Lectio quarta i quinta (lekcja 4. i 5.): czas imperfectum i futurum primi (I) - indicativus; t orzenie stron!

"iernej (passivum) praes.# impf i fut. I.. Indicativus imperfecti activi:

Tworzenie: czasowniki I i II kon.: temat czasu teraniejszego + -"a- + kocwka czasowniki III i IV kon.: temat czasu teraniejszego + e -"a- + kocwka Np.: I kon. oro, orare prosi!" #$aga! %g &. ora'#a'm prosi$em ('am)* poprosi$em ('am) +. ora'#a's ,. ora'#a't -.. &. ora'#a'mus +. ora'#a'tis ,. ora'#a'nt II kon. video, vidre widzie! %g &. vide'#a'm widzia$em ('am)* zo#acz/$em ('am) +. vide'#a's ,. vide'#a't -.. &. vide'#a'mus +. vide'#a'tis ,. vide'#a'nt III kon. scribo, scribre pisa! %g &. scri#'e'#a'm pisa$em ('am)* napisa$em ('am) +. scri#'e'#a's ,. scri#'e'#a't -.. &. scri#'e'#a'mus +. scri#'e'#a'tis ,. scri#'e'#a'nt IV kon. custodio, custodire strzec" pi.nowa! %g &. custodi'e'#a'm strzeg$em ('am)* ustrzeg$em ('am) +. custodi'e'#a's ,. custodi'e'#a't -.. &. custodi'e'#a'mus +. custodi'e'#a'tis ,. custodi'e'#a'nt Sum, esse tworz/ ko.ejno form/: er'a'm" er'a's" er'a't" er'a'mus" er'a'tis" er'a'nt.

Indicativus futuri (I) activi:

Tworzenie: czasowniki I i II kon.: temat czasu teraniejszego + -"- + kocwka (w wi0kszo1ci os# poprzedzona spjk2 tak2 sam2" jaka w/st0powa$a w czasie teraniejsz/m III koniugacji3) czasowniki III i IV kon.: temat czasu teraniejszego + a (w & oso#ie sg) .u# e (w pozosta$/c4 oso#ac4)+ kocwka Np.: I kon. oro, orare prosi!" #$aga! %g &. ora'#'o #0d0 prosi!* poprosz0 +. ora'#'i's ,. ora'#'i't -..

&. ora'#'5'mus +. ora'#'5'tis ,. ora'#'u'nt II kon. video, vidre widzie! %g &. vide'#'o #0d0 widzie!* zo#acz0 +. vide'#'i's ,. vide'#'i't -.. &. vide'#' 5 'mus +. vide'#' 5 'tis ,. vide'#'u'nt III kon. scribo, scribre pisa! %g &. scri#'a'm #0d0 pisa!* napisz0 +. scri#'e's ,. scri#'e't -.. &. scri#'e'mus +. scri#'e'tis ,. scri#'e'nt IV kon. custodio, custodire strzec" pi.nowa! %g &. custodi'a'm #0d0 strzec* ustrzeg0 +. custodi'e's ,. custodi'e't -.. &. custodi'e'mus +. custodi'e'tis ,. custodi'e'nt Sum, esse tworz/ ko.ejno form/: er'o" er'i's" er'i't" er'5'mus" er'5'tis" er'u'nt.

%trona #ierna. Indicativus praesentis" imperfecti" future I passivi:

Tworzenie form #iern/c4 w praesens" imperfectum" futurum I: forma cz/nna od #iernej r6ni si0 w t/c4 , czasac4 t/.ko kocwk2. 7ctivum (strona cz/nna) ' kocwka sg &. 'o 'm +. 's (je1.i potrze#na jest spjka" to jest to i) ,. 't p.. &. 'mus +. 'tis ,. 'nt Np. duco, ducre prowadzi! (III kon.) Ind. praes. act. %g &. duc'o prowadz0 +. duc'i's ,. duc'i't -.. &. duc'i'mus +. duc'i'tis ,. duc'u'nt Ind. impf act. %g &. duc'e'#a'm prowadzi$em ('am)* poprowadzi$em ('am) -assiivum (strona #ierna) ' kocwka sg &. 'or 'r +. 'ris (je1.i potrze#na jest spjka" to jest to e) ,. 'tur p.. &. 'mur +. 'm$ni ,. 'ntur Np. duco, ducre prowadzi! Ind. praes. pass. %g &. duc'or jestem prowadzon/* prowadz2 mnie +. duc'%'ris ,. duc'i'tur -.. &. duc'i'mur +. duc'i'mini ,. duc'u'ntur Ind. impf pass. %g &. duc'e'#a'r #/$em prowadzon/* poprowadzono mnie

+. duc'e'#a's ,. duc'e'#a't -.. &. duc'e'#a'mus +. duc'e'#a'tis ,. duc'e'#a'nt Ind. fut. I act. %g &. duc'a'm #0d0 prowadzi!* poprowadz0 +. duc'e's ,. duc'e't -.. &. duc'e'mus +. duc'e'tis ,. duc'e'nt

+. duc'e'#a'ris ,. duc'e'#a'tur -.. &. duc'e'#a'mur +. duc'e'#a'mini ,. duc'e'#a'ntur Ind. fut. I pass. %g &. duc'a'r #0d0 prowadzon/* poprowadz2 mnie +. duc'&'ris ,. duc'e'tur -.. &. duc'e'mur +. duc'e'mini ,. duc'e'ntur

wiczenia &. -rzet$umacz: time#amus" de.e#at" venie#atis" erant" .auda#am" pugna#as. +. 8orm/ z !wiczenia &. utwrz w czasie futurum I. ,. 8orm/ z !wiczenia &. i form/ utworzone w !wiczeniu +. zamie na #ierne. 9. -rzet$umacz zdania" czasowniki w nawiasac4 podaj w odpowiednim czasie" oso#ie i .icz#ie: a. :odie Titus in sc4o.am (properare). #. :eri tu in #i#.iot4eca (legre). c. ;ras vos in t4eatro c.aras fa#u.as (videre). <. -rzet$umacz i zamie na stron0 a. #iern2 Tu tuos .i#ros .egis. =omani signum tu#> ad pugnam da#ant. ?iscipu.a 4istoriam -o.oniae cognoscet. @waga: Adpowiednikiem po.skiego prz/imka przez (u6/wanego w stronie #iernej do w/ra6enia w/konawc/ cz/nno1ci) jest w $acinie prz/imek a (przed w/razem zacz/naj2c/m si0 od sp$g$oski) .u# ab (przed w/razem zacz/naj2c/m si0 od samog$oski). B2cz/ si0 on z a#.. #. cz/nn2 Vos a vestra magistra .audamini. Cu.ta aedificia et monumenta a# antiDuis =omanis strue#antur. %tatua ?ianae a pue..is et feminis rosis orna#itur.

E7ICFI A%AGAHI I EH=ATNJ d.a ,. oso#/

N. K. ?. 7cc. 7#.. ego ja mei mi4i me me (mecumLze mn2) tu t/ tui ti#i te te (tecumLz to#2) ' sui si#i se se (secumLz so#2) nos m/ nostriLnas* nostrumLz nas no#is nos no#is (no#iscumLz nami) vos w/ vestriLwas* vestrumLz was vo#is vos vo#is (vo#iscumLz wami)