego panujcy tam haas przyprawia o ciarki. Niemniej jednak cz uczestnikw naszych bada bya niewiarygodnie wytrzymaa. Podobao im si dziaanie DMT, chcieli pomc w eksperymentach i byli ywo zainteresowani, co moe wykaza tomografia. W pomieszczeniu MRI byem z nimi tylko ja. Po drugiej stronie grubej, dwikoodpornej" szyby siedziao natomiast czterech lub piciu badaczy skupionych na tablicach przyrzdw, tarczach regulacyjnych, suwakach i przyciskach. Kontaktowalimy si za porednictwem interkomu. Badanie si rozpoczo; wstrzyknem DMT i pozostawaem w pomieszczeniu przez cay czas trwania sesji, sprawdzajc cinienie krwi i dostarczajc moralnego wsparcia. Moi koledzy co kilka minut dokonywali odczytw z urzdze. Biorc pod uwag nakad pracy, stres i oczekiwania, zebrane w ten sposb dane rwnie okazay si niespecjalnie odkrywcze. Zesp obsugujcy maszyn MRI uwaa, e tomograf mgby lepiej wychwytywa zmiany w mzgu powodowane wstrzykniciem DMT, gdyby podda go gruntownym i kosztownym modyfikacjom.

cz iii. otoczenie. n a s t a w i e n i e i dm t 155

Nie darzyem jednake tej maszyny specjaln sympati i wolaem oszczdzi kolej nym ochotnikom, ale take sobie, jej oguszajcego haasu, klaustrofobicznej ciasnoty i oddziaywania potnych pl magnetycznych. Pomimo e moe to brzmie, jakbym straci wszelk skromno lub resztki zdrowego rozsdku, biorc pod uwag rodzaj bada, na ktre udao mi si namwi ochotnikw, wolaem nie naraa ich dodatkowo na dziaanie radioaktywnoci. Po- zytonowa tomografia emisyjna (PET - ang. positron emission tomography) dostarcza bardzo adnych i czytelnych zdj aktywnoci mzgu, bdc przy tym, jak mi si wydawao, mao szkodliw procedur. Udao mi si znale osoby zainteresowane przeprowadzeniem bada nad DMT przy uyciu PET - wyniki tych bada stanowiyby podstaw dokadniejszych analiz dotyczcych oddziaywania DMT na poszczeglne obszary mzgu. Po zdobyciu wikszej iloci informacji na temat promieniowania towarzyszcego tej procedurze, postanowiem jednak z niej zrezygnowa. Niniejszy oraz poprzedni rozdzia skupiay si na opisaniu nastawienia i otoczenia w naszych badaniach: kim byli ochotnicy oraz w jakich okolicznociach otrzymywali oni DMT. We wczeniejszych rozdziaach dokonaem natomiast krtkiego przegldu informacji, ktre mamy na temat samej substancji. Teraz, kiedy ju trjng nastawienia, otoczenia i substancji jest kompletny, moemy pody za moleku duszy i zobaczy, dokd nas ona zaprowadzi. ** Rene Descartes, The Inner-relation of Soul and Body", w: Wheelright (Nowy Jork, Odyssey, 1954), str. 357.
The Way ofPhilosophy,

red. P.

pisywanie, jak to jest przebywa w wymiarach DMT, przypomina prb relacjonowania przey towarzyszcych zdobywaniu szczytu grskiego, orgazmowi ra z innym pozawerbalnym, ale oszaamiajco silnym dowiadczeniom. Jednakowo, .i.<o e wikszo z nas nigdy nie bdzie miaa okazji uczestniczy w projekcie ba- -i.iwczym dotyczcym DMT, postaram si zaprezentowa oglny opis tego, co dzieje po doylnym podaniu rnych dawek tej substancji*. W przypadku naszych ochotnikw pena dawka DMT podawanego doylnie nie- od razu prowadzia do pojawienia si wyrazistych, psychodelicznych wizji, po- ::acia, e umys oddzieli si od ciaa, oraz zniewalajcych emocji. Efekty te zupe- :e zastpowa}' treci zajmujce ich ycie psychiczne tu przed podaniem substancji, wikszoci ludzi psychodeliczna dawka DMT wynosia 0,2, 0,3 oraz 0,4 mg/kg. Dziaanie rozpoczynao si w cigu kilku sekund od momentu, w ktrym koczyli robi trwajcy 30 sekund zastrzyk z DMT. Kiedy przepukiwaem wkucie doyl- roztworem soli fizjologicznej 15 sekund pniej, ludzie byli ju zazwyczaj kom ornie zanurzeni w psychodelicznych wymiarach. Szczyt dziaania DMT nastpowa ;igu dwch minut od podania, natomiast w przypadku wikszoci naszych ochot-

. \ yniki bada dawka-reakcja, w opisalimy wywoywane rne iloci DMT, zostay opublikowane .. :-_sopimie dr. Archives of General Psychiatry", w 1994 roku. Jeden z artykuw prezentowa .. V biologiczne, drugi natomiast psychiczne oraz nowy kwestionariusz. Frcedman otoczy owe publikacje :. :rgln domagajc si ich redakcji. Niestety, zmar rok przed jak w kocu trafiy . io - nie doczeka tym realizacji swojego wieloletniego przywrcenia do ycia bada nad ;r.odeIikami prowadzonych
ktrych efekty pirez Kreedmana, reakcje trosk, wielokrotnej tym, druku marzenia:

L' A D OLEK L' S Z Y

1 58 n M T - M

z udziaem ludzi. Zobacz Rick .J. Stra.ssman i Clifford R Quails. "Archives ,-eneral Psychiatry", 51 (1994), sir. 8597: oraz Rick J. Strassman, Clifford R Quails, Eberhard H. Oilenhuth sert Kellner, ...'rs Archives Psychiatry", 51 (1994), str. 98-108.
Dose-Response ..:;.- of N,N-Dimethyltryptaminc in Humans.I: Neuroendocrine, Autonomic, and Cardiovascular Effects, Dose-Response Study ofS.XDimethylttyptaminc in Humans. II: Subjective Effects and Preliminary of a Neio Rating Scale, of General

nikw efekty zaczynay sabn po piciu minutach. Wikszo bya w stanie rozmawia po upywie 12-15 minut od zrobienia zastrzyku, mimo e w dalszym cigu odczuwali oni wpyw substancji. Niemal wszyscy zaczynali czu si wzgldnie normalnie w cigu p godziny. Po zrobieniu zastrzyku kilkakrotnie mierzylimy stenie DMT we krwi, dziki czemu udao nam si potwierdzi, e poziom tej substancji w peni pokrywa si z wpywem wywieranym przez ni na psychik. Oznacza to, e stenie DMT we krwi byo najwysze po upywie 2 minut od podania, za po upywie p godziny spadao ono do granicy wykrywalnoci. Jako e mzg czynnie transportuje DMT przez barier krew-mzg, mona na zdrowy rozum uzna, e poziom DMT w mzgu wzrasta rwnie szybko, jak ilo tej substancji we krwi. Nisze dawki DMT, 0,1 i 0,05 mg/kg, nie byy na og psychodeliczne, ale z ca pewnoci wywieray pewien wpyw na psychik badanych. Efekty te miay przede wszystkim charakter emocjonalny i cielesny, chocia u osb o szczeglnie wysokiej wraliwoci nawet owe niskie dawki wywoyway wyranie psychodeliczn reakcj. Tak naprawd niektrzy ochotnicy rezygnowali z dalszego udziau w badaniach, poniewa nawet przy dawce 0,05 mg/kg nie czuli si dobrze. My take musielimy odmwi dalszego

uczestnictwa kilku osobom po podaniu tej dawki kontrolnej. Ich cinienie krwi wzrastao na tyle gwatownie, e obawialimy si o prac ich serc - mogyby one nie wytrzyma przyjcia omiokrotnie wyszej dawki czekajcej ich nastpnego dnia. Kiedy wywoywane przez DMT efekty psychologiczne si nasilay, w lad za nimi podaa ja cielesna wraz ze swoim zbiorem reakcji. Po przyjciu wysokiej dawki organizm wykazywa pocztkowo typow reakcj stresow uciekaj-albo-walcz". Ttno i cinienie krwi gwatownie si podnosiy, przy czym przebieg czasowy tego wzrostu odpowiada nasileniu si reakcji psychicznych. Po krtkiej chwili, opierajc si wycznie na cinieniu krwi ochotnika, bylimy niemale w stanie przewidzie, na ile intensywne bd jego przeycia podczas biecej sesji. Przecitnie ttno, czy te puls, wahao si pomidzy 70 uderzeniami na minut a ponad 100. Rozpito bya jednake cakiem dua. Puls niektrych badanych przekracza 150 uderze, podczas gdy u innych wzrasta maksymalnie do 95. Cinienie krwi take skakao od 110/70 do przecitnego 145/100. Obie te wartoci zmniejszay si rwnie gwatownie, jak wzrastay - zaczynay spada pomidzy 2. a 5. minut od zrobienia zastrzyku. Podnosi si take poziom wszystkich badanych przez nas hormonw przysadkowych. Dla przykadu, stenie we krwi beta-endorfiny, przypominajcej morfin, en dogennej substancji, wzrastao po upywie 2 minut od podania DMT i osigao swj szczyt w 5. minucie. DMT stymulowao take nagy skok uwalniania wazopresyny. prolaktyny, hormonu wzrostu oraz kortykotropiny. Ostatnia z tych substancji odpoCZ II I. O TOC Z F, N' IE, N A S T A W I K N ! F . I D M T 159 uiedzialna jest za pobudzanie nadnerczy, ktre w efekcie uwalniaj kortyzol - potny steroid stresu o wszechstronnym dziaaniu, podobny do kortyzonu. Wzrost stenia TYch hormonw mg wywoywa niektre efekty psychologiczne - omwi t kwesti dokadniej w rozdziale 21. Przy podawaniu wysokich dawek DMT dwukrotnie wzrastaa rednica renic, z pocztkowych 4 milimetrw do niemal 8, przy czym wzrost ten by najwyraniejszy w drugiej minucie po zrobieniu zastrzyku. Wolniej podnosia si temperatura ciaa - zaczynaa wzrasta od 15. minuty sesji a do momentu, w ktrym wyjmowalimy termometr, czyli po upywie godziny. Spord wszystkich mierzonych przez nas czynnikw biologicznych wzrostu stenia nie zarejestrowalimy jedynie w przypadku produkowanej w szyszynce melatoniny. Byo to zdumiewajce i po raz kolejny skonio mnie do rozmyla dotyczcych '.ajemniczej natury owego potencjalnego gruczou duszy. By moe przyjmowane z zewntrz DMT nie byo wystarczajco potnym bod cem, aby pokona omwione ju wczeniej mechanizmy obronne szyszynki. Pomimo ze poziom hormonw stresu podnosi si za spraw molekuy duszy, jej ilo moga by zbyt niska do pobudzenia produkcji melatoniny w cigu dnia. Moliwe take, e egzogenne DMT tak naprawd stymulowao szyszynk, aby wydarzaa wasne endogenne DMT. Wykorzystywana przez nas metoda pomiaru stenia DMT moga jednake nie by wystarczajco dokadna, aby odrni od siebie DMT pochodzce z rnych rde.

1 60 I) M T - M O I. H K l ' h A I) L' S Z Y

Oczywicie, ochotnicy nie rejestrowali wzrostu prolaktyny ani nie dowiadczali w swo- ej wiadomoci podwyszonego cinienia krwi. To raczej pojawiajce si w ich umysach obrazy, odczucia i myli stanowi rdze efektw wywoywanych przez moleku duszy. Na samym pocztku pierwszej sesji z wysok dawk DMT efekty dziaania substancji niemal dla wszystkich byy obezwadniajce. Pojawia si wwczas silny, gwa- :ownie narastajcy i wywoujcy (przynajmniej przez pewien czas) niepokj - odlot" ciaa i umysu. Czsto rozpoczyna si on, zanim zdyem skoczy przepukiwa rurk roztworem soli fizjologicznej. Wraz z tym, jak pojawiay si pierwsze efekty, niektrzy ochotnicy wypowiada- J niemal bez zastanowienia: No to ruszamy!". Kilku z nich porwnao to uczucie do -pocigu towarowego", punktu zerowego" lub dziaa atomowego". Niektrzy donosili, e oddech stan im w gardle" albo e ucieko z nich ycie". Osoby, ktre paliy DMT w przeszoci, miay o tyle przewag nad pozostaymi, e byy przygotowane na pojawiajc si na samym pocztku dezorientacj. Uwaay one take, e dziaanie podawanego doylnie DMT jest znacznie silniejsze i bardziej gwatowne anieli "A ' przypadku palenia tej substancji. Niemal wszyscy zwrcili uwag na towarzyszce dziaaniu DMT wibracje", poczucie potnej energii pulsujcej w ich wntrzu z bardzo wysok czstotliwoci. Przykadowe komentarze to: Baem si, e te wibracje rozsadz mi gow"; Kolory i wibracje byy tak silne, e mylaem, i wybuchn"; Nie sdziem, e uda mi si wytrzyma we wasnej skrze". w przypyw efektw wywoywanych przez DMT szybko prowadzi do utraty wiadomoci ciaa, co wzbudzao u niektrych ochotnikw poczucie, e ich ycie dobiego koca. Temu rozdzieleniu ciaa i umysu towarzyszyo nasilenie si efektw wizualnych. Zazwyczaj syszelimy wwczas wypowiedzi w rodzaju: Moje ciao przestao istnie" lub Moje ciao si rozpucio - staem si czyst wiadomoci". Nasi badani dowiadczali wyranego oddalenia si wiadomoci od ciaa - spadania", wznoszenia si", wzlatywania", poczucia lekkoci lub szybkiego ruchu. Niektrzy mczyni (ale adna kobieta) doznawali szczeglnie silnych bodcw w okolicach genitaliw. W niektrych przypadkach byy one przyjemne, w innych emocjonalnie neutralne lub nijakie. aden z badanych nie ejakulowa. Odlot towarzyszcy pocztkowym efektom niemal nieuchronnie wywoywa u uczestnikw bada strach i niepokj. Jednak wikszo odzyskiwaa stabilno swojego dowiadczenia w cigu 15-30 sekund poprzez pogbienie oddechu, cielesn relaksacj lub cokolwiek innego, co, wedug nich, mogo pomc im si rozluni. By moe, z racji swoich wczeniejszych dowiadcze z psychodelikami, bardzo czsto byli oni w stanie rozgraniczy emocje od fizycznych reakcji swojego organizmu bez niepotrzebnej paniki. W przypadku penej dawki DMT przewaajcymi efektami czuciowymi byy doznania wizualne. Zazwyczaj nie byo zbyt duej rnicy pomidzy tym, co nasi ochotnicy widzieli" przy otwartych oczach, a co przy zamknitych. Otwarcie oczu czsto sprawiao jednak, e wizje przesania)' to, co fizycznie znajdowao si w pomieszczeniu. Wywoywao to sporo zamieszania, dlatego te mniej dezorientujce byo utrzymywanie zamknitych oczu przez cay czas trwania sesji. Z tego te powodu przed podaniem DMT postanowilimy zakada naszym ochotnikom na oczy czarn opask. Badani widzieli wszelkiego rodzaju zjawiska i rzeczy. Najmniej zoone byy kalejdoskopowe wzory geometryczne, ktre czasami nabieray cech charakterystycznych dla kultury Majw, Aztekw lub islamu. Na przykad, pikne, rowe pajczyny; wyduanie

si wiata", niesamowicie skomplikowane, kolorowe figury geometryczne, tak jakbym z odlegoci kilku centymetrw przyglda si ekranowi kolorowego telewizora". Kolory tych wizji byy jaskrawsze, intensywniejsze i gbsze ni te, ktre postrzega my w codziennym stanie wiadomoci i podczas snw: Przypominao to bkit nieba nad pustyni, ale na innej planecie. Barwy byy tysickrotnie bardziej wyraziste. Zanikay rnice pomidzy tem a tym, co wybijao si na pierwszy plan, tak e pole widzenia badanych mogy wypenia niekoczce si obrazy. Niemoliwe byo tym samym ustalenie, co znajduje si z przodu", a co z tyu". Wiele osb uywao wobec tego efektu takich okrele jak czterowymiarowo" lub ponadwymiarowo". CZ III. OT O C Z K X I K . N A S T A W I E N 1 E I D \ 1 T 1 6 1 Zdarzay si take bardziej konkretne doznania wizualne. Naleay do nich na przykad fantastyczny ptak", drzewo ycia i wiedzy" czy sala balowa z krysztao wymi yrandolami". Pojawiay si take tunele", schody", kanay" oraz wirujcy zoty dysk". Inni badani widzieli wewntrzny sposb funkcjonowania" maszyn lub cia, wntrze twardego dysku komputera", podwjne helisy DNA" czy pulsujcy krg wok mojego serca". Jeszcze wiksze wraenie robi odczuwany przez uczestnikw bada lk przed istotami ludzkimi lub obcymi", ktre wydaway si wiadome ich obecnoci i prboway nawiza z nimi kontakt. Uczestnicy spotykali w ten sposb pajki", modliszki", jaszczurki" oraz co przypominajcego kaktusa saguaro". Doznania wizualne utrzymyway si do momentu, w ktrym ciaa uczestnikw zaczynay metabolizowa DMT. Po zdjciu opasek lub otwarciu oczu pomieszczenie wydawao si im nieznonie jasne. Znajdujce si w pokoju przedmioty faloway i promienioway wewntrznym wiatem. Badani, czasem zahipnotyzowani wzorami pokrywajcymi drewniane drzwi do toalety, opowiadali o przesadnie pogbionej percepcji. Kilku uczestnikw bada donosio nam o dziwacznym zaamaniu si normalnej pynnoci ich sposobu postrzegania: Wasze ruchy nie nale do was, nie wydaj si a gadkie i skoordynowane oraz wygldacie jak roboty; poruszacie si spazmatycz nie, bardziej mechanicznie, geometrycznie". U mniej wicej poowy ochotnikw pojawiy si doznania suchowe: dwiki wy- naway si im znieksztacone, zdarzao im si take sysze odgosy, ktre nie docieray do innych osb znajdujcych si w pomieszczeniu. Efekty te byy najwyraniejsze podczas szczytu dziaania DMT. Czasami polegay one tylko i wycznie na intensyfi kacji normalnego sposobu syszenia. U innych pojawiaa si guchota czynnociowa : nie syszeli oni dwikw wydawanych przez maszyn do pomiaru cinienia krwi ini jakichkolwiek innych odgosw dochodzcych z zewntrz. Do rzadko zdarzao si badanym sysze konkretne gosy lub muzyk. Byy to raczej pojedyncze dwiki, opisywane w rny sposb, na przykad jako pisk", jki . szumy", paplanina" lub chrzsty i zgrzyty". Wiele osb zwracao uwag na podobiestwo dozna suchowych wywoanych przez DMT do tych, ktre pojawiaj si po raiyciu podtlenku azotu - odgosw przypominajcych kaczk" gitarow, wibracji, irga syszanych dwikw. Od czasu do czasu badani syszeli take wszelkiego ro- izaju dziwaczne efekty dwikowe, ktre pojawiaj si w kreskwkach. Czasami nasi ochotnicy tracili zupenie orientacj i zapominali o tym, e znajduj s: w szpitalu i bior udzia w badaniu naukowym. Niektrzy mieli jednak wystarcza- co siln psychik, aby zachowa lotno umysu nawet pod wpywem DMT: Mj .rnys zdecydowanie znajdowa si gdzie indziej, ale nieprzerwanie czyni uwagi odnonie do stanu,

-M OLEK L A I) l' DMT S Z VI"

1 62

w ktrym si znajdowaem". Niemniej jednak zdarza}' si take sere. podczas ktrych pocztkowa dezorientacja utrzymywaa si a do momentu, gdy riekty DMT zaczynay sabn.

Wikszo ludzi uwaaa przyjcie wysokiej dawki DMT za ekscytujce, euforyczne i niesamowicie przyjemne dowiadczenie. Czasami owa ekstaza wizaa si w bezporedni sposb z wizjami. Moga ona jednak pochodzi take z nowych wgldw uzyskanych podczas sesji: Czuj si wspaniale, tak jakbym przeywa objawienie". Bardzo czsto bya to czysta rozkosz pozbawiona konkretnego ukierunkowania. W przypadku innych osb odczuwany przez nie strach i niepokj byy niemale nie do zniesienia. Wypowiedzi w rodzaju: To byo okropne. Nigdy w yciu si tak nie baem; straszne, nieznona tortura; Mylaem, e to si nigdy nie skoczy" odnosz si do tego rodzaju odczu. Pomimo e wielu badanych dowiadczao pod wpywem DMT potnych emocji, zarwno pozytywnych, jak i negatywnych, niektrzy opisywali ich cakowity brak, na wet podczas sesji z wysok dawk: Prbowaem wzbudzi w sobie jakkolwiek reakcj emocjonaln w zwizku z tym, co ujrzaem, ale nie byem w stanie tego zrobi". Kiedy ju dziaanie DMT si stabilizowao, substancja ta wywieraa zaskakujco may wpyw na zdolno ochotnikw do zdroworozsdkowego mylenia. Mj rozum funkcjonowa zupenie normalnie"; ,W peni zdawaem sobie spraw z przebiegu caoci dowiadczenia; Kiedy tylko efekty zaczy nieznacznie sabn, pojawia si we mnie dziennikarska wnikliwo"; Staem si obserwatorem". Inne osoby czuy jednak, e ich sposb mylenia nie jest do koca normalny; niektrzy zastanawiali si nawet, czy DMT nie wywoao u nich psychozy: Wszystko wygldao w zasadzie tak jak powinno, ale nieco inaczej. Wydawao mi si, e zegar zaczyna pracowa za kadym razem, gdy na niego spogldam. Pomieszczenie nabrao zowrogich barw". Inna osoba powiedziaa nam: Wiecie, w jaki sposb schizofreni- cy opowiadaj o przypisywaniu rzeczom odmiennych sensw i znacze? Na przykad o tym, e niezwykle wany zaczyna by dla nich zwyczajny li? To byo co w tym rodzaju". Wszystkie osoby opowiaday o utracie normalnego sposobu postrzegania czasu. Niemal kady z uczestnikw by, na przykad, zaskoczony tym, jak dugo zajmowao im ponownie odkrycie jego upywu podczas sesji. Czsto mieli oni wraenie, e od rozpoczcia eksperymentu mino zaledwie kilka minut. Podczas szczytu dziaania DMT pojawiao si zwykle poczucie kontaktu z wiecznoci: w cigu kilku pierwszych minut po zrobieniu zastrzyku badani dowiadczali bowiem niezwykego zagszczenia czasu. Ochotnicy donosili, e w ich odczuciu wysoka dawka powodowaa niemal zupen utrat kontroli. Czuli si cakowicie bezradni, obezwadnieni, niezdolni do funkcjonowania w prawdziwym" wiecie lub komunikowania si z nim: Czuj si jak niemowl, bezradny, niezdolny do zrobienia czegokolwiek". Bardzo czsto cieszyli si wwczas, e znajduj si w szpitalu! Poza ow utrat kontroli niektrzy badani mieli poczucie, e nieznana im inteligencja" lub sia" kieruje ich umysami i wywiera na nie wpyw. Byo to szczeglnie czste podczas nawizywania kontaktu z rnego rodzaju istotami".

CZ Ul. OT O c Z F NIK. X A S T A W i F. X 11 F63 I I) M

Niemal wszyscy uczestnicy badania uwaali, e ich pierwsza wysoka dawka DMT ATiosila ich wyej ni kiedykolwiek". Owej sesji kontrolnej towarzyszyo jednak zazwyczaj znacznie wicej lku ni kolejnym. Kiedy ochotnicy byli ju przygotowani utrat kontroli, atwiej byo im podda si czekajcemu ich dowiadczeniu. Za- :zynali take rozumie, e przyjcie samej substancji nie stanowi dla nich adnego zagroenia i e zakocz sesj bez najmniejszego uszczerbku na zdrowiu psychicz- zz.m i fizycznym. Z upywem czasu nabierali oni rwnie do nas wikszego zaufania . wiedzieli, e mog liczy na nasze wsparcie, kiedy przytoczy ich dziaanie DMT. Pomimo e najbardziej zadziwiajce efekty byy wywoywane przez wysokie daw - z. take w przypadku niszych pojawiay si rnego rodzaju reakcje, ktre nasi ;hotnicy uwaali za przyjemne i interesujce. Dawka stosowana podczas bada nad tolerancj, 0,3 mg/kg, bya w peni psy- .nodeliczna i wielu osobom odpowiadaa najbardziej - przede wszystkim dlatego, e zowodowaa ona gbokie wniknicie w odmienny stan wiadomoci, nie wywoujc zrzy tym tak silnego strachu. Nisza dawka, 0,2 mg/kg, stanowia zazwyczaj prg niezawodnego pojawienia si riektw psychodelicznych. Niemal wszyscy badani dowiadczali po jej przyjciu in:ensywnych wTae wzrokowych, rzadko kiedy pojawiay si jednak doznania suchowe. Niektrzy szczeglnie wraliwi ochotnicy woleli t dawk od 0,3 czy 0,4 mg/kg. Dawka 0,1 mg/kg cieszya si najmniejszym uznaniem. Badani odczuwali po jej zrzyjciu wibracje i podniesienie si poziomu energii psychicznej, ale nigdy nie wywoaa ona penego dowiadczenia psychodelicznego. Jej podanie prowadzio zazwyczaj do pojawienia si nieprzyjemnego napicia fizycznego i psychicznego. Jedna z osb powiedziaa nam: Mam wraenie, e moje ciao ma smak pieprzu. Ta dawka wywouje wszystkie negatywne doznania cielesne bez jakichkolwiek pozytywnych dowiad- :ze psychicznych". Najnisza dawka DMT, 0,05 mg/kg, bya do przyjemna i niemal wszyscy uczestnicy relacjonowali, e po jej podaniu mieli ochot si umiecha lub mia. Jeden z badanych, ktry w przeszoci prbowa heroiny, powiedzia, e dawrka ta przypominaa mu troch dziaanie narkotyku: Miaem wraenie, e otula mnie ciepa wata". W przypadku kilku osb owa niewielka ilo DMT wywoaa stosunkowo silne ^owiadczenia. Stanowio to dla nas ostrzeenie, e czekajca ich nastpnego dnia wysoka dawka moe mie szczeglnie potne dziaanie. Czytelnicy zaznajomieni z dziaaniem psychodelikw stwierdz zapewne, e wywoywane przez DMT efekty s mniej lub bardziej charakterystyczne dla tej gru py substancji. Pomimo e pod wieloma wzgldami DMT przypomina LSD, meskalin czy psylocybin, ma ono w sobie co niedocignionego. Moe to by spowodowa ne jego natychmiastowym dziaaniem lub unikatow budow chemiczn - nie wiem.

M O L E K U

uSZ

By moe przyczyn tego jest fakt, e mzg jest zaznajomiony z tym endogennym psychodelikiem i aktywnie go wychwytuje. Bez wzgldu na przyczyny nasi ochotnicy powracali z podry, ktre zarwno oni, jak i ja uwaalimy za niemoliwe. Nasz uwag skierujemy teraz wanie na tego rodzaju opowieci.

1 64 -

DMT

10. DO OPISU PRZYPADKW

odczas kadej sesji z DMT sporzdzaem szczegowe notatki dotyczce wszyst kiego, co
P wydarzyo si danego dnia: co powiedzia lub zrobi ochotnik; jak wyglda i jakie wzbudza

we mnie odczucia; jaki by stan pomieszczenia, w ktrym odbywao si badanie; jaka bya pogoda i co w\'darzyo si w wiatowej polityce; zachowanie i sygnay emocjonalne wysyane przez inne osoby znajdujce si z nami w pomieszczeniu, czyli pielgniark, rodzin lub przyjaci ochotnika i osb odwiedzajcych, a take moje myli i odczucia. Po powrocie do biura dyktowaem sporzdzone przeze mnie notatki sekretarce, a ona zapisywaa je w pliku tekstowym na swoim komputerze. Po wydrukowaniu zapiski te zajmoway ponad tysic stron z pojedynczym odstpem midzy wierszami. Po zakoczeniu kadej sesji z DMT wysyaem uczestniczcej w niej osobie kopi moich notatek do przejrzenia. Prosiem j o zredagowanie ich pod ktem czytelnoci, trafnoci i kompletnoci oraz o dopisanie wszystkiego, co tylko przychodzio jej do gowy od momentu zakoczenia bada. Niektrzy ochotnicy uzupenili moje zapiski wycinkami z gazet, listami, dzieami sztuki i poezj, ktre wiza}' si w jaki sposb z ich spotkaniem z moleku duszy. Pomimo e podczas wikszoci sesji podawalimy psychodeliczne iloci DMT, wielokrotnie w strzykawce znajdowaa si niska dawka lub placebo. W te dni panowaa znacznie luniejsza atmosfera, co dodatkowo dawao nam szans na omwienie i przepracowanie wczeniejszych dowiadcze z wysok dawk. Znacznie lepszym pomysem byo robienie tego, gdy ochotnicy znajdowali si w mniej zmienionym lub zupenie normalnym stanie wiadomoci. Fale szoku wywoane doznaniami zwizanymi z przyjciem duej iloci DMT rozcigay si znaczco poza pojedyncz sesj, rozbrzmiewajc echem we wszystkich aspektach ycia danej osoby przez dni, miesice, a nawet lata.

LEKI' A DUSZY
1 68 U M T - M O

DMT wywiera bardzo silny wpyw na nasz wiadomo, ale nie zmienia jej cakowicie. Gdyby udao nam si zamkn wywoywane przez ni dowiadczenia w ogra niczonej liczbie kategorii, moglibymy skoncentrowa si na hipotezach, ktre posuyyby do opisania dozna pojawiajcych si w nastpstwie przyjcia tej substancji. Stworzenie spjnych i uzasadnionych kategorii moe pomc nam take w zrozumieniu szerokiego wachlarza rnych opowieci, ktre za chwil przytocz. Innym powodem kategoryzowania tych dowiadcze jest prba poparcia hipotezy, w myl 168 ktrej podawane z zewntrz DMT wywouje odmienne stany wiadomoci podobne do dozna osb przeywajcych spontaniczne dowiadczenia psychodeliczne. Mam tu na myli stany z pogranicza mierci oraz uniesienia mistyczne, a take zjawiska nazywane uprowadzeniami przez obcych. Gdyby okazao si, e zakres dowiadcze wywoanych przez zewntrzn substancj oraz pojawiajcych si naturalnie w znaczcym stopniu si pokrywaj, stanowioby to argument na korzy roli endogennego DMT w wywoywaniu owych spontanicznych dowiadcze psychodelicznych. Otworzyoby to przed nami szeroki wachlarz moliwoci, jeli chodzi o dalsze badania, dajc jednoczenie szans na peniejsze zrozumienie i skuteczniejsze wykorzystanie tych odkry. Niemal wszystkie dowiadczenia zawarte w doniesieniach naszych ochotnikw daj si zamkn w trzech gwnych grupach. Pomimo e podczas samych sesji pojawiay si przynajmniej dwie kategorie dowiadcze, jedna z nich zazwyczaj jednoznacznie wyrniaa si na tle pozostaych 46. Te trzy kategorie nazwaem dowiadczeniami personalnymi, niewidzialnymi oraz transpersonalnymi. Personalne dowiadczenia wywoane przez DMT s ograniczone do procesw psychicznych i cielesnych konkretnego badanego. DMT pomagao niektrym osobom otworzy aleje wiodce do lepszego zrozumienia swojej psychiki lub relacji czcej je z ich ciaem. Rozdzia 11. pt. Odczucia i mylenie" prezentuje kilka przykadw tego rodzaju reakcji. Kiedy badani zbliali si do najdalszych granic tej kategorii, zaczynay pojawia si dowiadczenia z pogranicza mierci oraz duchowe. To, co personalne, stawao si wwczas transpersonalne. 46 Musimy odrni t klasyfikacj od danych zebranych za pomoc Kwestionariusza Dziaania Halucynogenw. Pomimo e proces opracowywania i sposb uycia KDH bardziej szczegowo opisz w dalszej czci ksiki, warto ju teraz wspomnie o tym, czego kwestionariusz ten dotyczy i czym rni si on od sposobw kategoryzowania dowiadcze, ktr za chwil zaprezentuj. Przedmiotem badania KDH by umys, anie konkretny ochotnik. Kwestionariusz ten zawiera skale numeryczne suce do oceny rnych aspektw dziaania DMT w oparciu o teoretyczne rozumienie sposobu funkcjonowania ludzkiego umysu. W tym ujciu kilka zmiennych, takich jak percepcja, emocje, wiadomo ciaa, mylenie oraz skonnoci, mieszao si ze sob i skadao si na to, co okrelamy zazwyczaj mianem aktualnego stanu psychicznego. Kategorie efektw, ktre proponuj w tym rozdziale, odnosz si z kolei do dowiadcze danej osoby, anie tylko jej umysu. Oczywicie, efekty- te ksztatuj cae dowiadczenie, ale nie nadaj mu adnego konkretnego znaczenia. Moe si ono pojawi tylko i wycznie w kontekcie wyjtkowoci jednostkowego ciaa, duszy i umysu.

CZ IV. SESJE

Cech charakterystyczn przey nalecych do kategorii dowiadcze niewidzialnych jest zetknicie si z namacalnymi i niezalenie istniejcymi rzeczywistociami wspistniejcymi wewntrz tej, ktra jest nam dostpna na co dzie. Jeli owe plany istnienia byy zamieszkane, nawizywanie kontaktu ze znajdujcymi si tam istotami'' sprawiao, e sesje te byy najbardziej niepokojce i najtrudniejsze do opanowania. Przytaczam niektre z tych dziwacznych opowieci w rozdziaach 13. i 14. Najwikszym zainteresowaniem i uznaniem cieszyy si jednake te sesje, pod czas ktrych pojawiay si dowiadczenia transpersonalne. Zaliczam do nich take dowiadczenia z pogranicza mierci oraz duchowo-mistyczne. Opisuj je w rozdziale 15. pt. mier i 169 umieranie" oraz 16. pt. Stany mistyczne". Ostatni rozdzia dotyczcy opisw przypadkw jest zatytuowany Bl i strach" : koncentruje si na negatywnych, przeraajcych i potencjalnie szkodliwych efektach zaycia DMT, ktre nale do wszystkich trzech kategorii dowiadcze: personalnych, niewidzialnych oraz transpersonalnych.

CZ IV. SESJE

Niniejsze wprowadzenie jest take dobr okazj, aby wspomnie o tym, w jaki sposb reagowalimy na to, co mwili i robili badani podczas swoich sesji z DMT. W rozdziale 7. zdyem ju nadmieni, e po podaniu DMT siedzielimy z pomagajc mi w badaniach pielgniark po obu stronach ka w zupenym milczeniu. Pozwalalimy ochotnikom na kompletne zanurzenie si w swoim dowiadczeniu, ograniczajc przekazywane im instrukcje do absolutnego minimum. Nie bylimy ednake w stanie zachowa penej neutralnoci i biernoci w sytuacji, w ktrej badany informowa nas o dezorientujcych lub penych niepokoju doznaniach. Wszyst kim ochotnikom suylimy wsparciem i pomoc, jeli tylko byy im one potrzebne. Istnieje spora rnica pomidzy wspieraniem danej osoby a wmawianiem jej, przez jakiego rodzaju dowiadczenia przed chwil przesza. Po przyjciu wysokiej dawki DMT ochotnicy stawali si niezwykle podatni na sugestie, otwarci i bezradni, dlatego te komunikowanie si z innymi osobami znajdujcymi si w pomieszczeniu wymagao od nas ogromnego wyczucia. Refleksje, wsparcie, wiedza, porady i moliwe interpretacje nie s tym samym co krytyka, prby przekonywania i pranie czyjego mzgu.

11.

Odczucia i mylenie

CZ IV. SESJE
170

owiadczenia personalne wywoane podaniem DMT w wikszoci ograniczay si do D jednostkowego ciaa i umysu - wymiaru odczu i mylenia. Zjawiska z tego poziomu nie rni si znaczco od tego wszystkiego, czego wysuchuje w swoim gabinecie zwyczajny psychoterapeuta, czyli spraw zwizanych z pyncymi z ciaa odczuciami oraz pochodzcymi z umysu mylami. Wikszo naszych ochotnikw mniej lub bardziej wiadomie liczya na to, e DMT wywoa u nich duchowy przeom - dostarczy im ostatecznej odpowiedzi na pytanie dotyczce przyczyny ich narodzin lub doprowadzi ich do zjednoczenia z Bo- skoci, wewntrz ktrej ustaj wszelkie konflikty, ich miejsce za zajmuje niezmcona pewno. DMT, jako prawdziwa molekua duszy, dostarczao im jednake podry, ktrej potrzebowali, anie tej, na ktr liczyli. Niektrzy badani rozwizywali podczas swoich sesji drczce ich problemy osobiste. Po ich zakoczeniu mieli wraenie, e udao im si przepracowa co wanego, a ich samopoczucie ulego znaczcej poprawie. Wydawao si, e dziaaj tu podstawowe mechanizmy psychoterapii: mylenie, przywoywanie w pamici, przeywanie, czenie emocji z pogldami. W przypadku wikszoci z nas konfrontacja z bolesnymi odczuciami jest trudnym wyzwaniem, w czym pomocne moe okaza si DMT. Sesja Stana pomoga mu, na przykad, nawiza kontakt z najbardziej nieokieznanymi emocjami, ktre pozostaway dla niego niedostpne w codziennym stanie wiadomoci.

Podstawowym narzdziem wspomagajcym osobisty rozwj i umoliwiajcym lepsze zrozumienie wasnej psychiki s marzenia senne. Przesiknite symbolami wizje, ktre pojawiaj si po przyjciu DMT, s do nich pod wieloma wzgldami podobne. Sesje Marshy z wysokimi dawkami stanowi pikny przykad, w jaki sposb

172 D

M T - M O L E K l' L A D L' S Z Y

molekua duszy moe skierowa nasz uwag na to, co w danym momencie jest dla nas najwaniejsze. W przypadku wielu z nas traumatyczne dowiadczenia ustanawiaj warunki sprzyjajce bezustannemu odtwarzaniu sytuacji, podczas ktrych musimy stawia czoo wci tym samym emocjom. Przyjcie wysokiej dawki DMT w znaczcym stopniu przypomina doznanie urazu fizycznego i psychicznego. Na przykadzie Cassandry zobaczymy, w jaki sposb moliwe jest konstruktywne wykorzystanie 173tego aspektu dziaania molekuy duszy. Zakadaem, e wielu ochotnikw bdzie podczas naszych bada przepracowywa swoje konflikty emocjonalne i psychologiczne. Tego rodzaju sesje mogyby otworzy drog prowadzc do psychoterapii wspomaganej podawaniem psychodelikw. Zwracalibymy baczn uwag, w jaki sposb DMT wywiera wpyw na ochotnikw i czy jest on korzystny; a nastpnie prbowalibymy zastosowa te spostrzeenia w dalszej pracy psychoterapeutycznej. Wiele osb z pierwszego pokolenia badaczy psychodelikw uczynio takie podejcie terapeutyczne filarem swojej pracy z klientami. Naszym zamiarem byo odwieenie szlakw przetartych przez nich w przeszoci i osadzenie wyznawanej przez nich orientacji w bardziej wspczesnym kontekcie. Byem przygotowany na prowadzenie tego rodzaju sesji. Wierzyem, e poprzez uycie psychodelikw ochotnicy s w stanie osign wartociowe wgldy w osobiste konflikty, problemy oraz symptomy psychosomatyczne. Poza tym wieloletnie poddawanie si, praktykowanie i nauczanie psychoterapii opartej na podejciu psychoanalitycznym przygotowao mnie do pracy z bolesnymi emocjami, ktrych mona si byo spodziewa w trakcie sesji z DMT. Stan podj si uczestnictwa w naszych badaniach w wieku czterdziestu dwch lat. Jego ona, z ktr byli maestwem od czternastu lat, zajmowaa si prowadzeniem terapii oddechowej i pracowaa z wieloma pacjentami przebywajcymi w Centrum Badawczym. Zadzwonia do mnie, poniewa uznaa, e jej m mgby by zainteresowany uczestnictwem w planowanym przeze mnie projekcie. Stan by jednym z najbardziej dowiadczonych uytkownikw substancji psychodelicznych, ktrzy wzili udzia w naszych badaniach - przyjmowa on LSD ponad czterysta razy". Nie nazywaj tego kwasem bez przyczyny", mia si podczas na szego pierwszego spotkania. Co kilka miesicy wraz z grupk najbliszych przyjaci, ktrzy podzielali jego przewiadczenie dotyczce zbawiennego wpywu psychodelikw, zaywa LSD lub grzybki. Stan by zadbanym, zwracajcym uwag na swj wygld mczyzn o przecit nym wzrocie i budowie ciaa. Mia on, crk i zajmowa odpowiedzialne stanowisko w samorzdzie lokalnym. Do niechtnie dzieli si swoimi wewntrznymi dowiadczeniami i deklarowa, e jego zainteresowanie badaniami nad DMT wynika z pragnienia pogbienia dostpnej na ten temat wiedzy oraz eksploracji wasnej psychiki". Kontrolna sesja Stana z dawk 0,05 mg/kg przebiega bardzo spokojnie. Podob nie jak w przypadku wielu innych osb, ju na samym pocztku mia on ochot si umiecha. Nastpnego dnia podalimy Stanowi wysok dawk. Kiedy wszedem do jego pokoju z caym zestawem igie, strzykawek i wacikw do dezynfekcji, zastaem go siedzcego ze skrzyowanymi nogami na poduszce medytacyjnej. Oparcie ka byo podniesione na tyle,

CZ IV. SESJE

CZ IV. SESJE Nie jest ono rwnie poyteczne co LSD czy psylocybina. da si tak naprawd z nim Dziaa zbyt szybko i nie
174

na ile byo to moliwe. Stan by jedn z tych osb, ktre lepiej czuy si w pozycji siedzcej ni lecej. Nie powiedzia nam zbyt duo o dowiadczeniach, ktre wynis z tej sesji. Pozostawa jednak pod wraeniem siy, z jak rozpoczynao si dziaanie DMT. Uzna nawet, e by moe bardziej odpowiadaaby mu dawka nieco wysza ni 0,4 mg/kg, ktre otrzyma tamtego poranka. Nie mia take pewnoci, czy DMT wywaro na niego jakikolwiek pozytywny wpyw

pracowa. Nie ma si nad tym adnej kontroli. Trudno to nazwa dowiadczeniem duchowym. Nie byo to take pobudzajce na poziomie emocjonalnym.

Kiedy zapytalimy Stana, co zobaczy przed oczyma, usyszelimy od niego tylko: ..duo kalejdoskopowych bkitw i fioletw". Stan przeszed pomylnie przez badania dawka-reakcja, ale nie zrobiy one na nim zbyt duego wraenia. Udzia w projekcie by dla niego jednak do przyjemnym dowiadczeniem, dlatego te poprosi, eby powiadomi go o terminie nastpnych bada. Po upywie okoo roku Stan wpisa si na list uczestnikw naszego projektu powiconego tolerancji. Wiele si w jego yciu przez ten czas pozmieniao. Jego ona dowiadczya nawrotu powanej choroby psychicznej i przygotowywaa papiery roz- w odowe. Trway przygotowania do trudnej walki o prawo do opieki nad crk, z ktr Stan w dalszym cigu mieszka. Zastanawiaem si nad tym, czy w zaistniaej sytuacji sesja z DMT przyniesie mu pewnego rodzaju emocjonaln przejrzysto. Pomimo e cele naszych bada pozosta - w ay niezmienione, Stan przechodzi w tamtym czasie niezwykle trudne chwile i jeli udzia w naszym projekcie mg mu w jaki sposb pomc, tym lepiej. Jak si okazao, ju podczas pierwszej podwjnie lepej" sesji trafi on na substancj czynn - cztery razy z rzdu podaem mu tym samym wysok dawk DMT. Pierwsze dwa zastrzyki pomogy mu pozby si uciliwego napicia.

174

1) M

T-

M O I.

K l'

A DUSZ Y

Mmm. Kolory byy takie jak zazwyczaj. Myl, e pomimo pewnego niepokoju przyjm kolejne dawki.

Odwoujc si artobliwie do jego psychodelicznej brawurowoci", ale take zachcajc go do zrobienia nastpnego kroku, powiedziaem mu: 23. Zakadaem, e tak czy inaczej by z nich nie zrezygnowa. Pooy si w ciszy z opask na oczach.

Podoba mi si ta opaska.

Okazao si, e jest cakiem przydatna... 24. Powiedz mi co o swoich mylach i odczuciach.

Czuj lekki niepokj. Nigdy wczeniej go nie byo.

Zasugerowaem mu: 25. Duo si w twoim yciu ostatnio dziao. Zastanawiam si, czy ten niepokj nie wie si z niepewnoci i utrat kontroli, ktrych niedawno dowiadczye. DMT sprzyja poczuciu bezradnoci, co moe by dla ciebie szczeglnie nieprzyjemne. Po piciu minutach od zrobienia trzeciego zastrzyku Stan powiedzia:

Czuj lekkie nudnoci.

Zauwayem, e w przypadku odmiennych stanw wiadomoci problemy odkowe bardzo czsto s sposobem ciaa na odwrcenie naszej uwagi od niepokoju i przykroci. Podczas medytacji, seansu hipnotycznego lub po zayciu substancji psychodelicznych (nawet marihuany) z jakiego powodu atwiej jest odczuwa mdoci ni smutek.

Nie martwcie si, nie bd wymiotowa. Moe to wynika z moich obaw i problemw z zatokami. Cz tych obaw dotyczy szkolnych spraw mojej crki. Jest w pitej klasie i dzi musz zdecydowa o tym, co stanie si z ni w przyszym roku. Rozwd jest dla niej trudnym dowiadczeniem, gwnie ze wzgldu na

problemy, ktre dotkny jej mam. Dla mnie take jest to trudne, ale dla niej pewnie jeszcze trudniejsze.

26. Jestem pewien, e jest to trudne rwnie dla twojej ony. To jest straszna sytuacja.

Tak. W pewnym sensie auj, e ta dawka nie jest wysza. Mgbym si przez to przebi.

27. Przepracowa to?

Tak, przepracowa to 47.

28. Jakie masz odczucia odnonie dwch kolejnych dawek? Umiechn si.

Czuj sprzeczne ze sob emocje: z jednej strony si boj, ale z drugiej nie mog si ju doczeka przyjemnoci.

C Z K S 1 Y . SESJ E
175

Pozycja leca moga mu pomc w odzyskaniu poczucia bezpieczestwa i kontroli. atake skoni go do wyrzucenia z siebie wszystkich emocjonalnych toksyn. Zapytaem go: 29. Czy chcesz si pooy?

47 Pomys ten jest rozpowszechniony wrd osb, ktre u)-waj psychodelikw jako narzdzia umoliwiajcego rozwj osobisty. Takie podejcie opiera si na przewiadczeniu o oczyszczajcym i wyzwalajcym dziaaniu katharsis. Potne i wstrzsajce dowiadczenia emocjonalne bywaj znacznie skuteczniejsze ni dugotrwale omawianie danego problemu. W praktyce klinicznej niezbdne s jednak obie te metody radzenia sobie z zablokowanymi emocjami. Katharsis w oderwaniu od jakichkolwiek wgldw niekoniecznie przyniesie dugoterminowe korzyci, podobnie jak pozbawione aspektu emocjonalnego wgldy take nie sprzyjaj postpom w pracy rozwojowej.

Nie jestem przekonany, czy cokolwiek to zmieni, ale iv porzdku, sprbujmy. Czy macie jak misk, na wypadek gdybym jednak zacz wymiotowa?

30. Tak, mamy tu kosz na mieci. Moe nie jest pikny, ale ma na tyle duy otwr, e by moe uda si niczego nie pobrudzi. Po przyjciu trzeciej dawki Stan praw rk zapa do Laury, lew za - moj.

Nie jestem pewien czwartej dawki. Nie wiem, czy dam sobie z ni rad.

Miny dopiero 3 minuty. Zobaczymy, jak bdziesz si czu za chwil. Po piciu minutach powiedzia artobliwym tonem:

Dobra, wezm j dla ciebie, Rick.

31.

Trzecia zawsze wydaje si najmocniejsza.

Tylko tak mwisz.

32.

Niezupenie. Ludzie czsto wygldaj sabo po trzeciej dawce, ale po czwartej im si

poprawia.

Chyba mam sporo nieprzepracowanych uczu.

33.

Bardzo moliwe.

atwo ci mwi.

34. Wiem. Przepraszam, jeli zabrzmiao to protekcjonalnie. Jak ci si wydaje, dla czego te uczucia wci s nieprzepracowane?

Te emocje s bardzo silne. Czuj, jak si we mnie kbi. Unikam ich ze wzgldu na rozwd... S bardzo nieprzyjemne, cho to chyba zbyt agodne okrelenie. Napicie nsychiczne podnosio si podczas kadej sesji, ale teraz czuj znacznie wikszy spokj. To nieprzepracowane uczucie odeszo. Moe co si stao. Moe za 15 minut nie od ju o tym mwi.

Po 10 minutach od czwartego i ostatniego zastrzyku Stan zrobi wydech przez zacinite usta i powiedzia:

Podr jest teraz znacznie przyjemniejsza. To tak jakby podczas surfowania trzy kolejne fale ci przewracay, ale czwarta bya idealna. Chc to zrobi jeszcze raz!

Wszyscy rozemialimy si z ulg, widzc, e Stan czuje si ju lepiej. W przypadku mczyzny, ktry zachowywa tak duo dla siebie, dotychczasowe duszenie w sobie niepokoju musiao wywoa niezwykle potne napicie emocjonalne. Przez nastpnych kilka minut Stan lea zrelaksowany w zupenej ciszy, delektujc si nowo odkrytym spokojem wewntrznym. Po czwartej dawce wydawa si w doskonaym nastroju. Zjad lunch i niemal od razu wyszed. Kilka dni pniej rozmawialimy przez telefon. Stan powiedzia mi:

176 I) M T - m o L F. K l' A D l' S Z Y

35. Czuj si dobrze. Wczoraj i dzisiaj wypeniaa mnie agodna euforia, prawdopodobnie spowodowana moimi dowiadczeniami. Nie byem pewien, czy chc przej przez wszystkie cztery dawki. Co we mnie w kocu ustpio. By moe po prostu sobie odpuciem i dziki temu mogo nastpi kilka zmian. Pierwsza dawka wywoaa mieszane uczucia. Druga i trzecia byy obezwadniajce i wzbudziy we mnie tylko i wycznie nieprzepracowany niepokj. Dopiero czwarta dawka bya w porzdku. 36. Czy te sesje byy dla ciebie przyjemne? - zapytaem. 179 37. Niespecjalnie. To byo jak odkurzanie mojego ukadu nerwowego. W pewnym sensie mnie oczycio. To dowiadczenie byo niezwykle dynamiczne. Jego efekty narastaj. Co si stao, co si zmienio pomidzy trzeci a czwart dawk. Po trzeciej po prostu si poddaem. Stan nie dopuszcza do siebie swoich uczu. Podobnie jak wielu innych ochotnikw, lubi psychodeliki ze wzgldu na intensywno wywoywanych przez nie emocji. Po zayciu duych dawek LSD mg co odczu - by moe nie byo to zbyt przyjemne, ale i tak byo lepsze ni nic. Kiedy mamy poczucie, e utknlimy ze swoim yciem w7 miejscu, jest to zazwyczaj spowodowane tym, e nie potrafimy nawiza kontaktu z emocjami dotycz cymi naszej obecnej sytuacji. W przypadku Stana w odkurzacz" stopniowo pochania narose w nim blokady psychiczne. Rwnie wane byo jednak to, e zupenie wiadomie zastanawia si nad zmianami zachodzcymi w jego yciu. Drczyy go niepewno i strach. Pomimo e wiedzia", co si dzieje, nie by w stanie porozumie si z szalejcymi w nim emocjami. Nieukierunkowany" niepokj by cile powizany z zamtem panujcym w jego yciu. Kiedy udao mu si to poj, mg zacz to przepracowywa. Emocjonalna sia DMT nakrelia zatem przed nim pewne moliwoci. art Stana, e przyjmie ostatni dawk DMT przez wzgld na mnie, anie dla siebie, ukazuje ciekawy konlikt: interesowao nas zebranie danych, ale staralimy sie rwnoczenie troszczy o potrzeby naszych ochotnikw. Gdyby dowiadczenia Stana byy jednoznacznie bolesne i destrukcyjne, z pewnoci przerwalibymy eksperyment. Wydawa si on jednak skonny kontynuowa, nam natomiast nie zdarzyo si powanie myle o zawies zeniu projektu ju na samym pocztku. Niemniej jednak jego uwaga brzmiaa zupenie szczerze. Wizje, ktre przewijay si przed oczami naszych badanych po podaniu im DMT. czasami przypominay im marzenia senne. Sny natomiast, jak powiedzia kiedy Freud, s krlewsk drog do niewiadomoci". Obserwowanie ich, mylenie i rozmawianie na ich temat mog nam pomc w zrozumieniu ukrytych emocji, o ktrych istnieniu moemy wnioskowa jedynie na podstawie niepokojcych objaww, ktre gnbi nas, kiedy przebywamy w codziennym stanie wiadomoci. Wyobramy sobie, e u kogo niespodziewanie pojawia si parali prawej rki. ktrego fizycznej przyczyny nie ujawniy nawet liczne badania lekarskie. Osoba ta udaje si zatem do psychiatry, ktry na wstpie pyta j, czy pamita ona swoje sny. Okazuje si, e nasz wymylony pacjent ni ostatniej nocy o tym, e bije swojego sze- ia. Psychiatra moe wwczas zasugerowa, e parali rki wyraa gboki gniew od czuwany wobec swojego przeoonego, o ktrego istnieniu osoba ta nie miaa pojcia. By moe boi si dopuci do siebie te emocje, poniewa nie wie, co by si stao, sdyby pozwolia im wypyn na

CZ IV. SESJE

powierzchni. W umyle pacjenta zapala si wtedy lampka, ajego rka znw zaczyna funkcjonowa normalnie! Pomimo e powyszy przykad brzmi tak, jakby zosta zaczerpnity z emitowanej w niedzielny poranek kreskwki, do dobrze ukazuje on istot mechanizmu, za spraw ktrego praca ze snami moe by poyteczna. Objawy niekoniecznie musz by tak oczywiste jak parali rki; bardzo czsto jest to niepokj, przygnbienie lub problemy w relacjach z innymi ludmi. Naszym zaoeniem byo zachowanie moliwie najwikszej neutralnoci podczas nadzorowania sesji z uyciem DMT. Ignorowanie 180 konfliktw psychicznych wyaniajcych si z dowiadcze ochotnika oznaczaobym jednake jego zaniedbywanie. Czasami musiaem podejmowa szybk decyzj odnonie do tego, czy rozwija wtek roz poczynany przez badanego, czy od razu go zakoczy i zobaczy, czy gdzie w dalszej czci sesji nie pojawi si rozwizanie odczuwanej przez niego dezorientacji lub niepewnoci. Musiaem take bra pod uwag ryzyko, e wszelkiego rodzaju komentarze lub interpretacje mog wywrze destabilizujcy wpyw na ycie tej osoby. Marsha, na przykad, zmagaa si z kwesti swojego maestwa. W momencie przystpienia do naszych bada Marsha bya czterdziestopicioletni Afroamerykank. Jej dwa wczeniejsze maestwa zakoczyy si rozwodem, a od szeciu lat pozostawiaa w zwizku z biaym mczyzn. Marsha bya osob niezwykle szczer, ana dodatek miaa wspaniae poczucie humoru. Przez ostatnie procze cieszya si szczeglnie dobrym nastrojem. Czua ogromn ulg po tym, jak postanowia zrezygnowa ze studiw uzupeniajcych, poniewa uznaa, e s one od- czowieczajce i nie oferuj jej adnego wparcia, jeli chodzi o jej rasowe i etniczne oochodzenie. Wci borykaa si jednak z problemami maeskimi, ktre dotyczyy przede wszystkim tego, e jej partner by bardziej zdoowany ni ja". Braa pod uwag zakoczenie tego zwizku. Marsha przyjmowaa substancje psychodeliczne mniej wicej trzydzieci razy w swoim yciu i uwaaa, e w znaczcym stopniu otwieraj one umys". Zgosia si do naszych bada, by pomc moim przyjacioom", poniewa jest to dla mnie wyzwanie" oraz dlatego e mj m nie mg w nich uczestniczy - w ten sposb mg porednio dzieli ze mn te dowiadczenia". Jej partner nie zosta wpisany na list uczestnikw, poniewa mia zbyt wysokie cinienie krwi. Marsha bez adnych problemw przesza sesj kontroln z nisk dawk DMT. Wysoka dawka, ktr otrzymaa nastpnego dnia, sprawia, e zupenie wysza ona 178 D M T M O L E K U A D U S Z Y

CZ IV. SESJE

ze swojego ciaa. Kiedy ujrzaa siebie w piknej, przypominajcej kopu konstrukcji podobnej do Taj Mahal, poczua przytaczajcy strach.

Mylaam, e umaram i nigdy ju nie uda mi si wrci. Nie wiem, co si stao. Nagle rozlego si gone UP!". Wrciam. To bya najpikniejsza rzecz, jakiej kiedykolwiek dowiadczyam.

Marsha bardzo szczegowo opisaa to, co ujrzaa, oraz w jaki sposb owa sesja j odmienia. To by niesamowicie przyjemny poranek. Wysuchalimy jej sprawozdania i nie mielimy zbyt wiele do dodania. Eksperyment bardzo si jej podoba. Nie towarzyszyy mu adne napicia, dlatego te wszyscy cieszylimy si jej szczciem. Marsha wzia take udzia w naszych badaniach nad cyproheptadyn. Kiedy przysza pora na jej czwart, podwjnie lep sesj, bylimy niemal pewni (biorc pod uwag jej dowiadczenia podczas wczeniejszych sesji), e ow ostatni dawk bdzie 0,4 mg/kg. Na samym pocztku 181 powiedziaa: 38. Mam nadziej, e spotkam dzi przodkw i e pomog mi oni upora si z obec nymi problemami yciowymi. Mwia o swoim maestwie; jej m przechodzi terapi, podczas ktrej psychoterapeuta powiedzia mu, e powinien by wobec niej bardziej szczery. W rezultacie usyszaa od niego, e staje si coraz grubsza" i e budzi to w nim seksualn niech. Zastanawiaa si, czy ja take uwaam j za oty. 39. By moe jest to kwestia czego wicej ni tylko tego, ile waysz - odpowiedziaem wymijajco. Skina gow, dajc nam znak, e moemy przygotowa si do zrobienia za strzyku. Kilka minut przed podaniem DMT do pomieszczenia wszed m Marshy, aby towarzyszy nam podczas sesji. Atmosfera staa si nieco smutna, ale jednoczenie pena nadziei. Po 15 minutach od zastrzyku Marsha zacza mwi.

CZ IV. SESJE

Nigdy nie przyszoby mi do gowy, e bdzie tak to wygldao. Nie byo adnego etapu przejciowego. Nie ujrzaam gwiazd i punkcikw wiata, tak jak ostatnim razem. Wiecie, co si stao? Znalazam si na karuzeli! Wszdzie widziaam lalki obu pci poubierane w stroje z koca dziewitnastego wieku. Byy naturalnej wielkoci. Kobiety nosiy gorsety, miay due piersi i poladki, ale w talii byy bardzo wskie. Wiroway wok mnie na czubkach palcw. Mczyni natomiast nosili cylindry i jedzili na dwumiejscowych rowerach. Jedna karuzela za drug. Kobiety miay namalowane na policzkach czerwone kka, w tle byo za sycha muzyk organow. Widziaam take krccych si tam i z powrotem klownw. Pomimo e znajdowali si gdzie w tle, miaam wraenie, e w znacznie wikszym stopniu zdaj sobie spraw z mojego istnienia ni manekiny.

Brzmiao to jak sen. Byo to take kolejne spotkanie z klownami lub baznami, o ktrych od jakiego czasu syszaem od innych ochotnikw. Opowieci te wydaway si jednake mniej istotne od opisanej przez Marsh wizji i towarzyszcych jej odczu. Przed zrobieniem zastrzyku rozmawialimy o kwestiach terapeutycznych". Postanowiem zaoy czapk, ktr czsto miewaem na gowie podczas spotka z klientami, i zobaczy, co z tego wyniknie. Kiedy kto przychodzi do mnie i zaczyna opowiada o swoim nie, pytam go zazwyczaj: 40. Jakie odczucia on w tobie wzbudzi? - zadaem to pytanie take Marshy.

CZ IV. SESJE pytanie, zadaj jakie. To niewaciwe

182

Marsha nie bya w tamtym momencie gotowa do przepracowywania snu, wic skierowaem temat naszej rozmowy na bardziej powierzchowny aspekt jej dowiadczenia, karnawaow atmosfer. 41. Czy byo to zabawne?

Tak.

Zastanawiaem si, czy moemy zej nieco gbiej? 42. Czy byo to naprawd zabawne?

Tak, ale nie byo to Taj Mahal. Liczyam, e spotkam przodkw, wityni lub e zobacz wysokich Afrykanw w tradycyjnych strojach.

43. Zamiast tego trafia do wesoego miasteczka?

A jake! Byam tam jedynym czowiekiem. Wszyscy mieli te domalowane umiechy, ich twarze miay jednakowy wyraz. Pomylaam sobie: Hej, co tu si dzieje?".

Po chwili dodaa:

Czuam w sobie seksualn energi, pragnienie tego, eby wzmocni doznania, eby odczuwa jeszcze wicej. Nigdy wczeniej mi si to nie przytrafio na

DMT. Wydaje mi si, e podniecio mnie pikno tych manekinw.

Zdja z oczu opask i spojrzaa na swojego ma, mwic: 183

CZ IV. SESJE Pieprzmy si!

Rozemiaem si. 44. Przykro mi, ale musicie z tym poczeka, a wrcicie do domu. M Marshy zwrci si w moj stron i zapyta: 45. Czy ludzie miewaj seksualne dowiadczenia pod wpywem DMT? Pomimo e pytanie to byo zupenie uzasadnione, nie do koca pasowao do osobistych i silnie emocjonalnych wtkw, ktre byy aktywne w tamtym momencie. Musiaem co odpowiedzie, ale zrobiem to moliwie najbardziej zwile i z nadziej na przywrcenie wczeniejszego kierunku rozmowy. 46. Czsto pojawia si energia seksualna, ale raczej rzadko wie si to z pragnieniem odbycia stosunku. Wiedziaem, e jeli mam w jakikolwiek sposb pomc Marshy zinterpretowa jej dowiadczenia, musz dziaa szybko. Co chciaa nam przekaza molekua duszy?

1 80 D M T - M O I. E K l ' A I) U S Z Y

47. Czy te manekiny byy biae?

Tak, wszystkie byty biae. Nie byo ladu innych ras w niczym, co zobaczyam.

48. To ciekawe. DMT wydaje si dziaa na swj sposb. Co o tym sdzisz?

Nie mam pojcia. Jestem wyczerpana i piekielnie godna.

49. Twoje opisy brzmi jak przerysowanie lub karykatura kanonw pikna osb rasy biaej. Jest to interesujce w kontekcie naszej wczeniejszej rozmowy - twoich rozterek dotyczcych wagi.

CZ IV. SESJ To prawda, by moe powinnam nauczy si mia z wasnej sylwetki.

184 Spojrzaa na ma i powiedziaa:

Powiedziaam Rickowi o twojej terapii i o tym, e uwaasz, e jestem gruba.

Wzbudzia w nim lekkie zakopotanie.

Za modu byam cakiem szczupa. Kiedy si poznalimy, wayam okoo 10 kilogramw mniej ni obecnie. Wygldaam jak patyk. W mojej kulturze podana figura jest masywna i krga - due piersi, dua talia i dua pupa. Chude osoby s uwaane za brzydkie. Uywano wobec nich sowa, ktre oznacza chudy", ale jest rwnoznaczne z okropny", chory", niedobry".

M Marshy przeprosi i wyszed do toalety. Po powrocie wyczu, e jego obecno w pomieszczeniu utrudnia jej swobodn rozmow o tych sprawach, wic postanowi wrci do pracy. Wraz z Marsh dugo jeszcze kontynuowalimy t rozmow, aby w kocu zej na inne tematy. Zazwyczaj nie ukierunkowywaem naszych badanych w takim stopniu, jak miao to miejsce w przypadku Marshy tamtego dnia. Wizje, ktre wywoao w niej DMT, wydaway si jednake tak silnie zwizane z jej wczesnymi problemami, e nie mogem zignorowa tak czytelnego komunikatu przekazywanego nam przez moleku duszy. Biay m Marshy porwnywa j do swojego wyobraenia idealnej kobiety, ktre coraz mniej przystawao do jej osoby. Jej sylwetka nie bya, wedug niego, odpowiednia". Jednake pojawiajce si w wizji manekiny byy pozbawione ycia i krciy si bez adnego celu. Marsha pamitaa, jak wysoko jej rodzina cenia kobiety o penych ksztatach i prbowaa dorwna temu ideaowi. Miaa wraenie, e jej naturalna seksualno jest w peni wystarczajca. Pragna uprawia seks ze swoim mem, aby odbudowa porozumienie na najbardziej podstawowym poziomie. Jej partner nie potrafi jednak odpowiednio zareagowa na odczuwane przez ni w tamtym momencie potrzeby emocjonalne. Odzwierciedlao to istniejce pomidzy nimi problemy. DMT moe by take uyteczne z innych wzgldw. W kontrolowanych warunkach substancja ta moe bowiem posuy do wywoania traumatycznych dowiadcze. Trauma wywodzi si od greckiego sowa oznaczajcego ran". Wedug mojego sownika, trauma to powany szok emocjonalny majcy gboki i dugotrway wpyw na osobowo".
C Z I; .

CZ IV. SESJ IV. E S S J

181 185

Traumatyczne dowiadczenia pozostaj zazwyczaj poza nasz kontrol. Nie wyzieramy sobie, na przykad, dziecistwa penego przemocy, ponoszenia konsekwencji kataklizmw lub katastrof wywoanych przez czowieka albo sytuacji rzeczywistego zagroenia ycia. Kiedy ju dowiadczymy tego rodzaju wydarze, naturaln skonnoci naszego umysu jest odgradzanie si od strachu, poczucia bezsilnoci i niepokoju, ktre w danym momencie nas przytaczaj. Niemniej jednak nieprzepracowane traumy przenikaj z powrotem do naszego y- :;a. Moemy bezustannie znajdowa si w sytuacjach, ktre prowadz do cigego rojawiania si duchw i cieni odczu stanowicych nastpstwo urazw psychicznych, "estemy w ten sposb niejako zmuszani do tego, eby powiela te same schematy, ktre wywoyway w nas odczucia, z ktrymi nie moglimy sobie poradzi za pierwszym razem - zazwyczaj kiedy bylimy bezbronnymi dziemi. Agresywny wspmaonek moe, na przykad, przenosi na swojego partnera uczucia, ktrych sam doznawa ze szrony ktrego z rodzicw. Relacje oparte na gbokich zwizkach emocjonalnych mog by trudne wanie z racji tego, e bycie blisko drugiej osoby oznacza w duej mierze bezbronno. Jeli mamy przepracowa traum, musimy stan z ni twarz w twarz. Zazwyczaj wymaga to dobrowolnego zdecydowania si na ponowne przeycie odczu, ktre j spowodoway, tym razem jednak w otoczeniu osb, na ktrych moemy polega. Najwaniejszym problemem, na ktry natrafiamy, jest jednak to, w jaki sposb uzyskamy dostp do tych emocji. W wielu przypadkach zaycie wysokiej dawki DMT moe by traumatyczne i pro- wadzi do utraty kontroli oraz zaniku osobowej tosamoci. Bardzo czsto syszelimy podczas sesji z DMT sowo szok". Nawet sam zaczem si nim posugiwa, przygo- :owujc badanych do

ich pierwszej sesji z dawk 0,4 mg/kg. Kilka osb zasugerowao, abymy zamwili dla nich koszulki z napisem: Przetrwaem 0,4". Jestem przekonany, e wiele osb zainteresowao si projektem bada nad DMT, ooniewa uczestnictwo w nim dawao moliwo dobrowolnego dowiadczenia traumatycznej sytuacji pod okiem wykwalifikowanych opiekunw. Cakowita utrata kon- zroli w bezpiecznym i penym wsparcia otoczeniu umoliwia nawizanie penego kontaktu z drczcymi nas bolesnymi emocjami, a tym samym ich przepracowanie i przezwycienie. Jedn z osb, ktrych biece ycie utrudniaa niemono wyraania i odczuwania swoich emocji, bya Cassandra. Zapisujc si do projektu bada nad DMT, Cassandra miaa dwadziecia dwa lata, co czynio j jedn z najmodszych uczestniczek. Jej wygld i styl bycia wywoywa u wikszoci osb, z ktrymi si spotykaa, do mieszane uczucia - ja take nie byem pod tym wzgldem wyjtkiem. Ubieraa si w przesadnie mski sposb i obnosia si ze swoj biseksualn orientacj. Zarwno mczyni, jak i kobiety uwaali jej liczn i agodn twarz oraz androgyniczn budow ciaa za pocigajce. Jej rozmylna niedbao, jeli chodzi o wygld zewntrzny, w wielu osobach wywoywaa 1 82

ciepe, matczyne wrcz uczucia - starsze pielgniarki na naszym oddziale chciay j w pierwszym momencie wykpa i nakarmi. Cassandra miaa wysoki iloraz inteligencji, dosadne poczucie humoru i bezporedni sposb bycia. Bya do skompliko wan kobiet, a 186 zrozumienie, z kim tak naprawd masz do czynienia, wymagao w jej przypadku troch wysiku. Relacje z innymi ludmi stanowiy dla Cassandry rdo wielu cierpie. Jej rodzi ce rozwiedli si, zanim zdya doy pierwszego roku ycia. Opiekujca si ni matka zaniedbywaa swoje obowizki. Kiedy Cassanda skoczya szesnacie lat, matka zostawia j na tydzie pod opiek swojego nowego ma. Zostaa przez niego w tym czasie wielokrotnie zgwacona, co wzmocnio w niej ambiwalentne uczucia wzgldem zarwno mczyzn, jak i kobiet: z jednej strony ich nienawidzia i nie potrafia im zaufa, z drugiej natomiast potrzebowaa od nich ochrony i mioci. Pojawi si u niej zesp stresu pourazowego. Kiedy znajdowaa si w sytuacjach intymnych z partnerami, nachodziy j wspomnienia gwatu. W wieku dwudziestu lat postanowia, e nigdy nie bdzie mie dzieci i poddaa si zabiegowi podwizania jajowodw. Cassandra wielokrotnie nawizywaa krtkotrwae zwizki partnerskie i terapeu tyczne. Pocztkowo miaa skonno do idealizowania swoich terapeutw lub kochankw. Dowiadczaa jednak cigych rozczarowa wynikajcych z tego, e nie byli oni w stanie zapewni jej ciepa, ktrego tak bardzo potrzebowaa. Przyjania si z jednym z uczestnikw naszych bada i po zakoczeniu projektu dotyczcego tolerancji nawizaa z nim relacj o charakterze seksualnym. Wkrtce wyjechaa z kraju, nie zostawiajc adnych namiarw. Prezentuj histori Cassandry tutaj, chocia rwnie dobrze mogaby ona trafi do rozdziaw dotyczcych kontaktowania si z rnego rodzaju istotami czy dowiadcze mistycznych. Zdarzyo si jej bowiem podczas sesji zarwno wchodzi w inter akcje z klownami", jak i odnale w sobie stan gbokiego i pogodnego spokoju, ktrego nigdy wczeniej nie miaa okazji zazna. Jednake wpyw napotykanych przez ni istot ukierunkowany by przede wszystkim na wywoanie w niej poczucia bycia kochan i

D M T CZ MOLEKUA l' S Z Y IV. D SESJ

szczliw, za mistyczne rozwizania konfliktw wewntrznych przychodziy dopiero po przejciu niezwykle bolesnych procesw psychologicznych. Sesje Cassandry, podobnie jak wielu innych osb, stanowiy hybrydy czce w sobie wicej ni jeden rodzaj dowiadcze. Poza tym w przypadku Cassandy miaem wraenie, jakbym przeprowadza psychoterapi, anie tylko pomaga jej interpretowa doznania duchowe lub transwymia- rowe". Umieszczam j w rozdziale dotyczcym odczuwania-mylenia, czyli kategorii dowiadcze personalnych, ze wzgldu na reakcj, jak jej sesje z DMT wywoay we mnie oraz w niej. Cassandra miaa jasno okrelone oczekiwania dotyczce uczestnictwa w naszych badaniach: Chc zobaczy, jak dziaa DMT".

