Mario Puzo

Ojciec Chrzestny
The Godfather
Przeoy: Bronisaw Zieliski
Wydanie oryginalne: 1969
Wydanie polskie: 2003
Ksiga pierwsza

Za kad wielk fortun
kryje si zbrodnia
Balzac
Rozdzia 1
Amerigo Bonasera siedzia w nowojorskim Sdzie Karnym Nr 3 i czeka na
sprawiedliwo zemst na ludziach, ktrzy tak okrutnie skrzywdzili jego crk, ktrzy
usiowali j pohabi.
Sdzia, mczyzna o masywnej, cikiej twarzy, podwin rkawy czarnej togi, jak gdyby
zamierza fizycznie ukara dwch modych ludzi stojcych przed jego stoem. Twarz mia
zimn, pen majestatycznej pogardy. Jednake w tym wszystkim byo co faszywego, co,
co Amerigo Bonasera wyczuwa, cho czego jeszcze nie rozumia.
Postpilicie jak najgorsi zwyrodnialcy powiedzia ostro sdzia.
Tak, tak myla Amerigo Bonasera. Zwierzaki. Zwierzaki. Dwaj modzi ludzie z
krtko przystrzyonymi, lnicymi wosami, wypucowanymi, sympatycznymi twarzami,
uoonymi w wyraz pokornej skruchy, schylili potulnie gowy. Sdzia mwi dalej:
Postpilicie jak dzikie bestie w dungli i macie szczcie, e nie napastowalicie
seksualnie tej biednej dziewczyny, bo wsadzibym was za kratki na dwadziecia lat.
Sdzia przerwa, jego oczy pod imponujco krzaczastymi brwiami zerkny przebiegle na
pobladego Ameriga Bonaser, po czym spoczy na lecym przed nim stosie protokow
nadzoru sdowego. Zmarszczy brwi i wzruszy ramionami, jak gdyby przekonany wbrew
wasnej chci. Przemwi znowu:
Ale przez wzgld na wasz mody wiek, na wasz dotychczasow niekaralno, na wasze
zacne rodziny oraz dlatego, e prawo w swoim majestacie nie szuka zemsty, skazuj was na
trzy lata wizienia z zawieszeniem.
Jedynie dziki czterdziestu latom zawodowego aobnictwa przytaczajce uczucie
zawodu i nienawici nie ujawnio si na twarzy Ameriga Bonasery. Jego pikna, moda crka
przebywaa nadal w szpitalu ze zdrutowan, zaman szczk, a ci animali mieli odej
wolno? Wszystko to byo fars. Patrzy, jak uszczliwieni rodzice otoczyli swych synkw.
O, teraz wszyscy oni byli uradowani, teraz wszyscy si umiechali.
W krtani Bonasery wezbraa czarna , kwana i gorzka, i przelaa si przez mocno
zacinite zby. Wyj bia pcienn chusteczk i przytkn j do warg. Sta tak, kiedy obaj
modzi ludzie ruszyli swobodnie przejciem, ufni i chodni, umiechnici, nawet nie
obdarzywszy go spojrzeniem. Pozwoli im przej nie mwic ani sowa, przyciskajc czyste
ptno do ust.
Potem przeszli rodzice tych animali, dwaj mczyni i dwie kobiety w jego wieku, ale
ubrani bardziej po amerykasku. Zerknli na niego z zawstydzeniem, ale w ich oczach byo
jakie dziwne, triumfalne wyzwanie.
Straciwszy panowanie nad sob, Bonasera pochyli si ku przejciu i wykrzykn
chrapliwie:
Bdziecie pakali, tak jak ja pakaem... Zapaczecie przeze mnie, tak jak ja pacz przez
wasze dzieci! Chustk przytkn teraz do oczu.
Adwokaci idcy z tyu stoczyli swych klientw w ma grupk, otaczajc obydwu
modziecw, ktrzy zawrcili przejciem, jak gdyby chcc osoni swoich rodzicw.
Olbrzymi wony podsun si szybko, aby zagrodzi rzd miejsc, w ktrym sta Bonasera.
Ale nie byo to potrzebne.
Przez wszystkie lata spdzone w Ameryce Amerigo Bonasera ufa w prawo i ad. I dziki
temu prosperowa. Teraz, cho zia nienawici, chocia szalone myli o kupieniu rewolweru
i zabiciu obu modziecw miotay mu si pod czaszk, Bonasera obrci si do swej jeszcze
oszoomionej ony i wytumaczy jej:
Zrobili z nas gupcw. Przerwa, a potem powzi decyzj, ju nie lkajc si ceny.
Po sprawiedliwo musimy i na klczkach do dona Corleone.

W krzykliwie przyozdobionym apartamencie hotelowym w Los Angeles Johnny Fontane
spi si z zazdroci jak kady zwyky m. Wycignwszy si na czerwonej kanapie, popija
whisky wprost z trzymanej w rku butelki, po czym spukiwa smak, zanurzajc usta w
krysztaowym wiaderku z kostkami lodu i wod. Bya czwarta nad ranem i snu pijackie
rojenia, e zamorduje sw wczc si on, kiedy wrci do domu. Jeeli w ogle wrci.
Zrobio si za pno, eby telefonowa do pierwszej ony i pyta o dzieci, a niezrcznie mu
byo dzwoni do ktrego z przyjaci teraz, kiedy jego kariera chylia si ku upadkowi.
Niegdy byliby zachwyceni i zaszczyceni, gdyby zadzwoni do nich o czwartej rano, ale teraz
ich nudzi. Zdoa nawet umiechn si z lekka do siebie na myl, e kiedy szed w gr,
kopoty Johnnyego Fontane fascynoway niektre z najwikszych gwiazd w Ameryce.
ykajc whisky z butelki, usysza wreszcie klucz ony w zamku, ale pi dalej, pki nie
wesza do pokoju i nie stana przed nim. Wydawaa mu si tak bardzo pikna z t swoj
anielsk twarz, marzcymi fiokowymi oczyma, delikatnym, kruchym, lecz doskonale
uksztatowanym ciaem. Na ekranie uroda jej bya uwydatniona, bardziej uduchowiona. Sto
milionw mczyzn na caym wiecie kochao si w twarzy Margot Ashton. I pacio, eby
zobaczy j na ekranie.
Gdzie bya, psiakrew? zapyta Johnny Fontane.
Rnam si.
Nie doceniaa jego upicia. Przeskoczy przez stoliczek cocktailowy i chwyci j za gardo.
Ale znalazszy si blisko tej czarodziejskiej twarzy, tych licznych fiokowych oczu, utraci
ca zo i znowu sta si bezradny. Popenia ten bd, e umiechna si drwico, ujrzaa
jego pi biorc zamach. Krzykna:
Johnny, nie w twarz! Krc film!
miaa si. Uderzy j w brzuch i upada na podog. Rzuci si na ni. Czu jej pachncy
oddech, kiedy chwytaa ustami powietrze. Wali j po rkach i po jdrnych, jedwabistych,
opalonych udach. Bi j tak, jak bija zasmarkanych mniejszych chopakw dawno temu,
kiedy by rozhukanym nastolatkiem w nowojorskiej Kuchni Piekielnej
*
. Bolesne cigi,
ktre nie zostawiay trwaego oszpecenia, obruszonych zbw czy zamanego nosa.
Jednake nie bi jej dostatecznie mocno. Nie mg. A ona podmiewaa si z niego.
Rozcignita na pododze, z brokatow sukni zadart nad uda, naigrawaa si ze midzy
jednym chichotem a drugim:
No, wsad mi. Wsad mi, Johnny, przecie tego chcesz w gruncie rzeczy.
Johnny Fontane wsta. Nienawidzi lecej na pododze kobiety, ale jej pikno bya
magiczn tarcz. Margot przekrcia si na bok i jednym skokiem tancerki stana naprzeciw
niego. Zacza artobliwy, dziecinny taniec powtarzajc piewnie:
Johnny nie zrobi mi krzywdy, nigdy nie zrobi mi krzywdy! A potem, prawie smutnie,
powana i pikna, powiedziaa: Ty biedny gupcze, dajesz mi lanie jak dzieciak. Ach,
Johnny, zawsze bdziesz durnym, romantycznym makaroniarzem, nawet w ku jeste jak
dzieciak. Wci mylisz, e rypanie jest naprawd takie jak w tych gupawych piosenkach,
ktre piewae. Potrzsna gow i dodaa: Biedny Johnny. Pa, Johnny. Wesza do
sypialni i usysza przekrcanie klucza w zamku.
Johnny siad na pododze ukrywszy twarz w doniach. Ogarna go mda, upokarzajca
rozpacz. A potem ta prostacka twardo, ktra pomoga mu osta si w dungli Hollywoodu,
sprawia, e podnis suchawk telefonu i zamwi samochd na lotnisko. By tylko jeden
czowiek, ktry mg go uratowa. Pojedzie do Nowego Jorku. Pojedzie do jedynego
czowieka majcego wadz i mdro, ktrych potrzebowa, i mio, ktrej nadal ufa. Do
swego ojca chrzestnego, dona Corleone.

Piekarz Nazorine, pulchny i rumiany jak jego wielkie woskie bochenki, jeszcze ubielony
mk, popatrza spode ba na swoj on, dorastajc crk Katherine i pomocnika
piekarskiego Enzo. Enzo przebra si ju w mundur jeniecki z opask z zielonymi literami i
by przeraony, e przez t scen spni si z zameldowaniem na Governors Island. Bdc
jednym z wielu tysicy woskich jecw wojennych, codziennie zwalnianych warunkowo do
pracy w gospodarce amerykaskiej, y w ustawicznym strachu, e to zwalnianie zostanie
cofnite. I dlatego odgrywana w tej chwili maa komedia bya dla niego spraw powan.
Nazorine pyta z zaciekoci:
*
Dzielnica w zachodniej czci Manhattanu, synca ze zodziei i bandytw
Pohabie moj rodzin? Obdarowae moj crk tobokiem po to, eby ci
wspominaa teraz, kiedy wojna si skoczya i kiedy wiesz, e Ameryka wykopie ci z
powrotem do twojej zafajdanej wioski na Sycylii?
Enzo, krpy, mocno zbudowany chopak, przyoy do do serca i powiedzia prawie ze
zami, ale roztropnie:
Padrone, przysigam na Najwitsz Pann, e nigdy nie wykorzystaem paskiej
dobroci. Kocham pana crk z caym uszanowaniem. Prosz o jej rk z caym
uszanowaniem. Wiem, e nie mam prawa, ale jeeli mnie odel do Woch, nie bd mg
nigdy oeni si z Katherine.
ona Nazorinego, Filomena, przemwia rzeczowo:
Daj spokj z tymi gupotami zwrcia si do pulchnego maonka. Wiesz, co masz
zrobi. Zatrzymaj tu Enza, wylij go, eby si schowa u naszych kuzynw na Long Island.
Katherine pakaa. Bya ju tga, pospolita i sypa jej si may wsik. Nigdy nie
znalazaby ma tak przystojnego jak Enzo, nigdy nie znalazaby innego mczyzny, ktry
dotykaby sekretnych miejsc jej ciaa z tak pen uszanowania mioci.
Wyjad i zamieszkam we Woszech! wrzasna do ojca. Uciekn, jeeli nie
zatrzymasz tu Enza.
Nazorine zerkn na ni przenikliwie. To bya gorca sztuka, ta jego crka. Widzia, jak
ocieraa si zaokrglonymi poladkami o przd Enza, kiedy pomocnik piekarski przeciska si
za ni, aby napeni koszyki na kontuarze gorcymi bochenkami z pieca. Gorcy bochenek
tego modego nicponia znajdzie si w jej piecu myla lubienie Nazorine jeeli nie
poczyni si odpowiednich krokw. Enza trzeba zatrzyma w Ameryce i zrobi amerykaskim
obywatelem. A by tylko jeden czowiek, ktry mg zaatwi tak spraw. Ojciec Chrzestny.
Don Corleone.

