Ambasadori amerikan: Lufta Ballkanike u b vetm pr portet e Shqipr...

http://www.shekulli.com.al/web/p.php?id=29495&kat=103

E Hn, 02.09.2013

Krkoni ...

SHEKULLI PRINT

RADAR

JET

THELL

Kreu

Lajmi i fundit

Politik

Kronik

Ekonomi

Opinion

Kosova

Rajon

Bot

Sport

Te

M t lexuarat SOT

Serbja q ia

Klajda Gjosha (Video)

Publikuar m 27.08.2013 | 24:01 Like 2257 11 0

Nga Xhorxh Fred Uilliams

NGATRRESAT E FUQIVE T MDHA Djali im, ti nuk e di se me sa pak mshir qeveriset bota/Uksensherna, kryeministr i Suedis, 1612

E uditshme, ndryshojn n Ju rrfejm z albumi i par Agimi i Art p emigrantve

Shqipria, nj vend kaq i vogl e i prapambetur, pa kurrfar qytetrimi, pse luan nj rol kaq t madh n politikn e Europs? sht e nevojshme q ti prgjigjem ktu ksaj pyetje, prgjigja e s cils trajton prmbajtjen e ndrlikuar t diplomacis Europiane. Prgjigja e shkurtr sht se situata gjeografike e Shqipris paraqet probleme politike edhe m t gjra se ato t parashtruara prej shteteve t tjer t Ballkanit. Gjendja e Shqipris sht nj faktor kryesor i problemit t Lindjes, mbasi kjo sht udha natyrale e kalimit prej Adriatikut n Lindje. Prve ksaj sht edhe pikrisht vendi pr daljen e tregtis s Ballkanit dhe s fundi ajo ka n dor komandn e hyrjes n Adriatik n ngushticn e Otrantos. Portet e saja, me portin n detin Egje t Selanikut dhe t Bosforit, jan elsat e dyerve t Europs Lindore pr n detin Mesdhe. Pr t marr n dor kta elsa diplomacia e Europs ka punuar pr dy shekuj rresht. Prjashtimi i Rusis nga deti Mesdhe Prmbi t gjitha del e dukshme figura e Rusis, qllimi kryesor politik i s cils ka qen me patur kalim t lir n detin Mesdhe. Pr kt qllim ajo e pa t arsyeshme shkatrrimin e Turqis. N vitin 1711, Pjetri i Madh thirri n ndihm shtetet sllave t Serbis, Sllovenis, Maqedonis, Bosnjs, Hercegovins, Kroacis dhe Malit t Zi pr tu bashkuar me t n nj 1 of 7

Gazeta "SHE
Like 33,410 people like Gazeta "S

Facebook social plugin

2/9/2013 1:44

Ambasadori amerikan: Lufta Ballkanike u b vetm pr portet e Shqipr...

