SEBASTIAN MIERNICKI

PAN SAMOCHODZIK I...

SKARB GENERAA
SAMSONOWA

TOM I
OFICYNA WYDAWNICZA WARMIA
WSTP
Mody oficer rosyjskiej armii w mundurze ze znakami ary!erii san" #rzed o$!iczem
yse%o& %ru$e%o #ukownika'
( )yszaem& *e mocno wierzycie w +o%a ( #owiedzia #ukownik'
( ,ak jes ( od#owiedzia #orucznik'
( ,o #rzysi-%nijcie na +o%a i wierno./ carowi& *e doc0owacie ajemnicy'
( 1rzysi-%am'
( Doskona!e' 1odejd2cie u'
1ukownik wskaza s3' Znajdowa!i si- w #!e$anii& $y!i sami w #okoju na!e*"cym do
#ro$oszcza' Na $!acie !e*aa ma#a #oudniowyc0 eren3w 1rus Wsc0odnic0'
( ,u s#okacie si- z dwoma kozakami ( #ukownik #okaza #a!cem miejsce nad
jeziorem' ( Wasze 0aso4 51ioro%r3d6& a ic0 odzew4 5Moskwa6' 1owinni mie/ ze so$" dwie
niewie!kie skrzynki' Zako#iecie je w dowo!nym miejscu& do$rze zamaskujecie i wycofacie si-
na #oudnie' Macie unika/ naszyc0 i niemieckic0 wojsk' 1o naszej sronie %ranicy
zame!dujecie si- w sza$ie' ,am was znajd-' 7asne8
( ,ak jes'
1orucznik ary!erii wyszed z #!e$anii& wsiad na konia i wyruszy w kierunku !asu'
+yo #32ne #o#oudnie' Dookoa %rzmiay armay& wsz-dzie unosi si- kurz wznoszony
so#ami ysi-cy #iec0ur3w'
Zza drzwi wyszed czowiek w %enera!skim mundurze' +y wysoki i mia $rod-' 9!e
si- czu& mia ko#oy z sercem'
( Mo*na mu ufa/8 ( za#ya %enera'
( ,ak ( rzek #ukownik' ( 1odj"em dodakowe .rodki $ez#iecze:swa' ;dy y!ko
#odadz" mi dokadne ws#3rz-dne miejsca& %dzie zako#a!i skrzynie ( zosan" wysani na
<aukaz' ,am awo o *oniersk" .mier/'
1o wyj.ciu %eneraa #ukownik s#ojrza #od s3& %dzie !e*aa s#ora skrzynka' +uem
uni3s jej wieko' =e*ao am ki!kana.cie woreczk3w' 7eden z nic0 $y nie do ko:cu zawi"zany
i ze .rodka $yszczay zoe money'
( Naj!e#iej ufa/ y!ko so$ie mrukn" #ukownik'
1o %odzinie #ad rozkaz& *e cay sza$ #rzenosi si- na #oudnie' 1ukownik ukry #od
mundurem sakiewki i do"czy do reszy oficer3w' Doskonae za#ami-a ma#- oko!icy i
wiedzia& k3r-dy ucieka/'
)iedmiu wysokic0 ran%" oficer3w jec0ao w eskorcie szwadronu kozak3w' Wa.nie
wyjec0a!i z !asu i zd"*a!i w sron- widocznej z da!eka wsi' Na%!e z #o$oczy zacz-y srze!a/
kara$iny maszynowe' Oc0rona #odj-a roz#acz!iw" #r3$- zdo$ycia #ozycji wro%a' )zere%i
kozak3w %in-y w 0ura%anowym o%niu kara$in3w niemieckic0'
Oficerowie osaniaj"c %eneraa wycofa!i si- do !asu' W ym czasie #ukownik #orzuci
swe%o konia i na #iec0o- kierowa si- na #oudnie& co c0wi!a #arz"c na kom#as' W marszu
roc0- #rzeszkadzay mu woreczki ukrye #od mundurem'
ROZDZIA PIERWSZY
KAJAKOWA WYPRAWA YN GDZIE JEST JACEK? U RDE
RZEKI KTO LUBI YCIE BUSZMENA? NIESPODZIEWANY GO!"
KRYJWKA HARCERZY POSTJ W ZIELONOWIE
ZNALEZISKO NA STRYCHU WZYWAM PAWA
Wiosa r3wnomiernie uderzay w wod-' <ajak szy$ko sun" roz$ijaj"c dzio$em
dro$ne fa!e' Od dawna marzyem o ej #odr3*y' >dao mi si- w du%i majowy weekend
wyrwa/ z zaoczonej Warszawy' 1awe& %dy si- z nim *e%naem& m3wi& *e .wi"eczne dni na
#ocz"ku maja e* s#-dzi na onie naury' >m3wi si- z O!$rzymem& dziennikarzem z
O!szyna& k3re%o #ozna!i.my w czasie odkrywania ajemnic 5Wa!kirii6'
( <iedy %dzie. saniemy8 ( #yaa Zosia& moja siosrzenica'
( Nie #o o wzi"em zao%ana& *e$y mi marudzi ( srofowaem j"'
Mnie e* ju* dawaa si- we znaki *e%!u%a ?yn"' Wiosowa!i.my !edwie dwie %odziny&
a!e nasze nie#rzywyke do wysiku mi-.nie ju* $o!ay' 1osanowiem zaj"/ dziewczyn-
rozmow"'
( 1owiedz !e#iej& %dzie jes 7acek ( #owiedziaem'
( Razem ze swoj" dru*yn" sur@i@a!owc3w ruszy!i sz!akiem %ru#y 51omorze6 (
od#owiedziaa'
( Mo*esz #owiedzie/ co. wi-cej8
( Oczywi.cie ( szy$ko od#owiedziaa' ( Musz- jednak #rzesa/ wiosowa/'
( Do$rze'
Odo*y!i.my wiosa' +y!i.my na .rodku niewie!kie%o jeziora Mae +rze2no' 1i-na.cie
mer3w od nas na wodzie unosio si- sadko krzy*3wek'
( We wrze.niu ABCC roku w 1o!skim )amodzie!nym +aa!ionie )#ecja!nym
wyszko!ono %ru#- s#adoc0roniarzy zwiadowc3w o kry#onimie 51omorze6 ( Zosia zacz-a
o#owie./' Radzieckie dow3dzwo D' i E' Fronu +iaoruskie%o #rzy%oowuj"c ofensyw- w
1rusac0 Wsc0odnic0 nie miao *adnyc0 danyc0 wywiadowczyc0 na ema
sze.ciuseysi-cznej niemieckiej Armii 5Frodek6' ;ru#a #o!skic0 s#adoc0roniarzy wysana do
1rus jako #ierwsza jednoska a!iancka wesza do naj#i!niej srze*one%o o$ieku ,rzeciej
Rzeszy& do kwaery Gi!era'
( ,o ciekawe' M3w da!ej'
Dziewczyna rozsiada si- wy%odnie' Odc0y!iem si- !ekko do yu' 1arzyem na !asy
na $rze%u i suc0aem o#owie.ci $rzmi"cej w !e'
( 1rusy Wsc0odnie& czy!i Oswa!!& wa wsc0odni& sanowiy o%romny kom#!eks
o$ronny zo*ony z ki!ku #as3w o$ronnyc0 $unkr3w' >mocnienia znajdoway si-' w oko!icac0
=idz$arka Warmi:skie%o& Osr3dy& <-rzyna' W .rodku e%o sysemu o$ronne%o
umieszczono kwaer- Gi!era w ;iero*y' W nocy z H na I wrze.nia ABCC roku dwunasu
s#adoc0roniarzy z %ru#y 51omorze6 wyadowao nieda!eko miejscowo.ci <ono#ay koo
=idz$arka'
( ,uaj w 1rusac0 mo%a dziaa/ siaka wywiadowcza #o!skie%o #odziemia8 (
za#yaem z niedowierzaniem'
( No #ewnie' C0o#aki i 7acek wszysko do$rze s#rawdzi!i' 7u* na #ocz"ku
#a2dziernika ABCC roku komandosi #rzesa!i do dow3dzwa radzieckie%o informacje o
wojskac0 koncenrowanyc0 w Mr"%owie& <-rzynie& )zczynie& O!szynie& Nidzicy i ;i*ycku
oraz o umocnieniac0& #o!ac0 minowyc0& !oniskac0 #o!owyc0' Na #ocz"ku !iso#ada !e.niczy
German Wajder #o rozmowie z krewnym& *onierzem We0rmac0u& #rzekaza im informacj-
o si!nie srze*onym o$iekcie nieda!eko <-rzyna' Nayc0mias z dow3dzwa #rzyszed rozkaz
dokonania roz#oznania e%o miejsca' Jonierze ruszy!i ras" #rzez Dziadowo& Nidzic-&
)zczyno& Resze!' 1o ki!ku dniac0 w-dr3wki o zmierzc0u komandosi #rzesz!i #rzez #ierwsz"
!ini- oc0rony' Dru%a srefa Wi!cze%o )za:ca $ya c0roniona dwiema !iniami zasiek3w i #o!em
minowym' Nakn-!i si- am na #ojedyncze%o warownika& k3re%o o$ezwadni!i i #rzesuc0a!i'
7eniec zezna& *e da!ej nie mo*na ju* i./& $o w dru%iej srefie jes znacznie wi-cej
warownik3w' <omandosi za$ra!i warownikowi idenyfikaor i c0wi!- o$serwowa!i %o
czekaj"c& czy nie zaa!armuje dow3dzwa' Niemiec da!ej #aro!owa sw3j eren' 7eszcze ej
samej nocy s#adoc0roniarze zacz-!i wycofywa/ si- z rejonu <-rzyna'
( Nie wierz-& *e Niemiec nie zaa!armowa swoic0 ko!e%3w ( wr"ciem'
( Nie wiem' Niemcy musie!i si- #oa#a/& *e co. jes nie ak' W oko!icac0 Mr"%owa
doszo do #oyczki z niemieckim #aro!em& a koo )zczyna ( do ko!ejnej srze!aniny' 1o
dw3c0 dniac0 komandosi doar!i do $azy' 1od koniec !iso#ada radzieckie samo!oy
z$om$ardoway #rze$adany eren& !ecz ju* $yo za #32no' Gi!er wyjec0a z ;iero*y DK
!iso#ada ABCC roku'
( Wyjazd Gi!era nas"#i na wie./ o wizycie komandos3w czy w o$!iczu z$!i*aj"cyc0
si- do 1rus Wsc0odnic0 jednosek radzieckic08 ( do#yywaem si-' ( Armia Czerwona saa u
wr3 1rus Wsc0odnic0 od sier#nia ABCC& a ofensywa ruszya do#iero w syczniu ABCL roku'
Dziewczyna wzruszya ramionami w %e.cie niewiedzy'
( )woj" dro%" o ciekawa inicjaywa ( swierdziem'
( C0o#aki c0c" od$y/ ca" ras- #iec0o"& nocuj"c w !esie& ak jak amci komandosi (
#owiedziaa Zosia'
Znowu c0wyci!i.my za wiosa'
( Wujku& co o za #ak8 ( sze#n-a Zosia'
Odwr3ciem si- we wskazanym #rzez ni" kierunku'
( 1rzy#arz mu si- uwa*nie& o *uraw' ,o co syc0a/& o k!en%or ( od%osy z ic0
sied!isk'
1oo*yem so$ie na ko!anac0 ma#- ej oko!icy'
( ;dzie. na #oudniu #owinien $y/ wy#yw z jeziora ( mrukn"em'
,o jedno mrukni-cie $rzmiao mi w uszac0 #rzez nas-#n" %odzin-& %dy szuka!i.my
#rzej.cia w.r3d rzcin' Wreszcie udao si- nam' 1o rzysu merac0 wiosowania #rzez rzciny
wy#yn-!i.my na jezioro <rzy*' +yo ono $!i2niaczo #odo$ne do #o#rzednie%o' Znowu
musie!i.my szuka/ #rzej.cia w.r3d zaro.!i na #oudniowo(wsc0odnim kra:cu roz!ewiska'
<r-" #rzecink" #o#yn-!i.my da!ej'
( Wujku& jaka u czysa woda ( #owiedziaa Zosia i zanurzya do:' ( 7aka zimna (
#rawie krzykn-a'
W ym miejscu rzeka raz zw-*aa si-& raz rozszerzaa' Dookoa nas $yy same
rz-sawiska'
( Wiosuj& $o nas usawi w #o#rzek nuru i $-dziesz musiaa wysiada/ ( #osraszyem
j"'
1o #3%odzinie ci"%e wiosowanie i #yni-cie w.r3d wysokic0 krzew3w i rzcin
zacz-o $y/ m-cz"ce i monoonne' Co jaki. czas musie!i.my wysiada/& *e$y #rzej./ #rzez
drzewa !e*"ce w #o#rzek rzeki' Nie$awem doar!i.my do rurowe%o #rze#usu na rzece'
( I co da!ej8 ( za#yaa Zosia'
( Wracamy ( #owiedziaem kr3ko'
( ,o #o co y!e #yn-!i.my8
( C0ciaem #yn"/ sam& a!e y si- u#ara.'
( +o wujek o ni$y ak so$ie #ynie& a zawsze znajduje #rzy%od-'
( ,ym razem c0ciaem od#ocz"/ i #o#yn"/ sosunkowo czysy rzek"& jedenas" co do
du%o.ci w kraju'
( 1awe o od#oczywa ( m3wia Zosia ocieraj"c #o z czoa' ( 1rzywi3z nas i kajak i
#ojec0a so$ie do O!$rzyma na kie$aski z %ri!!a
( Mo*e do nic0 #od#yniemy& a!e eraz zawracamy' Co do #rzy%3d& o ni%dy ic0 sama
nie szukaj' One zosawiaj" znaki& k3re& je.!i masz oczy szeroko oware& znajdziesz na
#ewno'
Dro%a #owrona u#yn-a nam w mi!czeniu' Min-!i.my +rze2no ?y:skie& z k3re%o
wy#yn-!i.my i ruszy!i.my na #3noc' 1okona!i.my jezioro <iermoz May' +yo ju* #32ne
#o#oudnie& wi-c zacz"em roz%!"da/ si- za do%odnym miejscem na noc!e%' Widziaem& *e z
zac0odu %nay ku nam ci-*kie i czarne c0mury $urzowe' )i-%n"em #o ma#-' Zo$aczyem& *e
na nas-#nym jeziorze <iermoz Wie!ki jes wys#a' 1osanowiem& *e am zarzymamy si- na
noc' 7u* z da!eka wida/ $yo wysaj"c"& ki!ka mer3w nad !usro wody wyse#k-' C0wi!-
szuka!i.my do%odne%o miejsca na do$icie do $rze%u'
( <o ro$i ko!acj-8 ( rzeczowo s#yaa Zosia'
( ,y& ja roz$ij- namio ( #owiedziaem #arz"c z nie#okojem na czarne c0mury'
Z da!eka syc0a/ $yo #ierwsze %rzmoy' Zosia c0ciaa c0y$a dyskuowa/& a!e
s#ojrzaa na nie$o i zacz-a wy#akowywa/ nasze rzeczy' <ajak wyci"%n-!i.my na $rze% i
#rzy#i-!i.my %o a:cuszkiem do drzewa' 7a sawiaem namio& a Zosia wyj-a kocioek i soik
z k!o#sikami w sosie #omidorowym'
( Z czym mamy o je./8 ( za#yaa'
( Z c0!e$em'
( 7es wczorajszy'
( +-dzie ci smakowa jak #roso z #ieca'
( Na czym mam je u%oowa/8 ( do#yywaa si- wskazuj"c k!o#siki'
Wykonaem szeroki %es r-ki wskazuj"c !as jako 2r3do o#au'
Dziewczyna wsaa i ruszya w #oszukiwaniu c0rusu' Znosia %o #3 %odziny' 7a w
ym czasie #o.cie!iem so$ie w namiocie i rozsiadem si- na rawie #arz"c na jej #oczynania'
Zosia #rzy%oowaa mae #a!enisko& roz#a!ia o%ie: i do kocioka wrzucia nasz" ko!acj-'
( Wujek !u$i *ycie $uszmena ( mruczaa'
( 1rawdziwy $uszmen nie #orze$uje akic0 wyna!azk3w jak soik k!o#sik3w& *e$y si-
naje./ ( od#owiedziaem' ( Wszysko oferuje mu #rzyroda'
( Nie m3% wujek wzi"/ ki!ku 5%or"cyc0 ku$k3w6 i za#akowane%o dieeyczne%o
c0!e$ka8
Mi!czaem #arz"c na nie$o i o$serwuj"c osanie krz"aniny #ak3w kryj"cyc0 si-
#rzed nadc0odz"c" $urza'
( No ak& wujek ak samo od*ywia si- w czasie wszyskic0 #rzy%3d ( do%ryzaa mi
dziewczyna' ( ,e soiki o a!izman #rzywouj"cy niezwyke #rze*ycia'
( Nie #rzywoasz ic0& je.!i wszysko #rzy#a!isz'
( 7esem wykwa!ifikowan" #omoc" deekywisyczna& a nie kuc0" ( #owiedziaa
#odaj"c mi a!erz i #okrojone kromki c0!e$a'
O ro#ik namiou zacz-y uderza/ #ierwsze %ru$e kro#!e deszczu' 13ora mera nad
sa$ym ju* o%ienkiem rozwiesiem wojskow" #aak-& a do o%nia wsawiem niedu*y& sary
czajnik' 1o #aru minuac0 skryci #rzed u!ew" #o#ija!i.my %or"c" 0er$a- i %rza!i.my donie
rzymanymi ku$kami'
Na%e #rzed nami ko. #odni3s si- z ziemi' Mw czowiek mia na so$ie kom#!eny
ameryka:ski mundur z demo$i!u' Z szerokie%o ronda ka#e!usza na #onczo .ciekaa woda'
Zosia a* #odskoczya ze srac0u'
( Cze./& 7acek' Co u ro$isz8 ( za#yaem& %dy ju* zorienowaem si-& ko nas
odwiedzi'
( W#adem #o*yczy/ so!i ( od#owiedzia u.miec0aj"c si- od uc0a do uc0a'
( )k"d si- u wzi"e.8 ( za#yaa Zosia'
( )z!i.my z%odnie z #!anem& a!e swierdzi!i.my& *e zajdziemy do O!szynka& zo$aczy/
reszki #omnika ku czci $iwy #od ,annen$er%iem ( od#owiedzia 7acek'
( O i!e wiem& je%o reszki znikn-y na #ocz"ku !a osiemdziesi"yc0 ( wr"ciem'
7acek kiwn" %ow"'
( Z%adza si-& a!e syszaem& *e do dzi. #oszukiwacze mi!iari3w znajduj" am r3*ne
ciekawoski' 1oza ym c0cie!i.my e* #3j./ z$ada/ #oniemieckie !onisko w ;ry2!inac0& sk"d
jak syszaem ( saroway $om$owce !ec"ce nad Warszaw-' C0cie!i.my ak*e #r3$owa/
wej./ do osawione%o ?a:skie%o Im#erium'
( A co o akie%o8 ( za#yaa Zosia'
( W ?a:sku uworzono o.rodek wy#oczynkowy d!a wadz 1o!ski =udowej (
od#owiedziaem' ( <r"*yy o nim !e%endy' ,eraz #ewnie nie jes ak #i!nie srze*ony'
1ro#onuj-& 7acku& *e$y.cie s#r3$owa!i dorze/ do wsi Zie!onowo& %dzie mieszka Mic0a
=en%owski& czowiek zasu*ony d!a yc0 ziem'
Zosia i 7acek !ekko skrzywi!i si-'
( A %dzie mieszkacie8 ( za#yaem 7acka'
( Mamy kryj3wk- na #3nocnym kra:cu wys#y' 7e.!i c0cecie zo$aczy/& jak *yj"
#rawdziwi komandosi& o za#raszam ( #owiedzia 7acek
Zasznurowa!i.my namio i #osz!i.my za c0o#akiem 7acek szed jak duc0& nie $yo %o
syc0a/' Mi-dzy drzewami zo$aczy!i.my ju* ksi-*yc od$ijaj"cy si- w wodzie& a za nami ko.
na%!e za.wieci !aark"'
( GasoN ( krzykn" mody m-ski %os'
( +awaek ( sze#n" 7acek'
Fwiao z%aso' Odwr3ciem si- i zo$aczyem c0o#aka w mundurze z siak"
maskuj"ca& ukrywaj"ce%o si- w.r3d %a-zi' W ci"%u ki!ku sekund $y zn3w niewidoczny'
7acek #o#rowadzi nas do .wierka soj"ce%o ki!ka mer3w od $rze%u jeziora' W
#owierzu czuem !ekki za#ac0 dymu& a!e ni%dzie nie widziaem o%niska'
( Wykorzysa!i.my dziur- #o wiaroomie ( zacz" o#owiada/ 7acek' ( 1o"czy!i.my
nasze #aaki i .rodek #owsaej w en s#os3$ #ac0y #rzywi"za!i.my !ink" do %a-zi' 1oem
#ozosao ju* y!ko o$sy#anie $rze%3w ziemi"& zamaskowanie c0rusem i wyko#anie komina
oraz wej.cia'
M3wi"c e sowa odsun" na $ok dwa kawaki #nia $rzozy' )zy$ko wsun" si- do
.rodka' Wesz!i.my za nim' W $azie 0arcerzy od razu zro$io si- ciasno' Wewn"rz #a!i si-
ma!e:ki o%ienek& nad k3rym $uzowaa woda w czajniku' Dw3c0 0arcerzy s#ao zawini-yc0
w .#iwory' 7eden siedzia koo o%nia i co. majsrowa #rzy radiosacji' Z #odziwem #arzyem
na #orz"dek #anuj"cy dookoa'
( 1o co wam radio8 ( za#yaa Zosi"'
( Co wiecz3r nadajemy a!fa$eem MorseOa me!dunki o naszym #oo*eniu do cenra!i w
?odzi ( #owiedzia 7acek
( ,o o nas e* #owiadomicie swoic08 ( do#yywaa si-'
( 7u* zame!dowa!i.my o #ojawieniu si- na jeziorze ajemnicze%o kajaka z dw3jka
ajemniczyc0 oso$nik3w ( za*arowa 7acek' ( Wiedziaem o was& %dy y!ko w#yn-!i.cie na
jezioro'
( 7es was y!ko #i-ciu8 ( za#yaem'
( 7es jeszcze jeden& k3ry #o s#rawdzeniu wasze%o o$ozowiska i zame!dowaniu mi o
waszym #rzy$yciu ruszy na da!szy #aro! ( od#owiedzia 7acek'
( Nie $oisz si- o nie%o8 W ak" noc sam jeden w !esie8 ( nie wyrzymaem' ( ,roc0-
c0y$a #rzesadzacie z " za$aw" w wojsko'
( )#okojnie ( wyja.nia 7acek' ( =udzie z naszej c0or"%wi s" na o$ozie #ewonurk3w
nad jeziorem ;im' C0cemy #odej./ ic0 o$3z i zro$i/ im jakie%o. #sikusa' ,am s" e*
c0o#aki z %ru#y sur@i@a!owej& k3rzy maj" $roni/ o$ozu' Niec0 si- wujek nie $oi o Ma/ka'
,o doskonay ro#icie!& od mae%o je2dzi z ojcem na #o!owania'
( )k"d u was wiedza o $udowie akic0 $az8 ( #yaem da!ej'
( 1ami-a wujek Mic0aa8 ,e%o komandosa z ;ROM(u& k3re%o #ozna!i.my w
Mamerkac08 Na #ocz"ku kwienia wzi" nas na ydzie: do 1uszczy 1iskiej i da osr" szko-'
1i-ciu c0o#ak3w z mojej eki#y od#ado' Do domu wie2!i e* nasze rzeczy& k3ryc0 nie
mie!i.my ju* si da!ej nie./' Do ko:ca wyrwa!i.my y!ko my' 1orafimy za o wy$udowa/
so$ie sc0ronienie w !esie& zro$i/ wy%odne #osanie& roz#a!i/ o%ie: w ka*dyc0 warunkac0&
ro$i/ zasadzki& or%anizowa/ #aro!e'
( Zosiu& czas na nas ( #owiedziaem'
7acek od#rowadzi nas do nasze%o namiou' Do snu ukoysa nas deszcz sze!eszcz"cy
w.r3d #ierwszyc0 wiosennyc0 !i.ci'
O$udzi mnie cic0y rzask %a"zki' Wyjrzaem #rzez ma!e:kie okienko' W.r3d
krzak3w zo$aczyem dru*yn- 7acka id"c" w karnym szere%u w sron- w"skie%o #rzesmyku'
)zy$ko zao*yem s#odnie i kurk-'
( Zo$aczymy& komandosi& jak si- u dosa!i.cie ( mrukn"em'
Cic0o rozsun"em suwak namiou i wyczo%aem si- na zewn"rz' >znaem& *e
arzanie si- #o ziemi nie #rzysoi w moim wieku& wi-c da!ej szedem sku!ony& uwa*aj"c& *e$y
nie rzasn-a najmniejsza nawe %a"zka' 1owo!i doszedem do ki!kunasomerowe%o
#rzesmyku #omi-dzy nasz" wys#" a saym !"dem' 1o naszej sronie $rze% wznosi si- o #i-/
mer3w wy*ej' C0o#cy mie!i #rzeci"%ni-a nad wod" !in-' Wa.nie #ierwszy 0arcerz ko:czy
#rzej.cie' 1osuwa si- do #rzodu& #odci"%aj"c si- r-koma i #oma%aj"c so$ie no%ami
zarzuconymi na sznur' 1rzyznam& *e #rze#rawa z %ow" w d3& #rzy akiej r3*nicy #oziom3w
wyma%aa *e!aznyc0 nerw3w'
1ierwszy c0o#ak san" ju* na dru%im $rze%u i znikn" w krzakac0' 1o rzec0
minuac0 #ojawi si- znowu' Da znak r-ka i resza %ru#y zacz-a #rze#raw-' 1rzy%!"daem
si- emu z zaineresowaniem' 1rzyroda #owo!i $udzia si- do *ycia' Z k-$k3w m%y
doc0odziy od%osy $udz"ce%o si- #acwa' Na%!e ko. #oo*y r-k- na moim ramieniu'
1rawie #odskoczyem'
( 7ak #rzejd-& o wujek odwi"*e !in- ( ni o za#ya& ni o #o!eci 7acek'
7e%o warz #okrya $ya zie!ono($r"zowym kamuf!a*em' Wida/ $yo y!ko oczy i
$yskaj"ce $ie!" z-$y'
( 7asne& wodzu ( mrukn"em s#eszony& *e ak awo daem si- #odej./'
;dy 7acek $y ju* #o dru%iej sronie odwi"zaem !in-& a jeden z 0arcerzy #oci"%n" j" i
zacz" zwija/'
Wr3ciem do nasze%o namiou& %dzie Zosia s#aa w naj!e#sze' Nie mo%em ju* zasn"/&
wi-c usiadem nad $rze%iem i #arzyem na wsaj"cy .wi' Na nieruc0omym !usrze wody
widziaem kr-%i zosawiane #rzez ry$y #r3$uj"ce za#a/ #ierwsze owady !ec"ce u* nad wod"'
Z #o$!iskic0 rzcin wy#yn-a kaczka& odwr3cia %ow- w moj" sron- i raz kwakn-a' Na%!e
#rzy.#ieszya i znikn-a w ko!ejnej k-#ce zaro.!i' Mo*e #rzesraszya si- ora $ie!ika&
majesayczne%o wadcy oko!icy& k3ry szy$owa wysoko w #oszukiwaniu zdo$yczy'
Z namiou wysza #rzeci"%aj"c si- Zosia'
( <o ro$i .niadanie8 ( zadaa #yanie'
( Majek& nie #owinna. si- #ya/& y!ko ro$i/ ( od#owiedziaem'
( Nie jesem majek'
( Wiem& jese. wyzwo!on" ko$ie" ( #rzerwaem jej' ( )ama w#rosia. si- na rejs& wi-c
masz mnie suc0a/'
( Dok"d dzi. #yniemy8
)i-%n"em #o ma#-'
( Odwiedzimy jezioro 1!uszne #owiedziaem' ( ,y!e& *e w )waderkac0 rze$a $-dzie
zna!e2/ jaki. rans#or d!a nasze%o okr-u'
)zy$ko zjed!i.my .niadanie i zwin-!i.my o$ozowisko' 1o#yn-!i.my w sron- wsi
<urki' ,u* #rzed mosem dro%owym #o #rawej sronie znajdowao si- !ejkowae uj.cie rzeki
Mar3zki' )kr-ci!i.my w - sron-' Naj$!i*sze %odziny s#-dzi!i.my na wiosowaniu #od #r"d i
ki!ku #rzenoskac0 nasze%o kajaka #rzez zasawy wykonane #rzez ry$ak3w' W )waderkac0
#o#rosi!i.my !e.nika jad"ce%o 0onkerem& $y #odrzuci nas do jeziora 1!uszne'
( +ardzo #rosz- ( #owiedzia'
1ar- minu zaj-o nam #rzymocowanie kajaka do dac0u i zaadowanie $a%a*y do
wn-rza samoc0odu' 1ojec0a!i.my asfa!ow" dro%" do wsi <oaek& %dzie wodowa!i.my
kajak' )erdecznie #odzi-kowa!i.my miemu !e.nikowi' Wy#yn-!i.my na wody jeziora
1!uszne Mae& w"skiej zaoki jeziora 1!uszne'
( Wujku& mo*esz #okaza/ ma#-8 ( za#yaa Zosia' ( ;dzie jese.my8
Wskazaem na ma#ie nasze #oo*enie'
( 1!uszne Mae #rzy#omina z %3ry skar#ek- ( zauwa*ya siosrzenica'
Doc0odzio ju* #oudnie i so:ce zacz-o mocno #ra*y/' 1yn-!i.my wzdu* #rawe%o
$rze%u& $!i*ej !asu& z da!a od rozo*onyc0 #o dru%iej sronie o.rodk3w wy#oczynkowyc0 i
domk3w !eniskowyc0' Okoo #i-nasej do$i!i.my do $rze%u w Zie!onowie' Wysoko #onad
$rze%iem say e!e%anckie domki !eniskowe #owsae na $azie wyku#ionyc0 saryc0 dom3w
warmi:skic0' Zosawiem Zosi- #rzy o$ozowisku i z kanisrem w doni ruszyem na
#oszukiwanie sudni' 1o.rodku wsi znajdoway si- saw i sara sudnia' Widziaem& *e #rzy
jednej z c0au# #rzy samym wje2dzie do wsi kr-c" si- jacy. !udzie' 1odszedem am'
( Cze./& wujekN ( #owia mnie 7acek nios"cy nar-cze s#r3c0niayc0 desek'
1ozosa!i 0arcerze dzie!nie #racowa!i #rzy roz$i3rce wiekowe%o ju* dac0u' 1rzy%!"da
si- im mody m-*czyzna soj"cy #rzy e!e%anckim +MW i $awi"cy si- e!efonem
kom3rkowym'
( )k"d si- u wzi-!i.cie i co ro$icie8 ( za#yaem'
( Mamy rozkaz ode$ra/ juro w O!szynku ko%o. z komendy 0ufca ( od#owiedzia
7acek' ( +-dziemy %o eskorowa/ do o$ozu nad jeziorem ;im' ,o aka za$awa srae%iczna
wymy.!ona #rzez nasze%o komendana' C0o#aki z o$ozowiska nad ;imem wiedz"c naszym
zadaniu i s#r3$uj" #rzej"/ %o.cia #o drodze' Zarzyma!i.my si- uaj& $o c0cemy zaro$i/ na
$i!ey auo$usowe'
( My.!aem& *e macie jakie. kieszonkowe' Mo%- ci da/ roc0-'
( Nie& dzi-kuj-' C0cemy zmy!i/ ic0 czujki i #ojec0a/ z naszym PI1(em do O!szyna& a
sam"d ruszy/ na #iec0o-' Nie $-d" si- s#odziewa/ nasze%o #odej.cia od #3nocy' ,en #an
za#aci nam za #omoc w roz$i3rce dac0u'
W ym czasie #odszed do nas mody m-*czyzna'
( W czym #ro$!em8 ( za#ya'
( C0ciaem na$ra/ wody ze sudni od#owiedziaem' ( )#okaem moje%o siosrze:ca'
)am #ywam #o oko!icy kajakiem'
( <u$a jesem ( #rzedsawi si- m-*czyzna'
( ,omasz ( #owiedziaem #odaj"c mu r-k-'
( Masz s#ryne%o siosrze:ca ( m3wi <u$a' ( Nie do./& *e zaro$i" roc0- %rosza& o
jeszcze zanocuj" #od dac0em' 7ak roz$ior" en daszek& o mo%" u zosa/ na noc' Do#iero
juro #rzywioz- eki#- remonow"'
( C0cesz - c0au#- #rzero$i/ na domek !eniskowy8
( ,ak& ku#iem j" okazyjnie& a rze$a inwesowa/ w ziemi-'
Zadzwoni e!efon kom3rkowy& wi-c <u$a #oda mi r-k- na #o*e%nanie i odszed do
samoc0odu' Na$raem wody ze sudni i wr3ciem na $rze%'
Na o$iad zjed!i.my nie.miere!ne k!o#siki z makaronem& a #oem urz"dzi!i.my so$ie
du%" sjes-'
( WujkuN ( sodk" drzemk- #rzerwa mi krzyk 7acka'
1odniosem si-'
( C0od2 szy$ko& co. zna!e2!i.my
( 7a e* c0c- #3j./& a nie mo*na zosawi/ o$ozowiska ( odezwaa si- Zosia'
( 1rzy.!- u k3re%o. z moic0 c0o#ak3w ( rzuci 7acek'
1osz!i.my za nim do c0au#y' +MW na #odw3rku ju* nie $yo' 1odekscyowany 7acek
za#rowadzi nas #o rzeszcz"cyc0& drewnianyc0 sc0odac0 na sryc0' Nad nami $yo y!ko
nie$o' Garcerze dokadnie wszysko zdj-!i' ,eraz sa!i %romadk" #rzy dziurze w #ododze'
( 7ednemu z nas no%a w#ada do dziury wyja.nia 7acek' ( ;dy wyjmowa so#-&
zo$aczy& *e co. uaj jes'
Zajrzaem do .rodka' Zo$aczyem jakie. szmay i reszki niemieckic0 %aze'
( Masz !aark-8 ( za#yaem'
7eden z 0arcerzy #oda mi may ref!ekorek' 1oo*yem si- wciskaj"c %ow- i rami- do
.rodka' W #owierzu unosi si- kurz& k3ry kr-ci w nosie' R-k" roz%arniaem %azey'
>jrzaem niedu*"& drewnian" skrzyneczk-' Osro*nie wyj"em j" z dziury' Zawiasy i 0aczyk
zamykaj"cy wieko $yy ju* zardzewiae' Oworzyem j" i moim oczom ukazaa si- o$ia sk3r"
o#rawa' Niemiecki na#is %osi4 C0riso#0 Garknoc0 5)are i nowe 1rusy6' Dzieo wydano w
AHQC roku'
( Czy o cenna ksi"*ka8 ( za#ya jeden z 0arcerzy'
( Na rynku anykwarycznym $ya$y wysoko ceniona od#owiedziaem' ( Ma ory%ina!ne
o#rawy z e#oki& wie!e i!usracji i doyczy yc0 eren3w' 1o dokadnym z$adaniu i
swierdzeniu& czy na!e*aa do znanej oso$y& jej cena mo%a$y wzrosn"/'
Znowu zanurzyem si- w dziur- i wyj"em ru!on niemieckic0 %aze zwi"zanyc0
sznurkiem' 1oem wydo$yem soik z #rzedwojennymi markami i na koniec sk3rzan" or$-
#rzy#ominaj"c" *onierski c0!e$ak' W .rodku $ya !orneka #o!owa i dwie zoe
#i-cioru$!3wki z carskimi orami' =orneka miaa znaki niemieckiej armii& a daa #rodukcji
wskazywaa na rok ABAC' Odwin"em ru!on %aze i okazao si-& *e w .rodku znajduje si- ma#a
z na%3wkiem4 5Manewry RPII <or#usu Armijne%o& ABKQ6' O$ejmowaa o$szar od O!szyna
do Osr3dy na #3nocy i do Dziadowa na #oudniu' Na z%i-ciac0 s#od #rzeare%o #a#ieru
wysawa $rezen' <o. na czerwono zaznaczy jaki. sz!ak $ie%n"cy z #3nocy na #oudnie'
=inia urywaa si- w #rawym do!nym ro%u& %dzie #ojawiay si- ju* #o!skie nazwy
miejscowo.ci'
( Macie e!efon8 ( za#yaem 0arcerzy' ( Musz- zadzwoni/ #o 1awa i #rzerwa/ mu
wy#oczynek' Musi u #rzyjec0a/ i zawie2/ e skar$y do Warszawy' 7a zosan-& *e$y do%ada/
si- z wa.cicie!em c0au#y'
ROZDZIA DRUGI
AKTYWNY WYPOCZYNEK U OLBRZYMA RYBKI DO BRYDA
GO!CIE OLBRZYMA WEZWANIE OD JACKA ROSYNANTEM
PRZEZ LA#SKIE IMPERIUM POLICJANCI PRZEBIERA#CY NA
SKRTY PRZEZ JEZIORO PO!CIG ZA BMW ZE
STARODRUKIEM DO WARSZAWY CO BYO NA MAPIE? ZOSIA
POTRZEBUJE POMOCY
R3wno ci"em kawaki drewna' )araem si- jak mo%em& c0ocia* od dawna nie
miaem siekiery w doniac0' Dookoa .#iewao #acwo zamieszkuj"ce wys#- O!$rzyma& a
wysokie sosny c0y!iy swe czu$ki #od ko!ejnymi #odmuc0ami wiaru' W #owierzu unosi si-
za#ac0 sma*onyc0 ry$& k3re rano zowi!i.my z dziennikarzem'
( Do$rze ci idzie ( #owiedzia O!$rzym saj"c o$ok mnie'
Zza szkie oku!ar3w #arzyy na mnie u.miec0ni-e oczy' 1rzyjec0aem do nie%o
wczoraj& *e$y wy#ocz"/& a on od same%o #ocz"ku zor%anizowa mi orury fizyczne'
Naj#ierw znosi!i.my z !asu .ci-e #nie ki!ku $rz3zek& k3re dziennikarz dosa od %ajowe%o'
Wieczorem ws#omina!i.my ws#3!ne #rzy%ody w Mamerkac0 i o#owiada mi o swojej
wy#rawie do Afryki' Dzi. jeszcze #rzed .wiem za$ra mnie na ry$yS a #oem za#-dzi do
r"$ania drzewa'
( 1awe& dzi. wieczorem na radycyjne%o #i"kowe%o $ryd*a #rzyjdzie %ajowy i s"siad
#rawie zza miedzy ( #owiedzia'
( A en s"siad o ko8 ( za#yaem'
( ,aki arysa& wiejski nauczycie!& mio.nik 0isorii yc0 eren3w' Wa.nie s#rzeda
c0au#- #o cioce& wi-c dzisiaj $-dziemy .wi-owa/' Mam nadziej-& *e umiesz %ra/ w $ryd*a'
( 7asne'
( >myj si- i do#i!nuj ry$& a ja sko:cz- z ymi $rz3zkami'
Czym #r-dzej #o$ie%em #od #rysznic' 1oem zszedem do kuc0ni i #rzewracaem na
#ae!ni wyfi!eowane ry$ki'
Okoo osiemnasej na #odw3rko za%rody O!$rzyma wszed %ajowy'
( Marcin ( #owiedzia #odaj"c mi do:'
+y niewysoki& mia kr3kie& czarne w"siki i kr3kie wosy' W je%o oczac0 wida/ $yo
jaki. smuek' W domu O!$rzyma czu si- jak u sie$ie4 nayc0mias #oszed do sa!onu i zacz"
#a!i/ w kominku'
( ,rzy miesi"ce emu& na koniec wyj"kowo sro%iej zimy& odesza od nie%o *ona (
wyja.ni mi na uc0o O!$rzym' ( Dziewczynie z miasa #ocz"kowo #odo$ao si- mieszka/ na
od!udziu& na onie #rzyrody' 7ednak zima nie wyrzymaa' Coraz cz-.ciej zacz-a je2dzi/ do
miasa& ni$y do rodzic3w' ,am #oznaa jakie%o. $o%ae%o facea i sam rozumiesz'
<iwn"em ze smukiem %ow"'
( Arysa si- s#32nia8 ( do#yywaem si-'
( No co y& ma do #rzej.cia #i-/ ki!omer3w #rzez !as' 7ak idzie& o zawsze znajdzie
co.& co %o zaineresuje'
1o kwadransie #ojawi si- osani %o./ O!$rzyma'
( Cze./& jesem Ram$o ( #rzywia mnie'
( ,o je%o #rzezwisko ( wyja.ni O!$rzym'
Ram$o u$rany $y w s#odnie d*insowe& koszu!- f!ane!ow" wy#uszczon" na wierzc0 i
koszu!k- z na#isem4 5I !o@e NY6' Mia jasne wosy s#i-e w kucyk i kr3k"& a!e srasznie
#o#!"an" $rod-'
W sa!onie sied!i.my do sou nakrye%o zie!onym suknem' O!$rzym wni3s a!erz z
ry$ami i c0!e$em oraz ack- z mocniejszymi runkami' Ram$o i Marcin wyj-!i #o a!ii kar'
Miaem %ra/ w #arze z Ram$o& wi-c wysz!i.my na aras& *e$y usa!i/ srae%i- %ry' C0wi!-
#arzyem na jezioro i #romienie soneczne widoczne w.r3d drzew #o zac0odniej sronie
zaoki'
( ,e!efon do cie$ieN ( krzykn" O!$rzym'
Zak!"em w duc0u s#odziewaj"c si- na%e%o wezwania do #racy'
1odniosem suc0awk- do uc0a'
( CzuwajN ( za%rzmiao w suc0awce'
)#ojrzaem na ni" osro*nie'
( CzuwajN ( r3wnie* rykn"em'
Ram$o i O!$rzym zacz-!i si- .mia/'
( Wiadomo./ od dru0a 7acka ze s#ecja!nej %ru#y w-drownej 51omorze6 ( #owa*nym
onem m3wi dziewcz-cy %osik' ( Nayc0mias #rzyjec0a/ do Zie!onowa' Wujek ,omasz
wzywa' Zrozumia dru08
( ,ak ( #owiedziaem nieco osu#iay'
1rzekazaem O!$rzymowi i %o.ciom re./ rozmowy i #o*e%naem si- z nimi'
( ;dzie jes Zie!onowo8 ( za#yaem'
( W $ok od ;ry2!in& nad jeziorem 1!uszne ( wyja.ni O!$rzym'
( 7a ci- #o#rowadz- ( #owiedzia Marcin'
( A my u na was #oczekamy ( rzek Ram$o z$!i*aj"c si- do so!ika z runkami'
Wsied!i.my z Marcinem do Rosynana i osro ruszyem #rzez !as' W szy$kiej je2dzie
roc0- #rzeszkadzay mi moje wasne .wiaa& a!e nie c0ciaem #rzy Marcinie w"cza/
nokowizora& *e$y nie zdradza/ wszyskic0 ajemnic samoc0odu' Na szcz-.cie %ajowy zna u
doskona!e ka*dy skrawek ziemi i u#rzedza mnie& %dzie mam skr-ca/' ;dy ju* doje*d*a!i.my
do asfa!u& c0ciaem skr-ci/ do O!szyna& sam"d #ojec0a/ dro%" na O!szynek i skr-ci/ do
;ry2!in'
( )kr-/ w !ewo ( #owiedzia Marcin' ( 1ojedziemy #rzez !as'
7ec0a!i.my kr-" asa!3wk" w sron- +uryn'
( ,eraz w #rawo ( na%!e rzuci! Marcin'
1osusznie skr-ciem' 7ec0a!i.my !e.n"& uwardzon" dro%" mijaj"c ooczone wysokim
#oem modniki' 1oem dro%a zacz-a osro o#ada/ w d3' Na%!e wjec0a!i.my znowu na
asfa!'
( Ws#omnienie ?a:skie%o Im#erium ( mrukn" %ajowy' ( Dawni noa$!e c0cie!i mie/
cywi!izacj- nawe w akiej %uszy' Zresz" eraz !udzie s" acy sami' Ni$y id" do !asu
od#ocz"/ w ciszy& a!e nie ucz" dzieci& *e$y nie krzyczay i!e si w %ard!e' 1sy #uszczone
!uzem szczekaj" wnie$o%osy zadowo!one z wo!no.ci' Wszyscy ci"%n" ze so$" cywi!izacj-
0aasu'
1o #rawej sronie& w do!e min-!i.my jeziorko'
( ,o 7e%u: ( #owiedzia Marcin widz"c moje s#ojrzenie'
1rzy krzy*3wce skr-ci!i.my w #rawo i jad"c osro w d3 dojec0a!i.my do mosu i
do!iny rzeki ?yny wy#ywaj"cej w ym miejscu z jeziora >sryc0' 1oem znowu ws#ina!i.my
si-' 7eszcze kawaek jec0a!i.my asfa!em i %ajowy kaza mi wjec0a/ w !e.n" .cie*ynk-'
)#ojrzaem na kom#as ( jec0a!i.my #rawie idea!nie na zac03d' Resory Rosynana skrzy#iay
na wy$oisej drodze& a nas czasami #odrzucao do %3ry i uderza!i.my %owami w dac0' 7ednak
#-dziem wiedz"c& *e wezwanie #ana ,omasza w ak niey#owej formie musiao $y/
wynikiem jakie%o. wa*ne%o wydarzenia' 1o !ewej sronie& mi-dzy drzewami #o$yskiwaa o:
jeziora'
( ,o ju* 1!uszne ( #owiedzia Marcin' ( ,eraz #ojedziemy wzdu* $rze%u'
W #-dzie min-!i.my za$udowania !e.nicz3wki )awi%uda i skr-ci!i.my na #oudnie'
+o!ay mnie r-ce od ej sza!onej jazdy i rzymania wyrywaj"cej si- na $oki kierownicy' Na%!e
wyjec0a!i.my na #iaszczys" ac0- nad w"sk" zaok"'
( GamujN 7ese.my na miejscu ( krzykn" Marcin'
Wcisn"em #eda' 1rzed mask" samoc0odu jak s#od ziemi wyrosy zamaskowane
dwie #osacie' ,warz jednej z nic0 wydaa mi si- znajoma'
( Wujku& szy$koN ( krzykn" 7acek'
( Co si- sao8
Z mroku wyszed #an ,omasz'
( Do$rze& *e jese. ( #rzywia mnie' ( Na sryc0u jednej z c0au# odna!e2!i.my cenny
sarodruk i ma#-' ,rze$a o nayc0mias zawie2/ do Warszawy'
( 1oka*cie mi e cuda ( #o#rosiem'
Zosia #odaa mi skar$y' W .wie!e ref!ekor3w nie mo%em dokadnie o$ejrze/ ani
ksi"*ki& ani ma#y'
( 1o co en #o.#iec08 ( za#yaem'
( C0c- #osawi/ wa.cicie!a domu #rzed fakem dokonanym ( umaczy mi szef' ( ,o
mody $iznesmen& k3ry m3%$y zorienowa/ si- co do waro.ci ksi-%i& %dy$y ja dosa do
r-ki' Zro$imy o roc0- na%inaj"c #rawo'
1arzyem na 1ana )amoc0odzika mocno zdziwiony' Rad nierad wzi"em skar$y do
Rosynana'
( Musz- jeszcze #odrzuci/ Marcina do domu ( #owiedziaem'
( Mo*e wujek #odrzuci/ dw3c0 moic0 c0o#ak3w do ;ry2!in8 ( za#ya 7acek'
( ,eraz& w nocy8 ( za#yaem zdumiony'
( ,ak& #3jd" do O!szynka& %dzie rano musz" ode$ra/ #ewne%o czowieka'
( Do$ra& niec0 si- szy$ko #akuj"'
Do Rosynana wsiado dw3c0 0arcerzy' 7eden #owiedzia& *e ma na imi- Maciek& a
dru%i mia #rzezwisko +"$e!'
Ruszy!i.my w sron- ;ry2!in' 7ec0a!i.my wy$ois" dro%"& %dy na%!e z !asu wyoni si-
#o!icjan z !izakiem w doni' W krzakac0 sa jaki. samoc03d nie #rzy#ominaj"cy radiowozu'
( Dziwne ( #owiedziaem 0amuj"c'
1o!icjan #o.wieci mi !aark" w oczy' O$ok je%o samoc0odu sa inny m-*czyzna'
( Do$ry wiecz3rN <onro!a dro%owa ( #owiedzia u#rzejmym onem'
( C0y$a nie mo*ecie ak !udzi zarzymywa/ w !esie& maj"c nieoznakowany radiow3z (
#owiedziaem #rzez uc0y!one okienko'
1o!icjan s#ojrza mi w oczy& a je%o r-ka wymownie s#ocz-a na s#u.cie kaasznikowa
zawieszone%o na ramieniu' Do#iero eraz zauwa*yem& *e $y uz$rojony'
( Mie!i.my doniesienie& *e ko. si- wama do jednej z c0au# w Zie!onowie (
#owiedzia'
( ,o c0y$a jakie. nie#orozumienie' ( zacz"em'
( W akim razie za#raszam #owiedzia #o!icjan ruc0em %owy wskazuj"c sw3j
samoc03d'
Zauwa*yem& *e z Rosynana nie wiem jakim cudem znikn-!i 0arcerze' Wysiadem i
ruszyem w sron- samoc0odu soj"ce%o w mroku' Zdziwio mnie& *e #o!icjanci je*d*"
nowiukim +MW'
( ,o #rze$iera:cyN ( usyszaem krzyk Ma/ka'
1o!icjan skierowa $ro: w sron-& sk"d do$ie%a krzyk' M-*czyzna soj"cy #rzy +MW
za.wieci am !aark"' 7edyne co zo$aczy!i.my o !as' C0o#cy #rze#ad!i jak kamie: w wod-'
1o!icjan wyce!owa we mnie'
( Dawaj - ksi"*k- ( sykn"'
1osusznie #odszedem do Rosynana' Widziaem& *e Marcin wa.nie odkada na
miejsce e!efon kom3rkowy i mru%a do mnie' Wiedziaem& *e wezwa #o!icj-& miaem
nadziej- ( #rawdziw"' Zw!ekaem jak mo%em owieraj"c $a%a*nik i skrzynk- do #rzewo*enia
cennyc0 dzie szuki'
( >ciekamyN ( na%!e krzykn" dru%i na#asnik' ( 1o!icja u jedzieN
,en %os wyda mi si- znajomy'
Faszywy #o!icjan wyrwa mi z rak ksi"*k- z ma#" w .rodku i #o$ie% do +MW' W
osaniej c0wi!i wysrze!i seri- w o#ony Rosynana' +yskawicznie wsiad za kierownic- i
osro ruszy w !as' 1od$ie%!i do nas 0arcerze'
( Oni jad" na <urkiN ( rzuci +"$e!'
