Proletariusze wszystkich krajw, czcie si!

BRZASK
LISTOPAD 201 3

P ISMO KOMUNISTYCZNEJ P ARTII P OLSKI

ISSN 1 429-8279

D o te rroru M a rszu N i e p od l e g oci !

2

NR 11 /248

W numerze rwnie:
Zmiemy

system a nie klimat Stanowiska XIII Plenum KPP ONZ przeciwko blokadzie Kuby Zniszczy, zarobi, zapomnie Rzd bardziej zaleny od kapitau

3
4

5 6

Po raz kolejny tzw. Marsz Niepodlegoci sta si okazj do zademonstrowania agresji przez rodowisko narodowcw. Bandyckie ataki faszyzujcych bojwek na skot, tczow instalacj, rosyjsk ambasad a nawet drzewa i znaki drogowe zasuguj na potpienie. Powstrzymajmy stosowany przez nich terror oraz brutalizacj ycia spoecznego! Podpalenia, pijackie burdy i awantury to nie jest sposb na popraw sytuacji polskiego spoeczestwa. Lepszej i bezpieczniejszej przyszoci nie zapewni take ani wadze pastwowe ani zwikszenie uprawnie policji. W warunkach pogbiajcego si od 5 lat globalnego kryzysu kapitalizmu zaostrzaj si konflikty spoeczne. Przede wszystkim narastaj sprzecznoci midzy prac a kapitaem. Dowiadczamy spoecznych skutkw polityki prywatyzacji i reprywatyzacji materialnego dorobku Polski Ludowej, w wyniku ktrej pracownicy utracili dotychczasowe miejsca pracy, a lokatorzy mieszkania. Obecnie pod presj rosncego bezrobocia pracujcy trac kolejne uprawnia, zmuszani s do godzenia si na coraz mniej korzystne warunki zatrudnienia. Zdarzaj si przypadki pobicia, a nawet usiowania zabjstwa pracownikw, ktrym wykorzystujcy ich kapitalici nie pac za wykonan prac. Podobnie jak w czasach wielkiego kryzysu lat 30. XX wieku, faszystowskie bojwki, okazujc brutaln przemoc, prbuj zastraszy spoeczestwo. Ani rzdzcy liberaowie, ani nacjonalistyczna opozycja nie rozwi podstawowych polskich problemw. To ludzie pracy musz si sami zorganizowa w obronie wasnej, walczc o prawo do pracy za uczciwym wynagrodzeniem, mieszkania, edukacji, ochrony zdrowia i emerytury. Prawo czowieka do godnego ycia w spoeczestwie wolnym od wyzysku jest waniejsze od narodowociowych, religijnych i jakichkolwiek innych podziaw, podsycanych w interesie tej lub innej uprzywilejowanej grupy, dcej do rozszerzenia swoich wpyww. Nas nie interesuje udzia w midzypartyjnych rozgrywkach przed kolejnymi wyborami. Zorganizujmy si dla ochrony naszych praw pracowniczych i obywatelskich. Powstrzymajmy podpalaczy zanim zbuduj krematoria. Zbudujmy wiat wolny od niepewnoci jutra, od strachu przed wojnami, od ndzy i ponienia.
Do terroru brunatnych bandytw! Redakcja

Prezentacja KPP w Instytucie Kultury Polskiej 7 Niepenosprawni zapac wicej 7 Przedwojenni komunici wobec 19. rocznicy niepodlegoci Polski 9 Nie dla IO w Krakowie 10 Dekada sportowych osigni 14 Konferencja w Zabrzu 16

P OLSKA

Z m i e m y s y s t e m , a n i e kl i m a t
PTB i COMAC opublikoway dziesiciopunktowe owiadczenie. Pierwszy punkt dokumentu dotyczy zmian klimatu, ktre musz by zatrzymane dla ochrony planety. Drugi mwi o porace dotychczasowej polityki, w ramach ktrej o ekologii dyskutuj przedstawiciele kapitalistycznych pastw i wielkich koncernw. To kapitalizm odpowiada za degradacj rodowiska naturalnego, wic prby wprowadzania zmian w jego ramach musz zakoczy si porak. Dlatego szczyt w Warszawie, na ktrym pojawi si projekt rozwinicia systemu sprzeday i skupowania limitw emisji CO2, spowodowa zainteresowanie belgijskich komunistw, jako jeden z elementw kapitalistycznej polityki dajcej zyski posiadaczom rodkw produkcji. W swoim owiadczeniu PTB i COMAC przypominaj, e szczyt jest finansowany przez firmy takiej jak koncern hutniczy Arcelor Mittal, czy General Motors. PTB i COMAC krytykuj polskie wadze, ktre zgodziy si aby szczyt klimatyczny by przygotowywany pod dyktando wielkich koncernw, bez konsultacji z organizacjami obywatelskimi. Krytykuj Polsk za utrzymywanie gospodarki opartej na wglu, ale jednoczenie dostrzegaj fakt, e jej zmiana mogaby wiza si z utrat pracy na przykad w kopalniach. Dlatego w owiadczeniu przygotowanym z okazji szczytu klimatycznego znalaz si punkt dotyczcy roli zwizkw zawodowych. Belgijscy komunici postuluj, aby odejcie od gospodarki energetycznej opartej na wglu odbywao si w porozumieniu ze zwizkami zawodowymi i z zagwarantowaniem utrzymania godziwych wynagrodze oraz miejsc pracy na przykad w przemyle zwizanym z odnawialnymi rdami energii. Jako cel PTB i COMAC stawiaj aby Belgia do roku 2050 cakowicie przesza na energi ze rde odnawialnych, co znaczco zmniejszy emisj CO2.

BRZASK

LISTOPAD 2013

1 6 listopada, podczas trwajcego w Warszawie XIX szczytu klimatycznego ONZ, odby si "Marsz dla Klimatu i Sprawiedliwoci Spoecznej", ktrego uczestnicy przeszli sprzed Paacu Kultury i Nauki do Parku Skaryszewskiego w okolic Stadionu Narodowego, miejsca obrad szczytu. W demonstracji wzili udzia ekolodzy z caego wiata oraz dziaacze spoeczni i zwizkowcy. Przyjazd kilkuset gwnie modych osb specjalnym pocigiem z Brukseli do Warszawy zorganizoway rne organizacje, gwnie ekologiczne. W demonstracji wzili udzia take midzy innymi przeciwnicy wydobywania gazu upkowego. Toczono wielk pik symbolizujc kul ziemsk. Uwag zwracali rwnie klauni oraz demonstranci przebrani za pszczoy, ktrym grozi wyginicie w wyniku stosowania nawozw sztucznych oraz zmian klimatycznych. Komunici demonstrowali pod hasem Zmiemy system, a nie klimat w ramach bloku utworzonego gwnie przez dziaaczy Partii Pracujcych Belgii (PTB) oraz jej modziewki COMAC, ktrzy przyjechali do Warszawy w liczbie ponad 1 30 osb. Blok ten by jednym z najliczniejszych i najlepiej zorganizowanych. Demonstranci czyli hasa ekologiczne i antykapitalistyczne. Poza gwnym Zmiemy system, a nie klimat skandowano rwnie a anti anticapitalista! oraz piewano pieni rewolucyjne, w tym Midzynarodwk w kilku jzykach. Uczestnicy protestu nauczyli si te skandowania gwnego hasa po polsku. PTB i COMAC od kilku lat znane s z przywizywania duej wagi do postulatw ochrony rodowiska naturalnego. Wie si to z prowadzeniem polityki bardziej otwartej na problemy lokalnych spoecznoci oraz nastawionej na bliszy kontakt z pracownikami. Z okazji szczytu klimatycznego w Warszawie

Beata Karo

LISTOPAD 2013

BRZASK

XI I I P l e n u m KKW KP P Dbrowa G rn i cza, 1 9. 1 0. 201 3 r. S ta n owi ska Kom u n i styczn e j P a rti i P ol ski

Z YCIA P ARTII

O ochron rodowiska zamiast maksymalizacji zyskw kapitau W zwizku z zaplanowanym na 11 -22 listopada szczytem klimatycznym ONZ w Warszawie, odbywajcym si pod hasem walki z efektem cieplarnianym, chcemy zwrci uwag na przemilczane kwestie. W systemie kapitalistycznym ochrona rodowiska jest i pozostanie tylko pustym sloganem. Ustrj kapitalistyczny, opierajcy si na deniu do maksymalizacji zyskw klas posiadajcych, nie zwraca uwagi na rzeczywiste koszty jego funkcjonowania dla ludzkoci i planety. W wyniku dziaa wielkiego kapitau, ktrego reprezentacj s midzy innymi ponadnarodowe korporacje oraz rzdy najbardziej rozwinitych pastw, cierpi nie tylko ludy caego wiata, ale rwnie rodowisko naturalne. Wyzysk klasy pracujcej czy si z niszczeniem rodowiska. Inwestycje s prowadzone tak, aby ich negatywne skutki takie jak degradacja gleby, zatrucie atmosfery czy upadek tradycyjnych upraw przerzuca na lokalne spoecznoci. Korporacje czsto prowadz dziaalno pomimo protestw okolicznych mieszkacw, tak jak dzieje si to w urawlowie, gdzie od kilku miesicy mieszkacy protestuj przeciwko prowadzeniu tam eksploatacji z przez koncern Chevron. Wprowadzenie dla nowych materiaw i wyrobw zasady okrelenia wpywu na rodowisko z premedytacj eliminuje innowacyjno w krajach biedniejszych, ktrych nie sta na gigantyczne koszty takich bada, a ich wynalazki s wykupywane i wdraane przez midzynarodowe koncerny. W ramach imperialistycznej polityki podboju ekonomicznego i politycznego celowo wytwarzane s dobra zbdne i wtpliwej jakoci, natarczywie reklamowane jako podnoszce jako ycia. Ludzie pracy, zamiast myle o swoich prawach, maj konsumowa produkty, ktre maj celowo ograniczon trwao, aby wymusza coraz czstsze zakupy. Dobra i usugi komercyjne, zastpuj wczeniej oglnodostpne dobra i usugi publiczne. Korporacjom i powizanym z nimi grupom nacisku zaley na przykad na niszczeniu komunikacji publicznej oraz promowaniu kultury opartej o posiadanie prywatnych samochodw, bez wzgldu na jej negatywny wpyw na rodowisko naturalne. Tradycyjne uprawy s zastpowane przez wytwrnie modyfikowanej genetycznie ywnoci, nad ktrymi kontrol sprawuj wielkie ponadnarodowe firmy. Z rynku znika wiele wartociowych smakowo i odywczo produktw, ktre s zastpowane gorszymi, ale bardziej efektywnymi w produkcji i przynoszcymi najwikszy zysk. Bez zrozumienia tych trendw i poczenia ich z walk o prawa ludzi pracy oraz socjalizm, skuteczne przeciwstawienie si kapitalizmowi jest niemoliwe. Nowy system, o ktry walczymy, musi by oparty rwnie na poszanowaniu potrzeb rodowiska naturalnego i zmianie mylenia o nim. Przeciwko wprowadzeniu ustawy o szczeglnych rozwizaniach dla pracownikw i przedsibiorcw na rzecz ochrony miejsc pracy Stanowczo sprzeciwiamy si planom uchwalenia ustawy o szczeglnych rozwizaniach dla pracownikw i przedsibiorcw na rzecz ochrony miejsc pracy zwizanych z agodzeniem skutkw spowolnienia gospodarczego lub kryzysu ekonomicznego. Projekt tej ustawy, ktry trafi do prac legislacyjnych Sejmu jest szkodliwy dla pracownikw, amie podstawowe prawa do pracy i pacy zagwarantowane Kodeksem pracy i nie przyczyni si do ochrony zagroonych miejsc pracy. Szczeglnie szkodliwym, gwaccym podstawowe zasady praworzdno i zaufania do pastwa i prawa jest art.4 ust. 4 tej ustawy. Przepis ten wraz z nieprecyzyjnie zapisanym art. 5, pod intencjami utrzymania miejsc pracy, stwarza moliwoci naduy i amie okrelone w art. 42 Kodeksu Pracy prawa, chronice umow o prac i warunki pacy. Pod rzdami nowej ustawy, przedsibiorca bdzie mg jednostronnie, bez obowizujcego terminu wypowiedzenia zmieni wymiar czasu pracy oraz wynagrodzenie. Ustawa bdzie wykorzystywana do nieuzasadnionego zmniejszania wynagrodzenia do minimalnego wynagrodzenia za prac przy jednoczesnym przerzuceniu czci pacy na barki pastwa. Ustawa jest wic korzystna wycznie dla przedsibiorcw. Otrzymaj oni wietne narzdzie i znajc realia, bd je naduywali, aby otrzyma jeszcze tasz si robocz. Jest natomiast szkodliwa zarwno dla pracownikw, ktrzy zostan ubezwasnowolnieni w warunkach, gdy przedsibiorca uzyska prawo do skrcenia czasu pracy i obnienia wynagrodzenia, jak i dla budetu pastwa, ktry zostanie poddany kolejnemu drenaowi ze strony grup najlepiej uposaonych tj. przedsibiorstw i korporacji. Ustawa jest ponadto waciwie bezuyteczna, jeli chodzi o ochron miejsc pracy. Nie stanowi ona instrumentu, ktry w szerszej perspektywie przyczyni si moe do trwaego utrzymania miejsc pracy, a jedynie stwarza warunki do wikszego wyzysku pracownikw. Komunistyczna Partia Polski stoi na stanowisku obrony praw pracowniczych, w szczeglnoci prawa do pracy i godnego wynagrodzenia. Sprzeciwiamy si wszelkim otwartym i ukrytym formom wyzysku, dlatego protestujemy i nawoujemy do odrzucenia projektu tej ustawy.

