MATEMATYKA DYSKRETNA 2011/2012

WIT FORY

1. Funkcje tworzace - podstawy Formalny szereg potgowy - zapis cigu

(a0 , a1 , ....., ai , ..........)

0

ai xi

R[[x]] - piercie formalnych szeregw potgowych nad piercieniem R. R[x] - podpiercie R[[x]] zawierajcy wszystkie wielomiany. Twierdzenie 1.1. Niech F bedzie dowolnym ciaem, B (x) F [[x]]. B (x) jest odwracalny wtedy i tylko wtedy, gdy b0 = 0. 1.1. Uamki proste. obliczanie wspczynnikw szeregw potgowych Q(x) = a(x) b(x) , gdzie a(x), b(x) wielomiany i b0 = 0. Twierdzenie 1.2. Niech F bdzie dowolnym ciaem, a(x), b(x) F [x], b0 = 0 oraz deg a(x) < deg b(x) b(x) = s(x) t(x) gdzie s(x), t(x) nie maj nietrywialnego wsplnego dzielnika. Wtedy istniej, wyznaczone jednoznacznie, wielomiany f (x), g (x) takie, e deg f (x) < deg s(x), deg g (x) < deg t(x) oraz a(x) f (x) g (x) = + b(x) s(x) t(x) w F [[x]]

Wielokrotne zastosowanie powyszego twierdzenia prowadzi do rozkadu na uamki proste. Niech b(x) = p1 (x)m1 .....pk (x)mk , gdzie pi (x) parami wzgldnie pierwsze, deg a(x) < deg b(x). Wtedy a(x) h1 (x) hk (x) = + ..... + b(x) p1 (x)m1 pk (x)mk oraz deg hi (x) < deg pi (x)mi . Jeli (np.w C) b(x) = (1 x)m1 .....(k x)mk , to kady z powyszych skadnikw mona rozoy do postaci: h(x) 1 2 m = + + ..... + ( x)m ( x) ( x)2 ( x)m Twierdzenie 1.3. (uoglniony wzr Newtona na dwumian) Dla k Z ma miejsce formua k k k n (1 + x)k = + x + ..... + x + ..... 0 1 n
1

Wit Fory

Matematyka Dyskretna 2011/2012

1.2. Funkcje tworzce. Formalny szereg potgowy = Funkcja tworzca (generujca). i 0 ai x - funkcja generujca cigu (a0 , a1 , ....., ai , ..........). Operacje na cigach, funkcjach generujcych i funkcje generujce wynikw tych operacji. (1) kombinacja liniowa (2) przesunicie cigu w prawo (3) przesunicie cigu w lewo (4) rniczkowanie funkcji generujcej (5) cakowanie funkcji generujcej (6) mnoenie funkcji generujcych - splot cigw 2. Liniowe rwnania rekurencyjne Twierdzenie 2.1. Niech un bdzie cigiem okrelonym przez liniowe rwnanie rekurencyjne jednorodne stopnia 2, czyli u0 = c0 , u1 = c1 un+2 + a1 un+1 + a2 un = 0 dla n 0. Niech , bd pierwiastkami rwnania charakterystycznego t2 + a1 t + a2 = 0. Jeli = , to istniej stae A, B C takie, e un = An + B n dla n 0. Jeli = , to istniej stae C, D C takie, e un = (Cn + D)n dla n 0. Stae A, B, C, D s wyznaczone przez c0 , c1 . (LRRJ) - Liniowe rwnanie rekurencyjne jednorodne stopnia k . u0 = c0 , u1 = c1 , ....., uk1 = ck1 un+k + a1 un+k1 + ..... + ak un = 0 dla n 0. Rozwizujc rwnanie charakterystyczne tk + a1 tk1 + ..... + ak = 0 podobnie jak dla przypadku k = 2 uzyskujemy rozwizanie
n n n u n = A1 1 + A2 2 + ..... + Ak k

