MODU I I Modu

LEKCJA 2

Temat: Prawa i obowizki pracodawcy i pracownika w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy

Czas realizacji: 2 godziny lekcyjne - 90 minut Cele operacyjne: Po zakoczeniu zaj ucze rozumie i wie: jakie obowizki zki musi wypeni pracodawca w zakresie przestrzegania przepisw bezpieczestwa i higieny pracy i jakie jest ich rdo, jakie prawa i obowizki zki ma pracownik w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy i jakie jest ich rdo, na czym polega odpowiedzialno za naruszenie przepisw bezpieczestwa i higieny pracy. Treci: 1. Obowizki zki pracodawcy w dziedzinie bezpieczestwa i higieny pracy. 2. Obowizki zki osb kieruj cych pracownikami w dziedzinie bezpieczestwa i higieny pracy. 3. Prawa i obowizki zki pracownika w dziedzinie bezpieczestwa i higieny pracy. 4. Odpowiedzialno za nieprzestrzeganie przepisw bezpieczestwa i higieny pracy. Plan zaj: Lp. 1. 2. Tre Wprowadzenie do tematu Charakter prawny obowizkw zkw w dziedzinie bezpieczestwa i higieny pracy Obowizki zki pracodawcy i osb kieruj cych pracownikami w dziedzinie bezpieczestwa i higieny pracy Prawa i obowizki zki pracownika wynikaj ce z przepisw o bezpieczestwie pracy Odpowiedzialno za nieprzestrzeganie przepisw bezpieczestwa i higieny pracy Podsumowanie Metoda nauczania Wykad Wykad Czas realizacji 5 min. 10 min.

3. 4. 5. 6.

Wykad Pokaz Wykad Pokaz Wykad Pokaz Wykad Dyskusja

30 min. 15 min. 25 min. 10 min.

19

PRAWNA OCHRONA PRACY prawna ochrona pracy

SCENARIUSZ ZAJ: Ad. 1. Przedstaw cele lekcji i potrzeb posiadania wiedzy w zakresie bhp. Podkrel, e dziaania, ktre bd realizowane przez pracodawc i pracownika nie wynikaj z dobrej woli stron, lecz s obowizkiem zkiem ustawowym. Dokonaj podziau tych obowizkw. zkw. Ad. 2. Omw, jakie s podmioty obowizkw zkw prawnych w zakresie bhp. Przedstaw, gdzie znajduj si zapisy tych obowizkw. zkw. Zapytaj, czy kto moe przytoczy jak brzmi ktry z obowizkw. zkw. Poka Kodeks pracy i jedno z rozporzdze . Zwr uwag na ich form, jzyk, na tryb nakazowy. dze Ad. 3. Przedstaw podstawowe obowizki zki pracodawcy w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy i omw ich znaczenie dla ycia i zdrowia pracownikw. Przedstaw, jakich problemw dotycz szczegowe obowizki zki zki pracodawcy i omw z przyk przyk adami najwaniejsze z nich (w szkoach, w ktrych s pracownie bhp moe znajd si eksponaty odziey i sprztu ochrony indywidualnej, karty charakterystyki substancji niebezpiecznych itd.). Ad. 4. Omw, jaki jest charakter praw pracownika w zakresie bhp i w jakich przypadkach mona z nich korzysta (podaj przykady najbardziej zblione do dowiadcze rodowiskowych uczniw). Przedstaw obowizki zki pracownika i przedstaw jak wane dla ycia i zdrowia jest ich przestrzeganie (przedstaw znane ci przykady nie przestrzegania obowizkw). zkw). Uzasadnij celowo tych szkole i ich przydatno w yciu zawodowym pracownikw. Ad 5. Narysuj na tablicy hierarchi odpowiedzialnoci ci za bhp w zak zakadzie pracy (dyrektor, kierownicy dziaw, mistrzowie, brygadzici i pracownicy). Dokonaj podziau kar za nieprzestrzeganie wymogw bhp. Podaj, e wynikaj one z Kodeksu pracy, Kodeksu postpowania administracyjnego i Kodeksu karnego. Zapytaj uczniw, czemu su kary i jak speniaj rol. Ad. 6. Przez zadawanie pyta zach uczniw do odpowiedzi i dyskusji. Sprawd, czy uczniowie maj wasne dowiadczenia z zakresu przedstawionych tematw (np. uczniowie ZSZ i Technikum). Spis foliogramw Nr Tytu 10. Podstawowe obowizki zki pracodawcy. 11. Obowizki zki osb kieruj cych pracownikami. 12. Prawa pracownika. 13. Obowizki zki pracownika.

20

MODU I I Modu
PYTANIA KONTROLNE Z ODPOWIEDZIAMI 1. zostay okrelone? 1. Jakie s podstawowe obowizki zki zki pracodawcy w dziedzinie bhp i gdzie zosta zosta y y okre lone? Odpowied: pracodawcy okrelone zostayiw art. 207 2093 Kodeksu Odpowied Podstawowe Pracodawca obowizki jest zobowizany zany do ochrony zdrowia ycia pracownikw przez pracy. zapewnienie mu bez piecznych i higienicznych warunkw pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osigni przez gni nauki Zgodnie z tymi przepisami pracodawca jest zobowizany chroni zdrowie i ycie pracownikw zai techni ki, a w szczeglnoci do: pewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkw pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osigni nauki i techniki, a w szczeglnoci organizowania pracy w do: sposb zapewniajcy cy bezpieczne i higieniczne warunki pracy organizowania pracy w sposb zapewniajcy bezpieczne i higieniczne pracy, zapewniania przestrzegania w zak zakadzie pracy przepisw oraz warunki zasad bezpieczestwa i higieny zapewnienia przestrzegania w zakadzie pracy przepisw oraz zasad bezpieczestwa i higieny pracy pracy wydawania polece usunicia uchybie w tym zakresie oraz kontrolowania wykonania wydawania polece usunicia uchybie w tym zakresie oraz kontrolowania wykonania tych polece, tych polece, reagowania na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczestwa i higieny pracy oraz dostosowywania zapewniania wykonania nakazw, wystpie , decyzji i zarzdze pie wydawanych przez organy naddze rodkw podejmowanych w celu doskonalenia istniejcego poziomu ochrony zdrowia i ycia pracownizoru nad warunkami pracy, kw, biorc pod uwag zmieniajce si warunki wykonywania pracy, zapewniania wykonania zalece spoecznego inspektora pracy. zapewnienia rozwoju spjnej polityki zapobiegajcej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzgldniajcej zagadnienia techniczne, organizacj pracy, stosunki spoeczne oraz wpyw czynnikw 2. Jaki obowizek zek zek spoczywa dzia alno? alno rodowiska pracy, na pracodawcy, ktry po raz pierwszy rozpoczyna dzia uwzgldniania zdrowia modocianych, pracownicpowinien w ciy lub karmicych piersi oraz Odpowied: Odpowied W terminieochrony 30 dni od dnia rozpoczcia dziaalnoci, zawiadomi nadziecko pimie mie w w aciwego pracownikw niepenosprawnych w pastwowego ramach podejmowanych profilaktycznych, inspektora pracy i w waciwego inspektora dziaa sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej dziaalnoci. zapewniania wykonania nakazw, wystpie, decyzji i zarzdze wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, 3. Jakie szczegowe obowizki zki wzalece dziedzinie bhp spoczywaj na pracy. pracodawcy w zakresie obiektw budowla zapewniania wykonania spoecznego inspektora nych i pomieszcze pracy? 2. Jakie obowizki informacyjne spoczywaj na pracodawcy? Odpowied: Do najwaniejszych obowizkw Odpowied zkw pracodawcy w odniesieniu do obiektw budowlanych i pomiesz Odpowied: Do podstawowych obowizkw pracodawcy nale rwnie obowizki z zakresu informowania o: cze pracy naley zapewnienie: zagroeniach dla zdrowia i ycia wystpujcych w zakadzie pracy, na poszczeglnych stanowiskach i aby lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego w czci, w ktrym przewiduje si pracy przybudowa wykonywanych pracach, w tym o zasadach postpowania przypadku awarii i innych sytupomieszczenia pracy, by by a wykonywana na podstawie projektw uwzgldniajcych cych wymagania acji zagraajcych zdrowiu i yciu pracownikw, bezpieczestwa pracy - pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznaw dziaaniach ochronnychiihigieny zapobiegawczych podjtych w celu wyeliminowania lub ograniczenia tych zacw, zgodnie z odrbnymi przepisami, groe, do udzielania pierwszej pomocy, wykonywania czynnoci w zakresie ochrony przeciwpo wyznaczonych aby obiekt budowlany, w ktrym przewiduje si pomieszczenia pracy, spenia wymagania dotyczarowej i ewakuacji pracownikw. ce bezpieczestwa i higieny pracy, aby przebudowa obiektu budowlanego, w moliwoci ktrym znajduj si pomieszczenia pracy, uwzgldnia3. Jakie dziaania musi podj pracodawca w przypadku wystpienia zagroenia lub wystpienia bezporedniego zagroenia? a popraw warunkw bhp. poinformowa pracownikw o zagroeniach oraz podj dziaania w celu zapewnienia im odpowiedniej 4. Jakie szczegowe obowizki zki w dziedzinie bhp spoczywaj na pracodawcy w zakresie maszyn i urz ochrony, dze technicznych? dostarczy pracownikom instrukcje umoliwiajce, przerwanie pracy i oddalenie si w miejsce bezpieczne. Odpowied: Odpowied Obowizkiem zkiem jest, aby maszyny i inne urz dzenia techniczne: Jeeli zagroenie jest pracodawcy bezporednie pracodawca ma obowizek: prac i wyda pracownikom polecenie oddalenia w miejsca bezpieczne, wstrzyma zapewniay y bezpieczne i higieniczne warunki pracy, si w szczeglno ci zabezpieczay y pracownika do czasu usunicia zagroenia nie niebezpiecznych wydawa polecenia wznowienia pracy, przed urazami, dziaaniem substancji chemicznych, poraeniem eniem pr pr dem dem elektrycznym, nadmiernym haasem, wstrzsami, sami, dziaaniem wibracji i promieniowania pracownikom podjcie dziaaszkodliwymi w celu uniknicia niebezpieczestwa na miar ich wiedzy i umoliwi dostpnych rodkw technicznych. oraz szkodli wym i niebezpiecznym dziaaniem innych czynnikw rodowiska pracy, Pracownicy, ktrzypodjli dziaania w celuergonomii. uniknicia zagroenia nie mog ponosi jakichkolwiek niekorzystnych konuwzgldniay y zasady sekwencji tych dziaa. Jednake, jeeli dziaania ich spowodoway szkod, ktrej przyczyn jest zaniechanie swoich obowizkw, to bd ponosi za tow odpowiedzialno 5. Jakieszczeg szczeg owe owe obowi zki dziedziniebhpspoczywajnapracodawcywzakresiesubstancjichemicznych, w tym niebezpiecznych? 4. Jaki obowizek spoczywa na pracodawcy, ktry po raz pierwszy rozpoczyna dziaalno? Odpowied: Odpowied Pracodawca nie moe: Odpowied: W terminie 30 dni od dnia rozpoczcia dziaalnoci, powinien zawiadomi na pimie waciwego inspektora pracy ii procesw waciwego pastwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i stosowa materiaw technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich zakresie prowadzonej dziaalnoci. szkodli woci dla zdrowia pracownikw i podjcia odpowiednich rodkw prolaktycznych, stosowa substancji i preparatw chemicznychna nie oznakowanych w sposb widoczny, umo5. Jakie szczegowe obowizki w dziedzinie bhp spoczywaj pracodawcy w zakresie obiektw budowlaliwiajcy cy ich identykacj oraz stosowa niebezpiecznych substancji i preparatw chemicznych nych i pomieszcze pracy? bez posiadania aktualnegoobowizkw spisu tych substancji i preparatw oraz kart charakterystyki, a tak take Odpowied: Do najwaniejszych pracodawcy w odniesieniu do obiektw budowlanych i opakowa zabez pieczajcych cych przed ich szkodliwym dzia aniem, poarem lub wybuchem. pomieszcze pracy naley zapewnienie: W razie zatrudnienia pracownika w warunkach naraenia na dziaanie substancji i czynnikw rakotwrczych, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego czci, w ktrym przewiduje si pomieszpieczestwa czenia pracy, bya wykonywana na podstawie projektw uwzgldniajcych wymagania bez pracodawca jest obowizany zany zastpowa te substancje i czynniki mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosowa i higieny pracy - pozytywnie przez uprawnionych rzeczoznawcw, zgodnie z odrbnymi inne dostpne rodki ograniczajce ce zaopiniowanych stopie tego naraenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osigni gni nauki przepisami, i techniki. aby obiekt budowlany, w ktrym przewiduje si pomieszczenia pracy, spenia wymagania dotyczce bezpieczestwa i higieny pracy, aby przebudowa obiektu budowlanego, w ktrym znajduj si pomieszczenia pracy, uwzgldniaa popraw warunkw bhp.
21