29 padziernika 201 3 roku Zgromadzenie Oglne ONZ przyjo rezolucj o koniecznoci zakoczenia embarga wobec Kuby naoonego przez Stany Zjednoczone w 1 962 roku. Rezolucja zostaa poparta przez przedstawicieli 1 88 pastw czonkowskich ONZ. Przeciw gosoway jedynie USA i Izrael, a wstrzymay si zalene od USA pastwa Oceanii Wyspy Marshalla, Mikronezja oraz Palau. Podczas tegorocznego gosowania embargo wobec Kuby potpia rekordowa ilo pastw czonkowskich ONZ.

O N Z p rze ci wko b l oka d zi e Ku b y

WIAT

BRZASK

LISTOPAD 2013

Przedstawiajc projekt rezolucji minister spraw zagranicznych Kuby Bruno Rodrguez Parrilla powiedzia, e skutki blokady dotykaj okoo 76 procent obywateli Kuby, a straty ekonomiczne bdce jej wynikiem signy 1 tryliona USD. Embargo stanowi te przeszkod dla rozwoju nowych technologii, Internetu, przepywu osb, wymiany kulturalnej czy rozwoju sportu.
Konieczno zakoczenia gospodarczego, handlowego i finansowego embarga naoonego przez Stany Zjednoczone Ameryki na Kub

Zgromadzenie Oglne, Zdeterminowani, aby cile wspiera przestrzeganie celw i zasad zapisanych w Karcie Narodw Zjednoczonych, Potwierdzajc midzy innymi zasady suwerennej rwnoci pastw, nieinterwencji i nieingerencji w ich sprawy wewntrzne oraz wolno handlu i eglugi midzynarodowej, ktre rwnie s zawarte w wielu instrumentach prawa midzynarodowego, Powoujc si na wypowiedzi szefw pastw lub rzdw krajw iberoamerykaskich dotyczcych 3. Po raz kolejny wzywamy pastwa, ktre konpotrzeby wyeliminowania stosowania jednostron- tynuuj stosowanie tych przepisw, aby podjy nych rodkw ekonomicznych i handlowych kroki w celu uchylenia lub uniewanienia ich tak szybko, jak to moliwe, zgodnie z ich systemem przeciwko innym prawnym; Stwierdzajc wpyw, jaki wywieraj na swobodny 4. Zwracamy si do Sekretarza Generalnego, przepyw w handlu midzynarodowym, Zaniepokojeni cigym goszeniem i stosowa- w porozumieniu z waciwymi organami i jedniem przez Pastwa Czonkowskie przepisw nostkami organizacyjnymi Narodw Zjednoczoustawowych i wykonawczych opublikowanych nych, o przygotowanie raportu z wykonania w dniu 1 2 marca 1 996, znanych jako prawo niniejszej uchway, w wietle celw i zasad Karty Helmsa-Burtona", ktrych eksterytorialne efekty i prawa midzynarodowego oraz przedstawienie wpywaj na suwerenno innych pastw, uza- go Walnemu Zgromadzeniu na 69. sesji; sadnione interesy podmiotw lub osb w ramach 5. Postanawiamy doczy do wstpnego harich jurysdykcji oraz wolno handlu i nawigacji, Biorc pod uwag owiadczenia i rezolucje r- monogramu 69. sesji punktu zatytuowanego nych forum midzyrzdowych, organw i rz- "Konieczno zakoczenia gospodarczych, handw, ktre wyraaj odrzucenie przez dlowych i finansowych jednak naoone przez spoecznoci midzynarodow i opini publicznej Stany Zjednoczone Ameryki na Kub".

stosowanie rodkw o niby o ktrych mowa powyej, Powoujc si na rezolucje 47/1 9 z dnia 24 listopada 1 992, 48/1 6 z dnia 3 listopada 1 993 r., 49/9 z dnia 26 padziernika 1 994 r., 50/1 0 z dnia 2 listopada 1 995 r., 51 /1 7 z dnia 1 2 listopada 1 996 r., 52/1 0 z dnia 5 listopada 1 997 r., 53/4 z dnia 1 4 padziernika 1 998 r., 54/21 z dnia 9 listopada1 999 r., 55/20 z dnia 9 listopada 2000 r., 56/9 z dnia 27 listopada 2001 r., 57/11 z dnia 1 2 listopada 2002 r., 58/7 z dnia 4 listopada2003r., 59/11 z dnia 28 padziernika 2004 r., 60/1 2 z dnia 8 listopada 2005 r., 61 /11 z dnia 8 listopada 2006 r., 62/3 z dnia 30 padziernika 2007 r., 63/7 z dnia 29 padziernika 2008 r., 64/6 z dnia 28 padziernika 2009 r., 65/6 z dnia 26 padziernika 201 0 r., 66/6 z dnia 25 padziernika 2011 r. i 67/4 z dnia 1 3 listopada 201 2 r., Obawiajc si, e od momentu przyjcia jej uchwa 47/1 9, 48/1 6, 49/9, 50/1 0, 51 /1 7, 52/1 0, 53/4, 54/21 , 55/20, 56/9, 57/11 , 58/7, 59/11 , 60/1 2, 61 /11 , 62/3, 63/7, 64/6, 65/6, 66/6 i 67/4, podejmowania dalszych dziaa wzmacniajcych i rozszerzajcych ekonomiczn, handlow i finansow blokad Kuby, a take zaniepokojeni skutkami takich dziaa dla kubaskiego ludu i Kubaczykw mieszkajcych za granic, 1. Zwracajc uwag na sprawozdanie Sekretarza Generalnego w sprawie realizacji uchway 67/4, 2. Ponownie wzywamy wszystkie pastwa, aby powstrzymay si od stosowania przepisw oraz dziaa o charakterze okrelonym w preambule do teraniejszej rezolucji, zgodnie z ich zobowizaniami wynikajcymi z Karty Narodw Zjednoczonych i prawa midzynarodowego, ktra m.in. potwierdza wolno handlu i nawigacji;

LISTOPAD 2013

przekona ich, e nic si nie stao, a ropa znajdujca si w wodzie jest pena witamin i mineraw. W rzeczywistoci toksyczne zanieczyszczenia spowodoway wiele chorb, gwnie nowotworowych. Wedug jednego z raportw medycznych liczba przypadkw raka w skaonych rejonach wzrosa wielokrotnie. Nawet ponad 9 tysicy osb moe w najbliszych latach zapa na t chorob w wyniku wci odczuwalnego zanieczyszczenia rodowiska. Dziaalno wydobywcza Texaco w Ekwadorze Trzy dolary na baryce Amerykaski koncern Texaco, ktry obecnie naley trwaa do 1 992 roku. W 2001 koncern zosta zakudo Chevronu, rozpocz wydobycie ropy naftowej w piony przez Chevron. Firma ta wypara si jakiejkolEkwadorze w 1 964 roku. Firma zobowizaa si do wiek odpowiedzialnoci za zniszczenia. Twierdzia, przestrzegania takich procedur bezpieczestwa, ja- i powstay one po jej wycofaniu si z Ekwadoru, a kie stosowaa wczeniej przy prowadzeniu wydoby- win usiowaa przerzuci na pastwowe przedsicia na terenie USA. Zasady te dotyczyy midzy biorstwo Petroecuador. innymi oczyszczania wody wykorzystywanej w pro- Miliardy z odsetkami cesach wydobywczych. Texaco prowadzio eksplo- W 1 993 roku ruch zrzeszajcy ponad 30 tysicy poatacj z poprzez 356 odwiertw oraz zwizane z szkodowanych mieszkacw okolic Lago Agrio donimi instalacje, ktrych jednak nie zabezpieczyo we prowadzi do rozpoczcia procesu przed sdem waciwy sposb. Zanieczyszczon wod koncern w Nowym Jorku. Chevron przekonywa jednak, e odprowadza bezporednio do rzek i strumieni oraz sprawa powinna by rozpatrzona przez ekwadorski utworzy okoo 1 000 skadowisk toksycznych odpa- wymiar sprawiedliwoci, dokd zostaa przeniesiodw, przy budowie ktrych nie speniono norm bez- na. W toku procesu przed ekwadorskim sdem dopieczestwa. Znaczna cz z 80 tysicy ton wiedziono, e w wyniku dziaalnoci wydobywczej produktw ubocznych procesu wydobycia ropy naf- koncernu do rodowiska naturalnego na obszarze 2 towej przenikna do gleby. To najwikszy w historii milionw hektarw ekwadorskiej Amazonii przedowyciek toksycznych substancji - 87 razy wikszy od stao si ponad 71 mln litrw oleju odpadowego i 64 wycieku ropy do Zatoki Meksykaskiej w 201 0 roku. mln litrw ropy. Przedstawiciele firmy twierdzili, e Spowodowa on katastrof ekologiczn i zniszczy naprawili wyrzdzone szkody, jednak okazao si, ekosystem. Obrocy praw mieszkacw Amazonii e zapacili jedynie za przykrycie ziemi czci twierdz, e wymogi ochrony rodowiska Texaco skadowisk odpadw. ignorowao celowo, aby zaoszczdzi okoo trzy do- W 2011 roku, po wysuchaniu zezna mieszkacw oraz ekspertw, sd w Lago Agrio zasdzi od Chelary na wydobyciu kadej baryki ropy naftowej. vronu 9,6 mld dolarw odszkodowania za zanieczyszczenie rodowiska w Amazonii. Koncern mia rwnie przeprosi poszkodowanych. Poniewa dotychczas tego nie uczyni kwota odszkodowania wraz z odsetkami wzrosa do 1 9 mld dolarw. Koncern Chevron, ktry prowadzi poszukiwania gazu upkowego w Polsce, ponosi odpowiedzialno za zanieczyszczenie ekwadorskiej czci dungli amazoskiej. W roku 2011 przegra proces dotyczcy odpowiedzialnoci za zniszczenie rodowiska w regionie Sucumbios w Ekwadorze, jednak odmawia wypaty 1 9 mld dolarw odszkodowania. Co wicej, w tym roku pozwa do sdu prawnikw, ktrzy wywalczyli odszkodowanie dla Ekwadorczykw.
Kto kogo przekupi