Wszyscy ci ludzie i wielu innych otrzymali rytowane zaproszenia na lub panny
Constanzii Corleone, ktry mia odby si w ostatni sobot sierpnia 1945 roku. Ojciec panny
modej, don Vito Corleone, nigdy nie zapomnia o swoich dawnych przyjacioach i ssiadach,
cho teraz mieszka w ogromnym domu na Long Island. Przyjcie miao by wydane w tym
domu, a zabawa miaa trwa cay dzie. Nie ulegao wtpliwoci, e bdzie to doniose
wydarzenie. Wojna z Japoczykami wanie si zakoczya, wic drczcy strach o synw
walczcych na froncie nie mia ju rzuca cienia na te uroczystoci. Wesele byo wanie tym,
czego ludzie potrzebowali, eby okaza swoj rado.
Tak wic owego sobotniego poranka przyjaciele dona Corleone zaczli napywa z
Nowego Jorku, aby go uczci. Wieli jako podarki lubne kremowe koperty wypchane
gotwk bez adnych czekw. Wewntrz kadej koperty bya karta okrelajca tosamo
ofiarodawcy oraz miar jego szacunku dla Ojca Chrzestnego. Szacunku prawdziwie
zasuonego.
Don Vito Corleone by czowiekiem, do ktrego wszyscy zwracali si o pomoc i nigdy
nie doznawali zawodu. Nie skada czczych obietnic ani nie wymawia si maodusznie, e ma
rce zwizane przez potniejsze od siebie siy na wiecie. Niekoniecznie musia by czyim
przyjacielem, nie byo nawet wane, i kto nie mia rodkw, by mu si odwzajemni. Jedna
tylko rzecz bya niezbdna. eby kto sam zadeklarowa sw przyja. A wtedy, bez wzgldu
na to, jak ubogi czy bezsilny by suplikant, don Corleone bra sobie do serca jego kopoty. A
nagroda? Przyja, peen uszanowania tytu dona, czasem za serdeczniejsze miano Ojciec
Chrzestny. I moe te, jedynie dla okazania szacunku, nigdy dla zysku, jaki skromny
podarek galon domowego wina czy koszyk pieprznych taralli, specjalnie upieczonych, by
mu umili gwiazdkowy st. Byo przyjte, naleao po prostu do dobrych obyczajw gosi,
e jest si jego dunikiem i e ma prawo w kadej chwili zwrci si o spacenie dugu jak
drobn przysug.
Teraz, w tym wielkim dniu, dniu lubu swojej crki, don Vito Corleone sta w progu
swego domu na Long Island witajc goci, wszystkich mu znanych, wszystkich zaufanych.
Wielu z nich zawdziczao donowi pomylno w yciu i uwaao, e w to rodzinne wito
wolno im zwraca si do bezporednio sowami Ojcze Chrzestny. Nawet usugujcy
podczas uroczystoci byli jego przyjacimi. Barman by starym towarzyszem, ktry
ofiarowa w darze wszystkie weselne trunki oraz wasne wysokie umiejtnoci. Kelnerzy byli
przyjacimi synw dona Corleone. Potrawy rozstawione na piknikowych stoach
przyrzdzia jego ona wraz z przyjacikami, a wesoo przybrany festonami, jednoakrowy
ogrd zosta udekorowany przez koleanki panny modej.
Don Corleone przyjmowa wszystkich bogatych i biednych, potnych i maluczkich z
jednakimi oznakami mioci. Nikogo nie lekceway. Taki mia charakter. A gocie tak
zachwycali si tym, jak wietnie wyglda w smokingu, i niewiadomy obserwator mgby
atwo pomyle, e to sam don jest szczliwym oblubiecem.
W drzwiach stali przy nim dwaj z jego trzech synw. Na najstarszego, ochrzczonego
Santino, ale nazywanego Sonny przez wszystkich z wyjtkiem ojca, krzywo patrzyli wszyscy
starsi Wosi, z podziwem za modzi. Sonny Corleone by wysoki jak na Amerykanina w
pierwszym pokoleniu pochodzenia woskiego; mia prawie sze stp wzrostu, a gste
kdzierzawe wosy sprawiay, e wydawa si jeszcze wyszy. Twarz jego bya twarz
rubasznego Kupidyna, rysy mia regularne, ale wygite w uk wargi byy nabrzmiae
zmysowoci, a broda z doeczkiem w jaki osobliwy sposb lubiena. Zbudowany by
potnie jak byk, a powszechnie wiedziano, i natura wyposaya go tak szczodrze, e jego
umczona ona baa si maeskiego oa tak, jak niegdy niewierzcy bali si amania
koem. Szeptano sobie, e kiedy jako modzieniec odwiedza domy zej sawy, nawet
najbardziej zaprawione i nieulknione prostytutki, obejrzawszy z nabonym szacunkiem jego
masywny organ, day podwjnej zapaty.
Tutaj, na przyjciu weselnym, niektre mode matki, szerokobiodre i szerokouste,
taksoway Sonnyego Corleone chodnymi, ufnymi oczyma. Jednake tego dnia marnoway
czas na prno. Sonny Corleone, pomimo obecnoci ony i trojga maych dzieci, mia plany
co do druhny swej siostry, Lucy Mancini. Ta moda dziewczyna, w peni tego wiadoma,
siedziaa przy ogrodowym stoliku w odwitnej rowej sukni i diademie z kwiatw na
lnicych czarnych wosach. Flirtowaa z Sonnym w minionym tygodniu weselnych prb i
tego rana ucisna mu do przy otarzu. Druhna nie moga uczyni nic wicej.
Nie dbaa o to, e nigdy nie mia by takim wielkim czowiekiem, jakim okaza si jego
ojciec. Sonny Corleone mia si, mia odwag. By wspaniaomylny, a przyznawano, e
serce ma rwnie wielkie jak przyrodzenie. Jednake nie odznacza si skromnoci ojca; by
popdliwy i zapalczywy, co go doprowadzao do bdw w ocenie ludzi. Aczkolwiek by
wielk pomoc w interesach ojca, wielu wtpio, czy je po nim odziedziczy.
Drugi syn, Frederico, nazywany Fredem albo Fredo, by takim dzieckiem, o jakie kady
Woch modli si do witych. Posuszny, lojalny, zawsze na usugi ojca, mieszka z rodzicami
majc lat trzydzieci. By niski i krpy, nie urodziwy, ale z t sam twarz Kupidyna, co
wszyscy w rodzinie, z kdzierzawym hemem wosw i zmysowymi, wygitymi w uk
wargami. U Freda te wargi byy nie tyle zmysowe co granitowe. Skonny do pospnoci, by
jednak dla ojca podpor, nigdy si z nim nie spiera, nigdy nie wprawia go w zakopotanie
gorszcym postpowaniem z kobietami. Mimo tych wszystkich zalet nie mia osobistego
magnetyzmu, tej fizycznej siy, tak niezbdnej przywdcy, wic rwnie nie przewidywano,
by odziedziczy rodzinne interesy.
Trzeci syn, Michael Corleone, nie sta razem z ojcem i dwoma brami, ale siedzia przy
stoliku w najbardziej ustronnym zaktku ogrodu. Jednake nawet i tam nie mg si wymkn
uwadze przyjaci rodziny.
Michael Corleone by najmodszym synem dona i jedynym dzieckiem, ktre uchylio si
od pokierowania przez tego wielkiego czowieka. Nie mia cikiej, kupidynowej twarzy
innych dzieci, a jego kruczoczarne wosy byy proste, nie kdzierzawe. Cer mia
jasnooliwkowego koloru, ktry uznano by za pikny u dziewczyny. By przystojny w jaki
delikatny sposb. W pewnym okresie don nawet niepokoi si o msko swojego
najmodszego syna. Niepokj ten zosta umierzony, kiedy Michael Corleone skoczy lat
siedemnacie.
Teraz ten najmodszy syn siedzia przy stoliku w najdalszym kcie ogrodu, aby zaznaczy
swoje wiadome odseparowanie si od ojca i rodziny. Obok siedziaa moda Amerykanka, o
ktrej kady sysza, lecz ktrej nikt nie widzia do dzisiejszego dnia. Michael okaza, ma si
rozumie, waciwy szacunek i przedstawi j wszystkim obecnym na weselu, z czonkami
rodziny wcznie. Dziewczyna nie wywara na nich wraenia. Bya chuda, zbyt jasnowosa,
miaa zbyt inteligentn twarz jak na kobiet, a sposb bycia za swobodny jak na pann.
Nazwisko jej te byo obce dla ich uszu; nazywaa si Kay Adams. Gdyby im powiedziaa, e
jej rodzina osiada w Ameryce przed dwustu laty, nazwisko za jest pospolite, wzruszyliby
ramionami.
Wszyscy gocie spostrzegli, e don nie zwraca szczeglnej uwagi na swego trzeciego
syna. Michael by przed wojn jego ulubiecem i najwyraniej wybranym spadkobierc, ktry
poprowadziby interesy rodzinne, kiedy nadszedby odpowiedni moment. Mia ca spokojn
si i inteligencj swego wielkiego ojca, wrodzony instynkt postpowania w taki sposb, e
ludzie nie mogli go nie szanowa. Wszake kiedy wybucha druga wojna wiatowa, Michael
Corleone zgosi si na ochotnika do piechoty morskiej. Czynic to, przeciwstawi si
wyranemu nakazowi ojca.
Don Corleone nie pragn i nie zamierza pozwoli, by jego najmodszy syn poleg w
subie obcego mu mocarstwa. Doktorzy zostali przekupieni, potajemne kroki poczynione.
Wydano wiele pienidzy na odpowiednie zabezpieczenie. Jednake Michael mia dwadziecia
jeden lat i nie mona byo nic poradzi na jego samowol. Zacign si i walczy na
Pacyfiku. Zosta kapitanem i zdoby medale. W 1944 roku jego zdjcie zamieszczono w
magazynie Life wraz z fotograficznym reportaem o jego czynach. Ktry z przyjaci
pokaza to pismo donowi Corleone (rodzina nie miaa tego zrobi), don prychn
wzgardliwie i powiedzia: Dokonuje tych cudw dla obcych.
Kiedy Michael Corleone zosta zwolniony z wojska na pocztku 1945, aby wyleczy si z
powanej rany, nie mia pojcia, e to zwolnienie zaatwi jego ojciec. Pozostawa w domu
par tygodni, po czym, nie radzc si nikogo, wstpi do Dartmouth College w Hanover, w
stanie New Hampshire, i opuci dom ojca. Wrci na lub siostry, by pokaza wszystkim sw
przysz on, t wymoczkowat mizern Amerykank.

Michael Corleone zabawia Kay Adams opowiadaniem historyjek na temat co
barwniejszych goci weselnych. Jego samego z kolei bawio to, e ci ludzie wydawali jej si
egzotyczni; jak zawsze by oczarowany ywym zainteresowaniem Kay wszystkim, co nowe i
obce jej dowiadczeniu. W kocu zwrcia uwag na grupk mczyzn zgromadzonych
wkoo drewnianej beczki z domowym winem. Mczyznami tymi byli Amerigo Bonasera,
piekarz Nazorine, Anthony Coppola i Luca Brasi. Z waciw sobie inteligencj
skomentowaa fakt, e ludzie ci nie wydawali si szczeglnie radoni. Michael umiechn
si.
Bo nie s powiedzia. Czekaj na rozmow z ojcem na osobnoci. Maj do niego
jakie proby.
W istocie atwo byo dostrzec, e wszyscy czterej ustawicznie wodz za donem oczami.
Kiedy don Corleone sta witajc goci, czarna limuzyna marki Chevrolet zatrzymaa si
po drugiej stronie brukowanego placyku. Dwaj mczyni na przednim siedzeniu wydobyli z
marynarek notatniki i nie prbujc si kry, jli zapisywa numery innych samochodw
zaparkowanych dokoa placyku. Sonny obrci si do ojca.
Ci faceci to musz by gliny.
Don Corleone wzruszy ramionami.
Ulica nie jest moj wasnoci. Mog robi, co im si podoba.
Pyzata, kupidynowa twarz Sonnyego poczerwieniaa z gniewu.
Te parszywe dranie niczego nie uszanuj.
Zszed ze stopni domu i ruszy przez placyk ku miejscu, gdzie staa czarna limuzyna.