prawna ochrona pracy

6. Jakie szczegowe obowizki w dziedzinie bhp spoczywaj na pracodawcy w zakresie maszyn i urzdze technicznych? Odpowied: Obowizkiem pracodawcy jest zapewnienie, aby maszyny i inne urzdzenia techniczne: zapewniay bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczeglnoci zabezpieczay pracownika przed urazami, dziaaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, poraeniem prdem elektrycznym, nadmiernym haasem, szkodliwymi wstrzsami, dziaaniem wibracji i promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym dziaaniem innych czynnikw rodowiska pracy, uwzgldniay zasady ergonomii. 7. Jakie szczegowe obowizki w dziedzinie bhp spoczywaj na pracodawcy w zakresie substancji chemicznych, w tym niebezpiecznych? Odpowied: Pracodawca nie moe: stosowa materiaw i procesw technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwoci dla zdrowia pracownikw i podjcia odpowiednich rodkw profilaktycznych, stosowa substancji i mieszanin chemicznych nieoznakowanych w sposb widoczny, umoliwiajcy ich identyfikacj oraz stosowa niebezpiecznych substancji chemicznych i mieszanin niebezpiecznych bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i preparatw oraz kart charakterystyki, a take opakowa zabezpieczajcych przed ich szkodliwym dziaaniem, poarem lub wybuchem. W razie zatrudnienia pracownika w warunkach naraenia na dziaanie substancji i czynnikw rakotwrczych, pracodawca jest obowizany zastpowa te substancje i czynniki mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosowa inne dostpne rodki ograniczajce stopie tego naraenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osigni nauki i techniki. 8. Jakie szczegowe obowizki w dziedzinie bhp spoczywaj na pracodawcy w zakresie szkolenia w dziedzinie bhp? Odpowied: Pracodawca ma obowizek zapewnienia przeszkolenia pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenia okresowych szkole w tym zakresie. 9. Jakie szczegowe obowizki w dziedzinie bhp spoczywaj na pracodawcy w zakresie dostarczania rodkw ochrony indywidualnej? Odpowied: Pracodawca jest zobowizany do dostarczania pracownikowi nieodpatnie rodkw ochrony indywidualnej, speniajcych wymagania dotyczce oceny zgodnoci, zabezpieczajcych przed dziaaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynnikw wystpujcych w rodowisku pracy oraz informowania go o sposobach posugiwania si nimi. Pracodawca nie moe dopuci pracownika do pracy bez rodkw ochrony indywidualnej oraz odziey i obuwia roboczego przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy. 10. Jakie spoczywaj na pracowniku obowizki w zakresie bhp i gdzie zostay one okrelone? Odpowied: Obowizki pracownika w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy okrela art. 211 Kodeksu pracy. Pracownik jest obowizany: zna przepisy oraz zasady bhp, bra udzia w szkoleniu i instruktau z tego zakresu oraz poddawa si wymaganym egzaminom sprawdzajcym, wykonywa prac w sposb zgodny z przepisami oraz zasadami bhp oraz stosowa si do wydawanych w tym zakresie polece i wskazwek przeoonych, dba o naleyty stan maszyn, urzdze, narzdzi i sprztu oraz o porzdek i ad w miejscu pracy, stosowa rodki ochrony zbiorowej, a take uywa przydzielonych rodkw ochrony indywidualnej oraz odziey i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem, poddawa si wstpnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim, a take stosowa si do wskaza lekarskich, niezwocznie zawiadomi przeoonego o zauwaonym w zakadzie pracy wypadku albo zagroeniu ycia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec wsppracownikw, a take inne osoby znajdujce si w rejonie zagroenia, o grocym im niebezpieczestwie, wspdziaa z pracodawc oraz przeoonymi w wypenianiu obowizkw dotyczcych bezpieczestwa i higieny pracy. 11. Kto moe odpowiada za naruszenie wymogw bezpieczestwa pracy? Odpowied: pracodawcy, osoby kierujce pracownikami, pracownicy. 12. Wymie rodzaje kar za naruszenie przepisw o ochronie pracy. Odpowied: kary subowe (upomnienie, nagana, kara pienina), kary administracyjne (mandat karny, skierowanie sprawy do sdu grodzkiego), odpowiedzialno karna, odpowiedzialno cywilna.

