Professional Documents
Culture Documents
M
O
S
T
E
N
W
A
S
N
E
U
E
S
?
MAREK DUDKIEWICZ
ALEKSANDER FUKSIEWICZ
AGNIESZKA ADA
P
A
R
L
A
M
E
N
T
E
U
R
O
P
E
J
S
K
I
JACEK KUCHARCZYK
PARLAMENT
EUROPEJSKI
SPOECZNE ZAUFANIE I (NIE)WIEDZA
Kto wybiera posw do Parlamentu Europejskiego? Czy znasz jakiego
europosa? Cho trudno w to uwierzy, odpowied na takie pytania
sprawia wiele trudnoci wikszoci Polakw. Pomimo e w przyszym
roku minie 10 lat odkd Polska zostaa czonkiem Unii Europejskiej,
a w tym czasie polscy obywatele i obywatelki ju dwukrotnie mogli
uczestniczy w wyborach do Parlamentu Europejskiego, tylko czterech
na dziesiciu z nich zdaje sobie spraw z tego, e Parlament Europejski
jest instytucj wybieran przez obywateli w powszechnych wyborach.
A siedmiu na dziesiciu nie potrafi przypomnie sobie nazwiska ani
jednego polskiego europosa.
Ju za kilka miesicy wszyscy Europejczycy wybior swoich przedstawi-
cieli do Parlamentu Europejskiego. W ostatnich wyborach w Polsce
gosowa zaledwie co czwarty uprawniony i bya to jedna z najniszych
frekwencji w caej Unii Europejskiej. Mamy nadziej, e raport, ktry
oddajemy w Pastwa rce, pomoe zrozumie paradoks, jakim jest
niska wiedza i zainteresowanie wyborami do PE przy jednoczesnej
wysokiej ocenie i zaufaniu do tej instytucji. Mamy nadziej, e wnioski
z tego raportu bd przydatne do planowania dziaa informacyjnych
i profrekwencyjnych przed zbliajcymi si wyborami.
Fundacja Instytut Spraw Publicznych (ISP) jest jednym z wiodcych
polskich think tankw, niezalenym orodkiem badawczo-analitycz-
nym. Powsta w 1995 roku. Poprzez prowadzenie bada, opracowywa-
nie ekspertyz i rekomendacji dotyczcych podstawowych kwestii
ycia publicznego Instytut suy obywatelowi, spoeczestwu
i pastwu. Wsppracuje z ekspertami i badaczami z polskich
i zagranicznych orodkw naukowych. Wyniki projektw badawczych
prezentowane s na konferencjach i seminariach oraz publikowane w
formie ksiek, raportw, komunikatw i rozpowszechniane wrd
posw i senatorw, czonkw rzdu i administracji, w rodowiskach
akademickich, a take wrd dziennikarzy i dziaaczy organizacji
pozarzdowych.
Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce jest integraln
czci KE, a cilej jej Dyrekcji Generalnej ds. Komunikacji Spoecznej.
Jego rola polega na zapewnieniu jak najbardziej efektywnej wymiany
informacji midzy Komisj Europejsk a danym pastwem czonkow-
skim. Przepyw informacji odbywa si w dwch kierunkach.
Po pierwsze, z Brukseli do Polski, poprzez prowadzenie szerokiej
polityki informacyjnej na temat unijnych polityk, dziaalnoci Komisji
Europejskiej oraz inicjowanych przez ni kampanii oraz akcji
skierowanych do spoeczestwa. Jej adresatami s nie tylko obywate-
le, ale take media oraz przedstawiciele wadz rzdowych i samorz-
dowych, biznes, instytuty badawcze, think tanki oraz organizacje
pozarzdowe. Po drugie, Przedstawicielstwo jest istotnym rdem
informacji dla Komisji Europejskiej w Brukseli na temat wanych
wydarze i sytuacji spoeczno-gospodarczej w Polsce, w zakresie,
w jakim wie si to z UE i poszczeglnymi obszarami jej dziaania.
Projekt wspfinansowany
ze rodkw Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
S
P
O
E
C
Z
N
E
Z
A
U
F
A
N
I
E
I
(
N
I
E
)
W
I
E
D
Z
A
PARLAMENT EUROPEJSKI
SPOECZNE ZAUFANIE I (NIE)WIEDZA
01_cz_Parlament Europejski.indd 1 2013-10-28 12:23:57
2 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
01_cz_Parlament Europejski.indd 2 2013-10-28 12:23:57
MAREK DUDKIEWICZ
ALEKSANDER FUKSIEWICZ
JACEK KUCHARCZYK
AGNIESZKA ADA
Warszawa 2013
PARLAMENT EUROPEJSKI
SPOECZNE ZAUFANIE I (NIE)WIEDZA
01_cz_Parlament Europejski.indd 3 2013-10-28 12:23:57
INSTYTUT SPRAW PUBLICZNYCH
Program Europejski
Badania jakociowe przeprowadzone na zlecenie Przedstawicielstwa Komisji Euro-
pejskiej w Polsce.
Projekt wspfinansowany ze rodkw Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Wyraone w niniejszej publikacji opinie s pogldami jej Autorw. Treci prezento-
wane w niniejszej publikacji nie s tosame z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa
Spraw Zagranicznych ani Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Badania ilociowe przeprowadzono czciowo w ramach projektu Policy Association
for an Open Society Enlargement and Citizenship: Looking to the Future.
Recenzja czci raportu dotyczcej bada jakociowych: dr Elbieta Skotnicka-Illasiewicz
Analiza statystyczna: Dariusz Przybysz
Koordynacja projektu: Aleksander Fuksiewicz/Anna Jezierska
Redakcja jzykowa: Izabela Komorowska-Dzieranowska
Projekt okadki: Rafa Zaski
Projekt zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Publikacja
odzwierciedla jedynie stanowiska autorw i Komisja Europejska nie ponosi odpo-
wiedzialnoci za umieszczon w nich zawarto merytoryczn.
Za tre publikacji odpowiada Instytut Spraw Publicznych.
Copyright by Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2013
Przedruk materiaw Instytutu Spraw Publicznych w caoci lub w czci jest moliwy
wycznie za zgod instytutu. Cytowanie oraz wykorzystywanie danych jest dozwo-
lone z podaniem rda.
