Zdzisaw Gowacki

Chemia organiczna
Zakres podstawowy i rozszerzony
Odpowiedzi i rozwizania zada

Rozdzia 1




Strona
Linia /
zadanie
Jest Powinno by
Str. 10. Linia 1.
4-etylo-2,4-
trimetyloheksanu
4-etylo-2,2,4-
trimetyloheksanu
Str. 16.
Zadanie
1.11.
4-etylo-2,6-dimetylo-3,4-
dipropylooktanu
3-etylo-2,6-dimetylo-4,4-
dipropylooktanu


Oficyna Wydawnicza TUTOR
Wydanie I. Toru 2013 r.

Errata do pierwszego rozdziau wicze:

Podpowiedzi

Alkany


Zadanie 1.1.
Dla wszystkich trzech struktur I-III istnieje zawsze jedna pochodna o wzorze CH
3
X, ale
tylko w przypadku tetraedru (struktura III) wystpuje jedna pochodna o wzorze CH
2
X
2
.
Prezentuj to ponisze rysunki.

I. II. III.











Zadanie 1.2.
a.1) Na rysunku zaznaczono najduszy acuch, ponumerowano atomy wgla w takim
kierunku, eby podstawnik mia najniszy numer (lokant).

C
5
H
12
2-metylobutan

Alkany 3
a.2) Przy wzorze zaznaczono najduszy acuch, ponumerowano atomy wgla
w takim kierunku, eby pierwszy podstawnik mia najniszy lokant.
C
8
H
18
2,4-dimetyloheksan

a.3)
C
11
H
24
2,2,5-trimetylooktan

a.4)
C
8
H
18
3-metyloheptan


a.5) Przy wzorze zaznaczono najduszy acuch, ponumerowano atomy wgla
w takim kierunku, eby suma lokantw (numerw podstawnikw) bya najnisza.
W obu kierunkach pierwsza grupa metylowa miaby lokant 3.
C
12
H
26
3,3,5,6-tetrametylooktan

4 Chemia 2b. Odpowiedzi i rozwizania zada
b) 4-etylo-2,9,10-trimetylododekan

c) Gwne zasady obowizujce przy ustalaniu systematycznej nazwy nasyconych
wglowodorw:
1. wybieramy najduszy acuch atomw wgla jeeli jest kilka o tej samej
dugoci to wybieramy ten acuch jako gwny, przy ktrym jest najwicej
podstawnikw,
2. ustalamy kolejno numerowania zaczynamy od strony przy ktrej najbliej
znajduje si podstawnik jeeli z obu stron s podstawniki przy tym samym
lokancie, a s to jedyne dwa podstawniki, to kolejno jest alfabetyczna, jeeli
podstawnikw jest wicej, to decyduje nisza suma lokantw wszystkich pod-
stawnikw dla wybranego kierunku numerowania,
3. w nazwie podstawniki wymieniamy alfabetycznie, wskazujc ich liczb przed-
rostkami: di-, tri-, tetra- itd. oraz podajc ich pooenie wymieniajc wszyst-
kie lokanty.

Zadanie 1.3.
Wzr grupowy (pstrukturalny) 4-etylo-2,2,4-trimetyloheksanu?*. Na rysunku zazna-
czono rzdowo atomw wgla w tym zwizku.





Liczba atomw wgla
(pierwszorzdowych)

6
(drugorzdowych)

3
(trzeciorzdowych)

0

* Uwaga. W wydaniu I tych wicze w nazwie zwizku zabrako cyfry 2. Przepraszamy.



Alkany 5
Zadanie 1.4.
Odpowied D.

Zadanie 1.5.
Kolejno: C i D.

Zadanie 1.6.
Najbliszymi homologami 2,2-dimetylobutanu s:

alkany o acuchach duszych:


alkany o acuchach krtszych:



Zadanie 1.7.
a) 2,2,7,9-tetrametylodekan
Atomy wgla Lokanty
pierwszorzdowe 1, 10
drugorzdowe 3, 4, 5, 6, 8
trzeciorzdowe 7, 9
czwartorzdowe 2
6 Chemia 2b. Odpowiedzi i rozwizania zada
b) Izomer, ktry posiada tylko pierwszo- i drugorzdowe atomy wgla to tetradekan.



c) Przykadowy izomer, ktry nie posiada drugorzdowych atomw wgla.

2,2,3,3,4,4,5,5-oktametyloheksan
d) Odpowied D.
e) Odpowied A.

