NOWOCZESNE TECHNOLOGIE

ENERGETYCZNE
Rola modelowania fizycznego i numerycznego
dr hab. in. Zbigniew BIS, prof P.Cz.
dr in. Robert ZARZYCKI
Politechnika Czstochowska
Katedra In#ynierii Energii
Wstp
Modelowanie jest to odtwarzanie najwa#niejszych w&a'ciwo'ci orygina&u oraz zjawisk
fizycznych tam wystpuj*cych. Ze wzgldu jednaj na bardzo skomplikowan* budow oraz
przebieg zjawisk fizycznych na rzeczywistym obiekcie modelowanie pozwala jedynie na
przybli#one odtworzenie najwa#niejszych w&a'ciwo'ci orygina&u i przebiegaj*cych tam zjawisk.
Podstawowym celem modelowania jest uproszczenie z&o#onej rzeczywisto'ci, pozwalaj*ce na
poddanie jej procesowi badawczemu.
W procesie modelowania:
1) zmniejsza si lub powiksza obiekt bada, do dowolnej wielko'ci, np. budowany jest w
odpowiedniej skali (pomniejszeniu) fizyczny model kot&a fluidalnego;
2) analizuje si procesy trudne do uchwycenia ze wzgldu na zbyt szybkie lub zbyt wolne tempo
ich przebiegu, np. model kot&a fluidalnego mo#liwa jest analiza torw pojedynczych cz*stek
materia&u przy zastosowaniu odpowiednich technik pomiaru i wizualizacji
3) bada si jeden wybrany aspekt zagadnienia, pomijaj*c inne, np. analiza rozk&adw ci'nienia w
zale#no'ci od obci*#enia lub geometrii kot&a bez analizy innych procesw wystpuj*cych w
rzeczywistym kotle fluidalnym.
Modelowanie pe&ni szczegln* rol w naukach przyrodniczych oraz technice, traktuj*cych
'rodowisko przyrodnicze lub uk&ad techniczny jako z&o#ony system, poddaj*cy si badaniom
dziki modelowaniu wystpuj*cych w nim relacji i procesw.
Modelowanie fizyczne
Rzeczywiste obiekty energetyczne charakteryzuj* si wysokim stopniem z&o#ono'ci.
Widok wntrza komory kot&a z cyrkulacyjnym
z&o#em fluidalnym
Modelowanie fizyczne
Skala 1:18.6
przepyw powietrza
agregaty tocz!coss!ce,
wydajno"% 0.4 m
3
/ s u
g
=3m/ s
Materia cyrkuluj!cy
piasek kwarcowy, d
50
= 55 m
Materia gruby
piasek kwarcowy, d
50
= 2 mm
Modelowanie fizyczne polega na tworzeniu w
odpowiedniej skali modelu obiektu
rzeczywistego z zachowaniem istotnych jego
funkcji oraz doboru warunkw przebiegu
zjawisk fizycznych z zachowaniem
odpowiednich skal podobie,stwa.
Model kota CFB
Modelowanie fizyczne
Modelowanie fizyczne pozwala na obserwacj
i analiz zjawisk fizycznych przy
zastosowaniu odpowiednich metod
pomiarowych i porwnywanie uzyskanych
wynikw z pomiarami na rzeczywistych
obiektach
0
10
20
30
40
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000

Ci'nienie [Pa]
W
y
s
o
k
o
'
.

[
m
]
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
0 500 1000 1500 2000 2500
Ci'cnienie [Pa]
W
y
s
o
k
o
'
.

[
m
]
Pomiar na obiekcie rzeczywistym
Pomiar na obiekcie modelowym
Modelowanie fizyczne
Modelowanie fizyczne umo#liwia obserwacj i analiz zjawisk fizycznych przy zastosowaniu
odpowiednich technik wizualizacji.
Modelowanie fizyczne
Modelowanie fizyczne umo#liwia &atw* ingerencj w geometri obiektu i prowadzenie na nim
bada, co w przypadku obiektw rzeczywistych jest kosztowne, trudne lub praktycznie nie
mo#liwe do realizacji.
Model kot&a CFB wykonany w skali 1:20
Modelowanie fizyczne
Wizualizacja przep&ywu gazu i materia&u cyrkuluj*cego w modelu kot&a CFB
Modelowanie numeryczne
Modelowanie numeryczne sk&ada si z procesu budowy siatki odwzorowuj*cej rzeczywisty
obiekt a nastpnie przy wykorzystaniu odpowiednich modeli numerycznych (modeli turbulencji)
rozwi*zanie przep&ywu gazu oraz fazy sta&ej w konturze kot&a CFB.
Widok geometrii oraz geometrii i siatki obliczeniowej kot&a CFB
Modelowanie numeryczne
Modelowanie numeryczne dziki wykorzystaniu w&asnych kodw obliczeniowych oraz
komercyjnych kodw obliczeniowych takich jak np. Fluent umo#liwia rozwi*zanie rwna,
przep&ywu gazu oraz fazy sta&ej w konturze kot&a CFB. Komercyjne oprogramowanie pozwala na
prezentacj wynikw oblicze, w bardzo efektowny sposb. Najcz'ciej wykorzystywanymi
sposobami prezentacji danych w przypadku analizy przep&ywu gazu i fazy sta&ej w kot&ach CFB
s* przekroje w wybranych p&aszczyznach interesuj*cych nas wielko'ci fizycznych (rozk&ady w
postaci kolorowych map), prezentacja wektorw prdko'ci w wybranych przekrojach kot&a CFB
oraz prezentacja torw cz*stek gazu lub fazy sta&ej w konturze kot&a CFB.
W przypadku realizacji oblicze, numerycznych istotne jest aby dokona. identyfikacji
parametrw istotnych maj*cych wp&yw na realizacj procesu, przeprowadzona powinna by.
kalibracja przyjtego modelu numerycznego, a uzyskane wyniki powinny by. poddane walidacji
czyli porwnaniu uzyskanych wynikw z modelu numerycznego z danymi pomiarowymi z
rzeczywistego obiektu.
Najcz'ciej analizowanymi parametrami oraz wielko'ciami uzyskanymi z oblicze, kot&a CFB s*:
rozk&ady ci'nie,;
rozk&ady prdko'ci;
rozk&ady koncentracji;
wektorowe rozk&ady prdko'ci;
tory cz*stek gazu oraz fazy sta&ej;
Modelowanie numeryczne
profil ci'nienia profil prdko'ci profil koncentracji
o
'

k
o
m
o
r
y
o
'

c
y
k
l
o
n
u
Modelowanie numeryczne
profil ci'nienia profil prdko'ci profil koncentracji
o
'

k
o
m
o
r
y
o
'

c
y
k
l
o
n
u
Modelowanie numeryczne
linie pr*du gazu kolorowane prdko'ci* gazu
Podsumowanie
Modelowanie fizyczne i numeryczne umoliwia analiz#
zjawisk i procesw zachodz&cych w stanowiskach
modelowych kot(w fluidalnych, a uzyskiwane wyniki i
rezultaty mog& by) przenoszone na rzeczywiste obiekty;
Modelowanie fizyczne i numeryczne pozwala skrci) czas
projektowania nowych kot(w fluidalnych a w przypadku
jednostek ju istniej&cych daje moliwo,) poprawy ich
pracy;
Koszty oraz czas realizacji zwi&zane z procesami
modelowania s& wielokrotnie nisze i krtsze ni
prowadzenie bada. na rzeczywistych obiektach.