Anna Katarzyna Gbocka2, Wiesaw Zarzycki1, Magorzata Kna2

Przydatno wczesnej, pedobarometrycznej oceny biomechaniki stp u osb z cukrzyc typu 1 do ustalania indywidualnych zalece profilaktyki zespou stopy cukrzycowej
The significance of the early, pedobarometric assessment of the foot biomechanics in persons with diabetes mellitus type 1 in perfectioning the individual, recommendations for prophylaxis the diabetic foot syndrome
1

Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorb Wewntrznych Uniwersytetu Medycznego w Biaymstoku, 2 Samodzielna Pracownia Kosmetologii Uniwersytetu Medycznego w Biaymstoku

Streszczenie. Przyczyn deformacji i chorb stp s skonnoci osobnicze, osabiony ukad mini i wizade, choroby oglnoustrojowe jak: otyo, wady narzdu ruchu, choroby neurologiczne w tym neuropatia, reumatologiczne, cukrzyca, czy te nieprawidowe obuwie, skarpety. Zaburzaj one prawidow funkcj stopy. S przyczyn powstawania deformacji i wad stp. Jednym z czynnikw niekorzystnie dziaajcych na stopy jest cukrzyca. Ze wyrwnanie, neuropatia, niedokrwienie, nieodpowiednie obuwie, powtarzajce si mikrourazy powoduj rozwj modzeli, ran, nastpnie ich bakteryjnego zakaenia, ktre mog prowadzi do powstawania owrzodze, czyli zespou stopy cukrzycowej. Celem pracy bya ocena wpywu cukrzycy na biomechanik stp w aspekcie profilaktyki powstania wszystkich elementw stopy cukrzycowej. Do badania wczono 30 kobiet zdrowych i 30 kobiet z dobrze wyrwnan cukrzyc typu 1. Przeprowadzono analiz danych antropometrycznych: masy ciaa, wzrostu oraz BMI. Oceniono wyrwnanie metaboliczne cukrzycy. Ocen statyki stp prowadzono z uyciem podoskopu, czyli wykonanie odbitki podporowej powierzchni stopy. Dynamik stp badano przy pomocy urzdzenia Parotec firmy Medizine Technik GmbH, Niemcy. Nie wykazano istotnych zmian pomidzy badanymi grupami. Na podstawie uzyskanych wynikw stwierdzono, e: 1. U modych kobiet z krtko trwajc cukrzyc tupu 1 nie stwierdzono istotnych zaburze biomechanicznych predysponujcych do wystpienia zespou stopy cukrzycowej. 2. Wyjanienie tego zjawiska ley by moe w dobrym wyrwnaniu metabolicznym cukrzycy i braku powika naczyniowych i neurologicznych. 3. Celowe wydaje si by okresowe wykonywanie bada biomechanicznych stp (np. raz w roku) jako elementu profilaktyki rozwoju stopy cukrzycowej. Sowa kluczowe biomechanika stopy, cukrzyca typu 1, wczesna profilaktyka zespou stopy cukrzycowej. Summary. Usefulness of biomechanical studies concerning feet in people with Type I diabetes to prevention of diabetic foot syndrome. The cause deformities and diseases of the feet are individual tendencies, weakened the muscle tissue and ligaments, systemic diseases such as obesity, musculoskeletal defects, neurological diseases including neuropathy, rheumatism, diabetes, or the wrong shoes, socks. They interfere with the proper function of the foot. They are the cause of deformities and defects of the foot. One of the negative factors acting on the feet is diabetes. Bad alignment, neuropathy, ischemia, inappropriate footwear, repetitive microtrauma cause the development of calluses, wounds, then the bacterial infections that can lead to the formation of ulcers, or diabetic foot syndrome. Medycyna Metaboliczna, 2013, tom XVII, nr 4
www.medycyna-metaboliczna.pl

