Sren Kierkegaard

Dziennik uwodziciela
Jarosaw Iwaszkiewicz
Przeoy

(ji14)

Sua passion predominate a la giovin principiante (Don Giovanni Nr 4 Aria)

Trudno mi jest zatai przed sob, e nie mog opano!a l "u, "t#r$ mnie ! tej c%!ili ogarnia, "ied$ po!odo!an$ ego& ist$czn$mi zaintereso!aniami dec$duj si na przepisanie na cz$sto ulotn$c% "arte", "t#re ! s!oim czasie mog'em posi( z naj!i "sz$m po(piec%em i ogromn$m niepo"ojem) S$tuacja !$daje mi si jedna"o!o niepo"ojca, ja" i !ana, r#!nie dzi(, ja" i !#!czas) Tamten !sza"e uczci!ie nie zam"n' s!ego se"retarz$"a, ca'e jego !n trze sta!iajc do mojej d$s& poz$cji* ale na pr#no b d ocz$szcza' m#j post pe" t!ier& dzc, e nie ot!iera'em adnego zam"a) +ame" rozbi'em) , szu-ladzie znalaz'em mn#st!o lu.n$c% papier#!, a na t$c% pa& pierac% lea'a "si"a, !iel"ie in q ar!o, !$"!intnie opra!ne) Na pier!szej stronie !idnia'a !inieta !$ci ta z bia'ego papie& ru, na "t#rej autor !'asnor cznie s"re(li' "o##en!ari s $er$e% ! s &r 4) Na pr#no jedna" stara'em si !m#!i ! siebie, e gd$b$m nie ot!orz$' tej "si"i i gd$b$ nie s"usi' jej dzi!n$ t$& tu', nie uleg'b$m po"usie i ostatecznie b$m si jej opar') Sam t$tu' b$' do( dzi!n$, jedna"e nie t$le sam z siebie, ile z po& !odu tego, co go otacza'o) /obiene przejrzenie t$c% papier#! zoriento!a'o mnie, e za!iera'$ one opis$ mi'osn$c% s$tuacji, poszczeg#lne !zmian"i o t$c% cz$ inn$c% spra!ac%, sz"ice do list#! bardzo osobli!$c%, z "t#r$c% tre(ci zapozna'em si p#.niej szczeg#'o!o oceniajc dos"ona'e !$rac%o!anie ic% po& zornego art$st$cznego nie'adu) 0ied$ ta" teraz po ogarni ciu ca'ego ludz"iego !n trza prz$pominam sobie moj s$tuacj , "ied$ ta" z bada!czo ot!art$m o"iem poc%$lam si nad za!ar& to(ci tej szu-lad$, robi to na mnie ta"ie !raenie, ja"ie musi mie urz dni" policji, "t#r$ !dziera si do po"oju -a'szerza, ot!iera jego zam"i i ! szu-ladac% jego znajduje mn#st!o lu.& n$c% papier#! 1 pr#bn$c% dru"#!* na jedn$m papierze troc% ma"s$m pra!nicz$c%, na inn$m ja"i( podpis, na trzecim ja"ie(
-2-

po"!ito!ania) ,sz$st"o mu !s"azuje na to, e natra-i' na do& br$ (lad, i rado( z tego po!odu miesza si z podzi!em, "t#r$ go ogarnia na !ido" ta"iego starania, ta"iej bijcej ! ocz$ pra& co!ito(ci) 2cz$!i(cie moje uczucia b$'$ nieco inne, gd$ nie mam !iel"iej pra"t$"i ! !$"r$!aniu przest pst! i nie posia& dam legit$macji polic$jnej) 2dczu!a'em pod!#jnie ci ar -a"& tu, e narusza'em zasad$ pra!a) Ale t$m razem nie bra"'o mi m$(li, raczej s'#!, ja" to z!$"le b$!a) Na razie pier!sze !ra& enie opano!uje, zanim re-le"sja !$biegnie r#norodna i sz$b& "a ! s!$c% ruc%ac% i nama!ia nas, i ins$nuuje post po!anie !obec nieznajomego cz'o!ie"a) 3m bardziej roz!ija si re-le"& sja, t$m sz$bciej opano!uje i staje si ja" ten, co !$sta!ia paszport$ !$jedajc$m za granic , ta" os!ojon$ z najdzi& !aczniejsz$mi -igurami, z "t#r$c% adna go nie dzi!i) Ale c%o& cia moja re-le"sja jest bardzo roz!ini ta, to jedna" ! pier!& szej c%!ili b$'em bardzo zdzi!ion$* pami tam dos"onale, e poblad'em, omal nie zemdla'em i b$'em bardzo przestraszon$) 4d$b$ autor prz$szed' do miesz"ania i zasta' mnie zemdlonego nad szu-lad 1 niecz$ste sumienie potra-i jedna" ucz$ni $cie interesujc$m5 T$tu' "si"i !cale mnie nie zaintereso!a'* m$(la'em, e b$' to zbi#r c$tat#!, "t#re zda!a'$ mi si ca'"iem naturaln$m !$& ni"iem obszern$c% studi#! autora) Ale o"aza'o si , e "si"a za!iera'a zupe'nie inne rzecz$) 6$' to ni mniej ni !i cej t$l"o dzienni" starannie pro!adzon$* a ponie!a z tego, com !ie& dzia' o autorze uprzednio, nie u!aa'em, eb$ $cie jego !$& maga'o a ta"ic% "omentarz$, potem, ja" !ejrza'em ! to g' & biej, prz$znam, e t$tu' zosta' !$bran$ z !iel"im sma"iem i !iel"im zrozumieniem, z pra!dzi! estet$czn i obie"t$!n ocen samego siebie i zaistnia'ej s$tuacji) T$tu' ten sta' ! ca'"o!itej %armonii z tre(ci) 7ego $cie b$'o pr#b zrealizo!ania poet$cznego $cia) + ostro zar$so!a& n zdolno(ci odnajd$!ania ! $ciu spra! interesujc$c% uda& 'o mu si znale. t poet$c" tre(, a potem na po'$ poet$c"o odda to, co prze$') 8latego te jego dzienni" nie ma adnego znaczenia %istor$cznego, nic nie opo!iada po prostu, ca'$ jest
-3-

nie ! tr$bie oznajmujc$m, ale ! tr$bie !arun"o!$m) 9imo to e !sz$st"ie prze$cia opisane s e' $os!, czasem na!et znacznie p#.niej, ni si urodzi'$, jedna" ta" s najcz (ciej przedsta!iane, ja" gd$b$ zdarz$'$ si przed c%!il, s ta" dra& mat$cznie $!e, a c%!ilami si zdaje, e dzieje si !sz$st"o przed nasz$mi oczami) :e autor napisa' to !sz$st"o bez ad& n$c% dalsz$c% zamiar#! !zgl dem tego dzienni"a, !$daje si niepra!dopodobne* jasne jest, e dzienni" ten mia' dla niego osobli!e znaczenie* i musia'em prz$j, z!a$!sz$ ca'o(, ja" i poszczeg#lne epizod$, e mam przed sob ut!#r poet$c"i, c%$& ba przeznaczon$ do dru"u) Nie potrzebo!a' si l "a niczego publi"ujc ten ut!#r, gd$ !i "szo( naz! ! nim brzmi ta" osobli!ie, e zupe'nie niepra!dopodobne si zdaje, ab$ b$'$ pra!dzi!e) ;o pra!da po!zi'em podejrzenie, e imiona s %i& stor$cznie !ierne, ta" e sam autor m#g' b$ pe!ien, e je po& zna, natomiast osob$ postronne m$li'$b$ naz!is"a) Ta" na prz$"'ad b$'o z 0ordeli, dzie!cz$n, "t#r zna'em i "t#ra gra g'#!n rol ! dzienni"ac%, mia'a ona na imi rzecz$!i(cie 0or& delia, ale naz!is"o jej nie brzmia'o ,a%l) ;z$m mona obja(ni -a"t, e Dziennik mimo !sz$st"o nabra' cec% ta" bardzo poet$c"ic%< 2dpo!ied. na to p$tanie nie jest trudna i da si ona obja(ni poet$c" natur t"!ic ! pisz& c$m, "t#ra b$'a cz$ to zb$t bogata, cz$ te zb$t uboga, ab$ m#c oddzieli /oezj od =zecz$!isto(ci) /oezja to b$' ten nad& miar, z "t#r$m on si urodzi') Ten nadmiar b$' t$m zapasem po& ezji, "t#r$m igra' on ! pra"t$cznej rzecz$!isto(ci* !$co-$!a' si z tego nadmiaru ! "szta'cie poet$c"iej re-le"sji) Sta!a'o si to dla niego drug roz"osz, a ca'e jego $cie b$'o !$si'& "iem "u roz"osz$) , pier!sz$m prz$pad"u roz"oszo!a' si prze$ciem estet$czn$m, ! drugim s!oj !'asn estet$zujc osobo!o(ci) , pier!sz$m prz$pad"u b$'o !ane to, e ego& ist$cznie i osobi(cie ciesz$' si t$m, co mu po cz (ci o-iaro!$& !a'a rzecz$!isto(, a po cz (ci cz$m on sam obcia' rzecz$& !isto(* ! drugim prz$pad"u osobo!o( jego zaciera'a si , !$& z$s"ujc s$tuacj i cieszc go t s$tuacj) , pier!sz$m prz$& pad"u potrzebo!a' on rzecz$!isto(ci ja"o sposobno(ci, ja"o momentu dzia'ania* ! drugim prz$pad"u rzecz$!isto( ton 'a
-4-

! poet$czno(ci) 2!ocem pier!szego stadium jest !i c nastr#j, ! "t#r$m dzienni" po!staje ja"o o!oc drugiego stadium, a s'o& !o to u$te tu jest ! nieco inn$m znaczeniu ni za pier!sz$m razem) A poet$c"ie znaczenie nie porzuca'o go nigd$ ! tej d!uznaczno(ci, ! ja"iej przeszed' jego $!ot) /oza (!iatem, ! "t#r$m m$ $jem$, dale"o ! g' bi le$ inn$ (!iat, "t#r$ znajduje si do tego (!iata ! zupe'nie ta"im sa& m$m stosun"u, ja" (!iat otaczajc$ do scen$ ! teatrze) /o& przez cien" gaz !idzi si (!iat zbudo!an$ ja" gd$b$ z gaz$, lejsz$, bardziej eter$czn$, ! samej istocie inn$ ni (!iat rze& cz$!ist$) ,ielu ludzi, "t#rz$ nale cia'em do tego (!iata, znajduje s!#j dom !'a(nie ! tamt$m) Ale to, e ja"i( cz'o!ie" zni"a ! t$m (!iecie, ba, !'a(ci!ie zni"a dla rzecz$!isto(ci, nie moe mie prz$cz$n ani ! zdro!iu, ani ! c%orobie) 2stat& nio mia'em do cz$nienia z cz'o!ie"iem, "t#rego ongi pozna'em nie znajc go !cale) Nie nalea' on do rzecz$!istego (!iata, mia' jedna" z nim duo do cz$nienia) 6ez przer!$ szamota' si z rzecz$!isto(ci, gd$ jedna" si jej odda!a', znajdo!a' si poza ni) Ale to nie 8obro go !abi'o na ze!ntrz, nie b$'o to te +'o, nie mog tego po!iedzie o nim ! tej c%!ili) ;ierpia' na e'acer(a!io cere(ri, z czego rzecz$!isto( nie mog'a czer& pa dostatecznej po$!"i, naj!$ej c%!ilo!) Nie uc%$la' si od ci(nienia rzecz$!isto(ci, nie b$' zb$t s'ab$, ab$ je ud.!i& gn, b$' za siln$* i ta si'a b$'a jego c%orob) 7a" t$l"o rzecz$& !isto( traci'a s! moc podniecajc, sta!a' si bezbronn$, na t$m polega'o z'o) >(!iadamia' on to sobie ! momentac% pod& niecenia i z'o polega'o na tej (!iadomo(ci) +na'em dzie!cz$n , "t#rej %istoria jest g'#!n tre(ci tego pami tni"a) ;z$ bo%ater u!i#d' jeszcze inne dzie!cz$n$, nie !iem* ale !$ni"a to c%$ba z jego papier#!) +daje si b$ do& (!iadczon$m ! inn$c% pra"t$"ac%, "t#re go do"'adnie o"re(la& j* gd$ zdaje si b$ zb$t uduc%o!ion$, ab$ go mona b$'o naz!a z!$czajn$m u!odzicielem) ,ida z dzienni"a, e cza& sami ma on do( bez!zgl dne !$magania, pozdro!ienia na prz$"'ad, i za nic nie c%ce niczego !i cej, gd$ u!aa to za najpi "niejsz$ dar osob$, o "t#r mu c%odzi) /rz$ pomoc$ s!o&
-5-

ic% si' um$s'o!$c% poj', ja" mona "upi m'od dzie!cz$n i pocign j "u sobie, nie starajc si posi( jej ! (cis'$m znaczeniu tego s'o!a) 9og sobie !$obrazi, e umia' on pod& nieci dzie!cz$n do tego naj!$szego pun"tu, gdzie mia'b$ t pe!no(, e o-iaruje mu ju !sz$st"o) 4d$ spra!a dosz'a do tego pun"tu, zer!a' z ni nie cz$nic najmniejszego usi'o!ania ja"iego"ol!ie" zblienia, nie rzuci!sz$ ani jednego s'o!a mi'o& (ci, o(!iadczenia, obietnic$) A jedna" to si sta'o, a nieszcz & (li!a zac%o!a'a o t$m pod!#jnie gorz"ie !spomnienie, gd$ nie mia'a najdrobniejszej rzecz$, na "t#rej mog'ab$ si oprze, otumania'$ j bez przer!$ najr#norodniejsze nastroje, zmie& niajce si ! pot!orn$m ta?cu czaro!nic, gd$ !ci musia'a cz$ni sobie !$rzut$, !$bacza jemu lub te cz$ni jemu !$& rzut$, a potem, ponie!a o"oliczno(ci !$da!a'$ si t$l"o ! pe!n$m sensie rzecz$!iste, stale musia'a !alcz$ z podejrze& niem, e !sz$st"o to b$'o t$l"o jej z'udzeniem) Nie mog'a si ni"omu z nicz$m z!ierz$, gd$ !'a(ci!ie nie mia'a z czego si z!ierza) 0ied$ si mia'o sen, mona s!#j sen "omu( opo!ie& dzie, ale to, co mia'a do opo!iedzenia, nie b$'o !sza" snem, to b$'a rzecz$!isto(, a jedna", gd$ c%cia'a o t$m "omu opo& !iedzie, ul$ zaniepo"ojonemu um$s'o!i, nie mia'a o cz$m opo!iada) ;zu'a to dos"onale sama) Ni"t nie m#g' odczu tego, na!et ona sama, a jedna" ca'a spra!a prz$gniata'a j zatr!aajc$m ci arem) Ta"ie o-iar$ b$'$ ca'"iem specjalnej natur$) Nie b$'a ja"o o!e nieszcz sne dzie!cz$n$, !$rzucone cz$ te "t#r$m si !$da!a'o, e s !$rzucone ze spo'ecze?& st!a, ! zdro!iu i sile, gd$ serca b$'$ przepe'nione, znajdo!a'$ !$z!olenie ! niena!i(ci cz$ ! oddaniu) Nie !ida b$'o ! nic% adnej odmian$, podtrz$m$!a'$ z!$czajne stosun"i, robi'$ to, co z!$"le, a przecie nast po!a'a ! nic% zmiana, niezrozu& mia'a dla nic% sam$c%, niepoj ta dla inn$c%) 3c% $cie nie b$'o z'amane cz$ zer!ane, b$'o zgi te do !n trza* zgubione dla in& n$c%, na pr#no c%cia'$ odnale. same siebie) Ta" samo ja" mona po!iedzie, e ic% droga przez $cie nie zosta!ia'a (la& du (gd$ stop$ ic% ta" b$'$ u"szta'to!ane, e nie zosta!ia'$ (lad#!, ! ten spos#b najlepiej mog sobie !$obrazi ic% nie& s"o?czone zag' bianie si ! sobie), ta" samo mona st!ier&
-6-

dzi, e adna nie pad'a jego o-iar) :$' on $ciem nazb$t du& c%o!$m, ab$ m#c zosta u!odzicielem ! po!szec%n$m rozu& mieniu tego s'o!a) ;zasami zreszt prz$biera' parastat$czne cia'o i sta!a' si !$'cznie zm$s'o!o(ci) +reszt jego spra!a z 0ordeli jest ta" s"ompli"o!ana, e on sam moe czasami uc%odzi za u!iedzionego* i na!et t nieszcz (li! dzie!cz$n to czasem dopro!adza do sza'u* a (lad$ jego tutaj s ta" zatar& te, e adnego do!odu si nie znajdzie) /oszczeg#lne ind$!i& dualne cec%$ b$'$ dla niego t$l"o sposobem podniecenia* zrzu& ca' je z siebie, ja" drze!o zrzuca z!i d'e li(cie 1 ! ten spos#b odm'adza' si , o"r$!a' si (!ie zieleni) Ale ja" on u"'ada' t spra! ! s!ej !'asnej g'o!ie< 0ac na poczt"u szale inn$m, na "o?cu, zdaje mi si , sam szaleje) 3n& n$c% prz$pra!ia' o pom$lenie nie ze!n trznej, ale !e!n trz& nej natur$) 7est co( oburzajcego, gd$ !idzi si cz'o!ie"a !s"azujcego ! dro!co!i -a'sz$! drog i zosta!iajcego go ! t$m b' dzie, ale c# to jest dopiero ! por#!naniu z cz'o!ie& "iem, "t#r$ !e!n trznie !pro!adza innego na b' dne drogi< 6'dzc$ ! dro!iec ma prz$najmniej t pociec% , e o"olica !ci si zmienia !o"#' niego i z "ad zmian rodzi si ! nim nadzieja znalezienia !$j(cia* ten za(, "to b'dzi ! s!$m !n & trzu, nie ma ta" !iel"iej przestrzeni ruc%u* !"r#tce zau!a$, e "r ci si ! "#'"o, z "t#rego nie ma !$j(cia) 8roga ta dopro& !adzi go do jeszcze gorsz$c% rzecz$) Nie mog sobie !$obrazi !i "szej m czarni ni to, co si dzieje ! g'o!ie intr$ganta, gd$ straci on ni prze!odni i z!raca ca' s! intr$g przeci! so& bie, "ied$ budzi si sumienie i !$sila si , ab$ si !$r!a z tej b' dnej sieci) Na pr#no szu"a on !$j(cia ze s!ej lisiej nor$, ! c%!ili gd$ jego zestrac%ana dusza ju m$(li, e to !pada (!ia& t'o dzienne, o"azuje si , e to t$l"o no!e !ej(cie, i ta" szu"a on ja" osaczone z!ierz , prze(lado!an$ rozpacz, szu"a !ci !$j(cia i !ci znajduje !ej(cie, "t#r$m po!raca zno!u do sa& mego siebie) Ta"i cz'o!ie" nie jest na!et "im(, "ogo mona naz!a przest pc, cz sto sam a'uje s!$c% intr$g, a jedna" spot$"a go "ara straszniejsza ni "ara dla przest pc$* gd$ cz$m jest na!et cierpienie !$rzut#! sumienia ! por#!naniu z t$m u(!iadomion$m szale?st!em< 7ego "ara nosi cz sto este&
-7-

t$czn$ c%ara"ter* gd$ na!et po!iedzenie, e sumienie jego budzi si , jest zb$t et$czn$m !$raeniem* sumienie "szta'tuje si u niego ja"o !$sza (!iadomo(, obja!ia si ona ja"o nie& po"#j, "t#r$ nie os"ara go ! g' bsz$ spos#b, jed$nie prz$pra& !ia go o czu!anie, nie daje mu odpocz$n"u ! jego bezp'od& n$m niepo"oju) Nie prz$pra!ia go to jedna" o utrat zm$s'#!, gd$ r#norodno( s"o?czon$c% m$(li nie jest s"amienieniem ! !iecznej bezzm$s'o!o(ci) 6iedna 0ordelia5 7ej ta"e b dzie trudno znale. spo"#j) /rzebacza mu z ca'ego serca, ale to jej nie daje spo"oju, gd$ !'a(nie zrodzi si !tpienie@ przecie to ona zer!a'a prz$rze& czenie, ona b$'a prz$cz$n nieszcz (cia, to jej p$c%a (cign 'a niez!$"'e zdarzenie) :a'uje s!$c% cz$n#!, ale to nie prz$!ra& ca jej spo"oju* otaczaj j samoos"arenia* !sza" to on ta" przebiegle !(lizgn' ten plan do jej dusz$) Niena!idzi !ci, ale na pr#no jej serce szu"a ulgi ! prze"le?st!ac%* odnajduje t$l"o !$rzut$, !$rzut$, e niena!idzi'a, sta'a si grzesznic, !$rzut$, e sama za!ini'a, mimo ca'ego -a'szu z jego stron$) ;i "o odczu!a zdrad z jego stron$, ale jeszcze ci ej, mona b$ po!iedzie, to, e !zbudzi' on ! niej !ielo"rotn re-le"sj , e roz!in' j pod !zgl dem estet$czn$m do tego stopnia, i zamiast po"ornie s'uc%a jednego g'osu, s'uc%a !ielu g'os#! jednocze(nie) ,ted$ budz si ! jej dusz$ !spomnienia, zapo& mina o grzec%ac% i !inac%, prz$pomina pi "ne c%!ile, og'usza j nienaturalna egzaltacja) , ta"ic% c%!ilac% nie !spomina go ona t$l"o, lecz ogarnia go rodzajem jasno!idzenia, "t#re !$& "azuje !$so"i stopie? jej roz!oju) Nie !idzi ! nim zbrodnia& rza, ale i nie !idzi r#!nie szlac%etnego cz'o!ie"a 1 odczu!a go jed$nie estet$cznie) Napisa'a do mnie pe!nego razu bileci", ! "t#r$m si ta" o nim !$raa@ A;zasami b$!a' ta" uduc%o!io& n$, e czu'am si unicest!iona ja"o "obieta, a inn$m razem ta"i b$' dzi"i i nami tn$, ta" podli!$, e dra'am pra!ie przed nim) ;zasami b$'am dla niego ca'"iem obca, czasami b$' mi ca'"iem oddan$, "ied$ obejmo!a'am go ramieniem, nagle si !sz$st"o zmienia'o, i trz$ma'am ! obj ciac% ob'o") +na'am to !raenie, zanim go pozna'am, ale on naucz$' mnie to poj& mo!a* gd$ m#!i o t$m, za!sze m$(l o nim, ja" "ad moj
-8-

m$(l do niego odnosz ) +a!sze "oc%a'am muz$" , a on b$' bez& b' dn$m instrumentem, za!sze odpo!iadajc$m potrzebn$m tonem* instrumentem o s"ali, "t#rej nie posiada aden instru& ment, b$' zbiorem !sz$st"ic% uczu i !sz$st"ic% nastroj#!, adna m$(l nie b$'a dla? zb$t g#rna, adna zb$t rozpaczli!a, m#g' !$ ja" jesienn$ sztorm, m#g' szepta niedos'$szalnie) :adne moje s'o!o nie pozosta!a'o bezs"uteczne, a jedna" nie mog po!iedzie, ja"ie moje s'o!a osiga'$ s"ute") 4d$ nie mog'am !idzie t$c% s"ut"#!) Ale odczu!a'am nieopisan$, taj& n$, nie!$raaln$ l " s'uc%ajc tej muz$"i, "t#r sama !$!o'$& !a'am, a przecie nie !$!o'$!a'am, za!sze to b$'a %armonia, por$!ajca mnie %armoniaB) To b$'o straszne dla niej, musia'o b$ straszne i dla niego, mog !nios"o!a z tego, e led!ie potra-i opano!a l ", "t#r$ mnie ogarnia, ile"ro m$(l o tej spra!ie) 9nie ta"e po& r$!a to ! "rain mg'$, ! (!iat sn#!, gdzie "adej c%!ili ogar& nia nas strac% przed !'asn$m cieniem) Na pr#no staram si !$r!a z tego (!iata, tr!am ! nim ja" gro.n$ cie?, ja" niem$ os"ar$ciel) ;o za dzi!na spra!a5 2"r$' on najg' bsz tajemni& c to !sz$st"o, a przecie pogr$'o si to ! jeszcze g' bsze tajnie, i !'a(nie ja jestem ten !tajemniczon$, sam jestem !ta& jemniczon$ niepra!n$m sposobem) Nie da si zapomnie o t$m !sz$st"im) ;%!ilami c%cia'em z nim o t$m pogada) Ale c# b$ to da'o< Na pe!no zaprzecz$'b$ !sz$st"iemu, t!ierdzi'b$, e dzienni" jest poet$c"im esejem i s"aza'b$ mnie na milczenie, "t#rego b$m mu nie m#g' odm#!i, z!a$!sz$ spos#b, ! ja"i !tajemnicz$'em si ! t spra! ) Nic bardziej nie obcia i nie jest ta"im prze"le?st!em, ja" tajemnica) 8osta'em od 0ordelii ca'$ zbi#r list#!) ;z$ s to !sz$st"ie li& st$, nie !iem, ale nie zdaje mi si , bo si "ied$( na!et !$ga& da'a z t$m, e par z nic% s"on-is"o!a'a) /rzepisa'em te list$ i !pro!adzam je do tego cz$stopisu) ;o pra!da nie s one dato& !ane, ale na!et gd$b$ b$'$, nie!iele b$ mi to pomog'o, ponie& !a dzienni" ! miar roz!oju zdarze? staje si coraz po!(ci& gli!sz$, a !reszcie, z jedn$m !$jt"iem, ! og#le dat nie poda& je, ja" gd$b$ %istoria ta ! miar biegu czasu sta!a'a si , acz&
-9-

"ol!ie" ca'"iem rzecz$!ista, coraz blisza ja"iej( idei i z tego po!odu poda!anie do"'adnego czasu dziania si sta!a'o si oboj tne) /rzeci!nie, pomog'o mi to, e ! r#n$c% miejscac% dzienni"a odnalaz'em par s'#!, "t#r$c% znaczenia zrazu nie pojmo!a'em) /or#!nujc je z listami zrozumia'em jedna", e b$'$ one po!odem do ic% napisania) 6$'o !i c dla mnie rzecz 'at! !sta!i je !e !'a(ci!$c% miejscac%, to znacz$ !pro!a& dzi list tam, gdzie si znajduje mot$! po!odujc$ jego napi& sanie) 4d$b$m nie znalaz' t$c% jasn$c% !s"az#!e", pope'ni'& b$m du$ b'd niezrozumienia* gd$ nie prz$sz'ob$ mi to do g'o!$, co !$ni"a ze !s"az#!e" dzienni"a, e poszczeg#lne li& st$ b$'$ pisane ! ta" "r#t"ic% odst pac% czasu, i ona zdaje si otrz$m$!a'a ic% "il"a ! cigu jednego dnia) 4d$b$m szed' za pier!sz$m pop dem, roz'o$'b$m te list$ regularniej, nie po& dejrze!ajc, ja"ie !raenie musia'a cz$ni szale?cza energia, z "t#r u$!a' on tego, ja" i inn$c% (rod"#!, ab$ utrz$m$!a 0ordeli stale ! naj!$sz$m pun"cie nami tno(ci) 2pr#cz ca'"o!itego obja!ienia c%ara"teru stosun"u do 0or& delii, Dziennik za!iera tu i #!dzie ma'e t$c% spra! szczeg#'$) ,sz dzie, gdzie si znajdo!a' ta"i szczeg#', na marginesie b$'o napisane N6) Te brulion$ nie mia'$ adnego z!iz"u z dziejami 0ordelii, ale da'$ mi jasne poj cie o znaczeniu !$ra& enia, "t#rego u$!a'a do( cz sto, a "t#remu przedtem nada& !a'em inne znaczenie@ za!sze trzeba zarzuca osobn ! d" dla (!iata) 4d$b$ ja"i( zesz$t tego Dziennika dosta' si !cze& (niej ! moje r ce, pra!dopodobnie !pad'b$m na te spra!$, "t#re on sam gdzie( naz!a' na marginesie@ ac!iones in dis!ans* gd$ sam po!iada', e 0ordelia zajmo!a'a go za bardzo, ab$ mia' czas na rozejrzenie si do"o'a) ,"r#tce po t$m, gd$ porzuci' 0ordeli , otrz$ma' od niej par list#!, "t#re odes'a' jej nie ot!arte) /omi dz$ t$mi listami, "t#re 0ordelia prze"aza'a mi, znajdo!a'$ si ta"e i te) Sama z'ama'a pieczt"i, a ja zrobi'em z list#! t$c% odpis$) Nigd$ nie zaj"n 'a si o ic% tre(ci* a s"dind, "ied$ m#!i'a o 7anie, z!$"'a b$'a rec$to!a !iersz$", zdaje si 4oet%ego, odnosz&

- 10 -

c$ si do odmienno(ci jej nastroju i zmienno(ci uczu ta" zna& miennie r#n$c%) 4e%e Cersc%m%e 8ie Treue, 8ie =eue 0ommt nac%) Dist$ brzmia'$ ja" nast puje@

- 11 -

7o%annes5 Nie naz$!am ;i moim* zdaj sobie dos"onale spra! z tego, e nigd$ nie b$'e( moim, i do( suro!o po"utuj za to, e "ied$( ta"a m$(l roz(!ietla'a moj dusz * a jedna" naz$!am ;i moim@ moim u!odzicielem, moim oszu"aniem, moim !ro& giem, moim morderc, moim po!odem nieszcz (, moim gro& bem rado(ci, moj przepa(ci zatracenia) Naz$!am ;i moim i siebie naz$!am T!oj, i to s'o!o, "t#re niegd$( pie(ci'o T!oje uc%o, "t#re dumnie sc%$la'o si "u mojej adoracji, b dzie te& raz brzmia'o ja" prze"le?st!o* prze"le?st!o na !ie"i) Nie ciesz si , e moim celem jest prze(lado!anie ;iebie, cz$ te e si uzbroj ! szt$let, ab$ !$!o'a T!oje sz$derst!o5 De, gdzie c%cesz, ja jestem T!oja, si gnij ostateczn$c% granic (!iata, a ja jestem T!oja, "oc%aj t$sice inn$c%, a ja jestem T!oja, na!et i ! godzin (mierci ja jestem T!oja5 Na!et to, co m#!i przeci! Tobie, (!iadcz$, e ja jestem T!oja5 Ta" op ta'e( moj ludz"o(, e sta'e( si !sz$st"im dla mnie, i ca'e moje szcz (cie b dzie polega'o na t$m, e stan si T!oj nie!olnic) T!oja jestem, ta", T!oja, T!oja, T!oja prze"l ta, T!oja 0ordelia 7o%annes5 6$' bogacz, "t#r$ mia' !iele "oni i "r#!, i drobiu nieprzejrza& ne mn#st!o, i b$'a uboga dzie!cz$n"a, "t#ra mia'a t$l"o jed& nego baran"a, "t#r$ jad' z jej r "i i pi' z jej sz"lan"i) T$ b$'e( t$m bogaczem, posiadajc$m !szel"ie !spania'o(ci (!iata, ja b$'am t ubog, co mia'a t$l"o mi'o( s!oj) +abra'e( mi j i ciesz$'e( si z tego* i mia'e( ta"i "apr$s, e z'o$'e( ! o-ierze t odrobin , "t#ra b$'a moja) A s!ojego nic nie mog'e( o-iaro& !a) 6$' bogacz, "t#r$ mia' !iele "oni i "r#!, i drobiu nie& przejrzane mn#st!o, i b$'a uboga dzie!cz$n"a, "t#ra mia'a t$l"o mi'o( s!oj) T!oja 0ordelia

- 12 -

7o%annes5 ;z$ nie ma adnej nadziei< ;z$ T!oja mi'o( nigd$ si nie odrodzi< 4d$ "oc%a'e( mnie, !iem o t$m dobrze, c%o nie !iem, na ja"iej podsta!ie ta" sdz ) 6 d cze"a'a, na!et gd$& b$ czas si bardzo d'u$', b d cze"a'a, cze"a'a, a zm cz$sz si mi'o(ci do inn$c%, a !ted$ T!oja mi'o( do mnie po!sta& nie z grobu, i !ted$ b d ;i "oc%a'a ja" za!sze, dzi "o!a'a Tobie ja" za!sze, ja" przedtem, o 7o%annes, ja" przedtem) ;z$ T!#j c%'#d bezserdeczn$ jest T! pra!dzi! istot< ;z$ T!oja mi'o(, T!e bogate serce b$'o "'amst!em i -a'szem< ;z$ jeste( z po!rotem sob sam$m< +no( cierpli!ie moj mi'o(, przebacz, e ja !ci "oc%am ;i , ja !iem, e moja mi'o( jest ci arem dla ;iebie, ale przecie nadejdzie ten czas, e !r#cisz do s!ojej 0ordelii) T!oja 0ordelia, pos'uc%aj t$c% b'a& galn$c% s'#!, T!oja 0ordelia, T!oja 0ordelia, T!oja 0ordelia ;%ocia 0ordelia nie posiada'a tej !iel"iej s"ali uczu, "t#r podzi!ia'a u 7o%annesa, nie mona po!iedzie, ab$ jej uczucia nie -alo!a'$ ! modulacjac%) 7ej nastr#j odbija si ! "ad$m z list#! inaczej, c%ocia bra"uje jej do pe!nego stopnia prec$zji !$obra.ni) Szczeg#lnie !ida to ! drugim li(cie, ! "t#r$m ra& czej przeczu!a, ni rozumie s!e m$(li, ale ta niedos"ona'o( !'a(nie ta" bardzo mnie !zrusza) 4 "!ietnia 2stronie, moja pi "na nieznajoma, ostronie5 ,$j( z "are& t$ spra!a nie'at!a, czasami jest to "ro" dec$dujc$) 9og pani po$cz$ do przecz$tania pe!n no!el Tiec"a, z "t#rej pani zobacz$, ja" pe!na pani zsiadajc z "onia do tego stopnia u!i& "'a'a si ! s"ompli"o!an intr$g , e ten "ro" sta' si dec$du& jc$m "ro"iem dla ca'ego jej $cia) Stopnie "aret$ czasami s ta" !adli!ie u'oone, e bardzo cz sto trzeba zapomnie o ca& 'ej gracji ruc%#! i !pa( ! ramiona -urmana cz$ lo"aja) Ta", dobrze jest b$ -urmanem cz$ lo"ajem, i zdaje mi si , e
- 13 -

!"r#tce poszu"am posad$ lo"aja ! ja"im( domu, gdzie s m'o& de pann$* lo"aj cz sto zostaje !tajemniczon$ ! se"ret$ m'o& d$c% dzie!czt) Ale niec% pani nie s"acze, na 6oga, b'agam pa& ni* przecie jest ciemno* nie przesz"odz pani, stan sobie tutaj pod latarni, ta" e pani mnie nie zobacz$, a ja" pani mnie nie zobacz$, to i ja pani nie ujrz , bo si przecie na t$le !idzi, na ile si jest !idzian$m 1 i !'a(nie ze !zgl du na lo"a& ja, "t#r$ moe nie b dzie mia' do( si'$, ab$ !$trz$ma ta"i s"o", ze !zgl du na jed!abn su"ni , i!e# na "oron"o! szlar" , ze !zgl du !reszcie na mnie, poz!#l tej malut"iej stopie, "t#rej szczup'o( niejedno"rotnie podzi!ia'em, poz!#l jej na do(!iadczenie (!iata, !a si na oparcie si na niej, a je(li jeszcze !a%asz si ! sobie nie mogc znale. oparcia, to prz$sta! sz$b"o drug nog , gd$ b$'ob$ rzecz zb$t o"rutn pozosta!i ci c%!iejc si ! tej poz$cji, ta" niepi "nej i ta" odleg'ej od obja!ienia pi "na) ;z$ te boisz si ja"iego( natr & ta, ocz$!i(cie nie lo"aja, t$m bardziej nie mnie, "t#r$ !idzia& 'em t malut" stop , a ponie!a jestem badaczem natur$, naucz$'em si od ;uviera !$ciga pe!ne !nios"i) A !i c od& !agi5 7a" ten l " po!i "sza t!e uro"i5 Ale l " nie jest pi "n$ sam ! sobie, c%$ba e ! t$m sam$m momencie dostrzega si energi , "t#ra go przez!$ci a) ,'a(nie) 7a" mocno stoi ! tej c%!ili ta ma'a stopa5 2d da!na ju to zau!a$'em, e dzie!& cz ta, "t#re maj ma'e nogi, na og#' mocniej na nic% stoj ni te, "t#r$c% "o?cz$n$ s !i "sze) 0to b$ m#g' to pom$(le< /rzecz$ to !szel"iemu do(!iadczeniu* o !iele niebezpieczniej jest dla su"ni, "ied$ si !$siada, ni "ied$ si !$s"a"uje) , "ad$m razie jest bardzo r$z$"o!ne dla m'odej dzie!cz$n$ je& c%a "aret, zb$t cz sto zostaje si ! niej na za!sze) 0oron"i i !st"i si niszcz, i ca'a spra!a przepada) Ni"t tego nie !i& dzi, ostatecznie po"azuje si ciemna posta za!ini ta ! p'aszcz po ocz$* (!iat'a latarni o(lepiaj pani i nie !iadomo, s"d on idzie* mija pani a"urat ! momencie, gd$ podc%odzi pani do bram$) , "r$t$czn$m momencie pada !zro" na t po& sta5 /ani si rumieni* pier( staje si za ciasna dla jednego od& dec%u* !e !zro"u pani maluje si rozpacz, dumna pogarda* ! o"u pani czai si pro(ba, 'za* obie s pi "ne, obie prz$jmuj na
- 14 -

m#j rac%une"* !art jestem i jednego, i drugiego) Ale jestem z'o(li!$ 1 ja"i jest numer domu< 1 co !idz , jest to !$sta!a publiczna to!ar#! galanter$jn$c%* pi "na nieznajoma, moe to jest oburzajce z mojej stron$, ale p#jd !s"azan drog))) 2na zapomnia'a o t$m zdarzeniu, ac% ta", ja" si ma siedem& na(cie lat, "ied$ ! t$m szcz (li!$m !ie"u !$c%odzi si po spra!un"i, "ied$ do "adego !i "szego cz$ mniejszego przed& miotu, "t#r$ si bierze ! r ce, prz$!izuje si t$le nie!$raal& nie radosn$c% uczu, 'at!o si zapomina o !sz$st"im) 7eszcze mnie nie dostrzeg'a* stoj po przeci!nej stronie "ontuaru da& le"o od siebie samego) Dustro !isi na przeci!leg'ej (cianie, ona o t$m nie m$(li, ale lustro m$(li) 7a" !iernie obj 'o ono jej obraz, ja" po"orn$ nie!olni", "t#r$ c%ce (!iadcz$ o s!$m bezgraniczn$m oddaniu, nie!olni", dla "t#rego ona jest pe'na znaczenia, ale "t#r$ dla niej nic nie znacz$, nie!olni", "t#r$ j odbija, ale nie moe jej obj) Nieszcz (li!e z!ierciad'o, "t#& re moe obj jej obraz, nie moe obj jej samej, nieszcz (li& !e z!ierciad'o, "t#re nie moe zatai jej obrazu ! s!ej g' bi, u"r$ go przed (!iatem, ale przeci!nie, musi go o"az$!a !sz$st"im ludziom, ja" mnie ! tej c%!ili) 7a"a b$'ab$ to m "a dla cz'o!ie"a5 A cz$ nie ma ta"ic% ludzi podobn$c% do lustra< 0t#rz$ posiadaj co( t$l"o ! t$m momencie, gd$ po"a& zuj to inn$m, "t#rz$ u"azuj t$l"o po!ierzc%ni , a nie istot rzecz$, i trac !sz$st"o, "ied$ c%c to po"aza, ja" to z!ier& ciad'o straci jej obraz ! jednej c%!ili, "ied$ ona na moment od'cz$ s!e serce od jego po!ierzc%ni) 3 jeeli cz'o!ie" nie jest ! stanie zac%o!a ! pami ci obrazu, na!et gd$ jest on obecn$, to musi za!sze pragn b$ oddalon$m od pi "na i nie mie go zb$t blis"o, ab$ ogarnia !zro"iem to, co si obejmu& je, i odz$s"a z po!rotem dla !zro"u, oddalajc to od siebie, ale jednocze(nie m#c mie przed o"iem dusz$, "ied$ si nie !i& dzi przedmiotu, gd$ znajduje si zb$t blis"o, na prz$"'ad "ie& d$ !argi zam$"aj si na !argac%))) 7a"a jest pi "na5 6iedne lustro, musi znosi m "i, dobrze, e nie !ie, co to zazdro(5 4'#!" ma dos"onale o!aln, troc% poc%$lon naprz#d, co nieco pod!$sza jej czo'o, "t#re !znosi si cz$ste i dumne, nie obarczone cec%ami intele"tu) 7ej ciemne !'os$ !ij si 'agod&
- 15 -

nie i pi "nie nad czo'em) 7ej t!arz jest ja" o!oc, !sz$st"ie przej(cia s o"rg'e, s"#r ma przejrz$st, ! dot"ni ciu a"sa& mitn, czuj to !zro"iem) 7ej o"o 1 jeszcze go nie !idzia'em, prz$"r$!a je bo!iem po!ie"a ozdobiona jed!abn -r dzl, "t#ra !$rasta ja" przegroda niebezpieczna dla tego, "to c%ce spot"a jej !zro") 7ej g'o!a jest g'o! 9adonn$, odbija si ! niej cz$sto( i nie!inno(* ja" 9adonna poc%$la si naprz#d, ale nie gubi si ! "ontemplacji 7ednego* to spra!ia zmian$ !$raz#! jej t!arz$) To, ! cz$m pogra si jej um$s', jest !ielo(ci, !ielo(, ! "t#rej odbija si ziems"i przep$c% i ziem& s"a !spania'o(5 +dejmuje r "a!icz"i, ab$ u"aza z!ierciad'u i mnie pra! r " utoczon ja" ant$czna rze.ba, bez adn$c% ozd#b i bez p'as"iego z'otego pier(cienia na cz!art$m palcu 1 bra!o5 1 podnosi ocz$, ja" si !sz$st"o zmienia, c%o zostaje ta"ie samo, czo'o troc% si znia, t!arz mniej regularnie o!alna, ale $!sza) =ozma!ia ze sprzeda!c, jest o$!iona, !eso'a, rozmo!na) 7u !$bra'a jedn, d!ie, trz$ rzecz$, !$& biera cz!art, trz$ma j ! r "u, o"o jej zno!u si znia, p$ta, co to "osztuje, c%o!a to pod r "a!icz" , to b dzie se"ret, przeznaczon$ dla "ogo 1 dla "oc%an"a< 1 ale ona przecie nie jest zar czona 1 ale, ale jest !iele nie zar czon$c%, a maj& c$c% "oc%an"#!, i jest duo zar czon$c%, a nie "oc%ajc$c%))) 9ame j porzuci< Nie po!inienem mci jej rado(ci<))) ;%ce p'aci, ale zgubi'a s!#j !orecze"))) /odaje, zdaje si , s!#j ad& res, ale nie c%c go s'$sze, nie c%c pozba!ia siebie niespo& dzian"i* spot"am j jeszcze ! $ciu, na pe!no j poznam, a moe i ona mnie pozna) 9ojego upartego !zro"u 'at!o si nie zapomina) /rz$jdzie na ni "olej, gd$ spot"am j zno!u ! nie& ocze"i!an$m otoczeniu) 7eeli mnie nie pozna, jeeli jej spoj& rzenie mnie nat$c%miast o t$m nie prze"ona, na pe!no znajd o"azj , ab$ spojrze na ni z bo"u) /rz$si gam, e prz$pomni sobie t s$tuacj ) T$l"o cierpli!ie, t$l"o !strzemi .li!ie, !sz$st"o si osignie pomale?"u) 7u jest naznaczona, potem b dzie !$brana)

- 16 -

E&go To lubi 5 Sama !ieczorem na Fstergade5G Ta", !idz lo"aja idcego z t$'u, prosz nie m$(le, e jestem ta" z'ego mniema& nia o pani i sdz , e pani c%odzi sama, niec% pani nie m$(li, e jestem ta" niedo(!iadczon$ i e nie dostrzeg'em od razu tej niebezpiecznej postaci) Ale dlaczego ta" pr d"o< ,i c jest tro& c% strac%u, serce bije odrobin , i to nie z niecierpli!ej t s"& not$ do domu, ale z po!odu niecierpli!ego strac%u, "t#r$ przeni"a ca'e cia'o s!oim s'od"im dreszczem, i std ten pr d"i "ro") /rzecie to jest !spania'e, bezcenne, ta" lecie samotnie 1 ze s'uc$m za plecami))) 9a si s!oje szesna(cie lat, jest si ocz$tan, to znacz$ ocz$tan ! romansac%, z'apa'o si przec%odzc przez po"#j brata ja"ie( s'#!"o z jego rozmo!$ z prz$jaci#'mi, s'#!"o o stergade) /#.niej "r ci'o si !ielo& "rotnie tamt d$, ab$ us'$sze co(, ja"ie( blisze szczeg#'$) Na pr#no) ;%cia'ob$ si , gd$ si jest ju ta" du dzie!cz$n, !iedzie co( !i cej o (!iecie) ;o naj!$ej mona si ta" przej( z lo"ajem za plecami) 8zi "uj za 'as" ) 7a" min zrobi na to ojciec i mat"a, i ja"i prete"st tej !$ciecz"i mona !$m$(li< 3( na pota?c#!" , to za !cze(nie, bo August m#!i' !$ra.nie, e mi dz$ dzie!it i dziesit* !raca do domu, to ju jest za p#.no, i najcz (ciej trzeba taszcz$ ja"iego( "a!a& lera ze sob) , cz!arte" !ieczorem, "ied$(m$ jec%ali z te& atru, b$'a ! gruncie rzecz$ najlepsza sposobno(, ale to za& !sze trzeba jec%a "aret, i pa"uje si do (rod"a pani T%om& sen i jej urocze "uz$n"i* eb$ si prz$najmniej jec%a'o samot& nie, mona b$ b$'o opu(ci o"no i rozejrze si odrobin ) Ale cz sto prz$c%odz o"oliczno(ci niespodzie!ane) 8zi( po!ie& dzia'a do mnie mamusia@ ja" ta" dalej p#jdzie, na pe!no nie s"o?cz$sz tego %a-tu, co prz$goto!ujesz ojcu na urodzin$, ab$ ci ni"t nie przesz"adza', p#jd. do cioci 7ett$ i zosta? tam a do %erbat$, a potem 7ens prz$jdzie po ciebie) Nie b$'a to ! grun& cie rzecz$ mi'a propoz$cja, bo u cioci 7ett$ s pot!orne nud$* ale za to b d !raca'a o dziesitej sama, ze s'uc$m) 0ied$
G >lica stano!ica cz ( StrHget, g'#!nej arterii starej 0open%agi (prz$p) t'um))

- 17 -

7ens prz$jdzie, pocze"a sobie do za "!adrans dziesita i !ted$ !$rusz$m$) T$le t$l"o, e mog spot"a mego pana brata albo pana Augusta 1 lepiej b$'ob$ nie spot"a, bo zaraz mnie odpro& !adz do domu 1 (licznie dzi "uj , !ol b$ !olna) ,olno(5 1 ale moe spostrzeg ic% ta", e oni mnie nie zobacz))) No, moja panien"o, co pani !idzi i co si pani zdaje, e ja !idz < /rzede !sz$st"im ma' czapecz" , "t#r ma pani na g'o!ie, a ! "t#rej jest pani szalenie do t!arz$, "t#ra ta" %armonizuje z ca'o(ci pani po(piec%u) Nie jest to "apelusz, t$m bardziej nie czepecze", raczej pe!ien rodzaj "aptur"a) Ale przecie to nie& moli!e, eb$ pani !'o$'a to na siebie dzi( rano) ;z$b$ prz$& ni#s' to s'uc$, cz$ moe po$cz$'a pani to u cioci 7ett$< 1 9oe pani jest incogni!o< ,oal"i pani nie moe (cign na d#', s"oro pani c%ce cz$ni obser!acje) A moe to nie jest !oal"a, t$l"o szero"a blond$no!a "oron"a) , cieniu nie mona rozpo& zna) ,sz$st"o jedno, co to jest, ale za"r$!a pani g#rn po'o& ! t!arz$) /ani podbr#de" jest napra!d pi "n$, troc% za ostr$* ustecz"a ot!arte, to dlatego, e pani sz'a ta" pr d"o) + b$ 1 bia'e ja" (nieg) Ta" po!inno b$) + b$ to niez!$"le !ana rzecz, to stra "r$jca si za u!odziciels" s'od$cz !arg) /olicz"i tr$s"aj zdro!iem) 7eeli si g'o! le""o poc%$& li'o na bo", 'at!o b$'o zajrze pod ten !oal cz$ pod t "oron& " ) >!aga, ta"ie u"o(ne spojrzenie jest bardziej niebezpieczne ni spojrzenie !prost) Ta" ja" prz$ -ec%tun"u* a ja"i or jest r#!nie ostr$, r#!nie przeni"li!$, r#!nie sz$b"i ! a"cji, a przez to pro!adzc$ do rozczaro!a?, ja" ludz"i !zro"< Tra-ia si !$& so" "!art , ja" m#!i -ec%mistrze, i ata"uje ! se"und * im pr dzej nast puje ata" po zaznaczeniu, t$m lepiej) Nieopisan$ to moment 1 c%!ila tra-ienia) /rzeci!ni" czuje si z!$ci on$, jest pobit$, ale ! zupe'nie inn$m miejscu, ni mu si zdaje))) Ale ona nieustraszenie "rocz$ dalej, nie l "ajc si i nie m#& !ic nic) /rosz u!aa, nadc%odzi sz$b"o ja"i( cz'o!ie", pro& sz (cign !oal" , prosz nie poz!oli, ab$ jego pospolit$ !zro" zbru"a' t!e r$s$, pani nie ma na!et poj cia o t$m, e b$ moe przez d'ugi czas nie b dzie mog'a pani zapomnie tego l "u, ja"im przej' pani dot$" tego !zro"u 1 pani nie !idzia'a tego ta" ja" ja, e to on opano!a' s$tuacj ) S'uc$
- 18 -

potra"to!an$ jest ja" przedmiot) No i ma pani, !idzi pani, co to jest, !$c%odzi samej t$l"o ze s'uc$m) Do"aj upad') , gruncie rzecz$ jest to bardzo (mieszne, ale co pani teraz zrobi< +a!r#ci pani i pomoe mu pani stan na nogi, to nie !$pada, "rocz$ dalej z zab'ocon$m lo"ajem nieprz$jemnie, i( dalej samej niebezpiecznie) >!aga, pot!#r si zblia))) /ani mi nic nie odpo!iada, t$l"o patrz$ na mnie, cz$ moja po!ierzc%o!& no( budzi l " ! pani< Nie robi na pani adnego !raenia, je& stem poczci!$m cz'o!ie"iem z innego (!iata) Nie ma nic ! moic% s'o!ac%, co b$ pani mog'o dot"n, nic, co b$ pani na& pom"n 'o o naszej s$tuacji, nic, co b$ mnie do pani zanadto zbli$'o) /ani l "a si jedna" odrobin , nie moe pani zapo& mnie o zblieniu si podejrzanej postaci) /ani odczu!a troc% !sp#'czucia dla mnie, rozumie pani moje zmieszanie i to, e nie podnosz na pani !zro"u, co pani daje nade mn prze!a& g ) ;iesz$ to pani i budzi poczucie bezpiecze?st!a) 9a pani na!et le"" oc%ot po(mia si ze mnie) +a'o$'b$m si , e ! tej c%!ili mia'ab$ pani od!ag !zi mnie pod r " , gd$b$ to pani prz$sz'o do g'o!$))) Ac%, !i c pani miesz"a na Stormgade< /ani przecz$ mi zimno i po"r#tce) ;z$ zas'u$'em na to, s"oro pomog'em pani ! trudnej s$tuacji< =ozm$(li'a si pani, z!raca si "u mnie, dzi "uje mi za moj uprzejmo(, podaje mi r " 1 dlaczego pani poblad'a< 9#j g'os si nie zmieni', zac%o!anie jedna"o!e, o"o moje ta" samo spo"ojne i opano!ane) >(cis" d'oni< ;z$ u(cis" d'oni moe co( znacz$< Ta", moe, bardzo moe, moja dzie!cz$n"o, za d!a t$godnie !$t'umacz ci !sz$st"o, a t$mczasem zosta? prz$ mniemaniu, e jestem do& broduszn$m cz'o!ie"iem, "t#r$ po r$cers"u pomaga m'odej pannie i moe potem u(cisn jej d'o? ! zupe'nie nie!inn$m sposobie) I "!ietnia AA !i c ! poniedzia'e" o J&ej na !$sta!ie obraz#!B) 6ardzo dobrze, b d mia' zaszcz$t sta!i si za "!adrans pier!sza) 9a'e rendez&vous) 2statniej sobot$ pu(ci'em ! trb !sz$st"ie
- 19 -

zaj cia i zdec$do!a'em si z'o$ !iz$t memu nieobecnemu prz$jacielo!i, Adol-o!i 6ruun) , t$m celu uda'em si o"o'o go& dzin$ si#dmej po po'udniu na Cestergade, gdzie on mia' podob& no miesz"a) T$mczasem nie mog'em go tam znale. na!et na trzecim pi trze, do"d dotar'em ca'"iem zd$szan$) 0ied$ ju c%cia'em sc%odzi ! d#', do uc%a mego dolecia' melod$jn$ g'os "obiec$, "t#r$ po!iedzia' nieco (ciszon$m tonem@ AA !i c ! poniedzia'e" o J&ej na !$sta!ie obraz#!, ! tej porze nie ma tam ni"ogo, a ! domu, !iesz dobrze, nigd$ nie uda mi si ci zobacz$B) To zaproszenie b$'o s"iero!ane nie do mnie, ale do m'odzie?ca, "t#r$ raz& d!a& trz$ !$s"ocz$' przez drz!i !$j& (cio!e, ta" sz$b"o, e na!et moje ocz$, a c# dopiero moje nogi nie zdo'a'$ go dogoni) 4d$b$ na sc%odac% pali' si gaz, ujrza'b$m, cz$ !arto b$'o b$ a ta" pun"tualn$m) Ale gd$b$ pali' si gaz, to pe!nie b$m nic nie pos'$sza') =zecz$!isto( jest rozsdna, a ja !ci pozostaj opt$mist))) Ale "im jest ona< Na !$sta!ie roi si od dzie!czt, m#!ic s'o!ami donn$ Ann$) 7est pun"tualnie trz$ "!adranse na pier!sz) 9oja pi "& na nieznajoma5 ;%cia'b$m, ab$ t!#j abszt$-i"ant b$' r#!nie pun"tualn$, co ja, a moe sobie !cale nie $cz$sz, ab$ prz$& c%odzi' a o "!adrans za !cze(nie) +reszt, ja" pani sobie $& cz$, ja ! "ad$m razie jestem do us'ug))) A;zarodziejs"a "o& bieto, !r#"o cz$ czaro!nico, zrzu s! po!'o" B, od"r$j si , pra!dopodobnie ju jeste( tutaj, nie!idzialna dla mnie, zdrad. s! obecno(, bo inaczej ja"e st!ierdz t!oje obja& !ienie< A moe prz$sz'o tu !i cej "obiet ! t$m sam$m celu< 9oli!e) 0to moe zna drogi ludz"ie, na!et na !$sta!ie ob& raz#!) 1 A !'a(nie !pada do %allu dzie!cz$na, spiesz$ si , leci pr dzej ni !$rzut sumienia zda za grzeszni"iem) +apomina o"aza bilet, czer!on$ !o.n$ j zatrz$muje) 6oe drogi5 7a"e si ona spiesz$5 To na pe!no ona) S"de ten nie!czesn$ po& (piec%< Nie ma jeszcze pier!szej) Ta", ale pami taj, ma spo& t"a "oc%an"a* prz$ ta"iej o"azji cz$ to !sz$st"o jedno, ja" si !$glda, przecie sam rozum "ae, eb$ o"aza si z naj& lepszej stron$< 4d$ ta"a m'oda "re! gna na rand" , dzie!cz$& na bierze si do rzecz$ ja" szalona) 7est ca'"iem roztrz siona) A ja sobie siedz !$godnie na "rze(le i "ontempluj pi "n$
- 20 -

prospe"t !iejs"iego pejzau))) A ta pie"ielna dzie!cz$na p dzi przez !sz$st"ie sale) /o!inna c%o troc% postara si u"r$ s!oj podli!o(* pami taj na s'o!a s"iero!ane do pann$ Disbet$G* ATo !st$d, gd$ m'oda panna po"azuje, ja" bardzo c%ce si spot"a z m'odzie?cem5B Ale to jest zupe'nie zrozu& mia'e, e !asze spot"anie jest ca'"iem nie!inne) Ta"ie spot"a& nie zaz!$czaj u!aane jest przez za"oc%an$c% za najpi "niej& sze c%!ile) Sam prz$pominam sobie ta" do"'adnie, ja"b$ to b$'o !czoraj, ten pier!sz$ raz, "ied$ bieg'em na um#!ione miejsce, z sercem pe'n$m rado(ci i nie!iedz$ szcz (cia, "t#re mnie ocze"i!a'o, pier!sz$ raz, "ied$ "lasn'em trz$"rotnie ! d'onie, pier!sz$ raz, "ied$ si ot!orz$'o o"no, pier!sz$ raz, "ied$ ma' !iszc -urt" ot!orz$'a nie!idzialna r "a dzie!& cz$n$, "t#ra nat$c%miast sc%o!a'a si za drz!iami, pier!sz$ raz, "ied$ u"r$'em dzie!cz$n pod moim p'aszczem ! jasn noc letni) Ale miesza si z t$mi sdami !iele z'udze?) Spo"oj& n$ obser!ator nie za!sze u!aa, e za"oc%ani najpi "niej !$& gldaj ! t$m momencie) 6$'em (!iad"iem nieraz ta"ic% spo& t"a?, gdzie pomimo e dzie!cz$na b$'a mi'a, a c%'opiec pi "& n$, og#lne !raenie b$'o prz$gn biajce i rand"a b$'a !cale niepi "na, c%ocia ta" zda!a'a si za"oc%an$m) 0ied$ si z$& s"uje do(!iadczenia, !$gr$!a si ! pe!n$m sensie, gd$ c%o& cia si traci s'od"i niepo"#j niecierpli!ej t s"not$, zdob$!a si zdolno( nadania temu momento!i pra!dzi!ej pi "no(ci) 9og si !(cie"a !idzc istot ludz" ta" pomieszan ! ta& "ic% o"oliczno(ciac%, i zamiast mi'o(ci ogarnia j delirium tre& mens) Ale co si ;$gan zna na marcepanac%5 +amiast d$s"ret& nie ciesz$ si t$m niepo"ojem, poz!oli zap'on jego pi "& no(ci i nas$ci si nim, !$!o'uje t$l"o szpetn "on-uzj i !ra& ca przecie !eso'o do domu, !$obraajc sobie, e mia' cudo!ne prze$cie) Ale co, u diab'a, gdzie stercz$ ten -acet, godzina ju pra!ie druga) To o"ropne st!orzenia, ci za"oc%ani) Ta"i c%'$ste" "ae cze"a na siebie dzie!cz$nie5 Nie, ja jestem zupe'nie inn$m cz'o!ie"iem5 Nie zostaje mi nic innego, ja" za& gada do niej, "ied$ mnie mija po raz pit$) ANiec% pani mi !$&
G Dud!ig Kolberg@ )ras# s *on!an s, a"t E, scena E) (prz$p) t'um))