( )k"d wiesz8 ( za#yaem'
( ,en w kominiarce mia w"czony skaner na cz-so!iwo.ci radiowej #o!icji' Z
O!szynka jad" radiowozy' ,en #rze$ieraniec #owiedzia& *e jedyna dro%a o ucieka/ na <urki
( zame!dowa Maciek'
( Mo*na am dojec0a/ kr3sz" dro%"8 ( s#yaem Marcina'
( Nie& y!ko -dy a!$o #rzez jezioro ( od#owiedzia ze smukiem #arz"c na
#rzesrze!one o#ony'
( No o #rzez jezioro ( #odj"em decyzj-'
( My zasuwamy do O!szynka ( #owiedzia Maciek'
Garcerze w jednej c0wi!i znikn-!i w !esie'
W"czyem #om#owanie k3 i zawr3ciem do Zie!onowa' W"czyem skaner
cz-so!iwo.ci #o!icyjnej' Niesey& wskuek rzask3w niewie!e mo%em zrozumie/'
>syszaem jedynie& *e O!szynek ju* o$sawiony' Marcin wzi" do r-ki e!efon kom3rkowy&
k3ry na%!e wy.wie!i komunika& *e c0wi!owo nie jese.my w zasi-%u' )rzaka
#r-dko.ciomierza #owo!i #rzesuwaa si- w #rawo' Marcin dyskrenie za#ia #asy'
1rzejec0aem #rzez wie. w dzikim #-dzie i nie zarzymuj"c si- #rzy o$ozowisku #ana
,omasza wjec0aem do wody' Widziaem& *e szef ze zdumienia wy#u.ci z r-ki ku$ek'
Marcin zamkn" oczy'
( MarcinN W k3r" sron-8 ( krzykn"em do %ajowe%o'
( W #rawo ( #owiedzia z zaci.ni-ymi usami'
)kr-ciem& jednocze.nie dodaj"c %azu' ,-#y dzi3$ samoc0odu nie nadawa si- do
szy$kie%o #ywania& jednak mie!i.my $ardzo do$re em#o' W"czyem sz#eracze na dac0u i
#owierzc0nia wody w zimnym .wie!e ref!ekor3w zamienia si- w #omarszczon" #usyni-
niczym !odowaa #owierzc0nia Arkyki' Na !ewym $rze%u zo$aczyem .wiaa jakic0.
za$udowa:' )kr-ciem w am" sron- i #o c0wi!i wyje*d*aem na #iaszczysy $rze%' 1o
ki!kudziesi-ciu merac0 jazdy #rzez "k- woczy!i.my si- na szurow" dro%-' )kr-ciem w
#rawo i #-dziem na zamanie karku' ,u* #rzed ym& jak wjec0aem na asfa!ow" szos-& #rzed
naszym nosem #rzemkn-o +MW'
Dodaem %azu i zacz"em #o.ci%' 1r-dko./ wzrasaa& a drzewa z!eway si- w .cian-
zie!eni' <ierowca +MW jec0a ak& *e$y za%radza/ nam dro%-'
Marcin co c0wi!a #r3$owa dodzwoni/ si- na #o!icj-' W ko:cu udao mu si-'
( Cze./& GeniuN ( m3wi do e!efonu' ( ,ak& o mnie na#ad!i' 7edziemy w sron-
)waderek' Wysyacie radiowozy8 Fwienie'
1omy.!aem& *e rzeczywi.cie do$rze& %dy* +MW miao !e#sze #rzy.#ieszenie i mo%o
jec0a/ szy$ciej od Rosynana o rzydzie.ci ki!omer3w na %odzin-' W ciemno.ciac0 mi%n-a
a$!ica z na#isem4 5)waderki6 i znowu #-dzi!i.my szos" #rzez !as' +MW nie zosawiao
miejsca do wy#rzedzenia' ,u* #rzed <urkami we wsecznym !userku zo$aczyem mi%aj"ce
.wiaa radiowoz3w' 1rze#u.ciem #o!icjan3w i eraz jec0aem za nimi'
We wsi ca!a ko!umna samoc0od3w niema! #rzeskoczya #rzez mos na ?ynie'
<ierowca +MW zacz" wykonywa/ nerwowe ruc0y& a je%o samoc03d zaacza si- z jedne%o
#o$ocza na dru%ie' Widziaem& *e odsun-y si- drzwi #ierwsze%o #o!icyjne%o @o!kswa%ena
rans#orera' Na so#niu #rzyk!-kn" #o!icjan z kara$inem w doni' Wysrze!i kr3ka seri- w
#owierze i #oem wyce!owa w +MW' >ciekaj"ce auo znowu wykonao ki!ka skr-3w i
na%!e zjec0ao na #rawo w#ros do ma!e:kie%o sawku' ,rysn-a fonanna wody'
Za0amowaem' Miaem !e#sze 0amu!ce od #o!icyjnyc0 woz3w' +yem #ierwszy na
$rze%u' <ierowca +MW w sroju #o!icjana sa #o ko!ana w wodzie' 7e%o auo #owo!i
zanurzao si- w wodzie'
( )3j& #o!icjaN ( na $rze%u rzec0 sr3*y #rawa ce!owao w uciekiniera'
)koczyem w sron- on"ce%o aua' Zanurzyem si- w cuc0n"cej o$ornikiem wodzie'
Na y!nym foe!u zo$aczyem ksi"*k-' Z rudem oworzyem drzwiczki i si-%n"em #o skar$'
Wyszedem na $rze%& a Marcin #oda mi koc' Nayc0mias zaniosem ksi"*k- do
Rosynana i do ko:ca odkr-ciem o%rzewanie' W ym czasie dojec0a do nas dowodz"cy akcj"
#o!icjan'
( Wiaj& Geniu ( #rzywia si- z nim Marcin' ( ,o m3j kuzyn& czwary do naszyc0
#aryjek $ryd*a u O!$rzyma' ( wyja.ni mi'
>.cisn"em do: #o!icjana' +y niewysoki& mia !ekki $rzuszek i warz
u.miec0ni-e%o sayra'
( Dzi-kuj- ( #owiedziaem'
( Nie ma s#rawy ( od#owiedzia' ( Od dawna szuka!i.my #rze$iera:c3w na#adaj"cyc0
w naszej oko!icy na ,IR(y' Mo*e en #aszek o $-dzie nasz .!ad'
( +yo ic0 dw3c0 ( zauwa*yem'
( Wiem& oni naj#ierw #ojec0a!i w sron- O!szynka& a!e am $ya nasza $!okada& wi-c
szy$ko uciek!i' ,en dru%i musia %dzie. wysi"./' Zaraz #owiadomi- c0o#c3w' )am #an
jednak rozumie& *e noc"& w !esie uciekinier ma du*e szanse' Czy z%in-o co. cenne%o8
( 1rawd- m3wi"c nie wiem ( #rzyznaem si-' ( <si"*k- odzyska!i.my& nie ma ma#y'
Mo*e jes ukrya w aucie'
( 7uro wydo$-dziemy +MW i $-dziemy wiedzie/ za#owiedzia Genio' ( Czy $ya
cenna8
( 1oc0odzia z ABKQ roku'
( No o $ya sara& a wi-c cenna ( orzek #o!icjan'
1o*e%na!i.my si- z #o!icjanami' Odwiozem Marcina do domu 1odjec0aem do
O!$rzyma& *e$y #rze$ra/ si-' Dziennikarz siedzia sam i czya ksi"*k-'
( A o si- dziao' ( swierdzi #arz"c na mnie'
<iwn"em %ow" i #oszedem zmieni/ odzie*' ;dy zszedem do nie%o& $y zaj-y
o%!"daniem sarodruku'
( 1ozwo!isz& *e so$ie zeskanuj- o$razki8 ( za#ya'
)#ojrzaem na ze%arek' +yo ju* #o #3nocy' Czekaa mnie jeszcze #odr3* do
Warszawy& zosawienie w !a$oraorium ksi"*ki i #owr3 do szefa' <iwn"em %ow" i
#oo*yem si- na kana#ie& a O!$rzym zacz" skanowa/ ko!ejne kary ksi-%i' 1o dw3c0
%odzinac0 o$udzi mnie& sawiaj"c na so!iku fi!i*ank- mocnej kawy i a!erz z kana#kami'
( 7e.!i c0cesz& o #ojad- z o$" ( #owiedzia' ( Rosynana zosawisz uaj' Marcin ku#i
nowe o#ony i #o #owrocie wymienimy je' We2miemy moje%o forda'
Zm-czony z%odziem si-' 1o %odzinie jec0a!i.my ju* rasa T(I do Warszawy' W
wy%odnym wn-rzu forda zasn"em' W !e syszaem s#okojna muzyk- zes#ou 5Tra6'
( ;us ci si- zmieni8 ( s#yaem' ( Osanio suc0ae. saryc0 rockOnOro!!i'
( ,y!ko krowa nie zmienia #o%!"d3w ( od#owiedzia z #owa*nym wyrazem warzy' (
Muzyk- rze$a dososowa/ do #orze$ c0wi!i' ,e kawaki idea!nie nadaj" si- do #odr3*y&
kiedy suniesz ciemn" dro%" jak *e%!arz(odkrywca& #rawie na o.!e#'
Okoo czwarej rano $y!i.my #rzed Miniserswem <u!ury i )zuki' )woim
#rzy$yciem zaskoczyem sr3*a nocne%o' 1oszedem do !a$oraorium i wo*yem sarodruk do
s#ecja!nej %a$!oy urzymuj"cej sa" em#eraur- i wi!%ono./' Wr3ciem do O!$rzyma'
( D!acze%o zeskanowae. so$ie - ksi"*k-8 ( za#yaem'
( ,o dzieo jes #odsaw" d!a wszyskic0 mio.nik3w 0isorii 1rus' O$razki #rzydadz"
mi si- do aryku3w'
( Mo*e #ojedziemy %dzie. na kaw- za#ro#onowaem'
( O ej #orze wszysko jeszcze .#i ( zauwa*y O!$rzym'
( ,o jed2my do mnie'
)zy$ko wy#i!i.my u mnie kaw-& zjed!i.my skromne .niadanie i jeszcze #rzed
#orannym szczyem wyjec0a!i.my z Warszawy' W drodze #owronej O!$rzym w"czy kase-
z rockowymi #iosenkami +i!!y Ido!a'
1rzed O!szynkiem zauwa*y!i.my zwi-kszon" !icz$- radiowoz3w' 1o drodze
o#owiedziaem O!$rzymowi o naszyc0 nocnyc0 #rzej.ciac0' 1oem #rzez ;ry2!iny
dojec0a!i.my do o$ozowiska szefa nad jeziorem 1!uszne' 1rzy je%o namiocie ju* sa
radiow3z' 1an ,omasz i Genio siedzie!i #o#ijaj"c kaw-'
( Ma#y nie odzyska!i.my ( zakomunikowa szef'
( )zuka!i.my e%o dru%ie%o #rze$iera:ca ca" noc ( #oinformowa mnie #o!icjan' (
Za#ad si- jak kamie: w wod-'
( )zkoda ma#y& a!e #an z #ewno.ci" #ami-a& co na niej $yo ( zwr3ciem si- do #ana
,omasza'
( Ni$y ak ( mrukn"' ( Nie #rzy%!"daem si- jej dokadnie'
( ,rze$a $-dzie %dzie. zna!e2/ #odo$n" i co. si- #anu #rzy#omni ( zauwa*y O!$rzym'
( Co z ym faszywym #o!icjanem8 ( zwr3ci si- do Genia'
Genio #o#rawi si- i z dum" #o%adzi #o mundurze'
( Odnie.!i.my sukces ( #owiedzia' ,en czowiek& k3re%o #an ,omasz #ozna wczoraj
jako <u$-& dziaa u od dawna' )zajka #rze$rana za #o!icjan3w zarzymywaa ,IR(y z
cennym adunkiem& na #rzykad e!ekronik"& i za$ieraa cae konenery' 7ednak #o numerac0
rejesracyjnyc0 +MW doar!i.my do wa.cicie!a aua' +y nim #rzy$oczny szefa jedne%o z
warszawskic0 %an%3w' W je%o domu i %ara*u ko!edzy ze so!icy odna!e2!i cay ma%azyn
skradzionyc0 #rzedmio3w' )#rawa jes& jak o u nas m3wi"& rozwojowa i wiem& *e c0o#aki z
warszawskiej #o!icji eraz osro #racuj"& zarzymuj"c ko!ejnyc0 czonk3w %an%u'
Na #!a*- wjec0a Rosynan z wymienionymi ju* o#onami' Za je%o kierownic" siedzia
Marcin'
( ,o en !e.nik& k3ry #rzewi3z wczoraj nas i kajak ( #owiedziaa Zosia'
Marcin wysiad i odda mi k!uczyki' )erdecznie #odzi-kowaem mu za #rzysu%-'
1o!icjan #o*e%na si- z nami i odjec0a'
Ws#3!nie #osanowi!i.my& *e naj#ierw odwioz- #ana ,omasza& Zosi- i ic0 kajak do
<urek& sk"d wyrusza da!ej na s#yw& a #oem wr3c- do O!$rzyma'
W <urkac0 #an ,omasz wodowa kajak i z Zosi" #o#yn-!i ?yn" na 7ezioro ?a:skie'
<orzysa!i.my z O!$rzymem z adnej #o%ody i na arasie zajada!i.my usma*one
wczoraj ry$ki' 1rzy ej czynno.ci zasa nas Ram$o'
( Co si- sao8 ( za#ya na ws-#ie'
O#owiedziaem mu ca" 0isori-& a je%o mina sawaa si- coraz $ardziej #os-#na'
( ,en <u$a ku#i c0au#- mojej cioki ( #owiedzia' ( +ardzo mu za!e*ao na ku#nie'
>cieszy si-& *e na #odw3rku saa o%romna sodoa' M3wi co. o %os#odarswie
a%rourysycznym'
( Raczej c0cia am ukrywa/ kradzione ,IR(y ( zauwa*y O!$rzym' ( )zkoda& *e sam
nie z$adaem ej c0au#y #rzed s#rzeda*" ( ci"%n" Ram$o' ( Naj%orsze& *e face za#aci mi& a
umow- mie!i.my #od#isa/ u moje%o znajome%o noariusza dzisiaj' Co mam eraz ro$i/8
( Masz kas- i dom& cze%o mo*na c0cie/ wi-cej ( rzeki O!$rzym o$!izuj"c #a!ce #o
ry$ac0' ( ,en <u$a #ewnie nie#r-dko wyjdzie z wi-zienia'
( Nie #ozosaje ci nic inne%o jak #3j./ na #o!icj- ( #owiedziaem'
Ram$o #rzyakn" i #oszed do swoje%o domu'
Nas-#ne dwa dni& #rzed #owroem do zaoczonej i zakurzonej Warszawy&
#!anowaem s#-dzi/ na !eniuc0owaniu' O!$rzym siad do kom#uera& na#isa eks o nocnym
#o.ci%u i #rzesa %o #ocz" e!ekroniczn" do swojej redakcji' 1oem do"czy do mnie'
Wa.nie dyskuowa!i.my na ema sos3w do mi-s& %dy zadzwoni m3j e!efon kom3rkowy'
( CzuwajN ( ym razem w suc0awce usyszaem rze.ki %os jakie%o. modzie:ca' (
Dru0 1awe8
( ,ak'
( Czyam wiadomo./ od dru0a 7acka' Mamy ma#-' Dzi. #rzyniesiemy do domu
O!$rzyma' CzuwajN
( CzekajN ( krzykn"em' ( Nie odkadaj suc0awkiN 1owiedz mi& jak 7acek #rzesya e
wiadomo.ci'
( ,o dru0 1awe nie wie8 ;ru#a dru0a 7acka ma radiosacj-& nadaje me!dunki do
komendy 0ufca& a my dzwonimy' CzuwajN
>syszaem rzask odkadanej suc0awki'
( +-dziesz mia dzi. %o.ci ( #owiedziaem do O!$rzyma'
( 1rzyjdzie 7acek ze swoimi komandosamiOO za#ya' ( ,o .wienie& zro$i- so$ie o nic0
fajny eks ucieszy si-'
Zacz" #!anowa/& co #oda w czasie wieczorne%o o%niska'
( 1owiedz& %dzie eraz mo*e $y/ #an ,omasz8 ( #o#rosiem' ( ,rze$a %o u .ci"%n"/'
O!$rzym #oszed #o ma#-'
( ,eraz #owinni $y/ %dzie. w oko!icac0 jeziora >sryc0 ( #owiedzia #arz"c na
ze%arek' ( 1rzez ?a:skie mo%!i szy$ko #rze#yn"/S my.!-& *e w rz"dowym o.rodku
wy#oczynkowym e* nie #owinni mie/ #ro$!em3w' Mo*e za#iemy ic0 #rzy wy#ywie ?yny z
>sryc0u'
Wsied!i.my do Rosynana i #onownie #rzejec0aem cz-./ nocnej rasy' Na mo.cie
#rzy jeziorze >sryc0 sa w-dkarz'
( 1rze#ywa -dy jaki. kajak8 ( za#yaem %o'
( 7akie. #3 %odziny emu ( od#owiedzia'
Z roz#acz" #arzyem na rzek- i ciemny $3r' Ni%dzie nie $yo wida/ .cie*ki wzdu*
nuru'
( 1o$ie%n- ( #owiedziaem do O!$rzyma'
( 7ak c0cesz& a!e nic !e#iej za#a/ ic0 we wsi Ru.8 ( za#ya'
( A je.!i zarzymaj" si- %dzie. #o drodze na noc!e%8 ( od#owiedziaem #yaniem'
+ie%em #i-na.cie minu #rzez #rawie dziewiczy& wysoko#ienny sosnowo(.wierkowy
$3r' Widziaem& *e ?yn-& co jaki. czas #rze%radzay zwa!one #nie drzew !u$ %azowiska'
Miaem nadziej-& *e e #rzeszkody zarzymyway #ana ,omasza i ju* niedu%o ic0 do%oni"'
( 1omocyN ( na%!e usyszaem krzyk Zosi'
ROZDZIA TRZECI
WYWRCONY KAJAK W NURTACH YNY KTO MIESZKA W
ZIELONOWIE? OGLDAMY MAP CO TO JEST SKARB
SAMSONOWA? PRZECHYTRZY" ZODZIEJA TAJEMNICZE
SPOTKANIE ODKRYCIE W JEZIORZE GIM SKRADAMY SI DO
OBOZU UDANY SZTURM
+y o krzyk mro*"cy krew w *yac0' 1rzy.#ieszyem #rzeskakuj"c #rzez zwa!one
drzewa i #rzedzieraj"c si- #rzez krzaki' Za zakr-em zo$aczyem #rzewr3cony kajak i Zosi-
#o szyj- w wodzie& rzymaj"c" si- jakiej. cienkiej %a"zki' ?yna w ym miejscu #rzy#ominaa
%3rsk" rzek-& $yo mn3swo #odwodnyc0 %az3w& a #r"d $y $ysry'
1an ,omasz $y #rzywa!ony do jedne%o z %az3w kajakiem !e*"cym w #o#rzek nuru'
Masy wody #i-rzyy si- nad nim i za!eway je%o %ow-' Nie $acz"c na nic skoczyem do
wody' Rzeka w ym miejscu $ya wyj"kowo %-$oka' Zna!azem si- #od wod"' ;dy
wynurzyem %ow-& #r"d nayc0mias zacz" mnie znosi/ na %azy' Od roz$ik3w dzie!io
mnie za!edwie ki!ka mer3w& !ecz #okonanie ic0 zaj-o mi #ar- minu' Naj#ierw odsun"em
kajak'
( 1om3*my ZosiN ( wyc0arcza #rzez sine usa 1an )amoc0odzik'
1osuwa!i.my si- w sron- dziewczyny #oma%aj"c so$ie nawzajem' Ws#3!nie
wy#c0n-!i.my Zosi- na $rze%' 1i-/ mer3w nad nami& na szczycie sromej skar#y zarzyma
si- Rosynan& z k3re%o wyskoczy O!$rzym' Rzuci nam koce i z !in" na ramieniu zsun" si-
w d3' Okry zmarzni-yc0 Zosi- i #ana ,omasza'
( ,rze$a raowa/ kajakN ( #owiedzia #arz"c na rzek-'
We dw3c0 wesz!i.my do wody' 1rzywi"za!i.my !in- do kajaka' O!$rzym soj"c na
$rze%u ci"%n" %o& a ja w wodzie #o#yc0aem'
( Co si- sao8 ( za#yaem siadaj"c #od drzewem' O!$rzym #rzezornie zosawi na
$rze%u kurk-'
( Do ej #ory do$rze nam szo ( j-kn-a Zosia'
( ,en #rzeom ?yny o $ardzo rudny odcinek ( #owiedzia #an ,omasz' ( Czasami
musie!i.my #rze#yc0a/ kajak #omi-dzy zwa!onymi drzewami a!$o zarzymywa/ si- #rzed
#odwodnymi %azami' ,uaj my.!e!i.my& *e roz#adem jako. #rze#yniemy' Niesey&
uderzy!i.my dzio$em w kamienie' 1rzec0y!io nas& a Zosia #rzesraszya si- i c0ciaa
wysiada/'
( Woda uaj aka czysa' My.!aam *e jes #yko ( #owiedziaa umi"c #acz'
( Reszy si- domy.!acie doda szef'
( Do./ %adania i roz#aczania ( odezwa si- O!$rzym wsaj"c' ( Musimy jec0a/ do mnie
o%rza/ si-' ,rze$a e* zaaa/ dzi3$ kajaka'
( Ni%dy wi-cej do nie%o nie wsi"d- ( kaa Zosia'
( Nie maz%aj si-N ( #rawie krzykn" #an ,omasz ( ,rze$a za$ra/ nasze rzeczy do
Rosynana'
1owo!i ws#inaj"c si- #o skar#ie znie.!i.my do samoc0odu #!ecaki& .#iwory i namio
roz$ik3w' 1oem wyci"%ark" Rosynana wci"%n-!i.my do %3ry kajak'
W #onuryc0 nasrojac0 jec0a!i.my do domu O!$rzyma' 1o #rze$raniu si- w u$rania
#o*yczone od dziennikarza zasied!i.my #rzed kominkiem w je%o sa!onie' Nad jeziorem
#owieway na wierze nasze mokre ciuc0y'
( D!acze%o nas szukae.8 ( za#ya mnie #an ,omasz'
( Dzi. wieczorem #rzyjdzie u 7arek z nasz" ma#" ( #owiedziaem #o#ijaj"c 0er$a- z
odro$in" rumu'
( Co8 ( szef a* #odskoczy' ( )k"d j" ma8
( 1ewnie nam o ym o#owie' )am jesem ciekaw' Nic nie wiem' ,en c0o#ak
#orozumiewa si- ze mn" u*ywaj"c $ardzo !akonicznyc0 me!dunk3w'
1an ,omasz usiad'
( 7acek zmieni si- nie do #oznania ( #owiedzia
O!$rzym do wieczora za$awia nas rozmow"' 1o!em #rzy%oowa!i.my nad wod"
o%nisko i czeka!i.my na #rzy$ycie %o.ci'
1ierwszy #rzyszed do nas Ram$o' Mia smun" min-' 1rzywia si- z #anem
,omaszem i Zosi"'
( Musiaem anu!owa/ ransakcj- z ym <u$" ( #owiedzia na ws-#ie' ( 7ednak nie ma
e%o ze%o& co $y na do$re nie wyszo' M3j adwoka za#ro#onowa je%o #rawnikowi& *e$y
uzna/& *e #oowa ej sumy o odszkodowanie za roze$rany dac0 i zado./uczynienie za
ods"#ienie od ku#na'
( >dao ci si- ( odezwa si- O!$rzym' ( Face ma wi-ksze #ro$!emy na %owie'
( 7uro #3jd- uwa*nie o$ejrze/ dom& mo*e s" am jeszcze jakie. skryki ( rzek Ram$o'
( Mo*e #3jdziecie ze mn"8 ( za#ya'
<iwn-!i.my %owami& *e si- z%adzamy'
( Nie wiesz& sk"d w woim domu mo%y zna!e2/ si- a ksi"*ka i ma#a8 ( s#ya #an
,omasz'
( Nie mam #oj-cia ( od#owiedzia Ram$o' ( M3j ojciec #rzyjec0a w e srony ju* w
czerwcu ABCL roku' W czasie wojny $y w Armii <rajowej' >ciekaj"c #rzed
#rze.!adowaniami nowej wadzy skry si- uaj' 1odo$no odwiedza!i %o oficerowie >rz-du
+ez#iecze:swa& a!e w ko:cu da!i mu s#ok3j' Zie!onowo $yo wedy #use' Wy$ra so$ie
c0au#- z najwi-kszym o$ej.ciem i zacz" #rac- w !esie' <ierowa #rac" ro$onik3w !e.nyc0'
Zmar #i-na.cie !a emu'
( A nie wiesz& ko mieszka w ym domu #rzed wojn"8 ( do#yywaem si-'
( <iedy. #rzyjec0aa jaka. wycieczka niemieckic0 urys3w' M3wi!i& *e mieszka am
oficer niemieckiej kawa!erii zasu*ony w czasie $iwy #od ,annen$er%iem w ABAC roku'
Osiad w yc0 sronac0& $o wierdzi& ze wie& %dzie jes skar$ %eneraa )amsonowa'
Co. we mnie dr%n-o' 1an ,omasz uni3s $rwi'
( Ma#aN ( na%!e& r3wnocze.nie krzykn-!i.my Zosia& O!$rzym i ja'
( )#okojnie ( osudzi nas szef' ( 7eszcze jej nie widzie!i.my'
( 1rosz- $ardzo ( z ciemno.ci wok3 kr-%u .wiaa od o%niska wysz!i 7acek i Maciek'
7acek #oda nam ma#-' 1an ,omasz c0wyci j" i #o$ie% do domu O!$rzyma& *e$y j"
uwa*nie o$ejrze/ #rzy do$rym .wie!e' Ruszy!i.my za nim' C0o#cy naomias zasied!i do
o%niska i z #owa%" na$ija!i kawaki kie$asek na kijki'
1an ,omasz rozo*y ma#- na so!e w sa!onie O!$rzyma' +ya o niemiecka sza$3wka
w ska!i A4AKK KKK' Wida/ $yo na niej dwie !inie& czarn" i czerwon"' 1ierwsza $ie%a wzdu*
zac0odnie%o $rze%u jeziora 1!uszne w sron- <urek' Dru%a ci"%n-a si- z ;ry2!in na #3noc&
zakr-caa na wsc03d o$c0odz"c jeziora i #oem na #oudnie& a* do wsi 1rze2dzi-k Wie!ki na
rasie Nidzica(Wie!$ark'
( 1owiedzcie mi& co o jes skar$ %eneraa )amsonowa8 ( odezwaa si- Zosia'
( <asa armijna w $eonowej skrzyni ( wyja.ni jej Ram$o' ( Okoo su ki!o%ram3w
zoyc0 ru$!i'
( I nik e%o do ej #ory nie odna!az8 ( do#yywaa si-'
( 7e.!i ak& o $ardzo skrz-nie o ukry ( od#owiedzia jej O!$rzym' ( W ko:cu %dzie.
kiedy.& ko.
( Do rozm3w o skar$ie wr3cimy juro ( #owiedzia #an ,omasz' ( Mam #ewn" eori-
na ema yc0 !inii' ,eraz c0cia$ym dowiedzie/ si-& jak nasi komandosi odzyska!i - ma#-'
Ruszy!i.my wi-c w sron- o%niska& 7acek i Maciek wa.nie o$!izywa!i #a!ce z uszczu
i reszek muszardy'
( Do$ra& kozacy& #owiedzcie& sk"d macie o cudo8 ( zwr3ci si- do nic0 1an
)amoc0odzik'
Oni s#ojrze!i #o so$ie i u.miec0n-!i si-'
( M3w ( 7acek r"ci okciem ko!e%-'
( 1o ym jak #o*e%na!i.my #ani 1awa ( zacz" o#owie./ Maciek ( ruszy!i.my w sron-
O!szynka kieruj"c si- naj#ierw na niemieckie !onisko w ;ry2!inac0' Zauwa*y!i.my& *e ko.
si- skrada #rzez !as' Face wy%!"da nam znajomo& #rzy#omina e%o dru%ie%o faszywe%o
#o!icjana' W #ewnym momencie u* #rzed reszkami #asa sarowe%o en czowiek #oo*y
si- w rawie O$ok sie$ie #oo*y ma#-' Zacz" ja o%!"da/ #rzy sa$ym .wie!e !aarki& !aarki'
1odczo%a!i.my si- do nie%o $ardzo $!isko' Musia $y/ $ardzo zaj-y o%!-dzinami& skoro nas
nie zauwa*y' 1oem +"$e! za.wieci mu naszym 0a!o%enem w oczy i krzykn"4 5)3j&
#o!icjaN6& a ja wykorzysaem c0wi!- nieuwa%i e%o czowieka i $uc0n"em ma#-' ,rze$a
#rzyzna/& *e %oni nas dwa ki!omery' Mia kondyc0- ( #owiedzia z uznaniem Maciek'
( ,o jes zodziejswo ( #owiedzia o$urzony #an ,omasz'
( 1rzec0yrzy!i.my zodzieja ( od#owiedzia 7acek'
( )anowczo #rzesadzacie z ymi za$awami w komandos3w ( mrukn" szef'
( Maciek& m3%$y. o#isa/ e%o czowieka8 ( za#yaem'
( 7u* dawno %o o o #o#rosiem ( wr"ci 7acek' ( Z o#isu wynika& *e o $y +aura'
( Masz a$so!un" #ewno./8 ( s#ya #an ,omasz'
( Nie& $yo ciemno' ( umaczy Maciek'
( ,rudno ( rzek szef' ( Nie uda si- #owi"za/ +aury z ym <u$a'
( Wiemy za o& *e zna ma#- ( odezwaem si-' ( 7e.!i domy.!a si-& o co c0odzi& o mo*e
jes o krok od skar$u )amsonowa'
( 1rzyjd- juro rano ( #owiedzia Ram$o' ( 1rzejrz- skrzynie& k3re wywiozem z domu
cioki' Mo*e znajd- co. ciekawe%o& a mo*e dom w Zie!onowie nada! kryje jakie. za%adki8 (
rzek odc0odz"c w mrok'
1an ,omasz wsa i zamy.!ony #oszed wzdu* $rze%u wys#y' Garcerze ak*e c0cie!i
si- #o*e%na/'
( ;dzie en wasz PI18 ( za#yaem ic0'
( W !e.nej $azie ( od#owiedzie!i'
( ?o$uzy z was& sami jed!i.cie kie$aski& a szyc0- z 0ufca karmicie korzonkami z !asu
( *arowa z nic0 O!$rzym'
Z O!$rzymem z%asi!i.my o%nisko i #osz!i.my s#a/' Widziaem& *e Zosia jeszcze du%o
siedziaa w sa!onie #arz"c na ma#-'
W nocy zac0ciao mi si- #i/' Zszedem do kuc0ni i #rzec0odziem #rzez sa!on& %dy
zo$aczyem& *e kana#a& na k3rej mia s#a/ 1an )amoc0odzik& jes #usa' Wyjrzaem #rzez
okno na #odw3rko' W szo#ie #a!io si- .wiao' >$raem si- i #oszedem na dw3r' W .rodku
warszaciku nad roz$iym dzio$em kajaka k!-cze!i #an ,omasz i O!$rzym'
( ,e* nie mo*esz s#a/8 ( za#ya szef'
( Zaineresowao mnie o .wiao ( wyja.niem'
( Rozmawiamy o skar$ie )amsonowa ( #owiedzia O!$rzym' ( Zasanawiamy si-& czy
nie #owinno "czy/ si- je%o .mierci z za%ini-ciem armijnej kasy' Ciekawe& czemu #o#eni
samo$3jswo do#iero dziesi-/ ki!omer3w #rzed %ranic"'
( Mo*e uwa*a& *e jako dow3dca armii #owinien wy#rowadzi/ j" z okr"*enia8 (
zasu%erowaem'
( Do$ra& dzi3$ musi do jura #odesc0n"/ ( odezwa si- 1an )amoc0odzik wsaj"c i
orze#uj"c r-ce'
( C0ce #an nim jeszcze %dzie. #yn"/8 ( za#yaem z niedowierzaniem'
( ,ak& rozdzie!imy nasze siy ( od#owiedzia ajemniczo' ( 7uro wam #owiem& co
wymy.!iem'
Za$rz-cza e!efon kom3rkowy O!$rzyma' 1odni3s %o do uc0a i odda mi'
( ,o do cie$ie& dru0u ( #owiedzia u.miec0aj"c si-'
( Dru0 1awe8 ( ym razem #ya m-ski %os' ( Wy"czye. sw3j e!efon& a en #odano
jako dru%i do konak3w'
( Wiadomo./ od 7acka' Nayc0mias s#okanie& #unk rian%u!acyjny ALE&H #rzed
Now" <a!ek"' 1i!ne'
( 1i-knie dzi-kuj-'
( Co 7acek wymy.!i8 ( za#ya #an ,omasz'
( ,ym razem $y $ardzo ajemnic" ( od#owiedziaem' ( Musz- zaraz jec0a/'
( 7ec0a/ z o$"8 ( jednocze.nie s#ya!i O!$rzym i szef'
( Dam so$ie rad-'
1oszedem do domu u$ra/ si- i wyjec0aem na dro%- z O!szyna' )kr-ciem w !ewo'
1us" szos" jec0aem szy$ko' Na ma#ie s#rawdziem& %dzie jes 3w #unk rian%u!acyjny i
w#rowadziem je%o #ozycj- do samoc0odowe%o ;1)(u' 1o ki!kunasu minuac0 jazdy
musiaem skr-ci/ w #rawo& w !as' =e.na dro%" jec0aem z w"czonym nokowizorem'
,rzydzie.ci mer3w #rzed #unkem s#okania zo$aczyem& *e w krzakac0 czai si- jaka.
#osa/' Zarzymaem wi-c samoc03d& oworzyem $oczne okienko i krzykn"em w !as'
( Mo*e dru0 komandos c0ce& *e$y %o #odwie2/8N
( Nie& dzi-kuj- ( do$ie%o mnie z krzak3w cic0e mrukniecie'
1ojec0aem da!ej& 1o c0wi!i zarzymaem samoc03d mi-dzy drzewami i czekaem'
( Cze./N ( z mroku wyszed 7acek w #enym rynszunku'
Wysiadem z Rosynana'
( Co si- sao8 ( za#yaem' ( 1o co a kons#iracja8
( M3wiem wujkowi& *e dru*yna #rzeciwna czuwa i c0ce #rzej"/ nasze%o PI1(a (
#owiedzia z wyrzuem 7acek'
( 1owiedz !e#iej& co si- sao8
( 7eden z moic0 !udzi w czasie zwiadu #odsuc0a& ze #ewonurkowie z nasze%o 0ufca
widzie!i #od wod" w jeziorze ;im za#rz-% konny od ary!erii #o!owej i zna!e2!i amunicj- do
rosyjskic0 kara$in3w'
( Mo*e z dru%iej wojny .wiaowej ( zasu%erowaem' ( 1rzecie* #rzez Now" <a!ek-
#rzec0odzia cz-./ jednosek radzieckic0 szurmuj"cyc0 O!szyn w syczniu ABCL roku'
( A my.!i wujek& *e *onierze radzieccy korzysa!i$y wedy z na$oj3w
wy#rodukowanyc0 w ABAE roku8 ( reorycznie za#ya 7acek'
1rzyznaem mu racj-'
( 1ro#onuj-& *e$y wujek #oszed z nami ( konynuowa 7acek' ( Dzi. wc0odzimy do
o$ozu' 7e.!i nam si- uda& o komendan zro$i wszyskim nocny a#e!' Wedy $-dzie mo*na
od#ya/ nurk3w' O#owiedz" wszysko& a $-d" wo!e!i rozmawia/& ni* sa/ na dworze'
)#ojrzaem na ze%arek' +ya #ierwsza w nocy ( za #32no& *e$y ka./ si- s#a/ i
#orz"dnie wys#a/' 1rzyznam& *e $yem ciekaw& z jakiej meody skorzysaj" komandosi 7acka&
a$y wej./ ze swoim PI1(em do o$ozu'
( Z%oda ( #owiedziaem'
7acek i 0arcerz& k3ry sa na warcie wsied!i do Rosynana i #oo*y!i si- ak& *e$y ic0
nie $yo wida/'
( Wysawi!i czujki w Nowej <a!ece ( wyja.ni 7acek' ( 1ojedziemy #rzez wie.& eren
domk3w !eniskowyc0 i wzdu* jeziora za o$ozowisko 0arcerzy'
Zro$iem& jak kaza' Rzeczywi.cie co jaki. czas widziaem dwu( i rzyoso$owe #aro!e
0arcerzy w akic0 mundurac0& jakie mie!i c0o#cy 7acka' Na ko!onii domk3w !eniskowyc0 na
wsc0odnim kra:cu jeziora ;im 7acek kaza mi si- zarzyma/' Wysied!i.my i zamkn"em
Rosynana' 1osz!i.my w !as nad oczko wodne o #i-/dziesi-ciomerowej .rednicy' 1o drodze
nakn-!i.my si- na czujk- %ru#y 7acka i #o c0wi!i ju* siedzie!i.my #od #aakami
rozwieszonymi mi-dzy drzewami'
( Andrzej ( #rzedsawi si- PI1 z komendy 0ufca'
+y niewysoki i szczu#y' Mia sz#akowae wosy i w"sik' Nosi oku!ary'
( 7ak si- #anu #odo$a w.r3d komandos3w8 ( za%adn"em %o'
( Fwienie ( od#owiedzia' ( Mam c0y$a za du*y #!ecak na akie wy#rawy' C0o#cy
nie2!e #rze%oni!i mnie #rzez !asy'
( M3j wujek su*y w 5czerwonyc0 $ereac06 ( #owiedzia o mnie z dum" 7acek'
Andrzej z uznaniem #okiwa %ow"' Wyja.niem mu& co mnie s#rowadzio do
o$ozowiska 7acka'
( <iedy. czyaem o ym skar$ie& a!e nie wierz-& *e %dzie. jeszcze mo*na co. zna!e2/ (
swierdzi' ( =udzka dociek!iwo./ musi zawsze do#rowadzi/ do odna!ezienia skar$3w& a
zna!azca wca!e si- ym nie c0wa!i'
( I ak $ywa ( #rzyznaem'
C0o#cy 7acka w ym czasie ma!owa!i warze s#ecja!nymi szminkami i s#rawdza!i&
czy *adna cz-./ o#orz"dzenia nie $rz-czy #rzy #odskokac0' Moj" i Andrzeja warze ak*e
#okry!i kamuf!a*em' PI1(owi nawe zama!owa!i siwe wosy' 1o #i-ciu minuac0 zaar!i
wszyskie .!ady #o $azie'
( 13jdziemy %-sie%o ( dyry%owa 7acek' ( Maciek i +a$e! na sz#icy& #oem ja i wujek'
Dw3c0 u$ez#iecza PI1(a& a jeden #i!nuje y3w'
( ,ak jes ( c03rem od#owiedzie!i 0arcerze'
Naj#ierw sz!i.my .cie*k"' Zarzymywa!i.my si- co #i-/ minu' 1rzykuca!i.my i
wsuc0iwa!i.my si- w od%osy !asu' 1rzed domkami !eniskowymi skr-ci!i.my w !as'
Widziaem& *e Maciek i +"$e! skrada!i si- jak zawodowcy& wedu% naj!e#szyc0 s#oso$3w
ameryka:skic0 ran%ers3w' 1rzez !as #osuwa!i si- na !ekko z%i-yc0 no%ac0 sawiaj"c du*e i
szerokie kroki' Wy%!"dao o mo*e komicznie& a!e #ozwa!ao im $ada/ no%ami %run w
#oszukiwaniu zdrad!iwyc0& ami"cyc0 si- %a"zek' Mo%!i e* awo o$serwowa/ eren' W
#ewnej c0wi!i zo$aczyem& *e Maciek mac0a r-k" nakazuj"c& a$y.my #oo*y!i si-'
Nayc0mias #ad!i.my' 1od Andrzejem rzasn-a %a"zka'
( Co o $yo8 ( usyszaem czyj. zanie#okojony %os'
Nad krzakami zo$aczyem %3wki #i-ciooso$owej %ru#y 0arcerzy' =e*aem mer od
.cie*ynki& k3r" sz!i' Osani #osanowi wej./ w !as za #orze$"' W%nioem si- w ziemi-& a
en c0o#ak szed #roso na mnie' Czuem& jak 7acek szy$ko zasy#uje mi #!ecy .ci3k" i #oem
znika' 1aro!uj"cy 0arcerz zarzyma si- #3 mera ode mnie' Roz#i" roz#orek i zacz" siusia/'
Cie#a ciecz s#ywaa mi #o #!ecac0' W duc0u k!"em #omys ze skradaniem si-' C0o#ak
wesc0n" z u!%" i #o$ie% za ko!e%ami'
( 7ak si- wujek wyk"#ie& o %o #rzyjmiemy do eki#y usyszaem nad uc0em c0ic0o
7acka'
)#ojrzaem na nie%o %ro2nie'
1o c0wi!i sz!i.my da!ej' W oko!icac0 kem#in%u jaki. nies#okojny #ies wyczu nas i
zacz" szczeka/' Musie!i.my odskoczy/ w %"$ !asu' 7acek zna!az du*y kawaek $rzozowej
kory i na ciemnej sronie rysowa fosforyzuj"cym mazakiem #!an wej.cia do o$ozu'
( Maciek i ;us!ik ( wskaza na wysokie%o c0o#aka ( .ci"%niecie #aro! do oa!ey'
1oem ic0 zaawicie i sami #3jdziecie ras" #aro!u'
( Co o znaczy 5zaawicie68 ( za#ya!i.my jednocze.nie ja i Andrzej '
( Indianie od za$icia #rzeciwnika $ardziej ceni!i dokni-cie %o s#ecja!n" maczu%" (
wyja.nia 7acek' ( My i oni mamy akie kijki& ic0 dokni-cie oznacza 5zaawienie6' I kiedy
ruszycie ras" #aro!u& odwr3cicie uwa%- jedne %o z warownik3w' My w ym czasie
wejdziemy #omi-dzy namioy& a +"$e! od#a!i #eard-'
Wszyscy 0arcerze skin-!i %owami' Maciek z ;us!ikiem #rzedziera!i si- w sron-
oa!e' C0wi!- o$serwowa!i ras- dwuoso$owe%o #aro!u' 1oem zacz-!i si- skrada/' W
#ewnej c0wi!i w saniariacie za#a!io si- .wiao'
( 7u* s" w .rodku ( sze#n" 7acek'
1aro! nayc0mias ruszy w sron- .wiaa' Dw3c0 0arcerzy weszo do .rodka' 1o
minucie wysz!i sam"d %asz"c *ar3wki Maciek z ;us!ikiem' Ruszy!i ras" #aro!u'
1rzec0odz"c koo warownika soj"ce%o naj$!i*ej nas na%!e za.wieci!i mu w oczy'
( GasoN ( rykn" na nie%o Maciek'
( Asrakan ( od#owiedzia #rzesraszony warownik'
( Widziae. am w krzakac08 ( za#ya %o ;us!ik wskazuj"c zaro.!a na !ewo od nas'
( Nie ( od#owiedzia zdziwiony 0arcerz'
( ,o na co czekasz8 Id2 i s#rawd2 ( rozkaza mu Maciek' ( My ci #o.wiecimy'
( Co si- sao8 ( #rzy$ie%!i dwaj s"siedni warownicy'
( ,am ko. jes ( mrukn" ;us!ik'
Caa r3jka warownik3w ruszya we wskazanym kierunku'
( 1rzez ak" dziur- w !inii war mo*na ca" armi- w#rowadzi/ ( swierdzi +"$e!'
( Za do$rze nam idzie ( cic0o #owiedzia 7acek' ( ,rze$a wej./ do jedne%o z
namio3w& zaawi/ wszyskic0 we .nie i c0wi!- odczeka/'
)zy$ko #oczo%a!i.my si- do naj$!i*sze%o namiou' C0o#cy dokn-!i #akami
wszyskic0 .#i"cyc0' Na zewn"rz syszaem& *e Maciek i ;us!ik #o*e%na!i si- z
warownikami i #osz!i da!ej' 1o dziesi-ciu minuac0 wesz!i do nasze%o namiou'
( Musie!i.my zdj"/ jedne%o w.ci$skie%o& k3ry #oszed do oa!ey ( zame!dowa
Maciek' ( M3% zo$aczy/ z!ikwidowany #aro!' ,rze$a jednak dziaa/ szy$ko& $o mo%" si-
zorienowa/& *e ko%o. $rakuje'
( ,o aakujemy ( zadecydowa 7acek' ( Maciek& zdejmiecie #ocze szandarowy& a ja z
Andrzejem #3jd- o$udzi/ komendana' Resza wy$ie%a na #!ac a#e!owy i ro$i ra$an' Wujek&
$-dziesz dowodzi %ru#" szurmow"'
)#ojrzaem na nie%o zdziwiony'
Maciek i ;us!ik #odesz!i do wary #rzy maszcie z f!a%"' )zy$ko roz#rawi!i si- z
czuwaj"cymi' 7acek i Andrzej skrada!i si- do namiou komendana o$ozu' 7a wy#rowadziem
resz- na #!ac' +"$e! od#a!i !on #eardy' Maciek zdejmowa f!a%-& a z namiou szefa o$ozu
do$ie% mnie #isk %wizdka' Z wie!kim 0ukiem wy$uc0a #earda& a Maciek uni3s do %3ry
f!a%- o$ozu i mac0a ni" na wszyskie srony' <omandosi 7acka dar!i si- wnie$o%osy
zadowo!eni ze zwyci-swa' Z namiou wyszed zas#any i !ekko #rzesraszony komendan'
( Nie s#odziewaem si- was ak szy$ko ( m3wi do 7acka' ( Zwyci-swo macie #ene i
wysoko #unkowane&
7acek #rzedsawi mnie swojemu szefowi i wyja.ni& #o co #rzyszedem' W ym czasie
dru*ynowi wy%ania!i z 3*ek zas#anyc0 0arcerzy na nocny a#e! i /wiczenia& k3re $yy kar" za
sromon" k!-sk-'
1rzede mn" w rz"dzie san-o o.miu 0arcerzy'
( ,o oni wczoraj nurkowa!i i zna!e2!i en za#rz-% ( #owiedzia 7acek'
ROZDZIA CZWARTY
ROZMOWA Z NURKAMI PO CO BYY MANEWRY Z $IP%EM?
PYNIEMY NA NURKOWANIE GRANAT POD WOD KTO
CHCIA NAS NASTRASZY"? POLOWANIE NA TAJEMNICZEGO
NURKA SKRZYNKA Z JEZIORA DO ORLEGO GNIAZDA
>wa*nie #arzyem na zas#ane warze nurk3w' )#o%!"da!i na mnie z ciekawo.ci"'
( Mo*ecie #okaza/ mi swoje zna!eziska8 ( za#yaem'
( Oczywi.cie ( od#owiedzia najsarszy z nic0'
1oszed w sron- swoje%o namiou i #o c0wi!i wr3ci' 1oda mi !ekurowe #udeko z
na$ojami' <aron !edwo rzyma si- w cao.ci& a!e na s#odzie o#akowania wida/ $yo #iecz-/
z dwu%owym orem car3w uraz da-4 5ABAE6' Na m3j %us $yy o na$oje do rosyjskic0
kara$in3w marki mosin'
( Du*o e%o odkry!i.cie8 ( #yaem'
( Na dnie $y cay za#rz-% jedne%o dziaa #o!owe%o i masa akic0 %ad*e3w (
od#owiedzia dru*ynowy nurk3w' ( Nie mie!i.my jeszcze czasu dokadnie s#enerowa/ cae%o
o$szaru #oszukiwa:'
( ;dzie on si- znajduje8
( W zac0odniej cz-.ci jeziora s" dwie zaoki& a o jes w ej wi-kszej'
( Mo%- juro z wami #o#yn"/ na nurkowanie8
( 1ewnie'
>m3wiem si- z 0arcerzami& *e #rzyjad- okoo dziewi"ej rano' 1o*e%naem si- z
7ackiem& Andrzejem i komendanem o$ozu' Maciek od#rowadzi mnie do Rosynana i
wr3ciem do domu O!$rzyma'
+ya czwara rano& #ora naj!e#sze%o snu' Czuem w oczac0 sraszny #iasek' Nawe nie
#r3$owaem wraca/ do 3*ka& y!ko w u$raniu #oo*yem si- na rozkadanyc0 foe!ac0
Rosynana'
Rano nie s#aem du%o' 1rzed 3sm" o$udzi mnie O!$rzym'
( Fniadanie ( woa #ukaj"c w szy$-'
1rzeci"%n"em si- i ruszyem do azienki' ;dy zasiadaem do sou& wszyskie oczy
$yy zwr3cone na mnie' W kuc0ni a* $yo czu/ nieme #yanie' 1aaszowaem jajecznic- i
mi!czaem jak %r3$'
( ,o o#owiadaj ( nie wyrzyma szef'
( Nurkowie zna!e2!i w jeziorze ;im reszki rosyjskiej ary!erii ( #owiedziaem'
( D!acze%o w jeziorze8 ( za#yaa Zosia
( Za#ewne osiemdziesi" !a emu o& co eraz jes dnem jeziora& $yo #odmoka "k"
a!$o $a%nem ( swierdziem'
( Z "ki wszysko $y #oz$ierano ( zauwa*y #an ,omasz' ( ;orzej& je.!i za#rz-% uon"
w $a%nie' Zresz" zaraz mo*na o s#rawdzi/' Masz akua!n" ma#- oko!icy& naj!e#iej w ej
samej ska!i co a sara8 ( s#ya O!$rzyma'
( 7asne ( od#owiedzia si-%aj"c na #3k-'
1oda nam nie jedna& a #!ik ma# w r3*nej ska!i' Wy$ra!i.my dwie4 jedn" w ska!i A4AKK
KKK i dru%" w ska!i ! 4 DL KKK' Naj#ierw #or3wna!i.my dwie 5seki6& sar" i now"'
( W zac0odniej cz-.ci jeziora dawniej $yy dwie w"skie zaoczki& eraz a #oudniowa
jes znacznie wi-ksza ( #owiedziaa Zosia'
Na dokadniejszej ma#ie zo$aczy!i.my& *e ksza dna jeziora w ym miejscu
od#owiada emu& co widzie!i.my na sarej ma#ie jako !"d'
( No o jese.my w domu ( mrukn" O!$rzym' ( Rosyjscy ary!erzy.ci z jakic0.
#owod3w zjec0a!i z %3wnej dro%i' Naj#rawdo#odo$niej ucieka!i' C0cie!i #ojec0a/ na skr3y i
wjec0a!i w $a%no'
( 1awe& jed2 do nurk3w ( rozkaza szef' ( Zo$aczysz& co am jes i s#okamy si- w
domu cioki Ram$o& k3ry #owinien c0y$a ju* #rzyj./'
Wszyscy s#ojrze!i.my na ze%arki' +yo w#3 do dziewi"ej'
Czym #r-dzej u$raem si-& #owiedziaem wszyskim4 5Cze./N6 i wsiadem do
Rosynana' 1unk dziewi"a zame!dowaem si- w o$ozie 0arcerzy' 7u* wszyscy oc0on-!i #o
nocnej akcji komandos3w 7acka' ,eraz 0arcerki #osyay w ic0 sron- za!one s#ojrzenia i
wida/ $yo& *e $ardzo c0c" #ozna/ yc0 wardzie!i' Dru*yna& k3ra #rze%raa e s#ecyficzne
#odc0ody& snua si- #o o$ozie ze sm-nymi minami'
Za#yaem Ma/ka& %dzie mieszka insrukor o$ozu nurk3w'
( W amym namiocie ( wskaza mi kierunek no*em& k3rym kroi c0!e$'
1odszedem do c0arakerysyczne%o& #3okr"%e%o wojskowe%o namiou'
( Dzie: do$ry& mo*na wej./8 ( za#yaem saj"c #rzed o#uszczonymi #oami'
( Wa! .miao ( do$ie%o ze .rodka'
> wej.cia san" Andrzej i zarzuci #oy na dac0'
( )zukam szefa insrukor3w nurkowania ( #owiedziaem'
( No o zna!aze. ( od#owiedzia' ( ,o ja' )iadaj' C0o#aki jeszcze szykuj" s#rz-'
Wyruszamy za #3 %odziny' Mo*e na#ijesz si- kawy8
( C0-nie'
( Nurkowae. kiedy.8 ( za#ya mnie sawiaj"c czajnik na maej kuc0ence %azowej'
( ,roc0-& jak $yem w 5czerwonyc0 $ereac06 ( #owiedziaem skromnie'
( ,o i ak jese. !e#szy od yc0 c0o#ak3w'
1o#arzy na mnie uwa*nie'
( Mam u %dzie. #iank-& k3ra #owinna $y/ na cie$ie do$ra ( rzek szukaj"c w.r3d
u$ior3w rozwieszonyc0 na s#orym sojaku' ( 7acek du*o mi o#owiada o wojej #racy' Ciesz-
si-& *e $-d- m3% ci #om3c'
W ko:cu zna!az kom$inezon i #oda mi %o' 1rze$raem si- w k"cie namiou'
1o ki!ku minuac0 rozmowy o mojej #racy #osz!i.my w sron- #rzysani'
( Wi-kszo./ 0arcerzy dzi. wraca do domu ( wyja.ni Andrzej widz"c moje
zaineresowanie krz"anin" w o$ozie' ( Na ydzie: du*ej zosaj" nurkowie i sur@i@a!owcy' Ci
osani #o dzisiejszej nocy c0y$a $-d" mie!i $ardzo ci-*kie dni ( doda u.miec0aj"c si-'
( 1owiedz& czemu miaa su*y/ a akcja z #rzemycaniem cie$ie do o$ozu8 ( za#yaem'
( W 0ufcu zasanawiano si- nad sensem isnienia akiej samodzie!nej %ru#y jak a
7acka ( o#owiada' ( Wreszcie ko. z samej %3ry uzna& ze rze$a s#rawdzi/& co oni wa.ciwie
ro$i" i jaki $-dzie z e%o #o*yek d!a naszej or%anizacji' Musz- #rzyzna/& ze dru*yna 7acka
jes .wiena' 7eszcze dzisiejszej nocy z komendanem o$ozu na#isa!i.my ra#or' Oso$i.cie
za#ro#onowaem& *e$y 7acek zaj" si- or%anizowaniem wi-kszej akiej %ru#y' Z rozm3w z
je%o c0o#akami wynika& *e #oowa z nic0 o fenomena!ni kandydaci na oficer3w su*$
mundurowyc0'
1rzy #omo.cie w kszacie !iery 5=6 say dwie #!asykowe odzie wiosowe z
docze#ionymi si!nikami oraz rzy sze.ciooso$owe #onony' 7eden z nic0 $y markowym
5Zodiakiem6 u*ywanym #rzez wszyskie naj!e#sze jednoski s#ecja!ne .wiaa' ?odzie miay
0o!owa/ cz-./ mosu #ononowe%o& na k3rym rozo*ono s#rz-'
( ,o nasza $aza& a #onony su*" do #rzewiezienia !udzi ( wyja.ni mi Andrzej'
Wsied!i.my do jednej z odzi 0o!uj"cyc0' May konw3j wy#yn" na jezioro' ,e%o
niedzie!ne%o #oranka woda i nie$o miay ko!or sa!i' Na #owierzc0ni jeziora widziaem
dro$ne fa!e znacz"ce #rzej.cia szkwa3w' ;dy #owia wiar& czuem na warzy #rzenik!iwe
zimno' Do$rze& *e c0ronia mnie #ianka' 1yn-!i.my na zac03d #arz"c na jeszcze #use #!a*e
!enisk i dom3w wy#oczynkowyc0 na #3nocnym $rze%u jeziora'
Go!uj"ce odzie i o$ci"*one #onony #yn-y do./ wo!no' Nasz rejs rwa #rawie
%odzin-' 1oem 0arcerze zakowiczy!i #rz-so mosu #ononowe%o'
( W $azie mo%" $y/ y!ko insrukorzy i s#rz- nurkuj"cy ( rozkaza Andrzej' ( Resza
niec0 siedzi w #ononac0'
1oda mi #as $a!asowy& #ewy& mask- i $u!-' )#rawdziem ci.nienie i wszyskie
zawory& #rzeczy.ciem mask-' 1oem u#ewniem si-& czy usnik jes s#rawny' Widziaem& *e
wszyscy& *e wszyscy& czy!i sze.ciu 0arcerzy i Andrzej& k3rzy mie!i nurkowa/ w ej urze&
ro$i!i o samo' Andrzej jeszcze raz o$ejrza nasze #rzyrz"dy i #ierwsza dw3jka zesza do
wody'
( No o c0!u#N ( krzykn" Andrzej'
Zanurzy!i.my si- #od wod-' W ym miejscu $yo za!edwie #i-/ mer3w %-$oko.ci'
Zna!e2!i.my si- w innym .wiecie' Nurkowanie zawsze #rzy#ominao mi swo$odny !o
#ak3w' 7eden z 0arcerzy #o#rowadzi nas do miejsca& %dzie mia znajdowa/ si- za#rz-%'
Mimo *e #yn-!i.my #rzy dnie& $yo coraz #ycej' Wok3 #anoway ciemno.ci od muu& k3ry
unosi si- z dna' Fwiaa naszyc0 ref!ekor3w rozcinay mrok jak #romienie !aser3w& jednak
za!edwie na od!e%o./ #3ora mera'
1yn"em jako dru%i& wi-c #rzed wszyskimi zauwa*yem reszki #owozu' Z dna
wysaway o$r-cze k3' Zo$aczyem e* reszki za#rz-%u& jakie. s#rz"czki i .ru$y'
1rowadz"cy 0arcerz z dum" #okaza mi #udeko z na$ojami' 1rzy.#ieszyem& *e$y o#yn"/
du*ym kr-%iem eren naszyc0 #odwodnyc0 #oszukiwa:' C0ciaem w s#okoju o$ejrze/
wszysko& zanim resza nurkuj"cyc0 roz#ierzc0nie si- na $oki i #ewami #odniesie w %3r-
ko!ejne warswy muu
+ardzo #owo!i zaaczaem kr"%' Widziaem wysaj"ce z dna ko.ci koni& a nawe
daszek oficerskiej cza#ki' 1oem odkryem s#rz"czk- #aska' ;dy za ni" #oci"%n"em& mym
oczom ukazaa si- sk3rzana or$a& a wa.ciwe jej n-dzne reszki' W .rodku znajdoway si-
ma!e:ki %rze$yk& $rzywa& monok! i na$oje do rewo!weru' Wzi"em $rzyw- i jeden #ocisk'
Zawr3ciem do %ru#y'
Wa.nie Andrzej s#rawdza $u!e jedne%o z 0arcerzy& %dy k"em oka zauwa*yem& jak
k3ry. z nurk3w #oci"%a za wysaj"ce z muu ma!e:kie druciane k3eczko' Za.wieciem w
ama sron-' C0o#ak zdziwiony #rzy%!"da si- zaw!eczce %ranau' 1rzed oczami san" mi
koszmarny o$raz& naszyc0 rozerwanyc0 #odwodnym wy$uc0em cia& #oroz$ijanyc0
$-$enk3w w uszac0' 1c0n"em szy$ko #ewami' Zna!azca zaw!eczki #rzesraszy si- i zro$i
ruc0& jak$y c0cia uciec' Za#aem %o i wyrwaem mu z rak k3ko' 1c0n"em %o w %3r-& w
sron- #owierzc0ni wody' 1o omacku szukaem #o dnie' Mu sworzy .cian- ciemno.ci' Moje
#a!ce rafiy na co. warde%o' ,o $y %rana zacze#ny o jajowaej skoru#ie' Wsadziem
zaw!eczk- na miejsce i zacz"em ucieka/ od %ru#y maj"c nadziej-& ze caa sia wy$uc0u sku#i
si- na mnie' 1yn"em ak w oszoomieniu ki!kana.cie sekund i nic' 5Mam szcz-.cie6 (
#omy.!aem' Na%!e na ramieniu #oczuem czyj. si!ny ucisk' O$r3ciem si- #rzesraszony' ,o
$y Andrzej' Z #rzera*eniem #arzy na %rana w mojej doni' 1okaza mi doni"& *e
wy#ywamy' )zy$ko skierowa!i.my si- ku #owierzc0ni'
( Co. y zna!az8 ( krzykn" wy#!uwaj"c wod-'
( ;rana /wicze$ny ( #owiedziaem #rzy%!"daj"c si- zna!ezisku'
( A& #anowie sa#erzy8 )zukacie uaj $om$8 1owinni.cie u#rzedzi/ !udzi ( za%rzmia
nam nad uszami czyj. %os'
W #askodennej 3deczce siedzia saruszek' Zza $ury wysaway rzy o%romne
w-dziska'
( Dzisiaj rano nurkowa u aki jeden ( konynuowa w-dkarz' ( 1ywa i #ywa' Raz
zacze#i si- o m3j 0aczyk' 1oem widziaem& jak na amen $rze% wynosi ma"& mea!ow"
skrzyneczk-'
,o m3wi"c wskaza r-k" #o$!iski& #oudniowy $rze% ;imu'
>#ewni!i.my dziadka& *e nie ma nie$ez#iecze:swa i #odzi-kowa!i.my mu za
informacj-' Z da!eka widzie!i.my& jak #ewonurkowie wc0odz" do #ywaj"cej $azy'
1o#yn-!i.my w ic0 sron-' ;dy ju* zasied!i.my w odzi& Andrzej usiad ak& *e$y nik nie
widzia zna!eziska'
( Co o za dia$e!swo8 ( #ya zdumiony o%!"daj"c %rana'
( ;rana /wicze$ny& $ez za#a!nika i adunku wy$uc0owe%o ( wyja.niem' ( >*ywany
do /wiczenia rzu3w %ranaem'
( 1o co Ruskim co. akie%o8
( ,o nie rosyjskie& !ecz nasze i ws#3czesne'
( 7es am e%o wi-cej8
( Nie wiem i o o c0odzio naszemu ajemniczemu nurkowi ( umaczyem' (
1odejrzewam& *e o m3j #rzeciwnik #odrzuci o cudo' ,eraz na wsze!ki wy#adek musisz
wezwa/ sa#er3w i sko:czy/ nurkowanie w ym rejonie' O o mu wa.nie c0odzi' C0ce mnie u
zarzyma/' Wiemy za o& *e on co. zna!az'
( 7asny %win& masz racj- ( #rzyzna Andrzej' ( Musz- #rzerwa/ nurkowanie i wezwa/
s#ecja!is3w' O$iecuj-& *e $-d- nurkowa z nimi i je.!i co. znajdziemy& o ci-& zawiadomi-& a
y mo*esz .ci%a/ e%o %o.cia' 1owiedz y!ko& sk"d wiedzia& %dzie nurkowa/'
( ,woi nurkowie $y!i $ardzo %ada!iwi' 1rzecie* o ic0 odkryciu dowiedzie!i si-
c0o#cy 7acka& k3rzy $y!i u na #aro!u #rzed szurmem na o$3z' M3j wr3% #ewnie %dzie. u
wynajmuje domek a!$o ma namio' 1!oki w akiej wiosce roznosz" si- $ardzo szy$ko'''
Andrzej skin" %ow" i zamy.!i
( Mam do cie$ie #ro.$" ( #owiedzia' ( 7a u zosan-& a y wezwij sa#er3w'
( Mo%- #oem #o*yczy/ 5Zodiaka68
( 7asne'
Andrzej wyda rozkazy i zosa z jednym insrukorem na #ywaj"cym #rz-.!e' Nasze
#onony ruszyy z #en" #r-dko.ci" do o$ozu'
Na miejscu #oszedem do namiou komendana' O#owiedziaem mu ca" 0isori-'
( 1ec0& #o #rosu #ec0 ( zmarwi si-' ( )am #an jednak rozumie& *e nie mo*emy
ryzykowa/' 7e.!i am co. jeszcze jes i wy$uc0nie8
( Rozumiem o doskona!e ( #owiedziaem'
1oem zadzwoniem do sa#er3w& k3rzy o$ieca!i #rzyjec0a/ w ci"%u dw3c0 %odzin'
Zdj"em #iank- i #rze$raem si- w swoje u$ranie' 1oszedem szuka/ dru*yny 7acka'
Miaem szcz-.cie& $o wa.nie si- #akowa!i'
( 1orze$uj- waszej #omocy ( #owiedziaem'
Caa sz3ska san-a na $aczno./'
( Rozkazuj& wodzuN ( za*arowa 7acek'
( Dw3c0 z was musi #3j./ do Nowej <a!eki i na !enisku #oszuka/ samoc0odu z
warszawsk" rejesracj"' Mo*e o $y/ a!fa romeo' 1o#yajcie e*& ko we wsi wynajmuje #okoje
urysom' Resza #o#ynie ze mn" ( dyry%owaem'
( +ra/ cay ekwi#unek8 ( za#ya Maciek'
( ,ak& $-dzie wam ci-*ej& a!e nie $-d- was du%o zarzymywa ( od#owiedziaem'
Na #rzesz#ie%i do wsi #osz!i dwaj 0arcerze4 +"$e! i Arnie' Z #ozosa" czw3rk"
wsiadem do #ononu' Osro ruszyem w sron- $azy Andrzeja' =ekko #odskakiwa!i.my na
fa!ac0& k3re o$ryz%iway nas kro#!ami wody' Na szcz-.cie zro$io si- cie#!ej i zza c0mur
niekiedy wyc0odzio so:ce'
1o ki!kunasu minuac0 $yem #rzy Andrzeju'
( )a#erzy $-d" za %odzin- ( #owiedziaem'
Daem mu e* kr3kofa!3wk- od komendana o$ozu oraz suc0y #rowian
#rzy%oowany #rzez kuc0arzy'
( Czeka ci- du%i dzie: ( #owiedziaem na #o*e%nanie'
1omac0a nam& %dy #ru!i.my w sron- #oudniowe%o $rze%u'
1rzy maym cy#e!ku skierowaem si- do $rze%u' 1o c0wi!i szywne dno #ononu
zaszorowao o #rzy$rze*ny #iasek' Cza#!a do"d s#okojnie siedz"ca na reszkac0 #omosu
w-dkarskie%o !eniwie uniosa si- w #owierze'
( Wiemy& *e nurek& za#ewne +aura& wy!"dowa %dzie. w ym rejonie ( m3wiem
c0o#akom' ( Z ma#y wynika& *e $rze% u jes $a%nisy& a on #ewnie #rzyjec0a samoc0odem'
Musia wi-c uorowa/ so$ie .cie*k- w zaro.!ac0' ,acy ro#icie!e jak wy z #ewno.ci" znajd"
ki!ku%odzinne .!ady' Maciek& y wy!"dujesz uaj i ruszysz na wsc03d& wzdu* $rze%u' 7e.!i
co. znajdziesz& za%wi*d*esz' 7acka #odwioz- #3ora ki!omera da!ej i on ruszy na zac03d&
s#okacie si- wi-c #rzy ym maym srumyku ( wskazaem im #a!cem na ma#ie'
O$aj skin-!i %owami na znak& *e zrozumie!i'
Maciek szy$ko wyskoczy na $rze%' 1o rzec0 minuac0 o samo zro$i 7acek' Z
dw3jk" 0arcerzy #od#yn"em do srumienia' 7eden& nazywano %o =u.nia& zosa #rzy
#ononie& a ;us!ik #oszed ze mn" wzdu* srumyka'
Na%!e ;us!ik& k3ry szed ze mn"& sc0y!i si-& a #oem zszed do srumienia' 1o c0wi!i
rzyma w doniac0 ma!e:ki& zardzewiay e!emen zawiasu'
( =e*a na wierzc0u& zauwa*yem %o dzi-ki so:cu& k3re do$rze o.wie!io #iaszczyse
dno #ooku ( #owiedzia'
( My.!isz& *e szed -dy8 ( za#yaem %o'
( 7e.!i ak& o nur skuecznie zaar wszyskie .!ady' Niec0 #an zo$aczy& *e $rze%i
zarasaj" c0aszcze& #rzez k3re dawno nik nie szed'
Z yu usyszaem u#o' ,o $ie%!i 7acek i Maciek'
( Nic ( #owiedzie!i c03rem'
( Idziemy da!ej ( zdecydowaem'
1o #i-ciu minuac0 dosz!i.my do #o!nej dro%i $ie%n"cej #roso#ad!e do srumyka'
( ,u sa samoc03d ( #owiedzia Maciek #okazuj"c s#ory kawaek wy%niecionej ziemi'
( 1rzeszukamy eren dookoa ( rzuci 7acek i zacz" kr"*y/ w rawac0 #o #as'
( )zeroki samoc03d& z niskim zawieszeniem ( orzek Maciek #rzy%!"daj"c si- .!adom
o#on na drodze'
( Mo*e masz racj-& o i!e ko. -dy #32niej nie #rzeje*d*a ( zauwa*yem'
( Rozsaw k3 na drodze od#owiada ym w%nieceniom rawy'
1rzyjrzaem si- uwa*nie i musiaem #rzyzna/& *e c0o#ak mia racj-'
Nasz" de$a- #rzerwa %wizd 7acka' Mac0a do nas r-k"' 1rzedar!i.my si- do nie%o' W
rawie !e*aa #aska mea!owi skrzyneczka z wyamanym zamkiem +rakowao jej e* jedne%o
zawiasu& k3ry !e*a o$ok' Rzecz jasna $ya #usa' W .rodku $y y!ko skrawek $rezenu z
nak!ejon" na nie%o ma#"' Nie miao o *adnej waro.ci& $o wida/ am $yo jedynie sym$o!e
za$udowa: i na#is cyry!ic"4 5Warszawa6'
( +y szy$szy ( skomenowa 7acek'
( Nic u ju* nie wymy.!imy' Wracamy do #ononu ( rozkazaem'
1o ki!kunasu minuac0 wiozem c0o#ak3w 7acka do Nowej <a!eki' Widzie!i.my& *e
w miejscu naszyc0 odkry/ #odwodnyc0 ju* $y!i sa#erzy& k3rzy wa.nie sc0odzi!i #od wod-'
Zarzymaem si- #rzy #omo.cie we wsi' 7acek i je%o 0arcerze wysied!i'
( )#okamy si- #rzy sk!e#ie za #3 %odziny ( #owiedziaem'
Wr3ciem do o$ozu i wsiadem do Rosynana' 1rzez !as #ojec0aem do wsi' 7acek i
+"$e! ju* sa!i #rzy sk!e#ie'
( Wiemy& %dzie nocowa +aura ( o$wie.ci 7acek'
( Od jednej z ko$ie dowiedzie!i.my si-& *e jej s"siadka #rzyj-a wczoraj jakie%o.
