Wprowadzenie do...

Przedmiot i metody psychologii

Perspektywa strukturalna
Perspektywy
• Strukturalna
○ Ilość receptorów
 Wzrok 250000000
• Funkcjonlna
Modele/koncepcje człowieka
• Idealizm
• Monizm – Tylko idee
• Dualizm – Istnieje relacja między tym co fizyczne i niefizyczne
• Interakcjonizm – Między jednym i drugim aspektem istnieją określone relacje w obie strony
Psychologia
• Psyche – dusza, psychika
• Logos – nauka, wiedza
○ Psychologia Przednaukowa
 Przedmiot dusza, psychika
 Metoda: była ona uprawiana w ramach kierunków filozoficznych
 Spekulacyjny charakter
○ Comte – nowy podzial nauk (1863), pojawienie się psychologii jako nauka
szczegółowa
 Nauki formalne – logika, matematyka
 Empiryczne - prawdą jest to że weryfikuje rzeczywistość
• Pprzyronnicze
○ Fizyka,Biiologia
• Społeczne
○ Psychologia
 Socjologia
 Ekonomia
 Historia
 Prawo
 Filozofia
 N polityczne
 Językoznawstwo
 Rodzice psychologii:
• Filozofia:
• Fizjologia
 Świat poznania naukowego
 Świat konstrukcji teoretycznych: fakty->teorie->dedukcja-> fakty -> prowadzi
to do sprawdzenia teorii
○ Starożytność
 Platon
• Pierwszy zwrócil uwagę na pojęcie duszy
• Istotą jej jest ruch
• Dotyczy to wszystkiego co żyje
• Ruch
• Pierwiadstki duszy:
○ Racjonalny (rozum)
○ irracjonalny
 Arystoteles
• Napisał pierwszy traktat o człowieku
○ Wyodrębnił 3 rodzaje duszy:
 Wegetatywna – rośliny , procesy wegetatywne
 Zmysłowa – zwierzęta
 Rozumna
 ○ 5 klepek arystotelesa
 zmysły +uczucia (przyjemność i przykrość
 Czlowiek = dusza +cialo tak jak materia + forma. Zawierają się tu dwa
podejścia, materialne i funkcjonalne
○
○ Nowożytność
 Św Augustyn
• Dodał do duszy platona element boskości i nieśmiertelności
• Zmysły są zmienne (zmiennością ciala)
 Św Tomasz z akwinu
• Traktat o człowieku
• Każdy sięga do pierwiastka duchowego ale w duszy jest cała struktura
czlowieka
• Dusza jest rozpoznawalna ale niebezpośrednio
• Można ją rozpoznać przez:
○ Rozum
○ Uczucia
○ Wola (ostatnio, motywacja)
○ W 1863 zakończyły się czasy kiedy były tylko 2 szczegółowe dziedziny, po tym roku
psychologia i reszta uległa wyzwoleniu
○ To co pozwala się wyodrębnić to przede wszystkim metoda i obiekt
 Obiektem jest umysł
 Metodą jest badanie, testy itd
• Psychika (przedmiot psychologii)
○ Koncepcja ontologiczna, przedmiotem jest dusza.
 Ujęcie materialistyczne – dusza jako fragment materii
 Idealistyczne – dusza jako kawałek materii
• Koncepcja subiektywistyczna
○ Przedmiotem Świadomość czyli subiektywne przeżycie dostępne tylko introspekcji
• Koncepcja obiektywistyczna
○ Behawiorystyczna bądź też psychologia bez duszy
 Przedmiotem jest obiektywne badaiie zachowań zwierząt i ludzi
• Koncepcja posświadomościowa
 Psychoanalityczna i personalistyczna
• Przedmiotem podświadomość będąca częścią osobowośc i
• Koncepcja relacyjna (interakcyjna)
○ Przedmiotem jest psychika jako efekt interakcji między tym co wrodzone (natura) i
nabyte w toku życia (kultura)
• Koncepcja poznawcza (kognitywna)
○ przediotem są procesy poznawcze związane z odbiorem i przetwarzaniem informacji.
