-

XIX
( )

Biblioteka Instytutu Polsko-Rosyjskiego nr 2

- 2

-
XIX

( )

2013

Seria naukowa: Biblioteka Instytutu Polsko-Rosyjskiego

: -
Redaktorzy serii: Nadieda Bagdasarian, Olga Orlowa, Irina Popadeykina, Rafa
Czachor
: , , ,

Recenzja naukowa: dr hab. Olga Orowa, kierownik katedry teorii jzyka i metodyki nauczania jzyka rosyjskiego i literatury Tomskiego Pastwowego Uniwersytetu Pedagogicznego
: . ,
, - XIX (
) , - ,
2013, ISBN: 978-83-935729-4-6

Rafa Czachor, Mentalno rosyjskiej szlachty prowincjonalnej w okresie przemian spoeczno-politycznych drugiej poowy XIX wieku (na przykadzie utworw
literackich), Instytut Polsko-Rosyjski, Wrocaw 2013, ISBN: 978-83-935729-4-6
Korekta tekstu: Natalia Kowaliowa
: .
Projekt okadki: Micha Bartnik, wykorzystano obraz I. Brodskiego Na daczy
: , ..

Publikacja dostpna na licencji Creative Commons CC BY 3.0 Attribution

Creative Commons CC BY 3.0 Attribution
Wydawca: Fundacja Instytut Polsko-Rosyjski, www.ip-r.org
: - , www.ip-r.org
-
I
Publikacja wydana ze rodkw finansowych Instytutu Polsko-Rosyjskiego w ramach projektu badawczego Literacki obraz mentalnoci rosyjskiej szlachty prowincjonalnej w II poowie XIX wieku

Egzemplarz bezpatny


...........................................................................................................6
I. ............ 18
1.1. ......................... 34
II. ..................................................... 43
2.1. , ..... 52
III. ............................. 65
3.1. .............................................................................. 69
3.2. ............................... 81
3.3. () .............................................. 95
IV. ................. 103
4.1. , ..................................... 103
4.2. , ...... 134
4.3. , ....................................................... 148
......................................................................... 148
4.4. , ,
.................................................................. 161
4.5. , ........................... 173
............................................................................................... 182
.......................................................................................... 185
Streszczenie................................................................................................. 192
- .................................................... 199
O Instytucie Polsko-Rosyjskim ............................................................ 200

. ,
- XIX

,
. - .
. ,
. , , .
, .

XIX . , . 1917 , , .

I
.

XIX .

,
, , 6

. ,
- XIX

.
.. , ,
1. .. ,
-
,
, , 2. , , , , . , . , , , . .
: , , .. , .. .. -.
.. , XIX
, , , .. ,
XVIII XIX . ( -
), , 2012, . 3.
2 .. ,
I ., , 2011, . 3.
1

. ,
- XIX

3. ,
, , XIX ,
, . .. ,
.

, ,
.
,
, . .. , , .
.A.

, , , . . .. ,
, , .

.. , , o .
1966, 3.
3

. ,
- XIX

, 4.
, ,
.E. - . ,

XIX . - . , . , , .
.
, , : ,
, , ,
5.
: ,
, , , 6.
.. -,
7.
. , .. . , -
1997, . 251.
5 . , , 1963,
. 378.
6 A. Semczuk, Literatura rosyjska do 1917 roku [w:] W. Floryan (.), Dzieje literatur europejskich, Warszawa 1989, . 131139.
7 . , - 4

. ,
- XIX

XIX XX
.

. , , . , XIX .
, . , , ,
. :
(XVIII XIX ) 8.
, .
..
. , , . . ,
. , : , , , .

. , , , . .. ,
.. - " ", 1962, . 32.
8 .. , : (XVIII XIX ), - 1998.

10

. ,
- XIX

, ,
.
: , , , 9.
, . ,
. , . , -, . , , , , ,
. , ..
. ,
, .. ,
, ,
50- . , , (-).
-
10.
, , : 11. .
,
,
.. (o. .), : , 1995.
, . 8.
11 .. , : , 2004.
9

10

11

. ,
- XIX

( ), , . .. : -,
, - . : , XVIII ,,
, , ,
, .
,
, , , , . ,
,
12, , .
.
,
, 13.
.
. , ,
, , ,
. , , .
, . 1629.
. , . , Krakw 1997, .
: W. Szczukin, Mit szlacheckiego gniazda. Studium geokulturologiczne
o klasycznej literaturze rosyjskiej, przekad B. yko, Krakw 2006.
12
13

12

. ,
- XIX

, - .
, 14. , . IX .
, 700 , . . ,
. , , , ,
. ,
, . .
.
15
I,
.
, , , . , . . , , 1993. : Pipes R., Rosja carw, Warszawa 2006.
15 O. Figes, Natasha's Danc: A Cultural History of Russia, New York 2002;
: O. Figes, Taniec Nataszy. Z dziejw kultury rosyjskiej, prze.
W. Jeewski, Warszawa 2007.
14

13

. ,
- XIX

, , , .

. ,
a , .

.
1856186116,
, 17
- .
. .. , , 18.

XIX
.
, , , .
.. ,
18561861, 1984.
17 .. , , [ :] 18591861 ., 1962; V. Grossoul,

1861 ., Ilcea 2013, nr 17, <http://ilcea.revues.org/1613>
(20.05.2013)
18 .. , ,
1999.
16

14

. ,
- XIX

.

. ,
XIX . 1762
. , , . , ,
, , , .
60- XIX
- .
,
, .
,
.
. . , ,
. , , ,
:
, (, ..). , . , , . , , ,
. , ,
15

. ,
- XIX

.
.. : ..., , .
, . , , , . , , .
: ,
, ().
, .

.


.
, ,
, .
,
, .
, ,
. , , XIX . ,
,
.
16

. ,
- XIX

, , , , , , . ,
, . .

17

. ,
- XIX

I


. XII
, , , .
. ,
.
. ,
, . , ,
,
. ,
I .
, ,
19.
I.
.
I 1722 .
19

.. , ..., . 89.

18

. ,
- XIX

: ,
. , . 14- ; 8- .
,
, , .
, . ,
.
I ,
20.
I
, . ,
: , , .
, 21. , . , ,
.. , XVIII , 1997, 5, <http://ecsocman.hse.ru/data/658/311/1218/013Kovalenko.pdf>, (6.08.2012)
21 .
20

19

. ,
- XIX

,
. , .. 22. :
,
,
, .
. 70- XIX : , .
,
23.
XIX , .
- . : .
.
. , , , ,
. , , ,
.

22
23

.
.

20

. ,
- XIX

.
,
, , , . , .
, . ,
.
24.
:
. ,

III
1762 . ,

.
. , 1762 , , ,

. ,
. 25. 1762 , .. , , .. . 2007, 4 (8), . 149150.
25 .. , ...
24

21

. ,
- XIX

. (
, ), 1785 II. , ,
: , .

, - : ,
, , , ,
, , . : , , ,
, , , , . ,
II,
, .
:
, , ( 1801 ) ( 1861 ),
( 1864 ),
( 1874 ),
( 1863 ), ,
( 1864 ), , 26. I 1831

.. , ...,
. 14.
26

22

. ,
- XIX

, . . , .
, , 27.
II I .
17981799 , ,
, ,
. I , ,
.

I.
,
, , , .
I:
, , ,
,
30 , , ...
...
,
, , 28.

.. , ..., . 150.
. : . , . ,
1997; : M. Heller, Historia Imperium Rosyjskiego, Warszawa
2002, . 584.
27
28

23

. ,
- XIX

, I
, , 1854 :
, !
!

;
, ,
,
!29

, , , . ,
, I ,
, 30. . XVIII , , ,
, , 31.
, 1762
. ,
-. .. , , <http://az.lib.ru/h/homjakow_a_s/text_0190.shtml>,
(30.01.2012).
30 L. Bazylow, P. Wieczorkiewicz, Historia Rosji, Wrocaw Warszawa Krakw
2005, . 211.
31 .. , ..., . 13.
29

24

. ,
- XIX

, ,
, , 32.
XIX
. I .
-, 33.
1861 .
. .
, ,
. , , , , . -
. . , , . ,
, , , . . , , ,
, .
,
: II
.. , , 1995, . 44; .. , ..., . 13.
33 M. Heller, Historia Imperium..., . 596.
32

25

. ,
- XIX

. 34.
. O . :
, 35.
, ,
.
.
. , ,
.
.

. .
, , . ,
, - ,
, , -

.
.. , :
( 1850-1870- .), .
. 2010, 4 (16), <http://izvuz.pnzgu.ru/files/izvuz.pnzgu.ru/gn_4_2010.pdf> (10.05.2013).
34
35

26

. ,
- XIX

36. , , a . . . -
XVIII , XIX . XIX
. , , ,
. 37. .
, , ,
.
,
.
,
, . .
, , .

.. , , ,
. 2001 1, <http://vestnik.ssu.samara.ru/gum/2004web1/hist/200410902.html> (30.01.2012); .. , ...
37 .. , XX . ( ), ,
2006.
36

27

. ,
- XIX

, 38.
, XIX
. , . ,

. . , :
, , ,
39.
XIX , ,
. .
,
,
, ,
, ,
, . , ,
. .. , , 1968, . 22.
39 .. , ...,
. 32.
38

28

. ,
- XIX

, . ,
40.
, ,
, .
:
.
, , , , , , . ,
, 41. , . XVIII ,
XIX , 42. , , .

, . 1760, 1765
1767 ., , , . .
, . XIX .. , ..., . 34.
, . 14.
42 , . 17.
40
41

29

. ,
- XIX

, a XX .
, .

, , ,
.
. ,
, .

.
, , .
,
. ,
. ,
,
. .
, ,
. , , , . ,
(
30

. ,
- XIX

)43.
, . XIX
, . , , , . ,
, , . ,
, - , . , ,
. , ,
, , ,

,
.