!enika ( zame!dowa +"$e!' ( Jadne%o samoc0odu na #odw3rku nic ma' Maciek i c0o#aki
o$serwuj" %os#odarswo'
1osz!i.my za +"$!em do wsi' 51odejrzane6 %os#odarswo znajdowao si- naj$!i*ej
osied!a domk3w !eniskowyc0' 1odw3rko $yo #use' Widzie!i.my y!ko kury %rze$i"ce w
#iac0u i koa !eniwie id"ce%o do szo#y'
( Id- am ( #owiedziaem'
7acek s#ojrza na mnie zdziwiony'
( Nie mam nic do ukrycia ( swierdziem'
Oworzyem *e!azn" furk- i wszedem na #odw3rze' 1rawic nayc0mias w drzwiac0
domu z #ruskiej& czerwonej ce%y san-a ko$iea koo #i-/dziesi"ki'
( 1anowie #ewnie z #o!icji8 ( #yaa i swierdzaa zarazem' ( ,eraz ju* akic0 modyc0
c0o#ak3w wer$ujecie do sz#ie%owania !udzi'
( A!e*& #rosz- #ani' ( #r3$owaem wyumaczy/'
( 7a swoje wiem' Znowu moja *ycz!iwa s"siadka doniosa& *e ni$y #rzyjmuj- !udzi $ez
me!dunku' 7a mam wszyskie dokumeny w #orz"dku' ,emu& co dzi. wyjec0a& #owiedziaam
w#ros& *e jaki. dziwny' 1o #rawdzie o nawe uczciwie za#aci'
( Wyjec0a8 ( za#yaem zdenerwowany& *e znowu +aura mi si- wymyka' ( Dok"d
#ojec0a8
( 7u* m3wi-& jaz wadza nie c0c- zadziera/' Niec0 #an wejdzie& #o co mamy na
dworze j-zyk srz-#i/& *e$y s"siedzi suc0a!i'
Wszedem za ko$ie" do domu' W .rodku wida/ $yo #rze#yc0' 1odo%i #ac0niay
#as"& a z kuc0ni do!ayway smakowie za#ac0y'
( 1an siada ( #owiedziaa #rowadz"c mnie do sa!onu'
Ca" jedn" .cian- zajmowaa o%romna kana#a' O$ok saa misernie rze2$iona
ea*erka' )3 i foe!e ju* $yy za!edwie sy!izowane na sare me$!e'
( ,- szafk- jeden Niemiec c0cia ku#i/ ode mnie za du*e #ieni"dze ( umaczya
widz"c moje zaineresowanie me$!ami' ( Mo%a$ym za o ku#i/ ma!uc0a' ,- kana#- o jaki.
konserwaor nawe w#isa do rejesru za$yk3w& $o ni$y #oc0odzi z #aacu w )zynorcie'
( Niec0 #ani #owie& jak wy%!"da en czowiek8 ( s#yaem #rzy$ieraj"c urz-dowy on'
1omy.!aem& *e jako sr3* #rawa wyci"%n- od niej wi-cej informacji'
( No& aki $!ondyn' ( i dokadnie o#isaa 7erze%o +aur-& szcze%3y je%o %ardero$y oraz
wy#osa*enie& ko!or i numery rejesracyjne je%o samoc0odu'
( <iedy u #rzyjec0a8
( No& wczoraj'
( Co ro$i8
( 1ya& czy ko. we wsi nie zna!az #rzy#adkiem saryc0 rosyjskic0 rzeczy' > nas nik
nie !u$i Rusk3w za masakr-& jak" urz"dzi!i u w czerwcu ABCL roku' Wedy m3j m"*
#owiedzia& *e 0arcerze wyowi!i z jeziora jakie. rosyjskie na$oje' On& znaczy en #an& wsiad
do samoc0odu i szy$ko %dzie. #ojec0a' Wr3ci #32nym wieczorem& a dzi. rano ez %dzie.
wyjec0a' ;odzin- emu jaki. aki mokry #rzyszed& za$ra rzeczy i za#aci za s#anie'
( Nie wie #ani& dok"d #ojec0a8
( 1ya& czy wiem& k3ra wie. #o niemiecku nazywaa si- Ad!ers0ors' Znam roc0-
niemiecki i wiem& ze o znaczy 5or!e %niazdo6& wi-c od razu #omy.!aam& *e Orowo'
( Dzi-kuj"& $ardzo nam #ani #omo%a'
( A o %ro2ny #rzes-#ca8
( +ardzo %ro2ny ( nasraszyem ko$ie-'
( Nie #owie #an nikomu8 ( za#yaa mnie ajemniczo'
( Oczywi.cie'
( Dzisiaj rano& jak wyjec0a& s#rz"aam w je%o #okoju' Na so!e zosawi jak". mokr"
ksi"*k-' Widziaam za#iski #o rosyjsku' <o. am #isa4 5Nasza misja ma sko:czy/ si- w
Ad!ers0ors& %dzie %enera ma ode$ra/ #rzesyk-6' ,y!e zd"*yam #rzeczya/& $o syszaam
jak wje*d*a na #odw3rko'
,e sowa ze!ekryzoway mnie' Wy$ie%em na dw3r'
( C0o#aki& dzi-kuj- wam za #omoc ( #owiedziaem do 0arcerzy 7acka' ( Id2cie do
;iero*y' )am musz- roz#rawi/ si- z +aur"N'
( Murzyn zro$i swoje& Murzyn mo*e odej./ ( mrukn" 7acek'
( )uc0ajcie& komandosi& odwa!i!i.cie kawa do$rej ro$oy' Macie swoje zadanie do
wykonania' Na#rawd- #rzyszed czas na #o*e%nanie'
)#u.ci!i %owy' Ja! mi ic0 $yo& a!e nie mo%em za$ra/ 0arcerzy ze so$"' <a*de%o z
nic0 serdecznie u.ciskaem i wsiadem do Rosynana'
Na moniorze #okadowe%o kom#uera wy.wie!iem ma#- oko!icy' )zy$ko zna!azem
Orowo' 1ojec0aem #rzez Z%nioc0- w sron- 7edwa$na' )kr-ciem w #rawo na 7a$onk- i #o
dziesi-ciu ki!omerac0& na skrzy*owaniu& jeszcze raz w #rawo' 1o drodze zmieniem $arw-
Rosynana i je%o numery rejesracyjne' 1rzez wie. Orowo #rzejec0aem $ardzo wo!no
wy#aruj"c a!fy romeo +aury' ,ak dojec0aem do mosku na ?ynie' ,u musiaem zawr3ci/'
Zarzymaem si- na skraju !asu' >kryem w krzakac0 samoc03d i wzi"em !ornek-'
Wszedem na s#ory kaszan i o$serwowaem oko!ic-' 1o dw3c0 %odzinac0 siedzenia
zauwa*yem wyje*d*aj"ca ze wsi a!f- romeo' )zy$ko zszedem z drzewa' +aura skr-ci ki!ka
mer3w da!ej w !e.n" #rzesiek-' Odczekaem minu- i #ojec0aem za nim' Widziaem .wie*e
.!ady o#on je%o aua' 7ec0aem #rzez !as okoo #3 %odziny& *e$y wyjec0a/ na szos- nieda!eko
7a$onki' Zo$aczyem& *e +aura #ojec0a #roso w !as& w sron- rezerwau 5<oniuszka II6'
Ruszyem w ym samym kierunku' +aura kierowa si- kr-"& !e.n" dro%a na #3noc' 7ak
wynikao z ma#y ( do $rze%3w jeziora Omu!ew' Zwo!niem s#odziewaj"c si- zasadzki' ;dy
ujrzaem kraniec !asu i $yski so:ca na jeziorze& zjec0aem w !as& #omi-dzy drzewa' Da!ej
#oszedem #ieszo'
Widziaem y!ko jakie. wa!"ce si- za$udowania' )kradaem si- w wysokic0 rawac0'
Wok3 #anowaa cisza' Naj#ierw dyskrenie zajrzaem do domu' 1rzez $rudne okna
widziaem jedynie #use #okoje& zakradem si- do szo#y' 1a!io si- am .wiao i #racowa
a%re%a #r"dow3rczy' Na du%im so!e suszyy si- jakie. dokumeny' Rozejrzaem si- na $oki&
a!e zanim zo$aczyem coko!wiek& #oczuem si!ne uderzenie w y %owy'
ROZDZIA PITY
PAMITNIK NIEMIECKIEGO PORUCZNIKA ZASADZKA W
NOWEJ KALETCE LEGALNE WAGARY POSZUKIWANIA W
DOMU PUKOWNIKA $ON BRECSKO$A MAPA ZE ZOT
ARMAD OGLDAMY WIZIENIE PAWA SZTURM NA MELIN
BANDZIORW
1awe #ojec0a do 0arcerzy& a My czeka!i.my na #rzyj.cie Ram$o' Wreszcie okoo
dziesi"ej zo$aczy!i.my %o wc0odz"ce%o na #odw3rko O!$rzyma' Na ramieniu mia
wy#c0an" or$-'
( Dzie: do$ry& #rze#raszam za s#32nienie ( #owiedzia na ws-#ie' ( Do #32na
czyaem e #a#ierzyska ( o m3wi"c wa!n" r-k" w or$-'
1rzesz!i.my do sa!onu& %dzie Ram$o zacz" wykada/ na so!ik r3*ne ksi"*ki'
( Najwa*niejsze jes o ( rzek wyjmuj"c zeszy w %ru$yc0 ekurowyc0 o#rawac0'
Wzi"em kaje do r-ki' Na okadce ko. sarannie na#isa drukowanymi !ierami #o
niemiecku4 5Diariusz ,0omasa Rau$e%o& #orucznika kawa!erii kor#usu %en' Mackensena6'
( Najciekawsze zao*yem *3" kareczk" ( #od#owiedzia Ram$o'
Zacz"em %o.no czya/4
( M3j #uk na!e*a do RPII <or#usu' Od #ocz"ku wojny wa!czy!i.my y!ko raz z
Rosjanami z III <or#usu' 1o dw3c0 y%odniac0 #rzerzucono nas na #3noc od O!szyna' Nasi
dow3dcy doskona!e zna!i zamiary wro%a' Naszym zadaniem $yo ooczenie si %eneraa
)amsonowa od wsc0odu' W samej wie!kiej $iwie nie $raem czynne%o udziau' Orzymaem
od sza$u zadanie s#ecja!ne' Miaem .ci%a/ may konw3j rosyjski& k3ry #rowadzony #rzez
jedne%o z c0o#3w z ;ry2!in #rzeszed noc" na #3noc od naszyc0 jezior i #oem kierowa si-
na #oudnie' Zasadziem si- na nic0 we wsi Nowa <a!eka' Rozsawiem rzy ci-*kie kara$iny
maszynowe i srze!c3w' 1o %odzinie nadjec0ay dro%" dwa wozy i ki!kudziesi-ciu kozak3w'
Widziaem na !awecie $ez dziaa wie!k" $eonow" skrzyni-' Dru%i w3z $y #rzykryy
$rezenem'''
( ,am-dy jec0a skar$ )amsonowaN ( #rzerwaa mi Zosia
( Cic0o& dziewczyno ( srofowa j" O!$rzym'
( Czeka!i.my& a* wjad" w mani- ( czyaem da!ej' ( Nasze kara$iny maszynowe .ci-y
#oow- kozak3w' Resza roz#roszya si- #o wsi' Mi-dzy c0au#ami doszo do wa!ki na
sza$!e& rewo!wery i $a%ney' Nie zwa*aj"c na #ojedynki naszyc0 srze!c3w z Rosjanami
zacz"em z jedn"& na#r-dce ze$ran" dru*yn" .ci%a/ #owozy' 1o !ewej widzie!i.my on"c" w
$a%nie !awe-' 7eden z ka#ra!i do$i konie rzucaj"c am %rana' Wo2nic- zasrze!i z kara$inu'
Nie mie!i.my czasu $ra/ je:c3w' Rosjanie mie!i nad nami #rzewa%- #i-ciu minu i nie mo%!i
da!eko odjec0a/' 1-dzi!i.my jednak #rzez wsie ;ummendorf& Dem$enofen i nic nie
zna!e2!i.my''' ( #rzerwaem' ( Da!ej o ju* jakie. ws#omnienia wojenne z fronu zac0odnie%o
( #owiedziaem karkuj"c zeszy'
( Ni%dy nie dowiedzia si-& *e mo*e $y osanim *ywym czowiekiem& k3ry widzia
kas- )amsonowa ( #od#owiedzia Ram$o'
( 1awe znajdzie skar$ ( orzeka Zosia'
( Nie m3w 0o# ( odezwa si- O!$rzym' ( Nasz dzie!ny #orucznik i #o#rzedni !okaor
domu cioci Ram$o nic nie ws#omnie!i& *e skrzynia on-a w $a%nie'
( Musiao si- z ni" sa/ co. dziwne%o ( #owiedziaem' ( Z #ewno.ci" $ya ci-*ka i
nieawo $yo j" zaadowa/ na #eny ju* dru%i w3z' 7ednocze.nie konw3j roz#yn" si- w
#owierzu'
( 1ozw3!cie& *e wam co. wyja.ni- ( wr"ci si- Ram$o' ( O3* 3w #orucznik nie $y
!okaorem domu w Zie!onowie' +y nim je%o dow3dca& k3ry wycy%ani en #ami-nik od
wdowy #o swoim #odo#iecznym' Nasz #orucznik z%in" w czasie wojny' 7u* #o wojnie&
#ukownik w sanie s#oczynku ,eodor @on +recsko@ ku#i so$ie niewie!ki maj"eczek we wsi
Zie!onowo i urz"dza wycieczki #o oko!icy' ,o on wa.nie szuka skar$u' A mia jedn"
dodakow" wskaz3wk-'
W ej c0wi!i Ram$o wyj" ze sarej niemieckiej ksi"*ki #o*3ka ju* kark-'
( Oo wydany jeszcze w RIR wieku romans ( umaczy Ram$o' ( ,o sa$iukie
!ieracko dzieo $yo wasno.ci" #ukownikowej @on +recsko@' Mi-dzy dwiema sronami
sc0owaa na #ami"k- !is od m-*a z fronu' Zac0owaa si- y!ko jedna karka' O3* z yc0
za#isk3w wynika& *e #orucznik Rau$e zna!az w !esie ka#iana rosyjskiej kawa!erii' Mw oficer
$redzi co. o wie!kim skar$ie w zamian za #omoc w #rzedosaniu si- do )zwecji' 7ednak
zna!eziono #rzy nim zoy krzy* skradziony z jedne%o z ko.cio3w' Rau$e%o& %-$oko
wierz"ce%o kao!ika& wz$urzyo o ak& *e zasrze!i Rosjanina' 7ak #rzyzna si- +recsko@owi&
mia #oem wyrzuy sumienia'
( Czy wiadomo& %dzie do e%o doszo8 ( za#yaem'
( Niesey nie ( smuno #okr-ci %ow" Ram$o' ( Nic wi-cej nie zna!azem'
1rzejrzyjcie resz- ksi"*ek& mo*e jeszcze am co. znajdziecie' Mnie si- o nie udao'
+!isko %odzin- werowa!i.my #ozosae ksi-%i' +yy o %3wnie #odr-czniki
wojskowo.ci' Rzeczywi.cie nic ineresuj"ce%o am nie $yo'
( ,rze$a #owiadomi/ 1awia ( #owiedziaem'
O!$rzym zadzwoni #od numer e!efonu kom3rkowe%o 1awa& !ecz m3j #racownik nie
od$iera'
( Co ro$imy& wujku8 ( za#yaa Zosia'
( 7edziemy do Zie!onowa ( zadecydowaem' ( Za#akujemy ak*e m3j kajak' Zosiu& y
e* #akuj swoje rzeczy' Musisz wraca/ juro do szkoy'
( Wujku ( j-kn-a ( a 7acek mo*e si- w3czy/8
( Nie j-cz' 7acek ma zwo!nienie ze szkoy od komendana 0ufca'
( ,o y mi wysawisz z #iecz"k" miniserswa' Nik w szko!e si- nie #rzycze#i'
( Nie $-d- auoryeem miniserswa #o#iera wa%ar3w'
O!$rzym i Ram$o #arzy!i na mnie z niem" #ro.$"'
( Do$ra ( u%i"em si- #od #resj"' ( ,y!ko na dwa dni
( Do$re i o ( mrukn" #od nosem O!$rzym'
Wszyskie rzeczy i kajak za#akowa!i.my do dod%Oa O!$rzyma'
( 1o co #anu kajak8 ( za#ya mnie Ram$o'
( Mam #rzeczucie& *e w ej wy#rawie kajak mi si- #rzyda/ ( od#owiedziaem'
Wsied!i.my do #3oraonowej #3ci-*ar3wki i ruszy!i.my w sron- Zie!onowa'
Nim wyjec0a!i.my z !asu& dro%- zajec0a nam #o!icyjny radiow3z'
( Dok"d jedziecie8 ( za#ya Genio wysiadaj"c z aua'
( Do Zie!onowa ( od#owiedzia O!$rzym wyc0y!aj"c si- z szoferki'
( )zukacie ko!ejnyc0 ksi"*kowyc0 skar$3w ( swierdzi #o!icjan' ( ,o do$rze& *e
$-dziecie w oko!icy' )zukam 1awa& musimy %o #rzesuc0a/ w s#rawie <u$y' +ez je%o
zezna: %a%aek wyjdzie juro na wo!no./'
( Dzwoni!i.my do nie%o& a!e nie od$iera ( wyja.niem' ( 1rosz- %o szuka/ u 0arcerzy
nad jeziorem ;im'
( O& am jes nieza 0isoria ( rzek Genio wsiadaj"c do radiowozu' ( <o. zna!az w
wodzie %rana i #oszukiwania #rzerwano' Wezwano #iroec0nik3w i nurk3w'
Zaskoczy nas " wie.ci"'
( Dziwne& *e 1awe nie odzywa si- ( mrukn"em wsiadaj"c do dod%eOa'
1rzez !asy O!$rzym #owi3z nas do Zie!onowa' Wysied!i.my #rzed c0au#" cioki
Ram$o'
( O%ary #oszy w !as ( #owiedzia Ram$o owieraj"c drzwi i za#raszaj"c nas do
.rodka'
W cz-.ci #okoj3w say jeszcze sare& c0y!"ce si- ku ruinie me$!e niemieckie'
( 1o czym roz#ozna/ skryk-8 ( za#yaa Zosia'
( Dawniej !udzie c0owa!i skar$y za #iecem& #od #ro%iem !u$ na i ro%ac0 $udynk3w (
m3wi #od nosem O!$rzym'
( 1ami-ajmy& *e mieszka u czowiek wykszacony i do e%o #ruski oficer (
odezwaem si-' ( Musimy wczu/ si- w o& jak my.!a' )"dz-& *e osiad u y!ko #o o& *e$y
szuka/ skar$u' Do#iero z czasem #ewnie s#odo$aa mu si- oko!ica i zosa' 7e.!i ro$i jakie.
skryki& o $yy one ymczasowe'
( Wiemy& *e co. ukry na sryc0u ( zauwa*y Ram$o' ( ,rze$a sku#i/ si- na do!nej
cz-.ci domu i #iwnicy'
( Czemu c0cecie zosawi/ sryc0 w s#okoju8 ( za#yaa Zosia'
( 1ewnie nie #akowa dw3c0 %rzy$3w w #rzysowiowy $arszcz ( rzek Ram$o'
( 1omy.!my c0wi!-& jak zor%anizowa/ #oszukiwania i cze%o wa.ciwie szukamy (
#rzerwa dyskusj- O!$rzym'
( 1ro#onuj- $ardzo dokadnie #rzeszuka/ wszyskie #omieszczenia ( za$raem %os' (
Mamy do #rzeszukania rzy #okoje& kuc0ni-& #iwnic- i ewenua!nie sryc0' Czerem oso$om
nie #owinno o za$ra/ wi-cej ni* %odzin-'
>m3wi!i.my si-& *e wydaj"ce si- #odejrzanymi rejony $-dziemy oznacza/ i #oem
sku#imy na nic0 swoj" uwa%-'
<r"*y!i.my #o domu #onad %odzin- i w ko:cu wszyscy ze$ra!i.my si- w kuc0ni'
( )"dz-& *e uaj nic nie ma ( #owiedzia O!$rzym #arz"c na kuc0ni-' ( 1ukownik
c0y$a nic $y nie c0owa w kr3!eswie #ani +recsko@'
( 1iwnica e* $ya jej domen" ( doda Ram$o'
( W #okojac0 %odne uwa%i s" y!ko sara kana#a& k3r" dokadnie s#rawdziem& oraz
o$raz ( swierdziem'
1o#arzy!i na mnie zdziwieni'
( Wisi on na naj%ru$szej .cianie $udynku ( m3wiem' ( Zauwa*y!i.cie& co
#rzedsawia8
1rzecz"co #okr-ci!i %owami'
( Okr- znane%o an%ie!skie%o korsarza DrakeOa aakuj"cy 0isz#a:sk" Zo" Armad- (
osanie dwa sowa szcze%3!nie #odkre.!iem'
Wszyscy #rzesz!i.my do najwi-ksze%o #okoju u* za kuc0ni"& #rzy szczyowej .cianie
$udynku' O$raz wisia s#okojnie #o ej samej sronie co #iec'
( 1ami-am& *e jako dziecko uwie!$iaem mu si- #rzy%!"da/ ( rzek Ram$o' ( Wisia
am od zawsze i nik %o ni%dy nie rusza'
O!$rzym zdj" o$raz i #osawi %o na #ododze' )erca nam *ywiej za$iy' Na .cianie
widzie!i.my ja.niejsz" #!am- o rozmiarac0 ce%y'
( No #rosz- ( mrukn" O!$rzym dra#i"c si- #o %owie' ( Zaraz skocz- #o jaki. moek'
( Czy mo*emy8 ( za#yaem Ram$o& wa.cicie!a domu' ( Oczywi.cie ( od#owiedzia'
O!$rzym zjawi si- #o minucie ze skrzynk" z narz-dziami'
( 7e*d*"c dod%eOem rze$a mie/ ze so$" cay warsza ( wyja.ni'
Wyj" moek i o#uka ja.niejsze miejsce' ,ynk od#ad i ujrze!i.my !u2no wsadzon"
ce%-' 1oem dziennikarz si-%n" #o .ru$okr- i #odsadzi ce%-' Wyj" j"& a naszym oczom
ukazaa si- niedu*a $ue!eczka' W .rodku $y ru!on #a#ieru' Osro*nie odkr-ciem ka#se! i
wyj"em #a#ier'
( <o!ejna ma#aN ( krzykn-a Zosia
( ,a !inia o #ewnie jaka. rzeka ( #owiedzia Ram$o za%!"daj"c mi #rzez rami-'
( Masz racj- ( #rzyznaem' ( ,uaj s" zaznaczone jakie. drzewa' Wyrysowany nad nimi
!i./ d-$u za#ewne oznacza& *e c0odzi u o d-$y' ,a srzaka i na#is4 50ier6 wszysko wyja.nia
1ukownik +recskow odna!az skar$ )amsonowa'
( ;dzie jes zoo8 ( za#ya O!$rzym
W mojej %owie zacz-a jarzy/ si- niewie!ka iskierka' Czuem& *e jesem $!iski
odkrycia ajemnicy' Wyszedem na dw3r i odec0n"em .wie*ym #owierzem' ,o samo zro$i
O!$rzym& !ecz sa z $oku i udawa& *e na mnie nie #arzy'
( MamN ( krzykn"em'
,a my.! $ya jak .wiao $yskawicy' Na kr3ko rozja.nia i ukazaa w osryc0 rysac0
#ewien o$raz' Wr3ciem do .rodka'
( )uc0ajcie& #rzy#omniaem so$ie ( #owiedziaem' ( Oficja!na wersja ukrycia kasy
armii )amsonowa %osi& *e skrzyni- zako#ano w nocy z DB na EK sier#nia ABAC roku w
%-$okim do!e& #rzy %ru#ie #o-*nyc0 d-$3w %dzie. w oko!icy Wie!$arka'
( Nasz #ukownik szuka wi-c d-$3w i je zna!az& na co wskazuje a ma#a ( rzek
O!$rzym'
( O o c0odzi& *e je.!i ko. znajduje skar$& o %o za$iera i najwy*ej c0owa w inne
miejsce ( zwr3ciem mu uwa%-' ( Do ej #ory zna!eziono y!ko szandar ze szczerozoym
krzy*em .wi-e%o 7erze%o'
( Zoe ru$!e na sryc0u wskazuj" na o& *e +recsko@ co. zna!az ( doda O!$rzym'
( 1yanie $rzmi wi-c& co +recsko@ zro$i ze skar$em8 ( #odsumowa nasz" dyskusj-
Ram$o'
( My.!-& *e od#owiedzi rze$a szuka/ w naj$!i*szej oko!icy ( rzekem'
W ym momencie zadzwoni e!efon kom3rkowy O!$rzyma'
( ,ak ( #owiedzia dziennikarz do suc0awki nieco zdziwiony' ( Dzi-ki& o znaczy
czuwajN
( Miae. seans informacyjny z 7ackiem ( swierdziem'
( 7acek #i!nie nas wzywa na s#okanie ( odrzek' ( )kocz- #o ma#-'
Wr3ci #o ki!kunasu sekundac0'
( 7acek c0ce s#oka/ si- z nami w oko!icac0 wsi 7a$onka ( O!$rzym re!acjonowa
rozkadaj"c ma#-' ( Nieda!eko #unku ACB&E' 1oda& *e c0odzi o *ycie 1awa'
( O makoN ( j-kn-a Zosia'
( <iedy mamy - randk-8 ( za#yaem'
( O siedemnasej ( od#owiedzia O!$rzym'
( 7acek #rzesadza z " za$aw" w komandos3w ( swierdziem' ( 7e*e!i 1awe jes w
nie$ez#iecze:swie& o 7acek #owinien wezwa/ #o!icj-'
( )k"d #an wie& *e e%o nie zro$i8 ( wr"ci O!$rzym' ( ,o du*y i m"dry c0o#ak'
Miejmy nadziej-& *e wie& co ro$i'
Musie!i.my odczeka/ jeszcze %odzin-' Ze zdenerwowania #a!iem jedne%o #a#ierosa
za dru%im' Ram$o %rze$a w.r3d desek na sryc0u& Zosia siedziaa koo mnie i %ryza
#ojedynczy #ukie! swoic0 wos3w' O!$rzym o%!"da zna!ezion" #rzez nas ma#-'
( Zauwa*y!i.cie& *e +recsko@ nie zaznaczy sron .wiaa8 ( za#ya'
( D!a wojskowe%o norma!nym jes& *e na#is na ma#ie $ie%nie z zac0odu na wsc03d (
od#owiedziaem'
( No ak& a!e en na#is jaki. aki ko.!awy''' ( mrucza'
( Zna!azem co.N ( #owiedzia Ram$o& %dy %o zawoa!i.my& $o czas ju* $yo jec0a/'
( 132niej& #32niej ( rzuciem i #o%aniaem O!$rzyma'
1ojec0a!i.my w sron- <urek& #oem Z%nioc0y i skr-ci!i.my na dro%- do 7a$onki'
( ,o #owinno $y/ %dzie. u ( rzek O!$rzym zarzymuj"c dod%eOa'
Dookoa $y y!ko !as' 1unk siedemnasa z !asu wyszed 7acek'
( Co y wy#rawiasz8 ( ze zo.ci" rykn"em na c0o#aka'
)ku!i si-& a!e nayc0mias wy#rosowa
5Ma c0araker6 ( #omy.!aem'
( 1awe jes wi-ziony w %os#odarswie nieda!eko jeziora Omu!ew ( #owiedzia' (
1ojedziemy do naszej $azy'
7ezioro Omu!ew z !ou #aka #rzy#omina wykrzywion" !ier- 5G6' O$3z 0arcerzy
znajdowa si- #o #3nocnej sronie #oziomej #o#rzeczki owe%o 5G6' ,ym razem komandosi z
#aaek zro$i!i dwa s#ore namioy'
( C0od2cie za mn" ( rzek 7acek i nic o%!"daj"c si- #oszed w sron- $rze%u jeziora'
1oo*y!i.my si- w krzakac0 na nad$rze*nej skar#ie'
( Niec0 wujek #arzy ( #owiedzia 7acek #odaj"c mi !ornek-'
1o dru%iej sronie w od!e%o.ci okoo su mer3w od $rze%u zo$aczy!i.my samone
za$udowania %os#odarskie Na #odw3rzu say a!fa romeo i wojskowa ci-*ar3wka sar' 7acy.
m-*czy2ni wa.nie adowa!i sare me$!e'
( )k"d wiesz& *e am jes 1awe8 ( za#yaem 7acka'
( Wracamy ( mrukn" 7acek'
1osadzi nas w $azie' +y!i.my sami' 7e%o 0arcerze %dzie. znikn-!i'' 7acek o#owiedzia
nam wszysko& co si- dzi. wydarzyo do c0wi!i je%o rozsania si- z 1awem'
( 1rzysz!i.my u& roz$i!i.my o$3z i zo$aczy!i.my& co si- sao z 1awem ( zako:czy
!akonicznie'
( Zaraz& zaraz ( odezwaem si-' ( D!acze%o #rzysz!i.cie wa.nie u8
7acek zacz" si- krzywi/& kr-ci/'
( No& wa! ( zac0-cia %o Zosia'
( W O!szynie skserowa!i.my so$ie ma#- zdo$y" na +aurze wyja.nia 7acek' (
Zo$aczy!i.my& *e Ad!ers0ors o wca!e nie o$ecne Orowo' ,eraz o #o #rosu skrzy*owanie
dw3c0 dr3%' Wiedzie!i.my& *e 1awe w ko:cu si- zorienuje i %o am s#okamy' ,uaj y!ko
zarzyma!i.my si- na noc!e%' 1rzy#adkiem widzie!i.my& jak skrada si- do amej za%rody'
1oem ko. #odjec0a Rosynanem na #odw3rze i y!e'
( )k"d wiecie& *e 1awe jes w niewo!i8 ( za#ya O!$rzym'
( Wykona!i.my dokadne roz#oznanie erenu' 1awe jes wi-ziony w sodo!e'
( ,rze$a wezwa/ #o!icj- ( zadecydowaem'
( My.!-& *e rze$a o zro$i/ w osaeczno.ci ( wr"ci si- O!$rzym' ( Wa.cicie!
%os#odarswa mo*e #rzecie* oskar*y/ 1awa o wamanie& $ez#rawne war%ni-cie na eren
je%o #osesji'
( Wi-zienie ko%o. jes $ez#rawne ( #rzerwaem je%o wyw3d'
( 1o!icja w ej syuacji nic nie zro$i ( o#onowa O!$rzym' ( Owszem& uwo!ni 1awa&
a!e #rzyzna racj- +aurze& k3ry c0y$a wa.nie am %os#odarzy' 7e*e!i do$rze roze%ramy
uwo!nienie 1awa& o mo*e uda nam si- cze%o. ciekawe%o dowiedzie/ o amym #aszku'
1orakujmy rozwi"zanie siowe jako osaeczno./' 1omy.!my nad #ods-#em'
( Zro$imy ak ( odezwa si- 7acek wyra2nie zadowo!ony z #rze$ie%u dyskusji' ( =u.nia
i Arnie zosan" w $azie' Resza moic0 c0o#ak3w ju* jes #o dru%iej sronie' My dosaniemy
si- am kajakiem wujka'
+!isko %odzin- rwaa wa0adowa #rze#rawa kajakiem'
( Zosia i Ram$o wy#yn" na jezioro i w od#owiednim momencie za#a!" !aark- (
dyry%owa 7acek'
W ym czasie #od#ez!i do nas Maciek& +"$e! i ;us!ik'
( Maciek& ze#sujesz moor3wk- cumuj"c" #rzy #omo.cie ( rozkazywa 7acek' (
;us!ik& wysy#iesz %wo2dzie na dro%-' +"$e!& dokonasz sa$oa*u& wrzucaj"c #eardy i .wiece
dymne do c0au#y i na #odw3rko' Wujek& O!$rzym i ja uwo!nimy 1awa' Czekamy do
zmroku'
7eszcze %odzin- !e*e!i.my w #rzy$rze*nyc0 krzakac0' ;dy zacz-o ro$i/ si- ciemno&
7acek da znak swoim c0o#com' Garcerze zacz-!i si- skrada/'
Maciek sc0y!ony szed wzdu* $rze%u' 1rzy #omo.cie soj"cym w.r3d rzcin wszed
do wody i #od#yn" do moor3wki' ,rzymaj"c si- $ury niewidocznej z %os#odarswa z$!i*y
si- do si!nika' C0wi!- co. #rzy nim ro$i i znikn" #od deskami #rzysani'
;us!ik na o$rze*u dro%i #oo*y desk- z w$iymi w ni" %wo2dziami' 1rzywi"za do
niej ki!kumerowy sznurek i #oo*y si- w rawie'
( )k"d mie!i.cie %wo2dzie ( sze#em za#yaem 7acka'
( Zdo$yczne ( od#owiedzia u.miec0aj"c si-'
+"$e! mia najrudniejsze zadanie' ;dy zaj" do%odn" #ozycj-& da nam znak r-k"'
7acek #oczo%a si- #ierwszy& za nim O!$rzym i ja' )iosrzeniec od razu nada so!idne
em#o' 1o su merac0 dyszaem' 1o dwusu my.!aem& *e serce mi wyskoczy uszami'
( 7a uaj #oczekam ( #owiedziaem o#ary o .cian- niewie!kie%o c0!ewika'
7acek i O!$rzym skin-!i %owami Dom ( kryj3wka +aury ( sa fronem do jeziora'
C0!ewik& za k3rym ukryem si-& $y #o !ewej sronie' Niewie!ka szo#a na narz-dzia i sodoa
( #o #rawej' Na #odw3rku sa sar& do k3re%o adowano me$!e' Widziaem ak*e wn-rze
fur%oneki wy#enione #udami z e!ewizorami' ,u* #rzed drzwiami c0au#y #arkowaa a!fa
romeo' Wok3 kr-cio si- ki!ku osik3w' Dw3c0 z nic0 $yo uz$rojonyc0 w auomay
kaasznikowa' 7eden #arzy na ciemne wody jeziora& a dru%i na dro%- do !asu' W ej c0wi!i
#o*aowaem& *e nie wezwa!i.my #o!icji'
7acek i O!$rzym wykorzysa!i sad rosn"cy #omi-dzy %os#odarswem a jeziorem& *e$y
#rzedosa/ si- w sron- sodoy'
Wedy +"$e! od#a!i #eardy i .wiece dymne' 1odw3rze zasnuy %-se k-$y dymu& a z
c0au#y wy$ie%o rzec0 m-*czyzn wyra2nie oszoomionyc0' 7eden z osik3w na #odw3rzu
wskoczy do forda fur%oneki& a dru%i do szoferki sara' Naj#ierw fur%on& a #oem sar #-dem
wyjec0ay z %os#odarswa' Wedy ;us!ik #oci"%n" za sznur& a ford zarzyma si- z
#o#rze$ijanymi o#onami' W je%o y z o%romn" si" uderzy sar' O$aj kierowcy nie #rzy#i-ci
#asami uderzy!i %owami w kierownice i #ad!i nie#rzyomni'
7acek rzuci kamieniem w %ow- warownika od srony jeziora' O!$rzym #od$ie% do
#adaj"ce%o m-*czyzny i za$ra mu $ro: ce!uj"c w soj"cyc0 na #odw3rzu' Caa akcja
zaczynaa wymyka/ si- s#od jakiejko!wiek konro!i'
,rzej $andziorzy& k3rzy wy$ie%!i z c0au#y& ruszy!i w sron- jeziora' Z #ierwszym w
$3jk- wda si- O!$rzym' O$aj szar#a!i si- rzymaj"c za zaadowany i od$ez#ieczony auoma'
Dwaj $andyci naar!i na wy$ie%aj"ce%o na $rze% Ma/ka' C0o#ak nie znanym mi
c0wyem #owa!i jedne%o z na#asnik3w' Zro$i o ak skuecznie& *e #rzeciwnik nie rusza si-
Osani& ni*szy i %ru$szy od ko!e%3w& #rzes-#ca wskoczy do moor3wki' ,a #od w#ywem
je%o #-du& z odci-ymi cumami nayc0mias wy#yn-a na jezioro' >ciekinier #r3$owa
od#a!i/ si!nik& a!e $ezskuecznie' Wedy Ram$o na kajaku za#a!i si!ny ref!ekor'
( )a/N 1o!icjaN ( krzykn"'
1rzes-#ca nieco zdezorienowany #odni3s r-ce do %3ry'
W ym czasie O!$rzym wyrwa si- z u.cisku swoje%o #rzeciwnika& k3ry eraz rzyma
kara$in' My.!aem& *e zdes#erowany m-*czyzna zacznie srze!a/' 7ednak O!$rzym ko#n"
ame%o w krocze& a #oem %-$okim 0akiem w s#!o soneczny i znowu ode$ra $ro:'
Wedy ze sodoy wyszed skr-#owany sznurami 1awe #rowadzony #rzez dw3c0
uz$rojonyc0 !udzi' 7eden z nic0 rzyma !uf- #iso!eu #rzy skroni moje%o #racownika'
Na%!e na swoim ramieniu #oczuem si!ny u.cisk czyjej. doni' 1o sekundzie saem
oko w oko z czowiekiem u$ranym na czarno w kominiarce na %owie'
ROZDZIA SZSTY
KIM JEST KUBA? W SKRYTCE BATURY MAM TOWARZYSZA
NIEDOLI O WOS OD !MIERCI WKRACZA POLICJA KTO
MNIE URATOWA? POMAGAMY BATURZE PORANNE
PRZESUCHANIA PAMITNIK TEODOR $ON BRECSKO$A
W %owie /wierkao mi ysi"c sowik3w' Czuem& *e wszyskie sawy .cier#y mi'
1owo!i oworzyem oczy' )iedziaem #rzywi"zany do su#a w sodo!e' 1rzy czarnym& !ekko
#odniszczonym $iurku z #i-knie rze2$ionymi no%ami siedzia 7erzy +aura' 1rzy !am#ce
o%!"da jakie. #o*3ke karki' Wyczu& *e si- $udz- i s#ojrza w moim kierunku' W je%o
oczac0 zo$aczyem dziwny smuek'
( +ardzo mi #rzykro& *e ak si-& sao ( #owiedzia' ( Musisz ak jeszcze roc0-
#osiedzie/' 1o co za mn" jec0ae.8 ( na%!e za#ya ze zo.ci"' ( W#akowae. si- am& %dzie ci-
nie #orze$a' 1owiniene. zaj"/ si- skar$em )amsonowa'
( Co y %adasz8 ( moje %ardo $yo suc0e jak wi3r
+aura si-%n" #o $ue!k- wody minera!nej i #rzykn" mi j" do us' 1iem a#czywie& a
woda .ciekaa mi #o $rodzie'
( +-d" ci- rzyma/& do#3ki #o!icja nie wy#u.ci <u$y ( umaczy mi +aura' ( ,o syn
5+ossa6& szefa jednej z mafii na Wy$rze*u' Zajmowa!i si- #orwaniami ,IR(3w' ,uaj je
rozadowywa!i i #rzec0owywa!i owar' ,eraz me!ina jes s#a!ona'
( ,e me$!e o #ewnie woja zdo$ycz8
( Z%ade.& !ecz o nie u#& y!ko uczciwie ku#ione od oko!icznyc0 !udzi anyki' <u$a
widzia& jak 1an )amoc0odzik z ymi 0arcerzami zna!az co. na sryc0u c0au#y& k3r" ku#i i
#o#rosi mnie o #omoc w odzyskaniu yc0 rzeczy' )usznie #odejrzewa& *e mo%" $y/ cenne'
,roc0- #rze0o!owa& a y #rzyczynie. si- do je%o areszowania' 5+oss6 ci e%o ni%dy nie
za#omni' 7e%o !udzie czekaj" na #rzyjazd swoje%o szefa'
( 1owiedz& co zna!aze. w jeziorze ;im8 ( #o#rosiem'
( 1ar- niewie!e waryc0 karek z rozkazami& jedn" ma#- oraz #ami-nik #ewne%o
rosyjskie%o oficera' 7edyne wa*ne zdanie #odejrzaa a w.ci$ska %os#odyni z Nowej <a!eki'
,o ona #owiedziaa ci'
( ,ak'
( No wa.nie' Ciekawo./ ko$ie zawsze mnie #rzera*aa' O3* en rosyjski oficer z
RIII <or#usu mia konwojowa/ skrzyni- i zawie2/ j" na s#okanie z )amsonowem'
( D!acze%o mi o wszysko m3wisz8 ( #rzerwaem mu #yaniem' ( 1ewnie c0cesz co.
ukry/8
( Nie wierzysz mi8 )am zo$acz'
Wymownie s#ojrzaem na kr-#uj"ce mnie sznury'
+aura wsa i rozwi"za mi no%i& a #oem r-ce'
( Nie #r3$uj ucieka/ ( #owiedzia' ( Na zewn"rz soj" uz$rojeni !udzie'
;rzecznie usiadem na wskazanym #rzez nie%o krze.!e' On zacz" mnie zwi"zywa/'
;dy sc0y!i si- do n3%& ko#n"em %o w rami-' 7e%o %owa uderzya o $iurko' Na c0wi!-
zamroczyo %o' )zy$ko zerwaem si- z miejsca' 7ednak .cier#ni-e no%i odm3wiy
#osusze:swa' Czuem& *e nie mo%- oderwa/ s3# od ziemi' 7ako. doarem do drzwi'
Wyjrzaem #rzez sz#ar-' 1odw3rko $yo #use' Cic0o wyszedem' )kradaem si- wzdu*
.ciany' Na%!e w drzwiac0 c0au#y san" niski& ysiej"cy m-*czyzna w o$sawie dw3c0
rosyc0 osik3w o -#ym wyrazie warzy'
( ?a#cie %oN ( usyszaem za so$" krzyk +aury'
Oc0roniarze mae%o nayc0mias wyszar#n-!i #iso!ey i wymierzy!i we mnie' W
s#ecyficzny s#os3$ rozumie!i sowo 5a#a/6' )ia #erswazji dw3c0 !uf ka!i$ru dziewi-ciu
mi!imer3w $ya o%romna& wi-c %rzecznie #odniosem r-ce'
( Co. y zro$i8 ( sykn" mi do uc0a +aura'
( ,o en8 ( za#ya ysawy wskazuj"c mnie'
( ,ak ( %rzecznie od#owiedzia +aura'
( Zwi"*cie %o ( rozkaza amen'
Znowu zwi"zano mnie jak $arana i rzucono #od su# w sodo!e' 1oem ysawy& do
k3re%o oc0roniarze m3wi!i #er 5+oss6& wezwa +aur- na zewn"rz' )yszaem& jak si-
k3ci!i' 1o c0wi!i do myc0 uszu do$ie% kr3ki okrzyk +aury' Wroa sodoy owary si- i
%an%serzy wrzuci!i do .rodka 7erze%o' Na moic0 oczac0 zacz-!i %o ko#a/ i okada/ #i-.ciami'
( Do./ ( #rzerwa 5+oss6' ( ,e%o e* zwi"*cie i rzu/cie o$ok e%o ins#ekorka z
miniserswa' O$aj #oczekaj" na wyrok'
+aur- zwi"zano si!niej ni* mnie i uo*ono o$ok' Caa je%o warz o$ficie krwawia'
Mia roz$iy nos i jeden uk $rwiowy' +andyci zosawi!i nas samyc0'
1rzysun"em uc0o do us +aury' )yszaem sa$y oddec0' Za#arem si- #!ecami o su#
i #odci"%n"em no%i' 1owo!i #rosowaem si- i #odnosiem o#ary o ws#ornik' ;dy ju* $yem
w #ionie& dro$nymi #odskokami& uwa*aj"c& *e$y si- nic #rzewr3ci/& ruszyem do $iurka&
%dzie saa $u!a z wod"' C0wyciem j" do:mi zwi"zanymi na #!ecac0' Od$yem #owron"
ras- i nad warz" +aury de!ikanie #rzec0y!iem $ue!k-' Woda nieco %o ocucia' )ycza z
$3!u i #rzewraca si- z $oku na $ok' Mia do./ #rzyomno.ci& *e$y nie doyka/ warz"
k!e#iska& $o m3%$y na$awi/ si- zaka*enia krwi'
( )owo daj-& od$io ci ( wyj-cza'
( Czemu ci- ak #o$i!i8 ( za#y!aem
Odwr3ci warz #okazuj"c& *e nie c0ce ze mn" rozmawia/'
Znowu w #odskokac0 udaem si- do $iurka i zacz"em czya/ rosyjskie za#iski' +aura
mia racj-' Najciekawsze $yo y!ko o jedno zdanie o s#okaniu w Ad!ers0ors'
Wroa sodoy znowu owary si- z 0ukiem' Do .rodka w#ado dw3c0 nie znanyc0 mi
$andzior3w' C0wyci!i mnie i wy#rowadzi!i na zewn"rz'
( 5+oss6 ci- wzywa ( rzek jeden z nic0' ( Zacznij si- mod!i/'
Wedy usyszaem na #odw3rzu jakie. rzaski& 0uk #eard a!$o wysrza3w'
Nayc0mias %an%ser #rzysawi mi !uf- #iso!eu do skroni' O$aj wy#rowadzi!i mnie na
dw3r' Widziaem na drodze dwa roz$ie samoc0ody' 1o !ewej& od srony jeziora& sa O!$rzym
z kaasznikowem w r-ku i c0y$a nie $ardzo wiedzia& co ma zro$i/' Ce!owa w eskoruj"cyc0
mnie #rzes-#c3w' 1ojezierze dryfowaa moor3wka z 5+ossom6 rzymaj"cym r-ce w %3rze'
)i!ny #romie: ref!ekora o.!e#ia szefa $andy' Na #odw3rku ujrzaem skradaj"cyc0 si- w
cieniu i o#arac0 dymu Ma/ka i +"$!a'
1oczuem u.cisk w sercu i dro$ne zy na$ie%y mi do oczu' 5<oc0ane c0o#aki&
#rzysz!i mnie raowa/6 #omy.!aem' 7ednocze.nie k!"em ic0 w duc0u& *e nie wezwa!i na
#om3r #o!icji' O$r3ciem si- w sron- $andyy rzymaj"ce%o #iso!e #rzy mojej %owie'
C0ciaem w en s#os3$ da/ 0arcerzom i O!$rzymowi czas na #rze#rowadzenie jakiej. akcji'
Na czo!e $andziora ujrzaem dr%aj"c" czerwon" #!amk-& ak" jak" ma ce!ownik !aserowy w
kara$inac0 snaj#erskic0'
( ,y' ( $andya #rzek!"'
