Affective Painting @ Galeria Ars Nova

I l i k e t o i n v i t e y ou for my last show would where we will find extraordinary interception of art tradition by new media transspecies affective art. More details here soon. Micha Brzeziski AFFECTIVE PAINTING Micha Brzeziski w swoich pracach tworzonych na gruncie rnych mediw, od kilku lat eksploruje koncepcj Bio-artu sztuki, w ktrej cieraj si jednoczenie idee posthumanizmu, postkonstrukcjonizmu, i zwrotu afektywnego. Bio-art to miejsce przecicia si rnych pl, wspwystpowania mogcych oddziaywa na siebie form egzystencji: zwierzt, rolin, czy wreszcie maszyn. Dlatego kluczowymi zagadnieniami dla tej sztuki s pytania o moraln odpowiedzialno czowieka za otaczajce go formy ycia (nawet te, na ktre nie zwyklimy zwraca wikszej uwagi) oraz o to, co zyskujemy otwierajc si na interakcj z pomijanymi do tej pory przedstawicielami lokalnej flory i fauny, np. umoliwiajc im wysyanie komunikatu posiadajcego warto estetyczn. Pytania te i wyrastajce z nich zagadnienia s wyranie widoczne rwnie w najnowszych dziaaniach artysty. Teatrem dziaa w projekcie Michaa Brzeziskiego Affective Painting jest kawaek szkieka laboratoryjnego widzianego okiem obiektywu mikroskopu. Obserwowany w polu widzenia soczewki ruch mikroorganizmw nawykowo uznajemy za pozornie pozbawiony znaczenia bez wpywu na nasz codzienno. Oczywicie to wyniose spojrzenie atwo ulega weryfikacji w przypadku wybuchu epidemii nie to jednak bdzie przedmiotem naszego zainteresowania. By zniwelowa pene zadufania przewiadczenie o wasnej wyjtkowej pozycji w wiecie wystarczy zmieni nieco perspektyw i spojrze na mas ludzk z odpowiedniego dystansu bdziemy wwczas jedynie czci (w adnym wypadku bardziej znaczc) pewnych procesw zachodzcych zarwno w skali mikro, jak i makro. Mocno ju zwietrzaa perspektywa antropocentryczna domaga si wic alternatywy, ktra nada sens odczuciu wprzgnicia naszego jestestwa w wartki, nieprzerwany nurt ycia tej kreatywnej i zarazem bezlitosnej siy, ktra, w pewnym ujciu, moe sama sta si

podmiotem, uwalniajc nas z puapki indywidualizmu. Ruch mikroba odbywajcy si pod czujnym spojrzeniem z wiey straniczej, podczonego do portu USB mikroskopu podlega analizie programu komputerowego, ktry ledzi i analizuje reakcje tych form ycia, a nastpnie przekada dane na barwny wzr, ktry w dalszej kolejnoci zostaje wydrukowany na ptnie, dziki czemu zyskuje status artefaktu, wczonego w obieg galeryjny i kolekcjonerski, a zatem podlegajcego prawom rynku sztuki. Poniewa sztuka jest praktyk kulturow, zdolno jej tworzenia/realizowania przyznaje si tylko ludziom. Mona wic powiedzie, e w tym przypadku artysta po raz kolejny wprzga w ide sztuki kolejne elementy rzeczywistoci, mniej lub bardziej wiadomej swojego udziau. Idc za tradycj wiata zachodniego, atwo jest dostrzec w tym dziaaniu butny gest twrcy, penego wiary we wasn moc sprawcz, ktry mechanicznie anektuje i nobilituje a tak naprawd, po prostu wyzyskuje, napotkane na swojej drodze obiekty czy istoty. Mona te uzna, e artysta jest wiadom zuycia tego wielokrotnie powtarzanego gestu i jego zbanalizowanych konotacji, e widzi siebie, nie jako uprzywilejowan jednostk geniusza wadajcego materi i nadajcego jej znaczenie lecz w duchu idei posthumanistycznych uznaje swoje miejsce w cigu procesw biologicznych, przepyww informacji. Stawia tym samym czoa antropocentryzmowi (gatunkowizmowi) i kartezjaskiej koncepcji biernej materii odseparowanej od sfery ducha/umysu, otwierajc si na mikroba nie-ludzkiego innego. Dopuszcza go do gosu, odczytujc i przekadajc na jzyk obrazu to, za spraw czego mikrob moe si wyrazi afekt. Aby unikn nieporozumie terminologicznych ustalmy, i nie chodzi tu o uczucia, ktre uznaje si za osobiste (biograficzne), nie o emocje, ktre s spoeczne i zobiektywizowane, lecz wanie o afekt si przedosobow, przedpojciow, intensywno nieuformowan potencjalno poprzedzajc zaistnienie autonomicznego podmiotu. Micha Brzeziski postrzega ponadto afekt w kategoriach biologicznej reakcji ywej komrki, a wic jako podstawowy impuls informatyczny podobny do bitu czy bajtu i ten jego aspekt wykorzystuje w swojej pracy. Ta oznaka aktywnoci biologicznej mierzona w impulsach na wejciu i wyjciu daa nazw caemu projektowi artystycznemu BIOS (Basic Input Output System). Afekt byby w tym kontekcie najprostsz skadow fundamentem, lecym u podstaw wyaniania si bardziej zoonych reakcji (emocje), czy konstrukcji (wiadomo i tosamo podmiotu). Byby jak pisze sam Brzeziski podstawowym tchnieniem natury, ktra staje si osob jeszcze przed wyonieniem si czowieka z wilgotnej tkanki biologii1. Rejestracja afektu mikroba, sprzgnicie go z maszyn i wreszcie estetyczne odczytanie jego impulsw jest wejciem w obszar komunikacji transgatunkowej, gdzie dotychczas niema i niedostrzegalna forma ycia uzyskuje moliwo ekspresji udziau w kulturze symbolicznej. Badano ju twrczo dzieci lub osb niepenosprawnych umysowo niemajcych wiadomoci istnienia praktyki artystycznej. Mona mie wtpliwoci czy intencje tych bada byy zawsze czyste, czy miay na wzgldzie dobro badanego podmiotu, czy te raczej suyy odkryciu wieej, niezafaszowanej ekspresji i zawaszczeniu jej. Taki zarzut postawi mona zawsze, gdy uzurpatorski geniusz artystyczny siga po nowe terytoria. Mona jednake odsun na bok te rozwaania i zastanowi si nad filozoficznymi implikacjami afektywnego malarstwa mikroorganizmw tego swoistego malarstwa akcji, ktre jednak nie produkuje obrazu w sensie greenbergowskim (jako przedmiotu ptna pokrytego farb), za to umoliwia interakcj z kim, kto jest integralnym