, .
, ,
, , ,
,
, 44.
, , , . ,
. 43
44

.. , ..., . 40.
, . 44.

31

. ,
- XIX

,
:
, ,
: , , , , , , , ,
, , , ,
, , . 45.
.
. ,
,
. , , , .
. , , - . , , .
46 , . , .
45
46

, . 39.
W. Szczukin, Mit szlacheckiego gniazda..., . 1213.

32

. ,
- XIX

,

, .
, ,
,
, :
1) ;
2) ;
3) ;
4) .
. ,
, 47.
.
, , , XIX
,
,
, , .
, ,
.
. ,
1861 , .

47

Z. Mach, O tosamoci regionalnej, Zeszyty Socjologiczne 1988, 1, . 5.

33

. ,
- XIX

1.1.

48. ,
I ,
, 49.
, , , . ,
, .
1762 . (.. , .. , .. ) ,
,
, ,
50.

.. , ..., . 9
10; .. , ...,
. 3.
49 .. ,
XIX , , 2012, . 23.
50 .. , ...,
. 5.
48

34

. ,
- XIX

, . .. ,
,
51. ,
, ,
. , ,
. XIX , ,
,
52.
, ,
, ,
. , , ,
, . ,
, , .
,
, . , ,
51
52

.. , ..., . 6.
.. , ..., . 46.

35

. ,
- XIX

II,
XIX , . ,
.
, ,
.
.
,
, , 53. , ,
. . , ,
, 54.

, , , ,
,
, , .
.
. ,
: E.B. , : ,
, 2007, . 10.
54 W. Szczukin, Mit szlacheckiego gniazda..., . 66.
53

36

. ,
- XIX

,
,
; - . , ,
55. (,
) 56. ,
1) ,
, , , 2) ,
, , 57.

XIX , 1861
, .
,
.. ,
.. , .. , .. .. ,
, ,
58. ,
, , . . , .. , ..., . 152.
E.B. , ..., . 10.
57 .. ,
: , ,
2004.
58 .. , ..., . 152.
55
56

37

. ,
- XIX

, , .

59.
.
- ,
; , , .
. ,
, ,
,
60. , , ,
. .. ,
XVIII
, , .. , ,
61.
() , , , . ,
, , -

.. , ..., . 39.
.. , ..., . 151-152.
61 .. , ..., . 17.
59
60

38

. ,
- XIX

62.
. , , -
, 63.
, , . ,
, .

, , ,
: , ,
, -

.. , ..., . 152.
, , , .. : ,
, , . , , , . , . .. , ..., . 40.
62
63

39

. ,
- XIX

64.
, . -
.
, , ,
,
,
.
, , .
.
.


. . , , , . , , 65.

,
.. ,
,

, 2011; .. ,
..., . 44.
65 , . 36.
64

40

. ,
- XIX

, , ,
, . , 66. . , . ,
. :
, , , 67. ,
,

, , 68.
, :

; ,
,
,
. 69. , ,
. , . 37.
.. , ...
68 .. , ..., . 38.
69 .. , ..., . 120.
66
67

41

. ,
- XIX

, .
. ,
.
.
. , , , ,
. , , , . 70.
,
,
.
.
,
, , , .
.

70

W. Szczukin, Mit szlacheckiego gniazda..., . 6667.

42

. ,
- XIX

II

,
. ,
.
,
71. , , ,
, , .

, , .
, .
, .
.
.
,
.
. , , .
,
71

. Daun, Swedish Mentality, Pennsylvania 1996, . VVIII.

43

. ,
- XIX

, ,
.
, , , , , , ,
, 72.
, , , , , , , , 73.
,
, .
: 74. . ,
:
) , ,
,
/
;
) ,
, ;

.. , , 1977, . 67; .. ,
, 1978, . 56.
73 .. , .. , , [ :]
.. (.), XX . . ,
- 1998, . 2426.
74 J. Reykowski, Ukryte zaoenia normatywne jako osiowy skadnik mentalnoci
[ :] J. Reykowski, K. Skaryska, M. Zikowski (.), Orientacje Spoeczne
jako element mentalnoci, Pozna 1990, . 1152.
72

44

. ,
- XIX

) ,
,
.
. , , , , 75.
: / , / , / .

: , () . 76. , , , .
, , ,
, .
,
,
, , , , , , , 77.
J. Koralewicz, M. Zikowski, Mentalno Polakw. Sposoby mylenia o polityce, gospodarce i yciu spoecznym 1988-2000, Warszawa 2003, . 145.
76 P. Dinzelbacher (.), Europische Mentalittsgeschichte: Hauptthemen in
Einzeldarstellungen, Stuttgart 1993, . II.
77 , . 3, 1964, . 454455.
75

45

. ,
- XIX

, , . ,
() ,
, 78.

, - .
,
, ,
, , -, , , - . .79.

: , , , , , , ,
, , ,
.., .
, . ,

, ,
.. ,
( ), 1978, . 4546.
79 , . .. .. ,
1968, . 219.
78

46

. ,
- XIX

, ,
,
.
, ,
,
. , , , , 80. .. ,
: , , ,

- 81.
, , , '', , . , , , , ,
. ,
, . , , ,
, .

; .. (.), . . , 2005.
81 .. ,
..., . 190.
80

47

. ,
- XIX

. , 82.
, ,
, , ,
.
: , , ,
,
. , ,
, .
. ,
, .
83.
, ,

. , ,
,
, . 84.
, ,
, , .. (.), , 2005, . 370.
83 H. wida-Ziba, Mechanizmy zniewolenia spoecznego. Refleksje u schyku formacji, Warszawa 2003, . 362.
84 .. , ..., . 1629.
82

48

. ,
- XIX

.

,
: , , ,
, , , . , , ,
,
.
: 1) , , , .
, , ; 2)

, , , , ; 3)
, , , - ,
85.
, mentalite
XX
. Mentalite , , , E. Cierniak-Szstak, Mentalno ekonomiczna jako czynnik prorozwojowy,
<http://www.univ.rzeszow.pl/ekonomia/Zeszyt8/14_cierniak-szostak.pdf>
(30.02.2012); , , <http://mirslovarei.com/content_fil/MENTALITET-248.html> (6.03.2012).
85

49

. ,
- XIX

, ,
. Mentalite
, 86.
,
.
,

(), ,
. ,
, , ,
,
87. . , , ,
,
. , , .
,
88.
,
. , ,
,

. , :
1. , .

.. , ..., . 27.
, . 39.
88 .. ,
...
86
87

50

. ,
- XIX

2. :
, .
3. :
; ,
; -

;
, .
4. , ,
.
5. , , .
6. ,
.
, 89.
:
- (, , ),
, , ,
. - ,
, .
,

, : , , ,
Koncepcje teoretyczne i sposoby badania mentalnoci, <http://ks.mish.uw.edu.pl/pdf.php?pdfid=38> (30.03.2012).
89

51

. ,
- XIX

, , ,
, , , , , , .

2.1. ,

,
, , - . . ,
.
: 90, 91, ,
90- XX , . 92. ,
, , . , . , , . , , 1991.
F. Koneczny, O wieloci cywilizacyj, Komorw [ ].
92 . , , 2003; : S.P. Huntington, Zderzenie cywilizacji i nowy ksztat adu wiatowego,
Warszawa 2005.
90
91

52

. ,
- XIX

, .

:
; ,
; , . 93. , , , , 94.
, ,
, . .
: , ,
, 95.
, . , , ,

.. , (- ), , - 2007.
94 , .
- ,
. M. Bohun, Fiodor Dostojewski i idea upadku cywilizacji Europejskiej, Katowice 1996, . 7; : ,
1994.
95 S.P. Huntington, Zderzenie cywilizacji..., . 4849.
93

53

. ,
- XIX

, ,
,
, , 96. , , , . . , ,
,
. , - , . ,
, , ,
, ,
97.
, , , , , ,
. ( ),
, . , , .
, .
, X . , ,
, . 56.
F. Koneczny, Cywilizacja bizantyska, Komorw [ ],
. 18.
96
97

54

. ,
- XIX

. ,

, ,
98. ,
, a , ,
.
. III
. , ,

, .
,


.
,
-99. - , , , ,
.
, - .
, , . 98
99

A. Nowak, Od imperium do imperium, Krakw 2004, . 44.

A. de Lazari (.), Mentalno rosyjska. Sownik, Katowice 1995, . 54

55

. ,
- XIX

- , .
.

. , , .
, ,
, . ,
.
. .. ,
. ,
. , 100.
,
, .
.
,
. , ,
. -

101.
.. , (), 2000, . 41.
.. , ...
100
101

56

. ,
- XIX

. , , 102. ,
,
,
103.
, , 30-
XIX ,
. , ,
104. (
) . , 105. , .
, ,
, . , , , 106.
, , .
,
A. de Lazari, Czy Moskwa bdzie Trzecim Rzymem? Studia o nacjonalizmie
rosyjskim, Katowice 1995, . 108.
103 A. de Lazari, [ :] A. de Lazari (.), Mentalno rosyjska..., . 44.
104 A. Nowak, Od imperium..., . 57.
105 J. Faryno, , [ :] A. de Lazari (.), Mentalno rosyjska..., . 101.
106 J. Faryno, , [ :] A. de Lazari (.), Mentalno rosyjska..., . 12
13.
102

57

. ,
- XIX

, ,
.
, .

, , ,
107.
108.
: ,
, ,
, ,
, .
,
.. .

, . ,
. ,
, ,
109. , , , -
, .
, : . , , ?, 1998, 2;
.. , , 2000, 7.
108 .. , , 1990, 1.
109 .
107

58

. ,
- XIX

, ;
;
.
:
, , , ...
.
, 110.

, ,

, , 111.

