POLSKA AGENCJA INFORMACJI I INWESTYCJI ZAGRANICZNYCH S.A.

SEKTOR ENERGETYCZNY W POLSCE

Foto: Daniel Schoenen Fotolia.com

Sektor energetyczny na wiecie

Bezpieczestwo energetyczne jest kwesti strategiczn dla kadego pastwa. Dla kadego kraju wytwarzanie i przesyanie energii elektrycznej jest gospodarczym krwiobiegiem, ktry obok systemu transportowego warunkuje sprawne funkcjonowanie gospodarki. Rozwj gospodarczy pastw jest uzaleniony od dostpu do energii. Prognozuje si, e do 2040 r. gospodarka wiatowa bdzie rosa w rednim tempie 2,8% rocznie. Uwzgldniajc przewidywane stae zwikszanie efektywnoci w wytwarzaniu energii, wzrost globalnego sektora energetycznego bdzie wynosi 1,1% rocznie. Przewiduje si, e spada bdzie znaczenie rde konwencjonalnych (energia z wgla i ropy naftowej przewidywany wzrost o 0,4% rocznie), przy jednoczesnym wzrocie udziau rde odnawialnych (energia soneczna, wiatrowa i geotermalna wzrost o 7,4% rocznie). Rozwj energetyki odnawialnej powinien si przyczyni do osignicia przez ni udziau ok. 20% w wytwarzaniu energii w 2040 roku.1 W skali wiata jest to rwnie sektor, ktry w 2011 roku budzi due zainteresowanie inwestorw. Projekty dotyczce zaopatrzenia w gaz, wod i elektryczno wg UNCTAD stanowiy ok. 8% procent wszystkich wiatowych inwestycji bezporednich. Ich warto w2011 r. wzrosa o 43% w stosunku do roku poprzedniego i o ok. 6% w stosunku do redniego poziomu sprzed kryzysu (rednia z lat 20052007).2

Charakterystyka sektora w Polsce

Bilans energii pierwotnej
Produkcja energii pierwotnej w Polsce opiera si przede wszystkim o paliwa kopalne. Na pierwszym miejscu jest i najprawdopodobniej jeszcze dugo pozostanie wgiel (kamienny ibrunatny), odpowiadajcy za 56% zapotrzebowania. Istotny jest rwnie udzia ropy naftowej 25%. Wykres. 1. Struktura zapotrzebowania na energi pierwotn wg rde
13% 6% Gaz ziemny Biomasa i odpady 56% Ropa naftowa Wgiel 25%

rdo: Mix energetyczny 2050. Analiza scenariuszy dla Polski. Ministerstwo gospodarki 2011, s. 7.

Rzd Polski prognozuje, e zuycie energii pierwotnej w Polsce w latach 20102020 bdzie roso w rednim tempie 1,5% rocznie. Wykorzystanie rde odnawialnych energii pomidzy rokiem 2010 a 2020 powinno osign 12%.3 Tab. 1. Prognoza zapotrzebowania na energi finaln w podziale na sektory gospodarki[Mtoe]
Przemys Transport Rolnictwo Usugi Gospodarstwa domowe RAZEM 2015 19,0 16,5 4,9 7,7 19,1 67,3 2020 20,9 18,7 5,0 8,8 19,4 72,7 2025 23,0 21,2 4,5 10,7 19,9 79,3 2030 24,0 23,3 4,2 12,8 20,1 84,4

rdo: Prognoza zapotrzebowania na paliwa i energi do 2030 roku, Ministerstwo Gospodarki 2009.

Krajowy System Elektroenergetyczny

Cigo i stabilno dostaw energii elektrycznej jest gwarantowana przez zesp podmiotw tworzcych podsystemy w ramach Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Podmioty te stanowi odrbne jednostki podlegajce oddzielnym instytucjom i regulacjom. Podsystemy tworzce KSE to: podsystem wytwrczy, sie przesyowa, sie dystrybucyjna.
1 2

Energy Perspectives 2012. Long Macroeconomic Perspective, Statoil 2012. World Investment Report, UNCTAD 2012. 3 Poland Energy Report, Enerdata, Lipiec 2012.

