Sprawdzian wiedzy i umiejtnoci z dziau

Zewntrzne procesy ksztatujce litosfer

Zakres podstawowy. Grupa A
1. Spord podanych typw klimatu wybierz i zaznacz ten, w ktrym wietrzenie fizyczne zachodzi najbardziej intensywnie. Uzasadnij swj wybr, podajc jeden argument.
[2 p.]
a) Klimat podzwrotnikowy rdziemnomorski.
b) Klimat umiarkowany morski.
c) Klimat okoobiegunowy subpolarny.
d) Klimat zwrotnikowy monsunowy.
Argument: ..........................................................................................................................................
2. Spord podanych rodzajw moren podkrel te, ktre zostay wyksztacone przez ldold. [1 p.]
morena czoowa, morena rodkowa, morena boczna, morena denna
3. Rysunek przedstawia formy krasowe. Wpisz nazwy form oznaczonych literami A, C i D.

[2 p.]

A. ..................................................
C. ..................................................
D. ..................................................

4. Narysuj przekrj przez dolin rzeki w biegu dolnym. Uzasadnij jego ksztat.

Uzasadnienie: .....................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
25

[2 p.]

5. Opisz, na czym polega dziaalno rzeki w biegu grnym, uwzgldniajc wymienione zagadnienia.
[3 p.]
a) Rodzaj dziaalnoci rzebotwrczej (akumulacja, transport, erozja).
.......................................................................................................................................................
b) Powstajce formy terenu.
.......................................................................................................................................................
c) Rodzaj transportowanego materiau skalnego.
.......................................................................................................................................................
6. Korzystajc z mapy przedstawiajcej rozmieszczenie pusty, wpisz nazwy pusty zaznaczonych cyframi 1, 4 i 5.
[2 p.]

1. ...................................................
4. ...................................................
5. ...................................................
7. Wpisz nazw procesu, ktry doprowadzi do powstania formy przedstawionej na rysunku.
Wyjanij, dlaczego ta forma ma tak charakterystyczny ksztat.
[2 p.]

Nazwa procesu: ..................................................................................................................................

Wyjanienie: .......................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
26

 8. Zaproponuj sposb wykorzystania gospodarczego ujcia lejkowatego. Podaj nazwy dwch

rzek o takim typie ujcia.

[2 p.]
Proponowany sposb: .........................................................................................................................
Rzeki o ujciu lejkowatym: ...................................................................................................................

9. Uzupenij tabel.
Lp.

Forma

1.

Baraniec (muton)

2.

dolina V-ksztatna

3.

[3 p.]
Czynnik rzebotwrczy

Proces (erozja, transport,

akumulacja)

lodowiec
erozja
wiatr

akumulacja

10. Przedstaw trzy kolejne etapy powstawania wybrzea mierzejowego.

[2 p.]

1. . .....................................................................................................................................................
2. . .....................................................................................................................................................
3. . .....................................................................................................................................................
11. W kadym z podpunktw podkrel element, ktry nie spenia kryterium przyporzdkowania.

[3 p.]
a) Polje, stalaktyt, uwa, lejek krasowy.
b) Oz, sandr, pradolina, kem.
c) Cyrk lodowcowy, morena czoowa, baraniec, dolina U-ksztatna.

12. Wypisz dwie cechy, ktre charakteryzuj moren czoow.

[2 p.]

1. . .....................................................................................................................................................
2. . .....................................................................................................................................................

13. W poniszych zadaniach skrel bdne wyrazy (zapisane kursyw).

a) Na obszarze pusty piaszczystych wystpuj wydmy paraboliczne/barchany.
b) Pwysep Indochiski to obszar o intensywnym wietrzeniu chemicznym/fizycznym.
c) Wybrzee fiordowe powstao w wyniku zalania dolin rzecznych/polodowcowych.
d) Obrywanie to proces polegajcy na odspojeniu maej/duej masy skalnej i przemieszczeniu jej napodne stoku.