CZ IV. E J KS S
183

Poprosia nas take, ebymy nie zadawali jej zbyt wielu pyta, tak ebym moga po prostu cieszy si jego dziaaniem". Mielimy pewne wtpliwoci, czy bdzie ona w stanie poradzi sobie z duymi dawkami DMT. Wiedzielimy, e potrafi by nieprzewidywalna i wybuchowa, dlatego te staralimy si zwraca szczegln uwag, eby nie odniosa wraenia, e cokol wiek na niej wymuszamy. Wolelimy nie przywoywa w pokoju 531 jakichkolwiek motyww zwizanych z gwatem. Kontrolna, niska dawka DMT okazaa si agodna i bardzo przyjemna. Nastpnego dnia spotkalimy si, aby poda jej 0,4 mg/kg. Kiedy efekty zaczynay nieco sabn, Cassandra powiedziaa: 187

Wydawao si mwi: No chod!". Zaczam unosi si nad czym, co przypominao cyrk. Nigdy wczeniej nie zdarzyo mi si przebywa poza swoim ciaem. Na samym pocztku poczuam lekkie swdzenie w miejscu, w ktrym podawano mi substancj. Niezwykle szybko przelecielimy przez labirynt. Uywam liczby mnogiej, poniewa miaam wraenie, e kto mi towarzyszy.

CZ IV. SESJ Co mnie zapao i mocno pocigno za rk.

To byo odlotowe. Przed oczyma ujrzaam obkane przedstawienie cyrkowe. Trudno mi to opisa. Znajdowaa si tam grupka baznw, ktrzy popisywali si przede mn swoimi sztuczkami. Mieli wielkie nosy i dzwonki przymocowane do czapek - wygldali bardzo miesznie. Czuam jednak, e dziaaj na mnie przy tym podniecajco.

Chc to zrobi jeszcze raz. Chc sprawdzi, czy uda mi si to spowolni.

Zadzwoniem do niej nastpnego dnia. Powiedziaa mi: * Zrozumienie tego jest niemoliwe. Wolaabym jeszcze raz to zrobi, poczu, jak to jest. Zmiana perspektywy dziaa bardzo odwieajco, umoliwia dostrzeenie, jak nieznaczce s moje codzienne zmartwienia. Wczoraj po poudniu czuam ogromny spokj. Samo dowiadczenie byo tak intensywne, e przez krtk chwil chciaam, eby dobiego ju koca. Skupiam si jednak na oddechu i w peni poddaam si temu, co si ze mn dziao. To byo tak dziwaczne, nieprzewidywalne... Nie sdz, eby mona si byo do tego przygotowa. Wolaabym nie wnika w swoje wntrze zbyt gboko. Zgodzia si wzi udzia w badaniach nad tolerancj. Cassandra bya w bardzo dobrym nastroju, kiedy miesic pniej wchodzia do pokoju 531. * Rzuciam moj dotychczasow prac w pobliskiej restauracji. Nie bardzo wiem, co mam robi dalej ze swoim yciem. Poznaam ostatnio kobiet, ktra naprawd wpada mi w oko; duo o niej myl - powiedziaa. * Co sdzisz obecnie o samych badaniach? - zapytaem. 184

CZ IV. SESJ n M T M O I. K K U L A D L' SZV

188
*

Przez ostatni miesic dochodziam do siebie po wysokiej dawce i po raz pierw szy w

yciu naprawd czuam swoje ciao. Zazwyczaj zamykam si we wasnej gowie. Dobrze pamitam to odczucie - miao na mnie terapeutyczny wpyw. Przebywanie we wasnym ciele naprawd mi si podobao.
* *

Czy moesz podtrzyma w sobie to odczucie? Trudno jest robi wszystko naraz - odpowiedziaa. - Przez bardzo dugi czas nie miaam

ze swoim ciaem adnego kontaktu, walczyam z nim... Wydaje mi si, e to bdzie stopniowy proces. Ju pierwszego dnia bada nad tolerancj Cassandra trafia na substancj czynn - po upywie dwch minut od zastrzyku jej cinienie krwi i ttno gwatownie podskoczyy Nie mwia zbyt duo na temat swojej pierwszej sesji tego poranka, ale wydawaa si czu do pewnie. Po wypenieniu pierwszego z czterech kwestionariuszy powiedziaa:

Duo mylaam o mojej nowej przyjacice. To byo mie, ale chciaabym, eby nastpna sesja bya tylko moja.

Kiedy odzyskaa mow po drugiej sesji, powiedziaa:

To zabawne. Tym razem bardziej sobie odpuciam i nie stanowio to dla mnie adnego problemu. Po prostu czuam si bardzo dobrze. Nie miaam wielkich, wni kliwych objawie. Ciao jest prawdziw kul u nogi, nieprawda? Zdecydowanie czuam obecno innych istot - byy dla mnie mie, przyjazne i troskliwe. Wydaway si bardzo mae, tak jakby mogy wnikn w moje ciao i umys. Doznaam penego oderwania od swojego ciaa, ale te mae istoty w jaki sposb wiedziay, jak si do niego dosta.

znacznie pikniejszym miejscem. Zycie byoby duo lepsze. To ma niesamowity potencja - czucie si dobrze z sam sob. Wydaje mi si, e do podobnych efektw prowadzi ma medytacja.

CZ IV. SESJ Powiniene to opatentowa, chocia chyba jest na to troch za pno. Chciaabym podtrzyma to odczucie... wiat byby Gdyby wszyscy ludzie robili to codziennie,
*

Co sdzisz o trzeciej dawce?

189

Nie jestem pewien, czy to moliwe.

Ja te.

Dziesi minut po przyjciu swojej trzeciej dawki Cassandra zacza si umiecha. Nagle zza prowadzcych na korytarz drzwi dobiegy nas potworne odgosy kasania.

W dalszym cigu to czuj. Utrzymuj to wszystko, to cae gwno, w lewej czci swojego brzucha. Tym razem zrozumiaam, e musz odpuci zupenie. Wci

jestem zrelaksowana. Czuj ciepo i przyjemne mrowienie.

Wygldao na to, e co si uaktywnio. Gdyby moje ponisze pytania wywoay w niej rozdranienie lub wycofanie, zrezygnowabym z drenia tematu. Cassandra wydawaa si jednak prosi o pomoc. * Co utrzymujesz? Bl.
C Z I V .

S185 K SJE

Jaki bl?

CZ IV. SESJ Chyba cay bl, jaki kiedykolwiek czuam.

Chyba cay bl.
Zacza paka. 190

Jest silny?

Tak...

Zacza paka jeszcze bardziej. Nie ma nic zego w tym, eby go odczuwa... i pozwoli mu odej.

Tak, pozwoli mu odej...

15 minut pniej westchna:

Czuj si, jakbym miaa nowe ciao... znacznie bardziej wiadome.

-To jest twoje ciao. Rozemiaa si sucho, po czym znw si rozpakaa.

To nie s zy smutku, to s zy owiecenia .

To nie ma znaczenia. Czuem jej rozdranienie, kiedy mwia:

Wanie, e ma.

Wydaje mi si, e tak czy inaczej mog one dziaa oczyszczajco.

Tak. Po dzisiejszym poranku zostan guru. Wiesz, na czym polega poszukiwanie sensu ycia przez kadego czowieka? Na tym, eby mie poczucie, e si go znalazo. Zazwyczaj nie bierzemy udziau w swoim yciu.
191

CZ IV. SESJ

Co masz na myli?

Wszystko odnonie do ycia. Nie jest ono zazwyczaj specjalnie inspirujce. Xikt nas nie uczy, eby skupia si na sobie. eby dostrzec si, ktra drzemie w naszym wntrzu. Zycie wciska nas w rol ofiary. Wiem, e to moe brzmie banalnie, ale wydaje mi si, e to prawda. Wszystko przytrafia si nam, kiedy nie mamy kontroli nad naszym yciem. Te dowiadczenia z DMT s jak medytacja - daj dostp do wewntrznej mocy, wewntrznej siy. Pamitasz to pytanie z waszego kwestionariusza o istot wysz lub Boga"? No c, nie do koca mi to odpowiada, poniewa zakada istnienie czego na zewntrz, a j a czuj czno z czym, co znajduje si gboko we mnie. Podczas tej sesji znacznie silniej odczuam obecno towarzyszcych mi istot, a jednoczenie to ja byam w centrum za -

interesowania. Pierwsza podr dotyczya tylko mnie, druga - bardziej tych istot; trzecia bya ich poczeniem.

Co sdzisz o czwartej dawce, ktra za chwil ci czeka?

Postaram si najmocniej, jak potrafi, a nawet jeszcze bardziej. Schodz coraz gbiej i gbiej.

CZ DUT M L E K U hA DO l'IV. S SESJ Z Y Czuj si bardzo kochana.

1 86

Niedugo po podaniu Cassandrze ostatniej dawki grupka stojcych na korytarzu ludzi zacza prowadzi gon dyskusj. W szstej minucie usyszelimy gony omot. Po piciu minutach Cassandra powiedziaa:

192

To mie uczucie.

Tak, ciepe.

Wygldaa na smutn i zacza stuka palcami prawej doni w ko.

Dzieje si bardzo duo.

Zza drzwi dobiegay coraz bardziej niepokojce dwiki - kto zacz wierci w cianie. Pomylaem sobie, jak niesamowite jest to, e nasi ochotnicy s w stanie zupenie ignorowa panujcy na oddziale chaos i dalej zanurza si w swoich dowiadczeniach. Cassandra zdja opask z oczu, ale otworzya je dopiero po duszej chwili. Jej wzrok by utkwiony w pustk. Spojrzaa na sufit i znw zacza paka. * Co czujesz?

Wszystko bdzie w porzdku. Nie musz ju zamartwia si takimi sprawami jak: Dokd trafi? Co zrobi?". Dodaje mi to otuchy.

Przypyw optymizmu?

Tak, to bardzo odwieajce. Mam wraenie, jakbym skadaa si z tysicy odrbnych czci, a ta substancja poczya je w jedn cao. Odczuwam peni.

Wspominaa o tym, e czujesz si kochana.

To byo odczucie w klatce piersiowej. Czuam tam ciepo i rozdcie. Byam kochana przez napotkane istoty, czy cokolwiek to byo. To byo naprawd przyjemne i podnoszce na duchu.

Kilka tygodni pniej rozmawiaem z Cassandr przez telefon. Powiedziaa mi: Zaszo kilka znaczcych i bardzo korzystnych zmian w moim ciele. Mam wraenie, e

odzyskaam swj odek. Po raz pierwszy od lat jestem w stanie zrobi naprawd gboki wdech. Poza tym mam w sobie wicej optymizmu. Ostatnio troch mniej, ale nieznacznie. 193 kto robi mi Przypomina mi to optymizm towarzyszcy medytacji. To troch tak, jakby

masa najgbiej ukrytych tkanek. Podczas swojej trzeciej podry naprawd byam w stanie zupenie sobie odpuci. Myl, e zostaam zraniona podczas gwatu i dlatego spychaam pewne sprawy do swojego wntrza - prbowaam si broni. Przez cae lata kumuloway si one w moim brzuchu. Czuj ogromn ulg. DMT byo w moim przypadku znacznie bardziej skuteczne ni jakakolwiek terapia. Wszystkie terapie przypominay mi o wszystkim, co byo i jest ze. Pod wpywem DMT zaczam postrzega i odczuwa sam siebie jako dobr osob, jako osob kochan przez spotkane przeze mnie elfy. * Elfy? - zapytaem.
* Odczuwaam obecno wielu istot. Byy niezwykle wesoe i dobrze si bawiy. Sprawiay przy tym, e czuam si kochana. Z kad kolejn dawk pojawiao si we mnie

CZ IV. SESJ

silniejsze poczucie bezpieczestwa i gbsze odprenie. Wspaniale byoby za -

CZ IV. F J F.S S
187

ywa DMT, na przykad, raz w roku, eby nabra w ten sposb dodatkowej perspek tywy i zobaczy, gdzie w danym momencie si w swoim yciu jest. Pozwoli si uleczy. Przez cay czas czuj w moim brzuchu ulg. Powrci te lekki ucisk, ale na najbardziej podstawowym poziomie wiem, e jestem w stanie zupenie si go pozby. * To moe by cenny ukad odniesienia - dodaem. Freud stworzy pojcie przeniesienia, okrelajc w ten sposb zjawisko polegajce na tym, e w nawykowy sposb reagujemy na innych, tak jakby byy to wane osoby z naszej przeszoci. Podczas terapii bardzo czsto pojawia si przeciwprzeniesienie, czyli mechanizm przenoszenia osobistych odczu terapeuty na swojego klienta.

Przez cae swoje ycie Cassandra w relacjach z innymi ulegaa mechanizmowi przeniesienia. Jako e przeniesienie zawsze wspistnieje z przeciwprzeniesieniem, jej osoba wywoywaa u ludzi niezwykle silne reakcje. Dzielenie si ze mn swoim znakomitym samopoczuciem moe stanowi zarwno puapk, jak i wielk szans. Musielimy spojrze na nasz relacj w oderwaniu od dezorientujcego taca przeniesienia i przeciwprzeniesienia. W nastpnym miesicu Cassandra przyjechaa na drug cz bada nad tolerancj: cztery podawane kolejno dawki placebo. Po tym, jak zrobiem czwarty zastrzyk z roztworu soli fizjologicznej, powiedziaem: * Dzikujemy za udzia. * Dzikuj. Jeste osob, z ktr atwo mi si rozmawiao. Uznaem, e to dobry pocztek zrobienia czego wicej, zanim si poegnamy. Bya w peni przytomna i stabilna, wic powiedziaem do bezporednio: * Zastanawiam si, czy miaa jakie problemy z tym, eby zaufa lekarzowi -mczynie, ktiy planuje obezwadni ci substancj zmieniajc wiadomo.
* Ufaam ci - odpowiedziaa. - Tak naprawd w ogle si tym nie przejmowaam. Zmienie moje ycie. Wiedzc o tym, e Cassandrze zdarza si wynosi ludzi na piedesta, aby potem ich z niego strci, staraem si by bardzo ostrony: * Pomogem raczej stworzy kontekst, w ktrym sama moga je zmieni. * By moe. DMT odziera ci a do samej duszy Wiem, e nie ma si czym martwi.

DMT ukazao mi, e mona wyjrze ponad to wszystko. Oglnie rzecz biorc, wszystko bdzie w porzdku. Przypomina mi si podejcie Samuela Coleridge'a: 194 Jeli przyni ci si

cudowny sen i zabierzesz z niego r, po czym obudzisz si, aw twojej doni rzeczywicie bdzie znajdowaa si ra, oznacza to, e ten sen by prawd. Miaam takie wraenie, kiedy naprawd byam tam, gdzie byam, i czuam to, co czuam. Przypadek Cassandry pokaza nam, jak niesamowicie wane jest odpowiednie reagowanie na wszystko, co pojawia si podczas sesji z DMT. Odzywaem si moli wie jak najmniej, tylko tyle, by podtrzyma jej proces - nie starajc si go ocenia lub w jakikolwiek sposb doprowadzi do utraty jej zaufania. Gdyby co takiego si sta- 1 88 D M T - M O I. K K U A D U S Z Y o, Cassandra, najprawdopodobniej, dowiadczyaby tego jako kolejnego naruszenia swojej integralnoci psychicznej, za caa jej praca poszaby na marne. W przypadku sesji Cassandry mielimy do czynienia z mieszanin rnego rodza ju motyww. Na pierwszy plan wydaje si jednake wychodzi ponowna konfrontacja z powstaym na skutek gwatu urazem psychicznym, ktry przejawia si pod postaci symptomu fizycznego - blu brzucha. DMT pomogo jej nawiza emocjonalny kon takt z tym, co symbolizowao odczuwany przez ni dyskomfort oraz jakie jest tak naprawd jego rdo. Molekua duszy pokazaa Cassandrze, e moe straci nad sob kontrol i nawet w towarzystwie silniejszego od siebie mczyzny czu si kochana i bezpieczna. Kwestia tego, kto j kocha i mwi jej, e jest dobra, oraz charakter tej mioci kieruj ju nasz uwag ku innym kategoriom dowiadcze, takim jak nawizywanie kontaktu z istotami z innych wymiarw oraz duchowoci.

CZ IV. SESJ

wrciam do domu i zobaczyam na swojej rce siniaki i miejsca po igle - czuam, e

Zarwno Marsha, jak i Cassandra spotkay w swoich wizjach klownw i istoty, kt re wydaway si przebywa gdzie poza pokojem 531. Przyjrzyjmy si teraz owym in nym wiatom (oraz ich mieszkacom), do ktrych moe nas zaprowadzi molekua duszy. Nie maj one ani personalnej, ani transpersonalnej natury. S one raczej niewidzialne, ana dodatek cakiem zaskakujce i niespodziewane zarwno dla ochotnikw, jak i zespou badawczego.

CZ IV. SESJ
195

niniejszym rozdziale zaczniem y poda za moleku duszy w kierunku bardziej niesamowitych terytoriw. Nie s one zbyt atwe do dostrzeenia ani zro zumienia, poniewa zwizane z nimi dowiadczenia w mniej bezporedni sposb dotycz myli, odczu i cia uczestnikw naszych bada. Wskazuj one raczej na niezalene poziomy egzystencji, z ktrych istnienia zdajemy sobie zazwyczaj spraw bardzo niewielkim stopniu. Doniesienia te

Niewidz ialne wiaty

mog stanowi wyzwanie dla naszego sposobu postrzegania wiata, zmuszajc nas do poszukiwania odpowiedzi na pytania: Czy to jest sen? Halucynacja? A moe rzeczywisto?", Gdzie znajduj si te miejsca? W naszym wntrzu czy na zewntrz nas?". Tego rodzaju dowiadczenia zdyy si ju pojawi w przytaczanych przeze mnie relacjach badanych osb. Marsha odbya podr do Taj Mahal", Cassandra natomiast zostaa wcignita w obkane przedstawienie cyrkowe", w ktrym uczestniczyli klowni i inne istoty. W niniejszym rozdziale skoncentruj si na tym, dokd zabiera nas DMT. Jest to niezbdne do opisywania przestrzeni otwieranych przez moleku duszy. Interesujcym aspektem tych doniesie jest fakt, e bardzo rzadko byy one moty wem 196Prze strzenie, do dominujcym - stanowiy one zazwyczaj niewielki fragment caoci sesji. ktrych trafiali ochotnicy, z pewnoci by)' niezwyke, ale znacznie waniejsz kwesti byy zwizane z nimi odczucia i przypisywane im przez ochotnikw znaczenie. Oczywicie, kiedy zaczynay pojawia si w nich obce formy ycia", niemal niemoliwe byo odwrcenie od nich swojej uwagi, dlatego te istoty te stanowi przedmiot mojego zainteresowania w osobnych rozdziaach. Pomimo swojej nietypowej natury fragmenty te stanowi pewnego rodzaju przy gotowanie gruntu dla kolejnej paszczyzny istnienia, do ktrej moe nas zaprow a-

12.

CZ IV. SESJ

1 9 0

" D M T

I .

L '

l '

dzi molekua duszy. Gdzie" stanowi zaledwie to, sceneri; sednem sprawy jest natomiast kto". W pierwszej kolejnoci przyjrzyjmy si jednak owym niesamowitym krajobrazom. Na najbardziej podstawowym poziomie bi ologicznym mielimy do czynienia z postrzeganiem DNA oraz innych organicznych zwizkw chemicznych. Karl by pierwszym uczestnikiem naszych bada dawka -reakcja: DMT-1. Zacz mwi po dwch minutach od podania mu pierwszej niskiej dawki:

Widziaem spirale wygldajce jak DNA, byy czerwone i zielone.

CZ IV. SESJ Efekty wizualne ukaday si w elatynowe rurki, ktre przypominay pierwotniaki lub wntrze komrek. Widziaem zachodzce w nich procesy i
Dobrze znany model podwjnej helisy ujrza take Philip, ktrego straszne dowiadczenia wywoane dawk 0,6 mg/kg zostay ju opisane wczeniej. Miao to miej sce podczas jego podwjnie lepej sesji z dawk 0,4 mg/kg. 197

obracajce si DNA. Wygldao to tak, jakbym obserwowa je pod mikroskopem.

Cleo, ktrej dowiadczenia opisz dokadniej w dalszej czci ksiki, rwnie zetkna si z wizjami DNA:

Widziaam konstrukcj o spiralnym ksztacie, ktra przypominaa DNA. Bya zbudowana z niesamowicie jasnych szecianw. Odczuam" te kostki w tym samym momencie, w ktrym zmienia si moja wiadomo.

W jednym z nastpnych rozdziaw zaprezentuj take bardziej obszernie przy padek Sary, ktra dowiadczya kontaktu z obcymi istotami. Warto w tym miejscu przytoczy jej przeycia zwizane z DNA:

Poczuam, e DMT wyzwala energi mojej duszy i przepuszcza j przez DNA. Stao si to w momencie, w ktrym straciam swoje ciao. Ujrzaam spirale przypominajce mi to, co widziaam w Chaco Canyon. Mogo to by DNA. By moe nasi przodkowie o tym wiedzieli. DNA jest sprzone ze wszechwiatem w podobny sposb jak podre kosmiczne. Trzeba je odbywa poza swoim ciaem. Niedorzeczne jest wyobraanie sobie przemierzania kosmosu w maych statkach48.

Niektrzy badani dowiadczali przedstawie informacji o mniej biologicznym charakterze.

Viadan, czterdziestodwuletni filmowiec z Europy Wschodniej, by jednym z naj bardziej

zaangaowanych w nasze badania ochotnikw; zgosi si do wielu pilotaowych bada, majcych na celu sprawdzenie rnych kombinacji lekw, ktre mona by stosowa z DMT. 198 By on take osob, ktra otrzymaa najwiksz ilo C Z I V . S H S J E 191 psylocybiny podczas naszych wstpnych bada dotyczcych ustalenia najwaciwszych

CZ IV. SESJ

dawek. Po przyjciu stosunkowo niskiej dawki 0,1 mg/kg podczas bada nad pindololem Viadan ujrza bogate w znaczenia symbole:

Podczas szczytu dziaania pojawiy si geometryczne efekty wizualne - trjwymiarowe

48 Chaco Canyon jest oddalone od Albuquerque o mniej wicej trzy godziny drogi na pnocny zachd Przez stulecia zamieszkiwali tam Indianie Anasazi, bdcy najprawdopodobniej przodkami wspczesnych plemion Pueblo. Kwestia tego, skd pochodzili Anasazi i dokd si udali po opuszczeniu znajdujcego si tam kamiennego miasta w poowie trzynastego wieku, w dalszym cigu pozostaje jedn z najwikszych zagadek archeologicznych, ich kultura dysponowaa nie tylko niezwykle wyszukan wiedz astronomiczn, ale take technikami nawadniania pl, ktre wprawiaj w osupienie, jeli wemie si pod uwag minimalny poziom opadw deszczu na tym terenie. Chaco Canyon oczarowuje kadego, kto si tam znajdzie, a wiele osb odbywa do tego miejsca mistyczne wrcz pielgrzymki. 2. Runy s staroytnym nordyckim narzdziem dywinacyjnym, podobnym do I-Chingu i tarota. Pochodz one co rjjmniej sprzed 1000 r. p.n.e. i zazwyczaj byy umieszczane na kamieniach. Wspczesny alfabet runiczny skada >; z dwudziestu czterech rnych symboli.

cieniowane okrgi i stoki. Byy one bardzo ruchliwe. Przypominao to obserwowanie jakiego alfabetu, ale na pewno nie angielskiego. Byy to baniowe litery, co pomidzy runami a cyrylic lub pismem arabskim. Miaem poczucie, e zawieraj one jak informacj nie byo w nich przypadkowoci 49.

Biorc udzia w pniejszych badaniach nad cyproheptadyn, Viadan otrzyma 0,2 mg/kg DMT i ponownie ujrza przypominajce alfabet znaki:

Widziaem tablice z jakimi hieroglifami o zaokrglonych krawdziach. Nie byy namalowane. Wyglday bardziej jak wycinanki z papieru, przez ktre mogem zobaczy kolory.

Kolejny uderzajcy przykad wizualnej transformacji jzyka i liczb stanowi dowiadczenia Heather. Miaa dwadziecia siedem lat i naleaa do najbardziej dowiadczonych 199 osb, ktre zgosiy si do naszych bada. Heather przyjmowaa psychodeliki ponad dwiecie razy, z czego kilkunastokrotnie palia DMT, bya take do dobrze zaznajomiona z dziaaniem marihuany, stymulantw i MDMA. Ponadto dziesi razy pia zawierajcy DMT wywar o nazwie ayahuasca.

CZ IV. SESJ

Przez ca podr towarzyszya mi kobieta mwica po hiszpasku. Miaa do niezwyky akcent. By moe to nie by hiszpaski, ale bardzo go przypomina. W pewnym momencie powiedziaa Regular"* * i zasonia wszystko biaym kocem, po czym na zmian go opuszczaa i podnosia. To byo naprawd dziwaczne. Ujrzaam liczby. To byo jak taniec numerologii i jzyka. Przed oczyma przewijay mi si rne barwy i cyfry rzymskie, ktre ukaday si w
Powracajc do siebie po przyjciu pierwszej wysokiej dawki DMT powiedziaa: 49 * Regular" oznacza w jzyku hiszpaskim zwyczajny", normalny", stay". Akcent powinno si ka na ostatni fylab. (W jzyku angielskim sowo to ma bardzo podobne znaczenie -przyp. tum.).

sowa. Skd pochodz sowa? Kobieta przesonia wszystko trzymanym przez siebie kocem.

Zaczo si typowo dla DMT, ale potem zawdrowaam znacznie dalej ni kiedykolwiek wczeniej. W uszach syszaam gone dzwonienie. W pewnym momencie znalazam si przed czym, co przypominao jzyk lub liczb. To byo zupenie nieprawdopodobne. By moe to co chciao mnie czego nauczy. Jako pierwsza pojawia si przede mn cyfra 2", ale kiedy si rozejrzaam, zobaczyam wok siebie mas innych cyfr pozamykanych w osobnych pudekach. W pewnym momencie pudeka zaczy si rozpuszcza, a cyfry ukaday si w coraz dusze liczby. 200

CZ IV. SESJ

192 I)

D U S Z

Eli by trzydziestoomioletnim architektem i jedn z najbardziej nieustraszonych osb, ktre zgosiy si do naszych bada. Zdarzyo mu si pod wpywem LSD dowiadczy regresji do wczesnego dziecistwa, podczas ktrej zobaczy siebie siedz cego w pokoju". Po tym, jak podczas bada nad cyproheptadyn otrzyma dawk 0,4 mg/kg, powiedzia:

Co ciekawe, kiedy zaczem dowiadcza szeregu halucynacji, powiedziaem do siebie: A, to jest Logos". W zasadzie znaczenie ma bkitno-ty rdze50.

Rozemiaem si, syszc w jego ustach sformuowanie w zasadzie" i powiedziaem:

50 Wedug klasycznej filozofii greckiej oraz neoplatonikw, Logos jest kosmiczn przyczyn nadajc wiatu porzdek, cel oraz inteligencj.

- Z twojej perspektywy.

Wiem! To jest jak wkna jzyka lub DNA albo czego innego. S wszdzie, wszdzie naokoo. Po niebieskich, amebicznych ksztatach ujrzaem pulsujce punkty. Cakiem ich duo", pomylaem. To byo przyjemne uczucie. Potem caa rzeczywisto staa si pomarszczona. Rozejrzaem si naokoo wszdzie znajdoway si symbole. To miejsce byo czym iv rodzaju rdzenia rzeczywistoci, w ktrym przechowywane jest wszelkie znaczenie. Wdarem si do gwnego pomieszczenia.

- Wydaje mi si, e przedostae si przez pewnego rodzaju bon i trafie na poczucie sensu i pewnoci. 201

CZ IV. SESJ interesuj Dokadnie! Nie wiem, czy to przez to, e

Prbujc nady za Elim, zaczem si zastanawia:

si komputerami, czy nie, ale przypomina to nieprzetworzone jeszcze bity rzeczywistoci. To co znacznie wicej ni tylko zera i jedynki. To wyszy poziom, znacznie potniejszy.

Eli kontynuowa opisywanie pomieszczenia", w ktrym si znalaz. Sprawozda nie to pozwala wyrobi sobie szersze spojrzenie na wizje wywoywane przez DMT.

Znajdowaem si w biaym pomieszczeniu. Dowiadczaem emocji i odczu, ktre daway mi silne poczucie bycia wsprzeczywistoci. Przypominao to mj stary sen - uderzyem w nim w samochd, w ktrym znajdoway si latynoskie dzieci. Byy na mnie naprawd wcieke. Powiedziaem do nich: Jeli czujecie do mnie odraz, czujecie j wobec siebie. Nasze kultury si ze sob zlay, wic nie ma przed tym

ucieczki". Ich kultura, nasza kultura byy wsprzeczywiste, istniay jednoczenie. Biae pomieszczenie skadao si przede wszystkim ze wiata i przestrzeni. Znajdowaa si w nim sterta szecianw wypenionych symbolami, niczym Logos wiadomoci.

Inni badani trafiali do pomieszcze, ktre przypominay im sal zabaw" lub obek", pewnego rodzaju przestrze stworzon specjalnie dla nich, pen znaczenia i gbi. Gabe, trzydziestotrzyletni lekarz, mieszka i pracowa na wsi. By jednym z nie wielu ochotnikw, ktrzy palili wczeniej DMT. Po otrzymaniu 0,4 mg/kg DMT w poczeniu z cyproheptadyn, opowiedzia nam:

C Z193 F, IV. S K S J E 202

Widziaem miejsca i postacie kojarzce mi si ze obkiem. Nie byo tam dzieci, ale :ryskajce energi zwierzta. Przypomniaem sobie scen z dziecistwa czy te raczej :owarzyszce mu odczucie przeraenie. Trudno mi to opisa, moe atwiej byoby to narysowa. Znw byem dzieckiem. Znajdowaem si w wzku stojcym w pomieszczeniu, w ktrym przebyway osoby wygldajce tak, jakby kto wyci je z kreskwki. Nie byo to co, co pragnem zobaczy.

CZ IV. SESJ

Aaron zajmowa si torowaniem nowych drg w wiadomoci przy uyciu rnego rodzaju legalnych technik: urzdze elektrycznych stymulujcych fale mzgowe, su plementw diety i witamin oraz wschodnich praktyk duchowych. Kiedy zaczynalimy wspprac, mia czterdzieci sze lat. By jednym z niewielu ochotnikw pocho dzenia ydowskiego, przez co odczuwaem z nim pewnego rodzaju wi. By peen nadziei, ale jednoczenie bardzo sceptyczny; z jednej strony nie mg si doczeka dowiadcze wywoywanych przez DMT, z drugiej - modli si, eby wyj z nich bez szwanku.

Podczas jego sesji z DMT oraz pindololem pojawiy si dwa elementy pochodz ce z niewidzialnych wiatw: informacyjny aspekt jzyka oraz motyw obka/pokoju zabaw.

Nie ma tu adnych drzwi; nie ma nic, przez co mgbym przej. Jestem albo tutaj - i widz zupen ciemno, albo tam - i zanurzam si w wizjach. Nie mog jednak w aden sposb na nie wpyn. Zobaczyem hieroglify Majw. To byo ciekawe. Hieroglify zmieniy si nagle w pokj, aja poczuem si tak, jakbym by dzieckiem. Wszdzie naokoo mnie leay zabawki. I ju. To byo urocze.
Tyrone mia trzydzieci siedem lat, kiedy wzi udzia w badaniach dawka -reak- cja. By moim byym uczniem - jako modszy asystent przez rok pozostawa pod moj bezporedni opiek. powiedzia:

Kiedy zacz wraca do siebie po podaniu podwjnie lepej dawki 0,2 mg/kg DMT,

Widziaem mieszkania przyszoci!

CZ IV. SESJ
203

Rozemia si z tego, jak bardzo niespodziewane byo to dowiadczenie.

To byy cudowne pomieszczenia mieszkalne. Rowe, pomaraczowe, te - tego rodzaju kolory, raczej jaskrawe.

- Skd wiesz, e pochodziy one z przyszoci? - zapytaem.

Miejsca do siedzenia, stoliki i reszta wyposaenia wychodzia ze cian. Nigdy nie widziaem czego podobnego. Wygldao to naprawd nowoczenie. Mieszkanie wygldao niemale organicznie. Byo pikne, a nie tylko funkcjonalne. Meble wydaway si pene ycia... Miaem poczucie, e wyrastaj z czego ywego, ze zwierzcia, z yjcej istoty. To mieszkanie napawao mnie zachwytem. Czuem potne doznania

estetyczne tak, jakbym patrzy na pikne malowido i zatraca si w nim, zatra- 194 D M T - .EK U A D L' S Z Y
SIOI

cat si w szczciu. Pod koniec sesji wyszedem na zewntrz i wskoczyem w przestrze, w szczelin w ziemi. Nie bya ona jednak uoona horyzontalnie, lecz wertykalnie. Szczelina w przestrzeni.
Aaron bra take udzia w badaniu z uyciem EEG. Kilka dni po przeprowadzeniu sesji, podczas ktrej otrzyma dawk 0,4 mg/kg, otrzymaem od niego rcznie napisany list, w ktrym dokadnie opisa ujrzane przez siebie miejsce. Zobaczymy tu pewne oznaki wskazujce na to, e te dziwaczne wymiary s zamieszkane.

Nie byo powrotu. Po krtkiej chwili zdaem sobie spraw, e co si dzieje po mojej lewej stronie. Zobaczyem psychodeliczn, wielobarwn przestrze zbliajc si do pokoju. Ttnia on impulsami elektrycznymi. ciany i podoga pomieszczenia zlay si ze sob. Tu przede mn pojawio si 204 przypominajce podium podwyszenie. Poczuem, e jaka obecno co mi oferuje. Chciaem wiedzie, gdzie si znalazem, ale w odpowiedzi odczuem", e nie mam tam czego szuka. Owa obecno nie bya wrogo nastawiona, ale nieco szorstka i podenerwowana.

CZ IV. SESJ

Phillip zdecydowanie atwiej poradzi sobie z podwjnie lep dawk 0,4 mg/kg, anieli przyjtym podczas wstpnych eksperymentw 0,6 mg/kg. Oto opis miejsca, w ktrym si znalaz:

Natarczywe, szeleszczce efekty wizualne do szybko zaczy ustpowa. Obserwowaem z lotu ptaka dziwny, niesamowity krajobraz, przypominajcy nieco Ziemi. Widziaem jakie gry. Widok by bardzo przyjazny i zachcajcy. To byo tak realistyczne, e musiaem otworzy oczy. Kiedy jednak to zrobiem, pejza przenis si na sufit pomieszczenia. Postanowiem z powrotem zamkn

oczy, eby dokadniej przyjrze si temu, co ukazywao mi si w wizji. Przypominao to bardzo jaskrawy, fluorescencyjny plakat. Unosiem si kilka kilometrw nad powierzchni. Czuem, e robi to caym sob, e nie jest to zwyke zudzenie wzrokowe. Widziaem tam pokryte antenami konstrukcje przypominajce teleskopy, stacje przekanikowe lub wiee cinie. Chciabym, ebycie mogli to zobaczy. Przestrze rozcigaa si a po horyzont. Tamtejsze soce byo innego koloru ni nasze ziemskie.
Zakoczymy ten rozdzia przypadkiem Seana, ktry po DMT ujrza wiat bardzo podobny do naszego. Nie mia on jednak nic wsplnego z pokojem 531 i by zamieszkany przez istoty inne ni Laura i ja. Przykad ten podoba mi si o tyle, e czy w sobie treci omawiane w tym rozdziale z problematyk nastpnego. Mwic innymi sowy, scena ta ma miejsce gdzie indziej", kto tam jest" i co si dzieje", ale wszystko to jest na tyle bliskie naszej rzeczywistoci, jakby tylko prbowao nas oszuka co do swojej odmiennoci".

Owiecenie, ktrego dowiadczy Sean, bardziej szczegowo zostanie opisane w dalszej 205 czci ksiki. W tym miejscu skupimy si na tym, co usyszelimy od niego C Z I V . S E S J E 195 po trzeciej sesji z dawk 0,3 mg/kg przeprowadzanej w ramach naszych bada nad tolerancj. Po krtkim zastanowieniu, tu przed zrobieniem czwartego, ostatniego za strzyku, powiedzia:

CZ IV. SESJ

O tak, byli tam ludzie, przewodnicy Wraz z meksykask rodzin siedziaem na ganku domu znajdujcego si na pustyni. Mielimy stamtd widok na ogrdek. Bawiem si z dziemi, byem czonkiem tej rodziny. Miaem poczucie, e tu za mn lub gdzie niedaleko mnie stoi starszy mczyzna. Chciaem z nim porozmawia, ale w jaki sposb da mi do zrozumienia, e waniejsze jest, abym spotka si z mod dziewczyn. To byo rozluniajce i miao na mnie dobroczynny wpyw. Wszystko wydawao si dzia zupenie naturalnie. Nie miaem poczucia, e to sen. Wyglda to jak zupenie zwyczajny dzie", pomylaem. Stanem jednak w miejscu i dotaro do mnie, e to podr na DMT. Bya tam take grupka

czarnoskrych ludzi, ktrzy wydawali si mnie szarpa. Miaem poczucie, e co ze mnie wycigaj. To byo nieprzyjemne. Wzywali mnie do siebie.

Starajc si podtrzyma jego cig mylowy, powiedziaem: - Brzmi to jak fragment ktrej z ksiek Cariosa Castanedy*.

Rzeczywicie... w ogle o tym nie mylaem.

By moe uznacie, e wizja ta wcale nie jest czym niezwykym. Kademu z nas zdarza si w kocu ni o niezwykych miejscach i zdarzeniach. Jednake nasi ochot nicy nie tylko je widzieli, ale byli wicie przekonam co do prawdziwoci swojego dowiadczenia. Kiedy otwierali oni oczy, nasza codzienna rzeczywisto i rzeczywisto ujrzana w wizji nakaday si na siebie. take w peni wiadomi, co si z nimi dzieje, i zdolni do wykonywania rnych czynnoci w tych nieznanych im wiatach. Zaskakujce, jak czsto syszaem z ich ust: Rozejrzaem si i zobaczyem, e...". 206 Suchanie o tego typu dowiadczeniach sprawio take, e zaczem wykracza poza

Poza tym wszystko to nie dziao si podczas snu. Nasi badani byli nie tylko przy tomni, ale

CZ IV. SESJ

swoje ograniczenia jako psychiatra kliniczny i pracownik naukowy. Byem bardzo powcigliwy, jeli chodzi o komentowanie doniesie na temat owych niewidzialnych wymiarw. Trudno byo dotrzyma kroku naszym badanym, a czsto po prostu nie wiedziaem, co mgbym powiedzie. To wanie wtedy zaczem zwalcza w sobie tendencj do traktowania tych opowieci jako snw lub wytworw pobudzonej przez DMT wyobrani. Z drugiej strony coraz bardziej wtpiem take w moje wyobraenie odnonie do dowiadcze wywoywanych zayciem DMT. Czy ci ludzie naprawd trafiali gdzie indziej? Co tak naprawd si z nimi dziao? * Carlos Castaeda byl antropologiem, ktry prowadzi badania terenowe na meksykaskiej pustyni, spdzajc kilka lat wr towarzystwie indiaskiego szamana, don Juana Matusa. Wiele z opisywanych przez Castaned sytuacji rozpoczynao si od zwykych spotka z don Juanem i jego przyjacimi. Bardzo czsto odbyway si one w miejscach przypominajcych to, co w swojej wizji zobaczy Sean. Zobacz np.: Carlos Castaeda, Nauki don Juana, Rebis, Pozna, 2000.
196 DM - M O LEKI' A D l' S ZV

To nie s bahe pytania. Jak widzielimy w poprzednim rozdziale, niezwykle istot na w pracy z osobami znajdujcymi si pod wpywem DMT jest umiejtno empa - tycznego, yczliwego i penego wyczucia reagowania na to, o czym opowiadaj. Nieprzemylane, pene sceptycyzmu uwagi mogyby sprawi, e badani poczuliby si lekcewaeni, ato z pewnoci zaowocowaoby nieprzyjemnymi lub penymi lku dowiadczeniami. Namiastk tego byo beznamitne odrzucenie przez Seana mojej sugestii, jakoby ujrzana przez niego wizja

meksykaskiej rodziny opieraa si na wspomnieniu ksiek Cariosa Castanedy. On rzeczywicie byt z nimi; z jego perspektywy nie mogo to by nic innego. Poza empatycznym reagowaniem i baczn obserwacj dowiadcze naszych badanych musiaem take pomc im w zrozumieniu tego, co si wydarzyo. Kiedy jednak coraz czciej trafiali oni do niewidzialnych wymiarw, zadanie to dla wszystkich stao si znacznie trudniejsze. Jak zobaczymy w dwch nastpnych rozdziaach, kwestia ta nabraa jeszcze wikszego znaczenia, gdy w sesjach zaczy dominowa spotkania z obcymi istotami.

CZ IV. SESJ
207

Spotkania przez zason: i.

W
tym rozdziale oraz nastpnym zaprezentuj najbardziej nit: zwyky i najtrud niejszy do zrozumienia materia, jaki udao nam si zgromadzi podczas bada nad DMT. Bardzo czsto, kiedy ludzie pytaj mnie: Co odkrye?", najatwiejszym wyjciem jest udzielenie im wymijajcej odpowiedzi. Kiedy przegldam swoje notatki, bezustannie zaskakuje mnie, jak wielu uczestnikw naszych bada w taki czy inny sposb nawizao kontakt" z nimi," czyli obcy mi istotami. Przydarzyo si to przynajmniej poowie badanych, ktrzy uywali wobec nich takich okrele jak istoty", byty", obcy", przewodnicy" lub pomocnicy". Owe formy ycia" przybieray posta klownw, gadw, modliszek, pszcz, pajkw, kaktusw lub patykowatych istot. Widzc zapisane przeze mnie podczas sesji wypowiedzi w rodzaju: Tam s te istoty", Byem prowadzony", Znalaz)' mnie bardzo szybko", w dalszym cigu odczu wam zdumienie. Wyglda to tak, jakby mj umys odrzuca moliwo zaakceptowania tego, co znajduje si tam czarno na biaym. By moe opowieci te przysparzaj mi tak wielu problemw, poniewa pozostaj w sprzecznoci nie tylko z powszechnie podzielanym sposobem postrzegania wiata, ale take moim. Nasz wspczesny pogld opiera si na uznawaniu codziennej wiadomoci oraz przyrzdw pomiarowych za jedyne uprawomocnione narzdzia poznawania rzeczywistoci. Jeli nie jestemy w stanie czego zobaczy, usysze, powcha, posmakowa lub dotkn w codziennym stanie umysu lub za pomoc wzmacniajcych nasze zmysy technologii, oznacza to, e to co nie jest prawdziwe. Kultury plemienne utrzymuj natomiast cigy kontakt z mieszkacami niewidzialnych wymiarw, a pozostawanie na granicy wiatw nie stanowi dla nich adnego problemu. Bardzo czsto czonkowie owych spoecznoci wykorzystuj w tym celu psychodeliczne roliny.

13.

13.

198 'DMT - M O 1. K K U , A D l' S Z Y

Wielu wspczesnych naukowcw wierzy w duchowy aspekt naszego istnienia. Ich osobiste przekonania mog jednake sta w pewnej sprzecznoci z prac zawodow. To, co mwi, moe kci si z tym, co czuj. Trudno jest bowiem pozosta obiektywnym" w kwestiach zwizanych z sercem i dusz. Naukowcy mog prbowa zaszufladkowa pokadan przez siebie wiar, ale nigdy nie bd w stanie zweryfikowa lub potwierdzi swoich duchowych intuicji. Mog take skania si ku bardziej umiarkowanym pogldom, starajc si w ten sposb zachowa spjno z intelektualnym zrozumieniem. Mog oni rwnie po prostu lekceway obecno aniow i demonw w witych ksigach wielu kultur lub postrzega je jako symboliczne lub halucynacyjne wytwory wybujaej wyobrani religijnej. Brak otwartej dyskusji na tego rodzaju tematy w znacznym stopniu utrudnia choby wyobraenie sobie, w jaki sposb moglibymy wzbogaci nasz sposb postrzegania niematerialnych wymiarw o informacje gromadzone za pomoc metod naukowych. Co by si stao, gdybymy podczas bada dotyczcych rzeczywistoci duchowych zaczli wykorzystywa takie substancje jak DMT? Poza pytaniami o istnienie niematerialnych wymiarw musimy take rozbudowa nasze wyobraenia, czego moemy w tych wymiarach dowiadczy. Czy nasza kon strukcja duchowa i religijna jest w stanie ogarn to, co znajduje si na innych poziomach egzystencji? Historie, ktre za chwil zaprezentuj, pod wieloma wzgldami nie przystaj do opowieci o spotkaniach z anioami i demonami, do ktrych przywyklimy. Wykraczaj one take poza to, co wikszo z nas uznaje za zwyczajne" dowiadczenia duchowe. Mam nadziej, e relacje naszych badanych przyczyni si do rozbudzenia za interesowania niematerialnymi wymiarami i zachc do ich poznawania przy uy ciu dostpnych nam narzdzi intelektualnych, intuicyjnych i technologicznych. Kiedy bowiem pojawi si zapotrzebowanie na informacje dotyczce owych rzeczywistoci, bd one mogy sta si w peni akceptowanym przedmiotem poszukiwa badawczych. Jak na ironi, by moe przy konstruowaniu satysfakcjonujcych odpowiedzi na pytania odnonie do wnikni w wiat duchowy", bdziemy musieli w wikszym stopniu oprze si na nauce, a w szczeglnoci kosmologii i fizyce teoretycznej anieli bardziej konserwatywnych tradycjach religijnych. Spodziewaem si tego rodzaju dowiadcze od samego pocztku naszych bada. Zdyem ju zapozna si z opowieciami Terence'a McKenny o samotransformujcych si mechanicznych elfach" spotkanych przez niego po wypaleniu duej iloci DMT. Bardzo podobne motyw y pojawiay si take w wywiadach, ktre przed rozpoczciem bada na Uniwersytecie Nowego Meksyku przeprowadzilimy z dwudziestoma osobami majcymi dowiadczenia z t substancj. Jako e wikszo badanych pochodzia z Kalifornii, uznaem, e tego rodzaju opowieci naley po prostu uzna za element specyfiki Zachodniego Wybrzea. CZ IV. SESJE 199

Nie byem zatem ani intelektualnie, ani emocjonalnie przygotowany na czstotliwo, z jak spotkania te przytrafia}' si podczas naszych bada, a take n a absolutnie dziwaczny charakter tych dowiadcze. Wydaje mi si, e w rwnym stopniu byy one zaskakujce dla naszych ochotnikw, nawet tych, ktrzy zaywali ju DMT w przeszoci. Niespodziewane byo take to, co z wieloma badanymi wyczyniay na potykane przez nich istoty: manipuloway nimi, komunikoway si, pokazyway co, pomagay, przesuchiwa}'. Z ca pewnoci mieli oni na siebie obustronny wpyw. Ta ulica z ca pewnoci bya dwukierunkowa. Jakkolwiek dziwaczne nie byyby te doniesienia, opisy sprowokowanych zayciem DMT spotka" pojawiay si ju w literaturze naukowej pochodzcej z lat 50. Udokumentowane w tamtym okresie przypadki z niesamowit dokadnoci zapowiaday to, co usyszelimy niemale czterdzieci lat pniej. Bardziej uderzajce jest jednak to, e w raportach z bada nad jakimikolwiek innymi psychodelikami nie udao mi si odszuka opisw podobnych dowiadcze. Tylko w przypadku DMT ludzie spotykali si z nimi", z innymi istotami zamieszkujcymi niematerialne wiaty. Owe starsze protokoy pochodz z eksperymentw przeprowadzanych z udziaem pacjentw cierpicych na schizofreni, z ktrych wielu byo hospitalizowanych przez lata, anawet dekady. Osoby te nie byy specjalnie wylewne, wnikliwe ani sympatycz ne. DMT podawano im podczas realizacji projektu majcego na celu okrelenie, na ile stan wywoywany zayciem tej substancji przypomina objawy schizofrenii. Naukowcy chcieli take zbada, czy pacjenci psychotyczni s bardziej czy mniej wraliwi na dziaanie DMT. Oto wypowied jednego z cierpicych na schizofreni pacjentw, ktry w ramach prowadzonych na Wgrzech bada Stephena Szry otrzyma dominiowo wysok dawk DMT:

Znalazem si w dziwacznym nie, ale tylko na samym pocztku... Widziaem niesamowite stworzenia, kary lub co takiego... byy czarne i si ruszay51.

Amerykaski zesp badawczy take podawa DMT pacjentom ze schizofreni. Spord dziewiciu badanych osb tylko jedna kobieta bya w stanie cokolwiek powiedzie o swoich dowiadczeniach. Po dominiowym otrzymaniu solidnej dawki 1,25 mg/kg DMT stwierdzia:

51 Z. Boszormenyi i Stephen I. Szra, Dimethyltryptamine Experiments with Psychotics, Journal of Mental Science" 104 (1958), str. 445-53.

Widziaam wielk przestrze, ate istoty sprawiay mi bl. Nie przypominay ludzi (...) Byy okropne! Znalazam si w wiecie pomaraczowych istot52.

Tego rodzaju opowieci powinny nam jasno da do zrozumienia, e t o, o czym donosili nasi ochotnicy, nie byo jakim New Age'owym wymysem ograniczonym tylko i wycznie do Santa Fe z pocztku lat 90. Molekua duszy ukazywaa niewidzialne

**

Turner and Merlis (1959).

M O I. K K l' . A DUSZ Y

wiaty oraz ich mieszkacw na dugo przed tym, jak przystpilimy do realizacji naszych bada. Sesja Karla, podczas ktrej spotka on inne formy ycia (podobnie jak jego wizje DNA przedstawione w poprzednim rozdziale), stanowia zapowied znacznie bardziej zoonych opowieci, ktre mielimy dopiero usysze z ust naszych ochotnikw. Karl by czterdziestopicioletnim kowalem. W dalszej czci ksiki opisz take owiecenie, ktrego dowiadczya jego ona Elena. Osiem minut po wstrzykniciu wysokiej dawki DMT Karl opowiedzia o nastpujcym spotkaniu:

To byo naprawd dziwne. Zobaczyem du grupk elfw. Zachowyway si figlarnie i haaliwie. Cztery z nich pojawiy si na poboczu autostrady, ktr bardzo czsto podruj. Rzdziy tym miejscem, to byo ich terytorium! Byy mniej wicej mojego wzrostu i trzymay transparenty, na ktrych wiroway niesamowicie pikne, skomplikowane wzory geometryczne. Jeden z nich powodowa, e nie byem w stanie si poruszy. Nie byo mowy o tym, eby cokolwiek zrobi; miay nade mn pen kontrol. Chciay, ebym patrzy! Usyszaem co w rodzaju chichotu - to by ich miech lub bardzo szybka i gona paplanina.
W poprzednim rozdziale przedstawiem dowiadczenia Aarona. Powrmy teraz do jego pierwszej, kontrolnej, wysokiej dawki DMT. Po dziesiciu minutach od zrobienia zastrzyku spojrza na mnie i wzruszy ramionami, po czym rozemia si, mwic:

Najpierw pojawi si cig efektw wizualnych przypominajcych kwieciste mandate, a nastpnie w moj twarz weszo co podobnego do insekta i latao nade mn, kiedy dziaanie substancji przybierao na sile. To co wyssao mnie z mojej gowy i wypchno w przestrze kosmiczn. Zobaczyem czarn otcha z milionami gwiazd. Znalazem si w ogromnej poczekalni lub czym podobnym. Pomieszczenie byo

200

niezwykle dugie. Czuem, e ten insekt" obserwuje mnie wraz z innymi, podobnymi do niego istotami. Po chwili jednak straci mn zainteresowanie. Zostaem zabrany w kosmos i przebadany.

Aaron podsumowa swoje spotkania z tymi istotami podczas jednej z kolejnych, podwjnie lepych sesji z wysok dawk DMT:

To ma te zowrog, obc, owadzi, niezbyt przyjemn stron, prawda? Nie na zasadzie: Dostaniemy ci, skurwysynie", ale raczej czego podobnego do optania. Podczas dowiadczenia pojawia si poczucie, e kto lub co stara si przej nad tob kontrol. To tak, jakby trzeba byo si przed nimi broni, czymkolwiek by nie byli. Jedno jest pewne - oni tam s. Ja zdaj sobie spraw z ich istnienia, a oni z mojego. Wydaj si istnie wedug zupenie innego porzdku. To jak wchodzenie na obce terytorium - nigdy nie ma si pewnoci, jakie tam panuj zwyczaje. To co zupenie innego... te gadzie istoty, ktre si tam znajduj.

c z

H;

iv.

s H s j F 201

- Aco z przeraeniem? - zapytaem. - Co w najgorszym wypadku mog zrobi te istoty, gdyby przejy nad tob pen kontrol?

Wanie o to chodzi. Poczucie obcoci wywouje ju sama moliwo, e mogoby ii to wydarzy.

W dalszej czci ksiki omwi fizyczne problemy, jakie pojawiy si u Lucasa w nastpstwie przebytej przez niego sesji z wysok dawk. Ale na razie przyjrzyjmy si fragmentowi listu, ktry otrzymalimy od niego kilka dni po tym dowiadczeniu:

Nie ma adnego sposobu, eby si na to przygotowa. W pewnym momencie pojawia si dwik, bzzzz... Zaczyna narasta i przyspiesza. Czuem, e dziaanie coraz bardziej przybiera na sile, a nagle UP! Znalazem si nad stacj kosmiczn. Poczuem obecno przynajmniej dwch istot, jedna znajdowaa si po mojej lewej stronie, druga - po prawej. Prowadziy mnie w kierunku platformy. Byem wiadom obecnoci wielu innych bytw znajdujcych si na pokadzie stacji - maszyn, zmechanizowanych stworze, ktre wyglday (przewyszajc liczb szczegw nawet najbardziej dokadne wizerunki) jak poczenie manekinw do testw zderzeniowych ze szturmowcami Imperium z Gwiezdnych Wojen, z t jednak rnic, e byy to istoty ywe, a nie roboty. Ich ciaa pokrywa wzr szachownicy, ktry by najbardziej widoczny na ich ramionach. Zajmoway si jakimi rutynowymi pracami technicznymi i nie zwracay na mnie adnej uwagi. Pozostajc w stanie obezwadniajcego oszoomienia, otworzyem oczy.

W tym momencie ttno i cinienie krwi Lucasa spady do tego stopnia, e z trudnoci moglimy je zarejestrowa. W rozdziale 15. opisz szamaskie dowiadczenie mierci-odrodzenia, ktre przeszed Carlos po przyjciu swojej pierwszej wysokiej dawki DMT. Podczas jednej z sesji spotka pomocne istoty, ktre prboway zminimalizowa odczuwany przez niego niepokj:

Widziaem zupenie inny wiat, majcy wasn struktur i krajobraz. Bya tam jedna lub dwie istoty. Miay one nawet pcie. Ich skra przybraa dziwny kolor. Prbowaem si z nimi komunikowa, ale nie miaem na to wystarczajco duo czasu. Kiedy si tam znalazem, byem rozbity, zdenerwowany, poruszony. Prbowali zagodzi mj strach, ebymy mogli znale wsplny jzyk.
Gabe, o ktrego przygodach w obku lub sali zabaw moglimy przeczyta w po przednim rozdziale, odczu ze strony duchw" jeszcze wiksz trosk i dbao. Miao to miejsce podczas jego pierwszej sesji z wysok dawk DMT:

Pocztkowo miaem atak paniki. W pewnym momencie jednak najpikniejsze kolory, jakie kiedykolwiek widziaem, zaczy ukada si w istoty. Byo ich cae mnstwo. Przemawiay do mnie, ale nie wydaway przy tym adnego dwiku. Wyglda- 202 '
SIT - M 1. E K l' i. A bl'sz Y

o to raczej tak, jakby udzielay mi bogosawiestwa... duchy ycia udzielay mi bogosawiestwa. Mwiy mi, e ycie jest czym dobrym. Pocztkowo miaem wraenie, e z ogromn prdkoci przemykam przez jaskini, tunel albo przestrze kosmiczn. Czuem si jak kula staczajca si w pustk.
Wiele spotka, ktre przydarzyy si naszym ochotnikom w niematerialnych wiatach, wizao si z nieodpartym poczuciem przekazywania sobie informacji ze znajdujcymi si w nich bytami. Charakter owych informacji bywa bardzo rny. W niekt rych przypadkach dotyczyy one biologii" napotkanych istot. Chris by trzydziestopicioletnim, onatym sprzedawc komputerw. By take osob uzdolnion artystycznie i wystpowa w przedstawieniach lokalnego teatru. Przed przystpieniem do naszych bada przyjmowa substancje psychodeliczne ponad pidziesit

razy. Mia nadziej, e sesje z DMT wprowadz go w stan wiadomoci, ktrego poszukiwa przez osiem lat stosowania LSD, dowiadczajc co najwyej jego przebyskw. Przyjcie pierwszej kontrolnej wysokiej dawki okazao si dla niego najbardziej krzepicym dowiadczeniem ycia". Jego umys na tyle swobodnie oddzieli si od ciaa, e Chris pomyla: Jeli tak wyglda mier, to nie ma si czego obawia". Kilka tygodni pniej spotkalimy si ponownie podczas bada nad tolerancj. Po przyjciu pierwszej dawki zdj z oczu opask i powiedzia:

Zobaczyem donie, ktre gadziy mnie po twarzy i oczach. To byo troch krpujce. Znajdowao si tam wicej istot. Obserwoway mnie i prboway okreli, kim jestem. Wydaway si przyjazne. Pocztkowo pomylaem, e to odczucie wywouje opaska na oczach, ale okazao si, e nie!

Wypeniajc kwestionariusz, doda:

eby dosta si do tego wymiaru, musiaem przej przez bardzo nieprzyjazne miejsca. Miaem wraenie, e dostpu do niego strzeg szpony.

Uczestnictwo w tych eksperymentach okazao si dla niego do trudne, potrzebowa otuchy. Pozwoliem sobie pody za intuicj: Jeli pojawi si taka potrzeba, pozwl tym pazurom rozerwa si na strzpy... moe si to okaza bardzo pomocne".

Rozczonkowanie ciaa stanowi cz szamaskich inicjacji, prawda? Czuem obecno istoty przypominajcej smoka... kolory byy te same czerwie, zota .

- Kolory bywaj tylko zason, kotar, zapowiedzi czego innego. Nawet jeli s tak pikne, moesz przez nie przenikn na drug stron. Kiedy zacz wraca do siebie po drugiej dawce, wyglda na skoowanego. Wydawa si szuka odpowiednich sw.

To byo nieprawdopodobne. Nie widziaem adnych kolorw. Usyszaem ten sam dwik co zwykle: przyjemne brzczenie rozlegajce si w moim wntrzu. Zobaczyem trzy istoty, trzy materialne byty. Z ich cia rozchodziy si promienie, a nastpnie do

cz I V. S E S J E

203

'

nich powracay. Wyglday jak humanoidalne gady. Prboway mi co przekaza, ale czyniy to w milczeniu, wycznie za pomoc gestw. Chciay, ebym zobaczy wntrza ich cia. Wniknem w nie i zrozumiaem cykl reprodukcji. Zobaczyem, co jest przed narodzinami, jak dusza wnika w ciao. Istoty nie znikny jednak od razu po tym, jak zrozumiaem, o co im chodzio. Widziaem je jeszcze przez jaki czas. Ich obecno bya niezwykle namacalna.

Syszaem ju wczeniej wiele opisw podobnych spotka i jedyne, co mogem zrobi, to potwierdzi jego dowiadczenie: - A trudno w to uwierzy, prawda?

Staram si nada temu kierunek, zaplanowa to, co zobacz, ale nic z tego. Mylaem, e pojawia si we mnie tolerancja, a tu nagle UP! Przed oczyma widz t trjk.

Chris wydawa si nieco zakopotany, kiedy opowiada o swoim dowiadczeniu. Prbowaem da mu jaki punkt zaczepienia, mwic: - Trzeba przyzna, e brzmi to do niezwykle.

Z pewnoci. Kiedy zsuwaem z oczu opask, nie byem pewien, czy chc z tob o tym wszystkim rozmawia.

Trzecia dawka Chrisa bya stosunkowo spokojna. Utrzyma pen wiadomo swo jego ciaa - czu, jak jego serce uderza w klatce piersiowej, aodek burczy z godu. Podczas czwartej sesji pojawio si wiele motyww przewijajcych si przez trzy wczeniejsze, a take elementy dowiadczenia mistycznego:

Chciay pokaza mi tak duo, jak si da. Porozumieway si za pomoc sw. Przypominay z wygldu klownw, baznw lub chochliki. Bya ich tam caa masa, wszystkie zajmoway si jakimi miesznymi czynnociami. Ta wizja w peni mnie pochona. Czuem niesamowity spokj i miaem wraenie, e znalazem si w bardzo przyjaznym miejscu. Dotara do mnie wiadomo, e ofiarowano mi dar, e ta przestrze jest moja i mog w niej przebywa, kiedy tylko zechc. Powinienem odczuwa wdziczno, e mam ciao, e yj. Udaem si dalej. Zobaczyem bkitne donie, z ktrych wyleciao nagle tysice trzepoczcych stworze. Co za przedstawienie!", pomylaem. To miao na mnie naprawd dobroczynny wpyw.

Czuem, e to wszystko jest czci mnie. Wiedziaem, e to nigdy mnie nie opuci, e jest moje, e jestem z tym trwale zwizany. Cae to dowiadczenie byo kluczowe dla mojego rozwoju duchowego. To bya samoinicjacja, ktrej poszukiwaem w LSD. LSD duo mi dao, ale nie dao mi wszystkiego.

Jeszcze dziwniejsze s opowieci dotyczce mniej lub bardziej inwazyjnych bada, ktre w tych niematerialnych wymiarach przeprowadzay na naszych ochotnikach znajdujce si tam istoty. Jim, trzydziestosiedmioletni nauczyciel, nalea do osb, ktre niezbyt chtnie dzieliy si swoimi dowiadczeniami. Podczas bada nad tolerancj rozmawialimy 204 D M T - M O I. E K U .
A D L' S Z V

0 przedarciu si na drug stron ciany jaskrawych kolorw, ktre, jak sam mwi, dziaay na niego rozpraszajco. Jako e mia poczucie, e mog si tam znajdowa jakie istoty", zachcaem go wic, eby to sprawdzi. Po tym, jak powrci do siebie po ostatniej sesji, powiedzia bez ladu jakichkolwiek emocji:

Poszedem za nimi, tak jak proponowae. Znajdowali si tam jacy naukowcy, ktrzy zaczli sondowa mj umys. Wsuwali mi w renice dugie wiatowody.

Od lat nie dokonywalimy pomiarw szerokoci renic, wic wizja ta nie miaa nic wsplnego z tym, co dziao si w pokoju 531. Zapytaem Jima, co w tamtym momencie czu:

To byo naprawd dziwaczne, ale do szybko zorientowaem si, e to dziaanie DMT.

Jeremiah mia pidziesit lat i by jednym z naszych najstarszych ochotnikw. Niedawno przeszed na emerytur po kilkudziesicioletniej subie wojskowej i rozpoczyna nowy etap swojego ycia zawodowego - przechodzi wanie szkolenie z za kresu doradztwa medycznego. Zakada te po raz trzeci rodzin i uczestniczy w prowadzonych przez nas badaniach dawka-reakcja. By bardzo zajtym czowiekiem. W cigu kilku pierwszych minut kontrolnej sesji z du dawk DMT Jeremiah wyda z siebie seri okrzykw: Ooo!, Wow!, Niesamowite! Na jego twarzy pojawi si promienny, szeroki umiech. Wyglda, jakby si doskonale bawi.

Znalazem si w nowoczenie wygldajcym obku. Towarzyszy mi mierzcy okoo ptora metra Gumby 53.

53 Gumby jest postaci z programu telewizyjnego dla dzieci, ktry w USA by wywietlany na przeomie lat 50.

Czuem si jak niemowl. Nie jak ludzkie niemowl, ale niemowl spokrewnione z inteligencjami reprezentowanymi przez Gumby'ego. Zdawa on sobie spraw z mojego istnienia, ale niespecjalnie si mn przejmowa. Wydawa si raczej obojtny, niczym rodzic spogldajcy do kojca, w ktrym ley jego roczne dziecko. Kiedy zupenie zanurzyem si w wizji, usyszaem dwik: hmmmm. Doszy do mnie dwa mskie gosy, ktre prowadziy ze sob rozmow. Syszaem, e jeden z nich mwi: Ju przyby".

Czuem proces ewolucji. Te inteligencje si nam przygldaj. Istnieje jaka nadzieja, e jest co wicej ni tylko baagan, ktry sami sobie tutaj urzdzamy.

Nie miaem jakiegokolwiek wpywu na moje dowiadczenia. W aden sposb nie mogem przewidzie, co bdzie si ze mn dziao. To byo zupene zaskoczenie! Prbowaem otworzy si na mio, ale miaem poczucie, e to gupie. Jedyne, co mogem robi, to obserwoiua.

Uznaem, e ostatnia uwaga jest szczeglnie interesujca, poniewa podwaaa moje zaoenie, e wszystko, z czym zetkn si Jeremiah, byo wytworem jego
CZ IV.

S K S J K 205

* 60.

Ludzik ten by stworzony z przypominajcej plastelin substancji oklejonej wok metalowego przewodu, dziki czemu mg on przybiera rne ksztaty Jego 30 -centymetrowe figurki byy wspania zabawk dla dzieci. Gumby'emu towarzyszy konik Pokey Animatorzy wyginali i poruszali ciaami bohaterw, anastpnie wprawiali ich w ruch technik zdj poklatkowych.

umysu, anie prawdziwymi" spostrzeeniami. Otworzy si na mio" to skrtowe okrelenie prby przeksztacenia niepokoju wywoanego niespodziewanym lub nieprzyjemnym dowiadczeniem w dowiadczenie mioci. Gdyby to, co zobaczy Jeremiah, stanowio tylko i wycznie wytwory jego wyobrani, mgby zmieni swoj re akcj. To, e czu si przy tym gupio", skojarzyo mi si z daremnoci otwierania si na mio" wobec nadjedajcej z naprzeciwka ciarwki. Otwieranie si na mio", w momencie gdy znalaz si w obku obcych istot, byoby tak jaow i nieodpowiedni reakcj, e a wydaje si to mieszne. Kilka miesicy pniej Jeremiah bra udzia w podwjnie lepej sesji, podczas ktrej podaem mu 0,4 mg/kg DMT. W pitej minucie zacz mwi:

Dziaanie jest znacznie silniejsze ni w przypadku pierwszej mocnej dawki. To jest inny wiat. Zobaczyem niesamowite urzdzenia. Znajdowaem si w duym pomieszczeniu; bya tam take istota, ktra nadzorowaa prac maszyn.

Czuj si troch niepewnie... jakbym by nadwraliwy na co... czuj, e przechodz mnie delikatne dreszcze.

- Pomocne moe okaza si zamknicie oczu. Oprcz tego przykryjemy ci kocem.

Na samym rodku zobaczyem maszyn pokryt wijcymi si rurkami - nie przypominay w tym jednak wy, ale ywe maszyny. To byy solidne, niebieskoszare rury wykonane z czego, co wygldao jak plastik. Ich zakoczenia byy zasklepione. Miaem wraenie, e maszyna robi mi przegld, przeprogramowuje mnie. Z tego, co mi si wydaje, znajdowa si tam take czowiek. Sta za tablic sterownicz - dokonywa odczytw i manipulowa przecznikami. By bardzo pochonity swoj prac.