ISBN 978-83-7689-198-9
Wydawca:
Fundacja Instytut Spraw Publicznych
00031 Warszawa, ul. Szpitalna 5 lok. 22 tel. (22) 55 64 260, faks (22) 55 64 262
e-mail: isp@isp.org.pl www.isp.irg.pl
Skad, druk i oprawa:
Orodek Wydawniczo-Poligraficzny SIM
00669 Warszawa, ul. Emilii Plater 9/11
tel. (22) 629 80 38
www.owpsim.pl
01_cz_Parlament Europejski.indd 4 2013-10-28 12:23:57
SPIS TRECI
Gwne wnioski 7
Wstp 9
Aleksander Fuksiewicz, wsppraca Jacek Kucharczyk
Wiedza i opinie Polakw o Parlamencie Europejskim
wyniki badania sondaowego 13
Wstp 13
Gasncy euroentuzjazm Polakw? 14
Ocena bilansu czonkostwa w Unii Europejskiej 14
Ocena dziaalnoci Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej 16
Nieznany Parlament Europejski 17
Wybory do Parlamentu Europejskiego 17
Znajomo polskich posw do Parlamentu Europejskiego 19
rda wiedzy o Parlamencie Europejskim 22
Tematy dziaalnoci Parlamentu Europejskiego 23
Cechy posw do Parlamentu Europejskiego 24
Podsumowanie 29
Marek Dudkiewicz, wsppraca Agnieszka ada
Kontekst nieznajomoci Parlamentu Europejskiego
wyniki bada jakociowych 31
Opis i dobr grup badawczych, miejsca realizacji 31
Polityka mczy nawet tych, ktrzy cho troch si ni interesuj 32
Telewizja i Internet rdami wiedzy, wykorzystywanymi biernie 33
Tematami budzcymi zainteresowanie s sprawy biece i bliskie
odbiorcy 33
Polska a Unia Europejska pozytywny bilans akcesji widziany gwnie
przez pryzmat pienidzy 35
Rozwj Polski gwn korzyci z czonkostwa 35
Obawy o moliwoci penego skorzystania z czonkostwa
w UE przez Polsk 37
Instytucjom publicznym w Polsce si nie ufa 39
Demokracja w Polsce jest sabo zakorzeniona 41
01_cz_Parlament Europejski.indd 5 2013-10-28 12:23:57
6 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
Kryzys jest, a jakoby go nie byo 44
Parlament Europejski instytucja nieznana 45
Europosowie nieznani i nijacy 48
Pose do PE osoba nieznana 49
Pose do PE powinien mie dorobek, dba o dobro publiczne
i cechowa si wieloma przymiotami osobistymi 50
Brak znajomoci dokona posw 53
Cenne zewntrzne eksperckie spojrzenie posa do PE na sytuacj
w Polsce 55
Zarobki za wysokie, ale jeli obnia, to w caej Europie 56
Udzia w wyborach to obowizek, cho mao radosny 57
Gosowanie to wybr mniejszego za 58
Szansa na zwikszenie frekwencji: dobry kandydat majcy osignicia
i plany, a nie obietnice 60
Niekojarzone, ale potrzebne kampanie profrekwencyjne 60
Z nowinek: akceptacja tylko dla gosowania internetowego 62
Wnioski 64
Jacek Kucharczyk, Agnieszka ada, wsppraca Marek Dudkiewicz
Rekomendacje 71
Aneks Profil cech polskich europosw wedug uczestnikw
bada jakociowych 77
Wykaz publikacji ISP na temat Parlamentu Europejskiego 81
Noty o autorach 83
01_cz_Parlament Europejski.indd 6 2013-10-28 12:23:58
GWNE WNIOSKI
Wni oski z bada opi ni i publ i cznej
Prawie poowa Polakw (47%) ocenia bilans czonkostwa Polski w Unii
Europejskiej neutralnie. Badanie pokazuje wyran przewag osb
oceniajcych skutki integracji pozytywnie (37%) nad oceniajcymi je
negatywnie (12%). Jednak poparcie dla czonkostwa Polski w Unii Eu-
ropejskiej maleje. Polacy pozytywnie oceniaj unijne instytucje: Par-
lament Europejski i Komisj.
Stosunkowo pozytywne podejcie respondentw do Unii Europejskiej
i jej instytucji wyranie kontrastuje z ich niewielk wiedz. Tylko 40%
Polakw wie, e Parlament Europejski jest instytucj wybieran w wy-
borach, co oznacza spadek a o 17 punktw procentowych w stosunku
do ostatniego sondau, tu po wyborach w 2009 r. 27% uwaa, e czon-
kw Parlamentu Europejskiego wybieraj ze swojego grona posowie
i senatorowie, 14% e wyznacza ich rzd, a 19% nie ma zdania.
Najlepiej rozpoznawalnym polskim posem do Parlamentu Europej-
skiego jest Jerzy Buzek, ale oglnie rozpoznawalno posw jest bar-
dzo maa. Prawie 70% Polakw nie potrafi wymieni ani jednego z nich.
Mimo to oglny obraz posw do Parlamentu Europejskiego jako gru-
py pozostaje pozytywny.
Wni oski z bada j akoci owych dyskusj i gr upowych
Bardzo widoczne jest oglne zniechcenie badanych do polityki, spo-
wodowane stylem prowadzenia dyskursu politycznego w Polsce.
Badani w dyskusjach grupowych zdecydowanie korzystnie ocenia-
j polskie czonkostwo w UE. Za gwne korzyci uznaje si przede
wszystkim postp w dziedzinie infrastruktury, w dalszej kolejnoci
swobod podrowania oraz podejmowania pracy w krajach UE.
Jako gwne negatywne zjawiska zwizane z integracj europejsk
wymienia si dysproporcje w zarobkach, obawy o dobre wykorzysta-
nie pyncych z UE funduszy oraz obawy o konieczno ich oddania
w przyszoci.
01_cz_Parlament Europejski.indd 7 2013-10-28 12:23:58
8 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
Wiedza na temat funkcjonowania UE i jej instytucji jest wyjtkowo
nika, a czsto bdna.
Pomimo niewielkiej wiedzy na temat UE relatywnie wikszym zaufa-
niem badani darz instytucje unijne ni polskie.
Badani twierdz, e rzdy demokratyczne s mao skuteczne, cho
wszyscy uwaaj, e demokracja jest istotn wartoci, a dla najmod-
szych grup stanem oczywistym.
Wiedza na temat dziaalnoci PE jest bardzo saba, co wynika z braku
zainteresowania i braku atwo dostpnych informacji. Badani nie s
jednak zainteresowani aktywnym poszukiwaniem informacji o PE.
Parlament Europejski uznawany jest jednak za instytucj potrzebn,
bo jest demokratyczny i stwarza forum do dyskusji.
Badani s podzieleni w ocenie, czy wysanie polityka do PE to zsyka
czy nagroda.
Badani generalnie nie znaj nazwisk posw do PE, a ci nieliczni znani
posowie w wikszym stopniu swoj rozpoznawalno zawdziczaj
powodom pozamerytorycznym, a nie swojej dziaalnoci w PE. Nie od-
rniaj take polskich posw do PE od innych polskich politykw
dziaajcych na forum UE (komisarz, rzd).
Gwnym motywem uczestnictwa w wyborach jest spenienie obywa-
telskiego obowizku. Badani twierdz te, e ten, kto nie gosuje, nie
ma prawa potem narzeka na sytuacj w kraju. Jednak nadal wystpu-
je due zniechcenie do udziau w wyborach, ktre wynika z: zanikaj-
cego poczucia zwizku midzy wasnym gosem a wynikami wyborw,
wybieraniem mniejszego za, frustracji, e wygrywaj inni.
01_cz_Parlament Europejski.indd 8 2013-10-28 12:23:58
WSTP
W 2014 roku odbd si sme, a w Polsce trzecie bezporednie wybory
do Parlamentu Europejskiego. W dotychczasowych wyborach do PE w Pol-
sce w latach 2004 i 2009 odnotowywano jedn z najniszych w caej
Unii Europejskiej frekwencj wyborcz. Wynik ten by raco niski przy
rwnoczenie wysokim wwczas poziomie akceptacji dla czonkostwa
Polski w UE oraz dominujcym w wynikach bada spoecznych odczu-
ciu przewagi pyncych z niego korzyci nad kosztami. To powszechne
poparcie integracji nie zmieniao jednak faktu, e wikszo Polakw nie
tylko nie oddawaa gosu, ale i nie wykazywaa zainteresowania sprawami
europejskimi. Obecnie sytuacja przed wyborami wydaje si by o wiele
bardziej skomplikowana, gdy zaobserwowa mona tendencje spadku
przekonania o znacznej przewadze pozytywnych skutkw wejcia Polski
do UE na rzecz opinii ambiwalentnych. Take sama akceptacja czonko-
stwa obniya si o kilka punktw procentowych w cigu ostatnich lat.
Zmiany te mog negatywnie wpyn na gotowo Polakw do pjcia
do urn pod koniec maja 2014 roku.