23

The purpose of this study was to assess the impact of diabetes on the biomechanics of the foot in terms of preventing the creation of all elements of the diabetic foot. The study included 30 healthy women and 30 women with well controlled type 1 diabetes An analysis of anthropometric data included: weight, height, and BMI. Rated metabolic control of diabetes. Static evaluation of the foot was carried out with the podoscope, that is making a print of the support surface of the foot. The dynamics of feet were tested with the device Parotec from Medizin Technik GmbH, Germany. There was no change between the two tested groups. The results found that: 1. In young women with short lasting type 1 diabetes, there were no significant biomechanical abnormalities predisposing to diabetic foot syndrome. 2. The explanation of this phenomenon is perhaps a good alignment and a lack of metabolic complications of diabetes, vascular and neurological disorders. 3. It is purposeful to periodically conduct biomechanical research of the feet (eg. once a year) as part of the prevention of diabetic foot. Key words biomechanics of the foot, type 1 diabetes, early prophylaxis of the diabetic foot syndrome.

Przesanki icele pracy

Wcigu dugich okresw ewolucji czowiek wytworzy zdolno do staego utrzymywania pionowej postawy ciaa. Jego punkt podparcia stanowi stopy. Bior one udzia wlokomocji, ale oprcz tego agodz itumi wstrzsy powstae podczas poruszania si po rnych podoach. Ze wzgldu na sw rol stopy naraone s na wiele przecie iurazw wynikajcych nie tylko zchodzenia, ale noszenia nieprawidowego obuwia czy nadmiernej masy ciaa. Niekorzystnie na funkcj istruktur stp wpywaj te rnego rodzaju choroby oglnoustrojowe wtym cukrzyca. Ze wyrwnanie metaboliczne cukrzycy, neuropatia, niedokrwienie, nieodpowiednio dobrane obuwie powoduj rozwijanie si jednego z pnych powika cukrzycy zespou stopy cukrzycowej. Powtarzajce si mikrourazy powoduj powstawanie modzeli, ran zczasem dochodzi do ich zakaenia, tworz si trudno gojce si owrzodzeRyc. 1. Punkty podparcia i uki stopy.

nia, ktre mog by przyczyn amputacji czci bd caej stopy (12). Towarzyszca cukrzycy zaburzona przemiana idystrybucja kolagenu, czyli jego nadmierne odkadanie w obrbie tkanki podskrnej i okoostawowej oraz glikacja s podstaw patologii staww i tkanek okoostawowych w cukrzycy (11). Hiperglikemia jest przyczyn uszkodzenia nerww, naczy krwiononych i tkanki cznej. Stwardnienie i zwyrodnienie naczy krwiononych powoduje mikro- i makroangiopati, uszkodzenie nerww obwodowych i tkanki cznej (9,10). Zanikaj minie, zaburzona zostaje rwnowaga midzy prostownikami azginaczami izmienia si uksztatowanie stopy. Nastpuje ograniczenie ruchomoci staww, nieprawidowo rozkada si cinienie wewntrzne (4). Zdrowa stopa styka si zpodoem jedynie wtrzech punktach, ktre po poczeniu tworz trjkt. Jego boki to uki stopy tworzce sklepienie poprzeczne ipodune. Na nich opiera si ciar ciaa czowieka (ryc. 1).

a) uk poprzeczny (sklepienie poprzeczne) b) uk poduny zewntrzny (sklepienie podune) c) uk poduny przyrodkowy (sklepienie podune)

