ISSN 1732 – 9000

Ka wa R a z ? [ 2 5 ]

LIBAN 2007
FAIR TRADE
ORWELL
 kawa raz?
Lubię, gdy w chwili największego zmęczenia przychodzi myśl,
że udało się zapiąć wszystko na ostatni guzik, wszystko, co
sobie założyłem. I nieważne są podkrążone oczy, nieważne, że
zamiast krwi w żyłach pulsuje kofeinowoteinowoczekoladowa
mieszanina, że za moment padnę jak głaz. To uczucie wszystko
wynagradza. I myśl ta spotyka mnie także wtedy, gdy nie
wszystko idzie zgodnie z planem, gdy, mimo poświęcenia, nie
udaje się czegoś zrobić, gdy zostaje pewien niedosyt. Ale
nauczyłem się cieszyć tak z małych jak i z dużych zwycięstw,
z małych jak i z dużych porażek, bo przecież każde z nich uczy
czegoś nowego, każde jest krokiem do przodu.
Czasem, w stanie psychofizycznego wyczerpania zdaje się, że
im bliżej mety tym dalej, im więcej zaangażowania tym gorzej,
im bardziej chcemy biec, tym ciężej się biegnie. Tym lepiej
zasypiam wtedy, na minutę przed budzikiem, ze świadomością
zwycięstwa, nieobecnym wzrokiem śledząc Twój rozbrajający
uśmiech, gdy pytasz: Kawa raz?
Wszystkiego dobrego!

naczelny

● SŁOWO OD JEZUITY
ja jestem nadzieja! 3
● LIBAN 2007
razem dla pokoju 4
● Z MOJEJ PÓŁKI
nieorwellowski orwell 6
● DEKAEF
człowiek z księżyca 7
● WARSZTAT 8
● POD PRĄD
bądź fair – wspieraj fairtrade 10
fair – not fair 11
świętuję, nieDzielę 12
● LIST Z PERU
dom, wiara 13
● PRZYCHODZI JEZUITA
DO LEKARZA... 14
● ANDRZEJKI 2007 15

2 Kawa raz? fot. archiwum redakcji, www.morguefile.com

 Sł owo o d Jez u i ty

ja jestem nadzieja!
Po piaszczystej drodze szła niziutka staruszka. Była już bardzo dalej wędrować sam. Będę Ci zawsze towarzyszyć, a w moim
stara, a jednak szła tanecznym krokiem i uśmiechała się jak towarzystwie zniechęcenie już nigdy Cię nie pokona.
szczęśliwa dziewczyna. Nagle dostrzegła przed sobą jakąś postać. Smutek nagle przestał płakać. Wyprostował się i ze
― Kim jesteś? ― zapytała staruszka. zdumieniem spojrzał na swoją nową towarzyszkę:
Ciężkie powieki z trudem odsłoniły zmęczone oczy, a blade wargi ― Ale... ale kim Ty właściwie jesteś?
wyszeptały: ― Ja? ― zapytała figlarnie staruszka uśmiechając się przy tym
― Ja?... Nazywają mnie SMUTKIEM. tak beztrosko, jak małe dziecko. ― JA JESTEM NADZIEJA!
― Ach! Smutek! ― zawołała staruszka z taką radością, jakby
spotkała dobrego znajomego. Drodzy Czytelnicy świątecznego numeru „Podaj Dalej”!
― Znasz mnie? ― zapytał Smutek niedowierzająco. Myślę, że to opowiadanko, nieznanego autorstwa, w sposób
― Oczywiście, przecież nie jeden raz towarzyszyłeś mi w mojej paradoksalny streszcza treści tegorocznego Adwentu, Rekolekcji
wędrówce. Adwentowych, bo zawiera ważną prawdę życiową, którą trzeba
― Tak sądzisz... ― zdziwił się Smutek. ― To dlaczego nie uciekasz mieć odwagę przyjąć. Mało tego, jest ona niezbędna do tego, by
przede mną. Nie boisz się? spotkać osobiście Boga, który w Tajemnicy Wcielenia, czyli
― A dlaczego miałabym przed Tobą uciekać, mój miły? Przecież Tajemnicy bycia jednym z nas, przychodzi do każdego jako jego
dobrze wiesz, że potrafisz dogonić każdego, kto przed Tobą Zbawiciel. Trzeba mieć sporo odwagi, pokory i mądrości, aby
ucieka. Ale powiedz mi, proszę, dlaczego jesteś taki markotny? usłyszeć swój smutek, swoje łzy, swoje nieszczęście i zrobić z nich
― Ja... jestem smutny. miejsce spotkania z Bogiem­Człowiekiem. Wtedy do smutku
Staruszka usiadła obok niego. dołącza nadzieja, która potrafi być jego dobrą towarzyszką.
― Smutny jesteś... ― powiedziała i ze zrozumieniem pokiwała W przeciwnym wypadku pojawi się rozpacz, czyli smutek bez
głową. ― A co Cię tak bardzo zasmuciło? nadziei. Życzę Wszystkim odważnego, mądrego i pokornego
Smutek westchnął głęboko. przeżywania swojego SMUTKU, czyli przeżywania go
― Ach, wiesz... ― zaczął powoli i z namysłem ― najgorsze jest to, z NADZIEJĄ.
że nikt mnie nie lubi. Jestem stworzony po to, by spotykać się
z ludźmi i towarzyszyć im przez pewien czas. Ale gdy tylko do Lesław Ptak S.I.
nich przyjdę, oni wzdrygają się z obrzydzeniem. Boją się mnie jak duszpasterz akademicki
morowej zarazy. ― I znowu westchnął. ― Wiesz... ludzie
wynaleźli tyle sposobów, żeby mnie odpędzić. Mówią: tralalala,
życie jest wesołe, trzeba się śmiać. A ich fałszywy śmiech jest
przyczyną wrzodów żołądka i duszności. Mówią: co nie zabije, to
wzmocni. I dostają zawału. Mówią: trzeba tylko umieć się
rozerwać. I rozrywają to, co nigdy nie powinno być rozerwane.
Mówią: tylko słabi płaczą. I zalewają się potokami łez. Albo
odurzają się alkoholem i narkotykami, byle by tylko nie czuć
mojej obecności. Przecież ja tylko chcę pomóc każdemu
człowiekowi. Wtedy gdy jestem przy nim, może spotkać się sam
ze sobą. Ja jedynie pomagam zbudować gniazdko, w którym
może leczyć swoje rany. Smutny człowiek jest tak bardzo
wrażliwy. Niejedno jego cierpienie podobne jest do źle zagojonej
rany, która co pewien czas się otwiera. A jak to boli! Przecież
wiesz, że dopiero wtedy, gdy człowiek pogodzi się ze smutkiem
i wypłacze wszystkie wstrzymywane łzy, może naprawdę wyleczyć
swoje rany. Ale ludzie nie chcą, żebym im pomagał. Wolą
zasłaniać swoje blizny fałszywym uśmiechem. Albo zakładać
gruby pancerz zgorzknienia.
fot. www.morguefile.com

Smutek zamilkł. Po jego smutnej twarzy popłynęły łzy:

najpierw pojedyncze, potem zaczęło ich przybywać, aż wreszcie
zaniósł się nieutulonym płaczem. Staruszka serdecznie go objęła
i przytuliła do siebie.
― Płacz, płacz Smutku. ― wyszeptała czule. ― Musisz teraz
odpocząć, żeby potem znowu nabrać sił. Ale nie powinieneś już

