MARK TWAIN

PRZYGODY HUCKA
Copyright by Tower Press Wydawnictwo Tower Press Gdask 2001

DOWIADUJ SI O MOJESZU, W SITOWIU Nie znacie w nie, prawd&* Niekt.re rzeczy z y$#i(! a#e na og.( przedstawi( wszystko prawdziwie* /reszt% to niewa"ne! "e z y$#i(* Nie widzia(e w "yci' cz(owieka 0 pr.cz ,edne, chyba ciotki Po##y i wdowy! no i o"e ,eszcze -ary 0 kt.ry by nie sk(a a( przy ,akie,$ okaz,i* 1 ciotce Po##y 0 to ta ciotka To ka )awyera 0 i o -ary! i o wdowie 2o'g#as czyta#i$cie wszyscy w te, ksi%"ce! kt.ra przewa"nie ,est prawdziwa! ty#ko troch& w nie, b#agi! o czy ,'" .wi(e * Wi&c ta ksi%"ka koczy si& tak3 To ek i ,a zna#e4#i$ y pieni%dze! kt.re rozb.,nicy 'kry#i w ,askini! i od raz' sta#i$ y si& bogaci* 1trzy a#i$ y ka"dy po sze$5 tysi&cy do#ar.w! w sa y z(ocie* )trasznie tego by(o d'"o! kiedy si& tak wszystko zsypa(o na k'p&* + pote s&dzia Thatcher wzi%( te pieni%dze i odda( ,e na procent! i ie#i$ y z nich doch.d po do#arze na g(ow& co dzie przez okr%g(y rok 0 tak "e cz(owiek naprawd& nie wiedzia(! co z ty robi5* Wdowa 2o'g#as wzi&(a nie na syna i powiedzia(a! "e nie 'cywi#iz',e* +#e ci&"ko i by(o tak "y5 dzie po dni' w ,e, do '! bo wdowa by(a we nie! chyba "e czyta#i$cie ksi%"k& pod tyt'(e Przygody To ka

)awyera* +#e nie,sza o to* T& ksi%"k& napisa( pan -ark Twain i przewa"nie powiedzia(

wszystki nie o"#iwie porz%dna i syste atyczna* 6iedy ,'" nie og(e d('"e, wytrzy a5! 'ciek(e * W(o"y(e stare 'branie! stary s(o kowy kape#'sz i by(e znow' wo#ny i szcz&$#iwy7 +#e To ek )awyer nie wytropi( i powiedzia(! "e chce za(o"y5 sza,k& rozb.,nik.w i "e Wdowa rozp(aka(a si& na ni i 'b#i"y5* 6aza(a .g(by do nie, przyst%pi5! ,e"e#i biedna zb(%kana og(e na to wr.c& do wdowy i b&d& si& zachowywa( przyzwoicie* Wi&c wr.ci(e * ., widok i powiedzia(a! "e ,este owieczka! i rz'ca(a ,eszcze na nie inne takie wyzwiska! ty#ko "e wca#e nie chcia(a i i na powr.t w(o"y5 nowe 'branie i nic ,'" nie poradzi5! ty#ko si& poci(e i poci(e ! i cz'(e si& tak! ,akby nie kto$ zwi%za( szn'ra i* + pote wszystko zn.w by(o po stare '* Wdowa dzwoni(a na ko#ac,& i cz(owiek 'sia( na czas przychodzi5 do ,ada#ni* + ,ak ,'" siad(e przy sto#e! nie og(e od raz' bra5 si& do ,edzenia! ty#ko 'sia(e czeka5! a" wdowa sp'$ci g(ow& i co$ ta po r'czy pod nose na wikt'a(y! chocia" prawd& .wi%c! nie by(y wca#e takie z(e* To ,est z(e o"e nie

by(y! ty#ko "e ka"d% potraw& gotowa#i w k'chni oddzie#nie* W kocio(k' z r."no$cia i ,est ca(kie inacze,3 wszystko si& iesza! sos ,akby przechodzi z ,edne, potrawy w dr'g% i ,edzenie robi si& s acznie,sze* 6t.rego$ dnia po ko#ac,i wdowa wzi&(a do r&ki ksi%"k& i 'czy(a nie o -o,"esz' 'kryty w sitowi'! a ,a okropnie nie chcia(e si& wszystkiego o ni dowiedzie5* +#e po chwi#i wdowa si& wygada(a! "e -o,"esz ' ar( do$5 dawno te '! wi&c ca(kie przesta(e si& ni interesowa5! bo nic a nic nie nie obchodz% nieboszczycy* /araz pote powiniene zachcia(o i si& pa#i5! wi&c poprosi(e wdow& o pozwo#enie* +#e gdzie ta 7 Nie pozwo#i(a* Powiedzia(a! "e to wstr&tny nawyk i w dodatk' bezbo"ny! wi&c postara5 si& nie bra5 wi&ce, 8a,ki do 'st* Tacy ,'" s% niekt.rzy #'dzie* Wybrzydza,% si& na rzeczy! o kt.rych nie a,% "adnego po,&cia* Wdowa artwi(a si& o -o,"esza! kt.ry nie by( ,e, ani swate ! ani brate i z kt.rego nikt nie ia( na, nie,szego po"ytk'! bo ,ak ,'" wa .wi(e ! od dawna ,'" nie "y(9 a ,ednocze$nie ostro i przygania(a! "e robi& co$! co i sprawia przy,e no$5* /reszt% sa a za"ywa(a tabak&! ty#ko "e nat'ra#nie w ty nie by(o nic z(ego! bo to ona robi(a* W(a$nie wtedy wprowadzi(a si& do wdowy panna Watson! ,e, siostra! do$5 ch'da stara panna w ok'#arach na nosie! i z r&ce* -ordowa(a szcz&$cie! bo nie wytrzy a(by Nie k(ad4 ta ie,sca zabra(a si& do nie z e#e entarze w nie b#isko godzin&! a" w koc' wdowa kaza(a ,e, przesta5* Ca(e tego d('"e,* Pote przez godzin& by(o $ ierte#nie

n'dno! wi&c si& wierci(e * Panna Watson .wi(a3 n.g! :'ck#eberry! a#bo3 Nie k'( si& tak w krze$#e! :'ck#eberry* )ied4 prosto7 i zaraz pote dodawa(a3 Nie ziewa, i nie przeci%ga, si&! :'ck#eberry7 Czy ty nie o"esz zachowywa5 si& porz%dnie; Wreszcie opowiedzia(a i wszystko o piek#e! a ,a ,e, na to! "e bardzo by chcia( si& ta dosta5* Wtedy ona wpad(a w straszn% z(o$5! a#e ,a naprawd& nie chcia(e ia(e nic z(ego na y$#i* Chcia(e ty#ko p.,$5 sobie gdzie$9 ty#ko ,akie,$ z iany! wszystko ,edno ,akie,* Panna Watson powiedzia(a! "e to

grzech .wi5 w taki spos.b! "e ona by tak nie powiedzia(a za nic na $wiecie! "e b&dzie "y(a cnot#iwie! bo chce p.,$5 do nieba* Poniewa" nie ia(e na, nie,sze, ochoty chodzi5

ta ! gdzie ona si& wybiera(a! postanowi(e ! "e wca#e si& o to nie b&d& stara(* +#e ,e, tego nie powiedzia(e ! bo narobi(by wynik(o* + ,ak ,'" raz zacz&(a! rozgada(a si& na ca(ego i opowiedzia(a niebie* Powiedzia(a! "e cz(owiek nie b&dzie ta ia( nic do roboty! ty#ko od rana do nocy ,% ty#ko! czy y$#i! "e To ek b&dzie si& przechadza( z har8% i $piewa(! i tak przez ca(% wieczno$5* Nie bardzo i si& to podoba(o* +#e znow' nic nie powiedzia(e * )pyta(e chcia(e ! "eby$ y by#i raze * Panna Watson da#e, si& czepia(a! a" nie to w koc' z &czy(o i ca(kie i zbrzyd(o* Po troch' zacz&#i si& schodzi5 -'rzyni na od#itw&! a pote wszyscy wynie$#i si& spa5* Wzi%(e $wiec&! poszed(e na g.r& do o,ego poko,' i postawi(e $wiec& na sto#e* Pote 'siad(e na krze$#e obok okna i pr.bowa(e i to nie wychodzi(o* Cz'(e y$#e5 o czy $ weso(y ! a#e ia(e ochot& ' rze5* si& taki sa otny! "e prawie )awyer p.,dzie do nieba! a#e ona na to! "e z ca(% pewno$ci% nie! co nie 'cieszy(o! bo i dok(adnie o sobie ty#ko biedy i nic dobrego by z tego nie

Gwiazdy b(yszcza(y na niebie i #i$cie w #esie sze#e$ci(y ,ako$ "a(obnie* / da#eka s(ysza(e p'chacza! kt.ry h'ka( o czy,e,$ $ ierci! i wycie psa! kt.ry zapowiada( ko '$ b#iski pogrzeb* + wiatr zawodzi( tak dziwnie! ,akby chcia( co$ powiedzie5! ty#ko "e ,a w "aden spos.b nie og(e zroz' ie5! o co ' chodzi(o! wi&c a" i przebiega(y po takie zawodzenie! p#ecach zi ne dreszcze* Pote gdzie$ w #esie! da#eko! 's(ysza(e

,akie wyda,e d'ch! kiedy chce powiedzie5 o czy $! co

' doskwiera! a#e nikt go nie ie5 kogo$

o"e zroz' ie5! wi&c za iast "eby spocz%( sobie wygodnie w grobie 0 'si t('c si& co noc i zawodzi5 "a(o$nie* Tak nie to przybi(o i przestraszy(o! "e zapragn%(e przy sobie* /araz pote zobaczy(e pa,%ka pe(zn%cego i po ra ieni'! wi&c go strz%sn%(e i on zapa#i( si& od p(o ienia $wiecy! a zani zd%"y(e pa#ce r'szy5! ,'" spiek( si& ca(y i sk'rczy(* Nikt i nie 'sia( t(' aczy5! "e ,est to strasznie z(y znak i $ci%gnie na i przeszed(e nie ,akie$ nieszcz&$cie! wi&c ze strach' tak si& zacz%(e trz%$5! "e o a(o co nie spad(o ze nie 'branie* Wsta(e si& w k.(ko trzy razy po w(asnych $#adach!

"egna,%c si& za ka"dy raze ! a pote zwi%za(e nitk% kos yk w(os.w! "eby odegna5 z(e d'chy* +#e nie to nie pocieszy(o* <obi si& tak! kiedy cz(owiek zg'bi zna#ezion% podkow& za iast przybi5 ,% nad drzwia i! a#e nie s(ysza(e ! "eby to by( spos.b na odegnanie nieszcz&$cia po zabici' pa,%ka* 2ygoc%c ca(y 'siad(e z powrote na krze$#e! wyci%gn%(e 8a,k& i zapa#i(e 9 w do ' by(o teraz cicho ,ak w grobie! wi&c wdowa nie =p(yn&(o sporo czas'! a" w koc' 's(ysza(e 's(ysza(e trzask ga(&zi w cie no$ci og(a si& o niczy dowiedzie5* ie$cie 0 b' ! r'sza(o* +ni og(e ! z da#eka bicie zegara w

b' ! dwana$cie 'derze9 i znow' cisza! ,eszcze wi&ksza ni" przedte * Po chwi#i i&dzy drzewa i 0 co$ si& ta drgn%(e ! ty#ko nadstawi(e 'sz'* /araz pote te" ! ia'! roz#eg(o si& w do#e cich'tkie ia'! ia'! na,cisze, ,ak ty#ko

ia'* 2obra nasza7 /apiszcza(e zie i&! wpe(z(e

zgasi(e $wiec& i wgra o#iwszy si& na parapet! skoczy(e na dach szopy* Pote hyc na i&dzy drzewa 0 a ta ! nat'ra#nie! czeka( na nie To ek )awyer*

KRWAWA PRZYSIGA NASZEJ BANDY Posz#i$ y na pa#cach $cie"k% prowadz%c% sz#i ko(o k'chni! przewr.ci(e i&dzy drzewa i za do ! na koniec ha(as'* Przypad#i$ y oba,

ogrod' wdowy! schy#a,%c si& ca(y czas! "eby nas ga(&zie nie bi(y po g(owach* 6iedy$ y si& o ,aki$ korze i narobi(e do zie i i #e"e#i$ y cicho* W drzwiach k'chni siedzia( >i ! wie#ki -'rzyn panny Watson9 widzie#i$ y go wyra4nie! bo za ni nas('chiwa( dobr% pa#i(o si& $wiat(o* Wsta( i wyci%gn%wszy szy,& in't&* W koc' powiada3 0 6to ta ; 0 )('cha( ,eszcze chwi#&! a y wszyscy

pote wyszed( na pa#cach przed do i stan%( w sa y $rodk' i&dzy na i9 og#i$ y go prawie dotkn%5 r&k%* Trwa(o to chyba bardzo d('go! a t' ci%g#e cisza i si& nie podrapa(e * Pote zasw&dzi(o nie 'cho! a po 'ch' p#ecy trze, t'" obok siebie* <apte zacz&(o nie sw&dzi5 ,edno ie,sce na kostce ' nogi* +#e i&dzy (opatka i* Po y$#a(e ! "e ' r&! ,ak si& nie podrapi&* 1d tego czas' nieraz to obserwowa(e * 6iedy cz(owiek zna,dzie si& wypada i&dzy #'d4 i z dobrego towarzystwa a#bo ,est na pogrzebie! a#bo stara si& zasn%5! kiedy nie ,est senny! a#bo tra8i gdzieko#wiek! gdzie nie ' si& drapa5 0 pewne ,ak a en w pacierz'! "e zaraz pocz',e sw&dzenie w nie psy z,edz%! ,ak czego$ nie na, nie, st' ie,scach* Po chwi#i >i odezwa( si& znow'3 0 :e,*** kto ,este$; Gdzie ,este$; Niech No wi&c 'siad( na zie i i&dzy s(ysza(e * : *** wie ! co zrobi&* =si%d& i pos('cha ! czy znow' czego$ nie 's(ysz&7 n% i To kie * 1par( si& p#eca i o drzewo i wyci%gn%( nogi przed siebie! tak "e pa#ca i prawie dotyka( o,e, stopy* /acz%( nie nos sw&dzi5* Tak nie sw&dzi(! "e (zy nap(yn&(y i do ocz'* +#e si& nie podrapa(e * / ko#ei zasw&dzi( wyobra"a(e o"e siede zaci%(e nie nos w $rodk'* /araz pote sobie! "eby in't 0 pocz'(e sw&dzenie pod sob%* Nie ord&ga trwa(a sze$5! nie teraz w in't&! a#e d('"e, ni" .g( d('"e, '#e"e5 spoko,nie* Taka

nie si& wydawa(o! "e sto razy d('"e,* )w&dzi(o ie,scach* Po y$#a(e ! "e nie wytrzy a spr.bowa5* W(a$nie wtedy >i

,edenast' roz aitych

z&by i postanowi(e

zacz%( g(o$no oddycha5!

po chwi#i zachrapa( 0 a ,eszcze po chwi#i by(o i znow' przy,e nie* To ek da( znak 0 ,akby ciche c okni&cie warga i 0 i zacz&#i$ y si& czo(ga5 na brz'chach*

6iedy$ y si& odda#i#i o ,akie$ dziesi&5 st.p! To ek szepn%( i! "e a ochot& d#a kawa(' przywi%za5 >i a do drzewa* +#e powiedzia(! "e a za ' nie pozwo#i(e * >i nie nie .g(by si& ob'dzi5 i ' trzeba* narobi5 rwetes' i zaraz by si& wykry(o! "e Wo#a(e ! "eby tego nie robi(* Powiedzia(e a w poko,'* Wtedy To ek

a(o $wiec! wi&c w$#i4nie si& do k'chni i we4 ie! i#e

'! "e >i got.w si& ob'dzi5 i te" we,$5 do

k'chni* +#e To ek koniecznie chcia( zaryzykowa5! wi&c przekrad#i$ y si& do te, k'chni! wzi&#i$ y trzy $wiece i To ek po(o"y( na sto#e pi&5 cent.w ,ako zap(at&* Pote wysz#i$ y i chcia(e ty#ko 8ig#a* Czeka(e op'stosza(e* >ak ty#ko To ek wr.ci(! posz#i$ y da#e, $cie"k%! prze#e4#i$ y przez p(ot i ,'" po chwi#i wspina#i$ y si& na szczyt stro ego pag.rka po dr'gie, stronie do '* To ek powiedzia( i! "e zd,%( >i owi kape#'sz z g(owy i powiesi( go na ga(&zi t'" nad ni i "e >i por'szy( si& troch&! a#e spa( da#e,* P.4nie, >i wsiad(y ' na grzbiet i kaza(y si& wozi5 po ca(y .wi(! "e zaczarowa(y go czarownice! stanie! a" w koc' posadzi(y go na st%d ,ak na,pr&dze, cz ychn%5! a#e na To ka nie by(o rady 0 nic ie,sca! gdzie siedzia( >i ! i sp(ata5 ' ,akiego$ i si& d('"y(! i wszystko doko(a by(o okropnie ciche i 'sia( przyczo(ga5 si& do tego i czas strasznie

powr.t pod drzewe i powiesi(y ' kape#'sz na ga(&zi! "eby by(o wiado o! kto to zrobi(* 6iedy >i opowiada( t& przygod& po raz dr'gi! to ,'" .wi(! "e czarownice kaza(y ' si& zawie45 do Nowego 1r#ean'* + pote i#e razy opowiada(! ty#e razy przed('"a( drog&! a" po pewny czasie przysi&ga(! "e czarownice kaza(y ' si& wozi5 po ca(y $wiecie! "e o a(o co nie za,e4dzi(y go na $ ier5 i "e ca(e p#ecy ia( w p&cherzach* >i okropnie by( z tego d' ny i w koc' tak ' si& w g(owie przewr.ci(o! "e prawie nie za'wa"a( innych -'rzyn.w* -'rzyni schodzi#i si& z od#eg(o$ci wie#' i#! "eby wys('cha5 opowie$ci >i a! a szanowa#i go bardzie, ni" ,akiegoko#wiek innego czarnego w oko#icy* 1bcy -'rzyni zatrzy ywa#i si& i patrzy#i na niego z rozdziawiony i g&ba i! ,akby by( ,aki dziwe nad dziwy* Czarni ch&tnie opowiada,% sobie o d'chach wieczore w k'chni przy ko inie* +#e ,ak ty#ko kt.ry$ zaczyna( gada5 i dawa( do zroz' ienia! "e zna si& na takich rzeczach! >i ' przerywa(3 0 : ! a co ty o"esz wiedzie5 o czarach; 0 i -'rzyna zaraz zatyka(o! i i#k( ,ak niepyszny* >i zawiesi( te pi&5 cent.w na szn'rk' i nosi( ,e zawsze na szyi*

Chwa#i( si&! "e ,est to ta#iz an! kt.ry da( ' w(asnor&cznie sa diabe(! i przy ty powiedzia(! "e ,ak >i szepnie ki#ka s(.w! o"e za po oc% tego ta#iz an' #eczy5 nie chcia( si& wszystkie choroby i w ka"de, chwi#i przywo(ywa5 czarownice9 a#e >i ie#i! "eby i diabe(

przyzna5! ,akie to s(owa* -'rzyni schodzi#i si& zewsz%d i dawa#i >i owi wszystko! co pozwo#i( spo,rze5 na te pi&5 cent.w! a#e za nic by ich nie dotkn&#i! bo widzia( diab(a i wozi( na grzbiecie czarownice! tak na szczyt pag.rka i spo,rze#i$ y w d.( na ia( ,e w r&k'* Poniewa" >i 6iedy wesz#i$ y z To kie

' si& w g(owie przewr.ci(o! "e ,ako s('"%cy ca(kie si& zba(a 'ci(* iasteczko! zobaczy#i$ y $wiat(o w ki#k' do ach! gdzie o"e #e"a( kto$ chory* Gwiazdy nad na i b(yszcza(y pi&knie! a w do#e ko(o iasteczka wida5 by(o rzek& szerok% na i#& i tak% cich% i wspania(%7 /esz#i$ y z pag.rka i odsz'ka#i$ y >o :arpera! ?ena <ogersa i ,eszcze ki#k' ch(opc.w 'krytych w stare, garbarni* Pote pag.rka stro a ska(a* Podesz#i$ y do k&py krzak.w i To ek na,pierw kaza( na wszystki przysi%c! "e dochowa y ta,e nicy! a pote pokaza( szcze#in& w ska#e 'kryt% w g%szcz' krzak.w* /apa#i#i$ y $wieczki i wczo(ga#i$ y si& na czworakach do $rodka* Pos'wa#i$ y si& tak ze dwie$cie ,ard.w! a" nag#e korytarz ca(kie si& rozszerzy(* To ek chwi#& sz'ka( po o ack' prze,$cia! a pote dostrzeg(* Przesz#i$ y w%ski powiedzia(3 0 /awi%"e y teraz t& band& rozb.,nik.w i nazwie y ,% ?and% To ka )awyera* 6to chce do nie, na#e"e5! 'si z(o"y5 przysi&g& i podpisa5 si& w(asn% krwi%* Wszyscy na to przysta#i* Wtedy To ek wy,%( z kieszeni kartk& papier'! na kt.re, wypisa( przysi&g& i ca(% ,% na odczyta(* ?y(o ta ! "e ka"dy ch(opiec przysi&ga dochowa5 bandzie wierno$ci i nigdy nie zdradzi "adnego z ,e, sekret.w* + ,ak kto$ zrobi krzywd& kt.re '$ cz(onkowi bandy! ch(opiec! kt.ry otrzy a rozkaz zabicia krzywdzicie#a i ca(e, ,ego rodziny! 'si to zrobi5 i nie b&dzie ,ad( ani nie b&dzie spa(! dop.ki ich nie da( n'ra w szpar& w $cianie! kt.re, nikt by chyba nie korytarze i zna#e4#i$ y si& w ,askini obszerne, niczy odwi%zawszy cz.(no pop(yn&#i$ y dwie i p.( i#i w d.( rzeki i wysied#i$ y w ie,sc'! gdzie sterczy na zbocz'

izba! a#e zi ne, i o wi#gotnych! o$#iz(ych $cianach* /atrzy a#i$ y si& ta ! a To ek

zabi,e i nie wytnie i na piersiach krzy"a! czy#i ta,e nego znak' bandy* @ nikt! kto nie ,est cz(onkie bandy! nie $ ie '"ywa5 znak' krzy"a! a gdyby '"ywa(! banda poda go do ta,e nic&! zginie z poder"ni&ty gard(e ! ,ego tr'p zostanie spa#ony i s%d'9 a ,ak i o to b&dzie '"ywa(! zostanie zabity* + ,e$#i kt.ryko#wiek z cz(onk.w bandy zdradzi obcy popio(y rozrz'cone na cztery strony $wiata! a ,ego i i& krwi% b&dzie wy azane z #isty i banda nigdy g(o$no go nie wypowie! a ty#ko ob(o"y k#%tw% i na zawsze wyrz'ci ,e z pa i&ci* Wszyscy ch(opcy wo(a#i! "e ,est to wspania(a przysi&ga! i pyta#i To ka! czy ,% sa wyko binowa(* To ek powiedzia(! "e cz&$ciowo wzi%( ,% z g(owy! a cz&$ciowo z ksi%"ek o piratach i rozb.,nikach i "e w og.#e '"ywa ,e, ka"da szan',%ca si& banda z(oczyc.w* Niekt.rzy ch(opcy 'wa"a#i! "e trzeba by zabi,a5 tak"e rodziny ch(opc.w! kt.rzy wydadz% sekrety bandy* To ek przyzna(! "e to $wietna zdanie* Wtedy odezwa( si& ?en <ogers3 0 + co z :'ckie Ainne ; :'ck nie a rodziny* 0 -a przecie" o,ca 0 odpar( To ek )awyer* 0 + ,ak"e! a o,ca! ty#ko nikt nie wie! gdzie si& ten o,ciec podziewa* 2awnie,! ,ak si& spi(! #e"a( i&dzy wieprza i na podw.rz' stare, garbarni! a#e ,'" chyba od rok' nie by(o go w tych stronach* /acz&#i si& zastanawia5! co ze poniewa" ka"dy ch(opiec 'si n% zrobi59 powiedzie#i! "e nie wyk#'cz%! o"na by zabi5! ie5 rodzin& czy kogo$ takiego! kogo y$#! i dopisa( o(.wkie to

inacze, nie by(oby to sprawied#iwe wzg#&de innych ch(opc.w* Nikt nie .g( nic %drego wy y$#i5! by#i$ y ca(kie zgn&bieni i siedzie#i$ y w i#czeni'* /biera(o i si& na p(acz* +#e nag#e wpad(e na dobry po ys( i zaproponowa(e i pann& Watson* -og% ,% w razie czego zabi5* Ch(opcy zacz&#i wo(a53 0 Nada si&! nada* 2obra nasza* :'ck o"e wst%pi5 do bandy* Pote ka"dy z nas wzi%( szpi#k& i nak('( sobie pa#ec! "eby .c podpisa5 si& krwi%! i ,a r.wnie" postawi(e sw., znak na papierze* 0 + teraz chcia(by b&dzie si& za, owa(a; wiedzie5 0 odezwa( si& ?en <ogers 0 czy nasza banda

0 Nic! ty#ko b&dzie y rabowa#i i ordowa#i 0 odpar( To ek* 0 + co b&dzie y rabowa#i; 2o y czy byd(o*** czy***; 0 Co za brednie! ?en7 6radzie" byd(a i r."nych przed iot.w! to nie ,est "adne rozb.,nictwo! ty#ko zwycza,ne z(odzie,stwo 0 odpar( To ek )awyer* 0 Nie ,este$ y z(odzie,a i* To nie by(oby w dobry i zegarki i pieni%dze* 0 Czy zawsze 'si y zabi,a5 podr."nych; 0 Nat'ra#nie* To na,#epszy spos.b* Niekt.rzy pisarze twierdz% inacze,! a#e przewa"a zdanie! "e na,#epie, ich zabi5* 1pr.cz tych! kt.rych si& przyprowadza do ,askini i trzy a! dop.ki si& nie ok'pi%* 0 2op.ki si& nie ok'pi%; Co to znaczy; 0 Nie wie * +#e zawsze tak si& robi* Tak czyta(e w ksi%"kach! wi&c nat'ra#nie y te" 'si y to robi5* 0 +#e ,ak to o"e y robi5! kiedy nie wie y! co to ,est; 0 Tr'dno! 'si y* Nie .wi(e ci! "e tak ,est napisane w ksi%"kach; Chcesz zacz%5 od tego! "eby robi5 wszystko inacze,! ni" ,est w ksi%"kach i wszystko pokr&ci5; 0 B! To ek! to si& tak (atwo .wi* +#e ,ak! ' #icha! a,% si& ci #'dzie ok'pi5! kiedy nie wie y! ,ak to z ni i zrobi5; Tego chcia(by si& dowiedzie5* >ak y$#isz! co to o"e znaczy5; 0 : ! s(owo da,&! "e nie wie * +#e o"e znaczy! "e ,ak b&dzie y trzy a#i tych #'dzi! dop.ki si& nie ok'pi%! to znaczy! "e b&dzie y ich trzy a#i do $ ierci; 0 Ca(kie o"#iwe* To nawet pas',e* Czego$ od raz' tak nie powiedzia(; /atrzy a y ich! dop.ki si& na $ ier5 nie ok'pi%! a k(opot.w b&dzie z ni i 8'ra 0 ob,edz% nas doszcz&tnie i ty#ko b&d% patrzy#i! ,ak by si& t' 'rwa5* 0 Co ty p#eciesz! ?en7 >ak og% 'ciec! kiedy postawi y przy nich stra"! gotow% strze#a5 przy #ada r'ch'; 0 Postawi y stra"7 To i si& podoba7 6to$ b&dzie t' 'sia( stercze5 ca#'tk% noc i ani na chwi#& nie z r'"y oka ty#ko po to! "eby ich pi#nowa5* =wa"a ! "e to g('pota* sty#'* >este$ y rozb.,nika i* =brani w aski zatrzy ',e y dy#i"anse i powozy na drogach! a pote zabi,a y podr."nych i zabiera y

2#aczego nie ty#ko t' przy,d%*

ie#iby$ y wzi%5 do r&ki porz%dne,

acz'gi i ok'pi5 ich na $ ier5! ,ak

0 2#atego! "e w ksi%"kach ,est inacze,* )('cha, no! ?en! chcesz robi5 wszystko ,ak na#e"y czy nie chcesz; ?o o to ty#ko chodzi* Czy nie Wybi, to sobie z g(owy* Nie! ?en! gada, zdr.w! a przepisany spos.b* 0 No wi&c zgoda* -nie ta wszystko ,edno! a#e da#e, 'wa"a ! "e to g('pi po ys(* )('cha, no! kobiety te" zabi,a y; 0 +ch! ?en! gdyby przyznawa(* /abi,a5 kobiety7 )k%d"e! w "adne, ksi%"ce nigdy tego nie czyta(e * Pos('cha,3 przyprowadzasz ,e do ,askini! nadskak',esz i ! a one powo#i zakoch',% si& w tobie i ani y$#% wraca5 do do '* 0 : ! ,e"e#i tak a by5! zgoda! a#e nie si& to nie podoba* /ani si& obe,rzy y! ,askinia b&dzie zapchana kobieta i i &"czyzna i czeka,%cy i! a" si& ok'pi% na $ ier5 i d#a rozb.,nik.w nie starczy ie,sca* +#e r.b! ,ak chcesz! To k'! nie a nic wi&ce, do powiedzenia* -a(y To y ?arnes zasn%(! a kiedy go ch(opcy ob'dzi#i! bardzo si& przestraszy( i rozp(aka(! i wo(a(! "e chce do a y i "e nigdy wi&ce, nie b&dzie rozb.,nikie * Wszyscy ch(opcy zacz&#i si& z niego na$ iewa5 i nazywa#i go p(aks%! a wtedy on si& w$ciek( i zagrozi(! "e ,ak ty#ko wr.ci! wyda wszystkie nasze ta,e nice* +#e To ek da( ' pi&5 cent.w! by#e ty#ko i#cza(9 pote na powiedzia(! "e teraz roze,dzie y si& do do .w! a w przysz(y ki#ka os.b* ?en <ogers powiedzia(! "e tr'dno ' si& wyrwa5 z do ' w tygodni'* o"e ty#ko w niedzie#&! wi&c chcia(! "eby$ y si& spotka#i w niedzie#&* +#e wszyscy ch(opcy 'wa"a#i! "e to by(by straszny grzech rabowa5 i zabi,a5 w niedzie#&! wi&c po ys( ?ena odpad(* Postanowi#i$ y! "e si& spotka y o"#iwie na,pr&dze, i wyznaczy y ,aki$ dzie* Pote tygodni' znow' si& spotka y i obrab',e y kogo$! i zabi,e y by( taki cie ny ,ak ty! na pewno by si& do tego nie y$#isz! "e #'dzie! kt.rzy pisz% si& ok'pi5 w ksi%"ki! na,#epie, zna,% si& na rzeczy; + o"e ci si& zda,e! "e ty ich czego$ na'czysz; y i tak pozwo#i y i

wybra#i$ y To ka )awyera na herszta! a >o :arpera na zast&pc& herszta bandy i posz#i$ y do do '* Wdrapa(e si& na szop& i w$#izn%(e przez okno do poko,' t'" przed $wite * i ' azane g#in%! a ,a sa by(e -o,e nowe 'branie ca(e by(o wyp#a ione woskie okropnie z &czony*

URZDZAMY ZASADZK NA ARABW Nie a co! dobrze i si& dosta(o od stare, panny Watson za to o,e nowe

'branie* +#e wdowa wca#e nie nie (a,a(a! ty#ko wyczy$ci(a wosk i b(oto z 'brania i ia(a strasznie s 'tn% in&! wi&c po y$#a(e ! "e b&d& zachowywa( si& przez ,aki$ czas przyzwoicie! ,e"e#i i si& 'da* Pote panna Watson za kn&(a si& ze n% w schowank' i d('go si& od#i(a! a#e nic z tego nie wysz(o* Powiedzia(a i! "e ,ak si& b&d& od#i( co dzie! dostan& wszystko! o co poprosz&* )pr.bowa(e i okaza(o si&! "e to nieprawda* 6iedy$ da( kt.rego$ dnia poprosi(e i kto$ w&dk&! a#e bez nie haczyk.w* Co ko ' po w&dce bez haczyk.w* Wi&c ki#ka razy od#i(e si& o te haczyki! a#e ,ako$ nie wysz(o* Pote pann& Watson! "eby za spr.bowa(a! a#e ona i na to! "e ,este g('pi* Wca#e i nie powiedzia(a d#aczego! a ,a sa w "aden spos.b nie og(e si& w ty po(apa5* 6iedy$ 'siad(e w #esie i d('go o te, sprawie y$#a(e * Powiedzia(e sobie! "e ,ak cz(owiek o"e otrzy a5 wszystko! o co poprosi w od#itwie! to d#aczego pastor Winn nie dosta( z powrote pieni&dzy! kt.re straci( na $winiach; 2#aczego wdowa nie o"e odzyska5 srebrne, tabakierki! kt.r% ,e, 'krad#i; 2#aczego panna Watson nie o"e troch& 'ty5; Nie! .wi& sobie! to zwyk(e nabieranie* Poszed(e do wdowy i powiedzia(e ,e,! co y$#&! a ona i na to! "e te rzeczy! kt.re cz(owiek o"e wyprosi5 od#itw%! nazywa,% si& dary d'chowe* To by(o ,'" d#a nie za %dre! a#e ona i wyt(' aczy(a! o co ,e, idzie9 "e niby 'sz& po aga5 inny #'dzio i by5 d#a nich po"yteczny! i ci%g#e 'wa"a5! czy i czego nie trzeba! a o sobie wca#e nie y$#e5* 1 i#e dobrze zroz' ia(e ! poszed(e tego czase zn.w do #as' i y$#a(e ia(o to si& tyczy5 tak"e panny Watson* Wi&c o ty bardzo d('go! a#e nie widzia(e ! ,aka by z wi&ce, g(owy Wdowa bra(a nie we

og(a wynikn%5 korzy$5! chyba "e d#a tych innych #'dzi! wi&c w koc' da5 pok., i nie zawraca5 sobie ty .wi(a na stron& i i o 1patrzno$ci w taki ,aki$ spos.b! "e serce ca(kie

postanowi(e

nie i&k(o9 a#e wystarczy(o! "eby panna Watson wzi&(a si& nast&pnego dnia do roboty! a zaraz wszystko ps'(a* Po y$#a(e ! "e pewnie s% dwa rodza,e

1patrzno$ci i "e cz(owiek potra8i da5 sobie niezgorze, rad& z 1patrzno$ci% wdowy! a#e ,ak panna Watson przyprze go do 'r'! nie a ,'" "adnego rat'nk'* 2('go to sobie ko binowa(e i w koc' postanowi(e przyst%pi5 do 1patrzno$ci wdowy! ,ak ta 1patrzno$5 nie zechce! chocia" po prawdzie ani r'sz nie og(e zroz' ie5! co by ,e, z tego przysz(o! ,e"e#i si& zwa"y! "e ,este taki nie'czony i taki pospo#ity! i krn%brny* Tatka nie widzia( nikt w naszych stronach od przesz(o rok'! co bardzo cieszy(o9 wo#a(by trze4wy i 'cieka(e i ia( go ,'" nigdy w "yci' nie og#%da5* Grz oci( nie pod r&k%9 cho5 prawd& i# powy"e, nie nie zwyk#e! kiedy by(

.wi%c! ,ak tatko kr&ci( si& po oko#icy!

na,cz&$cie, do #as'* W ty

nie, wi&ce, czasie zna#eziono go 'topionego w iasta* Tak #'dzie powiada#i9 przyna, nie, zdawa(o

rzece! ,akie dwana$cie (ach anach i

si&! "e to tatko* Powiada#i! "e ten topie#ec by( dok(adnie ,ego wzrost' i ca(y w ia( bardzo d('gie w(osy! wi&c to wszystko wyg#%da(o na tatk&* Twarzy

wca#e nie og#i rozpozna5! bo tak d('go ok(a w wodzie! "e w og.#e nie przypo ina(a ,'" twarzy* C'dzie ,eszcze powiada#i! "e topie#ec p(ywa( na p#ecach* Wy(owi#i go z wody i pochowa#i na brzeg'* +#e pote niepokoi5! bo przysz(o i co$ nag#e do g(owy9 wiedzia(e znow' zacz%(e si& doskona#e! "e 'topiony &"czyzn&* 2#atego z

&"czyzna nie p(ywa nigdy na p#ecach! ty#ko twarz% do do('* Wi&c w ig zroz' ia(e ! "e to wca#e nie by( tatko! ty#ko ,aka$ kobieta przebrana za powrote zacz%(e chocia" wo#a(by ! "eby nie przychodzi(* Przez ,aki$ na niby* Wyskakiwa#i$ y zza drzew i napada#i$ y past'ch.w p&dz%cych $winie! a#bo kobiety wioz%ce warzywa na targ! a#e nie odprowadzi#i$ y "adnego z nich do ,askini* To ek )awyer .wi(! "e $winie to sztaby z(ota! a br'kiew i inne warzywa to drogocenne ka ienie* )z#i$ y pote do ,askini i da#e, przechwa#a5 si&! czego$ y to nie dokona#i! w ty "adnych d#a nas korzy$ci* iasteczk' z p(on%cy i#'$ y #'dzi zabi#i! i#' zrani#i* +#e ,a nie widzia(e iesi%c bawi#i$ y si& w rozb.,nik.w! a pote wyst%pi(e z bandy* @nni ch(opcy te" wyst%pi#i* Nie obrabowa#i$ y nikogo ani nie zabi#i! a wszystko robi#i$ y si& niepokoi5* Po y$#a(e ! "e tatko nied('go znow' si& t' z,awi!

6t.rego$ dnia To ek kaza( ,edne ' ch(opc' biega5 po

patykie ! kt.ry nazywa( wicia i Dty znakie zwo(ywa(a si& bandaE! a pote powiedzia( na ! "e wed#e ta,e nych wie$ci! ,akie otrzy a( od swoich zwiadowc.w! ,'tro w 2o#inie P(ytkie, Pieczary rozbi,e ob.z ca(a gro ada hiszpaskich k'pc.w i bogatych +rab.w z dwie a setka i s(oni! sze$cio a setka i wie#b(%d.w i ponad tysi%ce '(.w 0 wszystko to ob(adowane do nie o"#iwo$ci sa y i bry#anta i* Powiedzia( te" To ek! "e* w stra"y a,% ty#ko czteryst' "o(nierzy! wi&c 'rz%dzi y na nich! ,ak to nazwa(! zasadzk&! zabi,e y wszystkich i porwie y bry#anty* Powiedzia( ,eszcze! "e 'si y wyczy$ci5 wszystkie pa(asze i strze#by i by5 w pogotowi'* Nawet ,ak chodzi(o o zwycza,ny napad na w.zek z br'kwi%! To ek kaza( na czy$ci5 strze#by i pa(asze* Tak naprawd& by(y to ty#ko patyki i ki,e od szczotek9 cho5by ,e cz(owiek p'cowa(! dop.ki by nie skis(! niewie#e by i to po og(o* Nie wierzy(e ! "eby$ y da#i rad& takie, k'pie :iszpan.w i +rab.w! poniewa" ,ednak chcia(e zobaczy5 s(onie i wie#b(%dy! naza,'trz! czy#i w sobot&! czeka(e z inny i ch(opca i w zasadzce* Na dany znak wybieg#i$ y z #as' i ca(% k'p% r'n&#i$ y w d.( pag.rka* +#e nie by(o ta ani :iszpan.w! ani +rab.w! ani "adnych s(oni czy wie#b(%d.w! ty#ko a,.wka szk.(ki niedzie#ne, 0 i to w dodatk' a#c.w z pierwszego rok' na'czania7 <ozp&dzi#i$ y dzieci i pogna#i$ y ,e a" na stok do#iny! a#e ('py ie#i$ y bardzo arne 0 troch& szynki i p%czk.w9 ,eden ty#ko ?en <ogers zdoby( #a#k& sz acian%! a >o :arper 0 $piewnik i ksi%"eczk& do nabo"estwa* Pote on przybieg( na'czycie#! wi&c rz'ci#i$ y wszystko i w nogi* Nie widzia(e "adnych bry#ant.w! a ,ak powiedzia(e o ty To kowi )awyerowi! i na to! "e owsze ! by(y bry#anty! ca(e 8'ry bry#ant.w! a tak"e +rabowie i s(onie! i 1dpowiedzia(! "e gdyby za po oc czar.w9 "e by(y ta wszystko w nie by( taki cie ny i gdyby przeczyta( ksi%"k& pod ie#i$ y za ieni#i r."no$ci* )pyta(e ! d#aczego$ y ich nie widzie#i* tyt'(e 2on 6ichot! nie 'sia(by wca#e pyta5* Powiedzia(! "e wszystko to si& dzie,e na (%ce setki "o(nierzy i s(onie! i skarby! ty#ko wrog.w! kt.rych nazwa( czarnoksi&"nika i! i ci czarnoksi&"nicy na z(o$5 na a#c.w ze szk.(ki niedzie#ne,* Wtedy powiedzia(e

To kowi! "e w taki

razie trzeba na by(o wy(oi5 czarnoksi&"niko sk.r&* + on i na to! "e ,este osio(* 0 Przecie" 0 powiada To ek 0 czarnoksi&"nik .g(by przywo(a5 ca(% gro ad&

d'ch.w! a te d'chy zrobi(yby z ciebie sieczk&! zani

zd%"y(by$ po#iczy5 do trzech* )%

takie wysokie ,ak drzewa! a w sobie szerokie ,ak ko$ci.(* 0 No! a gdyby$ y tak przywo(a#i do po ocy ,akie$ inne d'chy; 0 spyta(e * 0 Czy nie og#iby$ y wtedy sp'$ci5 ta ty #ania; 0 + w ,aki spos.b ,e przywo(asz; 0 Nie wie * >ak czarnoksi&"nicy to robi%; 0 : ! pociera,% star% cynow% #a p& a#bo "e#azny pier$cie i zaraz d'chy przy#at',%! p&dz% na z(a anie kark' i dooko(a pe(no ,est b(yskawic i grz ot.w! i dy '9 a coko#wiek i si& ka"e robi5! w ig robi%* -y$#isz! "e to d#a nich wie#kie rzeczy wyrwa5 z zie i drzewko z korzenia i i zdzie#i5 ni po g(owie na'czycie#a szk.(ki niedzie#ne, a#bo kogo$ takiego; 0 + kto ,e z 'sza! "eby przybiega(y tak na ka"de zawo(anie; 0 >ak to kto; 6a"dy! kto potrze cynow% #a p& a#bo "e#azny pier$cie* Na#e"% do cz(owieka! kt.ry potrze #a p& a#bo pier$cie! wi&c cz(owiek za"%da* >ak i 'sz% zrobi5 wszystko! czego ten i#! powiesz! "eby ci wyb'dowa(y pa(ac d('go$ci czterdziest'

ca(y z bry#ant.w! i wype(ni(y go po sa i'tkie brzegi g' % do "'cia! a#bo czy chcesz! a pote ! "eby ci przywioz(y na "on& c.rk& cesarza chiskiego! na powr.t po ca#'tki kra,'! gdzieko#wiek i ka"esz* 0: ! ,akby nie si& wyda,e 0 rzek(e ie,sc'! pr&dze, by 0 "e te d'chy to straszne 8a,t(apy! bo przecie" i w(osy na d(oni wyros(y! ni"by tak na ka"de og(yby zatrzy a5 taki pa(ac d#a siebie za iast go w ten spos.b g('pio traci5* /reszt% by( na ich zawo(anie odrywa( si& od swo,ego za,&cia i bieg( do kogo$! kto potar( star% #a p& cynow%* Co za bzd'ry opowiadasz! :'ck7 Przecie" nie chcia(* 0 Chocia"by do ysie, dzi'ry* by( taki wysoki ,ak drzewo i taki szeroki w sobie ,ak ko$ci.(; No wi&c zgoda! przyszed(by * +#e ,akby przyszed(! to ten! co nie wo(a(! pr&dko by zwia( 'sia(by$ przy,$5! czyby$ chcia(! czy 'sz% ci& pos('cha5 i 'sz% to zrobi5 przed $wite dr'giego dnia* Co wi&ce,! 'sz% przenosi5 ten pa(ac ta i

0 -acie go7 )zkoda z tob% gada5! :'ck7 Nie d're* -y$#a(e naprawd&*

asz o niczy

po,&cia* /'pe(ny

o ty par& dni i w koc' postanowi(e ! "e zobacz&! ,ak to z ty ,est

Wytrzasn%(e sk%d$ star% cynow% #a p& i pier$cie "e#azny! poszed(e do #as' i tak tar(e ! "e a" si& ca(y spoci(e ! ,akby z wody wyszed(* =(o"y(e sobie! "e zb'd',& taki pa(ac i zaraz go sprzeda * +#e wszystko na nic! bo "aden d'ch nie przyszed(* Wtedy po y$#a(e ! "e ca(a ta heca to ,eszcze ,edno k(a stwo To ka )awyera* /reszt% on chyba wierzy( w tych +rab.w i w te s(onie! a#e ,a nie wierzy(e * /a bardzo i to wszystko przypo ina(o szk.(k& niedzie#n%*

PRZEPOWIEDNIA KBKA KAKW -in&(o ki#ka iesi&cy i przysz(a zi a* Prawie przez ca(y ten czas chodzi(e do

szko(y i zna(e ,'" wszystkie #itery i ' ia(e czyta5! a nawet troszk& pisa5 i na'czy(e si& tab#iczki no"enia do sze$5 razy siede ,est trzydzie$ci pi&5! a#e y$#&! "e do koca tab#iczki nie do,ad&! cho5by aryt etyka* Na,pierw nienawidzi(e szko(y! a#e po a(' przywyk(e i og(e od biedy i to by(o nie, ,e wytrzy a5* >ak i si& ,'" strasznie n'dzi(o! dawa(e nog&! a #anie na dr'gi dzie dobrze i robi(o i podnosi(o nie na d'ch'* Wi&c i d('"e, chodzi(e do szko(y! ty (atwie,sze* 2ziwna rzecz! a#e otrzaska(e i si& dawa(o we znaki! a#e zani Na,bardzie, #'bi(e si& troch& ze zwycza,a i wdowy i si& czase ia( "y5 wiecznie* Tak czy siak nie interes',e nie

sobie teraz przykrzy(e * Prawd& .wi%c! ieszkanie w do ' i sypianie w (."k' ocno nasta(y zi na! wy yka(e ia(e na noc do #as'! co by(o d#a nie odpoczynkie * takie "ycie! ,akie dawnie,! a#e po troch' co$ si& we nie z ieni(o i zaczyna(e teraz #'bi5 to nowe "ycie* Wdowa .wi(a! "e si& poprawia ! chocia" powo#i! i "e ca(kie nie4#e si& spraw',&* -.wi(a te"! "e nie przynosz& ,e, wstyd'* 6t.rego$ dnia przewr.ci(e przy $niadani' so#niczk&! Wyci%gn%(e r&k& na,pr&dze,! ,ak og(e ! "eby wzi%5 troch& so#i i rz'ci5 ,% za siebie przez #ewe ra i&! co odwr.ci(oby ode nie nieszcz&$cie! a#e panna Watson by(a szybsza* 0 We4 te r&ce! :'ck#eberry7 Fe te" zawsze Wdowa szepn&(a za 'sisz robi5 taki nieporz%dek7 0 nie n% dobre s(.wko! a#e ,a wiedzia(e ! "e to nie odegna ode

nieszcz&$cia* Po $niadani' wyszed(e z do ' strapiony i niespoko,ny i ty#ko ca(y czas si& zastanawia(e ! co te" to b&dzie takiego i kiedy i spadnie na kark* ?ywa,% sposoby na zarzekanie niekt.rych z(ych znak.w! a#e na rozsypanie so#i nie a "adne, rady9 wi&c nawet nie pr.bowa(e baczno$ci* Poszed(e ie,sc' wysoki* )pad( $wie"y $nieg! warstwa o"e na ca# gr'ba! i na ty $nieg' zobaczy(e na koniec ogrod' i prze#az(e po k(adce przez p(ot! bardzo w ty nic robi5! a ty#ko w#ok(e si& przybity i ca(y czas ia(e si& na

$#ady czyich$ st.p* 6to$ przyszed( do ka ienio(o .w! posta( chwi#& przy k(adce! a pote r'szy( da#e, wzd('" p(ot'* 2ziwna rzecz! sta( tak d('go! a nie wszed( do $rodka7 Nie po(apa5 i ca(a rzecz wyda(a przyk#&kn%(e ! "eby i a#e pote i si& pode,rzana* >'" ia(e og(e si& w ty p.,$5 po $#adach! ty#ko

si& ,eszcze przy,rze5* W pierwsze, chwi#i nic nie spostrzeg(e !

zobaczy(e * W obcasie #ewego b'ta by( krzy" zrobiony z g(.wek d'"ych si& za siebie! a#e nie widzia(e nikogo*

gwo4dzi! co ,est sposobe na odegnanie diab(a* W sek'nd& by(e na nogach i gna(e w d.( pag.rka* 1d czas' do czas' og#%da(e 2rog& do s&dziego Thatchera przebieg(e na,pr&dze, ,ak og(e * )&dzia powiedzia(3 0 Co z tob%! ch(opcze! "e$ taki zdyszany; Przyszed(e$ po odsetki; 0 Nie! prosz& pana 0 odpar(e * 0 + czy s% d#a nie ,akie$ pieni%dze; 0 1wsze ! wczora, wieczore wp(yn&(o p.(roczne roz#iczenie* Ponad sto ,e '#okowa( wraz z sze$cio a pi&5dziesi%t do#ar.w* @stna 8ort'na* Cepie,! "eby tysi%ca i! bo w przeciwny razie wszystko wydasz* 0 6iedy ,a! prosz& pana 0 powiedzia(e 0 wca#e ich nie chc& wyda5* W og.#e ich nie chc&*** ani tych sze$ci' tysi&cy* Chc&! "eby ,e pan sobie wzi%(* Chc& ,e pan' da5*** te sze$5 tysi&cy i ca(% reszt&* -ia( strasznie zdziwion% in&* W "aden spos.b nie .g( nie zroz' ie5* )pyta(3 0 1 co ci! ch(opcze! w(a$ciwie idzie; 1dpowiedzia(e 3 0 Niech nie pan o nic nie pyta! prosz& pana! prosz&7 We4 ie ,e pan! dobrze; /awo(a(3 0 /d' iewasz nie7 Czy si& co$ sta(o; 0 Prosz&! prosz&! niech pan we4 ie te pieni%dze 0 powt.rzy(e 0 i niech nie pan o nic nie pyta! to nie b&d& 'sia( k(a a5* Na y$#a( si& chwi#&! a pote powiada3 0 : *** h * /da,e si&! "e zroz' ia(e * Chcesz pote to przeczyta( i w koc' powiada3 i sprzeda5 wszystko! co posiadasz! a nie da5 w podar'nk'* )('sznie! s('sznie* 0 Napisa( co$ na kawa(k' papier'!

0 1! widzisz*** napisa(e 3 /a warto$ci otrzy ane* To znaczy! "e naby(e ciebie prawa i "e$ za to otrzy a(! co$ ia( otrzy a5* -asz t' do#ara* + teraz podpisz* Podpisa(e ! gdzie i kaza(! i wyszed(e * >i ! -'rzyn panny Watson!

od

ia( k(&bek zbitych k(ak.w wie#ko$ci pi&$ci! poszed(e do >i a i

zna#eziony w czwarty "o(%dk' ,ednego wo('! i za po oc% tego k(&bka robi( r."ne czary* -.wi(! "e w $rodk' siedzi d'ch! kt.ry wie wszystko* Wieczore powiedzia(e k(ak.w! co$ ta '! "e tatko wr.ci(9 wie ! bo widzia(e ,ego $#ady na $nieg'* Chcia(by do niego po r'cza( i 'p'$ci( go na pod(og&* 6(&bek 'pad( ci&"ko i

si& dowiedzie5! co teraz zrobi i czy zostanie t' na d('"e,* >i wzi%( do r&ki sw.,! k(&bek potoczy( si& na,wy"e, ca#* >i rz'ci( go dr'gi raz! pote trzeci! a#e wci%" by(o to sa o* Wtedy >i 'k#%k( na pod(odze! przy(o"y( 'cho do k(&bka i nas('chiwa(* +#e nic z tego9 >i powiedzia(! "e k(&bek nie chce .wi5* Powiedzia( ,eszcze! "e czasa i k(&bek za nic si& nie odezwie! dop.ki ' nie da5 pieni&dzy* 1dpar(e ! "e a 5wier5 do#ara! kt.re ,est na nic! bo stare i wytarte 8a(szywe osi%dz prze$wit',e przez srebro! a#e gdyby nawet o ty do#arze!

osi%dz nie prze$witywa( i tak nikt by takiego pieni%dza nie przy,%(! bo ,est wytarty i a" #epki i ka"dy zaraz si& po(apie* DPostanowi(e ! "e nie pisn& s(owe kt.rego i da( s&dzia ThatcherE* Powiedzia(e ,eszcze >i owi! "e to ,est naprawd&

bardzo z(y pieni%dz! a#e o"e k(&bek k(ak.w we4 ie go! bo chyba si& na ni nie pozna* >i obw%cha( te 5wier5 do#ara! spr.bowa( ,e z&ba i! potar( ocno i wreszcie powiedzia(! "e postara si& tak zrobi5! "eby k(&bek k(ak.w po y$#a(! "e to dobry pieni%dz3 natnie s'rowy karto8e# i wsadzi pieni%dz do $rodka i potrzy a go ta ca(% noc! a na dr'gi dzie wca#e nie b&dzie wida5 osi%dz' ani nic si& nie b&dzie w pa#cach #epi(o3 ka"dy cz(owiek w ie$cie przy, ie bez na ys(' takie 5wier5 do#ara! a co dopiero k(&bek k(ak.w* 6iedy$ wiedzia(e wy#ecia(o* >i ws'n%( ., 8a(szywy pieni%dz pod k(&bek k(ak.w! 'k#%k( na pod(odze i znow' nas('chiwa(* Ty raze powiedzia(! "e wszystko w porz%dk' i ,e"e#i chc&! k(&bek przepowie i przysz(o$5* >a ' na to! "e owsze ! chc&* Tak wi&c k(&bek k(ak.w .wi( do >i a! a >i powtarza( i to! co k(&bek .wi(* o ty sposobie z s'rowy karto8#e ! a#e pote ca(kie i to z g(owy

0 Tw., tatko wca#e ,eszcze nie wie! co ze sob% zrobi* Czase st%d ode,dzie! a czase s'szy5! niech stary robi to! na co na .wi5 go do dobrego! a#e pote

widzi

' si&! "e sobie nie dwa anio(y*

znow'! "e zostanie na d('"e,* Na,#epie, g(owy ty ' przy,dzie ochota* Ar'wa,% przy ni

>eden ,est bia(y i $wiec%cy! dr'gi ca(kie

czarny* Te ' bia(e ' 'da,e si& czase

czarny nad#eci! za acha skrzyd(a i i wszystko

pokie(basi* Tr'dno powiedzie5! kt.ry we4 ie go w koc' za (eb* +#e z tob% ca(kie ,est wszystko w porz%dk'* Czeka ci& w "yci' d'"o z artwie i d'"o po y$#no$ci* 6iedy$ b&dziesz ranny! a kiedy indzie, zn.w b&dziesz chory! a#e za ka"dy raze na powr.t ozdrowie,esz* Wida5 przy tobie dwie dziewczyny* >edna ,est b#ondynka! a dr'ga br'netka* >edna ,est bogata! a dr'ga biedna* Na,pierw o"enisz si& z t% biedn%! a pote z t% bogat%* ?&dziesz si& zawsze trzy a( z da#eka od wody! a#e woda nie ,est d#a ciebie niebezpieczna! bo ,est zapisane w ksi&gach! "e ci& powiesz%* 6iedy wieczore tego dnia zapa#i(e $wiec& i wszed(e do o,ego poko,'! siedzia( ta tatko we w(asne, osobie*

TATKO ROZPOCZYNA NOWE YCIE /a kn%(e drzwi* + pote obr.ci(e si& i patrz& 0 ,est tatko* 2awnie, zawsze si& go ba(e ! bo nic! ty#ko nie bi( i bi( bez 'stank'* Wyda(o i si&! "e teraz te" nie strach ob#ecia(! a#e ,'" po chwi#i zroz' ia(e ! "e wca#e tak nie ,est* Nat'ra#nie nie #icz%c pierwszego! ,ak by t' powiedzie5*** wstrz%$ni&cia! kiedy a" i dech zapar(o w piersiach! bo widok tatki by( taki niespodziewany9 a#e zaraz pote wiedzia(e ! "e prawie wca#e si& go nie bo,&* Tatko ia( pod pi&5dziesi%tk& i wyg#%da( na swo,e #ata* W(osy ia( d('gie! z ierzwione i br'dne! opada,%ce na twarz! wi&c oczy (yska(y ' ty#ko spoza nich ,akby zza g&stych ga(&zi wina* ?y(y te w(osy ca(e czarne! bez ,edne, siwe, nitki! tak sa o zreszt% ,ak broda* Twarz ia( b#ad% 0 ta gdzie wida5 ,% by(o po i&dzy w(osa i 0 a#e nie tak% b#ad%! ,ak ' innych #'dzi! ty#ko bia(%9 tak% bia(%! "e d(o si& robi(o na ,e, widok! "e od sa ego patrzenia cierp(a na cz(owiek' sk.ra 0 bia(% ,ak brz'ch ryby* =brany by( 0 co t' d'"o .wi5 0 w sa e (achy7 /a(o"y( ,edn% nog& wysoko na ko#ano dr'gie,9 b't na te, nodze ca(y ia( podarty i przez dzi'r& wystawa(y dwa pa#ce! kt.ry i r'sza( od czas' do czas'* >ego kape#'sz #e"a( na pod(odze 0 stary i czarny! i bezkszta(tny! zapadni&ty w $rodk'! ,akby to by(a za ocno wci$ni&ta pokrywka* )ta(e i patrzy(e na niego* 1n siedzia( i patrza( na nie przechy#iwszy krzes(o troch& do ty('* Postawi(e $wiec& na sto#e* /a'wa"y(e ! "e okno ,est ode kni&te9 a wi&c dosta( si& t' po dach' szopy* 1g#%da( nie od st.p do g(.w* Po chwi#i powiada3 0 Nie a co! paskie 'branie 0 8i'! 8i'7 -y$#isz pewnie! "e wie#ka z ciebie 8ig'ra! h&; 0 -o"e y$#&! a o"e nie y$#& 0 odpar(e * 0 Ty#ko i nie pr.b', zadziera5 nosa 0 warkn%(* 0 Co$ i si& widzi! "e w o,e, nieobecno$ci zdrowo ci si& we (bie przewr.ci(o* +#e ,a ci& na powr.t na'cz& roz' '* Podobno ,este$ 'czony9 ' iesz czyta5 i pisa5* Pewnie ci si& zda,e! "e$ #epszy od rodzonego o,ca! bo on niepi$ ienny* :&; >'" ,a z ciebie t& na'k& ki,e wytrzepi&* 6to ci powiedzia(! "e wo#no ci si&

bawi5 w takie przek#&te ba(a 'ctwa; 6to ci powiedzia(; 0 Wdowa* Wdowa i .wi(a* 0 Wdowa! h&; + kto powiedzia( wdowie! "e wo#no ,e, w$cibia5 nos w c'dze sprawy; 0 Nikt ,e, tego nie .wi(* 0 Nie b., si&! ,'" ,a ,% na'cz& wdawa5 si& w nie swo,e sprawy* @ "eby$ i pa i&ta( 0 rz'cisz szko(&* )(ysza(e$; 2a b&dziesz p&ta( przy szko#e7 Two,a na'czy(a si& do sa e, $ ierci* Nikt w rodzinie nie na'czy( si& do sa e, $ ierci ani czyta5! ani pisa5* >a te" nie ' ie * + ten t'ta, ody a si& niczy rop'cha7 >a nie ,este z tych! co to b&d% patrzy#i spoko,nie na takie rzeczy* )('cha, no! przeczyta, i kawa(ek* Wzi%(e ksi%"k& i zacz%(e czyta5 co$ o genera#e Waszyngtonie i wo,nach* +#e na,wy"e, po p.( in'cie tatko wyrwa( .wi3 0 + ,ak"e* = iesz czyta5* Nie bardzo wierzy(e ! kiedy 'wa"a,3 przestaniesz zadziera5 nosa* 2o$5 a i powiedzie#i* Teraz ., ty si& obe,rzysz! tego* ?&d& ci& pi#nowa(! i ksi%"k& i b'ch7 Cisn%( ,% przez pok.,* Pote ,a #'dzio ! co ka"% ch(opakowi patrze5 z g.ry na atka nie ' ia(a czyta5 ani nie ' ia(a pisa5 i nie w(asnego o,ca i pokazywa5! "e niby ,est #epszy od niego7 Niech ci& ty#ko z(api&! ,ak si&

%dra#ski* + ,ak ci& przy(api& w b#isko$ci szko(y! wy(o,& ci sk.r&* /ani odechce ci si& na'ki* Czy kto widzia( kiedy takiego syna;7

Wzi%( do r&ki widoczek w niebieskich i ".(tych ko#orach! na kt.ry by(o ki#ka kr.w i ch(opiec* 0 + to co znow'; 0 2a#i i nagrod&! "e dobrze odrobi(e #ekc,&* Podar( widoczek na strz&pki i wrzasn%(3 0 2a ci co$ #epszego 0 za iast kr.w #anie batogie z krowie, sk.ry7 Przez chwi#& nic ty#ko warcza( i r'cza( pod nose 9 wreszcie odzywa si& znow'3 0 Nie a co! wych'chany z ciebie #a#'$7 -o"e nie; G."ko! po$cie#! #'stro! dywan na pod(odze* + rodzony o,ciec sypia w przyt'(k' d#a n&dzarzy* Czy kto widzia( kiedy

takiego syna; +#e ,a si& do ciebie zabior&! zaraz ci z g(owy wybi,& te 8anaberie* To ,eszcze nie wszystko3 #'dzie powiada,%! "e ,este$ bogaty* >ak z ty ! h&; 0 C'dzie k(a i%* Tak z ty * 0 Ty#ko 'wa"a,! co do nie .wisz* -a ,'" tego po dzi'rki w nosie! wi&c #epie, nie b%d4 za bezcze#ny* >este pieni%dze ,'tro 0 s% i potrzebne* 0 Nie a "adnych pieni&dzy* 0 G"esz* )% ' s&dziego Thatchera* 1dbierzesz ,e od niego* -'sz& ,e ie5* 0 Nie a "adnych pieni&dzy* Niech tatko spyta s&dziego Thatchera! to si& tatko dowie* 0 /goda* Nie ty#ko go spyta ! a#e ' ,e wychapn&! chyba "e przestan& by5 sob%* )('cha, no! i#e asz w kieszeni; 0 -a ty#ko ,ednego do#ara i ,est i potrzebny na*** 0 -nie ta kieszeni* Wzi%( do#ara! spr.bowa( z&ba i! czy dobry! a pote powiedzia(! "e idzie do iasta napi5 si& (yk w.dki! bo od rana nie ia( nic w 'stach* /eskoczy( na dach szopy! a#e zaraz z powrote ws'n%( g(ow& do poko,' i da#e, nie przek#ina5! "e zadziera nosa i chc& by5 #epszy od niego* + kiedy ,'" pos('cha ! sp'$ci i t&gie #anie* Na dr'gi dzie ca(kie by( pi,any* Poszed( do s&dziego Thatchera i pr.bowa( go nastraszy5 i z 'si5 do oddania pieni&dzy! a#e nic nie zwo,owa(! wi&c poprzysi%g(! "e p.,dzie go skar"y5 do s%d'* )&dzia Thatcher i wdowa te" wyst%pi#i do s%d'! "eby s%d odebra( nie tatce i odda( pod opiek& ,ednego z nich* +#e s%dzi spraw& nowy s&dzia! kt.ry dopiero co przy,echa( do naszego iasteczka i wca#e tatki nie zna(* Powiedzia( ten s&dzia! "e prawo y$#a(e ! "e poszed( na dobre! wr.ci( ,eszcze raz! ws'n%( g(ow& i zawo(a(! "eby 'wa"a( z t% szko(%! bo b&dzie nie pi#nowa( i ,ak nie bez r."nicy! na co ci on potrzebny! by(e$ go pr&dze, wyd('ba( z dwa dni w ie$cie i 8'rt s(ysz&! ,aki ,este$ bogaty* )(ysza(e o ty ! ,eszcze kiedy by(e w do#e rzeki* 2#atego t' przyszed(e * 2asz i te

nie powinno si& do takich rzeczy wtr%ca5 i rozdzie#a5 rodziny! ,e"e#i da si& tego 'nikn%5* Powiedzia( ,eszcze! "e by(oby ' przykro odbiera5 o,c' ,ego rodzone dziecko* Wi&c a(o co nie skaka( do g.ry z rado$ci* s&dzia Thatcher i wdowa nic nie wsk.ra#i* Tatko tak si& z tego 'cieszy(! "e o Powiedzia(! "e nie ca(kie posiniaczy! ,e"e#i ' nie da troch& pieni&dzy* Po"yczy(e od s&dziego Thatchera trzy do#ary! a tatko wzi%( ,e i spi( si&! i zacz%( si& awant'rowa5 i przek#ina5! i wrzeszcze5! i wyprawia5 brewerie9 ciska( si& tak po ca(y iasteczk'! wa#%c bez 'stank' w b#aszan% pate#ni&! a" do sa e, p.(nocy* Pote wsadzi#i go do kozy! a na dr'gi dzie zaprowadzi#i do s%d' i znow' go wsadzi#i na tydzie* +#e tatko powiedzia(! "e i tak ,est zadowo#ony9 powiedzia(! "e to on ,est opiek'ne swo,ego syna i potra8i ' to opiek'stwo obrzydzi5* 6iedy tatk& wyp'$ci#i! nowy s&dzia obieca(! "e zrobi z niego cz(owieka* Wi&c wzi%( go do swo,ego do '! da( ' czyste i porz%dne 'branie! sadza( do sto(' raze z rodzin% podczas $niadania! obiad' i ko#ac,i i w og.#e! ,ak to ko#ac,i .wi%! by( s(odki ,ak i.d* + po .wi( ' o wstrze i&4#iwo$ci i takich r."nych rzeczach! a" tatce (zy pociek(y z a nadzie,&! "e ' s&dzia

ocz' i powiedzia(! "e by( dot%d g('pi i z arnowa( ty#e #at! a#e teraz rozpocznie nowe "ycie i b&dzie cz(owiekie ! kt.rego nikt si& nie powstydzi! wi&c po o"e i nie b&dzie patrza( na niego z g.ry* )&dzia ' na to! "e .g(by go 'ca(owa5 za te s(owa9 wtedy tatko znow' si& rozp(aka( i "ona s&dziego te" si& rozp(aka(a! i tatko powiedzia(! "e go dot%d nikt w "yci' nie roz' ia(! a s&dzia go zapewni(! "e ' wierzy* @ tatko ,eszcze doda(! "e cz(owiekowi! kt.ry si& nisko stoczy! na,bardzie, potrzebne ,est wsp.(cz'cie! a s&dzia ' przytakn%(! "e owsze ! to prawda* @ znow' wszyscy si& rozp(aka#i* + ,ak ie#i i$5 spa5! tatko wsta(! wyci%gn%( r&k& i powiedzia(3 0 )p.,rzcie na ni%! panie i panowie* 2otkni,cie ,e,* =$ci$ni,cie ,%* 1to r&ka! kt.ra by(a r&k% $wini* +#e ,'" nie ,est* 1to r&ka cz(owieka! kt.ry rozpocz%( nowe "ycie i cz(owiek ten pr&dze, ' rze! ni" zawr.ci z drogi* /apa i&ta,cie wypowiedzia(e * <&ka ta ,est teraz czysta* =$ci$ni,cie ,% bez #&k'* Wi&c ,% $ciska#i! ,edno po dr'gi ! i znow' p(aka#i* + "ona s&dziego nawet ,% poca(owa(a* o,e s(owa! ,a ,e

Pote

tatko podpisa( zobowi%zanie! a w(a$ciwie postawi( krzy"yk za iast poko,'! kt.ry by( poko,e go$cinny ! a#e

podpis'* )&dzia powiedzia(! "e ta chwi#a ,est na,szcz&$#iwsza w ,ego "yci'! czy co$ takiego* Wreszcie '#okowa#i tatk& w pi&kny gdzie$ w nocy zacz&(o go z powrote sa y &czy5 straszne pragnienie! wi&c prze(azi przez parapet na

dach gank' i sp'$ci( si& po s('pie! i przehand#owa( sw., nowy s'rd't za dzbanek w.dki! i wdrapa( si& po s('pie do poko,' i zacz%( sobie h'#a5 po stare '9 a przed pi,any ,ak be#a wygra o#i( si& zn.w na parapet! spad( z dach' gank'! $wite

z(a a( #ew% r&k& w dw.ch ie,scach i ,ak go zna#e4#i po wschodzie s(oca! by( prawie na $ ier5 za arzni&ty* +#e kiedy chcie#i we,$5 do go$cinnego poko,'! zobaczy#i! "e 'sie#iby p(ywa5* )&dzia to si& nawet gniewa(* Powiedzia(! "e o"e da(oby si& zrobi5 z tatki cz(owieka za po oc% strze#by! a#e innego sposob' nie widzi*

WALKA TATKI Z ANIOEM MIERCI ?ardzo pr&dko tatko wyzdrowia( i zaraz poda( s&dziego Thatchera do s%d'! "e nie chce ' odda5 pieni&dzy! a nie dobra( si& do sk.ry o t& szko(&* Przy(apa( nie dwa z razy i sp'$ci( #anie! a#e i o to chodzi(e do szko(y i przewa"nie a#bo go o i,a(e

da#eka! a#bo ' 'cieka(e * Przedte to tak naprawd& nie bardzo i si& chcia(o chodzi5 do szko(y! a#e teraz po y$#a(e ! "e b&d& chodzi( na z(o$5 tatce* Ta sprawa w s%dzie strasznie si& odw#eka(a9 wyg#%da(o na to! "e w og.#e ,e, nigdy nie zaczn%! wi&c od czas' do czas' po"ycza(e "eby od s&dziego ki#ka do#ar.w d#a tatki! i nie dawa( bat.w* >ak ty#ko dosta( pieni%dze! zaraz si& 'pi,a(! a ,ak si& 'pi,a(!

zaraz wyprawia( hece w iasteczk'! a ,ak wyprawia( hece! zaraz go pakowa#i do kozy* 2ogadza(o ' to! bo przywyk( do takiego "ycia* /acz%( kr&ci5 si& za d'"o ko(o do ' wdowy i w koc' wdowa ' powiedzia(a! "e ,ak nie przestanie! ona postara si& zrobi5 z ni porz%dek* No i po y$#cie 0 czy on nie by( ob(%kany; Powiedzia(! "e ,e, ,eszcze poka"e! kto ,est o,ce :'cka Ainna* /aczai( si& na nie kt.rego$ dnia! tak na wiosn&! schwyta( nie i powi.z( (odzi% trzy i#e w g.r& rzeki9 przybi( do brzeg' @##inois! w ie,sc' za#esiony ! gdzie nie by(o "adnych do .w! a ty#ko sta( sza(as w tak g&sty #esie! "e ,ak kto$ o ni nie wiedzia(! nigdy by go nie zna#az(* Tatko nie p'szcza( 'cieczce* -ieszka#i$ y w ty stary sza(asie i tatko w nocy za yka( nie na k#'cz! a k#'cz k(ad( pod pod'szk&* -ia( strze#b&! kt.r% pewnie 'krad(! wi&c po#owa#i$ y i (owi#i$ y ryby! i to by(o nasze po"ywienie* 2o$5 cz&sto tatko za yka( nie na k#'cz! sa bra( (.d4 i ,echa( do sk#ep' przy pro ie! ,akie trzy i#e od naszego sza(as'* Wy ienia( ta ryby i zwierzyn& na w.dk& i przywozi( ,% do do '! a pote si& 'pi,a(! wyprawia( na,roz aitsze hece i (oi( i sk.r&* Nied('go wdowa dowiedzia(a si&! gdzie przebywa ! i przys(a(a po to ,'" bardzo pr&dko nie s('"%cego! a#e tatko odstraszy( go strze#b%* + pote nie od siebie ani na krok9 nawet nie og(e arzy5 o

przywyk(e do tego "ycia i nawet ,e po#'bi(e 9 nat'ra#nie wszystko z wy,%tkie bicia*

?y(o

i przy,e nie i weso(o! "e si& tak

og(e

ca(y dzie pr."niaczy5! #e"e5

sobie wygodnie z 8a,eczk% i (owi5 ryby 0 bez ksi%"ek i na'ki* -in&(y pewnie ze dwa iesi%ce i z o,ego 'brania zosta(y br'dne strz&py9 nie og(e ,'" teraz zroz' ie5! ,ak si& to sta(o! "e tak po#'bi(e "ycie w do ' wdowy! gdzie cz(owiek nic! ty#ko 'sia( si& ci%g#e y5 i ,e$5 z ta#erza! i czesa5 si&! k(a$5 si& spa5 i wstawa5 pod('g zegarka! ia(e ,'" ochoty wraca5* Przesta(e przek#ina5! bo wdowa przek#estw ia( nic przeciwko ozo#i5 si& ci%g#e nad ksi%"ka i i od rana do nocy wys('chiwa5 (a,ania stare, panny Watson* Nie nie #'bi(a! a#e teraz na powr.t si& w to wci%gn%(e ! bo tatko nie brzydki s(owo * Wi&c tak ,edno z dr'gi ! dobrze i ta by(o w #esie* +#e po ,aki $ czasie tatko za bardzo si& wprawi( w bici' i naprawd& tr'dno i ,'" by(o wytrzy a5* Ca(e cia(o ia(e posiniaczone* Coraz cz&$cie, te" sobie odchodzi(! a nie za yka( w sza(asie* 6iedy$ za kn%( nie i poszed( na ca(e trzy dni* )trasznie i by(o wtedy sa otnie* Po y$#a(e ! "e si& pewnie 'topi(! i ,a nigdy ,'" st%d nie wy,d&* /#%k(e Powiedzia(e sobie! "e si&* 'sz& zna#e45 ,aki$ spos.b 'cieczki* Nieraz ,'" pr.bowa(e

wydosta5 si& z sza(as'! a#e nie wiedzia(e ! ,ak to zrobi5* Przez okno nawet pies by si& nie przecisn%(* Przez ko in nie da(by rady! taki by( w%ski* 2rzwi by(y zbite z ocnych desek d&bowych! a tatko ,ak odchodzi(! dobrze 'wa"a(! "eby nie zostawi5 w sza(asie no"a czy innego narz&dzia* -y$#&! "e przesz'ka(e sza(as na, nie, sto razy9 w(a$ciwie w nieobecno$ci tatki zawsze to robi(e ! bo schodzi(* +#e teraz zna#az(e ws'ni&ta roboty* W g(&bi sza(as' za sto(e wiatr wdziera(by si& przez szpary wisia(a przybita do $ciany derka koska! bo inacze, i&dzy be#ka i i gasi(by $wiec&* W#az(e pod st.(! i przy ty za,&ci' czas ,ako$ szybcie, i wzi%(e si& do co$ wreszcie 0 star% i zardzewia(% pi(& bez r%czki9 #e"a(a ,% t('szcze

i&dzy krokiew a gonty dach'* 1czy$ci(e

podnios(e derk& i zabra(e si& do wypi(owywania cz&$ci gr'be, be#ki t'" nad zie i% 0 tak szeroko! "eby si& .g( pote przez otw.r przecisn%5* C."! nie#icha to by(a robota! a#e ,'" ,% prawie koczy(e ! kiedy w #esie roz#eg(y si& strza(y* To tatko wraca( do sza(as'* /a#edwie zd%"y(e 'prz%tn%5 $#ady pi(owania! sp'$ci5 derk& i schowa5 pi(&! wszed(

tatko* Nie by( w dobry Warkn%(! "e wraca z h' orze! to znaczy by( w swoi zwyk(y 'sposobieni'* '! "e iasteczka i "e wszystko idzie 4#e* +dwokat powiedzia(

pewnie wygra spraw& i odbierze d#a niego pieni%dze! by#e ty#ko s%d wyznaczy( ter in9 a#e ,ak kto zechce! o"e bardzo d('go odw#eka5 spraw&! a s&dzia Thatcher zna roz aite kr'czki* C'dzie w iasteczk' przyp'szcza,%! "e b&dzie ,eszcze ,edna sprawa w s%dzie o nie! to ,est o to! "eby nie odebra5 tatce i odda5 pod opiek& wdowy i "e wdowa pewnie ty raze wygra* Przestraszy(e .g(by ani zipn%5 i si&! bo nie 'sia(by ia(e ochoty wraca5 do wdowy! gdzie .wi%! 'cywi#izowany* Pote nie zapo nia( i nikogo nie .wi( o znow' nie by5! ,ak to

tatko zabra( si& do przek#inania i przek#ina( wszystkich! co ' przysz#i do g(owy! a pote ,eszcze raz ich przek#%( po ko#ei 0 d#a pewno$ci! "e o niki op'$ci( 0 a wreszcie zakoczy( taki og.#ny przek#estwe i to przek#estwo dotyczy(o tak"e r."nych #'dzi! kt.rych zna( ty#ko z widzenia! wi&c ,ak przysz(a ich ko#e,! nich ten taki0owaki* @ zaraz pote da#e, 'r%ga(* Powiedzia(! "e niech ty#ko wdowa spr.b',e nie zabra57 ?&dzie si& pi#nowa( i ,ak ona zechce wyci%5 ' psi% szt'czk&! on zna takie ie,sce o ki#ka i# st%d! gdzie nie schowa! a ,ak zaczn% sz'ka5! wpierw skona,%! zani Tatko kaza( nie odna,d%* /now' si& z#%k(e ! a#e zaraz i przesz(o 0 postanowi(e ! "e nie b&d& czeka(! a" nie ta tatko zawiezie* i p.,$5 do (odzi po rzeczy! kt.re przywi.z(* ?y( ta %ki "ytnie,! po(e5 boczk'! a 'nic,a! bary(ka z cztere a wr.ci(e do (odzi i 'siad(e na si& w pi&5dziesi&cio8'ntowy worek Przyd4wiga(e

ga#ona i w.dki! stara ksi%"ka i dwie gazety na przybitki do nabo,.w i wreszcie pak'(y* cz&$5 rzeczy do sza(as'! a pote dziobie! "eby troch& odpocz%5* 6iedy dobrze wszystko prze y$#a(e ! postanowi(e ! "e wez & strze#b& i w&dki i 'ciekn& do #as'* postanowi(e ,edny te"! "e nie zatrzy a ie,sc'! ty#ko b&d& szed( i szed( przed siebie! przewa"nie noc%! "ywi%c si& ty !

co 'po#',& a#bo z(owi&! i w ten spos.b za,d& tak da#eko! "e ani tatko! ani wdowa nigdy nie nie odna,d%* Po y$#a(e sobie! "e dokocz& pi(owania i 'ciekn& ,eszcze te, nocy 0 nat'ra#nie ,e"e#i tatko b&dzie do$5 pi,any! a przyp'szcza(e ! "e na pewno b&dzie* Tak nie za,&(o to y$#enie! "e zapo nia(e o bo"y $wiecie! a" w koc' tatko zacz%( i

'r%ga5 i spyta( czy $pi&! czy o"e si& 'topi(e * /ani przenios(e reszt& rzeczy do sza(as'! by(o ,'" prawie cie no* 6iedy gotowa(e ko#ac,&! tatko poci%gn%( (yk czy dwa w.dki! co go rozgrza(o w sobie! i znow' zacz%( 'r%ga5* W iasteczk' spi( si& ,ak be#a i prze#e"a( ca(% noc w rynsztok'! wi&c teraz a" strach bra( na niego patrze5* Cz(owiek y$#a(by! "e to +da ! w chwi#i kiedy go Pan ?.g stworzy(! taki by( ob#epiony g#in%* >ak w.dka zaczyna(a robi5 w ni swo,e! wy y$#a( na,cz&$cie, na rz%d* Ty raze odezwa( si& w te s(owa3 0 @ to a by5 rz%d7 Tere08ere! warto si& te ' przy,rze5 z b#iska7 Co widzi y; Widzi y prawo! kt.re ty#ko czyha! "eby zabra5 cz(owiekowi syna 0 ,ego w(asne dzieci&! kt.re chowa( w$r.d trosk i niepoko,.w! i z ogro ny nak(ade koszt.w* + ,ak w koc' cz(owiek tego syna wychowa(! tak "e .g(by go wreszcie odda5 do pracy i ie5 w ni podpor& na stare #ata! prawo hyc7 0 napada na niego* @ oni to nazywa,% rz%de 7 +#e to ,eszcze nie wszystko* Prawo idzie r&ka w r&k& z ty po aga ' okrada5 nie z stary s&dzi% Thatchere i o,e, w(asno$ci* 1to! co robi prawo* Prawo bierze ' nosi5 na grzbiecie (achy! kt.rych

cz(owieka! kt.ry a w a,%tk' sze$5 tysi&cy do#ar.w a#bo wi&ce,! i pak',e go do takie, n&dzne, dzi'ry 0 do tego starego sza(as' 0 i ka"e wstydzi(by si& na,gorszy w(.cz&ga* @ oni to nazywa,% rz%de 7 / taki rz%de na kark' cz(owiek nie o"e si& dopo ina5 swoich praw* Czase przychodzi ' ch&tka! "eby na dobre wynie$5 si& z tego kra,'* + ,ak"e! powiedzia(e o,e s(owa* Powiedzia(e 3 a ch&tk& wynie$5 si& z tego przek#&tego kra,' i nigdy go wi&ce, nie og#%da5 na oczy* Tak i dok(adnie powiedzia(e * Powiedzia(e 3 sp.,rzcie na ., kape#'sz 0 ,e"e#i w og.#e o"na to co$ nazwa5 kape#'sze 9 g(.wka pod,e"d"a do g.ry! a reszta spada na d.( i zatrzy ',e i si& dopiero na brodzie! i wtedy ten kape#'sz nie ,est ,'" wca#e kape#'sze ! a ,a wyg#%da ! ,akby ws'n%( g(ow& w ko#anko "e#azne, r'ry od piecyka* )p.,rzcie na to pask'dztwo! powiada 7 / 'szony ,este nosi5 taki kape#'sz 0 ,a! ,eden z na,bogatszych obywate#i tego iasta! gdyby ty#ko .g( odzyska5 o,e prawa* + ,ak"e! to wspania(y rz%d! wspania(y7 )('cha, no ty#ko7 6r&ci( si& po iasteczk' i to9 powiedzia(e stare ' Thatcherowi! w sa nos ' to powiedzia(e * Nie,eden nie s(ysza( i o"e po$wiadczy5

wo#ny -'rzyn z 1hio! -'#at! prawie taki bia(y ,ak ka"dy bia(y* -ia( na sobie na,bie#sz% kosz'#&! ,ak% na oczy widzia(e ! i b(yszcz%cy kape#'sz* W ca(y zna#az(by$ cz(owieka! kt.ry stanie* @ ,ak y$#isz; C'dzie powiedzie#i! "e ,est pro8esore ! "e .wi na,r."nie,szy i o"e ,&zyka i i wie wszystko* +#e to nie ,est ,eszcze na,gorsze* Powiedzie#i! "e iasteczk' nie a na grzbiecie r.wnie pi&kne 'branie* -ia( ,eszcze z(oty

zegarek z dewizk% i #ask& ze srebrn% ga(k% 0 na,ob ierz#e,szy stary bogacz w ca(y

g(osowa5 w swoi stanie* 1 a(o si& nie rozp'k(e ze z(o$ci* -y$#& sobie3 do czego to dochodzi7 W ten dzie by(y w(a$nie wybory i sa poszed(by g(osowa5! ,akby ty#ko nie by( za bardzo pi,any9 a#e ,ak 's(ysza(e ! "e ,est w naszy -'rzynowi pozwa#a,% g(osowa5! z powiedzia(e ,eszcze! "e ,ak o kra,' taki stan! gdzie te ' nie s(ysze#i* @ ie,sca si& roz y$#i(e * Powiedzia(e ! "e nigdy nie nie idzie! ten kra, o"e ca(kie ze,$5 na psy! a#e ,a

b&d& wi&ce, g(osowa(* )(owo w s(owo tak powiedzia(e * Wszyscy

nigdy nie b&d& g(osowa(* ?ezcze#ny czarn'ch7 Nawet by i z drogi nie zszed(! ,akby go nie pchn%( porz%dnie* )pyta(e go sprzeda5! zani #'dzi! d#aczego nikt nie z(apie tego p#'gawca i nie iesi&cy w naszy stanie! a ten ,est kr.ce,* sprzeda go z #icytac,i* To ty#ko chcia(by wiedzie5* + wiesz! co oni na to; Fe nie o"na nie pob&dzie sze$5 2obry kawa(! h&; @ to si& nazywa rz%d! co nie wcze$nie, ,ak po sze$ci' ca(e sze$5 iesi&cy! zani w bia(e, kosz'#i! co*** Tatko ca(y czas chodzi(! a ,ak si& tak rozgada(! nie patrza( wca#e pod nogi! wi&c w koc' potkn%( si& o becz'(k& so#one, wieprzowiny! gr'chn%( na zie i& ,ak d('gi i zdar( sobie sk.r& z ob' (ydek! a pote reszta ,ego prze owy to by(y ,'" ty#ko sa e wy ys(y! g(.wnie pod adrese -'rzyn.w i rz%d'! chocia" przy okaz,i becz'(ce te" si& co$ dosta(o* Przez dobr% chwi#& skaka( dooko(a sza(as' na,pierw na ,edne,! pote na dr'gie, nodze! przy czy tar( r&k% wpierw ,edn%! a pote dr'g% (ydk&! a w koc' za achn%( si& ca(kie o"e sprzeda5 wo#nego -'rzyna

iesi%cach; Nazywa,% si& rz%de ! przechwa#a,% si&! "e s% og% przy(apa5 ,ednego ob ierz(ego! piekie#nego czarn'cha

rz%de ! i wyda,e i si&! "e s% rz%de ! a 'sz% siedzie5 ,ak yszy pod iot(% i czeka5

niespodziewanie #ew% nog% i da( becz'(ce pot&"nego kopniaka* +#e to by( kiepski po ys(! bo w(a$nie na #ewe, nodze ia( ten b't! z kt.rego wy(azi(y ' na wierzch dwa pa#ce9 zacz%( wi&c rycze5 tak przera4#iwie! "e i w(osy d&ba stawa(y na g(owie! a" w koc'

'pad( i ty#ko dygota( trzy a,%c si& za dwa pa#ce* Przek#estwa! kt.re 's(ysza(e ! przewy"sza(y wszystkie dotychczasowe wy ys(y* )a to zreszt% p.4nie, przyzna(* Tatko s(ysza( przek#estwa starego )owberryHego :agana za ,ego na,#epszych dni i powiedzia(! "e stary :agan nawet si& do tatki nie ' ywa(9 a#e przechwa(ki* Po ko#ac,i si&gn%( po dzbanek i powiedzia(! "e ' starczy w.dki na dwa so#idne pi,astwa i ,edno de#iri' tre ens* Tatko zawsze tak .wi(* Po y$#a(e ! "e za nie, wi&ce, godzin& spi,e si& ,ak be#a! a wtedy a#bo zw&dz& k#'cz a#bo przepi(',& do koca be#k& i ,ako$ si& z sza(as' wydostan&* Pi( tak i pi( i nied('go ry n%( na pos(anie9 a#e* nie ia(e szcz&$cia tego wieczor'7 Nie zasn%( oczy sa e ocny sen* Nie wie ! ,ak d('go spa(e ! a#e nag#e roz#eg( si& straszny wrzask i siad(e na pos(ani'* Tatko z twarz% ca(kie dzik% rz'ca( si& na wszystkie strony i wrzeszcza( co$ o w&"ach* Wo(a(! "e owi,a,% ' si& dooko(a n.g9 pote 'skoczy( na bok i da#e, wrzeszcza(! "e ,eden 'gryz( go w po#iczek! a#e ,a nie widzia(e w po#iczek7 0 Nie widzia(e nigdzie "adnych w&".w* /acz%( biega5 w k.(ko po izbie i drze5 si& wniebog(osy3 0 /abierzcie go7 /abierzcie7 Gryzie nie nigdy ' cz(owieka takich dzikich ocz'* ?ardzo pr&dko z &czy( si& i r'n%( na zie i& ci&"ko dysz%c9 a pote zacz%( si& t'r#a5 po pod(odze 0 a" dziw bra( patrze5 ,ak szybko 0 wierzga,%c noga i i roztr%ca,%c przed ioty na wszystkie strony! d4ga,%c r&ka i powietrze i wrzeszcz%c bez 'stank'! "e opad(y go diab(y* / &czy( si& po ,aki $ czasie i #e"a( spoko,nie! ,&cz%c ty#ko cicho* + pote spoko,nie,szy i w og.#e nie ,&cza(* )(ysza(e by( ,eszcze teraz h'kanie p'chaczy i wycie wi#k.w ocno! ty#ko drze a( niespoko,nie* >&cza( strasznie d('go i st&ka(! i nie taka senno$5! "e cho5 pa#i(a si& $wieca! wiedzia(e ! co si& ze n% sta(o! zapad(e w rz'ca( si& na siennik'* W koc' wzi&(a i si& za kn&(y 0 i zani nie si& wyda,e! "e to ty#ko takie

da#eko w #esie* Tatko #e"a( na pod(odze w k%cie sza(as'* Po ,aki $ czasie 'ni.s( si& na

r&kach i nas('chiwa( z g(ow% przechy#on% na bok* Nag#e prze .wi( bardzo cicho3 0 )z'r*** sz'r*** sz'r*** to id% ' ar#i* )z'r*** sz'r*** sz'r*** przychodz% po nie* +#e ,a nie p.,d&* 1ch! s% ,'" t'ta,7 Nie dotyka,cie nie7 Nie dotyka,cie7 Precz z ty i r&ka i7 Takie s% zi ne7 1ch! dar',cie i! biedne '7 Pote nag#e zacz%( chodzi5 na czworakach! ci%g#e prosz%c ich! "eby zacz%( p(aka5* )(ysza(e ' darowa#i! a ,eszcze p.4nie, owin%( si& ca(y derk% i ry n%( pod stary st.( sosnowy ci%g#e ,&cz%c i "ebrz%c #ito$ci* + pote r'szy( w o,% stron&* Goni( ,ego p(acz! st(' iony przez no"e w r&k'9 nazywa( derk&* Po ,aki $ czasie odrz'ci( precz derk& i dziko zerwa( si& na nogi* /obaczy( nie i nie po ca(e, izbie z y$#iwski nie anio(e $ ierci i wo(a(! "e nie zabi,e i "e wtedy wi&ce, po niego nie przy,d&*

Prosi(e ! "eby si& 'spokoi(!

.wi(e ! "e to ty#ko ,a! :'ck! a#e on wyb'chn%( taki

straszny $ ieche i rycza(! i przek#ina(! i wci%" 'gania( si& za n% po ca(y sza(asie* <az! kiedy chcia(e zawr.ci5 i dawa(e n'rka pod ,ego ra i&! wyci%gn%( r&k& i chwyci( nie za k'rtk& wyswobodzi(e i&dzy (opatka i* -y$#a(e ! "e ,'" po nie! a#e b(yskawicznie tatko ca(kie si& si& z k'rtki i w taki spos.b 'ratowa(e "ycie* Pote

wyczerpa(! przysiad( na pod(odze! opar( si& p#eca i o drzwi i powiedzia(! "e chwi#& odpocznie! a pote nie zabi,e* Ws'n%( n." pod siebie i wy a rota(! "e ,ak si& prze$pi stare wyp#atane krzes(o! stan%(e na ni i nabierze si(! to zobaczy y! kto kogo przechytrzy* Niezad('go 'sn%(* Po chwi#i wzi%(e ze $ciany* Wetkn%(e na,ostro"nie,! ,ak ty#ko og(e ! "eby nie zrobi5 na, nie,szego sz er' i zd,%(e strze#b& ste pe# do #'8y! chc%c si& przekona5! czy ,est na(adowana! a strze#b& o kosz z br'kwi% i 'siad(e na ni ! pote ! wyce#owawszy w tatka! opar(e 'wa"a,%c pi#nie! czy si& tatko nie r'sza* )trasznie by(o cicho i czas w#.k( si& powo#i*

NABIERAM TATK I W NOGI 0 Wstawa,7 Co ty wyprawiasz; 1tworzy(e oczy i roze,rza(e si&! pr.b',%c zroz' ie5! gdzie ,este * ?y(o ,'" po wschodzie s(oca! wi&c widocznie zasn%(e 0 Po co$ wzi%( t& strze#b&; 2o y$#i(e si&! "e nie pa i&ta! co wyprawia( w nocy* 1dpar(e 3 0 6to$ a,strowa( przy drzwiach! wi&c si& na niego zaczai(e * 0 2#aczego$ nie nie ob'dzi(; 0 Pr.bowa(e ! s(owo da,&* +ni r'sz nie og(e si& tatki dob'dzi5* 0 No! dobrze ,'"! dobrze* /a iast sta5 t' i gada5 6iedy otworzy( drzwi! pobieg(e Po y$#a(e sobie! "e gdyby by( w aszer', nad rzek& i zobacz! p(yn%ce po czy ryby chwyci(y* Trzeba z,e$5 $niadanie* Przy,d& za chwi#&* prosto nad wod&* /a'wa"y(e iasteczk'! ia(by wierzch' ga(&zie i r."ne takie! wi&c od raz' wiedzia(e ! "e rzeka zacz&(a przybiera5* teraz pyszn% zabaw&* W czasie powodzi czerwcowe, zawsze i si& dobrze dzia(o! bo ,ak ty#ko rzeka zacz&(a i spa(e ,ak zabity7 Tatko sta( nade n%! in& ia( w$ciek(%! wyg#%da( na bardzo chorego* Warkn%(3

przybiera5! zaraz znosi(a drewno rozsypane z s%g.w i k(ody drzewa sp(awnego! czase po dwana$cie pni sczepionych raze * Wystarczy(o ,e z(apa5! a sk(ad drzewa czy tartak zaraz wszystko k'powa(* )zed(e trzynast'! wzd('" brzeg'! ,edny okie pi#n',%c! czy nie idzie tatko! a dr'gi kaczka7 )koczy(e g(ow% patrz%c! co te" rzeka niesie ciekawego* +" t' nag#e widz& 0 cz.(no7 @ to ,akie7 2('go$ci o"e czternast' st.p! a knie #ekko niczy naprz.d ,ak "aba! nie pa i&ta,%c! "e ,este W(a$ciwie to by(e prawie pewien! "e ta w 'brani'! i kier',& si& w stron& cz.(na* na dnie kto$ #e"y! bo #'dzie cz&sto tak

nabiera,% g('pc.w i kiedy kto$ b#isko do nich podp(ynie! wsta,% nag#e i da#e, $ ia5 ' si& w nos7 +#e ty raze by(o inacze,* Pow.d4 znios(a cz.(no! to pewne7 Wdrapa(e si& do $rodka i powios(owa(e kiedy wprowadzi(e do brzeg'* -y$#& sobie3 tatko si& 'cieszy! cz.(no ,est warte do brzeg'! tatki nie by(o ,eszcze wida5! a a(e, zatoczki! wy yte, przez wod& i zas(oni&te, dziki na, nie, dziesi&5 do#ar.w* +#e ,ak przybi(e cz.(no do

wine i wierzba i! przysz(a i do g(owy ca(kie inna y$#9 postanowi(e ! "e dobrze ,e 'kry,& i za iast 'cieka5 do #as'! a pote w#ec si& na piechot&! pop(yn& z pi&5dziesi%t i# w d.( rzeki i zatrzy a si& na sta(e w ,aki $ ,edny ?y(e zd%"y(e za'wa"y(* 6iedy nadszed(! wyci%ga(e z wie#ki prze,&cie w&dk&* /wy y$#a( nie troch&! "e tak si& g'zdra ! a#e ,a ' na to! "e wpad(e do wody i st%d o,e op.4nienie* @ tak by zobaczy(! "e ,este okry i zacz%(by nie ,eszcze niepotrzebnie pyta5* 1dczepi#i$ y pi&5 ryb i wr.ci#i$ y do sza(as'* 6iedy po $niadani' po(o"y#i$ y si& spa5 Doba, #edwie$ y si& trzy a#i na nogachE! przysz(o i rapte do g(owy! "e gdyby potra8i( wy y$#i5 co$ takiego! co oni za'wa"% i o,% powstrzy a(oby tatk& i wdow& od pogoni! ia(by wi&ksze widoki 'cieczki! ni" gdyby zda( si& na #os szcz&$cia i pr.bowa( 'ciec ,ak na,da#e,! zani nieobecno$5* Widzicie! wszystko tak do nie powiada9 0 2r'gi raze ! ,ak si& kto$ b&dzie kr&ci( ko(o do '! ob'dzisz nie* )(ysza(e$; Ten cz(owiek nie przychodzi t' z dobry ob'dzi(* Pote rz'ci( si& na pos(anie i zasn%(9 a#e to! co powiedzia(! naprowadzi(o nie na $wietn% sz'ka5* 1ko(o po('dnia wsta#i$ y i posz#i$ y nad rzek&* <zeka szybko przybiera(a i wody nios(y d'"o drewna* Nag#e patrzy y! a t' p(ynie ca(a k'pa drzewa sp(awnego 0 dziewi&5 k(.d spi&tych k#a ra i* Wsied#i$ y do (odzi i przyho#owa#i$ y ,e do brzeg'* Pote z,ed#i$ y obiad* 6a"dy inny poczeka(by do wieczora! "eby wy(owi5 wi&ce, drzewa9 a#e tatko do takich nie na#e"a(* y$#* -og(e teraz tak si& 'rz%dzi5! "eby niko ' nie przysz(o do g(owy nie za iare * Pa i&ta,! "eby$ nie na dr'gi raz o"e si& zdarzy5* C."! y$#a(e y$#a(e ! i nie bardzo b#isko sza(as' i ci%g#e ie,sc'* ostro"nie zza k&py wierzb i i si& zdawa(o! "e s(ysz& kroki tatki* +#e

'kry5 cz.(no i wyskoczy5 na brzeg9 wy,rza(e

widz& 0 tatko stoi na $cie"ce i bierze na ce# ,akiego$ ptaka* / tego wynika(o! "e nic nie

og(e wy y$#i5 nic %drego! a#e po ,aki $ czasie tatko wsta(! "eby napi5 si& wody! i

2ziewi&5 k(.d wystarczy(o

' na ,eden po(.w 0

'sia( z

ie,sca pogoni5 do nie w sza(asie!

iasteczka i sprzeda5 zdobycz* Wi&c oko(o wp.( do trzecie, za kn%( wieczora do do '*

wsiad( do (odzi i odp(yn%( ho#',%c za sob% k(ody* Przyp'szcza(e ! "e nie wr.ci tego Poczeka(e ! a" odda#i si& na przyzwoit% od#eg(o$5! a pote (aps za pi(& i wzi%(e si& do pi(owania be#ki* /ani Wzi%(e worek tatko dop(yn%( do przeciw#eg(ego brzeg'! wy#az(e do ,'" przez dzi'r&9 (.d4 i k(ody drzewa wyg#%da(y ,ak dwie p#a ki hen! da#eko na wodzie* %ki! zanios(e ie,sca! gdzie 'kryte by(o cz.(no! zrobi(e to sa o z po(cie przybitki i rozs'n%wszy ga(&zie wrz'ci(e boczk'! pote z bary(k% w.dki* Wzi%(e pak'(y! wzi%(e wszystk% kaw& i c'kier z sza(as'! i ca(% a 'nic,&! wzi%(e wiadro i isk&! wzi%(e warz%chew i k'bek cynowy! o,% pi(&! dwie i si& %k& do $rodka* Pote

derki! kocio(ek i dzbanek na kaw&* Wzi%(e tak"e w&dki i zapa(ki! i r."ne inne rzeczy 0 wszystko! co warte by(o cho5 centa* 2os(ownie wy iot(e spec,a#ny ce#'* Na koc' wynios(e strze#b&* /ie ia by(a ci%gn%(e ocno wydeptana przez to! "e ty#e razy wype(za(e z dzi'ry i za sob% tak d'"o ci&"ar.w* Wi&c teraz 'porz%dkowa(e ws'n%(e to z zewn%trz ie,sce i sza(as* Przyda(aby siekiera! a#e by(a ty#ko ,edna! kt.ra #e"a(a obok stos' drzewa! a t& chcia(e zostawi5 w

o"#iwie ,ak na,#epie,! czy#i przysypa(e wszystko zie i%! kt.ra przykry(a $#ady o,ego czo(gania si& i opi(ki drzewa* Pote ty wypi(owany kawa( be#ki na podpar(e go dwo a ka ienia i od do('! a ,edny przywa#i(e z bok'! bo be#ka by(a w ie,sc' wygi&ta i nie dotyka(a zie i* Gdyby kto$ stan%( w od#eg(o$ci ki#k' st.p i nie wiedzia( o pi(owani'! nic by nie za'wa"y(9 zreszt% by(a to ty#na $ciana sza(as' i chyba niko ' nie przysz(oby do g(owy t' yszkowa5* 1d sza(as' a" do cz.(na ci%gn&(a si& bez przerwy trawa! wi&c nie pozostawi(e ani ,ednego $#ad'* 2#a pewno$ci poszed(e roze,rza(e si& po rzece* Wszystko by(o w porz%dk'* Wzi%(e wobec tego strze#b& i p'$ci(e si& kawa(ek w #as sz'ka,%c ,akich$ ptak.w! a" t' nag#e natyka si& na dzik% $wini& 0 wieprze! kt.re sprawdzi5* )tan%(e nad brzegie i

'cieka(y z 8ar

po(o"onych na prerii! bardzo pr&dko dzicza(y* Nie na y$#a,%c si& wie#e

zastrze#i(e t& szt'k& i przyci%gn%(e pod sza(as* Wzi%(e siekier& i wywa#i(e drzwi* 2obrze ,e przy ty poharata(e i por%ba(e * Teraz wnios(e dzik% $wini& do $rodka po(o"y(e ,% nieda#eko sto('! siekier% rozp(ata(e ,e, podgard#e i zostawi(e w(o"y(e na zie i! "eby si& wykrwawi(a9 powiada og(e na zie i! bo w stary worek! sza(asie nie by(o pod(ogi! a ty#ko twardo 'bita zie ia* / ko#ei wzi%(e do $rodka d'"o ci&"kich ka ieni 0 ty#e! i#e

'd4wign%5 0 i zacz%(e

ci%gn%5 go po zie i od $wini a" do drzwi! a pote przez #as nad brzeg rzeki! gdzie p#'sk7 0 poszed( na dno i znikn%( i z ocz'* Wida5 by(o wyra4nie! "e co$ ci&"kiego w#eczono po trawie* Fa(owa(e ! "e nie a ze n% To ka )awyera9 cz'(by si& t' ,ak ryba w wodzie i ob y$#i(by wszystko z wi&ksz% 8antaz,%* W tego rodza,' sprawach nikt nie .g( To kowi )awyerowi dor.wna5* + w koc' wyrwa(e siekier& we krwi i przy#epi(e Teraz wzi%(e sobie z g(owy troch& w(os.w! ' aza(e rz'ci(e siekier& w k%t izby* ,% k'rtk% od spod'! "eby krew nie w(osy do ostrza! a pote

$wini&! na r&ce! przytrzy ywa(e

kapa(a! i nios(e ,%! dop.ki si& nie odda#i(e spory kawa( od do '! z biegie rzeki! i ta ,% 'topi(e * <apte przysz(a i do g(owy nowa y$#* Wy,%(e z cz.(na worek z %k% i o,% star% pi(& i zanios(e do sza(as'* Przyd4wiga(e %k& na dawne y$#iwski ie,sce! za no"e 0a po oc% pi(y wyrwa(e w work' od spod' dzi'r& 0 w sza(asie nie by(o no"y ani wide#c.w! bo ,e$#i idzie o przyrz%dzanie potraw! tatko radzi( sobie swoi pote przenios(e wsch.d od sza(as' do p(ytkiego ,eziora d('go$ci pi&ci' kt.ra ci%gn&(a si& przez wie#e worek ,akie sto ,ard.w po trawie i przez k&p& wierzb rosn%cych na i#! kt.re pe(ne by(o sitowia i 0 razie nie do

g(ow& da ! "e w sezonie tak"e pe(ne kaczek* >ezioro ia(o na ta ty brzeg' odnog&! i#9 dok%d prowadzi(a! nie wie ! w ka"dy rzeki* -%ka wysypywa(a si& z worka i przez ca(% drog& a" do ,eziora wida5 by(o na trawie w%zi'tk% bia(% str'"k&* Przynios(e te" nad ,ezioro ose(k& tatki i rz'ci(e ,% na zie i&! co wyg#%da(o! ,akby ,% t' zg'biono* Na koniec zawi%za(e szn'rkie dzi'r& w work'! "eby %ka wi&ce, si& nie wysypywa(a! i zanios(e worek i pi(& z powrote do cz.(na* ?y(o ,'" teraz prawie cie no* Przes'n%(e cz.(no nieco w d.( rzeki pod os(on% wierzb! kt.rych ga(&zie zwisa(y nisko z brzeg'! i czeka,%c! a" wze,dzie ksi&"yc!

przywi%za(e ,e do pnia drzewa* Pote z,ad(e co$ nieco$ i wreszcie po(o"y(e si& na dnie! "eby wypa#i5 8a,k& i '(o"y5 w g(owie p#an* Powiada sobie3 p.,d% za $#ade tego worka! z ka ienia i nad rzek& i zaczn% sz'ka5 nie w wodzie7 @ p.,d% za $#ade rzeczy* +#e na rzece b&d% wypatrywa#i ty#ko o,ego nie"ywego tr'pa* /brzydnie i t& wysp& niezgorze,! nikt ta %ki to nad ,ezioro! pop(yn% na odnog& i b&d% si& 'gania5 za rab'sia i! co nie zabi#i i 'krad#i bardzo pr&dko i ca(kie przestan% si& n% za, owa5* 2obra nasza* -og& za ieszka5! gdzie zechc&* Cho5by na Wyspie >acksona* /na sk'bn& to czy owo 0 co po ys(* ?y(e ocno z &czony i zani si& spostrzeg(e ! ,'" spa(e * 1b'dziwszy si&! i da#e, si& rozg#%da5 to w przez dobr% chwi#& nie wiedzia(e ! gdzie ,este * =siad(e prawo! to w #ewo* Pote wszystko i si& przypo nia(o* Widzia(e rzek& na przestrzeni wie#'! wie#' i#* 6si&"yc $wieci( tak ,asno! "e .g(by po#iczy5 k(ody 0 czarne! p(yn%ce cicho w a na ia(e y$#i 0 nie ' ie odczepi5 cz.(no i od#eg(o$ci par'set ,ard.w od brzeg'* Cicho by(o ,ak w grobie9 wyg#%da(o na to! "e ,est p.4no! pachnia(o tak! ,akby by(o p.4no* Wiecie pewnie! co tego wyrazi5 s(owa i* /iewn%(e od 'cha do 'cha! przeci%gn%(e si& i ,'" r'szy5! gdy nag#e s(ysz& co$ w g.rze rzeki* /acz%(e nas('chiwa5* Po chwi#i wiedzia(e ,'"! co to ,est* ?y( to t&py i r.wno ierny skrzyp wiose( obraca,%cych si& w d'#kach! skrzyp! ,aki s(ycha5! kiedy noc ,est bezwietrzna i spoko,na* Wyg#%da zb#i"a(a si& szybko! a kiedy by(a na wprost cz(owieka* Po y$#a(e sobie! "e nie! zobaczy(e spoza ga(&zi wierzby i widz& (.d4 da#eko na wodzie* Nie og(e do,rze5! i#' w nie, siedzi #'dzi* G.d4 w nie, ty#ko ,ednego o"e to tatko! cho5 wca#e si& go nie spodziewa(e * nigdy nie zag#%da* Co ,aki$ czas pop(yn& sobie w nocy do iasteczka! po yszk',& ostro"nie i i b&dzie potrzebne* Tak! Wyspa >acksona to pierwszorz&dny

Cz(owiek w (odzi in%( nie p(yn%c z pr%de ! a pote zawr.ci( (.d4 i po p(ytkie, wodzie zacz%( wios(owa5 do brzeg'9 w pewne, chwi#i by( tak b#isko nie! "e .g(by go dotkn%5 wyci%gni&t% strze#b%* + ,ak"e 0 by( to tatko we w(asne, osobie9 a w dodatk' trze4wy! s%dz%c po ty ! ,ak wios(owa(*

Nie na y$#a(e

si& d('go* >'" w nast&pne, chwi#i s'n%(e

z pr%de

cicho! a#e si& nie, i,a(

szybko! 'kryty w cieni' wysokiego brzeg'* Po ,akich$ dw.ch przysta pro '! sk%d .g(by

i#ach odbi(e

wi&ce, o ki#kaset ,ard.w k' $rodkowi rzeki! bo wiedzia(e ! "e nied('go b&d& nie kto$ zobaczy5 i zawo(a5* Wprowadzi(e po(o"y(e si& na dnie i p(yn%(e i&dzy k(ody sp(awnego drzewa! a pote

cz.(no

z pr%de *

Ce"%c odpoczywa(e sobie i pa#i(e 8a,k&! i patrzy(e w da#ekie niebo bez ,edne, ,edyne, ch 'rki* 6iedy w ,asn%! ksi&"ycow% noc cz(owiek #e"y na p#ecach i patrzy! niebo wyda,e si& dziwnie g(&bokie9 wca#e tego przedte nie za'wa"y(e * + ,ak da#eko g(os si& niesie po wodzie w tak% noc7 )(ysza(e #'dzi roz awia,%cych na przystani pro '* )(ysza(e nawet! co .wi#i9 ka"de s(owo* >eden &"czyzna powiedzia(! "e idzie teraz k' d('gi dnio i kr.tki noco * 2r'gi powiedzia(! "e ta nie na#e"y chyba do kr.tkich 0 a pote si& roze$ ie#i i ten pierwszy ,eszcze raz to powt.rzy(! i ,eszcze raz si& roze$ ie#i* Pote ob'dzi#i ,akiego$ innego &"czyzn& i trzeci raz to powt.rzy#i! i trzeci raz si& roze$ ie#i! a#e on si& wca#e nie roze$ ia(9 powiedzia( i co$ do s('ch' i "eby ' da#i spok.,* Ten pierwszy pewno ,% ty &"czyzna powiedzia(! "e powt.rzy to chyba swo,e, "onie 0 na rozwese#i* Chocia" 0 powiedzia( 0 nie ,est to wca#e takie dowcipne w

por.wnani' z ty ! co w swoi czasie zdarzy(o ' si& .wi5* =s(ysza(e ! ,ak ,eszcze inny &"czyzna powiedzia(! "e ,est ,'" b#isko trzecia! wi&c a nadzie,&! "e na,da#e, za tydzie zacznie $wita5* Pote rozr."nia(e g(osy coraz bardzie, i bardzie, si& odda#a(y i nie nie ,eszcze gwar roz owy i czase i#i zobaczy(e wyb'ch ,'" s(.w9 do#atywa( do

$ iech'! a#e by(o to ,'" z bardzo da#eka* /na,dowa(e si& teraz sporo poni"e, przystani pro '* Wsta(e i w od#eg(o$ci ,akich$ dw.ch i p.( przed sob% Wysp& asywn% ,ak >acksona 0 g&sto za#esion% i stercz%c% na $rodk' rzeki! wie#k%! czarn% i Niebawe by(e na ie,sc'* / wie#k% szybko$ci% op(yn%(e

d'"y statek bez $wiate(* Gawica piask' przy brzeg' znikn&(a pod wezbran% wod%* czo(o wyspy! tak si#ny by( pr%d! a#e pote dosta(e si& na cich% wod& i wy#%dowa(e po stronie brzeg' @##inois* Wprowadzi(e cz.(no do g(&bokie, wyrwy w brzeg'! o kt.re, od dawna przedosta5! 'sia(e rozchy#i5 ga(&zie wierzby! a#e ,ak wiedzia(e * Feby si& ta

'wi%za(e cz.(no do pnia! nikt go nie .g( za'wa"y5 z zewn%trz*

Wyskoczy(e spo,rza(e trzech spostrzeg(e i#! na

na brzeg! poszed(e

na czo(o wyspy i przysiad(szy na pni' i hen! w od#eg(o$ci i#& w g.rze rzeki si& ,e,! ,ak

na ogro n% rzek&! na czarne k(ody p(yn%ce z pr%de iasteczko! gdzie b(yska(o ki#ka $wiate(* 1 ,ak%$

ogro n% tratw& 8#isack% z #atarni% po$rodk'* Przyg#%da(e

sp(ywa(a z wod%! a kiedy zna#az(a si& prawie na wysoko$ci &ski g(os zawo(a(3 0 Cewy pych! k'rs w prawo7 0

ie,sca! gdzie siedzia(e !