Przygldaem si rezultatom dziaania tej maszyny, by moe z vdasnego mzgu. To byo do przeraajce przeycie, tak intensywne, e z trudnoci je zniosem. Wszystko zaczo si w momencie, w ktrym usyszaem brzczcy, paczliwy dwik.
Podczas swojej ostatniej podwjnie lepej sesji Jeremiah otrzyma nieco mniejsz, ale w dalszym cigu psychodeliczn, dawk 0,2 mg/kg. Sesja ta odbywaa si w pomieszczeniu, w ktrym staa klatka suca do wycigw ortopedycznych. Jeremiah twierdzi jednak, e nie stanowi to dla niego adnego problemu. Pomagajc mi tego ranka pielgniark nie bya Cindy, lecz Josette. W 10. minucie Jeremiah powiedzia:

Ujrzaem cztery wyrane postacie spogldajce na mnie z gry, tak jakbym lea na stole operacyjnym. Otworzyem oczy, eby sprawdzi, czy zobacz ciebie i Josette, ale was nie byo. Wykonali wczeniej jak czynno, a teraz obserwowali jej nastpstwa. Ich moliwoci techniczne i wiedza naukowa byy niesychanie zaawansowane. Spogldali na znajdujcy si dokadnie przede mn drek trakcyjny. Wydaje mi si, e mwili: Zegnaj. Do zobaczenia".

206 I) M - M
T

I .

V.

L '

L .

Josette powiedziaa, e to, co opisa Jeremiah, przypomina jej niektre z jej dziwacznych" snw i opowiedziaa nam jeden z nich. Jeremiah odpowiedzia:

Widziaem sen, ktry wanie opisaa. Nie spodziewaem si czego takiego, ale to prawda. Kto mgby uzna, e czuem si badany, poniewa sprawdzalicie moje renice, a sprzt, ktry zobaczyem, to urzdzenia z tego pomieszczenia. Ale to tylko przenonia, azarazem nie jest to adna przenonia. To jest zupenie niezalena rzeczywisto.

Josette pobraa ostatni prbk krwi i wysza z pomieszczenia, zamykajc za sob drzwi. Jeremiah i ja rozlunialimy si w ciszy.

DMT pokazao mi, e rzeczywisto jest bezgranicznie zmienna. Istnieje due prawdopodobiestwo istnienia rwnolegych wymiarw. Mog one by bardziej skomplikowane ni odlege planety zamieszkane przez spoecznoci kosmitw. Ta wizja jest zbyt bliska naszej rzeczywistoci. DMT nie przypomina swoim dziaaniem narkotyku. To bardziej zetknicie si z now technologi anieli odurzenie.

Moesz si na tym skupia lub nie, ale proces bdzie si toczy dalej, nawet bez twojej uwagi. Nie wrcisz do miejsca, z ktrego wyruszye, ale do miejsca, do ktrego odeszy wszystkie rzeczy, kiedy rozpoczynae podr. To nie jest halucynacja, ale spostrzeenie. Kiedy tam jestem, nie jestem odurzony. Jestem przytomny i trzewy.
Motyw bada i eksperymentw przeprowadzanych na ochotnikach przeniesionych przez moleku duszy do niematerialnych rzeczywistoci powraca take podczas sesji Dmitria. Dmitri by greckiego pochodzenia i w momencie rozpoczcia naszych bada nad DMT mia dwadziecia sze lat. Mieszka razem z Heather, o ktrej dowiadczeniach moglimy przeczyta w rozdziale 12. Pracowa jako pisarz i redaktor, by przy tym dowiadczonym i opanowanym eksploratorem przestrzeni wewntrznej. Okoo szedziesiciu razy pali DMT, odby kilkaset tripw na LSD", zaywa take keta- min (od pidziesiciu do stu razy) oraz MDMA (okoo trzydziestu razy). Kiedy dotarem na miejsce, Dmitri nie wydawa si specjalnie zainteresowany harmonogramem bada: - Nie jestem tym specjalnie zaaferowany. Wiem, e to bardzo maa dawka. - Poczekaj do jutra - odpowiedziaem. Dziesi minut po tym, jak zrobiem zastrzyk, Dmitri powiedzia:

To byo cakiem psychodeliczne, bardziej, ni si spodziewaem.

Podczas sesji przeprowadzanej nastpnego dnia towarzyszyli nam dr V i jego asystent, pan W Dr V pracowa w Narodowym Instytucie ds. Narkomanii (agencji, ktra sfinansowaa moje badania), gdzie opracowywa wanie projekt leczenia osb uzalenionych od narkotykw przy uyciu afrykaskiego halucynogenu o nazwie ibogaC Z I V . S E S . ] F . 207

ina. Chcia przyjrze si efektom wywoanym podaniem substancji psychodelicznej w otoczeniu szpitalnym. Pan W natomiast by jedn z najbardziej pomocnych osb, kiedy prbowaem zdoby DMT przeznaczone do bada z udziaem ludzi. Cieszyo mnie, e mog podzieli si z nim rezultatami naszych wsplnych wysikw. Tego dnia towarzyszya nam take partnerka Dmitria, Heather. Wraz z Dmitriem, Laur i mn w pomieszczeniu przebywao zatem cznie sze osb. Jak na pokj 531, by to prawdziwy tum. Niemal od razu, kiedy skoczyem robi zastrzyk, Dmitri zacz szybko i gboko oddycha. Kilkakrotnie wzdycha i ziewa, tak jakby prbowa w ten sposb rozproszy rosnce napicie fizyczne. Po upywie mniej wicej 9 minut poprosi o wod i podzikowa po wypiciu kilku tykw. Zwily usta i zacz mwi:

Przypomina to agodny stan szoku. Czuj si do sabo.

- Przykryjemy ci kocem.

W porzdku.

- Nie zapominaj o oddychaniu. Moe si teraz uwalnia bardzo duo energii. Poprosiem Laur, aby wysza na korytarz i wyczya jakie wydajce piski urz dzenie. Dmitri nie do koca wiedzia, co si dzieje, wic postanowi zignorowa cae zamieszanie.

Pierwsz rzecz, na ktr zwrciem uwag, byo pieczenie z tyu szyi. Usyszaem bardzo gone brzczenie, ktre pocztkowo przypominao dwik pracujcego wentylatora. Zaczo mnie pochania. Poddaem si i nagle... UP!

Miaem wraenie, e ko, w ktrym leaem, znalazo si w pozaziemskim laboratorium. Widziaem tam jakie istoty. Prbowaem rozgry, co si naokoo mnie dzieje. Byem gdzie przewoony. Istoty nie wyglday na obcych, ale ich zamiary pozostaway tajemnic. Wszystko widziaem trjwymiarowo. Spodziewaem si kre- skwkowych stworw, jakby wycitych z reklam LSD, ale to byo co zupenie innego. Nie przypominao adnego z moich wczeniejszych dowiadcze z DMT.

Mieli ju przygotowane dla mnie miejsce. Nie byli tak zdziwieni naszym spotkaniem jak ja. To byo kompletnie niepsychodeliczne. Mogem koncentrowa si na najmniejszych szczegach. Znajdowaa si tam jedna istota, ktra wydawaa si dowdc - to ona staa za tym wszystkim; pilnowaa, eby wszystko odbywao si zgodnie z planem. Pozostae byy sanitariuszami, czy raczej ich kompletnym wypaczeniem.

Aktywowali mj obwd seksualny, przez co wypenia mnie energia orgazmiczna o niesamowitej mocy. Pojawi si gupkowaty wykres, przypominajcy przewietlenie promieniami rentgena w konwencji filmu animowanego. te wiateka sygnalizoway, e wszystko jest w porzdku. Dokadnie sprawdzali wszystkie moje wyniki. Kiedy dziaanie DMT zaczo sabn, nie mogem pozby si myli, e to kosmici".

Bardzo auj, e z nimi nie porozmawiaem. Byem zdezorientowany i przytoczony odczuwanym wobec nich podziwem. Wiedziaem, e przygotowuj mnie do wype- 208 DMT - M O I. H K U L A I) l' S
Z 'l'

nienia jakiego zadania. Chcieli mi pokaza wiele rzeczy, ale czekali, a zapoznam si z otoczeniem, mechanizmami dziaania i jzykiem tego miejsca.

W pomieszczeniu panowaa surrealistyczna atmosfera. Grupka ludzi suchaa niezwykle dziwacznej opowieci. Miaem nadziej, e dr V i pan W czuj si dobrze. Zastanawiaem si take, czy od przyszego tygodnia strac rodki na badania, czy moe dostan dodatkowe dofinansowanie.

Nie przypominao to doniesie o uprowadzeniach przez obcych, ktre syszaem. Te istoty byy przyjazne. Czuem, e z jedn z nich cz mnie bliskie wizi. Chciaa mi co powiedzie albo ebym to ja jej co powiedzia, ale nie moglimy si ze sob porozumie. To bya niemal seksualna wi; seksualna nie w sensie stosunkw seksualnych, lecz absolutnego zjednoczenia naszych cia. Wypeniaa mnie gboka mio wzgldem tych istot. Ich praca zdecydowanie miaa zwizek z moj obecnoci. Pozostaje dla mnie jednak tajemnic, czym dokadnie si one zajmoway.
Zamknijmy ten rozdzia opisem jednego z najbardziej uderzajcych zabiegw przeprowadzanych na naszych ochotnikach przez te obce istoty. Ben zosta podczas swojej sesji nie tylko dokadnie przebadany, ale take poddany procedurze wszczepia nia czego w jego ciao. Mia dwadziecia dziewi lat i niedawno przeprowadzi si w nasze okolice z Seattle. Nigdzie nie mg zbyt dugo zagrza miejsca i w cigu ostatnich dziesiciu lat pracowa w mniej wicej trzydziestu zawodach - przez dwa lata by, na przykad, onierzem andarmerii wojskowej. Od dawna przyjani si z Chrisem, ktrego przygody z obcymi istotami zostay ju opisane wczeniej. Ben mia do grony wygld - gowa ogolona niemale do goej skry, muskularna sylwetka i bardzo bezporedni sposb bycia. Aktywnie poszukiwa wszelkich zmian i

nowoci, dlatego nie zdziwio mnie, e w rubryczce dotyczcej przyczyn chci wzicia udziau w badaniach w stanie Nowy Meksyk wpisa: Jestem poszukiwaczem i licz, e bdzie to dla mnie ciekawe dowiadczenie". Podobnie jak miao to miejsce w przypadku Dmitria, kontrolna, niska dawka DMT wywoaa u Bena stosunkowo siln reakcj. Dua wraliwo na DMT bya dla nas sygnaem, e nastpnego dnia moe on przey najpotniejsze dowiadczenie psychodeliczn e w swoim yciu. Zasugerowaem mu, eby dobrze si przygotowa. Pomimo lekkiego zdenerwowania Ben nie mg si ju doczeka swojej sesji z wysok dawk. Powiciem na przygotowania nieco wicej czasu ni zazwyczaj, radzc mu, eby sprbowa wzi kilka gbokich oddechw, kiedy poczuje, e DMT zaczyna dziaa. - Nabranie powietrza w puca moe by ostatni rzecz, jak zapamitasz; moesz nawet nie zarejestrowa wydechu. Bdzie to oznacza, e jeste na miejscu. Tu po zrobieniu zastrzyku Ben prbowa oddycha tak gboko, jak mg. Jego oddech uspokoi si w momencie, w ktrym znalaz si pod wpywem DMT. Byo wiC Z C I V . SESJE

209

Ja, jak serce uderza mu w klatce piersiowej. Po mniej wicej 3 minutach na jego kar - ku pojawia si pokrzywka - objaw ten wystpowa u kilku innych ochotnikw, ktrzy - sesji opowiadali nam naprawd zdumiewajce historie. W 8. minucie caym ciaem Bena zaczty targa skurcze, a z jego garda wydobyy si chrzkania. Nadszed czas, eby w jaki sposb cign go z powrotem na ziemi. Przykryjemy ci kocem. Postaraj si zagodzi napicie poprzez koncentracj na oddechu". Zacz oddycha coraz wolniej i stopniowo si uspokaja, a na jego twarzy pojawi si szeroki umiech. Milcza znacznie duej ni wikszo naszych ochotnikw. Po upywie 36 minut postanowiem go wybudzi.

Zaczo si od dwiku. By bardzo wysoki i przenikliwy, jakby wydobywa si : silnie napronego przewodu.

Znajdowao si tam cztery lub pi istot. Znalazy mnie bardzo szybko. Moe to zabrzmi niedorzecznie, ale z wygldu przypominay kaktusy saguaro. Ozdabiay je geometryczne, jakby peruwiaskie motywy. Wydaway si bardzo elastyczne, ale mao wytrzymae. Nie byy wobec mnie yczliwe, ale nie

byy take wrogo nastawione. Baday mnie. Sprawiay wraenie, jakby wiedziay, e maj mao czasu. Chciay si dowiedzie, co tam robi. Nie odpowiedziaem, ale one i tak ju wiedziay. Kiedy w kocu uznay, e wszystko ze mn w porzdku, wrciy do swoich spraw.

Jego oczy byty otwarte, przeszklone, wpatrzone w sufit. Wydawa si nie pojmowa tego, przez co przed chwil przeszed. - Wiem, e to brzmi dla ciebie niewiarygodnie, podobnie jak dla nas, ale to si zdarza. Powoli, jakby nie mia pewnoci, czy w ogle nam o tym opowiada, powiedzia:

Miaem wraenie, e woono mi co w lewe przedrami, o tutaj, kilka centymetrw pod tatuaem z ogniwem acucha wok nadgarstka. Kiedy mnie znaleli, najpierw poczuem dezorientacj, apotem strach. Co w rodzaju: Hej! Ato co?!". Nie miaem jednak wystarczajco duo czasu, eby krzykn: Kim do cholery jestecie? Pokacie jakie dokumenty!".
Doniesienia o kontaktach z niematerialnymi istotami, ktre usyszelimy z ust naszych badanych, s zaskakujco spjne. Przed nagym przeniesieniem w wiat obcych" wikszo z nich syszaa te same dwiki i wibracje. Ochotnicy trafiali w wizjach do ka stojcego w jakim laboratorium lub supernowoczesnym pomieszczeniu. Zamieszkujce w inny" wymiar istoty posiaday wysok inteligencj - wykazyway zainteresowanie naszymi badanymi. Wydaway si przy tym oczekiwa na ich przybycie i od razu zabieray si do pracy. Czasami jedna z tych istot bya dowdc i kierowaa poczynaniami pozostaych. Ochotnicy bardzo czsto podkrelali emocjonaln natur zwizkw nawizywanych z tymi bytami - czuli z ich strony mio, trosk, ale czasem take obojtno profesjonalisty. 210 I) M T - M O [, F K l' h A D l' S Z Y Istoty te wydaway si testowa, sondowa, bada, a nawet modyfikowa ciaa i umysy naszych ochotnikw. Czasami zdarzao si tak, e najpierw przeprowadzay' one swoje badania i dopiero po tym, jak wyniki byy pozytywne, wchodziy w dalsze interakcje. Bardzo czsto porozumieway si z badanymi, prbujc przekaza im jakie informacje za porednictwem gestw, telepatii lub wizji. Cel nawizywania tych kontaktw nie by do koca

jasny, ale kilku ochotnikw miao poczucie, e istoty te staraj si ich udoskonali lub przyspieszy ewolucj caej naszej rasy. Byem zdumiony zarwno liczebnoci, jak i dziwaczn natur tego rodzaj u doniesie. W tym rozdziale przedstawiem opowieci do dobrze obrazujce, dlaczego moje reakcje na wypowiedzi badanych czsto byy ograniczone do niezbdnego minimum. Pocztkowo prbowaem unikn problemw zwizanych z opracowywaniem jakiegokolwiek modelu wyjaniajcego te dowiadczenia, czy to na moje potrzeby, czy to na potrzeby badanych. Po jakim czasie wszyscy musielimy jednak nada tym sesjom jaki sens. Jako psychiatra kliniczny braem pod uwag, e regularno pojawiania si tych doniesie oraz ich spjno, ale take lece u ich podstaw przewiadczenie o realnoci dowiadczenia, wspieraj wyjanienie biologiczne. Aktywowalimy chemicznie okrelone czci mzgu, co prowadzio do pojawienia si wizji i odczu. Jak inaczej mona wytumaczy fakt, e tak wiele osb podzielao te same dowiadczenia i spotykao niezwykle podobne do siebie owadopodobne, gadzie istoty? Sdziem, e te przeycia byy halucynacjami, aczkolwiek niezwykle skompliko wanymi e byy po prostu wytworami chemii mzgu wywoywanymi podaniem halucynogennej" substancji, czym podobnym do wiadomego snu. Podczas sesji z duymi dawkami DMT oczy wielu ochotnikw zaczynay si obraca pod powiekami. Nasuno mi to oczywiste skojarzenie z faz szybkich ruchw gaek ocznych, podczas ktrej pojawiaj si nasze sny. DMT mogo wywoywa stan wiadomego nienia. Nasi badani jednake uporczywie odrzucali wyjanienie biologiczne, poniewa umniejszao ono donioso, spjno i niepodwaalno ich dowiadcze. Jak ktokolwiek mg im wmawia, e kawaek odpowiednio pobudzonej tkanki mzgu prowadzi do pojawienia si spotka z obcymi istotami, poddawania eksperymentom i przeprogramowywania? Badanych nie satysfakcjonowaa take sugestia, jakoby bya to kwestia zachowania wiadomoci podczas snu. Wielu z nich zastrzegao na samym pocztku swojej opowieci, e To nie by sen" lub Nie bybym w stanie czego takiego wymyli, nawet gdybym bardzo chcia". Na nieco bardziej abstrakcyjnym poziomie prbowaem take wyjanienia psychologicznego. Dowiadczenia te byyby zatem symbolicznym przejawem czego innego: pragnie, obaw lub nierozwizanych konfliktw. Jednake owe symboliczne" wyjanienia rwnie nie zday egzaminu. Nawet najbardziej umiarkowane interpretacje c z t-; i v. s k s .i k 211 okazyway si niewypaami. W jaki sposb te dowiadczenia miay odzwierciedla tendencje psychiczne takie jak agresja czy pragnienie zalenoci? Prbujc wyjani nawet najdziwniejsze sesje, niektrzy ochotnicy skaniali si ku niemal akademickiemu wyjanieniu: To tylko narkotyk". W przypadku innych osb potrzeba odszukania bardziej odpowiedniego wyjanie nia stawaa si spraw najwyszej wagi. W jaki sposb mogli oni przej przez tego rodzaju dowiadczenie? Czy bya to tylko ich wyobrania? W jaki sposb umys moe tworzy sytuacje, ktre wydaj si bardziej prawdziwe anieli to, czego dowiadczamy na jawie? Jeli

to bya prawda", w jaki sposb mona powrci do swojego dotychczasowego ycia, wiedzc, e istnieje niezliczona liczba niewidzialnych wymiarw, ktre na dodatek s zamieszkiwane przez inteligentne formy ycia? Kim s te istoty? Jaki jest charakter relacji czcej je z naszymi ochotnikami po tym, jak ju nawizali oni ze sob kontakt"? W pewnym momencie postanowiem odej od mojego redukcjonistycznego, materialistycznego podejcia - od przewiadczenia, e ja wiem, z czym mamy do czynienia". Nie eby ta decyzja sprawia, e suchajc opowieci naszych badanych zaczem si lepiej czu. Przestaem jednak ryzykowa, e pogorsz tylko sytuacji;, prbujc wyjani ich dowiadczenia w kategoriach zjawisk, z ktrymi nie maj one nic wsplnego. Interpretowanie, wyjanianie lub jakakolwiek inna forma upraszczania tych sprawozda powodowaa zazwyczaj, e badani zamykali si w sobie, ja za wiedziaem, e jeli nie zachc ich do mwienia, strac cenne i niezwykle wane elementy ukadanki. W ten sposb w ramach mylowego eksperymentu postanowiem zachowywa si, jakby odwiedzane przez naszych ochotnikw wiaty oraz spotykane tam istoty byty rzecz ywiste, rwnie rzeczywiste jak pokj 531, szpitalne ko, pielgniarka i ja. Takie podejcie dawao wolno bardziej empatycznego reagowania, a take sprawdzenia, dokd nas to wszystko zaprowadzi. Umoliwiao take uwzgldnienie nowych sposobw postrzegania niesamowicie spjnych doniesie, ktre syszelimy z ust badanych przez nas osb. Niemniej jednak przyjmowanie takiego podejcia wobec opisw spotka z obcymi istotami byo do problematyczne. Zaczem si zastanawia, czy nie ulegaem jakiej zbiorowej psychozie. Podobne wtpliwoci drczyy take uczestnikw bada. Po tym, jak podczas spotka towarzyskich organizowanych po zakoczeniu projektu usyszeli oni od swoich koleanek i kolegw o spotkaniach z nieznanymi im istotami, kilka osb postanowio zaoy specjaln grup wsparcia, ktra zbiera si co miesic lub dwa. Powody? Nie mog z nikim o tym porozmawia", Nikt by tego nie zrozumia. To jest zbyt dziwaczne", W ten sposb chc sobie przypomina, e nie zwariowaem".

Spotkania przez zason*. 2.

W
tym rozdziale opisz dwa najbardziej zoone przypadki spotka z obcymi istotami, jakie miay miejsce podczas naszych eksperymentw w Albuquerque. Jakociowo s one bardzo podobne do relacji, ktre zostay zaprezentowane ju wczeniej. Wyrnia je jednak liczba szczegw oraz ogromne znaczenie, jakie przypisyway im przeywajce je osoby, czyli Rex i Sara. Opowieci te obfituj w zupenie nieoczekiwane i wstrzsajce cigi dowiadcze, unaoczniajc tym samym, jak niezwyke wymiary moe nam ukaza DMT. Sesje te sprawiy take, e zaczem odczuwa wtpliwoci i zakopotanie, dokd prowadzi nas molekua duszy. To wanie na tym etapie bada zaczem zastanawia si, czy bd w stanie doprowadzi je do koca. Przygldajc si sprawozdaniom ochotnikw, doszedem do wniosku, e moje wyobraenia dotyczce umysu, mzgu 1 rzeczywistoci s zbyt ograniczone, aby zawrze w sobie dowiadczenia takich osb jak Rex czy Sara. Zaczem take mie wtpliwoci, na ile jestemy w stanie wspiera i rozumie naszych ochotnikw, a take czy moemy im pomc w zintegrowaniu przey wyniesionych z wymiarw, do ktrych trafiali. Czy otwieralimy puszk Pandory? W jaki sposb nasi badani mogli powrci do swojego dotychczasowego ycia po tym, jak dowiadczyli kontaktu z niemoliw do wytumaczenia, ale jak najbardziej namacaln rzeczywistoci? Co moglimy im powiedzie, aby zagodzi odczuwan przez nich dezorientacj?

14,

14,

Sara uczestniczya w badaniach jako DMT-34, Rex natomiast - jako DMT-42. W momencie gdy zgosili oni ch uczestnictwa w naszych eksperymentach, mijao dwa i p roku od rozpoczcia projektu dotyczcego DMT. Cho nie byo to atwe, zdylimy przez ten czas oswoi si z opowieciami o spotkaniach z inteligentnymi

14,

214

U M T - M O I. K K C f. A I) V S Z Y

formami ycia, ktre przytrafiay si naszym ochotnikom. Gdyby sesje Rexa i Sary miay miejsce we wczeniejszych etapach bada, bardzo moliwe, e nie bylibymy w stanie udzieli im wystarczajcego wsparcia ani wydoby z nich tak wielu szczegw. Dowiadczenia tych osb mogy by tak niesamowite, poniewa byy one w stanie do szybko przezwyciy niedowierzanie i szok spowodowane przenikniciem do niewidzialnych wiatw i nawizaniem kontaktu z zamieszkujcymi tam istotami. Oprcz tego oboje mieli za sob do trudn przeszo oraz niesychan zdolno za chowywania trzewoci umysu w stresujcych i przeraajcych sytuacjach - prbowali si z nich jak najwicej nauczy; niczego nie lekcewayli i akceptowali tak duo, jak tylko byli w stanie. Rex mia czterdzieci lat, kiedy zgosi si do naszych bada. Suc w wojsku, zdarzyo mu si kiedy zay troch PCP, czy te anielskiego pyu", mylc, e jest to THC, czyli substancja czynna marihuany. Nastpstwem tej pomyki bya psychoza i ty godniowy pobyt w szpitalu psychiatrycznym. Przez kilka lat Rex uczy finansowe i brak miejsca zamieszkania spowodoway, dwudziestu kilku lat wpad w depresj spowodowan przej jego stan emocjonalny by na tyle dobry, zatwierdzilimy jego udzia w badaniach. Rex mia surow msk urod, ale w obyciu by bardzo agodny. Jego ciemne oczy. wosy i wsy kontrastoway z blad cer. By jedynym badanym, ktry czciej zwraca si do mnie doktorze Strassman" ni Rick". Pomimo e z wyksztacenia by stolarzem, mia take pewne osignicia w dziedzinie twrczego pisania. Sympatyzowa ponadto z wicc - religi opierajc si na zwizku z natur. Na pytanie, dlaczego postanowi zgosi si do bada, Rex odpowiedzia nastpujco: - Chc zbada moliwoci umysu, natur prawdziwej i postrzeganej przez nas rzeczywistoci oraz nasze relacje z t rzeczywistoci i Bogiem. Mam nadziej, e zyskam w ten sposb przynajmniej peniejsze zrozumienie siebie. Jako e reakcja Rexa na pierwsz nisk dawk DMT bya zaskakujco silna, mogem przypuszcza, e nastpnego dnia czekaj go naprawd potne dowiadczenia. Po upywie piciu minut od zrobienia zastrzyku powiedzia: si na uniwersytecie, ale problemy e musia przerwa studia. W wieku rozwodem. Pomimo tych wszystkich e bez najmniejszych wtpliwoci

Usyszaem buczenie. Nie mogem stwierdzi, czy to dwik pracujcej klimatyzacji, czy nie. Po chwili poczuem obecno obcych, humanoidalnych istot. Wok nich wiy si kolorowe spirale, dziki ktrym mogem ujrze zarys ich sylwetek. Opierajc si na tym, co przeczytaem wczeniej, spodziewaem si raczej spotka ze skrzatami, a nie czym takim.

14,

ko zaczo si obraca i koysa. Poczuem si nieswojo, tak jakby grozio mi jakie niebezpieczestwo. Poczuem ucisk w klatce piersiowej, ktry przybra nastpnie posta obcego bytu. Prbowaem si rozluni i nawiza z nim kontakt. Istota ta

C Z I V . S K S .1 H

215

wydawaa si panowa nad sytuacj w znacznie wikszym stopniu ni ja. Czuem, e jest zainteresowana moj osob i odczuwanym przeze mnie strachem.

Pamitam to uczucie z czasw dziecistwa. Kiedy si czego baem, prbowaem si uspokoi, powtarzajc: Najgorsze, co moe mi si przytrafi, to trafienie przed oblicze Boga". W ten sposb odzyskiwaem rwnowag.

Wiedziaem, e nastpnego dnia, najprawdopodobniej, czeka go zupenie druzgocce spotkanie z tymi istotami. Uznaem, e uczciwie bdzie go o tym uprzedzi, przygotowa, przynajmniej w takim stopniu, w jakim mogem to uczyni, opierajc si na dowiadczeniach innych osb. Niemniej jednak czuem si do dziwnie mwic: Wydaj si tob interesowa. W ogle interesuj si ludmi, a w szczeglnoci tym, co ludzie czuj. Prbowa zachowywa si swobodnie.

Super...

14,

Przygotuj si, e jutro moesz zosta rozczonkowany. Wiem, e to brzmi do

gronie, ale, prawdopodobnie, czeka ci podr wyboist drog. Nastpnego ranka obudziem si podenerwowany. Jak pjdzie Rexowi? Mia w kocu otrzyma omiokrotnie wysz dawk ni dzie wczeniej. Moliwie najszybciej zabralimy si do pracy. Rex powiedzia mi: Chyba najbardziej obawiam si zawrotw gowy i nudnoci. Jego uwaga przypomniaa mi o tybetaskiej praktyce medytacyjnej, ktrej nauczyem si wiele lat wczeniej. Metoda ta polegaa po prostu na cigym pytaniu siebie: Czy t ym wanie jestem?". Bez wzgldu na udzielon odpowied - moim ciaem", moj prac", moimi relacjami z innymi" - konieczne byo ponowne zadanie pytania: Czy tym wanie jestem?". Ciao, umys, tosamo, pogldy, uczucia - wszystko zaczynao si rozmywa. Ta medytacja podziaaa na mnie na tyle silnie, e w trakcie jej przeprowadzania musiaem wybiec z pomieszczenia i zwymiotowa. Zastanawiaem si, czy co podobnego nie miao miejsca w przypadku Rexa: Czasami nudnoci i zawroty gowy mog wiza si z czym, czego nie potrafimy zaakceptowa, czym niezgbionym, ale oczywistym. Czy zdarzyo si ostatnio co wanego,

V V V V V

o czym starasz si nie myle? Jakie sze tygodni temu rozstaem si ze swoj dziewczyn. Dzisiaj rano do niej zadzwoniem. Nie wiem, czy zrywanie z ni byo dobrym pomysem. Kobiety. Zwizki. Zaufanie. Atwoje maestwo? Jakie ono byo? U ony zdiagnozowano schizofreni paranoidaln. Zachowywaa si strasznie. Czuem si przez ni bardzo le. A zatem, do pewnego stopnia mamy tu do czynienia z lkiem przed zaangaowaniem. Zaangaowanie oznacza bycie wykorzystywanym przez kogo, kto jest zupenie szalony. 216 DM T - M O L H K L' A I) l' S Z Y Tak - dostrzeg take pewien zwizek. - Poza tym baem si reakcji organizmu na DMT, tego, e poczuj si niedobrze i umr w wyniku reakcji uczuleniowej. Zastanawiaem si, czy objawami uczulenia by ucisk w klatce piersiowej i gowie. Kierujc rozmow z powrotem na emocje, anie reakcje ciaa, przycisnem Rexa, mwic: Wana jest kwestia przywizania. Przywizania do siebie, ale take przywizania do nieposiadania jani. Sdz, e chodzi take o przywizanie do wiary w to, e znajdujesz si pod czyj opiek i e nikt ci nie wykorzysta, kiedy znajdziesz si w potrzebie. Kontynuowalimy t rozmow przez jaki czas. Po upywie mniej wicej p godzi ny Rex wydawa si znacznie spokojniejszy, chocia sam zaczem odczuwa mdoci i zawroty gowy. Wygldao na to, e Rex pozby si odczuwanego przez siebie lku. ale take, e przenis si on na moj osob. Powiedziaem, e moemy zaczyna. Energicznie przeszedem kilka razy tam i z powrotem przez korytarz i zwilyem twarz zimn wod w azience, dziki czemu poczuem si wzgldnie normalnie.

V V

14,

Przez kilka minut po zrobieniu zastrzyku Rex lea w zupen ym spokoju. Wridok ten sprawi, e umieciem w swoim notesie zwiz notatk: Dziki Bogu". W sidmej minucie na jego karku pojawia si pokrzywka. Laura wskazaa fiolk z antyhistamin, ktr trzymalimy pod rk, na wypadek gdyby podranienie skry by o zbyt silne lub reakcja alergiczna rozprzestrzenia si do puc, powodujc w ten sposb dusznoci. Rzeczywicie, mia reakcj alergiczn. Jakby wyczuwajc nasze obawy, Rex wycign swoj lew do w kierunku Laury, a ona delikatnie j chwycia. W dziesitej minucie Rex zdj opask z oczu i powiedzia:

Kiedy zaczo mnie pochania, zobaczyem, e wszdzie naokoo znajduj si owadopodobne istoty. Ewidentnie staray si do mnie dosta. Robiem co w mojej mocy, aby nie dopuci do utraty wiadomoci, kim jestem lub byem. Im silniej walczyem, tym bardziej demoniczne staway si te istoty. Zaczy sondowa moj psychik i dusz. W kocu zaczem puszcza kolejne czci siebie, poniewa nie byem ju w stanie ich utrzyma. Wci jednak kurczowo trzymaem si przewiadczenia, e wszystko jest Bogiem, e Bg jest mioci i e oddaj si Bogu i mioci Boga. Byem pewien, e umieram. Kiedy zaakceptowaem swoj mier i rozpuszczenie w boskiej mioci, insektoidy zaczy posila si moim sercem, poerajc w ten sposb uczucia mioci i oddania.

To nie przypominao dziaania LSD. Czuem, e wszystko si wok mnie zasklepia, co stao w sprzecznoci z poczuciem przestrzeni dowiadczanym przeze mnie pod wpywem LSD. Czuem si osaczony. Nigdy wczeniej nie dowiadczyem czego takiego. Te istoty interesoway si przede wszystkim emocjami. Trzymaem si mojej ostatniej myli, e Bg jest tosamy z mioci, one jednak zapytay mnie: Nawet

14,

tutaj? Nawet tutaj?". Oczywicie, e tak", odpowiedziaem. Zaczem si z nimi kocha. One natomiast zaczy kocha si ze mn, nie przerywajc przy tym swojej uczty. Nie

C Z

217

I V .

SESJE

wiem, czy byy one rodzaju mskiego, czy eskiego, czy jakiego innego. Dowiadczenie to byo niezwykle dziwaczne, ale niekoniecznie nieprzyjemne. Poczuem, e te istoty manipuluj moim DNA, e zmieniaj jego budow.

W tym momencie wszystko zaczo si rozmywa. One jednak nie chciay, ebym odchodzi.

V Intensywno bya niemale niemoliwa do zniesienia. Im bardziej staraem si

Majc w pamici wiele wczeniejszych opowieci, powiedziaem: Tak, interesuj si nami i naszymi uczuciami. I nie, nie chc, ebymy odchodzili.

walczy, tym bardziej zowrogie staway si te postacie. Chyba bd potrzebowa po tym wszystkim terapii - seks z owadami!

W dalszym cigu staraem si znale psychologiczne wyjanienie tych tajemni czych dowiadcze. Powiedziaem:

14,

To mogy by twoje lki, twoje ograniczenia.

Rex nie wydawa si przekonany.

Hmmm. By moe... nie wiem. To bya niewerbalna komunikacja. Nawet tutaj? Xawet tutaj?" nie byo wypowiadane przy uyciu sw. To bya komunikacja empa- tyczna, telepatyczna.

V Teraz? Mam wraenie, e moje ciao nie do koca naley do mnie. Wci czuj, e przepywa przez nie co z obcego wymiaru. Czuj, jak to co mnie przenika.

Po upywie 28 minut w dalszym cigu wydawa si gdzie daleko. Jak si teraz czujesz?

V A co z emocjami? Emocje, emocje... czuj lekk eufori.

Cieszysz si, e wci yjesz? Rozemia si i spojrza na mnie przytomnym wzrokiem:

Tak! Ciesz si, e wci yj!

Moge straci przytomno, kiedy te istoty na tobie eroway. Nie byoby to nic zaskakujcego. Wikszo ludzi w takiej sytuacji, najprawdopodobniej, by zemdlaa.

Zgadza si. To prawda. Zaley od osoby, ale z pewnoci takie dowiadczenie dziaa obezwadniajco. Moe to ja? Moe to te istoty? Sam ju nie wiem. Po prostu nie wiem, skd si te rzeczy bior.

14,

Podobnie jak w przypadku wielu innych ochotnikw, wypenianie kwestionariusza pomogo Rexowi uczyni jego sprawozdanie spjniejszym i bardziej wyczerpujcym. Jego spostrzeenia w znacznej mierze pokryway si z tym, co na temat spotka z istotami z innych wymiarw usyszelimy od pozostaych badanych:

Jeli chodzi o pytanie, jak bardzo czuem si odurzony - nie wiem. Zachowaem przytomny umys. Widziaem to wszystko bardzo wyranie. Nie byem na haju", nie czuem otpienia; to si po prostu dziao.

Rex bra take udzia w pilotaowym badaniu dotyczcym pindololu. Najpierw mia otrzyma dawk DMT, a po znikniciu wszystkich objaww podalibymy mu do- 218 D M - M
O L K K l ' 1. A D L' S Z Y

ustnie pindolol. Nastpnie, po upywie 90 minut, kiedy pindolol wywiera najsilniejszy wpyw na receptory serotoninowe, ponownie dostaby DMT. Sesje z uyciem 0,05 oraz 0,1 mg/kg DMT, zarwno te z podaniem pindololu, jak i bez niego, przebiegay stosunkowo spokojnie. Czas ten wykorzystalimy na przepra cowanie spotkania z ucztujcymi owadami-kosmitami, ktre przydarzyo mu si po otrzymaniu wysokiej dawki.

Mam teraz poczucie, e istnieje co wicej: co, do czego nie mam dostpu w swoim codziennym yciu. Wydaje mi si, e to jest nastpstwo nawizania kontaktu z obcymi istotami - oczekuj tego kontaktu w sivoim codziennym yciu. Licz na to, e tak si stanie. Wiem, e to moliwe.

Musiaem zapyta:

Jak wyglda seks z obcymi? Jakby mia to nazwa, to byby to stosunek czy moe

bardziej odczucie, czy co innego?

To co bardzo pozytywnego i ciepego. Przypomina pojawiajce si po seksie poczucie, e jest si czujnym i penym ycia.

14,

Podczas pniejszych bada Rex otrzyma dwie dawki 0,2 mg/kg, jedn z pindo- lolem, drug bez niego. Wydawao si, e pierwsza dawka wywara na niego umiarkowany wpyw:

Zdaj sobie spraw, e intensywne pulsowaniebzyczenie i odczuwane przeze mnie wibracje s prb nawizania ze mn kontaktu przez te istoty. Zobaczyem je i poczuem, e poddaj mnie jakim eksperymentom. Ujrzaem przed sob zowrog twarz, ale niemal od razu jedna z istot staraa si mnie uspokoi. W pewnym momencie wszdzie wok mnie otworzya si przestrze. Zobaczyem tam jakie stworzenia i maszyny. Wydaway si zawieszone w czarnej pustce. Przestrze rozcigaa si w nieskoczono. Dzielili si tym ze mn, pozwalali mi to wszystko oglda. W pewnym momencie naszo mnie wraenie, e umieram. Niemal od razu pojawia si kobieta, aby doda mi otuchy. Towarzyszya mi, kiedy przygldaem si stworzeniom i maszynom. Jej obecno wywoywaa we mnie poczucie gbokiej relaksacji i spokoju.

V Wreszcie! Przyjacika! Tak. Miaa podun gow. Domylam si, e wczeniej stranicy nie pozwalali mi jej zobaczy.

Cieszyo mnie to, e w kocu zacz odnajdowa jakie wsparcie w swoich podrach:

Ponownie sprbowaem wyjani jego dowiadczenia z perspektywy psychologicz nej. Powiedziaem: Stranicy to posiadane przez ciebie rzeczy. To otaczajce ci przedmioty, ktre uniemoliwiaj ujrzenie tego, co jest po drugiej stronie. Podobnie jak wczeniej, Rex nie by przekonany:

Wiem, ale oni wygldali jak co wicej. Wygldali jak stranicy, jak wojownicy strzegcy bram.

14,

C Z IV.

S H S J E 219

Mwi dalej:

Wlewali we mnie swj przekaz. To byo niesamowicie intensywne dowiadczenie. Nie miaem pewnoci, czy wytrzymam. Z twarzy towarzyszcej mi istoty wydobyway si strumienie psychodelicznego, tego wiata. Prbowaa si ze mn porozumiewa. Wygldaa na bardzo zainteresowan moj osob oraz tym, czego dowiadczaem w nastpstwie naszego spotkania.

Spojrzaem w gr. Znajdoway si tam jakie zielone kontury, ktre si obracay i zmieniay swj ksztat. Miaem wraenie, e opiekujca si mn istota pokazywaa mi, w jaki sposb si nimi posugiwa. Kontury przybray posta terminalu komputerowego. Wydaje mi si, e ta istota chciaa, bym sprbowa porozumiewa si z ni przy pomocy tego urzdzenia. Ja jednak nie miaem pojcia, w jaki sposb si nim posugiwa.

Powrcilimy do pracy po 90 minutach. Wiedziaem, e majca zaraz nastpi sesja z uyciem 0,2 mg/kg DMT oraz podaniem pindololu moe by najsilniejszym dowiadczeniem Rexa z DMT. Ostrzegem go: Biorc pod uwag, jak mocno zareagowae na pierwsz dawk 0,2 mg/kg, druga moe by naprawd potna. Jeste gotw? Myl, e tak. Jako e w drugiej minucie od zrobienia zastrzyku cinienie krwi Rexa byo do wysokie,

V V

180/130, daem Laurze zna, aby zmierzya je ponownie po upywie minu- tv. Utrzymywao si na tym samym poziomie, ana dodatek jego ttno zaczo zwalnia - jest to normalny fizjologiczny mechanizm obronny majcy na celu ochron mzgu i innych narzdw przed zbyt wysokim cinieniem krwi. Rex wyglda jednak cakiem dobrze.

14,

W pitej minucie jego rozkurczowe cinienie krwi (czyli najnisza warto cinienia ttniczego) utrzymywao si na poziomie przekraczajcym 105. Pomylaem sobie: To zbyt silna reakcja". Po upywie 12 minut od rozpoczcia sesji Rex zdj z oczu opask. Wydawa si wstrznity:

Czuj co bardzo dziwnego. Tak jakbym unosi si w gorcej wodzie.

V Gorco ci? Hmmm, troch. Bardziej chce mi si spa. Dziaanie byo naprawd silne. Miaem wraenie, e bdzie si utrzymywa w nieskoczono, e nigdy nie osabnie. To byo to samo miejsce - bezgraniczny, rozwietlony neonowymi wiatami, supernowoczesny ul... awszdzie wok mnie znajdoway si inteligentne istoty przypominajce owady.

Unis rce nad gow, spojrza na swoj praw do i si rozemia.

W pewnym momencie poczuem wilgo na caym ciele. Te istoty czym mnie ochlapyway. Wszystko tam wydawao si przyjazne. Nie ivydaje mi si, ebym straci przytomno, ale teraz nie mog sobie wszystkiego przypomnie.

Ze zdumieniem spojrza na sufit.

220 I) M T - M O I. K K l' h A D l' S Z V

Przykro mi, panie doktorze. Nie pamitam.

14,

- W porzdku. Wrcie do nas. To najwaniejsze. Nie dawa jednak za wygran:

Zobaczyem istot, ktra mi wczeniej towarzyszya... Czuem w sobie pulsujc wibracj. Te istoty chciay, ebym si do nich przyczy, ebym zosta z nimi. Kusiy mnie... Staem przed cigncym si iv nieskoczono korytarzem. Przez dugi czas syszaem niezwykle intensywne brzczenie. Obrazy zmieniay si przed moimi oczami jak w kalejdoskopie. Nagle wszystko osabo i wtedy trafiem do ula. Zobaczyem istot, ktra mi pomagaa, ale nie t sam, ktr spotkaem wczeniej.

Bya bardzo inteligentna, ale w niczym nie przypominaa czowieka. Bya raczej podobna do pszczoy. Oprowadzaa mnie po ulu. Bya bardzo przyjanie nastawiona. Czuem, e cae to miejsce przenikaa ciepa, zmysowa energia. Uznaem, e ycie iv tak przyjemnym, penym mioci miejscu musi by czym wspaniaym. Istota powiedziaa mi, e to wanie tam spoczywa nasza przyszo. Nie mam najmniejszego pojcia, z jakiego powodu to powiedziaa, co miaa na myli ani czy to dobrze, czy le. Pamitam, e kiedy poczuem, e zaczynam wraca, powtarzaem sobie: Chc o tym pamita. Chc o tym pamita". Ale zapomniaem.
Dokd trafi Rex? Kim byy podobne do owadw istoty ktre tak bardzo si nim interesoway i utrzymyway z nim tak niejednoznaczn relacj - z jednej strony paraliujc go i poerajc, z drugiej - opiekujc si nim i obdarzajc mioci? Moje propozycje wyjanienia tych dowiadcze za pomoc kategorii psychologicznych nie znalazy poparcia ze strony Rexa - sytuacja wygldaa bardzo podobnie w przypadku wikszoci badanych, ktrym prbowaem pomc zinterpretowa przeycia w ten sposb.

14,

Rex wydawa si zadowolony z przebytej sesji, za wyniesione z niej dowiadcze nia czy z coraz bardziej zoonymi i bogatymi w symbole snami, ktre przytrafia) mu si od jakiego czasu. Zacz take interesowa si literatur dotyczc psychodelicznych rolin i szamanizmu. Przed jedn z ostatnich sesji z podaniem pindololu Rex poprosi mnie, ebym rzuci okiem na podraniony pieprzyk, ktry znajdowa si na jego nodze. Poradziem mu, eby niezwocznie zapisa si na wizyt u dermatologa. Okazao si, e to czer niak zoliwy. Rex musia zrezygnowa z dalszego uczestnictwa w naszych badaniach ze wzgldu na terapi nowotworow. Na szczcie czerniak si nie rozprzestrzeni. Rex za powrci do zdrowia po wyciciu guza. Do tego czasu zdyem ju jednak wyjecha z Nowego Meksyku. Sara zostaa wczona do projektu bada nad DMT w wieku czterdziestu dwch lat. Mieszkaa ze swoim drugim mem Kevinem, ich maym dzieckiem oraz dwjk dzieci z jej pierwszego maestwa. Pracowaa jako niezalena pisarka i uczszczaa na stud ia uzupeniajce. Bya potnie zbudowan kobiet o rudych wosach i bysz-

C Z

221

I V .

S E S ,I F

czcych, bkitnych oczach. Bya bezporednia w obyciu; bez wzgldu na temat roz mowy z jej twarzy nie znika szelmowski umieszek. Sara miaa za sob, najprawdopodobniej, najcisz depresj spord wszystkich badanych przez nas osb. W wieku dwudziestu kilku lat prbowaa odebra sobie y cie przepisanymi jej lekami przeciwblowymi, wskutek czego przez dwa tygodnie musiaa by przymusowo hospitalizowana, a przez nastpnych kilka lat zaywaa anty- depresanty. Niemniej jednak od ponad dziesiciu lat nie przyjmowaa adnych lekw i cieszya si znakomitym zdrowiem. Bya przy tym jedn z najbardziej wnikliwych i zadowolonych z ycia osb, ktre uczestniczyy w naszych badaniach. Sara powiedziaa nam, e ktrego razu, gdy jako dziecko miaa wysok gorczk, odwiedzi j anio". Od tamtej pory ma swoich duchowych przewodnikw", z kt rymi kontaktuje si, gdy tylko potrzebuje wsparcia i porady. Uwaaa, e jest bardziej wraliwa na uzdrawiajce i duchowe energie anieli wikszo ludzi". Podobnie jak Rex, Sara praktykowaa wicc - znali si zreszt ze spotka wyznawcw tej religii. Sara zgosia si do bada, poniewa poszukiwaa osobistego zrozumienia i po szerzenia wiadomoci". Powiedziaa: - Mam nadziej, e uda mi si osign peniejszy wgld we wasn psychik oraz relacje wice mnie ze wszechwiatem i niewidzialnymi wymiarami. Jej obawy dotyczyy przede wszystkim zagubienia w otchani i bycia niew ystarczajco odwan, by stawi czoo wyzwaniu".

14,

Dowiadczenia Sary po przyjciu niskiej dawki DMT w duej mierze pokryway si z doznaniami innych ochotnikw - byy przyjemne i relaksujce, ale niezbyt silne. Sesja z uyciem wysokiej dawki, ktr przeprowadzilimy nastpnego dnia, wywara na ni jednak bardzo gboki wpyw. Przyjrzyjmy si zapiskom, ktre otrzymaem od niej po upywie okoo tygodnia od tamtego poranka:

Rick powiedzia: W porzdku; zaczniemy za okoo 15 sekund". Czuam chodny dotyk jego doni ostatni, krzepicy pomost czcy mnie z rzeczywistoci. Prbowaam liczy uderzenia mojego serca, aby zaj czym swj umys. Zdyam doliczy do trzech.

Usyszaam dwik, bzyczenie, ktre przechodzio w wist. Nagle wystrzeliam ze swojego ciaa z tak si, z tak gwatownoci, jakbym osigna szybko wiata. Otaczajce mnie kolory byy agresywne, przeraajce; miaam wraenie, e mogyby mnie pochon. Czuam si tak, jakbym znalaza si na platformie leccej z prdkoci wietln wprost na ogromn psychodeliczn pi acuchow. Byam przeraona. Czuam si zupenie osamotniona, zagubiona jak nigdy wczeniej. W jaki sposb mona opisa poczucie, e jest si jedyn istot w caym wszechwiecie?

Syszaam odgosy: wysokie zawodzenie, ktre kojarzyo mi si z gosami aniow. Nie podnosiy mnie one jednak na duchu. Byy bezduszne. Moje istnienie nie miao dla nich adnego znaczenia. To by po prostu podkad dwikowy przenikajcy ot- 222
M O 1- K K

D M 'I" -

V fc A D L' S Z V

14,

chta wszechwiata. Miaam wraenie, e przestaj istnie w postaci fizycznej, e staj si pozbawion ciaa form energetyczn. Istota tego, kim jestem, pozostawaa samotnie zaivieszona w prni, w przejciowej przestrzeni egzystencji, w ktrej dusze oczekuj na ponown inkarnacj. Nie byo tam adnych fizycznych form ycia, a jedynie dwiki i barwy. piewajce anioy tylko mi si przyglday. Pomimo e w aden sposb nie prboway mnie pociesza ani uspokaja, udao mi si powrci z niezwykle silnym poczuciem Mioci.

Mska istota prbowaa si ze mn porozumie, ale nie rozumiaam, o co jej chodzi. Zapytaam swoim umysem: Co?". Jego odpowied nie miaa jednak dla mnie najmniejszego sensu. Stara si mi przekaza, e co zobacz. Ale co? Prbowaam dopytywa: Czy bd wiedziaa, o co ci chodzi, kiedy ju to zobacz?". Usyszaam haas przypominajcy prac silnika. Zmiesza si z gosem. Zaczam wraca. Gos znikn.

Pocztkowo poczuam napicie na mojej twarzy. Stawaa si coraz bardziej namacalna. Czuam mankiet urzdzenia mierzcego cinienie krwi. Pozostae czci mojego ciaa take pojawiy si na swoim miejscu; wiedziaam, e wrciam ju w peni. Podniosam opask z oczu. Na widok Laury i Ricka poczuam, jak wypenia mnie wzruszenie i gboka

14,

mio. Zwrciam gow w kierunku Kevina. Co za wspaniaa ulga.

Sara uczestniczya take w naszych badaniach nad tolerancj. Przyjrzyjmy si sporzdzonym przez ni zapiskom z tamtego dnia. Nie wymagaj one niemale adnych komentarzy z mojej strony. Dawka nr 1 :

Pierwsza podr by pena wirujcych kolorw. Troch si baam, ale wci powtarzaam sobie: Rozlunij si, otwrz na dowiadczenie, poddaj si mu". Nastpnie zobaczyam co, co mog porwna tylko do kasyn Las Vegas byskajce i wirujce wiata we wszystkich kolorach. Byam tym do zawiedziona. Miaam nadziej przey gbokie dowiadczenia duchowe, awyldowaam w Las Vegas! Zanim jednak zdyam poczu si zupenie rozczarowana, odleciaam" w inne miejsce, aby obejrze przedstawienie klownw. Przypominali nieco zabawki lub postacie z kreskwek. Ich widok bardzo mnie bawi. Pocztkowo si powstrzymywaam, ale po krtkiej chwili ryknam gonym miechem.

Rick powiedzia mi, e spotkania z klownami przydarzyy si wielu innym osobom. Tak naprawd zapyta mnie: O, widziaa klownw?", tak jakby to byli jego dobrzy znajomi. Po chwili doda: Tak, s

14,

przekomiczni". Poczuam si po tym znacznie pewniej.

C Z IV.

S K S J H 223

Dawka nr 2:

Tym razem agresywnie wirujce kolory nie wywoyway we mnie adnego niepokoju. W pewnym momencie z tych wzorkw wyonia si pulsujca istota". Moe to zabrzmi dziwacznie, ale przypominaa nieco Dzwoneczka z Piotrusia Pana". Prbowaa mnie nakoni, ebym za ni posza. Pocztkowo nie miaam zbytniej ochoty, poniewa nie miaam pojcia, w jaki sposb znale drog powrotn. Kiedy postanowiam jednak pj za t istot, poczuam, e substancja nie dziaa ju wystarczajco mocno, abym moga to uczyni. Powiedziaam jej: Nie mog ju z tob nigdzie i. Musz wraca". Nie wydawaa si uraona, a wrcz przeciwnie towarzyszya mi tak dugo, jak bya w stanie. Miaam poczucie, e w ten sposb chce si ze mn poegna. Powrt przebiega bardzo powoli i niechtnie zdjam z oczu opask. Kiedy otworzyam oczy, wszyscy zdawali si iskrzy!
Wiedziaem, e Sara bya bliska jakiego przeomu, ale gwatowna reakcja na kolorowe halucynacje w jaki sposb nie pozwalaa jej przej na drug stron. 2 Sprbuj nie zwraca uwagi na te kolory. Nie przestaniesz ich widzie, ale moesz nauczy si je lekceway.

14,

3 Czy dobrze jest si na co nastawia, na przykad na to, e jeszcze raz zobacz t pulsujc, lnic istot? 4 Najlepiej nie mie adnych oczekiwa. Jeli na co liczysz, ato co si nie pojawi - tylko si rozczarujesz. Moesz wtedy zareagowa rozdranieniem. Sprbuj po prostu poczu swoje ciao lece na ku i oczyci swj umys. Kiwna gow. Wszyscy zamilklimy na chwil, eby spojrze przez okno na pik ne chmury, ktre zbieray si na wiosennym niebie. Sara wygldaa na wyczerpan. Dawka nr 3:

Zdaam sobie spraw, e to, o czym mwi Rick, byo prawd, e najbardziej intensywna cz kadej podry wizaa si z obserwowaniem tych jaskrawych kolorw. Tym razem do szybko przedaram si przez nie na drug stron". Znalazam si w ciemnej otchani. Nagle pojawiy si w niej istoty. Widziaam tylko ich zarysy, tak jakby si przed czym ukryway. Cieszyy si na mj widok. Day mi do zrozumienia, e nawizyway ju ze mn wczeniej kontakt. Wydaway si zadowolone, e odkrylimy t technologi. Czuam si jak duchowy wdrowiec, ktry zszed za bardzo z obranego przez siebie kursu i zamiast wnikn w duchow rzeczywisto, znalaz si na innej planecie.

224 -DMT - M O I. F. K U A

I )

I' S Z Y

Te istoty chciay dowiedzie si czego wicej o naszych ciaach fizycznych. Powiedziay mi, e ludzie istniej na wielu rnych poziomach. Musiaam powrci do swojego organizmu na pomiar cinienia i

14,

pobranie prbek krwi. Miaam wraenie, e to one, a nie Laura, zbieraj na mj temat informacje i e s mi za to bardzo wdziczne. W pewnym stopniu mielimy ze sob co wsplnego. Poradziy mi, abym doceniaa spokj".

Czuam, e wraz z tym, jak dziaanie DMT ustpowao, zaczynam oddala si od tych istot. Wracajc, zobaczyam rzeczy z ich wiata, ktrych nie jestem w stanie opisa. Mylaam o tym, e mieszkacy poudniowego Pacyfiku widzieli tylko mae dki, anie potne statki, ktrymi podrowa kapitan Cook, dopki nie weszli na pokad i osobicie ich nie dotknli.

Powrt okaza si bardzo trudny. Byam nieco zagubiona, ale poczuam mio Kevina i zaczam kierowa si w jej stron.
Wedug moich notatek, Sara wstaa z ka i posza skorzysta z toalety. Po powro cie powiedziaa: 5 Jestem zmczona, ale gotowa na czwart dawk. 6 To ostatnia dawka. Do dziea. Kevin doda: 7 Tylko wr do nas caa. W pitej minucie od zrobienia zastrzyku ttno i cinienie krwi San,' podskoczyy bardziej ni po podaniu wczeniejszych dawek. Jej odczyty nie byy tak wysokie nawet w drugiej minucie, kiedy to reakcja organizmu powinna by najbardziej widoczna. Ewidentnie si z czym zmagaa, ale dopiero pniej mielimy si dowiedzie z czym. Wedug moich zapiskw, w 10. minucie zacza mrucze:

14,

My te mamy co, co moe was zainteresowa. Duchowo... W porzdku, popieszcie si. Wanie tak... Robi to dla was...
A oto relacja Sary z dawki nr 4:

Od razu wniknam w gbok przestrze. One wiedziay, e do nich wracam, i czekay na moje przybycie. Powiedziay mi, e mog podzieli si z nami wieloma rzeczami, jeli tylko uda nam si przeduy kontakt. Ponownie czego ode mnie chciay, ale nie chodzio tylko o informacje dotyczce cielesnoci. Byy zainteresowane emocjami i uczuciami. Powiedziaam do nich: Mamy co, co moemy wam ofiarowa: duchowo". Wydaje mi si, e tak naprawd chodzio mi o Mio. Prbowaam wymyli, w jaki sposb to zrobi. Czuam olbrzymi adunek energii zbierajcej si po mojej lewej stronie. Bio

CZ S IV. S K S ,J E

225

stamtd olniewajce, rowe wiato o biaych krawdziach. Wiedziaam, e jest to energia duchowa i Mio. Istoty znajdoway si po mojej prawej stronie, wic rozoyam swoje ramiona, sigajc a do granic wszechwiata. Staam si pomostem pomidzy wymiarami. Pozwoliam energii przepyn przez moje ciao w kierunku spotkanych przeze mnie istot. Powiedziaam co w rodzaju:

14,

Spjrzcie, to dla was. Przyjmijcie to". Byy bardzo wdziczne. Poczuam, e dziaanie DMT zaczyna ustpowa. Musiaam przygotowa si do powrotu. Byam troch rozczarowana tym, e cae dowiadczenie powiciam na dawanie", podczas gdy tym, czego poszukiwaam, byo duchowe owiecenie. Czy moe powinnam bya najpierw poprosi o co w zamian? Chyba nie czuj si zbyt komfortowo w roli duchowego emisariusza reprezentujcego ziemski wymiar. Staraam si jednak najlepiej, jak byam w stanie. Zawsze wydawao mi si, e nie jestemy jedynymi mieszkacami wszechwiata. Sdziam jednak, e obcych mona spotka tylko i wycznie gdzie w zewntrznej przestrzeni, pod postaci wiate i latajcych spodkw. Nigdy nie przyszo mi do gowy, e moemy si z nimi kontaktowa, wnikajc we wasne wntrze. Wydawao mi si, e jedyne, z czym moemy si zetkn, to osobista przestrze archetypw i mitologii. Oczekiwaam spotka z duchowymi przewodnikami i anioami, anie obcymi formami ycia.
W moich zapiskach pojawia si take wzmianka, e pod koniec sesji Sara powiedziaa take:

Widziaam urzdzenia, z ktrych wychodziy jakie drki. Wyglday jak maszyny.

8 To mogy by maszyny.

14,

Sara nastpujco opisaa stan swojego umysu po przeprowadzeniu sesji: 9 Trudno jest o tym wszystkim opowiedzie. Czy to byo prawdziwe? Z pewnoci wydawao si prawdziwe, ale sny te bywaj bardzo realistyczne. To jednak rnio si od snu, nawet wiadomych snw, ktre czasem mi si przytrafiaj. Czy naprawd spotkaam inne formy ycia? Czy naprawd przesaam im moc Mioci i duchowoci? Co jeszcze bardziej niepokojce, czy w jaki sposb mnie naznaczyy? Czy w jaki sposb mnie obserwuj? Nie do koca wiem, co o tym myle, to wszystko wydaje mi si do szalone. Co gorsza, czuj si troch osamotniona w swoim dowiadczeniu. Czy kto, kto nigdy tam nie by, jest w stanie mnie zrozumie? Moe DMT sprawio, e zwariowaam? Z pewnoci zmienio moje ycie. Co dalej mam z tym wszystkim zrobi? 226 I) M T - M O L E K U E A DUSZ V Przed rozpoczciem bada nad DMT nie byem zaznajomiony z literatur powicon uprowadzeniom przez obcych. Podobnie sytuacja wygldaa w przypadku wikszoci badanych. Nie miaem o tego rodzaju zagadnieniach najmniejszego pojcia i niespecjalnie mnie one interesoway. Temat ten wydawa si jeszcze bardziej niszowy ni badania dotyczce substancji psychodelicznych! Kiedy jednak zauwayem, e opowieci o spotkaniach z obcymi istotami powtarzaj si do czsto, zdaem sobie spraw z tego, e nie mog si duej tumaczy nieznajomoci zagadnienia. Pomimo tego, co podpowiada mi zdrowy rozsdek, czuj si zobowizany, eby podzieli si swoimi przypuszczeniami odnonie do nawizywania kontaktu z obcymi formami ycia". Kiedy przyjrzymy si czstym doniesieniom o uprowadzeniach przez obcych", nie sposb nie zwrci uwagi na uderzajce podobiestwo owych spotka z przey ciami wywoywanymi przyjciem DMT. Tak znaczce zbienoci mog pomc nam w dopuszczeniu do siebie ewentualnoci, e dowiadczenia bycia uprowadzonym przez obcych stanowi nastpstwo wzmoonej produkcji DMT w mzgu. Tego rodzaju przeycia mog pojawia si spontanicznie we wszystkich opisanych przeze mnie wczeniej okolicznociach pobudzajcych produkcj szyszynkowego DMT. Mog take zosta wywoane przyjciem DMT z zewntrz, tak jak miao to miejsce w przypadku badanych przez nas osb. W naszej wspczesnej kulturze mona dostrzec wyran fascynacj tematyk uprowadze przez obcych. W swoich ksikach Abduction oraz Passport to the Cosmos * psychiatra John Mack opublikowa historie wielu osb, ktrym przydarzyy si tego typu dowiadczenia. Mack opisuje, e na samym pocztku wiadomo zostaje wypeniona jasnym wiatem , buczeniem, dreniem ciaa lub paraliem (...) bd te pojawieniem si jednej lub wielu humanoidalnych istot, czasem nawet istot o ewidentnie ludzkich sylwetkach". Mack zwraca szczegln uwag na wibracje o wysokiej czstotliwoci. 9 ktrych opowiadaj uprowadzeni - sprawiaj one, e osoby te maj wraenie, jakby na poziomie komrkowym rozpaday si na czci. Niektrzy trafiaj w przyjazne miejsca (takie jak na przykad park z hutawkami"), z ktrych wynurzaj si" tajemnicze postacie. Wiele uprowadzonych osb opowiada o tym, e

14,

znalaz)' si na czym w rodzaju stou operacyjnego lub kozetki. Obcy przejmowali nad nimi pen kontrol. Pomimo absolutnie niespodziewanego 9 dziwacznego charakteru tego, przez co przechodzili, nie ma wtpliwoci, e z ich perspektywy te dowiadczenia byy jak najbardziej prawdziwe. Wielu z nich okrelio je nawet jako bardziej rzeczywiste ni rzeczywisto". Na tym pocztkowym etapie uprowadzani odczuwaj zazwyczaj niepokj o r nym stopniu nasilenia, przede wszystkim w sytuacji, gdy pojawia si wraenie odrywania si wiadomoci od ciaa. Dla wielu osb ju samo dowiadczenie strachu jest * John E. Mack, Abduction (Nowy Jork, Ballantine, 1994) oraz Passport to the Cosmos (Nowy Jork, Crown, 1999>

c z O i

V . s (: .s J k 227

w jakim stopniu transformujce. Otwarcie si" na odczuwane przez siebie przerae nie wydaje si zmienia charakter dowiadczenia z negatywnego na pozytywny. Jednostka moe mie wwczas poczucie dryfowania w przestrzeni" lub trafi pod ko- ou, pod ktr znajduj si jakie urzdzenia i komputery". Kiedy ju uprowadzony si tam znajdzie, zaczynaj krzta si wok niego tajemnicze istoty. S one pochonite prac, ktrej osoba ta nie jest w stanie zrozumie". Wiele osb opowiada take i widzianych przez nie tunelach wypenionych energi i wiatem. Typowy" obcy przypomina istoty czsto pojawiajce si w doniesieniach medial nych: dua gowa, chude ciao, ogromne oczy, mae usta lub ich brak, szara skra. Mack pisze jednak take o czstych spotkaniach z gadami, modliszkami i pajkami. Niektre z uprowadzonych osb miay wraenie, e byy poddawane czemu w rodzaju neuropsychologicznego programowania lub e pomidzy nimi a napotkanymi istotami zachodzia niezwykle szybka wymiana informacji. Obcy czciej porozumiewali si przy pomocy uniwersalnego jzyka symboli wizualnych anieli dwikw lub sw. Czsto powtarzajcym si motywem s take niezwykle skomplikowane maszyny reprodukcyjne, ktrych obcy uywaj do hodowli mieszacw obu ras". Mack opisuje jednak, e tworzenie hybryd ludzi i obcych w adnym wypadku nie jest wszystkim, :o si tam dzieje (...) Obcy przygldaj si z bliska uprowadzonym osobom (...) Badaj :e, sonduj i obserwuj ich funkcje yciowe. Czasami do swoich eksperymentw uywaj oni aparatury wprowadzanej do odbytu lub okrnicy, przy czym od czasu do czasu pojawiaj si opowieci o cudownych uzdrowieniach. (...) Uprowadzane osoby opowiadaj take o sondach wprowadzanych do ich mzgw poprzez nozdrza, uszy .ub oczy. Czuj, e w ten sposb obcy zmieniaj ich psychik (...) Pod skr wszczepiane bywaj implanty (...) ktre, wedug uprowadzonych, s urzdzeniami monitorujcymi stan ich organizmw lub uatwiajcymi zlokalizowanie miejsca, w ktrym si znajduj". Osoby, ktre przeszy przez tego rodzaju dowiadczenia, opowiadaj, e istoty te s ywo zainteresowane funkcjonowaniem naszych organizmw oraz naszym yciem emocjonalnym.

14,

Podobnie jak ma to miejsce w przypadku spotka z anioami, wydaj si one zazdroci nam naszej cielesnoci (...) potrzebuj czego, czego moe dostarczy wycznie ludzka mio". Czasami przybiera to posta kontaktw seksualnych pomidzy uprowadzonymi osobami a obcymi. Dowiadczenia te mog by zarwno ozibe i sprowadzone do poziomu fizjologii, jak i ekstatyczne, przekraczajce wszyst- K0, co moe zaoferowa ziemska mio". Mack opisuje take, e poczucie penego zjednoczenia uprowadzonego z obcymi istotami jest jednym z najpotniejszych i najczciej powtarzajcych si aspektw tego rodzaju dowiadcze (...) Bardzo czsto pocztkowe wspomnienia (...) dotycz zimnych i zupenie obojtnych kontaktw, podczas ktrych obcy (w szczeglnoci szare gady lub pogrone w modlitwie istoty przypominajce modliszki) sprawiaj, e 228 U M T - M O L H K l' A I) l' S Z Y uprowadzony staje si zupenie bezsilny". Niejednokrotnie uprowadzone osoby maj wraenie, e z jedn z obcych istot (sprawujc zazwyczaj nad wszystkim kontrol) czy je szczeglnie silna wi. Zwizki czce uprowadzonych z obcymi mog przeksztaci si w poczucie bliskoci lub gbokiego zrozumienia, a czasem nawet w mio. Kilka spord badanych przez Macka osb opowiadao, e kiedy trafiali do rzeczywistoci zamieszkiwanej przez obcych, byli przez nich pozdrawiani"; napotykane istoty przekazyway im telepatycznie: .Witajcie z powrotem!". Niektrzy przeywali cig spotka majcy swj pocztek ju we wczesnym dziecistwie. Osoby majce za sob tego rodzaju dowiadczenia czsto donosiy, e obcy natar czywie starali si im przekaza, e Ziemia znajduje si w niebezpieczestwie. Zdarzao si, e byli oni postawieni przed wyborem: albo dostarcz materiau do stworzenia mieszaca, albo zgodz si popularyzowa informacje dotyczce postpujcej degradacji rodowiska naturalnego. Podczas realizacji swojego projektu badawczego Mack zauway kolejny czsto powtarzajcy si, by moe najbardziej podstawowy, aspekt uprowadze przez ob cych. Mam tu na myli transformacyjny i duchowy charakter tego dowiadczenia: (...) zaamanie si postrzegania czasu i przestrzeni, wraenie przenikania do innych wymiarw rzeczywistoci lub nieznanych wszechwiatw (...) poczucie silnego zwizku z wszelkim stworzeniem". Uprowadzane osoby czuj si w owych wymiarach na tyle dobrze, e rodzi si w nich pragnienie, aby nigdy stamtd nie wraca". Wiele z nich nabiera przekonania, e ich wiadomo przetrwa biologiczn mier i przestaje odczuwa przed ni lk. Jedna z osb chciaa nawet popeni samobjstwo, aby w ten sposb powrci do bogiego stanu, w ktrym znalaza si podczas uprowadzenia. Podobiestwo doniesie o uprowadzeniach przez obcych z dowiadczeniami" nawizywania kontaktu z tajemniczymi istotami opisywanymi przez naszych badanych jest niezaprzeczalne. Czy po przeczytaniu opowieci zaprezentowanych w dwch ostatnich rozdziaach ktokolwiek ma jeszcze wtpliwoci, e zaycie DMT moe prowadzi do

14,

typowego" spotkania z obcymi? Czy ktokolwiek byby w stanie odrni doniesienia naszych ochotnikw od opowieci uprowadzonych osb? Kontakty z formami ycia zamieszkujcymi inne wymiary wywoyway szok i za -

niepokojenie. Pragnienie ich przeycia nie naleao do powodw, dla ktrych ktokol wiek zgasza ch uczestnictwa w naszych badaniach. Ja take si ich nie spodziewaem. Wikszo ochotnikw poszukiwaa raczej transpersonalnych, mistycznych i duchowych stanw wiadomoci. Skierujmy teraz nasz uwag na tego typu dowiadczenia.

yraenie dowiadczenia z pogranicza mierci", czyli NDE (ang. near-deathexperience), weszo do naszego jzyka wraz z opublikowaniem yciapoyciuRaymonda Moody'ego w 1975 roku oraz ycia wmierci Kennetha Ringa w 198054. Tego rodzaju odmienne stany wiadomoci pojawiaj si, gdy ciao staje w obliczu sytuacji zagraajcej yciu, na przykad, kiedy osoba uprawiajca wspinaczk skakow odrywa si od klifu i zaczyna spada. Mog one take zosta wywoane rzeczywi stym umieraniem ciaa, na przykad podczas silnego ataku serca lub tonicia. W oglnym zarysie dowiadczeniom bliskim mierci towarzysz}' wraenie szyb kiego przemieszczania si przez tunel, niejednokrotnie przy akompaniamencie gosw, pieww lub muzyki. Czuje si wwczas obecno innych istot - yjcych lub zmarych krewnych, przyjaci i czonkw rodziny. Istoty te mog take przybra posta duchw, aniow lub innych pomocnikw". Jednostka czsto zdaje sobie spraw z tego, e jej ycie dobiego koca.