3
 L i b a n 2 007
RAZEM
Plaster, woda utleniona, żelazko, krople żołądkowe, igła
i nitka, woda pitna, mleko i chleb, uśmiech, modlitwa i tak
zaczęła się misja… Nagle podbiega Thomas i przewraca
się, raniąc się przy tym w nogę. Na szczęście mam przy
sobie wodę utlenioną i natychmiast opatruję go. A w duchu
modlę się: „Panie, tak jak ja obmywam nogę tego chłopca,
tak Ty oczyszczaj jego duszę”. Dyskoteka. Wszyscy chłopcy
chcą przepięknie wyglądać. Jeden z nich prosi mnie więc,
abym wyprasowała mu koszulę. I tak mam okazję zwrócić
się do Pana: „Panie, tak jak ja rozprasowuję bluzkę temu
chłopcu, tak Ty prostuj jego ścieżki życia, szczególnie gdy
w przyszłości nie będzie mógł sobie sam poradzić”.
Śniadanie. Dzieci mają do popicia wodę („maj”), mleko
(„halib”) lub herbatę („szaj”). Bardzo często wybierają wodę.
A nalewając do kubka Lindy prosiłam Pana: „Panie, tak jak
ja wypełniam jej kubek wodą, tak Ty napełniaj jej serce
swoją Miłością i niezgłębionym Miłosierdziem”. Misjonarz
trwa więc nieustannie w obecności Boga.
...aby mógł stać się przesłaniem Miłości
Jednak co tu ukrywać – na poważnie misje zaczęły się dopiero
wtedy, gdy… zbierałam szyszki na kolonijne chrzciny i zaczęłam
się pytać Pana, czego On pragnie od mojej obecności w tym
miejscu. Wtedy przypomniałam sobie słowa: „Chcę raczej
miłosierdzia niż ofiary” (Mt 9, 13). Miłosierdzie – czym ono jest?
Na pewno nie daje się poznać, jeśli nie pozwolimy Bogu, aby On
wpierw nas obdarzył Miłością, dopiero wtedy możemy dawać ją
innym. To podstawa sprawy misji. Bez Miłości nic nie jesteśmy
w stanie uczynić. Jak kochać, gdy nigdy nie odczuło się miłości,
jak kochać, gdy samemu nie umie się jej przyjmować i jak
wreszcie wymagać tego od innych… Misjonarz pozwala więc
ogarnąć się Miłością… aby mógł stać się przesłaniem Miłości.
Skoro Bóg tego pragnie, to dlaczego by nie spróbować,
szczególnie gdy na swoich misjonarzy wybiera dzieci, do których
4 Kawa raz?
to my pojechaliśmy… (prawdziwy paradoks). Szczególnie
zauroczyły mnie takie sytuacje: Jazda busem obok Ribala na
otwarty basen. To chłopiec bardzo wesoły, który z chęcią uczył
mnie podstaw j. arabskiego, a w zamian otrzymywał słówka
polskie. Czynił to za każdym razem, gdy mogliśmy siedzieć obok
siebie. Dyskoteka. Już najmłodsze dziewczynki uczyły nas, jak
mamy tańczyć, kręcić bioderkami (to one powinny siedzieć w jury
„Tańca z Gwiazdami”). Były szczęśliwe, że chcemy uczyć się od
nich, że podziwiamy ich taniec, poczucie rytmu, delikatność
ruchów. A w czasie konkursu Najib z wielkim zapałem tłumaczył
mi jedną z konkurencji. I w taki oto sposób doświadczaliśmy
Miłości od Tego, który chciał nas nią obdarzyć. Również w czasie
posiłku, gdy patrzyłam na swoją grupkę dzieci (Elias, Rita, Rita,
Marina, Linda, Charbel) i słuchałam, co mówią, aczkolwiek
bardzo często nie rozumiałam, o czym dyskutują… A także na
basenie, gdy Elias wołał „Szaftę” (tzn. Szefową grupy). Aby
kolejny raz ścigać się z nim w wodzie… nie musiałam dużo
mówić... Również wtedy, gdy ten sam chłopiec chciał się
poskarżyć i wyżalić… a uczynił to przy mnie w j. arabskim,
dlatego jego wypowiedź zrozumiałam tylko dzięki gestykulacji.
A wieczorem po kolacji Charbel woła „Ania, Ania...” na znak, że
chce bawić się w ganianego, wtedy również nie musiałam zbyt
wiele mówić.
...zawsze obecny
Najbardziej w tym wszystkim liczyła się obecność – ciągła
prewencja przy dzieciach, jak to czynił św. Jan Bosko. Można
powiedzieć, że była to obecność 24 godziny na dobę. Począwszy
od porannej pobudki a skończywszy na „bonne nuit” – dobranoc.
Wspólne posiłki, zabawy, czuwanie także w czasie wolnym, mogą
zdziałać o wiele więcej niż umiejętności językowe. Misjonarz jest
więc ciągle obecny zarówno wtedy, gdy dzieje się coś dobrego jak
i smutnego. Jest obecny nawet wtedy, gdy dostrzega swoje błędy
i niedoskonałości. I nie ma co się ich wstydzić. Bo rzeczywiście