Podsystem wytwrczy obejmuje elektrownie systemowe, elektrownie i elektrociepownie przemysowe, elektrociepownie lokalne oraz elektrownie wodne, wiatrowe, soneczne, opalane biomas oraz biogazem. Wytworzona energia jest rozsyana przez sie przesyow: linie i stacje elektroenergetyczne 750 kV, 400 kV oraz 220 kV. Sie przesyowa jest zarzdzana przez jednego operatora, ktrym jest spka PSE Operator SA. Kocowy odbiorca otrzymuje energi dziki sieci dystrybucyjnej i rozdzielczej, ktra obejmuje linie 110 kV (ze wzgldu na specyfik pracy zarzdzane przez PSE Operator) oraz linie redniego i niskiego napicia.

Podsystem wytwrczy produkcja energii elektrycznej

Wolumen krajowej produkcji energii elektrycznej brutto w 2011 roku uksztatowa si na poziomie 163,2 TWh, co stanowi przyrost o 4% w stosunku do roku 2010. Jednoczenie krajowe zuycie energii elektrycznej wynioso 157,9 TWh, nadwyk produkcji przeznaczono na eksport4. Tab. 2. Prognoza krajowego zapotrzebowania na energi elektryczn [TWh]5
Energia finalna Sektor energii Straty przesyu i dystrybucji Zapotrzebowanie netto Potrzeby wasne Zapotrzebowanie brutto 2015 115,2 11,6 13,2 140,0 12,8 152,8 2020 130,8 12,1 13,2 156,1 13,2 169,3 2025 152,7 12,7 15,0 180,4 14,2 194,6 2030 171,6 13,3 16,8 201,7 15,7 217,4

rdo: Prognoza zapotrzebowania na paliwa i energi do 2030 roku, Ministerstwo Gospodarki 2009.

zostaa zastpiona zmianami o charakterze pionowym. Jednoczenie prowadzona jest konsekwentna prywatyzacja sektora. Skutkiem trwajcych procesw konsolidacji grup kapitaowych jest duy stopie koncentracji. Wedug danych URE, trzej najwiksi wytwrcy7 dysponowali ponad poow mocy zainstalowanych i odpowiadali zaprawie 2/3 produkcji energii elektrycznej w kraju. Do najwikszych w firm wsektorze nale obecnie:8 Grupa Kapitaowa (GK) PGE firma zarzdzajca m.in. ponad 40-stoma elektrowniami i elektrociepowniami, 8 operatorami sieci dystrybucyjnych, 7przedsibiorstwami sprzeday detalicznej i 3 kopalniami wgla brunatnego; w 2011 wyprodukowaa 56,5 TWh energii elektrycznej ok. 40% produkcji krajowej i miaa moc zainstalowan na poziomie 13,1 GW, GK Tauron posiada moc zainstalowan elektrowni wglowych na poziomie 5300 MW, 35 elektrowni wodnych (132 MW) i dwie farmy wiatrowe (61 MW), w2011 r. producent 21,4 TWh energii elektrycznej, tj. 14% produkcji krajowej, atake 16% energii cieplnej w kraju, GK Enea operator elektrowni wglowej w Kozienicach (2,9 GW) i dystrybutor energii w zachodniej Polsce, czna moc zainstalowana grupy to 3,1 GW, aw2011 r. wyprodukowaa ona 12,3 TWH i sprzedaa 15,5 TWH energii do 2,4milionw odbiorcw. EDF operator m.in. elektrowni w Rybniku, dystrybutor energii, grupa posiada moc zainstalowan 3 500 MW i odpowiada za 10% produkcji energii elektrycznej oraz 15% produkcji ciepa sieciowego w Polsce, grupa powstaa dziki inwestorowi francuskiemu, ktry wszed na polski rynek w 1997 r. ZE PAK drugi co do wielkoci podmiot produkujcy energi z wgla brunatnego, zmoc zainstalowan 2900 MW. W 2010 r. grupa odpowiadaa za12% produkcji energii w Polsce i sprzedaa 7,9 TWh energii elektrycznej. GK Energa jest operatorem 47 elektrowni wodnych i elektrowni wglowej wOstroce. W 2011 r. grupa wyprodukowaa 4,7 TWh energii, rozdystrybuowaa 19,6 TWh do 2,9 milionw odbiorcw i sprzedaa 19,3 TWh energii.

Tradycyjnie polski sektor energetyczny jest oparty o paliwa kopalne, ktrych due zasoby znajduj si na terenie Polski s to 9. najwiksze zoa na wiecie. W strukturze produkcji energii elektrycznej kluczow rol odgrywaj dwa gwne paliwa wgiel kamienny ibrunatny, cznie odpowiedzialne za produkcj blisko 90% energii elektrycznej w Polsce6. Tab. 3. Struktura zuycia paliw podstawowych w elektroenergetyce zawodowej w Polsce
Rodzaj paliwa wgiel kamienny wgiel brunatny biogaz / biomasa gaz
rdo: ARE S.A.