Zadanie 1.8.
a) Czsteczka metanu nie jest polarna po pierwsze dlatego, e rnica pomidzy
elektroujemnoci atomw wodoru (2,1) i atomu wgla (2,5) nie jest dua. Po
drugie, momenty dipolowe s skierowane w czterech kierunkach, od naroy
tetraedru do centrum czsteczki i wzajemnie si kompensuj*. Gsto
elektronowa jest nieznacznie wiksza na sferach bliszych centrum czsteczki.
Z tego powodu take czsteczka CCl
4
(tetrachlorometanu zwanego potocznie
tetr) nie jest czsteczk polarn pomimo, i wystpuje wiksza rnica
w elektroujemnoci atomw chloru (3,0) i wgla (2,5) w tym przypadku gsto
elektronowa jest wysza na sferach zawierajcych atomy chloru.

* Wizania CH i CCl s wizaniami kowalencyjnymi spolaryzowanymi. Elektrony
uwsplnione, ktre tworz wizanie s przesunite w stron jednego z atomw. Powo-
duje to, e przy jednym z atomw biorcych udzia w wizaniu tworzy si czstkowy
adunek elektryczny dodatni, a przy drugim ujemny. Dlatego wizanie to ma cechy
dipola elektrycznego. Miar polarnoci wiza jest moment dipolowy ().

Moment dipolowy () okrelany jest jako wektor skierowany
wzdu osi wizania (czsteczki) od jej punktowego adunku
ujemnego do dodatniego (Uwaga! Na rysunkach strzak ilustru-
jc wystpowanie momentu dipolowego rysuje si grotem
w kierunku adunku ujemnego).
Warto momentu dipolowego okrela zaleno: = q l
(q warto adunku czstkowego, l w tym przypadku dugo
wizania).


Alkany 7
b) Odpowied B. lub/i D. Obie odpowiedzi mona traktowa jako poprawne.
c) Moment dipolowy czsteczki metanu wynosi zero, poniewa momenty dipolowe
wystpujce wzdu wiza CH s skierowane symetrycznie w czterech
kierunkach (do naroy tetraedru). Gsto elektronowa jest uredniona na sferach
otaczajcych atom wgla nie mona wyrni bieguna dodatniego i ujemnego.
d) Stwierdzenie, e atomy wodoru w czsteczce metanu s rwnocenne oznacza, e
jeeli dowolny z tych atomw zostanie zastpiony (podstawiony) innym atomem
lub grup atomw to zawsze otrzymamy tak sam pochodn metanu. Oznacza to
take, e atomy wodoru w czsteczce metanu s nierozrnialne kady z nich ma
identyczne otoczenie i takie same waciwoci fizyczne i chemiczne.
e) Metan mona otrzyma w wyniku: suchej destylacji drewna (niewielkie iloci),
syntezy wgla i wodoru, oczyszczania gazu ziemnego, dekarboksylacji octanu
sodu (metoda laboratoryjna), reakcji gazu syntezowego.

Zadanie 1.9.
a) Odpowied E.
b) Zaznaczono rzdowo atomw wgla* oraz otoczono kkami wszystkie jego
grupy metylowe a grupy metylowe rwnocenne zamalowano.



* Atomy wgla w grupach metylowych s I.

c) Na rysunku zamalowano rwnocenne grupy atomw CH
3
. Natomiast nie ma
w tej czsteczce rwnocennych grup CH
2


2,2-dimetylopentan

8 Chemia 2b. Odpowiedzi i rozwizania zada
Zadanie 1.10.
Wglowodr nasycony o oglnym wzorze C
n
H
2n+2
, musi by zbudowany z co najmniej
czterech atomw wgla, eby moga wystpi izomeria konstytucyjna.
n-butan
izobutan (nazwa zwyczajowa)
2-metylopropan




Zadanie 1.11.
a) Wzr pstrukturalny 3-etylo-2,6-dimetylo-4,4-dipropylooktanu* tymi samymi
figurami otoczone rwnocenne grupy.


* Uwaga! W wydaniu I tych wicze w nazwie tego zwizku bdnie podano lokanty. Przeprasza-
my.

b) Wszystkie wizania w tej czsteczce (C H) oraz (C C) s typu o. Jest ich 55.

Zadanie 1.12.
Podane stwierdzenia s faszywe.