D L A P O KO J U
„Moc w słabości się doskonali”. Możemy stawać się świadkiem
również (może przede wszystkim), gdy próbujemy powstać
i starać się pokonywać to, co dla nas jest trudne i wydawać by się
mogło niemożliwe do przezwyciężenia. I tak na przykład
w Libanie dla jednego problemem może być pogoda – nigdy nie
padało, temperatura sięgała ponad 30 stopni Celsjusza, a dla
drugiego trudności językowe – j. arabski, j. francuski (tylko
starsze dzieci i wolontariusze libańscy mówili w j. angielskim),
jedzenie – może nie każdy potrafi natychmiast przestawić się na
hybes (chleb) z dybes (coś słodkiego), manakisze z serem,
z zatarem (przyprawa) lub mięsem, soczewicę, cebulkę, sałatkę
młodości, której podstawowym składnikiem są liście pietruszki…
Liban to też kraj, gdzie często spotyka się żołnierzy, flagi
poszczególnych ugrupowań politycznych, gdzie dzieci chcą zostać
w przyszłości pilotem samolotu, aby bronić swojego kraju,
a młodzież tańcząc na dyskotece, czy to w autobusie prezentuje
gestami swoje poparcie dla Hezbollahu lub dla opozycji –
ugrupowania chrześcijańskiego… I jednocześnie to kraj, gdzie
czci się św. Charbela – maronickiego ascetę, św. Ritę, a także
św. Tereskę od Dzieciątka Jezus i obraz Jezusa Miłosiernego.
Misjonarz to więc też człowiek, który nie powinien się dziwić
(a szczególnie gdy jedzie wąskim wąwozem w góry i musi trąbić
na zakręcie, by samochody z naprzeciwka wiedziały, że ktoś za
chwilę zagrodzi mu drogę), ale raczej próbować zrozumieć, jeżeli
chce wprowadzać pokój w sercach tych, którzy tego pokoju nie
mają. Jednak na samym początku – podobnie jak z Miłością,
Pokój powinien być też w jego własnym sercu. Na koloniach, na
których byliśmy, było to szczególnie ważne, gdyż ich hasłem
przewodnim były słowa: „Razem dla Pokoju” ze sztandarową
pieśnią: „A pokój niech będzie z nami (…) A pokój niech połączy
nas”. A śpiewano w języku francuskim, arabskim, polskim
i hebrajskim...
Anna Żurawska
L ib an 20 0 7
fot. archiwum redakcji
Minęło już parę miesięcy, odkąd wróciłam z Libanu. Jakaś
moja część tam pozostała i nie chce do mnie powrócić. Może
wzywa mnie, bym wróciła do Libanu. Wspaniali Libańczycy,
dotyk i zapach powietrza, którym oddychał Pan Jezus,
uśmiech „młodych gniewnych” sierot i my – nasza grupa,
bez której nie byłoby tych pięknych wspomnień.
Angelina Cernohouzova
Liban to mały kraj (pow. ok. 10 tys. km2) położony nad Mo-
rzem Śródziemnym, ze stolicą w Bejrucie, zamieszkały przez
chrześcijan, druzów (łączących religię muzułmańską
z chrześcijaństwem, gnostycyzmem i dawnymi wierzeniami
bliskowschodnimi) i muzułmanów, w tym m.in. przez Bedu-
inów (nadal prowadzących koczowniczy tryb życia).
Charakterystyczne dla tego państwa są cedry, plantacje bana-
nów, oliwek, winogron, arbuzów oraz bogata historia
sięgająca czasów fenickich, skąd pochodzi alfabet fenicki –
na podstawie którego powstały alfabety współczesnej Europy.
W lipcu tego roku wolontariusze w Międzynarodowego Wolon-
tariatu Don Bosco (Toruń: Iwona Piechocka, Paweł
Kulikowski, Anna Żurawska, Joanna Goździalska, Ewa Pie-
czyńska, Adam Mordzon, Angelina Cernohouzowa;
Warszawa: Paulina Zapała, Joanna Wieczorek, Daria Smo-
lak, Henryk Kalinowski, Rafał Ostrowski, ks. Kazimierz
Gajowy) przy współpracy libańskiej młodzieży uczestniczyli
w organizacji dwóch turnusów kolonii dla dzieci,
w miejscowości Amchit, 45 km km na północ od Bejrutu. Kolo-
nie odbyły się pod hasłem: „Razem dla pokoju”.
5
 Z m o j e j p ó ł ki
nieorwellowski orwell
Tak jak George Orwell kojarzy się głównie z Rokiem 1984
i Folwarkiem zwierzęcym, tak i przymiotnik „orwellowski” sto-
suje się tylko do tych dwu utworów demaskujących reżimy
totalitarne. Nie chcę podważać wartości obu tych książek, to
przecież arcydzieła światowej literatury, o których wszyscy
– choćby za sprawą nieszczęsnego telewizyjnego Big Brothe-
ra – słyszeli, ale recepcja twórczości Orwella tylko przez
pryzmat tych pozycji jest niesprawiedliwym zubożeniem je-
go przekazu. Trzeba zatem stanowczo wystąpić przeciw
zawłaszczaniu Orwella przez antytotalitarny dyskurs. Dlacze-
go? Ponieważ pozostała twórczość Orwella również jest
warta uwagi.
Córka proboszcza
I tak wczesna Córka proboszcza ukazuje małe angielskie miastecz­
ko lat międzywojennych, ale panujące tam wówczas stosunki
społeczne są tak skostniałe, że czuć unoszący się odór zwłok królo­
wej Wiktorii. Tytułowa bohaterka przyjmuje na siebie ascetyczne
i służalcze wobec ojca życie, które jednak – przynajmniej na ze­
wnątrz – nie spotyka się z wdzięcznością pastora. Mamy tu
możliwość poznać już w XX wieku nieco wygasłe, ale wciąż żywe
spory religijne, także w łonie protestantów. Na skutek różnych per­
turbacji wiara Dorothy Hare – bo tak się nazywa córka
proboszcza – ulegnie załamaniu, lecz mimo to będzie kontynuowa­
ła to monotonne panieńskie życie, hołdując zasadzie, że
nieważne, czy się wierzy czy nie, trzeba być tylko pożytecznym.
A może na tę decyzję wpływ miało silne wychowanie, które trwale
kształtuje człowieka i wpływa na jego zachowanie do końca życia,
niezależnie od bogactwa różnorodnych doświadczeń po drodze?
W książce mamy też okazję obserwować od podszewki działanie
czwartorzędnej prywatnej szkoły dla dziewcząt, gdzie wypaczona
zasada „klient – nasz pan” doprowadziła do degeneracji systemu
nauczania. To zjawisko może być przyczynkiem do dyskusji nad
6 Kawa raz?
fot. archiwum redakcji, http://en.wikipedia.org
tym, czy podobna prawidłowość wpływa na kondycję współcze­
snych prywatnych polskich szkół. Córka proboszcza to także
ukazanie – choć tylko epizodyczne – problemu bezdomności:
przetrzymania mroźnej nocy na miejskim placu, picia kubka lury
przez czworo delożowanych, a także wyniszczającej pracy, która
wpływa na bierność człowieka. Bo ten, kto jest głodny, wiecznie
zapracowany i zmęczony, nie buntuje się.
Na dnie w Paryżu i w Londynie
Bieda i próby radzenia sobie z nią stanowią temat książki Na dnie
w Paryżu i w Londynie. Orwell pokazuje sposoby – wręcz udziela
rad, wskazówek – jak przeżyć, będąc na bruku. Mamy więc tu do
czynienia ze światem zarobaczonych pensjonatów z brudną po­
ścielą, zanieczyszczonych kuchni w luksusowych(!) hotelach
(znamienna jest sentencja mówiąca, że im danie droższe, tym wię­
cej w nim potu i śliny), dziennego wyżywienia składającego się
z kromki chleba i margaryny, palenia podniesionych z chodnika
kiepów i wędrówki szlakiem podlondyńskich przytułków. Utwór
ma charakter autobiograficzny i po jego przeczytaniu łatwo dojść
do przekonania, że jednak warto brać ulotki na ulicy, by wspomóc
bezrobotnych. Temat nędzy szerokich mas robotniczych autor
rozwija również w eseistycznej nieco Drodze na molo w Wigan.
Birmańskie dni
Zupełnie inny świat dostajemy w książce Birmańskie dni, która
również stanowi w jakiejś części odbicie przeżyć autora (był poli­
cjantem kolonialnym w Birmie). W bliskim kresu imperium
brytyjskim koloniści patrzą na pachnących czosnkiem autochto­
nów z nieskrywaną pogardą, a wśród samych tubylców nie
brakuje manipulatorów, spekulantów, którzy do realizacji wyzna­
czonego przez siebie celu dążą wszelkimi sposobami,
z których najskuteczniejszym jest wyniszczenie przeciwnika po­