)(ysza(e te s(owa tak wyra4nie! ,akby wo(a,%cy by( o krok* Niebo poszarza(o troch&! wi&c wszed(e i&dzy drzewa i po(o"y(e si& na zie i* a(% drze k&* Postanowi(e ! "e 'tn& sobie przed $niadanie

JAK ZWDZIEM MURZYNA PANNY WATSON 6iedy si& ob'dzi(e ! s(oce sta(o tak wysoko! "e by(a ,'" chyba .s a* Ce"a(e wygodnie na trawie w ch(odny wypocz&ty i zadowo#ony* Widzia(e drzewa nade s(oce przez ki#ka szpar i&dzy ga(&zia i! a#e prawie wszystkie rok* /ie ia by(a ca(a 'pstrzona n% by(y d'"e! a pod ni i przy,e ny cieni'! y$#a(e o r."nych rzeczach i cz'(e si&

a(y i p#a ka i! ta gdzie s(oce przeciska(o si& i&dzy #i$5 i! i te p#a ki troszk& si& r'sza(y! wi&c pewnie w g.rze wia( #ekki wiatr* 2wie wiewi.rki siedzia(y na ga(&zi! co$ ta do nie przy,a4nie gada,%c* Cz'(e si& okropnie oci&"a(y i tak i by(o dobrze! "e nie chcia(o i si& ,eszcze wstawa5 ani gotowa5 $niadania* Pewnie znow' si& zdrze n%(e ! kiedy nag#e s(ysz& g(&bokie3 b'0' 7 gdzie$ w g.rze rzeki* Poderwa(e si& i oparty na (okci' zacz%(e k(&by dy ' zapchany nas('chiwa5* Po chwi#i zn.w zad'dni(o3 b'0' 7 /erwa(e si& i da#e, patrze5 przez szpar& i&dzy #i$5 i9 da#eko! gdzie$ na wysoko$ci przystani pro ' zobaczy(e 'nosz%cego si& t'" nad wod%* + zaraz pote spostrzeg(e pro ca(kie

#'d4 i i p(yn%cy k' nie z pr%de * Teraz ,'" wiedzia(e ! co si& $wi&ci* ?'0' 7 0 i widz&! ,ak bia(y k(%b dy ' wyskak',e z bok' pro '* No wi&c! roz' iecie! strze#a#i proche nad wod%! "eby ., tr'p wyp(yn%( na wierzch* ?y(e nie o"#iwie g(odny! a#e nie i patrzy(e og(e rozpa#i5 ogniska! bo ,eszcze by si& wyb'cho * i pr&dko i spostrzeg#i dy * Wi&c 'siad(e <zeka! na i#& w ty ty#ko na k(&by dy '! i przys('chiwa(e ie,sc' szeroka! zawsze rankie wyg#%da pi&knie! wi&c gdyby si& ani troch& i czas schodzi(by

ia( co$ do ,edzenia! nie n'dzi(by

przy,e nie na ty og#%dani' po(ow.w o,ego tr'pa* +" t' rapte przysz(o i do g(owy! "e ,est zwycza, wk(adania rt&ci do bochenk.w ch#eba i p'szczania ich na wod&! bo taki bochenek wa#i prosto ,ak strza(a do ie,sca! w kt.ry #e"y na dnie topie#ec! i ta si& zatrzy ',e* Pi&knie! y$#& sobie! b&d& teraz 'wa"a(! i niech i si& ty#ko ,aki$ bochenek nawinie pod r&k&! a dostanie za swo,e7 Poszed(e sz'ka5 szcz&$cia nad brzeg wyspy od strony @##inois i nie y$#cie! "e si& zawiod(e * Nadp(yn%( wie#ki podw.,ny bochen i

by(by

go z(apa( za po oc% d('giego patyka! a#e si& po$#izn%(e

i woda go znios(a raze ,a

da#e,* )ta(e nat'ra#nie w ie,sc'! gdzie pr%d podp(ywa na,b#i"e, brzeg'! na to ia(e do$5 roz' ' w g(owie* Po ,aki $ czasie patrz& 0 p(ynie dr'gi bochen i ty by(e g.r%* Wy,%(e zatyczk&! wysypa(e ze $rodka rt&5 i zabra(e si& do ,edzenia* Pyszny ch#eb! ,aki ,ada,% ty#ko w na,#epszy towarzystwie! nie "aden ta p#acek z k'k'rydzy* /na#az(e sobie dobre ie,sce i&dzy #i$5 i! wi&c siad(e na pniak' i za,ada(e ch#eb! i przypatrywa(e si& pro owi! bardzo ze wszystkiego zadowo#ony* + pote nag#e co$ i przysz(o do g(owy* Powiada sobie3 pewnie wdowa a#bo proboszcz! a#bo kto$ ,est* <acze,! "e co$ w ty ,eszcze inny od#i#i si&! "eby nie ten ch#eb odna#az(* No i prosz& 0 pop(yn%( z pr%de i zrobi(! o co go prosi#i7 Wi&c rzecz 'rowana! "e co$ w ty Pewnie o"e si& 'da5 ty#ko niekt.ry #'dzio * /apa#i(e 8a,k& i pyka,%c sobie przy,e nie! patrza(e da#e, na rzek&* Pro p(yn%( z pr%de ! wi&c po y$#a(e ! "e b&d& zniesie go b#isko brzeg'! w to sa o si& za pniakie na zie i! na otwarty .g( do,rze5! kto ,est na pok(adzie! bo woda ie,sce! gdzie znios(a ch#eb* 6iedy pro kawa(k' brzeg'* Widzia(e by( ,'" ,est! kiedy od#i si& osoba taka ,ak proboszcz czy wdowa 0 nie si& to wca#e nie 'da,e*

b#isko! zgasi(e 8a,k& i poszed(e ta ! gdzie przed chwi#% wy(owi(e ch#eb* Po(o"y(e wszystko przez og#iby szpar& i&dzy rozwid#a,%cy i si& konara i* ?ardzo nied('go pro Thatcher i ?essie Thatcher! >o :arper! To ek )awyer i ,ego stara ciotka Po##y! )id i -ary! i ca(a gro ada innych os.b* Wszyscy roz awia#i o orderstwie! a#e kapitan przerwa( i i powiada3 0 + teraz dobrze wypatr',cie* W ty ie,sc' pr%d podchodzi na,b#i"e, wyspy! wi&c o"e woda wyrz'ci(a tr'pa na brzeg i #e"y gdzie$ zap#%tany w g&stwinie na sa y skra,' #%d'* -a nadzie,&! "e go t' zna,dzie y* >a ia(e ca(kie przeciwn% nadzie,&* Wszyscy si& st(oczy#i i wychy#eni przez nadp(yn%(! a woda znios(a go tak b#isko! "e wyrz'ci5 po ost i ze,$5 na brzeg* 6ogo ta nie by(o na pok(adzie7 Tatko! s&dzia

b'rt& patrzy#i i prawie w twarz! w z'pe(ny

i#czeni'* Nag#e kapitan zawo(a(3 i nie a# w nos! a wyb'ch by( taki

0 Prosz& si& co8n%57 0 i ar atka strze#i(a

straszny! "e o a(o nie og('ch(e od h'k' i nie o$#ep(e od dy ' i po y$#a(e sobie! "e chyba ca(kie ,'" nie "y,&* Gdyby ta w #'8ie by(a k'#a! zna#e4#iby te szcz%tki! kt.rych tak sz'ka#i7 No! a#e zobaczy(e ! "e na szcz&$cie nie ,este ranny* Pro odp(yn%( i znik( i z ocz' za zakr&te * 1d czas' do czas' s(ysza(e ,eszcze wyb'chy! coraz cichsze! a po godzinie w og.#e ich nie s(ysza(e * Wyspa by(a d('ga na trzy i#e* Po y$#a(e ! "e dop(yn&#i pewnie do ,e, koca i da#i spok., strze#ani'* +#e nie da#i* 1p(yn&#i wysp& i strze#a,%c od czas' do czas'! r'szy#i pod par% w g.r& rzeki! ty raze odnog% wzd('" brzeg' stan' -isso'ri* Poszed(e na ta t% stron& i przyg#%da(e i si& z b#iska* 6iedy dop(yn&#i do koca wyspy! przesta#i strze#a5! a pote wy#%dowa#i i posz#i do do '* Wiedzia(e ! "e og& teraz odetchn%5* Nikt nie b&dzie si& ,'" za n% 'gania( po rzece* Wynios(e deszcze * /(apa(e o,e graty z cz.(na i 'rz%dzi(e s' a! rozp(ata(e sobie niezgorszy ob.z w g&sty og(e chowa5 rzeczy przed #esie* / derek zrobi(e na iot! gdzie w razie potrzeby przybi#i do brzeg' -isso'ri!

go swo,% star% pi(%! a o zachodzie s(oca

rozpa#i(e ognisko i z,ad(e ko#ac,&* Pote zarz'ci(e w&dki! "eby ie5 ryby na $niadanie* 6iedy si& $cie ni(o! siad(e brzeg! 'siad(e i zacz%(e z 8a,eczk% przy ognisk' i by(e ca(kie ze wszystkiego zadowo#ony9 a#e po troch' zrobi(o i si& ,ako$ s 'tno! wi&c poszed(e na przys('chiwa5 si& sze rani' wody! i #iczy(e poszed(e gwiazdy! kawa(ki przep(ywa,%cego drewna! k(ody sp(awne9 a pote Tak przeby(e spa5* 6iedy

cz(owiekowi ckni si& z sa otno$ci! nic tak nie skraca czas' ,ak sen* trzy dni i trzy noce* ?ez "adnych z ian 0 ci%g#e to sa o* +#e zwiedzi5 wysp&* ?y(e ,e, pane ! ca(a do nie na#e"a(a! czwartego dnia poszed(e

wi&c chcia(e ,ak na,wi&ce, o nie, wiedzie59 a#e ,eszcze bardzie, chcia(e skr.ci5 czas! bo i si& okropnie d('"y(* /na#az(e n.stwo pozio ek! do,rza(ych i pysznych9 i zie#one ,e"yny! i zie#one a#iny9 a czarne ,agody te" by(y ,eszcze zie#one i dopiero zaczyna(y si&

pokazywa5* Po y$#a(e ! "e wszystkie one przydadz% si& we w(a$ciwe, porze* No wi&c poszed(e sobie wo#no g&sty #ase i by(e ,'"! ,ak i si& zda,e! nieda#eko dr'giego koca wyspy* Wzi%(e strze#b&! a#e nie strze#i(e ani raz'9 wzi%(e ,% bardzie, d#a obrony! chocia" postanowi(e ! "e wraca,%c zapo#',& na zwierzyn& b#i"e, obozowiska* W(a$nie wtedy prawie "e nast%pi(e gna(e ogniska* )erce zat('k(o i i&dzy "ebra i* Nie przystan%(e ! "eby popatrze5 dok(adnie,! ty#ko zacz%(e zatrzy ywa(e co8a5 si& chy(kie ! na pa#cach i na,cisze, ,ak ty#ko nic nie 's(ysza(* Przekrada(e og(e * Co r'sz i&dzy pieniek! si& na sek'nd& w g&stwinie #i$ci i nas('chiwa(e ! a#e oddycha(e si& kawa(ek tak przez #as! nag#e wpad(e w sa na sporego w&"a9 w%" zacz%( ' k'#k&* + ,ak po yka5 przez traw& i kwiaty! a ,a s yk za ni ! pr.b',%c wpakowa5

$rodek dy i%cych ,eszcze popio(.w

strasznie g(o$no! wi&c i tak by bra(e

drzewa i 0 i znow' nas('chiwa(e 9 i tak ci%g#e da#e, i da#e,* >ak widzia(e go za cz(owieka9 ,ak nast%pi(e 6iedy wr.ci(e do oboz'! cz'(e na s'ch% ga(%zk&! zdawa(o si& os(ab(y i ze strach' troch& przekra,a( i oddech na dwo,e i zostawi( i ty#ko po(ow& 0 w dodatk' t& nie,sz%*

i si&! "e kto$ i si& trz&s(y

(ydki* +#e! powiada sobie! to nie ,est pora na w(.czenie si& po #esie* Wi&c przenios(e wszystkie rzeczy z powrote do cz.(na! przyd'si(e ogie! rozsypa(e popi.(! "eby si& wydawa(o! "e s% to $#ady zesz(orocznego obozowiska! a pote drzewo* -y$#&! "e siedzia(e robi5; 0przecie" nie og(e tak ze dwie godziny! a#e nic nie widzia(e i nic nie s(ysza(e ! ty#ko wydawa(o i si&! "e widz& i s(ysz& z tysi%c na,roz aitszych rzeczy* Co siedzie5 na drzewie do koca "ycia! wi&c wreszcie zeskoczy(e na zie i&! a#e nie wytyka(e nosa z na,g&stszego #as' i ca(y czas ia(e si& na baczno$ci* >ad(e ty#ko pozio ki i to! co i zosta(o ze $niadania* / nade,$cie nocy by(e g(odny ,ak stado wi#k.w* Wi&c kiedy si& ,'" $cie ni(o! a#e nie wzeszed( ,eszcze ksi&"yc! odbi(e cicho od brzeg' i pop(yn%(e na brzeg @##inois! od#eg(y o ,akie 5wier5 i#i* Wszed(e w #as! rozpa#i(e ognisko i 'gotowa(e ko#ac,&9 kiedy ,'" prawie postanowi(e ! "e sp&dz& t' noc! s(ysz& nag#e k#ap0k#ap! k#ap0k#ap i wdrapa(e si& na

powiada sobie3 konie id%* + zaraz pote 's(ysza(e #'dzkie g(osy* Przenios(e wszystko do cz.(na na,pr&dze, ,ak ty#ko og(e i skrada,%c si& cicho! poszed(e na zwiady* Ni 'szed(e da#eko! s(ysz& w cie no$ci g(os ,akiego$ &"czyzny3 0 Cepie, zosta y t'ta,! ,e"e#i zna,dzie y dobre Chod4! popatrzy y* Nie czeka(e d('"e,! ty#ko zepchn%(e cz.(no i odp(yn%(e wios(',%c cicho* Przybi(e do dawnego ie,sca na wyspie i postanowi(e przespa5 noc w cz.(nie* +#e kiepsko spa(e * >ako$ nie og(e ! bo za d'"o y$#i chodzi(o i po g(owie* + co si& ob'dzi(e ! niewie#e ia(e wra"enie! "e kto$ nie trzy a za ko(nierz* Wi&c taki sen sobie3 to nie ,est "adne "ycie* i da( po"ytk'* Po ,aki $ czasie powiada ie,sce* 6onie #edwie zipi%*

-'sz& zobaczy5! kto t' ,est ze n% na te, wyspie* +#bo si& dowie ! a#bo bior& nogi za pas* No i zaraz pocz'(e si& #epie,* Wi&c odbi(e si& wios(o od brzeg' na od#eg(o$5 ,akich dw.ch krok.w i tak dobr% godzin&! a cicho by(o ,ak znakie ! "e akie pop(yn%(e z pr%de 'kryty w cieni' drzew* 6si&"yc $wieci( ,'" na niebie i poza pase cienia by(o ,asno ,ak w dzie* P(yn%(e zasia( i wszystko dooko(a nie spa(o* Wreszcie zna#az(e si& nieda#eko dr'giego koca wyspy* Powia( teraz ch(odny wiaterek! co by(o na,#epszy ostro"nie i zatrzy a(e si& na skra,' #as'* =siad(e a si& ,'" do $wit'* )kr&ci(e cz.(no wios(e i przybi(e do brzeg'* Wzi%(e strze#b&! wyskoczy(e na zwa#ony pni' i zacz%(e patrze5 przez g&stwin& #i$ci* Widzia(e ! ,ak ksi&"yc schodzi powo#i z nieba i cie no$5 k(adzie si& na rzece* +#e zaraz pokaza(a si& ,a$nie,sza pr&ga nad wierzcho(ka i drzew! wi&c wiedzia(e ! "e nied('go zacznie $wita5* Wzi%(e nadstawia,%c 'sz' zacz%(e si& przekrada5 do strze#b& i przysta,%c co chwi#& i w dzie na ie,sca! gdzie natra8i(e

ognisko* +#e ,ako$ i si& nie wiod(o9 w "aden spos.b nie og(e zna#e45 tego ie,sca* 2opiero po ,aki $ czasie spostrzeg(e b(ysk ognia da#eko i&dzy drzewa i* Poszed(e w ty kier'nk' 0 bardzo ostro"nie i powo#i* 6iedy zna#az(e si& b#isko! zobaczy(e &"czyzn& #e"%cego na zie i* Prawie "e 'gi&(y si& pode n% ko#ana* -&"czyzna ia( derk& nas'ni&t% na g(ow&! a g(ow& trzy a( t'" przy ognisk'* =siad(e za k&p% krzak.w!

w od#eg(o$ci ,akich$ sze$ci' st.p! i zacz%(e przyg#%da5 si& $pi%ce '* >'" szarza(o* Po chwi#i &"czyzna ziewn%(! przeci%gn%( si& i odrz'ci( derk&* + wtedy zobaczy(e ! "e to >i * We w(asne, osobie* -'rzyn panny Watson7 )(owo da,&! strasznie si& 'cieszy(e * Powiada 3 0 :e,! >i 7 0 i hyc zza krzaka* Podskoczy(! spo,rza( na zawo(a(3 0 Nie r.b i nic z(ego! nie r.b7 Nie skrzywdzi(e nigdy "adnego d'cha7 /awsze bardzo #'bi(e nieboszczyk.w i po aga(e i ! ,ak ty#ko og(e * @d4 sobie i wr.5 do rzeki! gdzie teraz ieszkasz! i dar', stare ' >i owi! co zawsze by( twoi przy,acie#e 7 2o$5 pr&dko go przekona(e ! "e wca#e nie ,este nie"ywy* Co za rado$5 spotka5 tak nag#e >i a7 Nie cz'(e si& ,'" ani troch& sa otny* Powiedzia(e bo,&! "e on wyda #'dzio o,% kry,.wk&* Gada(e ,ak na,&ty! a#e >i nie spog#%da(* W koc' powiedzia(e 3 0 >asno ,'"* /robi y teraz $niadanie* 2orz'5 porz%dnie do ogniska* 0 Co z tego! "e dorz'c&! ,ak a ty#ko pozio ki i inne pask'dztwa; +#e przynios(e$ strze#b&! prawda; To o"e 'got',e y co #epszego od pozio ek* 0 Pozio ki i inne pask'dztwa; 0 spyta(e * 0 Ty#ko ty si& "ywi(e$; 0 Czy si& ia(e "ywi5! ,ak nie zna#az(e nic innego; 0 1,e,! a kiedy$ przyszed( na wysp&; 0 W nocy! na dr'gi dzie po ty ! ,ak ci& zabi#i* 0 Co! ,'" ty#e czas' t' ,este$; 0 +ha* 0 @ ,ad(e$ ty#ko te $ iecie; Nic innego; 0 Nic innego! :'ck* 0 To chyba ' ierasz z g(od'; 0 -y$#&! "e .g(by z,e$5 wo('* Tak! na pewno da(by rad&* 1d kiedy ty ,este$ na wyspie; '! "e si& wca#e nie i#cza( i ty#ko na nie dziko! a pote rz'ci( si& na ko#ana! z(o"y( r&ce i

0 1d te, nocy! kiedy nie zabi#i* 0 Co; Nie o"#iwe7 Czy $ ty si& "ywi(! :'ck; <ac,a! asz przecie" strze#b&* +no tak! asz strze#b&* To dobrze* /abi, co$! a ,a rozpa#& ognisko* Wi&c posz#i$ y do tego ie,sca! gdzie by(o 'kryte cz.(no! i >i zacz%( rozpa#a5 ognisko na a(e, po#ance i&dzy drzewa i! a ,a ty czase przynios(e %k& i boczek! rozdziawi( kaw&! dzbanek na kaw&! pate#ni&! c'kier i cynowe k'bki* Na ten widok >i t('stego s' a i >i oczy$ci( go swoi no"e i 's a"y( na pate#ni* 6iedy $niadanie by(o gotowe! przyc'pn&#i$ y na trawie i ,ed#i$ y wszystko na gor%co* >i pa(aszowa(! "e a" ' si& 'szy trz&s(y! bo by( prawie na $ ier5 zag(odzony* + napchawszy si& so#idnie! roz(o"y#i$ y si& na trawie i da#e, #eni'chowa57 Po chwi#i >i powiada3 0 )('cha, no! :'ck* >e"e#i ty nie ,este$ nie"ywy! to kogo zabi#i w ty sza(asie; 1powiedzia(e 'rz%dzi(e * To ek )awyer nie wyko binowa(by tego #epie,* Pote spyta(e 3 0 + sk%d ty$ si& t' wzi%(! >i ! i ,aki sposobe dosta(e$ si& na wysp&; -ia( powiada3 0 -o"e #epie,! "eby nie .wi(* 0 2#aczego! >i ; 0 : *** a powody* +#e ty nie nie wydasz! ,ak ci powie ; Co! :'ck; 0 Niech nie #icho! ,ak ci& wyda ! >i 7 0 Wierz& ci! :'ck* Widzisz! ,a*** ,a 'ciek(e * 0 >i 7 0 +#e pa i&ta,3 powiedzia(e$! "e powiedzia(e$! :'ck7 0 : ! to prawda* >ak powiedzia(e ! "e ci& nie wyda ! to ci& nie wyda * )(owo da,&* C'dzie b&d% gada#i! "e ,este ob ierz(y abo#ic,onista! i b&d% na nie krzywo nie nie wydasz* )a wiesz! "e tak in& bardzo niewyra4n% i przez chwi#& w og.#e si& nie odzywa(* Pote ' wszystko! a on i na to! "e bardzo ca(% rzecz prze y$#nie

g&b&! bo y$#a(! "e zdoby(e to wszystko za po oc% czar.w* /(apa(e ,eszcze d'"ego!

patrzy#i! "e nie p'$ci(e pary z g&by! a#e co i ta 7 +ni y$#& ci& wydawa5 i ani y$#& wraca5 do iasteczka* + teraz opowiada, wszystko dok(adnie* 0 Widzisz! :'ck! posz(o o to3 o,a stara! to ,est panna Watson! ci%g#e si& nie czepia(a i wca#e nie ia(e z ni% #ekkiego "ycia! a#e przyna, nie, zawsze i obiecywa(a! "e nie sprzeda nie nigdy do 1r#ean'* Co z tego! kiedy ostatnio za'wa"y(e ! "e ci%g#e si& kr&ci po do ' ,aki$ hand#arz niewo#nik.w! a ,ak to za'wa"y(e ! zaraz ob#ecia( nie strach* Wi&c kiedy$ wieczore podkrada si& pode drzwi! a drzwi nie by(y ca(kie nie sprzeda do 1r#ean'! "e za kni&te! i s(ysz&! ,ak panna Watson .wi wdowie! "e

w(a$ciwie to wca#e nie chce nie sprzedawa5! a#e da,% ,e, za nie osie set do#ar.w! a to ,est taka k'pa pieni&dzy! "e da si& chyba sk'si5* Wdowa zacz&(a ,% prosi5! "eby tego nie robi(a! a#e wo#a(e nie czeka5! co b&dzie da#e,* =cieka(e i#e si( w nogach! o"esz i wierzy5* /bieg(e na (eb! na szy,& z pag.rka i y$#a(e ! "e 'da i si& skra$5 (.d4 gdzie$ nad rzek% wy"e, iasta! a#e #'dzie ,eszcze ta by#i! wi&c schowa(e si& w stary warsztacie bednarski rano (odzie zacz&(y ko(o i czeka(e ! a" sobie wszyscy p.,d% do do '* : *** nie przep(ywa5! a pote ! od ,akie, dziesi%te,! co przep(ynie iasteczka i powiedzia(! "e przesiedzia(e tak ca#'tk% noc! bo ci%g#e si& kto$ kr&ci( w b#isko$ci* Gdzie$ ko(o sz.ste, (.d4! wszyscy w nie, gada,%! ,ak to tw., tatko przyszed( do sza(as! gdzie ci& '$ ierci#i* Czasa i przybi,a#i do brzeg'! "eby odpocz%5! zani si& przeprawi% na dr'g% stron&! i z ich roz .w dowiedzia(e si& wszystkiego* )trasznie si& artwi(e ! :'ck! "e nie "y,esz! a#e teraz wca#e si& ,'" nie artwi&* Prze#e"a(e tak ca(y dzie pod wi.ra i* >e$5 i si& chcia(o! a#e nic si& nie ba(e ! bo o,a stara i wdowa ia(y ,echa5 zaraz po $niadani' na nabo"estwo isy,ne i ia(y wr.ci5 dopiero wieczore ! a poniewa" wiedz%! "e wyp&dza byd(o na po#e o sa y $wicie! do wieczora nie za'wa"y(yby o,e, nieobecno$ci* <eszta s('"by te" si& nie zdziwi! "e nie nie a! bo ,ak ty#ko stare panie wy,e"d"a,% za bra &! oni zaraz da,% nog&* No wi&c kiedy si& ca(kie $cie ni(o! poszed(e drog% w g.r& rzeki pewnie ze dwie i#e! ta gdzie wca#e nie a do .w* >'" sobie postanowi(e ! co zrobi&* Widzisz!

,este$ zabity* W tych ostatnich (odziach pe(no by(o pa i pan.w i wszyscy ,echa#i obe,rze5

,akby

pr.bowa( 'cieka5 piechot%! psy zaraz by

nie wytropi(y! ,akby

'krad( (.d4 i

pr.bowa( przeprawi5 si& na dr'g% stron&! zaraz by! roz' iesz! za'wa"y#i! "e nie a te, (odzi! i wiedzie#iby! gdzie wy#%d',& na ta ty brzeg' i gdzie sz'ka5 oich $#ad.w* Wi&c powiada sobie3 tratwa* Tratwa to na,#epszy spos.b! bo nie zostawi& "adnych $#ad.w* Po ,aki $ czasie patrz&! a t' zza zakr&t' pokaz',e si& na rzece $wiat(o! wi&c b'ch do wody! chwyta si& ,akie,$ be#ki i pcha ,% przed sob%! i p(yn& tak prawie na $rodek rzeki9 a ta wciska si& i&dzy sp(awne k(ody i trzy a ca(y czas g(ow& t'" nad wod%! i p(yn& kawa(ek pod pr%d! dop.ki tratwa si& nie przyb#i"y(a* Wtedy podp(yn%(e do nie, od strony r'8y i cap za deski* W(a$nie si& zach 'rzy(o i przez chwi#& by(o ca(kie cie no! wi&c wdrapa(e si& na wierzch i #e"& cicho na gdzie sta(a #atarnia* <zeka i# od deskach* C'dzie wszyscy siedzie#i w sa y przybiera(a i pr%d by( dobry! wi&c po stronie @##inois* +#e ca(kie i si& nie wiod(o* 6iedy$ y by#i prawie na wysoko$ci wyspy! ,eden z .g( &"czyzn bierze #atarni& i idzie z ni% na koniec tratwy* Widz&! "e nic dobrego nie przy,dzie z czekania! wi&c b'ch do wody i p(yn& na wysp&* -y$#a(e ! "e b&d& do koca wyspy! zani #atarni%* -ia(e wy#%dowa5 gdzie b%d4! a#e nic z tego! bo brzeg ,est bardzo 'rwisty* 2op(yn%(e prawie og(e si& wgra o#i5 na brzeg* Poszed(e w #as i powiedzia(e sobie! "e nie b&d& wi&ce, zaczyna( z tratwa i! bo za d'"o na nich tego chodzenia z schowan% w czapce 8a,k& i tyto! i troch& zapa(ek! kt.re wca#e nie za ok(y! wi&c nic i nie brakowa(o* 0 @ przez ca(y ten czas nie ia(e$ w 'stach ani i&sa! ani ch#eba; 2#aczego$ nie z(apa( przyna, nie, ,akiego$ ".(wia; 0 + ,ak go ia(e z(apa5; Przecie" cz(owiek nie o"e ia(e o"e wyskoczy5 zza krzaka i chwyci5 ".(wia w gar$5* + go zabi5 ka ienie ; -y$#isz! "e cz(owiek #esie* )(ysza(e$! ,ak strze#a#i z $rodk'! ta

y$#& sobie! "e zrobi y ze dwadzie$cia pi&5

rana! a wtedy przed sa y $wite ze$#izn& si& z tratwy! pop(yn& do brzeg' i p.,d& w #as

.g(by tra8i5 ".(wia w nocy; + ,a ani y$#a(e w dzie pokazywa5 si& na brzeg'* 0 To rac,a* -'sia(e$ ca(y czas siedzie5 w g&sty ar aty;

0 + ,ak"e* /araz wiedzia(e ! "e sz'ka,% ciebie* 1g#%da(e przep(ywa#i* Patrza(e zza krzak.w*

ich! ,ak t&dy

Nad#ecia(o stadko (odych ptaszk.w3 8r'n&(y z ,ard czy dwa w powietrz' i siada(y na zie i* 0 To znak! "e spadnie deszcz 0 powiedzia( >i * 6iedy k'rcz&ta tak 8r'wa,%! ,est to zawsze znak! "e b&dzie pada(o* >i przyp'szcza(! "e to sa o tyczy si& (odych ptaszk.w* Chcia(e schwyta5 ich ki#ka! a#e >i nie pozwo#i(* Powiedzia(! "e to sprowadza $ ier5* Powiedzia(! "e kiedy$ ,ego o,ciec by( bardzo ci&"ko chory i kt.re$ z dzieci z(apa(o ptaszka! a wtedy stara babka powiedzia(a! "e o,ciec ' rze 0 no i ' ar(* Powiedzia( te" >i ! "e nie wo#no #iczy5 rzeczy! kt.re si& b&dzie gotowa(o na obiad! bo to przynosi nieszcz&$cie* Tak sa o nie wo#no strz%sa5 obr'sa po zachodzie s(oca* Powiedzia( ,eszcze! "e ,ak ' rze cz(owiek! kt.ry ,est w(a$cicie#e '#a! trzeba zawiado i5 o ty pszczo(y przed wschode s(oca! bo inacze, pszczo(y ca(kie strac% si(y! przestan% pracowa5 i padn%* >i doda( ,eszcze! "e pszczo(y nie k(',% ty#ko idiot.w9 a#e ,a nie bardzo w to wierzy(e ! bo nieraz dra"ni(e ,e i nigdy nie nie k('(y* 1 niekt.rych tych rzeczach s(ysza(e ,'" dawnie,! a#e nie o wszystkich* >i zna( n.stwo na,roz aitszych znak.w* Powiedzia(! "e wie prawie o wszystkich* Wyg#%da(o i na to! "e chyba s% ty#ko sa e znaki! kt.re zapowiada,% nieszcz&$cie9 wi&c spyta(e ! czy nie a znak.w! co zapowiada(yby szcz&$cie* 1dpar(3 0 ?ardzo a(o! bo te" niewie#e a si& z nich po"ytk'* Po co ci wiedzie5! kiedy ci& spotka szcz&$cie; Feby ,e odczarowa5; >ak cz(owiek a ow(osione ra iona i piersi! to znak! "e b&dzie bogaty* : ! z takiego znak' ,est przyna, nie, po"ytek! bo zapowiada co$ z g.ry i na bardzo d('go* >aki$ cz(owiek .g(by wpierw by5 biedny! i to przez wie#e #at! i .g(by si& ,eszcze zniech&ci5 i zada5 sobie $ ier5! gdyby nie wiedzia( po tych 0 + ty! >i ! asz d'"o w(os.w na piersiach i ra ionach; 0 Po co pytasz; Czy ich sa nie widzisz; 0 No! a ,este$ bogaty; w(osach! "e kiedy$ b&dzie bogaty*

0 Nie! a#e kiedy$ by(e bogaty i w przysz(o$ci b&d& bogaty* 6iedy$ ia(e czterna$cie do#ar.w! a#e zacz%(e spek'#owa5 i zbankr'towa(e * 0 + na czy spek'#owa(e$! > i ; 0 Na,pierw na inwentarz'* 0 Na ,aki inwentarz'; 0 >ak to na ,aki ; Na "ywy * )pek'#owa(e zdech(a na oich r&kach* 0 @ wtedy straci(e$ te swo,e dziesi&5 do#ar.w; 0 Nie wszystkie* Ty#ko ko(o dziewi&ci'* )przeda(e sk.r& i (., za do#ara i dziesi&5 cent.w* 0 Wi&c zosta(o ci pi&5 do#ar.w i dziesi&5 cent.w* )pek'#owa(e$ da#e,; 0 + ,ak"e* /nasz! :'ck! tego ,ednookiego -'rzyna! co na#e"y do starego pana ?radisha; Ten -'rzyn za(o"y( bank i powiedzia(! "e kto przyniesie do ,ego bank' do#ara! dostanie w koc' rok' o cztery do#ary wi&ce,* No wi&c wszystkie czarn'chy z nasze, oko#icy przynosi(y pieni%dze! a#e co ta 0 nied'"o tego ie#i* >a ,eden ia(e d'"o* Wi&c powiedzia(e ! "e ,ak nie dostan& wi&ce, ni" cztery do#ary! to sa -'rzyn pana ?radisha nie chcia( nat'ra#nie! "eby za(o"& bank* na byd#e* =#okowa(e dziesi&5 do#ar.w w krowie* +#e nie b&d& ,'" ryzykowa( pieni&dzy na zak'p byd(a* 6rowa trach7 0 i

,a to zrobi(! i powiedzia(! "e nie

b&dzie do$5 pracy d#a naszych dw.ch bank.w! a#e "e og& z(o"y5 ' niego te o,e pi&5 do#ar.w! a on w koc' rok' zap(aci i za nie trzydzie$ci pi&5 do#ar.w* Tak te" zrobi(e * Pote y$#a(e sobie! "e z ie,sca '#ok',& w czy $ te trzydzie$ci pi&5 do#ar.w i niech b&dzie r'ch w interesie* ?y( wtedy taki ,eden -'rzyn ?ob i ten -'rzyn ?ob z(apa( na rzece d'"% szk't&! o czy ,ego pan wca#e nie wiedzia(* Wi&c k'pi(e od niego t& szk't& i powiedzia(e '! "eby sobie wzi%( te trzydzie$ci pi&5 do#ar.w! ,ak przy,dzie koniec rok'* +#e kto$ 'krad( szk't& te, sa e, nocy! a na dr'gi dzie taki owaki -'rzyn powiedzia(! "e bank ze wszystki zbankr'towa( i "aden z nas nie dostanie ani centa* 0 + co$ zrobi( z ty i dziesi&cio a centa i! >i ; 0 Chcia(e sobie za nie co$ k'pi5! a#e ia(e sen! "eby ,e da5 -'rzynowi! co go

nazywa,% G('pi ?a#' * 1n ,est troch& st'kni&ty! a#e #'dzie powiada,%! "e a szcz&$cie! a ,a "adnego szcz&$cia nie cent.w ?a#' owi! a ?a#' i ,e dobrze '#ok',e i d'"o d#a nie zrobi* No wi&c ?a#' wzi%( te pieni%dze i zaraz pote poszed( do ko$cio(a! i 's(ysza(! ,ak pastor .wi na kazani'! "e kto da pieni%dze d#a biednych Pana! dostanie z powrote sto razy wi&ce,* Wi&c ?a#' wzi%( i da( te dziesi&5 cent.w d#a biednych! i czeka(! co z tego wyniknie* 0 No i co wynik(o; 0 Nic nie wynik(o* W "aden spos.b nie og(e sto razy wi&ce,7 )a pastor tak powiedzia(7 + ,ak"e! dosta(e 7 Feby chocia" dosta( z powrote te dziesi&5 cent.w! by(by zadowo#ony! "e 'da(o i si& wy iga5 od straty* 0 No! >i ! nie asz si& co artwi5! bo wiesz! "e i tak b&dziesz kiedy$ bogaty* 0 To prawda* + ,ak si& nad ty zastanowi5! to w(a$ciwie ,'" teraz ,este bogaty* Na#e"& przecie" do sa ego siebie! a ,este wart ca(e osie set do#ar.w* Chcia(by te pieni%dze! wystarczy(oby i ich do koca "ycia* ie5 tych dziesi&ci' cent.w odebra5* ?a#' te" nie .g(* +ni y$#& wi&ce, po"ycza5 pieni&dzy bez 'czciwe, por&ki* 2ostan& ia(e * W ty $nie i si& przy$ni(o! "eby da( te dziesi&5

DOM MIERCI PRZEPYWAOBOK NASZEJ TRATWY Chcia(e obe,rze5 z b#iska ,eden pag.rek w sa y $rodk' #as'! kt.ry wpad( i w oko podczas zwiedzania wyspy! wi&c wyr'szy#i$ y z >i e i bardzo pr&dko dotar#i$ y na ie,sce! bo wyspa ia(a ty#ko 5wier5 i#i szeroko$ci i trzy i#e d('go$ci* ?y( to do$5 d('gi i stro y pag.rek! wysoki na ,akie czterdzie$ci st.p* Na &czy#i$ y si& nie a(o! zani wdrapa#i$ y si& na sa szczyt! bo stoki by(y stro e i poro$ni&te g&sty i krzaka i* /acz&#i$ y (azi5 i og#%da5 wszystko dok(adnie i nag#e widzi y w ska#e pod sa y prawie szczyte od strony @##inois d'"%! wysok% pieczar&7 Na wie#ko$5 pieczara r.wna(a si& chyba dw. >i pr.bowa( a#bo trze poko,o raze wzi&ty ! a .g( wyprostowa5 si& w nie, ca(kie swobodnie* W $rodk' by( przy,e ny ch(.d* >i nie na .wi5! "eby$ y zaraz przenie$#i t' wszystkie nasze graty! a#e nie powiedzia(! "e ,ak 'kry,e y cz.(no w dobry ie,sc'! a wszystkie

chcia(e ! bo co to za sens drapa5 si& ci%g#e ta i z powrote po stro e, ska#e* Wtedy >i rzeczy przeniesie y do pieczary! b&dzie y og#i si& t' w razie niebezpieczestwa

schowa59 a gdyby kto$ przyszed( na wysp&! bez ps.w nigdy by nas nie zna#az(* + zreszt% 0 powiedzia( 0 te a(e ptaszki 5wierka(y na deszcz! wi&c czy ,a chc&! "eby na wszystkie rzeczy ca(kie po ok(y; Wr.ci#i$ y wobec tego do cz.(na! pop(yn&#i$ y wzd('" brzeg' do zna,d',%cego si& rzeczy* Pote nie, wi&ce, na wysoko$ci pieczary i przenie$#i$ y ta zna#e4#i$ y nieda#eko dobr% kry,.wk& d#a naszego cz.(na 0 ie,sca i&dzy wszystkie

rosochaty i wierzba i* /d,&#i$ y ki#ka rybek z w&dek i w&dki zarz'ci#i$ y znow'! a wreszcie zabra#i$ y si& do przygotowywania obiad'* We,$cie do pieczary by(o takie d'"e! "e z ie$ci(aby si& w ni na,wi&ksza beczka od wina9 po ,edne, stronie we,$cia by(o w pod(odze podwy"szenie! ,akby g(adka p#at8ore ka 0 $wietne ie,sce pod ognisko* Wi&c roznieci#i$ y ogie i 'gotowa#i obiad* <oz(o"y#i$ y derki w pieczarze niczy dywany i ta z,ed#i$ y obiad* Wszystkie rzeczy '(o"y#i$ y w g(&bi pod $cian%! "eby ie5 do nich (atwy dost&p* ?ardzo szybko na dworze ca(kie si& $cie ni(o i h'kn&(y grz oty! i zacz&(y #ata5 b(yskawice* 1kaza(o si&! "e ptaki ia(y rac,&* /araz pote #'n%( deszcz* Ca(o ,ak z cebra i nigdy chyba nie

widzia(e takie, wich'ry* ?y(a to ,edna z tych gwa(townych b'rz #etnich* Po chwi#i zrobi(o si& na dworze ,eszcze cie nie, 0 ni to niebiesko! ni to czarno 0 i bardzo pi&knie* + deszcz (.ci( taki g&sty! "e drzewa 0 nawet te na,b#i"sze 0 by(y za g#one i ,akby okr&cone pa,&czyn%* Pote nag#e wiatr zad%( taki pot&"ny! "e pochy#a(y si& drzewa i wida5 by(o b#adozie#one spody #i$ci* Pote zerwa( si& pod 'ch ,eszcze gwa(townie,szy i konary i ga(&zie tak si& wygina(y! ,akby drzewa by(y ca(kie ob(%kane* + kiedy na dworze zrobi(o si& ,eszcze czarnie, i bardzie, niebiesko! b(yskawice prze#atywa(y po niebie i nag#e ,asno by(o ,ak w s(oc'! i na sek'nd& wyn'rza(y si& cz'bki drzew 0 gdzie$ hen! da#eko! w sa y $rodk' b'rzy! o wie#e setek ,ard.w da#e,! ni" przedte ,e by(o wida5* Po sek'ndzie zn.w robi(o si& cie no ,ak w grobie i zaraz pote d.( po wysokich schodach* 0 >i ! a#e i t' dobrze7 0 powiada * 0 /a nic nie chcia(by by5 gdzie indzie,* Poda, i ,eszcze kawa(ek ryby i kawa(ek tego gor%cego p#acka* 0 : ! gdyby nie >i ! wca#e by ci& t' nie by(o* )iedzia(by$ teraz w #esie bez obiad' i prawie 'topiony* Tak by z tob%! ch(opcze! by(o* 6'rcz&ta wiedz%! kiedy deszcz spadnie! i tak sa o wiedz% ptaki* <zeka przybiera(a przez dziesi&5 czy dwana$cie dni! a" w koc' wyst%pi(a z brzeg.w* Woda za#a(a wysp& i si&ga(a ki#k' st.p w ie,scach ni"e, po(o"onych i na brzeg' po stronie @##inois! gdzie roz#a(a si& na wie#e i# szeroka* +#e od#eg(o$5 do brzeg' -isso'ri wynosi(a te sa e p.( i#i! bo brzeg -isso'ri by( wysoki i 'rwisty* W dzie ,e4dzi#i$ y cz.(ne po ca(eI wyspie* W g(&bi #as' by(o cie nawo i sz#akie ch(odno! nawet kiedy wy"e, s(oce piek(o nie i(osiernie* P(ywa#i$ y kr&ty zawraca5 i sz'ka5 inne, drogi* Prawie na ka"dy zwa#ony drzewie siedzia(y kr.#iki i w&"e! i ty podobne bractwo! a kiedy wyspa sta(a ,'" ze dwa dni pod wod%! tak to wszystko zg(odnia(o i tak si& z g(od' ob(askawi(o! "e ,akby cz(owiek chcia(! .g(by podp(yn%5 cz.(ne i wy(apa5 ,e roz#ega( si& strasz#iwy h'k grz ot' i d'dni(! i (o ota(! i wa#i( si& z nieba a" do sa ego $rodka zie i! ,akby kto tacza( p'ste beczki w

po i&dzy drzewa i! a gdzieniegdzie pn%cza zwisa(y z drzew takie g&ste! "e 'sie#i$ y

go(% r&k%9 nat'ra#nie z wy,%tkie ".(wi i w&"y! bo te zaraz s yka(y w wod&* Pe(no tego siedzia(o na ska#e! w kt.re, by(a nasza pieczara! i gdyby$ y chcie#i! og#iby$ y sobie za(o"y5 nie#ichy zwierzyniec* 6t.re,$ nocy z(apa#i$ y cz&$5 ogro ne, tratwy! zbite, z (adnych desek sosnowych* )zeroka by(a na dwana$cie st.p! d('ga na pi&tna$cie a#bo szesna$cie! a wierzch! asywny i g(adki! wystawa( nad wod& na ,akie$ sze$5 czy siede ca#i* W dzie widywa#i$ y cz&sto przep(ywa,%ce ba#e! a#e dawa#i$ y i chcie#i$ y si& pokazywa5 na rzece* @nne, nocy! kiedy$ y t'" przed $wite zna,dowa#i si& w do#e wyspy! patrzy y 0 a t' na zachodni% odnog& s'nie do ek drewniany! pi&trowy! ocno pochy#ony na bok* Podp(yn&#i$ y do niego i w#e4#i$ y do $rodka przez okno na parterze* +#e by(o ,eszcze za cie no! "eby coko#wiek zobaczy5! wi&c przywi%za#i$ y cz.(no do be#ki i sied#i$ y w ni czeka,%c! a" nastanie $wit* /acz&(o si& roz,a$nia5! zani dop(yn&#i$ y do dr'giego koca wyspy* Wtedy za,rze#i$ y przez okno do $rodka* /obaczy#i$ y w szary $wiet#e (."ko! st.(! dwa stare krzes(a i ia(o wyg#%d cz(owieka* >i zawo(a(3 0 :e, ta 7 +#e to co$ wca#e si& nie por'szy(o* Wtedy ,a zawo(a(e ,eszcze g(o$nie,! a pote >i powiedzia(3 0 Ten cz(owiek wca#e nie $pi! ty#ko ,est nie"ywy* Czeka, t'! :'ck! p.,d& i zobacz&* Wszed( do $rodka! nachy#i( si& i .wi3 Tak! ,est nie"ywy* Ca(kie nie"ywy i w dodatk' nagi* )trze#i#i ' w p#ecy! pewnie ze dwa a#bo trzy dni te '* We,d4! :'ck! a#e nie patrz na niego*** strasznie wyg#%da* +ni ca(kie y$#a(e na niego patrze5* >i ia(e zarz'ci( na tr'pa ,aki$ stary ga(gan! a#e aski zrobione z czarnego niepotrzebnie! bo nie za iar' patrze5* Na pod(odze wa#a(y si& stare! n.stwo rzeczy porozrz'canych po pod(odze* Na gwo4dziach w $cianie wisia(y ,akie$ 'brania! a w g(&bi izby #e"a(o na pod(odze co$! co p(yn%5! bo w dzie nie

zat('szczone karty do gry! p'ste b'te#ki po w.dce i dwie

s'kna9 a ca(e $ciany 'pstrzone by(y na,p#'gawszy i rys'nka i i s(owa i rysowany i w&g#e * Na ,edne, $cianie wisia(y dwie stare br'dne perka#owe s'knie! kapt'rek od

s(oca! troch& bie#izny kobiece, i ,akie$ kape#'sz s(o kowy9 wzi%(e

&skie 'branie* Przenie$#i$ y to wszystko do #ek' z

cz.(na! bo og(o si& na ,eszcze kiedy$ przyda5* Na pod(odze #e"a( te" stary ch(opi&cy go d#a siebie* /na#e4#i$ y ,eszcze b'te#k& po szy,k% zatkan% ga(gankie ! ,ak to zwyk#e da,% nie ow#&to do ssania* Wzi&#iby$ y t&

b'te#k&! a#e by(a p&kni&ta* Pod $cian% sta(a ocno s8atygowana stara ko oda i r.wnie stary sk.rzany k'8er z wyrwany i zawiasa i* Wszystko by(o otwarte! a#e nie zosta(o nic! co by ia(o ,ak%$ warto$5* Patrz%c na ten nie(ad po y$#e#i$ y sobie! "e kto$ st%d /na#e4#i$ y ,eszcze star% cynow% #atarni&! n." rze4nicki bez r%czki! nowi'tki no"yk sk(adany! kt.ry w ka"dy sk#epie kosztowa(by dwadzie$cia cent.w! n.stwo $wiec (o,owych i cynowy #ichtarz! kocio(ek na wod& i cynowy k'bek! star% pikowan% ko(dr& z (."ka i koszyczek do rob.t pe(en igie(! szpi#ek! wosk'! g'zik.w! nici i takich r."nych rzeczy! toporek i troch& gwo4dzi! w&dk& gr'bo$ci o,ego a(ego pa#ca! z okropnie d'"y i haczyka i! sk.r& barani%! sk.rzan% psi% obro"&! ,edn% podkow& i wreszcie b'te#eczki z #ekarstwa i bez "adnych napis.w na wierzch'* 6iedy$ y ,'" ie#i ode,$5! ,a zna#az(e a#e poza ty niezgorsze zgrzeb(o! a >i owi wpad( w r&ce stary! s8atygowany niez(a noga! chocia" d#a nie za d('ga! a d#a >i a za s yczek od skrzypiec i drewniana szt'czna noga* )trze i%czka i paski by(y zerwane! by(a to ca(kie kr.tka* 1dsz'ka#i$ y wszystkie k%ty! a#e nie zna#e4#i$ y dr'gie,* Wi&c bior%c ,edno z dr'gi ! ie#i$ y dobry po(.w* 6iedy$ y z powrote wsied#i do cz.(na! zna,dowa#i$ y si& o ,akie 5wier5 da#eka by pozna#i! "e to -'rzyn* Powios(owa(e do brzeg' @##inois 0 przy czy pr%d zni.s( nie o da#sze p.( i#i 0 a pote po spoko,ne, wodzie zacz%(e pcha5 si& w g.r& rzeki t'" przy brzeg'* Nie ia(e "adnych wypadk.w ani nikogo nie widzia(e ! wi&c ca#i i zdrowi wr.ci#i$ y do pieczary* i#i poni"e, wyspy i by( ,'" bia(y dzie* 6aza(e >i owi po(o"y5 si& na dnie i przykry(e go ko(dr%! bo gdyby siedzia(! #'dzie z 'cieka( w po$piech' i widocznie nie .g( zabra5 wszystkiego*

CZYM GROZI DOTYKANIE SKRY WA Po $niadani' chcia(e pogada5 z >i e o nieboszczyk' i poko binowa5! w og(oby

,akich oko#iczno$ciach zosta( zabity! a#e >i nas! bo taki nie pochowany sobie wygodnie #e"y w zie i* To

nie chcia(* Powiedzia(! "e to

przynie$5 nieszcz&$cie! i powiedzia(! "e nieboszczyk got.w ,eszcze t' przy,$5 i straszy5 a zawsze wi&ksz% ch&5 do straszenia #'dzi ni" ten! co ,'" ani s(owa! a#e w

i si& wyda(o prawdopodobne! wi&c nie powiedzia(e og(e przesta5 o ty

"aden spos.b nie

y$#e5 i wci%" si& zastanawia(e ! kto zabi(

tego cz(owieka i w ,aki ce#'* Przesz'ka#i$ y dok(adnie 'brania! kt.re wzi&#i$ y ze sob%! i zna#e4#i$ y osie srebrnych do#ar.w! wszytych w podszewk& starego p(aszcza* >i by go nie zostawi#i* Powiedzia(e ! "e to pewnie oni zabi#i tego &"czyzn&! a#e >i nie chcia( ze n% o ty .wi5* 0 =wa"asz! "e to $ci%ga nieszcz&$cie 0 ,a ' na to* 0 + co$ .wi(! kiedy przyp'szcza(! "e ci #'dzie ta w do ' 'krad#i ten p(aszcz! bo gdyby wiedzie#i! "e s% w ni pieni%dze! nigdy

przynios(e do pieczary sk.r& w&"a! co ,% zna#az(e przedwczora, na szczycie naszego pag.rka; -.wi(e$! "e ,ak cz(owiek dotknie sk.ry w&"a! przy,dzie na niego straszne nieszcz&$cie* Gadne i nieszcz&$cie7 Wzbogaci#i$ y si& o te wszystkie graty osie do#ar.w na dodatek* Chcia(by ! >i ! "eby nas co dzie spotyka(y takie nieszcz&$cia* 0 Niech ci& o to! ch(opcze! g(owa nie bo#i* @ nie b%d4 taki pewny siebie* >eszcze ono przy,dzie* Popa i&tasz o,e s(owa! ,eszcze przy,dzie* @ przysz(o* We wtorek ie#i$ y t& roz ow&* W pi%tek po obiedzie #e"y y sobie w trawie na koc' pag.rka i nie grzechotnika* /abi(e go! zwin%(e w k(&bek tak chytrze! "e wyg#%da( ,ak "ywy! i po(o"y(e go w nogach pos(ania >i a* -y$#& sobie3 ,ak >i go zna,dzie! b&dzie zabawa* 2o wieczora a y co pa#i5* Poszed(e do pieczary i zna#az(e ta

w%" ca(kie

i wypad( z g(owy i kiedy zapa#a(e $wieczk&! a >i rz'ci( si& na pos(anie!

by(a ta sa ica w&"a i 'k%si(a go w nog&* Podskoczy( wrzeszcz%c przera4#iwie! a ,ak zab(ys(o $wiat(o! od raz' zobaczy#i$ y gada szyk',%cego si& do nowego skok'* W gnieni' oka rozp(ata(e go ki,e ! a >i chwyci( dzbanek z w.dk% tatki i wzi%( si& do picia* ?y( boso i grzechotnik 'k%si( go w sa % pi&t&* Wszystkie ' winna o,a g('pota7 /apo nia(e ! "e gdzieko#wiek zostawi si& zabitego w&"a! sa ica zawsze przy,dzie i przyc'pnie obok* >i powiedzia(! "eby odr%ba( g(ow& w&"a i rz'ci( ,% precz! a pote $ci%gn%( sk.r& i 'piek( kawa(ek i&sa* /robi(e ! co kaza(! a on z,ad( ten pieczony kawa(ek i powiedzia(! "e to dobre #ekarstwo* 6aza( i te" zd,%5 z ogona w&"a grzechotki i obwi%za5 ' ,e wok.( napi&stka* Powiedzia(! "e to bardzo po aga* Pote wina* >i przypi%( si& do dzbanka i pi(! pi(! co ,aki$ czas ca(kie wpada( w ob(&d i rz'ca( si& dziko! i wrzeszcza(! a#e ,ak ty#ko wraca( do siebie! z powrote roczy5! wi&c po y$#a(e ! "e si& chyba wy#i"e* Co do znik(a i >i by( znow' zdrowy* Postanowi(e nigdy w "yci' nie dotyka5 sk.ry w&"a! bo widz& teraz! czy si& to koczy* >i powiedzia(! "e dr'gi raze ,'" ' chyba 'wierz&* Powiedzia( te"! "e o"e to wca#e nie koniec* dotykanie sk.ry w&"a przynosi okropne nieszcz&$cia! wi&c chwyta( dzbanek* dotkn%5 "%d(a )topa sp'ch(a ' niczy bania! tak sa o noga9 a#e po ,aki $ czasie w.dka zacz&(a go nie! wo#a(by grzechotnika ni" dzbanka z gorza(k% tatki* >i #e"a( cztery dni i noce* Pote op'ch#izna wy kn%(e si& z pieczary i rz'ci(e oba w&"e i&dzy krzaki! bo ani y$#a(e zdradzi5 si& przed >i e ! "e to wszystko o,a

Powiedzia( ,eszcze! "e wo#a(by spo,rze5 na ksi&"yc przez #ewe ra i& z ,akie tysi%c razy! ni" ,eden ,edyny raz dotkn%5 sk.ry w&"a* : *** o"e i ia( rac,&! chocia" dot%d zawsze i si& zdawa(o! "e nie a d#a cz(owieka rzeczy g('psze, i bardzie, #ekko y$#ne, ni" patrzenie na ksi&"yc przez #ewe ra i&* )tary :ank ?'nker kiedy$ spo,rza( tak na ksi&"yc i ,eszcze si& ty przechwa#a(! a w nieca(e dwa #ata spi( si& i spad( z wie"y $r'towe,! i tak si& rozp(aszczy(! "e wyg#%da(*** ,ak t'

powiedzie5*** ,ak "ytni podp(o yk* /ebra#i go na drzwi od stodo(y! przykry#i dr'gi i drzwia i i tak go pochowa#i za iast w tr' nie* +#e ,a tego nie widzia(e * Tatko opowiada(* Tak czy siak sa by( sobie winien! bo patrzy( przez #ewe ra i& na ksi&"yc* 2ni i,a(y i rzeka po troch' opada(a! a" wr.ci(a w dawne koryto* Wtedy zaraz za(o"y#i$ y na ,eden z na,wi&kszych haczyk.w obdartego ze sk.ry kr.#ika! zarz'ci#i$ y w&dk& i z(apa#i$ y s' a! kt.ry by( taki d'"y ,ak cz(owiek! bo ia( sze$5 st.p i dwa ca#e d('go$ci! a wa"y( b#isko dwie$cie 8'nt.w* Nie pr.bowa#i$ y nawet wyci%ga5 go z wody! bo gdyby nas szarpn%(! wy#%dowa#iby$ y oba, na brzeg' @##inois* )ied#i$ y sobie i patrzy#i$ y! ,ak szarpie i rwie w&dk&! p.ki nie 'ton%(* /na#e4#i$ y w ,ego brz'ch' g'zik osi&"ny! okr%g(% k'#k& i n.stwo innego $ iecia* <ozp(ata#i$ y t& k'#k& siekier% i w 'sia( ,% ie5 w brz'ch' bardzo $rodk' by(a szp'#ka od nici* >i przyp'szcza(! "e s' i

d('go! bo ca(a czy $ obros(a i zrobi(a si& okr%g(a ,ak k'#a* -y$#&! "e by( to na,wi&kszy s' z(owiony w -issisipi* >i nigdy nie widzia( wi&kszego* W iasteczk' sporo by$ y za niego dosta#i* Na brzeg' sprzeda,% takie ryby na wag&9 przychodz% #'dzie i ka"dy k'p',e kawa(ek* )' a i&so bia(e ,ak $nieg i ,est na,s acznie,szy! kiedy go 's a"y5* do >i a! "e zaczyna i si& piekie#nie n'dzi5 i chc& Naza,'trz powiedzia(e

koniecznie ,akie,$ od iany* Powiedzia(e ! "e chyba skocz& na dr'gi brzeg i dowie si&! co ta s(ycha5* >i pochwa#i( ten za iar! ty#ko 'wa"a(! "e powiniene ,echa5 dopiero o z rok' i bardzo si& pi#nowa5* +#e po na y$#e spyta(! czy nie .g(by si& przebra5 za dziewczyn&* To by( ,eszcze #epszy po ys(* )kr.ci#i$ y troch& ,edn% z s'kien perka#owych i 'bra(e si& w ni% podci%gn%wszy wpierw do ko#an nogawki spodni* >i wst%"ki pod brod%! a wtedy 0 ,akby kto$ nie nie pozna! nawet w dzienny powiedzia(! "e nie r'sza $wiet#e* si& ,ak zapi%( i s'kni& z ty(' na ha8tki i trzeba przyzna5! "e #e"a(a nie4#e* Pote w(o"y(e na g(ow& ten kape#'sz od s(oca i zawi%za(e od "e#aznego piecyka* >i 'wa"a(! "e nikt za,rza( do $rodka i chcia( zobaczy5 o,% twarz 0 zdawa(oby ' si&! "e patrzy w g(%b r'ry Chodzi(e tak 'brany ca(y dzie! "eby przywykn%5 do tych babskich sz atek i po ,aki $ czasie wca#e dobrze dawa(e sobie rad&! ty#ko >i dziewczyna9 i ,eszcze powiedzia(! "e nie wo#no i podci%ga5 sp.dnic do g.ry i wk(ada5 r%k do kieszeni spodni* Pos('cha(e go i zaraz by(o #epie,*

>ak si& ty#ko $cie ni(o! wsiad(e pro ' i pr%d zni.s(

do cz.(na i wios(',%c wzd('" brzeg' @##inois iasteczkie * Przywi%za(e cz.(no i

pop(yn%(e w g.r& rzeki* /acz%(e si& przeprawia5 przez rzek& troch& poni"e, przystani nie do brzeg' kawa(ek za poszed(e drog% t'" nad wod%* /obaczy(e $wiat(o w a(eI cha('pce! gdzie od bardzo dawna nikt nie ieszka(9 zaciekawi(o nie! kto te" .g( si& ta wprowadzi5* Podkrad(e si& b#i"e, i za,rza(e do $rodka* ?y(a ta kobieta! ia(a chyba ze czterdzie$ci #at! przy $wiet#e $wiecy sto,%ce, na sosnowy sto#e robi(a rob.tk& na dr'tach* Nie zna(e te, kobiety9 'sia(a by5 t' obca! bo to nie o"#iwe! "eby po naszy y$#& sobie! chcia(by og% iasteczk' chodzi( kto$! kogo ,a by nie zna(* 2obrze si& sk(ada(o! bo troch& si& ba(e i zacz%(e "a(owa5! "e w og.#e przyszed(e * C'dzie! nie pozna5 po g(osie i wszystko si& wyda* +#e ,e"e#i ta kobieta iasteczk' cho5by od dw.ch dni! potra8i i powiedzie5 wszystko! co pa i&ta5! "e ,este dziewczyn%! a ieszka w naszy

's(ysze5* Wi&c na,pierw postanowi(e

pote zast'ka(e do drzwi*

CIGAJ NAS! Prosz& we,$5 0 zawo(a(a kobieta ,a wszed(e * Powiedzia(a3 0 )i%d4! prosz&* =siad(e * 1be,rza(a powiada3 0 >ak si& nazywasz; 0 )ara Wi##ia s* 0 + gdzie ieszkasz; W tych stronach; 0 Nie! prosz& pani* W :ookerJi##e! siede piechot% i ,este bardzo z &czona* 0 @ z pewno$ci% g(odna* /araz ci co$ przynios&* 0 2zi&k',&! prosz& pani! a#e nie ,este zatrzy a(a si& na ,edne, 8ar ie o ,akie dwie 2#atego tak si& sp.4ni(a * -o,a a a zachorowa(a i #e"y! i ,est bez pieni&dzy i w og.#e! wi&c przysz(a t' do o,ego w',aszka +bnera -ooreHa* -a a powiedzia(a! "e w',aszek 0 Nie! nie zd%"y(a prosz&! kapt'rek* 0 Nie! dzi&k',&! prosz& pani 0 odpar(e * 0 1dpoczn& ty#ko chwi#& i zaraz p.,d& da#e,* Nie bo,& si& cie no$ci* Powiedzia(a! "e nie pozwo#i godzin& a#bo p.(tore,! i wtedy opowiada5 d('go i szeroko o si& przedte i p.,$5 sa e '9 ,e, %" wr.ci nied('go! o"e za i nie odprowadzi do w',aszka* Pote &"'! o krewnych! kt.rzy zacz&(a ,eszcze pozna5 wszystkich* -ieszka ieszka po ta te, stronie iasteczka* Nigdy t' nie by(a * Czy pani go zna; t' nieca(e dwa tygodnie* 2roga przez iasteczko ,est d('ga! wi&c #epie, zosta ' nie na noc* /de, ! g(odna* Tak i si& ,e$5 chcia(o! "e ,'" g(odna* i#e st%d i teraz nie ,este i# w d.( rzeki* )z(a ca(y czas nie od st.p do g(.w swoi i b(yszcz%cy i oczka i i

ieszka,% w g.rze rzeki! i o

krewnych! kt.rzy ieszka,% w do#e rzeki* ieszka,% w do#e rzeki* 1 ty ! ,ak to #epie, i dzia(o i "e chyba zrobi#i g('pstwo przenosz%c si& do naszego iasteczka ieszka#i 0 i tak w k.(ko! a" si& z#%k(e ! "e to ,a ,e, pap#ania* 1powiedzia(a i na,pierw! ,ak to z za iast zosta5 ta ! gdzie dawnie, orderstwo i wtedy rad s('cha(e

zrobi(e g('pstwo przychodz%c do nie, po nowiny* +#e po ,aki $ czasie potr%ci(a o tatk& i

To kie

)awyere

zna#e4#i$ y te sze$5 tysi&cy do#ar.w Dty#ko "e z sze$ci' zrobi(a

dziesi&5E i wszystko o tatk' ,akie to z niego zi.(ko i ,akie to ze nie zi.(ko9 a w koc' opisa(a ie,sce! gdzie zosta(e za ordowany* )pyta(e 3 0 6to to zrobi(; )(ysze#i$ y w :ookerJi##e nie,edno o ty wypadk'! a#e nie wie y! kto za ordowa( :'cka Ainna* 0 : ! t' ' nas zna#az(oby si& wie#' takich! co by chcie#i wiedzie5* Niekt.rzy y$#%! "e to sprawka starego Ainna* 0 Nie*** naprawd& 0 Pocz%tkowo wszyscy tak y$#e#i* )tary Ainn nigdy si& nie dowie! "e ty#ko o w(os 'nikn% #incz'* +#e przed nastanie nocy #'dzie z ieni#i zdanie i dosz#i do przekonania! "e to sprawka ,ednego zbieg(ego -'rzyna i ienie >i * 0 Co on*** 0 =rwa(e za z&ba i* + ona gada(a i gada(a! i wca#e nie za'wa"y(a! "e si& odezwa(e * 0 Ten -'rzyn 'ciek( tego wieczora! kiedy :'ck Ainn zosta( zabity* Wyznaczy#i za , ego g(ow& nagrod& 0 trzysta do#ar.w* Wyznaczy#i te" nagrod& za starego Ainna 0 dwie$cie do#ar.w* Widzisz! dziecko! stary Ainn przyszed( do iasteczka rankie na dr'gi dzie po orderstwie! dok(adnie wszystko opowiedzia( o wypadk' i pro e ,e4dzi( z inny i na posz'kiwanie tr'pa! a zaraz pote zakr&ci( si& i znik(* 2o wieczora #'dzie rozg#%da#i si& za ni ! "eby go z#inczowa5! a#e on przepad( ,ak ka ie w wad&* + na dr'gi dzie dowiedzie#i si&! "e ten -'rzyn 'ciek(9 nie widziano go od godziny dziesi%te, tego wieczora! kiedy pope(nione zosta(o orderstwo* Wi&c wtedy zwa#i#i win& na -'rzyna i a" si& trz&$#i z w$ciek(o$ci na niego9 a t' naza,'trz wraca stary Ainn i #eci z g&b% do s&dziego Thatchera! "eby da( ' pieni&dzy! to b&dzie sz'ka( -'rzyna po ca(y stanie @##inois* )&dzia da( ' co$ nieco$ i stary Ainn 'pi( si& tego ,eszcze wieczora i do p.(nocy kr&ci( si& po iasteczk' w ko panii dw.ch pode,rzanych obcych #'dzi! a pote gdzie$ z ni i znik(* 2ot%d nie wr.ci( i tak naprawd& to nikt go si& nie spodziewa! dop.ki ca(a rzecz troch& nie przycichnie 0 bo niekt.rzy zn.w y$#%! "e to w p.( zdania* Po y$#a(e ! "e #epie, zrobi& trzy a,%c ,&zyk

on ,ednak zabi( :'cka i tak wszystko 'rz%dzi(! "eby #'dzie 'wierzy#i w napad rozb.,nik.w 0 a pote zagarnie pieni%dze :'cka bez "adnych ta d('gich proces.w w s%dzie* C'dzie powiada,%! "e ,est do tego zdo#ny* 1ch! y$#&! "e chytra z niego szt'ka* >ak

przez rok nie wr.ci! nic ' si& po#e nie stanie* ?o widzisz! dziecko! niczego nie o"na ' dowie$5! przez ten czas wszystko 'cichnie! a on zagarnie pieni%dze :'cka i ani si& przy ty natr'dzi* 0 Tak! prosz& pani! ,a te" tak 'wa"a * Nie widz&! co by przeszkodzie* +#e teraz chyba nikt ,'" nie y$#i! "e to zrobi( -'rzyn* 0 1! nie! s% ,eszcze tacy* ?ardzo wie#' da#e, zrz'ca win& na -'rzyna* Ty#ko "e teraz z(api% go pr&dko! a ,ak go postrasz%! wszystko wy$piewa* 0 >ak to; To oni go sz'ka,%; 0 +#e" naiwna z ciebie dziewczyna7 Czy trzysta do#ar.w ro$nie na drzewie Niekt.rzy przyp'szcza,%! "e -'rzyn ,est nieda#eko* >a do takich na#e"&! a#e nie .wi(a o ty niko '* 6i#ka dni te ' roz awia(a nazywa,% Wysp% >acksona* + czy nikt ta nie ieszka; 0 pyta widzia(a na to* Nie! nikt nigdy nie dy ! gdzie$ ieszka(! odpowiada,%* Nie pisn&(a wi&ce, ani s(.wka! a#e wzi&(a si& do y$#enia* ?y(a prawie pewna! "e dzie czy dwa przedte wyspy! wi&c powiado wi&c nie, wi&ce, na brzeg' si& 'krywa* Tak czy ., %" z sobie3 g(ow& da,&! "e ten czarn'ch ta z par% star'szk.w! kt.rzy ieszka,% obok nas w sza(asie! i ,edno z nich nag#e powiada! "e a(o kto ,e4dzi na t& wysp& w d.( rzeki! co ,% ' og(o stan%5 na

inacze, nie zaszkodzi dok(adnie przetrz%sn%5 wysp&* 1d tego czas' dy ' nie widzia(a ! o"e ,'" si& sta t%d wyni.s(! ,e"e#i w og.#e to by( on9 swo,% drog% ,edny s%siade po,ad% i zobacz% co i ,ak* Nie by(o go ki#ka dni w do '! a#e ,ak ty#ko wr.ci( przed dwie a godzina i! zaraz ' o ty posiedzia(a * )chwyci( nie taki niepok.,! "e nie og(e spoko,nie 'siedzie5* -'sia(e co$ zrobi5 z r&ka i! wi&c wzi%(e ze sto(' ig(& i zacz%(e ,% naw#eka5* +" r&ce i si& trz&s(y i naw#ekanie sz(o i strasznie niesporo* Nag#e kobieta ' i#k(a! a ,ak podnios(e g(ow&!

zobaczy(e ! "e i si& przyg#%da ciekawie i nawet si& troch& '$ iecha* 1d(o"y(e ig(& i zacz%(e 'dawa5! "e nie to wszystko bardzo obchodzi! co te" by(o prawd%* o,a biedna .wi(a ! "eby Powiedzia(e 3 0 Trzysta do#ar.w to strasznie d'"o pieni&dzy* Chcia(aby ! "eby a a og(a ,e dosta5* Czy pani %" wybiera si& na wysp& dzisia, w nocy; 0 + ,ak"e* Poszed( do p.(nocy* 0 + czy nie b&d% widzie#i #epie,! ,ak po,ad% w dzie; 0 -o"e i #epie,! a#e -'rzyn te" b&dzie #epie, widzia( w dzie* Po p.(nocy '$nie ,'" pewnie! a wtedy oni przetrz%sn% wysp& i w cie no$ci (atwie, dostrzeg% ognisko! ,e$#i ,e w og.#e rozpa#i* 0 To i nie przysz(o do g(owy! prosz& pani* 6obieta wci%" patrzy(a na nie ciekawie! a ,a cz'(e si& coraz bardzie, nieswo,o* Po chwi#i spyta(a3 0 >ak si& nazywasz! dziecino! bo ca(kie zapo nia(a ; 0 -*** -*** -ary Wi##ia s! prosz& pani* Co$ i si& widzia(o! "e przedte wca#e nie powiedzia(e -ary! wi&c wo#a(e nie podnosi5 ocz'9 ia(e takie wra"enie! "e powiedzia(e )ara! wi&c cz'(e si& troch& ,ak ysz w p'(apce i ba(e si&! "e o"e tak wyg#%da * Chcia(e ! "eby kobieta .wi(a da#e,! bo i d('"e, i#cza(a! ty bardzie, i by(o niewyra4nie* W koc' pyta9 0 )('cha, no! dziecino! czy$ aby przedte nie .wi(a! "e ci na i i& )ara; 0 1wsze ! prosz& pani* Nazywa nie )ara! a niekt.rzy -ary* 0 +ch tak7 0 Tak! prosz& pani* Pocz'(e si& troch& ra4nie,! a#e i o to rad by(by ,ak na,pr&dze, st%d cz ychn%5* >ako$ nie $ ia(e ,eszcze podnie$5 ocz'* 6obieta znow' zacz&(a terkota59 .wi(a! ,akie to ci&"kie s% teraz czasy! ,ak tr'dno i ,est zwi%za5 koniec z koce ! ,ak si& )ara -ary Wi##ia s* Niekt.rzy .wi% do iasteczka z ty zna,o y ! co ci o ni wyna,%5 ,ak%$ (.d4 i ,e"e#i si& da! po"yczy5 dr'g% strze#b&* Przeprawi% si& gdzie$ po

si& szcz'ry w ich do ' okropnie rozz'chwa#i(y i tak da#e,! i da#e, bez koca* Co do tych szcz'r.w! to nawet ia(a rac,&* Co chwi#& ,aki$ wys'wa( nos z dzi'ry w k%cie poko,'* 'si zawsze ie5 co$ pod r&k%! czy 6obieta powiedzia(a! "e kiedy zosta,e sa a! Pokaza(a

og(aby w nie rz'ca5! bo inacze, nie da(yby ,e, spoko,'* i pr&t o(owiany! skr&cony ,akby w w&ze(! i powiedzia(a! "e na og.( rz'ca do$5 ce#nie! a#e przed ki#k' dnia i nadwer&"y(a sobie ra i& i nie wie! czy teraz tra8i* Czeka(a na okaz,& i ,ak si& szcz'r pokaza(! cisn&(a w niego! a#e chybi(a! a w dodatk' ,&kn&(a3 1ooch7 tak ,% zabo#a(o ra i&* Poprosi(a nie z og(e tego po sobie pokaza5* Wi&c podnios(e nie! "eby popr.bowa( w szcz&$cia* -ia(e wie#k% ochot& wynie$5 si& z do '! zani wr.ci ,e, %"! a#e nat'ra#nie z pod(ogi pr&t i trzepn%(e pierwszego szcz'ra! ,aki si& w dzi'rze pokaza(! a gdyby si& w te, sa e, chwi#i nie r'szy( ie,sca! by(by bardzo chory szcz're * 6obieta powiedzia(a! "e rz'ci(e bardzo zgrabnie i "e nast&pnego to ,'" chyba tra8i&* Posz(a w k%t poko,'! odsz'ka(a pr&t! a pote przynios(a pas o prz&dzy i poprosi(a! "eby ,e, po .g( zwin%5 w k(&bek* Wyci%gn%(e obie r&ce! a ona na(o"y(a i na nie to pas o i zwi,a(a prz&dz&! ca(y czas .wi%c o sobie i &"'* +#e nag#e przerwa(a i powiada3 0 =wa"a, na szcz'ry* Trzy a, #epie, o(.w na ko#anach! w razie czego pr&dze, go schwycisz* @ w te, sa e, chwi#i rz'ci(a przytrzy a5! a ona co$ ta da#e, i o(.w na ko#ana9 zs'n%(e pr&dko nogi! "eby go zd,&(a i z r%k .wi(a* +#e ty#ko chwi#&! bo pote

prz&dz&! spo,rza(a i prosto w twarz tak ,ako$ bardzo "ycz#iwie i powiada3 0 + teraz .w7 >ak ci naprawd& na i i&; 0 C***c***o! prosz& pani; 0 >ak ci naprawd& na i i&; ?i## czy To ek! czy ?ob; Czy o"e inacze,; -'sia(e chyba trz%$5 si& ,ak ga#areta i nie bardzo wiedzia(e ! co ze sob% zrobi5* +#e powiada 3 0 Prosz&! niech pani sobie nie "art',e z biedne, dziewczyny* >e"e#i t' zawadza ! zaraz*** 0 Nie! nigdzie nie p.,dziesz* )iada, i nie r'sza, i si& z ie,sca* +ni ci& nie

skrzywdz&! ani niko ' na ciebie nie naskar"&* K ia(o Wie wszystko* >este$ cze#adnikie ! kt.ry zbieg( od

.w sw., sekret!

o"esz

za'8a5* Nie wyda ci&! a co wi&ce,! po og& ci* >ak zechcesz! ., %" te" ci dopo o"e* a,stra* Co z tego; To "adna zbrodnia* L#e si& z tob% obchodzi(! wi&c postanowi(e$ 'ciec* 2ziecko drogie 0 czy ,a by ci& og(a wyda5; + teraz b%d4 grzeczny i opowiedz i wszystko szczeg.(owo* No wi&c powiedzia(e ,e,! "e nie b&d& ,'" d('"e, 'dawa( i wyspowiada(e si& ze wszystkiego! ty#ko "eby dotrzy a(a obietnicy* Powiedzia(e ,e,! "e oi rodzice obo,e nie "y,% i "e zosta(e og(e oddany przez prawo na s('"b& do niegodziwego starego 8ar era w i# od rzeki! a ten 8ar er tak nie 4#e traktowa(! "e nie i te ia( wr.ci5 dopiero za dwa dni! wi&c ty#ko noc%! a w dzie pewien 0 n%! wi&c oko#ic& od#eg(% o trzydzie$ci skorzysta(e trzydzie$ci

,'" d('"e, wytrzy a5* Wy,echa( i z okaz,i! 'krad(e i# przeby(e

,ego c.rce ,akie$ stare sz atki! drapn%(e

w ci%g' trzech nocy* )zed(e

wyna,dywa(e sobie dobre kry,.wki i spa(e * Worek z ch#ebe i i&se ! kt.ry zabra(e z do '! starczy( doda(e i na drog&! chocia" wca#e sobie nie sk%pi(e * >este ., w',aszek +bner -oore zaopiek',e si& na zakoczenie 0 "e

d#atego przyszed(e t' do Goshen* 0 2o Goshen; Ch(opcze! przecie" to nie ,est "adne Goshen ty#ko )t* Petersb'rg* Goshen #e"y o dziesi&5 i# st%d w g.r& rzeki* 6to ci powiedzia(! "e to ,est Goshen; 0 >aki$ cz(owiek! co go spotka(e dzisia, o $wicie! w(a$nie kiedy ia(e ze,$5 w #as i po(o"y5 si& spa5* Powiedzia( i! "e ,ak do,d& do skrzy"owania dr.g! a skr&ci5 w prawo i po pi&ci' i#ach b&d& w Goshen* 0 Chyba by( pi,any* Powiedzia( ci ak'rat na odwr.t* 0 Nawet troch& wyg#%da( na pi,anego! a#e niech pani* Przede dnie b&d& w Goshen* 0 Czeka, chwi#&* /apak',& ci co$ do ,edzenia* / pewno$ci% ci si& przyda* Tak te" zrobi(a! a pote pyta3 0 )('cha, no3 kiedy krowa #e"y na zie i! kt.r% cz&$ci% podnosi si& na,pierw; Nie zastanawia, si& i odpowiedz pr&dko* 6t.ry i noga i podnosi si& z zie i 0 przedni i czy ty#ny i; ' ta 7 -'sz& ,'" i$5! prosz&

0 Wpierw ty#ny i! prosz& pani* 0 + ko; 0 Przedni i! prosz& pani* 0 Pie drzewa od kt.re, strony obrasta na,gr'bszy 0 1d p.(nocne,* 0 6iedy pi&tna$cie kr.w pasie si& na stok' wzg.rza! i#e z nich szczypie traw& (be w ty sa y kier'nk'; 0 Wszystkie pi&tna$cie! prosz& pani* 0 : *** y$#&! "e ieszka(e$ na wsi* Wydawa(o i si&! "e znow' chcesz nie nabra5* + teraz powiedz3 ,ak si& naprawd& nazywasz; 0 George! George Peters! prosz& pani* 0 Postara, si&! George! dobrze to i i& zapa i&ta57 Nie zapo ni, go i nie .w i za chwi#&! "e ci +#eksander! a ,ak ci& na ty przy(api&! nie pr.b', wykr&ci5 si&! "e niby to ,este$ George +#eksander* @ nie zb#i"a, si& zanadto do kobiet! kiedy star% perka#ow% s'kni&* Nie a co! kiepska z ciebie dziewczyna! a#e o"e 'da ci si& okpi5 &"czyzn* @ b., si& ?oga! dziecko3 kiedy chcesz naw#ec ig(&! nie trzy a, nitki nier'cho o i nie przyb#i"a, do nie, ig(y! ty#ko trzy a, ig(& nier'cho o i ws'wa, nitk& w dzi'rk&7 W taki spos.b na,cz&$cie, naw#eka,% ig(& kobiety! a &"czy4ni robi% to na odwr.t* + kiedy rz'casz czy $ w szcz'ra czy w coko#wiek innego! sta wpierw na pa#cach! podnie$ r&k& wysoko nad g(ow& 0 tak niezdarnie! ,ak ty#ko potra8isz 0 i rz'5 o ,akie pi&5 czy sze$5 st.p od ce#'* <z'ca, r&k% sztywn%! od ra ienia! ,akby ci si& ra i& obraca(o na ko(k'! bo tak robi% dziewcz&ta! a nie z za ache od napi&stka i (okcia! z r&k% odchy#on% od cia(a! ,ak robi% ch(opcy* @ pa i&ta,3 kiedy dziewczyna chce co$ schwyci5 na podo(ek! rozstawia ko#ana! a nie zs'wa ich! ,akie$ ty to zrobi( chwyta,%c ten kawa(ek o(owi'* Pozna(a ! "e ,este$ ch(opce ! kiedy$ pr.bowa( naw#ec ig(&! a pote chcia(a si& ,'" ty#ko 'pewni5* No! aszer', teraz do swo,ego w',aszka! )aro -ary Wi##ia s GeorgeH' +#eksandrze Peters* + gdyby$ popad( znow' w ,akie tarapaty! da, zna5 >'dycie Co8t's! czy#i nie! a ,a spr.b',& ci& z nich wydoby5* Trzy a, si& ca(y czas go$cica nad asz na sobie t& che ;

rzek%! a kiedy si& dr'gi raz wybierzesz na w(.cz&g&! nie zapo ni, o b'tach i skarpetkach* 2roga nad rzek% ,est ka ienista i strach po y$#e5! ,ak b&d% wyg#%da(y two,e stopy! zani do,dziesz do Goshen* Poszed(e drog% nabrze"n% nie, wi&ce, pi&5dziesi%t ,ard.w! pote zawr.ci(e i przekrad(e Wios(owa(e si& do ie,sca! gdzie sta(o przywi%zane cz.(no! spory kawa(ek poni"e, do $rodka i w wie#ki po$piech' odbi(e od brzeg'* si& na wysoko$ci wyspy! a pote bicie zegara! wi&c zatrzy a(e si& i do ' pani Co8t's* Wskoczy(e przeprawi(e si& przez rzek&* -nie, wi&ce, w po(owie drogi 's(ysza(e nadstawi(e 'derze* 6iedy dobi(e 'sz'9 d4wi&ki p(yn&(y po wodzie przyciszone! a#e wyra4ne 0 ,edena$cie do brzeg' po te, stronie wyspy! nie zatrzy a(e si&! "eby i&dzy drzewa! ta gdzie i#i w d.(

pod pr%d! dop.ki nie zna#az(e

odsapn%5! chocia" by(e porz%dnie zdyszany! ty#ko wpad(e ia(e pierwszy ., ob.z! i na wysoki i s'chy Pote i do pieczary* skoczy(e do cz.(na i r'szy(e

ie,sc' rozpa#i(e wie#kie ognisko* do nasze, kry,.wki o p.(tore,

rzeki! wios(',%c ze wszystkich si(* Wy#%dowa(e ! pobieg(e p&de przez #as na pag.rek >i #e"a( na derce! spa( ,ak zabity* /b'dzi(e go i powiada 3 0 Wstawa,! >i ! "ywo7 Nie a y ani chwi#i do stracenia* Kciga,% nas7 >i nie pyta( nie o nic! nie powiedzia( ani ,ednego s(owa9 a#e po$piech! z ,aki pracowa( przez nast&pne p.( godziny! dowodzi(! ,ak bardzo ,est przera"ony* 2o tego czas' wszystko! co posiada#i$ y na ty 'kry#i* Pote $wieczki* Wsiad(e do cz.(na! odp(yn%(e kawa(ek i roze,rza(e si&! a#e nawet gdyby by(a w pob#i"' ,aka (.d4 i tak by ,e, nie dostrzeg(! bo cz(owiek niewie#e widzi przy $wiet#e i#czeni'* gwiazd i po$r.d cieni.w* Pote odbi#i$ y tratw% od brzeg' i pop(yn&#i$ y z pr%de pod os(on% wierzb! siedz%c bez r'ch' i w z'pe(ny $wiecie! zosta(o ' ieszczone na tratwie! a tratwa sta(a gotowa do drogi w a(e, zatoczce i&dzy wierzba i! gdzie$ y ,% przedte zgasi#i$ y ognisko przy pieczarze i ,'" nie zapa#a#i$ y na dworze nawet

LEPIEJ PILNUJMY WASNEGO NOSA 6iedy$ y w koc' zostawi#i wysp& za sob%! 'sia(a ,'" by5 b#isko pierwsza! a

tratwa 0 ,ak na si& zdawa(o 0 p(yn&(a okropnie powo#i* Gdyby nas $ciga(a (.d4! ie#i$ y si& przesi%$5 do cz.(na i z yka5 co tch' do brzeg' @##inois9 a#e dobrze si& sta(o! "e nas "adna (.d4 nie $ciga(a! bo$ y nie po y$#e#i! "eby w(o"y5 do cz.(na strze#b& czy w&dki! czy coko#wiek do ,edzenia* =wi,a#i$ y si& tak pr&dko! "e naprawd& tr'dno na by(o pa i&ta5 o wszystki * na to! "e ,e$#i +#e post%pi#i$ y nieroztropnie (ad',%c wszystko na tratw&* Ciczy(e

&"czy4ni przeprawi% si& na wysp&! za'wa"% ognisko! kt.re roznieci(e ! i ca(% noc b&d% przy ni czeka#i na powr.t >i a* Tak czy inacze, za na i nie goni#i! a ,e$#i ognisko ich okpi(o! to ,'" nie o,a wina* Post%pi(e z ni i na,nikcze nie,! ,ak ty#ko og(e * /a#edwie zacz&(o $wita5! wy#%dowa#i$ y w g(&boki za#ewie po stronie @##inois! n.stwo gdzie ci%gn&(a si& (awica piask' g&sto poros(a topo#a i9 naci&#i$ y siekier% ga(&zi i tak przykry#i$ y ni i tratw&! "e wyg#%da(a ,ak zaro$#a przy brzeg'* Naprzeciwko nas brzeg -isso'ri by( g.rzysty! po nasze, stronie p#eca i g&ste #asy! a n'rt p(yn%( w ty ie#i$ y za ie,sc' przy ta ty brzeg'! wi&c og#i$ y si&

nie #&ka5! "e nas t' kto$ zna,dzie* Prze#e"e#i$ y sobie wygodnie ca(y dzie! przyg#%da,%c si& tratwo i statko p(yn%cy z pr%de t'" przy brzeg' -isso'ri i statko p(yn%cy pod pr%d! kt.re pos'wa(y si& z tr'de "e to po g(&bokie, wodzie sa y $rodkie rzeki* 1powiedzia(e >i owi! ,ak si& strasznie napoci(e tra,kocz%c z pani% Co8t's9 >i odpar(! 'sia(a by5 bardzo sprytna szt'ka! i "e gdyby ona nas $ciga(a! z pewno$ci% nie i na to! "e z ca(% ie#i ,'" wsiada5 do i# siad(aby i nie czatowa(a przy ognisk' 0 sk%d"e7 Po prost' wzi&(aby ze sob% psa* W taki razie 0 spyta(e 0 d#aczego nie powiedzia(a &"owi! by wzi%( psa; >i pewno$ci% wpad(a na ten po ys( dopiero wtedy! kiedy &"czy4ni

(odzi! wi&c pewnie posz#i do iasta po"yczy5 psa i d#atego z itr&"y#i ty#e czas'9 gdyby nie to! nie siedzie#iby$ y sobie teraz na te, k&pie! o szesna$cie czy siede na$cie nas nie z(apa#i! ,est i wszystko ,edno! d#aczego nas nie z(apa#i* 6iedy zacz&(o si& z ierzcha5! wys'n&#i$ y g(owy z g&stwiny i spo,rze#i$ y w poni"e, iasteczka! ty#ko zna,dowa#iby$ y si& w ty "e iasteczk'* 1dpar(e ! "e skoro

g.r& rzeki! w d.( rzeki! na dr'gi brzeg* Nie za'wa"y#i$ y nic pode,rzanego i >i zabra( si& do roboty* 1derwa( cz&$5 wierzchnich desek tratwy i wyb'dowa( wygodny wigwa ! w kt.ry og#i$ y si& chowa5 podczas 'pa(.w czy deszcz.w i chroni5 rzeczy od z okni&cia* W $rodk' wigwa ' '(o"y( pod(og& wy"sz% o ,ak% stop& nad pozio tratwy! tak "e derki i inne rzeczy by(y teraz bezpieczne od 8a#i id%ce, spod k.( statk.w parowych* W sa y $rodk' wigwa ' po(o"y#i$ y warstw& zie i gr'bo$ci ki#k' ca#i obra owan% og#i$ y w ch(odne czy deska i! "eby si& nie przes'wa(a9 na te, warstwie zie i wios(o! bo ,edno z pary og(o si& z(a a5 na ,akie, przeszkodzie* = ocowa#i$ y te" kr.tki! rozwid#ony na koc' ki,! "eby na ni inacze, statek wiesza5 star% cynow% #atarni& 0 bo kiedy si& widzi p(yn%cy w d.( statek! trzeba zapa#i5 #atarni&! gdy" o"e na tratw& na,echa59 a#e nie trzeba zapa#a5 #atarni d#a parowc.w p(yn%cych pod pr%d! chyba "e tratwa zna,dzie si& ak'rat na tak zwanych skrzy"owaniach pr%d.w* <zeka by(a ,eszcze wezbrana Dbardzo niskie brzegi zna,dowa(y si& pod wod%E i statki p(yn%ce w g.r& zbacza(y czase wodach* Te, dr'gie, nocy p(yn&#i$ y oko(o o$ i' godzin z pr%de czterech si&! "eby odegna5 senno$5* ?y(o na wi&c .wi#i$ y ty#ko $ciszony g(ose Co noc i,a#i$ y teraz o szybko$ci ,akich i# na godzin&* Gapa#i$ y ryby! gaw&dzi#i$ y i od czas' do czas' k%pa#i$ y na d'szy ,ako$ dziwnie powa"nie! kiedy$ y tak i rzadko$ y si& $ ie#i* Pogoda by(a ca(y czas z g(.wnego n'rt' i p(yn&(y po spoko,nych

d"d"yste noce roznieca5 ogie niewidoczny z zewn%trz* /robi#i$ y r.wnie" dodatkowe

s'n&#i po te, wie#kie,! i#cz%ce, rzece! #e"%c na p#ecach i spog#%da,%c w da#ekie gwiazdy! doskona(a i nic na si& nie przydarzy(o te, nocy ani nast&pne,! ani ,eszcze nast&pne,* iasta! niekt.re po(o"one wysoko na stokach czarnych i si&! "e to zap(on%( ca(y $wiat* Powiada#i ' nas w )t* wzg.rz! ot 0 garstka b(yszcz%cych $wiate(! ani ,ednego do ' nie by(o wida5* Pi%te, nocy i,a#i$ y )t* Co'is i zdawa(o Petersb'rg! "e w )t* Co'is ieszka dwadzie$cia a#bo trzydzie$ci tysi&cy #'dzi! a#e ,a w to nie wierzy(e ! dop.ki o godzinie dr'gie, w nocy nie zobaczy(e tego c'downego orza $wiate(* Nie szed( sta t%d ani ,eden d4wi&k9 wszyscy w ie$cie spa#i* 6a"dego wieczora oko(o godziny dziesi%te, przekrada(e si& na brzeg w pob#i"'

,akiego$

a(ego

iasteczka i za dziesi&5 a#bo pi&tna$cie cent.w k'powa(e

%ki czy

boczk'! czy inne, "ywno$ci* Czasa i 'dawa(o i si& spotka5 k'r&! kt.ra wa(&sa(a si& po nocy za iast siedzie5 sobie wygodnie w k'rnik' 0 i te" ,% zabiera(e na tratw&* Tatko zawsze powiada(3 bierz k'r&! kiedy nadarza ci si& do tego sposobno$5! bo ,ak tobie sa e ' nie ,est potrzebna! bez tr'd' zna,dziesz kogo$! ko ' si& przyda! a dobre 'czynki nie id% w zapo nienie* Co prawda nie widzia(e nigdy! "eby k'ra nie by(a tatce potrzebna! a#e powtarza dok(adnie ,ego s(owa* Przed wschode s(oca wy yka(e si& na po#a i po"ycza(e kawona a#bo arb'za! a#bo dyni&! a#bo (od% k'k'rydz&! a#bo co$ innego w ty rodza,'* Tatko zawsze powiada(! "e to nie grzech po"ycza5 rzeczy! ,e$#i ty#ko cz(owiek a za iar kiedy$ w przysz(o$ci za nie zap(aci59 a#e wdowa twierdzi(a! "e takie po"yczanie to nie ,est nic innego ,ak ty#ko (agodna nazwa zwycza,ne, kradzie"y* >i 'wa"a(! "e wdowa a troch& rac,i i tatko a troch& rac,i! d#atego b&dzie na,#epie,! ,e$#i wybierze y ze spis' ki#ka d('go i w "aden spos.b e#ono ! czy arb'zo ! czy rzeczy i powie y sobie! "e nigdy ,'" nie b&dzie y ich wi&ce, po"ycza#i* Wi&c kt.re,$ nocy! p(yn%c spoko,nie po rzece! zastanawia#i$ y si& nad ty nie te" og#i$ y zdecydowa5! czy da y pok., kawono o"e cze ' inne '* +#e gdzie$ przed $wite czy

'(o"y#i$ y wszystko w spos.b

zadowa#a,%cy! to znaczy postanowi#i$ y zrezygnowa5 z ra,skich ,ab('szek i pasternak'* Przedte cz'#i$ y si& troch& nieswo,o! a#e teraz zrobi(o na si& #ekko na d'szy* ?y(e ! przyzna,&! bardzo zadowo#ony! "e to si& tak skoczy(o! bo ra,skie ,ab('szka w og.#e nie s% s aczne! a pasternak nie do,rze,e wcze$nie, ,ak za par& iesi&cy* 1d czas' do czas' 'dawa(o na si& zestrze#i5 ,akiego$ ptaszka wodnego! kt.ry a#bo rano wstawa( za wcze$nie! a#bo wieczore k(ad( si& za p.4no spa5* 1g.#nie rzecz bior%c "y(o na si& ca(kie dostatnio* Pi%te, nocy po )t* Co'is z(apa(a nas o p.(nocy b'rza z okropny i b(yskawica i i grz ota i! i '#ewny deszcze * )chroni#i$ y si& w wigwa ie 0 niech ta tratwa sa a sobie radzi7 6iedy b(yskawice roz$wiet#a(y niebo! widzie#i$ y przed sob% ogro n% rzek& i po ob' stronach wysokie! ska#iste brzegi* Po ,aki $ czasie powiada 3 0 :e,! >i ! patrz7 0 /obaczy#i$ y statek parowy! kt.ry nadzia( si& na ska(y* Pr%d ni.s( nas prosto ,ak strze#i(

w ty

w(a$nie kier'nk'* W $wiet#e b(yskawic widzie#i$ y wrak bardzo wyra4nie* Ce"a(*

przechy#ony na bok! cz&$5 g.rnego pok(ad' stercza(a wysoko nad wod% i wida5 by(o dok(adnie wszy$ci'tkie pacho(ki do przywi%zywania #in i krzes(o obok d'"ego dzwon'! a na oparci' krzes(a kape#'sz z op'szczony w d.( ronde * Noc by(a cie na! b'rz#iwa i wszystko wydawa(o si& bardzo ta,e nicze! wi&c kiedy zobaczy(e oi wrak! taki ,aki$ "a(osny i op'szczony na $rodk' rzeki! pocz'(e to! co na ie,sc' cz'(by chyba ka"dy ch(opiec3 zachcia(o i si& koniecznie we,$5 na pok(ad 0 /atrzy a, y si& przy ni ! >i 7 0 powiedzia(e * +#e w pierwsze, chwi#i >i stanowczo si& te ' sprzeciwi(* 0 +ni y$#& wa(&sa5 si& po ,akich$ ta wrakach* >est na ! ' #icha! dobrze tak! ,ak ,est! wi&c #epie,! ' #icha! pi#n', y w(asnego nosa! ,ak powiada ?ib#ia* /reszt% g(ow& da,&! "e siedzi ta stra"nik na te, skor'pie* 0 )tra"nik! ,ak babci& kocha 7 Te" po ys(7 0 odpar(e * 0 Przecie" ta nie a ,'" nic do pi#nowania opr.cz ka,'t o8icerskich i kabiny stra"nika* + czy ty o"e si& rozpa$5 na dwo,e i pop(yn%5 z pr%de ; >i nie wiedzia(! co na to odpowiedzie5! wi&c nawet nie pr.bowa(* 0 + poza ty 0 doda(e przyk(ad cygara7 /ak(ad! "e 0 og#iby$ y po"yczy5 sobie co$ z ka,'ty kapitana* Na ia( cygara! za kt.re p(aci( pi&5 cent.w szt'ka "yw% y$#isz! "e kto$ chcia(by w tak% noc nara"a5 "ycie d#a ki#k' g('pich kabin! kiedy w ka"de, chwi#i statek

i po yszkowa5 troch& po statk'! i zobaczy5! co si& ta dzie,e*

got.wk%* 6apitanowie statk.w parowych s% zawsze okropnie bogaci! zarabia,% ze sze$5dziesi%t do#ar.w na iesi%c i ,ak przy,dzie i na co$ ch&tka! ani y$#% og#%da5 si& na cen&* We4 $wiec& do kieszeni! >i * Nie 'spoko,& si&! dop.ki nie przetrz%$nie y k%t.w te, skor'py* Czy ty cho5by ia( zaraz pote y$#isz! "e To ek )awyer skona5* + in%(by ,% spoko,nie; /a nic7 Powiedzia(by! "e to ,est przygoda! tak by powiedzia(* @ wyprawi(by si& na ten wrak! o"e sobie wyobra"asz! "e nie potra8i(by wszystkiego pi&knie 'rz%dzi5! "e nie przechwa#a(by si&! nie robi( z siebie wa"nego; -y$#a(by kto! "e to sa 6rzyszto8 6o#' b odkrywa kr.#estwo niebieskie* +ch! szkoda! "e nie a t' To ka )awyera*

>i

r'cza( co$ ta

pod nose ! a#e si& w koc' zgodzi(* Powiedzia(! "e nie

powinni$ y bra5 wi&ce, rzeczy! ni" ,'" koniecznie b&dzie y chcie#i! i "e .wi5 o"e y ty#ko szepte * ?(yskawica znow' na o$wiet#i(a wrak ak'rat na czas9 schwyta#i$ y si& drabinki na sterborcie i przywi%za#i$ y tratw&* / te, strony kad('b stercza( wysoko nad wod%* /acz&#i$ y si& pos'wa5 cicho w d.( pochy(o$ci pok(ad'! k' bakbortowi i w kier'nk' ka,'t o8icerskich9 sz#i$ y po o ack'! stopa i wycz'wa,%c! drog& i wyci%ga,%c r&ce! "eby nie wpa$5 na pacho(ki! bo tak by(o cie no! "e o krok nie og#i$ y ich do,rze5* Nied('go natra8i#i$ y na! $wiet#iki! ,eszcze ki#ka krok.w i stan&#i$ y w drzwiach kapitaskich! kt.re by(y otwarte! a na koc' korytarza0o rety0zobaczy#i$ y! $wiat(o* @ w te, sa e, sek'ndzie 's(ysze#i$ y 0sz er g(os.w7 >i wyszepta(! "e cz',e si& okropnie niezdr.w! i prosi(! "eby$ y zaraz wraca#i na tratw&* Powiedzia(e ! "e dobrze! i ,'" zawo(a(3 0 1ch! nie zabi,a,cie nie! ch(opcy7 Przysi&ga ! "e was nie wyda 7 6to$ inny odezwa( si& g(o$no3 0 G"esz! >i ie T'rner* >'" nieraz pr.bowa(e$ na robi5 takie kawa(y* /awsze chcesz wi&ce,! ni" na ciebie przypada! i zawsze dostawa(e$ wi&ce,! bo$ grozi(! "e ,ak ci nie da y! zaraz nas zdradzisz* +#e powiedzia(e$ to o ,eden raz za d'"o* Na,pod#e,szy z ciebie (otr i zdra,ca w ca(y kra,'* >i a ,'" nie by(o! wyni.s( si& na tratw&* P&ka(e Powiada sobie3 To ek )awyer na pewno by st%d nie odszed(! wi&c ,a te" nie stch.rz&* -'sz& zobaczy5! co si& t' dzie,e* Przypad(e do pod(ogi i na czworakach zacz%(e si& skrada5 przez a(y korytarzyk! w z'pe(ne, cie no$ci! a" w koc' zatrzy a(e si& na od#eg(o$5 ,edne, ty#ko ka,'ty od ie,sca! gdzie przecina(y si& dwa korytarze* Ta w(a$nie zobaczy(e na pod(odze &"czyzn& ze zwi%zany i r&ka i i noga i i sto,%cych nad ni po prost' z ciekawo$ci* ia(e ode,$5! kiedy nag#e ,aki$ p(acz#iwy g(os

dw.ch pisto#ete

&"czyzn* >eden trzy a( w r&ce przycie nion% #atarni&! dr'gi pisto#et* Ten z ierzy( w g(ow& &"czyzny na pod(odze i .wi(3 0 Wie#ka i przysz(a na to ch&tka* @ powiniene ci& zabi5! ty n&dzny psie7 -&"czyzna na pod(odze dygota( i raz po raz wo(a(3 0 1ch! ?i##! nie zabi,a, nie7 >'" nigdy nie powie ! "e was wyda 7 Nigdy7 Nigdy7 Przy ka"dy ,ego wo(ani' &"czyzna z #atarni% wyb'cha( $ ieche i .wi(3 0 Nie wydasz nas! nie wydasz* >ak d('go "y,esz! nie powiedzia(e$ prawdziwego

s(owa* 0 + pote

dodawa(3 0 Pos('cha, no! ,ak ska #e7 Po y$#e5! "e gdyby$ y go nie zak(ad! "e niko ' ,'" nie b&dziesz grozi(! >i ie

zwi%za#i! ob' by nas 'katr'pi(* @ za co! chcia(by wiedzie5; /a nic* /a to! "e$ y broni#i swoich praw* 1t! za co7 +#e stawia T'rner* )chowa, pisto#et! ?i##7 ?i## na to3 0 +ni zas('"y(; 0 +#e ,a nie pozwo#& go zabi5 i a swo,e powody! "eby go nie zabi,a5* 0 Niech ci& ?.g wynagrodzi za te s(owa! >akeH' Peckardzie* Nie zapo n& ci ich do koca "ycia7 0 zawo(a( &"czyzna na pod(odze troch& ,akby p(acz#iwie* Peckard nic na to nie odpowiedzia(! ty#ko powiesi( #atarni& na gwo4dzi'! a pote da( ?i##owi znak r&k% i r'szy( w kier'nk'! gdzie #e"a(e niewidoczny w cie no$ci* /acz%(e og(e ! a#e statek tak by( przechy#ony! "e sz(o przyp(aszczony do pod(ogi i nie nie si& co8a5 na czworakach na,szybcie,! ,ak ty#ko i to niesporo! wi&c "eby na y$#&! >ake* >este za ty ! "eby ' wpakowa5 w (eb troch& o(owi'*** bo czy nie zabi( w taki sa spos.b starego :at8ie#da; Czy dobrze sobie na t& $ ier5 nie

w#e4#i! wczo(ga(e si& do ka,'ty po stronie statk' wy"e, stercz%ce, nad wod%* ?i## szed( w cie no$ci! czepia,%c si& $ciany! a kiedy Peckard zna#az( si& naprzeciwko ?i## powiedzia(3 0 We,d4 t'ta,* No i Peckard wszed(! a t'" za ni ?i##* +#e ni wesz#i! ,'" by(e na g.rne, koi9 cz'(e si& ,ak ysz w p'(apce i "a(owa(e ! "e t' w og.#e przyszed(e * + ci dwa, sta#i ta og(e sobie na $rodk'! opiera,%c si& r&ka i o kraw&d4 koi! i roz awia#i* Nie ich do,rze5! a#e zgadywa(e ! gdzie sto,%! po zapach' w.dki! kt.r% wypi#i* <ad o,e, ka,'ty!

by(e ! "e nie pi,a w.dki* /reszt% nie takie, roz owy* -.wi#i cicho i z wie#ki Powiedzia(3 0 Grozi(! "e wszystko wyszczeka! i na pewno to zrobi* Po te, k(.tni i po ty ! ,ake$ y si& z ni obesz#i! nie ia(oby to znaczenia! nawet gdyby$ y ' teraz odda#i nasz% cz&$5 ('p'* <&k& da sobie 'ci%5! "e za obietnic& 'niewinnienia b&dzie $wiadczy( przeciwko na w s%dzie* >este za ty ! "eby skoczy5 z ni raz a dobrze7 0 >a te" ,este za ty 0 powiada Peckard bardzo spoko,nie* 0 Niech ci& diab#i7 Chodzi(o i po g(owie! "e wca#e nie ,este$* +#e skoro tak! to w porz%dk'* Chod4 y i zr.b y! co trzeba* 0 Czeka, chwi#&* >eszcze nie powiedzia(e ! co a na w%trobie* )('cha, 'wa"nie3 strze#anie to dobry spos.b! a#e s% #epsze i cichsze sposoby od strze#ania* + nie si& widzi! "e g('pi ,est ten! co pcha g(ow& w stryczek! kiedy o"e dopi%5 swego w spos.b r.wnie dobry! a nie, niebezpieczny* -a rac,&; 0 Pytanie7 +#e ,ak to chcesz ty raze ! za(atwi5; 0 +no tak sobie t& rzecz wyka#k'#owa(e 3 przetrz%$nie y ,eszcze raz ka,'ty! pozbiera y wszystko! co$ y pierwe, przeoczy#i! i ,azda na brzeg! ta schowa y ('py* + pote b&dzie y czeka#i* Widzisz! na,da#e, za ,akie dwie godziny ten wrak rozpadnie si& na dwo,e i pr%d go zniesie w d.( rzeki* >i sobie za to podzi&kowa5* -y$#&! "e to #epszy spos.b ni" pakowanie ' o(owi' w g(ow&* >este przeciwny zabi,ani' cz(owieka! kiedy o"na sobie z ty inacze, poradzi59 bo to i g('pie! i grzech* Nie a rac,i; 0 Tak! pewnie* +#e powiedz y! "e statek si& nie rozp'knie i nie sp(ynie z pr%de ; T'rner p.,dzie na dno i b&dzie .g( ty#ko prze,&cie * ?i## chcia( koniecznie zabi5 T'rnera* ia(oby to wi&kszego znaczenia 0 i tak by nie nie wyni'cha#i! bo o"e oddycha5 s('cha,%c prawie nie oddycha(e * /e strach'* @ w og.#e cz(owiek nie

0 Te dwie godziny o"e y chyba poczeka5! co; 0 No wi&c zgoda* Chod4 y* Wysz#i z ka,'ty* /eskoczy(e z koi ca(y okry od pot' i po o ack' zacz%(e si& przekrada5 przez pok(ad* Cie no by(o! cho5 oko wyko#* /askrzecza(e Przerwa(e '3 a y teraz czas' na #a enty i wa(&sanie si& w orderc.w i ,e"e#i nie zna,dzie y ich (odzi i nie chryp#iwy szepte 3 0 >i 7 0 i >i odezwa( si& z od#eg(o$ci o"e krok'! a#e dziwnie ,ako$ #&k#iwie* 0 2a#e,"e! >i ! pr&dko7 Nie cie no$ci* >est t' na statk' sza,ka

p'$ci y ,e, z pr%de ! "eby nie og#i wydosta5 si& z wrak'! ,ednego z nich czeka arny koniec* +#e ,ak zna,dzie y (.d4! b&dzie y og#i ich wszystkich wyszykowa5! bo za, ie si& ni i szery8* Kpiesz si&! >i * >a b&d& sz'ka( na bakborcie! a ty na sterborcie* /aczni, od tratwy i*** 0 1ch! ?o"e! ., ?o"e7 1d tratwy; Nie a ,'" "adne, tratwy* /erwa(a si& i pop(yn&(a7 @ co teraz z na i;

UCZCIWY UP Z WALTERA SCOTTA! +" i dech zapar(o i o a(o nie ze d#a(e * 1dci&ci na wrak' z tr.,k% takich azga,stwa* Teraz 'sie#i$ y zna#e45 (.d4 0 teraz (.d4

zb.,.w7 +#e nie by(o czas' na w#ek#i$ y si& strasznie powo#i*

na by(a potrzebna* Wi&c r'szy#i$ y wzd('" sterbort' dr"%c i trz&s%c si& ,ak w 8ebrze! a /dawa(o na si&! "e in%( tydzie! zani dotar#i$ y do r'8y* +ni $#ad' (odzi* >i powiedzia(! "e chyba nie r'szy da#e, nog%! bo strach! powiedzia(! wyciska z niego wszystkie si(y* +#e ,a ' na to! "eby si& po$pieszy(! bo ,ak zostanie y na wrak'! czeka nas arny koniec* /now' r'szy#i$ y przed siebie kier',%c si& na ty(y kabin* Tra8i#i$ y pos'wa#i$ y si& wzd('" $wiet#ik.w czepia,%c si& 'chwyt.w! bo brzeg ,% dostrzec* +" nie w gard#e d'si(a rado$5* >eszcze sek'nda! a ta ! a pote Cedwie zdo(a(e

$wiet#ik.w! dotyka( wody* 6iedy by#i$ y ,'" b#isko drzwi pa#arni! patrzy y 0 ,est (.d4* by(by ,'" siedzia( w (odzi! a#e w te, sa e, chwi#i otworzy(y si& drzwi* >eden z &"czyzn wys'n%( g(ow& przez szpar& w od#eg(o$ci na,wy"e, dw.ch st.p od ie,sca! gdzie sta(e * -y$#& sobie3 ,'" po nie! a#e &"czyzna co8n%( si& i powiada3 0 /as(o t& przek#&t% #atarni&! ?i##7 ?y( to Peckard* Wrz'ci( ,aki$ worek do (odzi! pote sa do nie, wskoczy( i 'siad(* Po sek'ndzie ?i## pokaza( si& w drzwiach i te" wsiad( do (odzi* Wtedy Peckard powiedzia( cicho3 0 Gotowe! odbi,a,* Tak os(ab(e ! "e ,'" ostatkie si( czepia(e si& 'chwyt'* +#e ?i## powiada3 0 Czeka,7 Czy go przesz'ka(e$; 0 Nie* + ty; 0 Te" nie* / tego wynika! "e a ,eszcze swo,% cz&$5 got.wki* 0 To chod4* ?y(oby g('pio bra5 rzeczy! a zostawia5 got.wk&* 0 )('cha,*** czy on si& nie po iark',e! co za ierza y; 0 -o"e si& nie po iark',e* Tak czy siak! got.wk& we4 ie y* Chod47 Wysied#i z (odzi i posz#i* 2rzwi zatrzasn&(y si& za ni i z h'kie ! bo by(y po te, stronie! na kt.r% k(ad( si&

statek* W p.( sek'ndy p.4nie, siedzia(e w (odzi! za n% skoczy( >i * Wyci%gn%(e n."! odci%(e #in& i odbi#i$ y od wrak'7 Nie wzi&#i$ y do r%k wiose(! nie odezwa#i$ y si&! nie szepn&#i$ y ,ednego s(owa! w(a$ciwie prawie$ y nie oddycha#i* Prze$#izn&#i$ y si& szybko w z'pe(ny i#czeni' obok ko(a i da#e, obok r'8y! a w par& chwi# pote by#i$ y ,'" o sto ,ard.w poni"e,* Wrak znik( w cie no$ciach i nie zosta( z niego nawet $#ad9 nic ,'" na nie grozi(o* 2obrze$ y to wiedzie#i* 6iedy przep(yn&#i$ y ,eszcze z par&set ,ard.w! w drzwiach kwater o8icerskich pokaza(o si& $wiat(o #atarni niczy opa(ach ,ak T'rner* >i wzi%( si& do wiose( i rozpocz&#i$ y pogo za nasz% tratw%* Po raz pierwszy zacz%(e ,est si& artwi5 o tych #'dzi na wrak'* 2opiero teraz! bo dot%d nie po(o"eni'* Po y$#a(e ia(e na to o"e czas'* Po y$#a(e sobie! "e to 'si by5 straszne d#a cz(owieka 0 nawet ,ak ten cz(owiek orderc% 0 zna#e45 si& w taki sobie! "e kto to wiedzie5! czy ,a sa nie zostan& ,eszcze kiedy$ orderc%! i ,ak by si& wtedy cz'( w ich sk.rze; Wi&c zwr.ci(e si& do >i a3 0 >ak ty#ko zobaczy y $wiat(o na brzeg'! zatrzy a y si& ze sto ,ard.w powy"e, a#bo poni"e,! w ie,sc'! gdzie b&dziesz .g( 'kry5 (.d4! a ,a p.,d& i z y$#& ,ak%$ history,k&! i posz'ka +#e ten p#an pewnie wszyscy $pi%* P(yn&#i$ y z pr%de wypatr',%c $wiate( i rozg#%da,%c si& za tratw%* Po ,aki $ czasie deszcz 'sta(! a#e ch 'ry wci%" si& kot(owa(y i b(yskawice prze#atywa(y po niebie! a w $wiet#e ,edne, zobaczy#i$ y nag#e ,aki$ czarny przed iot p(yn%cy przed na i! wi&c powios(owa#i$ y Mw ty kier'nk'* ?y(a to nasza tratwa i 'sz& przyzna5! "e przesied#i$ y si& na ni% z rado$ci%* Po kogo$! kto by pod,echa( do wrak' i wyci%gn%( tych zb.,.w z i si& nie 'da(! bo wnet wr.ci(a b'rza 0 ty raze ,eszcze a#eka gwiazdka i wtedy wiedzie#i$ y! "e zb.,e za'wa"y#i brak (odzi i pewnie zacz&(o i teraz $wita5 w g(owie! "e s% w takich sa ych

p'(apki! "eby o"na ich by(o powiesi5! kiedy przy,dzie na to pora* gwa(townie,sza* Ca( deszcz i nigdzie nie by(o wida5 "adnych $wiate(9 po y$#a(e ! "e

chwi#i b(ysn&(o $wiat(o hen! da#eko na prawy brzeg'* G.d4 za(adowana by(a do po(owy ('pe ! kt.ry rab'sie zagarn&#i ta na wrak'* Przerz'ci#i$ y wszystko na tratw& i powiedzia(e >i owi! "eby p(yn%( w d.( rzeki! a ,ak si& odda#i tak na oko ze dwie i#e! niech za$wieci #atarni& i trzy a ,% zapa#on%! dop.ki nie wr.c&9 pote siad(e do wiose( i r'szy(e w kier'nk' $wiat(a* 6iedy podp(yn%(e b#i"e,! pokaza(o si& ,eszcze ki#ka $wiate( 0 wysoko na stok' wzg.rza* ?y(o to zna#az(e si& ,'" ca(kie iasteczko* Przyb#i"y(e wios(a i p(yn%(e si& do brzeg' troch& da#e, z pr%de * Gdy powy"e, tego pierwszego $wiat(a! od(o"y(e 8#agsztok' d'"ego pro '* =kry(e (.d4! a pote zacz%(e si& rozg#%da5 za stra"nikie zastanawia,%c si&! w ,aki te" k%cie 'ci%( sobie drze k&9 zna#az(e go do$5 pr&dko9 siedzia( na "ag#ach go #ekko w pochy#ony do przod' z g(ow% op'szczon% na ko#ana* Par& razy tr%ci(e ra i&! a pote zacz%(e p(aka5* Por'szy( si& troch& ,akby przestraszony! a#e kiedy zobaczy(! "e to ty#ko ,a! ziewn%( od 'cha do 'cha! przeci%gn%( si& i spyta(3 0 + to co takiego; No! nie p(acz! s yk'* Co ci si& sta(o; 1dpar(e 3 0 Tatko i a a i siostrzyczka! i*** 0 z p(acz' nie og(e da#e, .wi5* 0 1ch! do #icha z ty 7 Nie prze, ', si& tak! ch(opcze! wszyscy z artwienia* /obaczysz! "e wszystko b&dzie dobrze* No wi&c co si& z ni i sta(o; 0 )%*** s%*** s% na*** czy pan ,est stra"nikie tego pro '; 0 + ,ak"e 0 odpar( z taki ,aki $ zadowo#enie w g(osie* 0 >este kapitane ! w(a$cicie#e ! pierwszy o8icere ! sternikie ! stra"nikie i starszy a ni ty#e! co stary >i :ornback! i nie a,tkie w ,edne, a y swo,e

b#isko! zobaczy(e ! "e ,est to #atarnia zawieszona na

osobie! a zdarza si&! ze ,este ca(y (ad'nkie i ,edyny pasa"ere tego pro '* Nie og& by5 taki piekie#nie ho,ny i taki dobry d#a arynarza to d#a nie ,edyne "ycie i skis(by #'dzi ani nie og& tak ,ak on szasta5 pieni&dz i* +#e nieraz ' .wi(e ! "e by si& z nie za ieni(* ?o! powiada ! "ycie pr&dze,! ni"by si& zgodzi( ieszka5 dwie i#e za iaste ! gdzie nic si& nigdy nie dzie,e 0 za ca(% ,ego got.wk& i ,eszcze dwa razy ty#e te" by si& nie zgodzi(* Powiada ! "e***

Przerwa(e 0 6to;

'3

0 )% w strasznych tarapatach i*** 0 >ak to kto; Tatko i a a! i o,a a(a siostrzyczka! i panna :ooker* Wi&c ,akby pan po,echa( ta pro e w g.r& rzeki*** 0 >akby gdzie po,echa(; Gdzie" oni s%; 0 Na wrak'* 0 Na ,aki wrak'; 0 Przecie" ta ,est ty#ko ,eden*** 0 Co; -asz na y$#i parowiec NWa#ter )cottO; 0 =h'* 0 <ety7 + c." oni robi% na te, skor'pie; 0 Nie wybra#i si& ta roz y$#nie! ty#ko*** 0 No chyba7 <any boskie! ,e"e#i si& dobrze nie po$piesz% i nie ze,d% pr&dko! arne ich widoki* +#e ,aki c'de wpakowa#i si& w tak% pask'dn% histori&; 0 1ch! to bardzo proste! prosz& pana* Panna :ooker po,echa(a z wizyt%* 2o tego iasta*** ta w g.rze rzeki*** 0 +ha! ?oothHs Canding* -.w da#e,* 0 Wi&c by(a z wizyt% w ?oothHs Canding i przed sa y przy,aci.(ki! panny*** ,ak ,e, ta *** nazwisko ca(kie i woda ich znios(a! i p(yn&#i z pr%de wieczore wsiad(a ze swo,% s('"%c%! -'rzynk%! na konny pro ! bo chcia(a zatrzy a5 si& na noc ' swo,e, i z g(owy wy#ecia(o* +#e p&k( i ster ,akie dwie i#e! a" si& w koc' nadzia#i na wrak*

Przewo4nik! -'rzynka i konie 0 wszyscy 'ton&#i! a ty#ko panna :ooker czego$ si& ta chwyci(a i wesz(a na wrak* + pote w ,ak% godzin& po nastani' rok' nad,echa#i$ y w nasze, szk'cie! a tak by(o cie no! "e za'wa"y#i$ y wrak dopiero z od#eg(o$ci ki#k' ,ard.w* @ wtedy y$ y si& na wrak nadzia#i! a#e nikt z nas nie zgin%(! pr.cz ty#ko ,ednego ?i##a Whipp#e i*** och! ach7 ?i## naprawd& by( na,#epszy cz(owiekie na $wiecie i ,a naprawd& prawie "a(',&! "e to nie ,a si& 'topi(e * >ak babci& kocha ! "e "a(',&7

0 ?o"e i(osierny7 >ak d('go "y,&! nie s(ysza(e o czy $ taki 7 + pote ; Co$cie pote zrobi#i; 0 Pote krzycze#i$ y i wo(a#i$ y! a#e rzeka taka ,est w ty ie,sc' szeroka! "e nikt nas nie 's(ysza(* Wi&c ty#ko tatko powiedzia(! "e kto$ koniecznie 'si si& dosta5 na brzeg i sprowadzi5 po oc* Ty#ko ,a ,eden ' ie p(ywa5! wi&c po y$#a(e ! "e spr.b',&! a panna :ooker powiedzia(a! "e ,ak nie zna,d& po ocy gdzie$ b#i"e,! odsz'ka5 ,e, w',aszka! a on ,'" si& wszystki poni"e, wrak' i traci(e za, ie* 2op(yn%(e a biec t'ta, i i#& i do brzeg' o

ty#ko niepotrzebnie czas! prosz%c #'dzi o po oc* Wszyscy

powiada#i3 Co! w tak% noc i przy taki pr%dzie; To ca(kie nie o"#iwe* @d4 i postara, si& o pro parowy*** Wi&c gdyby pan .g( i*** 0 + boda, to7 Po,echa(by ch&tnie i niech nie pior'n trza$nie! ,ak tego nie zrobi&* +#e kto i! ' diaska! zap(aci; Czy y$#isz! "e tw., tatko*** 0 1ch! o to o"e si& pan nie artwi5* Panna :ooker i powiedzia(a! spec,a#nie i to powiedzia(a! "e ,e, w',aszek! :ornback*** 0 Co; :ornback ,est ,e, w',e ; )('cha, no! biegni, do tego $wiat(a ta na drodze! pote skr&5 na zach.d! a ,ak przebiegniesz ,eszcze z 5wier5 i#i! zobaczysz karcz &* Powiedz i ! "eby ci& podwie4#i do >i a :ornbacka* a on zap(aci za 8atyg&* @ nie ar'd4 po drodze! bo stary :ornback powinien ,ak na,pr&dze, o wszystki Powiedz si& dowiedzie5* '! "e przywioz& ,ego siostrzenic& ca(% i zdrow%! zani on zd%"y przy,echa5 w kier'nk' $wiat(a! a#e za#edwie on znikn%( za rogie ! czy wcisn%(e si& pr&dze,

do iasteczka* No! a teraz r'sza,* @d& t' nieda#eko za r.g! zb'dzi5 o,ego pa#acza* Pobieg(e brzeg' zawr.ci(e ! wsiad(e do (odzi! odwi%za(e ,% i przep(yn%(e po ciche, wodzie t'" przy nie, wi&ce, sze$5set ,ard.w w g.r& rzeki! a ta i&dzy ,akie$ szk'ty9 wiedzia(e ! "e si& nie 'spoko,&! dop.ki nie zobacz&! ,ak pro odbi,a od brzeg'* +#e tak og.#nie rzecz bior%c! cz'(e si& ca(kie przy,e nie! "e zada(e sobie ty#e tr'd' rat',%c t& sza,k&! co nie ka"dy by zrobi(* Fa(owa(e ! "e wdowa o ty nie wie* ?y(aby ze nie d' na! "e po og(e ty sze# o ! bo sze# y i niedo(&gi to taki rodza,! kt.ry na,ch&tnie, si& za, ',%* wdowa i inni dobrzy #'dzie

Nie czeka(e

d('go! a" t' nag#e patrz& 0 p(ynie wrak #edwie widoczny w

cie no$ci* /i ne dreszcze przebieg(y i po p#ecach* Chwyci(e wios(a i wyp(yn%(e na $rodek rzeki* /araz zobaczy(e ! "e wrak zan'rzony ,est bardzo g(&boko! wi&c a(o by(o prawdopodobne! "eby zna,dowa( si& na ni ,aki$ "ywy cz(owiek* 6r%"y(e pewien czas dooko(a i nawet troch& wo(a(e ! a#e nie 's(ysza(e "adne, odpowiedzi 0 cisza niczy w grobie* -artwi(e si& troch& o tych trzech rzezi ieszk.w! a#e nie bardzo! bo na $rodek rzeki wios(',%c w nie ,'" nie do,rzy! po y$#a(e ! "e ,ak oni og#i to wytrzy a5 0 ,a te" og&* Po ,aki $ czasie pokaza( si& pro ! wi&c 'ciek(e poprzek si#nie rw%cego n'rt'* 6iedy i si& wydawa(o! "e kapitan

od(o"y(e wios(o! spo,rza(e za siebie i zobaczy(e pro 'wi,a,%cy si& wok.( wrak'* To kapitan sz'ka( szcz%tk.w panny :ooker! poniewa" wiedzia(! "e ,e, w',aszek :ornback rad by(by ,% pochowa59 a#e nied('go da( za wygran% i pop(yn%( do brzeg'! a wtedy ,a (aps za wios(o i po kn%(e szybko z pr%de * Wydawa(o i si&! "e 'p(yn&(o strasznie d'"o czas'! zani dostrzeg(e #atarni& i#* 6iedy >i a! a ,ak ,% zobaczy(e ! wyg#%da(a! ,akby nie od nie, dzie#i(o tysi%c

dop(yn%(e do tratwy! niebo na wschodzie zacz&(o si& prze,a$nia5! wi&c przybi#i$ y do ,akie,$ wysepki! 'kry#i$ y tratw& i zatopi#i$ y (.d4* Pote zasn&#i$ y ka ienny sne * rz'ci#i$ y si& na zie i& i

CZY SALOMON BY MDRY" <ano obe,rze#i$ y rzeczy! kt.re sza,ka skrad(a z wrak'9 zna#e4#i$ y ta b'ty!

derki! r."n% odzie"! na,roz aitsze przed ioty! sporo ksi%"ek! #ornetk& i trzy p'de(ka cygar* Nie by#i$ y nigdy w "yci' 0 ani >i w swoi ! ani ,a w swoi 0 tacy bogaci* Cygara bardzo na s akowa(y* Ca(e popo('dnie wy#egiwa#i$ y si& w #esie9 to roz awia#i$ y! to znow' ,a czyta(e i by(o na bardzo przy,e nie* 1powiedzia(e >i owi szczeg.(owo o '! "e wszystki ! co si& zdarzy(o na statk' i pote na przystani pro '* Wyt(' aczy(e

tego rodza,' hece nazywa,% si& przygody! a#e on i na to! "e nie chce wi&ce, "adnych przyg.d* Powiedzia(! "e kiedy ,a poszed(e do tych kabin! a on poczo(ga( si& z powrote przez pok(ad! "eby wr.ci5 na tratw&! i zobaczy(! "e tratwa znikn&(a! o a(o nie ' ar(* /roz' ia( od raz'! "e ,akiko#wiek b&dzie koniec! on i tak przepad( z kretese 9 ,e"e#i nie zostanie 'ratowany 0 'tonie! a ,e"e#i zostanie 'ratowany 0 to ten! kto go wy(owi z wody! ode$#e go z powrote do panny Watson! "eby dosta5 trzysta do#ar.w nagrody! a panna Watson sprzeda go nat'ra#nie na Po('dnie* C."! ia( rac,&* Gebski z niego ch(op! ,ak na -'rzyna* Czyta(e d'"o >i owi o kr.#ach! ksi%"&tach! hrabiach i r."nych takich3 ,ak si& bogato 'biera#i! ,akie ie#i wspania(o$ci! ,ak .wi#i do siebie Wasza 6r.#ewska -o$5! a#bo Wasza Wysoko$5! a#bo Wasza -i(o$5 za iast po prost' prosz& pana* + >i owi a" oczy wy(azi(y na wierzch i bardzo go to wszystko za, owa(o* 0 Nie ia(e na, nie,szego po,&cia! "e ,est ich taka k'pa 0 zawo(a(* 0 Prawie o nich nie s(ysza(e ! ty#ko o ,edny ! o stary kr.#' )a#o onie* Chyba "e po#iczy5 tych! co to s% na kartach* Powiedz i! :'ck! i#e taki kr.# zarabia; 0 @#e zarabia; Cz(owiek'! ,ak chce! da,% ' z tysi%c do#ar.w na iesi%c* -o"e ie5 ty#e! na i#e ' przy,dzie ochota* Wszystko do niego na#e"y* 0 To ci dopiero "ycie* + co on 'si za to robi5; 0 Nic nie 'si robi5* Co ty za g('pstwa opowiadasz! >i * Po prost' siedzi sobie wygodnie* 0 Nie7 Naprawd&;

0 Naprawd&* Po prost' sobie siedzi* Chyba "e ,est wo,na* Wtedy Po#',e sobie z soko(e i*** sza7 0 )(ysza(e$ ten ha(as;

'si i$5 na t&

wo,n&* +#e kiedy indzie, zwycza,nie nic nie robi a#bo ,e4dzi sobie na po#owanie z soko(e *

Wyskoczy#i$ y na brzeg i patrzy y! a#e by( to ty#ko st'k ko(a parowca! kt.ry wyp(yn%( w(a$nie zza zakr&t' rzeki* Wi&c wr.ci#i$ y na dawne ie,sce* 0 Tak 0powiada * 0 6iedy indzie, zn.w! ,ak si& takie ' zacznie n'dzi5! bierze si& do par#a ent'* + ,e"e#i kto$ nie robi tak! ,ak on chce! 'cina kr&ci si& ko(o hare '* 0 6o(o czego; 0 6o(o hare '* 0 Co to ,est hare ; 0 Takie ie,sce! gdzie kr.# trzy a swo,e "ony* Nigdy o ty nie s(ysza(e$; 6r.# )a#o on ia( hare i pewnie z i#ion "on* 0 +! prawda* No tak* Wiedzia(e ! ty#ko zapo nia(e * Taki do *** -o"na sobie wyobrazi5! co ta za wrzask w dziecinnych poko,ach* @ nie bez tego! "eby si& "ony i&dzy sob% nie "ar(y! przez co ha(as robi si& ,eszcze nie o"#iwszy* + #'dzie powiada,%! "e )a#o on to na, %drze,szy cz(owiek na $wiecie* Wca#e nie wierz&* ?o niby ,ak3 czy %dry cz(owiek ia(by ochot& ieszka5 ci%g#e w sa y $rodk' takiego har ider'; ,akby chcia( odpocz%5! i to -%dry cz(owiek wzi%(by i wyb'dowa(by sobie 8abryk&! a pote za kn%(by 8abryk&* 0 >ednak"e )a#o on by( na, %drze,szy powiedzia(a* 0 Nic nie nie obchodzi! co wdowa powiedzia(a* Nie ty#ko nie by( na, %drze,szy! a#e nawet nie by( %dry* Wpada( czase na ca(kie po y#one po ys(y* )(ysza(e$ o ty dzieck'! co to ,e ia( rozr%ba5 na dwo,e; 0 Tak! wdowa dok(adnie i wszystko opowiedzia(a* 0 No wi&c asz* Czy to nie by( na,bzd'rnie,szy po ys( na $wiecie; )p.,rz no ty#ko! ,ak to wyg#%da(o3 ten pieniek ta 0 to ,edna z dw.ch kobiet! ty 0 to dr'ga9 ,a ,este cz(owiekie * )a a wdowa ' g(ow&* +#e na,cz&$cie,

kr.# )a#o on! a ten do#ar ,est za iast dziecka* 1bie wo(acie! "e do#ar ,est wasz* @ co ,a wtedy robi&; ?iegn& i&dzy s%siad.w i pyta na #ewo i prawo! kt.ra z was ,est w(a$cicie#k% tego do#ara! i odda,& go ko ' na#e"y! ,akby to zrobi( ka"dy cz(owiek! co a troch& o#e,' w g(owie; Gdzie ta * ?ior& i r%bi& ten do#ar na dwie po(owy i ,edn% da,& tobie! a dr'g% ta te, kobiecie* Tak chcia( zrobi5 )a#o on* + teraz chcia(by wiedzie53 co ko ' przy,dzie z po(.wki do#ara; Przecie" nikt nic za niego nie k'pi* + na co ko ' po(owa dziecka; 0 Niech ci&! #icho! >i * Ca(kie przekr&ci(e$ sens* 0 6to; >a; Tere08ere* Ty#ko i nie opowiada, o ,aki $ ta sensie* Wie dobrze! co rozs%dne! a co g('pie! a w taki czy $ nie a ani krztyny rozs%dk'* 6obiety nie y$#i! "e o"e rozs%dzi5 ak.wka* Nie a g(ow& p'st% ,ak k(.ci(y si& o p.( dziecka ty#ko o ca(e dziecko* + cz(owiek! co k(.tni& o ca(e dziecko za po oc% po(owy dziecka!