Zadanie 1.13.
Odpowied B.
Alkany 9
Zadanie 1.14.
Izomerami jest para zwizkw: 2. i 9. oraz mog by pary zwizkw 3. i 6. a take 7.
i 8. Nie moemy poda, e s to pary izomerw bo nie znamy struktury zwizkw 6.
i 8. Pod postaci wzoru sumarycznego moe by ukryty zwizek o takiej samej struktu-
rze jak odpowiednio 3. i 7.

Zadanie 1.15.
Czsteczki s chiralne jeeli posiadaj centrum stereogeniczne, w tym przypadku jest to
asymetryczny atom wgla taki, przy ktrym znajduj si cztery rne podstawniki.
Poniej przedstawiono wzory grupowe dwch najprostszych alkanw, ktre s chiralne.


2,3-dimetylopentan 3-metyloheksan



Podane tu chiralne alkany s wzgldem siebie izomerami konstytucyjnymi (szkieleto-
wymi) heptanu. Gwiazdk(*) oznaczono asymetryczne atomy wgla.

Zadanie 1.16.
a) Na podstawie danych i ich wykresu mona stwierdzi, e temperatura wrzenia
alkanw wzrasta liniowo wraz ze wzrostem dugoci acucha wglowego.
Temperatura topnienia take wzrasta, ale zmiany te nie s regularne jak
w przypadku temperatury wrzenia.




10 Chemia 2b. Odpowiedzi i rozwizania zada
Zadanie 1.17.
Przykadowe zestawienie.

Temperatura
topnienia
Temperatura
wrzenia
butan 138 0
izobutan (2-metylopropan) 159 12
pentan 130 36
izopentan (2-metylobutan) 160 28
heksan 95 69
izoheksan 2-metylopentan 154 60
3-metylopentan 118 63
2,2-dimetylobutan 98 50
2,3-dimetylobutan 129 58

Na podstawie wyej zebranych danych mona stwierdzi, e temperatury topnienia oraz
temperatury wrzenia bardziej rozgazionych wglowodorw s nisze w odniesieniu
do ich nie rozgazionego izomeru.

Zadanie 1.18.
Uwaga! W warunkach standardowych (298 K) objto mola gazu wynosi okoo
24,45 dm
3
.
a) C

H
2+2
+
3+1
2
O
2
CO
2
+ ( + 1)H
2
O
b) C
4
H
10
+ 6,5 O
2
4 CO
2
+ 5 H
2
O
1 mol 6,5 mola 4 mole 5 moli
24,45 dm
3
158,925 dm
3
97,8 dm
3
122,25 dm
3

183,375 dm
3
220,05 dm
3
substraty cznie 7,5 mola produkty cznie 9 moli
Objto gazowych produktw jest wiksza od objtoci gazowych substratw.

c)
C C
338 kJ/mol
C H
412 kJ/mol
O O 494 kJ/mol
O H
460 kJ/mol
C O 715 kJ/mol
Alkany 11
CH
4
+2 O
2
CO
2
+ 2 H
2
O
musimy rozerwa wizania zostan utworzone
4 (C H) 2 (C O)
2 (O O) 4 (O H)
bilans energii H = 4 412 + 2 494 2 715 4 460 = 634 [kJ/mol]
reakcja egzotermiczna

e) 1 l = 700 g, 1 mol (C
8
H
18
) = 114 g
700 g = 6,14 mola izooktanu


2 C
8
H
18
+ 25 O
2
16 CO
2
+ 18 H
2
O
2 7 (C C) 32 (C O)
2 18 (C H) 36 (O H)
25 (O O) H = 7526 kJ na 2 mole C
8
H
18


na 6,14 moli H = 23104,8 kJ


f) Nafta jest mieszanin biernych chemicznie alkanw, zanurzone w niej metale
aktywne s izolowane od skadnikw atmosfery, z ktrymi mogyby reagowa (tj.
tlen, para wodna, dwutlenek wgla).

Zadanie 1.19.