22

MODU I I Modu
Test sprawdzajcy wiadomoci z zakresu Prawa i obowizki pracodawcy i pracownika w zakresie bezpieczestwa pracy 1. Za stan bezpieczestwa stwa w zak zak adzie adzie pracy odpowiada: A) pracownik stuby by bhp zatrudniony w zak zakadzie pracy B) spoeczny inspektor pracy C) pracodawca Obowizkiem zkiem pracodawcy w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy jest: A) organizowa prac tak, aby zapewni zysk dla zak zakadu i pace dla zaogi B) organizowa prac w sposb zapewniajcy cy bezpieczne i higieniczne warunki C) organizowa prac tak, aby zapewni zatrudnionym dobre samopoczucie Pracodawca uruchamiajc c produkcj po raz pierwszy w zak zak adzie adzie winien: A) sprawdzi system ochrony obiektu B) przeszkoli wszystkich pracownikw w zakresie podstawowym bhp C) w terminie 30 dni powiadomi w w aciwego ciwego inspektora pracy i w waciwego pastwowego inspektora sanitarnego Obowizkiem zkiem pracodawcy jest, aby maszyny i urz dzenia dzenia techniczne zapewnia zapewnia y: y: A) uwzgldnienie najnowszych osigni techniki gni B) bezawaryjn i wydajn prac, C) bezpieczne i higieniczne warunki pracy i uwzgldniay zasady ergonomii Pracodawca nie moe stosowa substancji i preparatw chemicznych bez: A) oznakowania ich w sposb widoczny umoliwiajcy cy identykacj B) wczeniejszego przeszkolenia C) zgody organu nadzoru nad warunkami pracy W zakresie ochrony zdrowia pracownika pracodawca winien: A) zapewni wentylacj i ogrzewanie pomieszcze pracy B) nie dopuci do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego C) wyposay pracownikw w odzie robocz Pracownik moe powstrzyma si od wykonywania pracy: A) gdy warunki pracy nie odpowiadaj przepisom bezpieczestwa i higieny pracy oraz stwarzaj bezporednie zagroenie dla zdrowia lub ycia pracownika B) gdy praca jest le zorganizowana C) jest zbyt gorco co lub za zimno

2.

3.

4.

5.

6.

7.

ROZWIZANIE ZANIE TESTU 1 A B C X X X X 2 3 4 5 X X 6 7 X

23

PRAWNA OCHRONA PRACY prawna ochrona pracy

MATERIA RDOWY DLA UCZNIA Temat: Temat: Prawa i i obowizki obowizki pracodawcy pracodawcy i i pracownika pracownika Prawa w zakresie zakresie bezpieczestwa bezpieczestwa i i higieny higieny pracy pracy w
lone strony stosunku czyli pracodawca i pracownik. W Kodeksie pracy pracy, jako podmioty praw i obowizkw zkw w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy zostay y okre Dodatkowo art. 212 Kodeksu pracy ustala obowizki w dziedzinie bezpieczestwa i higieny pracy dla osb kierulone strony stosunku pracy, czyli pracodawca i pracownik. jcych pracownikami. DoKodeksu tej grupypracy zalicza si kierownikw oddziaw, sekcji, mistrzw, brygadzistw itp. Dodatkowo art. 212 ustala obowizki zki wwydziaw, dziedzinie bezpiecze stwa i higieny pracy dla osb kieruObowizki te s okrelone w przepisach i obwarowane karami za ich nieprzestrzeganie. jcych cych pracownikami. Do tej grupy zalicza si kierownikw wydziaw, oddziaw, sekcji, mistrzw, brygadzistw itp. Aby wymogi Pracy byy pene ii obejmoway zakres obowizkw stron stosunku pracy, zostay Obowizki zki te Kodeksu s okrelone w przepisach obwarowanecay karami za ich nieprzestrzeganie. posze rzone o rozporzdzenia wykonawcze. Aby wymogi Kodeksu Pracy by by y y pene i obejmoway y ca y zakres obowi zkw stron stosunku pracy, zostay Przepisy w Kodeksie pracy, jak rwnie w poszczeglnych rozporzdzeniach, maj charakter prawa posze rzone o zawarte rozporzdzenia dzenia wykonawcze. bezwzgldnie obowizujcego, to pracy, znaczy, e nawet przy wyraeniu woli dwch zainteresowanych stron (pracoPrzepisy zawarte w Kodeksie jak rwnie w poszczeglnych rozporzdzeniach, dzeniach, maj charakter prawa dawcy i pracownika) monato odstpi ustale. bezwzgldnie obowizuj nie zuj cego, znaczy,od e ich nawet przy wyraeniu woli dwch zainteresowanych stron (pracodawcy i pracownika) nie mona odstpi od ich ustale.

1. WPROWADZENIE 1. WPROWADZENIE W Kodeksie pracy jako podmioty praw i obowizkw w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy zostay okre-

2. OBOWIZKI PRACODAWCY W DZIEDZINIE BEZPIECZESTWA I HIGIENY PRACY

A. obowizki pracodawcy w dziedzinieBEZPIECZESTWA bezpieczestwa i higieny pracy PRACY 2. Podstawowe OBOWIZKI PRACODAWCY W DZIEDZINIE I HIGIENY Podstawowe obowizki pracodawcy w dziedzinie bezpieczestwa i higieny pracy zostay okrelone w dziale A. Podstawowe obowizki dziesitym Kodeksu pracy.pracodawcy w dziedzinie bezpieczestwa i higieny pracy Podstawowe obowizki zki pracodawcy w dziedzinie bezpieczestwa stwa i higieny pracy zosta zosta y y okrelone w dziale Wedug art. 207 1 pracodawca ponosi odpowiedzialno za stan bezpieczestwa i higieny pracy w zakadzie pracy. Oznaczapracy. to, e tylko pracodawca jest odpowiedzialny za ten stan, a nie adna inna osoba, np. pradziesitym tym Kodeksu cownik suby bhp. Pracodawca jest zobowizany do ochrony zdrowia i ycia pracownikw przez zapewnienie im Wedug art. 207 1 pracodawca ponosi odpowiedzialno za stan bezpieczestwa i higieny pracy w zabezpiecznych i higie n icznych warunkw pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osigni nauki i techniki, a w k adzie pracy. Oznacza to, e tylko pracodawca jest odpowiedzialny za ten stan, a nie adna inna osoba, np. prak szczeglnoci do: cownik suby bhp. Pracodawca jest zobowizany zany do ochrony zdrowia i ycia pracownikw przez zapewnienie im organizowania w sposb zapewniajcy bezpieczne i higieniczne warunki pracy, bezpiecznych i higiepracy nicznych warunkw pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osigni nauki i techniki, a w gni szczeglnoci do:przestrzegania w zakadzie pracy przepisw oraz zasad bezpieczestwa i higieny pracy wydawa zapewnienia nia polece usunicia uchybie w tym zakresie oraz kontrolowania wykonania polece, organizowania pracy w sposb zapewniajcy cy bezpieczne i higieniczne warunkitych pracy, reagowania na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczestwa i higieny pracy oraz rod zapewniania przestrzegania w zak zakadzie pracy przepisw oraz zasad bezpieczestwadostosowywania i higieny pracy, wydakw podejmowanych w celu doskonalenia istniejcego poziomu ochrony zdrowia i ycia pracownikw, biorc wania polece usunicia uchybie w tym zakresie oraz kontrolowania wykonania tych polece, pod uwag zmieniajce si warunki wykonywania pracy, zapewniania wykonania nakazw, decyzji i zarzdze wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, dze zapewnienia rozwoju spjnej polityki zapobiegajcej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzgld zapewniania wykonania zalece spoecznego pracy. spoeczne oraz wpyw czynnikw rodowiska niajcej zagadnienia techniczne, organizacjinspektora pracy, stosunki W przypadku prowadzenia w tym samym miejscu prac przez rnych pracodawcw (np. na budowie), pracopracy, dawcy ci maj obowizek: zek: uwzgldniania ochrony zdrowia modocianych, pracownic w ciy lub karmicych dziecko piersi oraz pracow wsppracowa ze sob, w ramach podejmowanych dziaa profilaktycznych, , nikw niepenosprawnych sprawujcego cegoi nadzr nad bezpieczestwem i higien pracy wszystkich pracow wyznaczy zapewnianiakoordynatora wykonania nakazw, decyzji zarzdze wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, zatrudnionych w zalece tym samym miejscu,inspektora pracy. zapewniania nikw wykonania spoecznego podstawowych ustali zasady obowizkw wspdziaania uwzgldniajce ce sposoby powania w przypadku wystpienia pienia Do pracodawcy nale rwniepost obowizki z zakresu informowania o: zagroe dla ycia lub zdrowia pracownikw. zagroeniach dla zdrowia i ycia wystpujcych w zakadzie pracy, na poszczeglnych stanowiskach pracy W art.wykonywanych 209 zostay y okrepracach, lone obowizki zki o pracodawcy rozpoczynaj cego dziaalno. Taki ipracodawca obowiza zai przy w tym zasadach postpowania w przypadku awarii innych sytuacji zagrany jest, w terminie 30 dni od dnia rozpoczcia dziaalnoci, zawiadomi na pimie mie w waciwego okrgowego inspekajcych zdrowiu i yciu pracownikw, tora iw waci ci wego pastwowego inspektora sanitarnego miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej dziaalnoci. dziaaniach pracy ochronnych i zapobiegawczych podjtych wo celu wyeliminowania lub ograniczenia tych zagroe, Obowizek zek taki ci y y tak take na pierwszej pracodawcy w raziewykonywania zmiany miejsca, rodzaju i zakresu zwalczania prowadzonej dziaalnoci, wyznaczonych do udzielania pomocy, dziaa w zakresie przeciwpoapoarw zw aszcza zw zmiany technologii lub prolu produkcji, jeeli zmiana technologii moe powodowa zwikszenie zagroirwnej ewakuacji pracownikw i ewakuacji pracownikw. enia dla zdrowia pracownikw. W przypadku wystpienia moliwoci zagroenia pracodawca jest obowizany: poinformowa pracownikw o zagroeniach oraz podj dziaania w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony, dostarczy pracownikom instrukcje umoliwiajce, przerwanie pracy i oddalenie si w miejsce bezpieczne.