Odnawialne rda energii

W Polsce rwnie intensywnie rozwijaj si odnawialne rda energii. Na czoowym miejscu jest energetyka wiatrowa. Wedug danych Urzdu Regulacji Energetyki na koniec wrzenia 2012 roku, istnieje wPolsce 663 elektrowni wiatrowych o cznej mocy 2 341 MW. Najwicej farm wiatrowych zlokalizowanych jest w pnocno-zachodnich obszarach Polski. Liderem jest wojewdztwo zachodniopomorskie (716,8 MW), kolejne miejsca zajmuj wojewdztwa pomorskie (246,9 MW) i wielkopolskie (245,3 MW). Energetyka wiatrowa stanowi obecnie 57,6% wszystkich rde energii elektrycznej o pochodzeniu odnawialnym. Na pierwszym miejscu wrd odnawialnych rde energii znalaza si ju w 2009 roku. Tab. 4. Elektryczno produkowana z odnawialnych rde energii
Typ instalacji Elektrownie biogazowe Elektrownie na biomas Elektrownie fotowoltaiczne Elektrownie wiatrowe Elektrownie wodne Technologia wspspalania
rdo: URE, 30.09.2012 r.

2009 58,95% 34,95% 3,17% 2,92%

2010 60,42% 32,60% 3,78% 3,20%

2011 58,95% 33,58% 4,27% 3,27%

W 2011 r moc zainstalowana w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym (KSE) wzrosa w porwnaniu do lat poprzednich i wyniosa 37,4GW (37,4 GW). Wstosunku do 2010 roku przybyo ponad 1600 MW. rednie roczne zapotrzebowanie na moc w roku 2011 uksztatowao si na poziomie 24,8 GW. Wykres 2. Struktura wytwarzania energii elektrycznej w Polsce wg rde
3% 2% 2% 2% 3% biomasa energia wodna energia wiatrowa ropa 88% gaz wgiel

Liczba instalacji 193 24 8 663 765 44

Energia wytwarzana (MW) 124 559 1,251 2 341 958 b.d.

Rys. 1. Udzia odnawialnych rde energii w zuyciu energii w 2010 oraz prognoza na 2020 r.
Obecnie: 2020:

20% elektryczno Finalne zuycie energii 100% 756 TWh

7% z OZE

25% due elektrownie wodne 25% wiatr 50% biomasa z wglem

19,4%

57% ogrzewanie / chodzenie

12% z OZE

95% spalanie biomasy technologie off gird

17,0%

rdo: Poland Energy Report, Enerdata, Lipiec 2012.

23% transport

5,6% z OZE

100% paliw 1 generacji biopaliwa: biodiesel, bioetanol

10,2%

Od momentu rozpoczcia przeksztace sektora w 1997 roku struktura podmiotowa na rynku energii elektrycznej ulegaa systematycznym zmianom. Pocztkowa konsolidacja pozioma spek pastwowych
4 5

8,0% ~ 60 TWh
rdo: PIGEO; Krajowy plan dziaania w zakresie energii ze rde odnawialnych.
7 8

15,5%

Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2011 r , s. 19. Prognoza pochodzi z roku 2009 i moe przedstawia dane zanione. Poziom zuycia prognozowany dla roku 2015 zosta osignity ju w roku 2011. 6 Wgiel kamienny odpowiada za 55,7%, a wgiel brunatny za 32,9%, Sprawozdanie... s. 21.

Grupa Kapitaowa PGE Polska Grupa Energetyczna SA, GK TAURON Polska Energia SA, EDF. Poland Energy Report, Enerdata, Lipiec 2012.