24

Medycyna Metaboliczna, 2013, tom XVII, nr 4

www.medycyna-metaboliczna.pl

Wpunktach podparcia stopy dziaa nacisk, co powoduje tworzenie si zgrubie istwardnie naskrka tzw. modzeli. Uosb chorych na cukrzyc obserwujemy zwikszony nacisk na 2,3,4,5 gow koci rdstopia (7,8). Sklepienie podune stopy dzieli si na cz przyrodkow iboczn. Cz przyrodkowa, biegnie od guza pitowego do dalszych kocw 1 -3 koci rdstopia, ktre stanowi punkt podparcia. Utworzony uk jest elastyczny, posiada wydrenie do 18 mm ipeni funkcj resora. Cz boczna przebiega przez ko skokow koczy si na dalszych kocach koci 4 i5 rdstopia. Charakteryzuje si niewielkim wydreniem < 5mm, ma ruchomoci, niemal na caej powierzchni styka si zpodoem ipeni funkcj statyczn. Sklepienie poprzeczne stopy utworzone jest przez gowy koci rdstopia. Wczasie poruszania si uk ten ulega wydueniu (ponad 1 cm). Wwarunkach odcienia stopa podparta jest na gowach 1 i5 koci rdstopia. Wkocowej fazie kroku obcienie przenoszone jest na gowy 2 - 4. Przyczyn deformacji ichorb stp s rne zaburzenia patofizjologiczne i anatomiczne, gwnie osabiony ukad mini iwizade stopy, wszelkiego rodzaju choroby oglnoustrojowe na przykad: znaczna otyo, wady narzdu ruchu, choroby neurologiczne w tym neuropatia, reumatologiczne, cukrzyca, czy te nieprawidowe obuwie, skarpety, poczochy. Wszystkie one zaburzaj prawidow funkcj stopy i znajduj odzwierciedlenie w rozmieszczeniu punktw podparcia. S przyczyn powstawania deformacji i wad stp. Profilaktyka moe zmniejszy czsto wystpowania deformacji i stopie ich nasilenia. Obejmuje ona gwnie edukacj, dobre wyrwnanie cukrzycy oraz zaopatrzenie ortopedyczne. Celem pracy byo badanie biomechaniki stp, czyli statyki idynamiki uosb zcukrzyc typu 1 wodniesieniu do osb zdrowych.

Tab. 2.  Wiek, dane antropometryczne kobiet chorych na cukrzyc typu 1. Kobiety chore na cukrzyc typu 1 nie bdce w ciy N=20 r SD Wiek [lat] Wzrost [cm] Masa ciaa [kg] BMI [kg/m ]
2

Me 28,5 164 62 22 6,50 115,55 146,15 6,5

27,953,66 164,054,93 60,655,41 22,82,58 6,580,41 118,2315,74 146,0415,25 6,62,3

HbA1c [%] Glikemia na czczo [mg/dll] Glikemia po posiku [mg/dl] Czas trwania cukrzycy

Materia imetody
Charakterystyka badanych osb Do bada wczone zostay kobiety zdrowe i kobiety zcukrzyc typu 1. Wszystkie badane byy wwieku od 18 do 35 lat. Zbada wykluczone zostay te kobiety, uktrych wystpoway niezwizane z chorob podstawow zmiany
Tab. 1. Wiek, dane antropometryczne kobiet zdrowych. Kobiety zdrowe nie bdce w ciy N=20 r SD Wiek [lat] Wzrost [cm] Masa ciaa [kg] BMI [kg/m ]
2