Gsto Masa molowa [g/mol] Nazwa Wzr sumaryczny
1,34 g/dm
3
30 etan C
2
H
6

2,59 g/dm
3
58 butan C
4
H
10

0,714 g/dm
3
16 metan CH
4

1,96 g/dm
3
44 propan C
3
H
8




12 Chemia 2b. Odpowiedzi i rozwizania zada
Zadanie 1.20.
a)
Lp. Wzr empiryczny % wagowy wgla % wagowy wodoru
1. CH
4
75,00 25,00
2. C
2
H
5
82,76 17,24
3. C
3
H
7
83,72 16,28
4. C
5
H
12
83,33 16,67

Przykad 4.
Rozwizanie: procenty masowe zamieniamy na proporcje stechiometryczne
wgiel wodr
83,33% 100% 83,33% = 16,67%
dzielimy przez odpowiednie masy atomowe
przez 12 przez 1
otrzymujemy, stosunek moli atomw w czsteczce
6,944 : 16,67
dzielimy obie liczby przez 6,944, otrzymujemy
1 : 2,4
sprowadzamy proporcj do najniszych liczb cakowitych
5 : 12
std C
5
H
12
.
Obliczenia najlepiej wykonywa z dokadnoci do 2-3 miejsc po przecinku, eby uzy-
ska dobre rozwizanie.

b) Badanym wglowodorem jest izomer heksanu C
6
H
14

(masa molowa 86 g), poniewa cztery grupy metylowe s
rwnocenne to bdzie to 2,3-dimetylobutan.


Zadanie 1.21.
Lp.
Masa
wglowodoru
x
Masa
CO
2

y
Masa
H
2
O
z
% wagowy wgla
w wglowodorze
% wagowy wodoru
w wglowodorze
1. 100 338,5 69,12 92,32 7,68
2. 50 157,1 64,35 85,7 14,3
3. 100 330 90 90 10
4. 60 176 108 80 20

Alkany 13
O H
2
CO O )
4
( H C
2 2 2
n
m
n
m
n m
+ + +


100 g C g 32 , 92 CO g 5 , 338
2
= x
1 mol 44 g CO
2
12 g C
92,32 g C 7,648 g H 7,69 mola CO
2

1 mol H
2
O 18 g 2g H
y = 69,12 g 7,68 g H

Zadanie 1.22.
Odpowied E.

Zadanie 1.23.
a)
- -
+ + HCl CH Cl CH
3 4

b) acuchowy mechanizm reakcji chlorowania metanu.

inicjacja reakcji: Cl
2
wiato
2 Cl
-

mechanizm acuchowy, w trakcie ktrego odtwarzane s rodnikiCl
-

CH
4
+Cl
-

CH
3
-
+ HCl



Cl
-
+ CH
3
Cl


Cl
2
wiato
2 Cl
-


CH
4
+ Cl
-

CH
3
+ HCl

CH
3
-
+ Cl
2

CH
3
-Cl + Cl
-


c) Substytucja rodnikowa atwiej zajdzie przy wyej rzdowym atomie wgla, czyli
w tym przypadku III rzdowym. Wszystkie reakcje w trakcie ktrych powstaj
rodniki lub jony na atomach szkieletu wglowego zwizku organicznego zachodz
zawsze atwiej w przypadku wyej rzdowych atomw wgla. Jest to
spowodowane moliwoci rozproszenia adunku na wiksz cz czsteczki.
zamyka si
ogniwo acucha
Cl
2

zamyka si ogniwo acucha
odtworzony zostaje rodnik
wywoujcy reakcj
14 Chemia 2b. Odpowiedzi i rozwizania zada
Dlatego wyej rzdowe rodniki i jony s bardziej trwae, atwiej powstaj
w rezultacie w niszych temperaturach otrzymujemy wicej pochodnych
z podstawieniem na wyej rzdowych atomach wgla. W wyszych temperaturach
kiedy rodniki maj wysok energi substytucja moe zachodzi na kadym atomie
wgla z jednakow szybkoci.
d) Jeeli zaoymy (por. komentarz do punktu c), e prawdopodobiestwo
podstawienia atomu wodoru atomem chloru jest dla kadego atomu wodoru
w czsteczce jednakowe to wtedy: w 9 przypadkach na 14 moliwych podstawie
(bo tyle jest atomw wodoru w czsteczce) otrzymamy 1-chloro-2,2-
dimetylobutan, w 3 przypadkach otrzymamy 1-chloro-3,3-dimetylobutan i w
dwch przypadkach 2-chloro-3,3-dimetylobutan. Przyjmujc, e 14 przypadkw to
100% otrzymujemy odpowiednio 9 64,3%, 3 21,4% oraz 2 14,3%.



udzia procentowy w mieszaninie poreakcyjnej



1-chloro-2,2-dimetylobutan


2-chloro-3,3-dimetylobutan

1-chloro-3,3-dimetylobutan

Zadanie 1.24.
b) wzory grupowe najprostszych chloropochodnych: pierwszorzdowej, drugorz-
dowej i trzeciorzdowej
I
0