Zn i szczy, za rob i , za p om n i e

BRZASK

WIAT

Ropa pena witamin

W wyniku dziaalnoci koncernu poszkodowane zostay lokalne plemiona indiaskie. Z powodu zanieczyszczenia wody i gleby utraciy rda wody pitnej oraz uprawy. Wiele osb zmaro. Jak twierdz Indianie, przedstawiciele firmy wydobywczej prbowali

Tymczasem Chevron zintensyfikowa swoj kampani PR-ow oraz nieoficjalny lobbing, wydajc na te cele miliardy dolarw niewiele biorc pod uwag warto koncernu, wycenian obecnie na okoo 240 mld dolarw. W padzierniku tego roku przed nowojorskim sdem rozpocz si proces reprezentujcego interesy poszkodowanych Ekwadorczykw amerykaskiego prawnika Stevena Donzigera. Chevron oskara go o to, e ... przekupi sdziw i sam napisa wyrok. Podstaw s zeznania byego sdziego Alberto Guerry, ktry rzekomo by wiadkiem przekupstwa. Strona ekwadorska twierdzi jednak, e to wanie Guerra zosta przekupiony. Ju wczeniej bra apwki za odpowiednie prowadzenie spraw i wydawanie wyrokw, do czego sam si przyzna. Od

P OLSKA

BRZASK

LISTOPAD 2013

Chevronu mia dosta 38 tysicy dolarw, a jego rodzina otrzymywa miesicznie 1 0 tysicy dolarw. Jego przeprowadzka do USA czciowo zostaa sfinansowana przez Chevron. Poszkodowani twierdz, e przed rozpoczciem procesu koncern wynaj detektywa w celu zdyskredytowania ekspertw, ktrych opinie przyczyniy si do zasdzenia przez ekwadorski sd odszkodowania. Lobbyci opacani przez Chevron wci staraj si te, aby Stany Zjednoczone nie odnawiay porozumie handlowych z Ekwadorem. Po rozpoczciu procesu przed nowojorskim sdem Chevron wnioskowa o wycofanie ze sprawy wszelkich dowodw niszczenia rodowiska w Ekwadorze, jako niezwizanych z tematem. Domaga si rwnie, aby przesuchania niektrych wiadkw miay tajny charakter. Ekwadorskie wadze twierdz, e ostatnie dziaania Chevronu to cz wielkiej kampanii lobbingowej i PR-owej, majcej na celu podwaenie wyroku sdowego, a take odwrcenie uwagi od tego, e koncern uchyla si od odpowiedzialnoci za zniszczenia

dokonane w ekwadorskiej Amazonii. Wystpiy te z propozycj utworzenia Centrum Negocjacyjnego Unii Pastw Poudniowoamerykaskich (UNASUR), ktre miaoby rozwizywa spory midzy pastwami a ponadnarodowymi korporacjami.
Okiezna korporacje

W wyniku sprawy ChevronTexaco w kwietniu tego roku odbya si pierwsza Konferencja Pastw Poszkodowanych w wyniku Dziaa Ponadnarodowych Korporacji. Ta kwestia bya rwnie poruszana podczas Rady Praw Czowieka ONZ, ktra przyja wspln deklaracj w sprawie ponadnarodowych korporacji i praw czowieka, wzywajc do stworzenia mechanizmu kontroli nad dziaaniami koncernw. Skutki procesu przeciwko Chevronowi wykraczaj poza jeden przypadek. Wyrok sdu w Lago Agrio i choby czciowe wyegzekwowanie odszkodowania mogyby sta si pocztkiem koca bezkarnoci ponadnarodowych korporacji oraz eksploatacji wielu krajw metodami ekonomicznego uzalenienia, ktre zastpiy dawn kolonizacj bezporedni.
Beata Karo

Rzd j e szcze b a rd zi e j za l e n y od ka p i ta u
pojawiay si informacje, e Nowak moe by zamieszany w afery korupcyjne, wic moliwe, i rzdzcy chcieli si zabezpieczy przed kolejnymi skandalami. Dokonano rekonstrukcji struktury ministerstwa tworzc Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, majce zajmowa si zarwno transportem, jak i budownictwem, gospodark morsk, rozwojem miast, dotacjami z UE na rozwj regionalny i wieloma innymi sprawami. Utworzono super resort o bardzo szerokich kompetencjach. Nie wiadomo jakie bd jego kompetencje, jednak z dowiadcze wiadomo, e tego typu ministerstwa su gwnie promocji prowadzcych je politykw. Zmiany dokonay si w resortach Nauki oraz Edukacji. Nowa minister edukacji Joanna Kluzik-Rostkowska, osoba bez wikszego dowiadczenia, obejmuje resort w momencie, gdy narasta spr miedzy wadz a nauczycielami. Kontynuowana jest polityka zamykania szk przez samorzdy, a take pogarszania warunkw zatrudnienia pracownikw owiaty. Rzd dy do likwidacji ochrony, jak daje im Karta Nauczyciela i stara si jak najbardziej skomercjalizowa edukacj. By moe chodzi wic o odwrcenie uwagi od tych problemw i znalezienie osoby, ktra w razie problemw wemie na siebie win za spadajcy poziom owiaty. Zmiany dokonane w Ministerstwie Sportu oraz Ministerstwie Cyfryzacji maj o wiele mniejsze znaczenie. Kuriozalne moe wydawa si gwnie utrzymywanie drugiego z tych resortw. Istnienie Ministerstwa Cyfryzacji stwarza pytanie czy aby nie chodzi o zagwarantowanie interesw wielkich korporacji rwnie w przetargach zwizanych z cyfryzacj administracji publicznej.

Donald Tusk w reakcji na spadajce notowania swojej partii dokona rekonstrukcji rzdu. li ministrowie zostali wymieniani na jeszcze gorszych, a caa zamiana to nic innego jak prba odwrcenia uwagi od problemw ekonomicznych oraz afer korupcyjnych, ktrych bohaterami s politycy PO. Z rzdu odszed minister finansw Vincent Rostowski, ktry popad w konflikt z korporacjami finansowymi, ze wzgldu na krytyk systemu OFE. Jego miejsce zaj Mateusz Szczurek, dotychczas gwny ekonomista banku ING. Do wadzy doszed bezporedni reprezentant interesw wielkich korporacji, ktry ju na starcie zapowiedzia, e jest przeciwnikiem likwidacji OFE, a take, e w najbliszych latach nie da si zmniejszy bezrobocia. Nominacja Macieja Grabowskiego na ministra rodowiska to sygna, e rzd Donalda Tuska nie ma zamiaru dba o ekologi. Trudno oczekiwa aby zmiana dokonana podczas trwajcego w Warszawie szczytu klimatycznego ONZ, zostaa dobrze przyjta na arenie midzynarodowej. Maciej Grabowski jest zwolennikiem wydobycia gazu upkowego, czyli de facto lobbyst koncernu Chevron. Uznaje on doprowadzenie do wydobycia gazu za jeden ze swoich priorytetw, pomimo e protestuj przeciwko temu mieszkacy terenw na ktrych miaoby ono mie miejsce. Elbieta Biekowska zastpia odchodzcego w atmosferze skandalu ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej Sawomira Nowaka. Oficjalnym powodem jego dymisji jest niewykazanie w deklaracji majtkowej drogiego zegarka, ktry mia by prezentem od ony. Trudno jednak uwierzy, aby bya to jedyna przyczyna. Ju wczeniej

LISTOPAD 2013

BRZASK

Z YCIA P ARTII

Zmiany w rzdzie to cz strategii PO. Nie chce ona zmienia swojej antyspoecznej polityki, ale jednoczenie widzi spadajce poparcie przed zbliajcymi si wyborami. Rozwaania nad nowymi ministrami to rwnie sposb odwrcenia uwagi od sporej afery korupcyjnej w ktr mog by zamieszane osoby z szefostwa GUS oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Miay one w zamian za apwki ustawia wyniki przetargw na zakup sprztu i usug teleinformatycznych. Afery korupcyjne nie ograniczaj si tylko do politykw koalicji. Problemy ma rwnie Adam Hoffman, pose i rzecznik prasowy PiS. CBA skierowao do prokuratury zawiadomienie o popenieniu przez nie9 padziernika podczas zaj ze studentami Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego odbya si ptoragodzinna prezentacja naszej Partii. Towarzyszka Beata Karo przedstawia krtki rys historyczny i gwne zaoenia programowe, a take omwia ostatnie kampanie i dziaania KPP. Ponadto analizowaa obecn sytuacj midzynarodow i zagroenia stwarzane przez imperializm w kontekcie biecych wydarze zwizanych m.in. z rozwojem sytuacji w Syrii. Omwiona zostaa rwnie sytuacja krajowa z nawizaniem do sytuacji na rynku pracy i braku perspektyw absolwentw uczelni. Wan puent prezentacji bya konkluzja w nawizaniu do prby zabjstwa pracownika, ktry upomnia si o swoj pensj, e kapitalici w obronie pomnaania swych zyskw nie cofn si przed adn zbrodni. W drugiej czci spotkania czonkowie partii uczestniczcy w prezentacji odpowiadali na pytania ze strony studentw, ktrzy zadawali pytania zarwno dotyczce kwestii historycznych, takich jak np. powstanie warszawskie, jak te ekonomicznych i mi-

go przestpstwa. Mia on w deklaracjach majtkowych z lat 2007-201 2 zatai cz dochodw. Dziennikarze dowiedzieli si, e mogo chodzi o kwoty okoo 1 00 tys. z. Hoffman zrezygnowa z czonkowstwa w PiS oraz stanowiska rzecznika prasowego partii. Jak wida w systemie kapitalistycznym, gdy pienidz staje si najwysz wartoci nie ma miejsca na adn etyk i uczciwo. Politycy rnych opcji deklaruj przywizanie do zasad, jednak denie do bogactwa za wszelk cen jest czym co wykracza poza partyjne ramy.
Krzysztof Szwej

P re ze n ta cj a KP P w I n stytu ci e Ku l tu ry P ol ski e j

dzynarodowych, zwizanych np. z ocen systemu ekonomiczno-politycznego na Kubie i w Wenezueli. Przedstawiciele KPP podkrelali, e mimo, e kopiowanie modeli spoeczno-ekonomicznych nie jest realne z przyczyn odmiennych uwarunkowa, socjalizm na Kubie i w Wenezueli wci stanowi alternatyw dla dyktatury kapitau i przykad, jak mona budowa pastwo socjalistyczne. W ramach odpowiedzi na kontekstowe nawizania do modelu ekonomicznego Polski Ludowej przez jedn z zadajcych pytania studentek, ktra podkrelaa, e zna temat jedynie z publicystyki, towarzyszka Marta Makuszyska podzielia si ze studentami swoimi wspomnieniami odnonie sytuacji ekonomiczno-zaopatrzeniowej w PRL. Wyczerpujce i szczere wyjanienia i odpowiedzi ze strony goci wzbudziy powszechn sympati wrd uczestnikw zaj, ktrzy nagrodzili prelegentw gromk owacj.
Dawid Jakubowski

Od 201 4 r. Ministerstwo Zdrowia chce obniy limity finansowania na cz wyrobw medycznych wydawanych pacjentom na zlecenie. Jeli rozporzdzenie wejdzie w ycie w proponowanym ksztacie, doprowadzi to do ograniczenia dostpnoci do tych wiadcze zdrowotnych. W szczeglnie trudnej sytuacji znajd si osoby starsze i niepenosprawne. Projekt rozporzdzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobw medycznych wydawanych na zlecenie zawiera list wyrobw, ktre s finansowane (w caoci lub czciowo) ze rodkw publicznych. Wbrew wczeniejszym zapewnieniom urzdnikw, dokument ten pozostawia wiele do yczenia. Jest wiele powodw do niezadowolenia: dla licznych wyrobw wprowadzono dopat pacjenta (ktrej nie byo dotychczas) do zakupu sprztu, cze dotychczas finansowanych pozycji znikna z wykazu, nie wprowadzono do niego innowacyjnych produktw, ktre