.w i wi&ce, o )a#o onie! :'ck! bo nie $ciska w do(k' od sa ego s('chania* 0 6iedy ,a ci powtarza ! "e z'pe(nie nie zroz' ia(e$ sens' te, opowie$ci* 0 + diab#i ten tw., sens* -y$#&! "e wie ! co wie * @ zapa i&ta, sobie3 t' idzie o ca(kie co$ innego i to wca#e nie ,est takie proste* @dzie o to! ,ak )a#o on zosta( wychowany* We4 cz(owieka! kt.ry a ,edno a#bo dwo,e dzieci* Czy taki cz(owiek b&dzie szasta( dzie5 i na #ewo i prawo; Nie! nie b&dzie! bo go na to nie sta5* Potra8i ,e ceni5* +#e we4 cz(owieka! po kt.rego do ' biega ,akie pi&5 dostatkie * >edno dziecko chodzi* Nigdy w "yci' nie widzia(e takiego -'rzyna* >ak >i co w siebie w .wi! "adna si(a ' tego z g(owy nie wybi,e* Nie spotka(e dot%d -'rzyna! kt.ry by(by taki zawzi&ty na kr.#a )a#o ona* Wi&c da(e spok., )a#o onowi i zacz%(e 1powiedzia(e .wi5 o innych kr.#ach* ' o C'dwik' PQ@! kt.re ' obci&to g(ow& we Aranc,i bardzo dawno i#ion.w dzieci* 2#a takiego cz(owieka rozszczepi5 dziecko na dwo,e to tak ,ak rozszczepi5 kota* -a ich pod nie, czy ,edno dziecko wi&ce, 0 co za r."nica; 1 to ty#ko

te '! i o ,ego synk'! de#8inie! kt.ry by(by kr.#e ! gdyby go nie wzi&#i i nie za kn&#i w wi&zieni'! gdzie ' ar(* 0 ?iedne dziecko7 0 westchn%( >i *

0 +#e niekt.rzy #'dzie powiada,%! "e 'ciek( z wi&zienia i przy,echa( do + eryki* 0 1* to roz' ie * +#e b&dzie kr.#.w! :'ck! co; 0 Nie! nie a* 0 No! to on nie dostanie odpowiednie, roboty* Co on b&dzie robi(! ,ak y$#isz; 0 : ! naprawd& nie wie * Niekt.rzy tacy prac',% na po#ic,i! a ,eszcze inni 'cz% #'dzi .wi5 po 8ranc'sk'* 0 >ak"e to! :'ck; Aranc'zi nie .wi% tak! ,ak y .wi y; 0 )k%d"e* Nie zroz' ia(by$ s(owa! ,akby si& taki do ciebie odezwa(* +ni ,ednego s(owa* 0 Nie! rozp'kn& si& na dwo,e* >ak to o"e by5; 0 Nie a po,&cia* +#e tak ,est* Na'czy(e si& z ,edne, ksi%"ki ki#ka s(.w w ty ich szwargocie* Powiedz y! "e podchodzi do ciebie ,aki$ cz(owiek i 8ranse! co by$ sobie po y$#a(; 0 Nic* Nic by sobie nie po y$#a(! ty#ko by go r%bn%( w g(ow&* Nat'ra#nie! ,akby nie by( bia(y* +#e niechby ty#ko -'rzyn spr.bowa( zb#i"y5 si& do wyzwiskie *** 0 G('pstwa .wisz! >i * To nie ,est "adne wyzwisko* To ,est ty#ko zapytanie! czy ' iesz .wi5 po 8ranc'sk'* 0 To d#aczego ten cz(owiek nie o"e o to 'czciwie spyta5; 0 >ak"e! przecie" pyta* Ty#ko to ,est taki 8ranc'ski spos.b .wienia* 0 -nie si& widzi! "e to ,aki$ bardzo g('pi spos.b! i nie chc& o ty wi&ce, s(ysze5* Nie a w ty "adnego sens'* 0 )('cha, no! >i * Czy kot .wi tak! ,ak y .wi y; 0 Nie! sk%d"e7 0 No! a czy krowa .wi ,ak y; 0 Te" nie .wi* 0 + czy kot .wi ,ak krowa a#bo krowa ,ak kot; 0 Nie* nie z taki .wi3 Par#e w' ' si& t'ta, ckni(o z sa otno$ci* = nas nie a

0 Czy to ,est nat'ra#ne i s('szne! "e ka"de z nich .wi inacze, i po swo,e '; 0 Pewnie! "e tak* 0 + czy to nie ,est nat'ra#ne i s('szne! "e krowa i kot .wi y; 0 No chyba7 0 W taki razie d#aczego to a nie by5 nat'ra#ne i s('szne! "eby Aranc'z .wi( inacze,! ni" y .wi y* 1dpowiedz i! >i 7 0 Czy kot to cz(owiek! :'ck; 0 Nie* 0 To w taki cz(owiek; Czy o"e krowa to kot; 0 Nie! krowa to ani cz(owiek! ani kot* 0 To w taki razie te" by nie ia(o sens'! "eby krowa .wi(a ,ak cz(owiek a#bo ,ak kot* Czy Aranc'z to cz(owiek; 0 Tak* 0 +no w(a$nie* To cze '! ' diab(a! nie odpowiedz* Wiedzia(e ! "e szkoda s(.w 0 nie(atwo ,est przekona5 -'rzyna* Wi&c da(e spok.,* .wi ,ak cz(owiek; Teraz ty i na to razie ,aki by(by sens! "eby kot .wi( ,ak cz(owiek; + czy krowa to .wi% inacze,! ni" y

JAK WYKIWAEM POCZCIWEGO JIMA 1b#iczy#i$ y! "e za trzy noce dop(ynie y wreszcie do Cairo! iasta po(o"onego

na sa y koc' stan' @##inois! gdzie rzeka 1hio wpada do -issisipi* @ "e sprzeda y ta tratw&! wsi%dzie y na pok(ad ,akiego$ parowca i pop(ynie y w g.r& rzeki 1hio! na teren wo#nych stan.w* + wtedy nic ,'" na nie b&dzie grozi(o* +#e na dr'g% noc pokaza(a si& g(a i zacz&(a g&stnie5! wi&c postanowi#i$ y przybi5 do wyspy! a w(a$ciwie piaszczyste, k&py zaro$ni&te, g&sto topo#a i! bo nie a co t('c si& po rzece podczas g(y* 6iedy przesiad(e si& do cz.(na i pop(yn%(e przode ! "eby ' ocowa5 #in& tratwy do brzeg'! zobaczy(e ta sa e w%t(e drzewa* 1kr&ci(e #in& wok.( ,ednego pniaka! stercz%cego t'" nad ostro $ci&ty brzegie ! a#e pr%d by( t' si#ny i tratwa rozp&dzona $ ign&(a ty#ko obok z wie#k% szybko$ci%! wyrwa(a drzewko z korzenia i i zacz&(a si& odda#a5* Widz%c! ,ak niknie we przerazi(e ! "e chyba przez p.( Wskoczy(e in'ty nie og(e g#e! tak os(ab(e i tak si& r'szy5 r&k% ani nog% 0 a pote

tratwa ca(kie znik(a! bo nie by(o nic wida5 na od#eg(o$5 wi&ksz% ni" dwadzie$cia ,ard.w* do cz.(na! (aps za wios(o i odbi,a od brzeg'* +#e cz.(no ani drgn&(o* / wyskoczy(e na brzeg i po$piech' zapo nia(e zrobi5* >ak ty#ko odbi(e wreszcie! od brzeg' 0 spocony i zdenerwowany 0 zacz%(e goni5 tratw& wios(',%c wzd('" brzeg' k&py* Wszystko by(o dobrze! p.ki p(yn%(e r.wno#eg#e z k&p%! a#e k&pa ia(a co na,wy"e, sze$5dziesi%t ,ard.w d('go$ci! a za#edwie ,% in%(e ! wpad(e w sa $rodek g&ste,! bia(e, ,ak #eko g(y i ty#e widzia(e ! w ,aki kier'nk' ,ad&! i#e by widzia( nieboszczyk podr."',%cy w tr' nie* -y$#& sobie3 nie a sens' wios(owa5! bo ani si& obe,rz&! ,ak wpadn& na brzeg a#bo na k&p&! a#bo na co$ takiego* -'sia(e siedzie5 spoko,nie i p(yn%5 z pr%de ! a#e nie(atwo ,est trzy a5 r&ce bezczynnie na ko#anach! kiedy cz(owiek zna,d',e si& w takich tarapatach* /acz%(e wo(a5 >i a i nadstawi(e 'sz'* Gdzie$ da#eko! hen! w do#e rzeki! 's(ysza(e ciche h'kanie i zaraz zrobi(o i si& ra4nie, na d'szy* Wios(',%c ze wszystkich si( i wyt&"a,%c s('ch! zacz%(e goni5 za ty g(ose * 6iedy 's(ysza(e go po raz dr'gi! ,e odwi%za5! wi&c z powrote

zacz%(e szarpa5 s'pe(! a#e z prze,&cia r&ce tak i si& trz&s(y! "e niewie#e og(e ni i

zorientowa(e si&! "e nie p(yn& prosto w ta ty kier'nk'! ty#ko gdzie$ w prawo* 6iedy h'kanie roz#eg(o si& po raz trzeci! zna,dowa(e niego przyb#i"ywszy! bo kiedy kr&ci(e odda#a( si& ode nie po #inii proste,* Feby ty#ko ten g('piec wpad( na po ys( bicia przez ca(y czas w cynow% pate#ni&7 +#e nie wpad(! a na,gorsze by(y d#a przepad(e nie przerwy i&dzy nawo(ywanie * -ordowa(e si& tak da#e,! wios(',%c wci%" naprz.d! a" t' nag#e s(ysz& h'kanie za p#eca i* No! teraz z kretese * >edno z dwo,ga9 a#bo by(o to c'dze nawo(ywanie! a#bo wios(o* /now' 's(ysza(e h'kanie roz#eg(o si& gdzie$ za oi i kr&ci(e si& w k.(ko po wodzie <z'ci(e p#eca i! a#e w inny ie,sc'* Co r'sz si& do nie zb#i"a(o i co r'sz z ienia(o ie,sce! a si& ta si& w #ewo od niego! niewie#e si& do i sa ! i ko(owa(e po wodzie! g(os

,a wci%" odpowiada(e ! a" w koc' by(o zn.w przede n% i wtedy wiedzia(e ! "e pr%d nakierowa( cz.(no dziobe w d.( rzeki i "e teraz da ,'" sobie rad& 0 ,e"e#i! nat'ra#nie! s(ysz& g(os >i a! a nie ,aki$ c'dzy* Nie og(e rozpozna5 g(os' we g#e! bo we g#e "aden d4wi&k ani "aden kszta(t nie wyda,e si& taki sa ,ak zwyk#e* /now' 's(ysza(e sek'ndzie pr%d szarpn%( >eszcze sek'nda! cicho* )iedzia(e ,ak dr&twy przys('ch',%c si& bici' serca9 y$#&! "e zani pierwszy raz odetchn%(e ! wa#n&(o i ze sto razy* 2a(e teraz spok.,* Wiedzia(e ,'"! co to wszystko znaczy* Pod y(y brzeg by( o"na wysp% i woda znios(a >i a na dr'g% stron&* Nie by(a to "adna k&pa! kt.r% wyspach9 ia(a pewnie z pi&5 a#bo sze$5 i# d('go$ci i ponad p.( i#i szeroko$ci* Przez ki#kana$cie nat'ra#nie z pr%de in't siedzia(e cicho ca(y czas pi#nie nas('ch',%c* P(yn%(e i#e na godzin&* +#e cz(owiek nigdy by nie robi%c ,akie cztery h'kanie! a w ,ak% in't& p.4nie, cz.(no p&dzi(o ,ak osza#a(e g#e ogro ne drzewa9 w ostatnie, i&dzy stercz%ce z wody karpy! g(y! i zn.w by(o prosto na pod yty brzeg! na kt.ry a,aczy(y we

nie w #ewo i 'ni.s( w d.(! o"e dwie 0 i zn.w by(e

kt.re prawie rycza(y! tak w$ciek#e wa#i(a w nie woda* po$rodk' bia(e,

op(yn%5 w dziesi&5 czy pi&tna$cie in't* <os(y na nie, wysokie drzewa! ,ak to zwyk#e na

po y$#a(! "e p(ynie z tak% szybko$ci%9 przeciwnie! da(by g(ow&! "e stoi nier'cho o na wodzie! a ,ak czase ignie ' w pob#i"' ,aka$ wysta,%ca z wody karpa! wca#e nie .wi sobie3 +ch! ,ak ,a pr&dko p(yn&! ty#ko a" wstrzy ',e oddech! "e ta karpa $ iga tak szybko* >e"e#i y$#icie! "e cz(owiek nie cz',e si& przybity i ,aki$ op'szczony! kiedy tak sa noc% zna,dzie si& podczas g(y na wodzie00 spr.b',cie raz! to si& przekonacie* Przez nast&pne p.( godziny poh'kiwa(e od czas' do czas'9 w koc' 's(ysza(e odpowied4! gdzie$ da#eko na przodzie! i stara(e spos.b nie si& p(yn%5 za g(ose ! a#e w "aden w istn% sie5 kana(.w i&dzy og(e 9 nied('go zroz' ia(e ! "e wpad(e

k&pa i! bo co r'sz iga(y i niewyra4ne brzegi to po #ewe,! to po prawe, r&ce! a czase p(yn%(e z'pe(nie w%sk% odnog%* 6iedy indzie, zn.w! chocia" nie widzia(e k&p! do y$#a(e si&! "e ,e i,a * 2o y$#a(e si& po ch#'pocie wody i&dzy zesch(y i krzewa i i ga(&zia i! kt.re zwisa(y nad brzegie * ?ardzo pr&dko h'kanie znow' si& zg'bi(o gdzie$ da#eko i&dzy k&pa i9 zreszt% i tak nie goni(by za ni d('go! bo $ciga5 g(os to ,eszcze gorsze ni" biec za b(&dny ognikie * Nigdy nie s(ysza(e d4wi&k'! kt.ry by si& tak ko(ata( po wodzie i tak szybko skaka( z ie,sca na ie,sce* 6i#ka razy 'sia(e si& dobrze napracowa5 wios(e ! "eby nie gr'chn%5 o brzeg i nie wywa#i5 ,akie,$ k&py do g.ry noga i9 po y$#a(e ! "e pewnie tratwa te" tak 'si si& obi,a5! bo inacze, znacznie by nie wyprzedzi(a i nie s(ysza(by ,'" "adnego h'kania 0 tratwa p(yn&(a z wi&ksz% szybko$ci% ni" cz.(no* Po ,aki $ czasie ia(e wra"enie! "e wyp(yn%(e zn.w na g(.wne koryto rzeki! a#e chocia" wyt&"a(e s('ch! nie s(ysza(e nigdzie "adnego nawo(ywania* Po y$#a(e ! "e wida5 >i nadzia( si& na ,ak%$ karp& i "e ,'" ,est po ni * ?y(e setnie z &czony! i si& oczy wi&c wyci%gn%(e si& na dnie i postanowi(e niczy wi&ce, sobie g(owy nie zaprz%ta5* Nie chcia(e ! nat'ra#nie! zasn%5! a#e przysz(a na +#e ogro ny nie taka senno$5! "e sa e za yka(y* Wi&c po y$#a(e ! "e 'tn& sobie a(% drze k&* 'sia(o to by5 co$ d('"szego ni" drze ka! bo kiedy si& przeb'dzi(e ! g(a znik(a bez $#ad'! a ,a kn%(e szybko po zakr&cie! r'8% do przod'* W pierwsze, chwi#i nie wiedzia(e ! gdzie ,este 9 gwiazdy b(yszcza(y ,asno na niebie!

po y$#a(e ! "e to pewnie sen* + kiedy zacz&(o i si& wszystko przypo ina5! zdarzenia wraca(y do nie niewyra4nie! ,akby sprzed tygodnia* <zeka t' by(a ogro na! a na ob' brzegach ros(y g&ste! wysokie #asy 0 istny 'r drzew! o i#e dostrzeg(e dostrzeg(e >i og(e rozezna5 w $wiet#e gwiazd* )po,rza(e b#i"e,! zobaczy(e da#eko przed siebie i kier'nk'! a#e raze a(y czarny p'nkcik na wodzie* /acz%(e inny p'nkcik i te" za ni wios(owa5 w ty

kiedy podp(yn%(e

ty#ko dwie k(ody sczepione ze sob%* Pote pogoni(e 9 wreszcie ,eszcze inny 0 i ty

dobrze tra8i(e * ?y(a to tratwa* spa(* )iedzia( pochy#ony do przod'! z g(ow% sp'szczon% nisko na ko#ana! z ia( za sob% nie(atw% przepraw&* >i a! a pote praw% r&k% zwisa,%c% bezw(adnie na wio$#e* 2r'gie wios(o by(o z(a ane! na tratwie wa#a(o si& pe(no #i$ci! ga(&zi i b(ota* + wi&c >i Przywi%za(e cz.(no i po(o"y(e si& na deskach t'" pod nose

zacz%(e ziewa5 i przeci%ga5 si&! a" dotkn%(e go wyci%gni&t% r&k%* 0 :e,! >i ! czy ,a spa(e ; 2#aczego$ nie nie ob'dzi(; 0 ?o"e Wr.ci(e$***; Co za rado$57 Co za szcz&$cie7 Niech ci si& przy,rz&! niech ci& dotkn&* Nie! nie ,este$ nie"ywy7 Wr.ci(e$*** ca(y i zdrowy*** ten sa dzi&ki! ?og' dzi&ki7 0 Co z tob%! >i ; Pi(e$ czy co; 0 Pi(e ; Czy ,a pi(e ; Czy ia(e okaz,&! "eby pi5; 0 W taki razie cze ' gadasz ,ak g('pi; 0 + co ,a gada g('piego; 0 >ak to co; Czy$ nie .wi( przed chwi#%! "e sk%d$ wr.ci(e i r."ne takie rzeczy! z'pe(nie ,akby nie t' przedte nie by(o; 0 :'ck*** :'ck Ainn! sp.,rz i w oczy7 )p.,rz i prosto w oczy7 Przecie" ci& t' nie by(o; 0 Gdzie nie nie by(o; Co ci przysz(o do g(owy! >i ; Ca(y czas t' by(e * Gdzie" :'ck co dawnie,! kochany :'ck7 1! ?og' i(osierny7 Czy to ty! :'ck; Nie ,este$ nie"ywy; Nie ,este$ 'topiony***;

,a by

ia( chodzi5; 0 )('cha, no! :'ck7 Co$ t' ,est nie tak! co$ t' si& ca(kie pokr&ci(o* Czy ,a ,este

,a! czy nie ,este ,a; Czy ,a ,este t'! czy nie ,este t'; 1dpowiedz i na to pytanie7 0 : ! "e ,este$ t'! to ,asne ,ak s(oce! a#e poza ty d're i osio(* 0 >este osio(; To odpowiedz i ,eszcze na ,edno* Czy$ nie wsiad( do cz.(na i nie przyci%gn%( #iny! "eby przyc' owa5 tratw& do k&py; 0 )k%d"e; 2o ,akie, k&py; Na oczy nie widzia(e "adne, k&py* 0 Nie widzia(e$ "adne, k&py; )('cha, no! :'ck! czy #ina si& nie zerwa(a i czy tratwa nie pop(yn&(a z pr%de ; @ czy ty nie zosta(e$ z cz.(ne i nie zgin%(e$ we g#e; 0 W ,akie, g#e; 0 W te, g#e* We g#e! kt.ra ca(% noc #e"a(a na rzece* @ czy nie h'ka(e na ciebie i czy ty nie h'ka(e$ na nie! dop.ki nie zap#%ta#i$ y si& i&dzy k&pa i i dop.ki ,eden z nas si& nie zg'bi(! a dr'gi tak dobrze! ,akby si& zg'bi(! bo wca#e nie widzia(! gdzie si& zna,d',e; @ czy nie wpada(e 0 Bee! >i ! tego ,'" d#a co r'sz na inn% k&p&! czy nie natr'dzi(e nie za wie#e7 Nie widzia(e t' i roz awia(e "adne, si& z tratw% okropnie! a" o a(o nie 'ton%(e ; Czy nie by(o tak! :'ck! nie by(o; 1dpowiedz i na to* g(y ani "adnych k&p! ani niczego takiego* )iedzia(e z tob% ca(% noc! dop.ki$ nie y$#&! "e straszny z ciebie

zasn%( z dziesi&5 in't te '! a ,a te" si& pewnie zdrze n%(e * Nie og(e$ si& 'pi5 w ci%g' tak kr.tkiego czas'! wi&c pewnie ci si& $ni(o* 0 +k'rat7 >ak i si& og(o przy$ni5 ty#e rzeczy w ci%g' dziesi&ci' in't; 0 Niech ci& #icho! >i * -'sia(e$ ie5 sen! skoro si& nic podobnego nie wydarzy(o* 0 6iedy! :'ck! pa i&ta to wszystko tak wyra4nie ,ak*** 0 No to co! "e pa i&tasz wyra4nie! kiedy tego wca#e nie by(o; Wie ! bo siedzia(e t' ca#'tki czas* >i i#cza( chyba przez pi&5 in't roz y$#a,%c pi#nie* + pote powiada3 0 W taki razie! :'ck! nic innego! ty#ko 'sia(o i si& to wszystko przy$ni5* +#e niech nie wi#ki z,edz%! ,e"e#i ia(e kiedy w "yci' taki wyra4ny sen7 @ "aden sen nigdy nie tak nie z &czy(*

0 1ch! w ty z ordowa5*

nie

a nic dziwnego! bo czase

sen potra8i okropnie cz(owieka

+#e ten tw., to 'sia( by5 ,aki$ ciekawy sen* 1powiedz i go dok(adnie* >i wzi%( si& "wawo do roboty i opisa( od pocz%tk' do koca! ,ak si& wszystko ty#ko! "e zb',a( ocno niekt.re szczeg.(y* + pote doda(! "e 'si teraz odby(o! z ty

wyt(' aczy5 sw., sen! poniewa" zosta( ' zes(any ,ako przestroga* Wi&c powiedzia(! "e pierwsza k&pa oznacza cz(owieka! kt.ry b&dzie chcia( na odda5 przys('g&! a#e pr%d to dr'gi cz(owiek! co nas od tego pierwszego oddzie#i* Nawo(ywanie to przestrogi! kt.re b&d% na od czas' do czas' zsy(ane! a ,ak nie pokr&ci y ocno g(owa i! "eby ,e 'chroni5* dobrze zroz' ie5! przynios% na Wszystkie raze nieszcz&$cie za iast nas przed ni

k&py to k(opoty! na ,akie natra8i y z przyczyny os.b k(.t#iwych i g(y na czyste i

r."nych z(ych #'dzi! a#e ,e"e#i si& do niczego nie wtr%ci y i nie b&dzie y na ich zaczepki odpowiada#i! przebrnie y przez wszystkie tr'dno$ci i wyp(ynie y z przywia( ch 'ry i by(o bardzo cie no! a#e teraz znow' si& roz,a$ni(o* 0 : *** ,ak dot%d! >i ! t(' aczysz wszystko bardzo zgrabnie 0 rzek(e * 0 +#e co to znaczy; Pokaza(e wyra4nie* >i spo,rza( na $ iecie! pote na nie! a pote zn.w na $ iecie* Wbi( sobie sw., sen tak ocno w g(ow&! "e w "aden spos.b nie .g( go od siebie odegna5 i nie ' ia( tak od raz' posk(ada5 z powrote wszystkich 8akt.w* +#e kiedy ' si& ca(a rzecz wy,a$ni(a! spo,rza( na nie spoko,nie! bez '$ iech' i powiada3 0 Co to znaczy; /araz ci powie * 6iedy ca(kie ,'" os(ab(e z wysi(k' i z wo(ania na ciebie i kiedy zasypia(e ! serce i si& kra,a(o na kawa(ki! "e ci& straci(e ! i by(o i ,'" wszystko ,edno! co czeka nie i tratw&* + kiedy si& ob'dzi(e i patrz&! "e$ wr.ci( ca(y i zdrowy! (zy i zacz&(y kapa5 z ocz'! wi&c z wdzi&czno$ci chcia(e 'pa$5 na ko#ana i poca(owa5 ci& w pi&t&* + ty$ y$#a( ty#ko o ,edny 3 ,ak by t' za po oc% k(a stwa zrobi5 g('pca ze starego >i a* Te $ iecie ta to ,est pask'dztwo9 a pask'dztwo to s% tacy ' #i$cie i $ iecie na tratwie! i z(a ane wios(o* Wida5 ,e by(o bardzo szerokie wody rzeki! kt.ra oznacza wo#ne stany* 6iedy przesiad(e si&* na tratw&! wiatr

#'dzie! co si& zachow',% pod#e wzg#&de po$ iewisko*

swoich przy,aci.( i wystawia,% ich na

Pote d4wign%( si& z tr'de ! poszed( do wigwa ' i znikn%( w $rodk' nic wi&ce, nie .wi%c* +#e to! co powiedzia(! z'pe(nie -in&(o chyba z pi&tna$cie wi&ce, nie robi(e i wystarczy(o* Tak si& nienawidzi(e z 'si(e za swo,% nikcze no$5! "e teraz sa by(by got.w poca(owa5 go w pi&t&! by#e co8n%( te s(owa* in't! zani si& wreszcie! "eby p.,$5 i 'pokorzy5 si& przed -'rzyne 9 a#e poszed(e i nigdy tego nie po"a(owa(e * Nigdy te" ' z(o$#iwych kawa(.w9 nie zrobi(by i ty raze ! gdyby wiedzia(! "e tak bardzo sobie to we4 ie do serca*

SKRA GRZECHOTNIKA ZACZYNA DZIAA# Przespa#i$ y prawie ca(y dzie i wyr'szy#i$ y wieczore patrzy( na proces,&* Na ka"dy ,e, koc' by(y cztery o#brzy ie wios(a! wi&c po y$#e#i$ y! "e pewnie prowadzi ,% ze trzydziest' #'dzi* Na deskach sta(o pi&5 obszernych wigwa .w 0 ,eden da#eko od dr'giego 0 po$rodk' pa#i(o si& d'"e ognisko! a na dziobie i r'8ie stercza(y wysokie 8#agsztoki z bandera i* Wspania(a tratwa7 +ch! by5 ret ane na takie, tratwie* Pr%d zni.s( nas teraz na wie#ki skr&t! noc sta(a si& poch 'rna i parna* <zeka by(a w ty ie,sc' bardzo szeroka! a po ob' stronach wznosi(y si& $ciany g&stego #as'9 nie widzie#i$ y w nich ani ,edne, przerwy! ani ,ednego $wiat(a* -.wi#i$ y o Cairo i zastanawia#i$ y si&! czy ,e pozna y! kiedy wreszcie do niego dop(ynie y* Przyp'szcza(e ! "e pewnie nie! bo "e si& i,a iasto; >i .wiono i! "e ,est ta co na,wy"e, ki#kana$cie o"na odgadn%5! do dr'gie, rzeki! si& zdawa5! "e do .w! wi&c ,e"e#i nie b&dzie si& w nich ak'rat $wieci(o! ,aki c'de powiedzia(! "e ,edna wie#ka rzeka wpada ta ' odpar(e ! "e o"e na wi&c pozna y to ie,sce bez tr'd'* >a w nied'"y odst&pie

za ogro n% tratw%! kt.ra tak d('go obok nas przep(ywa(a! "e ia(e wra"enie! ,akby

op(ywa y wysp& i za iast wysi%$5 na brzeg! $ ignie y prosto w d.( -issisipi* >i ocno si& stropi(* Przyzna,&! "e ,a te"* Wi&c powsta(o pytanie3 co robi5; Powiedzia(e ! "e ,ak ty#ko poka"e si& $wiat(o! wsi%d& do cz.(na! powios(',& do brzeg' i powie ! "e za n% ,edzie tatko z wie#k% szk't% towar.w! "e pierwszy raz wzi%( si& do przewoz' i chcia(by wiedzie5! ,ak da#eko ,est do Cairo* >i zapa#i#i$ y 8a,ki i czeka#i$ y* Nie ie#i$ y teraz nic innego do roboty! ,ak ty#ko wypatrywa5 pi#nie iasta! "eby go nie in%5 i nie pop(yn%5 da#e,* >i przyp'szcza(! "e na pewno ,e za'wa"y! bo w chwi#i! kiedy ,e za'wa"y! b&dzie wo#ny cz(owiekie ! a gdyby go nie spostrzeg(! zna,dzie si& zn.w w kra,' niewo#nictwa bez "adne, nadziei na wyzwo#enie* Co chwi#& zrywa( si& na nogi i wo(a(3 0 >est7 >est! o ta 7 'wa"a(! "e to dobra ysi! wi&c

+#e to wca#e nie by(o Cairo! ty#ko b(&dne ognie a#bo $wiet#iki! wi&c siada( na powr.t i da#e, pi#nie wypatrywa(* Powiedzia(! "e trz&sie si& od st.p do g(.w i ca(y ,est rozgor%czkowany! poniewa" zna,d',e si& tak b#isko wo#no$ci* -'sz& si& wa przyzna5! "e ,a te" si& trz%s(e i te" by(e rozgor%czkowany! kiedy s('cha(e tego! co .wi(! bo nag#e przysz(o i do g(owy! "e >i ,est prawie wo#ny 0 i czy,a to wina; -o,a7 +ni r'sz nie og(e pozby5 si& te, y$#i! cho5 pr.bowa(e na wszystkie o"#iwe sposoby* Tak nie to zacz&(o &czy5! "e nie ia(e chwi#i spoko,' i nie i w "aden spos.b nie og(e og(e 'siedzie5 na ,edny zapo nie5! i coraz ie,sc'* Nigdy i dot%d nie przysz(o do g(owy! co to naprawd& ,est takiego 0 to co ,a po y$#a(e

robi&9 a#e teraz o ty

bardzie, i bardzie, i to doskwiera(o* Pr.bowa(e sobie wyt(' aczy5! "e nie o,a w ty wina! bo przecie" nie ,a kaza(e >i owi 'cieka5 od ,ego prawowitego w(a$cicie#a* +#e wszystko na nic! bo za ka"dy raze s' ienie powiada(o3 Wiedzia(e$ og(e te ' zaprzeczy5* @ to by(o przecie"! "e >i 'cieka i chce by5 wo#ny! wi&c og(e$ pop(yn%5 do brzeg' i da5 ko '$ zna5* Kwi&ta prawda 0 w "aden spos.b nie na,gorsze* )' ienie wci%" i powiada(o3 Co ci takiego ta biedna panna Watson zrobi(a! "e$ patrza( spoko,nie! ,ak ,e, -'rzyn 'cieka! i nie pisn%( ani s(owa; Co ci ta biedna! stara kobieta zrobi(a! "e$ si& ,e, odp(aci( tak pod#e; Pr.bowa(a na'czy5 ci& czyta5 i pisa5! pr.bowa(a na'czy5 ci& przyzwoitego zachowania! robi(a po swo,e ' wszystko! co Ty#ko to7 /roz' ia(e ia(e o,% nikcze no$5 i pocz'(e si& taki nieszcz&$#iwy! "e prawie i z powrote po ca(e, n% krok w krok! bo te" by( ie,sc'* + i#e razy >i nie kto$ szty#ete nie na g(os* i si&! "e ochot& ' rze5* /acz%(e si& kr&ci5 niespoko,nie ta chodzi( za iar% 'siedzie5 na og(a! d#a two,ego dobra*

tratwie 'r%ga,%c sobie w d'ch'! a >i zdenerwowany* Nie og#i$ y "adn%

podskakiwa( i wo(a(3 0 1! ,est! ,est Cairo7 0 zdawa(o + kiedy roz awia(e tak sa

przebi,a i y$#a(e sobie! "e ,ak to ,est Cairo! ' r& chyba z rozpaczy* z sob% w d'ch'! >i .wi( do Powiedzia( i! "e ,ak ty#ko przy,dzie do wo#nych stan.w! b&dzie oszcz&dza( pieni%dze i nie wyda na siebie ani ,ednego centa9 a kiedy 'zbiera ,'" dosy5! wyk'pi swo,% "on&!

kt.ra ,est w(asno$ci% 8ar er.w w b#iski

s%siedztwie do ' panny Watson* + pote

raze z "on% b&d% pracowa#i! "eby wyk'pi5 dwo,e dzieci! a ,ak w(a$cicie# nie b&dzie i chcia( dzieci sprzeda5! postara,% si& o ,akiego abo#ic,onist&! kt.ry po,edzie i ,e wykradnie* +" $cierp(e s(ysz%c te s(owa* 2awnie, >i nigdy by si& nie odwa"y( .wi5 w taki z'chwa(y spos.b* @ po y$#e5 ty#ko! ,ak si& zaraz z ieni(! odk%d wbi( sobie do g(owy! "e ,est prawie wo#ny* <ac,& a to stare przys(owie3 da, -'rzynowi iark&! a on si&gnie po ca(y korzec* Po y$#a(e sobie3 ot! taki ,est koniec! kiedy si& nie y$#i* )iedzi t' przede n% -'rzyn! kt.re ' to w(a$ciwie ,a po og(e 'ciec! i ten -'rzyn r%bie i teraz prosto z ost'! "e wykradnie swo,e dzieci* + te dzieci s% w(asno$ci% cz(owieka! kt.rego na oczy nie widzia(e i kt.ry niczy Przykro i nie zawini(7 .wi w taki spos.b 0 ,ako$ go to dziwnie poni"a(o* nie ,eszcze gwa(townie,! a" ' w koc' powiada 3 do pierwszego $wiat(a i i by(o! "e >i

)' ienie zacz&(o si& ciska5 na

2a, spok., 0 wca#e nie ,est za p.4no*** pod,ad& cz.(ne

wszystko powie * W ig pocz'(e si& weso(y i szcz&$#iwy! i #ekki ,ak pi.rko* Wszystka o,a zgryzota od raz' in&(a* /acz%(e pi#nie wypatrywa5 $wiat(a! z rado$ci prawie "e pod$piew',%c sobie w d'ch'* Po ,aki $ czasie wrzasn%(3 0 >este$ y 'ratowani! :'ck! 'ratowani7 :'ra! dobra nasza7 To Cairo! poczciwe stare Cairo7 G(ow& da ! "e Cairo7 Powiedzia(e 3 0 Po,ad& cz.(ne i zobacz&* 6to wie! >i ! o"e to wca#e nie Cairo; )koczy( "ywo przygotowa5 cz.(no! po(o"y( na dnie swo,% k'rt&! "eby wygodnie, siedzie5! poda( wios(o! a kiedy odbi,a(e ! Powiedzia(3 0 /ani si& obe,rz&! b&d& skaka( i wrzeszcza( z rado$ci! i powie ! "e to wszystko zas('ga :'cka* >este wo#ny cz(owiek7 >akby nie :'ck! nigdy by nie by( wo#ny* :'ck to zrobi(7 >i ci tego! :'ck! nigdy nie zapo ni* >este$ na,#epszy przy,acie#! ,akiego >i ia( kiedyko#wiek na ty $wiecie9 ,este$ ,edyny przy,acie#! ,akiego stary >i $wiecie* a na ty i by(o ign&(o na brzeg' $wiate(ko* >i

Wios(owa(e ze wszystkich si( 0 tak si& $pieszy(e ! "eby go wyda5* +#e kiedy to powiedzia(! nag#e ca(a ochota ,akby ze nie wysz(a* /acz%(e wo#nie, robi5 wios(o i nie by(e taki z'pe(nie pewny! czy ,este ! czy nie ,este zadowo#ony! "e p(yn& do brzeg'* 6iedy! si& odda#i(e o ,akie pi&5dziesi%t ,ard.w! >i zawo(a(3 0 )erce ro$nie! ,ak na niego patrze57 2obry! wierny :'ck7 >eden ,edyny bia(y d"ente# en! kt.ry stare ' >i owi dotrzy a( obietnicy* Cz'(e si& okropnie* +#e! powiada sobie! 'sz& to zrobi5! nie og& si& od tego wy iga5* W(a$nie wtedy nadp(yn&(a (.d4! a w nie, dwa, &"czy4ni ze strze#ba i* /atrzy a#i si&! ,a te" od(o"y(e wios(o* >eden z nich spyta(3 0 Co ta p(ynie w do#e; 0 Tratwa! prosz& pana 0 odpar(e * 0 Na#e"ysz do za(ogi; 0 Tak! prosz& pana* 0 -acie ta ,akich$ &"czyzn na pok(adzie; 0 Ty#ko ,ednego! prosz& pana* 0 )('cha, no! a(y! dzisia, w nocy zbieg(o pi&ci' -'rzyn.w z wioski ta w g.rze! za zakr&te rzeki* Ten &"czyzna na tratwie ,est bia(y czy czarny; Nie odpowiedzia(e brak i by(o odwagi9 od raz'* Chcia(e ! a#e s(owa ,ako$ 'grz&z(y i w gard#e* Przez par& sek'nd pr.bowa(e zebra5 si(y! "eby raz to wreszcie z siebie wyrz'ci5! a#e y$#&! "e za,%c ia(by ,e, wi&ce,* /obaczy(e ! "e s(abn&! wi&c da(e spok., i powiedzia(e 3 0 >est bia(y! prosz& pana* 0 : ! po,edzie y i zobaczy y sa i* 0 1! bardzo by wi&c gdyby$cie chcia(! prosz& pana 0 powiedzia(e 0 bo na tratwie ,est tatko! gdzie wida5 a rady* i! panowie! po og#i przyho#owa5 tratw& do brzeg'! ta

$wiat(o*** Tatko ,est chory i a a ,est chora! i -ary0+nn te" ,est chora* 0 2o diab(a! ch(opcze* ?ardzo na si& $pieszy* No! a#e tr'dno! nie -acha, szybko wios(e ! i pr&dze, si& 'winie y! ty d#a nas #epie,*

Wi&c wzi&#i$ y za wios(a! a#e po ki#k' 'derzeniach odezwa(e si& znow'3 0 Tatko b&dzie pano og& da5 rady* 0 Co za pod(o$57 +#e swo,% drog% dziwna sprawa* Powiedz no! ch(opcze! co ,est z twoi o,ce ; 0 -a ty#ko*** ty#ko*** och! nic wie#kiego* Przesta#i wios(owa5* 2o tratwy by(o ,'" ca(kie b#isko* >eden z nich powiada3 0 Ch(opcze! k(a iesz* Co ,est z twoi o,ce ; -.w i zaraz! ty#ko bez wykr&t.w* Cepie, na ty wy,dziesz* 0 Powie panowie7 1,ciec a*** a*** och! panowie! gdyby$cie pop(yn&#i przode i wzi&#i c' &! wca#e nie b&dziecie 'sie#i zb#i"a5 si& do tratwy*** Prosz& was! prosz&7*** 0 Wios(', do ty('! >ohn! do ty('7 0 powiedzia( ,eden* 1dda#i#i si& ode ,ard.w* 0 Nie zb#i"a, si& do nas! ch(opcze* Trzy a, si& po zawietrzne,7 Niech to diab#i! wiatr z pewno$ci% przywia( ,'" do nas to pask'dztwo* Tw., o,ciec a osp& i ty dobrze o ty wiesz* 2#aczego$ na oko#icy; 0 No! tak 0 odpar(e p(acz#iwie 0 przedte wszystki .wi(e ! a ,ak ko ' powiedzia(e ! zaraz 'cieka( i ty#e go by(o*** 0 ?iedaczysko! to naprawd& przykra sprawa* ?ardzo ci! ch(opcze! wsp.(cz',e y! a#e widzisz*** h *** Niech to diab#i! nie chce y przecie" z(apa5 ospy7 )('cha,! da#e, z pr%de ! a po nie, wi&ce, dw'dziest' i#ach zobaczysz na #ewy a(y! powie ci! co zrobisz* Nie pr.b', sa #%dowa5! bo roztrzaskasz tratw& w kawa(ki* P(y brzeg' iasto* ?&dzie ,'" wtedy dobrze po wschodzie s(oca* @ pa i&ta,3 ,ak poprosisz #'dzi! "eby ci po og#i wy#%dowa5! powiesz i ! "e ci si& rodzina pochorowa(a z przezi&bienia i #e"y w gor%czce* Nie b%d4 g('pi i nie zdradza,! co to za choroba* )tara y si& da5 ci od raz' nie powiedzia(;7 Czy chcesz rozw#ec zaraz& po ca(e, nie o ki#ka prawd&! s(owo da,&! "e powie ! ty#ko nie zostawia,cie nas sa ych! bardzo wdzi&czny! s(owo da,&* >ak ty#ko kogo poprosz&! "eby i po .g( przyho#owa5 tratw& do brzeg'! zaraz 'cieka! a sa w "aden spos.b nie

dobr% rad&! wi&c w za ian odda# si& o te dwadzie$cia i# w d.( rzeki* Gdyby$ wy#%dowa( ta ! gdzie wida5 to $wiat(o! nic by ci z tego nie przysz(o! bo to ty#ko sk(ad drzewa* )('cha,! ' two,ego o,ca pewnie si& nie prze#ewa i trzeba przyzna5! "e ,est w ci&"kich tarapatach* -asz! k(ad& na te, desce z(ote dwadzie$cia do#ar.w* )chwy5 ,e! ,ak b&dzie ko(o ciebie przep(ywa(a* Przykro chyba roz' iesz; 0 Czeka,! Parker 0 powiedzia( dr'gi ode wszystko b&dzie dobrze* 0 Tak! tak! ch(opcze* ?ywa,7 + gdyby$ zobaczy( gdzie po drodze ,akich$ zbieg(ych -'rzyn.w! przywo(a, po oc i (ap ich* /arobisz na ty co$ nieco$* 0 2o widzenia pano zbieg(e ' -'rzynowi7 1d,echa#i! a ,a wr.ci(e post%pi(e na tratw&* ?y(o i przykro i 4#e! bo wiedzia(e ! "e nie wie ,ak stara( si& nikcze nie! a co gorsza zroz' ia(e ! "e cho5by a#eko$ci! nie 0 odpar(e * 0 >'" ,a ta nie przep'szcz& "adne ' &"czyzna* 0 -asz t' dwadzie$cia do#ar.w nie! po(." ,e obok na desce* ?ywa,! ch(opcze7 /r.b! ,ak ci pan Parker radzi! a i! "e ci& tak zostawia ! a#e z osp% nie a "art.w!

post&powa5 dobrze i tak si& to na nic nie zda9 cz(owiek! co nie zacz%( post&powa5 dobrze ,eszcze w ca(kie a "adnych widok.w 0 kiedy przy,dzie co do czego! og(o podtrzy a5 na dobre, drodze! i w si& traci! nie zna,d',e nic! co by go

koc' przegrywa z kretese * Pote po y$#a(e chwi#& i .wi& sobie3 czeka,7 2a, y na to! "e$ post%pi( s('sznie i wyda( >i a9 czy by(oby ci z ty #"e, na serc'! ni" ci ,est teraz; Nie 0 odpar(e * 0 ?y(oby i tak sa o ci&"ko na serc'! ,ak i ,est teraz* W taki razie 0 .wi& sobie da#e, 0 po co ty czase ia(by si& 'czy5 post&powa5 dobrze! kiedy to strasznie ia(e d('"e, przykra rzecz post&powa5 dobrze! a wca#e nie ,est przykro post&powa5 4#e! gdy sk'tek ,est dok(adnie taki sa ; )trasznie si& z iesza(e * Nie po,&cia! ,ak sobie na to odpowiedzie5* Wi&c postanowi(e ! "e nie b&d& si& ty trapi(! a w przysz(o$ci post%pi& zawsze tak! ,ak w dane, chwi#i b&dzie i por&cznie,* /a,rza(e ani $#ad'* /awo(a(e 3 do wigwa '* >i a nie by(o* /acz%(e si& za ni rozg#%da5 0 nigdzie

00

0 >i 7 0 T' ,este ! :'ck7 Czy ,'" ich nie wida5; Nie .w tak g(o$no* )iedzia( w rzece! pod wios(e sterowy ! ty#ko cz'bek nosa wystawa( ' nad wod&* Powiedzia(e ! "e ta ci ,'" odp(yn&#i! a wtedy >i wdrapa( si& na tratw&* 0 )(ysza(e ka"dzi'tkie s(owo! wi&c skoczy(e do wody i gdyby chcie#i we,$5 na tratw&! pop(yn%(by cichacze na brzeg* Pote po ich ode,$ci' wr.ci(by * -., ?o"e! a#e$ ty ich wyko(owa(! :'ck7 W "yci' nie widzia(e tak zgrabne, szt'czki7 Powiada ci! dziecko! "e$ 'ratowa( starego >i a* )tary >i nigdy ci tego nie zapo ni* Pote na g(ow&* >i powiedzia(! "e o"e y sobie teraz k'pi5 pok(adowe ie,sca na parowc' i "e z tak% k'p% pieni&dzy za,edzie y! dok%d ty#ko b&dzie y chcie#i w wo#nych stanach* Powiedzia( ,eszcze! "e dwadzie$cia na,pr&dze, by5 na ie,sc'* T'" przed $wite przybi#i$ y do brzeg' i >i by( ty raze strasznie dok(adny i nie szcz&dzi( tr'd.w! "eby dobrze 'kry5 tratw&* + pote w&ze(ki i przygotowywa( wszystko do op'szczenia tratwy* Tego wieczora ko(o godziny dziesi%te, zobaczy#i$ y $wiat(a ,akiego$ da#eko przed na i! w za(o ie #ewego brzeg' rzeki* Wsiad(e do cz.(na i pop(yn%(e zasi&gn%5 ,&zyka* ?ardzo pr&dko natkn%(e si& na rybaka zarz'ca,%cego w&dk& z (odzi* Podp(yn%(e b#i"e, i pyta 3 0 Panie! czy to iasto to Cairo; 0 Cairo; )k%d"e7 -'sia(e$ chyba 'pa$5 na g(ow&* 0 + ,akie to iasto! prosz& pana; 0 >ak chcesz wiedzie5! ,akie iasto! po,ed4 i spyta,7 >e"e#i b&dziesz i si& t' p&ta( i zawraca( g(ow&! przytra8i ci si& co$! co sobie d('go popa i&tasz* Wr.ci(e na tratw&* >i by( strasznie rozczarowany! a#e ,a ' powiedzia(e ! "eby si& nie artwi(! bo nast&pne iasto! ,akie zobaczy y! to z pewno$ci% b&dzie Cairo* Przed wschode s(oca i,a#i$ y nast&pne iasto i ia(e ,'" wsi%$5 do cz.(na iasta 0 ca(y dzie wi%za( rzeczy w i# to d#a tratwy drobiazg! a#e chcia(by ,'" ,ak roz awia#i$ y o pieni%dzach* Po(.w by( niez(y 0 po dwadzie$cia do#ar.w

01

i ,echa5 na zwiady! a#e brzeg by( t' wysoki! wi&c nie po,echa(e * >i powiedzia(! "e ko(o Cairo brzeg w "aden spos.b nie o"e by5 wysoki* Ca(kie o ty zapo nia(e * /atrzy a#i$ y si& na dzie przy k&pie! do$5 b#isko #ewego brzeg'* /acz%(e pode,rzewa5! "e co$ ,est nie w porz%dk'* >i to sa o powiedzia(e 3 0 -o"e in&#i$ y Cairo ta te, nocy! kiedy by(a g(a; >i odpar(3 0 Cepie, nie .w y o ty ! :'ck* ?iedny -'rzyn nigdy nie a szcz&$cia* Co$ i si& widzi! "e z t% sk.r% grzechotnika ,eszcze nie koniec* 0 1ch! boda, by nigdy te, sk.ry nie zobaczy(! >i * ?oda, by ,e, nigdy nie widzia( na oczy* 0 To nie two,a wina! :'ck9 przecie" nie wiedzia(e$* Nie zwa#a, winy na siebie! dziecko* 6iedy zrobi(o si& ,asno! zobaczy#i$ y t'" b#isko czyste wody 1hio! a dooko(a 0 nat'ra#nie7 0 te sa e b(otniste 8a#e -issisipi* + wi&c nie by(o co arzy5 o Cairo* <ozwa"y#i$ y wszystko dok(adnie* 1 wy,$ci' na brzeg nie og(o by5 owy9 nie og#i$ y te" pop(yn%5 tratw% pod pr%d* Nie pozosta(o na nic innego! ,ak czeka5 cierp#iwie do z rok'! a pote ryzykowa5 powr.t cz.(ne w g.r& rzeki* Wi&c po(o"y#i$ y si& w g&stwinie topo#i i przespa#i$ y ca(y dzie! "eby nabra5 si( na wieczorne wios(owanie9 a#e kiedy o z rok' wr.ci#i$ y do tratwy 0 cz.(no znikn&(o7 Przez dobr% chwi#& i#cze#i$ y oba,* Nie ie#i$ y nic do powiedzenia* >i wiedzia( i ,a wiedzia(e ! "e to ,eszcze ,edna sprawka sk.ry grzechotnika! wi&c co by na przysz(o z .wienia; Wyg#%da(oby ty#ko na to! "e a y do nie, 'raz&! a to og(oby na sprowadzi5 na kark ,akie nowe nieszcz&$cie 0 i wci%" ,e na nas $ci%ga5! dop.ki by$ y nie z %drze#i i nie na'czy#i si& trzy a5 ,&zyka za z&ba i* Po chwi#i zacz&#i$ y si& zastanawia5! co teraz pocznie y* /osta(o na kt.ry ty#ko ,edno3 p(yn%5 da#e, tratw%! dop.ki nie nadarzy si& ,aka$ sposobno$5 k'pienia cz.(na! wr.ci#iby$ y w g.r& rzeki* Nie za ierza#i$ y po"ycza5 sobie (odzi podczas og(oby na zes(a5 na kark pogo* nieobecno$ci w(a$cicie#a! ,ak zrobi(by tatko! bo to

Wi&c z nastanie nocy odbi#i$ y tratw% od brzeg'* >e"e#i kto$ dot%d nie 'wierzy(! "e to

02

straszna g('pota bra5 do r&ki sk.r& grzechotnika 0 po ty sk.ra na zrobi(a 0 ,eszcze spotka(o* Na,#epie,

wszystki ! co ta przek#&ta

o"e wreszcie 'wierzy! kiedy przeczyta da#e, i zobaczy! co nas

o"na k'pi5 cz.(no ta ! gdzie si& widzi tratwy przyc' owane do noc zrobi(a si& ch 'rna i parna! co po g#e ,est dr'g%

brzeg'* +#e nie by(o nigdzie ani ,edne, tratwy! wi&c p(yn&#i$ y i p(yn&#i$ y z pr%de na, nie, trzy godziny* + pote na,ohydnie,sz% rzecz% na wodzie* Cz(owiek nie widzi brzeg.w i nie potra8i okre$#i5 od#eg(o$ci* ?y(o ,'" bardzo p.4no i bardzo cicho* Pote nag#e 's(ysze#i$ y z da#eka parowiec p(yn%cy w g.r& rzeki* /apa#i#i$ y #atarni&! spoko,ni! "e ,% dostrzeg% ze statk'* )tatki id%ce pod pr%d przewa"nie si& do nas nie zb#i"a(y9 p(yn&(y wzd('" ie#izn a#bo sz'ka(y spoko,ne, wody pod przybrze"ny i ska(a i9 a#e podczas takich nocy p(yn&(y po g(.wny n'rcie! sa y $rodkie rzeki* )(ysze#i$ y st'k aszyn parowca! a#e nie widzie#i$ y go! dop.ki nie zna#az( si& ca(kie 'da i b#isko* Wa#i( prosto na nas* )ternicy cz&sto to robi%! "eby zobaczy5! ,ak b#isko si& pod,echa5 do tratwy9 czase y$ y ko(o 'rwie kawa(ek deski! a wtedy sternik 'sn%59 a#e pote 8r'wa,%cych

wys'wa g(ow& z kabiny i $ ie,e si&! bo 'wa"a! "e to pyszny kawa(* Wi&c 0 ,ak .wi(e 0 statek wa#i( prosto na nas! y$#e#i! "e pewnie spr.b',e nas zobaczy#i$ y! "e wca#e nie z ienia k'rs'* ?y( to d'"y statek i p(yn%( w wie#ki po$piech'9 wyg#%da( z'pe(nie ,ak czarna ch 'ra! otoczona n.stwe $wiet#ik.w* +" t' nag#e wyr.s( przed na i! ogro ny i przera"a,%cy 0 d('gi rz%d otwartych piec.w wyg#%da( ,ak rozgrzane do czerwono$ci ohydne z&biska9 potworne, wie#ko$ci dzi.b i gardy zawis(y t'" nad naszy i g(owa i* 6to$ z pok(ad' rycza( co$ do nas! roz#eg(y si& dzwonki 0 sygna(y! "eby zatrzy a5 pote $wist pary* Pote >i statk' 'derzy( w sa $rodek tratwy* 2a(e n'rka 0 z ocny za iare wy#%dowania na dnie! bo nad g(ow% 'sia(o i prze,$5 ko(o o $rednicy trzydziest' st.p! a bardzo ia(o ,ak na,wi&ce, ie,sca i nie dotkn&(o i na ty za#e"a(o! "eby to ko(o og& wytrzy a5 pod nie* Wiedzia(e ! "e aszyny 0 pote wrzask przek#estw! ch#'pn%( do wody z ,edne,! a ,a z dr'gie, strony i dzi.b

03

wod% in't&9 ty raze wytrzy a(e chyba p.(tore,* Pote odbi(e si& stopa i od dna i czy ty pr&dze, wyskoczy(e na powierzchni&! bo ,'" prawie p&ka(e * Wyn'rzy(e si& do pach! wyd 'cha(e wod& z nosa i zaczerpn%(e powietrza* Nat'ra#nie pr%d rwa( w ie,sc' ,ak sza#ony i nat'ra#nie na statk' p'$ci#i aszyny w dziesi&5 sek'nd po ty ! )tatek odda#a( si& w g.r& rzeki i szybko znik( i z ocz' w wi#gotny cho5 s(ysza(e ,eszcze st'kot aszyn* Wo(a(e na >i a chyba ki#kana$cie razy! a#e nie s(ysza(e "adne, odpowiedzi* Wtedy z(apa(e si& deski! kt.ra podp(yn&(a do nie! kiedy depta(e wod&! i pcha,%c ,% przed sob%! zacz%(e p(yn%5 do brzeg'* +#e zobaczy(e zaraz! "e pr%d niesie do #ewego brzeg'! z czego wynika(o! "e zna,d',& si& na tak zwany przerz'cie n'rt'! Wobec tego z ieni(e k'rs i pop(yn%(e te" na #ewy brzeg* N'rt szed( po #inii 'ko$ne,! wi&c p(yn%(e ze dwie i#e! zani dop(yn%(e do brzeg'* +#e wy#%dowa(e szcz&$#iwie i zaraz wspi%(e si& na wysok% skarp&* Widzia(e na od#eg(o$5 na,wy"e, dw.ch ,ard.w i prawie po o ack' w#ok(e si& przez o"e 5wier5 i#i! st%pa,%c po twardy gr'ncie* + pote ! ca(kie drewniany* >'" ia(e niespodziewanie! wyr.s( przede wzi%5 nogi za pas! a#e opad(a n% ogro ny! staro$wiecki do nie r'szy5 da#e, ani na krok* powietrz'! ,ak ,e zatrzy a#i! bo #os 8#isak.w a(o ich obchodzi*

nie gro ada ps.w! warcz%c i w$ciek#e ',ada,%c* -ia(e do$5 o#e,' w g(owie! "eby si&

04

ZAMIESZKUJ U GRANGER$ORDW -nie, wi&ce, po p.( in'cie odezwa( si& przez okno ,aki$ g(os! a#e nikogo nie by(o wida5* 0 2o zie i! psy7 6to ta ; 0 To ,a! prosz& pana* 0 >aki ,a; 0 George >ackson! prosz& pana* 0 Czego t' chcesz; 0 Nic nie chc&! prosz& pana* Chc& ty#ko p.,$5 da#e,! a#e nie psy opad(y* 0 + po co t' szpieg',esz o te, porze nocy! h&; 0 Wca#e nie! szpieg',&! prosz& pana* Wypad(e za b'rt& statk' i dop(yn%(e do brzeg'* 0 1ch! czy"by; Wypad(e$ za b'rt& statk'; Niech $wiat(o* Powt.rz! ,ak si& nazywasz* 0 George >ackson! prosz& pana* @ ,este ,eszcze ch(opce * 0 )('cha, no! a(y! ,e$#i .wisz prawd&! nie spotka ci& t' nic z(ego* +#e nie pr.b', r'sza5 si& z ie,sca* )t.,! gdzie stoisz* :e,! niech kt.re$ z was przywo(a ?oba i To a i przyniesie strze#by* GeorgeH' >acksonie! czy ,est kto$ z tob%; 0 Nie! prosz& pana! nie zobaczy(e $wiat(o* -&"czyzna zawo(a(3 0 /abierz to $wiat(o! ?etsy7 Czy$ ca(kie roz' straci(a; Postaw ,e na zie i! pod drzwia i we,$ciowy i* ?ob i To gotowi; >e$#i tak! za, ',cie stanowiska* 0 Gotowi! o,cze7 0 + teraz powiedz i! GeorgeH' >acksonie! czy znasz )hepherdso.w; 0 Nie zna ! prosz& pana! i nigdy o nich nie s(ysza(e * 0 : *** o"e .wisz prawd&! a o"e nie* Ch(opcy gotowi; + teraz! GeorgeH' >acksonie! zb#i" si& t' do nas* Ty#ko pa i&ta,! nie $piesz si&! id4 krok za krokie * >e"e#i a nikogo* =s(ysza(e teraz w do ' st%panie i i ta kt.re$ zapa#i i poda

05

,est ta kto$ z tob%! niech ode,dzie 0 gdyby si& pokaza(! dostanie k'#k&* No! wi&c r'sza, naprz.d! powo#i* )a )(ysza(e$; Nie $pieszy(e si& 0 gdyby nawet bardzo chcia(! te" by nie .g(* )zed(e krok za krokie ! cisza by(a z'pe(na! ty#ko ia(e wra"enie! "e s(ysz& wa#enie w(asnego serca* Psy zachowywa(y si& tak cicho ,ak #'dzie! a#e sz(y za n% w od#eg(o$ci ki#k' ,ard.w* 6iedy stan%(e przed stopnia i '(o"ony i z trzech gr'bych k#oc.w! 's(ysza(e ods'wanie ryg#i i zde, owanie (ac'ch.w* Wyci%gn%(e r&k& i pchn%(e drzwi #eci'tko! pote ,eszcze troch&! a" kto$ wewn%trz powiedzia(3 0 )tarczy! ws' g(ow&* 0 Ws'n%(e * ?y(e pewny! "e i ,% odetn%* Kwieca sta(a na pod(odze! a oni wszyscy zebra#i si& dooko(a $wiecy i patrzy#i na nie! a ,a na nich chyba przez 5wier5 in'ty3 trze, ogro ni &"czy4ni z wyce#owany i we nie strze#ba i! wi&c b%d4cie pewni! "e na ich widok a" si& w sobie sk'#i(e * >eden by( siwy i ia( pod sze$5dziesi%tk&! pozosta#i dwa, ie#i pewnie po trzydzie$ci #at a#bo i wi&ce, 0 wszyscy trze, ro$#i i bardzo 'rodziwi* 1bok siwow(osa pani o strasznie dobre, twarzy! a za ni% dwie powiedzia(3 0 : *** zda,e si&! "e wszystko ,est w porz%dk'* We,d47 /a#edwie wszed(e (ac'chy! a (ody do sieni! stary pan zatrzasn%( drzwi! zas'n%( ryg#e! za(o"y( &"czyzno kaza( wzi%5 strze#by i i$5 za sob%* Pote zaprowadzi#i (ode dziewczyny! a#e ich nie widzia(e dok(adnie* )tary pan pchni, drzwi! na ty#e ty#ko! "eby$ si& .g( wcisn%5 do $rodka*

nie do wie#kie, bawia#ni! gdzie na pod(odze #e"a( nowy dywan* Wszyscy st(oczy#i si& w k%cie poko,'! "eby ich nie by(o wida5 przez okno9 na $cianie! pod kt.r% stan&#i! nie by(o okna* Podnie$#i $wiec& do g.ry i da#e, i si& przyg#%da57 +#e ,edno po dr'gi .wi(o3 0 Nie! to nie ,est )hepherdson9 Nie a w ni nic z )hepherdson.w* 0 Wreszcie stary pan powiedzia(! "e chyba nie wez & ' za z(e! ,ak nie obsz'ka i sprawdzi! czy nie a broni! bo przecie" wca#e nie chce nie ty obrazi5 0 ot! 'pewni si& ty#ko* Wi&c nie szpera( i po kieszeniach! a ty#ko ob aca( po wierzch' r&ka i i powiedzia(! "e wszystko w porz%dk'* + pote doda(! "eby si& rozgo$ci( i by( ,ak ' siebie w do '! i wszystko i o sobie opowiedzia(* +#e stara pani przerwa(a3

06

0 +#e"! )a'#! przecie" ten biedaczyna ,est prze oczony do s'che, nitki7 @ czy nie y$#isz! "e o"e by5 g(odny; 0 )('sznie .wisz! <ache#* Nie przysz(o i to do g(owy* Wi&c pani powiedzia(a3 0 ?etsy 0 Dby(a to s('"%ca -'rzynkaE 0 skocz no do k'chni i przynie$ ' co$ do z,edzenia* + ,edna z dziewcz%t niech p.,dzie i ob'dzi ?'cka! i powie '*** 1! przyszed( nasz ?'ck* )('cha,! synk'! zaprowad4 tego (odzieca do siebie na g.r&* Niech zde, ie okre odzienie i w(o"y co$ z twoich rzeczy* ?'ck ia( chyba ty#e #at co ,a 0 ,akie$ trzyna$cie a#bo czterna$cie czy co$ ko(o nie troch& wy"szy* /szed( ty#ko w kosz'#i! na g(owie stercza(y ' tego 0 a#e by( ode ni.s( strze#b&* )pyta(3 0 No i co*** nie a )hepherdson.w; 1dpar#i '! "e nie! "e to by( ty#ko 8a(szywy a#ar * 0 >akby by#i! toby pocz&stowa( kt.rego$ o(owie * Na to starsi roze$ ie#i si& i ?ob powiedzia(3 0 +ch! ?'ck! tak ar'dzi(e$! "e zd%"y#iby nas wszystkich oska#powa5* 0 ?o nikt po nie nie przyszed(! to niesprawied#iwie* /awsze nie od wszystkiego trzy acie z da#eka i nie da,ecie i nigdy sposobno$ci do wa#ki* 0 Niech ci& o to g(owa nie bo#i! syn' 0 rzek( ' stary pan* 0 We w(a$ciwy czasie zna,dziesz ,eszcze nie,edn% okaz,&! ty atka* Posz#i$ y na g.r& do poko,' i ?'ck da( zd%"y(e otworzy5 'sta! zacz%( i kosz'#& z szorstkiego p(.tna! #'4n% (ody kr.#ik'! kt.re k'rtk& i spodnie! a kiedy to na siebie wk(ada(e ! spyta(! ,ak si& nazywa ! a#e zani i opowiada5 o b(&kitne, sroce i z(apa( onegda, w #esie! i spyta( nie! gdzie by( -o,"esz! kiedy zgas(a $wieca* 1dpar(e ! "e nie wie 9 w og.#e o ty nie s(ysza(e * 0 No to zgadni, 0 powiedzia(* 0 >ak"e og& zgadn%5! kiedy nigdy o ty nie s(ysza(e ; si& nie 8ras',* + teraz id4 i zr.b! co ci kaza(a

strasznie potargane w(osy* /iewa( i tar( oczy ,edn% pi&$ci%! w dr'gie, zaci$ni&te, pi&$ci

07

0 +#e o"esz przyna, nie, pr.bowa5 zgadn%5* Przecie" to nic tr'dnego* 0 >aka $wieca; 0 spyta(e * 0 >ak to ,aka; >aka b%d4* 0 Nie a po,&cia! gdzie by( 0 rzek(e * 0 + gdzie by(; 0 Gapa7 W cie no$ci7 >ak zgas(a $wieca! by( w cie no$ci* 0 To po co$ nie pyta(! kiedy wiedzia(e$; 0 No wiesz7 Przecie" to zagadka* )('cha, no! ,ak d('go ' nas zostaniesz; -'sisz zosta5 na zawsze* Czy asz psa; >a a ! a ,ak ' rz'ci5 patyk do wody! wskoczy i zaraz go przyniesie* ?&dzie y ie#i pyszn% zabaw& 0 na szcz&$cie nie a teraz szko(y* C'bisz si& nie! bo strasznie as(o i a$#anka 0 i tak nie czesa5 i p'cowa5 w niedzie#&! i takie r."ne g('pstwa; >a nie cierpi&! a#e a a i ka"e* Niech #icho te przek#&te portki! 'sz& ,e chyba w(o"y5! a#e wo#a(by i&se na zi no! gor%co* >este$ gotowy; No! to chod47 P#acek k'k'rydziany na zi no! pier.g z takie pyszno$ci czeka(y na nie na do#e i chyba ,eszcze nigdy w "yci' nic

s akowa(o* ?'ck! ,ego atka i w og.#e wszyscy 0 pr.cz -'rzynki! kt.ra sobie posz(a! i dw.ch dziewcz%t 0 pa#i#i kr.tkie g#iniane 8a,eczki* 1ni pa#i#i i .wi#i! a ,a ,ad(e i .wi(e * 2ziewcz&ta ia(y zarz'cone na ra iona watowane ka8taniki i w(osy rozp'szczone na p#ecy* Wszyscy zadawa#i i n.stwo pyta! wi&c i powiedzia(e ! ,ak to ieszka#i$ y z tatkie i ca(% rodzin% na a(e, 8ar ie na koc' +rkansaw! ,ak to o,a siostra -ary +nn 'ciek(a z do ' i wysz(a za %"! i s('ch o nie, zagin%(! ,ak pote ?i## po,echa( ich sz'ka5 i te" o ni s('ch zagin%(! ,ak To i -ort ' ar#i! ,ak w koc' zosta#i$ y ty#ko we dw.ch z tatkie i tatko przez te z artwienia ca(kie straci( zdrowie9 wi&c kiedy ' ar(! wzi%(e ! co i ta ,eszcze zosta(o D8ar a do nas nie na#e"a(aE! wsiad(e i powiedzie#i! "e ich do ,est oi do e i "e na statek p(yn%cy w og& ' nich zosta5! g.r& rzeki! wypad(e za b'rt& i w ten spos.b zna#az(e si& ' nich* Wtedy dop.ki zechc&* + pote ,ak si& nazywa 7 Ce"a(e zrobi(o si& prawie widno! wi&c wszyscy posz#i spa5 i ,a tak z godzin& y$#%c i edyt',%c! a ,ak si& ?'ck ob'dzi(!

poszed(e spa5 do poko,' ?'cka! a kiedy si& rano ob'dzi(e 0 z'pe(nie nie pa i&ta(e !

08

powiada 3 0 = iesz pisa5 ,ak na#e"y! ?'ck; 0 1wsze 0 odpar(* 0 /ak(ad! "e nie potra8isz powiedzie5 bez b(&d'! #itera po #iterze! o,ego i ienia i nazwiska* 0 /ak(ad! "e potra8i& 0 powiedzia(* 0 No to ,azda! .w7 0 G0e0o0r0g0e >0a0R0o0n* Wie#ka i szt'ka7 0 : ! 'da(o ci si&! a wca#e nie przyp'szcza(e ! "e potra8isz* To piekie#nie tr'dne nazwisko do powiedzenia! ,ak si& nad ni porz%dnie zastanowi5* /apisa(e ,e sobie po kry,o '! bo ,eszcze kto$ got.w nie spyta5! ,ak si& to piekie#ne nazwisko pisze9 na wsze#ki wypadek wo#a(e .g( powiedzie5 g(adko #iter& po #iterze! ,akby dziecistwa* -oi gospodarze by#i nadzwycza, i(y i #'d4 i! a ich do te" by( nadzwycza, i(y* >ak d('go "y,&! nie widzia(e na wsi do ' tak i(ego i tak okaza(ego* Nie y$#cie! "e na drzwiach 8rontowych by(a "e#azna zas'wa czy drewniany skobe# z rze ienny paskie * Nie7 2rzwi ia(y osi&"n% ga(k& do przekr&cania na boki! z'pe(nie ,ak w ie$cie* W bawia#ni nie by(o (."ka! ani $#ad' (."ka! a przecie" w ie$cie bardzo cz&sto sto,% w ie5 ,e na koc' ,&zyka! "eby przywyk( do niego od sa ego

bawia#niach (."ka* ?y( za to w te, bawia#ni ogro ny ko inek! ca(y w $rodk' wy(o"ony ceg(% i t& ceg(& 'trzy ywa#i w czysto$ci w taki spos.b! "e ,% po#ewa#i wod% i skroba#i kawa(kie takie, sa e, ceg(y9 czase a#owa#i t& ceg(& czerwon% 8arb%! zwan% hiszpask% czerwieni%! z'pe(nie ,ak w ie$cie* 1bok ko inka #e"a(y ogro ne osi&"ne szczypce! w kt.re o"na by schwyci5 na,gr'bsz% k(od&* Po$rodk' p.(ki nad ko inkie sta( zegar z widoczkie przod'! z k.(kie iasta! wy a#owany na do#ne, po(owie szybki ' ieszczone, z po$rodk'! kt.re 'dawa(o s(oce9 przez t& szybk& wida5 by(o! ,ak si&

wewn%trz r'sza wahad(o* Ten zegar bi( naprawd& pi&knie! a kiedy$ 0 ,ak przyszed( ,eden z takich zegar istrz.w! co to chodz% od do ' do do '! i wyczy$ci( porz%dnie ca(y echaniz ! i wszystko doprowadzi( do na#e"ytego porz%dk' 0 zegar wybi( raz po raz sto

09

pi&5dziesi%t 'derze! dop.ki si& ca(kie nie zatka(* -oi gospodarze nie sprzeda#iby go za nic* Po ob' stronach zegara sta(y wie#kie pap'gi! zrobione z czego$ podobnego do kredy i bardzo (adnie po a#owane w r."ne ko#ory* Przy ,edne, pap'dze sta( kot z g#iny! obok dr'gie, g#iniany pies* >ak si& ,e nacisn&(o! piszcza(y! a#e nie otwiera(y przy ty pyszczk.w ani si& na pyszczkach nie z ienia(y! ani nie robi(y zaciekawione, iny* Po prost' piszcza(y od spod'* /a ni i by(y rozpostarte dwa d'"e wach#arze zrobione z pi.r dzikiego indyka* Na sto#e po$rodk' poko,' sta( bardzo (adny koszyczek z g#iny! ca(y pe(en ,ab(ek i po aracz! brzoskwi i winogron! kt.re wydawa(y i si& d'"o czerwiesze i ".(tsze! i (adnie,sze ni" prawdziwe owoce! a#e nie by(y prawdziwe! bo w ie,scach! gdzie 8arba odprys(a! wyg#%da(a bia(a kreda czy co$ takiego! co si& zna,dowa(o w $rodk'* Ten st.( by( przykryty pi&kn% cerat%! ca(% po a#owan% w czerwone i niebieskie orze(ki! z ko#orowy sz#akie dooko(a* Podobno sprowadzi#i ,% a" z Ai#ade#8ii* Na ka"dy rog' sto(' #e"a(y ksi%"ki '(o"one r.wni'tko ,edna na dr'gie,* ?y(a ta wie#ka ?ib#ia rodzinna! pe(na ko#orowych obrazk.w* @nna ksi%"ka nazywa(a si& W&dr.wka pie#grzy a i dotyczy(a ,ednego cz(owieka! co porz'ci( swo,% rodzin&! a#e wca#e nie wiado o d#aczego* 1d czas' do czas' czyta(e z nie, spore kawa(ki* 1pisy by(y nawet ciekawe! ty#ko "e nie bardzo ,e przy,a4ni i og(e zroz' ie5* @nna ksi%"ka nazywa(a si& Podar'nek ia(a w sobie d'"o r."nych pi&knych rzeczy i wiersze! a#e wierszy nie

czyta(e * >eszcze inna ksi%"ka ia(a na wierzch' napis -owy :enryHego C#aya! a obok nie, #e"a( Cekarz do owy doktora G'nna! gdzie by(o dok(adnie powiedziane! co robi5! ,ak cz(owiek zachor',e a#bo ' rze* Poza ty by(a ksi%"ka z psa# a i i n.stwo innych ksi%"ek* W poko,' sta(y (adne krzes(a z wyp#atany i siedzenia i! w bardzo dobry stanie 0 ani troch& nie by(y w $rodk' zapadni&te czy rozdarte ,ak stary koszyk* Na $cianach wisia(y obrazy 0 na,wi&ce, Waszyngton.w! Catayett.w! r."nych bitew i ki#ka podobizn ,edne, dziewczyny szkockie,! co by(a podobno narzeczon% poety ?'rnsa! a tak"e ,eden obraz nazwany Podpisanie 2ek#arac,i* ?y(y ,eszcze obrazy! kt.re w do ' nazywa#i paste#a i9 narysowa(a ,e w(asn% r&k% ,edna z c.rek! ,'" nie"y,%ca! a rysowa(a! kiedy ia(a nieca(e pi&tna$cie #at* Nigdy w "yci' nie widzia(e takich obraz.w9 by(y

10

,akie$ czarnie,sze! ni" zwyk#e bywa,%* >eden przedstawia( kobiet& w obcis(e,! czarne, s'kni! okropnie $ci$ni&t% paskie t'" pod pacha i9 r&kawy ia(a ta kobieta wyd&te w $rodk'! ,akby ,e, ta kto$ wsadzi( po g(.wce kap'sty! a na g(owie czarny kape#'sz! podobny do wie#kie, sz'8#i! z czarny we#one * )pod s'kni wystawa(y ,e, w%zi'tkie! bia(e b'ciczki z kszta(t' podobne do d('ta* ?y(a bardzo za y$#ona! prawy (okcie opiera(a si& o grobowiec! nad kt.ry zwiesza(y si& ga(&zie p(acz%ce, wierzby! a w #ewe, r&ce trzy a(a bia(% ch'steczk& i czarny woreczek* Pod spode ta by( napis3 +ch! czy" nigdy ci& ,'" nie ',rz&;* @nny obraz do oparcia przedstawia( (od% da &! kt.ra ia(a wszystkie w(osy sczesane na sa cz'bek g(owy i skr&cone w w&ze(ek i spi&te grzebienie ! k'bek w k'bek podobny krzes(a* Ta (oda da a p(aka(a z ch'steczk% przytkni&t% do ocz'! a na ,e, dr'gie, r&ce #e"a( nie"ywy ptaszek z n."ka i wyci%gni&ty i do g.ry9 pod spode przedstawia( by(o napisane3 +ch! nigdy ,'"! nigdy nie 's(ysz& two,ego #'bego $wiergot'* >eszcze inny obraz (od% da &! kt.ra siedzia(a w oknie i patrza(a na ksi&"yc9 po po#iczkach eda#ionik na d('gi a ci& (ac'szk'9 p(yn&(y ,e, (zy! w ,edne, r&ce trzy a(a otwarty #ist Dw rog' wida5 by(o kawa(ek roz('pane, piecz&ci z czarnego #ak'E! a dr'g% przyciska(a do 'st pod spode by( napis3 +ch! wi&c odszed(e$*** Nie i&dzy "ywy i* -y$#&! "e

by(y to naprawd& (adne obrazy! a#e w "aden spos.b nie og(e si& do nich przekona5 0 ,ak ty#ko by(e troch& nie w swoi sosie! na sa ich widok ob#atywa(y nie dreszcze* Wszyscy bardzo "a(owa#i! "e B e#ina Dtak ,e, by(o na i i&E ' ar(a! bo za ierza(a na a#owa5 ,eszcze bardzo d'"o takich obraz.w! a wystarczy(o popatrze5 na te! co ,e zd%"y(a na a#owa5! "eby zobaczy5! ,ak wie#e rodzina na ,e, $ ierci straci(a* +#e nie si& wyda,e! "e dziewczynie z taki 'podobanie ,est wese#e, na c entarz'* 6iedy z og(a ,% choroba! a#owa(a w(a$nie co$! co ca(a rodzina nazywa(a na,wi&kszy dzie(e ! wi&c co dzie i co noc od#i(a si&! "eby ,e, by(o dane "y5! dop.ki nie skoczy tego

obraz'* +#e nie by(o ,e, dane* 1braz przedstawia( (od% kobiet& w d('gie,! bia(e, s'kni! sto,%c% na ba#'stradzie ost' i gotow% do skok'9 w(osy ia(a rozp'szczone! patrza(a na ksi&"yc i po twarzy ciek(y ,e, (zy9 ia(a poza ty dwie r&ce sp#ecione na piersiach! dwie wyci%gni&te przed siebie i dwie podniesione wysoko do ksi&"yca* Chodzi(o 0 widzicie 0 o

11

to! "eby zobaczy5! kt.re r&ce b&d% wyg#%da(y na,(adnie,! a reszt& wyskroba5* +#e 0 ,ak .wi(e 0 B e#ina ' ar(a! zani si& zdecydowa(a! i teraz obraz wisia( nad g(owa i (."ka w ,e, poko,' i co rok' w dni' 'rodzin rodzina wiesza(a na ni kwiatki* W inne dni obraz by( zas(oni&ty a(% kotar%* -(oda dziewczyna na obrazie ia(a nawet i(% i (adn% twarz! a#e tych r%k by(o tak d'"o! "e zanadto i przypo ina(a pa,%ka* B e#ina prowadzi(a za "ycia a#b' z wycinka i z Gazety Prezbiteriaskie,! to ,est wk#e,a(a do tego a#b' ' nekro#ogi i opisy wypadk.w a#bo na,roz aitszych chor.b! a pote pisa(a o tych #'dziach wiersze! kt.re sa a 'k(ada(a z g(owy* Te wiersze by(y )tephen 2ow#ing ?ots! bardzo (adne* Na przyk(ad ,eden napisa(a o ch(opc' i ienie kt.ry wpad( do st'dni i 'topi( si& na $ ier5* 12+ N+ C/BKS )TBA+N+ 21WC@NG+ ?1T)+ N@B?1)/C/T6+ Czy$ po choroby d('gich dniach! )te8ank'! odszed( w da#; Czy w piersiach 0 och7 0 a w sercach 0 ach7 Po tobie p(aka( "a#; 1! nie7 )te8anka w wiosny czas Nie taki spotka( #os7 Cho5 nie by( chory ani raz! / ar( )te8an 2ow#ing ?ots7 Nie kok#'sz strawi( two,% pier$! Nie d'r czarny ,ak noc 0 Wi&c cze '$ z r%k wyp'$ci( ster; )te8ank' 2ow#ing ?ots; + o"e ci& zwa#i(a z n.g -i(o$ci zg'bna oc; C'b b.# "o(%dka tak ci& z .g(! )te8ank' 2ow#ing ?ots;

12

1 czyte#nik'! roni%c (zy! Pos('cha, rad nierad3 )te8anka #os powa#i( z(y! )te8anek w st'dni& wpad(7 2are nie si(a po p i r%k Wypr."ni5 chcia(a brz'ch 0 )te8anek w nieb '#ecia( kr%g! Gdzie kr%"y 2obry 2'ch* >e"e#i B e#ina Granger8ord ' ia(a pisa5 takie wiersze! zani skoczy(a #at pi&tna$cie! kto wie! do ,akie, doskona(o$ci dosz(aby z czase * ?'ck powiada(! "e trzepa(a wiersze niczy katarynka* Nawet si& nie zatrzy a(a! "eby chwi#& po edytowa5* ?'ck .wi( ,eszcze! "e acha(a na przyk(ad ,edn% #ini,k&! a ,ak nie potra8i(a zna#e45 do nie, ry '! zwycza,nie ,% wyciera(a i ,aki$ acha(a dr'g%* Nie by(a spec,a#nie wy aga,%ca i cia(o ca(kie ostyg(o! og(a pisa5 o wszystki ! o co ,% kto$ poprosi(! by#eby to by(o s 'tne* >ak ty#ko ' ar( &"czyzna a#bo ,aka$ kobieta czy dziecko! ,eszcze zani B e#ina ,'" by(a na ie,sc' ze swoi ho(de * Nazywa(a te wiersze ho(da i* )%siedzi powiada#i! "e pierwszy by( zawsze doktor! dr'ga B e#ina! a trzeci przedsi&biorca pogrzebowy* Przedsi&biorca pogrzebowy ty#ko raz ,% wyprzedzi(! a to d#atego! "e B e#ina potkn&(a si& na ry ie do nazwiska nieboszczyka! kt.ry si& nazywa( Whist#er* Pote nigdy ,'" nie by(a sob%9 nie skar"y(a nie ,e, obrazy zaczyna(y si&! a#e powo#i gas(a i nied('go z ar(a* ?iedactwo7 6iedy

troch& z(o$ci5 i by(e na ni% ci&ty! szed(e na g.r& do a(ego pokoik'! w kt.ry kiedy$ ieszka(a! i przeg#%da(e ,e, stary a#b' z wycinka i* C'bi(e ca(% rodzin&! tak "ywych ,ak i ' ar(ych! i nie chcia(e ! "eby nas coko#wiek por."ni(o* ?iedna B e#ina 0 p.ki "y(a! pisa(a wiersze o nieboszczykach! wi&c wydawa(o odesz(a! nikt o nie, nic nie napisa(7 Pr.bowa(e sa i si& to niesprawied#iwe! "e kiedy achn%5 par&* #ini,ek! a#e cho5

strasznie si& napoci(e ! w "aden spos.b nie og(e r'szy5 z ie,sca* W poko,' B e#iny by(o zawsze (adnie sch#'dnie! i wszystkie rzeczy sta(y dok(adnie w taki porz%dk'! ,aki ona ,e #'bi(a ie5 za "ycia* Nikt ta nigdy nie spa( i stara pani zawsze

13

sa a si& wszystki

za, owa(a! chocia" w do ' pe(no by(o -'rzyn.w9 ta

te"

siadywa(a z robot% i ta na,cz&$cie, czyta(a swo,% ?ib#i&* +ha! wraca,%c do bawia#ni7 Na oknach wisia(y bardzo pi&kne 8iranki3 bia(e! a#owane w r."ne widoczki 0 za ki ca(e obro$ni&te b#'szcze ni ni i trzody id%ce do wodopo,'* + w ,edny poko,' sta( a(y! stary k#awicy#! kt.ry tak g(o$no gra(! "e 'sia(y w by5 chyba cynowe pate#nie* Tr'dno naprawd& wyobrazi5 sobie co$ pi&knie,szego! ?itw& o Prag&* Kciany we wszystkich poko,ach by(y wyk#e,one tapeta i! na 2o sk(ada( si& z dw.ch oddzie#nych skrzyde(9 wie#ka przestrze st.( i w czasie posi(k.w by(o na i&dzy ni i w ci%g' dnia ni" kiedy panienki $piewa(y do wt.r' tego k#awicy#' P&k(y ostatnie okowy a#bo gra(y na pod(ogach prawie wsz&dzie #e"a(y dywany! a ca(y do by( z zewn%trz bie#ony* by(a przykryta od g.ry dache ! a od do(' wy(o"ona deska i* Czase s('"ba wystawia(a ta i#e d'sza zapragnie7

ch(odno i bardzo przy,e nie*

-y$#&! "e tr'dno o co$ przy,e nie,szego* + ,edzenie podawa#i pyszne i ka"dy .g( ,e$5!

14

DLACZEGO HARNEY ZAWRCI, EBY PODNIE# KAPELUSZ P'(kownik Granger8ord by( d"ente# ene Wdowa 2o'g#as zawsze to w ka"dy ca#'! tak sa o ,ak ,ego

rodzina* -ia(! ,ak si& to .wi! ras&! a ' cz(owieka rasa ,est tak sa o wa"na ,ak ' konia* .wi(a! a nikt chyba nie .g(by zaprzeczy5! "e wdowa kocie* P'(kownik na#e"a(a do na,pierwsze, arystokrac,i w naszy iasteczk'* Tatko te" 'trzy ywa(

podobnie! ty#ko "e w tatce ty#e by(o z arystokraty! co w r'dy

Granger8ord ia( posta5 bardzo wysok% i bardzo szcz'p(%! a twarz ani b#ad%! ani $niad%! ani czerwon% 0 nie* Go#i( si& dok(adnie co dzie 0 ca(% t& swo,% ch'd% twarz! a wargi ia( na,ciesze! ,akie o"na sobie wyobrazi5! i nozdrza na,w&"sze! nos or#i! g&ste brwi i ogro ne czarne oczy! osadzone bardzo g(&boko9 cz(owiekowi si& zdawa(o! "e te oczy patrz% na niego ,akby z sa ego $rodka g(owy* Czo(o ia( wysokie! w(osy czarne i proste! opada,%ce a" na p#ecy9 d(onie w%skie i pa#ce niez iernie d('gie9 i przez ca#'tkie "ycie wk(ada( na siebie co dzie czyst% kosz'#& i 'branie 'szyte z p(.tna tak bia(ego! "e a" oczy bo#a(y! kiedy by(o na nie spo,rze5* W niedzie#& 'biera( si& w niebieski 8rak z osi&"ny i g'zika i i nosi( nie ahoniow% #ask& ze srebrn% ga(k%* Nie by(o w ni ia(o do niego za'8anie* Czase ' #ata5 b(yskawice! ia(e nic si& r'basznego! nic a nic! i nigdy nie zachowywa( si& ha(a$#iwie* ?y( tak dobry! "e po prost' .g( by5 #epszy 0 cz'(o si& to! wiecie! i '$ iecha( i wtedy cz(owiekowi robi(o si& dobrze na d'szy9 a#e kiedy wyprostowa( t& swo,% wysok% ,ak tyka posta5 i z ocz' zaczyna(y zawsze ochot& na,pierw s ykn%5 na drzewo! a dopiero pote pyta5! o co ' idzie* Nie 'sia( nigdy karci5 nikogo za z(e zachowanie 0 w ,ego obecno$ci wszyscy zachowywa#i si& grzecznie i 'k(adnie* Wszyscy te" #'bi#i przebywa5 w ,ego towarzystwie! bo ,ak si& do kogo zb#i"y(! to z'pe(nie ,akby za$wieci(o s(oce* 6iedy czase czarne, ch 'ry! na ,akie p.( na,b#i"szy dzie nikt ,'" nic nie przeskroba(* 6iedy on i stara pani schodzi#i rano na $niadanie! wszyscy wstawa#i ze swoich ie,sc i .wi#i i dzie dobry7! i nikt nie 'siad( z powrote ! dop.ki oni nie 'sied#i* + ' ,%! a#e on nie pi(! ty#ko trzy a( pote To i ?ob podchodzi#i do kredens'! gdzie sta(y kara8ki! iesza#i o,c' szk#aneczk& w.dki z gorzk% zapraw% zio(ow% i podawa#i stawa( si& podobny do przez in'ty gas(o s(oce 0 i to wystarczy(o! by pote

15

szk#aneczk& w r&k'! dop.ki To i ?ob nie przyrz%dzi#i w.dki d#a siebie* Wtedy k(ania#i si& oba, i .wi#i3 Two,e zdrowie! panie o,cze! i two,e! pani atko! a wtedy rodzice #eci'tko kiwa#i i g(owa i i .wi#i3 2zi&k',e y! po czy wszyscy trze, wychy#a#i tr'nek* + wreszcie To i ?ob na#ewa#i po (y"eczce wody na c'kier i krop#& w.dki na dnie swych szk#anek i podawa#i to nie i ?'ckowi! i y$ y z ?'ckie wypi,a#i zdrowie starszych pastwa* To by( (odszy z dw.ch braci 0 oba, wysocy! 'rodziwi &"czy4ni o bardzo szerokich barach i $niadych twarzach! czarnych d('gich w(osach i czarnych oczach* =biera#i si& od st.p do g(.w w bia(e p(.cienne 'brania tak sa o ,ak o,ciec! a na g(owach nosi#i pana y z szeroki ronde * Nast&pna z ko#ei by(a panna Char#otta* -ia(a dwadzie$cia pi&5 #at! by(a wysoka! d' na i wynios(a! a#e dobra ,ak anio(! dop.ki ,e, co$ nie rozz(o$ci(o9 kiedy wpad(a w gniew! #ecia(y ,e, z ocz' iskry podobnie ,ak o,c'! tak "e cz(owiek ia( ochot& schowa5 si& do ysie, dzi'ry* ?y(a bardzo pi&kna* ?ardzo te" pi&kna by(a panna /o8ia! ty#ko w ca(kie inny spos.b 0 (agodna i cicha ,ak go(%bka* )koczy(a dwadzie$cia #at* 6a"dy w do ' ia( swo,ego -'rzyna! kt.ry ' 's('giwa( 0 nawet ?'ck* -., -'rzyn ia( $wi&te "ycie! bo nie by(e do tego przyzwycza,ony! "eby kto$ co$ za nie robi(! a#e -'rzyn ?'cka ci%g#e 'sia( by5 na wyskoki* 2awnie, rodzina by(a #icznie,sza* P'(kownik Granger8ord syn.w! a#e zosta#i zabici9 no i B e#ina ' ar(a* P'(kownik by( w(a$cicie#e n.stwa 8ar i ponad st' niewo#nik.w* Czase i# dooko(a9 z,e"d"a(a si& konno gro ada go$ci z ,akich dziesi&ci' czy pi&tnast' tace w #esie! a wieczore o"ecie i wierzy5* W oko#icy ieszka( ,eszcze inny k#an 0 pi&5 czy sze$5 arystokratycznych rodzin! z kt.rych prawie wszystkie nosi(y nazwisko )hepherdson.w* -ie#i oni tak sa o paskie ia( ,eszcze trzech

zostawa#i ki#ka dni i da#e, bawi5 si&! h'#a5 po po#ach i na rzece! w dzie 'rz%dza5 pikniki i ba#e w do '* Wi&kszo$5 tych #'dzi na#e"a(a do rodziny Granger8ord.w* -&"czy4ni przywozi#i ze sob% strze#by* ?y(y to prawdziwe wy"sze s8ery!