24

MODU I I Modu
B. Szczegowe obowizki pracodawcy w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy (w rozdziaach: Jeeli zagroenie jest bezporednie pracodawca ma obowizek: trzecim, czwartym i pitym dziau dziesitego Kodeksu pracy): wstrzyma prac i wyda pracownikom polecenie oddalenia si w miejsca bezpieczne, do czasu usunicia zagroenia nie wydawa polecenia wznowienia pracy, 1. Obowizki zki pracodawcy dotyczce budynkw, pomieszcze pracy, maszyn i innych urzdze tech umoliwi pracownikom podjcie dziaa w celu uniknicia niebezpieczestwa na miar ich wiedzy i dostpnych nicznych, substancji chemicznych, materiaw oraz procesw technologicznych - w tym zwaszrodkw technicznych. cza szczeglnie szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych. Pracownicy, ktrzy podjli dziaania w celu uniknicia zagroenia nie mog ponosi jakichkolwiek niekorzystnych Do najwaniejszych najwa niejszych obowi obowi zkw zkw pracodawcy wspowodoway odniesieniu do obiektw budowlanych i pomieszcze pracy konsekwencji tych dziaa. Jednake, jeeli dziaania ich szkod, ktrej przyczyn jest zaniechanieswoich naley y zapewnienie, zapewnienie aby: obowizkw, to bd ponosi za to odpowiedzialno. budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego czci, w ktrym przewiduje si pomieszczenia W przypadku prowadzenia w tym samym miejscu prac przez rnych pracodawcw (np. bezpiecze na budowie), pracodawcy pracy, by by a wykonywana na podstawie projektw uwzgldniajcych cych wymagania stwa i higieny ci maj obowizek: pracy - pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawcw, zgodnie z odrbnymi przepisami, wsppracowa ze sob, w ktrym przewiduje si pomieszczenia pracy, spenia wymagania dotyczce obiekt budowlany, ce bezpie czestwa i higieny pracy, wyznaczy koordynatora sprawujcego nadzr nad bezpieczestwem i higien pracy wszystkich pracownikw przebudowa obiektu budowlanego, w ktrym znajduj si pomieszczenia pracy, uwzgldniaa popraw zatrudnionych w tym samym miejscu, warunkw bezpieczestwa i higieny ustali zasady wspdziaania uwzgldniajcepracy. sposoby postpowania w przypadku wystpienia zagroe dla ycia lub zdrowia pracownikw, Pracodawca jest obowizany zany zapewnia pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych utrzymywa obiekty budowlane i znajdujce ce si terenie w nich pomieszczenia pracy, przekaza pracownikompracownikw zatrudnionymi u innego pracodawcy, ktrzy wykonuj prac na jego zakadu informa a take teremowa ny i urzdzenia dzenia z nimi zwi zane w stanie zapewniaj cym bezpieczne i higieniczne warunki pracy. cje, o ktrych wyej. WObowi art. 209 zostay okrelonejest, obowizki pracodawcy dziaalno. Taki pracodawca obowizazkiem zkiem pracodawcy aby maszyny i inne rozpoczynajcego urz dzenia dzenia techniczne: ny jest, w terminie 30 dni od dnia rozpoczcia dziaalnoci, zawiadomi na pimie waciwego okrgowego zapewniay bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczeglnoci zabezpieczay pracownikainspek przed tora pracy urazami, i waciwego pastwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej dziaalnoci. dziaaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, poraeniem prdem dem elektrycznym, nadmiernym szkodliwymi wstrzsami, sami, aniem wibracji i promieniowania oraz szkodliwym i nieObowizek taki haasem, ciy take na pracodawcy w razie dzia zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej dziaalnoci, bezpiecznym dziaaniem innych czynnikw pracy, moe powodowa zwikszenie zagroenia zwaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji, jeelirodowiska zmiana technologii uwzgldniay zasady ergonomii. dla zdrowia pracownikw. S to wymagania, ktrych spenienie powinni zapewni konstruktorzy i producenci. Jeeli maszyny i inne B. Szczegowe obowizki pracodawcy w zakresie bezpieczestwa i higienyw pracy (w rozdziaach: urzdzenia dzenia techniczne nie speniaj powyszych wymaga, powinny by wyposaane odpowiednie zabezpietrzecim, czwartym i pitym dziau dziesitego jest Kodeksu pracy): czenia. W przypadku, gdy konstrukcja zabezpieczenia uzaleniona od warunkw lokalnych, wyposaenie maszyny lub innego urzdzenia dzenia technicznego w odpowiednie zabezpieczenia naley do obowizkw zkw pracodawcy. 1. Obowizki pracodawcy dotyczce budynkw, pomieszcze pracy, maszyn i innych urzdze technicznych, substancji chemicznych, materiaw oraz procesw technologicznych - w tym zwasz Niedopuszczalne jest wyposaenie stanowisk pracy w maszyny i inne urzdzania dzania techniczne, ktre nie cza szczeglnie szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych. speniaj wymaga dotyczcych cych oceny zgodnoci okrelonych w odrbnych przepisach. Do obowizkw pracodawcy w odniesieniu do obiektw budowlanych i pomieszcze pracy 2. najwaniejszych Obowizki zki pracodawcy dotycz ce stosowania substancji i preparatw chemicznych, w tym niebeznaley zapewnienie, aby: piecznych substancji i czynnikw rakotwrczych oraz emitujcych promieniowanie jonizujce itp. budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego czci, w ktrym przewiduje si pomieszczenia Art. 220 1wykonywana wprowadza zakaz stosowania przez pracodawc materiaw i procesw technologiczpracy, bya na podstawie projektw uwzgldniajcych wymagania bezpieczestwa i higieny nych uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwoci dla zdrowia pracownikw i podjcia odpracy bez - pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawcw, zgodnie z odrbnymi przepisami, powiednich rodkw pro laktycznych. obiekt budowlany, w ktrym przewiduje si pomieszczenia pracy, spenia wymagania dotyczce bezpieczestwa i higieny pracy, Minister zdrowia jest upowaniony do okrelenia w drodze rozporzdzenia: dzenia: przebudowa obiektu budowlanego, wprzeprowadzania ktrym znajduj bada si pomieszczenia pracy, uwzgldniaa popraw wykazu jednostek upowanionych do materiaw i procesw technologicznych w warunkw bezpieczestwa i higieny pracy. celu ustalenia stopnia ich szkodliwoci dla zdrowia oraz zakresu tych bada, Pracodawca jest obowizany zapewnia pomieszczenia pracy materiaw odpowiednie do rodzajutechnologicznych wykonywanych prac zakazu albo ograniczenia stosowania, obrotu lub transportu i procesw ze i liczby zatrudnionych pracownikw i utrzymywa obiekty budowlane znajdujce si w nich pomieszczenia wzgldu na ich szkodliwo dla zdrowia albo uzalenienia ich istosowania, obrotu lub transportu odpracy, przea take tereny i okrelonych urzdzenia zwarunkw. nimi zwizane w stanie zapewniajcym bezpieczne i higieniczne warunki pracy. strzegania Obowizkiem jest,stosowania aby maszyny i inne urzdzenia techniczne: Zapisany pracodawcy jest take zakaz substancji i preparatw chemicznych nie oznakowanych w sposb zapewniay bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w stosowania szczeglnoci zabezpieczay pracownika przed widoczny, umoliwiajcy cy ich identykacj oraz zabrania si niebezpiecznych substancji i niebezurazami, dziaaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, poraeniem prdem elektrycznym, piecznych preparatw chemicznych bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i preparatw oraz kart nad chamiernym szkodliwymi wstrzsami, wibracji i promieniowania oraz szkodliwym i nierakterystyki, a haasem, take opakowa zabezpieczajcych cychdziaaniem przed ich szkodliwym dziaaniem, poarem lub wybuchem. bezpiecznym dziaaniem innych czynnikw rodowiska pracy, W razie zatrudnienia pracownika w warunkach naraenia na dziaanie substancji i czynnikw rakotwr uwzgldniay zasady ergonomii. czych, pracodawca jest obowizany zany zastpowa te substancje i czynniki mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosowa dostpne rodki spenienie ograniczajce ce stopie tego naraenia, przy wykorzystaniu S to inne wymagania, ktrych powinni zapewni konstruktorzy i odpowiednim producenci. Jeeli maszyny i osiinne gni naukitechniczne i techniki. nie speniaj powyszych wymaga, powinny by wyposaane w odpowiednie zabezpieurzdzenia czenia. W przypadku, konstrukcja zabezpieczenia jest uzaleniona od warunkw lokalnych, wyposaenie maMinister zdrowia gdy okrela w drodze rozporzdzenia: dzenia: szyny lub innego urzdzenia technicznego w odpowiednie zabezpieczenia naley do obowizkw pracodawcy. wykaz substancji, czynnikw i procesw technologicznych o dziaaniu rakotwrczym i prawdopodobnym dziaaniu rakotwrczym oraz sposbstanowisk ich rejestracji, Niedopuszczalne jest wyposaenie pracy w maszyny i inne urzdzania techniczne, ktre nie speniaj wymaga dotyczcych oceny zgodnoci okrelonych w odrbnych przepisach. warunki sprawowania nadzoru nad stanem zdrowia pracownikw zawodowo naraonych na dziaanie i czynnikw rakotwrczych. 2. substancji Obowizki pracodawcy dotyczce stosowania substancji i ich mieszanin, w tym niebezpiecznych sub stancji i czynnikw rakotwrczych oraz emitujcych promieniowanie jonizujce itp. Pracodawca prowadzcy cy dziaalno mogc zagraa nagym niebezpieczestwem dla zdrowia lub yc cia pracowni obowizany zanyzakaz stosowania przez pracodawc materiaw i procesw technologicz jest zapewni: Art. 220 kw, 1 wprowadza odpowiednie do rodzaju niebezpieczestwa urzdzenia dzenia i sprzt ratowniczy oraz ich obsug przez osoby nych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwoci dla zdrowia pracownikw i podjcia od naleycie przeszkolone, filaktycznych. powiednich rodkw pro udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym. Minister zdrowia jest upowaniony do okrelenia w drodze rozporzdzenia: wykazu jednostek upowanionych do przeprowadzania bada materiaw i procesw technologicznych w celu ustalenia stopnia ich szkodliwoci dla zdrowia oraz zakresu tych bada,
25