Me 25,5 168 56 20

25,953,47 1663,8 56,654,96 20,752,86

anatomiczne powodujce zaburzenia mechaniki stopy tj.: wady narzdu ruchu, znaczna otyo, schorzenia neurologiczne powodujce trudnoci wporuszaniu si (wtym neuropatia). Charakterystyk grup przedstawiono wtab. 1 itab. 2. Metody badania Ubadanych kobiet wykonane zostay: dokadne badanie podmiotowe i przedmiotowe z uwzgldnieniem wywiadu wkierunku dolegliwoci ze strony stp. Dokonano analizy danych antropometrycznych: masy ciaa, wzrostu, na ich podstawie wyliczono BMI. Uosb zcukrzyc uzyskano dane kliniczne dotyczce czasu trwania choroby, rodzaju stosowanego leczenia oraz parametry pozwalajce na ocen stopnia wyrwnania metabolicznego cukrzycy: glikemi na czczo ipo posiku oraz hemoglobin glikowan. Wanym elementem badania stp byo badanie neurologiczne (1,5). Obejmuje ono: -- ocen czucia blu (delikatne ukucie symetrycznych punktw wobrbie koczyn dolnych za pomoc igy), -- ocen czucia dotyku (poprzez dotykanie wacikiem symetrycznych punktw), -- ocena odruchw skokowych obu stp (uderzenie moteczkiem neurologicznym w cigno Achillesa - pacjent powinien klcze na kolanach ze stopami luno opuszczonymi wd). Wwyej wymienionych badaniach porwnywano symetri czucia, oraz odruchw na obu koczynach. -- Ocen czucia wibracji przeprowadzon za pomoc stroika oczstotliwoci 128 Hz. Badanie polega na przyoeniu drgajcego kamertonu do koci palucha (grzbietowa strona paliczka dystalnego) (5). Wtym celu wykonano 2 minutowe badanie stp opracowane przez Cavanagh iwsppr. (3), ktre wszybki sposb pozwala dokona oceny stanu stp. Dokadnie obejrzano wszystkie powierzchnie stopy, ze zwrceniem uwagi na:

Medycyna Metaboliczna, 2013, tom XVII, nr 4

www.medycyna-metaboliczna.pl

25

Tab. 3. Porwnanie badanych wskanikw stp u kobiet zdrowych i kobiet z cukrzyc typu 1. (S - strefa i wielko nacisku, Me mediana) Kobiety zdrowe S1 (n/m2) Stopa lewa (Me) Stopa prawa (Me) 14,56 15,63 S2 (n/m2) 13,28 12,67 S3 (n/m2) 8,28 9,25 S4 (n/m2) 20,49 19,02 S1 (n/m2) 15,04 16,17 kobiety z cukrzyc typu 1 S2 (n/m2) 12,16 13,35 S3 (n/m2) 7,98 8,51 S4 (n/m2) 20,09 20,25

Tab. 4. Badanie dynamiki stp metod Parotec w grupach kobiet zdrowych i chorujcych na cukrzyc typu 1. (S strefa i wielko nacisku, Me - mediana) Badane wskaniki Dugo stopy prawej [mm] Dugo stopy lewej [mm] Szeroko stopy prawej [mm] Szeroko stopy lewej [mm] Wskanik Wejsfloga prawy Wskanik Wejsfloga lewy Wskanik Sztritera Godunowa prawy Wskanik Sztritera Godunowa lewy Kt Clarkea prawy [stopni] Kt Clarkea lewy [stopni] GRUPA KOBIET ZDROWYCH N=30 rednia SD 231,207,1 230,057,4 89,53,6 89,84,1 2,50,1 2,50,1 0,30,0 0,30,0 48,47,7 46,07,6 Me 232,0 2300 89,0 90,0 2,5 2,5 0,4 0,3 49,1 46,1 GRUPA KOBIET Z CUKRZYC TYPU 1 N=30 rednia SD 232,7083 228,86 88,14,3 87,06,0 2,50,0 2,50,0 0,30,0 0,30,1 46,56,9 45,56,6 Me 231,5 2290 87,5 86,0 2,5 2,5 0,3 0,3 47,8 45,7

-- obecno uszkodze naskrka, zgrubie, maceracji, modzeli, wyleww krwawych w obrbie modzeli oraz owrzodze, -- cech ttna na ttnicach stp, -- stan paznokci pod ktem obecnoci ich uszkodze, wrastania, infekcji grzybiczych, -- obecno deformacji wobrbie stp, -- stan ijako skarpet iobuwia (10). Ocen dynamiki stp przeprowadzono wykorzystujc system Parotec sucy do oceny cinie wywieranych przez stop na podoe podczas chodu (dynamiczne obcienie stopy) przy uyciu wkadki pomiarowej umieszczonej wewntrz buta pacjentki (2,13,14). Ocen statyki stp prowadzono poprzez wykonanie odbitki podporowej powierzchni stopy wykonanej za pomoc podoskopu zbudowanego zodpowiednio ustawionych luster, lampy ikamery. Wyznaczono nastpujce biomechaniczne wskaniki ikty: -- dugo stopy, -- szeroko stopy, -- Wskanik Wejsfloga, -- Wskanik ktowy Clarkea, -- Wskanik Sztritera Godunowa.