54 Raymond A. Moody, ycie po yciu, (Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX, 1980) oraz Kenneth Ring, Life at Death: aScientific Investigation of the Near-Death Experience (Nowy Jork, Coward, McCarm, and Geoghegan, 1980).

14,

mier i umiera nie

Wiele osb wchodzi wwczas w stan gbokiego spokoju, chocia niektrzy dowiadczaj przeraajcych wizji i silnego rozchwiania emocjonalnego. Czasami powracaj poukadane chronologicznie wspomnienia z caego dotychczasowego ycia danej osoby. Niektrzy dostaj nakaz powrotu do wiata ywych, poniewa nie przysza jeszcze chwila ich mierci. Momentem szczytowym NDE moe by zjednoczenie z penym mioci, potnym, biaym wiatem, ktre roztacza wok siebie aur boskoci, witoci, sacrum. Prowadzi to do wejcia w dowiadczenie mistyczne lub duchowe, podczas ktrego czas i przestrze trac jakiekolwiek znaczenie. Podczas NDE pojawia si poczucie wcho-

15.

14,

230 1) M T - M O L K K U . A D U S Z Y
nicia przez si wysz, przez co przekraczajcego moliwoci ludzkiej wyobrani: rdo wszelkiego istnienia". Pojawia si pewno, e wiadomo istnieje take po mierci biologicznej. Osoby, ktre doszy do mistycznego poziomu NDE, powracaj do codziennego stanu wiadomoci pene wdzicznoci za otrzymane ycie i wolne od strachu przed mierci. Wiele z nich odwraca przy tym swoj uwag od spraw materialnych i kieruje j ku duchowoci. Przewiadczenie o prawdziwoci dowiadcze z pogranicza mierci jest na tyle silne, e czsto mona o nich usysze, i byy bardziej rzeczywiste ni rzeczywisto". Osoby, ktre powrciy z NDE", nie potrafi opisa, co si z nimi dziao; wiele z nich uwaa, e tego rodzaju przeycia przekraczaj moliwoci jzyka". Jako e do przeprowadzenia bada dotyczcych DMT skonio mnie midzy innymi podejrzenie, e molekua duszy moe by uwalniana przez szyszynk w momencie mierci lub w sytuacjach zagroenia ni, przysuchiwaem si opowieciom o tego typu dowiadczeniach z najwiksz uwag. Gdyby zaycie DMT wywoywao stan podobny do NDE, wzmocnioby to hipotez, w myl ktrej endogenne DMT w naturalny sposb wywouje dowiadczenia z pogranicza mierci. Motywy zwizane ze mierci i umieraniem pojawiy si w caej okazaoci tylko w przypadku dwch badanych przez nas osb, Willow i Cariosa. Dlatego te, patrzc z perspektywy tego, co moglimy zaobserwowa podczas bada, uwaam, e moje pierwotne przypuszczenia byy do naiwne. Musimy powrci do najbardziej podstawowej kwestii: nastawienia i otoczenia. Nie byo wtpliwoci, e podczas naszych bada wiele osb dowiadczyo zupenego i do gwatownego oddzielenia wiadomoci od ciaa. Wikszo z nas uznaaby w takiej sytuacji, e umiera. Wikszo uczestnikw naszych bada miaa ju jednake wczeniej do czynienia z tego rodzaju dysocjacj podczas wczeniejszych eksperymentw z psychodelikami. Wiedzieli, co si z nimi dzieje, kiedy opuszczali ciao lece w Centrum Badawczym. Zdawali sobie spraw z tego, e nie umieraj, dlatego te mogli obserwowa kolejne etapy dziaania substancji z zachowaniem rwnowagi i pewnoci siebie. Jako e nie wpadali w panik, mogli oni skupi si na zapamitywaniu swoich dowiadcze. Po upywie kilku minut dziaanie DMT sabo, a oni powracali do swoich cia. Oczywicie, gdyby ich dowiadczenia wyjcia z ciaa trway duej ni kilka minut, amy naprawd robilibymy wszystko, co w naszej mocy, aby przywrci ich do ycia, sprzyjaoby to pojawieniu si bardziej klasycznego" NDE. Nasi ochotnicy wchodzili jednake w stan wiadomoci, ktry mgby zosta uznany za mier lub pogranicze mierci tylko przez osoby nieprzygotowane i niemajce dowiadczenia z psychodelikami. W pierwszej kolejnoci zajmijmy si sesjami, podczas ktrych przewijay si motywy zwizane ze mierci, ale nie wybijay si one na pierwszy plan. Biorce w nich udzia osoby okrelay zazwyczaj stan wywoany przyjciem duej dawki DMT jako

C Z C IW S E S J H 231

14,

..podobny do mierci". Nastpnie powicimy wicej uwagi sesjom Willow i Cariosa, u ktrych temat mierci i umierania zajmowa centralne miejsce. Podczas sesji Eleny z wysok dawk DMT pojawio si wiele elementw charakterystycznych dla dowiadcze duchowego owiecenia. Wicej na ich temat przeczyta my w nastpnym rozdziale. Pki co przyjrzyjmy si fragmentowi listu, ktry otrzymaem od niej po upywie roku od jej udziau w badaniu:

Sesje z DMT ofiaroway mi prawdziwie subiektywne zrozumienie zjawisk opisanych w Tybetaskiej Ksidze Umarych. Jeszcze wikszym darem jest dla mnie wiadomo, e miaam okazj dowiadczy mierci i powrotu do wiata ywych.

Odniesienia do Tybetaskiej Ksigi Umarych pojawiaj si take w sprawozdaniach wielu innych osb. w staroytny buddyjski tekst opisuje rne stany bardo, przez ktre przechodzi jednostka od momentu mierci do odrodzenia si w innej formie ycia. Bardo bywa czasem okrelane mianem stanu poredniego", to znaczy stanu pomidzy yciem, mierci i odrodzeniem. Opisy bardo w znacznej mierze pokrywaj si z doniesieniami osb, ktrym przytrafio si dowiadczenie z pogranicza mierci*. Podczas jednej z sesji majcej na celu ustalenie dawki odpowiedniej do bada nad tolerancj, Sean powiedzia nam:

To jest niesamowite, dziwaczne, poza jakkolwiek kontrol. Zaivsze co si z tego wyniesie. Sam dowiedziaem si, jak to jest umrze, jak to jest by zupenie bezradnym w obliczu mierci. To byo bardzo pouczajce.

Refleksje Seana dotyczce dowiadcze duchowego owiecenia rwnie zaprezentuj w nastpnym rozdziale. Eli, z ktr mielimy ju do czynienia w rozdziale 12., po swojej pierwszej wysokiej dawce DMT napisaa do nas nastpujcy list:

Byam oszoomiona i zupenie bezradna. Kiedy jednak sprbowaam si rozluni, wszystko ulego znaczcej zmianie. Wiedziaam, e przechodz przez pierwsze bardo mierci, e byam ju tutaj

14,

wielokrotnie i nie mam si czego obawia. Czuj si tak samo jak ostatnim razem, pomylaam. Utrzymanie wiadomoci sprawio, e w mojej gowie pojawia si nastpujca myl: Ale to moje pierwsze przejcie na drug stron!". Doszam do wniosku, e wyrwaam si z czasu i przestrzeni i albo dowiadczaam schematu", wedle ktrego dokonuje si moja mier, albo znalazam si w przyszoci, kiedy to po raz kolejny miaam uzna, e ju tu byam i ponownie tu trafiam".

Tybetaska Ksiga Umarych, Krakw 2007.

232 ra M T - M O L K K [ A I) l' S Z Y
Kilka miesicy pniej, podczas innych bada, Eli powiedziaa: - Nie obawiam si ju mierci. Trafiasz tam na krtk chwil i wiesz ju, jak to jest. Myl, e to dziaa w ten sposb. Te eksperymenty bardzo pomogy mi w zrozumieniu Tybetaskiej Ksigi ycia i Umierania. 55 Ju wiem, jak to jest by zupenie wyzwolon. Joseph by trzydziestodziewicioletnim biznesmenem, pkrwi Wochem i pkrwi rdzennym Amerykaninem. Dowiadczenia wyniesione przez niego z sesji z DMT take wizay si ze mierci:

Wydaje mi si, e zaycie wysokiej dawki DMT przypomina mier. Wyrzuca ci poza ciao. Dziki DMT bytem w stanie oswoi si ze mierci i perspektyw opuszczenia naszego wymiaru istnienia. Myl, e ta substancja byaby bardzo pomocna w przypadku osb przebywajcych w hospicjach i miertelnie chorych.
55 Sogyal Rinpocze, Tybetaska Ksiga ycia i Umierania, Warszawa 2005. Ksika ta jest wspczesn interpretacja Tybetaskiej Ksigi Umarych.

14,

Dowiadczenia Willow i Cariosa, w przeciwiestwie do przey pozostaych badanych, byy zdominowane przez motyw umierania i pogranicza mierci. Przyjrzyjmy si teraz ich relacjom. Przystpujc do naszych bada nad DMT, Willow miaa trzydzieci dziewi lat. Bya matk i mieszkaa z dala od miasta, w spokojnej czci kraju. Bya pracownic socjaln pomagajc osobom uzalenionym od narkotykw. Dostrzegaa, jak ironiczne jest to, e sama postanowia wzi udzia w tego rodzaju badaniach i bardzo cenia sobie wag, jak przykadalimy do zapewnienia naszym ochotnikom penej anonimowoci. Willow stosowaa substanq'e psychodeliczne dwa lub trzy razy do roku - w cigu caego swojego ycia przyja je mniej wicej trzydziestokrotnie. Zgosia si do naszego projektu ze wzgldu na ciekawo i moliwo dowiadczenia gbszych lub wyszych stanw wiadomoci oraz aby zyska peniejsze zrozumienie mojego sposobu funkcjonowania". Pierwsza niska dawka Willow wywoaa silniejsze efekty ni w przypadku wikszoci badanych osb.

Nigdy nie miaam tak wielu wizji.

Ostrzegem j przed sesj czekajc j nastpnego dnia, mwic, e Przypomina to troch opadanie z wysokiego urwiska".

Lubi myle o sobie, e miaabym wystarczajco duo odwagi, eby sama z niego skoczy.
Nastpnego poranka nie tracilimy czasu na niepotrzebne pogawdki i niemal od razu zabralimy si do pracy. Nie byo jeszcze nawet 8 rano, kiedy skoczyem podawa Willow DMT. Jej ciao delikatnie zadrao.

C Z IW S E S J K 233
Oprcz tego, e w trzeciej minucie od zastrzyku nad szpitalem przelecia samolot, caa sesja przebiega w absolutnej ciszy, ktra bya prawdziwym bogosawiestwem przy podawaniu wysokich dawek DMT. Willow pozostawaa w bezruchu. Po upywie 25 minut zaczem si troch niepokoi i agodnym gosem zapytaem j, czy wszystko w porzdku.

Czuj si dobrze. Jestem w niesamowicie uroczym miejscu. Nie mam zbyt duej ochoty go opuszcza.

14,

Na samym pocztku po swojej prawej stronie zobaczyam tunel wiata. Zwrciam si ku niemu, eby mu si lepiej przyjrze. Identyczny tunel znajdowa si take po lewej stronie. Ich uoenie nie byo przypadkowe. Czuam, e gdzie na kocu znajduje si ich rdo. Tunele si rozszerzay - ksztatem byy podobne do wielkich lejw. Pulsoway niezwykle jasnym wiatem. Syszaam dziwn muzyk, ktra wzmacniaa emocjonalny wydwik tego, co si ze mn dziao. Przykuwaa moj uwag. Poczuam, e zaczynam si zmniejsza, a wszystko wok mnie ronie. Tu obok mnie, po prawej stronie, zobaczyam jakie istoty. Miaam poczucie ogromnej prdkoci. To byo naj- ivaniejsze. Wszystko przesuwao si w mgnieniu oka. Nabraam zupenie innej perspektywy... To byo znacznie bardziej rzeczywiste ni ycie.

Zobaczyam, e prawy i lewy tunel cz si ze sob. Znajdoway si tam chochliki o duych twarzach. Miay skrzyda i ogony. Nie przygldaam si im zbyt uwanie. Obok nich zobaczyam wiksze istoty, ktre mnie wspieray i uspokajay. To byo ich krlestwo. Czuam bijce od nich miosierdzie, rado i pogod ducha. Zo i dobro ze sob walczyy: chochliki przeciwko wysokim istotom.

Co przeze mnie przemkno. Pamitam, e w pewnym momencie pomylaam sobie: Przyszed moment rozstania". Przypominaam sobie o swoim

14,

ciele tylko wtedy gdy przeykaam lin lub nabieraam powietrza w puca. Miaam nieodparte wraenie, e umieram i e nie ma w tym niczego strasznego.

Syszaam kiedy opowieci o wieccym, biaym tunelu, ale wyobraaam go sobie zupenie inaczej. Sdziam, e bdzie prowadzi prosto, a nie rozchodzi si na boki i zbiega z powrotem w jednym miejscu. Nie by te tak jasny, jak si spodziewaam.

To niesamowite, e DMT jest take w naszych organizmach. Znajduje si w nich nie bez przyczyny. Daje nam szans na dowiadczanie mierci. Miaam poczucie, e umieram, odchodz, rozpadam si.

- Jak si czujesz po powrocie do swojego ciaa?

Pki co nie najgorzej.

W jej gosie dao si wyczu nutk tsknoty.

Po drugiej stronie jest zupenie inaczej. Nie ma tam ogranicze, nie ma sw ani ciaa. Na pocztku zobaczyam bia, bezkresn przestrze. Potem miao miejsce cae to wielowymiarowe dowiadczenie. Czuam, e yj. Kiedy przenikaam do tamtego wymiaru, moje ciao wydawao si mi przypomina: Pamitaj o mnie". Nie by to 234 DMT - M O I. E K L' A I) l' S Z V

14,

jednak okrzyk desperacji, ale prba uczynienia dowiadczenia bardziej rzeczywistym z perspektywy zmysw. Ciao pragno, ebym wrcia.

Kiedy skierowaam wzrok w d, wydawao mi si, e ividz wiata pochodzce z naszego wiata. Miaam wraenie, e trafiam do rwnolegej rzeczywistoci.

Kilka miesicy pniej, podczas naszych bada nad fazami cyklu menstruacyjne go, Willow ponownie otrzymaa wysok dawk DMT. Kiedy dziaanie rodka zaczo ustpowa, powiedziaa nam:

To jest jak kosmiczny art. Gdybymy tylko wiedzieli o tym, co nas czeka, wszyscy bymy si zabili.

Przeczytaam kilka ksiek o dowiadczeniach z pogranicza mierci, midzy innymi Saved by the Light i Embraced by the Light. To, co mona w nich przeczyta, w bardzo duym stopniu przypomina stan wywoywany zayciem DMT56.

Kady poivinien chocia raz sprbowa wysokiej dawki DMT. Miejsce, do ktrego si trafia, jest tak wspaniae, tak kompletne, e ma si ochot uczyni nasz rzeczywisto rwnie doskona. A jednak, kiedy tylko zaczam wraca do swojego ciaa, po56 Dannion Brinkley, Saved by the Light (Nowy Jork, Harper, 1995) oraz Betty J. Eade, Embraced by the Light (Nowy Jork, Bantam, 1994).

14,

czuam, e jest ono cikie i ograniczajce. Poza tym nasze postrzeganie czasu wydaje si co najmniej dziwne. Po tamtej stronie rozciga si wieczno.

Pomimo e okrelanie czyichkolwiek dowiadcze po DMT klasycznymi" nigdy nie jest dobrym pomysem, wydaje mi si, e sowo to do dobrze pasuje do przeytego przez Willow dowiadczenia z pogranicza mierci. Jej wiadomo oddzielia si od ciaa, szybko przemieszczaa si przez jasny tunel czy te przez tunele, kierujc si w stron ciepego, miosiernego, wszechwiedzcego wiata. Niektre z napotkanych istot pomagay jej w podry, inne prboway jej zaszkodzi. W pocztkowej fazie towarzyszya jej pikna muzyka. Czas i przestrze straciy jakiekolwiek znaczenie. Odczuwaa pokus, eby ju nie wraca, ale zrozumiaa, e musi podzieli si tym, co wyniosa z ujrzanego przez siebie wiata. Jej zjednoczenie z biaym wiatem i rozkoszowanie si nim miao wyranie duchowy i mistyczny wydwik. Budzca si wiadomo znajdujcych si gdzie w dole wiate pochodzcych z naszego wiata" take przywodzi na myl jedno z ostatnich bardo z Tybetaskiej Ksigi Umarych. Jest to etap, w ktrym dusza poszukuje nowego ciaa, w ktre mogaby si inkarnowa, widzi wiata docierajce ze wiata i zaczyna zstpowa w d. Uwaga Willow dotyczca tego, e gdyby wszyscy dowiedzieli si, jak wspaniae jest ycie pozagrobowe", mielibymy do czynienia z fal samobjstw, wskazuje na kolejne podobiestwo dowiadcze Willow z naturalnie powstajcymi" NDE: osoby, ktre przeszy przez NDE, wcale nie piesz si z odbieraniem sobie ycia. Nabieraj one raczej przekonania, e ycie po mierci" rzeczywicie istnieje, a perspektywa mierci przestaje by dla nich przeraajca. W konsekwencji zaczynaj prowadzi peniejsze i bardziej satysfakcjonujce ycie.

14,

CZIV
s

E s J k . 235

To, e popularna literatura dotyczca dowiadcze z pogranicza mierci zawieraa opisy kojarzce si Willow z przebytymi przez ni sesjami z DMT, wydao mi si bardzo interesujce. Aby ostatecznie uwierzy, e czenie ze sob NDE z wysokim poziomem DMT w organizmie moe nas dokd zaprowadzi, potrzebowaem jednak jakiego dodatkowego potwierdzenia. Carlos by ywioowym, wygadanym i lubicym wdawa si w artobliwe spory czterdziestoczterolatkiem. Jego korzenie siga y z jednej strony Hiszpanii, z drugiej - Indian zamieszkujcych pnocny Meksyk. By onaty od niemal dwudziestu lat i cieszy si dwjk dorosych ju dzieci. Carlos pracowa jako programista komputerowy i przez kilka lat uczszcza na Uniwersytet Nowego Meksyku. Praktykowa take miej ski szamanizm. Prowadzi grup, w ktrej naucza, w jaki sposb moliwe jest osiganie odmiennych stanw wiadomoci poprzez piew i techniki wizualizacyjne. By osadzony w kilku wymiarach jednoczenie. Jego uczestnictwo w badaniach stanowio dla nas prawdziwe wyzwanie. Carlos by dobrze zorientowany, jeli chodzi o substancje zmieniajce wiadomo. Przyjmowa psychodeliki ponad sto razy", okrelajc swoje dowiadczenia jako zupenie dziwaczne". Ostatnio mia okazj spoy nasiona Datury stramonium, czyli bielunia dzidzierzawy, silnie toksycznej i do niebezpiecznej roliny wywoujcej stan delirium i zaburzenia w postrzeganiu rzeczywistoci. Dawka psychodeliczna i miertelna rni si od siebie w niebezpiecznie maym stopniu. Carlos nie oczekiwa zbyt wiele po lekarstwach biaego czowieka". Wzbudzao to we mnie bardzo ambiwalentne odczucia. Z jednej strony miaem ochot mu pokaza, kto ma lepsze narkotyki". Moe nie jest to zbyt szlachetne nastawienie, ale przyszo mi to do gowy! Z drugiej strony obawiaem si jednak, e moe by on w nieprzyjemny sposb zaskoczony si dziaania DMT. Jego nonszalancja moga bowiem maskowa gbiej ukryte lki. Kiedy przyjechaem do szpitala, aby przeprowadzi pierwsz kontroln sesj Car- losa, zastaem go siedzcego w moim bujanym fotelu. Okazao si, e przyjecha dwie godziny wczeniej. Niczego nie pozostawia przypadkowi i stara si w ten niezbyt subtelny sposb sprawdzi moj reakcj. - To bdzie raczej spacer do pobliskiego sklepu spoywczego ni podr do innego wymiaru - powiedzia. Zanim zabralimy si do pracy, Carlos uzna, e DMT musi zosta wywicone energi czterech stron wiata" i ofiarowane w intencji wsplnoty. By to tradycyjny, szamaski sposb przygotowania substancji zmieniajcej wiadomo do spoycia. Jego modlitw)' byy krtkie, ale niezwykle szczere. Skutecznie wypeniy pomieszczenie atmosfer gbokiej czci.

14,

2 3 6

D M

M O L E R

L '

t .

D r

Jego pierwsza sesja przebiegaa stosunkowo agodnie a do 15. minuty od zrobienia zastrzyku, kiedy to Caros zacz si trz. Pocztkowo pojawiy si delikatne skurcze, ktre stopniowo przerodziy si w drgawki caego ciaa.

Nie znosz tego momentu. Czuj, e moja energia jest niestabilna. Ciao dry jak zawsze podczas podry duchowej. Dzieje si tak za kadym razem, gdy zaywam psychoaktywne substancje. Czy inni te tak maj?

Nie spodziewaem si tak duej wraliwoci. Dobrze zastanowiem si nad odpowiedzi, dostrzegajc w tej rozmowie szans na zbudowanie pomidzy nami gbszych i bardziej szczerych stosunkw. 50. Czasami tak... w szczeglnoci przy wysokich dawkach. Przy niskich zdarza si to bardzo rzadko. Zastanawiam si, czy nie jest to objaw strachu. Carlos naprawd by do niespokojny i roztrzsiony. Wyglda niemale na przeraonego.

Bez obaw, wszystko jest w porzdku. Wysoko dawki nie ma dla mnie znaczenia. Drgawki s efektem dawnych urazw.

Drenie ciaa zaczo ustpowa, kiedy tylko zaj si wypenianiem kwestionariusza. Po skoczeniu zjad kanapk i opuci szpital. Temat reakcji Cariosa na tak nisk dawk DMT powrci w mojej pniejszej rozmowie z Laur. Pomimo e sam okreli si dziaania jako agodn", jego ciao wydawao si sygnalizowa co wrcz przeciwnego. Postanowilimy nagi troch nasze zasady i przed podaniem mu 0,4 mg/kg zacz od dwukrotnie niszej dawki, czyli 0,2 mg/kg. Kiedy poinformowaem go o planowanych przez nas zmianach, Carlos odpowiedzia tylko: 51. Wy najlepiej wiecie, co robi.

14,

Tego rodzaju przezorno wydawaa si jak najbardziej uzasadniona. Kiedy tydzie pniej wszedem do pomieszczenia, eby przygotowa si do nastpnej sesji, Carlos wyglda na roztrzsionego tym, e pielgniarka trzykrotnie prbowaa zaoy mu wkucie doylne. 52. To si zaczo jeszcze w latach 70., kiedy zdarzyo mi si wej do kocioa - powiedzia. Coraz bardziej zaczynaem martwi si jego samopoczuciem, anie tym, e lekar stwo biaych ludzi" moe okaza si zbyt sabe. Ostrzegem go: 53. Twoja reakcja moe by naprawd silna. Bdziesz mg sobie wyobrazi, jak dziaa dwa razy wiksza dawka. 54. W porzdku, ju nie mog si doczeka. Mam nadziej, e tym razem efekty bd bardziej psychodeliczne. Po 12 minutach od zrobienia zastrzyku Carlos gono si rozemia i krzykn:

O rany! To nie ma adnej wartoci duchowej... adnej! Zadaj mi kilka pyta.

C 7. I V . S E S J E 237
55. No dobrze, co si stao?

Zastanawiaem si: Co to moe by?". I nagle zrozumiaem, e to byo dziaanie DMT. Nie da si o tym wszystkim opowiedzie. To byo jak suchanie muzyki, ktra jest po prostu zbyt gona! Nie miaem pojcia, co si ze mn dzieje. Przyszo mi do gowy, e umarem. Zaywaem w swoim yciu bardzo duo psychodelikw i nigdy nie przydarzyo mi si co takiego. Mj ukad nerwowy zosta kompletnie zmiadony, a dusza roztrzaskaa si na kawaki.

56. Co masz na myli, mwic dusza"? Wydaje si, jakby chodzio ci o obraz samego siebie, o twoj tosamo.

No c, mona si kci o definicje.

14,

57. W moim rozumieniu, dusza jest czym, co trwa poza narodzinami i mierci. Istnieje przed nami i po nas, i jest niezalena od ciaa fizycznego.

Jestem przyzwyczajony do ja" bdcego ciaem. Mog je porzuci. Dusza jest zatem od niego niezalena.

Nasza rozmowa wydawaa si napawa go entuzjazmem.

Zobaczyem, kim tak naprawd jestem na najbardziej podstawowym poziomie. Wiesz, e dwikowo i wizualnie mona si zestroi z indywidualn jani jednostki? Zobaczyem j w caej okazaoci.

58. Pamitaj, e to tylko poowa wysokiej dawki.

Przeraajca myl.

Czy naprawd by gotw zay dwa razy wiksz dawk DMT ni przed chwil? Mwic szczerze, wolaem, eby da sobie z tym spokj, ni ebymy wszyscy tego pniej aowali. 59. Co sdzisz o podwojeniu dawki?

Jak to ma warto? W jaki sposb moje dowiadczenie mogoby pomc ludzkoci lub mojej spoecznoci? Gdybym powrci z jakim pouczajcym przekazem - wtedy byoby to wspaniae.

Sdz, e dotrwam do koca tych bada. Wezm 0,4, a potem wezm udzia w badaniach nad pindololem. Nie sdz jednak, ebym mia to

Rozemiaem si i powiedziaem: 60. No c, ju od dwudziestu minut bez przerwy opowiadasz o tym niczym". Kiedy jednak skoczy wypenia kwestionariusz, powiedzia:

14,

kiedykolwiek powtrzy. Myl, e poudniowoamerykascy szamani stosuj DMT w poczeniu z innymi rolinami, aby wzbogaci jego dziaanie i nada jego zaywaniu gbsze znaczenie. Czyste DMT wydaje mi si puste i pytkie.
Kiedy wszedem do pokoju przed przeprowadzeniem sesji z uyciem 0,4 mg/kg DMT, Carlos by spocony i roztrzsiony. Powiedzia: 61. To przede wszystkim reakcja fizjologiczna. Napicie. Nie mona by na to przygotowanym. W przypadku Datury take odczuwaem strach przed mierci, ale stop- 238

13 M T - M O I. F K U . A D l' S Z Y
niowo mogem si do niego przyzwyczai. Kiedy tydzie temu podae mi dawk 0,2 mg/kg, miaem poczucie, e wstrzykne mi nie to, co trzeba, e zostaem otruty i umarem. Najgorsze w tym jest poczucie przymusu. Zaywam substancje psychodeliczne, aby mc opuci swoje ciao, anie eby by z niego na si wyciganym. Prbowaem doda mu otuchy: 62. Ta dawka jest wiksza, ale dziaanie pozostaje jakociowo podobne. Kiedy robiem zastrzyk, Carlos zacz piewa. Jego gos urwa si w trakcie przepukiwania przeze mnie rurki. W drugiej minucie wyda z siebie gone westchnienie, a po upywie okoo czterech minut znw zacz piewa, tym razem znacznie ciszej. Po 12 minutach powiedzia:

Prosz, zdejmijcie mi opask z oczu.

Laura spenia jego prob.

To byo naprawd niesamowite. Przez mniej wicej cztery minuty nie byem czowiekiem

Taka dawka generuje napicie, ktrego Carlos nigdy wczeniej nie zazna w swojej historii. Odkaszln i powiedzia:

Staem si Stwrc.

63. Stwrc czego?

14,

Stwrc wszystkiego. Zdarzao mi si ju odczuwa to w przeszoci, ale nigdy na tak gbokim poziomie.

64. Jeden z naszych ochotnikw zwyk mawia, e po zayciu dawki 0,4 mg/kg nie da si ju by ateist.

Zgadzam si.

Carlos wzi gboki wdech i zacz opowiada, co si z nim dziao. Mwi z tak prdkoci, e trudno byo za nim nady.

Usyszaem brzczenie bdce dwikiem caego wszechwiata. Byo wszechogarniajce, wrcz przytaczajce. Pomylaem sobie: No nie! Jak to si stao, e tutaj trafiem?". Czuem, e co jest nie tak i e sytuacja przez cay czas si pogarsza. W pewnym momencie przestaem postrzega jak istota ludzka. Nie miaem ju w sobie adnych emocji.

Zobaczyem mczyzn lecego iv szpitalnym ku. By nagi. Po jednej stronie ka siedzia jaki mczyzna, po drugiej - kobieta. Pocztkowo nie przypominali mi oni nikogo, kogo mgbym zna. Byli zupenie przecitnymi istotami ludzkimi. Z kontekstu wywnioskowaem, e osoby, ktre obserwuj, to Laura, ty i ja sam. Sposb odbierania rzeczywistoci by kompletnie inny ni na co dzie. Nie wiedziaem, e bior udzia w jakim badaniu.

14,

Z mczyzn na ku byo co nie tak. Lea tam, poniewa starano si przywrci go do ycia. Umiera. Przyczyn mierci byo napicie wywoane przez DMT. Nie pojawi si aden z moich duchw opiekuczych. Nie wiedziay o tym, co si dzieje.

Mczyzna zosta uleczony, wicej ni uleczony. Odrodzi si. Zosta wyleczony ze mierci, wyrwany z jej obj, aby nastpnie sta si stworzycielem caego wszechwiata.

C Z

239

IY.SESJH

Moje ciao stopniowo nabierao coraz wyraniejszych ksztatw. Powracaem do swojego codziennego wygldu. Obserwowaem stworzenie wszechwiata, poczwszy od najbardziej podstawowej energii mentalnej, przez wibracje o rnej czstotliwoci, a do materialnych przedmiotw. Zdaem sobie spraw, e odtwarzam szpital i pomieszczenie, w ktrym si znajdowaem. Wraz z tym, jak wiat nabiera coraz wikszej gstoci, coraz bardziej miaem ochot go zobaczy, wic poprosiem o zdjcie mi z oczu opaski. Zachwyciy mnie moje palce, tak jakbym dopiero si narodzi.

Prowadziem kiedy zajcia o tym, e wszechwiat jest wytworem naszych umysw. Teraz mogem zaobserwowa, w jaki sposb si to odbywa. Kiedy

14,

zdaem sobie spraw, e jestecie konstruktami mojej wiadomoci, zmienio si moje nastawienie. Czuem z wami tak blisko, jakbycie byli moj crk i synem.

Musz przyzna, e moje dowiadczenie byo klasycznym dowiadczeniem mierci i odrodzenia. Zdarzao mi si ono ju w przeszoci, ale nigdy nie byo tak intensywne jak pod ivptywem DMT. Te wizje miay naprawd niesamowit budow i atmosfer, byy pene wiata.

Dawka 0,2 mn wstrzsna, teraz jednak w peni przeszedem na drug stron. Wiedziaem, e istnieje znacznie wicej ni to, czego moemy dowiadczy za ycia. Nigdy si jednak nie spodziewaem tego, e znajd si tam w tak modym wieku. To byo jedno z tych przey, ktre wspomina si a do swojej mierci. Spodziewaem si dowiadczy czego takiego podczas przeprowadzania z przyjacimi jakiego rytuau iv grach, a nie w szpitalnym ku.

Oprcz tego, e byem pod wraeniem przebiegu tej sesji, zastanawiaem si take, co spowodowao tego rodzaju dowiadczenia. Stwarzanie" Laury, mnie i szpitala odwrcio rwnowag si w pomieszczeniu. Carlos nie musia ju obawia si ani nas, ani DMT. Nie byo jednak sensu w sugerowaniu interpretacji idcych w tym kierunku. Carlos z pewnoci uznaby je za mao wartociowe. Zamiast tego postanowiem po prostu podzieli si tym, co czuem, gdy suchaem jego opowieci: - Wygldae na zaskoczonego.

To byo prawdziwe zaskoczenie.

14,

Dowiadczenie Cariosa nie naleao do typowych dowiadcze z pogranicza mier ci, o ktrych moemy przeczyta we wspczesnej literaturze popularnonaukowej. Blisze najbardziej rozpowszechnionemu obecnie wyobraeniu NDE byty przeycia W 7illow. Podczas sesji Cariosa z wysok dawk DMT pojawio si jednake wiele elementw, ktre osoby praktykujce szamanizm opisuj jako cz ich duchowej inicjacji na wy szy poziom. Mam tu na myli dowiadczenia mierci-zmartwychwstania*. Carlos dowiadczy raczej swojej mierci, anie samego procesu umierania. Ujrza swoje ciao lece bez ycia na ku. Nie wygldao ono jednake dokadnie tak jak

* Mircea Eliade, Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, Warszawa 1994 oraz Michael Harner, Droga szamana, Wrocaw 2007.

240

D M T

I -

l '

1 3

L '

to, ktre zostawia w ziemskim wymiarze, poniewa kiedy molekua duszy przenikaa do jego mzgu, mia na sobie ubranie. Wraz z odrodzeniem Cariosa na nowo stworzony zosta take cay wszechwiat. Take w tym przypadku pojawia si mistyczne uniesienie towarzyszce zwykle kulminacyjnemu momentowi dowiadcze z pogranicza mierci. Carlos ujrza proces stwarzania w podobny sposb, jak miao to miejsce w przypadku Sary podczas jej pierwszej sesji z wysok dawk DMT (ktr opisaem w poprzednim rozdziale) oraz w przypadku Eleny, ktrej histori przedstawi w rozdziale nastpnym: olbrzymi adunek energii przybiera najpierw posta wibracji, aby nastpnie uformowa wiat materialny Carlos czu si jak noworodek i przyglda si swoim palcom tak, jakby by niemowlciem, ktre dopiero zaczyna odkrywa swoje ciao. Istnieje znaczca rnica pomidzy personalnym a transpersonalnym poziomem dowiadcze wywoywanych przez DMT. Molekua duszy daje moliwo przepracowania jednostkow ych problemw psychologicznych i psychosomatycznych. Dowiadczenia z pogranicza mierci ukazuj ju natomiast sytuacj, w ktrej osobiste niepokoje dobiegaj koca, symulujc czy raczej przepowiadajc moment pozostawienia za sob naszego ciaa. Wydaj si one wywiera najsilniejszy wpyw na osoby, ktrym udao si uczyni kolejny krok na tej tajemniczej ciece i przeskoczy na mistyczny poziom wiadomoci. To wanie w owych przeyciach dostrzegalimy wraz z ochotnikami najwikszy potencja, jeli chodzi o moliwo dokonania si gruntownej osobistej transformacji.

14,

Stany mistyc zne

J
ednym z najbardziej istotnych czynnikw skaniajcych mnie do podjcia decyzji o powiceniu si badaniom nad psychodelikami byo uderzajce podobiestwo dowiadcze wywoanych przyjciem wysokich dawek tych substancji i mistycznej ekstazy. Kiedy wiele lat pnej rozpoczynaem cykl eksperymentw z DMT, miaem nadziej ujrze, zbada i zrozumie przede wszystkim tego rodzaju przeycia. Dyskusja dotyczca duchowej uytecznoci dowiadcze wywoywanych przez psychodeliki toczy si w zasadzie tak dugo, jak dugo ludzie uywaj tych substancji do wywierania wpywu na wasn psychik. Na przykad, takie pozycje jak The Varieties of Psychodelic Experience w oczywisty sposb nawizuj do napisanej przez Williama Jamesa na pocztku dwudziestego wieku The Varieties of Religious Experience. Z kolei wydana niedawno ksika pt. Entheogens and the Future of Religion wpisuje si w dug i kontrowersyjn tradycj, zgodnie z ktr wszelka dogbna praktyka duchowa obejmuje przyjmowanie psychodelicznych sakramentw57. Kwesti t poruszaem wielokrotnie podczas moich pierwszych kontaktw ze wsplnot buddystw zen. Niemal wszystkie osoby z orodka, w ktrym pobieraem nauki, uwaay, e substancje psychodeliczne, a w szczeglnoci LSD, otworzyy przed nimi drzwi prowadzce do zupenie nowej rzeczywistoci. Do wyboru zdyscyplinowanego, ascetycznego ycia opartego na medytacji skonio ich natomiast pragnienie uporzdkowania, wzmocnienia i poszerzenia owych pierwszych duchowych przebyskw. W naturalny sposb zastanawiaem si, czy rodki poszerzajce wiadomo mog przyspieszy i uatwi osiganie boskich stanw umysu w oderwaniu od skutkw

16.

57 Robert Master i Jean Houston, The Varieties of the Psychedelic Experience (Rochester, Park Street Press. 2000); William James, The Varieties of Religions Experience (Nowy Jork, Macmillan, 1997); oraz Robert Forte, red., Entheogens and the Future of Religion (San Francisco. Council on Spiritual Practices, 1997).

14,

242 D M 'I' - M O 1. K K U I. A D l' S Z Y

ubocznych" zinstytucjonalizowanej praktyki, takich jak zrytualizowanie zachowa czy wycofanie si ze wiata codziennoci. Odpowied, ktra wyonia si w trakcie naszych bada w stanie Nowy Meksyk, nie bya jednoznaczna: tak, psychodeliki mog wywoywa stany wiadomoci przypominajce dowiadczenia mistyczne; nie, nie maj rwnie duej siy oddziaywa nia, co regularna praktyka duchowa. Jeszcze bardziej wymowne byy jednak reakcje mojej spoecznoci buddyjskiej, kiedy tylko podejmowaem prby przedyskutowania tego zagadnienia. Nie wybiegajmy jednake za bardzo do przodu. Aby wykaza bliskie podobiestwo uniesie duchowych oraz stanw wiadomoci wywoywanych zayciem molekuy duszy, w pierwszej kolejnoci zaprezentuj najwaniejsze cechy dowiadczenia mistycznego. Przede wszystkim dokonuje si podczas niego gruntowna przemiana trzech filarw: jani, czasu i przestrzeni. Nasza ja oraz to, co uwaamy za nieja, przestaj by od siebie oddzielone. Jednostkowa tosamo staje si jednoci ze wszelkim istnieniem. Tak naprawd jednostkowo" przestaje istnie, poniewa osigamy zrozumienie istniejcej na najbardziej podstawowym poziomie wspzalenoci wszystkich zjawisk. Przeszo, teraniejszo i przyszo stapiaj si ze sob w ponadczasow chwil, wieczne teraz. Czas si zatrzymuje, poniewa przestaje upywa". Istnienie przestaje by od niego uzalenione. Teraz i wtedy, przed i po, wszystkie zbiegaj si w jednym punkcie. Na poziomie relatywnym pojawia si niezwykle intensywne zagszczenie dowiadczenia, ktremu towarzyszy zazwyczaj poczucie, e czas uleg skrceniu. Wraz z tym, jak nasza ja i czas trac swoje dotychczasowe granice, poszerzeniu ulega take przestrze. Przestaje by ona ograniczona wycznie do kategorii tam i tutaj i zaczyna obejmowa sob wszystko, staje si bezkresna, nieskoczona. Tam i tutaj staj si tym samym. Wszystko zawiera si w tu". Kiedy wyjdziemy poza granice narzucane czasowi, przestrzeni i wasnej jani, zauwaymy, e wszelkie sprzecznoci i paradoksy przestaj istnie. Jestemy w stanie uchwyci, wchon i zaakceptowa wszystko, co pojawia si w naszym umyle: dobro i zo, cierpienie i szczcie, mae i due. Nabieramy pewnoci, e wiadomo trwa po mierci ciaa i e istniaa na dugo przed tym, jak przybraa swoj obecn posta cielesn. Dostrzegamy cay wszechwiat w dble trawy i poznajemy, jaka bya nasza twarz przed narodzinami naszych rodzicw. Przez ca nasz wiadomo przepywaj potne uczucia. Wypenia nas ekstaza i tak wielka rado, e nasze ciao nie jest w stanie jej w sobie pomieci - mamy wrcz potrzeb tymczasowego opuszczenia naszej fizycznej powoki. Oprcz wszechogarniajcej bogoci pojawia si w nas take gboki spokj, ktrego nie jest w stanie naruszy nawet owa nieskoczona szczliwo. CZ .S S 243

i; iv k j f,

Wypenia nas dojmujce poczucie witoci. Nawizujemy kontakt z niezmienn, niezrodzon, niemierteln i niestworzon rzeczywistoci. Jest to nasze osobiste spotkanie z .Wielkim WVbuchem", Bogiem, Kosmiczn wiadomoci. Bez wzgldu na nazw, ktr

14,

bdziemy si posugiwa, wiemy, e zetknlimy si z najbardziej fundamentalnym rdem wszelkiego istnienia, z ktrego emanuje mio, mdro i niewyobraalnie potna energia. Nazywamy to dowiadczenie owieceniem", poniewa stykamy si podczas niego z biaym wiatem majestatu stworzenia. Moemy si take zetkn z przewodnikami, anioami lub bezcielesnymi istotami innego rodzaju, ale prdzej czy pniej i tak stopimy si ze wiatoci. Wreszcie moemy naprawd otworzy nasze oczy i zobaczy wszystko w nowym wietle". Donioso tych dowiadcze sprawia, e wyrniaj si one na tle caej naszej historii osobistej. Mog one sprawi, e przez reszt naszego ycia skupimy si na poszukiwaniu peni i przepracowywaniu osignitych wgldw. Tego rodzaju dowiadczenia towarzyszyy niekiedy zjawiskom nalecym do innych kategorii, takich jak uzdrawianie ciaa-umysu, nawizanie kontaktu z obcymi istotami lub dowiadczenia z pogranicza mierci. Dla przykadu, NDE przeyte przez Willow miao gboko duchow natur. Podobnie byo w przypadku Cassandry - podczas jej udziau w badaniach nad tolerancj pojawiy si elementy w znacznym stopniu wykraczajce poza przepracowywanie jej osobistych urazw psychicznych; czua ona obecno miujcych i uzdrawiajcych istot. W niniejszym rozdziale zaprezentuj sesje, podczas ktrych dominoway dowiadczenia o duchowym charakterze. Nie ukrywam, e przynosiy one najwicej satysfakcji. O sensownoci i doniosym znaczeniu poznawania mistycznych waciwoci molekuy duszy od samego pocztku byli przewiadczeni midzy innymi Elena i Sean, ktrzy weszli do bada nad DMT stosunkowo wczenie. Duchowe owiecenie Cleo miao z kolei miejsce, kiedy zdyem ju podj decyzj o opuszczeniu uniwersytetu. Dlatego te przygldaem si jej sesjom w nieco mniej idealistyczny sposb. Niemniej jednak, gdyby dowiadczenia wszystkich osb byy rwnie satysfakcjonujce, z pewnoci miabym wicej powodw, aby nie koczy jeszcze moich bada. Nadzorowanie tego rodzaju sesji byo stosunkowo atwe, przynajmniej na samym pocztku. Problemy pojawiay si podczas interpretacji oraz oceny wartoci dowiadcze ochotnikw. Czy byo to prawdziwe" owiecenie? W jaki sposb mogem to ustali? Z kim mogem si w tej kwestii skonsultowa? Pomimo e duchowe dowiadczenie Cleo miao miejsce znacznie pniej ni Ele- ny i Seana, byo nieco mniej skomplikowane, dlatego te postanowiem zaprezentowa je jako pierwsze. Mam nadziej, e posuy nam ono jako dobre wprowadzenie do tego, co przeyy dwie pozostae osoby.
244 I)

M T - MO I. E K r E A D l' S Z Y

Cleo miaa czterdzieci lat, kiedy zgosia si do naszych bada. Cierpiaa na genetyczn wad wzroku. Mimo to nie daa za wygran i zdobya dyplom ukoczenia studiw oraz certyfikat masaystki-terapeutki. Cleo miaa rude wosy i ognisty temperament. Urodzia si w ydowskiej rodzinie, ale od jakiego czasu bya praktykujc wiccank. Podczas jednej z odbytych przez siebie podry na LSD miaa dowiadczenie przeszego ycia", podczas ktrego zostaa spalona na stosie za bycie wiedm. Jako dziecko bya molestowana seksualnie przez ojca. Wspomnienia tych bole snych wydarze powrciy do niej niedawno pod wpywem grzybw psylocybino- wych. Co ciekawe, Cleo cierpiaa jako dziecko na chorobliwy lk przed niegiem, dyszc i wymiotujc

14,

za kadym razem, gdy tylko miaa z nim bezporedni kontakt. Obecnie bya ju wyzwolona z tej irracjonalnej fobii - przepracowaa j kilka lat wczeniej za pomoc psylocybiny. Zazwyczaj rzadko uywam sowa niezomna", ale trudno mi znale lepsze okrelenie wobec postawy yciowej Cleo. Powody, dla ktrych postanowia wzi udzia w naszych badaniach, odzwierciedla)' jej pragnienie poszukiwania nowych wrae oraz altruistyczne nastawienie: Jestem ciekawa. Wydaje mi si, e nadesza dla mnie pora na uczynienie kolejnego kroku. Jako naukowiec wierz w sens prowadzenia tego rodzaju bada i dostrzegam kliniczny/terapeutyczny potencja halucynogenw". Kiedy wszedem do pokoju 531, aby przeprowadzi kontroln sesj z nisk dawk DMT, Cleo tasowaa swoj tali tarota. Nastpnie wycigna z niej dobrze wrce karty przedstawiajce motyle oraz podrnikw. W 15. minucie od zrobienia zastrzyku powiedziaa:

Czuam bardzo agodn pokus, aby pody za czym, co przypominao wiateko widziane na horyzoncie. Wygldao to tak, jakby dwie drogi zbiegay si w jednym punkcie. Widziaam przygldajce si mi oczy. Byy przyjazne. Chciay si dowiedzie, kim jestem. Wydaway si mwi mi, e pniej gdzie mnie zaprowadz.

* *

Nastpnego poranka poradziem Cleo, w jaki sposb najlepiej przygotowa si do przyjcia wysokiej dawki. Zapytaa mnie: Co masz na myli, mwic, ebym przenikna przez kolory? Ludzie bardzo czsto s nimi oczarowani. Kiedy jednak udaje im si przenikn przez t

zason, zostaj zazwyczaj zalani znacznie wiksz iloci informacji i odczu. W 19. minucie po podaniu wysokiej dawki za oknem zacz pada nieg. Przypomniaem sobie o lkach drczcych niegdy Cleo. Laura wstaa ze swojego miejsca i podesza do termostatu, aby podnie temperatur w pomieszczeniu.

Rick, teraz ju wiem, dlaczego zostae psychiatr.

Dlaczego?

eby mc to dawa ludziom.

z i; i v . s i-: s ,1 f. 245

14,

Powiedziaem jej, e ma racj.

Spodziewaam si, e odpyn gdzie na zewntrz", tymczasem wniknam iv sam siebie, w kad komrk swojego ciaa. To byo niesamowite. Moje ciao nie byo tylko moje... ich... ich... wszystko si ze sob czy. To wanie si stao. W porzdku.

Rozemiaa si, syszc swoje problemy ze sformuowaniem skadnego zdania. Po 30 minutach powiedziaa ju znacznie wyraniej:

Czuam, jak DMT wnika do mojego ciaa i powoduje pieczenie w yach. Miaam problemy z oddychaniem. Nagle pojawiy si przede mn wzory. Powiedziaam: Pozwlcie mi przez siebie przej".

Wszystko ulego zupenej zmianie. Wydaje mi si, e w tamtym momencie odpynam gdzie na zewntrz, gdzie w przestrze wszechwiata - bdc ukadem gwiezdnym, taczc z nim.

Zapytaam sam siebie: Dlaczego to robi?". Usyszaam w odpowiedzi: To jest to, czego zawsze szukaa. To jest to, czego wszyscy zawsze szukalicie".

Kolory si poruszay. Byy sowami. Syszaam to, co do mnie mwiy. Staraam si by bardzo uwana. Mwiy mi: .Wejd ". Szukaam Boga na zewntrz. Powiedziay mi: Bg jest w kadej komrce twojego

14,

ciaa". I rzeczywicie to poczuam. Otworzyam si na to i z kad chwil otwieraam si jeszcze bardziej. Kolory wci do mnie mwiy, ale robiy to w ten sposb, e nie tylko syszaam to, co widziaam, ale take odczuwaam to w komrkach swojego ciaa. Uywam sowa odczuwaam", ale to byo co innego... raczej pewno, e to rzeczywicie dzieje si w moich komrkach... Ze Bg jest wszystkim i e wszyscy jestemy ze sob poczeni... Ze Bg taczy w kadej ywej komrce, akada ywa komrka taczy w Bogu.

W licie, ktry Cleo przysaa mi kilka dni pniej, przeczytaem:

Zmieniam si. Ju nigdy nie bd taka sama. Kiedy jednak pisz te sowa, wiem, e nie oddaj one tego, co si ze mn stao. Nie sdz, eby ktokolwiek, kto to przeczyta lub usyszy, bdzie w stanie tak naprawd uchwyci to, co czuam, i w peni zrozumie moje dowiadczenie. Euforia trwa wiecznie, aja jestem czci tej wiecznoci.
Cleo bya bardzo dobrze przygotowana na swoje sesje z DMT. Czytajc powyszy opis sesji, moemy dostrzec wiele elementw charakterystycznych dla mistycznego uniesienia: wyjcie poza normalne granice czasu i przestrzeni, ekstaz oraz brak sw, ktre mogyby opisa to, co si dzieje. Cleo dowiadczya wasnej witoci, majc przy tym pewno, e przez ten krtki, ale niezwykle intensywny moment otrzymaa odpowiedzi na wszystkie swoje pytania. Elena bya jedn z naszych najwczeniejszych ochotniczek. Kiedy zgaszaa ch uczestnictwa w naszych badaniach, miaa trzydzieci dziewi lat. Bya nisk i ya- 246 u M

T - M O L E K l' I. A l) l' S Z Y

14,

st kobiet o ciemnych wosach. Cechoway j emocjonalno i bardzo bezporedni sposb bycia. Z Karlem (DMT-1) i swoj crk mieszkaa w niewielkiej wiosce pooonej niedaleko Taos. Elena stosowaa psychodeliki mniej wicej dwadziecia razy w swoim yciu. Miaa take za sob okoo stu podry na MDMA, ktre przyczyniy si do podjcia przez ni decyzji o zwolnieniu tempa ycia zawodowego. Sprzedaa swoj firm adwokack i dom i powicia si intensywnym poszukiwaniom wewntrznym. Miaa nadziej, e jej udzia w badaniach nad DMT moe doprowadzi do lepszego zrozumienia wyznawanych duchowych prawd". Elena i Karl byli do zabawn par. Znalimy si od wielu lat. Zmagajc si ze wszystkimi problemami, ktre opisaem w rozdziale szstym, zawsze mogem liczy na ich wsparcie. Nic zatem dziwnego, e zostali oni DMT-1 oraz DMT-2. Kontrolna sesja z nisk dawk Eleny przebiega bardzo spokojnie. Pomimo to, kiedy nastpnego dnia napeniaem strzykawk omiokrotnie wiksz iloci DMT, wydawaa si powanie zaniepokojona. Od samego obserwowania, jak przygotowuj si do sesji, jej puls podnis si z 65 do 114, a cinienie krwi z 96/66 do 124/70! Jej szeroko rozszerzone renice odzwierciedlay panujce w pomieszczeniu napicie, ale jednoczenie je potgoway Sprbowaem rozproszy nieprzyjemn atmosfer, odkadajc strzykawki i powicajc kilka chwil na uspokojenie. Bezskutecznie. Energia bya zbyt silna, aby j okiezna. Karl i Cindy take j wyczuwali i wygldali na niespokojnych. * No dobrze. Co powiesz na to, eby ju zacz? - zapytaem z nadziej. Elena umiechna si i odpowiedziaa: * Wszystko w porzdku. Po prostu boj si, co przyniesie niewiadome. Zacznijmy. W cigu 45 sekund od skoczenia zastrzyku Elena zacza dysze, wydajc przy tym z siebie pomruki i jki. Ruchliwo jej ciaa spowodowaa, e nie bylimy w stanie zmierzy jej ttna i cinienia krwi w drugiej minucie. Jej donie byy zimne i wilgotne, a twarz staa si zupenie blada. Kiedy w pitej minucie udao nam si dokona pomiarw, okazao si, e jej ttno znw wzroso, do 134, ale cinienie krwi utrzymywao si na staym poziomie. Jej gowa bujaa si w przd i w ty. Zwilya swoje usta, po czym ziewna i westchna. Wygldaa tak, jakby nie moga si rozluni. Po 4 minutach w kocu zacza si uspokaja. Jej twarz nabraa kolorw dopiero w 13. minucie. Przez kolejnych dziesi minut leaa spokojnie, po czym wybucha bardzo gonym miechem. W 30. minucie zacza mwi z podekscytowaniem. Pomimo e sporzdziem podczas tej sesji szczegowe notatki, napisane przez ni kilka dni pniej sprawozdanie lepiej oddaje to. czego dowiadczya:

Zanim skoczye wypowiada sowa: ,W porzdku, skoczyem", poczuam, jak wypenia mnie tak potna energia, e nie istniej sowa, ktre mogyby j opisa.

C Z

247

IY.SHSJH

14,

Przenikaa moje serce. Taniec barw przypomina mi wizualne dowiadczenia z poprzedniego dnia, ale milionkrotnie spotgowane. Mogam tylko czeka, pamitajc

tym, aby nie da si wcign przez taniec wiate. Nagle wszystko si urwao! Ciemno otworzya si na wiato i zapanowa absolutny spokj. Z pustki pojawiy si sowa tylko dlatego, e to moliwe" i wypeniy moje wntrze. Potna sia wydawaa si przenika wszystko wok mnie. Bya amoralna", ale jednoczenie pena mioci. Po prostu bya. Nie istnia aden miosierny Bg, tylko owa pierwotna sia. Wszystkie moje pogldy i przekonania wydaway si absurdalnie niedorzeczne. Nie chciaam o tym nigdy zapomnie. Wiedziaam, e mog otworzy oczy
*

opowiedzie o tym, co si ze mn dzieje. Wolaam jednak poczeka, a penia dowiadczenia zastygnie, utrwali si we mnie, abym moga lepiej przekaza je innym. Zastanawiaam si: Po co wraca?". Nie miaam ochoty otwiera oczu. Kiedy jednak to zrobiam, pomieszczenie wydao mi si bardzo jasne, ale poza tym nie zmienio si od momentu, gdy je opuszczaam.
*

Kilka miesicy pniej Elena miaa okazj ponownie odwiedzi to miejsce podczas podwjnie lepej sesji z wysok dawk przeprowadzanej w ramach bada dawka-re- akcja. Tym razem nie bya ju tak niespokojna jak za pierwszym razem. Po 20 minutach powiedziaa:

Dziaanie rozpoczo si szybko i z du moc. Poczuam cinienie wzrastajce we wntrzu mojej

14,

gowy. Sprawiao ono, e byam coraz bardziej przygnieciona do ka. W pewnym momencie zostaam wepchnita do wymiaru, w ktrym czysta energia yciowa zaczyna przybiera poszczeglne formy. Ujrzaam proces wyaniania si odrbnej wiadomoci. Podobnie jak wszelkie inne formy, nie moe ona powsta, dopki owa yciowa energia nie zwolni. Wczeniej nie jest ona niewiadomoci, ale brakiem wiadomoci. Energia yciowa jest prawdziwa, stworzona z siebie samej, niepodzielo- na. Zadziwiajce, jak wolno wszystko dzieje si tutaj, na Ziemi!

Energia odchodzi gdzie na obrzea i stopniowo zwalnia, przybierajc okrelon posta. w proces stwarzania jest zupenie naturalny i nieprzerwany. Towarzyszy mu proces przeciwny - ponownego rozpuszczania form powracajcych do swojego rda. Posiadana przeze mnie maleka cz tej energii take poruszaa si w dwch kierunkach. Nie mona umrze. Nie mona odej. Nie mona niczego doda ani odj. Istnieje tylko bezustanny przepyw. Niemiertelno. Mam absolutn pewno, e istniej.

Po drugiej stronie peno jest paradoksw. Nie czuam si zdezorientowana, pomimo e nie miaam pojcia, gdzie jestem ani kim jestem. Po prostu nie istniao nic, co mogoby to wiedzie. Nie musiaam zastanawia si nad tym, co robi. Nie byo tam adnych pustych przestrzeni. Tylko penia.

14,

Pomimo e Elena opisaa swoje dowiadczenie jako amoralne", jej rado i zachwyt sugeroway, e raczej nie wypeniay jej chd i marazm. Wrcz przeciwnie - to- 248 D M T
M O L EK L' A D l' S Z Y

warzyszya jej pena mioci" sia, a ona bya tak szczliwa, e zastanawiaa si nad tym, czy w ogle wraca". Zrozumiaa cykl powtarzajcych si narodzin i mierci, w efekcie czego nabraa przekonania odnonie naszej niemiertelnoci. Podobnie jak Carlos, ktrego histori przedstawiem w poprzednim rozdziale, Elena take ujrzaa co, co wspczeni kosmologowie przedstawiaj jako model ewolucji wszechwiata. Najpierw nie ma nic, potem nastpuje Wielki Wybuch, po ktrym czsteczki ochadzaj si i zwalniaj, tworzc materi. Z materii za powstaj nasze jednostkowe ciaa i umysy. Historia Seana jest do niezwyka z racji tego, e czy w sobie wiele rnych elementw. Podczas swojej sesji nie tylko trafi on do niewidzialnych wiatw i nawiza kontakt z obcymi istotami, ale take osign mistyczny stan wiadomoci. Do wyranie wida jednak, e punktem kulminacyjnym, do ktrego prowadziy jego wszystkie dowiadczenia, byo doznanie owiecenia. Kiedy rozpoczynalimy nasz wspprac, Sean mia trzydzieci osiem lat. Otrzyma w ramach naszych bada wicej DMT ni jakikolwiek inny ochotnik. Bra udzia we wszystkich podwjnie lepych, kontrolowanych podaniem placebo eksperymentach, a take w badaniach pilotaowych majcych na celu ustalenie najlepszej dawki DMT podawanego w poczeniu z pindololem i cyproheptadyn. Uczestniczy take w badaniu z uyciem EEG oraz kilku sesjach z psylocybin, majcych miejsce podczas naszych wstpnych eksperymentw z t substancj. Sean mia rudawozotawe wosy, jasn karnacj, przecitny wzrost i tak te budow ciaa. By osob dobroduszn i niesamowicie spokojn. Dopiero po tym, jak spdzio si z nim troch czasu, mona byo doceni jego silny charakter, bystry i przeni kliwy intelekt oraz ironiczne poczucie humoru. By zatrudniony jako prawnik w jednej z najwikszych firm w Albuquerque. Pracowa tam jednak tylko na p etatu, dziki czemu mg oddawa si swojej drugiej pasji: uprawie rodzimych gatunkw drzew. Okoo trzydziestopiciokrotnie przyjmowa w swoim yciu LSD, mia za sob take kilka dowiadcze z psylocybin i meskalin. Przyczyny jego przystpienia do bada nad DMT byy spjne z jego caociowym podejciem do ycia: Aby sprbowa kolej nego halucynogenu. Nie mam najmniejszego pojcia, czego si spodziewa - ale nie boj si ani nowych dowiadcze, ani samego siebie, ani tego, co bdzie si ze mn dziao". Kontrolna sesja z nisk dawk DMT przebiega w jego przypadku zupenie nor malnie. Inaczej sprawa wygldaa jednak nastpnego dnia, kiedy to podaem mu wysok dawk. Poniewa poluzowao si zaoone w jego ramieniu wkucie doylne, nieumylnie wstrzyknem mu DMT pod skr, anie do yy. Podejrzewalimy, e tak si stao, ale nie mielimy pewnoci, dopki Sean nie wzi udziau w podwjnie lepym
C Z

I V .

249

badaniu dawka-reakcja. Obserwujc jego reakcje, moglimy jednoznacznie okreli, e pierwsza dua" dawka wywara znacznie sabszy wpyw, ni powinna.

14,

Efekty wywoane przez t pocztkow kontroln dawk 0,4 mg/kg pojawiay si bardzo powoli i byy tylko nieznacznie silniejsze ni po podaniu Seanowi niskiej dawki poprzedniego dnia. Ju podczas robienia zastrzyku czuem, e co jest nie tak, jak powinno, ale nie przyszo mi do gowy, e zawarto strzykawki nie trafia do yy. Uznaem, e Sean moe by po prostu jedn z osb, na ktre DMT nie wywiera zbyt silnego wpywu. Podczas jednej z podwjnie lepych sesji przeprowadzanych w ramach bada dawka reakcja Sean otrzyma dawk, ktra okazaa si wynosi 0,2 mg/kg. Przygldajc si jego reakcji, zaczem podejrzewa, e rzeczywicie z jego kontroln sesj byo co nie tak. Sean mia podobne wraenie.

Zao si, e za pierwszym razem nie dostaem wysokiej dawki, ale dostaem j teraz. Nigdy nie byem tak daleko. Soje na drzwiach toalety si otworzyy!

Sean bra udzia w naszych badaniach, zanim zdecydowalimy si uywa opaski na oczy i na pocztku sesji lubi zostawia oczy otwarte. W ten sposb mogem rozbudzi w nim nieco wnikliwszy sposb postrzegania efektw wizualnych wywoywanych przez DMT, sugerujc przy tym, e czasami mog one dziaa rozpraszajco. - Zastanawiam si, czy mgby skoncentrowa si na przestrzeni znajdujcej si we wntrzu tych sojw drewna, anie na samych sojach. Kiedy ju oswoisz si z dziaaniem DMT, bdziesz mg pj znacznie dalej. Wizje i taniec barw to tylko maa cz tego, co si tam znajduje.

Znalazem si na krawdzi. Nie mogem ustali, co wasza dwjka tutaj robi... Wiedziaem tylko, e jestecie w pobliu. Cieszyo mnie to, e was znam; czubym si skrpowany, gdyby byo inaczej.

Jego uwagi odnonie do komfortu psychicznego odnosi)' si do kluczowej, ale rzadko poruszanej kwestii: relacji panujcych pomidzy osob podajc i przyjmujc substancje psychodeliczne. Dobry kontakt i poczucie swobody uatwiay poddanie si dowiadczeniu; atmosfera niepokoju lub nieufnoci wywoywaa przeciwne skutki. Kilka tygodni pniej Sean otrzyma zastrzyk z placebo, dziki czemu mia czas, aby zastanowi si nad swoj poprzedni sesj.

Sdz, e ostatnia podr bya dowiadczeniem z pogranicza mierci. Wszystko wydaje mi si teraz znacznie bardziej ywe. Nie nudz si, nawet wtedy, kiedy powinienem! Czuem trwog i podziw przed

14,

Bogiem. Przez dwa nastpne dni niemale nie byem w stanie myle o niczym innym. Po trzech lub czterech dniach opucia mnie ochota, aby opowiada o swoich przeyciach wszystkim naokoo.

Interesujce, e Sean mia tak gbokie dowiadczenia, a adne z nas nie miao o tym wwczas najmniejszego pojcia. Byo to dla mnie przypomnienie, e ludzie bardzo si od siebie rni, jeli chodzi o swobod dzielenia si przeyciami wynoszonymi z sesji, w szczeglnoci tu po jej zakoczeniu.

250 o M T - M O

L E K U

D U S Z

Sean zgosi si do eksperymentw poprzedzajcych badania nad tolerancj, podczas ktrych chcielimy ustali odpowiedni dawk DMT oraz to, ile czasu powinno upyn pomidzy poszczeglnymi zastrzykami. Pewnego ranka otrzyma on w godzinnych odstpach kolejno cztery dawki 0,2 mg/kg. Po tym, jak powrci do siebie po trzecim zastrzyku, powiedzia:

Nie mogem przyjrze si wszystkiemu, byo tego zbyt duo. Co mnie zapytao: Czego chcesz? Jak duo chcesz?".

Sean mwi o tym zupenie swobodnie, pomimo e po raz pierwszy opowiada nam o usyszanym przez siebie gosie obcego".

Odpowiedziaem, e wolabym widzie mniej rzeczy. Spraivo to, e ruchliwe, szeleszczce, kolorowe plansze pokryte chiskimi" motywami przestay by tak intensywne. Miaem wicej kontroli nad tym, co si dziao, i byem bardziej skoncentrowany. Czuj si bardziej swobodnie. Nie zgubiem si. Zadaj pytania i otrzymuj odpowiedzi.

14,

Jaki czas pniej Sean przyj cztery dawki 0,3 mg/kg, rwnie w godzinnych odstpach. Dzie ten by dla niego peen przey. Pomimo e moje notatki do dobrze opisuj dowiadczenia Seana, znacznie lepiej uczyni to sam w przysanym po kilku dniach licie:

Pierwsza sesja bya bardzo zabawna. Miaem wraenie, e unosz si metr, moe ptora metra nad kiem. Wizje gwatownie przeksztaciy si w iskrzce na niebieskozielono, elektryczne wzory wiata. Czy znw tu jeste?", zapytaem. Nie byo odpowiedzi, wic poddaem si wizji. Zobaczyem jakie miasto o bardzo niskiej zabudowie. Byo pooone na idealnie gadkiej paszczynie i rozcigao si a po horyzont, gdzie mogem dostrzec zmieniajc si palet barw. W powietrzu" nad miastem unosiy si jaki ksztaty.

Po mojej prawej stronie siedziaa kobieta w rednim wieku. Miaa spiczasty nos i zielonkaw skr. Jej prawa do znajdowaa si na panelu, za pomoc ktrego wydawaa si kontrolowa panoram obserwowanego przez nas miasta. Nachylia si nieznacznie w moj stron i zapytaa: Czego jeszcze by chcia?". Odpowiedziaem jej telepatycznie: No c, a co jeszcze masz? Nie mam pojcia, co potrafisz zrobi".

14,

Kobieta wstaa, podesza do mnie i dotkna prawej strony mojego czoa. Rozgrzaa je, po czym tpym przedmiotem otworzya moj praw skro, uwalniajc w ten sposb ogromne pokady napicia. Sprawio to, e poczuem si znacznie lepiej ni przed chwil.

Z C' I V S E -S .1 E 251

Podczas drugiej dawki Seana pojawiy si pewne utrudnienia, poniewa przez drzwi pomieszczenia dobieg nas gony dwik pracy odkurzacza, za oknem za zacza haasowa mieciarka. Odgosy te wywoay w Seanie chwilow dezorientacj i niepokj, ktre udao mu si po chwili przezwyciy, ale i tak zdyy zdominowa znaczc cz sesji. Dawka 3.:

Po raz pierwszy w yciu udao mi si przed przyjciem DMT wej w pusty stan umysu. Nie pojawiay si w nim adne myli, nadzieje, obawy ani oczekiwania.

Podr zacza si elektrycznym mroivieniem w moim ciele. Po krtkiej chwili pojawiy si halucynacje wzrokowe. Zobaczyem obok siebie pi lub sze postaci. Poruszay si niezivykle szybko. Czuem, e s pomocnikami, kompanami podry. Humanoidalna mska posta zwrcia si w moj stron, po czym wycigna praw rk w kierunku wielobarwnej mozaiki. Co powiesz na to?", zapytaa. Kalejdoskopowe luzory

14,

nagle stay si janiejsze i bardziej ruchliwe. Dwie kolejne istoty zrobiy to samo co pierwsza. W tym momencie zdecydoivaem, e pjd dalej, gbiej.

Bezporednio przed sob zobaczyem jasne, tobiae wiato. Postanowiem si na nie otworzy. Wchono mnie, staem si jego czci. Znikny wszystkie rozgraniczenia nie byo ksztatw ani linii, cieni ani konturw. Znikno ciao oraz podzia na to, co na zewntrz, i to, co weiuntrz. Oderwaem si od swojej jani, swoich myli, od czasu, od przestrzeni, od poczucia odrbnoci, od swojego ego - od wszystkiego, co nie byo biaym wiatem. W moim jzyku nie ma sw, ktrymi mgbym opisa to poczucie czystego bycia, jednoci i uniesienia. Czuem absolutny spokj i ekstaz.

Nie mam pojcia, jak dugo byem zanurzony w tej konfluencji" czystej energii czy jakkolwiek mgbym to okreli. W kocu poczuem, e zaczynam delikatnie odpywa, oddala si od tego Siviatia. Widziaem siebie - nag, chud, wietlist istot podobji do dziecka, ktra emanowaa ciepym, tym iviatem. Moja gowa bya powikszona, a ciao wygldao

14,

tak, jakby naleao do czterolatka. Fale wiata dotykay mojego ciaa. Byem niemal nieprzytomny ze szczcia, gdy w kocu moja podr dobiega koca.
Oczywicie, nie mamy pojcia, czego dowiadczy Sean. Wedug moich notatek, w dziewitej minucie od zrobienia trzeciego zastrzyku wymamrota:

14,

M O I. E K E' E A D l' S Z Y

Myl, e mnie trafio.

Po wypenieniu kwestionariusza Sean powiedzia:

To ciekawe. Postanowiem wej w biae wiato.

Zaproponowaem mu oglne wsparcie i porad: Ciesz si, e to zrobie, e nie pozostae w swoim dowiadczeniu bierny.

Nie byem w peni wiadom tego wyboru.