, 112.
, , .. , , <http://az.lib.ru/t/tolstoj_a_n/text_0110.shtml> (15.05.2013)
111 , ,
,
, ,
, .
, (...),
,
. ,
, .
,
.
,
. .. ,
: - , [ :]
.. a, .. , .. a (.),
: .,
1997, . 79.
112 .. ,
...
110

59

. ,
- XIX

() ,
, .
..
, ,
113. , , : ;
, ; ;
; , ; ; ; 114. .A. , ..
:

,
;
, ;

,
, ;

A.A. , : (I ),
2008, . 310.
114 A.A. , , 2009, .. , , 1974; .. , - , , 2010, . 14.
113

60

. ,
- XIX

115.
, , , , , , , , , , ,
116.
,

, .
, , , .
, ,
, 117.
,
, .
.. . , , 118. .. : .. ,
...
116 .. , ...
117 .. , ...
118 . , . , 1973.
115

61

. ,
- XIX

, ,
; ,
; . , .. ,
, , , . , , , ,
119.
, ,
. ,
. : , ,
. , , (,
), , , (, ).
,
, .
.. , . , ,

.
.. , , <http://az.lib.ru/l/leskow_n_s/text_00293.shtml> (21.05.2013)
119

62

. ,
- XIX

, ,
, 120.
XIX - . , ,
.. .. .
.
, ,
, ,
,
, . , , .
, , . ,
. . .. ,
, , , , , ,
:
, -

.. , .. ,

, 2007, . 14.
120

63

. ,
- XIX

, ,
121.
,
, - ,
, , .

XIX ,
.
,
,
, .
, .

121

.. , 4 . 3, 1958, . 224.

64

. ,
- XIX

III

II 1785
, .
,
. ,

. ,
, , .
, ,
. , , .
: , 122.
XIX , , , - . , , .
, . ,
122

W. Szczukin, Mit szlacheckiego gniazda..., . 71; R. Pipes, Rosja carw, . 176.

65

. ,
- XIX

.
, ,
, , 123.
. 1859
.. , .. ,
.. .
, , , . , , -.
, . , , .
, ,
,

.
, , ,
, . , , ,
124.

. . .A. ,
123
124

.. , ...
W. Szczukin, Mit szlacheckiego gniazda..., . 136.

66

. ,
- XIX

, ;
, , . ,
,
XIX ,
.
.. . , . , , . . ,
, , ,
. , , , , . ,
, , .
, , .
,
, . , ,
, .
, : , , , ,
67

. ,
- XIX

. , , , .
, , . ,
, -
.
.. -. , , , , () .
, , ;
, .
: : ,
, 125. .. -
, , ,
(),

126. , , , .

, , . , . . , " " .. -,
[ :] .. -, , 1970, . 7.
126 .. -, , 1976, c. 345.
125

68

. ,
- XIX

.
,
. .. -.
. XIX
.

3.1.

. I
,
, , , .
, , , , , . ,
,
..
. , , , , .
. . ,
69

. ,
- XIX

127.
:
a .
,
.
. ,
, , . , , - . , , ,
, - ,
128.
. , . , ,
, , , . , , , ,
, . : , . ,
, ,
. , , . ,
127
128

.. , ..., . 40.
. , , 1977, . 174.

70

. ,
- XIX

,
, - .
, e , , 129.

. , , ,
, :
, .

, , ; ;
; ,
, ,
.
,
(, . 104)130.

.
, . ,
, .
:
, , (...), ,
, ,
, , (...).

, ,

. , .. , 1970, . 19, L. Suchanek, Wstp [ :] I. Gonczarow, Obomow, Wrocaw 1990, . XLII.
130 : .. , . . . , 1979, : .
129

71

. ,
- XIX

, , , (,
. 102).

,
, 131.
.. , , ,
132.
,
.
, . ,
, : . , , ,
: . ,
,
, , .
:
;
-, -; , ,
; (...). ,
, ,

. ,
(...). , (...), , ,
. 131
132

L. Suchanek, Wstp..., . XLVI.

.. , , 1975.

72

. ,
- XIX

(...) ,
. (, . 124)

. , .
- .
133. , : , , .
, , ,
, :
:
; ;
.
, : ; ()
;
-, ,
, .
. ,
, ; , . (, . 105-106)

, ,
,
, .
, :
133

, . XLVII.

73

. ,
- XIX

, - ; ,
, , .
(, . 117)

, . , , ,
, , , ,
, . , .. , , 134.
.
, ,
. , , , ,
,
, , , , .
,
, ,
: .
, , ,
.
, , , - 135.
, . 134
135

W. Szczukin, Mit szlacheckiego gniazda..., . 149.

L. Suchanek, Wstp..., . XLVII.

74

. ,
- XIX

, , . ,
, , ,
, .
- , .
, , , , 136. :
,
.
.
,
, , , .
, ()
, ,
137.
,
, ,
. , , .
137 , , ( ), . , ,
. W. Tatarkiewicz,
O szczciu, Warszawa 1990, . 451, K. Kumaniecki, Historia kultury staroytnej
Grecji i Rzymu, Warszawa 1964, . 515516.
136

75

. ,
- XIX

, , .
. , , . , ,
.

. ,
.

. ,
, , , , .
. , , , .
: , , .
.. . , ,
.. , , . , . ,
:
, ,
, ,
, . (, . 110)
76

. ,
- XIX

. , , ,
138. , -,
, . . , , ,
. , .
,
, .
,
. , , , ,
.
, :
- , , .
, . (, . 114
115)

, , , ,
. , . 138

W. Szczukin, Mit szlacheckiego gniazda...,, . 67.

77

. ,
- XIX

,
.
, 139:
,
, .
-
,
, -
, : - ,

; , , . (, . 130)

, . . , .
. , , :
- ! ! . -, , , . (, . 134
135)

,
, , ,
( )
. , , , . , , , ,
, , .
139

78

. ,
- XIX

, ,
:
- - , ! , ,
. ; ! , ! , ! (, . 118)

,
- ,
. ,
, ,
, , . - , . , . : ,
, , , , ,
.
, XIX . , ,
,
. .. . -,

,
. , , . , . , . 79

. ,
- XIX

. -, ,
. , , , .
, . , . 140.
,
- .
:
... []
, ,
: . , , ... !.. (,
. 189)

, ,
, , , -
, ,
.
, , , .
, ,
,
. , , . ? , 140

. , ..., . 174.

80

. ,
- XIX

, -: , .
, , .

3.2.
..
, . , , .

.
, ,
. , . ..

.
: , ,
141.
, XIX .
,
, , , ,
, , , . , , , :

.. ,
.. , [ :] .. : , , . . ., 1991, . 45.
141

81

. ,
- XIX

, ,
-: ,
,
(...) ,
;
, !
142. (, . 61)

,
-
. XIX . ,
. ,
, .
, ,
, , .
XIX
. . , , . ,
. ;

. , ,
.. , ,
1950, : .
142

82

. ,
- XIX

,
.

: .
. - , , , , ,
.
, 143. , , , .
.
: -144.
, ,
, . .
.

:
,
, . A. Walicki, Zarys myli rosyjskiej. Od owiecenia do renesansu religijno-filozoficznego, Krakw 2005, . 275-277.
144 .. , - ... y .
. , ...
, . . , , 1971,
. 176177.
143

83

. ,
- XIX

, , . . XIX ,
. :
, , . , ,
, , ;
,
, , . - ,
,
145.

, , ,
, .
, . , , .
, , , :
. ,
,
, : ,
; ,
,
. (, . 61)
.. , ,
3, 1979.
145

84

. ,
- XIX

, ,
. . ,
, ,
, . , .
, , . ,
,
. .
, .
- ,
, , , , ,
. , , . ,

,
. ,
, I
, : ?. ,
, , :
, (...) . (, . 100)

85

. ,
- XIX

( )146. , ,
.
-
.
. , ,
.
. , :
. , , , , :
, , ,
... , ; ,
, 147.

, , . , ,
.
:
,
, .
,
. (...) A. Walicki, Zarys myli rosyjskiej..., . 277.
.. , , 1986, . 96, : .
146
147

86

. ,
- XIX

: , ,
- . (, . 107)

, .
, , , , .
. , . :

, .
, , , , .
,
, ,
, .
- , , . , , , :
... , ,
. (...) ; -
; : , -,
,
. (, . 73)

, , ,
,
,
. , ,
, , , 87

. ,
- XIX

. , , .
. , , :
:
. ...
, ...
, , ,
,
; , . , : , ,
. , - ,
... !
- ! (,
. 96)

,
: ,
, .
, ,
.
.. . , ,
,
, , . , , .
88

. ,
- XIX

,
:
, ,
. , ,
(...) (...)
,
,
, , , - ,
, . (...) ,
, ; ,
; , , ,
148. (,
. 10)

. , .
( ) 149. , .

. , : , , - .
: .. , ,
1958, : .
149 , ,
.
148

89

. ,
- XIX

, , . , ,
,
(, . 23). : ,
:
, ...
(, . 27). .
. , , .
.
, .
,
, .
.
. , , .
, . .. , . , ,
.

, , , .
, : ,
, .
(, . 28)

90

. ,
- XIX

:
( )
, . (, . 27)

, .
. ,
, ,
, ,
.
, ,
, , . , , , , . , ,
. , ,
, , . , ; ,
,
.
, .
, , .
, ,
:
91

. ,
- XIX

,
,
. , ,
(...).
:
(...).
, ;
-
. (, . 7172)

- , .
,
,
.

. , ,
. , . ,
c , , .
, , . , , , 150.
,
, , , . , ,


. . , , 1964,
. 32.
150

92

. ,
- XIX

. ,
. , , . ,
. 151,
,
, .
. .. :
,
, , , - ,
renaissance ,
, ... (, . 33)

,
:

. , , , . ,
,
...
(, . 66)
(18091865), ,
, .
(18001859),
, , .
151

93

. ,
- XIX

- ,
, ,
,
.
: .
,

.
, :

... . , , , , ,
(P, . 14)

, , . ,
, , . , ,
,
-, 152. , .
,
, , , ,
.
152

W. Szczukin, Mit szlacheckiego gniazda..., . 143.

94

. ,
- XIX

, : ,
,
. , , , ,
, . , ,
, : , , ,
. , -,
,
. ,
.
- ,
, ,
153.