7ednocze.nie je%o #a!ec zacisn" si- na s#u.cie' <oniuszek a* z$ie!a' Wedy ujrzaem&
jak 7acek !e*"cy do ej #ory #od .cian" sodoy #i-knym ko#niakiem w ko!ano #owa!i
$andy-' 1oem ciosem w %ardo oszoomi %o& ode$ra mu $ro: i rzuci da!eko w raw-' Dru%i
$andzior ju* c0cia ucieka/& a!e na%!e san" oko w oko z O!$rzymem mierz"cym do nie%o z
kara$inu' ;dy uciekinier zarzyma si-& w uamku sekundy orzyma od Ma/ka !ewy #rosy w
#od$r3dek' W ym czasie #odw3rko a* zaroio si- od u$ranyc0 na czarno #osaci' Od razu
domy.!iem si-& *e o #o!icja'
Resza wydarze: z!aa si- w jeden kr3ki fi!m' <o. rozci" moje wi-zy i #rawie
zani3s mnie do radiowowozu' 1oo*ono mnie i okryo kocem' 1rzez oware drzwi widziaem
#rzes-#c3w zakuyc0 w kajdanki& #rowadzonyc0 do innyc0 #o!icyjnyc0 au& k3ryc0 na%!e
zro$io si- $ardzo du*o'
O$ok mnie usiad #an ,omasz'
( 7ak si- czujesz8 ( za#ya'
( Do$rze ( sze#n"em'
( ,o $yo nieod#owiedzia!ne ( #rawie rykn" Genio saj"c w drzwiac0'
( 1rze#raszam& a!e sk"d mo%!i.my wiedzie/& *e o #rzy$ierze aki o$r3 ( umaczy si-
szef'
( 1an& dorosy czowiek& u!e% namowom yc0 domorosyc0 komandos3w8 ( nai%rywa
si- #o!icjan& wskazuj"c ruc0em %owy 0arcerzy 7acka soj"cyc0 w karnym szere%u dwa mery
od radiowozu'
( )"dzi!i.my& *e uaj $-dzie y!ko +aura ze swymi #oma%ierami ( wyja.nia 1an
)amoc0odzik' ( +aura nie jes %an%serem 0u!aj"cym #o oko!icy z $roni"'
( ;dzie jes +aura8 ( za#yaem sa$ym %osem'
( >ciek ( kr3ko skwiowa Genio'
( 7ak o8 ( zakrzykn" #an ,omasz zrywaj"c si- z miejsca'
( ,o #rose& !e*a zwi"zany w sodo!e' Moi c0o#cy uwo!ni!i %o i za#rowadzi!i do
radiowozu' ,o $y!i #o!icjanci z innej %ru#y i my.!e!i& *e od$i!i zakadnika 1awa Da:ca' Nie
#i!nowa!i %o& a on o wykorzysa'
( Znajdziecie %o& macie je%o samoc03d& #odam wam je%o adres ( #rzerwa szef'
( Znajdziemy& a!e co z e%o' ,o nie on uwi-zi 1awa' W s"dzie mo*e si- umaczy/& *e
$andyci zmusi!i %o si" do ws#3#racy& wszak zna!e2!i.my %o zwi"zane%o'
( )k"d wiecie& *e o nie +aura uwi-zi 1awa8 ( za#ya O!$rzym'
( Od wczoraj o$serwowa!i.my - me!in-'
( Czy o znaczy& *e +aura uraowa mi *ycie8 ( za#yaem' ( ,o raczej 7acek
o$ezwadni e%o %an%sera' Wasz snaj#er co #rawda ce!owa& a!e nie zd"*y$y srze!i/'
1o!icjan kiwn" %ow"' )i-%n" #od $!uz- i wyci"%n" may ma%neofon'
( Co. wam #uszcz" ( #owiedzia' ( ,o na%ranie rozmowy 5+ossa6 z +aur" zro$i!i.my
dzi-ki mikrofonowi kierunkowemu'
Genio nacisn" %uzik i z %o.nika usysze!i.my #rze$ie% k3ni'
( ,rze$a %o za$i/ ( sycza 5+oss6
( 1awe Daniec o #racownik miniserswa& #odo#ieczny niejakie%o 1ana
)amoc0odzika ( umaczy +aura'
( Co o za %o./ en 1an )amoc0odzik8 Z jakiej jes %ru#y8
( ,o e* urz-das& a!e %dy$y Da:cowi co. si- sao& o nie s#ocz"$y& a* w#akowa$y ci-
za kraki' ,ak jak <u$-
W ym momencie 5+oss6 zacz" o$rzuca/ 7erze%o wyzwiskami'
( ,y o zro$isz ( rykn" na +aur- %an%ser
( Ani ja& ani nik inny ( mrucza +aura'
( A ni$y d!acze%o8
( +o ja ak m3wi-' ,en face #oka*e mi& %dzie jes skar$ )amsonowa'
( A co o8
( )krzynia ze zoymi ru$!ami'
( Du*o e%o jes8 ( do#yywa si- 5+oss6'
( 1odo$no so ki!o%ram3w'
( W sam raz na wyci"%ni-cie <u$y z #aki ( sa#n" 5+oss6' ( Naj#ierw wyci"%n- z
nie%o& %dzie jes zoo& a #oem %o'''
( Nie ( #rzerwa +aura'
Znowu #osy#ay si- wyzwiska i #rzek!e:swa&
( +ierzcie %oN ( krzycza 5+oss6' Na koniec usysze!i.my jeszcze krzyk +aury'
)uc0aem e%o zdumiony'
( Ma face& jak o u nas m3wi"& co rze$a na miejscu ( Genio skom#!emenowa
+aur-'
Wszyscy #rzyakn-!i.my'
( 7uro& a w zasadzie dzi. ( odezwa si- Genio #arz"c na ze%arek ( za#raszam was
wszyskic0 na komend- do O!szynka w ce!u zo*enia zezna:& a eraz #ro#onuj- sen' Nie
musz- dodawa/& ze jurzejsza o$ecno./ u mnie jes o$owi"zkowa'
Wszyscy jako. za#akowa!i.my si- do Rosynana i #ojec0a!i.my do o$ozu& %dzie ju*
czeka!i Zosia i Ram$o' >sied!i.my #rzy o%nisku i roz#rawia!i.my nad #rzej.ciami dnia
dzisiejsze%o' Z !asu do$ie%ao #o0ukiwanie #uszczyka' Naj#ierw 7acek& a #oem Maciek
wsa!i i znikn-!i w zaro.!ac0'
( Zadziwia mnie #osawa +aury ( odezwa si- #an ,omasz ( Mo*e nie jes aki do
ko:ca ze#suy8
( Mo*e ( za$ra %os O!$rzym' ( Naj$ardziej .mieszy mnie& *e my ro$i!i.my akie
#odc0ody& a #o!icjanci ju* o wszyskim wiedzie!i' 1ewnie komandosi mie!i niezy u$aw
#arz"c na nas'
( Wca!e nie ( rzek 7acek wyc0odz"c z krzak3w' ( Dow3dca %ru#y anyerrorysycznej&
#o ym jak nas skrzycza& #owiedzia& *e #owinni.my wzi"/ udzia w se!ekcji 5Jonierza
1o!skie%o6'
O!$rzym a* %wizdn" z uznaniem'
( A co o akie%o8 ( za#yaa Zosia'
( ,o aki o$3z #rzerwania or%anizowany #rzez wojsko ( wyja.ni jej O!$rzym' (
1rzyje*d*aj" am #rzedsawicie!e #o!skic0 jednosek s#ecja!nyc0& *e$y wya#ywa/& nazwijmy
o& mode a!eny'
( Zaraz Maciek #rzy#rowadzi %o.cia ( cic0o #owiedzia 7acek %meraj"c #aykiem w
*arze'
( A ko o aki8 ( s#ya Ram$o'
( Nies#odzianka ( odrzek 7acek'
C0o#ak $y dziwnie zamy.!ony' W#arywa si- w o%ie: i mi!cza' My e* siedzie!i.my
w ciszy' 1o minucie usysze!i.my cic0e s"#ania'
W kr"% .wiaa wszed Maciek #odrzymuj"c +aur-' 7erzy mia za$anda*owan" %ow-
i nos' Na #!asrac0 $yo wida/ .!ady .wie*ej krwi' Nayc0mias zro$i!i.my mu miejsce #rzy
o%nisku' Zosia #odaa +aurze ku$ek z %or"c" 0er$a"'
( Zosiu& zr3$ #anu 7erzemu kana#ki ( a%odnie #owiedzia #an ,omasz'
1arzy!i.my na +aur- jak na duc0a'
( Dzi-kuj- ci ( #owiedziaem do nie%o'
On y!ko skin" %ow" na znak& *e usysza'
O!$rzym #rzyni3s ze swoje%o dod%eOa koc i okry nim +aur-' ,en #ocz"kowo
s#rawia wra*enie& *e c0ce odrzuci/ - #omoc& a!e w ko:cu szcze!nie si- zawin"'
1arzyem na me%o najwi-ksze%o i naj%ro2niejsze%o wro%a w c0wi!i u#adku'
1owinienem czu/ saysfakcj-& a!e $yo wr-cz odwronie'
( )k"d #an si- u wzi"8 ( za#ya +aur- #an ,omasz' ( Mo*e zawie2/ #ana do
sz#ia!a8
+aura y!ko #okr-ci %ow"'
( 1ana 7erze%o zna!az =u.nia& k3ry mia eraz war- ( wyja.ni 7acek' ( Da znak& a
my z Ma/kiem #osz!i.my s#rawdzi/& o co c0odzi' O#arzy!i.my rany& c0ocia* uwa*am& *e uk
$rwiowy #owinno si- zaszy/'
( Nie rze$a ( mrukn" +aura'
( Z%odzi si- z nami #rzyj./ #od warunkiem& *e nie wezwiemy #o!icji ( m3wi 7acek'
Widziaem& *e #an ,omasz zamy.!i si-'
( 1an +aura #rzecie* nic akie%o ze%o nie zro$i' ( cic0o #owiedziaa Zosia'
( Z e%o co wiem& #o!icja szuka #ana 7erze%o y!ko jako .wiadka ( odezwa si- 1an
)amoc0odzik' ( 1anie 7erzy& #owinien #an jednak sam si- z%osi/ na komend-' 7uro
$-dziemy zeznawa/ i mo%- #orozmawia/ z #anem Geniem'
( +ez aski ( rzuci +aura'
Nawe #o$iy mia w so$ie s#oro %odno.ci'
( C0ciaem ci co. da/ ( #owiedzia +aura do mnie'
Zza #azuc0y wyj" kark- #a#ieru i #oda mi' 7ednocze.nie #owo!i wsa'
( Co o jes8 ( za#yaem %o'
( Okamaem ci-& m3wi"c& *e nie zna!azem nic ciekawe%o' 1o ym wszyskim na!e*y
ci si- o' W roz%rywce o skar$ )amsonowa #owinni.my %ra/ uczciwie'
Zdziwio mnie o swierdzenie' 5Czy*$y +aura c0cia zej./ z dro%i #rzes-#swa86 (
#yaem sam sie$ie' O ym samym #omy.!a c0y$a #an ,omasz'
( ,a 0isoria z 5+ossem6 nauczya #ana cze%o.8 ( nie.miao za#ya m3j szef'
( ,ak' Na!e*y zadawa/ si- y!ko z naj!e#szymi ( od#owiedzia +aura' ( Do zo$aczenia
#od d-$ami ( rzuci odc0odz"c w !as'
Du%o #arzy!i.my za nim'
( Co on mia na my.!i z ymi d-$ami8 ( mi!czenie #rzerwaa Zosia'
( D-$y& #od k3rymi ukryo zoo ( rzuci O!$rzym'
( W fi!mie 5,erminaor6 jes aka scena& %dy ro$o(morderca o%!"da #oserunek i m3wi
do #o!icjana4 5Wr3c- u6 ( odezwa si- Maciek' ( 1o c0wi!i wje*d*a do .rodka samoc0odem i
wy$ija w #ie: ca" zao%- #oserunku' 7ak +aura #owiedzia o yc0 d-$ac0& o a* mi ciarki #o
#!ecac0 #rzeszy'
( Co o za karka8 ( s#yaa Zosia #arz"c na #rezen od +auy'
Wedy i ja rzuciem na ni" okiem'
( ,o da!szy ci"% #ami-nika rosyjskie%o oficera wioz"ce%o ajemnicz" skrzyni- (
#owiedziaem czyaj"c eks'
( Daj& ja #rzeczyam ( rzek #an ,omasz od$ieraj"c mi kark-' ( Z niemieckiej zasadzki
wydosao si- nas za!edwie ki!ku' <onie ci"%n"ce w3z $yy mocno zm-czone& wi-c
zarzyma!i.my si- w !esie na kr3ki #o#as' Widzie!i.my #-dz"ce dro%" #aro!e niemieckiej
kawa!erii i samoc0ody sza$owe' 132nym #o#oudniem #ojec0a!i.my !asami da!ej na
#oudnie' 1rzeje*d*a!i.my #rzez $a%nise ereny i rze$a $yo wyci"%a/ w3z& k3re%o koa
%rz-zy w #odmokym %runcie' Widz"c jak". wie. skr-ci!i.my na wsc03d' Wynaj-y #rzez nas
#rzewodnik& jaki. 1o!ak& ju* dawno uciek' )zy$ko #rzekroczy!i.my szerok" dro%- i znowu
skierowa!i.my si- na #oudnie' Zarzyma!i.my si- na skraju wsi' Widzie!i.my& jak #!uon
niemieckic0 kara$in3w maszynowyc0 skosi szwadron kozackiej kawa!erii' Musie!i.my
odczeka/ do wieczora' Niemcy #osz!i da!ej na #oudnie& a my za nimi' Widz"c& *e wie.niacy
wysa!i jedne%o c0o#ca konno w sron- niemieckic0 wojsk& szy$ko skry!i.my si- w !esie'
,am #osanowi!i.my ukry/ skrzyni- i rozdzie!i/ si-' Za$raem swoj" skrzyneczk- i ruszyem
konno na #3noc' Wrzuc- o wszysko do jeziora& %dzie nas zaaakowa!i Niemcy i #o!e%n- jak
oficer'
( )zkoda& *e nie #oda *adnyc0 nazw miejscowo.ci ( zauwa*ya Zosia'
( ,rze$a $-dzie wszysko o s#rawdzi/ na ma#ie ( odezwa si- 7acek'
( 7uro si- ym zajmiemy ( #rzerwa dywa%acje #an ,omasz' ( zaraz $-dzie .wia/& a
musimy #orz"dnie si- wys#a/'
( ,o ja si- #o*e%nam ( #owiedzia ziewaj"c O!$rzym' ( )#okamy si- w komendzie w
O!szynku'
1o*e%na!i.my %o c03ra!nym 5Cze./N6' Razem z dziennikarzem #ojec0a Ram$o'
>da!i.my si- na s#oczynek'
O$udziem si- okoo dziewi"ej rano' 1rzez szy$- Rosynana widziaem& *e siedz"cy
wianuszkiem 0arcerze 7acka rozmawiaj" z Geniem& k3ry uwa*nie za#isuje ic0 sowa'
1o.#iesznie u$raem si-& #rzy%adziem wosy i wysiadem z aua'
( Wiamy .#i"ca kr3!ewn- ( #rzywia mnie #o!icjan'
( 1ewnie nie s#ae.8 ( sennie za%adn"em'
( O& nie z%ade.' Nawe nie wiesz& jak #o ki!kunasu %odzinac0 #racy mi-kkie s" aka
s#raw !e*"ce na $iurku ( od#owiedzia *arem'
( Rozmy.!ie. si- i c0cesz #o#rawi/ saysyki areszuj"c nas ( r3wnie* *arowaem' (
Idea!nie #asujemy do o$razu #orac0unk3w mafijnyc0'
( 7ak$y. z%ad' 1omy.!aem& ze za#omnicie o o$ywae!skic0 o$owi"zkac0 i nas nie
odwiedzicie& a waro' W O!szynku sa ,annen$er%(Denkma!& #omnik ku czci niemieckie%o
zwyci-swa' 7ak sadz-& en ema was ineresuje8
Nas-#ne %odziny nie $yy ju* ak wesoe' Genio #rzesuc0iwa nas& a wezwany #rzez
nie%o #o!icjan wszysko noowa' )ko:czy!i.my w #orze o$iadowej'
( Co zro$icie z +aur"8 ( za#ya #o!icjana #an ,omasz'
( 1an 7erzy +aura ju* zo*y zeznania wyja.ni nam Genio' ( Z%osi si- do$rowo!nie
w asy.cie swoje%o adwokaa' 1oem #ojec0a na #o%oowie& %dzie udzie!ono mu fac0owej
#omocy' Na razie nie mo*emy mu #osawi/ *adne%o konkrene%o zarzuu& wi-c jes wo!ny'
1o!icjan szy$ko #o*e%na si- z nami'
1o c0wi!i #rzyjec0a!i O!$rzym i Ram$o'
( Warn e* .wieci!i !am#a w oczy8 ( za#ya na ws-#ie O!$rzym'
Z je%o #yania wynikao& *e #rzed#oudnie s#-dzi w owarzyswie #o!icjana #i!nie
za#isuj"ce%o ka*de je%o zdanie' Dziennikarz ryska ener%i"& a Ram$o mia $ardzo ajemnicz"
min-'
( No& #owiedz im ( O!$rzym szurc0n" ramieniem swe%o owarzysza'
Wszyscy #arzy!i.my z oczekiwaniem'
( Mam cic0" saysfakcj-& %dy* wszyscy wczoraj za#omnie!i.cie o ym& *e ja
dokonaem odkrycia ( umaczy Rum$o'
( ,am na sryc0u8 ( za#ya 1an )amoc0odzik'
( ,ak jes' O3* jes o #ami-nik #ukownika ,eodora @on +recsko@a' +y w ej samej
dziurze& co or$a z ksi"*k" i ma#"' 7e.!i macie czas i oc0o-& o wam #rzeczyam'
( Nie marud2& y!ko czyaj ( #o%ania %o O!$rzym'
ROZDZIA SIDMY
EUROPA PRZED PIERWSZ WOJN !WIATOW PLANY
ROSYJSKIEJ AGRESJI NA PRUSY WSCHODNIE SPOTKANIE
STRATEGW HISTORYCZNA DECYZJA CZY U&A"
OLBRZYMOWI? KTRDY UCIEKA GENERA? !WIATO W
MELINIE BATURA UCIEKA Z KSIG
W Turo#ie od dawna narasao na#i-cie& k3re mo%o do#rowadzi/ y!ko do jedne%o (
sarcia euro#ejskic0 mocarsw' Wszyscy w #uku czu!i.my nie#ok3j& a!e i zadowo!enie' Od
dawna rze$a $yo wyja.ni/ #ewne s#rawy #omi-dzy nami a $ezradnymi i roz%adanymi
Francuzami #o"czonyc0 sojuszem z zadufanymi An%!ikami' Wierzy!i.my w si- naszej
naj!e#szej na .wiecie #iec0oy' 1o wy$uc0u wojny nayc0mias skierowano nas na #oudnie
od ;"$ina' 1rzeciw so$ie mie!i.my III <or#us rosyjski dowodzony #rzez %eneraa #orucznika
7e#anczina'
Caa nasza IK' $ry%ada EL' dywizji #iec0oy z RPII <or#usu %eneraa kawa!erii
Au%usa @on Mackensena #rzy$ya na miejsce #oci"%ami' )zczerze m3wi"c w drodze modsi
oficerowie osro #i!i& a ja wi-kszo./ czasu s#-dziem w sza$ie $ry%ady usa!aj"c akyk- i
za#oznaj"c si- z naszymi #!anami o$ronnymi w rejonie Wie!kic0 7ezior Mazurskic0'
( Rosjanie #!anuj" #rowadzi/ uderzenie nie na +er!in& jak e%o c0c" Francuzi& !ecz w
kierunku W-%ier i +akan3w ( o#owiada nam oficer wywiadu' ( W sron- 1rus Wsc0odnic0
zaaakuj" dwa kor#usy& k3ryc0 zadaniem $-dzie raczej akcja demonsracyjna' Dowodz" nimi
dwaj sk3ceni ze so$" %eneraowie' Rennenkam#f w czasie wojny rosyjsko(ja#o:skiej nie
ws#ar $ry%ady kawa!erii )amsonowa& za co en dru%i s#o!iczkowa %o' O$aj na!e*" e* do
dw3c0 zwa!czaj"cyc0 si- k!ik #o!iycznyc0'
)koncenrowa!i.my swoje siy w rzec0 rejonac04 mi-dzy ,oruniem a Iaw"& w
oko!icac0 O!szyna oraz& #omi-dzy ,y!*" i Wie!kimi 7eziorami Mazurskimi'
( 7akie siy wysawi!i #rzeciw nam Rosjanie8 ( za#ya %enera #orucznik Genni%&
dow3dca naszej dywizji'
( 13nocna Armia 5Niemen6 %eneraa Rennenkam#fa !iczy okoo czernasu dywizji
#iec0oy i #i-/ dywizji kawa!erii ( umaczy czowiek z wywiadu' ( 1oudniowa Armia
5Narew6 %eneraa )amsonowa o #i-na.cie dywizji #iec0oy i rzy dywizje kawa!erii'
( Nasza PIII Armia o w sumie dziewi-/ dywizji ( zauwa*yem' ( 7ak mamy o$roni/
1rusy8
Wedy na nasz" narad- #rzy$y sam @on Mackensen' )#ojrza na nas %ro2nie'
( 7akie. w"#!iwo.ci& #anowie8 ( za#ya'
( Rozmawiamy o #!anac0 o$ronnyc0 ( umaczy mu #od#ukownik @on Duncker& szef
sza$u kor#usu' ( 1anowie& ka*de wojska aakuj"ce 1rusy Wsc0odnie san" #rzed rudnym
dy!emaem ( rozdzie!i/ si- czy skoncenrowa/ na jednym kierunku' 1rzyczyn" akic0 rudnyc0
wy$or3w jes ;i*ycko z ,wierdz" +oyen& srze%"c" w"skie%o #rzesmyku #omi-dzy du%im
#asem jezior $ie%n"cyc0 z #3nocy na #oudnie' Raczej nie #o"cz" si& c0o/$y ze wz%!-du na
wzajemn" niec0-/ dw3c0 %enera3w' Nie $-d" dziaa/ w s#os3$ skoordynowany i nie $-d"
si- ws#iera/' Wa.nie w ym u#arujmy nasz" szans-'
W dniu AI sier#nia Rosjanie& mimo *e nie zako:czy!i koncenracji si i nie
za$ez#ieczy!i y3w& zaaakowa!i' Dwa dni #32niej doszo do nierozsrzy%ni-ej $iwy #od
;"$inem' Nasza dywizja zosaa zmuszona do odwrou'
W ym czasie odde!e%owano mnie do sza$u PIII Armii& %dzie miaem $ra/ udzia w
#racac0 #!anisycznyc0 #od dow3dzwem same%o %eneraa #ukownika MaUa @on 1riwiz
und ;affron' Nacze!ne dow3dzwo cay czas naciskao& *e$y aakowa/'
Wieczorem DK sier#nia orzyma!i.my a!armuj"c" informacj-'
( Dzi. #oudniowe skrzydo wojsk rosyjskic0 wkroczyo do 1rus Wsc0odnic0 od
#oudnia ( #owiadomi nas oso$i.cie jeden z oficer3w z osr3dzkie%o %arnizonu'
( W ej syuacji& z%odnie z rozkazami mamy wycofa/ si-& *e$y wyrwa/ nasze siy z
okr"*enia ( #owiadomi nas #o c0wi!i mi!czenia @on 1riwiz'
Wszyscy o$ecni #arzy!i na sie$ie zdumieni' Nayc0mias zacz-!i.my nad ma#ami
usa!a/ #rze$ie% o#eracji odwroowej' Nas-#ne%o dnia rano orzymaem rozkaz ze )za$u
;enera!ne%o nayc0miasowe%o wyjazdu do Gam$ur%a' Naj#ierw samoc0odem odwieziono
mnie do <r3!ewca' )am"d samo!oem "cznikowym od!eciaem do 1oznania' 1ierwszy !o w
*yciu zro$i na mnie niesamowie wra*enie' 1i!o $y doskonay' 7ak si- #32niej
dowiedziaem& #rzeni3s si- do eskadry my.!iwskiej i z%ina %dzie. nad Francj"' Z 1oznania
#oci"%iem #ojec0aem do Gam$ur%a'
Rankiem dnia nas-#ne%o dowiedziaem si-& *e %enera @on 1riwiz zosa
zdymisjonowany' Na je%o miejsce mianowano %eneraa 1au!a @on Ginden$ur%a' 7e%o nowym
szefem sza$u zosa %enera Tric0 =udendorff' O$aj #ierwszy raz w *yciu s#oka!i si- na
dworcu' W #oci"%u jad"cym z #owroem do 1rus Wsc0odnic0 zosaem wezwany #rzed
o$!icze o$u %enera3w'
( Niec0 #an o#owie& jak wy%!"da syuacja ( #o#rosi mnie Ginden$ur%'
,en do$rze z$udowany oficer #arzy na mnie askawie& w #rzeciwie:swie do
=udendorffa'
( 7es niedo$rze ( saraem si- referowa/ kr3ko' ( Naszej PIII Armii %rozi okr"*enie'
Rosjanie dys#onuj" #onad dwukron" #rzewa%" !icze$n"'
( Do./N ( rykn" =udendorff' ( 1rosz- #owiedzie/& jak szy$ko #iec0oa mo*e
#rzemie.ci/ si- z fronu s#rzed Armii 5Niemen6 na#rzeciw Armii 5Narew68
( Wykorzysuj"c ko!ej w ci"%u dw3c0 dni ( o.wiadczyem'
( 7es #an wo!ny ( mrukn" =udendorff'
( Dzi-kujemy #anu ( #owiedzia Ginden$ur% wsaj"c z foe!a i #odaj"c mi r-k-'
1odr3* do 1rus od$ya si- w amosferze ci"%yc0 narad wojennyc0' =udendorff
forsowa #!an zniszczenia naj#ierw jednej %ru#y rosyjskiej& #oem dru%iej' Dosaem zadanie
s#rawdzenia #os-#3w armii Rennenkam#fa' Wysano mnie auem na #3noc' ,e!efonicznie
nadaem me!dunek& *e Armia 5Niemen6 zarzymaa si-' Wedy #odj-o 0isoryczn" decyzj- o
#rzerzuceniu naszyc0 si z #3nocy na #oudnie'
( 1anie %enera!e ( referowa =udendorff Ginden$ur%owi' ( 1ro#onuj- naj#ierw
zniszczy/ skrzydowe I i PI <or#usy rosyjskie i zwi"za/ cenrum wa!k"& *e$y nasze kor#usy
mo%y je zamkn"/ w ko!e'
( ,o ryzykowny manewr ( skomenowa Ginden$ur%'
( ;enera!e& #rosz- o zro$i/ na moj" od#owiedzia!no./ ( od#owiedzia =udendorff'
)kierowano mnie jako oficera "cznikowe%o do sza$u I <or#usu %eneraa #ukownika
Germana @on Francois' W ym czasie m3j kor#us $ra udzia w ci-*kic0 wa!kac0 z PI
<or#usem rosyjskim w oko!icac0 +isku#ca' Nawe do nas doary ec0a s#oru #omi-dzy moim
dow3dc" a %eneraem @on +e!owem& dowodz"cym I <or#usem Rezerwowym' Cieszyo mnie&
ze mo%em zo$aczy/ ak doskonae%o srae%a jak @on Francois' Z #ers#ekywy czasu
doc0odz- do wniosku& *e o on $y wa.ciwym w3rc" nasze%o zwyci-swa'
W czasie wa!k doszo do niezwyke%o zdarzenia' Z caym sza$em omawia!i.my
akua!na syuacje )a!i.my na #rzydro*nej "ce' Na%!e ujrze!i.my jakie. samoc0ody' Okazao
si-& *e $y o sza$ %eneraa #orucznika )ire!iusa& dow3dcy rosyjskiej P dywizji #iec0oy
%wardii' Pon Francois zac0owa si- jak d*ene!men i oficer' Zasa!uowa rosyjskiemu
%eneraowi' ,amen od#owiedzia sa!uem i #ojec0a da!ej'
Z amyc0 czas3w #ozosaa sym#aia& jak" darzy mnie @on Francois' 1o zwyci-swie
wr3ciem do macierzysej jednoski i razem z ni" od$yem sz!ak $ojowy' Wedy #orucznik
,0omas Rau$e o#owiedzia mi niezwyk" 0isori- #o.ci%u za rosyjskim konwojem' 1o wojnie
#rzeniesiono mnie w san s#oczynku' 1o moim zamieszkaniu w Zie!onowie dowiedziaem si-&
*e w czasie wa!k za%in-a %dzie. skrzynia ze zoymi ru$!ami' Zacz"em ineresowa/ si- "
0isori" i wi-kszo./ me%o czasu #o.wi-ciem #oszukiwaniom'
( Na ym urywa si- #ami-nik @on +recsko@a #owiedzia Ram$o' ( Wida/& *e ko.
wyrwa ki!ka osanic0 karek'
( Musia o zro$i/ $ardzo dawno ( orzek #an ,omasz o%!"daj"c #ami-nik' ( Za#ewne
zro$i o sam @on +recsko@' 7e.!i #o"czymy o z fakem& *e #rawdo#odo$nie on wyrysowa
ma#- zna!ezion" za o$razem i - na sryc0u& o znaczy& *e zna!az miejsce ukrycia skar$u'
1yanie& czy %o wyko#a i je.!i ak& o %dzie %o ukry'
( C3* wi-c ro$imy8 ( za#ya 7acek'
( Wy idziecie da!ej do <-rzyna ( rzek #an ,omasz ( 1awe odwiedzi miejsca
zwi"zane z $iw"' Co do mnie& o #o#yn- kajakiem rzek" Omu!ew i $-d- z$iera informacje
na ema skar$u od oko!icznej !udno.ci' Zosiu& musisz wy$ra/4 #yniesz czy jedziesz
( Wo!- je2dzi/ ( od#owiedziaa #arz"c wymownie na jeszcze nie za%ojone odciski od
wiosa'
( My do"czymy do 1awa ( #owiedzie!i #rawie z%odnie Ram$o i O!$rzym'
( Nam nie .#ieszy si- do <-rzyna ( orzek 7acek'
( 7ednak am #3jdziecie ( wardo #owiedzia #an ,omasz'
Garcerze s#ojrze!i #o so$ie' Czuem& *e nie #od#orz"dkuj" si- decyzji 1ana
)amoc0odzika' Z$!i*a si- ju* wiecz3r& wi-c zacz-!i.my #rzy%oowania do ko!acji'
>m3wi!i.my si-& *e #ojad" z Zosi" #o O!$rzyma i Ram$o nas-#ne%o dnia rano i razem
ruszymy w o$jazd'
7acek i je%o komandosi #rzejrze!i ma#y i szy$ko zaszy!i si- w swyc0 namioac0' Zosia
uo*ya si- do snu w Rosynancie& a ja #rzy%oowaem so$ie !e%owisko w namiocie szefa'
1an ,omasz siedzia na $rze%u' =ekko z%ar$iony $eznami-nie /mi #a#ierosa'
( Nad czym #an ak duma8 ( za#yaem siadaj"c o$ok'
W oczekiwaniu na od#owied2 na$ijaem fajk-'
( )uc0aj"c ws#omnie: #ukownika +recskowa #rzy#omnia mi si- #ewien aryku (
wyja.ni' ( Dziennikarz z yc0 eren3w #isa w nim o $iwie #od ,annen$er%iem' Wiesz& ko
$y auorem8
1rzecz"co #okr-ciem %ow"'
( ,o $y nasz O!$rzym ( #owiedzia #an ,omasz' ( Zasanawia mnie je%o mi!czenie'
7es s"d& zna u #rawie ka*dy k" i z #ewno.ci" wie!e sysza& w ym i #!oek' Nawe w miac0
i !e%endac0 mo*e $y/ wie!e #rawdy' Nie zasanawia ci- je%o #osawa8
Mi!czaem zdumiony'
( )"dzi #an& *e nasz #rzyjacie! co. kom$inuje8 ( odezwaem si- #o c0wi!i'
( Nie& a!e w czasie waszej wycieczki o$serwuj& na co zwraca szcze%3!n" uwa%- (
od#owiedzia szef'
( Mo*e nasze #odejrzenia s" nieuzasadnione8 W ym aryku!e nie musiao $y/ nic
wa*ne%o'
( A wa.nie *e #rzedsawi am ineresuj"c" eori- ( rzeki 1an )amoc0odzik' ( Co
ciekawsze& je%o #rzy#uszczenia #okrywaj" si- z naszymi odkryciami' O3* w dniu DQ
sier#nia& decyduj"cym o #rze$ie%u $iwy #od O!szynkiem& %enera )amsonow wyjec0a z
Nidzicy i rano zna!az si- w Nadrowie' W ym samym dniu oddziay niemieckie zaj-y
Nidzic- zamykaj"c Rosjanom dro%- odwrou na #oudnie' )amsonow razem z %eneraem
Marosem o$serwowa #o!e $iwy' W ym czasie dwa wy$orowe #uki rosyjskiej #iec0oy
uciekay w #anice' )amsonow sara si- u#orz"dkowa/ szere%i uciekaj"cyc0& k3re w dru%im
aaku na !inie niemieckie zosay zdziesi"kowane o%niem kara$in3w maszynowyc0'
Dow3dca jedne%o z yc0 #uk3w usiowa ze$ra/ *onierzy wok3 sie$ie& w$i w ziemi-
szandar #uku i czeka' Jonierze nie mie!i ju* jednak oc0oy aakowa/ i #ukownik wkr3ce
zosa sam' Oficer #o#eni samo$3jswo srzaem w %ow-'
( W o$!iczu k!-ski )amsonow #osanowi wyda/ rozkaz o wycofaniu si- ( #rzerwaem'
( ,ak jes' W ym momencie racimy #ewno./ co do !os3w rosyjskie%o %eneraa'
Wedu% #rzewodnika #o ,annen$er%u wydane%o w ABDI roku& do k3re%o doar O!$rzym&
dow3dzwo rosyjskie #rzenioso si- do ;ry2!in' Inni 0isorycy su%eruj"& ze )amsonow ucieka
na #oudnie' Co do o$ecno.ci Rosjan w ;ry2!inac0 nie mo*na mie/ w"#!iwo.ci' O3* DQ
sier#nia #rzy$y am RIII kor#us armijny %eneraa <!ujewa& k3ry orzyma osani rozkaz
o$rony si! cenra!nyc0 #rzed aakiem z #3nocne%o wsc0odu' Do#iero DB sier#nia o rzeciej
rano Rosjanom udao si- oderwa/ od aakuj"cej #iec0oy niemieckiej' ,rzy %odziny #32niej
Niemcy odkry!i rosyjsk" ucieczk- i roz#ocz-!i #o.ci%' Cz-./ Rosjan ucieka' Wcze.niej
Rosjanie wyku!i oczy nauczycie!owi z ;ry2!in i rozerwa!i ko:mi syna #asora'
( )k"d u nic0 y!e $ar$arzy:swa8 ( #owiedziaem nieco zdumiony' ( 1rzecie*
wkraczaj"c do O!szyna jedynie o$sawi!i urz-dy adminisracyjne' Za*"da!i e* od mieszczan
za#as3w *ywno.ci& a!e nie $yy o jakie. o%romne i!o.ci' 7edyne ic0 wy$ryki o
zakwaerowanie si- oficer3w w domac0 #anien !ekkic0 o$yczaj3w w #o$!i*u o!szy:skie%o
rausza'
( Nie masz racji ( od#owiedzia #an ,omasz' Rosjanom zdarzay si- %way& %ra$ie*e&
a!e rzeczywi.cie akie okrucie:swo jak w ;ry2!inac0 jes zadziwiaj"ce' D!acze%o o zro$i!i8'
Nic mi nie #rzyc0odzio do %owy'
( <im w 0ierarc0ii s#oecznej akiej wsi $y!i nauczycie! i syn #asora8 ( #od#owiada
mi szef'
( ,o e!ia ( rzuciem'
( Z%adza si-& $y!i jednymi ze .wia!ejszyc0 mieszka:c3w wsi' )" wi-c dwie
mo*!iwo.ci4 a!$o Rosjanom za!e*ao na #od#orz"dkowaniu !udno.ci #rzez zasraszenie& a!$o
o$aj m-*czy2ni odm3wi!i #omocy'
( W czym8
( Rzecz jasna w ucieczce' Wojskom carskim $rakowao ma# yc0 eren3w' Dziaay
#rawie na .!e#o' <or#us& k3ry zna!az si- nieda!eko O!szynka i ;ry2!in $y oddzie!ony od
%3wnyc0 si! )amsonowa jednoskami niemieckimi& a #r3$y #rze$icia si- nie day rezu!a3w'
1orze$na $ya $ez#ieczna dro%a #rzejazdu mi-dzy jeziorami 1!uszne a ?a:skim' Wedu%
2r3de 0isorycznyc0& armia )amsonowa uciekaa wzdu* zac0odnie%o $rze%u jeziora 1!uszne
wycofuj"c si- w kierunku )waderek i <urek' 1owsaje #yanie& sk"d zna!ezione #rzez nurk3w
w jeziorze reszki rosyjskic0 za#rz-%3w8 Wysarczy s#ojrze/ na ma#-& *e$y swierdzi/& *e
Nowa <a!eka wca!e nie !e*y na rasie rosyjskiej ucieczki'
( 7ec0a am-dy ajemniczy konw3j ( wyja.niem'
( Masz #ewno./& *e y!ko en konw3j8 ( za#ya szef' ( Mo*e 3w konw3j $y osanim
a!$o #ierwszym z wie!u %ru# uciekaj"cyc0 *onierzy' 1o#arz na ma#-'
W ym momencie #an ,omasz wyj" ma#- z manewr3w w ABKQ roku odkry" na
sryc0u w Zie!onowie i #rzy.wieci mi !aark"' Wodz"c #a!cem #o ma#ie m3wi4
( 7e*e!i ko. ucieka #rzez Now" <a!ek-& o #rawdo#odo$nie rasa da!ej #rowadzia
#rzez 7edwa$no i Zimn" Wod-& %dzie Rosjanie dowiedzie!i si- o zaj-ciu #rzez wro%a Nidzicy'
Wida/& *e z Zimnej Wody #rowadzi #rzez !asy #rosa dro%a w kierunku wsi 1rze2dzi-k
Wie!ki #rzy szosie Nidzica(Wie!$ark' ;dy sza$ )amsonowa wyjec0a z !asu& oficerowie
mo%!i swierdzi/ jedynie& *e Wie!$ark zosa zdo$yy #rzez Niemc3w& a dro%i s" o$sawione
#rzez sanowiska kara$in3w maszynowyc0' W ym samym czasie Niemcy $y!i ju* w
Muszakac0' 7edyna dro%a ucieczki mo%a #rowadzi/ na #oudnie& ku %ranicy niemiecko(
rosyjskiej' W nocy z DB na EK sier#nia %enera )amsonow zjawi si- w <aro!inens0of' C0odzi
u o !e.nicz3wk- <aro!inka& !e*"c" sze./ ki!omer3w od Wie!$arka i dru%ie y!e od %ranicy'
D!acze%o ak $!isko Rosji )amsonow #odj" decyzj- o samo$3jswie8 Czy na#rawd- c0odzio
jedynie o #rze%ran"8 Co si- sao ze zoem8 ;enera 1oowski& szef sza$u )amsonowa&
ws#omina& *e je%o dow3dca my.!a o ode$raniu so$ie *ycia ju* widz"c k!-sk- swoic0 wojsk&
a!e $y/ mo*e zaamaa %o wiadomo./ o za%ini-ciu armijnej kasy'
( 1omy.!my wi-c& %dzie mo%!i zako#a/ skar$ ( #owiedziaem'
1an ,omasz zamy.!i si- na c0wi!-'
( 1odo$no czerec0 oficer3w srze%"cyc0 skar$u zako#ao %o w %-$okim do!e koo
d-$3w %dzie. w #o$!i*u Wie!$arka' D-$y mo%y rosn"/ y!ko w #o$!i*u jakic0. za$udowa:&
%dy* oko!iczne !asy o$fioway w drzewa i%!ase' Wyj.cie z okr"*enia #rze*y y!ko jeden
oficer& k3ry jako$y usiowa odko#a/ zoo #o dru%iej wojnie .wiaowej' Inna wersja m3wi&
*e en& k3ry #rze*y& o$wiesi si- woreczkami ze zoem i uciek w .wia' 1owsaje wi-c
#yanie& d!acze%o zoo zako#ano8 Z oko!ic !e.nicz3wki <aro!inka #rowadzio wie!e dr3% ku
%ranicy i mo*na $yo #rzedziera/ si- #rzez !as' Mo*e #o #rosu w o$!iczu k!-ski czerec0
oficer3w #osanowio #odzie!i/ si- skar$em' D!acze%o #rze*y y!ko jeden& mo*na si-
za!edwie domy.!a/' Dziwne& *e o odkryciu zoa nic nie wiadomo& a jeden ze szandar3w
zna!eziono'
( Wydaje mi si-& *e skar$ ukryo %dzie. na rasie ucieczki ( zasu%erowaem' ( 7e.!i
zoo doniesiono ak $!isko %ranicy& o mo*na je $yo rans#orowa/ da!ej'
( 1ami-aj& *e )amsonow ucieka na #iec0o- ( zwr3ci mi uwa%- #an ,omasz'
( )"dzi #an& *e ci-*ko $yo nie./ zoo8 ( za#yaem'
( Oczywi.cie' <omu c0ciao$y si- nie./ $eonow" skrzyni-8 D!acze%o w o%3!e m3wi
si- o $eonowej& a nic drewnianej skrzyni8
( Du*o #ya:& mao od#owiedzi'
( )ens #osiadania $eonowe%o a!$o mea!owe%o kufra m3% wynika/ z e%o& *e$y nie
zniszczyy si- jakie. #a#iery ( #owiedzia #an ,omasz'
( 1odo$no razem ze zoem wieziono dokumeny i szandary ( zauwa*yem'
( 1omy.!& w jakiej syuacji zako#a$y. zoo8 ( na%!e za#ya 1an )amoc0odzik'
( 1rzy#ary do muru& a!e maj"c jeszcze jak". swo$od- ruc0u ( od#owiedziaem'
( O3* o' Musimy zna!e2/ akie miejsce& %dzie ci oficerowie mo%!i$y $y/ #rzekonani&
*e s" w okr"*eniu& a jednocze.nie mie!i$y czas na ukrycie skar$u'
( D!ae%o ja o$jad- ereny $iwy #od ,annen$er%iem& a #an #o#ynie kajakiem8
( Zdecydowana wi-kszo./ miejscowej !udno.ci o !udzie& k3rzy u #rzy$y!i #o
osaniej wojnie& a!e jak sam doskona!e wiesz& wa.nie w akic0 mayc0 s#oeczno.ciac0 nic
si- nie ukryje' Mo*e %dzie. #rzy#adkiem cze%o. si- dowiesz8
( ;dzie si- s#okamy8 ( s#yaem'
( ,u ( szef sukn" #a!cem w ma#-' ( We wsi <ociak' 7uro o dziewi-nasej '
7eszcze c0wi!- siedzie!i.my nad wod" wsuc0ani w #!usk ry$ w jeziorze i
#o0ukiwania s3w& za#arzeni w mroczne c0mury co c0wi!a #rzysaniaj"ce sier# ksi-*yca' Od
suc0e%o i%!iwia& na k3rym siedzie!i.my& #arowao cie#o na%romadzone w ci"%u dnia i
#rzyjemnie #ac0niao'
Na%!e o$aj w$i!i.my wzrok w %os#odarswo& me!in- #rzes-#c3w widoczn" #o dru%iej
sronie jeziora' Mi-dzy domami zo$aczy!i.my sa$e .wiao !aarki'
( Mo*e o #o!icja8 ( wysze#aem'
( Raczej ko. z szajki #rzes-#czej ( #owiedzia #an ,omasz
( +andyci c0y$a $a!i$y si- u wraca/'
( Mo*e c0c" zarze/ jakie. .!ady8
( 1yniemy8 ( za#ro#onowaem'
( ,ak& y!ko we2 e!efon kom3rkowy ( rozkaza szef' ( Nie $-dziemy ym razem $awi/
si- w komandos3w'
1o minucie ju* #yn-!i.my kajakiem na dru%" sron- jeziora' De!ikanie wkada!i.my
w wod- #i3ra wiose& *e$y nie ro$i/ 0aasu' 1o #rze#yni-ciu #3 ki!omera ju* $y!i.my #rzy
$rze%u' Wysiadem #ierwszy i #odci"%n"em kajak %-$oko w %"$ !"du'
1owo!i skrada!i.my si- do za$udowa:' Wkoo #anowaa #rzejmuj"ca cisza' Wydawao
mi si-& *e $icie moje%o serca syszy ka*dy w #romieniu ki!omera' 1rzyczai!i.my si- za
sodo"& w k3rej $yem wi-ziony' Cay czas roz%!"da!i.my si- na wszyskie srony $oj"c si-&
*e ko. nas zaskoczy' Ze .rodka do$ie%a od%os de!ikane%o sukania w drewno' Zajrzaem
#rzez sz#ar- mi-dzy deskami' W .rodku& #rzy me$!ac0 sa jaki. m-*czyzna i z !aark" w r-ku
o%!"da roc0- #odniszczony $arokowy kredens' W sa$ym .wie!e roz#oznaem warz 7erze%o
+aury' 1an ,omasz& skradaj"c si- za mn"& na%!e sraci r3wnowa%- i caym ciaem uderzy o
.cian-' =aarka nayc0mias z%asa& a +aura wy$ie% na dw3r' >sysze!i.my y!ko szum
si!nika i szmer *wiru #od koami' W nosie kr-ci smr3d s#a!in'
( No o #o #akac0 ( mrukn" #an ,omasz'
( Z%adza si- ( rzekem #arz"c na nie%o wymownie'
( No co8 ( za#erzy si-' ( 7u* szron na %owie& ju* nie o zdrowie& jak .#iewa!i 5)arsi
1anowie6'
)oj"c u wr3 sodoy widzie!i.my& *e w owym $arokowym kredensie wszyskie
drzwiczki i szuf!ady $yy oware' Na wszyskic0 #3kac0 !e*ay %ru$e omiska'
( ,o dokumeny !andraury ze )zczyna ( #owiedzia #an ,omasz #odc0odz"c $!i*ej do
#3ek'
Zacz-!i.my #rze%!"da/ ksi-%i' Zawieray one r3*ne roz#orz"dzenia& w#isy do ksi"%
wieczysyc0& aky z%onu i urodzin' 1o #rosu kronika niemieckiej adminisracji w )zczynie'
( +rakuje dw3c0 om3w ( #owiedziaem #arz"c na z$i3r'
( ,ak& k3ryc08 ( s#ya #an ,omasz zadzieraj"c %ow- i s#o%!"daj"c na najwy*sze
#3ki'
( Z !iso#ada ABAC oraz !iso#ada ABAL roku ( od#owiedziaem' ( Wszyskie ksi-%i s"
u uo*one c0rono!o%icznie'
( ,e%o #ierwsze%o omu nie ma& %dy* Rosjanie od AA !iso#ada do AD %rudnia ABAC
roku znowu o#anowa!i #oudnie 1rus Wsc0odnic0 ( #owiedzia szef o#ieraj"c si- o me$e!'