II
0

III
0

razem
14 moliwych podstawie
(100%)
Alkany 15
Zadanie 1.25.
a) 1-chloropropan, t. wrz. 47C, 2-chloropropan, t. wrz. 36C, izomery te mona
rozdzieli w procesie destylacji wykorzystujc rnic w temperaturach wrzenia.
b) Odpowied B.
c) 2,2-dimetylobutan.
d)
Nazwa Wzr D [g/cm
3
] T. topn. T. wrz.
1. fluorometan CH
3
F 0,56 141,8 78,4
2. chlorometan CH
3
Cl 1,0 97,7 24,2
3. bromometan CH
3
Br 1,7 93,7 3,6
4. jodometan CH
3
I 2,3 66,4 42,4

5. fluoroetan CH
3
CH
2
F 0,72 143,2 38
6. chloroetan CH
3
CH
2
Cl 0,94 136,4 12,2
7. bromoetan CH
3
CH
2
Br 1,46 119,3 38,4
8. jodoetan CH
3
CH
2
I 1,94 111,1 72,5

9. fluoropropan CH
3
CH
2
CH
2
F 0,78 159 3,2
10. chloropropan CH
3
CH
2
CH
2
Cl 0,89 122,3 47
11. bromopropan CH
3
CH
2
CH
2
Br 1,35 110 71
12. jodopropan CH
3
CH
2
CH
2
I 1,75 101,4 102,5
Gsto wyznaczono w temperaturze 20C lub w temperaturze wrzenia zwizku.
W tablicach chemicznych i poradnikach mona znale wartoci gstoci i temperatur
nieco rnice si od siebie.









16 Chemia 2b. Odpowiedzi i rozwizania zada
Nazwa Wzr D [g/cm
3
] T. topn. T. wrz.
1. fluorometan CH
3
F 0,56 141,8 78,4
5. fluoroetan CH
3
CH
2
F 0,72 143,2 38
9. fluoropropan CH
3
CH
2
CH
2
F 0,78 159 3,2

2. chlorometan CH
3
Cl 1,0 97,7 24,2
6. chloroetan CH
3
CH
2
Cl 0,94 136,4 12,2
10. chloropropan CH
3
CH
2
CH
2
Cl 0,89 122,3 47

3. bromometan CH
3
Br 1,7 93,7 3,6
7. bromoetan CH
3
CH
2
Br 1,46 119,3 38,4
11. bromopropan CH
3
CH
2
CH
2
Br 1,35 110 71

4. jodometan CH
3
I 2,3 66,4 42,4
8. jodoetan CH
3
CH
2
I 1,94 111,1 72,5
12. jodopropan CH
3
CH
2
CH
2
I 1,75 101,4 102,5

Gsto wyznaczono w temperaturze 20C lub w temperaturze wrzenia zwizku.
W tablicach chemicznych i poradnikach mona znale wartoci gstoci i temperatur
nieco rnice si od siebie.

Prezentowane dane wskazuj, e wzrost masy fluorowca od fluoru do jodu powoduje
wzrost gstoci zwizku oraz wzrost jego temperatur topnienia i wrzenia (por. dane 1-4,
5-8 oraz 9-12). Ponadto w przypadku tego samego fluorowca przy wzrastajcym pod-
stawniku alkilowym od metylu do propylu mona stwierdzi regularny wzrost tempera-
tury wrzenia w kadym szeregu homologicznym, natomiast gstoci zwizkw i tempe-
ratury topnienia nie zmieniaj si w sposb regularny (por. dane 1-5-9, 2-6-10, 3-7-11
oraz 4-8-12).

Zadanie 1.26.
a) Odpowied B.


Alkany 17
b)
- heksan jako gwny produkt otrzymamy w reakcji
2 CH
3
CH
2
CH
2
Cl + 2 Na CH
3
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
3
+ 2 NaCl
- 2-metylopentan otrzymamy jako jeden z trzech produktw w poniszej
syntezie

Produktami bd take: heksan i 2,3-dimetylobutan.
- 2,3-dimetylobutan jako gwny produkt otrzymamy w reakcji



Zadanie 1.27.
a) Szkielety cykloalkanw:





cyklopropan cyklobutan cyklopentan cykloheksan

b) przykadowe wzory (mog by take inne stereoizomery geometryczne)


W przypadku tych zwizkw moe wystpowa izomeria pooeniowa
podstawnikw oraz stereoizomeria geometryczna i optyczna.