Jednoczenie wci ronie rola Parlamentu Europejskiego, ktry po
wejciu w ycie Traktatu z Lizbony wspdecyduje m.in. o ksztacie unij-
nego budetu czy wielu zasadach europejskiego rynku wewntrznego,
a wic o kwestiach bezporednio wpywajcych na ycie obywateli. Ci
nie zdaj sobie z tego jednak zazwyczaj sprawy. Temat funkcjonowania
izby jest wyjtkowo rzadko podejmowany przez polskie media, a pol-
scy posowie do PE nie s znani w kontekcie ich dokona na arenie
europejskiej. Tymczasem Polacy zasiadaj w awach Parlamentu Euro-
pejskiego ju dwie kadencje, co pozwolio im pozna zasady pracy izby
oraz w peni si w ni zaangaowa. Jak wykazuj wieloletnie badania
Instytutu Spraw Publicznych, zaangaowanie wielu z nich jest doceniane
na arenie europejskiej, a podejmowane dziaania uznawane za skutecz-
ne
1
. Wci jednak istnieje grupa posw do PE, ktrzy wicej czasu ni
1 Por. M. Szczepanik, J. Kucharczyk (red.), Nie tylko polityka zagraniczna. Polacy w Parlamencie
Europejskim na pmetku 7. kadencji, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012; M. Szczepanik,
E. Kaca, A. ada, Bilans aktywnoci polskich posw do Parlamentu Europejskiego. Cele, osigni-
cia, wnioski na przyszo, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2009.
01_cz_Parlament Europejski.indd 9 2013-10-28 12:23:58
10 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
aktywnoci w Strasburgu i Brukseli powicaj komentowaniu polityki
krajowej
2
.
Nieznajomo posw i samej instytucji PE wie si take z brakiem
wiedzy na temat procedur wyborczych. Jak wykazuj badania ISP, w 2009
roku na kilka tygodni przed wyborami, kiedy trwaa ju kampania wybor-
cza, w kwietniu, jedynie 52% Polakw wiedziao, e to obywatele wybiera-
j posw do PE. Pozostali przypisywali to zadanie prezydentowi, Sejmowi
lub rzdowi. Kilka tygodni po gosowaniu, w sierpniu, wiadomo ta nie
bya specjalnie wysza i wynosia 57%.
Te wszystkie wymienione czynniki powoduj, e istnieje uzasadniona
obawa, i take w 2014 roku frekwencja w Polsce w wyborach do PE b-
dzie daleka od zadowalajcej. Jej podwyszenie wobec dotychczasowych
wynikw ley tymczasem w polskim interesie. Jako e, nawet mimo spad-
ku entuzjazmu, spoeczestwo nadal wyjtkowo pozytywnie wyraa si
o UE, Polacy w sposb naturalny mogliby da temu wyraz w wyborach. To
wanie zaangaowani obywatele s jednym z czynnikw wpywajcych
na gotowo uznawania wikszej roli danego pastwa w Europie. Polacy
maj tu szczeglne zobowizanie, jako najwikszy kraj, ktry przystpi do
UE w 2004 roku, obchodzcy w 2014 roku okrgy, dziesity jubileusz tego
wydarzenia i najwikszy beneficjent unijnych funduszy strukturalnych.
Rzdowi atwiej bdzie zabiega o interesy pastwa na scenie UE, jeli
podpiera bdzie si mg rzeczywistym przekonaniem spoeczestwa do
idei integracji. Dowodem tego przekonania jest m.in. udzia w wyborach.
Dlatego naley podj dziaania, ktre zachc Polakw do udziau
w majowych wyborach do PE. W celu waciwego skonstruowania kam-
panii motywujcych do gosowania naleao stwierdzi, co Polacy wie-
dz na temat Parlamentu Europejskiego, jak oceniaj jego dziaalno
i czy dostrzegaj jego wpyw na ich codzienne ycie. Pytania te osadzi
trzeba w szerszym kontekcie wiedzy Polakw na temat Unii Europej-
skiej, ktr we wszystkich badaniach sondaowych oceniaj tak bardzo
pozytywnie (cho jednak ostatnio gorzej ni wczeniej) oraz podejcia
do polityki jako takiej.
W celu postawienia diagnozy, jakie dziaania bd w Polsce obecnie
najbardziej skuteczne, Instytut Spraw Publicznych po raz kolejny przepro-
wadzi badania opinii publicznej na temat wiedzy Polakw o Parlamencie
2 Por. A. ada, M. Fakowska-Warska, Europose w sieci, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
2012.
01_cz_Parlament Europejski.indd 10 2013-10-28 12:23:58
11 Wiedza i opinie Polakw o Parlamencie Europejskim
Europejski i wyborach oraz postrzegania Unii Europejskiej. Aby pogbi
obraz uzyskany dziki wynikom sondau, na zlecenie Przedstawicielstwa
Komisji Europejskiej w Polsce zrealizowano take badania jakociowe. Ni-
niejszy raport podsumowuje wyniki obu tych bada. Pytania w ankiecie
oraz tematy do rozmw podczas badania fokusowego koncentroway si
wok kwestii dotyczcych uczestnictwa w wyborach, przyczyn absencji
wyborczej, wiedzy na temat Parlamentu Europejskiego, czynnikw mog-
cych wpyn na wiksze zainteresowanie tematyk europejsk i wybora-
mi w 2014 roku. Pytania bazoway na dowiadczeniach ISP prowadzenia
bada jakociowych na temat partycypacji obywatelskiej oraz w realizacji
bada ilociowych (opinii publicznej) na temat Parlamentu Europejskiego
w poprzednich latach (w tym przed poprzednimi wyborami do Parlamentu
Europejskiego i po nich).
Badania ilociowe prowadzone s na reprezentatywnej prbie doro-
sych Polakw, std oddaj pogldy caego spoeczestwa. Badania jako-
ciowe nie s reprezentatywne, pozwalaj natomiast bardziej szczegowo
pozna sposb postrzegania wybranych kwestii przez konkretne grupy.
Poczenie wynikw i wnioskw z obu analiz pozwala sformuowa ge-
neralne rekomendacje na temat prowadzenia kampanii informacyjnych
na tematy zwizane z integracj europejsk, w tym z wyborami do PE.
01_cz_Parlament Europejski.indd 11 2013-10-28 12:23:58
12 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
01_cz_Parlament Europejski.indd 12 2013-10-28 12:23:58
Aleksander Fuksiewicz, wsppraca Jacek Kucharczyk
WIEDZA I OPINIE POLAKW O PARLAMENCIE EUROPEJSKIM
WYNIKI BADANIA SONDAOWEGO
Wst p
W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009 r. w Polsce zanoto-
wano najnisz oprcz Sowacji frekwencj wyborcz w caej Unii Euro-
pejskiej. rednia frekwencja w Unii wyniosa wwczas 43%, a w Polsce do
urn poszed wwczas niespena co czwarty uprawniony do gosowania.
Przyczyn tak niewielkiego zainteresowania gosowaniem jest z pewnoci
wiele (np. ranga przypisywana tym wyborom przez Polakw jest nisza ni
wszystkich innych wyborw
1
). Dotychczasowe badania Instytutu Spraw
Publicznych z lat 2003, 2004 i 2009 pokazyway jednak, e wielu Polakw
w ogle nie zdaje sobie sprawy, e takie wybory si odbywaj.
W opisywanym sondau ISP ponownie zbadano ocen bilansu czon-
kostwa w Unii Europejskiej, stosunek do Parlamentu Europejskiego, roz-
poznawalno polskich posw i wanie wiedz o sposobie ich wyboru.