- 21 -

bacz$ moje natr ct!o, prosz pani, ale pani zdaje si szu"a s!ojej rodzin$, pani "il"a ju raz$ sz$b"o przesz'a "o'o mnie, ale !idzia'em, e pani stale zatrz$m$!a'a si ! ssiedniej sali, moe pani nie !ie, e jest jeszcze jedna sala za sc%odami, moe pani tam znajdzie osob$, "t#r$c% szu"aB) >"'oni'a mi si , bardzo jej z t$m pi "nie) 2"oliczno( pom$(lna, e tamten nie prz$c%odzi, r$b$ najlepiej si 'apie ! zamconej !odzie) 0ied$ dzie!cz$na ma poruszone zm$s'$, mona si !a$ na !iele rzecz$, "t#re inaczej za!odz) >"'oni'em si jej ta" uprzejmie i ta" zimno, ja" t$l"o mona, i zno!u siedz na m$m "rze(le przed !iejs"im pejzaem i nie spuszczam z niej o"a) 3( zaraz za ni b$'ob$ moe niebezpieczne, m#g'b$m b$ u!aan$ za natr ta i !zbudzi ! niej czujno() A teraz ona m$(li, e prze& m#!i'em do niej ze !sp#'czucia i dobrze to sobie zanoto!a'a) Ni"ogut"o nie ma ! sali za sc%odami, !iem przecie dobrze) Samotno( dobrze jej zrobi, dop#"i !idzi !iele ludzi nao"o'o siebie, dener!uje si , ja" t$l"o jest sama, uspo"aja si ) 9am racj , zosta'a tam sama) +a c%!il przejd i ja en passant* zg'aszam teraz pretensj do odpo!iedzi, mam pra!o da u"'onu) >siad'a) 6iedna dzie!cz$na, !$glda ta" a'o(nie) Ale bd. spo"ojna, b dziesz pomszczona, ja pomszcz ciebie, zo& bacz$ on, cz$m to si s"o?cz$) 7a"a jest pi "na, "ied$ !iatr$ przeci!ne zamil"'$, a ona odpocz$!a ! spo"ojn$m nastroju) 3stota jej jest %armoni t s"not$ i cierpienia) 7est nieb$!ale pocigajca) Siedzi ta", ubrana ! str#j podr#n$, a przecie to nie ona mia'a rusz$ ! drog , !'o$'a ten str#j, ab$ jec%a po rado(, a teraz oznacza on jej b#l, gd$ oto rado( odjeda od niej ! dal) ,$glda ta", ja" gd$b$ !$sz'a na poegnanie z "o& c%an"iem) Niec% sobie jedzie5 S$tuacja u"'ada si pom$(lnie, c%!ila mruga do mnie) Teraz trzeba si ta" !$sta!i, eb$ si !$da!a'o, ja"ob$m !ierz$', e szu"a'a tu "ogo( z rodzin$ cz$ ze s!ego to!arz$st!a, a jedna" m#!i ta" ciep'o, ab$ "ade s'o!o odpo!iada'o jej uczuciom, ta"im sposobem !(lizgn si do jej m$(li) 1 :eb$ to !sz$sc$ diabli !zi li, cz$ to nie on nadc%odzi, ten c%'$ste", nie!tpli!ie to on) /atrzcie mi na tego 'obuza, psuje mi ca' pom$(ln s$tuacj ) Trzeba to ja"o( przem$(lnie popra!i) Trzeba opano!a s$tuacj , !'cz$ si
- 22 -

do niej) 0ied$ mnie teraz ujrz$, nie b dzie mog'a !strz$ma si od u(miec%u z mojego po!odu, bo ja m$(la'em, e ona szu& "a s!ej rodzin$, "ied$ ona cze"a'a na "ogo( zupe'nie innego) Ten u(miec% ucz$ni ze mnie jej !sp#lni"a, to ju jest co() 8zi "i serdeczne, moje dziec"o, ten u(miec% jest dla mnie !iele !i cej !art, ni ci si zdaje, jest on poczt"iem, a po& czte" jest za!sze najtrudniejsz$) Teraz ju jeste(m$ znajom$& mi, a znajomo( nasza oparta jest na pi"antnej s$tuacji, na ra& zie to mi !$starcz$) /osiedzicie tu z godzin ) +a d!ie godzin$ b d !iedzia', "to pani jest) Nie darmo policja ma spis$ m & cz$zn) L&go ;z$b$m o(lep'< ;z$ m#j !e!n trzn$ !zro" straci' s! si' < ,idzia'em j, ale b$'o to ja" ja"ie( niebia?s"ie obja!ienie, ta" ca'"o!icie obraz jej zni"n' dla mnie) Na pr#no pobudza'em !sz$st"ie si'$ dusz$, ab$ !$czaro!a jej obraz) 4d$b$m j spo& t"a' zno!u, pozna'b$m j ! o"amgnieniu ! po(rod"u t$sica) A t$mczasem zni"n 'a i o"o mej dusz$ na pr#no stara'o si poj& ma j ! sieci t s"not$) 1 ;%odzi'em po Dangelinie oboj tn$ na !sz$st"o i nie z!racajc adnej u!agi na otoczenie, acz"ol& !ie" moje b$stre o"o u!aa'o na !sz$st"o, "ied$ nagle ujrza& 'em j) ,zro" m#j !lepi' si ! ni nie z!aajc zupe'nie na !ol s!ego pana* nie mog'em absolutnie oder!a go od niej i spojrze na inn$ przedmiot, "t#r$ c%cia'em zaobser!o!a, nie !idzia'em go, c%o !$trzeszcza'em ocz$) 7a" -ec%mistrz, "t#r$ zatrz$ma si ! s!$m !$padzie, ta" moje o"o zosta'o nieruc%o& me, s"amienia'o s"iero!ane ! jedn stron ) Nie mog'em opu& (ci !zro"u, nie mog'em s"iero!a go do !e!ntrz, do (rod"a, nie mog'em nie !idzie, gd$ !idzia'em zb$t !iele) 7ed$na rzecz, "t#r mog'em zau!a$, to t$l"o to, e mia'a na sobie zielon$ p'aszcz$", to b$'o !sz$st"o, co mona po!iedzie, to b$'o pojmaniem ob'o"u zamiast 7unon$* !$(lizn 'a si ode mnie ja" 7#ze- z r" on$ /ut$-ara, zosta!iajc mi t$l"o s!#j p'aszcz) To!arz$sz$'a jej starsza pani, "t#ra !$glda'a na jej
- 23 -

mat" ) T m#g'b$m opisa od st#p do g'o!$, pomimo i !cale nie spojrza'em na ni, jed$nie prze(lizn'em si po niej o"iem) Ta" to jest) 8zie!cz$na zrobi'a na mnie !iel"ie !raenie, i j !'a(nie zapomnia'em, tamta nie zrobi'a adnego !raenia, i !'a(nie t zapami ta'em) d) JJ 9#j um$s' i uczucia u!i"'ane s stale ! te same sprzeczno& (ci) ,iem, e j !idzia'em, ale !iem ta"e, e zno!u o t$m zapomnia'em, ale ta", e ! tej resztce !spomnienia, "t#ra zo& sta'a ! mojej g'o!ie, nie mog znale. od(!ieenia) + g!a'& to!n$m niepo"ojem, ja" gd$b$ od tego zalea' m#j b$t, da dusza ma tego obrazu, a przecie si on nie u"azuje* po!inie& nem !$drze sobie ocz$, ab$ je u"ara za 'at!o( zapomnie& nia) 0ied$ szalej z niecierpli!o(ci, "ied$ zapano!uje cisza ! m$m !n trzu, jest ja" gd$b$ przeczucie i !spomnienie pocz$& na'$ t"a ja"i( obraz, "t#r$ jedna" nie moe nabra dla mnie !$ra.n$c% "ontur#!, gd$ nie mog utr!ali jej ! jej otocze& niu, jest to ja" !z#r deli"atnej t"anin$, ja(niejsz$ ni t'o, ale nie!$ra.n$, bo za jasn$) To dzi!ne uczucie znajdo!a si ! ta& "im stanie, ale stan ten ma s!oje urocze stron$ zar#!no sam ! sobie, ja" i dlatego, e po"azuje, ja" jeszcze jestem m'od$) 9oe mnie on ta"e naucz$ innej rzecz$, a miano!icie, e za& !sze szu"am zdob$cz$ !(r#d m'od$c% dzie!czt, a nie !(r#d m'od$c% m ate") 9 at"a jest mniej naturalna, bardziej "o& "ieter$jna* prz$ja.? z ni nie jest ani pi "na, ani interesujca, jest pi"antna, a pi"antne spra!$ sta!iam na ostatnim miejscu) 1 +upe'nie nie ocze"i!a'em, e b d jeszcze ! stanie zno!u zasma"o!a ! pier!sz$c% doznaniac% za"oc%ania@ nurza'em si ! mi'o(ci, sta'em si t$m, co si u sporto!c#! naz$!a se& niorem, nic dzi!nego, e jestem troc% przec%odzon$) T$m le& piej, t$m !i cej obiecuj sobie po tej prz$godzie)

- 24 -

J4&go Ded!o poznaj siebie) 9oje zm$s'$ szalej ja" morze !zbu& rzone !ic%rami nami tno(ci) 4d$b$ "to( m#g' ujrze m du& sz ! t$m stanie, mog'ab$ si mu !$da!a podobna do '#d"i, "t#ra si zanurza dziobem g' bo"o ! morze i grozi jej ! tej niebezpiecznej !$pra!ie zatoni cie na g' bo"o(ciac% mors"iej otc%'ani) Nie spostrzeg'b$, e !$so"o na maszcie czu!a na stra$ mar$narz) =uszajcie naprz#d, dzi"ie si'$, szalej pot go nami tno(ci, rzucajcie !zburzon pian pod ob'o"i, nie poc%'o& n mnie !asze -ale5 Siedz spo"ojnie, ja, "r#l ra-5 /ra!ie nie znajduj miejsca na posta!ienie stop$, miejsca, "t#rego na pr#no szu"a mors"i pta", ab$ si utrz$ma !(r#d !zburzon$c% -al moic% nami tno(ci) A przecie ta"ie !zburze& nie jest moim $!io'em, na "t#r$m buduj , ja" Alcedo 3spidaG buduj gniazdo na -alac%) 3ndor$ !(cie"aj si , "ied$ !idz "olor czer!on$, a ja szale& j , "ied$ !idz "olor zielon$, za "ad$m razem !idz zielon$ p'aszcz* a ponie!a o"o mnie za!odzi, czasami !sz$st"ie me nadzieje roz!ie!aj si z po!odu !o.nego ze szpitala 0r#la Mr$der$"aG) NO&go Trzeba si ogranicza, najlepsz$ to spos#b uz$s"ania naj& !i "sz$c% "orz$(ci) Nie zdaje mi si , ab$m pr d"o do!iedzia' si czego( o dzie!cz$nie, "t#ra nape'ni'a moj dusz i moje m$(li ta" ca'"o!icie, ile pragnie ma t s"nota) 9usz si zac%o& !$!a zupe'nie spo"ojnie, gd$ i ten stan duc%a, ciemne i nie& o"re(lone, ale mocne poruszenie ma s!oj s'od$cz) +a!sze ub#st!iam, "ied$ ! jasn noc "si $co! "'ad si na dnie 'o& dzi na jedn$m z nasz$c% przepi "n$c% jezior) 2puszczam !ted$
G Alcedo 3spida (pta" lodo!$), o "t#r$m ! staro$tno(ci istnia'o podanie, e buduje gniazda na -alac% (prz$p) t'um)) G Nosiciele le"t$" z c%or$mi ze szpitala 0r#la Mr$der$"a c%odzili ! zielon$c% ubraniac% (prz$p) t'um))

- 25 -

agle, nie !ios'uj i nie steruj , !$cigam si ja" d'ugi, patrz ! g' bie niebios) 0ied$ -ale "o'$sz '#d" na s!$m 'onie, "ied$ !iatr sz$b"o gna ob'o"i, "si $c co c%!ila zni"a i zno!u si po& "azuje, znajduj spo"#j ! t$m niepo"oju* ruc% -al us$pia mnie i uderzenia o brzeg '#d"i t!orz monotonn "o'$san" , sz$b"i ruc% ob'o"#!, zmiana (!iat'a i cienia upaja mnie i (ni czu!a& jc) , ten sam spos#b u"'adam si i teraz, opuszczam agle, porzucam ster, t s"nota i ocze"i!anie uciszaj si stopnio!o, staj si coraz s'absze* "o'$sz mnie ja" dziec"o, nade mn !znosi si niebo nadziei, jego nieo"re(lon$ obraz !znosi si nade mn ja" blas" miesica, to o(lepia mnie s!$m (!iat'em, to ogarnia cieniem) 7a"a to roz"osz ta" p'$n na ruc%li!ej !odzie 1 ja"a to roz"osz porusza si ta" ! s!oim !n trzu) NJ&go 8nie mijaj, nie zbliam si do celu) 8zie!cz ta ba!i mnie bardziej ni "ied$"ol!ie", a jedna" nie mam oc%ot$ na ic% to& !arz$st!o) Szu"am !sz dzie tamtej) 0osztuje mnie to cz sto bardzo duo, gasi m#j !zro", prz$mie!a moje prz$jemno(ci) ,"r#tce nastpi prz$jemn$ czas, "ied$ ! $ciu ruc%li!$c% ulic i ulicze" b dzie si mia'o za darmo to !sz$st"o, za co zim drogo si p'aci ! $ciu to!arz$s"im* gd$ m'oda dzie!cz$na duo rzecz$ zapomina 1 nigd$ s$tuacji) :$cie to!arz$s"ie po& z!ala na obco!anie z p'ci pi "n, ale nie daje adn$c% prze& pis#!, ja" trzeba zacz$na romans) , $ciu to!arz$s"im "ada dzie!cz$na jest uzbrojona, ma'o jest o"azji, a najcz (ciej dzie!cz$na nie ma adn$c% podniet zm$s'o!$c%) Na ulic$ dzie!cz$na jest ja" ot!arte morze, i !sz$st"o dlatego dzia'a mocniej, i !sz$st"o zdaje si bardziej tajemnicze) 8aj sto ta& lar#! za u(miec% m'odej dzie!cz$n$ na ulic$, nie dam i dzie& si ciu za podanie r "i ! to!arz$st!ie, a zreszt zupe'nie inne to !arto(ci) 0ied$ romans si zacz', to szu"a si odpo!iednie& go !$razu uczu i ! to!arz$st!ie) 9a si tajemn$ spos#b poro& zumienia si , przejmuje j to dreszczem, to jest najs"utecz& niejsz$ (rode" podniecajc$ ze !sz$st"ic%, ja"ie znam) Nie po&
- 26 -

!inna o t$m m#!i, ale nie przestaje o t$m m$(le* nie !ie, cz$ si ju zapomnia'o o !sz$st"im, cz$ si jeszcze pami ta@ drani si j to ! ten, to ! inn$ spos#b) , t$m ro"u moje ni& !o nie b dzie ob-ite@ ta dzie!cz$na zajmuje mnie za bardzo) , pe!n$m sensie doc%od$ mam s"pe, ale za to mam !ido"i na !iel" !$gran) E&go /rze"l t$ /rz$pad"u5 Nigd$ ci nie prze"lina'em za to, e( si zdarz$', ale prze"linam ci za to, e si nie zdarz$'e() A moe to ma b$ t!oim no!$m !$nalaz"iem, niepoj ta istoto, bez& p'odna macierz$ !sz$st"iego, ostatnia reszt"o t$c% czas#!, "ied$ "onieczno( urodzi'a !olno( i "ied$ !olno( z po!rotem da'a si z!abi do macierz$stego !n trza) /rze"l t$ /rz$pad& "u5 7ed$n$ m#j po!ierni"u, jed$na istoto, "t#r u!aam za godn b$ moim sojuszni"iem i moim !rogiem, za!sze r#!n$ sobie ! nier#!no(ci, za!sze niepoj t$, za!sze zagad"o!$5 T$, "t#rego "oc%am z ca' s$mpati mej dusz$, ! "t#rego obrazie odt!arzam samego siebie, dlaczego nie u"azujesz mi si < Nie ebrz o t! 'as" , nie modl si po"ornie do ciebie, nie pro& sz ci , ab$( si obja!i' ! ten lub inn$ spos#b, ta"ie s"'adanie modlit! ja" przed 6ogiem b$'ob$ poga?s"im "ultem, nie do prz$j cia dla ciebie) Ale !$z$!am ci do !al"i, dlaczego si !i c nie u"azujesz< ;z$ si zatrz$ma' ruc% budo!$ (!iata, cz$ roz!izana jest t!oja zagad"a, cz$ si pogr$'e( ! ot& c%'ani !ieczno(ci< Straszna to m$(l, e (!iat zatrz$ma' si z nud#!5 /rze"l t$ /rz$pad"u, cze"am na ciebie) Nie c%c ci zm#c zasadami cz$ t$m, co szalon$ mot'oc% naz$!a c%ara"te& rem, nie, c%c ci !$czaro!a poezj5 Nie c%c b$ poet dla inn$c%, u"a si 5 ,$czaruj ci , spo$j m#j poemat i to b & dzie moim po$!ieniem5 A moe u!aasz mnie za niegodnego< 7a" bajadera, "t#ra ta?cz$ na cze( b#st!a, ta" o-iaro!a'em si s'u$ tobie* le""i, led!ie prz$odzian$, zr czn$, bezor n$, !$rze"am si !sz$st"iego* nic nie posiadam, niczego nie po& dam, nic nie "oc%am, nie mam nic do stracenia, ale przeto nie
- 27 -

sta'em si !i cej !art od ciebie, ciebie, "t#remu z da!na obrz$d'o odbiera ludziom to, co "oc%a'a, znudzon$ ludz"imi pod'$mi !estc%nieniami, ludz"imi pod'$mi pro(bami) +as"ocz mnie, jestem got#!, adn$c% za"'ad#!, !alczm$ %onoro!o) /o"a mi j, po"a mi moli!o(, "t#ra zdaje si niemoli!a, po"a mi j ! mg'ac% podziemnego (!iata, ab$m j stamtd !$pro!adzi'G, niec% mnie niena!idzi, gardzi mn, niec% b d jej oboj tn$, niec% "oc%a innego, nie l "am si * ale porusz !od$ sadza!"i, przer!ij milczenie) Ta" mnie !$g'odzi to pod& 'o( z t!ej stron$, t$, "t#r$ sobie !$obraasz, e jeste( silniej& sz$ ode mnie) dnia P maja 7u !iosna) ,sz$st"o si roz!ija, ta"e dzie!cz ta) +dejmu& je si p'aszcze zimo!e, zape!ne i m#j zielon$ p'aszcz !isi ! sza-ie) To s s"ut"i za!ierania znajomo(ci z dzie!cz tami na ulic$, nie ! to!arz$st!ie, gdzie od razu !iadomo, ja" si dzie!cz$na naz$!a, z ja"iej poc%odzi rodzin$, gdzie miesz"a, cz$ jest zar czona) Ta ostatnia !iadomo( niez!$"le jest !a& na dla !sz$st"ic% po!an$c% i sta'$c% starajc$c% si , "t#rz$ ja" ognia boj si za"oc%a ! cudzej narzeczonej) Ta"i -acet odczu!a'b$ pie"ieln tr!og , gd$b$ znajdo!a' si ! mojej s"#rze* b$'b$ zupe'nie !$"o?czon$, gd$b$ jego starania o !ia& domo(ci za"o?cz$'$ si !ie(ci, e jest zar czona) Ale mnie to ma'o mart!i) +ar cz$n$ to t$l"o zaba!na przesz"oda) Nie boj si ani zaba!n$c%, ani tragiczn$c% przesz"#d, jed$na rzecz, "t#rej si boj , to nuda) 8ot$c%czas jeszcze si nie do!iedzia& 'em adnej rzecz$, mimo e niczego nie zaniedba'em i !iele raz$ prze"ona'em si o s'uszno(ci s'#! poet$G@ noQ et %iems, longaeRue viae, saeviRue dolores mollitus %is castris, et labor omnis inert)

G Aluzja do mitu 2r-eusza (prz$p) t'um)) G 2!idiusz, +rs a#andi 33, NSE (prz$p) t'um))

- 28 -

9oe !cale nie poc%odzi ona std, z miasta) 9oe poc%odzi ze !si< 9oe, moe, do !(cie"'o(ci dopro!adzaj mnie te !sz$st"ie AmoeB, i im !i cej mam ! g'o!ie t$c% AmoeB, t$m staj si !(cie"lejsz$) , "ad$m razie od'o$'em ju pienidze na podr#) Na pr#no szu"am jej po teatrac%, "oncertac%, ba& lac% i promenadac%) To mnie ciesz$ do pe!nego stopnia* dzie!& cz$na, "t#r mona cz sto spot"a na ta"ic% zaba!ac%, naj& cz (ciej nie!arta jest zac%od#!) 6ra" jej !ted$ najcz (ciej tej (!ieo(ci, "t#ra jest dla mnie condi!io sine q a non,,) Ta& t!iej jest znale. /recios ! c$ga?s"im obozie ni ta" dzie!& cz$n ! tancbudzie, gdzie m'ode dzie!cz ta !$sta!ione s na sprzeda 1 ! ca'ej nie!inno(ci, i niec% nas 6#g broni, ab$(m$ m$(leli inaczej5 JN&go 9oje dziec"o, dlaczego pani nie stan 'a ! bramie< Nie ma nic zdronego, "ied$ dzie!cz$na staje ! bramie podczas desz& czu) 7a staj za!sze, z!'aszcza "ied$ nie mam parasola, na!et czasami, "ied$ mam parasol, ja" na prz$"'ad ! tej c%!ili) +reszt, m#g'b$m !$mieni par szano!n$c% dam, "t#re nie za!a%a'$b$ si ta" ucz$ni@ staje si spo"ojnie, od!raca si plecami do ulic$, ta" e przec%odnie na!et nie mog zoriento& !a si , cz$ si stoi cz$ si !c%odzi do domu) /rzeci!nie, jest to bardzo nieprzezornie, "ied$ si c%o!a za na !p#' ot!art bram, nale$ si !ted$ l "a "onse"!encji, gd$ im bardziej si cz'o!ie" "r$je, t$m prz$"rzej mu jest b$ od"r$t$m) 7eeli si jedna" cz'o!ie" sc%o!a', to po!inien sta bez ruc%u, pole& cajc si opiece s!ego geniusza cz$ te Anio'a Str#a* szcze& g#lnie nale$ uni"a !$gldania na ulic ! celu prze"onania si , cz$ deszcz ju usta') 7eeli si c%ce prze"ona o t$m, cz$& ni si od!anie jeden "ro" naprz#d i patrz$ si z po!ag ! nie& bo* a gd$ przeci!nie, cie"a!ie, z !a%aniem, l "iem, niepe!& nie !$su!a g'o! i sz$b"o si j co-a 1 to "ade dziec"o zro& zumie, e to jest zaba!a ! c%o!anego) A ja, "t#r$ za!sze ba&
GG ,arun"iem "onieczn$m (prz$p) t'um))

- 29 -

!i si razem, musz si po!strz$m$!a, nie odpo!iada na p$tania, jeeli mnie "to zap$ta))) /rosz nie m$(le, e $!i ja"ie( z'e m$(li o pani, nie ma pani najmniejszego zamiaru !$su!a s!ej g'o!$, zreszt b$'ab$ to najnie!inniejsza gra ! (!iecie) /rzeci!nie, nie po!inna mnie pani ponia ! s!$c% m$(lac%, moje imi i moja reputacja nie !$trz$ma'$b$ tego) +reszt to pani zacz 'a) =adz pani ni"omu nie opo!iada o t$m zdarzeniu* nie mia'a pani racji) ;# mog'em zrobi innego, ni zrobi'b$ "ad$ "a!aler na moim miejscu@ musia'em o-iaro& !a pani m#j parasol) A gdzie si ona podzia'a< =oz"osznie u"r$'a si za drz!iami portiera) 7est to najmilsza dzie!cz$na, !eso'a, uszcz (li!iona) 1 A9oe mi pan po!ie, panie portie& rze, cz$ zaglda'a tu ta"a m'oda pani, !idzia'em jej g'o! ! bramie, zape!ne szu"ajc parasola) ,'a(nie jej szu"am$, ja i m#j parasolB) /ani si (mieje) 9oe pani poz!oli prz$s'a jutro s'ucego po parasol, a moe pani "ae prz$!o'a po!#z 1 nie ma za co dzi "o!a, to z!$czajna uprzejmo() 1 7est to naj& milsza dzie!cz$na, ja" !idz od d'uszego czasu, jej spojrze& nie jest ta" dziecinne, ale ta" $!e, ca'a jej istota ta" prz$& jemna, ta" cz$sta, ale zacie"a!iona) 2dejd. ! spo"oju, dzieci& no, gd$b$ nie pe!ien zielon$ p'aszcz, c%cia'b$m za!rze z tob blisz znajomo() 3dzie ! d#' na !iel" 0jUbmagergade) 7a"e b$'a nie!inna i u-na, ani cienia pruderii) 7a"i le""i ma "ro", ja" pi "nie porusza g'o! 1 zielon$ p'aszcz !$maga !iel"ic% !$rzecze?) d) JE&go 8zi "i ci, drogi /rz$pad"u, prz$jmij me dzi "i5 Smu"'a b$'a i dumna, tajemnicza i pe'na zam$(le?, ja" jod'a, ja" !$strza', ja" m$(l, "t#ra !znosi si z g' bi ziemi "u niebu, nie!$t'uma& czalna, sama dla siebie niezrozumia'a, ja" ca'o(, "t#ra nie dzieli si na cz (ci) 6u"i t!orz zielone "oron$, "t#r$c% li(cie m#!i o t$m, co si dzieje ! ic% cieniu, jod'a nie ma "oron$, nic nie opo!iada, sama z siebie jest zagad" 1 ta"a b$'a ona) +a!arta sama ! sobie, sama z siebie rodzi'a si , spo"ojna duma
- 30 -

gnie.dzi'a si ! niej, ja" g#rn$ duc% jod'$, c%ocia ga' zie jej sc%$la'$ si do ziemi) Smute" spo!ija' j ja" gruc%anie le(n$c% go' bi, g' bo"a t s"nota za cz$m( nieo"re(lon$m) 6$'a zagad& ", "t#ra tajemnie "r$'a !'asne roz!izanie, s!oj tajemnic , a cz$me b$'$ !sz$st"ie tajemnice d$plomat#! ! por#!naniu z t tajemnic, zagad", a c# na (!iecie jest r#!nie pi "nego ja" s'o!o roz!izujce t zagad" < 7a"ie znaczenie nadaje temu s'o!u Aroz!izaB nasz j z$"5 =oz!iza 1 ile znacze? ma to s'o!o, ja"e pi "ne, ja" mocne s te znaczenia, !sz$st& "ie "ombinacje, ! "t#r$c% s'o!o to moem$ spot"a5 S"oro bo& gact!o dusz$ jest zagad", dop#"i !i z$ j z$"a nie s roz& !izane i t$m sam$m !$ja(niaj znaczenie zagad"i, ta" samo i m'oda dzie!cz$na jest zagad") 8zi "i ci, dobr$ /rz$pad"u, prz$jmij moje dzi "i5 7e(lib$m spot"a' j ! zimie, zape!ne o!ini t ! zielon$ p'aszcz, moe zmarzni t, c%$ba nie'as"a& !o( pogod$ zmniejsz$'ab$ jej uro") Ale przeci!nie, co za szcz (cie, zobacz$'em j po raz pier!sz$ ! najpi "niejszej po& rze ro"u, !czesn$m latem, ! (!ietle popo'udnia) +ima ma s!oje prze!agi) ,spaniale o(!ietlona sala balo!a moe b$ upi "szajc$m otoczeniem dla ustrojonej na bal dzie!cz$n$* ale zb$t rzad"o u"azuje si ona tam ! "orz$stn$m (!ietle, !'a(nie dlatego, e !sz$st"o si s"'ada na "orz$stne o(!ietle& nie, "t#remu dzie!cz$na ust puje albo z "t#r$m !alcz$, i jed& no, i drugie ma !p'$! nie"orz$stn$* cz (cio!o dlatego, e !sz$st"o prz$pomina, e s to spra!$ przelotne i przemijajce i !$!o'uj niecierpli!o(, "t#ra niszcz$ uro" zaba!$) 6$'$ ta& "ie c%!ile, "ied$ c% tnie b$!a'em na sali balo!ej, nie uni"a& 'em uroczego przep$c%u i bezcennej po!ierzc%ni m'odo(ci i pi "na, s"ompli"o!anej gr$ si', ale nie por$!a'o mnie to ta", eb$m a traci' g'o! ) Nie pojed$ncza pi "no( pociga'a mnie, ale ca'o(* senne !idziad'o przec%odzi, a ! t$m !idzia& dle plcz si !sz$st"ie razem "obiece postaci i !sz$st"ie te ruc%li!e postaci szu"aj czego(, szu"aj uspo"ojenia ! obra& zie, "t#rego dostrzec niepodobna)

- 31 -

6$'o to na (ciece, "t#ra biegnie mi dz$ /#'nocn a ,sc%od& ni 6ramG) 6$'a godzina pra!ie p#' do si#dmej) S'o?ce ju nie pali'o ta" silnie, t$l"o jego (lad zac%o!a' si ! 'agodn$m (!ie& tle, "t#re ogarnia'o ca'$ "rajobraz) Natura odetc%n 'a lej) 7e& zioro lea'o cic%e, g'ad"ie ja" lustro) >rocze dom"i na -ortecz& n$c% !a'ac% odbija'$ si ! !odzie, "t#ra dalej sta!a'a si ciemna ja" metal) Vcie"a i bud$n"i po drugiej stronie b$'$ o(!ietlone promieniami gasncego s'o?ca) Niebo b$'o jasne i cz$ste, t$l"o pojed$ncz$ le""i ob'o" niezau!aaln$ p'$n' po nim, a !ida go b$'o lepiej, gd$ si patrz$'o na jego odbicie ! !odzie, na "t#rej blas" c%mur"i roztapia' si b'$szczc) Nie drgn' ani liste") To b$'a ona) 2"o moje nie m$li'o si , c%o nie !idzia'o zielonego p'aszcza) ;%ocia od ta" d'ugiego czasu cze& "a'em na t c%!il , nie mog'em opano!a pe!nego niepo"oju, !znoszenia si i opadania uczu, podobnie ja" !znosi' si i opada' pogron$ ! (pie!ie s"o!rone" nad ssiednim polem) 6$'a sama) 7a" b$'a ubrana, zno!u zapomnia'em, ale jej obraz t"!i mi teraz ! oczac%) 6$'a sama, zaj ta bardzo, nie sob sam, ale s!oimi m$(lami) Nie rozm$(la'a specjalnie, ale cic%e "o'$sanie m$(li t"a'o !"o'o niej obraz t s"not$, pe'nej prze& czu, r#!nie niezrozumia'$c%, ja" cz ste !estc%nienia dzie!& cz$n$) 6$' to najpi "niejsz$ czas dzie!cz cego $!ota) 9'oda dzie!cz$na nie roz!ija si ja" c%'opiec, nie ro(nie, rodzi si t$l"o) ;%'opa" pocz$na si zaraz roz!ija i na roz!#j s!#j po& trzebuje duo czasu) A m'oda dzie!cz$na potrzebuje duo cza& su na narodzenie si , ale rodzi si od razu doros'a) Na t$m po& lega jej niez!$"'e bogact!o* ! c%!ili "ied$ si urodzi, jest ju zupe'nie dojrza'a, ale ten moment prz$c%odzi bardzo p#.no) 8latego te rodzi si d!a raz$, po raz drugi, "ied$ !$c%odzi za m, a !'a(ci!ie ! t$m momencie przestaje si rodzi, dopie& ro teraz rodzi si napra!d ) Nie t$l"o 9iner!a !$s"ocz$'a z g'o!$ +eusa ! pe'n$m uzbrojeniu, nie t$l"o ,enus rodzi si z g' bin mors"ic% ! ca'ej s!ej pi "no(ci, ta" si rodzi "ada dzie!cz$na, "t#rej "obieco( nie zosta'a zepsuta przez to, co si naz$!a !$c%o!aniem) 6udzi si nie stopnio!o, lecz za jed&
G +a czas#! 0ier"egaarda 0open%aga b$'a jeszcze otoczona murami) +burzo& no je ! ro"u jego (mierci (prz$p) t'um))

- 32 -

n$m zamac%em, ale czasem (ni d'uej, o ile ludzie nie s ta" nierozsdni, ab$ j budzi za !cze(nie) Ale ta"i sen to nies"o?& czone bogact!o) ,ida, e b$'a zaj ta, nie sama sob, lecz ! sobie samej, a to zaj cie b$'o nies"o?czon$m spo"ojem i !$po& cz$n"iem jej !n trza) Ta"ie b$!a bogact!o dzie!cz$n$* !zbo& gaca cz'o!ie"a zaj cie si t$m bogact!em) 7est bogata, c%o nie !ie, e posiada ta"i majte"* jest bogata, jest s"arbem) ;ic%$ po"#j unosi' si nad ni i troc% smut"u) 6$'o le""o pa& trze na ni, b$'a le""a ja" /s$c%e, "t#r unosz duc%$, na!et jeszcze lejsza* unosi'a sama siebie) Niec% tam sobie do"torz$ 0o(cio'a rozpra!iaj o !niebo!stpieniu 9adonn$, to nie jest dla mnie niepoj te, gd$ ju nie nalea'a do tego (!iata) Ale le""o( m'odej dzie!cz$n$ jest cz$m( niepoj t$m i urga pra& !u cienia) Nie zau!aa'a nic doo"o'a i m$(la'a przeto, e sama jest nie zau!aona) Trz$ma'em si z dale"a i upaja'em si jej !ido"iem) Sz'a po!oli, aden po(piec% nie mci' jej spo"oju ani cisz$ otoczenia) Nad jeziorem siedzia' c%'opa" z ! d", ona stan 'a, patrz$'a na lustro !od$ i na ma'$ strum$") Nie zgrza'a si idc, ale c%cia'a !$pocz* roz!iza'a c%ustecz& " , "t#r mia'a na sz$i pod szalem) Tagodn$ po!ie! od jeziora o!ion' jej pier(, bia' ja" (nieg, c%o ciep' i pe'n, c%'opa" nie b$' zado!olon$, e "to( si prz$patruje jego po'o!o!i, od& !r#ci' "u niej do( -legmat$czne spojrzenie i prz$glda' si dzie!cz$nie) 6$' rzecz$!i(cie (mieszn$, i nie dzi!i si jej, e si za(mia'a do niego) Ta" m'odzie?czo si (mia'a, ! t$m b$'a podobna do tego c%'opa"a, zdaje mi si , e nie l "a'ab$ si da mu szturc%a?ca ! bo") 2"o mia'a due i b'$szczce* "ied$ si ! nie spojrza'o, dostrzega'o si ciemn$ blas", "t#r$ rodzi' przeczucie nies"o?czonej g' bi, do "t#rej niepodobna b$'o przeni"n* ale spojrzenie to b$'o cz$ste i nie!inne, 'agodne i spo"ojne, pe'ne %umoru, "ied$ si u(miec%a'a) Tu" nosa mia'a pi "nie s-ormo!an$, ponie!a patrz$'em na ni z bo"u, linia jego zle!a'a si z czo'em, nos sta!a' si "r#tsz$ i ja"b$ troc% !$z$!ajc$) Sz'a przed siebie, ja za ni) Na szcz (cie spot$"a& 'em na (ciece !ielu znajom$c%* "ied$ zamienia'em par s'#! to z t$m, to z o!$m, da!a'em si jej troc% !$przedzi, a po& tem dop dza'em j !"r#tce i ! ten spos#b nie potrzebo!a'em
- 33 -

"rocz$ ta" !olno ja" ona) Sz'a ! stron ,sc%odniej 6ram$) ;%cia'em niepostrzeenie prz$jrze si jej z blis"a) Na sam$m rogu stoi dom, s"d mog'em !$godnie cz$ni moje obser!acje) +na'em ludzi, "t#rz$ tam miesz"ali, !$starcz$'o t$l"o zaj( do nic%) 9in'em j sz$b"im "ro"iem, ta" ja"b$m nie z!r#ci' na ni najmniejszej u!agi) ,$przedzi'em j spor$ "a!a'e", prz$& !ita'em si ze znajom$mi na pra!o i na le!o i za!'adn'em o"nem, "t#re !$c%odzi'o !prost na t (cie" ) ,idzia'em, ja" po!oli nadc%odzi, i pro!adzi'em jednocze(nie o$!ion roz& mo! z to!arz$st!em spo$!ajc$m pod!ieczore" ! ba!ial& ni) 7ej "ro" prze"ona' mnie o t$m, e nie przesz'a ona sz"o'$ ta?ca) A jedna" "ro" ten b$' dumn$, pe'en naturalnej szlac%et& no(ci, zdradzajc$ zupe'n$ bra" zaj cia s!oj osob) ,idzia& 'em j d'uej, ni si spodzie!a'em) ,pra!dzie z o"na !ida b$'o t$l"o niedu$ "a!a'e" (cie"i, ale mog'em !idzie std d'ug grobl , "t#ra !$c%odzi'a na jezioro, i "u memu !iel"ie& mu zdzi!ieniu ujrza'em j zn#! na tej grobli) /rz$sz'o mi do g'o!$, e moe ona tu miesz"a, moe jej rodzice !$najmuj tu letnie miesz"anie) , "ad$m razie zacz'em a'o!a, e !la& z'em ! to to!arz$st!o, ba'em si , e ona za!r#ci, a ja strac j z oczu) To, e dosz'a do "o?ca grobli, (!iadcz$'o o t$m, e zaraz za!r#ci i zni"nie mi z oczu) 3 nagle u"aza'a si tu obo") 9in 'a dom, ! "t#r$m si zaczai'em, s"ocz$'em po las" i "a& pelusz, ab$ jeszcze postara si !ielo"rotnie !$mija j i i( jej (ladem a do c%!ili, "ied$ znajd jej miejsce zamiesz"a& nia, ale ! t$m po(piec%u trci'em rami dam$, "t#ra cz sto!a& 'a "ogo( %erbat, i ocz$!i(cie !$trci'em -ilian" na d$!an) >s'$sza'em o"ropn$ o"rz$" i sta'em nieruc%omo z las" i "ape& luszem ! r "u, m$(lc t$l"o o t$m, ja" b$ si !$dosta z po"o& ju) Ab$ uspra!iedli!i m#j post pe" i !$t'umacz$ moj rejte& rad , z patosem za!o'a'em@ A7a" 0ain ucie"am z miejsca, gdzie przela'em))) !od 5B) Ale ja" gd$b$ !sz$st"o sprz$si g'o si na mnie, gospodarzo!i prz$sz'a do g'o!$ o"ropna m$(l przed'uenia mojego artu) 2bja!i' on g'o(no i po!anie, e nie mog opu(ci to!arz$st!a, zanim nie !$pij -ilian"i %er& bat$ z r" dam$, "t#ra j rozla'a, a t$m dopiero zm$j moje prze!inienie) /onie!a b$'em (!i cie prze"onan$, e m#j go&
- 34 -

spodarz got#! jest zastoso!a ! potrzebie g!a't, u!aajc to za uprzejmo(, nie pozosta!a'o mi nic innego do robot$ ja" zo& sta) A ona t$mczasem zni"'a) dnia JP&go 7a" pi "nie jest b$ za"oc%an$m, ja"ie to interesujce !ie& dzie o t$m za"oc%aniu5 6o to !iel"a r#nica5 9oe mnie z'o(ci m$(l, e ona zno!u zni"'a, a jedna" ciesz$ mnie to ! pe!n$m sensie) 7ej obraz, "t#r$ sobie st!orz$'em, unosi si niejasno pomi dz$ pra!dzi! jej postaci a tej postaci idea'em) 2braz ten jedna" !ci sta!iam sobie przed oczami* ale !'a(nie dla& tego, e jest to albo rzecz$!isto(, albo obraz rzecz$!isto(ci, dzia'a ja" specjaln$ czar) Nie ogarnia mnie niecierpli!o(, ten obraz $je tu ! mie(cie i to mi ! tej c%!ili !$starcza) Ta mo& li!o( o"re(la to, e obraz jej moe mi si u"aza 1 !sz$st"im mona si ciesz$ ta" po!oli) ;z$ mam si niepo"oi, ja, "t#& r$ mog si u!aa za ulubie?ca bog#!, "t#remu prz$pad'o ! udziale szczeg#lne szcz (cie b$ zno!u za"oc%an$m< W7est to przecie co(, czego nie moe mnie pozba!i ani sztu"a, ani na& u"a, pra!dzi!$ dar niebios) Ale s"oro uda'o mi si zno!u zbu& do!a mi'o(, musz !$bada, ja" d'ugo da si ona podtrz$& ma) ,$pie(ci'em t mi'o(, ta" ja" nie %odo!a'em pier!szej mi'o(ci) +reszt jest to uboga sposobno(, o"azuje si , c%odzi t$l"o o jej !$z$s"anie* bo smutna to pra!da, e nie jest to adna sztu"a u!ie( dzie!cz$n , ale szcz (ciem jest znale. dzie!cz$n godn u!iedzenia) 9i'o( ma !iele tajemnic, a o!o pier!sze za"oc%anie jest ta"e tajemnic, c%ocia nie na& le$ do rzad"o(ci, pra!ie !sz$sc$ ludzie za"oc%ani zar czaj si cz$ te robi inne g'upst!a, a !sz$st"o przemija ! mgnie& niu o"a i najcz (ciej ni"t nie !ie, co z$s"a', a co straci') 8!a raz$ u"aza'a mi si i zni"'a* oznacza to, e b dzie mi si cz & (ciej u"az$!a) 4d$ 7#ze- !$"'ada' sn$ -araono!i, po!iedzia'@ to, e (ni'o ci si to d!a raz$, oznacza, e sn$ te nied'ugo si spe'ni)

- 35 -

6$'ob$ to bardzo zajmujce, gd$b$ si naprz#d zna'o te si'$, "t#r$c% obja!ienie nape'nia tre(ci $cie) 2na gdzie( tu b$tuje ! cisz$ i spo"oju* nie przeczu!a, e istniej ta"e, a t$m bar& dziej nie !ie, co si dzieje u mnie ! (rod"u, a jeszcze mniej przeczu!a t pe!no(, z ja" ja spogldam ! prz$sz'o(* gd$ moja duma !$maga coraz !i cej i !i cej od rzecz$!isto(ci, staje si coraz to silniejsza) 7eeli dzie!cz$na nie !$!o'a'a od pier!szego spojrzenia ta"iego !raenia, ab$ zbudzi'o to t s"no& t do idea'u, to rzecz$!isto( nie ma adnego po!abu* jeeli, przeci!nie, !$!o'uje ta"ie !raenie, to cz'o!ie" czuje si nie& co oszo'omion$) 4d$, jeeli nie jest pe!ien s!ej r "i, s!ego o"a i s!ego z!$ci st!a, radz mu szczerze do"ona ata"u pod !p'$!em pier!szego impulsu, gd$ !'a(nie dlatego, e jest oszo'omion$, posiada si'$ nadnaturalne* gd$ ta"ie oszo'omienie jest dzi!n mieszanin s$mpatii i egoizmu) ;o pra!da straci on nieco z prze!id$!an$c% roz"osz$, nie b dzie m#g' upaja si s! s$tuacj, "t#r sam !$t!orz$', gd$ b dzie nazb$t ! ni zapltan$) ;o jest tu najpi "niejsze 1 trudno zdec$do!a, co jest najbardziej zajmujce 1 'at!o dostrzec) , "ad$m bd. razie jest dobrze zbli$ si ja" mona najbardziej do linii po& dzia'u) To daje mi naj!i "sz prz$jemno(* co spra!ia prz$jem& no( inn$m, tego ocz$!i(cie nie !iem) /osu!a si dalej ra& czej nie !arto, a (rod"i, "t#r$c% ! t$c% !$pad"ac% u$!aj za"oc%ani, s godne pogard$* nie !$rze"aj si pieni dz$, si'$, !p'$!u os#b trzecic%, napoj#! nasenn$c% itd) Ale co to za prz$jemno( ! mi'o(ci, "t#ra nie posiada ! sobie ca'"o!itego oddania, co najmniej z jednej stron$< Ale ta"ie oddanie z regu& '$ !$maga duc%a 1 a duc%a !'a(nie nie maj tac$ "oc%an"o& !ie) dn) JL&go 0ordelia5 A !i c zo!ie si 0ordelia5 ;udo!ne imi , a i to ma s!oje znaczenie, bo trudno jest !$mienia prz$ najmilsz$c% naz!ac% ja"ie( brz$d"ie imi 5 /ozna'em j z dale"a, sz'a z in& n$mi d!iema dzie!cz tami po le!$m trotuarze) =$tm$ jej "ro&
- 36 -

"#! (!iadcz$'$ o t$m, e ma zamiar stan za c%!il ) Sta'em na rogu ulic$ i udajc, e cz$tam pla"at$, nie spuszcza'em oczu z mojej nieznajomej5 :egna'$ si z sob) Tamte odpro!adza'$ j zape!ne "a!a'e" drogi, gd$ za!r#ci'$ ! przeci!n stron ) 2na za( posz'a ! stron mojego rogu) 0ied$ zrobi'a par "ro& "#!, jedna z tamt$c% dzie!czt prz$bieg'a sz$b"o i !o'a'a ta" g'o(no, e mog'em us'$sze@ 0ordelio5 0ordelio5 Trzecia zbli$'a si ta"e* zsun '$ g'o!$ razem t!orzc tajn rad , "t#rej ta& jemnic daremnie pr#bo!a'em posi( nat ajc uc%o* a po& tem pobieg'$ !sz$st"ie trz$, i to znacznie pr dzej, ! t sam stron , ! "t#r sz'$ te d!ie) /oszed'em za nimi) Ale !esz'$ do pe!nego domu na nadbrzeu) ;ze"a'em do( d'ugo, to b$'o przecie jasne, e 0ordelia musi !r#ci z po!rotem sama) Ale nic podobnego nie zasz'o) 0ordelia5 ;udo!ne napra!d imi , ta" si przecie z!a'a trzecia c#r"a "r#la Deara, ta niez!$"'a dzie!cz$na, "t#rej ser& ce nie miesz"a'o na !argac%, "t#rej !argi niemia'$, gd$ serce b$'o pe'ne) Ta"a sama jest moja 0ordelia) /odobna do tamtej, jestem tego pe!n$) , inn$m sensie zamiesz"uje jej serce na !argac%, nie ! "szta'cie s'o!a, ale ! serdeczniejszej -ormie, ! -ormie poca'un"u) A !argi jej tr$s"a'$ zdro!iem5 Nigd$ nie !idzia'em pi "niejsz$c%) :e jestem rzecz$!i(cie za"oc%an$, mog !nios"o!a mi dz$ inn$mi ta"e z tego, e ta" tajemnic o"r$!am t spra! na& !et przed sob sam$m) 0ada mi'o( pe'na jest tajemnic$, na& !et ta zdradli!a, gd$ ma ! sobie odno(ne estet$czne momen& t$) Nie c%cia'em nigd$ mie po!ierni"a ani nie mia'em c% ci c%!alenia si moimi prz$godami) /ra!ie ciesz si z tego, e nie !iem, gdzie ona miesz"a, !iem t$l"o, gdzie b$!a) 9oe !'a(nie dlatego zbli$'em si do celu) 9og nie budzc jej u!agi rozpocz moje starania i majc ta"i pun"t oparcia nie b dzie ju trudno zdob$ mono(ci b$!ania ! jej rodzinie) A jeeli ta o"oliczno( moe !$!o'$!a trudno(ci, e- (ien., to prz$jm c% tnie i te trudno(ci* !sz$st"o, co cz$ni , cz$ni con a#ore* ! ten spos#b i "oc%am ta"e con a#ore)