przez... pomówienie. To również studium życia obyczajowego:
oto starzejąca się panna wysłana zostaje właśnie do Birmy, by
wśród brytyjskich urzędników i wojskowych znaleźć męża. Są oni
ostatnią deską ratunku, a skoro ostatnią, są chyba niewiele warci.
I istotnie, wyjazd do kolonii jawi się jako zesłanie, degradacja,
a wspomniane lekceważenie Birmańczyków jest próbą pozbycia
się kompleksu. Sami koloniści zdają sobie sprawę z bagna,
w jakim – także i dosłownie (niesprzyjająca przyroda i klimat) –
ugrzęźli, izolują się od reszty społeczeństwa (rolę getta odgrywa
klub) i chcą jak najszybciej wrócić do ojczyzny. Może więc po ci­
chu sami życzą sobie upadku imperium brytyjskiego, by móc
opuścić kraj, którego mieszkanki pozbawione są krągłości?
Wiwat aspidistra
Z kolei Wiwat aspidistra opisuje nieuchronny proces „skapce­
nia” każdego z nas. Przychodzi taki okres, kiedy ideały trzeba
odłożyć do lamusa i – chcąc czy nie chcąc – rozpocząć regularne
życie, które grozi popadnięciem w rutynę. Tytułowa aspidistra,
podobny do juki kwiat będący na wyposażeniu domów brytyjskiej
klasy średniej, jest najbardziej wymownym jej symbolem. Od po­
koleń na buntowników czyha przekleństwo utartych kolein
drobnomieszczańskiego żywota. Brak tchu natomiast uczy nas, ja­
kim rozczarowaniem może zakończyć się spotkanie z reliktami
idealizowanej młodości. Czar pielęgnowanych przez lata wspo­
mnień pryska po skonfrontowaniu ich z rzeczywistością. To także
manifest bezkompromisowego obrońcy przyrody. Przeciwstawia­
jąc się zmianom krajobrazu, jaki zna z dzieciństwa, główny
bohater poddaje jednocześnie druzgocącej krytyce działania krzy­
kliwych aktywistów rodzącego się ruchu ekologicznego, których
dbałość o przyrodę jest wybiórcza i pozorowana.
Spór o Orwella
Od dziesięcioleci trwają spory, czy Orwell był pisarzem prawico­
wym czy lewicowym. Najjaskrawsze przejawy jego działalności –
zaangażowanie w wojnie domowej w Hiszpanii po stronie republi­
kańskiej oraz bezustanne występowanie w obronie
wyzyskiwanych robotników – każą go sytuować po lewej stronie
sceny politycznej. Genialni twórcy wymykają się jednak tak pro­
stym klasyfikacjom. Orwell krytycznie postrzegał współczesnych
sobie działaczy brytyjskiej Partii Pracy, niechętny był obyczajo­
wym nowinkom. Widząc obecne poczynania laburzystów w tej
sferze, musi przewracać się w grobie. Ponadto Rok 1984 i Fol­
wark zwierzęcy wymierzone są raczej przeciw totalitaryzmowi
lewicowemu. Warto pamiętać, że jako jeden z niewielu zachod­
nich intelektualistów w końcu II wojny światowej Orwell nie miał
złudzeń co do intencji ZSRR. O jego stosunku do komunistyczne­
go mocarstwa może świadczyć otwarte wystąpienie w obronie
szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego podstęp­
nie uwięzionych przez Stalina w 1945 roku.
To wszystko nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie,
czy Orwell należy do prawicy czy lewicy. I bardzo dobrze, bo dzie­
ła pisarza są dziedzictwem nas wszystkich, niezależnie od
preferencji politycznych.
Tomasz Kulicki
D eKa e F
CZŁOWIEK Z KSIĘŻYCA
reż. Milosz Forman (1999)
Dużo o głównym bohaterze Andy'm Kaufman’ie (Jim Carrey) po­
daje nam wydawca filmu, ale jak w takiej formie można oddać
całą postać ekstrawaganckiego, nieznośnego i jednocześnie ko­
chanego przez całą Amerykę komika, popularnego w latach
70­tych? Zdecydowanie trzeba rozczytać się w biografii Kaufma­
na, żeby mieć pełniejszy obraz tego satyryka z zamiłowania.
Jednak film na początek wystarczy. To mały kamyczek ciekawo­
ści, któremu możemy pozwolić się stoczyć, albo zatrzymamy go
na szczycie.
Forman pozwala nam śledzić ważne wątki kariery i całego
życia człowieka, który z barowego piosenkarza przechodzi prze­
mianę w znanego showmana. Ale w pełnym znaczeniu tego słowa
– staje się kimś, kto jest tym, kim jest przez relację, jaką buduje
z publicznością, osobą istniejącą z potrzeby tworzenia rozrywki
i zabawy, jednak nie bezsensownej, a pełnej kunsztu zaangażowa­
nia i podtrzymywania aktywności własnego wulkanu pomysłów.
Kaufman stale korzysta z szansy i pokazuje, co tak naprawdę
w nim drzemało od dzieciństwa, bo mamy też okazję widzieć go
jako malca ćwiczącego przez mówienie do ściany i zabawiającego
rówieśników. Problemy codzienności nie burzą życia komika –
stara się pozostać indywidualnością i przekazuje to innym, kiedy
widzimy, jak zmaga się z machiną przemysłu rozrywki, gdzie me­
todą taśmy produkcyjnej stara się karmić widownię ogranymi
pomysłami, kiedy budzi świadomość widzów sitcomów, tak aby
świata śmiechu z puszki nie brali za jedyną możliwą alternatywę
dla codzienności, który tworzy swą anty­postać Tony’ego Cli­
fton’a tylko dlatego, żeby dręczyć jego zachowaniem
przyzwyczajonych do bezczynnego odbioru widzów. Na ekranie
widzimy człowieka gotowego pytać o cel istnienia konwenansów,
o ograniczanie własnych pomysłów i bycia sobą dla spokoju
skostniałego, dobrze sytuowanego społeczeństwa. Konfrontowa­
niem, dawaniem siebie w nieokrojonej postaci chciał prowadzić
swoisty dialog z otoczeniem.
Widzimy, że ten człowiek nie zmienia się nawet w chwili po­
znania diagnozy… skazującej go na długotrwałe i – jak się
okazuje – nieskuteczne leczenie choroby nowotworowej. Dzień je­
go pożegnania jest przedstawiony kontrowersyjnie jako
happening, wspomnienie wciąż obecnego przez to, co stworzył
i pozostawił, a także jak poruszył i zmienił społeczne bariery źle
pojmowanej normalności.
Film bez wątpienia jest bogaty w całą paletę barw, które
składają się na trochę artystycznie bezładny (a nawet dziwny)
świat człowieka stale poszukującego w sobie i w otoczeniu inspi­
racji do zaskakiwania, inteligentnego dowcipu, orientującego swe
życie na to, co nowe i prowokująco inne. Jest to jedną z fabulary­
zowanych biografii, o których można myśleć, że opowiadają
o przeszłości. Ale tak naprawdę to, jakim jest społeczeństwo obec­
nie, bierze się z jego rozwoju, w czym realnie możemy brać
aktywny udział przekazując siebie.
Paweł Prusiński
7
 Wa r s zt a t