Zamilk i umiechn si, mwic:

Nie wierz, e to robi. Ze ty to robisz.

Spjrzmy na jego zapiski dotyczce przyjcia czwartej, ostatniej tego dnia dawki.

Wszdzie wok mnie zobaczyem niebieskozielone, druciane istoty na motocyklach. Wyglday tak, jakby byy zaprogramowane, jak zabawiajce si ludziki z gier video. Nie mogem oderwa od nich wzroku. Jedziy w kko, tak jakbym znajdowa si w centrum wiey parkingowej. Nie mog sobie przypomnie, co byo dalej. Widziaem te istoty przez naprawd dugi czas! Wci si zastanawiaem, czy wydarzy si co wicej. Podr powoli

14,

dobiega koca, ale nie pamitam, w jaki sposb.

252
DM

Poranek dobieg niemale koca. Twarz Seana bya blada. Zdj z oczu opask, po czym podkurczy nogi i przycisn je do klatki piersiowej. * Wygldasz na zmczonego - powiedziaa Laura.

Nie, nie jestem zmczony. Po prostu czuj si troch nieswojo.

Rozejrza si po pokoju, potem skierowa wzrok na nas i westchn:

Co za dzie!
Bez wtpienia istnieje duo podobiestw pomidzy naturalnie pojawiajcymi si dowiadczeniami duchowymi a tymi, ktre w przypadku niektrych osb wywouje podanie DMT. Sesje z uyciem wysokiej dawki, ktre przeszli Sean, Elena i Cleo byy ekstatyczne, pene wgldw i miay na te osoby gruntowny, rewolucyjny wpyw. Caa trjka miaa stabiln i siln osobowo, atake pewn wiedz dotyczc poj religijnych. Sposb, w jaki opisuj oni swoje sesje, jest zaskakujco podobny do tego, co moemy przeczyta w pismach wielkich mistykw. Podczas sesji z uyciem DMT pojawia si wiele elementw charakterystycznych dla dowiadcze owiecenia, midzy innymi poczucie bezczasowoci; niewyraal- no; zjednoczenie sprzecznoci; kontaktowanie si i stapianie z niezwykle potn, mdr i miujc obecnoci, bardzo czsto postrzegan pod postaci biaego wiata; przewiadczenie, e wiadomo trwa po mierci ciaa; uzyskanie bezporedniej, najbardziej podstawowej wiedzy o stworzeniu i wiadomoci.

14,

C Z

253

I V .

SKSJF

Opowieci te stanowiy dla mnie rdo radoci i zachwytu. Im wicej ich syszaem, tym trudniej byo mi unikn konfrontacji ze znacznie powaniejszymi kwestiami. Czy z racji tego, e zaycie DMT sprzyja pojawianiu si mistycznych uniesie, samo dowiadczenie si rzeczy bdzie miao dobroczynny wpyw na badanych? Mwic innymi sowy: czy dowiadczenia te rzeczywicie bd miay oddziaywanie na ycie duchowe naszych ochotnikw? Gdyby tak si stao, czubym si uprawniony do stwierdzenia, e maj one rzeczywist warto duchow. Na dodatek, w wietle tego rodzaju transformacyjnych dowiadcze, atwiejsze do zaakceptowania byyby pojawiajce si w niektrych przypadkach negatywne efekty zaycia DMT. Przemylenia te doprowadziy mnie do dwch rnych zagadnie klinicznych: niepodanych skutkw oraz dugoterminowych korzyci wywoywanych przez spot kania z moleku duszy. Aby zrwnoway caociowy bilans, przyjrzyjmy si teraz ciemnej stronie DMT.

Bl i strach
K
iedy przygotowywaem si do pisania rozdziaw dotyczcych sesji z uyciem DMT, raz jeszcze przejrzaem kad stron sporzdzonych przeze mnie w trakcie bada notatek. Prawie przez miesic wybieraem odpowiednie fragmenty i segregowaem je wedug rnych typw dowiadcze. Jedn z wyodrbnionych przeze mnie grup oznaczyem jako niepodane efekty" - trafiay do niej wszelkiego rodza ju problematyczne i niekorzystne reakcje wywoane podaniem DMT. Owe niepodane efekty rozcigay si od do agodn ych i krtkotrwaych do najbardziej niepokojcych, gronych i utrzymujcych si przed duszy czas. Tego rodzaju dowiadczenia przytrafiy si dwudziestu piciu ochotnikom, ktrzy uczestniczyli w naszych eksperymentach. Biorc pod uwag fakt, e cznie byo ich szedziesiciu, wydaje si to do wysokim wynikiem. Podczas realizacji projektu nie zarejestrowaem jednak tego, e problemy pojawiy si w przypadku niemal poowy badanych przez nas osb. Czy pomniejszaem napotykane trudnoci, starajc si za wszelk cen i bez wzgldu na okolicznoci popchn badania do przodu? Wynik ten by dla mnie tym bardziej zaskakujcy, e miaem nadziej zminimalizowa liczebno reakcji lkowych na podanie DMT, dobierajc do bada wycz nie zdrowych ochotnikw, ktrzy mieli ju za sob pewne dowiadczenia z zaywa niem substancji psychodelicznych. Wydawao si to bezpieczniejsze ni przyjmowanie osb, ktre nie miay pojcia, czego mog si spodziewa, lub majcych jakiekol wiek problemy psychiczne.

17.

Kiedy przygldaem si dokadniej wszystkim tym sesjom, stao si dla mnie jasne, e w znaczcej wikszoci problemy te byy niezwykle krtkotrwae. Spostrzee nie to nieco mnie uspokoio. Jednym z gwnych powodw, dla ktrych zdecydowaem si wybra do swoich bada klinicznych wanie DMT, by krtki czas dziaania

2 5 6

- D M T

I ,

F A

D L ' S Z

tej substancji. Zakadaem, e bez wzgldu na to, jak przeraajce okazayby si wywoywane przez ni efekty, przynajmniej nie bd si one utrzymyway zbyt dugo. Szpitalne otoczenie w znacznej mierze sprzyja pojawianiu si negatywnych dozna pod wpywem psychodelikw, co mogo mie pewien wpyw na reakcje badanych przez nas osb. Pomimo e moliwo szybkiego udzielenia pomocy medycznej wytworzya u niektr ych osb silniejsze poczucie bezpieczestwa, trzeba przyzna, e warunki, w ktrych przeprowadzalimy sesje, byy mao przyjazne. Poza samym otoczeniem Centrum Badawczego dodatkowe napicie wytwarzay take wszelkie czynnoci, ktrych wymagaa od nas metodologia bada. Pobieranie krwi czy prowadzenie szczegowej dokumentacji raczej rzadko towarzysz rekreacyjnemu stosowaniu psychodelikw, a z pewnoci wywieray wpyw na nasze relacje z badanymi. Oczekiwalimy od nich w kocu czego wicej ni tylko samego przeycia dowiadczenia psychodelicznego i raczej trudno byo im to zlekceway. Braem pod uwag, e DMT wywoa zaniepokojenie u niemal wszystkich uczestnikw naszych bada. Wiedziaem take, e wiele osb bdzie miao problemy z zachowaniem rozeznania w sytuacji, szczeglnie po otrzymaniu wysokiej dawki. Dziki temu atwiej byo mi zrozumie obawy ywione przez uczestnikw przed rozpoczciem sesji z uyciem molekuy duszy. Robilimy co w naszej mocy, aby uwzgldni takie szczegy, jak: zapachy, ge sty, atmosfer emocjonaln oraz sposb mwienia i zachowania osb obecnych w pomieszczeniu. Owo skupienie na detalu w znacznej mierze pomogo nam uchroni badane osoby przed wszystkim, co niepotrzebnie mogoby zakci ich spokj. Zdawalimy sobie spraw, e pene wsparcia, troski i zrozumienia nastawienie i reakcje stanowi najlepsze zabezpieczenie przed pojawieniem si niepodanych efektw i najskuteczniejsz metod ich agodzenia 58. Temat pojawiania si niepodanych efektw nabra szczeglnego znaczenia, gdy prbowalimy oszacowa zyski i zagroenia wynikajce z pracy z psychodelikami. Czy ewentualne poytki przewa szal na korzy bada? Czy zgodzimy si zaakceptowa negatywne aspekty stosowania psychodelikw przez wzgld na ich dobroczynne waciwoci? Niniejszy rozdzia prezentuje ciemn stron DMT, nastpny za dotyczy tego, na ile pomocne okazay si dowiadczenia naszych ochotnikw z perspektywy czasu. Wzmianki o negatywnych reakcjach na DMT pojawiay si ju w starszej literaturze dotyczcej bada nad waciwociami tej substancji.

C Z F, I Y . S E S J E
257 W prowadzonych przez Stephena Szar w latach 50. badaniach nad DMT z uyciem EEG uczestniczya pewna lekarka. Gdy nasiliy si efekty wywoane dominiowym podaniem DMT, zacza ona krzycze: tak licznych doniesie o niepodanych reakcjach podczas przeprowadzonych niedawno z udziaem ludzi bada nad ketamin (zobacz Anna Nidecker, Allerged Abuses Accelerate Reform, Clinical Psychiatry News" 26 [1998], str. 1.) moe by nieuwzgldnienie nastpujcych kwestii: Czy badacze wiedzieli, co robi?; Czy sami przyjmowali kiedy ketamin?; W jakim stopniu starali si kontrolowa otoczenie, w ktiym badane przez nich osoby otrzymyway t substancj?; W jaki sposb postrzegali stan wiadomoci wywoywany przez ketamin?; Jak na niego reagowali?; Oczywicie, wszystkie te zmienne trzeba take bra pod uwag, kiedy czyta si raporty dotyczce niepodanych reakcji pochodzce z lat 50. i 60., kiedy to miaa miejsce pierwsza fala bada nad substancjami psychodelicznymi.
58 Przyczyn

To przeraajce, bo nie mog tego przerwa [poprzez otwarcie oczu] (...) To strasznie nieprzyjemne! Och, ale le si czuj! Wolaabym straci zupenie przytomno. Czy to si bdzie utrzymywa przez godzin? Podaj mi co, co sprawi, e szybko umr. Wolaabym umrze. Jak moesz robi co takiego?59

Szra skomentowa fakt pojawienia si paranoidalnych lub urojeniowych" reakcji u piciu spord trzydziestu pocztkowych ochotnikw w nastpujcy sposb: - Badani ci po jednym lub dwch dniach donosili, e byli przekonani, e podczas eksperymentu kto stara si ich zabi lub otru. DMT uwaali za trucizn, osoba nadzorujca bya natomiast w ich mniemaniu morderc. Jedna z badanych osb zacza zachowywa si na tyle agresywnie, e musiaa zosta uspokojona przy uyciu siy60. Opisy Szry s niesamowicie przydatne dla osb planujcych prowadzenie bada psychiatrycznych. Precyzyjne okrelenie, co dokadnie dzieje si w trakcie sesji z uyciem substancji psychodelicznych w otoczeniu klinicznym, jest niezwykle trudnym zadaniem. Sprawa komplikuje si dodatkowo w sytuacji, gdy zesp badawczy jest skupiony wycznie na tym, aby wykaza dobroczynne waciwoci danej substancji* * *. Negatywne reakcje uczestnikw naszych bada na podanie im DMT nie rniy si jakociowo od dowiadcze, o ktrych mielimy okazj przeczyta do tej pory. Byy to przeycia nalece do wszystkich opisanych wczeniej kategorii: kwestii osobistych, niewidzialnych wiatw i kontaktowania si z niematerialnymi istotami, a take dowiadczenia duchowe i z pogranicza mierci. Tym, co czynio owe efekty negatywnymi, nie byo dowiadczenie samo w sobie, lecz sposb, w jaki badana osoba na nie reagowaa. Ida bya jedn z nielicznych osb, ktre zrezygnoway z uczestnictwa w naszych badaniach ju po kontrolnej sesji z nisk dawk. O caym projekcie dowiedziaa si za porednictwem mojej byej ony, z ktr poznay si na warsztatach rozwojowych dla kobiet, organizowanych w Albuquerque. Ida miaa trzydzieci dziewi lat, trjk dzieci, za wiksz cz swojego dorosego ycia spdzia w nieudanym zwizku maeskim. Ironiczne poczucie humoru wydawao si maskowa due pokady gnie- 258 I) M 'l' - M O I. K K

l' A D l' S Z Y
wu i niezadowolenia. Do trudno byo si przy niej rozluni, poniewa nigdy nie mona byo oceni, czy mieje si z ciebie, czy razem z tob. Jako e jedn z jej najwikszych fascynacji byo zjawisko szamanizmu, bya ona bardzo ywo zainteresowana badaniami dotyczcymi DMT. Okoo dwudziestokrotnie w cigu

59 F. Kajtor i Stephen Szara,

Electroencephalographic Changes Induced by Dimethyltryptamine in

Normal Adults, Conftnia Neurologica" 19 (1959), str. 52-61. 60 Sai-Halasz i in. (1958).

swojego ycia miaa okazj zaywa LSD i grzyby psylocybinowe, ale nie zdarzyo si jej to od momentu, gdy niemal dwie dekady temu powicia si yciu rodzinnemu. Kiedy wszedem do pokoju 531, eby przeprowadzi kontroln sesj z nisk dawk, zaskoczy mnie widok Idy siedzcej na ku z numerem New Yorkera" w doniach. Bya jedyn osob, ktra przygotowywaa si do swojej pierwszej podry na DMT w ten sposb. Wygldaa na zdenerwowan. Nie przestaa kartkowa trzymanej przez siebie gazety, nawet gdy opowiadaem o czekajcej j sesji. W pomieszczeniu panowaa nieprzyjemna, napita atmosfera. W pewnym momencie zorientowaem si, e podczas mojego standardowego wprowadzenia zaczem si jka. Skierowao to moj uwag na skrywany przez Id lk, zanim zdy go zarejestrowa mj wiadomy umys. W czwartej minucie po zrobieniu zastrzyku Ida otworzya na chwil oczy. Spojrzaa na mnie, ale szybko odwrcia wzrok w inn stron. Po minucie zacza mwi:

Nie podobao mi si to. Nie podobao mi si to, co czuam. Moja gowa staa si strasznie gorca. Znalazam si poza ciaem. Miaam problemy z oddychaniem.

- Do szybko, prawda?

Moe dla ciebie.

- Chodzio mi o to, e do szybko zaczo dziaa. A wydawao ci si, e to trwa dugo?

Czekaam tylko, a to si skoczy, zaraz po tym, jak poczuam pierwsze efekty. Czuam je ju w momencie, w ktrym przepukiwae rurk. Nie byabym w stanie si ruszy, gdyby mnie o to poprosi. Spojrzaam na swoje stopy i miaam wraenie, e nie nale do mnie. To byo przeraajce. Nie czuam si bezpiecznie.

Nie byo mowy o tym, abym nastpnego dnia poda Idzie omiokrotnie wiksz dawk. - Wiesz... Niektrym ludziom dziaanie DMT najzwyczajniej w wiecie nie przy pada do gustu.

Dla mnie byo okropne.

- Moe na tym zakoczmy i potraktujmy to wszystko jako nauczk. Chyba nie warto ryzykowa.

W porzdku.

Z kuchni przyniesiono jej paskudny lunch: taco z misa o nieznanym pochodzeniu. Byo to stosowne zakoczenie tak trudnej sesji. Wieczorem zadzwoniem do Idy. Czua si dobrze, ale podkrelaa, e nigdy wicej nie zayje DMT.

C Z

259

V .

SKSJK

Dowiadczenia wywoane podaniem wysokiej dawki byy w przypadku niektrych ochotnikw na tyle destabilizujce, e kilku z nich postanowio zrezygnowa z dalsze go udziau w naszym projekcie. Jedn z takich osb by Ken. Ken mia trzydzieci trzy lata i przeprowadzi si do Albuquerque zaledwie kilka miesicy przed tym, jak rozpoczlimy badania nad DMT. Z racji dugich, rozpuszczonych wosw i szpanerskiego motocykla by jednym z najbardziej ekstrawaganckich uczestnikw naszych bada. Do Nowego Meksyku przyjecha, aby uczy si alter natywnych form leczenia w jednym z tutejszych orodkw. Odszed z uniwersytetu, poniewa czu si tam jak owca". Do czsto zaywa MDMA i przyznawa, e ma problemy z ograniczeniem uycia tej substancji. Uwielbia zabaw, mio, przyja, gbi i duchowo", ktre mu oferowaa. Co ciekawe, odmwi udzielenia odpowiedzi na pytanie o typowe substancje psychodeliczne, ktre znajdowao si w kwestionariuszu dotyczcym stosowania narkotykw. Nie zauwayem tego, dopki Ken nie zrezygnowa z udziau w naszych badaniach. Gdybym zwrci na to uwag wczeniej, by moe dopytabym go o jego dowiadczenia z tymi mocniejszymi substancjami. Ken mia w sobie co niepokojcego, ale trudno byo wyczu, o co dokadnie chodzi. Wydawa si nieco zbyt wyluzowany" i New Age'owy", przez co wraz z Laur zastanawialimy si, jak wglda mroczniejsza cz jego wntrza. Gdzie znajdoway si jego granice, jego gniew? Co tak naprawd nim powodowao? Wydawa si raczej przelatywa przez swoje ycie, ni naprawd w nie wnika. Z obecnej perspektywy wiem, e wanie to byo podstawow przyczyn pniejszych trudnoci. Przed rozpoczciem sesji nie bylimy jednak w stanie przewidzie jego reakcji na podanie DMT. Sesja z uyciem 0,05 mg/kg przebiega bez adnych problemw.

To byo przyjemne. Delikatnie uspokajajce i energetyzujce, troch jak MDMA. Widziaem kolory. Zastanawiam si nad tym, jak bdzie wyglda jutrzejsza sesja z wysok dawk.

Ja take nie byem pewien, w jaki sposb zareaguje nastpnego dnia. MDMA jest, wedug mnie, substancj o bardzo agodnym dziaaniu. Osoby, ktre stawiaj j wyej od typowych psychodelikw, zazwyczaj gorzej radz sobie ze stresem, zarwno tym wywoywanym p rzez codzienne sprawy, jak i towarzyszcym zaywaniu potniejszych substancji halucynogennych. Lubi nazywa MDMA narkotykiem mioci i wiata", ktry podkrela pozytywne strony ycia, a minimalizuje negatywne. Gdyby tylko samo ycie byo tak proste. Ken pojawi si nastpnego dnia ubrany w lune, kolorowe spodnie z baweny oraz dzik, psychodeliczn koszulk. Dokonujce rejestracji pielgniarki powiedziay mu, e wyglda uroczo. Jego oddech utkn w gardle, w momencie gdy koczyem przepukiwa rurk prowadzc do wkucia doylnego. Utrzymujc w pamici reakcj Philipa oraz kilku innych ochotnikw na podanie im wysokiej dawki, wiedziaem, e nawet ledwie sy- 260 D M T - M O I. F. K

U A D !" S Z Y
szalne odgosy duszenia niemal zawsze s oznak, e substancja wywara na badan osob niezwykle silny wpyw. Gowa Kena kiwaa si w przd i w ty, ajego stopy zaczy si trz, tak jakby prbowa zagodzi odczuwane przez siebie napicie. W 5. minucie Ken zacz si uspokaja, ale jego gowa wci draa, a twarz pozostawaa wykrzywiona. Po kilku kolejnych minutach cign ze swoich oczu opask i patrzy przed siebie. Jego renice pozostaway rozszerzone, wic wraz z Laur siedzielimy w zupenej ciszy, oczekujc, a dziaanie DMT nieco osabnie. W 14. minucie Ken w dalszym cigu wyglda na wstrznitego, ale powoli odzyskiwa nad sob panowanie. Powiedzia:

Zobaczyem dwa krokodyle siedzce na mojej klatce piersiowej. Przygniatay mnie i gwaciy analnie. Nie miaem pewnoci, czy uda mi si z tego wyj w jednym kawaku. Pocztkowo mylaem, e to sen, czy raczej koszmar. Wtedy zdaem sobie spraw z tego, e to si dzieje naprawd.

Poniewa bya to sesja kontrolna, nie uywalimy termometru doodbytniczego. W jego oczach pojawiy si zy, ale nie spyny po policzkach. - To brzmi do strasznie.

Bo to byo straszne. Nigdy w yciu nie byem tak przeraony. Chciaem poprosi was o zapanie mnie za rk, ale nie byem w stanie si poruszy ani odezwa. Jezu!

Jego sesja dobiega koca, wic niewiele wicej moglimy mu doradzi w zwizku z tym, jak mgby si zachowa wobec swoich gadzich oprawcw. Czu si fatalnie. Jedyne, co moglimy zrobi, to sprbowa pomc mu w zaakceptowaniu przebytej przez niego sesji, amoe nawet wyniesieniu z niej czego wartociowego. - Co o tym wszystkim sdzisz?

Nie mam najmniejszego pojcia, co o tym sdzi. Czuem si tak, jakby kto wymierza mi kar.

Spojrza wprost na mnie i zapyta:

Czy przysze daivki bd rwnie wysokie? Myl, e nie jestem w stanie zrobi tego jeszcze raz.

Ken lea w milczeniu na ku. W dalszym cigu by pochonity tym, co mu si przytrafio. Nie mia ochoty zbyt duo mwi, ale bez wikszych problemw wypeni kwestionariusz. Sta si spokojniejszy i bardziej opanowany dopiero po zjedzeniu niadania. Kiedy skoczyem wypenia wszystkie dokumenty dotyczce sesji, powrciem do pokoju 531. Ken wyglda na odwieonego. Chcia ze mn jeszcze chwil porozmawia przed opuszczeniem szpitala. - Jak si teraz czujesz?

Myl, e to nie jest narkotyk dla mnie. Wol aksamitno MDMA. DMT jest zbyt cikie, zbyt potne.

- W porzdku. Myl, e to dobry pomys zatrzyma si w tym miejscu.

Nie mam pojcia. Lubi gady; kiedy miaem nawet legwana.

CZ^ IV. SESJE ycia, w Moe to byy dowiadczenia poprzedniego

Zamia si. 261

Postanowiem jeszcze na chwil powrci do jego dowiadcze: - Jak mylisz, dlaczego te krokodyle po ciebie przyszy?

ktrym byem Egipcjaninem.

Pomimo e Ken do szybko wyjecha z Albuquerque i przenis si do Kalifornii, pozostawalimy ze sob w kontakcie. Jego reakcja bya tak gwatowna, e baem si, i mg dozna powanego urazu psychicznego. Zastanawialimy si, czy jako dziecko nie by molestowany seksualnie. Nie przypomina sobie nic takiego, wic pozostao to jedynie przypuszczeniem. Sesja ta przestraszya Kena tak bardzo, e w pewnym sensie udao mu si dziki niej wyj na prost. Wspomnienie gadziego gw7atu powTacao do niego rzadko, ale byo na tyle wyraziste, e wywierao na niego wpyw jeszcze przez dugi czas. Przesta przyjmowa substancje psychoaktywne, w tym take MDMA, w znacznym stopniu ograniczajc nawet ilo spalanej przez niego marihuany. Znalaz prac w sklepie z zioami i zamieszka ze swoj dziewczyn. Mg skoczy znacznie gorzej. Z perspektywy czasu atwo jest poczy negatywne dowiadczenia wywoane przyjciem przez Kena wysokiej dawki DMT ze skonnoci do unikania przez niego konfron tacji z jakimikolwiek ciemnymi aspektami swrojej psychiki. Jego mechanizmy obronne okazay si po prostu zbyt sabe, aby funkcjonowa pod wpywem molekuy duszy. Pomimo e sesje z uyciem duej dawki DMT byway mroczne i nieprzyjemne, niektrym ochotnikom udawao si zmieni ich oblicze. Andrea bya, na przykad, przeraona wywoanym przez moleku duszy dowiadczeniem z pogranicza mierci, ale wykorzystaa odczuwany przez siebie strach jako katalizator uatwiajcy jej prze pracowanie osobistych problemw. Andrea miaa trzydzieci trzy lata i mieszkaa na pnoc od Santa Fe razem z mem i dwjk dzieci. Pracowaa jako programistka i bya do dobrze zaznajomiona z substancjami wywoujcymi odmienne stany wiadomoci. Ponadstukrotnie przyjmowaa psy- chodeliki, a swego czasu zaywaa take bardzo due iloci kokainy i metamfetaminy. Ju jako dziecko Andrea zacza dowiadcza tzw: porae pr/ysennych" i halucynacji hipnagogicznych". Tu przed zapadniciem w sen nie bya w stanie porusza swoim ciaem, za przed jej oczyma pojawiay si krtkie, ale przeraajce wizje. Jej matka, zagorzaa katoliczka, twierdzia, e wizje te s dzieem szatana i e Andrea powinna si modli do Jezusa o ochron. Dowiadczenia te przytrafiay si jej przez cae pniejsze ycie, cho znacznie rzadziej. Przez wzgld na swoje problemy ze spokojnym zapadaniem w sen Andrea obawiaa si przyjmowania DMT w Centrum Badawczym. Miaa wtpliwoci, czy bdzie potrafia

rozluni si po zrobieniu przeze mnie zastrzyku. Braa take pod uwag moliwo pojawienia si dowiadcze z pogranicza mierci i zastanawiaa si, czy bdzie w stanie porzuci wasne ciao.

CZ^ IV. SESJE

262

262

] .

D I S

Pomimo pocztkowych obaw sesja z nisk dawk okazaa si dla niej do przyjemna. Zaraz po jej zakoczeniu Andrea powiedziaa:

To byo nawet zabawne!

Nastpnego dnia, ju na samym pocztku, usyszelimy od niej: - Dzisiejszego ranka obudziam si pena niepokoju. Pomylaam sobie jednak, e skoro wczoraj wszystko poszo dobrze, dzi te nie powinno by adnych problemw. Z jakiego powodu przygotowaem w zasigu rki zestaw ratunkowy" - Valium, na wypadek ataku paniki, oraz tabletki nitrogliceryny, gdyby jej cinienie krwi za bardzo podskoczyo. Nie zdarzyo mi si to przed jakkolwiek inn sesj. Andrea zakaszlaa, gdy byem w poowie robienia zastrzyku z DMT. Podczas przepukiwania przeze mnie rurki gono westchna raz lub dwa razy, po czym zacza wrzeszcze:

NIE! NIE! NIE!

Przez nastpn minut wci krzyczaa:

Nie! Nie! Nie!

Andrea wymachiwaa nogami, kopic wszystko naokoo. Przytrzymaem jedn z nich. Na drugiej do pooy jej m, po czym zacz j gadzi i delikatnie masowa. W drugiej minucie Andrea przestaa krzycze. Wygldaa na spokojniejsz. - wietnie sobie radzisz. Po prostu oddychaj - powiedziaem.

Dobrze.

Jej gos by ledwie syszalny. W czwartej minucie zauwayem, e pod opask na oczy zbieraj si jej zy. - Moesz paka, jeli chcesz. Przez nastpne pi minut wydawaa z siebie gone szlochy, po czym powoli zacza si uspokaja.

Krzyczaam?

- Kilka razy krzykna.

Tak mi si wydawao. Trudno byo mi si rozluni.

- Duo si dzieje, prawda? Zamiaa si cicho.

Sama si do tego zgosiam, tak?

- Tak. Mam w domu twoj zgod na udzia w badaniu.

Nigdy nie zdarzyo mi si opuci swojego ciaa. Walczyam z tym z caych si. Miaam wraenie, e umieram. Nie chciaam umiera. Baam si. Zdaam sobie spraw z tego, e mam swoje ciao nie bez przyczyny, e powinnam je jeszcze do czego wykorzysta.

Andrea zacza przezwycia swj strach, postrzega swoje dowiadczenia jako wyzwanie.

C Z K I V. S E S J E
2 6 3

Kiedy dziaanie DMT ustpowao, miaam wtpliwoci, czy kiedykolwiek bd chciaa to powtrzy, ale teraz myl, e tak. Sdz, e nastpnym razem ju nie bd si tak baa. To bya mier. Znalazam si w pustce, w otchani. Panowaa tam absolutna ciemno. Nigdy wczeniej nie przytrafio mi si co takiego. Pod wpywem LSD i grzybw atwiej jest to kontrolowa, poza tym utrzymuje si kontakt ze swoim ciaem - mona z niego wychodzi i wraca. W przypadku DMT nie ma si wyboru. Po prostu nie byam na to przygotowana i zaczam si ba.

Kiedy po zakoczeniu sesji poszedem do recepcji, aby uzupeni dokumentacj, pielgniarki zapytay mnie, czy z Andre wszystko w porzdku. Byy zaniepokojone krzykami dochodzcymi z pokoju 531. - Miaa do trudny pocztek, ale ju wszystko dobrze. Po 30 minutach od zrobienia zastrzyku Andrea wygldaa cakiem niele i zaja si wypenianiem kwestionariusza. Po godzinie zjada niadanie. Zaskakujce, z jak prdkoci DMT rzuca nas w otcha, aby nastpnie nas z niej wycign! Kiedy nastpnego dnia rozmawialimy przez telefon, Andrea powiedziaa: - Znacznie lepiej wiem, co chc zrobi ze swoim yciem, zanim umr. Nie jestem jeszcze gotowa, eby odej. Pocztkowo przenielimy si do Nowego Meksyku, ebym moga dalej si uczy, szczeglnie interesowaa mnie praca z ciaem. Z czasem jednak zapa mi min i nigdy si za to nie zabraam. Moje ycie prdzej czy pniej dobiegnie koca i jeli mam co wicej z nim zrobi, to wanie teraz. Miesic pniej Andrea wzia udzia w badaniach nad tolerancj. Przed rozpoczciem sesji poruszyem temat odczuwanego przez ni strachu. - Czy boisz si niewiadomoci? Jeli tak, zawsze moesz straci przytomno. Po prostu zemdle. Sprbuj. Moesz mie wTaenie, e stracia zmysy, ale pamitaj, e szybko wrcisz do siebie. Dzisiejsze cztery dawki DMT naprawd ci wyczerpi. Miejmy nadziej, e wszystko przebiegnie bez niepotrzebnego blu i strachu. - Po prostu boj si tego, gdzie trafi. Czy wszystko bdzie dobrze? Kiedy podaem Andrei pierwsz dawk 0,3 mg/kg, wydaa z siebie stumiony jk. Na wszelki wypadek jej m, Laura i ja od razu pooylimy nasze donie na jej nogach i rkach. Andrea jednak bardzo szybko si uspokoia i przez cay poranek pracowaa z motywem, ktry pojawi si po pierwszej wysokiej dawce: strachem przed mierci oraz tym, w jaki sposb moe przey swoje ycie w peni. Podobnie jak miao to miejsce w przypadku wielu innych uczestnikw bada nad tolerancj, podczas czwartej sesji Andrea dowiadczya ekstatycznego wyzwolenia z odczuwanego przez siebie lku i zagubienia. W 18. minucie powiedziaa:

To by prawdziwy dar, ten ostatni zastrzyk. Po wczeniejszych czuam zaniepokojenie i bl, szczeglnie po trzeciej dawce. Pomylaam: O Boe, czy bd w stanie dotrwa do koca?" i od razu sobie odpowiedziaam: Oczywicie, e tak". Po prostu nigdy si nie poddaj. Potem wszystko byo ju prostsze.

264

D M T - M O 1. H K L' . A D l' S 7. Y

Zobaczyam ca gromad istot, ktre mwiy: No dobrze, pamitasz, jak bya moda i pena ideaw, i chciaa si uczy tego, jak pracowa z ciaem?".

Nic nie stoi na przeszkodzie, ebym zaja si tym teraz.

Kiedy kilka dni pniej rozmawialimy przez telefon, Andrea powiedziaa: - Jestem naprawd wdziczna za to dowiadczenie. Naprawd chciaam przepracowa par rzeczy*. To zmienio mi perspektyw. Pomogo przypomnie sobie, e tak naprawd chciaam uczy si pracy z ciaem. Mam jeszcze tak duo do zrobienia. Nie mam poczucia, e wszystko jest w porzdku". Nie zobaczyam podczas sesji biaego wiata, ale pod koniec wypenia mnie rado. Miaam poczucie, e stao si co wanego. Andrea moga kontynuowa walk z bolesnymi i przeraajcymi odczuciami, pogarszajc w ten sposb ca sytuacj. Wiedzielimy, e moe mie problemy z rozlunieniem si przez to, e jej matka uwaaa drczce j problemy ze snem za ataki demonw. Niemniej jednak, przy pomocy ma i naszej, udao jej si pokona strach i odkry lecy u jego podstaw smutek i poczucie zagubienia. Stawiajc czoo swoim lkom i poddajc si dowiadczeniu, udao jej si lepiej zrozumie to, kim jest, czego pragnie i w jaki sposb moe wprowadzi w ycie swoje plany. Do najbardziej przeraajcych sesji naleay te, podczas ktrych cinienie krwi badanych obniao si lub wzrastao w stopniu zagraajcym ich zdrowiu, anawet yciu. Cinienie Lucasa osigno tak niski poziom, e ledwo moglimy je zarejestrowa, Kevina za w niebezpieczny sposb podskoczyo. Pidziesicioszecioletni Lucas by pisarzem i przedsibiorc, a zarazem jednym ze starszych uczestnikw naszych bada. Mieszka w pobliskiej wiosce pooonej w pnocnej czci Nowego Meksyku, gdzie w maej szklarni hodowa wszelkiego rodzaju egzotyczne roliny o halucynogennych waciwociach. By osob inteligentn, elokwentn i woln od strachu. Wyniki bada elektrokardiograficznych (EKG) Lucasa nieznacznie odbiegay od normy. Jego ttno byo do niskie, poniej 60 uderze na minut, ana dodatek cierpia na tzw. arytmi zatokow. Przypado ta polega na tym, e przy nabieraniu powietrza w puca i ich oprnianiu serce przyspiesza i zwalnia bardziej ni w przypadku wikszoci ludzi. Zadzwoniem do kardiologa, ktry interpretowa jego EKG. Powiedzia mi, e jeeli Lucas nie odczuwa problemw z sercem, nie ma zbytnich powodw do obaw. Sesja Lucasa z nisk dawk daa nam pewne wyobraenie, jak moe on zareagowa na wysok dawk. Podobnie jak Rex, ktry pod wpywem DMT trafi do futurystycznego ula (zobacz rozdzia 14.), Lucas mia wraenie, e wszystko zaczo si koysa:

Czuj, e ko zaczo si agodnie buja, tak jakbym lea na hamaku.

* Zobacz przypis na str. 174, rozdzia 11.

c z i; i V s !: s .1 k 265

Kontrolna sesja Lucasa z wysok dawk, ktr przeprowadzilimy nastpnego poranka, zostaa opisana w rozdziale 12. - trafi on na stacj kosmiczn, na ktrej znajdoway si liczne humanoidalne roboty. Przyjrzyjmy si teraz bardziej niepokojcym aspektom tego dowiadczenia. Niemal od razu po zastrzyku Lucas sta si zupenie blady i zacz niespokojnie dysze. Kilkakrotnie zgi i wyprostowa swoje nogi, po czym spojrza na Cindy i powiedzia:

Jezu Chryste! Nie miaem pojcia, e tak si poczuj!

Mia odruch wymiotny. Rozejrzaem si naokoo, ale nie zauwayem adnego pojemnika, ktrego mgby uy. Cindy wskazaa palcem fartuch lecy za moimi plecami. Jako e nie mielimy niczego lepszego, podaem go Lucasowi. Spojrza na niego ze zdziwion min.

Eeeee?

- Sprbuj tego - zaproponowaem. Pomimo odruchu nie udao mu si zwymiotowa.

Jezu Chryste!

Lucas tak bardzo skupi si na trzymaniu fartucha pod swoimi ustami, e zacz osuwa si z ka w stron Cindy. Wstaem, przeszedem naokoo i przytrzymaem go, eby nie spad. WT pitej minucie jego cinienie krwi spado z 108/71 do 81/55, puls natomiast - z 92 do 45. Wci by do blady, amwic cilej - stawa si zielony. Trzyma si za gow. Jego ciao drao. Dwie minuty pniej jego ttno wynosio 47, acinienie krwi - 87/49. Prbowalimy wyregulowa ko tak, eby obniy jego gow i podnie stopy, zwikszajc w ten sposb dopyw krwi do mzgu. Zamieszanie byo jednak na tyle due, e nie udao nam si tego zrobi. Czy powinienem wzywa zesp reanimacyjny? Przygotowa jakie rodki na podniesienie mu cinienia? DMT samo w sobie zwiksza cinienie krwi,

dlatego te obawiaem si, e gdyby organizm Lucasa poradzi sobie z problemem bez naszej pomocy, a my podalibymy mu du dawk adrenaliny, mogoby to spowodowa udar mzgu. - wietnie sobie radzisz - powiedziaem. - Oddychaj gboko. Skup si na powietrzu wpywajcym do puc. Wyglda naprawd le. Jego stan poprawi si po upywie dwch kolejnych minut. W 12. minucie od za strzyku jego cinienie wynosio 102/78, a puls - 73. W 15. minucie zacz opowiada o ujrzanej przez siebie stacji kosmicznej. Opowiedzia take o tym, co zobaczy po otwarciu oczu:

Spojrzaem na Cindy. Jej twarz bya pomalowana tak, jakby bya klownem. To nie byo mieszne. Wygldaa raczej zowrogo. Baem si patrze na jej twarz. Nie znam ci zbyt dobrze, Cindy, ale wydajesz si do mi osob. To byo DMT. Ktem oka spojrz- 266 u M T - M o L H K A I) S Z Y
em

CZ^ IV. SESJE te na ciebie, Rick. Twoja twarz wygldaa, jakby

L' L'

bya wykonana z nierdzewnej stali. Jej powierzchnia bya pokryta licznymi nierwnociami i guzami. Nie chciaem ci si dokadniej przyglda - widok Cindy by wystarczajco nieprzyjemny. Gdybym na ciebie spojrza, prawdopodobnie nie mgbym ci ju zaufa jako lekarzowi.

269

Powoli zaczyna si uspokaja. Opowiedzia nam o swojej podry w przestrze kosmiczn. Trudno byo mi si jednak skupi na tym, co mwi. Wci mylaem o t ym, jak blisko bylimy zupenej katastrofy. W drodze powrotnej Lucasowi zepsu si samochd. Przyjechaa po niego ona. Jadc do domu, opowiadaa mu w samochodzie o przeraajcych kazirodczych wspomnieniach z dziecistwa, ktre powracay do niej podczas przechodzonej przez ni terapii. Kiedy w kocu dotarli na miejsce, czekay na nich dwie wiadomoci: jeden przyjaciel odebra sobie ycie strzaem w gow, au innego wykryto miertelny nowotwr. Rozmawialimy ze sob nastpnego dnia. Powiedzia mi: - Co jest prawdziwe, a co nie? Mam wraenie, jakbym obudzi si ze snu. Ten przy jaciel, ktry popeni samobjstwo, zrobi to mniej wicej wtedy, kiedy przyjmowaem DMT. W takich momentach trudno mi nie wierzy w istnienie synchronicznoci. Nie mogem powiedzie mu nic innego ni: - Myl, e bdzie najbezpieczniej, jeli nie wemiesz udziau w dalszych bada niach. Nie chciabym, eby w jakikolwiek sposb ucierpia fizycznie. Lucas pocztkowo zaprotestowa, ale wydawa si w peni rozumie moj decyzj. Udzia w badaniu powanie nim wstrzsn. Zapyta, czy nie zechciabym odwiedzi go w jego domu. By to pierwszy i jedyny raz, gdy w trakcie bada nad DMT zgodziem si na wizyt domow. Podjechaem do niego jeszcze w tym tygodniu i spdzilimy razem cay dzie. Omwilimy przebieg caej sesji oraz odczucia Lucasa odnonie do tego, co si z nim dziao. W cigu kilku nastpnych dni jego stan poprawi si na tyle, e mg powrci do swoich codziennych obowizkw. Lucas by obecny na niemal kadym towarzyskim spotkaniu uczestnikw naszych bada i bardzo dobrze wspomina swoje dowiadczenie z DMT.

Kevin mia trzydzieci trzy lata i by mem Sary, ktrej histori poznalimy w rozdziale 14. Poniewa by osob do powan, doskonale pasowa do wykonywanego przez siebie zawodu matematyka. Stosowa psychodeliki ponad dwiecie razy w swoim yciu i uwaa je za substancje sprzyjajce rozwojowi emocjonalnemu i duchowemu". Kevin by potnym i przysadzistym mczyzn, jedn z tych osb, ktrych ciao wydaje si stanowi swoist ochron przed wiatem zewntrznym. Mia ironiczne poczucie humoru i charakterystyczny bysk w oczach. Mona byo jednak odnie wraenie, e jego hiperracjonalizm i nadmierna gadatliwo maskuj ukryty gdzie w rodku niepokj, ktrego kontrolowanie kosztowao go duo energii. Podobnie jak miao to miejsce w przypadku Lucasa, wyniki bada kardiologicznych Kevina nieznacznie odbiegay od normy. Jego cinienie krwi byo do wysokie i znajdowao 270 si tu poniej dopuszczalnej granicy, a EKG wykazao nies woiste" nieprawidowoci, to znaczy takie, ktre nie wskazyway na jakkolwiek konkretn wad serca. Kevin wykazywa jednak tak niezwyk determinacj, aby wzi udzia w naszych badaniach nad tolerancj, e zacz regularnie wiczy, zrzuci siedem kilogramw i zrezygnowa z picia kawy Z wasnej kieszeni opaci take dodatkowe badania kardiologiczne oraz prb wysikow, ktre wykaza)7, e stan jego zdrowia jest zadowalajcy. Jego sesja z nisk dawk przebiega bardzo spokojnie, ale martwio mnie troch jego nastawienie. W 2, minucie po zrobieniu zastrzyku powiedzia:

CZ^ IV. SESJE

No i kiedy to zacznie dziaa? Czy to ju wszystko? Ooo, czuj agodne zmiany w ciele. Moje serce bije szybciej, a mankiet cinieniomierza zacz mnie uwiera w rami.

Wydawa si zbyt nonszalancki. Miaem ochot jako nim wstrzsn, przygotowa na podr, ktra czekaa go nastpnego dnia. Te odczucia przybray na mocy, gdy poinformowa mnie, e wraz z Sar i grupk przyjaci planuje i wieczorem na piwko i pizz z podwjnym serem i misem"! - Sugerowabym raczej, eby potraktowa to, co ci jutro czeka, troch powaniej ostrzegem go. - Bd przygotowany, e moesz dowiadczy nawet swojej mierci. Podejd do tego z bojani, ale peen wiary Przynajmniej ja przygotowuj si w ten sposb przed przeprowadzeniem sesji. Radzibym ci take zje lejszy posiek. Za dbaj o siebie, przynajmniej dzi wieczorem i jutro. Nastpnego dnia zastaem Kevina lecego w ku. Wyglda na zdenerwowanego. Obok niego siedziaa Sara, gotowa pomc nam w razie problemw. - Troch si martwi swoim cinieniem - powiedzia. - My te. Ale wszystko powinno by w porzdku. Mielimy ju ochotnikw ze zbyt wysokim cinieniem i nie byo adnych problemw. Kiedy skoczyem robi zastrzyk, oddech Kevina przyspieszy. Jego cinienie skurczowe (czyli najwysza warto cinienia ttniczego) podskoczyo w 2. minucie sesji do 208. Pomimo tego Kevin lea spokojnie. W pomieszczeniu rozleg si przeszywajcy sygna

CZ^ Na caym ciele poczuem dziwne mrowienie, tak jakbym unosi si w powietrzu. Najpierw zobaczyem IV. kolory spywajce na mnie z ciemnoci, a nastpnie macierz komrkow przypominajc ogldan pod SESJE mikroskopem skr. Jej tem byo jasne, biae wiato.
271

alarmowy cinieniomierza, z ktrego istnienia nie zdawaem sobie nawet sprawy Laura nie wiedziaa, jak go uciszy, wic wyczya ca maszyn. Podaem jej karteczk z napisem: Wcz j w czwartej minucie". Przyjrzyjmy si teraz sprawozdaniu Kevina, ktre otrzymalimy od niego po kilku dniach:

Nagle, po swojej prawej stronie, zobaczyem jak posta. Wygldaa jak jaka afrykaska bogini wojny. W jednej rce trzymaa wczni, w drugiej - tarcz, bya czarna, ana jej twarzy znajdowaa si maska. Zaskoczyem j swoj obecnoci. Przy- 268 D M T - M O I.
K K L' A D L' S Z Y

braa pozycj bojow, tak jakby chciaa si przede mn broni. MASZ CZELNO DO MNIE PRZYCHODZI?", zapytaa. Najwyraniej", odpowiedziaem w mylach.

Nagle wszystko wybucho w sposb, ktry mog porwna tylko do efektw specjalnych z serialu Star Trek pojawiajcych si w momencie, gdy jaki statek wchodzi w prdko nadwietln. Poczuem, e moja klatka piersiowa jest rozpalona. Serce walio mi iv klatce. Czuem fale przenikajce przez moje ciao. Pomylaem sobie: Stao si. Rick i Laura mnie zabili". Usyszaem gos: Umierasz. Nie umieraj". Gdzie z oddali dobieg do mnie dwik przypominajcy sygna alarmowy. Poczuem, e dzieje si co zego. Miaem wraenie, jakbym skoczy z 10metrowej platformy, uderzy w wod i trafi na samo dno basenu. Prbowaem wypyn na powierzchni.

Efekty zaczynay sabn. Byem niezwykle wyczulony na ludzi, ktrzy znajdowali si w pomieszczeniu. Syszaem ich oddechy i ruchy. Wyczuwaem ich napicie.

Wedug moich notatek, w 3. minucie Kevin powiedzia:

Wci tu jestem.

CZ^ IV. SESJE

272

- Dobrze. Jego cinienie skurczowe w 5. minucie byo nieznacznie nisze ni przy poprzed nim odczycie i wynosio 206. Znw rozleg si sygna alarmowy. Laura spojrzaa na mnie pytajco. Co robi? Sytuacja stawaa si zbyt chaotyczna.

Czy to alarm?

- Wszystko w porzdku. Twoje cinienie ju zaczo si obnia.

To byo niesamowite!

Wedug moich notatek, Kevin zacz masowa ty swojej gowy Jego cinienie zmniejszao si z kad chwil. Powiedzia:

Czuj lekki bl w karku.

Bl ten by najprawdopodobniej spowodowany przez rozszerzajce si (ale, na szczcie, niepkajce) pod wpywem zbyt wysokiego cinienia ttnice, ktre doprowadzaj krew do mzgu. Kevin mwi dalej:

Byoby ciekawie sprawdzi, czy podczas nastpnych sesji take zobaczybym t czarn wojowniczk. Moe nastpnym razem nie byaby tak zaskoczona.

Nastpnych sesji?", pomylaem. Po 30 minutach cinienie krwi Kevina byo normalne. By zmczony, ale czu si dobrze. Wiedziaem, e udao mi si unikn zderzenia z czym bardzo gronym. Jeszcze tego samego dnia zadzwoniem do Kevina z mojego biura. By peen zapau i nie mia zamiaru rezygnowa z udziau w badaniach. - Mam za sob bardzo duo dowiadcze z psychodelikami - powiedzia. - Ale nic nie moe si rwna z tym, co przeyem dzisiaj. To byo zupenie niespodziewane. Mam wraenie, e wrciem jako inna osoba. Zdaem sobie spraw, e istnieje znacznie wicej wymiarw ni ten, w ktrym yjemy. Pomimo e to byo przeraajce dowiadczenie, nie mog si doczeka kolejnych. Chc sprawdzi, dokd bym trafi, gdybym podda si mu w 273 peni. Chc dowiedzie si czego wicej o wiecie, w ktrym si znalazem.

CZ^ IV. SESJE

Razem z Laur przedyskutowalimy kwesti jego uczestnictwa w badaniach nad tolerancj, podczas ktrych miaby otrzyma cztery dawki 0,3 mg/kg. Pomimo e byo to nieco mniej ni 0,4 mg/kg, wci powracao do nas pytanie: A co, jeli bdzie mia udar?". Odpowied bya oczywista: Nie moemy ryzykowa". Kevin nie ukrywa rozczarowania. Prbowalimy nakoni go, aby wycign jak najwicej z przebytej przez siebie sesji. Powiedziaem mu: - I tak masz nad czym rozmyla. Przyje wysok dawk DMT. Wikszo ludzi nigdy czego takiego nie przeyje. Tak naprawd nie powinienem by nagina zasad, widzc nieprawidowoci w twoim elektrokardiogramie. Wracajc do domu, zastanawiaem si nad tym, jak wygldayby mijane przeze mnie znaki drogowe, gdyby Kevin zmar podczas sesji. Byem tak wyczerpany, e zjadem kolacj i poszedem prosto do ka. Dokadne badania kontrolne i przygotowanie badanego byy kluczem do tego, by niepodane efekty pojawia}' si moliwie jak najrzadziej. Trudno mi sobie jednak wyobrazi, w jaki sposb moglibymy udoskonali stosowane przez nas metody. Patrzc z obecnej perspektywy, mogem jednak w wikszym stopniu zaufa mojej intuicji odnonie do psychologicznych predyspozycji oraz rzeczywistego stanu ukadu krwiononego niektrych ochotnikw. By moe wykorzystywana przez nas dawka DMT bya zbyt wysoka. Zbyt maa dawka nie wywoaaby jednake efektw psychodelicznych. Zbyt wysoka moga z kolei by niebezpieczna dla badanego, o czym przekonalimy si podczas opisanej we wprowadzeniu sesji Philipa. Obecnie myl, e lepsz dawk byoby 0,3 mg/kg. Wedug relacji wszystkich ochotnikw, ma ona w peni psychodeliczne waciwoci. Zdecydowalimy si na 0,4 mg/kg w oparciu o nasz osd kliniczny i majc na uwadze cele bada. Trzeba jednak podkreli, e dawka ta stanowia zagroenie dla bezpieczestwa i dobrego samopoczucia zdecydowanej mniejszoci naszych ochotnikw. Pozostawia ona uraz w tych osobach, ktre podczas podry na DMT gubiy si po drugiej stronie i nie potrafiy odszuka drogi powrotnej. Kiedy ju wszystko zostao powiedziane, faktem pozostaje, e molekua duszy nie zawsze prowadzi nas w stron mioci i wiata. Moe ona take otworzy nam oczy na najbardziej przeraajce aspekty rzeczywistoci, odciskajc silne pitno na naszej psychice. DMT bywa grone. Z tego wzgldu musimy si powanie zastanowi, zanim postanowimy je zay lub poda komu innemu.

CZ^ IV. SESJE

274

*** Jaki czas temu opisane zostay silne reakq'e stresowe wywoane podaniem psylocybiny podczas sh-nnego Eksperymentu Wielkopitkowego". Oryginalny artyku z 1966 roku (Walter N. Pahnke oraz William A. Richards, Implications of LSD and Experimental Mysticism, Journal of Religion and Health" 5 (1966), str. 175-208) koncentrowa si na dowiadczeniach mistycznych, ktre przeywali studenci Harvard Dhinity School. Nie usyszelimy jednak ani sowa o tym, e czonkowie zespou badawczego musieli gania po kampusie jednego z odurzonych psylocybin uczestnikw badania, aby w kocu uspokoi go zastrzykiem z lekiem o antypsychotycznych waciwociach! Zobacz: Rick Doblin, The Good Friday Experiment: a Tiventy-Five Year Follow-Up and Methodological Critique, Journal of Transpersonal Psychology", 23 (1991), str. 128.

CZ^ IV. SESJE

275

CZ^ IV. SESJE

276

18.

SKORO TAK, TO CO DALEJ?

w
tensywne, niesamowite i nieoczekiwane dowiadczenia swojego ycia. Molekua duszy wcigaa ich do ich wntrza, wyrzucaa poza ciaa, wpychaa do nieznanych im wymiarw rzeczywistoci. Przeczytalimy o wszystkich rodzajach sesji, z ktrych wikszo wydawaa asi ochotnicy bez wtpienia przeyli podczas bada nad DMT najbardziej in

si umoliwia ludziom peniejsze zrozumienie samych siebie oraz relacji czcych ich z otaczajcym wiatem. Przeczytalimy take o cenie, jak za te dowiadczenia musieli zapaci

niektrzy uczestnicy Czy byo warto? Czy uczestnictwo w naszym projekcie byo w jakikolwiek sposb korzystne dla tych, ktrzy zgodzili si wzi w nim udzia? Czy w ich yciu 277 pojawiay si jakiekolwiek pozytywne zmiany? Mwic innymi sowy: Skoro tak, to co dalej?". Odpowied na wszystkie powysze pytania brzmi: To zaley". Zaley od tego, co,

CZ^ IV. SESJE

wedug nas, jest korzystne". Czy nieznaczne zmiany w nastawieniu do ycia, sposo bie postrzegania wiata i kreatywnoci s wystarczajcymi powodami do podejmowa nia ryzyka, o ktrym moglimy przeczyta? Czy moe potrzebujemy czego bardziej namacalnego, aby uwierzy, e dowiadczenia te mogy mie naprawd korzystny wpyw na badanych? Jak taki dowd miaby wyglda? Gdyby okazao si, e udzia w badaniach nie mia dla nikogo wikszego znaczenia - dlaczego tak byo? Czy bya to kwestia substancji, nastawienia czy otoczenia? Przed rozpoczciem bada spodziewaem si, e ludzie bd mieli w ich trakcie gbokie dowiadczenia psychodeliczne. Wszyscy jednak wiemy, jak krtkotrwae mog by wszystkie te wgldy. Miaem nadziej, e w bezpieczniejszych, atwiejszych do kontrolowania warunkach klinicznych nasi ochotnicy bd w stanie wej gbiej i dalej w dowiadczenie psychodeliczne ni kiedykolwiek wczeniej w swoim yciu. W ten sposb mogoby ono wywrze na nich silniejszy i bardziej dugotrway wpyw.

274 S I)Z M 'l' - M O I. E K l' A D 1" Y

Co mogoby by wiadectwem rzeczywistej chci wcielenia w ycie idei, spostrzee i odczu, do ktrych dostp umoliwia molekua duszy? Zmiana w pracy za wodowej. Poddanie si psychoterapii. Rozpoczcie regularnej praktyki medytacyjnej w ramach zorganizowanej tradycji duchowej lub poza ni. Zdecydowana zmiana stylu ycia, na przykad powicenie wikszej iloci czasu na wiczenia fizyczne, zmiana diety lub zaprzestanie stosowania potencjalnie gronych narkotykw i alkoholu. Podjcie dziaalnoci charytatywnej. Praca na rzecz lokalnej spoecznoci. Innymi sowy, czy za deklaracjami doznania owiecenia poday owiecone czyny? Gdy ochotnicy zgaszali si na swoj ostatni sesj, za kadym razem pytaem, jakie s ich odczucia odnonie do swojego udziau w badaniach. Rozmow zaczynaem zazwyczaj pytaniem: Co wyniose z uczestnictwa w naszym projekcje?".

Jako e eksperymenty rozcigay si zazwyczaj na przestrzeni od trzech do sze ciu miesicy, by to stosunkowo krtki czas, aby mc w rzetelny sposb oceni ja kiekolwiek wymierne korzyci. Nasi badani mieli zazwyczaj w tej sytuacji poczucie, e w jaki sposb si rozwinli, w szczeglnoci po dowiadczeniach wyniesionych z sesji z u yciem wysokiej dawki. Rozmowy te byy zupenie niezobowizujce i swobodne, poniewa nasza uwaga w

wikszym stopniu skupiaa si na prowadzeniu sesji i zbieraniu danych. Od pierwszej grupy ochotnikw udao nam si take zebra pewne informacje dotyczce 278 bardziej dugofalowych efektw. Laura skontaktowaa si z moliwie najwiksz liczb osb, ktre wziy udzia w pocztkowych badaniach dawka-reakcja i umwia si z nimi na odbycie bardziej sformalizowanej rozmowy, osobicie lub drog telefoniczn. Przed opuszczeniem przeze mnie Nowego Meksyku udao nam si jednak przeprowadzi tylko jedenacie takich wywiadw uzupeniajcych. Dugofalowe nastpstwa udziau w badaniach z

CZ^ IV. SESJE

pewnoci miay wielkie znaczenie dla pozostaych badanych, dlatego te mam nadziej, e uda mi si z nimi porozmawia w przyszoci. Mielimy ju okazj przeczyta o mistycznych dowiadczeniach Seana wyniesio nych z bada nad tolerancj. Dusz rozmow, wykraczajc poza temat bezpored niej reakcji na DMT, mielimy okazj przeprowadzi, gdy podczas eksperymentw z cyproheptadyn otrzyma placebo. Kiedy zapytaem go o caociowy wpyw bada na jego osob, przez minut si zastanawia, po czym powiedzia: 65. Wydaje si, e w pewnym sensie kady z nas tworzy wasny wiat. Zadziwiajce, do czego zdolny jest nasz umys. 66. Masz teraz na myli twoje dowiadczenie podczas bada nad tolerancj? 67. Tak - odpowiedzia. - Uwaam, e byo to dowiadczenie mistyczne. Nastpnego dnia zabraem swoj mam do kocioa. Odbywaa si tam ceremonia majca jaki

W A 275
C Z V . P R ZE B

zwizek z Wielkanoc: w. Pawe w drodze do Damaszku. Po spotkaniu z Chrystu sem przez trzy dni by niewidomy. Myl, e co takiego przytrafio si take mnie. Nie wiem jednak, w jaki sposb tak naprawd to dowiadczenie wpyno na moje ycie. Myl, e w jaki sposb mnie zmienio. Obecnie staram si robi wicej ze swoim yciem. Jestem bardziej otwarty na nowe dowiadczenia, na to, w jaki sposb na mnie wpyn. Mike mia trzydzieci lat. Sesje z DMT przynosiy mu duo radoci, ale zawsze podszyte byy lekkim niepokojem. Nie by pewien, czy zapamita ca swoj pierwsz sesj z dawk 0,4 mg/kg i nie podobaa mu si towarzyszca jej dezorientacja. Ostatniego dnia bada dawkareakcja Mike otrzyma placebo, wic skorzystaem z okazji i zapytaem go, co dao mu uczestnictwo w naszym projekcie. 68. Zastanawiaem si nad tym - odpowiedzia. - Znacznie bardziej zainteresowaem si tematami, ktre dotychczas zaniedbywaem. Kiedy w modoci zayem LSD, otworzyo to mj umys na moliwoci, z ktrych istnienia nie zdawaem sobie wcze niej sprawy. DMT mogo mie na mnie podobny wpyw. Przed udziaem w badaniach harowaem jak w. Teraz koncentruj si na innych sprawach. Myl, e nic innego nie skierowaoby mnie w takim kierunku.

Dwa lata pniej mia w sobie jednak znacznie mniej entuzjazmu: 69. To byo uziemienie, zaatakowanie swojego mzgu chemikaliami - anie dowiadczenie zmieniajce ycia. Wspomnienie wysokiej dawki kryo po mojej gowie jesz cze 279 przez miesic lub dwa, ale tak naprawd niczego nie zmienio. Przypomniao mi tylko o tym, e majc dwadziecia kilka lat czsto braem narkotyki - miaem wtedy znacznie wicej czasu i bardziej beztroskie podejcie do ycia.

CZ^ IV. SESJE

W rozdziale 15. moglimy przeczyta o dowiadczeniu z pogranicza mierci, kt re przytrafio si Willow. Po jednej z sesji z nisk dawk zacza si zastanawia nad tym, co w jej yciu zmieni udzia w badaniu: 70. DMT uczy mnie zmian, transformacji i mierci. Zauwayam, jak bardzo zmienio si moje podejcie do kwestii umierania. Kiedy niedawno zmar ojciec mojego ma, wiedziaam, e zmieni on swoj posta, a nie po prostu znikn. DMT wie si ze mierci i umieraniem. Sama miaam po nim dowiadczenie z pogranicza mierci. Nie jest to pusta, bezsensowna mier, ale mier pena gbi. Podoba mi si taka wizja. Nie boj si ju mierci. Nie ebym wiedziaa, jak to jest umiera. Jestem raczej pogodniejsza i peniejsza akceptacji, jeli chodzi o ycie. W rozdziale 12. poznalimy ju histori Tyrona, ktry podczas bada dawka -reakcja znalaz si w organicznym mieszkaniu przyszoci". Podczas sesji z placebo mielimy okazj porozmawia o jego uczestnictwie w projekcie. 71. Moe rzadziej si upijam - przyzna. - Wci wypijam wieczorami jedno lub dwa piwa dla rozlunienia, ale znacznie rzadziej upijam si w pitkowe i sobotnie 276

15

M T - M O I. H K l' 1. A D l' S Z V
noce. Wszystko w mniejszym lub wikszym stopniu pozostao takie, jak byo. Moja dziewczyna namawia mnie do lubu. Nigdy wczeniej nie byem onaty - to dla mnie powana decyzja. Coraz bardziej myl o tym, eby si ustatkowa. Moe to kwestia udziau w badaniach, moe tego, gdzie obecnie jestem w swoim yciu. DMT mogo jako pomc, ale myl, e w niewielkim stopniu. Dwa lata pniej, podczas rozmowy uzupeniajcej, powiedzia nam: - Dowiadczyem w tamtym czasie kilku wgldw, ale nie wcieliem ich w ycie. Przyjemnie mi si je wspominao, ale po trzech czy czterech miesicach od bada nie mylaem ju o nich tak czsto. Myl, e oglnie ciesz si obecnie lepszym zdrowiem, ale nie sdz, eby wizao si to z DMT. Po badaniach przeszedem kilka zmian zawodowych i moja kariera nabraa tempa, ale pracowaem na to od duszego czasu. Nie potrafi wskaza jakich kolwiek zmian, ktre mog by bezporednim nastpstwem moich dowiadcze z DMT.

Stan, ktrego dowiadczenia omwiem w rozdziale 11., stwierdzi, e przygoda z DMT

moga zwikszy jego wTaliwo na dziaanie psychodelicznych grzybw. Rozmow na ten temat przeprowadzilimy pod koniec podwjnie lepej sesji z nisk dawk podczas bada dawka-reakcja. Stan powiedzia:

CZ^ IV. SESJE

280 72. Odkd bior udzia w badaniach, dwa razy zdarzyo mi si zay grzyby i musz przyzna, e nigdy wczeniej psychodeliki nie zabra)' mnie tak daleko. Miaem dowiadczenie wnikania w biae wiato i pozostawania w nim tak dugo, jak chciaem. Dotychczas nie miaem na to w/pywu. Zobaczyem, e biae wiato jest wszystkim, co istnieje i e nasz wiat jest tylko jego cieniem. 73. A czy zauwaye jakiekolwiek pozytywne zmiany, jeli chodzi o ycie emocjonalne? 74. Mogy otworzy si kanay psychiczne - odpowiedzia. - Ale moje sesje byy w zasadzie pozbawione jakichkolwiek treci i wgldw. By moe staem si ostatnio nieco bardziej empatyczny, receptywny, zestrojony ze wiatem, ale nie sdz, eby miao to jaki zwizek z udziaem w badaniach. W cigu kilku ostatnich miesicy miao miejsce kilka zmian, ale raczej nie byy one w bezporedni sposb spowodowane moimi dowiadczeniami z DMT. Powrcilimy do tego tematu po zakoczeniu bada nad tolerancj. Stan w dalszym cigu do niechtnie opowiada o wpywie, jaki wywary na niego sesje z DMT: 75. By moe zmieni mi si sposb postrzegania siebie. Na korzy, ale to moe dziaa w obydwie strony. Nie dowiadczyem adnych wgldw, czy to duchowych, czy to psychologicznych. Z pewnoci poczuem si oczyszczony, co dao mi przestrze na wprowadzenie kilku innych zmian.

Dowiadczenia Aarona zaprezentowaem ju w rozdziale 12., pt. Niewidzialne wia ty", oraz 13., pt. Spotkania przez zason: 1". Kiedy w ramach bada z pindoloem przeprowadzalimy sesj z placebo, mielimy okazj omwi wpyw DMT na jego ycie:

C' Z 1; C V . P R Z H R W" A 277

76. Dugofalowe efekty DMT s bardzo interesujce. Dziki niemu osignem inny stan wiadomoci. Nie chodzi mi o to, e jest on odmienny", ale raczej bardziej otwarty na synchroniczno, magi i nowe moliwoci. W pniejszym wywiadzie uzupeniajcym Aaron powiedzia nam: 77. Dowiadczenie z DMT poluzowao par kwestii, byo naprawd wstrzsajce. Czuj, e mam wiksz kontrol nad swoj rzeczywistoci dziki temu, e w wik szym stopniu potrafi sobie odpuci; to paradoks. Zetknicie z DMT spotgowao moj wraliwo werbaln, wzrokow i muzyczn. Mwic oglnie, pokazao mi kolejny proces lub poziom, ktry musiaem zobaczy. To, co mylaem lub czuem, nie miao adnego znaczenia w kontroli.

kontekcie kontrolowania przebiegu sesji. Nauczyem si pozytywnych aspektw utraty

Sara, ktra przeya niezwykle zoone spotkanie z niematerialnymi istotami pod czas bada nad tolerancj, take uczestniczya w badaniach z pindololem. Podczas ostatniej z 281 czterech przebytych przez ni sesji mielimy okazj omwi uczucia, jakie ywia odnonie do uczestnictwa w badaniach. 78. Wszystko nabrao dla mnie szerszej perspektywy. Mam wiadomo wymiarw znajdujcych si po drugiej stronie tej rzeczywistoci. W dalszym cigu towarzyszy mi uczucie wywoane spotkaniem z tymi istotami. Spotkanie to byo dla mnie tym bardziej prawdziwe, e jego wspomnienie nie wyblako z upywem czasu. One chc, ebymy wracali, uczyli si od nich i bawili razem z nimi. auj, e DMT nie jest dostpne dla wikszej liczby osb! Obezwadniajca sesja z uyciem 0,2 mg/kg DMT i pindololem, ktr przeszed Rex, zostaa ju opisana w rozdziale 14., pt. Spotkania przez zason: 2". Przed jej

CZ^ IV. SESJE

przeprowadzeniem Rex otrzyma jednak znacznie mniejsz dawk obu tych substancji. Kiedy sesja ta dobiegaa koca, zapytaem o jego odczucia odnonie do uczestnic twa w badaniach. 79. Z pewnoci staem si znacznie bardziej kreatywny - odpowiedzia. - Zaczem wicej pisa. Pomimo chaotycznoci sesje z DMT pomogy mi sta si bardziej zrw nowaonym czowiekiem. Dziki nim staem si bardziej pewny siebie. Napisaem kilka wierszy o Niepoznawalnym. Wiele z nich powstao ju wczeniej, ale niektre dopiero w trakcie bada. DMT sprawio, e ujrzaem aspekty swojej niewiadomoci, z ktrych istnienia nie zdawaem sobie wczeniej sprawy; na przykad mj strach przed umieraniem.

Czytalimy ju o przeraajcym spotkaniu Kena z podliwymi i agresywnymi krokodylami. Kilka miesicy pniej zadzwoniem do niego, eby sprawdzi, jak si czuje. Rozmowa ta miaa niespodziewanie filozoficzny wydwik: 278 M Y

Z 1) T - M 0 L K K L' L A D S
L'

80. To naprawd zmienio moje podejcie do mierci. Przestaem si jej ba. Zmienio take moje podejcie do ycia - przede wszystkim zrozumiaem, e rzeczy generalnie nie s takie, jakimi si wydaj. Nie jestem ju tak pewny swoich przypuszcze. Znacznie mniej boj si take wasnego szalestwa. W dalszym cigu nosz w sobie ydowskie poczucie winy, ktre kae mi si dostosowywa do otoczenia i by nor malnym, ale nie wpywa ju ono tak bardzo na mj sposb postpowania. Przestaem zwraca uwag na konwencje, na ludzi i sytuacje, ktre nie maj dla mnie adnego znaczenia. Dbam tera z tylko o wartociowe relacje. Fredricka poznaem dopiero w trakcie bada; poza sesj z uyciem przecitnej" dawki 0,4 mg/kg jego dowiadczenia z DMT nie byy specjalnie interesujce. Pewne go poranka, po otrzymaniu niskiej dawki molekuy duszy, opowiedzia nam jednak, w jaki sposb efekty DMT rozoyy si w czasie: 81. Oglnie rzecz biorc, po przebyciu sesji z dawk 0,4 mg/kg jestem znacznie bardziej zrelaksowany. Chyba pozbyem si dziki niej jakich zatorw energetycznych. W cigu ostatnich dwch lat w peni skupiem si na pracy i trudno byo mi z tym przystopowa. Kiedy wracaem na ziemi po wysokiej dawce, ujrzaem, w jaki sposb moje lki i 282 przywizanie do materii utrudniaj swobodny przepyw energii. Staem si bardziej wiadom

CZ^ IV. SESJE

tego, co si ze mn dzieje. Nie mam ju w sobie takiego cinienia, eby wszystko szo po mojej myli. Staem si bardziej rozluniony. Nie czuj takiego pdu do osigania celw za wszelk cen. Mam poczucie, e jeli co si nie ukada, to prdzej czy pniej zacznie. Mielimy ju okazj przeczyta o dowiadczeniach Gabe'a, lekarza, ktry podczas jednej ze swoich sesji trafi do obka". Kiedy w trakcie bada nad tolerancj trafilimy na cztery zastrzyki z roztworem soli fizjologicznej, opowiedzia nam o pozytywnych nastpstwach swojego kontaktu z moleku duszy: 82. Udzia w badaniach napeni mnie spokojem. DMT prowadzi do zupenie innych wymiarw ni wysokie dawki innych psychodelikw. Daje dostp do naprawd gbokich pokadw psychiki. Te wymiary s tu przez cay czas, na wycignicie rki. Przez dwa lub trzy tygodnie po badaniach nad tolerancj byem znacznie bardziej pomocny dla koleanek i kolegw z pracy. Byem superpomocny. Sesja Philipa z uyciem 0,6 mg/kg miaa miejsce w pocztkowej fazie bada, kiedy to staralimy si znale wysok" i nisk" dawk DMT. Przez nastpnych kilka miesicy, za kadym razem, gdy znajdowa si w nieprzyjaznym lub niepewnym otoczeniu, pojawiay si u niego objawy agodnej paniki. Wydawa si nadmiernie wyczulony na wszelkie sytuacje, w

ktrych grozia mu utrata kontroli. Niemniej jednak udao mu si przepracowa te obawy, dziki czemu postanowi wzi udzia w badaniach dawka-reakcja.