- 37 -

dn) NO&go 8zisiaj uz$s"a'em pe!ne !iadomo(ci o domu, ! "t#r$m zni"& n 'a) Nale$ do !do!$, "t#r 6#g pob'ogos'a!i' trzema c#r"a& mi) 9ona od nic% uz$s"a "up in-ormacji, o ile same je po& siadaj) 7ed$na trudno( to poj te in-ormacje udzielane ! trzeciej pot dze* to znacz$ udzielane przez !sz$st"ie trz$ jed& nocze(nie) Naz$!a si 0ordelia ,a%l i jest c#r" "apitana e& glugi mors"iej) >mar' on par lat temu, mat"a te) 2jciec b$' cz'o!ie"iem t!ard$m i suro!$m) A ona teraz miesz"a u ciot"i, "t#ra podobna jest do brata, ale zreszt jest bardzo szano!an osob) 8o( duo to !iadomo(ci, ale !i cej szczeg#'#! o t$m domu one nie znaj* nigd$ tam nie b$'$, ale 0ordelia cz sto do nic% prz$c%odzi) =azem z t$mi d!iema dzie!cz$nami c%odz na "urs$ goto!ania do 0r#le!s"iej 0uc%ni) 8latego najcz (ciej b$!a u nic% !cze(nie po po'udniu, czasami ta"e i z rana, ale nigd$ !ieczorem) :$je $ciem bardzo zam"ni t$m) 3 tu cala %istoria si "o?cz$, nie ma tu adnej "'ad"i, po "t#& rej m#g'b$m si przem"n do domu 0ordelii) 9a !i c ona pe!ne !$obraenie o smut"ac% $!ota i jego ciemn$c% stronac%) 0to b$ to m#g' po!iedzie< Ali(ci te smut& ne !spomnienia nale do !czesnej epo"i jej $cia, jest to at& mos-era, ! "t#rej dzie!cz$na t"!i'a, na!et jej sobie nie u(!iadamiajc) To bardzo dobrze, to oszcz dzi'o jej "obieco(, nie jest z niej obrabo!ana) A z drugiej stron$ ma to s!oje zna& czenie, jeeli zec%ce si j !znie( na !$sz$ stopie? pojmo!a& nia, jeeli mona b dzie poj, ja" to si !$!o'uje) Ta"ie o"o& liczno(ci sprz$jaj roz!ojo!i uczu dum$, o ile jej nie z'ami, a ona zdaje si b$ dale"a od z'amania) NJ&go 9iesz"a "o'o !a'#!, nie bardzo to "orz$stne miejsce, bra" ssiad#!, przez "t#r$c% mona za!rze znajomo(* nie ma miejsc publiczn$c%, gdzie b$ mona b$'o za'o$ niezau!aal& ne pun"t$ obser!ac$jne) Same !a'$ s zb$t nagie, jest si na
- 38 -

nic% zb$t !idoczn$m) 7eeli si idzie do'em po ulic$, to si !pada ! ocz$, gd$ ni"t inn$ tamt d$ nie c%odzi, a jeeli si idzie !zd'u dom#!, to si samemu nic nie !idzi) To jest dom naron$) + ulic$ !ida ta"e o"na !$c%odzce na pod!#r"o, gd$ dom nie ma adnego ssiedzt!a) Tam zape!ne znajduje si jej s$pialnia) NN&go 8zi( spot"a'em j po raz pier!sz$ u pani 7ansen) 6$'em jej przedsta!ion$) Nie z!r#ci'a zdaje si na mnie adnej u!agi i nic to jej nie obc%odzi'o) +ac%o!a'em si ta", ab$ nie z!raca na siebie adnej u!agi* t$m lepiej mog'em j obser!o!a) /rz$sz'a t$l"o na c%!il , t$l"o po te dzie!cz$n$, ab$ p#j( ra& zem do 0r#le!s"iej 0uc%ni) 0ied$ d!ie pann$ 7ansen posz'$ si ubra, zostali(m$ sami ! po"oju i s"iero!a'em do niej z c%'od& n -legm, pra!ie pogardli!ie, par s'#!, na "t#re odpo!ie& dzia'a z niezas'uon uprzejmo(ci) /otem !$sz'$) 9og'em za& propono!a s!oje to!arz$st!o, ale to mog'o rzuci na mnie (!iat'o us'unego "a!alera, a mia'em prze"onanie, e nie t d$ droga) A jedna" !$szed'em zaraz po niej i poszed'em znacznie pr dzej i inn drog, ale ! stron 0uc%ni 0r#le!s"iej, ta" e ! momencie "ied$ one s"r ca'$ na Store 0ongensgade, min'em je idc bardzo sz$b"o, nie u"'oni!sz$ si ani nie dajc innego zna"u u!agi, "u ic% naj!i "szemu zdzi!ieniu) NS&go Niezb dne teraz jest uz$s"a dost p do jej domu i m#!ic po !ojs"o!emu jestem ! ostr$m pogoto!iu) Ale zdaje si to b$ mimo !sz$st"o zagadnienie s"ompli"o!ane i trudne) Nigd$ nie spot"a'em rodzin$ $jcej ! ta"im odosobnieniu) 7est tam t$l& "o ona i jej ciot"a) Ani braci, ani "uz$n#!, ani odrobin$ czego( ! t$m rodzaju, na!et ni"ogo z najdalszej rodzin$, "to b$ m#g' popro!adzi j pod r " ) 7a c%odz za!sze ze z!ieszon r ") +a nic ! (!iecie nie c%cia'b$m dzisiaj z ni"im c%odzi pod
- 39 -

r " ) 9oja r "a musi b$ cz$m( ! rodzaju %a"a ratun"o!ego na 'odzi, to znacz$ trzeba mie za!sze j ! pogoto!iu, ab$m, gd$ si znajdzie ja"i( dale"i "re!n$ cz$ te prz$jaciel, "t#r$ mnie zec%ce podtrz$ma z dale"a, m#g' si prz$trz$ma jego r "i) +reszt !iel"i to b'd rodzinn$ $ ! ta"im odosobnieniu) /ozba!ia si biedn dzie!cz$n mono(ci poznania (!iata, nie m#!ic ju o t$m, ja"ie inne moe to mie niebezpieczne s"ut& "i) 9(ci si to za!sze) Ta" samo jest z mi'osn$mi zabiegami) /rz$ ta"iej izolacji jest si zabezpieczon$m przed ma'$mi z'o& dziejasz"ami) , bardziej to!arz$s"im domu spot$"a si z'o& dziei o"az$jn$c%) A to nie jest ta"ie straszne, bo u dzie!czt z ta"ic% dom#! nie!iele da si u"ra() 0ied$ maj szesna(cie lat, serce ic% jest ju ca'"iem zapisan "art, a ja nigd$ nie pragn !pis$!a si tam, gdzie !pisa'o si ju !ielu, i nie prz$c%odzi mi do g'o!$ !$pis$!a moje naz!is"o na o"iennej -ramudze, na stole ! pi!iarni albo na drze!ie, albo na 'a!ce ! ogrodzie !e Mrederi"sbergu) NI&go 3m bardziej si jej prz$patruj , t$m bardziej prze"onuj si , e jest osamotnion postaci) Nigd$ aden m cz$zna, na!et m'odzieniec, nie jest ta" samotn$, ponie!a roz!#j jego za& sadniczo polega na re-le"sji, musi znajdo!a si ! "onta"cie z inn$mi) 9'oda dzie!cz$na nigd$ nie moe b$ interesujca, gd$ poj cie interesujcej za!iera za!sze re-le"sj "u sobie, ta" ja" ! sztuce interesujce za!sze jest odbiciem art$st$) 9'oda dzie!cz$na, "t#ra c%ce si podoba przez zaintereso!a& nie, najcz (ciej interesuje t$l"o siebie sam) To jest !'a(nie g'#!n$ zarzut estet$czn$ przeci!"o "adej -ormie "o"ieterii) 2cz$!i(cie spra!a si przedsta!ia zupe'nie inaczej, jeeli c%o& dzi o "o"ieteri ca'"iem naturaln, ta" 'at!o(, z ja" dzie!& cz$na si rumieni, jest jej najpi "niejsz "o"ieteri) 3nteresu& jca dzie!cz$na moe si czasem podoba, ale ta" samo ja" ona !$rze"a si czasem s!$c% cec% "obiec$c%, m cz$.ni, "t#& r$m si ona podoba, maj ma'o ! sobie m s"o(ci) 3nteresujc
- 40 -

staje si ta"a dzie!cz$na dopiero przez s!#j stosune" do m & cz$zn$) 0obieta jest s'absz p'ci, a jedna" jest dla niej o !ie& le !aniejsze b$ samotn ! m'odo(ci ni dla m cz$zn$, moe !$starcza sama sobie, ale to, ! cz$m sobie !$starcza, jest iluzj* to jest !'a(nie ten posag, "t#r$m natura j po "r#le!& s"u obdarz$'a) Ale !'a(nie to tr!anie ! iluzji izoluje j) ;z sto dzi!i'em si temu, s"d to poc%odzi, e nie ma nic niebez& pieczniejszego dla dzie!cz$n$, ja" obco!anie z inn$mi dzie!& cz$nami) ,idocznie polega to na t$m, e to obco!anie nie jest ani jedn$m, ani drugim* niszcz$ iluzj , ale jej nie obja(nia) Najg' bsz$m przeznaczeniem "obiet$ jest b$ to!arz$sz" dla m cz$zn$, ale obco!anie z !'asn p'ci pro!adzi zb$t cz sto do s"upienia re-le"sji na "obiec$m to!arz$st!ie i zamiast to& !arz$sz"i staje si ona dam do to!arz$st!a) Sam j z$" jest bardzo znaczc$ ! t$m !zgl dzie) 9 cz$zna naz$!a si pa& nem, "obieta nie nosi naz!$ s'ucej cz$ czego( ! t$m rodza& ju, nie, o"re(la si j istotniej 1 jest to!arz$sz", ale nie pod& dan) 4d$b$m mia' sobie !$obrazi idea' dzie!cz$n$, po!inna b$ sama jedna na (!iecie, !$starcza sama sobie, a przede !sz$st"im nie mie adn$c% prz$jaci#'e") /ra!da, e b$'$ trz$ gracje, ale przecie ni"omu nie !pad'o na m$(l, e mog'$ m#& !i !sz$st"ie trz$ jednocze(nie* przecie t!orz one ! s!ej milczcej troisto(ci pi "n "obiec jedno() , t$m celu m#g'& b$m pra!ie ulec c% ci poleci gynece #, gd$b$ ten prz$mus zno!u nie dzia'a' sz"odli!ie) Najlepsze dla m'odej dzie!cz$n$ jest to, ab$ mia'a ja" naj!i cej s!obod$, ale nie mia'a o"azji do jej u$!ania) , ten spos#b stanie si pi "na, a nie b dzie naraona na po"us b$cia interesujc) Na pr#no b dziem$ spo!ija ! !elon nie!inno(ci dzie!cz$n , "t#ra !iele przeb$& !a ! to!arz$st!ie dzie!czt* ale cz'o!ie", "t#r$ ma do( po& czucia estet$"i, za!sze b dzie da', ab$ dzie!cz$na nie!in& na, ! najg' bsz$m znaczeniu tego s'o!a, oddana mu b$'a spo& !ita ! zas'on , gd$b$ na!et nie zgadza'o si to z dzisiejsz mod)

- 41 -

7est suro!o !$c%o!ana, za co niec% b dzie c%!a'a jej rodzi& com, lec$m ju ! grobie* czas sp dza ja" najbardziej ! u"r$ciu, za co got#! jestem rzuci si na sz$j jej ciotce5 Nie naucz$'a si ceni za !iele tego (!iata, nie lubi czczej gadani& n$) 7est dumna, ale gardzi t$m uczuciem "u rado(ci inn$c% dzie!czt, ta" po!inno b$) To jest sprzeczno(, "t#r potra-i obr#ci na s!oj "orz$() 0om-ort i przep$c% nie imponuj jej ta" ja" inn$m dzie!cz$nom* lubi le""ie sprzecz"i, ale to raczej prz$daje si m'odej dzie!cz$nie, ta" marz$ciels"iej ja" ona) 4d$b$ !pad'a ! niedobre r ce, mona b$'ob$ !$dob$ z niej duo rzecz$ nie"obiec$c%, !'a(nie dlatego, e ma ta" duo "o& bieco(ci ! sobie) SO dzie? ;igle "rz$uj si nasze drogi) 8zi( spot"a'em j trz$ raz$) ,iem o jej najmniejsz$m spacerze, !iem, "ied$ i gdzie mog j spot"a* ale t$c% !iadomo(ci nie u$!am, ab$ organizo!a te spot"ania* przeci!nie, marnuj moje o"azje ! przera.li!$ spos#b) Spot"anie, "t#re "osztuje mnie nieraz "il"a godzin ocze"i!ania, marnuje si ja" nic nie znaczca bagatel"a* nie spot$"am jej, t$l"o dot$"am ze!n trznie jej istnienia) 7eeli !iem, e ma b$ u pani 7ansen, niec% tnie si z ni tam spot$& "am, o ile nie mam nic !anego do po!iedzenia* !ol prz$j( do pani 7ansen troc% !cze(niej, ab$ spot"a si z ni ! drz!iac%, "ied$ ona !c%odzi, a ja !$c%odz , albo na sc%o& dac%, gdzie mijam j ja" najoboj tniej) To jest ta pier!sza sie, "t#r !o"#' niej rozsnu!am) Na ulic$ jej nie zatrz$muj , naj!$ej !$mieniam z ni u"'on, ale nie podc%odz nigd$, id jedna" za ni (ladem) +au!aa ocz$!i(cie nasze nieustanne spot"ania, spostrzega na pe!no, e na jej %or$zoncie u"aza'o si no!e cia'o niebies"ie, "t#re ! s!$m niezmienn$m ruc%u !p'$!a na ruc% jej planet$* ale ja"ie pra!o "ieruje ruc%em tego cia'a, nie ma najmniejszego poj cia, raczej stara si ogl& dajc si na pra!o i na le!o znale. pun"t oparcia* e t$m pun"tem jest ona sama, !ie r#!nie ma'o ja" jej ant$pod$) Ta"
- 42 -

ona, ja" !sz$sc$ moi prz$jaciele ! og#lno(ci s prze"onani, e mam mn#st!o interes#!, e jestem ! nieustann$m ruc%u i e m#!i ja" Migaro@ jedna, d!ie, trz$, czter$ intr$gi naraz, to jest to, co lubi 5 Naprz#d musz j pozna i ca'$ stan jej du& c%a, a potem dopiero do ata"u) Najcz (ciej m cz$.ni lubi posi( dzie!cz$n , ja" si !$pija "ielisze" szampana@ ! mo& mencie, "ied$ musuje) Ac% ta", to bardzo pi "nie, i z !ieloma dzie!cz$nami jest to naj!$sz$ moment, do "t#rego mona dopro!adzi* ale tu trzeba !i cej) 7eeli ja"a( osobo!o( jest zb$t s'aba, ab$ znie( jasno( i przejrz$sto(, to dobrze, trzeba u$ sposob#! nieprzejrz$st$c%, ale ona na pe!no potra-i znie( jasno() 3m !i cej o-iar trzeba z'o$ na o'tarzu mi'o& (ci, t$m mi'o( jest cie"a!sza) Ta c%!ila roz"osz$, jeeli nie ! ze!n trzn$m, to ! duc%o!$m znaczeniu, jest g!a'tem, a g!a't jest t$l"o !$imagino!an roz"osz, cz$m( ! rodzaju u"radzionego ca'usa, cz$m(, co nie !$maga adnej sztu"i) Nie, ale "ied$ si potra-i dopro!adzi do tego, e dzie!cz$na sta& !ia s!ej !olno(ci jed$ne zadanie@ oddanie si , i "ied$ odczu& !a ! t$m oddaniu ca'e s!oje szcz (cie, "ied$ pra!ie ebrze o to oddanie, a jedna" pozostaje !olna, to jest dopiero pra!dzi& !a roz"osz, ale !$maga ona za!sze duc%o!ego !p'$!u) 0ordelia5 ;o za cudo!ne imi ) Siedz ca'$ czas ! domu i !pra!iam si ! po!tarzaniu ja" papuga, m#!i @ 0ordelia, 0or& delia, moja 0ordelia, t$ moja 0ordelio5 Nie mog po!strz$ma si od u(miec%u na m$(l o t$m prz$z!$czajeniu, z "t#r$m ! odpo!iedniej c%!ili !$po!iem te s'o!a) Trzeba za!sze !i& cz$ si uprzednio, !sz$st"o musi b$ !'a(ci!ie !$"onane) Nie ma ! t$m nic dzi!nego, e poeci za!sze s'a!i ten moment przej(cia na t$, ten cudo!n$ moment, "ied$ "oc%an"o!ie nie majc przesadnej nadziei (przecie !ielu nie !$c%odzi nigd$ poza ten "ro"), u!aajc t c%!il za zstpienie do sadza!"i mi'o(ci, pogrenie ! niej i !$ni"ni cie z tego c%rztu ! posta& ci da!n$c% znajom$c%, c%ociab$ ta da!no( tr!a'a t$l"o c%!il ) 8la m'odej dzie!cz$n$ c%!ila ta jest za!sze najpi "& niejsza i eb$ nale$cie !$"orz$sta j, trzeba za!sze stan nieco !$ej od niej, b$ nie t$l"o c%rzczon$m, ale ta"e "ap'a& nem) Troc% ironii cz$ni nast pn$ zaraz moment jedn$m z naj&
- 43 -

bardziej interesujc$c%, jest ja"ob$ duc%o!$m obnaeniem) Trzeba b$ !$starczajco poet$c"im, ab$ nie zamci tej c%!i& li, ale za!sze szelmo!s"i obser!ator musi tu tr!a na czatac%) N czer!ca 7est dumna, !iedzia'em to od da!na) 0ied$ siedzi razem z trzema 7ansen#!nami, nie!iele m#!i, ic% paplanina !$ra.nie j nudzi, pe!ien rodzaj u(miec%u na !argac% zdaje si na to !s"az$!a) ,iele buduj na t$m u(miec%u) 3nn$m razem za& c%o!uje si dzi"o, pra!ie ja" c%'opa", "u !iel"iemu zdzi!ie& niu panien 7ansen) Nie jest to dla mnie trudne do zrozumienia, "ied$ pom$(l o jej dzieci?st!ie) 9ia'a jed$nego brata, star& szego o ro") +na'a t$l"o ojca i brata, b$'a (!iad"iem nader po& !an$c% scen, "t#re j nape'ni'$ niesma"iem !obec pospoli& t$c% plote") 2jciec i mat"a jej nie $li dobrze ze sob* i to, co zaz!$czaj !$ra.niej lub m tniej stano!i po!ab dla m'odej dzie!cz$n$, dla niej nie istnieje) 9oli!e na!et, e do g'o!$ jej nie prz$c%odzi, cz$m jest m'oda dzie!cz$na) 9oli!e, e czasami !ola'ab$ b$ m cz$zn ni "obiet) 9a duo -antazji, zapa'u, nami tno(ci, jedn$m s'o!em duo zalet istotn$c%, ale pozba!ion$c% re-le"sji) 8zi( prze"ona'o mnie o t$m pe!ne zdarzenie) ,iem od A-irm$ 7ansen i S&"aB, e nie gra na -ortepianie) 6$'ob$ to przeci!ne zasadom jej ciot"i) +a!sze bardzo tego a'o!a'em, gd$ muz$"a jest prze& cie zna"omit$m (rod"iem porozumienia z m'od dzie!cz$n, jeeli 1 trzeba to dobrze zau!a$ 1 jest si na t$le u!a& n$m, e nie !$st puje si ! roli zna!c$) 8zi( !pad'em do pani 7ansen) 2t!orz$'em na !p#' drz!i bez pu"ania, niegrzeczno(, "t#ra mi cz sto jest pomocna i "t#r cz sto obracam ! uprzej& mo( pu"ajc ! ot!arte drz!i) Siedzia'a samotna prz$ -orte& pianie) +da!a'o si , e "r$je si ze s!oj muz$") To b$'a sz!edz"a uboga piosen"a 1 grajca nie mia'a adnej tec%ni"i, nie !$c%odzi'o jej i nagle zniecierpli!i'a si , a potem zagra'a jeszcze ciszej) +am"n'em drz!i i zatrz$ma'em si na ze& !ntrz, nas'uc%i!a'em, ja" zmienia'$ si jej nastroje, czasami
- 44 -

gra'a z ta" nami tno(ci, a prz$pomnia'o mi to dzie!ic 9et& telil, "t#ra z ta" si' uderz$'a ! z'ot %ar- , a mle"o tr$sn 'o z jej piersi) 6$'o troc% smut"u, ale ta"e co( z uniesienia ! jej graniu) 9og'em !pa( tam, "orz$stajc z c%!ili 1 ale to b$'ob$ szale?st!o) /ami jest nie t$l"o (rod"iem "onser!uj& c$m, ale ta"e (rod"iem pomnaajc$m, co jest przeni"ni te !spomnieniem, dzia'a pod!#jnie) ;zasami ! "sice, najcz & (ciej ! psa'terzu, znajdujem$ "!iate" 1 b$'a ja"a( pi "na c%!ila, dla "t#rej upami tnienia !'oono go mi dz$ "art$, !spomnienie tej c%!ili jest jeszcze pi "niejsze) 2cz$!i(cie ona u"r$!a to, e gra na -ortepianie, a moe umie t$l"o t sz!edz" piosen" 1 a moe z!izane s z t piosen" dla niej ja"ie( osobli!e !spomnienia< Nic o t$m nie !iem, ale ta ca'a o"oliczno( ma dla mnie olbrz$mie znaczenie) 7eeli "ied$( b d mia' z ni pou-niejsz rozmo! , dopro!adz j po!oli do tego pun"tu, a !padnie ! ta" zasta!ion pu'ap" ) S czer!ca Nie mog doj( sam z sob do 'adu, ja" mam j rozumie* zac%o!uj si tu cic%o, ta" niepostrzeenie ja" o'nierz na !$& !iadzie, "t#r$ prz$"'ada uc%o do ziemi i nas'uc%uje najmniej& szego d.!i "u ze stron$ idcego naprz#d nieprz$jaciela) , og#le dla niej nie istniej , i to nie ! znaczeniu istnienia nega& t$!nego, ale po prostu nie ma mnie) Nic nie !$c%odzi z adne& go mego e"sper$mentu) >jrze j i po"oc%a, to jedno, ta" stoi ! romansac% 1 b$'ob$ to pra!d, gd$b$ mi'o( nie mia'a s!o& jej diale"t$"i* ale czego mona si naucz$ o mi'o(ci z roman& s#!< Same "'amst!a, "t#re t$l"o s"racaj zadanie) 4d$ teraz po t$m, czego si naucz$'em, pom$(l o przesz'$m !raeniu, ja"ie zrobi'o na mnie pier!sze jej spot"anie, to moje !$obraenie o nim bardzo si zmienia, i to zar#!no na moj, ja" i na jej "orz$() ,cale nie jest rzecz ca'"iem z!$& czajn, e m'oda dzie!cz$na idzie ulic zupe'nie sama albo e idzie ta" pogrona !e !'asn$c% m$(lac%) /odda'em j suro!e& mu badaniu@ prze(liczna) Ale uroda jest bardzo ulotn$m cz$nni&
- 45 -

"iem, zni"a ja" dzie? !czorajsz$, "ied$ min') Nie !$obraa& 'em sobie o"oliczno(ci, !(r#d "t#r$c% $je* i !cale nie m$(la& 'em o t$m, e do tego stopnia jest os!ojona z burzli! stron $cia) ;%cia'b$m co( !iedzie o jej uczuciac%) +ape!ne nigd$ nie "oc%a'a i dusza jej dot$c%czas jest !olna od tego, ani te nie nale$ b$najmniej do t$c% do(!iadczon$c% teoret$cznie dzie& !ic, "t#re od da!na prz$z!$czai'$ si do m$(li o spocz$!aniu ! ramionac% u"oc%anego m cz$zn$) Te postaci rzecz$!isto(ci, "t#re !$sz'$ im na spot"anie, nie mog'$ ! najmniejsz$m stop& niu !$ja(ni im r#nic$ mi dz$ snem a pra!d) 3c% dusze $!i si idea'em bos"iej ambrozji) 3dea', "t#r$ im prz$(!ieca, nie jest b$najmniej idea'em paster"i cz$ "oc%an"i z romansu, ale ja"( 7oann dWArc cz$ cz$m( ! t$m rodzaju) +a!sze pozostaje to p$tanie, cz$ jej "obieco( jest dosta& tecznie mocna, ab$ poz!oli jej na re-le"sj , cz$ te !$czer& puje si ona ! pi "no(ci i !dzi "u* p$tanie, cz$ 'u" nale$ na& pi mocniej) , "ad$m bd. razie to ju jest !iel"a rzecz znale. cz$st, bezpo(redni "obieco(, ale je(li dopro!adzi si spra! do przemian, osiga si rzecz$ interesujce) , ta"im !$pad"u najlepiej jest !$trzasn jej starajcego si ) To prze& sd, co ludzie m$(l, e to moe zasz"odzi dzie!cz$nie) 2cz$& !i(cie, jeeli jest ona deli"atn i !t' ro(lin, "t#ra ma t$l"o jedn zalet ! $ciu, czar !dzi "u, to lepiej, eb$ na!et nie s'$sza'a o mi'o(ci, ale jeeli ta" nie jest, jest to cz$sta !$gra& na i nigd$ nie za!a%a'b$m si narzuci tu starajcego si , o ile naturalnie ju go nie ma) Ta"i starajc$ si nie moe b$ ! adn$m razie "ar$"atur, ! t$m bo!iem !$pad"u nic si nie uda* musi b$ godn$ m'odzieniec, dostatecznie mi'$, t$le t$l"o, e troc% nie !$starczajc$ jej nami tno(ci) 2na patrz$ na ta& "iego abszt$-i"anta z g#r$, nabiera d$zgustu do mi'o(ci, na!et pocz$na !tpi o jej pra!dzi!$m istnieniu, "ied$ odczu!a s!oje przeznaczenie a !idzi, co jej rzecz$!isto( przed"'ada, jeeli ta"a ma b$ mi'o(, po!iada, to jest to bardzo ma'o) Staje si dumna pod !p'$!em tej mi'o(ci, duma ta cz$ni j in& teresujc, przeni"a jej istot !$sz$m (!iat'em* a potem im
- 46 -

blisza staje si s!ego upad"u, t$m bardziej staje si interesu& jca) T$mczasem najlepiej jest rozejrze si !(r#d jej znajo& m$c%, cz$ nie znajdzie si tam ta"i zalotni") , domu nie ma po temu sposobno(ci, bo !'a(ci!ie m#!ic ni"t tam nie b$!a, ale przecie ona b$!a na mie(cie i tam moe si "to( znale.) +nale. ta"iego -rajera, zanim si co( !ie, jest rzecz trudn* d!#c% nieznaczc$c% pojed$nczo abszt$-i"ant#! moe da jej niebezpieczne por#!nanie) Trzeba si prz$jrze, cz$ siedzi ja& "i( ta"i za"oc%an$ ! u"r$ciu, moe si ba szturmo!a dom ot!arcie, moe to ta"i z'odziej drobiu, "t#r$ nie !idzi adnej o"azji ! ta"im "lasztorn$m domost!ie) 7edn$m s'o!em pozostaje zasada strategiczna, "ad$ ruc% ! tej !ojennej !$pra!ie jest doz!olon$, !sz$st"o, ab$ t$l"o po& sta!i j ! interesujcej s$tuacji) 3nteresujce musi b$ pole bit!$, !sz$st"ie (rod"i interesujce musz b$ !$czerpane) 7e(li si bardzo nie m$l , cala jej s"'onno( dzia'a ! poda& n$m przeze mnie "ierun"u, !i cej, ona sama tego poda) ,sz$st"o zale$ od tego, co moe da jednost"a i czego ona zada ! "onse"!encji) 9oje %istorie mi'osne maj za!sze rzecz$!isto( dla mnie, stano!i !an$ cz$nni" mego $cia, o"res$ "szta'to!ania, o "t#r$c% !iem z ca' pe!no(ci, e maj !p'$! na te lub inne moje cz$nno(ci* ta" naucz$'em si ta?cz$ z po!odu mojej pier!szej dzie!cz$n$, opano!a'em -rancuszcz$zn z po!odu pe!nej tancerecz"i) ;z sto !$str$c%& ni to mnie na dud"a, cz sto robi'em z siebie idiot ) Teraz b d "upo!a' Ana bocz"uB) 9oli!e, e jedna" !$czerpa'a ona cz ( zaintereso!a?* jej zam"ni te $cie (!iadcz$'ob$ o t$m) Teraz c%$ba trzeba b dzie znale. inn stron jej $cia, "t#ra na pier!sz$ rzut o"a nie !$daje si ta" interesujca, ale "t#ra !'a(nie przez s! niedost pno( moe b$ cie"a!a) , t$m celu !$bieram nie poet$c"ie, lecz prozaiczne (rod"i) To !'a& (nie jest poczte") Najpier! trzeba zneutralizo!a jej "obie& co( przez prozaiczn$ !$"'ad i sz$derst!o, nie !prost, ale in% direc!e, a zarazem przez absolutn oboj tno( um$s'u) >traci c%$ba !ted$ s! "obieco( automat$cznie, ale ! t$m stanie nie b dzie mog'a usta sama, upadnie mi ! ramiona, nie ja" ! ramiona "oc%an"a, o nie5, t$l"o ca'"iem neutralnie, !ted$ obu&
- 47 -

dzi si jej "obieco(, podniecim$ j do naj!$szego stopnia, poz!olim$ jej zderz$ si z t lub inn !arto(ci, "t#r odrzu& ci, jej "obieco( nabierze cec% pra!ie nadnaturaln$c% i oto na& le$ do mnie z ca' nami tno(ci (!iata5 d) E Nie trzeba b$'o c%odzi dale"o) 0ordelia b$!a ! domu %an& dlo!ca 6aQtera) +nalaz'em tam nie t$l"o j, ale i pe!nego cz'o!ie"a, "t#r$ zja!i' si bardzo a $ro$os) Xd!ardG, s$n domu, (miertelnie ! niej za"oc%an$, do( jest rzuci o"iem na jego rozmarzone ocz$) /racuje ! %andlu, stoi za "ontuarem ojca, 'adn$ c%'opa", prz$stojn$, troc% nie(mia'$, ale to c%$ba nie sz"odzi mu ! jej oczac%) 6iedn$ Xd!ard5 +upe'nie nie !ie, co pocz ze s!oj mi'o& (ci) 0ied$ !ie, e 0ordelia jest ! domu !ieczorem, ubiera si !ieczoro!o t$l"o dla niej, !"'ada s!oje no!e czarne ubranie t$l"o dla niej, bia'e man"iet"i t$l"o dla niej, i robi raczej !ra& enie zaba!nej -igur$ ! ba!ialnian$m, ! ja" najcodzienniej& sz$m otoczeniu) 7ego zmieszanie staje si nie!iar$godne) 4d$& b$ to b$'o udanie, Xd!ard sta'b$ si dla mnie niebezpieczn$m r$!alem) Ta"ie zmieszanie to !iel"a sztu"a i mona !iele prz$ jego pomoc$ osign) 3le to raz$ u$'em ta"iego sposobu, ab$ nabra m'od dzie!cz$n ) Na og#' dzie!cz ta psiocz na ta& "ic% nie(mia'$c%, a ! se"recie bardzo si to im podoba) Troc% zmieszania poc%lebia pr#no(ci ta"ic% dzie!czt, daje im po& zna s! !$szo(, daje im "apita' ! r " ) 0ied$ si ju ta" u(pi czujno( dzie!cz$n$, mona po"aza prz$ o"azji, gd$ zda& !a'ob$ si umiera si z zaeno!ania, e jest si zupe'nie gdzie indziej, dale"o, s"d mona prz$pu(ci ata") +mieszanie zacie& ra nasze m s"ie cec%$ i dlatego jest to do( dobr$ spos#b neu& tralizo!ania stosun"#! mi dz$ przedsta!icielami d!#c% p'ci) A gd$ ona spostrzega, e to zaeno!anie b$'o t$l"o mas", sama
G + poczt"u S)0) naz!a' go Mritzem, co b$'o imieniem u"oc%anego, a p#.& niej m a =egin$ 2lsen) /opra!i' potem to imi , ale ! jedn$m miejscu dalej po!iada@ A6iedn$ Xd!ard5 Sz"oda, e si nie naz$!a MritzemB (prz$p) t'um))

- 48 -

si !st$dzi, rumieni si ja" gd$b$ !e!n trznie i czuje dos"o& nale, e( si zap dzi' za dale"o* jest to ta" samo, ja" zb$t uparcie po!tarza c%'opcu, e jest dziec"iem) d) I&go A !i c zostali(m$ prz$jaci#'mi, Xd!ard i ja* to jest pra!dzi& !a prz$ja.?, pi "ne uczucie po'cz$'o nas, ta"ie, ja"iego nie b$'o od najpi "niejsz$c% czas#! 4recji) /r d"o stali(m$ si za& u-an$mi dru%ami, gd$ opltujc go cig'$mi rozmo!ami o 0or& delii !$'udzi'em z niego !reszcie jego tajemnic ) 7asne prze& cie, e "ied$ opo!iada si o !sz$st"ic% tajemnicac%, ta musi b$ !$znana !(r#d inn$c%) 6iedacze", d'ugo t$l"o !zd$c%a') /rzebiera si za "ad$m razem, gd$ ona prz$c%odzi* odpro!a& dza j !ieczorem, serce jego bije mocno na sam m$(l, e ona !spiera si ramieniem o jego rami , id spacer"iem do domu, patrz na g!iazd$, on dz!oni do drz!i, ona zni"a, on rozpacza 1 i ma nadziej na nast pn$ raz) 7eszcze do dzi( nie (mia' prze"rocz$ jej progu) 2n, "t#r$ mia' t$le zna"omit$c% o"azji) ;%ocia trudno mi si po!strz$ma od !e!n trzn$c% sz$derst! z Xd!arda, prz$znaj , e jest co( pi "nego ! tej jego dzieci& nadzie) 9imo i u!aam siebie za do( dobrze !tajemniczone& go !e !sz$st"ie spra!$ erot$czne, nigd$ u siebie nie zau!a$& 'em tego stanu duc%a, tego drenia i strac%u przed za"oc%a& niem si , to znacz$ do tego stopnia, eb$m traci' pano!anie nad sob, a zreszt moe znam to bardzo dobrze, t$l"o e mnie to za!sze !zmacnia) 9oe "to( b$ po!iedzia', e to znacz$, i nigd$ nie b$'em za"oc%an$) 9oe) +a!st$dza'em Xd!arda, doda!a'em mu otuc%$ moj prz$ja.& ni) 7utro ma si zdob$ na "ro" dec$dujc$, p#j( do niej osobi(cie i zaprosi j do miasta) +do'a'em go natc%n roz& paczli! m$(l, ab$ mnie zaprosi' do to!arz$st!a* prz$rze& "'em mu to) >!aa to za specjaln$ do!#d prz$ja.ni z mej stron$) 7est to ta"a o"azja, ja"iej !'a(nie c%cia'em, znacz$ to p#j( na ca'ego) Ale gd$b$ ona po!zi 'a najdrobniejsze podej&

- 49 -

rzenie co do znaczenia mojego poja!ienia si , to zno!u to moje poja!ienie moe zepsu !sz$st"o) Nigd$ przedtem nie prz$c%odzi'o mi do g'o!$, ab$ prz$goto& !$!a si do "on!ersacji, teraz jedna" musia'em zaba!ia rozmo! cioci ) ,zi'em !'a(ci!ie na siebie ci "i obo!ize" "on!ersacji z ni, b$ t$m sposobem po"r$!a za"oc%ane ma& ne!r$ Xd!arda) ;iocia da!niej miesz"a'a na !si i zar#!no na podsta!ie mojej !'asnej !iedz$ agronomicznej, ja" te na podsta!ie !iadomo(ci cioci opart$c% na do(!iadczeniu ucz$ni& 'em uderzajce post p$ ! przeni"li!o(ci i s"uteczno(ci) + cioci uda'o mi si !sz$st"o nader szcz (li!ie, u!aa mnie ona za solidnego i po!anego cz'o!ie"a, "t#rego z ca' prz$& jemno(ci mona zaprosi do siebie, i e to nie jest b$le ja"i modn$ gagaci") > 0ordelii napra!d c%$ba nie jestem zb$t do& brze noto!an$) , gruncie rzecz$ jest zb$t nie!inna, ab$ ocze& "i!a od "adego m cz$zn$ spe'nienia jej $cze?, ale mimo to czuje za !iele buntu ! mej istocie) 4d$ ta" sobie siedz ! zaciszn$m saloni"u, "ied$ ona ja" anio' dobroci nad !sz$st"im rozpo(ciera s!#j uro", nad "a& d$m, "t#r$ si do niej zblia, nad dobr$m i z'$m, czasami nie& cierpli!i sam siebie* doznaj po"us$ !$s"oczenia z mej za& sadz"i, gd$ c%ocia siedz na oczac% !sz$st"ic% ! saloni"u, przecie siedz na czatac%* c%cia'b$m sc%!$ci j za r " , ob& j j ca', ogarn j sob, ze strac%u, e "to( mi j por!ie) Albo "ied$ Xd!ard i ja egnam$ si ju !ieczorem, "ied$ na poegnanie ona podaje mi d'o?, "ied$ trz$mam jej d'o? ! mo& jej, czasami jest mi trudno !$pu(ci z r "i tego pta"a) ;ierpli& !o( 1 q od an!ea / i! i#$e! s0 n nc ra!io es! 1 musi zupe'& nie inaczej prze"szta'ca si ! moj paj cz$n , i nagle ca'a pot ga mi'o(ci !$buc%a) Nie zepsuli(m$ sobie tej c%!ili ja"imi( przesadn$mi pieszczotami, nie!czesn$mi realizacjami, moesz mi za to podzi "o!a, moja 0ordelio) /racuj nad roz!ojem przeci!ie?st!, nacigam 'u" mi'o(ci, ab$ si gn t$m g' biej) 7a" 'uczni" opuszczam ci ci! , zn#! j nacigam, nas'uc%uj , ja" d.!i cz$, to jest m#j marsz !ojenn$, ale jeszcze celuj , na!et jeszcze nie po'o$'em strza'$ na ci ci!ie)
- 50 -

0ied$ nie!iel"a ilo( os#b st$"a si cz sto z sob ! t$m sa& m$m po"oju, !$!izuje si 'at!o trad$cja, pod'ug "t#rej "a& d$ zajmuje s!oje miejsce, s!oj s$tuacj , "t#ra t!orz$ pe& !ien obraz, ta" e jeeli si c%ce, 'at!o jest nar$so!a map tego terenu) Ta" !'a(nie t!orz$m$ ! domu ,a%l#! !sp#ln$ obraz) ,ieczorem pijem$ ta" %erbat ) +az!$czaj !ted$ ciocia, "t#ra dot$c%czas siedzia'a na so-ie, przenosi si do ma'ego sto& li"a do rob#t, "t#r$ zno!u opuszcza 0ordelia i przesu!a si do sto'u %erbatniego przed "anap, Xd!ard przenosi si za 0orde& li, ja id za cioci) Xd!ard stara si zataja, m#!i szeptem* a robi to ta" dobrze, e !"r#tce zupe'nie mil"nie, ja za( nie sta& ram si zataja m$c% !$le!n$c% uczu przed cioci* cen$ na targu, obrac%un"i, ile litr#! mle"a trzeba na -unt mas'a, po& przez medium (mietan"i i diale"t$" ma(lan"i, to s spra!$, o "t#r$c% nie po!inna s'uc%a rozm#! bez"arnie adna m'oda dzie!cz$na, ale, co rzadziej si tra-ia, jest to solidna i buduj& ca "on!ersacja, jedna"o!o podana dla g'o!$, ja" dla serca) +az!$czaj od!racam si plecami do %erbacianego stoli"a i do marze? Xd!arda i 0ordelii 1 i marz z cioci) A cz$ natura nie jest !iel"a ! s!$c% !$t!orac%, cz$ mas'o nie jest !spania& '$m jej darem, cudo!n$m rezultatem dzia'a? prz$rod$ i sztu"i< ;iocia absolutnie nie moe s'$sze s'#! !$mienian$c% mi dz$ Xd!ardem i 0ordeli, o ile ocz$!i(cie oni co( m#!i, prz$rze& "'em to Xd!ardo!i i musz dotrz$ma s'o!a) /rzeci!nie, ja do& "'adnie s'$sz "ade s'o!o, "t#re pada mi dz$ nimi, s'$sz "a& de ic% poruszenie) To jest dla mnie bardzo !ane, nigd$ bo& !iem nie !iadomo, ja" dale"o moe zaj( ! s!ej rozpacz$ zrozpaczon$ cz'o!ie") Najprzezorniejsz$ i najbardziej opano& !an$ moe czasami pope'ni cz$n najbardziej beznadziejn$) 3 c%ocia nie mam najmniejszego zamiaru ucz$ni co( z'ego jed& nemu z t$c% ludzi, jedna" czuj to stale, e 0ordelia zdaje so& bie bez przer!$ spra! z mojej obecno(ci pomi dz$ ni a Xd!ardem) 2sobli!$ to obraze", ja"i t!orz$m$ ta" !e cz!#r" ) 7eeli c%c sobie prz$pomnie znane obraz$, to m#g'b$m znale. pe!ne podobie?st!o, o ile o mnie c%odzi, z 9e-isto-elesem, ale tutaj zja!ia si ta trudno(, e Xd!ard niepodobn$ jest do
- 51 -

Mausta) 7e(lib$m ja sam siebie u!aa' za Mausta, to zno!u zja!ia si ta trudno(, e Xd!ard ! adn$m razie nie moe b$ 9e-isto-elesem) 7a zno!u te niepodobn$ jestem do 9e-isto& -elesa, z!'aszcza ! oczac% Xd!arda) 2n u!aa mnie za dobre& go duc%a s!ej mi'o(ci i c%$ba ma racj , gd$ moe b$ co naj& mniej pe!ien, e ni"t staranniej ode mnie nie moe czu!a nad jego mi'o(ci) 2bieca'em mu zajmo!a ciot" gadanin i spe'niam ten zaszcz$tn$ obo!ize" z ca' po!ag) ;iot"a ginie pra!ie ! nasz$c% oczac%, prz$s$pana zagadnieniami !iejs"iego gospodarst!a* !'#cz$m$ si po "uc%niac% i pi!nicac%, po str$& c%ac%, dogldam$ "urczt, "acze", g si i t$m podobnie) To !sz$st"o ir$tuje 0ordeli ) Nie moe poj, czego ja !'a(ci!ie c%c ) Staj si dla niej zagad", zagad", "t#rej b$najmniej nie c%ce roz!iz$!a, ale "t#ra j gnie!a, na!et z'o(ci) 8o& s"onale zdaje sobie spra! , e ciot"a staje si (mieszna, a przecie ciot"a jest zacn dam i nie zas'uguje na dr!in$) S"& dind robi to ta" dobrze, e !ie ona dos"onale, i b$'ob$ zu& pe'nie niemoli!e zatrz$manie mojej zaba!$) ;zasem doc%o& dz do tego, e 0ordelia u(miec%a si porozumie!a!czo do cioci) To s "onieczne !pra!"i) 3 !cale nie cz$ni ic% ! poro& zumieniu z 0ordeli, zupe'nie nie, ! ta"im razie nigd$ nie zmu& si'b$m jej do porozumie!a!cz$c% u(miec%#!) /ozostaj nie& zmiennie grunto!nie po!an$* ale ona nie moe si nie u(mie& c%a) To jest pier!sza -a'sz$!a nau"a@ musi si naucz$ u(mie& c%a ironicznie* a zreszt ten u(miec% odnosi si r#!nie dobrze do cioci, ja" do mnie, bo ona przecie nic nie !ie, co ma m$& (le o mnie) 6o przecie moli!e, e jestem m'odzie?cem, co si przed!cze(nie postarza', moli!e* co innego te jest moli& !e, co( jeszcze innego itd) 0ied$ si ta" u(miec%a do ciot"i, oburza si na sam siebie, od!racam si , przestaj papla z cioci i ca'"iem po!anie spogldam na ni, a !ted$ ona u(miec%a si do mnie, (mieje si z ca'ej s$tuacji) Nasz stosune" nie jest mi'$m i !iern$m odbiciem !zajemne& go zrozumienia, jest odepc%ni ciem !zajemnego niezrozumie& nia) 9#j stosune" do niej jest !'a(ci!ie nija"i* jest cz$sto du& c%o!$, co ostatecznie nie jest cz$m( nija"im ! stosun"u do m'odej dzie!cz$n$) 9oja metoda post po!ania jest niez!$"le
- 52 -

!$godna) 9'od$ cz'o!ie", "t#r$ si zac%o!uje ja" "a!aler, !zbudza podejrzenia i !$!o'uje opor$) >ni"am podobn$c% po& dejrze?) Ni"t mnie nie pilnuje, przeci!nie, pr dzej b dzie si mnie u!aa'o za cz'o!ie"a ! pe'ni nadajcego si do pilno!a& nia dzie!cz$n$) 9etoda ta ma t$l"o jedn z' stron , jest zb$t po!olna, ale dlatego te i z po!odzeniem moe b$ stoso!ana ! t$c% !$pad"ac%, gd$ !$pra!a !arta (!iecz"i) ;# za odm'adzajc moc ma ! sobie dzie!cz$na, ani (!ie& o( poran"u, ani po!ie! !ietrz$"a, ani !ilgo morza, ani za& pac% !ina z t$m cudo!n$m zapac%em nie da si por#!na 1 nic na (!iecie nie ma tej odm'adzajcej moc$) ,"r#tce c%$ba dopro!adz j do tego, e mnie zniena!idzi) /rz$bra'em ca'"o!icie posta ba"a'arza) 9#!i !$'cznie o t$m, ja" trzeba dobrze si uplaso!a, !$godnie miesz"a, mie odpo!iedzialn s'ub , prz$jaci#' dobrze ustabilizo!a& n$c%, na "t#r$c% si mona !esprze) Teraz mog ju zanie& dba rolnicze zaj cia z ciot", a !pro!adzi j ! te spra!$, gdzie !i cej pola ods'oni si dla ironii) 9ona si (mia z ba"a& 'arza, na!et troc% z nim s$mpat$zo!a, podczas "ied$ g'upa& !$ m'odzieniec zraa dzie!cz$n ta"im zac%o!aniem, "t#re t$m sam$m niszcz$ ca'e znaczenie jej p'ci, jej pi "no(ci i jej poezji) 3 ta" mijaj dni, !iduj j, ale nie rozma!iam, rozma!iam z jej ciot" ! jej obecno(ci) ;zasami t$l"o ! noc$ udaje si mej mi'o(ci !$r!a na s!obod ) ,ted$ o!ini t$ p'aszczem, z "a& peluszem nasuni t$m na ocz$ przec%odz pod jej o"nami) 2"na jej s$pialni !$c%odz na pod!#rze, ale ponie!a jest to dom naron$, mona je !idzie od ulic$) ;zasami staje ! o"nie, czasem je ot!iera, spoziera na g!iazd$, ni"t jej nie !idzi, t$l& "o ten, c%$ba ostatni, o "t#r$m b$ pom$(la'a, e na ni patrz$) , te nocne godzin$ "r ja" duc%, ja" duc% usada!iam si ! t$m miejscu, gdzie jest jej miesz"anie) ,ted$ zapominam o !sz$st"im, nie mam plan#!, na nic nie licz , odrzucam rozs& de", rozszerzam i umacniam m pier( g' bo"imi !estc%nienia& mi, ruc%, "t#rego zaz!$czaj nie u$!am ! moim us$stemat$& zo!an$m $ciu) 3nni s cnotli!i ! dzie?, a grzesz ! noc$, a ja
- 53 -

! dzie? udaj , ale ! noc$ miota mn podli!o() 4d$b$ ona !idzia'a mnie tutaj, gd$b$ mog'a zajrze ! moj dusz 1 gd$b$5 4d$b$ ta dzie!cz$na mog'a rozumie sama siebie, musia'ab$ doj( do prze"onania, e jestem dla niej przeznaczon$) 7ej usposobienie jest zb$t g!a'to!ne, zb$t g' bo"o uczucio!e, ab$ mog'a ona znale. szcz (cie ! ma'e?st!ie@ to b$'ob$ za ma'o prz$pu(ci, i padnie ! ramiona pier!szego lepszego u!odziciela* jeeli padnie ! moje ramiona, straci ca'$ po!ab zatoni cia o"r tu) , stosun"u do mnie musi ona z Gr nde ge-n, ja" m#!i ba!ic si s'o!ami -ilozo-o!ie) ,'a(ci!ie m#!ic, gadanina Xd!arda nudzi j) Ta" z!$"le b$!a* jeeli posta!i si ta" nis"ie granice po!abom, da si !i cej) ;zasami 0ordelia pods'uc%uje moje rozmo!$ z ciot") 4d$ to zau!aam, zja!ia si na moim dale"im %or$zoncie b'$szczce (!iate'"o z ca'"iem innego (!iata, "u zdzi!ieniu zar#!no ciot"i, ja" 0ordelii) ;iot"a !idzi (!iate'"o, ale nic nie s'$sz$, 0ordelia s'$sz$ g'os, ale nic nie !idzi) Ale ! tej samej c%!ili !sz$st"o si uspo"aja, rozmo!a moja z ciot" stpa da& lej s!$m monotonn$m "ro"iem, ja" "ro"i "oni poczto!$c% ! nocnej cisz$* to!arz$sz$ im t s"n$ (pie! samo!ara) , ta"ic% momentac% czasami czuje si co( nieprz$jemnego ! saloni"u, szczeg#lnie odczu!a to 0ordelia) Nie ma z "im m#!i, nie ma "ogo s'uc%a) 7eeli z!r#ci si do Xd!arda, narazi si na nie& bezpiecze?st!o, e on ! s!$m pomieszaniu zrobi ja"ie( g'up& st!o* jeeli z!r#ci si ! inn stron , do ciot"i i do mnie, to pe!no(, "t#ra tu panuje, monotonna ja" uderzenia m'ot"a "on!ersacja, !$!o'uje zupe'nie sprzeczne z niepe!no(ci Xd!arda najujemniejsze !raenie) 8os"onale pojmuj , i 0or& delii moe si zda!a, e ciot"a jest zaczaro!ana, ta" si po& rusza i m#!i ! ta"t i tempo przeze mnie nada!ane) Nie moe !cale !zi udzia'u ! tej rozmo!ie* gd$ jedn$m ze sposo& b#!, "t#r$c% tu u$'em, ab$ j obrusz$, jest to, e poz!alam sobie na tra"to!anie jej stale ja" dziec"a) 2cz$!i(cie z t$m, e nie poz!alam sobie z tego po!odu na najmniejsz s!obod ! stosun"u do niej, o, zupe'nie nie) ,iem !sza" dobrze, ja"
- 54 -

sz"odli!ie moe to dzia'a, a przecie c%odzi mi o to szczeg#l& nie, ab$ jej "obieco( mog'a !zrosn ! g#r cz$sta i pi "na) Na podsta!ie mego czu'ego stosun"u z cioci mog j tra"to& !a ja" dziec"o, "t#re nie rozumie (!iata) 8latego te nie ob& raa to jej "obieco(ci, ale nieja"o neutralizuje* nie moe prze& cie obraa jej "obieco(ci to, e si nie zna do"'adnie na ce& nac% r$n"o!$c%, a przeci!nie, moe j oburz$, jeeli si b & dzie to u!aa'o za naj!aniejsz spra! ! $ciu) A ciot"a dzi "i moim siln$m prze"onaniom raczej s"'ania si "u t$m mniemaniom) Staje si -anat$cz" ! t$c% spra!ac%, co ocz$!i& (cie za!dzi cza mnie) 7ed$n rzecz, "t#rej nie moe ciot"a u mnie poj, jest to, e nic nie robi ) Tote !pro!adzi'em ten z!$czaj, e ile raz$ jest mo!a o ja"iej( !olnej posadzie, po& !iadam@ to jest co( dla mnie, a potem oma!iam z ni t posa& d najpo!aniej ! (!iecie) 0ordelia za!sze dostrzega moj ironi , a !'a(nie tego sobie $cz ) 6iedn$ Xd!ard5 Sz"oda, e si nie naz$!a Abiedn$m Mr$cemB5 3le"ro pom$(l o nim ! moic% cic%$c% rozm$(laniac%, zaraz prz$pominam sobie Mr$ca i jego narzeczon5G Xd!ard ta" samo ja" i ten jego pier!o!z#r jest "apralem ! milicji ob$!atel& s"iej) 7eeli mam b$ szczer$, Xd!ard jest troc% nudna!$) Ni& gd$ nie tra"tuje spra!$ ja" nale$, za!sze !$st puje !$strojo& n$ i szt$!n$) + prz$ja.ni do niego, n!er ns gesag!, c%odz ja" najbardziej zaniedban$) 6iedn$ Xd!ard5 7ed$na rzecz, "t#ra mnie mart!i, to to, i jest on do mnie ta" prz$!izan$, e ju pra!ie nie !ie, ja" mi ma dzi "o!a) A poz!ala mu na ta" !dzi czno( dla mnie, to ja"b$ troc% za !iele) 8laczego nie moecie b$ ca'"iem grzeczni< ;z$ nie macie nic innego do robot$, ja" t$l"o szarpa moj mar"iz , pos$'a mi zajcz"i luster"iem i grzeba "o'o sznur"#!, ba!i si drutem od dz!on"a na trzecie pi tro, stu"a ! o"iennice, jedn$m s'o& !em !sz$st"imi sposobami da!a zna o !aszej obecno(ci, ja" gd$b$ c%cc !$!o'a mnie do !as< /ra!da, pogoda pi "na, ale nie mam oc%ot$ na spacer, zosta!cie mnie ! domu))) ,$,
G ;%odzi tu o oper Aubera 1a 2ianc3e z librettem ScribeWa, ! "t#rej Mr$c przez s! g'upot i gapiost!o traci s!oj narzeczon) 7ednocze(nie AMr$cB to imi narzeczonego, p#.niej m a =egin$, Sc%legla (prz$p) t'um))

- 55 -

!eso'e, !ierne ze-ir$, !$, urocz$ c%'opc$, moecie i( sami* moecie sami ba!i si ja" za!sze z dzie!cz tami) ,iem do& brze, ni"t nie potra-i ta" u!odziciels"o ja" !$ obj dzie!cz$& n$, na pr#no stara si od !as u!olni, nie moe !$!i"'a si z !asz$c% sieci, a moe !cale na!et nie c%ce tego* !$ c%'odni i !$rac%o!ani, nie zapalacie si ))) 3d.cie !asz drog, dajcie mi po"#j))) Nie b dziecie mieli tej prz$jemno(ci, po!iadacie, nie robicie tego dla siebie))) No to dobrze, id z !ami) Ale pod d!oma !arun"ami) /o pier!sze@ na 0ongens N$torvG miesz"a m'oda dzie!cz$na, bardzo pi "na, "t#ra jest na t$le bez!st$d& na, e mnie nie c%ce "oc%a i, co gorsza, "oc%a "ogo innego, i zasz'o ju ta" dale"o, e spaceruj oboje pod r " ze sob) 2 pier!szej ! po'udnie, !iem o t$m, on ma zg'osi si po ni) 2biecacie mi !i c, e naj!i "sze z !as 'obuz$ sc%o!aj si gdzie( ! pobliu, a do c%!ili, "ied$ on u"ae si z ni ! bra& mie) , c%!ili "ied$ on b dzie c%cia' za!r#ci na Store 0on& gensgade, ca'a grupa posunie si naprz#d, zdejmie mu ja" naj& grzeczniej "apelusz z g'o!$ i poniesie go r#!n$m "ro"iem na odleg'o( naj!$ej 'o"cia przed nim* nie pr dzej, gd$ m#g'b$ za!r#ci do domu) A ta" b dzie m$(la', e z'apie "apelusz ! najbliszej c%!ili i nie porzuci jej r "i) T$m sposobem popro& !adzicie i j, i jego przez ca' Store 0ongensgade, !zd'u !a'uGG, do 6ram$ /#'nocnej, a do KUjbroplads))) 3le czasu !am zajmie dotarcie a tam< /o!iedzm$ p#' godzin$) /un"t o p#' do drugiej u"a si na Fstergade) 0ied$ !asza grupa do& pro!adzi za"oc%an$c% ta" do (rod"a placu, zaata"ujecie ic% z ca'ej si'$, zer!iecie i jej "apelusz z g'o!$, potargacie lo"i, po& r!iecie jej szal, a podczas tej ca'ej %ec$ "apelusz jego ma si !znosi coraz !$ej trium-alnie ! po!ietrze* jedn$m s'o!em spra!icie ta"ie zamieszanie, e ca'a publiczno(, nie t$l"o ja sam, !$buc%nie (miec%em, ps$ zaczn szcze"a, a straa" na !ie$ zadz!oni) 3 ta" zrobicie, e jej "apelusz znajdzie si ! m$m r "u, i b d mia' szcz (cie !r cz$ jej ten przedmiot) /o
G 2becnie centraln$ plac 0open%agi z Teatrem 0r#le!s"im, Kotelem dWAngle& terre, 9agaz$nem du Nord, Amb) Mrancus" itd) (prz$p) t'um)) GG +a $cia 0ier"egaarda 0open%aga b$'a jeszcze otoczona -ort$-i"acjami, "t#re s"aso!ano ! ro"u jego (mierci) 8zi( topogra-ia jest inna (prz$p) t'um))