Miłość

nie wtedy kiedy chcę

nie na zawołanie
szarpie moim dniem
nie chcę być sama – woła
Pożegnanie dzikich gęsi podsyła posłańców, których nie przyjmuję
zwodzi serce do tych, którzy jej szukają poza mną
Jakiś traktor kulawy na jedno koło ugrzązł w redlinie, szpak przed omija łukiem
podróżą przysiadł na czereśni, ty przyniosłaś we włosach pożółkły lub dopada znienacka
liść. W domu pachnie zupa grzybowa, zaś na piecu furkoczą nie wtedy, gdy czekam
powidła. Jutro, najpóźniej pojutrze siwy chłód wyciśnie deszcz z tej mieni się jak kawałki kolorowych szkiełek w kalejdoskopie
chmury, tego obłoczku, co ukrył się przed szarugą w naszym zmienia twarz i nigdy nie jest taka sama
ogrodzie. Patrz, granią pola przechadza się ulewa, potargała choć czasem wraca podobne odczucie
brzozowy zagajnik, ulewą zmarszczyła lustro wody. Jeszcze nie zazwyczaj w śnie
dziś, kiedy ostatni upał trzyma ulewę w błękitnej klatce. Jeszcze spokoju nieopisanego
parów nie zaprasza słoty na swoje łoże. Wpuść kroplę rosy do oka spokoju przeżytego w głębi obecności między ja i ty
i ścigaj bystrym wzrokiem skrzydlatą radość gęsi. Widziałem je – przychodzi
jakby wczoraj – jakby przed chwilą lądujące na zgniłych polach odchodzi
marca. Widziałem ze szczytów topoli, jak znikały w bordowych zanim się rozgości
odmętach zmierzchu. Pobiegnij ze mną tam, na południowe nie zapamiętam nawet jej twarzy
wzgórze, gdzie wyleguje się słońce, gdzie u niebian błagałem dama zmiennych pejzaży
o Ciebie. Będziemy nasłuchiwać i zerkać, aż nas noc zastanie. pani swego losu
Widziałem łzę w Twoim oku, kiedy jakimś przekleństwem królowa na własnym tronie
odpędzałem głód i pragnienie. Na szczęście Ty odlatujesz tylko na niezależna i nieuchwytna
chwilę, na odległość tęsknoty za naszymi dłońmi. Spójrz, ten boi się spojrzeć mi w oczy i przyjść na jawie
traktor utknął w dziurze po upale i jedynie strugi mocują się ze
wzniesieniem próbując go wyciągnąć. Czyż nie jesteśmy do niego Magda Jóźwiak
podobni? Ugrzęźliśmy na poboczu drogi, u szczytu góry skąd,
widać wszystkie królestwa świata. Jeszcze ten głos z daleka, który
obiecuje nam te bogactwa za zdradę pobocza. Spójrz, na drodze
obok nas czas gania się ze światem – przedziwny taniec kuglarzy –
woła nas do tej morderczej zabawy. Czasami z błota zwykłych
ludzkich spraw wygramoli się któreś z nas, by wrócić po chwili,
podłożyć drew do paleniska.
Jutro, najpóźniej za tydzień przez sad przejdzie pierwszy mróz,
strząśnie nie zerwane jabłka, płachtą liści nakryje rabatki. To jutro,
a dziś jeszcze ciepła noc pod gwiazdami i gęsi spóźnionych wołanie
do przewodników stada, błaganie o ostatnią modlitwę
w katedrze lata.

Darek Grożyński

8 Kawa raz?
 War sz t a t

fot. www.morguefile.com
***

boję się
gdy już zabraknie
powietrza i światła
nie będę
jak wtedy
w dniu narodzin

Kasia Wiśniewska

Codzienność

gorzki posmak słowa

zgrzyt pieśni nabrzmiałej
w skowycie oskarżeń
Do strapionego serca
miarowy rachunek zażaleń

dedykuję znajomej duszy w braku powolnych dni zachwycie

mija życie
serce czterdziestoletnie
nie bój się Anna Caban
jesteś większe niż myślisz
smutek się uciszy
wypłacze w rękaw drogi
odkryje, że za kolejnym zakrętem jest następny rozdział
dostrzeże człowieka, który idzie obok
tych, którzy stoją wśród pól
a jednak po nim coś zostanie
świadectwo przechodzącego Samarytanina

Magda Jóźwiak

9
 Po d p r ąd

Bądź fair, wspieraj

FA I R T R A D E
„Kto ratuje jedno życie, ratuje świat” – głosi sentencja z Talmudu zdobiąca me-
dal wręczany „Sprawiedliwym wśród Narodów Świata”. Podobnie można by
napisać o Sprawiedliwym Handlu, ponieważ kupując produkty pochodzące ze
Sprawiedliwego Handlu, realnie poprawiamy los człowieka na drugim
końcu globu.

Co to takiego?

Idea Fair Trade (Sprawiedliwy Handel/FT) opiera się na przekonaniu, że nierówne re­
guły handlowe są jedną z przyczyn ubóstwa w krajach rozwijających się. Dlatego FT
zakłada sprawiedliwą zapłatę dla rolników za produkowane przez nich towary i gwa­
rantuje im pracę w godnych warunkach. Często narzekamy na wysokie ceny bananów,
herbaty czy kawy. Jednak czy kiedykolwiek zastanawialiśmy się, ile tak naprawdę
otrzyma ich producent? Czy pijąc rano kawę myślimy o tym, jaką drogę musiała ona
przebyć do naszego kubka? Tymczasem producenci produktów, bez których nie wy­
obrażamy sobie śniadania czy kolacji, często pracują w pocie czoła i nieludzkich
warunkach, nie otrzymując za swoją pracę godziwej zapłaty. Pracują także dzieci, gdyż
każda para rąk jest konieczna, aby wyżywić rodzinę.

Kogo na to stać?

Herbata czy kawa pochodząca ze Sprawiedliwego Handlu kosztuje kilkanaście złotych.

Dużo? Kogo z naszego biednego kraju stać na taki „luksus”? Ale czy na pewno? Polska
to bardzo bogaty kraj. Słowa te brzmią jak herezja. Ale tak, to prawda. Polska znajduje
się w grupie państw wysokorozwiniętych według corocznego rankingu UNDP (Pro­
gram Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju). Na 177 krajów ocenianych w 2006 roku
(według wskaźnika HDI­ Human Development Index) znaleźliśmy się na 37 miejscu!

Nie trzeba dobroczynności

Więcej o sprawiedliwym handlu:
www.sprawiedliwyhandel.pl
www.efte.org
www.maketradefair.org
Lista sklepów z produktami Fair Trade:
www.sklep.sprawiedliwyhandel.pl
Rolnicy z krajów rozwijających się często pytani są o to, jak można im pomóc. Mówią,
że doskonale są w stanie poradzić sobie sami, jeśli otrzymają godziwe wynagrodzenie
za swoją pracę. Dlatego warto pamiętać, że nie chodzi tu o prostą, oczyszczającą sumie­
nie, a częstokroć jednorazową, przedświąteczną dobroczynność. Sprawiedliwy Handel
realnie poprawia warunki życia ludzi. Dzięki spółdzielniom Sprawiedliwego Handlu
powstają szkoły, które dają szansę na lepsze życie dzieciom z krajów Południa i ich ro­
dzicom.
Zakupy mogą zmieniać świat
Mimo, że idea Fair Trade w Polsce dopiero raczkuje, staje się z miesiąca na miesiąc co­
raz popularniejsza. W wielu miastach są już sklepy, w których bez problemu można
kupić „sprawiedliwe” produkty oznaczone logo Fair Trade. Pamiętajmy jednak, że nie
jest to jakaś moda czy egzotyczna fascynacja. To świadomy wybór. Nasze codzienne za­
kupy mogą uczynić świat trochę lepszym. Poza tym przyjemnie jest napić się kawy,
która ma „sprawiedliwy” smak. To trochę tak, jak uszczknąć trochę z tytułu „Sprawie­
dliwy wśród Narodów Świata”. Co więcej, każdego z nas na to stać.