1ewnie wedy ewakuowano ca" adminisracj-& a!e za#iski wykonano w wyj"kowo %ru$ej&
jak widz-& ksi-dze %rudniowej'
)#rawdziem' Wszysko si- z%adzao'
( ,o d!acze%o $rakuje ej z !iso#ada ABAL roku8 ( s#yaem'
( +aura j" wzi" ( od#owiedzia 1an )amoc0odzik' ( ,eraz #omy.!my& jak o wszysko
s"d za$ra/'
Czuem& *e czeka mnie ko!ejny wyjazd do Warszawy& do nasze%o !a$oraorium'
( Mo*e do rana o wszysko nie z%inie ( rzekem wymownie #arz"c na ze%arek'
( Idziemy s#a/& a!e we2 dwa omy #o#rzedzaj"ce en !iso#ad ABAL roku ( #owiedzia
#an ,omasz'
Zro$iem& jak kaza& i wr3ci!i.my do kajaka'
Cic0o #oo*y!i.my si- w namiocie' 1an ,omasz #o#rosi o e!efon kom3rkowy'
( Geniu& mam do cie$ie #ro.$- ( zacz" rozmow- z #o!icjanem' ( Wy.!ij dw3c0
wo!nyc0 c0o#ak3w do e%o %os#odarswa' 7es am #ar- rzeczy& k3re c0cia$ym
za$ez#ieczy/' ,ak8 Dzi-kuj-'
)zef #osawi na swoim' 1oo*yem si- s#a/' On czya e niemieckie ksi-%i' W
#ewnym momencie a* #ryc0n" ze .miec0u' Roz$udzio mnie o& wi-c wyszedem na c0wi!-
#rzed namio' Rozejrzaem si- #o o$ozie' Namioy 0arcerzy 7acka znikn-y'
ROZDZIA SMY
ZNIKNICIE HARCERZY POLICYJNI &LIP I &LAP SAMOTNY
REJS DZIEWCZYNA POD MOSTEM PIKNIK Z SIARK HANDEL
TAJEMNICAMI BJKA NA MO!CIE GDAKANIE W !RODKU
LASU
O$udzi mnie #oranny .#iew #ak3w' O$r3ciem si- na dru%i $ok' 1awe cic0o c0ra#a
zawini-y w .#iw3r #o same uszy' 5Fwie*e #owierze i #rze*ycia ro$i" swoje6 ( #omy.!aem'
1o cic0u wdziaem s#odnie i kurk-' Wyszedem z namiou& *e$y rozkoszowa/ si- #orann"
cisz"' 1ierwsze kaczki wy#yn-y ju* na jezioro' Wysoko w %3rze widziaem ma!e:ki cie:
ora $ie!ika' Rozejrzaem si- #o o$ozowisku' Wedy #rzy#omniaem so$ie& *e 1awe m3wi
#rzed snem o znikni-ciu namio3w 0arcerzy 7acka'
( Dzie: do$ryN ( zawoaa Zosia #rzez uc0y!one okienko Rosynana' ( A %dzie 7acek z
c0o#akami8 ( za#yaa roz%!"daj"c si- dookoa'
( 1ewnie wykonuj" da!szy ci"% swej ajnej misji ( za*arowaem'
Z namiou wysun" zas#an" %ow- 1awe'
( 7u* wsa!i.cie8 ( #ya #rzeczesuj"c r-k" wosy'
)#ojrzaem na ze%arek' Z$!i*aa si- 3sma'
( Do$ra& wsawa/ zuc0y ( #o!eciem'
( <o ro$i .niadanie8 ( za#yaa Zosia do$ieraj"c na - okazj- on zacze#ny'
1awe czym #r-dzej ukry %ow- w namiocie'
( ,radycyjnie y ( #owiedziaem do Zosi' ( My musimy zaj"/ si- #ewn" wa*n" s#raw"'
( <o$iey nie s" od#owiednie do wa*nyc0 s#raw8 ( Zosia $ya ju* #odenerwowana'
( A !u$isz inwenaryzacj- saryc0 ksi"% niemieckiej adminisracji8
( O& nie ( j-kn-a Zosia'
( Wczoraj w nocy mie!i.my ko!ejne s#okanie z +aura ( o#owiadaem jej' ( ,ym
razem $y !e#szy i uciek z jedn" ksi-%"' Dzi. musimy odsawi/ do Warszawy o& co nam
zosawi'
( Mo*e #o #rosu s#rowadzimy w3z z miniserswa8 ( wr"ci si- 1awe'
1rzyznaem mu racj-' W wy.ci%u z +aura' wa*ny $y ka*dy dzie:& a wo*enie
arc0iwa!i3w nic $yo eraz najisoniejsze'
Zosia zaj-a si- #rzy%oowaniem .niadania'
( Dzi. #odam szanownym #anom radycyjne danie szefa kuc0ni& czy!i k!o#siki w sosie
#omidorowym z czerswym c0!e$em ( k#ia'
( 1yc0a ( mrukn" 1awe'
>$rani w dresy san-!i.my o$aj nad $rze%iem jeziora' 1awe wsun" do wody czu$ek
du*e%o #a!ca u no%i'
( Zimna ( #owiedzia #o#rawiaj"c r-cznik zawieszony na ramieniu' ( Nie $-dziemy si-
c0y$a u my/8 1rzecie* mydem za$rudzimy wod-'
( ,ak jesN ( krzyczaa Zosia znad $u!i z %azem' Cz-se mycie skraca *ycieN (
Osro*nie dmuc0aa na drewnian" y*k-& k3r" mieszaa #oraw-& #r3$uj"c& czy sos jes ju*
dosaecznie %or"cy'
( 1awe ( sze#n"em ( fakycznie nie $-dziemy ru/ wody mydem& a!e oc0!a#a/ si-
roc0- rze$a'
1awe o#!uska so$ie warz& r-ce i k!ak- #iersiow" zro$iem o samo' 1oem
usied!i.my na rawie i zjed!i.my .niadanie' 1o %odzinie #rzedzwoni!i.my do miniserswa #o
samoc03d z konwojenem& k3ry mia za$ra/ ksi-%i zna!ezione w me!inie zodziei' 1rzed nami
$yy rzy %odziny czekania' 1osanowi!i.my z 1awem wykorzysa/ en czas na
inwenaryzacj- ksi"%' Wsied!i.my do kajaka i #o#yn-!i.my na dru%" sron-'
( 7e.!i ko. s#r3$uje mnie #orwa/ z ej samoni #omi-dzy %arnkami i wa*nymi
s#rawami m-*czyzn& o nie $-d- si- du%o o#ieraa ( sraszya nas Zosia'
)zy$ko wiosowa!i.my #yn"c na dru%" sron-' 1rzy$i!i.my do $rze%u w ym samym
miejscu co wczoraj' )#acerkiem #osz!i.my do %os#odarswa' Na #odw3rzu sa radiow3z'
7eden z modyc0 #o!icjan3w wa.nie $y zaj-y #od%!"daniem #rzez !ornek- Zosi
#rzy%oowuj"cej si- do #orannej k"#ie!i' 1rzy#omina ma" $eczuk-' 1arz"c zajada kana#ki
zawini-e w #rzeuszczony #a#ier'
( Marian& c0od2& zo$acz& jaka !a!aN ( krzykn" do ko!e%i'
7e%o ko!e%a jednak so!idnie wy#enia swe o$owi"zki i cic0o zaszed nas od yu' +y
szczu#y& wr-cz c0udy& a je%o mundur a* !.ni czyso.ci"' Wy%!"da jak roc0- odc0udzony
#!aka rek!amuj"cy uroki #racy w #o!icji'
( 1rze#raszam& mo*na wiedzie/& cze%o #anowie u szukaj"8 ( %rzecznie za#ya'
Wymow- je%o wy#owiedzi #odkre.!aa do: s#oczywaj"ca na ko!$ie #rzewieszone%o
#rzez rami- kaasznikowa'
Okaza!i.my swe dokumeny' W ym czasie #od%!"daj"cy niec0-nie odj" od oczu
!ornek-' O$ejrzaem si- na dru%" sron-' C0y$a raci naj!e#sze widoki'
( )zef m3wi& *e #anowie u #rzyjd" ( #owiedzia Marian #o uwa*nym o$ejrzeniu
naszyc0 !e%iymacji' ( 1rosz- $ardzo ( r-k" wskaza szo#-' ( 1oczekamy& a* #rzyjedzie wasz
rans#or ( doda na koniec' ( A y czuwaj i nie o%!"daj si- za !askami ( #owiedzia do ko!e%i'
Nas-#ne dwie %odziny $y!i.my zaj-ci s#isywaniem ko!ejnyc0 ksi"%' +yo ic0
siedemdziesi" i o$ejmoway !aa ABAK(ABAH' Za#isano w nic0 wszysko& co $yo zwi"zane z
#rac" !andraa rezyduj"ce%o w )zczynie'
1oem jeszcze c0wi!- #osiedzie!i.my razem z #o!icjanami' +y!i akimi
#rzeciwie:swami jak F!i# i F!a#' ,ak ic0 e* oc0rzciem w my.!ac0'
1rzed dwunas" #rzyjec0aa fur%oneka z miniserswa' )zy$ko s#isa!i.my #rook3 i
samoc03d uda si- w dro%- #owron"' 7eszcze do Nidzicy mia $y/ eskorowany #rzez F!i#a i
F!a#a'
Znowu sied!i.my do kajaka'
( Co ro$imy z resz" dnia8 ( za#ya 1awe' ( Nie zd"*ymy dzi. o$jec0a/ nawe #oowy
#o!a $iwy #rzed wieczornym s#okaniem'
( 1ro#onuj-& *e$y.my s#oka!i si- juro wieczorem ( #owiedziaem' ( Wezm- w3j
e!efon kom3rkowy i je.!i $-dziesz mi #orze$ny& o zadzwoni- #od numer O!$rzyma'
1o #i-ciu minuac0 $y!i.my ju* w o$ozowisku' 1awe szy$ko s#akowa swoje rzeczy
do Rosynana' Zosia demonsracyjnie #rzeniosa sw3j #!ecak do samoc0odu' )zczerze
#rzyznam& *e cieszya mnie #ers#ekywa samone%o rejsu' Miaem nadziej-& *e #yn"c
samonie wi-cej zo$acz" i #rze*yj-' O$oje szy$ko odjec0a!i do domu O!$rzyma& k3ry czeka
na nic0 od rana'
Zwin"em namio i razem z resz" rzeczy u#akowaem na #rzodzie kajaka'
Ze#c0n"em %o na wod- i #owo!i wiosuj"c ruszyem na wsc03d' )#oza rzadkic0 c0mur
#rzy%rzewao majowe so:ce' Zdj"em wi-c kurk- i w samej f!ane!owej koszu!i cieszyem si-
cie#em i sa$ymi #owiewami wiaru' Oczy syciem #ierwsz" wy$ujaa e%o roku zie!eni" i
radosnym #rze$udzeniem #rzyrody'
1yn"em #od wiar& wi-c nie wyczua mej o$ecno.ci ania #ij"ca wod- u uj.cia rzeki
Omu!ew z jeziora o ej samej nazwie' De!ikanie #rzy0amowaem wiosami& *e$y #rzyjrze/
si- emu sie!skiemu widokowi' )arna cay czas srzy%a uszami' ;dy #odniosa e$ i ujrzaa
mnie& czmyc0n-a w !as jednym #i-ciomerowym susem' 7eszcze y!ko ki!ka sekund
syszaem omo jej ko#y'
Je%!u%a z nurem nie s#rawiaa wi-kszyc0 #ro$!em3w' 1o niecaym ki!omerze
musiaem wysi"./ z kajaka i #rze#c0n"/ %o nad kamieniami #od niewie!kim moskiem na
!e.nej drodze' Da!ej rzeka raz rozszerzaa si-& raz zw-*aa' 1yn"em #od cudownie zie!onym
$a!dac0imem %a-zi o!c0& wierz$ i wysokic0 sosen' 1o !ewej sronie widziaem #odmoky !as
$rzozowy' 7u* z da!eka syszaem od%osy samoc0od3w #rzeje*d*aj"cyc0 #o mo.cie na
drodze 7edwa$no(Nidzica'
1od mosem rzeka miaa ju* $ysry nurN' 1o #rawej sronie zo$aczyem siedz"c" rud"
dziewczyn-' ;ryza warkocz i #akaa' )zy$ko #rze#rawiem si- #rzez kamienie i skr-ciem
do $rze%u' Zmusi mnie do e%o wzrok #anienki' Widziaem w nim sraszn" des#eracje'
Czuem& *e za c0wi!- mo*e sa/ si- co. sraszne%o' Dzi3$ kajaka zaszura o ma!e:kie
ooczaki' ,yem moje%o okr-u roc0- zarzucio& %dy c0cia %o #orwa/ osry #r"d rzeki'
Wysiadem i #odszedem do dziewczyny' 1arzya na mnie z #rzesrac0em' Cay czas
c0!i#aa& a zy wie!kie jak %roc0 same s#yway #o rumianyc0 #o!iczkac0' Widziaem na jej
nosie #ocz"ki #ie%3w& k3re #ojawiy si- #o #ierwszyc0 sonecznyc0 dniac0' +ya $ardzo
z%ra$na& a jej fi%ur- y!ko #odkre.!ay o$cise s#odnie i f!ane!owa koszu!a w kra- fanazyjnie
zawi"zana nad #-#kiem' >siadem o$ok niej& jednak nie naz$y $!isko& *e$y jej nie
#rzesraszy/ i a$y nie #omy.!aa& *e jesem jakim. rzecznym #odrywaczem'
( Da!eko s"d do wsi8 ( za#yaem'
1oci"%aj"c nosem #okr-cia %ow"'
( ,o #rzez nie%o8 ( do#yywaem si- wskazuj"c %ow" na sre$rny #ier.cionek
zar-czynowy'
Mi!czaa& a nad nami z 0ukiem #rzeaczay si- samoc0ody'
( 7ak masz na imi-8 ( za#yaem'
( Co #an8 7aki. #odrywacz8 ( mrukn-a #rzez zaci.ni-e na warkoczu z-$y'
( Jycz!iwy'
)a$o u.miec0n-a si-'
( ,o jes #an okazem muzea!nym'
( 1racuj- w muzea!nicwie& wi-c cz-./ #racy #rzenosz- do *ycia oso$ise%o' Na imi-
mam ,omasz ( #owiedziaem #odaj"c jej r-k-'
( )ara ( #rawie sze#n-a wysuwaj"c w moj" sron- w"sk" do:'
( ,o nie jes c0y$a norma!ne& *e adne dziewczyny siedz" #od mosami& c0y$a *e s"
odmian" rzecznyc0 syren'
( No& eraz o c0y$a mnie #odrywasz'
( W moim wieku mo*na so$ie #ozwo!i/ na dro$ne krooc0wi!e z modymi #annami
#od mosami'
Widziaem& *e #owo!i #rzeamaem #ierwsze !ody' 1osanowiem ku/ *e!azo #3ki
%or"ce'
( 1owiedz szczerze& co si- sao'
( A czy o ko%oko!wiek o$c0odzi8
( Mnie' Zarzymaem si- u y!ko d!a cie$ie' Mo*e jese. %odna8
Nie.miao #rzyakn-a %ow"'
( Za#raszam na soik k!o#sik3w i sary c0!e$' Mo*e jednak #od#yniemy kawaek
da!ej' 7edzenie #od mosem nie jes w moim zwyczaju' 1ewnie znasz jakie. urocze miejsce
nad rzek"'
Znowu kiwn-a %ow" i wsaa orze#uj"c s#odnie z #iasku' Wsied!i.my do kajaka i
#o#yn-!i.my jakie. #3 ki!omera w d3 rzeki' W #ewnym momencie dziewczyna wskazaa
r-k" na ma!e:k" wyse#k- na .rodku rzeki' Rosa am y!ko jedna smuka $rzoza' 7ej mode
!iski !ekko rze#oay na wierze' 1o #rawej sronie $y jeszcze !as& a #o !ewej "ki'
Wys#a miaa mo*e rzy mery szeroko.ci i sze./ du%o.ci' 1orasaa j" moda rawa'
Drzewko roso #rzy kra:cu #oo*onym $!i*ej wsi' ;a"zki o#aday ak nisko& *e %dy$ym
roz$i am namio& o $y$ym niewidoczny d!a mieszka:c3w <ociaka' 1omy.!aem& *e o
idea!ne miejsce na o$3z'
( We wsi jes sk!e#8 ( za#yaem dziewczyn- wyjmuj"c kuc0enk-'
)kin-a %ow" i sama si-%n-a #o #ae!ni-& a!erze i c0!e$' Nie #ozwo!ia mi nawe
kiwn"/ #a!cem #rzy ro$ieniu o$iadu' W.r3d moic0 za#as3w zna!aza nawe jakie. #rzy#rawy
i wkr3ce w #owierzu uni3s si- aroma& jakie%o jeszcze w czasie ej wy#rawy nie czuem'
5,aki zao%an o skar$6 ( #omy.!aem'
Wa.nie #odawaa mi a!erz z k!o#sikami& r3wno #rzyci-ymi kromkami c0!e$a
dokadnie #osmarowanymi masem& %dy na $rze%u #ojawio si- dw3c0 osiemnaso!enic0
c0o#ak3w'
( Gej& )iarkaN Rzucasz Mi!ionera d!a emerya8 ( krzycze!i'
( 1arz& #iknik se zro$i!i ( m3wi jeden do dru%ie%o'
Na szcz-.cie szy$ko #osz!i swoj" dro%a' Dziewczyna jak$y sracia oc0o- na
jedzenie'
( Ze#suem ci re#uacj-O8 ( za#yaem'
1okr-cia %ow"'
( )iarka o c0y$a do$re #rzezwisko ( za%adywaem' ( 7es w nim imi- i rude wosy'
)ara wzruszya ramionami' 7adem nie odzywaj"c si-' 1os#o!ie k!o#siki smakoway
nie$ywa!e' Wkoo unosi si- c0arakerysyczny za#ac0 rzeki& a w #owierzu !aay #ierwsze
wiosenne moy!e'
( Dok"d #yniesz8 ( za#yaa )ara'
( 1rzed sie$ie' )zukam ciekawyc0 !udzi'
( 7a jesem nudna'
( Wca!e nie' Masz jak". ajemnic-& doskona!e %oujesz i jese. .!iczn" dziewczyn"'
( Faceci o y!ko jedno my.!"' <o$iea #owinna $y/ w kuc0ni i $y/ adna ( #owiedziaa
ze zo.ci"' ( =u$i- %oowa/& sudiuj- fi!o!o%i- #o!sk"'
( Wy$acz' 7esem sarym kawa!erem& #racuj- w miniserswie i ni%dy nie miaem
czasu na o*enek' 132niej ju* .!u$ nie mia sensu& $o #o!u$iem aki sy! *ycia'
)ara s#rawiaa wra*enie& jak$y #odj-a jak". sza!on" decyzj-'
( Mo*e #orze$ujesz do$rej kuc0arki i wio.!arki ( rzeka ukadaj"c si- na rawie'
1arzya na mnie #rzy ym za!onie'
( Od #ro$!em3w nie mo*na ucieka/ ( od#owiedziaem'
Wesc0n-a i usiada'
( 1rze#raszam& *e o ak wyra*-& a!e jese. czowiekiem sarej day' <ociak o
miejscowo./ wy#oczynkowa& do k3rej !aem #rzyje*d*aj" do swoic0 dacz r3*ni !udzie' W
ym sarsi i $o%aci' Niejeden #ro#onowa mi mie s#-dzenie czasu' Oczywi.cie wiesz& co si-
za ym kryo' Zawsze odmawiaam' ,eraz #ierwsza sama za#ro#onowaam sza!ona ucieczk-
w nieznane i moja ofera zosaa odrzucona'
( ;dy$ym ci- wzi" ze so$"& *aowaa$y. e%o' 1o #ierwsze& nie zaoferuj- ci mi!e
s#-dzone%o czasu& $o mam u swoj" ro$o-' 1o dru%ie& o nie jes s#os3$ na rozwi"zywanie
ko#o3w z narzeczonymi'
( A jak" masz uaj ro$o-8 ( s#yaa #rzymru*aj"c oczy'
W ym momencie zrozumiaem& *e si- wy%adaem'
( ,y masz swoje ajemnice& a ja swoje ( od#owiedziaem'
( Zro$imy wi-c $arer& czy!i 0ande! wymienny ( za#ro#onowaa )ara' ( ,woja
ajemnica za moj"'
( <o #ierwszy8
( Jadne z nas nie z%odzi si- $y/ #ierwszym& wi-c $-dziemy !osowa/' 9d2$o rawy
wy%rywa'
)zy$ko urwaa jedn" rawk- i ukrya r-ce za so$"' Wskazaem na jej #raw" do: i
wy%raem' )ara zacz-a o#owie./'
( W u$ie%ym roku !aem #oznaam uaj fajne%o c0o#aka' Na imi- ma 1ior'
1rzyjec0a u na dwa y%odnie do domku swoje%o ojca' )ko:czy ekonomi- i od wrze.nia mia
#racowa/ jako mak!er' Zamias dw3c0 y%odni zosa u na dwa miesi"ce' 7e%o ojciec& $ardzo
$o%ay czowiek& uwa*a& *e jesem za$awk" syna& wi-c #oc0wa!a nasze s#okania' 7ak si-
za#ewne domy.!asz& d!a nas o nie $ya za$awa' 1ior #!anowa zna!e2/ #rac- w O!szynie&
%dzie sudiuj-' Wedy do akcji wkroczya je%o maka' )wierdzia& *e zami- karier- 1iora& $o
c0c- wykorzysa/ %o i zosa/ kur" domow"'
)muno #okiwaem %ow"'
( Ojciec 1iora za namow" *ony zacz" %n-$i/ wie.' Naj#ierw& %dy %mina c0ciaa
odku#i/ od nie%o kawaek nie#orze$ne%o mu #o!a& *e$y #osawi/ am oczyszcza!ni-
.ciek3w& za#ro#onowa srasznie wy%3rowan" cen-' ;mina ku#ia %runy od s"siada' Ojciec
1iora mia do$ryc0 #rawnik3w i zna!az jak". !uk- w #rawie' >dao mu si- za$!okowa/
$udow- zaskar*aj"c wszysko do s"du' ,eraz odku#i od #owojenne%o wa.cicie!a #rawa do
$udynku& %dzie mie.ci si- wiejski dom ku!ury' C0ce zwrou swojej wasno.ci i ma zamiar
zro$i/ am 0oe!' ;dy$y o zro$i& o wszyscy sraci!i$y zaro$ek na !enikac0& k3rzy !aem
wynajmuj" #okoje w wiejskic0 c0au#ac0' Caa wie. uwa*a& *e o moja wina'
Na #o!iczkac0 )ary znowu #ojawiy si- wie!kie kro#!e ez'
( A co ze .!u$em8 ( za#yaem'
( Rodzic3w 1iora o nie o$c0odzi' C0c" zem.ci/ si- na caej wsi' 7e%o ojciec ak $oi
si- c0o#ak3w z <ociaka& *e wynaj" czerec0 %ory!i& *e$y #i!nowa!i je%o daczy i domu
ku!ury' Od #3 roku s" z nimi y!ko ko#oy' Czasami #ij" i c0odz" #o wsi szukaj"c zacze#ki'
Nasi si- ic0 $oj"& $o ci faceci maj" $ro:'
( A #o!icja8
( Nasz #oserunkowy #owiedzia& *e ojciec 1iora mia #rawo wynaj"/ oc0ron-' Ni%dy
nie udao si- yc0 osik3w za#a/ #ijanyc0 z $roni" u #asa& wi-c nie mo*na nic zro$i/'
( A woi rodzice8
( Ojciec #owiedzia& *e mnie wyk!nie i nie $-dzie c0cia widzie/ w domu' Mama si-
%o $oi'
Znowu #o!ecia srumie: ez' 1odaem )arze #aczk- c0useczek 0i%ienicznyc0'
( ,eraz y ( #owiedziaa do mnie& %dy ju* si- nieco us#okoia'
( Moja 0isoria jes nieco umiej dramayczna' Razem ze swoim ws#3#racownikiem i
%ru#" #rzyjaci3 szukamy !e%endarne%o skar$u %eneraa )amsonowa'
( Wszyscy %o szukaj" ( za.miaa si- )ara' ( ,en skar$ o jak miyczne T!dorado'
( C0y$a ak ( #okiwaem %ow"' ( Wa*ne& *e mo*na ciekawie s#-dzi/ czas'
+yo ju* #32ne #o#oudnie& a c0ciaem jeszcze dzi. zro$i/ zaku#y'
( Mo*e odwioz- ci- do wsi ( za#ro#onowaem dziewczynie'
( Do$rze'
( Nie zaszkodz- ci8
( C0y$a ju* nic nie zmieni sosunku !udzi do mnie' =edwie mnie o!eruj"'
Wsied!i.my do kajaka i #o#yn-!i.my' Nur rzeki $y !eniwy& a koryo szerokie'
1yn-!i.my #omi-dzy wyse#kami zaro.ni-ymi k-#kami drzew' ,u* za mosem na asfa!owej
drodze w .rodku <ociaka znajdowa si- niewie!ki #omos' 1rzy$iem do nie%o' )ara zosaa
#rzy mo.cie& *e$y #o#i!nowa/ moic0 rzeczy& a ja #rzeszedem na dru%" sron- do sk!e#u'
7edno wej.cie #rowadzio do sk!e#iku i #unku #oczowe%o' Naj#ierw rze$a $yo
#rzecisn"/ si- #omi-dzy #!asykowymi so!ikami zaj-ymi #rzez miejscowyc0' 1arzy!i na
mnie nieufnie' Zro$iem zaku#y wz$o%acaj"c 5s#i*arni-6 nie y!ko o k!o#siki& a!e i #u!#ey&
faso!k- #o $reo:sku oraz %o"$ki' Wyc0odz"c zo$aczyem soj"cy u* #rzy sk!e#ie s#ory
$udynek' 5Wiejski Dom <u!ury6 oznajmia szy!d' 1rzy ro%u ujrzaem znaczek .wiadcz"cy&
*e $udow!a jes za$ykiem'
Du*sz" c0wi!- saem #rzy%!"daj"c si- emu za$ykowi' +y o #i-rowy dom z
murowanym #arerem i drewnianym #oddaszem' Wa.nie a drewniana za$udowa miaa
waro./ za$ykowa' +y o rzadki #rzykad niemieckiej szuki $udow!anej z rze2$ionymi
%zymsami' 5,rze$a s#rawdzi/& co o za cudo6 ( #omy.!aem i ruszyem do mosu' <"em oka
ujrzaem dziwnie znajom" #osa/ u$ran" na zie!ono& nios"c" kur- #od #ac0"' )wierdziem& *e
o musiao $y/ y!ko zudzenie'
1rzy mo.cie wok3 )ary sao rzec0 u$ranyc0 na czarno osik3w z o%o!onymi
%owami'
( Oj& $"d2 d!a nas mia& $o wszysko o#owiemy 1iorusiowi i #rzyszej e.ciowej (
m3wi jeden z nic0 #r3$uj"c ramieniem o$j"/ dziewczyn-'
)ara srz"sn-a je%o r-k-'
( Go!a& #anowieN ( krzykn"em #rzeciskaj"c si- do )ary'
( >wa%a na ko.ci& #anie sarszy #owiedzia jeden z $yczk3w'
Na od!e%o./ a* .mierdziao od nic0 #iwem' 7u* en za#ac0 wz$udza we mnie a%resj-
i %oowa krew' Nie cier#iaem #od#iyc0 modzie:c3w& k3rzy w %ru#ie czu!i si- #ewni
sie$ie'
( Cze%o c0cecie od ej dziewczyny8 za#yaem'
7ednocze.nie o%!"daem si- na !udzi siedz"cyc0 #rzed sk!e#em' =iczyem& *e #omo%"
mi' Oni jednak o$oj-nie #rzy%!"da!i si- caej scenie' W !e znowu #rzemkn-a jaka. zie!ona
#osa/'
( )iarka& nie sa/ ci- na modszyc0 kawa!er3w i o$ro:c3w ( za*arowa en& k3ry $y
c0y$a najwa*niejszy'
( Wsiadaj #an do 3deczki i s#ywaj ( #owiedzia jeden z osik3w od#yc0aj"c mnie'
Rzuciem or$- z zaku#ami na ziemi-' <iedy. renowaem judo& niedawno 1awe
zro$i mi dodakowe #rzeszko!enie' Naj!e#iej za#ami-aem zasad-4 5>%i"/ si-& a$y
zwyci-*y/6' C0wyciem r-k- na#asnika& z%i"em si-& roc0- #odszedem #od nie%o i z ca"
si" #oci"%n"em %o' C0o#ak m3%$y w cyrku #rezenowa/ sa!o mora!e' Wykona .!iczne%o
kozioka na moim %rz$iecie i u#ad #!ecami na asfa!'
7e%o ko!edzy c0wyci!i mnie #od r-ce'
( Wa!& Maniek& w saruc0aN ( krzycze!i do #owsaj"ce%o ko!e%i'
)ara zacz-a krzycze/' ,u$y!cy y!ko #o#ija!i #iwko ciekawi darmowe%o widowiska'
Osikowie rzyma!i mnie #od okcie' )zar#n"em si- do #rzodu' =ew" #i-" ko#n"em
e%o z !ewej w krocze& a %dy si- z%i"& #o#rawiem #odnosz"c #i-./ w kierunku je%o nosa'
Nieadnie jes $i/ !e*"ce%o& a!e e%o& k3ry wsawa ko#n"em w rami- i znowu u#ad' ,en z
#rawej ooczy moj" szyj- si!nym ramieniem i ko#n" od yu w moje ko!ana' Auomaycznie
z%i-y si-& a ja zacz"em !ecie/ #!ecami do yu' 5Zasada numer dwa4 $-d"c w #arerze
s#rowad2 #rzeciwnika do e%o same%o #oziomu6 ( #rzy#omniay mi si- sowa 1awa'
5?awiej #owiedzie/& ni* zro$i/6 ( #ojawia si- dru%a ref!eksja' 7ednak szar#n"em
#rzeciwnika za kosk-& a on sraci r3wnowa%" i zacz" !ecie/ na mnie' 1rzyci"%n"em ko!ana
#rawie #od $rod" i ca" si" swyc0 n3% ode#c0n"em %o od sie$ie' Nie s#odziewa si- e%o&
wia/ #oszy$owa do yu w#ros na niska $arierk-& #rzez k3r" #rze!ecia w#ros do rzeki'
Wem z %-$i wsi do$ie% nas 0uk #odo$ny do wysrza3w' Osikowie nayc0mias z$ysrze!i'
( ,o #ewnie Wiewi3r srze!a ( krzykn" jeden z nic0' ( Wie.niaki znowu aakuj"'
)zy$ko #owsa!i i !ekko zaaczaj"c si- #o$ie%!i w sron- wy$uc03w'
( 7eszcze si- #o!iczymy ( rykn" na odc0odnym Maniek'
( Co. y naj!e#sze%o zro$i8 ( )ara #omo%a mi wsa/ i orze#a/ odzie* z kurzu'
Widziaem& *e %awied2 #rzed sk!e#em ym razem #arzya w sron-& dok"d #o$ie%!i
modzie:cy'
Czuem si- srasznie zm-czony #o wa!ce'
( ,am w do!e jes jakie. $ez#ieczne miejsce na o$3z8 ( za#yaem )ar-' ( Nie dam
rady wr3ci/ w miejsce& %dzie jed!i.my o$iad'
( Wsiadaj ( #owiedziaa w#yc0aj"c mnie do kajaka'
1o#yn-!i.my #onad ki!omer w d3 rzeki' W #ewnym momencie dziewczyna #rzy$ia
do #rawe%o $rze%u' 1rzede mn" znajdowaa si- niewie!ka #o!ana'
( Dookoa s" %-se zaro.!a ma!in ( #owiedziaa )ara' ( +-dziesz uaj w miar-
$ez#ieczny' ,e $andziory mo%" c0cie/ si- zem.ci/' Wszyscy we wsi $oj" si-& *e mo%" komu.
s#a!i/ c0au#-'
( Ciekawe& co o $yy za srzay'
( Niewa*ne' 7uro ci #owiem' 1rzyjd- do cie$ie rano'
)ara szy$ko znikn-a w !esie' Z$!i*a si- wiecz3r& wi-c czym #r-dzej ( mimo $3!u w
#!ecac0 i nadwyr-*one%o .ci-%na ( #osawiem namio' Na ko!acj- zro$iem so$ie 0er$a- i
kana#ki z serem'
Wsuc0any w cisz- za#omniaem o 1aw!e' Rozmy.!aem& jak mo%- #om3c )arze' Co.
mi #rzyszo do %owy' Zadowo!ony z #omysu #osanowiem #oo*y/ si- s#a/' Na%!e z !asu
do$ie%o mnie %dakanie kury' 59!e z o$"& ,omaszu6 ( #omy.!aem' 57edni widz" $iae
myszki& a y syszysz kury w .rodku !asu6'
ROZDZIA DZIEWITY
MARATON PRZEZ MOJE !NIADANIE KOMANDOSI Z KUR CO
ZROBI" Z PTAKIEM? KIM S YSI? JACEK ZOSTA
DZIADKIEM POTOMEK HETMANA JAZOWIECKIEGO NA
POLOWANIU HARCERZE KONTRA OSIKI POZNAJEMY
GENERAA SAMSONOWA
Ca" noc #rzes#aem s#okojnie mimo $3!u ko.ci' Wa.nie #rzewracaem si- z jedne%o
$oku na dru%i i naci"%aem .#iw3r na %ow-& %dy na%!e #odrzuci mn" sraszny 0uk' Czym
#r-dzej oworzyem suwak namiou' Rzek- s#owijaa jeszcze !ekka m%a' Wysoko w %3rze
ujrzaem dwie sy!weki wojskowyc0 samo!o3w odrzuowyc04 Mi%(DA i Mi%(DB' Wa.nie nad
!asami #i!oci #osanowi!i #rzekroczy/ #r-dko./ d2wi-ku' ,owarzyszy emu zawsze srasz!iwy
omo'
Wiedziaem& *e ju* nie zasn-' Zimne k-$ki m%y orze2wiy mnie do reszy& wi-c
usiadem #rzed namioem& *e$y za#a!i/ #a#ierosa' 1oem #osawiem czajnik na kuc0ence i
#okroiem c0!e$ na .niadanie' 1osmarowaem %o masem i zacz"em kroi/ ser'
Na%!e za so$" w krzakac0 usyszaem 0uk wysrzau i rzask %a-zi' 1rzez moje
.niadanie w dzikim #-dzie #rze!ecia !is' 7e%o ruda kia #rawie dokn-a me%o nosa' W $ie%u
$y ak #rzy#aszczony do ziemi& *e no%i rozsawia na $oki' )adzi wie!kimi susami i rafi
a#ami w moje wa.nie #okrojone kromki'
O%!"daem swoje #ode#ane .niadanie& %dy #ojawi si- ko!ejny %o./' +y o wiekowy
ju* my.!iwy& k3ry w $ie%u #rzeadowywa szucer i %oni za !isem'
( 1rze#raszam ( rzuci de#cz"c #o moim kocu i znikn" w krzakac0'
1o akiej defi!adzie #osanowiem skry/ si- w namiocie i am #rzyrz"dzi/ so$ie
#osiek'
1iem dru%i ku$ek 0er$ay za%ryzaj"c %o nowymi kana#kami& %dy nad rzeka
zo$aczyem ko!ejne%o #rzy$ysza' +y o jeden z c0o#ak3w 7acka& zdaje si- Arnie' >z$rojony
w sa#erk- s#acerowa wzdu* $rze%u i ko#a w wi!%onej ziemi' Do woreczka fo!iowe%o
z$iera du%ie i o$rzyd!iwe d*d*ownice'
5Z%odnie!i i $-d" owi/ ry$y6 ( #omy.!aem z saysfakcja' 1oem zref!ekowaem si-
jednak i zdziwiem& *e 0arcerze s" wa.nie u& c0ocia* #owinni $y/ eraz %dzie. #omi-dzy
)zczynem a Mr"%owem' 1ewnie .!edzi!i mnie id"c wzdu* $rze%3w rzeki'
( 13jd- zo$aczy/ wasz" $az- mrukn"em sam do sie$ie' Ruszyem za Arnim' C0o#ak
z$iera ro$aki z wie!k" zacieko.ci"& c0ocia* widziaem& *e si- roc0- $rzydzi' W #ewnym
momencie zawr3ci w !as' )kradaem si- za nim' 1o niecayc0 #i-ciu minuac0 ujrzaem
w.r3d krzew3w smu*k- dymu' Arnie znikn" w $azie& a #o c0wi!i do$ie%o mnie radosne
%dakanie'
( A wi-c nie #rzesyszao mi si- ( sze#n"em #rzy#ominaj"c so$ie wczorajsze dziwne
od%osy z !asu'
7ak zwyci-zca wkroczyem do $azy komandos3w' Mi-dzy czerema drzewami
rozsawi!i #oek z suc0yc0 %a-zi' W .rodku ej #a!isady usawi!i swe namiociki z #aaek'
Nie s#odziewa!i si- c0y$a niko%o' Na m3j widok zd-$ie!i'
( O rany ( j-kn" Maciek'
( 7ak nas wujek zna!az8 ( za#ya 7acek'
Wedy zo$aczyem kur- zajadaj"c" ro$aki ocz"ce si- w sarej #uszce' 1rawie #adem
ze .miec0u'
( Z wojownik3w zamieniacie si- w ro!nik3w8 ( *arowaem'
( Nie wiedziaem& *e komandosi wo*" ze so$" na akcje *ywy inwenarz' Mo*e wam
ku#i/ krow-' Codziennie $-dziecie mie!i .wie*e m!eko'
( ,a kura o za#aa za #rzysu%- ( wyja.ni zako#oany 7acek'
( 1omo%!i.my jednej #ani #or"$a/ drewno& #os#rz"a!i.my #odw3rko& zaaa!i.my
dac0& a Maciek nawe na#rawi rakor' Dosa!i.my kur-& *e$y j" zje./'
( 7ese.cie okruni ( #owiedziaem' ( ,uczycie $iedne zwierz- #rzed .mierci"'
( C0o#aki& nie ukrywajmy ( mrukn" ;us!ik' ( Jaden z nas nie #orafi jej za$i/ ani
nawe wy#aroszy/' Mo*e #an #orafi8
W je%o #yaniu syszaem cie: #ro.$y i nadziei' 1oda mi #rzy ym wie!ki n3*& du%i
#rawie na czerdzie.ci cenymer3w'
( 7edz"c konserwy mam czasami wyrzuy sumienia ( od#owiedziaem c0owaj"c r-ce
za sie$ie'
( No o j" wy#u.cimy ( orzek 7acek'
( Zr3$cie o na skraju wsi ( #oradziem' ( Rano widziaem !isa& k3ry #orafi roz#rawi/
si- z dro$iem w #rzeciwie:swie do #ewnyc0 komandos3w'
Zro$i!i o$ra*one miny'
( Nie mo*ecie jej komu. ods#rzeda/8 ( #yaem' ( 7ed!i.cie co.8
1rzy o$u #yaniac0 #okr-ci!i %owami'
( No o s#rzedajcie'
( <omu8 ( za#ya!i'
( W <ociaku'
( Wsyd ( mrukn" ;us!ik'
( ,o id2cie do s"siedniej wsi'
( <o. #omy.!i& *e kradziona ( rzuci 7acek'
<ura w ym czasie z*ara ju* ca!e ro$acwo i zacz-a c0odzi/ w.r3d c0o#ak3w' 7ej
kroki znaczyy $iae kro#ki %uana' Garcerze y!ko odsuwa!i si- od #aszyska'
( Do$ra& c0od2cie do moje%o o$ozu zadecydowaem' ( Nakarmi- was i #o#-dz- do
<-rzyna'
Zrezy%nowani i %odni zacz-!i si- z$iera/'
( <3ry z was widzia mnie wczoraj we wsi8 ( za#yaem znienacka'
Odruc0owo s#ojrze!i na Ma/ka'
( Nik ( mrukn-!i nieskadnym c03rem'
( <amiecie' Maciek& jak o $yo8
C0o#ak udawa zaj-e%o #akowaniem #!ecaka'
( Ni$y co8 ( za#ya niewinnie'
( ,o cie$ie wczoraj widziaem we wsi z kur" #od #ac0"' Masz nawe na s#odniac0
$iae .!ady kurzyc0 ku#ek'
)#ojrza na no%awki'
( Niosem kur-& a!e #ana nie widziaem'
C0wyciem %o za rami-'
( Od kiedy 0arcerze kami"8 za#yaem'
O$ejrza si- na 7acka'
( No& #owiedz ( mrukn" m3j siosrzeniec'
( Wracaem wa.nie z ym #aszyskiem zacz" o#owiada/ Maciek' ( Zo$aczyem #ana
$3jk- z ymi rzema ko!esiami' Mo%em $iec na #omoc& a!e syszaem we wsi& *e oni s"
uz$rojeni' +aem si-& *e rzem nie dam rady' Zresz" #an nie c0cia& *e$y.my da!ej zajmowa!i
si- s#rawa skar$u )amsonowa' Wymy.!iem wi-c #ods-#& ma" dywersj-& a$y odwr3ci/ ic0
uwa%-' ,en czwary ysy s#a so$ie na !e*aku #rzed rezydencj" e%o $o%acza' 1odo*yem mu
w #o$!i*u ma" #eard-' 7ak wy$uc0a& od razu #odskoczy& wyrwa #iso!e za #asa& szy$ko
dwa razy wysrze!i w #owierze i zacz" wodzi/ !uf" dookoa'
( Dziwne ( zasanawiaem si-'
( Wca!e nie ( #owa*nie od#owiedzia 7acek' ( Face c0cia ko%o. rafi/' D!ae%o
naj#ierw dwa razy wywa!i w #owierze& *e ni$y $yy o srzay osrze%awcze' Wszyscy we
wsi je sysze!i' +y kryy& #od wz%!-dem #rawnym nie mo*na $y mu $yo nic zarzuci/ i m3%
swo$odnie srze!a/ do inruza'
( ,o sraszne ( mrukn"em'
( 7u* o nic0 wie!e sysze!i.my ( #owiedzia 7acek' ( )erroryzowa!i ca" wie.' Nik nie
c0ce im si- #rzeciwsawi/' <o$iea& u k3rej zaro$i!i.my kur-& odm3wia im s#rzeda*y jajek'
1oem w nocy ko. c0cia #od#a!i/ jej sodo-' Na szcz-.cie s"siad zo$aczy o%ie: i szy$ko
u%aszono #o*ar'
W czasie naszej rozmowy kura kr-cia si- #o o$ozie' W ko:cu na du*ej znikn-a w
jedynym jeszcze soj"cym namiocie' ;dy sko:czy!i.my dyskusj-& usysze!i.my dono.ne
%dakanie'
( C0y$a zosa!i.cie dziadkami ( za.miaem si-'
C0o#cy #arzy!i na mnie zdumieni'
( Wasza kura zniosa jajko ( zawiadomiem ic0'
7eden #rzez dru%ie%o za%!"da!i do szaasu& z k3re%o syc0a/ $yo radosne %dakanie'
Wszyscy na%!e o#ad!i na ziemi-'
( I co eraz8 ( za#ya =u.nia dra#i"c si- #o wydanym nosie'
1rzyznam& *e nie wiedziaem& co im #oradzi/& wi-c na wsze!ki wy#adek uciekem'
( Dziadziusie& czekam na was w swoim o$ozie ( o.wiadczyem #rzy$ieraj"c radosny
wyraz warzy' ( Arnie wie& %dzie o jes& $o am z$iera ro$aki'
)zy$ko szedem #rzez !as& a za so$" syszaem dono.ne %dakanie' 1rzy#omniaem
so$ie jednak o#owie./ o $andziorac0 ze wsi' Zacz"em duma/& co z ym fanem zro$i/'
+yem ak zamy.!ony& *e nie zauwa*yem )ary siedz"cej na kocu #rzed moim
namioem' O$ok niej #rzycu#n" 3w my.!iwy& k3ry $ie% za !isem'
( Dzie: do$ryN ( #rzywiaa mnie )ara'
( +ardzo #ana #rze#raszam za #oranne naj.cie ( #owiedzia my.!iwy #odaj"c mi do:'
( 7esem ,adeusz 7azowiecki ( #rzedsawi si-'
7e%o sr3j niczym nie r3*ni si- od e%o& co nosi!i c0o#cy 7acka' 1od szyj" mia
zawi"zan" c0us- ze zo" $roszk"' 1rzedsawiaa ona sz!ac0ecki 0er$ A$dank& k3ry na
#ierwszy rzu oka #rzy#omina zwyke 5W6' 7e%o szczu#a warz& zimnonie$ieskie oczy&
cienki siwy w"sik& wszysko o emanowao sz!ac0ecko.ci"' Mimo *e wy$ra si- na #o!owanie&
wy%!"da $ardzo e!e%ancko'
( Czy jes #an mo*e #oomkiem sawne%o 0emana8 ( za#yaem'
7e%o warz a* #okra.niaa'
( O& widz-& *e zna #an 0isori- ( rzek u.miec0aj"c si-' ( Moja rodzina wywodzi si- z
!inii zao*onej #rzez Mic0aa 7azowieckie%o& syna 7erze%o& 0emana wie!kie%o koronne%o'
,o on w ALDQ roku #od <amie:cem 1odo!skim z %arsk" !udzi roz%romi czam$u!ik aarski
!icz"cy ysi"c je2d2c3w'
( 1od ym samym <amie:cem& k3ry #ojawia si- w 51anu Woodyjowskim68 (
wr"cia )ara'
( ,ak jes' 1oem Asan& suan aarski& #ods-#em .ci"%n" %o do Oczakowa i am
ufaj"ce%o %os#odarzowi 7erze%o 7azowickie%o #ojma!i ,aarzy& k3rzy wy#u.ci!i %o do#iero
#o wy#aceniu znaczne%o oku#u' M3j #rzodek #32niej dzie!nie wa!czy #od rozkazami
0emana 7ana ,arnowskie%o z Wooc0ami #od O$erynem& a ak*e i z ,aarami' W ALHA roku
zosa 0emanem #o!nym koronnym& a w ALHB 0emanem wie!kim koronnym i wojewod"
ruskim zarazem' Za je%o rz"d3w ,aarzy nie .mie!i naje*d*a/ ziem ruskic0' W ALIA roku
7erzy c0cia jeszcze #odej./ #o0a:c3w wracaj"cyc0 z wie!kimi u#ami z Moskwy& jednak
,aarzy uciek!i $ocznymi dro%ami' M3j wie!ki #rzodek zmar w ALIL roku'
( ,o c0y$a ws#aniae zna/ ak do$rze 0isori- swojej rodziny8 ( za#yaa )ara'
)arszy #an zadowo!ony z sie$ie #o%adzi w"sika'
( Moda #anno& jesem #rofesorem 0isorii i o #ozwo!io mi dosy/ dokadnie
#rze.!edzi/ !osy mojej rodziny' W moim rodzie $ardzo wa*na $ya radycja'
( Widz-& *e nie do#ad #an !isa ( zmieniem ema'
( Ac0& en rudzie!ec zawsze mi ucieka ( #owiedzia mac0n"wszy r-k"' ( ;aniam za
nim od dw3c0 !a' Mo*na #owiedzie/& *e #rawie si- #rzyja2nimy' ;dy jes okres oc0ronny na
!isy& #rzyje*d*am u& *e$y #od%!"da/ *ycie je%o rodziny' ;dy wo!no #o!owa/& o za nim
$ie%am' ,eraz nie wo!no na nie%o #o!owa/& wi-c y!ko %o #rze%oniem od wsi' C0o#i z
<ociaka skar*" si-& *e #od$iera im kury'
( Zawsze #ami-am& *e #an uaj #rzyje*d*a na #o!owania ( wr"cia )ara'
( ,ak' W czasie #ierwsze%o #o!owania na Rudzie!ca zaczaiem si- na nie%o z
dry!in%iem' <u!a #rzesza mu nad uc0em zosawiaj"c na %owie ys" krec0-' 1o ej $!i2nie
zawsze %o roz#oznam' 1rzez e dwa !aa #rowadzimy ze so$" %r-' )am nie wiem& czy
na#rawd- c0c- %o zasrze!i/' <iedy. sam %o uwo!niem z wnyk3w' 1rzez en czas& jak za nim
c0odz-& nie srze!aem do innej zwierzyny'
( 1o!owanie sao si- #reeksem do wyjazdu w !as ( swierdziem'
( Wie #an& *e ak ( od#owiedzia' C0y$a cz-./ my.!iwyc0 w ko:cu doc0odzi do
akie%o ea#u w swym owieckim *yciu' M3j #rzyjacie!& !ekarz anesezjo!o%& eraz cz-.ciej
c0odzi do !asu z kamer" wideo ni* z du$e!3wk"'
( 7ak am syuacja we wsi8 ( s#yaem )ar-'
( 1o saremu ( odrzeka' ( Osiki #ij" od rana' Czuj-& *e $-dzie jaka. awanura' Na
dzisiaj za#!anowano wiejskie ze$ranie w s#rawie domu ku!ury i oczyszcza!ni .ciek3w' Ma
#rzyjec0a/ ojciec 1iora'
( Rzeczywi.cie& mo*e $y/ %or"co ( swierdziem'
Z !asu do$ie% nas rzask %a-zi i %dakanie'
( O& z$!i*a si- m3j siosrzeniec ze swymi komandosami ( oznajmiem'
Fakycznie z !asu wysz!i 0arcerze' Arnie #rowadzi kur- jak #sa na smyczy' 1aszysko
miao na szyi zawi"zany sznurek z nie zaciskaj"cym si- w-zem' Zauwa*yem& *e jedno
skrzydo dziwnie odsawao na $ok'
1rofesor #arzy na %ru#- zdziwiony& a )ara nie ukrywaa swe%o roz$awienia' Za o
c0o#cy na widok .!icznej dziewczyny #rzy$ra!i dziarskie miny i wy#r-*y!i orsy'
Dokonaem #rezenacji'
( Wy$ra!i.cie fajny s#os3$ na uczczenie s#adoc0roniarzy z %ru#y 51omorze6 (
#oc0wa!i 0arcerzy 0isoryk' Co #rawda nie cier#i- re*imu& k3remu su*y!i& czy!i sowieckiej
Rosji& a!e wy modzi #owinni.cie si- $awi/ w akie rzeczy'
( Mo*e ci komandosi c0cie!i su*y/ 1o!sce ( odezwa si- Maciek' ( Nie mo%!i zosa/
cic0ociemnymi zrzucanymi #rzez a!ian3w& wi-c $y!i ymi& k3rzy wa!czy!i z 0i!erowcami z
dru%iej srony'
( ,o odwieczny #ro$!em 1o!ak3w ( #owiedzia zadumany #rofesor' ( Zawsze musimy
wy$iera/ mniejsze zo'
( 1owiedzcie& co si- sao ze skrzydem kury8 ( za#yaem'
( Wiemy& *e #aki czasami nie c0c" zajmowa/ si- jajkami& k3re dokn-!i !udzie (
wyja.ni ;us!ik' ( ;dy$y.my zosawi!i kur- w !esie& szy$ko z%in-a$y' Ja! nam $yo e%o
jajka' 1osanowi!i.my jej jajko owin"/ w c0usk- i #rzywi"za/ do kury& *e$y je czua& %rzaa
swoim ciaem i nie #rzeszkadzaa nam w marszu'
( )k"d j" macie8 ( s#yaa osro )ara'
( Od wojej s"siadki ( od#owiedzia jej 7acek' ( 1omo%!i.my jej w %os#odarswie& wi-c
nam j" daa na o$iad' Nie #orafi!i.my jej za$i/'
( Mie!i.my o#ory mora!ne ( doda Maciek'
Ca" sz3sk" #arzy!i na )ar- jak zaczarowani'
( Moja mama j" wam #rzy%ouje ( o.wiadczya dziewczyna'
( O& nieN ( zarzeka si- 7acek' ( 1osanowi!i.my& *e jej nie zjemy& c0o/$y.my mie!i
#a./ z %odu'
( Nie #adniecie ( o.wiadczy ,adeusz 7azowiecki' ( Za#raszam wszyskic0 do sie$ie
na #32ny ju* o$iad ( m3wi s#o%!"daj"c na ze%arek'
( A #oem idziecie do <-rzyna ( dorzuciem'
( )kar$ )amsonowa' ( zacz" 7acek'
( )zukacie skar$u8 ( #rzerwa #rofesor u.miec0aj"c si-'
1rzyakn-!i.my'
( ,o ym $ardziej za#raszam& o#owiem wam co.& co was zaineresuje'
1arzy!i.my na 0isoryka zainry%owani' On wsa& orze#a s#odnie'
( Mieszkam w osanim domku !eniskowym za wsi"& #o dru%iej sronie rzeki (
#owiedzia id"c w sron- <ociaka' ( Do zo$aczenia& #owiedzmy za #3orej %odziny'
Zasanawiaem si-& %dzie zosawi- kajak' +aem si- %o #rzycumowa/ #rzy mo.cie ze
wz%!-du na osik3w'
( )w3j okr- mo*esz #ozosawi/ u moic0 rodzic3w ( )ara jak$y czyaa w moic0
my.!ac0'
>sa!i!i.my wi-c& *e ja #o#yn- z dziewczyn"& a c0o#cy #3jd" na #iec0o- i s#okamy
si- u )ary'
1o ki!kunasu minuac0 zwin"em swoje o$ozowisko i #yn-!i.my #od #r"d w sron-
wsi' Wida/ $yo& *e %os#odarswo rodzic3w )ary nie jes naj$o%asze& a!e $yo $ardzo
zad$ane' 7ej mama #ozwo!ia mi #osawi/ namio w sadzie& a %romada #s3w #o oszczekaniu
mnie i o$w"c0aniu swierdzia& *e jesem do$rym czowiekiem i udaa si- na #oserunki
wzdu* #ou' ,am ca" swoja uwa%- #siny #o.wi-ciy o$serwacji #rzec0odz"cyc0 dro%"'
Dziewczyna zosawia mnie na c0wi!- i wr3cia z dwoma sojami o%3rk3w kiszonyc0'
( Nie wy#ada c0y$a na akie #rzyj-cie #rzyj./ z #usymi r-koma ( rzeka sadowi"c si-
o$ok mnie'
1od jej nieo$ecno./ zadzwoniem do miniserswa i eraz #a!"c #a#ierosa czekaem na
od#owied2 #arz"c w !eniwy nur rzeki'
Na%!e #sy #rzy #ocie rozszczekay si-& a #o c0wi!i do$ie% nas ic0 skowy'
( Nie ma jejN ( do$ie% nas krzyk mamy )ary' ( Id2cie ju* so$ie& #ijakiN
Zerwa!i.my si- na r3wne no%i i #o$ie%!i.my do $ramy' 1rzy furce sao rzec0
oc0roniarzy' +y!i o ci sami& z k3rymi wczoraj musiaem si- $i/' +rakowao co #rawda
Ma:ka& a!e $y en& k3re%o nie znaem& Wiewi3r'
( O& #ani kamie ( $eko!iwie mrukn" Wiewi3r' ( Nasza )ara jes z ym ramo!em'
1rzyznam& *e nie czuem si- na siac0 do ko!ejnej $iwy' Na #sy nie mo*na $yo
!iczy/' 1rawdo#odo$nie oc0roniarze u*y!i mioaczy #ie#rzu i $iedne zwierz-a roz$ie%y si-
#o caym #odw3rku'
( C0od2 do nas& maaN ( rycza dru%i yso!' ( Za#raszamy ci- na im#rez-N Nie mo*esz
nam odm3wi/' Nam si- nudzi'
( Do./ e%o& #anowie ( #rawie rykn"em'
( ,e& judoka& !e#iej si- nie rzucaj ( od#owiedzie!i c03rem'
( W czym #ro$!em& wujku8 ( na%!e usyszaem za so$"'
+yskawicznie o$ejrzaem si-' Za mn" sa 7acek i Arnie' O$aj $y!i uz$rojeni w
so!idne kije' Na drodze #o dw3c0 sronac0 osik3w wyro.!i jak z #od ziemi #ozosa!i
0arcerze' Maciek i ;us!ik udawa!i& *e wydu$uj" swoimi so!idnymi no*ami komandos3w
$rud zza #aznokci' =u.nia i +"$e! nied$a!e o#iera!i si- o du%ie kije'
Oc0roniarze s#ojrze!i na sie$ie' Maciek #owo!i #oci"%n" no*em #o
ki!kucenymerowej .rednicy konarze ja.minu' ;a"2 nayc0mias o#ada ukazuj"c r3wne
ci-cie' <ozik $y osry jak samurajski miecz' Za o +"$e! zacz" $awi/ si- swoim kijem
niczym Mic0a Woodyjowski' )ao si- naj%orsze4 w ka*dej c0wi!i mo%o doj./ do re%u!arnej
$iwy z oc0roniarzami' Ci jednak czu!i res#ek #rzed no*em Ma/ka i nasz" #rzewa%"
!icze$n"'
( No& )iarka& za#raszamy na im#rez- ( rzek #ojednawczo Wiewi3r' ( +ez #rzymusu'
?yso!e o$r3ci!i si- i ruszy!i do wi!!i& k3rej #i!nowa!i' )z!i w kierunku Ma/ka i =u.ni'
7eden z nic0 s#ecja!nie r"ci okciem =u.ni-' C0o#ak !ekko si- zaoczy' Osiek $ezcze!nie
o$ejrza si- na nie%o' W ym momencie ;us!ik rzuci swoim no*em' Osrze de!ikanie
#rzeci-o #a#ierosa rzymane%o #rzez oc0roniarza w #rawej doni'
( C0ciaem #owiedzie/ #rze#raszam ( ;us!ik akcenowa ka*de sowo'
7e%o a!uzja $ya $ardzo wyra2na' M3% r3wnie do$rze zro$i/ ym no*em co. o wie!e
%orsze%o' Nie #oc0wa!aem akic0 zac0owa:& !ecz widocznie y!ko #rzemoc oddziaywaa na
wyo$ra2ni- osik3w'
( ,ak& #rze#raszam ( mrukn" yso! #arz"c na kiku #a#ierosa'
( Co wy c0cie!i.cie naj!e#sze%o zro$i/8N ( krzykn"em na c0o#ak3w& %dy ysi znikn-!i
za zakr-em'
( Mako +oska& #rzecie* oni $-d" c0cie!i na was si- zem.ci/ ( !amenowaa mama
)ary'
( ,o c0y$a jedyna meoda na yc0 %u#o!i ( orzek Maciek'
Ze sm-nymi minami ruszy!i.my na #roszony o$iad u #rofesora' 1o drodze mija!i.my
wi!!- z oc0roniarzami' ;dy #rzec0odzi!i.my koo niej& firanki w oknac0 !ekko zadr%ay'
+udow!a $ya $rzydka& y#owa d!a domk3w !eniskowyc0 $o%ayc0 !udzi& k3rzy nie maj"
%usu& a na wie. c0c" za wsze!k" cen- #rzenie./ o& co maj" w mie.cie'
Domek #rofesora #rzy#omina za o ranczo' +y #i-rowy& z drewna' Okiennice
oc0raniay okna' Gisoryk #rzywia nas w drzwiac0' 1rze$ra si- ju* w zwyk!e s#odnie&
koszu!- i sweer' Cae wn-rze je%o sied!iska skadao si- z kuc0ni& sa!onu z kominkiem&
dw3c0 sy#ia!ni i ma!e:kiej azienki' 1rzy rozsuni-ym so!e say ju* a!erze i #3miski'
>my!i.my r-ce i zasied!i.my do #osiku' C0o#cy zajada!i& a* im si- uszy rz-sy'
,adeusz 7azowiecki #oda nam #yszny $arszcz& a na dru%ie %u!asz woowy& do k3re%o
.wienie #asoway o%3rki #rzyniesione #rzez )ar-'
1o o$iedzie wszyscy rozsied!i.my si-' )ara mimo #roes3w %os#odarza #osza do
kuc0ni zro$i/ nam kawy i 0er$ay' Od razu #o!ecia jej #om3c Maciek' 1rofesor zasiad w
$ujanym wik!inowym foe!u& z ka#ciuc0a na$i yoniem fajk- i #rzez o#ary dymu s#ojrza na
mnie mru*"c oczy'
( Niec0 #an #owie& czemu #an szuka e%o skar$u8 ( #o#rosi'
1owiedziaem mu o swojej #racy i o ym& cze%o si- do ej #ory dowiedzie!i.my o
skar$ie )amsonowa' On y!ko suc0a& #yka i mrucza4 5,o ciekawe6' ;dy sko:czyem&
za$ra %os'
( O3* widzi #an& na#isaem %ru$" ksi"*k- o ,annen$er%u' Nie mo%em jej wyda/ w
1o!sce& a!e >niwersye =ondy:ski zro$i o $ardzo c0-nie' Zresz" za 0onorarium auorskie
wy$udowaem en domek i wykszaciem syna' +adaem #rze$ie% dziaa: wojennyc0& a!e
szcze%3!nie ineresoway mnie !osy %eneraa )amsonowa'
( A skar$8 ( wr"ci 7acek'
( ,o rzecz u$oczna' Zaraz wyja.ni- d!acze%o' M3j sryj ,omasz wie!okronie w %ronie
rodzinnym o#owiada o amyc0 wydarzeniac0' 7ako #od#orucznik zosa #rzydzie!ony do
sza$u armii %eneraa )amsonowa' Doskona!e zna j-zyki francuski& niemiecki i an%ie!ski' Co
wa*ne& mia udokumenowane #rzez& rosyjski urz"d sz!ac0ecwo' Wedu% nie%o kasy armijne
#rzewo*ono w jaszczu ary!eryjskim w drewnianej& okuej skrzyni' Wa*ne& *e kasy #ukowe
znajdoway si- #rzy #ukac0& a armijne na yac0' )ryj m3wi najcz-.ciej o ej $iwie4 5D!a
cesarswa o $yo wie!kie !anie6' W ABAI roku& %dy moja rodzina zna!aza si- w <ijowie& $yo
e* am dw3c0 oficer3w armii carskiej' O$aj w czasie s#oka: na sa!onac0 o#owiada!i o
skar$ie )amsonowa' Wedu% nic0 zoa $yo $ardzo du*o' Za#ami-aem& *e ojciec i sryj
nazywa!i o$u oficer3w miomanami'
( D!acze%o8 ( za#yaem'
( 7u* #o dru%iej wojnie .wiaowej m3j sryj zekn" si- z $yym #ukownikiem armii
carskiej' Mw m-*czyzna za owarzyski nieak zosa wyrzucony z kor#usu #azi3w #roso do
Czeczenii' )u*y am w wojskac0 #acyfikuj"cyc0 $unownik3w na #rzeomie RIR i RR
wieku' Wedu% re!acji emeryowane%o oficera kasy #rzewo*ono w $rezenowyc0 wiaderkac0&
akic0 jakic0 u*ywano do karmienia !u$ #ojenia koni' Ic0 #ojemno./ wynosia okoo czerec0
!ir3w' Od czas3w wojny rosyjsko(ja#o:skiej armia carska odc0odzia od wy#acania *odu w
zocie daj"c *onierzom $anknoy' Zasanawia mnie& #o co #rzewo*ono zoo )amsonowa w
$eonowej skrzyni' Miao$y o sens& %dy$y c0odzio o zac0owanie w do$rym sanie jakic0.
dokumen3w' Dru%ie #yanie& czy rzeczywi.cie o zoo miao su*y/ do o#acenia !udzi&
worzenia nowej adminisracji na #od$iyc0 erenac0' Z mojej wiedzy wynika& *e Rosjanie
$y!i $ardziej skonni do wymuszania #osusze:swa #rzy #omocy na0ajki i kozak3w'
( Mo*e #an co. o#owiedzie/ o samym )amsonowie8 ( #o#rosiem'
( Oczywi.cie ( rzek #rofesor #o#ijaj"c kaw-' ( A!eksander Wasi!iewicz )amsonow
urodzi si- AE !ue%o AQLB roku' 7ako osiemnaso!aek $ra udzia w wojnie z ,urcj"' W wieku
czerdziesu rzec0 !a $y ju* %eneraem' 1odczas wojny rosyjsko(ja#o:skiej dowodzi
>ssuryjsk" +ry%ad" <onn"& a #oem dywizj" kozak3w sy$eryjskic0' Wa.nie wedy doszo do
k3ni z Rennenkam#fem' )amsonow #odo$no s#o!iczkowa %o na jakim. dworcu' Do ABKI
roku su*y w Warszawie& a w ABKB roku mianowano %o aamanem do:skic0 kozak3w i
%u$ernaorem ,urkiesanu' W c0wi!i wy$uc0u #ierwszej wojny .wiaowej $y na ur!o#ie
zdrowonym& %dy* c0orowa na asm- serca' +y wysokim& do$rze z$udowanym m-*czyzn" z
warz" oko!on" kr3k" $rod"' Jonierze #odo$no %o uwie!$ia!i i uwa*a!i za zdo!ne%o dow3dc-
Do#iero DH sier#nia ABAC roku )amsonow #rzy$y do swojej armii' Dzie: #32niej %3wna
kwaera armii rosyjskiej znajdowaa si- w Nidzicy' Nas-#ne%o dnia rankiem )amsonow
o#u.ci Nidzic-' Zna!azem ws#omnienia $ryyjskie%o oficera "cznikowe%o& #ukownika sir
A!freda <noUa& k3ry swierdzi& *e rosyjski %enera #rzeni3s si- w oko!ice 7edwa$na' 7u*
wedy #owiedzia +ryyjczykowi& *e$y ucieka& %dy* syuacja jes kryyczna' 7eszcze e%o
same%o dnia %enera #ojec0a do Nadrowa& %dzie $y .wiadkiem k!-ski wojsk rosyjskic0 RP
<or#usu' ,am #odj" decyzj- o wycofaniu e%o kor#usu' )am uda si- do Orowa& a sam"d
do %ranicy' Dokadnej rasy #rzejazdu sza$u i su#i-/dziesi-ciooso$owej oc0rony nie znam'
7ednak wiem& *e %enera wyjec0a z !as3w w oko!icac0 wsi 1uc0aowo' O3* odkryem e*
re!acj- niemieckie%o #orucznika o nazwisku +a!ia' 7e%o kom#ania kara$in3w maszynowyc0
$aa!ionu 5;raf @on Waren$ur%6 zro$ia wy#ad w kierunku rosyjskic0 a$or3w znajduj"cyc0
si- we wsi Ruskowo& na wsc03d od 1uc0aowa' Wa.nie wedy Niemcy w zasadzce zniszczy!i
cay oddzia kozak3w c0roni"cyc0 %eneraa' )amsonow ze sza$em ucieka da!ej na #iec0o-'
Z o#isu ej uaczki wynika& *e musie!i #3j./ na #3noc i #oem zawr3ci/ na #oudnie w sron-
!e.nicz3wki <aro!inka& %dzie w nocy z DB na EK sier#nia zmar' Co si- dziao z %eneraem
#rzez cay dzie: DB sier#nia& dokadnie nie wiem' Wedy za#ewne& je.!i skar$ )amsonowa
isnieje& zosa zako#any'
ROZDZIA DZIESITY
USTALAMY TRAS WYPRAWY SZUKAMY DBW JEDZIEMY
DO NIDZICY CZY OLBRZYM NAS OSZUKUJE? ZWIEDZAMY
NIDZICKI ZAMEK TAJEMNICZY POSZUKIWACZ SKARBU DBY
POD WAPLEWEM CZY KTO! JU ZNALAZ ZOTO? DBOWE
WZGRZA NOWY TROP
Osro ruszyem #o were#ac0 w sron- domu O!$rzyma' 1rzejec0aem #rzez #rzysi3ek
Naa/ Maa& okr"*yem zaok- jeziora Omu!ew i ruszyem na #3noc' 1o #3%odzinie
zajec0aem na #odw3rze %os#odarswa dziennikarza' O!$rzym z Ram$o wa.nie %rze$a!i #rzy
si!niku dod%eOa'
( Co ak du%o8 ( na ws-#ie za#ya O!$rzym ocieraj"c $rudne donie o no%awki
kom$inezonu ro$ocze%o'
( Musie!i.my zaawi/ jeszcze jedn" rzecz od#owiedziaem' ( W %os#odarswie& %dzie
$ya me!ina +aury& znajdoway si- ksi-%i !andraury ze )zczyna' Niesey& +aura za$ra
jeden om' Wydaje mi si-& *e musia $y/ $ardzo wa*ny'
( Ciekawe& co mo%o $y/ akie%o isone%o w oficja!nyc0 dokumenac08 ( zasanawiaa
si- Zosia'
( 7esem #ewien& *e #r-dzej czy #32niej s#okamy e%o woje%o +aur- w czasie naszej
wycieczki ( rzek O!$rzym'
W ym momencie #rzy#omniay mi si- sowa #ana ,omasza i je%o w"#!iwo.ci
zwi"zane z dziwnym zac0owaniem dziennikarza' +y/ mo*e w kronice znajdowa si- dro$ny&
a!e arcywa*ny szcze%3' ,o& *e +aura za$ra y!ko en jeden om .wiadczyo& i* mo*e
sraci!i.my jaki. isony ro#'
Rozsied!i.my si- z Zosi" w sa!onie domu O!$rzyma' ;os#odarz i Ram$o #osz!i umy/
si- i #rzy%oowa/ do dro%i& zacz"em uwa*nie o%!"da/ #3ki z ksi"*kami' Znajdoway si- am
dziea doycz"ce dru%iej wojny .wiaowej& ki!ka a!$um3w foo%raficznyc0& o#asie omiska na
ema dziej3w Warmii i Mazur'
( No o dok"d naj#ierw jedziemy8 ( s#ya O!$rzym sc0odz"c z %3ry& %dzie znajdowaa
si- je%o sy#ia!nia'
Rozo*y na so!e ma#- oko!ic O!szyna'
( Mo*e odwiedzimy wszyskie miejsca zwi"zane z $iw" #od ,annen$er%iem8 (
zasu%erowaa Zosia'
( Wiesz& i!e e%o jes8 ( od#owiedzia #yaniem Ram$o& k3ry wa.nie wyszed z
kuc0ni nios"c ac- z fi!i*ankami i dz$ankiem mocnej 0er$ay'
( Zasan3wmy si-& wedu% jakie%o k!ucza roz#oczniemy nasze #oszukiwania (
#owiedziaem' ( Mo*emy #rze.!edzi/ wszysko zwi"zane z )amsonowem' Dru%a meoda& o
szuka/ owyc0 d-$3w nad rzek"& je.!i wierzy/ ma#ie +recsko@a' ,rzecie wyj.cie& o
rzeczywi.cie #ojec0a/ we wszyskie miejsca& %dzie oczyy si- wa!ki'
( 7esem za ym osanim ( za#owiedziaa Zosia'
( 7a za )amsonowem ( rzek Ram$o'
( )awiam na d-$y ( doda O!$rzym'
)#ojrze!i.my #o so$ie i #arskn-!i.my .miec0em'
( ;dzie dw3c0 1o!ak3w& am rzy #arie ( .mia si- O!$rzym'
( Mo*e %dzie. na sz!aku $iewnym odnajdziemy ciekawy szcze%3 ( odezwaa si-
Zosia' ( 1oza ym aka wycieczka $-dzie c0y$a ciekawsza'
( ,u nie c0odzi o wycieczk-& a!e o skar$ ( ri#osowa Ram$o' ( Zoo #rzez jaki. czas
w-drowao ze sza$em )amsonowa' Nie wiemy& kiedy i w jakiej oko!icy zako#ano skrzyni-'
Mo*e .!edz"c ras- w-dr3wki )amsonowa co. wy#arzymy'
( I co z e%o8 ( osro za#ya O!$rzym' ( 7e.!i +recsko@ zna!az zoo& o m3% je %dzie.