N i e p e n osp ra wn i za p a c wi ce j

w innych krajach europejskich stanowi standardowe wyposaenie. Obnienie limitw finansowania dotyczy m.in. standardowych wzkw inwalidzkich - z poz. 1 25 (ktre s najczciej przepisywane osobom ze wieo nabyt niepenosprawnoci), a take prawie wszystkich ortez rk i ng (poz. 36-39, 44, 48-49, 51 -53), w tym take tych uywanych przez dzieci cierpice na dysplazj stawu biodrowego. To schorzenie pojawia si u 6 na 1 00 dzieci, gwnie u dziewczynek i nadaje si do wyleczenia pod warunkiem szybkiej diagnozy oraz uywania waciwego sprztu. Mniejsze bdzie take dofinansowanie do pionizatorw (poz. 1 24), ktrych uywaj gwnie dzieci niepenosprawne ze schorzeniami neurologicznymi oraz osoby starsze, chcce odzyska utracon sprawno. Ten sprzt bdzie refundowany raz na 5 lat, cho zgodnie z zaleceniami lekarzy powinno si go

P OLSKA

BRZASK

LISTOPAD 2013

wymienia, co 3-4 lata (osoby dorose) oraz co 2 lata (dzieci, ktre rosn). Z kolei osoby po amputacjach z wyuszczeniem staww bd wrodzonym brakiem koczyn (pomimo pewnego zwikszenia wysokoci finansowania wynikajcego w ostatnich latach ze wzrostu stawki VAT oraz inflacji) nadal bd cierpie, gdy w limitach oferowanych przez pastwo nie bdzie mona zaproponowa im ortez odpowiedniej jakoci. Pacjenci z dysfunkcj sta dopac 30% do zakupu sprztu. Projekt przewiduje likwidacj podziau na dysfunkcj sta oraz czasow i wprowadzenie staego udziau wasnego w wysokoci 30% dla wszystkich pacjentw dorosych. Aktualnie mamy rozgraniczenie na dysfunkcje stae refundowane w 1 00% i dysfunkcje czasowe z udziaem wasnym pacjenta 30%. Pacjenci cierpicy na dysfunkcje stae (po wypadkach samochodowych, urazach krgosupa, urazach koczyn grnych i dolnych) bd musieli dopaci 30% do limitu wyrobw. Dotyczy to m.in. ortez staww i barkw, ortez koczyn grnych i dolnych, gorsetw czy pasw stabilizujcych krgosup (dotychczas bezpatne). Uderzy to w osoby w podeszym wieku, schorowane, o niskich rentach czy emeryturach, ktre nie bd w stanie dopaci 30% do limitu wyrobu. Spowoduje to rezygnacj z zaopatrzenia przez osoby chore, a co za tym idzie, pogbi schorzenie i nasili objawy chorobowe. Z uwagi na drastyczne pogorszenie w tym zakresie sytuacji zdrowotnej wiadczeniobiorcw skutkowa to bdzie ich wczeniejszym zniedonieniem i w konsekwencji doprowadzi do wygenerowania przez pastwo duych kosztw zwizanych z opiek dugoterminow nad tymi pacjentami. Polska naley do krajw, gdzie poziom wiadcze z zakresu opieki dugoterminowej jest szczeglnie wysoki. W 201 2 r. wydano na to 1 330 902,51 z (1 ,3 mld z). Lepszy sprzt bdzie mg przepisa jedynie lekarz specjalista, do ktrego s kilkumiesiczne kolejki. Projekt ogranicza dostp do zaopatrzenia rwnie z uwagi na fakt, e zlecenie na niektre wyroby bd mogli wystawia lekarze specjalici, na wizyt u ktrych trzeba oczekiwa miesicami. Dotyczy to wspomnianych ju pionizatorw (wg projektu sprztu nie bd mogli wypisa lekarze ortopedzi czy neurolodzy dziecicy) czy podstawowych wzkw inwalidzkich. Te ostatnie bd uprawnieni przepisywa jedynie lekarze o specjalizacji w dziedzinie chirurgii i reumatologii, cho z powodzeniem mogliby je wypisywa lekarze podstawowej opieki zdrowotnej. Brak nowych technologii. Projekt rozporzdzenia nie uwzgldnia take istotnych innowacyjnych technologii medycznych, na ktrych brak cierpi polscy pacjenci, a ktre pojawiy si w cigu ostatnich 1 0 lat. Za przykad moe posuy niewprowadzenie do projektu rozporzdzenia osobnej pozycji dla jednorazowych cewnikw urologicznych z powok hydrofilow do aseptycznego cewnikowania. Uywaj ich osoby niepenosprawne,

poruszajce si na wzkach, po urazach rdzenia krgowego, ktre cierpi na dysfunkcj neurogenn pcherza moczowego. Ministerstwo pozostawio limit finansowania na dotychczasowym poziomie 0,80 gr. z odpatnoci 30%. U pacjentw, ktrzy uywaj starych cewnikw (w tym take dzieci) czsto dochodzi do zakae ukadu moczowego, przez co generuj oni dodatkowe koszty leczenia szpitalnego. W wykazie nie znalazy si rwnie urzdzenia multifunkcyjne, ktre cz w sobie funkcj pionizacji, stabilizacji w pozycji siedzcej i lecej z funkcja transportow. Ich stosowanie pozwolioby zaoszczdzi rodki NFZ, gdy wykluczyoby oddzielne stosowanie pionizatora i oddzielne stosowanie fotelika stabilizujcego. Dziki multifunkcyjnoci matka opiekujca si dzieckiem ma zamiast 2 lub 3 urzdze tylko jedno. Na przestrzeni lat urzdzenia takie zyskay uznanie ponad 2000 maych i dorosych pacjentw. W maych, polskich mieszkaniach multifunkcyjno jest jeszcze bardziej istotna. NFZ wydaje na zaopatrzenie jedynie 1 ,1 2 % budetu Ministerstwo Zdrowia w uzasadnieniu do projektu rozporzdzenia samo przyznaje, e na wiadczenia z zakresu zaopatrzenia w wyroby medyczne przeznacza w budecie NFZ tylko 1 ,1 2%. Nieznaczne zwikszenie tego wskanika np. do 1 ,5% spowodowaoby moliwo zmiany standardu zaopatrzenia, w wielu przypadkach z mocno archaicznego na europejski. Naley pamita o olbrzymiej dysproporcji, jak pastwo utrzymuje od wielu lat w kwestii finansowania zaopatrzenia w wyroby medyczne i refundacji lekw (na wyroby medyczne w budecie NFZ zapisano w 201 4 r. 825 mln z., za na refundacj lekw 8,1 mld z). Naley podkreli, e np. wydatki na leki zmalay w 201 2 r. o ponad 1 ,3 mld z z uwagi na wprowadzony nowy system refundacji. rodki te, cho w czci powinny by przeznaczone na dofinansowanie zaopatrzenia w wyroby medyczne. W NFZ cigle pozostaj niewykorzystane rodki. Ministerstwo Zdrowia argumentuje niskie limity niewystarczajcymi rodkami. Tymczasem NFZ dysponowa po I proczu 201 3 r. kwot 70 mln z niewykorzystanych rodkw finansowych. Przypuszcza si, e podobna sytuacja bdzie miaa miejsce w II proczu 201 3 r., co daje cznie 1 40 mln z niewykorzystanych rodkw w budecie NFZ w 201 3 r. Pomimo, e z zgodnie z zasadami budetowymi rodki niewykorzystane przepadaj, stanowi to dowd, e Ministerstwo Zdrowia jest w stanie zwikszy limity na niektrych pozycjach bd zwikszy refundacj na poszczeglne wyroby Kilka znaczcych informacji: 1 . W Polsce yje ok. 5 mln osb niepenosprawnych. 2. Szacuje si, e ju w 201 5 roku 1 5 proc. polskiego spoeczestwa bdzie w wieku powyej 65 lat. 3. Kady penosprawny dzisiaj moe by niepenosprawny jutro.
Marcin Antoniak

LISTOPAD 2013

P rze d woj e n n i p ol scy kom u n i ci wob e c 1 9 . roczn i cy od zyska n i a p rze z P ol sk n i e p od l e g oci w 1 9 3 7 roku
Dwudziestego listopada 1 937 roku na amach drukowanego wtedy w wyjtkowo trudnych czsto niebezpiecznych warunkach konspiracyjnych Czerwonego Sztandaru - centralnego organu prasowego Komunistycznej Partii Polski arbitralnie skazanej przez buruazyjne wadze Drugiej Rzeczypospolitej na prowadzenie od pocztku swojego istnienia podziemnej dziaalnoci politycznej opublikowany zosta w zwizku z przypadajc wwczas 1 9. rocznic odzyskania przez Polsk niepodlegoci specjalny, okolicznociowy artyku. Jego tytu brzmia krtko: 1 9 lat Polski niepodlegej. W niniejszym skromnym szkicu chciabym jako jego autor zaprezentowa czytelniczkom i czytelnikom Brzasku wybrane, najbardziej wymowne pod wzgldem treci nie bd tu ukrywa, e w moim subiektywnym odczuciu stwierdzenia, refleksje oraz uwagi, ktre zamieszczone zostay w historycznym ju z dzisiejszego punktu widzenia kapepowskim, specjalnym, okolicznociowym artykule z 20 listopada 1 937 roku. Interesujc nas tu kapepowsk publikacj otwieraa rzecz warta koniecznie podkrelenia bijca szczerym patriotyzmem polityczna deklaracja o nastpujcej treci: Sprzgnici najcilej z masami ludowymi Polski, my, czonkowie Komunistycznej Partii Polski, krew z krwi i ko z koci ludu polskiego tym samym zespoleni jestemy z krajem naszym, Polsk. Robotnicy i chopi czonkowie KPP znani s robotnikom i chopom caej Polski nie tylko od warsztatu, z kopalni, od puga jako towarzysze pracy i niedoli. Znani s przede wszystkim jako nieugici bojownicy o lepsz dol Polski i jej ludu, o jej spoeczne i polityczne wyzwolenie, znani s jako przodownicy kadej walki robotnikw i chopw. Zawsze z ludem, zawsze w pierwszym szeregu nie odrnisz tedy na brukach ulic i polach wiejskich szczodrze przelanej krwi komunistw od krwi innych bojownikw, polegych w walkach z dyktatur faszystowsk w Polsce. Zespolonym nurtem wsika ta krew w ziemi jak zespolone jest ycie i dziaalno Komunistycznej Partii Polski z yciem ludu i kraju naszego - konstatowali na wstpie publikacji nie ukrywajcy tu swojej szczerze patriotycznej postawy przedwojenni polscy komunici. Mocno ograniczeni pod wzgldem intelektualnym, uzurpatorsko roszczcy sobie wwczas monopol na patriotyzm i przy tym straszliwie zainfekowani wybitnie prymitywn, prostack wrcz antykomunistyczn fobi przedstawiciele antydemokratycznych wadz sanacyjnych nie mogli zrozumie, bo nie ogarniay tego ich ciasne, mae mzgi, e antykapitalistyczny internacjonalizm proletariacki i patriotyzm to de facto dwie wzajemnie uzupeniajce si strony tego samego medalu. wczeni polscy komunici doskonale to rozumieli w odrnieniu od przesiknitej