16

tony i by#i tak sa o bogaci! dobrze 'rodzeni i d' ni ,ak rodzina Granger8ord.w* )hepherdsonowie i Granger8ordowie korzysta#i z te, sa e, przystani! po(o"one, o ,akie dwie i p.( i#i w g.r& rzeki! wi&c ,ak czase ,e4dzi(e na przysta z gro ad% naszych! widywa(e ta gro ady )hepherdson.w na ich pi&knych koniach* 6t.rego$ dnia! kiedy po#owa#i$ y z ?'ckie w #esie da#eko od do '! wpad( na w 'cho t&tent konia* Przechodzi#i$ y w(a$nie przez drog&* ?'ck zawo(a(3 0 Pr&dko! George,7 -igie do #as'7 )koczy#i$ y i&dzy drzewa i wyg#%da y zza krzak.w* Po chwi#i 'kaza( si& na go ,'" kiedy$* ?y( to (ody :arney drodze 'rodziwy! (ody &"czyzna9 siedzia( na koni' swobodnie i wyg#%da( ,ak "o(nierz ze strze#b% opart% o (&k siod(a* Widzia(e )hepherdson* )trze#ba ?'cka h'kn&(a i t'" nad 'che i :arneyowi spad( kape#'sz z g(owy* Porwa( strze#b& w r&ce i poga#opowa( w kier'nk' nasze, kry,.wki* +#e y$ y nie czeka#i* <z'ci#i$ y si& biegie przez #as* Cas nie by( w ty og#%da(e ie,sc' g&sty! wi&c co r'sz si& za siebie! "eby 'skoczy5 w bok z #inii strza('! i dwa razy widzia(e ! ,ak

:arney sk(ada si& do ?'cka* + pote zawr.ci( i od,echa( drog%! kt.r% nas goni( 0 pewnie "eby podnie$5 kape#'sz! a#e tego ,'" nie widzia(e * Nie zwo#ni#i$ y krok'! dop.ki nie dopad#i$ y do '* 1czy starego p'(kownika b(ysn&(y 0 0 Nie podoba drog&! ., syn'; 0 )hepherdsonowie nigdy tego nie robi%! o,cze* 1ni zawsze wykorzyst',% syt'ac,&* )('cha,%c opowie$ci ?'cka panna Char#otta podnios(a do g.ry g(ow& niczy ,aka kr.#owa! a nozdrza ,e, drga(y i z ocz' sypa(y si& iskry* To i ?ob ie#i iny pon're! a#e nie odezwa#i si& s(owe * Panna /o8ia strasznie pob#ad(a! a#e ,ak ty#ko 's(ysza(a! "e :arney )hepherdson nie ,est ranny! wr.ci(y ,e, r' iece* Przy pierwsze, sposobno$ci odprowadzi(e drzewa i pyta 3 0 Czy$ ty naprawd& chcia( go zabi5! ?'ck; ?'cka na bok! za stodo(& i&dzy y$#&! "e z zadowo#enia 0 a pote twarz ' si& tak ,ako$ wyg(adzi(a i rzek( do$5 (agodnie3 i si& to strze#anie zza krzaka* Cze '$ nie wyst%pi( otwarcie na

17

0 No chyba7 0 + co on ci takiego zrobi(; 0 1n; Nic i nie zrobi(* 0 Wi&c za co go chcia(e$ zabi5; 0 1ch! za nic 0 to ty#ko idzie o ten zastarza(y sp.r rodzinny* 0 Co to ,est takiego! ten zastarza(y sp.r rodzinny; 0 Gdzie$ ty si& chowa(; Nie wiesz! co to sp.r rodzinny; 0 Nie a po,&cia* Wyt(' acz i* 0 No wi&c taki sp.r rodzinny wyg#%da nie, wi&ce, tak3 ,eden cz(owiek k(.ci si& z dr'gi cz(owiekie i zabi,a go* Wtedy brat zabitego zabi,a tego pierwszego9 wtedy pozosta#i po ob' stronach bracia bior% si& do siebie* Pote przychodzi ko#e, na k'zyn.w i po troch' wszyscy si& wza,e nie wybi,a,%! i nie a ,'" "adnego spor' rodzinnego* +#e to si& strasznie w#ecze i trwa nie o"ebnie d('go* 0 + ten wasz sp.r dawno si& zacz%(; 0 >eszcze ,ak7 /e trzydzie$ci #at te ' a#bo co$ ko(o tego* 1 co$ si& ta k(.ci#i i by(a sprawa s%dowa! i kto$ przegra( t& spraw&* + ten! kt.ry t& spraw& przegra(! zastrze#i( tego! kt.ry spraw& wygra(! co przecie" ,est ca(kie zroz' ia(e* 6a"dy by tak zrobi(* 0 1 co by(a ta k(.tnia! ?'ck; 1 zie i&; 0 -o"e*** tak naprawd& to nie wie * 0 No! a kto pierwszy zacz%( strze#anie; Granger8ord czy )hepherdson; 0 )k%d ,a og& wiedzie5; Przecie" to by(o strasznie dawno te '* 0 @ nikt ,'" nie pa i&ta; 0 1 tak* 1,ciec chyba pa i&ta i o"e ,eszcze ,acy$ inni #'dzie* +#e wca#e sobie nie og% przypo nie5! od czego si& k(.tnia zacz&(a* 0 Czy d'"o po ob' stronach zgin&(o! ?'ck; 0 Pewnie* ?y(a ,'" ca(a k'pa pogrzeb.w* Ty#ko nie zawsze si& zabi,a,%* Na przyk(ad o,ciec a w sobie ki#ka ziarenek gr'bego $r't'! a#e ' to nie przeszkadza! bo i tak wa"y niewie#e* ?oba prze,echa#i kiedy$ no"e ranny* y$#iwski ! a To by( ki#ka razy

18

0 + w ty rok' zabi#i$cie ,'" kogo$; 0 Tak 0 odpar( ?'ck* 0 @ ca(kie si& dosta( ,eden i na ,eden* Pewnie ze trzy iesi%ce te ' ., czternasto#etni k'zyn! ?'d! ,echa( wierzche przez #as po ta te, stronie rzeki bez broni! co by(o z ,ego strony piekie#n% g('pot%* No i w ,aki $ od#'dny ie,sc' s(yszy nag#e za sob% t&tent konia i widzi starego ?a#dyHego )hepherdsona! kt.ry p&dzi za ni ,ak na z(a anie kark'9 w r&ce trzy a strze#b&! a siwe w(osy a" ' 8r'wa,% w powietrz'* /a iast skoczy5 w bok i cz ychn%5 i&dzy krzaki! ?'d zacz%( przed ni 'cieka5* Gna#i tak przez pi&5 i# a#bo i wi&ce,! od#eg(o$5 i&dzy ni i ci%g#e si& z nie,sza(a* W koc' ?'d widzi! "e nie da rady d('"e,! wi&c zatrzy a( konia i obr.ci( si& do ta tego twarz%! "eby ie5 k'#ki z przod' 0 roz' iesz; + wtedy stary ?a#dy pod,echa( b#i"e, i po(o"y( go tr'pe na ie,sc'! a#e nie zd%"y( si& nacieszy5 swoi powodzenie ! bo po tygodni' nasi ,ego po(o"y#i* 0 =wa"a ! ?'ck! "e ten stary by( tch.rze * 0 >a wca#e tak nie 'wa"a * 1n tch.rze ; Nie zna,dziesz tch.rza )hepherdsona i 0 ani ,ednego* Tak sa o nie zobaczysz tch.rza si& gracko trze Granger8ordo 0 i da( i w sk.r&* Wszyscy ,echa#i konno! a#e on zeskoczy( na zie i& i schowa( si& za sag drzewa! i trzy a( konia przed sob%! "eby si& zas(oni5 od k'(* Granger8ordowie da#e, przed ni p#%sa5 na koniach i wa#i5 w niego! a on wa#i( w nich* )tary ?a#dy i ,ego ko pow#ek#i si& do do ' ocno podzi'rawieni i ' azani krwi%! a#e Granger8ord.w trzeba by(o zanie$5 do do ' 0 ,eden ,'" wtedy nie "y(! a dr'gi ' ar( naza,'trz* Nie! ch(opie! ,akby kto chcia( zna#e45 tch.rza! #epie, niech nie traci czas' na sz'kanie go i&dzy )hepherdsona i! bo ' nich tacy si& nie rodz%* W na,b#i"sz% niedzie#& po,echa#i$ y wszyscy konno do ko$cio(a od#eg(ego o ,akie dwie i#e* -&"czy4ni wzi&#i ze sob% strze#by D?'ck te"E i a#bo trzy a#i ,e i&dzy ko#ana i! a#bo0opiera#i o $cian&! gdzie (atwo og#i po nie si&gn%5* )hepherdsonowie zrobi#i to zwycza,ne* 1 i(o$ci braterskie, i ty sa o* 6azanie by(o 0 ot! takie sobie! ca(kie i&dzy i&dzy

Granger8orda i* Pos('cha,* 6t.rego$ dnia stary )hepherdson przez p.( godziny stawia(

19

podobny piekie#ny n'dziarstwie* +#e wszyscy chwa#i#i! "e to takie dobre kazanie! i w drodze powrotne, do do ' w k.(ko o ni roz awia#i! i ty#e ie#i do powiedzenia o wierze chrze$ci,askie,! o dobrych 'czynkach! o stanie (aski i o te,*** te, pre!** predesty*** nac,i! i sa ,'" nie wie o czy ! "e ta niedzie#a wyda(a i si& na,okropnie,sz% niedzie#%! na ,ak% w "yci' tra8i(e * W ,ak% godzin& po obiedzie wszyscy drze a#i 0 niekt.rzy w krzes(ach! inni w swoich poko,ach! wi&c zrobi(o si& po prost' nie o"#iwie n'dno* ?'ck i ,ego pies #e"e#i wyci%gni&ci w s(oc' na trawie i oba, spa#i ka ienie * Poszed(e na g.r& do naszego poko,' i po y$#a(e sobie! "e te" si& prze$pi&* K#iczna panna /o8ia sta(a we drzwiach swo,e, sypia#ni! kt.ra s%siadowa(a z nasz%* >ak nie zobaczy(a! wci%gn&(a nie do $rodka! za kn&(a cich'tko drzwi i spyta(a! czy ,% #'bi&! na co odpowiedzia(e ! "e tak* Pote spyta(a! czy zrobi& co$ d#a nie, i niko ' o ty nie powie ! na co odpowiedzia(e ! "e owsze * Wtedy powiedzia(a i! "e zapo nia(a w ko$cie#e swo,e, ?ib#ii 0 zostawi(a ,% w (awce i&dzy dwie a inny i ksi%"ka i! wi&c czyby nie zechcia( wy kn%5 si& z nie do do ' cichacze ! p.,$5 do ko$cio(a! a pote .wi5; 1dpar(e ! "e p.,d&* Wi&c wy kn%(e ko$cio(a! nikogo ta nie zasta(e przynie$5 ,e, ?ib#i& i niko ' o ty si& z do '! a ,ak przyszed(e

pr.cz ki#k' wieprzy! bo drzwi nie by(y za kni&te! a 'sz%9 z

wieprze #'bi% w #ecie ka ienn% pod(og&! kt.ra nawet podczas 'pa(.w ,est ch(odna* /a'wa"cie! "e #'dzie przewa"nie chodz% do ko$cio(a wtedy! kiedy wieprza i ,est inacze,* -y$#& sobie3 co$ i si& t' nie podoba! bo to nie ,est nat'ra#ne! "eby (oda panna tak si& prze, owa(a zg'bienie ?ib#ii! wi&c potrz%sn%(e ksi%"k% i ze $rodka wypad(a ksi%"k& og(e zroz' ie5! wi&c kartka! na kt.re, by(o napisane o(.wkie 3 p.( do trzecie,* Przesz'ka(e dok(adnie! a#e nic wi&ce, nie zna#az(e * /'pe(nie tego nie

w(o"y(e kartk& z powrote do ksi%"ki! a kiedy wr.ci(e do do '! panna /o8ia czeka(a na nie w drzwiach swego poko,'* /now' wci%gn&(a nie do $rodka i za kn&(a drzwi* Pote potrz%sa(a ?ib#i%! dop.ki nie zna#az(a kartki! a ,ak ,% zna#az(a! in&* /ani si& obe,rza(e ! chwyci(a ch(opce na,#epszy na $wiecie i "eby ia(a bardzo nie rozradowan% nie w ra iona i '$ciska(a! i niko ' o niczy

powiedzia(a! "e ,este

20

.wi(* Przez ,ak% in't& by(a bardzo czerwona na twarzy i oczy ,e, b(yszcza(y! przez co wyg#%da(a nadzwycza, (adnie* 1gro nie nie to wszystko zdziwi(o! wi&c ,ak ty#ko nie spyta(a! czy ' ie czyta5* z(apa(e z powrote oddech po tych ,e, '$ciskach! spyta(e ! co znaczy ta kartka! a ona i na to! czy ,% czyta(e * 1dpar(e ! "e nie! to pote 1dpowiedzia(e ! "e ty#ko #itery dr'kowane! a wtedy ona! "e ta kartka to ty#ko taka zak(adka do ksi%"ki i "e w og.#e og& ,'" i$5 si& pobawi5* Poszed(e nad rzek&! ca(y czas zastanawia,%c si& nad t% spraw% i po chwi#i za'wa"y(e ! "e ., -'rzyn! >ack! idzie za n% krok w krok* 6iedy$ y si& ,'" odda#i#i na ty#e! "e nas z do ' nie by(o wida5! >ack obe,rza( si& na wszystkie strony! a pote podbieg( do nie* 0 Panicz'! ,akby panicz poszed( ze ,adowitych " i,* -y$#& sobie3 dziwne7 -.wi( i to ,'" wczora,* Powinien chyba wiedzie5! "e cz(owiek tak si& znow' bardzo nie pa#i do ,adowitych " i,! "eby a" ia( gania5 za ni i po oczarach* 1 co ' idzie; Wi&c powiada 3 0 Prowad47 )z#i$ y z p.( i#i przez #as! a pote i#i* Pote >ack skr&ci( na oczary i brodzi#i$ y po a(% k&p%! ca(kie wodzie ,eszcze ,akie$ p.( >ack zatrzy a( si& przed n% na oczary! pokaza(by ' gniazda

s'ch%! gdzie ros(y drzewa! krzaki i wszystko okr&cone by(o pn%cza i* Powiedzia(3 0 Niech panicz we,dzie $ ia(o w g&stwin&! ki#ka krok.w! ta siedz% te " i,e* 2o$5 i si& napatrzy(e ! wi&c nie chc& ich dzisia, znow' og#%da5* Pote zawr.ci( i poszed( sobie! i bardzo pr&dko znik( i z ocz'* 2a(e n'rka i&dzy g&ste krzaki i po chwi#i wyszed(e nie #icho7 ?y( to ., stary >i 7 1b'dzi(e go i y$#a(e ! "e si& na ., widok strasznie zdziwi! a#e gdzie ta * / rado$ci o a(o co si& nie pop(aka(! a#e wca#e nie by( zdziwiony* Powiedzia(! "e ta te, n% i s(ysza(! ,ak na niego wo(a(e ! a#e si& nie odezwa(! bo nie ia( nocy p(yn%( za na po#ank& wie#ko$ci sporego poko,'! ca(%

obwieszon% dooko(a pn%cza i* Wyci%gni&ty na trawie spa( ta ,aki$ &"czyzna i 0 niech

na, nie,sze, ochoty! "eby go kto$ wy(owi( i znow' zrobi( z niego niewo#nika*

21

0 Troch& by(e pot('czony i nie og(e p(yn%5 szybko! wi&c zosta(e kawa( za tob%* 6iedy$ wyszed( na brzeg! y$#a(e ! "e ci& dogoni& bez wo(ania! a#e zobaczy(e ten do i zacz%(e i$5 wo#nie,* ?y(e za da#eko! "eby s(ysze5! co oni do ciebie .wi#i! no i ba(e si& ps.w! a#e kiedy wszystko z powrote 'cich(o! widzia(e ! "e$ zosta( w do '! i schowa(e si& w #esie! "eby przeczeka5 noc* Wcze$nie rano -'rzyni sz#i w po#e! wi&c nie ze sob% wzi&#i i pokaza#i i to ie,sce na bagnisk'! gdzie psy nie nie zna,d% z powod' te, wody* 1d tego czas' co wiecz.r przynosz% ,edzenie i opowiada,%! co z tob%* 0 2#aczego$ wcze$nie, nie powiedzia( >ackowi! "eby spyta(e * 0 + po co r'szy5; +#e teraz ia(by ci przeszkadza5! :'ck! dop.ki$ y nie trzeba* >ak og#i si& st%d nog% a y wszystko! co na i si& zdarzy(a sposobno$5! nie t' przyprowadzi(; 0

k'powa(e garnki i pate#nie! i "ywno$5! a noca i naprawia(e tratw& i*** 0 >ak% tratw&! >i ; 0 Nasz% star% tratw&* 0 To nasza tratwa nie rozpad(a si& na drobne kawa(ki; 0 Nie rozpad(a si&* -ocno ,% st'kn&(o! na,bardzie, z ,ednego bok'! a#e szkody nie by(y takie znow' wie#kie! ty#ko "e prawie wszystkie nasze graty przepad(y* >akby$ y nie da#i tak g(&bokiego n'rka i nie p(yn&#i taki kawa( drogi pod wod%! i ,akby noc nie by(a taka cie na! no i ,eszcze ,akby z nas nie by(a taka para 0 ,ak si& to .wi 0 ato(k.w! zobaczy#iby$ y tratw&* +#e wszystko wysz(o na dobre! bo tak ,% wy(ata(e ! "e ,est prawie ,ak nowa i a y ca(% 8'r& nowych rzeczy na ie,sce tych! co$ y ,e straci#i*** 0 +#e ,aki c'de ! >i ! zdoby(e$ z powrote tratw&; Czy$ sa ,% z(apa(; 0 >ak"e og(e ,% z(apa5! kiedy siedz& t' w #esie; Nie! z(apa(o ,% ki#k' czarn'ch.w! nadzian% na karp&! nieda#eko st%d w za(o ie rzeki* )chowa#i ,% w str' yk'! kt.ry wpada do rzeki! i&dzy wierzba i! a tak si& bra#i za (by 0 niby do kt.rego ta tratwa na,bardzie, na#e"y! "e nied('go obi(o i si& to o 'szy i zaraz ich 'spokoi(e ! "e nie i po dziesi&5 na#e"y do "adnego z nich! ty#ko do nie i do ciebie* + pote spyta(e ! czy chc% kra$5 w(asno$5 bia(ego d"ente# ena i dosta5 za to #anie; Na koniec da(e

22

cent.w na g(ow& i bardzo to sobie chwa#i#i! i bardzo by teraz chcie#i! "eby wi&ce, tratw nadziewa(o si& na karpy i "eby czarn'chy i ,ak og#i by5 bogaci* Nie 'sz& i a co! dobre s% d#a nie te i czego trzeba! nie powtarza5 dwa razy* / tego >acka te"

porz%dne ch(opisko i spryciarz nie #ada* 0 To prawda* Wca#e i nie powiedzia(! "e ty t' ,este$! >i * Powiedzia( ty#ko! "e i poka"e gniazda ,adowitych " i,* >akby si& co$ zdarzy(o! pa#c.w nie acza(* Powie! "e nas nigdy raze nie widzia(! co te" b&dzie prawd%* Nie chcia(by opowiada5 d('go o ty ! co si& dzia(o naza,'trz* )pr.b',& opisa5 to wszystko ,ak na,kr.ce,* 1b'dzi(e si& o $wicie i ,'" ia(e si& przewr.ci5 na dr'gi bok i zasn%5 z powrote ! kiedy nie 'derzy(a dziwna cisza 0 ,akby si& nikt nie r'sza( w ca(y do '* Wyda(o Wsta(e i si& to pode,rzane* Pote za'wa"y(e ! "e ?'cka nie a w poko,'* akie ocno zdziwiony i zszed(e na d.( 0 ani "ywego d'cha i cicho ,ak o"e si& broni5! "e w ty

zasia(* To sa o przed do e * -y$#& sobie3 co to znaczy; /a do e ! obok stos' drewna! spotka(e o,ego >acka! wi&c pyta 3 0 Co si& dzie,e! >ack; 0 >ak to! panicz nie wie; 0 Nie 0 odpar(e * 0 Panna /o8ia 'ciek(a7 )(owo da,&7 =ciek(a w nocy! a#e nikt nie wie o kt.re,! z ty (ody :arneye )hepherdsone ! "eby wy,$5 za niego 0 tak si& przyna, nie, wszyscy do y$#a,%* <odzina to wykry(a ,akie p.( godziny te '! o"e troch& wi&ce,* @ powiada paniczowi! "e nikt nie straci( ani chwi#i czas'* Takiego po$piech' z broni% i siod(anie koni nigdy w "yci' panicz nie widzia(* 6obiety po,echa(y zawiado i5 krewnych! a stary pan )a'# i ch(opcy chwyci#i strze#by i pogna#i drog% do przystani! "eby dopa$5 :arneya i zabi5 go! bo kto wie! czy nie popr.b',% cz ychn%5 na dr'g% stron& rzeki* 1,! b&dzie t' teraz gor%co7 0 @ ?'ck nie nie ob'dzi(7 0 Prawda! "e nie* Nie chcie#i iesza5 panicza do tego* Panicz ?'ck na(adowa(

23

strze#b& i powiedzia(! "e a#bo 't('cze ,ednego )hepherdsona! a#bo p&knie ze z(o$ci* : *** b&dzie ich ta pewnie pod dostatkie i g(ow& da ! "e ' si& ,aki$ pod strze#b& nawinie* Pobieg(e szybko brzegie rzeki* Po ,aki $ czasie 's(ysza(e z da#eka strza(y* 6iedy zobaczy(e drwa#ni& i sag drewna obok przystani! skr&ci(e i&dzy drzewa i krzaki! i tak szed(e ! dop.ki nie zna#az(e 0 ,ak i si& zdawa(o 0 dobrego ie,sca9 wtedy w#az(e na topo#&! kt.ra zna,dowa(a si& poza zasi&gie strza(.w! C ta spoza konar.w spo,rza(e w d.(* W niewie#kie, od#eg(o$ci od o,e, topo#i sta( pod('gowaty sag wysoko$ci nie, wi&ce, czterech st.p! gdzie na,pierw za ierza(e si& 'kry5! a#e na o,e szcz&$cie tego nie zrobi(e * 6i#k' &"czyzn na koniach iota(o si& po p'ste, przestrzeni przed drwa#ni% k#n%c i wrzeszcz%c! i pr.b',%c dobra5 si& do dw.ch ch(opc.w 'krytych za s%gie sto,%cy drzewa! przy sa e, przystani 0 a#e nie dawa#i rady* @#e razy kt.ry$ z ,e4d4c.w

wyskakiwa( z bok'! od strony rzeki! ch(opcy cz&stowa#i go k'#k%* Przyk'cn&#i na zie i p#eca i do siebie strzeg%c w ten spos.b ob' prze,$5* Po ,aki $ czasie ,e4d4cy przesta#i si& ciska5 i wrzeszcze5! i r'szy#i w stron& drwa#ni* Wtedy ,eden z ch(opc.w poderwa( si& na nogi! opar( strze#b& o k(ody! spoko,nie wyce#owa( i zwa#i( ,e4d4ca z siod(a* Pozosta#i zeskoczy#i na zie i&! chwyci#i rannego i pocz&#i d4wiga5 go do drwa#ni9 w te, sa e, sek'ndzie ch(opcy p'$ci#i si& naprz.d biegie Gdy i przebieg#i ,'" po(ow& drogi do o,e, topo#i! zani &"czy4ni ich za'wa"y#i* &"czy4ni spostrzeg#i 'cieczk&! skoczy#i na konie i ,azda za ch(opca i7 +#e nic z

tego! bo ci da#eko ,'" si& od nich ods%dzi#i9 dopad#i s%g' zna,d',%cego si& w pob#i"' o,e, topo#i! 'kry#i si& za ni i znow' by#i nad ta ty i g.r%* >edny z nich by( ?'ck! dr'gi s 'k(y (odzieniec #at o"e dziewi&tnast'* -&"czy4ni wrzeszcze#i ,eszcze ,aki$ czas! strasznie rozw$cieczeni! a pote od,echa#i* /a#edwie zroz' ie5! ,aki i znik#i z ocz'! zawo(a(e sposobe i! "eby na ?'cka* W pierwsze, chwi#i nie .g( ., g(os odzywa si& do niego z drzewa* )trasznie si& rozg#%da( si& pi#nie i da( ' zna5! ,ak ty#ko zobacz&

zdziwi(* Powiedzia(

24

wraca,%cych ,e4d4c.w9 doda(! "e na pewno szyk',% ,ak%$ diabe#sk% szt'czk& 0 ty#ko ich patrze5! ,ak wr.c%* Wo#a(by ! "eby nie na ty drzewie wca#e nie by(o! a#e i o to nie 'ciek(e * Pote ?'ck zacz%( pokrzykiwa5 i odgra"a5 si&! i zapewnia5 nie! "e on i ,ego k'zyn powet',% sobie ,eszcze ten dzie* Powiedzia(! "e ,ego o,ciec i dwa, bracia zgin&#i! pad(o te" ki#k' wrog.w* )hepherdsonowie 'rz%dzi#i na nich zasadzk&* ?'ck 'wa"a(! "e o,ciec i bracia powinni by#i czeka5! a" z,ad% si& krewni! bo )hepherdsonowie przewy"sza#i ich #iczb%* )pyta(e ! co si& sta(o z (ody :arneye i pann% /o8i%* 1dpar(! "e 'ciek#i bezpiecznie na ta t% stron& rzeki* ?ardzo nie to 'cieszy(o* ?'ck nie .g( sobie darowa5! "e nie zabi( wtedy w #esie :arneya* -.wi( o ty ze s 'tkie 0 ,ak d('go "y,&! nie s(ysza(e czego$ podobnego* +" t' nag#e 0 pac7 pac7 pac7 0 's(ysze#i$ y ki#ka strza(.w* To ta ci &"czy4ni zsied#i z koni! przekrad#i si& przez #as i zatoczywszy ko(o zasz#i ch(opc.w od ty('7 Ch(opcy rz'ci#i si& biegie do rzeki 0 oba, ranni 0 i gdy p(yn&#i z pr%de ! &"czy4ni bieg#i wzd('" brzeg' wrzeszcz%c3 0 /abi5 ich7 /abi57 0 Porwa(y nie takie d(o$ci! "e o a(o co nie spad(e z drzewa* +ni y$#& opowiada5 wszystkiego! co si& pote dzia(o 0 niechby ty#ko zacz%(! zn.w chwyci(yby nie d(o$ci* Fa(owa(e ! "e nie 'ton%( ta te, nocy za iast wy,$5 na brzeg i og#%da5 takie rzeczy* Nigdy tego dnia nie zapo n&9 cz&sto i si& $ni* ?a(e a(e gr'pki si& ze,$5! wi&c siedzia(e na drzewie! dop.ki nie zacz&(o si& $cie nia5* 1d czas' do czas' s(ysza(e obok drwa#ni! wi&c do y$#a(e wystrza(y gdzie$ da#eko w #esie! a dwa razy widzia(e si&! "e bitwa ,eszcze nie skoczona* ?y(e strasznie

&"czyzn ze strze#ba i gotowy i do strza('! prze,e"d"a,%cych ga#ope

zgn&biony* Postanowi(e ! "e nie wr.c& do do '! bo ia(e takie 'cz'cie! ,akby to ,a zawini(* Widocznie ta kartka w ?ib#ii znaczy(a! "e panna /o8ia (ody :arneye o p.( do trzecie, w nocy i 'ciec z ni * Po y$#a(e ! "e powiniene tych okropno$ci* /e$#izn%(e si& z drzewa! podpe(z(e do brzeg' i da#e, w d.( rzeki! a" zna#az(e by( powiedzie5 o ty ,e, o,c' i o dziwny zachowani' si& panny /o8ii! a wtedy on o"e za kn%(by ,% na k#'cz i nie dosz(oby do ia(a spotka5 si& z

25

cia(a ch(opc.w #e"%ce w p(ytkie, wodzie* Wyci%gn%(e nie bardzo dobry* Pote odda#i(e si& na,pr&dze,! ,ak ty#ko og(e * ?y(o ,'" ca(kie cie no* 1kr%"y(e z da#eka do na oczary*

ich na piasek! przykry(e

ich

twarze* 6iedy przykrywa(e twarz ?'cka! sp(aka(e si& troch&! bo ?'ck by( zawsze d#a

i przez #as poszed(e prosto

Nie zasta(e >i a na k&pie! wi&c pobieg(e w stron& str' ienia! przedar(e si& przez wik#iny! ca(y czas y$#%c o ty ! "eby ,ak na,pr&dze, skoczy5 na tratw& i 'ciec z te, straszne, oko#icy 0 a#e tratwa znik(a7 Chryste! ,ak"e si& przerazi(e 7 Chyba przez in't& nie og(e z(apa5 tch'* + pote wrzasn%(e *** >aki$ g(os z od#eg(o$ci na,wy"e, dw'dziest' pi&ci' st.p odpowiedzia(3 0 -., ?o"e7 To ty! ch(opcze; Nie ha(as', tak7 ?y( to >i 0 nigdy w "yci' nie s(ysza(e g(os'! kt.ry brz ia(by pi&knie,* Pobieg(e kawa(ek wzd('" brzeg' i skoczy(e strasznie cieszy(7 /awo(a(3 0 Niech ci& ?.g b(ogos(awi! dziecko7 ?y(e ca(kie pewien! "e znow' nie "y,esz7 >ack przyszed( t' do nie i powiedzia(! "e ci& zastrze#i#i! bo nie wr.ci(e$ do do '9 ie5 wszystko gotowe do drogi! dopiero co wypchn%(e tratw& spo i&dzy wik#in! "eby znow' ci& widzie57 0 Wszystko $wietnie si& sk(ada! >i 0 odpar(e * 0 1ni ta w do ' po y$#%! "e zosta(e zabity i "e o,e cia(o pop(yn&(o z pr%de 0 zna,d% nad brzegie co$9 co ich na t& y$# naprowadzi* Wi&c nie tra5 ani sek'ndy! ty#ko wa# co si( na $rodek rzeki* Nie 'spokoi(e si&! dop.ki nas pr%d nie zni.s( dwie i#e poni"e, przystani na sa $rodek -issisipi* Wtedy powiedzie#i$ y sobie! "e znow' ,este$ y wo#ni i bezpieczni! i wywiesi#i$ y nasz% #atarni&* 1d zesz(ego wieczor' nie ia(e nic w 'stach! wi&c >i postawi( przede n% "ytnie s'chary i a$#ank&! wieprzowin&! kap'st& i (ody szpinak 0 wy$ ienita potrawa! kiedy ,% dobrze przyrz%dzi5 0 a kiedy ,ad(e ! roz awia#i$ y i by(o na tratw&! a >i ob,%( nie i $ciska(! i tak si&

,ak >ack przy,dzie dr'gi raz i powie! "e na pewno nie "y,esz* +ch! ch(opcze! co za rado$5

26

na

dobrze* Cieszy(e

si&! "e 'ciek(e

od tych spor.w rodzinnych! a >i

te" si&

cieszy(! "e 'ciek( z oczar.w* Powiedzie#i$ y sobie! "e i o wszystko nigdzie nie ieszka si& tak dobrze ,ak na tratwie* Gdzie indzie, cz(owiek a wra"enie! "e ' ,est ciasno i "e si& z te, ciasnoty d'si* Na tratwie tego nie cz',e* Na tratwie cz(owiek cz',e si& wo#ny i beztroski i ,est rado$nie* '

27

KRL I KSI NA NASZEJ TRATWIE Przesz(y trzy dni i trzy noce* -og& chyba $ ia(o powiedzie5! "e nie przesz(y! ty#ko przep(yn&(y spoko,nie i cicho! i przy,e nie* 1pisz& teraz! ,ak sp&dza#i$ y czas* <zeka by(a t' pot&"nie szeroka 0 w niekt.rych ie,scach ia(a p.(tore, i#i od artwe, brzeg' do brzeg'* P(yn&#i$ y noc%! a przed $wite schodzi#i$ y na #%d* 6iedy noc ia(a si& k' kocowi! przybi,a#i$ y do brzeg' 0 na,cz&$cie, do k&py piaszczyste, na wodzie 0 a pote $cina#i$ y (ode topo#e i wik#in&! i przykrywa#i$ y ni i tratw&* 6iedy to by(o zrobione! zarz'ca#i$ y w&dki! nast&pnie p(ywa#i$ y sobie troch&! "eby si& od$wie"y5 i och(odzi5* Pote siada#i$ y na piaszczysty dnie! w ie,sc'! gdzie woda si&ga(a na,wy"e, do ko#an! i czeka#i$ y na nade,$cie dnia* 2ooko(a cisza 0 ani ,ednego d4wi&k'! z'pe(nie ,akby spa( ca(y $wiat9 z rzadka ty#ko odzywa(o si& k' kanie "aby* <ano pierwsze! co$ y widzie#i za wod%! to niewyra4n%! za azan% #ini& #as'9 a#e poza ty nic nie by(o wida5* Pote na niebie pokazywa(a si& b#ada s 'ga9 pote ta b#ado$5 coraz szerze, si& roz#ewa(a i rzeka ,ako$ (agodnia(a! i nie by(a ,'"* wca#e czarna ty#ko szara* :en! da#eko widzie#i$ y a(e czarne p'nkciki p(yn%ce z pr%de 9 to barki z s(ysze#i$ y zgrzyt towara i i r."ne inne (odzie* + czarne kreski 0 to tratwy* Czase chwi#i

wios(a w d'#ce a#bo gwar roz .w 0 tak by(o cicho i tak da#eko nios% g(osy na wodzie* Po og#i$ y ,'" rozr."ni5 bie#sz% pr&g& na rzece9 z sa ego wyg#%d' te, pr&gi by(o karpa! o kt.r% rozbi,a si& rw%cy pr%d i d#atego pr&ga tak w(a$nie g(a brzeg'! pokazywa( si& sza(as zbity z bierwion 0 na,cz&$cie, wiado o! "e ,est ta wyg#%da* + pote

/aczyna(a si& 'nosi5 znad rzeki i niebo na wschodzie r."owia(o! i woda r."owia(a! i na skra,' #as'! na dr'gi drwa#nia 0 a przed ni k(ody drew sp(awnych po'k(adane w taki spos.b! "eby (atwo

o"na ,e by(o spi%5 "e#azn% k#a r%* Pote zrywa( si& poranny wietrzyk i wion%( k' na z ta te, strony rzeki! i orze4wia( nas 0 ach! taki ch(odny i $wie"y! i pachn%cy tak $#icznie #ase i kwiata i9 chyba "e pachnia( inacze,! a to wtedy! kiedy wyrz'cano przed drwa#ni& zdech(e ryby! odpadki ,edzenia i inne $ iecie! kt.re ps',% si& pr&dko i c'chn%* + zaraz pote by( bia(y dzie i wszystko $ ia(o si& w s(oc'! i ptaki $piewa(y ,ak na,&te*

28

Niewie#kiego dy ' nikt by teraz nie za'wa"y(! wi&c zde, owa#i$ y ryby z haczyk.w i przyrz%dza#i$ y gor%ce $niadanie* P.4nie, roz#eniwieni przyg#%da#i$ y si& sa otne, rzece i w koc' orzy( nas sen* Po ,aki $ czasie b'dzi#i$ y si& i patrzy#i$ y ciekawie! co te" wyrwa(o nas ze sn'9 niekiedy by( to statek gra o#%cy si& z tr'de pod pr%d 0 tak da#eko od naszego brzeg'! "e nie ' ie#iby$ y o ni tego ty#ko! "e ia( ko(o na r'8ie b%d4 z bok'* + pote powiedzie5 nic! pr.cz przez ,ak%$ godzin& nic nie

s(ysze#i$ y ani nic nie widzie#i$ y i znow' by#i$ y sa otni w ciszy* Nast&pnie ,aka$ tratwa prze yka(a po wodzie gdzie$ hen! na $rodk' rzeki i cz&sto drwa# r%ba( na nie, drzewo! ,ak to zwyk#e na tratwach* Widzie#i$ y b(ysk spada,%ce, w d.( siekiery! a#e nie s(ysze#i$ y "adnego odg(os'9 widzie#i$ y! ,ak siekiera podnosi si& znow' w g.r& i dopiero ,ak zna,dowa(a si& nad g(ow% drwa#a! dobiega(o do nas st(' ione trrach7 0 tak d('go d4wi&k szed( po wodzie* W ten spos.b sp&dza#i$ y dnie9 #eni'ch',%c! przys('ch',%c si& ciszy* 6iedy$ by(a g&sta spos.b g(a! wi&c #'dzie na tratwach i (odziach bi#i w cynowe pate#nie! bo ty#ko w taki og#i da5 zna5 o sobie p(yn%cy parowco * >aka$ szk'ta czy tratwa

przep(ywa(a tak b#isko nas! "e s(ysze#i$ y roz owy i przek#estwa! i $ iech na pok(adzie9 s(ysze#i$ y bardzo wyra4nie! a#e w "aden spos.b nie og#i$ y do,rze5 #'dzi! i a" na cierp(a sk.ra! bo zdawa(o si&! "e to d'chy $ iga,% sobie w powietrz'* >i powiedzia(! "e ,ego zdanie to z pewno$ci% d'chy! a#e ,a ' na to3 0 Nie! bo d'chy nie .wi(yby3 Niech diab#i t& cho#ern% g(&7 + ,ak zapada(a noc! odbi,a#i$ y od brzeg'* 6iedy tratwa wyp(ywa(a na $rodek rzeki! pozwa#a#i$ y ,e, s'n%5 z pr%de ! gdzie chcia(a i ,ak chcia(a* Wtedy zapa#a#i$ y 8a,ki! sp'szcza#i$ y nogi w wod& i da#e, rozprawia5 o na,roz aitszych rzeczach7 >e"e#i ty#ko ko ary zanadto na rodzice ?'cka! by(o za porz%dne! "eby i w ni nie bardzo #'bi& si& 'biera5* Niekiedy przez wie#e godzin ie#i$ y ca(% rzek& d#a siebie 0 pr.cz nas nie by(o na wodzie nikogo* / da#eka widzie#i$ y #%d i wyspy! czase ign%( na p(o yk 0 $wieczka w oknie nabrze"nego sza(as'9 czase b(ysn&(o ki#ka $wiate(ek na wodzie! to znaczy na nie dok'cza(y! chodzi#i$ y dnie i noc% ca(kie nadzy9 nowe 'branie! kt.re kaza#i i 'szy5 og(o by5 wygodnie! a zreszt% w og.#e

29

tratwie a#bo na (odzi! + kiedy indzie, zn.w s(ysze#i$ y skrzypki a#bo piosenk& p(yn%c% k' na od kt.re,$ z za(.g* Pi&kne ,est "ycie na tratwie7 Wysoko nad na i by(o niebo ca(e obsypane gwiazda i i cz&sto #e"e#i$ y na p#ecach i patrzy#i$ y w g.r&! i zastanawia#i$ y si& oba,! czy gwiazdy zosta(y zrobione! czy po prost' sk%d$ si& wzi&(y* >i by( zdania! "e zosta(y zrobione! a#e ,a przyp'szcza(e ! "e wzi&(y si& sk%d$* i si& wyda(o nieg('pie! bo =wa"a(e ! "e to by za d('go trwa(o! gdyby kto$ chcia( zrobi5 ich tak% k'p&* >i powiedzia(! "e o"e ksi&"yc zni.s( ,e niczy ,a,a* : *** to Przyg#%da#i$ y si& te" spada,%cy widzia(e ! ,ak "aba znosi skrzek! wi&c to sa o og(o si& tyczy5 ksi&"yca* gwiazdo ! ,ak $ iga(y w d.( po niebie* >i przyp'szcza(! "e si& zeps'(y! wi&c ,e wyrz'cano z gniazda* Par& razy w ci%g' nocy wyrasta( przed na i w cie no$ci parowiec p(yn%cy w g.r& a#bo w d.( rzeki9 od czas' do czas' z ,ego ko in.w wytryskiwa(o ca(e n.stwo iskierek i te iskierki ,ak deszcz spada(y na wod&! co wyg#%da(o nadzwycza, (adnie9 pote parowiec op(ywa( zakr&t i $wiat(a nik(y! i i#k( st'kot aszyn! a rzeka znow' by(a cicha* P.4nie,! w d('gi czas po ty ! ,ak na znik( z ocz'! dochodzi(y do nas ,ego 8a#e i h'$ta(y #ekko tratw&* Pote d('go! cho5 sa i nie wiedzie#i$ y ,ak bardzo d('go! nie s(ysze#i$ y ,'" nic! pr.cz chyba k' kania "ab i takich r."nych g(os.w* Po p.(nocy #'dzie na #%dzie sz#i spa5 i wtedy przez ki#ka godzin brzegi rzeki by(y czarne 0 ani ,ednego $wiate(ka w oknach sza(as.w* Te $wiate(ka zast&powa(y na zegar 0 pierwsze! ,akie si& zn.w pokazywa(y w oknach! by(y d#a nas przypo nienie ! "e nied('go brzask9 zaraz te" sz'ka#i$ y ie,sca na dzienny post., 6t.rego$ dnia o $wicie zna#az(e cz.(no i przeprawi(e si& ni przez odnog& na #%d 0 ,akie$ dwie$cie ,ard.w 0 a pote powios(owa(e w g.r& a(e, rzecz'(ki wpada,%ce, do -issisipi* P(yn%(e tak z i#& w$r.d rosn%cych nad brzega i cyprys.w! ca(y czas wypatr',%c ,ag.d* -i,a(e w(a$nie ie,sce! gdzie schodzi(a do wody $cie"ka wydeptana przez byd(o! a" t' nag#e &"czy4ni i zacz&#i p&dzi5 k' nie i#e si( w nogach* ?y(e i si&! "e to z kretese ! bo i#e razy kto$ kogo$ goni(! zdawa(o wypad#i na $cie"k& dwa, pewien! "e przepad(e

nie a#bo >i a* >'" ia(e zawr.ci5 i 'ciec! a#e &"czy4ni! kt.rzy zna,dowa#i si& teraz bardzo b#isko! zacz&#i wo(a5 do nie i b(aga5! "eby i 'ratowa( "ycie9 powiedzie#i! "e

30

nie zrobi#i nic z(ego i "e teraz #'dzie $ciga,% ich za to! czego nie zrobi#i9 "e zaraz b&dzie t' po$cig z psa i* Chcie#i z ie,sca skoczy5 do cz.(na! a#e powiedzia(e 3 0 Nie r.bcie tego* Nie s(ycha5 ,eszcze ani koni! ani ps.w! wi&c zd%"ycie przedosta5 si& przez krzaki i p.,$5 brzegie kawa(ek w g.r& str' ienia* Pote w#e4cie do wody i wr.5cie do cz.(na* W ten spos.b psy z y#% trop* Pos('cha#i nie! a za#edwie wskoczy#i do cz.(na! zacz%(e wios(owa5 z powrote do nasze, k&py* Po pi&ci' czy dziesi&ci' in'tach 's(ysze#i$ y z da#eka ',adanie ps.w i krzyki &"czyzn* )(ysze#i$ y! ,ak przyb#i"a,% si& do str' ienia! a#e$ y ich nie widzie#i9 wyg#%da(o na to! "e przystan&#i i kr&c% si& na ie,sc'* Pote ! w iar& ,ak nasze cz.(no odda#a(o si&! wrzawa i#k(a po troch'! a" w koc'! kiedy pozostawi#i$ y za sob% i#& #as' i wyp(ywa#i$ y na rzek&! cisza by(a z'pe(na* Powios(owa(e prosto do k&py! gdzie 'kryci i&dzy topo#a i og#i$ y si& nie ba5 po$cig'* >eden z &"czyzn ia( #at chyba ze siede dziesi%t a#bo i wi&ce,! strasznie (ys% g(ow& i ca(kie siwe bokobrody* Na g(owie stercza( ' stary kape#'sz z op'szczony ronde ! a 'brany by( w wy$wiechtan%! niebiesk% we(nian% kosz'#&! obszerne spodnie z granatowego dre#ich' ws'ni&te w cho#ewy wysokich b't.w i szyde(kowe, roboty sze#ki 0 nie! ty#ko w ,edn% sze#k&* Przez r&k& przybrany g(adki i ia( przewieszony obszarpany s'rd't z granatowego dre#ich'! osi&"ny i g'za i9 oba, niezna,o i przynie$#i ze sob% d'"e! &"czyzna ia( #at chyba ze

wypchane sakwo,a"e okropnie n&dzne z wyg#%d'* 2r'gi

trzydzie$ci! a 'brany by( nie #epie, ni" ta ten* Po $niadani'! roz(o"eni wygodnie na trawie! zacz&#i$ y roz awia5 i okaza(o si& zaraz na wst&pie! "e ci dwa, nie widzie#i si& nigdy przedte na oczy* 0 W ,aki spos.b narobi(e$ sobie pan te, biedy; 0 spyta( (ysy (odszego* 0 : *** sprzedawa(e d('go w ie$cie* W(a$nie #ekarstwa na 's'ni&cie ka ienia z z&b.w 0 nawiase ia(e wynie$5 si& cichacze ! kiedy spotka(e pana! ,ak .wi%c! 's'wa5 to go 's'wa! a#e na,cz&$cie, raze z e a#i% 0 i zosta(e ,edn% noc za

31

bieg(e$ $cie"k% po te, stronie goni%! i prosi(e$! "eby powiedzenia; 0 C."! prowadzi(e ta za n% przepada(y! stare i /biera(e &"czyzno za sk.r&*

iasta* + zreszt% sa

pan wiesz* Powiedzia(e$! "e ci& si& spodziewa asz do

ci po .g( 'cieka5* >a na to! "e sa

nieprzy,e no$ci i wobec tego zwie,& z pane * To wszystko* + co pan

prawie przez tydzie akc,& na rzecz trze4wo$ci9 kobiety (ode! bo widzisz pan! ca(y czas ocno za(azi(e

pi&5 do sze$ci' do#ar.w za ,eden wiecz.r 0 po dziesi&5 cent.w od a zwycza,

osoby 0 dzieci i -'rzyni wst&p wo#ny* @nteres $wietnie i si& rozwi,a(! a#e co z tego! kiedy w taki czy inny spos.b #'dzie dowiedzie#i si& wczora, wieczore ! "e zabawia5 si& w skryto$ci b'te#czyn% 0 ot! d#a zabicia czas'* >eden czarny zb'dzi( nie dzisia, z sa ego rana i powiedzia(! "e #'dzie zbiera,% si& ,'" cichacze na koniach i z psa i! i ty#ko patrze5! ,ak po nie przy,ad%9 dadz% i p.( godziny czas' na 'cieczk& i pote r'sz% w pogo! a ,ak nie z(api%! 'n'rza,% nie w s o#e i pierz' i przegna,% z 0 + o"e by$ y! starcze 0 odezwa( si& po chwi#i nasze si(y; 0 : *** nie a nic przeciwko te '* >aka ,est paska spec,a#no$5; 0 / zawod' dr'karz* /na si& co$ nieco$ na specy8ikach aptecznych* Poza ty aktor0 od r.# tragicznych! roz' iesz pan* >ak hipnotyzerstwe i si& zdarzy sposobno$5 0 nie gardz& i wr."enie ! a ,ak si& tra8i okaz,a 0 'cz& $piew' i geogra8ii w szko#e* (odszy &"czyzna 0 po(%czy#i iasta* Nie czeka(e na $niadanie* +ni troch& nie by(e g(odny*

Czase wyg(osz& ,aki$ odczycik 0 och! robi& wie#e na,roz aitszych rzeczy! wszystko co i #ekko przychodzi! by#eby nie 'sia( pracowa5* + pan; 0 )wo,ego czas' za, owa(e si& sporo doktorowanie * Na,#epsza o,a szt'czka to #eczenie za po oc% dotyk' r%k 0 wiesz pan3 rak! para#i" i ty niezgorze, przepowiedzie5 #os! ,ak niez(y bywa ze nie is,onarz* Przez chwi#& nikt si& nie odzywa(* Pote nag#e (odszy &"czyzna westchn%( a ze sob% kogo$! kto podobne* Potra8i& te" i wpierw zbierze troch&

8akt.w* Para si& te" kaznodzie,stwe 9 ,ak popadnie! prowadz& reko#ekc,e na wsi9 no i

32

ci&"ko i powiedzia(3 0 ?iada i7 0 Czego pan tak biado#isz; 0 spyta( (ysy* 0 Po y$#e5 ty#ko! ,ak ,a nisko 'pad(e 7 >akie ,a "ycie prowadz& i na ,akie towarzystwo ,este skazany7 0 @ zacz%( ociera5 ga(gane k%ciki ocz'* 0 Niech ci& drzwi $cisn%7 To nasze towarzystwo ci nie odpowiada; 0 rzek( gniewnie i bardzo wynio$#e (ysy* 0 1! tak! ca(kie panowie7 ?yna, nie,7 +ni y$#& wini5 kogoko#wiek* )a ,este sobie winien* +#e niech okr'tny $wiat da#e, pastwi si& nade n%9 wie ,edno 0 gdzie$ ta czeka nie ogi(a* Kwiat niech da#e, robi swo,e! niech zabierze wszystko9 b#iskich i kochanych! a,%tek 0 wszystko* +#e tego zabra5 i nie zdo(a* 6t.rego$ dnia po(o"& si& w 0 2o #icha z twoi e, ogi#e i zapo n& o krzywdach! a o,e biedne! serce 7 0 wtr%ci( (ysy! 0 Czego si& nas sko(atane serce zna,dzie wreszcie spok.,* 0 = i#k( i da#e, ch#ipa(* biedny ! sko(atany czepiasz z ty swoi biedny serce ; Co$ y ci z(ego zrobi#i; 0 Nic* Nie zrobi#i$cie i nic z(ego* Nie a do was! panowie! "adnych pretens,i* To ,a sa ,este sobie winien! "e si& stoczy( tak nisko*** ,a sa ! nikt inny* )('sznie! "e teraz cierpi&*** bardzo s('sznie*** ani y$#& si& skar"y5* 0 + niby sk%d si& pan stoczy(e$; Gdzie$ pan by(! "e$ si& p.4nie, stoczy(; 0 +ch! nie 'wierzycie i! panowie* 1kr'tny $wiat nigdy i nie 'wierzy*** a#e da, y te ' pok.,*** nie,sza o to* Ta,e nica ego pochodzenia*** 0 Ta,e nica pochodzenia; Chcesz pan powiedzie5! "e*** 0 Panowie 0 prze .wi( 6iedy >i (ody! robi%c strasznie 'roczyst% ' na wierzch9 in&* 0 Wy,awi& teraz oi i by(o to o,% ta,e nic&! gdy" cz',&! "e og& wa za'8a5* Wed#e prawa ,este ksi&cie * to 's(ysza(! oczy wysz(y y$#&! "e z sa o* + pote odzywa si& (ysy3 0 Nie7 -.wisz pan powa"nie; i odpowiada* >est takie! na ,akie zas('g',&* ?o kt." to str%ci( tak wysoko; >a sa to zrobi(e * Was o to nie wini&! nie tak nisko! cho5 by(e

33

0 Tak! panowie* Pod koniec 'bieg(ego st'#ecia ksi&cia

., pradziad! pierworodny syn

?ridgewater! 'ciek( z +ng#ii i przyby( do tego kra,'! by odetchn%5 czysty powietrze wi&ce, w ty poto kie wo#no$ci* 1"eni( si& t' i ' ar( osieroca,%c syna9 ,ego o,ciec z ar( sa y zosta(o po ini&te* >este nie, czasie* -(odszy syn z ar(ego w +ng#ii ksi&cia zagarn%( tyt'( i w proste, #inii ksi&cie ?ridgewater* 1to

a,%tki 0 dzieci& pierworodnego syna ca(kie

tego pierworodnego syna 0 ,este prawowity

,est 0 wyz'ty z ych a,&tno$ci! prze$#adowany przez #'dzi! wzgardzony przez $wiat! w (ach anach! #edwie "yw! 'pad(y na d'ch'! skazany na towarzystwo rzezi ieszk.w na tratwie7 >i strasznie ' wsp.(cz'(! ,a te"* Pr.bowa#i$ y go ,ako$ pocieszy5! a#e on ' og(o po .c gdyby$ y go 'zna#i ,ako ksi&cia* .wi5 Wasza -i(o$5 a#bo Wasza za z(e! ,e"e#i b&dzie y powiedzia(! "e szkoda zachod'! bo z pocieszanie to ' niego ci&"ka sprawa9 powiedzia( ,eszcze! "e na,bardzie, by 1dpar#i$ y! "e ch&tnie! ty#ko niech na powie! ,ak si& to robi9 a on na to! "e powinni$ y ' sk(ada5 'k(on! kiedy si& do niego zb#i"a y! i 6si%"&ca -o$5! a#bo -., 6si%"& 0 nawet nie we4 ie na

.wi#i po prost' ?ridgewater! bo ,ak powiedzia(! nie ,est to wca#e nazwisko! ty#ko tyt'(9 a ,eden z nas powinien ' 's('giwa5 przy sto#e i spe(nia5 r."ne ,ego drobne po#ecenia* : *** nie by(o to wca#e takie tr'dne! wi&c zrobi#i$ y! o co prosi(* Przy obiedzie >i ca(y czas ' 's('giwa( i ci%g#e pyta(3 0 Czy Wasza 6si%"&ca -o$5 "yczy sobie tego***; Czy o"e tego; 0 i tak da#e,! i da#e,* ?y(o wida5! "e ' to sprawia wie#k% przy,e no$5* +#e (ysy ,ako$ przycich(! niewie#e czasie nag#e powiada3 0 )('cha, no! ?ridgewater! strasznie i ciebie "a#! ch(opie! a#e nie ty ,eden asz takie k(opoty* 0 Czy"by; 0 Feby tak by( zdr.w* Nie ciebie ,ednego wykiwa#i z wie#kopaskie, o,cowizny* 0 +ch! niestety! niestety7 ia( do powiedzenia i nie wyg#%da( na bardzo zadowo#onego! "e si& tak cacka y z 6si&cie * Wida5 by(o! "e go co$ gryzie* Po ,aki $

34

0 @ nie ty ,eden asz ta,e nic& 'rodzenia* >ak babci& kocha ! teraz (ysy zacz%( p(aka57 0 Czeka,"e! pan7 Co asz na y$#i; 0 spyta( 6si%"&* 0 ?ridgewater! czy og& ci za'8a5; 0 ,&kn%( (ysy troch& poch#ip',%c* 0 >ak rodzone, atce7 0 Wzi%( starca za r&k&! '$cisn%( ' ,% i powiada3 0 Two,a ta,e nica ze,dzie ze n% do grob'* -.w7 0 ?ridgewater! stoi przed tob% de#8in! nast&pca tron' 8ranc'skiego* Pewnie si& do y$#acie! "e ty wierzch* + 6si%"& pyta9 0 )toi przede n% kto; 0 2e#8in we w(asne, osobie* Tak! ., przy,acie#'! s 'tna! to prawda* )pog#%dasz w te, chwi#i na biednego! zaginionego de#8ina! C'dwika PQ@@! syna C'dwika PQ@ i -arii +ntoniny* 0 Ty ,este$ de#8in; W twoi 6aro#e Wie#ki i #iczysz sobie ,akie sze$5set czy siede set wiosen* 0 Troski! ?ridgewater! troski to zrobi(y* Ci&"ki strapienio zawdzi&cza te siwe w(osy i przedwczesn% (ysin&* Tak! panowie! oto stoi przed wa i w granatowy dre#ich'! w (ach anach! t'(acz wygnany z o,czyzny! sponiewierany! nieszcz&$#iwy! prawowity kr.# Aranc,i7 /acz%( teraz sz#ocha5 na dobre i strasznie rozpacza5* /'pe(nie nie wiedzie#i$ y z >i e ! co robi5 0 tak go na by(o "a# i tacy by#i$ y szcz&$#iwi i d' ni! "e ,est z na i na tratwie* Wi&c zabra#i$ y si& do niego podobnie ,ak przedte zacz&#i$ y pociesza5* +#e on powiedzia(! "e to wszystko na nic! bo ty#ko $ ier5 ,edna o"e go 't'#i5* Cho5 bywa(o! "e doznawa( troch& '#gi! kiedy #'dzie traktowa#i go! ,ak ' si& to z prawa na#e"y3 .wi%c do niego przyk#&ka#i na ,edno ko#ano! zwa#i go zawsze Na,,a$nie,szy Pane ! ,ego pierwszego obs('giwa#i przy sto#e i nie sied#i! dop.ki on i nie da( przyzwo#enia*** No wiec zacz&#i$ y go z >i e na,,a$nie, panowa5! robi#i$ y d#a niego do 6si&cia i ,ego z ko#ei wiek'; Nie7 Chcia(e$ pewnie powiedzie5! "e ,este$ raze >i owi i nie oczy ca(kie wysz(y na

35

to! owo i dziesi%te! i sta#i$ y wyprostowani! p.ki nie pozwo#i( na

'si%$5* To go

nadzwycza,nie pocieszy(o! powese#a( by( bardzo zadowo#ony* +#e 6si%"& spog#%da( na niego ,ako$ krzywo i widzia(e ! "e ' si& to wszystko ocno nie podoba* -i o to 6r.# odnosi( si& do niego naprawd& (askawie i powiedzia( "e ,ego o,ciec bardzo sobie ceni( pradziadka 6si&cia i wszystkich innych ksi%"%t ?ridgewater.w! i nawet i przychodzi5 do pa(ac'* +#e 6si%"& da#e, si& boczy(9 w koc' 6r.# powiada3 0 Co$ i si& widzi! ?ridgewater! "e b&dzie y oba, na te, tratwie diab#o d('go! wi&c co za interes robi5 krzywe iny; Ty#ko by na to zatr'(o "ycie* Nie o,a wina! "e si& nie 'rodzi( ksi&cie ! ani nie two,a! "e$ si& nie 'rodzi( kr.#e 6a"d% rzecz trzeba bra5 od na,#epsze, strony 0 tak% ,'" "e$ y t' tra8i#i 0 "arcia pod dostatkie Wyci%gni, r&k& na zgod&7 6si%"& wyci%gn%( r&k& i ten widok bardzo nas z >i e #'d4 i na tratwie* Na,wa"nie,sza rzecz na tratwie! wa"nie,sze ni" wszystko inne! to "eby ka"dy by( zadowo#ony i odnosi( si& serdecznie i przy,a4nie do innych* Po(apa(e si& bardzo pr&dko! "e ci dwa, (garze to nie "adni ta kr.#owie czy ksi%"&ta! ty#ko zwyk#i wydrwigrosze i szachra,e*** +#e nie pisn%(e s(.wka ani nigdy si& z ty nie zdradzi(e * /atrzy a(e to przy sobie9 tak ,est #epie,! bo cz(owiek 'nika niepotrzebnych k(.tni i roz aitych innych nieprzy,e no$ci* >e"e#i i na ty za#e"a(o! "eby$ y ich zwa#i kr.#e i ksi&cie ! nie ia(e nic przeciwko te ' 0 by#eby 'trzy a5 zgod& w rodzinie* Nie ia(o te" "adnego sens' wta,e nicza5 w to >i a! wi&c na'czy(e ,ego pokro,'! w niczy i si& nie sprzeciwia5* ' nic nie powiedzia(e * 1d tatki si& przyna, nie, tego ,ednego! "e na,#epszy spos.b post&powania z #'d4 i 'cieszy(* /araz znik(o i&dzy przykre 'cz'cie9 odetchn&#i$ y z '#g%! bo kiepska to sprawa 0 nie"ycz#iwo$5 a 0 wi&c po co te obrazy; zasad&* Nie4#e si& sta(o! pozwa#a(

i niezgorsze "ycie* No! da#e,"e! -o$ci 6si%"&7

36

CO ICH WYSOKOCI ROBIY W PARK%ILLE /adawa#i na n.stwo pyta* Chcie#i koniecznie wiedzie5! d#aczego tak

przykrywa y zie#skie tratw& i odpoczywa y w ci%g' dnia! a p(ynie y noc%* Czy o"e >i ,est zbieg(y -'rzyne ; 0 Te" i po ys(7 0 odpar(e * 0 Czy zbieg(y -'rzyn 'cieka(by na Po('dnie; Przyzna#i! "e z pewno$ci% nie 'cieka(by na Po('dnie! a#e 'sia(e i ,ako$ ca(% spraw& wyt(' aczy5! wi&c powiada 3 0 -ieszka#i$ y z ca(% rodzin% w okr&g' Pike w stanie -isso'ri! a#e wszyscy ko#e,no po' iera#i i zosta( ty#ko tatko! ,a i czterdzie$ci ., braciszek! @ke* Tatko postanowi( rz'ci5 a a#'chn% 8ar & nad sa % rzek%! ysz ko$cie#na i ia( troch& a,%tk' szesna$cie do#ar.w i nasz wszystko i po,echa5 do w',aszka ?ena! kt.ry d('g.w! wi&c ,ak pop(aci( d('gi! zosta(o ' w ca(y

i# poni"e, 1r#ean'* Tatko by( biedny ,ak

-'rzyn >i * /a te szesna$cie do#ar.w nie prze,echa#iby$ y tysi%ca czteryst' i# ani pod pok(ade ! ani w inny spos.b* +#e ,ak rzeka wezbra(a! tatkowi poszcz&$ci(o si& i kt.rego$ dnia z(apa( na wodzie tratw&! wi&c po y$#e#i$ y sobie! "e pop(ynie y t% tratw% do 1r#ean'* C."! tatki szcz&$cie pr&dko si& skoczy(o! bo kt.re,$ nocy parowiec st'kn%( w prz.d tratwy i wszyscy$ y wpad#i do wody! i da#i$ y n'rka! "eby nas $r'ba nie potr%ci(a* >i i ,a wyp(yn&#i$ y na wierzch! a#e tatko by( pi,any! a @ke ia( ty#ko cztery #atka! wi&c ,ak wpad#i! tak ,'" zosta#i* No a pote >i a! i przez ki#ka dni ie#i$ y strasznie d'"o i zabra5 zawracania g(owy! bo co r'sz pod,e"d"a#i do nas #'dzie w (odziach i chcie#i noc%! bo w nocy nikt si& nas nie czepia* 6si%"& powiedzia(3 0 ?%d4cie spoko,ni! ,'" ,a ob y$#& ,aki$ spos.b! "eby$ y te ' spok.,! bo nie a sens' przep(ywa5 w dzie obok tego ta to na nie wy,$5 na zdrowie* Pod wiecz.r $cie ni(o si& raptownie! na niebo wyp(yn&(y deszczowe ch 'ry* ?(yskawice skaka(y nisko po niebie i #i$cie na drzewach zacz&(y dygota5* /anosi(o si& na og#i ,echa5 dnie ! iasteczka 0 og(oby ,e"e#i przy,dzie na na to ochota* /astanowi& si& i '(o"& odpowiedni p#an* 2zisia, da y

.wi#i! "e to na pewno zbieg(y -'rzyn* Teraz wca#e nie p(ynie y dnie ! ty#ko

37

pask'dn% b'rz&! ka"dy by to za'wa"y(! wi&c 6r.# i 6si%"& posz#i obe,rze5 nasz wigwa i sprawdzi5! ,akie a y pos(ania* >a ia(e pos(anie #epsze 0 siennik wypchany s(o % 0 >i ia( siennik wypchany ('sk% k'k'rydzy* -i&dzy ('sk% bywa,% ostre k(%cza! kt.re co wystarczy si& przewr.ci5 z bok' na bok! a r'sz w(a"% cz(owiekowi w cia(o9 poza ty

siennik zaczyna trzeszcze5 ,ak k'pa zesch(ych #i$ci* Ten ha(as ob'dzi(by chyba ' ar(ego* Wi&c 6si%"& powiedzia(! "e za, ',e ., siennik! a#e 6r.# ' na to! "e 6si%"& go nie za, ie* 0 Wydawa(oby si&! "e$! Wasza -i(o$5! powinien pa i&ta5 o r."nicy w nasze, randze* Pos(anie z ('sek k'k'rydzy nie ,est odpowiednie d#a kr.#a Aranc,i* Wasza -i(o$5 sa ,e za, iesz* /now'$ y si& z >i e strasznie z#&k#i! "e do,dzie i&dzy ni i do k(.tni! a#e na nasze szcz&$cie 6si%"& powiada3 0 Taki ,'" ., #os! "e "e#azna stopa prze ocy ia"d"y nie i $ciera w proch* Pod raza i niedo#i 'pad( ., niegdy$ nie'gi&ty d'ch* Podda,& si&! 'st&p',&* Tak ka"e 8at' * >este sa otny i op'szczony! wi&c 'sz& cierpie5* /nios& to* >ak si& ty#ko porz%dnie $cie ni(o! odbi#i$ y od brzeg'* 6r.# kaza( na wyprowadzi5 tratw& na sa $rodek rzeki i powiedzia(! "eby$ y nie wa"y#i si& zapa#a5 $wiat(a! dop.ki nie odp(ynie y spory kawa( poni"e, iasteczka* Nied('go zobaczy#i$ y garstk& $wiate( 0 by(o to iasteczko 0 i bez wypadk' in&#i$ y ,e w od#eg(o$ci p.( i#i od brzeg'* 2opiero po przep(yni&ci' da#szych trzech czwartych wie raze co* 6r.# kaza( na z 6si&cie i#i wywiesi#i$ y nasz% #atarni&9 a oko(o dziesi%te, zerwa( si& wiatr i zacz&(o pada5 i b(yska5 si&! i grz ie5 ,ak nie ob' trzy a5 stra"! dop.ki nie poprawi si& pogoda! a pote ia(e dopiero o ia( na czy spa5! nie poszed(by do wigwa '! bo i# wczo(ga#i si& do wigwa ' i posz#i spa5! Wacht&

dw'naste,! a#e nawet gdyby

cz(owiek nie wid',e co dzie takie, b'rzy 0 gdzie ta 7 <ety! ,ak ten wiatr wy( przera4#iwie7 Co ki#ka sek'nd b(yskawica prze#atywa(a niebo i wtedy bie#i(y si& cz'by 8a# na ki#ka wygina,%ce si& na wietrze* + pote doko(a* Przez str' ienie deszcz' wida5 by(o k&py ,akby zza ch 'r k'rz' i drzewa nag#e tr***rrach7 ?' 7 ?' 7 ?' b' b' 7 @ grz ot

38

h'cza(! i d'dni(! i odda#a( si&! i cich( 0 a pote znow' b(yskawica i znow' grz ot wa#i( z nieba* Co ,aki$ czas przychodzi(a 8a#a taka wysoka! "e o a(y w(os nie z iata(a nie z tratwy! a#e co i ta 0 i tak nie by(e 'brany7 / karpa i nie ie#i$ y "adnych k(opot.w! bo b(yskawice tak ci%g#e ko(o nas #ata(y! "e wida5 by(o niebezpieczne ie,sca ze spore, od#eg(o$ci i zawsze zd%"y#i$ y skr&ci5 tratw% w t& czy ta t% stron& i ,ako$ ,e wy in%5* -ia(e $rodkow% wacht&! a#e ,ak przysz(a na nie ko#e,! strasznie i si& chcia(o spa5! i >i powiedzia(! "e nie zast%pi przez pierwsze dwie godziny9 w tych sprawach >i by( zawsze d#a nie bardzo dobry 0 bardzo7 Wpe(z(e do wigwa '! a#e 6r.# i 6si%"& #e"e#i z tak szeroko roz(o"ony i r&ka i i noga i! "e d#a nie nie zosta(o ani troch& ie,sca* Wi&c po(o"y(e si& przed wigwa e na deskach9 deszcz i nie przeszkadza(! bo powietrze by(o ciep(e! a 8a#a d'"o teraz ni"sza* 6o(o dr'gie, rzeka znow' si& wzb'rzy(a i >i ,'" nie ia( zb'dzi5! a#e pote po y$#a(! "e 8a#e s% ,eszcze a(e i nic i si& nie stanie! wi&c da( spok.,* C."! troch& si& o y#i(! bo ca(kie niespodziewanie przysz(a wie#ka 8a#a i ch#'p7 0 z iot(a nie do rzeki* >i tak si& $ ia(! "e o a(o co nie p&k( ze $ iech'* )wo,% drog% nie widzia(e dr'giego -'rzyna! kt.ry by(by taki pr&dki do $ iech'* Pote ,a stan%(e na wachcie! a >i po(o"y( si& i zaraz chrapn%(9 bardzo szybko b'rza ca(kie $cich(a! a ,ak zobaczy(e pierwsze $wiate(ko w nadbrze"ny sza(asie! zb'dzi(e >i a i raze wprowadzi#i$ y tratw& do kry,.wki na dzienny post.,* Po $niadani' 6r.# wyci%gn%( ta#i& zat('szczonych kart i ,aki$ czas gra#i z 6si&cie w oczko po pi&5 cent.w partia* Pote i si& to zn'dzi(o! wi&c postanowi#i '(o"y5 p#an ka panii! ,ak to nazwa#i* 6si%"& zacz%( grzeba5 w swoi 8'r& a(ych! dr'kowanych og(osze i czyta( na )(awny dr +r and de -onta#ban z Pary"a wyg(osi odczyt o na'ce hipnotyz ' w taki to a taki ie$cie! w dni' Dp'ste ie,sceE! iesi%ca Dp'ste ie,sceE* Wst&p 0 dziesi&5 cent.w od osoby* Ponadto dr -onta#ban sporz%dza opisy charakter' po dwadzie$cia pi&5 cent.w szt'ka* 6si%"& powiedzia(! "e ten doktor to w(a$nie on* Na inny -(odszy og(oszeni' 6si%"& by( Garrickie na ca(y $wiat wykonawc% r.# z teatr' 2r'ry Cane w Condynie! g(o$ny sakwo,a"'! wyci%gn%( ca(% by(o napisane3 ,e na g(os* Na ,edny

39

szekspirowskich* Na innych a8iszach

ia( roz aite inne nazwiska i robi( roz aite

c'downe rzeczy! ,ak zna,dowanie wody a#bo z(ota za po oc% r."d"ki! odczynianie czar.w itp* W pewne, chwi#i 6si%"& powiedzia(3 0 +#e 'za teatr' ,est o,% kochank%* Czy$ sta( kiedy na deskach scenicznych! 6r.#ewski -a,estacie; 0 Nie 0 odpar( 6r.#* 0 W taki pierwszy wi&kszy razie nied('go staniesz! =pad(a Wie#ko$ci 0 r'kn%( 6si%"&* 0 W iasteczk' po drodze wyna, ie y sa#& i odegra y po,edynek z y$#isz; ,eszcze za

<yszarda @@@ i scen& ba#konow% z <o ea i >'#ii* Co o ty

0 : *** nie ,este od tego! "eby zarobi5 troch& got.wki! a#e widzisz! ?ridgewater! na aktorstwie si& nie wyzna,& i niewie#' aktor.w w "yci' widzia(e * ?y(e si& na'czy5; 0 >eszcze ,ak7 0 No! to zgoda* +" zaczyna, y7 Wtedy 6si%"& opowiedzia( ' dok(adnie! ki by( <o eo i ki by(a >'#ia! i na zakoczenie doda(! "e on przywyk( gra5 <o ea! wi&c 6r.# 'si by5 >'#i%* 0 +#e s('cha, no! 6si%"&! ,e"e#i z te, two,e, >'#ii taka (oda dziew'szka! to czy nie b&dzie wyg#%da(a ci't dziwnie z o,% (ys% pa(% i siwy i bokobroda i; 0 Ty si& nie prze, ',! te wie,skie ,o(opy nawet tego nie 'wa"a* + zreszt% a na sobie kosz'#& nocn% i 'bierzesz si& w odpowiedni str.,! a wtedy wszystko wyda si& inne 0 >'#ia stoi na ba#konie! wysz(a popatrze5 na ksi&"yc i zaraz p.,dzie spa5! wi&c czepek z 8a#banka i* /araz ci poka"& kosti' y do tych ro#* Wyci%gn%( z sakwo,a"' na,pierw ki#ka 'bra z perka#' ,ak na 8iranki i powiedzia(! "e to s% $redniowieczne zbro,e <yszarda @@@ i tego dr'giego 8aceta od po,edynk'! a pote pokaza( na d('g% bia(% kosz'#& nocn% i do nie, czepek ca(y obszyty 8a#bank%* Ten widok 'spokoi( 6r.#a! wi&c 6si%"& wzi%( do r&ki ksi%"k& i zacz%( czyta5 ro#e <o ea i >'#ii! i ca(y czas po prost' wspania#e si& nady a( i podskakiwa(! i wy achiwa( r&ka i! nie r&ce $wierzbi% do nowe, rob.tki* >azda! Wasza -i(o$5! a#'chny! kiedy tatko co r'sz to ich sobie sprowadza( do pa(ac'* -y$#isz! "e da rad&

40

"eby pokaza5 6r.#owi! ,ak to powinno by5 zagrane* + pote na'czy5 si& ro#i na pa i&5*

da(

' ksi%"k& i kaza(

/ nasze, kry,.wki zobaczy#i$ y ,ak%$ a(% ie$cin& nie, wi&ce, trzy i#e poni"e, zakr&t' rzeki* Po obiedzie 6si%"& powiedzia(! "e a ,'" gotowy p#an i teraz b&dzie y 'si i og#i p(yn%5 dnie bez "adnego niebezpieczestwa d#a >i a9 a#e w zwi%zk' z ty zobaczy! czy ' si& co$ nie nawinie pod r&k&* )koczy(a na si& kawa! wi&c >i

po,echa5 do iasteczka i za(atwi5 wszystko ,ak na#e"y* Na to 6r.#! "e on te" po,edzie i radzi(! "eby si& z ni i przeprawi( cz.(ne i k'pi( nowy zapas* W iasteczk' nie zasta#i$ y "ywego d'cha 0 '#ice by(y ciche i wy ar(e niczy w niedzie#&* Na ,aki $ podw.rk' zobaczy#i$ y chorego -'rzyna! kt.ry wygrzewa( si& w s(oc'9 ten -'rzyn powiedzia( na ! "e wszyscy! co nie by#i za chorzy! a#bo za starzy! posz#i na nabo"estwo isy,ne dwie (odzi a#bo bardzo iasteczkie ! w i#e za

#esie* 6r.# spyta( o drog& i ozna, i( na ! "e si& ta wybierze i zobaczy co i ,ak! i kogo da si& sk'bn%5! a ,e"e#i ,a chc&! og& ' towarzyszy5* 6si%"& powiedzia(! "e potrzebna ' ,est dr'karnia* /na#e4#i$ y a#'chny zak(ad nad warsztate sto#arski * )to#arze i dr'karze wszyscy wysz#i na nabo"estwo i drzwi zostawi#i otwarte* ?y(o ta br'dno! na pod(odze #e"a(o pe(no $ ieci! a $ciany by(y ca(e 'pstrzone 8arb% i ob#epione podobizna i skradzionych koni a#bo zbieg(ych -'rzyn.w* 6si%"& zd,%( s'rd't i powiedzia(! "e a t' wszystko! czego sz'ka(* Wtedy y z 6r.#e posz#i$ y na to nabo"estwo isy,ne* /asz#i$ y na ie,sce nie, wi&ce, w p.( godziny! ca#i okrzy od pot'! bo dzie by( okropnie gor%cy* /ebra(o si& ta chyba z tysi%c os.b z od#eg(o$ci ,akich dw'dziest' i# doko(a* W #esie by(o pe(no woz.w i koni przywi%zanych gdzie b%d4 do drzew! sk'bi%cych obrok i bi,%cych kopyta i o zie i&! "eby si& op&dzi5 od 'ch* -i&dzy drzewa i sta(y szopy zrobione z pa#i wbitych w zie i& i przykryte od g.ry ga(&zia i 0 sprzedawano w nich #e oniad&! pierniki! arb'zy! zie#on% k'k'rydz& i takie r."ne rzeczy* 6azania odbywa(y si& w podobnych szopach! ty#ko "e wi&kszych i zat(oczonych #'d4 i*

41

Gawki by(y zrobione z odrzynk.w! czy#i ze $cink.w z k#oca! i po stronie zaokr%g#one, ia(y wywiercone otwory! w kt.re wbito pa#iki za iast n.g* 1par5 te (awki nie ia(y* W ,edny koc' ka"de, takie, szopy sta(o wysokie podwy"szenie drewniane d#a kaznodzie,.w* 6obiety ia(y na g(owach kapt'rki od s(oca9 niekt.re by(y 'brane w s'knie z szewiot'! inne w s'knie z bawe(nianego gingas'! a ki#ka (odych ia(o s'kienki z perka#' w ko#orowe wzory* Niekt.rzy kt.re nie 'kradkie * W pierwsze, b'dzie! do kt.re, wesz#i$ y! kaznodzie,a odczytywa( s(owa hy n'! a #'dzie $piewa#i* 1dczytywa( dwie #ini,ki i pote wszyscy ,e $piewa#i 0 'sz& powiedzie5! "e i si& to wydawa(o wspania(e! taka ich by(a k'pa w te, szopie i robi#i to w taki ,aki$ prze, ',%cy spos.b* + pote kaznodzie,a odczytywa( nast&pne dwie #ini,ki i wszyscy znow' ,e $piewa#i 0 i tak da#e,! i da#e,* C'dzie nabiera#i coraz wi&kszego rozp&d' i $piewa#i coraz g(o$nie,! a kiedy si& ,'" hy n zb#i"a( do koca! niekt.rzy zacz&#i ,&cze5! a inni zacz&#i wrzeszcze5* Pote kaznodzie,a zacz%( wyg(asza5 kazanie* @ 'sz& powiedzie5! "e ostro wzi%( si& do rzeczy9 na,pierw ciska( si& z ,edne, strony podwy"szenia! a pote ciska( si& z dr'gie, strony podwy"szenia! a wreszcie wychy#a( si& nad barierk& w $rodk' podwy"szenia! ca(y czas podskak',%c i wy ach',%c r&ka i! i wrzeszcz%c wniebog(osy* + co r'sz podnosi( do g.ry ?ib#i&! otwiera( ,% i przes'wa( w powietrz' to w t&! to w ta t% stron&! wo(a,%c3 01to iedziany w%" na p'szczy7 We,rzy,cie na i "ywi zostacie70 + #'dzie rycze#i3 0 G#oria7 +0 a0 en* 0 Pote zacz%( .wi53 0 1ch! p.,d4cie na (aw& pok'tnik.w7 P.,d4cie! ska#ani grzeche 7 0 D+ en7E 0 P.,d4cie! chorzy i cierpi%cy7 0 D+ en7E 0 P.,d4cie! chro i! nie i i $#epi7 0 D+ en7E*0 P.,d4cie wszyscy! kt.rzy$cie zn'"eni i zbr'kani! i bo#e$ciwi7 P.,d4cie! o wy! 'pad#i na d'ch'* P.,d4cie! o wy! z serce pe(ny skr'chy7 P.,d4cie! w waszych (ach anach! nikcze no$ci i br'dzie7 Wody! kt.re oczyszcza,% z grzech'! s% dost&pne d#a wszystkich! gdy #'dzie ,&cze#i i wzdycha#i! i wykrzykiwa#i a en! kaznodzie,a tak (odsi &"czy4ni by#i boso! a widzia(e dzieci! ia(y na sobie nic! pr.cz ,edne, zgrzebne, kosz'#i* Niekt.re star'szki robi(y

rob.tki na dr'tach! a znow' niekt.rzy (odzi ch(opcy i dziewcz&ta za#eca#i si& do siebie

42

a bra y niebios sto,% otwore G#oria7 G#o0o0o0ria! a##e#',a7E

0 och! p.,d4cie i zna,d4cie 'ko,enie7 0* D+0a0aaa en7 o"na

@ tak w k.(ko* Wszyscy w szopie wrzeszcze#i i zawodzi#i! i wca#e ,'" nie by(o zroz' ie5! co kaznodzie,a .wi* Wsz&dzie dooko(a #'dzie wstawa#i z

ie,sc i si(%

przepycha#i si& przez t(' do (awy pok'tnik.w! a ,ak sz#i! (zy i ciek(y po twarzach* 6iedy ,'" wszyscy pok'tnicy st(oczy#i si& w pierwszych (awkach! zacz&#i znow' $piewa5 i wrzeszcze5! i rz'ca#i si& na zie i& 0 ca(kie dzicy i ob(%kani* /ani si& obe,rza(e ! 6r.#a ,'" przy nie nie by(o* )(ysza(e ty#ko ,ego g(os zag('sza,%cy wszystkie inne g(osy* + pote zobaczy(e ! ,ak si& wpycha na kaza#nic&*

6aznodzie,a poprosi( go! "eby prze .wi( do zgro adzonych! a on nie da( sobie tego dwa razy powtarza5* Powiedzia(! "e ,est pirate 0 a w(a$ciwie! "e by( przez trzydzie$ci #at pirate na 1ceanie @ndy,ski ! "e na wiosn& tego rok' za(oga ,ego statk' bardzo si& przerzedzi(a po ,akie,$ straszne, bitwie i "e on przy,echa( do kra,' po nowy zaci%g #'dzi* ?og' dzi&ki! wczora, wieczore zosta( obrabowany na statk' i wysadzony na brzeg bez centa przy d'szy! z czego nadzwycza,nie si& cieszy i w og.#e nic #epszego nie og(o go na ty $wiecie spotka5! bo teraz ,est z'pe(nie od ieniony cz(owiekie i pierwszy raz w "yci' cz',e si& naprawd& szcz&$#iwy* + cho5 ,est biedny ,ak ysz ko$cie#na! bez chwi#i zw(oki p'$ci si& w drog& powrotn% na 1cean @ndy,ski i reszt& "ycia po$wi&ci dzie(' nawracania pirat.w! bo zna wszystkich korsarzy na ta te,szych wodach i b&dzie to .g( zrobi5 #epie, ni" ktoko#wiek inny na $wiecie* Nie a pieni&dzy! wi&c czeka go d('ga droga! a#e dotrze kiedy$ na ie,sce! a i#e razy nawr.ci ,akiego pirata! ty#e razy powie3 0 Nie dzi&k', i! to nie o,a zas('ga* Wdzi&czno$5 two,a na#e"y si& ty zacny #'dzio z zebrania isy,nego w ParkJi##e! ty prawdziwy dobroczyco #'dzko$ci! a tak"e ich drogie ' kaznodziei! co ,est na,wiernie,szy przy,acie#e korsarzy* 0 T'ta, 6r.# za#a( si& (za i i wszyscy inni te" si& za#e#i* Pote nag#e kto$ wrzasn%(3 0 /r.b y na niego sk(adk& /r.b y sk(adk&7 0 6i#k' &"czyzn skoczy(o! "eby zrobi5 t& sk(adk&! a#e kto$ inny zawo(a(3 0 Niech w r&ce! przewraca,%c ocza i i sa zbiera7 0 i po chwi#i wszyscy powt.rzy#i to wo(anie nie wy(%cza,%c pastora* Wi&c 6r.# zacz%( obchodzi5 szop& z kape#'sze

43

b(ogos(awi%c #'dzi! wychwa#a,%c ich pod niebiosa i dzi&k',%c i ! "e s% tacy dobrzy d#a tych nieszcz&$#iwych pirat.w hen! da#eko na orz'9 a co (adnie,sze dziewcz&ta z twarza i okry i od (ez przepycha(y si& do niego i pyta(y! czy pozwo#i si& poca(owa5 na pa i%tk&* 6r.# i pozwa#a(* + niekt.re to nawet $ciska( i ca(owa( nie nie, ,ak pi&5 a#bo sze$5 razy* Pote #'dzie zacz&#i go prosi5! "eby zosta( w ParkJi##e chocia" z tydzie! i ieszka( ' nich w do '! co! ,ak strasznie .wi#i! b&dzie d#a nich wie#ki od(.w! wi&c ,ego pobyt wszyscy chcie#i! "eby niewie#e da(by i

zaszczyte * +#e on odpar(! "e ,est to przecie" ostatni dzie po"ytk'! a poza ty

' spieszno w drog&! bo chcia(by ,ak

na,pr&dze, dop(yn%5 na 1cean @ndy,ski i wzi%5 si& do nawracania pirat.w* 6iedy$ y wr.ci#i na tratw&! 6r.# zrachowa( pieni%dze i okaza(o si&! "e ta zbi.rka da(a ' osie dziesi%t siede do#ar.w i siede dziesi%t pi&5 cent.w* Ponadto zw&dzi( dzban z trze a ga#ona i w.dki! kt.ry w drodze przez #as zna#az( pod ,aki $ woze * 6r.# powiedzia(! "e bior%c wszystko do k'py! "aden dzie sp&dzony na is,onarzowani' w$r.d pogan nie przyni.s( gada5 0 ,ak idzie o por.wnani' z pirata i* 6si%"& przedte y$#a(! "e to on ia( dobry po(.w! a#e ,ak przyszed( 6r.# i pokaza( swo,% zdobycz! 6si%"& sp'$ci( nos na kwint&* )iedzia( w dr'karni! gdzie wykona( dwie drobne roboty d#a 8ar er.w 0 wydr'kowa( og(oszenie o sprzeda"y koni i wzi%( za nie cztery do#ary* @ przy,%( og(oszenia do gazety! kt.re nor a#nie kosztowa(yby dziesi&5 do#ar.w! a#e on zgodzi( si& ' ie$ci5 ,e za cztery do#ary pod war'nkie ! "e ' zap(ac% z g.ry* @ zap(aci#i* Pren' erata roczna kosztowa(a dwa do#ary! a#e on przy,%( trzy nowe zg(oszenia po p.( do#ara od szt'ki! tak"e p(atne z g.ry* Aar erzy chcie#i i gazet& i postanowi( ' zap(aci5 drzewe na opa( i ceb'#%! ,ak zwyk#e9 wtedy on i na to! "e dopiero co k'pi( t& dr'karni& o"#iwie ,ak na,bardzie, obni"y5 ceny! a#e b&dzie teraz bra( ty#ko a(ego wierszyka! got.wk&* 6iedy 8ar erzy odesz#i! z(o"y( czcionka i z kaszty tekst ' takich dochod.w* Powiedzia( ,eszcze! "e nawet szkoda isy,nego! poganie to i&ta w o"#iwo$5 osk'bania nabo"estwa

kt.ry sa ob y$#i( 0 trzy #ini,ki! do$5 nawet (adne i bardzo s 'tne! z taki tyt'(e 3 +ch! z ia"d"! zi ny $wiecie! to serce krwawi%ce /ostawi( to tak gotowe do dr'k' w gazecie i nic sobie za to nie po#iczy(* <aze 'zbiera( dziewi&5 i p.( do#ara i powiedzia(! "e 'czciwie

44

,e zapracowa(* + pote pokaza( na ,eszcze ,edno og(oszenie! za kt.re od nikogo nie wzi%( ki,' ia( zatkni&ty w&ze(ek* Pod spode ' ie$ci( pieni&dzy! bo ,e wydr'kowa( d#a nas* ?y( to a8isz z podobizn% zbieg(ego -'rzyna! kt.ry trzy a( ki, przez ra i&! a na ty 6si%"& napis3 200 do#ar.w nagrody! a ,eszcze ni"e, w tek$cie opisa( >i a dok(adnie i ze wszystki i szczeg.(a i* Na zakoczenie by(o podane! "e ten -'rzyn 'ciek( zesz(e, zi y z p#antac,i )t* >acU'es! czterdzie$ci i# poni"e, Nowego 1r#ean'! i na,pewnie, skierowa( si& na P.(noc* 6toko#wiek schwyta go i ode$#e do w(a$cicie#a! otrzy a nagrod& i zwrot wszystkich koszt.w* 0 W ten spos.b 0 powiedzia( 6si%"& 0 ,'" od ,'tra b&dzie y og#i wed#e nasze, ch&ci p(yn%5 dnie * >ak ty#ko zobaczy y! "e si& kto$ do nas zb#i"a! zwi%"e y >i a powroze ! po(o"y y go w wigwa ie i poka"e y to og(oszenie* Powie y! "e$ y go schwyta#i w g.rze rzeki! a ,este$ y za biedni! "eby k'pi5 ie,sca na statk'! wi&c po"yczy#i$ y od naszych przy,aci.( t& tratw& i teraz ,edzie y odebra5 nagrod&* 6a,dany i (ac'chy wyg#%da(yby #epie,! a#e ,ako$ nie pasowa(oby to do te, nasze, biedy* 6a,danki nadto przypo ina,% branso#ety* Powr.z ,est w(a$ciwszy* -'si y pa i&ta5 o trzech ,edno$ciach! ,ak si& to .wi w teatrze* Wszyscy$ y przyzna#i! "e 6si%"& ,est nadzwycza,nie sprytny i "e teraz bez "adnych k(opot.w b&dzie y og#i p(yn%5 dnie * Przyp'szcza#i$ y! "e te, nocy zdo(a y przep(yn%5 ty#e i#! "eby$ y si& og#i nie obawia5 awant'ry! ,aka wyb'chnie z pewno$ci% w iasteczk' na sk'tek pracy 6si&cia w dr'karni9 a pote ! ,e"e#i zechce y! b&dzie y og#i wa#i5 da#e, tak"e w dzie* )chowa#i$ y si& i do godziny dziesi%te, nie wytyka#i$ y nosa z kry,.wki9 a pote przep(yn&#i$ y i o iasteczka w o"#iwie na,wi&ksze, od#eg(o$ci od brzeg' i nie wywiesza#i$ y #atarni! dop.ki na $wiat(a ca(kie nie znik(y z ocz'* 1 czwarte, >i ob'dzi( nie na wacht& i pyta3 >ak y$#isz! :'ck! czy natknie y si& ,eszcze na ,akich kr.#.w po drodze; 0 Nie 0 odpar(e * 0 Chyba nie* 0 No to si& ciesz& 0 powiedzia(* 0 Nie a nic przeciwko ,edne ' czy dw.

45

kr.#o ! a#e to i ca(kie wystarczy* Ten t'ta, spi( si& pask'dnie! a 6si&ci' te" niewie#e brak',e* >ak si& pote dowiedzia(e ! >i pr.bowa( z czyste, ciekawo$ci na .wi5 6r.#a! "eby ' powiedzia( co$ po 8ranc'sk'! a#e 6r.# odpar(! "e ty#e #at ieszka w + eryce i ty#e ia( k(opot.w na g(owie 0 ,edny s(owe ! ca(kie wszystko zapo nia(7

46

PRZYGODA W ARKANSAW ?y(o ,'" po wschodzie s(oca! a#e y nie zatrzy ',%c si& p(yn&#i$ y da#e,* 'sz& powiedzie5 0

Niezad('go 6r.# i 6si%"& wsta#i i wysz#i z wigwa '9 wyg#%da#i 0

okropnie! a#e skoczy#i do wody i k%pie# bardzo ich orze4wi(a** Po $niadani' 6r.# 'siad( w rog' tratwy! zd,%( b'ty! podwin%wszy nogawki spodni sp'$ci( nogi do wody! zapa#i( 8a,k& i tak 'sadowiony wygodnie k'( na pa i&5 swo,ego <o ea i >'#i%* 6iedy ,'" si& ,ako tako pod'czy(! zacz&#i oba, z 6si&cie przepowiada5 swo,e ro#e* 6si%"& 'czy( go i 'czy( w k.(ko! ,ak na#e"y wypowiada5 ka"de zdanie! kaza( 6r.#owi wzdycha5 i k(a$5 r&k& na serc'! a po ,aki $ czasie powiedzia(! "e ' to wychodzi ca(kie nie4#e* 0 Ty#ko 0 doda( 0 nie wrzeszcz <o eo! z'pe(nie ,akby to by(o grz ienie bawo('* -.w cicho! (agodnie! t&skno! o tak3 <0o0o0 eo7 ?o >'#ia! roz' iesz! to $#iczne! trwo"#iwe dziewcz%tko! wi&c co by to by(o! ,akby nag#e zacz&(a rycze5 niczy osio(* 6iedy skoczy#i z >'#i%! wzi&#i do r%k iecze! kt.re 6si%"& wystr'ga( z d('gich @@@* Nie szczap d&bowych! i zacz&#i 5wiczy5 wa#k& 0 6si%"& nazywa( siebie <yszardo

og(e od nich ocz' oderwa5! ,ak wy ienia#i ciosy i hyca#i t' i ta po ca(e, tratwie* +#e nag#e 6r.# si& potkn%( i wpad( do wody! wi&c postanowi#i odpocz%5 i gaw&dzi#i sobie o na,r."nie,szych przygodach! ,akie i si& dawnie, przydarza(y w iastach i iasteczkach nad rzek%* Po obiedzie 6si%"& powiedzia(3 0 )('cha, no! 6apet! to nasze przedstawienie co$ na bis* 0 + co to ,est bis! -o$ci 6si%"&; 6si%"& ' wyt(' aczy(! a pote doda(3 0 >a da na bis taniec szkocki a#bo arynarski* + ty! -a,estacie 0 zaraz! niech po y$#&*** ,'" wie 7 /adek#a ',esz ono#og :a #eta* 0 Co :a #eta; 0 Przecie" .wi&3 ono#og* Na,s(ynnie,szy kawa(ek w ca(y )zekspirze* +ch! ,akie" to wznios(e! sz#achetne7 /awsze porywa widowni&* Nie a t' :a #eta! zosta( i ze zbior' ty#ko ,eden to * +#e chyba potra8i& powiedzie5 ono#og z g(owy* Pochodz& 'si by5 pierwsza k#asa! wi&c y$#&! "e trzeba b&dzie doda5 ,eszcze ,aki$ n' er* Tak czy inacze, 'si y przygotowa5

47

sobie troch& i spr.b',& przywo(a5 zapo niane s(owa z od &t.w pa i&ci* /acz%( wi&c chodzi5 ta i z powrote po tratwie! y$#a(! y$#a( i co ,aki$ czas arszczy( si& strasz#iwie9 pote nag#e podnosi( do g.ry brwi9 pote przyciska( r&k& do czo(a! zatacza( si& tak ,ako$ do ty(' i ,akby ,&cza(9 p.4nie, wzdycha(! a ,eszcze p.4nie, (za potoczy(a ' si& po po#iczk'* +ch! co to by( za widok7 Nied('go wszystko sobie przybra( nadzwycza,nie przypo nia(* Powiedzia(! "eby$ y dobrze 'wa"a#i* + pote

sz#achetn% postaw&3 sta( z nog% wys'ni&t% naprz.d! z r&k% wyci%gni&t% do g.ry! z g(ow% odrz'con% do ty(' i ocza i wpatrzony i w niebo* @ ,ak nie zacznie ciska5 si& i w$cieka5! i zgrzyta5 z&ba i7 + kiedy ,'" .wi(! ca(y czas (ka( i robi( iny! i wypina( pier$* Pobi( na (eb wszystkich aktor.w! ,akich w "yci' widzia(e * /apa i&ta(e s(owa bez wi&kszego tr'd'! kiedy 6si%"& pakowa( ,e 6r.#owi do g(owy* Taki by( ten ono#og3 ?y5 a#bo nie by5! oto go(y szty#et! 6t.ry ,est k#&sk% d('giego "ywota* ?o kt." by zni.s( brze i&! p.ki Cas ?irna ski )a nie pode,dzie do bra 2'nzynan'! Gdyby nie #&k! "e co$ po nasze, $ ierci -ord',e sen nasz niewinny i ka"e <acze, ' yka5 przed strza(a i #os' Ni4#i si& chroni5 w $wiat obcy! nieznany* Tak to szac'nek ka"e na si& wstrzy a5* 1! zb'd4 p'kanie 2'nkana! bo kt." by Kcierp(a pogard& i zniewagi $wiata! 6rzywd& cie i&zcy! obe#gi d' nego! 1dw#ok& prawa i kres! co ,est ce#e W $ ierte#ne, p'stce nocy! gdy c entarze )to,% otwore w czerni 'roczyste,! Gdyby nie kra, ten! sk%d nikt nie powraca @ na $wiat zionie strasz#iw% zaraz%7 Tak to odwaga! niby kot w przys(owi'!

48

?#ednie pod wp(ywe waha i te ch 'ry! Co tak obwis(y nad dacha i do .w! /bite z wytkni&te, ko#ei! t' trac% Nazwisko czyn'* 1! taki kres by(by Na,po"%daszy ce#e * :a 0 co widz&! Pi&kna 18e#io! ty szcz&k nie rozdziawia,! @d4 do k#asztor'! wa5panno! b%d4 zdrowa7 : ! ono#og star'szkowi bardzo si& spodoba( i bardzo pr&dko tak si& go obk'(! "e .wi( wszystko bez za,%knienia* -o"na by(o po y$#e5! "e ,est do tego 0 ,ak to .wi% 0 stworzony* + kiedy przepowiada( sobie s(owa! a" go czase nadzwycza,ny spos.b rz'ca5 si& i ciska5! i wierzga5 noga i* Przy pierwsze, okaz,i! ,aka na si& nadarzy(a! 6si%"& wydr'kowa( ki#ka og(osze o ty przedstawieni'9 a pote przez par& dni p(yn&#i$ y sobie z pr%de i r'ch! i har ider by( na tratwie po prost' nieprawdopodobny 0 nic ty#ko od rana do nocy wa#ka na iecze i pr.by! ,ak ,e 6si%"& nazywa(* >ednego ranka! kiedy$ y si& zna,dowa#i chyba ,'" gdzie$ w $rodk' stan' +rkansaw! zobaczy#i$ y na g(&boki ie$cin&* Przybi#i$ y do brzeg' nie, wi&ce, 5wier5 zakr&cie rzeki ,ak%$ a(% ',$ci' i#i powy"e,! w sa y ponosi(o i zaczyna( w

rzecz'(ki tak zaro$ni&te, cyprysa i! "e wyg#%da(a ,ak t'ne#! i wszyscy pr.cz >i a po,echa#i$ y cz.(ne do iasteczka* 6si%"& powiedzia(! "e ,e"e#i si& da! 'rz%dzi y ta przedstawienie* Tra8i#i$ y szcz&$#iwie! bo w(a$nie tego popo('dnia dawa( przedstawienie cyrk i wie$niacy z oko#icznych 8er wi&c nasz )zekspir ia( ca(kie niez(e widoki* 6si%"& wyna,%( sa#& s%d'! a pote posz#i$ y roz#epia5 a8isze* Tak by(o w nich napisane3 12<12/BN@B )/B6)P@<+ 777 N+2/WTC/+>NB N@B)P12/@+N6@ 777 TTC61 >B2N1 P < /B 2 ) T + W @B N @B @777 )GTNN@ N+ C+GT KW@+T T<+G@CT3 zacz&#i si& ,'" z,e"d"a5 konno a#bo na na,roz aitszych starych i rozk#ekotanych wozach* 2owiedzie#i$ y si&! "e cyrk wy,edzie przed wieczore !

49

2+W@2 G+<<@C6 (odszy z Teatr' 2r'ry Cane w Condynie oraz B2-=N2 6B+N )tarszy z* 6r.#ewskiego Teatr' w :ay arket! White Ghape#! P'dding Cane! Piccadi##y oraz z 6r.#ewskich 6ontynenta#nych Teatr.w wyst%pi% w pi&kny szekspirowski przedstawieni' zatyt'(owany 3 )CBN+ ?+C61N1W+ / <1-B+ @ >=C@@ 777 <o eo * * * * * * * >WP Garrick >'#ia ****** >WP 6eon Przy wsp.('dzia#e ca(ego zespo(' Nowe kosti' y! nowe dekorac,e! nowe si(y* W ty sa y progra ie9 Porywa,%ca! istrzowska! ro"%ca krew w "y(ach W+C6+ N+ -@BC/B / <T)/+<2B- 777 <yszard @@@ * * * * * * * >WP 6ean <ich ond * * * * * * * >WP Garrick Ponadto3 Dna spec,a#ne "yczenieE N@BK-@B<TBCNT -1N1C1G :+-CBT+ 777 w wykonani' niezr.wnanego 6eana! kt.ry wyst&powa( w te, ro#i trzysta razy pod rz%d w Pary"'7 / powod' nag#%cych ' .w z teatra i e'rope,ski i odb&dzie si& TTC61 >B2N1 P</B2)T+W@BN@B 777 Wst&p dwadzie$cia pi&5 cent.w* 2zieci i s('"ba dziesi&5 cent.w* Pote zacz&#i$ y si& w(.czy5 po iasteczk'* =#ice by(y zab'dowane prawie a#owa(! i te sa y i stary i r'dera i ze sp&kanego drewna! kt.rych nikt nigdy nie woda podczas powodzi* 2ooko(a do .w by(y a(e ogr.dki! a#e zda,e si&! "e ieszkacy niewie#e w nich hodowa#i opr.cz chwast.w! s(onecznik.w! k'p popio('! starych trzewik.w! pot('czonych b'te#ek! sz at i dzi'rawych garnk.w* P(oty by(y sk#econe z desek na,roz aitszego wyg#%d'! przybitych w na,roz aitszy czasie! i przechy#a(y si& na wszystkie o"#iwe zawiasie strony9 w tych p(otach by(y 8'rtki! kt.re wisia(y przewa"nie ty#ko na ,edny

r'dery sta(y na s('pkach wysoko$ci ,akich trzech czy czterech st.p! "eby ich nie za#ewa(a

50

zrobiony z rze ienia* Niekt.re z tych p(ot.w by(y kiedy$ bie#one wapne ! a#e 6si%"& powiedzia(! "e pewnie ,eszcze za czas.w 6o#' ba* Chyba ia( rac,&* Prawie we wszystkich ogr.dkach wy#egiwa(y si& $winie! kt.re #'dzie sta t%d wygania#i* )k#epy zna,dowa(y si& na ,edne, '#icy* )ta(y przed ni i daszki z bia(ego p(.tna rozpi&te na s('pkach! do kt.rych wie$niacy przywi%zywa#i konie* W cieni' p(.ciennych daszk.w 'stawione by(y p'ste skrzynki po towarach! a na tych skrzynkach siedzia(y ,ak dzie d('gi poza ty ie,scowe obibr'ki i wycina(y co$ ta na nich swoi i sk(adany i no"a i9 obibr'ki te "'(y tyto! rozdziawia(y g&by! ziewa(y i przeci%ga(y si& 0 okropnie

pospo#ita zgra,a7 Prawie wszyscy ie#i na g(owach ".(te kape#'sze ze s(o y! chyba tak szerokie ,ak paraso#e! a#e nie nosi#i ani ka ize#ek! ani s'rd't.w* Na i i& by(o i przewa"nie ?i## a#bo ?'ck! a#bo :ank! a#bo >oe! a#bo +ndy9 przeci%ga#i s(owa! a przek#estw '"ywa#i nadzwycza,nie d'"o* 1 ka"dy s('pek od p(.ciennego daszka opiera( si& ,eden taki obibr'k! kt.ry na,cz&$cie, trzy a( r&ce w kieszeniach spodni! chyba "e ,e wyci%ga(! "eby po"yczy5 od dr'giego szczypt& tytoni' a#bo "eby si& podrapa5* + ,ak by(o pos('cha5! .wi#i wci%" o ty sa y 3 0 :e,! :ank! da, no i szczypt& tytoni'* 0 Co$ ty7 /osta(a i ,'" ty#ko ,edna pry ka* @d4 do ?i##a* -o"e ?i## da( :ankowi szczypt& tytoni'! a o"e ze(ga(! "e nie a* Niekt.rzy z tych #'dzi nie a,% nigdy centa przy d'szy i szczypty w(asnego tytoni' w kieszeni! a "',% pry k& ty#ko wtedy! kiedy i si& 'da po"yczy5* Powiada,% na przyk(ad3 0 -.g(by$ i tak po"yczy5 z ,edn% pry k&! >ack* >ak pragn& zdrowia! ostatni kawa(ek odda(e ?enowi Tho psonowi 0 co ,est prawie zawsze k(a stwe * Nikt si& na to nie nabierze! chyba "e ,est w tych stronach obcy* +#e >ack nie ,est przecie" obcy! wi&c odpowiada3 0 Ty$ po"yczy( ?enowi pry k&7 + ,ak"e7 W',eczny brat two,ego ciotecznego dziadka te" ' po"yczy(7 1dda, i ten tyto! kt.ry$ ode nie wycygani(! to ci po"ycz& ki#ka ton i nawet nie za"%da procent'* 0 No! przecie" cz&$5 ci odda(e * .wi#i tak ,ako$ #eniwie i

51

0 +ha* 1dda(e$ pewnie ze sze$5 pry ek9 Po"yczy(e$ tyto sk#epowy! a odda(e$ 'rzyskie (epki* Tytonie sk#epowy nazywa,% t' p(askie czarne kostki prasowanego tytoni'! a#e #'dzie ci "',% na,cz&$cie, 'rzyskie (epki! czy#i zwyk(y #i$5 ocno zwini&ty* 6iedy po"ycza,% sobie szczypt& tytoni'! przewa"nie nie dzie#% pry ki no"e ! ty#ko pak',% ,% i&dzy z&by i gryz%! i szarpi% r&ka i! dop.ki ,e, nie przepo(owi%9 a wtedy bywa! "e ,ak zwr.c% pry k& w(a$cicie#owi! ten spog#%da na ni% "a(o$nie i powiada bardzo zgry4#iwy tone 3 0 )('cha, no! a o"e ty by$ tak wzi%( szczypt&! a ,a pry k&; Na wszystkich '#icach i dr."kach iasteczka by(o strasznie d'"o b(ota* Tak naprawd& to by(o na nich sa o b(oto! b(oto czarne ,ak s o(a i gdzieniegdzie g(&bokie prawie na stop&! a wsz&dzie g(&bokie na ki#ka ca#i* Po '#icach wa(&sa(y si& $winie i g(o$no chrz%ka(y* Czase #eniwie '#ic%! a pote ,aka 'b(ocona aciora z gro adk% prosiak.w sz(a na,pierw $rodk' drogi! tak "e #'dzie 'sie#i ,% rozwa#a(a si& na sa y

obchodzi5! i zaczyna(a wyci%ga5 si&! i za yka5 $#epia! i strzyc 'sza i* Ty czase prosiaki zabiera(y si& do ssania! a ona robi(a takie rozradowane iny! ,akby ,e, kto za to p(aci(* Pote nag#e ,eden z obibr'k.w zawo(a(3 0 We4 ,%! Tige7 :'zia7 :'zia7 0 i aciora w nogi kwicz%c przera4#iwie! a za ni% ,eden czy dwa psy 'czepione ,e, 'sz'9 z da#eka bieg(o ,eszcze na, nie, ki#kadziesi%t k'nd#i* Wtedy wszystkie obibr'ki zrywa(y si& na nogi! spog#%da(y za acior% i psa i! dop.ki ca(e bractwo nie znik(o i z ocz'! i $ ia(y si& do rozp'k'! "e to takie $ ieszne! i cieszy(y si&! "e by(o ty#e ,azgot'* + pote siada(y znow' na p'stych skrzyniach i siedzia(y tak! dop.ki nie zdarzy(a si& ,aka$ wa#ka ps.w* Nic na $wiecie nie og(oby ich tak rozr'sza5 ani nic na $wiecie nie sprawia(o i takie, przy,e no$ci ,ak wa#ka ps.w! chyba "e 'da(o i si& ob#a5 terpentyn% i podpa#i5 ,akiego$ bezpaskiego k'nd#a a#bo przywi%za5 ' do ogona cynow% pate#ni& i patrze5! ,ak biega i biega w k.(ko! a" si& zabiega na $ ier5* Niekt.re do y nad rzek% sta(y na sa y skra,' 'rwistego brzeg'! pochy#one i wykrzywione 0 wida5 by(o! "e #ada dzie r'n% w d.( do wody* C'dzie wyprowadzi#i si& z nich* Pod w&g(a i ki#k' innych do .w brzeg ,'" si& obs'n%( i te w&g(y stercza(y teraz w

52

powietrz'* C'dzie ,eszcze w nich ieszka#i! co by(o bardzo niebezpieczne! bo czase za ,edny za ache obs'wa( si& skrawek zie i szeroko$ci do '* ?ywa! "e pas #%d' g(&boki na 5wier5 i#i obs'wa si& i obs'wa po troch'! a" w koc' w ci%g' ,ednego #ata wszystko zapada si& do wody* Takie iasteczka ,ak to 'sz% ci%g#e co8a5 si& i co8a5! i co8a5 w g(%b #%d'! bo rzeka wci%" i wyrywa zie i& po kawa(k'* @ b#i"e, by(o po('dnia! ty cia$nie, si& robi(o na '#icach od koni i woz.w! kt.rych wci%" przybywa(o* C'dzie przywozi#i ze sob% prowianty i teraz pa(aszowa#i ,e na wozach! "e a" i si& 'szy trz&s(y* W.dki sobie nie sk%pi#i! wi&c widzia(e trzy ciekawe b.,ki* Nag#e kto$ zawo(a(3 0 Patrzcie! ,edzie stary ?oggs7 >'" go przynios(o do iasta! raz na iesi%c 'si sobie popi5 zdrowo7 >edzie ?oggs! ch(opcy7 Wszystkie obibr'ki ia(y teraz bardzo zadowo#one iny* Po y$#a(e ! "e widocznie przywyk#i bawi5 si& koszte starego ?oggsa* >eden powiedzia(3 0 Ciekawy ! kogo ?oggs dzisia, postanowi( 'katr'pi5* Gdyby tak 'katr'pi( wszystkich! kt.ry niezgorsz% rep'tac,&* + dr'gi doda(3 0 Chcia(by ! "eby tak ?oggs zacz%( wiedzia(! "e nie wyci%gn& n.g przez na,b#i"sze tysi%c #at* ?oggs zb#i"a( si& ga#ope ! poh'k',%c i wrzeszcz%c ca(kie wykrzykiwa( na prawo i #ewo3 0 :e,! z drogi ta 7 >este na wo,enne, $cie"ce i cena tr' ien w ig podskoczy7 Wypi5 'sia( d'"o i teraz ko#eba( si& w siod#e na wszystkie strony9 ia( #at ponad pi&5dziesi%t! na twarzy by( strasznie czerwony* Wszyscy co$ ta do niego wo(a#i i $ ie#i si& z niego! i dogryza#i '! a on i si& odgryza( i przyrzeka(! "e si& ni i za, ie i we a na to czas'! bo przy,echa( do w(a$ciwe, porze ko#e,no ich pozabi,a! a#e teraz nie ,ak @ndianin! i i grozi5! boby wtedy to obiecywa( w ci%g' ostatnich dw'dziest' #at! ia(by teraz

iasta 'katr'pi5 p'(kownika )herb'rna! a przywyk( ,ada5 zawsze wed#e zasady3 Na,pierw so#idny kawa( i&sa! a na deser #ekkie potrawy* /obaczy( nie* Pod,echa( b#i"e, i pyta3 0 )k%d si& t' wzi%(e$! ch(opcze; Wiesz! "e ci& czeka $ ier5;

53

Pote od,echa(* )trasznie si& ba(e ! a#e ,aki$ cz(owiek ko(o nie powiada3 0 Nie .wi tego serio* /awsze tak 'da,e! kiedy ,est pi,any* To na,zacnie,szy d're w ca(y +rkansaw 0 trze4wy czy pi,any nie skrzywdzi(by 'chy* ?oggs osadzi( konia przed na,wi&kszy sk#epe w iasteczk'9 schy#iwszy g(ow& za,rza( pod p(.cienny daszek i wrzasn%(3 0 Poka" no si&! )herb'rn7 Wy,d4 i sp.,rz w oczy cz(owiekowi! kt.rego$ osz'ka(a7 Po ciebie przy,echa(e ! n&dzny psie7 Nie ' kniesz i ty raze 7 @ tak wrzeszcza( da#e,! obrz'ca,%c )herb'rna wszystki i wyzwiska i! ,akie ' $#ina na ,&zyk przynios(a! a #'dzie st(oczeni na '#icy s('cha#i i rycze#i ze $ iech'! i $wietnie si& bawi#i* Po ,aki $ czasie stan%( na prog' &"czyzna pi&5dziesi&cioparo#etni! o niezwyk#e d' ny wyg#%dzie D'brany o niebo #epie, ni" wszyscy inni &"czy4ni w iasteczk'E! a ,ak wyszed( przed sk#ep! #'dzie rozst%pi#i si& przed ni * Przystan%( i powiada do ?oggsa bardzo spoko,nie i ca(kie bez po$piech'3 0 2o$5 a nie d('"e,* >e"e#i po ty Pote na sa sk#epe czasie powiesz ,edno ,edyne s(owo! kt.re i 'b#i"y! zna,d& ci&! cho5by$ 'ciek( na koniec $wiata* obr.ci( si& na pi&cie i odszed(* T(' ,akby nag#e wytrze4wia(9 #'dzie sta#i bez r'ch' i nikt si& ,'" nie $ ia(* ?oggs! 'r%ga,%c )herb'rnowi na ca(e gard(o! od,echa( koniec '#icy! a#e po chwi#i ,'" by( z powrote ! znow' zatrzy a( si& przed )herb'rna i da#e, k#%( go w na,okropnie,szy spos.b7 1toczy(o go ki#k' '! "e ,est za og#i 'si p.,$5 sobie st%d! natych iast 'si od,echa5* +#e tego* +#e poczeka do godziny pierwsze,* Pa i&ta, 0 do pierwsze,!

&"czyzn! na awia#i! "eby si& 'spokoi(! a#e on nie chcia(9 t(' aczy#i pi&tna$cie pierwsza! wi&c

by#i z r.wny powodzenie rz'ca5 groch o $cian&* ?oggs przek#ina( da#e, i wrzeszcza( z ca(e, si(y! zerwa( kape#'sz z g(owy! cisn%( go w b(oto! stratowa( konie ! a po chwi#i znow' poga#opowa( w$ciek(y '#ic%! a" bia(e w(osy 8r'wa(y ' na wietrze* Po drodze! kto ty#ko $ci%gn%5 go z konia! bo .g( si& do niego zb#i"y5! pr.bowa( (agodno$ci% i podst&pe

wtedy 'da(oby si& o"e! wzi%5 go pod k#'cz i trzy a5! p.ki ca(kie nie wytrze4wie,e* +#e nic z tego! po chwi#i znow'! wraca( i zaczyna( wy y$#a5 )herb'rnowi* Wte

54

kto$ zawo(a(3 0 Ce5cie po ,ego c.rk&7 Pr&dko! #e5cie po ni%9 bywa! "e ,e, si& pos('cha* 1na ,edna potra8i ' czase prze .wi5 do roz' '* 6to$ pobieg( po c.rk& ?oggsa* Przeszed(e pi&ci' czy dziesi&ci' kawa(ek '#ic% i przystan%(e * Po in'tach patrz&! a t' znow' zb#i"a si& ?oggs! a#e nie na koni'! i#czy teraz i in& a

ty#ko pieszo* @dzie '#ic% w oi kier'nk' bez kape#'sza! prowadzi go dw.ch &"czyzn! kt.rzy trzy a,% go pod r&ce i przynag#a,% do po$piech'* ?oggs tak% ,ak%$ niewyra4n%9 i wca#e! a#e to wca#e i 0 ?oggs7 1be,rza(e si&! "eby zobaczy5! kto to wo(a! i zobaczy(e tego p'(kownika (od% )herb'rna* )ta( nier'cho o na $rodk' '#icy z pisto#ete w prawe, r&ce! a#e nie ierzy( do nikogo! #'8& trzy a( podniesion% do g.ry* W te, sa e, sek'ndzie zobaczy(e dziewczyn& biegn%c% w kier'nk' ?oggsa! a z ni% dw.ch &"czyzn* ?oggs i ,ego dwa, szybko wyrywa naprz.d* Nag#e roz#eg( si& czy,$ g(os3 si& nie opiera 0 przeciwnie! sa do$5

przy,acie#e odwr.ci#i si&! "eby zobaczy5! kto to wo(a* 6iedy &"czy4ni spostrzeg#i pisto#et w r&ce )herb'rna! odskoczy#i na bok9 #'8a pisto#et' op'szcza(a si& i op'szcza(a w d.(! p.ki nie zna#az(a si& na #inii pozio e,! z dwo a k'rka i odwiedziony i* ?oggs wyrz'ci( obie r&ce nad g(ow& i powiedzia(3 0 1 ?o"e*** nie strze#a,7 Tr0r0r0ach7 0 zagrz ia( pierwszy strza( i ?oggs zatoczy( si& do ty(' bi,%c r&ka i powietrze* Tr0r0r0ach7 0 h'kn%( dr'gi strza( i ?oggs r'n%( na p#ecy 0 ci&"ko! "e a" ,&kn&(a zie ia9 'pad( z r&ka i rozkrzy"owany i* 2ziewczyna krzykn&(a przera4#iwie! rz'ci(a si& naprz.d i przypad(a do o,ca sz#ocha,%c3 0 1ch! zabi( go7 /abi(7 0 T(' otacza( ich ko(e ! i #'dzie rozpycha#i si& (okcia i! i potr%ca#i! i wyci%ga#i szy,e! "eby ty#ko zobaczy5! a ci! co by#i w $rodk'! odpycha#i ich wo(a,%c3 0 Co8n%5 si&7 2o ty('7 Trzeba ' powietrza! nie a czy oddycha57 P'(kownik )herb'rn cisn%( pisto#et na zie i&! obr.ci( si& na pi&cie i odszed(* /anie$#i ?oggsa do a(e, apteki! a gdy sz#i d4wiga,%c go! t(' da#e, napiera( ze

55

wszystkich stron i ca(e zdoby(e $wietne

iasteczko ci%gn&(o za ni i* Pobieg(e ! wyprzedzi(e

innych i

ie,sce przy sa i'tkie, szybie! gdzie wszystko dok(adnie widzia(e * ' ,edn% wie#k% ?ib#i&! a dr'g%! otwart%!