- 56 -

drugie@ grupa, "t#ra p#jdzie za mn, ma (ledzi "ade me s"i& nienie, zac%o!a si ja" mona najprz$z!oiciej, nie s"rz$!dzi pi "nej dzie!cz$n$, nie poz!oli sobie na adn pou-a'o(, ta" ab$ jej dzieci ca dusza ! tej ca'ej a!anturze zac%o!a'a s! rado(, !argi u(miec%, o"o spo"#j, a serce nie dozna'o stra& c%u) 7eeli "t#r$ z !as zac%o!a si inaczej, niec% b dzie prze"l te jego imi ) A teraz naprz#d "u $ciu i rado(ci, "u m'o& do(ci i pi "nu* po"acie mi to, co cz sto !idzia'em i czemu nie mog si napatrze, po"acie mi m'od, pi "n dzie!cz$n , roztaczajc s! urod przede mn ! ten spos#b, e staje si jeszcze pi "niejsza, poddajcie j ta"im pr#bom, ab$ si z t$c% pr#b ciesz$'a5 0ieruj si na 6redgadeG, ale, ja" !iecie, mam czas t$l"o do p#' do drugiej) Nadc%odzi !'a(nie dzie!cz$na, strojna i smu"'a, a to prze& cie dzi( jest niedziela))) /opie(cie j troc% , prz$!iejcie tro& c% c%'odu, prze(liznijcie si deli"atn$mi strum$"ami po ca'$m jej ciele, u(ci(nijcie j ca' ! !asz$c% nie!inn$c% obj ciac%5 /rzeczu!am deli"atn$ rumieniec policz"#!, mocniejsz bar! !arg, -alo!anie 'ona))) Niepra!da, moja dzie!cz$no, nieopi& sana to b'ogos'a!iona roz"osz !d$c%a to (!iee po!ietrze< 9a'$ "o'nierz$" c%!ieje si ja" liste") 7a"i zdro!$ i g' bo"i jest jej oddec%) 7ej "ro" staje si !olniejsz$, 'agodn$ !ietrz$" zdaje si j unosi ja" ob'o", ja" sen))) +admijcie silniej, moc& niejsz$m po!ie!em5))) 2na si "uli* ramiona zacis"aj si na 'onie, "t#re o"r$!a tros"li!iej, ab$ c%'odniejsz$ po!ie! b$' bardziej d$s"retn$, ab$ poc%lebnie a c%'odno nie !"rada' si pod jej le"" su"ien" ))) =umieni si zdro!iej, policz"i jej sta& j si pe'niejsze, o"o przejrz$stsze, "ro" bardziej miaro!$) 0ad$ !$si'e" upi "sza cz'o!ie"a) 0ada m'oda dzie!cz$na moe za"oc%a si ! ze-irze, bo aden m cz$zna nie potra-i ta" "'#cc si z ni pomno$ jej urod$))) 7ej cia'o s"'ania si le""o naprz#d, spoglda na "o?ce buci"#!))) >!aajcie troc% , to za mocno, jej posta si rozd$ma, traci s! smu"'o())) /o& pie(cie j troc% 5))) Niepra!da, droga dzie!cz$no, ja"ie to od(!ieajce ! upale czu te c%'odne prd$< ;%ce si ot!o&
G 6redgade 1 ulica r#!noleg'a do Store 0ongensgade (prz$p) t'um))

- 57 -

rz$ s!e 'ono z !dzi czno(ci, z rado(ci b$tu))) 2d!raca si bo& "iem))) Teraz sz$b"o, mocniejsz$ po!ie!, ab$m m#g' przeczu pi "no "szta't#!5))) 7eszcze troc% mocniej, ab$ prz$cisn draperie su"ni do cia'a))) Teraz za duo5 /osta!a staje si nie& 'adna, trudno jej sta!ia le""ie "ro"i))) +no!u si od!raca))) 8mijcie na ca'ego, niec% po"ae, co umie5))) ,$starcz$, to za duo@ zgubi'a jeden lo"))) postarajcie si opano!a5 1 A teraz zja!ia si ca'$ maszerujc$ pu'"@ 8ie eine ist verliebt gar se%r, 8ie andere !Yre es gerne)G Ta", napra!d , lic%e to po!o'anie $cio!e c%odzi z prz$& sz'$m sz!agrem pod le! r " ) 8la dzie!cz$n$ to t$le, co dla c%'opca b$ zast pc przepis$!acza papier#! biuro!$c%) /rze& pis$!acz moe jedna" a!anso!a* ma prz$sz'o( ! biurze, moe licz$ na niez!$"'e o"azje, ale to nie jest los sz!agier"i, ale ta" jest, przeci!nie, jej a!ans nie !lecze si ta" po!oli 1 "ied$ ta" leci naprz#d i przenosi si g#r do innego biura))) ,iejcie mocniej, c%'opc$5 7eeli ma si pun"t oparcia ! r "u, to mona si i przeci!sta!i))) ;entrum ata"uje mocno, s"rz$& d'a nie nadaj))) 2piera si mocno, !iatr go nie porusz$, jest za ci "i 1 ale i za ci "i na to, ab$ s"rz$d'a unios'$ go ponad ziemi ) >derza naprz#d, ab$ o"aza, e ma mocne cia'o* ale im bardziej nieruc%omieje, t$m bardziej m cz$ si dzie!cz$& na))) 9oje pi "ne panie, cz$ mog s'u$ dobr rad< /orzucie prz$sz'ego sz!agra i prz$sz'ego m a, spr#bujcie i( naprz#d same, a zobacz$cie, o ile to jest prz$jemniej))) ,iejcie teraz 'agodniej5))) 7a" przec%odnie plsaj ! -alac% !iatru5 ,"r#tce uszereguj si ! taneczn$ orsza" !zd'u ulic$ 1 cz$ moe ja& "a( taneczna muz$"a spra!i !eselsz oc%ot , a przecie !iatr nie !$czerpuje, !iatr "rzepi))) A teraz !ion li ! d#' ulic$ ja" na pe'n$c% aglac% 1 cz$ ja"i"ol!ie" !alc moe ta" por!a za sob dzie!cz$n , a przecie !iatr nie m cz$, !iatr !zmac&
G > Xic%endor--a jest@ 4or der S!ad!@ 8er eine ist verliebt gar se%r, 8er andre !YrWes gerne) (;%odzi o d!#c% muz$"ant#!) (prz$p) t'um))

- 58 -

nia))) A teraz moesz j od!r#ci do m a i sz!agra))) Nie& pra!da, troc% sprzeci!u spra!ia prz$jemno( i !alcz$ si c% tnie o posiadanie tego, co si "oc%a* i ceni si bardziej to, o co si !alcz$'o, ta" ju los spra!ia, prz$c%odzi na pomoc uczuciu i dlatego m cz$zna ma !iatr po s!ojej stronie))) ;z$ nie dobrze to urzdzi'em< 7eeli si ma !iatr ! plec$, 'at!o mona omin u"oc%an, ale jeeli si go ma ! ocz$, !alcz$ si z nim roz"osznie, przebija si "u u"oc%anej, a podmuc% !iatru cz$ni ci zdro!sz$m i bardziej pocigajc$m, bardziej u!odziciels"im, a po!ie! !iatru c%'odzi o!oc !arg, "t#r$ na& le$ zau!aa, gd$ !ted$ jest nale$cie gorc$, ja" gorc$ staje si mroon$ szampan))) 7a" si (mieje, ja" m#!i, a !iatr por$!a i unosi s'o!a 1 cz$ jest tu co do gadania< 1 i zno!u ! (miec%u sc%$la si przed !iatrem i c%!$ta r "ami "apelusz, i u!aa na "ro"i))) No, dos$ ju, eb$ nie do"ucza t$m dzie!& cz$nom, eb$ si na nas nie rozgnie!a'$ albo nas przestrasz$'$5 1 ,'a(nie ta", rezolutnie i mocno, pra!a noga przed le!))) 7a" zuc%!ale i mocno rozglda si teraz po (!iecie))) 7eeli do& brze !idz , ona ta"e "ogo( trz$ma pod r " , ta"e zar czona5 /o"a, dziecino, co ci los po'o$' pod c%oin" ))) Ac%, ta"5 To !$glda napra!d na bardzo solidnego narzeczonego) 2na jest c%$ba ! pier!sz$m o"resie narzecze?st!a, "oc%a go 1 moli& !e, ale to mi'o( zb$t obszerna i niedopaso!ana, lu.no po!ie& !a nao"o'o niego* jej p'aszcz mi'osn$ moe s"r$ jeszcze duo rzecz$))) /o!iej mocniej, !ietrz$"u5))) 7a" si ta" sz$b"o idzie, to nic dzi!nego, e !st"i od "apelusza roz!ie!aj si ! po!ietrzu i ta" !$gldaj ja" lotne s"rz$de'"a, pasujce do jej mi'o(ci, "t#ra ta"e p'$nie za ni ja" rusa'czan$ !elon) 0ie& d$ si ! ten spos#b spoglda na mi'o(, to !$glda ona do( obszernie, ale "ied$ si ! ni cz'o!ie" ubiera, "ied$ !elon trzeba przerobi na codzienn su"ni , to nie zostaje duo miej& sca na szero"ie !estc%nienia) 1 6oe zac%o!aj5 7eeli "to( ma do( od!agi, ab$ ucz$ni "ro" dec$dujc$ o ca'$m $ciu, to cz$ zabra"nie mu si'$, ab$ i( !iatro!i naprzeci!< 0t# moe !tpi< 7a nie* ale bez po(piec%u, moja panien"o, bez po(pie& c%u) ;zas jest suro!$m naucz$cielem, a !iatr nie jest ta"i z'$))) /op d. j troc% 5 1 4dzie si podzia'a c%ustecz"a< 1 2,
- 59 -

ma j zno!u))) ale por!a'e( !st" od "apelusza))) to bardzo "r pujce, ta", prz$ narzeczon$m) A tu idzie prz$jaci#'"a, "t#& rej trzeba si u"'oni) /rz$jaci#'"a spot$"a j pier!sz$ raz ja"o narzeczon* to przecie, ab$ si po"aza ja"o zar czeni, !$szli na 6redgade, poza t$m d "u DangelinieG) 2 ile !iem, istnie& je ta"i z!$czaj, e para ma'e?s"a pier!szej niedzieli po (lu& bie idzie do "o(cio'a, a zar czeni id na Dangelinie) Narzecze?& st!o rzecz$!i(cie ma !iele !sp#lnego z d'ugimi spacerami))) /rosz u!aa, !iatr dmie ! "apelusz, trzeba prz$trz$ma, sc%$li g'o! ))) Matalnie si z'o$'o, nie mona b$'o u"'oni si prz$jaci#'ce, nie mia'o si dos$ spo"oju, ab$ s"'oni si jej z t !$szo(ci, ja" prz$biera narzeczona !obec niezar czonej dzie!cz$n$))) 8mije troc% 'agodniej5))) Nadc%odz szcz (li& !e dnie))) ja" ona mocno czepia si ramienia u"oc%anego, !$& przedza go na t$le, e moe si od!r#ci i patrze na niego, na s!oje bogact!o, s!oje szcz (cie, s!oj nadziej , s!oj prz$& sz'o())) 2, dzie!cz$no, przesadzasz))) ;z$ on nie ma do za& !dzi czenia mnie i !iatrom, e !$glda ta" mocno< A cz$ t$ sama nie za!dzi czasz mnie i 'agodn$m po!ie!om tego, e je& ste( ocalona i zapominasz o s!oic% cierpieniac%, e !$gldasz ta" rada $ciu, ta" pe'na marze?, ta" pe'na przeczu< Nie c%c ja !cale studenta, ;o "si"i cz$ta nocami, Ale c%c mie o-icera, ;o nosi "apelusz z pi#ramiGG To !ida od razu po tobie, moja dzie!cz$no, masz co( ta"iego ! o"u))) Na pe!no nie zado!olisz si studentem))) Ale dlacze& go a"urat o-icer< ;z$ na prz$"'ad "and$dat nau", "t#r$ !'a& (nie s"o?cz$' uni!ere", nie potra-i'b$ ta" samo<))) ;o pra!da ! tej c%!ili nie mog ci s'u$ ani o-icerem, ani "and$datem))) Natomiast mog s'u$ c%'odzc$mi po!ie!ami))) No, zadmij troc% ))) 8os"onale, jed!abn$ szal zno!u otocz$' jej plec$* stpaj ca'"iem !olno, policz"i ci troc% zbledn, ocz$ nie b d
G Spacer nadmors"i, esplanada) 8os'o!nie A8'uga liniaB (prz$p) t'um)) GG Nor!es"a piosen"a ludo!a (prz$p) t'um))

- 60 -

ta" mocno b'$szcza'$))) ,'a(nie ta") Ta", troc% ruc%u, z!'asz& cza prz$ ta" pi "nej pogodzie ja" dzisiaj, i jeszcze troc% cier& pli!o(ci, a moe znajdziesz s!ego o-icera) To przecie para !$ra.nie przeznaczona dla siebie) 7a" trz$ma ta"t idc, ja"a pe!no( siebie ! ca'$m !$gldzie, oparta na !zajemn$m za& u-aniu, ja"a -ar#onia $raes!a(i5i!a !e !sz$st"ic% porusze& niac%, ja"a p$szna po!aga) 3c% poz$cje nie s ani 'at!e, ani pe'ne gracji, nie ta?cz ze sob, ja" maj ! sobie sta'o(, ja" dojrza'o(, co budzi nieza!odn nadziej , co rodzi obo& p#lne zau-anie) 9og si za'o$, e ic% de!iz s s'o!a@ $cie to droga) 3 u!aaj, e s przeznaczeni dla "roczenia pod r " razem przez rado(ci i smut"i $cia) 0rocz ta" zgodnie, e dama zapomnia'a na!et o prz$!ileju "roczenia "!adratami trotuaru))) Ale, drogie +e-ir$, dlaczego !$ ta" bardzo zajmujecie si t par< Nie !$daje mi si !arta a ta"iego zac%odu) ;z$b$(cie zau!a$'$ co( specjalnego<))) Ale jest p#' do drugiej) Trzeba rusz$ na KUjbroplads) Nie trzeba m$(le, e mona b$'o ta" (ci(le !$rac%o!a roz& !#j tej duc%o!ej prz$god$) ,ida z niej, ja" zdro! natur b$'a 0ordelia) Napra!d to niez!$"'a dzie!cz$na) To pra!da, jest cic%a i s"romna, nie !$magajca, ale jest ! niej nieu(!ia& domione pot ne danie) >derz$'o to mnie teraz, "ied$ ujrza& 'em j !c%odzc do po"oju z ulic$) 9a'$ sprzeci!, ja"i moe przeci!sta!i jej po!ie! !iatru, budzi ! niej !sz$st"ie moce, ! nicz$m nie naruszajc jej r#!no!agi) Nie jest t drobn, nieznaczn dzie!cz$n, co moe zni"n ! palcac%, ta" c%rup& "a, e ogarnia nas strac%, i si z'amie pod si' naszego !zro& "u* ale te nie jest b$najmniej ta" pretensjonalna, ja" o"aza'$ "!iat) 7a" le"arz mog !i c z rado(ci "onstato!a !sz$st"ie s$mptom$ tej prz$god$ zdro!ia) /o!oli zacz$nam m#j ata", prz$bliajc si do niej, przec%o& dzc do dzia'a? bardziej bezpo(rednic%) 7eeli mam oznacz$ t zmian na !ojennej mapie rodzinnej, to musz po!iedzie, e od!r#ci'em moje "rzes'o ! ten spos#b, e ods'oni'em s!#j pro-il) 9am z ni !i "sz$ "onta"t, m#!i do niej, !$!o'uj jej
- 61 -

odpo!iedzi) 7ej c%ara"ter jest nami tn$, g!a'to!n$, a jej u!agi, nie b dc ani szalone, ani puste, s !$ostrzone na rze& cz$ ze!n trzne i !$ra.nie s"'onne do niez!$"'o(ci) 9oje iro& niczne u!agi o z'o(ci ludz"iej, moje sz$derst!a z ic% tc%#rzo& st!a, z ic% c%'odnego lenist!a, -asc$nuj j) Dubi, pro!adzc r$d!an s'oneczn$ po niebies"im s"lepieniu, zblia si za bar& dzo do ziemi i le""o opala ludzi) A jedna" nie do!ierza mi* gd$ dot$c%czas zapobiega'em ja"iemu"ol!ie" zblieniu na!et ! znaczeniu duc%o!$m) 9usi si naucz$ !spiera na sobie sa& mej, zanim jej poz!ol poc%$li si "u mnie) ;%!ilami musi si !$da!a, e to ja pragn ucz$ni z niej po!iernic moic% ma& so?s"ic% tajemnic, ale to t$l"o c%!ilami) 2na sama musi si roz!ija* musi pozna si' napi duc%a, musi !idzie i ocenia (!iat) 7a"ie cz$ni post p$, 'at!o !$"azuj mi jej odpo!iedzi, jej o"o r#!nie* raz t$l"o ujrza'em ! nim unicest!iajc mnie z'o() Nie po!inna mi za!dzi cza niczego* po!inna b$ !ol& na, bo t$l"o ! !olno(ci istnieje mi'o(, t$l"o ! !olno(ci istnie& je rado( i !esele) Nie patrzc na to, e za"'adam, i po!odo& !ana "onieczno(ci naturaln s"'oni si ! moje obj cia, sta& ram si ze !sz$st"ic% si' s"'oni j "u sobie, ale c%odzi prze& cie mi o to, ab$ nie pad'a ja" bezduszne cia'o, ale ja"o duc% dc$ do drugiego duc%a) ;%ocia musi b$ moja, nie moe b$ moim ci arem) Nie moe ci$ mi ani ! sensie dos'o!& n$m, ani ! moraln$m) 9i dz$ nami d!ojgiem musi istnie !ol& na gra) 9usi sta si ta" le""a dla mnie, ab$m j m#g' nie( na r "u) 0ordelia zajmuje mnie c%$ba za bardzo) Trac !obec niej moj r#!no!ag , nie ! jej obecno(ci, ale "ied$ ! (cis'$m s'o& !a znaczeniu obcuj z ni, to znacz$ "ied$ jestem sam) 9og t s"ni do niej, ale nie ab$ z ni rozma!ia, ale ab$ t$l"o !i& dzie jej obraz "rc$ !"o'o mnie* id za ni, "ied$ !iem, e nie jest ! domu, nie po to, ab$ mnie spostrzeg'a, ale eb$m ja j !idzia') Tamtego !ieczoru !$szli(m$ !e tr#j" od 6aQte& r#!* Xd!ard j pro!adzi') , naj!i "sz$m po(piec%u poegna& 'em si z nimi i po(piesz$'em na inn ulic , gdzie cze"a' na mnie m#j s'uc$) , jednej c%!ili przebra'em si i spot"a'em j raz jeszcze, o cz$m ona nie !iedzia'a) Xd!ard szed' milczc
- 62 -

ja" za!sze) +a"oc%an$ to ja jestem, ale nie ! z!$czajn$m tego s'o!a znaczeniu, a trzeba b$ przeto bardzo ostron$m, bo moe to mie niebezpieczne "onse"!encje* a "oc%a si t$l& "o raz) Ale b#g mi'o(ci jest (lep$, jeeli si jest dos$ spr$t& n$m, mona go oszu"a) Sztu"a polega na t$m, ja"ie robi si !raenie, trzeba b$ z pozoru ja" najbardziej Ado prz$j ciaB, a prz$ t$m zda!a sobie spra! , ja"ie !raenie spra!ia si na dzie!cz$nie i ja"ie !raenie "ada dzie!cz$na spra!ia na nas) , ten spos#b mona "oc%a si ! !ielu jednocze(nie, gd$ "ad "oc%a si inaczej) 0oc%a si ! jednej to za ma'o* "o& c%a !sz$st"ie to le""om$(lno(* ale zna siebie dobrze i "o& c%a ja" naj!i cej, s"r$!a ! s!ej dusz$ !sz$st"ie si'$ mi'o(ci ! ten spos#b, e "ada z nic% dostaje odpo!iedni po$!" , a (!iadomo( ogarnia ca'o( 1 to jest roz"osz, to znacz$ $ pra!dzi!ie) d) S lipca Xd!ard nie po!inien si s"ar$ na mnie) , gruncie rzecz$ c%cia'b$m, ab$ 0ordelia za"oc%a'a si ! nim i eb$ przez to zrazi'a si do z!$czajnej, ord$nar$jnej mi'o(ci i ! ten spos#b prze"rocz$'a codzienne granice* ale niestet$ !'a(nie dlatego Xd!ard musi b$ ja" najmniej "ar$"atur, gd$ inaczej nic z tego nie !$jdzie) Xd!ard jest zreszt nie t$l"o dobr parti ! mieszcza?s"im poj ciu 1 siedemnastoletnia dzie!cz$na nie z!raca u!agi na ta"ie rzecz$ 1 ale ma on !iele osobist$c% za& let, "t#re pomagam mu o"az$!a ! naj"orz$stniejsz$m (!ie& tle) 7a" modniar"a, ja" de"orator, stroj go ja" najpi "niej, stoso!nie do moli!o(ci domu, czasami na!et ozdabiam go po& $czon$m blas"iem) 0ied$ tam c%odzim$ obaj, czasem dzi!no mi jest mu to!arz$sz$) 7est ta", ja" gd$b$ b$' mi bratem cz$ s$nem, a przecie jest moim prz$jacielem, r#!ie(ni"iem, moim r$!alem) Nigd$ nie moe sta si dla mnie niebezpieczn$) 3m !$ej go !znios , ponie!a musi upa(, t$m jest lepiej, t$m !i cej !zbudzi to ! 0ordelii niesma"#!, t$m !i cej !zro(nie ! niej nadziei) /omagam mu, ja" mog , u'at!iam mu, robi
- 63 -

!sz$st"o, co prz$jaciel moe ucz$ni dla prz$jaciela) Ab$ mu na c%'odno udzieli ja" naj!i cej pomoc$, !$c%odz ze s"#r$ dla niego) ,$daj go za marz$ciela) A ponie!a Xd!ard zupe'& nie jest bezradn$, pop$c%am go naprz#d) 0ordelia niena!idzi mnie i boi si ) ;zego si boi m'oda dzie!cz$na< 3ntele"tu) 8laczego< 8latego e intele"t jest ca'& "o!it$m zaprzeczeniem jej "obiecej egz$stencji) 9 s"a uroda, s$mpat$czna osobo!o( itd) s dobr$mi (rod"ami) 9ona zdo& b$!a i prz$ ic% pomoc$, ale to nigd$ nie pro!adzi do pe'nego z!$ci st!a) 8laczego< 4d$ z!$ci a si dzie!cz$n jej !'a& sn$mi (rod"ami, a ! t$c% (rod"ac% jest ona za!sze mocniejsza) T$mi (rod"ami mona prz$pra!i dzie!cz$n o rumieniec, o to, e spu(ci s"romnie ocz$, ale nigd$ prz$pra!i o nie!$po!ie& dzian$, za-asc$no!an$ l ", "t#r$ cz$ni jej pi "no( interesuj& c) Non -ormosus erat, sed erat -acundus >liQes, et tamen aeRuoreas torsit amore deasG) 0ad$ !inien zna s!oj si' ) Ale co mnie za!sze oburza, e na!et ci, co maj zdolno(ci, "r$j si tc%#rzli!ie) ,'a(ci!ie po!inno si od razu dostrzega ! dzie!cz$nie u!iedzionej przez "oc%an"a, a raczej przez !'asn mi'o(, ! cz$m zosta'a oszu"ana) ,$!iczon$ morderca zadaje o"re(lon$ cios i do& (!iadczona policja zaraz poznaje spra!c , gd$ t$l"o ujrz$ ran ) Ale gdzie tu !zi ta" do(!iadczonego u!odziciela, ta" !pra!nego ps$c%ologa< >!ie( dzie!cz$n dla !i "szo(ci ludzi znacz$ u!ie( dzie!cz$n i pun"tum, a przecie ca'e opo!ia& danie t"!i ! ta"iej m$(li@ Niena!idzi mnie 1 ja"o "obieta* boi si mnie 1 ja"o mdra "obieta* "oc%a mnie 1 bo!iem ma rozum ! g'o!ie) 7a pier!& sz$ !$!o'a'em ten zam t ! jej dusz$) 9oja dusza, m#j sprze& ci!, moje zimne sz$derst!o, moja ironia bez serca, !sz$st"o to "usi j, nie do mi'o(ci ocz$!i(cie* o nie, nie ma ! niej ani (ladu ta"ic% uczu ! stosun"u do mnie, najmniejszego (ladu) ;%ce i( ze mn ! za!od$) 0usi j dumna niezaleno( od lu&
G 2!idiusz@ +rs a#andi 33, JNS (prz$p) t'um))

- 64 -

dzi, !olno( ja" !olno( Araba ! pust$ni) 9#j (miec% i moje dzi!act!a neutralizuj !szel"ie erot$czne !$buc%$) 7est do( s!obodna ze mn i jeeli jest tu ja"ie( s"r po!anie, to raczej c%ara"teru intele"tualnego ni erot$cznego) Ta" d'ugo nie ujrz$ !e mnie "oc%an"a, ja" d'ugo b dziem$ na stopie zaprz$ja.nio& n$c% intele"tualist#!) /odaje mi r " , (cis"a m d'o?, u(mie& c%a si , o"azuje mi serdeczno( cz$sto platoniczn) 0ied$ do& statecznie zm cz$'$ j moje ironie i art$, id za rad starej piosen"i@ r$cerz roz(ciela s!#j czer!on$ p'aszcz i prosi pi "n dzie!ic , ab$ na nim usiad'aG) ;o pra!da nie roz(cielam mego p'aszcza na ziemi, ab$ siedzie z ni razem na mura!ie, ale ab$ zni"n z ni razem ! po!ietrzu, ! poto"u marze?) Ale ra& czej nie pocign jej za sob ! g#r , sid t$l"o o"lepem na mej m$(li, pozdro!i j r ", uca'uj jej palusz"i, stan si nie!idzialn$m dla niej, t$l"o s'$szaln$m ! szepcie s"rz$dlat$c% s'#!, stan si ja" 7e%o!a dot$"aln$ t$l"o ! s'o!ie, ale coraz s'abiej, gd$ im d'uej m#!i , t$m !$ej si !znosz ) 3 !ted$ ona c%ce lecie !raz ze mn t niebezpieczn drog marzenia) Ale t$l"o przez c%!il , bo zaraz staj si zimn$ i osc%'$) S r#ne rodzaje rumie?ca u "obiet) 7est grubia?s"i rumie& niec "oloru ceg'$) To !'a(nie jest rodzaj rumie?ca, "t#r$m po& !ie(ciopisarze stale o"r$!aj policz"i s!$c% bo%atere") 7est i rumieniec deli"atn$ nib$ brzas" duc%a) 6ezcenn$ jest na policz& "ac% dzie!cz$n$) /rzelotn$ rumieniec to!arz$szc$ ja"iej( szcz (li!ej m$(li jest pi "n$ u m cz$zn$, pi "niejsz$ u c%'op& ca, czarujc$ u "obiet$) 7est to blas" b'$s"a!ic$, (!iat'o du& c%a) 7est najpi "niejsz$ u c%'opca, czarujc$ u dzie!cz$n$, gd$ (!iadcz$ o jej dzie!ict!ie, jest niespodzian" s"romno& (ci) 3m starsz$ si robi cz'o!ie", t$m bardziej zani"a ten ru& mieniec) ;zasami cz$tam co( g'o(no dla 0ordelii* najcz (ciej rzecz$ zupe'nie oboj tne) Xd!ard musi zaz!$czaj trz$ma prz$ t$m (!iec * z!r#ci'em mu !'a(nie u!ag , e to dos"ona'$ spos#b
G AStara piosen"aB brzmi@ a mnic% roz(ciela s!#j p'aszcz niebies"i i prosi pi "n panien" , ab$ na nim u"l "'a (prz$p) t'um))

- 65 -

doj(cia do porozumienia z dzie!cz$n 1 zacz po$cza jej "si"i) /odzieli' to moje prze"onanie i teraz bardzo prz$"'ada si do tej spra!$) ,$gr$!am ocz$!i(cie ja, gd$ ja u"'adam !$b#r "sie", stojc ja" gd$b$ z bo"u) 3 tu ot!iera mi si sze& ro"ie pole do moic% obser!acji) 9og da!a Xd!ardo!i "si& "i, ja"ie mi si podobaj, gd$ on sam nie zna si na literatu& rze, mog go pc%a, ! ja"im c%c "ierun"u, do zupe'nej s"raj& no(ci) 0ied$ si z ni teraz spot$"am !ieczorem, bior nib$ prz$pad"iem "si" do r "i, przerzucam jej "art"i, cz$tam p#'g'osem, z!racam u!ag Xd!ardo!i na pe!ne szczeg#'$) ,czoraj !ieczorem c%cia'em si do(!iadczalnie prze"ona o sile jej duc%a) /odst pnie nam#!i'em Xd!arda, ab$ jej po$& cz$' !iersze Sc%illera, ta" ab$m nib$ to niec%cc$ tra-i' na (pie! Te"liG i przecz$ta' to jej, albo te ballad$ 6Zrgera) 2sta& tecznie !$bra'em to drugie, gd$ c%ocia ta 1enora jego jest z le""a przesadzona, ja"e to jest jedna" pi "na rzecz5 +apropo& no!a'em przecz$tanie 1enory i przecz$ta'em ten poemat g'o& (no, z ca'$m patosem, na ja"i potra-i'em si zdob$) 0ordelia b$'a poruszona, przeciga'a ig' z ta" energi, ja"b$ to j mia' ,il%elmGG por!a) S"o?cz$'em, ciot"a s'uc%a'a do( obo& j tnie, nie l "a si ani $!$c%, ani umar'$c% ,il%elm#!, a prz$ t$m nie jest bardzo mocna ! niemcz$.nie, ale poczu'a si ca'& "iem ! s!oim sosie, "ied$ jej po"aza'em pi "nie opra!n$ eg& zemplarz i zacz'em z ni rozma!ia o introligatorst!ie) ;%cia'em od razu zniszcz$ ! 0ordelii patet$czne uczucie, ! t$m sam$m momencie, "ied$ si ono narodzi'o) De""o si za& niepo"oi'a, ale !$ra.nie !idzia'em, e ta tr!oga nie dzia'a'a na ni "uszco, ale prz$pra!ia'a j o dreszcz obco(ci) 9oje o"o dzi( spocz 'o na niej po raz pier!sz$) /o!iadaj, e senno( ta" obcia po!ie"i, e zam$"aj si same* zdaje si , e to moje spojrzenie mia'o podobne dzia'anie) 2"o zam$"a si , a jedna" ciemne moce dzia'aj pod po!ie") 2na nie !idzi mojego spojrzenia, ale czuje je, czuje je ca'$m cia'em) 2"o
G Vpie! Te"li 1 Sc%iller, Dwaj Picco5o#ini, a"t 333, scena I) (prz$p) t'um)) GG ,il%elm, zmar'$ "oc%ane" ! 1enorze (prz$p) t'um))

- 66 -

zam$"a si i oto jest noc* ale tam ! (rod"u ja(nieje bia'$ dzie?) 9usz si pozb$ Xd!arda) /osu!a si za dale"o, "adej c%!ili mog ocze"i!a, e poleci do niej z mi'osn$m !$zna& niem) Ni"t nie moe lepiej !iedzie o t$m ode mnie, "t#r$ je& stem jego po!ierni"iem i starannie podtrz$muj t jego e"sc$& tacj , "t#ra moe mie !p'$! na 0ordeli ) Ale dopu(ci do tego, ab$ !$zna' jej s!oj mi'o(, moe b$ niebezpieczne) ,pra!dzie !iem dobrze, e dostanie "osza, ale %istoria si na t$m nie s"o?cz$) /rzecie si t$m przejmie ja" najbardziej) A z tego po!odu 0ordelia moe si !zrusz$ i poa'o!a go) ;o pra!da ! t$m !$pad"u nie potrzebuj si ba najgorsz$c% rze& cz$, e moe zacz !sz$st"o od no!a, ale cz$sto( jej dumnej dusz$ moe ucierpie na s"ute" tego cz$stego !sp#'czucia) 4d$b$ si ta" sta'o, za!i#d'b$ mnie ca'$ plan z Xd!ardem) 9#j stosune" do 0ordelii prz$biera obr#t dramat$czn$) 9usi si ju co( sta, co"ol!ie" b$ to b$'o) Nie mog zado!ala si obser!o!aniem mijajc$c% c%!il, l "am si przepu(ci c%!il !'a(ci!) 9usz j zas"ocz$, to "onieczne) Ale jeeli c%c j zas"ocz$, musz si znale. na odpo!iednim stano!is"u) To, co jest zaz!$czaj zas"a"ujc niespodzian", moe ta" na ni nie podzia'a) /o!inno si j ta" zas"ocz$, ab$ to, co ! tej c%!ili jest po!odem zas"oczenia, !$da'o si jej nat$c%miast najz!$czajniejsz rzecz) Su"ces$!nie musi si dopiero o"a& za, e co( niespodzianego za!arte b$'o i#$5ici!e ! t$m zda& rzeniu) Ta"ie jest sta'e pra!o rzecz$ interesujcej i to pra!o "ieruje moimi !sz$st"imi dzia'aniami ! stosun"u do 0ordelii) 0ied$ si umie !'a(ci!ie zas"ocz$, gra staje si !$grana* na& le$ za!iesi na c%!il energi !iadomej osob$, ucz$ni dzia& 'anie dla niej niemoli!$m, a potem u$!a si nadz!$czajn$c% (rod"#! dzia'ania, albo te zupe'nie z!$czajn$c%) /ami tam z pe!n p$szn sat$s-a"cj szalon$ podst p, "t#rego u$'em !o& bec pe!nej dam$ z najlepszej rodzin$) Na pr#no przez pe!ien stracon$ czas "r ci'em si "o'o niej nie mogc znale. intere& sujcego "onta"tu, a "ied$( ! bia'$ dzie? spot"a'em j na uli& c$) Na!et nie b$'em pe!n$, cz$ ona pami ta mnie, cz$ !ie, e
- 67 -

miesz"am tu ! mie(cie) Sz'a sama jedna) 9in'em j i za!r#ci& 'em, ta" e znalaz'em si t!arz ! t!arz) +bli$'em si do niej, ona sz'a dalej po trotuarze) , t$m momencie spojrza'em na ni a'o(nie, moe na!et mia'em 'z ! o"u) +dj'em "ape& lusz) +atrz$ma'a si ) ,zruszon$m g'osem, piorunujc j spoj& rzeniem, po!iedzia'em@ ANiec% si pani nie gnie!a, 'as"a!a pani, podobie?st!o pani r$s#! t!arz$ do tej istot$, "t#r u!ielbiam, a "t#ra ba!i ode mnie dale"o, jest ta" uderzajce, e pani 'as"a!ie daruje moje dzi!ne zac%o!anieB) 2na mnie !zi 'a za marz$ciela, a m'oda dzie!cz$na lubi troc% !ariac& "ie marzenia, gd$ czuje si !$sza ponad to i moe si u(mie& c%a z !$szo(ci) 3 rzecz$!i(cie u(miec%n 'a si , i ! t$m u(miec%u b$'a zac%!$cajca) + ar$sto"rat$czn !$szo(ci u"'oni'a mi si i u(miec%n 'a) /osz'a dalej, a ja szed'em d!a "ro"i prz$ jej bo"u) 0il"a dni p#.niej spot"a'em j zno!u, po& z!oli'em sobie u"'oni si ) 2na si za(mia'a))) ;ierpli!o( jest zna"omit cnot, a "to si (mieje ostatni, ten si (mieje najle& piej) 9ona b$'o obm$(li r#ne (rod"i, ab$ zas"ocz$ 0ordeli ) 9og'em spr#bo!a !znieci erot$czn burz , "t#ra b$ mog'a !$!o'a strumie? 'ez i '"ania) T$m sposobem mog'em spr#bo& !a, jeeli to moli!e, !$r!a j z gruntu, !$r!a j z jej %i& stor$cznej cig'o(ci, postara si ! t$m poruszeniu !$!o'a tajn$mi (rod"ami jej nami tno() 6$'o to ca'"iem moli!e i da'ob$ si urzecz$!istni) 8zie!cz$n i jej nami tno( mona b$ b$'o o"aza ! ca'ej proporcji) Ale b$'ob$ to nies'uszne este& t$cznie) Nie uznaj za!racania g'o!$ i ten spos#b mog pole& ci t$l"o !ted$, "ied$ poet$c"iego po'$s"u dzie!cz$n$ inaczej si nie da osign) A prz$ t$m ! ten spos#b traci si du cz ( !'a(ci!ej prz$jemno(ci, zb$t due pomieszanie te nie jest dobre) Ten spos#b na pe!no za!i#d'b$ ! prz$pad"u 0orde& lii) , par c%!il straci'b$m to !sz$st"o, co budo!a'em ta" d'ugo, co gorsza, straci'b$m to, cz$m prz$ pe!nej d$s"recji m#g'b$m si ciesz$ i d'uej, i pe'niej) 0ordelia nie potrzebuje egzaltacji) 9oe b$ to zas"ocz$'o j ! pier!szej c%!ili, gd$& b$m si do tego !zi', ale !"r#tce b$ si znu$'a, !'a(nie dla& tego, e to zas"oczenie b$'ob$ zb$t blis"ie jej prze"ornej du& sz$) Najz!$czajniejsze zar cz$n$ b d najlepsz$m ze !sz$st&
- 68 -

"ic% sposob#!, najbardziej s"uteczn$m) +ape!ne dzie!cz$na 'at!iej u!ierz$ s!oim uszom, s'$szc moje prozaiczne o(!iad& cz$n$, i!e# pro(b o r " , nib$ !ierz$'a moim "rasom#!cz$m uniesieniom, upaja'a si moimi trujc$mi napojami mi'osn$mi i %amo!a'a bicie serca na m$(l o por!aniu) Spra!a z!izania si narzecze?s"im prz$rzeczeniem jest spra! et$czn) Xt$"a jest ta" samo nudziarst!em ! !iedz$, ja" ! $ciu) ;o za r#nica z niebem estet$"i, "t#ra spra!ia, e !sz$st"o staje si le""ie, pi "ne, p'$nne, a "ied$ poja!ia si ta et$"a, !sz$st"o staje si t!arde, "anciaste, ogarni te nie& s"o?czon nud) A zar cz$n$ ! gruncie rzecz$ nie posiadaj podsta! et$czn$c%, ta" ja" posiada je ma'e?st!o, zar cz$n$ s t$l"o !ane e' consens gen!i #) Ta d!uznaczno( moe b$ dla mnie bardzo "orz$stna) 7est co( nieco( elementu et$cz& nego ! zar cz$nac% i 0ordelia ! s!oim czasie moe mie !ra& enie, e prze"racza granice z!$czajno(ci) Ale element et$cz& n$ za!iera si ! zar cz$nac% ! ta" zni"omej ilo(ci, e mog si nie oba!ia po!aniejsz$c% !zrusze?) +a!sze mia'em pe& !ien szacune" dla element#! et$czn$c%) Nigd$ adnej dzie!& cz$nie nie obieca'em ma'e?st!a, na!et artami, a jeeli z'o& $'b$m to prz$rzeczenie tutaj, to jed$nie ca'"iem -i"c$jnie) Na pe!no ta" !$"r c , e to ona ze mn zer!ie) 2biec$!a co& "ol!ie" jest poniej mojej godno(ci) 4ardz t$m sposobem, "ied$ s dzia obietnic !olno(ci !$musza zeznania podsdnego) Ta"i s dzia !$rze"a si s!ej si'$ i s!ego talentu) , mojej pra"& t$ce doszed'em do pun"tu, gdzie nie pragn niczego, co b$ nie b$'o mi dane dobro!olnie ! naj(ci(lejsz$m znaczeniu tego s'o& !a) Niec% sobie pospolici u!odziciele u$!aj ta"ic% metod) ;o na t$m z$s"uj< Ta"i, co nie !ie, ja" omota dzie!cz$n , ab$ straci'a ca'"iem zm$s'$ i nie dostrzeg'a nic z tego, czego on nie c%ce, ab$ !idzia'a, ta"i, "t#r$ nie potra-i si !poet$zo& !a ! ca'e !n trze dzie!cz$n$, ab$ !sz$st"o, czego sobie $& cz$, !$c%odzi'o od niej, ta"i jest i zostanie -uszerem* nie za& zdroszcz mu jego prz$jemno(ci) Muszerem jest i zostaje ta"i -acet, u!odzicielem, cz$m ! adn$m !$pad"u nie mona na& z!a mnie) 7a jestem estet, mi'o(ni"iem, "t#r$ zrozumia' istot mi'o(ci i !sz$st"o na mi'o( posta!i', "t#r$ !ierz$ !
- 69 -

mi'o( i zna j z gruntu i "t#r$ dla siebie zosta!ia s!e pr$!at& ne mniemanie, e "ada prz$goda mi'osna moe tr!a naj!$& ej p#' ro"u, i e "ada %istoria mi'osna "o?cz$ si z c%!il, "ied$ si !$czerpa'o ostatnie roz"osze) To !sz$st"o !iem do& brze, a jeszcze !iem pr#cz tego, e naj!$sz roz"osz, ja" mona pom$(le, jest b$ "oc%an$m, b$ "oc%an$m ma !ar& to( naj!$sz na (!iecie) ,poet$zo!a si ! dzie!cz c mi& 'o( to sztu"a pra!dzi!a, !$poet$zo!a z jej ramion szcz$t$ mistrzost!a) Ale ta druga spra!a ! s!ej istocie zale$ od pier!szej) 9ona jeszcze inaczej) 9og zrobi !sz$st"o po temu, ab$ zar cz$'a si z Xd!ardem) A ja zostan prz$jacielem domu) Xd!ard b dzie mi !ierz$' bez!zgl dnie, przecie to ja sam zbudo!a'em, mona po!iedzie, jego szcz (cie) Ta"im sposo& bem b$'b$m bardziej u"r$t$) Ac%, to do niczego) Nie moe za& r cz$ si z Xd!ardem, to b$ j ! ten cz$ inn$ spos#b przecie pomniejsz$'o) A do tego stosune" m#j do niej stanie si bar& dziej pi"antn$ ni interesujc$) Nies"o?czon$ prozaizm narze& cze?st!a jest !'a(nie ods"oczni dla rzecz$ interesujc$c%) ,sz$st"o staje si bardziej znaczce ! domu cioci ,a%l) ,czas si zau!aa, e u"r$te $cie "' bi si pod codzienn$mi -ormami i e !"r#tce obja!i si to ! odpo!iednic% ozna"ac%) 8om cioci ,a%l zmierza "u zar cz$nom) Ten, "to obser!o!a' to z ze!ntrz, moe m$(li, e b dzie para z cioci i ze mnie) 7a& "ie "orz$(ci dla pomnoenia !iedz$ rolniczej ! prz$sz'o(ci z ta"iego mariau5 Sta'b$m si !ujasz"iem 0ordelii) 7estem za !olno(ci m$(li i aden pom$s' nie jest dostatecznie absurdal& n$, ab$m go z g#r$ odrzuci') 0ordelia l "a si !$znania mi'o& snego ze stron$ Xd!arda) Xd!ard ma nadziej , e to !$znanie roz!ie !sz$st"o) 9oe b$ tego pe!n$) A t$mczasem, ab$ zaoszcz dzi mu prz$"ro(ci, "t#r$c% b$ dozna' na s"ute" ta"ie& go "ro"u, postaram si go uprzedzi) 9am nadziej !"r#tce pozb$ si go, stoi mi rzecz$!i(cie na drodze) 2dczu'em to do& t"li!ie !'a(nie dzisiaj) Ale !$glda ta" sennie, ta"i rozmarzo& n$, e mona si oba!ia, i obudzi si nagle ja" lunat$" i !$& zna s!e uczucia !obec !sz$st"ic%, cz$m ostatecznie zrazi so&
- 70 -

bie 0ordeli ) Spojrza'em na niego dzisiaj par raz$ przeni"li& !ie) 7a" s'o?, "t#r$ co( odrzuca s!oim "'em, ta" go odepc%n& 'em ocz$ma, ja" b$' d'ugi, i odrzuci'em go precz) ;o pra!da siedzia' ja" przedtem, ale mam !raenie, e odczu' m#j gest ca'$m cia'em) 0ordelia ju nie jest ta"a pe!na siebie, ja" przedtem) +bli& a'a si przedtem do mnie po "obiecemu pe!na, teraz si nie& co !a%a) T$mczasem nie ma to !iel"iego znaczenia i bez trud& no(ci spro!adzi'b$m !sz$st"o do da!n$c% miar) Ale mi si nie c%ce) 7eszcze jedno do(!iadczenie i zar cz$n$5 Nie moe tu b$ adn$c% trudno(ci) 0ordelia po!ie zas"oczona Ata"B, a cio& cia serdeczne AamenB5 6 dzie szala'a z rado(ci z po!odu ta"ie& go !$"szta'conego zi cia rolni"a) +i cia5 7a" !sz$st"o si !i& e, ja" snop"i, s"oro si t$l"o !ejdzie na to ter$torium) ,'a& (ci!ie nie b d jej zi ciem, t$l"o neve , siostrze?cem t$l"o, a !'a(ci!ie vo5en!e deo ani jedn$m, ani drugim) dnia NS 8zi( zebra'em o!oce !iadomo(ci, "t#r rozprzestrzeni'em, e jestem za"oc%an$ ! m'odej pannie) /rz$ pomoc$ Xd!arda dosz'o to i do uszu 0ordelii) 7est cie"a!a, spoglda u!anie, ale nie od!a$'a si jeszcze zap$ta* a ! gruncie rzecz$ !ia& domo( ta dla niej jest nie!ana, gd$ po pier!sze !$daje si jej niepra!dopodobna, a po drugie ujrz$ ! niej antecedencj dla siebie samej, gd$ jeeli ta"i zimn$, dr!ic$ ja" ja, moe b$ za"oc%an$, to moe b$ za"oc%ana i ona, nie potrzebujc si !st$dzi) 8zi( !pro!adzi'em spra! na !'a(ci!$ tor) +daje si , e potra-i opo!iedzie %istori ta", ab$ nie straci poin& t$, i!e#, ab$ nie u"aza jej przed!cze(nie) Dubi trz$ma mego s'uc%acza ! za!ieszeniu, opo!iadajc drobne szczeg#'$ epizod$cznej natur$ prze"ona si , ja"iego !$ni"u s'uc%acz so& bie $cz$, i oszu"a go ! "o?cu, to pra!dzi!a prz$jemno(* u$!a !$raz#! d!uznaczn$c%, ta" ab$ s'uc%acz spodzie!a' si jednego i nagle dostrzeg', e te s'o!a mog'$ znacz$ co in& nego, na t$m polega moja sztu"a) 7eeli si pragnie nasta!i
- 71 -

u!ag s'uc%acza ! pe!n$m "ierun"u, za!sze trzeba !$g'osi mo! ) , rozmo!ie moe osobni", o "t#rego c%odzi, 'at!iej !$(lizn si z r", moe prz$ pomoc$ p$ta? i odpo!iedzi snadniej u"r$ !raenie, ja"ie cz$ni na nim pe!ne s'o!a) + napuszon po!ag rozpocz'em moj mo! do cioci@ A;z$ mam t pog'os" prz$pisa 'as"a!o(ci m$c% prz$jaci#', cz$ te z'o(ci moic% !rog#!, a "t# z nas moe t!ierdzi, e nie ma ani jedn$c%, ani drugic%<B Tu ciocia ucz$ni'a u!ag , "t#r sta& ra'em si podtrz$ma ze !sz$st"ic% si', ab$ podtrz$ma u!ag 0ordelii, "t#ra si prz$s'uc%i!a'a rozmo!ie, u!ag , "t#ra mo& g'a os'abn, bo przecie rozma!ia'em t$l"o z cioci, a nastr#j m#j b$' urocz$st$) ;ign'em@ A;z$ te mam prz$pisa to prz$& pad"o!i, tego s'uc%u genera!io eq ivoca (tego s'o!a 0ordelia ocz$!i(cie nie rozumia'a, co j prz$pra!i'o o "on-uzj , t$m bardziej e specjalnie zaa"cento!a'em patet$cznie te !$raz$, spogldajc porozumie!a!czo na ciot" , ta" ja"b$ na t$m pun"cie polega'o !sz$st"o), a ja, "t#r$ prz$z!$czai'em si $ ! s"r$to(ci, sta'em si tematem obmo!$, "ied$ pocz to t!ier& dzi, e jestem zar czon$B) 0ordelia !idocznie pragn 'a moje& go t'umaczenia, !i c cign'em@ A9oi prz$jaciele, "t#rz$ za& pe!ne u!aaj, e to !iel"ie szcz (cie b$ za"oc%an$m (0or& delia porusz$'a si ), moi !rogo!ie, "t#rz$ u!aaj na pe!no za rzecz bardzo (mieszn o!o szcz (cie (poruszenie ! przeci!& n$m "ierun"u), albo prz$pad"o!i, gd$ nie ma najmniejszego po!odu do po!stania tej plot"i, albo narodzenie tej plot"i z genera!io eq ivoca, cz$li e ca'a %eca musia'a si urodzi ! pustej g'o!ie ! bezm$(lnej rozmo!ie z sam sobB) 2cz$!i& (cie ciocia z ca' babs" cie"a!o(ci c%cia'a bardzo !iedzie, ja" to "obiet przeznacza mi o!a plot"a) Ale adne p$tanie ! t$m "ierun"u nie pad'o) ;a'a ta rzecz jedna" zrobi'a due !ra& enie na 0ordelii, !$daje mi si na!et, e a"cje Xd!arda pod& nios'$ si o par pun"t#!) +blia si moment dec$dujc$) 9og si z!r#ci do ciot"i, li& sto!nie poprosi o r " siostrzenic$) 7est to og#lnie prz$j t$ spos#b ! spra!ac% serco!$c%, ta" ja" gd$b$ sercu 'at!iej b$'o pisa ni m#!i) ,'a(ci!ie zdec$do!a'em si na t drog dla& tego, e b$'a ta" bardzo -ilisters"a) 4d$ j !$bior , pozba!i
- 72 -

si istotnego elementu niespodzian"i, a na to nie c%c si zgo& dzi) 4d$b$m mia' prz$jaciela, moe b$ mi po!iedzia'@ A;z$( roz!a$' dobrze, e "ro", "t#r$ ucz$nisz, jest "ro"iem dec$du& jc$m na ca'e t!e $cie i e od niego zale$ ta"e szcz (cie in& nej istot$<B To s !'a(nie "orz$(ci p'$nce z -a"tu posiadania prz$jaciela) Ale ja nie mam prz$jaciela* cz$ to jest "orz$stne, nie !iem, ale u!aam, e jest absolutnie "orz$stne istnienie bez rad prz$jaciela) A zreszt przem$(la'em t ca' spra! ! ja" naj(ci(lejsz$m znaczeniu tego s'o!a) + mojej !i c stron$ nie ma adn$c% przesz"#d do zar cz$n) A zatem c%odz !oln$, co !inno b$ !idoczne po mnie) ,"r#tce moja s"romna osoba musi b$ u"azana z !$szego pun"tu !i& dzenia) /rzestaj b$ osob, a staj si parti) ;iocia po!ie@ to dobra partia) A !'a(nie co mnie najbardziej "r puje, to ciot& "a* gd$ "oc%a mnie ona ta" cz$st rolnicz mi'o(ci, e u!aa mnie przecie pra!ie za s!#j idea') 8ot$c%czas ! $ciu !ielo"rotnie !$zna!a'em mi'o(, ale ca'e moje do(!iadczenie nic mi tu nie pomoe* te o(!iadcz$n$ s zupe'nie innego rodzaju) /rzede !sz$st"im musz u(!iado& mi samemu sobie to, e ca'a ta %istoria jest t$l"o -i"c$jn gr) +robi'em ca' seri pr#bn$c% !icze?, ab$ prze"ona si , ! ja"im "ierun"u nale$ post po!a) >cz$ni t c%!il c%!il mi'osn b$'ob$ moe %azardo!ne, gd$ 'at!o mog'ob$ uprze& dzi !$pad"i, "t#re mog zaj( p#.niej i dope'nia si stopnio& !o* niebezpieczne te jest ucz$ni ten moment po!an$m* ta"a c%!ila dla dzie!cz$n$ moe mie ta" !iel"ie znaczenie, e ca'a dusza moe si ! niej s"oncentro!a ja" u umierajce& go ! momencie ostatniej !oli* zrobi to serdecznie, "omicz& nie, nie b dzie %armonizo!a z moj mas", "t#rej u$!a'em dot$c%czas* ani z t no! mas", "t#r mia'em zamiar na'o$ i u$!a odtd* zrobi to do!cipnie, ironicznie 1 za !iel"ie r$& z$"o) 4d$b$ c%odzi'o ja" u z!$czajn$c% ludzi ! podobn$c% o"azjac% o !$!o'anie malut"iego s'#!"a Ata"B, to b$'ob$ to proste ja" zam"ni cie "lam"i) 8la mnie b$'a to spra!a po!a& na, ale nie ostateczna* gd$ c%ocia upatrz$'em sobie t dzie!cz$n , s"upi'em na niej ca' m u!ag , !sz$st"ie moje
- 73 -

zaintereso!ania, istnia'$ jedna" !arun"i, ! "t#r$c% nie c%cia'& b$m pos'$sze tego Ata"B) Nie pragn'em posi( tej dzie!cz$& n$ ! ze!n trzn$m znaczeniu tego s'o!a, ale !$z$s"a j art$& st$cznie) 8latego te i poczte" !inien b$' b$ moli!ie art$& st$czn$) /oczte" musi b$ !ieloznaczn$ ja" najbardziej i mo& li!$ do !szel"ic% interpretacji) 7eeli ujrz$ !e mnie od razu oszu"a?ca, to om$li si co do mnie, bo przecie ! gruncie rze& cz$ nie jestem oszu"a?cem* jeeli ujrz$ !e mnie !iernego "o& c%an"a, to om$li si r#!nie) ;%odzi o to, ab$ ! tej c%!ili b$'a ja" najmniej zdetermino!ana) 8usza dzie!cz$n$ ! ta"ic% mo& mentac%, ja" dusza "onajcego, staje si prorocza) Temu trze& ba zapobiec) 9i'a moja 0ordelio5 2bieram ci z pi "n$c% rze& cz$, ale inaczej b$ nie moe i postaram ci si to !$nagrodzi !sz$st"im, co t$l"o jest ! mej moc$) ;a'emu zdarzeniu musz nada c%ara"ter moli!ie niepozorn$, ta" ab$ ona, dajc s! zgod , nie mog'a ! najmniejsz$m stopniu podejrze!a, co si za!iera ! tej spra!ie) Te !'a(nie nieogarni te moli!o(ci za& ostrzaj cie"a!o() 7eelib$ ona mog'a prze!idzie co"ol!ie", znacz$'ob$ to, e si gorz"o om$li'em i ca'a spra!a traci s!e znaczenie) :eb$ po!iedzia'a Ata"B dlatego, e mnie "oc%a, to nie do pom$(lenia* przecie ona mnie !cale nie "oc%a) 8la mnie najlepiej przemieni zar cz$n$ z a"tu ! zdarzenie, z cze& go(, co ona pope'nia, ! co(, co jej si zdarza, o cz$m mog'ab$ po!iedzie@ 6#g t$l"o !ie, s"d to na mnie prz$sz'o5 dnia SJ 8zi( pisa'em list mi'osn$ dla trzeciej osob$) +a!sze mnie to bardzo ciesz$) /o pier!sze, to za!sze jest ta"ie interesujce ta" na $!o !c%odzi ! cudz s$tuacj , ale zupe'nie z !sz$st& "imi !$godami) Nabijam d'ugo -aj" , s'uc%am opo!iadania, po"azuj mi list$ tamtej osob$) +a!sze to dla mnie !ane do& (!iadczenie, ucz si , ja" pisuj dzie!cz$n$) A on siedzi przede mn za"oc%an$ ja" szczur, cz$ta g'o(no list$ dzie!uc%$, "t#re mu przer$!am la"oniczn$mi u!agami@ dobrze pisze* albo@ ma sporo uczucia, duo sma"u, przezorna szelma, na
- 74 -

pe!no to nie pier!sz$ raz si "oc%a itd) A zreszt jest to dobr$ ucz$ne" z mej stron$) /omagam po'cz$ si m'odej parze* je& stem "!ita) +a "ad szcz (li! par pobieram jedn o-iar * cz$ni d!oje szcz (li!$c%, a naj!$ej jedn istot nieszcz (li& !) 7estem uczci!$ i s'o!n$) Nigd$ ni"ogo nie za!iod'em, "to mi za!ierz$') Troc% to pociga za sob art#! 1 ale to prze& cie s mi'osne igrasz"i) A dlaczego mi ta" !sz$sc$ !ierz< :e znam troc% 'acin$, e studiuj na uni!er"u i e za!sze c%o& !am dla siebie moje ma'e %istor$j"i) A cz$ nie zas'uguj na to zau-anie< Nigd$ go przecie nie nadu$!am) N sierp) ;%!ila nadesz'a) Spostrzeg'em cioci z dale"a na ulic$, a !i c !iedzia'em, e nie ma jej ! domu) Xd!ard b$' na "omo& rze celnej) T$m sposobem pra!dopodobnie 0ordelia b$'a ! domu sama) =zecz$!i(cie ta" b$'o) Siedzia'a prz$ stoli"u do ro& b#t, zaj ta prac) 6ardzo rzad"o s"'ada'em tu !iz$t przed po& 'udniem, dlatego te 0ordelia !idocznie zaniepo"oi'a si uj& rza!sz$ mnie) S$tuacja sta'a si zb$t !zruszajca) +reszt nie z jej po!odu, gd$ opano!a'a si do( 'at!o* ale troc% z mego po!odu, gd$ mimo mojego opano!ania, robi'a na mnie niez!$"le mocne !raenie) 7a"a b$'a urocza ! prostej, bia'ej ! niebies"ie pas"i, per"alo!ej domo!ej su"ience, ze (!ieo zer!an r# prz$pi t do stani"a 1 (!ieo zer!an r#, no, ona sama b$'a ja" (!ieo zer!an$ "!iat, ta" (!iea b$'a, ta" no!o prz$b$'a* a "to !ie, gdzie m'ode dzie!cz ta sp dzaj noce, c%$ba ! "rainie marze?, ale co rano !racaj stamtd na ziemi i dlatego s ta" m'odzie?czo (!iee) ,$gl& da'a ta" m'odo, a jednocze(nie ta" dojrzale, ja" gd$b$ Natura ja" bogata i mona mat"a dopiero co !$pu(ci'a j ze s!ej d'o& ni) Sta!a'em si ja"b$ (!iad"iem tego poegnania, !idzia'em, ja" "oc%ajca mat"a jeszcze raz na poegnanie obejmo!a'a j czule, i s'$sza'em, ja" m#!i'a@ A3d. teraz ! (!iat, moje dziec& "o, zrobi'am !sz$st"o dla ciebie, prz$jmij t$l"o ten poca'une" ja" piecz na t!$c% !argac%, to jest piecz , "t#ra broni
- 75 -

prz$st pu do (!i to(ci, ni"omu nie !olno jej z'ama !bre! t!ojej !oli, ale gd$ nadejdzie pra!dzi!$ !$bran$, poznasz go samaB) 3 z'o$'a poca'une" na jej !argac%, poca'une", nie ja" poca'une" ludz"i, "t#r$ zabiera, ale poca'une" bos"i, "t#r$ daje !sz$st"o, "t#r$ daje moc dzie!icz$m poca'un"om) +adzi& !iajca Naturo, ja" jeste( g' bo"a i zagad"o!a, dopisz cz'o& !ie"o!i s'o!a, a dzie!cz cemu poca'un"o!i !$mo!no(5 /o& ca'une" ten dra' na jej !argac%, poegnanie na czole, a rado& sne po!itanie ! o"u, i dlatego !$glda'a ta" po domo!emu, bo b$'a przecie dziec"iem ! s!oim domu, a ta"a obca, bo przecie (!iat b$' dla niej cz$m( nieznan$m, t$l"o zna'a t mi' mat" , "t#ra nie!idoczna czu!a'a nad ni) 0ordelia b$'a na& pra!d prze(liczna, (!iea ja" dziec"o, ale ja(niejca dzie!i& cz godno(ci, "t#ra narzuca szacune") Ale po c%!ili b$'em ju zno!u beznami tn$ i g'upio urocz$st$, ja" potrzeba, "ied$ si c%ce zrobi, eb$ co( bardzo !anego sta'o si ! spos#b nie majc$ adnego znaczenia) /o "il"u oboj tn$c% u!agac% prz$& sun'em si do niej troc% bliej i !$'o$'em moje o(!iadcze& nie) ;z'o!ie" gadajc$ ja" z "si"i jest bardzo nudn$ do s'u& c%ania, ale czasem ta"i spos#b m#!ienia jest "onieczn$) 0si ga bo!iem ma to do siebie, e mona j !$"'ada, ja" si c%ce) Tej !'a(ci!o(ci nabiera ta"e mo!a, gd$ si m#!i ja" z "si& "i) Trz$ma'em si (ci(le og#lni"o!$c% -ormu'e") 6$'a zas"oczo& na, ja" si tego spodzie!a'em, to rzecz zrozumia'a) 8o( trud& no jest opisa, ja" !$glda'a) +mienia'a si co c%!ila, troc% ja" nie og'oszone jeszcze, ale zapo!iedziane prz$pis$ do mojej "si"i, prz$pis$ za!ierajce moli!o( najrozmaitszego t'u& maczenia) 7eszcze s'o!o, a u(miec%nie si do mnie, jeszcze s'o!o, a !zrusz$ si , jeszcze s'o!o, a ucie"nie ode mnie* ale adne ta"ie s'o!o nie zer!a'o si z moic% !arg, b$'em ! dal& sz$m cigu g'upio&urocz$st$ i nudzi'em j (ci(le pod'ug r$tu& a'u) ATa" "r#t"o pana znamB) 6oe drogi, ta"ie trudno(ci !$ni& "aj t$l"o na ciemn$c% drogac% narzecze?st!a, ale nie na "!ietn$c% (cie"ac% mi'o(ci) Ale zadzi!iajce@ "ied$ ! dniac% poprzedzajc$c% goto!a'em spra! , b$'em pe!ien zupe'nie i ca'"iem prze"onan$, e ona ! c%!ili zas"oczenia po!ie Ata"B) A tu si !idzi, co s !arte ta&
- 76 -