Gniewnie przysun twarz do twarzy kierowcy, ktry nie cofn si, tylko otworzy swj
portfel, pokazujc zielon legitymacj. Sonny odstpi w ty bez sowa. Splun tak, e lina
trafia w tylne drzwi limuzyny, i odszed. Mia nadziej, e kierowca wysidzie i ruszy za nim
przez placyk, ale tak si nie stao. Kiedy dotar do schodw, powiedzia ojcu:
Ci gocie s z FBI. Zapisuj numery wszystkich wozw. Paskudne dranie.
Don Corleone orientowa si, co to za jedni. Jego najbliszym i najlepszym przyjacioom
doradzono, eby przyjechali na wesele nie swoimi samochodami. I chocia nie pochwala
niemdrego odruchu zoci syna, wybryk ten by poyteczny. Mg przekona intruzw, e
ich obecno jest nieprzewidywana i niepodana. Tak wic sam don Corleone nie by
rozzoszczony. Dawno ju nauczy si, e spoeczestwo mnoy zniewagi, ktre trzeba
znosi, pocieszajc si wiadomoci, e na tym wiecie przychodzi czas, kiedy
najskromniejszy z ludzi, jeeli ma otwarte oczy, moe si zemci na najbardziej monych.
Ta wiadomo sprawia, e don nie utraci owej pokory, ktr w nim podziwiali wszyscy
przyjaciele.
Tymczasem w ogrodzie za domem zacza wanie gra czteroosobowa orkiestra.
Wszyscy gocie ju przybyli. Don Corleone przesta myle o intruzach i poprowadzi
obydwu synw na zabaw weseln.
W wielkim ogrodzie zebray si setki goci; jedni taczyli na drewnianym podium
ozdobionym kwiatami, inni siedzieli przy dugich stoach, zastawionych przyprawionymi na
ostro potrawami oraz wielkimi dzbanami domowego czerwonego wina. Panna moda, Connie
Corleone, siedziaa w peni splendoru przy specjalnym stole na podwyszeniu, wraz z panem
modym, pierwsz druhn, druhnami i drubami. Bya to wiejska oprawa w dawnym woskim
stylu. Nie przypada do gustu pannie modej, ale Connie zgodzia si na makaroniarskie
wesele, by sprawi przyjemno ojcu, poniewa tak bardzo mu si narazia wyborem ma.
Pan mody, Carlo Rizzi, by pkrwi Sycylijczykiem, zrodzonym z sycylijskiego ojca i
matki z pnocnych Woch, po ktrej odziedziczy blond wosy i niebieskie oczy. Rodzice
jego mieszkali w Nevadzie, a Carlo opuci ten stan wskutek drobnego zatargu z prawem. W
Nowym Jorku zetkn si z Sonnym Corleone i w ten sposb pozna jego siostr. Don
Corleone, ma si rozumie, posa do Nevady zaufanych przyjaci, ktrzy donieli, e
kopoty Carla z policj byy modziecz nieogldnoci w posugiwaniu si broni, rzecz
niepowan, ktr mona bez trudu wymaza z akt, by mody czowiek mia czysty rejestr.
Wrcili take ze szczegowymi informacjami o legalnym hazardzie w Nevadzie, ktre
ogromnie zainteresoway dona i nad ktrymi zastanawia si od tamtej pory. Do wielkoci
dona naleao to, e czerpa korzy z kadej rzeczy.
Connie Corleone bya niezbyt adn dziewczyn, chud, nerwow, tak, ktra musiaa
sta si jdzowata w pniejszym yciu. Jednake dzisiaj, przeobraona przez bia lubn
sukni, bya taka promienna, e niemal pikna. Jej do pod drewnianym stoem spoczywaa
na muskularnym udzie pana modego. Ustami posyaa mu pocaunki.
Uwaaa go za niewiarygodnie przystojnego. Carlo Rizzi, kiedy by bardzo mody,
pracowa na pustyni, wykonujc cik fizyczn robot. Teraz mia potne przedramiona, a
bary rozsadzay marynark jego smokinga. Napawa si adorujcym wzrokiem oblubienicy i
dolewa jej wina. By dla niej wymylnie uprzejmy, tak jakby oboje grali w jakiej sztuce.
Jednake jego oczy cigle zerkay ku pojemnej jedwabnej torebce, ktr panna moda miaa
zawieszon na prawym ramieniu i ktra bya teraz wypchana kopertami z pienidzmi. Ile tam
tego byo? Dziesi tysicy? Dwadziecia tysicy? Carlo Rizzi umiechn si. To dopiero
pocztek. Bd co bd, weni si w krlewsk rodzin. Bd musieli dba o niego.
W tumie goci zgrabny mody czowiek z gow asicy te przypatrywa si bacznie
jedwabnej torebce. Ze zwykego przyzwyczajenia Paulie Gatto zastanawia si, jak by te
przystpi do zwdzenia tej opasej sakiewki. Myl ta bawia go. Wiedzia, e s to czcze,
niewinne rojenia, podobnie jak mae dzieci roj sobie, e rozbijaj czogi z pukawek.
Obserwowa swojego szefa, tustego mczyzn w rednim wieku, Petera Clemenz, ktry
wirowa z modymi dziewcztami po drewnianym parkiecie w wiejskiej, rozhukanej
tarantelli. Clemenza, czowiek olbrzymiego wzrostu, olbrzymiej tuszy, taczy tak umiejtnie
i z tak swobod, lubienie ocierajc si twardym brzuchem o biusty modszych
drobniejszych kobiet, e wszyscy gocie go oklaskiwali. Starsze kobiety chwytay go za
rami, by te z nim zataczy. Modsi mczyni z uszanowaniem wycofywali si z parkietu i
klaskali w takt rozszalaych dwikw mandoliny. Kiedy Clemenza w kocu opad na
krzeso, Paulie Gatto przynis mu szklank lodowatego czerwonego wina i otar jedwabn
chustk spocone jowiszowe czoo. Clemenza sapa jak wieloryb, ykajc wino. Jednake
zamiast podzikowa Pauliemu, powiedzia krtko:
Nie baw si w sdziego od taca, rb swoje. Przejd si po terenie i sprawd, czy
wszystko w porzdku.
Paulie wlizn si w tum.
Orkiestra zrobia przerw, by si odwiey. Mody czowiek nazwiskiem Nino Valenti
wzi porzucon mandolin, postawi lew stop na krzele i zacz piewa rozwiz
sycylijsk piosenk miosn. Twarz Nina Valenti bya przystojna, chocia obrzmiaa od
ustawicznego picia, i by ju troch wstawiony. Wywraca oczami, gdy jego jzyk pieci
sprone sowa piosenki. Kobiety piszczay z uciechy, a mczyni wykrzykiwali wraz ze
piewakiem ostatni wyraz kadej strofki.
Don Corleone, znany z surowoci w takich sprawach, wycofa si taktownie do domu,
cho jego tga ona pokrzykiwaa radonie razem z innymi. Widzc to, Sonny Corleone
przecisn si do stou panny modej i usiad obok pierwszej druhny, Lucy Mancini. Byli
bezpieczni. Jego ona dokonywaa w kuchni ostatnich zabiegw przed podaniem tortu
weselnego. Sonny szepn dziewczynie par sw do ucha, ta za wstaa. Sonny odczeka par
minut i od niechcenia ruszy za ni. Przeciska si przez tum, zatrzymujc si tu i wdzie, by
porozmawia z ktrym z goci.
Wszystkie oczy poday za nimi. Pierwsza druhna, cakowicie zamerykanizowana przez
trzy lata collegeu, bya dojrza dziewczyn, majc ju reputacj. Przez cay okres prb
przed ceremoni lubu flirtowaa z Sonnym Corleone w sposb przekorny, artobliwy,
uwaajc, e jest to dozwolone, poniewa Sonny by drub, a ona jego weseln partnerk.
Teraz, unisszy row sukni znad ziemi, Lucy Mancini wesza do domu, umiechajc si
ze sztuczn niewinnoci, i wbiega lekko po schodach do toalety. Pozostaa tam kilka minut.
Kiedy wysza, Sonny Corleone by ju na podecie i da jej znak, by si udaa wyej.
Zza zamknitego okna gabinetu dona Corleone, nieco podwyszonego naronego pokoju,
Thomas Hagen obserwowa zabaw w ozdobionym festonami ogrodzie. Za sob mia ciany
zastawione ksikami prawniczymi. Hagen by adwokatem i consigliorim, czyli doradc
dona, i jako taki zajmowa najwaniejsze podlege stanowisko w interesach Rodziny. Obaj z
donem rozwizywali w tym pokoju wiele zawiych problemw, tote kiedy zobaczy, e
Ojciec Chrzestny wycofuje si z zabawy i wchodzi do domu, wiedzia, e czy jest wesele, czy
nie, bdzie tego dnia troch roboty. Don idzie z nim porozmawia. A potem Hagen zauway,
e Sonny Corleone szepcze co do ucha Lucy Mancini, i widzia ich ma komedi, kiedy
Sonny szed za ni do domu. Hagen skrzywi si, zastanowi, czy powiadomi dona, ale
zdecydowa, e tego nie zrobi. Podszed do biurka i wzi rcznie spisan list osb, ktrym
udzielono zezwolenia na prywatn rozmow z donem Corleone. Kiedy don wszed do pokoju,
Hagen poda mu list. Don Corleone skin gow i powiedzia:
Zostaw Bonaser na koniec.
Hagen wyszed drzwiami balkonowymi prosto do ogrodu, gdzie petenci skupili si wkoo
beczki wina. Wskaza palcem pucoowatego piekarza, Nazorine.
Don Corleone uciska piekarza na powitanie. Bawili si razem jako dzieci we Woszech i
dorastali w przyjani. W kad Wielkanoc napyway do domu dona Corleone wieo
upieczone serniki i pszenne placki, ze skrk zot od tka, ogromne jak koa ciarwek.
W Boe Narodzenie, w dni urodzin suto oblane kremem ciastka wiadczyy o szacunku
Nazorinego. A przez wszystkie lata, tuste czy chude, Nazorine ochoczo wpaca skadki
zwizkowi piekarzy zorganizowanemu przez dona za jego modzieczych at. Nigdy nie
prosi w zamian o adn uprzejmo, z wyjtkiem moliwoci zakupienia na czarnym rynku
bonw na cukier, wypuszczanych przez urzd regulacji cen w czasie wojny. Teraz nadesza
dla piekarza, jako lojalnego przyjaciela, pora upomnienia si o swoje prawa i don Corleone z
wielk przyjemnoci myla o spenieniu jego proby.
Poczstowa piekarza cygarem di nobili oraz kieliszkiem tej stregi i pooy mu do
na ramieniu, aby go przynagli do mwienia. To byo wiadectwem dobroci dona. Z
gorzkiego dowiadczenia wiedzia, jakiej trzeba odwagi, by prosi drugiego czowieka o
ask.
Piekarz opowiedzia histori swej crki i Enza. Miy woski chopak z Sycylii, wzity do
niewoli przez wojska amerykaskie, odesany do Stanw Zjednoczonych jako jeniec wojenny
i zwalniany warunkowo, aby pomaga w naszym wysiku wojennym! Czysta i uczciwa
mio zrodzia si midzy zacnym Enzem a wychuchan Katherine, ale teraz, kiedy wojna
si zakoczya, biedny chopiec miaby by repatriowany do Woch i crka Nazorinego na
pewno umaraby ze zmartwienia. Jedynie Ojciec Chrzestny Corleone mg dopomc tej
ciko dowiadczonej parze. By jej ostatni nadziej.
Don prowadza Nazorinego tam i z powrotem po pokoju, trzymajc mu rk na ramieniu,
kiwajc gow ze zrozumieniem, aby mu doda odwagi. Kiedy piekarz skoczy, don
Corleone umiechn si do niego i rzek:
Mj drogi przyjacielu, odsu od siebie wszelkie zmartwienia.
Nastpnie wyjani bardzo dokadnie, co naley zrobi. Trzeba zwrci si z petycj do
okrgowego kongresmana. Kongresman przedoy specjalny projekt ustawy, ktra
pozwoliaby Enzowi uzyska obywatelstwo. Projekt ten z pewnoci przejdzie w Kongresie.