#rzenie./ i wedy racimy jakiko!wiek .!ad' Mamy za o ma#- niemieckie%o #ukownika'
Wynika z niej& *e wiedzia& %dzie jes zako#ana skrzynia' Mamy e* zoe%o ru$!a ukrye%o
#rzez nie%o na sryc0u' ,rzyma %o y!ko na wz3r& *e$y #or3wna/ z ewenua!nym
zna!eziskiem8
1rzysuc0iwaem si- uwa*nie wszyskiemu& zwaszcza emu& co m3wi O!$rzym'
Ziarno nieufno.ci zasiane #rzez #ana ,omasza zaczynao kiekowa/'
,eraz caa r3jka s#ojrzaa na mnie oczekuj"c decyzji'
( 1ro#onuj- kom#romis ( odezwaem si- #o c0wi!i namysu' ( 1rzeja*d*ka #o #o!u
$iwy jes kusz"ca& a!e .ci%amy si- z +aura& k3ry mo*e mie/ konkreny .!ad& a wi-c i
#rzewa%- nad nami' 1rzez #onad osiemdziesi" !a mo%o si- wie!e zmieni/' )zukanie d-$3w i
rzeczki jes rudniejsze ni* #oszukiwania i%y w so%u siana' 7e.!i za. c0odzi o ras- .!adami
)amsonowa& o jes y!ko jeden #ro$!em ( nie wiemy& kiedy zoo zako#ano& a z e%o wynika&
*e nie wiemy ak*e& %dzie szuka/'
Zosia& O!$rzym i Ram$o #arzy!i na mnie z niemym #yaniem w oczac0'
( Naj!e#szym rozwi"zaniem jes& wedu% mnie& wzi-cie ma#& #rzewodnik3w i
konfronowanie rzeczywiso.ci z #rzeszo.ci" ( konynuowaem' ( Najrozs"dniej c0y$a $-dzie
#ojec0a/ ras" )amsonowa'
( A wi-c do NidzicyN ( zakrzykn" Ram$o'
( D!acze%o am8 ( s#yaa Zosia'
( ,o wa.nie am #rzy$y %enera )amsonow DH sier#nia ABAC roku ( wyja.ni jej
Ram$o'
( Mo*esz wydrukowa/ ki!ka e%zem#!arzy ma# erenu $iwy8 ( #o#rosiem O!$rzyma'
( Oczywi.cie ( od#owiedzia w"czaj"c kom#uer'
( +-dziemy wsadza/ #ayczki8 ( domy.!aa si- Zosia'
( Masz racj- ( #rzyakn"em' ( )#r3$ujemy naszej meody' W czasie w-dr3wki
zaznaczymy so$ie wa*ne i ineresuj"ce nas miejsca'
( Zeskanuj- y!ko en rejon i roc0- %o #owi-ksz- ( m3wi O!$rzym wkadaj"c
od#owiednio zo*on" ma#- do skanera'
( Mo*esz zro$i/ jeszcze #odw3jn" ma#- ( zasu%erowa Ram$o'
O!$rzym s#ojrza na nie%o #yaj"co'
( C0odzi mi o o& *e$y. na sar" ma#- z ABKQ roku nao*y ws#3czesn" ( umaczy
Ram$o' ( A!$o !e#iej - sar" wydrukuj na ka!ce' Mo*esz8
( 7asne ( mrukn" dziennikarz'
( C0c-& *e$y.my mo%!i #or3wna/ o jak jes eraz z ym& jak $yo #rawie so !a emu'
+yo ju* #32ne #o#oudnie' O$awiaem si-& *e o$r3$ka ma# mo*e du%o #orwa/'
O!$rzym e* s#ojrza na ze%arek'
( Mo*e zro$icie kana#ki i 0er$a- w ermosie8 ( za#ro#onowa'
Ram$o ruszy do kuc0ni' 1c0n"em am !ekko o#ieraj"ca si- Zosi- i #oszedem za ni"'
1o dw3c0 minuac0 kr-cenia si- #o kuc0ni wszedem do sa!onu' )#ojrzaem O!$rzymowi
#rzez rami-' Wa.nie zaczyna drukowa/ ma#y' Widziaem& *e wca!e ic0 nie skanowa& mia
je ju* %oowe i ukrye w swoim arc0iwum' 1o cic0u zawr3ciem' O!$rzym $y jasnowidzem
a!$o co. #rzed nami ukrywa'
Wszed do kuc0ni #o dziesi-ciu minuac0'
( 7u* si- drukuje ( wyja.ni si-%aj"c do soika #o o%3rka kiszone%o'
)#rawnie #okroi %o na #!aserki i #odsun" Zosi ro$i"cej kana#ki' Widziaem& *e #od
mask" ru$aszno.ci $y s#i-y'
1o kwadransie $y!i.my %oowi do dro%i'
1ojec0a!i.my #rzez <urki do O!szynka i da!ej ras" T(I do Nidzicy' 7u* z da!eka
widzie!i.my wie*e krzy*ackie%o zamku wznosz"ce%o si- na wysokim wz%3rzu' Zarzymaem
si- na s#orym rynku& #rzy k3rym sa rausz' Ruszy!i.my w sron- usyuowane%o na
siedemnasomerowym wz%3rzu zamku' 1rzez furk- wesz!i.my na #odzamcze'
( <iedy. widziaem u #okaz umiej-no.ci .!icznej kuszniczki z warszawskie%o
+racwa Miecza i <uszy ( ws#omina O!$rzym' ( Da!i ws#aniay #okaz wa!k #odczas 5Dni
Nidzicy6'
Nidzicki zamek soi na #!anie kwadrau o $okac0 du%o.ci sze./dziesi-ciu jeden
mer3w' W ro%ac0 ma so!idne kwadraowe $aszy' Wej.cia na dziedziniec $ronia kiedy.
$rama wy#osa*ona w $ron-& czy!i kraownic-'
( Czemu w ym zamku od zewn"rz s" okna na #arerze8 ( dziwia si- Zosia'
( Zamek wie!okronie #rze$udowywano ( wyja.nia jej Ram$o' ( 1oza ym kiedy. $y
ooczony $a%nami i nie ak awo $yo #odej./ do nie%o o$!e%aj"cym wojskom'
1o kocic0 $ac0 wesz!i.my na dziedziniec ooczony kru*%ankami' Na momen
#rzymkn"em oczy i ujrzaem w wyo$ra2ni konduk rycerzy krzy*ackic0 wracaj"cyc0 z
wy#rawy na #o!skie wioski #rzy%raniczne' W uszac0 $rzmia suko ko:skic0 ko#y i c0rz-s
o#orz"dzenia'
( 1oszukajmy jakie%o. #rzewodnika ( za#ro#onowa Ram$o'
1o o#aceniu $i!e3w ws-#u #rzyszed do nas #rzewodnik' +y o niski i ysiej"cy
je%omo./& k3ry u$yki w owosieniu maskowa zaczesuj"c wosy z jedne%o $oku na dru%i'
Mia #rzy ym zwyczaj %esyku!owa/ i kr-ci/ %ow" #rzy o#owiadaniu& wi-c niesforne
kosmyki co c0wi!a zmieniay #oo*enie' 7edna r-ka $ya sa!e zaj-a #o#rawianiem czu#ryny'
( ,ak zwany #rzy%r3dek z$udowano w AEAK roku ( zacz" o#owie./ o#rowadzaj"c nas
#o muzeum znajduj"cym si- na #arerze' ( W AEQA roku miaso orzymao #rawa miejskie& a
osiem !a #32niej oczyy si- u $ezowocne rokowania #o!sko(krzy*ackie' 1o $iwie #od
;runwa!dem zamek zaj-!i 1o!acy& !ecz o#u.ci!i %o #o rzec0 miesi"cac0' W ACAC roku
Wadysaw 7a%ieo wzi" zamek %odem' W czasie wojny rzynaso!eniej zamek #onownie
zna!az si- w r-kac0 #o!skic0& %dy* je%o komendan na!e*a do Zwi"zku 1ruskie%o' W !aac0
ALDK(ALDA warownia #onownie zna!aza si- w r-kac0 #o!skic0' W AQKI roku sacjonoway u
wojska francuskie%o marszaka Mic0e!a Neya& a ak*e #o!skie !e%iony %eneraa 73zefa
Zaj"czka' 132niej Francuzi zro$i!i u so$ie ma%azyn z$o*a& a c0!e$ wy#ieka!i w ko.cie!e
ewan%e!ickim'
( Czy $y u %enera )amsonow8 ( wy#a!ia Zosia& nieco znudzona o#owie.ci"'
Wosy #rzewodnika na skuek z$urzenia oku o#owie.ci wykonay sa!o mora!e i
je%omo./ musia c0wi!" je #o#rawia/'
( 1a:swo szukaj" skar$u8 ( za#ya z u.miec0em' ( Wie!e os3$ %o szuka i #ya o
)amsonowa' O3* #owiem #ani& *e miaso $ardzo ucier#iao w czasie $iwy nad Wie!kimi
7eziorami Mazurskimi' Zniszczeniu u!e%y rynek i %3wna u!ica' <o.ci3 ewan%e!icki
#od#a!i!i #ijani Rosjanie& a dworzec z$om$ardowao rosyjskie !onicwo'
( ,o ju* wedy $yy $om$owce8 ( dziwia si- Zosia'
( Nie ( za#rzeczy O!$rzym' ( Na #ocz"ku wojny !onicwo s#eniao jedynie ro!-
roz#oznania' Wa!ki #owierzne czasami s#rowadzay si- do wzajemne%o srze!ania do sie$ie
#i!o3w uz$rojonyc0 w #iso!ey' +om$ardowania #rze#rowadzano zrzucaj"c z #owierza
%ranay' ,o Niemcy w en s#os3$ z$om$ardowa!i !onisko #o!owe #rzy wierdzy Osowiec u*
#o wy$uc0u wojny' W odwecie Rosjanie zor%anizowa!i #odo$n" wy#raw- na koszary w Tku'
+ardzo szy$ko dosrze*ono nowe mo*!iwo.ci samo!o3w i #owsay my.!iwce oraz
$om$owce'
1rzewodnik suc0a o#owie.ci u.miec0aj"c si- !ekko'
( Mo*e was zaineresuje& *e dzisiaj rano $yem na ry$ac0 nad jeziorem Mie!no (
odezwa si-' ( Wracaj"c widziaem jakie%o. $!ondyna w samoc0odzie erenowym' Mia z yu
mas- s#rz-u i co. w-szy #rzy cmenarzu *onierzy rosyjskic0 w Wa#!ewie' Ro.nie am
roc0- d-$3w'
( ,o +auraN ( krzykn-a Zosia'
)zy$ko #odzi-kowa!i.my #rzewodnikowi i #o$ie%!i.my do samoc0odu'
( Cze%o on szuka w Wa#!ewie8 ( #yaa Zosia za#inaj"c #asy'
( 1od Wa#!ewem doszo do wa*ne%o sarcia ( umaczy jej O!$rzym'
Nadsawiem uc0a c0c"c wiedzie/& co eraz #owie dziennikarz'
( Mo*na jednak #odejrzewa/& *e zako#ano am wasno./ jednoski niemieckiej (
m3wi O!$rzym' ( Wa.nie w yc0 oko!icac0 Rosjanie DQ sier#nia ABAC roku roz$i!i jedn" z
dywizji RR <or#usu niemieckie%o dowodzone%o #rzez %eneraa ary!erii Friedric0a @on
)c0o!za' ,e%o dnia nad Mazurami #anowaa %-sa m%a' Wsz-dzie $yo syc0a/ od%osy
ary!erii& !ecz nik nie wiedzia& ko i do ko%o srze!a' 7edna z niemieckic0 dywizji wa.nie
forsowaa rzek- Mar3zk-& %dy na%!e #odniosa si- m%a' Rosjanie mie!i doskona!e wsrze!an"
w o miejsce ary!eri- i roz#ocz-!i masakr- zako:czon" aakiem na dywizj- od #oudnia i
#oudniowe%o wsc0odu'
)uc0aem o#owie.ci i #-dziem T(I na #3noc w sron- O!szynka' 7ednak na ej
rasie #anowa o%romny ruc0 i musiaem uwa*a/' 1o #3%odzinie dojec0a!i.my do Wa#!ewa i
#rawie #rzeskoczy!i.my #rzez mos na rzece Mar3zce' Osro skr-ciem w !ewo #rzeje*d*aj"c
u* #rzed 5nosem6 roz#-dzone%o ,IR(a' Zarzyma!i.my si- #rzy zanied$anym cmenarzu'
( D-$y s" ( o.wiadczy Ram$o roz%!"daj"c si- na $oki'
( +aury nie ma ( dodaa Zosia'
+ezradnie sa!i.my'
( 1ojed2my kawaek da!ej ( za#ro#onowaa Zosia'
Wsied!i.my do Rosynana i wo!no ruszy!i.my na #3nocny zac03d #o!n" dro%" w
sron- #rzesmyku mi-dzy dwoma jeziorkami'
( )3jN ( na%!e krzykn" O!$rzym'
Wcisn"em #eda 0amu!ca'
Dziennikarz wysiad i zacz" $ada/ #o$ocze'
( 1arzcie& u sa jaki. samoc03d o szerokic0 o#onac0 ( wskazywa #a!cem' ( ,o
musiao $y/ co. wie!ko.ci Rosynana' Dookoa s" dziury' 1rawdo#odo$nie #o jakiej. sondzie'
)yszaem& *e eraz s" akie urz"dzenia& w k3ryc0 wsuwa si- w ziemi- cienkie czujniki na
%-$oko./ do dw3c0 mer3w' One wya#uj" wszyskie mea!e w #romieniu ki!kudziesi-ciu
mer3w' ,en w3j +aura m3%$y mie/ co. akie%o8
1onuro #okiwaem %ow"'
( ,o zo$aczmy& czy %dzie. ko#a ( za#ro#onowa dziennikarz'
Rozesz!i.my si- na wszyskie srony' 1oszedem w kierunku #rzesmyku& #rzeszedem
nad w"sk" sru%" "cz"c" dwa jeziorka i zamarem' 1rzed so$" ujrzaem %ru#- wiekowyc0
d-$3w' Z nie#okojem o$ie%em je dookoa' Ni%dzie nie widziaem nawe .!adu dziury'
( C0od2cie uN ( zawoaem resz- kom#anii'
1rzy$ie%!i nayc0mias' )an-!i i #arzy!i zdumieni'
( 1asuje do #!anu +recsko@a ( mrukn" O!$rzym'
( 1rzynios- wykrywacz mea!i ( rzuciem $ie%n"c do Rosynana'
1o #i-ciu minuac0 $yem z #owroem' Zao*yem suc0awki i zacz"em o$c0odzi/
eren'
Cae owarzyswo rozo*yo si- na rawie i s#okojnie #rzy%!"dao si- #oszukiwaniom'
Moje a*enie #o #3%odzinie sracio sens' Zrezy%nowany zdj"em suc0awki' W ym
czasie zza zakr-u wyjec0a jaki. m-*czyzna na rowerze' Mia na so$ie marynark-& cza#k- z
daszkiem i s#odnie ze s#i-ymi no%awkami& *e$y nie wkr-ciy si- w a:cuc0' Mia o%orzaa&
#omarszczon" warz i okoo sze./dziesi-ciu !a' Zarzyma si- #rzy nas i #arzy z u.miec0em'
( 1a:swo s" ju* drudzy dzisiaj& k3ryc0 na$ra en #ukownik ( odezwa si-'
1arzy!i.my na nie%o zdziwieni'
( Mo*e #an #oda/ wi-cej szcze%33w8 ( #o#rosi O!$rzym'
( O& o ju* ku#a czasu min-a& jak u zna!e2!i skrzynk- ( zacz" o#owiada/'
( A kiedy konkrenie8 ( do#yywaa si- Zosia' ( Mo*e w #rzy$!i*eniu'
( ;dzie. mi-dzy rokiem ABQC a ABQI ( odrzek sarszy #an' ( 1ewien oficer z
+yd%oszczy $-d"c na szko!eniu w Moskwie s#oka am $ye%o oficera carskie%o& k3ry da
mu ma#y z miejscem ukrycia skrzyni' 1o!ski oficer #o #owrocie do kraju azi #o oko!icac0
cmenarza *onierzy rosyjskic0 u nieda!eko& w Wa#!ewie' )zuka!i e* inni& k3rym - ma#-
s#rzeda' Oko#ywa!i #rawie wszyskie d-$y w oko!icy' 1ewne%o dnia #rzy su!enim d-$ie
rosn"cym u #rzy dr3*ce ksi"dz odkry #orzucon" drewnian" skrzynk- o wymiarac0 CK na CK
na QK cenymer3w' Miaa zacze#y umo*!iwiaj"ce mocowanie jej do sioda' +ya #usa& a
wok3 drzewa widniay rzy o%romne dziury'
( A en #ukownik jeszcze u #rzyje*d*a8 ( za#yaem'
( 1ewnie' Mieszka u akie%o jedne%o w 1awowie' 7ak wy#i& o wszyskim o#owiada
o wie!kim skar$ie' ,en& u k3re%o mieszka& 7anek %o woa!i& #ewne%o dnia #ok3ci si- z ym
oficerem' Wszyscy s"siedzi sysze!i' 1oem #ukownik wsiad do swoje%o aua i #ojec0a w
sron- Warszawy' Roz$i si- o drzewo w !esie #rzed Fr"knowem' 7edni m3wi!i& *e $y #ijany&
inni& *e co. z 0amu!cami w samoc0odzie $yo nie ak' Mi!icja o nawe e%o 7anka w
kajdankac0 za$raa'
( I co& i co8 ( Zosia $ya zniecier#!iwiona'
( 7anek jednak wr3ci do domu& s#rzeda c0au#- i znikn"' 1odo$no wyjec0a na
F!"sk'
( No o wszysko jasne ( mrukn" O!$rzym'
M-*czyzna #o*e%na si- i wci"* u.miec0aj"c si- wsiad na rower i odjec0a'
( Co ro$imy8 ( za#yaa Zosia'
)#ojrzaem na ze%arek' +yo ju* #32ne #o#oudnie'
( 1ro#onuj- zje./ kana#ki i odwiedzi/ jeszcze jakie. miejsce ( odezwaem si-'
Ram$o #o$ie% #o kana#ki& k3re zjed!i.my %rzej"c si- w #romieniac0 majowe%o
so:ca'
( Dok"d jedziemy8 ( zada #yanie Ram$o rozkadaj"c ma#-' ( Mo*e do Nadrowa8
,am )amsonow $y .wiadkiem k!-ski swoic0 wojsk i #odj" decyzj- o odwrocie'
( Mo*emy ( #owiedzia O!$rzym s#rawiaj"c wra*enie !ekko znudzone%o'
( A mo*e skoczymy do Tic0en$er%u8 ( na%!e za#yaa Zosia s#o%!"daj"c na ma#-
!e*"c" na ko!anac0 Ram$o'
Zamarem' Widziaem& *e O!$rzym e* s#ojrza na dziewczyn- z nie#okojem w
oczac0' Ram$o $y zdumiony'
( Co y #owiedziaa.8 1ow3rzN ( #rosiem'
( Tic0en$er% ( Zosia s#okojnie umaczya' ( ,ak" nazw- widz- na zac03d od wsi
+ujaki' O i!e znam niemiecki& znaczy o D-$owa ;3ra'
1o#arzy!i.my' Rzeczywi.cie na niemieckiej ma#ie $ya aka nazwa'
( Wiecie& #ro#onuj- wr3ci/ do mnie i uwa*nie #rzesudiowa/ ma#y i #rzewodniki #o
naszym re%ionie ( odezwa si- O!$rzym' ( ,eraz jes ju* za #32no na uwa*ne o$ejrzenie
dw3c0 wz%3rz' Dzi. za#!anujemy dokadnie ras- wycieczki i na ma#ac0 #rze.!edzimy dro%-
ucieczki )amsonowa'
)u%esia O!$rzyma wydawaa si- rozs"dna& wi-c za#akowa!i.my si- do Rosynana i
wr3ci!i.my do samoni dziennikarza'
O!$rzym wyni3s na aras z widokiem na jezioro so!ik i #!asykowe krzesa' Zosia
zro$ia o%romne ku$ki z kaw" i usied!i.my nad naszymi ma#ami'
( No o dawaj e swoje #rzewodniki ( #owiedzia Ram$o do O!$rzyma'
Dziennikarz #oszed do swojej domowej $i$!ioeczki i wr3ci z nar-czem ksi"*ek'
( A %dzie masz en #rzewodnik Mieczysawa Orowicza8 ( za#ya Ram$o' ( ,en
re#rin'
( 1oczyam %o ( suc0o swierdzi O!$rzym'
( A nie mo%- ja8 ( s#yaa Zosia'
>wa*nie #arzyem na warz O!$rzyma' Widziaem& *e szuka jakie%o. wyj.cia z
syuacji' Widz"c moje s#ojrzenie z rezy%nacj" #oda dziewczynie ksi"*k-' )am si-%n" #o
#ierwsze z $rze%u wydawnicwo i $eznami-nie je #rze%!"da'
Ram$o& Zosia i ja zao#i!i.my %owy mi-dzy srony i zacz-!i.my #or3wnywa/ o#isy z
ym& co widzie!i.my na ma#ac0' ,y!ko nasz %os#odarz udawa& *e ro$i o samo' O$serwowa&
jakie miejsca s#rawdzamy !u$ #arzy #onad swoim #rzewodnikiem na o: wody' Na
dro$nyc0 fa!ac0 #oyskiway osanie #romienie so:ca' Co c0wi!a sysze!i.my #!usk
rzucaj"cyc0 si- ry$' )#rawiay wra*enie& jak$y #awiy si- w zac0odz"cym so:cu'
( Macie co.8 ( Zosia #arzya na nas z wyczekiwaniem'
Wszyscy #okr-ci!i.my %owami' Dziewczyna s#ojrzaa na nas riumfa!nie'
( )uc0ajcie ( zacz-a o#owie./' ( O D-$owej ;3rze zna!azam y!ko wzmiank-& *e
jes na zac03d od wsi +ujaki'
<iwn-!i.my %owami'
( Z ma# wynika& *e w rzeczywiso.ci s" o dwa wz%3rza ( zauwa*y Ram$o' ( ,o
#3nocne jes nie zaro.ni-e& a #oudniowe owszem& ak'
( ,o #3nocne wedu% ws#3czesnyc0 oznacze: ma s#ory doek na szczycie (
wskazaem miejsce na ma#ie'
( )uc0ajcie da!ej ( #rzerwaa nam Zosia' ( )#rawdziam e* inn" ras- wycieczki'
Orowicz na#isa am o miejscowo.ci Na#iwoda i !asac0 na #3noc od niej4 )" o !asy
mieszane& a w.r3d drzew rafiaj" si- ws#aniae okazy d-$3w& jesion3w& sosen& jode'
( Masz wi-c do #rzeszukania so #i-/dziesi" ki!omer3w kwadraowyc0 !asu ( osro
#owiedzia O!$rzym za%!"daj"c jej #rzez rami-' ( ,y!e $yo za czas3w Orowicza'
( Do$ra& do$ra' ( Zosia nic dawaa si- z$i/ z ro#u' ( Da!ej jes u na#isane o Zoyc0
;3rac0& k3ryc0 nie mo%- zna!e2/ na ma#ac0& oraz +-dnyc0 ;3rac0& a e znajduj" si- na
#oudnie od <ociaka' I eraz ciekawoska' 1rzy #oudniowym $rze%u jeziora Omu!ew
znajdowaa si- !e.nicz3wka ,eren' <o!o niej roso ki!ka okazayc0 d-$3w' Najwi-kszy z nic0
nosi miano 5d-$u cesarza Wi!0e!ma6 i mia w3wczas .rednic- ak du*"& *e mo%o %o o$j"/
do#iero czerec0 !udzi'
( Nic wiem& czemu u#ar!i.cie si- na e d-$y8 ( s#ya O!$rzym'
,ro# wskazany #rzez Zosi- jes $ardzo ciekawy ( zauwa*yem' ( )#3jrzcie na ma#-'
Owa !e.nicz3wka $ya na #oudnie od wsi 7a$onka& do k3rej en rosyjski oficer mia zawie2/
skrzynk-'
( 7asny %win ( mrukn" Ram$o dra#i"c si- #o czu#rynie'
ROZDZIA JEDENASTY
TELE&ON DO MINISTERSTWA WIEJSKIE ZEBRANIE MILIONER
CHCE ZNISZCZY" WIE! RATUJ DOM KULTURY PROPOZYCJA
PRO&ESORA KTO WE WSI ROZRABIA? CZY SARA POGODZI SI
Z RODZICAMI? KOMANDOSI JEDZ UEL NA POMOC SIARCE
WPADAM W PUAPK &LIP I &LAP WKRACZAJ DO AKCJI
Wysz!i.my od #rofesora z szumem informacji w %owac0' Z$!i*a si- wiecz3r i jak o
na wsi $ywa& o ej #orze o*ywiao si- *ycie owarzyskie' =udzie siedzie!i na aweczkac0 #rzed
c0au#ami nieufnie s#o%!"daj"c na nasz #oc03d'
( O k3rej jes o wiejskie ze$ranie8 ( za#yaem )ar-'
( O osiemnasej ( od#owiedziaa'
7ej warz od razu s#owa*niaa& #rzy#omniaa so$ie o zamieszaniu& jakie s#owodowaa
jej oso$a'
( ,w3j narzeczony $-dzie8 ( do#yywaem si-'
( Nie& 1ior jes eraz na szko!eniu w jednym z !ondy:skic0 $ank3w'
;dy #ady sowa o narzeczonym& c0o#akom od razu zrzedy miny'
( My.!-& *e sawimy si- w kom#!ecie ( #owiedziaem za sie$ie i c0o#ak3w'
( ,o nie musimy rusza/ do <-rzyna8 ( ucieszy si- 7acek'
Zadumaem si- #rzez c0wi!-'
( I ak was s#rawa skar$u wci"%n-a $ardziej& ni* $ym c0cia ( m3wiem z rezy%nacj"
w %osie' )"dz-& *e ras- od$-dziecie innym razem& $o c0y$a ko:czy si- wam zwo!nienie ze
szkoy'
( Nas-#ny ydzie: i ak si- nie !iczy& $o wsz-dzie w naszyc0 szkoac0 s" maury& zaj-/
#rakycznie nic ma ( rzuci Maciek'
( 1rzydacie si- u jako z$rojne i z%rane rami- s#rawied!iwo.ci ( za*arowaem'
Garcerze c0y$a #owa*nie #orakowa!i moje sowa o z$rojnym ramieniu& $o od razu
zacz-!i dyskuowa/ nad #!anem dziaania w czasie ze$rania'
Z niecier#!iwo.ci" czekaem na e!efon od nasze%o miniseria!ne%o arc0iwisy& do
k3re%o dzwoniem w #oudnie' )#ojrzaem na e!efon kom3rkowy' O dziwo& eraz na ekranie
$ya wy.wie!ona informacja& *e jesem #oza zasi-%iem #rzeka2nik3w'
( 7es u %dzie. e!efon8 ( s#yaem )ar-'
( 1ar- os3$ ma& a!e niec0-nie #ozwa!aj" dzwoni/ ( od#owiedziaa dziewczyna' ( <oo
sk!e#u $y auoma& a!e yso!e %o zdewasowa!i'
( Wujek musi wyj./ na jakie. wz%3rze ( doradzi mi 7acek'
( 1o dru%iej sronie rzeki w !esie jes wy*ej ( #od#owiedziaa )ara'
Do s#okania zosaa jeszcze %odzina' 1oszedem wi-c na dru%" sron- rzeki' Za
moskiem skr-ciem w !ewo na $rukowan" dro%-' 1o okoo #3 ki!omera ujrzaem #o !ewej
sronie #rymiywne #o!e $iwakowe' ,u* za nim !e.na dro%a skr-caa w #rawo' )zedem #o
ko!ana w wysokic0 rawac0' Widocznie dawno nik -dy nie szed' )#acer s#rawia mi
o%romn" #rzyjemno./' 1o #rawej sronie mijaem modniki .wierkowe& a #o !ewej !as
mieszany z #rzewa%" sosny' Nie $yo *adnyc0 krzak3w i awo wy#arzyem .cie*yn-
wyde#an" #rzez zwierz-a' 1rowadzia w#ros do wz%3rza& k3re $yo wida/ z da!eka'
Wzniesienie miao ki!kana.cie mer3w wysoko.ci i #odej.cie na szczy $yo dosy/
srome' 7ednak zo$aczyem& ze $yo ono r3wno #odzie!one w"wozami& k3re #rowadziy ku
%3rze' Wc0odziem #oykaj"c si- o zwa!one drzewa' Na szczycie ekran e!efonu #okaza& *e
s"d mo%- swo$odnie rozmawia/' Wy$raem numer #racownika arc0iwum i #o c0wi!i ju* z
nim rozmawiaem'
Okazao si-& *e #r3$owa od ki!ku %odzin dodzwoni/ si- do mnie' Domy.!i si-
jednak& *e mam ko#oy z e!efonem i czeka w #racy' 1rzekaza ineresuj"ce mnie informacje'
1o ki!ku minuac0 wracaem do wsi cic0o #o%wizduj"c'
C0o/ ze%ar w sa!i wiejskie%o domu ku!ury #32ni si- o so minu& o wszyscy zjawi!i
si- #unkua!nie' )3 #rezydia!ny #rzykryo radycyjnie zie!onym suknem' 1ierwsze rz-dy
#okryyc0 derm" krzese $yy wo!ne' Frodek o$sadzi!i mieszka:cy wsi& yy z$unowani' 1od
sam" .cian" na drewnianyc0 awac0 o wyro$ionyc0 od siedzenia kanac0 zasiada modzie*'
W k"ciku #rzycu#n-y dwie ko$iey& c0y$a #rzyjaci3ki& cz-suj"ce si- 5,ic(,acami6'
( Na ka*dym ze$raniu jes aka rzecz& *e ko. musi zacz"/ ( rzek soys <odaka&
Wa!endziak'
+y sarszym ju* m-*czyzn" u$ranym w waciak i adidasy' 1od waowan" kurk"
ro$ocz" mia $ia" koszu!- i cienki jak .!ed2 czarny krawa'
( Naj#ierw uczcijmy c0wi!" ciszy yc0 mieszka:c3w <ociaka& k3rzy odesz!i do
wieczno.ci ( #owiedzia Wa!endziak' ( Ze$ra!i.my si- u w s#rawac0 zamac03w na wiejski
dom ku!ury& oczyszcza!ni- .ciek3w oraz w zwi"zku z $rakiem $ez#iecze:swa' Za#rosiem u
ins#ekora ku!ura!ne%o z %miny& #ana od $udownicwa oraz nasze%o dzie!nicowe%o'
Wszyscy rzej #anowie siedzie!i #rzy so!e #rezydia!nym' ,en od ku!ury $y niskim
modzie:cem w oku!arkac0& k3re co rusz #rzeciera wie!k" c0uska do nosa' )#ecja!isa od
$udownicwa& roc0- sarszy od ko!e%i& zao*y e!e%ancki %arniur& a $awi si- k!uczykami
samoc0odowymi i #ociera cienki w"sik #od nosem' 1o!icjan #arzy na wszyskic0
wysraszony'
( Co do domu ku!ury' ( zacz" ins#ekor z %miny'
( Najawiej wszysko z!ikwidowa/N ( krzykn" zac0ry#ni-ym %osem jeden z
m-*czyzn'
)#od cza#ki z daszkiem wysaway du%ie ciemno$!ond wosy' )#rawia wra*enie&
jak$y do#iero #rzyszed #roso s#od sk!e#u' Nie on jeden e%o wieczora wy#i jedno #iwko&
*e$y na$ra/ odwa%i do za$ierania %osu'
( We wsi jes jeszcze dom ku!ury ( konynuowa urz-dnik' ( Wszyscy #ami-aj"
#oczynania nieo$ecne%o ju* uaj animaora *ycia ku!ura!ne%o' 1rosz- #a:swa& zarz"d %miny
nie c0ce !ikwidowa/ domu ku!ury' 1ami-ajcie jednak& *e z%odnie z nowym #rawem musi on
zaro$i/ #oow- kosz3w swoje%o urzymania'
Na sa!i zro$io si- cic0o' W ym momencie do sa!i wszed m-*czyzna koo
#i-/dziesi"ki' =ekko ysiej"cy i #ewny sie$ie& a* ryska za#ac0em #ieni-dzy i do$rej wody
ko!o:skiej' Za nim woczyo si- czerec0 osik3w' Dw3c0 zosao #rzy drzwiac0& a #ozosa!i
san-!i za swoim szefem& k3ry zasiad w #ierwszym rz-dzie'
( O3* o ( odezwa si- Mi!ioner zakadaj"c no%- na no%- i #okazuj"c wszyskim
#anof!e z krokody!owej sk3ry' ( 7a c0c- zro$i/ u $iznes' 1o co ma c0au#a niszcze/'
Oc0roniarze surowym wzrokiem roz%!"da!i si- #o sa!i' Nik nie .mia #rzerywa/' W
ym czasie na s#okanie #rzysz!i c0o#cy 7acka' )an-!i o$ok mnie i )ary' +y!i.my sami w
k"cie na#rzeciw drzwi'
( ,aki dom o za#!ecze s#oka: mi-dzy!udzkic0 ( nie.miao #owiedzia jeden z
modyc0 mieszka:c3w <ociaka' Roz#oznaem w nim jedne%o z yc0& k3rzy nazwa!i )ar-
imieniem )iarka'
( A!ernaywa d!a modzie*y jes #rosa4 a!$o dom ku!ury& a!$o #rzysanek ( #odniosa
si- ko$iea w kurce w ko!orowe kwiaki' ( Z e%o osanie%o miejsca wszyskic0 #rze%ania
#o!icja'
1rzy yc0 sowac0 dzie!nicowy y!ko kiwn" %ow"'
( 1rosz" #a:swa& dom ku!ury ak na#rawd- nie isnieje ( ar%umenowa ins#ekor'
1owiedzmy o so$ie #roso w warz' Nowa dyrekorka jes do nicze%o& a zodzieje ukrad!i ju*
wszysko co cenniejsze' Zosay soy& krzesa& a$!ica z rzukami& ki!ka %ier #!anszowyc0 i
#yy ana!o%owe ze sarymi #rze$ojami'
( ,o jednak sarcza modym& *e$y mie/ %dzie umawia/ si- w c0odne dni na randki
(znowu wsaa ko$iea w kurce w kwiaki'
( My wiemy& ko ukradN ( krzycza ko. ukryy za #!ecami umu' ( ,o e yse #ay
Mi!ioneraN
Oc0roniarze rzuci!i w um s#ojrzenia jak $yskawice'
( +a!cerek& nie kam w *ywe oczyN ( rykn" Wiewi3r' ( Widziae.& za#ae. za r-k-8
( My wiemy& ko wie i dzwoni na #o!icj- ( odezwa si- Wa!endziak' ( Na #o!icji oficer
dy*urny #owiedzia& *e konro!uje syuacj-'
( A!e*& $ez .wiadka nie mo*emy .ci%a/ #rzes-#c3w ( mrukn" #o!icjan'
( 7a #owiem& *e o ysi wszysko r"$n-!i& a #oem mi %os#odarka #3jdzie z dymemN (
krzycza +a!cerek'
W ym momencie wsaem' Widziaem& *e ysi& +a!cerek i 0arcerze 7acka zna!e2!i si-
nie$ez#iecznie $!isko sie$ie'
( 1rze#raszam $ardzo ( #owiedziaem wyc0odz"c na .rodek'
Na sa!i zro$ia si- cisza jak makiem sia' )oys oworzy szeroko oczy'
( Nazywam si- ,omasz NN' ( #rzedsawiem si-' ( 7esem dyrekorem de#aramenu w
Miniserswie <u!ury i )zuki& k3re jak #a:swo wiedz" o#iekuje si- ak*e za$ykami' A
dom ku!ury& w k3rym si- znajdujemy& jes za$ykiem wysokiej k!asy'
( <o #ana nasa8 ( s#okojnie za#ya Mi!ioner'
( 7esem u y!ko #rzejazdem ( od#owiedziaem mu' ( O3*& zaineresowaem si-
s#raw" #a:swa domu ku!ury' Mo*e nie wszyscy wiedz"& a!e wa.nie u #owsaa jedna z
#ierwszyc0 #o!skic0 szk3 w 1rusac0 Wsc0odnic0' Wcze.niej& w czasie #owsania
syczniowe%o w AQHE roku -dy #rowadzi sz!ak #rzemynik3w $roni' Wa.nie w ym
$udynku zarzymywa!i si- wieczorem #rzed nocnym skokiem #rzez %ranic- za$or3w
#ruskie%o i rosyjskie%o' Wojciec0 <-rzy:ski u zmierza& %dy %o zarzyma #aro! #ruskiej
*andarmerii w #odo!szy:skiej wsi 7aroy' Z yc0 wz%!-d3w o$iek en ma saus za$yku' 1an
wie& co o oznacza8 ( zwr3ciem si- do Mi!ionera' ( +ez #ozwo!enia o#iekuna za$yku nie
mo*na w$i/ w .cian- nawe jedne%o %wo2dzia& a co do#iero zmienia/ #rzeznaczenie $udow!i'
( 7a jesem %minnym konserwaorem za$yk3w ( odezwa si- e!e%an z %miny'
( ,o czemu #an nic nie ro$i w ej s#rawie8 ( za#yaem'
( )k"d #an wie8 ( od#owiedzia $ezcze!nie' ( >znaem& *e #ro#ozycja zro$ienia u
0oe!u jes $ardzo rozs"dna'
( A czy wie #an& i!e #ieni-dzy #rzeznaczy!i )zwedzi z wojew3dzwa Ga!!and na
renowacj- e%o o$ieku i sworzenie u domu ku!ury& miejsca s#oka: i re%iona!ne%o
muzeum8 ( rzuciem w je%o sron-' ( 1owinien #an so!idnie wy#enia/ swoje o$owi"zki'
O.wiadczam& *e jeszcze dzi. s#isz- #rook3& a #ojurze #rzy.!- u i do %miny komisj-
konro!n" z miniserswa'
( Zaraz& zaraz ( #rzerwa mi Mi!ioner' ( My.!-& *e musimy si- do%ada/' 7a jesem
wa.cicie!em $udynku'
( My.!-& *e " ransakcja& o k3rej nie #owiadomiono ani nasze%o miniserswa& ani
1a:swowej )u*$y Oc0rony Za$yk3w w O!szynie& #owinien zaj"/ si- urz"d skar$owy (
eraz ju* sraszyem na cae%o'
M3j $!uff zadziaa' Mi!ioner jak$y sku!i si- sysz"c sowa o urz-dzie skar$owym'
( ,eraz mianuj-& $o mam akie u#rawnienia& s#oeczne%o o#iekuna za$yku (
ci"%n"em swoj" yrad-' ( My.!-& )aro& *e nie odm3wisz8
Dziewczyna a* si- wy#rosowaa ze zdziwienia' Mi!ioner zro$i si- czerwony na
warzy'
( 7asne& *e nie ( dziewczyna od#owiedziaa #o c0wi!i wa0ania'
( ,o znaczy& *e dom ku!ury zosaje8 ( za#ya Wa!endziak'
( Oczywi.cie ( rzekem' ( Nasze miniserswo $-dzie c0ciao zo$aczy/ ak wasno.ci
szanowne%o $iznesmena'
Widziaem& *e warze mieszka:c3w <ociaka #okra.niay& a zaci.ni-e #i-.ci Mi!ionera
z$ie!ay' Oc0roniarze #arzy!i na mnie zimno& a 0arcerze 7acka dumni #odnosi!i w %3r- kciuki
#okazuj"c& *e odwa!iem kawa #orz"dnej ro$oy'
( Nas-#ny ema o oczyszcza!nia''' ( zacz" soys'
( ,o skanda!& *e$y jeden czowiek caej wsi szkodziN ( odwa*nie krzycza +a!cerek'
( 1rosz- #a:swa& en #an wy%ra z %min" #roces ( wyja.nia ins#ekor od
$udownicwa' ( ,eraz musimy si- z nim do%ada/'
( Co u si- do%adywa/8N ( krzycze!i !udzie'
( W e$ akie%oN
1odni3s si- sraszny umu!' Oc0roniarze ciasnym kr-%iem ooczy!i swe%o
c0!e$odawc-' Z e%o co krzyczano zrozumiaem& *e %mina c0ciaa #osawi/ oczyszcza!ni-
.ciek3w na %runac0 na!e*"cyc0 do Mi!ionera' 1ocz"kowo wyrazi na o z%od-' 7ednak kiedy
je%o syn zwi"za si- z )ara& wedy #odykowa wy*sz" ni* #ocz"kowo cen- za mer
kwadraowy %runu' 1oem& %dy s"siad s#rzeda ziemi- #od - inwesycj-& zacz" #roesowa/
wierdz"c& *e $-dzie mu .mierdziao' ;mina #rze%raa w s"dac0 wszyskic0 insancji'
( Mo%- #rosi/ o uwa%-8 ( odezwa si- #rofesor'
Nie zauwa*yem& kiedy wszed' ,eraz sa rzymaj"c w doni wy%as" fajeczk-'
Wszyscy ucic0!i'
( 7ak rozumiem& #ro$!em kwi w srefie oc0ronnej oczyszcza!ni& k3ra zac0odzi na
cz-./ #osiado.ci o$ecne%o u #rzedsi-$iorcy ( wykada ,adeusz 7azowiecki' ( O3*& moje
%runy s"siaduj" z ziemiami e%o #ana' ;o3w jesem anio s#rzeda/ %minie swoj" dziak- w
zamian za mniejszy kawaek #o dru%iej sronie rzeki' )w3j domek #rzenios- am za wasne
#ieni"dze'
1o ej dek!aracji na sa!i wy$uc0y $rawa' Mi!ioner wyszed z sa!i rzaskaj"c drzwiami'
Ins#ekorzy #arzy!i na wszysko z -#ymi minami'
( Na#rawd- nie wiem& co #owiedzie/ ( za$ra %!os Wa!endziak'
( Wy#ijmy zdrowie !enik3wN ( rykn" +a!cerek'
1odszed do mnie i zion"c #iwskiem o$j" mnie za szyj-'
( Dzi-ki& askawcoN ( $ekoa mi w konierz' ( 1rzyje*d*aj do mnie& kiedy c0cesz'
Dam ci #ok3j i *arcie& jakie%o w domu nie dosaniesz'
7ako. uwo!niem si- z je%o o$j-/'
( My.!isz& *e dam rad-8 ( za#yaa mnie )ara'
( Oczywi.cie ( od#owiedziaem' ( Masz nawe eraz mocniejsze kary& ni*
#!anowaem' Dziwna $ya reakcja woje%o #rzysze%o e.cia& %dy #owiedziaem o umowie
ku#na $udynku'
( ?adnie #an %o zaawi ( %rau!owa mi Maciek'
( I o $ez u*ycia no*a ( zauwa*yem'
( ,o $yo .wiene za%ranie ( rzek #rofesor #odaj"c mi r-k-'
( 1an e* uczyni adny %es'
( Nie mo%em ju* #arze/& jak !aem do miejscowo.ci !eniskowej #rzyje*d*aj" ury.ci&
a wi-kszo./ dom3w ma zwyk!e sawojki'
1o*e%na!i.my si-' )amonie wracaem #rzez wie.& a!e widziaem warze
u.miec0aj"cyc0 si- do mnie mieszka:c3w <ociaka' Mama )ary& %dy szedem do swoje%o
namiou& za#rosia mnie na #!acki ziemniaczane ze .miean" domowej ro$oy' Nie mo%em
odm3wi/'
1rzy so!e rozmawia!i.my o )arze'
( 7ak o $-dzie z ym wyk!-ciem c3rki ( za#yaem ojca )ary'
,en si- roc0- zmiesza& #odra#a za uc0em'
( Wie #an& w nerwozji czowiek r3*ne rzeczy %ada& a #oem *auje ( od#owiedzia #o
c0wi!i'
Mama )ary a* #okra.niaa'
( 7ak )ara #rzyjdzie& o si- #o%odzicie8 ( kuem *e!azo #3ki %or"ce'
( 1ewnie& musz- w ko:cu #ozna/ e%o swoje%o zi-cia ( m3wi aa'
( Mo*e mi co w %os#odarce doradzi& jak aki do$ry w yc0 #ieni"dzac0'
W czasie da!szej rozmowy rodzice )ary o#owiada!i mi& jak odkada!i ka*dy %rosz&
*e$y dziewczyna mo%a uczy/ si- i sudiowa/'
1o ko!acji #oszedem do swoje%o namiou' Wyci"%n"em na zewn"rz karima- i w
cie#y wiecz3r #arz"c w %wiazdy my.!aem o ym& co o#owiada o swoic0 $adaniac0
#rofesor' 7ednocze.nie jaka. my.! koaaa mi si- #o %owie' Nie wiedziaem& co o $yo& a!e
czuem& jak w doku #od *e$rami mnie .ciskao' ,o $y znak& *e m3j m3z% zarejesrowa jaki.
wa*ny szcze%3& na k3ry nie zwr3ciem #ocz"kowo uwa%i'
Moje rozmy.!ania #rzerwao cza#anie ka#ci'
( 1rze#raszam& *e #rzeszkadzam& a!e marwi- si- o )ar- ( #owiedziaa mama
dziewczyny' ( 7eszcze nie wr3cia do domu' Zawsze u#rzedzaa& jak miaa $y/ #32niej'
Zerwaem si- z miejsca'
( Osanio widziaem ja z 0arcerzami& zaraz s#rawdz- ( m3wiem u$ieraj"c kurk-'
Od rzeki doc0odzi ju* nocny c03d'
Ruszyem do s"siad3w )ary' %dzie 0arcerze 7acka zosawi!i swoje #!ecaki'
( 1osz!i z )iark" do !asu z dru%iej srony rzeki ( umaczya mi mia %os#odyni' (
;dzie. #od wz%3rzem c0cie!i roz$i/ o$3z'
Znowu ruszyem am& sk"d dzwoniem z e!efonu kom3rkowe%o' 1o !esie roznosi si-
jaki. ajemniczy za#ac0 i od%os skwiercz"ce%o uszczu' Niczym #ies wysawiem nos do
wiaru i zacz"em i./ ro#em za#ac0u' 1o c0wi!i ujrzaem ko#i- o$ozu& w jakim zna!azem
komandos3w rano'
( Dawaj en *u*e! ( usyszaem %os Ma/ka'
( Zaraz $-dzie %o3w ( od#owiada mu Arnie'
( M3wi- wam ( #yc0a& a* cudownie #arzy war%i ( zac0wa!a ;us!ik'
( W *yciu nie #odejrzewaem& *e o mo*e $y/ akie do$re ( mrucza 7acek'
O$ejrzaem si- na $oki' Nie $yo wida/ warownika& k3re%o mie!i zwyczaj wysawia/'
5;3d #rzy-#i czujno./6 ( #omy.!aem' >kryy za drzewem zajrzaem do wn-rza o$ozu'
C0o#aki zajada!i si- zwyk"& #os#o!i" kaszanka'
( Do$ry wiecz3r ( odezwaem si- na%!e'
Wszyscy a* #odskoczy!i'
( Nie widzie!i.cie )ary8 ( za#yaem'
( Nie& od#rowadzi!i.my j" z ;us!ikiem do wsi jakie. dwie %odziny emu ( umaczy
si- 7acek'
( No o mamy #ro$!em ( mrukn"em'
7acek w !o #oj"& *e sao si- co. niedo$re%o'
( =u.nia i Arnie zosaj" #rzy o$ozie ( wyda! rozkaz' ( W razie cze%o wa!icie
#eardami'
W #i"k- wr3ci!i.my do <ociaka' Caa wie. ju* s#aa' W oknac0 wida/ $yo
$!adonie$ieskie .wiaa e!ewizor3w'
Na #rzysanku #rzy domu ku!ury siedzie!i dwaj miejscowi c0o#cy' <urzy!i #a#ierosy'
( Widzie!i.cie )iark-8 ( za%adn" ic0 Maciek'
)#ojrze!i na sie$ie'
( ,ak ( od#owiedzia jeden #o c0wi!i wa0ania' ( )za -dy jakie. dwie %odziny emu'
Zacze#io j" yc0 dw3c0 ysyc0& razem #osz!i do wi!!i Mi!ionera'
1rawie $ie%iem ruszy!i.my do #osiado.ci Mi!ionera' W #romieniu dwudziesu
mer3w od $udynku ci"%n-a si- wysoka siaka uwie:czona druem ko!czasym'
( 7e.!i wujek wejdzie do .rodka& o niec0 da nam znak& czy wszysko w #orz"dku (
sze#n" mi do uc0a 7acek' Mo%" wujka zmusi/& *e$y nas wysa s#a/' 7ak wujek #owie w
zdaniu 57acek6 o znaczy& *e wszysko jes do$rze& w #rzeciwnym razie niec0 wujek u*yje
5c0o#cy6'
1rzycisn"em %uzik znajduj"cy si- #rzy furce' Firanka w jednym z okien na #arerze
dr%n-a' 1o c0wi!i oworzyy si- drzwi i wyszed do mnie Mi!ioner'
( C0ce si- #an do%ada/8 ( w je%o %osie syszaem !edwo skrywan" saysfakcj-'
( Nie& #rzyszedem #o )ar- ( #owiedziaem wardo' ( Mam .wiadk3w& k3rzy widzie!i&
*e u wc0odzia'
( ,o dorosa dziewczyna& mo*e ju* wysza a!$o do$rze $awi si- z moimi c0o#akami'
( C0cia$ym z ni" #orozmawia/& $o inaczej wezw- #o!icj-'
Mi!ioner zimno na mnie #o#arzy'
( A!e. #an cze#ia!ski ( #owiedzia owieraj"c furk-'
W sa!onie siedziao dw3c0 osik3w' Na so!e saa w3dka i zak"ski' 1rzy so!e
siedziaa )ara' 1rzed ni" !e*a jaki. dokumen' Widziaem& *e dziewczyna $ya #ijana'
1arzyem na o z%orszony'
( 7ak m3wiem& jes dorosa i ro$i co c0ce ( m3wi Mi!ioner' ( C0ciaem #anu
zaoszcz-dzi/ e%o widoku& $o #an c0y$a jej $ardzo ufa'
)ara #arzya na mnie $-dnymi oczami& w k3ryc0 widziaem #ro.$- o #omoc'
( Wsawaj& idziemy ( c0wyciem j" za r-k-'
( C0wi!a ( z kana#y #oderwa si- oc0roniarz Maniek' ( Ona nie c0ce wyj./' 1rawda8 (
zwr3ci si- do )ary'
Dziewczyna y!ko si- roz#akaa'
( W akim razie id- #o jej mak- ( o.wiadczyem'
( Nie c0c- #i/& c0c- do domu ( $ekoaa dziewczyna'
)#ojrzaem na Mi!ionera' ,en skin" na osika' Maniek #rzysawi mi do kr-%osu#a
co.& co wydawao si- $y/ !uf" i wykr-ci mi r-k-'
( 1o%o: 0arcerzyk3w& $o $-dzie 2!e ( sa#a mi do uszu'
Za#rowadzi mnie do drzwi& oworzy je i ukry si-'
( 1ami-aj o dziewczynie ( sykn"'
( Id2cie s#a/& c0o#cyN ( krzykn"em #omny uwa% 7acka'
Miaem nadziej-& *e ym razem 0arcerze wezw" #o!icj-' 7acek skin" mi r-k" i caa
%ru#a znikn-a'
Maniek za#rowadzi mnie do #iwnicy& zwi"za r-ce' Wedy zo$aczyem& *e fakycznie
mia #iso!e' Do"czy do nie%o Wiewi3r i we dw3c0 wrzuci!i mnie w k" #omieszczenia' 1o
%odzinie znie.!i e* )ar-'
Wiewi3r na si!- rozwar mi szcz-ki i w!a mi do us a!ko0o!' Nayc0mias %o
wy#!uem' <rzusiem si-& a on o$!a jeszcze moje u$ranie'
( Wywie2 ic0 do !asu& roz$ierz& a!e u$ranie #o3* o$ok ( Mi!ioner wydawa rozkazy' (
1oem wa!nij e%o sare%o ak& *e$y do rana si- nie o$udzi' ,o #owinno zaawi/ ca" s#raw-'
Oc0roniarze wrzuci!i mnie i )ar- na y!ne siedzenia forda mondeo' 1i!oem oworzy!i
drzwi %ara*u i wyjec0a!i na #odjazd' Wedy kierowc- o.!e#io .wiao ref!ekor3w
#rzeciwm%ie!nyc0 i $ysk #o!icyjne%o ko%ua'
?ysi $yskawicznie wyskoczy!i z #ojazdu i uciek!i do wi!!i' 7acek i +"$e! #oma%a!i
mnie i )arze wysi"./' Zo$aczyem& *e za radiowozem czaj" si- nasi do$rzy znajomi& czy!i F!i#
i F!a#' 1ozna!i mnie i skin-!i %owami'
Z #o!icyjne%o radia do$ie%ay %!osy rozm3w& .ci"%ano #osiki' W wi!!i #o%asy
wszyskie .wiaa'
( ;dzie s" woi c0o#cy ( za#yaem 7acka'
( Czaj" si- z #rofesorem na yac0'
( 7ak s#rowadzi!i.cie #o!icj-8
( 1rzez nasza radiosacj"' Wesz!i.my na #o!icyjn" cz-so!iwo./ i y!e'
1o ki!kunasu minuac0 a* zaroio si- od nie$ieskic0 .wiae' Mi!ioner i je%o
oc0roniarze #odda!i si-' <areka #o%oowia za$raa )ar- na #ukanie *o"dka i oddzia
deoksykacyjny'
)erdecznie #odzi-kowaem #o!icjanom& k3rzy nas uraowa!i' Ruszyem w sron-
wi!!i' Na so!iku w sa!onie nada! !e*aa karka #a#ieru' Miaa o $y/ umowa #omi-dzy )ar"&
jako o#iekunem za$yku& a Mi!ionerem' W dokumencie $ya mowa o z%odzie na ada#acje
domu ku!ury na 0oe!' +rakowao y!ko #od#isu )ary'
1orwaem #ismo na srz-#y i zm-czony wyszedem na dw3r'
( Do$ra ro$oa& 7acek ( #oc0wa!iem siosrze:ca'
>siadem na ziemi i wysukaem numer e!efonu kom3rkowe%o O!$rzyma' C0ciaem
.ci"%n"/ do <ociaka 1awia i wreszcie od#ocz"/ #o emocjonuj"cym dniu' 7ednak ekranik
wci"* wy.wie!a informacj-& *e jesem #oza zasi-%iem #rzeka2nik3w' Cay czas #o %owie
uka mi si- jaka. nar-na my.!'
ROZDZIA DWUNASTY
'ZATRUTA( HERBATA SAMOTNA WYPRAWA OLBRZYMA
!LEDZ DZIENNIKARZA GDZIE JEST MOTOCYKL?