Dziki badaniu podoskopowemu otrzymalimy informacje niezbdne do prawidowego rozpoznania wad stp: paskostopia podunego, poprzecznego, kolawoci, czy szpotawoci palcw. Moliwe byo te wykonanie indywidualnie dopasowanych wkadek.

Wyniki bada
Wyniki oznacze badanych w2 grupach: 1. osb zdrowych i2. kobiet zcukrzyc typu 1 zebrano wtabelach 3 i4. Wbadaniu przedmiotowym nie stwierdzono odchyle charakterystycznych dla istotnych wad anatomicznych iczynnociowych stp. Na podstawie analizy wynikw bada podoskopowych przeprowadzonych w grupach kontrolnych kobiet zdrowych ichorujcych na cukrzyc typu 1, nie stwierdzono istotnych statystycznie rnic. Badanie pedobarograficzne nie wykazao istotnych statystycznie rnic dotyczcych obcienia poszczeglnych stref stp midzy badanymi grupami.

Dyskusja
W badanych grupie kobiet z cukrzyc typu 1 nie stwierdzono istotnych odchyle w zakresie wskani-

26

Medycyna Metaboliczna, 2013, tom XVII, nr 4

www.medycyna-metaboliczna.pl

kw biomechanicznych stp. Dotyczyo to zarwno tak zwanej statyki, czyli oceny plantokonturograficznej, jak i dynamiki, czyli oceny naciskw poszczeglnych czci stopy na podoe wczasie chodzenia. Grupa badana chorych zcukrzyc nie rni si pod tym wzgldem od grupy kontrolnej osb zdrowych. Jest to zjawisko bardzo korzystne, bowiem kobiety zcukrzyc nie wykazuj tendencji do pojawiania si zaburze biomechanicznych predysponujcych do powstania zespou stopy cukrzycowej. Mona zada sobie pytanie zczego to wynika ? Czy kobiety te bardzo rzetelnie dbaj o stopy ? Czy stosuj jakie zabiegi pielgnacyjne ? Czy wynika to po prostu zkobiecej natury ? Pytania takie mona by mnoy. Pewnym wyjciem mogo by by badania wprzyszoci grupy modych mczyzn. Jeszcze inne, bardziej prawdopodobnie wytumaczenie tego zjawiska, to dobre wyrwnanie cukrzycy wcaej badanej grupie oraz brak utych kobiet odlegych powika cukrzycy zarwno ze strony maych, jak rwnie duych naczy. Do czasu przeprowadzenia naszych bada wnioskowanie takie wcale nie wydawao si oczywiste, szczeglnie majc na wzgldzie statystyki dotyczce wystpowania zespou stopy cukrzycowej izwykle osigane mierne wyniki podejmowanych dziaa profilaktycznych. Badania dotyczce obcienia stp u chorych na cukrzyc przeprowadzili T. Koblik i wsppracownicy wroku 2001 (7). Badaniom poddano osoby zdrowe ichore na cukrzyc typu 1 i2. Wykazano, e uzdrowych najwikszy nacisk wywierany jest na pit, paluch i2 oraz 3 gow koci rdstopia. Uchorych na cukrzyc naciski wywierane na rdstopie byy wiksze. Wyniki te pokrywaj si zdanymi otrzymanymi wtrakcie przeprowadzonych przez nas bada. Gwny nacisk wleczeniu zosta skierowany obecnie na prewencj. Na dziaania prewencyjne skadaj si trzy elementy: 1. edukacja zdrowotna 2. leczenie schorzenia podstawowego 3. odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne (buty, wkadki). Waciwie zorganizowana i w odpowiedni sposb prowadzona edukacja odgrywa najwaniejsz rol wprofilaktyce rozwoju stopy cukrzycowej. Gwnym jej celem jest zwikszenie motywacji pacjenta i przekazanie mu odpowiedniej wiedzy wzakresie samodzielnego badania ipielgnacji stp. Chory powinien pamita o: -- dokadnym ogldaniu stp, szczeglnie w okolicy midzy palcami, -- myciu stp delikatnym mydem iwod, wycieraniu ich do sucha, szczeglnie wokolicy midzy palcami, -- obcinaniu paznokci bez zaokrglania ich brzegw, aby unikn wrastania, -- unikaniu chodzenia boso,