18 Chemia 2b. Odpowiedzi i rozwizania zada
Zadanie 1.28.
a) Odpowied D.
b) Kt wewntrzny n-kta foremnego ma miar ( ) ( ) 180 : 2 n n

n Cykloalkan
Kt
w paskim
wielokcie
Kt w czsteczce
3 cyklopropan 60 60
4 cyklobutan 90 bliski 90
5 cyklopentan 108
z uwagi na pofadowanie piercieni
w czsteczkach tych cykloalkanw
miara ktw CCC jest bliska
109,5, co odpowiada hybrydyzacji
sp
3

6 cykloheksan 120
7 cykloheptan 128,6
8 cyklooktan 135

c) W przypadku cyklopropanu i cyklobutanu moemy mwi o znacznych
napreniach wiza wewntrz czsteczek, ktre wynikaj z tego, i kt pomidzy
wizaniami C C C jest znacznie mniejszy od kta 109,5, ktry odpowiada
hybrydyzacji sp
3
w alkanach w tetraedrze. Efekty te jest najlepiej zaprezentowa
na modelach zwizkw chemicznych! Energi naprenia wiza mona
wyznaczy na podstawie entalpii spalania cykloalkanw, liczc warto tej energii
odpowiadajc spaleniu jednej grupy CH
2
. Najwysz warto otrzymamy dla
cyklopropanu w tej czsteczce, z uwagi na najmniejszy kt, energia naprenia
jest najwysza wyzwala si ona w procesie spalania.

Zadanie 1.29.
a) 1 E, 2 G, 3 D, 4 B, 5 C, 6 A, 7 F.
b)


izomery cis
podstawniki le po jednej
stronie paszczyzny piercienia
izomery trans
podstawniki le po obu
stronach paszczyzny piercienia
Alkany 19
Oznaczenia cis i trans opisuj izomery geometryczne. W czsteczkach w ktrych wy-
stpuje ten rodzaj izomerii musi by wyrniona paszczyzna wzgldem ktrej roz-
mieszczone s podstawniki. Jeeli s one po jednej stronie paszczyzny to jest to izomer
cis, jeeli po przeciwnych stronach to izomer trans. Izomeria geometryczna wystpuje
m.in. cykloalkanach oraz w alkenach. W cykloalkanach wyrniona paszczyzna jest
paszczyzn piercienia a w alkenach jest to paszczyzna zawierajca wizanie podwj-
ne.

c) Czsteczki chiralne wystpujce wrd izomerw cis i trans dimetylocyklo-
propanu i dimetylocyklobutanu.


odbicia lustrzane odbicia lustrzane

d) Wzory strukturalne wszystkich cyklicznych izomerw dimetylocyklobutanu
zawierajcych piercie czterowglowy.







e) Odpowiedz E.
f) Odpowied A.


20 Chemia 2b. Odpowiedzi i rozwizania zada
Zadanie 1.30.
a)


energie wiza (E
W
) i ich dugoci (l)
CC E
W
= 338 kJ/mol, l = 154 pm
CH E
W
= 412 kJ/mol, l = 109 pm
dla porwnania bariera rotacji wzgldem wizania CC w etanie ma energi
3 kcal/mol = 12,6 kJ/mol
Dla przypomnienia: 1 kcal = 4,184 kJ

b) Jeden mol czsteczek etanu (30 g) potrzebuje 9 kcal = 37,7 kJ (czsteczka 3 razy
musi pokona barier), std 10 g zuyje 3 kcal/s = 12,6 kJ/s.
c) Konformery s to przestrzenne ukady atomw (grup) w molekule w ktrej moe
nastpowa zmiana ksztatu czsteczki w wyniku rotacji atomw (grup atomw)
wzgldem pojedynczych wiza chemicznych (np. w przypadku czsteczki etenu
nie moemy mwi o konformerach, gdy nie ma moliwoci rotacji wok
podwjnego wizania).

Zadanie 1.31.
Najbardziej trwae konformacje w przypadku:
etanu to konformacja naprzemianlega,
cykloheksanu to konformacja krzesowa (por. rysunek poniej).





Alkany 21
Zadanie 1.32.
Wzory Newmana przedstawiajce najbardziej stabiln konformacj dla:
- 1,2-dichloroetanu

C C
Cl
Cl
H H
H
H

- 2-bromo-1-chloroetanu

C C
Cl
Br
H H
H
H

- trans-1,4-dichlorocykloheksanu