ODWIEDZAMY DBOWE WZGRZA SZPIEGOMANIA
SPOTYKAMY BATUR DBY LE!NICZWKI TERTEN
JASTRZBIA GRA
Odkrycie Zosi w#rowadzio nas w san euforii'
( Czuj-& *e juro znajdziemy skar$ ( m3wi z nadziej" Ram$o'
( 1ami-ajcie dzi-ki komu ( #rzec0wa!aa si- Zosia'
Widziaem& *e O!$rzym cay czas $y dziwnie niesw3j'
( 1ro#onuj- szy$ko ka./ si- s#a/ i juro skoro .wi rusza/ w eren ( #owiedziaem'
Wszyscy z%odzi!i si- na - #ro#ozycj-' Ram$o #o*e%na si- i #o$ie% do swoje%o
domu'
O!$rzym #rzy%oowa d!a nas 3*ka w dw3c0 #okojac0 znajduj"cyc0 si- o$ok sa!onu'
( Mo%- zadzwoni/ do szefa8 ( #o#rosiem dziennikarza'
( Naura!nie ( od#owiedzia #odaj"c e!efon kom3rkowy'
Wysukaem numer swoje%o e!efonu& k3ry #o*yczyem #anu ,omaszowi' >syszaem
jedynie& *e 5a$onen c0wi!owo znajduje si- #oza zasi-%iem6'
( C0cecie 0er$ay #rzed snem8 ( za#ya %os#odarz'
( +ardzo c0-nie ( od#owiedziaa Zosia'
;dy kad!i.my si- s#a/& O!$rzym #rzyni3s nam dwa o%romne ku$ki mocnej 0er$ay i
#oszed do swojej sy#ia!ni'
( Do$rej nocy i miyc0 sn3w o skar$ie rzek na do$ranoc'
Zosia szy$ko wy#ia swoja 0er$a- i uo*ya si- do snu' Zza .ciany syszaem y!ko jej
wesc0nienie u!%i' Za#ewne cieszya si-& *e mo*e s#a/ w cywi!izowanyc0 warunkac0'
?ykn"em 0er$ay i nayc0mias en yk wy#!uem do doniczki soj"cej na oknie' Na
czu$ku j-zyka #oczuem sodki smak a%odne%o& a!e skueczne%o .rodka us#okajaj"ce%o'
O!$rzymowi za!e*ao& *e$y.my zasn-!i' Cic0o oworzyem okno i wy!aem zawaro./ ku$ka
uwa*aj"c& *e$y na dnie zosay !i.cie 0er$ay' C0ciaem& *e$y uwierzy& *e wszysko wy#iem'
>o*yem u$ranie ak& a$y m3c je szy$ko zao*y/' Naci"%n"em kodr- i saraem si-
us#okoi/ oddec0' 1o #3%odzinie drzwi moje%o #okoju cic0o oworzyy si-' W mroku #rzez
#rzymkni-e oczy widziaem %ow- i ciekawskie s#ojrzenie dziennikarza' Osro*nie wszed&
zajrza do ku$ka i #oem c0wi!- sa nasuc0uj"c #od drzwiami #okoju Zosi'
5?adne rzeczy6 ( #omy.!aem'
O!$rzym wyszed' 1o c0wi!i usyszaem& jak zamyka drzwi wej.ciowe i szed #o
*wirze rozsy#anym na #odw3rku' Zakradem si- do okna wyc0odz"ce%o na dziedziniec
domoswa O!$rzyma' 1rzez nie domkni-e okiennice widziaem& jak wo!no #odszed do
%ara*u' Oworzy drzwi& a #oem skierowa si- do maej kom3rki' Wyszed z niej z o#a"&
wykrywaczem mea!i i #oniemieckim mauserem na ramieniu'
( Co on kom$inuje8 ( #yaem sam sie$ie'
Co c0wi!a zerkaj"c #rzez okno szy$ko odziaem si-' O!$rzym wyoczy z %ara*u
moocyk! +MW RIL z w3zkiem $ocznym' +yo o #rawdziwe cacko& najcz-.ciej u*ywa %o
We0rmac0 w czasie dru%iej wojny .wiaowej' Mode!& k3re%o #osiadaczem $y dziennikarz&
$y wersj" s#ecja!nie #rzy%oowan" d!a Afrika <or#s& z fi!rem na w!ocie #owierza do
%a2nika i #o#rawionym sysemem c0odzenia' +a%a* wo*y do w3zka i #ooczy moocyk! w
d3 #o .cie*ce #rowadz"cej do mosku i da!ej do !asu'
Oworzyem okno i wskoczyem do Rosynana' W odda!i syszaem szum #racuj"ce%o
si!nika moocyk!a' Nie w"czaem .wiae& !ecz uruc0omiem na #rzedniej szy$ie nokowizor i
wo!no ruszyem .!adem dziennikarza'
)zy$ko ujrzaem na !e.nej drodze czerwone .wiaa #ozycyjne moocyk!a' 1omimo
wieku maszyny O!$rzym jec0a szy$ko' Widziaem& jak #rzed %3wn" dro%" zwo!ni& #o#rawi
$a%a* i kask& a #oem skr-ci w !ewo' Na asfa!cie osro #rzy.#ieszy' +aem si- o ak #32nej
#orze jec0a/ $ez .wiae& a!e musiaem' W sza!onym #-dzie #rzejec0a!i.my #rzez Now"
<a!ek- i Z%nioc0-' O!$rzym skr-ci na 7edwa$ne' W miaseczku na%!e zarzyma si- #rzed
skrzy*owaniem' ,roc0- za#arzyem si- we wseczne !userko& %dzie widziaem od!e%e
.wiaa samoc0odu' Zasanawiaem si-& co zro$i/& %dy musiaem wde#n"/ #eda 0amu!ca'
+yem #i-/dziesi" mer3w od dziennikarza' Osro skr-ciem kierownic" w #rawo c0c"c skry/
si- za jakim. $udynkiem'
Za moimi #!ecami #rze!ecia jaki. samoc03d z rycz"cym k!aksonem' 1owo!i z
#owroem wyjec0aem na szos-' O!$rzyma ju* nie $yo' Dojec0aem do krzy*3wki' W !ewo
#rowadzia dro%a na Wie!$ark i )zczyno& a w #rawo w sron- Nidzicy' Wa.nie am w odda!i
ujrzaem sa$e& #ojedyncze .wiaeko' 1omkn"em w am" sron-'
Moocyk! co c0wi!a %in" mi #rzed oczami za ko!ejnymi zakr-ami !u$ w doac0' ;dy
#rzejec0aem #rzez mos na srudze& k3ra na ma#ie nosia nazw- Czarna i $ya do#ywem
rzeki Omu!ew& sraciem O!$rzyma z oczu' Zjec0aem w !ewo na #o$ocze' Wysiadem i
wsuc0iwaem si- w szum !asu' ;dzie. w odda!i syszaem #rzez c0wi!- ryk mooru'
Za#a!iem fajk- i zadumaem si-' O#arem si- o #oek oaczaj"cy wysokie drzewo'
1arzyem w %wiazdy i zasanawiaem si-& co ro$i O!$rzym' Na%!e fajka o mao nie wy#ada
mi z us' )aem #od o%romnym d-$em'
( 7uro u wr3cimy ( #owiedziaem do sie$ie'
Wsiadem do Rosynana' C0ciaem #oczeka/ w domu na O!$rzyma i #owa*nie si- z
nim rozm3wi/' ;dy cofaem samoc03d& na szosie usyszaem srasz!iwy ryk si!nika i ujrzaem
#-dz"ce +MW O!$rzyma'
( 7asny %win ( mrukn"em'
W"czyem kom#uer i s#ojrzaem na ma#- re%ionu' Wynikao z niej& *e je.!i #ojad-
dwa ki!omery na #oudnie& #owinienem dojec0a/ do skrzy*owania dro%i asfa!owej i !e.nej'
Wje*d*aj"c w ym miejscu w !as miaem szans- wyjec0a/ z nie%o #omi-dzy wsiami
Z%nioc0a a Du*ek' W en s#os3$ #rzejec0a$ym #o ci-ciwie uku& k3ry mia do #okonania
O!$rzym'
1-dziem jak sza!ony& $o o #rzecie* ja miaem zaskoczy/ O!$rzyma' 7azda #o
were#ac0 $ya sresuj"ca' +aem si- urwa/ zawieszenie& a!e nie zdejmowaem no%i z %azu'
Tkwi!i$rysyki& jak" wy#rawiaem z kierownic"& nie da si- o#isa/' 1o kwadransie
wyskoczyem na asfa!' ,eraz jec0aem ju* #rawie dwie.cie ki!omer3w na %odzin-' Dro%a do
domu O!$rzyma min-a nie wiem kiedy' W#adem na #odw3rko i za#arkowaem Rosynana
na #o#rzednim miejscu' )zy$ko wysiadem i #od$ie%em do okna'
( 7ak si- udaa wycieczka8 ( #ado #yanie z mroku'
Zamieniem si- w su# so!i' 1od oka#em& ukryy w mroku sa O!$rzym' 7e%o sku#ion"
warz wa.nie rozja.nia #omie: za#a!niczki& %dy za#a!a #a#ierosa' 1oem s#ojrza na mnie i
u.miec0n" si-'
( +ye. u jakiej. dziewczyny8 ( #ya drwi"co'
( A y do swojej je2dzisz moocyk!em8 ( od#arowaem'
( Nie mam mooru ( od#owiedzia wzruszaj"c ramionami'
Ruszyem do %ara*u' Oworzyem drzwi i za#a!iem .wiao' 1o raz ko!ejny
zamieniem si- w su# so!i' W sodo!e& w k3rej O!$rzym zainsa!owa sw3j #ark maszynowy&
$yy y!ko ford i dod%e'
O!$rzym sa za mn" i y!ko si- u.miec0a'
( +yem u szefa skamaem' ( Nie#okoiem si- o nie%o'
( I co8
( Wszysko w #orz"dku& na razie nic ineresuj"ce%o nie zna!az'
Dziennikarz s#ojrza na mnie uwa*nie'
( ,o idziemy s#a/8 ( za#y!a'
)kin"em %ow"'
W mi!czeniu wr3ci!i.my do domu' <adem si- do 3*ka i $yo mi o$oj-ne& czy nasz
%os#odarz jeszcze $-dzie %dzie. je2dzi' Nie min" kwadrans& %dy cic0o oworzyy si- drzwi
do #okoju Zosi' Dziewczyna $ya u$rana w dres i miaa cakiem rze.kie s#ojrzenie' 1rzysiada
na $rze%u 3*ka i r"cia mnie w rami-'
( Wszysko widziaam ( sze#n-a' ( ;dzie $y!i.cie8
Osro*nie wsaem z 3*ka i zakradem si- do drzwi' Wyc0y!iem %ow- do sa!onu' Z
%3ry do$ie%ao c0ra#anie O!$rzyma'
( Co widziaa.8 ( s#yaem'
( 7ak naj#ierw O!$rzym& a #oem wujek na%!e wyjec0a!i.cie ( o#owiadaa' ( 1o jakim.
czasie O!$rzym wr3ci& a!e nadjec0a nie z ej srony co zwyk!e' 1i-/ minu siedzia w sodo!e
i #oem san" na #odw3rku' Wyra2nie czeka na wujka'
( 7ak o si- sao& *e nie zasn-a.8 ( do#yywaem si-'
( Wy#iam 0er$a-& $o nie c0ciaam zasn"/& a!e #oduma/' 1o #aru minuac0 #oczuam
si- senna i o wydao mi si- #odejrzane' Do e%o o dziwne zac0owanie O!$rzyma' )i" wo!i
saraam si- nie zasn"/'
( O!$rzym mnie wykiwa' ( o#owiedziaem Zosi #rze*ycia nocy'
1osanowi!i.my o$serwowa/ nasze%o %os#odarza i jeszcze du%o #o ym& jak Zosia
#osza do sie$ie& my.!aem o dziwnym zac0owaniu O!$rzyma'
Rano zjed!i.my .niadanie #rawie w mi!czeniu' 7ak z$awienia oczekiwa!i.my #rzyj.cia
Ram$o'
( 1ami-aj& *e$y. za$raa wszyskie rzeczy ( zwr3ciem uwa%- Zosi'
)#ojrzaa na mnie #yaj"co'
( Wieczorem jese.my um3wieni z #anem ,omaszem i dzi. $-dziemy razem z nim
nocowa/ ( wyja.niem'
Zosia ko#n-a mnie w kosk- #od soem' 7ej s#ojrzenie $yo skierowane na O!$rzyma'
C0odzio jej o o& *e nie mo*na #ozosawia/ O!$rzyma same%o i widocznie c0ciaa %o
o$serwowa/' >wa*aem jednak& *e #o nocnyc0 wydarzeniac0 nie mo*emy ju* du*ej
korzysa/ z je%o %o.cinno.ci'
Nasz %os#odarz udawa& *e nic nie widzi i %o.no komenowa serwis informacyjny
nadawany w radio'
,u* #rzed 3sm" #rzyszed Ram$o' >.miec0a si- od uc0a do uc0a' 1o%adzi si- #o
koszu!i'
( Zao*yem dzi. !e#szy sr3j& $o jak co. znajdziemy& o mo*e #oka*" nas w e!ewizji (
#owiedzia'
>.miec0n-!i.my si-'
( ,o dok"d w#ierw jedziemy8 ( za#y!aa Zosia'
( My.!-& *e naj#ierw na D-$owe Wz%3rza #owiedziaem' ( 1oem skoczymy do ej
!e.nicz3wki ,eren z d-$em cesarza Wi!0e!ma& a na koniec''' do #ana ,omasza'
Widziaem jak O!$rzym zamar& %dy na momen zawiesiem %os'
>sa!i!i.my& *e O!$rzym z Ram$o #ojada fordem za mn" i Zosi"& *e$ym nie musia ic0
wieczorem odwozi/ do domu' Odniosem wra*enie& *e i mnie& i dziennikarzowi $yo o na
r-k-'
Nasza maa kawa!kada uz$rojona w kana#ki i wykrywacze mea!i ruszya na
#oszukiwania' Wszyscy czu!i.my& *e dzi. mo*e zdarzy/ si- co. wa*ne%o'
1ojec0a!i.my #rzez O!szyn do O!szynka& a s"d rasa T(I a* za Wa#!ewo do
Wiramowa' <i!omer za wsi" zarzyma!i.my samoc0ody na #o$oczu' ?a%odnym sokiem
wesz!i.my na #3nocne wzniesienie D-$owyc0 Wz%3rz' 7e%o wsc0odnia cz-./& od srony
jeziora +or3wko& $ya #oro.ni-a !asem mieszanym' O#oda! szczyu znajdowaa si- wie!ka
dziura .wiadcz"ca o ym& *e kiedy. znajdowaa si- u *wirownia'
O!$rzym i ja zao*y!i.my suc0awki wykrywaczy mea!i& a Zosia i Ram$o #osz!i
szuka/ d-$3w' Dziennikarz od niec0cenia zamiaa #owierzc0ni- "ki swoim wykrywaczem'
1o %odzinie o$aj usied!i.my zm-czeni' 1o c0wi!i #odesza do nas Zosia'
( D-$3w $rak ( oznajmia' ( )" y!ko mode d-$czaki'
( 7ak s" mode& o $yy e* sare& k3re ko. .ci" ( zauwa*y O!$rzym'
( ;dzie jes Ram$o8 ( za#yaem Zosi-'
( 1oszed na dru%" %3rk-'
1osz!i.my za Zosi" na #oudniowe wz%3rze' ,a %3rka $ya caa o$ro.ni-a !asem'
1owo!i ws#ina!i.my si- w.r3d %-so rosn"cyc0 drzew i krzew3w' 1od no%ami sze!e.ciy nam
reszki zeszorocznyc0 !i.ci'
7akim. dziwnym z$ie%iem oko!iczno.ci ka*de z nas #oszo w inn" sron-' 1o
#3%odzinie marszu #rzed sie$ie zawr3ciem i zacz"em nasuc0iwa/' ;dzie. #o wsc0odniej
sronie wz%3rza co. $ysn-o' Cic0o zacz"em skrada/ si- w am" sron-' Moim oczom
ukaza si- #rzedziwny widok'
O!$rzym s#acerowa nied$a!e rzymaj"c wykrywacz na ramieniu' W od!e%o.ci
ki!kunasu mer3w za nim skradaa si- Zosia' <o!ejne dziesi-/ mer3w da!ej czai si- Rain$o'
>kryy za krzakami s#okojnie o$serwowaem #oczynania ej eki#y'
Dziennikarz usiad i za#arzy si- na "k- i !e*"ce za ni" jezioro +or3wko'
Roz%!"daem si- na $oki' Ni%dzie nie widziaem *adnyc0 d-$3w'
Naraz z !asu od srony wsi +ujaki wyjec0a samoc03d erenowy marki nissan' Wysiad
z nie%o 7erzy +aura'
( O!$rzym um3wi si- z +aura ( #owiedziaem sam do sie$ie'
7ednak dziennikarz na widok samoc0odu +aury rzuci si- na ziemi-' Z $ocznej
kieszeni wojskowyc0 s#odni& k3re dzisiaj zao*y& wyj" ma" !ornek- wojskow" i zacz"
o$serwowa/ +aur-' M3j wr3% za#a!i #a#ierosa& oworzy y!ne drzwi samoc0odu i wyj" dwa
s#ore mea!owe #udeka' 1oem #rzez #!ecy #rzewiesi co.& co z da!eka wy%!"dao jak zo*ona
anena& i ruszy w nasz" sron-' O!$rzym zacz" czo%a/ si- do yu' ,o samo ro$i!i Zosia i
Ram$o'
+aura wszed ki!kana.cie mer3w w !as' Oworzy #uda i zacz" "czy/ je jakimi.
ka$!ami' 1oem rozo*y o co mia na #!ecac0 i w$i %-$oko w ziemi-' 1rzez c0wi!-
o$serwowa skrzynie i co c0wi!a #arzy na !as' Z da!eka widziaem& jak si- u.miec0n"' Wyj"
!aserowy da!mierz i skierowa %o w !as' Ce!owa w miejsce& %dzie !e*a dziennikarz'
W ko:cu +aura ze$ra sw3j s#rz- i zani3s %o do samoc0odu' Za$ra z nie%o o#a- i
wykrywacz mea!i' 1oem szy$ko w$ie% w !as' Widziaem& jak moi owarzysze roz#acz!iwie&
saraj"c si- nie zwr3ci/ na sie$ie uwa%i& czo%a!i si- %-$iej w !as' 7erzy w ym czasie zacz"
sz#era/ wykrywaczem w.r3d drzew'
5Czy*$y co. zna!az w miejscu& k3re #orakowa!i.my #o macoszemu86 (
#omy.!aem'
7erzy c0odzi w k3ko i coraz cz-.ciej z niedowierzaniem kr-ci %ow"' W ko:cu
mac0n" r-k" i usiad' Najwyra2niej s#rz- +aury co. wskaza& a!e eraz 7erzy nie m3% e%o
odna!e2/' Na%!e wszysko zrozumiaem i zacz"em si- %o.no .mia/'
Wsaem i ruszyem w sron- +aury& k3ry #arzy na mnie jak na duc0a'
( ;rau!uj- ( #owiedzia #odaj"c mi r-k- na #owianie' ( 7ak u doare. i %dzie resza
wojej kom#anii8
( ,roc0- #oczya!i.my i zna!e2!i.my e %3ry ( od#owiedziaem' ( Zna!aze. co. w
Wa#!ewie8
( Nie ( odrzek' ( 7aki. saruszek u.wiadomi mnie& *e o faszywy .!ad'
( 1owiedz& co akie%o ciekawe%o $yo w dokumenac0 !andraury ze )zczyna8 (
za#yaem'
+aura wzruszy ramionami'
( Nie wiem& o czym m3wisz'
( Za$rae. jedn" ksi-%-'
>znaem& *e da!sza dyskusja nie ma sensu'
( ,o c0y$a si- #o*e%namy ( #owiedziaem' ( Do zo$aczenia #od d-$ami'
( Do zo$aczenia ( rzek +aura sc0odz"c do swoje%o aua'
;dy nissan +aury znikn" ju* w !esie& odwr3ciem si- do moic0 owarzyszy ukryyc0
w !esie'
( ,o eraz wsa:cieN ( krzykn"em'
Wsa!i orze#uj"c si- z ziemi'
( W"czony wykrywacz O!$rzyma zmy!i s#rz- +aury ( wyja.niem im'
Dziennikarz s#ojrza na swoj" maszyn-& k3ra fakycznie $ya w"czona' 7ednym
#srykni-ciem #a!ca wy"czy urz"dzenie'
( Co eraz8 ( za#yaa Zosia'
( 7edziemy do !e.nicz3wki ( od#owiedziaem'
)iedz"c w Rosynancie widziaem we wsecznym !userku& jak Ram$o o#owiada co.
O!$rzymowi *ywo %esyku!uj"c'
( Wujku& .!edziam O!$rzyma i widziaam& *e wca!e nie szuka skar$u ( #owiedziaa
Zosia'
1arzyem na O!$rzyma& k3ry .mia si- z o#owie.ci ko!e%i i w ko:cu mac0n" r-k"'
( Zosiu& nasz dziennikarz #rowadzi dziwn" %r- ( #owiedziaem'
( Wa.nie& mo*e s#ecja!nie w"czy sw3j wykrywacz& *e$y zaa!armowa/ +aur-8 (
s#yaa'
( Nie& Zosiu' My.!-& *e O!$rzym co. #rzed nami ukrywa' Mo*e zwr3ci uwa%- na co.&
co my #omin-!i.my& jaki. dro$ny szcze%3& k3ry jemu& znaj"cemu en eren& du*o #owiedzia'
( Wujku& #owinni.my dokadnie o$ejrze/ e rasy zaznaczone na ma#ie +recsko@a'
Mo*e am s" jakie. isone szcze%3y'
( Masz racj-'
Ruszy!i.my na wsc03d& #rzez !ini- ko!ejow"& do Je!azna& a #oem #o!nymi dukami do
Orowa i na skrzy*owaniu skr-ci!i.my na #3noc& do 7a$onki' 1o #i-ciu ki!omerac0
zjec0a!i.my w !as& na dro%-& k3ra #rowadzia do me!iny $andy 5+ossa6 nad jeziorem
Omu!ew'
W miejscu niemieckiej !e.nicz3wki sa y!ko jeden dom z czerwonej ce%y'
O$szczekani #rzez sfor- #s3w wesz!i.my na #odw3rze'
( Dzie: do$ryN ( #owiedzie!i.my z%odnym c03rem na #owianie m-*czyzny& k3ry
wyszed nam na#rzeciw zaa!armowany szczekaniem #s3w'
( Dzie: do$ryN ( od#owiedzia mru*"c oczy'
Mia na so$ie sare d*insy i #owyci"%any sweer' 7e%o wiek oceniaem na okoo
czerdziesu !a' ;owa m-*czyzny sanowia wie!ki czarny m-!ik #o#!"anyc0 wos3w'
( )zukamy d-$3w& k3re %dzie. uaj rosy ( od razu wy#a!ia Zosia'
( Wy jese.cie #ewnie od skar$u )amsonowa' ( #owiedzia' ( Za#raszam'
Ca" %romad" woczy!i.my si- do #rzesronnej sieni& a #oem do #okoju& %dzie sa
o!$rzymi drewniany s3 i r-cznie rze2$ione krzesa' Fciany i #3ki zdo$iy r3*nej wie!ko.ci
fi%urki dia$3w& C0rysus3w fraso$!iwyc0& anio3w i zwierz"'
( )iadajcie ( za#rasza nas %os#odarz' ( Mam na imi- Franciszek i zaszyem si- u
uciekaj"c #rzed z%iekiem wie!kic0 mias'
( ,o #an jes #ewnie arys"8 ( domy.!aa si- Zosia'
( O& aryzm o rzecz wz%!-dna ( rzuci #an Franciszek mac0aj"c r-k"'
( Od dawna #an u mieszka8 ( za#ya O!$rzym'
( 7akie. dziesi-/ !a' >ciekem z +ieszczad& %dzie zacz-o ro$i/ si- oczno'
( ,o mo*na *y/ ze szuki8 ( do#yywa si- Ram$o'
( ,o za!e*y& na jakie%o k!iena si- rafi' Moje wi-ksze rze2$y i od!ewy z $r"zu rafiaj"
do warszawskic0 %a!erii szuki' )arcza mi na s#okojne *ycie na od!udziu' ,eraz jednak
zaczyna si- u ro$i/ nie$ez#iecznie' Od #o!icjan3w syszaem o waszyc0 #rzy%odac0 w
za%rodzie nad jeziorem'
( A co z ymi d-$ami8 ( s#yaem'
( C0odzi wam o d"$ cesarza Wi!0e!ma8 ,rzymacie na nim r-ce'
)#ojrze!i.my na swoje donie& a #oem na $!a sou' Fakycznie $y wykonany z d-$u'
( C0o#& od k3re%o ku#iem e za$udowania o#owiada& *e d"$ run" w #a2dzierniku
ABCC roku' 7eden z Mazur3w& k3rzy u jeszcze mieszka!i do ABLH roku& m3wi& *e oko!iczna
!udno./ uznaa o za zy omen' Wr3*$a s#rawdzia si-& %dy na #ocz"ku ABCL roku ruszya
rosyjska ofensywa syczniowa i wojska radzieckie zaj-y dawne 1rusy Wsc0odnie' Wedy
#rzyjec0a u jaki. emeryowany #ukownik i naj#ierw z %ru#" ro$onik3w& a #oem sam
%rze$a w ziemi' 1odo$no co. zna!az& a mieszka nieda!eko'
( W Zie!onowieN ( #rzerwaa mu Zosia'
( Mo*e i ak& a!e #odo$no $y za#a!onym my.!iwym i mia domek my.!iwski w
miejscu zwanym 7asrz-$i" ;3r"'
( Czy mo*e #an nam wskaza/& %dzie say e d-$y8 ( #o#rosiem'
( A jeszcze soi dwana.cie' Wszysko u si- zmienio& =asy 1a:swowe #rowadziy
sw3j wyr-$& cay eren dokadnie zryo' ,o co wiem& o y!ko z o#owie.ci'
1odzi-kowa!i.my za informacje i wysz!i.my na dw3r' ,u* #rzed $ram" sa o%romny
d"$' Na a$!icy informacyjnej usawionej #rzez !e.nik3w widniaa informacja& *e ro.nie w ej
oko!icy dwana.cie d-$3w& k3ryc0 wiek ocenia si- na EKK(EQK !a' O$w3d naj%ru$sze%o
wynosi HCK cenymer3w& a wysoko./ najwy*sze%o DB mer3w'
( 1omyszkujmy roc0- #o oko!icy ( za#ro#onowaa Zosia'
( Co o da8 ( za#ya O!$rzym' ( 7e.!i @on +recsko@ co. zna!az& o wyko#a i %dzie.
#rzewi3z'
( Wiemy %dzie4 na 7asrz-$i" ;3r- ( zauwa*yem' ( )anowczo za mao wiemy
naomias o naszym #ukowniku'
7eszcze %odzin- azi!i.my #o !esie o%!"daj"c d-$y'
( ,o $ez sensu' 7ed2my do #ana ,omasza ( #ierwsza z$unowaa si- Zosia'
+y!i.my ju* zm-czeni& wi-c #rzysa!i.my na - #ro#ozycj-' 1o czerdziesu minuac0
doje*d*a!i.my do <ociaka' Z da!eka widzie!i.my un- nie$ieskic0 .wiae #o!icyjnyc0 we wsi'
Zanie#okojony dodaem %azu'
ROZDZIA TRZYNASTY
TROPIMY OLBRZYMA ZNALEZISKO POD BRZZK SKRYTKA
W STODOLE NA SKRTY PRZEZ LAS NARADA WOJENNA
GDZIE SZUKA" SKARBU? WYPRAWA NA JASTRZBI CR
PALC W LESIE W PODZIEMNYM LABIRYNCIE
1-dem wjec0a!i.my #omi-dzy #o!icyjne radiowozy' Wyskoczyem z Rosynana'
Miaem ze #rzeczucia'
( 1awe& uajN ( usyszaem zm-czony %os szefa siedz"ce%o #od #oem'
<oo #ana ,omasza wianuszkiem sa!i 0arcerze 7acka'
( Co si- sao8 ( za#yaem zanie#okojony'
Du*sz" c0wi!- rwao& nim szef o#owiedzia mi #rze*ycia e%o wieczoru' Wsadziem
%o do samoc0odu i zawiozem do namiou' Mimo je%o #roes3w uo*yem %o s#a/'
( Co u ro$icie8 ( osro s#yaem 7acka'
( Niec0 wujek nie krzyczy& %dy$y nie my& o cienko $yo$y z wujkiem ,omaszem (
oznajmi z dum" 7acek'
Z ko!ei 0arcerze o#owiedzie!i mi wszysko z dea!ami'
( ,o my si- #o*e%namy ( rzek O!$rzym'
( Nie s#okamy si- juro8 ( niewinnym %osem s#yaa Zosia'
O!$rzym roc0- si- zmiesza'
( Musz- s#rawdzi/& czy w redakcji nie c0c" cze%o. od mojej skromnej oso$y& a #oza
ym s" #rzecie* e!efony ( od#owiedzia nieco zmieszany'
1o*e%na!i.my si-' Zajrzaem do szefa& k3ry s#a niczym mae dziecko'
( No& ro#icie!e ( zwr3ciem si- do c0o#c3w' ( 1orze$uj- waszej #omocy'
( Rozkazuj& wodzu ( od#owiedzie!i'
( Zosiu& zosaniesz z wujkiem ,omaszem i #o#i!nujesz& *e$y nie wda si- znowu w
jak". awanur-& a my #ojedziemy szuka/ .!ad3w O!$rzyma'
Garcerze rozsied!i si- w Rosynancie' Wszyscy wzi-!i ze so$" !aarki'
1odjec0a!i.my w miejsce& %dzie wczoraj znikn" mi z oczu O!$rzym' 1o su merac0
!e.nej dro%i w ref!ekorac0 mi%n" mi na#is4 5Rezerwa D-$y Na#iwodzkie6' ;waownie
wcisn"em #eda 0amu!ca'
( Czy*$y O!$rzym mia sw3j wasny .!ad8 ( s#yaem sam sie$ie'
( Co wujek m3wi8 ( zaineresowa si- 7acek'
( Nic' )zukajcie .!ad3w dorose%o m-*czyzny i .wie*o rozko#anej ziemi'
Garcerze skin-!i %owami' Na ma#ie s#rawdziem& *e fakycznie zaznaczono aki
rezerwa' Mia on rzy 0ekary #owierzc0ni' C0odziem #o !esie i w#arywaem si- w ziemi-'
W odda!i widziaem $yski !aarek c0o#c3w' )am skierowaem si- na zac03d' )zy$ko
doarem do ma!e:kiej sru%i' )zedem wzdu* jej $rze%3w& a nad %ow" szumiay mi sare i
wysokie d-$y' W #ewnym momencie ujrzaem czarne odciski wojskowyc0 $u3w& jakie nosi
O!$rzym' F!ady #rowadziy od srony srumyka' W%-$ienia ju* wysc0y& a!e wci"* $yy
widoczne' ,u* #rzy $rze%u ziemia $ya mi-kka i odciski s3# urzymay si- #rzez cay dzie:'
Naj#ierw ruszyem w kierunku& sk"d #rowadziy .!ady' 1rzeszedem #rzez #ycizn-
zdejmuj"c $uy' 1o dru%iej sronie ujrzaem !e.n" .cie*k-' W .wie!e !aarki zna!azem odciski
o#on moocyk!a'
( Wi-c u si- zarzyma i #rzeszed do rezerwau ( mrukn"em do sie$ie'
Zawr3ciem do srumyka' Znowu #rzeszedem #rzez wod- i zna!azem si- w
rezerwacie' 1rzyjrzaem si- w%-$ieniom #o $uac0' O!$rzym szed #roso jak #o sznurku' Na
kom#asie s#rawdziem& jaki wy$ra kierunek' )zed na azymu dw3c0 so#ni w kierunku
#3nocy' >wa*nie #rzy%!"daem si- .ci3ce i szedem ro#em dziennikarza' 1o #rzej.ciu okoo
dwudziesu mer3w doarem do #nia zwa!onej $rz3zki' 1o.wieciem dookoa' ,u* o$ok
zo$aczyem na ziemi ciemny #as zosawiony #rzez en sam konar& k3ry musia w ym
miejscu !e*e/ #rzynajmniej od roku' Oznaczao o& *e ko. #rzesun" drzewo' )kryka musiaa
$y/ #od nim'
Fakycznie& $rz3zka !e*aa ak& *e #rzecinaa w #o#rzek niewie!ki #a%3rek' Za#arem
si- i do./ awo #rzesun"em #ie:' Zacz"em ko#a/ sa#erk"& k3r" #rzezornie wzi"em z
Rosynana' 13 mera #od #owierzc0ni" osrze o#aki zaz%rzyao o co. warde%o' )zy$ko
zacz"em roz%arnia/ ziemi-' ,o& co odkryem& #rzerazio mnieS zasanawiaem si-& d!acze%o
O!$rzym ukrywa #rzed nami o miejsce' Zako#aem dziur- i #rzeniosem konar na miejsce'
1o dwudziesu minuac0 $yem ju* #rzy Rosynancie' Garcerze czeka!i na mnie'
( )#rawdzi!i.my eren w miar- dokadnie ( zame!dowa 7acek' ( Nie $y!i.my y!ko
am& nad dru%im srumykiem& %dzie wujek myszkowa' Nic nie zna!e2!i.my' A wujek jak8
( ,e* nic ( skamaem' ( ,eraz zro$icie jeszcze jedn" rzecz'
Wsied!i.my do Rosynana i #odjec0a!i.my w oko!ice domu O!$rzyma' Na wyse#ce&
%dzie sa je%o dom& #anoway ciemno.ci' W"czyem nokowizor na #rzedniej szy$ie'
( A!e $ajer ( Maciek a* %wizdn" z zac0wyu'
( 7acek& wiesz& co macie zro$i/ ( rzuciem'
7acek& Maciek i ;us!ik wysied!i z Rosynana i cic0o #od$ie%!i do mosku' Naj#ierw
Maciek #rzeszed na dru%" sron-' Wr3ci #o #i-ciu minuac0 i da znak ko!e%om' We r3jk-
zacz-!i skrada/ si- do sodoy na #odw3rku O!$rzyma'
Zwo!niem 0amu!ec r-czny i samoc03d #ooczy si- do wody' Z cic0ym szumem
woczy si- do jeziora' ,r3jka 0arcerzy& k3ra siedziaa w aucie& j-kn-a z #odziwem'
W"czyem .ru$- i moor zacz" cic0o #racowa/' Z$!i*yem si- do $rze%u wyse#ki w
um3wionym z c0o#cami miejscu'
7acek i je%o zwiadowcy #ojawi!i si- #o #i-nasu minuac0' 1o ko!ei wskoczy!i na
mask- i #oem #rzez szy$erdac0 wesz!i do .rodka'
( Wszysko jasne ( rzuci 7acek'
W"czyem $ie% i Rosynan cic0o #o#yn" w sron- wyj.cia z zaoki& nad k3r" sao
domoswo dziennikarza'
( 1od #odo%" sodoy jes #omieszczenie ( o#owiada Maciek' ( 1o uc0y!eniu s#orej
k!a#y ukazuje si- #odjazd' Na do!e zna!e2!i.my& ak jak #an m3wi& moocyk! +MW i sare%o
niemieckie%o mausera w wersji snaj#erskiej' ,rze$a #rzyzna/& *e adnie %o #rzero$i i d$a o
$ro:' Nie srze!a z niej od $ardzo dawna' Znam si- na ym& $o m3j ojciec #racuje w
#o!icyjnym !a$oraorium $a!isycznym'
( ,ak jak #an m3wi& na o#onac0 zna!e2!i.my .!ady czarnoziemu znad rzeki #rzy
rezerwacie ( konynuowa ;us!ik' ( +yo e* s#oro i%!iwia z sosen' Musia jec0a/ #rzez !as
sosnowy'
( No wa.nie ( mrukn"em i skr-ciem kierownic" w !ewo'
1od#yn-!i.my do wsc0odnie%o $rze%u zaoki' Do domu O!$rzyma doje*d*ao si- z
asfa!3wki od zac0odu' Zosia m3wia& *e O!$rzym #ami-nej nocy wa.nie -dy #rzyjec0a' W
nokowizorze ujrzaem do%odny wjazd na $rze% i cic0o wy#rowadziem Rosynana na !e.n"
dro%- $ie%n"c" wzdu* jeziora' Ruszyem dro*yna kieruj"c si- wedu% wskaza: kom#asu
#rawie idea!nie na #oudnie' Cay czas #arzyem na wskazania ;1)(u oraz na ma#-' )zy$ko
min-!i.my jezioro ?a$uny Du*e maj"c #o #rawej sronie& a #oem #o !ewej Du*ek'
Wyjec0a!i.my na asfa! na#rzeciw jakiej. !e.nicz3wki' We wsi Du*ek znowu #osikuj"c si-
ma#" skierowaem si- do wioski Nowe +rzozowe ( i ju* $y!i.my na drodze 7edwa$ne(
Nidzica' )#ojrzaem na ze%arek' Znaj"c mo*!iwo.ci niemieckie%o moocyk!a O!$rzyma i
eren swierdziem& *e m3% dojec0a/ do swoje%o domu -dy szy$ciej ni* ja naokoo'
( Wszysko jasne ( mruczaem'
+ya ju* #32na noc& %dy wr3ci!i.my do <ociaka' Garcerze zaszy!i si- w swyc0
namioac0& a ja usn"em w Rosynancie za#arkowanym w sadzie rodzic3w )ary'
O$udzio mnie sukanie w okno samoc0odu' Za szy$" ujrzaem warz Zosi'
( Wujku& #o$udkaN ( woaa'
)kin"em %ow" i zacz"em wyc0odzi/ ze .#iwora'
( ;dzie si-S w3czy!i.cie8 ( za#ya mnie #rzy .niadaniu #an ,omasz'
Garcerze mi!cze!i jak zak!-ci'
( )zef kaza mi uwa*a/ na O!$rzyma ( wyja.niem' ( O3* O!$rzym je2dzi w
nieznanym ce!u do rezerwau 5D-$y Na#iwodzkie6'
( <o!ejne d-$y ( wesc0n-a Zosia'
( I co8 ( do#yywa si- #an ,omasz'
( I nic ( skamaem'
( 7akie mamy #!any na dzi.8 ( #yaa Zosia'
( >si"dziemy #o raz ko!ejny nad ma#" i z$ierzemy ca" nasz" wiedz- (
od#owiedziaem'
1o #osiku szef rozo*y sar" ma#- z ABKQ roku i wyj" noes' >sied!i.my w k3ko'
( 1rzyjrzyjmy si- czerwonej !inii zaznaczonej #rzez +recsko@a ( zacz" 1an
)amoc0odzik' ( Zaczyna si- w ;ry2!inac0' 1oem $ie%nie na #3noc od jezior 1!uszne i
?a:skie i doc0odzi do Nowej <a!eki'
( ,am konw3j #rowadzony #rzez rosyjskie%o oficera w#ad w zasadzk- ,0omasa
Rau$e%o ( wr"cia Zosia'
( ,ak& #oem a !inia #rowadzi do 7a$onki ( konynuowa szef'
( Na #oudnie od niej& #rzy !e.nicz3wce ,eren rosy o%romne d-$y ( zauwa*yem'
( Ciekawe& d!acze%o !ini- - #o#rowadzono a* do wsi 1rze2dzi-k Wie!ki8 (
zasanawia si- 1an )amoc0odzik'
( Widocznie +recsko@ nie wiedzia& co si- sao z rosyjskim oficerem i wyyczy
najkr3sz" dro%- do %ranicy ( swierdzi 7acek' ( Za o z o#owie.ci #rofesora wiemy& co si-
sao z )amsonowem' )kar$ #rawdo#odo$nie ukryo DB sier#nia ABAC roku' Ciekawe& czy
)amsonow #o#eni samo$3jswo& $o #rze%ra $iw-& czy d!ae%o& *e kasa %dzie. znikn-a'
( )awiam na #oczucie 0onoru carskiej armii ( oznajmi szef' ( W amyc0 czasac0 aka
k!-ska musiaa $y/ o%romnym ciosem d!a %odno.ci %eneraa' 7ak dziecko da si- w#rowadzi/
w niemieck" zasadzk-'
( )ku#my si- na skar$ie ( %o.no my.!aem' ( 7e*e!i zoo ukry!i oficerowie ze sza$u
)amsonowa& o w akim razie musie!i zro$i/ o u* #o roz$iciu oc0rony' Wcze.niej $yo z$y
wie!u .wiadk3w' <o. m3%$y wyko#a/ skar$ #o zako:czeniu wojny'
( Niec0 wujek nie za#omina o ajemniczej skrzyni #od Wa#!ewem ( zwr3cia mi
uwa%- Zosia'
( ,ak& o dziwna o#owie./ ( #rzyakn"em' ( Niesey nie wiemy& co w niej $yo'
Za#ewne co.& co dao si- s#rzeda/ i d!ae%o en c0o#& k3ry wyko#a skrzyni- #ewnie musia
wyjec0a/& *e$y ukry/ fak na%e%o wz$o%acenia si-' My.!-& *e D-$owe Wz%3rza mo*na
wykre.!i/ z !isy #oencja!nyc0 miejsc ukrycia skrzyni'
Wszyscy #rzyakn-!i'
( 1ozosaje wi-c !e.nicz3wka ,eren ( konynuowaem' ( Na o miejsce wskazuje fak&
*e am zmierza 3w anonimowy oficer rosyjski ze swoim konwojem' 1rawdo#odo$nie
am-dy #rzeje*d*a e* )amsonow'
( 7es jeszcze co. ( #rzerwa mi #an ,omasz' ( W czasie wizyy u #rofesora widziaem
an%ie!skie wydawnicwo na ema $iwy #od ,annen$er%iem' Zaznaczono am rasy ruc03w
rosyjskic0 wojsk' 7edna ze srzaek #rowadzia w kierunku <ociaka' O#isano am
jednocze.nie niemiecki konraak w ym samym rejonie'
( 7e.!i skar$ $y koo ,eren& o @on +recsko@ %o wyko#a ( swierdzia Zosia'
( ,ak jes ( #owierdziem' ( 7e.!i am $yo co. ukrye& o wyko#a skar$ i wywi3z %o
w nie znane nam miejsce& czy!i #rawdo#odo$nie na 7asrz-$i" ;3r-'
( ;dzie o mo*e $y/8 ( zasanawiaa si- Zosia'
( ,u ( ;us!ik #a!cem wskaza #unk na niemieckiej ma#ie' ( 7ak w3 jes na#isane
Ga$ic0s$er% i s" sym$o!e jakic0. za$udowa:' ,a niemiecka nazwa oznacza c0y$a 7asrz-$i"
;3r-'
Wszyscy s#ojrze!i.my w miejsce& %dzie ;us!ik rzyma #a!ec'
( ,o okoo rzec0 ki!omer3w s"d ( rzek #an ,omasz' ( Idziemy am' Zerwa!i.my si-
z miejsc' 1rzesz!i.my #rzez mos i skr-ci!i.my w !ewo'
Ruszy!i.my szerok"& #iaszczysa dro%" w sron- !asu' C0o#cy 7acka #rowadzi!i nas
#rzez !as wedu% ma#y i wskaza: kom#asu' Zosa!i.my z szefem roc0- w y!e'
( Musz- co. #anu #owiedzie/ ( zwr3ciem si- do #ana ,omasza'
7eszcze roc0- zwo!ni!i.my kroku'
( M3w ( rozkaza'
( O3* O!$rzym ukrywa #rzed nami wie!ce ajemnicz" rzecz ( i o#owiedziaem o ym&
co odkryem w rezerwacie'
( ,o sraszne i dziwne zarazem ( orzek szef'
( Co ro$imy8 ( #yaem' ( Mo%!i$y.my zako:czy/ #oszukiwania i #o #rosu szczerze z
nim #orozmawia/'
( 7e.!i ma co. na sumieniu& o wy#rze si-& musia$y. mu co. udowodni/'
( ,y!ko co8
( My.!-& *e O!$rzym jes uczciwym czowiekiem i ak na#rawd- dziaa w do$rej
wierze' 1oczekajmy& a mo*e sam nam wszysko o#owie'
( Miejmy nadziej-'
1o %odzinie marszu doar!i.my na miejsce' 1rzed nami& #o.rodku !asu znajdoway si-
ruiny nie%dy. dwu#i-rowej $udow!i z czerwonej ce%y' Fron mia dwadzie.cia mer3w
szeroko.ci& a .ciany szczyowe mierzyy dziesi-/ mer3w'
( ,o c0y$a $y 3w #aacyk my.!iwski +recsko@a ( #owiedziaa Zosia'
( Mieszka w akiej $udzie w Zie!onowie maj"c aki %mac0 uaj8 ( zasanawia si-
Maciek'
Wesz!i.my #rzez nie isniej"ce ju* drzwi' Oko!iczna !udno./ wyniosa ju* wszysko&
co nadawao si- do wyniesienia' C0odzi!i.my #o usanym ce%ami #arerze' Nad nami
wznosiy si- w nie$o reszki .cian #ierwsze%o #i-ra' Ze .rodka $udynku sercza o%romny
komin'
( Dziwne& *e ni%dzie nie ma #a!eniska ( zauwa*y #an ,omasz' ( 1ewnie $yo w
#iwnicy' 1oszukajmy zej.cia do #iwnicy'
<wadrans c0odzi!i.my dookoa nic mo%"c nic zna!e2/' ;us!ik o$c0odz"c $udynek
zna!az !edwo widoczne s#od ziemi okienko #iwniczne'
( Zawa!one ( oznajmi wyjmuj"c %ow- ze .rodka dziury'
( ,u jes swasykaN ( krzykn" Arnie soj"c #rzed jedn" ze .cian'
1o$ie%!i.my w amym kierunku' W naro*nym #omieszczeniu z czerema oknami
ujrze!i.my reszki fresk3w #rzedsawiaj"cyc0 sceny my.!iwskie' Na jednym z rysunk3w
wojownik uderza dzid" w soj"ce%o nied2wiedzia' 1rzy siod!e wisiaa arcza& ak zwana
#aw-* z wyrysowan" swasyk" o zaokr"%!onyc0 ramionac0'
( Pon +rescko@ $y faszys" ( orzeka Zosia'
( Niekoniecznie ( oznajmi #an ,omasz' ( ,o saro%erma:ski sym$o! so:ca
za#o*yczony #rzez ruc0y faszysowskie'
( 1odo$ne znaki umieszcza!i na swoic0 #ojazdac0 *onierze z L' dywizji Waffen )) (
doda Maciek' ( Widziaem kiedy. w ksi"*ce'
( )zukajmy da!ej ( rozkaza szef'
W-szy!i.my w oko!icac0 $udynku' 7acek i je%o ko!edzy zacz-!i c0odzi/ #o s#orej
oficynie soj"cej dwadzie.cia mer3w od domu'
( WujkuN ( #o c0wi!i usysze!i.my woanie 7acka'
1od$ie%!i.my do 0arcerzy soj"cyc0 nad dziur" w #ododze'
( Odsun-!i.my %ruz i odkry!i.my k!a#- w #ododze ( #owiedzia Maciek'
Wzi"em !aark- z r"k ;us!ika i #o.wieciem w %"$' Widziaem y!ko unosz"cy si- w
#owierzu kurz' <ic0n"em #ar- razy i zsun"em si- w d3' 1od no%ami zac0!u#oaa mi woda'
+yo jej niewie!e& jakie. dwa cenymery'
( 7acek i Maciek& zejd2cie u z !aarkami ( zawoaem' ( ,u jes woda& wi-c szkoda&
*e$y wszyscy moczy!i so$ie $uy'
C0o#cy $yskawicznie zesz!i do #iwnicy' 1romienie !aarek !edwo #rze$ijay si- #rzez
wiruj"cy #y'
( ,u jes jaki. une! ( #owiedzia Maciek wskazuj"c !aark" ciemny ow3r w .cianie'
Wesz!i.my do #rzej.cia' Miao dwa mery wysoko.ci i y!e samo szeroko.ci' Cae $yo
wykonane z ce%y' Z nie#okojem #arzyem na ukowae sk!e#ienie o$awiaj"c si-& czy
wyrzyma& a!e wy%!"dao& *e zac0owao si- w doskonaym sanie'
1o #rzej.ciu dziesi-ciu mer3w musie!i.my skr-ci/ w !ewo& a #o ko!ejnyc0 #i-ciu& w
#rawo' 7eszcze dziesi-/ krok3w i san-!i.my #rzed mea!owymi drzwiami' Nacisn"em
k!amk-& a!e ani dr%n-y'
( Dajcie scyzoryk ( #o#rosiem 0arcerzy'
Maciek #oda sw3j' Wy$raem osrze z szydem i zacz"em %mera/ #rzy zamku' 1o
minucie mani#u!acji co. sukn-o i drzwi ze skrzy#ieniem zawias3w us"#iy'
( >wa%aN ( krzykn"em .wiec"c #od no%i'
,u* #rzed nami czernia w #ododze ow3r za#adni'
( +recsko@ nie !u$i nie#roszonyc0 %o.ci ( orzek 7acek'
1o.wieciem na w#ros' W mroku na wysoko.ci dziesi-ciu cenymer3w od #odo%i
ujrzaem dru #rzeci"%ni-y od .ciany do .ciany'
( ,am jes ko!ejna #ua#ka ( #owiedziaem wskazuj"c #odejrzane miejsce' ( ,o #ewnie
jaki. #oykacz& czy!i dru #o"czony z zaw!eczk" %ranau' 7e%o #oci"%ni-cie #owoduje
wysuni-cie si- za$ez#ieczenia adunku i wy$uc0'
)koczyem nad #3oramerowej szeroko.ci za#adni" uwa*aj"c& *e$y nie dokn"/
#oykacza' O$ejrzaem #ua#k-' Fakycznie o dru zacze#iono zaw!eczk- %ranau' Wy$uc0 w
akiej w"skiej #rzesrzeni zmasakrowa$y ka*de%o inruza i zawa!i cay une!' Roz$roiem
%rana' Wysy#aem adunek wy$uc0owy i rozarem %o #o #ododze' )koru#- i za#a!nik
wrzuciem do dou' 1o.wieciem w za#adni-' 1i-/ mer3w %-$iej ujrzaem sczerniay ju*
szkie!e'
( Fiu& fiu ( %wizdn" Maciek'
( >wa*ajcie ( #rzesrze%em c0o#c3w'
)koczy!i na moj" sron-' Drzwi same zamkn-y si- za nami z suc0ym rzaskiem' ,eraz
sanowiy ze .cian" jedn" %adk" #owierzc0ni-' Nie $yo nawe k!amki'
( ,o jes #ua#ka ( mrukn" nieco #rzera*ony 7acek'
( Nie z akic0 wyc0odzi!i.my& komandosi ( #ocieszaem c0o#c3w' ( ,eraz nie mamy
odwrou& wi-c uwa*ajcie na ka*dy krok'
Ruszy!i.my da!ej' ,une! zw-*y si- do mera szeroko.ci i o$ni*y do #3ora mera
wysoko.ci' )z!i.my %-sie%o' Zanim zro$iem krok& uwa*nie o%!"daem .ciany i #odo%-'
Naj#ierw de!ikanie sawiaem so#- i do#iero& %dy nic si- nie sao& #rzenosiem na ni" ci-*ar
cae%o ciaa'
,ajne #rzej.cie co c0wi!a zakr-cao' )raciem ju* orienacj-' W #ewnej c0wi!i une!
sko:czy si- .!e#" .cian"' 1o $okac0 #rzy #ododze widniay dwa merowej wysoko.ci
mniejsze une!e'
( Pon +recsko@ zro$i u #rawdziwy !a$iryn ( orzek 7acek'
( Nie mamy jednak *adnej nici Ariadny ( *arowa Maciek' ( Naj%orsze& *e ko:cz" si-
nam $aerie w !aarkac0'
( Z%a.cie swoje i czekajcie ( rozkazaem'
1oc0y!iem si- i wszedem w une! z #rawej srony' Fcieraj"c wiekowy kurz czo%aem
si- na ko!anac0' 1o dw3c0 merac0 doszedem do mea!owyc0 drzwiczek' 1c0n"em je !ekko'
>s"#iy $ardzo awo' >wa*nie je o$ejrzaem' Z dru%iej srony nie miay *adne%o uc0wyu'
Do e%o $yy %-$oko osadzone we framudze z ce%ie' ;dy$y zarzasn-y si- za mn"& nie
mia$ym odwrou' 1o.wieciem do .rodka #omieszczenia' W mroku ujrzaem reszki
za$udowy kuc0ni' 1o c0wi!i swierdziem& *e moja %owa znajduje si- w #a!enisku owe%o
wysokie%o komina' Nad so$"& wysoko w %3rze ujrzaem okr"%y skrawek $-kine%o nie$a'
)#rawdziem jeszcze& *e sc0ody wyj.ciowe s" zawa!one sosem %ruzu'
( Nie jes ak 2!e& zawsze jako. s"d wyjdziemy ( mrukn"em do sie$ie'
Zawr3ciem do c0o#c3w'
( Wujku& wydra#a!i.my jedn" z ce%ie ( sze#n" 7acek' ( Za " .!e#" .cian" jes jakie.
#omieszczenie'
( Do$ra& na razie nic nie r3$cie ( #owiedziaem' ( )#rawdz- en dru%i une!'
Znowu zanurkowaem w mrok' ,ym razem musiaem czo%a/ si- #od %3rk-' Ce%y
$yy wi!%one i roc0- zsuwaem si-' W #ewnym momencie& %dy c0wyciem za jedn" z
wysaj"cyc0 z #odo%i ce%ie i na ni" #rzeniosem ci-*ar ciaa& #oczuem dokni-cia ki!ku
osrzy' Nayc0mias roz!u2niem uc0wy na ce%!e i zjec0aem mer w d3' W .wie!e !aarki
widziaem %ownie ki!ku szy!e3w c0owaj"cyc0 si- w #ododze' ,o $ya ko!ejna #ua#ka'
>znaem& *e nie ma sensu #c0a/ si- da!ej& !ecz rze$a wraca/ do ej .!e#ej .ciany'
( ,am $ya ko!ejna #ua#ka ( wyja.niem c0o#com' ( Zajmijmy si- waszym
odkryciem'
Za.wieciem #rzez ow3r #owsay #o usuni-ciu ce%y' O#r3cz wiruj"ce%o kurzu nic
nie widziaem'
( Wy%rze$cie jeszcze ki!ka ( rozkazaem'
Garcerze no*ami wyskro$ywa!i za#raw- i usuwa!i ko!ejne ce%y' 1o du*szej c0wi!i
#owsa ow3r& #rzez k3ry mo*na $yo si- #rzecisn"/' Ruszyem #ierwszy' Zna!azem si- w
skadnicy ksi"%' Wzdu* .cian say #3ki zasawione o#asymi omami' Na #ododze !e*a
niemiecki !u%er' )#rawdziem ma%azynek' +rakowao dw3c0 na$oj3w' Za mn" #rzeciska!i si-
7acek i Maciek'
( 1oszukajcie wyj.cia s"d ( #o#rosiem'
Zacz"em #rze%!"da/ ksi-%i' +yy o jakie. maeriay or%anizacyjne kom3rki #arii
faszysowskiej w )zczynie z !a ABDH(ABCL oraz dokumeny !andraury w )zczynie' )erce
za$io mi szy$ciej' )zukaem %rz$ieu& %dzie $y$y za#isany rok ABAC !u$ ABAL' Zna!azem je
na samym #ocz"ku #3ki' Wedy moja !aarka zacz-a %asn"/'
ROZDZIA CZTERNASTY
NIE MA WYJ!CIA ROZBIJAM SU&IT BADAMY KSIGI
NOTATKI LANDRATA CO ROBI PAN TOMASZ? ALARMOWE
!WIATEKO NOC W 'DBACH NAPIWODZKICH( MJ
'KOLEGA( Z MINISTERSTWA 'PLUSKWA( W ROSYNANCIE
DBY KOO KOCIAKA CZY OLBRZYM WYJAWI SWOJ
TAJEMNIC?