3.3. ()
.. -. ,
, , 154.

;
, . , , .. , [ :] .. , ...,
. 164.
154 .. , .. -..., . 3234; . , .. -: , 1985, . 4748.
153

95

. ,
- XIX

, , . , .
,
, , . . , . .. , .. . , , .. -
155. , , , .
. , .
. , , - , ,
.
, , . .
. , :

155

.. , .. -..., . 38.

96

. ,
- XIX

,
,
; -
-; , :
... , , , ... ,
, , , ...156

. ,
, , ,
, .
,
, , ,
, . , , . , , , , , , ,
.
. , , .
,
. . , ,
: .. -, , 1976, . 280281. : .
156

97

. ,
- XIX

: ,
.
, .
, , , ,
, , ,
- , ,
, .
:
... ,

. ,
, ,
- .
, (...), ,

:
- --! (, . 145146)

, , ,
.
, ,
.
, - ,
.
,
, , ,
98

. ,
- XIX

, ,
. , , :
... -
, ,
, .
(, . 169)

. , , ,
. - ,
. ,
, .

, :
, , ; ,
. (). ! , - ,
, - ,
- . (, . 273)

, , , . , , , . ,
.
,
99

. ,
- XIX

, , , , , , , . ,
, , . , ,
. , ,
... .
. ! ! !
. -
, ...
(, . 31)

, , . . ,
, , :
, - - ,
(, . 154).
, :
; ,
,
(...).
. (...) ; , ; , . (, . 249)

,
. -, , . 100

. ,
- XIX

, . ,

.
: . ,
, . , . , ,
.
***
XIX , .
, , , . ,
, , .
, , .
,
, . ,
, , .

. , ,
, , 101

. ,
- XIX

.
, , , .
, , , . , , .
,
,
. , , . , .

102

. ,
- XIX

IV

4.1. ,

(),
,
, , .
, .
, .
, ,
,
. , .
, . , , ,
.
, .

. ,
,
, ; , , , , , , 103

. ,
- XIX

;
, , .
. , . . , , , ,
.
,
. , , , . , . , .
, ,
,
, .
:

. , , ;
, .
? . .
. (, . 106)

,
, .
, , , , , , ,
. ,
104

. ,
- XIX

,
, .
,
.

, ,
, , . , , , ,
.
, ,
,
, ,
.
, ,
, , , , - , ,
.
;
-, -; , ,
(). ,
, ,

.
, , , : , , , , .
,
, ,
, ,
. (, . 124)
105

. ,
- XIX

.. . ;

XIX . .
. ,
, .
, . ,
, ,
, , , , , 157. , ,
.
,
, , .
,
, , , , , . , ,
. . ,
, . ,

, , .
, , 157

. , ..., . 191-192.

106

. ,
- XIX

158. , ,
,
, .
, , , ,
. ,
, . , ,
. , , , , , . , , , .
, , , , . , . , , - .
.
, ,
,
, .
, .
, , : : , ,
, ; :
, ; , 158

L. Suchanek, Wstp..., . LXI.

107

. ,
- XIX

, 159. , , ,
.
; , .
.
,
,
.. .
- , , .
, .
- , , ,
,
, , - , . (, . 114115)

,
- ,
. ,
, ,
, , . , . , ,
.. , : ?
.
,
<www.portal-slovo.ru/philology/40152.php>,
(6.03.2012).
159

108

. ,
- XIX

: , ,
, , ,
,
.
,
- :
, , , .
, .
, ... - : , , , ?
(, . 70)

, ,
, , : ,
, .

, , , .. :
, , , ,
,
160.

, ,
,
, . ,
, ,
,
.. , ?, <http://lib.ru/LITRA/DOBROLYUBOW/oblomov.txt>, (20.04.2012).
160

109

. ,
- XIX

.
,
- .
, 161.
.. . :
,
, ,
. .. , :
,
,
;
, , , . ;
, ,
162.

.. , , ,
, , ,
. , ,
163.

.. , , 1983, . 309.
.. , ?
163 . , o x, Mo 1982, . 190.
161
162

110

. ,
- XIX

:
.. .
, , . , ,
, ,

XIX . , ,
. ,
164.
.. ,
. - , , . :
, , , , , ,
. , , , ,
. (, . 125)

, . ..
, :
, , ?

164

L. Suchanek, Wstp..., . LVIII.

111

. ,
- XIX

: , ,
;
, , ,
. (, . 125)

.

, .

, , , ,
.
, . , :
(...) . (...)
, , , (...) (...)
. (, . 475, 478)

, ,
, . , ,
. , , , , ,
, .
, . ,
, , . 112

. ,
- XIX

,
, 165.
, . ,

.
status quo, . XIX
.

, .
, . . , ..
. , , . , , , . , , ,
, , :
, , ;
. , ,
; ;
- , .... (, . 98)

, , ,
: , , . - ,
. ,
.. , , [ :] .. , ? , 1975,
. 180.
165

113

. ,
- XIX

, , , .
, .
,
. ,
,
:
... ,
, , . ; , , . (, . 16)

..
, . , . , , .
, ,
.
. , , ,
166. ,
. , , .
,
-

.: . ,
, [ :] .. : ..., . 1121.
166

114

. ,
- XIX

.
.
,
, .
.
,
. :
, , ,
. , . ,
..
. .. ,
, . .. . ,
, , 167. , .
. , .
, , , , . , , . , ,
, . , .
.. ,
, , ,
167

.. , ..., . 165.

115

. ,
- XIX

, , 168. , .

: , . , ,
,
,
.
... , , , ;
,

,
; , , , ,
.
- ! , ,
, ,
, ?
- , , . (, . 100)

, . , .
, . .. , .. , <http://az.lib.ru/p/pisarew_d/text_0040.shtml>, (10.06.2012)
168

116

. ,
- XIX

. ,
. :
,
(...).
, , ,
, ,
; , . (...) , ;
, ,
; ,
, ,
. :
,
; , ,
(,
. 155).

: , ,
. , , , , . ,
, . , , .
, ,
,
.. , , .
: 20-30 ? .
117

. ,
- XIX

, , ,
, ,
... (...) , ,
, . , ,
,
, , , , . , , ,
169.

,
, , .
, . , ,
. , , .
, , ... . (...)
. ,
,
. (P, 34-35)

, , . , -

.. ,

<http://az.lib.ru/d/dobroljubow_n_a/text_0190.shtml>, (20.04.2012)
169

118

?,

. ,
- XIX

,
:
, ... , .
,
;
, , , ...
. (P, 47)

, :
.. , ,
,
, 170. , , : , , ,
, . ... ,
( ) , ,
, ,
171.
,
. , .

.
, ,
.
, 170
171

.. , ?
.

119

. ,
- XIX

. , ,
, ,
. .. ,
: , , , . ,

, ,
.. 172.
? , ,
, ?

.

.
. 28 , ,
. , , . . . -
. , ,
,
.. , : (
), , <http://www.portal-slovo.ru/philology/37133.php>, (29.06.2012)
172

120

. ,
- XIX

. ,
, . , . :

, :

.
- ,
, ,
.
. 48-
: , ; . ,
; , , , , , , , ,
, ,
. (, . 26)

,
.
,
.
, ,
, . :
... ,
,
, ... bien public, . , ,
:
, , .
121

. ,
- XIX

, ,
, ,
,
, , -,
-, . , , , . (, . 39
40)

,
- .
, ,
. , , ,
(). , , , .
, -
, :
, , , , , ,
... ! . (...)
... , ,
, , . ! (, . 40)

:
, ,
. , ,

. (, . 41)

122

. ,
- XIX

, .
, , .
, , ,
.
.
, . ,
, . ,
.
, :
,
, .
, ! -, ,
!
, ,
. -
.
, .
, ! , , . - , , . :
, , . , ? (, . 14)

,
,
, . , -
, , ,
. :

123

. ,
- XIX

, ; ,
(bien
public) , , . , ,
, .

, . ,
,
.
. , , ,
, . ,
.
, 173.
-
. , . -,
, . ,
, . , , , ,
10 . -, , , ,
.
,
. 173

. . , ..., . 54.

124

. ,
- XIX

,
. .
, .

, -
.
, ,
.
, . , , . , , .
.

, .
, ; ,
174.

.
.
,
.
, , .
(. VII), , (. VI), (. VII).
: , , , , ? .
, . 5455.
174

125

. ,
- XIX

, , .
, , , ,

. ,
,
:

, , , .
, : ,
, . : ... (, . 28)

, , . . , . , , . , ,
, , . , ,
. ,
, - .
, , ,
.
, : ,
, . 126

. ,
- XIX

, . , , , ,
. , , , ,
.
, , ,
, .
, ,
. , , . , .
.
, , .

,
:
; bien
public? (,
. 40).

.
, , .
, , , . , ,
( ). ,
, . 127

. ,
- XIX

, , , (, . 164). , ,
, , . ,
, .. , , : , ,
, 175.
()
, . , .
, .. -
.
, , .
, . , . , .
.
, . , , , . ,
XIX , <http://ruskline.ru/analitika/2011/04/09/koncepciya_nacionalnogo_mentaliteta_v_tvorchestve_russkih_pisatelej_xix_veka>
(22.05.2013)
175

128

. ,
- XIX

176. ,
, , , ,
, , , , .
, .
, , .
, , . .
,
. , . , .
.
. , , , .
: , . , . . : , .
. , .
, . 176

.. , .. -..., . 38.