Po(o"y#i go na pod(odze! pod g(ow& ws'n&#i

' ie$ci#i na piersiach rozerwawszy wpierw kosz'#&! wi&c widzia(e ran& od k'#i* ?oggs odetchn%( ki#kana$cie razy 0 przy czy ?ib#ia podnosi(a si& do g.ry! kiedy wci%ga( do p('c powietrze! i opada(a! kiedy ,e wyp'szcza( 0 a pote -ia(a #at chyba szesna$cie i $#iczn%! zrozpaczona* ?ardzo nied('go zbieg(o si& pod aptek& ca(e iasteczko i #'dzie przepycha#i si& w t(' ie! odtr%ca#i innych! "eby dosta5 si& do okna i spo,rze5 na ?oggsa! a#e ci! co by#i na,b#i"e,! ani y$#e#i i 'st%pi5 ie,sca! wi&c ta ci do nich wo(a#i3 0 :e,! wy ta ! napatrzy#i$cie si& ,'" dosy57 To niesprawied#iwe i nie'czciwe! "e tak stoicie ca(y czas przy oknie i nie p'szczacie nikogo* -y te" a y swo,e prawa***7 /acz&#i sobie bardzo ostro przygadywa5! wi&c z#%k(e awant'ra! i wy$#izn%(e si&! "e b&dzie ,aka$ si& z t(' '* Na '#icach a" by(o czarno od #'dzi! wszyscy n.stwo gapi.w nadstawia,%cych 'sz' i wyci%ga,%cych wysoki bia(y znier'cho ia(* = ar(* Wtedy si(% oderwa#i od niego c.rk&! chocia" strasznie zawodzi(a i p(aka(a! i wyprowadzi#i ,% z apteki* i(% b'zi&! a#e teraz by(a okropnie b#ada i

strasznie podnieceni* 6to widzia( strze#anin&! opisywa( ,% teraz dok(adnie i ko(o ka"dego takiego cz(owieka zbiera(o si& szy,e* >aki$ d('gi i ch'dy ,ego o$5 z d('gi i w(osa i! w $ ieszny sta( ?oggs! pote to! gdzie sta( )herb'rn! i #'dzie chodzi#i za ni

kape#'sz' i z #ask% o zakrzywione, r%czce naznaczy( na zie i na,pierw to ie,sce! gdzie krok w krok! obserwowa#i ka"dy ,ego r'ch! kiwa#i g(owa i na znak! "e roz' ie,%! przystawa#i na chwi#& i pochy#a#i si& z r&ka i wsparty i o 'da! "eby #epie, widzie5! ,ak ten cz(owiek znaczy #ask% $#ady na zie i* Pote ?oggs7 0 Pote stan%( sztywny i wyprostowany w ie,sc'! gdzie przedte sta( )herb'rn! zs'n%( kape#'sz na oczy! z arszczy( si& okropnie i wrzasn%(3 0 powo#i op'$ci( #ask& do #inii pozio e,! zawo(a(3 0 Tr0r0r0ach7 0 i zatoczy( si& do ty('! powt.rnie zawo(a(3 0 Tr0r0r0ach7 0 i r'n%( na zie i brz'che do g.ry* C'dzie! kt.rzy widzie#i strze#anin& na w(asne oczy! powiada#i! "e zrobi( to znako icie9 "e wszystko odby(o si& dok(adnie w taki spos.b* Na, nie, dw'nast' #'dzi wyci%gn&(o z

56

kieszeni b'te#ki i da#e, cz&stowa5 go w.dk%* Pote nag#e kto$ powiedzia(! "e )herb'rna powinno si& z#inczowa5* Po ,akie,$ r'szy( z ie,sca! strasznie rozw$cieczony i p.( in'cie wszyscy to wo(a#i i t(' r&k&! "eby na nich powiesi5 )herb'rna*

rozwrzeszczany9 po drodze #'dzie zrywa#i wszystkie szn'ry od bie#izny! ,akie i wpad(y w

57

DLACZEGO NIE DOSZO DO LINCZU Wa#i#i '#ic% w stron& do ' )herb'rna wrzeszcz%c i rycz%c! i w$cieka,%c si& niczy zgra,a @ndian9 wszystko! co "y(o! p(acz%c i pr.b',%c ze,$5 i drzewie siedzie#i ch(opcy kiedy t(' 'sia(o przed ni i 'cieka5! bo inacze, depta#i i oknie pe(no by(o kobiet! na ka"dy pop(och'* Niekt.re kobiety i tratowa#i! i od sa ego widok' robi(o si& cz(owiekowi straszno* 2zieciaki bieg(y przode z drogi! a w ka"dy 'rzyscy! zza ka"dego p(ot' wyg#%da#i -'rzyni i -'rzynki 0

si& do nich zb#i"a(! 'cieka#i w ogro ny

dziewcz&ta p(aka(y i za(a ywa(y r&ce prawie nieprzyto ne ze strach'* T(' zatrzy a( si& przed ogrodzenie do ' )herb'rna zbity na,cia$nie,! ,ak by(o to o"#iwe! a wrzawa by(a taka! "e cz(owiek nie s(ysza(! co do siebie .wi w y$#ach* Podw.rze ia(o na,wy"e, dwadzie$cia ,ard.w szeroko$ci* 6to$ wrzasn%(3 0 /wa#i5 p(ot7 /wa#i5 p(ot7 0 i nic ,'" nie by(o s(ycha5 ty#ko h'k i chrz&st! i trzask (a anych desek9 p(ot znik( i pierwsze szeregi r'n&(y na podw.rze ,ak 8a#a po zerwani' ta y* W te, sa e, chwi#i )herb'rn z d'be#t.wk% pod pach% wyszed( na dach t(' co8n%( si& troch&* )herb'rn da#e, i#cza( i ty#ko sta( patrz%c w d.( na #'dzi* Cisza by(a ,aka$ okropnie &cz%ca i przykra* )herb'rn nie $piesz%c si& wodzi( ocza i po t(' ie! a ci! na kt.rych spo,rza(! pr.bowa#i nawet wytrzy a5 ,ego wzrok! a#e w "aden spos.b nie og#i 0 zaraz sp'szcza#i oczy i ie#i zawstydzone iny* + pote )herb'rn tak ,akby si& roze$ ia(! a#e ten $ iech nie by( wca#e weso(y! ty#ko 0 wiecie 0 taki! co to s(ysz%c go cz(owiek 'cz'cie! "e ,e ch#eb po ieszany z piaskie * Pote )herb'rn zacz%( .wi5 bardzo wo#no i pogard#iwie3 0 Po y$#e5 ty#ko! "e wy ie#iby$cie kogo$ z#inczowa57 /abawne* Wyda,e wa si&! "e ,este$cie do$5 dzie#ni! "eby z#inczowa5 Poniewa" starcza wa &"czyzn&7 )a a taka y$# ,est $ ieszna* odwagi! "eby n'rza5 w s o#e i tarza5 w pierz' biedne! &"czyzn&7 Gdzie ta 7 -&"czyzna ,est a a(ego gank' i stan%( ta strasznie spoko,ny i stanowczy! nie .wi%c s(owa* :ar ider 'cich( i

bezbronne 'pad(e kobiety! kt.re przy,ad% do te, ie$ciny! wyda,e wa si&! "e ,este$cie do$5 odwa"ni! "eby podnie$5 r&k& na bezpieczny w r&kach dziesi&ci' tysi&cy tch.rz.w w waszy rodza,' 0 p.ki ,est dzie i nie

58

za,dziecie go od ty('* Czy ,a was zna ; 1 tak! zna was a" za dobrze* =rodzi(e si& i wychowa(e na Po('dni'! a pote ieszka(e na P.(nocy! wi&c pozna(e dobrze przeci&tnego cz(owieka w naszy kra,'* Przeci&tny cz(owiek ,est tch.rze * Na P.(nocy pozwa#a sobie p#'5 w twarz ka"de '! kto a na to ch&5! a pote idzie do do ' i od#i si&! "eby ' ?.g pozwo#i( znie$5 obe#g& w pokorze* Na Po('dni' ,eden ,edyny &"czyzna bez niczy,e, po ocy zatrzy a( w bia(y dzie dy#i"ans pe(en #'dzi i wszystkich obrabowa(* Wasze gazety tak cz&sto nazywa,% was #'d4 i odwa"ny i! "e w koc' 'wierzy#i$cie! "e ,este$cie odwa"nie,si od innych9 a ty czase odwagi! ani krztyny wi&ce,* 2#aczego wasi s&dziowie nie wiesza,% orderc.w; Poniewa" bo,% si&! "e przy,acie#e ordercy strze#% i w p#ecy cie n% noc% zza w&g(a 0co by si& te" niechybnie sta(o* 2#atego wyda,% zawsze wyrok 'niewinnia,%cy9 a pote ,eden &"czyzna wychodzi w cie n% noc z setk% za askowanych tch.rz.w i #incz',e zbrodniarza* Pope(ni#i$cie b(%d! "e nie przyprowadzi#i$cie t' ze sob% &"czyzny9 to ,est pierwszy b(%d* + dr'gi! "e nie przysz#i$cie noc% i w askach* Przyprowadzi#i$cie t'! co prawda! p.( &"czyzn& 0 o! tego ta ?'cka :arknessa 0 i gdyby$cie go ze sob% nie ie#i! skoczy(oby si& wszystko na krzyk'* Nie chcie#i$cie t' przy,$5* Przeci&tny cz(owiek nie #'bi awant'r i niebezpieczestwa* Wy te" ich nie #'bicie* +#e niech ty#ko taki p.( &"czyzna ,ak ?'ck :arkness wrza$nie9 0 /#inczowa57 /#inczowa57 0 a boicie si& go odst%pi5! boicie si&! "e wy,dzie na ,aw! ki naprawd& ,este$cie 0 tch.rza i* Czepiacie si& wi&c po(y tego p.( &"czyzny i biegniecie rozw$cieczeni przechwa#a,%c si& po drodze! ,akich to wie#kich czyn.w dokonacie7 T(' to ,edna z na,bardzie, godnych #ito$ci rzeczy na $wiecie9 ar ia te" ,est t(' e * Fo(nierze nie wa#cz% z odwag% zrodzon% z nich sa ych! ty#ko czerpi% ,% ze swe, asy! zapo"ycza,% od swoich o8icer.w* +#e t(' bez &"czyzny na cze#e nie zas('g',e nawet na #ito$5* + teraz radz& wa 3 podt'#cie pod siebie ogony! id4cie do do ' i zaszy,cie si& w na,cie nie,szy k%t* >e"e#i do,dzie do prawdziwego #incz'! odb&dzie si& on po cie k'! ,ak to zwyk#e na Po('dni'9 a ci! co przy,d%! b&d% w askach i przyprowadz% ze sob% &"czyzn&* @d4cie ,'" i we4cie ze sob% swo,ego p.( &"czyzn&* 0 Wypowiada,%c te s(owa acie w sobie ty#e sa o

59

przerz'ci( #'8& strze#by przez #ewe ra i& i odwi.d( k'rek* T(' co8n%( si& gwa(townie! a pote in& rozproszy( i rozbieg( na wszystkie strony* ia( strasznie zawstydzon%* -og(e zosta5! ?'ck :arkness bieg( za inny i! a ,akby chcia(! a#e nie chcia(e * /acz%(e teraz kr&ci5 si& w pob#i"' cyrk'! a#e nie przy we,$ci'! ty#ko z ty('! i troch& innych pieni&dzy! a#e po y$#a(e ! "e czeka(e ! a" odda#i si& dozorca9 wtedy da(e n'ra pod p(.tno* -ia(e w kieszeni o,e dwadzie$cia z(otych do#ar.w i poza ty powiniene oszcz&dza5! bo czy to cz(owiek o"e przewidzie5! kiedy ' pieni%dze b&d% potrzebne! ,ak zna,dzie si& i&dzy obcy i! z da#eka od do '; W taki wypadk' na#e"y post&powa5 bardzo roztropnie* 1sobi$cie nie ,este przeciwny wydawani' pieni&dzy na cyrk! kiedy nie k'pno bi#et'; Cyrk by( naprawd& orowy* ?y( to chyba na,wspania#szy widok na $wiecie! kiedy tak wszyscy wy,echa#i na aren& para i 0 pan i pani ra i& przy ra ieni'* -&"czy4ni ty#ko w spodniach i podkosz'#kach! bez b't.w i bez strze ion! opiera#i r&ce o 'da ca(kie swobodnie i #ekko* -'sia(o ich by5 raze ze dwadzie$cioro* Wszystkie panie 'sia(y kosztowa5 ia(y $#iczn% cer& i by(y strasznie pi&kne 0 wyg#%da(y z'pe(nie ,ak prawdziwe! wca#e nie 'dawane kr.#owe! 'brane by(y w s'knie! kt.re i#iony do#ar.w 0 czego$ tak dos(ownie obsypane bry#anta i7 Co za widok7 W "yci' nie widzia(e ,ako$ p(ynnie i wiotko! i z wdzi&kie g(owy ty#ko $ iga(y i gdzie$ ta p(atk.w r."y powiewa(y de#ikatnie i 0 a innego sposob'9 a#e po co bez potrzeby arnowa5 pieni%dze na

pi&knego* + pote ko#e,no podnosi#i si& i stawa#i w siod#e! i ga#opowa#i dooko(a areny tak &"czy4ni wydawa#i si& tacy wysocy i s 'k#i! na iot'9 s'knie podobne do hen! pod dache

i&kko doko(a bioder pa! tak "e ka"da wyg#%da(a

niczy na,pi&knie,szy na $wiecie paraso#* Ga#opowa#i coraz pr&dze, i pr&dze,! i wszyscy taczy#i na siod(ach 0 na,pierw acha#i ,edn% nog% w powietrz'! pote dr'g%! a konie w bieg' coraz bardzie, k(ad(y si& na boki! treser coraz szybcie, i szybcie, kr&ci( si& dooko(a s('pa po$rodk' areny! tn%c w powietrz' bate i wo(a,%c3 0 :op7 :op7 0 a b(azen za ,ego p#eca i stroi( roz aite iny* Po ,aki $ czasie wszyscy wyp'$ci#i #e,ce i panie opar(y r&ce na biodrach! a panowie

60

skrzy"owa#i ra iona na piersiach 0 i "eby$cie wiedzie#i! ,ak wtedy konie k(ad(y si& na boki i ,ak ga#opowa(y7 Pote ,edno po dr'gi zeskakiwa#i na zie i&! k(ania#i si& tak pi&knie! "e czego$ podobnego na oczy nie widzia(e ! i wybiega#i z areny* C'dzie k#aska#i i niewie#e brakowa(o! a chyba osza#e#iby z zachwyt'* Pote a" do koca pokazywa#i sa e zd' iewa,%ce rzeczy i ca(y czas b(azen ig ' si& odgryza(! i to w na,$ iesznie,szy og(e zroz' ie5* wyprawia( "arty! i #'dzie o a(o co nie pop&ka#i ze $ iech'* 2yrektor cyrk' wca#e si& nie .g( do niego odezwa5! bo b(azen w spos.b na $wiecie* >ak si& to dzia(o! "e ' ia( wy y$#i5 ty#e dowcipnych odpowiedzi i w dodatk' tak na poczekani'! i takich stosownych tego z'pe(nie nie Cho5by na,#epszy y$#a( rok! te" by niczego takiego nie wy y$#i(* + pote przyszed( ,aki$ pi,ak ,e4d4co na $wiecie* Wyb'ch(a k(.tnia! bo cyrkowcy pr.bowa#i go

i pr.bowa( we,$5 na aren& 0 koniecznie chcia( prze,echa5 si& konno* Powiedzia(! "e ,est zatrzy a5! a#e on ich nie s('cha( i ca(e przedstawienie 'tkn&(o w ie,sc'* C'dzie zacz&#i ' wy y$#a5 i nabi,a5 si& z niego! co go strasznie rozz(o$ci(o! wi&c ,ak si& nie zacznie szarpa5 i ciska57 To znow' rozw$cieczy(o #'dzi 0 t' i ta &"czy4ni wstawa#i z (awek i zbiega#i w d.( na aren& wo(a,%c3 0 W (eb go7 /a drzwi7 0 )(ycha5 by(o p(acz ki#k' kobiet* Wtedy dyrektor cyrk' wyg(osi( a(e prze .wienie9 powiedzia(! "e wo#a(by 'nikn%5 nieporz%dk'! wi&c ,e"e#i obcy &"czyzna przyrzeknie zachowywa5 si& przyzwoicie! pozwo#i ' dosi%$5 konia! o i#e 0 nat'ra#nie 0 potra8i 'trzy a5 si& w siod#e* Na to wszyscy wyb'chn&#i $ ieche i powiedzie#i "e zgoda! a pi,ak zacz%( gra o#i5 si& na konia* + ,ak ty#ko siad( ' na grzbiet! ko zacz%( wierzga5 i bryka5! i rz'ca5 zade 9 dwa, pos('gacze cyrkowi 'wiesi#i si& 'zdy pr.b',%c osadzi5 konia w ie,sc'! a pi,ak ob,%( go za szy,& i co ko da s'sa! pi,ak bi,e pi&ta i w powietrz'* Wszyscy zerwa#i si& na nogi! #'dzie wrzeszcze#i i rycze#i ze $ iech'! a" i (zy ciek(y po twarzach* W koc' ko wyrwa( si& pos('gaczo i zacz%( $ iga5 dooko(a areny* Gna(! ,akby go wszystkie diab(y goni(y! a ten g('piec #e"a( ' na grzbiecie! 'czepiony grzywy! i na,pierw tak si& obs'wa( na ,edn% nie wca#e nie by(o do $ iech'9 a" si& trz%s(e ! bo stron&! "e nog% prawie dotyka( zie i! a pote dr'g% nog% prawie dotyka( zie i i #'dzie po prost' sza#e#i ze $ iech'* +#e widzia(e ! w ,aki ten pi,ak ,est niebezpieczestwie* Po chwi#i wygra o#i( si& ,ako$ z

61

#e"%ce,! pozyc,i! siad( okrakie i chwyci( c'g#e! a#e ko#eba( si& na wszystkie strony* Nag#e podskoczy( do g.ry! p'$ci( c'g#e i stan%(* + ko gna( ,ak sza#ony* Po y$#cie 0 sta( na grzbiecie i p(yn%( sobie w powietrz' dooko(a areny swobodnie i pewnie! ,ak gdyby nigdy w "yci' nie by( pi,any 0 a pote wszystkiego raze nag#e zacz%( si& rozbiera5 i odrz'ca5 precz odzienie* /rz'ca( tak ,edn% szt'k& po dr'gie,! a" prawie si& od nich zrobi(o cie no w powietrz' 0 zd,%( z siebie siede na$cie 'bra* @ teraz sta( na grzbiecie konia s 'k(y i przysto,ny! 'brany w na,,askrawszy i na,$#icznie,szy kosti' ! ,aki w "yci' widzia(e 9 zaci%( konia szpicr't% i ko ,akby 8r'n%( w powietrz' dooko(a areny* Pote nag#e zeskoczy( na zie i&! z(o"y( 'k(on i odda#i( si& w podskokach do garderoby! a #'dzie w cyrk' a" rycze#i ze zd' ienia i rado$ci* Wtedy dyrektor cyrk' zroz' ia(! "e zosta( wystrychni&ty na d'dka i by( chyba na,w$ciek#e,szy dyrektore cyrk'! ,aki chodzi( dot%d po $wiecie* Ten niby pi,ak na#e"a( do ,ego zespo('* Tak sobie wszystko ob y$#i( i nie przyzna( si& niko '* : *** by(o troch& wstyd! "e da(e si& nabra5! a#e nawet za tysi%c do#ar.w nie chcia(by i by5 w

sk.rze tego dyrektora* )a nie wie 0 o"e s% gdzie$ orowsze cyrki ni" ten! a#e ,a ich nigdy! nie widzia(e * Tak czy owak d#a nie ten by( wspania(y! wi&c o"e na nie #iczy5! bo i#e razy go gdzie$ spotka ! na pewno b&d& na widowni* Tego sa ego wieczor' odby(o si& nasze przedstawienie9 a#e przysz(o na,wy"e, dwana$cie os.b 0 ty#e! "e " #edwo$ci% starczy(o na op(acenie wydatk.w* + ci co przysz#i! $ ia#i si& ca(y czas! czy doprowadzi#i 6si&cia do straszne, z(o$ci9 zreszt% i tak wysz#i przed koce ! pr.cz ,ednego ch(opca! kt.ry zasn%( na sa y pocz%tk' przedstawienia* 6si%"& powiedzia(! "e te ato(ki z +rkansaw nie doros(y do )zekspira9 "e taki g('pco o"e si& spodoba5 ty#ko 8arsa 0 a nawet kto wie czy nie co$ gorszego od 8arsy* Powiedzia( ,eszcze! "e potra8i dostosowa5 si& do ich pozio '* Wi&c naza,'trz wytrzasn%( sk%d$ wie#kie ark'sze papier' do pakowania i czarn% 8arb% wyrysowa( a8isze! kt.re$ y pote roz#epi#i na ie$cie* Na tych a8iszach tak by(o napisane3 W )+C@ )V2=7 TTC61 T</T P</B2)T+W@BN@+ )GTNN@ N+ C+GT KW@+T T<+G@CT

62

2+W@2 G+<<@C6 (odszy B2-=N2 6B+N starszy z #ondyskich i kontynenta#nych teatr.w wyst%pi% we wstrz%sa,%ce, tragedii pt* FT<+A+ 6<WC+ >BG1-1KC@ czy#i 6<WCBW)6+ N@B?TW+G1KS W)TXP Y0 CBNTWW + na sa y do#e a8isza napisane by(o na,wi&kszy i #itera i3 61?@BT1- @ 2/@BC@1- W)TXP W/?<1N@1NT 0 >e"e#i 0 powiedzia( 6si%"& 0 ten napis ich nie przyci%gnie! nie zna +rkansaw7 #'dzi z

63

KRLOWIE TO STRASZNE SZELMY Przez ca(y dzie 6r.# i 6si%"& ocno si& napoci#i zbi,a,%c z desek podwy"szenie! wiesza,%c k'rtyn& i 'stawia,%c rz&dy $wiec do o$wiet#enia sceny* Tego wieczor' sa#a by(a po brzegi nabita sa y i &"czyzna i* 6iedy szpi#ki nie da(oby si& ,'" wcisn%5! 6si%"& odszed( od drzwi! kt.rych dot%d pi#nowa(! okr%"y( do i przez we,$cie z ty(' wydosta( si& na scen&* )tan%( przed k'rtyn% i wyg(osi( na,pierw ow&! w kt.re, wychwa#a( pod niebiosa t& tragedi& i powiedzia(! "e ,est to na,bardzie, porywa,%ca tragedia! ,ak% kiedyko#wiek widziano w teatrze* G#&dzi( tak i g#&dzi( o te, tragedii i o Bd 'ndzie 6eanie starszy ! kt.ry gra w nie, g(.wn% ro#&* + ,ak w koc' ciekawo$5 wszystkich wzros(a do nie o"#iwo$ci! podni.s( k'rtyn& i w te, sa e, chwi#i 6r.# wypad( na scen& na czworakach! ca(kie nagi9 od st.p do g(.w by( po a#owany w ko(a! pasy! s 'gi i kropki na,roz aitszych ko#or.w niczy prawdziwa t&cza* Poza ty ia(*** -nie,sza o to! co ,eszcze ia( 0 po ys( by( ca(kie dziki! a#e strasznie $ ieszny* C'dzie na sa#i o a(o co na $ ier5 nie pop&ka#i ze $ iech'9 a kiedy 6r.# skoczy( swo,e tace i wypad( w s'sach za scen&! #'dzie rycze#i i k#aska#i! i sza#e#i! i prawie wy#i! dop.ki nie wr.ci( i nie odegra( i wszystkiego od pocz%tk'9 a pote z 'si#i go! "eby ,eszcze raz i si& pokaza(* : *** ko by si& '$ ia( patrz%c! ,akie ten stary d're 8ika pocieszne 6si%"& sp'$ci( k'rtyn&! 'k(oni( si& p'b#iczno$ci i powiedzia(! "e ta wie#ka tragedia odegrana b&dzie ,eszcze ty#ko dwa razy! a to d#atego! "e nag#% ich kontrakty #ondyskie! gdzie w teatrze na 2r'ry Cane sprzedane s% ,'" wszystkie bi#ety* Pote ,eszcze raz i si& 'k(oni( i doda(! "e ,e$#i ty#ko zdo(a( ich godziwie rozerwa5 i o$wieci5! b&dzie niez iernie zobowi%zany! o i#e wspo n% o ty 0 Co; To ,'" koniec; To a by5 wszystko; 6si%"& powiedzia(! "e tak* + wtedy zacz&(a si& (adna heca Wszyscy wrzeszcze#i3 1sz'$ci7 i w$ciek#i zrywa#i si& z (awek "eby wbiec na scen& i* dobra5 si& do tych s(ynnych tragik.w* +#e ,aki$ wysoki! przysto,ny &"czyzna wskoczy( na (awk& i zawo(a(3 0 )ta57 >edno s(owo! panowie7 0 /atrzy a#i si& i nadstawi#i 'sz'* 0 /osta#i$ y swoi przy,acio(o i na .wi% ich! by r.wnie" przysz#i do teatr' /e dw'dziest' #'dzi naraz zawo(a(o3 kozio(ki*

64

osz'kani! pask'dnie nabrani* +#e nie chce y chyba! "eby si& z nas ca(e natrz%sa(o i przygadywa(o na pozosta,e na

iasto

do koca "ycia* Nie! z pewno$ci% nie chce y* + wi&c

ty#ko ,edno3 wy,$5 st%d spoko,nie i chwa#i5 przedstawienie bo w ten

spos.b zostanie osz'kana reszta iasta* Wtedy wszyscy b&dzie y w te, sa e, st'dni* Czy nie a rac,i; 0 Pewnie7 Pewnie7 )&dzia %drze gada7 0 odezwa(y si& g(osy ze wszystkich stron sa#i* 0 No wi&c zgoda 0 ani s(owa o ty ! "e nas t' okpi#i* @dzie y do do ' i radzi y wszystki ! "eby przysz#i obe,rze5 tragedi&* Na dr'gi dzie ca(e przedstawienie* Wieczore sa spos.b* Pote 6r.#! 6si%"& i ,a wr.ci#i$ y na tratw& i z,ed#i$ y ko#ac,&! a gdzie$ ko(o nie wyprowadzi5 tratw& na $rodek rzeki! przep(yn%5 p.(nocy 6si%"& kaza( >i owi i sa#a by(a nabita po brzegi nowy i #'d4 i! kt.rych nabra#i$ y w taki iasteczko .wi(o ty#ko o ty ! ,akie pi&kne ,est

nie, wi&ce, dwie i#e poni"e, iasteczka i 'kry5 ,% w sitowi'* Trzeciego wieczora sa#a by(a nabita! a#e ty raze nie przyszed( nikt nowy ty#ko ci sa i #'dzie! kt.rzy og#%da#i dwa poprzednie przedstawienia* )ta(e z 6si&cie przy drzwiach i widzia(e ! "e wszyscy! co wchodz% na sa#&! a,% wypchane kieszenie a#bo nios% co$ w zanadrz'9 zaraz te" za'wa"y(e ! "e nie s% to per8' y 0 ca(kie przeciwnie* Cz'(e zapach zeps'tych ,a,ek Dna kopy7E! zgni(e, kap'sty i ty podobnych pask'dztw9 a ,e"e#i wie ! po czy wie 0 wnie$#i! ich ta pozna,e si& z da#eka zdech(ego kota 0 a ,a babci& kocha ! "e na sa#& sze$5dziesi%t! cztery szt'ki* Wszed(e og(e wytrzy a5* 6iedy wszystkie na chwi#& do ie,sca by(y ,'"

$rodka! a#e tak c'chn&(o "e nie

za,&te! 6si%"& da( 5wier5 do#ara ,akie '$ cz(owiekowi i kaza( ' pi#nowa5 drzwi! a sa skierowa( si& do wy,$cia na scen&! ,a nat'ra#nie za ni * +#e ,ak ty#ko zna#e4#i$ y si& za w&g(e i w cie no$ci! powiada3 0 @d4 szybko! a" wy,dziesz spo i&dzy do .w! a pote goni(y wszystkie diab(y* wa# na tratw&! ,akby ci&

65

/robi(e ! ,ak i kaza(! a on pozosta( w ty#e* Przybieg#i$ y na tratw& ,ednocze$nie i w dwie sek'ndy p.4nie, p(yn&#i$ y z pr%de p'b#iczno$ci na sa#i* Gdzie ta 9 po chwi#i patrz&! a on gra o#i si& z wigwa ' i pyta3 0 No i ,ak ta ! Wasza -i(o$5; >ak si& dzisia, przedstawienie 'da(o; W og.#e nie poszed( tego wieczor' do iasteczka7 Nie zapa#a#i$ y $wiat(a! dop.ki$ y nie zna#e4#i si& z dziesi&5 rozp&k#i si& ze $ iech'! kiedy zacz&#i powiedzia(3* 0 6py! cy ba(y7 Wiedzia(e ! "e po pierwszy przedstawieni' nabior% wody w ieszkac.w* Wiedzia(e ! "e 'sta i ty#ko b&d% patrze#i! ,ak da,e si& nabra5 reszta i# poni"e, iasteczka* Pote >i wywiesi( #atarni& i sied#i$ y do ko#ac,i* 6r.# i 6si%"& o a(o co nie .wi5 o ty ! ,ak okpi#i tych #'dzi* 6si%"& na $rodek rzeki! w z'pe(ne, cie no$ci i ciszy9 nikt nie odzywa( si& s(owe * Po y$#a(e ! "e biedny 6r.# dostanie za swo,e od

przycza,% si& na nas trzeciego wieczor'! pewni! "e teraz przysz(a ich ko#e,* + tak! przysz(a7 2'"o by da(! "eby widzie5 ich iny* Ch&tnie by zobaczy(! ,ak wykorzyst',% t& swo,% okaz,&* Gdyby chcie#i! wikt'a(.w* Ci sprytni h'#ta,e zebra#i w ci%g' trzech wieczor.w czterysta sze$5dziesi%t pi&5 do#ar.w* Nie widzia(e nigdy takiego zatrz&sienia pieni&dzy* Po ,aki $ czasie! kiedy 6r.# i 6si%"& chrapa#i g(o$no w wigwa ie! >i powiada3 0 Czy* to ci& nie dziwi! :'ck! "e ci nasi kr.#owie tak si& ,ako$ pask'dnie zachow',%; 0 Nie 0 odpar(e * 0 +ni troch&* 0 2#aczego ci& to nie dziwi; 0 ?o widzisz! >i ! oni ,'" to a,% we krwi* -y$#&! "e wszyscy s% ,ednacy* 0 6iedy! :'ck! ci nasi kr.#owie to zwycza,ne sze# y* Nic innego! ty#ko zwycza,ne sze# y* 0 Naprawd&; 0 Poczyta, sobie o nich! to zobaczysz* We4 na przyk(ad takiego :enryka Q@@@* W og#iby 'rz%dzi5 a,.wk& 0 przynie$#i pod dostatkie

66

por.wnani' z ni

ten nasz to (agodny baranek* +#bo sp.,rz na takiego 6aro#a @@ czy

C'dwika P@Q a#bo C'dwika PQ! >ak'ba @@! Bdwarda @@! <yszarda @@@ i czterdziest' innych9 a#bo na ang#osaskich heptarch.w! co w dawnych czasach wyprawia#i takie nie o"#iwe brewerie* Trzeba ci by(o! >i ! widzie5 :enryka Q@@@ za ,ego na,#epszych czas.w* Cz(owiek'! co to za gagatek7 Co dzie bra( sobie now% "on&! a nast&pnego dnia kaza( ,e, 'cina5 g(ow&* + robi( to z tak% obo,&tn% in%! ,akby sz(o o ,a,ecznic& z dw.ch ,a,ek* 0 ' przyprowadza#i* + na dr'gi dzie3 0 Przyprowad4cie i Ne## Gwyn 0 powiada* No to

1dr%ba5 ,e, g(ow&7 0 Ciach7 odr%bywa#i* 0 /awo(a,cie no i >ane )hore 0 powiada* >ane )hore przychodzi(a* Na dr'gi dzie3 0 1dr%ba5 ,e, g(ow&7 0 Ciach7 i odr%ba#i* 0 /adzwocie na pi&kn% <osa 'nd&* 0 <osa 'nda przy#ecia(a na dzwonek* Na dr'gi dzie3 0 1dr%ba5 ,e, g(ow&7 0 + ka"de, z nich kaza( opowiada5 ,edn% histori& i w ten spos.b zebra( ba,ki z tysi%ca i ,edne, nocy! i spisa( ,e wszystkie w ksi%"ce! kt.r% nazwa( 6si&g% 2nia )%d' 0 co ,est nazw% odpowiedni%! tak "e zaraz wiado o! o co w te, ksi%"ce chodzi* Ty nie znasz kr.#.w! >i ! a#e ,a ich dobrze pozna(e * Ten nasz stary nicpo to ,eden z na,porz%dnie,szych! na ,akich natkn%(e wzi%( do tego; -o"e zawiado i( nas #istownie; -o"e pozwo#i( s(owo powiedzie5 na swo,% obron&; +k'rat7 Ca(kie niespodziewanie wyrz'ci( ca(% herbat& w porcie ?oston' do orza! sporz%dzi( dek#arac,& niepod#eg(o$ci i wyzwa( naszych do wa#ki* Taki on by(! ten :enryk 0 cz(owiek nie ia( z ni "adnych widok.w* 1 co$ ta pode,rzewa( swo,ego o,ca! ksi&cia We##ingtona* >ak y$#isz! >i ! co zrobi(; -o"e za"%da( od star'szka! "eby si& wyt(' aczy(; Gdzie ta 0 'topi( go w beczce wina! ,ak kota* Powiedz y! "e #'dzie zostawi#i pieni%dze na wierzch'! kiedy on by( w pob#i"' 0 co robi(; /awsze ,e zw&dzi(* +#e powiedz y! "e pod,%( si& ,akie,$ roboty i dosta( za to z g.ry pieni%dze 0 co wtedy; >e"e#i nie siad(e$ obok i nie pi#nowa(e$! "eby si& dobrze 'win%(! robi( wszystko na odwr.t* Powiedz y! "e otworzy( 'sta 0 co wtedy; >e"e#i ich czy pr&dze, nie za kn%(! za ka"dy raze wyp'$ci( ,edno k(a stwo* Taki ptaszek by( z tego :enryka* + ,akby$ y go ie#i na tratwie za iast naszych kr.#.w! sto razy gorze, nabra(by ta to iasteczko* Nie si& w historii* Wraca,%c do tego :enryka* 6t.rego$ dnia przysz(a ' ochota wywo(a5 awant'r& z naszy kra,e * >ak si&

67

.wi&! "e ci nasi to baranki! bo nie s%! ,ak si& nad ty dobrze zastanowi5! a#e gdzie i do tego starego h'#ta,a* /reszt% ,a zawsze powtarza ! "e co kr.# to kr.# i trzeba ie5 d#a takiego wyroz' ia(o$5* >ak i Wszystko to wina wychowania* 0 +#e ten nasz c'chnie tak pask'dnie! :'ck7 0 6a"dy kr.# c'chnie! >i * -y nic na to nie o"e y poradzi5! historia nic o ty nie .wi* 0 6si%"& to nawet da si& czasa i #'bi5! prawda! :'ck; 0 1wsze * 6si%"&ta to co innego ni" kr.#owie* +#e nie tak znow' bardzo* Ten nasz to ,ak na ksi&cia ca(kie niezgorsza sze# a* 6iedy si& 'pi,e! kr.tkowzroczny cz(owiek nie odr."ni go od kr.#a* 0 W ka"dy razie nie chcia(by :'ck* 0 >a te" tak 'wa"a ! >i * +#e co robi5; )pad( na 'si y pa i&ta5! ki Po co ia(e s%! i traktowa5 ich ,ak na#e"y* Czase by tra8i( do kra,'! gdzie nie a te, ho(oty* .wi5 >i owi! "e to nie ,est prawdziwy kr.# i ksi%"&; Nic by dobrego z tego nie wynik(o* + zreszt% sprawa przedstawia(a si& ak'rat tak! ,ak .wi(e 3 nie spos.b by(o ich odr."ni5 od prawdziwych kr.#.w i ksi%"%t* Po(o"y(e si& spa5 i >i wca#e nie nie ob'dzi( na o,% wacht&* Cz&sto tak robi(* 6iedy otworzy(e oczy! w(a$nie $wita(o9 >i siedzia( z g(ow% op'szczon% nisko na hen! w g.rze rzeki! i by(o ' s 'tno! i ko#ana wzdycha,%c i po,&k',%c cicho* =da(e ! "e tego nie widz&* Wiedzia(e dobrze! co go bo#i* -y$#a( o "onie i dzieciach gdzie$ ta "e kocha( swo,% rodzin& t&skni( za ni i! bo przedte nigdy ani na dzie nie odda#a( si& z do '* @ a wra"enie! nie, wi&ce, tak! ,ak bia#i kocha,% swo,e dzieci i "ony* To si& wyda,e dziwne! a#e chyba tak by(o* Cz&sto noc%! kiedy y$#a(! "e zasn%(e ! po,&kiwa( i wzdycha(! i powtarza(3 0 ?iedna a(a Cizabeth7 ?iedny a(y >ohnny7 ) 'tno! o,! s 'tno7 Pewnie nigdy was nie zobacz&! nigdy! nigdy***7 6ochany -'rzyn by( z tego >i a* )trasznie kochany* Ty raze sa nie wie ! ten k(opot na g(ow&! wi&c sobie y$#&! "e ch&tnie ie5 takich wi&ce, na tratwie* Nie wytrzy a(by ! si& dobrze przy,rze5! strasznie #icha z nich zgra,a*

68

,ak si& to sta(o! a#e zacz%(e powiada3

.wi5 z >i e

o ,ego "onie i dzieciach* Po chwi#i >i

0 Wiesz! :'ck! d#aczego i dzisia, tak ci&"ko na d'szy; 2opiero co s(ysza(e na brzeg' co$ ,akby 'derzenie a#bo g(o$ne k#apni&cie i przypo nia(e sobie! ,aki to kiedy$ by(e pod(y d#a o,e, a(e, Cizabeth* -ia(a wtedy ze cztery #atka i zachorowa(a na nie nie szkar#atyn&! by(o z ni% ,'" bardzo 4#e! a#e wydobrza(a i ,ednego dnia stoi w poko,'! a ,a do nie, powiada 3 /a kni, drzwi* +ni si& r'szy(a* )toi sobie da#e, i ty#ko si& do '$ iecha* +" nie zatrz&s(o ze z(o$ci* Wi&c powiada s(ysza(a$; /a kni, drzwi7 + ona nic ty#ko da#e, stoi i da#e, si& '$ iecha* 6rew znow'! bardzo g(o$no3 Nie

za#a(a* Powiada 3 >'" ,a ci& na'cz& pos('ch'7 @ trzepn%(e ,% w g(ow&! a" si& nakry(a noga i* + pote poszed(e do dr'giego poko,' i siedzia(e ta ,akie$ dziesi&5 in't* >ak wr.ci(e ! drzwi ci%g#e by(y otwarte! a Cizabeth sta(a prawie "e na prog' i patrzy(a w zie i&! i tak ,ako$ "a(o$nie p(aka(a* Powiada ci! :'ck! "e o a(o nie nie zatka(o ze z(o$ci i ,'" do nie, szed(e ! a#e w(a$nie wtedy wiatr zatrzasn%( drzwi Ddrzwi otwiera(y si& do $rodkaE t'" za p#eca i Cizabeth 0 b'ch7 0 i to dziecko nawet nie drgn&(o7 )erce i wtedy w#az(o do gard(a i cz'(e si& tak*** tak*** sa nie wie ! ,ak ,a si& w(a$ciwie cz'(e ! ty#ko dygota(e obszed(e do ! otworzy(e $rodka i ca(kie na ca(y cie#e* Wyszed(e dr'gi wy,$cie ! og(e * drzwi powo#i i ostro"nie! ws'n%(e po cich' g(ow& do

niespodziewanie wrzasn%(e 3 :op7 0 na,g(o$nie, ,ak ty#ko

Cizabeth ani drgn&(a7 1 :'ck! wyb'chn%(e p(acze i porwa(e ,% na r&ce! i wo(a(e 3 biedne! biedne a#estwo7 Panie ?o"e Wszech ocny! przebacz stare ' >i owi! bo on nigdy sobie nie przebaczy7 1ch! :'ck!** Cizabeth by(a nie a i g('cha ,ak pie*** nie a i g('cha ,ak pie! a ,a tak si& z ni% obszed(e 7

69

KRL W ROLI PROBOSZCZA Naza,'trz pod wiecz.r przybi#i$ y do $rodk' rzeki* Na ob' brzegach naprzeciwko te, k&py by(y iasteczka! wi&c 6r.# i 6si%"& postanowi#i ,ako$ ,e po swo,e ' obrobi5 i zacz&#i 'k(ada5 p#an* >i podszed( do 6si&cia i powiedzia( '! "e a nadzie,&! "e to obrabianie potrwa na,wy"e, ki#ka dni! bo ci&"ka to d#a niego sprawa i &cz%ca! kiedy tak ca(y dzie 'si #e"e5 zwi%zany szn'ra i w wigwa ie* Widzicie! kiedy$ y go zostawia#i z'pe(nie sa ego na tratwie! kr&powa#i$ y go szn'ra i! bo ,akby si& kto$ na niego natkn%( i zobaczy(! "e ,est sa i nie zwi%zany! .g(by po y$#e5! "e to zbieg(y -'rzyn* 6si%"& przyzna(! "e to z pewno$ci% nie 'si by5 i(o #e"e5 tak ca(y dzie ze sp&kany i r&ka i i noga i i obieca( >i owi! "e wy y$#i co$! co pozwo#i tego 'nikn%5* ?ystry ch(op by( z tego naszego 6si&cia! nadzwycza,nie bystry! wi&c raz dwa wpad( na $wietny po ys(* =bra( >i a w str., kr.#a Ceara! czy#i w #'4n% s'kni& z bia(ego perka#'! a ponadto w(o"y( ' na g(ow& per'k& i przy#epi( brod& z bia(ego koskiego w(osia9 pote wzi%( swo,e p'de(ko z 8arba i teatra#ny i i po a#owa( >i owi twarz! r&ce! szy,& i 'szy na cie nosiny ko#or! co wyg#%da(o ,ak ' cz(owieka! kt.ry 'topi( si& przed dziewi&cio a dnia i* Niech nie drzwi $cisn%! ,e"e#i nie by(a to na,ohydnie,sza 6si%"& wzi%( deseczk& i na a#owa( na nie, aszkara! ,ak% w "yci' widzia(e 7 Pote a(e, k&py poros(e, wierzba i na sa y

takie s(owa9 Chory +rab 0 a#e niegro4ny d#a otoczenia! dop.ki przyto ny* Przybi( t& deseczk& do s('pka i osadzi( s('pek w od#eg(o$ci czterech czy pi&ci' krok.w przed wigwa e * >i by( zadowo#ony* Powiedzia(! "e wo#i o ca(e niebo by5 chory +rabe ni" co dzie #e"e5 sto godzin ze sp&tany i noga i i r&ka i! a na dodatek dr"e5 od st.p do g(.w przy #ada sz erze* 6si%"& powiedzia( '! "eby sobie sp&dza( czas przy,e nie i wygodnie! a dopiero ,akby kto$ podp(yn%( do tratwy i kr&ci( si& w pob#i"'! niech wyskoczy z wigwa '! niech troch& po'da,e wariata i niech zawy,e par& razy ,ak dzikie zwierz&* 6si%"& przyp'szcza(! "e na taki widok ka"dy natr&t 'cieknie i wi&ce, nie wr.ci* ?y(o to ca(kie przyp'szczenie! a#e y$#&! "e wi&kszo$5 #'dzi nie czeka(aby! a" >i s('szne zawy,e* Nie

70

wyobra"a,cie sobie! "e >i wyg#%da( ,ak pierwszy #epszy nieboszczyk* Wyg#%da( znacznie gorze,* Te sze# y chcia(y powt.rzy5 kawa( z 6r.#ewsk% niebywa(o$ci%! poniewa" ie#i z tego taki dobry doch.d! a#e ba#i si&! "e to niebezpieczne! bo kto wie czy wiado o$5 nie przedosta(a si& ty czase w d.( rzeki* >ako$ nie og#i wyko binowa5 "adnego o"e %drego p#an'* W koc' 6si%"& powiedzia(! "e spoko,nie po y$#i ki#ka godzin i

zna,dzie spos.b na osk'banie iasteczka po stronie +rkansaw9 a na to 6r.#! "e po,edzie na dr'g% stron& rzeki! a#e bez "adnego p#an'! ty#ko za'8a! "e 1patrzno$5 poprowadzi ,ego kroki i wska"e ' ,akie$ korzystne przedsi&wzi&cie9 kiedy .wi( o 1patrzno$ci! ia( chyba na y$#i diab(a* W iasteczk'! w kt.ry zatrzy a#i$ y si& poprzednio! k'pi#i$ y sobie gotowe 'brania i teraz 6r.# w(o"y( swo,e i nie te" kaza( 'bra5 si& porz%dnie! co nat'ra#nie zrobi(e * Garnit'r 6r.#a by( ca(y czarny i ten h'#ta, wyg#%da( w ni naprawd& bardzo godnie i po pask'* Nigdy by na,zwyk#e,szy w $wiecie stary nie przyp'szcza(! "e 'branie tak o"e z ieni5 cz(owieka* Przedte wystarczy(o na niego spo,rze5 i ka"dy od raz' wiedzia(! "e 6r.# ,est sze# %9 teraz! kiedy zd,%( sw., nowy bia(y cy#inder! stary -o,"esze we w(asne, osobie* >i i#e powy"e, wyczy$ci( sk(oni( si& i '$ iechn%(! wyg#%da( tak dosto,nie i zacnie! i pobo"nie! ,akby przed chwi#% wyszed( z +rki i by( poczciwy cz.(no! a ,a przygotowa(e wios(a* -nie, wi&ce, trzy iasteczka! na

zakr&cie rzeki sta( przy brzeg' d'"y parowiec9 widzia(e go ta chyba od dw' godzin 0 widocznie bra( (ad'nek* 6r.# powiedzia(3 0 / 'wagi na o,e 'branie #epie, b&dzie! ,ak przy,ad& z )t* Co'is a#bo z Cincinnati! a#bo z innego d'"ego Pop(ynie y statkie razy* Powios(owa(e ,akie p.( do iasta* Wios(', prosto w ta ty iasta* Takiego po#ecenia nie trzeba cz.(no na pop(yn%(e iasteczka! a pote kier'nk'! :'ck#eberry7 i by(o powtarza5 dwa artw% przybrze"n% wod&!

na 'kos i wyprowadzi(e

i#i powy"e,

pod pr%d wzd('" wysokiego pni' i ociera( pot z twarzy! bo

brzeg'* Po ,aki $ czasie zobaczy#i$ y na brzeg' (odego iasteczkowego e#eganta o i(y ! dobrod'szny wyg#%dzie* )iedzia( na zwa#ony 'pa( by( nie o"#iwy9 obok niego sta(y na zie i dwa wie#kie sakwo,a"e* 0 2ziobe do brzeg' 0 powiada do nie 6r.#* /robi(e ! ,ak i kaza(* 0 2ok%d si&

71

wybierasz! (odziecze; 0 zapyta( obcego* 0 Na statek! ,ad& do Nowego 1r#ean'* 0 Prosi y do (odzi 0 powiada 6r.#* 0 Czeka,! (odziecze! ., s('"%cy po o"e ci wnie$5 baga"e* Wyskocz no na brzeg! +do#8ie i po ." pan'* /araz si& po(apa(e ! "e to o nie chodzi* Wtaszczy(e rzeki* -(ody rankie sakwo,a"e do (odzi! a pote pop(yn&#i$ y we trzech da#e, w g.r& ' na to! "e &"czyzna bardzo by( 6r.#owi wdzi&czny* Powiedzia(! "e to straszna iasteczk'! na ta ty brzeg'! a teraz ,edzie odwiedzi5 starego sobie3 To z pewno$ci% ,est pan Wi#ks* @

ord&ga taska5 wa#izy w taki 'pa(* )pyta( 6r.#a! dok%d si& 'da,e! a 6r.# wy#%dowa( w

przy,acie#a! kt.ry ieszka na 8ar ie! ki#ka i# w g.r& rzeki* Wtedy obcy powiedzia(3 0 >ak pana zobaczy(e ! po y$#a(e s(owo da,&! niewie#e brakowa(o! a przy,echa(by na czas* +#e pote znow' sobie y$#&3 Nie! to chyba nie on! bo nie p(yn%(by w g.r& rzeki* Pan nie ,este$ przypadkie pane Wi#ks; 0 Nie! nazywa si& ?#odgett* +#eksander ?#odgett* Wie#ebny +#eksander ?#odgett! powiniene przykro doda5! ,ako "e ,este ,edny z 'bo"'chnych s('g Pana* Nie nie, ,ednak i! "e .w pan Wi#ks nie przy,echa( na czas! ,e"e#i przez to co$ straci(* -a

nadzie,&! "e tak nie ,est* 0 : *** a,%tk' to "adnego nie straci(! bo i tak wszystko dostanie! a#e nie zobaczy ,'" swego brata! Piotra! "ywego! co o"e nie b&dzie ' znow' takie bardzo przykre 0 kto go ta wie; /a to ,ego brat Piotr da(by wie#e! "eby go przed $ ierci% zobaczy5* .wi(* Nie widzie#i si&! odk%d by#i Przez ostatnie trzy tygodnie w k.(ko ty#ko o ni

dzie5 i* + brata Wi##ia a to w og.#e na oczy nie og#%da( 0 Wi##ia to ten nie y i g('chy! a na,wy"e, trzydzie$ci a#bo trzydzie$ci pi&5 #at* / ca(e, rodziny ty#ko Piotr i George wye igrowa#i do + eryki* George si& t' o"eni(! a#e ' ar#i obo,e z "on% w zesz(y rok'* Teraz zosta#i na $wiecie ty#ko dwa, 0 :arJey i Wi##ia ! a#e ,ak ,'" .wi(e ! nie zd%"y#i na czas* 0 + zawiado iono ich; 0 + ,ak"e! pewnie ze dwa iesi%ce te '! ,ak ty#ko Piotr zachorowa(* ?o widzi pan!

72

Piotr powiedzia(! "e ty

raze

to b&dzie ,'" z ni

chyba koniec* )tary by( z niego

cz(owiek! a c.rki GeorgeHa to ,eszcze (ode sikorki! opr.cz ,edne, -ary >ane! te, r'de, 0 wi&c niewie#e ia( pociechy z ich towarzystwa* 2#atego po $ ierci GeorgeHa i ,ego "ony ckni(o ' si& sa e ' na $wiecie i ka"dy by zobaczy(! "e czeka ty#ko $ ierci* + niczego tak chyba nie pragn%(! ,ak przy,azd' :arJeya 0 no i pewnie Wi##ia a 0 bo by( ,edny z tych! co to "adn% iar% nie og% si& zdecydowa5 na spisanie testa ent'* /ostawi( #ist d#a :arJeya i w ty #i$cie napisa(! gdzie s% schowane pieni%dze i ,ak a by5 podzie#ona reszta spadk'! "eby c.rki GeorgeHa dosta(y przyzwoite zaopatrzenie! bo George nie zostawi( i ani centa* + chocia" wszyscy go na awia#i! opr.cz tego #ist' nic ,'" nie chcia( napisa5* 0 + ,ak y$#isz! (odziecze! cze ' :arJey nie przy,echa(; Gdzie ieszka; 0 1ch! w +ng#ii! w ie$cie )he88ie#d! ,est ta kaznodzie,%* W + eryce nigdy nie by( 0 a zreszt% kto wie! czy w og.#e dosta( ten #ist* 0 Przykre! nader przykre! "e biedny Piotr Wi#ks nie doczeka( si& przy,azd' brata* Wspo nia(e$! zda,e si& (odziecze! "e ,edziesz do 1r#ean'; 0 1wsze ! a#e to ty#ko pocz%tek o,e, podr."y* W na,b#i"sz% $rod& wsiada na okr&t do <io de >aneiro! gdzie ieszka ., w',aszek* 0 :o! ho czeka ci& d('ga droga* +#e bardzo pi&kna* )a by ta chcia( po,echa5* -.wi(e$! "e -ary >ane ,est na,starsza* @#e wiosen #icz% sobie te (odsze; 0 -ary >ane a dziewi&tna$cie #at! /'zanna pi&tna$cie! a >oanna co$ ko(o czternast'* >oanna to ta! kt.ra a za,&cz% warg& i za, ',e si& dobroczynno$ci%* 0 ?iedactwa7 Po y$#e5! "e zosta(y z'pe(nie sa e na $wiecie 0 westchn%( 6r.#* 0 No! og(oby i si& dzia5 gorze,* )tary Piotr ia( przy,aci.( i ci przy,acie#e nie pozwo#% wyrz%dzi5 dziewcz&to ni,akie, krzywdy* >est przecie" :obson 0 pastor od

babtyst.w! ,est diakon Cot :oJey! ,est ?en <'cker i +bner )hack#e8ord! i CeJi ?e#i 0 adwokat! i ,eszcze doktor <obinson! i "ony wszystkich ta tych! i wdowa ?art#ey! i 0 och! ,est ich ca(a k'pa* +#e z ty i! co teraz wy ieni(e ! Piotr Wi#ks "y( na,b#i"e, i czase pisa( o nich brat'! wi&c ,ak :arJey przy,edzie! b&dzie wiedzia(! gdzie sz'ka5 przy,aci.(* 6r.# 0 stary sze# a 0 pyta( da#e, i nie przesta( pyta5! dop.ki do cna nie

73

wypo powa( tego

(odego g('pca* Niech skisn&! ,e"e#i nie pyta( o wszystkich i o ia( garbarni&9 i co robi(

wszystko! co dotyczy(o Wi#ks.w3 wi&c co robi( Piotr! kt.ry tak da#e,! i da#e,* W koc' spyta(3

George! kt.ry by( sto#arze 9 i co robi( :arJey! kt.ry by( pastore od nonkon8or ist.w; @ 0 2#aczego$!0 (odziecze! szed( pieszo taki kawa( drogi do statk'; 0 + bo to ,est wie#ki or#easki parowiec i ba(e si&! "e o"e t' nie stanie* 6iedy wioz% d'"y (ad'nek! nie zatrzy ',% si& na ka"de "%danie* Co innego ze statka i p(yn%cy i z Cincinnati* Ten p(ynie z )t* Co'is* 0 Czy Piotr Wi#ks by( za o"ny cz(owiekie ; 0 1wsze ! niczego sobie* -ia( do y i zie i&* C'dzie przyp'szcza,%9 "e w sa e, got.wce zostawi( ,akie trzy a#bo cztery tysi%ce do#ar.w! kt.re przed $ ierci% gdzie$ schowa(* 0 -.wi(e$! "e kiedy ' ar(; Nie przypo ina sobie* 0 -.wi5 to nie .wi(e ! a#e swo,% drog% ' ar( wczora, w nocy* 0 Pogrzeb pewnie ,'tro; 0 Tak! gdzie$ ko(o po('dnia* 0 : *** s 'tne to9 bardzo s 'tne* +#e tr'dno! pr&dze, czy p.4nie, ka"dego z nas to czeka* @ d#atego powinni$ y si& oswoi5 z y$#% o $ ierci* 0 )('sznie! prosz& pana* -at'chna te" tak .wi(a* 6iedy$ y przybi#i do statk'! (adowanie by(o ,'" prawie skoczone i nied('go statek odp(yn%(* 6r.# ani s(owa nie wspo nia( o we,$ci' na pok(ad! wi&c w$ciek(a prze,a"d"ka7 6iedy statek znik( na z ocz'! 6r.# kaza( i wios(owa5 ,eszcze z i#& w g.r& rzeki! gdzie przybi#i$ y do ca(kie 'stronnego ie,sca9 ta wyszed( na brzeg i powiada3 0 Teraz nie ar'd4! ty#ko wraca, "ywo i sprowad4 i t' 6si&cia i przywie4 nowe sakwo,a"e* + ,e"e#i 6si%"& przeprawi( si& na dr'gi brzeg rzeki! ,ed4 za ni powiedz '! "eby w(o"y( na grzbiet na,#epsze 'branie* No! r'sza,7 i odsz'ka, go* @ i si& o,a

74

/araz wiedzia(e ! co ten stary kn',e! a#e nat'ra#nie nie zdradzi(e

si& s(owe *

6iedy przywioz(e 6si&cia! 'kry#i$ y cz.(no! a pote 'sied#i$ y oba, na zwa#ony pni' i 6r.# powt.rzy( ' wszystko o rodzinie Wi#ks.w 0 dok(adnie! ,ak to 's(ysza( od (odego &"czyzny 0 nie op'$ci( ani ,ednego s(owa* @ ca(y czas stara( si& prawdziwy +ng#ik! co ,ak na takiego prostaka robi( ca(kie z'pe(nie zno$nie* 6iedy skoczy(! spyta(3 0 + ,ak ta ' ciebie z g('chot% i nie ot%! ?ridgewater; 6si%"& odpar(! "e 6r.# teatrze* Pote siedzie#i$ y i czeka#i$ y na statek* Wczesny popo('dnie pokaza(y si& dwa a(e parowce! a#e p(yn&(y z ie,scowo$ci po(o"onych zbyt b#isko w g.rze rzeki* W koc' zobaczy#i$ y d'"y parostatek i 6r.# zacz%( dawa5 znaki! "eby si& zatrzy a(* Przy,echa(a po nas sza#'pa i wesz#i$ y na pok(ad statk'! kt.ry p(yn%( z Cincinnati* 6iedy kapitan 's(ysza(! "e chce y przeprawi5 si& ty#ko cztery czy pi&5 i# w d.( rzeki! w$ciek( si& okropnie! na'r%ga( na i powiedzia(! "e wca#e nas nie wysadzi na #%d* +#e 6r.# odpar( ' bardzo spoko,nie3 0 >e"e#i d"ente# en.w sta5 na to! "eby zap(aci5 po do#arze za i#& od osoby za przys(anie po nich na brzeg sza#'py i odes(anie ich w ten spos.b! to chyba ,est wszystko w porz%dk'; =s(yszawszy to kapitan z i&k( i powiedzia(! "e rzeczywi$cie wszystko ,est w porz%dk'! a kiedy$ y si& zna#e4#i na wysoko$ci iasteczka! sza#'pa odwioz(a nas na brzeg* Na nasz widok ze dw'dziest' &"czyzn zbieg(o do przystani! a kiedy 6r.# spyta(3 0 Czy kt.ry$ z was! panowie! o"e i rzec! gdzie ieszka pan Piotr Wi#ks; 0 spo,rze#i po sobie i pokiwa#i g(owa i! ,akby ,eden dr'gie ' chcia( powiedzie53 + co! nie .wi(e ; Pote kt.ry$ odezwa( si& bardzo cicho i (agodnie3 0 Przykro na ! panie! a#e o"e y ci ty#ko wskaza5! gdzie Piotr Wi#ks ieszka( do wczora,szego wieczora* W gnieni' oka ten wstr&tny stary (otr ca(kie straci( si(y! pad( w ob,&cia o"e na ni po#ega59 grywa( nieraz g('chonie ych w .wi5 niczy ' to nie4#e* Nie potra8i& go

na$#adowa5! wi&c nawet nie b&d& pr.bowa(9 a#e s(owo da,&! "e wychodzi(o

75

cz(owieka! kt.ry do niego prze .wi(! opar( brod& na ,ego ra ieni' i kropi( ' p#ecy (za i wo(a,%c3 0 Niestety! ach! niestety7 Nasz biedny brat odszed( spo$r.d "y,%cych! a y$ y si& sp.4ni#i7 +ch! ,akie to s 'tne! ,akie s 'tne7 Pote obr.ci( si& do 6si&cia! ci%g#e poch#ip',%c! i zacz%( ' pokazywa5 ,akie$ idiotyczne znaki na pa#cach9 i niech takich (otr.w ,ak te dwa gagatki* No! a #'dzie na przystani st(oczy#i si& dooko(a nich! wsp.(cz'#i i ! pociesza#i r."ny i dobry i s(owa i! a pote "eby i wnie$#i i sakwo,a"e pod g.r&! podtrzy ywa#i ob'! by(o wygodnie, p(aka5! i opowiedzie#i dok(adnie 6r.#owi o ostatnich chwi#ach nie psy z,edz%! ,e"e#i ta ten nie wyp'$ci( p(acze 7 W "yci' nie widzia(e

sakwo,a"' z r&ki i nie wyb'chn%( na,"a(o$nie,szy

z ar(ego brata* 6r.# z ko#ei pokazywa( wszystko 6si&ci' na pa#cach i tak oba, rozpacza#i po $ ierci tego garbarza! ,akby ich osieroci(o dw'nast' aposto(.w naraz* >e"e#i powie wa ! "e widzia(e ,'" kiedy$ w "yci' co$ podobnego! niech si& za ieni& w -'rzyna7 Na sa widok robi(o si& cz(owiekowi wstyd! "e ,est cz(owiekie *

76

PACZ I RNE INNE ANDRONY Wiado o$5 rozesz(a si& igie po iasteczk' i ze wszystkich stron bieg#i do nas #'dzie9 niekt.rzy tak si& $pieszy#i! "e dopiero w drodze wdziewa#i s'rd'ty* ?ardzo szybko zna#e4#i$ y si& w sa y $rodk' d'"ego t(' ' i zrobi( si& taki ha(as! ,akby aszerowa( oddzia( "o(nierzy! W oknach i drzwiach pe(no by(o gapi.w i co chwi#& kto$ wo(a( znad p(ot'3 0 Czy to oni; 0 a kto$ z id%cych z na i w t(' ie odpowiada(3 0 Pewnie! "e oni* 6iedy zasz#i$ y wreszcie na ie,sce! ca(a '#ica przed do e zat(oczona by(a #'d4 i! a trzy c.rki GeorgeHa Wi#ksa sta(y na prog'* -ary >ane ia(a r'de w(osy! a#e co z tego! kiedy i tak by(a* po prost' nie o"#iwie (adna! a twarz i oczy a" ,e, ,a$nia(y ze szcz&$cia! "e widzi nareszcie stry,.w* 6r.# otworzy( ra iona i -ary >ane rz'ci(a ' si& na szy,&! a /a,&cza Warga! czy#i >oanna! rz'ci(a si& na szy,& 6si&ci' 0 no i t' ich acie7 Wszyscy prawie 0 a kobiety to ,'" na ca(ego 0 p(aka#i z rado$ci! "e rodzina wreszcie si& po(%czy(a i "e tak i ze sob% dobrze* Pote 6r.# da( 6si&ci' k'ksaca w bok 00 'kradkie ! a#e ,a to widzia(e 0 i roze,rzawszy si& dooko(a odsz'ka( wzrokie tr' n& 'stawion% w k%cie poko,' na dw.ch krzes(ach9 wtedy ob,&#i si& z 6si&cie rozst&powa#i si& przed ni i i prze#at',%ce, pote wp.(! wo#n% r&k% ka"dy os(oni( sobie oczy i krokie powa"ny ! 'roczysty ! posz#i w ta t% stron&* :a(asy i roz owy 'cich(y! #'dzie .wi#i3 0 )za7 )za7 0 a &"czy4ni zde, owa#i kape#'sze i o"na by 's(ysze5 sze#est skrzyde( op'szcza#i g(owy na! piersi! i tak by(o cicho! "e

'chy* 6iedy dosz#i w koc' do tr' ny! schy#i#i si& i za,rze#i do $rodka! 1r#eanie* Nast&pnie ob,&#i si& za szy,& i zwiesi#i sobie g(owy &"czyzn* @ po y$#cie 0 wszyscy inni te" p(aka#i! wi&c w

westchn&#i ,eden raz g(&boko! a wreszcie wyb'chn&#i taki p(acze ! "e s(ycha5

ich by(o chyba w sa y nie widzia(e Pote

wza,e nie na p#ecy9 a pote przez trzy! a o"e cztery in'ty p(aka#i i p(aka#i 0 w "yci' tak p(acz%cych poko,' zrobi(o si& ca(kie wi#gotno 0 ,ak d('go "y,&! nie widzia(e czego$ podobnego* ,eden przeszed( na ,edn% stron& tr' ny! a dr'gi na dr'g%! 'k#&k#i! opar#i czo(a o tr' n& i 'dawa#i! "e si& od#%* : ! ten widok zrobi( na #'dziach! ,ak si& to .wi! pior'n',%ce wra"enie i nikt ,'" nad sob% nie panowa(! i wszyscy sz#ocha#i na g(os nie wy(%cza,%c biednych dziewcz%t*

77

6obiety Dprawie wszystkieE podchodzi(y ko#e,no do dziewcz%t! w z'pe(ny i#czeni' ca(owa(y ,e 'roczy$cie w czo(o! pote k(ad(y i r&ce na g(owach i spog#%da(y w niebo D(zy ci%g#e ciek(y i tak wstr&tnego* Po ,aki $ czasie 6r.# wsta( z k#&czek! wys'n%( si& naprz.d i wyg(osi( ow& ca(% pe(n% (ez i na,roz aitszych bzd'r* Wi&c .wi(! ,aki to bo#esny cios d#a niego i d#a ,ego biednego brata Wi##ia a! "e z ar(y z ar( i "e nie zasta#i z ar(ego przy "yci'! chocia" ty#ko w ty ce#' prze,echa#i te cztery tysi%ce i#* +#e ten bo#esny cios zosta( z(agodzony i '$wi&cony przez serdeczne wsp.(cz'cie i bezcenne (zy przy,aci.(! za kt.re dzi&k',e i z g(&bi serca swo,ego i z g(&bi serca brata Wi##ia a9 s(owa i i podzi&kowa5 nie potra8i! ,ako "e s(owa s% zbyt nieporadne i zbyt ozi&b(e! aby da(o si& ni i wyrazi5 takie 'cz'cia 0 i g#&dzi( tak da#e, i da#e,! a" si& cz(owiekowi zbiera(o na wyb'chn%( taki p(acze ! "e o a(o nie p&k(* Cedwie skoczy( .wi5! kto$ w t(' ie zaintonowa( hy n dzi&kczynny9 wszyscy si& przy(%czy#i i $piewa#i pe(n% piersi%! i cz(owiekowi zaraz zrobi(o si& ciep(o na d'szy i tak dobrze! ,ak w chwi#i kiedy si& wychodzi z ko$cio(a* -'zyka to naprawd& wspania(a rzecz9 nie s(ysza(e nigdy! "eby pie$ brz ia(a tak ,ako$ 'czciwie i tak*** tak orowo! i "eby tak od$wie"a(a powietrze! ,ak teraz po tych wszystkich obrzyd(ych poch#ebstwach i ck#iwe, gadaninie* Pote 6r.# znow' wzi%( si& do g#&dzenia* Powiedzia( zebrany ! "e on i ,ego bratanice b&d% nadzwycza, radzi! ,e"e#i ki#koro na,b#i"szych przy,aci.( rodziny zechce z,e$5 z ni i tego wieczora ko#ac,& i po o"e i cz'wa5 przy z ar(y * 2oda( ,eszcze! "e gdyby ,ego biedny brat #e"%cy ta na arach .g( prze .wi5! on! :arJey! wie dobrze! kogo by wy ieni(! poniewa" s% to nazwiska bardzo drogie serc' nieboszczyka i o kt.rych cz&sto wspo ina( w #istach* Wi&c teraz on! :arJey! wy ieni ,e ko#e,no 0 oto one3 wie#ebny :obson! diakon Cot :oJey! pan ?en <'cker! pan +bner )hack#e8ord! pani CeJi ?e#i! doktor <obinson! ich "ony oraz wdowa ?art#ey* d(o$ci! a na zakoczenie! wy a rota( przez (zy ,akie$ nie o"#iwie pobo"ne b(ogos(awiestwo! odwr.ci( si& i po twarzachE! a wreszcie wyb'cha(y g(o$ny p(acze i odchodzi(y (ka,%c i ch#ipi%c! "eby 'st%pi5 ie,sca nast&pny * Nigdy nie widzia(e czego$

78

Wie#ebny :obson i doktor <obinson zabawia#i si& raze

na dr'gi

koc'

iasteczka 0 chc& przez to powiedzie5! "e doktor wyprawia( ,akiego$ chorego na ta ten $wiat! a pastor dawa( ' na drog& #isty po#eca,%ce* +dwokat ?e#i po,echa( do Co'isJi##e w ,aki $ interesie* +#e reszta by(a na $ciska#i r&k&! a#e nic nie ie,sc'! wi&c podesz#i teraz wszyscy do 6r.#a! $ciska#i ' r&k&! dzi&kowa#i i roz awia#i z ni chwi#&* + pote podesz#i do 6si&cia i ,e ' .wi#i! ty#ko '$ iecha#i si& bez przerwy i potrz%sa#i g(owa i niczy zgra,a ato(k.w! gdy ty czase on robi( i ,akie$ znaki na pa#cach i powtarza( ci%g#e3 0 G'g'*** g'0g'0g'*** 0 ,ak nie ow#&* Teraz 6r.# na ca(ego rozp'$ci( ,&zyk i pyta( z nazwiska prawie o wszystkich w iasteczk'! prawie o ka"dego psa i wspo ina( o na,r."nie,szych drobnych sprawach! kt.re w ty czy inny czasie zdarzy(y si& w iasteczk' a#bo w rodzi e GeorgeHa! a#bo dotyczy(y sa ego Piotra* =dawa( nat'ra#nie! "e to Piotr pisa( cz.(ne na statek* Pote -ary >ane przynios(a #ist! kt.ry pozostawi( ,e, stry,aszek! i 6r.# przeczyta( #ist! i bardzo nad ni p(aka(* W ty #i$cie Piotr Wi#ks zapisa( do ieszka#ny i trzy tysi%ce do#ar.w w z(ocie bratanico ! a garbarni&! kt.ra przynosi(a bardzo (adne zyski! ,akie$ inne do y i p#ace Dwarte oko(o sied i' tysi&cy do#ar.wE! i trzy tysi%ce do#ar.w w z(ocie zapisa(* :arJeyowi @ Wi##ia owi* @ ,eszcze wskaza( w ty #i$cie ie,sce w piwnicy! gdzie 'kry( pieni%dze* Wi&c ci dwa, wydrwigrosze powiedzie#i! "e ze,d% zaraz na d.(! przynios% pieni%dze i dokona,% podzia(' rzete#nie i na oczach wszystkich zebranych* + nie kaza#i wzi%5 $wiec& i p.,$5 ze sob%* /a kn&#i$ y drzwi od piwnicy9 kiedy zna#e4#i worek! wysypa#i wszystko na pod(og& i o"ecie i wierzy5! "e widok by( naprawd& pi&kny 0 sa e ".(te kr%"ki* <ety! a#e te ' 6r.#owi $wieci(y si& oczy7 Trzepn%( 6si&cia po p#ecach i powiedzia(3 To nie ,est "adna b',da ani nic takiego7 1 nie! nie bi,e y na g(ow& 6r.#ewsk% niebywa(o$5! h&; 6si%"& przyzna(! "e owsze * Nabiera#i pe(ne gar$cie z(otych kr%"k.w! a obawy* Co! ?ridgewater! ' o ty w #istach! co by(o zwycza,ny (garstwe ! bo wszystkie wiado o$ci wycygani( od tego g('pca! kt.rego$ y odwozi#i

79

przesypywa#i ,e powiedzia(3

i&dzy pa#ca i i pieni%dze z brz&kie

spada(y na pod(og&* 6r.#

0 )zkoda gada5! ?ridgewater* >este$ y oba, stworzeni do tego! "eby odstawia5 zagranicznych dziedzic.w spadk' i braci bogatego nieboszczyka* + wszystko d#atego! "e za'8a(e 1patrzno$ci* Na d('"sz% na,pewnie,szy* Chyba ka"dy cz(owiek na $wiecie zadowo#i(by si& tak% 8'r% pieni&dzy i wzi%(by ,e na s(owo* +#e ci dwa, 'sie#i wszystko dok(adnie prze#iczy5* + ,ak prze#iczy#i! okaza(o si&! "e brak',e czteryst' pi&tnast' do#ar.w* 0 Niech #icho tego Piotra Wi#ksa7 Gdzie on zawo(a( 6r.#* Troch& ich to z artwi(o! wi&c zacz&#i przetrz%sa5 wszystkie k%ty! a#e nic nie zna#e4#i* W koc' 6si%"& powiedzia(3 0 C."! by( ci&"ko chory i pewnie si& po y#i( w #iczeni'* To wszystko wy,a$nia* Cepie, si& ty nie prze, owa5 i ani r'0 r' niko '* -o"e y si& obe,$5 bez te, s' y* 0 1ch! g('pstwa gadasz! 6si%"&* Pewnie! "e o"e y si& obe,$5 bez te, s' y i ,a osobi$cie a te czterysta do#ar.w w nosie* +#e y$#& o #iczeni' pieni&dzy* Wiesz dobrze! "e 'si y t' by5 rzete#ni! 'czciwi i bez zarz't'* -'si y wtarabani5 te pieni%dze na g.r& i prze#iczy5 ,e na oczach wszystkich! bo wtedy nikt nic nie b&dzie pode,rzewa(* 6iedy nieboszczyk powiada! "e w work' ,est sze$5 tysi&cy do#ar.w! y nie o"e y*** 0 Czeka, 0 przerwa( z(ote do#ary z kieszeni7 0 +,0a,! pierwsza k#asa po ys(! 6si%"&7 -asz g(ow& na kark'7 0 zawo(a( 6r.#* 0 Poczciwa 6r.#ewska niebywa(o$5 dr'gi raz nas wspo o"e7 0 i teraz z ko#ei on zacz%( wypr."nia5 kieszenie* 1go(oci#i si& prawie z'pe(nie! a#e wyr.wna#i r."nic& co do do#ara* ' 6si%"& 0 zaraz pokry,e y de8icyt* 0 @ zaczyna wyci%ga5 .g( podzia5 reszt& pieni&dzy; 0 et& to na,#epszy spos.b* Pr.bowa(e r."nych innych! a#e ten ,est

80

0 )('cha, no! 6apet 0 powiada 6si%"& 0 co$ innego przysz(o i do g(owy* Chod4 y na g.r&! prze#icz y przy nich pieni%dze! a pote odda, y ,e wszystkie dziewcz&to * 0 Niech ci& '$ciska ! 6si%"&7 To na,#epszy po ys(! ,aki kiedyko#wiek przyszed( ko 'ko#wiek do g(owy* Feby podobn% g(ow%* 1ch! nie tak by( zdr.w 0 ,ak "y,& nie widzia(e cz(owieka z a co! to pyszny po ys(* Niech sobie pode,rzewa,%! ,e"e#i

a,% ochot& 0 ty zaraz zatka y i g&by* 6iedy wr.ci#i$ y do poko,'! wszyscy zebra#i si& doko(a sto(' i 6r.# prze#iczy( pieni%dze9 '(o"y( ,e w k'pkach po trzysta do#ar.w ka"da 0 dwadzie$cia r.wni'tkich a(ych k'pek z(ota* Wszyscy obecni patrzy#i na to taki i ,aki i$ g(odny i ocza i i ty#ko ob#izywa#i sobie wargi* Pote 6r.# i 6si%"& zsypa#i wszystko z powrote do worka i po chwi#i patrz&! a t' 6r.# nady a si& tak po swo,e ' i przygotow',e do nowego prze .wienia* @ tak zacz%( .wi53 0 Przy,acie#e7 -., biedny brat! kt.rego zi ny tr'p #e"y ta ho,nie swoich b#iskich! co zosta#i na ty a,% ani o,ca! ani w k%cie! zaopatrzy( pado#e (ez* /aopatrzy( ho,nie te trzy biedne

owieczki! co ,e kocha( i wzi%( pod sw., dach 0 te trzy! powiada ! biedne owieczki! co nie atki* + y! kt.rzy$ y go zna#i! wie y! "e zaopatrzy(by ,e ho,nie,! ,akby si& nie #&ka(! "e zrani swo,ego drogiego Wi##ia a 0 no i nie* /astan.wcie si& ty#ko! przy,acie#e 0 czyby ich nie zaopatrzy( ho,nie,; +ch! nie w%tpi&! nie w%tpi&7 + ,acy by to by#i bracia! kt.rzy by ' si& sprzeniewierzy#i w taki owieczki; >e"e#i zna zapyta *** @ t'ta, 6r.# obr.ci( si& do 6si&cia i na pa#cach pokaza( na,roz aitszych znak.w* 6si%"& przez chwi#& spog#%da( na niego g('pkowaty barani wzrokie ! a pote 0 niby to zroz' iawszy nag#e! o co ' idzie 0 podbieg( do 6r.#a! wrzasn%( g'0g'0g0'0'0' z rado$ci i '$ciska( go pi&tna$cie razy pod rz%d7 >ak go p'$ci(! 6r.# zwr.ci( si& do ' n.stwo Wi##ia a 0 a chyba zna o encie; >acy by to* by#i stry,owie! go niezgorze, 0 zreszt% sa go o to kt.rzy by obrabowa#i 0 tak! obrabowa#i0te biedne i bezbronne! i tak przez niego kochane

81

zebranych3 0 Wiedzia(e * Teraz nikt chyba nie w%tpi! "e drogi Wi##ia cz',e tak sa o ,ak ,a* :e,! -ary >ane! /'zanno! >oanno7 We4cie pieni%dze! we4cie ,e wszystkie* >est to dar tego! kt.ry #e"y* ta zi ny! a#e zadowo#ony* -ary >ane rz'ci(a si& do niego! /'zanna i /a,&cza Warga skoczy(y do 6si&cia! a pote zacz&(o si& od nowa ca(owanie i $ciskanie! ,akiego w "yci' nie widzia(e * Wszyscy otoczy#i tych wydrwigrosz.w ko(e i ze (za i w oczach tak i potrz%sa#i r&ce! "e o a(o ich nie po'rywa#i! powtarza,%c w k.(ko3 0 /acne! zacne d'sze7 Co za sz#achetno$57 Czy kto$ widzia( co$ podobnego; Pote wszyscy od nowa zacz&#i .wi5 o nieboszczyk'! ,aki by( dobry! ,ak% to podobne rzeczy* +" t' nag#e*** widz&*** ,ego $ ier5 ,est d#a wszystkich strat% i ty

wcisn%( si& do poko,' ,aki$ wysoki ,ego o$5 o pot&"ne, szcz&ce9 stan%( ty#ko i s('cha(! nie powiedzia( s(owa do nikogo ani te" nikt si& do niego nie odezwa(! bo 6r.# trzy a( w(a$nie .wi53 0 ***poniewa" s% na,b#i"szy i ka rata i nieboszczyka* 1to d#aczego zosta#i dzisia, zaproszeni* +#e ,'tro 0 ,'tro chcie#iby$ y t' widzie5 wszystkich* Nieboszczyk szanowa( wszystkich! #'bi( wszystkich! wi&c na#e"y si&! "eby w orgiach pogrzebowych bra#i 'dzie wszyscy*** No i g#&dzi( tak! i g#&dzi( da#e,! przys('ch',%c si& z zadowo#enie 6si%"& nie w(asne ' g#&dzeni'! i od czas' do czas' wtr%ca( te swo,e orgie pogrzebowe! wi&c w koc' .g( d('"e, wytrzy a5 i napisa( na kawa(k' papier' obrz%dki! ty stary d'rni'! z(o"y( papier i st&ka,%c g'g'0g'0'0' poda( ' kartk& nad g(owa i go$ci* 6r.# przeczyta(! schowa( kartk& do kieszeni i powiedzia(3 0 ?iedny Wi##ia ! cho5 na s('ch' i owie 'po$#edzony! serce W(a$nie ia(e to zrobi5* @ da#e, zaczyna ba,d'rzy5! nic a nic nie z ieszany! a co ,aki$ czas znow' wy,e"d"a z ty i swoi i pogrzebowy i orgia i* 6iedy wy ieni( ,e po raz trzeci! tak a szczeroz(ote* Pisze i#e widziani* +#e i! "eby zaprosi( wszystkich na pogrzeb! bo wszyscy b&d% t' .g( si& poczciwina nie k(opota5* ow& i wszyscy s('cha#i* <ozprawia( o czy $! o czy przed chwi#% zacz%(

82

zacz%(3 0 -.wi& orgie pogrzebowe nie d#atego! "e ,est to powszechnie '"ywane s(owo! bo nie ,est9 powszechnie #'dzie W +ng#ii .wi% obrz%dki! pogrzebowe! a#e orgie to ,est w(a$ciwe s(owo* W +ng#ii nie .wi si& ,'" obrz%dki pogrzebowe! obrz%dki ca(kie wysz(y z ody* .wi y teraz orgie pogrzebowe* 1rgie to d'"o #epsze s(owo! bo znaczy ak'ratnie to! co cz(owiek chce powiedzie5* To s(owo powsta(o z greckiego s(owa orgo! co znaczy na zewn%trz! otwarcie! powszechnie9 i z hebra,skiego s(owa giess' ! co znaczy wpakowa5 do zie i! przykry5 zie i%! czy#i pogrzeba5* >ak widzicie! orgie pogrzebowe znaczy ty#e! co powszechny! czy#i p'b#iczny pogrzeb* Takiego typa w "yci' nie widzia(e 7 +#e pos('cha,cie* >ego o$5 z pot&"n% szcz&k% roze$ ia( ' si& prosto w nos* Wszyscy strasznie si& zgorszy#i* Wszyscy wo(a#i3 0 +#e" doktorze7 Z + +bner )hack#e8ord powiedzia(3 0 2oktorze <obinson! czy$ nie s(ysza( nowiny;* To ,est :arJey Wi#ks* 6r.# '$ iechn%( si& przy i#nie! wyci%gn%( swo,e wie#kie (apsko i powiada3 0 Czy"by to by( drogi przy,acie# i #ekarz o,ego biednego brata; >este *** 0 <&ce przy sobie7 0 warkn%( doktor* 0 Wyda,e si& pan'! "e .wisz ,ak +ng#ik! co; Czego$ r.wnie ohydnego ,ak ta i itac,a w "yci' nie s(ysza(e * Poda,esz si& pan za brata Piotra Wi#ksa; >este$ pan osz'ste ! zwycza,ny osz'ste 7 +ch! ,ak oni wszyscy wzi&#i to sobie do serca7 1bst%pi#i doktora i pr.bowa#i go 'spokoi5! pr.bowa#i ' ca(% rzecz wyt(' aczy59 .wi#i! "e :arJey dowi.d( na sto na,roz aitszych sposob.w! "e ,est :arJeye 9 "e zna( wszystkich z nazwiska! zna( nawet i iona ps.w9 prosi#i go i b(aga#i! "eby nie rani( 'cz'5 biednego :arJeya i nie robi( przykro$ci dziewcz&to ! i tak da#e,! i da#e,* +#e nic z tego! bo doktor grz ia( i w$cieka( si&! i .wi(! "e ka"dy! kto 'da,e +ng#ika! a nie potra8i #epie, na$#adowa5 angie#skie, wy owy! ,est osz'ste i (garze * ?iedne dziewcz&ta trzy a(y si& b#isko 6r.#a i "a(o$nie p(aka(y* +" t' nag#e doktor zwraca si& do nich3 0 ?y(e przy,acie#e waszego o,ca i ,este waszy przy,acie#e * 1strzega was ,ako przy,acie#! szczery przy,acie#! kt.ry pragnie was obroni5 przed krzywd% i nieszcz&$cie ! "eby$cie odwr.ci(y si& od tego (a,daka! tego cie nego w(.cz&gi z ,ego

83

idiotyczn% niby to grek% i hebra,ski i dziwo#%ga i* =wierzcie

i! "e ,est to n&dzny!

nie'do#ny sza#bierz9 z,awi( si& ' was z n.stwe p'stych nazwisk i 8akt.w! kt.re gdzie$ zdoby(! a wy ,e bierzecie za dowody i ci wasi nie %drzy przy,acie#e! kt.rzy powinni ie5 wi&ce, roz' ' w g(owach! 'twierdza,% was ,eszcze w wasze, g('pocie* -ary >ane! wiesz! "e ,este twoi przy,acie#e ! bezinteresowny przy,acie#e * Pos('cha, nie! -ary! i wyrz'5 tego n&dznika za drzwi7 Prosz& ci&! zr.b to7 -ary >ane wyprostowa(a si& 0 o,e,k'! a#e" ona by(a (adna7 0 i powiedzia(a3 0 1to o,a odpowied4* 0 )i&gn&(a po worek z pieni&dz i! poda(a go 6r.#owi i tak .wi3 0 We4 te sze$5 tysi&cy do#ar.w! stry,' i '#ok', ,e w i ieni' oi i w i ieni' oich si.str wed#e swo,ego 'znania* Nie potrzeb',esz na dawa5 "adnych kwit.w* Pote ob,&(a 6r.#a z ,edne, strony! a /'zanna i /a,&cza Warga ob,&(y go z dr'gie, strony* Wszyscy zacz&#i k#aska5 w r&ce i t'pa5 noga i 0 a" si& $ciany trz&s(y 0 a 6r.# podni.s( wysoko g(ow& i '$ iecha( si& d' nie* 2oktor powiedzia(3 0 2obrze! ,a ' ywa 0 Nie r&ce* +#e ostrzega wszystkich! przy,dzie ,eszcze taka chwi#a! kiedy na sa o wspo nienie tego dnia ob#ec% was dreszcze* artw si&! doktorze 0 odpar( 6r.# drwi%co* 0 Po$#e y wtedy po ciebie* 0 1becni wyb'chn&#i $ ieche i .wi#i! "e 6r.# $wietnie ' si& odci%(*

84

WYKRADAM UP KRLA 6iedy wszyscy rozesz#i si& do do .w! 6r.# spyta( -ary >ane! ,ak ta ' nich z

go$cinny i poko,a i! a -ary >ane ' na to! "e ,est ,eden pok., go$cinny w sa raz d#a stry,a Wi##ia a! a ona sw., w(asny pok.,! troch& od ta tego wi&kszy! odda stry,owi :arJeyowi i przeniesie si& do poko,' si.str! gdzie b&dzie spa(a na sk(adany (."k'9 na strych' ,est ,eszcze ko .rka i w te, ko .rce stoi prycza* 6r.# powiedzia(! "e w ko .rce o"e spa5 ,ego #oka,! a,%c nie na y$#i* -ary >ane zaprowadzi(a nas na g.r& i pokaza(a oba poko,e! kt.re by(y skro ne! a#e i(e* Powiedzia(a! "e ka"e zaraz wynie$5 swo,e s'knie i inne drobiazgi! bo o"e b&d% stry,owi :arJeyowi zawadza(y! a#e 6r.# powiedzia(! "e nie b&d%* )'knie ' ieszczone by(y na ,edne, $cianie i przys(oni&te perka#ow% 8irank%! kt.ra zwisa(a a" do pod(ogi* W ,edny rog' sta( wiekowy sk.rzany k'8er! w dr'gi gitara w pokrowc'! a dooko(a pe(no by(o na,roz aitszych $wiecide(ek i drobia"d"k.w! ,ak to zwyk#e w poko,' dziewcz%t* 6r.# powiedzia(! "e w ten spos.b pok., ,est przyt'#nie,szy i i#szy! wi&c prosi! "eby nic nie r'sza(a* Pok., 6si&cia by( bardzo a(y! a#e wygodny! tak sa o ,ak o,a izdebka* Tego wieczora by(o w do ' wie#kie przy,&cie! na kt.re zesz#i si& wszyscy zaproszeni &"czy4ni i przyprowadzi#i "ony9 sta(e ca(y czas za krzes(e 6r.#a i 6si&cia i 's('giwa(e g(.wny i ! a -'rzyni 's('giwa#i pozosta(y go$cio * -ary >ane siedzia(a na ie,sc' przy sto#e! obok /'zanny! i wci%" powtarza(a! ,akie nies aczne s%

b'(eczki! ,akie nie'dane arynaty! ,akie po prost' ohydnie twarde pieczone k'rcz&ta 0 i ty podobne b',dy zwycza,e wszystkich kobiet! kt.re chc% w ten spos.b wy 'si5 na go$ciach pochwa(y9 a go$cie dobrze wiedzie#i! "e wszystko ,est pierwsza k#asa! i wca#e tego nie 'krywa#i* -.wi#i3 0 >ak ty to robisz! "e two,e b'(eczki s% tak $#icznie wypieczone; +#bo3 0 Gdzie$ ty! dziewczyno! zdoby(a te wy$ ienite pik#e; 0 i ty opa(ki! ,akie #'dzie przewa"nie p#ot% przy ko#ac,i* )a i wiecie* + kiedy ,'" go$cie z,ed#i! ,a i /a,&cza Warga dosta#i$ y w k'chni ko#ac,& z tego! co zesz(o ze sto('! gdy ty czase -ary >ane i /'zanna po aga(y -'rzyno z ywa5* /a,&cza Warga 'wzi&(a si&! "eby nie ag#owa5 o +ng#i& i ,ak babci& kocha ! "e podobne kosza(ki0

85

czase niewie#e brakowa(o! a #e"a(by ,ak d('gi* Pyta nie na przyk(ad3 0 Czy$ widzia( kiedy kr.#a; 0 6t.rego; Wi#he# a @Q; Te" pytanie7 Przecie" chodzi do naszego ko$cio(a* 0 Wiedzia(e ! "e Wi#he# @Q ' ar( bardzo dawno te '! a#e si& nic nie zdradzi(e * 6iedy 's(ysza(a! "e Wi#he chodzi do naszego ko$cio(a! pyta3 0 Co! reg'#arnie; 0 Pewnie! "e reg'#arnie* -a (awk& ak'rat naprzeciwko nasze,! po dr'gie, stronie kaza#nicy* 0 -y$#a(a ! "e kr.# ieszka w Condynie* 0 No chyba! "e w Condynie* + gdzie by ia( ieszka5; 0 +#e ty przecie" ieszkasz w )he88ie#d* Widz&! "e wpad(e * -'sia(e si& troch& 'd(awi5 ko$ci% k'rcz&cia! "eby zyska5 na czasie i ,ako$ si& z tego wykaraska5* Pote powiedzia(e 3 0 6r.# chodzi do naszego ko$cio(a reg'#arnie! kiedy znaczy w #ecie! kiedy przy,e"d"a na k%pie#e orskie* 0 Co te" ty .wisz7 Przecie" )he88ie#d nie #e"y nad orze * 0 + kto powiedzia(! "e #e"y; 0 >ak to kto; Ty7 0 Nie! nie powiedzia(e 7 0 Powiedzia(e$7 0 Nie powiedzia(e 7 0 Powiedzia(e$7 0 Nie .wi(e niczego podobnego7 0 To co$ w taki razie powiedzia(; 0 Powiedzia(e ! "e kr.# przy,e"d"a na k%pie#e orskie* Ty#ko to powiedzia(e * 0 <zeczywi$cie7 >aki sposobe kr.# o"e bra5 k%pie#e orskie! kiedy )he88ie#d nie #e"y nad orze ; 0 )('cha, no7 0 powiada * 0 ="ywa(a$ kiedy angie#skiego zie#a; 0 Pewnie! "e tak* ieszka w )he88ie#d* To

86

0 + czy 'sisz po nie ,e4dzi5 do +ng#ii; 0 )k%d"e7 Co za po ys(7 0 No widzisz* Tak sa o Wi#he# @Q nie 'si ,e4dzi5 nad orze! "eby si& k%pa5 w wodzie orskie,* 0 To ,aki c'de ,% dosta,e! t& wod& orsk%; 0 Taki c'de ! ,aki c'de #'dzie dosta,% ' was angie#skie zie#e 0 w beczkach* W pa(ac' )he88ie#d s% ogro ne piece! bo kr.# #'bi ie5 gor%c% k%pie#* Nad sa y orze nie og% ' zagrza5 takie, i#o$ci wody! bo nie a,% odpowiednich 'rz%dze* 0 Teraz roz' ie * Czego$ od raz' tak nie powiedzia(; Nie z arnowa#iby$ y niepotrzebnie ty#e czas'* )(ysz%c to po y$#a(e sk.r&* +#e /a,&cza Warga zaraz pyta(a da#e,3 0 Chodzisz te" do ko$cio(a; 0 Pewnie* Co niedzie#&* 0 + gdzie siedzisz; 0 >ak to gdzie siedz&; W nasze, (awce* 0 W czy,e, (awce; 0 W nasze,* W (awce twego stry,a :arJeya* 0 W ,ego (awce; + po co ' (awka; 0 Po to! "eby w nie, siedzia(* Po co ko ' o"e by5 (awka; 0 To on nie stoi na kaza#nicy; Niech to #icho7 /apo nia(e ! "e ten stary (otr ,est kaznodzie,%* /obaczy(e ! "e znow' wpad(e ! wi&c zacz%(e pote .wi&3 0 Nie! czy ty naprawd& przyp'szczasz! "e w +ng#ii a,% po ,edny kaznodziei w ko$cie#e; 0 + po co i wi&ce,; 0 >ak to po co; Feby .wi#i kazania d#a kr.#a* W "yci' nie widzia(e takie, si& ratowa5 ko$ci% k'rcz&cia i wysi#a5 .zgownic&* + sobie3 dobra nasza! ,ako$ ty raze wynios(e ca(%

87

dziewczyny7 W naszy ko$cie#e ,est ich ni nie, ni wi&ce,! ty#ko siede nast'* )iede nast'7 1,e,7 Nie wysiedzia(aby do koca! cho5by nigdy nie ia(a p.,$5 do nieba* Przecie" to 'si trwa5 na, nie, tydzie* 0 Co ty opowiadasz7 Przecie" nie wszyscy -.wi ty#ko ,eden* 0 To co robi reszta; 0 1ch! nic wie#kiego* 6r&c% si& po ko$cie#e! obnosz% tac& 0 za, ',% si& ty owy * 0 To na co ich trzy a,% ty#' w ko$cie#e; 0 >ak to na co; Feby by(o szykownie* Czy ty! dziewczyno! nic nie roz' iesz; 0 1ch! takich g('pstw to nawet nie chc& roz' ie5* + ,ak trakt',% s('"%cych w +ng#ii; Czy #epie,! ni" y trakt',e y czarnych; 0 )k%d"e7 )('"%cy w +ng#ii znaczy ty#e co! $ ie5 i obchodz% si& z ni gorze, ni" z pse * 0 @ nie da,% ' nigdy wo#nego dnia! tak ,ak y da,e y -'rzyno ; +ni na ?o"e Narodzenie! ani na Nowy <ok! ani na Czwartego Cipca; 0 /araz wida5! "e$ nie by(a nigdy w +ng#ii* Pos('cha,! /a,&*** >oanno7 )('"%cy w +ng#ii nie pow%cha ,ednego wo#nego dnia przez okr%g(y rok* Nigdy nie chodzi do cyrk' ani do teatr'! ani na widowiska 'rzyskie 0 w og.#e nie chodzi nigdzie* 0 +ni do ko$cio(a; 0 +ni do ko$cio(a* 0 +#e przecie" ty chodzisz do ko$cio(a* /now' wpad(e * /apo nia(e wykr&ci(e kota ogone * /acz%(e na $ ier5! "e ,este s('"%cy 6r.#a* +#e zaraz co innego ni" ,e, t(' aczy5! "e #oka, to ca(kie czy .wi% kazania tego sa ego dnia*

zwyk(y s('"%cy i 'si chodzi5 do ko$cio(a 0 czy chce! czy nie chce i siedzie5 w (awce ze swoi pastwe ! bo takie ,est prawo* +#e ,ako$ i to kiepsko wysz(o i ,ak skoczy(e ! widz&! "e /a,&cza Warga nie bardzo i wierzy* Powiada3 0 >ak babci& kocha ! czy$ ty i przypadkie nie naopowiada( ca(e, asy

88

k(a stw; 0 >ak babci& kocha ! "e nie7 0 Nie by(o w ty ani ,ednego k(a stwa; 0 +ni ,ednego* +ni ,ednego ,edynego k(a stwa 0 odpar(e * 0 Po(." r&k& na te, ksi%"ce i powt.rz to ,eszcze raz* /obaczy(e ! "e to ty#ko s(ownik! wi&c zrobi(e ! ,ak chcia(a* -ina troch& ,e, si& poprawi(a* -r'kn&(a3 0 : *** og& 'wierzy5 w niekt.re rzeczy* +#e pr&dze, i w(osy wyrosn% na d(oni! zani 'wierz& we wszystko* 0 W co nie chcesz 'wierzy5! >oanno; 0 spyta(a -ary wchodz%c do k'chni z /'zann%* 0 To brzydko i niepoczciwie z two,e, strony! "e tak do niego .wisz 0 przecie" on t' ,est obcy w$r.d nas i da#eko od do '* ?y(oby ci przy,e nie! gdyby si& tak kto$ z tob% obchodzi(; 0 1ch! ty zawsze ,este$ taka! -ary* /awsze chcesz ratowa5 #'dzi! zani spotka(o co$ z(ego* Przecie" nic ' nie zrobi(a * /da,e si&! "e pr.bowa( ich nie troch&

nabra5! wi&c ' powiedzia(a ! "e ani y$#& wierzy5 we wszystkie ,ego b',dy* Ty#ko to ' powiedzia(a ! ani s(owa wi&ce,* Chyba potra8i znie$5 tak% drobn% przykro$5; 0 Wszystko i ,edno! czy to by(a drobna przykro$5! czy d'"a* >est ' nas go$cie i cz',e si& t' obcy! wi&c post%pi(a$ nie(adnie! "e$ to w og.#e powiedzia(a* Gdyby$ si& zna,dowa(a na ,ego kt.re ich zawstydza,%* 0 +#e" -ary! on powiedzia(***7 0 -nie,sza o to! co powiedzia(! nie w ty rzecz* Twoi obowi%zkie ,est traktowa5 go "ycz#iwie! "eby nie 'sia( ci%g#e pa i&ta5! "e ,est z da#a od swoich i na obczy4nie* Powiedzia(e sobie w d'ch'3 @ ,a patrz& spoko,nie! ,ak ten stary obwie$ okrada tak% dziewczyn&7 + pote przysz(a /'zanna i te" wtr%ci(a swo,e trzy grosze* Wierzcie i! tak nagada(a /a,&cze, Wardze! "e a" ,e, posz(o w pi&ty* ie,sc'! by(oby ci teraz wstyd* Nie wo#no .wi5 #'dzio rzeczy!

89

Powiada dziewczyn&7

sobie3 @ ,a patrz& spoko,nie! ,ak ten stary obwie$ okrada dr'g% tak%

Pote -ary >ane z powrote si& do nie, wzi&(a 0 (agodnie i s(odko ,ak to zwyk#e ona 0 a#e kiedy skoczy(a! z biedne, /a,&cze, Wargi niewie#e zosta(o* Wi&c wpad(a w strasznie z(y h' or* 0 No! a teraz 0 powiedzia(y siostry 0 przepro$ go* /a,&cza Warga zrobi(a to* /robi(a pi&knie 0 tak pi&knie! "e a" i(o by(o s('cha5* Powiedzia(by ,e, ch&tnie tysi%c k(a stw! by#eby to ,eszcze raz powt.rzy(a* Powiada sobie3 @ to ,est ,eszcze ,edna dziewczyna! kt.r% ten stary obwie$ i si& okrada! a ,a na to patrz& spoko,nie7 >ak do,echa(a do koca! wszystkie trzy zacz&(y stawa5 na g(owach! "eby zdawa(o! "e ,este ' siebie w do ' i po$r.d przy,aci.(* + ,a cz'(e si& taki pod(y! taki z(y i nikcze ny! "e w koc' powiedzia(e sobie3 Tr'dno! postanowi(e * Niech skisn&! ,ak nie zdob&d& d#a nich tych pieni&dzy* Wi&c poszed(e za ierza(e zrobi5* 6iedy by(e ,'" sa ! zacz%(e zastanawia5 si&! co da#e,* + o"e by tak p.,$5 po kry,o ' do doktora <obinsona i wygarn%5 ' wszystko o tych dw.ch osz'stach; Nie! to kiepski po ys(* Got.w si& ,eszcze wygada5! kto ' doni.s(! a wtedy dosta(by ,a za swo,e7 + o"e p.,$5 do panny -ary >ane i ,% o ty powiado i5; Nie! tego te" nie zrobi&* Ci dwa, pozna#iby zaraz wszystko z ,e, twarzy! a "e a,% pieni%dze w r&ce! cz ychn% chy(kie i ty#e ich b&dzie y widzie#i* + gdyby -ary >ane zacz&(a wzywa5 po ocy! sa zosta(by w ieszany w ca(% spraw&* Nie! ,est ty#ko ,edna ,edyna rada3 'sz& 'kra$5 te pieni%dze* @ 'sz& ,e 'kra$5 w taki spos.b! "eby si& nie do y$#i#i! "e to o,a sprawka* Te, parze rzezi ieszk.w tra8i(a si& nie #ada okaz,a! wi&c zostan% t'! dop.ki nie wycisn% z rodziny Wi#ks.w i z innych z(ote i schowa ieszkac.w iasteczka ostatniego centa9 a z tego wynika(o! "e a czas i pr&dze, czy p.4nie, zna,d& ,ak%$ okaz,& do kradzie"y* Kwisn& woreczek ze go! a ,ak b&d& ,'" da#eko na rzece! napisz& do panny -ary >ane i sobie .wi%c! "e id& spa5! co te" pr&dze, czy p.4nie,

90

powie

,e,! gdzie go 'kry(e * +#e #epie,! "eby

zw&dzi( pieni%dze te, nocy! bo

o"e oich

doktor ty#ko 'da,e! "e na wszystko ptaszk.w*

achn%( r&k%! i got.w ,eszcze sp(oszy5

Wi&c postanowi(e ! "e p.,d& i przesz'ka k%ty* Nag#e y$#& sobie3

oba ich poko,e* W sieni na pi&trze

by(o cie no! a#e zna#az(e ,ako$ pok., 6si&cia i zacz%(e ob acywa5 r&ka i wszystkie 0 Nie wyg#%da i to na 6r.#a! "eby zgodzi( si& odda5 ko 'ko#wiek pieni%dze pod opiek&* Wtedy poszed(e do ,ego poko,' i ta zacz%(e sz'ka5 po o ack'* +#e widz&! "e bez $wiecy nie da rady! a $wiecy nat'ra#nie nie chcia(e zapa#a5* Po y$#a(e "e zrobi& co$ innego3 poczeka na nich i pos('cha ! o czy b&d% .wi#i* -nie, wi&ce, w te, sa e, chwi#i 's(ysza(e ich kroki na schodach! wi&c postanowi(e schowa5 si& pod (."ko9 wyci%gn%(e r&k&! "eby ,e na aca5! a#e (."ko wca#e nie sta(o ta ! gdzie zas(ony! za kt.r% wisia(y s'knie -ary >ane! wi&c da(e y$#a(e ! "e stoi* 2otkn%(e

pod ni% n'ra! ws'n%(e si& i&dzy da skie 8ata(aszki i stan%(e ca(kie bez r'ch'* Wesz#i i za kn&#i drzwi9 a pote pierwsze! co 6si%"& zrobi(! to schy#i( si& i za,rza( pod (."ko* ?y(e strasznie rad! "e nie zna#az(e (."ka! kiedy go sz'ka(e 7 Chocia" wiecie! ,est to ca(kie nat'ra#ne! "e ,ak cz(owiek nie chce by5 widziany! chowa si& pod (."ko* )ied#i i 6r.# powiada3 0 No wi&c o co idzie; Gada, kr.tko! bo #epie,! "eby$ y odstawia#i na do#e "a(obnik.w! za iast siedzie#i t'ta, i zanadto ,&zyk.w* 0 Widzisz! 6apet! cz',& si& ,ako$ nieswo,o! ,ako$ niewyra4nie* Ten doktor ci%g#e chodzi i po g(owie* Chcia(e wiedzie5! ,akie asz p#any* Przyszed( i po ys(! y$#&! "e nieg('pi* 0 >aki po ys(! 6si%"&; 0 Feby$ y si& st%d wynie$#i tak gdzie$ ko(o trzecie, nad rane i ,azda w d.( rzeki z ty ! co a y w r&k'* Ty bardzie, "e zdoby#i$ y to bez na, nie,szego wysi(k'3 itr&"y#i czas* Wo#&! "eby nie rozp'szcza#i o nas

91

o8iarowano na

te sze$5 tysi&cy! prawie z 'szono do przy,&cia ich! chocia"

wyobra"a#i$ y sobie! "e nie obe,dzie si& bez kradzie"y* >este za ty ! "eby da5 nog& i wynie$5 si& czy pr&dze, z te, oko#icy* ?ardzo nie to z artwi(o* Par& godzin te ' niewie#e by sobie z tego robi(! a#e teraz by(e z artwiony i rozczarowany* 6r.# a" si& "achn%( i powiada3 0 Co; @ nie sprzeda5 reszty kto$ zagarn%(; 6si%"& co$ ta wystarczy! "e nie po r'cza( pod nose ! powiedzia(! "e worek z(ota ca(kie ' a na, nie,sze, ochoty bardzie, si& nara"a5 i "e nie chce odziera5 a,%tk'; /wie,e y st%d ,ak g('pcy i zostawi y nier'cho o$ci warte osie czy dziewi&5 tysi&cy do#ar.w! kt.re sa e si& prosz%! "eby ,e

biednych sierot ze wszystkiego! co a,%* Co te" ty opowiadasz7 0 ob'rzy( si& 6r.#* 0 Nie obedrze y ich z niczego innego pr.cz tych pieni&dzy* C'dzie! kt.rzy k'pi% nier'cho o$ci! b&d% stratni! bo ,ak wy,dzie na wierzch! "e nie y ,este$ y prawy i w(a$cicie#a i 0 a na to nie b&d% 'sie#i d('go czeka5 po nasze, 'cieczce 0 sprzeda" zostanie 'niewa"niona i wszystko wr.ci do w(a$cicie#i* )ieroty dostan% z powrote sw., do 0 a czego i wi&ce, trzeba; )% (ode i "wawe i (atwo og% zarobi5 na kawa(ek ch#eba* Nie stanie i si& "adna krzywda* Po y$# ty#ko! 6si%"&3 przecie" s% na $wiecie tysi%ce sierot! kt.ry nie dzie,e si& ani w po(owie tak dobrze* Niech nie skr&ci! ,e"e#i te a,% na co narzeka5* 6r.# tak gada( i gada(! a" ca(kie zapo nia( o doktorze* +#e 6r.# na to3 0 2o diaska z doktore 7 Co on nas obchodzi; Czy nie 6iedy ie#i ,'" ze,$5 na d.(! 6si%"& powiada3 0 Nie wyda,e i si&! "eby$ y schowa#i pieni%dze w dobry posz'kiwaniach* 6r.# spyta(3 ie,sc'* Powese#a(e * /acz%(e ,'" pode,rzewa5! "e nie 's(ysz& nic! co by i po og(o w a y po nasze, stronie ie$cie; wszystkich d'rni.w w ie$cie; @ czy d'rnie nie stanowi% wi&kszo$ci w ka"dy zagada( 6si&cia* W koc' 6si%"& 'st%pi(! a#e powiedzia(! "e wed('g niego takie siedzenie na ie,sc' to czyste sza#estwo i czy 6r.#

92

0 2#aczego; 0 ?o -ary >ane b&dzie teraz nosi(a "a(ob& i zani si& obe,rzysz! ka"e -'rzynce! kt.ra sprz%ta pok.,! wytrzepa5 i schowa5 do k'8ra te wszystkie 8ata(achy9 a czy$ ty widzia( kiedy czarn'cha! kt.ry garstek; 0 /now' zaczynasz! 6si%"&! gada5 ,ak cz(owiek z o#e,e w g(owie 0 zawo(a( 6r.# i da( n'ra pod zas(on& o ,akie dwie czy trzy stopy od okropnie by(e do y$#e5 ,edn% ciekaw! co oni powiedz%! ,e"e#i ie,sca! gdzie si& zna,dowa(e * co$ Przywar(e z ca(e, si(y do $ciany i sta(e z'pe(nie nier'cho o! chocia" troch& dr"a(e 9 nie t' zna,d%! i pr.bowa(e wy y$#i5 na wypadek! gdyby nie z(apa#i* +#e 6r.# ia( worek w r&k'! zani zd%"y(e y$# do po(owy 0 i ani przyp'szcza(! "e ,este tak b#isko7 Wepchn&#i worek przez szpar& do siennika! kt.ry #e"a( pod piernate ! i zagrzeba#i go w s(o ie g(&boko na ,ak% stop&* Powiedzie#i! "e teraz wszystko ,est ,'" w porz%dk'! bo czarn'ch por'sza przy s(ani' (."ka ty#ko piernat! a s(o & w siennik' przewraca na,wy"e, dwa razy w rok'! wi&c nie a obawy! "eby kto$ 'krad( worek* +#e ,a wo#a(e nie ryzykowa5* Wy,%(e worek! zani zesz#i z po(owy schod.w* Wdrapa(e si& po o ack' do o,e, izdebki na poddasz' i schowa(e go ta ! do czas' wyna#ezienia #epsze, kry,.wki* Po y$#a(e ! "e chyba trzeba go b&dzie 'kry5 gdzie$ poza do e ! bo ,ak ty#ko 6r.# i 6si%"& za'wa"%! "e znik(! zaczn% sz'ka5 po ca(y do ' i nie przep'szcz% "adnego k%ta* Tego by(e pewien* Nie zde, ',%c 'brania po(o"y(e si& na pryczy! a#e nie zasn%(by ! cho5by si& nie wie ,ak stara(! tak bardzo chcia(e skoczy5 z t% spraw%* Po ,aki $ czasie 's(ysza(e ! "e 6r.# i 6si%"& wr.ci#i do swoich poko,.w! wi&c zs'n%(e si& z pryczy na pod(og& i #e"a(e da#e, z brod% opart% o szczyt drabiny! czeka,%c! czy si& co$ nie zdarzy* +#e nic si& nie zdarzy(o* Ce"a(e drabinie* tak! dop.ki wszystkie p.4ne odg(osy nie 'cich(y i nie odezwa(y si& zszed(e cicho po ,eszcze te wczesne! kt.re zapowiada,% nade,$cie $wit'9 a pote a,%c w r&ce c'dze pieni%dze nie po"yczy sobie ki#k'

93

NIEBOSZCZYK PIOTR ODZYSKA SWOJE ZOTO Podkrad(e si& pod drzwi ich poko,.w9 chrapa#i oba,! wi&c odszed(e na pa#cach i bez wypadk' przedosta(e si& na d.(* Cisza by(a wsz&dzie z'pe(na* /a,rza(e szpar& do ,ada#nego poko,' i widz&! "e &"czy4ni! kt.rzy przez ie#i cz'wa5 przy zw(okach!

siedz% wszyscy na krzes(ach i $pi% ,ak s's(y* 2rzwi do bawia#ni! gdzie sta(a tr' na! by(y szeroko otwarte i w ob' poko,ach pa#i(y si& $wiece* )krada(e si& da#e, korytarze * >ak powiada ! drzwi do bawia#ni by(y otwarte9 zobaczy(e ! "e w poko,' nie opr.cz nieboszczyka! wi&c in%(e a nikogo bawia#ni& i id& da#e,* +#e drzwi we,$ciowe by(y

za kni&te na k#'cz i k#'cza ani $#ad'7 W(a$nie wtedy 's(ysza(e ! "e kto$ schodzi w d.( po schodach z ty(' za oi i p#eca i* Wpad(e do bawia#ni! roze,rza(e si& pr&dko po wszystkich k%tach! a#e widz&! "e ,edyne ie,sce! gdzieby .g( schowa5 worek! to tr' na* Wieko by(o ods'ni&te na ,ak% stop& i w szparze zobaczy(e twarz nieboszczyka przykryt% kawa(kie wi#gotnego p(.tna* Ws'n%(e worek z pieni&dz i pod wieko! troch& poni"e, skrzy"owanych d(oni i sk.ra i $cierp(a! takie zi ne by(y te d(onie* Pote w ki#k' s'sach przesadzi(e pok., i schowa(e si& za drzwi* Wesz(a -ary >ane* /b#i"y(a si& cich'tko do tr' ny! 'k#&k(a i za,rza(a do $rodka! a pote podnios(a ch'steczk& do ocz' i zacz&(a p(aka59 do y$#i(e si& tego! chocia" nie s(ysza(e "adnego odg(os' i chocia" by(a odwr.cona do nie p#eca i* Wy$#izn%(e si& zza drzwi! a ,ak i,a(e ,ada#ni&! po y$#a(e sobie! "e na wsze#ki wypadek zobacz&! czy ci niby cz'wa,%cy przy zw(okach nie nie za'wa"y#i* /a,rza(e przez szpar& i zaraz si& 'spokoi(e * )pa#i da#e, ,ak s's(y* Przekrad(e si& do o,e, izdebki i poszed(e do (."ka w$ciek(y "e sprawa przy,&(a taki obr.t! chocia" ty#e zada(e sobie tr'd' i tak ryzykowa(e * Powiedzia(e

sobie3 gdyby worek zosta( ta ! gdzie ,est! nie artwi(by si& o nic! bo ,ak przep(ynie y ze sto czy dwie$cie i# w d.( rzeki! napisz& do -ary >ane i ona ka"e stry,aszka odkopa5 i odzyska worek* +#e to si& z pewno$ci% nie zdarzy9 zdarzy si& za to co innego* To ianowicie! "e kiedy b&d% przybi,a#i wieko! zna,d% worek i 6r.# dostanie pieni%dze z powrote 0 a wtedy czeka, tatka #atka7 Niepr&dko da ,e sobie po raz dr'gi zw&dzi57 Nat'ra#nie chcia(e si& przekra$5 ,eszcze raz do bawia#ni i wy,%5 worek z tr' ny! a#e nie

94

zrobi(e tego* / ka"d% in't% by(o teraz b#i"e, $wit' i kt.ry$ z tych w ,ada#ni .g(by si& zb'dzi5 i przy(apa5 nie z sze$cio a tysi%ca i do#ar.w w r&k'! kt.rych nikt i nie powierza( i o opiek& nad ni i nie prosi(* Wi&c powiedzia(e :'ck! trzy a, si& #epie, z da#eka* 6iedy rano zszed(e na d.(! drzwi do bawia#ni by(y za kni&te! a "a(obnicy posz#i do do .w* Na ie,sc' zosta(a ty#ko rodzina! wdowa ?art#ey i nasza sza,ka* Przypatrywa(e si& pi#nie ich twarzo ! a#e nic z nich nie og(e wyczyta5* 6o(o po('dnia przyszed( przedsi&biorca pogrzebowy ze swoi i po ocnika i! postawi( tr' n& na dw.ch krzes(ach! w sa y $rodk' poko,'! a pote poznosi#i krzes(a z ca(ego do '! po"yczy#i ,eszcze sporo od s%siad.w i 'stawi#i ,e w rz&dach! od $ciany do $ciany3 w sieni! ,ada#ni i bawia#ni* /obaczy(e ! "e wieko tr' ny ,est w ty po(o"eni'! w ,aki Pote pierwszy by(o wczora,! a#e ci%g#e si& kto$ kr&ci( w pob#i"'! wi&c nie pode,$5 i za,rze5 do $rodka* #'dzie zacz&#i si& schodzi5* 2ziewcz&ta i oba, wydrwigrosze sied#i w rz&dzie krzese(! b#i"e, g(owy tr' ny9 przez nast&pne p.( godziny powo#i! kapn&(a ie#i o"e sa y og(e sobie3 1d takich spraw!

g&siego przechodzi#i #'dzie i spog#%da#i na twarz nieboszczyka! a niekt.ry

nawet (za do $rodka i wszystko odbywa(o si& bardzo 'roczy$cie i w wie#kie, ciszy! ty#ko trzy bratanice z ar(ego i dwa, obwiesie trzy a#i ch'stki przy oczach! g(owy nos.w! bo na pogrzebie #'dzie wyciera,% nosy cz&$cie, ni" gdzieko#wiek indzie,! ty#ko w ko$cie#e wyciera,% cz&$cie,* 6iedy do by( ,'" nabity po brzegi! przedsi&biorca pogrzebowy w czarnych r&kawiczkach! taki ,aki$ (agodny i ko,%cy! zacz%( kr%"y5 w t(' ie kocz%c przygotowania i pi#n',%c! "eby rzeczy i #'dzie zna,dowa#i si& w ,ak na,#epszy porz%dk' i "eby wszystki by(o wygodnie! przy czy por'sza( si& cicho ,ak kot* +ni raz' si& nie odezwa(* Przes'wa( #'dzi z ie,sca na ie,sce! wpycha( do $rodka sp.4nionych! kaza( robi5 prze,$cia 0 a sa stan%( pod $cian%* ?y( wszystko to za po oc% r'ch.w g(owy i r&ki* Pote pochy#one i troch& poch#ipywa#i* Nie s(ycha5 by(o nic pr.cz sz'rgot' n.g i wycierania

na,p(ynnie,szy i na,pos'wistszy ! na,cisze, prze yka,%cy si& cz(owiekie ! ,akiego w

95

"yci' widzia(e ! a ty#e ia( na twarzy '$ iech'! i#e a na przyk(ad kawa(ek szynki* Po"yczono te" 8ishar oni&! okropnie rozstro,on%* >aka$ (oda niewiasta 'siad(a i zacz&(a b&bni5 po k#awiszach! strasznie chrz&szcz%c i chroboc%c peda(a i! i wszyscy zawt.rowa#i ,e, $piewe * :a(as by( taki! "e oi czysto! "e by( nieboszczykie * Pote har ider! ,aki zdanie nieboszczyk Piotr wygra( na wie#ebny :obson wsta( i zacz%( prze awia5

powo#i i 'roczy$cie9 a#e #edwie otworzy( 'sta! w piwnicy wyb'ch( na,potwornie,szy o"na sobie wyobrazi59 by( to ty#ko ,eden pies! a#e narobi( okropnego ha(asie cz(owiek nie s(ysza(! co do ' chcia( ,azgot' i ani y$#a( si& 'spokoi5* Proboszcz sta( nad tr' n% i czeka( 0 w ty Wte siebie .wi w y$#ach* )yt'ac,a by(a strasznie g('pia i #'dzie nie wiedzie#i! co pocz%5* d('gonogi przedsi&biorca pogrzebowy da( pastorowi znak r&k%! ,akby powiedzie53 Nie prze, ', si& pan! ,'" ,a to za(atwi&* + nast&pnie pochy#i( si& troch& i zacz%( p(yn%5 wzd('" $ciany 0 wida5 by(o ty#ko ,ego ra iona i p#ecy nad g(owa i #'dzi* Wi&c p(yn%( wzd('" $ciany! a ',adanie w piwnicy stawa(o si& coraz g(o$nie,sze* W koc'! kiedy przeszed( tak wzd('" dw.ch $cian poko,'! znikn%( w piwnicy* Po par' sek'ndach 's(ysze#i$ y (o ot! pies zawy( dwa razy w z'pe(nie zd' iewa,%cy spos.b i ' i#k(! a pote zrobi(o si& cicho ,ak w grobie i pastor wr.ci( do swo,ego 'roczystego ie,sc'! w kt.ry ,e przed chwi#% przerwa(* Po in'cie pod dr'g%! pote pod trzeci%! a" w prze .wienia dok(adnie w ty

czy dw.ch ra iona przedsi&biorcy pogrzebowego znow' zacz&(y s'n%5 wzd('" $ciany9 s'n%( tak! s'n%( i s'n%( pod ,edn% $cian%! pote koc' stan%(! wyprostowa( si&! wyci%gn%( szy,& i os(oniwszy 'sta r&k% wyszepta( ochryp#e do pastora nad g(owa i #'dzi3 0 /(apa( szcz'ra* 0 + ,ak to powiedzia(! pochy#i( si& znow' i prze kn%( na swo,e dawne ie,sce* Widzia(e ! "e #'dzie odetchn&#i z '#g%! bo nat'ra#nie strasznie by#i ciekawi* Taka drobna przys('ga ,ak ta in8or ac,a nic nie koszt',e! a w(a$nie podobne drobiazgi z,edn',% cz(owiekowi 'znanie i sy pati&* Ten przedsi&biorca pogrzebowy by( chyba na,bardzie, #'biany cz(owiekie w ie$cie* C."! owa pogrzebowa by(a bardzo pi&kna! ty#ko troch& za d('ga i n'dna* >ak w ty#ko pastor skoczy(! 6r.# zacz%( g#&dzi5 po swo,e '! a#e w koc' ca(a zabawa skoczy(a si& i przedsi&biorca pogrzebowy zacz%( s'n%5 do tr' ny ze $r'bokr&te

96

r&k'* +#e pote

i wtedy $cierp(a sk.ra i ani na chwi#& nie sp'szcza(e

z niego wzrok'* +#e

nawet ' do g(owy nie przysz(o! "eby grzeba5 w tr' nie9 zas'n%( ty#ko cich'tko wieko! a ocno przykr&ci( $r'by* No i asz babo p#acek7 Nie wiedzia(e ! czy pieni%dze s% w $rodk'! czy ich nie a* -y$#& sobie3 przyp'$5 y! "e kto$ zw&dzi( po cich' ten worek9 co ,a a w taki wypadk' zrobi5 0 pisa5 do -ary >ane czy nie pisa5; Powiedz y! "e -ary >ane ka"e odkopa5 stry,a Piotra i nie zna,dzie worka 0 co sobie wtedy o si& z niczy nie po y$#i; Gotowi nie ,eszcze przychwyci5 i wsadzi5 do wi&zienia* Na,#epie, zrobi&! ,ak nie zdradz&! pary z 'st nie p'szcz& i w og.#e nie b&d& pisa(* Wszystko tak 4#e! og(e * W og.#e po co ,a si& do tego wtr%ca(e ! niech #icho porwie strasznie si& teraz pokie(basi(o9 chcia(e zrobi5 dobrze! a ty czase zrobi(e "e gorze, ,'" nie ca(% spraw&7 Pochowa#i Piotra Wi#ksa i po pogrzebie wr.ci#i$ y do do '* /now' zacz%(e pi#nie przyg#%da5 si& ich twarzo 0 nie og(e si& powstrzy a5 i z niepoko,' nie ' ia(e zna#e45 sobie ie,sca* +#e nie wyczyta(e z nich nic %drego* Wieczore 6r.# wzi%( si& do sk(adania wizyt i czarowa( wszystkich po ko#ei! i by( taki przy,acie#ski 0 ty#ko go do rany przy(."7 Napo kn%( t' i ta ! "e ,ego kongregac,a w +ng#ii niecierp#iwie na niego czeka! wi&c 'si ostro wzi%5 si& do rzeczy! za(atwi5 od r&ki wszystkie sprawy a,%tkowe i zaraz wraca5 do kra,'* ?ardzo ' by( przykry ten artwi#i* Fa(owa#i! "e po$piech 0 powiedzia( 0 i wszyscy w iasteczk' te" si& ogro nie

nie zostanie d('"e,! a#e .wi#i! "e roz' ie,% 0 nie o"e by5 inacze,* Napo kn%( ,eszcze 6r.#! "e nat'ra#nie zabior% ze sob% dziewcz&ta do +ng#ii* ?ardzo to wszystkich 'cieszy(o! bo 'wa"a#i! "e w ten spos.b dziewcz&ta b&d% ca(kie i z g(owy wypad(o! "e ia(y zapewnion% opiek& i za ieszka,% $wiecie* w$r.d na,b#i"szych krewnych* 2ziewcz&ta te" si& ogro nie 'cieszy(y 0 z te, rado$ci ia(y kiedyko#wiek ,akie$ z artwienia na ty Powiedzia(y 6r.#owi! "eby ,ak na,pr&dze, wszystko sprzeda(! bo one w ig b&d% gotowe do drogi* ?iedactwa takie by(y 'radowane i takie szcz&$#iwe! "e a" i si& serce kra,a(o! kiedy patrzy(e ! ,ak si& da,% nabiera5 i obe#giwa5* +#e nie wiedzia(e ! ,ak by t' w spos.b bezpieczny d#a siebie z ieni5 t& weso(% $piewk&* Niech nie #icho! ,e"e#i 6r.# nie wystawi( do '! -'rzyn.w i ca(ego a,%tk' na

97

p'b#iczn% #icytac,&! kt.ra

ia(a si& odby5 w dwa dni po pogrzebie9 a#e kto chcia(!