CZ^ IV. SESJE

283

Podczas wywiadu uzupeniajcego powiedzia Laurze: 83. Jestem znacznie bardziej otwarty na kosmiczn i bosk wiadomo, inaczej te CZ V . PRZERW A 279 wygldaj moje relacje z innymi ludmi. Czuj si znacznie silniej zwizany ze wszystkim, co mnie otacza. Jestem bardziej zintegrowany, bliszy wasnej boskoci. Czuj take, e moje myli i uczucia s ze sob lepiej zgrane. Philip twierdzi take, e jest w stanie peniej angaowa si w psychoterapi ze swoimi klientami, ale e nie da si tego zauway z zewntrz. Od udziau w badaniach zmniejszy uycie psychodelikw - przyjmowa je raz na dwa lub trzy miesice, anie kilka razy w miesicu - i stosowa je z wiksz ostronoci, w otoczeniu zaufanych osb. Nie by jednak w stanie oceni, na ile jest to efekt innych zmian w jego yciu - przeprowadzki i rozwodu ana ile jego dowiadcze z DMT. Don mia trzydzieci sze lat i zarabia na ycie, pracujc jako kelner i pisarz. Trans personalne dowiadczenia wyniesione z sesji z uyciem wysokiej dawki DMT naruszyy jego dotychczasowy wiatopogld w tak duym stopniu, e po raz pierwszy od wielu lat przesta na jaki czas pisa. W przeciwiestwie do Eleny, bezporednia konfrontacja z potn i nieprzeniknion natur rda wszelkiego istnienia wywoaa w nim przygnbienie. Elena bya przesiknita wschodnim mistycyzmem, Don natomiast zosta wychowany w duchu katolicyzmu i w dalszym cigu utosamia si z tym wyznaniem. Elena ujrzaa w bezosobowej" pustce mio. Don natomiast czu si zdradzony - by zszokowany nieistnieniem osobowego Boga lub Zbawiciela. DMT zburzyo fundamenty jego filozoficznej i duchowej orientacji, on za poczu, e nie istnieje nic, co mogoby je zastpi. Kiedy zadzwoniem do niego z prob o udzia w dodatkowych badaniach, odmwi, ale podzieli si ze mn nowinami. Czu si cakiem dobrze. Powiedzia: 84. Radz sobie teraz lepiej ni przed badaniami. Jako e byo to dla mnie dowiadczenie mierci, zaczem bardziej entuzjastycznie podchodzi do ycia. Wrciem do pi sania i znalazem mecenasa, ktry w duej mierze wspiera mnie finansowo. W swoich pracach zawarem troch dowiadcze wyniesionych z sesji z DMT, ale niezbyt duo. Krtki fragment sesji Raya z wysok dawk DMT i uyciem EEG przedstawiem ju w rozdziale 15., pt. mier i umieranie". Kiedy kilka lat pniej zapytaem go o dugofalowe nastpstwa uczestnictwa w sesji z wysok dawk, odpowiedzia: 85. W moim sowniku mentalnym pojawiy si nowe sowa do opisu dowiadcze psychodelicznych. W wikszym stopniu postrzegam ludzi przez pryzmat ich biologii. Myl, e dowiadczenie z DMT ukazao mi suszno niektrych pogldw dotycz cych naszego ycia duchowego, w szczeglnoci przewiadczenia o wartoci tego, co subiektywne, tego, co wykracza ponad wiatopogld naukowy lub go uzupenia. Przesa nam take zdjcie swojego malekiego synka, ktrego drugie imi brzmiao Strassman.

Z li VM 'l' - M O E K l' h A l' S

280 1.

Lucas, ktrego dowiadczenie z pogranicza mierci wizao si z powanymi pro blemami z jego ukadem krenia, mia mimo wszystko poczucie, e udao mu si wynie z sesji co pozytywnego. - Od przygody z DMT zaczem postrzega wiat w nieco inny sposb - powiedzia. Staem si bardziej otwarty i powcigliwy. To dowiadczenie utwierdzio mnie w tym, e jestem na waciwej ciece. Jeli chodzi o moj wiar i przekonania duchowe, wszystko ulego wzmocnieniu. Elena, ktrej dowiadczenia mistyczne zostay zaprezentowane w rozdziale 16., rok po zakoczeniu bada dawka-reakcja przysaa mi nastpujcy list:

Wikszo moich dowiadcze zamazuje si z upywem czasu. W przypadku DMT jest jednak inaczej. Wizje i mczarnie, ktre towarzyszyy moim sesjom, stay si bardziej przejrzyste i dopracowane. Pamitam, e byam w stanie stawi czoo wiecz nemu ogniowi kreacji, ale nie byam poparzona. Dwigaam na swoich barkach ciar caego wszechwiata, ale nie czuam si nim przytoczona. Perspektywa ta przenikna take do mojego codziennego ycia, dziki czemu jestem bardziej rozluniona i otwarta na to, co si dzieje. W wiecie zewntrznym nie nastpiy chyba adne zmiany. Moje wntrze wypeni jednak spokj, pewno, e moja dusza jest niemiertelna, a moja wiadomo trwa wiecznie.

Sprbujmy podsumowa opisane powyej rozmowy uzupeniajce. Nasi badani donosili o silniejszym poczuciu wasnej jani, zmniejszeniu si odczuwanego przez nich strachu przed mierci i wikszej radoci z ycia. Niektrzy przestawali wywiera na siebie tak siln presj dotyczc ycia zawodowego i byli w stanie atwiej si zrelaksowa. Kilku ochotnikw zmniejszyo ilo wypijanego przez siebie alkoholu lub zauwayo wzrost wraliwoci na substancje psychodeliczne. Cz badanych nabraa silniejszego przewiadczenia, e istniej rne poziomy rzeczywistoci. Niektrzy utwierdzili si w swoich dotychczasowych przekonaniach - ich pogldy i sposb postrzegania rzeczywistoci zyskiway wwczas szerszy kontekst i gbi, ale zasadniczo nie ulegay zmianie. Na szczcie, nie byo take adnych dugofalowych negatywnych efektw w przypadku Philipa, Lucasa i Kena. Pomimo e po przygodzie Kevina z podwyszonym cinieniem krwi

nie przeprowadzilimy z nim formalnego wywiadu, kilkakrotnie spotkalimy si towarzysko i wydawa si cieszy doskonaym zdrowiem. Wszelkie przypadki dostrzegalnych zmian w zewntrznym" yciu naszych bada nych byy wynikiem ich dziaa poprzedzajcych zetknicie z moleku duszy. Kil ku naszych badanych rozwiodo si, ale w przypadku adnego z nich nie byo to bezporednio spowodowane ich dowiadczeniami z DMT. By moe wywoane wysok dawk spotkanie z manekinami na karuzeli, ktre przytrafio si Marshy (opisane w rozdziale 11.), przekonao j, e powinna wrci do swojej kultury", na Wschd-

FRZHR VV A 281
C Z V .

nie Wybrzee. Rozwioda si z mem i wyjechaa z Nowego Meksyku. Trzeba jednak pamita, e by to ju jej trzeci rozwd w yciu i e przystpujc do naszych bada, w peni zdawaa sobie spraw z problemw w relacji z obecnym partnerem. aden z ochotnikw nie porzuci swojej dotychczasowej kariery zawodowej, aby wykonywa prac, ktra przynosiaby mu wicej satysfakcji. Peter ujrza pod wpy wem DMT pewn wsplnot z Arizony, do ktrej planowa si przyczy. Przeprowadzi si tam zaraz po zakoczeniu bada dawka-reakcja. By on jednake stosunkowo zamonym emerytem, wic zmiana ta bya dla niego czym atwym i naturalnym. Rwnie Sean, zarabiajcy na ycie jako prawnik, podj korzystn decyzj odnonie do swojej kariery zawodowej. Zrezygnowa z narzucanych sobie nadgodzin, aby mie czas na zajcie si ogrodem" i posadzenie wikszej liczby drzew na posiadanej przez siebie dziace. Na dodatek bez niepotrzebnych emocji rozsta si ze swoj wczesn partnerk i rwnolegle z uczestnictwem w badaniach nad DMT rozpocz nowy, bardziej satysfakcjonujcy zwizek. Trzeba jednak podkreli, e take w przypadku Seana decyzje o owych zmianach dojrzeway w nim dugo przed tym, zanim postanowi nawiza z nami wspprac. Andrea, ktrej krzyki: Nie! Nie! Nie!" postawiy w stan gotowoci niemal cae Centrum Badawcze, wydawaa si osob, w przypadku ktrej gruntowne zmiany yciowe s niemale nieuniknione. Jej sesje z wysok dawk DMT ukazay jej zarwno warto, jak i ograniczenia ciaa fizycznego i pomogy przywoa z mrokw zapomnienia jej modzieczy idealizm. Kiedy jednak opuszczaem Nowy Meksyk dwa lata pniej, nie poczynia ona adnych krokw w kierunku realizacji swoich dawnych marze z wyjtkiem przejrzenia kilku katalogw z miejscowych orodkw terapeutycznych. Nawet w przypadku Eleny nie byem w peni przekonany, czy jej dowiadczenia rzeczywicie zaowocoway jakimikolwiek wymiernymi korzyciami. W dalszym ci gu pozostawalimy bliskimi przyjacimi i musz przyzna, e nie zauwayem jakichkolwiek drastycznych zmian ani w jej relacjach z Karlem, ani w kontaktach ze wiatem zewntrznym. Bya ona jedn z pierwszych badanych, za spraw ktrych zaczem w znacznie bardziej krytyczny sposb myle o transformacyjnej mocy nawet najgbszych i najbardziej niesamowitych dowiadcze duchowych. Byem szczeglnie rozczarowany tym, e nikt nie zdecydowa si na rozpoczcie psychoterapii ani regularnej praktyki duchowej, aby dalej pracowa z wgldami spowodowanymi przez DMT. Kilka osb powrcio do zawieszonej przez siebie terapii lub do

lekw antydepresyjnych, poniewa ich stan psychiczny uleg pogorszeniu jaki czas po uczestnictwie w sesji z wysok dawk. Liczyli oni jednak na pomoc w prze pracowaniu ewentualnych niepodanych efektw, a nie wcieleniu w ycie psychologicznych lub duchowych wgldw wyniesionych ze spotkania z moleku duszy. Dlaczego u naszych ochotnikw nie pojawi}' si jednoznacznie korzystne nastp stwa udziau w badaniach?
282
' D M T M O L H K l ' A D l ' S Z Y

Podczas sesji nie skupialimy si na pomaganiu ludziom w ich problemach. To nie byy badania nad potencjaem terapeutycznym DMT. Nasi badani byli stosunkowo zrwnowaonymi osobami. Planowalimy (i zazwyczaj tak si rzeczywicie dziao) po prostu przy nich siedzie i w razie potrzeby udziela im wsparcia, anie prowadzi w jakim konkretnym kierunku. Zdarzao nam si skorzysta z technik psychoterape utycznych tylko wtedy, gdy wymagao tego dobro badanego. W przypadku znaczcej wikszoci ochotnikw unikalimy jednake jakiejkolwiek pracy na poziomie psychologicznym. Tak naprawd bezustannie powracay do nas wtpliwoci, czy w stworzonym przez nas zupenie neutralnym otoczeniu mog pojawi si pozytywne reakcje na DMT. Kolejna odpowied staa si bardziej wyrana dopiero wtedy, gdy przystpilimy do realizacji projektu. Zdalimy sobie wtedy bowiem w peni spraw z tego, e DMT samo w sobie nie jest substancj o waciwociach terapeutycznych. Po raz kolej ny zrozumielimy, jak wan kwesti jest otoczenie i nastawienie. Emocje, z ktrymi ochotnicy przystpowali do sesji, oraz bardziej caociowy kontekst biograficzny w rwnym stopniu wpyway na ich dowiadczenia, jak podawana im substancja, jeli nie wikszym. W oderwaniu od odpowiednich ram pojciowych - duchowych, psychoterapeutycznych lub jakichkolwiek innych - w ktrych mona by umieci podre na DMT, sesje te staway si po prostu kolejn seri mocnych dowiadcze psychodelicznych. Wraz z upywem lat, suchajc opowieci badanych o ich pierwszych sesjach z wysok dawk DMT, zaczem odczuwa dziwny niepokj. Czuem si niemal tak, jakbym wcale nie mia ochoty ich sucha. Kiedy badani donosili o swoich wgldach psychoterapeutycznych, dowiadczeniach z pogranicza mierci oraz mistycznej ekstazie, przez cay czas przypominaem sobie, e przeyciom tym nie towarzyszy jakakolwiek rzeczywista transformacja. Czasami miaem ochot powiedzie: To ciekawe, ale co dalej? Jaki to miao sens?". w brak trwaych zmian w postawie naszych ochotnikw zacz wpywa negatywnie na moj motywacj do prowadzenia bada. Na dodatek, syszc doniesienia o wizytach w niewidzialnych wiatach i nawizywaniu kontaktu ze znajdujcymi si w nich istotami, miaem coraz powaniejsze wtpliwoci co do ich natury i doniosoci. Moje nastawienie wzgldem sesji z wysokimi dawkami zmienio si z penego nadziei wyczekiwania na przeomowe opisy obcych nam wymiarw na pene nadziei wyczekiwanie na powrt naszych ochotnikw bez uszczerbku na zdrowiu. Potrzeba wprowadzenia zmian w badaniach nad psychodelikami w Albuquerque bya a nadto widoczna. Ryzyko byo ogromne, dugofalowe korzyci - niepewne. Zaczem

zastanawia si, w jaki sposb mona byoby zminimalizowa zagroenie wice si z naszymi eksperymentami, zwikszajc jednoczenie ewentualne poytki z ich przeprowadzania. Wymagao to opracowania planu bada terapeutycznych, co pocigao za sob konieczno pracy z pacjentami, anie zdrowymi ochotnikami. Poza
C Z

V . F R Z E W A 283
a wiele do zyskania.

tym, aby stworzy warunki umoliwiajce jakiekolwiek dziaania psychoterapeutycz ne podczas intoksykacji, musiabym take rozejrze si za substancj o znacznie du szym czasie dziaania. W dwch kolejnych rozdziaach opisz, w jaki sposb badania nad zastosowaniem duej dziaajcych psylocybiny oraz substancji pochodzenia rolinnego w leczeniu pacjentw przyczyniy si do przerwania mojej pracy. Coraz liczniejsze sygnay pochodzce zarwno z wntrza, jak i spoza otoczenia badawczego zaczy wywiera na mnie zbyt siln presj. W pewnym momencie doszedem do wniosku, e przerywajc badania nad substancjami psychodelicznymi, nie mam zbyt duo do stracenia,

ZBLIAJC SI DO KOCA
Ak

asze badania dotyczce substancji psychodelicznych zaczynay wiza si z coraz wiksz liczb rnego rodzaju problemw Ich nagromadzenie sprawio, e w pewnym momencie postanowiem opuci Nowy Meksyk i przerwa eksperymenty. W tym rozdziale rozpoczn
N

opis tych wydarze. Pewne trudnoci byy wpisane w badania ju od momentu ich rozpoczcia i tylko kwesti czasu byo, kiedy wyjd na powierzchni. Najbardziej oczywistym rdem niepokoju by model biomedyczny, na ktrym si opieralimy. Inne byy nastpstwem cigu niefortunnych wydarze. Jednym z nich by, na przykad, wydany przez uniwersyteck Komisj ds. Etyki Bada z Udziaem Ludzi zakaz przeniesienia projektu psylocybinowego ze szpitala do bardziej przyjaznego otoczenia.

W przypadku wielu problemw mogem mie jedynie mglist nadziej, e przy skromnej pomocy z mojej strony rozwi si samoistnie". Nie powinno by dla mnie zaskoczeniem, e znaczca wikszo wsppracownikw z Uniwersytetu Nowego Meksyku nie wywie si ze swoich deklaracji. Podejrzewaem, e pojedyncze sesje z wysok dawk DMT przynios 1 bardzo mao dugotrwaych korzyci, ale musiaem si o tym przekona samodzielnie. Postanowiem zlekceway docierajce do mnie doniesienia o nawizywaniu pod wpywem DMT kontaktu z obcymi istotami i byem kompletnie nieprzygotowany na to, e tak czsto bd si one pojawia podczas naszej pracy. Powinienem by take przewidzie reakcj mojej wsplnoty buddyjskiej na prby publicznego czenia psychodelikw z praktykami buddyjskimi. Niektre wydarzenia byy jednak kompletnie nie do przewidzenia, cho z obecnej perspektywy wydaj si konsekwencj napicia towarzyszcego prowadzeniu bada oraz ich wpywu na moje najblisze otoczenie. Do tej kategorii przynaley nage pojawienie si nowotworu u mojej byej ony.

Y D M T - O I. K LA D S Z
286 M F. l' l' Reperkusje pracy z moleku duszy s tak zoone, tak rnorodne i rozlege, e nikt, kto nie uczestniczy w tych badaniach od samego pocztku, nie moe w peni zrozumie, jak one tak naprawd wyglday. Celem tej ksiki jest jednak opowiedzenie caej historii. A elementem kadej historii jest jej zakoczenie. Dla tych, ktrzy pracuj lub planuj pracowa z substancjami psychodelicznymi, wszystkie te szczegy mog okaza si bardzo pomocne. Lepiej, eby osoby te dokadnie wiedziay, w co si pakuj. Trzeba tu wspomnie o kilku rnych wtkach. Chciaem poda duo DMT, zobaczy dziaanie rnych dawek, po czym poda go jeszcze wicej. Dwa pierwsze pro jekty, dawkareakcja oraz badania nad tolerancj, wydaway si jedynie przystawk, busol wyznaczajc kierunek dalszych poszukiwa. Podawane jednorazowo wysokie dawki molekuy duszy byy niesamowicie psychodeliczne, ale dopiero w seriach daway moliwo bardziej efektywnej pracy z wywoywanymi przez siebie odmiennymi stanami wiadomoci. Model, ktry pozwoli mi rozpocz badania, przyczyni si jednak do ograniczenia pniejszych projektw dotyczcych DMT. Model biomedyczny jednoznacznie stawia sobie za cel rozoenie na czynniki pierwsze badanego zjawiska, wycinicie z niego moliwie najwikszej liczby informacji, a nastpnie wyjanienie-przez-opisanie. Jako e podejcie to stanowi podstaw bada psychiatrycznych, dokadnie si z nim zapoznaem i wpisaem w jego ramy pojciowe planowane przez siebie badania nad DMT. Podczas bada dawka-reakcja i bada dotyczcych tolerancji dokonywanie pomiarw funkcji biologicznych byo dla mnie mniej istotne ni wpyw DMT na psychik badanych. Pobieralimy krew, obserwowalimy czynnoci yciowe, mierzylimy temperatur. Dysponujc zebranymi w ten sposb danymi, moglimy zademonstrowa, e co naprawd si dziao. Informacje zebrane dziki naszemu kwestionariuszowi take odpowiaday wymogom obiektywnoci; oznacza to, e kwestionariusz w obiektywny sposb uprawomocnia subiektywnie odczuwane efekty. Pomimo tego najbardziej fascynujce i najciekawsze byo to, co moglimy usysze od naszych ochotnikw i zobaczy w pokoju 531 na wasne oczy. Rozpoczynajc niezbdne badania nad mechanizmami dziaania", musielimy jednake liczy si z tym, e model biomedyczny narzuci nam pewne ograniczenia odnonie do tego, jakiego rodzaju eksperymenty bdziemy mogli przeprowadzi w przyszoci. W rozdziale 8., pt. Podawanie DMT", opisaem owe pniejsze eksperymenty. Koncentroway si one na efektach wywoywanych przez substancje hamujce prac okrelonych receptorw - pindolol, cyproheptadyn i naltrekson. Podawalimy je w poczeniu z DMT i porwnywalimy otrzymane wyniki z reakcjami na zaycie samego DMT. W ten sposb moglimy zbada, w jaki sposb dany receptor wpywa na efekty wywoywane przez moleku duszy. Podczas tych bada nie koncentrowalimy si ju w tak duym stopniu na subiektywnej reakcji badanego. Znacznie waniejszy sta si dla nas mechanizm dziaania

287
C Z

P R Z E D

WA

substancji. Nasze nastawienie ulego diametralnej zmianie. Z perspektywy stosowa nych przez nas procedur badawczych nasi ochotnicy nie byli ju jednostkami, ktre przeywaj dowiadczenie psychodeliczne, ale raczej organizmami, ktrych obserwacja moga nam pomc w dokadniejszym przyjrzeniu si mechanizmom dziaania danego rodka. Podtrzymanie dotychczasowego entuzjazmu w obliczu tego rodzaju zmiany nie byo atwym zadaniem. Zdarzao si, e ochotnicy musieli mnie zachca do prze prowadzenia owych bada w rwnym stopniu, jak ja zabiegaem wczeniej o zdobycie ich zgody na uczestnictwo. Miaem na dodatek poczucie, e dowiedziaem si czego bardzo wanego o dziaaniu molekuy duszy: trway i jednoznacznie korzystny wpyw przyjcia duej dawki DMT by trudny do zaobserwowania. Konkluzj t opisaem w poprzednim rozdziale. czc to ze wzrastajc liczb niepodanych efektw, zrozumiaem, e bilans korzyci i zagroe zaczyna wyglda coraz mniej obiecujco. Musiaem zmieni model na taki, ktry sprawiby, e moje badania miayby dobroczynny wpyw na uczestniczce w nich osoby. Dostrzegaem dwa podejcia, na ktrych mogem si oprze przy opracowywaniu projektw majcych na celu popraw samopoczucia badanych: podejcie psychote rapeutyczne i duchowe. Projekt bazujcy na duchowoci raczej nie nadawa si do bada w warunkach klinicznych. Postanowiem wic rozpocz prac nad projektem zorientowanym psychoterapeutycznie, a mwic dokadniej - wspomaganej psylocy- bin psychoterapii osb terminalnie chorych. To wanie w tamtym okresie najbardziej dotkliwie odczuem brak szerszego kon tekstu dla prowadzenia bada nad psychodelikami na Uniwersytecie Nowego Meksyku. Pomimo e Centrum Badawcze i Wydzia Psychiatrii bezustannie wspieray moje dziaania, w moim najbliszym otoczeniu nie byo adnych innych psychiatrw zaznajomionych z tego rodzaju problematyk. Moja decyzja o rozpoczciu pracy w oparciu o czysto biomedyczny model w znacz nej mierze wynikaa z zapewnie innych badaczy, w szczeglnoci psychoterapeutw, e wespr mnie w planowanych przeze mnie badaniach. Byem skonny podj ryzyko wice si z nastawieniem i otoczeniem", ktre wynikaj z akceptacji modelu biomedycznego. Liczyem jednak na to, e moi koledzy pomog mi pniej skierowa si w stron pracy o charakterze terapeutycznym. W Stanach Zjednoczonych istnieje potna, dobrze rozwinita sie naukowcw i klinicystw zainteresowanych substancjami psychodelicznymi. Wielu z nich jest blisko zwizanych z sektorem akademickim i prywatnym. Niemal wszystkich miaem moliwo pozna przy rnych okazjach jeszcze przed rozpoczciem bada nad DMT. Owa grupa badaczy psychodelikw wydawaa si bardziej bezinteresowna i chtna do wsppracy anieli szerzej rozumiane rodowisko biomedycznie zorientowanych naukowcw. Osoby wierzce w potencja substancji psychodelicznych mogyby poczy swoje siy, anie wspzawodniczy.
288
D M

'I'

I -

l '

l '

Podczas spotka w tym gronie wci powraca jednak temat, e rzd i tak nie pozwoli nam na badanie tych substancji". Gdyb y tylko komu gdzie udao si zacz, miejsce jego pracy staoby si orodkiem odrodzenia bada nad psychodelikami. Jako e uzyskanie przeze

mnie rodkw finansowych oraz zezwolenia na eksperymenty z DMT stawao si coraz bardziej prawdopodobne, wszystko wskazywao na to, e orodkiem tym stanie si Uniwersytet Nowego Meksyku. Byem gotw zaakceptowa tymczasowe wady zwizane z prac w oparciu o cile biologiczny model, traktujc je jako cen za rozpoczcie swoich bada. Miaem jednak nadziej, e po dowiedzeniu moliwoci bezpiecznego uycia psychodelikw pod nadzorem medycznym przy pomocy koleanek i kolegw pojawi si szansa na rozpoczcie pracy terapeutycznej z ich uyciem. Nastpioby wwczas gadkie przejcie od bada dawka-reakcja i dotyczcych tolerancji do prowadzenia terapii psychodelicznej. Ukoronowaniem tego ambitnego projektu bada klinicznych byoby wynalezie nie nowych psychodelikw o niepowtarzalnych waciwociach. Majc do dyspozycji wszelkiego rodzaju orodki kliniczne, znacznie atwiej byoby ocenia wpyw nowych specyfikw na normalnych ochotnikw i okrelone grupy pacjentw. Brzmiao zachcajco. Uniwersytet Nowego Meksyku jest najwaniejsz uczelni wysz w stanie. W jego skad wchodzi kilkadziesit wydziaw, m.in. cieszca si uznaniem szkoa medyczna. Wierzyem w to, e kiedy ju w Albuquerque rusz badania, przynajmniej kilku moich kolegw z rnych czci kraju szybko si do mnie przyczy. Deklarowali, e tak si stanie. Kiedy udao nam si zdoby przyzwolenie Agencji ds. ywnoci i Lekw i pod koniec 1990 roku zabralimy si do pracy, zaprosiem do wsppracy innych badaczy. Nadesza okazja, na ktr wszyscy dugo czekalimy. Oto, co od nich usyszaem:
*

Moja ona uwaa, e Albuquerque jest zbyt mae. Nie ma tam zbyt duo sklepw. Crka

z kolei nie chce rozstawa si ze swoimi przyjacimi. * Musimy poczeka, a nasz syn skoczy liceum - za siedem lat. Uniwersytet Nowego Meksyku jest kiepski. Nigdy bym si nie zdecydowa, eby tam pracowa. * Przeprowadzalimy si ju zbyt wiele razy. Nie zrobimy tego ponownie, dopki nie
*

bdziemy mie pewnoci, e tym razem osidziemy gdzie na stae. * Najpierw chc obroni doktorat. Nie wiem, kiedy to si uda. Nie chc tak duo pracowa. Lubi swoj prac na p etatu w przychodni. Mam duo czasu, eby robi sobie odosobnienia medytacyjne.
*

Z perspektywy czasu widz, e ulegem myleniu yczeniowemu. Znacznie atwiej byo dyskutowa o transformacyjnej wartoci dowiadcze psychodelicznych, ni wprowadzi w ycie osignite dziki nim wgldy. Moi koledzy mogli mie naprawd inspirujce dowiadczenia, ale woleli unikn powice i cikiej pracy.

Naga zmiana podejcia do utworzenia masowego ruchu bada nad psychodelika - mi miaa, oczywicie, take inne, mniej jawne przyczyny Jedn z nich bya z pewnoci zupenie C Z t; S V . F R 7. H R W A 289 normalna i zrozumiaa (cho trudna do przyznania przed innymi) obawa przed wykonywaniem tego rodzaju pracy. Kady, kto chocia troch wie o podawaniu psychodelikw innym ludziom, ju na sam myl staje si podenerwowany. Inn spraw s kwestie polityczne. Mwic inaczej: kto miaby przewodzi ba daniom nad psychodelikami? Zamiast czy wsplne siy, niektrzy ujrzeli w przeomie nastpujcym w Albuquerque szans na zaoenie wasnych fundacji badawczych i zajcie w nich stanowisk kierowniczych. Pomimo e brak wsparcia ze strony zainteresowanych psychodelikami kolegw by do bolesny, potrafiem pogodzi si z porak. Bardziej problematyczne byo to, e pozostaem sam na placu boju. Musiaem przystpi do realizacji bada, ktrych ksztat planowaem zmieni, gdy tylko otrzymam pomoc ze strony niedoszych wsppracownikw. Kiedy badania dawka-reakcja dobiega)' koca, musiaem podj decyzj, jak miayby wyglda moje przysze projekty i zacz skada podania o granty. Do lekkomylne byoby proponowanie penoprawnych bada psychoterapeutycznych. Nie miaem na tym polu adnego dowiadczenia i doskonale zdawaem sobie spraw, e taki wniosek nie ma najmniejszych szans na dofinansowanie. Najrozsdniejszym wyjciem bya kontynuacja bada opartych na modelu biomedycznym. Dysponowalimy ju pewnymi danymi oraz wsparciem Centrum Badawczego, ana dodatek byem w tej dziedzinie specjalist. Poza tym owe eksperymenty dotyczce mechanizmw dziaania nie wzbudzayby zbyt wielu kontrowersji i z atwoci zdobybym na nie rodki finansowe. Mogem opni cay proces, przeprowadzajc badania dawka-reakcja, aby moe nawet badania dotyczce tolerancji nad innymi substancjami, na przykad psylocy- bin lub LSD. Centraln pozycj zajmowayby wwczas projekty powicone funkcjonowaniu mzgu, ajakiekolwiek badania psychoterapeutyczne miayby znaczenie drugorzdne. Zaprojektowaem kilka eksperymentw dotyczcych mechanizmw dziaania i zdobyem na nie zezwolenie oraz rodki finansowe. W tym samym czasie udao mi si take uzyska zgod i grant na przeprowadzenie bada dawka-reakcja nad psylocybin. Psylocybina, substancja czynna magicznych grzybw, z chemicznego punktu widzenia jest blisko spokrewniona z DMT. Pozostaje aktywna przy podaniu doustnym, za efekty jej zaycia utrzymuj si znacznie duej. Cieszy si ona take znacznie wiksz popularnoci ni DMT, wic badanie dotyczce jej waciwoci miaoby wiksze znaczenie dla zdrowia publicznego. Czas dziaania psylocybiny (sze do omiu godzin) z wielu powodw stanowi powany atut. Przede wszystkim umoliwia on zbadanie efektw wywoywanych przez
M O L E K l ' A D l ' S Z Y

290

t substancj bez niepotrzebnego popiechu. Ochotnicy mogli poza tym uczestniczy w eksperymentach, ktre nie wchodziy w gr w przypadku DMT ze wzgldu na krtki, ale niezwykle intensywny szczyt dziaania tego rodka. Przeszkod w przypadku planowanych bada nad psylocybin byo otoczenie Centrum Badawczego. Wielu uczestnikw naszych bada z DMT z przyjemnoci wzioby udzia w realizacji projektu psylocybinowego, gdyby nie wizao si to ze spdzeniem caego dnia w odmiennym stanie wiadomoci w szpitalnej sali. W przypadku eksperymentw z DMT moglimy zazwyczaj zadba o to, eby przez krtk chwil w Centrum Badawczym panowaa wzgldna cisza. Niemniej jednak wielokrotnie zdarzao si tak, e szum samolotu, miech i rozmowy personelu, sprzt przewoony korytarzem, jki i krzyki pacjentw, znajdujcy si nad gow wentylator czy haasy wydawane przez ubijarki mieci wywieray negatywny wpyw na przebieg sesji. Szczeglnie ponur atmosfer tworzy unoszcy si niemal wszdzie za pach przypalonego jedzenia, lekarstw i rodkw dezynfekujcych. Poza tym przez cay czas musielimy liczy si z tym, e w pokoju 531 mg niespodziewanie pojawi si kto ze szpitalnego personelu - sytuacje takie zdarzay si rzadko, ale do regularnie. Wszystko to sprawioby, e caodniowym sesjom z psylocybin towarzyszyoby nieprzyjemne napicie. Uniwersytet mia kilka maych budynkw znajdujcych si na terenie szpitala. Byy one przeznaczone na potrzeby cigle zmieniajcego si personelu klinicznego, administracyjnego i naukowego. Kilka z nich miao niewielkie podwrka i ogrdki, co czynio z nich idealne miejsca do prowadzenia bada nad psylocybin. Porozmawiaem o swoim pomyle z pielgniarkami z Centrum Badawczego, pra cownikami administracji, radc prawnym Szpitala Uniwersyteckiego oraz Wydziaem Psychiatrycznym. Wszyscy uznali propozycj przeprowadzenia bada nad psylocybin poza budynkiem szpitala za rozsdn, uzasadnion i moliw do zrealizowania. Pewnoci co do tego nie miaa, niestety, Komisja ds. Etyki Bada z Udziaem Lu dzi, ktrej wczeni czonkowie nie wiedzieli zbyt duo o naszych badaniach. Chcieli oni mie absolutn pewno, e gdyby ktry z badanych zacz zachowywa si agresywnie, natychmiast zostanie spacyfikowany przez ochron. Wedug nich, badania powinny odbywa si w atwiejszym do kontrolowania otoczeniu szpitalnym. Jak czsto bywa w tego rodzaju sytuacjach, ywione przez nich obawy zaowocoway dokadnie tymi problemami, ktrych starali si unikn. Kilku odwanych ochotnikw, ktrzy uczestniczyli w badaniach nad DMT, zgodzio si wzi udzia rwnie w pilotaowych badaniach dotyczcych psylocybiny, majcych na celu ustalenie niskiej", redniej" i wysokiej" dawki tej substancji. Cz z nich zrezygnowaa po pierwszych sesjach z nisk dawk, poniewa szpitalne warunki byy dla nich za bardzo ograniczajce. Badani ci nie wykazywali adnych problemw z wyjtkiem tego, e byo im ciasno i czuli si znudzeni. Mia wtedy take miejsce do nieprzyjemny incydent.

V .FRZER WA 291
C Z

Jedn z badanych wwczas osb bya Francine, lekarka, ktr poznaem, pracujc w szpitalu jako psychiatra-konsultant. Miaa trzydzieci pi lat, gdy zgosia si do bada

dotyczcych dziaania DMT w poczeniu z pindololem. W college'u przyjmowaa bardzo duo psychodelikw, ale zrezygnowaa z nich po zdobyciu dyplomu. Wysza za m i zaoya du, szczliw rodzin. Byem troch zaniepokojony, suchajc jej opowieci o tym, jak pod wpywem psychodelikw jedzia w odlege miejsca, pywaa w jeziorach i wykonywaa inne czynnoci, wymagajce skupienia i uwagi. By moe prbowaa w ten sposb osabi dziaanie przyjtej przez siebie substancji. Francine bya do dobrze zbudowana, ale miao si wraenie, e z jej wntrza bije gbokie poczucie krzywdy i ograniczenia. Niemniej jednak po przeprowadzeniu dokadnego wywiadu nie wychwyciem adnych oznak, e mogaby ona nie poradzi sobie z dowiadczeniami wywoanymi zayciem substancji psychodelicznej. Kontrolna sesja z nisk dawk DMT przebiega do spokojnie, cho Francine podniosa w jej trakcie oparcie gowy tak wysoko, e tworzyo ono niemal kt prosty z paszczyzn ka. Wygldaa tak, jakby nie czua si zbyt komfortowo, ale zarzekaa si, e wszystko z ni w porzdku. Przez ca sesj bezustannie mwia. Uprzedziem j przed wysok dawk DMT, ktr miaa przyj nastpnego dnia.

Nie sdz, eby miao to by co niezwykego. Swego czasu wielokrotnie zaywaam LSD i nie miaam adnych problemw.
Poprosilimy j, eby zaoya opask na oczy i przed rozpoczciem sesji polea - a przez chwil w spokoju. By moe, gdyby przestaa poytkowa energi na opowia danie nam o swoim dowiadczeniu, byaby w stanie gbiej si w nie zanurzy. Do niechtnie zgodzia si przewiza opask na swoim czole, tak aby z atwoci zsun j na oczy, jeli pojawi si taka potrzeba". Tym razem take podniosa oparcie gowy do pozycji pionowej. Sesja z wysok dawk bya dla Francine nieprzyjemna i przypomniaa jej, jak duo czasu upyno pomidzy jej narkotycznymi eksperymentami w college'u a dniem dzisiejszym. Bya teraz zapracowan i odpowiedzialn kobiet, ktra yje peni ycia. Nie miaa pewnoci, czy chce w chwili obecnej podejmowa ryzyko zwizane z przyjmowaniem duych dawek psychodelikw. Podobnie jak w przypadku niskiej dawki, przez cay czas trwania sesji miaa otwarte oczyr i mwia. Jedna z jej wypowiedzi zgrabnie podsumowuje jej podejcie wzgldem molekuy duszy:

DMT mwio: Chod ze mn, chod ze mn! ", a ja przez cay czas miaam wtpliwoci, czy jestem w stanie to zrobi.
Pomimo ywionych przez siebie obaw Francine bez problemw przesza przez ba dania dotyczce pindololu i z nieskrywanym entuzjazmem zgosia ch uczestnictwa w

292 O M O L K K l' T AM
V

pilotaowych badaniach nad psylocybin. Uwaaa, e wolniejsze rozwijanie si efektw tej substancji w wikszym stopniu przypadnie jej do gustu anieli dziao atomowe" DMT.
D U S Z

Pierwsza sesja z psylocybin bya dla Francine niezwykle przyjemnym dowiadczeniem szczytowym. Wydawaa si tego dnia znacznie lepiej zgrana z najbliszym otoczeniem i przez wiksz cz sesji miaa si i radonie pokrzykiwaa. Kiedy dzie dobiega koca, podsumowaa swoje przeycia nastpujco:

To byo co niexviarygodnego. Nigdy wczeniej nie byam tak daleko. W porwnaniu z tym 0,4 DMT jest niewiele warte. To bya podr mojego ycia. By moe ostatnia. Dlaczego ostatnia? A jaki sens miaoby jej powtarzanie? Wysze dawki psylocybi- ny z pewnoci nie s potrzebne.
Jako e m Francine nie mg wyrwa si wczeniej z pracy, musiaem odwie j do domu. Dowiedziaem si dziki temu, jak duo niepokoju wzbudza w nim udzia ony w naszych badaniach. Odbylimy we trjk krtk rozmow w ich domu. Kiedy wychodziem, Francine wci bya do blada i poruszona dowiadczeniem, ale szczliwa. Otrzymana przez ni dawka okazaa si niewystarczajco silna dla innych ochotnikw, wic podczas pniejszych eksperymentw zwikszyem j o 50 procent. Fran cine zadzwonia do Laury. Miaa poczucie, e powinna dogoni" pozostaych badanych, eby nie wyj na tripperk wagi lekkiej". Z pewnymi obawami zgodziem si na jej powrt. Dzie sesji nie zapowiada si dobrze ju od samego pocztku. Zanim zdylimy pojawi si z Laur w szpitalu, Francine przestawia ko w rg pomieszczenia i nie chciaa zgodzi si na ustawienie go w normalnej pozycji, czyli na samym rodku. Na dodatek goszczcy w naszej placwce student medycyny, pomimo prb, nie poczeka na moje przybycie i wszed do pokoju, eby j zobaczy. Francine bya bardzo wyczulona, jeli chodzi o anonimowo, gwnie dlatego, e sama bya pracownic szpitala. Dlatego te zaleao mi, aby osobicie uprzedzi j o wizycie owego studenta. Oba te incydenty - przestawienie ka i najcie studenta - wywoay we mnie bardzo silne napicie. Miaem wrcz ochot odwoa sesj, ale wszyscy inni uznali, e nie ma takiej potrzeby. Po upywie 15 minut od poknicia kapsuki z psylocybin Francine staa si niespokojna i zalkniona. Oskarya mnie, e nabaaganiem" jej w gowie. W panice postanowia zadzwoni do ma ze swojego telefonu komrkowego. Kiedy jednak poczenie zostao przerwane w poowie rozmowy, bya przekonana, e problemy techniczne spowodoway moje myli. Francine bya w stanie znie obecno tylko i wycznie Laury i nalegaa, ebym razem ze studentem opuci na chwil pomieszczenie. Udalimy si do stanowiska

pielgniarskiego, rozmawiajc o tym, jak poradzi sobie z zaistniaym problemem. W tym czasie korytarzem przebieg m Francine, po czym wdar si do pokoju 531 i poderwa j z ka. Odpychajc Laur, wybiegli razem przez podwjne drzwi i opucili Centrum Badawcze, zanim zdyem zorientowa si w sytuacji. Przebiegajc obok mnie, m Francine krzykn: Widziaem ju j w takim stanie.

Teraz mi to mwi!", pomylaem. Ochrona pojawia si zbyt pno. Kiedy psylocybina osigaa szczyt dziaania, Francine CZ V . F R Z K R W A 294 znajdowaa si gdzie poza terenem szpitala. Na szczcie, przez cay dzie pozostawaa pod czujnym okiem ma i nie stao si jej nic zego, niemniej jednak musiaem napisa raport i wysa go do wszystkich komisji uniwersyteckich nadzorujcych nasze badania. Jego kopia trafia take do Agencji ds. ywnoci i Lekw oraz Narodowego Instytutu ds. Narkomanii. Opisaem w tym sprawozdaniu cay incydent jako niefortunn, ale moliw do przewidzenia niepodan reakcj. Po zayciu tego rodzaju substancji przytrafiaj si niekiedy zaamania psychotyczne i niemal zawsze s one krtkotrwae. Badana osoba bardzo szybko powrcia do codziennego stanu wiadomoci i nie wykazuje adnych objaww chorobowych, ktre mogyby zosta spowodowane uczestnictwem w badaniach". Byo to zgodne z prawd. Stan Francine poprawi si ju nastpnego ranka i posza do pracy, tak jakby nic si nie zdarzyo. W dalszym cigu bya jednak przekonana, e opuszczenie Centrum Badawczego wbrew naszym zaleceniom (i pod wpywem psylo- cybiny) byo jedynym - a przy okazji wymagajcym take ogromnej odwagi - rozwizaniem. Mj negatywny wpyw" nie pozostawia jej innego wyboru. Nawet po wielu miesicach ani Laura, ani ja nie bylimy w stanie ustali przyczyny lku, ktrego Francine zacza dowiadcza tamtego poranka. Postanowilimy wprowadzi pewne zmiany w procedurze badawczej. Przede wszystkim przeprowadzalimy teraz dokadny wywiad z maonkami naszych ochotnikw, ktrego celem byo przedyskutowanie wszelkiego rodzaju wtpliwoci i obaw. Oprcz tego bardziej stanowczo zaczlimy podkrela, e do opuszczenia szpitala potrzebna jest wyrana zgoda zespou badawczego. Postanowilimy take podawa wysok dawk DMT kademu, kto by zainteresowa)7 uczestnictwem w projekcie psylocybinowym. Moglimy w ten sposb oceni, czy osoby te bd w stanie sprosta ekstremalnym dowiadczeniom psychodelicznym. Sesja Francine skutecznie rozwiaa wszelkie nadzieje zwizane z przeniesieniem bada poza szpital. Byem gboko wstrznity tym, co si stao. Francine bya osob inteligentn i majc pewne dowiadczenie z psychodelikami, ktra na dodatek uczestniczya w naszych badaniach nad DMT. Z jednej strony ostrzegaa nas, e po swoim wczeniejszym dowiadczeniu szczytowym z psylocybin, prawdopodobnie, nigdy wicej nie przyjmie tej su bstancji. Z drugiej jednak strony nie chciaem odmawia jej moliwoci dalszego udziau w badaniach, nie majc ku temu adnych konkretnych podstaw. Nieprzyjemne dowiadczenia wywoane podaniem DMT mogy zwrci nasz uwag na jej niezdolno do penego otwarcia si na stany psychodeliczne, ale w aden sposb nie moglimy na ich podstawie przewidzie, co miao si sta. Na dodatek postanowiem zignorowa ostrzeenia, ktre docieray do nas tamtego poranka: nietypowe umiejscowienie ka i nachalno goszczcego u nas studenta medycyny.

M T - M O I. K K L' f. A I) S 1) ZV
294

l'

Zaczem wtpi we wasny osd. Odczuwaem take obawy przed podawaniem w peni psychodelicznych dawek psylocybiny. Gdybymy jednak zrezygnowali z penych, aktywnych dawek, jaki by sens prowadzenia bada? Mielimy w kocu za zadanie zbada psychodeliczne waciwoci psylocybiny. Mniejsze dawki nie wchodziy w gr, szpitalne otoczenie nie sprzyjao natomiast podawaniu wysokich61. Podczas realizacji bada zaczy take pojawia si konflikty wewntrz grupy badawczej. Szczeglnie duo problemw nastrcza nam pewien zatrudniony na p etatu student Bob, ktry doczy do zespou po zakoczeniu przez nas pierwszych bada dawka -reakcja. Zleciem mu dokonywanie wstpnej selekcji ochotnikw zgaszajcych si do bada nad DMT. Odpowiada na telefony, zadawa pierwsz seri pyta kontrolnych i udziela dzwonicym informacji dotyczcych naszych eksperymentw. Potem spotyka si z Laur i ze mn, aby przedyskutowa, czy dana osoba zostanie dopuszczona do dalszej czci bada przesiewowych. W razie jakichkolwiek wtpliwoci Bob mia zada jej kilka pyta uzupeniajcych. Pomimo e jego rola nie miaa decydujcego znaczenia, przekazanie mu wszystkich niezbdnych informacji zajo kilka miesicy, ana dodatek do dobrze zdy si zapozna z wiksz czci naszych ochotnikw. Bob zainteresowa si tematem psychodelikw stosunkowo niedawno, przez co zachowywa si troch jak dziecko w sklepie ze sodyczami. Promieniowa entuzja zmem i okaza si niezwykle pomocny w pozyskiwaniu nowych badanych. Uwaa, e zgaszajce si do nas osoby s fascynujce i chcia powica im swj czas. Najlepiej czu si chyba na konferencjach, podczas ktrych dobrze znani badacze substancji psychodelicznych 61 Dawka psylocybiny uywana zazwyczaj przez szwajcarskie i niemieckie grupy badawcze, 0,2 mg/kg, bya ponaddwukrotnie nisza od tej, ktra, wedug naszej oceny, niezawodnie wywouje reakcj psychodeliczn, czyli 0,45 mg/kg. Pomimo e grupy te uwaay opublikowane przez siebie wyniki za opis psychodelicznych efektw psylocybiny", nie wydaje mi si, e to, co zostao tam zaprezentowane, stanowio typow" reakcj na przyjcie tej substancji. Zobacz E. Gouzoulis-Mayfrank, B. Thelen, E. Habenneyer, H. J. Kunert, K.-A. Kovar, H. Lindenblatt. L Hermie, M. Spitzer i H. Sass, Psychopathological, Neuroendocrine and Autonomie
Effects of 3,4-Methylenedioxyethylamphetamine (AIDE), Psilocybin and d-Methamphetamine in Healthy Volunteers,

..Psychopharmacology" 142 (1999), str. 41-50; oraz F. X. Vollenweider, K L Eeenders, C Scharfetter, P. Maguire, 0. Stadelmann i J. Angst, Positron Emission Tomography and Fluorodeoxyglucose
Studies of Metabolic Hyperfrontality and Psychopathology in the Psilocybin Model of Psychosis,

Neuropsychopharmacology" 16 (1997), str. 357-72. Zwikszalimy stopniowo dawk a do 1,1 mg/kg, kiedy to dwch ochotnikw, ktrzy j przyjli, uznao, e to ju za duo". Jeden z nich by kompletnie zdezorientowany, drugi za odczuwa trudn do zniesienia mentaln presj". Planowalimy ustali dawk 0,9 mg/kg psylocybiny jako progow podczas naszych bada (czyli ponadczterokrotnie wysz od europejskiej psychodelicznej dawki"), ale dodatkowe czynniki sprawiy, e postanowiem zrezygnowa z pracy - na uniwersytecie.

wspominali z rozrzewnieniem stare dobre czasy", a nowe pokolenie naukowcw planowao swoje przysze badania. Mia jednak problem z okreleniem momentu, w ktrym trzeba powiedzie stop". Pewnego razu jeden z naszych ochotnikw zaprosi go do swojego domu, aby wsplnie przyj substancje zmieniajce wiadomo. Bob nie potrafi mu odmwi. Kiedy podzieliem si z nim swoimi obawami, wyglda na uraonego i odpowiedzia:

V . F R Z R R \V A 295
C Z

- Zajmujesz si tym od tak dawna. Musz nadrobi straty Przestrzegem go, aby nie dopuszcza si tego rodzaju zachowa, ale nie byem w stanie mu tego kategorycznie zabroni. Pewien niepowizany z sytuacj incydent nadzorczy" da mi jednak do zrozumienia, e nie mog by tak pobaliwy. w sygna ostrzegawczy' dobieg mnie z kliniki psychiatrycznej, w ktrej pracowaem na zlecenie uniwersytetu. Od kilku lat przepisywaem lekarstwa Leanne, inteligentnej i ujmujcej modej kobiecie cierpicej na chorob maniakalno-depresyjn. Tom, odbywajcy sta pra cownik socjalny, doczy do naszego zespou i zacz pracowa pod moim nadzorem. Poprosi mnie o przydzielenie stabilnego i majcego smykak do psychologii pacjenta, ktrego mgby podda psychoterapii. Od razu pomylaem o Leanne. Zaczli ze sob wsppracowa i wedug deklaracji obu stron, terapia przynosia dobre rezultaty. Jak si wkrtce okazao, nawet zbyt dobre. Leanne i Tom zaczli ze sob sypia kilka miesicy po rozpoczciu terapii. Ani Le anne podczas wizyt u mnie, ani Tom podczas cotygodniowych sprawozda nie wspomnieli o tym nawet sowem. Po kilku miesicach Leanne zadaa, aby Tom rozwid si ze swoj on i zwiza si z ni. Tom spanikowa i zakoczy romans, w kon sekwencji czego Leanne pozwaa do sdu Toma, klinik i uniwersytet. Tom z kolei grozi, e pozwie mnie za brak nadzoru", jeli uniwersytet nie pozwoli mu odej bez powaniejszych konsekwencji. Pragnc unikn dugiego, kosztownego i rozdmuchanego przez media procesu, wadze uniwersytetu postanowiy rozwiza spraw poza sdem, moje nazwisko nie pojawio si na sali rozpraw. Historia ta nauczya mnie, e jestem w peni odpowiedzialny za zachowanie pracujcych pod moim nadzorem osb, nawet jeli nie do koca zdaj sobie one spraw z tego, co robi. Postanowiem powiedzie Bobowi, e nie moe zaywa narkotykw razem z na szymi ochotnikami. Nie przyj tego zbyt dobrze - krzycza i oskara mnie o niesprawiedliwo. Przewodniczcy mojego wydziau zasugerowa, abym go zwolni. Nasz zesp badawczy by jednak bardzo may, a szkolenie nowego pomocnika na miejsce Boba zajoby kilka kolejnych miesicy. Postanowiem da mu drug szans. Powiedziaem mu, e bdzie mg nadal uczestniczy w naszych badaniach, jeli zobowie si do unikania kontaktw towarzyskich z ochotnikami. Przewodniczcy wydziau i uniwersytecki adwokat zalecili mi w tym celu sporzdzenie odpowiedniej umowy, ktra dawaaby mi moliwo cakowitego zakoczenia naszej wsppracy, gdyby podobna sytuacja powtrzya si w przyszoci.

Biorc pod uwag entuzjazm, z jakim Bob angaowa si w nasze badania, byem do zaskoczony, gdy usyszaem od niego, e musi to przemyle". Tydzie pniej bardzo niechtnie zgodzi si podpisa umow zabraniajc mu podejmowa nia wszelkich niestosowanych czynnoci w zwizku z naszymi badaniami. Jego pragnienie zaywania substancji zmieniajcych wiadomo z osobami uczestniczcymi w projekcie zmienio jednak po prostu swoje ukierunkowanie: teraz chcia przyjmowa je ze mn.
296 DUT - M

O I. E K U A D l' S Z Y

Pewnej niedzieli Bob odby godzinn podr, aby zoy mi niezapowiedzian wizyt w moim domu w grach. Rozpocz radosnym, ale mao przekonujcym: * Przejedaem akurat niedaleko i pomylaem sobie, e wpadn na chwil. Nasza rozmowa do szybko zesza jednak na temat wsplnego przyjmowania psylocybinowych grzybw. Byem zaskoczony. Zapytaem go, o co tak naprawd chodzi. * Musz si jeszcze duo nauczy o psychodelikach. Nie mog ich teraz przyjmowa z ochotnikami, a ty masz na ten temat du wiedz. Chciabym jako wykorzysta twoje dowiadczenie, a czy mona to zrobi lepiej ni podczas wsplnego tripa w twoim domu? Majc poczucie, jakbym rozmawia z niezrwnowaonym pacjentem psychiatrycz nym, skupiem si na moliwie najszybszym zakoczeniu tej rozmowy i ostatecznym zamkniciu tematu. Nie. To niemoliwe. Moesz, oczywicie, tripowa ze swoimi przyjacimi, ale nie z ochotnikami i nie ze mn. Wydaje mi si take, e najlepiej byoby, gdyby omwi t kwesti
*

podczas jakiej terapii. Musisz wyrobi w sobie dystans profesjonalisty, awydaje mi si, e nie najlepiej ci to wychodzi. Twarz Boba staa si czerwona. Znw zacz krzycze: Wiedziaem, e nie powinienem by tu przyjeda! Przepraszam. Nie wiem, co we mnie wstpio! Chyba po prostu jestem samotny i staram si jako zaadaptowa do otoczenia.
*

W porzdku - prbowaem okaza mu wsparcie. - WTyjd na lunch przed powrotem do miasta. To nie by jednak koniec caej historii. Przez nastpnych kilka miesicy, za kadym ra *

zem, gdy Laura, Bob i ja spotykalimy si, by omwi badania, Bob niemal ze zami w oczach powraca do tematu wsplnego przyjmowania narkotykw: albo z badanymi, albo ze mn. Co gorsza, jego emocje zaczy wpywa na kontakty z potencjalnymi ochotnikami. Po jakim czasie przekazano mi kilka uwag, ktre pady z jego ust podczas omawiania bada: * Rick jest troch spity, jeli chodzi o te badania. Lub: * Szkoda, e Rick jest tak bardzo zamknity w sobie. Nie mwi nic o swoich od czuciach ani o tym, co motywuje go do pracy. Nie przekazywa take ochotnikom do podpisania niezbdnych formularzy ani artykuw, z ktrymi powinni si zapozna, zanim wezm udzia w naszym projekcie. Bob musia odej i nie byo atwo go o tym poinformowa. Wydawa si nawet za dowolony, e nie bdzie ju musia pracowa w warunkach, ktre, w jego mn iemaniu, byy niezrozumiale ograniczajce. Niestety, mg teraz przyjmowa narkotyki, z kim tylko

zechcia. Pomimo e stara si zachowa tego rodzaju sytuacje w tajemni cy; wzmianki o jego osobie docieray do mnie jeszcze przez dugi czas. Miaem poza tym pewne problemy z dopuszczeniem do siebie wynikw prowa dzonych przez nas bada nad moleku duszy. Spodziewaem si napotka podczas nich dowiadczenia z pogranicza mierci, mistyczne uniesienia i psychoterapeutyczne wgldy. Z racji tego, e nie wywoyway one jednak jakichkolwiek trwaych, dajcych si zaobserwowa zmian, w pewnym momencie zaczem zastanawia si nad ich wartoci. Nie byem take przygotowany na przytaczajco du liczb doniesie o nawi zywaniu kontaktu z obcymi istotami. Byy one wyzwaniem dla mojego sposobu mylenia o mzgu i rzeczywistoci. Historie te nadwyryy moj zdolno wczuwania si w dowiadczenia ochotnikw i udzielania im wsparcia. Byem coraz bardziej za niepokojony moimi reakcjami na tego rodzaju sesje. Na dodatek brak bezporedniej wsppracy z jakimikolwiek kolegami po fachu zdecydowa o pojawieniu si u mnie poczucia izolacji. Model biomedyczny w znacznym stopniu utrudnia pozyskiwanie nowych ochotnikw i okazywanie entuzjazmu odnonie do tego, co ich czeka. Dugotrwae korzyci wydaway si minimalne, podczas gdy niepodane efekty coraz bardziej rzucay si w oczy. Poza tym nie byem w stanie zaakceptowa niesamowicie wysokiej czstotliwoci, z jak badanym zdarzao si nawiza kontakt z mieszkacami nieznanych nam wymiarw. Koledzy, na pomoc ktrych liczyem, nie przyczyli si do projektu lub postanowili rywalizowa o cenne dofinansowanie i wsppracownikw. Szpitalne otoczenie byo w przypadku bada nad psyiocybin niewygodne, a nawet niebezpieczne, co nie zachcao mnie do pracy z penymi dawkami. Dodatkowym problemem zaczy by konflikty wewntrz zespou badawczego. Nawet Margot, moja masaystka-terapeutka, podzielia si ze mn swoimi obawami, mimo e w trakcie naszych spotka bardzo rzadko mwiem o prowadzonych przeze mnie badaniach. Bya ona osob o znakomitej intuicji i sporym dowiadczeniu w pracy z ciaem. Od kilku lat spotykalimy si raz lub dwa razy w miesicu. Podczas pewnej sesji, badajc moje ciao, odczua gboki niepokj i smutek. Powiedziaa: * Wok ciebie kr ze duchy. Chc przedosta si do naszego wymiaru, wykorzystujc twoj prac i narkotyki. Martwi si o ciebie. To nie wyglda zbyt dobrze. Margot bya troch nawiedzona, nawet jak na Nowy Meksyk. Zamiaem si i od powiedziaem jej: No c, Margot, kiedy do mnie zapukaj, bd udawa, e nikogo nie ma. Niemniej jednak jej spostrzeenia byy do trafne. Bez wzgldu na to, czy potrak tujemy to metaforycznie, symbolicznie czy dosownie, rzeczywicie, zgromadzio si wok mnie
*

duo negatywnej energii. Co mogem zrobi? Odpowied na to pytanie przysza szybciej, ni si spodziewaem, na dodatek w do zatrwaajcej postaci. U mojej byej ony Marion niespodziewanie wykryto chorob nowotworow. Na szczcie, guz zosta zauwaony do wczenie i chirurg zapewni, e jeli zabieg zostanie

przeprowadzony wystarczajco szybko, nie powinno by adnych pniejszych

M O I . E K U L A D l ' S Z Y

298

komplikacji. Lekarze zalecili jednak, na wszelki wypadek", bardziej skomplikowan operacj, na ktr Marion nie chciaa wyrazi zgody, skaniajc si raczej ku alterna tywnym formom leczenia. W tym samym czasie mj pasierb, najmodsze dziecko Marion mieszkajce ze swoim ojcem w Kanadzie, popad w gbok depresj, ktra przyczynia si do wydalenia go ze szkoy. Marion spytaa, czy moglibymy przeprowadzi si do Kanady, eby moga by bli sko swojej rodziny, gdy bdzie wracaa do zdrowia, a take eby pomc synowi w jego problemach i da mi troch czasu do namysu nad ca sytuacj. Pomimo odlegoci od Albuquerque zgodziem si na przeprowadzk. Co dwa miesice przyjedaem na kilkanacie dni do Nowego Meksyku i prze prowadzaem w tym czasie tyle eksperymentw, ile tylko mogem. Kosztowao mnie to jednak bardzo duo rodkw i czasu, ana dodatek zaczem mie wtpliwoci, czy przy tak dugich okresach nieobecnoci uda mi si kontynuowa prac. Nikt bowiem nie zna ani bada, ani ich uczestnikw tak dobrze jak ja. Vladan, o ktrego dowiadczeniach moglimy przeczyta w rozdziale 12., pomaga nam w ustalaniu odpowiednich dawek psylocybiny. Od pewnego momentu udzia w sesjach napawa go przybierajcym na sile pesymizmem - coraz czciej zadawa sobie pytanie: Po co w ogle to robi?". Nigdy nie dowiadczy cakowitego przejcia na drug stron, nawet po przyjciu wysokiej dawki. Zamiast tego czu si coraz bardziej osamotniony i przygnbiony. Kiedy zasugerowalimy mu, e powinien zrobi sobie przerw od bada, kupi bro pautomatyczn na wypadek Armagedonu". Stanowczo podkreli, e nie zamierza jej uywa wobec nas. Nie byo to specjalnie uspokajajce, wic umwiem si z nim na spotkanie podczas jednej z moich wizyt w Nowym Meksyku. Chciaem oceni, na ile Vladan stanowi zagroenie dla otoczenia. Po odbyciu z nim dwugodzinnej rozmowy nieco si uspokoiem, ale Vladan wci nie zamierza odda kupionego przez siebie pistoletu. Udao mi si uzyska zgod na przeprowadzenie bada z uyciem LSD, ale postanowiem chwil wstrzyma si z ich realizacj. Warunki w Centrum Badawczym nie sprzyja y eksperymentom z t substancj. W kocu take moja wsplnota buddyjska zacza krytycznie odnosi si do moich bada i przestaa udziela mi jakiegokolwiek wsparcia. By to czynnik, ktry osta tecznie zadecydowa o podjciu przeze mnie decyzji o zakoczeniu bada nad psy- chodelikami. Wicej o tym w nastpnym rozdziale.

20.
NADEPTUJC NA WITE ODCISKI

ardzo trudno jest wczy duchowo z jej abstrakcyjnymi, a tym samym niemoliwymi do B zmierzenia kategoriami, w pole bada klinicznych. W niniejszym rozdziale bdziemy mieli okazj zobaczy, e take zorganizowane religie, bez wzgldu na ewentualne skonnoci do mistycyzmu, nie s wystarczajco otwarte i pewne swoich racji, aby powanie rozway duchowy potencja bada klinicznych nad substancjami psychodelicznymi. W kilku miejscach tej ksiki wspominaem ju o mojej fascynacji buddyjsk wizj rzeczywistoci oraz towarzyszcymi jej praktykami. Oprcz teoretycznych i praktycz nych porad zwizanych z moj prac w cigu wielu lat otrzymywaem od mieszkacw klasztoru Amerykaskiej Wsplnoty Buddystw Zen wiele osobistego wsparcia i wskazwek. Od momentu pojawienia si pomysu przeprowadzenia bada nad substancjami psychodelicznymi do opracowania kwestionariusza i zasad nadzorowania sesji myl buddyjska przenikaa niemal kady aspekt mojej pracy z moleku duszy. Jako osoba wychowujca si w tradycji ydowskiej w Kalifornii Poudniowej w la tach 50. i 60. zdobyem w modoci obszern wiedz dotyczc ydowskich wit, historii i kultury, wczajc w to take znajomo jzyka hebrajskiego. Moja rodzina czsto poruszaa temat Holokaustu i wspieraa nowo powstae pastwo Izrael. Nikt jednak nie przekaza mi informacji o tym, w jaki sposb osobicie porozumiewa si z Bogiem. Byo to co zarezerwowanego dla staroytnych patriarchw: Abrahama, Izaaka i Mojesza. Wzrastanie w tradycji ydowskiej przynosio mi niekiedy bardzo duo radoci. piewanie hebrajskich pieni ludowych i modlitw w duych grupach byo niezwykle ekstatycznym dowiadczeniem, chocia w tamtym czasie nie posugiwaem si tym wyraeniem. Pamitam take, e w modoci uczyem si skomplikowanych i dynamicz - 300

UMTM O L E K l' A D l' S Z Y

nych tacw. Jedna z nauczycielek prbowaa nam nawet przekaza wiedz o praktykach medytacyjnych. Zamykalimy wsplnie nasze oczy, ale ju po chwili wikszo z nas

rozgldaa si spod zmruonych powiek po pomieszczeniu, aby sprawdzi, czy ktry z kolegw nie podglda. Nauczycielka siedziaa za swoim CZ V . I' R Z E R biurkiem, W A 301 z domi zaoonymi na kolanach, ana jej twarzy rysowao si poczucie bogoci. Podczas jednej z takich klasowych sesji medytacyjnych wyczuem w swoim wntrzu co dobrego, penego spokoju, ale dowiadczenie tego czego byo dla mnie niespodziewane i nieco krpujce. W pniejszym czasie zetknem si z duchowymi naukami i praktykami Wschodu. Odkryem, e umoliwiaj mi one nawizywanie kontaktu z gbszymi prawdami, ktrych potrzeb poszukiwania zaczem odczuwa jako ucze college'u. Pod tym wzgldem nie rniem si zbytnio od innych osb z mojego pokolenia. Tymi nowymi religiami" byy midzy innymi zen oraz inne formy buddyzmu, hinduizm czy su- fizm. Nacisk, jaki kady one na denie do osignicia mistycznego zjednoczenia ze rdem wszelkiego istnienia, doskonale zgrywa si z moj potrzeb odkrycia podstawowych prawd o wiecie. Na dodatek z Japonii, Indii i Tybetu przyjechao w tamtym czasie wielu nauczycieli popularyzujcych wiczenia duchowe, ktrych skuteczno potwierdzay cae pokolenia praktykujcych. Mj pierwszy kontakt z tajemnicami Wschodu mia miejsce na pocztku lat 70., kiedy to zetknem si z Transcendentaln Medytacj. Podoba mi si spokj towarzyszcy tej praktyce, ale jej intelektualne fundamenty niespecjalnie do mnie przema wiay. Nieco pniej odkryem, e tym, czego poszukuj, jest buddyzm. Buddyzm jest powsta 2500 lat temu religi opart na medytacji, ktra w bezstronnych, psychologicznych i stosunkowo przystpnych kategoriach opisuje wszelkie moliwe do osignicia stany umysu, bez wzgldu na to, czy bdzie to przeraenie, bogo, obojtno, ch pomagania innymi czy krzywdzenia ich. Oprcz tego buddyzm oferuje praktyczny, bazujcy na przyczynie i skutku kodeks moralny, ktry umoliwia zastosowanie wgldw medytacyjnych w codziennym yciu. Po kilku prbach znalazem odpowiadajc mi wsplnot buddyjsk. Po raz kolej ny we waciwym kierunku popchn mnie Jim Fadiman ze Stanfordu. Poleci mi on skontaktowanie si z dziaajcym na rodkowym zachodzie Stanw Zjednoczonych klasztorem zen, ktry by prowadzony przez osamotnionego, ale zaskakujco kompetentnego nauczyciela z Azji. W 1974 roku pojechaem tam na dwa weekendowe odosobnienia medytacyjne. Czuem si podczas nich tak, jakbym wrci do domu. Tamtejsi mnisi byli radoni i trzewo mylcy. Lubilimy swoje towarzystwo. Najbardziej zaciekawio mnie to, e wikszo z nich po raz pierwszy pomylaa o kroczeniu duchow ciek pod wpywem substancji psychodelicznych. Nie rozdmuchiwali oni, oczywicie, tego rodzaju informacji, ale temat ten pojawi si kilkakrotnie podczas mniej formalnych rozmw. Wystarczyo zapyta: Czy zaywae kiedy substancje psychodeliczne? Jak duy miay one wpyw na twoj decyzj?". Znaczca wikszo miaa kontakt z tego rodzaju rodkami i dowiadczya dziki nim pierwszych kontaktw z owieconym stanem umysu. Podczas wakacyjnej przerwy udaem si do owego klasztoru na piciotygodniowe odosobnienie, ktre w znacznym stopniu pomogo mi nabra biegoci w praktyce buddyjskiej. Medytacja bya bardzo prosta: usid wygodnie, wyprostuj plecy i po prostu sied. Po prostu sied", po prostu id", po prostu zmywaj naczynia", po prostu oddychaj".