BRZASK

H ISTORIA

obud, dwulicowoci i hipokryzj i tym samym wybitnie reakcyjnej sanacji charakteryzujcej si w dodatku enujc w swoich rozmiarach tpot umysow. W dalszej czci rocznicowej, kapepowskiej publikacji z 20 listopada 1 937 roku wczeni polscy komunici silnie eksponujc z jednej strony motyw internacjonalistyczny z drugiej natomiast powizany z nim cile silny motyw patriotyczny nie omieszkali zaznaczy tu cofajc si celowo wstecz do pamitnych wydarze z jesieni 1 91 8 roku, e: KPP zawsze walczya o jak najszczliwszy i jak najbardziej wolny i niepodlegy los narodu polskiego. W zaraniu naszej niepodlegoci, kiedy w blasku zwyciskiej Wielkiej Rewolucji Rosyjskiej wok waliy si w gruzy rzdy kapitalistw, fabrykantw i obszarnikw nasza partia rzucia haso rewolucji, haso wywaszczenia kapitalistw, nadzielenia chopw ziemi obszarnicz i ustanowienia wadzy rad robotniczych, chopskich i onierskich. Robotnicy i chopi mieli wwczas bro w rku c byo atwiejszego, jak skoczy z ustrojem ucisku i wyzysku w Polsce! Polska bez kapitalistw i obszarnikw, Polska robotnikw i chopw to haso komunistw zgodne byo z najistotniejszymi interesami ludu i Polski - stwierdzali polscy komunici po czym co wane z wyczuwaln a nazbyt gorycz wracajc do panujcej w Polsce jesieni 1 937 roku mao optymistycznej sytuacji spoecznopolitycznej zauwaali, e: Nie panoszyaby si dzi w Polsce sanacyjna dyktatura, nie cierpiaby lud straszliwej ndzy i ponienia, nie uwstecznione zostaoby, jak obecnie, ycie naszego kraju w pomroce redniowiecznej. anem kwitncym dobrobytu, kultury i wolnoci, krajem socjalizmu byaby dzi Polska - zauwaali w swojej publikacji z 20 listopada 1 937 roku wczeni dziaacze Komunistycznej Partii Polski. Zdaniem wczesnych polskich komunistw w listopadzie 1 91 8 roku to jest ju na samym pocztku procesu odzyskiwania przez Polsk niepodlegoci polscy robotnicy i polscy chopi zostali w wyjtkowo obrzydliwy sposb oszukani wrcz zdradzeni przez prawicowo nastawionych socjalistw z Polskiej Partii Socjalistycznej oraz przez tak zwanych ludowcw, ktrzy odrzucili wiadomie z pen premedytacj drog rewolucyjnych przemian spoeczno-politycznych jako rzekomo ich zdaniem - niewaciw oraz szkodliw dla odradzajcej si z ponad stuletniego niebytu Polski. W zwizku z powyszym wprost, bez ogrdek i bez przysowiowego owijania w bawen stwierdzano na amach publikacji: Nie t drog (- rewolucyjn przyp. R. R.) poszy kierownictwa partii socjalistycznych i chopskich. Zwizane najcilej z buruazj i jej wodzem Pisudskim, kierownictwa te wystpiy przeciw dalszemu kontynuowaniu walki wyzwole-

H ISTORIA

BRZASK

LISTOPAD 2013

czej proletariatu miast i wsi. I c z tego, e tzw. rzd lubelski, skadajcy si z szeciu ludowcw i piciu socjalistw, ogosi manifestem demokratyczne wolnoci ludu, kiedy nic nie uczyni dla zagwarantowania tych wolnoci, jak to uczyni rzd rewolucyjnego proletariatu Rosji pierwsza Rada Komisarzy Ludowych. Tam ogoszono natychmiast dekret o oddaniu chopom ziemi, bez wykupu, a u nas co? Tam upastwowiono wielki przemys, handel i bankowo, a u nas co? Tam zburzono kapitalistycznoobszarniczy aparat przemocy pastwowej oraz zaprowadzono rzdy rad delegatw robotniczych i chopskich. U nas za rzd lubelski zapowiada utworzenie parlamentu, a tymczasem zaj si walk z rewolucyjn czci klasy robotniczej, z parti komunistyczn, jak i z powstajcymi organami walki wadzy robotniczochopskiej, z radami delegatw robotniczych przypominali polskim robotnikom i chopom w swoim rocznicowym artykule wczeni polscy komunici, ktrzy przy tej okazji nie omieszkali przypomnie take robotniczym i chopskim czytelnikom Czerwonego Sztandaru skd si wzia habica niemiosiernie od maja 1 926 roku polsk ziemi faszystowska dyktatura sanacyjna. Ot: Na polityce demokratycznych stronnictw prowadzcej do upoledzenia ludu i umocnienia wadzy buruazji rs potem (- to znaczy po 1 91 8 roku przyp. R. R.) i pcznia w siy faszyzm, by w osiem lat pniej uderzy (- w maju 1 926 roku przyp. R. R.). Dzi w jarzmie dyktatury faszystowskiej uciskajcej nie tylko robotnikw i chopw, ale i olbrzymie warstwy innych mieszkacw wsi i miast, ciko i ofiarnie walczy nam przychodzi o obalenie faszyzmu - konstatowali w swojej publikacji przedwojenni polscy komunici, ktrzy nie ukrywali, e rozpoczty w listopadzie 1 91 8 roku proces odradzania si Polski po latach pastwowego niebytu winien by potoczy si w kierunku bardzo gbokich i bardzo potrzebnych rewolucyjnych przemian spoeczno-politycznych. Po 1 91 8 roku w Polsce gr wziy jednak niestety tendencje jawnie nacjonalistyczne, zachowawcze, reakcyjne, antyrobotnicze i antychopskie, ktrych tragicznym ukoronowaniem bya - zdaniem wczesnych polskich komunistw trwajca od maja 1 926 roku nieobliczalna w swoim zachowaniu faszystowska dyktatura sanacyjna. Dyktatura wybitnie szkodliwa i destrukcyjna dla Polski i jej mieszkacw. U schyku 1 937 roku niepodlego Polski bya z kadym upywajcym dniem coraz bardziej zagroona. Nad Rzeczpospolit zbierao si wtedy coraz

wiksze kbowisko czarnych chmur. wczeni polscy komunici zdawali sobie z tego tragicznego faktu doskonale spraw i w zwizku z tym stali konsekwentnie na stanowisku, e: Tylko rzd zaufania ludowego, rzd demokratyczny i demokratyczne kierownictwo armii daj gwarancj faktycznej obrony niepodlegoci Polski. Nie powinny zatem dziwi takie oto wymowne silnie pro niepodlegociowe stwierdzenia bdce namacalnym dowodem autentycznej, gbokiej troski polskich komunistw o losy ich Ojczyzny a zamieszczone w kocowej czci rocznicowej publikacji z 20 listopada 1 937 roku: Nasza partia wyta wszystkie siy, by utworzy w Polsce potny i solidarny front wszystkich si ludowych celem obalenia rzdw kliki sanacyjnej, ktre dewastuj i niszcz kraj i ludno sw gospodark, ktre naoyy krajowi kaganiec niewoli politycznej i ciemnoty (...) Nasza partia wyta wszystkie siy, by zmobilizowa front caego spoeczestwa wobec niebezpieczestwa grocego niepodlegoci Polski ze strony zaciekego jej wroga, Hitlera. W szczeglnoci partia nasza pitnuje zgubn dla pokoju i naszego bezpieczestwa polityk kumania si sanacji z Hitlerem w imi wsplnej wyprawy sprzymierzonych faszyzmw przeciw ZSRR. Grobie najazdu hitlerowskiego na ziemie polskie przeciwstawia KPP palc konieczno walki o zmian polityki zagranicznej, a przede wszystkim o obalenie rzdw sanacyjnych targowiczan i awanturnikw wojennych stwierdzano kategorycznie w konkluzji listopadowego, rocznicowego artykuu z 1 937 roku. Podsumowujc: dzi, w listopadzie 201 3 roku my ludzie wspczesnej, polskiej, ideowej lewicy socjalistycznej w peni rozumiemy i tym samym doceniamy w caej rozcigoci, podobnie jak to czynili u schyku lat 30. XX wieku nasi poprzednicy przedwojenni polscy komunici, ogromn warto i bezdyskusyjnie wielkie praktyczne znaczenie naszej pastwowej niepodlegoci. Pamitajmy jednak przy tym cay czas wzorem przedwojennych polskich komunistw i bdmy tu konsekwentni tak jak oni Szanowni Towarzysze i Towarzyszki bo o tym ideowym motywie zapomnie nam pod adnym pozorem nie wolno, e trwaa niepodlego, w peni prawdziwa, autentyczna a nie jedynie krucha, iluzoryczna, sztuczna i pozorna i cile z ni powizane demokracja i wolno moliwe s tylko i wycznie przy socjalizmie!!!
Ryszard Rauba

N i e d l a zi m owych i g rzysk w Kra kowi e !

cyniczna polityczna kalkulacja? Czy s to jeszcze wita dla sportowcw i kibicw, czy raczej bliej im do fanaberii zblazowanej oligarchii i buruazyjnego szpanu? Punkt cikoci przechyli si chyba ku temu drugiemu. Olimpiady i mistrzostwa futbolowe to dzisiaj przede

Krakw zoy aplikacj o organizacj zimowych igrzysk olimpijskich w 2022 r. Jest to dobry punkt odniesienia do zastanowienia si nad tym czym s dzisiaj igrzyska olimpijskie i mistrzostwa wiata? Czy maj one jeszcze co wsplnego ze szlachetnymi zasadami olimpizmu, czy tylko pod t fasad kryje si

10

LISTOPAD 2013

BRZASK

P OLSKA

wszystkim droga zabawka midzynarodowej finansjery i punkt honoru rzdzcego establishmentu. Udowodniy to ostatnie imprezy. Maj one coraz mniej wsplnego z rywalizacj sportow, a przeksztacaj si w rywalizacj polityczn i ekonomiczn. Najlepszym tego przykadem bya olimpiada w Pekinie. Wydano miliardy dolarw, aby Chiny mogy pokaza si jako nowoczesne mocarstwo i aby przy okazji zacieni wizi z midzynarodowym kapitaem. Olimpiada staa si kamieniem milowym i zwieczeniem otwarcia jakie Chiny dokonuj systematycznie od lat i aktem politycznego potwierdzenia przynalenoci do kapitalistycznego krwiobiegu. Dziki olimpiadzie udao si dokona jakociowej zmiany w dyskursie o pozycji i roli Chin na midzynarodowej scenie politycznej i gospodarczej. Od tej imprezy Chiny postrzegane s powszechnie jako dynamiczne, nowoczesne i bogate pastwo. Powszechnie ignoruje si natomiast koszty jakimi Chiny swj cel osigny i przemilcza si sposb i rodki jakimi dokonywany jest rozwj. Podobny cel ma organizacja mistrzostw wiata w pice nonej w Brazylii oraz zimowych igrzysk w Soczi. Imprezy te maj przymi rozmachem wszystko, co do tej pory wiat widzia i umocni pozycj midzynarodow Brazylii i Rosji. Najdrosze hotele, najwiksze hale, najlepsze autostrady i lotniska. Wszystko to ma przysporzy splendoru wadzy, wszystko jednak przysporzy te sporo kopotu miejscowej ludnoci. Wadza nie bdzie liczy si z kosztami imprez, powici wiele aby wszystko wyszo naj, naj, naj.... Rachunek za to wystawiony zostanie spoeczestwu. Miliardowe nakady na obiekty sportowe, ktre po jednej imprezie stan si bezuyteczne i deficytowe, popiech w realizacji sprzyjajcy dewastacji zasobw i rodowiska, olbrzymiej skali naduycia finansowe i korupcja, rozkradanie majtku przy realizacji kontraktw - za to wszystko zapaci w ostatecznym rozrachunku spoeczestwo. O skali naduy moemy sobie wyobrazi ledzc doniesienia z Soczi. Koszt niektrych obiektw przekroczy dwu, a nawet trzykrotnie warto kosztorysow. Koszt igrzysk, obliczany pierwotnie na 1 2 mld USD ju przekroczy sum 50 mld, a rachunek wci jest otwarty. Wykonawcy zbijaj fortuny na kontraktach, korupcja jest wszechogarniajca, a nieopacani robotnicy gwnie z Indii, Chin i Kaukazu ledwo wi koniec z kocem. W Brazylii natomiast ludzie protestuj przeciwko olbrzymim wydatkom na stadiony i lotniska przy rwnolegym ciciom w edukacji i subie zdrowia. Protesty krwawo pacyfikuje policja. Iskr zapaln bya podwyki cen biletw komunikacji publicznej, ale prawdziwy powd by inny: gigantyczne koszty przygotowa do pikarskich mistrzostw wiata przy jednoczesnym ciciu wydatkw na sprawy pierwszej potrzeby brakuje pienidzy midzy innymi na sub zdrowia i szkoy. Przy okazji tych, jak i kadych innych mistrzostw, pompuje si miliardy w stadiony, z ktrych pniej i tak normalny kibic nie skorzysta. Kada przebudowa stadionu (patrz np. synne Wembley) polega na zwikszeniu komfortu kosztem ograniczenia liczby miejsc.