.g(

k'pi5 z wo#ne, r&ki ,eszcze przed ty ter ine * Wi&c na dr'gi dzie po pogrzebie! gdzie$ ko(o po('dnia! rozradowany dziewcz&to sprzeda( i po raz pierwszy zrzed(a ina* Przysz#i dwa, hand#arze niewo#nik.w i 6r.# do owych -'rzyn.w za cen& nisk% i na wekse#! ,ak si& to nazywa! z atk& do -e phis w

trzydniowy ter ine p(atno$ci* /araz te" hand#arze wys(a#i ich do nowych nabywc.w 0 g.rze rzeki! ob' syn.w do 1r#ean' w d.( rzeki* -y$#a(e ! "e ty biedny -'rzyno i biedny dziewcz&to serce p&knie z "a(o$ci9 ob,&#i si& i p(aka#i! i wpad#i w tak% rozpacz! "e na sa widok a" nie $ciska(o w do(k'* 2ziewcz&ta powiedzia(y! "e nawet by i to do g(owy nie przysz(o! "e rodzina o"e by5 rozdzie#ona a#bo sprzedana do innego iasta* Nigdy w "yci' nie zapo n& widok' tych biednych! nieszcz&$#iwych dziewcz%t i tych -'rzyn.w! co si& $ciska#i i okropnie p(aka#i9 i chyba w og.#e nie wytrzy a(by nie a wa"no$ci i -'rzyni wr.c% do do ' po ki#k' tygodniach* )przeda" -'rzyn.w wywo(a(a wie#kie por'szenie w dzieci od rodzone, iasteczk'9 zbieg(o si& do nas wie#' s%siad.w9 nie na "arty rozz(oszczeni wo(a#i! "e to skanda#! "eby tak odrywa5 atki* Ta sprawa zaszkodzi(a troch& osz'sto ! a#e 6r.#! ten stary g('piec! da#e, si& stawia(! wca#e nie zwa"a,%c na to! co 6si%"& .wi( czy robi(9 a 'sz& wa powiedzie5! "e 6si%"& cz'( si& bardzo niewyra4nie* Nast&pnego dnia ia(a si& odby5 #icytac,a* Wczesny rankie 6r.# i 6si%"& przysz#i na poddasze do o,e, izdebki i ob'dzi#i nie9 po ich inach zaraz pozna(e ! "e sta(o si& co$ niedobrego* 6r.# spyta(3 0 Czy by(e$ w oi poko,' przedwczora, wieczore ; 0 Nie by(e ! Na,,a$nie,szy Panie* 0 /wa(e by(o nikogo! pr.cz cz(onk.w nasze, sza,ki* 0 + by(e$ wczora, w dzie a#bo wieczore ; 0 Te" nie by(e ! Na,,a$nie,szy Panie* 0 )(owo da,esz; Ty#ko bez k(a stw7 go tak zawsze! kiedy w pob#i"' nie tego i wyb'chn%(by ! i wygada(! co i ,ak z nasz% sza,k%! gdyby nie wiedzia(! "e ta sprzeda"

98

0 )(owo da,&! Na,,a$nie,szy Panie* -.wi& na,prawdziwsz% prawd&7 Nie zb#i"a(e si& nawet do poko,' Wasze, 6r.#ewskie, -o$ci! odk%d panna -ary >ane zaprowadzi(a nas ta pierwszego wieczora* Wtedy odezwa( si& 6si%"&3 0 Nie widzia(e$ przypadkie ! czy kto$ ta nie wchodzi(; 0 Nie! Wasza 6si%"&ca -o$5* Przyna, nie, sobie nie przypo ina * 0 /astan.w si& dobrze* Na y$#a(e powiada 3 0 -'rzyn.w to widzia(e ! ,ak wchodzi#i ta ki#ka razy* 1ba, drgn&#i i na,pierw 6si%"& spyta(3 0 Co! wszyscy; 0 Nie*** w ka"dy razie nie wszyscy raze * 1 i#e pa i&ta ! to ty#ko ,eden raz widzia(e ! ,ak wszyscy wychodzi#i z tego poko,'* 0 Czeka,! kiedy to by(o; 0 W ty zaspa(e * -ia(e ,'" ze,$5 po drabinie! kiedy ich zobaczy(e * 0 No i co da#e,; Gada, pr&dze,7 Co oni robi#i; >ak si& zachowywa#i; 0 Nic nie robi#i! a zachowywa#i si& ca(kie zwycza,nie* Wysz#i na pa#cach z poko,'! wi&c zaraz sobie po y$#a(e ! "e pewnie wesz#i do $rodka! "eby sprz%tn%5 pok., Wasze, 6r.#ewskie, -o$ci czy co$ takiego! bo przyp'szcza#i! "e Wasza 6r.#ewska -o$5 ,'" wsta(9 a#e zobaczy#i! "e Wasza 6r.#ewska -o$5 wca#e ,eszcze nie wsta(! wi&c wo#e#i pr&dko si& wynie$5! zani zb'dz% Wasz% 6r.#ewsk% -o$5 i zani spotka ich co$ nieprzy,e nego* 0 + to (adna heca7 0 powiedzia( 6r.#* @ oba, ie#i teraz strasznie z(e! a przy ty ocno g('pie iny* )ta#i tak chwi#& za y$#eni! drapi%c si& po g(owach! a pote 6si%"& dni'! kiedy$ y ie#i pogrzeb* <ano* Nie bardzo wcze$nie! bo wtedy ie#i takie iny! ,akby si& tego nigdy nie spodziewa#i! a pote ,akby si& spodziewa#i tego od pocz%tk'* si& chwi#&! a" zna#az(e d#a siebie $wietne wy,$cie i wtedy

99

zacz%( chichota5 tak ,ako$ zgrzyt#iwie i w koc' powiada3 0 To $wietnie! to wspania#e7 >ak znako icie te czarn'chy odegra(y swo,e ro#e7 =dawa#i rozpacz! "e si& wynosz% z te, oko#icy7 @ ,a by(e pewien! "e si& artwi%* Ty te" by(e$ pewien! wszyscy by#i7 Niech nikt nie pr.b',e we nabra5* -oi zdanie warci s% a,%tek* Gdyby nie w .wi5! "e -'rzyni s% pozbawieni scenicznych zdo#no$ci* Tak sprytnie odegra#i t& ko edi&! "e ka"dy da(by si& ia( kapita( i odpowiedni teatr! nie y$ y ich sprzeda#i za bzd'rn% cen&* "yczy(by sobie #epszych aktor.w 0 a ty czase Gdzie ,est ta bzd'ra*** ten wekse#; 0 W bank'! gdzie czeka na dyskonto* + gdzie! ' diaska! ia(by by5; 0 No! przyna, nie, to ,edno w porz%dk'! ?og' dzi&ki7 )pyta(e ! taki do$5 wy#&kniony g(ose 3 0 Czy sta(o si& co$ z(ego; + 6r.# ,ak si& do nie nie obr.ci i ,ak na nie nie wrza$nie7 0 Nie tw., interes7 Trzy a, g&b& na k(.dk& i pi#n', w(asnego nosa7 <adz& ci! "eby$ o ty pa i&ta(! p.ki t' ,este$ y7 )(ysza(e$; 0 + pote zwr.ci( si& do 6si&cia3 0 -'si y to po(kn%5 ,akby nigdy nic* +ni pary z g&by! to ,edyna rada* >'" ie#i ze,$5 na d.( po drabinie! kiedy 6si%"& zn.w zacz%( chichota5 i powiada3 0 )przedawa5 szybko z a(y zyskie ! by#eby by( r'ch w interesie7 +ch! s('sznie! to da,e na,#epsze wyniki7 6r.# odwr.ci( si& do niego i warkn%( w$ciek(y3 0 Chcia(e ,ak na,#epie,! kiedy ich tak od r&ki sprzedawa(* Ty#e w ty two,e, winy co o,e,! "e$ y 4#e na ty wysz#i* 0 : ! gdyby$ raczy( bra5 o,e rady pod 'wag&! -'rzyni by#iby ,eszcze w do '! za to nas by t' nie by(o* 6r.# powiedzia( co$ 6si&ci' do s('ch'! a#e 'wa"a(! "eby narazi5! a pote ,ak nie skoczy do nie7 /drowo natar( ' si& zanadto nie go nie i 'sz' za to! "e

zawiado i( od raz' o tych -'rzynach! "e wysz#i z ,ego poko,' i tak si& ,ako$ dziwnie zachowywa#i* 6a"dy g('piec by si& do y$#i( 0 powiedzia( 0 "e co$ t' nie ,est w porz%dk'* Pote da( i spok., i przez chwi#& przek#ina( sa ego siebie9 powiedzia(! "e to wszystko

00

sta(o si& d#atego! "e wtedy rano wsta( za wcze$nie z (."ka i nie wypocz%( ,ak na#e"y! i "e pr&dze, ski$nie! zani ,eszcze raz tak zrobi* W koc' odesz#i! ci%g#e sobie dogad',%c! a ,a o a(o co nie skaka(e z rado$ci! "e 'da(o i si& ca(% win& zwa#i5 na -'rzyn.w! a przy ty nie wyrz%dzi(e i na, nie,sze, nawet krzywdy*

01

PRZECHYTRZENIE NIE POPACA Nied('go przysz(a pora wstawania! wi&c zszed(e ze swego poddasza9 kiedy

ia(e ,'" ze,$5 na d.(! za'wa"y(e przez 'chy#one drzwi do poko,' dziewcz%t pann& -ary >ane* )iedzia(a obok starego k'8erka! kt.ry by( otwarty! i pakowa(a si& 0 na drog& do +ng#ii7 +#e nag#e przerwa(a pakowanie! od(o"y(a ,ak%$ s'kni& na ko#ana! zas(oni(a twarz r&ka i i w p(acz* Na ten widok zrobi(o sa o* Wi&c wszed(e i powiada 3 0 Panno -ary >ane! pani% serce bo#i! ,ak si& ko '$ dzie,e co$ z(ego* -nie te"*** prawie zawsze* 2#aczego pani p(acze; Powiedzia(a* )z(o ,e, o tych -'rzyn.w* 2o y$#a(e si& tego* Powiedzia(a! "e zeps'(o ,e, to prawie z'pe(nie t& pi&kn% podr." do +ng#ii* Nie wyobra"a sobie! "eby og(a ta by5 kiedyko#wiek szcz&$#iwa! wiedz%c! "e ta biedna atka nigdy nie zobaczy swoich dzieci 0 i t' -ary >ane wyb'chn&(a p(acze ,eszcze "a(o$nie,szy i podni.s(szy r&ce do g.ry zawo(a(a3 0 1 ?o"e! ?o"e7 Po y$#e5 ty#ko! "e oni si& ,'" nigdy nie zobacz%7 + ,a ,e, na to3 0 6iedy w(a$nie! "e si& zobacz%! i to na,da#e, za ,akie dwa tygodnie* Wie ! "e si& zobacz%7 No i acie 0 wygada(e si&7 + zani zd%"y(e r'gn%5! ona zarz'ci(a i r&ce na szy,& i prosi(a! "eby to powt.rzy( ,eszcze raz i ,eszcze raz! i ,eszcze raz* Widz&! "e wyskoczy(e ,ak 8i#ip z konopi! powiedzia(e za d'"o i wpakowa(e si& w pask'dn% kaba(&* Poprosi(e ! "eby 0 ,ak #'dzie! kt.ry i pozwo#i(a troch& po y$#e59 wi&c czeka(a ocno kr&ci5 g(ow%* bardzo zniecierp#iwiona! bardzo prze,&ta i (adna! a#e in& ia(a tak% troch& szcz&$#iwsz% '#"y po wyrwani' bo#%cego z&ba* /acz%(e Po y$#a(e sobie! "e cz(owiek! kt.ry b&d%c w tarapatach wygarnie nag#e ca(% prawd&! nara"a si& niepotrzebnie na niebezpieczestwo! chocia" prawd& .wi%c nie a w tych sprawach "adnego do$wiadczenia i g(owy nie da ! "e tak ,est na pewno* W ka"dy razie na to i wyg#%da* +#e niech nie #icho! ,e"e#i w ty wypadk' prawda nie wydawa(a si& #epsza i co wi&ce,! bezpiecznie,sza ni" k(a stwo* i si& okropnie przykro 0 ka"dy cz'(by to

02

Po y$#a(e ! "e b&d& 'sia( w wo#ne, chwi#i dobrze si& nad ty zastanowi5! takie to wydawa(o i si& nowe i takie niezwyk(e* >ak "y,&! nie spotka(e sobie! zaryzyk',&3 wygarn& ty si& z czy $ raze ca(% podobny * No! a#e tr'dno! powiedzia(e prawd&! chocia" takie a 'cz'cie! ,akby

ia( si%$5 na beczce proch' i pod(o"y5 #ont!

"eby si& przekona5! dok%d nie wyb'ch zaniesie* W koc' tak si& odezwa(e 3 0 Panno -ary >ane! czy zna pani kogo$! kto ieszka za iasteczkie i do kogo og(aby pani po,echa5 na ki#ka dni; 0 Nat'ra#nie* 2o pastwa Cothrop* 2#aczego pytasz; 0 -nie,sza o to* Ty czase nie b&dzie y o ty .wi#i* >e"e#i wy,a$ni&! sk%d wie ! "e ci pani -'rzyni spotka,% si& znow'! i to w ty do ' 0 i ,e"e#i dowiod&! "e a rac,&! czy po,edzie pani wtedy! do pastwa Cothrop i zostanie ' nich ki#ka dni; 0 6i#ka dni 0 zawo(a(a* 0 Gotowa ,este zosta5 ca(y rok7 0 No to zgoda 0 odpar(e * 0 Poniewa" idzie o pani%! wystarczy poczerwienia(a! z czy i zwycza,ne s(owo 0 to pewnie,sze ni" ' kogo innego przysi&ganie na ?ib#i&* 0 =$ iechn&(a si& i by(o ,e, bardzo (adnie! a ,a doda(e 3 0 >e"e#i pani pozwo#i! za kn& drzwi i zas'n& rygie#* Wr.ci(e ! 'siad(e naprzeciwko nie, i powiada 3 0 Ty#ko niech si& pani nie z(o$ci* Niech pani siedzi spoko,nie i b&dzie prawdziwy &"czyzn%* Powie teraz prawd&! wi&c prosz& zebra5 wszystkie si(y! bo ta prawda nie ,est i(a i nie b&dzie pani przy,e nie ,% 's(ysze5! a#e na to nie a "adne, rady* Ci pani stry,owie! to nie "adni stry,owie! ty#ko para osz'st.w 0 (otr.w pierwsze, wody* No i widzi pani! na,gorsze ,'" za na i! a reszt& zniesie pani $piewa,%co* )trasznie ,% to prze,&(o! a#e co si& dziwi5* + ,ak raz wyp(yn%(e na czyste wody! wa#i(e prosto przed siebie* >e, oczy b(yszcza(y coraz bardzie, i bardzie,! a ,a ko#e,no wszystko! od chwi#i! kiedy na prog' do ' rz'ci(a si& 6r.#owi na opowiada(e

szy,& a on poca(owa( ,% szesna$cie czy siede na$cie razy* =s(yszawszy to zerwa(a si& na nogi z twarz% czerwon% ,ak b'rak i powiada3 0 +ch! ten (otr7 Chod4 0 nie tra5 y in'ty! nie tra5 y sek'ndy7 /an'rzy y ich w s o#e! 'tarza y w pierz' i 'topi y w rzece7

03

>a ,e, na to3 0 / wie#k% ch&ci%* +#e czy pani chce to zrobi5! zani Cothrop! czy te"*** 0 +ch! co ,edwabist% r&k& na i przychodzi do g(owy7 0 zawo(a(a i 'siad(a* 0 /apo ni,! co ci o,e,! zaraz powiedzia(e ! "e boda, by si&! co robi&! taka by(a ' ar(! gdyby nie .wi(a *** prosz&! zapo ni,*** przyrzekni,! "e zapo nisz7 0 + ,ak przy ty po(o"y(a swo,% zapo nia(* 0 Nie zastanawia(a rozgniewana 0 doda(a* 0 +#e pani po,edzie do pastwa

teraz .w da#e,! ,'" ci wi&ce, nie przerw&7 Powiedz! co a robi5! a z pewno$ci% ci& 's('cha 7 0 Widzi pani 0 ci%gn%(e 0 to straszne (otry ci dwa, szachra,e! a ,a chc& czy nie chc&! 'sz& si& ich ,eszcze ,aki$ czas trzy a5 0 wo#& pani nie .wi5 d#aczego* Gdyby ich pani wysypa(a! #'dzie w iasteczk' po og#iby i wydosta5 si& z ich (ap i d#a nie wszystko skoczy(oby si& dobrze! a#e ,est kto$! kogo pani nie zna! a kto wpad(by wtedy w straszne tarapaty* + 'si y ty czase ,aki spos.b .g(by y przecie" chce y go 'ratowa5! prawda; Nat'ra#nie* 2#atego i#cze5* 'wo#ni5 >i a i siebie od tych dw.ch obwiesi3 postara si&! "eby

>ak wypowiedzia(e te s(owa! przysz(a i do g(owy dobra y$#* /roz' ia(e ! w posz#i do kozy! a pote w nogi* +#e wo#a(e nie ,echa5 tratw% w dzie i nie ie5 ze sob% nikogo! kto by odpowiada( na pytania9 d#atego chcia(e ! "eby dopiero p.4ny wieczore * Powiedzia(e 3 0 Panno -ary >ane! ,'" wie ! co zrobi y* @ wca#e nie b&dzie pani 'sia(a ,echa5 na tak d('go do pastwa Cothrop* @#e to i#; 0 Nieca(e cztery* /a iasteczkie ! przy g(.wny go$cic'* 0 Ty#e i#e na trzeba* Po,edzie ta pani teraz i poczeka spoko,nie do dziewi%te, a#bo p.( do dziesi%te, wiecz.r9 dopiero wtedy niby co$ sobie pani przypo ni i poprosi ich! "eby pani% odes(a#i do do '* >e"e#i pani t' przy,edzie przed ,edenast%! prosz& postawi5 zapa#on% $wiec& w oknie tego poko,'9 gdyby nie przyszed( prosz& czeka5 do ,edenaste,! a ,e"e#i po ,edenaste, te" si& nie z,awi&! b&dzie to znaczy(o! "e drapn%(e ! "e nie t' ,'" nie a i nic i nie grozi* Wtedy powie pani #'dzio o wszystki i ka"e tych ., p#an zacz%( dzia(a5

04

dw.ch (otr.w aresztowa5* 0 2obrze 0 odpar(a* 0 /robi& to* 0 + gdyby si& tak przypadkie zdarzy(o! "e nie 'da i si& 'ciec i zostan& raze z ni i przy(apany! prosz& koniecznie powiedzie5! "e pani% o wszystki 'przedzi(e * @ prosz& si& za n% wstawi5* 0 1 to o"esz by5 spoko,ny* W(os ci z g(owy nie spadnie7 0 zawo(a(a* + przy tych s(owach rozd&(y ,e, si& nozdrza i z ocz' strze#i(y iskry* 0 >e"e#i drapn& 0 ci%gn%(e 0 nie b&dzie nie t'ta, i nie b&d& .g( dowie$5! "e te sze# y nie s% pani stry,a i9 zreszt% gdyby zosta(! te" by tego nie .g( dowie$5* -.g(by co na,wy"e, przysi%c! "e z nich straszne (otry i osz'sty9 to te" ,est co$ warte* +#e s% inni! kt.rzy zrobi% to #epie, ode nie i #'dzie i pr&dze, 'wierz%* Powie pani! ,ak ich zna#e45* 2a i pani o(.wek i kawa(ek papier'; To wystarczy*** 6r.#ewska niebywa(o$5! ?ricksJi##e* Prosz& schowa5 t& kartk& i przypadkie ,e, nie zg'bi5* >ak s%d b&dzie chcia( dowiedzie5 si& czego$ o naszych dw' ptaszkach! niech po$#% do ?ricksJi##e i powiedz%! "e z(apa#i tych od 6r.#ewskie, niebywa(o$ci! i niech zawezw% ki#k' $wiadk.w 0 ach! panno -ary! zani przy#ec%7 Po y$#a(e ! "e o .wi#i$ y ,'" nie, wi&ce, wszystko! wi&c powiada 3 0 Cicytac,a niech si& spoko,nie odbywa! o to o"e pani% g(owa nie bo#e5* Poniewa" wyznaczy#i ,% w tak kr.tki ter inie! nikt nie b&dzie 'sia( p(aci5 za k'pione rzeczy od raz'! ty#ko dopiero na dr'gi dzie! a te sze# y nie r'sz% si& st%d! dop.ki nie zagarn% wszystkiego* Tak ,ak '(o"y#i$ y ca(% spraw&! sprzeda" nie b&dzie ia(a "adne, wa"no$ci i oni nie dostan% ani ,ednego centa* 1db&dzie si& dok(adnie tak sa o ,ak z -'rzyna i3 sprzeda" ,est niewa"na i -'rzyni wr.c% nied('go do do '* Przecie" oni nie og% nawet odebra5 z bank' pieni&dzy za -'rzyn.w 0 co! panno -ary! wpakowa#i si& w pask'dn% kaba(&! prawda; 0 Pobiegn& teraz na $niadanie 0 powiedzia(a 00 i zaraz pote pastwa Cothrop* wybior& si& do si& pani obe,rzy! przygna t' ca(e iasteczko7 + w$ciek#i z g.ry

05

0 1,e,! panno -ary >ane 0 odpar(e 0 tak nie o"na! w "adny wypadk'* Niech pani ,edzie przed $niadanie * 0 Cze '; 0 >ak pani y$#i! panno -ary! d#aczego ,a w og.#e chc&! "eby pani po,echa(a; 0 : *** nie zastanawia(a si& nad ty ! i tak naprawd& to nie wie * 2#aczego; 0 ?o pani nie na#e"y do #'dzi! kt.rzy a,% twarze niczy z drzewa* Pani twarz to z'pe(nie ,ak ksi%"ka* Cz(owiek .g(by si%$5 naprzeciwko i przeczyta5 ,% od deski do deski! ,akby by(a napisana na,wi&kszy dr'kie * Czy pani y$#i! "e kiedy stry,aszkowie zaczn% pani% ca(owa5 na dzie dobry! pani si& nie*** 0 1ch! do$5! do$57 -asz rac,&! po,ad& przed $niadanie 7*** bardzo ch&tnie po,ad&* +#e czy a zostawi5 o,e biedne siostry z ty i (a,daka i; 0 Prosz& si& o to nie towarzystwie* >akby po,echa(y z pani%! spyta! ,ak si& og(oby si& to wyda5 pode,rzane* Wo#&! "eby pani z ' co$ zdradzi* ni i nie roz awia(a 0 ani z siostra i! ani z niki w iasteczk'! niech ty#ko kt.ry$ s%siad iewa,% dzi$ rano stry,aszkowie! pani twarz na pewno Pani 'si ,echa5 zaraz! panno -ary >ane! a ,a potra8i& to ,ako$ wyt(' aczy5* Powie pannie /'zannie! "eby si& od pani pok(oni(a stry,aszko przy,aci.(! i "e wr.ci pani wieczore a#bo ,'tro wcze$nie rano* 0 Co do odwiedzin ' przy,aci.(! zgoda* +#e nie pozwo#&! "eby i si& kto$ k(ania( w oi i ieni'* 0 : ! w taki razie z k(a anie da y spok., 0 co szkodzi! "e ,e, to powiedzia(e ! nie by(o w ty nic z(ego* 2robiazg! kt.ry nie wy aga( ode nie "adnego wysi(k'! a w(a$nie takie drobiazgi na,bardzie, '(atwia,% "ycie* Pannie -ary zrobi(o si& przy,e nie! a nie to nic nie kosztowa(o* Pote powiedzia(e 3 0 >edna ,eszcze sprawa! panno -ary 0idzie i o ten worek z pieni&dz i* 0 C."! worek a,% oni* @ cz',& si& naprawd& g('pio! kiedy po y$#&! ,ak go dosta#i* 0 T' si& pani y#i* Wca#e go nie a,%* i powiedzia(a i ! "e pani o"e odwiedzi5 postanowi(a wy,echa5! "eby troszk& odpocz%5 i rozerwa5 si& czy artwi5* ?&d% 'sia(y ,eszcze pocierpie5 troch& w ich

06

0 Co .wisz; + kto go a; 0 Chcia(by 'krad(e * =krad(e ! "eby da5 pani* @ wie ,eszcze! gdzie worek schowa(e ! a#e y$#&! "e go ,'" ta nie a* )trasznie i przykro! panno -ary >ane* Tak i przykro! "e nie o"e by5 przykrze,* +#e chcia(e zosta(e na ty ,ak na,#epie,* )(owo da,&! "e chcia(e * 1 'sia(e a(o co nie przy(apany! wi&c schowa5 woreczek do pierwsze, kry,.wki! wiedzie5! a#e nie wie * Wie ! "e ia(e ten worek! bo go i

,aka i przysz(a na y$#! i pote w nogi 0 a#e to nie by(a dobra kry,.wka* 0 1ch! nie obwinia, "e si& tak! ch(opcze7 +" przykro s('cha5! naprawd& ci nie pozwa#a ! nie ia(e$ inne, rady* To nie two,a wina* Gdzie go schowa(e$; Nie chcia(e nie og(e przypo ina5 pannie -ary >ane o ,e, strapieni'9 i w "aden spos.b 'sia(oby sobie wyobrazi5 z in't&! a z(ota na brz'ch'* Wi&c po i#cza(e wyd'si5 z siebie s(.w! po kt.rych biedactwo

nieboszczyka w tr' nie z workie pote powiada 3

0 Wo#a(by ! panno -ary >ane! nie .wi5! gdzie schowa(e pieni%dze! ,e"e#i nie pani z tego zwo#ni* Napisz& ty#ko na kawa(k' papier' i ,e"e#i pani zechce! przeczyta to sobie pani w drodze do pastwa Cothrop* Czy to pani wystarczy; 0 1ch! nat'ra#nie* Napisa(e wtedy w nocy* )ta(e za drzwia i i okropnie by(o i pani "a#! panno -ary >ane* 1czy i si& spoci(y! kiedy sobie przypo nia(e ! ,ak p(aka(a wtedy w nocy sa i'tka przy tr' nie! a te diab(y z piek(a rode ! kt.re ,% okpi(y i obrabowa(y! #e"a(y sobie na,spoko,nie, pod ,e, dache * 1dda,%c z(o"on% kartk& zobaczy(e ! "e ona te" a okre oczy* Potrz%sn&(a o,% r&k% bardzo ocno i powiada3 0 Fegna,*** zrobi& wszystko! ,ak radzisz* + cho5by ci& wi&ce, nie ia(a zobaczy5! nigdy ci& nie zapo n& i b&d& o tobie d'"o! bardzo d'"o y$#a(a i b&d& si& za ciebie od#i(a* @ ,'" ,e, nie by(o* ?&dzie si& za nie od#i(a7 -y$#&! "e gdyby nie zna(a #epie,! pod,&(aby si& roboty! kt.re, (atwie, by og(a sprosta5* +#e g(ow& da ! "e i o wszystko tak3 W(o"y(e worek do tr' ny* Ce"a( ,'" ta ! kiedy pani p(aka(a

07

dotrzy a(a s(owa 0 taka ,'" ona by(a! ta panna -ary >ane* )tarczy(oby ,e, energii i dzie#no$ci! "eby si& od#i5 za >'dasza! ,akby sobie tak postanowi(a 0 oi zdanie w "yci'9 y$#&! "e nie oi zdanie co8n&(aby si& przed niczy * -.wcie! co chcecie! a#e by(o w nie, wi&ce,

krzepy ni" we wszystkich innych dziewczynach! ,akie zna(e

pe(no w nie, by(o krzepy* -o"e b&dzie wa si& zdawa5! "e to poch#ebstwo! a#e to nie ,est poch#ebstwo* + ,e"e#i idzie o pi&kno$5 i dobro5! panna -ary >ane bi,e wszystkie inne dziewczyny na g(ow&* Nie widzia(e od#i(a* + gdyby ,e, od ta tego czas'! kiedy wysz(a z poko,'! a#e og(yby zda5 si& ,e, na co$ o,e od#itwy! y$#a(e o nie, chyba i#iony razy3 i o ty ! ,ak i powiedzia(a! "e b&dzie si& za nie ty#ko przyp'szcza(! "e niech skisn&! ,e"e#iby si& za ni% nie od#i(7 Cz ychn&(a widocznie k'chenny i schoda i! bo nikt nie widzia( ,e, od,azd'* 6iedy zobaczy(e /'zann& i /a,&cz% Warg&! spyta(e 3 0 >ak si& nazywa ta rodzina po ta te, stro e rzeki! do kt.re, czase ,e4dzicie w odwiedziny; 1dpar(y3 0 >est takich ki#ka! a#e na,cz&$cie, ,e4dzi y do Proctor.w* 0 W(a$nie oni 0 powiada * 0 Ca(kie -ary >ane kaza(a wa 0 6to; 0 Nie wie * To ,est*** tak ,ako$ zapo nia(e * +#e zda,e si&! "e*** 0 1,e,! chyba nie :anna; 0 Przykro i 0 odpar(e 0 a#e w(a$nie :anna* 0 -., ?o"e! w zesz(y tygodni' taka ,eszcze by(a zdrowa7 Co ,e, do#ega; 0 2o#ega7 Te" i s(owo7 Panna -ary >ane powiedzia(a! "e cz'wa#i przy nie, ca(% noc i wyg#%da na to! "e nie poci%gnie ,'" d('go* 0 6to by po y$#a(; + na co ,est chora; Nie ' ia(e tak od r&ki wy y$#i5 "adne, rozs%dne, choroby! wi&c powiada * 0 Na $wink&7 po$piech'! bo kto$ ta ' nich zachorowa(* i to nazwisko wy#ecia(o z g(owy* Panna powiedzie5! "e po,echa(a do tych Proctor.w w okropny

08

0 + ,ak"e! na $wink&7 Nikt nie cz'wa po nocy przy #'dziach! kt.rzy chor',% na $wink&7 0 Nikt nie cz'wa! na pewno7 Nie radzi(by ci si& zak(ada5! "e nikt nie cz'wa przy takie, $wince* Ta $winka ,est ca(kie od iana $winki* 0 >aka nowa od iana; 0 Taka! kt.ra ,est po ieszana z inny i choroba i* 0 / ,aki i; 0 1ch! z osp% i kok#'sze ! i r."%! i s'chota i! i ".(t% 8ebr%! i zapa#enie ?.g wie z czy ,eszcze* 0 1 , e, k'7 @ oni to nazywa,% $wink%; 0 Tak panna -ary >ane powiedzia(a* 0 + d#aczego; 0 2#atego! "e to ,est $winka* 1d $winki si& wszystko zaczyna* 0 Co za g('pi po ys(7 Powiedz y! "e cz(owiek potknie si& i niechc%cy wypi,e tr'cizn&! a pote wpadnie do st'dni! skr&ci kark i roztrzaska sobie czaszk&9 i powiedz y! "e kto$ przy,dzie i spyta! od czego ta ten zgin%(! a ,aki$ g('piec odpowie3 Potkn%( si& biedak* Czy to by ia(o ,aki$ sens; Nie* Tak sa o nie a "adnego sens' z t% $wink%* Czy to ,est zara4#iwe; Czy si& czepia cz(owieka; 0 Czy ta $winka czepia si& cz(owieka; Co za pytanie7 Czy na przyk(ad po cie k' krzak ,e"yn czepia si& cz(owieka; >e"e#i si& nie zaczepisz o ,eden ko#ec! z pewno$ci% nadzie,esz si& na dr'gi* -a rac,&7 + zani 'wo#nisz si& od tego ,ednego ko#ca! ca(y krzak si& do ciebie przyczepi* No wi&c ten nowy rodza, $winki ,est ,akby podobny do krzak' ,e"yn 0 i to nie by#e ,akiego krzak'* <az si& ciebie 'czepi! a pr&dko nie p'$ci* 0 1ch! ,akie to okropne! s(owo da,&7 0 zawo(a(a /a,&cza Warga* 0 P.,d& zaraz do stry,a :arJeya i*** 0 + ,ak"e7 0 powiada * 0 >a na twoi ie,sc' te" by poszed(* >ak babci& .zg'! i inna* Panna -ary >ane powiedzia(a! "e to nowa

09

kocha ! "e by poszed(* Nie traci(by ani in'ty*** 0 )('cha, no! d#aczegoby$ nie poszed(; 0 /astan.w si& chwi#&! to was t'ta,! "eby$cie pote o"e zroz' iesz* Czy twoi stry,owie nie .wi#i! "e 'sz% wraca5 ,ak na,pr&dze, do +ng#ii; @ czy ty sobie wyobra"asz! "e po,ad% i zostawi% sa e ,echa(y taki kawa( $wiata; Tacy pod#i nie s%* Wiesz dobrze! "e poczeka,% na was* >ak dot%d wszystko w porz%deczk'* Tw., stry, :arJey ,est kaznodzie,%! prawda; >asne* + czy kaznodzie,a chcia(by osz'ka5 kapitana parostatk'; Czy b&dzie pr.bowa( nabra5 kapitana okr&t' oceanicznego po to ty#ko! "eby wp'$ci#i ,ego bratanic&! pann& -ary >ane! na pok(ad; Wiesz doskona#e! "e tego nie zrobi* Wi&c co on zrobi! ten tw., stry, :arJey; Wiado o! powie3 Wie#ka szkoda! bardzo i przykro! a#e o,a kongregac,a 'si ,ako$ sobie sa a radzi5! bo kto wie! czy o,a bratanica nie zarazi(a si& okropn% $wink% nad $winka i! wi&c teraz oi $wi&ty obowi%zkie ,est siedzie5 t' i czeka5 te trzy iesi%ce! podczas kt.rych og% si& ' nie, pokaza5 ob,awy choroby! ,e"e#i ,% nat'ra#nie z(apa(a* +#e co ta ! ,e"e#i 'wa"asz! "e$ powinna powiedzie5 stry,owi :arJeyowi*** 0 Tere08ere7 @ za iast bawi5 si& $wietnie w +ng#ii! b&dzie y ,ak ostatni d're7 0 W taki razie o"e by$ zawiado i(a s%siad.w; 0 Powiedzia(! co wiedzia(7 W g('pocie nikt ci nie dor.wna7 Czy ty nie roz' iesz! "e s%siedzi si& wygada,%; >edyna rada to ani s(owa niko '* 0 : *** o"e asz rac,&* Wiesz! co$ i si& zda,e! "e chyba asz rac,&* 0 +#e pewnie trzeba b&dzie powiedzie5 stry,owi :arJeyowi! "e -ary >ane wy,echa(a gdzie$ na ki#ka godzin! bo a n'" zacznie si& o ni% niepokoi5; 0 Tak! panna -ary >ane chcia(a! "eby$cie to zrobi(y* Powiedzia(a3 6a" i pok(oni5 si& i 'ca(owa5 stry,a :arJeya i stry,a Wi##ia a* Niech i szanowa(*** 1,e,! ci! co to*** 0 Pewnie asz na y$#i +pthorp.w; powiedz%! "e po,echa(a za rzek& do pastwa*** >ak"e si& nazywa ta bogata rodzina! kt.r% wasz stry, Piotr tak arnowa(y t' czas! dop.ki si& nie przekona y! czy -ary >ane z(apa(a $wink&! czy ,e, nie z(apa(a; -.wisz!

10

0 W(a$nie7 Niech #icho porwie te nazwiska! kt.rych cz(owiek ,ako$ w "aden spos.b nie o"e spa i&ta57 No wi&c panna -ary >ane kaza(a powiedzie5 stry,aszko ! "e po,echa(a poprosi5 +pthorp.w! "eby koniecznie by#i na #icytac,i i k'pi#i do ! bo stry, Piotr 0 powiedzia(a 0 by(by z pewno$ci% rad! gdyby do dosta( si& w ich r&ce* @ nie r'szy si& sta t%d! dop.ki nie wyd&bi od nich obietnicy9 pote ! ,e"e#i nie b&dzie bardzo z &czona! wr.ci do do '! a ,e"e#i b&dzie z &czona! wr.ci dopiero rano* Powiedzia(a ,eszcze! "eby$cie ani s(owe nie .wi(y o Proctorach! ty#ko o tych +pthorpach 0 co zreszt% b&dzie na,prawdziwsz% prawd%! bo tak czy owak si& ta wybiera! "eby pogada5 z ni i o k'pnie do '* Wie ! bo i to sa a .wi(a* 0 /goda 0 zawo(a(y i posz(y czatowa5 na stry,aszk.w! "eby i si& zaraz pok(oni5 i 'ca(owa5 od -ary >ane! i powt.rzy5 ,e, po#ecenie* Wszystko '(o"y(o si& ,ak na,#epie,3 dziewcz&ta nie pisn% s(owa! bo chc% ,echa5 do +ng#ii9 a znow' 6r.# i 6si%"& b&d% zadowo#eni! "e -ary >ane po,echa(a na awia5 na k'pno do '! za iast "eby siedzia(a w iasteczk'! gdzie doktor <obinson ia( do nie, (atwy dost&p* ?y(e z siebie okropnie zadowo#ony* /dawa(o i si&! "e wyko binowa(e ca(% rzecz bardzo zgrabnie 0 sa To ek )awyer #epie, by tego nie ob y$#i(* Nat'ra#nie To ek zrobi(by to z wi&ksz% 8antaz,%! a#e ' ie,&tno$ci trzeba wynie$5 z do '* Cicytac,a odby(a si& na p#ac' w iasteczk'! gdzie$ p.4ny popo('dnie ! a trwa(a okropnie d('go* 6r.# by( ca(y czas na ie,sc' i wyg#%da( po prost' wspania#e! kiedy tak sta( obok #icytatora i wtr%ca( od czas' do czas' to werset z ?ib#ii! to ,akie$ inne nie o"#iwie pobo"ne s(owa! a 6si%"& nic ty#ko d'ka( swo,e g'0g'0g''! "eby si& #'dzie nad ni #itowa#i! i w og.#e nadzwycza,nie si& popisywa(* +#e po a(' #icytac,a dow#ok(a si& ,ako$ do koca i wszystko zosta(o sprzedane* Wszystko z wy,%tkie starego i niewie#e wartego ie,sca na gr.b na c entarz'* Wi&c teraz nat'ra#nie zabra#i si& do sprzeda"y grob' 0 w "yci' nie widzia(e takiego kata na pieni%dze! ,ak 6r.#7 + kiedy by#i ty za,&ci! parowiec przybi( do przystani i nie, wi&ce, po dw.ch in'tach na p#ac wypad( t(' si&! i b(aznowa#i! i krzycze#i3 &"czyzn! kt.rzy wrzeszcze#i i poh'kiwa#i! i $ ie#i nie to ,ako$ nie wychodzi! bo takie

11

0 -acie t' konk'rent.w7 -acie t' dr'gi ko p#et spadkobierc.w starego Piotra Wi#ksa7 6to p(aci! ten a prawo wybiera57

12

DAJ NOG W CZASIE BURZY Prowadzi#i starego ,ego o$cia o bardzo i(y wyg#%dzie i dr'giego! (odszego! kt.ry ia( praw% r&k& na te b#ak'* <ety! co ci #'dzie wyprawia#i! ,ak wrzeszcze#i i ,ak p&ka#i ze $ iech'7 +#e ,a nie widzia(e w ty nic $ iesznego i po y$#a(e ! "e 6r.#owi i 6si&ci' te" b&dzie nie do $ iech'* Wyobrazi(e sobie! "e oba, zb#edn%* +#e gdzie ta 0 ani troch& nie zrobi#i si& b#edsi7 6si%"& nie da( pozna5 po sobie! "e roz' ie! co si& $wi&ci! ty#ko szcz&$#iwy i rozpro ieniony d'ka( zawzi&cie swo,e g'0g'g''' ca(kie wy#ewa,% z b'#gote bo#e$ci na sa % wpatrywa( si& i wpatrywa( w nowo przyby(ych z taki y$#! "e na $wiecie ,ak dzbanek! z kt.rego a$#ank&* + ,e"e#i idzie o 6r.#a! ten nie powiedzia( s(owa! ty#ko s 'tkie ! ,akby go chwyci(y iasteczka obst%pi(o 6r.#a9 .wi ,ak og% by5 tacy pod#ece i szachra,e* 1ch! by( po

prost' wspania(y7 ?ardzo wie#' na,wa"nie,szych obywate#i okropnie zdziwion%

chcie#i ' pokaza5! "e s% po ,ego stronie* )tary ,ego o$5! kt.ry w(a$nie przy,echa(! ia( in&* Po chwi#i odezwa( si&! a ,a od raz' pozna(e ! "e prawdziwy +ng#ik! a nie ,ak 6r.#! chocia" trzeba przyzna5! "e ,ak na i itac,&! gadanie 6r.#a by(o nie na,gorsze* Nie ' ie 0 >est to d#a powt.rzy5 s(.w tego starego d"ente# ena ani w "aden spos.b nie potra8i& go na$#adowa5! a#e zwr.ci( si& do t(' ' nie, wi&ce, tak3 nie przykra niespodzianka! kt.re, byna, nie, nie przewidywa(e * na ni% przygotowany i nie potra8i& ,e, Przyzna,& szczerze i otwarcie! "e nie ,este

sprosta5 we w(a$ciwy spos.b! gdy" nie wiod(o si& na z brate w drodze3 na,pierw on z(a a( r&k&! a wczora,sze, nocy! na sk'tek nieporoz' ienia! wyniesiono nasz baga" w ,edny z iast w g.rze rzeki* Nazywa si& :arJey! ,este brate Piotra Wi#ksa! a to ,est ,ego brat Wi##ia ! kt.ry ani nie s(yszy! ani nie .wi! a odk%d w(ada ty#ko ,edn% r&k%! nie o"e nawet robi5 znak.w! kt.ry i zwyk#e poroz' iewa si& ze $wiate * >este$ y ty i! za kt.rych si& poda,e y9 ,'tro a#bo po,'trze! kiedy odzyska y nasz baga"! potra8i& to 'dowodni5* Ty czase nie b&d& traci( wi&ce, s(.w! ty#ko 'da si& z brate do hote#' i ta spoko,nie zaczeka * @ odszed( raze z ty nowy nie ow%* Wtedy 6r.# w $ iech i powiada3

13

0 /(a a( r&k& 0 to bardzo prawdopodobne* @ bardzo wygodne d#a osz'sta! kt.ry 'sia(by robi5 znaki! ty#ko "e nie a o nich zie#onego po,&cia* @ zg'bi#i baga"e7 To z wy,%tkie ,akich wy$ ienity po ys( 0 i ,aki sprytny w tych oko#iczno$ciach7 @ znow' zacz%( si& $ ia59 wszyscy inni te" rykn&#i $ ieche trzech czy czterech! na,wy"e, sze$ci' sakwo,a"e &"czyzn* W$r.d tych! co si& nie $ ie#i! by(

doktor! opr.cz doktora ,aki$ ,ego o$5 o bystry spo,rzeni'! ze staro odny p#'szowy w r&k'9 on te" dopiero co zszed( z parowca i teraz roz awia( po cich' z doktore ! zerka,%c od czas' do czas' w stron& 6r.#a i kiwa,%c g(ow%* ?y( to CeJi ?e#i! adwokat! wr.ci( przed chwi#% z Co'isJi##e* Trzeci wreszcie by( ,aki$ ogro ny i gro4ny z wyg#%d' dryb#as! kt.ry w(a$nie .wi( stary ,ego o$5! a teraz nadszed( i na,pierw wys('cha( wszystkiego! co przys('chiwa( si& 6r.#owi* Cedwie 6r.# skoczy(! ten dryb#as powiada3 0 )('cha, no pan7 >e"e#i ,este$ :arJey Wi#ks! to powiedz! kiedy$ t' przy,echa(; 0 2zie przed pogrzebe ! przy,acie#' 0 odpar( 6r.#* 0 +#e o ,akie, porze; 0 Wieczore ! na par& godzin przed zachode * 0 + czy t' przy,echa(e$; 0 Na pok(adzie parowca O)'san Powe##N z Cincinnati* 0 W taki razie ,aki c'de przy,echa(e$ cz.(ne ; 0 Nie by(e w Pint* 0 To k(a stwo7 6i#ka os.b podskoczy(o do dryb#asa i da#e, prosi5! "eby nie .wi( w ten spos.b do starca i w dodatk' kaznodziei* Gwi"d"& na takie kaznodzie,stwo* >est osz'ste i (garze * ?y( rano ta tego dnia w Pint* -ieszka ta ! nie; No wi&c by(e w Pint i on ta by(* Przy,echa( cz.(ne z Ti e Co##inse i ,eszcze ,aki $ ch(opce * Wtedy doktor wyskoczy( z pytanie 3 og(e$ by5 rankie tego sa ego dnia w Pint! dok%d

14

0 + pozna(by$ tego ch(opca! :ines! gdyby$ go zobaczy(; 0 Chyba tak! a#e g(owy nie da * + ,ak"e! ,est ta ! widz& s arkacza* Pozna(e go bez tr'd'* 0 Wskaza( na nie* Na to doktor3 0 )('cha,cie! s%siedzi* Nie wie ! czy ta nowa para to* osz'$ci! a#e ,e"e#i ci dwa, t'ta, nie s% szachra,a i! ,a ,este skoczony d'rnie * Ty#e wa powie * =wa"a ! "e a y obowi%zek dopi#nowa5! "eby si& nie '#otni#i! dop.ki nie zbada y dok(adnie, sprawy* Chod4! :ines! chod4cie ze n% wszyscy* /aprowadzi y tych dw.ch do za,azd' i por.wna y ich z ta ty i* -y$#&! "e dowie y si& ciekawych rzeczy* C'dzio by(o w to gra, 0 wszystki pr.cz chyba ,ednych przy,aci.( 6r.#a* nie za r&k& i nie og& Posz#i$ y* )(oce w(a$nie zachodzi(o* 2oktor prowadzi( powiedzie5 0 by( d#a nie ca(kie /ebra#i$ y si& wszyscy w d'"y 0 Nie chcia(by og%

i(y! ty#ko "e ani na chwi#& nie p'$ci( nie od siebie* poko,' w za,e4dzie! gdzie na zapa#i#i ki#ka

$wiec i przyprowadzi#i tych dw.ch nowo przyby(ych* 2oktor powiada3 krzywdzi5 tych dw.ch t'ta,! a#e zda,e i si&! "e to osz'$ci i "e a,%! kto wie! czy ci ie5 wsp.#nik.w! o kt.rych y nic nie wie y* >e"e#i ich

wsp.#nicy nie 'ciekn% z workie

z(ota! kt.ry zostawi( Piotr Wi#ks* Nie ,est to

nieprawdopodobne* + ,e"e#i nie s% osz'sta i! zgodz% si& chyba pos(a5 po te pieni%dze do do ' i odda5 ,e na na przechowanie! dop.ki nie dowiod% swo,e, 'czciwo$ci* -a rac,&; Wszyscy przyzna#i! "e a rac,&! wi&c po y$#a(e ! "e ,'" na sa y a wst&pie doktor przypar( nasz% sza,k& do 'r'* +#e 6r.# spo,rza( ty#ko na nich "a(o$nie i powiada3 0 Panowie! chcia(by ! "eby pieni%dze by(y w do '! bo nie "adne, ch&ci przeszkadza5 wa w 'czciwy ! szczery i rzete#ny zbadani' te, przykre, sprawy* +#e niestety7 Pieni%dze znik(y* >ak acie ochot&! o"ecie pos(a5! to si& przekonacie* 0 + gdzie si& w taki razie zna,d',%; 0 6iedy wsadzi(e o,a bratanica da(a i t& got.wk&! "eby poko,'* Nie chcia(e ,% d#a nie, przechowa(! oddawa5 pieni&dzy do worek do siennika w swoi

15

bank' na te ki#ka dni! kt.re$ y t' ,eszcze

ie#i przeby5! a

y$#a(e ! "e siennik to

bezpieczna kry,.wka* C."! y nie ,este$ y przyzwycza,eni do -'rzyn.w i zdawa(o na si&! "e s% tacy 'czciwi ,ak nasza s('"ba w +ng#ii* -'rzyni zw&dzi#i got.wk& na dr'gi dzie rano! ,ak ty#ko wyszed(e z poko,'9 a kiedy ich tego dnia sprzedawa(e ! nie za'wa"y(e ,eszcze brak' pieni&dzy! wi&c si& na,spoko,nie, z ni i wynie$#i* -., s('"%cy o"e wa to! panowie! dok(adnie opowiedzie5* 2oktor i ki#k' innych &"czyzn zawo(a#i3 0 ?zd'ry7 0 i widzia(e ! "e tak naprawd&! to nikt w t(' aczenie 6r.#a nie wierzy* 6to$ spyta( nie! czy widzia(e ! ,ak -'rzyni krad#i pieni%dze* 1dpar(e ! "e nie! "e widzia(e ty#ko! ,ak wy yka#i si& cichacze z poko,' i 'cieka#i na d.(! a#e nic wtedy nie pode,rzewa(e * Po y$#a(e sobie! "e pewnie ob'dzi#i o,ego pana i teraz 'cieka,% w strach'! "e ich ., pan wykrzyczy* Ty#ko o to nie pyta#i* + pote doktor zwr.ci( si& do nie ostro3 0 Ty! ch(opcze! te" ,este$ +ng#ikie ; 1dpar(e ! "e tak! a wtedy on i ,eszcze ki#k' innych wyb'chn&#i $ ieche powiedzie#i3 0 Nonsens* No a pote wzi&#i si& do $#edztwa i wa(kowa#i wszystko nie o"#iwie d('go! kawa(ek po kawa(k'! godzina po godzinie i nikt ani s(owe nie wspo ina( o ko#ac,i ani chyba nie po y$#a( o ,edzeni' 0 i tak si& to w#ok(o i w#ok(o* +#e te" tr'dno sobie wyobrazi5 bardzie, pokie(baszon% spraw&* 6aza#i 6r.#owi! "eby powiedzia(! co a do powiedzenia! i pote kaza#i ta te ' stare ' ,ego o$ciowi! "eby i opowiedzia( o sobie* / wy,%tkie ki#k' za$#epionych g('pc.w ka"dy widzia(! "e stary ,ego o$5 .wi prawd&! a 6r.# sa e (garstwa* Pote przysz(a ko#e, na nie i chcie#i! "eby i rzek( wszystko! co wie * 6r.# spo,rza( na /acz%(e i nie brzydko k%te oka i to za,echa(e i wystarczy(o3 wiedzia(e ! co a .wi5* bzd'rzy5 o )he88ie#d! o ty ! ,akie ta prowadzi y "ycie! o angie#skich i

Wi#ksach i tak da#e,9 a#e ni adwokat! powiada3

da#eko! doktor w $ iech! a CeJi ?e#i! ten

0 )iada,! ch(opcze! ,a na twoi

ie,sc' tak by si& nie wysi#a(* Nie przywyk(e$ do

k(a stw! bo ,ako$ ci one nie wychodz%* ?rak ci wprawy i robisz to bardzo niezr&cznie* Na

16

tych ,ego ko p#e entach tak bardzo zostawi#i w spoko,'*

i znow' nie za#e"a(o! a#e by(e

rad! "e

nie

Teraz doktor zwr.ci( si& do adwokata i powiedzia(3 Gdyby$ pierwszego dnia by( w ie$cie! CeJi ?e#i! to*** 6r.# przerwa( ' i wyci%gn%wszy r&k& zawo(a(3 0 Czy" a przed sob% drogiego przy,acie#a o,ego biednego nieboszczyka brata! o kt.ry pisa( i tak cz&sto; =$cisn&#i sobie r&ce! przy czy adwokat '$ iechn%( si& i ia( zadowo#on% in&* Poroz awia#i troch&! a pote odesz#i na bok i co$ ta zacz&#i szepta5 do siebie po cich'* W koc' adwokat odzywa si& na g(os3 0 To powinno ca(% rzecz wy,a$ni5* Wez & paskie pise ne z#ecenie i z#ecenie pana Wi##ia a i wy$#& ,e! a wtedy oni potwierdz%! "e wszystko ,est w porz%dk'* Przynie$#i papier i pi.ro* 6r.# siad(! przekrzywi( g(ow& na bok! przygryz( ,&zyk i nagryz o#i( ki#ka s(.w* Pote starego ,ego o$cia i powiedzia(3 0 Teraz panowie! zechcie,cie napisa5 ki#ka s(.w i podpisa5 si& nazwiskie * )tary ,ego o$5 napisa( co$ na kawa(k' papier'! a#e nikt nie .g( tego odczyta5* CeJi ?e#i zrobi( okropnie zdziwion% in&* /awo(a(3 0 Teraz ,'" nic nie roz' ie 7 0 Wyci%gn%( z kieszeni p#ik starych #ist.w! obe,rza( ,e! pote obe,rza( pis o obcego ,ego o$cia! pote zn.w zacz%( przyg#%da5 si& #isto * W koc' powiedzia(3 0 Te #isty pisane by(y przez :arJeya Wi#ksa* Wystarczy spo,rze5 na pr.bk& pis a tych dw.ch t'ta,! "eby si& przekona59 "e oni ich nie pisa#i* 0 DPowiada wa 3 6r.# i 6si%"& zrobi#i iny g('pie i rozczarowane! "e da#i si& tak (atwo nabra5 adwokatowi7E 0 +#e ktoko#wiek spo,rzy na pis o tego starego ,ego o$cia 0 doda( adwokat 0 ten zobaczy od raz'! "e on te" nie pisa( tych #ist.w* Prawd& powiedziawszy! ,ego gryz o(y w og.#e tr'dno nazwa5 pis e * + t' oto s% #isty*** 0 Pozw.# pan! "e wyt(' acz& 0 przerwa( ' stary ,ego o$5* 0 Ty#ko ., brat Wi##ia potra8i odczyta5 o,e pis o! wi&c przepis',e zawsze wszystko! co ,a napisz&* Te poda#i pi.ro 6si&ci' i 6si%"& po raz pierwszy ia( przestraszon% in&* +#e wzi%( pi.ro i napisa(! co ' kaza#i* Wtedy adwokat zwr.ci( si& do

17

#isty pisane s% ,ego r&k%! nie o,%* 0 : por.w*** 0 Przecie" on nie potra8i pisa5 #ew% r&k% 0 odpar( stary ,ego o$5* 0 Gdyby w(ada( praw% r&k%! przekona(by si& pan! "e pisa( swo,e #isty i o,e* Niech pan i si& przy,rzy* Wida5! "e wysz(y spod ,edne, r&ki* +dwokat por.wna( #isty i powiada3 0 Tak by si& zdawa(o*** a nawet ,e$#i ,est inacze,! widz& teraz i&dzy ni i ogro ne podobiestwo! kt.rego pocz%tkowo nie za'wa"y(e * : *** h *** -y$#a(e ! "e zna,d',e y si& o krok od ostatecznego wy$wiet#enia sprawy! a ty czase wzi&(o w (eb 0 przyna, nie, cz&$ciowo* W ka"dy ianowicie! "e "aden z tych dw.ch nie ,est Wi#kse 6r.#a i 6si&cia* No i po y$#cie ty#ko* Ten 'party kozio(! ten stary g('piec nawet wtedy nie chcia( si& podda57 /wycza,nie nie chcia(* Powiedzia(! "e ta pr.ba nie ,est 'czciwa* Powiedzia(! "e ,ego brat Wi##ia ,est nie o"#iwy kawa#arze ! "e nawet nie pr.bowa( napisa5 po swo,e ' 0 "e za#edwie Wi##ia wzi%( pi.ro do r&ki! on! :arJey! zaraz si& do y$#i(! "e 0 i skinienie wszystko razie dowied#i$ y ,ednego! a g(owy wskaza( na 0 r'kn%( adwokat* 0 Co za powik(ania* +#e a r.wnie" ki#ka #ist.w og#i Wi##ia a! wi&c ,e"e#i wyt(' aczy ' pan! "eby napisa( ki#ka s(.w! b&dzie y

wytnie ' ,eden ze swych psik's.w* @ nabra( takiego rozp&d'! "e g#&dzi( i g#&dzi(! a" w koc' sa zacz%( wierzy5 w to! co .wi* +#e niezad('go stary ,ego o$5 przerwa( ' w te s(owa3 0 Przysz(o i co$ na y$#* Czy ,est t' w$r.d obecnych kto$! kto po aga( 'bra5 do tr' ny zw(oki o,ego br*** zw(oki Piotra Wi#ksa; 0 1wsze 0 odezwa( si& ,aki$ g(os* 0 <obi#i$ y to we dw.ch z +be T'rnere * i pan powiedzie5! ,aki znak ia( Piotr Wi#ks wytat'owany na 1ba, t' ,este$ y* Wtedy stary ,ego o$5 zwr.ci( si& do 6r.#a i powiada3 0 -o"e zechce piersiach; Niech nie #icho! ,e"e#i 6r.# nie 'sia( w ig zebra5 si(! bo inacze, k#apn%(by ,ak

18

wysoki brzeg pod yty przez wod& 0 tak niespodziewanie to na niego spad(o9 i y$#&! "e ka"dy by chyba k#apn%(! gdyby dosta( ni st%d! ni zow%d takiego ('pnia* ?o przecie" ,aki c'de 6r.# .g( wiedzie5! co Piotr Wi#ks ia( wytat'owane na piersiach; Przyb#ad(! na to nic nie .g( poradzi59 a w izbie zrobi(o si& nag#e okropnie cicho! wszyscy pochy#i#i si& troch& do przod' i wytrzeszczy#i na niego oczy* Powiada wygran%! przecie" ,'" wszystko przepad(o* -y$#icie! "e da(; Gdzie ta 7 Cz(owiekowi po prost' tr'dno w to 'wierzy5! a#e nie da(7 Pewnie sobie '(o"y(! "e b&dzie przeci%ga( ca(% t& hec&! dop.ki si& to #'dzio owak siedzia( spoko,nie da#e,! a po chwi#i '$ iechn%( si& i powiada3 0 :o! ho7 To nadzwycza,nie podchwyt#iwe pytanie! nieprawda"; + ,ak"e! potra8i& powiedzie5! co Piotr Wi#ks h&; W "yci' nie widzia(e tak bezcze#nego (garza! ,ak ten stary (otr7 1bcy ,ego o$5 zwr.ci( si& "ywo do +ba T'rnera i ,ego towarzysza! a oczy za$wieci(y ' przy ty ! ,akby na y$#! "e ty raze 'da(o ' si& z(apa5 6r.#a* 0 )(ysze#i$cie! co on powiedzia(; Czy na piersiach Piotra Wi#ksa by( taki znak; 1dpar#i ch.re 3 0 Nie widzie#i$ y takiego znak'* 0 1czywi$cie7 0 zawo(a( stary ,ego o$5* 0 Widzie#i$cie nato iast od czas.w (odo$ci! oraz #iter& W* + i&dzy ni i widzie#i$cie kreski! o tak3 P0?0W 0 i narysowa( ,e na kawa(k' papier'*0 No wi&c powiedzcie! panowie! czy nie taki znak widzie#i$cie; 1ba, znow' odpowiedzie#i3 0 Nie* ?o w og.#e nie widzie#i$ y "adnego znak'* -i&dzy #'d4 i a" si& zagotowa(o* /acz&#i wo(a53 0 + to przek#&ta banda osz'st.w* =n'rza5 ich w s o#e7 =topi5 wszystkich raze 7 a(%! niezbyt wyra4n% #iter& P! #iter& ?! ,est to pierwsza #itera dr'giego i ienia! kt.rego Piotr nie '"ywa( ia( wytat'owane na piersiach* +ni nie,! ani wi&ce,! ty#ko a#'chn%! cienk%! niebiesk% strza(k&! ot! co ia( wytat'owane* @ co pan teraz powiesz! nie sprzykrzy i nie zaczn% wychodzi5! a wtedy on i 6si%"& wyrw% si& i cz ychn%* Tak czy sobie3 no! teraz da za

19

Przegna5 st%d ki,a i7 0 Wszyscy rycze#i naraz i wrzawa zrobi(a si& okropna* +#e CeJi ?e#i wskoczy( na st.( i ,ak nie wrza$nie3 0 Panowie*** panowie7 Pos('cha,cie! powie przekona y si&! ,ak z ty znakie * Wzi&#i si& na to* 0 :'ra7 0 wrzasn&#i wszyscy raze i rz'ci#i si& do wy,$cia a#e doktor i adwokat ich powstrzy a#i* 0 :o#a7 )t.,cie7 -'si y przytrzy a5 tych czterech i ch(opca7 /abierze y ich na c entarz7 0 )('sznie! s('sznie7 0 wo(a#i ch.re * 0 + ,ak nie zna,dzie y tego ta z#incz',e y ca(% sza,k&* ?a(e si& teraz! nie a co* +#e roz' iecie! owy nie by(o o 'cieczce* Pochwyci#i nas wszystkich i pop&dzi#i prosto na c entarz! kt.ry zna,dowa( si& p.(tore, i#i z biegie rzeki* /a na i sz(o ca(e dopiero dziewi%ta* 6iedy$ y przechodzi#i ko(o do ' Wi#ks.w! zacz%(e "a(owa5! "e wys(a(e -ary >ane z iasteczka! bo wystarczy(oby! "eby ,e, teraz r'gn%(! a wybieg(aby i 'ratowa(aby nie! i oskar"y(aby tych naszych dw.ch (otr.w* Wa#i#i$ y drog% biegn%c% r.wno#eg#e do rzeki! z'pe(nie ,ak stado dzikich kot.w7 +"eby wszystko wyda(o si& ,eszcze okropnie,sze! niebo nag#e zaci%gn&(o si& ch 'ra i! t' i ta zacz&(y #ata5 b(yskawice i wiatr sze#e$ci( i&dzy #i$5 i* >ak d('go "y,&! nie by(e w takich ci&"kich obrotach! i takich niebezpiecznych7 Wszystko posz(o ca(kie ni" przewidywa(e 9 za iast tak si& 'rz%dzi5! "eby inacze,! .g( cz ychn%5! kiedy zechc& i iasteczko! bo rwetes robi#i$ y niezgorszy! a godzina by(a znak'! ty#ko s(owo! ,edno s(owo7 Pos('cha,cie nie! #'dzie7 -a y ,eszcze inny spos.b 0 chod4 y odkopa5 tr' n&! wtedy

,e"e#i zechc&! i ie5 zapewnion% po oc -ary >ane! kt.ra by nie 'ratowa(a i 'wo#ni(a w razie na,gorszego! nic teraz nie sta(o i&dzy n% a nag(% $ ierci% pr.cz tych znaczk.w wytat'owanych na piersi nieboszczyka* + ,e$#i ich nie zna,d%*** Nie og(e o ty y$#e5! a z dr'gie, strony! w "aden spos.b nie og(e y$#e5 o niczy inny * <obi(o si& coraz cie nie, i cie nie,! i czas by( wy arzony! "eby wywia5

20

z t(' '* +#e ten dr%ga#! :ines! trzy a( nie za przeg'b d(oni i s(owo da,&! "e cz(owiek z r.wny powodzenie .g(by pr.bowa5 cz ychn%5 Go#iatowi* Ci%gn%( nie za sob%! tak by( podniecony! a ,a 'sia(e biec! "eby ' dotrzy a5 krok'* 6iedy$ y zasz#i na ie,sce! #'dzie r'n&#i na c entarz ,ak rzeka kt.ra wyst%pi(a z brzeg.w* + kiedy dosz#i$ y do grob' Piotra Wi#ksa! okaza(o si&! "e przynie$#i pewnie ze sto razy ty#e (opat i#e i by(o potrzeba! za to nikt nie przyni.s( #atarni* +#e b(yskawice igota(y od czas' do czas'! wi&c wzi&#i si& zaraz do kopania i ty#ko pos(a#i kogo$ po #atarni& do na,b#i"szego do ' od#eg(ego o p.( i#i* No wi&c kopa#i i kopa#i! ,akby ich sa diabe( pogania(! a cie no zrobi(o si& strasznie! spad( deszcz! wiatr sz' ia( i gwizda(! b(yskawice pokazywa(y si& coraz cz&stsze i coraz ,a$nie,sze! i zad'dni(y grz oty* +#e #'dzie nawet tego nie za'wa"y#i! tak by#i prze,&ci kopanie * W ,edne, chwi#i wida5 by(o wszystko! ka"d% twarz w ty ogro ny t(' ie i zie i& odrz'con% (opata i z grob'! a ,'" w nast&pne, sek'ndzie wszystko nik(o w cie no$ci i nie by(o nic! a#e to nic wida5* W koc' wy,&#i tr' n& i zacz&#i odkr&ca5 wieko* + wtedy ,ak #'dzie nie zaczn% si& t(oczy5 i pcha5! i roztr%ca5 (okcia i! "eby ty#ko dosta5 si& b#i"e, i zobaczy57 Czego$ takiego nie widzie#i$cie nigdy w "yci'7 + na dobitk& te cie no$ci i c entarz 0 na sa % y$# cierpnie <apte zawo(a(3 0 <any7 Przecie" on a ten worek z(ota na piersiach7 :ines wrzasn%(! ,ak zreszt% wszyscy! p'$ci( o,% r&k& i rz'ci( si& ca(y cia(e naprz.d! "eby wepchn%5 si& w t(' i zobaczy5 0 a ,a wtedy prysn%(e i w cie no$ci pogna(e w kier'nk' drogi tak szybko! "e nikt by nie 'wierzy(* ?y(e sa ,eden na drodze i nic nie nie powstrzy ywa(o! wi&c prawie "e 8r'n%(e * To ,est nie powstrzy ywa(o nie nic opr.cz g&stych cie no$ci! pokaz',%cych si& od czas' do czas' b(yskawic! '#ewnego deszcz'! wich'ry i grz ot.w* +#e nie b.,cie si& 0 gna(e ! ,akby i skrzyd(a wyros(y7 i sk.ra7 :ines nic ty#ko $ciska( nie i szarpa(! wi&c r&ka okropnie nie b(yskawica prze#ecia(a po niebie i bia(e $wiat(o #'n&(o na zie i&* 6to$ rozbo#a(a9 y$#&! "e ca(kie o nie zapo nia(! tak zacz%( sapa5 i taki by( podniecony*

21

6iedy wpad(e do iasteczka! widz&! "e nie a nikogo! bo b'rza zap&dzi(a #'dzi do do .w! wi&c za iast sz'ka5 drogi przez boczne '#iczki! zacz%(e wa#i5 prosto przed siebie g(.wn% a#e,%9 kiedy zb#i"y(e si& do naszego do '! podnios(e g(ow& i ,'" go nie sp'szcza(e z ocz'* +ni ,ednego $wiat(a9 ca(y do ton%( w cie no$ciach i na ten widok zrobi(o i si& s 'tno i ,ako$ przykro! chocia" sa -ary >ane zab(ys(o $wiat(o i serce tak $wiecie nie ia(e nie wie d#aczego* +#e w ostatnie, ia(o wyskoczy5* @ w te, chwi#i! kiedy ,'" i,a(e do ! w oknie i zabi(o! ,akby sa e, sek'ndzie do i wszystko za n% pozosta(o w cie no$ciach i nigdy go ,'" na ty zobaczy5* Tak! -ary >ane by(a na,#epsz% dziewczyn%! ,ak% w "yci' si& powy"e, iasteczka! w ie,sc' po(o"ony ! ,ak spotka(e i ia(a strasznie d'"o krzepy* 6iedy zna#az(e .g(by przyp'szcza(e ! naprzeciwko nasze, k&py! zacz%(e si& pi#nie rozg#%da5 za (odzi%! kt.r% sobie po"yczy59 a ,ak ty#ko zobaczy(e w $wiet#e b(yskawicy (.d4 nie si& od brzeg'* ?y(o to do tratwy! tak by(e og(e * )koczy(e na przy ocowan% (ac'che ! wskoczy(e rzeki! a#e nie traci(e z ordowany! "e gdyby pok(ad! zawo(a(e 3 0 Wstawa,! >i ! i odbi,a, od brzeg'7 ?og' niech b&d% dzi&ki 0 pozby#i$ y si& ich7 >i wyskoczy( z wigwa ' i rz'ci( si& do nie z otwarty i ra iona i! taki by( kr.#e 'szcz&$#iwiony* +#e ,ak go zobaczy(e wyra4nie, w $wiet#e b(yskawicy! d'sza 'ciek(a i w pi&ty i r'n%(e ,ak d('gi do wody 0 na $ ier5 zapo nia(e ! "e ,est stary Ceare i chory +rabe w ,edne, osobie! i niewie#e brakowa(o! a by(by ca(kie ' ar( ze strach'* >i pr&dko nie wy(owi( i ,'" ia( nie zacz%5 $ciska5 i b(ogos(awi5! i ty podobne! taki by( 'radowany! "e wr.ci(e i "e pozby#i$ y si& wreszcie 6r.#a i 6si&cia! a#e ' przerwa(e 3 0 Nie teraz! >i ! poczeka, y z ty pr%de * do $niadania7 1detni, #in& i p'$5 tratw& z do nie, i odepchn%(e

cz.(no przywi%zane zwyk(% #ink%* 2o wyspy ia(e straszny kawa( drogi! hen na $rodek ani chwi#i9 a kiedy w koc' dobi(e z &czenie* Co z tego! kiedy nie .g( sobie na to pozwo#i5! po(o"y(by si& i odetchn%(by ki#ka

razy spoko,nie! i wysapa(by

22

W dwie sek'ndy p.4nie, ,'" p(yn&#i$ y w d.( rzeki i ,akie na b&dzie za(azi( za sk.r&7

si& to wydawa(o

wspania(e! "e ,este$ y znow' wo#ni i sa i na te, ogro ne, rzece i ze ,'" nikt na nie -'sia(e da5 ki#ka s's.w i podskoczy5 par& razy! i st'kn%5 pi&ta i w powietrz' 0 po prost' nie og(e si& powstrzy a5! a#e kiedy trzeci raz st'ka(e pi&ta i! s(ysz& nag#e sz er a" za dobrze i znany! wi&c wstrzy a(e oddech! s('cha i czeka * No tak nat'ra#nie3 kiedy nast&pna b(yskawica prze#ecia(a po wodzie! zobaczy(e ich7 + ,ak robi#i wios(a i7 G.d4 a" trzeszcza(a z wysi(k'7 Tak! zobaczy(e 6r.#a i 6si&cia* Wtedy rz'ci(e si& na deski i by(o i ,'" wszystko ,edno i ty#ko d#atego zdo(a(e powstrzy a5 si& od p(acz'*

23

ZOTO RATUJE ZODZIEI Cedwie wesz#i na tratw&! 6r.# powiada3 0 Pr.bowa(e$ zwia5 przed na i! szczeniak'7 /brzyd(o ci nasze towarzystwo! he; 1dpar(e 3 0 Wca#e nie! Na,,a$nie,szy Panie*** niech nie pan p'$ci*** Na,,a$nie,szy Panie7 0 To gada, pr&dko! co ci strze#i(o do (ba! bo inacze, wytrz%sn& z ciebie bebechy* No! ,azda7 0 )(owo da,&! Na,,a$nie,szy Panie*** powie wszystko dok(adnie*** ,ak si& zdarzy(o* Ten cz(owiek! co trzy a( nie za r&k&! by( d#a nie bardzo dobry i ci%g#e powtarza(! "e ia( syna nie, wi&ce, w oi wiek' i ten ,ego syn ' ar( rok te '! i teraz a" ' przykro patrze5! "e taki sa ch(opiec zna,d',e si& w okropny niebezpieczestwie* Wi&c kiedy zna#az(o si& z(oto i wszyscy by#i tacy okropnie zd' ieni i zacz&#i si& pcha5 do tr' ny! p'$ci( nie i szepn%(3 0 / yka, teraz! bo inacze, na pewno ci& powiesz%7 No to 'ciek(e * Po y$#a(e ! "e ,ak zostan&! nie b&dzie z tego "adne, korzy$ci 0 i tak na nic by si& nie przyda(! a wo#a(e powiedzia(e powiedzia(e 'ciec! za iast "eby nie ie#i powiesi5* Wi&c bieg(e i nie zatrzy a(e si& ani na chwi#&! dop.ki nie zna#az(e cz.(na* + ,ak dop(yn%(e do tratwy! >i owi! "eby si& $pieszy(! bo inacze, nie z(api% i powiesz%9 i ' ,eszcze! "e Wasza 6r.#ewska -o$5 i 6si%"& pewnie ,'" do tego czas' nie dopad(! z(apa( za ko(nierz! potrz%sn%( i

nie "y,%! i strasznie si& artwi(e ! tak sa o >i si& artwi(! a znow' pote strasznie si& 'cieszy(e ! kiedy$ y zobaczy#i (.d4*** prosz& si& spyta5 >i a! czy tak nie by(o7 >i przytwierdzi(! "e by(o! a#e 6r.# kaza( ' i#cze5 i zawo(a(3 0 ?a,'0ba,'7 /araz w to 'wierz&7 0 i znow' zacz%( n% potrz%sa5 i doda(! "e pewnie nie 'topi* +#e 6si%"& powiada3 0 P'$5 tego ch(opaka! stary g('pcze7 -o"e ty by$ zrobi( inacze,; Czy$ o niego pyta(! kiedy zacz%(e$ wyrywa5 z c entarza; ?o ,a sobie tego nie przypo ina * Wtedy 6r.# da( spok., i zacz%( przek#ina5 ieszkac.w* +#e 6si%"& ' na to3 0 Cepie,! "eby$ sobie sa e ' na'r%ga(! bo$ na,bardzie, na to zas('"y(* 1d iasteczko i wszystkich ,ego

24

sa ego pocz%tk' nie zrobi(e$ ,edne, sensowne, rzeczy! opr.cz tego chyba! "e$ wyst%pi( tak przyto nie i bezcze#nie z t% wyssan% z pa#ca niebiesk% strza(k%* To by(o dowcipne 0 nie a co! spisa(e$ si& pierwszorz&dnie* @ to nas 'ratowa(o* ?o gdyby nie ta strza(ka! 0 szkoda trzy a#iby nas w ci'pie! dop.ki nie przyszed(by baga" +ng#ik.w! a pote

gada5! wi&zienie* +#e dzi&ki te, two,e, szt'czce pogna#i na c entarz! a z(oto odda(o na ,eszcze wi&ksz% przys('g&! bo ,akby ta banda podnieconych g('pc.w nie p'$ci(a nas i nie zacz&(a si& pcha5 do tr' ny! spa#iby$ y dzi$ w krawatach 0 w krawatach gwarantowane, trwa(o$ci! trwa#szych ni"by na to by(o potrzebne* Przez chwi#& roztargnienie 3 0 + na si& zdawa(o! "e to czarn'chy 'krad(y worek7 Ciarki po nie przesz(y* 0 Tak 0 powiedzia( 6si%"& bardzo powo#i! z na ys(e 0 Przyna, nie, nie si& zdawa(o* Na to 6si%"&! taki sa y tone 3 0 Przeciwnie 0 to nie si& zdawa(o* 0 )('cha, no! ?ridgewater! do czego ty pi,esz; 6si%"& odpar( ca(kie ostro3 0 >e"e#i ,'" o ty co robi(e$* 6si%"& z ie,sca strasznie si& nasro"y( i powiada3 0 <adz& ci! "eby$ da( spok., ty brednio 7 Czy bierzesz nie za z'pe(nego d'rnia; -o"e ci si& zda,e! "e ,a nie wie ! kto schowa( te pieni%dze do tr' ny; 0 1wsze ! wie ! "e wiesz! ., ty -o$ci 6si%"&! bo to two,a sprawka7 0 G"esz! (otrze7 0 wrzasn%( 6si%"& i ,ak si& na niego nie rz'ci7 6r.# zawo(a(3 0 We4 te r&ce*** przesta nie d'si5! co8a wszystko7 owa! to o"e pozwo#isz i spyta5! do czego ty pi,esz; 0 Tere08ere7 0 odpar( 6r.# 'r%g#iwie* 0 + czy ,a wie ! o"e$ ty spa( i nie pa i&tasz! i szyderczo* 0 Na si& zdawa(o! "e to czarn'chy* Po ,akie,$ p.( in'cie 6r.# wycedzi( przez z&by3 i#cze#i za y$#eni! a pote 6r.# odezwa( si&! tak ,ako$ z

25

6si%"& powiedzia(3 0 Nie p'szcz& ci&! dop.ki nie przyznasz! "e schowa(e$ z(oto do tr' ny! bo$ sobie ' y$#i( prysn%5 kt.rego pi&knego dnia! odkopa5 ,e i zagarn%5 wszystko d#a siebie* 0 Czeka, no! 6si%"&! odpowiedz i szczerze i 'czciwie na to ,edno ,edyne pytanie3 ,e"e#i nie wsadzi(e$ ta tych pieni&dzy! powiedz! a ,a ci 'wierz& i co8n& wszystko* 0 Ty stary szachra,'7 Nie r'sza(e pytanie7 0 No! to ci wierz&* +#e odpowiedz i ,eszcze na ,edno! ty#ko si& nie w$cieka,3 czy nie ia(e$ za iar' zw&dzi5 tych pieni&dzy i gdzie$ ich przede n% 'kry5; 6si%"& przez chwi#& nie odpowiada(* Pote 0 Nie w ty 0 Niech skona rzecz! czy na ia(e r'kn%(3 za iar ,e zw&dzi5! bo tak czy siak tego nie .wi&! "e nie chcia(e tego worka! o czy sa wiesz na,#epie,* Te" i

zrobi(e * /a to ty nie ty#ko ia(e$ za iar! a#e$ ,e w dodatk' na,spoko,nie, b'chn%(* ie,sc'! ,e"e#i to zrobi(e 7 Nie zrobi5! bo chcia(e * Ty#ko "e ty*** "e kto$ nie 'bieg(* 0 G"esz7 =krad(e$ worek i a#bo si& przyznasz! "e 'krad(e$! a#bo*** 6r.# zacz%( charcze5 i wykrzt'si(3 0 P'$5*** przyzna,& si&7 1detchn%(e ! kiedy to powiedzia(! i od raz' zrobi(o i si& #"e, na d'szy* + 6si%"& zd,%( r&ce z szyi 6r.#a i powiada3 0 >e"e#i ,eszcze raz te ' zaprzeczysz! 'topi& ci&* 2obrze ci t' siedzie5 i azgai5 si& ,ak baba 0 s%dz%c z two,ego zachowania! niczego innego nie spodziewa5* W "yci' nie widzia(e ca(y czas! ,akby$ by( ,edny s(owe * +" i si& robi g('pio! kiedy po y$#&! "e by(e na ty#e d'rny! "eby 'wierzy5 w te brednie* + niech ci& diab#i7 Teraz roz' ie ! d#aczego$ si& tak pcha( do wyr.wnania tego de8icyt' w pieni%dzach starego Wi#ksa* Chcia(e$ po(o"y5 (ap& na ty ! co wyci%gn%(e z 6r.#ewskie, niebywa(o$ci i innych interes.w! a pote wszystko raze zw&dzi5* oi rodzony o"na si& po tobie cz(owieka tak "artego na pieni%dze* + ,a ci '8a(e o,ce 7 Powiniene$ si& wstydzi5! "e$ tak sta( i

s('cha( spoko,nie! ,ak zwa#a,% win& na ki#k' biednych czarn'ch.w! i nie ',%(e$ si& za ni i

26

6r.# odpar( #&k#iwie i ci%g#e ,eszcze p(acz#iwy g(ose 3 0 Co te" ty .wisz! 6si%"&7 To przecie" nie ,a! ty#ko ty chcia(e$ wyr.wna5 ten*** ,ak"e go ta *** de8i*** dy8i*** dy8rysyt* 0 /a kni, g&b&7 2o$5 a two,ego g#&dzenia7 0 warkn%( 6si%"&* 0 Widzisz teraz! co$ na ty zyska(* 2osta#i z powrote wszystkie swo,e pieni%dze i na dodatek ,eszcze wszystkie nasze! opr.cz ki#k' arnych iedziak.w* @d4 teraz spa5 i nie dy8rysyt', nie swoi i dy8rysyta i! ,e"e#i ci "ycie nie zbrzyd(o7 Wtedy 6r.# hycn%( do wigwa ' i na pociech& przypi%( si& do swo,e, b'te#ki9 nied('go pote 6si%"& si&gn%( po swo,%! wi&c po ,akie,$ p.(godzinie kocha#i si& zn.w ,ak dwa anio(ki! a i bardzie, by#i pi,ani! ty bardzie, si& kocha#i* W koc' zacz&#i chrapa5! przyt'#eni do siebie* )pi#i si& t&go! a#e ,ak za'wa"y(e ! 6r.# i o to pa i&ta(! "eby nie zaprzecza5 o ty ' opowiedzia(e * schowani' pieni&dzy do tr' ny* To nie 'spokoi(o i zadowo#i(o* + kiedy chrapn&#i na dobre! 'ci&#i$ y sobie z >i e pogaw&dk&! podczas kt.re, wszystko

27

NIE MONA KAMA# W MODLITWIE Przez wie#e dni nie zatrzy ywa#i$ y si& nigdzie! ty#ko p(yn&#i$ y prosto w d.( rzeki* ?y#i$ y ,'" teraz da#eko na Po('dni' 0 gdzie powietrze ,est ciep(e 0 i straszny kawa( drogi od do '* )potyka#i$ y coraz cz&$cie, drzewa obro$ni&te hiszpaski che ! kt.ry zwiesza( si& z ga(&zi ,ak d('gie siwe brody* Pierwszy raz w "yci' widzia(e taki ech i 'sz& powiedzie5! "e #asy wyg#%da(y z ty ,ako$ strasznie pos&pnie i 'roczy$cie* Nasi dwa, szachra,e 'wa"a#i! "e nic i obrabia5 nadbrze"ne iasteczka* Na,pierw ie#i odczyt o trze4wo$ci! a#e nie zarobi#i nawet ty#e! "eby si& za to oba, og#i 'pi5* Pote w inny iasteczk' otworzy#i szko(& taca! a#e taczy5 ' ie#i nie #epie, ni" kang'ry! wi&c przy pierwszy niezdarny podskok' p'b#iczno$5 rz'ci(a si& na nich i oni w podskokach 'ciek#i z iasta* @nny raze wzi&#i si& do na'czania wy owy! a#e zani zd%"y#i d'"o na'czy5! ca(a sa#a zerwa(a si& na nogi i sk#&(a ich na czy bardzo szybko 'sie#i pryska5* ?ra#i si& po troch' do wszystkiego3 do zbawiania d'sz! do hipnotyzerstwa! #eczenia! przepowiadania przysz(o$ci i tak da#e,! a#e ,ako$ i deskach tratwy i ty#ko y$#e#i! y$#e#i! i czase to nie sz(o* W koc' nie 0 ie#i ,'" prawie centa przy d'szy i kiedy p(yn&#i$ y wci%" z pr%de ! pok(ad#i si& na p.( dnia nie odzywa#i si& s(owe okropnie pon'rzy i zrozpaczeni* +#e pote co$ i si& nag#e od ieni(o9 zacz&#i kry5 si& w wigwa ie i roz awia#i z g(ow% przy g(owie! cicho i po'8nie! po dwie a#bo trzy godziny ,edny ci%gie * Pocz'#i$ y si& z >i e ocno niewyra4nie* Nie podoba(y si& na te konszachty* Przysz(o na do g(owy! "e kn',% ,akie$ (a,dactwo gorsze ni" wszystkie dotychczasowe* 2('go$ y si& nad ty zastanawia#i! a" w koc' dosz#i$ y do przekonania! "e a,% za iar w(a a5 si& do czy,ego$ do ' a#bo do sk#ep'! czy te" wzi%5 si& do 8a(szowania pieni&dzy a#bo co$ w ty rodza,'* Wtedy ob#ecia( nas strach i postanowi#i$ y! "e z czy $ taki nie b&dzie y ie#i nic wsp.#nego! a ,ak ty#ko zdarzy si& na ,aka taka okaz,a! 'cieknie y i ty#e nas $wiat stoi 0 ,'" teraz nie grozi! i znow' zacz&#i

28

b&d% widzie#i* 6t.rego$ dnia wczesny ie,sc'! nie, wi&ce, dwie PikesJi##e* 6r.# zszed( sa kry,.wki! a on ty czase rankie 'kry#i$ y dobrze tratw& w bezpieczny a(e, i n&dzne, ie$ciny! kt.ra nazywa(a si& i#e poni"e, p.,dzie do

na brzeg i powiedzia( na ! "eby$ y nie wytyka#i nosa z iasteczka i wyni'cha! czy kto$ nie s(ysza(

przypadkie o 6r.#ewskie, niebywa(o$ci* 0 ?&dziesz ni'cha(! czy ci si& nie 'da obrabowa5 ,akiego$ do ' 0 powiada sobie w d'ch' 0 a ,ak skoczysz z rabowanie ! wr.cisz t' i dopiero zaczniesz si& dziwi5! co si& sta(o ze n%! z >i e i tratw%* +#e b&dziesz 'sia( poprzesta5 na zdziwieni'7 6r.# ,eszcze powiedzia(! "e ,e"e#i nie wr.ci do po('dnia! b&dzie to znak d#a nie i d#a 6si&cia! "e wszystko ,est w porz%dk'* Wtedy iasteczka* Czeka#i$ y na tratwie! 6si%"& denerwowa( si& i wierci(! i by( w okropnie kwa$ny h' orze* Ga,a( nas wci%" i ,ako$ niczy wszystko nie og#i$ y >ego 6si%"&ce, -o$ci dogodzi59 da(! "e ' si& nie podoba(o! gani( ka"dy na, nie,szy drobiazg* G(ow& by y dwa, a y si& wybra5 do

zanosi si& na co$ niedobrego! tote" bardzo by(e rad! kiedy przysz(o po('dnie i 6r.# si& nie pokaza(* ?&dzie przyna, nie, ,aka$ z iana 0 kto wie! o"e w dodatk' sposobno$5 do te, z iany! na kt.r%$ y z >i e czyha#i* Posz#i$ y wi&c z 6si&cie do iasteczka i zaczyna y sz'ka5 6r.#a* /na#e4#i$ y go w boczne, izbie a(ego i n&dznego szynk'* ?y( bardzo pi,any! a dooko(a zebra(a si& gro adka w(.cz&g.w! kt.rzy natrz%sa#i si& z niego d#a zabawy! a on 'r%ga( i i grozi(! a#e tak by( spity! "e nie 'trzy a(by si& na nogach i nic i nie .g( zrobi5* 6si%"& zwy y$#a( go od starych d'rni.w! a wtedy 6r.# ,ak nie zacznie na niego warcze57 6iedy rozgada#i si& na dobre! cz ychn%(e i ,ak ,e#e $ iga(e nad rzek& 0 wiedzia(e ! "e przysz(a nasza chwi#a* Przyrzek(e sobie w d'ch'! "e 6r.# i 6si%"& nie zobacz% nas pr&dko* Przybieg(e na ie,sce ca(kie bez tch'! a#e strasznie rozradowany i wo(a 3 0 1dwi%z', #in&! >i 7 Ty raze 'da(o si& +#e nie 's(ysza(e odpowiedzi i nikt nie wyszed( z wigwa '* >i znik(7 Wrzasn%(e raz i dr'gi! i trzeci9 pote zacz%(e biega5

29

po #esie! to w t& stron&! to w ta t%! poh'k',%c i nawo(',%c* +#e wszystko na pr."no 0 stary >i znik(7 Pote 'siad(e i w bek 0 ani r'sz nie og(e si& powstrzy a5* +#e nie siedzia(e tak d('go* Po ,aki $ czasie wsta(e i wyszed(e na drog& zastanawia,%c si&! co robi5! i po chwi#i spotka(e ,akiego$ ch(opca* )pyta(e go! czy nie widzia( przypadkie obcego -'rzyna w taki to a taki 'brani'* 0 Cze ' nie! widzia(e 0 odpar(* 0 Gdzie ,est teraz; 0 spyta(e * 0 Na 8er ie )i#asa Phe#psa* dwie i#e st%d* Ten czarn'ch 'ciek( i teraz go z(apa#i* )z'ka(e$ go; 0 Nie ,este g('pi* Natkn%(e si& na niego par& godzin te ' w #esie* Powiedzia(! "e ,ak pisn& s(.wko! poder"nie i gard(o* 6aza( i si& po(o"y5 i nie r'sza5 z ie,sca* No wi&c pos('cha(e * )iedzia(e ta dot%d w #esie! ze strach' za nic nie wyszed(by na drog&* 0 Teraz! bracie 0 powiedzia( ch(opak0 sk%dsi$ ta z Po('dnia* 0 =da(o i si&! "e go z(apa#i* 0 No chyba7 >est za niego dwie$cie do#ar.w nagrody* To tak ,akby kto$ zna#az( got.wk& na '#icy* 0 <ac,a* + ,a .g(by ie5 te pieni%dze! gdyby by( ty#ko troch& wi&kszy* Przecie" pierwszy go zobaczy(e * 6to go z(apa(; 0 >aki$ stary ,ego o$5! obcy w te, oko#icy* @ sprzeda( swo,e prawo do tego czarn'cha za czterdzie$ci do#ar.w! bo 'sia( ,echa5 w g.r& rzeki i nie .g( czeka5* Te" i d're7 >a by ta czeka( cho5by siede #at* 0 Pewnie7 Nie inacze, by zrobi( 0 odpar(e * 0 +#e kto go ta wie! o"e to ,ego prawo nie ,est wi&ce, warte! "e ,e tak tanio sprzeda(* -o"e co$ ta nie k#ap',e* 0 6#ap',e! k#ap',e! b%d4 spoko,ny7 Na w(asne oczy widzia(e og(oszenie* 1pisa#i go co do na, nie,szego szczeg.('! ,akby kto "ywego wy a#owa(* @ ,est napisana nazwa te, p#antac,i! co z nie, 'ciek(! gdzie$ na po('dnie od Nowego 1r#ean'* Nie a obawy! na ty czarn'ch' nikt nie straci* )('cha, no! po"ycz i pry k& tytoni'* /goda; o"esz si& nie ba5! bo go z(apa#i* /wia(

30

Nie a"

ia(e

tytoni'! wi&c sobie poszed(* Wr.ci(e

na tratw&! 'siad(e

wigwa ie i zacz%(e

y$#e5* +#e nic nie og(e wyko binowa5* -y$#a(e i y$#a(e ! "adnego rat'nk'* Po ca(e, te, d('gie, arne! wszystko tak po (a,dack' i zrobi#i z

nie g(owa rozbo#a(a! a#e nie zna,dowa(e

drodze! po ty ! co$ y d#a tych (otr.w zrobi#i! wszystko posz(o na przepad(o na a en! bo ci dwa, niego z powrote czterdzie$ci do#ar.w7 W pewne, chwi#i powiedzia(e sobie! "e skoro ,'" >i b&dzie d#a niego tysi%c razy #epie,! ,ak zostanie niewo#nikie swo,e, rodziny* ie#i serce post%pi5 z >i e

na ca(e "ycie niewo#nika! i to po$r.d obcych! za ,edne $ ierdz%ce 'si zosta5 niewo#nikie ! i&dzy swoi i! w b#isko$ci

Wi&c postanowi(e ! "e napisz& do To ka )awyera i poprosz& go! "eby powiedzia( pannie Watson! gdzie ,est teraz >i * +#e bardzo pr&dko odrz'ci(e po ys(! a to z dw.ch powod.w* Po pierwsze panna Watson b&dzie na niego w$ciek(a i ob'rzona! "e by( taki pod(y i taki niewdzi&czny! i "e 'ciek( od nie,! wi&c tak czy siak sprzeda go na Po('dnie* + ,ak go nawet nie sprzeda! to przecie" #'dzie i tak patrz% ze wstr&te i biedak pocz',e si& nieszcz&$#iwy i ca(kie na niewdzi&cznego o,a sprawa3 -'rzyna! wi&c z pewno$ci% b&d% wytyka#i >i owi ,ego niewdzi&czno$5 na ka"dy krok' zhabiony* + na dobitk& roze,dzie si& i&dzy #'d4 i! "e :'ck Ainn po aga( -'rzynowi 'ciec na wo#no$5! wi&c gdyby zobaczy( kiedyko#wiek kogo$ z naszego iasteczka! zapad(by si& chyba pod zie i& ze wstyd'* /awsze tak bywa3 cz(owiek robi co$ pod(ego! a pote nie chce ponosi5 sk'tk.w* Wyda,e ' si&! "e dop.ki nikt o ,ego post&pk' nie wie! nie a w ty "adnego wstyd'* 6'bek w k'bek tak by(o ze n%* @ d('"e, o te, sprawie y$#a(e ! ty bardzie, gryz(o nie s' ienie i ty #epie, roz' ia(e ! ,aki ,este zeps'ty! nikcze ny i z(y* + pote przysz(a i nag#e do g(owy ,edna y$# i ze strach' o a(o co nie ze d#a(e 3 to na pewno r&ka 1patrzno$ci przytar(a i nosa! "eby da5 do zroz' ienia! "e o,a nikcze no$5 by(a pi#nie $#edzona ta z g.ry przez ca(y czas! kiedy wykrada(e -'rzyna te, biedne,! stare, kobiecie! kt.ra nie wyrz%dzi(a i "adne, krzywdy* + teraz ta sa a r&ka 1patrzno$ci pokaz',e i! "e w niebie ,est Ten! kt.ry widzi wszystko! i chocia" ten

31

dot%d pozwa#a(! d('"e, ,'" nie pozwo#i na takie brzydkie sprawki* : *** robi(e ! co og(e ! "eby si& ,ako$ z tego wyt(' aczy59 .wi(e sobie! "e od a#eko$ci przy'czy#i nie do z(a! wi&c ostatecznie nie a w ty tak wie#e o,e, winy* +#e ,aki$ g(os w $rodk' powtarza( i ci%g#e3 ?y(a w iasteczk' szk.(ka niedzie#na! og(e$ do nie, chodzi59 a gdyby$ chodzi(! na'czy#iby ci&! "e #'dzie! kt.rzy tak post&p',%! ,ak ty$ post%pi( z ty -'rzyne ! id% prosto do piek(a* Na t& y$# a" zadygota(e * @ prawie "e postanowi(e ! "e si& zaczn& og(e zna#e45 s(.w od#i5* od#itwy* /obacz&! czy i si& nie 'da przesta5 by5 taki ch(opce ! ,aki by(e dot%d! i ,ako$ si& poprawi5* No wi&c 'k#%k(e * +#e w "aden spos.b nie 2#aczego nie og(e ; Na dar o pr.bowa(e to 'kry5 przed Ni a#bo chocia"by przed sob%* Wiedzia(e doskona#e! d#aczego nie og(e zna#e45 tych s(.w3 poniewa" ia(e serce z(e! poniewa" nie by(e 'czciwy! poniewa" post&powa(e ob('dnie* =dawa(e ! "e niby to przestan& grzeszy5! a ty czase w $rodk' grzeszy(e w na,ohydnie,szy spos.b* Pr.bowa(e 'sta i powiedzie5! "e zrobi& to! co ,est ,edynie s('szne i 'czciwe! czy#i napisz& do w(a$cicie#ki >i a i zawiado i& ,%! gdzie on si& teraz zna,d',e9 a#e ta ! w sa y $rodk' d'szy wiedzia(e ! "e to k(a stwo 0 i 1n te" wiedzia(* Nie o"na k(a a5 w od#itwie 0 przekona(e si& o ty * Wi&c by(e #ist! a pote pocz'(e bardzo z artwiony! tak bardzo! "e ,'" nie .g( o"na bardzie,9 i nie wiedzia(e ! co robi5* W koc' przysz(a i do g(owy y$#* Powiada sobie3 napisz& ten zobacz&! czy b&d& si& #ekki niczy od#i5* Nikt by nie 'wierzy(! ,aki si& od raz' o,e z artwienie7 )trasznie pi.rko i ,ak znik(o gdzie$ ca(e

'szcz&$#iwiony i prze,&ty wzi%(e kawa(ek papier' i o(.wek i napisa(e 3 Panno Watson pani -'rzyn >i ,est t'ta, dwie i#e poni"e, PikesJi##e i pan Phe#ps go trzy a i odda go pani ,ak pani ' przy$#e nagrod&* :'ck Ainn Pierwszy raz w "yci' pocz'(e ! "e ,este wiedzia(e ! "e teraz zna,d& s(owa ty#ko od(o"y(e na bok #ist i zacz%(e dobry i z'pe(nie ob yty z grzech'9 si& od raz' do od#enia! od#itwy* +#e nie wzi%(e

y$#e5* -y$#a(e ! ,akie to szcz&$cie! "e si& na zawsze

wszystko tak dobrze skoczy(o! i ,ak niewie#e brakowa(o! a zosta(by

32

stracony i poszed( do piek(a* -y$#a(e da#e,* Przypo nia(e sobie nasz% wypraw& tratw% w d.( rzeki i zobaczy(e przed sob% >i a! tak ,ak go ci%g#e widzia(e 3 w dzie i w nocy! czase b'rzy! a y p(ynie y z pr%de przy ksi&"yc'! czase w i roz awia y a#bo $ ie,e y si&! a#bo $piewa y7 +#e

,ako$ w "aden spos.b nie og(e przypo nie5 sobie nic takiego! co by nie do niego 4#e 'sposobi(o! ty#ko wr&cz przeciwnie* /obaczy(e go! ,ak po skoczone, wachcie za iast nie ob'dzi5! cz'wa biedny da#e,! "eby wr.ci(e zawsze ze(ga(e .g( si& porz%dnie wyspa59 zobaczy(e ,ego rozradowan% twarz! kiedy do niego na nie! co ty#ko taki oczary! ta sobie! "e .g(! i taki i by( za to a na ty na tratw& wtedy po te, .wi( do ty g#e i kiedy przyszed(e i! robi( d#a

gdzie by( ten sp.r rodzinny! i w r."nych takich przypadkach* Przypo nia(e nie z(oci'tki i dogadza( w (odzi! "e

zawsze by( dobry7 + w koc' przypo nia(e sobie ten dzie! kiedy go 'ratowa(e ! bo #'dzio a y osp& na tratwie 0 i >i wdzi&czny! i powiedzia(! "e ,este na,#epszy przy,acie#e ! ,akiego stary >i

$wiecie! i ,edyny ! ,aki ' zosta(* Pote nag#e spo,rza(e na #ist do panny Watson* ?y(a to niebezpieczna chwi#a* )i&gn%(e po #ist i trzy a(e go w r&k'* /acz%(e dr"e5! wiedzia(e ! "e 'sz& raz na zawsze zdecydowa5! kt.r% z dw.ch dr.g wybior&* Na y$#a(e si& chwi#& wstrzy ',%c troch& oddech! a pote powiedzia(e na g(os3 0 No wi&c zgoda! p.,d& do piek(a7 0 i podar(e #ist* ?y(a to straszna y$# i straszne s(owa! a#e ,'" ,e wypowiedzia(e * @ wca#e ich nie co8n%(e ! i nie przywyk(e y$#a(e wi&ce, o ty ! "eby si& poprawi5* Po prost' wyrz'ci(e ca(% rzecz z g(owy9 powiedzia(e sobie! "e z powrote zaczn& grzeszy5! co potra8i& robi5! bo do tego od a#eko$ci9 a dobrze post&powa5 nie potra8i&* Na pocz%tek 0 i wpad(e na dobre 0 postara si& wykra$5 >i a z niewo#i! "eby zn.w by( wo#ny! a ,ak ty#ko zdo(a wy y$#i5 co$ okropnie,szego! te" to zrobi&* ?o skoro ,'" raz wpad(e og& teraz wa#i5 pe(n% par%* Pote 'siad(e i zacz%(e si& zastanawia5! od czego zacz%5! i rozwa"a(e p#an! kt.ry i si& ko#e,no wie#e na,roz aitszych sposob.w! a" w koc' '(o"y(e

podoba(* Wi&c pote 'patrzy(e sobie za#esion% k&p& #e"%c% kawa(ek da#e, w d.( rzeki!

33

a kiedy $cie ni(o si& porz%dnie! odbi(e cicho od brzeg'! przeprowadzi(e tratw& do te, k&py! schowa(e ca(kie zapakowa(e ,% dobrze i poszed(e spa5* Przespa(e ca(% noc! wsta(e ! zani o,e porz%dne 'branie! do cz.(na i ,e nie, si& roz,a$ni(o! z,ad(e $niadanie! w(o"y(e na siebie

do w&ze(ka troch& odzienia i r."nych rzeczy! wsiad(e nabra(e

pop(yn%(e do brzeg'* Wy#%dowa(e ka ienia i i zatopi(e w

troch& poni"e, iasteczka! na wysoko$ci 0 ,ak i wody do cz.(na! obci%"y(e og(e ,e odna#e45 0

si& zdawa(o 0 8ar y Phe#psa! a pote

ie,sc'! gdzie w razie czego

wi&ce, 5wier5 i#i poni"e, a(ego tartak' wodnego* Pote wyszed(e na drog&! a kiedy i,a(e tartak! zobaczy(e napis3 W(a$cicie# Z )i#as Phe#ps* >akie$ ki#kaset ,ard.w da#e, sta( do i zab'dowania gospodarskie! a#e chocia" dobrze wypatrywa(e oczy! nie zobaczy(e w pob#i"' nikogo! i o "e by(o ,'" ca(kie widno* Nic nie to nie z artwi(o! bo w te, chwi#i nie za#e"a(o i wca#e na ty ! "eby kogo$ zobaczy5 0 chcia(e ty#ko zorientowa5 si& w oko#icy* Wed#e o,ego p#an' ia(e pokaza5 si& na 8ar ie od strony iasteczka! a nie z przeciwnego kier'nk'* Wi&c ty#ko rz'ci(e raz i dr'gi okie ! a pote poszed(e drog% prosto przed siebie* Pierwsz% osob%! na ,ak% natkn%(e si& w iasteczk'! by( 6si%"&* Przyk#e,a( w(a$nie og(oszenie o 6r.#ewskie, niebywa(o$ci* Ty#ko trzy przedstawienia! z'pe(nie ,ak za pierwszy raze * W bezcze#no$ci nikt by tych szachra,.w nie prze$cign%(7 2opad(e go! zani zd%"y(e si& roz y$#i5 i stch.rzy5* )po,rza( na nie zdziwiony i powiada3 0 No! no7 + sk%d ty si& t' wzi%(e$; 0 + pote skwap#iwie3 0 Gdzie tratwa; 2obrze ,% 'kry(e$; 1dpar(e 3 0 1 to sa o chcia(e spyta5 Wasz% Wysoko$5* Teraz wca#e ,'" nie ia( takie, 'radowane, iny* Powiedzia(3 0 Co ci przysz(o do g(owy! "eby nie o to pyta5; 0 + bo! Wasza Wysoko$5 0 odpar(e szynk'! po y$#a(e ! "e nie 'da na przechadza5 si& po ie$cie* + pote 0 kiedy zobaczy(e wczora, 6r.#a w ty troch& nie si& go zataszczy5 do do '! zani spotka(e doda(! tak ,ako$ z rado$ci% i

wytrze4wie,e! co potrwa a pewno ki#ka godzin9 wi&c d#a zabicia czas' zacz%(e ,ednego ,ego o$cia! kt.ry chcia(!

