You are on page 1of 10

dzieo | wieloznaczno | iluzja

Maria Goaszewska, polska filozof sztuki, w swojej definicji dziea sztuki wyrnia nastpujce jego cechy:
Przedmiot oddzielony od wiata, od reszty przedmiotw z nim wspwystpujcych. Posiada on wieloznacznie rozumiane ramy, ktre tworz jego wasny wiat. Przestrze dziea sztuki jest odmienna od przestrzeni wiata, tak jak i jego czas jest rny od czasu rzeczywistoci. W samym terminie |dzieo sztuki| zawarte jest wartociowanie i ocena. Dzieo sztuki wykonuje si na podstawie danej konwencji artystycznej. Dzieo sztuki odnosi si do rzeczywistoci istniejcej poza nim, przedstawia ja w innym wietle i pomaga ja zrozumie. Cech dziea sztuki jest jego niepowtarzalno, jest ono jedyne w swoim rodzaju. Wie si to z faktem, i zostao ono stworzone przez czowieka o konkretnej osobowoci. Stanowi samowystarczalne indywiduum. Jest skoczone, niewymagajce ju niczego do dodania ani odjcia. W innym przypadku uwaane za chybione. Zdarza si, e dzieo nieukoczone jest zamknite i spenia oczekiwania estetyczne, a dziea ukoczone okazuj si niepenymi, posiadajcymi niedostatki. Jest ono dostpne czowiekowi poprzez grup jakoci zmysowych i znaki. Maria Goaszewska wyrnia take |funkcje dziea sztuki| Zakada ona wielofunkcyjno sztuki, czyli przyjmuje stanowisko, ktrego tez jest spenianie przez sztuk kilku funkcji: _funkcja _funkcja _funkcja _funkcja _funkcja _funkcja _funkcja _funkcja _funkcja _funkcja przeamywania stereotypw komunikatywna terapeutyczna integracyjna adaptacyjna ideologiczna ekspresyjna estetyczna poznawcza katharsis.

filozofia

neuroestetyka

Dzieo sztuki jako

|superbodziec|
czyli jako twr charakteryzujcy si okrelonymi cechami, ktre oddziauj na aparat percepcyjno-emocjonalny widza silniej ni zwyky przedmiot.Ramachandran wyrnia 8 praw przeycia estetycznego:

Zaproponowano rwnie neuroestetyczn typologi obejmujc bodce oraz reakcje percepcyjno-poznawcze jakie one wywouj. Obejmuj one nastpujce typy bodcw:

Neuroestetyka
ma odpowiedzie na pytania
o neuronalne wyposaenie niezbdne do odbioru sztuki, specyficzne psychologiczne prawa rzdzce jej odbiorem, rnice i podobiestwa w oddziaywaniu na ukad nerwowy pomidzy sztuk, a zwykym bodcem zewntrznym oraz specyfik wpywu na mzg rnych rodzajw sztuki. Jej specyficzne zagadnienia to:

_rozwizywanie problemw percepcyjnych _posugiwanie si wizualnymi metaforami _zasada przesunicia szczytowego _unikanie punktw widzenia _wydobycie kontrastu _istotna rola symetrii _zasada izolowania _zasada wizania

_wyolbrzymiony _empatyzujcy _wieloznaczny _relacyjny _iluzyjny

_warto przystosowawcza sztuki w perspektywie ewolucyjnej, _charakterystyka emocji artystycznych _oraz dziaanie |umysu estetycznego|

Semir Zeki proponuje podzia aktw percepcyjnych na jednoznaczne i wieloznaczne oraz zauwaa, e podczas procesu percepcyjnego aktywowane s rone obszary w mzgu. W ramach tego podziau wyrnia on:

Neurobiologiczna definicja |wieloznacznoci| powstaa na podstawie odkry w badaniach nad procesami zachodzcymi w mzgu i jest przeciwiestwem definicji sownikowej.

Jednoznaczno Wieloznaczne

kolorw oraz figury jednoznaczne, kiedy aktywowany jest wycznie wze podstawowy.

obrazy bistabilne odnoszce si do jednego atrybutu lub kategorii oraz obligatoryjna metastabilno, podczas zmiany perceptu oprcz podstawowego wza wyspecjalizowanego w przetwarzaniu oraz percepcji danego atrybutu, czy kategorii aktywowana jest kora czoowo -ciemieniowa, ktra najprawdopodobniej odpowiedzialna jest za przesuniecie uwagi i narzuca zmian stanu wiadomoci.

Wieloznaczne obrazy bistabilne odnoszce si do ronych atrybutw lub kategorii - nastpuje przemieszczenie aktywnoci z jednego wyspecjalizowanego obszaru odpowiedzialnego za odbir bodcw okrelonej kategorii do drugiego odpowiedzialnego za percepcj obrazw innej kategorii, bierze w tym udzia rwnie kora czoowociemieniowa. Wiedzc, e w momencie zmiany percepcji w naszym mzgu aktywowane s wysze obszary moemy wnioskowa, ze na przetwarzanie informacji o bodcu wizualnym mog mie wpyw takie czynniki jak dowiadczenie, czy pami.

|Percepcja| to aktywny proces, w ktrym uzyskujemy informacje o wiecie zewntrznym. Jej celem jest dostarczanie nam adekwatnej wiedzy. Czsto mamy do czynienia z sytuacj wieloznaczn, niepen iloci informacji, wwczas nasz organizm sugeruje kilka interpretacji, uzupenia dane, wprowadza korekty i deformacje. Nie jest to jednak bd w dziaaniu, dziki temu moemy lepiej funkcjonowa w wiecie, ktry nie jawi nam si dokadnie taki jakim jest w rzeczywistoci. Wynika to z ogranicze naszego aparatu percepcyjnego.
Iluzj, z ktr najczciej si stykamy jest percepcja gbi. Przyczyny jej powstawania, a zarazem dziaanie mechanizmu naszej percepcji moemy zrozumie dziki malarstwu. Posuguje si ono naladujcymi rzeczywisto |wskanikami gbi|, aby ukazywa sytuacje jak najbardziej realne. S to wskaniki: 1. zbieno liniowa, czyli perspektywa liniowa 2. znajomo przedstawionych przedmiotw 3. gradient struktury powierzchniowej 4. wysoko w paszczynie obrazu 5. nakadanie si przedmiotw 6. perspektywa powietrzna 7. stao spostrzee 8. cienie.

|Termin iluzja|
stosowany jest najczciej w sytuacjach, gdy rezultatem procesu percepcji jest jednoznaczne, cho bdne spostrzeenie.

Do iluzji zalicza si|paradoksy percepcyjne| Przez |paradoks| najczciej rozumie si sytuacje niejednoznaczn. Percypujcy formuuje wykluczajce si sdy o naturze obiektu. Na rzecz |normalnoci| iluzji mona wskaza przyczyny ich powstawania, s to:

_porzdkowanie informacji nadmiarowych i niejednoznacznych, _uzupenianie niekompletnych informacji, _regularna korekta danych, _ograniczenia fizjologiczne.

Kinga Stempkowska
fotografie|tekst
|Rola wieloznacznoci w wizualnym dziele sztukiujcie filozoficzne i neuroestetyczne| modelka

Dariusz Zych|Agrafki
grafika|opracowanie Zuzanna Pukacka

agrafki.tumblr.com

You might also like