129

. ,
- XIX

,
.
, . . .
, , ,
, :
... (...) , ! -
!
... ! ! (...) ! (, . 16)

, .
, ,
, . - , ,
, ,
- . , .
.

, . , , , . : , . , , .
.
, 130

. ,
- XIX

, , ,
.
. , , .
.

, .
, .
, ,
. , .
.
, . , :
, . , , : . .
! .
, , ! . ,
!
! , , ! , . (, . 137)

. , , :
, , !
, , ! ,
!
, . -,
! (, . 157)
131

. ,
- XIX

, ,
:
... ... , ! , , !
, . (, . 244)

, , (, . 110).
: , ,
-
(, . 112). , .
, . , ,
. ,
, 177.

. , .
(, . 190).

- :
-
! , , . (, . 190)

, .
. ,
177

, . 56-57.

132

. ,
- XIX

, , .
.. ,
, . , : , , , . , , ,
. , , ,
. , , .
, ,
. , , 178.
,
, .
,

XIX ,

. , ,
, ,
. ,
,
.

.. , B (" " .. -), [ :] .. (.), :

, 1983,
. 95.
178

133

. ,
- XIX

4.2. ,


, , . , , , .
, .
,
,
: , . . , , .
status quo, ,
, . .
.
,
, , , .
, . , .
, . ..
, . ,
, . ,
134

. ,
- XIX

, ,
. - , .
.
,
.
- , ? , ?
.
- ()
- , ; , , !
:
- , ! ! ? ()
- , , , ? . !
, . , !
.
, , ; ,
,
. (, . 112)

. , . .. ,
. , , , . ,
. , . , :
, , , , ,
, -? , ,
135

. ,
- XIX

-. - ! .
.
(, . 138)

,
, ,
. , , . , . ,
, , , , .
, , ?
: , ,
;
, , ,
. (, . 124)

,
. .. . ,
.
. , (
) .
, ,
.
:
;
136

. ,
- XIX

, .
; , ,


.
, -
, : !.
, , , , ,
, , . (,
. 130-131)

, , ,
,
, ,
. , ,
, , ,
, , ,
179.
,
, ,
. ,
. ,
, , . 179

. , .. . , . 255.

137

. ,
- XIX

, . , ,
, .
,
, , ; :
;
, , ,
180.
, . : ,
. , . , , , : , ,
,
: , :
! .
,
. , 181.
, ,
:

180
181

.. , ...
L. Suchanek, Wstp..., . LXVII.

138

. ,
- XIX

? ,
, , , , ,
, , , , .
! ! (,
. 183)

, .
. ,
.
.
: , , , , .

- ,
(...). , . (, . 7071)

, , .
,
, . , , .
, -

139

. ,
- XIX

182. ,
- . ,
, ,
, ,
183.
,
. . , ,
, , , . , . , ,
.
, , .
, . , .
,
.
. , . 50 ,
?
.. .
182
183

, . LXII.
, . LXV.

140

. ,
- XIX

. . ,
,
, .
.... , !. ,
.
, . ,
.
.. , .. -, .
, . . ,
. , 184.

. - : ,
.
, . , ,
. , ,
,
, ,
. , .

184

.. , ..., . 164.

141

. ,
- XIX

. .
, , , , .
, . , , , , ,
- . , -
. , , , , .

, , ,
. , , .. -, . :
,
(...) , ? , ?185

: , , , ,
, .
,
.

, 185

. , -, 1989, . 107.

142

. ,
- XIX

. . , . , ,
. :
,
: , , ,
.; ,
: , , , . (, . 273)

, . , , ,
. ;
, . : ; , , .
. , , , . .
,
. , , -
.
143

. ,
- XIX

, ,
, , , , , .
: , .
,
, . ,
, .
, , :
... , !
, ... , ,
,
! -
!
! ! , ! ! !
, , ! (,
. 8081)

. , , , .
,
, .
,
, .
,
.
.

,
. , ,
144

. ,
- XIX

. , , , , .
, , - 186.
, , ! ,
! ! ... -! , , , ,
- ! -! -!
! ! ! , ! (,
. 146)

, .
,
, -
. (...)
-, ...
(, . 146)

, , , . .. ,
, :
.
, . . ,
186

.. , .. -..., . 4243.

145

. ,
- XIX

, , :
, , , (...) , , . ,
- , - ,
.

. , , .
, . - : , , , .
,
, , . : , , ; , ,
, , ,
.
. ,
, . , ,
. :
, , , ! ! (, . 13). , : ,
146

. ,
- XIX

, ... (,
. 13).
, , . . . ,
,
- . ,
187.

. , , , ,
.
, , , .
, ,
, : , , -
.
. : , -. - , , . . : ,
. ,
!, , ....
,
, .
- -
187

.. , .. -..., . 39.

147

. ,
- XIX

. :
,
,
, . , , . (, . 200)

,
. , ,
, , ,
, . ,
, , -
, , . - , , ,
, ,
.

4.3. ,

;
. ,

188.
. ,
188

O. Figes, Taniec Nataszy ..., . 21.

148

. ,
- XIX

,
, ,
189. , . ,
, , . .
.. , .
, , .
,
, . .

. , , , . :
: , ,
.
, . .. :
? ,
, .
,
.
; , . (...)

189

W. Szczukin, Mit szlacheckiego gniazda..., 136.

149

. ,
- XIX

.
.
, ; 190

,
:
, . ( )
: ,
, , , ; ,
, , () :
, ,
, ...191

-, .
, ,
, . ,
, : ?
? , :
! , .
, , ,
. ,
.
.
, , . 190
191

.. , ?...
.

150

. ,
- XIX

, , ,
.
,
. , , , .
. , , .. , , , , , ..,
,
,
, 192.
,
. .
, , . -
,
.
, , ,
. ,
. ,
. , .
,
, .. . 192

151

. ,
- XIX

, , , , , , , ,
. . , , ,
193. .
, - , - . -, .
, . , . , ,
194. .. ,
, ,
, .

. ,
. , , , , , , 195. , , , . , , - 193.

-, ,
1906, . : L. Suchanek, op. cit., . LI.
194 .. , : ...
195 L. Suchanek, Wstp..., . LI.

152

. ,
- XIX

196. .. ,
, , . ,
,
, , .
: -
-, 197.
,
.
, , -,
. , ,

198. , : , ,
, . ,
, , .
XIX
. . -,

199.
-
. , ,
. , .. , : ...
.. , ?...
198 .. , ..., . 105.
199 A. Walicki, Zarys myli rosyjskiej..., . 276.
196
197

153

. ,
- XIX

, , .
,
, . , ,
, , ,
(, . 60).
,
.
. : , , , , , , , ,
, , .
, , ,
. , ,
.
, . , , . , , . , , ,
, () . , .
,
, .
:
154

. ,
- XIX

, ,
200.
,
,
.
, :
,
. - .
(, . 41)

,
.
, , , : ,
.

, ,

.
, .
, . ,
, .
.
. , .
, . , ( , ), , . 200

.. , .., . 5658.

155

. ,
- XIX

, , .
:
, , . , (.. ,
, ), , , . , , .

,
, , ,

, ,
.
.. - , ..
. , , .
, . , , ,
, . ,
.
, . -, ,
- .
- ,
.
. . . , - .
156

. ,
- XIX

,
, ,
. , ,
,
,
, . ,
,
,
,
- . (, . 112)

,
() , , . .
, . . , .
,
, ,
. , .
- . . ,
.
, , ,
. , , , . ,

, 157

. ,
- XIX

. - , , .
:
,
.
, , ,
. ,
.
, , . . ,
,
:
,
, , ,
.
, , , . .
. , 6 . (...) ,
... (, . 89)

, .
: - , ,
, , .

. ,
. 158

. ,
- XIX

;
, .
, . ,
, . -
,
, , . ,

, : ,
,
(, . 12). ,
, ,
- ,
, ,
(, . 30).
, ,
- , .
, ,
.
, , . , ,
, (, . 167). ,
,
, (, . 167). , .
- ,
, ,
. ,
, 159

. ,
- XIX

. , ,
(, . 88). -
:
... , , ,
? , , :
, , ... (, . 89).

, -
.
,
, , , , , , . , ,
, ? , , , .
, , ,
,
. : - , . , . .

.

.
160

. ,
- XIX

, .
,
, , .

4.4. , ,

XIX
. ,
, , ,
. . , .
, . , , , ,
. : , .
,
,
.
,
, .
, ,
.

, . , , , , .
161

. ,
- XIX

:
! .. , , :
,
,
-;
, .
.
,
, . , , . (, . 135)

:
. , , . . , .
, .
, :
. ()
- .
? . - , , .
,

,

. (, . 141)

.
:
162

. ,
- XIX

- , ; . ,
: , ... : ! (, . 141)

, , , .
,
. ,
.
.
, - 201.
, .
, ,
,
- .
, ,
;
- ,
, ,
, , , , ,
, , ,
- , , (, . 143).

.
201

. , .. , . 19.

163

. ,
- XIX

,
202.
, , , . , . .
.
, . , , , , , ,
203.

, , .
. ,
,
. , , . ,

. , .
;
. !
- , , .
() : , ,
, ,
-
(, . 139)

202
203

. , ..., . 190191.
. , .. , . 2021.

164

. ,
- XIX

,
, , . , , , , , . - .
, -.
, , ,
, ,
,
, , : , ; , ,
, .
- ,
:
- - ,
,
,
, . (, . 139140)

, ,
.
.. ,

, : , , . , , ; , ,

165

. ,
- XIX

204. , ,
: (...) 205.

.
,
.
,
. , ,
, ,
.
.
- .
, , - .
- .
- , ? .
- , , !
.
- , .
.
- , , , !
.
- , , .
: , ...
! , .

,
,
, . (, . 136137)

204
205

.. , ...
. , ..., . 171.