34

"eby

' po .g( przeprawi5 si& (odzi% na ta ten brzeg rzeki i z powrote i przywie45 i za to dziesi&5 cent.w! wi&c po,echa(e * +#e kiedy$ y ci%gn&#i owc& do

owc&* 2a(

(odzi i ,a sa trzy a(e szn'r! a ten ,ego o$5 pogania( ,% od ty('! okaza(o si&! "e ,este za s(aby! wi&c si& zerwa(a i w nogi! a y za ni%* Nie ie#i$ y psa i 'sie#i$ y gania5 po ca(e, oko#icy! dop.ki si& nie z &czy(a* /(apa#i$ y ,%! kiedy by(o ,'" ca(kie cie no! i przywie4#i$ y na t& stron& rzeki! i dopiero wtedy wybra(e si& z powrote na tratw&* + ,ak zobaczy(e ! "e tratwy nie a! po y$#a(e sobie3 wpad#i w ,akie$ tarapaty i 'sie#i zwiewa5* /abra#i i o,ego -'rzyna! kt.ry ,est ,edny ,edyny -'rzyne ! ,akiego a na ty $wiecie! i teraz ,este sa ! w ca(kie obce, oko#icy! i nie a ,'" "adnego a,%tk' ani nic takiego! i nie potra8i& zarobi5 na "ycie* Wi&c 'siad(e i zacz%(e p(aka5* Noc przespa(e biedny >i e ; 0 Feby tak by( zdr.w! nie wie *** to ,est nie wie ! gdzie podzia(a si& tratwa* Ten stary g('piec co$ ta osk'ba(a3 zabra#i p.4ny wieczore przehand#owa( i dosta( czterdzie$ci do#ar.w! a#e kiedy$ y go tego! co wyda( na w.dk&* >ak wreszcie a! zna#e4#i wczora, w szynk'! nie ia( ,'" ani centa! bo ta banda h'#ta,.w dok' entnie go ' wszystko z wy,%tkie zataszczy(e go nad rzek& i zobaczy#i$ y! "e tratwy nie w #esie* +#e w taki razie! co si& sta(o z tratw%; @ z >i e ! oi

powiedzie#i$ y3 Ten a(y (a,dak 'krad( nasz% tratw&! zostawi( nas t' na #odzie i zwia( na Po('dnie* 0 Przecie" nie zostawi(by 0 <ac,a! a#e na chyba o,ego -'rzyna; >edynego -'rzyna! ,akiego a na $wiecie! i o,% ,edyn% w(asno$5* to nie przysz(o do g(owy* Tak naprawd&! to$ y go zacz&#i y nie a y 'wa"a5 za naszego -'rzyna* Tak! tak! 'wa"a#i$ y go za nasz% w(asno$5 0 ?.g ,eden wie! i#e$ y d#a niego zrobi#i* + kiedy$ y zobaczy#i! "e tratwa znik(a! a centa przy d'szy! nie pozosta(o na nic innego! ,ak ,eszcze raz wzi%5 si& do 6r.#ewskie, niebywa(o$ci* /abra(e si& do roboty i prac',& tak od sa ego rana! a w gard#e ca(kie i zasch(o* Gdzie asz t& dziesi%tk&; 2awa, ,%* -ia(e sporo pieni&dzy i da(e ' dziesi&5 cent.w! a#e prosi(e ! "eby k'pi( co$ do ,edzenia i da( i troch&! bo nie a ,'" ani centa! a od wczora, nic nie bra(e do 'st*

35

+ni s(owa na to nie odpowiedzia(! a po chwi#i wsiad( na nie ostro3 0 )('cha, no! ,ak y$#isz 0 czy ten czarn'ch przypadkie nas nie obszczeka; ?o niech ty#ko spr.b',e! a obedrze y go ze sk.ry7 0 >ak"e to o"#iwe; To on nie 'ciek(; 0 Gdzie ta * Ten stary g('piec sprzeda( go! nie podzie#i( si& ze n% pieni&dz i i wszystko przepapra(* 0 )przeda( go; 0 zawo(a(e i zacz%(e p(aka53 0 Przecie" to by( ., -'rzyn i te pieni%dze by(y o,e7 Gdzie on ,est; Chc& o,ego -'rzyna 0 '0'0'7 0 +#e go nie dostaniesz! wi&c przesta si& aza5* )('cha, no! czy ty przypadkie nie asz za iar' nas obs arowa5; Niech /a i#k(! a#e odk%d zna(e Powiedzia(e ci%g#e poch#ip',%c3 0 +ni y$#& nikogo wydawa5* @ nie a czas'! "eby si& taki i rzecza i za, owa5* -'sz& i$5 i sz'ka5 o,ego -'rzyna* /robi( teraz tak% in& ,akby go co$ artwi(o9 sta( y$#%c i arszcz%c czo(o i ty#ko og(oszenia! kt.re sobie przewiesi( przez ra i&! r'sza(y si& na wietrze* W koc' powiada3 0 Powie sz'ka5* Przyrzek(e '! a on i na to3 0 >est na 8er ie )i#asa Ph*** 0 i 'rwa(* Wida5 by(o! "e zacz%( .wi5 prawd&! a#e kiedy ' i#k( tak raptownie i zacz%( si& zastanawia5 i na y$#a5! zroz' ia(e ! "e z ieni( za iar* Tak te" by(o* Nie '8a( i 0 chcia( ie5 pewno$5! "e nie b&d& ' wchodzi( w drog& przez ca(e trzy dni* Po chwi#i powiedzia(3 0 Aar er! kt.ry go k'pi(! nazywa si& +bra Aoster! +bra G* Aoster i ieszka czterdzie$ci i# w g(%b kra,'! przy drodze do Ca8ayette* 0 Kwietnie 0 powiedzia(e * 0 W trzy dni zd%"& wr.ci5* Wy,d& dzisia, po po('dni'* 0 Nie! nie wy,dziesz po po('dni'! ty#ko wy,dziesz zaraz7 @ "eby$ i nie ar'dzi( ani ci co$* /ostanie y t' ze trzy dni* >e"e#i przyrzekniesz! "e nas nie ci! gdzie go wydasz i nie pozwo#isz te ' czarn'chowi! "eby nas obszczeka(! powie nie diab#i! ,e"e#i b&d% tak g('pi! "eby ci ' z ocz' tak 4#e nie patrza(o* wierzy5* ?o gdyby$ spr.bowa(*** 6si&cia! nigdy

36

nie gada( za d'"o* Trzy a, ,&zyk za z&ba i i wa# prosto przed siebie! a nic z(ego ci& od nas nie spotka* Takiego po#ecenia sobie "yczy(e Chcia(e ! "eby p#an* 0 Wi&c z yka, 0 doda( 6si%"& 0 pan' Aosterowi powiedz! co ci si& "ywnie podoba* -o"e potra8isz go przekona5! "e ten czarn'ch ,est two,% w(asno$ci%* )% g('pcy! kt.rzy nie "%da,% dok' ent.w! przyna, nie, s(ysza(e ! "e zdarza,% si& tacy na po('dni'* + ,ak ' powiesz o te, b',dzie z og(oszenie i nagrod% i wyt(' aczysz! ,aki to ia(o ce#! o"e ci 'wierzy* No! wi&c z yka, i powiedz '! co ci $#ina na ,&zyk przyniesie* Ty#ko radz& ci pa i&ta5! "eby$ nie otwiera( g&by po drodze7 /ostawi(e go i poszed(e drog% za iasto* Nie obe,rza(e si&! chocia" cz'(e ! "e za n% patrzy* +#e wiedzia(e ! "e si& z &czy i da w koc' spok.,* )zed(e prosto t% drog% dobr% r'szy(e i#&! nie zatrzy ',%c si& ani raz'! pote zawr.ci(e i ,'" przez #as w kier'nk' 8ar y Phe#psa* Po y$#a(e ! "e b&dzie chyba #epie,! ,e"e#i nie ie,sca do przeprowadzenia swo,ego p#an'! bo nie i takie stara(e si& od niego wydoby5* og(e przeprowadzi5 sw., nie zostawi#i w spoko,'! bo ty#ko wtedy

arn',%c czas' wez & si& z

chcia(e ! "eby si& >i z czy wygada(! zani 6r.# i 6si%"& prysn% z oko#icy* Wo#a(e nie zadziera5 z tego rodza,' sze# a i* -ia(e ,'" do$5 ich widok' i chcia(e rozsta5 si& z ni i na dobre*

37

NAZYWAM SI TERAZ INACZEJ 6iedy zaszed(e na ie,sce! by(o cicho i tak ,ako$ niedzie#nie i gor%co! i

s(onecznie 0 robotnicy posz#i w po#e* W powietrz' s(ycha5 by(o takie ciche brz&czenie owad.w i 'ch! od kt.rego wszystko wyda,e si& strasznie sa otne! ,akby #'dzie po ar#i i na zawsze odesz#i9 ,e"e#i w takie, chwi#i wiatr zasze#e$ci w #i$ciach! cz(owiekowi robi si& ca(kie "a(obnie na d'szy! bo zaraz ' si& zda,e! "e d'chy co$ szepcz% 0 d'chy bardzo dawno z ar(ych #'dzi 0 i cz(owiek da(by g(ow&! "e te d'chy .wi% o ni * Wtedy przewa"nie y$#i sobie! "e te" by wo#a( nie "y5 i skoczy5 z ty raz na zawsze* ?y(a to ,edna z tych a#'chnych p#antac,i bawe(ny! kt.re wszystkie s% do siebie podobne* 2ziedziniec o powierzchni dw.ch akr.w! ca(y obwiedziony p(ote * Prze(az zrobiony z gr'bych k(.d! p(asko $ci&tych i 'stawionych stopnia i niczy beczki r."ne, wysoko$ci! do przechodzenia przez p(ot! a d#a kobiet ,ako podwy"szenie przy wsiadani' na konia* T' i ta na dziedzic' p(aty n&dzne, trawy! a#e poza ty zie ia g(adka i go(a ,ak stary kape#'sz! z kt.rego star( si& eszek* Wie#ki drewniany do d#a bia(ych ieszkac.w 0 bierwiona ciosane! a szpary i&dzy ni i wype(nione g#in% czy te"

wapne 9 te g#iniane czy wapienne poprzeczne pr&gi kiedy$ by(y zie#one* 6'chnia z nie ciosanych ba#i! po(%czona z do e d('gi i szeroki gankie ! otwarty po bokach! a#e przykryty od g.ry dache * /a k'chni% w&dzarnia z nie ciosanych ba#i! po dr'gie, a(e chaty d#a -'rzyn.w! da#e, a(a szopa sto,%ca oddzie#nie i yd(a! na (awce przy stronie w&dzarni trzy

przy#ega,%ca do ogrodzenia w g(&bi podw.rza! za ni% ,akie$ zab'dowania* 6o(o szopy d.( na popi.( i ogro ny kocio( do gotowania drzwiach k'chennych wiadro " wod% i iednica! obok pies $pi%cy w s(oc'* Wi&ce, ps.w $pi%cych t' i ta w ro"nych ie,scach! w ,edny koc' dziedzica ki#ka drzew szeroko rozros(ych! krzaki porzeczek i agrest' pod p(ote * /a p(ote ogr.d warzywny i grz%dki arb'z.w! ,eszcze da#e, po#a bawe(ny! a za ni i #asy* 1bszed(e szopy i r'szy(e dziedziniec dooko(a! dosta(e si& do $rodka! prze#az(e obok a(e, w kier'nk' k'chni* Po ki#k'nast' krokach 's(ysza(e niewyra4ne

warczenie ko(owrotka 0 taki d4wi&k wznosz%cy si& p(acz#iwie coraz wy"e, i wy"e,! a

38

pote nag#e opada,%cy9 i wtedy wiedzia(e ,'" na pewno! "e wo#a(by nie "y5! bo to ,est na,"a(obnie,szy d4wi&k na ca(y $wiecie* )zed(e da#e, nie 'k(ada,%c sobie "adnego okre$#onego p#an'! ty#ko '8a,%c! "e ,ak przy,dzie co do czego! 1patrzno$5 sa a w(o"y za'wa"y(e ! "e 1patrzno$5 zawsze pods'wa sobie z g.ry nie p#an',&* 6iedy zna#az(e podbieg(y do si& w po(owie drogi! na,pierw wsta( ,eden pies! a pote dr'gi i nie! wi&c nat'ra#nie przystan%(e ! obr.ci(e si& do nich twarz% i ani i w 'sta odpowiednie s(owa! bo i odpowiednie s(owa! ,e"e#i niczego

drgn%(e * + ,aki wrzask podnios(y7 -nie, wi&ce, po in'cie by(e ! o"na by powiedzie5! niczy piasta ko(a! w kt.ry za iast szprych by(y psy 0 zebra(o si& tych k'nd#i dooko(a nie chyba pi&tna$cie i wyci%ga,%c szy,e podnosi(y (by! i szczeka(y a#bo warcza(y* + sz(o ich coraz wi&ce, 0 widzia(e ! ,ak w roz aitych wybiega,% zza roz aitych w&g(.w* / k'chni wysz(a -'rzynka z wa(kie w r&k' i zacz&(a wo(a53 0 / yka, i zaraz! Tige7 >azda! )pot7 >'" was t' nie pote a7 0 Przy(o"y(a ty wa(kie na,pierw ,edne '! a dr'gie '! wi&c 'ciek(y z wycie ! a za ni i posz(a reszta* +#e ,'" w nast&pne, ie,scach przeskak',% przez p(oty i

sek'ndzie po(owa wr.ci(a! acha(y zawzi&cie ogona i i by(y bardzo przy,acie#skie* Nie a si& co ba5 ps.w! ani troch&7 /a -'rzynk% wysz(a a#'chna 'rzyska dziewczynka i dw.ch a(ych ch(opc.w 0 'brani ty#ko w ,edne kosz'#e ze zgrzebnego p(.tna 0 ca(a tr.,ka 'czepi(a si& sp.dnicy atki i zerka(a zza nie, bardzo bo,a4#iwie w o,% stron&! ,ak to zwyk#e dzieci 'rzyskie* Po chwi#i z do ' wybieg(a bia(a kobieta! #at ,akich czterdziest' pi&ci' a#bo pi&5dziesi&ci'! z go(% g(ow% i wrzecione w r&k'* /a t% kobiet% bieg(y ,e, a#'tkie bia(e dzieci! kt.re ia(a twarz ca(% zachowywa(y si& dok(adnie tak sa o ,ak dzieci rozpro ienion% od '$ iech.w* /awo(a(a3 0 + wi&c przy,echa(e$ nareszcie7 To ,este$ ty! prawda; Wyr%ba(e 3 0 Tak! prosz& pani 0 zani zd%"y(e po y$#e5* Chwyci(a nie w ob,&cia i '$cisn&(a ocno! a pote wzi&(a za obie r&ce i potrz%sa(a ni i bardzo d('go9 pote (zy stan&(y ,e, w oczach i 'rzyskie* 6obieta

39

sp(yn&(y po twarzy* Po prost' nie og(a si& do$5 naobe, owa5 nie i na$ciska5! i wci%" powtarza(a3 0 Nie ,este$ tak bardzo podobny do atki! ,ak si& tego spodziewa(a ! a#e co ta ! nie,sza o to! tak si& ciesz&! "e ci& nareszcie widz&7* -og(aby ci& z,e$5 z rado$ci7 2zieci! to wasz k'zynek To ! przywita,cie si& z ni * +#e a#cy posp'szcza#i g(owy! powk(ada#i pa#ce do b'zi i schowa#i si& za atk&* 6obieta pap#a(a da#e,3 0 Cizo! skocz no i przynie$ $niadanie na statk'; 1dpar(e ! "e i da#i $niadanie na statk'* Wtedy kobieta wzi&(a nie za r&k& i zaprowadzi(a do do '9 dzieciarnia drepta(a za na i* 6iedy$ y wesz#i do $rodka! posadzi(a nie na wyp#atany krze$#e! sa a 'siad(a na a(y sto(eczk' przede n%! wzi&(a nie za r&k& i powiada3 0 Teraz og& ci si& napatrzy5 do wo#i* Ty#e #at7 ?.g i $wiadkie ! "e nieraz t&skni(a za t% chwi#%! no i ,este$ nareszcie* )podziewa#i$ y si& ciebie ,'" ze dwa dni te '! a#bo i dawnie,* 2#aczego$ si& sp.4ni(; Czy statek wpad( na ie#izn&; 0 Tak! prosz& pani! statek*** 0 Nie ie#izn&; Nie bardzo wiedzia(e ! co odpowiedzie5! bo nie ia(e po,&cia! czy ten statek powinien by( przy,echa5 z p.(nocy czy z po('dnia* +#e wierz& o,e ' instynktowi! a ., instynkt i .wi(! "e statek powinien by( ,echa5 w d.( rzeki 0 gdzie$ w kier'nk' 1r#ean'* To i ,ednak niewie#e po og(o! bo nie zna(e nazw ie#izn w tych stronach* /roz' ia(e ! "e a#bo 'sz& wy y$#i5 ,ak%$ nazw&! a#bo zapo nie5! ,ak si& nazywa(a ta ie#izna! na kt.re, osiad( nasz statek! a#bo*** a#bo*** Wte przyszed( i do g(owy $wietny po ys(! wi&c zaraz powiada 3 0 To wca#e nie przez co$ i wyrwa(o t(ok* 0 -., ?o"e7 <ani(o kogo; ie#izn&* Na ie#i4nie siedzie#i$ y kr.tko* Wyb'ch(o na .w do nie pani! .w cioci' )a##y* W kt.ry ie,sc' wpad#i$cie na ' co$ gor%cego do z,edzenia*** + o"e ,ad(e$ ,'"

40

0 Nie! prosz& pani* Ty#ko zabi(o ,ednego -'rzyna* 0 Wie#kie szcz&$cie! bo czase taki t(ok potra8i zrani5 cz(owieka* Na ?o"e Narodzenie in&(o dwa #ata! ,ak tw., w',aszek )i#as wraca( z Nowego 1r#ean' na OCa##y <ookN* Wtedy te" 'rwa( si& t(ok i rani(o cz(owieka* /da,e si&! "e ten biedak pote ' ar(* ?y( baptyst%* Tw., w',aszek )i#as zna( ,edn% rodzin& w ?aton <o'ge! kt.ra zna(a bardzo dobrze ,ego krewnych* Tak! teraz sobie przypo ina ! "e ten biedak ' ar(* /robi(o si& zaka"enie i 'sie#i go po kawa(k' a p'towa5* +#e to nic nie po og(o* Tak! z pewno$ci% wywi%za(o si& zaka"enie* Ca(kie zsinia( i ' ar( w Pan'* Podobno okropnie wyg#%da(* Tw., w',aszek )i#as co dzie ,e4dzi po ciebie do iasteczka* Teraz te" po,echa(! nie da#e, ,ak godzin& te '* -'sia(e$ go chyba spotka5 po drodze 0 starszawy ,ego o$5 w*** 0 Nie! cioci' )a##y! nie spotka(e nikogo* )tatek przybi( do brzeg' o $wicie! wi&c zostawi(e k'8erek na przystani i przeszed(e si& troch& po iasteczk'! a pote na po#a! "eby nie tra8i5 t' za wcze$nie* 2#atego szed(e boczn% drog%* 0 6o ' da(e$ k'8erek na przechowanie; 0 Niko '* 0 ?.,"e si& ?oga! dziecko7 Przecie" ci go 'kradn%7 0 Tak go schowa(e ! "e na pewno i nie 'kradn% 0 odpar(e * 0 + ,ak si& to sta(o! "e ci da#i tak wcze$nie $niadanie na statk'; Wyci%gn&(a nie na cienki #.d! a#e ,ako$ si& wykaraska(e * 0 6apitan zobaczy( nie na pok(adzie i powiedzia(! "eby #epie, co$ z,ad(! zani ze,d& na #%d! i zaprowadzi( og(e ,e$5! i#e chcia(e * 1garn%( dawa(a nie taki niepok.,! "e nie y$# o dzieciach 0 ia(e og(e ,'" nawet s('cha5 'wa"nie* Nie nie by(o nawet co nag#e wyst%pi(a z i spoko,' wie#k% ochot& wzi%5 ,e gdzie$ na bok i ,este * +#e o ty nie do kwater o8icerskich! gdzie w(a$nie by(o $niadanie! i

troch& wypo powa5! "eby si& dowiedzie5! ki

arzy5! pani Phe#ps nie odchodzi(a i bez 'stank' pap#a(a* + pote czy $ taki ! "e zi ne dreszcze prze#ecia(y i po p#ecach*

0 -y t' gad'0gad'! a nic i ,eszcze nie powiedzia(e$ o cioci ani o niki w do '*

41

Teraz ,a za kn& 'sta! a ty ,e otworzysz* -'sisz i powiedzie5 wszystko o wszystkich 0 po ko#ei o ka"dy ! ,ak si& iewa,%! co robi% i co i kaza#i powt.rzy5! w og.#e wszystko! co ci przy,dzie do g(owy* : ! zroz' ia(e ! "e teraz ,'" #e"&! i to #e"& ,ak d('gi* 2ot%d 1patrzno$5 by i z tego nie przysz(o! ,akby pr.bowa( brn%5 da#e, 0 'sia(e i po aga(a! nie og& powiedzie5! a#e teraz wpad(e na dobre* /roz' ia(e te"! "e nic si& podda5* Wi&c powiada sobie3 t' po raz dr'gi trzeba b&dzie zaryzykowa5 prawd&* >'" otworzy(e i si& nie

'sta! a#e pani Phe#ps chwyci(a nie za r&k&! wepchn&(a za (."ko i powiada3 0 W(a$nie idzie7 )chy# g(ow&! ,eszcze ni"e,! o tak! wystarczy* Ty#ko zdrad4! "e t' ,este$7 /robi y ' kawa(* 2zieci! ani s(owa7 /roz' ia(e ! "e ,'" po nie* +#e nie by(o co si& artwi5! nie ia(e inne, rady! ,ak ty#ko siedzie5 cicho i przygotowa5 si& do 'cieczki w razie na,gorszego* 6iedy stary ,ego o$5 wchodzi(! Pani Phe#ps podskoczy(a do &"a i pyta3 0 Przy,echa(; 0 Nie 0 odpar(* 0 -., ?o"e7 0 zawo(a(a* 0 Co te" og(o si& z ni sta5; 0 )a doprawdy nie wie 0 powiedzia( pan Phe#ps* 0 -'sz& przyzna5! "e ocno ,este zaniepoko,ony* 0 /aniepoko,ony7 0 powiada ona* 0 >a chyba nied('go osza#e,&7* +#e on przy,echa5 i roz in&#i$cie si& w drodze* Wie ! "e tak ,est 0 co$ przy,echa(* 0 +#e"! )a##y! nie og(e si& z ni roz in%5! wiesz dobrze! "e nie og(e * 0 1ch! ?o"e! ?o"e7 Co -'sia(e$ si& z ni roz in%57 0 Nie bardzo .g(by artw nie! )a##y! bo sa ,este ,'" do$5 z artwiony* Nie roz' ie ! y$#& 'krywa5! "e wypadk' nie doprawdy! co to wszystko znaczy* Nie wie ! co robi5 da#e,! i ani o,a biedna siostra na to powie; Na pewno przy,echa(7 i 'sia( .wi! "e on ign&(a i ,ego posta5! pote zakry(o ,% (."ko*

nie to niepokoi* +#e nie ('d4 y si&! "e przy,echa(! bo w "adny

go nie za'wa"y5* To ,est straszne! )a##y! po prost' straszne! a#e co$ z(ego

42

'sia(o spotka5 ten statek7 0 1ch! )i#as! sp.,rz no na drog&7 Pr&dko 0 czy ta kto$ przypadkie nie ,edzie; Podskoczy( do okna zna,d',%cego si& od g(owy (."ka! a na to ty#ko czeka(a pani Phe#ps* )chy#i(a si& pr&dko! szarpn&(a nie i wtedy wy#az(e z o,e, kry,.wki w nogach (."ka* No i kiedy stary ,ego o$5 odwr.ci( si& od okna! sta#i$ y tak obok siebie 0 ona ca(a w '$ iechach i rozpro ieniona! a obok nie, ,a! spocony taki ,aki$ okropnie pot'#ny* Pan Phe#ps wyba('szy( na nas oczy spyta(3 0 6to to ,est; 0 >ak ci si& zda,e; 0 Nie a po,&cia* 6to; 0 To ek)awyer7 >ak babci& kocha ! o a(o co nie ry n%(e ,ak d('gi7 +#e w(a$ciwie toby nie zd%"y(! bo pan Phe#ps chwyci( nie za r&k& i zacz%( potrz%sa5 ni%! i nie p'szcza(! ty#ko da#e, potrz%sa(9 a pani Phe#ps ,ak nie zacznie ko(o nas skaka5 i $ ia5 si&! i p(aka5 z rado$ci7 + pote reszt& rodziny7 Przypi&#i si& do nie i nie p'szcza#i przez dwie godziny! a zani w koc' ,&zyk nie zacz%( i ze z &czenia stawa5 ko(kie ! zd%"y(e opowiedzie5 o o,e, rodzinie 0 to ,est o rodzinie )awyer.w 0 wi&ce,! ni" ,aki ko#wiek sze$ci' rodzino )awyer.w si& przydarzy5 w ci%g' ca(ego "ycia* @ wyt(' aczy(e i og(o dok(adnie! ,ak to by(o! "e ' ,ak obo,e nie zaczn% bo bardowa5 nie pytania i o )ida i -ary! i

',$cia ?ia(e, <zeki 'rwa( si& ten t(ok i wyrz'ci(o g(owic&! przez co straci#i$ y trzy dni na napraw&* /(apa#i haczyk i po(kn&#i go g(adko! bo sk%d og#i wiedzie5! i#e trwa naprawa takie, rzeczy; Gdyby i powiedzia(! "e p&k(o co$ innego! te" by 'wierzy#i* +#e ,e"e#i oni si& cieszy#i! by(o to niczy w por.wnani' z o,% rado$ci% 0 cz'(e si& tak! ,akby ,este * Teraz z ,edne, strony cz'(e ! si& bardzo dobrze! a z dr'gie, okropnie niedobrze9 (atwo i dobrze by(o i 'dawa5 To ka )awyera! wi&c cz'(e si& $wietnie! dop.ki nie si& po raz dr'gi 'rodzi(* Taki by(e szcz&$#iwy! kiedy 's(ysza(e ! ki

43

's(ysza(e

post&kiwania statk' p(yn%cego w d.( rzeki* Wtedy powiedzia(e statkie

sobie3

przyp'$5 y! "e To ek )awyer przy,echa( ty

i "e #ada chwi#a t' we,dzie i

zawo(a nie po i ieni'! zani zd%"& ' r'gn%5! "eby siedzia( cicho; : ! nie og& do tego dop'$ci5* Wszystko wtedy przepadnie* -'sz& wy,$5 ' naprzeciwko i przy(apa5 go gdzie$ po drodze* Wi&c powiedzia(e star'szko ! "e wybior& si& do iasteczka po ., k'8er* Pan Phe#ps chcia( ze n% po,echa5! a#e odpar(e ! "e sa sobie poradz& z konie ! po co a 8atygowa5 w',a*

44

AOSNY KONIEC ICH WYSOKOCI Wyr'szy(e zobaczy(e przystan%(e woze do iasteczka! a kiedy zna#az(e si& na p.( drogi!

w.z ,ad%cy z przeciwnego kier'nk'* Nat'ra#nie To ek )awyer7 Wi&c i czeka(e ! a" pod,edzie b#i"e,* /awo(a(e 3 0 )t.,7 0 i wo4nica To ka

$ci%gn%( #e,ce! a ,e ' 'sta otworzy(y si& niczy wrota i tak ,'" zosta(y9 chrz%kn%( ki#ka razy ,ak cz(owiek! kt.re ' zasch(o w gard#e! a pote powiada3 0 Nie zrobi(e ci nigdy nic z(ego* Wiesz dobrze7 Wi&c po co wracasz i straszysz nie w taki spos.b; 0 Wca#e nie wraca 0 odpar(e 0 bo nigdzie nie odchodzi(e * 6iedy 's(ysza( ., g(os! troch& ' si& ina poprawi(a! a#e nie by( ,eszcze ca(kie 'spoko,ony* Powiada3 0 )('cha, no! nie r.b i kawa(.w! bo wiesz! "e ,a by ci nie zrobi(* )(owo da,esz! "e nie ,este$ d'che ; 0 )(owo da,&7 0 No! to*** no! to*** wierz& ci! nat'ra#nie* +#e ,ako$ nie )('cha,! :'ck! to$ ty w og.#e nie zosta( za ordowany; 0 Nie* W og.#e nie zosta(e za ordowany* Nabra(e ich ty#ko* >ak nie wierzysz! pode,d4 b#i"e, i dotkni, nie* 2otkn%( i to ' wystarczy(o* + tak si& 'cieszy( z tego naszego spotkania! "e po prost' nie ia( po,&cia! co ze sob% robi5* Nat'ra#nie chcia(! "eby sosie* +#e odpar(e ! "e ty czase ' natych iast 'si y da5 te ' opowiedzia( o wszystki ! bo to by(a wie#ka przygoda i nadzwycza,nie ta,e nicza! wi&c pocz'( si& od raz' w swoi spok.,! i poprosi(e Powiedzia(e wo4nic& To ka! "eby zaczeka(! a sa i od,echa#i$ y kawa(ek* tarapatach! i spyta(e ! co$ y ,ego zdanie '* si& do niego chwi#& nie odzywa( i nie przeszkadza( ie$ci i si& to w g(owie*

To kowi! w ,akich ,este

powinni zrobi5* 1dpar(! "eby

-y$#a(! y$#a( i nied('go powiada3 0 2obra nasza! wie ! co zrobi y7 We4 ., k'8erek i 'dawa,! "e to niby tw.,* /awr.5 teraz i ,ed4 wo#no! tak "eby$ tra8i( do do ' nie, wi&ce, o w(a$ciwy czasie9 ,a od,ad& kawa(ek w stron& iasta! a pote wr.c& i b&d& w do ' w ,aki$ kwadrans a#bo

45

p.( godziny po tobie* W pierwsze, chwi#i o"esz si& nie zdradza5! "e nie znasz* 0 /goda 0 odpar(e opr.cz nie* Chodzi o ,ednego -'rzyna! kt.rego pr.b',& wykra$5! "eby i i& ' >i *** >i stare, panny Watson* 0 Co; Przecie" >i *** 0 zawo(a( To ek i 'rwa(* /acz%( y$#e5* 0 Wie dobrze! co powiesz 0 r'kn%(e * 0 Powiesz! "e to ,est pod(e $wistwo* No wi&c co z tego; >este pod(y i koniec* -a za iar wykra$5 tego czarn'cha i chc&! "eby$ siedzia( cicho i "eby$ nie nie zdradzi(* 1czy ' zab(ys(y i powiada3 0 Po og& ci wykra$5 tego -'rzyna* /d&bia(e i y$#a(e ! "e zaraz padn&* Czego$ takiego ,ak d('go "y,& nie s(ysza(e i 'sz& powiedzie5! "e To ek bardzo straci( w oich oczach* Ty#ko "e ,ako$ nie og(e w to 'wierzy5* To ek )awyer ia(by by5 wykradacze -'rzyn.w;7 0 1ch! g('pie "arty7 0 zawo(a(e * 0 +ni y$#& "artowa5* 0 No wi&c tak czy siak pa i&ta,3 ,akby ci kto$ powiedzia( co$ o zbieg(y -'rzynie! to ani ty! ani ,a nic o ni nie wie y* Pote przenie$#i$ y ,ego k'8er na ., w.z i roz,echa#i$ y si&! ka"dy w swo,% y$#i! kt.re chodzi(y i po g(owie! ca(kie stron&* +#e z te, rado$ci i z tych wszystkich .g( by5 wo#ny* Na 0 a#e czeka, chwi#&* >est ,eszcze co$! o czy nie wie nikt

zapo nia(e ! "e a ,echa5 wo#no i przy,echa(e do do ' d'"o za pr&dko! ,ak na taki sz at drogi* Pan Phe#ps wyszed( przed drzwi i powiada3 0 +#e" to zd' iewa,%ce7 6to by po y$#a(! "e ta koby(a potra8i zdoby5 si& na podobny wysi(ek7 )zkoda! "e nie spo,rze#i$ y na zegarek* @ ,est s'ch'teka! ani krztyny piany* Nadzwycza,ne7 Nie sprzeda(by teraz tego konia nawet za sto do#ar.w* )(owo da,&! "e by nie

46

sprzeda(* + przedte wi&ce,*

przy,%(by

za niego pi&tna$cie i 'wa"a(by ! "e nie ,est wart #'dzi tak zacnych i tak

Ty#ko ty#e powiedzia( pan Phe#ps* Niewie#' zna(e dobrod'sznych*

+#e co si& t' dziwi53 poza ty ! "e by( 8ar ere ! by( ,eszcze kaznodzie,% i ia( na koc' p#antac,i a#'chny ko$ci.( drewniany! kt.ry wyb'dowa( w(asny koszte 9 nie ty#ko wyg(asza( w ty ko$cie#e kazania! a#e tak"e na'cza( i nie bra( za to od nikogo ' ch&tnie zap(aci(* Na Po('dni' pe(no ,est takich 8ar er.w0 wozie przed g(.wny prze(az w

centa! chocia" ka"dy by

kaznodzie,.w i wszyscy post&p',% w podobny spos.b* Po ,akie,$ p.(godzinie To ek za,echa( na swoi pi&5dziesi%t ,ard.w* /awo(a(a3 0 )p.,rz no! kto$ przy,echa(7 6to to o"e by5; Wyda,e i si&! "e to kto$ ca(kie obcy* >i y 0 Dby( to ,eden z a#c.wE 0 biegni, do Cizy i powiedz! "eby po(o"y(a dodatkowe nakrycie na sto#e* Wszyscy pop&dzi#i do drzwi! bo nat'ra#nie #'dzie obcy nie tra8ia,% cz&sto w te strony! wi&c ,ak ,'" si& z,awi%! b'dz% wi&ksze zaciekawienie ni" na przyk(ad ".(ta 8ebra* To ek przeszed( przez p(ot i kierowa( si& teraz w stron& do '9 w.z! kt.ry przy,echa(! odda#a( si& szybko drog% do iasteczka! a y wszyscy sta#i$ y st(oczeni przy drzwiach* To ek ia( na sobie swo,e ie,skie 'branie 0 i ia( widz.w! kt.rzy ' si& przyg#%da#i! a to zawsze sprawia(o ' wie#k% przy,e no$5* W takich chwi#ach ' ia( zachowa5 si& y$#cie! "e po yka( przez ten dziedziniec ,ak wy#&kniona tryk* 6iedy stan%( przed na i! 'chy#i( naprawd& e#egancko* Nie p(ocie* Ciotka )a##y zobaczy(a go przez okno! bo od#eg(o$5 by(a nie wi&ksza ni"

owca! gdzie ta 7 )zed( spoko,ny i wa"ny niczy

kape#'sza r'che pi&kny i taki ,aki $ de#ikatny ! ,akby to by(a przykrywka p'de(ka pe(nego $pi%cych oty#i! kt.rych nie chcia( ob'dzi5* Pote powiedzia(3 0 >e$#i si& nie y#&! a przy,e no$5 z pane +rchiba#de Nicho#se ; 0 Nie! ., ch(opcze 0 odpar( pan Phe#ps* 0 Przykro i powiedzie5! "e tw., wo4nica wprowadzi( ci& w b(%d* 2o 8ar y Nicho#s.w ,est ,eszcze trzy i#e* +#e prosi y do nas*

47

To ek spo,rza( przez ra i& i rzek(3 0 /a p.4no! ,'" go nawet nie wida5* 0 Tak! ., syn'! w.z od,echa(* We,d4! prosz&7 /,esz z na i obiad! a po obiedzie zaprz&gnie y konia i odwiezie y ci& do Nicho#s.w* 0 1ch! ,ak"eby 0 6iedy .g( robi5 pastw' taki k(opot* Wyk#'czone7 P.,d& pieszo! trzy i#e to d#a nie drobnostka* y nie pozwo#i y ci i$5 pieszo! bo co by$ wtedy po y$#a( o nasze, po('dniowe, go$cinno$ci* Prosi y do $rodka* 0 Naprawd& prosi y 0 wtr%ci(a ciotka )a##y* 0 To d#a nas "aden! a#e to "aden k(opot* -'sisz zosta5! (odziecze7 Po prost' nie o"e y na to pozwo#i5! "eby$ szed( pieszo trzy i#e w taki k'rz'* + zreszt%! ,ak ci& ty#ko zobaczy(a ! zaraz kaza(a po(o"y5 ,edno wi&ce, nakrycie na sto#e! wi&c zrobi(by$ na zaw.d* We,d4! prosz&! i cz', si& ,ak w do '7 To ek podzi&kowa( i bardzo pi&knie i bardzo serdecznie i da( si& w koc' na .wi5* + ,ak ,'" wszed(! powiedzia(! "e ,est w tych stronach obcy! "e przy,echa( z :icksJi##e w stanie 1hio i nazywa si& Wi##ia Tho pson 0 i t' znow' si& 'k(oni(* No! a pote p#.t( i p#.t(! i p#.t( ba,ki o :icksJi##e i o r."nych #'dziach! ,akich ty#ko potra8i( w ty wszystko o"e ie$cie wy y$#i5! wi&c zacz%(e ie5 wsp.#nego z ratowanie si& troch& denerwowa5 i dziwi5! co to nie z oich tarapat.w* +" t' nag#e

To ek! nie przesta,%c .wi5! pochy#i( si& i poca(owa( ciotk& )a##y w sa e 'sta! a pote na powr.t rozsiad( si& wygodnie w krze$#e i ba,a( da#e,* +#e ciotka )a##y zerwa(a si& na nogi! otar(a 'sta wierzche d(oni i zawo(a(a3 0 Ty bezcze#ny s arkacz'7 /robi( troch& obra"on% in& i powiedzia(3 0 Naprawd&! dziwi& si& pani* 0 2ziwisz si&; + co$ ty y$#a(! "e niby kto ,a ,este ; -a wie#k% ochot& wzi%5 ci& i*** )('cha, no! co ci przysz(o do g(owy! "eby nie ca(owa5; To ek zrobi( teraz tak% ,akby spokornia(% in& i odpar(3 0 Nic i nie przysz(o do g(owy* Nie chcia(e zrobi5 nic z(ego* Ty#ko*** ty#ko

48

y$#a(e ! "e pani b&dzie zadowo#ona* 0 +ch! ty g('pcze7 0 Chwyci(a do r&ki wrzeciono i wyg#%da(o na to! "e ostatkie si( powstrzy ',e si& od zdzie#enia go po g(owie* 0 2#aczego$ przyp'szcza(! "e b&d& zadowo#ona; 0 Naprawd& nie wie ! prosz& pani* Ty#ko "e oni*** oni b&dzie zadowo#ona* 0 1ni ci powiedzie#i! "e b&d& zadowo#ona7 6toko#wiek ci to .wi(! by( r.wny tobie g('pce * >ak d('go "y,&! nie s(ysza(a czego$ podobnego7 6to s% ci oni; 0 1ch! wszyscy* Wszyscy Powiedzia(a3 0 6to to s% wszyscy; >e"e#i i w te, chwi#i nie powiesz! b&dzie na $wiecie nie, o ,ednego d'rnia7 To ek wsta( z in% stropion%! si&gn%( po kape#'sz i wy,%ka(3 0 Przykro "eby i! a#e czego$ takiego to si& naprawd& nie spodziewa(e * -.wi#i i to i! pani% poca(owa(* Wszyscy .wi#i* Powiedzie#i3 poca(', ,%! b&dzie i to! prosz& pani! .wi#i* Cedwie si& og(a powstrzy a5* / ocz' #ecia(y ,e, iskry! a pa#ca i to tak r'sza(a! ,akby go chcia(a podrapa5* i powiedzie#i! "e pani

zadowo#ona* 6a"de z nich i to powtarza(o* +#e teraz "a(',&! prosz& pani! i wi&ce, tego nie zrobi&* )(owo da,&! "e nie zrobi&* 0 Nie zrobisz! naprawd&;7 No y$#&7 0 Naprawd&! prosz& pani! .wi& 'czciwie* Nie poca(',& pani! dop.ki pani o to nie poprosi* 0 2op.ki ,a ci& o to nie poprosz&;7 Nie! to przechodzi #'dzkie* po,&cie7 Co$ i si& zda,e! "e b&dziesz -at'za#e e to poprosz&7 0 ?ardzo nie to dziwi 0 ci%gn%( da#e, To ek* 0 @ w "aden spos.b nie og& si& w ty po(apa5* 1ni i powiedzie#i! "e b&dzie pani zadowo#ona! i ,a te" tak y$#a(e * +#e*** 0 przerwa( i zacz%( rozg#%da5 si& po poko,' bardzo powo#i! ,akby w nadziei! "e natra8i gdzie$ na ,akie$ "ycz#iwe spo,rzenie* /atrzy a( wzrok na pan' Phe#psie i spyta(3 0 Czy nie przyp'szcza( pan! "e pani Phe#ps b&dzie zadowo#ona! ,ak ,% poca(',&; i&dzy wszystki i d'rnia i na $wiecie! zani ,a ci& o

49

0 : *** nie*** oi zdanie *** chyba nie przyp'szcza(e * Wtedy To ek spo,rza( w ten sa spos.b na nie i z ko#ei nie spyta(3 0 + ty! To ek! nie przyp'szcza(e$! "e ciotka )a##y otworzy ra iona i zawo(a3 )id )awyer przy,echa(***; 0 -., ty ?o"e7 0 wrzasn&(a pani Phe#ps i rz'ci(a si& do niego* 0 Ty bezwstydny (otrze! "eby nie tak osz'ka5 0 i chcia(a go pochwyci5 w ra iona! a#e on ,e, nie dop'$ci( do siebie i powiedzia(3 0 Nie! cioci' )a##y! wpierw 'sisz nie poprosi5* Wtedy ona! nie trac%c ani chwi#i! poprosi(a go! a pote ,ak nie zacznie To ka $ciska5 i ca(owa5! i znow' $ciska5 i ca(owa5! a" wreszcie odda(a go pan' Phe#psowi i on dokoczy( tego! co ona zacz&(a* 6iedy si& troch& 'spokoi#i! powiedzia(a3 0 Co za niespodzianka7 Nie nas wybiera* 0 ?o w(a$ciwie ia( przy,echa5 ty#ko To ek 0 opar(! 0 +#e tak ,% prosi(e i prosi(e ! "e i w ostatnie, chwi#i pozwo#i(a* + pote ! ,'" na statk'! po y$#e#i$ y sobie z To kie ! "e to b&dzie $wietny kawa(! ,e"e#i on przy,edzie t' do was pierwszy! a ,a przyw#ok& si& w ,aki$ czas po ni i b&d& 'dawa( obcego* +#e to by( wie#ki b(%d! cioci' )a##y* Ten do nie ,est ie,sce bezpieczny d#a obcego cz(owieka* 0 2#a bezcze#nych (okos.w z pewno$ci% nie ,est 0 odpar(a* 0 Na#e"a(o ci si&! )id! "eby ci& ocno wytarga(a za 'szy* Tak w$ciek(a nie by(a od ?.g wie kiedy* +#e co ta ! nic i to nie przeszkadza7 /godzi(aby si& na tysi%c takich psik's.w! by#eby$ t' by( z na i* )wo,% drog%! ,ak po y$#& o te, hecy7*** Nie przecz&! "e kiedy$ nie poca(owa(! dos(ownie zd&bia(a * 1biad ,ed#i$ y na szeroki ! otwarty gank'! (%cz%cy do z k'chni%* + na sto#e sta(o ty#e potraw! "e starczy(oby tego d#a sied i' rodzin* Wszystko by(o prosto z pieca 0 nie ,akie$ ta "y#aste i rozgotowane i&so! kt.re prze#e"a(o ca(% noc na p.(ce w od#itw&! a#e trzeba powiedzie5! "e obiad wi#gotne, piwnicy! a na dr'gi dzie s ak',e niczy stara podeszwa* /ani sied#i$ y do sto('! w',aszek )i#as od .wi( bardzo d('g% ie#i$ y po,&cia! "e przy,edziesz! i spodziewa#i$ y si& ty#ko To ka* Wasza ciotka wca#e i nie pisa(a! "e opr.cz niego kto$ si& ,eszcze do

50

wart by( tego9 i nic nie wystyg(o! ,ak to cz&sto bywa w takich wypadkach* W ci%g' popo('dnia pastwo Phe#ps roz awia#i d'"o o na,roz aitszych rzeczach i y z To kie ca(y czas nadstawia#i$ y 'szy! a#e nic z tego! bo ani raz' nie wspo nie#i o "adny zbieg(y -'rzynie9 a znow' y ba#i$ y si& zadawa5 pytania* /a to wieczore ! przy ko#ac,i! odezwa( si& nag#e kt.ry$ z a#c.w3 0 Tatk'! czy nie og#iby$ y z )ide i To kie p.,$5 na przedstawienie; 0 Nie! dziecko 0 odpar( pan Phe#ps* 0 -y$#&! "e w og.#e nie b&dzie "adnego przedstawienia* +#e gdyby nawet by(o! te" by$cie nie posz#i* /bieg(y -'rzyn powiedzia( ?'rtonowi i nie wszystko o ty gorsz%cy widowisk' i ?'rton ia( 'przedzi5 #'dzi* -y$#&! "e do tego czas' przep&dzi#i ,'" z iasta tych bezwstydnych w(.cz&g.w* + wi&c tak si& ia(y rzeczy 0 i ,a nic nie og(e na to poradzi57 -ie#i$ y spa5 z To kie w ,edny poko,' i ,edny (."k'9 a "e by#i$ y z &czeni! zaraz po ko#ac,i powiedzie#i$ y wszystki dobranoc! posz#i$ y na g.r& spa5! w#e4#i$ y na parapet okna! po dr'cie od pior'nochron' sp'$ci#i$ y si& na zie i& i po aszerowa#i$ y do nieprzy,e nego* Po drodze To ek opowiedzia( i! ,ak to #'dzie dosz#i do przekonania! "e zosta(e za ordowany! ,ak tatko nied('go po o,e, $ ierci poszed( sobie i wi&ce, nie wr.ci(! i ,akie by(o w iasteczk' por'szenie po 'cieczce >i a* >a zn.w opowiedzia(e dok(adnie To kowi o naszych sze# ach od 6r.#ewskie, niebywa(osci i co ty#ko zd%"y(e 0 o nasze, podr."y tratw%* 6iedy dotar#i$ y do iasteczka i sz#i$ y g(.wn% '#ic% Dby(o ,'" po dziewi%te,E! #'dzi z pochodnia i! wrzeszcz%cych i zobaczy#i$ y nag#e wa#%cy w nasz% stron& t(' iasteczka* ?y(e prawie pewien! "e nikt nie 'przedzi 6r.#a i 6si&cia! wi&c wiedzia(e ! "e ,ak si& nie po$piesz& i sa tego nie zrobi&! spotka ich co$

poh'k',%cych! bi,%cych w cynowe pate#nie i d %cych w rogi* 1dskoczy#i$ y na bok! "eby ich przep'$ci5* + ,ak nas i,a#i! zobaczy(e ! "e p&dz% przed sob% 6r.#a i 6si&cia 0 to znaczy do y$#i(e si&! "e ,est to 6r.# i 6si%"&! bo by#i ca(kie ob#epieni s o(% i pierze ! i w og.#e nie przypo ina#i #'dzi9 wyg#%da#i ,ak dwa ogro ne pi.rop'sze* : ! na

51

ten widok zd,&(o nie obrzydzenie i "a# i si& zrobi(o tych dw.ch biednych (otrzyk.w! i ,ako$ nag#e in&(a i ca(a z(o$5! co ,% do nich cz'(e * ?o te" straszno! by(o na to patrze5* C'dzie potra8i% by5 d#a siebie nawza,e pask'dnie okr'tni* /roz' ie#i$ y z To kie ! "e przysz#i$ y za p.4no i nic ,'" nie po .c* )pyta#i$ y o nich ,akich$ (azik.w i ci na powiedzie#i! "e #'dzie przysz#i na przedstawienie ,akby nigdy nic i nie zdradzi#i si& z niczy ! dop.ki ten biedny! stary 6r.# nie rozhasa( si& na dobre na scenie9 wtedy kto$ da( znak i wszyscy rz'ci#i si& na nich* Wi&c posz#i$ y do do ' i ,a nie cz'(e si& ,'" taki zadowo#ony z siebie! ty#ko ,aki$ pod(y i zawstydzony! i cze '$ winien! chocia" przecie" nie zrobi(e nic z(ego* +#e zawsze tak si& dzie,e3 ,est to ca(kie bez r."nicy! czy cz(owiek post&p',e 4#e czy dobrze! bo ,ego ia( psa! kt.ry s' ienie nie a ani krztyny roz' ' i tak czy siak go si& czepia* Gdyby ie,sca ni" wszystko inne raze o"e y i

nie by(by %drze,szy od #'dzkiego s' ienia! zwycza,nie by go otr'(* /a, ',e to wi&ce, wzi&te! co siedzi w cz(owiek'! a po"ytk' nie da,e "adnego* To ek )awyer te" tak 'wa"a*

52

PODTRZYMUJEMY JIMA NA DUCHU Przesta#i$ y .wi5 i wzi&#i$ y si& do y$#enia* To ek powiedzia(3 0 Popatrz no! :'ck7 Co za g('pcy z nas! "e$ y na to wcze$nie, nie wpad#i* G(ow& da,&! "e wie ! gdzie ,est >i * 0 Co ty .wisz7 Gdzie; 0 W ty sza(asie ko(o do(' na popi.(* Pos('cha,! :'ck* Czy nie za'wa"y(e$! "e kiedy siedzie#i$ y przy obiedzie! ,aki$ -'rzyn zanosi( ta ,edzenie; 0 1wsze ! za'wa"y(e * 0 @ co$ y$#a(; Fe d#a kogo ,est to ,edzenie; 0 2#a psa* 0 >a te" tak y$#a(e * + ty czase to wca#e nie by(o d#a psa* 0 2#aczego; 0 ?o ten -'rzyn ni.s( tak"e arb'za* 0 <ac,a! pa i&ta * No wiesz! to przechodzi #'dzkie po,&cie! "eby na co$ i wca#e tego nie widzie5* 0 Ten -'rzyn 0 ci%gn%( da#e, To ek0 otworzy( k(.dk& na drzwiach! zani do $rodka! i za kn%( ,%! ,ak wyszed(* Przyni.s( w',aszkowi ,aki$ k#'cz! ty wszed( nie, wi&ce, w i taka rzecz nie przysz(a do g(owy* Przecie" psy nie ,edz% arb'z.w7 Cz(owiek o"e czase patrze5

czasie! kiedy$ y wstawa#i od sto(' 0 g(ow& da,&! "e w(a$nie ten k#'cz* +rb'z

dowodzi! "e to cz(owiek! a k(.dka 0 "e wi&zie* Nie wyda,e i si&! "eby og(o by5 dw.ch wi&4ni.w na a(e, p#antac,i! gdzie w dodatk' wszyscy s% tacy dobrzy i tacy (agodni* Ten wi&zie to >i * 2obra nasza* Ciesz& si&! "e dosz#i$ y do tego w spos.b! w ,aki by to zrobi#i prawdziwi detektywi! bo wszystkie inne sposoby niewarte s% 8'nta k(ak.w* Teraz r'sz .zgownic%! :'ck i ob y$# ,aki$ p#an wykradzenia >i a! ,a '(o"& dr'gi9 pote por.wna y i wybierze y ten! kt.ry na si& bardzie, spodoba* Co za %dra szt'ka z tego To ka )awyera! cho5 ,eszcze taki (ody7* Gdyby ia( ,ego g(ow&! nie odda(by ,e, za to! "eby zosta5 ksi&cie ! ani arynarze na statk'! ani k#owne w cyrk'! ani niczy taki ! co i przychodzi w te, chwi#i na y$#* /acz%(e ,e

53

'k(ada5 p#an! a#e ty#ko po to! "eby si& czy $ za,%5* Wiedzia(e doskona#e! kto ob y$#i ten w(a$ciwy p#an* Po chwi#i To ek spyta(3 0 Gotowy; 0 Gotowy 0 odpar(e * 0 No to wa#* 0 -., p#an ,est taki 0 zacz%(e * 0 -o"e y dowiedzie5 si& z (atwo$ci%! czy to >i siedzi ta w szopie* >'tro wieczore wyci%gnie y z rzeki o,e cz.(no i przybor',e y pop(ynie y tratw& z k&py* + pote pierwsze, cie ne, nocy poczeka y! a" w',aszek Phe#ps za$nie! wykradnie y ' z kieszeni spodni k#'cz od k(.dki i we trzech z >i e tratw% w d.( rzeki! kry,%c si& w dzie i p(yn%c noc%! ,ak robi#i$ y przedte * -y$#isz! "e taki p#an si& 'da; 0 Czy si& 'da; Nat'ra#nie! "e si& 'da! wszystko p.,dzie ,ak po a$#e* +#e ten p#an ,est diabe#nie prosty! w(a$ciwie nic w ni nie a* Co za korzy$5 z p#an'! :'ck! z kt.ry ie#iby$ y tak a(o zawracania g(owy; >est n'dny ,ak k#'ski na o#e,'* Narobi(by nie si& niczego innego* +#e wi&ce, ha(as' ni" na przyk(ad w(a anie si& do 8abryki yd(a* Nic na to nie odpowiedzia(e ! bo te" nie spodziewa(e tych wad! ,akie by(y w oi * @ rzeczywi$cie ich nie by(o* To ek wyt(' aczy( i wszystko dok(adnie i zaraz zroz' ia(e ! "e co si& tyczy sty#'! ,ego p#an ,est wart pi&tnast' oich! a poza ty >i b&dzie dzi&ki te ' p#anowi tak sa o wo#ny! ,akby by( w wynik' o,ego! i "e przy okaz,i wszyscy trze, o"e y straci5 "ycie* Wi&c zadowo#ony powiedzia(e ! "eby$ y si& wzi&#i do roboty* Nie warto i opisywa5 tego p#an'! bo nat'ra#nie nie .g( on zosta5 taki! ,aki by(* Wiedzia(e ! "e To ek b&dzie go po troch' z ienia( i wykr&ca( na wszystkie o"#iwe sposoby! i dorz'ca( nowe ozd.bki przy ka"de, o"#iwe, okaz,i* Tak si& te" sta(o* W ka"dy razie ,ednego by(e pewien3 To ek )awyer nie "artowa( i naprawd& ia( za iar po .c i wykra$5 -'rzyna7 + to ,'" z'pe(nie nie ie$ci(o i si& w g(owie* Przecie" To ek by( porz%dny i dobrze wychowany ch(opce i ia( dobr% rep'tac,&! kt.r% .g( straci5! i ,ego rodzina te" ia(a dobr% rep'tac,&* @ by( bystry! a nie t&py! wiedzia(e doskona#e! "e kiedy To ek ob y$#i sw., p#an! nie b&dzie w ni ani ,edne, z

54

wykszta(cony! a nie cie ny9 i wca#e nie by( pod(y! ty#ko dobry* + i o to tak a(o ia( w sobie d' y i prawo$ci i innych 'cz'5! "e zni"a( si& do tego wstr&tnego post&pk' i na oczach wszystkich got.w by( zhabi5 siebie i swo,% rodzin&* W "aden spos.b nie og(e go zroz' ie5* 1b'rza(o nie to i wiedzia(e ! "e powiniene ' o ty powiedzie5 0 powiniene zachowa5 si& ,ak prawdziwy przy,acie# i na .wi5 go! "eby to wszystko rz'ci( i ratowa( si& od zg'by* No i zacz%(e z ni tak% roz ow&! a#e kaza( i przesta5 i powiedzia(3 0 Czy ci si& nie zda,e! "e ,a wie ! co robi&; Czy przewa"nie nie ,est tak! "e ,a wie ! co robi&; 0 No! owsze *** 0 + czy nie .wi(e ! "e po og& ci wykra$5 tego -'rzyna; 0 -.wi(e$* 0 Wi&c o co chodzi; Ty#e ty#ko powiedzia( i ty#e ty#ko ,a powiedzia(e * Nie warto by(o .wi5 wi&ce,! bo ,ak To ek )awyer raz sobie postanowi(! "e co$ zrobi! zawsze to zrobi(* +#e w da#szy ci%g' nie og(e zroz' ie5! d#aczego on chce iesza5 si& do te, sprawy! wi&c da(e spok., i wi&ce, si& ty nie k(opota(e * )koro si& 'par(! ,a na to nic nie og(e poradzi5* 6iedy wr.ci#i$ y na 8ar &! by(o wsz&dzie cie no i cicho! wi&c nie zatrzy ',%c si& posz#i$ y do sza(as' przy do#e na popi.(! bo chcie#i$ y go sobie z b#iska obe,rze5* )z#i$ y na' y$#nie przez podw.rze! "eby sprawdzi5! ,ak si& zachowa,% psy* Pozna(y nas i szczeka(y! a#e nie wi&ce,! ni" wie,skie psy a,% we zwycza,'! kiedy kto$ zb#i"a si& do nich w nocy* /asz#i$ y na $cianie! kt.re, przedte Powiedzia(e do To ka3 0 Tego na by(o trzeba* >ak oderwie y desk&! >i ak'rat przeci$nie si& przez t& dzi'r&* To ek odpar(3 0 To ,est takie proste ,ak zabawa w (apki i takie (atwe ,ak zabawa w berka* ie,sce i obe,rze#i$ y sza(as ze wszystkich stron* Na Dto znaczy na p.(nocne, $cianieE! zna#e4#i$ y nie widzia(e

kwadratowy otw.r okienny! ' ieszczony do$5 wysoko i zabity ,edn% so#idn% desk%*

55

)podziewa(e si&! :'ck! "e zna,dzie y spos.b chocia" troch& tr'dnie,szy od tego* 0 W taki razie 0 powiedzia(e 0 co y$#isz o ty ! "eby$ y wypi(owa#i >i a z sza(as'! ,ak to ,a zrobi(e ! zani zosta(e wtedy za ordowany; 0 : ! to ,'" ,est troch& #epsze 0 odpar(* 0 >est bardzie, ta,e nicze! ie#iby$ y z ty h'k k(opot.w*** Tak! to niez(y po ys(* +#e g(ow& da ! "e zna,dzie y ,aki$ dwa razy d('"szy spos.b wykradzenia >i a* Nie a si& co $pieszy5* <oze,rzy, y si& troch&* / ty('! po i&dzy sza(ase a p(ote ! by(a przyb'd.wka dotyka,%ca okap' dach' i zbita z desek* Na d('go$5 by(a ,ak sza(as! a#e za to w%ska! ia(a na,wy"e, ze sze$5 st.p szeroko$ci* 2rzwi! za kni&te na k(.dk&! zna,dowa(y si& na $cianie po('dniowe,* To ek poszpera( chwi#& przy kot#e do gotowania yd(a i zna#az( taki "e#azny dr%"ek! ,akich '"ywa,% zwyk#e do podnoszenia pokrywy* Przyni.s( go pod drzwi przyb'd.wki i wywa"y( ni ,eden z dw.ch skob#i* Gac'ch spad( na zie i&! wesz#i$ y do $rodka! za kn&#i$ y za sob% drzwi i zapa#i#i$ y zapa(k&* 1kaza(o si&! "e przyb'd.wka przy#ega ty#ko do sza(as'! a#e si& z ni nie (%czy9 nie by(o w te, szopie ani pod(ogi! ani "adnych przed iot.w! ty#ko w k%cie #e"a(o ki#ka zardzewia(ych i po(a anych (opat! otyk i ki#o8.w! i ,eden wyszczerbiony p('g* /apa(ka zgas(a! wi&c wysz#i$ y! a ,ak ws'n&#i$ y skobe# na ie,sce! drzwi by(y nie gorze, za kni&te ni" przedte * To ek powiedzia( weso(o3 0 2obra nasza! :'ck7 /robi y podkop* Potrwa to na, nie, tydzie* Pote wr.ci#i$ y pod do i ,a wszed(e boczny i drzwia i Dwystarczy(o ods'n%5 rze ienny skobe#! bo nikt t' nie za yka drzwi na nocE! a#e d#a To ka )awyera by(o to za a(o ro an*** ro an*** tyczne* Nie odpowiada(a ' "adna inna droga 0 'sia( koniecznie wspi%5 si& po dr'cie od pior'nochron'* +#e kiedy trzy razy wdrapa( si& ,'" na p.( drogi i trzy razy spad( 0 a za i trzeci raze o a(o co nie skr&ci( kark' 0 wyg#%da(o na to! "e b&dzie 'sia( da5 spok.,* 1dpocz%( ,ednak i powiedzia(! "e ,eszcze raz spr.b',e szcz&$cia i ty 'da(o ' si& we,$5 na sa % g.r&* Wsta#i$ y o $wicie i posz#i$ y do chat 'rzyskich! "eby pok' a5 si& z psa i i zazna,o i5 z -'rzyne ! kt.ry nosi( ,edzenie >i owi 0 ,e"e#i to by( >i w ty sza(asie* raze

56

Czarni koczy#i w(a$nie $niadanie i wybiera#i si& w po#e! a -'rzyn >i a wk(ada( do b#aszane, p'szki ch#eb! do ' k#'cz* Ten nasz -'rzyn nitk% w ia( dobrot#iw%! troch& g('pkowat% twarz i w(osy powi%zane ord',% po nocach! "e widzi r."ne dziwne rzeczy i a(e str%czki* ?y( to spos.b na odp&dzenie z(ych d'ch.w* Powiedzia( na ! "e i&so i inne ,edzenie* 6iedy ta ci ,'" odchodzi#i! przys(ano z

ostatnio czarownice strasznie go

s(yszy r."ne dziwne g(osy i ha(asy! i "e tak d('go ,ak teraz to si& go czarownice ,eszcze nigdy nie czepia(y* )trasznie by( ty prze,&ty i rozgada( si& o swoich z artwieniach! a" z'pe(nie zapo nia(! co ia( robi5* +#e To ek spyta(3 0 2#a kogo to ,edzenie; @dziesz kar i5 psa; -'rzynowi twarz si& '$ iechn&(a! a#e stopniowo i tak ,ako$ dooko(a! co przypo ina(o ka('"& arszcz%c% si&! kiedy wrz'ci5 do nie, kawa(ek ceg(y* 0 Tak! panicz' 0 powiedzia(* 0 @d& kar i5 psa* :o0ho! ciekawy to pies* Chce go panicz zobaczy5; 0 1wsze * Tr%ci(e To ka (okcie i wyszepta(e 3 0 @dziesz ta teraz! w bia(y dzie; Przecie" ie#i$ y z'pe(nie inny p#an* 0 -ie#i$ y inny! a#e teraz a y taki* Niech tego To ka g&$ kopnie7 Posz#i$ y! chocia" do,rze5* +#e nat'ra#nie >i by( ta i zobaczy( nas! wi&c zawo(a(9 0 :'ck7 @*** ?o"e wie#ki*** to chyba panicz To ek;7 Wiedzia(e ! "e tak b&dzie* )podziewa(e si& tego* Nie ia(e po,&cia! co robi5* +#e nawet gdyby by nic nie zrobi(! bo -'rzyn wrzasn%(3 0 W i i& 1,ca7 Czy on zna panicz.w; Widzie#i$ y ,'" teraz nie4#e! bo oczy przywyk(y na do cie no$ci* To ek spo,rza( na -'rzyna 'wa"nie i ,akby ze zdziwienie i spyta(3 0 Czy kto nas zna; 0 >ak to kto; Ten zbieg(y czarn'ch* ia( po,&cie! te" nie si& to bardzo nie og#i$ y podoba(o* W sza(asie by(y takie cie no$ci! "e kiedy wesz#i$ y! niewie#e

57

0 Nie przyp'szcza ! "eby nas zna(* +#e sk%d ci to przysz(o do g(owy; 0 )k%d i to przysz(o do g(owy; + czy nie zawo(a( przed chwi#%! "e zna panicz.w; To ek odpar( zdziwiony g(ose 3 0 No wiecie! to ciekawe7 6to wo(a(; 6iedy wo(a(; Co wo(a(; 0 Pote zwr.ci( si& do nie i spyta( bardzo spoko,nie3 0 Czy$ ty! :'ck! s(ysza(! "eby kto$ co$ wo(a(; -og(e nat'ra#nie odpowiedzie5 ty#ko ,edno3 0 >a; Nie s(ysza(e "adnego wo(ania* Wtedy To ek zwr.ci( si& do >i a! obe,rza( go od st.p do g(.w! ,akby go nigdy przedte nie widzia(! i spyta(3 0 Czy$ ty co$ .wi(; 0 Nie! prosz& panicza 0 odpar( >i * 0 >a nic nie .wi(e * 0 +ni s(owa; 0 +ni ,ednego s(owa* 0 + czy$ widzia( nas ,'" kiedy; 0 Nie widzia(e * Wtedy To ek spo,rza( znow' na -'rzyna! kt.ry przera"onpz artwion%! i powiedzia( ostro9 0 )('cha, no! co si& z tob% dzie,e; )k%d ci przysz(o do g(owy! "e kto$ co$ .wi(; 0 1ch! to wszystko przez te przek#&te czarownice! panicz'7 Naprawd& wo#a(by ,'" ca(kie nie "y5* W k.(ko to robi% i ,eszcze kiedy ' r& ze strach'! tak si& ich bo,&* Ty#ko niech panicz nie .wi o ty niko '*** )tary pan )i#as zaraz by nie skrzycza(! bo on wci%" powtarza! "e czarownic nie a* Chcia(by ! "eby t' by( teraz9 ciekaw ,este ! co by powiedzia(7 G(ow& da ! "e ty raze toby si& nie wykr&ci( siane * +#e zawsze tak ,est7 C'dzie! co s% g('pi! zosta,% g('pi9 sa i nie chc% si& o niczy da5 przekona5! a ,ak cz(owiek przekona si& o czy $ i powie i ! "e tak ,est! to ' nie wierz%* To ek da( -'rzynowi dziesi&5 cent.w i obieca(! "e nic niko ' nie powt.rzy9 poradzi( ' te"! "eby sobie k'pi( wi&ce, nici do zwi%zywania* w(os.w w str%czki* + pote spo,rza( na >i a i tak powiedzia(3 0 Ciekaw ,este ! czy w',aszek )i#as powiesi tego czarn'cha* Gdyby ,a z(apa( ia( in& okropnie

58

takiego niewdzi&cznika! kt.ry 'ciek( od swoich w(a$cicie#i! to za iast go oddawa5! zwycza,nie by go powiesi(* 0 + kiedy -'rzyn odszed( i stan%( w drzwiach! "eby przy,rze5 si& te, dziesi%tce i sprawdzi5 z&ba i! czy ,est dobra! To ek wyszepta( do >i a3 0 Nie przyznawa, si& niko '! "e nas znasz* >e"e#i 's(yszysz noc% kopanie! b&dziesz wiedzia(! "e to y* Chce y ci& 'wo#ni5* >i zd%"y( ty#ko '$cisn%5 na r&ce! bo zaraz wr.ci( -'rzyn* Powiedzie#i$ y te ' g('pcowi! "e ,ak chce! o"e y przy,$5 t' z ni ,eszcze kiedy$! a on na to! "e bardzo chce! szczeg.#nie ,ak b&dzie cie no! bo czarownice napast',% go przewa"nie w cie no$ci i on wtedy wo#i ie5 ko(o siebie #'dzi*

59

TAJEMNE I GBOKO PRZEMYLANE PLANY 2o $niadania zosta(a na posz#i$ y do #as'* To ek powiedzia(! "e b&dzie na #atarnia pa#i si& za ,asno i potrzebne ,akie$ $wiat(o przy kopani'! a 'si y ie,sc'* og#iby$ y narobi5 sobie biedy* Wi&c 'wa"a(! "e ,eszcze b#isko godzina! wi&c po wy,$ci' z szopy

postara5 si& o pr.chno! kt.re $wieci si& d(awo! kiedy po(o"y5 ,e w cie ny chwi#& odpocz%5* To ek odezwa( si& z niezadowo#enie w g(osie3

/ebra#i$ y i#e si& da(o tych drzazg i 'kry#i$ y ,e w krzakach! a pote 'sied#i$ y! "eby 0 Niech to drzwi $cisn%! wszystko ,est takie (atwe i takie ohydnie proste! "e ,'" nie o"e by5 prostsze* 2#atego tak i tr'dno wy y$#i5 ,aki$ tr'dny p#an* Nie a stra"nika! kt.rego o"na by '$pi5! a powinien by5 stra"nik* Nie a nawet psa! kt.re ' o"na by da5 co$ na '$pienie* + >i przyk'ty ,est do nogi (."ka (ac'che d('go$ci dziesi&ci' st.p9 przecie" wystarczy podnie$5 (."ko i zs'n%5 (ac'ch7 Poza ty w',aszek )i#as ,est strasznie (atwowierny9 przysy(a k#'cz od k(.dki te ' g('pkowate ' -'rzynowi i nawet nie ka"e! "eby go kto$ pi#nowa(9 >i .g( ,'" dawno wydosta5 si& z sza(as' przez okno! czego$ tak bzd'rnego* ty#ko "e nat'ra#nie nie .g(by 'cieka5 z (ac'che d('go$ci dziesi&ci' st.p! przyk'ty do nogi* Niech to #icho trza$nie! :'ck7 W "yci' nie widzia(e Trzeba b&dzie wy y$#i5 wszystkie tr'dno$ci* +#e nie a rady! 'si y zrobi5 co si& ty#ko da na,#epszego w takie, syt'ac,i* W ka"dy razie ,edno ,est pewne3 b&dzie to bardzie, d#a nas honorowe! ,e"e#i 'wo#ni y go w$r.d wie#' tr'dno$ci i niebezpieczestw! chocia" #'dzie! kt.rych obowi%zkie by(o dostarczy5 na te tr'dno$ci i niebezpieczestwa! wca#e ich nie dostarczy#i i y b&dzie y 'sie#i sa i ,e wszystkie wyko binowa5* We4 cho5by t& #atarni&9 tak prawd& powiedziawszy! 'si y ty#ko 'dawa5! "e #atarnia by(aby niebezpieczna* -y$#&! "e gdyby$ y chcie#i! pochodni* +ha! p.ki pa i&ta 3 da(oby si& zrobi5 pi(&* 0 + po co na pi(a; 0 spyta(e * 0 >ak to po co; Trzeba b&dzie odpi(owa5 nog& (."ka! "eby odczepi5 (ac'ch* 0 Przecie" sa przed chwi#% .wi(e$! "e wystarczy podnie$5 (."ko i zs'n%5 og#iby$ y kopa5 przy $wiet#e st' 'si y przy pierwsze, okaz,i wytrzasn%5 co$! z czego

60

(ac'ch* 0 / tob% zawsze tak ,est! :'ck7 Nikt inny nie potra8i(by wy y$#i5 dziecinnie,szego sposob' za(atwienia sprawy* Czy$ ty w og.#e nie czyta( "adnych ksi%"ek; Nie czyta(e$ o baronie Trenck' ani o Casanowie! ani o ?enJen'to Ce##ini ; +ni o :enryk' @Q czy ,aki $ inny bohaterze; 6to to s(ysza(! "eby 'wa#nia5 wi&4nia w taki babski spos.b7 ka"% z,e$5 opi(ki! "eby ich nie by(o wida5! s arowa5 i przysypa5 k'rze ! bo wtedy na,bardzie, nawet Nie! ., drogi* Na,#epsze a'tora*** a'torytery ka"% przepi(owywa5 nog& (."ka na dwo,e i tak ,% zostawia59 pote przepi(owane ie,sce t('szcze

spostrzegawczy ko endant stra"y nie zobaczy! "e noga ,est odpi(owana* + pote ! w noc 'cieczki! wystarczy ,edno pchni&cie i noga odpada9 nast&pnie zs'wasz (ac'ch i ,este$ gotowy do drogi* Pote 'sisz ,'" ty#ko przyczepi5 drabink& szn'row% do b#ank.w! sp'$ci5 si& na d.(! z(a a5 nog& w 8osie 0 bo! 'wa"asz! drabinka ,est zawsze o dziesi&5 st.p za kr.tka 0 a ta ! na do#e! czeka,% ,'" konie i wierni wasa#e! kt.rzy podnosz% ci& z zie i! przerz'ca,% przez siod(o i wioz% do two,e, rodzinne, Cangwedoc,i! Nawarry czy sk%d ta pochodzisz* +ch! :'ck! to ,est dopiero wspania(e7 )zkoda! "e nie a 8osy w ty sza(asie* +#e ,ak zd%"y y! wykopie y 8os& w noc 'cieczki* 0 Po co na 8osa! kiedy a y zrobi5 podkop i ta t&dy go wyci%gn%5; 0 spyta(e * To ek nie 's(ysza(* /apo nia( o nie i o ca(y bo"y $wiecie* 1par( brod& na r&kach i y$#a(* Po chwi#i raz ,eszcze westchn%( i powiedzia(3 0 Nie! to by nie ia(o sens'*** nie ,est tak koniecznie potrzebne* 0 Co nie ,est koniecznie potrzebne; 0 spyta(e * 0 >ak to co; Feby odci%5 >i owi nog& 0 odpar(* 0 ?., si& ?oga7 0 zawo(a(e * 0 To w "adny 2#aczego ia(by$ ' obcina5 nog&; 0 : ! widzisz! niekt.re na,#epsze a'*** a'torytety ka"% tak robi5* >ak wi&zie nie o"e inacze, odczepi5 (ac'cha! obcina sobie r&k& i z yka* Noga by(aby ,eszcze #epsza od r&ki* +#e 'si y da5 te ' pok.,* W ty przypadk' nie ,est to takie konieczne* powinien /reszt% >i ,est -'rzyne i nie zroz' ia(by! d#aczego chce y obci%5 ' nog& i "e taki ,est zwycza, w B'ropie* Wi&c trzeba zrezygnowa5* +#e ,est inna sprawa3 >i wypadk' nie o"e by5 konieczne*

61

ie5 drabink& szn'row%* Podrze y nasze prze$cierad(o i zrobi y drabink&! to "adna szt'ka* ?&dzie y ' ,% og#i pos(a5 w cie$cie* Przewa"nie tak si& robi* + ,ad(e ,'" w "yci' gorsze ciasta* 0 )('cha, no! To ek 0 przerwa(e szn'rowa do niczego si& >i owi nie przyda* 0 Przyda ' si& 0 odpar(* 0 To ,a powiniene spyta5! co ty wygad',esz* Cepie, 'si ie5 przyzna, si& od raz'! "e nie asz o tych rzeczach zie#onego po,&cia* >i ' 0 Co ty wygad',esz; Przecie" drabinka

drabink&9 wszyscy wi&4niowie zawsze a,% drabinki* 0 + co on z ni% b&dzie robi(; 0 Co z ni% b&dzie robi(; + w (."k' to ,e, nie o"e schowa5; Wszyscy wi&4niowie tak robi%! wi&c on te" 'si* Ty! :'ck! ,ako$ nic nie chcesz robi5 przepisowo! ci%g#e by$ ty#ko wszystko z ienia( i zaczyna( od nowa* +#e nawet gdyby >i wyobra"asz! "e nie b&d% i s(ysza(e * 0 : ! ,e"e#i s% takie przepisy 0 odpar(e bardzo! niech ,% a* +ni 0 i >i 'si ie5 drabink&! prosz& y$#& sprzeciwia5 si& przepiso * +#e pa i&ta,! To ek! o 'wa"a ! "e drabinka szn'rowa z kory i tak nie a nie ia( "adnego po"ytk' z drabinki! to czy nie zostanie ona w ,ego (."k' ,ako posz#aka; Czy ty sobie potrzebne posz#aki; Nat'ra#nie! "e b&d%* @ ty chcia(by$ i "adnych nie zostawi5; To by(aby dopiero (adna heca! nie a co7 Nigdy o czy $ taki nie

,edny 3 ,ak zacznie y drze5 prze$cierad(a! szkoda gada5 0 spotka nas co$ nieprzy,e nego od ciotki )a##y* >a ta drabinka ze sz at i r.wnie dobrze #eszczynowe, nic nie koszt',e! a nada,e si& ,ako nadzienie do ciasta nie gorze, ni" o"na ,% schowa5 w siennik'* >i "adnego do$wiadczenia! wi&c b&dzie ' wszystko ,edno! ,ak%*** 0 1ch! g('pstwa .wisz! :'k7 Gdyby by( taki cie ny ,ak ty! siedzia(by cicho* Czy kto kiedy s(ysza(! "eby wi&zie stan' '"ywa( drabinki #eszczynowe,; Przecie" to ,est po prost' ko iczne7 0 No! ,'" dobrze! dobrze7 /r.b! To ek! po swo,e '! a#e ,a ci radz&! "eby$ pozwo#i( po"yczy5 prze$cierad(o ze szn'ra! na kt.ry s'szy si& bie#izna* To ek pozwo#i( i ,e po"yczy5! a#e to go naprowadzi(o na inn% y$#! wi&c i

62

powiada3 0 Po"ycz te" kosz'#& &sk%! :'ck* 0 Po co ci kosz'#a; 0 2#a >i a! "eby pisa( na nie, sw., dziennik* 0 Czy$ ty z d&b' spad(! To ek; Przecie" >i nie ' ie pisa57 0 To co z tego! "e nie ' ie; Czy nie o"e stawia5 znak.w na te, kosz'#i! ,e"e#i zrobi y ' pi.ro ze stare, (y"ki cynowe, a#bo z kawa(ka "e#azne, obr&czy; 0 6r.ce, b&dzie trwa(o! ,ak podsk'bie y ,ak% g&$ i zrobi y ' pi.ro d'"o #epsze ni" z cynowe, (y"ki* 0 +ch! ty zak'ta pa(o7 0 zawo(a(* 0 Czy ty sobie wyobra"asz! "e wi&4niowie a,% w #och' g&si! z kt.rych og% wysk'bywa5 pi.ra; Wi&4niowie zawsze robi% pi.ra z osi&"nych #ichtarzy wpadnie w r&k&9 a opi(owanie takiego kawa(ka trwa na,twardszych! na,tr'dnie,szych do obrobienia kawa(k.w starych czy z czego$ takiego! co i iesi%ce! bo

'sz% to robi5 pociera,%c go o $cian&* Wi&zie nie '"y(by pi.ra g&siego!

nawet gdyby ,e ia(* To ,est nieprzepisowe7 0 W taki razie z czego ' zrobi y atra ent; 0 spyta(e * 0 )% tacy 0 odpar( 0 co robi% atra ent z (ez i rdzy! a#e to przewa"nie pospo#ita zgra,a i kobiety* Wa"nie,si wi&4niowie '"ywa,% do pisania w(asne, krwi* >i wiado o$5 o ty ! gdzie ,est 'wi&ziony! b&dzie cynowego ta#erza! po czy wyrz'ci go za okno* 0 >i nie a "adnych cynowych ta#erzy* 6ar i% go z p'szki b#aszane,* 0 1ch! to g('pstwo* 2ostarczy y ' ta#erzy* 0 + czy kto$ potra8i odczyta5 te ,ego gryz o(y; 0 To nie a nic do rzeczy! :'ck* Wystarczy! ,ak >i napisze co$ na ta#erz' i ,est wyrz'ci go za okno* Wca#e nie idzie o to! "eby kto$ na cynowy ta#erz' czy czy $ taki * 0 To po co wi&zie niszczy ta#erze; 0 spyta(e * .g( odczyta5! co na ni .g( to napisa5 wide#ce o"e pisa5 na odwrocie krwi%9 + ,ak zechce wys(a5 $wiat' w spos.b ta,e niczy kr.tk%! zwycza,n%! pospo#it%

napisane* W po(owie wypadk.w w og.#e nie o"na odcy8rowa5 tego! co wi&zie napisze

63

0 /#it', si&! :'ck7 Przecie" te ta#erze nie s% ,ego w(asno$ci%* 0 +#e s% czy,%$ w(asno$ci%! nie; 0 Powiedz y! "e s%* Co to o"e wi&4nia obchodzi5! czy,e*** 0 Przerwa(! bo i si& po"yczy5 spo i&dzy s'sz%ce, si& stary worek i w(o"y#i$ y do niego te 's(ysze#i$ y r.g wzywa,%cy na $niadanie! wi&c posz#i$ y do do '* Gdzie$ w rannych godzinach 'da(o rzeczy! a pote Nazywa(e bie#izny prze$cierad(o i bia(% kosz'#&* /na#az(e

wy,&#i$ y z kry,.wki nasze pr.chno i te" wpakowa#i$ y ,e do $rodka*

to po"yczanie ! poniewa" tatko zawsze '"ywa( tego s(owa* +#e To ek ,est bez r."nicy! w ,aki a o to do nich pretens,i*

powiedzia(! "e to nie "adne po"yczanie! ty#ko kradzie"* Powiedzia(! "e dzia(a y w i ieni' wi&4nia i ,este$ y tak ,akby wi&4nia i3 a wi&4nio spos.b dosta,% ,ak%$ rzecz! by#e ,% ty#ko dosta#i! i nikt nie przest&pstwo 0 wi&zie a prawo do takie, kradzie"y* Wi&c d#atego y ,ako zast&pcy wi&4nia a y prawo kra$5 wszystko na te, 8ar ie! co o"e na si& przyda5 przy 'cieczce z wi&zienia* Na zakoczenie To ek powiedzia(! "e gdyby$ y nie by#i wi&4nia i! sprawa przedstawia(aby si& ca(kie inacze,! bo ty#ko nikcze ny! z(y cz(owiek kradnie! kiedy nie ,est wi&4nie * Wobec tego postanowi#i$ y! "e b&dzie y krad#i wszystko! co na si& nawinie pod r&k&* + i o to kt.rego$ dnia To ek strasznie i nagada(! kiedy 'krad(e arb'za z grz%dek przy chatach 'rzyskich i pote go z,ad(e * 6aza( i p.,$5 do -'rzyn.w i da5 i dwadzie$cia cent.w nie .wi%c za co* >ak si& okaza(o! To ek roz' ia( to w ten spos.b! "e o"e y kra$5 ka"d% rzecz! kt.ra na ,est potrzebna* : ! powiedzia(e '! "e ten arb'z by( i potrzebny! a#e on odpar(! "e arb'z nie by( i potrzebny do 'cieczki z wi&zienia! a w(a$nie na ty po#ega ca(a r."nica* ?o gdyby wzi%( tego arb'za i 'kry( w ni szty#et! i w ten spos.b prze yci( ten szty#et do >i a! "eby >i porz%dk'* Nie sprzecza(e korzy$ci w ty .g( ni zabi5 ko endanta stra"y! wszystko by(oby w d#a siebie "adne, si& z ni ! a#e swo,% drog% nie widzia(e

2oda( ,eszcze! "e kiedy wi&zie 'kradnie co$ potrzebnego do 'cieczki! nie ,est to "adne

zast&powani' wi&4nia! ,e"e#i przy ka"de, okaz,i do zw&dzenia arb'za n.stwe takich r."nic nie gr'bszych od w(osa*

ia(by (a a5 sobie g(ow& nad ca(y

Wi&c ,ak ,'" .wi(e ! czeka#i$ y tego ranka! dop.ki wszyscy nie rozesz#i si& do

64

pracy9 a kiedy na podw.rz' nie by(o nikogo! To ek zani.s( worek do przyb'd.wki! a ty czase ,a sta(e w pewne, od#eg(o$ci na stra"y* Po ,aki $ czasie To ek wyszed( i wtedy 'sied#i$ y na stosie drzewa i zacz&#i$ y roz awia5* To ek powiedzia(3 0 Teraz ,'" wszystko ,est w porz%dk'* ?rak na nietr'dno* 0 Narz&dzi; 0 spyta(e * 0 Tak* 0 Narz&dzi do czego; 0 >ak to do czego; 2o zrobienia podkop'* Przecie" z&ba i nie wygryzie y te, dzi'ry* 0 Ta w szopie s% r."ne po(a ane (opaty i ki#o8y! kt.re nadadz% si& chyba do zrobienia podkop' d#a ,ednego -'rzyna; 0 spyta(e * To ek spo,rza( na nie z taki wsp.(cz'cie ! "e od sa ego ,ego wzrok' og(o si& cz(owiekowi zebra5 na p(acz! i powiedzia(3 0 )('cha, no! :'ck! czy$ ty s(ysza( kiedy! "eby wi&zie ia( w #och' ki#o8y i (opaty! i inne nowoczesne narz&dzia! kt.ry i .g(by zrobi5 podkop i wydosta5 si& na wo#no$5; 1dpowiedz i! ,e$#i asz chocia" odrobin& o#e,' w g(owie3 czy ia(by wtedy ,akie widoki! "eby zosta5 bohatere ; Gdzie ta 7 <.wnie dobrze stra"nik .g(by ' po"yczy5 k#'cz i wi&ce, nie zawraca5 sobie ni g(owy* 6i#o8y i (opaty7 Te" i po ys(7 Takich narz&dzi nikt nie dostarczy(by do wi&zienia nawet kr.#owi* 0 Powiadasz! "e ki#o8y i (opaty nie s% odpowiednie 0 odpar(e * 0 +#e w taki razie o ,akie narz&dzia b&dzie y si& stara#i; 0 1 dwa scyzoryki* 0 @ scyzoryka i podkopie y si& pod 8'nda enty szopy; 0 + ,ak"e* 0 )('cha, no! To ek* Przecie" to czysta g('pota* 0 Gdyby nawet by(a g('pota! to co z tego; Taki spos.b ,est w(a$ciwy i przepisowy* /reszt% nie s(ysza(e kt.rych o "adny inny sposobie! chocia" zna wszystkie ksi%"ki! z o"na dowiedzie5 si& czego$ o tych sprawach* Wi&zie robi zawsze podkop ty#ko ,eszcze narz&dzi! a#e o to

65

scyzorykie

i nie wyobra"a, sobie! "e w zwyk(e, zie i! bo przewa"nie podkop* >ak

'si skroba5 ' to

ska(&* To w#ecze si& nat'ra#nie tygodnia i! bez koca* ?y( taki ,eden wi&zie w #och' Cast#e 2ee8 w porcie -arsy#ii! kt.ry zrobi( scyzorykie czas' za,&(o; 0 Nie wie * 0 No to zgadni,! :'ck* 0 6iedy0naprawd& nie a po,&cia* P.(tora iesi%ca; 0 Trzydzie$ci siede #at7 + wyszed( w Chinach* Tak to powinno wyg#%da5! ty#ko "e 8'nda enty te, nasze, 8ortecy nie s% z granit'* 0 Przecie" >i nie zna nikogo w Chinach 0 powiedzia(e * 0 Co to a do rzeczy; Ta ten 8acet te" nikogo nie zna(* +#e ty! :'ck! za, ',esz si& zawsze ,aki i$ poboczny i sprawa i* 2#aczego nie trzy asz si& tego! co ,est wa"ne; 0 No wi&c zgoda* Wszystko i ,edno! gdzie >i wy,dzie! by#eby wyszed(* @ y$#&! "e d#a >i a te" to b&dzie bez r."nicy* +#e idzie o to! "e >i ,est za stary! "eby go wykopywa5 za po oc% scyzoryka* = rze na ! zani go zd%"y y wykopa5* 0 Nie b., si&! nie ' rze* Chyba nie przyp'szczasz! :'ck! "e zrobienie podkop' w zwyk(e, zie i b&dzie trwa(o trzydzie$ci siede #at; 0 + ,ak y$#isz! To ek! i#e b&dzie trwa(o; 0 : ! by(oby ryzykowne! gdyby$ y kopa#i tak d('go! ,akby na#e"a(o! bo w',aszek )i#as o"e bardzo pr&dko otrzy a5 wiado o$5 z te, p#antac,i ko(o Nowego 1r#ean'* wca#e sta t%d nie 'ciek(* Wtedy og(osi go a#bo co$ w ty rodza,'* 2owie si&! "e >i y$#isz! i#e

2#atego nie o"e y kopa5 tak d('go! ,akby$ y powinni* Przepisowo powinni$ y kopa5 ze dwa #ata* +#e nie nad ni o"e y* Poniewa" syt'ac,a ,est taka niepewna! propon',&!* #at* W razie czego! ,ak si& zrobi a#ar ! wyci%gnie y go z "eby$ y zrobi#i podkop ,ak na,pr&dze,9 pote b&dzie y og#i 'dawa5! "e$ y pracowa#i trzydzie$ci siede 0 No! wreszcie sza(as' i 'cieknie y* Tak! y$#&! "e to na,#epszy spos.b* %drze gadasz 0 powiedzia(e * 0 =dawanie nic nie koszt',e i 'dawanie nie sprawia cz(owiekowi "adnego k(opot'* + ,e"e#i to si& na co$ przyda! og&

66

'dawa5! "e robi#i$ y podkop pi&5dziesi%t #at* >ak do,d& do wprawy! wca#e b&dzie &czy(o* Teraz id& i postara si& b'chn%5 te dwa scyzoryki* 0 ?'chni, trzy 0 powiedzia(* 0 / ,ednego trzeba b&dzie zrobi5 pi(&*

nie to nie

0 >e"e#i to nie ,est nieprzepisowe i bezbo"ne 0 odpar(e 0 to o"e by$ y! To k'! '"y#i stare,! zardzewia(e, pi(y! kt.r% widzia(e $cian% w&dzarni; /robi( tak% ,ak%$ z &czon% i zniech&con% in& i powiedzia(3 0 )zkoda 8atygi! :'ck! bo i tak si& niczego nie na'czysz* / yka, teraz i b'chni, te scyzoryki* Trzy* 0 Wi&c b'chn%(e * zatkni&t% i&dzy deski okap' nad ty#n%

67

USIUJEMY POMC JIMOWI 6iedy na si& te, nocy zdawa(o! "e ,'" wszyscy w do ' $pi%! sp'$ci#i$ y si& po dr'cie od pior'nochron'! za kn&#i$ y si& w przyb'd.wce! '(o"y#i$ y pr.chno i wzi&#i$ y si& do roboty* Wybra#i$ y $rodek spodnie, be#ki sza(as' i w ty ie,sc' oczy$ci#i$ y gr'nt na przestrzeni ki#k' st.p* To ek powiedzia(! "e zna,d',e y si& dok(adnie za (."kie >i a i podkopie y si& pod (."ko! a ,ak otw.r b&dzie gotowy! nikt go od strony sza(as' nie za'wa"y! bo ko(dra >i a zwisa prawie do zie i i trzeba by ,% by(o podnie$5 i za,rze5 pod (."ko! "eby co$ zobaczy5* Wi&c kopa#i$ y i kopa#i$ y ty i scyzoryka i a" do p.(nocy* / &czy#i$ y si& ,ak psy i r&ce ie#i$ y ca(e w p&cherzach! a i o to nie bardzo by(o wida5! "e$ y w og.#e co$ zrobi#i* W koc' powiada 3 0 )('cha, no! To ek* Takie kopanie to nie ,est robota na trzydzie$ci siede ! ty#ko na trzydzie$ci osie #at* Nic nie odpowiedzia(* Westchn%( ty#ko! a#e po chwi#i przesta( kopa5! a pote do$5 d('go i#cza( i wiedzia(e ! "e y$#i* Wreszcie odezwa( si&3 0 Nic z tego! :'ck! w ten spos.b nie da y rady* Gdyby$ y by#i wi&4nia i! posz(oby na #epie,! bo wtedy og#iby$ y kopa5 ty#e #at! i#e by$ y chcie#i! i w og.#e nie by(oby "adnego po$piech'9 a na kopanie ie#iby$ y ty#ko ki#ka in't dziennie podczas z iany stra"y! wi&c nie porobi(yby na by5 zrobiony* +#e co z tego! kiedy nie si& na r&kach p&cherze* 6opa#iby$ y i o"e y si& g'zdra5! nie a y czas' do 'sie#iby$ y kopa#iby$ y rok po rok' i zrobi#iby$ y podkop w przepisowy spos.b! tak ,ak powinien stracenia* Gdyby$ y sp&dzi#i przy takie, robocie ,eszcze ,edn% noc! r&kach* 0 Co w taki razie robi y; 0 spyta(e * 0 /araz ci powie * To ,est nieprzepisowe i nie ora#ne! i a" i g('pio tak% rzecz .wi5! a#e nie a y innego wybor'3 'si y kopa5 za po oc% ki#o8.w i 'dawa5! "e to scyzoryki* 0 Nareszcie %drze gadasz7 0 zawo(a(e * 0 Coraz to ci przybywa roz' ' w

tydzie czeka5! a" na si& wygo,% p&cherze 0 wcze$nie, nie 'trzy a#iby$ y scyzoryka w

68

g(owie! To k'7 6i#o8 to w(a$ciwe narz&dzie do kopania* Co i ta ! czy ,est ora#ny! czy nie ,est9 ,e$#i o nie idzie! taka ora#no$5 obchodzi nie ty#e! co zesz(oroczny $nieg* 6iedy a za iar 'kra$5 -'rzyna a#bo $piewnik ze szk.(ki niedzie#ne,! a#bo arb'za! to wszystko i ,edno! ,ak to zrobi&! by#eby w og.#e zrobi(* Chodzi i o to! "eby ie5 tego -'rzyna a#bo arb'za! a#bo $piewnik* + ,e"e#i ki#o8 ,est na,przydatnie,szy narz&dzie ! wykrada tego -'rzyna a#bo arb'za! a#bo $piewnik za po oc% ki#o8 '* @ gwi"d"& na to! co by powiedzia(y o nie te two,e ar'to*** at'ro*** a'torytety* 0 : 0 powiedzia( To ek 0 w taki wypadk' ,ak ten '"ycie ki#o8a i 'dawanie! "e to scyzoryk! ,est 'sprawied#iwione* @nacze, nigdy by si& na to nie zgodzi( i nie sta( z i wie! ,ak za(o"ony i r&ka i! i nie patrza(! ,ak (a ane s% przepisy9 bo co ,est s('szne! to s('szne! a co ,est z(e! to z(e! i cz(owiek nie powinien robi5 4#e! kiedy nie ,est nie'kie na#e"y post&powa5* Ty to nawet .g(by$ wykopa5 podkop d#a >i a ki#o8e bez "adnego 'dawania! poniewa" nie wiesz! ,ak na#e"y post&powa5! a#e ,a nie og&! bo wie * Poda, i scyzoryk* >ego no"yk #e"a( przy ni ! wi&c poda(e 0 Poda, i scyzoryk* Nie wiedzia(e ! co robi5! a#e rapte narz&dzia i! zna#az(e pracy* Taki on ,'" by( ten To ek* Pe(en zasad* Wtedy ,a si&gn%(e po (opat& i zacz&#i$ y k'5 i kopa5! "e a" $ iga(o* 6opa#i$ y tak z p.( godziny! to znaczy dok%d na starczy(o si(9 a#e przyna, nie, by(o na co do poko,'! zobaczy(e przez popatrze5 0 wykopa#i$ y spor% dzi'r&* 6iedy wr.ci(e ki#o8! poda(e zroz' ia(e * Poszpera(e i&dzy stary i go! a To ek nie .wi%c ani s(owa wzi%( si& do ' .,* <z'ci( go na zie i& i powiada3

okno To ka! kt.ry si& okropnie wysi#a(! "eby we,$5 po dr'cie od pior'nochron'9 a#e nie .g( si& 'trzy a5! takie ia( poka#eczone r&ce* W koc' powiedzia(3 0 Nic z tego! nie da rady* >ak ci si& zda,e! co powiniene zrobi5; Nie potra8isz nic wy y$#i5; 0 1wsze 0 odpar(e 0 a#e to b&dzie pewnie nieprzepisowe* We,d4 schoda i i

69

'dawa,! "e si& wspinasz po dr'cie* Pos('cha( nie* Naza,'trz To ek zw&dzi( w do ' (y"k& cynow% i osi&"ny #ichtarz! wszystko na pi.ra do pisania d#a >i a! a poza ty 'rzyskich i ,ak sze$5 $wiec (o,owych* >a kr&ci(e si& ko(o chat i si& ty#ko nadarzy(a sposobno$5! b'chn%(e trzy ta#erze cynowe*

To ek narzeka(! "e to a(o! a#e ,a ' powiedzia(e ! "e przecie" nikt nie zobaczy tych ta#erzy! kt.re >i wyrz'ci z sza(as'! bo pod okne ro$nie psi r' ianek! wi&c b&dzie y og#i ta#erze sta t%d wyci%gn%5 i da5 ' po raz dr'gi* To kowi to wystarczy(o* 0 + teraz trzeba by si& zastanowi5! ,ak prze yci y te rzeczy do >i a 0 powiedzia(* 0 )koczy y podkop i sa i ' ,e zaniesie y 0 odpar(e * )po,rza( ty#ko na nie pogard#iwie i r'kn%(! "e nikt nigdy nie wpad( ,eszcze na taki g('pi po ys(! a pote zacz%( y$#e5* Po ,aki $ czasie powiedzia(! "e zna#az( ki#ka sposob.w! a#e ty czase nie 'si y wybiera5 "adnego z nich* /reszt% i tak trzeba in't po dziesi%te, sp'$ci#i$ y si& po sza(as' i kiedy 's(ysze#i$ y! "e >i wpierw zawiado i5 o ty >i a* Tego wieczora wzi&#i$ y $wieczk& i ki#ka dr'cie od pior'nochron'9 stan&#i$ y pod okne

chrapie! wrz'ci#i$ y $wieczk& do $rodka! co go wca#e nie zb'dzi(o* Nast&pnie wzi&#i$ y (opat& i ki#o8 i tak 'win&#i$ y si& z robot%! "e w dwie i p.( godziny podkop by( gotowy* Wczo(ga#i$ y si& pod (."ko >i a i w ten spos.b dosta#i$ y si& do sza(as'9 zna#e4#i$ y po o ack' $wiec&! zapa#i#i$ y ,%! posta#i$ y chwi#& nad >i e ! kt.ry wyg#%da( dobrze i zdrowo! a pote ob'dzi#i$ y go bardzo ostro"nie i powo#i* Na nasz widok z rado$ci o .wi( do nas serd'szka i '"ywa( roz aitych innych zwie#i nie o"e y ,e w a(o si& nie rozp(aka(9

pieszczot#iwych nazw! ,akie ' ty#ko przysz(y do g(owy* @ by( za ty ! "eby$ y postara#i si& ,ak na,pr&dze, o d('to do przeci&cia (ac'cha na ,ego nodze! a pote szczeg.(owo nasze p#any i powiedzia(! "e w razie niebezpieczestwa "e wydostanie si& na wo#no$5* Wi&c >i zw#eka,%c* +#e To ek wyt(' aczy(! ,akie by to by(o nieprzepisowe! przedstawi( ka"de, chwi#i z ieni5* @ ,eszcze doda(! "eby si& >i nic nie ba(! bo ,'" nasza rzecz w ty ! ' na to! "e zgoda! a wtedy 'sied#i$ y i To ek zada( >i owi n.stwo wspo ina#i$ y przez ,aki$ czas dawne dzie,e* Pote

70

pyta! a kiedy si& dowiedzia(! "e w',aszek )i#as przychodzi co dzie a#bo co dr'gi dzie i od#i si& z ni ! a ciotka )a##y zag#%da cz&sto i pyta! czy ' nic nie brak',e i czy a do$5 ,edzenia! i "e obo,e s% d#a niego tacy dobrzy! "e ,'" nie og% by5 #epsi! zawo(a(3 0 >'" wie ! co zrobi y7 Niekt.re rzeczy prze$#e y ci przez nich* 0 Nie r.b tego 0 powiedzia(e * 0 To chyba na,bardzie, o$#i po ys(! o ,aki s(ysza(e w "yci'* 0 +#e To ek w og.#e nie zwr.ci( 'wagi na o,e s(owa! ty#ko .wi( da#e,* /awsze tak z ni by(o! kiedy raz sobie co$ 'p#anowa(* Powiedzia( >i owi! "e ciasto z drabink% szn'row% i inne d'"e przed ioty b&dzie 'sia( przys(a5 przez Nata! -'rzyna! kt.ry nosi ' ,edzenie! wi&c niech >i rzeczy b&dzie y wk(ada#i do kieszeni k'rtki w',aszka )i#asa! sk%d >i a si& na baczno$ci! nie okaz',e zdziwienia i niech nie otwiera tych przesy(ek przy Nacie* + drobne 'si ,e wykra$5* + ,ak si& zdarzy okaz,a! b&dzie y te drobne przed ioty przywi%zywa#i do tasie ek 8art'cha ciotki )a##y a#bo ws'wa#i ,e, do kieszeni* Pote To ek wyt(' aczy( >i owi! ,akie to b&d% przed ioty i do czego a,% s('"y5* Wyt(' aczy( '! w ,aki spos.b a spisywa5 pa i&tnik krwi% na kosz'#i i robi5 ty podobne rzeczy* Przedstawi( ' dok(adnie sw., p#an* >i owi wyda(o si& to wszystko bardzo zrobi! co ' To ek kaza(* >i ia( ki#ka 8a,ek z a,strowanych z k(%czy k'k'rydzy i d'"o tytoni'! wi&c bardzo przy,e nie9 a pote wyczo(ga#i$ y si& przez bawi#i$ y si& dobrze i by(o na dzi'r& i posz#i$ y spa5* Nasze r&ce wyg#%da(y tak! ,akby ,e kto$ posieka(* +#e To ek by( w $wietny h' orze* Powiedzia(! "e ,ak d('go "y,e! nie ia( takie, doskona(e, zabawy i takie, inte#igentne,9 powiedzia( ,eszcze! "e gdyby ty#ko ' ia( to odpowiednio 'rz%dzi5! og#iby$ y bawi5 si& w ten spos.b do koca "ycia i zostawi#iby$ y >i a naszy dziecio ! kt.re by go kiedy$ 'wo#ni(y* To ek przyp'szcza(! "e >i przyzwyczai(by si& i po#'bi(by t& niewo#& w sza(asie* 2oda( ,eszcze! "e po troch' og#iby$ y a(o sensowne! a#e 'wa"a(! "e ,este$ y

bia#i i #epie, od niego zna y si& na rzeczy* 2a( si& wi&c w koc' przekona5 i obieca(! "e

przeci%gn%5 'wa#nianie >i a do ,akich$ osie dziesi&ci' #at! co by(oby na,#epszy

71

notowany czase i przynios(oby na wszystki trze wie#k% s(aw&* <ano pobieg#i$ y do stos' drzewa i por%ba#i$ y osi&"ny #ichtarz na a(e! wygodne do trzy ania kawa(ki! kt.re To ek schowa( do kieszeni raze z cynow% (y"k%* Pote po aszerowa#i$ y do chat 'rzyskich i podczas gdy ,a za,%(e czy $ 'wag& Nata! To ek ws'n%( kawa(ek #ichtarza w sa kt.ra by(a w b#aszance ze $niadanie kro k&! o $rodek kro ki ch#eba k'k'rydzianego! do sza(as'! "eby >i a* Posz#i$ y z Nate

zobaczy5! ,ak si& to 'da! i 'sz& powiedzie5! "e 'da(o si& $wietnie! bo kiedy >i 'gryz( a(o co nie po(a a( sobie wszystkich z&b.w* Wszystko posz(o znako icie! o"na zna#e45 w ch#ebie* +#e od tego czas' nigdy nie bra( do 'st sa To ek tak powiedzia(9 >i wca#e si& nie zdradzi( i 'da(! "e to ty#ko ka yk czy co$ takiego! co cz&sto "adnego ,edzenia! zani go nie nak('( w ki#k' ie,scach wide#ce * 6iedy sta#i$ y tak wszyscy w p.( rok'! nag#e wypad(y spod (."ka >i a dwa psy! a za ty i pierwszy i pcha(o si& ich ci%g#e wi&ce, i wi&ce,! tak "e w koc' by(o w sza(asie ,edena$cie ps.w i ciasnota zrobi(a si& nie o"#iwa* Niech to g&$ kopnie 0 zapo nie#i$ y za kn%5 drzwi przyb'd.wki7 -'rzyn Nat ty#ko raz wrzasn%(3 0 2'chy7 0 i rz'ciwszy si& na ko#ana i&dzy te psy zacz%( ,&cze5! ,akby ia( zaraz skona5* To ek otworzy( pr&dko i&se ! a drzwi i cisn%( przed sza(as kawa(ek za kn%( tak"e przyb'd.wk&* Pote wsta(! za r'ga( ocza i i powiada3 0 Panicz )id to na pewno powie! "e z Nata stary g('piec! a#e niech tr'pe padn& na ie,sc'! ,ak nie widzia(e z i#iona ps.w a#bo diab(.w! a#bo czego$ takiego* Na pewno widzia(e * Co ta widzia(e 7 Cz'(e ,e! panicz'! zewsz%d nie ob#az(y* Tego i ,'" za d'"o* Chcia(by chocia" raz dosta5 w r&ce ,edn% z tych czarownic! chocia" ,eden raz* +#e na,bardzie, toby chcia(! "eby i ca(kie da(y spok.,* To ek odpar(3 0 )('cha,! Nat! powie ci! co o ty y$#&3 ,ak przyp'szczasz! po co one t' przysz(y podczas $niadania tego zbieg(ego -'rzyna; ?o s% g(odne9 ty#ko d#atego i&sa z porc,i >i a* Psy rz'ci(y si& za

To ek wypad( za ni i i po ki#k' sek'ndach wr.ci( i za kn%( drzwi* Wiedzia(e ! "e zabra( si& zaraz do Nata! to ,est zacz%( go pociesza5 i 'spoka,a5 i spyta(! czy o"e znow' ' si& zdawa(o! "e co$ widzi* -'rzyn

72

przysz(y* -'sisz i 'piec ciasto! takie spec,a#ne d#a czarownic* To ,edyna rada* 0 >ak"e ,a og& 'piec ciasto d#a czarownic! panicz'! kiedy nie wie ! ,ak si& to robi7 Nawet nigdy o czy $ taki nie s(ysza(e * 0 : ! widz&! "e b&d& 'sia( 'piec za ciebie to ciasto* 0 /robisz to! panicz'! serd'szko! kochaneczk'; /robisz; Nat b&dzie z wdzi&czno$ci zd 'chiwa( proch sprzed twoich st.p* 0 No! ,'" dobrze! dobrze* =piek& ci ciasto! bo by(e$ d#a nas zawsze bardzo dobry i pokaza(e$ na tego zbieg(ego -'rzyna* +#e 'sisz bardzo 'wa"a5* 6iedy do ciebie przy,dzie y! asz si& odwraca5 do nas p#eca i! a ,ak w(o"y y co$ do b#aszanki >i a! 'dawa,! "e$ tego wca#e nie spostrzeg(* @ nie patrz! kiedy >i b&dzie wy, owa( ,edzenie z p'szki! bo co$ ci si& o"e przytra8i5! sa nie wie co* + na,wa"nie,sze! "eby$ nie bra( do r&ki tych rzeczy przeznaczonych d#a czarownic* 0 Feby ich! panicz'! nie bra( do r&ki; Co te" panicz .wi7 Pa#ce by ich nie dotkn%( nawet za i#ion i#ion.w do#ar.w7

73

JIM OTRZYMUJE PLACEK CZAROWNIC Tak wi&c z Nate za(atwi#i$ y wszystko po y$#nie* Po wy,$ci' z sza(as' podobne $ iecie* Pogrzeba#i$ y isk&! nada,%c% si& $wietnie na isk& do o"e ni i

posz#i$ y do k'py odpadk.w na dziedzic' za do e ! gdzie #e"a(y stare b'ty i sz aty! pot('czone b'te#ki! dzi'rawe cynowe naczynia i ty troch& w tych r'pieciach i zna#e4#i$ y star% cynow%

'pieczenie w nie, ciasta* /atka#i$ y dzi'ry na,#epie, ,ak si& da(o! zanie$#i$ y d'"e 5wieki i To ek powiedzia(! "e takie 5wieki nada,% si& d#a wi&4nia! bo wyry5 na $cianie #och' nazwisko i r."ne s 'tne napisy* Pote

piwnicy! nasypa#i$ y do nie, %ki i posz#i$ y na $niadanie9 po drodze zna#e4#i$ y dwa dowiedzie#i$ y si& od

dzieci! "e pastwo Phe#ps wybiera,% si& rano do zbieg(ego -'rzyna! wi&c w(o"y#i$ y ,eden z tych 5wiek.w do kieszeni 8art'cha ciotki )a##y! kt.ry wisia( na krze$#e! a dr'gi ws'n&#i$ y za wst%"k& kape#'sza w',aszka )i#asa* Ten kape#'sz #e"a( na bi'rk'* Posz#i$ y na $niadanie i To ek ws'n%( cynow% (y"k& do kieszeni s'rd'ta w',aszka )i#asa! a#e ciotki )a##y ,eszcze nie by(o i 'sie#i$ y na ni% czeka5* Wreszcie przysz(a rozgor%czkowana i czerwona! i z(a! i z #edwo$ci% a naparstkie wsadzony og(a doczeka5 koca od#itwy9 ,ak ,'" sied#i$ y do sto('! zacz&(a ,edn% r&k% roz#ewa5 kaw&! na pa#ec dr'gie, r&ki st'ka(a w g(ow& na,b#i"e, siedz%ce dziecko* Po chwi#i powiedzia(a3 0 Przesz'ka(a wszystkie k%ty i to przechodzi ,'" #'dzkie po,&cie* Gdzie si& og(a podzia5 two,a dr'ga kosz'#a; )erce z,echa(o zach(ysn%(e si&! wpad( i gdzie$ po i&dzy p('ca! w%trob& i inne wn&trzno$ci! a "e i do gard(a kawa(ek twarde, sk.rki od ch#eba i po drodze

spotka( si& z kasz#e ! kt.ry wyrz'ci( ze nie t& sk.rk&! tak "e prze#ecia(a nad sto(e i tra8i(a w oko ,ednego z a#c.w9 ten a#ec sk'#i( si& ,ak robak na haczyk' w&dki i wyda( wrzask nie #ichszy od okrzyk' wo,ennego* >ednocze$nie To ek tak ,ako$ zsinia( ko(o 'st i chyba przez 5wier5 by#i$ y strasznie z ieszani! i ,a prysn%(by siebie* W',aszek )i#as powiedzia(3 ch&tnie! gdyby niespodziewane! "e w pierwsze, chwi#i potraci#i$ y g(owy! a#e pote in'ty .g(* Takie to by(o przysz#i$ y do

74

0 To ,aka$ dziwna sprawa* /'pe(nie tego nie doskona#e! "e ,% zd,%(e ! bo*** 0 ?o

og& zroz' ie5* Pa i&ta

asz na sobie ty#ko ,edn%7 Co te" ten cz(owiek wygad',e7 Wie ! "e ,% widzia(a * +#e znik(a i basta! wi&c dop.ki nie zna,d& czas' na 'si si& nie4#e

zd,%(e$! nie potrzeb',& po#ega5 na two,e, k'rze, pa i&ci! bo kosz'#a wisia(a wczora, na szn'rze! sa a ,% ta 'szycie ci nowe,! b&dziesz nosi( na z ian& t& czerwon%! 8#ane#ow%* + w og.#e to ,'" trzecia kosz'#a! ,ak% ci szy,& w ci%g' ostatnich dw.ch #at9 cz(owiek ty z ni i robisz* /dawa(oby si&! "e w twoi troch& o swo,% garderob&* 0 Wie ! )a##y! i stara si&! ,ak og&* +#e to chyba nie ,est taka z'pe(na o,a wina! bo wiesz przecie"! "e ani oich kosz'# nie widz&! a#e nie a z ni i do czynienia! kiedy ,'" ,e zde, &* + chyba z siebie nigdy ,eszcze "adne, nie zg'bi(e * 0 1ch! )i#as! to nie ,est two,a zas('ga* /g'bi(by$! ,akby$ ty#ko .g(* +#e ta kosz'#a to ,eszcze nie wszystko* /gin&(a (y"ka9 i na ty nie koniec* ?y(o dziesi&5 (y"ek! a teraz ,est dziewi&5* Cie#ak .g( z,e$5 kosz'#&! a#e na pewno nie z,ad( (y"ki* 0 + co ,eszcze zgin&(o! )a##y; 0 )ze$5 $wiec* /wycza,nie przepad(y* >e$#i idzie o te $wiece! og(y ,e z,e$5 szcz'ry i pewnie z,ad(y >ak po y$#&! i#e$ i razy obiecywa( zatka5 nory i nigdy tego nie zrobi(e$! dziwi& si&! "e dot%d wszystkiego z do ' nie wynios(y* Gdyby nie by(y takie g('pie! sypia(yby sobie wygodnie w twoich w(osach i ty by$ tego nie za'wa"y(* +#e szcz'ry nie og(y 'kra$5 (y"ki! tego przyna, nie, ,este pewna* 0 Przyzna,&! )a##y! "e zawini(e * ?y(e pewno$ci% zatka te nory* 0 1ch! ,a by si& tak na twoi b&dzie dobrze* -aty#do +nge#ino +ra into7 Niedobre dziecko! co robisz7 )t'kn%( naparstek i a(a wyci%gn&(a r%czki z c'kiernicy9 nie y$#cie! "e ie,sc' nie $pieszy(a7 >ak ,e zatkasz za rok! te" dot%d niedba(y! a#e ,'tro z wsze#k% napracowa5! "eby ci nastarczy5 z kosz'#a i* W "aden spos.b nie og& zroz' ie5! co wiek' powiniene$ ,'" ' ie5 dba5 cho5

75

ar'dzi(a* W te, sa e, chwi#i -'rzynka z k'chni wesz(a na ganek i powiedzia(a3 0 Prosz& pani! zgin&(o prze$cierad(o* 0 /gin&(o prze$cierad(o7 -., ?o"e7 0 /atka te nory dzisia, 0 r'kn%( w',aszek )i#as* -in& ia( bardzo strapion%* 0 1ch! przesta"e7 Czy ty sobie wyobra"asz! "e szcz'ry prze$cierad(o; Gdzie ono si& podzia(o! Cizo; 0 >ak ?oga kocha ! nie wie ! prosz& pani* Wczora, wisia(o na szn'rze! a dzisia, znik(o i ,'" nie wisi* 0 Kwiat si& chyba koczy* Nie widzia(a 6osz'#a! prze$cierad(o! (y"k% i sze$5*** Na ganek wesz(a #ichtarz* 0 Wyno$ i si& st%d! s ark'#o! bo ci& ,eszcze co$ spotka7 Pani Phe#ps dos(ownie kipia(a ze z(o$ci* /acz%(e si& rozg#%da5 za ,ak%$ okaz,% do 'cieczki* Postanowi(e ! "e zwie,& do #as' i przeczeka t& b'rz&* Ciotka )a##y da#e, si& strasznie w$cieka(a! a#e ty#ko na w(asn% r&k&! bo wszyscy poza ni% by#i nadzwycza,nie cisi i pokorni* W koc' w',aszek )i#as wyci%gn%( (y"k& z kieszeni! robi%c przy ty g('pi% in&* Ciotka )a##y ' i#k(a i zosta(a tak z 'sta i otwarty i i r&ka i wyci%gni&ty i do g.ry* Co si& tyczy nie! "a(owa(e ! "e nie ,este w >erozo#i ie czy w ,akie,$ takie, ie,scowo$ci* +#e pr&dko si& 'spokoi(e ! bo ciotka )a##y powiedzia(a3 0 Tego si& spodziewa(a * Wi&c ia(e$ t& (y"k& ca(y czas w kieszeni* G(ow& da ! "e wszystko inne zna,dzie si& w ty sa y 0 Naprawd& nie przyzna(by a si& z pewno$ci%* Czyta(e ie,sc'* )k%d ona si& ta wzi&(a; wiedzia(! przed $niadanie do kieszeni (y"k& tekst z rozdzia(' y$#%c! "e to bib#ia* po,&cia 0 odpar( przeprasza,%co* 0 Gdyby (oda -'#atka* Powiedzia(a3 0 Prosz& pani! zgin%( osi&"ny czego$ podobnego! ,ak d('go "y,&* og(y z,e$5

siede nastego i pewnie wtedy w(o"y(e

Na,pewnie, tak zrobi(e ! bo bib#ii wca#e nie a w kieszeni* +#e zaraz p.,d& i sprawdz&* >e"e#i bib#ia #e"y! gdzie #e"a(a! b&d& wiedzia(! "e ,e, nie w(o"y(e do kieszeni! ty#ko

76

zostawi(e na sto#e! a za iast bib#ii w(o"y(e (y"k&*** 0 1ch! na i(o$5 bosk%! nie ord', "e nie! cz(owiek'7 @d4cie sobie teraz wszyscy7 @ nie radz& wa si& do nie zb#i"a5! dop.ki si& nie 'spoko,&* =s(ysza(by ,%! nawet ,akby to powiedzia(a do siebie w y$#ach! a ty bardzie,! kiedy powiedzia(a na g(os* @ 's('cha(by ,e,! cho5by #e"a( w tr' nie* 6iedy przechodzi#i$ y przez bawia#ni&! pan Phe#ps wzi%( do r&ki kape#'sz i wtedy gw.4d4 'pad( na pod(og&* Pan Phe#ps nie odezwa( si& s(owe ! ty#ko podni.s( go po(o"y( na p.(ce nad ko inkie i wyszed(* To ek widzia( to i przypo nia(a ' si& sprawa z (y"k%* Powiedzia(3 0 Nie warto posy(a5 przez niego rzeczy! bo to cz(owiek! na kt.ry po#ega5* 0 + pote doda(3 0 +#e swo,% drog% z t% (y"k% to wy$wiadczy( na nie o"na przys('g&!

chocia" wca#e o ty nie wiedzia(* Wi&c teraz y si& ' przys('"y y! a#e tak! "eby on nie ia( o niczy po,&cia* /atka y te nory szcz'r.w* ?y(o ich w piwnicy nie o"#iwie d'"o! wi&c za,&(o na to dobr% godzin&! a#e 's(ysze#i$ y in% tak zrobi#i$ y wszystko porz%dnie i dok(adnie! naprawd& ,ak na#e"y* Pote )i#as! ze $wiec% w ,edne, i zawini%tkie pe(ny

czy,e$ kroki na schodach! wi&c zgasi#i$ y $wiec& i schowa#i$ y si&* Wszed( w',aszek przybor.w w dr'gie, r&ce! z roztargnion%! ,akby ca(kie zapo nia( o ?o"y $wiecie* 1bszed( nie bardzo przyto nie ca(% piwnic&! zatrzy ',%c si& ko#e,no przy ka"de, norze! a pote przez pi&5 in't sta(! sk'ba( (., kapi%cy ze $wiecy i y$#a(* W koc' zacz%( si& odda#a5 powo#i w kier'nk' schod.w i za y$#ony siebie na g(os3 0 Feby nie ie#i zabi5! te" by sobie nie przypo nia(! kiedy zatka(e te dzi'ry* -.g(by ,e, teraz dowie$5! "e z ty i dzi'ra i to wca#e nie ,este winien* +#e nie,sza o to! niech ta 7 Niewie#e by i to po og(o* @ tak r'cz%c do siebie poszed( schoda i na g.r&! a pote z piwnicy* y wy kn&#i$ y si& .wi( do

77

1kropnie i(y by( z niego star'szek* ?y( i ,est* To ek postanowi(! "e artwi( si& bardzo! bo nie wiedzia(! czy i! ,ak zrobi y* Pote zast%pi5 (y"k&! a#e w koc' y$#enia! a kiedy ,'" podesz#i$ y do koszyka z 'si y ,% ,ako$ odzyska5* Wi&c zabra( si& do

wszystko sobie '(o"y(! powiedzia(

(y"ka i i czeka#i$ y na ciotk& )a##y* 6iedy nadesz(a! To ek zacz%( #iczy5 (y"ki i odk(ada5 ,e na bok! a ,a ws'n%(e ,edn% do r&kawa* To ek zawo(a(9 0 Cioci' )a##y! przecie" t' ,est ty#ko dziewi&5 (y"ek7 1dpar(a3 0 @d4cie si& bawi5 i nie zawraca,cie i g(owy* Wie ! i#e ,est! bo sa a #iczy(a * 0 + ,a #iczy(e dwa razy i do#iczy(e si& ty#ko dziewi&ci'* -ia(a in& strasznie zniecierp#iwion%! a#e nat'ra#nie podesz(a do nas i wzi&(a si& do #iczenia* 6a"dy by tak zrobi(* 0 -., ?o"e! ,est ty#ko dziewi&57 0 powiedzia(a* 0 =trapienie z ty i (y"ka i! po#icz& ,e ,eszcze raz* Wtedy wrz'ci(e do koszyka t& (y"k& z r&kawa! a ciotka )a##y po#iczy(a i zawo(a(a3 0 Niech #icho porwie te przek#&te (y"ki7 Przecie" teraz ,est dziesi&5* 0 -in& ia(a z(% i ,ednocze$nie za8rasowan%* +#e To ek odpar( ,e,3 0 -nie si&! cioci'! wyda,e! "e nie a dziesi&ci'* 0 Nie widzia(e$! g('pcze! ,ak #iczy(a ; 0 1wsze ! a#e*** 0 No to ,eszcze raz po#icz&* Wi&c $ci%gn%(e ,edn% (y"k& i wypad(o ,e, tak ,ak za pierwszy raze * ?y(a teraz w$ciek(a! po prost' trz&s(a si& ze z(o$ci* Ciczy(a i #iczy(a! a" w koc' tak ,e, si& wszystko pokr&ci(o! "e bra(a koszyk za (y"k&* W ten spos.b trzy razy do#iczy(a si& dziewi&ci' i trzy razy dziesi&ci'* Pote spr.b',e y ,% chwyci(a koszyk i cisn&(a przez pok.,! czy &czy5! sp'$ci na okropnie przestraszy(a kota* /awo(a(a! "eby$ y si& wynie$#i i da#i ,e, $wi&ty spok.,! a ,e"e#i do obiad' chocia" raz #anie* Tak odzyska#i$ y (y"k&* + kiedy ciotka )a##y

78

dawa(a na zani

sw., rozkaz wy arsz'! ws'n&#i$ y ,e, t& (y"k& do kieszeni 8art'cha! wi&c si& 'da(o to wszystko za(atwi5! To ek 'wa"a(! "e rzecz by(a ,ak stara(a! nigdy

in&(o po('dnie! (y"ka dotar(a do r%k >i a wraz z gwo4dzie * ?y#i$ y bardzo

zadowo#eni! "e tak na

podw.,nie warta zachod'! bo teraz ciotka )a##y! cho5by si& nie wie ,'" nie potra8i tak po#iczy5 (y"ek! "eby ,e, dwa razy wypad(o to sa o*

+ nawet ,ak po#iczy dobrze! te" sobie nie za'8a* To ek przyp'szcza(! "e przez nast&pne trzy dni b&dzie #iczy(a i #iczy(a! a" ,e, si& ca(kie w g(owie pokie(basi! a pote da ,'" pewnie spok., i b&dzie gotowa zabi5 ka"dego! kto ,e, wspo ni o #iczeni' (y"ek* Wieczore powiesi#i$ y ta to prze$cierad(o z powrote na szn'rze! a b'chn&#i$ y inne z ko ody* Przez dwa dni to b'cha#i$ y ,e! to wk(ada#i$ y na powr.t do ko ody! tak "e w koc' ciotka )a##y nie wiedzia(a! i#e a prze$cierade(! i ozna, i(a! "e ,est ,e, wszystko ,edno i ani y$#i d('"e, si& ty trapi5! i za skarby $wiata nie prze#iczy wi&ce, prze$cierade( 0 wo#i $ ier5* Wi&c co si& tyczy kosz'#i! prze$cierad(a! (y"ki i $wiec 0 og#i$ y spa5 spoko,nie! a to dzi&ki cie#&ci'! szcz'ro i po y(ko w #iczeni'* Wiedzie#i$ y! "e #ichtarze si& nie prze, owa5! bo ta sprawa z pewno$ci% po troch' 'cichnie* / 'pieczenie p#acka ie#i$ y nie#ich% robot&* + k(opot.w by(a z ni 8'ra* Przyrz%dza#i$ y go i piek#i$ y w #esie* W koc' by( gotowy i wyszed( $wietnie* +#e nie y$#cie! "e w ci%g' ,ednego dnia 0 zani na si& wreszcie 'da(! z'"y#i$ y trzy iednice %ki! poparzy#i$ y si& w na,roz aitszych ocz'* Wszystko d#atego! "e chcie#i$ y ie,scach i dy o a(o co nie wygryz( na ie5 ty#ko sk.rk&! a nie potra8i#i$ y tak 'piec o"e y

ciasta! "eby si& nie zapad(o* Wreszcie zna#e4#i$ y w(a$ciwy spos.b! to ,est postanowi#i$ y zapiec drabink& w cie$cie* Wi&c nast&pne, nocy wzi&#i$ y si& z >i e do roboty* Podar#i$ y prze$cierad(o na w%skie paski! sp#et#i$ y ,e i na d('go przed $wite ie#i$ y gotowy pi&kny powr.z! na kt.ry cz(owiek $ ia(o .g(by si& powiesi5* Przed po('dnie zanie$#i$ y powr.z do #as'! a#e w "aden spos.b nie chcia( na si& z ie$ci5 w p#ack'* ?y( przecie" zrobiony z ca(ego prze$cierad(a! wi&c starczy(oby go z powodzenie na czterdzie$ci ciast 0 gdyby$ y chcie#i ich ty#e ie5 0 i ,eszcze =dawa#i$ y! "e praca nad drabink% szn'row% trwa(a dziewi&5 iesi&cy*

79

zosta(oby sporo do z'py czy kie(bas! czy czego$ takiego* -og#iby$ y zrobi5 na ty powrozie ca(y obiad* +#e nie o to chodzi(o* Potrzebny na w by( ty#ko taki kawa(ek powroza! ,aki .g( z ie$ci5 si& w p#ack'! wi&c reszt& wyrz'ci#i$ y* +ni ,ednego z tych p#ack.w nie piek#i$ y iednicy! a to z obawy! "e roztopi% si& za#'towane ie,sca* Na szcz&$cie w',aszek /dobywc% )i#as ia( pi&kny osi&"ny ronde# z d('g% drewnian% r%czk%! kt.ry bardzo ceni(! bo ten ronde# na#e"a( do ,ednego ,ego przodka! co przy,echa( z +ng#ii z Wi#he# e na pok(adzie O-ay8#owerN czy te" trzy a( ronde# na strych' wraz z ca(y o"e na inny z tych starych statk.w* W',aszek

n.stwe roz aitych garnczk.w i r'pieci! kt.re

ia(y warto$5 wca#e nie d#atego! "e by(y warto$ciowe! bo nie by(y! ty#ko d#atego! "e ,e 'wa"ano za pa i%tki* Wi&c b'chn&#i$ y ronde# i wynie$#i$ y go do #as'! a#e ki#ka pierwszych p#ack.w na si& nie 'da(o! bo nie wiedzie#i$ y! ,ak si& wzi%5 do rzeczy* /a to ostatni wyszed( pysznie3 wy#epi#i$ y ronde# ciaste ! postawi#i$ y go na ogni'! w(o"y#i$ y do $rodka nasz powr.z! przykry#i$ y warstw% ciasta! za kn&#i$ y przykrywk& i na wierzch' po(o"y#i$ y "arz%ce si& w&g#e* + pote trzy a,%c za d('g% r%czk& sta#i$ y w od#eg(o$ci pi&ci' st.p i wca#e na nie by(o gor%co! ty#ko przy,e nie! a po pi&tnast' in'tach p#acek 'piek( si& tak pi&knie! "e a" rado$5 bra(a na niego patrze5* +#e cz(owiek! kt.ry by si& zabra( do ,edzenia tego p#acka! z'"y(by ze dwadzie$cia 8'nt.w wyka(aczek! bo z wyk('wanie te, drabinki szn'rowe, 'sia(by si& zdrowo napracowa5* G(ow& da,&7 + poza ty raz'* Nat nie patrza(! kiedy wk(ada#i$ y p#acek czarownic do b#aszanki >i a9 trzy ta#erze cynowe ws'n&#i$ y pod ,edzenie! na sa sp.d p'szki* W ten spos.b >i dosta( wszystko w na,wi&kszy porz%dk'! a ,ak ty#ko Nat wyszed(! rozpo(owi( ciasto! wy,%( z naskroba( co$ na ,edny niego drabink& szn'row% i schowa( ,% w siennik'! a pote ta#erz' cynowy i wyrz'ci( go za okno* dosta(by bo#e$ci! kt.re by ' nie przesz(y a" do nast&pnego

80

TU PKO SERCE NIEWOLNE! / pi.re te" ie#i$ y okropn% robot&! tak sa o z pi(%! a >i 'wa"a(! "e

na,okropnie,sza robota b&dzie z napisa i* Chodzi(o o te napisy! kt.re ka"dy wi&zie 'si wyskroba5 na $cianie* +#e nie by(o rady9 To ek powiedzia(! "e 'si y ,e zrobi5* Nie zdarzy(o si& ,eszcze! powiedzia(! "eby wi&zie stan' nie wyry( na pa i%tk& napis.w i swo,ego herb'* 0 We4cie cho5by tak% #ady >ane Gray 0 t(' aczy( na * 0 We4cie takiego Gi#8orda 2'd#eya a#bo starego North' ber#anda* Powiedz y nawet! :'ck! "e z ty i napisa i b&dzie d'"o zawracania g(owy* Co na to poradzisz; >ak si& z tego wy igasz; Tr'dno! >i 'si wyry5 na $cianie napisy i swo,% tarcz& herbow%* Wszyscy wi&4niowie tak robi%* 0 +#e"! panicz' 0 odezwa( si& >i 0 ,a nie a "adne, tarczy ani "adnego herb'* Nie a na ty $wiecie nic opr.cz te, t' kosz'#i! a sa panicz wie! "e 'sz& na nie, spisywa5 dziennik* 0 1ch! >i ! nie zroz' ia(e$ nie* :erb to co$ ca(kie innego* 0 : 0 wtr%ci(e 0 tak czy siak >i s('sznie powiedzia(! "e nie a herb'! bo go nie a* 0 Przecie" sa wie o ty na,#epie, 0 odpar( To ek* 0 +#e o"esz by5 pewien! "e zani wy,dzie z tego sza(as'! b&dzie ia( herb* >i ,ego kronikach nie o"e by5 "adne, skazy* Tak wi&c kiedy y z >i e ostrzy#i$ y pi.ra na kawa(kach ceg(y 0 przy czy >i robi( swo,e z osi&"nego #ichtarza! a ,a z (y"ki cynowe, 0 To ek zacz%( ob y$#a5 ten n.stwo pierwszorz&dnych ' si& podoba* Tak i go herb* Po ,aki $ czasie powiedzia(! "e wyko binowa( ca(e herb.w! wi&c nie wie! kt.ry wybra5! a#e ,eden szczeg.#nie opisa(3 0 ?&dzie na tarczy ba#k poprzeczny! z(oty! w #ewy do#ny po#'* W serc' tarczy! na przeci&ci' dw.ch wst&g p'rp'rowych sko$nych! ' ie$ci y psa #e"%cego! brzeg.w tarczy nie dotyka,%cego! a pod ,ego (apa i (ac'ch zerwany! wyra"a,%cy niewo#nictwo9 na g(owicy z%bkowane, da y zie#on% krokiew! a na 'kose odry po#' trzy pasy 8a#iste '(o"one9 na spadk' tarczy pr&g poprzeczny b#ankowany9 w he( ie zbieg(y 'si wy,$5 w spos.b przepisowy i w

81

-'rzyn! ca(y czarny! z w&ze(kie

na bastardzi

dr%g' przez ra i&9 po bokach ty i ,a!