Sie przesyowa
Dystrybucja energii elektrycznej opiera si na sieci przesyowej, ktrej wacicielem inadzorc w Polsce jest spka PSE Operator. PSE realizuje zadania operatora systemu przesyowego w oparciu o posiadan sie przesyow najwyszych napi, ktr tworz: 242 linie o cznej dugoci 13 396 km, w tym: 1 linia o napiciu 750 kV o dugoci 114 km, 74 linie o napiciu 400 kV o cznej dugoci 5 340 km, 167 linii o napiciu 220 kV o cznej dugoci 7 942 km, 100 stacji najwyszych napi (NN), oraz podmorskie poczenie dla prdu staego 450 kV Polska Szwecja o cakowitej dugoci 254 km9. Rys. 2. Mapa polskiej sieci przesyowej

Rys. 3. Skonsolidowane wybrane grupy kapitaowe: zasig terytorialny (kryterium obszar dziaania operatorw systemw dystrybucyjnych w grupach), struktura podmiotowa, przedmiot dziaalnoci
PAK S.A. wytwarzanie ZEL PAK S.A. El Ptnw II Sp. z o.o. moc: 2457 MW produkcja: 11.2 TWh

2011

ENERGA S.A. wytwarzanie ENERGA (El Ostroka Ec Elblg, Ec Kalisz) moc: 1151 MW produkcja: 4.7 TWh ENERGA Obrt S.A. sprzeda: 18.6 TWh

ENEA S.A. wytwarzanie El. Kozienice S.A. Ec. Biaystok S.A. moc: 3109 MW produkcja: 12.6 TWh ENEA S.A. sprzeda: 14.3 TWh

TAURON Polska Energia S.A. wytwarzanie TAURON Wytwarzanie S.A. Ec Tychy S.A. Ec Nowa Sp. z o.o. moc: 5574 MW produkcja: 24.0 TWh TAURON Sprzeda Sp. z o.o. Vattenfal Sales Poland Sp. z o.o. sprzeda: 36.6 TWh
750 kV 450 kV 400 kV 220 kV LINIE (Transmission Lines) istniejace (in Operation) w budowie(under Construction) czasowo pracujce na (Temporary Operating on) STACJE (Substraction) rozdzielcze (Distribution) przeksztetnikowe (Converter Stations) ELEKTROWNIE (Power Stations) cieplne (Thermal) wodne (Hydro) TRANSFORMATORY (Transformers) 400/110kV 400/220/110kV 220/R i 220/110 kV

PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. wytwarzanie Giek S.A. (E;. Bechatw, El. Turw, ZEL Dolna Odra, Ec Rzeszw, Ec Lublin-Wrotkw, Ec Gorzw, Ec Bydgoszcz, Ec Kielce, En. Zgierz) PGE EL Opole S.A. moc: 13,002 MW produkcja: 61.7 TWh PGE Obrt S.A. (branch offices based in Lublin, Zamo, Warszawa, Biaystok, d I and II, Skarysko-Kamienna) sprzeda: 30.4 TWh

moc moc zainstalowana produkcja produkcja energii elektrycznej brutto sprzeda sprzeda do odbiorcw kocowych

rdo: URE.

Energetyka cieplna w Polsce

Wolumen krajowej produkcji energii cieplnej wytworzonej przez koncesjonowane przedsibiorstwa ciepownicze w 2010 roku uksztatowa si na poziomie 462,5 tys. TJ. Wolumen ciepa sprzedanego ogem wynis 434tys. TJ i wzrs wstosunku do roku poprzedniego o 9%. W strukturze produkcji energii cieplnej dominuje wgiel kamienny 76%. Pozostae wykorzystywane paliwa to m.in. olej opaowy, gaz ziemny i biomasa. Naley zauway, e stopniowo spada wykorzystanie wgla kamiennego, przy jednoczesnym wzrocie wykorzystania biomasy. W 2010 r. moc zainstalowana u koncesjonowanych wytwrcw ciepa wyniosa 59,2 GW, a osigalna 58,1GW. W stosunku do 2002 roku moc zainstalowana obniya si o16,5%. Koncesjonowane przedsibiorstwa ciepownicze dysponoway w 2010 r. sieciami odugoci 19 400 km, przy czym naley zaznaczy, e wielko ta obejmowaa sieci ciepownicze czce rda ciepa z wzami cieplnymi oraz sieci niskoparametrowe zewntrzne instalacje odbiorcze.10

rdo: PSE S.A.

Cakowita zdolno przepustowa pocze polskiego systemu elektroenergetycznego zkrajami Unii Europejskiej wynosi 2000-3000 MW (w zalenoci od konfiguracji pracy systemu) i jest ograniczona zdolnociami przesyowymi wewntrz krajowego systemu. Obecna moc pocze transgranicznych spenia cel uznany przez Rad Europy, mwicy ominimum 10 proc. zdolnoci przesyowej pocze transgranicznych wstosunku do mocy zainstalowanej w krajowym systemie elektroenergetycznym.