Najnowsze badanie rni si od pozostaych tym, e nie zostao zrealizo-
wane ani w czasie kampanii wyborczej, ani tu po wyborach, kiedy media
powicaj wyborom wicej uwagi. Ta rnica znalaza wyrane odzwier-
ciedlenie w wynikach. Odsetek osb poprawnie odpowiadajcych na py-
tanie o sposb wyboru posw do Parlamentu Europejskiego jest jeszcze
niszy ni w poprzednich badaniach. Inne wyniki potwierdzaj niewielk
wiedz Polakw o Unii Europejskiej, ktra wyranie kontrastuje z ich sto-
sunkowo pozytywn ocen unijnych instytucji i samego bilansu czonko-
stwa Polski w Unii.
Badanie terenowe przeprowadzia firma TNS Polska na zlecenie In-
stytutu Spraw Publicznych w dniach 711 wrzenia 2013 r. na podstawie
kwestionariusza dostarczonego przez ISP. Na pytania odpowiadaa repre-
zentatywna grupa 1000 osb w wieku od 15 lat
2
.
1 Zob. J. Kucharczyk, A. ada (red.), W stron europejskiego demos. Polskie wybory do Parlamen-
tu Europejskiego w 2009 r. w perspektywie porwnawczej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
2010, s. 151.
2 Jeli nie zaznaczono inaczej, przytoczone wyniki pochodz z tego badania. Jego cz bya re-
alizowana we wsplnym projekcie badawczym Policy Association for an Open Society. W kilku przy-
01_cz_Parlament Europejski.indd 13 2013-10-28 12:23:58
14 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
Wykres 1.
Czy, Pana(i) zdaniem,
integracja z Uni
Europejsk przyniosa
Polsce
rdo: ISP 2013
Badanie pokazuje wyran
przewag oceniajcych
skutki integracji pozytywnie
nad oceniajcymi je
negatywnie.
Gasncy eur oent uzj azm Pol akw?
Ocena bilansu czonkostwa w Unii Europejskiej
Polacy s od wielu lat jednym z najbardziej pozytywnie nastawionych
do integracji europejskiej spoeczestw w Unii Europejskiej, co systema-
tycznie potwierdzaj badania rnych orodkw.
Rwnie niniejsze pokazuje wyran przewag licz-
by respondentw oceniajcych skutki integracji po-
zytywnie (37%) nad tymi, ktrzy oceniaj je negatyw-
nie (12%). Relatywnie najczciej (47%) respondenci
oceniali bilans czonkostwa jako neutralny.
Zestawienie tych wynikw z poprzednimi badaniami Centrum Bada
Opinii Spoecznej, w ktrych pytanie jest zadawane w ten sam sposb,
wskazuje jednak na wyrany spadek odsetka pozytywnych ocen bilansu
czonkostwa w Unii Europejskiej. Liczba opinii pozytywnych zmniejszya
si w stosunku do badania z maja 2013 r. a o 17 punktw procentowych.
Moe to potwierdza trend zauwaalny w badaniach CBOS ju od 2009 r.,
kiedy liczba ocen pozytywnych zacza spada na rzecz neutralnych i ne-
gatywnych.
padkach odwoujemy si ponadto do bada sondaowych CBOS, bada ISP z lat 2003, 2004 i 2009
oraz badania ISP z 2013 r., realizowanego przez GfK Polonia.
wce[ ko:zysc
z s:a
_/
ye samo ko:zysc
co s:a
;/
wce[ s:a
z ko:zysc
1z
:uoo
oweozec
_
01_cz_Parlament Europejski.indd 14 2013-10-28 12:23:58
15 Wiedza i opinie Polakw o Parlamencie Europejskim
Wykres 2.
Czy, Pana(i) zdaniem,
integracja z Uni
Europejsk przyniosa
Polsce... (20042013)
rdo: ISP 2013, CBOS
20042013
3
Jednoczenie tak wyrana zmiana zwaszcza radykalny wzrost ocen
neutralnych w cigu zaledwie kilku miesicy musiaaby zosta potwier-
dzona kolejnymi badaniami.
Korzyci z integracji czciej doceniaj osoby mode, lepiej wyksztaco-
ne, lepiej oceniajce swoj sytuacj materialn. Jeli chodzi o preferencje
polityczne, ponad poowa osb deklarujcych gosowanie na Platform
Obywatelsk i tylko jedna trzecia potencjalnych wyborcw Prawa i Spra-
wiedliwoci wybraa odpowied wicej korzyci ni strat.
Po uszczegowieniu pytania o bilans czonkostwa i podziale go na
cztery kategorie (wpyw integracji na: demokracj w Polsce; jako ycia
w Polsce; jako usug publicznych; pozycj Polski w wiecie) potwierdza
si tendencja do wyboru przez najwiksz grup respondentw odpowie-
dzi neutralnej, a wrd pozostaych wida wyran przewag odpowiedzi
pozytywnych nad negatywnymi.
Odpowiedzi pozytywne przewayy nad neutralnymi tylko w przypad-
ku oceny wpywu czonkostwa w UE na pozycj Polski na wiecie (44%
3 Stosunek Polakw do integracji europejskiej. Komunikat z bada, Centrum Badania Opinii Spo-
ecznej, Warszawa, maj 2013.
c
1c
zc
_c
;c
_c
oc
/c
wce[ ko:zysc z s:a
ye samo s:a co ko:zysc
wce[ s:a z ko:zysc
:uoo oweozec
\
z
c
c
;
`
z
c
c
;
\
z
c
c
_
\
z
c
c
o
\
z
c
c
/
\
z
c
c
8
\
z
c
c
_
\
z
c
1
c
\
z
c
1
1
\
z
c
1
_
,
`
z
c
1
_
%
z
o
%
o
%
1
1
%
%
z
o
%
z
6
%
1
1
%
6
%
z
1
%
z
z
%
1
1
%
_
%
1
8
%
1
8
%
1
o
%
/
%
1
%
1
_
%
6
%
6
%
6
_
%
6
_
%
6
%
_
/
%
/
%
1
z
%
_
%
_
%
_
%
%
/
%
6
%
1
%
1
_
%
1
6
%
1
%
1
%
1
%
1
8
%
1
8
%
z
1
%
z
o
%
01_cz_Parlament Europejski.indd 15 2013-10-28 12:23:58
16 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
Prawie poowa Polakw
pozytywnie ocenia
dziaalno Parlamentu
Europejskiego i Komisji.
Wykres 3.
Jak Pana(i) zdaniem
integracja z Uni
Europejsk wpyna na:
rdo: ISP 2013
Wykres 4.
Jak oglnie rzecz biorc
oceniby/oceniaby Pan(i)
dziaalno:
rdo: ISP 2013
w stosunku do 40%). Opini negatywn wybraa jedna dziesita respon-
dentw. W przypadku pozostaych kategorii oceny s zblione: odsetki
ocen pozytywnych wynosz od 29% do 38%, neutralnych od 50% do 43%,
a negatywnych od 10% do 12%.
Ocena dziaalnoci Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej
Polacy pozytywnie oceniaj dziaalno instytucji Unii Europejskiej:
Parlamentu Europejskiego i Komisji. W sondau ISP dobrze lub bardzo do-
brze ocenia j blisko poowa badanych (Parlament
48%, Komisja 47%), a le lub bardzo le prawie jed-
na trzecia (Parlament 30%, Komisja 27%). Okoo
jedna czwarta badanych nie potrafia odpowiedzie
na to pytanie.
Ponadto mona zauway istotne statystycznie zwizki midzy ocen
dziaalnoci instytucji a stosunkiem do integracji europejskiej w ogle.