PRAWNA OCHRONA PRACY prawna ochrona pracy

zakazu albo ograniczenia stosowania, obrotu lub transportu materiaw i procesw technologiczW polskim prawie pracy nie byy do niedawna uregulowane obowizki zki pracodawcy prowadz cego dzianych ze wzgldu na ich szkodliwo dla zdrowia albo uzalenienia ich stosowania, obrotu lub transalno stwarzajc moliwo wystpienia nagego niebezpieczestwa dla zdrowia lub ycia pracownikw. c portu od przestrzegania okrelonych warunkw. Obecnie problem ten reguluje art. 224. Na pracodawc zosta naoony obowizek zek podejmowania dziaa Zapisany jesttakiemu take zakaz stosowania substancji i ich mieszanin nieoznakowanych w sposb widoczny, zapobiegajcych cych niebezpiecze stwu. umoliwiajcy ich identyfikacj oraz zabrania si stosowania substancji zakwalifikowanych jako niebezpieczne bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i preparatw oraz kart charakterystyki, a take opakowa zabezzabezpieczajcych przed ich szkodliwym dziaaniem, poarem lub wybuchem. 3. Obowi Obowi pracodawcy dotyczce zapewnienia pracownikom prolaktycznej ochrony zdrowia, W razie zki zatrudnienia pracownika w warunkach naraenia na dziaanie substancji i czynnikw rakotwrczych, wa w aciwego postpowania powania w sprawach wypadkw przy pracy oraz chorb zawodowych, i zapewpracodawca jest obowizany zastpowa te substancje i czynniki mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosowa inne niania pracownikom rodkw ochrony indywidualnej oraz odziey y i obuwia roboczego, dostp ne rodki ograniczajce stopie tego naraenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osigni nauki iszkolenia techniki. w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy. Minister zdrowia okrela w drodze rozporzdzenia: wykaz substancji chemicznych i ich mieszanin, czynnikw lub procesw technologicznych o dziaaPracodawca jest zobowi zobowi zany: zany: niu rakotwrczym i prawdopodobnym dziaaniu rakotwrczym oraz sposb ich rejestracji, do informowania pracownikw o ryzyku ktre wie si z wykonywan prac. Realizacja warunki sprawowania nadzoru nad zawodowym, stanem zdrowia pracownikw zawodowo naraonych na dziaatego obowizku zku powinna polega na przekazywaniu pracownikowi wiedzy o rodzaju i zakresie wystpunie substancji chemicznych ich mieszanin, czynnikw lub procesw technologicznych o dziaaniu jcych cych zagroe w rodowisku pracy oraz o skutkach dla zdrowia i ycia, jakie moe wywoa praca w rakotwrczym lub mutagennym. kontakcie z tymi zagroeniami. Pracownik powinien by take poinstruowany o rodkach zapobiegajcych cych Pracodawca prowadzcy dziaalno mogc zagraa nagym niebezpieczestwem dla zdrowia lub yzagroeniom, a w szczeglnoci o sposobach stosowania rodkw ochrony indywidualnej i zbiorowej, cia kw, obowizany jest zapewni: pracowni do stosowania rodkw zapobiegajcych cych chorobom zawodowym i innym chorobom zwi zanym z wykony odpowiednie do rodzaju niebezpieczestwa urzdzenia i sprzt ratowniczy oraz ich obsug przez wan prac, a w szczeglnoci: osoby naleycie przeszkolone, udzieleniew pierwszej pomocy poszkodowanym. - utrzymywania stanie staej sprawnoci urzdzenia dzenia ograniczaj ce lub eliminuj ce szkodliwe dla zdroWwia polskim prawie pracy nie byyoraz do niedawna uregulowane pracodawcy prowadzcego dziaczynni ki rodowiska pracy urzdzenia dzenia suce ce do obowizki pomiarw tych czynnikw, alno stwarzajc moliwo nagego niebezpieczestwa dla zdrowia lub yciarejestrowania pracownikw. - przeprowadzania, na swjwystpienia koszt, bada i pomiarw czynnikw szkodliwych dla zdrowia, i Obecnie problem ten reguluje art. 224. Na pracodawc zosta naoony obowizek podejmowania dziaa przechowywania wynikw tych bada i pomiarw oraz udostpniania ich pracownikom, zapobiegajcych takiemu niebezpieczestwu. - nie dopuszczania do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzajcego cego brak przeciwwskaza do pracy na okrelonym stanowisku. Jeeli pracownicy pracuj w warunkach nara3. Obowizki pracodawcy dotyczce zapewnienia pracownikom profilaktycznej ochrony zdrowia, enia na dziaanie substancji i czynnikw rakotwrczych lub pyw cych, jest obowi zany waciwego postpowania w sprawach wypadkw przy pracy oraz zwkniajcych, chorb zawodowych, i zapew zapewni tym pracownikom okre sowe badania lekarskie. Wszystkie lekarskie s przeprowaniania pracownikom rodkw ochrony indywidualnej oraz odziey badania i obuwia roboczego, szkolenia na koszt pracodawcy.i Pracodawca ponosi take inne koszty prolaktycznej opieki zdrowotnej nad w dzane zakresie bezpieczestwa higieny pracy. pracownikami - niezbdnej ze wzgldu na warunki pracy, Pracodawca jest zobowizany: - zapewnienia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczeglnie uciliwych, nieodpatnie, odpo do informowania pracownikw o ryzyku ktre wie si z wykonywan prac. Realizacja wiednich posikw i napojw, jeeli jest zawodowym, to niezbdne ze wzgldw prolaktycznych, tego obowizku powinna polega na przekazywaniu pracownikowi wiedzy o rodzaju i zakresie wystpu - zapewnienia pracownikom odpowiednich urzdze dze higieniczno-sanitarnych oraz dostarczania niezbdjcych w rodowisku pracy oraz o skutkach dla zdrowia i ycia, jakie moe wywoa praca w nych zagroe rodkw higieny osobistej, a take do zapewnienia rodkw do udzielania pierwszej pomocy w kontakcie z tymi zagroeniami. Pracownik powinien by take poinstruowany o rodkach zapobiegajcych razie wypadku, zagroeniom, a w szczeglnoci o sposobach stosowania rodkw ochrony indywidualnej i zbiorowej, - dostarczania pracownikowi nieodpatnie rodkw ochrony indywidualnej, speniajcych cych wymagania do do stosowania rodkw zapobiegajcych chorobom zawodowym innym chorobomi zwizanym z dla wykony tyczce oceny ce zgodnoci, zabezpieczajcych cych przed dziaaniem iniebezpiecznych szkodliwych zdrowan prac, a w szczeglnoci: wia czynnikw wystpujcych cych w rodowisku pracy oraz informowania go o sposobach posugiwania si - utrzymywania stanie staej sprawnoci urzdzenia ograniczajce lub eliminujce szkodliwe dla zdronimi. Zabraniaw si praco dawcy dopuszczenia pracownika do pracy bez rodkw ochrony indywidualnej wia ki rodowiska pracy oraz urzdzenia suce do pomiarw tych czynnikw, orazczynni odziey i obuwia roboczegoprzewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy. - przeprowadzania, na swj koszt, i pomiarw czynnikw szkodliwych dla zdrowia, i do podjcia niezbdnych dziaa w bada razie wypadku przy pracy. Pracodawca jest obowizany zanyrejestrowania podj dziaaprze chowywania tych i pomiarw oraz udzielenie udostpniania ich pracownikom, nia eliminu jce ce lub wynikw ograniczaj cebada zagroenie, zapewni pierwszej pomocy osobom poszkodo- nie dopuszczania dowidzianym pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzajcego brak wanym i ustali w prze trybie okolicznoci i przyczyny wypadku oraz zastosowa odpowiednie przeciw wskaza do pracy na okrelonym stanowisku. Jeeli pracownicy pracuj w warunkach nara rodki zapobiegajce ce podobnym wypadkom. Koszty zwizane zane z ustalaniem okolicznoci i przyczyn wy enia na dziaanie sub stancji i czynnikw rakotwrczych lub pyw zwkniajcych, jest obowizany padkw przy pracy ponosi pracodawca, zapewni tym pracownikom okresowe badania lekarskie. Wszystkie badania lekarskie s przeprowa do zapewnienia przeszkolenia pracownika w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy przed dopuszczedzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi take inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad niem go do pracy oraz prowadzenia okresowych szkole w tym zakresie. pracownikami - niezbdnej ze wzgldu na warunki pracy, Pracodawca jest rwnie rwnie zobowi zany: zany: - zapewnienia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczeglnie uciliwych, nieodpatnie, odpowiednich posikw i napojw, jest todotycz niezbdne ze wzgldw wydawa szczeg szczeg owe owe instrukcje jeeli i wskazwki ce bezpiecze stwa profilaktycznych, i higieny pracy na stanowiskach pracy, - zapewnienia pracownikom odpowiednich higieniczno-sanitarnych oraz dostarczania niezbd utworzy sub bezpieczestwa i higieny urzdze pracy, jeeli zatrudnionych jest wicej ni 100 pracownikw. nychpra rod kw higieny osobistej, a take do zapewnienia rodkw do udzielania pierwszej pomocy w Jeeli codawca nie jest obowizany zany do powo ania suby bhp, obowizek zek wykonywania zada tej surazie wypadku, by spoczywa na pracodawcy. Pracodawca moe powierzy wykonywanie zada suby bhp specjalistom spoza zakadu pracy albo pranieodpatnie cownikowi zatrudnionemu przyindywidualnej, innej pracy, speniajcych wymagania do- dostarczania pracownikowi rodkw ochrony tyczce oceny zgodnoci, zabezpieczajcych przed dziaaniem i szkodliwych dla zdro powoania komisji bezpieczestwa i higieny pracy, jako swojegoniebezpiecznych organu doradczego i opiniodawczego, wia zatrud czynnikw wysjest tpujcych w rodowisku pracy oraz informowania go o sposobach posugiwania si jeeli nionych wicej ni 250 pracownikw. nimi. Zabrania si pracodawcy dopuszczenia pracownika do pracy bez rodkw ochrony indywidualnej oraz odziey i obuwia roboczegoprzewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy. do podjcia niezbdnych dziaa w razie wypadku przy pracy. Pracodawca jest obowizany podj dziaania eliminujce lub ograniczajce zagroenie, zapewni udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustali w przewidzianym trybie okolicznoci i przyczyny wypadku oraz zastosowa odpowiednie rodki zapobiegajce podobnym wypadkom. Koszty zwizane z ustalaniem okolicznoci i przyczyn wypadkw przy pracy ponosi pracodawca, do zapewnienia przeszkolenia pracownika w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenia okresowych szkole w tym zakresie.
26