27

[3 p.]

Sprawdzian wiedzy i umiejtnoci z dziau

Zewntrzne procesy ksztatujce litosfer
Zakres podstawowy. Grupa B
1. Spord podanych typw klimatu wybierz i zaznacz ten, w ktrym wietrzenie chemiczne
zachodzi najbardziej intensywnie. Uzasadnij swj wybr, podajc jeden argument.
[2 p.]
a) Klimat grski.
b) Klimat zwrotnikowy monsunowy.
c) Klimat umiarkowany kontynentalny.
d) Klimat okoobiegunowy subpolarny.
Argument: ..........................................................................................................................................
2. Spord podanych rodzajw moren podkrel te, ktre zostay wyksztacone przez lodowiec
grski.
[1 p.]
morena czoowa, morena rodkowa, morena boczna, morena denna
3. Rysunek przedstawia formy krasowe. Wpisz nazwy form oznaczonych literami B, E i F.

[2 p.]

B. ...................................................
E. ...................................................
F. ...................................................

4. Narysuj przekrj przez dolin rzeki w biegu grnym. Uzasadnij jego ksztat.

Uzasadnienie: .....................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
28

[2 p.]

5. Opisz, na czym polega dziaalno rzeki w biegu rodkowym, uwzgldniajc wymienione

zagadnienia
[3 p.]
a) Rodzaj dziaalnoci rzebotwrczej (akumulacja, transport, erozja).
.......................................................................................................................................................
b) Powstajce formy terenu.
.......................................................................................................................................................
c) Rodzaj transportowanego materiau skalnego.
.......................................................................................................................................................
6. Korzystajc z mapy przedstawiajcej rozmieszczenie pusty, wpisz nazwy pusty oznaczonych cyframi 2, 3 i 6.
[2 p.]

2. ...................................................
3. ...................................................
6. ...................................................
7. Wpisz nazw procesu, ktry doprowadzi do powstania formy przedstawionej na rysunku.
Wyjanij, dlaczego ta forma ma tak charakterystyczny ksztat.
[2 p.]

Nazwa procesu: ..................................................................................................................................

Wyjanienie: .......................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
29

 8. Zaproponuj sposb wykorzystania gospodarczego ujcia deltowego. Podaj nazwy dwch

rzek o takim typie ujcia.

[2 p.]
Proponowany sposb: .........................................................................................................................
Rzeki o ujciu deltowym: .....................................................................................................................

9. Uzupenij tabel.
Lp.

Forma

1.

dolina U-ksztatna

2.

rynna lodowcowa

3.

[3 p.]
Czynnik rzebotwrczy

Proces (erozja, transport,

akumulacja)

lodowiec
erozja
ldold

akumulacja

10. Przedstaw trzy kolejne etapy powstawania wybrzea fiordowego.

[2 p.]

1. . .....................................................................................................................................................
2. . .....................................................................................................................................................
3. . .....................................................................................................................................................
11. W kadym z podpunktw podkrel element, ktry nie spenia kryterium przyporzdkowania.

[3 p.]
a) Polje, stalaktyt, stalagnat, kolumna.
b) Pradolina, oz, rynna lodowcowa.
c) Morena rodkowa, morena czoowa, baraniec, morena denna.

12. Wypisz dwie cechy, ktre charakteryzuj barchan.

[2 p.]

1. . .....................................................................................................................................................
2. . .....................................................................................................................................................

13. Skrel bdne wyrazy (zapisane kursyw).

[3 p.]

a) Wybrzee mierzejowe powstao w wyniku odcicia zatoki/laguny przez wa piaszczysty.

b) Morena czoowa zbudowana jest gwnie z piasku/gliny zwaowej.
c) Wietrzenie termiczne to rodzaj wietrzenia fizycznego/chemicznego.
d) Osuwanie to powolny/gwatowny ruch mas skalnych

30