Osoby, ktre lepiej oceniaj bilans czonkostwa Polski w Unii, lepiej ni
og badanych oceniaj rwnie dziaalno Parlamentu i Komisji. Przyka-
z%
/%
8%
%
_o%
6%
%
o%
1z%
1z%
1z%
1%
%
_%
/%
6%
c 1c zc _c ;c _c oc /c 8c _c 1cc
:zyosa wce[ ko:zysc z s:a
:zyosa ye samo ko:zysc co s:a
:zyosa wce[ s:a z ko:zysc
T:uoo oweozec
ozyc[ osk
a swece
[akosc usug
ubczych
w osce
[akosc zyca
w osce
oemok:ac[
w osce
%
%
_%
%
z_%
z%
_%
%
z%
z6%
Ba:ozo oob:ze Racze[ oob:ze Racze[ ze
Ba:ozo ze T:uoo oweozec
oms[
Lu:oe[ske[
a:ameu
Lu:oe[skego
01_cz_Parlament Europejski.indd 16 2013-10-28 12:23:58
17 Wiedza i opinie Polakw o Parlamencie Europejskim
Tylko 40% badanych wie,
e posw do Parlamentu
Europejskiego wybiera si
w wyborach powszechnych.
dowo spord osb, ktre uwaaj, e integracja przyniosa Polsce wicej
korzyci ni strat a 57,5% pozytywnie ocenia dziaalno Parlamentu Eu-
ropejskiego (wobec 48% ogu badanych).
Parlament i Komisj lepiej oceniaj osoby lepiej zarabiajce i lepiej
oceniajce swoj sytuacj materialn. Deklarujcy gosowanie na Platfor-
m Obywatelsk maj lepsze opinie ni ci deklarujcy poparcie dla Prawa
i Sprawiedliwoci. Najgorzej oceniaj je osoby najsabiej wyksztacone.
One rwnie najczciej nie potrafi na to pytanie odpowiedzie.
Ni eznany Par l ament Eur opej ski
Stosunkowo pozytywne podejcie respondentw do Unii Europejskiej
i jej instytucji wyranie kontrastuje z ich niewielk wiedz na ten temat.
Cz pyta opisywanego sondau dotyczya wiedzy Polakw o Parlamen-
cie Europejskim, w tym kwestii sposobu wyboru posw do Parlamentu
Europejskiego i znajomoci samych posw.
Wybory do Parlamentu Europejskiego
Instytut Spraw Publicznych systematycznie sprawdza, czy Polacy
wiedz, e posowie do Parlamentu Europejskiego s wybierani w wybo-
rach powszechnych. Pierwsze takie badanie zrealizowano jeszcze przed
przystpieniem do Unii Europejskiej w marcu 2003 r., po popierwszych
takich wyborach w 2004 r. oraz tu przed i tu po ostatnich wyborach
w kwietniu i sierpniu 2009 r. Jak wspomniano, opisywane badanie rni
si od pozostaych tym, e nie zostao zrealizowane ani w czasie kampanii
wyborczej, ani tu po wyborach, kiedy media powicaj im wicej uwagi.
Ta rnica znalaza odzwierciedlenie w wynikach.
Wedug opisywanego badania tylko 40% Pola-
kw jest wiadomych, e posw do Parlamentu
Europejskiego wybieraj wszyscy obywatele w wy-
borach. Oznacza to wyrany spadek poprawnych
odpowiedzi w stosunku do wszystkich wczeniej-
szych bada, wyczajc tylko te przeprowadzone jeszcze przed wejciem
Polski do Unii Europejskiej. Odsetek osb, ktre poprawnie odpowiadaj
na pytanie o sposb wyboru posw do Parlamentu Europejskiego, spad
z 57% do 40% w stosunku do badania sondau z sierpnia 2009 r. Odno-
01_cz_Parlament Europejski.indd 17 2013-10-28 12:23:58
18 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
Wykres 5.
W jaki sposb, Pana(i)
zdaniem, wybierani s
w Polsce posowie do
Parlamentu Europejskiego?
rdo: ISP 2013
towano ponadto wzrost liczby respondentw wybierajcych wikszo
niepoprawnych odpowiedzi, wyczajc wybr posw przez prezydenta.
27% respondentw odpowiedziao, e wybieraj ich ze swojego grona po-
sowie i senatorowie (wzrost o 6 p.p.), 14% e wyznacza ich rzd (wzrost
o 8 p.p.). Zarwno w tym, jak i poprzednim badaniu 1% respondentw wy-
bra odpowied wyznacza ich prezydent.
Poprawn odpowied czciej wybieraj osoby z wyszym wyksztace-
niem (49%) i z najwikszych miast (powyej 500 tys. mieszkacw), ale tak-
e mieszkacy wsi (46%), rzadziej mieszkacy mniejszych miast. Czciej
zaznaczaj j te osoby pozytywnie oceniajce bilans czonkostwa w Unii
Europejskiej i pozytywnie odnoszce si do przyjcia przez Polsk waluty
euro. Osoby najmodsze (1519 lat) czciej ni osoby z innych kategorii
wiekowych nie potrafi na to pytanie odpowiedzie (31%).
Ten spadek wynika niewtpliwie z terminu przeprowadzenia badania,
tj. poza okresami, kiedy wybory s omawiane w mediach. Badanie przepro-
wadzono osiem miesicy przed wyborami (w Polsce odbd si 25 maja
2014 r.), przed rozpoczciem kampanii wyborczej i kampanii informacyj-
nych samego Parlamentu (wystartowaa we wrzeniu, ale ju po zakocze-
niu badania) i organizacji pozarzdowych. Wiedza o tym, e Parlament Eu-
ropejski jest instytucj wybieran demokratycznie, w niewielkim stopniu
ugruntowaa si w spoeczestwie, co stwarza ogromne wyzwanie przed
rozpoczynajcymi si kampaniami informacyjnymi i profrekwencyjnymi.
Wybe:a[
ch ze swego
g:oa osowe
seao:owe
z/
Wyzacza
ch :zo
1;
Wyzacza
ch :ezyoe
1
T:uoo
oweozec
1_
Wybe:a[
ch wszyscy oacy
w wybo:ach
;c
01_cz_Parlament Europejski.indd 18 2013-10-28 12:23:58
19 Wiedza i opinie Polakw o Parlamencie Europejskim
Prawie 70% Polakw nie
potrafi wymieni nazwiska
ani jednego posa do
Parlamentu Europejskiego.
Wykres 6.
W jaki sposb, Pan(i)
zdaniem, wybierani s
w Polsce posowie do
Parlamentu Europejskiego?
(20032013)
rdo: ISP 2003, 2004,
2009, 2013
Nie chodzi tu nawet o zachcenie ludzi do gosowania, ale wrcz o dotar-
cie do nich z podstawow informacj, e jakiekolwiek wybory w ogle si
odbywaj.
Znajomo polskich posw do Parlamentu Europejskiego
Polacy w niewielkim stopniu zdaj sobie spraw z tego, kto reprezen-
tuje ich w Parlamencie Europejskim. Respondentw poproszono o wy-
mienienie maksymalnie trzech nazwisk polskich posw do tej instytucji.
Ponad dwie trzecie respondentw (69,4%) nie potrafi
wymieni ani jednego nazwiska polskiego posa do
Parlamentu Europejskiego. Co szsty (16,2%) wymie-
ni jedno, 8,8% dwa nazwiska i tylko 5,6% wszyst-
kie trzy nazwiska
4
.
4 Bdne odpowiedzi badanych, tj. wymienione przez nich nazwiska osb, ktre nie s posami do
Parlamentu Europejskiego, potraktowano jak brak odpowiedzi.