 Kartezjusz
• Obserwując kiedyś pwnego prostaczka pasącego krowy na bosaka,
zauważył że chciał rozgrzać stopi i poparzył je sobie, opisał reakcje...
jakim cudem zauwaył że się oparzył i czemu wycofał nogę? Odkrył w
ten sposób łuk czuciiowo ruchowy
○ Istnieje związek między czui strukturą która analizuje i inną
strukturą która podejmuje decyzję o wycofaniu
• To co odróżnia te wszystkie ztypy to przedmiot – zespół środków i czynności za pomocą
których uzyskuje się możliwie obiektywny sąd o stanie zjawiska
• W przednaukowej spekulacja
• W p[seudonaukowej – wiele, w tym naukowej
○ Brak zainteresowania kryteriów prawdy
• Naukowe
• zwrCA UWAGĘ NA KRYTERIUM POWTARZALNOŚCI
○ Metoy pseudonaukowe
 Astrologia
 • Jeśli wyprowadzić od astro i logos to jest to całkiem poważna nauka
• W tym przypadku astrolodzy zakładają bardzo ryzykowny przedmiot,
niesprawdzalny – los czlowieka i jego związki z kosmosem
•
 Hiromancja
• Heir ręka, manteja, przepowiednia
• Przyszłość człowkea i jej związki z budową ręki
• Analiza budowy ręki
 Typologia
• Typologia konstytucjonalna – temperament człowka i związki
deterministyczne z cechami cielesnymi
• Poprzez analizę cech fizycznych człowieka
• Cechy zewnętrzne, np budowa czaski (frenologia Gulla) upatrująca
cech poddług budowy czaszki
• Cech fizycznych wewnętrznych no. Typologie temperamentu
hipokratesa i gallena z II w pne upatrujące związki deterministyczne
z dzialaniami
 Grafologia
• Osobowość człowiekka i jej deterministyczne związki z charakterm
pisma
• Analiza strukturalnych cech pisma i prtzypisywanie im korelatów
charaktera
 Pseudotesty
• Przedmiot osobowość charakter, temperament, inteligencja itp.
• Metoda testy, które nie spełniają podstawowych wymogów
psychometrycznych tzw. Dobrego testu, takich jak rzetelność, trafność,
normalizacja, standaryzacja

Parapsychologia (psychotronika)
• Przedmiot – niektóre właściwości psychiki w deterministycznym związku ze zjawiskami
naturalnymi
• Metoda - poznanie pozazmysłowe (6 zmysł – odpowiadający za poznanie pozazmysłowe) – 5
klepek
• Odmiany:
○ Jasnowidztwo – np. Pytia Delficka -
○ Telepatia – Pierwsze poddane badaniom – nigdy więcej niż 50% :D badania nie tylko
przez psychiatrów itd ale też EEG itd. – ni ma
○ Prekognicja -
○ Psychokineza
○ Leczenie dotykiem – specjalność nie tylko polska
 Bespośredniego kontaktu
 Pośredni kontakt – np Kaszpirowski
 Chirurgia psychiczna
• Metody naukowe
○ Metody podstawowe
 Właściwe głównie dla psychologii (oryg. Jak np texty psycho lub adaptowane jak
np experyment naukowy)
○ Studium przypadku
 Szcz.opis zachowania (lub historii) poszczególnego człowieka w celach
diagnostycznych
○ Obserwacja
 Obserwowanie zachowań włastcg (Introspekcja) lub innych (również zwiedząt) w
celu opisu akcji char dla zjawisk będących przedmiotów obserwacji
 Obserwacji naukowych charakteryzuje się następującymi cechami:
• Obiektywnością
• Celowością
 • Dokładnością
• Systematycznością
 Techniki obserwacyjne:
• Fotografia sytuacji, dzienniczki, próbkizachowań, próbki czasowe itd.