Marta Lis

10 Kawa raz?

„Wszyscy domagają się pokoju, a nikt nie żą-
da sprawiedliwości”. Tak wiele lat temu
śpiewał Peter Tosh i twierdzenie to pozosta-
je aktualne dzisiaj. Świat pełen jest
zawodowych płaczliwych apostołów pokoju,
podczas gdy sprawiedliwość – jego podsta-
wowy warunek – traktowany jest po
macoszemu. Ale czym owa sprawiedliwość
jest? Choć wymieniana nawet w wielu ak-
tach prawnych, nie doczekała się
zadowalającej definicji. I nie będzie łatwo ją
sformułować. W dobie wielości światopoglą-
dów, wolnego rynku stylów życia,
względności największych wydawałoby się
świętości i coraz powszechniejszego permi-
sywizmu trudno mówić o jakiejś jednej
uniwersalnej sprawiedliwości. Co dla jedne-
go jest wyrazem upragnionej
sprawiedliwości dziejowej, dla drugiego sta-
nowi nieuczciwe podważenie jego
dotychczasowych przywilejów. Podczas gdy
jeden będzie upatrywał sprawiedliwości
w nieskrępowanej działalności gospodar-
czej, drugi będzie ubolewał nad utratą
socjalnego bezpieczeństwa, również powołu-
jąc się na sprawiedliwość. Przykłady można
mnożyć. Od ich przywoływania ważniejsza
jest jednak odpowiedź na pytanie, jak odna-
leźć się w tym pokawałkowanym
i niejednorodnym świecie. Może trąci to nie-
co naiwnością, ale wydaje mi się, że
najlepiej spróbować znaleźć oparcie w uni-
wersalnych wartościach, które podzielali nasi
przodkowie. Lepiej zawierzyć temu, co zna-
ne i sprawdzone, pewne i przewidywalne,
niż poddawać się próbom redefinicji utrwalo-
nych przez pokolenia pojęć, w tym
tradycyjnego wyobrażenia sprawiedliwości.
Kalanie własnego gniazda is not fair.
Tomasz Kulicki
Po d p r ą d
Dziś w pierwszym programie irlandzkie-
go radia usłyszałam fragment
przemyśleń religijnych. Była tam mowa
o tym, że ludzie często narzekają, mó-
wiąc „It's not fair.” Co jest nie fair?
Np., że są bezrobotni lub chorzy, lub też,
że coś im się nie udało albo że nie mają
tyle pieniędzy, ile by chcieli. A nikt raczej
nie stwierdza: „Mam sześć kranów w do-
mu, niektórzy nie mają ani jednego
i muszą wodę nosić na swych barkach
z odległej studni. It's not fair.”
Pomyślałam – to takie oczywiste, a tak
mało się o tym myśli. Nie doceniamy te-
go, co mamy. Gdybyśmy np. urodzili się
w kraju bardzo ubogim, samo staranie
się o najbardziej podstawowe środki
przetrwania jak woda pitna i choćby tro-
chę pożywienia, pochłaniałoby tyle
czasu i energii, że nie miałoby się czasu
myśleć o tym, że to czy tamto mi się nie
powiodło. Kwestie takie jak zaspokoje-
nie głodu, troska o podstawową higienę,
sen i osiągnięcie choćby minimalnego
stanu poczucia bezpieczeństwa
(np. w krajach ogarniętych wojną) pochła-
niałyby tyle czasu i energii, że człowiek
nie miałby nawet siły narzekać. Aby
przetrwać, musiałby cały czas zmagać
się o to przetrwanie. A może bardziej by
się cieszył, bardziej doceniał choćby
słońce, które daje ciepło, wodę, która
zmywa brud i gasi pragnienie, śpiew pta-
ków, który koi duszę zmęczoną
codziennym trudem, dotyk zielonych li-
ści, zapach kwiatów. Tego nie
doceniamy, bo mamy podstawowych
środków do życia w nadmiarze. Choć
oczywiście nie wszyscy.
Magda Jóźwiak
11
 Po d p r ąd
Świętuję, nieDzielę
Z czym kojarzy się niedziela?
Z nicnierobieniem, z lepszym obiadem, spotkaniem ze
znajomymi/rodziną, z mszą (w wersji dla wierzących chrześcijan,
niezależnie od stopnia zaangażowania).
Zasadniczym wyznacznikiem (choć coraz rzadziej) jest brak
aktywności zawodowej w tym dniu, ze względu na wyżej
wymienione czynności. Taki podział wynika z pewnych tradycji,
zakorzenionych na gruncie kultury europejskiej, której składową
było i jest chrześcijaństwo. Wyróżniał on (zresztą jak wszystkie
tego typu klasyfikacje oparte na religii) tzw. czas sacrum i czas
profanum (zob. m.in. Eliade M., Sacrum i profanum...). Ten
pierwszy, związany z tym, co Nieuchwytne materialnie, ale
zarazem istotne dla ludzkiej egzystencji wkracza w ciągłość tego,
co związane z nasza codziennością. Podobnie jest z niedzielą – na
czas oddawania czci Bogu, zawieszano tzw. normalne aktywności,
aby wziąć udział w tych świątecznych. Oprócz wymiaru
religinego, taki czas ma też ważkie znaczenie psychologiczne dla
człowieka, ponieważ teoretycznie daje możliwość wytchnięcia,
zrelaksowania się, celem nabrania nowych sił.
Zastanówmy się nad przysłówkiem: „teoretycznie”
Czy w istocie dzisiaj mamy do czynienia z przedłożonymi
założeniami? Zapewne wielu z nas sobie pomyśli: no jak to?
Przecież na swój sposób świętuję ten czas sacrum – wolne od
zajęć mam? Mam. Śpię do południa? Śpię. Pójdę do kościoła na
19 (jak wstanę)? Pójdę (jak wstanę). Odpocznę? Jak się nie
zmęczę wstawniem, to tak. I zgadza się. Ale czy wszyscy mogą tak
powiedzieć?
Świętowanie kojarzy nam się m.in. z lepszym obiadem
No i trzeba go z czegoś zrobić. I w niedzielę, po wstaniu: tup, tup,
tup do Polnego Marketu po jakąś świnię tudzież drób
i z powrotem do pichcenia upolowanej zwierzyny. No a jak już
mamy ten obiad skonsumowany, to czasem można skoczyć
jeszcze po jakiegoś browczyka do Ropuszki a co bardziej
wymagający udają się na ciastko z kawusią do jakiejś cukierenki
(piszę: bardziej wymagający, ze względu na podjęcie niemalże
mitycznej wędrówki do tego miejsca: ona – makijaż, on – dba
o golenie). A może do kina na „Trampki Lenina”? I w sumie
beztrosko idzie niedziela za niedzielą, urzeczywistaniając mit
arkadyjski już tu na ziemi, tydzień po tygodniu (a czego ZSRR nie
dokonał przez ponad 70 lat!). I wszystko jest niby pięknie
i wzorcowo, gdyby nie fakt, że...
...nie wszyscy mają możliwość świętowania niedzieli
W poniższych rozważaniach ominę wątek pracy w tym czasie
takich służb jak: ksiądz, lekarz, strażak, policjant itp. Chcę
12 Kawa raz?
natomiast zogniskować Twoją uwagę, drogi Czytelniku na tym, iż
taka Pani pracująca w Ropuszce czy w jakiejś hiperszopie, musi
siedzieć tam sześć, osiem czasem i więcej godzin, żeby sprzedać
piwko lub kisiel spragnionemu/głodnemu konsumentowi...
A kiedy ma ona świętować niedzielę? W końcu nazwa tego dnia
wywodzi się od czasownika: „nie działać”, czyli nie pracować tak,
jak to się czyni w pozostałe dni tygodnia. Kiedy ma ona mieć czas
dla rodziny, dla siebie? A czy nie można by tak zrobić
prewencyjnie zakupów np. w sobotę, żeby uniknąć
samonapędzającego się błędnego koła o następującym
schemacie: jest wolny rynek – otwieram sklep w niedzielę, bo
chcę zarobić więcej niż konkurencja (ona myśli dokładnie tak
samo) – widzę, że jest otwarte, to idę kupić – dlatego ktoś siedzi
w sklepie. Nie słyszałem o sytuacji w Polsce, gdzie osiedlowe
sklepy otwierane w niedzielę, umówiły się na dyżur – tak, aby co
niedzielę jeden był czynny, „tak na wszelki wypadek” (tak jak
apteki w dużych miastach). Spójrzmy na np. Francję czy Niemcy,
gdzie handel w dni świąteczne (także w niedzielę) jest zakazany.
Niestety, u nas nie ma jeszcze tak silnych zwązków zawodowych.
Zatem może warto zastanowić się nad wspólnym świętowaniem
niedzieli – nie tylko w relacji: ja i moi najbliżsi, ale także
wspomniani pracownicy, którzy są często ofiarami systemu
hiphiphurrakapitalizmu, nieumięjętnego a często, co gorsza,
bezmyślnego używania dóbr transformacji gospodarczej naszego
kraju. Czytelnik może się obruszyć: nie można iść do sklepu, do
kina, do cukierni w niedzielę? Jasne, że można, bo przecież
jesteśmy wolni i „wszystko mi wolno, ale nie wszystko przynosi
mi korzyść”, jak deklaruje św. Paweł z Tarsu. Do powyższych
prywatnych rozważań każdego z Czytelników, chciałbym dodać
też temat, tu nieporuszony ze względu na ograniczone miejsce,
a jakim są niedzielne wycieczki do centrów handlowych – czy
dają możliwość integracji rodzinie/przyjaciołom/przypadkowym
odwiedzającym? Czy czasem nie stają się pewnym współczesnym
bałwanem popkultury konsumenckiej? Może uda się to szerzej
poruszyć przy innej okazji.
Słowem podsumowania
Zachęcam wszystkich do świadomych, przemyślanych wyborów,
do kierowania się także (a może zwłaszcza?) w kwestiach
konsumeryzmu przykazaniem miłości. A może kogoś
zaintrygował tak a nie inaczej sformułowany tekst? Pochodzi on
z akcji o tejże nazwie, zainicjowanej w zeszłym roku przez Ruch
Światło – Życie, której szczegóły można znaleźć na stronie:
www.diesdomini.pl. Może, drogi Czytelniku, zechcesz się zaanga­
żować w to dzieło? Jest to cały czas aktualne. Zatem świętujmy
niedzielę, nie dzieląc! I to nie jest żadna utopia, wystarczy tylko
dobra wola i działanie:)
Mateusz Łapiński