Wybe:a[ ch wszyscy oacy w wybo:ach
Wybe:a[ ch ze swego g:oa osowe seao:owe
Wyzacza ch :zo
Wyzacza ch :ezyoe
z/%
8%
_z%
_/%
o%
z1%
z%
1%
z1%
z/%
%
z%
z%
1% 1%
%
zo%
1%
1_%
1%
o
1o
zo
_o
;o
_o
oo
ma:zec zoo_ se:ezoo; kwece zoo_ se:e zoo_ w:zese zo1_
T:uoo oweozec
1/%
6%
8%
6%
1%
01_cz_Parlament Europejski.indd 19 2013-10-28 12:23:58
20 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
Najbardziej rozpoznawalnym
polskim posem do
Parlamentu Europejskiego
jest Jerzy Buzek.
Wykres 7.
Czy zna Pan(i) jakich
polskich posw do
parlamentu Europejskiego?
(liczba wymienionych
nazwisk: maksymalnie trzy)
rdo: ISP 2013
Zdecydowanie najbardziej znanym polskim posem do Parlamentu
Europejskiego pozostaje Jerzy Buzek, ktrego wymienio 13% wszystkich
respondentw. Wynika to zapewne z jego przeszoci i jako premiera,
i jako przewodniczcego omawianej instytucji. Nazwisko Buzka byo te
najczciej wymieniane jako pierwsze. Jego rozpoznawalnoci nie mona
jednak przecenia. Jest znaczna tylko na tle innych posw, trzeba bowiem
pamita, e dwie trzecie badanych nie wymienio nawet jego.
Osoby, ktre wymieniy Jerzego Buzka, nieco czciej pozytywnie oce-
niaj dziaalno Parlamentu Europejskiego oraz rzadziej nie potrafi na
to pytanie odpowiedzie, chocia rnica ta jest na
granicy istotnoci statystycznej, a ponadto moe
wynika porednio z tego, e s to osoby lepiej wy-
ksztacone.
Jeli chodzi o kolejnych wymienianych posw,
najczciej pojawiaj si nazwiska tych politykw, ktrzy s obecni w me-
diach przy okazji rnych kontrowersyjnych bd po prostu ciekawych
dla odbiorcw wiadomoci, na og niezwizanych z prac w Parlamen-
cie Europejskim. Taka tendencja potwierdzia si te w opisywanych w ni-
niejszym opracowaniu wynikach i bada fokusowych. Drugi najbardziej
znany pose to Zbigniew Ziobro (wymieniony przez 9,2% respondentw),
1 azwsko
1o,z
zaoego
azwska
o_,;
z azwska
8,8
_ azwska
_,o
01_cz_Parlament Europejski.indd 20 2013-10-28 12:23:58
21 Wiedza i opinie Polakw o Parlamencie Europejskim
Wykres 8.
Czy zna Pan(i) jakich
polskich posw do
Parlamentu Europejskiego?
rdo: ISP 2013
a trzeci Jacek Kurski (5,4%), kojarzeni najprawdopodobniej z czstych wy-
stpw w polskich mediach na tematy krajowej polityki i sporw midzy-
partyjnych. Na kolejnych miejscach znaleli si: Ryszard Czarnecki (3,1%),
Wojciech Olejniczak (2,5%) i Jarosaw Wasa (2,3%) oraz Janusz Lewandow-
ski (1,7%) i Marek Siwiec (1,6%). Janusz Lewandowski nie jest ju posem,
ale komisarzem, czonkiem Komisji Europejskiej
5
, a do rozpoznawalnoci
Jarosawa Wasy, jak pokazao badanie fokusowe, przyczyni si szeroko
omawiany w mediach wypadek na motocyklu (oraz oczywicie znane na-
zwisko). List wszystkich osb (nie tylko posw), ktre zostay wskazane
przez przynajmniej jeden procent badanych (tj. 10 osb), przedstawiono
na wykresie poniej .
Oprcz wymienionych w odpowiedziach respondentw pojawili si
jeszcze nastpujcy posowie do Parlamentu Europejskiego: Micha Ka-
miski i Bogdan Marcinkiewicz (po 8 wskaza), Jacek Saryusz-Wolski (7),
Pawe Kowal (6), Lidia Geringer de Oedenberg i Marek Migalski (5), Danuta
Hbner lub Jolanta Hibner (3)
6
, Piotr Borys, Jan Kozowski, Krzysztof Lisek,
Elbieta ukacijewska, Jan Olbrycht, Mirosaw Piotrowski, Czesaw Siekier-
ski, Ra Thun (2), Pawe Zalewski (1).
5 By posem w kadencji 20042009. W wyborach w 2009 r. wybrano go ponownie, ale obj
stanowisko komisarza.
6 Nazwiska obu posanek wymawia si na og tak samo, a respondenci, aby nie utrudnia im
dodatkowo odpowiedzi, zostali poproszeni tylko o wymienienie nazwiska, trudno zatem oceni jedno-
znacznie, ktr z posanek mieli na myli. cznie nazwisko Hbner/Hibner wymienio 3 respondentw.
1z,6%
,z%
_,%
,1%
z,_%
z,%
1,6% 1,/%
1,% 1,% 1,1% 1,1% 1,o% 1,o%
}
e
:
z
y
B
u
z
e
k
Z
b
e
w
Z
o
b
:
o
}
a
c
e
k
u
:
s
k
R
y
s
z
a
:
o
C
z
a
:
e
c
k
W
o
[
c
e
c
h
O
e
[
c
z
a
k
}
a
:
o
s
a
w
W
a
s
a
'
a
:
e
k
S
e
c
}
a
u
s
z
L
e
w
a
o
o
w
s
k
T
a
o
e
u
s
z
C
y
m
a
s
k
}
a
:
o
s
a
w
o
w
s
k
}
o
a
}
a
u
s
z
W
o
[
c
e
c
h
o
w
s
k
D
o
o
T
u
s
k
}
a
c
e
k
:
o
a
s
e
w
c
z
01_cz_Parlament Europejski.indd 21 2013-10-28 12:23:58
22 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
Wykres 9.
Gdzie zetkn(a) si
Pan(i) z informacjami
o dziaaniach polskich
posw do Parlamentu
Europejskiego?
rdo: ISP 2013
Wymieniano rwnie osoby nie bdce posami: Radosaw Sikorski
(4 wskazania), Jarosaw Kaczyski, Eugeniusz Kopotek i Waldemar Pawlak
(po 4), Janusz Palikot (3), Marek Belka, Tomasz Kaczmarek, Ryszard Kalisz,
Antoni Macierewicz, Tadeusz Mazowiecki, Leszek Miller (2), Anna Grodzka (1).
A 9 na 10 osb najmodszych badanych (88%) nie potrafio wymieni
ani jednego posa do Parlamentu Europejskiego. Nazwiska czciej poda-
wali badani lepiej wyksztaceni.
rda wiedzy o Parlamencie Europejskim
Najpopularniejszym rdem wiedzy o dziaalnoci Parlamentu Eu-
ropejskiego jest dla badanych telewizja. Ponad poowa respondentw
(55%) twierdzi, e zetkna si w programach telewizyjnych z informacjami
o dziaalnoci posw. W gazetach i czasopismach zetkna si z takimi in-
formacjami jedna trzecia badanych (32%), w audycjach radiowych jedna
czwarta (25%), w internetowych portalach informacyjnych 22%, na por-
talach spoecznociowych (wymieniono Facebook i Twitter) mniej ni co
dziesity respondent (9%). Udzia w bezporednich spotkaniach z posami
do Parlamentu Europejskiego deklaruje 6% badanych.
Ponad jedna trzecia badanych (37%) nie wskazaa adnego rda
wiedzy, tzn. nie zetkna si w ogle z takimi informacjami w mediach.