"ie prz$goto!ania, i co z tego, "ied$ ona nie po!iedzia'a ani Ata"B, ani AnieB* s"iero!a'a mnie do ciot"i) /o!inienem b$' to prze!idzie) 7estem szcz (ciarz, dalib#g* gd$ ten rezultat b$' pom$(lniejsz$) ;iocia !$razi zgod , co do tego nigd$ nie mia'em najmniej& szej !tpli!o(ci) 0ordelia pos'uc%a jej rad$) ;o si t$cz$ moic% zar cz$n, nie musz !ma!ia ! siebie, e to jest spra!a po& et$c"a, bo jest to ! naj!$sz$m stopniu -ilisters"ie i ma'o& mieszcza?s"ie) 8zie!cz$na nie !ie, cz$ ma po!iedzie Ata"B cz$ AnieB* ciocia po!ie Ata"B, dzie!cz$na ta"e Ata"B, !e.mie mnie 1 no i tu zacz$na si dopiero %istoria) dn) S) No i jestem zar czon$* ocz$!i(cie 0ordelia ta"e, i to jest !'a(ci!ie !sz$st"o, co ona !ie o tej spra!ie) 4d$b$ mia'a prz$jaci#'" , "t#r b$ c%cia'a do"'adnie zaznajomi ze !sz$st& "im, to b$ po!iedzia'a@ A;o to !sz$st"o znacz$, tego rzecz$!i& (cie nie rozumiem) 7est co( ! nim, co mnie "u niemu pociga, ale co to jest, nie mog poj dostatecznie, ma on szczeg#ln !'adz nade mn, ale "oc%a< ,cale go nie "oc%am, i moe ni& gd$ nie po"oc%am, przeci!nie, c% tnie b$m miesz"a'a z nim i dlatego b d z nim bardzo szcz (li!a* bo !cale nie jest !$& magajc$, b$le t$l"o znosi cierpli!ie jego obecno(5B 9oja droga 0ordelio5 9oe zada on czego( !i cej, a ! zamian mniej cierpli!o(ci) +e !sz$st"ic% (mieszn$c% rzecz$ zar cz$n$ s najzaba!niejsze) 9a'e?st!o ma jedna" ja"i( sens, c%ocia ten sens jest mi nie!$godn$) Narzecze?st!o jest to cz$sto ludz"i !$nalaze" i nie cz$ni !cale zaszcz$tu s!emu !$nalazc$) Ani to jedno, ani drugie, a ma si ta" do mi'o(ci ja" pase", "t#& r$ nosi uni!ers$tec"i pedel do pro-esors"iej togi) Nale !i c do tego zacnego to!arz$st!a) Nie ma to adnego znaczenia@ bo jest !'a(nie ta", ja" TropG po!iada, trzeba b$ samemu
G Trop to szcze"acz "arna!a'o!$ ! "omedii Keiberga Kry!yk i zwierz6 (prz$p) t'um))

- 77 -

sztu"mistrzem, ab$ inn$c% sztu"mistrz#! sdzi) A cz$ narze& czon$ nie jest sztu"mistrzem z jarmar"u< Xd!ard nie posiada si z !(cie"'o(ci) Nie goli brod$, od!iesi' czarn$ -ra", to !iele znacz$) 8omaga si rozmo!$ z 0ordeli, c%ce jej opo!iedzie o mojej prze!rotno(ci) To b dzie !zru& szajca scena@ nie ogolon$ Xd!ard, ! stroju niedba'$m, !strzsajc$ !iel"im g'osem) Ale mnie on nie !$"'uje s! trz$dnio! brod) Na pr#no staram si przem#!i mu do roz& sd"u, !$ja(niam mu, e to ciocia dopro!adzi'a do ta"iego stanu rzecz$, e moe jeszcze 0ordelia czuje co( ! sercu do niego, a ja !ted$ si !$co-am, jeeli moe jeszcze j zdob$) /rzez c%!il !a%a si , a moe ostrz$c brod no!$m sposobem, a moe zam#!i no!$ czarn$ -ra", a po c%!ili z'orzecz$ mi) ,$silam si , ab$ utrz$ma !sz$st"o na prz$jaciels"iej z nim stopie) A mimo e !(cie"a si na mnie, jestem prze"onan$, nie ucz$ni ani "ro"u nie naradzi!sz$ si ze mn* nie zapomina, co to b$'a za grat"a mie mnie za mentora) A dlaczego mam nisz& cz$ ostatnie jego nadzieje, dlaczego mam z nim zer!a< To jest dobre cz'o!iecz$s"o, a "to !ie, co moe si sta z cza& sem) ;o mi teraz zostaje do robot$, to z jednej stron$ prz$goto& !a to !sz$st"o, ab$ zer!a zar cz$n$, a t$m sam$m zape!ni sobie pi "niejsz$ i bardziej znamienn$ u"'ad moic% spra! z 0ordeli* z drugiej stron$ zu$ ja" najlepiej czas, ab$ ucie& sz$ si ca'$m uro"iem, ca'$m czarem, ja"im natura ta" ob-icie j obdarz$'a, naciesz$ si do !oli, ale ograniczenie i z !iel" u!ag, ab$ nic nie przesadzi) 0ied$ ju dopro!adz do tego, e si naucz$, co znacz$ "oc%a, co znacz$ "oc%a mnie, zar & cz$n$ p "n ja" niedos"ona'a -orma, a ona b dzie nalea'a do mnie) To !'a(nie jest pun"t, "ied$ jedni zar czaj si majc najlepsze perspe"t$!$ nudnego mariau na ca' !ieczno() A inni robi to inaczej) 7eszcze stare in s!a! q o* aden narzeczon$ nie moe b$ szcz (li!sz$ ode mnie* aden n dzarz, "t#r$ znalaz' sztu" z'o& ta, nie moe b$ rado(niejsz$ ode mnie) 7estem upojon$ m$& (l, e ona znajduje si ! mej moc$) ;z$sta, nie!inna "obie&
- 78 -

co(, przejrz$sta ja" !oda mors"a i ja" !oda mors"a g' bo"a, nie majca poj cia o mi'o(ci5 Teraz dopiero si naucz$, ja" si' jest mi'o() 7a" c#ra "r#le!s"a, podniesiona z p$'u na tron przod"#!, ta" b dzie posadzona na "r#lest!ie, "t#re si jej nale$) 3 to si ma sta przeze mnie* i uczc si "oc%a, naucz$ si "oc%a mnie* ! miar ja" b dzie roz!ija'a regu'$ dotrze !reszcie do szcz$tu i t$m szcz$tem b d ja) 3 "ied$ ! mi'o(ci poczuje ca' !ag s!ej istot$, b dzie z!raca'a si "u mnie* a "ied$ dom$(li si , e !sz$st"iego naucz$'a si ode mnie, po"o& c%a mnie ! d!#jnas#b) 9$(l o mej rado(ci opano!uje mnie ! t$m stopniu, e pra!ie odc%odz od prz$tomno(ci) 8usza jej nie jest rozproszona cz$ te os'abiona przez nie& o"re(lone odruc%$ mi'o(ci, co(, co spra!ia, e nie"t#re m'ode dzie!cz$n$ nigd$ nie "oc%aj, to znacz$ nie "oc%aj ! spos#b o"re(lon$, energiczn$, totaln$) 9aj ta"e ! s!ej (!iadomo(ci nieo"re(lon$ mglist$ obraz, "t#r$ staje si idea'em, do "t#rego prz$mierza si odno(n$ przedmiot) + ta"ic% p#'(rod"#! moe po!sta co(, co pomaga przetrze sobie c%rze(cija?s"ie przez (!iat drogi) Ale gd$ mi'o( zrodzi si ! dusz$ 0ordelii, przeczu& !am, !$b'$(nie z niej przez !sz$st"ie g'os$ mi'o(ci) /rze"onu& j si , ja" si u"szta'to!a'$ one ! niej, i zastosuj si ! podo& bie?st!ie do nic%, a ponie!a jestem teraz bezpo(rednio za& pltan$ ! ca' t spra! i czuj , ja" mi'o( przepe'nia jej ser& ce, !$c%odz na ze!ntrz na spot"anie jej uczu, ab$ dozna'a ja" najmniej rozczaro!a?) 8zie!cz$na "oc%a przecie t$l"o raz) A !i c posiadam pra!ie 0ordeli , prz$c%$lno( i b'ogos'a& !ie?st!o jej ciot"i, po!inszo!ania prz$jaci#' i "re!n$c%, to !$starcz$) T$m sam$m min '$ trud$ bojo!e, zacz$na si b'ogo& s'a!ie?st!o po"oju) ;o za g'upota5 Ta" ja" gd$b$ b'ogos'a& !ie?st!o ciot"i i po!inszo!ania prz$jaci#' mog'$ pog' bi moje posiadanie 0ordelii, ta" ja" gd$b$ mi'o( zna'a ta" r#& nic mi dz$ !ojn a po"ojem, a nie !$po!iada'a sama !al"i, ! niej si !$raa'a i nie cz$ni'a !iel"ic% r#nic ! !$borze or & a) =#nica polega t$l"o na t$m, cz$ !alcz$ co#in s cz$ e#i%

- 79 -

n s,) 3m gor cej ! sporze mi'osn$m jest !al"i na d$stans, t$m staje si to smutniejsze, gd$ zmierzenie si r "a ! r " jest niez!$"le !ane) Ta"im Ar "a ! r " B jest u(cis" d'oni, do& t"ni cie stop$, co, ja" !iadomo, zaleca sam 2!idiusz, a prze& ci! czemu zazdro( si !(cie"a 1 nie m#!ic ju o poca'un"u lub u(cis"u) Ten, "to !alcz$ na odleg'o(, moe si oprze t$l& "o na spojrzeniu* a jedna" moe on, je(li posiada ja" !irtuoz sztu" !'adania t$m or em, osign pra!ie te same rezulta& t$) 9oe spojrze na dzie!cz$n z ta" "apr$(n czu'o(ci, co dzia'a, ja" gd$b$ jej dot"n'* moe j obj spojrzeniem ta" mocno ja" ramieniem) Ale stanie si b' dem, a na!et nieszcz & (ciem, gd$ za d'ugo b dzie si !alcz$ Ana odleg'o(B* gd$ ta"a !al"a jest t$l"o podobie?st!em, nie sam roz"osz) 0ied$ si !alcz$ r "a ! r " , !sz$st"o dopiero !ted$ nabiera pra!& dzi!ego znaczenia) A jeeli nie ma !al"i, to nie ma i mi'o(ci) 7a c%$ba nigd$ nie !alcz$'em Ana odleg'o(B i dlatego nie na "o?& cu, ale na poczt"u !$dob$!am m#j or ) /osiadam j, to pra!da, ale t$l"o ! pra!n$m i ma'omieszcza?s"im znaczeniu* sam jedna" z tego nic nie mam, a !$obraenia moje si gaj o !iele dalej) 7est moj narzeczon, to pra!da, ale jeeli c%c z tego !$& cign !niose", e ona mnie "oc%a, oszu"am si srodze, bo ona ni"ogo nie "oc%a) /osiadam j pra!nie, ale nie posiadam jej ! og#le, r#!nie dobrze ja" mog posiada dzie!cz$n , nie posiadajc do niej adnego pra!a)

G 2!idiusz@ +#ores, 3, 4, JP i 44 (co#in s 1 !al"a !r cz, e#in s 1 !al"a na d$stans) (prz$p) t'um))

- 80 -

Au- %eimlic% errHt%ender ,ange Deuc%tet des Kerzens 4lZ%en (Na rumieniejc$m si tajnie policz"u 2dbija si serca p'omie?)

Siedzi na "anapie prz$ stoli"u do %erbat$, ja na "rze(le obo" niej) Ta poz$cja ma ! sobie pou-no(, a jedna" to!arz$s" szt$!no(, "t#ra nas oddala) S$tuacja ta"a bardzo duo m#!i "omu(, "to umie dostrzega) 9i'o( ma !iele s$tuacji, to jest ta pier!sza) 7a"e po "r#le!s"u !$posa$'a natura t dzie!& cz$n * jej cz$ste, mi ""ie "szta't$, jej "obieca nie!inno(, jej jasne ocz$ 1 !sz$st"o to upaja mnie) /rz$!ita'em si z ni) =ado(nie odpo!iedzia'a mi ja" z!$"le, ale jest troc% zmiesza& na, troc% niepe!na, zar cz$n$ zmieni'$ ja"o( nasz stosune", ale ja" ona nic o t$m nie !ie* poda'a mi r " , ale bez z!$czaj& nego u(miec%u) 2dpo!iedzia'em na jej pozdro!ienie leciut& "im, zupe'nie nieznaczn$m prz$ci(ni ciem d'oni* b$'em mi'$ i uprzejm$, bez cienia erot$zmu) Siedzi na "anapie prz$ stoli"u do %erbat$, ja na "rze(le obo" niej) 7a"i( urocz$st$ blas" nas otacza, 'agodne (!iat'o poran"a) 2na nic nie m#!i, ni"t nie przer$!a milczenia) 9#j !zro" prze(lizguje si po niej, bez po& dania, to b$'ob$ przecie bezczelne) 8eli"atn$ rumieniec, przelotn$ ja" ob'o" nad polem, !$p'$!a na jej t!arz, nat a si i ga(nie) ;o znacz$ ten rumieniec< ;z$ to mi'o( 1 cz$ t s"& nota, nadzieja, l "* przecie "olor serca jest rumian$< ,cale nie) 2na si dzi!i, po prostu zadzi!ia, nie mnie si dzi!i 1 to b$'ob$ dla niej zb$t ni"'e* i nie sobie si dzi!i, ale dzi!i si ! sobie, zmienia si ! sobie) Ta c%!ila potrzebuje cisz$, adna re-le"sja nie moe jej zamci, aden g'os nami tno(ci nie moe przesz"odzi) To ta", ja"b$ mnie tu nie b$'o, a przecie moja !'a(nie obecno( !$!o'uje ! niej to "ontemplac$jne zdzi!ienie) 9oja istota zle!a si z jej istot) Ta" si po!inno czci m'od dzie!cz$n , ja" b#st!o, ! milczeniu)

- 81 -

;o za szcz (cie, e mam ten dom !uja) 4d$b$m c%cia' od& ucz$ m'odzie?ca od palenia, zapro!adzi'b$m go do tej lub in& nej palarni ! studenc"im domu ;%ristiana 3C* jeeli c%c od& ucz$ dzie!cz$n od narzecze?st!a, to zapro!adz j po pro& stu do tego domu) 7a" ! domu "ra!iec"im nat$"a si cz'o!ie" na sam$c% "ra!c#!, ta" tu nat$"a si na sam$c% narzeczon$c%) To straszne to!arz$st!o, "ied$ si tam !padnie, i nie dzi!i si 0ordelii, e j to zniecierpli!i'o) 0ied$(m$ si tam zebrali en #asse, zdaje si b$'o nas dziesi par, nie liczc dodat"o& !$c% batalion#!, "t#re na !iel"ie urocz$sto(ci zbieraj si ! stolic$) 9$, narzeczeni mogli(m$ tu do !oli u$!a !sz$st"ic% narzecze?s"ic% rado(ci) +apro!adzi'em 0ordeli na ten plac musztr$, ab$ da jej przedsma" t$c% za"oc%an$c% u(cis"#! r", t$c% za"oc%an$c% rzemie(lnicz$c% idiot$zm#!) Nieustannie przez ca'$ !iecz#r s'$sz$ si d.!i ", ja"b$ "to c%odzi' !o"o'o z "lap" na muc%$ 1 ta" si ca'uj za"oc%ani) , t$m domu pa& nuje uprzejme nies"r po!anie si * nie szu"a si "t#!, nie5 ,sz$sc$ siedz !o"#' jednego ogromnego sto'u) 7a te uda!a& 'em, e b d tra"to!a' 0ordeli ! ten spos#b) , t$m celu mu& sia'em ucz$ni du$ !$si'e") To b$ b$'o rzecz$!i(cie oburzaj& ce, gd$b$m poz!oli' sobie obrazi ! ten spos#b jej g' bo" "o& bieco() ;z$ni'b$m raczej sobie samemu ci "ie !$rzut$, ni os"ara'b$m j) Na og#' nie mog zape!ni "adej dzie!cz$& nie, "t#ra mi zau-a, e pozostan ! granicac% estet$"i* ale !sz$st"o "o?cz$ si na t$m, e dzie!cz$na !$c%odzi z gr$ oszu& "ana* ta" ju moja estet$"a poucza, e albo dzie!cz$na oszu& "uje m cz$zn , albo m cz$zna oszu"uje dzie!cz$n ) 6$'ob$ bardzo cie"a!e, gd$b$ mona b$'o zrobi literac"ie !$liczenie i policz$ !e !sz$st"ic% baj"ac%, sagac%, pie(niac% ludo!$c%, mitologiac%, cz$ cz (ciej dzie!cz$na zdradza cz$ m cz$zna) Nie a'uj czasu straconego dla 0ordelii, c%ocia trac dla niej czasu !iele) 0ade spot"anie !$maga d'ugiego prz$goto& !ania) /rze$!am z ni razem narodzin$ jej mi'o(ci) /ra!ie je& stem niedostrzegaln$, "ied$ !idzialnie siedz obo" niej) 7a" gd$b$ ! ta?cu, "t#r$ si !$"onuje !e d!oje, ta?cz$'a samot& nie, ta" si zac%o!$!a'em ! stosun"u do niej) 6o b$'em jej
- 82 -

tancerzem, ale nie!idzialn$m) /orusza si ja" !e (nie, a prze& cie ta?cz$ ze s! par* a ta para to ja, o ile !idzialn$ na miejscu to nie!idzialn$, o ile nie!idzialn$ to przecie !idzial& n$) 7ej ruc%$ !$magaj par$* poc%$la si "u niemu, podaje mu r " , odsu!a si , zblia si zno!u) 6ior j za r " , uzupe'& niam jej m$(l, "t#ra si przecie uzupe'nia sama ! sobie) /oru& sza si ! ta"t melodii !'asnej dusz$* jestem t$l"o prete"stem do jej porusze?) Nic nie ma !e mnie mi'osnego, to b$ j obu& dzi'o z tego snu, jestem gi t"i, g'ad"i, bezosobo!$, staj si pra!ie t$l"o nastrojem) 2 cz$m rozma!iaj zaz!$czaj narzeczeni< 2 ile !iem, bar& dzo s zaj ci !zajemn$m !tajemniczaniem siebie ! nudne sto& sun"i obu rodzin) ;# !i c dzi!nego, e spra!$ erot$czne za& ni"aj) 7eeli si nie potra-i zamieni mi'o(ci ! absolut, ! po& r#!naniu z "t#r$m !sz$st"ie inne spra!$ zni"aj, to nie !olno si zabiera do "oc%ania, c%ob$ si na!et za!iera'o ma'e?& st!o dziesi cio"rotnie) ;z$ mam cioci , "t#ra si naz$!a 9a& rianna, cz$ !uje" m#j ma na imi 0rz$szto-, cz$ ojciec m#j jest majorem itd), itd) ,sz$st"ie t$m podobne pospolito(ci nie sprz$jaj mi'osn$m tajni"om) Na!et minione $cie "adego z nas sprzeci!ia si im) 8zie!cz$na zaz!$czaj nie!iele ma do opo!iedzenia ! t$m !zgl dzie, gd$b$ mia'a, b$'ob$ bardzo cie"a!e !$s'uc%anie jej, ale nie po"oc%anie5 7a sam dla siebie nie opo!iadam prz$g#d, mia'b$m za duo do opo!iadania* szu& "am raczej bezpo(rednio(ci) To jest sta'e ! mi'o(ci, e ind$!i& dua rodz si jedno dla drugiego dopiero ! c%!ili, gd$ mi'o( po!staje) 9usz tu zrobi drobne !$znanie, a raczej uc%$li pe!n !tpli!o() Nie nale do rz du t$c% za"oc%an$c%, co "oc%aj si z !zajemnego szacun"u, pobieraj si z !zajemnego sza& cun"u, robi dzieci z !zajemnego szacun"u* a !iem przecie dobrze, e mi'o(, dop#"i nami tno( si nie porusz$, !$maga od nic%, i to jest jej specjalno(, ab$ estet$czna jej strona nie zderz$'a si z moraln) , t$m !zgl dzie mi'o( ma !'asn dia&
- 83 -

le"t$" ) 7eeli moje post po!anie z Xd!ardem b$'o o !iele bardziej godne pot pienia ni post po!anie z cioci, to jedna" b$'o mi o !iele 'at!iej uspra!iedli!i je przed 0ordeli anieli tamto) Nie nalega'a !cale, ale u!aa'em, e lepiej jest !$t'u& macz$ jej "onieczno( mojego post po!ania ! t$m !zgl & dzie) 2strono(ci przeze mnie przedsi brane poc%lebiaj jej dumie, tajemniczo(, "t#r otocz$'em !sz$st"o, zajmuje jej u!ag ) 2cz$!i(cie mog'ob$ to 'at!o zdradzi moje due do& (!iadczenie erot$czne, co b$ !$glda'o na sprzeczno(, gd$ przecie stara'em si !$t'umacz$, e nigd$ przedtem nie "oc%a& 'em, ale to nic nie znacz$) Nie l "am si przecz$ samemu so& bie, jeeli ona tego nie zau!aa, a osigam to, czego c%c ) /o& zosta!m$ uczon$m d$s"utantom s"upianie !$si'"#! na uni"a& niu sprzeczno(ci* $cie m'odej dzie!cz$n$ jest zb$t bogate, ab$ nie istnia'$ ! nim sprzeczno(ci, i na!et cz$ni te sprzeczno& (ci rzecz "onieczn) 7est dumna, a !'a(ci!ie dot$c%czas nie ma poj cia o spra& !ac% erot$czn$c%) /odczas "ied$ duc%o!o ! pe!n$m sensie poddaje mi si ona, mona pom$(le, e ! miar ja" erot$zm zacznie ! niej dzia'a, moe !pa( na pom$s', ab$ s! dum z!r#ci przeci!"o mnie) 7a" mog zau!a$ nie jest ona pe!& na znaczenia "obiet$) 8latego te 'at!o b$'o s"iero!a jej dum przeci! Xd!ardo!i) Ale ta duma b$'a jedna" ca'"iem e"scentr$czna, bo nie oparta na zrozumieniu mi'o(ci) 0ied$ prz$jdzie to zrozumienie, prz$jdzie i pra!dzi!a duma* ale reszt"a tej e"scentr$czno(ci moe 'at!o prz$lgn do niej) 3 !ted$ 'at!o pom$(le, e z!r#ci si przeci! mnie) ;%ocia za& pe!ne nie b dzie a'o!a'a s!ej zgod$ na zar cz$n$, ale 'at!o dostrzee, e dla mnie b$'o to niez'e "upno* zobacz$, e ca'$ poczte" nie b$' dobrze !$"onan$ z jej stron$) 7eeli !$ja(ni si to jej, to b dzie si stara'a u"'u mnie bole(nie) Ta" to b & dzie) To mi t$l"o po"ae, ja" g' bo"o jest przej ta t spra!) 8os"onale) 7u z dale"a dostrzegam ! dole ulic$ t zac%!$& cajc, ma', " dzierza! g'#!" , "t#ra !$c%$la si z o"na, ja" mona najbardziej) 7u trzeci dzie?, ja" to zau!a$'em)))
- 84 -

9'oda dzie!cz$na na pe!no nie na pr#no !$staje ta" ! o"nie, na pe!no ma po!ane prz$cz$n$))) Ale prosz pani, na mi'o( bos", nie !$c%$la si ta" g' bo"o z o"na* za'o$'b$m si , e stoi pani na por cz$ "rzes'a, "t#re 'at!o moe si prze!r#ci) Niec% pani pom$(li, ja"ie to b dzie o"ropne, gd$ pani zleci na g'o! , o"ropne nie dla mnie, bo ja nie mam tu nic do rzecz$, ale dla niego, dla niego, bo przecie musi b$ ja"i( on))) Ale co !idz , !sza" tam z dale"a nadc%odzi m#j prz$jaciel, licencjat Kansen, i idzie (rod"iem ulic$) 7est co( niez!$"'ego ! jego po& staci, niez!$"'$ po(piec%, jeeli s'usznie zgaduj , prz$c%odzi na s"rz$d'ac% t s"not$) /rz$c%odzi do tego domu, a ja nic o t$m nie !iem))) 9oja pi "not"o, zni"'a(< 9$(l , e polecia'a( ot!o& rz$ drz!i na jego prz$j(cie) 9oesz !r#ci na s!oje miejsce, on nie !ejdzie do ciebie))) 7a" to< ,iesz lepiej<))) 9og ci za& pe!ni, e nie !ejdzie))) Sam po!iedzia'< 7eeli b$ ten po!#z, co jec%a' przed c%!il, nie %a'aso!a' ta" bardzo, sama b$( po& s'$sza'a) /o!iedzia'em ca'"iem en $assan! do Kansena@ T$ tu !c%odzisz< A on odpo!iedzia' !$ra.nie@ Nie))) 9oesz si !i c z nim poegna, bo teraz licencjat p#jdzie ze mn na spacer) +miesza' si , a ludzie zmieszani staj si gadatli!i) 9usz !i c z nim pogada o po!o'aniu "ap'a?s"im, "t#re go !z$!a))) 8o !idzenia, pi "not"o, idziem$ ! stron 0omor$ ;elnej) 7a" tam dojdziem$, po!iem mu@ c#e( ta" mnie spro!adzi' z mojej dro& gi, !'a(ci!ie szed'em na Cestergade) No i zno!u tu jeste(m$))) ;o za !ierno(, jeszcze stoi ! o"nie5 Ta"a dzie!cz$na moe uszcz (li!i cz'o!ie"a))) A po co to !sz$st"o< 1 sp$tacie) :e jestem pod'$m cz'o!ie"iem, "t#r$ lubi dr cz$ inn$c%< Nic po& dobnego) 7a to robi z tros"i o ciebie, moja mi'a dzie!cz$no) /o pier!sze@ cze"a'a( na licencjata, t s"ni'a( do niego, !i c sta' si d!a"ro cenniejsz$, gd$ prz$szed') /o drugie@ "ied$ ot!orz$sz drz!i licencjato!i, po!ie on@ A2 ma'o nas nie na"r$' ten -acet prze"l t$, co sta' pod drz!iami, "ied$ c%cia'em !ej( do ciebie) Ale ja b$'em spr$tn$, u!i"'a'em go ! d'ug rozpra! o moim po!o'aniu i pro!adzi'em go to tu, to #!dzie, i zapro!adzi'em a do 0omor$) /rz$si gam ci, e nic nie za& u!a$'B) 3 co z tego !$ni"a< 2bdarz$sz licencjata d!a raz$ mocniejsz$m uczuciem ni przedtem* gd$ za!sze !ierz$'a(,
- 85 -

e ten umie m$(le5 A e jest spr$tn$))) no, to sama !idzisz ja") 3 to za!dzi czasz mnie niegodnemu) Ale co( prz$c%odzi mi do g'o!$) ;%$ba !asze zar cz$n$ nie b$'$ jeszcze og'oszone, bo b$m co( !iedzia') 8zie!cz$na jest pi "na, rado(ci jest spojrze na ni* ale bardzo m'oda) 9oe jej zamiar jeszcze nie dojrza'< ;z$ nie mona pom$(le, e posun 'a si za dale"o i zrobi'a ten ta"i po!an$ "ro" le""om$(lnie< Trzeba temu zapo& biec* musz z ni porozma!ia) >przedz j* gd$ jest to bar& dzo mi'a dzie!cz$na) >przedz licencjata, gd$ jest moim prz$jacielem* zreszt to jest i po!#d, dla "t#rego uprzedz dzie!cz$n , gd$ jest dzie!cz$n mego prz$jaciela) >przedz rodzin , bo jest to bardzo po!aana rodzina) >przedz ca'$ r#d ludz"i, bo to jest bardzo dobr$ ucz$ne") ;a'$ r#d ludz"i5 ,iel"a m$(l, !znios'$ cz$n dzia'a ! imieniu ca'ego rodu ludz& "iego, posiada ta" olbrz$mie pe'nomocnict!o5 Ale co si t$cz$ 0ordelii) +a!sze mog zadzia'a tu nastrojem, a pi "na t s"no& ta dzie!cz$n$ bardzo mnie napra!d !zrusz$'a) No, dosz'o teraz do pier!szej !ojn$ z 0ordeli, ! "t#rej ra& to!a'em si uciecz", ab$ naucz$ j z!$ci a i prze(lado!a mnie)B Stale si co-am i ! t$m co-aniu si ucz j pod'ug mnie pozna!a !sz$st"ie moce mi'o(ci, jej niespo"ojne m$(li, jej nami tno(, co znacz$ t s"nota i nadzieja, i niecierpli!e ocze& "i!anie) /onie!a te !sz$st"ie uczucia !$obraa dla niej moja osoba, roz!ijaj si odpo!iedni"i i ! jej dusz$) 7est to poc%#d trium-aln$, do "t#rego j !cigam, a sam jestem ! r#!nej mie& rze t$m, "t#r$ (pie!a d$t$ramb$ na cze( jej z!$ci st!, ja" i t$m, "t#r$ !s"azuje jej drog ) Nabierze od!agi i u!ierz$, e mi'o( jest od!ieczn pot g, "ied$ ujrz$ jej !'adz rozciga& jc si nade mn, ujrz$ moje poruszenia) 6 dzie mi !ierz$'a, cz (cio!o dlatego, e licz na m sztu" , a cz (cio!o dlatego, e to, co ja cz$ni , opiera si na podsta!ie pra!d$) 4d$b$ to nie b$'o rzecz$!i(cie ta", nie u!ierz$'ab$ mi) + "ad moj cz$nno(ci ona staje si silniejsza i coraz silniejsza* mi'o( bu& dzi si ! jej dusz$, !zmaga si jej znaczenie ja"o "obiet$) 8o& t$c%czas nie stara'em si o ni, ja" to si po mieszcza?s"u na& z$!a* teraz si postaram, ab$ j ucz$ni !oln, t$l"o ta" b d
- 86 -

m#g' j "oc%a) :e za!dzi cza to !$'cznie mnie, nie prz$c%o& dzi jej do g'o!$* gd$b$ dom$(la'a si tego, straci'ab$ pe!no( siebie) 0ied$ poczuje si !olna, ta" !olna, e dozna po"us$ zer!ania ze mn, zacznie si no!$ sp#r) Teraz ma si' i na& mi tno(, i !al"a nabiera dla mnie znaczenia* c%!ilo!e s"ut"i niec% b d, ja"ie c%c) 7eeli za"r ci si jej ! g'o!ie z tej p$& c%$, jeeli zec%ce zer!a ze mn, dos"onale5 ,olno jej to ucz$ni, ale nalee musi do mnie) :e narzecze?st!o j !ie, to -urda, c%c j mie z dobrej !oli) Niec% mnie porzuci, za& cznie si druga !al"a, a ! tej drugiej !alce ja b d na pe!no z!$ci zc, ta" pe!nie, ja" b$'o rozczaro!aniem jej z!$ci & st!o ! pier!szej) 3m ona b dzie pe'niejsza si'$, t$m lepiej dla mnie) /ier!sza !ojna to !ojna !$z!ole?cza 1 to b$'a zaba!a* druga !ojna to !ojna zdob$!cza, na (mier i $cie) ;z$ "oc%am 0ordeli < Ta") Szczerze< Ta"5 ,iecznie< Ta"5 , sensie estet$czn$m, a to przecie co( znacz$) ;o b$ to da'o tej dzie!cz$nie, gd$b$ !pad'a ! r ce os'a, !iernego m a< ;o b$ si z niej zrobi'o< Nic) /o!iadaj, e sama uczci!o( nie !$& starcz$, ab$ przej( przez (!iat* ja po!iadam, e trzeba cze& go( !i cej ni uczci!o(, aeb$ po"oc%a ta" dzie!cz$n ) 9am to A!i cejB 1 to jest ob'uda) A jedna" "oc%am j !iernie) Suro!o i !strzemi .li!ie czu!am nad sob, ab$ !sz$st"o, co si ! niej za!iera, ab$ ca'e bos"ie bogact!o jej natur$ mog'o si roz!in) 7estem jedn$m z nie!ielu, "t#rz$ si mog do tego prz$cz$ni, ona jest jedn z nie!ielu, "t#ra si nadaje do tego* cz$ nie jeste(m$ st!orzeni dla siebie< ;z$ to moja !ina, e zamiast patrze na "ap'ana, zatrz$mu& j m#j !zro" na pi "nie %a-to!anej c%usteczce, "t#r ona trz$ma ! r ce< ;z$ to jest pani !ina, e j ta" trz$masz<))) , rogu c%ustecz"i !$%a-to!ano naz!is"o))) ,i c si pani naz$!a Szarlotta Ka%n< To zac%!$cajce do!iedzie si ta" prz$pad"o& !o, ja" brzmi naz!is"o spot"anej dam$5 To ta", ja"b$ ucz$nn$ dusze" szepn' mi o t$m ! tajemnic$))) A moe to nie prz$pad& "iem ta" z'oona c%ustecz"a po"azuje mi naz!is"o pani)))<
- 87 -

/ani !zruszona, pani ociera 'z ! o"u))) Ale c%ustecz"a zno!u z!isa ta" samo))) /ani zau!a$'a, e spogldam na pani, za& miast na "ap'ana) +er"n 'a pani na c%ustecz" , zau!a$'a pani, e c%ustecz"a zdradza pani imi ))) To zreszt rzecz baga& telna, ta" 'at!o jest si do!iedzie naz!is"a dzie!cz$n$))) No i co b dzie teraz z c%ustecz", ja" si j teraz zemnie< ;z$ trzeba si o to gnie!a< ;z$ trzeba si gnie!a na mnie< /ro& sz pos'uc%a, co "ap'an m#!i@ Anie b dziesz !odzi' cz'o!ie"a na po"uszenie, na!et gd$ to cz$nisz nie !iedzc o t$m, jeste( odpo!iedzialn$, !inien jeste( cudzego grzec%u, !iniene(, i za grzec% s!#j moesz odp'aci t$l"o !zmoon dobr !ol)))B No i po!iedzia' amen, a przed !rotami "o(cieln$mi, prosz , niec% pani da c%usteczce po!ie!a na !ietrze))) ;z$ te pani si mnie przestrasz$'a< ;# ja ta"iego zrobi'em<))) +robi'em !i cej ni pani moe !$bacz$, !i cej ni pani moe zapami & ta 1 ab$ !$bacz$) , stosun"u do 0ordelii potrzebne jest pod!#jne poruszenie) 7eeli b d stale ucie"a' przed jej !'adz, moe si sta, e erot$zm jej rozcie?cz$ si i rozpu(ci i moe si prze"szta'ci ! g' bsz "obieco() 4d$ si pocz' nasz drugi sp#r, nie potra-i'a si ju oprze) 9oe spa a do s!ego z!$ci st!a* ale z dru& giej stron$ musi stale czu!a) 0ied$ nadejdzie c%!ila, "ied$ si b dzie zda!a'o, e z!$ci st!o !$m$"a si z jej r", b & dzie si stara'a trz$ma je mocno) , tej !alce dojrzeje jej "o& bieco() Nie mog u$!a rozm#!, ab$ rozpala uczucia, a li& st#!, ab$ je oc%'adza, albo na od!r#t) =aczej nale$ !$bra to ostatnie) ,$z$s"am !ted$ jej najbardziej intens$!ne c%!i& le))) 0ied$ otrz$ma list, "ied$ s'od"a trucizna s'#! rozleje si ! jej $'ac%) ,$starcz$ jedno s'o!o, ab$ !$!o'a !$buc% mi& 'o(ci) , c%!il potem ironia i c%'#d mog !zbudzi !tpli!o& (ci, ale nie na t$le, ab$ zagasi ! niej uczucie z!$ci st!a, ra& czej poczuje !zrost t$c% uczu prz$ otrz$maniu nast pnego listu) 3ronia nie ta" dobrze da si !$razi ! listac%, a poza t$m istnieje niebezpiecze?st!o, e ona jej nie pojmie) 4orce uczucie t$l"o c%!ilami moe przeb'$sn ! rozmo!ie) 2bec& no( moja %amuje !szel"ie e"staz$) A jeeli ma si do cz$nienia
- 88 -

z listem, 'at!iej mnie zniesie, a prz$ t$m 'at!iej upa( do n#g itd), cz$ni !sz$st"o, co b$ !$glda'o na szale?st!o, miesz"a ! jej mi'o(ci) , li(cie mona lepiej uda za!r#t g'o!$, ! li(cie 'at!iej upa( do n#g itd), cz$ni !sz$st"o, co b$ !$glda'o na szale?st!o, burz$'o !szel"ie z'udzenia, gd$b$m to cz$ni' na& pra!d ) Sprzeczno(ci ! t$c% spra!ac% !$!o'aj i roz!in, !zmocni i s"onsoliduj ! niej mi'o(, jedn$m s'o!em stan si jej po"us) Ale zb$t !cze(nie nie nale$ nada!a t$m listom mocnego zabar!ienia erot$cznego) Na poczt"u lepiej niec% b d bar& dziej og#lni"o!e, niec% za!ieraj rzad"ie aluzje, usu!aj !sz$st"ie podejrzenia) /rz$ o"azji mona !s"aza na "orz$(ci p'$nce ze stanu narzecze?st!a, "t#r$ trz$ma z dale"a natr & t#! prz$ pomoc$ mist$-i"acji) 7a"ie za( nie!$god$ ma ten stan, nie zabra"nie o"azji do s"onstato!ania) , domu mego !uja ist& nieje goto!a "ar$"atura, "t#r mog jej po"az$!a "adej c%!ili) S!#j !e!n trzn$ erot$zm b dzie mog'a !$'ado!a t$l& "o prz$ mojej pomoc$) 4d$ tej pomoc$ odm#!i i poz!ol dzia'a na ni tej "ar$"aturze, !ted$ pr d"o si znudzi s!oim narzecze?st!em, nie u(!iadamiajc sobie, e to ja znudzi'em j t spra!) 9a'$ li(ci" dzisiaj, opisujc$ m#j stan !e!n trz& n$, da jej pozna co nieco z tego, co si dzieje ! jej !'asnej dusz$) To jest !'a(ci!a metoda, a co ja" co, metod posiadam) +a!dzi czam j !am, drogie dzie!cz ta, "t#re "oc%a'em da!& niej) ,am to za!dzi czam, i moja dusza ma ten nastr#j, "t#& rego $cz$'b$m sobie ta"e dla 0ordelii) + !dzi czno(ci !spo& minam, c%!a'a !am* za!sze b d t!ierdzi', e m'oda dzie!& cz$na jest urodzon naucz$ciel", od "t#rej za!sze mona si czego( naucz$* je(li nie czego innego, to ! "ad$m razie tego, ja" j oszu"i!a 1 tego najlepiej si mona naucz$ od dzie!czt* eb$m nie !iem ile mia' lat, nigd$ nie zapomn za& sad$, e dopiero !ted$ mona uzna cz'o!ie"a za s"o?czonego, "ied$ ju sta' si ta" star$, e niczego nie moe si naucz$ od m'odej dzie!cz$n$)

- 89 -

9oja 0ordelio5 /o!iadasz, e nie !$obraa'a( mnie sobie ta"im, ale ja sam nie !$obraa'em sobie, e mog zosta Ata"imB) A moe zmia& na le$ ! Tobie< 6o mona sobie pom$(le, e nie ja si zmie& ni'em, ale zmieni'o si spojrzenie, "t#r$m na mnie spogldasz< ;z$ te ta zmiana jest !e mnie< Ta", jest ona !e mnie, gd$ ja ;i "oc%am* jest ona ! Tobie, gd$ to ;iebie "oc%am) , zim& n$m, spo"ojn$m (!ietle rozsd"u rozpatrz$'em !sz$st"o, dum& n$ i sta'$, nic mnie nie l "a'o, nic mnie nie zas"ocz$'o, na!et gd$b$ duc% zapu"a' do moic% drz!i, spo"ojnie uni#s'b$m (!ie& czni", ot!ierajc je) Ale patrz, to nie duc%$ sta'$ za drz!iami, nie blade, bezsilne mar$, ale to b$'a( T$, moja 0ordelio, to b$'o $cie i m'odo(, i zdro!ie, i pi "no(, "t#re !$c%odzi'$ mi na spot"anie) =ami me drgn 'o, nie mog spo"ojnie utrz$ma (!ieczni"a, co-ajc si ucie"am przed Tob, ale nie mog ode& r!a oczu od ;iebie, nie mog przesta c%cie, b$ lic%tarz trz$ma r#!no) To ja si zmieni'em, ale ! ja"im celu, ! ja"im sposobie, na cz$m polega ta zmiana< Nie !iem, nie potra-i prz$tocz$ (ci(lejsz$c% o"re(le?, nie mog da bogatsz$c% prz$miotni"#! ni to, e ca'"iem tajemniczo po!tarzam@ je& stem zmienion$) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 9i'o( mi'uje se"ret$ 1 narzecze?st!o jest spra! publiczn* mi'o( !$maga milczenia 1 narzecze?st!o og'oszenia* mi'o( przema!ia szeptem 1 narzecze?st!o !o'a mocn$m g'osem* a jedna" zar cz$n$ mog b$ !'a(nie s"uteczn$m (rod"iem oma& mienia nieprz$jaci#' prz$ pomoc$ sztucze" 0ordelii) ,(r#d cie& nia noc$ nie ma nic niebezpieczniejszego dla inn$c% stat"#! ja" !$!ieszenie latarni, to mami !i cej ni ciemno() T!#j 7o%annes 2na siedzi na "anapie prz$ stoli"u do %erbat$, ja siedz obo" niej* ona trz$ma mnie pod r " , jej g'o!a obciona !ieloma m$(lami spocz$!a na moim ramieniu) 7est ta" blis"o mnie, a
- 90 -

jedna" ta" dale"o, oddaje mi si , a jedna" do mnie nie nale& $) 7eszcze si sprzeci!ia* ale to nie jest re-le"s osobist$, to jest og#lno"obiec$ sprzeci!* gd$ istot "obieco(ci jest odda& nie, "t#re prz$biera "szta't sprzeci!u) 2na siedzi na "anapie prz$ stoli"u do %erbat$, ja siedz obo" niej) 7ej serce pu"a, ale nie nami tno(ci, jej 'ono si "o'$sze, ale spo"ojnie, czasem !$st puj na t!arz "olor$, ale 'agodnie stopnio!ane) ;z$ to jest mi'o(< , adn$m razie) S'uc%a mnie, pojmuje) S'uc%a us"rz$dlon$c% s'#!, pojmuje je ! lot* s'uc%a mo!$ innego, a rozumie j ja" !'asn, s'uc%a g'osu innego, "t#r$ ec%em odbija si ! jej !n trzu, ten odg'os rozumie ja" !'asne s'o!a, "t#re s obja!ieniem dla niej i dla drugiego) ;o cz$ni < ;z$ ja osza'amiam< Ale !cale nie, to b$ nic nie da'o) ;z$ "radn jej serce< ,cale nie, zale$ mi na t$m, ab$ dzie!cz$na, "t#r "oc%am, zac%o!a'a s!oje serce) ;# !i c cz$ni < [!icz me serce, ab$ b$'o podobne do jej serca) 9a& larz maluje s!oj u"oc%an na rado( s!ego serca, rze.biarz rze.bi j) To samo ja cz$ni , ! duc%o!$m znaczeniu) 2na nie !ie o t$m, e posiadam jej obraz, i na t$m polega moje oszu& "a?st!o) Tajnie st!orz$'em sobie ten obraz, i ! t$m sensie s"rad'em jej serce, ja" =ebe"aG s"rad'a serce Dabana, "ied$ ! g!a'to!n$ spos#b o"rad'a go z domo!$c% bog#!) 2toczenie i ram$ dla "adego maj !iel"ie znaczenie, jest to co(, co odbija si najmocniej i najg' biej ! pami ci, a raczej ! ca'ej dusz$ i dlatego 'at!o si nie zapomina) 7a" d'ugo b d $', nie b d m#g' sobie !$obrazi 0ordelii ! innej opra!ie ja" t$l"o ! t$m malut"im po"oju) 0ied$ prz$c%odz z !iz$t, s'u& ca ot!iera mi drz!i sali* ona prz$c%odzi ze s!ojego po"oju i ! momencie, "ied$ ot!ieram drz!i saloni"u, ona ot!iera drz!i przeci!leg'e i ocz$ nasze spot$"aj si od razu u !ej(cia) Salo& ni" jest malut"i, prz$tuln$, pra!ie gabineci") ;%ocia oglda& 'em go z rozmait$c% pun"t#! !idzenia, najmilej mi jest spo& glda na? z "anap$) ,i c ona siedzi obo" mnie, przed ni stoi o"rg'$ stoli" do %erbat$, na "t#r$m prz$"r$cie -a'duje si !
G 0ier"egaard m$li si , c%odzi tu o Sar (prz$p) t'um))