Mwic innymi sowy, skup ca swoj uwag na wykonywanej obecnie czynnoci. Kiedy wic siedzisz, po prostu sied. Nie myl oV niczym, nie CZ . I' R Z E R W Anij 302 na jawie, nie wier si, powstrzymaj swoje emocje, nie rozmawiaj - w aden sposb nie komplikuj procesu siedzenia. Powtarzajcy si wdech i wydech stanowi znakomit kotwic uwanoci, element, na ktrym bdzcy umys moe si zatrzyma za kadym razem, gdy przeszkadzajce myli lub uczucia zaczn przesania niezmcon niczym wiadomo. Po powrocie do szkoy medycznej ca pgodzinn przerw na lunch przeznaczaem na medytacj, w ktrej towarzyszya mi jedna lub dwie osoby Utrzymywaem kontakt z kil koma mnichami, regularnie odwiedzaem klasztor, zdarzyo mi si take zorganizowa odosobnienie, ktre poprowadzili kapani udajcy si do Nowego Jorku. Buddyzm i medytacja wydaway si poza tym bogatym polem do bada naukowych. Zapisaem si na letnie zajcia dla profesjonalistw z zakresu ochrony zdrowia psychicz nego organizowane w Instytucie Ningma (ang. Nyingma Institute), ktry zosta zaoony przez tybetaskiego lam na wzgrzach Berkeley, w Kalifornii. Podczas tego kursu poznawalimy podstawowe zasady i praktyki buddyjskiej psychologii. To wanie tam po raz pierwszy usyszaem o abhidharmie, buddyjskim systemie psychologicznym. Termin abhidharma mona przetumaczy jako zbir stanw mentalnych". Na jego temat napisano tysice tekstw, ale prowadzcy kurs lama skupi si na najbardziej podstawowych zasadach. Jednym z gwnych zaoe tego systemu jest to, e przepyw naszego osobistego dowiadczenia stanowi tak naprawd mieszanin kilku rnych aspektw naszego istnienia. Aspekty te s nazywane skandhami lub skupiskami". Stan naszej wiadomoci jest okrelany przez pi takich skandh: form materialn, uczucia, percepcj, wiadomo i tendencje nawykowe. Przez cae dni rozmawialimy na temat kadej z nich, dopki nie udawao si opracowa definicji, ktra odpowiadaa kademu z nas i dawaa si wyrazi w oparciu o zrozumiae dla nas, zachodnie kategorie pojciowe. Inn wan kwesti jest istnienie technik, ktre umoliwiaj rozpuszczenie spoiwa trzymajcego owe skandhy razem. Buddyci uwaaj, e poprzez dekonstrukcj naszego mylnego wyobraenia odnonie do jani, jestemy w stanie dotrze do gbszych poziomw rzeczywistoci, wspczucia, mioci i mdroci. Proces ten jest podzielony na kilka etapw. Tylko dowiadczony nauczyciel jest w stanie pomc medytujcemu oceni poczynione przez niego postpy i przyspieszy dalszy rozwj. Buddyci udoskonalali te techniki przez

D l' S Z M T - M O 1- K K r A I)
tysiclecia, a miliony praktykujcych potwierdzio ich skuteczno. 302 Y

Pomimo e medytacje te byy znacznie bardziej rozbudowane ni po prostu siedzenie", byy dla mnie fascynujce i przynosiy obiecujce rezultaty. Jako e musiaem napisa artyku naukowy o moich letnich dowiadczeniach, postanowiem opublikowa opis abhidharmy, uzupeniony moimi przeyciami medytacyjnymi. Zapoznajc si z tym systemem, zaczem take dostrzega jego uyteczno przy badaniu stanw psychodelicznych 62. 62 Rick J. Strassman i Marc Galanter, The Abhidharma: a Cross-Cutura International Journal Social Psychiatre" 26 (1980), str. 283-290.
Application od Meditation,

Po ukoczeniu szkoy medycznej wrciem do Kalifornii, aby przej szkolenie psychiatryczne. Pomagaem w zaoeniu w Sacramento grupy ktra zbieraa si raz CZ V . I' R Z E R medytacyjnej, W A 303 w tygodniu, organizowaem take odosobnienia prowadzone przez mnichw. Przez wiele lat spotkania grupy odbyway si w moim domu, dziki czemu miaem wiele okazji do przedyskutowania moich zainteresowa z czonkami klasztornej wsplnoty. Przyjem wicenia i przyczyem si do grupy buddyjskiej, ktrej nauki przekazywa nam opat. Utrzymywaem przy tym bliskie stosunki z poznanymi w klasztorze przyjacimi, ktrzy zajmowali teraz coraz wysze pozycje w kapaskiej hierarchii. Czteroletni sta psychiatryczny na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis odcign moj uwag od tego, co dziao si w Sacramento, i skierowa j na karier zawodow i nauk. Po mniej wicej trzech latach wrciem jednak na dalsze szkolenie. Grup ka medytacyjna, ktr pomagaem zaoy, wci si spotykaa, ale jej struktura organizacyjna ulega diametralnej zmianie. Wielu mnichw postanowio odej, gdy nauki zaczy w coraz wikszym stopniu koncentrowa si na nauczycielu, anie na posiadanym przez niego dowiadczeniu duchowym. Jednoczenie opat stawa si znacznie bardziej zamknity w sobie i przebywa tylko w otoczeniu niewielkiej grupki najbardziej zaufanych pomocnikw Na dodatek istniaa teraz nawet hierarchia we wsplnocie wieckiej. Pojawiy si silne podziay. Nieformalne i pene swobody dawanie-i-branie przestao istnie. Kiedy przeprowadziem si do Nowego Meksyku, uwaaem si za osob, ktra jest luno powizana z szeroko rozumian wsplnot buddyjsk. Nie chciaem mie do czynienia z adnymi strukturami politycznymi, ktre stay si teraz elementem niezbdnym do zaoenia regionalnej grupy medytacyjnej, ale w dalszym cigu regularnie umawiaem si na nieoficjalne spotkania medytacyjne. Podtrzymywaem take kontakt z kilkoma mnichami. Z niektrymi znaem si ju ponad dwadziecia lat. Pomimo e wsplnota buddystw skupionych wok owego klasztoru zdya w pewnym stopniu utraci swj dawny blask, wci uwaaem j za swj duchowy dom i w 1990 roku zawarem tam zwizek maeski. Pobieranie nauk buddyjskich i praktyki medytacyjne wpyny na moje badania nad DMT pod wieloma wzgldami. Przede wszystkim zadecydoway o tym, w jaki sposb obchodzilimy si z naszymi ochotnikami podczas sesji. Nadzorowanie sesji z uyciem psychodelikw jest zazwyczaj nazywane sittin- giem". Wiele osb uwaa, e wzio si to od tego, i sytuacja ta przypomina opiekowanie si dzieckiem (ang. babysitting - przyp. tum.), ktre jest zazwyczaj bezbronne, zagubione i w peni zalene od drugiej osoby. Waniejszy jest jednak sitting" w sensie medytacyjnym. Pomagajce w badaniach pielgniarki, zarwno Cindy, jak i Lau ra, oraz ja robilimy co w naszej mocy, by po prostu siedzie" przy naszych ochotnikach: obserwujc ich oddech, pozostajc w pogotowiu, z oczyma wpatrzonymi przed siebie, gotowi do dziaania, podtrzymujc pozytywne nastawienie i uwano, pozwalajc badanym otworzy si na dowiadczenie bez niepotrzebnych ingeren cji w ich proces63. 63 Metoda ta przypomina freudowskie zawieszenie uwagi" stosowane przez wykwalifikowanego psychoanalityka. Wspiera on klienta wycznie swoj obecnoci, siedzc w niemal cakowitym milczeniu za kozetk pacjenta. Tego rodzaju dyskretne obserwowanie i

Dowiadczenia medytacyjne pomagay mi take przeprowadza ludzi przez kolejne etapy sesji z uyciem DMT. Dla przykadu, kiedy doradzaem aby nie dali si porwa CZ V . I' R Z E ochotnikom, R W A 304 zalewajcym ich barwom lub wniknli w przestrze znajdujc si wewntrz sojw drewna, z ktrego zrobione zostay drzwi, opieraem si na modelu umysu zaczerpnitym z abhidharmy. Sugerowaem badanym, eby si rozlunili, skupili si na swoim oddechu i odczuciach pyncych z ciaa, utrzymywali umys otwarty na wszystko, co si w nim pojawi wszystko to byy narzdzia, ktrych stosowania nauczyem si w cigu wielu dekad praktyki medytacyjnej. Buddyjskie medytacje pomogy mi take w trakcie opracowywania kwestionariu sza uywanego podczas naszych bada. Stosowane w przeszoci kwestionariusze psychologiczne, ktrych celem byo zmierzenie efektw wywoywanych przez substancj psychodeliczn, miay powane wady. Zakaday one, e psychodeliki s psychozomimetykami" lub schizotok - synami", dlatego te w wikszym stopniu skupiay si na nieprzyjemnych dowiadczeniach. Wiele z tych testw zostao opracowanych na podstawie bada z udziaem winiw uzalenionych od narkotykw, ktrzy nie wiedzieli, jakie substancje zostan im podane i jakich efektw mog si spodziewa. Tworzc alternatywny kwestionariusz mierzcy si i natur dowiadczenia psychodelicznego, postanowiem oprze si na metodach charakteryzowania stanw mentalnych zainspirowanych abhidharm i skandhami. w czysto opisowy model doskonale wpasowa si w sposb przeprowadzania wywiadw majcych na celu ocen sta nu psychicznego pacjentw psychiatrycznych: rozmawiasz z dan osob i dyskretnie badasz jej podstawowe funkcje mentalne, takie jak nastrj, sposb mylenia i percepcja. Zaczerpnite z abhidharmy kategorie formy materialnej", uczu", percepcji", wiadomoci" i tendencji nawykowych" stay si ramami pojciowymi, struktur, na ktrej opieraem si, tworzc swj kwestionariusz oraz sposb klasyfikowania otrzymywanych odpowiedzi. Jednake zamiast nazywa je skandhami, uznaem, e wygodniejszy i bardziej stosowny z punktu widzenia zachodniej nauki bdzie termin skupiska kliniczne".

304 U M T - M
odpowiedzi. Wyniki byy niesamowite.

O L E K

l '

1 )

l '

Po kadej sesji z uyciem DMT badany wypenia w now kwestionariusz, Skal Oceny Halucynogenu (ang. Hallucinogen Rating Scale), amy dokonywalimy analizy uzyskanych

W klinicznej psychofarmakologii wiadomo ju od dawna, e dobry kwestionariusz pozwala lepiej oceni efekty wywoywane przez dan substancj ni badanie jakiegokolwiek czynnika biologicznego. Mwic innymi sowy, dobrze skonstruowana skala oceny lepiej nadaje si do scharakteryzowania dziaania rnych dawek danego rodka lub rnych substancji podanych jednoczenie ni pomiar cinienia krwi, ttna czy stenia hormonw w

suchanie do dobrze odzwierciedla to, co dzieje si w naszym wntrzu podczas medytacji zen.

organizmie. Miaem nadziej, e HRS potwierdzi t zasad. I tak te si stao. Stosujc ten kwestionariusz, bylimy bowiem w stanie znacznie skuteczniej od siebie reakcje na CZ V . I' R Z E R W A odrni 305 rne dawki DMT oraz efekty wywoywane przez podanie DMT wraz z innymi substancjami, anieli badajc jakiekolwiek zmienne biologiczne, w tym take poziom hormonw we krwi czy prac ukadu krwiononego. HRS potwierdzi tym samym mdro i si buddyjskiego sposobu postrzegania stanw mentalnych. Razem z dr. Cliffordem Quallsem, biostatystykiem zatrudnionym w Centrum Badawczym, pogrupowalimy zawarte w HRS pytania wedug skupisk klinicznych" czy te skandh, po czym porwnalimy j z du iloci innych, czysto statystycznych narzdzi badawczych. Techniki opisywane przez abhidharm okazay si rwnie dobre jak te, ktre w caoci opieraj si na kategoriach matematycznych, anawet lepsze. Jako e kategoryzacja wynikw dokonywana przez komputer okazaa si mniej skuteczna ni bazujca na skupiskach klinicznych, system buddyjskiej klasyfikacji zwyciy. Od tamtego czasu z HRS korzystay take inne grupy, potwierdzajc uyteczno tego narzdzia przy badaniu odmiennych stanw wiadomoci, zarwno tych wywoanych substancjami chemicznymi, jak i wszelkich innych64. Buddyzm pomg mi take zrozumie przeycia osb uczestniczcych w sesjach z DMT. Perspektywa oferowana przez t tradycj obejmuje wszystkie dowiadczenia: duchowe, z pogranicza mierci, anawet wizyty w niematerialnych, niewidzialnych wymiarach. W pewnym momencie natrafiem jednak na dwie powane przeszkody wynikajce z niedostatecznej wiedzy o buddyzmie.

64 HRS zostao przeoone na jzyk hiszpaski, woski, rosyjski, portugalski, niemiecki i duski. Grupy badaczy z caego wiata stosoway ten kwestionariusz do oceny efektw ketaminy, ayahuaski, amfetamin, psylocybiny oraz MDMA. Grupa niemiecka skorzystaa nawet z HRS przy badaniu naturalnie pojawiajcych si psychoz.

W jaki sposb powinienem by zareagowa, gdy ktry z ochotnikw dochodzi do wniosku, e przeszed wywoane narkotykiem CZ V . I' dowiadczenie R Z E R W A 306 duchowe? Czy byo to prawdziwe" owiecenie, czy nie? Jak ju zostao to opisane w rozdziale 16., pt. Stany mistyczne", tego rodzaju sesje pozostawiay we mnie poczucie, e miao miejsce co prawdziwego i wanego. Sami ochotnicy take nie mieli wtpliwoci, e byy to najgbsze i najsilniejsze dowiadczenia w ich yciu. Nie byem jednake osob wystarczajco kompetentn, aby oceni prawdziwo i sprawdzalno" tych przey w inny sposb jak poprzez zastosowanie psychiatrycznych modeli interpretacji. Drugim problemem byo powizanie tego, co wiedziaem o buddyjskim podejciu do niematerialnych istot, z opowieciami naszych ochotnikw. Dla przykadu, w buddyzmie tybetaskim i japoskim istnieje bardzo wiele demonw, bogw i aniow. Byty te traktuj jako symbolicznie wyraone aspekty naszego wntrza, anie autonomiczne, bezcielesne istoty. Kiedy nasi ochotnicy zaczli opowiada o spotkaniach z nieznanymi im formami ycia, moj pierwsz myl byo: Aha, o tym mwi si w buddyzmie. S to po prostu aspekty naszego umysu". Dowiadczenia te staway si jednak coraz dziwniejsze, a napotykane istoty zaczy przeprowadza na naszych ochotnikach badania, wszczepiay im implanty, zjaday ich lub gwaciy. Do trudno byo wyjani to w buddyjskich kategoriach pojcio wych. Zachowywaem jednak buddyjski sceptycyzm odnonie do prawdziwoci" czy wyjtkowoci" tych historii. To byy po prostu spotkania z istotami". Byty te nieko niecznie byy mdrzejsze lub godne zaufania bardziej ni cokolwiek innego, z czym moemy zetkn si w naszym yciu lub umyle. Niemniej jednak potrzebowaem jakich wskazwek, zarwno jeli chodzi o dowiadczenia duchowe, jak i spotkania z istotami z innych wymiarw. Zaczem dzieli si wynikami naszej pracy oraz drczcymi mnie pytaniami z kilkoma zaufanymi przyjacimi. Osob, do ktrej zwracaem si najczciej, bya czcigodna Margaret, kapanka buddyjska, ktr poznaem w 1974 roku podczas swojego pierwszego pobytu w klasztorze65. Margaret bya z wyksztacenia psychologiem klinicznym. Podja decyzj o wstpieniu do buddyjskiego klasztoru, gdy dotaro do niej, e tak naprawd nie chce wdrowa po wiecie jako osoba, ktr bya. Pragna dowiadczy wasnej psychiki i duchowoci, zanim zacznie pomaga innym. Pokochaa ycie w klasztorze i postanowia w nim pozosta. Znakomicie si ze sob dogadywalimy, mielimy te same zainteresowania i w podobny, kliniczny" sposb postrzegalimy innych ludzi. Przed rozpoczciem bada nad DMT spdziem kilka dni w klasztorze. Moja dwuletnia tuaczka po labiryncie formalnoci umoliwiajcych realizacj projektu dobiegaa koca. Margaret bya w tym czasie gwn asystentk opata i funkcjonowaa wedug cile okrelonego harmonogramu. Znalelimy jednak chwilk na spotkanie, podczas ktrego 65 Podobnie jak ma to miejsce w wielu monastycznych tradycjach religijnych, Margaret przyja nowe imi po wstpieniu do zakonu. Poniewa nie znam jzyka japoskiego, wolaem unikn wymylania imion, ktre pomykowo mogyby zabrzmie obraliwie i postanowiem posugiwa si angielskimi pseudonimami.

przekazaem jej nowiny zwizane z moim yciem prywatnym i zawodowym. Rozmowa zesza na temat planowanych przeze mnie bada nad DMT. Opowiedziaem jej o moich C Z V . P K Z K R W A 307 przypuszczeniach, e szyszynka moe wytwarza t substancj w momentach mistycznego uniesienia i o roli, jak moe ona peni wzgldem mierci i dowiadcze z jej pogranicza.
306 D M T M O L E K U A D U S Z V

Chuda i ogolona na yso mniszka zetkna opuszki palcw na wysokoci ust i delikatnie nimi poruszaa. Za przymruonymi powiekami dostrzegaem niebieskie oczy wpatrzone w bia cian znajdujc si nad moim ramieniem. Powiedziaa cicho: - To, co planujesz, byaby w stanie zrobi tylko jedna osoba na milion. Potraktowaem t celowo niejasn uwag jako zacht do pogbienia tematu. Zastanawiajc si nad rol psychodelikw w rozwoju duchowym, zwrciem uwag, jak wielu mnichw przebywajcych w klasztorze doznao swoich pierwszych przebyskw dotyczcych ich duchowej cieki pod wpywem LSD i podobnych rodkw. Margaret si rozemiaa, po czym powiedziaa: - Mwic szczerze, nie potrafi stwierdzi, czy przygody z LSD pomogy mi w praktyce duchowej, czy jej zaszkodziy! - Trudno to oceni, prawda? - odrzekem. - W rzeczy samej. Margaret spojrzaa na swj zegarek, wzia do rki filiank herbaty, grzecznie przeprosia i wysza z pomieszczenia. Rok pniej, w 1990 roku, braem w klasztorze lub. Podczas spotka poprzedzajcych ceremoni zamieniem par zda z dwoma zaprzyjanionymi mnichami, zajmujcymi obecnie najwysze pozycje w zakonnej strukturze. Obydwaj zaywali w college'u substancje psychodeliczne wraz ze znajomym, ktry jaki czas pniej sta si moim bliskim przyjacielem. Ich grupka bya znana ze stosowania MDMA w celach psychoterapeutycznych. Wypytywali mnie o naszego wsplnego znajomego i jego badania nad MDMA. Byli take szczerze zainteresowani planowanymi przeze mnie badaniami nad DMT. Po zakoczeniu w 1992 roku bada dawka-reakcja napisaem do Margaret dugi list, w ktrym relacjonowaem opowieci usyszane od naszych ochotnikw, w tym take zetknicia ze mierci, owiecenia i nawizywanie kontaktu z ta jemniczymi istotami. Napisaem take o tym, e, w moim odczuciu, otoczenie bada byo za bardzo neu tralne, a nasi ochotnicy zbyt dobrze zaznajomieni z psychodelikami, aby eksperymenty te mogy im przynie jakikolwiek rzeczywisty poytek. Wspomniaem rwnie o moliwoci bardziej bezporedniego pomagania innym ludziom w ramach planowanej przeze mnie psychoterapii osb miertelnie chorych, wspomaganej uyciem psylocybiny. Praca z umierajcymi pacjentami bya dla mnie o tyle pocigajca, e eksperymenty przeprowadzone na tym polu, jeszcze podczas pierwszej fali bada klinicznych nad psychodelikami w latach 60., przyniosy bardzo obiecujce rezultaty. Na doda tek uwypuklanie dobroczynnego wpywu wywoanych farmakologicznie dowiadcze duchowych i z pogranicza mierci dobrze si zgrywao z moj fascynacj tymi substancjami.

Margaret odpisaa: Niezwykle interesujce! Ale jaki w tym sens? By moe twoja przysza praca terapeutyczna rzuci na ten temat nieco wiata". Miaa take wtpliwoci co do C Z V . P K Z K R W A 308 bilansu ewentualnych korzyci i zagroe. Poradzia mi, bym przeprowadzi te badania, tylko jeli mam absolutn pewno, e ryzyko jest niedue, a osignicie satysfakcjonujcych rezultatw - wysoce prawdopodobne. Poprosia mnie rwnie, abym wzi pod uwag niewystarczajc ilo czasu, aby w razie potrzeby zagodzi negatywne nastpstwa bolesnej lub penej lku sesji z psylocybin. Dwa lata upyny w mgnieniu oka. Pod koniec 1994 roku zaczem zastanawia si nad uytecznoci prowadzonych przeze mnie bada nad psychodelikami. Niepodane efekty pojawiay si coraz czciej, adugotrwae korzyci byy trudne do oszacowania. Na dodatek cigy kontakt ze ochotnikami znajdujcymi si pod wpywem psychodelikw zaczyna mnie mczy. Podzieliem si swoimi przemyleniami z Margaret. Jak zawsze, popieraa wszystko, co wydawao si korzystne z punktu widzenia mojego rozwoju duchowego, nawet gdyby miaa to by decyzja o rezygnacji z dalszego prowadzenia bada. Zachcaa mnie jednak, ebym postara si znale kogo, komu mgbym przekaza projekt i w ten sposb ocali go przed zakoczeniem. Okolicznoci, ktre opisaem w poprzednim rozdziale, zaowocoway przeprowadzk do Kanady, ale w dalszym cigu dojedaem do Albuquerque, aby kontynuowa swoje badania. Udao mi si nawiza kontakt z czonkami grupy medytacyjnej dziaajcej w moim nowym miejscu zamieszkania. Spotykalimy si na wsplne sesje. Co jaki czas w naszej wsplnocie odbyway si take odosobnienia, ktre prowadzili kapani przyjedajcy z zakonu pooonego po drugiej stronie granicy z USA. Pewnego razu odwiedzia nas czcigodna Gwendolyn i rozpoczlimy weekendowe warsztaty. Gwendolyn wstpia do klasztoru zaraz po opuszczeniu swojego domu rodzinnego. Miaa za sob wiele niezwykle gbokich dowiadcze duch owych, ajej nauki cieszyy si duym uznaniem. Niemniej jednak nie bya ona osob obeznan z realiami wspczesnego wiata, dlatego te prowadzenie zaj w wielkomiejskim otoczeniu stanowio wyzwanie dla jej umiejtnoci wspycia spoecznego. Podczas prywatnego spotkania z Gwendolyn opowiedziaem jej o badaniach prowadzonych przeze mnie w Nowym Meksyku i mieszanych uczuciach, jakie za czem wzgldem nich ywi. Cieszyo mnie, e miaem okazj podzieli si swoimi wtpliwociami z mniszk, ktra nic o mnie nie wiedziaa, a nastpnie wysucha jej porad. Byem zaskoczony, gdy tydzie pniej podniosem suchawk telefonu i usyszaem w niej gos Gwendolyn. - Rozmowa z tob zaniepokoia mnie tak bardzo, e przez trzy dni byam chora. Zadzwoniam do opata, ktry, jak wiesz, niedugo umrze. Od ponad roku nie zaangaowa si tak bardzo w adn spraw. Porozmawiaam z nim oraz innymi wysoko po stawionymi mnichami. Zdecydowalimy, e natychmiast musisz zakoczy swoje ba dania. W tym tygodniu napisz do ciebie w tej sprawie oficjalny list. - Zastanowi si nad tym odpowiedziaem.

308

D M T - M O I. F K L' A D l' S Z Y
C Z V . P K Z K R W A 309

Dwa tygodnie pniej otrzymaem list, ale nie od Gwendolyn, lecz od Margaret. Rozpoczyna si nastpujco: Mam nadziej, e to, co usyszaam z trzeciej rki, nie jest prawd. Jeli jednak jest, pozwl, e napisz, co o tym wszystkim myl". Po tym wprowadzeniu potpia prowadzone przeze mnie badania: przesze, obecne i planowane. Twoje badania nad psychodelikami s bezcelowe, nie przynosz ludzkoci jakichkolwiek rzeczywistych korzyci, ana dodatek s niebezpieczne. Pomys podawania psychodelikw osobom terminalnie chorym jest, wedug mnie, bardzo wtpliwy. Nie zetknam si wrd specjalistw zdrowia psychicznego z jakimikolwiek innymi dziaaniami, ktre w wikszym stopniu byyby zabaw w Boga. Prby wywoania owiecenia rodkami farmakologicznymi nigdy nie zakocz si sukcesem. Spotguj one tylko zagubienie osb uczestniczcych w projekcie i bd miay powane konsekwencje dla ciebie". Wkrtce dotar do mnie take list od Gwendolyn. [Twoje badania] s, wedug nauk Buddy, niewaciwym rdem utrzymania. Twierdzenie, jakoby DMT mogo wywoywa dowiadczenia owiecenia, jest zudzeniem i stoi w sprzecznoci z naukami Buddy. Halucynogeny wywouj chaos i pomieszanie, utrudniaj rozwj duchowy. Mog one stanowi przyczyn odrodzenia w wiatach ignorancji i cierp ienia. Tak wyglda pouczenie i punkt widzenia mj, [opata], [zakonu] i caego buddyzmu. Radzimy ci zaprzesta prowadzenia wszelkich eksperymentw tego rodzaju". Przypomniaem sobie o mnichach, z ktrymi przez lata prowadziem rozmowy dotyczce moich zainteresowa i bada nad psychodelikami. Podkreliem take bezustanne zainteresowanie czonkw wsplnoty moj prac i brak jakichkolwiek wczeniejszych wskazwek lub zastrzee. Zawsze spotykaem si z entuzjastycznym nastawieniem i zachtami, aby uczyni ze swoich zainteresowa si napdow sprzyjajc pogbieniu duchowej bliskoci z zewntrznym wiatem. Powoaem si rwnie na niezliczone rozmowy z mnichami, ktrzy potwierdzali, e ich eksperymenty z psychodelikami przyczyniy si do podjcia przez nich decyzji o wstpieniu na ciek wiodc do owiecenia. Poza tym byem chtny do podejmowania dyskusji dotyczcej wszelkich wtp liwoci, na przykad zaoenia, e moliwe jest zdobycie pewnego rodzaju wiedzy za pomoc zewntrznego czynnika; w tym przypadku rodka chemicznego. Zaakceptowaem take pewne zagroenie, na ktre uwag zwrcia mi Gwendolyn, a mianowicie fakt, e kto mgby omykowo uzna rzeczywiste owiecenie za wspomnienie wywoany przyjmowanymi w przeszoci psychodelikami. Nie udao mi si jednak podj dyskusji na te tematy. W czym tkwi problem? Opat umiera i robi, co tylko mg, aby pozostawione po nim nauki byy moliwie najbardziej nieskazitelne. Na dodatek wyej postawieni mnisi starali si obsa C Z i; V . P R Z H K W A 309 dzi stanowiska, dziki ktrym mogliby decydowa o dalszych losach wsplnoty. Kto by najbardziej arliwym obroc nauk? Ci, ktrzy zainteresowali si buddyzmem w konsekwencji swoich pozytywnych dowiadcze z psychodelikami, musieli zachowa milczenie i ustpi miejsca osobom, ktre w przeszoci nie mia}' kontaktu z narkotykami. Psychodeliki nie mogy sta si koci niezgody w tak wanym dla przyszoci klasztoru momencie. Jesieni 1996 roku ukaza si numer Tricycle: The Buddist Rewiev", w ktrym znajdowa si napisany przeze mnie artyku nawoujcy do podjcia dyskusji dotyczcej zintegrowania stosowania psychodelikw z praktyk buddyjsk. W artykule tym opisywaem pierwsz sesj Eleny z wysok dawk, o ktrej moglimy ju przeczyta w rozdziale 16., pt. Stany mistyczne". Jej dowiadczenia posuyy mi jako przykad, e w przypadku osoby otwartej na duchowy przeom - to znaczy osoby od dawna praktykujcej medytacj, majcej siln psychik oraz odczuwajcej gboki szacunek wzgldem substancji o psychodelicznych waciwociach - moe si on dokona w wyniku zaycia DMT. Podkrelaem take, e pojedyncze i pozbawione duchowego lub terapeutycznego kontekstu dowiadczenia nie wywieray zbyt wyranego i dugotrwaego wpywu na naszych badanych. Artyku koczy si nastpujco: Jestem przekonany, e otwarta i szczera dyskusja na temat pogldw, praktyk i zasad etycznych przyniesie poytek zarwno buddyzmowi, jak i rodowiskom stosujcym psychodeliki. Porzdkowanie swojego ycia, dowiadcze i relacji z otoczeniem w oparciu o etyk i dyscyplin, wyrastajce z tysicleci istnienia tradycji bud dyjskiej, ma bardzo duo do zaoferowania osobom zainteresowanym substancjami psychodelicznymi. Moe ono nada znaczenie i spjno przygodnym, chaotycznym i sabo zintegrowanym dowiadczeniom wywoywanym farmakologicznie. Mdro tych dowiadcze w oderwan iu od codziennego kultywowania mioci i wspczucia moe zosta atwo roztrwoniona w przypywie narcyzmu i prnoci. Pomimo e sytuacja taka nie jest wykluczona w ramach buddyjskiej tradycji medytacyjnej, jest znacznie mniej prawdopodobna, gdy znajdujemy oparcie w dynamicznej wsplnocie praktykujcych. Z drugiej strony gorliwi wyznawcy buddyzmu, ktrzy nie maj sukcesw w medytacji, ale s dobrze rozwinici pod wzgldem moralnym i intelektualnym, mog za spraw odpowiednio przygotowanej, nadzorowanej i przepracowanej sesji z uy ciem psychodelikw poczyni znaczce postpy w swojej praktyce. Psychodeliki dostarczaj bowiem szerokiej perspektywy, ktra moe zainspirowa te osoby do podjcia dugiej i trudnej do przebycia drogi wiodcej do wprowadzenia waciwego pogldu w ycie"66. Artyku ten piecztowa wiar, ktr pokadaem we wsplnocie zakonnej. Gwendolyn rozesaa jego kopie do wszystkich czonkw mojej nowej grupy medytacyjnej, a take do klasztoru i grup, do ktrych naleaem w przeszoci. Dopisaa do niego

K l' L A D 1" S Z Y

310 1) M M L K
y-

moje wypowiedzi zapamitane z rozmowy, ktra, w moim mniemaniu, miaa by prywatn porad duszpastersk. Napisaa take do mojej wsplnoty list, w ktrym odradzaa wchodzenia do mojego domu, poniewa mog si w nim znajdowa narkotyki. Jej zachowanie byo dla mnie niedopuszczalne. Zoyem oficjalne zaalenie wobec oczywistego naduycia mojego zaufania, ktrego dopucia si Gwendolyn. Oprcz wyraenia niesmaku, jaki wzbudziy we mnie jej dziaania, poprosiem o jednoznaczn deklaracj zakonu odnonie do prowadzonych przeze mnie bada. Po jakim czasie otrzymaem odpowied. 66 Rick J. Strassman, DMT and the Dharma, Tricycle, The Buddhist Review" 6 (1996), str. 81-88.

C Z V . P K Z K R W A 310

Uznano, e Gwendolyn rzeczywicie naduya mojego zaufania, ale uczynia to w imi wyszego dobra". Oznacza to, e to, co zrobia, miao na celu uniknicie bdw, ktrych kto mgby si dopuci w imi buddyzmu". Nie mona by porzdnym buddyst i twierdzi, e psychodeliki peni jakkolwiek rol w naszym yciu duchowym. Nie mogem zrobi nic wicej. wito pokonaa prawd. Ten konkretny odam buddyzmu nie rni si od jakiejkolwiek innej organizacji, ktrej przetrwanie jest uzalenione od podtrzymywania jednogonie akceptowanej platformy ideologicznej. Tylko oni mogli decydowa o tym, ktre pytania s dopuszczalne, a ktre nie. Po jakim czasie dowiedziaem si, e wsplnota klasztorna wybraa Margaret na przywdczyni zakonu. Dwjka mnichw, ktrzy wiele lat temu razem z moim przyjacielem z Nowego Meksyku eksperymentowali z psychodelikami, take wypada niele w wyborach. Jeden z nich zosta opatem klasztoru, drugi za jego gwnym asystentem. W ten sposb ambicje polityczne stay si waniejsze ni podjcie szczerej dyskusji. Byo raczej mao prawdopodobne, e organizacja ta przyzna i otwarcie omwi fakt, e trjka najwaniejszych nauczycieli stosowaa w przeszoci LSD lub e postanowili oni odda si yciu klasztornemu, zainspirowani dowiadczeniami wywoa nymi przez substancje chemiczne. Pomimo e dostrzegaem hipokryzj, ktra w duej mierze przyczynia si do zde precjonowania mojej pracy przez wsplnot klasztorn, wydarzenie to byo tragiczne w skutkach. Przygnieciony okolicznociami, ktre opisaem w poprzednim rozdziale, zaczem traci energi do prowadzenia bada. Po odbyciu dwch wizyt badawczych w Albuquerque dodatkowe naciski ze strony mojej wsplnoty duchowej sprawiy, e nie miaem ochoty kontynuowa swojej pracy. Nadszed czas, eby powiedzie stop". Odszedem z uniwersytetu i zoyem do Narodowego Instytutu ds. Narkomanii wszystkie posiadane przeze mnie substancje oraz pienidze przyznane mi na prowadzenie bada. Wszystkie projekty zamknem krtkim podsumowaniem i rozesaem kopi dokumentacji do wszystkich komisji, z ktrymi wsppracowaem w cigu ostatnich siedmiu lat. W aptece zwaono wszystkie skadane przeze mnie substancje, zapakowano je w szczelne pojemniki i wysano do strzeonej placwki niedaleko Waszyngtonu. Zapasy DMT, psylocybiny i LSD znajduj si tam a do dzisiaj.

C Z V . P K Z K R W A 311

C Z V . P K Z K R W A 312

DMT: molekua duszy

A
trudno uwierzy, e tak prosta substancja chemiczna jak DMT moe umoliwi nam dostp do tak szerokiego wachlarza dowiadcze - od tych najmniej dramatycznych do najbardziej niewiarygodnych i wstrzsajcych. Od psychologicznych wgldw do spotka z obcymi. Od skrajnego przeraenia do najczystszej rozkoszy. Wywouje dowiadczenia z pogranicza mierci oraz ponowne narodziny. Prowadzi do owiecenia. Wszystko to za spraw wystpujcego w naturze, chemicznego kuzyna serotoniny bdcej jednym z najbardziej podstawowych neuroprzekanikw. Fascynujce jest rozmylanie nad tym, dlaczego Natura, czy te Bg, stworzya DMT. Co z biologicznego lub ewolucyjnego punktu widzenia moe da wytwarzanie molekuy duszy przez rne gatunki rolin oraz nasze ciaa? Jeli DMT faktycznie jest uwalniane w wyjtkowo stresujcych momentach naszego ycia, czy jest to zbieg okolicznoci, czy co zamierzonego? Jeli jest to co zamierzonego, jaki jest tego cel? Czytajc przedstawione przeze mnie opisy przypadkw, moglimy zauway, jak bardzo dowiadczenia wyniesione przez naszych ochotnikw z sesji z wysokimi dawkami DMT przypominay naturalnie pojawiajce si psychodeliczne stany wiadomoci. Trudno zlekceway fakt, e opowieci badanych przez nas osb w znaczcym stopniu pokryway si z tym, co mona usysze od ludzi, ktrzy przeyli samoistne dowiadczenia z pogranicza mierci, duchowe lub mistyczne. Pomimo e przed rozpoczciem projektu nie spodziewaem si tak licznych kontaktw z niematerialnymi istotami, podobiestwo pomidzy spotkaniami, ktre miay miejsce w terenie" oraz tymi z pokoju 531, rwnie jest niezaprzeczalne. Liczba podobiestw pomidzy naturalnie pojawiajcymi si a wywoanymi zayciem DMT zjawiskami popiera moj sugesti, jakoby samoistnie pojawiajce si psychodeliczne" dowiadczenia byy wywoywane podwyszonym poziomem endogen-

21.

C Z V . P K Z K R W A 313

314

'DMT - M O L K U L A DUSZ Y
E

neg DMT. W rozdziale 4., Psychodeliczna szyszynka", przedstawiem kilka hipotetycznych sytuacji, w ktrych szyszynka moe syntetyzowa DMT, rozwodzc si take nad ich metafizycznymi i duchowymi konsekwencjami. W jaki zatem sposb owa molekua duszy, bez wzgldu na to, czy zostanie ona wytworzona w naszym organizmie, czy przyjta z zewntrz (jak miao to miejsce podczas naszych bada), moe wpywa na nasz percepcj w tak drastycznym stopniu? W niniejszym rozdziale popucimy wodze wyobrani i rozwaymy wszelkie moliwoci. Wikszo z nas, wliczajc najbardziej racjonalnie mylcych neuronaukowcw oraz niematerialistycznie zorientowanych mistykw, zgadza si z tym, e mzg jest maszyn, narzdziem wiadomoci. Jest cielesnym narzdem zbudowanym z komrek i tkanek, protein, tuszczw i wglowodanw. Wykorzystujc energi elektryczn i substancje chemiczne, przetwarza on dane rejestrowane przez nasze organy czuciowe. Jeli uznajemy, e mzg jest odbiornikiem rzeczywistoci", moemy porwna go z innym, znanym nam wszystkim odbiornikiem: telewizorem. Dostrzegajc tak analogi, bdziemy mogli zastanowi si nad tym, w jaki sposb odmienne stany wiadomoci, w tym take wywoywane przez DMT, s powizane z prac mzgu jako wysokiej klasy odbiornika. Najprostszymi i najlepiej znanymi nam paszczyznami zmian, do ktrych dostp daje nam molekua duszy, jest poziom personalny i psychologiczny. Efekty te mona porwna do dostrajania obrazu telewizyjnego, regulacji kontrastu, jasnoci i nasycenia barw. Obrazy" te skadaj si z zupenie zwyczajnych odczu, wspomnie i dozna zmysowych. Nie ma w nich niczego nowego, ale zyskuj one wiksz przejrzysto i liczb szczegw. Tego rodzaju doznania wywoywane byy u naszych ochotnikw przyjciem ni skiej dawki DMT. Jednake u osb potrzebujcych przepracowania swoich osobistych problemw pojawiay si one czasem take podczas sesji z wysokimi dawkami. Jeli chodzi o tego rodzaju regulacj wiadomoci, DMT nie rni si zbytnio od innych substancji lub procedur stosowanych podczas psychoterapii. Stymulanty, w szczeglnoci amfetaminy oraz przypominajce je rodki, takie jak na przykad MDMA, uwydatniaj procesy mentalne, co moe przynosi pewne korzyci. Sprawiaj, e atwiej jest myle i zapamitywa. Potgujc i oczyszczajc odczucia zwizane z owymi mylami i wspomnieniami, umoliwiaj one konfrontacj z zablokowanymi emocjami, ich przepracowanie i akceptacj. Podobne mechanizmy mona zaobserwowa w przypadku psychoterapii. Uporczywo i wsparcie terapeuty, jeli chodzi o wydobywanie na wiato dzienne bolesnych wspomnie, oraz praca z towarzyszcymi im potnymi emocjami maj rwnie korzystny wpyw na klienta. Podczas naszych bada nad DMT wielokrotnie mielimy okazj zobaczy, w jaki sposb efekty wywoane przez t substancj w poczeniu z oferowanym przez nas wsparciem prowadziy do pojawiania si nowych i niezwykle gwatownych osobistych wgldw.

C Z V . P K Z K R W A 314

CZ C OMOGOIMOGhOHY 315SI W Y D A R Z Y VI

Dla przykadu, Stan bardziej dotkliwie i bezporednio odczu niepokj i stres zwizane z rozwodem oraz to, w jaki sposb sytuacja rodzinna wpywa na jego crk. Marsha natomiast uwaaa, e odrealnione sesje, podczas ktrych w krzywym zwierciadle ujrzaa anglosaskie kanony pikna, wyraay bl wynikajcy z trudnoci, jakie jej m mia z zaakceptowaniem tego, kim bya naprawd - fizycznie i kulturowo. Cassandrze w kocu udao si zobaczy zwizek pomidzy przeytym przez ni brutalnym gwatem a cigncym si przez wiele lat blem brzucha, dziki czemu moga zacz przepracowywa noszony przez siebie uraz. Terapeutyczne efekty, jakie moglimy zaobserwowa podczas tego rodzaju sesji, mieway take czasem aspekt czysto biologiczn y. Dla przykadu, euforia wywoywana przyjciem DMT dawaa naszym ochotnikom okazj do wyksztacenia nowego sposobu postrzegania swojego ycia i problemw. Owa ekstaza moe by po czci spowodowana wywoywan przez DMT potn eksplozj podobnych do morfiny beta-endorfin. DMT powoduje take gwatowny wzrost stenia wazopresyny i prolaktyny. Naukowcy sdz, e substancje te wi si z poczuciem wizi i bliskoci wzgldem innych przedstawicieli naszego gatunku. By moe podniesienie si poziomu tych zwizkw sprawiao, e badani mieli do nas wiksze zaufanie, atwiej poddawali si dziaaniu DMT i opowiadali o sprawach osobistych w sposb, ktry nie byby moliwy w innej sytuacji. Co si dzieje, gdy molekua duszy wciga nas i wypycha poza cielesne i emocjonalne paszczyzny wiadomoci? Wnikamy do niewidzialnych wymiarw, ktrych nie jestemy w stanie ujrze na co dzie i z ktrych istnienia z trudnoci zdajemy sobie spraw. Co jeszcze dziwniejsze, wiaty te wydaj si zamieszkane. W pewnym momencie postanowiem potraktowa opowieci naszych badanych bardzo dosownie. Ten eksperyment mylowy wypar moj pocztkow tendencj do sprowadzania dowiadcze ochotnikw do czego innego, na przykad wyjaniania lub interpretowania ich w kategoriach halucynacji wynikajcych z zaburze funkcjonowania mzgu lub snw. Obecnie, po kilku dodatkowych latach bada i refleksji, jestem bardziej otwarty na ewentualno, e owe dowiadczenia byy dokadnie tym, na co wyglday67. 67 W pocztkowych fazach naszych bada kontakty z obcjmi istotami przydarzay si niezwykle rzadko. Nawet gdy badani spotykali si ze sob nawzajem, czy to podczas przyj w moim domu, czy w ramach zaoonej po zakoczeniu bada grupy wsparcia, czuli si bardzo niekomfortowo, opowiadajc o swoich przeyciach. Trzeba take podkreli, e kiedy rozpoczynalimy nasz prac, ksiki i wykady Terence'a McKenny nie cieszyy si jeszcze zbyt du popularnoci. Czsto pytaem naszych ochotnikw, czy s zaznajomieni z doniesieniami o wywoanych zayciem DMT spotkaniach z elfami lub insektoidalnymi kosmitami. Niewiele osb syszao o tego rodzaju dowiadczeniach. Dlatego te n ie wydaje mi si, e opowieci te s wynikiem masowej histerii lub samospeniajcej si przepowiedni. Tak naprawd, gdyby w gr wchodzi)' tego rodzaju mechanizmy, mielibymy do czynienia z epidemi" dowiadcze mistycznych i z pogranicza mierci, poniewa to wanie ich spodziewaem si w pierwszej kolejnoci.

C Z V . P K Z K R W A 315

Opracowanie poniszych, do radykalnych, wyjanie dotyczcych dowiadcze nawizywania przez badanych kontaktu z obcymi istotami stanowio dla mnie spore wyzwanie zarwno pod wzgldem osobistym, jak i zawodowym. W dalszym cigu pozo-

C Z V . P K Z K R W A 316

316

l' i.

D U S Z

staj wzgldem nich do sceptyczny. Dlaczego nie mogem pozosta wierny prostym i sprawdzonym modelom biologicznym lub opartym na tradycyjnej psychologii? Na poziomie nauki o funkcjonowaniu mzgu spotkania te mogy by po prostu sugestywnymi halucynacjami, bdcymi nastpstwem aktywacji przez DMT orodkw mzgowych odpowiedzialnych za wzrok, emocje i myli. W kocu podczas snu ludzie s w peni przewiadczeni o realnoci tego, czego w danym momencie dowiadczaj. Sz ybkie ruchy gaek ocznych, ktre czasami przytrafiay si naszym badanym, mog wskazywa na to, e znajdowali si oni w stanie przytomnego" nienia. Byli oni jednake przekonani, e to, co przytrafiao im si podczas sesji z DMT, znaczco rnio si od snw. Postrzeganie tego samego obrazu, bez wzgldu na to, czy ich oczy byy zamknite czy otwarte, przy jednoczesnym zachowaniu czujnego, rozbudzonego stanu wiadomoci, take utrudniao im uznanie, e to by tylko sen". Ja rwnie, wysuchujc ich opowieci, nie czuem si tak samo, jak podczas psychoterapii kto relacjonuje mi swj sen. Raporty naszych ochotnikw byy tak klarowne, przekonujce i rzeczywiste", e wielokrotnie zdarzyo mi si myle: Nigdy wczeniej nie syszaem czego podobnego odnonie do sennych przygd moich klientw. To znacznie dziwaczniejsze, lepiej zapamitane i bardziej spjne wewntrznie". Na dodatek biologiczne wytumaczenie w stylu wiadomego snu lub halucynacji spotykao si zazwyczaj z pewnym sprzeciwem ze strony badanych. Mogo to prowadzi do pojawienia si pomidzy nami pewnych star utrudniajcych otwart komunikacj. Badany mg powiedzie: Nie, to nie by sen ani halucynacja. To byo prawdziwe. Jestem w stanie wyczu rnic. A jeli ty mylisz, e nie byo, zachowam najdziwniejsze elementy mojej sesji dla siebie!". Prby zastosowania psychologicznych modeli wyjaniajcych w jeszcze wikszym stopniu przyczyniay si do tego, e ochotnicy odrzucali moje interpretacje jako chy bione i niewaciwe. Z perspektywy psychoanalizy Freudowskiej, dowiadczenie nawizania kontaktu z obcymi istotami stanowi wyraz nieuwiadamianych konfliktw zwizanych z popdem agresji, seksualnym lub zalenoci. Kilkakrotnie prbowaem wykorzysta to podejcie przy wyjanianiu treci ujawniajcych si podczas wyjtkowo odrealnionych sesji. Nie mogem jednake z czystym sumieniem twierdzi, e za spotkaniami z obcymi istotami oraz przeprowadzanymi przez nie eksperymentami stoj tylko i wycznie wyparte do niewiadomoci dziecice pragnienia. Psychologia jungowska umoliwia spojrzenie na jzyk niewiadomoci z szerszej perspektywy. W przeciwiestwie do szkoy freudowskiej opiera si ona i obejmuje swoim zasigiem take przestrze mitologii, sztuki i religii. Niemniej jednak jest to model psychologiczny, anie cielesny czy biologiczny. Dla przykadu, Jung uwaa, e wizje niezidentyfikowanych obiektw latajcych" wyraaj tsknot za peni psychiczn symbolizowan przez okrg. Postrzegajc napotykane przez badanych istoty jako konstrukty lub projekcje mentalne, w dalszym cigu zmieniabym te dowiad-

CZ V 1 . C O M O CO I M O

OBY S I

W Y I ) A R Z Y 317

C Z V . P K Z K R W A 317

czenia w co innego". Podejcie to nie wyjaniao take przytaczajcego poczucia realnoci odczuwanego przez badane przez nas osoby. Poza powyszymi rozterkami intelektualnymi bezustannie musiaem konfrontowa si z wasnymi reakcjami emocjonalnymi wywoanymi dowiadczeniami naszych ochotnikw. Moja praca, wyksztacenie i dowiadczenia zazbiay si z opisami personalnych i transpersonalnych przey, ktre przytrafiay si naszym badanym, takich jak odczucia i mylenie", wchodzenie w mistyczne stany wiadomoci czy pogranicze mierci oraz odrodzenie. Staraem si zrozumie tego rodzaju dowiadczenia, ochotnicy za mieli poczucie, e potrafi si z nimi zgra i odpowiednio na nie reagowa. Pod tym wzgldem wszystko byo w najlepszym porzdku. Jednake za kadym razem, gdy w trakcie sesji, podczas ktrych miay miejsce spotkania z obcymi istotami, prbowaem opiera si na czym, co ju wiedziaem lub w co wczeniej wierzyem, nie udawao mi si osign zamierzonych rezultatw. Miaem problem. Dlatego te zdecydowaem si na eksperyment mylowy, o ktrym pisaem pod koniec rozdziau 13., pt. Spotkania przez zason: 1" - prbowaem reagowa na opowieci badanych dotyczce kontaktw z obcymi, tak jakby byy one prawdziwe. Pocztkowo polegao to wycznie na suchaniu i zadawaniu dodatkowych pyta. Pniej jednak, WTAZ z tym, jak liczba tych doniesie wzrastaa, byem w stanie odnosi si do badanych z wiksz empati, dziki czemu atwiej byo im poczu, e rozumiem i akceptuj to, o czym opowiadaj. W ten sposb dzielili si oni ze mn nawet opowieciami o najbardziej niezwykych i zawstydzajco wrcz nie oczekiwanych spotkaniach. Dlatego te sprbujmy zaoy, e kiedy nasi ochotnicy podrowali do najbardziej odlegych wiatw otwieranych przez DMT, kiedy mieli poczucie, e znajduj si gdzie indziej, rzeczywicie znajdowali si w innych wymiarach rzeczywistoci, ktre s rwnie prawdziwe jak ten, w ktrym przebywamy na co dzie. Po prostu przez wikszo czasu nie jestemy w stanie ich dostrzec. Proponujc takie wyjanienie, bynajmniej nie odrzucam modeli psychologicznych lub opartych na chemii mzgu. Chciabym raczej zasugerowa dodatkowe sposoby wyjaniania, ktre mogyby okaza si pomocne dla naszych ochotnikw, intelektualnie satysfakcjonujce dla badaczy, a by moe nawet dajce si zweryfikowa przy uyciu jeszcze nieopracowanych, ale teoretycznie moliwych do stworzenia narzdzi. PowTacajc do porwnania z telewizorem, omawiane przypadki nie polegayby ju na regulacji jasnoci, kontrastu i nasycenia barw, ale na zmianie ogldanego przez nas kanau. Ogldany przez nas program przestaje by codzienn rzeczywistoci, Programem Normalnym". DMT umoliwia stay, powtarzalny i niezawodny dostp do odmiennych" kanaw. Inne paszczyzny rzeczywistoci s tam przez cay czas. Tak naprawd s tu i teraz, przez cay czas nadajc swj program! Nie dostrzegamy ich, poniewa nie D M T - M O L E K U A

318

L "

jestemy w stanie; nasze oprogramowanie pozostaje nastawione na odbir Programu Normalnego.

C Z V . P K Z K R W A 318

Zaledwie sekunda lub dwie - kilka uderze serca, ktrych molekua duszy potrzebuje, by dotrze do mzgu - wystarcza do zmiany kanau, do otwarcia naszego umysu na inne paszczyzny istnienia68. Jak to moliwe? Nie mam zbyt rozlegej wiedzy dotyczcej takich zagadnie jak rwnolege wszechwiaty czy ciemna materia. To, co wiem, skania mnie jednak do rozwaenia, e to wanie tam moe nas prowadzi DMT, kiedy ju uda nam si przebi przez poziom personalny. Fizycy teoretyczni wskazuj na istnienie rwnolegych wszechwiatw, opierajc si na zjawisku interferencji. Jedn z najprostszych manifestacji tego zjawiska jest to, co dzieje si z wizk wiata przechodzc przez mae otwory lub nacicia w tekturze. Na paszczynie, na ktr pada wiato, pojawiaj si wwczas rne krgi, anie prosty przewit przez dziurki w tekturze, ktrego mona by si spodziewa. W oparciu o te oraz bardziej zoone eksperymenty, naukowcy doszli do wniosku, e istniej niewidzialne" czstki wiata, ktre interferuj z tymi, ktre jestemy w stanie zobaczy, i odginaj wiato w nieoczekiwany sposb. Gdy zachodzi zjawisko interferencji, rwnolege wszechwiaty oddziauj na siebie nawzajem. Teoretycznie liczba rwnolegych wszechwiatw, czy te wielowiatw", jest niewyobraalnie dua, akady z nich jest podobny do naszego i dziaa wedug tych samych praw fizyki. Dlatego te w owych odmiennych wymiarach niekoniecznie musi znajdowa si co dziwnego lub nieznanego. Rwnolegymi czyni je jednak to, e tworzce je czsteczki w kadym z nich znajduj si w odmiennych miejscach. DMT moe sprawia, e nasz mzg bdzie w stanie postrzega te wielowiaty. Brytyjski naukowiec David Deutsch, autor Struktury rzeczywistoci, jest wiodcym teoretykiem na tym polu* *. Prowadzilimy ze sob wymian listw dotyczcych tego, czy DMT moe zmieni sposb funkcjonowania mzgu i umoliwi nam dostp do rwnolegych wszechwiatw lub ich uwiadomienie. Deutsch mia wtpliwoci, czy jest to moliwe, poniewa wymagaoby to oblicze kwantowych". Wedug niego, obliczenia kwantowe mogy-

319
C Z

V I .

M O G O B Y

S I

D A R Z

by rozprowadza czci skadowe skomplikowanych zada po ogromnej iloci rwnolegych wszechwiatw, a nastpnie podzieli si z nami rezultatami". Ich potencjalna sia jest niewiarygodnie potna. Jednym z warunkw koniecznych do oblicze kwantowych jest 68 Gdyby nie wprowadzono do telewizorw funkcji picture -in-a-picture" (ang. obraz w obrazie"; funkcja umoliwiajca ogldanie drugiego kanau w maym okienku w rogu ekranu poszedbym w tej analogii krok dalej, mwic, e owe poziomy rzeczywistoci wzajemnie si wykluczaj - czyli e nie moemy oglda kanau 3. i 4. w tym samym czasie.
przyp. tum.),

Obecnie jednak jest to moliwe. Jeli jednak przypomnimy sobie, jak wielu ochotnikw otwierao swoje oczy podczas sesji i postrzegao naoone na siebie rne poziomy rzeczywistoci, opcja picture-in-a-picture" doskonale pasuje do porwnania z TV Bardzo czsto ochotnicy byli take w stanie w peni przenikn do nowych wiatw otwieranych przez DMT, zachowujc przy tym wiadomo tego, e ich ciao znajduje si w pokoju 531 w Szpitalu Uniwersyteckim. Pozostawali w rnych wymiarach jednoczenie - zaprawd wielozadaniowo godna mitycznych bohaterw! 3. * David Deutsch, Struktura rzeczywistoci, Warszawa 2006.

C Z V . P K Z K R W A 319

temperatura bliska zeru absolutnemu, tak niska jak w przestrzeni kosmicznej. Z tego wzgldu duszy kontakt pomidzy wszechwiatami jest mao prawdopodobny w przypadku ywego organizmu. Niemniej jednak fizycy uwaali niegdy, e nadprzewodnictwo - sytuacja polegajca na tym, e adunek elektryczny biegnie przez przewd lub inny materia niemale bez oporu moe zachodzi tylko i wycznie w rwnie niskich temperaturach. W cigu ostatnich 10-15 lat chemicy odkryli natomiast nowe tworzywa, ktre sprawiaj, e temperatura wymagana dla tego zjawiska staje si coraz wysza. Tak naprawd niewykluczone, e pewnego dnia nadprzewodnictwo bdzie moliwe nawet w temperaturze pokojowej. Zapytaem Deutscha, czy przyszo oblicze kwantowych moe potoczy si podobnie. Pomimo e uzna t analogi za uzasadnion", utrzymywa, e zoono oblicze kwantowych jest znacznie wiksza ni w przypadku nadprzewodnictwa: Komputer kwantowy dziaajcy w temperaturze pokojowej byby niewyobraalnie bardziej zaskakujcy anieli zachodzce w temperaturze pokojowej nadprzewodnictwo"69. Jako e tak mao wiem o fizyce teoretycznej, mogem pozwoli sobie w swoich spekulacjach na nieco wiksz swobod. To, e analogia pomidzy nadprzewodnictwem i obliczeniami kwantowymi jest uzasadniona", zachcio mnie do postawienia nastpnego kroku w teoretyzowaniu na temat DMT i mzgu. Scenariusz ten zakada, e DMT jest kluczowym czynnikiem zmieniajcym fi zyczne waciwoci mzgu w taki sposb, e obliczenia kwantowe mog nastpi ju w temperaturze naszego ciaa. Gdyby tak byo, ewentualnym rezultatem stawaoby si zagldanie" do rwnolegych wszechwiatw. Deutsch nie uwaa jednake, eby przewity pochodzce z rwnolegych wszechwiatw miay by szczeglnie osobliwe. Wedug niego, Nawet gdyby w mzgu rzeczywicie nastpoway obliczenia kwantowe, z pewnoci nie towarzyszyoby im subiektywne wraenie, jakby zagldao si do kwantowych wymiarw [moje wyraenie], Nie byoby w tym niczego wyjtkowego. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku wszelkich innych eksperymentw interferencyjnych, dana osoba musiaaby odej od logiki, statystyki i zoonoci wyniku swojego procesu mylowego, aby doj do wniosku, e aby osign w wynik, powinno si myle w sposb kwantowy znacznie wczeniej"70. Uwagi Deutscha dotyczce tego, jak zwyczajnie wygldayby rwnolege wszechwiaty, przypominay mi niektre historie, o ktrych moglimy przeczyta w rozdziale 320 D M T - M
O I. h: K l' h A D l' S Z Y

12. pt. Niewidzialne wiaty". Cz badanych spotykaa bowiem istoty o stosunkowo normalnym wygldzie, ktre nie miay adnego zwizku z tym, co dziao si w Centrum Badawczym. Byli oni uczestnikami wydarze, ktre, praktycznie rzecz biorc, zachodziy rwnolegle do tego co tu-i-teraz. Wemy pod uwag na przykad sesj, podczas ktrej Sean trafi w sam rodek niesamowicie zwyczajnej sceny z ycia rodzinnego mieszkacw meksykaskiej wsi czy histori Heather, ktra spotkaa mwic po hiszpasku kobiet wymachujc biaym kocem. W7ielu innych ochotnikw trafiao do pustych pokojw, korytarzy i mieszka, ktre czasami bardzo przypominay zamieszkiwan przez nas rzeczywisto.

69 David Deutsch, korespondencja prywatna, stycze 2000. 70 Ibid, czerwiec 1999.

C Z V . P K Z K R W A 320

Z drugiej strony zastanawiam si, czy rwnolege wszechwiaty, ktre, tak jak nasz, powstay miliardy lat temu, wygldayby podobnie do naszego codziennego wiata. Pomimo e w kadym z nich obowizuj te same prawa fizyki, a zatem take biologii, znajdujce si tam formy ycia oraz technologie mogy rozwdn si w zupenie innym kierunku. Nie powinny nas wobec tego zaskakiwa spotkania z inteligentnymi istotami o gadzim, owadopodobnym lub trudnym do okrelenia wygldzie, podobnie jak zaawansowana wiedza dotyczca podr)' kosmicznych, dokonywanie niesamowicie skomplikowanych oblicze czy czenie ze sob biologii i technologii, o ktrych tak czsto opowiadali nasi badani. Najdziwniejszymi wymiarami, do ktrych moe nas zaprowadzi DMT, s te, ktre istniej wewntrz tajemniczej, ciemnej materii. Nikt nie wie, co tak naprawd tam znajdziemy. Ciemna materia obejmuje przynajmniej 95 procent masy naszego wszechwiata. Mwic innymi sowy, niemal caa materia we wszechwiecie jest niewidzialna. Nie jestemy w stanie jej ujrze. Nie wytwarza ona ani nie odbija adnego rodzaju promieniowania, widzialnego czy jakiegokolwiek innego. Wiemy o jej istnieniu tylko i wycznie za spraw jej wpyww grawitacyjnych. Musi istnie ze wzgldu na to, e nasz widzialny wszechwiat zachowuje swj konkretny ksztat. Bez tej masy nie byoby wystarczajco silnej grawitacji, aby podtrzyma jego istnienie - po prostu by si rozlecia. Naukowcy wytypowali kilku kandydatw, ktrzy, wedug nich, tworz ciemn materi. Normalna" materia, emitujca bardzo mao wiata lub w ogle - planety, martwe lub nienarodzone gwiazdy oraz czarne dziury - moe stanowi okoo 20 jej procent. Prawdopodobne jest jednak, e wiksza cz, jeli nie cao, ciemnej materii skada si z czsteczek, ktre rni si od znanych nam protonw, elektronw i neutronw. Owe czarne" czsteczki mog podlega zupenie odmiennym prawom fizyki, w przeciwiestwie do tych, ktre znajduj si w rwnolegych wszechwiatach. Znajdujc si w tworzonej przez nie rzeczywistoci, najprawdopodobniej niewiele bymy ujrzeli. Gwnymi kandydatami do roli budulca, z ktrego skada si ciemna materia, s WIMP-y, czyli sabo oddziaujce masywne czstki" (ang. weakly interacting massive

CZ K

1. CO

M O G h O I M O G 1. O B

VS IW

Y D A

Z Y

321

particles). S one nazywane masywnymi tylko we wzgldnym sensie, co oznacza, e s wiksze ni proton czy atom wodoru. Ostatnie przemylenia dotyczce WIMP-w wskazuj na to, e ich natura pozostaje tajemnic, i odsyaj nas do doniesie usyszanych z ust wielu uczestnikw naszych bada: Jeli WIMP-y rzeczywicie powstay podczas Wielkiego Wybuchu, jestemy nimi otoczeni ze wzgldu na ich grawitacyjne oddziaywanie na widzialn materi wszechwiata. W rzeczy samej, gdy czytasz te sowa, w kadej sekundzie przez twoje ciao moe przepywa miliard WIMP-w poruszajcych si z prdkoci miliona kilometrw na godzin. Jednak jako e WIMP-y sabo oddziauj na materi, wikszo z nich po prostu przez ciebie przeleci"71. Agencje naukowe dziaajce na terenie Stanw Zjednoczonych oraz innych krajw wydaj miliardy dolarw na czujniki WIMP-w zagrzebane gboko pod ziemi, ktrych celem jest zarejestrowanie rzadkiego zderzenia czsteczki ciemnej materii z czsteczk zwyczajnej 71 Nigel Smith i Neil Spooner, The Search for Dark Matter, Physics World" 13 (2000), str. 4.

C Z V . P K Z K R W A 321

materii. Te niezwykle czue maszyny znajduj si w tak niedostpnym miejscu, aby pozostawa z dala od innych rde promieniowania. By moe tak naprawd nie potrzebujemy tak kosztownej aparatury. DMT moe zmienia sposb funkcjonowania naszego mzgu w taki sposb, e moliwym staje si postrzeganie WIMP-w oddziaujcych na normaln materi. Trudno sobie wyobrazi, jak moe wyglda wiat ciemnej materii, nie mwic ju o wygldzie jego mieszkacw. By moe to, co niektrzy badani opisywali w rozdziale 12. jako wizualizacj informacji", jest yciem" ciemnej materii: ruchome hieroglify bogate w znaczenia, dryfujce cyfry i litery, przekazywanie informacji. Jeden z tych niewidzialnych poziomw istnienia, rwnolege wszechwiaty lub ciemna materia mog stawa si obecne w tym samym momencie co nasza codzienna rzeczywisto. Dlatego te, mylc o tym, dokd moe zabiera nas DMT, gdy nasza wiadomo przestaje by zwizana z codzienn paszczyzn dowiadczenia, musimy wzi pod uwag obie te moliwoci. Natychmiastowo przeniknicia do niewiarygodnych miejsc opisywanych przez naszych badanych czyni oba powysze wyjanienia pocigajcymi. Miejsca te s bowiem w rwnym stopniu tutaj, jak i tam. Dlatego te stawiane przez wielu ochotnikw pytania dotyczce tego, co wewntrz", oraz tego, co na zewntrz", przestaj mie jakiekolwiek znaczenie. Koncepcja owych odmiennych poziomw rzeczywistoci przenikajcych i zlewajcych si z naszym prowadzi nas do zaskakujco czsto powtarzajcego si z ust badanych stwierdzenia, e oni na mnie czekali" lub zgotowali mi powitanie". Napotykane istoty czuj si w zamieszkiwanym przez siebie otoczeniu bardzo pewnie, jest ono dla nich czym zupenie powszednim. My natomiast moemy co najwyej przyglda si mu z rozdziawionymi ustami, obezwadnieni odczuwanym przez nas podziwem. Jako e zazwyczaj nie widzimy ani nie czujemy obecnoci tych istot, warto si zastanowi nad tym, w jaki sposb wiedz, kiedy mog spodziewa si naszej wizyty. By 322
O 1. H K l ' h A D I S Z V D M T - M

moe zanim jestemy w stanie je zobaczy, nasza obecno take dla nich jest mao rzeczywista. Mog nas wyczuwa, ale niezbyt wyranie lub w sposb, ktry uniemoliwia obustronn komunikacj. Tak jakby widziay tylko nasz obraz, nasze odbicie. Dlatego te mog one by przygotowane na nasze przybycie, ale dopki w caoci nie przenikniemy na ich stron rzeczywistoci, pozostaj niezdolne do wywierania na nas wpywu. Wyobramy sobie urzdzenie, ktre potrzebuje niezwykle wysokich temperatur, aby rejestrowa i przesya informacje. Nie dziaa, gdy znajduje si w temperaturze pokojowej. Ma piaskowoszary kolor, przez co niemal zupenie zlewa si z tem. Kiedy osiga wymagan do pracy temperatur, poza odbieraniem i wysyaniem wiadomoci zaczyna wieci na czerwono, przykuwajc do siebie uwag. By moe zmieniajc nasz wiadomo tak, e jestemy w stanie dostrzec mieszkacw odmiennych poziomw istnienia, DMT zmienia take wygld" naszej wiadomoci. Kiedy wic napotykane istoty staj si dla nas czym prawdziwym, my stajemy si prawdziwi dla nich. Dlaczego istoty nawet w niewielkim stopniu zdaj sobie spraw z naszej obecnoci, skoro my nie mamy na co dzie najmniejszego pojcia o ich istnieniu? Po raz kolejny szukajc wyjanienia tego zjawiska, stpamy po niezwykle grzskim gruncie. Niemniej jednak moemy postawi kolejny kroczek w zawieszaniu naszego niedowierzania i zastanowi si nad tym pytaniem.

C Z V . P K Z K R W A 322

By moe wcale nie jestemy ciemni" dla mieszkacw ciemnej materii ani rwnolegli" dla inteligentnych istot, ktre opanoway obliczenia kwantowe. Przy wyciganiu wnioskw dotyczcych istnienia tych alternatywnych rzeczywistoci ogranicza nas konieczno przetwarzania ogromnej iloci zbieranych przez nas danych. Moe by tak, e istoty, ktre rozwijay si w innych wszechwiatach lub za spraw obowizujcych w nich odmiennych praw fizyki, s w stanie postrzega nas bezporednio za pomoc wasnych zmysw lub specjalnej aparatury. Musimy zada sobie pytanie, ktre nasuwa si samoistnie. Kiedy ju tam" trafiamy i nawizujemy kontakt z obcymi istotami, jakiego rodzaju ciaem posugujemy si podczas owej interakcji? Wiemy ju, e podczas tych spotka miay miejsce wszelkiego rodzaju zabiegi: modyfikacje, wszczepiania implantw, przyjemne lub przeraajce kontakty fizyczne, w tym take o charakterze seksualnym. Zaakceptowanie moliwoci istnienia bezporedniej komunikacji pomidzy jedn wiadomoci a drug nie jest zbyt wielkim wyzwaniem, jeli dyskusja dotyczy ciemnej materii lub rwnolegych wszechwiatw. Bardziej problematyczne jest wyobraenie sobie tego, w jaki sposb zmiany naszej zdolnoci odbierania nowych paszczyzn rzeczywistoci wpywaj na nasze ciaa". Niemniej jednak myl, e musimy wzi t kwesti pod uwag. Kiedy ogldamy Program Normalny, araczej w nim pozostajemy, nasze ciao jest namacalne, ma wyrane granice i ulega sile cienia. Kiedy jednak zmieniamy kana na Program Ciemnej Materii, moemy dowiadcza naszego ciaa raczej przy uyciu WIMP-w anieli widzialnego wiata i grawitacji. Wraz z tym, jak nasz mzg zaczyna rejestrowa nowe, odmienne paszczyzny rzeczywistoci, zmienia si take nasze
C Z V I .
I' O M O G I, O I M O G O P. 'l' S

W 'i' D A B

Z Y 323

ciao. Podobnie jak to, co widzimy, syszymy i wiemy w stanie wywoanym zayciem DMT jest bezdyskusyjnie prawdziwe, rwnie nasza cielesna ja ulega radykalnej zmianie, pozostajc przy tym rwnie rzeczywist. Wzrok i such odgrywaj niezwykle istotn rol, gdy przebywamy w naszym codziennym stanie wiadomoci, dlatego te to wanie te zmysy w pierwszej kolejnoci rejestruj zmian naszego pooenia. Odmienne waciwoci mog jednake zyskiwa rwnie dotyk, odczucia pynce z ciaa i materia. Powracajc do uytego przed chwil porwnania z szarym i czerwonym urzdzeniem, moemy z atwoci zamieni sowo szary na niematerialny", a czerwony na namacalny" lub trway". Kiedy ju nawiemy kontakt z istotami zamieszkujcymi wymiar ciemnej materii, posugujc si w tym celu jednakowym medium, czyli WIMP-ami, bd one mogy zaj si naszymi ciemnomaterialnymi ciaami: wszczepiajc implant pod skr przedramienia Bena, umieszczajc sond w oku Jima, przeprogramowujc mzg Jeremiaha. Dziaania te odbywaj si przy uyciu przedmiotw zbudowanych z ciemnej materii (lub istniejcych w rwnolegych wszechwiatach), dlatego te nie pozostawiaj one po sobie adnych namacalnych dowodw", kiedy powracamy do Programu Normalnego. Nie maj one zwizku z materi skadajc si na nasz wszechwiat. Niemniej jednak zabiegi te naprawd maj miejsce72.

72 Kluczowe pytanie brzmi oczywicie: dlaczego obce istoty chc nawizywa z nami kontakt? Wiele opisanych przez Macka uprowadze miao na celu stworzenie hybrydy czowieka i obcego i ponowne zaludnienie naszej umierajcej planety W opowieciach niektrych naszych ochotnikw powraca motyw hodowania" - osoby te trafiay do pomieszcze, w ktrych

C Z V . P K Z K R W A 323

Te rozwaania dotyczce niewidzialnych wiatw i ich mieszkacw zwracaj nasz uwag z powrotem w stron uprowadze przez obcych. Tak naprawd cay ten wywd mgby dotyczy wanie tego rodzaju dowiadcze. Owo uderzajce podobiestwo ley u podstaw hipotezy, w myl ktrej uprowadzenia przez obcych s zwizane z nadmiernie wysokim poziomem wytwarzanego przez mzg DMT. W rozdziale 4., pt. Psychodeliczna szyszynka", sugerowaem, e szyszynko- we DMT moe czy ze sob dowiadczenia narodzin, dowiadczenia z pogranicza mierci, mistyczn ekstaz oraz mier. Niespecjalnie interesoway mnie spotkania z kosmitami i nie posiadaem na ich temat zbyt duej wiedzy Rezultaty bada nad DMT stanowi}1 wyzwanie dla mojej ignorancji i sprawi)-, e w chwili obecnej uznaj

324 n M T - M O L F, K L' 1. A D l' S Z V

kontaktu" za odrbn kategori zjawisk wywoywanych niesamowicie wysokim poziomem DMT w organizmie. W swojej pracy dotyczcej samoistnych spotka z obcymi John Mack opisuje, e dowiadczenia te czsto przytrafiay si w momentach kryzys u osobistego, traumy i zagubienia. By moe w przypadku tych osb bl i stres osabiaj zdolnoci szyszynki do zapobiegania nadmiernej produkcji DMT, prowadzc do pojawienia si niecodziennych dowiadcze. Poza tym w przypadku wielu uprowadzonych spotkania z obcymi przytrafiay si im ju od wczesnego dziecistwa. Osoby te mog mie naturalne, biologiczne predyspozycje do wytwarzania duych iloci DMT, a oprcz tego bezustannie znajdowa si w sytuacjach wywoujcych w nich silne napicie psychiczne. Omwilimy ju, w jaki sposb tendencje do nadmiernej produkcji DMT mog si manifestowa za spraw okrelonych enzymw lub ich inhibitorw. Mack wskazuje take, e wiele uprowadze ma miejsce we wczesnych godzinach porannych. Szyszynka jest wwczas najbardziej aktywna. Czy wczesnoporanna produkcja DMT otwiera przed osobami majcymi odpowiednie predyspozycje wrota do spotka z obcymi? Wydaje mi si fascynujce, e Mack zasugerowa niedawno, i prawdziw istot uprowadze stanowi ponowne poczenie z duchowoci". W podobny sposb niektre ze spotka wywoanych zayciem DMT, na przykad dowiadczenia Cassandry, Seana czy
NAWIZYWANIE

znajdoway si zabawki, eczka oraz inne przedmioty kojarzce si z okresem dziecistwa. Na dodatek przekazywanie informacji oraz dostrajanie" i przeprogramowywanie" wiadomoci wizao si zazwyczaj z istnieniem wysoce rozwinitej rasy, ktra pragnie podzieli si z nami posiadan przez siebie wiedz. Czsto przyczyn tego bya postpujca degradacja rodowiska naturalnego naszej planety. Take tutaj moemy zauway wyrane podobiestwa do opowieci niektrych uczestnikw naszych bada. Kilku ochotnikw wspominao take o niematerialnej naturze owych istot, w szczeglnoci o tym, e nie s one zdolne do mioci i przywizania. To wanie z tego wzgldu byty one zainteresowane nasz ras. W jaki sposb, komunikujc si z nami i uczc si od nas, s one w stanie przywoa wspomnienia tego, o czym zapomniay dawno temu. Opowieci te przypominaj nieco przypadki optania przez duchy" i mog wywoywa pewnego rodzaju niepokj. Warto jednak pamita o swawolnoci niektrych istot, ktre napotkali nasi badani. Przywodziy one na myl wrki, chochliki i elfy pojawiajce si w dawnych podaniach ludowych.