○ Eksperyment:
 Prowokowanie zachowań w celu kontrolowanego potwierdzenia lub obalenia
wcześniej stworzonych hipotez (kontrola tzw. Zmiennych niezależnych i
zależnych)
 Eksperyment laboratoryjny
• Eksperyment prowadzony w kontrolowanych warunkach (lab)
 Eksperyment naturalny
• Eksperyment prowadzony w warunkach, które chociaż częściowo nie są
możliwe do poddania kontroli (real life location)
• Badacz ogranicza się do obserwacji (często ex post factum)
 Jeżeli zostanie wykazana różnica pomiędzy grupami badanymi można wtedy
stwierdzić prawdziwość tezy.
○ Testy
 Specjalnie skonstruowane próby zachowań, które dostarzają psychologowi wiedzy
na temat badanych sfer psychiki, jak np: inteligencji, zdolności specjalnych,
osobowości, wiadomości
• Cechy dobrego testu:
○ Standaryzacja – jednakowa procedura badania
○ Normalizacja – odniesienie indywidualnego wyniku do norm
opracowanych wcześniej dla populacji (tzw. Przeliczenie wyniku
surowego na wynik standaryzowany)
○ Trafność – znana dokładniść z jaką mierzy dany test to co mierzyć
powinien zgodnie z zalożeniami (trafność teo) lub wynikami
podobnego testu (empiryczna)
○ Rtzetelność – czyli stałość czasowa uzyskiwanych wyników przez
tego samego badanego (mierzona współczynnikiem korelacji
między wynikiem aktualnym i uzyskanym np. Pół roku)
• Tylko testy spełnione te zasady dopuszczone są do badań
○ Metody pomocnicze
 Testy wypracowane przez inne dyscypliny nauki a wykorzystywane w psychologii
z powodzeniem, do lepszego opisu zjawisk psychicznych.
○ Metody statystyczne
 Sposoby obiektywizacji wynik^w badań psychologicznych za pomocą aparatu mat.
○ Metody psychofizjoligiczna (null)
 Rej. Niektórych params fizjologicznych za
Działy psychologii
• Teoretyczna
○ Experymentalna
○ Rozwojowa
○ Społeczna
○ Osobowości
○ Poznawcza
○ Różnic indyw
• Stosowana
○ Kliniczna
○ Wychowawcza
○ Pracy
○ Sądowa
○ Defektologiczna
○ Penitencjarna
Psychologia współczesna
• 1863 – wyodrębnienie z filozofii jako samodzielnej, empirycznej dziedziny naukowej w
obrębie nauk społ – thx comte
• 1875 pierwsza demonstracja badań lab prezentowanych ind. Przez Williama Jamesa
(Harward)
• 1879 – Otwarcie pierwszego lab psyhoanalitycznego w lipsku
• 1881 – pierwsze casopismo psychologiczne
• 1890 – James i pierwsza publikacja The principles of psychology)
• 1892 – Stanley Hall zakłada am tow psycho
• 1904 - Pawłow publikuje wyniki badań nad warunkowaniem klasycznym
• 1905 – Alfred Binet i pierwszy test inteligencji
• 1909 – Freud rozpoczyna wykłady psychoanalizy w Univ Clarca (USA)
• 1913 John B Watson i klasyczny manifest behawiorystów – Psychologia bez duszy
• 1914 – 18 Badania testami intyeligencji żołnierzy przystępujących do walki w I ww
• 1933 Freud publ wyqady z psychoanalizy
• 1951 – 1945 (oryg ;)) Rozwój psychologii klinicznej w związku ze stresem II ww
• 1951 – Carl Rogers zainicjował psychologię humanistyczną – koncentracja na terapii nerwic
• 1953 – B.F. Skinner w Science and Human Behavior opowiada się za radykalnym
behawioryzmem
• 1954 – Abraham Maslow w książce motivation and personality przedstawia hierarchiczną
teorię potrzeb
• 1978 – Herbert Simon otrzymuje Nobla za badania nad Poznaniem ;)
• 1981 – Roger sperry otrzymuje Nobla za badania nad fizjologiczną bazą procesów
psychicznych – okres kiedy inwestowano w stworzenie modelu umysłu (komputer)
Główne kierunki psychologii
• Poznanie
• Humanizm
• Psychoanaliza
• Behawioryzm
• Strukturalizm
• Funkcjonalizm