166

. ,
- XIX

, ..
, , ,
.
,

, ,
, ,
. (, . 135)

.. .
,
. , , .
, (...); - , - . - ;
;

; , , . (, . 81)

. , :
.
. (...) ;
, ;
... (, . 77)
167

. ,
- XIX

, . , . , . .. , , ,
. , , ,
206.
, . , , , .

, ,
. .
-
.
. , . ..
:
,
,
; : ,
m-lle Boncourt ,
,
; , ,
,
206

.. , ...

168

. ,
- XIX

,
, (...) . (, . 1516)

, , , , .
, , ,
, .
, , :
, , ,
...
: ...
. (P, . 2223)

,
- , , ,
.
, . , , , ,
. , .
, ,
, .

, 169

. ,
- XIX

. , ,
,
.
, .
. , , . , . , ,
, .
, , .
, ,
, .
, ... (, . 57),
, .

. , , , ,
, , , : , , . ,
. .

. ,
. ..
, , .

170

. ,
- XIX

: , , , . , . , , ,
. , -207. ,
, .
,
.
.. , . , , , , .
, , , , , - :
.
, (,
. 11). , ,
. ( ),
, ,
(, . 11).
, : .
, , -, , , -

207

.. , ..., . 5960.

171

. ,
- XIX

, , ,
. .
, (, . 10). ,
. , ,
, .. (, . 8).
, ,
.
.
, . .
. , ,
, :
. ,
. ,
.

: , . ,
.

, , ,
, (, . 15). , ,
.
: ,
, , . () (, . 15). , , , ,
172

. ,
- XIX

.
.. -
, .
, ,
. , . , ,
.

4.5. ,

. , ,
, . .
, ,
, , .
.. , ,
, , ,
. ,
,
, . , , .
.. .. , , ,
. 208. , 208

O. Figes, Taniec Nataszy...,. 241.

173

. ,
- XIX

, , , , . :
, ,
,
, . , , ,
, 209. ,
. XIX ,
, .
, ,
. ,
,, , .
:
,
()
(); , . (, . 105)

, .
, -. , . ,

209

, . 244.

174

. ,
- XIX

210. , ,

. , , , , , .

. - ,
, 211.
.
.. , .
, , ,
. (, . 119)

,
:
; , ,
, . (, . 121)

, , ,
.

,

210
211

. , ..., . 172173; L. Suchanek, Wstp..., . XLIX.

O. Figes, Taniec Nataszy...,. 244.

175

. ,
- XIX

, , ,
. (, . 121)

,
, , . ,
. ,
,
212. - .
, , ,
, . ,
, .
: ;
, , ,
...
:
, , , (,
. 116)

, , , .
.. . . ,
:
,
, 213. 212
213

. , .. , . 20.
.. , ..., . 162.

176

. ,
- XIX

,
. , ,
, , .
. ,
, -
214.
, . , , .
, , .

. , , (
) , , . . : ,

, ,
(, . 137).
, ,
(, . 136). , , . :
, .
.. ;
214

.. , .. ...

177

. ,
- XIX

,
.... ,

.. ,
215.
, ,
,
.
.
, , , .
.
... [] , , , , - .

,
, . , , .
, , - . , , , , .
,
, , 215

.. , ..., . 167.

178

. ,
- XIX

- , , ,
, 216.

. , ,
, . ,
, , . ,
.
, ,
. ,
, . ,
.
,
.
, ,
.
,
. , :
! !
, , ! (, . 81)

, .
, , . ,
.
216

.. , : ...

179

. ,
- XIX

, ,
.

, ,
.

,
. ,
,
,
. ,
. . .. - ..
, ,
, . , , , .
...
, , . ,
217. ,
. , . .. - .

,

-. 217

.. , .. -..., . 4546.

180

. ,
- XIX

,

- - 218.
219. ,
,
, ,
, . , . : , , .
, .
,
. ,
, , .
; ,
, . ,
, .

.. , ,
[ :] , 2000, . 102.
219 .. , , [ :]
XVIIIXX ,
1994, . 47.
218

181

. ,
- XIX

,
, . XIX . ,
, .

. ,
.

. ,
, , , ,
,
.
, , ,
, , .C. ,
.., .E. -.
(, , ,
, )

, ,
, , ,
, .. , . ,
. , ,
182

. ,
- XIX

,
.
, .

: , , .
.. .
, , .
..
, , . , . , , .
, .
: .
. . , . ,
.
XIX . ,
, . ,
183

. ,
- XIX

, , , .
.. -
, -
. (). ,
.
, , ,
. ,
.
.

184

. ,
- XIX

1.

.., . . . , 1979.
., . , 1973.
- .., , 1976.
- . ., ,
1970.
.., , 1950.
.., , 1958.
.., , 1986.
.., , 3, 1979.

.., ?,
<http://az.lib.ru/d/dobroljubow_n_a/text_0190.shtml>
.., ?
< http://lib.ru/LITRA/DOBROLYUBOW/oblomov.txt>
.., , 1983.
.., 4 . 3, 1958.
2. , ,
.., : [ :] ..,
.., .. (.), : ,
1997.
A.A., :
(I ), 2008.
A.A., , 2009.
.., , [ :] 18591861 .,
1962.
185

. ,
- XIX

.. XX : . 2008.
.., , 1990, 1.
.., (), 2000.
.., , 1978.
. ., ,
1964.
: , 1994.
., , 1971.
., . , 1997
.., .. - " ", 1962.
.., , 1983.
XVIIIXX ,
1994.
.., (- ),
, - 2007.
..,
18561861, 1984.
.. : , , . . ., 1991.
.. (. .), : , 1995.
.., : ,
2004.
.., , 1995.
.., ,
1983.
.., XIX XX .,
, 2011.
., .. . , - 1997.
186

. ,
- XIX

E., .. , 1970.
., o , 1982.
.. (.), : , 1983.
..,
,
, 2011.
.., XX . ( ), , 2006.
.. (.), XX . .
, - 1998.
.., , <http://az.lib.ru/l/leskow_n_s/text_00293.shtml> (21.05.2013)
, 2000.
.., :
(XVIII XIX ), 1998.
., , 1977.
.., , 1974.
. , ,
2006.
.., , 1977.
.., XVIII XIX . ( -
),
, 2012.
..,
, . , 1966, 3.
.., ,
1999.
., " " . . -, [ :] - .., ,
1970.
187

. ,
- XIX

., .. -: ,
1985.
.., B
(" " . . -), [ :] : , .. (.), 1983.
.., ( ), 1978.
., , 1993.
.. (.), . . , 2005.
.., , 1968.
., ,
1963.
.., :
,
, 2004.
.. (.), , ,
2005.
.., , [ :]
.., ? , 1975.
.. .. (.), ,
1968.
..,
.. ,
, 2007.
., , 1991.
.., XVIII , 1974.
E.B., :
,
, 2007.
., , 2003.
188

. ,
- XIX

., : (15521917),
2001.
., , .. ,
2007, 4 (8).
..,
XVIII , - 2010.
.., XIX , , 2012.
.., - ,
, 2010.
Bazylow L., Wieczorkiewicz P., Historia Rosji, WrocawWarszawa-Krakw 2005.
Bohun M., Fiodor Dostojewski i idea upadku cywilizacji
europejskiej, Katowice 1996.
Daun ., Swedish Mentality, Pennsylvania 1996.
Dinzelbacher P. (.), Europische Mentalittsgeschichte:
Hauptthemen in Einzeldarstellungen, Stuttgart 1993.
Figes O., Taniec Nataszy. Z dziejw kultury rosyjskiej, prze. W.
Jeewski, Warszawa 2007.
Heller M., Historia Imperium Rosyjskiego, Warszawa 2002.
Huntington S. P., Zderzenie cywilizacji i nowy ksztat adu
wiatowego, Warszawa 2005.
Koneczny F., Cywilizacja bizantyska, Komorw [
].
Koneczny F., O wieloci cywilizacyj, Komorw [ ].
Koralewicz J., Zikowski M., Mentalno Polakw. Sposoby
mylenia o polityce, gospodarce i yciu spoecznym 1988-2000,
Warszawa 2003.
Kumaniecki K., Historia kultury staroytnej Grecji i Rzymu,
Warszawa 1964.
189

. ,
- XIX

Lazari A. de, Czy Moskwa bdzie Trzecim Rzymem? Studia o

nacjonalizmie rosyjskim, Katowice 1995.
Lazari A. de (red.), Mentalno rosyjska. Sownik, Katowice 1995
Mach Z., O tosamoci regionalnej, Zeszyty socjologiczne,
zeszyt 1 88.
Nowak A., Od imperium do imperium, Krakw 2004.
Pipes R., Rosja carw, Warszawa 2006.
Reykowski J., Ukryte zaoenia normatywne jako osiowy skadnik
mentalnoci [ ::] Reykowski J., Skaryska K., Zikowski M.
(red.), Orientacje spoeczne jako element mentalnoci, Pozna
1990.
Semczuk A., Literatura rosyjska do 1917 roku [ :] Dzieje
literatur europejskich, W. Floryan (red.), Warszawa 1989.
Suchanek L., Wstp [ :] Gonczarow I., Obomow, prze.
N. Drucka, oprac. L. Suchanek, Wrocaw 1990.
Szczukin
W.,
Mit
szlacheckiego
gniazda.
Studium
geokulturologiczne o klasycznej literaturze rosyjskiej, przekad
B. yko, Krakw 2006.
wida-Ziba H., Mechanizmy zniewolenia spoecznego. Refleksje
u schyku formacji, Warszawa 2003.
Tatarkiewicz W., O szczciu, Warszawa 1990.
Toynbee A.J., Studium historii, Warszawa 2000.
Walicki A., Zarys myli rosyjskiej. Od owiecenia do renesansu
religijno-filozoficznego, Krakw 2005.
3. -
.., : ( ), ,
<http://www.portal-slovo.ru/philology/37133.php>
.., , , 2001 , (1), <http://vestnik.ssu.samara.ru/gum/2004web1/hist/200410902.html>
.., : , , 2004 , (1), <http://vestnik-samgu.samsu.ru/gum/2004web1/hist/200410902.html>
.., XVIII , 1997, 5
190