Rozbudowuje si loe vipowskie i miejsca dla stacji telewizyjnych. W czasie mistrzostw i innych wanych meczw wikszo miejsc rozprowadzana jest midzy vipw, politykw, dziaaczy i sponsorw a do otwartej sprzeday trafia nie wicej ni 20% biletw, po cenie przekraczajcej moliwoci przecitnego kibica (tak byo te w Polsce podczas EURO 201 2). W efekcie imprezy staj si coraz bardziej elitarne i niedostpne dla kibica. Podobnie, przy okazji duych imprez dzieje si wszdzie, take i u nas. Synny chorzowski Stadion lski wybudowany w latach 51 -56 mieci ponad 1 00 tysicy widzw. Po 7 latach przebudowy, (miaa zakoczy si na EURO 201 2, ale kolejny termin wyznaczono na 201 6 r.) kosztem przekraczajcym miliard zotych, stadion bdzie mia widowni na 55 tys. To jeden z setek przykadw, ktre pokazuj jak publiczne pienidze marnotrawione s na budow nikomu niepotrzebnych wspczesnych pomnikw kapitalizmu. Midzynarodowe imprezy, a igrzyska w szczeglnoci, s wic zabawk bogaczy, za ktr rachunek zostanie wystawiony przysowiowemu Kowalskiemu. Fakty s niezaprzeczalne. Zwyky kibic moe co najwyej z odlegoci podziwia hale i stadiony. Dla niego mistrzostwa i igrzyska to jak lizanie lizaka przez szyb. Caa sodycz zarezerwowana jest dla tzw. elit, a wszystkie koszty poniesie spoeczestwo. Dlatego nie zgadzamy si na organizacj zimowej olimpiady w Krakowie w 2022 r. Nie chcemy paci rachunkw za imprez politykw i buruazji. Mamy do dowiadcze z EURO - nierozliczone inwestycje, stadiony kosztujce miliardy, a ktre teraz wiec pustkami i ktre zawsze bd przynosi straty. Nie potrzebujemy kolejnych spek, prezesw i innych szkodnikw, ktrzy upas si na rzdowych posadach i zwizanych z igrzyskami budowach. Nie chcemy przepaconych, le zrealizowanych i wykonanych na jedn okazj inwestycji. Nie chcemy, aby cenne przyrodniczo tereny, w tym Tatrzaski Park Narodowy zostay bezmylnie zurbanizowane i ekologiczne zdegradowane. Igrzyska to olbrzymie obcienie dla budetu, to zbytek na ktry nas nie sta. Polacy s wyjtkowo dowiadczani codzienn walk o byt, aby jeszcze ponosi obcienia tego jednorazowego blichtru na pokaz. Zamiast igrzysk wolimy profilaktyk zdrowotn w szkoach, upowszechnienie sportu masowego, popraw dostpu do bezpatnej suby zdrowia. Wydatki powinny by kierowane na cele zapewniajce zaspokojenie najpilniejszych potrzeb spoecznych, a nie na igraszki poprawiajce samopoczucie establishmentu. W kasie pastwa brakuje pienidzy na emerytury, sub zdrowia, walk z bezrobociem. Igrzyska tylko pogbi te problemy budet nie jest wszak z gumy. Gdy miliardy zostan przesunite na tory bobslejowe, hale lodowe i skocznie, to zabraknie ich gdzie indziej zwykle tam gdzie s najpotrzebniejsze. Organizacja igrzysk to plan antyspoeczny, rozmijajcy si z rzeczywistymi problemami i ignorujcy realne moliwoci gospodarki Polski. Na olimpiad nie ma i nie bdzie zgody.
Ludwik Gramma

11

P OLSKA

BRZASK

LISTOPAD 2013

Z pocztkiem biecego roku mina setna rocznica urodzin Edwarda Gierka. Byo to duej miary wydarzenie pozwalajce przypomnie milionom ludzi starszego pokolenia i uzmysowi wspczesnej polskiej modziey, e by to wybitny m stanu, przywdca, dziaacz sprawujcy najwysze funkcje w pastwie i sterujcy jego rozwojem. Wrd spoeczestwa utrwalio si przekonanie, e dekada lat siedemdziesitych ubiegego wieku, kiedy to Edward Gierek realizowa wizj nowoczesnej Polski bya bardzo dobrym okresem w historii naszego narodu. Nastpi wtedy czas wielkiej modernizacji kraju, tworzenia nowoczesnego przemysu, budowa setek fabryk, przedsibiorstw, a nawet gigantycznych kombinatw, szeroki rozwj caej gospodarki. Wyrastaa take obszerna infrastruktura, w tym nowe drogi, szpitale, szkoy, wreszcie uniwersytety suce po dzi dzie spoeczestwu. To wszake nie wszystko, bo istotnym elementem dekady lat siedemdziesitych byy wielkie przemiany cywilizacyjne i otwarcie si kraju na wiat. Istnieje jeszcze jedna dziedzina ycia spoecznego, o ktrej niewiele si mwi, a ktra przecie zwizana jest take cile z gierkowsk dekad lat siedemdziesitych. T dziedzin jest sport, ten wysoko wyczynowy, ale i ten powszechny, na niszym szczeblu, czy wrcz rekreacyjny. I temu wanie sportowi powicamy dzisiejsz sesj. Zapewne nam, ludziom sportu zebranym w tej sali nie trzeba byoby przypomina niektrych oczywistych faktw, ale szerokiej spoecznoci naszego regionu, a nawet kraju naley przypomnie, e wanie w dekadzie lat siedemdziesitych ubiegego wieku sport polski odnotowa najwiksze swoje osignicia, nawet takie, ktrych do dzi, po upywie przeszo czterdziestu lat, nie udao si powtrzy. Nie szukajc daleko signijmy po przykad najbliszy sercu wikszoci Polakw, a zarazem najpopularniejszego sportu, do piki nonej. To wanie w latach siedemdziesitych ubiegego wieku reprezentacja Polski odnotowaa najwspanialsze sukcesy na arenie midzynarodowej. W roku 1 972 na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium wywalczya zoty medal olimpijski, przy czym w wczesnej druynie dowodzonej przez niezapomnianego trenera Kazimierza Grskiego wystpowao a 9 zawodnikw z klubw lskich. I moe warto przypomnie ich nazwiska, bo byli to Hubert Kostka, Zygmunt Anczok, Jerzy Gor-go, Wodzimierz Lubaski, Joachim Marks, Zygmunt Maszczyk, Marian Ostafiski, Zygfryd Szotysik i Andrzej Jarosik. W dwa lata pniej ta sama druyna, cho nieco kadrowo zmodyfikowana osigna jeszcze jeden wielki sukces bowiem zdobya, take przy udziale zawodnikw z wojewdztwa katowickiego brzowy medal w pikarskich mistrzostwach wiata odbywajcych si wwczas w Niemczech. Kolejny

D E KAD A S P O RTO WYCH O S I G N I

sukces pikarzy w tym okresie to srebrny medal zdobyty w 1 976 roku na Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu, do ktrego walnie przyczynili si zawodnicy z klubw lskich Gorgo, Rudy, Maszczyk, Kasperczak, Szarmach, Wieczorek, Beniger, Ogaza. W pewnym sensie do sukcesw pikarskich dekady lat siedemdziesitych mona by dopisa brzowy medal zdobyty na mistrzostwach wiata w Hiszpanii w 1 982 roku. A to dlatego, e byy pikarz AKS-u Niwka, a pniej generalny prokurator wojska polskiego Marian Ryba sprawowa do lutego 1 981 roku funkcj prezesa PZPN i to wanie on na krtko przed swoim odejciem powoa na trenera kadry Antoniego Piechniczka, ktry doprowadzi druyn do hiszpaskiego sukcesu. Owe przytoczone powyej sukcesy s egzemplifikacj powszechnoci i siy naszej krajowej piki nonej, w ktrej region lsko-zagbiowski odgrywa znaczc jeli ju nie najwaniejsz rol. Dowodzi tego fakt, e w latach siedemdziesitych a 9 naszych druyn wystpowao w pierwszej lidze i byy to takie kluby jak Ruch Chorzw, Grnik Zabrze, Po-lonia Bytom, Szombierki Bytom, Zagbie Sosnowiec, GKS Katowice, ROW Rybnik, Odra Wodzisaw i GKS Tychy. Niemoliwe byo ich jednoczesne wystpowanie w ekstraklasie, ale zdarzyy si trzy sezony, w latach 1 970/71 , 1 975/76 i 1 979/80, e 6 naszych druyn stanowio jednoczenie trzon pierwszej ligi. W tym omawianym okresie nasze druyny szeciokrotnie zdobyway tytuy mistrzw polski, przy czym 3 razy ten najwaniejszy tytu zdoby Ruch Chorzw, 2 razy Grnik Zabrze i 1 raz Szombierki Bytom, a o tytuach wicemistrzowskich ju nie wspominam, bo byo ich prawie tyle samo. Mona wic stwierdzi, e w latach siedemdziesitych lsk dominowa w polskiej pice nonej. Nie wolno take zapomina o wielkim sukcesie Grnika Zabrze, ktry w roku 1 970 uzyska wicemistrzostwo Pucharu Europy Zdobywcw Pucharw, potykajc si w finale z Manchesterem City. Zreszt nie tylko w tej dyscyplinie narodziy si wielkie sukcesy sportowe w latach siedemdziesitych. W caym kraju, a take za granic szerokim echem odbiy si sukcesy reprezentacji Polski w siatkwce. Bo oto w roku 1 974 w Meksyku nasza druyna narodowa zdobya po raz pierwszy w swej historii mistrzostwo wiata. I znw pod kierunkiem niezapomnianego trenera Huberta Wagnera, trzon druyny reprezentacyjnej stanowili zawodnicy z klubw naszego regionu, Czstochowy i Sosnowca, do ktrych zaliczali si Ryszard Bosek, Wiesaw Czaja, Wiesaw Gawowski, Wodzimierz Sadalski, Aleksander Skiba, Zbigniew Zarzycki. Prawie w tym samym skadzie osobowym druyna ta na Igrzyskach w Montrealu w 1 976 roku wywalczya w rewelacyjnym stylu zoty medal olimpijski, bijc w finaowym meczu dru-