Sie dystrybucyjna
Mimo i oglna liczba podmiotw majcych koncesj na obrt energi elektryczn to ok. 340, to rynek dystrybucyjny podzielony jest midzy 4 gwnych operatorw dystrybucyjnych: Enea, Energa, PGE oraz Tauron. Na terenie Warszawy dystrybucja prowadzona jest przez firm RWE. Kocowi odbiorcy (firmy oraz gospodarstwa domowe) maj prawo wyboru producenta energii elektrycznej, jednak wybr firmy dystrybuujcej (kocowego dostawcy) jest uzaleniony od pooenia geograficznego. W chwili obecnej rynek energii elektrycznej jest konkurencyjny jedynie w czci hurtowej. Odbiorcy kocowi, ktrzy w nim uczestnicz s traktowani tak jak odbiorcy hurtowi. Wpraktyce, pojcie rynku energii elektrycznej najczciej oznacza konkurencyjny, hurtowy rynek energii elektrycznej, ktrego plac handlowy zapewniaj i obsuguj operatorzy systemw. rednia cena zakupu energii elektrycznej przez przedsibiorstwa obrotu w 2011 roku wyniosa 198,90 PLN/MW (ok. 48 EUR/MW). Obrt energi elektryczn ma miejsce na Towarowej Giedzie Energii (TGE). W 2011 r. obrt wynis 126,7 TWh, co stanowio 78% krajowej produkcji energii elektrycznej w 2011 r. redniowaona cena energii elektrycznej dla caej doby, ze wszystkich transakcji w 2011 roku na TGE wyniosa 205,19 PLN/MWh. W obrocie detalicznym stron transakcji jest odbiorca kocowy dokonujcy zakupu paliw ienergii na wasny uytek. W rynku uczestnicz gospodarstwa domowe i przedsibiorstwa.
9

Gaz ziemny i gaz upkowy

Wedug danych Ministerstwa Gospodarki roczne zapotrzebowanie Polski na gaz ziemny wynosi 14,5 mld metrw szeciennych. W 2012 roku planowane jest zwikszenie rodzimego pozyskania gazu ziemnego do 4,7 mld metrw sze. rednio ok. 30% zuycia gazu w Polsce jest zaspokajanych ze z krajowych. Ok. 63% rocznego zuycia pochodzi z Niemiec. Pozostaa cz pokrywana jest importem, gwnie z Niemiec i Czech. Pomimo tak znacznego importu gazu z Rosji Polska nadal pozostaje jednym z najmniej uzalenionych od importu gazu krajw w Unii Europejskiej. W Polsce trwaj nadal dziaania zwikszajce dywersyfikacj zaopatrzenia w gaz. Polski operator gazocigw Gaz-System zwikszy w 2011 roku o 30% moliwoci importu z poudnia i zachodu. Strategia dywersyfikacji zaopatrzenia jest rwnie realizowana poprzez inwestycje w terminal LNG w winoujciu. Wpierwszym etapie terminal bdzie zdolny do odbioru 5 mld m3 gazu rocznie, a docelowo 7,5 mld m3 gazu.11 Najwikszym polskim producentem i importerem gazu jest Grupa Kapitaowa Polskie Grnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNiG). W kraju gaz jest produkowany ze z, ktre znajduj si przede wszystkim na poudniu i zachodzie Polski (gwnie Podkarpacie izachodnia Wielkopolska)12. Ponadto w Polsce istniej
10 11

http://www.pse-operator.pl/index.php?dzid=79&did=22.

Energetyka cieplna w liczbach 2010, Urzd Regulacji Energetyki 2010. http://www.polskielng.pl/?id=877 12 http://www.pgnig.pl/pgnig/216

due moliwoci w zakresie produkcji gazu upkowego. Pastwowy Instytut Geologiczny13 szacuje wielko polskich z znajwikszym prawdopodobiestwem mieci si w przedziale 346 768 miliardw m gazu14