-- uywania odpowiedniego obuwia - najlepiej skrzane, majce odpowiednio wyprofilowane nosy, nie uciskajce palcw oraz grube, baweniane skarpety, bd rajstopy najlepiej bez szww. Bardzo wana jest prawidowa kontrola metaboliczna cukrzycy oraz leczenie chorb wspistniejcych. Zaopatrzenie ortopedyczne, czyli waciwy dobr wkadek (zmniejszajcych cinienie wewntrzne stopy na zasadzie jego redystrybucji - redukujce od 20 do 50% nacisk w stopie) (6) i obuwia ma na celu zapobieganie we wczesnych ipniejszych okresach progresji zespou stopy cukrzycowej.

Wnioski:
1. Umodych kobiet zkrtko trwajc cukrzyc tupu 1 nie stwierdzono istotnych zaburze biomechanicznych predysponujcych do wystpienia zespou stopy cukrzycowej. 2. Wyjanienie tego zjawiska ley by moe w dobrym wyrwnaniu metabolicznym cukrzycy i braku powika naczyniowych ineurologicznych. 3. Celowe wydaje si by okresowe wykonywanie bada biomechanicznych stp (np. raz wroku) jako elementu profilaktyki stopy cukrzycowej.

Pimiennictwo
1. J. Apelquist, K. Bakker, W.H. van Houtum, M.H. Nabuurs Franssen, N.C. Schaper, on behalf of the International Working Group on the Diabetic Foot Diabetes/ Metabolism Research and Reviews, International consensus and practical guidelines on the management and the prevention of the foot. 2000,16,84-92, Bus S.A., van Deursen R.W., Kanade R.V., Wissink M, Manning E.A., van Baal J.G., Harding K.G.: Plantar pressure relief in the diabetic foot using forefoot offloading shoes. Gait Posture. 2009 Jun;29(4):618-22, Cavanagh PR end al.: The biomechanics of the foot in diabetes mellitus. (w) The diabetic foot. Bowker J.H., Pfeifer M.A., 2001, Mosby, 125-196, Cavanagh PR end al.: New developments in the biomechanics of the diabetic foot. Diabetes Metab Res Rev, 2000, 16, 6-10, Dega W.: (Metody badania stp.) Biomechanika iprofilaktyka statycznych znieksztace stp. PZWL, Warszawa, 1981, 173-195, Koblik T.: Leczenie zespou stopy cukrzycowej. Nowa Klinika, Endokrynologia 2001,8,105-108, Koblik T., Sieradzki J.: Rozkad naciskw na podeszwow powierzchni stopy uosb zdrowych oraz chorych na cukrzyc typu 1 i2. Diabetologia Praktyczna 2001, tom 2, nr1, 71-78,

2.

3.

4.

5.

6. 7.

Medycyna Metaboliczna, 2013, tom XVII, nr 4

www.medycyna-metaboliczna.pl

27

8. 9.

10. 11. 12. 13.