http://www.shekulli.com.al/web/p.php?id=29495&kat=103

luft fetare e racore pr t liruar t krishtert ortodoks dhe gjith popujt q flasin gjuhn sllave nga zgjedha otomane. Q prej asaj kohe, Rusia dhe Turqia kan qen n nj ndeshje t prhershme dhe Rusia sht br mbrojtsja dhe ndihmsja e shteteve sllave. Kto kondita iu paraqitn parlamentit prej Sir Eduard Greit (Ministr i Jashtm i Britanis), parlament i cili ishte vendi i zakonoshem i diplomacis Europiane n t kaluarn. sht pr tu shnuar se shtetet q emroi Cari i Madh, bashk me Hungarin dhe Polonin, formonin nj rreth t fort popujsh sllave kundrejt Austris Gjermane. ndrra pr ti bashkuar kta popuj n nj perandori sllave qe nj lumturi pr Rusin dhe Serbin, por nj tmerr pr popujt Gjermane dhe pr t gjith Europn Perendimore. Nga frika e ksaj fantazme t nj perandorie sllave, fuqit e Europs kan ndenjur t bashkuara pr t mos e ln Rusin e as aleatt e saj sllave me zn vend ose me krijuar ndonj kalim pr n detin Mesdhe. Por fakti kryesor q i takon Shqipris sht se fuqit Enropiane e prkrahn sundimin turk n Europ dhe e mbrojtn at kundra Rusis pr t vetmen arsye se zhdukja e Turqis nga Adriatiku deri n Stamboll do t shkaktonte ndarjen e ktyre vendeve fqinjve t tjer, dhe n kt mnyr do t hapej shtja e madhe e sllavve pr t dal n detin Mesdhe. Lufta Krimes u b prej Anglis dhe Francs pr t mbrojtur Turqin kundra Rusis dhe prfundoi me traktatin e Parisit n t cilin pavarsia e Turqis u garantua dhe u sigurua. Ajo u pranua q t marr pjes n marrveshjet e fuqive Europiane, kurse popujt e krishter t Lindjes u lan nn mshirn e dobt t Sulltanit. Ishte prpara ksaj lufte kur Car Nikolla parashtroi q perandoria turke t mos njihej nga ana e Rusis dhe Anglis, por kjo e fundit nuk e pranoi kt krkes. Traktati i Berlinit N vitin 1878, Rusia pushtoi Turqin dhe ndaloi n dyert e Stambollit. Traktati i Shn Stefanit u b n mes t dy ndrluftuesve dhe me t cilin mjeshtrisht Rusia pr t mirn dhe prdorimin e vet krijoi nj shtet t madh Bullgar, q nga ana Jugore do t shtrihej deri n detin Egje duke prfshir edhe portin e Selanikut. Kjo shkaktoi mbledhjen e shpejt t fuqive Europiane t cilat bn traktatin e Berlinit. Ky traktat ndaloi formimin e shtetit Bullgar t projektuar dhe vuri n heshtje krkesat e Rusis pr t pas nj port n detin Mesdhe. Serbia, Rumania dhe Mali i Zi u shpalln shtete t pavarura. Nj hart e kohs s fundit do t tregoje se traktati e la nj cop t Ballkanit akoma nn sundimin turk, e cila shtrihej prej Adriatikut deri n Stamboll dhe prmblidhte Bosforin, Selanikun, Maqedonin dhe Shqiprin. Shtetet sllave t Bosnjes dhe Hercegovins n Adriatik iu dhan Austris. Qe nj kmbngulje e vendosur pr Europn q t mos lejonte shtet sllav t kishte nj dalje n detin Mesdhe. Skllavria dhe robria e t shkrets Shqipri nuk u bisedua; kjo ishte viktima e parimit t ksaj diplomacie t Europs. Krkesat e Serbis n Adriatik Lufta Ballkanike m 1912 nuk u prit me sy t mir nga fuqit Europiane. Historia e saj sht e njohur por nuk sht kuptuar krejtsisht n Shtetet e Bashkuara t Ameriks se dy gjrat m me rndsi t ksaj lufte ishin marrja e portit t Selanikut dhe t porteve t Shqipris. Kta ishin vend-daljet natyrale t tregtis s Ballkanit dhe vend-shkarkimet e hekurudhave t ardhshme. Edhe Austria priste me padurim ndonj rast pr t shtir n dor portin e Selanikut, 2 of 7

Kryeministri i zgjedhur Edi Facebook ka treguar disa

2/9/2013 1:44

Ambasadori amerikan: Lufta Ballkanike u b vetm pr portet e Shqipr...

http://www.shekulli.com.al/web/p.php?id=29495&kat=103

por shteti serb krkonte mbi gjith t tjerat nj port pr lvizjen tregtare t tij. Ajo ishte e mbyllur dhe e izoluar larg detit dhe n qoft se shkeljes s tokave t huaja i jepte t drejt, Serbia pa turp mund t krkoj nj vend-dalje n det. Grindja e shteteve t Ballkanit n mes tyre u b shkak q gjasht fuqit e mdha t Europs t marrin n dor frenat duk ndrhyr q ti pushonin kto grindje. Austria dhe Italia rivale N kt koh duhet prmendur edhe nj faz tjetr trazimesh n Shqipri. Austria dhe Italia urdhrojn ose komandojn detin Adriatik prve ballit t Shqipris. Kta dy shtete kan pritur me padurim vite me rradh rastet pr t shtir n dor portet e ktij vendi. Ata kan shpenzuar t holla duke mbajtur n Shqipri agjent dhe shkolla pr t shtuar ndikimin e tyre mbi kt popull. T dy kto kan pritur ditn kur i smuri i Lindjes do tu varrosej n ann tjetr t detit Egje. Mbi dy pika Austria dhe Italia qen posarisht n marrveshje: e para, q asnjra prej tyre t mos sundonte Shqiprin dhe e dyta q asnj fuqi tjetr t mos vendosej n Adriatik. Nga pikpamja diplomatike e prgjithshme, kjo nuk qe nj gj shume e pa arsyeshme. Pse, po t kish nn sundimin e vet Austria Shqiprin, ajo do t gjendej vetm 74 km larg bregut Italian n mes t Vlors dhe Otrantos. Dhe, po t bhej Italia sunduese e Shqipris, do ta kthente Adriatikun n nj gji t Italis duke e br il mare nostra, sikurse italianve u plqen ta thon. N ann tjetr, do fuqi detare me zotrimin e Shqipris do t ishte nj krcnim e kanosje pr t dyja, Austrin dhe Italin. Perandoria sllave Plani pr nj perandori sllave ushqehesh m tepr prej Serbis nn emrin e krijuar Serbia e Madhe. Edhe Mali i Zi sht bashkuar me kt plan; q t dy duke qen nn kujdesin e Rusis, mbrojtses s tyre t betuar. Me nj perandori t till, provincat sllave, Bosnja, Hercegovina dhe Dalmacia, m lejen ose hapjen e Austris, do t bnin t mundur daljen e Malit t Zi dhe t Serbis n Adriatik. Shum u zemruan kto shtete kur m 1908 Austro-Hungaria zgjeroi sundimin e vet mbi Bosnjen dhe Hercegovinn dhe i bri kryekput t vetat. Kur t gjasht fuqit e mdha e patn mbaruar Konferencn e Londrs mbi ndarjen Ballkanike, ato ndoqn po ata parimet e vjetra pr t mos lejuar shtetet sllave me takuar detin Mesdhe. Turqia pothuaj se qe trhequr nga Ballkani dhe nj problem i madh gjendej mbi tryezn e fuqive Europiane. Kto e zhvilluan kt duke i dhn portin e Selanikut Greqis dhe duke krijuar shtetin e pavarur t Shqipris. N kt mnyr varroseshin shpresat e Serbis, e cila n kt kohe sht uar n kmbe dhe ka shkelur Shqiprin ndrsa Mali i Zi ka pushtuar Shkodrn.