,ako dwa #abry tarczy* 2ewiz& wypisze y tak%3 aggiore 8retta! inore atto* Wyczyta(e ,% w ,edne, ksi%"ce3 i wi&ce, po$piech'! ty nie,sza szybko$5* 0 1 rety7 0 zawo(a(e * 0 + co znaczy ta reszta; 0 Nie a y teraz czas' zawraca5 sobie ty g(owy* -'si y ca(% par% wzi%5 si& do roboty* 0 +#e co znacz% niekt.re z tych s(.w; Na przyk(ad co to ,est taki ba#k poprzeczny; 0 ?a#k*** ba#k to ,est*** och! czy chwi#i poka"& >i owi! ,ak go zrobi5* 0 No wiesz! To ek! .g(by$ i powiedzie57 + co znaczy bastardzi dr%g; 0 Nie a po,&cia* +#e >i 'si go ie5 w herbie* Ca(a sz#achta go a* ia( ochoty wyt(' aczy5 czego$! zwycza,nie Taki on ,'" by( ten To ek* >ak nie 'sisz wiedzie5! co to ,est ba#k; We w(a$ciwe,

nie t(' aczy(* -.g(by go po powa5 przez tydzie! te" by nie po og(o* )koczywszy z herbe To ek wzi%( si& do reszty te, cz&$ci roboty! to znaczy do ob y$#enia "a(obnych napis.w* Powiedzia(! "e >i obowi%zek ka"dego wi&4nia* To ek '(o"y( ich ki#ka! wypisa( na kartce i odczyta( ,e na * ?y(y takie3 T' p&k(o serce niewo#ne* T' nieszcz&sny wi&zie! zapo niany przez $wiat i #'dzi! wi.d( pe(ne cierpie "ycie* T' p&k(o serce sa otne i d'ch ' &czony zna#az( sp&cznienie po trzydziest' sied i' #atach sa otne, niewo#i* T'ta, wygnany z o,czyzny i pozbawiony przy,aci.( dokona( "ywota po trzydziest' sied i' #atach ci&"kie, niewo#i sz#achetny c'dzozie iec! syn nat'ra#ny C'dwika P@Q* 6iedy To ek czyta( te napisy! g(os zap(aka(* >ak skoczy(! nie wszystkie s% doskona(e* >i ' dr"a( i niewie#e brakowa(o! a by(by wyskrobie wszystkie! bo wydrapie .g( si& w "aden spos.b zdecydowa5! kt.ry z nich ka"e powiedzia(! "e potrwa to na, nie, rok! zani 'si zrobi5 taki napis! bo to

>i owi wyskroba5 na $cianie* +#e w koc' postanowi(! "e >i

gwo4dzie na be#kach tak% k'p& gryz o(.w! i "e przecie" on w og.#e nie potra8i stawia5

82

#iter* +#e To ek odpar(! "e ' ,e wyrys',e na be#ce! wi&c >i b&dzie 'sia( ty#ko drapa5 gwo4dzie po gotowych kreskach* Po chwi#i To ek doda(3 0 +#e swo,% drog% be#ki s% na nic! bo przecie" w #ochach nie wyry5 napisy na ka ieni'* Przyniesie y ka ie* >i powiedzia(! "e ka ie b&dzie ,eszcze gorszy od be#ki* Powiedzia(! "e rycie #iter w ka ieni' potrwa tak strasznie d('go! "e on nigdy nie wy,dzie z tego sza(as'* +#e To ek odpar(! "e pozwo#i ' wzi%5 nie do po ocy* Pote sprawdzi(! ,ak sobie radzi y z ty i pi.ra i* ?y(a to ohydnie ci&"ka! " 'dna i d('ga robota i nie widok.w! "eby i przy nie, r&ce wydobrza(y! a poza ty wca#e nie pos'wa y si& naprz.d* Nag#e To ek zawo(a(3 0 Wie ,'"! ,ak to 'rz%dzi5* Tak czy siak 'si y zdoby5 ten ka ie do wyrycia herb' i "a(obnych napis.w! wi&c za ,edny potrzeba! a poza ty obrobi y pi.ra i pi(y* Ten po ys( by( nie#ichy! a#e ka ie sz#i8ierski te" do #ichych nie na#e"a(* Postanowi#i$ y go ,ednak przyci%gn%5 do sza(as'* ?y(o troch& przed p.(noc%! wi&c posz#i$ y do tartak' postawiwszy >i a przy pracy* /w&dzi#i$ y ka ie i zacz&#i$ y go t'r#a5 do do '! a#e by(o to pask'dnie tr'dne za,&cie* Czase r.b! co chcesz! ka ie przewa#a( na si& na boki i za ka"dy raze o a(o co nas nie ia"d"y(* To ek powiedzia(! "e zani go dot'r#a y na ie,sce! na 'si y pewno ,ednego z nas tra8i* Przeci%gn&#i$ y tak ten ka ie na p.( drogi! a#e z &czeni by#i$ y setnie i ca(kie a pote z#ani pote * /roz' ie#i$ y! "e sa i nie da y rady i wzi%5 >i a do po ocy* >i podni.s( (."ko! zs'n%( (ac'ch! owin%( go sobie dooko(a szyi! przeczo(ga#i$ y si& przez dzi'r& i posz#i$ y na ie,sce! gdzie #e"a( ka ie* Wzi&#i$ y si& z >i e we dw.ch ostro do roboty i przyt'r#a#i$ y ka ie $piewa,%co* za ache 'piecze y dwie pieczenie* Widzia(e w tartak' 8a,ny! wie#ki ka ie sz#i8ierski* ?'chnie y go! wyry,e y na ni ! co ia(e "adnych wyg#%da(o na to! "e prawie a be#ek* -'si y

Ty czase To ek nadzorowa( nas* Nie zna(e ch(opca! kt.ry by ' ia( #epie, od niego nadzorowa5 innych* Tak! To ek zna( si& na ka"de, robocie* Nasz podkop by( d'"y! a#e i o to ka ie sz#i8ierski nie .g( si& w ni z ie$ci5! wi&c >i wzi%( ki#o8 i pr&dko otw.r powi&kszy(* Pote To ek naznaczy( wszystko

83

gwo4dzie

na ka ieni' i zasadzi( >i a do rycia! da,%c

' gw.4d4 za iast d('ta i

"e#azny rygie# zna#eziony w przyb'd.wce za iast (otka* To ek przykaza( >i owi! "eby pracowa(! dok%d nie wypa#i si& $wieczka! a pote "eby schowa( ka ie pod siennik i po(o"y( si& spa5* Po og#i$ y >i owi ws'n%5 (ac'ch na nog& (."ka i ie#i$ y ,'" p.,$5 do do '* W ostatnie, chwi#i To kowi przysz(o co$ do g(owy! wi&c spyta(3 0 )% t' ,akie pa,%ki! >i ; 0 Nie* panicz'! szcz&$#iwie ich nie a* 0 To nic! postara y ci si& o zapas pa,%k.w* 0 1ch! panicz' kochany! kiedy ,a nie chc& pa,%k.w7 ?o,& si& ich* )a ych grzechotnik.w nie ba(by si& wi&ce,7 To ek zastanawia( si& chwi#&! pote powiedzia(3 0 2obra $wietna y$#* Gdzieby$ go .g( trzy a5; 0 Gdzie kogo by .g( trzy a5! panicz'; i t' panicz przyni.s( grzechotnika! zaraz by 0 6ogo; Grzechotnika7 0 W i i& ?oga! panicz'7 >akby wzi%( i g(ow% rozbi( t& $cian&! i poszed( sobie* 0 +#e" >i ! po pewny czasie nic by$ si& go nie ba(* -.g(by$ go oswoi5* 0 + ,ak"e! oswoi(by go7 0 Nat'ra#nie* ?ez tr'd'* 6a"de zwierz& ,est wdzi&czne za dobro5 i pieszczot&! i nawet ' do g(owy nie przy,dzie skrzywdzi5 cz(owieka! kt.ry obchodzi si& z ni dobrot#iwie* 2owiesz si& ty z pierwsze, #epsze, ksi%"ki* )pr.b',! >i ! niczego wi&ce, od ciebie nie "%da * Potrzy a, go t' na pr.b& ki#ka dni* ?ardzo pr&dko ci& pokocha* ?&dzie spa( z tob% i nie ode,dzie od ciebie ani na chwi#&! i pozwo#i ci! "eby$ go sobie owi,a( dooko(a szyi i wk(ada( do 'st ,ego (eb* 0 1ch! panicz'*** niech"e panicz przestanie7 Nie og& tego s('cha5* Grzechotnik i pozwo#i pakowa5 sobie ,ego (eb do 'st7 Taki b&dzie d#a nie 'prze, y; 1,! d('go on poczeka! zani go o to poprosz&* @ tak sa o wca#e nie chc&! "eby ze n% spa(* 0 >i ! zachow',esz si& niczy g('piec* Wi&zie 'si ie5 ,akiego$ nie ego y$#* Chyba tak zrobi y* -'si y tak zrobi5* To ,asne* )(owo da,&!

84

'#'bieca! a ,e"e#i nikt dot%d nie ob(askawi( grzechotnika! zyskasz wi&ksz% s(aw& ,ako pierwszy! kt.ry to zrobi! ni" gdyby$ zrobi( coko#wiek innego* 0 6iedy ,a! panicz'! dzi&k',& za tak% s(aw&* W%" we4 ie i odgryzie >i owi brod&! i co ' wtedy przy,dzie ze s(awy; Nie! panicz'! nie chc& nawet s(ysze5 o czy $ taki * 0 Niech ci& g&$ kopnie! >i 7 Czy ty nie .g(by$ chocia" spr.bowa5; Prosz& ci& ty#ko! "eby$ spr.bowa(* >ak ci si& nie spodoba! dasz zwycza,nie spok.,* 0 Ty#ko "e! panicz'! ca(y k(opot b&dzie na nic! ,e"e#i w%" pr.bowani'* Ch&tnie zrobi& wszystko! co nie ,est ca(kie po y#one! a#e ,ak panicz i :'ck przyniesiecie i grzechotnika! "eby go t' ob(askawia(! 'ciekn& i koniec* 0 No! ,'" dobrze! dobrze! taki$ 'party! "e da y te ' pok.,* Postara y ci si& o zaskroce* Przywi%"esz i po ki#ka g'zik.w do ogona i b&dziesz 'dawa(! "e to grzechotniki* Co$ i si& zda,e! "e trzeba si& b&dzie ty zadowo#i5* 0 Na zaskroce si& zgodz&! panicz'! a#e swo,% drog% ca(kie dobrze .g(by si& bez nich obe,$5* Nawet i przedte do g(owy nie przysz(o! "e to taki k(opot i itr&ga by5 wi&4nie * 0 To prawda! "e z ty k(opot! ,e"e#i chce si& zrobi5 wszystko przepisowo* )% t' w sza(asie ,akie szcz'ry; 0 Nie widzia(e ! panicz'! ani ,ednego7 0 W taki razie postara y ci si& o ki#ka szcz'r.w* 0 1ch! panicz'! nie chc& szcz'r.w7 Fadne inne stworzenie nie potra8i tak dok'czy5 ,ak to pask'dztwo* Nic ty#ko #ata toto w k.(ko po cz(owiek' i gryzie go w nogi! kiedy biedak pr.b',e zasn%5* >ak ,'" koniecznie trzeba! panicz'! da, i te zaskroce! a#e nie przyno$ i szcz'r.w* Na co i one; 0 +#e" >i ! 'sisz ie5 szcz'ry* 6a"dy wi&zie ,e a! wi&c nie r.b"e z ty o takich 'sia(! >i ! tr'dno$ci* Nie zdarza si&! "eby w #och' nie by(o szcz'r.w* Nie s(ysza(e w koc' szcz'ry sta,% si& nie nie, towarzyskie od 'ch* +#e b&dziesz nie 'gryzie przy ty

przypadkach* Wi&4niowie za, ',% si& ni i! dogadza,% i i 'cz% ,e r."nych szt'czek! a"

85

postara5 si& d#a nich o ,ak%$ 'zyk&* Czy asz na czy gra5; 0 -a ty#ko zgrzeb(o! kawa(ek papier' i grzebie* +#e szcz'ry nie #'bi% pewnie gry na grzebieni'* 0 1wsze ! #'bi%* Ca(kie i to obo,&tne! ,akie, 'zyki s('cha,%* Gra na grzebieni' ,est d#a szcz'ra a" za dobra* Wszystkie zwierz&ta #'bi% 'zyk&! a w wi&zieni' po prost' za ni% przepada,%9 zw(aszcza za s 'tn% 'zyk%! a przecie" z grzebienia nie wyd'sisz inne,* )trasznie ich to zaciekawia! wi&c wychodz% z nor i patrz%! co si& te ' wi&4niowi sta(o* Tak! >i ! teraz ,est ,'" wszystko w porz%dk'! doskona#e to 'rz%dzi(e * ?&dziesz sobie siedzia( na (."k' 0 wieczora i! zani rankie e#odia przyci%gnie szcz'ra szybcie, ni" ,akako#wiek inna* Przekonasz si&! "e po ,akich dw.ch in'tach grania wszystkie szcz'ry i w&"e! i pa,%ki! i r."ne takie zaczn% si& o ciebie artwi5 i przy,d%* 2os(ownie ci& ob#ez% i b&dzie i bardzo przy,e nie* 0 No! chyba! "e i b&dzie przy,e nie7 +#e ,ak nie b&dzie! panicz'; Niech skisn&! ,e"e#i widz& w ty ,aki sens* +#e kiedy trzeba! to trzeba* ?&d& si& chyba 'sia( stara5! "eby te zwierzaki by(y zadowo#one! bo inacze, ia(by ty#ko kra w do '* To ek zastanawia( si&! czy czego nie zapo nia(* Po chwi#i powiedzia(3 0 1ch! co$ i przysz(o na y$#* >ak s%dzisz >i ! .g(by$ t' wyhodowa5 kwiat; 0 Czy ,a wie ! panicz'; -o"e by i .g(* +#e w sza(asie ,est a(o $wiat(a! a ,a na kwiaty nie a "adne, ch&ci* /reszt% k(opot' by(aby z ni i 8'ra* 0 W ka"dy razie 'sisz spr.bowa5! >i * @nni wi&4niowie to robi#i* 0 -y$#&! panicz'! "e wie#ka dziewanna! ta z kwiate 0 Co te" ty opowiadasz! >i 7 Przyniesie y ci zasadzisz ta w k%cie i b&dziesz ,% pie#&gnowa(* +#e nie podobny do kociego ogona! o"e by si& i przy,&(a! a#e takie zie#sko niewarte ,est zachod'* a#'chn% dziewann&! a ty ,% .w na ni% dziewanna! ty#ko p.,dziesz spa5! i wczesny 0 i b&dziesz gra( na grzebieni'* Gra, na,#epie, P&k(y ostatnie okowy! bo ta

pet'nia! bo w wi&zieni' tak% a nazw&* @ 'sisz ,% pod#ewa5 (za i* 0 Przecie" a t'! panicz'! pod dostatkie wody 4r.d#ane,7 0 Wod% 4r.d#an% nie b&dziesz ,e, pod#ega(! 'sisz pod#ewa5 kwiat (za i* Wszyscy

86

wi&4niowie tak robi%* 0 6iedy z po oc% zwyk(e, wody wyhod',& ,% dwa razy tak% d'"%! ,ak kto$ inny wyhodowa(by z po oc% (ez* 0 Nie w ty rzecz! >i * -'sisz ,% pod#ewa5 (za i* 0 /wi&dnie! panicz'! igie zwi&dnie! bo ,a rzadko kiedy p(acz&* To ek by( teraz w k(opocie* +#e zastanowiwszy si& chwi#&! powiedzia(! "e >i b&dzie 'sia( sp(aka5 si& na,#epie, ,ak ty#ko potra8i przy '"yci' ceb'#i* 1bieca(! "e rano p.,dzie do chat 'rzyskich i wrz'ci 'kradkie ceb'#& do dzbanka z kaw% >i a* >i odpar(! "e wo#a(by ,'" chyba ie5 tyto w kawie* 1kropnie ' si& to wszystko nie podoba(o! wi&c ,ak nie zacznie narzeka5! "e b&dzie ia( n.stwo kra ' i roboty z hodowanie dziewanny i z przygrywanie na grzebieni' szcz'ro ! i z pieszczenie i oswa,anie w&".w! pa,%k.w i r."nych takich! opr.cz ca(e, te, itr&gi z pi.ra i! napisa i i dziennikie ! i tak da#e,* -.wi(! "e ,ako wi&zie a wi&ce, pracy! k(opot.w i odpowiedzia#no$ci! ni" ia( ' kiedyko#wiek w "yci'* W koc' To ek bardzo si& na >i a rozgniewa( i zacz%(

t(' aczy5! "e on! >i ! a po prost' wspania(e widoki 0 wspania#sze! ni" iewa#i dot%d inni wi&4niowie 0 na zdobycie s(awy! a ,ednak nie starcza ' roz' ' w g(owie! "eby to oceni5 i wszystko posz#i$ y spa5* arn',e* >i owi zrobi(o si& przykro i obieca(! "e si& poprawi* Pote

87

TOMEK PISZE MANONIMOWE! LISTY <ano posz#i$ y do okaz.w* Wzi&#i$ y (apk& i schowa#i$ y ,% w bezpieczne ie,sce! pod (."ko ciotki )a##y* +#e kiedy po#owa#i$ y na pa,%ki! a(y To asz Arank#in ?enia in >e88erson +#eksander Phe#ps zna#az( (apk& i otworzy( ,%! "eby zobaczy5! czy szcz'ry wy,d%* No i wysz(y* W(a$nie wtedy ciotka )a##y wst%pi(a po co$ do poko,'* 6iedy$ y z To kie wr.ci#i! sta(a na (."k' i 'rz%dza(a okropne brewerie! bo szcz'ry robi(y! co n'dzi(o* Wi&c przetrzepa(a na ob' sk.r&! a og(y! "eby ,e, si& nie y przez tego w$cibskiego s arkacza iasteczka i k'pi#i$ y dr'cian% (apk& na szcz'ry* Pote w

do ' odetka#i$ y na,wi&ksz% nor& i po ,akie, godzinie

ie#i$ y pi&tna$cie pysznych

'sie#i$ y straci5 ca(e dwie godziny na z(apanie nowych pi&tnast' czy szesnast' szcz'r.w! i to wca#e nie takich (adnych! bo te pierwsze to by(y sa e doborowe szt'ki w stadzie* Nie widzia(e nigdy pi&knie,szych okaz.w ni" te z naszego pierwszego po(ow'* =da(o na si& zgro adzi5 wie#ki zapas na,r."nie,szych pa,%k.w! chrab%szczy! "ab! #iszek i takich r."nych* Niewie#e brakowa(o! a zdoby#iby$ y gniazdo os* +#e osi% rodzina by(a w do '* Nie zrezygnowa#i$ y tak od raz'! ty#ko zosta#i$ y z ni i! dop.ki wytrzy a59 bo wydawa(o na si&! "e a#bo przetrzy a,%* No i osy wzi&(y g.r&* Natar#i$ y 'k%szone ,'" nas nie bo#a(o! ty#ko siedzie5 by(o niewygodnie* Pote naszego poko,'* /robi(o si& ,'" p.4no i zawo(ano nas na ko#ac,&! a y ie#i$ y za sob% 'czciwie i rzete#nie przepracowany dzie i g(odni by#i$ y ,ak wi#ki* No chyba7 + kiedy wr.ci#i$ y na g.r&! nie by(o ta ani ,ednego ,edynego w&"a 0 zawi%za#i$ y worek nieporz%dnie! wi&c ,ako$ wype(z(y i znik(y* Nie sta(o si& w(a$ciwie nic wie#kiego! bo do ' i przyp'szcza#i$ y! "e zdo(a y niekt.re z nich z(apa5* Przez d('"szy czas nie o"na si& by(o 'skar"a5 na brak w&".w w do '* Co r'sz sp'szcza(y si& z be#ek w p'(apie a#bo z innych ie,sc i #%dowa(y! przewa"nie na 'sia(y by5 gdzie$ w ie,sca a oniakie og#i$ y i prawie y ,e przetrzy a y! a#bo one nas wybra#i$ y si& na w&"e i

schwyta#i$ y ze dwadzie$cia zaskroc.w! wsadzi#i$ y ,e do worka i zanie$#i$ y do

88

ta#erzach! a#bo w$#izgiwa(y si& za kosz'#& i w og.#e na,cz&$cie, wpada(y ta ! gdzie ich cz(owiek wca#e nie chcia(* ?y(y (adne! ia(y na grzbiecie pr&gi i nawet i#ion takich zaskroc.w nie wyrz%dzi(by niko ' krzywdy* +#e ciotka )a##y nie og(a tego zroz' ie5 0 nie cierpia(a wszystkich w&".w bez wzg#&d' na gat'nek i w "aden spos.b nie chcia(a si& do nich przyzwyczai5* Cho5by nie wie czy by(a za,&ta! ,ak ty#ko kt.ry$ spad( na ni%! rz'ca(a robot& i w nogi* Tak przy ty krzycza(a! "e ' ar(y by si& ob'dzi(* )i(% nikt by ,e, nie z 'si(! "eby wzi&(a w&"a do r&ki* + ,e$#i przewr.ci(a si& z bok' na bok w (."k' i zobaczy(a takiego gada! wyskakiwa(a dr%c si& w niebog(osy! z'pe(nie ,akby w do ' wyb'ch( po"ar* 1kropnie dopiek(o to pan' Phe#psowi! wi&c w koc' powiedzia(! "e wo#a(by ,'" chyba! "eby w&"e nigdy nie zosta(y stworzone* >eszcze w tydzie po ty ! ,ak ostatni w%" wyni.s( si& na dobre z do '! ciotka )a##y nie og(a o nich zapo nie5* Gdzie ta 7 6iedy czase siedzia(a za y$#ona! wystarczy(o dotkn%5 ,% pi.rkie w kark! a skaka(a pod s'8it* ?ardzo to by(o dziwne* +#e To ek powiedzia(! "e wszystkie kobiety s% takie! bo tak ,'" zosta(y stworzone* / ,akich$ ta powod.w* 2ostawa#i$ y baty! i#e razy kt.ry$ z naszych w&".w wszed( ciotce )a##y w drog&* Powiedzia(a! "e te baty s% niczy w por.wnani' z #anie ! ,akie na sp'$ci! ,e"e#i ,eszcze raz przyniesie y w&"e do do '* / tych bat.w nic sobie nie robi(e ! bo by(y $ iech' warte* +#e gorze,! "e ie#i$ y as& kra ' ze z(apanie nowe, gro ady zaskroc.w* Wreszcie nazbiera#i$ y ich! i#e trzeba! raze z ty inny robactwe * + ,ak weso(o robi(o si& w sza(asie! kiedy to ca(e bractwo wype(z(o z ro"nych k%t.w! "eby pos('cha5 'zyki! i pcha(o si& do >i a7 >i nie #'bi( pa,%k.w! a pa,%ki nie #'bi(y >i a! wi&c zacza,a(y si& na niego i ,ak ' "ycie* >i powiedzia(! "e przez te w&"e i szcz'ry! i ka ie ie,sca w (."k'9 a ,ak czase zna,dowa( by(o nie o"#iwie weso(o* >i skar"y( si&! "e w og(y! obrzydza(y ie,sce! to te" nie

sz#i8ierski nie zostawa(o d#a niego prawie .g( spa5! tak ta

(."k' zawsze by(o tak weso(o! bo te zwierzaki nigdy nie zasypia(y wszystkie ,ednocze$nie! ty#ko na z ian&* Wi&c kiedy w&"e 'cina(y sobie drze k&! szcz'ry trzy a(y stra"! a ,ak szcz'ry k(ad(y si& spa5! w&"e cz'wa(y* W ten spos.b po(owa ha(astry zna,dowa(a si& zawsze pod >i e i przeszkadza(a ' w (."k'! a dr'ga hasa(a po ni * +

89

niechby ty#ko spr.bowa( wsta5! "eby z ieni5 pa,%ki* >i powiedzia(! "e ,e$#i ty raze zostanie nawet za dop(at%*

ie,sce! zaraz dobiera(y si& do niego nie

odzyska wo#no$5! dr'gi raz wi&4nie

Pod koniec trzeciego tygodnia wszystko by(o gotowe* 6osz'#& prze yci#i$ y do sza(as' na sa y pocz%tk'! wi&c teraz ,ak ty#ko szcz'r 'gryz( >i a! >i wstawa( i pisa( w swoi dziennik'! dop.ki nie wysech( ' atra ent* Pi.ra by(y gotowe! a napisy i herb wyryte na ka ieni' sz#i8ierski * Przepi(owa#i$ y tak"e na dwo,e nog& od (."ka i z,ed#i$ y opi(ki! od czego strasznie rozbo#a(y nas brz'chy* Przyp'szcza#i$ y! "e wszyscy trze, ' rze y! a#e nie ' ar#i$ y* W "yci' nie spotka(e To ek 'wa"a( tak sa o* >ak .wi(e ! 'win&#i$ y si& w koc' z ca(% robot%9 i wszyscy by#i$ y okropnie z ordowani! a ,'" na,bardzie, >i * Pan Phe#ps pisa( dwa razy na t& p#antac,& za Nowy 1r#eane ! "eby przy,echa#i i zabra#i swo,ego zbieg(ego -'rzyna! a#e nat'ra#nie nie dosta( odpowiedzi! bo takie, p#antac,i w og.#e nie by(o* Wobec tego postanowi(! "e og(osi >i a w gazetach w Nowy 1r#eanie i )t* Co'is* 6iedy 's(ysza(e o )t* Co'is! $cierp(a i sk.ra 0 zroz' ia(e ! "e nie a y teraz ani chwi#i do stracenia* To ek powiedzia(! "e przyszed( czas na anoni owe #isty* 0 + to co znow' takiego; 0 spyta(e * 0 1strze"enie! "e co$ si& b&dzie dzia(o* <az robi% to w taki spos.b! kiedy indzie, zn.w w inny* +#e zawsze ,est kto$! kto szpieg',e i pote C'dwik PQ@ ostrzeganie i #isty 'si y zrobi5* 0 )('cha, no! To ek 0 powiedzia(e 0 po co y ich a y w(a$ciwie ostrzega5! "e co$ si& b&dzie dzia(o; Niech sa i na to wpadn%! przecie" to ich sprawa* 0 1wsze ! wie 0 odpar(* 0 Ty#ko "e na nich wca#e nie y sa i o"na po#ega5* 1d sa ego pocz%tk' tak si& zachow',%! "e 'si y wszystko za nich robi5* )% ana*** ostrzega zarz%dc& za k'* 6iedy atka wi&4nia ia( zwia5 z T'#ery,! zrobi(a to poko,.wka* Te oba sposoby s% $wietne! anoni owe* ="y,e y ob'* @ przewa"nie r.wnie niestrawnych opi(k.w*

za ienia si& z ni na 'branie i ona zosta,e w #och'! a on 'cieka w ,e, s'kniach* To tez

90

niepode,rz#iwi i t&pi i niczego nie potra8i% za'wa"y5! wi&c ,ak y ich nie ostrze"e y! nikt na nie przeszkodzi i po ca(e, te, ci&"kie, pracy i ty#' tr'dno$ciach 'cieczka odb&dzie si& bez "adnych wypadk.w* ?&dzie (atwa! niczy w(a$ciwie nie b&dzie* 0 : ! ,e"e#i o nie idzie! bardzo by si& z tego cieszy( 0 powiedzia(e * 0 G('pstwa odezwa(e 3 0 +#e ani y$#& narzeka5* @ w og.#e podoba i si& wszystko! co tobie si& podoba* >ak zrobi y z t% s('"%c%; 0 Ty ni% b&dziesz* -'sisz w nocy zakra$5 si& do te, s'kni&* 0 No i rano gotowa awant'ra! bo ona pewnie nie a dr'gie, s'kni na z ian&* 0 Wie o ty * +#e tobie ta s'knia b&dzie potrzebna ty#ko na pi&tna$cie in't! "eby zanie$5 ten! ,ak go ta *** ano*** anoni i ws'n%5 pod drzwi we,$ciowe* 0 /goda! zrobi&! ,ak chcesz* +#e na zwycza,ny 'brani'* 0 Ty#ko "e wtedy! :'ck! nie wyg#%da(by$ wca#e ,ak s('"%ca* 0 Pewnie* +#e tak czy siak! pies z k'#aw% nog% nie b&dzie widzia(! ,ak ,a wyg#%da * 0 To nie a nic do rzeczy* -'si y wykonywa5 nasz obowi%zek i nie powinni$ y si& zastanawia5! czy nas kto$ przy ty widzi* Czy ty! :'ck! nie asz "adnych zasad; 0 No! ,'" dobrze! dobrze* Przecie" nic takiego nie powiedzia(e * >este s('"%c%* 6to b&dzie odstawia( atk& >i a; 0 >a* ?'chn& ciotce )a##y s'kni&* 0 W taki razie zostaniesz chyba w sza(asie! kiedy y z >i e 'cieknie y; 0 )k%d"e* Napcha siana do 'brania >i a i po(o"& tak% k'k(& na (."k' ,ako ,ego atk& w przebrani'* + >i zde, ie ze nie s'kni& -'rzynki! w(o"y ,% na siebie i pote wszyscy raze ',dzie y na wo#no$5* 6iedy zwiewa z wi&zienia wa"ny wi&zie! .wi si& o ni ! "e 'szed( na wo#no$5* /awsze si& tak nienat'ra#ny * .wi! kiedy 'cieka! na przyk(ad! kr.#* To nat'ra#ny ! czy sa o tyczy kr.#ewskiego syna 0 wszystko ,edno! czy ,est syne ., roz' .g(by zanie$5 ten #ist w a(e, -'#atki i b'chn%5 ,e, .wisz 0 r'kn%( i spo,rza( na nie pogard#iwie* Wi&c tak si&

91

Tak wi&c >i napisa( ten anoni owy #ist! a ,a te, sa e, nocy b'chn%(e -'#atce s'kni&! w(o"y(e ,% na siebie i ws'n%(e #ist pod drzwi we,$ciowe! ,ak i To ek przykaza(* W ty #i$cie tak by(o napisane3 -ie,cie oczy otwarte7 )trze"cie si&7 Nieszcz&$cie t'"7 Nieznany Przy,acie# Nast&pne, nocy przybi#i$ y na drzwiach we,$ciowych kartk& papier'! na kt.re, To ek wy a#owa( krwi% czaszk& i piszcze#e9 a znow' nast&pne, nocy ' ocowa#i$ y na drzwiach k'chennych rys'nek tr' ny* Nigdy ,eszcze nie widzia(e by(o d'ch.w czyha,%cych na nich za wszystki i #'dzi tak wystraszonych ,ak pastwo Phe#ps* Nie ba#iby si& chyba bardzie, ,akby w do ' pe(no eb#a i i (."ka i! i 8r'wa,%cych w powietrz'* >e"e#i drzwi si& zatrzasn&(y! ciotka )a##y podskakiwa(a i .wi(a3 0 1ch7 0 >e"e#i si& ,% przypadkie dotkn&(o! kiedy tego nie widzia(a! te" podskakiwa(a i .wi(a to sa o* W kt.r% b%d4 stron& obr.ci(a si& twarz%! zawsze ,e, by(o 4#e! bo zawsze sobie wyobra"a(a! "e co$ ta za ni% stoi9 wi&c wci%" si& obraca(a raptownie i wo(a(a3 0 1ch7 0 +#e zani zrobi(a trzy czwarte obrot'! okr&ca(a si& z powrote w t& dawn% stron& i znow' wo(a(a3 0 1ch7 0 ?a(a si& po(o"y5 do (."ka! a#e si& k(ad(a* Wi&c To ek powiedzia(! "e ca(a rzecz idzie doskona#e9 "e po prost' nie og(aby p.,$5 #epie,9 z czego! powiedzia(! wynika! "e wszystko zosta(o zrobione ,ak na#e"y* Powiedzia( poza ty naza,'trz rano! przed sa y wiedzie#i$ y! co z ni To ek! "e teraz ostro we4 ie y si& do rzeczy* Wi&c $wite ! wyszykowa#i$ y ,eszcze ,eden #ist* Nie bardzo

zrobi5! bo przy ko#ac,i pastwo Phe#ps .wi#i! "e ,edne i dr'gie

drzwi we,$ciowe b&d% ca(% noc strze"one przez -'rzyn.w* To ek z,echa( na d.( po dr'cie od pior'nochron' i poszed( na zwiady9 -'rzyn przed drzwia i z ty(' do ' spa(! wi&c To ek ws'n%( ' #ist za ko(nierz! i wr.ci( do poko,'* W ty #i$cie by(o tak napisane3 Nie zdrad4cie nie* chc& by5 waszy przy,acie#e * Gotowa na wszystko banda rzezi ieszk.w z p'szczy indiaskie, za ierza wykra$5 dzisie,sze, nocy waszego zbieg(ego -'rzyna* To oni pr.bowa#i was nastraszy5! "eby$cie nie wychodzi#i z do ' i

92

nie przeszkadza#i i * Na#e"& do te, bandy! a#e si& nawr.ci(e ! za ierza ,% porz'ci5 i "y5 znow' 'czciwy "ycie ! d#atego zdradz& wa ich niecny za ys(* P'nkt'a#nie o dw'naste, przekradn% si& t' od strony p.(nocne,! wzd('" p(ot'* -a,% dorobiony k#'cz i we,d% do sza(as'! sk%d 'prowadz% zbieg(ego -'rzyna* 6aza#i i sta5 na czatach! aby w razie niebezpieczestwa zad%( w cynowy r.g* +#e za iast tego zabecz& ,ak owca i w og.#e nie zad & w "aden r.g* + kiedy oni b&d% zde, owa#i -'rzynowi (ac'ch! podkradni,cie si& pod drzwi i za kni,cie tych zb.,.w w sza(asie! i zabi,cie ich wed#e swoich ch&ci* /r.bcie wszystko dok(adnie! tak ,ak wa powiedzia(e ! bo w przeciwny razie zaczn% co$ pode,rzewa5 i podnios% wrzask* Nie chc& "adne, nagrody* Wystarczy i ysi! "e post%pi(e 'czciwie* Nieznany Przy,acie#

93

POKIEBASZONY, ALE WSPANIAY RATUNEK Po $niadani' cz'#i$ y si& wy$ ienicie! wi&c wsied#i$ y do przekona#i$ y si&! "e ,est w dobry o,ego cz.(na!

po,echa#i$ y (owi5 ryby na rzece i bawi#i$ y si& doskona#e* 1be,rze#i$ y te" tratw& i stanie* 6iedy sp.4nieni wr.ci#i$ y na ko#ac,&! wszyscy w do ' tacy by#i wystraszeni i zdenerwowani! "e w og.#e nie wiedzie#i! co si& z ni i dzie,e* Cedwie 'win&#i$ y si& z ,edzenie ! kaza#i na p.,$5 spa5 i w "aden spos.b nie chcie#i powiedzie5! co si& sta(o! ani nie wspo nie#i s(owe o ty ostatni #i$cie* +#e wca#e na to nie by(o potrzebne! bo zna#i$ y ten #ist nie gorze, od nich* + ,ak ty#ko dosz#i$ y do po(owy schod.w i ciotka )a##y odwr.ci(a si& do nas p#eca i! s ykn&#i$ y na d.( do piwnicy! wzi&#i$ y ze spi"arni do$5 ,edzenia na porz%dne $niadanie! wr.ci#i$ y do naszego poko,' i posz#i$ y spa5* Wsta#i$ y o p.( do dw'naste, i To ek 'bra( si& w s'kni& ciotki )a##y! kt.r% przedte zapasa i! spyta(3 0 Gdzie ,est as(o; 0 Wy(o"y(e kawa(ek na kro k& ch#eba 0 odpar(e * 0 Pewnie$ ,e zostawi( raze z ty ch#ebe ! bo go t' nie a* 0 1ch! To ek! o"e y si& obe,$5 doskona#e bez as(a 0 powiedzia(e * 0 +#e nie 'si y* ?iegni, teraz prosto do piwnicy i przynie$ as(o* + pote ze,d4 po dr'cie na d.( i przy,d4 do sza(as'* >a ty czase napcha s(o y do 'brania >i a! co b&dzie ,ego 'cieknie y* Wi&c To ek z,echa( na d.( po dr'cie! a ,a zszed(e do piwnicy* 6awa(ek as(a wie#ko$ci pi&$ci zna,dowa( si& ta ! gdzie go zostawi(e ! wi&c wzi%(e kro k% ch#eba! na kt.re, #e"a(o! zgasi(e as(o raze z $wiec&! bardzo ostro"nie zacz%(e wspina5 atk% w przebrani'! a ,ak ty#ko przy,dziesz! zabecz& ,ak owca i pote zw&dzi(! a#e kiedy ia( ,'" wy,$5 z ty i naszy i

si& na schody i bez wypadk' dotar(e na parter* +#e ta zobaczy(e ciotk& )a##y id%c% ze $wiec%! wi&c w(o"y(e ch#eb i as(o pod kape#'sz! a kape#'sz ocno wcisn%(e na g(ow&* Prawie w te, sa e, sek'ndzie ciotka )a##y nie spostrzeg(a* 0 ?y(e$ w piwnicy; 0 spyta(a* 0 Tak! cioci'*

94

0 Co$ ta robi(; 0 Nic* 0 Nic; 0 Nic! cioci'* 0 W taki razie! co ci przysz(o do g(owy! "eby w(.czy5 si& po do ' o te, porze; 0 Nie wie ! cioci'* 0 Nie wiesz; <adz& ci! To k'! "eby$ nie odpowiada( w taki spos.b* Powiedz zaraz! co$ ta robi(7 0 Nic! cioci'! nie robi(e * >ak babci& kocha ! "e nic7 -y$#a(e ! "e nie teraz p'$ci! i kiedy indzie, by nie na pewno p'$ci(a* +#e ostatnio dzia(o si& ty#e dziwnych rzeczy! "e niepokoi( ,% ka"dy na, nie,szy drobiazg! kt.ry nie by( ,asny ,ak s(oce* Powiedzia(a bardzo stanowczo9 0 -arsz do bawia#ni i czeka, ta na nie* <obi(e$ co$! czego$ nie powinien robi5! a#e b%d4 spoko,ny! ,'" ,a potra8i& z ciebie wszystko wyci%gn%5* @ odda#i(a si& dopiero wtedy! kiedy otworzy(e strasznie s(abo! podszed(e chy(kie drzwi i wszed(e do bawia#ni* 1 rety 0 a#e" ta by(o #'dzi7 Pi&tnast' 8ar er.w i ka"dy z nich ia( strze#b&7 /robi(o i si& do krzes(a i 'siad(e * -&"czy4ni siedzie#i! gdzie g(ose ! a wszyscy by#i zdenerwowani i popad(o! niekt.rzy roz awia#i przyciszony

niespoko,ni! i stara#i si& 'dawa5! "e wca#e nie s%* +#e ,a wiedzia(e ! "e s% niespoko,ni! bo to zde, owa#i kape#'sze! to ,e znow' wk(ada#i a#bo drapa#i si& po g(owach! a#bo szarpa#i g'ziki* >a te" cz'(e si& nieswo,o! a#e i o to nie zde, owa(e kape#'sza* ?ardzo chcia(e ! "eby ciotka )a##y przysz(a i porachowa(a si& ze przetrzepa(a i sk.r&! ,e"e#i przy,dzie ,e, na to ochota! by#eby n%! a nawet .g( sobie p.,$5 i

powiedzie5 To kowi! "e zaga#opowa#i$ y si& za da#eko i wpakowa#i$ y si& w pask'dn% kaba(&* ?ardzo chcia(e ! "eby$ y nie ba(a 'ci#i d('"e, czas'! ty#ko 'ciek#i z >i e ! zani te zabi,aki strac% cierp#iwo$5 i p.,d% si& z na i rozprawi5* W koc' ciotka )a##y przysz(a i zacz&(a i zadawa5 pytania! a#e ,a nie potra8i(e na nie odpowiedzie5 i w og.#e nie wiedzia(e ! na kt.ry $wiecie sto,&! bo ci 8ar erzy strasznie zacz&#i si& teraz denerwowa5* Niekt.rzy .wi#i! "e ,est ,'" ty#ko ki#ka in't do

95

dw'naste,! wi&c chcie#i zaraz p.,$5 i zakra$5 si& na tych zb.,.w9 inni przek(ada#i i ! "e na#e"y czeka5 na sygna(* Poza ty ciotka )a##y pi(owa(a nie pytania i! a ,a trz%s(e si& od st.p do g(.w i ze strach' 'gina(y si& pode n% ko#ana* W poko,' robi(o si& coraz gor&ce, i as(o zacz&(o i si& topi5 pod kape#'sze i sp(ywa(o w str'"kach po kark' i za 'sza i* + ,ak po chwi#i kt.ry$ z &"czyzn powiedzia(3 0 >este za ty ! "eby$ y przed ni i wesz#i do sza(as'! teraz zaraz! i z(apa#i ich! ,ak b&d% wchodzi5 0 o $ciana i zawo(a(a3 0 ?o"e i(osierny! co si& z tob% dzie,e! ch(opcze; +ch! dosta( zapa#enia .zg' i teraz gor%czka par',e ' g(ow%7 Wszyscy zbieg#i si&! "eby popatrze5! a ciotka )a##y zerwa(a i kape#'sz z g(owy i wtedy wypad(a ta kro ka i reszta zawo(a(a3 0 1ch! a#e" ty$ nie przestraszy(7 ?og' dzi&ki! "e to nic gorszego* ?o 4#e si& t' ' nas dzie,e! a nieszcz&$cia zawsze chodz% w parze! wi&c ,ak zobaczy(a po y$#a(a ! "e ,'" po tobie! bo pozna(a Cze '$ t& str'g&! .zg* si& nie z ko#or' i wyg#%d'! "e to chyba tw., as(a* Ciotka schwyci(a nie w ob,&cia! '$cisn&(a i a(o co nie ze d#a(e * @ str'"ka as(a sp(yn&(a i po czo#e* Ciotka )a##y zobaczy(a to! zb#ad(a ,ak

i! ch(opcze! nie powiedzia(! "e po to chodzi(e$ do piwnicy* Nic by na g.rze a w nast&pne, sek'ndzie z,e"d"a(e

gniewa(a* + teraz z yka, spa5 i "eby ci& do rana nie widzia(a7 W sek'nd& by(e nie og(e po dr'cie od pior'nochron' i gna(e w cie no$ciach do przyb'd.wki* ?y(e tak prze,&ty! "e prawie wyd'si5 z siebie s(.w! a#e powiedzia(e To kowi na,pr&dze,! ,ak ty#ko og(e ! "e 'si y si& $pieszy5! "e teraz nie a y ani in'ty do stracenia! bo w do ' pe(no ,est &"czyzn ze strze#ba i* 1czy ' si& za$wieci(y* Powiedzia(3 0 Nie! naprawd&; Wiesz! "e to poczeka5! p.ki nie*** 0 Pr&dze,! To ek7 Pr&dze,7 0 zawo(a(e * 0 Gdzie >i ; 0 1 krok od ciebie* -o"esz go dotkn%5 wyci%gni&t% r&k%* Przebra( si& ,'" i orowe7 -.wi& ci! :'ck! "e gdyby .g( wszystko 'rz%dzi5 od nowa! zbieg(oby si& ich t' ze dw'st'* Feby ta o"na by(o

96

wszystko ,est gotowe* Teraz wy,dzie y i da y i ten owczy sygna(* +#e w te, sa e, chwi#i 's(ysze#i$ y kroki 0 -.wi(e drzwiach* /a kn& was ki#k' w $rodk'! zaczaicie si& w cie no$ci i zabi,ecie ich! ,ak b&d% wchodzi#i* + reszta niech si& rozstawi dooko(a sza(as' i nas('ch',e! czy nie id%* Wesz#i* Po cie k' nic nie og#i do,rze5 i o a(o co na nas nie wpad#i! kiedy$ y cz ycha#i w po$piech' pod (."ko* +#e cicho i igie dopad#i$ y (."ka i wyczo(ga#i$ y si& przez dzi'r& 0 >i pierwszy! pote ,a! na koc' To ek! to ,est w takie, ko#e,no$ci! ,ak% To ek kaza( na zachowa5* /na#e4#i$ y si& teraz w przyb'd.wce i obok za $cian% s(ysze#i$ y kroki &"czyzn* Podkrad#i$ y si& pod drzwi i To ek nas ta zatrzy a(! przy(o"y( oko do szpary! a#e tak by(o cie no! "e nic nie widzia(* Wyszepta( na ! "e poczeka! a" kroki si& odda#%! a ,ak na da k'ksaca! >i niech 'cieka pierwszy! ,a za ni * Wi&c teraz przy(o"y( 'cho do szpary i s('cha(! s('cha(! s('cha(! a kroki ca(y czas sz'rgota(y na dworze* W koc' To ek tr%ci( nas i wy kn&#i$ y si& z przyb'd.wki! a pote oddycha,%c! zacz&#i$ y przekrada5 si& ca(kie schy#eni! prawie nie bezsze#estnie w stron& p(ot'* &"czyzn zb#i"a,%cych si& do drzwi* /acz&#i g era5 przy k(.dce i kt.ry$ z nich powiedzia(3 wa ! "e b&dzie y za wcze$nie* >eszcze nie przysz#i! k(.dka ,est na

Pos'wa#i$ y si& g&siego! dopad#i$ y p(ot'! >i i ,a zdo(a#i$ y prze#e45 na dr'g% stron&! a#e To ek zaczepi( spodnia i o ,ak%$ drzazg& na g.rne, be#ce! a "e kroki by(y coraz b#i"e,! szarpn%( si& i drzazga odprysn&(a z trzaskie * /eskoczy( na zie i& i zacz%( biec do nas* W te, sa e, chwi#i kto$ wrzasn%(3 0 6to ta ; 1dpowiada5! bo strze#a 7 +#e nie odpowiedzie#i$ y! ty#ko wzi&#i$ y nogi za pas i ,azda przed siebie* )(ycha5 by(o sz'rgot! n.g pote 3 0 ?ach7 ?ach7 ?a0ba0 bach7 0 i k'#ki zacz&(y na g&sto $wista5 ko(o 'sz'* <oz#eg(y si& nawo(ywania3 0 )% t'ta, i 'cieka,% do rzeki7 2a#e, za ni i! ch(opcy7 )p'$ci5 psy7 <z'ci#i si& naprz.d p&de * )(ysze#i$ y ich! bo ie#i na nogach b'ty i wrzeszcze#i! a y ani nie ie#i$ y b't.w! ani$ y nie wrzeszcze#i* ?ieg#i$ y $cie"k% do tartatk'! a#e kiedy pogo by(a ,'" b#isko! 'skoczy#i$ y w bok i&dzy krzaki i przep'$ci#i$ y

97

biegn%cych przedte

&"czyzn! a pote

zacz&#i$ y si& pos'wa5 ich $#ade * -&"czy4ni kaza#i

za kn%5 wszystkie psy! "eby nie odstraszy(y rozb.,nik.w9 teraz kto$ ,e

wyp'$ci( i zb#i"a(y si& z taki ',adanie ! ,akby ich gna(o na, nie, sto tysi&cy* +#e by(y to przecie" nasze psy* Wi&c zaczeka#i$ y! a" si& z na i zr.wna,%3 ,ak zobaczy(y! "e to ty#ko y i "e nie a w ty nic ciekawego! przywita(y si& z na i kr.tko i zaraz $ ign&(y da#e, za krzyka i i wrzaw%* Wtedy Wskoczy#i$ y do cz.(na! rzeki! stara,%c si& robi5 nawo(ywania y znow' w nogi i bieg#i$ y tak za ni i prawie do odbi#i$ y od brzeg' i wyp(yn&#i$ y na $rodek spoko,nie i bez po$piech' iar& ,ak odda#a#i$ y si& sa ego tartak'! a pote przez krzaki do ie,sca! gdzie 'kry(e cz.(no* igie o"#iwie na, nie, ha(as'* + pote

zacz&#i$ y wios(owa5 w kier'nk' wyspy! gdzie by(a nasza tratwa* )(ysze#i$ y &"czyzn i szczekanie ps.w na brzeg'! a#e w coraz bardzie,! wrzawa cich(a! a" w koc' ca(kie tratw&! powiedzia(e 3 0 Teraz! >i ! znow' ,este$ wo#ny i na pewno nigdy ,'" nie b&dziesz niewo#nikie * 0 @ nie a co! :'ck! pierwszorz&dnie si& to 'da(o7 Wyko binowane by(o wszystko pi&knie* Nie a takiego dr'giego cz(owieka! kt.ry by potra8i( '(o"y5 bardzie, pokie(baszony p#an* ?y#i$ y wszyscy trze, okropnie zadowo#eni! a#e To ek by( na,bardzie, zadowo#ony! bo ia( w nodze k'#k&* 6iedy$ y z >i e banda"e! a#e To ek zawo(a(3 0 2a,cie i te sz aty! sa to potra8i& zrobi5* @d4cie ,'"7 Nie ar'd4cie i teraz! kiedy 'cieczka tak si& orowo 'da(a* 1dwi%"cie tratw& i za wios(a7 +ch! ch(opcy! a#e$ y to pi&knie wyszykowa#i7 Pierwsza k#asa* )zkoda! "e to nie y za, owa#i$ y si& C'dwikie PQ@* Nie by(oby wtedy o ty 's(ysze#i! zrzed(y na iny* <ana bo#a(a To ka porz%dnie i krwawi(a* /anie$#i$ y go do wigwa ' i podar#i$ y ,edn% z kosz'# 6si&cia na ' i#k(a* 6iedy przesied#i$ y si& na

98

napisane w ,ego "yciorysie3 )yn' $wi&tego C'dwika! ,azda do nieba7 )k%d"e7 Prze yci#iby$ y go przez granic&! zwycza,nie by$ y go prze yci#i! a posz(oby na to ,ak z p(atka* Pr&dze,! (apcie za wios(a7 +#e y z >i e naradza#i$ y si& i na y$#a#i$ y* Po edytowa(e chwi#&! a pote powiada 3 0 Ty zaczyna,! >i 7 Wtedy >i powiedzia(3 0 -nie si& to tak widzi! :'ck* >akby To ek ia( by5 'wo#niony! a ,eden z ch(opc.w dosta(by k'#k&! to czy To ek powiedzia(by3 >azda! rat',cie nie! co si& a y artwi5 o doktora d#a tego rannego; Czy to wyg#%da na panicza To ka )awyera; Czy on by tak powiedzia(; G(ow& da ! "e nie* No to stary >i te" tego nie powie* Nie! :'ck! nie r'sz& si& st%d ani na krok! p.ki go doktor nie obe,rzy* Cho5by czterdzie$ci #at* Wiedzia(e ! "e >i ,est bia(y w $rodk' i porz%dny! i spodziewa(e og(e y z >i e si&! "e tak powie* Wi&c teraz wszystko by(o w porz%dk' i doktora* /acz%( si& niezgorze, awant'rowa5! a#e chcie#i$ y si& r'szy5 z po og(o* Wi&c kiedy zobaczy(! "e przygotow',& cz.(no! powiedzia(3 0 )koro si& tak 'pierasz! to ci powie ! ,ak asz wszystko 'rz%dzi5 po przy,$ci' do iasteczka3 zaryg#',! drzwi! zawi%" doktorowi oczy! ka" ' przysi%c! "e b&dzie i#cza( ,ak gr.b! wsad4 ' do r&ki sakiewk& pe(n% z(ota! a pote wyprowad4 go na '#ic& i ko(', z ni w cie no$ci po r."nych zaka arkach i k%tach! a wreszcie wsad4 go do cz.(na i przywie4 t'ta, okr&"n% drog% i&dzy k&pa i* +#e wpierw go obsz'ka, i zabierz ' kred&! i nie oddawa,! p.ki nie odwieziesz go z powrote do iasteczka! bo inacze, naznaczy tratw& i bez tr'd' ,% pote pozna* Wszyscy oni tak robi%* 1d,echa(e ! przyrzek(szy To kowi! "e go pos('cha * Postanowi#i$ y! "e na widok doktora >i schowa si& w #esie i wy,dzie z kry,.wki dopiero po ,ego od,e4dzie* zawiado i5 To ka! "e id& po nie 'st&powa#i$ y i nie ia( t' tkwi5

ie,sca9 wtedy zagrozi( na ! "e wyczo(ga si& z wigwa ' i

odwi%"e tratw&! a#e y$ y ' nie da#i* No to zacz%( na 'r%ga5! ty#ko "e to te" nic nie

99

TO CHYBA MUSIAY BY# DUCHY! 2oktor by( star'szkie * 6iedy go ob'dzi(e ! okaza(o si&! "e ,est bardzo i(y dobry star'szkie * Powiedzia(e Wyspie :iszpaskie,! a pote i

'! "e wczora, po po('dni' po#owa#i$ y z brate na

po(o"y#i$ y si& spa5 na tratwie! kt.r% zna#e4#i$ y! a#e

gdzie$ po p.(nocy ., brat kopn%( przez sen w strze#b& i strze#ba wypa#i(a ' prosto w nog&* Wi&c teraz prosi y! "eby doktor po,echa( na wysp& i zrobi( wszystko! co trzeba! a#e "eby niko ' o ty nie wspo ina( ani nikogo nie zawiada ia(! bo chcie#iby$ y tego wieczor' p.,$5 do do ' i zrobi5 naszy krewny niespodziank&* 0 + ,ak si& nazywa,% wasi krewni; 0 spyta(* 0 Pastwo Phe#ps 0 odpar(e * 0 =h 0 powiedzia(* Po chwi#i spyta(3 0 >ak .wi(e$! "e tw., brat zosta( ranny; 0 -ia( sen 0 zacz%(e znow' t(' aczy5 0 i w ty $nie do niego strze#i(o* 0 )zczeg.#ny sen 0 r'kn%( doktor* W koc' zapa#i( #atarni&! wzi%( torb& z narz&dzia i i wysz#i$ y* Cz.(no nie bardzo ' si& podoba(o9 powiedzia(! "e takie cz.(no ,est w sa raz d#a ,ednego cz(owieka! a#e dw. #'dzio nie by(oby w ni bezpiecznie* >a ' na to3 0 1ch! o"e si& pan doktor nie ba5* =trzy a(o $piewa,%co ca(% nasz% tr.,k&7 0 >ak to tr.,k&; 0 To znaczy nie i )ida! i*** i*** strze#by* 0 +ch! tak7 0 r'kn%(* Postawi( stop& na b'rcie cz.(na i zachybota( ni ! a pote potrz%sn%( g(ow% i powiedzia(! "e roze,rzy si& za wi&ksz% (odzi%* +#e wszystkie by(y przy ocowane (ac'cha i za kni&ty i na k(.dki! wi&c doktor wsiad( do cz.(na i kaza( i! "eby t' na niego zaczeka( a#bo "eby gdzie$ da#e, posz'ka( (odzi! a#e na,#epie, zrobi&! ,e"e#i p.,d& do do ' i przygot',& krewnych na t& niespodziank&9 nat'ra#nie! ,e$#i 1dpar(e ! "e wca#e nie a * Wi&c pote doktor od,echa(* ?ardzo nied('go przysz(a i do g(owy ,edna y$#* Powiedzia(e sobie3 a ,e"e#i ten doktor nie potra8i tak na (ap'0cap'! ,ak to .wi%! wyrychtowa5 nogi To ka; >e"e#i wyt(' aczy(e a ochot&* '! gdzie zna,dzie tratw&! i

00

' to za, ie ki#ka dni; Co wtedy; Czy b&dzie y siedzie#i spoko,nie na tratwie i czeka#i! a" si& star'szek wygada; Nic z tego* >'" ,a wie ! co zrobi&* Poczeka na niego! a ,ak wr.ci i powie! "e 'si ta ,eszcze raz po,echa5! nie odst%pi& go! cho5by ia( pop(yn%5 za ni wp(aw* Pote na tratwie zwi%"e y go i nie p'$ci y! i przep(ynie y kawa(ek w d.( rzeki* + kiedy doktor nie b&dzie ,'" To kowi potrzebny! da y ' ty#e pieni&dzy! i#e si& b&dzie na#e"a(o! a#bo wszystko co a y! i pozwo#i y ' ze,$5 na #%d* Wi&c zagrzeba(e s(oce $wieci(o si& w k'pie chr'st' na a(% drze k&! a ,ak si& ob'dzi(e ! si& na nogi i pogna(e ,est 4#e i "e naro"nik! o do do ' i wysoko nad g(ow%7 /erwa(e

doktora! a#e i ta powiedzie#i! "e wyszed( w nocy nie wiado o o kt.re, godzinie i dot%d nie wr.ci(* Po y$#a(e ! "e widocznie z To kie pop(yn%5 na wysp&* /acz%(e /awo(a#i 0 To ek7 Gdzie$ ty si&! s arkacz'! podziewa(; 0 >a; Nigdzie 0 odpar(e * 0 /wycza,nie! goni#i$ y z )ide za zbieg(y -'rzyne * 0 +#e gdzie$cie by#i ty#e czas'; Ciotka bardzo ,est niespoko,na* 0 Ca(kie Pote niepotrzebnie 0 powiedzia(e 0 bo nic na si& nie sta(o* )z#i$ y na,pierw za pogoni% i za psa i! a#e tak si& od nas da#eko odsadzi#i! "e znik#i na z ocz'* zdawa(o na si&! "e ich s(yszy y na rzece! wi&c wsied#i$ y do cz.(na i pop(yn&#i$ y za ni i! i przeprawi#i$ y si& na ta t% stron&! a#e nigdzie$ y ich nie spotka#i! wi&c przybi#i$ y do brzeg' i posz#i$ y spa5* 1b'dzi#i$ y si& dopiero przed godzin% i wr.ci#i$ y cz.(ne do iasteczka! "eby si& czego$ dowiedzie5* Teraz )id ,est na poczcie i pyta o nowiny! a ,a biegn& k'pi5 d#a nas co$ do z,edzenia* Pote wraca y do do '* Wi&c posz#i$ y na poczt& po tego )ida! a#e ,ak si& spodziewa(e ! wca#e go ta nie by(o* Pan Phe#ps odebra( #ist i czeka#i$ y ,eszcze chwi#&! a#e )id ,ak nie przychodzi(! tak nie przychodzi(* W koc' pan Phe#ps powiedzia(! "e ,ak )id przestanie si& w(.czy5 po iasteczk'! niech sobie wr.ci na piechot& a#bo pop(ynie cz.(ne 9 y zaraz biec! a ,ak okr%"a(e w',aszkowi )i#asowi g(ow% dzi'ry w brz'ch'7 'sz& natych iast a(o co nie zrobi(e

01

wr.ci y do do ' woze * Nie 'da(o i si& go na .wi5! "eby i pozwo#i( poczeka5 na )ida* Powiedzia(! "e nie a po co na niego czeka5* /reszt% i tak 'sz& po,echa5 pokaza5 si& ciotce* Niech zobaczy! "e ,este$ y ca#i i zdrowi* 6iedy przy,echa#i$ y do do '! ciotka )a##y tak si& na ., widok 'cieszy(a! "e $ ia(a si& i p(aka(a na prze iany! i wy$ciska(a nie! a pote sp'$ci(a i to swo,e #anie! ca(kie $ iech' warte* Na koniec zapowiedzia(a! "e )ida czeka to sa o* + w do ' by(o pe(no 8ar er.w! co ich ciotka )a##y raze z "ona i zaprosi(a na obiad* Takiego tra,kotania to chyba w "yci' nie s(ysza(e * Na,gorsza by(a stara pani :otchkiss* Trzepa(a ,&zykie bez 'stank'* Tak zacz&(a3 0 No wi&c! pani Phe#ps! przesz'ka(a ca#'chny sza(as i 'wa"a ! "e ten -'rzyn by( po y#ony* Powiedzia(a to nawet pani 2a re## 0 na pewno pa i&ta* ?y( po y#ony! powiada ! a tacy s% na,gorsi! powiada ! zapa i&ta,cie sobie! by( po y#ony* Wszystko na to wskaz',e! powiada * We4cie cho5by taki ka ie sz#i8ierski! powiada * Nie pr.b',cie we nie w awia5! powiada ! "e cz(owiek przy zdrowych z ys(ach wypisywa(by takie r."ne brednie na ka ieni' sz#i8ierski * T' takie ' a takie ' p&k(o serce a#bo taki a taki 'sycha( trzydzie$ci siede #at! a#bo te g('pstwa o syn' nat'ra#ny ,akiego$ ta pocz%tk'! C'dwika* Ten -'rzyn by( ca(kie .wi& teraz i zawsze tak b&d& po y#ony! powiada * -.wi(a to od .wi(a* Powiada ! "e ten -'rzyn by(

po y#ony* Po y#ony ,ak Nab'chodonozor* 0 +#bo we4 pani! pani :otchkiss! tak% drabink& szn'row% 0 wtr%ci(a pani 2a re##* 0 2o czego! w i i& ?oga! potrzebna ' by(a*** 0 )(owo w s(owo to sa o .wi(a do pani =tterback nie da#e, ,ak przed in't%! na pewno pa i&ta* 1na to sa o .wi(a* We4 pani tak% drabink& szn'row% 0 .wi(a* To prawda 0 powiada * 0 2o czego og(a ' by5 potrzebna drabinka szn'rowa; 0 si& wtaszczy5 ten ka ie sz#i8ierski do powiada * + na to pani =tterback powiada*** 0 +#e w ,aki spos.b! ' #icha! 'da(o i sza(as'; @ kto wykopa( t& dzi'r&; +#bo kto***

02

0 )(owo w s(owo to sa o :otchkiss* 0 W(a$nie przed chwi#%*** 2'n#ap* >aki c'de 'wa"acie! bez "adne, po ocy* +k'rat7 0 powiada * Nie ?y(a po oc7

.wi(a ! panie Penrod 0 przerwa(a zn.w pani .wi(a to pani

og& prosi5 o t& 8ask& syrop'***; 0

og#i wtaszczy5 ta .wcie

ten ka ie sz#i8ierski; ?ez po ocy!

i! powiada ! "e nie by(o t' "adne, po ocy*

Ten czarn'ch! powiada ! ia( na, nie, ki#k'nast' po ocnik.w* @ ,akby to o0 nie chodzi(o! wy ch(osta(aby ko#e,no wszystkich -'rzyn.w na te, p#antac,i! a#e dowiedzia(aby si&! czy,a to sprawka* + co wi&ce,! powiada *** 0 6i#k'nast' po ocnik.w7 Czterdziest' nie z a,strowa(oby wszystkiego! co ci #'dzie t' zrobi#i* We4cie cho5by te pi(y ze scyzoryk.w i r."ne takie narz&dzia 0 ,aka to " 'dna praca7 +#bo ta noga od (."ka! odpi(owana scyzorykie ni 0 )('sznie 0 sze$ci' #'dzi 'sia(o si& nad .wi(a pan' ozo#i5 na, nie, przez tydzie* +#bo ten -'rzyn zrobiony ze s(o y! a#bo*** .wisz! panie :ightower* )(owo w s(owo to sa o y$#i! pani :otchkiss; 0 spyta( nie pan Phe#ps* Co o czy

Phe#ps* Co pani o ty o ty pan ze

y$#&; 0 spyta(a * 1 te, nodze odpi(owane, w taki spos.b 0 powiada pan Phe#ps* Co y$#&; G(ow& da ! "e sa a nie og(a si& odpi(owa5 0 powiada * 0 6to$ ,% 'sia( n% zgadza! a#e takie ,est o,e zdanie! a ,ak kto$ inny potra8i wy y$#i5 co$ odpi(owa5 0 powiada * 0 Takie ,est o,e zdanie 0 powiada * 0 Wszystko i ,edno! czy si& %drze,szego 0 powiada 0 niech sobie wy y$#a* Powiada do pani 2'n#ap*** 0 2o diaska z ty ! pani Phe#ps7 Przecie" "eby wykona5 ca(% t& robot&! 'sia(a si& w ty sza(asie zbiera5 co noc przez iesi%c ca(a k'pa -'rzyn.w* Chocia"by ta kosz'#a! ca(a w ta,e niczych znakach a8rykaskich wypisanych krwi%7 Tak! 'sia(a $#&cze5 nad ty i gryz o(a i ca(a ich k'pa! i to prawie bez 'stank'* 2a(aby dwa do#ary! "eby i kto$ te znaki odczyta(* + co si& tyczy -'rzyn.w! kt.rzy ,e pisa#i! (oi(by i sk.r&! a"***

03

0 Czy wszystko! co i

' ,acy$ #'dzie po aga#i7 Te" pytanie* >akby$ pan! panie -ark#es! do '! pr&dko by$ si& o ty przekona(* Przecie" oni krad#i y ca(y czas ie#i$ y si& na wpad(o pod r&k&* @ po y$#e5 ty#ko! "e

po ieszka( troch& w ty

baczno$ci7 T& kosz'#& 'krad#i prosto ze szn'ra* + ,e$#i idzie o prze$cierad(o! z kt.rego zrobi#i drabink& szn'row%! to prost' tr'dno powiedzie5! i#e to razy go n i e krad#i* + poza ty $wiece! #ichtarze! (y"ki! stary ronde# i tysi%ce rzeczy! ty#ko "e wypad(y! a na dodatek )i#ase i oi siostrzecy )id i To ek bez'stannie i one teraz z g(owy .wi(a ! y z o,% now% perka#ow% s'kni&* >ak ,'" wa

ie#i$ y si& na baczno$ci! dzie i

noc! a i o to nie widzie#i$ y ich ani$ y ich nie s(ysze#i* + w ostatnie, chwi#i! po y$#cie ty#ko3 dosta#i si& t'ta, cichacze ! wystrychn&#i nas na d'dka 0 i to nie ty#ko nas! bo nabra#i tak"e tych rozb.,nik.w z p'szczy 0 a pote na,spoko,nie, z ty nawet nie $ni(o7 Przecie" d'chy nie zrobi(yby tego #epie, ani zgrabnie,* @ to chyba 'sia(y by5 d'chy! bo znacie nasze psy i wiecie! "e #epszych by ze $wiec% sz'ka5* No i po y$#cie 0 te psy ani raz' nie wpad(y na ich trop7 Wyt(' aczcie i to! ,e"e#i potra8icie* Niech kt.re$ z was przyna, nie, spr.b',e* 0 : ! to przechodzi #'dzkie***7 0 Wie#ki ?o"e! nigdy by i to***7 0 Nie dziwi(by si&! gdyby***7 0 /(odzie,e do owi! a opr.cz tego***7 0 Na i(o$5 bosk%! ba(aby si& ieszka5 w taki do '***7 0 ?a(aby si&7 Powiada pani! pani <idgeway! "e z tego strach' nie og(a ani zasn%5! ani wsta5! ani '#e"e5! ani 'siedzie5* Przecie" one og(y 'kra$5*** +ch! ?o"e! str%ci(a o"ecie sobie wyobrazi5! co si& ze n% dzia(o wczora, ko(o p.(nocy7 /acz&(a si& ba5! "e 'kradn% kogo$ z rodziny! s(owo da,&* 2o tego dosz(a ! "e ,'" ca(kie "e ta na g.rze $pi% g(ow&* Teraz! w bia(y dzie! wyda,e i si& to g('pie! a#e wtedy! kiedy po y$#a(a sobie! oi dwa, biedni ch(opcy sa i'tecy w poko,'! to tak si& ty -'rzyne ! chocia" szesnast' na pi&ty* Powiada dos(ownie nast&powa(o i ca#i i zdrowi 'ciek#i sobie nigdy i si& &"czyzn i dwadzie$cia dwa psy

wa ! "e o czy $ taki

04

zacz&(a gry45! "e posz(a i za kn&(a ich na k#'cz* /wycza,nie za kn&(a * 6a"dy by to zrobi(* ?o sa i roz' iecie! "e ,ak cz(owiek raz si& czego$ przestraszy! a ten strach ci%g#e ro$nie w ni i ro$nie! to w koc' cz(owiek b#iski ,est ob(&d' i zaczyna robi5 ,edno g('pstwo po dr'gi ! a" w koc' sa y$#i sobie! "e gdyby tak by( a(y ch(opce i #e"a( na g.rze w poko,'! i drzwi nie by(yby za kni&te*** 0 'rwa(a! zrobi(a tak% ,ak%$

zdziwion% in& i zacz&(a powo#i obraca5 g(ow&! a ,ak wreszcie ,e, oczy zatrzy a(y si& na nie! wsta(e i poszed(e si& prze,$5* =wa"a(e ! "e potra8i& ,e, #epie, wyt(' aczy5! ,aki sposobe nie by(o nas rano w poko,'! ,e"e#i troch& nad ty po y$#& gdzie$ na osobno$ci* +#e nie odszed(e da#eko! bo inacze, zaraz by po nie pos(a(a i kaza(aby i wr.ci5* 6iedy p.4ny popo('dnie wszyscy go$cie od,echa#i! wr.ci(e do do ' i powiedzia(e ciotce )a##y! "e wrzawa

ob'dzi(a nie i )ida i wtedy zobaczy#i$ y! "e drzwi s% za kni&te! wi&c z,echa#i$ y na d.( po dr'cie od pior'nochron'! bo strasznie chcie#i$ y zobaczy5 z b#iska t& zabaw&9 a#e pot('k#i$ y si& troch& i nigdy ,'" nie b&dzie y ta t&dy wychodzi#i* 2a#e, powt.rzy(e ,e, wszystko to! co 's(ysza( ode nie w',aszek )i#as* + wtedy ona i powiedzia(a! "e ,'" na chyba dar',e i w gr'ncie rzeczy nic si& takiego nie sta(o! "e w(a$ciwie po ch(opcach nie o"na si& spodziewa5 niczego innego! bo ,e, zdanie ! wszyscy ch(opcy to straszni obwiesie* Ciotka )a##y doda(a ,eszcze! "e poniewa" "adna szkoda z tego nie wynik(a! ona wo#i cieszy5 si&! "e ,este$ y ca#i i zdrowi! i z powrote w do '! za iast gry45 si& ty ! co by(o! a#e si& skoczy(o* Wi&c poca(owa(a nie i pog(aska(a po g(owie! a pote za y$#i(a si& tak ,ako$ bardzo powa"nie* Po chwi#i drgn&(a i powiada3 0 Na i(o$5 bosk%! to ,'" prawie wiecz.r! a )id nie wr.ci(7 Gdzie si& ten ch(opiec podziewa; Po y$#a(e ! "e to d#a nie $wietna okaz,a! wi&c pr&dko r%bn%(e 3 0 )kocz& do iasteczka i zaraz go przyprowadz&* 0 Nie! nigdzie nie p.,dziesz 0odpar(a 0 /ostaniesz w do '* Wystarczy! "e ,eden z was zgin%(* >e"e#i )id nie wr.ci do ko#ac,i! w',aszek p.,dzie go posz'ka5* : ! To ek nat'ra#nie na ko#ac,& nie wr.ci(! wi&c ,ak ty#ko wsta#i$ y od sto('! w',aszek )i#as wyprawi( si& do iasteczka*

05

Wr.ci( ko(o dziewi%te,! troch& niespoko,ny! bo nigdzie nie tra8i( na $#ad To ka* Ciotka )a##y by(a teraz porz%dnie niespoko,na! a#e w',aszek )i#as t(' aczy( ,e,! "e nie a "adnych podstaw do niepoko,'! bo ch(opcy wszyscy s% ,ednacy! i ciotka na niego troch& przy zapa#one, $wiecy! "eby .g( (atwie, zna#e45 drog&* + kiedy po(o"y(e si& ,'" do (."ka! wzi&(a $wiec& i przysz(a do nie! opat'#i(a nie ko(dr% i taka by(a serdeczna! "e pocz'(e si& ohydnie nikcze ny i po y$#a(e ! "e nie potra8i& spo,rze5 ,e, w oczy* Pote przysiad(a na (."k' i d('go ze n% roz awia(a co r'sz powtarza,%c! ,aki to wspania(y ch(opiec z tego )ida9 zdawa(o przestanie o ni .wi5* + od czas' do czas' pyta(a i si&! "e nigdy nie y$#&! "e )id nie! czy ,a nie o"e by5 pewna! "e )id przy,dzie rano ca(y i zdrowy* Ciotka )a##y odpar(a! "e tak czy siak poczeka

zab(%dzi( a#bo ,est ranny! a#bo si& 'topi( i o"e #e"y teraz gdzie$ cierpi%cy a#bo ca(kie nie"ywy! a ,e, przy ni nie a i w niczy nie o"e ' po .c* Wtedy (zy zaczyna(y ,e, kapa5 po po#iczkach! wi&c .wi(e ! "e )idowi na pewno nic si& nie sta(o i "e rano wr.ci z ca(% pewno$ci%* Na to ona $ciska(a nie a#bo ca(owa(a i prosi(a! "eby troch& #"e, na serc'* 6iedy ,'" odchodzi(a! spo,rza(a (agodnie i tak powiedzia(a3 0 Nie za kn& drzwi! To k'! a zreszt% ,est przecie" okno i dr't od pior'nochron'* +#e b&dziesz dobry! prawda; Nie p.,dziesz; /robisz to d#a nie; ?.g ,eden wie! ,ak bardzo chcia(e p.,$5! "eby zobaczy5! co i ,ak z To kie * @ nat'ra#nie ia(e za iar p.,$5* Teraz za skarby $wiata nie r'szy(by si& z do '* +#e ciotka )a##y chodzi(a i wci%" po g(owie i To ek chodzi( i wci%" po g(owie! wi&c spa(e bardzo niespoko,nie* 2wa razy w ci%g' nocy z,e"d"a(e na d.( po dr'cie i wychodzi(e na drog&! a pote ,ak przekrada(e si& pod do e ! widzia(e ,% siedz%c% ze $wieczk% w oknie9 oczy ia(a pe(ne (ez i wpatrywa(a si& w cie no$5* )trasznie chcia(e ,ako$ ,e, po .c! a#e nic nie og(e zrobi5* -og(e ty#ko przysi%c sobie! "e ,'" nigdy nie zrobi& nic takiego! czy by ,% z artwi(* Trzeci raz zb'dzi(e si& przed sa y $wite ! a ,ak zszed(e na d.(! zobaczy(e ! "e $wieca dopa#a si&! a ciotka )a##y wci%" ,eszcze siedzi w oknie* 1par(a powt.rzy( te ocno i s(owa ,aszcze raz i ,eszcze raz! bo chocia" bardzo ,est strapiona! robi ,e, si& od nich i w oczy tak ,ako$

06

swo,% star% siw% g(ow& na r&kach i spa(a*

07

DLACZEGO NIE POWIESZONO JIMA Przed $niadanie niczy * Pote pan Phe#ps wybra( si& znow' do iasteczka! a#e wr.ci( z

obo,e siedzie#i przy sto#e za y$#eni i

i#cz%cy! i ze strasznie "a(obny i

ina i* 6awa i styg(a i w og.#e nic nie ,ed#i* Naraz pan Phe#ps zapyta(3 0 1dda(e ci ten #ist; 0 >aki #ist; 0 Ten! co to wczora, przynios(e z poczty* 0 Nie da(e$ i "adnego #ist'* 0 : ! widocznie zapo nia(e * /acz%( szpera5 po kieszeniach! a#e w koc' poszed( gdzie$ i po chwi#i wr.ci( z #iste * 2a( go ciotce )a##y! a ona zawo(a(a3 0 +ch! to z )t* Petersb'rga! od Po##y7 Po y$#a(e ! "e przechadzka znow' by og(e r'szy5 si& z ie,sca* +#e zani pod(og& i wybieg(a* /obaczy(a co$* >a te" zobaczy(e 3 To ka )awyera niesiono na aterac'* 1bok szed( ten stary doktor i >i w perka#owe, ciotczyne, s'kni! z r&ka i zwi%zany i z ty('! i ca(a k'pa #'dzi* Ws'n%(e #ist do pierwsze, kry,.wki! ,aka i wpad(a w oko! i pobieg(e za ciotk% )a##y* <z'ci(a si& do To ka! p(acz%c i wo(a,%c3 0 1ch! nie "y,e! nie "y,e7 Wie ! "e nie "y,e7 + To ek por'szy( g(ow% i co$ ta za r'cza(! z czego wynika(o! "e ,est nieprzyto ny* Wtedy ciotka )a##y podnios(a r&ce do g.ry i zawo(a(a3 0 ?og' niech b&d% dzi&ki! "y,e7 1 nic wi&ce, nie prosz&7 poca(owa(a go i pobieg(a do do ' przygotowa5 (."ko9 po drodze rz'ca(a na #ewo i prawo rozkazy -'rzyno wszystki ! robi%c to z tak% szybko$ci%! z ,ak% og(a na,pr&dze, obraca5 ,&zykie * Poszed(e za &"czyzna i! kt.rzy prowadzi#i >i a! bo chcia(e zobaczy5! co z ni zrobi%9 doktor i w',aszek )i#as wesz#i do do ' za To kie * Ci &"czy4ni by#i i i dobrze zrobi(a! ty#ko "e ,ako$ nie ciotka zd%"y(a otworzy5 #ist! 'p'$ci(a go na

08

strasznie rozw$cieczeni i ki#k' ich to nawet chcia(o koniecznie powiesi5 >i a! ,ako przestrog& d#a wszystkich -'rzyn.w w oko#icy! "eby nie pr.bowa#i przypadkie 'cieka5 tak ,ak >i ! kt.ry narobi( #'dzio as& k(opot.w! nap&dzi( ca(e, rodzinie Phe#ps.w okropnego strach' i &czy( ich przez ty#e dni i nocy* +#e inni .wi#i! "e tego nie wo#no robi5 i "e to by(oby g('pie! bo ten czarn'ch ,est c'dzy! wi&c na pewno zna,dzie si& w(a$cicie# i ka"e za niego zap(aci5* To ich troch& ost'dzi(o9 zawsze tak ,est* C'dzie! kt.rzy s% na,pierwsi do wieszania -'rzyna! co post%pi( niez'pe(nie ,ak na#e"y! nigdy nie s% na,pierwsi do p(acenia za niego! kiedy ,'" si& naciesz% ty wieszanie * >ednak"e wy ys(.w to >i owi nie szcz&dzi#i i od czas' do czas' bi#i go po g(owie! a#e >i nie pisn%( ani s(owa i 'dawa(! "e nie wca#e nie zna* /aprowadzi#i go do naszego sza(as'! kaza#i ' si& 'bra5 w stare 'branie i przy ocowa#i go (ac'che ! a#e ty raze nie do "adne, nogi od (."ka! ty#ko do wie#kie, "e#azne, k#a ry! kt.r% wbi#i w zwi%za#i ' (ac'che r&ce i nogi! i powiedzie#i! "e do do#n% be#k& sza(as'9 a pote

,edzenia b&dzie dostawa( ty#ko ch#eb i wod&! dop.ki nie zg(osi si& po niego w(a$cicie# a#bo >i nie zostanie sprzedany z #icytac,i! o i#e w(a$cicie# nie zabierze go w przepisany czasie* Wreszcie zasypa#i podkop i postanowi#i! "e dwa, 8ar erzy ze strze#ba i b&d% trzy a#i co noc stra" przed sza(ase ! a na dzie przywi%"e si& do drzwi b'#doga* + ,ak obgadawszy wszystko ie#i ,'" ode,$5! cz&st',%c >i a na odchodny taki i ,akby po"egna#ny i wy ys(a i! nadszed( stary doktor! za,rza( do sza(as' i tak powiedzia(3 0 Nie b%d4cie d#a niego za s'rowi! bo to nie ,est z(y -'rzyn* 6iedy dosta(e si& na t& tratw&! gdzie zna#az(e ch(opca! zaraz zobaczy(e ! "e sa nie da rady wydoby5 k'#i! a ch(opiec by( w taki stanie! "e nie og(e go zostawi5 i p.,$5 po po oc* >ego stan ci%g#e si& pogarsza(! a po pewny czasie ranny zacz%( bredzi5! nie pozwa#a( i do siebie pode,$5 i .wi(! "e ,e$#i naznacz& kred% tratw&! zabi,e nie! i p#.t( ca(% as& ty podobnych g('pstw* /roz' ia(e ! "e w "aden spos.b sobie z ni nie poradz& i wtedy powiedzia(e skoczy(e na g(os! "e 'sz& koniecznie postara5 si& o ,ak%$ po oc* Cedwie nie ,ak spod zie i ten -'rzyn i powiada! "e i .wi5! wyr.s( ko(o

09

po o"e! co te" zrobi( nadzwycza,nie zr&cznie* 2o y$#i(e wierzy5* -ia(e -'rzyn

si& nat'ra#nie! "e ,est to

zbieg(y -'rzyn 0 no i asz babo p#acek7 /na#az(e si& w pask'dne, syt'ac,i! o"ecie i dw.ch pac,ent.w chorych na przezi&bienie! wi&c nat'ra#nie d'"o by nie by o to wini#i* >ak na z(o$5 ani ,edna (.d4 nie ,% .g( znaka i przywo(a5* )iedzia(e 'sz& wa wi&c tak! powiedzie5! "e nigdy nie wyra4nie! "e da( za to! "eby .c po,echa5 do iasteczka i zbada5 ich! a#e nie po,echa(e ! bo wtedy .g(by by( 'ciec i #'dzie przep(ywa(a na ty#e b#isko! "eby

'wi&ziony na tratwie! a" do dzisia, rano! i ryzykowa( w(asn% wo#no$5 i ponadto

widzia(e -'rzyna! kt.ry #epie, a#bo serdecznie, opiekowa(by si& chory ! cho5 przecie" ocno by( wyczerpany9 widzia(e ostatnio ci&"ko 'sia( pracowa5* )podoba( i si& ten -'rzyn i powiada wa panowie 0 wart ,est z tysi%c do#ar.w i na#e"y ' si& dobre traktowanie* -ia(e ta wszystko! co i by(o potrzebne! a ch(opc' dzia(o si& nie gorze, ni" w do '! o"e nawet #epie,! z 'wagi na t& cisz& na rzece* +#e 'sia(e tkwi5 na ie,sc' i ob' ich pi#nowa5* Tak by(o a" do dzisie,szego rana* 1 $wicie zobaczy(e #'dzi w (odzi! a "e szcz&$#iwy tra8e -'rzyn siedzia( przy pos(ani' rannego i spa( twardo z g(ow% opart% o ko#ana! da(e znak &"czyzno i ci rz'ci#i si& na niego! pochwyci#i i zwi%za#i go! zani zroz' ia(! co si& $wi&ci* W ten spos.b nie ie#i$ y z ni "adnych k(opot.w* Poniewa" ch(opiec zapad( w gor%czkowy sen! owin&#i$ y wios(a sz ata i! "eby nie skrzypia(y w d'#kach! przywi%za#i$ y tratw&! a pote powo#i i cicho przeci%ga#i$ y ,% do brzeg'* -'rzyn od pocz%tk' do koca zachowywa( si& spoko,nie! nie powiedzia( ani ,ednego s(owa* Nie 'wa"a ! panowie! "eby to by( z(y -'rzyn* Takie ,est o,e zdanie* 6to$ w t(' ie odezwa( si&3 0 : ! 'sz& powiedzie5! doktorze! "e to wyg#%da ca(kie przyzwoicie* Wtedy inni te" troch& z i&k#i! a ,a okropnie by(e zgadza si& z oi zdanie wdzi&czny te ' stare ' doktorowi! "e wy$wiadczy( >i owi tak% przys('g&9 i by(e ogro nie rad! "e to wszystko o >i ie! poniewa" odk%d go pierwszy raz zobaczy(e ! 'wa"a(e ! "e a dobre serce i "e zacny z niego cz(owiek* W koc' wszyscy &"czy4ni

10

przyzna#i! "e >i

zachowa( si& ca(kie

porz%dnie i nawet przyrzek#i szczerze i tak z

ca(ego serca! "e nie b&d% ' wi&ce, 'r%ga5* Pote wysz#i z sza(as' i za kn&#i drzwi* )podziewa(e si&! "e o"e pozwo#% ' zd,%5 ,eden czy dwa (ac'chy! bo by(y ohydnie ci&"kie! a#bo zgodz% si&! "eby opr.cz ch#eba dostawa( i&so i ,arzyny! a#e ,ako$ o ty nie y$#e#i! a ,a 'wa"a(e ! "e nie by(oby d#a nie bezpiecznie iesza5 si& do te,* sprawy* )wo,% drog% postanowi(e ! "e w taki czy inny spos.b powt.rz& ciotce )a##y! co .wi( doktor! by#eby ty#ko przebrn%( wpierw przez ra8y! kt.re stercza(y t'" przede n%* -a na y$#i to! "e b&d& si& 'sia( t(' aczy5! d#aczego zapo nia(e dok(adnie! ,ak te, przek#&te, nocy powiedzie5 o ranie To ka! chocia" opowiada(e +#e okaza(o si&! "e a

p(ywa#i$ y cz.(ne po rzece! po#',%c na zbieg(ego -'rzyna* d'"o czas'! bo ciotka )a##y przez ca(y dzie i noc nie si& na kr%"%cego w roztargnieni' a si& #epie, i "e wychodzi(a z poko,' To ka! a i#e razy napatoczy(e w',aszka )i#asa! dawa(e n'ra w bok* Na dr'gi dzie od sa ego rana .wiono w do '! "e To ek ciotka )a##y posz(a zdrze n%5 si& troch&* Wi&c przekrad(e si& do poko,' To ka

postanawia,%c! "e ,ak nie $pi! '(o"y y we dw.ch tak% history,k&! kt.ra nie p'$ci w prani'* +#e To ek spa(! i to bardzo spoko,nie! i by( b#ady! a nie rozogniony! ,ak kiedy go przywie4#i* =siad(e i czeka(e ! a" si& ob'dzi* Po ,akie, p.(godzinie ws'n&(a si& do poko,' ciotka )a##y 0 no i znow' #e"a(e ,ak d('gi7 2a(a i r&k% znak! "eby by( cicho! 'siad(a ko(o nie i zacz&(a .wi5 szepte ! "e* teraz o"e y si& ,'" wszyscy cieszy5! bo ob,awy s% pierwszorz&dne* )id $pi tak od bardzo dawna! a "e wyg#%d ca(kie przyto ny* Wi&c sied#i$ y wpatrzeni w niego i po ,aki $ czasie To ek por'szy( si&! z'pe(nie przyto nie otworzy( oczy! spo,rza( doko(a i powiada3 0 To ,a ,este w do '; >aki c'de ; Co z tratw%; 0 / tratw% wszystko w porz%dk' 0 odpar(e * 0 + z >i e ; a coraz zdrowszy i spoko,nie,szy! na,pewnie, ob'dzi si&

11

0 / >i e te"* 0 Powiedzia(e to tak ,ako$ nie bardzo pewnie! a#e To ek tego nie spostrzeg(* 0 Kwietnie7 Wspania#e7 0 zawo(a(* 0 Teraz nic ,'" na ciotce; >'" ia(e przytakn%5! a#e ona nie 'przedzi(a3 0 1 czy ! )id; 0 1 czy ; 1 ty ! ,ake$ y to wszystko 'rz%dzi#i* 0 >ak co$cie 'rz%dzi#i; 0 To! cioci' )a##y* Ty#ko ,edno ,est wa"ne* )pos.b! w ,aki 'wo#ni#i$ y z To kie tego zbieg(ego -'rzyna* 0 -., ty ?o"e7 =wo#ni#i$cie zbieg*** 1 czy bredzi5* 0 Nie! ani troch& nie bredz&* Wie doskona#e! o czy ,eszcze ,ak7 0 To ek rozgada( si& na dobre i ciotka )a##y ani wiedzia(e ! "e nie warto i si& odzywa5* 0 +ch! cioci'! ,ak y$ y harowa#i7 Tydzie po tygodni'! godzina po godzinie! noc w noc! kiedy$cie wszyscy spa#i* -'sie#i$ y 'kra$5 te $wiece i prze$cierad(o! i kosz'#e! two,% s'kni& perka#ow%! (y"ki! ta#erze! scyzoryki! ronde#! ka ie sz#i8ierski! %k& i as& na,r."nie,szych innych rzeczy* Nie asz cioci'! po,&cia! i#e ie#i$ y roboty z ty i pi.ra i! pi(a i! napisa i i tak da#e, 0 a "eby$ ty wiedzia(a! co to by(a za przy,e no$57 @ 'sie#i$ y rysowa5 te obrazki z tr' n% i czaszk%! pisa#i$ y #isty od rozb.,nik.w! ,e4dzi#i$ y ta i na powr.t po dr'cie od pior'nochron'! wykopa#i$ y t& dzi'r& w sza(asie! zrobi#i$ y drabin& z prze$cierad(a i pos(a#i$ y ,% >i owi w cie$cie! i posy(a#i$ y ' (y"ki i inne narz&dzia w kieszeni two,ego 8art'cha*** 0 ?o"e i(osierny7 0 ***i wp'$ci#i$ y k'p& w&".w i szcz'r.w do sza(as'! "eby >i + pote ! cioci'! tak d('go trzy a(a$ To ka w bawia#ni z as(e ia( towarzystwo* w kape#'sz'! "e$ o .wi&* To y 'wo#ni#i$ y y$#a(a ' przerywa53 tego -'rzyna* To ek i ,a* =p#anowa#i$ y sobie! "e to zrobi y! wi&c zrobi#i$ y* @ to siedzia(a cicho i ty#ko wyba('sza(a na niego oczy! a on p#.t( i p#.t(! wi&c dobrze to dziecko .wi; /now' zaczyna nie grozi* 1powiedzia(e$

12

a(o co wszystkiego nie zeps'(a! bo &"czy4ni przysz#i! zani

y zd%"y#i$ y wy,$5 z nie si&

sza(as'* -'sie#i$ y biec! a wtedy oni nas 's(ysze#i i rz'ci#i si& za na i! no i

przy ty co$ nieco$ dosta(o* +#e 'skoczy#i$ y ze $cie"ki w bok! i przep'$ci#i$ y ich! a ,ak psy nadbieg(y! wca#e si& na i nie interesowa(y! ty#ko zacz&(y gna5 za na,wi&ksz% wrzaw%* + pote wskoczy#i$ y do naszego cz.(na i pop(yn&#i$ y do tratwy! i nic na ,'" nie grozi(o! i >i orowe! cioci'; 0 W "yci' nie s(ysza(a na czego$ podobnego7 Wi&c to wy! obwiesie! narobi#i$cie a(o co nie doprowadzi#i$cie nas do wariactwa! i tych wszystkich z artwie i o by( wo#ny cz(owiekie * + zrobi#i$ y to ca(kie sa i7 Czy to nie

nastraszy#i$cie nas tak okropnie;7 +" nie r&ka $wierzbi! "eby si& z wa i porachowa57 Po y$#e5 ty#ko! "e ,a t' co noc*** >ak i ty#ko wyzdrowie,esz! ty 'rwisie! wybi,& wa ob' diab(a zza sk.ry7 +#e To ek by( taki d' ny i taki rozradowany! "e zwycza,nie nie rozw$cieczona! i pote .g( si& powstrzy a5 i trzepa( ,&zykie ,ak na,&ty! a ciotka )a##y co r'sz ' przerywa(a! strasznie obo,e wykrzykiwa#i naraz! co z'pe(nie przypo ina(o koci% 'zyk&* W koc' ciotka )a##y powiedzia(a3 0 No! radz& ci! "eby$ si& teraz nacieszy( na zapas! bo pa i&ta,3 ,e"e#i ,eszcze raz z(api& ci& na ty ! ,ak si& do niego zb#i"asz*** 0 2o kogo; 0 spyta( To ek* Przesta( si& '$ iecha5 i ia( bardzo zdziwion% in&* 0 2o kogo; 2o zbieg(ego -'rzyna! to chyba ,asne* + ty$ y$#a(! "e do kogo; To ek spo,rza( na nie tak ,ako$ strasznie powa"nie i spyta(3 0 Przecie" .wi(e$ i przed chwi#%! "e z >i e wszystko w porz%dk'* To on nie 'ciek(; 0 >eszcze by te"7 0 zawo(a(a ciotka )a##y* 0Przyprowadzi#i go ca(ego i zdrowego i z powrote za kn&#i w sza(asie* ?&dzie ta siedzia( o ch#ebie i wodzie! ca(y sk'ty (ac'cha i! dop.ki nie zg(osi si& po niego w(a$cicie# a#bo nie zostanie sprzedany* To ek 'siad( na (."k'! oczy strasznie ' b(yszcza(y! a nozdrza por'sza(y si& ,ak skrze#a ' ryby* )po,rza( na nie i wrzasn%(3 0 Nie a,% prawa go za yka57 Pr&dko! biegni, ta ! :'ck7 Wyp'$5 go7 >i nie ,est

13

niewo#nikie * >est tak sa o wo#ny ,ak ty i ,a! i inni #'dzie#7 0 Co ten ch(opiec .wi; 0 -.wi& to! co wie ! cioci' )a##y* + ,e"e#i kto$ ta zaraz nie pobiegnie! ,a p.,d&* To ek i ,a zna y >i a ca(e "ycie* )tare, pannie Watson zrobi(o si& wstyd! "e go chcia(a sprzeda5 na Po('dnie* = ar(a dwa testa encie* 0 W taki razie po co! ' ?oga 1,ca! chcia(e$ go 'wo#ni5! ,e"e#i i tak by( wo#ny; 0 Te" Ciocia Po##y7 >e"e#i ciotka Po##y nie sta(a na prog' poko,'! z in% tak% 'radowan% i zadowo#on%! ,ak anio( opchany do nie o"#iwo$ci ciastka i 0 niech zwycza,nie skisn&7 Ciotka )a##y rz'ci(a ,e, si& na szy,& i tak ,% $ciska(a! "e o a(o co nie 'rwa(a ,e, g(owy! a przy ty p(aka(a z rado$ci* /na#az(e sobie nie na,gorsze ie,sce pod (."kie ! bo po y$#a(e ! "e robi si& t' d#a nas troch& za gor%co* )iedzia(e pod ty (."kie i wyg#%da(e ! i po chwi#i widz&! "e ciotka Po##y wyrwa(a si& ,ako$ z ob,&5 ciotki )a##y i stoi teraz spog#%da,%c na To ka znad ok'#ar.w 0 wiecie! ,akby go chcia(a zetrze5 ty wzrokie na proch* Pote powiada3 0 -asz rac,&! To k'! odwr.5 #epie, oczy* >a by sa o* 0 ?o"e ., 0 zawo(a(a ciotka )a##y* 0 Czy on si& a" tak bardzo z ieni(; Przecie" to nie To ek! ty#ko )id* To ek ,est*** To ek! To ek7 Gdzie si& podzia( To ek; ?y( t' przed chwi#%* 0 Chcia(a$ chyba powiedzie5! gdzie si& podzia( :'ck Ainn* >ego pewnie ia(a$ na y$#i* Nie na to wychow',& od #at tego o,ego obwiesia! "eby go teraz ia(a nie pozna5 od pierwszego we,rzenia* :'ck! wy,d4 i zaraz spod (."ka7 Wi&c wyszed(e * +#e wca#e nie cz'(e si& pewnie9 Ciotka )a##y by(a na,bardzie, zd' ion% osob%! ,ak% w "yci' widzia(e ! z wy,%tkie ,ednego chyba w',aszka )i#asa! na twoi ie,sc' zrobi(a to i pytanie7 +#e po kobiecie nie o"na si& niczego innego spodziewa5* Przecie" chodzi(o i o przygody* Got.w by(by po ko#ana 'n'rza5 si& we krwi! by#eby*** iesi%ce te '! a przed $ ierci% nada(a ' wo#no$5 w

14

kiedy wszed( do poko,' i 's(ysza( o wszystki * -o"na powiedzie5! "e go ta wiado o$5 'pi(a9 do koca dnia nie wiedzia(! co si& z ni te" nic by z tego nie zroz' ia(* Ciotka Po##y powiedzia(a i o nie3 ki ,este i tak da#e,* Pote i wyt(' aczy5 i 1ch! z ienia5 0 ***"e kiedy ciotka )a##y wzi&(a nie za To ka )awyera! nie zaprzeczy(e ! bo nie ia(e innego wy,$cia* Wiedzia(e ! "e To ek si& na nie nie pogniewa! bo to by(o ta,e nicze! a on za taki i rzecza i przepada! wi&c teraz te" pewnie zrobi z tego wie#k% przygod& i b&dzie bardzo zadowo#ony* Tak si& te" sta(o3 To ek 'dawa( )ida i po aga( i! ,ak ty#ko .g(* Ciotka Po##y powiedzia(a! "e To ek .wi( prawd&* )tara panna Watson nada(a og(e >i owi wo#no$5 w testa encie* No i po y$#cie7 To ek )awyer zada( sobie ty#e tr'd'! "eby 'wo#ni5 wo#nego -'rzyna7 + ,a a" do te, roz owy w "aden spos.b nie zroz' ie5! ,ak si& to dzie,e! "e ch(opiec z taki wykradani' -'rzyna* Ciotka Po##y powiedzia(a ,eszcze! "e kiedy ciotka )a##y napisa(a ,e,! "e To ek z )ide szcz&$#iwie za,echa#i i s% zdrowi! zaraz sobie po y$#a(a3 Co$ podobnego7 go sa ego taki sz at drogi bez i# w d.( rzeki po to! "eby si& 'sz& prze,echa5 tysi%c sto W(a$ciwie by(o to do przewidzenia! kiedy p'$ci(a "adne, opieki* Wi&c teraz si& od ciebie odpowiedzi* 0 Przecie" ,a nie ia(a od ciebie "adnego #ist' 0 powiedzia(a ciotka )a##y* 0 Nie roz' ie 7 Prosi(a pisz%c o przy,e4dzie )ida7 0 : ! nie dosta(a tych #ist.w* ci& dw'krotnie! "eby$ i wy,a$ni(a! co asz na y$#i wychowanie o"e po aga5 w przerwa(a i powiada3 o"esz nie da#e, nazywa5 ciotk% )a##y! przywyk(a do tego! wi&c po co 'sia(e wsta5 i wszystko* Wi&c ,ak si& to sta(o! "e kiedy pani Phe#ps 0 t' ona dzie,e i wieczore na nabo"estwie wyg(osi( kazanie! kt.rego nie o"#iwie ws(awi(o! poniewa" na,starszy cz(owiek na $wiecie

przekona5! co ten s ark'# znow' przeskroba(* /w(aszcza "e ,ako$ nie og(a doczeka5

15

Wtedy ciotka Po##y obr.ci(a si& bardzo wo#no i gro4nie do To ka i powiedzia(a3 0 To ek! s(ysza(e$; 0 Co takiego; 0 spyta( tak ,ako$ gniewnie* 0 Nie 'dawa,! "e nic nie roz' iesz! ty bezwstydny 'rwisie* 1dda, i zaraz te #isty* 0 >akie #isty; 0 Te #isty* Pa i&ta,! "e ,ak ci& dostan& w r&ce*** 0 )% w k'8erk'* No! przecie" nic si& nie sta(o! cioci'* )% takie sa e! ,ak kiedy ,e odbiera(e z poczty* Nie ia(e za iar' ich otwiera5 i czyta5* Wiedzia(e ! "e narobi% kra '! wi&c po y$#a(e ! "e ,e$#i si&! cioci'! za bardzo nie po$pieszysz! zd%"&*** 0 1,! To k'! na#e"% ci si& baty! nie a co7 +#e wys(a(a do ciebie! )a##y! ,eszcze ,eden #ist! zawiada ia,%cy ci& o oi przy,e4dzie* G(ow& da ! "e ten s arkacz*** 0 Nie! dosta(a ten #ist wczora, 0 odpar(a ciotka )a##y* 0 Co prawda nie zd%"y(a go przeczyta5! a#e go a przyna, nie,* Ch&tnie by si& z ni% za(o"y(! "e go nie a! a#e po y$#a(e ! "e o"e b&dzie bezpiecznie,! ,ak tego nie zrobi&* Wi&c nic nie powiedzia(e *

16

ROZDZIA OSTATNI, W KTRYM NIE MA JU O CZYM PISA# 6iedy pierwszy raz og(e poroz awia5 z To kie na osobno$ci! spyta(e go! ,akie ia( p#any na pote * Czy#i co za ierza( zrobi5! gdyby si& 'cieczka powiod(a i gdyby zdo(a( 'wo#ni5 -'rzyna! kt.ry ,'" by( wo#ny* 1dpar( i! "e od sa ego pocz%tk' ia( w g(owie taki p#an3 ,akby na si& 'da(o wydosta5 >i a z sza(as'! powie4#iby$ y go tratw% a" do ',$cia rzeki i ie#iby$ y po drodze 8'r& przyg.d! a pote powiedzie#iby$ y '! "e ,est wo#ny! wr.ci#iby$ y z ni e#egancko parowce w g.r& rzeki! zap(aci#iby$ y ' za stracony czas! zawiado i#iby$ y w do ' o dni' naszego przy,azd'! zwo(a#iby$ y wszystkich -'rzyn.w z oko#icy i kaza#iby$ y i pochodnia i i orkiestr%* Wtedy >i 'wa"a ! "e tak ,ak ,est! ,est dobrze* <az dwa 'wo#ni#i$ y >i a z (ac'ch.w! a kiedy ciotka Po##y! w',aszek )i#as i ciotka )a##y dowiedzie#i si&! ,ak >i nic do roboty i by(o To ek da( 0 + co ,a ci b&d& bogaty* No i znak! i koniec* Pote To ek rozp'$ci( ,&zyk i gada(! gada(! i w koc' zacz%( nas na awia5! i&dzy a "eby$ y wy kn&#i si& z do ' kt.re,$ nocy! k'pi#i sobie odpowiednie wyposa"enie i po,echa#i na ,akie dwa tygodnie w p'szcz& sz'ka5 na,okropnie,szych przyg.d @ndiana i* Powiedzia(e ! "e owsze ! bardzo i si& ta y$# podoba! a#e nie po aga( doktorowi pie#&gnowa5 To ka! strasznie ' nie zbywa(o3 .g( ,e$5! i#e chcia(! nie ia( go do poko,' To ka i i tak a zacz&#i ko(o niego skaka5! wi&c na niczy nagada#i$ y si& za wszystkie czasy* ' czterdzie$ci do#ar.w za to! "e tak cierp#iwie by( wi&4nie .wi(e ! :'ck! ta na te, Wyspie >acksona; -.wi(e .wi(e ! "e dawnie, by(e ci! "e $wietnie to robi(! a >i o a(o co nie p&k( z rado$ci* /awo(a(3 ow(osione piersi i czego to ,est znak* @ bogaty i "e znow' wprowadzi5 go do iasteczka z zosta(by bohatere ! a y nat'ra#nie te"* +#e

' bardzo przy,e nie* Przyprowadzi(e

asz! sprawdzi(o si&7 Widzisz7 Ty#ko

i si& nie $ ie, 0 znak to ,est

pieni&dzy na k'pno tego wyposa"enia! a z do ' chyba nic nie dostan&! bo kto wie! czy tatko nie wr.ci( do tego czas'* + ,ak wr.ci(! odebra( pewnie wszystko od s&dziego Thatchera*

17

0 Nie! nie odebra( 0 powiedzia(* To ek* 0 )&dzia Thatcher a ,eszcze te pieni%dze! ponad sze$5 tysi&cy do#ar.w* + tw., tatko wca#e nie wr.ci( do iasteczka* Przyna, nie, nie wr.ci( do o,ego wy,azd'* >i odezwa( si&! tak ,ako$ 'roczy$cie3 0 @ nigdy nie wr.ci! :'ck* 0 2#aczego! >i ; 0 spyta(e * 0 1 to sobie g(owy nie s'sz* Powiada ci zwycza,nie! :'ck! "e wi&ce, nie wr.ci* +#e nie dawa(e >i owi spoko,'! wi&c w koc' tak si& odezwa(3 0 Pa i&tasz! :'ck! ten do ! co to p(yn%( z pr%de cz(owiek! ca(y przykryty! a ,a wszed(e by( tw., tatko* To ek ,est ,'" prawie zdrowy! nosi swo,% k'#& zawieszon% na szyi na (ac'szk' od zegarka i co chwi#& sprawdza! kt.ra godzina* Wi&c nie a ,'" o czy pisa5! z czego okropnie si& ciesz&! bo ,akby wiedzia(! i#e cz(owiek a itr&gi z pisanie ksi%"ki! nigdy by si& za to nie bra(* @ w og.#e zbrzyd(a i ta pisanina* +#e y$#&! "e b&d& 'sia( zwia5 do p'szczy wcze$nie, ni" >i i To ek! bo ciotka )a##y postanowi(a nie zaadoptowa5 i 'cywi#izowa5! a ,a tego nie wytrzy a * Wie ,'"! czy to pachnie* i odkry(e po rzece; Ce"a( ta ,aki$ go! i nie pozwo#i(e ci patrze5* No

wi&c o"esz sobie wzi%5 te pieni%dze! ,ak ci ty#ko przy,dzie ochota* ?o ten cz(owiek to

18