Luger E end al.: Dynamic pressures on the diabetic foot. Foot Ankle Int, 2001 Sep; 22(9):715-9, Peter R end al.: The biomechanics of the foot in diabetes mellitus.[w] Levin and ONeals The diabetic foot. Red.: Bowker J.H., Pfeifer M.A., Mosby Inc. Saint Louis, Philadelphia, London, Sydney, Toronto 2001, str.125, Rosiski G., Jasik M., Karnafel W.: Zesp stopy cukrzycowej. Terapia. 2001,4,24-26, Sieradzki J.: Osteopenia cukrzycowa. Prob. Lek. 2002,41,5,292-299, Tato J., Czech A.: Diabetologia. PZWL, Warszawa 2001, Teyhen D.S., Stoltenberg B.E., Collinsworth K.M., Giesel C.L., Williams D.G., Kardouni C.H., Molloy J.M., Goffar S..L, Christie D.S., McPoil T.: Dynamic plantar pressure parameters associated with static arch height index during gait. Clin Biomech (Bristol, Avon). 2009 May;24(4):391-6,

14. Zequera M., Stephan S, Paul J.: The PAROTEC foot pressure measurement system and its calibration procedures (2005). Conf Proc IEEE Eng Med Biol Soc. 2006;1:4135-9.
Adres do korespondencji: dr n. med. Anna Katarzyna Gbocka e-mail annagleb@wp.pl, tel. +48 506816776 dr hab. n. med. Wiesaw Zarzycki e-mail wieslawzarz@wp.pl, tel. +48 601155557 Nadesano: 15.06.2013 Zakwalifikowano: 15.09.2013

Badania przesiewowe szansa dla profilaktyki Okoo 1 miliona osb w Polsce (tj. okoo 2-3% oglnej populacji) choruje na nierozpoznan cukrzyc typu 2, a wic ma zwikszone ryzyko powstania powika, ktre z powodu braku leczenia nie podlegaj profilaktyce. U tych osb obecno choroby mona wykaza jedynie za pomoc planowych bada stenia glukozy we krwi na czczo lub testem doustnego obcienia 75 g glukozy wg WHO. Z uwagi na konieczno wyboru najlepszego stosunku kosztw do korzyci zaleca si wykonywanie testw przesiewowych w grupach populacyjnych o podwyszonym zagroeniu cukrzyc. W okreleniu zagroenia cukrzyc typu 1 przydatne s: zebranie dokadnego wywiadu (wystpowanie cukrzycy w rodzinie); wykrycie przeciwcia przeciwwyspowych; wykrycie przeciwcia skierowanych przeciw natywnej (wasnej) insulinie;  wykrycie przeciwcia anty-GAD (dekarboksylazie kwasu glutaminowego) oraz przeciwcia skierowanych przeciw fosfatazie tyrozynowej;  test szybkiego, doylnego obcienia glukagonem z oznaczeniem peptydu C w szstej minucie badania wykazanie stenia peptydu C < 1,0 ng/ml; oznaczenie genotypu. W celu rozpoznania utajonej cukrzycy typu 2 mona zastosowa doustny test obcienia 75 g glukozy lub oznaczenia glikemii na czczo. Badanie w kierunku cukrzycy typu 2 naley rozway:  Okresowo u wszystkich osb w wieku >45 lat - jeeli wynik badania jest prawidowy, badanie naley powtrzy po 3 latach. Badanie w kierunku cukrzycy naley wykonywa czciej niezalenie od wieku u: osb z nadwag lub otyych (> 120% nalenej masy ciaa lub BMI >27 kg/m2); krewnych pierwszego stopnia osb chorujcych na cukrzyc;  czonkw populacji etnicznej o wysokim ryzyku wystpowania cukrzycy (Amerykanie hiszpaskiego lub afrykaskiego pochodzenia, rodowici Amerykanie); kobiet, ktre urodziy dziecko o masie powyej 4 kg, lub u kobiet, u ktrych rozpoznano cukrzyc ciow; osb z nadcinieniem ttniczym (RR > 140/90 mm Hg); osb ze steniem frakcji HDL cholesterolu < 35 mg/dl i(lub) ze steniem trjglicerydw > 175 mg/dl;  osb ze stwierdzonym podczas wczeniejszych bada upoledzeniem tolerancji glukozy lub podwyszeniem glikemii na czczo.

28

Medycyna Metaboliczna, 2013, tom XVII, nr 4

www.medycyna-metaboliczna.pl