Shqipria dhe lufta botrore N kt plan veprimesh Austria dhe Italia ishin pa kundrshtim fuqit lvizse dhe princi trashgimtar Franz Ferdinandi i Austro-Hungaris shikohej si kujdestar i parimit t tyre. Serbia mjaft e zemruar q prej vitit 1908, tani u trbua dhe pa dyshim demonstratat e saja kundr Austro-Hungaris qen t rrepta dhe krcnuese pr hakmarrje. Qllimi i gjall i Europs pr t prjashtuar Rusin dhe aleatt e saj nga deti Mesdhe shihet edhe nga fakti se kur AustroHungaria mori Bosnjn dhe Hercegovinn pr pak qe duke u shkaktuar nj luft Europiane dhe vepra e krijimit t shtetit t pavarur shqiptar sigurisht qe duke ndezur nj ndeshje t prgjithshme. Mria e madhe kundra Austro-Hungaris natyrisht iu drejtua princit trashgimtar dhe vrasja e tij n Sarajev keqsoi pa mas marrdhniet midis Austro-Hungaris dhe Serbis. Mbas ksaj, ngjarjet rrodhn shum shpejt. Austro-Hungaria i diktoi ultimatum Serbis dhe me kundrshtimin e tij i shpalli luft. Rusia qiti zrin se kjo ishte puna e saj dhe brenda pak ditve pes prej fuqive t mdha u gjendn n ndeshje t vazhdueshme. Po t kish prmbushur Europa dshirat e Serbis pr nj skel n Shqipri, kjo klim e tmerrshme nuk do t vinte. Zotrimi ose sundimi mbi Shqipri qe pa dyshim shkaku q u shkaktua kjo luft q po prfshin kontinentin e Europs. Kjo sht historia e diplomacis Europiane n Ballkan, me gjith se shum shkurt sht prshkruar. Prandaj prshtatet posarisht titulli Ngatrresat e Fuqive t Mdha.

Faji i diplomacis Europiane

3 of 7

2/9/2013 1:44

Ambasadori amerikan: Lufta Ballkanike u b vetm pr portet e Shqipr...

http://www.shekulli.com.al/web/p.php?id=29495&kat=103

N qoft se me t vrtet bashkimi sllav sht nj kanosje pr qytetrimin Perndimor, sigurisht historia e diplomacis prkundrazi ndryshon kur Rusia t ket siguruar aleat t fuqishm n Perndim pr shkatrrimin e Gjermanis, pengesn m t madhe t triumfit t saj. Por n qoft se ky bashkim sht vetm nj prrall e shpikur ose nj arsyetim jo i vrtet, ather diplomacia Europiane duhet t quhet fajtore ndaj krimit q bn duke mbajtur Ballkanet nn zgjedhn e dobt t Turqis. N njrn an prej ktyre dy engelave, q jan prgjigjja e ktij problemi, duhet t varet kjo lloj diplomacie. Edhe n qoft e vrtet se kanosja sllave qe nj pretendim dhe q shtetet e mdha deshn vetm me gjetur shkak pr t mbajtur Rusin larg nga deti Mesdhe, vuajtjet dhe fatkeqsirat e Shqipris varen mbi duart e tyre sepse Shqipria vuajti vetm prej fajit t tyre. Me t vrtet me sa pak mshir qeveriset bota! Po to kish prishur Europa nj shekull m par sundimin otoman n Europ, patjetr faqja e qytetrimit ton do t ishte ndryshe. Shtetet e Ballkanit do t kishin tashm nj shekull vjetrsi n lirin e tyre dhe mundet q n rrugn e paqes do t ishin m t prparuar n pasuri, n edukat, n tregti dhe industri. Prkundrejt t sotmes q jan t varfr e t shkatrruar prej luftash t vijueshme, t cilat jan shkaktuar vetm e vetm pse krkonin t liroheshin nga zgjedha. Shqipria tani do t mund t ishte nj shtet i lulzuar e i prparuar. Ndoshta kur diplomacia e zez, q ka rrnjt n shekujt e errt e q bn do shtet t shihet me tjetrin me nj armiqsi t madhe, t jet zhdukur dhe ndonj mnyr simpatie njerzore dhe vllazrore t prdoret, ather do t kujtojm faktin q suksesi i nj populli nuk sht nevoja t bhet me humbjen e nj tjetri. Ather sllavet, gjermant, anglezet, turqit dhe Shqiptaret mund t prfitojn shum m mir nga prparimi, lulzimi dhe lumturia e njri-tjetrit.