- 91 -

liczn$c% -estonac%) Na stole stoi lampa ! "szta'cie "!iatu, "t#& r$ silnie i pe'nie !zbija si ! g#r , nad "t#r$m "oron z!isa deli"atn$ !elon papiero!$ ciemni"a, ta" le""i, e jest ! ci& g'$m ruc%u) 0szta't lamp$ prz$pomina "rain$ ,sc%odu, le""ie poruszenie ciemni"a 1 ze-ir$ tamt$c% "rain) /od'oga prz$"r$ta jest d$!anem, splecion$m z "or$ pe!nego rodzaju !ierzb$, co zdradza jego egzot$czne poc%odzenie) ;%!ilami ta lampa staje si podsta!o!$m elementem mojego pejzau) Siedz z 0orde& li na pod'odze u st#p "!ietnej lamp$) ;zasami "a tej !ierz& bo!ej plecionce !$!o'$!a ! !$obra.ni o"r t, "ajut o-icer& s" 1 p'$niem$ sam$m (rod"iem !iel"iego 2ceanu) /onie!a siedzim$ dale"o od o"na, patrz$m$ bezpo(rednio na bezmiern$ %or$zont nieba) 3 to te sprz$ja iluzji) 4d$ ta" siedz prz$ jej bo"u, opisuj jej !sz$st"o ja" obraz$, "t#re ta" przelotnie do& t$"aj rzecz$!isto(ci, ja" (mier mus"a ludz"ie grob$) 2tocze& nie ma za!sze due znaczenie ta"e i dla !spomnie?) 0ade zdarzenie mi'osne !inno b$ prze$te ! ten spos#b, ab$ 'at!o b$'o !$!o'a jego obraz, za!ierajc$ ! sobie ca'$ uro" spra& !$) Aeb$ si to mog'o uda, trzeba specjalnie u!aa na oto& czenie) 7eeli nie odpo!iada ono nasz$m $czeniom, to trzeba je s"ompono!a) 7eeli c%odzi o 0ordeli i jej mi'o(, otocze& nie mia'a odpo!iednie) 7a"e r#n$ obraz staje mi przed ocz$& ma, gd$ pom$(l o ma'ej Xmilii, a jedna" i tu otoczenie b$'o naj!aniejsze) Nie mog jej sobie !$obrazi inaczej, a raczej c%c j t$l"o !idzie ! po"oi"u ogrodo!$m) 8rz!i ot!arte, ogr#de" przed domem za"r$!a !ido", prz$musza o"o do za& trz$mania si na nim, zapobiega zag' bieniu si ! g sto ucz szczanej drodze, "t#ra zni"a ! oddali) Xmilia b$'a urocza, ale bardziej ni"'a ni 0ordelia) 2toczenie licz$'o si z t$m) ,zro" zatrz$m$!a' si na ziemi, nie zr$!a' si , nie gubi' bez& celo!o ! oddali, odpocz$!a' na drobn$c% szczeg#'ac% pier!& szego planu* na!et ta dale"a droga, acz"ol!ie" romant$cznie gubi'a si na %or$zoncie, dzia'a'a raczej ! ten spos#b, e !zro" przebiega' t przestrze?, "t#r mia' przed sob, a potem co-a' si z po!rotem i zno!u zacz$na' ! dro!a po tej dro& dze) /o"#j lea' tu prz$ ziemi) 2toczenie 0ordelii nie moe mie pier!szego planu, ale !inno b$ nies"o?czon$m %or$zon&
- 92 -

tem) 2na nie po!inna dot$"a ziemi, ale -ru!a, nie po!inna c%odzi, ale lata, nie tam i z po!rotem, ale za!sze naprz#d) 7eeli si jest zar czon$m, to mimo !oli zapltuje si cz'o& !ie" !e !sz$st"ie szale?st!a narzeczon$c%) /rzed paru dniami licencjat Kansen u"aza' si z mi' dzie!cz$n, z "t#r si nie& da!no zar cz$') +!ierz$' mi si , e jest ona bardzo mi'a, o cz$m sam !iedzia'em przedtem, z!ierz$' mi si , e b$'a bar& dzo m'oda, o cz$m te !iedzia'em, a !reszcie z!ierz$' si , e dlatego j !$bra', i c%cia' !$"szta'ci j na idea', "t#r$ za& !sze !idzia' ! s!$c% marzeniac%) 9#j 6oe, ta"i zeszmacia'$ licencjat 1 i zdro!a, "!itnca, rada $ciu dzie!cz$na) 7estem !'a(ci!ie star$ pra"t$", ale nigd$ nie zbliam si do m'odej dzie!cz$n$ inaczej ni do czego( niez!$"le cennego, i sam si od niej ucz ) A o ile mog mie "szta'cc$ !p'$! na ni, to t$l& "o uczc si !ci i pouczajc tego, czego sam si od niej na& ucz$'em) 7ej dusza musi b$ zaagito!ana, poruszona !e !sz$st"ic% moli!$c% "ierun"ac%, nie "a!a'"ami i ja" !iatr !ieje, ale to& talnie) 9usi poj nies"o?czono( i do!iedzie si , e to jest to, co jest najblisze cz'o!ie"o!i) 9usi do!iedzie si tego, nie drog m$(lenia, gd$ dla niej to b' dna droga, ale na dro& dze !$obra.ni, "t#ra jest jed$n drog "omuni"acji mi dz$ ni a mn, gd$ co jest czst" u m a, to jest ca'o(ci u nie!ia& st$) Nie na mudnej drodze m$(lenia moe si ona !$praco!a na drog nies"o?czono(ci* "obieta nie jest st!orzona do ta" ci "ic% zada?, ale 'at! drog !$obra.ni i serca moe poj !sz$st"ie spra!$) Nies"o?czono( jest dla m'odej dzie!cz$n$ ta" 'at!$m poj ciem ja" !$obraenie, e "ada mi'o( musi b$ szcz (li!a) 8zie!cz$na, gdzie"ol!ie" si z!r#ci, ma nie& s"o?czono( !"o'o siebie i od rzecz$!isto(ci dzieli j t$l"o s"o", ale zau!am$ to, e?s"i s"o", nie m s"i) 8laczego m & cz$.ni na og#' ta" ci "o s"acz< 0ied$ maj s"ocz$, musz !zi rozbieg, prz$goto!$!a si ta" d'ugo, mierz$ odleg'o( !zro"iem, podbiega par raz$* przestrasz$ si i po!raca na
- 93 -

no!o) ,reszcie s"ocz$ i upa() 8zie!cz$na s"acze inaczej) , g#rs"ic% "rainac% cz sto !idzim$ rozdzielone przepa(ci !$so& "ie szcz$t$) 4#rs"ie szczelin$ przeraaj ludzi, trudno jest spojrze ! t przepa() :aden m cz$zna nie !a$ si do"ona ta"iego s"o"u) A dzie!cz$na przeci!nie, ja" po!iadaj g#rale, s"acze z 'at!o(ci) To si naz$!a dzie!icz$ s"o") ,ierz ! to c% tnie, ja" u!ierz !sz$st"im niez!$"'$m opo!ie(ciom o dzie!cz$nac%, i s'uc%am ta"ic% g#rals"ic% opo!ie(ci z pra!dzi& !$m upojeniem) ,ierz !e !sz$st"o, ! najdzi!niejsze rzecz$) 8zi!i si temu po prostu, ab$ !ierz$* jedna rzecz, "t#ra mnie zadzi!ia na t$m (!iecie, to m'oda dzie!cz$na, to b$' dla mnie pier!sz$ cud i b dzie ostatnim) A ta"i s"o" dla dzie!cz$& n$ to jedno A%op5B, a dla m cz$zn$ to za!sze co( (miesznego, gd$ ja" d'ugi b dzie ten s"o", za!sze b dzie drobn czst" przestrzeni mi dz$ szcz$tami i cz$ni go zarazem cz$m( ! ro& dzaju s"ocz$bruzd$) A "t# b dzie ta" szalon$, ab$ !$obraa sobie dzie!cz$n s"aczc z rozbiegu< Tat!o mona sobie !$& obrazi "obiet biegnc, ale ten bieg to zaba!a albo zado!o& lenie, albo uze!n trznienie "obiecego czaru, ale poj cie roz& biegu usu!a te !sz$st"ie "obiece zalet$) =ozbieg ma ! sobie co( diale"t$cznego a przeci!nego "obiecej naturze) A teraz s"o"5 0t# m#g'b$ b$ ta"i brz$d"i i rozdziela zalet$ "obieco& (ci, "t#re t!orz ca'o() 7ej s"o" jest lotem) A "ied$ teraz ju jest po tamtej stronie, stoi tam nie zm czona !$si'"iem, pi "& niejsza ni "ied$"ol!ie", bardziej uduc%o!iona, i przes$'a nam, "t#rz$ stoim$ po tej stronie, po!ietrzn$ poca'une") 9'o& da, no!o narodzona ja" "!iat, "t#r$ !$r#s' na g#rz$stej (cie& ce, leci nad przepa(ci, a nam ! oczac% ciemnieje) 1 9usi si naucz$ !sz$st"ic% porusze? nies"o?czono(ci, "o'$sania si , c%!iania si ! "o'$sce nastroj#!, mieszania poezji z rzecz$!i& sto(ci, pra!d$ i urojenia, obco!ania z nies"o?czono(ci) 4d$ ju si os!oi z t$m obco!aniem, dodam do tego m#j erot$zm, a !ted$ stanie si ona t$m, cz$m c%c i $cz sobie, ab$ b$'a) A "ied$ moja s'uba si s"o?cz$, moja praca, !ted$ (cign !sz$st"ie moje agle i sid sobie prz$ jej bo"u, i pop'$niem$ pod jej aglem) A ta" po pra!dzie, "ied$ si ta dzie!cz$na ju upoi mi'o(ci, b d mia' do( robot$ prz$ sterze, ab$ nieco za&
- 94 -

%amo!a p d jazd$, ab$ nic nie prz$sz'o za !cze(nie albo ! brz$d"i spos#b) ;zasami robi si ma'a dziur"a ! aglu, ale ju po c%!ili eglujem$ dalej) , domu mego !uja 0ordelia gorsz$ si coraz bardziej) /ar raz$ ju mi propono!a'a, ab$(m$ tam !i cej nie c%odzili* ale to nie pomaga, mam za!sze ja"i( prete"st do tej !iz$t$) 0ied$& (m$ !czoraj !ieczorem !$szli z tego domu, (cisn 'a moj r " z niez!$"' nami tno(ci) ,idocznie czu'a si tam ja" na m & "ac%, a to nie dzi!ota) 4d$b$m nie ba!i' si za!sze prz$ t$c% nienaturaln$c% produ"cjac%, b$'ob$ to i dla mnie nie do !$& trz$mania) 8zi( rano otrz$ma'em list, ! "t#r$m ona, z !i "& sz$m sz$derst!em ni mona b$'o ocze"i!a, m#!i o zar cz$& nac%) /oca'o!a'em ten list, najdrosz$ ze !sz$st"ic% list#! od niej) 8os"onale, moja 0ordelio, tego !'a(nie c%cia'em) S"'ada si ta" dos"onale, e na \stergade znajduj si d!a za"'ad$ cu"iernicze a"urat naprzeci! siebie) Na pier!sz$m pi & trze na le!o miesz"a ma'a dzie!cz$na cz$ panien"a) +az!$& czaj "r$je si ona za aluzj zas'aniajc sz$b , za "t#r sie& dzi) :aluzja zrobiona jest z cien"iej materii i ten, "to zna dzie!cz$n albo j !id$!a' nieraz, 'at!o 1 jeeli ma dobre ocz$ 1 moe rozpozna "ad$ r$s jej t!arz$, ale ten, "to jej nie zna i nie ma dobr$c% oczu, !idzi t$l"o ciemn$ zar$s posta& ci) Ten drugi !$pade" zac%odzi ze mn, a ten pier!sz$ z m'o& d$m o-icerem, "t#r$ codziennie pun"tualnie o d!unastej poja& !ia si z prdem przec%odni#! i "ieruje s!#j !zro" na t alu& zj ) +razu z!r#ci'em u!ag na telegra-iczne znaczenie zapusz& czonej aluzji) Na inn$c% o"nac% nie ma aluzji, i ta"a pojed$ncza aluzja, "t#ra prz$"r$!a t$l"o jedn sz$b , zaz!$& czaj b$!a zna"iem, e "to( stale tam siedzi za ni) /e!nego przedpo'udnia sta'em ! o"nie cu"ierni po przeci!nej stronie) 6$'a r#!no d!unasta) Nie z!racajc u!agi na przec%odni#!, !lepi'em m#j !zro" ! t aluzj i nagle ujrza'em, e ciemna s$l!et"a za ni porusz$'a si ) 0obieca g'#!"a po"aza'a si ! ssiedniej sz$bie ta", e !$c%$li'a si zza zas'on$) ,'a(ciciel"a tej g'#!"i s"in 'a "omu( nader uprzejmie, po cz$m u"r$'a si
- 95 -

zno!u za aluzj) /rzede !sz$st"im !$!nios"o!a'em, e dzie!cz$na "'ania'a si "a!alero!i, gd$ ruc% jej g'o!$ b$' przepe'nion$ uczuciem, "t#rego nie mog'a s"iero!a do s!ej prz$jaci#'"i* po drugie, !$!nios"o!a'em, e ten "a!aler mu& sia' zaz!$czaj i( z przeci!nej stron$) 8zie!cz$na ta" umie(ci& 'a si , ab$ go !idzie d'ugo naprz#d, a na!et i u"'oni si mu za za"r$t aluzj) ;a'"iem s'usznie pun"tualnie o d!unastej zja!ia si bo%ater tej ma'ej sztucz"i o mi'o(ci, nasz drogi po& ruczni") Siedz ! cu"ierni na parterze, a dzie!cz$na jest na pier!sz$m pi trze) /oruczni" ju spojrza' na ni) >!aaj, drogi prz$jacielu, to nie jest 'at!a rzecz u"'oni si "omu( na pier!& sz$m pi trze) , gruncie rzecz$ jest on !cale niebrz$d"i, !$so& "i, smu"'$, z 'adn -igur, garbat$ nos, "rucze !'os$, do t!arz$ mu ! tr#j"tn$m "apeluszu) +acz$na si , nogi plcz si , bo s za d'ugie) Na o"o ma si !raenie, "t#re mona por#!na z b#& lem z b#!, "ied$ z b$ !$daj si ! ustac% za d'ugie) 4d$ si c%ce ca' moc s"oncentro!a ! oczac% i s"iero!a na pier!sze pi tro, za duo si'$ odciga si od n#g) /rzepraszam, panie po& ruczni"u, e prz$c%!$ci'em pa?s"i !zro" ! t$m !niebo!st& pieniu) To impert$nencja, !iem o t$m dobrze) :eb$ ten !zro" duo po!iedzia', trudno orzec, raczej nic nie po!iedzia', za to b$' bardzo obiecujc$) Ale te !sz$st"ie obietnice za mocno mu bij do g'o!$* pot$"a si , ja" m#!i poeta o Agnieszce, c%!ieje si , pada) To o"ropne i dlatego !ola'b$m, ab$ to si nigd$ nie sta'o) :al mi go) To -atalne* "ied$ "a!aler c%ce !$!rze !ra& enie na damie, nie moe pada) 7eeli si c%ce b$ "a!ale& rem, trzeba u!aa na ta"ie rzecz$) Ale jeeli c%ce si t$l"o b'$szcze inteligencj, to ta"a rzecz nie ma znaczenia* trzeba si pogr$ ! sobie, s"upi ! sobie, a jeeli si prz$ t$m upadnie, to nie ma adnego znaczenia) 7a"ie !raenie spra!i' ten !$pade" na mojej panience< ;o za nieszcz (cie, e nie mog b$ jednocze(nie po obu stronac% tej dardanels"iej ulic$5 9#g'b$m umie(ci "ogo( znajomego po tamtej stronie, ale przecie po cz (ci pragn sam przepro!adza moje obser!a& cje, po cz (ci za( nie !iadomo, co moe !$j( z ta"iej %ec$, a ! ta"im razie niedobrze jest mie !sp#lni"a, gd$ trzeba stra& ci mn#st!o czasu, ab$ !$!c%a, co on !ie, i pomiesza mu
- 96 -

!sz$st"o ! g'o!ie) Napra!d znudzi' mnie m#j dobr$ porucz& ni") 8zie? ! dzie? !lecze si pod o"nem ! paradn$m mundu& rze) /rzeraajca sta'o(5 ;z$ to godzi si o'nierzo!i< ;z$ nie ma pan bagnetu prz$ bo"u< ;z$ nie trzeba raczej bra domu szturmem, a dzie!cz$n$ g!a'tem< 4d$b$ pan b$' studentem, licencjatem, "apelanem, "t#r$ "armi si nadziej, to b$'ob$ co innego) Ale !$baczam panu* gd$ dzie!cz$na podoba mi si bardziej, im d'uej na ni patrz ) 7est bardzo 'adna, jej czarne ocz$ pe'ne s szelmost!a) 0ied$ cze"a na pa?s"ie przej(cie, t!arz jej si rozja(nia !$sz pi "no(ci, jest jej z t$m nieopi& sanie do t!arz$) + tego !nios"uj , e ma ona !iele !$obra.ni, a !$obra.nia jest naturaln szmin" "obiet$) 9oja 0ordelio5 B;o to jest ut s"nienie< , mo!ie i u poet#! r$muje si to ze s'o!em A!i zienieB) 6ezsenso!ne5 7a" gd$b$ t$l"o ten !$gl& da' z ut s"nieniem, "t#r$ siedzi ! !i zieniu) 7a" gd$b$ nie mona b$'o t s"ni Ana !olno(ciB< 7eeli b d !$puszczon$ na !olno(, nie b d t s"ni5 S"dind jestem !oln$, !oln$ ja" pta", cz$ nie !iem, co to ut s"nienie< T s"ni , "ied$ id do ;iebie, t s"ni , gd$ odc%odz od ;iebie, na!et "ied$ siedz prz$ Tobie, t s"ni do ;iebie) ;z$ mona t s"ni za cz$m(, co si posiada< Ta", jeeli si m$(li, e mona to, co si ma 1 straci5 9oja t s"nota to jest !ieczna niecierpli!o(* 8opiero "ied$ prze$j !sz$st"ie !ieczno(ci i prze"onam si , e nale& a'a( do mnie ! "adej c%!ili, dopiero !ted$ po!r#c do ;ie& bie, ab$ prze$ z Tob !sz$st"ie !ieczno(ci, i b d mia' dos$ cierpli!o(ci, ab$ si na c%!il roz'cz$ z Tob i nie t s"ni, i b d mia' do( u-no(ci, ab$ spo"ojnie siedzie u T!ego bo"u) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 /rzed drz!iami stoi ma'$ "abriolet, dla mnie !i "sz$ od (!iata ca'ego, bo zmie(ci si ! nim d!oje* zaprz ono do? par "oni, mocn$c% i naro!ist$c% ja" si'$ natur$, niecierpli& !$c% ja" moja nami tno(, (mia'$c% ja" T!oje m$(li) 7eeli
- 97 -

c%cesz, to por! ;i , moja 0ordelio5 ;z$ "aesz< T!#j roz"az jest !$z!oleniem, "t#re popuszcza uzd$ i !$z!ala c% lotu) 7a ;i u!ioz , nie od jedn$c% ludzi do inn$c% ludzi, zabior ;i z tego (!iata) 0onie r, po!#z si !znosi, "onie staj d ba !$& ej od nasz$c% g'#!, !$latujem$ ! niebo, mijam$ ob'o"i* !iatr !$je ! uszac%* cz$ siedzim$ nieruc%omo i ca'$ (!iat leci "o'o nas, cz$ te to jest nasz od!an$ lot< 7e(li ;i si "r ci ! g'o& !ie, moja 0ordelio, obejmij mnie mocno* mnie si ! g'o!ie nie za"r ci) Nigd$ si nie dozna za!rotu g'o!$ ! sensie duc%o& !$m, "ied$ si m$(li o jednej rzecz$, a ja m$(l t$l"o o Tobie 1 ! sensie cielesn$m nigd$ si nie dozna za!rotu g'o!$, gd$ si z!raca o"o t$l"o na jeden przedmiot, a ja !idz t$l"o ;ie& bie) Trz$maj si mocno* jeeli (!iat przeminie, jeeli nasz le"& "i !#z um"nie spod nasz$c% n#g, obejmiem$ si mocno trz$ma& jc i polecim$ mi dz$ %armonie s-er) T!#j 7o%annes To c%$ba za duo) 9#j s'uc$ cze"a' sze( godzin, ja sam cze"a'em d!ie na deszczu i !ic%rze, t$l"o ab$ prz$'apa to drogie dziec"o, Szarlott Ka%n) 2na zaz!$czaj co (rod mi dz$ drug a pit od!iedza s!oj star ciot" ) 3 !'a(nie dzi( nie prz$sz'a, !'a(nie dzi(, "ied$ ta" bardzo c%cia'em j spot"a) Ale dlaczego< 6o mnie !pra!ia ona ! ca'"iem specjaln$ na& str#j) 0'aniam si jej, a ona mi odpo!iada ! spos#b nies'$c%a& nie (!iato!$ a zarazem niebia?s"i, pra!ie si zatrz$muje, ja" gd$b$ mia'a upa( na ziemi , a ma spojrzenie, ja" gd$b$ mia'a si !znie( do nieba) 0ied$ na ni patrz , staj si uro& cz$st$ a jednocze(nie pe'en podania) /oza t$m dzie!cz$na mnie zupe'nie nie interesuje, t$l"o cze"am na ten u"'on, ni& czego !i cej nie ocze"uj , c%o ona moe b$'ab$ goto!a i na !i cej) To pozdro!ienie o$!ia m#j nastr#j, a to o$!ienie o-iaro!uj zno!u 0ordelii) A jedna" !iem, e ona ! ten cz$ inn$ spos#b prze(lizn 'a si obo" nas) Nie t$l"o ! "omediac%, ale i ! rzecz$!isto(ci trudno jest upilno!a m'od dzie!cz$& n * trzeba mie o"o na "ad$m palcu) 6$'a ta"a nim-a, ;ardea, "t#ra po(!i ci'a si t$l"o temu, ab$ z!odzi m cz$zn) 9iesz& "a'a ! lasac%, z!abia'a s!$c% "oc%an"#! ! najg stsze zaro(la
- 98 -

i zni"a'a) ;%cia'a ta"e oszu"a 7anusa, ale 7anus j z!i#d', gd$ mia' ocz$ na "ar"u) 9oje list$ nie za!iod'$ moic% zamiar#!) =oz!ijaj j duc%o& !o, ale nie erot$cznie) 8o spra! erot$czn$c% nale$ u$!a nie list#!, ale bileci"#!) 3m bardziej !$ja!ia si erot$zm, t$m "r#tsze si staj, ale t$m pe!niej !$ja!iaj one erot$czn$ cel) Ale, ab$ nie t!orz$ z niej sent$mentalnego lub rozmi "& czonego st!orzenia, trzeba ucie"a si do ironii, "t#ra na no!o podnieca uczucia i cz$ni j c%ci! na po"arm, "t#r$ "oc%a naj& bardziej) 0r#t"ie bilet$ ! spos#b odleg'$ i nieo"re(lon$ daj jej przeczucie absolutu) + c%!il gd$ to przeczucie zacznie (!ita ! jej dusz$, nasz z!ize" si s"o?cz$) /rz$ moim sprze& ci!ie to przeczucie nabierze -orm$ ! jej dusz$, ja" gd$b$ to b$'o jej !'asne pom$(lenie, pop d jej !'asnego serca) 3 !'a(nie o to mi c%odzi) 9oja 0ordelio5 2ngi miesz"a'a tu ! mie(cie nie!iel"a rodzina, s"'adajca si z !do!$ i trzec% jej c#re") 8!ie z nic% c%odzi'$ do 0uc%ni 0r#le!s"iej na nau" goto!ania) 6$'o to !iosn, po po'udniu, godzina b$'a ja"a( pita, drz!i do saloni"u ot!orz$'$ si z !ol& na, szpiegujc$ !zro" obrzuci' !n trze po"oju) Nie ma ni"ogo, t$l"o m'oda dzie!cz$na siedzi prz$ -ortepianie) 8rz!i s na og#' ot!arte, mona s'uc%a niepostrzeenie) 4d$b$ to b$'a !iel"a art$st"a, drz!i b$'$b$ dobrze zam"ni te) 8zie!cz$na gra sz!edz" melodi o przemijaniu m'odo(ci i urod$) S'o!a sz$dz z m'odo(ci i urod$ dzie!cz$n$* uroda i m'odo( dzie!& cz$n$ sz$dz ze s'#! pie(ni) 0to ma racj @ s'o!a cz$ dzie!cz$& na< Ton$ d.!i cz ta" spo"ojnie, ta" melanc%olijnie, ja" gd$b$ smute" mia' b$ s dzi rozstrz$gajc$m ! t$m sporze) Ale ten smute" nie ma racji5 ;o obc%odz m'odo( te roz!aania< ;o !sp#lnego ma rane" i !iecz#r5 Ton$ dr i drgaj, pud'a rezo& nanso!e !$daj ton$, "t#re si mieszaj i nie pojmuj !za& jemnie 1 moja 0ordelio, dlaczego ta" g!a'to!nie< S"d t$le nami tno(ci<

- 99 -

Na ja" odleg'o( ! czasie musi odej( od nas pe!ne zdarze& nie, ab$(m$ je !spominali< 7a" odleg'e musi b$, ab$ t s"nota nasza nie poc%!$ci'a go< ,i "szo( ludzi ma tu s!oje ograni& czenia* co le$ zb$t blis"o ! czasie, nie moe b$ !spomnie& niem, co le$ za dale"o 1 nie istnieje) A ja nie znam granic) ;zego do(!iadcz$'em !czoraj, odsu!am ! czasie o t$sice lat i !spominam ta", ja"b$m to prze$' !czoraj) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 9am se"ret do po!ierzenia ;i, moja zau-ana prz$jaci#'"o) 0omu go z!ierz < Xc%u< To mnie zdradzi) 4!iazdom< S zim& ne) Dudziom< Nie rozumiej) T$l"o Tobie mog si z!ierz$, gd$ T$ potra-isz przec%o!a tajemnic ) 7est dzie!cz$na, pi "niejsza ni marzenie mej dusz$, cz$stsza ni (!iat'o s'o?& ca, g' bsza ni mors"ie dno, dumniejsza ni or'a lot 1 to jest dzie!cz$na 1 o5 nac%$l T! g'o! do m$c% uszu i do mej mo!$, ab$ moja tajemnica przeni"n 'a do niej 1 t dzie!cz$n "oc%am bardziej ni $cie, gd$ ona jest moim $ciem, bar& dziej ni !sz$st"ie moje podania, gd$ jest moim jed$n$m podaniem* bardziej ni !sz$st"ie moje m$(li, gd$ ona jest moj jed$n m$(l* "oc%am cieplej ni s'o?ce "oc%a "!iat$, mocniej ni smute" "oc%a samotno( z'amanego serca* "oc%am t s"niej ni rozpalon$ piase" pust$ni "oc%a strumienie deszczu* spogldam na ni czulej ni o"o mat"i na dziecin * spogldam z !i "sz$m szacun"iem ni dusza pobonego spoglda na 6oga* bardziej nieod'czn$ ja" ro(lina od "orzenia) T!oja g'o!a staje si ci "a i zam$(lona, opada na piersi, "t#re podtrz$muj j !znoszc si !estc%nieniem 1 moja 0ordelio5 +rozumia'a( mnie, zrozumia'a( mnie do"'adnie, literalnie, co do jot$5 ;z$ mam !$sili s'uc% i "aza T!emu g'oso!i zape!ni mnie o t$m< ;z$ mog !tpi< ;z$ doc%o!asz tej tajemnic$< ;z$ mog po& lega na Tobie< 2po!iadaj o ludziac%, "t#rz$ zape!niali sobie !zajemne milczenie, pope'niajc straszne zbrodnie) 7a ;i z!ierz$'em tajemnic , "t#ra jest moim $ciem i tre(ci moje& go $cia, cz$ T$ nie masz mi nic do po!iedzenia, czego(, co
- 100 -

b$'ob$ ta" !ane, ta" pi "ne, ta" cz$ste, e si'$ nadnaturalne drgn '$b$, gd$b$ "to zdradzi' t tajemnic < T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 Niebo si zac%murz$'o 1 ciemne ob'o"i deszczo!e !isz na nim ja" czarne br!i na nami tnej t!arz$, drze!a lasu c%!iej si ogarni te niespo"ojn$mi snami) 2desz'a( ode mnie ! lesie) +a "ad$m drze!em !idz "obiec istot , "t#ra podobna jest do ;iebie, a "ied$ zbliam si , istota ta c%o!a si za najblisze drze!o) ;z$ mi si nie u"aesz< ;z$ po'cz$sz si ! ca'o(< ,sz$st"o si miesza przede mn* poszczeg#lne cz (ci lasu gu& bi s!oje osobne zar$s$, !idz !sz$st"o ja" morze mg'$, ! "t#r$m nie!ie(cie postaci podobne do ;iebie u"azuj si i zni& "aj) Nie !idz ;iebie, poruszasz si cigle na -alac% przelot& n$c% poj , ale nape'nia mnie szcz (cie za "ad$m razem, gd$ !idz T!oje podobie?st!o) Na cz$m to polega< ;z$ to jest T!ojej istot$ bogata jed$no( 1 cz$ te uboga !ieloznaczno( mojej istot$< A cz$ "oc%a ;iebie nie znacz$ "oc%a ja"i( (!iat ca'$< T!#j 7o%annes 6ardzo b$ mnie to rzecz$!i(cie intereso!a'o, gd$b$ b$'o moli!e, zapisa do"'adnie moje rozmo!$ z 0ordeli) 7edna" 'at!o spostrzec, e to jest niemoli!e* gd$b$ na!et uda'o mi si zapami ta "ade s'o!o !$mienione mi dz$ nami, za!sze b dzie niemoli!o(ci oddanie tego, co t$m rozmo!om to!a& rz$sz$, a co jest ner!em "on!ersacji, co jest niespodzie!an$m !$buc%em, co jest !$razem nami tno(ci, a co jest $!otn za& sad rozmo!$) Na og#' jestem do t$c% rozm#! nieprz$goto!a& n$, co ta"e sprzeci!ia si samej istocie rozmo!$, z!'aszcza mi'osnej rozmo!$) T$l"o tre( moic% list#! mam stale in #en% !e i moli!ie !$!o'an$ ! niej t tre(ci nastr#j mam stale przed oczami) 2cz$!i(cie nigd$ nie prz$jdzie mi do g'o!$ za& da p$tanie, cz$ cz$ta'a m#j list) :e cz$ta'a prze"onuj si 'a& t!o) ,prost nigd$ z ni o t$m nie m#!i , ale cz$ni se"retne
- 101 -

aluzje do list#! ! moic% rozmo!ac%, cz (cio!o, ab$ to lub inne !raenie pog' bi ! jej dusz$, a cz (cio!o, ab$ uj co( z t$c% !rae? i ucz$ni j niezdec$do!an) 9oe potem na no!o odcz$ta ta"i list, odebra no!e !raenia i ta" cign dalej) +ac%odzi'$ i zac%odz ! niej !$ra.ne zmian$) 4d$b$m mia' o"re(li tera.niejsz$ stan jej dusz$, po!iedzia'b$m, e jest to panteist$czne zuc%!alst!o) 7ej spojrzenie zdradza to od razu) 7est zuc%!a'e, nai!nie zuc%!a'e ! ocze"i!aniu, ja"b$ "adej c%!ili da'o i b$'o goto!e na prz$j cie czego( nadz!$& czajnego) 7a" o"o, "t#re si ga dale"o poza siebie, ta" spoglda #! !zro" poza bezpo(rednie otoczenie i !idzi zadzi!iajce ob& raz$) 7est to spojrzenie zuc%!a'e, nai!nie zuc%!a'e ! ocze"i& !aniu, ale nie ! pob'aaniu sobie i dlatego odbija si ! nim marzenie i pro(ba, nie duma i roz"az) Szu"a ona rzecz$ zadzi& !iajc$c% poza sob, prosi, ab$ si jej u"aza'$, ja" gd$b$ nie mia'a !'asnej mo!$ na !$!o'anie ic%) Trzeba temu przesz"o& dzi, inaczej zb$t !cze(nie osign moj prze!ag ) ,czoraj mi po!iedzia'a, e jest !e mnie co( "r#le!s"iego) +ape!ne c%ce si ugi* ale nie trzeba) +ape!ne, droga 0ordelio, jest !e mnie co( "r#le!s"iego, ale na!et nie przeczu!asz, nad ja" panuj "rain) 9in '$ nastrojo!e burze) 7a" Xol trz$mam je zam"ni te ! g#rs"iej grocie mojej osobo!o(ci i !$puszczam to jedn, to drug) /oc%lebst!o !zmacnia jej poczucie osobo& !o(ci* r#nica mi dz$ AjaB i At$B nabiera znaczenia, ca' odpo& !iedzialno( "'adzie si po jej stronie) /oc%lebia trzeba z !iel" ostrono(ci) ;zasami trzeba umie(ci si bardzo !$so& "o, ta" jedna", b$ !$ej jeszcze pozosta'o jedno miejsce* a czasem trzeba zaj bardzo nis"i stopie?) /ier!sza poz$cja jest s'uszna, "ied$ "ierujem$ si ! stron spra! duc%o!$c%, druga !'a(ci!a !#!czas, gd$ d$m$ do spra! erot$czn$c%) ;z$ jest mi co !inna< Ale nie) ;z$ mam sobie tego $cz$5 Nie) +a !iel"im jestem zna!c, za due mam rozumienie spra! erot$czn$c%, ab$m m$(la' o ta"ic% szale?st!ac%) 4d$b$ ta" b$'o ! rzecz$!isto(ci, u$j ca'ej mej moc$, ab$ prz$pra& !i j o zapomnienie i u"o'$sa do snu !'asne moje m$(li na ten temat) 0ada dzie!cz$na jest Ariadn dla labir$ntu s!ego serca, ma ! r "u nit" , dzi "i "t#rej mona znale. drog , ale
- 102 -

posiada j ! ten spos#b, e sama nie !ie, ja" si tej nit"i u$& !a) 9oja 0ordelio5 9#! 1 ja s'uc%am) T!oje $czenie jest roz"azem) T!oja pro(ba jest !szec%mocn$m za"l ciem, "ada T!oja przelotna c% t"a jest dla mnie dobrodziejst!em* s'uc%am ;i nie ja" po& s'uszn$ duc%, znajdujc$ si poza Tob) 0ied$ !$raasz $cze& nie, ro(nie T!oja !ola i ja rosn razem z ni* gd$ jestem po& mieszaniem dusz$, "t#ra t$l"o cze"a na jedno T!oje s'o!o) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 ,iesz, e lubi rozma!ia sam z sob) , sobie znalaz'em najcie"a!sz osob ze !sz$st"ic% s!oic% znajom$c%) ;zasami da!niej ba'em si , e zabra"nie mi tematu do t$c% rozm#!, teraz si ju nie boj , mam ;iebie) 6 d !i c przez ca' !ieczno( rozma!ia' o Tobie sam z sob, o najbardziej zajmu& jc$m przedmiocie z najbardziej zajmujc$m cz'o!ie"iem 1 oc%, ja jestem t$l"o zajmujc$m cz'o!ie"iem, T$ najbardziej zajmujc$m przedmiotem ! (!iecie) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 9$(lisz, e ta" "r#t"o "oc%am ;iebie, i m$(lisz, e moe "o& c%a'em ju przedtem) 3stniej manus"r$pt$, ! "t#r$c% !pra!& ne o"o nat$c%miast od"r$je starsze pismo, prz$"r$te z biegiem czasu no!$mi, nic nie znaczc$mi g'upimi literami) Vrod"i od& po!iednie !$!abiaj to p#.niejsze pismo i !ida stare pisanie !$ra.nie i jasno) Ta" oto T!oje o"o naucz$'o mnie znajdo!a ! sobie samego siebie, s"azuj na poarcie przez zapomnienie !sz$st"o, co nie dot$cz$ ;iebie, i ! ten spos#b otrz$muj pra& stare, a bos"o m'ode prapismo, i do!iaduj si , e moja mi'o( do ;iebie jest r#!nie da!na, ja" ja sam) T!#j 7o%annes

- 103 -

9oja 0ordelio5 7a" si moe osta "r#lest!o ta"ieG, "t#re popad'o ! !al" z sob sam$m* ja" ja mam si osta, "ied$ !pad'em ! !al" z sam$m sob< 2 co< 2 ;iebie, ab$ znale. moli!$ spo"#j ! m$& (li, e za"oc%a'em si ! Tobie) Ale ja" mam z$s"a ten spo"#j< 7edna z !alczc$c% stron b dzie prze"on$!a przecie t dru& g, e "oc%a si mocniej i g' biej, a ! nast pnej c%!ili ta dru& ga b dzie c%cia'a prze"ona pier!sz) Nie!iele b$ mnie to ob& c%odzi'o, gd$b$ !al"a odb$!a'a si na ze!ntrz, cz$ b$'b$ to "to(, "to t!ierdzi'b$, e ;i "oc%a albo e si za"oc%a, prze& st pst!o to jedna"ie* ale !al"a ! moim !n trzu poera mnie, osobli!a nami tno( ! pod!#jnej -ormie) T!#j 7o%annes +ni"aj, moja ma'a r$bacz"o, u"r$j si mi dz$ drze!ami, za& bierz t$l"o t!oj !iz" , ta" pi "nie !$gldasz, "ied$ si sc%$& lasz, ja" teraz !'a(nie, z naturaln$m !dzi "iem, sc%$lasz si pod ci arem !iz"i c%rustu, "t#r$ zbiera'a( 1 e te ta"ie st!orzenie musi nosi ta"ie ci ar$5 7a" tancer"a prezentujesz pi "no s!oic% "szta't#! 1 !s"a ! pasie, pe'na ! piersi, pcz& "ujce -orm$, "t#r$c% dos"ona'o( doceni "ad$ sze- "omisji poboro!ej) T$ m$(lisz, e to nie!arte gadania, m$(lisz moe, e panie z to!arz$st!a s dale"o pi "niejsze, ac%, moje dziec& "o) T$ na!et nie !iesz, ile -a'szu jest na (!iecie) 3d.e s!oj drog z T!oim ci arem ! ten ogromn$ las, "t#r$ zape!ne ci& gnie si na !iele, !iele mil poprzez ca'$ "raj, a po granic si& n$c% g#r) A moe T$ nie jeste( pra!dzi! r$bacz", t$l"o za& czaro!an "si nicz"< S'u$sz u czarno"si ni"a, "t#r$ o"rut& nie pos$'a ;i po opa' do lasu< +a!sze ta" si m#!i ! baj"ac%) 6o po co idziesz ! g'b lasu< 7eeli jeste( pra!dzi! r$bacz", to musisz przej( do s!ej siedzib$ z T!oim c%rustem drog obo" mnie, "t#r$ tu stoj ) 3d. t$l"o (cie", "t#ra si !ije za& ba!nie mi dz$ drze!ami, moje o"o ju ;i odnajdzie* obejrz$j si t$l"o na mnie, m#j !zro" d$ za Tob, ale z miejsca si nie rusz , t s"nota za Tob mnie nie por!ie, spo"ojnie siedz
G X!) (!) 9ar"a r) S, N4 (prz$p) t'um))

- 104 -

tu na zboczu, "urzc s!oje c$garo) 3nn$m razem 1 moe) T!#j !zro" b'$s"a -iglarnie, gd$ ta" z!racasz g'o! na p#' do t$'u) T!#j le""i "ro" jest pocigajc$* ja !iem, ja rozumiem, do"d pro!adzi ta droga 1 do samotno(ci lasu, do szmeru drze!, do ta" r#norodnej cisz$) /atrz, na!et niebo jest dla ;iebie 'as"a& !e, o"r$!a si c%murami, ciemnieje t'o lasu, ja" gd$b$ zaci& ga'o zas'on$ nad nami) :egnaj, pi "na r$bacz"o, bd. zdro!a, dzi "uj za 'as" , to b$'a pi "na c%!ila, nastr#j nie dos$ sil& n$, ab$ porusz$ mnie z tego zbocza, ale bogat$ ! poruszenia !e!n trzne) 0ied$ 7a"ub u"'ada' si z Dabanem o zap'at za s!oj s'ub , to postano!ili, e 7a"ub b dzie pilno!a' stad bia'$c% o!iec, a ! nagrod za s! prac otrz$ma !sz$st"ie o!ce siod'ate, "t#& re si ! t$m stadzie zrodz 1 zatem 7a"ub namocz$' "ije ! !odzie deszczo!ej i "aza' o!com spoglda nieprzer!anie na nie 1 ta" samo zac%o!uj si ! stosun"u do 0ordelii, jej o"o spoglda na mnie stale) 7ej si to !$daje ja"o zb dna u!aga z mej stron$* a ja, przeci!nie, sdz , e jej dusza traci !szel"ie zaintereso!anie do czego innego i e ! niej si roz!ija !e& !n trzne podanie, "t#re !sz dzie mnie !idzi) 9oja 0ordelio5 4d$b$m m#g' zapomnie o Tobie5 ;z$ moja mi'o( jest dzie& 'em jed$nie pami ci< 4d$b$ czas !$maza' !sz$st"o z tablic pami ci, na!et sam pami !$maza', T$ nie b dziesz zapo& mniana) ;z$ to moli!e, ab$m zapomnia' ;iebie5 ;#b$m mia' !i c pami ta< 2 sobie zapomnia'em zupe'nie, !spominajc ;iebie5 4d$b$m zapomnia' o Tobie, prz$pomnia'b$m siebie, a ! c%!ili gd$b$m prz$pomnia' siebie, ju b$m pami ta' i o Tobie5 ;z$ mog zapomnie o Tobie< ;# b$ si !ted$ sta'o< 3stnieje ta"i obraz z czas#! staro$tn$c%G) /rzedsta!ia Ariadn ) +r$!a si ona przeraona z 'oa i (ledzi o"iem state", "t#r$ oddala si roz!in!sz$ !sz$st"ie agle) 2bo" niej stoi Amor z 'u"iem, ale bez ci ci!$, i !$ciera sobie ocz$) A za ni stoi s"rz$dlata po&
G2braz z Ker"ulanum (prz$p) t'um))

- 105 -

sta e?s"a z %e'mem na g'o!ie) Na og#' prz$jmuje si , e ta -igura to Nemezis) ,$obra. sobie ten obraz, !$obra. sobie nie& co przemienion$) Amor nie p'acze, jego 'u" nie jest pozba!ion$ ci ci!$, cz$ sta'ab$( si mniej pi "na, mniej z!$ci s"a, gd$& b$m ja oszala'< Amor (mieje si i naciga 'u") Nemezis nie stoi prz$ T!oim bo"u bezcz$nna, ona te naciga 'u") Na t$m obra& zie !ida na stat"u m s" posta zaj t ja"( prac) 9#!i si , e to Tezeusz) 3naczej na moim obrazie) Tezeusz stoi tu na ru& -ie, z t s"not patrz$ na przeb$t drog , !$ciga ramiona, !$& raa al, a raczej jego sza' odstpi' od niego, ale state" go unosi ! dal) Amor i Nemezis celuj jednocze(nie, jednocze(nie !$latuj strza'$ z "adego 'u"u, tra-iaj obie* !idzi si , rozu& mie si , e obie tra-i'$ ! to samo miejsce ! sercu Tezeusza, na zna", e jego mi'o( b$'a m(ci! Nemezis) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 9#!i o mnie, e "oc%am si sam ! sobie) Nie dzi!i mnie to* ja"e mona zau!a$, e potra-i "oc%a, gd$ "oc%am t$l"o ;iebie, ja"e "to"ol!ie" moe si dom$(li tego, e "oc%am t$l"o ;iebie< 7estem za"oc%an$ ! sobie* dlaczego< 8latego, e za"oc%a'em si ! Tobie, gd$ "oc%am ;iebie, jed$nie ;iebie i !sz$st"o, co jest T!oje pra!dzi!ie* dlatego te "oc%am sie& bie, bo moje AjaB nale$ do ;iebie, gd$b$m przesta' "oc%a ;iebie, przesta'b$m "oc%a samego siebie) ;o jest ! (!iecie dla o"a pro-ana !$razem naj!$szego egoizmu, to dla T!ojego !tajemniczonego !zro"u ma !$raz najcz$stszej s$mpatii, co jest ! (!iecie dla o"a pro-ana !$razem ja" najbardziej proza& icznego egoizmu, to jest dla T!ojego u(!i conego o"a !$ra& zem najbardziej uduc%o!ionego samozniszczenia) T!#j 7o%annes 2 co tr!o$'em si najbardziej< :e ca'$ roz!#j t$c% spra! zabierze mi zb$t duo czasu) A t$mczasem !idz , e 0ordelia cz$ni ogromne post p$ i e raczej staje si potrzebne po& !strz$m$!anie jej zapa'u, "t#r$m c%ce prz$spiesz$ bieg rze&
- 106 -

cz$) Nie moe, na !sz$st"o ! (!iecie, sta si dojrza' przed czasem, to znacz$ przed t$m czasem, "ied$ jej czas minie) 0ied$ cz'o!ie" "oc%a, nie c%odzi utart$mi drogami) To t$l"o ma'e?st!o umieszcza si prz$ bit$c% szosac%) 7eeli si !$c%o& dzi na przec%adz" z Noddebo, to si nie idzie !zd'u jeziora Xsr#m) ,pra!dzie jest to t$l"o (cie"a m$(li!s"a, ale udepta& na, a mi'o( !$deptuje raczej !'asne (cie"i) Szu"a si miejsc bardziej odludn$c%, na prz$"'ad ! 4ribs"ov) A "ied$ si ta" idzie r "a ! r " , rozumie si lepiej na!zajem i staje si jasne to, co b$'o ciemne i bolesne) 0oc%an"o!ie nie podejrze!aj cz$jej( obecno(ci) 1 A !i c te !spania'e bu"i b d (!iad"ami !aszej mi'o(ci, ! cieniu ic% "oron zdob dziecie si na pier!sze !$znania) Ta" !cze(nie !sz$st"o !spominacie@ !asze pier!sze spot"anie, pier!sze dot"ni cie r" ! ta?cu, pier!sze rozstanie o porannej godzinie, "ied$ do niczego nie c%cieli(cie si prz$& zna i nic sobie po!iedzie na!zajem) 9i'o jest s'uc%a t$c% mi'osn$c% !pra!e") >padli(cie na "olana pod drze!em, prz$& si gli(cie sobie niez'omn mi'o(, prz$piecz to!ali(cie ten pa"t pier!sz$m poca'un"iem) To s o!ocne nastroje, "t#re nie mog dot$cz$ 0ordelii) 1 A !i c ten !spania'$ bu" zosta' (!iad"iem) Ta", drze!o to dobr$ (!iade" ale moe to troc% za ma'o) /ra!da, mniemacie zape!ne, e niebo b$'o (!iad& "iem) Ta", ale samo niebo, to idea bardzo abstra"c$jna) ,idzi& cie !i c, b$' tu jeszcze jeden (!iade") ;z$ mam si podnie( i z!r#ci !asz u!ag , e jestem tutaj< Nie, moe mnie pozna& cie i gra si nie uda) ;z$ mam, "ied$ zni"acie, podnie( si i po!iedzie !am, e "to( tu b$'< Nie, to nie ma sensu) Niec% zapanuje milczenie nad !asz$m se"retem 1 dop#"i ja b d c%cia') 7este(cie ! mej !'adz$, mog !as zmiad$, jeeli ze& c%c ) +nam !asz tajemnic * mog'a mi po!iedzie o niej albo ona, albo on) 2na 1 to niemoli!e, a !i c 1 on) To zna"omicie 1 bra!o5 Ale przecie to pra!ie przest pst!o) To jeszcze zo& bacz$m$) 7eeli b d co( !iedzia' o niej na pe!no, czego ! inn$ spos#b zdob$ nie mog , ! spos#b normaln$, ja" b$m so& bie $cz$', nic mi innego nie pozostanie)

- 107 -

9oja 0ordelio5 7estem ubogi 1 T$( moim bogact!em* jestem ciemn$ 1 T$( moje (!iat'o) Nie mam nic, nie c%c niczego) A ja"eb$m m#g' posiada co"ol!ie"* to jest sprzeczno(, gd$ ten moe posia& da co"ol!ie", "to nie posiada sam siebie) Szcz (li!$ jestem ja" dziec"o, "t#re nie ma nic i nie moe nic posiada) Nie mam nic, bo ca'$ nale do ;iebie, nie ma mnie, przesta'em istnie, ab$ nalee do ;iebie) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 9 o j a , co znacz$ to s'o!o< nie to, e co( do mnie nale$, ale e ja nale do czego(, co !$pe'nia ca' moj istot , co jest o t$le moje, o ile ja nale do niego) 9#j 6#g nie jest 6ogiem, "t#r$ do mnie nale$, ale 6ogiem, "t#rego ja jestem !'asno& (ci, i ta" samo, "ied$ po!iadam@ moja ojcz$zna, m#j dom, m#j za!#d, moja t s"nota, moja nadzieja) 4d$b$ nie b$'o ju poj cia nie(miertelno(ci, to ta m$(l mog'ab$ prze'ama nor& maln$ bieg natur$) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 ;z$m ja jestem< S"romn$m %eroldem dc$m za T!$mi trium-ami* tancerzem, "t#r$ si sc%$la przed Tob, podczas gd$ T$ unosisz si nad nim ! cudo!nej le""o(ci* ga' zi, na "t#rej przez c%!il spocz$!asz, gd$ ;i zm cz$ -ru!anie* g'o& sem baso!$m, "t#r$ si pod"'ada pod sopran, ab$ mu poz!o& li !znie( si jeszcze !$ej 1 cz$m ja jestem< 7estem si' prz$cigania, "t#ra !i zi ;i prz$ ziemi) ;z$m jestem< ;ia'em, mas, ziemi, p$'em, popio'em 1 T$, moja 0ordelio, jeste( du& sz i duc%em) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 9i'o( jest !sz$st"im) Std dla tego, "to "oc%a, !sz$st"o traci znaczenie ! sobie i dla siebie i moe nabra sensu t$l"o
- 108 -

przez !$"'adni ) 9i'o( daje !$"'adni ) 4d$b$ to inn$ narze& czon$ zosta' prze"onan$, e inna dzie!cz$na interesuje go ! tej c%!ili, sta'b$ przed ni ja" przest pca, a ona !$raa'ab$ mu s!oje oburzenie) A T$ przeci!nie, !iem dobrze) T$ b$( u!aa'a za cz$n %o'do!nicz$ ta"ie !$znanie* a zreszt eb$m po"oc%a' inn, rzecz to niemoli!a, gd$ moja mi'o( do ;ie& bie rzuca odblas" na ca'e moje $cie) A jeeli "ied$ jestem za& j t$ inn dzie!cz$n, to po to, ab$ si prze"ona, e jej nie "oc%am, t$l"o ;iebie 1 to b$ b$'o zuc%!alst!em* ale ponie!a ca'a moja dusza jest przepe'niona Tob, $cie nabiera dla mnie innego znaczenia, staje si mitem o Tobie) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 9oja mi'o( poera moje cia'o, t$l"o g'os m#j pozostaje, g'os za"oc%an$ ! Tobie, ze!szd szepczc$, e "oc%am ;i ) 25 ;z$ ;i ju zbrz$d'o s'uc%anie tego g'osu< +e !szec% stron otacza on ;iebie* ja" !ielo"rotn, niepe!n "'ad moj prze(!ietlon dusz !o"#' T!ej cz$stej, g' bo"iej istot$) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 ;z$tam$ ! star$c% opo!ie(ciac%, e pe!na rze"a za"oc%a'a si ! dzie!cz$nie) Ta"a jest moja dusza ja" rze"a, "t#ra ;i "oc%a) ;%!ilami u"'ada si ona spo"ojnie i poz!ala podobi.nie T!ojej odbija si g' bo"o i nieruc%omo ! sobie, c%!ilami za( !$obraa sobie, e pojma'a T!#j obraz* !ted$ burz si jej -ale, ab$ przesz"odzi t!ojej ucieczce* czasem rze"a !$r#!& nuje s! po!ierzc%ni i igra z T!$m obrazem, czasem gubi ten obraz i -ale jej staj si czarne i rozpaczli!e) Ta"a jest moja dusza, "t#ra za"oc%a'a si ! Tobie) T!#j 7o%annes /ra!d po!iedzia!sz$, nie ucie"ajc si do niez!$"le $!ej !$obra.ni, mona sobie !$m$(li !$godniejsz$, rozsdniejsz$, odpo!iedniejsz$ (rode" "omuni"acji* jazda -urman" !racaj&
- 109 -

c z targu !$!o'uje pra!dzi!e zgorszenie) Ale ! trudnej s$tu& acji prz$jmuje si t propoz$cj z !dzi czno(ci) 3dzie si spo& r$ "a!a' szos* siada si na !#z, jedzie si mil , nic na dro& dze* d!ie mile, !sz$st"o idzie g'ad"o* czuje si spo"ojnie i bezpiecznie* r#!nina !$glda std pi "niej ni zaz!$czaj, przejec%a'o si ju pra!ie trz$ mile 1 "to b$ si m#g' spodzie& !a spot"ania na ta"im odludziu "ogo( z 0open%agi< A to prze& cie miesz"aniec stolic$, !idzi pani dobrze, e to nie ja"i( !ie& (nia", ma ta"ie bardzo osobli!e spojrzenie, ta" pe!ne, z ta" u!ag oceniajce i le""o sz$dercze) Ta", "oc%ana dzie!cz$no, t!oja poz$cja jest bez!arun"o!o nie!$godna, siedzisz tu ja" na p'ocie, !#z nie ma stopnia na nogi, a !i c nie po!inno ci eno!a siedzenie prz$ mnie) 7eeli ta", to ustpi pani ca'ego !ozu, a sam sid na "o.le, cieszc si , e mog po!oc s"ie& ro!a !#z ! potrzebn$m pani "ierun"u) S'omian$ "apelusz o"r$!a niedostatecznie t! t!arz, pani od!raca g'o! , ale ja mog podzi!ia pi "n$ pro-il) ;z$ to nie jest niezno(ne, e przec%odzc$ c%'op "'ania mi si < Ale to ! porzd"u, "ied$ c%'op "'ania si !$t!ornemu panu) 7u si pani nie !$"r ci, oto jest obera, na!et stacja poczto!a, a ta"i c%'opa", ta"i tor-iarz, jest zb$t bogobojn$, ab$ si tu nie pomodli) /oprosz go, to mnie zabierze) 9am niez!$"'$ dar nama!iania tor-iarz$ do pod!oenia mnie po drodze) 25 4d$b$ mi si uda'o zado!o& li ta"e pani5 2n nie oprze si mojej pro(bie, a jeeli nie oprze si mojej pro(bie, to ta"e nie moe oprze si s"ut"om, "t#re z tego !$ni"n) 7eeli sam nie potra-i , to moe to zro& bi m#j s'uga) ,szed' !'a(nie do ober$, pani zosta'a sama na !ozie ! ciemno(ci) 6#g !ie, co to za dzie!cz$na< ;z$b$ to b$'a c#recz"a po!anego mieszczanina, c#r"a pastora< 7eeli ta" jest, to jest ona ja" na c#r" pastora niez!$"le pi "na i z niez!$"'$m sma"iem ubrana) /astoro!i musi si dobrze po!o& dzi) Albo moe jest inaczej, moe to c#r"a ar$sto"rat$cznej rodzin$, "t#rej znudzi'$ si po!oz$ i przedsi !zi 'a spacer pie& c%ot do miastecz"a, moe na!et c%ce dozna ja"iej( nie!iel& "iej prz$god$) ,sz$st"o moli!e, to z!$czajne) A c%'op nic nie !ie, to jest z!ierz , "t#re potra-i t$l"o pi) Ta", ta", pi to on potra-i)
- 110 -

Ale co ja !idz , ni mniej ni !i cej, t$l"o pann 7espersen, Kansine 7espersen, c#r" %urto!ego "upca z tej o"olic$) Niec% 6#g nas broni, ale m$ si znam$ oboje5 Spot"a'em j "ied$( na 6redgade, jec%a'a do domu, nie mog'a ot!orz$ o"na omnibu& su* !'o$'em o"ular$ i mia'em t prz$jemno(, e mog'em j (ledzi !zro"iem) 6$'o jej bardzo nie!$godnie, t$le ludzi b$'o ! omnibusie, e si porusz$ nie mog'a i pra!dopodobnie na& !et nie mog'a "rz$"n) 2becna jej poz$cja jest r#!nie nie& !$godna) 6$li(m$ przeznaczeni dla siebie, to jasne) /o!inna to b$ ma'a romant$czna dzie!cz$n"a, ale jest ju przeznaczona dla "ogo innego) A oto !raca m#j s'uc$ z c%'opem) 7est zupe'nie pijan$) To o"ropne, c# to za ludzie ci tor-iarze) Ac% ta"5 3 nie t$l"o tor-iarze) 3 teraz !'a(nie pani c%ce jec%a da& lej) 9usi pani sama po!ozi) To ca'"iem romant$czne) 1 /ani odrzuca moj pomoc, pani t!ierdzi, e pani zna"omicie po!o& zi) /ani mnie nie oszu"a, ja zaraz zau!a$'em, ja"i z pani nu& mer) /ojedziem$ "a!a'e" t drog i zes"ocz$ pani* ! lesie mona znale. t$le "r$j#!e") 1 +araz osiod'aj mi "onia, poja& d za pani "onno) 1 No ta"5 7estem goto!$, teraz pani jest zabezpieczona przed "ad$m napadem) Niec% si pani ta" strasznie nie l "a, bo zaraz za!r#c ) Trosz" t$l"o nastrasz pani i dam pani po!#d do pomnoenia s!$c% po!ab#!) /rze& cie pani nie !ie, e to ja upi'em c%'opa, ale nie poz!oli'em sobie na adne niestoso!ne s'o!o o pani5 7eszcze !sz$st"o moe b$ dobrze, jeszcze mog ta" po"iero!a biegiem !$& pad"#!, e pani b dzie si (mia'a z tej ca'ej %istorii) ;%cia'& b$m t$l"o mie ma'e intermezzo z pani* niec% pani nigd$ nie !ierz$, e ja napadam na dzie!cz ta) 7estem prz$jacielem !olno(ci i czego nie dostan z !olnej !oli, to nie ma dla mnie adnego znaczenia) ASama pani !idzi, e niepodobna podr#o& !a dalej ! t$m sposobie) 7a jad na polo!anie, dlatego je& stem "onno) 9#j po!#z b dzie sta' goto!$ ! gospodzie) 7eeli pani "ae, to od!iezie pani, do"d pani pragnie) 7a niestet$ nie mog mie tej prz$jemno(ci, ab$ to!arz$sz$ pani, z!iza& n$ jestem m$(li!s"im s'o!em, a to jest s'o!o (!i teB) /ani si zgadza, a !i c !sz$st"o zaraz b dzie ! porzd"u, nie potrze& buje pani b$ zmieszana prz$ nasz$m najblisz$m spot"aniu,
- 111 -

moe t$l"o o t$le, o ile z t$m pani b dzie do t!arz$) 9oe si pani zaba!i t ca' %istori, troc% si po(mia i troc% po& m$(le o mnie) ,i cej nie !$magam) 9oe si to !$da!a ma'o* dla mnie to do() To jest poczte", a ja jestem bardzo mocn$ ! poczt"o!$c% zasadac%) ,czoraj !ieczorem zebra'o si u cioci ma'e to!arz$st!o) ,iedzia'em, e 0ordelia zabierze si do s!ojej rob#t"i) Sc%o& !a'em !i c tam ma'$ "artelusze") >pu(ci'a go, podnios'a, zmiesza'a si , zam$(li'a) , ten spos#b za!sze mona st!orz$ pomocnicz s$tuacj ) Nie!iar$godne, ja"e !iele rzecz$ mo& na z$s"a ! ten spos#b) 7a"i( sam ! sobie nic nie znaczc$ bi& leci" przecz$tan$ ! ta"ic% o"oliczno(ciac% nabiera dla niej nie& zmiernego znaczenia) Nie mog'a ze mn zamieni ani s'o!a, urzdzi'em si ta", e musia'em odpro!adzi pe!n dam do domu) 9usia'a cze"a a do dzi() To za!sze lepiej i g' bsze !raenie cz$ni ! jej dusz$) 3 za!sze !$c%odzi na to, e to z mojej stron$ o"azana u!aga* a z$s" ten, e ja ze!szd !c%o& dz ! jej m$(li i ze!szd j ata"uj ) A !i c mi'o( ma s!oj !'asn diale"t$" ) 6$'a "ied$( m'oda dzie!cz$na, ! "t#rej b$'em za"oc%an$) , teatrze, ! 8re.nie, zesz'ego lata zobacz$'em a"tor" 'udzco podobn do niej) 2d razu zapragn'em za!rze z ni znajomo(, co mi si zreszt uda'o, i prze"ona'em si , e r#nica b$'a jedna" dua) 8zisiaj spot"a'em na ulic$ pani zupe'nie podobn do tej a"tor"i) To opo!iadanie mona cign ta" d'ugo, ja" si !am podoba) +e!szd moje m$(li otaczaj 0ordeli , c%roni j ja" anio'o& !ie ze !sz$st"ic% stron) 7a" ,enus cigniona ! s!$m !ozie przez go' bie, ta" samo siedzi ona ! trium-aln$m !ozie, do "t#rego zaprz gam moje m$(li nib$ s"rz$dlate istot$) Siedzi sama ta"a radosna, bogata ja" dziec"o, pot na ja" bogini, a ja "rocz prz$ jej bo"u) Napra!d , m'oda dzie!cz$na b$'a i jest venera(i5e ca'ej natur$, ca'ego b$tu) Ni"t tego lepiej nie !ie ni ja) Sz"oda t$l"o, e ta !spania'o( tr!a ta" "r#t"o5