Wrd najmodszych respondentw (1519 lat) oraz osb z wyksztace-
niem podstawowym odsetek ten wynis a 54%. Osoby, ktre zetkny si
z takimi informacjami, wyranie lepiej oceniaj bilans czonkostwa w Unii
Europejskiej.
c
1c
zc
_c
;c
_c
oc
:og:amy
eewzy[e
Cazey
czasosma
/uoyc[e
:aoowe
e:eowe
o:ae
o:macy[e
'eoa
soeczo
scowe,
acebook
abo Twe:
Bezos:eoe
sokaa
z osem/
osam
Zaoe
01_cz_Parlament Europejski.indd 22 2013-10-28 12:23:58
23 Wiedza i opinie Polakw o Parlamencie Europejskim
Za najwaniejszy temat
dziaalnoci Parlamentu
Europejskiego Polacy uznaj
walk z bezrobociem,
ubstwem i wykluczeniem.
Osoby, ktre stykaj si z informacjami o dziaalnoci posw do
Parlamentu Europejskiego w mediach, czciej potrafi oceni dziaal-
no tej instytucji i lepiej oceniaj bilans czonkostwa w Unii Europej-
skiej. Prawie wszyscy respondenci, ktrzy mieli bezporedni kontakt
z posem, nie mieli problemu z ocen dziaalnoci Parlamentu, podczas
jedna czwarta tych, ktrzy takiego kontaktu nie mieli, nie potrafili na to
pytanie odpowiedzie.
Tematy dziaalnoci Parlamentu Europejskiego
Badani zostali rwnie poproszeni o ocen tego, jak wane jest dla
nich osobicie to, czym zajmuje si Parlament Europejski. Taka hierarchi-
zacja moe stanowi wskazwk, na co zwraca uwag w kampaniach in-
formacyjnych na temat wyborw w maju przyszego roku. Tematyka dzia-
alnoci Parlamentu zostaa podzielona na dziesi kategorii, z ktrych
za najwaniejsz dla nich osobicie badani uznali walk z bezrobociem,
ubstwem i wykluczeniem. Temat ten okaza si wany (suma odpowiedzi
bardzo wany i raczej wany) dla piciu na szeciu respondentw (83%),
rednio wanym dla co dziesitego (12%), a niewanym (suma zupenie
niewany i raczej niewany) tylko dla 4%. Warto zaznaczy, e odpowie-
dzi zupenie niewany i raczej niewany byy wybierane rzadko i w stosun-
ku do innych tematw; mieciy si w zakresie 411%.
Kolejn grup tematw za wane uznao od 75%
do 69% badanych i byy to (w kolejnoci): ochrona
rodowiska i bezpieczestwo ywnoci, edukacja
i nauka, wspieranie rolnictwa, ochrona konsumen-
tw, bezpieczestwo energetyczne i walka ze zmia-
n klimatu, promocja demokracji i praw czowieka
na wiecie oraz wspieranie rozwoju najbiedniejszych krajw. Nieco mniej
wane (65% wskaza pozytywnych) okazay si tematy: polityka zagranicz-
na i polityka bezpieczestwa UE oraz rwno kobiet i mczyzn i prze-
ciwdziaanie rnym formom dyskryminacji. Wyranie za najmniej wa-
ny (cho nadal ponad poowa respondentw, 57%, uwaa go za wany)
zosta uznany temat imigracji do Europy. Ten wynik pokazuje, jak trudno
jest planowa jednolite dziaania informacyjne i profrekwencyjne przed
wyborami do Parlamentu Europejskiego we wszystkich pastwach czon-
kowskich UE. Mona si domyla, e w krajach Poudnia (Malta, Wochy,
01_cz_Parlament Europejski.indd 23 2013-10-28 12:23:58
24 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
Wykres 10.
Prosz oceni, jak wany
jest kady z tych tematw
dla Pana(i) osobicie
rdo: ISP 2013
Grecja) to wanie imigracja znalazaby si na pierwszym czy drugim miej-
scu. Ujednolicanie oficjalnej kampanii samego Parlamentu moe zatem
obnia jej skuteczno.
Warto zauway, e w przypadku wszystkich przytoczonych tema-
tw odsetek badanych wybierajcych odpowied trudno powiedzie by
bardzo niski (12%). Respondenci nie maj zatem problemu z ocen, jakie
tematy dziaalnoci Parlamentu s dla nich wane, nawet jeli nie znaj
przykadw tej dziaalnoci w samym Parlamencie. Moe to stanowi ko-
lejn wskazwk dla kampanii informacyjnych o tej instytucji. Prowadzc
dziaania informacyjne warto wychodzi od tematw, a wic problemw
i wyzwa stojcych przed Europ i Polsk (ktre uwaane s za wane)
i na tym tle pokazywa dziaania samego Parlamentu (ktry jest nieznany).
Cechy posw do Parlamentu Europejskiego
W sondau Instytutu Spraw Publicznych poproszono rwnie respon-
dentw o ocen, jacy s posowie do Parlamentu Europejskiego, przedsta-
18%
z%
z6%
z%
z8%
o%
1%
%
_%
__%
%
z%
%
_%
z%
1%
z%
o%
o%
z8%
z%
z_%
z%
zz%
z1%
z1%
zo%
1%
zo%
1z%
8%
/%
/%
6%
6%
_%
%
%
%
%
%
1%
z%
z%
1%
1%
z%
z%
1%
1%
c 1c zc _c ;c _c oc /c 8c _c 1cc
Ba:ozo wazy Racze[ wazy S:eoo wazy Racze[ ewazy Zuee ewazy
Waka z bez:obocem,
uboswem wykuczeem
Och:oa s:ooowska
bezeczeswo zywosc
Loukac[a auka
Wse:ae :ocwa
Och:oa kosumeow
Bezeczeswo ee:geycze
waka ze zma kmau
:omoc[a oemok:ac[ :aw
czoweka a swece o:az wse:ae
:ozwo[u a[beoe[szych k:a[ow
Rowosc kobe mzczyz
:zecwozaae :ozym
o:mom oysk:ymac[
oyka zag:acza
oyka bezeczeswa UL
mg:ac[a oo Lu:oy
01_cz_Parlament Europejski.indd 24 2013-10-28 12:23:58
25 Wiedza i opinie Polakw o Parlamencie Europejskim
Posowie do PE s oceniani
znacznie lepiej ni posowie
do Sejmu.
wiajc pary przeciwstawnych cech. Nieznajomo konkretnych posw
nie znaczy, e Polacy nie maj jakiego wyobraenia o tej grupie. Stosunek
do niej sprawdzilimy wanie poprzez cechy, jakie badani przypisuj jej
czonkom. Aby dopeni tego obrazu, zestawiono oceny cech posw do
Parlamentu Europejskiego z przypisywanymi posom do Sejmu, a take
cechami, jakie respondenci przypisuj typowemu Polakowi
7
.
Posowie do Parlamentu Europejskiego s oceniani znacznie lepiej
ni posowie do Sejmu. Cechy pozytywne byy przypisywane posom do
Parlamentu Europejskiego wyranie czciej ni posom do Sejmu w przy-
padku wszystkich zawartych w pytaniu par. W najwikszym stopniu jest
to widoczne w przypadku znajomoci jzykw obcych. W nieco mniejszym
w przypadku takich cech, jak: dobrze zorganizowany, dobrze wykszta-
cony, pracowity, zdyscyplinowany i nowoczesny. Najmniejsza rnica, ale
rwnie na korzy posw do Parlamentu Europejskiego, pojawiaa si
przy cechach: towarzyski i skromny.
W porwnaniu z typowym Polakiem rnice w wynikach s bardziej
zrnicowane. Wedug wskaza badanych typowy Polak jest przede
wszystkim znacznie bardziej towarzyski ni pose do obu omawianych izb.