Rys. 4. Lokalizacja nowopowstajcych blokw energetycznych

Energetyka jdrowa
Energetyka jdrowa stanowi dla wielu gospodarek istotny element bezpieczestwa energetycznego. Rwnie polskie wadze konsekwentnie realizuj strategi polegajc na wykorzystaniu pracy reaktorw atomowych w celu dywersyfikacji rde energii elektrycznej. W dniu 13 stycznia 2009 r. Rada Ministrw przyja uchwa o rozpoczciu prac nad Programem Polskiej Energetyki Jdrowej oraz o powoaniu Penomocnika Rzdu ds. Polskiej Energetyki Jdrowej. Celem programu jest uruchomienie pierwszej elektrowni jdrowej w roku 2020. Gwnym inwestorem bdzie PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. Zgodnie zaoeniami dokumentu Polityka Energetyczna Polski, do roku 2030 maj powsta elektrownie o cznej mocy co najmniej 6000 MWe. W lipcu 2009 r. Ministerstwo Gospodarki opublikowao (przygotowany przez Penomocnika Rzdu ds. Polskiej Energetyki Jdrowej) Ramowy harmonogram dziaa dla energetyki jdrowej. Wynika z niego, i do koca roku 2013 zostanie wyoniony wykonawca generalny pierwszego obiektu. Lata 2014 2015 zostan powicone na wykonanie projektu technicznego i uzyskanie wymaganych prawem uzgodnie, za wlatach 2016-2020, po wydaniu pozwolenia na budow, zostanie zrealizowana budowa pierwszego bloku pierwszej elektrowni jdrowej.
ZACHODNIOPOMORSKIE

POMORSKIE WARMISKO-MAZURSKIE

Blok na wgiel kamienny

PODLASKIE KUJAWSKOPOMORSKIE MAZOWIECKIE

Blok na wgiel brunatny Blok gazowy Blo k na biomas

LUBUSKIE

WIELKOPOLSKIE

DZKIE DOLNOLSKIE OPOLSKIE LUBELSKIE WITOKRZSYSKIE

Planowane lokalizacje elektrowni atomowych

MAOPOLSKIE PODKARPACKIE

Potencja inwestycyjny
Polski sektor elektroenergetyczny bdzie potrzebowa w nieodlegej przyszoci bardzo duych nakadw inwestycyjnych. Jest to naturalna konsekwencja procesu starzenia si istniejcych elektrowni i instalacji przesyowych. Blisko 40% blokw energetycznych w Polsce ma ponad 40 lat, a ponad 15%, starszych ni 50 lat, kwalifikuje si do natychmiastowego wyczenia. Nakady na modernizacj s te motywowane wymogami unijnymi, zwaszcza dotyczcymi zmniejszenia emisji pyw itlenkw azotu oraz dwutlenku wgla. Konieczno spenienia wymogw dotyczcych emisji moe by przyczyn wycze blokw energetycznych wykorzystujcych wysokoemisyjny wgiel.15 Cakowite rodki, ktre niezbdne do modernizacji polskiej energetyki (inwestycje w bloki energetyczne i sie przesyow) szacowane s na 150-200 mld PLN wcigu najbliszych 15 lat. Wacicieli elektrowni nie sta na tak due inwestycje z kapitaw wasnych, konieczne wic bdzie znalezienie finansowania ze rodkw zewntrznych. Moliwoci rozwojowe brany wynikaj take zdynamicznego rozwoju polskiej gospodarki, ktra pomimo kryzysu ronie w szybkim tempie. Jedn z moliwoci inwestowania na polskim rynku energetycznym jest udzia wprocesach prywatyzacyjnych. Plan prywatyzacji na lata 20122013 obejmuje 12spek z sektora energetycznego16. Przewiduje on zarwno prywatyzacj jednoosobowych spek Skarbu Pastwa, jak rwnie przeniesienie wasnoci pakietw akcji pozostaych spek z tej brany. Przeksztacenia wasnociowe obejm m.in. spki: Energa S.A., ENEA S.A., PGE Polska Grupa Energetyczna S.A., Zesp Elektrowni Ptnw-Adamw-Konin S.A., czy Zesp Elektrowni Wodnych Niedzica S.A. Preferowana ma by tu prywatyzacja zaporednictwem Giedy Papierw Wartociowych. W sektorze trwaj rwnie bardzo intensywne procesy konsolidacyjne, co przekada si na znaczc liczb transakcji o charakterze fuzji i przej. W 2011 r. do najbardziej znaczcych transakcji mona zaliczy sprzedanie ze znacznym zyskiem przez Vattenfall niemal wszystkich udziaw w Polsce. Zostay one przejte przez Tauron (Vattenfall Distribution Poland) i PGNiG (Vattenfall Heat Poland)17 Zkolei sprzedany przez miasto Warszaw SPEC zosta przejty przez Dalki. Jednak szans inwestycyjnych naley upatrywa waciwie w kadym obszarze rynku. Oprcz wspomnianych powyej procesw prywatyzacyjnych oraz trwajcej konsolidacji rynku, dotycz one przede wszystkim: modernizacji i rozbudowy sieci przesyowej wysokich i rednich napi, budowy elektrowni atomowej, modernizacji i wymiany istniejcych blokw energetycznych. Oprcz tego istniej szanse inwestycyjne w obszarze energetyki odnawialnej, zwaszcza wobszarze energetyki wiatrowej. W sektorach zwizanych z wydobyciem gazu, w tym take gazu upkowego bd istnie szanse inwestycyjne dla energetyki bloki oparte na wytwarzaniu energii z gazu bd miay wiksz szans na powstanie.
13 14