Jest to przywilej, ktrego wszystkie te dranie udzielaj sobie wzajemnie. Don Corleone
wyjani, e bdzie to kosztowao; obecnie cena wynosi dwa tysice dolarw. On, don
Corleone, zagwarantuje zaatwienie sprawy i przyjmie zapat. Czy jego przyjaciel si
zgadza?
Piekarz energicznie pokiwa gow. Nie spodziewa si tak wielkiej aski za nic. To byo
zrozumiae. Specjalny akt Kongresu nie wypada tanio. Nazorine dzikowa nieledwie ze
zami. Don Corleone odprowadzi go do drzwi zapewniajc, e kompetentni ludzie zostan
przysani do piekarni, aby zaatwi wszelkie szczegy, skompletowa wszystkie potrzebne
dokumenty. Piekarz uciska go, zanim znikn w ogrodzie.
Hagen umiechn si do dona.
To dobra inwestycja dla Nazorinego. Zi i tani doywotni pomocnik w piekarni, a
wszystko razem za dwa tysice dolarw. Przerwa. Komu mam da t robot?
Don Corleone zmarszczy brwi w zamyleniu.
Nie naszemu paisanowi. Daj to temu ydowi, ktry mieszka w ssiedniej dzielnicy.
Ka zmieni adresy domowe. Myl, e teraz, po wojnie, moe by duo takich przypadkw.
Powinnimy mie dodatkowych ludzi w Waszyngtonie, ktrzy mogliby zaatwia napyw
tych spraw nie podnoszc ceny. Hagen zanotowa co sobie na bloku. Nie kongresman
Luteco. Sprbuj Fischera.
Nastpny petent, ktrego Hagen wprowadzi, mia spraw bardzo prost. Nazywa si
Anthony Coppola i by synem czowieka, z ktrym don Corleone pracowa za modu w
warsztatach kolejowych. Coppola potrzebowa piciuset dolarw, aby otworzy pizzeri na
kaucj za urzdzenia oraz specjalny piec. Z przyczyn, w ktre nie wnikano, nie mg uzyska
kredytu. Don sign do kieszeni i wyj zwitek banknotw. Nie byo caej sumy. Skrzywi si
i poprosi Toma Hagena:
Poycz mi sto dolarw, zwrc ci w poniedziaek, jak pjd do banku.
Petent zacz zapewnia, e czterysta dolarw wystarczy a nadto, ale don Corleone
poklepa go po ramieniu, mwic tonem usprawiedliwienia:
Przez to frymune wesele troch mi zabrako gotwki.
Wzi podane przez Hagena pienidze i wrczy je Anthonyemu Coppoli wraz z
wasnym zwitkiem banknotw.
Hagen przypatrywa si temu z cichym podziwem. Don zawsze uczy, e kiedy kto jest
szczodrobliwy, musi okaza t szczodrobliwo jako co osobistego. Jakie to pochlebne dla
Anthonyego Coppoli, e taki czowiek jak don poycza pienidze, aby jemu udzieli
poyczki! Coppola oczywicie wiedzia, e don jest milionerem, ale ilu milionerw pozwala,
by ich spotkaa choby drobna niedogodno z winy ubogiego przyjaciela?
Don podnis pytajco gow. Hagen rzek:
Luca Brasi nie jest na licie, ale chce si z panem zobaczy. Rozumie, e to nie moe
si odby publicznie, ale chce panu powinszowa.
Po raz pierwszy don wyda si niezadowolony. Odpowied bya wymijajca.
Czy to konieczne? zapyta.
Hagen wzruszy ramionami.
Pan go rozumie lepiej ni ja. Ale jest bardzo wdziczny, e pan go zaprosi na wesele.
Nigdy si tego nie spodziewa. Myl, e chce okaza swoj wdziczno.
Don Corleone kiwn gow i da znak, eby przyprowadzi do niego Luc Brasi.
W ogrodzie Kay Adams zdumiaa si gwatown furi odmalowan na twarzy Luki Brasi.
Spytaa o niego. Michael przyprowadzi Kay na wesele, aeby powoli i moe bez zbyt duego
wstrzsu wchona prawd o jego ojcu. Jednake jak dotd zdawaa si uwaa dona za
odrobin nieetycznego biznesmena. Michael postanowi powiedzie jej cz prawdy
porednio. Wyjani, e Luca Brasi jest jednym z ludzi budzcych najwikszy postrach w
wiecie podziemnym na Wschodnim Wybrzeu. Mwiono, i jego wielki talent polega na
tym, e potrafi dokona morderstwa sam jeden, bez wsplnikw, co automatycznie czyni
wykrycie i zasdzenie prawie niepodobiestwem. Michael skrzywi si i doda:
Nie wiem, czy to wszystko prawda. Ale wiem, e jest przyjacielem ojca.
Po raz pierwszy Kay zacza rozumie. Spytaa z lekkim niedowierzaniem:
Chyba nie dajesz do zrozumienia, e taki czowiek pracuje dla twego ojca?
Do diaba z tym pomyla. Powiedzia prosto z mostu:
Blisko pitnacie lat temu pewni ludzie chcieli przej import oliwy, ktry prowadzi
mj ojciec. Prbowali go zabi i o mao im si to nie udao. Luca Brasi zacz ich tropi.
Podobno zabi szeciu ludzi w dwa tygodnie i to zakoczyo synn wojn o oliw.
Umiechn si tak, jakby to by art.
Kay wzdrygna si.
To znaczy, e do twojego ojca strzelali gangsterzy?
Pitnacie lat temu wyjani Michael. Od tej pory jest spokj. Zlk si, e posun
si za daleko.
Prbujesz mnie przestraszy powiedziaa Kay. Po prostu nie chcesz, ebym za
ciebie wysza. Umiechna si i daa mu kuksaca w bok. Bardzo sprytne.
Michael odwzajemni jej umiech.
Chc, eby si nad tym zastanowia odrzek.
Naprawd zabi szeciu ludzi? spytaa.
Tak twierdziy gazety odpar Mike. Nikt tego nigdy nie udowodni. Ale jest inna
historia na jego temat, ktrej nikt nigdy nie opowiada. Podobno jest taka straszna, e nawet
ojciec nie chce o tym mwi. Tom Hagen j zna i nie chce mi jej zdradzi. Raz si z nim
przekomarzaem i zapytaem: Kiedy bd dostatecznie dorosy, eby usysze t histori o
Luce?, a Tom powiedzia: Jak bdziesz mia sto lat. Michael napi si wina. To musi
by nie byle jaka historia. I nie byle jaki ten Luca.
Istotnie, Luca Brasi by czowiekiem, ktry przestraszyby samego diaba w piekle. Niski,
przysadzisty, o masywnej czaszce, sam sw obecnoci nadawa sygnay zagroenia. Twarz
jego jakby zakrzepa w mask furii. Oczy mia piwne, ale bez ciepa waciwego tej barwie,
raczej martwo powe. Usta byy nie tyle okrutne, co bez ycia wskie, gumowate, koloru
cielciny.
Opinia o gwatownoci Brasiego budzia groz, a jego oddanie donowi Corleone byo
legendarne. Sam w sobie stanowi jeden z wielkich blokw podtrzymujcych struktur
wadzy dona. Tacy jak on naleeli do rzadkoci.
Luca Brasi nie ba si policji, nie ba si spoeczestwa, nie ba si Boga, nie ba si
pieka, nie ba si ani nie kocha swego bliniego. Ale zdecydowa si, postanowi sobie ba
si i kocha dona Corleone. Przyprowadzony przed oblicze dona, straszliwy Brasi cay
zesztywnia z respektu. Wybka kwieciste powinszowania i wyrazy nadziei, e pierwsze
wnucz bdzie rodzaju mskiego. Nastpnie wrczy donowi kopert wypchan gotwk jako
prezent dla nowoecw.
A wic to chcia uczyni. Hagen zauway zmian w donie Corleone. Don przyj
Brasiego tak, jak krl wita poddanego, ktry wywiadczy mu ogromn przysug bez
poufaoci, ale z monarszym szacunkiem. Kadym swym gestem, kadym sowem don
Corleone wyranie okazywa Brasiemu, e jest ceniony. Ani przez chwil nie pokaza
zdziwienia, e prezent lubny zostaje wrczony jemu osobicie. Zrozumia.
Pienidzy w kopercie byo bez wtpienia wicej, ni ich da ktokolwiek inny. Brasi
powici wiele godzin na powzicie decyzji co do sumy, na porwnywanie jej z tym, co
mog ofiarowa inni gocie. Chcia by najhojniejszy, aby pokaza, e ma najwicej
szacunku, i dlatego wrczy kopert donowi osobicie, ktr to niezrczno don pomin w
kwiecistych sowach podzikowania. Hagen widzia, jak twarz Luki Brasi pozbywaa si
maski furii i nabrzmiewaa dum i satysfakcj. Brasi ucaowa do dona, nim wyszed
drzwiami, ktre otworzy mu Hagen. Hagen przezornie obdarzy Brasiego przyjaznym
umiechem, ktry krpy mczyzna pokwitowa uprzejmym rozcigniciem gumowatych
warg barwy cielciny.
Kiedy drzwi si zamkny, don Corleone wyda ciche westchnienie ulgi. Brasi by
jedynym czowiekiem na wiecie, ktry potrafi przyprawi go o nerwowo. By jakby si
natury, w gruncie rzeczy niepodlegajc kontroli. Naleao obchodzi si z nim ostronie jak
z dynamitem. Don wzruszy ramionami. Nawet dynamit mona detonowa bez szkody, jeeli
zajdzie potrzeba. Popatrzy pytajco na Hagena.
Czy zosta tylko Bonasera?
Hagen kiwn gow. Don Corleone zmarszczy brwi w zamyleniu, po czym rzek:
Zanim go wprowadzisz, powiedz Santinowi, eby tu przyszed. Powinien nauczy si
pewnych rzeczy.
Wyszedszy do ogrodu, Hagen zacz pilnie rozglda si za Sonnym Corleone.
Powiedzia Bonaserze, eby czeka cierpliwie, po czym podszed do Michaela Corleone i jego
dziewczyny.
Widziae gdzie Sonnyego? zapyta.
Michael potrzsn gow. Do diaba pomyla Hagen jeeli Sonny przez cay ten czas
rnie pierwsz druhn, bdzie z tego masa kopotw. Jego ona, rodzina dziewczyny; moe
doj do katastrofy. Niespokojnie pospieszy do wejcia, w ktrym prawie p godziny temu
widzia znikajcego Sonnyego.
Widzc, e Hagen wchodzi do domu, Kay Adams zapytaa Michaela Corleone:
Kto to taki? Przedstawie go jako brata, a przecie ma inne nazwisko i na pewno nie
wyglda na Wocha.
Tom mieszka z nami od dwunastego roku ycia odrzek Michael. Jego rodzice
umarli i wczy si po ulicach z paskudn infekcj oka. Sonny sprowadzi go ktrego
wieczora do domu i Tom po prostu zosta. Nie mia gdzie i. Mieszka u nas, dopki si nie
oeni.
Kay Adams bya zachwycona.
To naprawd romantyczne zawoaa. Twj ojciec musi mie bardzo dobre serce.
Tak zaadoptowa kogo, kiedy ma si tyle wasnych dzieci.
Michael nie zada sobie trudu, aby nadmieni, e woscy imigranci uwaaj czworo dzieci
za nieliczn rodzin. Powiedzia jedynie:
Tom nie zosta zaadoptowany. Po prostu zamieszka z nami.
Ach, tak rzeka Kay, po czym spytaa z zaciekawieniem: Czemu go nie
adoptowalicie?
Michael rozemia si.
Bo ojciec stwierdzi, e byoby nieposzanowaniem, gdyby Tom zmieni nazwisko.
Nieposzanowaniem wobec jego rodzicw.
Spostrzegli Hagena wprowadzajcego Sonnyego przez drzwi balkonowe do gabinetu
dona, a potem kiwajcego palcem na Ameriga Bonaser.