gdzie 1 , ..., k to pierwiastki rwnania charakterystycznego (zak. e parami rne), a A1 , ..., Ak stae wyznaczone przez warunki pocztkowe. Twierdzenie 2.2. Funkcja generujca dla cigu un bdcego rozwizaniem (LRRJ) stopnia k u0 = c0 , u1 = c1 , ....., uk1 = ck1 un+k + a1 un+k1 + ..... + ak un = 0 dla n 0 jest postaci r(x) U (x) = 1 + a1 x + ... + ak xk gdzie r(x) jest wielomianem i deg r < k. stosujc rozkad na uamki proste do funkcji U (x) uzyskujemy ostatecznie formu:
n n n un = P1 (n)1 + P2 (n)2 + ..... + Ps (n)s 2

Wit Fory

Matematyka Dyskretna 2011/2012

r j gdzie Pr (n) = j =0 Ar jn Metoda funkcji generujcych dla liniowych rekurencyjnych rwna niejednorodnych.

m 1

3. podziay liczby n Podzia liczby naturalnej n na k skadnikw: n = n1 + n2 + ..... + nk gdzie ni liczby naturalne (> 0). zapis: [11 22 .....nn ] oznacza, i w podziale n skadnik k wystpuje k 0 razy. Diagram Ferrersa - przykad: 13 = 5 + 3 + 3 + 2, czyli podzia = [21 32 51 ] przedstawia si gracznie: xxxxx xxx xxx xx podzia ten ma 4 wierszei 5 kolumn. Podziay sprzone - zamiana wierszy na kolumny tworzy z podziau podzia sprzony . Podzia jest samosprzony, gdy = . p(n) - liczba podziaw n. P (x) = 0 pi xi - funkcja generujca cigu p(n). Przyjmujemy p(0) = 1. Uwaga 3.1. p(n : najwiekszy skladnik = k ) = p(n : liczba skladnikow = k ) Twierdzenie 3.1. Liczba podziaw n na co najwyej r skadnikw jest rwna liczbie podziaw n + r na r skadnikw. Twierdzenie 3.2. Liczba samosprzonych podziaw n jest rwna liczbie podziaw n na skadniki nieparzyste i parami rne. Funkcje generujce dla podziaw z ograniczeniami: (1) F (x) = (1 xi )1 , to funkcja generujca cigu fn = p(n : kazdy skladnik = i) (2) H (x) = (1 xi )1 (1 xj )1 , to funkcja generujca cigu hn = p(n : kazdy skladnik {i, j }) (3) A(x) = (1 xi1 )1 (1 xi2 )1 .....(1 xik )1 , to funkcja generujca cigu an = p(n : kazdy skladnik {i1 , ..., ik }) Twierdzenie 3.3. Funkcja generujca cigu podziaw p(n) jest okrelona wzorem

P ( x) =

(1 xi )1
i=1

Funkcje generujce dla podziaw z ograniczeniami - cig dalszy: (1) kady skadnik moe wystpi co najwyej k razy

(1 + xi + x2i + ..... + xki ) =

i=1

1 x(k+1)i (1 xi ) i=1

Wit Fory

Matematyka Dyskretna 2011/2012

(2) skadniki parami rne

D(x) = (3) kady skadnik parzysty

(1 + xi )
i=1

(1 x2i )1
i=1

(4) kady skadnik nieparzysty

(1 x2i1 )1
i=1

(5) kady skadnik mniejszy lub rwny m (1 x)1 (1 x2 )1 ... (1 xm )1 Funkcja generujca Q(x) =
i 0 qi x

= (1 x)(1 x2 )(1 x3 ).....

Twierdzenie 3.4. Wspczynniki funkcji generujcej Q(x) s okrelone nastpujaco: 1 m(3m 1), (1)m jeli n = 2 qn = { 0 w przeciwnym przypadku. Funkcja generujaca Q(x) jest odwrotna do P (x). Z rwnoci P (x)Q(x) = 1 mona rekurencyjnie obliczy warto p(n) dla n 1.