Przypisano mu rwnie wiksz pracowito, skuteczno i przedsibior-
czo. Pose do Parlamentu Europejskiego natomiast rzadziej miaby nad-
uywa alkoholu, lepiej zna jzyki obce, by lepiej
wyksztaconym, zdyscyplinowanym i tolerancyjnym.
Typowy Polak miaby by te zdecydowanie bardziej
religijny od posa.
Analizujc powysze cechy i skupiajc si wycznie na posach do Par-
lamentu Europejskiego warto zwrci uwag na dwie rzeczy. Po pierwsze,
poza dwoma wyjtkami badani czciej przypisywali posom cechy pozy-
tywne ni negatywne i rnica wynosia ponad 10 p.p. Te wyjtki to pary:
skonny do kompromisu/ktliwy oraz skromny/zarozumiay, w przypadku
ktrych rnica wynosia tylko 2 punkty (na korzy skonnego do kom-
promisu i zarozumiaego). Oglny wizerunek posw mona zatem oceni
jako bardzo pozytywny.
Po drugie, badani stosunkowo czsto wybierali odpowied neutraln
(rwnowaga cechy pozytywnej i negatywnej z pary). Respondenci nie mie-
li moliwoci wybrania odpowiedzi trudno powiedzie. Trudno zatem
7 Wyniki na temat typowego Polaka pochodz z innego badania sondaowego ISP, przeprowadzo-
nego rwnie we wrzeniu 2013 r., ale przez rm GfK Polonia.
01_cz_Parlament Europejski.indd 25 2013-10-28 12:23:58
26 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
o jednoznaczn interpretacj, na ile wybr odpowiedzi neutralnej by
rezultatem takiej wanie opinii respondenta, a na ile ucieczk od odpo-
wiedzi, zwaszcza biorc pod uwag nik znajomo konkretnych posw.
Wykres 11.
Jaki jest typowy Polak/
pose do Parlamentu
Europejskiego/pose do
Sejmu?
rdo: ISP 2013
%
%
z%
%
/%
%
z%
%
%
z%
%
1%
_%
%
1%
1o%
18%
%
/%
1_%
z1%
6%
1o%
8%
_%
1o%
%
11%
18%
1o%
%
_%
z%
1%
o%
z8%
/%
%
_%
o%
%
6%
%
%
z%
z1%
1_%
%
zz%
1/%
1%
z8%
1%
o%
z%
z%
1%
z1%
1_%
_%
z%
z%
zo%
z/%
z1%
11%
z8%
z%
1%
%
z_%
1%
1%
z%
1_%
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
%
8%
_%
%
6%
%
%
1/%
1/%
8%
1_%
1%
%
/%
_%
8%
%
1%
1%
1%
%
z%
1/%
8%
o%
z%
1o%
z%
z%
16%
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Leniwy
Nietolerancyjny
Zacofany
Sabo wyksztacony
Nieskuteczny
Nieuczciwy
Nieyczliwy
Pracowity
Tolerancyjny
Nowoczesny
Dobrze wyksztacony
Skuteczny
Uczciwy
yczliwy
01_cz_Parlament Europejski.indd 26 2013-10-28 12:23:58
27 Wiedza i opinie Polakw o Parlamencie Europejskim
_%
1%
/%
%
6%
%
%
/%
zo%
%
%
1%
%
18%
zo%
8%
1/%
1/%
11%
1/%
%
1z%
1o%
%
%
%
_%
1%
8%
/%
o%
o%
z/%
_%
__%
z8%
z%
16%
z%
zz%
1/%
_%
16%
11%
11%
16%
18%
8%
zo%
18%
%
6%
zz%
8%
z%
z%
%
1_%
1_%
z%
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
%
6%
z%
%
/%
%
z%
_%
1%
%
6%
%
z%
%
1%
/%
1%
/%
8%
1/%
%
%
18%
16%
8%
1z%
1o%
8%
1_%
11%
6%
%
/%
1_%
zo%
zz%
6%
/%
6%
6%
8%
6%
_%
o%
z%
6%
1%
6%
8%
6%
1%
1%
6%
o%
z%
1/%
1%
z%
1_%
z%
z6%
1%
1%
z%
16%
/%
z8%
z/%
/%
1/%
1%
z_%
o%
z%
1%
z%
z%
11%
o%
z%
1%
1%
z%
1%
z/%
z_%
1%
zo%
18%
6%
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Tyowy ose
oo Se[mu
Tyowy oak
Tyowy ose
oo a:ameu Lu:oe[skego
Ktliwy
Nieznajcy jzykw obcych
Naduywajcy alkoholu
Nieregilijny
Nieodpowiedzialny
Niezdyscyplinowany
Nieprzedsibiorczy
le zorganizowany
Nietowarzyski
Zarozumiay
Skonny do kompromisu
Znajcy jzyki obce
Nienaduywajcy alkoholu
Religijny
Odpowiedzialny
Zdyscyplinowany
Przedsibiorczy
Dobrze zorganizowany
Towarzyski
Skromny
01_cz_Parlament Europejski.indd 27 2013-10-28 12:23:58
28 Parlament Europejski. Spoeczne zaufanie i (nie)wiedza
Wykres 12.
Jakich cech oczekuje
Pan(i) przede wszystkim
od posa do Parlamentu
Europejskiego
(maksymalnie trzy)?
rdo: ISP 2013
Nawet jednak spory odsetek respondentw wybierajcych odpowie-
dzi neutralne nie zmienia faktu, e badani mieli pozytywny obraz posw
do Parlamentu Europejskiego. Na to nakadaj si opisywane wyej pozy-
tywne oceny dziaalnoci samej instytucji. Moe to stanowi pewne ua-
twienie dla instytucji prowadzcych kampanie informacyjne przed wybo-
rami w maju 2014 r., bo kluczowe bdzie tu wanie poinformowanie. Nie
trzeba zaczyna jak byoby pewnie w przypadku polskiego Sejmu od
poprawy wizerunku instytucji i jej przedstawicieli.
Badanych poproszono rwnie o wskazanie oczekiwanych cech po-
sa do Parlamentu Europejskiego, przedstawiajc im te same cechy co
w poprzednim opisywanym pytaniu (wycznie pozytywne). Trzy cechy
wydaj si nieznacznie dominujce. Badani oczekuj, aby pose by przede
wszystkim: uczciwy (43%), skuteczny (40%) i pracowity (39%). Na kolejnych
miejscach znalazy si: odpowiedzialny (31%), dobrze wyksztacony (25%),
znajcy jzyki obce (18%) i nowoczesny (16%). Zestawienie wszystkich
cech przedstawiono na wykresie.
W tym wyborze trudno doszukiwa si jakiej specyfiki Parlamentu
Europejskiego. Raczej mona si spodziewa, e wybr tych wanie cech
pokazuje, czego Polacy oczekuj po prostu od politykw (by moe z wy-
jtkiem znajomoci jzykw obcych, zwizanej z ich prac w rodowisku
%
o%
%
1%
z_%
18%
16%
11% 11%
1o% 1o%
6%
_%
% %
1%
c
_
1c
1_
zc
z_
_c
__
;c
;_
_c
u
c
z
c
w
y
s
k
u
e
c
z
:
a
c
o
w
y
o
o
o
w
e
o
z
y
o
o
b
:
z
e
w
y
k
s
z
c
o
y
z
a
[
c
y
[
z
y
k
o
b
c
e
o
w
o
c
z
e
s
e
:
a
c
y
[
:
z
e
o
s
o
:
c
z
y
z
o
y
s
c
y
o
w
a
y
z
y
c
z
w
y
o
o
b
:
z
e
z
o
:
g
a
z
o
w
a
y
s
k
y
o
o
k
o
m
:
o
m
s
u
:
e
a
o
u
z
y
w
a
[
c
y
a
k
o
h
o
o
w
a
:
z
y
s
k