- 112 -

>(miec%a si do mnie, "i!a "u mnie ja" gd$b$ b$'a moj sio& str) 7edno spojrzenie prz$pomina jej, e jest moj "oc%an") 9i'o( ma !iele poz$cji) 0ordelia robi dobre post p$) Siedzi u mnie na "olanac%, jej rami otacza ciep'o i 'agodnie moj sz$& j , spocz$!a na mojej piersi, ta" le""a, bez cielesnej !agi* 'a& godne -orm$ led!ie mnie dot$"aj* ja" "!iat ob!ija mnie jej urocza istota, gi t"a ja" !st"a) 2"o jej s"r$!a si pod po& !ie", jej 'ono jest o(lepiajco bia'ej ja" (nieg, i ta" g'ad"ie, e o"o nie moe si zatrz$ma, ze(lizn 'ob$ si z niego, gd$b$ 'ono nie porusza'o si ) ;o znacz$ o!o poruszenie< ;z$ to mi'o(< 9oli!e) 7est to przeczucie mi'o(ci, o mi'o(ci sen) 6ra" t$l"o energii) 2bejmuje mnie sztucznie ja" ob'o" obejmuje !niebo& !st pujcego, le""o ja" !ietrz$", 'agodnie, ja" si obejmuje "!iat$, ca'uje mnie ! spos#b niepe!n$, ja" niebo ca'uje mo& rze, deli"atnie i 'agodnie ja" rosa ca'uje "!iat$, urocz$(cie ja" morze ca'uje obraz "si $ca) 7ej nami tno( naz!a'b$m ! tej c%!ili nai!n nami tno(ci) 0ied$ nast puje prze'om i zacz$nam !$co-$!a si na serio, ona !zmaga !sz$st"o, ab$ mnie napra!d zatrz$ma) Nie ma po temu adn$c% inn$c% sposob#!, poza erot$czn$mi, ale te o"a si prz$datne pod'ug zupe'nie inn$c% miar) 7est to bro? ! jej r "u, "t#r "ieruje przeci!"o mnie) 6o ja mam nami tno( zre-le"to!an) 2na !alcz$ na !'asn$ rac%une", ponie!a !ie dobrze, e ja posiadam ! sobie pier!iaste" erot$czn$, !alcz$ na !'asn$ rac%une", ab$ przez!$ci $ mnie) Sama d$ do !$sz$c% -orm erot$zmu) ;o znacz$ m#j "unszt rozpalania jej, dom$(la si po trosze, teraz musi dozna mego c%'odu, ale ta"& e po!inna to cz$ni na !'asn$ rac%une", ta" ja"b$ to t$l"o od niej !$c%odzi'o) ;%ce ! t$m prze!$sz$ mnie, !ierz$, e ! s!ej bezczelno(ci prze!$sza mnie i t$m sam$m moe mnie przejrze) ,ted$ jej nami tno( stanie si o"re(lona, pe!na, energiczna, diale"t$czna* jej poca'une" stanie si poca'un"iem totaln$m, jej obj cie obj ciem zupe'n$m) > mnie zapragnie poszu"a !olno(ci i znajdzie j t$m pe!niej, im cia(niej j obejm ) Narzecze?st!o diabli !ezm) 0ied$ si to ju stanie,
- 113 -

zapragnie odrobin$ !$pocz$n"u, gd$ to !sz$st"o, ogarni te dzi"im sza'em, !$da si jej bardzo nie'adne) 7ej nami tno( raz jeszcze scali si ! jedno i !ted$ jest moj) Ta" ja" za czas#! (!i tej pami ci Xd!arda troszcz$'em si o jej le"tur$, ta" dzisiaj cz$ni to !prost) Teraz podaj jej to, co u!aam za najlepsz$ po"arm@ mit$ i ba(nie) Ale i ! t$m ma zu& pe'n s!obod , s'$sz o !sz$st"im, ja" m#!i sama) A jeeli nie dom$(la si ic% tre(ci, to jej to !$"'adam) 7eeli dzie!cz$n$ s'uce !$bieraj si latem do ,eso'ego 9iastecz"a ! par"u 8$re%aveG, to zaz!$czaj nie jest to godzi!a rozr$!"a) ,$bie& raj si tam raz ! ro"u i dlatego c%c si tam ba!i na ca'ego) 9usz mie "apelusz i szal na sobie i "r$go!a si !e !szel"im sposobie) +aba!a jest dzi"a, nie'adna, lubiena) Nie, ja sta& no!czo !ol par" !e

G 2bszern$ par" ! o"olicac% 0open%agi, pe'n$ z!ierzt, ja" jelenie, daniele, sarn$ itd) 2gr#d ma tz!) 8$re%aves ba""en, cz$li co( ! rodzaju centralnego Ti& voli, ale o !iele pr$mit$!niejsze (prz$p) t'um))

- 114 -

Mrederi"sberguG) ;o niedziela po po'udniu prz$c%odz tam dzie!cz$n$ i ja te) Nastr#j tu panuje letni a prz$z!oit$, same zaba!$ s cic%sze i szlac%etniejsze) 9 cz$.ni, "t#rz$ nie inte& resuj si po"oj#!"ami, trac !i cej ni one) =#norodna c%mara po"oj#!e" jest najpi "niejsz g!ardi, ja" mam$ ! 0open%adze) 4d$b$m b$' "r#lem, !iedzia'b$m co robi 1 nie do"on$!a'b$m przegldu !ojs" linio!$c%) 4d$b$m b$' jedn$m z trz$dziestu d!#c% ojc#! miasta, od razu b$m !$da' rozpo& rzdzenie i od razu st!orz$'b$m "omitet dobrocz$nn$, "t#r$ b$ s!$m !$gldem, rad, pouczeniem, odpo!iednim !$nagrodze& niem stara' si pobudzi po"oj#!"i do pi "nego i gusto!nego ubierania si ) 8laczego pi "no( ma si marno!a, dlaczego ma nie zau!aona przej( przez $cie, niec% prz$najmniej raz na t$dzie? u"ae si ! "orz$stn$m (!ietle) ,e !sz$st"im trze& ba mie sma", umiar"o!anie) 9a racj A/rz$jaciel /olicjiBGG, e po"oj#!"a nie po!inna !$glda ja" dama, ale argument$, "t#re to szaco!ne pismo prz$tacza, s ca'"iem b' dne) ;z$ moem$ $cz$ sobie ! prz$sz'o(ci ta"iego roz"!itu "las$ po& "oj#!e", cz$ nie !$!rze to sz"odli!ego !p'$!u na c#r"i po nasz$c% domac%< ;z$ te b dzie zuc%!alst!em, jeeli ! ten spos#b !$obra sobie prz$sz'o( 8anii, "t#r i ta" ju naz$!a& m$ pozba!ion celu< 7eelib$ mi si uda'o $ ! t$m z'ot$m !ie"u, mona b dzie z cz$st$m sumieniem c%odzi ! "#'"o po (cie"ac% i ulicac% pasc s!oje ocz$ radosn$m !ido"iem) 7a& "iego lotu nabra'a m$(l moja, ta" sz$b"a i zuc%!a'a, ta" pa& triot$czna, ale ja te jestem tu na spacerze ! -rederi"sberg& s"im par"u, gdzie co niedziela po po'udniu sc%odz si po"o& j#!"i, a ja z nimi te) 1 Naprz#d id !iejs"ie dzie!cz ta, rcz"a ! rcz" ze s!oimi "a!alerami, albo ! innej -igurze@ !sz$st"ie dzie!cz$n$ trz$majce si za r ce naprz#d, !sz$sc$ c%'opc$ razem z t$'u, albo jeszcze inaczej, d!ie dzie!cz$n$ i jeden c%'opa"5 Ten t'ume" stano!i ram$, c% tnie stoj lub sie&
G Mrederi"sberg, cz ( 0open%agi, t!orzca oddzieln gmin administrac$j& n) /o(rod"u Mrederi"sbergu le$ o"aza'$ par", tam si te znajduje "open%a& s"ie +22 (prz$p) t'um)) GG , czasopi(mie A/rz$jaciel /olicjiB nr ]P, r) J]SE, !$dru"o!ano sat$r na strojenie si po"oj#!e" (prz$p) t'um))

- 115 -

dz !zd'u alei po bo"ac% nie!iel"iego cz!orobo"u przed /a& !ilonem) Tu !idzi si zdro!e, (!iee "ontrast$ "olor#!, le""o przesadzone zar#!no ! t!arzac%, ja" i ! strojac%) +a nimi id jutlandz"ie, -i?s"ie dzie!cz$n$) ,$so"ie, smu"'e, troc% za mocno zbudo!ane, ! strojac% nieco pom$lon$c%) Tu b$ mia' "omitet duo do robot$) Nie bra"uje tu i reprezentante" 6orn& %olmu, mocne "uc%arecz"i, ale niedost pne zar#!no ! "uc%ni, ja" i ! t$m par"u, s pe'ne odp$c%ajcej dum$) 3c% zac%o!anie z tego po!odu nie pozba!ione jest znaczenia, c% tnie je tu !idz , ale nigd$ nie mam z nimi nic do cz$nienia) A zatem id !ojs"a z centrum miasta, dzie!cz$n$ z N$boderG) Troc% ni& sze, pe'ne, zao"rglone, o deli"atnej cerze, o$!ione, !eso'e, gadatli!e, troc% "o"iet"i, i !sz$st"ie z go' g'o!) 3c% str#j zblia si do stroju dam, z !$jt"iem t$l"o d!#c% rzecz$ 1 nie maj szala, ale z!$czajn c%ust" , i nie nosz "apelusz$, cza& sami ma'$ "apture", ale na og#' s z go' g'o!) 1 /atrzcie, patrzcie, dzie? dobr$, 9ar$siu5 ;o za spot"anie< 8a!no 9ar$si nie !idzia'em) Ale ! dalsz$m cigu jest 9ar$sia u pa?st!a rad& cost!a< 1 ANoB 1 To c%$ba bardzo dobra posada< 1 ATa"B) 1 Ale 9ar$sia spaceruje ta" samotnie< Ni"t jej nie to!arz$sz$< :aden narzeczon$< 9oe dzisiaj nie mia' czasu, albo 9ar$sia cze"a na niego 1 co ta"iego, nie jest 9ar$sia zar czona< To niemoli!e) Naj'adniejsza dzie!cz$na ! ca'ej 0open%adze, dzie!cz$na, co jest na s'ubie u radcost!a, dzie!cz$na, "t#ra jest dum i !zorem !sz$st"ic% po"oj#!e", dzie!cz$na, "t#ra potra-i !$stroi si ta" pi "nie))) i ta" bogato) ;o za (liczn c%ustecz" 9ar$sia trz$ma ! r "u) Najcie?sz$ bat$st5))) co !i& dz , %a-to!ane naroni"i, za'o si , e "oszto!a'a JO ma& re"))) Nie "ada zna"omita dama ma ta" c%ustecz" ))) -rancu& s"ie r "a!icz"i))) jed!abna parasol"a))) 3 ta"a dzie!cz$na nie jest zar czona))) To niepra!dopodobne))) 7eeli dobrze pami & tam, podoba'a si 9ar$sia 7enso!i, no temu 7enso!i od "upca, tego z drugiego pi tra))) 2%o, tra-i'em))) 8laczego nie jeste( zar czona, 7ens to 'adn$ c%'opa", mia' (!ietn posad , prz$
G N$boder 1 dzielnica c%ara"ter$st$czn$c% dom"#! !$budo!an$c% przez 0r$stiana 3C dla emer$t#! mar$narz$) Nader malo!nicza ta dzielnica znalaz'a si teraz ! centrum miasta (prz$p) t'um))

- 116 -

!p'$!ac% pana "upca moe b$ m#g' zosta policjantem albo straa"iem, to b$'a nie ta"a zno!u z'a partia))) Na pe!no to t!oja !ina, b$'a( dla niego o"rutna))) 1 ANie, ale do!iedzia& 'am si , e 7ens b$' ju raz zar czon$ z inn dzie!cz$n i po& stpi' z ni bardzo nie'adnieB))) ;o ja s'$sz 5 0to b$ u!ierz$', e z 7ensa ta"i pas"udn$ 'obuz))) Ta", ale g!ard$jsc$ o'nie& rze))) g!ard$jsc$ o'nierze a"urat nie po!inni ci si podoba))) 9ar$sia postpi'a, ja" mog'a najs'uszniej, ta"a dzie!cz$na ja" 9ar$sia postpi'a, ja" mog'a najs'uszniej, ta"a dzie!cz$na ja" 9ar$sia zb$t !iele jest !arta, ab$ rzuca si na pier!szego lepszego))) Na pe!no 9ar$sia zrobi jeszcze lepsz parti , ju ja 9ar$si przepo!iadam))) 7a" si ma panna 7uliana< 8a!no ju jej nie !idzia'em) 9oja pi "na 9ar$siu, mog'ab$( na pe!no s'u$ mi t cz$ inn !s"az#!"))) S"oro si samemu nie mia'o szcz (cia ! mi'o(ci, to nie znacz$, ab$ si nie !sp#'czu'o "omu innemu))) Tutaj ta"i t'o"))) Nie mog o t$m m#!i z 9ar$si, oba!iam si , e "to( nas pods'uc%a))) /os'uc%aj c%!ilecz" , moja (liczna 9ar$siu))) /atrz, tu jest dobre miejsce ! tej cie& nistej alei, gdzie drze!a 'cz si "oronami, ab$ nas u"r$ przed inn$mi lud.mi, tu nie ujrz$m$ ni"ogo, nie pos'$sz$m$ ludz"iego g'osu, doc%odzi nas t$l"o s'abe ec%o or"iestr$))) Tu mog m#!i o mojej tajemnic$))) Niepra!da, gd$b$ 7ens nie o"aza' si ta"im z'$m cz'o!ie"iem, c%odzi'ab$( tu z nim, rcz& "a ! rcz" , s'uc%a'ab$( radosn$c% ton#! muz$"i))) 2ddana jeszcze !i "szej rado(ci))) 8laczego si ta" !zruszasz 1 zapo& mnij o 7ensie5 Nie bd. niedobra dla mnie))) prz$szed'em tu, ab$ ci spot"a))) przecie c%odz do radcost!a, eb$ zoba& cz$ ciebie))) +au!a$'a( to przecie))) 3le raz$ mona b$'o, podc%odzi'em do "uc%enn$c% drz!i))) 9usisz nalee do mnie))) musim$ spa( z ambon$))) 7utro !ieczorem obja(ni ci !sz$st"o))) "uc%enn$mi sc%odami, drz!i na le!o, a"urat na& przeci!"o !ej(cia do "uc%ni))) :egnaj, (liczna 9ar$siu))) Nie m#! ni"omu, e( mnie tu spot"a'a albo e( ze mn rozma!ia& 'a, znasz przecie moj tajemnic ) 1 Napra!d to pi "na dzie!cz$na, co( mi si c%$ba uda z niej !$cisn) 0ied$ ju si znajd ! jej po"oi"u, sam sobie dam na zapo!iedzi) +a!sze stara'em si roz!in pi "n grec" an!arkeia, a z!'aszcza
- 117 -

stara'em

si

roz!i^n

pi "n

grec"

4d$b$m m#g' sta za 0ordeli, "ied$ ona cz$ta m#j list, bar& dzo b$ to mnie intereso!a'o) 4d$ m#g'b$m si 'at!o prze"o& na, ja" dalece prz$s!oi'a sobie (ci(le poj te spra!$ erot$cz& ne) , sumie list$ b$'$ i s za!sze nieocenion$m (rod"iem !$& !arcia g' bo"iego !raenia na m'odej dzie!cz$nie* mart!a li& tera cz sto ma dale"o !i "sz si' !$mo!$ ni $!e s'o!o) Dist jest pe'n$m tajemnic "omuni"atem* jest si ! nim zupe'& n$m panem s$tuacji, nie odczu!a si adnego !p'$!u os#b obecn$c%, i zdaje mi si , e dzie!cz$na c% tnie pozostaje sam na sam ze s!$m idea'em, ocz$!i(cie ! pe!n$c% c%!ilac%, to znacz$ ! t$c% c%!ilac%, ! "t#r$c% mona !$!rze na jej um$& (le naj!i "sze !raenie) Acz"ol!ie" jej idea' znajduje pe'n$ !$raz ! "on"retn$m, u"oc%an$m przedmiocie, istniej jedna" moment$, "ied$ czuje ona, e ! t$m ideale za!iera si nie& s"o?czono(, "t#rej bra" ! rzecz$!isto(ci) Vni si jej te !iel& "ie (!i ta zgod$* ale trzeba u!aa, ab$ ic% u$!a pra!id'o& !o, eb$ nie !raca'a od t$c% obraz#! do rzecz$!isto(ci !$& czerpana, ale po"rzepiona) Temu celo!i s'u list$, "t#re spra& !iaj, e si nie!idzialnie as$stuje prz$ (!i t$c% c%!ilac% duc%o!ego !tajemniczenia, a zrozumienie, e pra!dzi!a oso& ba te list$ pisa'a, t!orz$ naturalne a le""ie przej(cie do rze& cz$!isto(ci) ;z$ m#g'b$m b$ zazdrosn$ o 0ordeli < Na !sz$st& "ic% diab'#!, ocz$!i(cie5 Ale ! pe!n$m poj ciu tego s'o!a i nie5 6o jeelib$m ujrza', e c%ocia z!$ci $'em ! !alce z t$m inn$m, a jej istota b dzie pod !p'$!em tamtego i stanie si ta"a, ja"iej sobie nie $cz$'em 1 odstpi'b$m od niej) /e!ien star$ -ilozo- po!iedzia', e jeeli "to( do"'adnie spisu& je !sz$st"o, co prze$!a, to c%ocia nie zna ani s'o!a nau"i 1 jest -ilozo-em) 7a teraz przez d'ugi czas $'em ! (cis'$m "on& ta"cie z gmin narzeczon$c%) Ta"ie stosun"i musz !$da o!o& ce) 9$(la'em nad t$m, ab$ zebra materia'$ do dzie'"a pod t$& tu'em@ Przyczynek do !eorii $oca nk 0 dedykowanego wszys!% ki# cz 5e zakoc-any#) +adzi!iajca rzecz, e dotd nie po& !sta'a adna praca, po(!i cona temu temato!i) 7eeli !i c
- 118 -

!sta'a adna praca, po(!i cona temu temato!i) 7eeli !i c uda mi si napisa to, odpo!iem na pe!no du$m zapotrzebo& !aniom) ;z$ ten bra" nale$ t'umacz$ -a"tem, e -ilozo-o!ie nie m$(l o ta"ic% spra!ac%, cz$ e si na nic% nie znaj< /e!& n$c% szczeg#'#! ju jedna" mog udzieli) 8o dos"ona'o(ci po& ca'un"u !$magana jest dzie!cz$na i c%'opiec, i ic% dzia'anie) /oca'un"i mi dz$ m cz$znami nie maj adnego sma"u, albo po!iedzm$, co gorsze, !zbudzaj niesma") /oza t$m zdaje mi si , e poca'une" zblia si bardziej do idea'u, jeeli m cz$& zna ca'uje dzie!cz$n , nie "ied$ dzie!cz$na ca'uje c%'opca) 7eeli z biegiem lat zapano!a'a oboj tno( ! stadle, to poca& 'une" nie ma adnego znaczenia) To samo odnosi si do domo& !ego poca'un"u, "t#r$m ma'on"o!ie z bra"u ser!et ocieraj sobie na!zajem usta, zamiast m#!i@ na zdro!ie5 7eeli r#ni& ca !ie"u jest dua, to poca'une" nie ma adnego ideo!ego znaczenia) /rz$pominam sobie, e ! pe!nej e?s"iej sz"ole ! jednej z nasz$c% pro!incji najstarsza "lasa mia'a !'asn$ ter& min@ poca'o!a pana radc 5 ,$raenie, z "t#r$m b$'o z!iza& ne nie"oniecznie mi'e !$obraenie) 2"oliczno(ci po!stania tego terminu b$'$ nast pujce@ naucz$ciel"a mia'a sz!agra, "t#r$ miesz"a' u niej, a mia' t$tu' radc$, starsz$ ju cz'o!ie", "t#r$ m$(la', e ten !ie" daje mu pra!o do ca'o!ania ma'$c% dzie!cz$ne") /oca'une" !inien b$ !$razem pra!dzi!ej na& mi tno(ci) 7eeli brat i siostra, bli.nia"i, ca'uj si , to ten po& ca'une" nie jest poca'un"iem ! pe'n$m znaczeniu tego s'o!a) 2 poca'un"u, "t#r$ pada ! (!itecznej grze na -ant$, mona po!iedzie to samo, i!e# o s"radzion$m ca'usie) /oca'une" jest dzia'aniem s$mboliczn$m, "t#re nic nie znacz$, jeeli uczucie, "t#re mia' !$razi, nie istnieje, a o!o uczucie moe zja!i si t$l"o pod pe!n$mi !arun"ami) 7eelib$ si c%cia'o zrobi pr#b podzia'u poca'un"#! na rodzaje, to mona sobie !$obrazi r#ne zasad$ tego podzia'u) Na prz$"'ad mona je dzieli !ed'ug d.!i "u, ja"i !$daj) Tu j z$" nasz nie moe !$starcz$, ab$ odnoto!a !sz$st"ie ic% rodzaje) Na!et zdaje mi si , e aden j z$" na (!iecie nie ma t$lu moli!o(ci ono& matopeist$czn$c%, ab$ ponaz$!a r#nice, na!et t$c% d.!i & "#!, ja"ie pozna'em ! domu mego !uja) S one ciam"ajce,
- 119 -

g!idce, "laszczce, pu"ajce, grzmotli!e, to pe'ne, to pu& ste, to ja" dart$ per"al itd), itd) 9ona dzieli poca'un"i na za& sadzie dot$"u@ na mus"ajce, cz$li poca'un"i en $assan!, i nie& zr#!no!aone) 1 9ona dzieli na zasadzie czasu@ na "r#t"ie i na d'ugie) +e !zgl du na czas istnieje jeszcze inn$ podzia', i to ten podzia' !'a(nie jed$nie mnie zaintereso!a') To podzia' na pier!sz$ poca'une" i na !sz$st"ie nast pne) To, co za!iera ! sobie ta "las$-i"acja, jest nie!sp#'mierne ze !sz$st"imi inn$& mi* nic tu nie znacz$ d.!i ", dot$", czas ! og#lno(ci) /ier!sz$ poca'une" jest ja"o(cio!o r#n$ od !sz$st"ic% inn$c%) 9a'o jest ludzi, "t#rz$ to bior pod u!ag * b$'ab$ sz"oda, gd$b$ c%o jeden nie pom$(la' o t$m) 9oja 0ordelio5 8obra odpo!ied. jest ja" s'od"i poca'une", po!iada Salo& mon) ,iem dobrze, nie lubi sta!ia p$ta?* boj si z'$c% od& po!iedzi) /oc%odzi to std, e ludzie nie rozumiej, o co p$ta& j, albo!iem T$ i T$ jedna rozumiesz, o co ja p$tam, T$ i T$ jedna umiesz odpo!iedzie, T$ i T$ jedna znasz dobr odpo& !ied.) 6o dobra odpo!ied. jest ja" s'od"i poca'une", po!iada Salomon) T!#j 7o%annes 7est r#nica mi dz$ mi'o(ci duc%o! a mi'o(ci ziems") 8o& t$c%czas stara'em si ! 0ordelii roz!in stron duc%o!) 2becno( mej osob$ musi si sta teraz cz$m inn$m, nie t$l"o nastrojem to!arz$szc$m, ale cz$m( podniecajc$m) , t$c% dniac% starannie si prz$goto!a'em, cz$tajc znan$ -ragment 2ajdrosa, o mi'o(ci) Ten -ragment ele"tr$zuje ca' m istot i jest !spania'$m preludium) /lato, ten si zna' napra!d na mi'o(ci) 9oja 0ordelio5 Tacinnic$ po!iadaj o piln$m uczniu, e za!is' na ustac% na& ucz$ciela) 8la mi'o(ci !sz$st"o jest obrazem, a obraz jest rze&
G 2ajdros /latona, rozdzia' SJ (prz$p) t'um))

- 120 -

cz$!isto(ci) ;z$ ja nie jestem piln$m, u!an$m uczniem< Ale T$ nie po!iadasz ani s'#!ecz"a) T!#j 7o%annes 4d$b$ "to inn$ ni ja pro!adzi' ten roz!#j zdarze?, zape!ne b$'b$ na t$le inteligentn$, ab$ da si pro!adzi) 4d$b$m c%cia' si poradzi "ogo( !tajemniczonego z t$c% narzeczo& n$c%, to zape!ne odpo!iedzia'b$ mi z ca'$m zapa'em s!ego zuc%!a'ego uczucia@ szu"am na pr#no ! t$c% -igurac% mi'o(ci d.!i cznego zespo'u, "t#r$ b$ odpo!iada' rozmo!om "oc%an& "#! o mi'o(ci) A ja mu odpo!iem@ ciesz$ mnie to, e szu"asz tego na pr#no, gd$ ta -igura nie nale$ do !'a(ci!ej dziedzi& n$ erot$cznej, na!et gd$ si doda do tego najbardziej intere& sujce spra!$) 9i'o( jest cz$m( zb$t substancjaln$m, ab$ za& do!oli si cz$st$m gadaniem* s$tuacje erot$czne s zb$t pe'& ne znacze?, ab$ mog'$ b$ !$pe'nione gadanin) S$tuacje te s nieme, cic%e, o o"re(lon$c% zar$sac%, ale jedna" !iele m#& !ice, ja" muz$"a "olos#! 9emnona) Xros cz$ni gest$, ale nie m#!i, a je(li ju m#!i, to jest to dom$(lna !zmian"a, muz$"a obraz#!) S$tuacje erot$czne b$!aj albo plast$czne, albo ma& lars"ie, a rozmo!a d!ojga o mi'o(ci nie jest ani plast$czna, ani malars"a) Solidne narzecze?st!o ! "ad$m razie za!sze zacz$& na si od ta"iego gadania, ab$ stopnio!o prze"szta'ci si ! podsta!o!$ element plot"ars"iego ma'e?st!a) Ta"ie gadanie dostarcza pe!no(ci, e ma'e?st!u nie zabra"nie tego posagu, o "t#r$m m#!i 2!idiusz@ dos es! 'oria 5i!es) 7eeli ma si gada, !$starcz$, "ied$ jeden gada) 9 musi gada, a po to musi posiada par z t$c% cec%, "t#re za!arte s ! czarac% przepase" ,ener$@ rozmo!a to 'agodne, to zna& cz$ ins$nuac$jne, poc%lebst!o) Nie !$ni"a z tego, e Xros ma b$ niem$ albo e rozmo!a jest niezgodna z erot$", ale ta"a rozmo!a sama ! sobie musi b$ erot$czna, nie rozmo!a o pro& je"tac% $cio!$c% cz$ cz$m( podobn$m, ta"a rozmo!a po!in& na b$ u!aana za !$pocz$ne" po erot$czn$c% dzia'aniac%, za sp dzenie czasu, nie za( za zadanie naj!$szej miar$) Ta"a roz& mo!a, ta"ie con/a( 5a!io, ! istocie s!ojej jest rzecz bos" i
- 121 -

nigd$ mnie nie moe znudzi rozmo!a z dzie!cz$n) ;%c po& !iedzie, e sama dzie!cz$na moe mnie znudzi, ale nigd$ nie znudzi mnie rozmo!a z dzie!cz$n) 7est to ta"a sama nie& moli!o( dla mnie, ja" zm cz$ si odd$c%aniem) ;o jest oso& bli!o(ci ta"iej rozmo!$, to ro(linne po"!itanie ta"iej "on& !ersacji) =ozmo!a trz$ma si ziemi, !'a(ci!ie jest bezprzed& mioto!a, jej per$petie s cz$sto prz$pad"o!e 1 ale pi "na jest ja" sto"rot"a i ta"ie urocze zosta!ia !spomnienie) 9oja 0ordelio5 A9ojaB, At!#jB 1 te s'o!a stano!i ram" ubogiej tre(ci moic% list#!) ;z$ zau!a$'a(, e odleg'o( mi dz$ t$mi d!ie& ma ram"ami staje si coraz "r#tsza< 2, moja 0ordelio5 To ta"e pi "ne, im mniej jest tre(ci mi dz$ t$mi ram"ami, t$m pe'niej& sze znaczenia s o!e ram$) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 ;z$ obj cie to jest !al"a< T!#j 7o%annes +az!$czaj 0ordelia milcz$) Strasznie to ! niej za!sze lubi& 'em) +b$t "obieca to natura, ab$ prze(lado!a "ogo( %iatusem, -igur retor$czn, ta" !'a(ci! "obietom, a "t#ra jest nieuni"& niona, jeeli m cz$zna, "t#r$ ma st!orz$ poprzedzajc albo nast pujc sp#'g'os" , jest r#!nie "obiec$) ;zasami jed& na" zdradza c%!ilo!e "r#t"ie uze!n trznienie, ja" duo uczu "ipi ! jej !n trzu) 9og jej pom#c !ted$) 7est ta", ja" gd$b$ za cz'o!ie"iem, "t#r$ niepe!n r " dodaje ten lub #! r$s do obrazu, sta' inn$ cz'o!ie", "t#r$ stale !$dob$!a co( (mia'ego i !$"o?czonego ! t$c% liniac%) /o to !'a(nie czu!am nad ni, nad "ad$m prz$pad"o!$m odruc%em, nad "ad$m przelotn$m s'o!em, i "ierujc je do niej z po!rotem cz$ni z nic% rzecz$ coraz bardziej znaczce, "t#re ona i zna i nie zna) 8zi( b$li u nas go(cie) Nie zamienili(m$ z sob ani s'o!a) ,stali(m$ od sto'u, a tu prz$c%odzi lo"aj i melduje 0ordelii,
- 122 -

e cze"a na ni pos'aniec, "t#r$ c%ce z ni m#!i) Tego pos'a?& ca ja pos'a'em, prz$ni#s' jej list, "t#r$ za!iera' u!agi na te& mat pe!nego zdania, ja"ie !$po!iedzia'em prz$ stole) >da'o mi si ta" !miesza to zdanie ! t'o"u pospolitej rozmo!$, e 0ordelia, c%ocia siedzia'a dale"o ode mnie, musia'a je us'$& sze i .le zrozumie) Dist licz$' si z t$m) 4d$b$ mi si nie uda& 'o nada rozmo!ie prz$ stole podanego "ierun"u, znalaz'b$m si ! odpo!iednim czasie i list s"on-is"o!a') 0ied$ 0ordelia !r#ci'a, musia'a si ja"o( !$"'ama) Ta"ie rzecz$ "onsoliduj mi'osne tajemnice, bez "t#r$c% ona nie moe p#j( drog, ja"a jest jej przeznaczona) 9oja 0ordelio5 ;z$ !ierz$sz, e ten, "to u"'ada si do snu na !zg#rzu Xl-#!, !idzi !e (nie rusa'"i< 7a nie !iem* ale !iem, e "ied$ spocz$& !am z g'o! na T!$m 'onie i nie zam$"am oczu, ale spogldam przez zmruone po!ie"i, !idz oblicze anio'a) A cz$ m$(lisz, e ten, "to tuli s! g'o! do !zg#rza Xl-#!, nie moe spa spo"ojnie< Nie m$(l , ale !iem, e "ied$ s"'aniam g'o! na T!oje 'ono, porusza si ono zb$t mocno, ab$ sen m#g' sp'$n na moje po!ie"i) T!#j 7o%annes Iac!a es! a5ea) 9usi teraz nastpi z!rot) 6$'em u niej dzi(, zupe'nie poc%'oni t$ m$(l o pe!n$m pom$(le, "t#r$ ca'"o!i& cie mnie zaj') Nie mia'em dla 0ordelii ani o"a, ani uc%a) 3dea sama b$'a interesujca i zaj 'a j) 3 c%$ba b$'o nies'usznie za& cz$na no!e dzia'ania od o"az$!ania c%'odu ! jej obecno(ci) 0ied$ sobie poszed'em i m$(l moja ju jej nie zajmo!a'a, mo& g'a 'at!o s"onstato!a, e b$'em zupe'nie inn$ ni z!$"le) To, e ona ! s!ojej samotno(ci spostrzeg'a moj zmian , cz$ni to spostrzeenie dla niej o !iele bole(niejsz$m, dzia'a po!olniej, ale t$m s"uteczniej) Nie moe !$buc%n od razu, ale "ied$ b dzie mia'a po temu sposobno(, ju t$le rzecz$ przem$(li, e nie b dzie mog'a !$po!iedzie !sz$st"iego jedn$m tc%em i za!sze pozostanie ! niej pe!ne resid # !tpienia) Niepo"#j
- 123 -

!zrasta, list$ przestaj nadc%odzi, po"arm erot$czn$ !$czer& puje si * mi'o( staje si tematem sz$derst!a) 9oe przez c%!il potra-i "rocz$ razem, ale d'ugo nie !$trz$ma) +apra& gnie zatrz$ma mnie t$mi sam$mi (rod"ami, ja"ic% u$!a'em przeci! niej, (rod"ami erot$czn$mi) ;o si t$cz$ zer!ania zar cz$n, "ada dzie!cz$na jest pra!& dzi!$m "azuist i c%ocia ! sz"o'ac% tego nie ucz, to "ada potra-i po!iedzie dos"onale, "ied$ zacz$na b$ o t$m mo!a, ! ja"ic% !$pad"ac% mona zer!a zar cz$n$) /o!inno to b$ przedmiotem sz"oln$c% egzamin#! maturaln$c%, a ponie!a !iem, e temat$ !$praco!a? ! e?s"ic% sz"o'ac% s nieb$!ale monotonne, jestem pe!ien, e ! t$m przedmiocie nie zabra"& nie rozmaito(ci, gd$ samo to zagadnienie ot!iera szero"ie pole do dzie!cz c$c% spostrzee?) A dlaczego nie mona da m'odej dzie!cz$nie szero"iego pola do (!ietnego popisu jej spostrzega!czo(ci< A moe te c%ce ona !'a(nie mie o"azj do po"azania, e jest dojrza'a 1 a do narzecze?st!a< 0ied$( prze$'em s$tuacj , "t#ra mnie bardzo zaintereso!a'a) , pe!& n$m domu, do"d czasami zac%odzi'em, "ied$( rodzice b$li nieobecni, a d!ie m'odziut"ie c#r"i domu zaprosi'$ "#'"o prz$& jaci#'e" na przedpo'udnio! "a! ) 6$'o ic% ! sumie osiem, ! !ie"u od szesnastu do d!udziestu lat) ,idocznie nie ocze"i!a& '$ adnej !iz$t$, a s'uca mia'a roz"az po!iedzie, e pa? nie ma ! domu) 7a jedna" !"rocz$'em do po"oju i 'at!o za& u!a$'em, e dzie!cz$n$ troc% b$'$ zdzi!ione) 6#g !ie, o cz$m ta"ic% osiem pannic moe gada na ta"im urocz$st$m, s$nodaln$m zebraniu) 9 at"i te zbieraj si czasami na ta& "im posiedzeniu) Na t$c% zebraniac% roztrzsane s po!ane teologiczne "!estie@ na prz$"'ad, ! ja"im !$pad"u mona pu& (ci s'uc sam na targ, cz$ to !$godniej mie "si g ra& c%un"o! u rze.ni"a, cz$ te lepiej p'aci od razu* cz$ to do& puszczalne, eb$ "uc%ar"a mia'a u"oc%anego, i ja" go dopusz& cza do "uc%ni, ab$ si to nie odbi'o na poziomie goto!ania) /osadzono mnie ! t$m zac%!$cajc$m gronie) To b$'o bardzo !czesn !iosn) S'o?ce pos$'a'o ju pojed$ncze ciep'e promie& nie ja" go?c#! uprzedzajc$c% jego prz$j(cie) , po"oju !sz$st"o jeszcze b$'o po zimo!emu i dlatego te promienie b$'$
- 124 -

ta" upajajce) 0a!a pac%nia'a na stole 1 a same dzie!cz$n$ te !eso'e, zdro!e, "!itnce* ic% l " !"r#tce min', czego si mia'$ oba!ia, si'a b$'a po ic% stronie) >da'o mi si z!r#ci ic% u!ag i rozmo! na zagadnienie, "ied$ zar cz$n$ mog b$ zer!ane) /odczas "ied$ moje o"o ciesz$'o si przenoszc si z "!iat"a na "!iate" ! t$m dzie!cz c$m "#'"u, ciesz$'o spocz$!ajc to na tej, to na innej pi "no(ci, moje uc%o c%!$& ta'o rado( muz$"aln$c% g'os#!, !e!n trzne za( uc%o u!aa'o na ic% !$po!iedzi) ;zasami jedno jed$ne s'o!o poz!ala'o mi na g' bo"i !gld ! serce dzie!cz$n$ i ! dzieje tego serca) 7a"e s u!odzce drogi mi'o(ci i ja"ie interesujce jest bada& nie, ja" dale"o si ga poszczeg#ln$ tra"t) Stale podnieca'em je do !$zna?* inteligencja, do!cip, obie"t$!izm estet$czn$ s"'a& da'$ si na coraz s!obodniejsz rozmo! , acz"ol!ie" ca'e ic% zac%o!anie (ci(le trz$ma'o si granic prz$z!oito(ci) 0ied$ ta" przeb$!ali(m$ ! najlejsz$c% regionac% "on!ersacji, prz$sz'o mi do g'o!$, ab$ jedn$m jed$n$m s'o!em prz$pra!i dzie!& cz$n$ o zmieszanie) 9ia'em t moli!o() 8zie!cz$n$ o t$m nie !iedzia'$, led!ie przeczu!a'$) , le""iej grze rozmo!$ spra!a tego s'o!a b$'a ja" gd$b$ uc%$lona, ja" Sze%erezada uc%$la'a (mierteln$ !$ro" m#!ic s!oje baj"i) To pro!adzi'em rozmo! do granic czu'o(ci, to zn#! poz!ala'em artom !$& buc%n s!obodnie* to zno!u pobudza'em dzie!cz$n$ do dia& le"t$cznej gr$) A ja"a materia za!iera'a ! sobie !i "sze moli& !o(ci, to zobacz$lib$(m$ potem) /rzez ca'$ czas podsu!a'em no!e temat$) 2po!iedzia'em o dzie!cz$nie, "t#r o"rucie?& st!o rodzic#! zmusi'o do zer!ania narzecze?st!a) Nieszcz (li& !e zdarzenie !$!o'a'o pra!ie 'z$ na po!ie"i dzie!czt) 2po& !iedzia'em o c%'opcu, "t#r$ zr$!ajc zar cz$n$ d!a poda' po temu po!od$, po pier!sze, e panna b$'a za !$so"a, a po dru& gie, e nie u"l"' !$znajc s! mi'o() A "ied$ zau!a$'em, e to nie s !$starczajce po!od$, odpo!iedzia' mi, e mu !$& starcz$'$, ab$ osign to, czego c%cia'* na to ju nie b$'o roz& sdnej odpo!iedzi) A potem przedsta!i'em na sd zebrania bardzo trudn$ prz$pade") 8zie!cz$na rozm$(li'a si , ponie!a prze"ona'a si , e ona i jej u"oc%an$ nie paso!ali do siebie) 0oc%ane" c%cia' j prz$!ie( do rozsd"u, zape!niajc j o
- 125 -

s!ej ogromnej mi'o(ci, a ona mu na to@ albo pasujem$ do sie& bie i przez s$mpati dla mnie prze"onasz si , e nie pasujem$ do siebie, albo m$ nie pasujem$ do siebie, a !ted$ 'at!o spo& strzeesz, e nie pasujem$) /rz$jemnie b$'o patrze, ja" dzie!& cz$n$ 'ama'$ sobie g'o!$ nad t zagad"o! mo!, ale od razu zau!a$'em, e b$'o par !(r#d nic%, "t#re dos"onale zrozumia'$, o co tu c%odzi, gd$ na pun"cie po!od#! zer!ania zar cz$n "ada dzie!cz$na jest !$born$m "azuist) Ta", na& pra!d , m$(l , e 'at!iej b$'ob$ d$s"uto!a z diab'em ni z m'od dzie!cz$n na temat, ! ja"im prz$pad"u nale$ zer!a zar cz$n$) 8zi( b$'em u niej) +r cznie, prz$ pomoc$ pom$(lun"u, s"ie& ro!a'em rozmo! na ten sam temat, "t#r$m zaintereso!a'em j !czoraj, starajc si zno!u dopro!adzi j do e"staz$) ATo !'a(nie ta u!aga, "t#r !czoraj c%cia'em ucz$ni* gd$ rozsta& 'em si z tob, !pad'o mi to do g'o!$B) >da'o si ) 7a" d'ugo jestem u niej, znajduje ona prz$jemno( ! s'uc%aniu moic% s'#!, gd$ t$l"o !$c%odz , dostrzega, e jest oszu"i!ana, a ja si zmieni'em) , ten spos#b mona !$co-a s!oje a"cje) Spo& s#b jest podst pn$, ale bardzo s"uteczn$, ja" !sz$st"ie niebez& po(rednie sposob$) Na pe!no jasne jest dla niej, e te spra!$, o "t#r$c% jej m#!i, mog mnie zajmo!a, po!iem na!et, e ! tej c%!ili interesuj i j sam, c%ocia !$'czam z mej mo!$ !sz$st"o erot$czne) 7derin! d # #e! an!, ja" gd$b$ t$l"o strac% 'cz$' si z nie& na!i(ci, a strac% i mi'o( nie mia'$ z sob nic !sp#lnego, ja" gd$b$ to nie strac% cz$ni' mi'o( interesujc< 7a"a jest ta mi'o(, ! "t#rej ogarniam$ natur , cz$ nie jest to tajemnicz$ strac% i zgroza, "t#r$c% pi "na %armonia !$dob$!a si z bez& pra!ia i c%aosu, bezpiecze?st!o z niebezpiecze?st!a) Ten strac% przejmuje nas najbardziej) To samo mi'o(, jeeli ma b$ mi'o(ci interesujc) A za nimi przecie ot!iera si gro.na, g' bo"a, przeraajca noc, nad "t#r !$"!ita "!iat mi'o(ci) Ta" !'a(nie !$nurza ny#$-aea a5(a s!#j "ielic% nad z!iercia&
- 126 -

d'em !od$, podczas "ied$ m$(l l "a si rzutu ! g'b ciemno(ci, gdzie "!iat ma s!oje "orzenie) +au!a$'em, e naz$!a mnie za!sze Am#jB, "ied$ do mnie pisze* ale nie (mie po!iedzie tego s'o!a ! rozmo!ie) /rosi'em j dzisiaj o to, ta" serdecznie i mi'o(nie ciep'o) Ale ona usi'o!a'a to po!iedzie, a potem ob& darz$'a mnie ironiczn$m spojrzeniem, "r#tsz$m, ni da si to !$razi, "t#re m#!i'o, e to jest niemoli!e dla niej, pomimo e moje usta nama!ia'$ j do tego) To jest stan normaln$) 7est moja) Nie bior g!iazd na (!iad"a, ja" to jest ! z!$& czaju, nie rozumiem bo!iem, ja" ta"ie spra!$ mog intereso& !a te odleg'e cia'a niebies"ie) Nie z!ierzam si z tego adne& mu cz'o!ie"o!i, nie z!ierzam si na!et 0ordelii) T tajemnic zac%o!uj dla samego siebie, szepc j samemu sobie, ! taj& n$c% rozmo!ac% z sam$m sob) Sprzeci! z jej stron$ nie b$' zb$t g!a'to!n$, ale pot ga erot$"i, "t#r ona roz!ija, jest godna podzi!u) 7a"a jest interesujca ! t$c% g' bo"ic% obja& !ac% nami tno(ci, ja" jest !iel"a, pra!ie nadnaturalna5 7a"a jest gi t"a ! uni"ac%, ja" prz$poc%lebna ! docieraniu !sz & dzie tam, gdzie !$czu!a nieuzbrojon$ pun"t5 ,sz$st"o !pra& !ione jest ! ruc%, ale !'a(nie ! t$m !ic%rze element#! ja czuj si !e !'asn$m elemencie5 Ale ! t$m ca'$m prdzie ona nigd$ nie traci pi "no(ci, nigd$ nie rozprasza si ! nastrojac%, nie rozmienia si na drobne) 7est za!sze Anadiomene, t$le t$l& "o, e nie !znosi si ! nai!n$m czarze, ! niepoj t$m spo"oju, ale oddaje si mocn$m pulsacjom mi'o(ci, a jedna" zac%o!uje cig'o( i r#!no!ag ) 7est ca'"o!icie mi'o(nie zbrojna, goto!a do !al"i, !alcz$ strza'ami oczu, roz"azami br!i, tajn g'adzi& zn czo'a, !$mo!no(ci 'ona, niebezpieczn$mi po"usami ob& j , pro(b !arg, u(miec%em jagod$, s'od"im po!abem ca'ej istot$) 3stnieje ! niej si'a, energia, ja" ! ,al"irii, ale ta moc erot$czna miar"o!ana jest nieja"im leni!$m zm czeniem, "t#& re j o!ie!a) 1 8'ugo nie b dzie mog'a tr!a na t$m szcz$cie, gdzie t$l"o l " i niepo"#j mog j utrz$ma i przesz"odzi jej upad"o!i) , por#!naniu z ta"imi uczuciami pr d"o poczuje, e narzecze?st!o jest cz$m( nis"im, cz$m( "r pujc$m) 2na sama staje si t$m zuc%!alst!em, "t#re u!odzi mnie ponad

- 127 -

z!$czajne granice, ! ten spos#b nabiera (!iadomo(ci, a to jest dla mnie naj!aniejsze) Nie bra"nie i inn$c% obja!#! z jej stron$, "t#re !s"azuj na to, e stan narzecze?s"i ju j zm cz$') Staram si nie przega& pi t$c% obja!#!, 'obi one ! jej dusz$ drogi moim zamia& rom, daj mi zna"i porozumie!a!cze i s ja" nit"i pro!adzce ! podan$m "ierun"u !sz$st"ie moje plan$) 9oja 0ordelio5 S"ar$sz si na narzecze?st!o, sdzisz, e nasza mi'o( nie potrzebuje ze!n trznej !i zi, "t#ra jest t$l"o przesz"od) /o& znaj po t$m za!sze moj niez!$"' 0ordeli 5 Napra!d po& dzi!iam ;i ) Nasz ze!n trzn$ z!ize" dzieli nas t$l"o) 7est to miedza, mur, "t#r$ nas dzieli ja" /$rama i T$sbe) /rzesz"adza nam to, e !sz$sc$ o t$m !iedz) /rzeci!ie?st!em jest t$l"o s!oboda) 9i'o( ma dopiero !ted$ s!oje pe'ne znaczenie, gd$ ni"t o niej nie !ie) 0ied$ "ad$ postronn$ m$(li, e "oc%an"o& !ie niena!idz si , dopiero !ted$ mi'o( czuje si szcz (li!a) T!#j 7o%annes ,"r#tce pr$(nie !st ga narzecze?st!a) 2na sama j zr$!a, ab$ moc tego zer!ania prz$trz$ma mnie mocniej, ta" ja" puszczone !olno lo"i prz$cigaj bardziej ni prze!izane) 4d$b$m to j a zr$!a' zar cz$n$, !$m"n 'ob$ si mi o!o mi'o& sne sa5!o #or!a5e, "t#re jest za!odne, gd$ si je obser!uje ze stron$, a "t#re jest ta" pe!n$m zna"iem jej zuc%!alst!a) A jeszcze trzeba doda, e ta"ie posta!ienie spra!$ prz$cz$ni'o& b$ mi !iele prz$"ro(ci ! stosun"ac% z inn$mi lud.mi) 6$'b$m pot pion$, niena!idzon$, pogardzan$, !sz$st"o niespra!iedli& !ie) 6o cz$ nie b$'ob$ to "orz$stne dla !ielu< Niejedna dzie!& cz$na ! bra"u !'asn$c% zar cz$n b$'ab$ bardzo zado!olona z przeb$!ania ! pobliu t$c% spra!) 7est to ! "ad$m razie co(, c%ocia, m#!ic pra!d , bardzo ma'o, acz"ol!ie" "ied$ si ta" przepc%a'o naprz#d, ab$ zaj miejsce na li(cie "and$da& t#! majc$c% nadziej , to znacz$, e si nie ma nadziei, i im !ciga si !$ej, t$m nadzieja si zmniejsza) , (!iecie mi'o(ci
- 128 -

nie!ana jest zasada pier!sze?st!a i nie a!ansuje si na & danie) 8o tego trzeba doda, e ta"a panien"a nudzi si sterczc ! niema'e?s"im miesz"aniu i nalega na to, ab$ jej $cie uleg'o zmianie przez ja"ie( zdarzenie) Ale ja"ie zdarzenie da si po& r#!na z !$pad"iem nieszcz (li!ej mi'o(ci, szczeg#lnie o ile potem ca' spra! mona b dzie tra"to!a ta" le""o< ,ma!ia si prz$ t$m sobie samej i s!oim najblisz$m, e si $je po& (r#d oszu"i!acz$, a ponie!a nie ma si dostateczn$c% "!ali-i& "ac$j, ab$ b$ prz$j t do prz$tu'"u 9agdalene", zamiesz"uje si samotn !ie ! pobliu) 2t# zniena!idz mnie, ja" nale& $) 8o tego jeszcze doc%odzi oddzia' ta"ic%, "t#re "to inn$ u!i#d' ! po'o!ie lub ! trzec% cz!art$c%) , t$c% spra!ac% jest mn#st!o odcieni, pocz!sz$ od ta"ic%, co (cigaj pier& (cienie, a do ta"ic% co prz$"r$!aj "apeluszem zb$t siln$ u(cis" d'oni ! "ontredansie) =an$ ic% ot!ieraj si na no!e cierpienia) 3c% niena!i( bior sobie ja"o posag) Ale ci !sz$sc$ niena!istnic$ s naturaln$mi i u"r$t$mi "oc%an"ami mego biednego serca) 0r#l bez ziemi jest (mieszn -igur* ale !ojna su"ces$jna pomi dz$ t'umem pretendent#! do "r#lest!a bez ziemi przec%odzi s! (mieszno(ci !sz$st"o) T$m sposobem "o& c%aj mnie i s"acz "o'o mnie "obiet"i ja" "o'o lombardu) /ra!dzi!$ narzeczon$ musi dba t$l"o o jedn) ;a'$ ten ostateczn$ bezsens odpada ode mnie i o"azuje si , e osigam prz$!ilej i !$st puj ! ca'"iem no!ej roli) 8zie!& cz ta b d mnie a'o!a'$, b d lito!a'$ si nade mn, b d !zd$c%a nade mn, a ja odpo!iem zupe'nie ! tej samej tona& cji) , ten spos#b da si co( nieco( za'apa) 8o( dzi!na spra!a, co zau!a$'em z bole(ci, e otrz$ma& 'em odpo!iedni zna", zna", ja"iego Korac$ $cz$ "adej nie& !iernej dzie!cz$nie 1 poczernia' mi zb, a ! dodat"u zb przedni) Niestet$, ja" bardzo si ulega przesdom) 6ardzo mi to przesz"adza, nie znosz adnej aluzji do tego, to jest moja s'abost"a) 7estem uzbrojon$ ca'"o!icie, ale tu b$le "to moe mi zada cios, "t#r$ mnie rani g' biej, ni mu si zdaje, b$le
- 129 -

t$l"o porusz$' spra! tego z ba) =obi !sz$st"o, co mog , ab$ go !$bieli, ale na pr#no) 9am po!tarza ja" /alnato"eG@ pocieram go i ! dzie?, i ! noc i zetrze cienia ze? nie mog ) :$cie za!iera ! sobie niez!$"' ilo( zagade") Ta"a drobna o"oliczno( moe mnie bardziej !$"olei ni najniebezpiecz& niejsz$ napad, ni najtrudniejsza s$tuacja) 7eeli "a go !$& r!a, to uszczupli m#j organizm i znie"szta'ci m !$mo! ) A jedna" trzeba go !$r!a i !sta!i -a'sz$!$* b dzie -a'sz$!$ dla (!iata, ale czarn$ b$' -a'sz$!$ dla mnie) 6ardzo to !ane, e 0ordelia jest ta" przeci!na narzecze?& st!u) 9a'e?st!o b$'o i jest szaco!n inst$tucj, c%ocia ma ! sobie t nudn stron , e zaraz ! m'odo(ci po cz (ci !zbu& dza szacune", ja"i nalen$ jest staro(ci) A narzecze?st!o, przeci!nie, jest cz$st$m ludz"im !$m$s'em, a ja"o ta"ie jest pe'ne znacze?, ale i (mieszne* z jednej stron$ zrozumia'e jest, e m'oda dzie!cz$na ! !irze nami tno(ci !$c%odzi poza jego granice, z drugiej stron$ ma ono znaczenie ja"o odczucie ca'ej energii duc%o!ej, "t#ra nib$ !$sz$ "r!iobieg obecna jest jed& nocze(nie ! jej "adej czstce) Niezb dne jest tu po"iero!a ni ta", ab$ ! s!$m (mia'$m locie zapomnia'a o ma'e?st!ie i ! og#le o rzecz$!isto(ci i eb$ jej dusza zar#!no ! s!ej du& mie, ja" ! s!$m l "u utracenia mnie zniszcz$'a ca'"o!icie ca'$ niedos"ona'$ ludz"i "szta't i po(piesz$'a "u czemu(, co jest !$sze ni cz'o!iecze?st!o ! og#le) /od t$m !zgl dem nie mam si czego l "a, gd$ jej droga $cio!a tra"to!ana jest ta" lotnie i le""o, i rzecz$!isto( po !i "szej cz (ci dla niej nie istnieje) A poza t$m jestem stale z ni na po"'adzie i mog ! "adej c%!ili zer!a agle) 0obieta jest i b dzie dla mnie nie!$czerpaln$m materia'em do(!iadcze? i !iecznie ob-it$m .r#d'em obser!acji) ;z'o!ie", "t#rego nie pociga ta"ie studium, moe dla mnie b$ cz$m c%ce na (!iecie, jednej rzecz$ nie potra-i do"ona, nie jest dla mnie estet$"iem) To jest !'a(nie !spania'a, bos"a !'a(ci!o(
G Pa5na!oke 1 tragedia 2e%lensc%lYgera, E a"t, N scena (prz$p) t'um))