MODU I I Modu
Pracodawca jest rwnie zobowizany: 3. OBOWIZKI OSB KIERUJCYCH PRACOWNIKAMI W DZIEDZINIE BEZPIECZESTWA wydawa szczegowe instrukcje i wskazwki dotyczce bezpieczestwa i higieny pracy na stanowiskach pracy, I HIGIENY PRACY utworzy sub bezpieczestwa i higieny pracy, jeeli zatrudnionych jest wicej ni 100 pracownikw. Jeeli zatrudnionych jest mniej ni 100 pracownikw pracodawca moe powierzy wykonywanie zada suby Szczegln kategori pracownikw stanowi osoby kierujce ce pracownikami i s one, zgodnie z art. 212 Kodeksu bhp pracownikowi pracy, obowizane: zatrudnionemu przy innej pracy (pod warunkiem, e spenia wymagania kwalifikacyjne) lub zane: powierzy wykonywanie jej zada specjalistom zakadu pracy. Zadania te moe take wykonywa organizowa stanowiska pracy zgodnie zspoza przepisami i zasadami bezpieczestwa i higieny pracy pracodawca jeel i u koczy niezbdne szkolenie (tylko w przypadku zatrudnienia do 10 pracownikw lub 20 jeeli organizowa, przygotowywa i prowadzi prace, uwzgldniajc c zabezpieczenie pracownikw przed zakad wypadkami jest zakwalifikowany grupy dziaalnoci dla ktrej ustalono nie wysz ni trzecia kategoria ryzyka. przy pracy,do chorobami zawodowymi i innymi chorobami zwizanymi zanymi z warunkami rodowiska pracy powoania bezpieczestwa i higieny pracy, jakopracy swojego organu doradczego i opiniodawczego, jeeli dba komisji o bezpieczny i higieniczny stan pomieszcze i wyposaenia technicznego, a take o sprawno zatrudrodkw nionych jest wicej ni 250 pracownikw. ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem, egzekwowa przestrzeganie przez pracownikw przepisw i zasad bezpieczestwa i higieny pracy, 3. OBOWIZKI OSB KIERUJCYCH PRACOWNIKAMI W DZIEDZINIE BEZPIECZESTWA I HIGIENY PRACY zapewnia wykonanie zalece lekarza sprawujcego cego opiek zdrowotn nad pracownikami. Ponadto, zgodnie z art. 207 3 Kodeksu pracy taka osoba jest obowizana zana zna, w zakresie Szczegln kategori pracownikw stanowi osoby kierujce pracownikami i s one, zgodnie z art.niezbdnym 212 Kodekdo wykonywania cicych cych na niej obowi zkw, przepisy o ochronie pracy, w tym tak e przepisy oraz zasady su pracy, obowizane: bezpieczestwa i higieny pracy. organizowa stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczestwa i higieny pracy organizowa, przygotowywa i prowadzi prace, uwzgldniajc zabezpieczenie pracownikw przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami zwizanymi z warunkami rodowiska pracy dba o bezpieczny i higieniczny stan pomieszcze pracy i wyposaenia technicznego, a take o sprawno 4. PRAWA I OBOWIZKI PRACOWNIKA W DZIEDZINIE BEZPIECZESTWA I HIGIENY PRACY rodkw ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem, egzekwowa przestrzeganie przez pracownikw przepisw i zasad bezpieczestwa i higieny pracy, Najwyszy rang akt prawny Konstytucja RP stanowi, e: zdrowotn nad pracownikami. zapewnia wykonanie zalece- lekarza sprawujcego opiek kady ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunkw (art. 66), Ponadto, zgodnie z art. 207 3 Kodeksu pracy taka osoba jest pracy obowizana zna, w zakresie niezbdnym do praca znajduje si pastwa, ktre sprawuje nadzr nad pracy (art. bez24), wykonywania cicych na pod niej ochron obowizkw, przepisy o ochronie pracy, wwarunkami tym take wykonywania przepisy oraz zasady kady ma prawo do ochrony zdrowia (art. 68). pieczestwa i higieny pracy. W 1996 r. Kodeks pracy po raz pierwszy w polskim prawie pracy okreli prawa pracownika w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczestwa pracy. 4. PRAWA I OBOWIZKI PRACOWNIKA W DZIEDZINIE BEZPIECZESTWA I HIGIENY PRACY z prawny art. 210- Konstytucja 1 prawem takim jest moliwo powstrzymania si pracownika od wykonywania NajwyszyZgodnie rang akt RP stanowi, e: pracy w razie, gdy warunki pracy nie odpowiadaj przepisom bezpieczestwa i higieny pracy oraz stwarzaj kady ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunkw pracy (art. 66), bezporednie zagroenie dla zdrowia lub ycia pracownika, albo, gdy wykonywana przez niego praca praca znajduje si pod ochron pastwa, ktre sprawuje nadzr nad warunkami wykonywania pracygrozi (art. takim 24), niebezpieczestwem innym osobom. O fakcie powstrzymania si od pracy pracownik jest obowizany zany zany niezw niezw ocznie kady ma prawo do ochrony zdrowia (art. 68). powiadomi przeoonego. Ocen sytuacji upowaniajcej cej do powstrzymania si od wykonywania pracy dokonuje W 1996 r. Kodeks pracy po raz pierwszy w polskim prawie pracy okreli prawa pracownika w zakresie ochrony sam pracownik. zdrowia i bezpieczestwa pracy. Art. 210 2 okrela la tak take, e pracownik ma prawo oddali si z miejsca zagroenia, powiadamiajc c o tym fakcie Zgodnie z art. 210 1 prawem takim jest moliwo powstrzymania si pracownika od wykonywania pracy w razie, niezw niezw ocznie ocznie prze onego, o jeeli powstrzymanie si od pracy nie usuwa tego zagroenia. Pracownik zachowuje gdy warunki pracy nie odpowiadaj przepisom bezpieczestwa i higieny pracy oraz stwarzaj bezporednie zagroenie prawo do wynagrodzenia za czas powstrzymywania si od pracy. dla zdrowia lub ycia pracownika, albo, gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczestwem innym Pracownik ma rwnie prawo, po uprzednim powiadomieniu przeoonego, powstrzyma si odprzeoonego. wykonywania osobom. O fakcie powstrzymania si od pracy pracownik jest obowizany niezwocznie powiadomi pracy wymagajcej cej szczeglnej sprawnoci psychozycznej, w przypadku, jego stan psychozyczny Ocen sytuacji upowaniajcej do powstrzymania si od wykonywania pracy gdy dokonuje sam pracownik. nie zapewnia bez piecznego wykonywania i stwarza dla innych osb (art. 210 4). W razie powstrzymania si Art. 210 2 okrela take, epracy pracownik ma zagroenie prawo oddali si z miejsca zagroenia, powiadamiajc o tym fakcie od pracy z powodu braku dyspozycji psychozycznej, pracownikowi nie przys przys uguje wynagrodzenie za czas nie niezwocznie przeoonego, jeeli powstrzymanie si od pracy nie usuwa tego zagroenia. Pracownik zachowuje pracy.za czas powstrzymywania si od pracy. prawowykonywania do wynagrodzenia Obowizki zki pracownika w zakresie bezpiecze stwa i higieny pracy okrela art. 211 Kodeksu Wedug Pracownik ma rwnie prawo, po uprzednim powiadomieniu przeoonego, powstrzyma si odpracy. wykonywania artykuu podstawowym obowizkiem zkiem pracownika jest przepisw zasad bezpiecze stwa pracy tego wymagajcej szczeglnej sprawnoci psychofizycznej, wprzestrzeganie przypadku, gdy jego stanoraz psychofizyczny nie zapew i higieny. nia bez piecznego wykonywania pracy i stwarza zagroenie dla innych osb (art. 210 4). W razie powstrzymania si od pracy z powodu braku dyspozycji psychofizycznej, pracownikowi nie przysuguje wynagrodzenie za czas nie W szczeglnoci pracownik jest obowizany: zany: wykonywania pracy. Pracownik nie moe ponosi jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu zna przepisy oraz zasady bezpieczestwa i higieny pracy, bra udzia w szkoleniu i instruktau z tego zakresu powstrzymania si od pracy lub oddalenia si z miejsca zagroenia w wymienionych przypadkach. oraz poddawa si wymaganym egzaminom sprawdzajcym, cym, Obowizki pracownika w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy okrela art. 211 Kodeksu pracy. Wedug tego wykonywa prac w sposb zgodny z przepisami oraz zasadami bezpieczestwa i higieny pracy oraz stosowa artykuu podstawowym obowizkiem pracownika jest przestrzeganie przepisw oraz zasad bezpieczestwa i higieny. si do wydawanych w tym zakresie polece i wskazwek przeoonych, W szczeglnoci pracownik jest obowizany: dba o naleyty stan maszyn, urzdze dze , narzdzi i sprztu oraz o porzdek dek i ad w miejscu pracy, zna przepisy oraz zasady bezpieczestwa higieny pracy,przydzielonych bra udzia w szkoleniu i instruktau z tego zakresu stosowa rodki ochrony zbiorowej, a itake uywa rodkw ochrony indywidualnej oraz oraz poddawa si wymaganym egzaminom sprawdzajcym, odziey i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem, wykonywa prac w sposb zgodny z przepisami oraz zasadami bezpieczestwa i higieny pracy oraz poddawa si wstpnym, pnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim, a tak tak e stosowa stosowa si dosi wydawanych w tym zakresie polece i wskazwek przeoonych, do wskaza lekarskich, dba o naleyty stan maszyn, urzdze, narzdzi i sprztu oraz o porzdek i ad w miejscu pracy, niezwocznie zawiadomi przeoonego o zauwaonym w zakadzie pracy wypadku albo zagroeniu ycia stosowa rodki ochrony zbiorowej, a take uywa przydzielonych rodkw ochrony indywidualnej oraz odzielub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec wsppracownikw, pracownikw, a tak take inne osoby znajdujce ce si w rejonie zagroenia, y i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem, o grocym cym im niebezpieczestwie, poddawa si wstpnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim, a take stoso wspdziaa z pracodawc oraz przeoonymi w wypenianiu obowizkw zkw dotycz cych bezpieczestwa i wa si do wskaza lekarskich, higieny pracy. niezwocznie zawiadomi przeoonego o zauwaonym w zakadzie pracy wypadku albo zagroeniu ycia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec wsppracownikw, a take inne osoby znajdujce si w rejonie zagroenia, o grocym im niebezpieczestwie, wspdziaa z pracodawc oraz przeoonymi w wypenianiu obowizkw dotyczcych bezpieczestwa i higieny pracy.