Dlaczego oni w takim dniu zawracaj twojemu ojcu gow interesami? spytaa Kay.
Michael rozemia si znowu.
Bo wiedz, e zgodnie z tradycj aden Sycylijczyk nie moe odmwi probie w dniu
lubu crki. I aden Sycylijczyk nie przepuszcza takiej okazji.

Lucy Mancini uniosa row sukni znad podogi i wbiega na schody. Pyzata,
kupidynowa twarz Sonnyego Corleone, oblenie zaczerwieniona od wina i dzy, budzia w
niej lk, ale Lucy prowokowaa go przez ubiegy tydzie wanie w tym celu. Podczas swych
dwch przygd miosnych w collegeu nie czua nic, i adna z nich nie trwaa duej ni
tydzie. Jej drugi kochanek, pokciwszy si z ni, bkn co na temat tego, e jest za dua
tam niej. Lucy zrozumiaa i przez reszt studiw odmawiaa chodzenia na randki.
W lecie, podczas przygotowa do lubu swojej najbliszej przyjaciki, Connie Corleone,
Lucy syszaa szeptane opowieci o Sonnym. Ktrego niedzielnego popoudnia ona
Sonnyego, Sandra, plotkowaa swobodnie w kuchni Corleonew. Sandra bya prost,
poczciw kobiet, ktra urodzia si we Woszech, ale zostaa przywieziona do Ameryki jako
mae dziecko. Bya mocno zbudowana, miaa due piersi i urodzia ju troje dzieci w cigu
piciu lat maestwa. Sandra i inne kobiety przekomarzay si z Connie na temat okropnoci
maeskiego oa. Mj Boe chichotaa Sandra jakem pierwszy raz zobaczya ten drg
Sonnyego i zdaam sobie spraw, e mi go wsadzi, zaczam si drze, jakby mnie
mordowali. Po pierwszym roku miaam wszystko w rodku rozklejone jak makaron po
godzinie gotowania. Kiedy si dowiedziaam, e posuwa inne dziewczyny, poleciaam do
kocioa i zapaliam wieczk.
Wszystkie si rozemiay, ale Lucy poczua, e drgaj jej uda.
Gdy teraz wbiegaa po schodach do Sonnyego, przez jej ciao przelecia ogromny bysk
podania. Na podecie Sonny zapa j za rk i pocign korytarzem do pustej sypialni.
Kiedy drzwi si za nimi zamkny, nogi ugiy si pod Lucy. Poczua usta Sonnyego na
swoich, jego wargi miay gorzki smak wypalonego tytoniu. Rozchylia usta. W tej chwili
uczua jego rk wsuwajc si pod sukni, usyszaa szelest pkajcego materiau midzy
nogami, poczua wielk, ciep do Sonnyego, ktra rozdzieraa atasowe majteczki, aby
popieci jej srom. Obja Sonnyego za szyj i tak zawisa, kiedy rozpina spodnie. Potem
podoy obie donie pod jej nagie poladki i unis j w gr. Podskoczya lekko, tak e jej
nogi oploty jego biodra. Jzyk Sonnyego by w jej ustach i ssaa go. Pchn j tak dziko, e
uderzya gow o drzwi. Poczua, e co palcego wsuwa si midzy jej uda. Opucia praw
rk z jego szyi i signa w d, aby go naprowadzi. Jej do obja olbrzymi, nabiegy
krwi drg mini. Pulsowa w jej rce jak ywe stworzenie i niemal paczc w penej
wdzicznoci ekstazie nakierowaa go w swoje wilgotne, obrzmiae ciao. Pchnicie jego
wejcia, niewiarygodna przyjemno zapary jej dech w piersiach; zadara nogi niemal do szyi
Sonnyego i wtedy w jej ciao, niczym w koczan, zaczy przenika szalone strzay jego
byskawicznych pchni, niezliczonych, drczcych; wyginaa krocze coraz wyej i wyej, a
wreszcie po raz pierwszy w yciu dosiga wstrzsajcego szczytu, poczua zaamujc si
twardo, a potem strumie nasienia ociekajcy po udach. Powoli jej nogi rozluniy si
wokoo jego ciaa i osuny w d, a wreszcie dotkny podogi. Oboje oparli si o siebie bez
tchu. Moliwe, e trwao to ju od jakiego czasu, ale dopiero teraz usyszeli ciche pukanie do
drzwi. Sonny szybko zapi spodnie zaparszy si o drzwi, aby nie mona ich byo otworzy.
Lucy gorczkowo obcigaa row sukni, oczy jej byszczay, ale to, co jej dao tyle
przyjemnoci, byo ju ukryte pod skromnym, czarnym materiaem. A potem usyszeli gos
Toma Hagena, bardzo ciszony:
Sonny, jeste tam?
Sonny odetchn z ulg. Mrugn do Lucy.
Tak, Tom, o co chodzi?
Gos Hagena, wci przyciszony, powiedzia:
Don chce, eby przyszed do jego gabinetu. Zaraz.
Potem usyszeli jego oddalajce si kroki. Sonny odczeka kilka chwil, pocaowa mocno
Lucy w usta, po czym wysun si z pokoju za Hagenem.
Lucy poczesaa sobie wosy. Sprawdzia sukni i podcigna podwizki. Ciao miaa
obolae, wargi rozpulchnione i nadwraliwe. Wysza z pokoju i chocia czua midzy udami
lepk wilgotno, nie zasza do azienki, aby si obmy, lecz zbiega prosto po schodach do
ogrodu. Usiada na swoim miejscu przy stole panny modej, obok Connie, ktra wykrzykna
z rozdranieniem:
Lucy, gdzie ty bya? Wygldasz na pijan. Zosta teraz przy mnie.
Jasnowosy pan mody nala Lucy wina i umiechn si porozumiewawczo. Lucy byo to
obojtne. Podniosa do spieczonych ust gronowy, ciemnoczerwony pyn i wypia. Czua lepk
wilgotno midzy udami i cisna nogi. Ciao jej drao. Gdy pia, oczy ponad krawdzi
szklanki szukay chciwie Sonnyego Corleone. Nie pragna widzie nikogo innego. Szepna
chytrze do ucha Connie:
Jeszcze par godzin i bdziesz wiedziaa, jak to jest.
Connie zachichotaa. Lucy zoya skromnie donie na stole, zdradziecko triumfujca, tak
jakby skrada jaki skarb pannie modej.

Amerigo Bonasera wszed za Hagenem do naronego pokoju i zasta dona Corleone
siedzcego za olbrzymim biurkiem. Przy oknie sta Sonny Corleone, wygldajc na ogrd. Po
raz pierwszy tego popoudnia don zachowa si chodno. Nie uciska gocia ani nie poda mu
rki. Wyblady przedsibiorca pogrzebowy zawdzicza zaproszenie faktowi, e jego ona i
ona dona byy najbliszymi przyjacikami. Sam Amerigo Bonasera by w gbokiej nieasce
u dona Corleone.
Musi pan wybaczy mojej crce, chrzestnej crce pana ony, e nie zoya waszej
rodzinie uszanowania przychodzc dzisiaj. Jeszcze jest w szpitalu.
Zerkn na Sonnyego Corleone i Toma Hagena, by da do zrozumienia, e nie chce
mwi przy nich. Ale don by nieubagany.
Wszyscy wiemy o nieszczciu twojej crki powiedzia don Corleone. Jeeli mog
jej w czym pomc, wystarczy ci powiedzie. Bd co bd, moja ona jest jej matk
chrzestn. Nigdy nie zapomniaem o tym zaszczycie.
Bya to nagana. Przedsibiorca pogrzebowy nigdy nie zwraca si do dona Corleone
Ojcze Chrzestny, tak jak nakazywa zwyczaj.
Bonasera, z poszarza twarz, zapyta teraz wprost.
Czy mgbym pomwi z panem sam na sam?
Don Corleone potrzsn gow.
Tym dwm ludziom zawierzybym wasne ycie. S moimi dwiema prawymi rkami.
Nie mog ich obrazi, kac im odej.
Przedsibiorca pogrzebowy zamkn na chwil oczy, po czym zacz mwi. Jego gos
by spokojny ten gos, ktrym posugiwa si do pocieszania osieroconych.
Wychowaem moj crk na sposb amerykaski. Wierz w Ameryk. Ameryka daa
mi majtek. Pozostawiem crce swobod, ale uczyem j nigdy nie habi rodziny. Znalaza
sobie chopca, nie-Wocha. Chodzia z nim do kina. Wracaa pno. Ale nigdy nie przyszed
pozna jej rodzicw. Przyjmowaem to wszystko bez protestu, wina jest moja. Dwa miesice
temu zabra j na przejadk. Mia ze sob koleg. Zmusili j do picia whisky, a potem
prbowali j wykorzysta. Opieraa si. Zachowaa swoj cze. Pobili j. Jak zwierz. Kiedy
poszedem do szpitala, miaa podbite oczy. Zamany nos. Pknit szczk. Trzeba j byo
zdrutowa. Pakaa z blu. Ojcze, ojcze dlaczego oni to zrobili? Dlaczego mi to zrobili? I ja
pakaem.
Bonasera nie mg dalej mwi, rozpaka si, chocia dotd gos jego nie zdradza
wzruszenia.
Don Corleone, jak gdyby wbrew swojej woli, uczyni gest wspczucia, i Bonasera j
mwi dalej, gosem penym ludzkiego cierpienia:
Dlaczego pakaem? Ona bya wiatem mojego ycia, czu crk. Pikn dziewczyn.
Ufaa ludziom, a teraz ju nigdy nie bdzie im ufaa. Ju nigdy nie bdzie pikna.
Dra, a jego woskowa twarz powlekaa si z, ciemn czerwieni.
Poszedem na policj, jak na dobrego Amerykanina przystao. Obaj zostali aresztowani.
Przyprowadzono ich na rozpraw. Dowody byy przytaczajce, wic si przyznali do winy.
Sdzia skaza ich na trzy lata wizienia i zawiesi wyrok. Zwolnili ich tego samego dnia.
Staem w sali sdowej jak gupiec, a te dranie umiechay si do mnie. I wtedy powiedziaem
onie: Musimy i do dona Corleone.
Don pochyli gow, aby okaza szacunek dla blu tego czowieka. Jednake kiedy
przemwi, sowa jego byy zimne od uraonej godnoci:
Dlaczego poszede na policj? Dlaczego nie przyszede do mnie na pocztku tej
sprawy?
Bonasera wymamrota niemal niedosyszalnie:
Czego pan chce ode mnie? Niech pan powie, czego pan sobie yczy? Ale niech pan
zrobi to, o co prosz. W jego sowach byo co prawie zuchwaego.
Don Corleone zapyta powanie:
A o co idzie?
Bonasera zerkn na Hagena i Sonnyego Corleone i potrzsn gow. Don, siedzcy
nadal przy biurku Hagena, pochyli si ku przedsibiorcy pogrzebowemu. Bonasera zawaha
si, potem nachyli i przysun usta tak blisko do owosionego ucha dona, e prawie go
dotkn. Don Corleone sucha jak ksidz w konfesjonale, spogldajc w dal, nieporuszony,
zamylony. Trwali tak dug chwil, a wreszcie Bonasera przesta szepta i wyprostowa si
na ca wysoko. Don popatrza na niego z powag. Bonasera, z poczerwienia twarz,
odwzajemni mu nieugicie spojrzenie. W kocu don przemwi:
Tego nie mog zrobi. Ponosi ci.
Bonasera powiedzia gono, wyranie:
Zapac, ile pan zechce.
Syszc to Hagen drgn, nerwowo targn gow. Sonny Corleone skrzyowa ramiona i
umiechn si sardonicznie, odwracajc si od okna, by po raz pierwszy popatrze na scen
rozgrywajc si w pokoju.
Don Corleone wsta zza biurka. Twarz mia nadal nieporuszon, ale gos jego brzmia
lodowato.
Znamy si od wielu lat przemwi do przedsibiorcy pogrzebowego ale do
dzisiejszego dnia nigdy nie przychodzie do mnie po rad czy pomoc. Nie przypominam
sobie, kiedy ostatnio zaprosie mnie do swego domu na kaw, chocia moja ona jest matk
chrzestn twojego jedynego dziecka. Bdmy ze sob szczerzy. Pogardzie moj przyjani.