DOM
Piura, 25 X 2007
Już zaczynam tracić rachubę ile mam domów. Po raz kolejny
w życiu muszę przyznać, że czuję się tutaj całkowicie „u siebie”.
Twarzyczki dzieci już nie są obce, lecz mają imiona... No, może
nie cały tysiąc młodziutkich mieszkańców okolic Bosconii, ale
przynajmniej część stałych bywalców oratorium. Żyjemy tu –
Agnieszka i ja – we wspólnocie salezjanów, można powiedzieć
też: u Pana Boga za piecem. Nawet temperatura jest podobna. Co
prawda cały czas narzekam, że za zimno tu, na tej pustyni, ale po­
dobno już niedługo. Na razie swetry są niezbędne, ale już listopad
ma rozpocząć prawdziwy sezon grzewczy. Ostrzegają, ostrzega­
ją... A ja czekam. W końcu jak jest słońce, świat wygląda inaczej.
A tu jest co oglądać: Część z tego, zamieszczamy regularnie na na­
szej stronie www, więc nie chcę powtarzać, jak dokładnie wygląda
nasz nowy dom. Lepiej wspomnę, jak wyglądają domy naszych
małych przyjaciół.
W pierwszą niedzielę po naszym przyjeździe do Piura, to
jest 14 października, udałyśmy się z księdzem Piotrem w ramach
„oratorium latającego” do Kurt Beer, dzielnicy przylegającej do
muru Bosconii, a będącej skupiskiem slumsów, do których dopie­
ro tydzień temu doprowadzono prąd. Naprawdę, towarzysząc
dzieciakom w zabawie i nauce podczas godzin oratoryjnych, zu­
pełnie się nie chce wierzyć, że w ich domach panuje takie
ubóstwo. Owe klitki mieszkalne zbudowane są przeróżnie, z cze­
go się da, często plecione podobnie jak się plecie kosze
wiklinowe. Rzadko które domy są murowane. Ludzie nie mają
w zwyczaju polepszać swoich warunków życia i czynić piękniej­
szym miejsca, w którym żyją. No bo po co, skoro i tak zarówno
oni, jak ich dzieci i wnuki pozostaną w tym samym miejscu, a nie­
którzy z nich nawet nie poznają własnego miasta? Przecież nie
udadzą się nigdzie dalej bez butów... W tych ubogich warunkach
rodzą się przeróżne postawy, niestety, dominuje alkoholizm i nie­
róbstwo. Wszystko wypływa z rezygnacji, ale okazuje się to też
rezygnacją z miłości. Ksiądz Piotr zapewnia nas, że dzieci, które
spotykamy, często nie znają spokoju ogniska domowego. Patrzą
jedynie w zapuchnięte od płaczu oczy matki, która wraz z nimi pa­
da ofiarą przemocy wiecznie pijanego ojca. I dlatego misja otacza
szczególną opieką właśnie dzieci i kobiety. Mężczyźni, jeżeli chcą
rzeczywiście zmienić życie swoje i swojej rodziny, poszukać praw­
dziwej pomocy, a nie tylko pozornej, też mogą liczyć na wsparcie.
Póki co jednak, nawet w dzień wolny, przed domkami można za­
uważyć kręgi krzesełek, stanowiące coś w rodzaju ogródków
piwnych.
L i sty z Per u
fot. archiwum redakcji
WIARA
Piura, 2 XI 2007
Jednak jest jeszcze inne, bardziej ludzkie oblicze Najuboższych
dzielnic Piura. Otóż, nawet tam, gdzie żyje się najciężej, można
zauważyć grupki dzieci bawiących się razem. Dzieci w rodzinie
jest zazwyczaj nie mniej niż pięcioro czy sześcioro, a przy
doliczeniu kuzynostwa zbiera się całkiem porządna kompania do
zabawy. Moje ostatnie spostrzeżenia i doświadczenia z Kurt Beer
ogniskują się wokół optymistycznej myśli, że jest to miejsce,
w którym ludzie wciąż żyją razem, łącząc pokolenia, bawiąc się
wspólnie: dorośli z dziećmi. To przecież nie kto inny, jak święty
Jan Bosco, będący podstawowym patronem misji, zauważył
potrzebę, by młody człowiek wychowywał się w obecności
dorosłego. Szacunek jest wręcz wypisany na twarzyczkach dzieci,
natomiast tym, co stanowi o pięknie wszystkich, bez względu na
wiek, jest uśmiech.
Wiara jest również tym, co naturalne, takie „po prostu”.
Taksówkarze mają samochody opatrzone czymś, co nie
wystarczy nazwać obrazkiem – bardziej odpowiadałoby słowo
„ołtarzyk”; nie jest niczym dziwnym napis na taksówce: „Dios es
mi guía” (Bóg jest moim przewodnikiem); różańce i wizerunki
świętych nosi się na szyi mniej więcej na prawach naszyjnika.
Owszem, są i ciemniejsze strony tego „po prostu”: brak wierności
niedzielnej Eucharystii czy trudności z zachowaniem ciszy
w miejscu świętym. Kaplica Bosconii w niedzielne przedpołudnia
zdaje się pękać w szwach, nie bez powodu buduje się nowy
kościół, a jednak... To znikoma część wszystkich, którzy mogliby
zjawić się w domu Bożym. Tutejsza parafia jest wyjątkowo
rozległa. Można powiedzieć, że placówka salezjanów jest
zbawienna (dosłownie) dla ludzi mieszkających dalej od kościoła
parafialnego. Ksiądz proboszcz jest sam jeden, by objąć opieką
duszpasterską teren, który w Polsce byłby raczej dekanatem
(miejskim) niż parafią. Nic dziwnego, że nie może dotrzeć
wszędzie. A żniwo jest wielkie.