Diplomacia e shastisur e Europs Ndrkaq Shqipria, viktima kryesore e ksaj diplomacie, mbetet e lodhur, e krrusur dhe e zhytur n gjak sepse, edhe mbas lirimit t shteteve tjera t Ballkanit nga zgjedha, kjo u la akoma nn Turqi. Bashk me Shqiprin mbeti nn zgjedh edhe Maqedonia. Po t kishte mbetur ndopak simpati njerzore n politikn e Europs dhe ndonj ndjenj pr t shpaguar mkatet q ka br gjat shekujve, kto fuqi do tu kishin dhn rastin Shqiptarve pr t formuar nj qeveri dhe pr t zbatuar nj statut t vetin. Edhe nj dhenz e truve t kalit do t kishte menduar q nj popull trim dhe lufttar si ky nuk do t pranonte nj zgjedh tiranie t re n vendin e s pars. Por diplomacia e shastisur vendosi t zbatoj forcn dhe tiranin pr t sunduar kt popull; por ky vendim doemos do t binte posht sikurse u pa. Shtetet e Europs kan brtitur dhe kan shpallur se Shqiptart jan popull i pabindur, i egr e barbar. Por n ann tjetr deshn t krijojn mbi ta nj qeveri pa pyetur dshirat e tyre, pa iu siguruar ndonj far lirie ose t drejta trashgimore dhe biles pa asnj kmb ushtari pr t vn n zbatim programin e tyre: solln vetm disa oficer, kurse ushtar jo. Por, po t ishin t vrteta deklaratat e tyre, ata do t kishin sjellur fuqi t madhe t armatosur pr t prkulur Shqiptart; por kto t brtitura ishin vetm pr t justifikuar sjelljet e tyre. Ata pren copa me rndsi nga toka Shqiptare dhe ia dhan fqinjve n Veri, n Jug dhe n Lindje, duke shkaktuar kshtu ngatrresa dhe luftra t prditshme n mes t ktyre shteteve. Copn q mbeti nga grshra e tyre e quajtn shteti i pavarur i Shqipris. /Tirana Observer/

Videot e fundit

Mesi mund i vetm Valencian, i shnon

John Lennon shnon me aasist t Michael

Beyonce tundet me fustan t shkurtr

2257

Teknologjia s'ka fund

8 Komente

11

4 of 7

2/9/2013 1:44

Ambasadori amerikan: Lufta Ballkanike u b vetm pr portet e Shqipr...

http://www.shekulli.com.al/web/p.php?id=29495&kat=103

5 of 7

2/9/2013 1:44

Ambasadori amerikan: Lufta Ballkanike u b vetm pr portet e Shqipr...

http://www.shekulli.com.al/web/p.php?id=29495&kat=103

Shtoni nj koment
Gazeta 'Shekulli' iu krkon gjith lexuesve t saj, q mundsisht t mos prdorin sharje, fyerje denigruese ndaj dinjitetit njerzor npr komente. N vend t tyre, faktet dhe argumentet tuaja logjike mund t jen shum m t fuqishme pa to. Me respekt dhe falemnderit pr pjesmarrjen tuaj, mjaft t vlefshme n punn ton! Ftojm lexuesit, q nse kan opinione mbi shkrimet e botuara te 'Shekulli' apo mbi tema t tjera t lira, mund t na kontaktojn n adresn: komente@shekulli.com.al

Emri (jo i domosdoshem)

6 of 7

2/9/2013 1:44

Ambasadori amerikan: Lufta Ballkanike u b vetm pr portet e Shqipr...

http://www.shekulli.com.al/web/p.php?id=29495&kat=103

4+9=

Captcha (e domosdoshme)

Shekulli Online

KREU LAJMI I FUNDIT

POLITIK

KRONIK

EKONOMI

OPINION KOSOVA

7 of 7

2/9/2013 1:44