12

LISTOPAD 2013

BRZASK

P OLSKA

yn Zwizku Radzieckiego. To wszake nie wszystko, bowiem w latach 1 973, 75, 77, 79 mska druyna siatkarzy zdobywaa wicemistrzostwo Europy. Sukcesy te miay oczywicie podwaliny w dobrej pracy klubw, przy czym znw podkreli trzeba, e i klubw z wojewdztwa katowickiego. Do czoowych zliczay si wtedy AZS Czstochowa, Pomie Milowice, GKS Jastrzbie, Azoty Chorzw, Kolejarz Katowice i kilka jeszcze innych. Ukoronowaniem tej dobrej passy sukcesw sportowych dekady gierkowskiej byo zdobycie w roku 1 978 klubowego Pucharu Europy Mistrzw Krajowych przez sosnowiecki Pomie Milowice. Skoro wspominamy sukcesy druynowe osigane przez reprezentantw Polski, to mo-e warto przytoczy rwnie dokonania kolarzy. Bo oto w latach siedemdziesitych nasi reprezentanci wspili sie na wiatowe szczyty w tej dyscyplinie. Dwukrotnie, bo w latach 1 972 i 1 976 zdobyli srebrne medale olimpijskie, a w latach 1 973 i 1 975 wywalczyli tytuy wicemistrzw wiata w druynowym wycigu szosowym. Trzon tych zespow stanowili Ryszard Szurkowski, Stanisaw Szozda, Lucjan Lis, Tadeusz Mytnik i Mieczysaw Nowicki. W par lat pniej, bo w roku 1 979 polska druyna, cho w innym ju skadzie zdobya wicemistrzostwo wiata. Take indywidualne sukcesy byy duej miary, bo Ryszard Szurkowski w 1 973 zdoby tytu indywidualnego mistrza wiata w wycigu szosowym, a w roku 1 974 podobnego wyczynu dokona Janusz Kowalski. Wreszcie w 1 980 roku na Olimpiadzie w Moskwie srebrny medal wywalczy Czesaw Lang. Mona by oczywicie przytacza znacznie wicej przykadw z innych dyscyplin, moe ju nie tak wystrzaowych jak przytoczone powyej, ale jednak zaliczane do wybitnych osigni sportowych, bo w latach siedemdziesitych odnosilimy sukcesy midzynaro-dowe w boksie, zapasach, szermierce, podnoszeniu ciarw, lekkoatletyce, a nawet w kajakach. Zamiast wic omawia kady z tych sportw oddzielnie stwierdmy, e sportowcy polscy w okresie dekady gierkowskiej licznie uczestniczyli w igrzyskach olimpijskich i odnosili na nich sukcesy. Jeli wzi pod uwag letnie igrzyska w Monachium w 1 972 r, w Montrealu w 1 976 r i w Moskwie w 1 980 r oraz zimowe igrzyska w Sapporo w 1 972 r., Innsbrucku w 1 976r. i w Lake Placid w 1 980 r, to w sumie w reprezentacjach Polski starto-wao na nich 1 038 zawodnikw, przy czym najliczniejsz reprezentacj i dotd pod wzgldem liczebnym nie pobit, bya ta w Moskwie, bo znajdowao si w niej 308 zawodnikw. We wszystkich tych igrzyskach w omawianym dziesicioleciu sportowcy polscy zdobyli 80 medali olimpijskich, w tym 1 8 zotych, 25 srebrnych i 37 brzowych. Istotn cz reprezentacji Polski na trzech igrzyskach olimpijskich odbywajcych si w okresie dekady gierkowskiej stanowili sportowcy lscy. W sumie w Monachium, Montrealu i Moskwie startowao 1 49 naszych zawodnikw, ktrzy

wywalczyli 2 zote medale, z tym e jeden w dziewiciokrotnym wydaniu, bo tylu byo zawodnikw lskich w reprezentacji pikarskiej i drugii lekkoatleta Tadeusz lusarski. Ponadto nasi zawodnicy wywalczyli 5 srebrnych i 9 brzowych medali. Podkreli wypada, e najwicej sukcesw przysporzyli nam reprezentanci zapasw, ktrzy zdobyli 5 medali srebrnych i brzowych i byli to Roman Biera, Jan Dogowicz, Andrzej Supron z GKS-u Katowice oraz Czesaw Kwieciski z Siy Mysowice, ktry dwukrotnie stawa na podium. Take 5 medali zdobyli lekkoatleci, bo oprcz wspomnianego ju tyczkarza Tadeusza lusarskiego, w innych konku-rencjach mdale zdobywali Zbigniew Jaremski, Jerzy Pietrzyk z Grnika Zabrze oraz Lu-cyna Langer z GKS Tychy i Krzysztof Zwoliski z Victorii Racibrz. Trzy medale dla naszych barw wywalczyli ciarowcy i byli to Grzegorz Cziura i Zbigniew Kaczmarek z Grnika Siemianowice i Marek Seweryn z HKS Szopienice. Wielki wyczynowy sport nie koczy si na olimpiadach Wiele sukcesw odnotowali nasi sportowcy w mistrzostwach wiata i Europy, ale jest to zbyt duga lista by j tu przytacza. Owa dekada lat siedemdziesitych, ktr dzi wspominamy zapisaa si w historii pol-skiego sportu nadzwyczajnymi osigniciami organizacyjnymi. Oto bowiem po raz pierwszy w dziejach naszej kultury fizycznej, Polska, a konkretnie katowicka Wojewdzka Hala Widowiskowo-Sportowa zwana Spodkiem staa si miejscem rozgrywania wielkich mi-dzynarodowych imprez typu mistrzowskiego, czyli mistrzostw wiata i Europy. Pierwsi na aren spodka wkroczyli zapanicy, bowiem jesieni 1 974 roku odbyy si tu mistrzostwa wiata w zapasach stylu klasycznego. Startowali wtedy reprezentanci 1 6 pastw, w tym oczywicie Polski, ktrej trzej zawodnicy wpisali si na list medalistw. Zoty medal mistrzostw wiata zdoby wtedy Kazimierz Lipie, srebrny jego brat Jzef Lipie, a brzowy Andrzej Supron. W p roku pniej, zim 1 975 roku w tym samym Spodku odbyy si Halowe Mistrzostwa Europy w lekkoatletyce, ktre wywoay ogromne zainteresowanie publicznoci. Na specjalnie przygotowanych bieniach, rzutniach i skoczniach mona byo bowiem podziwia najlepszych zawodnikw kontynentu. Do gwiazd tej imprezy zaliczya si take dwjka Polakw Grayna Rabsztyn i Leszek Wodzyski, ktrzy zdobyli zote medale, oboje zreszt w tej samej konkurencji, bo w biegu na 60 metrw przez potki. Kolejn wielk imprez w tej samej hali byy mistrzostwa Europy w boksie, w ktrych w dniach 1 -8 czerwca 1 975 roku wystartowao 1 63 uczestnikw z 23 pastw. Take i to wydarzenie przynioso sukcesy polskim reprezentantom, poniewa Wiesaw Rutkowskiw wadze lekkoredniej i Andrzej Biegalski w wadze cikiej zdobyli zote medale, a Ryszard Tomczyk, Jerzy Rybicki i Jacek Kuchar medale brzowe. Wielkim wydarzeniem w tej serii imprez byy zorganizowane w 1 976 roku

13

P OLSKA

BRZASK

LISTOPAD 2013

mistrzostwa wiata w hokeju na lodzie grupy A z udziaem najlepszych na wiecie druyn w tej dyscyplinie, w tym take i Polski, ktra rok wczeniej do tej elity si zakwalifikowaa. Spodek pka w szwach od nadmiaru publicznoci. Mistrzostwa rozpoczy si rewelacyjnie, bo reprezentacja Polski pokonaa najsilniejsz wwczas druyn, reprezentacj Zwizku Radzieckiego. Pniej ju tak dobrze si nam nie wiodo, a w konsekwencji nasi hokeici spadli do grupy B. Mistrzostwo wiata zdobya wtedy Czechosowacja przed ZSRR i Szwecj. Wtedy te, tyle, e w listopadzie 1 976 roku w katowickim Spodku odby si pierwszy w Polsce pokazowy turniej profesjonalny w tenisie. Startowao tylko czterech zawodnikw: Jan Kodesz, Tom Okker, Marty Riesen i Wojciech Fibak, ale ludzi ogldajcych to widowisko byo a 1 6 tysicy. I aby umoliwi im to widowisko imprez podzielono na dwie czci, bo jednorazowo do Spodka mogo wej tylko 8 tys. osb. Wrmy jednak do wielkiego sportu wyczynowego lat siedemdziesitych, bo warto postawi sobie pytanie skd bray si te sukcesy. Ot najprociej odpowiadajc mona stwierdzi, e z waciwej i skutecznej polityki pastwa w tej dziedzinie. Jak sobie zapewne przypominamy finansowanie sportu odbywao si poprzez zwizki zawodowe, wojsko, milicj, struktury resortu rolno-spoywczego. Kluby utrzymywane byy przez zakady pracy lub zjednoczenia i poprzez jednostki organizacyjne pozostaych wymienionych sektorw. Tam te zatrudniani byli czoowi zawodnicy, uzyskujc takie samo wsparcie materialne jak wikszo pracownikw. Dziki temu uzyskiwali moliwo systematycznego treningu, co umoliwiao rozwj sportu wyczynowego i siganie po wspomniane sukcesy. Po zmianie systemu sprawowania wadzy w kraju, jednym z najciszych zarzutw przeciwko wczesnemu systemowi spoeczno-gospodarczemu byo wanie finansowanie sportu przez fabryki, huty, kopalnie, garnizony wojskowe, komendy milicyjne i tak dalej i tym podobnie. W konsekwencji cay ten system zosta odrzucony, a wtedy okazao si, e sport jest nagi, biedny, pozbawiony rodkw do rozwoju. Upado wiele klubw, a nawet caych dyscyplin sportowych. Z czasem zacz si rozwija system sponsoringu, ale przecie nie z dobrego serca, lecz w zamian za reklam wacicieli i firm owych rodkw sponsoringowych uyczajcych. Takie wielkie korporacje finansowe jak T-Mobile, PKN Orlen, Grupa Lotos, Polska Grupa Energetyczna finansuj i nawet hojnie, ale tylko takie kolosy jak liga pikarska i reprezentacje Polski w wybranych dyscyplinach takich jak pika nona, siatkwka, skoki narciarskie, motoryzacja i kilka innych, w kadym razie tych poprzez ktre firmy te mog si reklamowa. Gorzej ju jest z klubami lub sekcjami sportowymi, szczeglnie tu na lsku, gdzie znikaj cae dyscypliny. Takie sporty jak zapasy, lekkoatletyka, boks, ucznictwo, kolarstwo