Bae si by moim dunikiem.
Nie chciaem popa w kopoty wymamrota Bonasera.
Don podnis rk.
Nic nie mw. Uznae, e Ameryka jest rajem. Interes szed ci dobrze, zarabiae na
dobre ycie, uwaae wiat za nieszkodliwe miejsce, gdzie moesz do woli korzysta z
przyjemnoci. Nigdy nie otoczye si prawdziwymi przyjacimi. Bd co bd chronia ci
policja, istniay sdy, tobie i twoim nie mogo sta si nic zego. Nie potrzebowae dona
Corleone. W porzdku. Moje uczucia byy zranione, ale nie jestem czowiekiem, ktry
narzucaby swoj przyja tym, ktrzy jej nie ceni... tym, ktrzy uwaaj, e niewiele si
licz. Don przerwa i umiechn si do przedsibiorcy pogrzebowego uprzejmym,
ironicznym umiechem. A teraz przychodzisz do mnie i powiadasz: donie Corleone, prosz
o sprawiedliwo. I nie prosisz z uszanowaniem. Nie ofiarowujesz mi swej przyjani.
Przychodzisz do mojego domu w dzie lubu mojej crki i prosisz mnie o dokonanie
morderstwa, i mwisz tu gos dona sta si szyderczym przedrzenianiem zapac, ile pan
zechce. Nie, nie jestem obraony, ale co ja zrobiem, e mnie traktujesz tak bez szacunku?
Bonasera wykrzykn w udrce i strachu:
Ameryka bya dla mnie dobra! Chciaem by dobrym obywatelem. Chciaem, eby
moja crka bya Amerykank.
Don klasn w donie z wyran aprobat.
Dobrze powiedziane. Doskonale. Wic nie masz na co si skary. Sdzia
zawyrokowa. Ameryka zawyrokowaa. Zanie crce kwiaty i pudeko akoci, jak pjdziesz j
odwiedzi w szpitalu. To j pocieszy. Bd zadowolony. Ostatecznie to nie jest powana
sprawa, chopcy byli modzi, rozhukani, a jeden z nich jest synem wpywowego polityka. Nie,
mj drogi Amerigo, ty zawsze bye uczciwy. Musz przyzna, cho pogardzie moj
przyjani, e bardziej ufabym sowu Ameriga Bonasery ni czyjemukolwiek innemu.
Dlatego daj mi sowo, e wyrzekniesz si tego szalestwa. To nie po amerykasku. Przebacz.
Zapomnij. ycie jest pene nieszcz.
Okrutna i pogardliwa ironia, z jak to wszystko zostao powiedziane, hamowany gniew
dona przemieniy biednego przedsibiorc pogrzebowego w dygocc galaret, lecz mimo to
przemwi dzielnie znowu:
Prosz o sprawiedliwo.
Don Corleone odpar krtko:
Sd wymierzy ci sprawiedliwo.
Bonasera uparcie potrzsn gow.
Nie. Wymierzy sprawiedliwo tym modym. Nie mnie.
Don skwitowa to subtelne rozrnienie aprobujcym kiwniciem gowy, po czym
zapyta:
Jaka jest twoja sprawiedliwo?
Oko za oko odrzek Bonasera.
dae wicej przypomnia don. Twoja crka yje.
Niech oni cierpi tak, jak ona cierpi rzek z wahaniem Bonasera. Don czeka, co
powie dalej. Bonasera zebra si na ostatek odwagi i zapyta: Ile mam panu zapaci? By
to rozpaczliwy jk.
Don Corleone odwrci si ode plecami. Oznaczao to odprawienie. Bonasera ani drgn.
W kocu, wzdychajc jak czowiek o dobrym sercu, ktry nie moe dugo si gniewa na
bdzcego przyjaciela, don Corleone obrci si na powrt do przedsibiorcy pogrzebowego,
ktry by teraz blady jak jeden z jego nieboszczykw. Don Corleone mwi agodnie,
cierpliwie:
Dlaczego boisz si zachowa lojalno przede wszystkim wobec mnie? zapyta.
Zwracasz si do sdw i czekasz cae miesice. Wydajesz pienidze na adwokatw, ktrzy
doskonale wiedz, e wyjdziesz na gupca. Przyjmujesz wyrok sdziego, ktry jest sprzedajny
jak najgorsza dziewka z ulicy. Od lat, kiedy potrzebowae pienidzy, chodzie do bankw,
pacie rujnujce procenty, czekae z czapk w rku jak ebrak, podczas gdy oni wszyli,
wsadzali ci nos w tytek, by si upewni, czy zdoasz ich spaci.
Don przerwa, jego gos sta si surowszy.
A gdyby przyszed do mnie, moja kieska byaby twoj. Gdyby przyszed do mnie po
sprawiedliwo, te szumowiny, ktre skrzywdziy twoj crk, pakayby dzi gorzkimi
zami. Gdyby przez jakie nieszczcie taki porzdny czowiek jak ty narobi sobie wrogw,
staliby si oni moimi wrogami... don podnis rk z palcem wymierzonym w Bonaser a
wtedy, wierz mi, baliby si ciebie.
Bonasera pochyli gow i wymamrota zdawionym gosem:
Niech pan mi bdzie przyjacielem. Przyjmuj.
Don Corleone pooy mu do na ramieniu.
Dobrze powiedzia. Bdziesz mia sprawiedliwo. Ktrego dnia, a ten dzie moe
nigdy nie nadej, zwrc si do ciebie, eby mi w zamian odda przysug. Do tego dnia
uwaaj t sprawiedliwo za podarunek od mojej ony, matki chrzestnej twojej crki.
Kiedy drzwi si zamkny za wdzicznym przedsibiorc pogrzebowym, don Corleone
obrci si do Hagena i rzek:
Daj t spraw Clemenzie i powiedz mu, eby uy ludzi pewnych, takich, ktrych nie
poniesie zapach krwi. Bd co bd nie jestemy mordercami, bez wzgldu na to, co ten
posugacz nieboszczykw ubrda sobie w swojej gupiej gowie.
Zauway, e jego pierworodny przyglda si przez okno zabawie w ogrodzie. To
beznadziejne pomyla don Corleone. Jeeli nie chce skorzysta z pouczenia, Santino nie
bdzie mg nigdy prowadzi rodzinnych interesw, nie bdzie nigdy mg zosta donem.
Trzeba znale kogo innego. I to prdko. Ostatecznie on sam nie jest niemiertelny.
Z ogrodu dolecia radosny, gromki krzyk, zaskakujc wszystkich trzech mczyzn. Sonny
Corleone przysun si do okna. To, co zobaczy, sprawio, e ruszy szybko do drzwi, z
umiechem rozradowania na twarzy.
Jest Johnny, przyjecha na wesele, a nie mwiem?
Hagen podszed do okna.
To rzeczywicie paski syn chrzestny powiedzia do dona Corleone. Przyprowadzi
go tutaj?
Nie odrzek don. Niech ludzie si nim naciesz. Niech przyjdzie do mnie, jak bdzie
gotowy. Umiechn si do Hagena. A widzisz? Jest dobrym chrzestnym synem.
Hagen poczu ukucie zazdroci. Powiedzia sucho:
Miny ju dwa lata. Pewnie ma znowu kopoty i chce paskiej pomocy.
A do kogo ma pj, jak nie do swego ojca chrzestnego? zapyta don Corleone.

Pierwsz osob, ktra zobaczya Johnnyego Fontane wchodzcego do ogrodu, bya
Connie Corleone. Zapomniaa o swojej godnoci oblubienicy i wrzasna: Johnny! Potem
rzucia mu si w ramiona. Przytuli j mocno, pocaowa w usta i obejmowa j wp, gdy inni
nadbiegli, by go powita. Byli to wszystko jego starzy przyjaciele, ludzie, z ktrymi dorasta
na West Side. A potem Connie pocigna go do ma. Johnny zauway z rozbawieniem, i
jasnowosy mody czowiek ma nieco kwan min widzc, e nie jest ju gwiazd tego dnia.
Roztoczy wic cay swj urok, ciskajc do pana modego, pijc jego zdrowie szklank
wina.
Z podium dla orkiestry znajomy gos zawoa:
A moe by nam zapiewa, Johnny?
Podnis wzrok i zobaczy umiechajcego si do Nina Valentiego. Johnny Fontane
wskoczy na podium i porwa Nina w objcia. Niegdy byli nierozczni, razem piewali,
razem chodzili na randki z dziewczynami, dopki Johnny nie zacz by sawny i piewa w
radio. Kiedy wyjecha do Hollywood, by robi filmy, telefonowa parokrotnie do Nina, po
prostu, eby pogada, i obieca zaatwi mu wystpy w nocnym lokalu. Jednake nigdy tego
nie zrobi. Kiedy teraz zobaczy Nina i jego radosny, kpiarski, pijacki umiech, cae dawne
przywizanie powrcio.
Nino pocz brzdka na mandolinie. Johnny Fontane pooy mu do na ramieniu.
To bdzie dla panny modej powiedzia i przytupujc w takt, zapiewa sowa
rozwizej miosnej piosenki sycylijskiej. Kiedy piewa, Nino wykonywa ciaem sugestywne
ruchy. Panna moda zarumienia si dumnie, tum goci rycza z aprobat. Zanim piosenka si
skoczya, wszyscy przytupywali i wywrzaskiwali swawolne, dwuznaczne sowa, koczce
kad zwrotk. A potem nie przestali klaska, dopki Johnny nie odchrzkn, aby zapiewa
nastpn piosenk.
Wszyscy byli z niego dumni. By jednym z nich i zosta sawnym piosenkarzem,
gwiazdorem filmowym, ktry sypia z najbardziej podanymi kobietami na wiecie. A mimo
to okaza naleny szacunek swojemu ojcu chrzestnemu, przemierzajc trzy tysice mil, aby
wzi udzia w tym weselu. Nadal kocha takich starych przyjaci, jak Nino Valenti. Wielu z
obecnych widywao Johnnyego i Nina piewajcych razem, kiedy jeszcze nikomu si nie
nio, i Johnny Fontane zajdzie tak wysoko, e bd biy dla niego serca pidziesiciu
milionw kobiet.
Johnny Fontane pochyli si i wcign pann mod na podium, tak e Connie stana
midzy nim a Ninem. Obaj przykucnli zwrceni twarzami do siebie, a Nino wydoby z
mandoliny kilka ostrych tonw. Bya to ich stara zagrywka, artobliwa walka i zaloty,
posugiwanie si gosem jak szpad, przy czym obaj wypiewywali kolejno refren. Z
najdelikatniejsz kurtuazj Johnny pozwoli gosowi Nina dominowa nad swoim, pozwoli
Ninowi zabra mu z obj pann mod, pozwoli mu odpiewa ostatni zwycisk zwrotk,
podczas gdy gocie wybuchali okrzykami zachwytu, a caa trjka uciskaa si na
zakoczenie. Gocie bagali o jeszcze jedn piosenk.
Jedynie don Corleone, stojc w naronym wejciu do domu, wyczuwa, e czego tu brak.
Wesoo, ze swojskim humorem, baczc, by nie urazi goci zawoa:
Mj chrzeniak przejeda trzy tysice mil, eby nas uczci, a nikt nie pomyli, eby
zwily mu gardo?
Od razu wycignito do Johnnyego Fontane tuzin szklanek wina. Wypi po yku z kadej
i pobieg uciska swojego ojca chrzestnego. Czynic to, szepn mu co do ucha. Don
Corleone poprowadzi go do domu.
Tom Hagen wycign rk, gdy Johnny wszed do pokoju. Johnny ucisn j i
powiedzia:
Jak si masz, Tom? ale bez zwykego czaru, ktry polega na prawdziwym cieple w
stosunku do ludzi. Hagen by nieco dotknity tym chodem, lecz przeszed nad nim do
porzdku. Bya to cena, ktr si pacio za stanowisko prawej rki dona.