. ,
- XIX

<http://ecsocman.hse.ru/data/658/311/1218/013Kovalenko.
pdf>
, , <http://mirslovarei.com/content_fil/MENTALITET-248.html>
. . XVIII ,
, 2010, 5(84), <http://proceedings.usu.ru/?base=mag/0084%2803_$05-2010%29&xsln=showArticle.xslt&id=a27&doc=../content.jsp>
.,
XIX , <http://ruskline.ru/analitika/2011/04/09/koncepciya_nacionalnogo_mentaliteta_v_tvorchestve_russkih_pisatelej_xix_vek>
.., :
? . , <www.portalslovo.ru/philology/40152.php>
.., , <http://az.lib.ru/t/tolstoj_a_n/text_0110.shtml>
.., , <http://az.lib.ru/h/homjakow_a_s/text_0190.shtml>
Cierniak-Szstak E., Mentalno ekonomiczna jako czynnik prorozwojowy, <http://www.univ.rzeszow.pl/ekonomia/Zeszyt8/14_cierniak-szostak.pdf>
Dinzelbacher P. (.), Europische Mentalittsgeschichte:
Hauptthemen in Einzeldarstellungen, Stuttgart 1993.
Grossoul V., 1861 ., Ilcea 2013,
nr 17, <http://ilcea.revues.org/1613>
Koncepcje teoretyczne i sposoby badania mentalnoci,
http://ks.mish.uw.edu.pl/pdf.php?pdfid=38

191

. ,
- XIX

Streszczenie
Rosyjska szlachta bya t warstw spoeczn, na ktrej
losie z ca si odcisno si dramatyczne pitno historii. Przez
dugie lata warstwa ta korzystaa z szeregu praw. Z powodu
szeregu historycznych osobliwoci dziejw rosyjskiej szlachty,
naley rozpatrywa j take z perspektywy szczeglnego zjawiska kulturowego.
W niniejszej pracy analizie poddano jeden z aspektw
tosamoci rosyjskiej szlachty prowincjonalnej jako grupy
spoecznej jej mentalno. Badanie dotyczy okresu szczeglnego drugiej poowy XIX stulecia. Rosyjska szlachta
(dworiastwo) pojawia si w okresie redniowiecza jako klasa
suca przy dworach panujcych. W zamian za penion sub,
przede wszystkim o charakterze wojennym, arystokraci
otrzymywali dobra ziemskie, z ktrych z czasem rozwiay si
rozlege majtki. Ze wzgldu na uprzywilejowan pozycj w
rosyjskim pastwie dworiastwo stanowio rosyjsk elit polityczn, majtkow i intelektualn. Mimo e rosyjska szlachta nie
bya liczna, to w jej onie mona byo wyrni rne grupy,
zalenie od posiadanych wpyww, majtku czy miejsca zamieszkania. W tym kontekcie szczeglnie interesujca wydaje
si szlachta prowincjonalna jako rednia, typowa i jednoczenie odmienna do dworiastwa stoecznego. Okresem najwikszego rozkwitu rosyjskiej arystokracji by koniec wieku
XVIII i pierwsza poowa wieku XIX. Manifest z 1762 roku
potwierdzi wyjtkow pozycj arystokracji w spoeczestwie
rosyjskim, zdejmujc z niego obowizek suby pastwowej.
Akt ten wpyn na gbokie przeksztacenia w kulturalnym
yciu tej warstwy spoecznej: w tym okresie szlacheckie dworki
stay si wyjtkowymi ogniskami kultury, w ktrych rozkwitay
ideay owiecenia. Rwnoczenie postpowa proces spoecznej
samoizolacji szlachty, co z czasem miao sta si jedn z przyczyn jej upadku. Znaczna cz arystokracji nie uzyskiwaa
przydatnego wyksztacenia, szerzyo si ignoranctwo i upadek
obyczajw. W wyznaczonym w tytule niniejszej pracy okresie
192

. ,
- XIX

rosyjska szlachta szczytowy okres rozkwitu wanie miaa za

sob, jej kondycja bya coraz sabsza, a reforma ziemska i zniesienie paszczyzny przyspieszyo upadek tej klasy. W wikszoci rosyjska arystokracja nie bya gotowa do sprostania
wyzwaniom zmieniajcej si rzeczywistoci. Trudno byo
arystokratom odej od dawno uksztatowanego sposobu ycia
opartego na paszczynie i dostosowa si do zasad kapitalizmu. Wiele ze prowincjonalnych szlacheckich dworw po
zniesieniu paszczyzny przeyo upadek. ycie w dali od stolicy,
aktualnych trendw i wydarze wyksztacio swj szczeglny
prowincjonalny charakter. Istotn rol odgrywa konserwatyzm
i tradycjonalizm, przejawiajcy si niechci wobec przynoszonych przez rzeczywisto zmian i deniem do zachowania
status quo. Wanie w tych cechach naley upatrywa przyczyn
postpujcego upadku rosyjskiej szlachty. Od wiekw spetryfikowana tosamo prowincjonalnej arystokracji nie moga
sprosta wyzwaniom rzeczywistoci drugiej poowy XIX wieku.
Poszukujc przyczyn tego zjawiska, warto zwrci uwag
na kwesti szlacheckiej mentalnoci, przeanalizowa jej
najwaniejsze elementy na podstawie wybranych utworw literackich rosyjskich pisarzy. Celem niniejszej monografii jest
przedstawienie literackiego wizerunku rosyjskiej szlachty
prowincjonalnej w przeomowej dla tej grupy spoecznej chwili
historycznej przez pryzmat wybranych utworw literackich.
Tym samym praca ma ambicj wpisa si w toczc si w Rosji
dyskusj o potrzebie odrodzenia utraconych wartoci,
nawizaniu do kulturowego dziedzictwa rosyjskiej szlachty.
Naley odnotowa, i brak jest jednoznacznej definicji
pojcia mentalnoci, mimo jego znaczcej popularnoci.
Badania socjologiczne wskazuj, e zakres tego pojcia znajduje
si bardzo blisko, a niekiedy jest nawet utosamiany,
z charakterem narodowym. Wspczeni polscy badacze
mentalno definiuj jako system oglnych zasad, wedug
ktrych postpuje jednostka bd spoeczno w procesie
przetwarzania informacji o yciu spoecznym, przy czym czsto
s one niewiadomymi przesankami normatywnymi. W socjologii rosyjskiej pojawia si stwierdzenie, e mentalno,
193

. ,
- XIX

odwzorowujc specyfik psychicznego ycia ludzi, ujawnia si

poprzez system pogldw, ocen, norm, bazujcy na wiedzy
i przekonaniach funkcjonujcych w danej spoecznoci. Na bazie
przeanalizowanego materiau, na potrzeby niniejszej pracy,
sformuowano wasn definicj mentalnoci, okrelajc j jako
oglny socjo-psychologiczny stan okrelonej grupy spoecznej
(narodu, klasy), ktry uksztatowa si w wyniku dugotrwaego
dziaania szeregu czynnikw spoeczno-politycznych i kulturowych na t grup. Mentalno to szereg staych cech, przejawiajcych si w yciu materialnym i duchowym grupy,
w stosunkach wewntrz niej oraz w kontaktach z innymi grupami spoecznymi. Na bazie tej definicji, w kontekcie pracy
powiconej prowincjonalnej szlachcie rosyjskiej, szczeglne
znaczenie posiadaj jako komponenty mentalnoci nastpujce zjawiska: filozofia ycia, wiatopogld, moralno, etyka,
charakter stosunkw rodzinnych, stosunek do pracy, stosunek
do prawa paszczynianego i chopstwa, stosunek do wiedzy,
wyksztacenia, sposb spdzania wolnego czasu, wreszcie
stosunek do religii i przesdw.
Dla tak okrelonego przedmiotu docieka wybrano
materia badawczy w postaci utworw wybitnych pisarzy
rosyjskich drugiej poowy XIX stulecia. S to nastpujce dziea:
Ojcowie i dzieci, Szlacheckie gniazdo, Rudin Iwana Turgieniewa,
Obomow Iwana Gonczarowa oraz Pastwo Goowlewowie
Michaia Satykowa-Szczedrina. Naley zaznaczy, i mimo
licznych bada twrczoci tych autorw, problem mentalnoci
przedstawionych w poszczeglnych utworach bohaterw
arystokratycznego pochodzenia w zasadzie nie zosta jeszcze
naleycie przeanalizowany. Brak gruntownych prac mentalnoci
bohaterw literackich, ale take brak szerszych bada mentalnoci rosyjskiej szlachty prowincjonalnej XIX wieku jako rzeczywistej grupy spoecznej. Dziea Iwana Turgieniewa zawieraj
panoramiczne obrazy ycia wczesnej prowincji. Autor dokonuje przegldu wspczesnego mu wiata, poruszajc szereg
wakich kwestii, takich jak charakter stosunkw panw
z chopstwem, amoralno, czy te niedostosowanie arystokracji do nowego, kapitalistycznego porzdku. Utwr Obomow
194