27

PRAWNA OCHRONA PRACY prawna ochrona pracy

5. ODPOWIEDZIALNO ZA NIEPRZESTRZEGANIE PRZEPISW BEZPIECZESTWA I HIGIENY PRACY Konsekwencje naruszenia przepisw i zasad bezpieczestwa i higieny pracy dotycz nie tylko pracownikw, ale wszystkich osb, ktre swoim postpowaniem przyczyniy si do powstania zagroenia lub wypadku przy pracy. Tak wic, za naruszenie wymogw bezpieczestwa odpowiada mog pracodawcy, osoby kierujce pracownikami, (osoby odpowiedzialne za stan bezpieczestwa i higieny pracy) oraz pracownicy szeregowi. Odpowiedzialno porzdkowa (subowa) Odpowiedzialnoci porzdkowej dkowej podlegaj wszyscy pracownicy zakadu pracy. Przedmiotem odpowie dzialnoci jest naruszenie ustalonego porzdku dku i dyscypliny pracy, regulaminu pracy, przepisw bezpiecze stwa i higieny pracy oraz przepisw przeciwpoarowych. Wobec pracownikw, ktrzy nie przestrzegaj ww. przepisw stosuje si nastpujce ce kary porzdkowe: dkowe: upomnienie, nagan, kar pienin. Kara pienina za jedno przekroczenie nie moe by wysza od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a cznie kary pienine nie mog przewysza dziesitej tej czci wynagrodzenia przypadajcego cego pracownikowi do wypaty. Kara nie moe by zastosowana po upywie 2 tygodni od uzyskania informacji o naruszeniu przepisw bhp i po upywie 3 miesicy od dopuszczenia si tego naruszenia. Pracodawca przed wymierzeniem kary winien wysucha pracownika na okoliczno popenionego przez niego naruszenia obowizku zku pracowniczego. Pracodawca, stosuj c kar, uwzgldnia rodzaj przekroczenia, stopie winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy. Jeeli zastosowano kar z naruszeniem przepisw prawa, ukarany pracownik moe w cigu gu siedmiu dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu wnie sprzeciw. O uwzgldnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca w porozumieniu z zakadow organizacj zwizkow zkow . Nie odrzucenie sprzeciwu w cigu gu 14 dni od daty wniesienia jest rwnoznaczne z jego uwzgldnieniem. Odpowiedzialno wykroczeniowa Odpowiedzialnoci wykroczeiowej za naruszenie praw pracowniczych podlegaj osoby, ktre dopuciy si naruszenia przepisw art. 281 - 282 Kodeksu pracy oraz przepisw ustawy o Spoecznej Inspekcji Pracy. W szczeglnoci bd to osoby penice funkcje kierownicze, odpowiedzialne za przestrzeganie przepisw prawa pracy, bezpieczestwa i higieny pracy, przepisw sanitarnych, przepisw przeciwpoarowych oraz innych przepisw. Wykroczenia przeciwko prawom pracownika maj miejsce m.in., gdy pracodawca lub osoba dziaajca w jego imieniu: nie potwierdza na pimie zawartej z pracownikiem umowy o prac, zawiera umow cywilnoprawn w warunkach, o ktrych zgodnie z art. 22 1 powinna by zawarta umowa o prac, wypowiada lub rozwizuje z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia, naruszajc w sposb racy przepisy prawa pracy, narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracownikw zwizanych z rodzicielstwem, zatrudnianiu modocianych, nie prowadzi dokumentacji w sprawach zwizanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracownikw, pozostawia dokumentacj w sprawach zwizanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracownikw w warunkach grocych uszkodzeniem lub zniszczeniem, stosuje wobec pracownikw inne kary ni przewidziane w przepisach prawa pracy, nie wypaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za prac lub innego wiadczenia przysugujcego pracownikowi albo uprawnionemu do tego wiadczenia czonkowi rodziny pracownika, wysoko tego wynagrodzenia lub wiadczenia bezpodstawnie obnia albo dokonuje bezpodstawnych potrce, nie udziela przysugujcego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obnia wymiar tego urlopu, nie wydaje pracownikowi wiadectwa pracy, podlega karze grzywny od 1.000 z do 30.000 z. A w myl art. 283 1 i 2 Kodeksu pracy tej samej karze grzywny podlega ten, kto bdc odpowiedzialnym za stan bezpieczestwa i higieny pracy albo kierujc pracownikami lub innymi osobami zycznymi, nie przestrzega przepisw lub zasad bezpieczestwa i higieny pracy: nie zawiadamia w terminie 30 dni waciwego inspektora pracy i waciwego pastwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej dziaalnoci oraz o zmianie technologii, jeeli zmiana technologii moe powodowa zwikszenie zagroenia dla zdrowia pracownikw, wbrew obowizkowi nie zapewnia, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego czci, w ktrych przewiduje si pomieszczenia pracy, bya wykonywana na podstawie projektw uwzgldniajcych wymagania bezpieczestwa i higieny pracy. wbrew obowizkowi wyposaa stanowiska pracy w maszyny i inne urzdzenia techniczne, ktre nie speniaj wymaga dotyczcych oceny zgodnoci, wbrew obowizkowi dostarcza pracownikowi rodki ochrony indywidualnej, ktre nie speniaj wymaga dotyczcych oceny zgodnoci,