Zasanawiaem si-& jak du%o jeszcze wyrzymaj" !aarki c0o#c3w' Ic0 ref!ekorki
daway ak*e ju* y!ko *3awe #romienie& !edwo roz.wie!aj"ce mrok na od!e%o./ dw3c0
mer3w'
( Zna!e2!i.cie co.8 ( za#yaem'
( NieN ( odkrzykn-!i'
( Macie za#asowe $aerie8 ( do#yywaem si-'
1onownie za#rzeczy!i'
( ,o s#r-*cie si-N ( krzykn"em'
( Nie ma s"d wyj.cia ( #o ki!ku minuac0 oznajmi 7acek'
( Mo*emy zawsze wr3ci/ ( zauwa*y Maciek'
( A jak oworzysz drzwi koo za#adni8 ( s#yaem'
Z%asi!i.my !aarki'
( No o czekamy na #omoc wujka ,omasza ( rzek 7acek sadowi"c si- na #ododze'
Maciek ak*e o#ad na #odo%-' 7e%o ci-*kie $uy %uc0o uderzyy o #odo%-'
( )#rawdza!i.cie sufi8 ( #yaem c0o#ak3w o#ukuj"c !aark" murowany sro#'
Na%!e jedna z ce%ie wysun-a si- i zjec0aa mi #o r-ce' Nayc0mias odskoczyem'
( <ryjcie si-N ( krzykn"em do 0arcerzy'
Moje o$awy o konsrukcj- sufiu okazay si- uzasadnione' 1osy#ao si- jeszcze ki!ka
ce%ie' Wszyskie o#ady w miejsce& %dzie !e*a #iso!e' W sa$ym .wie!e !aarki widziaem
zwisaj"ce korzenie raw'
( Nie ma e%o ze%o& co $y na do$re nie wyszo ( skomenowa Maciek'
)aem #od oworem w suficie' W oczy sy#ay mi si- okruszki ziemi' Na%!e ujrzaem
$ysk soneczne%o .wiaa' W d3 osuwa si- so!idny& c0y$a #i-/dziesi-cioki!o%ramowy&
kamienny su# #rzydro*ny& jakie Niemcy umieszcza!i w !esie d!a orienacji w erenie'
Odskoczyem& a do .rodka #omieszczenia zacz-a sy#a/ si- ziemia' ;dy na #ododze uworzy
si- so!idny ko#czyk& #odesz!i.my w r3jk- do dziury' Zadar!i.my %owy'
( 7u* my.!aem& *e was jakie. %nomy a!$o ro!!e z*ary ( usysze!i.my %os ;us!ika
za%!"daj"ce%o do .rodka' ( 1anie ,omaszu& oni s" uajN ( krzycza'
1o c0wi!i 0arcerze #omo%!i nam wyj./ z #ua#ki'
( Czemu ak du%o nie dawa!i.cie znaku *ycia8 Co si- z wami dziao8 ( #ya #an
,omasz z nie#okojem w %osie'
( Pon +recsko@ zry o wz%3rze jak kre ( od#owiedziaem'
7acek i Maciek o#owiedzie!i& co #rze*y!i.my' W ym czasie roz%!"daem si- na $oki'
Wysz!i.my s#od ziemi okoo #i-ciu mer3w od $udynku'
1an )amoc0odzik sam zszed z now" !aark" do #odziemne%o #omieszczenia'
( Zna!aze. o& co za$ra nam s#rzed nosa +aura ( swierdzi #o wyj.ciu wskazuj"c
ksi-%- w mojej doni'
( 1ewnie ko#i- ( #owiedziaem karkuj"c o#ase omisko'
( I o dru%" ko#i- ( rzek #an ,omasz' ( Rozmawiaj"c z naszym arc0iwis"
dowiedziaem si-& *e ory%ina!ne dokumeny znajduj" si- w Niemczec0 i 0isorycy dawno je
o#isa!i'
R-ce mi o#ady' Nie odkry!i.my wi-c nic nowe%o'
( Nie marw si-& #a#iery #arii faszysowskiej e* mo%" $y/ ciekawe ( rzek szef
k!e#i"c mnie #o ramieniu'
( My.!i #an& *e @on +recsko@ u ukry odna!eziony skar$ )amsonowa8 ( s#yaem'
( Nie& o miejsce nie #asuje do ej ma#y& k3r" sc0owa w swoim domu ( od#owiedzia'
( +ardziej do e%o szkicu #asuje !e.nicz3wka ,eren& a!e wedy o#r3cz rzeki i d-$3w
zaznaczy$y jeszcze dom' +ardziej skaniam si- do e%o& co $yo zako#ane #od Wa#!ewem
a!$o w rezerwacie 5D-$y Na#iwodzkie6' O$a miejsca& jak wiesz& s" #use'
( Wujek co. zna!az w rezerwacie8 ( za#ya 7acek& k3ry #odsuc0iwa nasz"
rozmow-'
( Nie ( mrukn"em zaa#iaj"c nos w ksi-dze'
Czyaj"c na%!e narafiem na co.& od cze%o serce mocniej mi za$io'
( 1osuc0ajcie e%oN ( krzykn"em do reszy owarzyswa i zacz"em czya/ noaki
s#orz"dzone #rzez szczycie:skie%o !andraa Picora @on 1osera ( W #a2dzierniku ABAC roku
nakazaem *andarmom #oszukiwania zwok #o!e%e%o na erenie nasze%o #owiau %eneraa
A!eksandra )amsonowa' >czyniem o na #ro.$- wdowy #o %enera!e& #rzekazan" nam za
#o.rednicwem Czerwone%o <rzy*a' ( u noaki urywaj" si- ( wyja.niem #rzerzucaj"c
ko!ejne karki'
( Od AA !iso#ada do L %rudnia Rosjanie #onownie zajmowa!i #oudnie 1rus
Wsc0odnic0 ( wyja.ni szef'
( Czekajcie& czekajcie ( m3wiem wyszukuj"c wzrokiem& czy %dzie. nie za#isano
nazwiska %eneraa' ( MamN W dniu DA wrze.nia ABAL roku z%osia si- do mnie wdowa #o
%enera!e )amsonowie' 1rzyjec0aa w owarzyswie ka#iana $arona @on +oeni%ka z
Miniserswa Wojny' 1owiedziaem jej& *e wie!e na ema mo%i w oko!icac0 Wie!$arka mo%"
wiedzie/ nauczycie! nazwiskiem 1assauer oraz nad!e.niczy Russius' O$aj #owiedzie!i& *e w
wie!$arskic0 !asac0 #oc0owano jakie%o. wy*sze%o ran%" oficera i uczyni o ro$onik !e.ny
Mic0a 7edamski' ,o on za$ra znajduj"cy si- #rzy zmarym zoy ze%arek& k3ry #rzekaza
dow3dzwu w O!szynie' 1o rozmowie z wdow" i naszym *andarmem wydo$y ukryy w
c0au#ie zoy meda!ion z #odo$izn" *ony i dzieci %eneraa )amsonowa' 132niej wskaza
miejsce #oc03wku'
( Cay czas ani sowa o skar$ie ( wzdyc0aa Zosia'
( W dniu B !iso#ada ABAL roku znowu #ojawi!i si- #ani )amsonowa i $aron @on
+oeni%k z rumna z domu #o%rze$owe%o w +er!inie' Miejsce #oc03wku zosao ymczasem
%odnie #rzy%oowane' Nas-#nie #ani )amsonowa odm3wia nad %ro$em mod!iw- i udaa si-
do !e.nicz3wki& %dzie #ozosaa #rzez czas eks0umacji' ;dy %r3$ zosa #oem osro*nie
oworzony w mojej o$ecno.ci& ku naszemu zaskoczeniu zwoki %eneraa zna!e2!i.my w
suc0ym& #iaszczysym #odo*u $ez najmniejszyc0 oznak ze#sucia' =e*a #rzed nami
s#okojnie& ak jak$y zosa #oc0owany #rzed ki!koma dniami' 1o umieszczeniu zwok w
rumnie zosay one w uroczysym #oc0odzie je%o *ony& ka#iana @on +oeni%ka&
nad!e.nicze%o Russiusa i moim zawiezione na dworzec w 1rze2dzi-ku Wie!kim w 0onorowej
asy.cie s#rowadzone%o ze )zczyna oddziau srze!c3w'
( Czemu !andra nie na#isa ani sowa o roz$iej samo$3jczym srzaem %owie8 (
zasanawiaa si- Zosia'
( Mo*e nie wy#adao& nawe o wro%im oficerze& na#isa/& *e #o#eni samo$3jswo (
domy.!aem si-'
( 1rzeczyaj da!ej ( rzek #an ,omasz za%!"daj"c mi #rzez rami- i wskazuj"c #a!cem
fra%men eksu'
( Rozmawiaem #32niej z %eneraem @on Francois& *e na cie!e nie wida/ $yo
jakiejko!wiek rany' Wszyscy $y!i.my jednak #rzekonani& *e )amsonow sam #odni3s na
sie$ie r-k-' Dziwne' ( dodaem na koniec'
( 1ro#onuj-& *e$y 0arcerze zosawi!i u war- ( za$ra %os #an ,omasz' ( 7ak y!ko
wr3cimy do <ociaka& 1awe #rzywiezie u wasze rzeczy' 1oczekacie& a* #rzyjedzie samoc03d
z miniserswa i za$ierze ksi-%i'
Garcerze skin-!i %owami i rozsied!i si- na rawie' 7acek wyznaczy ;us!ika i
Arnie%o& *e$y #osz!i z nami i s#akowa!i 0arcerskie o$ozowisko' C0o#cy i Zosia #osz!i
#rzodem' z #anem ,omaszem zosa!i.my w y!e& *e$y s#okojnie #orozmawia/'
( Nie daje mi s#okoju s#rawa O!$rzyma ( #owiedziaem'
( 7aka s#rawa8 ( zdziwi si-'
( Zauwa*y #an& *e nie odezwa si- do nas #rzez cay dzie:8
( 1ewnie musia co. zro$i/ w redakcji'
( Naj#ierw sam #an kaza zwr3ci/ na nie%o uwa%-& a eraz'
( A eraz nic'
1od no%ami cic0o rzaskao wysuszone i%!iwie za.cieaj"ce rzadko u*ywan" dro%-'
)zef wydawa si- mocno zamy.!ony& wi-c dre#a!i.my za 0arcerzami w mi!czeniu'
( Daj mi e!efon ( #owiedzia 1an )amoc0odzik'
O dziwo& dodzwoni si- ze .rodka !asu do miniserswa' Zam3wi fur%on z kierowca i
dwoma sra*nikami'
( 7eszcze dzi. rze$a wywie2/ e ksi-%i i zasy#a/ o$a wej.cia ( wyja.ni'
Do <ociaka nie odezwa si- ani sowem' 1oem usiad #rzed swoim namioem i zacz"
czya/ zna!ezione aka N)DA1& #oc0odz"ce z #rzeomu ABCC i ABCL roku'
1omo%em 0arcerzom s#akowa/ o$3z i wy%rzewaj"c si- w #romieniac0 sonecznyc0
czeka!i.my na samoc03d z miniserswa' Na #odw3rko wysz!i rodzice )ary'
( 7ak zdrowie c3rki8 ( za#yaem'
( 7uro za$ieramy j" ze sz#ia!a ( od#owiedzia ojciec )iarki' ( )rasznie dziewczyna
#rze*ya o wszysko'
( Najwa*niejsze& *e jes zdrowa ( rzek ;us!ik'
Rodzice y!ko skin-!i %owami'
( Wujek ,omasz c0ic0ocze ( sze#n-a mi na uc0o Zosia& k3ra osani kwadrans
s#-dzia za%!"daj"c szefowi #rzez rami-'
Znudzony $ezczynno.ci" zacz"em wraz z 0arcerzami #rzy%oowywa/ o$iad'
( Wa.ciwy czowiek na wa.ciwym sanowisku ( dowci#kowaa Zosia widz"c& jak
mieszam makaron %ouj"cy si- na $u!i z %azem'
;dy ju* wszysko $yo %oowe& #odszed do nas 1an )amoc0odzik' +y dziwnie
zadowo!ony'
( ,radycyjne danie kuc0ni miniseria!nej na wyje2dzie4 k!o#siki w sosie #omidorowym
( m3wi zacieraj"c r-ce i za%!"daj"c do %arnk3w'
Akura zjed!i.my& %dy Arnie zauwa*y fur%on z miniserswa' )zy$ko za#akowa!i.my
si- z 0arcerzami do Rosynana' 1o #3%odzinie $y!i.my #rzy ruinac0 #aacyku @on +recsko@a'
7acek i resza warownik3w zmienia #ozycje z !e*"cyc0 na 0oryzona!ne' Na nasz widok
#owo!i #odnosi!i si- z ziemi'
( Nareszcie ( #rzywia nas 7acek' ( 7u* c0cie!i.my #rzy%oowa/ ko!acj- z korzonk3w'
Dzi-ki #omocy 0arcerzy udao si- s#rawnie #rzenie./ ksi-%i z #iwnicy do samoc0odu'
1iso!e !u%er sc0owaem do woreczka fo!iowe%o i ukryem w sc0owku w Rosynancie'
( Zasy#cie dziur- i kad2cie si- s#a/ ( rozkazaem 0arcerzom' ( Za$ior- jeszcze Ma/ka
i ;us!ika'
C0o#cy& k3rzy mie!i zosa/& zro$i!i o$ra*one miny'
( Wasze zadanie jes r3wnie wa*ne ( #ocieszaem ic0'
Wr3ciem do <ociaka i niecier#!iwie czekaem na zmrok' Wraz ze z$!i*aj"cym si-
zac0odem so:ca na 0oryzoncie #ojawiy si- ciemne& $urzowe c0mury'
( Zmokniecie ( #owiedziaem do c0o#c3w ruc0em %owy wskazuj"c czarne
k-$owiska na nie$ie'
,y!ko wzruszy!i ramionami' 1osanowiem wykona/ cz-./ #racy& zanim s#adnie
deszcz' Za#a!iem si!nik i ju* rzeci raz e%o #o#oudnia na kr3k" c0wi!- w"czyo si-
a!armowe .wiaeko'
( Musz- %o da/ do #rze%!"du ( mrukn"em'
( ,o akie maszyny #orze$uj" o#ieki mec0anika8 ( zdziwi si- ;us!ik'
Za.miaem si- i ruszyem do rezerwau 5D-$y Na#iwodzkie6' 1o dziesi-ciu minuac0
jazdy ukryem Rosynana za ser" .ci-yc0 #ni'
Dodakowo okryem %o siak" maskuj"c" i #osy#aem zeszorocznymi !i./mi'
>z$rojeni w !aarki i sa#erki ruszy!i.my nad srumyk'
;dy odsun-!i.my $rz3zk- i odko#a!i.my zna!ezisko& c0o#cy !ekko si- #rzesraszy!i'
1oem& #o dru%iej sronie sru%i w zacisznym miejscu wyko#a!i.my d3& do k3re%o
#rzenie.!i.my w #ac0cie $rezenu moje odkrycie' 7eszcze y!ko 0arcerze #rzyk!e#a!i ziemi- i
szy$ko #rzesz!i.my z #owroem do rezerwau' <azaem c0o#com ukry/ si- i czeka/'
)c0owa!i.my si- w %-$okiej dziurze #o wiaroomie& sk"d widzie!i.my $rz3zk-' 1o
%odzinie usysze!i.my warko mooru' ,o jec0a O!$rzym' ;ru$e kro#!e deszczu zacz-y
uderza/ o !i.cie nad nami'
Dziennikarz zsiad z mooru' Roz#adao si- na do$re& wi-c zao*y deszczak' >siad
na $rz3zce i za#a!i #a#ierosa' =e*e!i.my& a on siedzia okoo rzec0 %odzin' 1rzemok!i.my do
cna& a O!$rzym ani dr%n"' W ko:cu wsa& wsiad na +MW i odjec0a'
( Dziwnie si- zac0owywa ( swierdzi Maciek'
( Mo*e !u$i siedzie/ w !esie w czasie $urzy ( odezwa si- ;us!ik'
Fakycznie& $urza w !esie ro$i niesamowie wra*enie' <orony drzew szumi" u%inaj"c
si- #od na#orem #oryw3w wiaru' Deszcz worzy symfoni- d2wi-k3w #rzerywan" %o.nymi
%rzmoami' Co c0wi!a mrok !asu roz.wie!aj" $yskawice& na uamki sekund wyosrzaj"c
wszyskie konury i worz"c srasz!iwe cienie o r3*nyc0 kszaac0'
+ie%iem ruszy!i.my do Rosynana' Znowu za#a!io si- a!armowe .wiaeko' Na #eny
re%u!aor odkr-ciem o%rzewanie& *e$y nasze u$rania szy$ciej wysc0y'
Odwiozem 0arcerzy na 7asrz-$i" ;3r- i wr3ciem do <ociaka' 1rzedem
s#rawdziem& czy 7acek i je%o dru*yna sarannie zasy#a!i dziur-'
( Dzwoni do #ana en ko!e%a z miniserswa8 ( za#ya ojciec )ary& %dy wysiadaem z
samoc0odu'
Zro$iem zdziwion" min-'
( +y u& jak #a:swo #osz!i do !asu ( o#owiada %os#odarz' ( 1rzyjec0a e* akim
erenowym samoc0odem jak #a:ski' 1owiedziaem mu& *e #osz!i.cie %dzie.' ,o za#ya& czy
mo*e zosawi/ #anu wiadomo./' 1i-/ minu kr-ci si- #rzy #ana aucie i #ojec0a'
( Czy o $y wysoki& mody $!ondyn8 ( za#yaem'
( ,ak'
,o z #ewno.ci" $y +aura' Ciekawe& co kom$inowa #rzy Rosynancie' Wsiadem i
w"czyem si!nik' Czerwona !am#ka znowu mru%n-a' W #okadowym kom#uerze wy$raem
funkcj- s#rawdzania wszyskic0 sysem3w #ojazdu' 1o minucie na ekranie wy.wie!ia si-
informacja& *e co. #o$iera dodakow" moc z zasi!ania' ,o co. uruc0amiao si- wraz z
w"czeniem si!nika'
Oworzyem wi-c mask- i zacz"em %rze$a/ w oko!icac0 akumu!aora' 1oem w
.wie!e !aarki s#rawdziem resz-' 1o %odzinie zna!azem 5#!uskw-6 #rzycze#iona ka$e!kami
do ukadu e!ekryczne%o aua'
( ,o. y aki ( mrukn"em'
1rzy%!"daem si- 5#!uskwie6' Miaem idenyczne w swoim 5zesawie sz#ie%owskim6'
1ozwa!ay .!edzi/ na ekranie moniora kom#uera ras- #rzejazdu samoc0odu& do k3re%o $yy
#rzycze#ione' +aura wiedzia wi-c i o 7asrz-$iej ;3rze& i o rezerwacie' W o$u wy#adkac0
m3% jedynie w#akowa/ si- w ko#oy'
( >m3w si- z O!$rzymem na juro #o .niadaniu ( #owiedzia szef sukaj"c w okienko
samoc0odu'
1okazaem mu 5#!uskw-6' On y!ko wzruszy ramionami'
( <ad2 si- s#a/ ( #owiedzia'
Rano o$udziem si- z !ekkim $3!em %owy' Zas#anymi oczami roz%!"daem si- #o
.wiecie za szy$ami Rosynana' Na #odw3rku sa dod%e O!$rzyma' 1rzy namiocie #ana
,omasza widziaem siedz"cyc0 w k3ku szefa& dziennikarza& Ram$o& )ar- i Zosi-'
1rzy sudni umyem si- w !odowaej wodzie' 1oem zao*yem .wie*e u$ranie i
#oszedem do owarzyswa siedz"ce%o #rzy namiocie'
( Wiamy nasze%o .#ioc0aN ( rado.nie zakrzykn" na m3j widok #an ,omasz'
+ez sowa si-%n"em #o ku$ek z 0er$a" i kana#k-'
( 7ak si- czujesz8 ( za#yaem )ar-& %dy ju* #rzekn"em #ierwszy k-s'
( Do$rze ( od#owiedziaa'
( ;dzie dzisiaj szukamy8 ( #yaa Zosia'
( Znam dwa miejsca z d-$ami ( ajemniczo odezwa si- 1an )amoc0odzik' ( 7edno jes
#rawie #ewne& *e am co. jes' Dru%ie jes u*& u*' 1oczekamy jeszcze na #rzy$ycie naszyc0
dzie!nyc0 komandos3w'
)zef $y w nadzwyczaj do$rym 0umorze' Droczy si- z nami m3wi"c& *e dzi.
odkryjemy ajemnic- skar$u )amsonowa' 1o #3%odzinie #rzysz!i do nas s#oceni 0arcerze'
( 7ak am& jasrz-$ie8 ( do#yywa si- #an ,omasz'
( Mia wujek racj- ( od#owiedzia 7acek'
+yem zdziwiony ajemnicami szefa' 1arzyem na nie%o z niemym #yaniem w
oczac0'
( 1oczekaj jeszcze c0wi!- ( rzek od%aduj"c& o czym my.!-' ( C0od2cie za mn" ( rzuci
do wszyskic0'
;rzecznie ruszy!i.my za nim na dru%" sron- rzeki' 1oem #rzesz!i.my #3 ki!omera
dro%" i za #o!em namioowym skr-ci!i.my w !as' 1o ki!kunasu minuac0 wesz!i.my na
wz%3rza'
( 1arzcie ( #owiedzia 1an )amoc0odzik'
Dookoa nas $y d-$owy !as'
( 7edynie s"d mo%em dzwoni/ z e!efonu kom3rkowe%o ( o#owiada #an ,omasz' (
1ocz"kowo nicze%o nie zauwa*yem' 7ednak m3j m3z% zarejesrowa en o$raz& k3ry
#rzy#omniaem so$ie do#iero wczoraj #32nym wieczorem'
Nasza %romadka #o*eraa wzrokiem ca" oko!ic-'
( Wedu% #!anu @on +recsko@a od d-$3w do rzeczki $yo $!isko ( zauwa*y O!$rzym'
( )"d do Omu!ewa jes ki!omer'
( )k"d wiesz& *e owa kreska $ya rzek"& a nie na #rzykad dro%"8 ( od#owiedzia #an
,omasz' ( Mamy u a* dwie !e.ne dro%i' 7edn" w do!e od srony <ociaka& dru%" da!ej na
#oudnie #rowadzia ona do #aacyku @on +recsko@a'
( 1an nas c0y$a czaruje ( odezwa si- Maciek' ( ,e d-$y z #ewno.ci" nie maj" wi-cej
ni* sze./dziesi" !a& wi-c s" c0y$a za mode jak na czasy ,annen$er%u'
C0o#ak mia racj-'
( 7ese. dendro!o%iem8 ( za#ya #an ,omasz' ( )k"d wiesz& czy #ukownik @on
+recsko@ nie $y wa.cicie!em e%o !asu i sam nie kaza #osadzi/ u d-$3w8 ,eraz s#3jrz na
ma#- z ABKQ roku'
Maciek rzuci okiem i zaczerwieni si-'
( Wedy e* rosy u d-$y ( #owiedzia 7acek #arz"c na ma#-' ( Wyra2nie zaznaczono
rodzaj rosn"cyc0 drzew'
( ,am da!ej s" wi-ksze i %ru$sze drzewaN ( zawoaa Zosia #okazuj"c na wsc03d'
( 1rzeszukanie e%o !asu zajmie nam du*o czasu ( zauwa*yem'
( Masz racj- ( #rzyakn" 1an )amoc0odzik' ( D!ae%o naj#ierw #ojedziemy do innyc0
d-$3w' ,am #oznamy cz-./ ajemnicy s#rzed !a'
Wr3ci!i.my do <ociaka' Dod%eOa O!$rzyma o$sied!i Ram$o i 0arcerze' Do Rosynana
wsiad #an ,omasz& Zosia i )ara'
( Do rezerwauN ( zakomenderowa szef'
Widziaem& *e O!$rzym !ekko #o$!ad'
Osro ruszyem w sron- 7edwa$na' Zarzyma!i.my si- #rzed a$!iczk" informacyjn"&
*e w ym miejscu zaczyna si- rezerwa'
( 1rowad2& c0o#cze ( rzek #an ,omasz k!e#i"c mnie #o ramieniu' 1od #ac0a rzyma
aka szczycie:skic0 faszys3w'
)kierowaem si- w sron- srumyka' O!$rzym z ka*dym ko!ejnym krokiem $!ad coraz
$ardziej' Garcerze ciekawie s#o%!"da!i w je%o sron-' 1an )amoc0odzik zac0owywa si- jak$y
ni%dy nic i %-$oko wdyc0a .wie*e& !e.ne #owierze' Doszedem do miejsca& %dzie
znajdowaa si- $rz3zka i zamarem' 1rzed nami $y #usy d3' <o. #rzed nami wyj" z nie%o
$eonow" skrzyni-' F!ady na rawie wskazyway& *e ci"%n" j" w sron- sru%i'
( +aura $y u #rzed namiN ( krzykn-a #rzera*ona Zosia'
Maciek& ;us!ik i ja zacz-!i.my .mia/ si-' W3rowa nam szef' Resza #arzya na nas
zdziwiona'
( 1owiedz im ( #o#rosi mnie #an ,omasz'
( Wczoraj z c0o#cami sc0owa!i.my do $eonowej skrzyni& k3ra wa*ya ze so
ki!o%ram3w& roc0- kamieni ( wyja.niem'
Wszyscy wyo$razi!i so$ie w.ciek" min- +aury'
( Do$ra& a %dzie zoo8 ( s#yaa Zosia'
( O ym o#owie nam szanowny ko!e%a redakor ( warz 1ana )amoc0odzika na%!e
s#owa*niaa'
O!$rzym cofn" si-' O$ejrza si- za sie$ie& jak$y c0cia uciec'
ROZDZIA PITNASTY
CO WYDARZYO SI NA JASTRZBIEJ GRZE? DZIADEK
OLBRZYMA WRG W PUAPCE KAMSTWA KRONIKARZA
POMAGAMY BATURZE TAJEMNICA PUKOWNIKA
LEBIEDIEWA CZAS POEGNA# PRZY GROBIE GENERAA
SAMSONOWA
C0o#cy san-!i ukiem za O!$rzymem zamykaj"c mu dro%- ucieczki' Dziennikarz
zawa0a si- #rzez c0wi!-'
( Nie rozumiem& o co wam c0odzi8 ( za#ya'
( O woje wycieczki do e%o miejsca ( #owiedziaem' ( ,ej nocy& kiedy jec0ae. u
moorem& .!edziem ci-' Zauwa*ye. o i #oem wr3cie. do domu na skr3y #rzez !as'
Osaniej nocy e* u $ye.' O$serwowa!i.my ci-'
( ,o #rzy#adek ( swierdzi O!$rzym'
( 7esem #ewien& *e miae. wa*ne #owody& *e$y ak #os-#owa/ ( odezwa si- #an
,omasz' ( 1ozw3!cie& *e #rzeczyam wam fra%men dokumen3w N)DA1 ze )zczyna' Mo*e
o rozwi"*e w3j j-zyk'
1an )amoc0odzik usiad na #niu $rzozy' Do#iero eraz zauwa*yem& *e w rzymanej
na ko!anac0 ksi-dze mia #ozakadane r3*ne srony' Wszyscy #arzy!i.my na nie%o z
wyczekiwaniem'
( Na ws-#ie #owiem wam& *e s" o za#iski kronikarza kom3rki #aryjnej ( zacz" szef'
( Nasz owarzysz #aryjny& emeryowany #ukownik @on +recsko@& na k3re%o #omoc zawsze
mo%!i.my !iczy/& #od koniec ABCC roku #owiedzia& *e #rzeka*e skar$owi ,rzeciej Rzeszy so
ki!o%ram3w zoa' Mia o $y/ sawny skar$ )amsonowa'
( A jednak %o zna!azN ( zawoaa Zosia'
Widziaem& *e 0arcerzom #o ej rewe!acji o#ady r-ce' C0y$a sraci!i nadziej- na o& *e
o my odnajdziemy zoo' O!$rzym wyra2nie zaineresowa si- o#owie.ci"'
( 1ocz"kowo nie wierzy!i.my ym za#ewnieniom' Pon +recsko@ mia wie!e za!e&
!ecz nik nie rakowa #owa*nie je%o #oszukiwa:' 1o cic0u wszyscy na.miewa!i si- z nie%o'
1od koniec !iso#ada #rzyjec0a do )zczyna swoj" $ryczk"' 5Mam u sie$ie dw3c0
$o!szewickic0 sz#ie%3w6 oznajmi <rie%erowi& szefowi naszej kom3rki& oraz +!ockowi z
%esa#o' O$aj nie wierzy!i wasnym uszom' 57ak o mo*!iwe86 #ya!i jeden #rzez dru%ie%o'
Pon +recsko@ nie zd"*y nicze%o wyja.ni/& %dy +!ock c0wyci za e!efon' 5)#rowadz- !udzi&
k3rzy ic0 areszuj"6 oznajmi oficer' 5Nic z e%o6 #rzerwa @on +recsko@' 5Ci !udzie
za#rowadz" mnie do skar$u )amsonowa6' <iedy wszyscy ju* si- us#okoi!i& @on +recsko@
o#owiedzia wszysko' 5Do$rze znam j-zyk #o!ski6 m3wi' 5W moim #uku su*yo wie!u
1o!ak3w' Ci $o!szewicy e* s" 1o!akami su*"cymi )owieom' Zosa!i zrzuceni na
s#adoc0ronac0' )konakowa!i si- z %ru#a komunisycznyc0 s#adoc0roniarzy dziaaj"cyc0 na
ym erenie' Zresz" o oni za$i!i komendana o$ozu jenieckie%o w Dziadowie' Ci dwaj
orzyma!i rozkaz doarcia do !e.nicz3wki w <ociaku i s#okania si- z !e.niczym& k3ry mia
im #om3c w odna!ezieniu skrzy:' Na #ami-/ nauczy!i si-& jak dorze/ do skar$u' 1rzez
#omyk- rafi!i do moje%o #aacyku my.!iwskie%o' >kryem ic0 w ajemnej #iwnicy'6 5W ej&
w k3rej w czasie #!e$iscyu z ABDK roku rzyma!i.my $ro:86 do#yywa si- <rie%er'
5+-dziemy was .!edzi/ i wkroczymy do akcji& %dy wska*" kryj3wk-6 #rzerwa oficer %esa#o'
5Nic z e%o6 osro #owiedzia @on +recsko@' 5)" doskona!e wyszko!eni i domy.!" si-& *e s"
.!edzeni6' 5Co #an #ro#onuje86 za#ya +ock' 513jd- z nimi i wedy ic0 areszujecie' Dam
wam zna/6' 1o wyj.ciu @on +recsko@a oficer %esa#o zadzwoni do swoic0 #rzeo*onyc0 w
O!szynie' Ci o$ieca!i #rzysa/ dru*yn- z jednoski s#ecja!nej 5+randen$ur%6& #rze$ran" w
rosyjskie mundury' Mie!i udawa/ sowieckic0 #aryzan3w' Doskona!e zna!i j-zyk rosyjski i
ju* nie raz #rzec0odzi!i #rzez wro%" !ini- fronu' Nazajurz do siedzi$y !andraury #rzyjec0a
na koniu c0o#iec z !isem od @on +recsko@a' 1ukownik na#isa w nim4 5Za#raszam dzi. o
siedemnasej6' +ya %odzina #i-nasa' Nayc0mias do ci-*ar3wki wsied!i nasi
s#adoc0roniarze& ja& +!ock i <rie%er' 5+rande$urczykami6 dowodzi #orucznik <!osky' 7e%o
maka #oc0odzia z ;da:ska' Fwienie zna j-zyk #o!ski' Dowodzi %ru#" #i-nasu *onierzy'
1ojec0a!i.my do wsi Way' ,am zosawi!i.my auo i dw3c0 *onierzy' Resz- dro%i
#rze$y!i.my #ieszo' 1unk siedemnasa sawi!i.my si- na 7asrz-$iej ;3rze' <!osky kaza
swoim !udziom ooczy/ $udynek' Wedy z drzwi wy$ie% @on +recsko@' +y ranny' 7e%o
rami- krwawio' 5Zauwa*y!i was6 #owiedzia kryj"c si- za drzewem' W domu zro$io si-
ciemno' 51ojec0a!i.my do !asu& we wskazane #rzez nic0 miejsce& moj" $ryczk"6 szy$ko
o#owiada' 5;dy wyko#a!i.my $eonow" skrzyni-& jeden z nic0 wyci"%n" #iso!e i
wymierzy we mnie' 1owiedzia& *e nie mo%" zosawi/ .wiadk3w' Wedy ja wyci"%n"em
swoje%o !u%era i srze!iem do nie%o' Za$iem %o' ,en dru%i mia ukryy #od #aszczem
auoma i mierzy do mnie' Musiaem wyj"/ cae zoo' Nie $yo %o wca!e so ki!o%ram3w&
!ecz za!edwie dwie niedu*e sakiewki i roc0- ze!ayc0 ju* $ankno3w' Zaadowaem o
wszysko do skrzynki& k3r" mie!i.my ze so$"' 1oem kaza mi zasy#a/ d3 razem ze
zwokami ko!e%i' Ca" dro%-& #owron" rzyma mnie #od !uf"'6 5;dzie eraz jes86 #rzerwa
mu <!osky' 5Nic wiem6 od#owiedzia @on +recsko@' 5Na %3rze mie!i radiosacj-' ;dy $y
zaj-y nadawaniem me!dunku& uciekem' ,eraz mo*e zszed do #iwnicy6' 5Czy uaj s" y!ko
e jedne drzwi86 do#yywa si- oficer' 57es jeszcze #odziemne wej.cie6 od#owiedzia @on
+recsko@' 51o#rowadz- was6' Razem z nim do #odziemia #oszed sier*an i dw3c0 *onierzy'
;dy @on +recsko@ oworzy drzwi& ze .rodka #ad srza' ,o en komunisa %o zasrze!i'
Nayc0mias 5+rande$urczycy6 .ci-!i %o seriami ze sc0meisscr3w' Ciao nasze%o owarzysza
ode$raa wdowa i #oc0owaa na rodzinnym cmenarzu w ;da:sku' )kar$u nie zna!e2!i.my'
Do za#adni wrzuci!i.my zwoki e%o s#adoc0roniarza' 1osanowi!i.my& *e w #iwnicy zro$imy
nasz ajny ma%azyn& a dom wysadzimy w #owierze'6 Resza noaek jes ju* d!a nas nieisona
( #owiedzia #an ,omasz zamykaj"c ksi-%-'
( Czy!i skar$ #rze#ad ( smuno #owiedziaa Zosia'
( Za o dowiedzie!i.my si- nowyc0 fak3w na ema %ru#y 51omorze6& $o o #ewnie
oni ode$ra!i na !"dowisku yc0 dw3c0 emisariuszy ( rzek zadumany 7acek'
( D!acze%o& Zosiu uwa*asz& *e skar$ #rze#ad8 ( za#ya #an ,omasz'
( Nie ma %o u& na 7asrz-$iej ;3rze e* ( od#owiedziaa'
( 1ojawia si- #yanie& sk"d Rosjanie wiedzie!i& %dzie szuka/ skar$u8 ( s#yaem'
( C0y$a rzeczywi.cie #rzyszed czas na wyja.nienia ( odezwa si- O!$rzym'
Wszyscy s#ojrze!i na nie%o z zaineresowaniem'
( Moja o#owie./ $-dzie r3wnie #onura jak a ( m3wi O!$rzym za#a!aj"c #a#ierosa' (
M3j dziadek su*y w armii )amsonowa' +y dow3dca $aerii ary!erii' Ni%dy nie udao mi si-
dowiedzie/& w k3rym kor#usie czy dywizji' ;dy ju* wynik $iwy $y #rzesadzony& dosa
rozkaz sawienia si- w sza$ie' ,am #owiedziano mu& *e ma ode$ra/ dw3c0 *onierzy
wioz"cyc0 wa*n" #rzesyk- w um3wionym #unkcie& %dzie. w !esie& i razem z nimi sc0owa/
o co.' Zo$owi"zano %o #od #rzysi-%a& *e$y nikomu nie zdradzi skryki' Rozkazano mu
ak*e& a$y jak naj!e#iej zamaskowa o miejsce'
Zro$i ak& jak mu kaza!i' )#oka si- z dwoma kozakami& k3rzy na dw3c0 !uzakac0
wie2!i dwie niedu*e skrzynki' 1oem zako#a!i je i zacz-!i #rzedziera/ si- w sron- %ranicy'
Dziadek %dzie. #o drodze z%u$i yc0 kozak3w' 1oem #rzedar si- #rzez kordon niemiecki'
1odo$no s#oka #o drodze )amsonowa i zame!dowa o wykonaniu rozkazu' ;enera nie
wiedzia jednak& o co c0odzi i nie $yo z nim *adne%o konaku' W ko:cu )amsonow ode%na
moje%o dziadka' ,ak #rzynajmniej o#owiada dziadek'
1o uzyskaniu #rzez 1o!sk- nie#od!e%o.ci z%osi si- do #o!skiej armii' Wa!czy w
wojnie #o!sko($o!szewickiej z ABDK roku' 1oem #rzeszed na wcze.niejsz" emeryur-' 1o
a%resji Z)RR na wsc0odnie ereny 1o!ski za#uka!i do je%o domu !udzie z N<WD& za#akowa!i
%o do #oci"%u i c0cie!i wysa/ na )y$ir'
( Za co8 ( s#yaa Zosia'
( )u*y w carskiej armii& #oem w #o!skiej $i si- z $o!szewikami' Na szcz-.cie uciek
z rans#oru i #oem #rzez ydzie: na #iec0o- wraca do =wowa' Nie #oszed do domu& %dzie
czeka!i ci z N<WD& y!ko do znajomyc0' W ABCA roku do =wowa wkroczy!i Niemcy i
dziadek nie musia si- ju* ukrywa/' Za#omnia o .rodkac0 $ez#iecze:swa w ABCC roku& %dy
wr3ci!i Rosjanie' Oni nie za#omnie!i o nim' Za#a!i %o i za#owiedzie!i darowanie *ycia& je.!i
wska*e& %dzie ukry skar$'
( )k"d o ym wiedzie!i8 ( za#yaem'
( 7eden z yc0 *onierzy& k3rzy razem z nim zako#ywa!i skrzynie& #rze*y i kiedy. #o
#ijanemu #oc0wa!i si- ajnemu informaorowi N<WD' ,o #ewnie on #o areszowaniu
zdradzi wszysko' M3j dziadek za#ewnia& *e mi!cza jak %r3$' +y $ardzo re!i%ijny i nie
zama #rzysi-%i' O#owiedzia o wszysko mojemu& e* ju* nie*yj"cemu ojcu na o*u .mierci'
( 7ak doare. w o miejsce8 ( #ya #an ,omasz'
( Mieszkam u i wie!e wo!ne%o czasu mo%em #o.wi-ci/ #oszukiwaniom (
od#owiedzia O!$rzym' ( )zukaem re!acji r3*nyc0 !udzi& a!e %3wnie ana!izowaem ruc0y
wojsk' C0o/ o miejsce w *adnym wy#adku nie nadawao si- na skryk-& o jednak u
zna!azem - skrzyni- i en szkie!e' 1ocz"kowo my.!aem& *e m3j dziadek za$i u jedne%o z
yc0 kozak3w' Nie c0ciaem& *e$y.cie zna!e2!i o miejsce i zacz-!i w-szy/ wok3 szkie!eu ze
wz%!-du na #ami-/ o dziadku' ,eraz wiem& *e $yo zu#enie inaczej' Mam nadziej-& *e mi
wy$aczycie'
( Oczywi.cie ( #owiedzia za wszyskic0 #an ,omasz'
( 7edna rzecz si- nie z%adza ( odezwaa si- Zosia' ( 1rzecie* dziadek zako#ywa dwie
skrzynie& a u jes jedna i o $eonowa'
( My.!aem& *e dziadek s#ecja!nie #omy!i faky& a mo*e o nie jes en wa.ciwy skar$'
( 1ozosaje jeszcze #yanie& czy co. $yo ukrye w !e.nicz3wce ,eren8 ( zasanawia
si- 7acek'
( Z e%o co wiemy& d"$ run" w #a2dzierniku ABCC roku& a w !iso#adzie @on +reckso@
nawe nic zaj"kn" si- swoim #aryjnym ko!e%om na en ema swierdziem'
( Mamy #aradoksa!n" syuacj- ( za$ra %!os 1an )amoc0odzik' ( Z r3*nyc0 re!acji
wiemy& *e co. $yo ukrye w Wa#!ewie& w !e.nicz3wce ,eren i u' 1onado #oszukiwacze
e%o skar$u wierdz"& *e jes on ukryy %dzie. w oko!icac0 Wie!$arka& %dzie zmar )amsonow'
+eonowa skrzyni-& w k3rej kiedy. $yo zoo& a wa.ciwie& za!edwie dwie sakiewki& ma eraz
+aura'
( ,o zoo za$ra i ukry s#adoc0roniarz& a!e swoj" ajemnic- za$ra do %ro$u (
#owiedziaem'
( 7ese.my w marwym #unkcie ( #odsumowa nasze dywa%acje 7acek'
( ,rze$a wzi"/ #od uwa%- jeszcze jedn" mo*!iwo./ ( za$ra %os Ram$o& k3ry mi!cza
do ej #ory' ( <3ry. ze szurmuj"cyc0 *onierzy m3% za$ra/ zoo'
( 1ozosaje nam wi-c s#rawdzi/ 7asrz-$i" ;3r- ( zac0-ca nas Maciek' ( ,en
s#adoc0roniarz musia %dzie. am ukry/ skar$'
( ,rze$a e* uwo!ni/ +aur- ( za.mia si- 1an )amoc0odzik'
)#ojrze!i.my na nie%o zdziwieni'
( 1rzecie* nasz konkuren dzi-ki 5#!uskwie6 zao*onej w Rosynancie rafi w o
miejsce ( umaczy szef' ( Doar wi-c i do #aacyku @on +recsko@a' 1rawdo#odo$nie w#ad
w #ua#k-'
( 1owiedzcie mi jeszcze& co oznaczaa ma#a zna!eziona w Zie!onowie8 ( zasanawia
si- O!$rzym'
( A!$o narysowa o miejsce& a!$o o w !e.nicz3wce ,eren ( od#owiedzia #an
,omasz' ( Na#isa jednak4 50ier6S s"dz-& *e c0odzio o - skryk-& a ma#- narysowa& %dy
s#adoc0roniarze #owiedzie!i mu& dok"d c0c" #ojec0a/' Za#ewne wykona j" i #osa
wiadomo./ do )zczyna jeszcze #rzed #rzyjazdem u'
( Du*o yc0 znak3w za#yania ( mrukn" Maciek wsiadaj"c do dod%eOa'
1o czerdziesu minuac0 zajec0a!i.my na 7asrz-$i" ;3r-' Od razu ujrze!i.my
za#arkowane%o nissana +aury' Garcerze #odo*y!i mu #od o#ony %wo2dzie'
( ,o na wsze!ki wy#adek ( wyja.ni 7acek' ( Da!eko nie ucieknie z #rze$iymi d-kami'
Z 7ackiem& Ma/kiem i ;us!ikiem zesz!i.my do #odziemi #rzez wej.cie w oficynie'
Wzi-!i.my ze so$" zw3j !iny i !aarki' ;dy oworzy!i.my mea!owe drzwi& usysze!i.my j-k
+aury' ,ak jak my.!e!i.my& !e*a na dnie za#adni' Mia dziwnie wykr-con" no%-'
Owin"em si- w #asie !in" i zszedem do nie%o' +ez sowa znosi o& jak mu
uszywniem no%- zaman" #oni*ej ko!ana' 1oem c0o#cy wci"%n-!i %o na %3r- i osro*nie
wynie.!i na dw3r' 1rzyjrzaem si- szkie!eowi' +yy na nim jeszcze srz-#ki u$rania& a!e
$rakowao dokumen3w' Za o z #rzodu czaszki $ya o%romna dziura& a z yu maa& akie%o
same%o ka!i$ru jak !u%er'
( Ciekawe ( mrukn"em do sie$ie'
Resza szkie!eu nie miaa .!ad3w serii& od k3ryc0 jako$y mia z%in"/ en czowiek'
<o. zasrze!i %o srzaem w y %owy' Idenyczn" dziur- mia en zna!eziony #rzy $eonowej
skrzyni& a k3re%o #oc0owa!i.my w !esie' Garcerze wr3ci!i do mnie z $rezenow" #ac0"' Z
caym szacunkiem d!a zmare%o uo*yem na niej ko.ci' <imko!wiek $y& na!e*a mu si-
#rzyzwoiy #o%rze$'
Wynie.!i.my ko.ci na zewn"rz i zako#a!i.my #od wysok" sosn"' C0o#cy zro$i!i
krzy* z dw3c0 $rzozowyc0 kijk3w'
( W kronice N)DA1 na#isano kamswa ( o.wiadczyem wszyskim' ( Ci dwaj !udzie
z%in-!i od srza3w w y %owy' <o. dokona na nic0 e%zekucji'
( 1rzy#arz si- murom ( #owiedzia #an ,omasz' ( Nosz" .!ady srze!aniny'
( Za o w une!u nie ma ani .!adu ( swierdziem' ( Dodam& *e ko. u*y !u%era& k3ry
!e*a na .rodku #omieszczenia& %dzie znajdoway si- ksi-%i'
( 1ro#onuj-& *e$y. z O!$rzymem odwi3z +aur- do sz#ia!a ( rzek szef' ( My w ym
czasie #omyszkujemy u so$ie'
Wsiadem do nissana +aury usuwaj"c #rzedem %wo2dzie s#od k3' O!$rzym zasiad
za kierownica Rosynana'
( ,e kamienie o y wo*ye.8 ( rzuci +aura& %dy ju* wyjec0a!i.my na szos- do
Nidzicy'
Rado.nie #rzyakn"em'
( Niezy dowci# ( mrukn"'
( Ciesz si-& *e usun"em z une!u #oykacz z %ranaem ( rzuciem' ( Z$iera!i$y.my
niejeden& a dwa szkie!ey& o i!e doko#a!i$y.my si- do cie$ie #rzez zawa!ony une!'
( Zna!e2!i.cie co.8 ( za#ya'
( Nic o#r3cz samyc0 niewiadomyc0'
Od ej #ory Maura mi!cza' Odezwa si- w iz$ie #rzyj-/ nidzickie%o sz#ia!a& %dy
oddawaem mu k!uczyki do je%o samoc0odu'
( Dzi-ki za wyci"%ni-cie z dou ( rzek #odaj"c mi r-k-' ( Do zo$aczenia kiedy. #od
d-$ami& $o wy.ci% #o skar$ )amsonowa c0y$a jeszcze si- nic sko:czy'
( 7u* #rawie ak ( od#owiedziaem' ( 7e.!i %o znajdziesz& o z cae%o serca ci
#o%rau!uj-' 1o #rosu rze$a zna/ dokadne miejsce a!$o mie/ szcz-.cie'
Wsiadem do Rosynana i razem z O!$rzymem wr3ci!i.my na 7asrz-$i" ;3r-'
Wszyscy !e*e!i #od drzewami s#oceni i wac0!owa!i si- ym& co mie!i #od r-k"'
( I co am8 ( za#yaem'
( Odwa!i!i.my masy %ruzu i nic& *adnej skryki ( od#owiedziaa )ara' ( 7ed2my do
<ociaka na o$iad'
Wszyscy oc0oczo #rzysa!i na - #ro#ozycj-' 1rzy ws#3!nym #osiku zasa nas
#rofesor'
( Dzie: do$ryN )maczne%oN ( #owiedzia wiaj"c si- z nami' ( 1an #ya o %eneraa
)amsonowa ( #owiedzia do 1ana )amoc0odzika' ( Co. so$ie #rzy#omniaem' O3*& %dy
#orucznik +a!!a DB sier#nia zmasakrowa #od Ruskowem eskor- )amsonowa& rosyjski
%enera $"ka si- #o !asac0' Wsz-dzie do ko:ca wa!czyy reszki je%o armii' O dziesi"ej
wieczorem oficerowie sza$u #osanowi!i #3j./ #ieszo naj#ierw w sron- Wie!$arka& a #oem
na #oudnie do %ranicy' ,ak na#rawd- o za$"dzi!i' Dzisiaj #arzyem na ma#- i
#rzy#ominaem so$ie o& cze%o dowiedziaem si- na en ema' Cay sza$ naj#ierw
#rzekracza jaka. !e.n" dro%-& #oem szos- Wie!$ark(Nidzica i u* za ni" nasy# ko!ejowy'
Musie!i o zro$i/ %dzie. na #3noc od !e.nicz3wki <aro!inka' ;dy dosz!i do szosy Wie!$ark(
C0orze!e& swierdzi!i& *e nie ma z nimi %eneraa )amsonowa'
( Do#iero wedy8 ( dziwia si- Zosia'
( No wa.nie ( kiwn" %ow" #rofesor' ( 1o %eneraa zawr3ci je%o ordynans
nazwiskiem <u#czyk' W !esie zna!az samonie soj"ce%o %eneraa' ,en #rze%na %o' Za o
wedy odna!az %eneraa jaki. ary!erzysa i #om3% mu i./' ;enera c0orowa na serce i $y
coraz sa$szy' W ko:cu rozkaza ary!erzy.cie ucieka/& $o nie ma ju* wyj.cia z mani' Mw
oficer ary!erii wydosa si- z okr"*enia i #oem zo*y od#owiednie zeznania' Cay sza$
wydosa si- z erenu wa!k'
( ,ym ary!erzys" $y #ewnie dziadek O!$rzyma ( zauwa*y 7acek'
( A co. o skar$ie' ( #rosia Zosia'
( 1owiem y!ko y!e& *e w sza$ie $y oficer& #ukownik =e$iediew' +y on am szefem
informacji' <iedy. syszaem& jak #ewien c0o# z oko!ic 3wczesnej %ranicy niemiecko(
rosyjskiej o#owiada& *e do je%o domu #rzy$y rosyjski oficer o$wieszony woreczkami ze
zoymi ru$!ami' Za#aci nimi za c0!e$ i m!eko i ucieka da!ej' Wieczorem EK sier#nia do
sza$u dow3dcy cae%o fronu nadszed dziwny e!e%ram4 51o #i-ciodniowej wa!ce na
o$szarze Nidzica(O!szynek(+isku#ice wi-ksza cz-./ D' Armii zosaa zniszczona' Dow3dca
zasrze!i si-' Reszki armii uciekaj" #rzez rosyjsk" %ranic-' 1ukownik =e$iediew'6 Rodz" si-
#yania& sk"d czowiek& k3ry nie $y ze sza$em do ko:ca wiedzia ak du*o o .mierci
%eneraa& czy o on $y o$wieszony owymi woreczkami ze zoem i d!acze%o resza oficer3w
sza$u doara do rosyjskic0 wojsk do#iero EA sier#nia& kiedy nadano de#esz- #owierdzaj"c"
rewe!acje =e$iediewa'
( 7e.!i 3w =e$iediew #rzeni3s ru$!e #rzez %ranic-& o szuka!i.my duc0a& a nie zoa (
7acek nie kry rozczarowania'
( 1rzykro mi& *e ze#suem wam 0umory& a!e aka jes #rawda ( rzek #rofesor'
)zef #okaza mu dokumeny N)DA1& k3re 0isoryk wy#o*yczy& *e$y zro$i/ so$ie
zdj-cia ineresuj"cyc0 %o sron i wykona/ noaki'
( <o!ejne T!dorado run-o w %ruzac0 ( mrukn" 1an )amoc0odzik maczaj"c sk3rk-
c0!e$a w reszkac0 sosu z k!o#sik3w'
( Tee am& waro $yo ( mac0n" r-k" Maciek'
( Zaraz& zaraz& a co krya $eonowa skrzynia8 ( #ya O!$rzym' ( Co zako#a m3j
dziadek8
( ,e%o #rawdo#odo$nie ni%dy si- nie dowiemy ( od#owiedzia #an ,omasz' ( Je$y
zna!e2/ skryk- na ak du*ym o$szarze !as3w& rze$a mie/ konkrene wskaz3wki& a nie y!ko
swierdzenie4 5#rzy %ru#ie d-$3w6' 1oza ym czy o zoo rzeczywi.cie ware $yo y!u
cier#ie: !udzkic0' Czy jes wi-kszy skar$ ni* o& *e siedzimy u so$ie w s#okoju %rzej"c si- w
#romieniac0 majowe%o so:ca i mo*emy #o #rosu #o%ada/8
Na du*sz" c0wi!- za#ado mi!czenie' 1rzerwa je 7acek'
( 1rzed nami jeszcze du%a dro%a do <-rzyna ( #owiedzia' ( C0o#aki& z$ieramy si-'
( 1ozw3!cie& *e si- z wami #o*e%nam ( rzeka )ara wsaj"c od sou' ( O szesnasej
mam auo$us do O!szyna' 1owinnam jeszcze #ouczy/ si- #rzed osanimi za!iczeniami'
1rofesor ak*e musia wraca/ na swoj" ucze!ni-' 1o #3%odzinie& %dy O!$rzym i
Ram$o odjec0a!i& )ara #osza do auo$usu& a 0arcerze ruszy!i do <-rzyna& zosa!i.my sami'
1an ,omasz znikn" na %odzin- z moim e!efonem kom3rkowym'
( 1awe& nie marw si-& nie #ierwszy raz #rze%rywasz z 0isoria ( #ociesza mnie& %dy
wr3ci' ( 7es nadzieja& *e kiedy. odkryjesz #rawd- ( m3wi mru%aj"c do mnie'
1omo%em mu wodowa/ kajak' 1an )amoc0odzik c0wyci za wioso i #o#yn" z
nurem rzeki Omu!ew' C0cia do#yn"/ do Wie!$arka& na jezioro )asek May& #oem r3*nymi
sru%ami i jeziorami do 1asymia i sam"d na jezioro& nad k3rym sa dom O!$rzyma' <ajak
mia zosa/ u dziennikarza'
Za#akowa!i.my si- do Rosynana i ruszy!i.my w dro%- do domu'
( Wujku& dok"d jedziemy8 ( za#yaa Zosia& %dy zamias do Nidzicy skr-ciem do
7edwa$na'
( Na!e*y c0y$a odda/ osani 0od %3wnemu $o0aerowi naszej #rzy%ody (
od#owiedziaem'
Z 7edwa$na skr-ciem na Wie!$ark i #oem na zac03d w sron- Nidzicy' ;dy dro%a
z$!i*ya si- do nasy#u ko!ejowe%o& skr-ciem w !e.n" .cie*yn- i ni" dojec0aem do
!e.nicz3wki <aro!inka' =e.niczy #okaza nam dro%- do #omnika na sym$o!icznym %ro$ie
)amsonowa' Wy%!"dao o jak usy#ana %3ra kamieni' Nie%dy. $ya am a$!ica z na#isem4
5;enera )amsonow& #rzeciwnik Ginden$ur%a& #ad w $iwie #od ,annen$er%iem
EK'Q'ABACr'6
ZAKO#CZENIE
C0wi!- sa!i.my z Zosi" #rzy ko#czyku'
( 7ak wujek my.!i& czy ko. odnajdzie kiedy. skar$ )amsonowa8 ( za#yaa Zosia'
)kin"em %ow"'
( ,ak& o i!e ju* e%o nie zro$iono ( od#owiedziaem' ( 1ami-aj& *e jeszcze w ABAC
roku Rosjanie wkroczy!i na e ereny' Wedy #ukownik =e$iediew m3% wyko#a/ skrzynie'
( W kronice $ya #rzecie* re!acja @on +recsko@a' ( m3wia Zosia'
( 1ami-aj& *e e sowa nie s" #rawd"'
1owo!i wraca!i.my do Rosynana' 1rzekr-ciem k!uczyk w sacyjce i osro zawr3ciem
do Wie!$arka'
( Co wujek znowu ro$i8 ( #yaa zdziwiona Zosia'
( C0y$a nie c0cesz& *e$y.my wydawa!i ci us#rawied!iwienie do szkoy za
#oszukiwania $ez efek3w'
Na #usej szosie dodaem %azu' 1-dem #rzejec0aem #rzez u!ice <ociaka i
zarzymaem si- #rzed ruinami domku na 7asrz-$iej ;3rze'
( 1rzecie* #rzerz"sn-!i.my uaj ka*dy k" ( m3wia zdziwiona Zosia& %dy #odawaem
jej sa#erk-'
( Wyko# amen kamie: ( #owiedziaem' ( M3wiem ci& *e ko. u skama #isz"c o
szurmie na #aacyk' 1an ,omasz nie #owiedzia wam& *e e karki& na k3ryc0 s#isano
o#owie./& zosay wk!ejone'
( 1o co @on +recsko@ u.mierci sam sie$ie8 ( z niedowierzaniem #yaa Zosia'
( 1o o& *e$y zarzyma/ skar$ d!a sie$ie' 1rawdo#odo$nie rzeczywi.cie z%osi!i si- do
nie%o jacy. !udzie ze wskaz3wkami doycz"cymi miejsca& %dzie rze$a szuka/' Pon +recsko@
za$i ic0 o$u' W ma%azynku !u%era $rakuje dw3c0 na$oj3w'
( Co si- sao z #ukownikiem8
( 1an ,omasz s#rawdzi w naszyc0 miniseria!nyc0 arc0iwac0' Mamy am cz-.ciowe
!isy #asa*er3w sak3w wy#ywaj"cyc0 z <r3!ewca w syczniu ABCL roku' Widnieje am
nazwisko @on +recsko@' 7e*e!i #yn" ym sakiem& na k3ry $y za#isany& o z%in"'
,rans#orowiec zosa zao#iony w Zaoce ;da:skiej #rzez radziecki okr- #odwodny'
1rawdo#odo$nie nasz emeryowany #ukownik #rzed wyjazdem sam wysadzi w #owierze
domoswo& c0c"c ukry/ s#oczywaj"ce #od ziemi" arc0iwum'
( 7e*e!i @on +recsko@ za$ra skar$ ze so$"& o #o co ko#i-8
( Zaraz zo$aczysz ( od#owiedziaem #oma%aj"c jej odsun"/ kamie:'
7eszcze y!ko mocno sukn"em w ce%y i znowu oworzya si- dziura umo*!iwiaj"ca
wej.cie do #iwnicy' C0wyciem !aark- i sa#erk- i skoczyem w d3'
( Cze%o wujek szuka8 ( do#yywaa si- Zosia'
( Miejsca& %dzie u#ad Maciek'
( A co w nim jes akie%o szcze%3!ne%o8
( ;dy #ad& o je%o $uy sukn-y o #odo%-' D2wi-k $y aki& jak$y #od s#odem $ya
#usa #rzesrze:'
<wadrans o#ukiwaem deski #odo%i' W ko:cu zna!azem wa.ciwe miejsce' >wa*nie
o$ejrzaem !iswy' W kurzu rysoway si- !edwo widoczne !inie' Wo*yem osrze o#aki w
sz#ary i na wysoko./ cenymera uniosem fra%men #odo%i' Za.wieciem #od s#3d'
)zukaem jakiej. miny(#ua#ki' Nic jednak nie $yo' ;dy odsoniem skryk-& ujrzaem na
dnie dwie niewie!kie sk3rzane sakiewki'
( Zosiu& #rzynie. z Rosynana 0ermeyczne #udo& w k3rym #rzec0owujemy nasze
zna!eziskaN ( krzykn"em do dziewczyny'
Na do: wysy#aem z woreczk3w dwie %ar.cie za.niedziayc0 francuskic0 mone z
AQKL roku'