Agnieszka Jaroszewicz
więcej:
www.agnieszka.jaroszewicz.info
13
 S to p k a
PRZYCHODZI JEZUITA
DO LEKARZA...
***
Do stajenki w Betlejem przybyli przedstawiciele różnych rodzin
zakonnych, aby złożyć hołd nowo narodzonemu Dzieciątku. Jako
pierwsi stanęli przed żłóbkiem zmęczeni ale szczęśliwi
franciszkanie. Ogarnęło ich głębokie zadziwienie, że oto Pan
i Król wszechświata urodził się w tak nędznym miejscu. Wybrał
ubóstwo podobnie do tego, jakie przyjął święty Franciszek
z Asyżu.
Po chwili zjawili się dominikanie, którzy zwrócili uwagę na
niezwykle mądre oczy i wyraz twarzy leżącego na sianie
Dzieciątka. Zaraz pomyśleli, że podobnie inteligentnie musiał
wyglądać w wieku niemowlęcym święty Tomasz z Akwinu.
Również dwaj jezuici przybyli do stajenki betlejemskiej.
Klękając przed Panem, jeden szepnął drugiemu do ucha:
― Popatrz, jak mądrze wygląda to dziecko. Może weźmiemy je do
naszej szkoły, aby je solidnie wykształcić?
Drugi zapytał cicho:
― Nie słyszałeś, co mówili franciszkanie; jego rodzice są bardzo
biedni. Kto zapłaci za jego naukę i wychowanie?
***
Pewien młody człowiek, który bardzo pragnął mieć palmtopa, ale
nie miał wystarczającej sumy pieniędzy, by go kupić, nie wiedział,
czy można modlić się o rzeczy materialne. Przy okazji spowiedzi
pyta franciszkanina:
― Chciałbym mieć palmtopa. Czy mogę w tej intencji odprawić
nowennę?
― A co to jest palmtop? ― pyta franciszkanin.
Młody człowiek tłumaczy, że jest to taki mały komputer, który
mieści się na dłoni. Spowiednik tłumaczy, że trzeba się modlić
raczej o rzeczy duchowe, a nie materialne.
Następnym razem spowiadając się u dominikanina, stawia
ten sam problem i też słyszy to samo pytanie: "A co to jest
palmtop?" Tłumaczy więc jak poprzednio i słyszy podobną
odpowiedź, że nie wypada mieszać rzeczy materialnych
z duchowymi.
Mając jednak ciągle wątpliwości, idzie do jezuity i stawia to
samo pytanie:
― Chciałbym mieć palmtopa. Czy wypada odprawić w tej intencji
nowennę?
A na to jezuita:
― A co to jest nowenna?
***
Na egzaminie z etyki profesor pyta jezuickiego kleryka:
― Co to jest oszustwo?
― Oszustwem będzie ― odpowiada kleryk ― jeśli nie zdam
egzaminu.
― A to dlaczego? ― pyta zdziwiony profesor.
― Oszustwa bowiem dopuszcza się ten, kto wykorzystuje
nieświadomość drugiej osoby ze szkodą dla niej.
za: Nie tacy straszni..., Wydawnictwo Rhetos, Warszawa 2006
14 Kawa raz?
BIBLIOTEKA
DUSZPASTERSTWA
AKADEMICKIEGO
W budynku kościoła, nad salą Poradni
Rodzinnej zlokalizowano księgozbiór
biblioteczny, służący głównie studentom
i udostępniany przez studentów. Sześcio­
tysięczny księgozbiór zawiera książki głównie z zakresu teologii
i filozofii, a ponadto literaturę piękną, pamiętniki i wybrane pozy­
cje z pedagogiki. Na bieżąco prowadzony jest katalog
alfabetyczny i przedmiotowy. Biblioteka otwarta jest w godzi­
nach: wtorek, czwartek, piątek: 16.00 – 17.30,
środa 10.00 – 12.00.
KTÓRĘDY DROGA...
Słuchaj nas w poniedziałki o 19 na antenie Radia Sfera
(www.sfera.uni.torun.pl). Audycję prowadzą: o. Lesław Ptak,
o. Krzysztof Dorosz, Natalia Tetkowska i Mariusz ES.
Do usłyszenia!
...bo warto
Okazjonalnik Akademicki DAJ, ISSN 1732 – 9000
Kawa Raz? [25] grudzień 2007 wyd. A
Wydawca: Duszpasterstwo Akademickie Ojców Jezuitów; Redakcja:
Mariusz ES (redaktor naczelny), o. Krzysztof Dorosz (opiekun); Adres:
ul. Piekary 24, 87-100 Toruń, tel. 056 6554862 wew. 25; Współpraca:
Anna Caban, Katarzyna Wiśniewska, Magdalena Jóźwiak, Joanna
Wnuczyńska, Łukasz Chrzanowski, Paweł Lubrański, Andrzej Doligalski,
Tomasz Kulicki, Dariusz Grożyński.
Kontakt: mariusz.slonina@gmail.com, kdorosz@interia.pl
Fotografie:
okładka: www.morguefile.com, licencja morguefile.com
s.2,3,7,8,15: www.morguefile.com, licencja morguefile.com
s.2,4,5,6,13,15,16: archiwum redakcji
s.6: George Orwell, http://en.wikipedia.org, licencja Public Domain
s.14: Open Clipart Library, www.openclipart.org, licencja CC PD,
http://creativecommons.org/licenses/publicdomain/
Logo & Design: Mariusz Słonina; DTP: Studio 414/3.
Reklama: Pytania i oferty prosimy kierować na adres redakcji.
Nakład: 1000 egz.
Zastrzegamy sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany
tytułów. Wykorzystane materiały są własnością ich autorów.
Programy: Gimp, www.gimp.org; Inkscape, www.inkscape.org;
Scribus, www.scribus.net.
Wszystkie adresy były aktywne w chwili oddania numeru do druku.
Zapraszamy
do współpracy!
www.podajdalej.org.pl
A N D R Z EJJDKMI 20 0 7

fot. archiwum redakcji, www.morguefile.com

 fot. archiwum redakcji

2007 – TO BYŁ ROK!!!