- 130 -

estet$"i, e tra"tuje t$l"o o stosun"u do pi "na* !'a(ci!ie ma do cz$nienia t$l"o z literatur pi "n i pi "n p'ci) ;iesz$ mnie, ciesz$ moje serce !$obraanie sobie, ja" to s'o?ce "o& bieco(ci !$promienio!uje ! nies"o?czonej rozmaito(ci, rozbi& ja si na t$siczne czst"i ! !irze mo!$, ! "t#r$m "ada osob& na czst"a bierze udzia' ! ca'o(ci "obiecego bogact!a, ale ta", e !sz$st"o inne, co si ! niej znajduje, -ormuje si ! %armonijn$ "szta't nao"o'o tego jednego pun"tu) , t$m zna& czeniu pi "no( "obieca jest nies"o?czenie podzielna) Ale ta czst"a pi "no(ci musi b$ %armonijnie opano!ana, gd$ ina& czej dzia'a przesz"adzajco i mona doj( do !nios"u, e natu& ra pragn 'a do"ona czego( prz$ pomoc$ tej "obiet$, ale za& trz$ma'a si ! p#' drogi) 9oje o"o nigd$ si nie zm cz$ ! po& spieszn$m ogldzie tej per$-er$jnej r#norodno(ci, t$c% ema& nacji "obiecej pi "no(ci) 0ad$ pun"t ma s!oj drobn czst" , ale jest dos"ona'$ sam ! sobie, szcz (li!$, !eso'$, pi "n$) 0ada ma s! czst" @ radosn$ u(miec%, artobli!e !ejrzenie, pocigajce o"o, zam$(lon g'#!" , u-n$ %umor, ci& c% melanc%oli , g' bo"ie zam$(lenie, ziems" t s"not , nie& o"re(lone odruc%$, (cigni te br!i, p$tajce !argi, tajemnicze czo'o, czarodziejs"ie lo"i, zmruone rz s$, niebia?s" dum , ziems" "r!isto(, aniels" cz$sto(, zatajon$ rumieniec, le""i "ro", p'$nne ruc%$, mi' prz$tulno(, rozmarzon senno(, nie& !$t'umaczalne !estc%nienia, smu"'$ !zrost, mi ""ie "szta't$, po!abne 'ono, pe'ne o"rg'o(ci, malut" stop , deli"atn rcz& " ) 1 0ada ma co( s!ojego, a jeeli nie jedna, to druga) 0ie& d$ ju ujrza'em t r#norodno( i prz$patrz$'em si , "ied$ obejrza'em i jeszcze raz prz$jrza'em si t$m rozmaito(ciom, "t#r$c% t$le jest na (!iecie, "ied$ u(miec%a'em si , !zd$c%a& 'em, !c%a'em, sma"o!a'em, prz$ciga'em, odp$c%a'em, (mia'em si , p'a"a'em, mia'em nadziej , ba'em si , !$gr$!a& 'em, traci'em 1 s"'adam ten !ac%larz, zbieram !sz$st"o rozpro& szone ! jedno, czst"i ! ca'o() ;iesz$ si moja duma, bije moje serce, zapala si nami tno() Ta dzie!cz$na, jed$na na (!iecie, b dzie nalea'a do mnie, musi b$ moj) Niec% 6#g za& c%o!a sobie s!oje niebo, a ja zac%o!am j dla siebie) ,iem dobrze, co !$bieram, !$bieram co( ta" !spania'ego, e samo
- 131 -

niebo uczuje bra" tego, bo c# zostanie ! niebie, jeeli ona b dzie nalee do mnie< ,ierzc$ 9a%ometanie !ielce si roz& czaruj, "ied$ znajd ! s!oim raju blade, bezsilne cienie* cie& p'$c% serc nie znajd, bo ca'$ upa' serdeczn$ zgromadzi' si ! jej piersi* niepocieszeni i pogreni b d ! rozpacz$, gd$ znajd blade !argi, mato!e ocz$, opad'e 'ona, ubogi u(cis" d'oni, gd$ ca' czer!ie? !arg, ca'$ ogie? oczu, niepo"#j 'ona, czar u(cis"#! r" i przeczucia !estc%nie?, i b'ogos'a!ie?st!o poca'un"#!, i roz"osz dot$"u, i nami tno( obj 1 !sz$st"o, !sz$st"o po'cz$'o si ! niej, !sz$st"o st!orz$'o obejmujc$ mnie (!iat, !$starczajc$ tu i ! !ieczno(ci) Ta" cz sto m$(l o tej spra!ie, a ile raz$ ta" m$(l , rozgrze!am si za!sze i rozm$(lam za!sze o jej cieple) Acz"ol!ie" na og#' prz$jmuje si ciep'o za dobr$ zna", nie !$ni"a z tego jedna", e m#j spo& s#b m$(lenia otrz$ma szaco!n$ prz$miotni" AsolidnegoB) 8la& tego te dla odmian$ na c%'odno spr#buj m$(le o niej ja"o o c%'odnej) Spr#buj !i c m$(le o "obiecie ! "ategoriac% -ilo& zo-iczn$c%) /od ja" "ategori podpada "obieta< 7a"o b$t dla innegoG) Nie trzeba jedna" tego rozumie opacznie, e "obieta przeznaczona dla mnie musi b$ przeznaczona ta"e dla inne& go) Trzeba tu, ja" z!$"le prz$ m$(leniu abstra"c$jn$m, po& !strz$ma si od ja"iego"ol!ie" odniesienia do do(!iadczenia* z drugiej stron$ ! t$m !$pad"u musz prz$zna, e ! specjal& n$ spos#b do(!iadczenie dzia'a tu za mn i przeci!"o mnie) 8o(!iadczenie staje si tu specjaln istot, "t#rej dzia'anie jest za!sze d!oja"ie, za i przeci!) 2na jest ta"e b$tem dla innego) Nie mona zno!u z tamtej stron$ poz!ala na prze& sz"od$ do(!iadczenia, "t#re poucza, e rzad"o mona spot"a "obiet , "t#ra napra!d jest b$tem dla innego) Ta"ie przezna& czenie moe mie ona ! przeci!sta!ieniu do ca'ej natur$, do "obieco(ci ja"o ca'ej) ;a'a natura ! t$m sensie jest b$tem dla innego, nie ! sensie teologiczn$m, e ja"a( cz ( natur$ jest b$tem dla cz (ci innego, ale e ca'a natura jest dla innego 1 jest dla duc%a) To samo jest !ane ! poszczeg#ln$c% !$pad& "ac%) Ta" na prz$"'ad $cie ro(lin roz!ija ! ca'ej nai!no(ci
G ;a'e nast pujce rozumo!anie jest parodi Keglo!s"iego rozumo!ania o Ab$cie dla innegoB (prz$p) t'um))

- 132 -

s!oje u"r$te czar$ i jest t$l"o dla inn$c%) Ta" samo zagad"i, szarad$, se"ret$, !ez!ania itd), s ta"e b$tem dla inn$c%) T$m te mona obja(ni tajemnic , e 6#g c%cc st!orz$ X! zes'a' g' bo"i sen na Adama* gd$ "obieta jest snem m cz$& zn$) Ta"e i ! inn$m sposobie poucza nas to opo!iadanie, e "obieta jest b$tem dla innego) /o!iada ono, e 7e%o!a !$j' ebro Adama) 4d$b$ na prz$"'ad st!orz$' j z m#zgu, to nie b$'ab$ "obieta b$tem dla innego, ale nie b$'a przeznaczona na !$t!#r jego m#zgu, lecz zupe'nie czego innego) Sta'a si cia& 'em i "r!i, a t$m sam$m podpad'a pod o"re(lenie Natur$, "t#& ra ! istocie s!ej jest b$tem dla innego) 8opiero prz$ dot"ni & ciu mi'o(ci budzi si ona, a przedtem jest snem) Ale ! tej sen& nej egz$stencji mona rozr#ni d!a stadia@ pier!sze, "ied$ mi& 'o( (ni o niej, i drugie, "ied$ ona (ni o mi'o(ci) 7a"o b$t dla innego "obiet o"re(la jej cz$ste dzie!ict!o) 8zie!ict!o jest !'a(nie ta"im b$tem, e ja"o b$t sam ! sobie jest abstra"cj i dopiero obja!ia si ja"o b$t dla innego) To samo da si zastoso!a do "obiecej nie!inno(ci) 8latego te mona po!iedzie, e "obieta ! t$m stanie jest nie!idzialna) 7a" !iadomo, nie b$'o nigd$ obrazu ,est$, bogini, "t#ra s$m& bolizo!a'a !'a(nie rzecz$!iste dzie!ict!o) Xgz$stencja ta jest miano!icie estet$cznie zazdrosna o sam siebie, ta" samo ja" 7e%o!a jest zazdrosn$ et$cznie i nie c%ce, ab$ istnia' obraz, a na!et ja"ie"ol!ie" !$obraenie tej egz$stencji) 3stnieje tu ta sprzeczno(, e to, co jest dla inn$c% nie!idzialne, staje si ta"im dopiero ! ogldzie innego) + pun"tu !idzenia logi"i ta sprzeczno( jest ca'"iem ! porzd"u, a ten, "to umie m$(le lo& gicznie, nie b dzie t$m zmieszan$, od!rotnie, b dzie si t$m ciesz$) /rzeci!nie ten, co m$(li nielogicznie, !$obrazi sobie, e to, co jest b$tem dla innego, jest ! ostateczn$m poj ciu cz$m(, o cz$m mona po!iedzie ja" o rzecz$ poszczeg#lnej@ to jest co( dla mnie) Ta"i b$t "obiec$ (s'o!o egz$stencja m#!i za duo, gd$ s"'adaj si na ni jeszcze inne rzecz$) s'usznie o"re(la si ja"o !dzi ", !$raz, "t#r$ prz$pomina $cie !egeta& t$!ne* jest ja" "!iat, co c% tnie po!tarzaj poeci, i na!et $& cie duc%o!e !$ni"a ! niej ! spos#b !egetat$!n$) 7est ca'"o& !icie poddana Naturze, a std jej !olno( jest cz$sto estet$cz&
- 133 -

na) , g' bsz$m znaczeniu dopiero m cz$zna stara si j u!ol& ni@ i dlatego m#!i si o c%'opcu, e stara si o dzie!cz$n G) 7eeli stara si umiej tnie, nie moe b$ tu mo!$ o ja"im"ol& !ie" !$borze) 0obieta !$biera, to pra!da, ale jeeli ten !$& b#r jest rezultatem d'ugic% rozm$(la?, to nie jest !$borem "o& biec$m) 8latego jest poniajce dosta "osza, gd$ !$ni"a z tego, e proszc$ mierz$' za !$so"o* c%cia' ucz$ni partnera !oln$m, nie majc mono(ci) , ta"im stosun"u le$ g' bo"a ironia) Ten, "to istnieje dla inn$c%, !idocznie ma s$tuacj do& minujc@ m cz$zna stara si , "obieta !$biera) 0obieta po& d'ug tego poj cia jest poddan, m cz$zna z!$ci zc, a prze& cie z!$ci zca ugina si przed z!$ci on, i jest to ca'"iem naturalne, a cz$sta !ariacja, g'upota i bra" poczucia erot$cz& nego moe si przeci!sta!ia temu, co jest !idoczne od razu) 7est po temu i g' bsza prz$cz$na) 0obieta miano!icie jest sub& stancj, m cz$zna re-le"sj) 0obieta !$biera nie ot ta" sobie, ale dopiero "ied$ m cz$zna si stara, !ted$ !$biera) A stara& nie si m cz$zn$ to jest p$tanie, jej !$b#r jest t$l"o odpo& !iedzi na p$tanie) , pe!n$m znaczeniu m cz$zna to !i cej ni "obieta, ! inn$m za( o !iele, nies"o?czenie mniej) A !i c t$m b$tem dla inn$c% jest cz$ste dzie!ict!o) 7eeli zrobi pr#b st!orzenia b$tu dla siebie, ! stosun"u do innego b$tu, "t#r$ jest b$tem dla siebie, to przeci!ie?st!o o"azuje si ! ca'"o!itej niet$"alno(ci, ale to przeci!sta!ienie u"azuje jasno, e !'a(ci!$m b$tem "obiet$ jest b$t dla inn$c%) 8iame& traln$m przeci!sta!ieniem absolutnego oddania jest absolutna niet$"alno(, "t#ra ! przeci!n$m znaczeniu staje si abstra"& cj, o "t#r !sz$st"o si rozbija, nie obdarzajc s!ej abstra"& cji $ciem) 0obieco( nabiera tu c%ara"teru abstra"c$jnego o"rucie?st!a, "ar$"aturalnego ostrza z!$czajnej dzie!iczej !strzemi .li!o(ci) 9 cz$zna nigd$ nie moe b$ ta" o"rutn$ ja" "obieta) +ajrz$jm$ do mitologii, zbior#! ba(ni, poda? ludo& !$c%, a umocnim$ si ! t$m zdaniu) 7eeli spot$"am$ pra!a natur$, nie znajce granic ! s!ej bezlitosno(ci, za!sze to b &
G ;a'$ ten ust p opart$ na grze s'#!@ /ri 1 !oln$, /rie, -an /rier 1 stara si o r " , o dzie!cz$n (prz$p) t'um))

- 134 -

dzie b$t dzie!icz$) ;z$tam$ przeraajc %istori o dzie!cz$& nie, "t#ra oboj tnie s"azuje na (mier !sz$st"ic% s!$c% zalot& ni"#!, ja" to cz sto opo!iadaj nam ludo!e opo!ie(ci i baj"i) Sinobrod$ zabija ! noc po(lubn !sz$st"ie dzie!cz$n$, "t#re "oc%a', ale te zab#jst!a nie prz$nosz mu uciec%$, przeci!nie, ciesz$ si przedtem z ic% posiadania i na t$m polega "on"ret& no(, gd$ nie jest to o"rucie?st!o dla o"rucie?st!a) 8on 7uan u!odzi "obiet$ i porzuca je nat$c%miast, ale nie znajduje ra& do(ci ! porzucaniu, lecz ! u!odzeniu* tego te ! adn$m ra& zie nie mona naz!a abstra"c$jn$m o"rucie?st!em) Ta" !idz , im bardziej rozm$(lam nad t$mi spra!ami, e moja pra"t$"a znajduje si ! najdos"onalszej %armonii z moj teori) 9oja pra"t$"a za!sze b$'a ca'"o!icie przeni"ni ta teo& ri, e istot "obiet$ jest b$t dla innego) 8latego te moment moe mie ta" nies"o?czenie due znaczenie* ponie!a b$t dla innego jest za!sze spra! momentu) 9oe przej( !i "sz$ lub "r#tsz$ o"res czasu, zanim moment #! nastpi, ale "ied$ prz$& c%odzi, to, co b$'o poczt"o!o b$tem dla innego, prz$biera ce& c%$ b$tu relat$!nego, i !sz$st"o si "o?cz$) 8obrze !iem, e m o!ie ma!iaj, i "obiet$ i ! inn$m znaczeniu s b$tem dla innego, a ona jest !sz$st"im dla niego do "o?ca $cia) Trzeba to m om zapisa na dobro) , rzecz$!isto(ci m$(l , e to s spra!$, "t#re ma'on"o!ie !ma!iaj sobie !zajemnie) 0ad$ stan ma na og#' tu ! $ciu pe!ne "on!encjonalne ob$czaje, a z!'aszcza pe!ne "on!encjonalne "'amst!a) 8o nic% na pe!no nale$ ta"ie blagiers"ie -antazjo!anie) +na si na ta"ic% mo& mentac%, rzecz nie'at!a) A ten, co si tu pom$li, ma na ca'e $cie do( do"uczli!o(ci) 9oment 1 to !sz$st"o, a ! momen& cie "obieta jest !sz$st"im, "onse"!encji adn$c% nie rozu& miem) , t$m ta"e "onse"!encji dziec"a) ,$obraam sobie, e jestem do( "onse"!entn$m m$(licielem, ale c%ob$m si !(cie"', nie jestem cz'o!ie"iem, "t#r$ m#g'b$ sobie !$obrazi ta" "onse"!encj , nie pojmuj jej ca'"o!icie, ab$ j zrozu& mie, trzeba si oeni)

- 135 -

,czoraj od!iedzi'em 0ordeli na letnis"u) ;a'e to!arz$st!o ba!i'o si ! ogrodzie, sp dzajc czas na sporto!$c% !icze& niac%) 9i dz$ inn$mi ba!iono si ta"e rzucaniem "#'"a) S"o& rz$sta'em ze sposobno(ci, "ied$ ten pan, co gra' z 0ordeli, od& szed' na c%!il , i zastpi'em go) 7a"ie bogact!o !dzi "u roz!in 'a 0ordelia, jeszcze bardziej u!odziciels"a ! !$si'"u zdobicej j zaba!$5 ;o za urocza %armonia i urze"ajce ru& c%$5 7a"a b$'a le""a 1 nib$ taniec na 'ce5 7a"a mocna, ale nie !$!o'ujca sprzeci!u, r#!no!aga t'umacz$'a !sz$st"ie za& !odne ruc%$, ja"e d$t$rambiczna b$'a jej posta!a, ja"ie !$& magajce jej spojrzenie) Sama gra ocz$!i(cie nie intereso!a'a mnie specjalnie) 0ordelia zda!a'a si tego nie zau!aa) 9oja aluzja dot$czca jednego z obecn$c% o pi "n$m z!$czaju !$& mian$ pier(cieni ja" piorun uderz$'a ! jej dusz ) 2d tej c%!ili bardziej !znios'$ nastr#j zapano!a' nad ca' s$tuacj, g' bsze znaczenie odcisn 'o si na niej, !$sza energia prze(!ietli'a j ca'"iem) +atrz$ma'em oto "#'"a na moim "iju, zatrz$ma'em si na c%!il , zamieni'em par s'#! z otaczajc$mi mnie osobami) 2na zrozumia'a t pauz ) /os'a'em zno!u "#'"a ! jej stron ) /o c%!ili ona mia'a oba "#'"a na s!$m "iju) 2drzuci'a je oba ! po!ietrze jednocze(nie ja" co( niepotrzebnego, ta" !$so"o, e nie mog'em ic% z'apa) 4esto!i temu to!arz$sz$'o spojrzenie bezgranicznego zuc%!alst!a) 2po!iadaj o ja"im( -rancus"im o'nierzu, e podczas !$pra!$ do =osji, "ied$ amputo!ano mu zgangreno!an nog , bezpo(rednio po tej strasznej operacji c%!$ci' odci t "o?cz$n i podrzucajc j ! g#r za!o'a'@ 4ive 58e#$ere r) + ta"im spojrzeniem, pi "niejsz$m ni "ied$"ol& !ie" przedtem, rzuci'a i ona ! g#r oba "#'"a z zatajon$m o"rz$"iem@ Niec% $je mi'o(5 >!aa'em, e b$'ob$ niedobrze, ab$ ucie"'a ode mnie ! t$m nastroju albo eb$ zosta'a sama z t$m uczuciem, ba'em si bo!iem tego !$czerpania, "t#re ta" cz sto nast puje potem) +ac%o!a'em !i c ca'"o!it$ spo"#j i zmusi'em j z u!agi na otoczenie do "ont$nuo!ania gr$, ja" gd$b$m nic nie zau!a$') Ta"ie post po!anie da'o jej !i cej elast$czno(ci) /onie!a ! nasz$c% czasac% nie mona ocze"i!a przeja!#! s$mpatii dla ta"ic% pr#b, mog zada t$l"o ta"ie a"ademic"ie
- 136 -

p$tanie@ "t#ra jest (m$(lc ! granicac% estet$"i) bardziej s"romna, m'oda dzie!cz$na cz$ m'oda m at"a, u(!iadomiona cz$ nieu(!iadomiona, godniejsza prz$znania jej !i "szej s!o& bod$< Ale ta"ie p$tania nie s zajmujce ! nasz$c% po!an$c% czasac%) , 4recji ta"ie badanie !$!o'a'ob$ po!szec%n u!a& g , ca'e pa?st!o b$'ob$ poruszone t$mi p$taniami, a z!'aszcza m'ode dzie!cz$n$ i m'ode m at"i) Temu si nie c%ce !ierz$ ! nasz$c% czasac%, ale "t# dzi( u!ierz$ opo!iadaniu o s'a!n$m sporze mi dz$ d!iema grec"imi dzie!cz$nami i o zasadnicz$c% badaniac%, "t#re da'$ po!#d do tego sporu, gd$ ! 4recji nie tra"to!ano podobn$c% problem#! po!ierzc%o!nie i le""om$(l& nie* ale przecie !ie "ad$, e ,enus nosi znane przez!is"o, poc%odzce od tego sporu, i "ad$ zac%!$ca si posgiem, "t#& r$ j ! t$m u!ieczni'G) 9 at"a ma d!ie epo"i ! $ciu, "ied$ jest interesujca@ najm'odsz m'odo( 1 i p#.niej epo" znacz& nie dalsz, ! "t#rej jest znacznie starsza) Ale ma ona ! $ciu 1 niepodobna zaprzecz$ 1 pe!ien moment, "ied$ jest pi "niej& sza od dzie!cz$n$, bardziej godna szacun"u* jest to moment rzad"o tra-iajc$ si ! $ciu, raczej obraz dla !$obra.ni st!o& rzon$, "t#r$ nie"oniecznie zdarza si spot"a ! $ciu, "t#rego moe ! og#le si nie spot$"a) ,$obraam sobie j zdro!, "!itnc, p$sznie roz!ini t, trz$majc na r "u dzieci , na "t#r$m s"upiona jest ca'a jej u!aga, ! "t#rego "ontemplacji zatraca si ca'a) To jest obraz, "t#r$ mona naz!a najpi "& niejsz$m, ja"i moe st!orz$ $cie ludz"ie, to jest mit o Natu& rze, "t#r$ mona oglda ! sztuce, ale nie ! rzecz$!isto(ci) Nie potrzeba !i cej -igur na ta"im obrazie, adnego otoczenia, to t$l"o rozprasza) 2d!iedzajc nasze "o(cio'$ ma si cz sto sposobno( zobaczenia ta"iej mat"i, d.!igajcej dzieci ! ra& mionac%) /omijajc przesz"od$ ! postaci p'aczu dziec"a, po& mijajc #! niepo"#j rodzic#! o prz$sz'o( male?st!a, do "t#& rego ten p'acz pobudza, !sz$st"ie o"oliczno(ci to!arz$szce ta" rozpraszaj, e gd$b$ na!et b$'a ! t$m !sz$st"im dos"o& na'o(, og#lne !raenie si gubi) ,idzi si ojca 1 a to ju jest b'd, odbiera to obrazo!i ca'$ mist$c$zm, ca' magi , !idzi
G ;%odzi tu o ,enus Acallip$gosB, pi "nozad (prz$p) t'um))

- 137 -

si 1 -orrenda re/ero 1 ca'$ po!an$ c%#r ojc#! 1 a to zna& cz$, e nie !idzi si nic) Ale "oncepcja obrazu ja"o -antazji jest najpi "niejsza ze !sz$st"ic% moli!$c%) Nie bra" mi nigd$ zuc%!alst!a i (mia'o(ci ani bezczelno(ci ! ata"ac% 1 ale gd$& b$m ! rzecz$!isto(ci ujrza' ta"i obraz, b$'b$m rozbrojon$) 7a"e zajmuje mnie ta 0ordelia5 Ale czas sz$b"o leci, moja dusza pragnie odm'odzenia) 7u s'$sz ja" gd$b$ dale"ie pianie "oguta) 2na moe s'$sze to ta" samo, ale jej si zdaje, e to jest zapo!ied. poran"a) 8laczego dzie!cz$n$ s ta" pi "ne i dlaczego tr!a to ta" "r#t"o< 9#g'b$m zazna zupe'nego smut"u prz$ tej m$(li, ale przecie to mnie nie dot$cz$) ;iesz si , nie gadaj) Dudzie, "t#rz$ cz$ni pro-esj z ta"ic% roz!aa?, raczej nie potra-i si ciesz$) A zreszt nic to c%$ba nie sz"odzi, e rodzi si ta"a m$(l, gd$ ta"i smute", nie z po!od#! !'asn$c%, ale z po!odu inn$c%, na og#' zdobi ci bardziej po m s"u) Smute", spo!ijajc$ ja" mgie'"a m s" si' , jest elementem m s"iej erot$"i) 2dpo!iada temu pe!na melanc%olia "obieca 1 "ied$ dzie!cz$na oddaje si ca'"o!icie, !sz$st"o od razu przemija) Acz"ol!ie" "ied$ zbliam si do m'odej dzie!cz$n$, doznaj l "u, serce mi bije, gd$ czuj t od!ieczn !'adz , "t#ra jest istot ic% b$tu) Nigd$ nie do(!iadczam t$c% uczu !obec m ate") De""i op#r, "t#r$ staraj si sta!ia prz$ po& moc$ sztu"i, nic nie znacz$) To ta" ja"b$ si zm#!i'$, e cze& pe" m at"i ma bardziej impono!a ni go'a g'o!a pann$) To dlatego 8iana b$'a za!sze moim idea'em) To cz$ste dzie!ic& t!o, jej absolutna niezaleno( za!sze mnie bardzo zajmo!a& '$) Ale ponie!a za!sze si ni intereso!a'em, spoglda'em na ni podejrzli!$m o"iem) +daje mi si miano!icie, e ona b$& najmniej nie zas'u$'a na te poc%!a'$ dzie!ict!a, "t#r$c% t$le zgarn 'a) ,iedzia'a, e jej rola ! $ciu polega na dzie!ict!ie, dlatego zac%o!a'a je) 8o tego trzeba doda, e ! pe!n$m -i& lologiczn$m za"t"u pos'$sza'em szept$ o t$m, e !iedzia'a ona, ja" o"ropne b#le porodo!e przesz'a jej mat"a, !$dajc j na (!iat) To j odstrasz$'o od ma'e?st!a) Nie pot piam za to 8ian$, ale po!tarzam za Xur$pidesem@ !ol trz$ raz$ b$ na !ojnie ni raz urodzi dziec"o) Nie m#g'b$m !'a(ci!ie m#!ic
- 138 -

za"oc%a si ! 8ianie, ale nie przecz , c% tnie b$m z ni po& rozma!ia', !e !'a(ci!$ serdeczn$ spos#b) Nada!a'ab$ si c%$& ba do pe!n$c% art#!) 9oja dobra 8iana ! pe!nej mierze po& siad'a ! ten cz$ ! inn$ spos#b !iedz , "t#ra j cz$ni mniej na& i!n na!et od ,ener$) Nie c%odzi mi o podpatr$!anie jej ! "pieli, ale c%cia'b$m podpatrze j prz$ pomoc$ moic% p$ta?) 4d$b$m !$znacz$' jej mi'osne spot"anie, ba'b$m si o moje z!$ci st!o, ale do rozmo!$ z ni prz$goto!a'b$m si i uzbro& i', porusz$!sz$ !sz$st"ie duc%$ erot$"i) ;z sto przedmiotem moic% rozm$(la? b$'o p$tanie, ja" s$& tuacj , ja"i moment nale$ u!aa za najbardziej u!odziciel& s"i) 2dpo!ied. ! tej mierze zale$ ocz$!i(cie od tego, czego si pragnie i ja" si pragnie, a ta"e od tego, na ile si jest roz!ini t$m) 7a u!aam, e dzie? !eseln$, a z!'aszcza pe!ien jego moment) 0ied$ ona ta" stoi ! (lubn$m stroju i ca'$ ten str#j blednie !obec jej pi "no(ci, "ied$ sama ona blednie, "ie& d$ "re! zamiera, 'ono !$pocz$!a, "ied$ spojrzenie ga(nie, nogi si c%!iej, "ied$ dzie!ica dr$, "ied$ o!oc dojrze!a* "ied$ niebo j !znosi, po!aga !zmacnia, "ied$ obietnica pod& trz$muje j, "ied$ modlit!a j b'ogos'a!i, "ied$ mirt j !ie?& cz$* "ied$ dr$ serce, !zro" ut!ierdza si ! ziemi, "ied$ "r$je si ona sama ! sobie, "ied$ nie jest dla (!iata, po to, ab$ ca'a si tobie odda* "ied$ 'ono -aluje, gd$ !zd$c%a st!orzenie, g'os si za'amuje, 'z$ dr na po!iece, "ied$ ulica si rozja(nia, "ied$ poc%odnie p'on, "ied$ cze"a narzeczon$ 1 to jest ta c%!ila) ,"r#tce b dzie za p#.no) +osta' t$l"o jeden stopie?, ale na jedn$m stopniu mona zrobi -a'sz$!$ "ro") Ta c%!ila najbardziej nija" dzie!cz$n cz$ni pe'n znaczenia, ta c%!ila z ma'ej +erlin$ robi !an$ podmiot) ,sz$st"o !inno si zebra ! jedno, najbardziej sprzeczne element$ jednocz si ! tej c%!ili, a gd$b$ czego"ol!ie" zabra"'o, szczeg#lnie z zasadni& cz$c% sprzeczno(ci, od razu s$tuacja traci s!#j u!odziciels"i c%ara"ter) 3stnieje popularn$ miedzior$t) /rzedsta!ia po"utni& c ) ,$glda ona ta" m'odo i ta" nie!innie, e po prostu enuje nas ona i jej spo!iedni", nie !iem$, za co moe po"uto!a) /odnosi le""o !oal" i spoglda na (!iat, ja" gd$b$ szu"a'a
- 139 -

czego(, moe ja"iego( po!odu do po"ut$, i rozumie si , e jest to t$l"o obo!ize" 1 lub !$raz szacun"u dla spo!iedni"a) S$& tuacja jest u!odziciels"a, a e ona jest jed$n -igur na obraz& "u, moem$ !$obrazi sobie, e dzieje si to ! ta" !iel"im "o& (ciele, i mog ! nim mie "azania liczni i bardzo r#ni "azno& dzieje naraz) S$tuacja jest u!odziciels"a i ni"t mi nie zabroni zaj miejsca ! jego g' bi, szczeg#lnie jeeli ta dzie!cz$na nie b dzie mia'a nic przeci!) , "ad$m bd. razie sta!ia mnie to ! drugorz dnej s$tuacji, gd$ dzie!cz$na zdaje si b$ ta" cz$ ta" dziec"iem i musi na pe!no up'$n pe!ien czas, zanim prz$jdzie moment obja!ienia si ) ;z$ ! moim stosun"u do 0ordelii doc%o!a'em !ierno(ci mo& jemu pa"to!i< ;%cia'em po!iedzie Amojemu pa"to!i z este& t$"B* gd$ to, co stano!i moj si' , to jest to, e mam idee po mojej stronie) 7est to se"ret, ja" se"ret !'os#! Samsona, ale adna 8alila mi go nie odbierze) +!$czajnie i zupe'nie oszu"a dzie!cz$n to nie moja spra!a, ale zaprzc do tego ide , dzia'a ! s'ubie idei, o-iaro!a si ca'"iem idei, to daje !$trz$ma'o( i !strzemi .li!o( !obec za"azanej roz"osz$) ;z$ zac%o!a'em !sz$st"o, co b$'o interesujce< Ta", musz to prz$zna s!obodnie i ot!arcie ! tej cic%ej rozmo!ie z sob sam$m) Na!et to narzecze?st!o b$'o spra! interesujc !'a& (nie dlatego, e nie mia'o ! sobie nic interesujcego ! po& !szec%n$m pojmo!aniu tego s'o!a) +ac%o!a'o ! sobie ele& ment zaintereso!ania dlatego !'a(nie, e pozor$ ze!n trzne b$'$ ! sprzeczno(ci z $ciem !e!n trzn$m) 4d$b$m b$' tajnie z!izan$ z ni, to b$'ob$ to t$l"o interesujce do pier!szej po& t gi) A przecie jest to interesujce ! drugiej pot dze, i dlate& go dla niej dopiero sta'o si interesujc$m) Narzecze?st!o p & "'o, ale dlatego, e ona sama je zer!a'a, ab$ !znie( si do !$szej s-er$) 3 ta" b$ po!inno* ta"a jest !'a(nie -orma spra! interesujc$c%, "t#ra j najbardziej zajmuje)

- 140 -

d) JP !rze(nia ,i z$ zer!ane* t s"nie, mocno, (mia'o, bos"o leci ona ja" pta", "t#r$ dopiero teraz moe rozpostrze s"rz$d'a5 De, pta& "u, le5 Ale napra!d , jeeli ten "r#le!s"i lot ma b$ oddala& niem ode mnie, b d odczu!a' b#l, nies"o?czenie g' bo"i b#l) 6 dzie to dla mnie ta", ja" gd$b$ "oc%an"a /igmaliona sta'a si na po!r#t "amieniem) >cz$ni'em j le"", le"" ja" m$(l, a teraz ta m$(l nie ma nalee do mnie< 9oe to dopro!adzi do rozpacz$) ;%!il przedtem 1 nie z!r#ci'b$m na to u!agi, c%!il potem nie b dzie mnie mart!i'o* ale teraz, teraz !'a& (nie, c%!ila obecna jest dla mnie !ieczno(ci) Ale ona nie od& latuje ode mnie) Ale le, pta"u, le, !znie( si dumnie na t!$c% s"rz$d'ac%, (lizgaj si po 'agodn$c% regionac% po!ie& trza, zaraz b d prz$ tobie, zaraz u"r$j si razem z tob ! g' binac% samotno(ci5 ;iot"a b$'a przeraona obrotem spra!) Ale jest zb$t !olno& m$(lna, ab$ mia'a prz$musza 0ordeli , c%ocia ja sam, cz & (cio!o, ab$ jeszcze bardziej j u(pi, cz (cio!o, ab$ do"ucz$ 0ordelii, stara'em si zaintereso!a j moj osob) 2"azuje mi zreszt !iele !sp#'czucia, nie podejrze!ajc na!et, ja" !iele po!od#! mam, ab$ o ta"ie !sp#'czucie prosi) ;iot"a poz!oli'a jej sp dzi ja"i( czas na !si, pojec%a do "re!n$c%) 8obrze si z'o$'o, e nie moe od razu odda si prz$gn biajc$m nastrojom) /rzez pe!ien czas b dzie ona c%roniona od nacis"#! z ze!ntrz) ,t'e porozumienie z ni podtrz$mam listami, ! ten spos#b za"!itnie na no!o nasz sto& sune") Trzeba j podtrz$m$!a !szel"imi sposobami, najlepiej b dzie poz!oli jej na uniesienia ! e"scentr$cznej pogardzie dla ludzi i dla pospolito(ci $cia) 0ied$ nastpi dzie? jej !$jaz& du, spot"a odpo!iedniego parob"a, "t#r$ jej pos'u$ za -urma& na) m+a bram miasta do'cz$ do nic% m#j bardzo zau-an$ s'u& c$) /ojedzie z ni a na miejsce przeznaczenia i zostanie z ni dla pilno!ania jej i dla pomoc$ ! razie potrzeb$) 2pr#cz mnie samego nie znam ni"ogo, "to b$ si bardziej nada!a' do t$c% -un"cji ni m#j 7o%an) Sam zreszt prz$goto!a'em tam
- 141 -

!sz$st"o, i to z ta"im sma"iem, na ja"i mnie b$'o sta) Niczego nie zaniedba'em, co ! "ad$m sposobie moe oczaro!a jej istot i zape!ni jej spo"#j b'ogiego dobrob$tu) 9oja 0ordelio5 7eszcze pojed$ncze !o'ania alarmo!e Aogie?, ogie?B nie z'cz$'$ si ! jeden ze! "apitoli?s"iego !ez!ania na pomoc) /ojed$ncze solo c%$ba dosz'o do ;iebie tu i #!dzie) ,$obra. sobie ca'e zgromadzenie "a!aler#! od %erbat$ i damule" od "a!$, !$obra. sobie "um prez$dujc na ta"im zebraniu, "t#& ra t!orz$ dos"ona'$ odpo!iedni" do nie(miertelnego /rez$den& ta Darsa u ;laudiusaG, i b dziesz mia'a obraz, poj cie i miar tego, co straci'a( i gdzie@ szacune" poczci!$c% ludzi) 8o tego listu do'czam s'$nn$ miedzior$t przedsta!iajc$ /rez$denta Darsa) /onie!a nie mog'em dosta go osobno, "u& pi'em ca'e dzie'o ;laudiusa, !$r!a'em ze? obraz prez$denta, a reszt !$rzuci'em* bo nie c%cia'em obarcza ;i prezentem, "t#r$ ! tej c%!ili nie ma dla ;iebie adnego znaczenia* a ja"e mog'em nie zrobi !sz$st"iego, co b$ ;i mog'o zrobi prz$jem& no( c%o przez c%!il < 7a"e mog'em dopu(ci, ab$ co( zb d& nego !miesza'o si do s$tuacji, "t#r !$!o'a'em< Natura po& z!ala sobie na ta" rozrzutno(, a ta"e ludzie, "t#rz$ s sp & tani doczesn$mi !arun"ami $cia* ale t$, moja 0ordelio, ! T!oim poczuciu !olno(ci niena!idzisz ta"ic% rzecz$5 T!#j 7o%annes ,iosna to najlepsz$ czas do za"oc%ania si , jesie? czas naj& lepsz$ do osigni cia s!ego celu) 7est ! czasie jesienn$m co( z tej t s"not$, co odpo!iada ca'"o!icie uczuciu, "ied$ m$(l o spe'nieniu przeni"a dreszczem) 8zi( sam b$'em na !si, tam gdzie za par dni 0ordelia znajdzie otoczenie ta" %armonizuj& ce z jej usposobieniem) T$le e sam nie $cz sobie bra udzia& 'u ! jej niespodzian"ac% i rado(ciac%, ta"ie doznania erot$cz& ne mog os'abi jej duc%a) 7eeli b dzie tam sama jedna, 'a&
G 9at%ias ;laudius (JI4J1J]JE)@ +s# s o#nia s a sec # $or!ans * prez$dent Dars, posta "omiczna (prz$p) t'um))

- 142 -

t!o ogarnie j marzenie) ,sz dzie dostrzee aluzje, s"inienia, zaczaro!an$ (!iat, ale !sz$st"o to straci s!e znaczenie, gd$ ja si znajd prz$ niej, prz$pra!i j o zapomnienie tego, e czas, "ied$ !sz$st"o no!e !sp#lnie prze$!ane mia'o ta"ie znaczenie 1 ju min') To otoczenie nie po!inno upaja jej ja" nar"oza, ale t$l"o podnosi nastr#j, !$da!a si gr, "t#ra nie ma adnego znaczenia ! por#!naniu z t$m, co ma nadej() 7a sam mia'em zamiar ! t$c% dniac%, "t#re ju min '$, cz (ciej od!iedza te miejsca, ab$ podtrz$m$!a ! sobie ten nastr#j) 9oja 0ordelio5 Naz$!am ;i teraz napra!d moj, aden inn$ ze!n trzn$ zna" nie prz$pomina mi mego posiadania) A !i c napra!d moja) 0ied$ trz$mam ;i mocno ! ramionac%, "ied$ T$ mnie tulisz do 'ona, niepotrzebn$ nam jest aden pier(cie?, "t#r$ b$ prz$pomina', e nale$m$ do siebie, gd$ te obj cia nie s pier(cieniem, s cz$m( o !iele !i "sz$m ni ten zna") 3m cia& (niej ten pier(cie? nas obejmuje, t$m !i "sza staje si !ol& no(, gd$ T!oja !olno( polega na t$m, e jeste( moj, ta" ja" moja !olno( na t$m, e jestem T!oim) T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 Al-eusz za"oc%a' si na 'o!ac% ! nim-ie Aretuzie) 2na nie c%cia'a go uszcz (li!i i !ci ucie"a'a przed nim, a !reszcie na !$spie 2rt$gii zamieni'a si ! .r#d'o) Al-eusz z tego po!o& du rozpacza' ta" bardzo, e zamieni' si ! rze" ! Xlidzie na /eloponezie) 2 mi'o(ci s!ej b$najmniej nie zapomnia', ale po& 'cz$' si ze s!oim .r#d'em, przeni"ajc pod mors"im dnem) ;z$ min' ju na za!sze czas ta"ic% przemian< 2dpo!ied.@ cz$ min' czas mi'o(ci< + cz$me mog por#!na T!oj cz$st, g' & bo" dusz , "t#rej nic nie 'cz$ ze (!iatem pr#cz .r#d'a< 3 cz$ ;i nie m#!i'em, e jestem ja" ta za"oc%ana rze"a< ;z$ mam teraz, "ied$ jeste(m$ ta" rozdzieleni, rzuci si pod morze, ab$ si z Tob po'cz$< Tam pod morzem spot"am$ si na& pra!d , gd$ dopiero na tej g' bi b dziem$ nalee do siebie)
- 143 -

T!#j 7o%annes 9oja 0ordelio5 +araz, zaraz b dziesz moj) 0ied$ s'o?ce zam"nie s!e b'$sz& czce o"o, "ied$ zni"nie %istoria, a zaczn $ mit$, nie narzu& c na siebie czarnego p'aszcza, ale narzuc na siebie noc sam ja" czarn$ p'aszcz i po(piesz do ;iebie, i b d nas'uc%i!a' nie T!oic% "ro"#!, ale pu"ania T!ego serca) T!#j 7o%annes , t$c% dniac%, gd$ osobi(cie nie mog b$ u niej, niepo"oi mnie m$(l, cz$ ! pe!n$m momencie nie zacznie ona m$(le o prz$sz'o(ci) 8ot$c%czas nigd$ nie prz$sz'o to jej do g'o!$, do& t$c%czas dobrze umia'em otumani j estet$") Trudno sobie !$obrazi co( bardziej pozba!ionego erot$"i ni ta"ie gadanie o prz$sz'o(ci, "t#rego g'#!na prz$cz$na to to, e nie ma cz$m zape'ni !olnego czasu) 0ied$ jestem na miejscu, nie boj si !cale, zapomina dla mnie o czasie i o !ieczno(ci) 7eeli nale$& cie nie potra-i si u'o$ stosun"#! z dzie!cz$n, to nigd$ nie trzeba zacz$na czaro!ania, bo si inaczej nie uni"nie d!#c% ra-@ p$tania o prz$sz'o( i "azania na temat doc%o!ania !iar$) 3 jest to ca'"iem ! porzd"u, e 9a'gosia ! 2a 9cie urzdza ta"i ma'$ egzamin Mausto!i, "t#r$ o"azuje si do( niezr czn$, ab$ zdradzi s!e szlac%ec"ie poc%odzenie* a przeci! ta"iemu ata& "o!i dzie!cz$na ma za!sze s"uteczn$ or ) +daje mi si , e !sz$st"o jest ! porzd"u na jej prz$j cie* nie zabra"nie jej sposobno(ci do podzi!iania mojej pami ci, a raczej nie po!inna na!et mie czasu na podzi!) Niczego nie zapomniano, co moe mie dla niej ja"ie( znaczenie, ale prze& ci!nie, niczego tam nie ma, co b$ mog'o po prostu prz$po& mnie jej moj osob * a przecie jestem tam obecn$ po!sz d$, nie!idzialn$) ,raenie zreszt po !i "szej cz (ci b dzie zale& a'o od tego, ja" ona spojrz$ na to po raz pier!sz$) , t$m !zgl dzie m#j s'uc$ otrz$ma' szczeg#'o!e instru"cje, a on jest ! pe!n$m sensie dos"ona'$m !irtuozem) ,ie dobrze, "ie&
- 144 -

d$ !sta!i prz$ sposobno(ci odpo!iedni u!ag , ja" mu roz"a& * !ie, "ied$ trzeba b$ nic nie !iedzc$m* jedn$m s'o!em, jest cz$m( nieocenion$m dla mnie) >rzdzenie jest ta"ie, ja& "iego sobie mog'a $cz$) 0ied$ si zasidzie po(rod"u po"oju, to po obu stronac% rozciga si !ido" %en a po nies"o?czon$ %or$zont, ma si !raenie samotno(ci ! szero"iej przestrzeni po!ietrza) A gd$ si prz$bli$ "u rz do!i o"ien, !znosi si da& le"o na %or$zoncie !ieniec lasu, ograniczajc$ i obejmujc$ !ido") Ta" po!inno b$) ;o mi'o( "oc%a< 1 obj cie, ogrodze& nie* cz$ na!et raj nie b$' ogrodem ot!art$m na !sc%#d< Ten pier(cie? staje si za ciasn$ 1 podc%odzi si jeszcze bliej do o"ien, 'agodne jezioro tai si tu !(r#d !zg#rz 1 ! zatoce stoi '#d"a) ,estc%nienie z pe'nego serca, szept burzli!$c% m$(li 1 ulatuje z t$c% !i z#!, (lizga si po g'adzi jeziora, 'agodnie "o& '$sze ! nie!$raalnej t s"nocie, ! jej 'agodn$m po!ie!ie* ni"nie si ! tajemniczej samotno(ci lasu, "o'$sze si na po& !ierzc%ni jeziora, (ni si ! g' bo"im cieniu puszcz$) A jeeli z!r#ci si ! przeci!n stron 1 morze rozciga si przed !zro"iem, "t#rego nic nie zatrz$muje, pe'n$m m$(li, "t#r$c% nic nie %amuje) 1 ;o "oc%a mi'o(< Nies"o?czono() ;zego si mi'o( boi< 1 4ranic) Nad t du sal le$ mniejsz$ po"#j, ra& czej buduar, co( ! rodzaju tego, cz$m c%cia' b$ gabinet ! domu cioci, udos"onalon$) /odobie?st!o jest 'udzce) 8$!an plecion$ z 'oz$ za"r$!a pod'og , przed "anap stoi ma'$ stoli" do %erbat$, na nim lampa, prz$pominajca lamp ! domu) ,sz$st"o to samo, t$l"o bogatsze) >!aa'em, e mog sobie na to poz!oli) , salonie stoi -ortepian, z!$czajn$, ale podobn$ do -ortepianu u 7ansen#!) 2t!art$) Na pulpicie stoj nut$ roz& 'oone na tej piosence sz!edz"iej) 8rz!i do przedpo"oju ot!arte na o(cie) 2na !c%odzi drz!iami ! g' bi, ta" poucz$& 'em 7o%ana) Spostrzega od razu ca'$ gabinet i -ortepian) ,spo& mnienie budzi si ! jej dusz$, ! tej samej c%!ili 7o%an ot!iera drz!i) 1 3luzja "ompletna) ,c%odzi do gabinetu) /odoba si jej !sz$st"o, jestem tego pe!ien) 0ied$ jej !zro" pada na st#', spostrzega "si" * ! tej samej c%!ili 7o%an j bierze do r", ja" gd$b$ c%cia' od'o$, i nib$ prz$pad"iem po!iada@ to pe!& nie pan zapomnia' t "si" , b$' tutaj dzi( rano) + tego
- 145 -

przede !sz$st"im do!iaduje si ona, e b$'em tam rano, a po& tem c%ce zobacz$ "si" ) To jest niemiec"i prze"'ad znanej baj"i Apulejusza@ +#or i Psyc-e) Nie jest to poezja, ale !cale poezja tu nie jest potrzebna* jest raczej obraz dla dzie!cz$n$ o-iaro!anie jej tomu poezji, ja" gd$b$ nie pojmo!a'a do( po& et$czno(ci za!artej ! samej s$tuacji i potrzebo!a'a !zbudza j ! sobie obc m$(l) Na og#' si tego nie zau!aa, ale ta" to jest) A t "si" ona przecz$ta, t$m sposobem cel zostanie osigni t$) 7eeli ot!orz$ ! t$m miejscu, gdzie ostatnio cz$ta& 'em, znajdzie tam malut" ga'z" mirtu i c%$ba zrozumie, e ta ga'z"a to jest co( !i cej ni z!$"'a za"'ad"a) 9oja 0ordelio5 ;zego si l "asz< 7eeli b dziem$ razem, b dziem$ silni, sil& niejsi ni ca'$ (!iat, silniejsi ni sami bogo!ie) ,iesz, b$' "ie& d$( na (!iecie ta"i lud, sami m cz$.ni, i "ad$ !$starcza' so& bie, nie znali oni mi'osn$c% po'cze?) A b$li pot ni, ta" pot & ni, e mogli szturmo!a samo niebo) 7o!isz przestrasz$' si ic% i podzieli' na po'o!$, i z jednego osobni"a po!sta'$ d!ie isto& t$@ m i nie!iasta) Teraz czasami si ta" zdarza, e to, co da!niej b$'o po'czone, zno!u si 'cz$ ! mi'o(ci, i ta"ie po& 'czenie mocniejsze jest od 7o!isza* i s oni !ted$ na!et nie ta" silni, ja" b$li przedtem, ale jeszcze silniejsi, gd$ po'cze& nie ! mi'o(ci jest pot niejsz$m po'czeniem) T!#j 7o%annes dn) N4 !rze(nia Noc jest cic%a, jest trz$ "!adranse na pier!sz) Strani" prz$ bramie trbi s!e b'ogos'a!ie?st!o nad ca'$m "rajem, ec%o odpo!iada od las#! 1 strani" !$c%odzi z bram$ 1 zno!u trbi, ec%o odpo!iada z jeszcze !i "szej dali) ,sz$st"o (pi ! spo"oju, t$l"o mi'o( nie (pi) /o!sta?cie, moje tajemne moce mi'o(ci, zgromad.cie si ! tej piersi5 Noc milcz$ 1 t$l"o sa& motn$ pta" narusza to milczenie s!$m !o'aniem i szelestem s!$c% s"rz$de', lecc !zd'u zamglon$c% p#l na lodo!e "ra?&
- 146 -

ce* on ta"e ma pe!nie mi'osne spot"anie 1 acci$io o#en. 1 ;a'a natura pe'na jest !r#b5 /rz$jmuj zna" z lotu pta"a, z !o'ania pta"a, z uderzenia r$b$ o po!ierzc%ni !od$, z jej za& nurzenia si ! g' binac%, z dale"iego szcze"ania ps#!, z dale& "iego 'os"otu morza, z ec%a dale"ic% "ro"#!) Nie !idz upio& r#! ! tej nocnej godzinie, nie !idz tego, co b$'o, ale to, co prz$jdzie, ! 'onie !#d, ! poca'un"u dnia, ! tumanie, "t#r$ obejmuje ziemi i "r$je jej p'odne obj cia) ,sz$st"o jest ob& razem, ja sam jestem mitem o sobie sam$m, bo cz$ nie jestem podobn$ do mitu dc na to spot"anie< 0im jestem, to !sz$st& "o jedno, !sz$st"o przemijajce i czaso!o zapomniane, t$l"o rzecz$ !ane pozosta'$, moc mi'o(ci, mi'o(ci t s"nota, mi'o(ci szcz (li!o() 9oja dusza nastrojona ja" napi t$ 'u", moje m$& (li goto!e ja" strza'$ ! "o'czanie, nie s zatrute, ale goto!e zabar!i si "r!i) 9oja dusza jest mocna, zdro!a, radosna, obecna ja" 6#g) 1 6$'a pi "na z natur$5 8zi "i ci, cudo!na na& turo5 7a" mat"a czu!a'a( nad ni5 8zi "i ci za t! opie" 5 6$'a samorodna5 8zi "uj !am, ludzie, "t#r$m ona to za!dzi cza5 7ej roz!#j to b$'o moje dzie'o 1 zaraz dostan zap'at ) 1 3le zgromadzi'em rzecz$ dla tego jednego momentu, "t#r$ za& raz nastpi) /ie"'o 1 gd$b$m si mia' za!ie(5 7eszcze nie !ida mojego po!ozu) Ale s'$c%a strzelanie z bata, to m#j !o.nica) 7azda na (mier i $cie, niec% "onie padn, ale ! ostatniej se"undzie, gd$ ju b dziem$ na miej& scu) dn) NE !rze(nia 8laczego ta"a noc nie moe si przed'u$5 ;z$ Ale"sjon nie moe zapomnie si na c%!il , dlaczego s'o?ce nie moe o"a& za !i cej !sp#'czucia< Ale !sz$st"o min 'o i nie c%c ju jej !idzie !i cej) 0ied$ dzie!cz$na odda'a !sz$st"o, staje si nicz$m, straci'a !sz$st"o* nie!inno( jest u m cz$zn$ mo& mentem ujemn$m, a dla "obiet$ jest tre(ci jej b$tu) :aden op#r nie jest teraz moli!$, a mi'o( jest pi "na, dop#"i op#r istnieje, a "ied$ usta', !sz$st"o staje si s'abo(ci i pust")
- 147 -

Nie c%c na!et pami ta o t$m, co mnie z ni 'cz$'o* straci'a s!oj !onno(, a min '$ ju czas$, "ied$ dzie!cz$na z b#lu po nie!iern$m "oc%an"u przet!arza'a si ! "!iat %eliotropu) Nie b d si z ni egna'* nie ma dla mnie nic gorszego ja" "obiec$ p'acz i "obiece b'agania, to !sz$st"o odmienia, a !'a(ci!ie nic nie znacz$) 0oc%a'em j* ale od tej c%!ili nie b dzie zajmo!a& 'a mego um$s'u) 4d$b$m b$' bogiem, zrobi'b$m to dla niej, co zrobi' Neptun dla pe!nej nim-$@ zmieni'b$m j ! m cz$zn ) A !arto b$'ob$ prze"ona si , cz$ rzecz$!i(cie mona si da ta" !$m$(li przez dzie!cz$n i !p dzi j ! ta" p$c% , i sobie !$obrazi, e to ona znudzi'a si t$m stosun"iem5 9ona b$'ob$ z tego zrobi bardzo cie"a!$ epilog, "t#r$ sam ! sobie m#g'b$ mie ps$c%ologiczn !arto( i prz$ o"azji !zbogaci o liczne do(!iadczenia erot$czne)

- 148 -