Johnny Fontane rzek do dona:
Kiedy dostaem zawiadomienie o lubie, powiedziaem sobie: Mj ojciec chrzestny nie
jest ju na mnie zy. Dzwoniem do ciebie pi razy po rozwodzie i Tom zawsze mi mwi,
e ci nie ma albo e jeste zajty, wic wiedziaem, e si gniewasz.
Don Corleone napeni kieliszki z tej butelki stregi.
To ju jest zapomniane. Teraz. Czy mog jeszcze co dla ciebie zrobi? Nie jeste
zanadto sawny, zanadto bogaty, ebym mg ci dopomc?
Johnny przekn ty, ognisty pyn i wycign kieliszek do ponownego napenienia.
Usiowa mwi beztrosko.
Nie jestem bogaty, ojcze chrzestny. Zjedam w d. Miae racj. Nie powinienem by
nigdy rzuca ony i dzieci dla tej szmaty, z ktr si oeniem. Nie dziwi ci si, e bye na
mnie zy.
Don wzruszy ramionami.
Martwiem si o ciebie, jeste moim chrzeniakiem, to wszystko.
Johnny chodzi tam i z powrotem po pokoju.
Szalaem za t dziwk. Najwiksza gwiazda w Hollywood. Wygldaa jak anio. A
wiesz, co ona robi po nakrceniu filmu? Jeeli charakteryzator wykona dobr robot z jej
twarz, pozwala mu si zern. Jeeli operator postara si, eby wygldaa ekstra dobrze,
sprowadza go do garderoby i kadzie si z nim. Z kadym. Uywa swojego ciaa tak jak
drobnych z kieszeni na napiwki. Kurwa przeznaczona dla diaba.
Don Corleone wtrci krtko:
Jak twoja rodzina?
Johnny westchn.
Zaopiekowaem si nimi. Po rozwodzie daem Ginny i dzieciom wicej, ni nakaza
sd. Odwiedzam ich raz na tydzie. Brak mi ich. Chwilami zdaje mi si, e dostaj fioa.
Wypi jeszcze yk. A moja druga ona mieje si ze mnie. Nie moe zrozumie mojej
zazdroci. Nazywa mnie starowieckim makaroniarzem, wymiewa si z mojego piewu.
Przed wyjazdem spuciem jej porzdne lanie, ale nie po twarzy, bo krci film. Tukem j,
waliem po rkach i nogach, a ona si ze mnie miaa. Zapali papierosa. Wic widzisz,
ojcze chrzestny, w tej chwili wydaje si, e nie warto y.
Don Corleone odrzek po prostu:
To s kopoty, na ktre nie mog ci poradzi. Przerwa, po czym zapyta: A co jest z
twoim gosem?
Cay ufny urok, podkpiwanie z samego siebie znikny z twarzy Johnnyego Fontane.
Powiedzia prawie zaamany:
Ojcze chrzestny, ja ju nie mog piewa, co si stao z moim gardem, doktorzy nie
wiedz co. Hagen i don popatrzyli na niego ze zdumieniem; Johnny by zawsze twardy.
Mwi dalej: Moje dwa filmy przyniosy mas pienidzy. Byem wielkim gwiazdorem. A
teraz mnie wyrzucaj. Kierownik wytwrni zawsze mnie nie cierpia i teraz si na mnie
odgrywa.
Don Corleone przystan przed chrzestnym synem i spyta ponuro:
Dlaczego ten czowiek ci nie lubi?
Bo piewaem piosenki dla liberalnych organizacji, wiesz, to, co ci si u mnie nigdy nie
podobao. No i Jackowi Woltzowi te si to nie podobao. Nazwa mnie komunist, ale nie
mg mi tego przylepi na dobre. A potem poderwaem dziewczyn, ktr przeznaczy dla
siebie. To bya robota wycznie na jedn noc, a ona leciaa na mnie. Co mogem zrobi, u
diaba? Teraz znw wyrzuca mnie ta kurwa, moja druga ona. Ginny i dzieci nie przyjm
mnie z powrotem, chyba e si przyczogam na kolanach, a poza tym nie mog piewa.
Ojcze chrzestny, co u licha mam robi?
Twarz dona Corleone staa si zimna, bez ladu wspczucia. Powiedzia pogardliwie:
Moesz zacz postpowa jak mczyzna. Nagle gniew wykrzywi mu twarz.
Krzykn: JAK MCZYZNA! wycign rk nad biurkiem i zapa Johnnyego za
wosy gestem, ktry by w jaki dziki sposb czuy. Na rany Chrystusa, czy to moliwe, e
tyle czasu spdzie przy mnie i nie wyszede na nic lepszego? Hollywoodzki finoccbio,
ktry pacze i baga o lito? Ktry chlipie jak baba: Co mam robi? Och, co mam robi?
To naladowanie byo tak doskonae, tak niespodziewane, e Hagen i Johnny nagle si
rozemieli. Don Corleone by zadowolony. Przez chwil pomyla, jak bardzo kocha tego
chrzeniaka. Jak zareagowaliby jego trzej synowie na podobne zbesztanie? Santino dsaby
si i zachowywa niewaciwie przez dugie tygodnie. Fredo byby zastraszony. Michael
umiechnby si zimno i wyszed z domu, by znikn na cae miesice. Natomiast Johnny
ach, jaki to fajny chopak; ju si umiecha, zbiera siy, ju wie, co ma naprawd na celu
jego ojciec chrzestny. Don Corleone mwi dalej:
Zabrae kobiet swojemu szefowi, czowiekowi mocniejszemu od ciebie, a potem
narzekasz, e nie chce ci pomc. C to za nonsens! Zostawie swoj rodzin, swoje dzieci
bez ojca, eby oeni si z dziwk, i paczesz, e nie przyjmuj ci z otwartymi rkami. Tej
kurwy nie bijesz po twarzy, bo robi film, a potem jeste zdumiony, e si z ciebie wymiewa.
ye jak gupiec i spotka ci los gupca.
Don Corleone przerwa i spyta gosem penym cierpliwoci:
Czy chcesz tym razem posucha mojej rady?
Johnny Fontane wzruszy ramionami.
Nie mog na nowo oeni si z Ginny na takich warunkach, jak by chciaa. Musz gra
w karty, musz pi, musz si bawi. Uganiaj si za mn adne dziwki, a nigdy nie umiaem
im si oprze. Poza tym zawsze czuem si jak obuz, kiedy wracaem do Ginny. Rany boskie,
nie mog znowu przechodzi przez wszystkie te bzdury.
Don Corleone rzadko okazywa rozjtrzenie.
Nie mwiem ci, eby si znowu oeni. Rb, co chcesz. To dobrze, e chcesz by
ojcem dla swoich dzieci. Mczyzna, ktry nie jest ojcem dla swoich dzieci, nie moe nigdy
by prawdziwym mczyzn. Ale musisz nakoni ich matk, eby ci przyja. Kto
powiedzia, e nie moesz mieszka w tym samym domu? Kto powiedzia, e nie moesz
prowadzi ycia dokadnie tak, jak by chcia?
Johnny Fontane rozemia si.
Ojcze chrzestny, nie wszystkie kobiety s takie jak dawne woskie ony. Ginny na to
nie pjdzie.
Teraz don odezwa si drwico:
Dlatego e postpowae jak finoccbio. Dae jej wicej, ni kaza sd. Tamtej drugiej
nie uderzye w twarz, bo krcia film. Pozwolie, eby kobiety dyktoway ci, co masz robi,
a one nie maj pojcia o tym wiecie, chocia z pewnoci bd witymi, kiedy my
mczyni bdziemy smay si w piekle. A wreszcie obserwowaem ci przez wszystkie te
lata. Gos dona zabrzmia powanie. Bye dobrym chrzeniakiem, okazywae mi peny
szacunek. Ale co z innymi twoimi starymi przyjacimi? Jednego roku ganiasz z tym,
nastpnego z innym. Ten mody Woch, ktry by taki zabawny w filmach, mia troch pecha
i nie zobaczye si z nim wicej, bo bye bardziej sawny. A ten twj dawny, dawny kolega,
z ktrym chodzie do szkoy, ktry by twoim partnerem od piewu? Nino. Pije za duo z
rozczarowania, ale nigdy nie narzeka. Ciko pracuje rozwoc wir, a w weekendy piewa
za par dolarw. Nigdy nic nie mwi na ciebie. Nie moge troch mu pomc? Dlaczego?
piewa dobrze.
Johnny Fontane powiedzia z wyrozumiaym znueniem:
Ojcze chrzestny, on po prostu nie ma dostatecznego talentu. Jest dobry, ale nie
pierwszorzdny.
Don Corleone opuci powieki, nieomal przymykajc oczy, wreszcie stwierdzi:
A ty, mj chrzeniaku, ty take po prostu nie masz dostatecznego talentu. Mam ci
zaatwi prac przy rozwoeniu wiru z Ninem? Gdy Johnny nie odpowiedzia, don cign
dalej: Przyja jest wszystkim. Przyja to co wicej ni talent. Wicej ni wadza. Prawie
si rwna rodzinie. Nigdy o tym nie zapominaj. Gdyby zbudowa sobie mur przyjani, nie
musiaby mnie prosi o pomoc. A teraz mi powiedz, dlaczego nie moesz piewa? W
ogrodzie piewae dobrze. Rwnie dobrze jak Nino.
Hagen i Johnny umiechnli si na to delikatne ukucie. Teraz z kolei Johnny by
wyrozumiale cierpliwy.
Mj gos jest saby. Zapiewam jedn czy dwie piosenki i potem nie mog piewa
przez wiele godzin czy dni. Nie mog przetrzyma prb czy powtrek. Mj gos jest saby, to
jest jakie schorzenie.
A wic masz kopoty z kobietami. Masz chory gos. Teraz mi powiedz, jakie masz
trudnoci z tym hollywoodzkim pezzonovante, ktry nie chce da ci pracowa. Don
przechodzi do rzeczy.
On jest czym wicej ni ktry z twoich pezzonovante rzek Johnny. Jest
wacicielem wytwrni. Doradza prezydentowi w sprawach wojennej propagandy filmowej.
Nie dalej jak miesic temu zakupi prawa filmowe do najgoniejszej powieci roku.
Bestsellera. A jej bohater to facet kubek w kubek jak ja. W ogle nie musiabym gra, po
prostu bybym sob. Nie musiabym nawet piewa. Mgbym nawet dosta Oscara. Kady
wie, e to dla mnie jak ula, i znowu bybym wielki. Jako aktor. Ale ten dra Jack Woltz
odgrywa si na mnie, nie chce mi tego da. Zaproponowaem, e zagram za darmo, za
minimaln ga, a on dalej mwi: nie. Rozpuci wiadomo, e jeeli przyjd i pocauj go w
dup w kantynie wytwrni, moe si nad tym zastanowi.
Don Corleone odrzuci te emocjonalne brednie machniciem rki. Midzy rozsdnymi
ludmi zawsze mona rozwiza problemy interesw. Poklepa chrzeniaka po ramieniu.
Jeste rozgoryczony. Mylisz, e nikt o ciebie nie dba. I stracie sporo na wadze. Duo
pijesz, co? Nie sypiasz i bierzesz piguki? Potrzsn gow z dezaprobat. Ot chc,
eby si zastosowa do moich rozkazw. Chc, eby pozosta w moim domu przez miesic.
Chc, eby dobrze si odywia, wypocz i wyspa. Mie mi jest twoje towarzystwo, a moe
zdoasz nauczy si od twego ojca chrzestnego czego o wiecie, co mogoby ci dopomc
nawet w tym wielkim Hollywood. Ale adnego piewania, adnego picia i adnych kobiet. Po
miesicu moesz wrci do Hollywood i ten pezzonovante, ten kaliber.90, da ci t robot,
ktrej chcesz. Zaatwione?
Johnny Fontane nie cakiem mg uwierzy, e don ma tak wadz. Ale jego ojciec
chrzestny nigdy nie rzuca sw na wiatr.
To osobisty przyjaciel J. Edgara Hoovera powiedzia Johnny. Nie mona nawet
podnie na niego gosu.
Jest biznesmenem odrzek agodnie don. Zrobi mu propozycj nie do odrzucenia.