rdo: Ministerstwo Gospodarki

Wedug GUS w 2010 r. w Polsce w sektorze wytwarzania i zaopatrywania w energi elektryczn, gaz, par wodn i gorc wod aktywnych byo 451 podmiotw z co najmniej 10-procentowym udziaem kapitau zagranicznego. Wg NBP saldo dochodw z tytuu inwestycji tego typu podmiotw w Polsce w 2011 r. wynioso 678,8 mln USD. Wsektor energetyczny w Polsce najchtniej inwestuj firmy z Francji, Niemiec i Szwecji. Do najwikszych inwestorw zagranicznych w sektorze wytwarzania i dystrybucji energii w Polsce nale: francuskie grupy EDF (odpowiada za 10% produkcji energii elektrycznej oraz 15% produkcji ciepa sieciowego w Polsce), GDF SUEZ, kontrolujcy czwart co do wielkoci polsk elektrowni w Poacu, i Dalkia, posiadajca m.in. moc zainstalowan do zaopatrywania w ciepo na poziomie 4290 MW i w energi elektryczn na poziomie 820MW. Ponadto aktywne s: czeska grupa EZ, ktra od 2006 r. jest m.in. operatorem dwch elektrowni wglowych, fiski Fortum, aktywny zarwno w energetyce konwencjonalnej, jak iodnawialnej, niemiecki E.ON oraz specjalizujca si w energetyce wiatrowej hiszpaska Iberdrola.

Potencja rynku pracy w Polsce

W sektorze paliwowo-energetycznym zatrudnionych jest w Polsce okoo 300 tys. osb (125 tys. w sektorze wydobycia wgla, prawie 150 tys. zajmuje si zaopatrywaniem w energi elektryczn i gaz). Zarobki w brany energetycznej ksztatuj si na wyranie wyszym poziomie ni rednio wpolskiej gospodarce. Mediana wynagrodzenia wynosi 4100 z, co czyni j jedn z najlepiej opacanych bran. Szczeglnie dobrze, w porwnaniu do innych bran, wynagradzani s pracownicy szeregowi w sektorze. Szczeglnie wysokie zarobki mona zaobserwowa wfirmach zajmujcych si przetwrstwem ropy naftowej, czyli wOrlenie i Lotosie (rednio 7604 z). Cech szczegln brany energetycznej jest silna pozycja zwizkw zawodowych, do ktrych naley ponad poowa zatrudnionych. Przekada si ona na stosunkowo stabilny wzrost pac i gwarancje zatrudnienia bardziej korzystne, ni w innych gaziach przemysu.18 Wg stanu na 30 listopada 2010 r. studentw kierunkw inynieryjno-technicznych (do ktrych zalicza si rwnie kierunki zwizane z energetyk) byo w Polsce ogem 132 tys., z czego ponad 40 tys. na pierwszymroku studiw. Jako przejaw dostosowania do wymaga rynku naley odczyta tworzenie kierunkw na studiach podyplomowych ksztaccych specjalistw w dziedzinie odnawialnych rde energii.
18

http://www.pgi.gov.pl/pl/instytut-geologiczny-surowce-mineralne/2705-nowe-perspektywy-gaz-lupkowy-i-gaz-zamkniety.html http://msp.gov.pl/portal/pl/29/22805/Gaz_lupkowy_jak_wejscie_do_UE.html 15 [Dyrektywa 1001/80 w sprawie ograniczenia emisji niektrych zanieczyszcze do powietrza z duych rde spalania (LCP), Dyrektywa 2001/81 w sprawie krajowych limitw emisji SO2 i NOx oraz projekt dyrektywy w sprawie emisji przemysowych (IED)]. 16 Plan prywatyzacji na lata 2012-2013, MSP, marzec 2012. 17 Top 500 Central Europe 2012, Energy and resources, Deloitte 2012.