28

MODU I I Modu
wbrew obowizkowi stosuje: a) materiay technologiczne bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwoci dla zdrowia pracownikw oraz bez podjcia odpowiednich rodkw prolaktycznych, b) substancje chemiczne i ich mieszaniny nieoznakowane w sposb widoczny i umoliwiajcy ich identykacj, c) substancje stanowice zagroenie lub mieszaniny stanowice zagroenie nieposiadajce kart charakterystyki tych substancji, a take opakowa zabezpieczajcych przed ich szkodliwym dziaaniem, poarem lub wybuchem, wbrew obowizkowi nie zawiadamia waciwego okrgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego waciwego organu o miertelnym, cikim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz kadym innym wypadku, ktry wywoa wymienione skutki, majcym zwizek z prac, jeeli moe by uznany za wypadek przy pracy, nie zgasza choroby zawodowej albo podejrzenia o tak chorob, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawd informacj, dowody lub dokumenty dotyczce takich wypadkw i chorb, nie wykonuje w wyznaczonym terminie podlegajcego wykonaniu nakazu Pastwowej inspekcji Pracy, utrudnia dziaalno organu pastwowej Inspekcji Pracy, w szczeglnoci uniemoliwia prowadzenie wizytacji zakadu pracy lub nie udziela informacji niezbdnych do wykonania jej zada, bez zezwolenia waciwego Odpowiedzialno karna inspektora pracy dopuszcza do wykonania pracy lub innych zaj zarobkowych przez dziecko do ukoczenia przez nie 16 roku ycia; Naruszenie przepisw prawa na szkod pracownika moe rwnie nosi znami przestpstwa. Odpowiedzialno karna W rozdziale XXVIII Kodeksu karnego Przestpstwa przeciwko prawom osb wykonujcych cych prac zarobkow przewidziane s czyny podlegajce ce Naruszenie przepisw prawa nakarze: szkod pracownika moe rwnie nosi znami przestpstwa. Art. 220. 1.XXVIII Kto, bd d c odpowiedzialny d za bezpieczestwo i higien nie dopenia nia nia wynikaj wynikaj cego st std W rozdziale Kodeksu karnego Przestpstwa przeciwko prawompracy, osb wykonujcych prac zarobkow obowi obowi zku zku i przez to nara a pracownika na bezporednie niebezpieczestwo utraty ycia ycia albo ci ci kiego kiego uszczerbku przewidziane s czyny podlegajce karze: na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolnoci do lat 3. Art. 220. 1. Kto, bdc odpowiedzialny za bezpieczestwo i higien pracy, nie dopenia wynikajcego std 2. Jeeli sprawca dziaa a a nieumy nieumy lnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia obowizku i przez to naraa pracownika na bezporednie niebezpieczestwo utraty ycia albo cikiego uszczerbku wolno ci do karze roku. pozbawienia wolnoci do lat 3. na zdrowiu, podlega podlega karze sprawca, ktry dobrowolnie uchyli groce uchyli niebezpieczestwo. 3. 2.Nie Jeeli sprawca dziaa nieumylnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolno ci do roku. Art. 221. Kto wbrew obowi obowizkowi nie zawiadamia w terminie w w aciwego organu o wypadku przy pracy lub a choro bie albo niesprawca, sporzdza lub dobrowolnie nie przedstawia wymaganej dokumentacji, podlega grzywnie do 180 3. zawodowej Nie podlega karze ktry uchyli groce niebezpieczestwo. stawek dziennych albo karze ograniczenia wolnoci. Art. 221. Kto wbrew obowizkowi nie zawiadamia w terminie waciwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej albo nie sporzdza lub nie przedstawia wymaganej dokumentacji, podlega grzywnie do 180 Kary administracyjne to: ograniczenia wolnoci. stawek dziennych albo karze mandat karny - moe by wystawiony pracownikom nadzorujcym cym i kieruj cym pracownikami oraz pracodawcom. du Kary to: Osoba karana ma prawo odmowy przyjcia mandatu, wwczas jej sprawa bdzie skierowana do Sdu Rejonowego, do Wydziau d/s Orzecze, karaza grzywny lub grzywna w formie mandatu karnegodo - moe by naoona osob, ktra bdcS odpowiedzialn kary naruszenie Kodeksu karnego s kierowane organw cigania na (prokuratura, policja). to kary za za stan bezpieczestwa i higieny pracy albo, kierujc pracownikami nie przestrzega przepisw lub zasad race ce zaniedbania w zakresie bezpiecze stwa stwa pracy, zwaszcza za zw zagroenie bezporedniej utraty ycia lub bezpieczestwa i higieny zdrowia pracownikw orazpracy za wypadki powstae z winy osb sprawujcych cych nadzr nad prac podlegych im pracownikw. Wyroki w sprawach karnych zatarciu po 10 latach. Obecnie coraz czciej pracownicy kary pozbawienia lub ograniczenia wolnociulegaj - w razie naruszenia przepisw bhp powodujcych skutki w postaci wystpuj sdu z powdztwa du cywilnego w sprawach o odszkodowania zcikiego tytuu wypadkw przy pracy, utraty naraenia do pracownika na bezporednie niebezpieczestwo utraty ycia albo uszczerbku na zdrowiu. zdrowia lub chorb zawodowych. W tym przypadku maj zastosowanie odpowiednie przepisy kodeksu karnego. LITERATURA: 1. 2. Kodeks pracy (stan prawny naulegaj dzie 1. lipca 2007 roku). Wyroki w sprawach karnych zatarciu po 10 latach. Obecnie coraz czciej pracownicy wystpuj Bezpieczestwo i ochrona czowieka owieka w rodowisku pracy. z Prawna ochrona przy pracy. Centralny Instytut do sdu z powdztwa cywilnego w sprawach o odszkodowania tytuu wypadkw pracy, utraty zdrowia Ochrony Pracy, Warszawa 2002. lub chorb zawodowych. 3. Ferdynand Jucha, Eugeniusz Osiski, Marian Otulak: Poradnik dyrektora szkoy y w zakresie organizowa nia dla nauczycieli rnych form szkolenia bhp. Ministerstwo Edukacji Narodowej, Warszawa 1999. LITERATURA: 1. Kodeks pracy (stan prawny na dzie 1. stycznia 2009 roku). PYTANIA KONTROLNE 2. Bezpieczestwo i ochrona czowieka w rodowisku pracy. bhp Prawna ochrona pracy. CIOP - PIB, 1. Jakie s podstawowe obowizki zki pracodawcy w dziedzinie i gdzie zostay okrelone? Warszawa 2008. 2. Jaki obowizek zek spoczywa na pracodawcy, ktry po raz pierwszy rozpoczyna dziaalno? 3. Jakie szczegowe obowizki zki w dziedzinie bhp spoczywaj na pracodawcy w zakresie obiektw budowla nych i KONTROLNE pomieszcze pracy? PYTANIA 4. obowizki zki w dziedzinie bhp bhp na pracodawcy w zakresie maszyn i urzdze dze 1. Jakie Jakie szczegowe s podstawowe obowizki pracodawcy wspoczywaj dziedzinie i gdzie zostay okrelone? 2. technicznych? Jaki obowizek spoczywa na pracodawcy, ktry po raz pierwszy rozpoczyna dziaalno? 5. zki w wdziedzinie dziedziniebhp bhp spoczywaj na pracodawcy w zakresie substancji che-3. Jakie Jakie szczegowe obowizki spoczywaj na pracodawcy w zakresie obiektw budowla micznych, w tym niebezpiecznych? nych i pomieszcze pracy? 6. zki w dziedzinie bhp bhp spoczywaj spoczywaj na na pracodawcy pracodawcyw wzakresie zakresiemaszyn szkolenia w dzie4. Jakie Jakie szczegowe szczegowe obowizki obowizki w dziedzinie i urzdze dzinie bhp? technicznych? 7. zki ww dziedzinie bhp spoczywaj nana pracodawcy w zakresie dostarczania 5. Jakie Jakie szczegowe szczegoweobowizki obowizki dziedzinie bhp spoczywaj pracodawcy w zakresie substancjirodchekw ochrony micznych, w indywidualnej? tym niebezpiecznych? 8. zki w zakresie bhp na pracowniku gdzie zostay one okrelone? 6. Jakie Jakie obowizki szczegowe obowizki wspoczywaj dziedziniebhp spoczywaji na pracodawcy w zakresie szkolenia w dzie9. Kto moe odpowiada za naruszenie wymogw bezpieczestwa pracy? dzinie bhp? 10. rodzaje karobowizki za naruszenie przepisw o spoczywaj ochronie pracy. 7. Wymie Jakie szczegowe w dziedzinie bhp na pracodawcy w zakresie dostarczania rodkw ochrony indywidualnej? 8. Jakie obowizki w zakresie bhp spoczywaj na pracowniku i gdzie zostay one okrelone? 9. Kto moe odpowiada za naruszenie wymogw bezpieczestwa pracy? 10. Wymie rodzaje kar za naruszenie przepisw o ochronie pracy.

29 29