pywanie, ywiarstwo figurowe, gimnastyka sportowa i kilka innych istniej w szcztkowej formie ograniczajc radykalnie dziaalno przynajmniej w kategorii seniorw. Bywa, e likwidowane s popularne i istniejce od kilkudziesiciu lat systemy wspzawodnictwa sportowego. Znamiennym przykadem jest tu liga bokserska nie istniejca ju od 2005 roku. Niektre, nieliczne ju kluby wielosekcyjne prbuj prowadzi w ograniczonej formie zajcia szkoleniowe, ale tylko dla dzieci, bo na t dziaalno otrzymuj niewielkie dotacje z samorzdw lokalnych. Kiedy jednak zawodnik koczy wiek juniora, znika z obiektw sportowych, bo nikt juz nie wykada pienidzy na jego dalsze szkolenie, o utrzymaniu ju nawet nie wspominajc. Generalnie rzecz biorc kurczy si liczba modziey uprawiajcej sport wyczynowy. Co wicej, kurczy sie take baza szkoleniowcw, trenerw i instruktorw, bo kluby nie maj po prostu pienidzy na ich utrzymanie. Na tym tle przypomnie wypada jak to byo w latach siedemdziesitych. Wtedy, a take i w latach wczeniejszych obowizywa sprawdzony system naboru modziey do sportu. Liczne kluby w rnych dyscyplinach sportu prowadziy szeroko rozwinite szkolenie dzieci i modziey. Co wicej, nawizyway kontakty ze szkoami i tworzyy klasy sportowe w wybranych dyscyplinach sportu. Wszystkie dzieciaki otaczane byy opiek trenersko-instruktorsk, bezpatnie korzystay z obiektw klubowych, gratisowo otrzymyway sprzt sportowy, ubiory i pantofle. A gdy uczestniczyy w zawodach, to klub lub zwizek pokrywa koszta przejazdw, wyywienia, zakwaterowania, no i zapewnia sta opiek trenerw i dziaaczy. A gdy po ukoczeniu wieku juniora zawodnik wykazywa talent i ochot do intensywnej pracy, klub zapewnia mu nadal warunki szkoleniowe, a w dodatku yciowe. Po tych komfortowych warunkach naboru i szkolenia modziey pozostao ju tylko wspomnienie. Dzi w wikszoci dyscyplin sportowych, szczeglnie indywidualnych, takich jak np. dudo, karate, tenis i w innych, koszta udziau dziecka w szkoleniu i zawodach musz pokrywa rodzice, kupi mu strj sportowy, zapaci za szkolenie, wyoy pienidze na tzw. wpisowe do turnieju, a jeli zawody odbywaj si poza miejscem zamieszkania to pokry koszta transportu, hotelu i wyywienia. Zrozumiae jest, e taki, obowizujcy dzi system szkolenia modziey dostpny jest gwnie dla ludzi zamonych. Ci o przecitnych lub niskich dochodach nie mog nawet marzy, aby ich dzieci wczyy si w sport wyczynowy. Oczywicie istnieje system sponsoringu, ale w sportach indywidualnych obejmuje on tylko zawodnikw, ktrzy osignli ju wysoki poziom i daj gwarancj, e w przyszoci mog sta si supami reklamowymi dla ich sponsorw. Taki system sprawia, e poza sportem pozostaje spora cz dzieci i modziey. W konsekwencji ogranicza si liczb sportowcw, ktrzy po osigniciu

14

LISTOPAD 2013

BRZASK

P OLSKA

wieku seniora mogliby przysparza Polsce sukcesw. Kilka sw warto powici tak zwanemu sportowi masowemu, lub inaczej mwic rekreacyjnemu, czyli takiemu, w ktrym nie liczy si na wielkie wyniki wyczynowe, ale takiemu, ktry suy zdrowiu, utrzymaniu lub rozwijaniu sprawnoci fizycznej obywateli. W latach siedemdziesitych ubiegego wieku stworzono w tym celu specjalny system zachcajcy ludzi do uprawiania sportu w wybranych przez siebie dyscyplinach. By to tzw. system spartakiad zakadowych. Organizoway je kopalnie, huty, fabryki, przedsibiorstwa, a nawet instytucje samorzdowe. Nic oczywicie nie bierze si samo z siebie. Kto musia te imprezy i poprzedzajce je zajcia przygotowawcze finansowa i organizowa. Gwny ciar organizacji tych spartakiad w zakadach pracy bray na siebie poszczeglne zwizki zawodowe, a wic grnikw, hutnikw, metalowcw, energetykw, wkniarzy i tak dalej i tym podobnie. Natomiast urzdzeniem zawodw zajmoway si miejscowe kluby sportowe, ogniska TKKF, no i w znacznej mierze zakadowe organizacje Zwizku Modziey Socjalistycznej. Te ostatnie wyszy zreszt z inicjatyw rozszerzenia dziaalnoci spartakiadowej, urzdzajc festyny, turnieje, rajdy, wycieczki. Generalnie spartakiady odbyway si conajmniej raz w roku, ale ci pracownicy, ktrzy decydowali si na start w tych zawodach mogli wiczy przez wiele miesicy, a wszystko to bezpatnie oczywicie, bo koszta treningu i organizacji zawodw pokryway jak to ju wspomniaem - zakady pracy. Zreszt nie tylko, bo w owym ruchu spartakiadowym trafiay sie od czasu do czasu turnieje wojewdzkie lub oglnopolskie najlepszych zespow poszczeglnych bran zawodowych, a wwczas takie imprezy wspomaga GGKiT. Owe spartakiady, podobnie jak wiele innych poytecznych inicjatyw na rzecz sportu zrodzonych w epoce gierkowskiej znikny z naszego ycia spoecznego, chocia nie cakowicie. Jeli wej do przegldarki internetowej i wpisa haso: spartakiady zakadowe, to okae si, e w niektrych zakadach pastwowych zrodzona w latach siedemdziesitych inicjatywa jest nadal kontynuowana. Stwierdziem, e 201 2 roku spartakiady takie odbyy si w kopalni Chwaowice, w Zakadach Energetyki Cieplnej w Skierniewicach i w kilku innych jeszcze przedsibiorstwach. Rwnoczenie toczy si jednak dyskusja czy sfinansowanie spartakiady z Zakadowego Funduszu wiadcze Socjalnych moe by wiadczeniem rzeczowym stanowicym przychd pracownika podlegajcy opodatkowaniu. W wikszoci jednak przedsibiorstw ju sprywatyzowanych w Polsce kapitalistycznej nikt ju o spartakiadach nie sysza, a modzie nawet nie wie, ze takie kiedy istniay. Wspczesne przedsibiorstwa i instytucje prywatne ich nie organizuj, bo ktry z prywatnych wacicieli wykadaby pienidze na rekreacj sportow jego zaogi? Czy zatem nie ma rekreacji w dzisiejszych

czasach? Owszem, jest, ale na zupenie innych zasadach. Dzi instytucje zwizane z poszczeglnymi dyscyplinami sportu lub prywatni waciciele hal i innych obiektw sportowych, a nawet cwaniacy erujcy na trudnych warunkach dostpu do rekreacji zapewniaj moliwo wicze, ale za wysok opat. Najlepiej znam warunki w tenisie, wic mog was zapewni, e jesieni, zim i wiosn godzina gry w hali tenisowej kosztuje 50 zotych, a s i takie orodki jak np. Baantowo w Katowicach, czy Silesia w Bytomiu i prawie wszystkie hale w Warszawie, gdzie godzina gry w tenisa kosztuje od godzin poudniowych 1 00 zotych. Na co takiego mog sobie pozwoli tylko ludzie zamoni. Dodatkow trudno sprawia to modziey, bo przed poudniem przebywa w szkole, wic nie moe korzysta z hal za nisz stawk, a po poudniu musiaaby wkada 1 00 zotych za godzin gry. Powiedzmy jednak, e niekoniecznie kto chce wiczy, e wystarczy mu udzia w turniejach rekreacyjnych. Ale i za t form rekreacji trzeba paci i to do sono. Inaczej mwic sport rekreacyjny zosta sprywatyzowany, a jako taki dostpny jest gwnie dla ludzi zamonych. Koczc to przydugie wystpienie, pragn podkreli, e dekada lat siedemdziesitych, kiedy na czele struktur partyjno-pastwowych sta Edward Gierek charakteryzowaa si nie tylko gruntown, ofensywn przebudow gospodarki, ale take rozbudzeniem caej sfery spoeczno-kulturalnej, rozwojem literatury, filmu, muzyki, nauki, szkolnictwa wyszego. Wszystko to zmieniao mentalno Polakw, pozwalao im odczuwa satysfakcj z dorobku ich Ojczyzny. Nie may wpyw na ten dorobek mia rwnie rozwj sportu. Edward Gierek lubi i rozumia sport, czasem, kiedy pracowa jeszcze w Katowicach, wybiera si, chocia raczej rzadko na mecz Zagbia Sosnowiec. Przede wszystkim jednak docenia znaczenie sportu jako czynnika zapewniajcego dbao o zdrowie narodu, a z drugiej strony jako element przynoszcy poprzez sukcesy naszych sportowcw w wielkich imprezach presti kraju na arenie midzynarodowej. Nic nie dzieje si jednak samo przez si, za kadym dokonaniem stoj wane decyzje. I tak te byo w dekadzie Edwarda Gierka. Ju w 1 971 roku decyzj naczelnych wadz partyjnych zwikszono do znacznie nakady na rozwj kultury fizycznej i sportu. Nastpnie, instytucjonalnym odbiciem tych politycznych decyzji byo powstanie Polskiej Federacji Sportu i jej wojewdzkich odpowiednikw. Oficjalnie zaoono j 3 maja 1 973 roku, obarczajc j obowizkiem zarzdzania i programowania sportu wyczynowego. Mona wic z ca pewnoci stwierdzi, e sukcesy sportowe, o ktrych w tym wystpieniu wspomniaem s m.in. dzieem epoki gierkowskiej. I mam nadziej, e prawda ta dotrze jednak do szerokich rzesz wspczesnej modziey.
Czesaw Ludwiczek

15

P OLSKA

BRZASK

LISTOPAD 2013

Pod takim tytuem odbya si kolejna konferencja zwizana z obchodami 1 00 rocznicy urodzin Edwarda Gierka, pod patronatem Adama Gierka i prezydenta Bytomia Magorzaty Maki Szulik. Przybyych przed teatrem witaa grnicza orkiestra dta. Na scenie sta Puchar Polski, ktry w latach 70-tych zdoby Grnik Zabrze. Widowni wypenio kilkuset goci w tym:, politycy SLD, UP, FMS, czonkowie Stowarzyszenia Pokolenia i ROG. im.E.Gierka, byli zawodnicy, znawcy i mionicy aby wspomina zote lata polskiego sportu. Spotkanie otwarli wiceprezydent Zabrza i syn I Sekretarza KC PZPR prof. Adam Gierek. Potem kolejno wygaszali swoje referaty i wspomnienia spor-

towcy i dzialacze z tamtych lat. min: byy kpt. Grnika Zabrze Stanisaw Olizo ktremu profesor Adam podarowa zdjcie Edwarda Gierka wrczajcego sportowcowi Puchar Polski i jeszcze wielu, zasuonych znawcw i dziaaczy sportowych tamtej dekady. Nie mogo zabrakn ostatniego yjcego v-ministra Grnictwa i Energetyki Franciszka Wszoka, ktry po dynamicznym przemwieniu otrzyma owacje na stojco. Przekaza te wiceprezydentowi miasta akt odebrania wyzwolonego Zabrza od onierzy Armii Radzieckiej. Podczas spotkania przypomniano nasze najwiksze sukcesy sportowe, ktre byy skutkiem bardzo dobrze wyszkolonych trenerw i naciskiem pastwa na rozwj sportu i rekreacji. Wspomniano rwnie Tow.Edwarda Gierka bez ktrego nie byoby np. takich postaci jak Szurkowski, Olizo, Grski czy Szozda. Mwiono rwnie o pastwowych zakadach pracy i organizacjach modzieowych takich jak ZMS, ktre organizoway zawody i imprezy sportowe, dbajc o zdrowie i kondycj obywateli. Spotkanie zakoczyo si w miej i przyjaznej atmosferze.

Organizatorami byli: Urzd Miasta Zabrze, Stowarzyszenie "POKOLENIA"-Koo Miejskie w Zabrzu, Spoeczne Oglnopolskie Stowarzyszenie im.Edwarda Gierka, Grnik Zabrze S.S.A., Sojusz Lewicy Demokratycznej, Federacja Modych Socjaldemokratw, Ludowe Zespoy Sportowe i czonkowie KPP. Honorowym Przewodniczcym Konferencji by Jan Chojnacki

Publikowane artykuy wyraaj opinie autorw i nie zawsze s zgodne z pogldami Redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo redagowania nadesanych tekstw i nadawania im tytuw. Skad Redakcji: Krzysztof Szwej (redaktor naczelny), Beata Karo.

Email: brzask@o2.pl. Komunistyczna Partia Polski skr. poczt. 154, 41-300 Dbrowa Grnicza. Opat za Brzask naley wpaca na konto bankowe Partii z dopiskiem za Brzask. PKO BP S.A. Oddzia I Dbrowa Grnicza 28 1020 2498 0000 8202 0183 3995

16