Zarobki i praca w energetyce, CIRE 2011.

Zachty inwestycyjne
Dostpne formy pomocy Wsparcie na konwencjonalne iodnawialne projekty energetyczne jest moliwe w ramach funduszy strukturalnych i programw unijnych. Wicej informacji na ten temat: http://www.funduszedlaenergetyki.pl/ Polski rzd wspiera produkcj energii ze rde odnawialnych oferujc: zachty inwestycyjne dla producentw energii odnawialnej (system kolorowych certyfikatw), obowizkowy zakup energii elektrycznej z OZE przez przedsibiorstwa energetyczne zajmujce si obrotem i sprzeda energii elektrycznej, priorytetowy dostp do sieci przesyowej dla producentw energii odnawialnej, zwolnienie z podatku akcyzowego energii elektrycznej ze rda odnawialnego, zmniejszenie o50% opaty za przyczenie do sieci dla maych instalacji (<5 MW); tego typu instalacje zwolnione s rwnie z opaty licencyjnej i zrocznej opaty paconej przez posiadaczy licencji, wspfinansowane inwestycji w czyst energi ze rodkw Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej19.

Dane kontaktowe do firm i instytucji

Ministerstwo Gospodarki Plac Trzech Krzyy 3/5, 00-507 Warszawa tel. +48 22 693 50 00 e-mail:mg@mg.gov.pl www.mg.gov.pl Urzd Regulacji Energetyki ul. Chodna 64, 00-872 Warszawa tel: +48 22 661 61 07 e-mail: ure@ure.gov.pl www.ure.gov.pl/ Polskie Sieci Elektroenergetyczne Operator S.A. ul. Warszawska 165, 05-520 Konstancin-Jeziorna tel: +48 22 242 26 00 e-mail: sekretariat@pse-operator.pl www.pse-operator.pl GK TAURON Polska Energia S.A. Katowice Business Point ul. ks. Piotra ciegiennego 3, 40-114 Katowice tel.: 32 303 1111 www.tauron-pe.pl GK ENEA S.A. ul. Grecka 1 60-201 Pozna Tel: +48 61884 53 00 e-mail:enea@enea.pl www.enea.pl/ GK ENERGA SA al. Grunwaldzka 472, 80-309 Gdask tel. 58 77 88 300 fax 58 77 88 399 www.energa.pl PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. ul. Mysia 2, 00-496 Warszawa tel: +48 22 340 11 77 e-mail: Agata.Milewska@gkpge.pl www.gkpge.pl Instytut Studiw Energetycznych ul. niadeckich 17, 00-654 Warszawa tel.: +48 22 629 97 46 e-mail:office@ise.com.pl www.ise.com.pl Instytut Energii Odnawialnej (EC BREC IEO) ul. Fletniowa 47B, 03-160 Warszawa tel./fax +48 22 825 46 52 e-mail: biuro@ieo.pl www.ieo.pl Krajowa Agencja Poszanowania Energii ul. Nowowiejska 21/25, 00-665 Warszawa tel.: +48 22 626 09 10 e-mail: kape@kape.gov.pl www.kape.gov.pl Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej ul. Gotarda 9, 02-683 Warszawa tel. +48 22 548 49 99 e-mail:pigeo@pigeo.pl www.pigeo.org.pl Izba Gospodarcza Ciepownictwo Polskie ul. Elegijna 59, 02-787 Warszawa tel. +48 22 644-70-19, 644-02-50 e-mail:igcwaw@pro.onet.pl www.igcp.org.pl Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony rodowiska ul. Krucza 6/14, 00-950 Warszawa skrytka pocztowa 897 tel. +48 22 621-65-72, wew. 320 e-mail:sekretariat@igeos.pl www.igeos.prv.pl Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki ul. Szubiska 17, 85-312 Bydgoszcz tel. +48 52 373-09-04 e-mail:biuro@elektrotechnika.org.pl www.elektrotechnika.org.pl Centrum Informacji o Rynku Energii www.cire.pl Agencja Rynku Energii 00-950 Warszawa 1, skrytka pocztowa 143 tel: +48 22 444 20 00 www.are.waw.pl/

19

Wicej informacji: http://www.paiz.gov.pl/prawo/odnawialne_zrodla_energii

Sfinansowano ze rodkw Ministerstwa Gospodarki