. ,
- XIX

Iwana Gonczarowa pozwala na analiz elementw szlacheckiej

mentalnoci na przykadzie do szczeglnym gwnym
bohaterze Ilji Obomowie. Pisarz, krelc portret lecego na
kanapie leniwca, bezwzgldnie krytykuje fizyczny i umysowy
zastj bohatera, jako przedstawiciela caej grupy spoecznej.
Szczeglnego znaczenia w tym kontekcie nabiera Sen Obomowa, bdcy kluczem do zrozumienia szlacheckich wyobrae
o idyllicznym yciu, pogronym w biernoci, gdzie jedyn
trosk jest to, by smacznie je i beztrosko spa. Istotne
i szczeglne w swej wymowie jest dzieo satyryka Michaia
Satykowa-Szczedrina Pastwo Goowlewowie. Utwr ten to
bezkompromisowa krytyka anomalii spoeczno-politycznych
wczesnej Rosji. Pisarz przedstawia dogbn degeneracj
arystokratycznych rodw, katastrofalny proces rozpadu
wszelkich zasad moralnych i w rezultacie wymierania tej
grupy spoecznej.
Zasadnicz tez pracy jest stwierdzenie, e na bazie
przeanalizowanego materiau literackiego nie mona mwi
o istnieniu jednej mentalnoci (staych cech charakterologicznych) rosyjskiej szlachty prowincjonalnej drugiej poowy
XIX wieku. Na podstawie bada wymienionych dzie literackich
moliwe jest wyrnienie trzech gwnych typw mentalnoci.
Na potrzeby pracy nazwane one zostay nastpujco: typ
pasywny, typ szlachetny i bezczynny oraz typ tragiczny
(skazany na klsk).
Typ pasywny reprezentuje Obomow i mieszkacy arkadyjskiej Obomwki. ycie tego typu pogrone jest w pnie,
bliskim mierci. Jego przedstawiciele przyjmuj wobec wiata
postaw izolacjonistyczn unikaj kontaktw ze wiatem
zewntrznym, ograniczaj wszelkie relacje, obawiajc si, e
jaki czynnik zewntrzny moe naruszy ich harmoni i spokj
wewntrzny. Idea ycia dla przedstawicieli tego typu to
spokojna wie, w ktrej od wiekw panuje tradycyjny, konserwatywny, niemale azjatycki porzdek. ycie typu pasywnego
opiera si na harmonijnym wspbytowaniu z przyrod. Obomwka wegetuje porodku woaskiego stepu, bazuje na
odwiecznym porzdku, w ktrym najwiksz wartoci jest
195

. ,
- XIX

spokj, brak jakichkolwiek zmian, emocji, a jedyn trosk jest

przygotowanie posikw. Uksztatowana w takich warunkach
filozofia ycia sprawia, i jej przedstawiciel Ilia Obomow jest
ucielenieniem leniwoci i marazmu. Odrzuca on wszystko, co
nowe, zamyka si w swoim mieszkaniu, ogranicza kontakt
z ludmi. Nie rozumiejc zmieniajcej si rzeczywistoci,
przedstawiciel pasywnego typu mentalnoci, wybiera apatyczn
egzystencj, pograjc si w marzenia senne. Praca nie jest dla
niego wartoci. Obomowcy nie nadaj jej specjalnej wartoci,
nie chc si bogaci, powiksza swj stan posiadania. Rwnie
wiedza nie przedstawia dla nich wartoci: z jednej strony edukacja daje mgliste nadzieje na urzdnicz karier, z drugiej
zmusza do aktywnoci, opuszczenia umiowanego zaktka.
Doskonale obrazuje to zderzenie postaw Ilji Obomowa i jego
przyjaciela z dziecistwa Andrieja Sztolca, ucieleniajcego kult
pracy, umysu, wiary w czowieka i wiadomoci jego
moliwoci. Typ pasywny ulega przesdom, jest podatny na
zabobony, peen strachu przed wiatem zewntrznym. Jego
diagnoza jest do smutna zamknici i niereformowalni
przedstawiciele biernego typu nie s w stanie sprosta realiom
drugiej poowy XIX wieku. Spychani na peryferie ycia spoecznego, skazani s na marginalizacj i stopniowe wymieranie.
Bohaterowie utworw Iwana Turgieniewa reprezentuj
typ szlachetny i bezczynny. Nale oni do wiadomej grupy
spoecznej, wyksztaconej, rozumiejcej zachodzce w wiecie
zmiany. S oni zwizani z prdami kultury europejskiej,
uczestnicz w spoecznych i politycznych procesach zachodzcych w kraju. Niezalenie od faktu, e yj oni na gbokiej
prowincji, reprezentuj najlepsze tradycje rosyjskiego szlachectwa. W takich arystokratycznych gniazdach rodz si ludzie
szlachetni i nieskazitelni, jak Liza Kalitina, Fiodor awrecki czy
Natalia asuska. Tragizm tej grupy polega na tym, i z powodu
rnych przyczyn nie podejmuj krokw w celu zachowania
dotychczasowej pozycji spoecznej, nie dziaaj w celu zachowania posiadanego majtku. Typ szlachetny reprezentuje do
zoon koncepcj filozofii ycia. Jest to typ kierujcy si
moralnoci, wartociami etycznymi, deklarujcy humanizm
196

. ,
- XIX

i wol poprawy wiata. Jego przedstawiciele pozostaj

w kontakcie z trendami europejskiego ycia kulturalnego, s
wyksztaceni, jednak nie przystaj do prowincjonalnych
realiw. Ich postawa bardziej pasowaaby do ycia arystokracji
w europejskiej metropolii. W wiejskich warunkach ich egzystencja wydaje si niepenowartociowa, nie mog zrealizowa
swojego potencjau, bdc ograniczonymi przez obiektywne
czynniki. Mentalno tego typu jest do paradoksalna: mimo
duego potencjau i reprezentowania szlachetnych postaw, nie
wytrzymuje starcia z dynamicznymi przemianami ycia
spoecznego. Jej reprezentanci nie doceniali potencjau
i zakresu przemian nastpujcych wraz ze zniesieniem prawa
paszczynianego. yjc w oderwaniu od prowincjonalnej
rzeczywistoci, nie byli oni gotowi na wprowadzenie kapitalistycznych stosunkw, wymuszajcych od nich zaangaowania w dziaalno gospodarcz ani nie rozumieli chopstwa,
ich problemw i nabrzmiewajcego konfliktu spoecznego.
Trzeci typ tragiczny (skazany na klsk) to
prowincjonalna szlachta rosyjska zilustrowana w satyrze
Michaia Satykowa-Szczedrina. Goowlewowie pogreni s
wycznie w swoich sprawach, o wtpliwej stronie moralnej.
Interesuje ich tylko materialna strona prowadzonej z dnia na
dzie egzystencji. Wszyscy dziaaj przeciw wszystkim. Rodzinne gniazdo staje si ogniskiem amoralnoci, rdem zgnilizny,
doprowadzajcym do dramatycznego wymarcia rodu, a w przenoni caej grupy spoecznej. Gwnym bohaterem jest Porfiry
zwany Judaszkiem, skupiajcy w sobie wszystkie moliwe
negatywne cechy. Nie jest przy tym wyjtkiem, czarn owc
rodziny, charakterystyki te wynis ze rodowiska szlacheckiego, rodzinnego domu, gdzie dominowaa zawi, skpstwo
i dwulicowo. Dla uksztatowanego w utworze rosyjskiego
satyryka typu szlacheckiego nie ma ratunku jego tragiczny
koniec jest niejako dziejow sprawiedliwoci. Filozofia ycia
typu tragicznego opiera si o zwierzce instynkty. Przedstawiciele rodu Goowlowych zorientowani s na zapewnienie
sobie fizycznego przetrwania, choby kosztem ycia najbliszych krewnych. Miejsce wartoci duchowych zajmuj dobra
197

. ,
- XIX

materialne. W rezultacie zanikaj midzyludzkie wizi, czonkowie rodziny staj si dla siebie wrogami. Typ tragiczny rozpatruje ycie w kategoriach pozbawionej regu walki o byt.
W rezultacie fizycznie wymiera z wasnej winy.
Przedstawiona praca z pewnoci nie wyczerpuje
postawionego problemu badawczego, jest pewnym tropem,
wyznaczajcym kierunek postulowanych dalszych bada w tym
zakresie.

198

. ,
- XIX

-
-
25 2011 ().
-
11 2011 . 6 1984
( ).
,
, ,
.
-
.

.
- ,
:
1. , ,
;
2.
;
3. , ;
4. .
, ,
- .
.
- ,
: www.ip-r.org

199

. ,
- XIX

O Instytucie Polsko-Rosyjskim
Fundacja Instytut Polsko-Rosyjski zostaa ustanowiona
25 stycznia 2011 roku we Wrocawiu.
Rejestracja Instytutu przez Sd Rejonowy dla WrocawiaFabrycznej miaa miejsce 11 lutego 2011 roku. Fundacja dziaa
na podstawie Ustawy o fundacjach z dnia 6 kwietnia 1984 roku
(z pniejszymi zmianami).
Majtek Instytutu stanowi rodki finansowe przekazane
przez Irin Popadeykin i Rafaa Czachora w momencie powstania fundacji oraz inne rodki i mienie nabyte przez Instytut
w trakcie jego dziaania.
Instytut Polsko-Rosyjski nie prowadzi dziaalnoci gospodarczej. Wszystkie rodki finansowe przeznaczane s na dziaalno statutow.
Misj Instytutu Polsko-Rosyjskiego jest prowadzenie
dziaalnoci edukacyjnej, kulturalnej i naukowej w zakresie:
1. popularyzacji wiedzy, edukacji kulturowej, zwaszcza
wrd dzieci i modziey;
2. upowszechnienia wiedzy o Rosji w Polsce oraz wiedzy
o Polsce w Rosji;
3. sprzyjania rozwojowi kultury, sztuki oraz nauki;
4. sprzyjania prowadzeniu bada naukowych.
Realizacja zada nastpuje poprzez organizowanie, finansowanie i prowadzenie dziaalnoci edukacyjnej, szkoleniowej,
naukowo-badawczej i wydawniczej.
Informujemy o moliwoci dokonywania darowizn na
rzecz Instytutu Polsko-Rosyjskiego. Wszystkie uzyskane rodki
finansowe przeznaczane s na dziaalno statutow.
Wicej o biecej dziaalnoci Instytutu, dane kontaktowe
i numer konta na stronie internetowej: www.ip-r.org

200