skadnikiem naszego ekosystemu, a zarazem cakowitym obcym teraz rwnie wyposaonym w zdobycze technologii, ktra zamiast odcina nas od wiata natury okazuje si narzdziem pozwalajcym na nowe formy komunikacji, dopuszczajcym heterogeniczne zoenia, bdce nowymi polami stawania si. Afektywno uaktywnia zakorzeniony w ciele i w wiecie podmiot. Jak pisze Rosi Braidotti [] to sia majca na celu wypenienie zdolnoci podmiotu do interakcji i wolnoci2. Uzmysowienie odbiorcy istnienia tej siy w mikroorganizmach, zaakceptowanie jej, jako elementu przenikajcego wszelkie ycie, niezalenie od jego rozmiarw i aspiracji, dynamizuje relacj midzy ontologi, epistemologi i etyk nadaje im nowego wymiaru, wymusza nowe podejcie. Jest to wyjcie poza wiat, w ktrego centrum stoi czowiek wraz z jego liberalno-indywidualistyczn koncepcj osobowoci i prymatem intelektu. Pobrzmiewaj tu echa Spinozy, zgodnie z ktrymi podmiot umacnia si nie poprzez narzucanie swojej woli, ale przez wiadomo zanurzenia w relacjach z ludzkimi i nie-ludzkimi innymi. Osobn kwesti jest metaforyczno caego konceptu Brzeziskiego, ktry w jednej z warstw odczytania ukazuje koncepcj artysty, jako istoty chccej wyrazi si pod wpywem impulsu twrczego. Artysta ten podobnie jak umieszczona na szkieku mikroskopowym bakteria, ktrej ekspresj ograniczaj wskie moliwoci programu komputerowego obudowany jest caym systemem zalenoci kulturowych: poznan tradycj, wpojonymi przez edukacj metodami, obowizujc w danym momencie praktyk, wiatopogldem, cenzur, dostpn technologi, nie mwic ju o zalenociach ekonomicznych i zatopieniu w prawach rynku. Tak, jak mikrob nie posiada wiadomoci tego, e jego afekt nie wyjdzie poza pewien schemat wizualny, tak czowiektwrca, przy caym swym samokrytycyzmie nie przewietli wszystkich mechanizmw regulujcych jego wypowied i decydujcych o samym nadaniu mu statusu artysty. Otwartym pozostaje wic stare pytanie: na ile to artysta tworzy sztuk, a na ile sztuka (cay jej system spoeczno-kulturowy) tworzy artyst. Micha Brzeziski w swym Affective Painting odnosi si wreszcie do samego statusu obrazu, jako obiektu artystycznego, majcego swoje uprzywilejowane miejsce w tradycji, a take na rynku sztuki przenonego artefaktu, ktry, jak zauwaa Lev Manovich, w wiecie kapitalistycznym maksymalizuje swoj mobilno3. Drukujc na ptnie wzory uzyskane dziki przetworzeniu przez program komputerowy ruchw bakterii odbiera obrazom z jednej strony aspekt alchemiczny (farba), jednostkowy (niepowtarzalno), kolekcjonerski (presti posiadania sygnowanego oryginau), z drugiej strony nasyca go ide komunikatu z istot pochodzc z innej cho przecie w gruncie rzeczy tej samej rzeczywistoci, zmuszajc odbiorc do zwrcenia na w komunikat uwagi. Umieszczenie na ptnie tym uwiconym ekranie wiata sztuki afektw mikroorganizmu jest niczym wicej, jak nobilitacj mikroba, wyrazem zupenie nowej, postkonstrukcjonistycznej etyki, dopuszczajcej do gosu wykluczonych do tej pory aktantw. 1 http://www.michalbrzezinski.org/bioart/michal-brzezinski/artist/critical-writings/discussions-and-criti cism/affective-media 2 Rosi Braidotti, Etyka stawania-si-niewykrywalnym [w:] Teorie wywrotowe. Antologia przekadw, red. A. Gajewska, Pozna 2012, s. 291

3 L. Manovich, Jzyk nowych mediw, Warszawa 2006, s. 198 Pawe Jagieo Michal Brzezinski AFFECTIVE PAINTING from Michal Brzezinski