C Z V . P K Z K R W A 324

Willow, cechowao przejcie od zaskoczenia i szoku spowodowanego nawizaniem kontaktu z inteligentnymi istotami do psychologicznej rwnowagi o gboko duchowym charakterze. Owe dowiadczenia mistyczne stanowi ostatni kategori spotka, ktre moe wywoa przyjcie molekuy duszy Dla wielu osb stanowiy one gwny powd uczestnictwa w naszych badaniach. Dlaczego zatem tak czsto nasi ochotnicy trafiali w zupenie nieoczekiwane miejsca, do niewidzialnych wiatw? By moe przyczyn tego jest surowa, niepohamowana sia dziaania DMT. Przypomina mi to sytuacj, w ktrej po raz pierwszy siadamy za kierownic bardzo szyb kiego motocykla. Sia jego cigu jest tak niewyobraalnie dua, e czsto spadamy z pojazdu lub wjedamy prosto do rowu. Tylko i wycznie uczc si tego, w jaki sposb obchodzi si z moc tej maszyny, jestemy w stanie j poskromi i wykorzysta do naszych celw. Na tej samej zasadzie wierz, e badani, ktrym zdarzyo si nawizywa kontakt z obcymi, wznios si na transpersonalny poziom dowiadczenia, jeli tylko bd mieli czas, aby nabra w tym wprawy. Teori t potwierdzaj przypadki Seana i Cassandry: poprzez wielokrotny kontakt z wysokimi dawkami DMT podawanymi im w ramach bada nad tolerancj przeszli oni od kontaktu z obcymi istotami do dowiadcze o mistycznym i terapeutycznym charakterze. Inne wyjanienie jest znacznie mniej optymistyczne: wysokie dawki doylnie podawanego DMT wpychaj ludzi do zamieszkanych przez obce istoty poziomw rze-

CZ Y I . CO M O O M O t O R Y SIE W Y I) A RZY 325

G I G

czywistoci, poniewa na tym wanie polega dziaanie tej substancji. Dzieje si tak zawsze, kiedy poda si jej komu wystarczajco duo. Przypomina mi si opisana w rozdziale 13., pt. Spotkania przez zason: 1", historia Jeremiaha, ktry trafi do kosmicznego laboratorium-obka. Prbowa on uczyni swoje dowiadczenie duchowym poprzez otwarcie si na mio". Szybko zorientowa si jednak, e nie jest to moliwe. By moe prawdziw i najwaniejsz funkcj DMT nie jest wywoywanie mistycznej ekstazy, lecz wanie kontaktw przez zason. Jako e wiele opowieci naszych ochotnikw wydaje si w jakim stopniu potwierdza to przypuszczenie, musimy uzna je co najmniej za prawdopodobne. Mwic o dowiadczeniach z pogranicza mierci i stanach mistycznych, pamitajmy o tym, e DMT powoduje co wicej ni tylko zmian kanau. Daje nam ono bowiem zupenie nowe spojrzenie na programy emitowane na innych kanaach. Wspominam o tym ze wzgldu na pust, czy te pozbawion wszelkich treci, natur szczytowego dowiadczenia mistycznego. Nie wi si z nim jakiekolwiek dwiki, dotyk, obrazy, zapachy czy smaki. Znikaj myli, sowa i czas. Towarzyszy temu nie- dajce si opisa poczucie peni, siy i zrozumienia. Zmieniajc kanay, natrafiamy na nieenie", biay szum oraz znieksztacone obrazy nadawanych programw. Co ujrzymy, jeli zaczniemy si uwanie przyglda i przysuchiwa? Natur pracujcego odbiornika telewizyjnego - przepywajca przez niego energia elektryczna zasila ekran, ale to, co moemy na nim zobaczy, nie ma adnego znaczenia dla naszego codziennego, poszukujcego prawidowoci umysu.

C Z V . P K Z K R W A 325

W tym przypadku najlepsz analogi byoby to, e DMT zmienia parametry mzgu tak, e przestaje on odbiera informacje z zewntrz". Staje si on wiadom wycznie swojego istnienia, swojej wewntrznej natury. Ukazuje wasn wiadomo, rezonujce czstotliwoci, ktre nie maj adnej konkretnej treci. Niemniej jednak jest to podstawa, na ktrej opiera si jego praca - przestrze, ktr wypeniaj poszczeglne kanay. Owa przestrze pomidzy kanaami (czy te brak kanaw) nie jest pusta; jest ona raczej peni sam w sobie. T idealn pustk wypenia zawarto wywietlanego programu. Jej natura nie jest przy tym jednak potencjalnoci". Jest raczej kompletnoci, ktra do istnienia nie potrzebuje niczego poza sob. Niezbdne jest jej jednak co, co sprawi, e przebierze ona jak konkretn form i zamanifestuje si. Wedug niektrych ochotnikw, powodowane przez DMT oderwanie wiadomoci od ciaa byo przyczyn ujrzenia przez nich przestrzeni, ktra znajduje si pomidzy rnymi paszczyznami postrzeganej przez nas rzeczywistoci. Tracc oparcie w swojej fizycznoci, wchodzili oni bezporednio w ow pust caociowo lec u podstaw zrozumienia siebie oraz otaczajcego wiata. Freud ju dawno temu zauway, e ego jest przede wszystkim ego-ciaem". Co pozostaje, gdy ciao znika? Niektrzy badani, na przykad Carlos i Willow, wyzbywajc si przywizania do wasnej cielesnoci dowiadczyli stanu mistycznego uniesienia.

326

D M T - M O L F. K l' A D l' S Z Y

W przypadku innych ochotnikw kluczem do odnalezienia najbardziej podstawowej natury swojego istnienia byo bezporednie uycie wasnej woli. Sean pozwoli sobie wnikn dalej i gbiej w to, co nieznane. Elena wyzwolia si z szalonego taca psychodelicznych barw, ktry przesania lec u ich podstaw bezforemno. Obydwojgu udao si zatrzyma i odnale nieskaziteln rwnowag umoliwiajc skierowanie si ku przestrzeni, ktra znajduje si pomidzy mylami, percepcj i odczuwaniem. Molekua duszy doprowadzia ich na sam prg, ale to do nich naleao postawienie ostatniego kroku. Kiedy ju omwilimy niektre sytuacje, w ktrych naturalnie wytwarzane lub podawane z zewntrz DMT moe umoliwi nam dostp do tak niezwykych i zaskakujcych dowiadcze, przyjrzyjmy si teraz ewolucyjnemu znaczeniu DMT produkowane mu przez nasze organizmy Mwic innymi sowy: dlaczego substancja ta znajduje si w ciele kadego z nas? Czy to przypadek? Czy moe jest w tym jaki cel? Z perspektywy zawierajcych DMT rolin, grzybw i zwierzt rozsdnym byoby zaoy, e inne gatunki, w szczeglnoci ludzie, bd ich poszukiwa i je ochrania. Osoby, ktre spalaj, pij lub zjadaj formy ycia bogate w DMT, dowiadczaj bowiem upragnionego przeniesienia do wymiarw wykraczajcych poza granice wyobrani. Owe psychodeliczne" gatunki znalazyby si tym samym na szczycie listy najwaniejszych odnawialnych bogactw naturalnych, a podtrzymanie ich istnienia staoby si znacznie waniejsze. Z jakich jednak powodw ludzie wytwarzaj DMT? Nie zetknlimy si dotychczas z adn form ycia, ktra paliaby, zjadaa lub wypijaa wywar z ludzkich szyszynek, dlatego te musimy odrzuci hipotez, jakoby DMT miao w jaki sposb uatwia nam przetrwanie biologiczne.

C Z V . P K Z K R W A 326

By moe nasi staroytni przodkowie, ktrych organizmy wytwarza)' DMT, mieli pewn przewag adaptacyjn nad tymi, u ktrych proces ten nie nastpowa. Niewykluczone, e wchodzenie w odmienne stany wiadomoci wyksztacio w nich ponadprzecitne zdolnoci rozwizywania problemw, ktre w znaczcym stopniu przewyszay moliwoci pozostaych przedstawicieli naszego gatunku. Ci, ktrzy mieli zdolno syntetyzowania DMT, w kocu zastpili tych, ktrzy tego nie potrafili. Pomimo e wizja ta jest pod pewnymi wzgldami do pocigajca, na jej niekorzy dziaa obecno DMT w wielu innych, powszechnie wystpujcych formach ycia. Gdyby kto nie by w stanie wytworzy DMT samodzielnie, na przykad na drodze gbokiej medytacji, zawsze pozostawaa szeroka gama rolin, ktrych uycie jest znacznie prostsze ni wymagajce praktyki duchowe. Z pewnoci tak wygldaaby sytuacja w przypadku osb zamieszkujcych tereny bogate w DMT, takie jak Ameryka aciska. Bardziej owocne jest skierowanie naszej uwagi na implikacje uwalniania DMT podczas mierci oraz dowiadcze z jej pogranicza. S chwile, w ktrych sia yciowa,

CZ Y I . c O M O G O I M O G I O BY SI \V Y 1) A R Z Y 327
czy te dusza, przenika do naszych cia, opuszcza je lub przez nie przelatuje. Biologiczne mechanizmy tej propozycji omwilimy ju w rozdziale 4. Zbadajmy teraz, jakie znaczenie mogoby mie to zjawisko. Na pierwszy rzut oka wydaje si, e uwalnianie przez jednostk lub gatunek wywoujcych owiecenie chemikaliw w momencie mierci nie jest specjalnie uyteczne z ewolucyjnego punktu widzenia. Karl Jensen, brytyjski psychiatra, sugeruje jednak, e pewien konkretny rodzaj wystpujcych w mzgu zwizkw chemicznych moe przynosi korzyci osobie, ktrej ycie dobiega koca. Wynika to z ich neuroprotek- cyjnych" waciwoci. Zaycie ketaminy sprawia, e powane urazy mzgu, takie jak np. udar, s znacz nie mniej wyniszczajce. Wyniki bada prowadzonych na zwierztach wskazuj, e w mzgu istniej substancje podobne do ketaminy. Dlatego te podczas dowiadcze z pogranicza mierci mzg moe je uwalnia, aby zminimalizowa szkody, gdyby dan osob udao si przywrci do ycia. Niezwyky charakter tego rodzaju dowiadcze wynikaby wwczas z psychodelicznych efektw ubocznych" ketaminy73. W dalszym cigu pozostaje jednak pytanie, dlaczego ketamina ma waciwoci psychodeliczne, anie, dajmy na to, uspokajajce. Pomimo e uwolnienie neuropro- tekcyjnych substancji w konfrontacji ze mierci z pewnoci jest reakcj korzystn, mniej korzystne s psychodeliczne efekty uboczne wywoywane przez te substancje. Musimy si zatem zastanowi, czy owe duchowe waciwoci s dzieem przypadku, czy te skrywaj one w sobie jaki cel? Uwaam, e substancje uwalniane przez mzg w momencie mierci s psychode liczne nie bez przyczyny: po prostu musz takie by. Podobne byoby pytanie, dlacze go w chipach

73 Karl L R Jansen, The Ketamine Model of the Near-Death Experience: a Central Role for the N-Methyl-D- Aspartate Journal of Near-Death Studies" 16 (1997), str. 5-26. (Podjem prb znalezienia jakichkolwiek informacji wskazujcych na to, e DMT moe mie podobne waciwoci, ale poszukiwania te byy bezowocne).
Receptor,

C Z V . P K Z K R W A 327

komputerowych znajduje si krzem. Krzem si sprawdza. I to wystarcza. rodki wytwarzane przez mzg w obliczu mierci s psychodeliczne, poniewa to wanie tego rodzaju waciwoci potrzebuje wtedy nasza wiadomo. Substancje psychodeliczne uwalniane podczas dowiadcze z pogranicza mierci wpywaj na opuszczenie ciaa przez wiadomo. Na tym wanie polega ich funkcja. DMT jest moleku duszy, tak samo jak krzem jest moleku chipw. Uwolnienie DMT daje umysowi co wicej ni tylko poczucie, e odrywa si on od ciaa. Jest ono narzdziem, dziki ktremu dowiadcza on odpynicia siy yciowej z naszej fizycznej powoki. Postrzega zawarto wiadomoci opuszczajcej nasz organizm. Wszystkie te teorie odnosz si wycznie do roli DMT w wywoywaniu niecodziennych stanw wiadomoci. Czy jednak jest moliwe, e DMT wywiera take wpyw na nasz codzienn wiadomo? Jako e mzg czynnie transportuje moleku duszy przez barier krew-mzg, nie moemy tego jednoznacznie wykluczy.

328 D M - M o L E k l' E A I) U S Z 'l'

W rozdziale 2., pt. Czym jest DMT", podkrelaem, e mzg wydaje si odczuwa gd" DMT. Organ ten przeznacza drogocenn energi na czynny transport owej substancji z krwi do swoich najdalszych zakamarkw, tak jakby bya mu potrzebna do normalnego funkcjonowania. By moe odpowiednie dawki DMT pomagaj naszym mzgom w ich codziennej pracy, to znaczy utrzymuj je zestrojone z Programem Normalnym. Jeli stenie tej substancji bdzie zbyt wysokie, na ekranie umysu zaczn si pojawia zupenie nieoczekiwane treci. Jeli bdzie zbyt niskie, nasz sposb postrzegania wiata stanie si mglisty i pozbawiony gbi. Tak naprawd tego rodzaju otpiajce, pozbawiajce ywotnoci efekty odczuwali zdrowi ochotnicy, ktrym podawano substancje antypsychotyczne. rodki te mog blokowa dziaanie endogennego DMT. Niewykluczone, e postrzegamy i odczuwamy to, co si dzieje na tej paszczynie rzeczywistoci, za spraw waciwego stenia endogennego DMT w naszych organizmach. By moe substancja ta ma kluczowe znaczenie, jeli chodzi o rejestrowanie przez nasz mzg wydarze zachodzcych w otaczajcym nas wiecie. Tak czy inaczej, moemy uzna DMT za termostat rzeczywistoci" utrzymujcy nas w wskim pamie wiadomoci umoliwiajcym nam przetrwanie. Kiedy ju przeszlimy przez wszystkie te spekulacje, niewane jak bardzo ekscytujce, pobudzajce i rewolucyjne, co jeszcze nam pozostao? Nawet gdyby ktrego dnia wszystkie moje przypuszczenia okazay si prawd, co w rzeczywistoci moe da nam DMT? Raz jeszcze musimy postawi sobie pytanie: Skoro tak, to co dalej?". Co z tego wynika? Kiedy moje badania w Nowym Meksyku dobiegay koca, zaczem zastanawia si nad odpowiedzi na najbardziej podstawowe pytanie wynikajce z mojej pracy Na pocztku biecego rozdziau wspominaem o tym, jak trudno jest zaakceptowa istnienie oraz wpyw molekuy duszy na nasze ciaa. Na tej samej zasadzie, czy jestemy w stanie zaakceptowa wniosek, do ktrego ostatecznie doszedem, czyli e DMT ma tak naprawd zupenie neutraln natur? Molekua duszy sama w sobie nie jest ani dobra, ani za; ani poyteczna, ani szkodliwa. To raczej otoczenie i nastawienie okrelaj kontekst i jako dowiadcze wywoanych zayciem DMT. To, kim jestemy oraz co wnosimy do sesji i naszego ycia, ma znacznie wiksze znaczenie anieli dziaanie samej substancji.

C Z V . P K Z K R W A 328

Niemniej jednak DMT i inne psychodeliki nigdy nie znikn, w szczeglnoci te, ktre w kadej minucie s wytwarzane przez nasze mzgi. W jakichkolwiek ocenach dotyczcych ludzkiej wiadomoci musimy bra pod uwag ca zoono i tajemnicz moc tych substancji. Nastawienie i otoczenie bada prowadzonych przez nas w Nowym Meksyku dostarczyy nam niezwykle wielu informacji, czego mona dokona za pomoc molekuy duszy. Przysza pora, aby zastanowi si, co mona z t wiedz dalej zrobi. Czy moemy j wykorzysta w dobrym celu?

C Z V . P K Z K R W A 329

Przysz o bada
22.

PSYCHODELICZNYCH

iniejszy rozdzia kocowy koncentruje si na tym, jak mog potoczy si dalsze losy bada nad DMT i innymi psychodelikami. Przedstawione tu scenariusze zakadaj wol podjcia szerszej dyskusji dotyczcej tych substancji - takiej, jak wiele lat temu podczas spaceru wybrzeem Kalifornii wykaza Willis Harman. O tym, na ile stan si one dostpne, a ich uycie akceptowane spoecznie, powinny zadecydowa moliwie najlepiej poinformowane osoby podejmujce kluczowe decyzje oraz wywierajce wpyw na opini publiczn. Najbardziej owocne rozwizania bd mogy powsta tylko wtedy, gdy uda nam si wyzby lku, ignorancji i cicego na psycho- delikach pitna. Musimy take unika naiwnoci i mylenia yczeniowego, ktrymi nacechowane s argumenty niektrych zwolennikw ich stosowania. Propozycje te s oparte na wielu latach intensywnych rozmyla i dyskusji powiconych wydarzeniom, ktre miay miejsce na Uniwersytecie Nowego Meksyku. Pomimo e caociowy obraz, ktry wyania si z tego rozdziau, moe wyda si przesadnie optymistyczny, jest on znacznie bardziej realistyczny anieli moje pocztkowe plany dotyczce prowadzenia bada nad psychodelikami. Bierze on bowiem pod uwag take ywione przeze mnie niegdy przypuszczenia i hipotezy dotyczce pracy z substancjami narkotycznymi, ktre w pewnej mierze zadecydoway o pojawieniu si niepodanych rezultatw i przedwczesnego zakoczenia projektu. Jednym z najpowaniejszych bdw jest zakadanie, e psychodeliki s z natury poyteczne, awszystkim, czego potrzeba, aby osign zamierzone rezultaty, jest ich przyjmowanie. Innym jest utrzymywanie, e psychodeliki to tylko" narkotyki i e na ich dziaanie nie ma wpywu ani otoczenie, w ktrym s zaywane, ani cel, oczekiwania czy modele interpretacyjne wyznawane przez podajce je osoby.

C Z V . P K Z K R W A 330

330

'DMT - M OLEK U A U l' S Z Y

Prowadzc nasze badania nad DMT, ponownie zdalimy sobie spraw, e aden z powyszych pogldw nie jest prawdziwy: Dlatego te model, ktry za chwil przedstawi, pomija owe dwa najczciej spotykane i najbardziej szkodliwe zaoenia dotyczce pracy z substancjami psychodelicznymi. Zanim zajrzymy w przyszo, rzumy przez moment okiem na obecny stan bada. Na terenie Stanw Zjednoczonych i Europy realizowanych jest kilka projektw powiconych meskalinie, psylocybinie, ketaminie i MDMA. Nikt nie zajmuje si DMT. Wszystkie te projekty opieraj si na modelu psychozomimetycznym", czyli zakadajcym, e dziaanie psychodelikw przypomina objawy schizofrenii. Badania te koncentruj si wok farmakologii i fizjologii mzgu. Istniej take dwa programy psychodelicznej psychoterapii osb uzalenionych od alkoholu i narkotykw. Pierwszy z nich realizowany jest na Karaibach i dotyczy ibo- gainy; drugi zosta zorganizowany w St. Petersburgu, w Rosji, i powicony jest ketaminie. Mylc o przyszoci bada nad waciwociami DMT i innych psychodelikw, widz wiele moliwych rozstajw drg. Jednym z gwnych rozgazie jest podzia na badania" kontra uycie". Niektrzy zastanawiaj si, czy jest w ogle jakikolwiek sens zestawia obok siebie sowa psychodeliki" i badania". Zajmijmy si przez chwil t kwesti. Sytuacji badawczej towarzyszy oczekiwanie, e uczestnicy eksperymentw pomog nam zebra okrelone informacje. Wywiera to niezwykle silny wpyw na relacje panujce pomidzy osob, ktra podaje psychodeliki, a osob, ktra je przyjmuje. Ochotnicy wiedz, e musz co wnie do projektu i e naukowcy czego od nich chc. Dla osoby znajdujcej si pod wpywem substancji psychodelicznej niemoliwe staje si wwczas skupienie wycznie na wasnej podry. Badacz nie moe z kolei ingerowa w t podr, prbujc osign jak najlepsze wyniki. Prowadzi to do powstania oczekiwa, ktrym moe towarzyszy rozczarowanie, zawd lub nieporozumienia. Otoczenie interpersonalne ulega drastycznej przemianie. Oprcz realizowania modelu badawczego istnieje kilka innych, znacznie bardziej popularnych moliwoci. Jednake popularny" niekoniecznie oznacza leps zy". Argument przeciwko modelowi badawczemu bardzo czsto brzmi po prostu: S lepsze sposoby dowiadczania tego, co mog nam zaoferowa te substancje". Rdzenne kultury stosuj psychodeliczne roliny nieprzerwanie od tysicleci. Czonkowie afrykaskich kociow w Gabonie zaywaj ibogain, aby nawizywa kontakt ze swoimi przodkami; w Ameryce aciskiej zawierajcy DMT wywar o nazwie ayahuasca umoliwia duszy przeniknicie do innych wiatw; mieszkacom Ameryki Pnocnej mdro, si lecznicz oraz dostp do duchowych wymiarw oferuje natomiast peyotl. W wiece zachodnim wci wzrasta niekontrolowane uycie psychodelikw. Wiele osb zaywa je w samotnoci lub w grupie swoich najbliszych przyjaci, aby zyska now perspektyw na swoj osob, zwizki z innymi lub wiat natury. Niektrzy

C Z VI. C O M O G h O I M O G t. O B Y S I t; W Y DARZ Y 331

C Z V . P K Z K R W A 331

przyjmuj je podczas wielkich imprez, na wieym powietrzu lub w zamknitych pomieszczeniach, z muzyk lub bez niej, w olepiajcym blasku rnobarwnych wiate lub w absolutnej ciemnoci. Niewielka grupa terapeutw podaje je podczas grupowej lub indywidualnej terapii. Czasami s one stosowane do celw religijnych - na przykad przez dziaajce w Ameryce Pnocnej i Europie kocioy ayahuaskowe. We wszystkich tych przypadkach status prawny substancji psychodelicznych uniemoliwia podjcie otwartej dyskusji dotyczcej ich uycia poza otoczeniem badawczym. W powyszych modelach nie ma niczego zego, ale nie mona myli ich z podejciem badawczym. Badania mog nas pewnego dnia doprowadzi do momentu, w ktrym stosowanie psychodelikw nie bdzie wymagao wycigania informacji od uczestnikw eksperymentw ani stosunkowo sztywnych zasad interakcji. Na tej samej zasadzie do codziennego uytku mog przenikn nowe lekarstwa i techniki terapeutyczne, jeli tylko uda si wykaza ich warto. Duo nieporozumie wydaje si wynika z niejasnego wyobraenia dotyczcego motyww lecych u podstaw uywania psychodelikw. Dlatego te odpowied na pytanie: W jaki sposb najlepiej przyjmowa psychodeliki?" brzmi: To zaley". Jeli poszukujesz rozrywki, przyjmij je w samotnoci lub z grupk przyjaci i spd cay dzie w moliwie najpikniejszym otoczeniu. Jeli chcesz dowiedzie si czego o sobie i relacjach z otaczajcymi ci ludmi, przyjmij je w obecnoci terapeuty. Jeli chcesz poczu si czci ludzkoci, przyjmij je na koncercie, podczas rave- 'u lub innej duej imprezy. Jeli chcesz dowiadczy gbszego zwizku z boskoci i jej manifestacjami, przyjmij je w towarzystwie nauczyciela duchowego, we wsplnocie religijnej lub w otoczeniu natury. Jeli chcesz mie wkad w poszukiwania naukowe, zgo ch uczestnictwa w badaniach. Wszystkie te kategorie s do pewnego stopnia umowne - wszelkiego rodzaju efekty mog si pojawi bez wzgldu na otoczenie; dowiadczenia duchowe mog, na przykad, mie miejsce podczas bada naukowych, a psychoterapeutyczne wgldy w kontekcie religijnym. Problemw moemy spodziewa si w sytuacji, gdy prbujemy miesza ze sob rne podejcia, poniewa sytuacja taka sprzyja pojawieniu si nieporozumie dotyczcych podziau kompetencji i dopuszczalnych zachowa. Stao si to dla mnie w peni zrozumiae, gdy musiaem poradzi sobie z tarciami, ktre pojawiay si pomidzy otwartym, bezkompromisowym i opartym na metodzie prb i bdw podejciu naukowym awiar, wymogiem posuszestwa oraz doktrynami przywiecajcymi wsplnocie buddyjskiej, do ktrej naleaem74.

332

I) M T - M O L H K L' h A IJ l' S Z Y

74 Istniej sytuacje wskazujce na to, e podejcie religijne i naukowe nie musz si ze sob kci - przykadem mog by badania prowadzone w ramach niektrych wspczesnych kociow psychodelicznych, takich jak stosujcy peyotl Tubylczy Koci Amerykaski (ang. Native American Church) czy ayahuaskowe organizacje dziaajce w Ameryce Poudniowej. Nie jest to jednak prawdziwe poczenie nauki i religii, poniewa wyniki bada nie wpywaj na praktyki i nauki przekazywane w ramach tych kociow, awgldy i mistyczne uniesienia nie zmieniaj metod badawczych.

C Z V . P K Z K R W A 332

Potrzebna jest nam otwarta rozmowa, w jaki sposb najlepiej zintegrowa uycie tych substancji z naszym yciem i otaczajcym nas spoeczestwem. Jako e najbardziej prawdopodobnym kontekstem, w ktrym bdzie si ona moga toczy, s legalnie prowadzone badania, ogranicz swoje rozwaania wycznie do zwizanej z nimi perspektywy. Ewentualne projekty badawcze moemy podzieli na te, ktre mogyby zosta zrealizowane, oraz na te, ktre powinny zosta zrealizowane. Mwic innymi sowy, pomimo e istnieje wiele pyta, na ktre moemy poszukiwa odpowiedzi, poszukiwania te mogyby by zudne i niebezpieczne. Badania takie mogyby stanowi dla nas porednie lub bezporednie zagroenie. Mogyby stanowi take zagroenie dla innych yjcych istot. Kluczow kwesti, jeli chodzi o uycie substancji psychodelicznych, jest, wedug mnie, prba wykorzystania ich w subie niesienia pomocy, anie zdobywania wiedzy. Informacje dotyczce tego, w jaki sposb dziaaj" dowiadczenia z pogranicza mierci, owiecenie czy uprowadzenia przez obcych, nie s tak pomocne jak uczenie si bycia bardziej yczliwym, mdrym i wspczujcym. Dlatego te model biomedyczny, pokroi na kawaki i zobaczy jak dziaa", moe sta w sprzecznoci z najbardziej obiecujcymi sposobami uycia substancji psychodelicznych. Dochodz do tego wniosku, wyczuwajc w tym wszystkim spor dawk ironii, jako e wiele kierunkw poszukiwa, ktre za chwil zasugeruj, zostao przeze mnie dostrzeonych kilka lat przed tym, jak zajem si prowadzeniem swoich bada. Z obecnej perspektywy nie mam ju poczucia, e s one tak wane, jak wydawao mi si w przeszoci; nie chciabym take zajmowa si nimi osobicie. Przyjrzyjmy si przez chwil wachlarzowa ewentualnych bada dotyczcych tych substancji oraz ich potencjalnym korzyciom, ograniczeniom i wradom. Projekty dotyczce mechanizmw dziaania" z pewnoci przyczyniyby si do bardziej precyzyjnego okrelenia, ktre receptory neuroprzekanikowe odpowiadaj za dziaanie psychodelikw. Wspczesne technologie, takie jak obrazowanie rezonansu magnetycznego, umoliwiyby nam take zlokalizowanie czci mzgu, na ktre substancje te wywieraj wpyw. Pomimo e moliwe byoby powizanie ze sob okrelonych zmian w fizjologii mzgu z subiektywnie odczuwanymi efektami, daleko nam do ustalenia, w jaki sposb si one na siebie nawzajem przekadaj. Jest to wity Graal klinicznej neuro- nauki, ktrego znalezienie moe okaza si niezwykle trudne, podobnie jak znalezienie rodka cebuli: odrywamy warstw za warstw, ale to, czego szukamy, przez cay czas nam umyka. Niemniej jednak, prowadzc takie badania, zgromadzimy niezwykle wane infor macje, zarwno teoretyczne, jak i kliniczne. Pogbienie naszego zrozumienia procesw mylenia, postrzegania i pojawiania si emocji moe stworzy przestrze dla po-

CZ VI. CO M O G , O I M O G I. O B Y SI W Y DARZ Y 333

jawienia si nowych sposobw leczenia pacjentw cierpicych na uszkodzenia mzgu lub choroby psychiczne, ograniczajce ich zdolno przetwarzania informacji. Jest take niezwykle wane, aby w razie potrzeby by w stanie zminimalizowa negatywne efekty psychodelikw. W kocu moglibymy rwnie stworzy nowe substancje psychodeliczne o niepowtarzalnych waciwociach.

C Z V . P K Z K R W A 333

Badania takie w duej mierze opierayby si na eksperymentach przeprowadzanych na zwierztach. Nasz dz wiedzy" powinnimy rwnoway wspczujcym nastawieniem wobec innych czujcych istot. Dotyczy to w szczeglnoci osb zainteresowanych w pierwszej kolejnoci terapeutycznym i duchowym potencjaem psychodelikw. Czy uduchowione" jest zabijanie niezliczonych zwierzt tylko po to, aby spotgowa nasz ekstaz religijn lub usprawni procesy twrcze? Udao nam si zgromadzi ogromn wiedz dotyczc tych substancji. Koncentrowanie si przede wszystkim na mechanizmach ich dziaania oraz tworzeniu nowych rodkw mogoby wytworzy w nas mylne przewiadczenie, e badamy psychodeliki pod jedynym sensownym ktem. Prawdopodobnie jestemy w stanie przeznaczy rwnie duo czasu i energii, uczc si, w jaki sposb moemy najlepiej wykorzysta istniejce ju substancje. Moemy bada nawet najbardziej niesamowite i kontrowersyjne dowiadczenia wywoywane kontaktem z moleku duszy poprzez dzielenie ich na coraz mniejsze czci skadowe. Niewane, jak egzotyczne by nie byy te badania, w dalszym cigu pozostan one jednak badaniami nad mechanizmami dziaania". Bez wzgldu na to, jakim tropem zdecydujemy si pj, kiedy bdziemy co bada, analizowa lub przeprowadza eksperymenty, bezustannie musimy przypomina sobie mantr skoro tak, to co dalej?". W jaki sposb to, czego si dowiadujemy, moe by dla nas pomocne? Mam nadziej, e w przekonujcy sposb wykazaem, e naturalnie pojawiajce si psychodeliczne stany wiadomoci, takie jak kontakty z niematerialnymi istotami czy dowiadczenia mistyczne lub z pogranicza mierci, przypominaj przeycia wywoane podawanym z zewntrz DMT. Wiele poniszych bada opiera si na uznaniu tego podobiestwa. Pierwszym krokiem byoby zbadanie roli endogennego DMT w wywoywaniu owych naturalnie pojawiajcych si psychodelicznych stanw wiadomoci. Moemy zacz od zbadania funkcji, jakie w produkcji endogennego DMT peni szyszynka. Przy uyciu wspczesnych technologii obrazowania mzgu mamy moliwo zba dania fizjologii szyszynki yjcego czowieka na wiele rnych sposobw. Jeli okazao si, e gruczo ten jest bardziej aktywny podczas przeywania marze sennych, gbokiej medytacji lub dowiadcze bycia uprowadzanym przez obcych, mogoby to wiadczy o tym, e peni on pewn rol w ich powstawaniu. Na dodatek przy uyciu tej technologii bylibymy w stanie okreli, czy substancje psychodeliczne w bezporedni sposb wpywaj na prac szyszynki.

334 D

M T M O L F K l' l'. A DI S / Y

Moglibymy wyci szyszynki z cia martwych zwierzt w rnych odstpach czasowych od momentu ich mierci. Gdyby znajdoway si w nich pokane iloci DMT, moglibymy zaoy, e podobnie sytuacja wyglda w przypadku ludzi. Uwolnienie DMT przez szyszynk przed mierci, w jej trakcie lub po niej stanowioby poparcie hipotezy, w myl ktrej molekua duszy towarzyszy opuszczaniu naszego ciaa przez wiadomo. Podniesiony poziom DMT w pynach ciaa podczas snw lub porodu sugerowaby istnienie zwizku pomidzy endogennym DMT a gwatownymi zmianami wiadomoci, ktre towarzysz tego rodzaju dowiadczeniom. Jeszcze bardziej przekonujce byoby odkrycie

C Z V . P K Z K R W A 334

wysokiego poziomu DMT u osb przeywajcych dowiadczenie z pogranicza mierci, mistyczn ekstaz lub uprowadzenie przez obcych. Moglibymy take dokadniej zbada hipotez, w myl ktrej dzieci przychodzce na wiat przez cesarskie cicie nie uczestnicz w pierwotnej sesji z uyciem duej dawki DMT", majcej miejsce podczas procesu narodzin. W rozdziale 4. wysunem propozycj, e moe to by przyczyn pewnych psychologicznych i duchowych problemw, z ktrymi osoby te borykaj si w swoim pniejszym yciu. Pomys ten potwierdziby rnice w reakcjach na podanie DMT wystpujce pomidzy dorosymi osobami, ktre urodziy si przez cesarskie cicie, a tymi, ktre przeszy pord waginal- ny. Kontrolowane podanie DMT tym pierwszym mogoby umoliwi im subiektywne przeycie normalnego porodu i wywrze na nich dobroczynny wpyw. Inna seria eksperymentw polegaaby na podaniu DMT osobom, ktre przeyy spontaniczne dowiadczenia psychodeliczne, a nastpnie poproszeniu ich, aby porwnay ze sob te dwa dowiadczenia. Dua ilo podobiestw potwierdzaaby, e endogenne DMT moe peni wan rol w wywoywaniu naturalnie pojawiajcych si przey tego typu. Podawane z zewntrz DMT mogoby natomiast umoliwi nam dokadniejsze zbadanie tych stanw w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych. Najprostszy do zrealizowania byby projekt koncentrujcy si na badaniu zwizku pomidzy DMT a faz szybkich ruchw gaek ocznych, czyli snu paradoksalnego. Gdyby podanie DMT podczas snu wywoaoby natychmiastowe pojawienie si marze sennych, stanowioby to potwierdzenie, e endogenne DMT ma znaczenie dla tego powszechnie wystpujcego odmiennego stanu wiadomoci. Gdyby podawanie DMT odtwarzao cz lub cao ktrego z wczeniejszych dowiadcze z pogranicza mierci, owiecenia lub uprowadzenia przez obcych, ktre przytrafiy si danej osobie, mielibymy pewne podstawy do dalszego badania roli, jak DMT peni w pojawianiu si tego rodzaju przey. Zbliamy si powoli do problemu naturalnego i wywoanego chemicznie owiecenia, ktre przeya jedna z naszych ochotniczek, Sophie, czterdziestodwuletnia ekszakonni- ca. Podczas jednego z odosobnie w klasztorze przeya ona dowiadczenie mis tyczne, ktrego autentyczno potwierdzia przeorysza. Sophie wykazywaa minimalne reakcje na podanie jej wysokiej dawki DMT, co byo wstpnym potwierdzeniem mojej hipotezy. Gdyby bowiem owo dowiadczenie mistyczne zostao wywoane przez DMT,

C Z V . P K Z K R W A 335

(' O M O G

O1

M O G . O Y \Y DARZY
H SI 'l'

335

jej mzg mgby nauczy si radzi sobie z naturalnie podwyszonym poziomem tej substancji, obniajc wraliwo organizmu na wywoywane CZVI przez ni efekty. Byoby to co w rodzaju podwyszonej tolerancji. Teori t podway jednak kolejny ochotnik, na ktrego dawka 0,4 mg/kg DMT nie wywieraa zbyt duego wpywu. Charles, trzydziestotrzyletni barman, nigdy nie medytowa. Przy wyjanianiu jego przypadku uznalimy, e tak agodna reakcja jest wynikiem genetycznych uwarunkowa. Po prostu urodzi si niewraliwy na DMT. czc minimaln reakcj Sophie z jej wczeniejszym mistycznym dowiadczeniem, musiaem wykaza si wiksz pokor. Oczywicie, niewykluczone, e kada z hipotez bya prawdziwa w odniesieniu do poszczeglnego przypadku, ale intelektualn nieuczciwoci byoby posugiwanie si informacjami w tak wyrachowany sposb*. Pomimo e opisane powyej projekty w znaczcym stopniu przyczyniyby si do dokadniejszego zbadania niecodziennych stanw wiadomoci, pers pektywa ich realizacji nie pociga mnie obecnie tak bardzo jak kiedy. Mniej interesuje mnie obecnie poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: Jak?", a znacznie bardziej: Skoro tak, to co dalej?". To, czy nauczymy si czego poytecznego, jest uzalenione od tego, w jaki sposb wykorzystamy t informacj. Jestem przekonany, e najlepszy uytek z psychodelikw mona zrobi, badajc ich ewentualne zastosowanie do leczenia wycznie ludzkich schorze oraz uwydatniania typowo ludzkich waciwoci. Wyobramy sobie przez chwil idealne otoczenie dla podawania i przyjmowania substancji psychodelicznych, ktre speniayby te wymogi. Orodek taki byby pooony w piknym, naturalnym otoczeniu, ale jednoczenie dysponowaby penym wyposaeniem medycznym w razie pojawienia si jakichkolwiek komplikacji. Jego wntrze byoby gustownie wykoczone i przyozdobione dzieami sztuki, ktre stanowiyby rdo inspiracji dla uczestnikw bada. Od naukowcw i personelu placwki wymagane byoby wyksztacenie medyczne, a take wiedza zwizana z prac terapeutyczn, rodkami psychodelicznymi oraz duchowoci. Badania obejmowayby eksperymenty dotyczce zagadnie psychoterapeutycznych, kreatywnoci, duchowoci oraz procesu umierania. Dodatkowe sesje byyby powicone zjawisku nawizywania kontaktu z obcymi istotami oraz jego zwizku z teori rwnolegych wszechwiatw i ciemnej materii. Niezliczon liczb razy zdawalimy sobie spraw z tego, w jak duym stopniu otoczenie Centrum Badawczego wywierao negatywny wpyw na przebieg sesji. Warunki kliniczne byy jeszcze wikszym problemem w przypadku znacznie duszych sesji z uyciem psylocybiny. Bardziej przyjazne, przyjemniejsze otoczenie stanowi rdo oparcia dla badanych, ktrzy podczas dowiadczenia staj si zupenie bezradni i podatni na sugestie. Niemniej jednak trzeba pamita, e podczas przyjmowania

* Setki ludzi zapoznao si z DMT za spraw Terence'a McKenny o czym wiele lat temu rozmawialimy podczas mojej wizyty w zaoonym przez niego na Hawajach ogrodzie botanicznym. Wedug jego szacunkw; okoo 5 procent osb, ktre w jego obecnoci przyjmoway DMT, nie odczuwao niemal adnych efektw: Szacunki te znalazy dokadne odzwierciedlenie w naszy ch badaniach: minimalne reakcje wykazao trzech z szedziesiciu ochotnikw:

C Z V . P K Z K R W A 336

336 D M T - M O L H K l' I. A D l' S Z Y

psychodelikw zawsze istnieje pewne ryzyko pojawienia si niepodanych reakcji fizycznych, w szczeglnoci zwizanych z prac ukadu krenia. Dlatego te niezbdne jest dysponowanie odpowiednim sprztem i dobrze przeszkolonymi pracownikami. Za spraw medycznego wyksztacenia i dowiadczenia personel jest w stanie oceni, zrozumie i podj odpowiednie dziaania wobec reakcji organizmw badanych na podany im specyfik. Z tego wzgldu prawo skada przywilej eksperymentowania z substancjami narkotycznymi oraz zwizan z tym odpowiedzialno na rce lekarzy. Zapoznajc si z medycyn, psychiatrzy otrzymuj kwalifikacje umoliwiajce im badanie zachowa czowieka oraz jego zwizkw z ciaem fizycznym. Trad ycyjne szkolenie medyczne dla psychiatrw powinno by jedynie wstpnym kryterium otrzymania zezwolenia na podawanie substancji psychodelicznych innej istocie ludzkiej. Najlepiej, gdyby jednym z najwaniejszych wymogw dodatkowych byo posiadanie osobistych dowiadcze z substancjami psychodelicznymi. W latach 50. i 60. eksperymentowanie na sobie byo powszechnie uznawanym narzdziem psychofarmakologii. Wspczeni europejscy badacze s zobowizani do przyjcia badanego przez siebie rodka przed tym, jak rozpoczn przeprowadzanie eksperymentw z udziaem innych ludzi. Podejcie to znaczco podnosi jako tworzonego przez badacza formularza wiadomej zgody, dostarcza pilotaowych danych umoliwiajcych dopracowywanie hipotez i narzdzi, ana dodatek rozwija empati wobec dowiadcze badanych. Osoby zajmujce si przyszymi badaniami na terenie Ameryki Pnocnej powinny pj tropem swoich europejskich kolegw i zada od komisji nadzorujcych wprowadzenia zmian w obowizujcych obecnie procedurach, tak aby obejmoway one t niezwykle istotn kwesti75. Poza dowiadczeniem tego na wasnej skrze" badacz majcy w planach podawanie psychodelikw innym ludziom musi dokadnie przeanalizowa kierujce nim motywacje. Nadzorowane samobadanie" jest w tym przypadku niezbdne. Wydaje mi si, e spord wszystkich dostpnych systemw interpretacyjnych najdokadniej szy i najbardziej wszechstronny jest model psychoanalityczny. Tworzony w jego ra mach bliski zwizek z terapeut umoliwia dokadne przeanalizowanie kluczowych dowiadcze z dziecistwa. Pozwala take na zbadanie niewiadomych motywacji i pragnie wpywajcych na nasze zachowania i emocje. Tego rodzaju -wniknicie we wasne wntrze ma ogromne znaczenie dla pniejszych relacji z badanymi, ktrych potrzeby i obawy zostan zwielokrotnione pod wpywem substancji psychodelicznej. Moliwie najgbsze zrozumienie wraliwoci religijnej rwnie jest niezbdne, jeli chcemy w odpowiedzialny sposb nadzorowa sesje z uyciem rodkw zmieniajcych wiadomo. Nie wystarczy samemu przey dowiadczenie duchowe lub mistyczne. Powinno si raczej przej szkolenie z zakresu religioznawstwa, teologii,

D A R Z Y 337
C Z Y I . C O M O C ,

B Y

S I

WY

etyki oraz zapozna si z rytuaami rnych kultur. Umoliwi to lepsze zrozumienie, co dzieje si podczas penego dowiadczenia psychodelicznego. Przed rozpoczciem swoich bada nad DMT nigdy nie przyszoby mi do gowy, e wiedza dotyczca uprowadze przez obcych moe mie tak due znaczenie podczas nadzorowania 75 F.X. Vollenweider, korespondencja prywatna, czerwiec 1993; oraz L Hermie, korespondencja prywatna, czerwiec 1993.

C Z V . P K Z K R W A 337

sesji. Teraz jednak wiem, e moe ona by niezwykle przydatna, podobnie jak nawet najoglniejsze pojcie o wspczesnych teoriach zwizanych z niewidzialnymi wymiarami", na przykad ciemnej materii czy rwnolegych wszechwiatw Dysponujc tego rodzaju informacjami i dowiadczeniem, badacz oraz personel orod ka bd w stanie zrozumie, zaakceptowa i w odpowiedni sposb zareagowa na niemal wszystko, co moe pojawi si podczas intensywnych sesji z uyciem psychodelikw. Eksperymenty przeprowadzane w owym idealnym orodku badawczym stanowiyby rdo ogromnej liczby danych dotyczcych reakcji na rne dawki starych i nowych rodkw psychodelicznych. Poprzez standaryzacj i optymalizacj otoczenia moglibymy zbada, jakie moliwoci oferuje praca z okrelon iloci kadej z interesujcych nas substancji. Poza tym bardzo duo informacji moemy wynie z sesji z uyciem niskich dawek psychodelikw. Owe mae podre" nie ciesz si zwykle zainteresowaniem, ale mog one wywiera wysoce podane efekty. Dla przykadu, wielu wczesnych badaczy wolao podczas terapii psycholitycznej" (poluzowujcej umys") stosowa niewielkie dawki rodkw zmieniajcych wiadomo, poniewa byy one atwiejsze w uyciu i wywieray lepszy wpyw na pacjentw. Ktrego letniego popoudnia Albert Hofmann, wynalazca LSD, wyzna mi przy filiance herbaty, e odczuwa pewnego rodzaju sabo do niskich dawek tej substancji. Podobnie jak wiele innych osb, znajdowa on umiowanie w przyspieszeniu myli, rozjanieniu percepcji i poprawie nastroju, ktre, pomimo e ledwie odczuwalne, wywieray gboki wpyw na funkcje mentalne. Na dodatek z przyjciem niskiej dawki nie wizay si niemal adne skutki uboczne. Psychodeliki mog pomc w leczeniu najbardziej problematycznych przypadoci psychiatrycznych i psychologicznych. Nasz idealny orodek badawczy powicaby tej dziedzinie znaczn cz swojej uwagi. Trzeba by jednak przygotowanym na rnice pogldw, ktre mogyby si ujawni podczas projektowania i interpretacji wynikw tego rodzaju poszukiwa. W literaturze psychiatrycznej istnieje, na przykad, wiele raportw opisujcych ustpienie objaww u pacjentw cierpicych na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (ZOK) po zayciu przez nich grzybw zawierajcych psylocybin. Syndrom ten polega na niepohamowanym pragnieniu powtarzania bezsensownych czynnoci oraz uleganiu natrtnym mylom, ktre pochaniaj niepokojco du ilo czasu i energii. Leki oddziaujce na serotonin, na przykad Prozac, pomagaj pacjentom cierpicym 338 D M T - M O [. H K L' L A

D L' S Z Y
na ZOK skupi uwag na dziaaniu tego neuroprzekanika. Dlatego te w oparciu wiedz dotyczc funkcjonowania receptorw s ero tonino wy ch naukowcy planuj

obecnie przeprowadza leczenie tych osb za pomoc psylocybiny. W tym prz ypadku nie jest konieczne odwoywanie si do wiedzy dotyczcej procesw psychologicznych, chocia mogaby ona okaza si kluczowa dla peniejszego zrozumienia dobroczynnego wpywu tych eksperymentw. Moglibymy take zaj si zaburzeniami wynikajcymi z problemw natury psychologicznej, anie tylko wicymi si z prac neuroprzekanikw. Nale do nich, na przykad, zesp stresu pourazowego, naduywanie alkoholu i narkotykw czy cier pienie zwizane z przechodzeniem miertelnej choroby.

C Z V . P K Z K R W A 338

Zesp stresu pourazowego wynika z przeycia traumatycznego dowiadczenia * polega na bezustannym powracaniu do sytuacji, ktra je spowodowaa. Coraz powaniejszym problemem w naszym spoeczestwie staje si maltretowanie lub seksualne wykorzystanie dzieci oraz konfrontacja z katastrofami naturalnymi lub wywoanymi przez czowieka. Wczesne badania nad terapeutycznym potencjaem psychodelikw obejmoway take eksperymenty z uyciem tych substancji w leczeniu urazw psychicznych. Holenderski psychiatra Jan Bastiaans a do swojej mierci z dobrym skutkiem stosowa rodki psychodeliczne w przypadku osb cierpicych na tzw. syndrom KZ" (syndrom ten wystpuje u byych winiw obozw koncentracyj nych - przyp. tum.)76. Wiele osb naduywa alkoholu i narkotykw, aby uciec od bolesnych wspomnie i emocji. Jednake konsekwencje owego naduywania bardzo szybko staj si znacz nie powaniejsze ni pocztkowe problemy. Wykazano, e przynaleno do Tubylczego Kocioa Amerykaskiego (ang. Native American Church) zmniejsza ryzyko popadni- cia w alkoholizm. Podobne efekty, jeli chodzi o naduywanie alkoholu i kokainy, mona zaobserwowa wrd czonkw brazylijskich kociow stosujcych ayahuask77. W kocu negatywne reakcje na bl i pogorszenie si stanu miertelnie chorych pacjentw wyzwalaj szeroki wachlarz trudnych do przepracowania emocji. Rosnca liczba starzejcych si i umierajcych osb urodzonych w okresie wyu demograficznego, a take AIDS oraz inne epidemie sprawiaj, e coraz wicej osb pragnie dowiadczy godnej, dobrej" mierci. Wyniki kilku wczesnych eksperymentw z uyciem wysokich dawek psychodelikw byy do obiecujce. c z i; S .eo t. o i o 339

\i d a rzy

mog

m g i. o by si w y

Rezultaty naszych bada nad DMT mog bardzo wiele wnie do pracy z umiera jcymi osobami. Jeli DMT rzeczywicie jest uwalniane w momencie zgonu, podawanie tej substancji yjcym byoby prb generaln" przed ich konfrontacj ze mierci. Poddanie si swojemu dowiadczeniu, uwolnienie wiadomoci od ciaa fizycznego, spotkanie z kochajc i potn istot - wszystko to moe nas przygotowa do spotkania z Nieznanym. Rozwaajc prac z umierajcymi, stpamy jednake po grzskim gruncie. Trzeba pamita, e gdyby pacjent dowiadczy podczas sesji przeraajcej konfrontacji z wasn psyche lub niematerialnymi wymiarami, pozostanie bardzo niewiele czasu, aby przywrci mu

76

* Bernard J. Albaugh i Philip 0. .Anderson,

Peyote in the Treatment of Alcoholism Among

American Indians, American Journal ol'Psychiatry" 131 (1974), str. 1247-51: oraz Charles S. Grob, Dennis J. McKenna, James C Callaway, Glacus S. Brito, Kdison S. Neves, Guilhcrmc Oberlaendcr, Oswaldo L Saide, Elizeu Ijibigalini, Christiane Tacla, Claudio T. Miranda, Rick J. Strassmarl i Kyle B. Boone, Human Psychopharmacology of Hoasca, aPlant Hallucinogen Used in Ritual Context in Brazil, Journal of Nervous and Mental Disease" 184 (1996), str. 86-94. Wielu zwolennikw terapeutycznego uycia ibogainy wskazuje na farmakologiczne podstawy dobroczynnego wpywu, jaki wywiera ona na osoby uzalenione. Czonkowie zespou badawczego dziaajcego na zlecenie Narodowego Instytutu ds. Narkomanii (do ktrego naleaem) zastanawiali si nawet, czy byoby moliwe zablokowanie psychodelicznych efektwr ubocznych" tej substancji, przy jednoczesnym zachowaniu jej terapeutycznych waciwoci.

C Z V . P K Z K R W A 339

rwnowag psychiczn. Na dodatek, a co, jeli dowiadczenie mierci i zaycie wysokiej dawki DMT nie s tak naprawd do siebie podobne? Szok, dezorien tacja i strach mog uczyni wwczas proces umierania znacznie trudniejszym. Poza leczeniem zaburze klinicznych psychodeliki mogyby by wykorzystywane do uwydatniania pewnych waciwoci naszego codziennego stanu umysu, takich jak kreatywno, zdolno radzenia sobie z problemami, duchowo itd. Wymarzony przeze mnie orodek w dokadny i odpowiedzialny sposb zajby si prowadzeniem tego rodzaju bada. Praca ta suyaby wikszej liczbie osb ni projekty skoncentrowane wycznie wok niesienia pomocy chorym i umierajcym. Jestemy wiadkami wzrastajcej dostpnoci antydepresantw, substancji podnoszcych sprawno seksualn, stymulantw i regulatorw nastroju. Te nowe, a twe do stosowania i majce coraz mniej efektw ubocznych specyfiki zmuszaj nas do przewartociowania dotychczasowych pogldw dotyczcych zagroe i korzyci zwizanych z wybijaniem si ponad przecitno. Dlaczego nie uy w tym celu take psychodelikw? DMT sprzyjao narodzinom pomysw, emocji, myli i wizji, o ktrych nie nio si dotychczas naszym ochotnikom. Psychodeliki pobudzaj wyobrani, mogyby zatem posuy jako narzdzia rozwijajce kreatywno. Problemy, z ktrymi styka si nasze spoeczestwo i caa planeta, wymagaj oryginalnych rozwiza i nowych technologii. Trudno przeceni, jak wane staje si w takiej sytuacji poszerzenie granic naszej wyobrani. Psychodeliki mog nam w tym bardzo pomc. Wspominaem ju wczeniej o prowadzonych w latach 60. przez Harmana i Fadi- mana badaniach powiconych pozytywnemu wpywowi psychodelikw na zdolno radzenia sobie z problemami. Badane osoby, eksperci w swoich dziedzinach, byy pod wraeniem wielu rozwiza podsuwanych im przez psychodeliki. Istnieje wspcze nie wiele dobrze opisanych sposobw mierzenia kreatywnoci artystycznej, naukowej, psychologicznej, duchowej, emocjonalnej itp. Uzasadnione byoby wznowienie bada dotyczcych wpywu psychodelikw na tego rodzaju procesy mylowe. Wiele definicji wyobrani przypisuje jej bosk natur. Wyobraenie, a nastpnie stworzenie czego nowego pozwala nam dowiadczy przepywajcej przez nas twr- 34 I )
M T - M

D LH K

l" A I) L' S Z Y

czej mocy Boga. Wyobrania kieruje nasze myli w przestrzenie, w ktrych dotych czas panowaa pustka. W ten sposb powracamy do dyskusji dotyczcej zwizkw psychodelikw i duchowoci. Jak ju sugerowaem w rozdziale 20., pt. Nadeptujc na wite odciski", wczenie dowiadcze psychodelicznych w praktyk duchow mogoby przynie nie najgorsze rezultaty. Jeli osoba poszukujca prawdy o sobie i wiecie nie posiada bezporedniej wiedzy dotyczcej boskich stanw umysu lecych u podstaw witych pism i rytuaw, nadzorowane i obdarzone odpowiednim komentarzem ze strony nauczyciela sesje psychodeliczne w znacznym stopniu mogyby przyspieszy jej rozwj duchowy. Tego rodzaju dziaania mog take pomc w stworzeniu bardziej tolerancyjnego i uniwersalnego podejcia do duchowoci. Moemy spiera si, czy co ma biologiczn, psychologiczn czy duchow natur. Przepracowywanie wewntrznych konfliktw, zamykanie wyniszczajcych relacji, pozbywanie si niebezpiecznych naogw i pobudzanie wyobrani - wszystko to mona jednak

C Z V . P K Z K R W A 340

zamkn w kadej z tych trzech kategorii. Kiedy jednak mamy do czynienia z badanymi, ktrzy powracaj z opowieciami o kontaktach z niematerialnymi istotami, ktre wydaj si istnie niezalenie od nas, zostajemy wypchnici daleko poza bezpieczne ramy bada klinicznych. Jak zatem moemy bada owe midzywymia- rowe" waciwoci DMT? Musimy rozpocz od zaoenia, e tego typu przeycia mog by prawdziwe. Mwic inaczej, mog nam one ukaza, jak to jest by" w odmiennych rzeczywisto - ciach. Ju pierwsze prby systematycznego badania tych kontaktw powinny okreli natur napotykanych przez nas istot. Kiedy ju zminimalizujemy szok wywoany ich obecnoci, czy bdziemy w stanie wyduy, poszerzy i pogbi wzajemne interakcje? Czy istoty majce ten sam wygld, usposobienie oraz zamieszkujce podobne miejsca przekazuj rnym osobom porwnywalne informacje i wiadomoci? W owym wymarzonym orodku odbywayby si nie tylko badania. Wstpne eks perymenty pomogyby ustali, w jaki sposb uywa psychodelikw na kadej z paszczyzn: terapeutycznej, zwizanej z kreatywnoci oraz duchowej. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku jakichkolwiek innych poszukiwa, opracowane w ten sposb rozwizania mogyby przynie poytek wikszej liczbie osb. Podczas ich pobytu nacisk nie byby ju kadziony na gromadzenie danych, ale na realizacj okrelonych celw. Naturaln konsekwencj tak duego nacisku na dowiadczenie personelu orodka byaby take jego dziaalno edukacyjna. Dawaaby ona wspania okazj uzyskania wiedzy bezporednio od ekspertw we wszystkich dziedzinach, ktre mog okaza si przydatne w pracy z psychodelikami. W kocu orodek ten dysponowaby take olbrzymim ksigozbiorem i archiwami, suc tym samym jako centrum informacji dotyczcych literatury zwizanej z problematyk odmiennych stanw wiadomoci.

C Z V . P K Z K R W A 341

Epilog
P
rowadzenie na Uniwersytecie Nowego Meksyku bada dotyczcych substancji psychodelicznych byo wyczerpujce zarwno pod wzgldem zawodowym, jak i osobistym. Tak czy inaczej nie mam najmniejszych wtpliwoci co do tego, e by to najbardziej inspirujcy i niezwyky okres w moim yciu. Wznowienie tego rodzaju poszukiwa na terenie Stanw Zjednoczonych przez cae lata pozostawao moim marzeniem, dlatego te jestem szczliwy, e znalazem si w odpowiednim miejscu i czasie, aby mc wcieli je w ycie. Jako naukowiec zajmujcy si badaniami klinicznymi, majcy za sob wiele lat pracy psychoterapeutycznej oraz majcy pewn wiedz i dowiadczenie w dziedzinie duchowoci, byem przekonany, e jestem odpowiednio przygotowany do wskrzeszenia bada nad psychodelikami. Pod wieloma wzgldami byem gotw na to, dokd moe nas zaprowadzi molekua duszy. Pod innymi ju nie. Udao nam si otworzy furtk, ktra od pokolenia pozostawaa szczelnie zamknita. Po drugiej jej stronie, podobnie jak w puszce Pandory, znajdoway si moce posugujce si wasnym jzykiem. Moce te ulecza}', krzywdziy, zaskakiway W jaki dziki i nieobliczalny sposb pozostaway przy tym zupenie obojtne. Na kadym kroku syszaem ich woanie - pene troski, pocigajce, a zarazem wyzywajce i przeraajce. Ale pytanie wci pozostawao niezmienione. Jest to pytanie, ktre podczas pierwszej sesji z wysok dawk DMT usysza Saul - ochotnik, ktrego nie mielimy okazji jeszcze pozna. Zakocz swoj ksik jego histori. Saul by trzydziestoczteroletnim onatym psychologiem. By ylasty i peen ener gii, mia ironiczne poczucie humoru i widrujce spojrzenie. Psychodeliki przyjmowa okoo czterdziestu razy w swoim yciu, od niemal dwudziestu lat praktykowa take medytacj. (Staraem si werbowa do swoich bada osoby majce pewne dowiadczenie w medytacji. Wydaway si one lepiej radzi z niepokojem pojawiajcym si na pocztku sesji z DMT, apoza tym pomagay mi porwnywa stany umysu wywo-

C Z V . P K Z K R W A 342

342

D M T - M OLEK L' h A D l' S Z Y

ane podaniem substancji chemicznych z tymi, ktre pojawiaj si podczas gbokiej medytacji). Saul zgosi si do bada dawka-reakcja, poniewa stwierdzi: Syszaem o DMT i zawsze chciaem go sprbowa. Na dodatek podoba mi si perspektywa zaycia go w szpitalu pod nadzorem medycznym". Sesja z nisk dawk przebiega agodnie. Sean pojawi si dzie pniej, aby otrzyma 0,4 mg/kg DMT. Pomimo e notatki sporzdzone przeze mnie tamtego poranka s cakiem wyczerpujce, pozwol sobie przytoczy otrzymany od Seana list, poniewa znacznie lepiej opisa on w nim swoje dowiadczenia:

Pusta przestrze w pomieszczeniu zacza iskrzy. Ujrzaem ogromne, krysztaowe g-aniastosupy oraz szalony taniec wiate rozbyskujcych we wszystkich moliwych kierunkach. Po chwili cae pole widzenia wypeniy bardziej skomplikowane figury geometryczne. Byy pikne. Moje ciao wydawao si lekkie i spokojne. Czy traciem przytomno? Zamknem oczy, westchnem i pomylaem: O mj Boe!". Nie syszaem absolutnie niczego, ale mj umys wypeniay rnego rodzaju dwiki. Przypominay pogos pojawiajcy si po uderzeniu w potny dzwon. Nie byem pewien, czy wci oddycham. Ufaem jednak, e wszystko bdzie w porzdku, i przestaem o tym myle, nie dajc szans na pojawienie si paniki. Ekstaza bya tak wielka, e moje ciao nie byo w stanie jej pomieci. Poczuem, jak moja wiadomo niemal z koniecznoci zaczyna si wznosi, pozostawiajc w tyle swoj fizyczn powok. Ujrzaem wielki, rozszalay wodospad rozpalonych kolorw, ktre wypeniy cae moje pole widzenia. Wizji tej towarzyszya ryczca cisza i niewypowiedziany spokj. Z barw wyoniy si istoty. Byy zaintrygowane moim przybyciem. Pozdrawiay mnie. Czy teraz ju widzisz?". Ich gos przypomina piew. Miaem poczucie, e ich pytanie przenikno w gb mojej wiadomoci i zupenie j wypenio: Czy teraz ju widzisz? Czy teraz ju widzisz?". Ich wibrujce gosy wywieray niewyobraalny nacisk na mj umys. Nie musiaem odpowiada. To tak, jakby kto zapyta mnie w rozpalone socem popoudnie na pustyni Nowego Meksyku: Czy jest jasno? Czy jest jasno?". Pytanie i odpowied brzmi identycznie. Z przejciem w gosie powiedziaem: Tak! Oczywicie, e tak! Nareszcie!". Swoimi wewntrznymi oczyma badawczo przygldaem si" napotkanym przez siebie istotom. One natomiast przyglday si mi. Kiedy zanurzay si z powrotem w strumieniu barw, byem w stanie usysze odgosy dochodzce z pokoju. Wiedziaem, e wracam na ziemi. Czuem swj oddech, moj twarz, palce. W niejasny sposb zdawaem sobie take spraw ze zbliajcej si ciemnoci. Czy znajdoway si tam pomienie, dym, kurz, walczcy onierze, niewypowiedziane cierpienie? Otworzyem oczy.

C Z V . P K Z K R W A 343

oautorze
Rick Strassman urodzi si w Los Angeles. Ma dyplom Uniwersytetu Stanfordzkiego oraz Szkoy Medycznej im. Alberta Einsteina Uniwersytetu Yeshiva. Dr Strassman odbywa praktyki i podstawowy sta psychiatryczny w Centrum Medycznym Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis, aw 1981 roku otrzyma nagrod firmy Sandoz za ponadprzecitne osignicia. Przez dziesi lat pracowa jako nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Nowego Meksyku, prowadzc tam badania kliniczne dotyczce dziaania melatoniny - hormonu produkowanego przez szyszynk. Podj si take pierwszych od ponad dwudziestu lat bada klinicznych dotyczcych substancji psychodelicznych, ktre zostay zatwierdzone i sfinansowane przez amerykaski rzd. Dr Strassman opublikowa trzydzieci artykuw naukowych. Pracowa take jako recenzent dla kilku czasopism psychiatrycznych. By rwnie doradc amerykaskiej Agencji ds. ywnoci i Lekw, Narodowego Instytutu ds. Narkomanii, Szpitali Weteranw, Administracji Ubezpieczenia Spoecznego oraz innych agencji rzdowych i lokalnych. Obecnie pracuje jako psychiatra w Taos, w stanie Nowy Meksyk, oraz jako adiunkt w Szkole Medycznej UNM. Adres strony internetowej dr. Strassmana: www.rickstrassman.com.

C Z V . P K Z K R W A 344

ZAPOWIED WYDAWNICZA

A L E X

G R E Y

wite Zwierciada

Sztuka wizyjna Alexa Greya

wite Zwierciada" prezentuj unikalny cykl magicznych obrazw autorstwa Alexa Greya, ktre przenosz widza w wizjonersk podr poprzez fizyczn, metafizyczn i duchow anatomi czowieka. Sztuka Alexa Greya to perfekcyjne poczenie ciaa, umysu, ducha i duszy. Stworzenie witych Zwierciade - obrazw skadajcych si na ten album - zajo artycie ponad dziesi lat, w czasie ktrych z niezwyk dokadnoci kontemplowa kady szczeg fizycznej i metafizycznej anatomii. Jego dziea odtwarzaj z poraajc dokadnoci funkcjonowanie ukadu nerwowego, krenia czy energetycznego. Artyst cechuje wielowymiarowe spojrzenie na uniwersalne dowiadczenia ludzkie, co wyraa si w ujmowaniu bohaterw obrazw w trakcie modlitwy, medytacji, pocaunkw, aktw seksualnych, ciy, narodzin i mierci. Jego prace obfituj te w liczne symbole religijne, odwoania do duchowoci i energetyki czowieka, aury, czakr. Obrazy przesycone s subtelnym i intensywnym wiatem, ktre nadaje kadej postaci nieziemskiej wzniosoci i niemal mistycznej wielkoci. We wprowadzeniu do albumu Carlo McCornick porwnuje artystyczn drog Greya do podry szamana, ktra wiedzie go do niszych wiatw, aby nastpnie wyj z nich i nie uzdrawiajc nauk dla czonkw swojego plemienia. Wedug Kena Wilbera sztuka Greya przypomina nam o naszych wyszych moliwociach, gbszej naturze i wewntrznym ja, do ktrych odkrywania jestemy cay czas zapraszani.
Album zawiera ponad

50 NIEZWYKYCH OBRAZW ALEXA

GREYA,
Ktre s<( wyjtkowymi dzieami nie tylko pod w/jjldeiJi artjstycznym, alt* stanwi<} rwnie doskonae nur/id/ie do medytacji i kontemplacji.

C Z V . P K Z K R W A 345

C Z V . P K Z K R W A 346

Cenne badania R. Strassmana przyczyniaj si do coraz wikszej wiadomoci tego, e zamieszkujemy wielowymiarowy wszechwiat". - lek. med. John Maek, profesor psychiatrii,
Harwardzka Szkoa Medyczna

omidzy 1990 a 1995 rokiem lek. med. Rick Strassman przeprowadzi zatwierdzone przez DEA badania kliniczne na Uniwersytecie Nowego Meksyku, podczas ktrych szedziesiciu ochotnikw otrzymao zastrzyk z DMT - jednym z najpotniejszych znanych nam psychodelikw. Niniejsza ksika stanowi niezwykle szczegowy opis owych sesji, stawiajc przy tym pytania dotyczce natury ludzkiego umysu oraz terapeutycznego potencjau psychodelikw. DMT, substancja wystpujca gwnie w rolinach, ale produkowana rwnie przez ludzki mzg, wywoaa u badanych szereg dowiadcze z pogranicza mierci oraz przey mistycznych. Wielu ochotnikw opisao niezwykle realistyczne spotkania z inteligentnymi istotami, przy czym na szczegln uwa g zasuguj przypadki nawizania kontaktu z obcymi". Niemal wszyscy uznali, e udzia w badaniach by jednym z najwaniejszych dowiadcze ich ycia.

Badania Strassmana wskazuj na zwizek DMT z szyszynk, a wic miejscem, w ktrym, wedug Hindusw, znajduje si sidma czakra i ktre Kartezjusz nazywa siedliskiem duszy". W DMT: Molekua duszy stawia on mia tez, w myl ktrej naturalnie uwalniane przez szyszynk DMT umoliwia duszy wniknicie do ciaa oraz jego opuszczenie, towarzyszc take dowiadczeniom narodzin i mierci, osiganiu najwyszych stanw medytacyjnych, a nawet seksualnej transcenden- qi. Strassman uwaa take, e przypadkowe uwalnianie DMT moe prowadzi do dowiadcze uprowadzenia przez obcych. Substanq'a ta, uywana z rozwag, moe w znaczcym stopniu przyczyni si do dokadniejszego zbadania najbardziej mistycznych obszarw ludzkiego umysu i ludzkiej duszy. Lek. med. RICK STRASSMAN jest adiunktem w Szkole Medycznej Uniwersytetu Nowego Meksyku na Wydziale Psychiatrii.

ISBN 978-8362476-07-7
9788362476077

I9

T,,,

C Z V . P K Z K R W A 347

PROFESJONALNY SKLEP EZOTERYCZNY'

:ary Mary.pl

INAKANAPIE. PL (Pildia.pl /\ "'?-siczn|

' EdukacjaMedyczna.pl /okuituba^

Ka-Tzetnik 135633, Shivitti: a Vision (Nevada City, Gateways, 1998).

C Z V . P K Z K R W A 348