Za pno. Wszystkie kontrakty ju podpisane i zaczynaj krci za tydzie. To
absolutnie niemoliwe.
Don Corleone powiedzia:
Wracaj do goci. Twoi przyjaciele czekaj na ciebie. Zostaw wszystko mnie.
Wypchn Johnnyego Fontane z pokoju. Hagen siedzia za biurkiem i robi notatki. Don
westchn ciko i zapyta:
Jest jeszcze co?
Sollozza nie mona duej odkada. Bdzie pan musia zobaczy si z nim w tym
tygodniu. Hagen trzyma piro nad kalendarzem.
Don wzruszy ramionami.
Teraz ju po weselu, wic kiedy tylko zechcesz.
Te sowa wyjaniy Hagenowi dwie rzeczy. Po pierwsze, e odpowied dla Virgila
Sollozza bdzie odmowna. Po drugie, poniewa don Corleone nie chcia da odpowiedzi
przed weselem crki, spodziewa si, i jego nie spowoduje kopoty. Hagen zapyta
ostronie:
Czy mam powiedzie Clemenzy, eby kaza paru ludziom zamieszka w tym domu?
A po co? odrzek don ze zniecierpliwieniem. Nie daem odpowiedzi przed weselem,
bo w taki wany dzie nie powinno by adnej chmurki, nawet w oddaleniu. Poza tym
chciaem wiedzie z gry, o czym ma zamiar mwi. Teraz ju wiemy. To, co zaproponuje,
jest infamit.
Wic pan odmwi? zapyta Hagen. A kiedy don kiwn gow, Hagen stwierdzi:
Sdz, e wszyscy powinnimy to przedyskutowa, caa Rodzina, zanim pan da odpowied.
Don umiechn si.
Tak sdzisz? Dobrze, przedyskutujemy to. Jak wrcisz z Kalifornii. Chc, eby tam
jutro polecia i zaatwi spraw Johnnyemu. Porozmawiaj z tym filmowym pezzonovante. A
Sollozzowi przeka, e zobacz si z nim, kiedy wrcisz z Kalifornii. Jest jeszcze co?
Dzwonili ze szpitala powiedzia oficjalnie Hagen. Consigliori Abbandando jest
umierajcy, nie przeyje tej nocy. Jego rodzinie kazano przyjecha i czeka.
Hagen zajmowa stanowisko consigliora przez ubiegy rok, odkd rak przyku Genca
Abbandando do szpitalnego ka. Teraz czeka, eby don Corleone powiedzia, i to
stanowisko naley do niego na stae. Szanse byy znikome. Tak wysok pozycj powierzano
tradycyjnie tylko czowiekowi pochodzcemu od obojga woskich rodzicw. Ju dotychczas
byy kopoty z powodu czasowego penienia przeze tych obowizkw. Poza tym mia
zaledwie trzydzieci pi lat, uwaano, e jest za mody, aby mg nabra dowiadczenia i
przebiegoci niezbdnych dla dobrego consigliora. Jednake don nie udzieli mu zachty.
Spyta:
Kiedy moja crka wyjeda ze swoim mem?
Hagen popatrzy na zegarek.
Za kilka minut pokroj tort, a potem po pgodzinie wyjad. To przypomniao mu co
innego. Ten paski nowy zi. Czy dajemy mu co wanego w Rodzinie?
Zaskoczya go gwatowno odpowiedzi dona.
Nigdy. Don uderzy w biurko otwart doni. Nigdy. Daj mu co, eby zarabia na
ycie, na dobre ycie. Ale nigdy nie wtajemniczaj go w interesy Rodziny. Przeka to innym.
Sonnyemu. Fredowi. Clemenzie. Don przerwa. Zapowiedz wszystkim moim trzem
synom, e bd mi towarzyszyli do szpitala, aby zobaczy si z biednym Genco. Chc, eby
mu zoyli swoje ostatnie uszanowanie. Ka Freddiemu zajecha duym wozem i spytaj
Johnnyego, czy zrobi mi t specjaln uprzejmo i pojedzie z nami. Spostrzeg, e Hagen
patrzy na niego pytajco. Chc, eby dzi wieczorem polecia do Kalifornii. Nie bdziesz
mia czasu odwiedzi Genca. Ale nie odjedaj, dopki nie wrc ze szpitala i nie pomwi z
tob. Zrozumiano?
Zrozumiano odrzek Hagen. O ktrej Fred ma mie gotowy wz?
Jak gocie odjad powiedzia don Corleone. Genco na mnie zaczeka.
Dzwoni senator rzek Hagen. Przeprasza, e nie zjawi si osobicie, ale mwi, e
pan to zrozumie. Prawdopodobnie chodzio o tych dwch z FBI po drugiej stronie ulicy,
ktrzy zapisywali numery samochodw. Ale przysa prezent przez specjalnego goca.
Don kiwn gow. Nie uwaa za konieczne wspomina, e to on sam przestrzeg
senatora, by nie przyjeda.
Czy przysa jaki adny prezent?
Hagen zrobi min wyraajc pen uznania aprobat, ktra bya dziwnie woska na jego
niemiecko-irlandzkiej twarzy.
Stare srebro, bardzo cenne. Modzi mog je sprzeda co najmniej za patyka. Senator
powici mas czasu na znalezienie czego naprawd odpowiedniego. Dla ludzi tego rodzaju
to jest waniejsze od wysokoci ceny.
Don Corleone nie ukrywa satysfakcji, e taki wielki czowiek jak senator okaza mu tyle
szacunku. Senator, podobnie jak Luca Brasi, by jednym z wanych kamieni w budowli
potgi dona, i tym podarunkiem on take odnowi swoje lubowanie lojalnoci.

Kiedy Johnny Fontane zjawi si w ogrodzie, Kay Adams poznaa go od razu. Bya
naprawd zaskoczona.
Nigdy nie mwie, e twoja rodzina zna Johnnyego Fontane! zawoaa. Teraz ju
na pewno wyjd za ciebie.
Chcesz go pozna?
Nie teraz odpara Kay. Westchna. Kochaam si w nim trzy lata. Przyjedaam do
Nowego Jorku, ilekro piewa w Capitolu, i wrzeszczaam jak wariatka. By taki cudowny!
Spotkamy si z nim pniej przyrzek Michael.
Kiedy Johnny skoczy piewa i znikn wewntrz domu z donem Corleone, Kay
powiedziaa figlarnie do Michaela:
Tylko mi nie mw, e taki wielki gwiazdor filmowy, jak Johnny Fontane, chce prosi
twojego ojca o jak ask.
Jest jego synem chrzestnym odrzek Michael. I gdyby nie ojciec, mgby dzi nie
by wielkim gwiazdorem filmowym.
Kay Adams rozemiaa si z zachwytem.
To mi wyglda na jeszcze jedn wspania histori.
Michael potrzsn gow.
Tej nie mog opowiedzie.
Zaufaj mi.
Opowiedzia jej. Opowiedzia jej bez dowcipkowania. Opowiedzia bez dumy.
Opowiedzia bez adnych wyjanie, z wyjtkiem tego, e przed omiu laty jego ojciec by
bardziej popdliwy, a poniewa rzecz dotyczya jego syna chrzestnego, don uwaa to za
spraw osobistego honoru.
Historia bya krtka. Przed omiu laty Johnny Fontane odnis niezwyky sukces,
piewajc z popularn orkiestr taneczn. Sta si najwiksz atrakcj radiow. Niestety,
kierownik orkiestry, znana w przemyle rozrywkowym osobisto nazwiskiem Les Halley,
podpisa z Johnnym picioletni kontrakt na wyczno jego usug. Bya to zwyka praktyka
w przemyle rozrywkowym. Les Halley mg teraz wypoycza Johnnyego i chowa do
kieszeni wiksz cz pienidzy.
Don Corleone osobicie wczy si do negocjacji. Zaproponowa Lesowi Halleyowi
dwadziecia tysicy dolarw za zwolnienie Johnnyego Fontane z tego kontraktu. Halley
zaproponowa, e bdzie bra tylko pidziesit procent zarobkw Johnnyego. Dona
Corleone to rozbawio. Obniy swoj ofert z dwudziestu tysicy do dziesiciu tysicy
dolarw. Kierownik orkiestry, najwyraniej nie bdcy czowiekiem wiatowym poza swoim
umiowanym przemysem rozrywkowym, cakowicie przeoczy znaczenie tej niszej oferty.
Odmwi.
Nastpnego dnia don Corleone pojecha zobaczy si osobicie z kierownikiem orkiestry.
Zabra ze sob dwch swoich najbliszych przyjaci Genca Abbandando, ktry by jego
consigliorim, oraz Luc Brasi. Bez adnych innych wiadkw don Corleone przekona Lesa
Halleya, eby podpisa dokument zrzekajcy si wszelkich praw do wycznoci usug
Johnnyego Fontane w zamian za powiadczony czek na sum dziesiciu tysicy dolarw.
Don Corleone dokona tego przykadajc kierownikowi orkiestry pistolet do czoa i
zapewniajc go z najwysz powag, e dokadnie po upywie minuty na dokumencie tym
znajdzie si albo jego podpis, albo jego mzg. Halley podpisa. Don Corleone schowa
pistolet do kieszeni i wrczy powiadczony czek.
Reszta naleaa ju do historii. Johnny Fontane sta si najwiksz sensacj pieniarsk w
kraju. Nakrci w Hollywood komedie muzyczne, ktre przyniosy jego wytwrni fortun.
Jego pyty przynosiy miliony dolarw zysku. A potem rozszed si z on sw ukochan z
dziecistwa i pozostawi dwoje dzieci, by si oeni z najbardziej fascynujc zotowos
gwiazd filmu. Wkrtce przekona si, e jest ona kurw. Pi, uprawia hazard, ugania si za
innymi kobietami. Straci gos. Jego pyty przestay si rozchodzi. Wytwrnia nie odnowia z
nim kontraktu. I teraz wrci do swego ojca chrzestnego.
Kay spytaa w zamyleniu:
Na pewno nie jeste zazdrosny o ojca? Wszystko, co mi o nim mwie, wskazuje, e
robi co dla innych. Musi mie dobre serce. Umiechna si krzywo. Oczywicie jego
metody nie s cile konstytucyjne.
Michael westchn.
Chyba tak to wyglda, ale co ci powiem. Syszaa o tych arktycznych eksploratorach,
ktrzy pozostawiaj zapasy ywnoci w kryjwkach rozrzuconych na trasie do bieguna
pnocnego? Na wypadek, gdyby ich kiedy potrzebowali? Takie s przysugi mojego ojca.
Pewnego dnia zjawi si w domu kadego z tych ludzi, a wtedy bd musieli si odwdziczy.
Zmierzch prawie zapad, zanim wniesiono tort weselny, powitano go okrzykami i
zjedzono. Specjalnie upieczony przez Nazorinego, by wymylnie przyozdobiony muszelkami
kremu tak smakowitego, e panna moda wydubywaa je akomie z resztek tortu, zanim
pomkna w podr polubn ze swoim jasnowosym panem modym. Don uprzejmie egna
odjedajcych goci, zauwaywszy przy tym, e nigdzie ju nie wida czarnej limuzyny z
ludmi z FBI.
W kocu na podjedzie pozosta tylko dugi czarny cadillac z Freddiem przy kierownicy.
Don wsiad na przednie siedzenie, poruszajc si szybko i sprawnie jak na swj wiek i tusz.
Sonny, Michael i Johnny Fontane usadowili si na tylnym siedzeniu. Don Corleone zwrci
si do swego syna, Michaela:
Czy ta twoja dziewczyna moe sama wrci do miasta?
Michael kiwn gow.
Tom powiedzia, e si tym zajmie.
Don Corleone pokiwa gow, zadowolony ze sprawnoci Hagena.
Poniewa jeszcze obowizywao racjonowanie benzyny, ruch na Bek Parkway do
Manhattanu by niewielki. W niespena godzin cadillac wtoczy si na ulic, gdzie by
Szpital Francuski. Podczas jazdy don Corleone zapyta najmodszego syna, czy mu dobrze
idzie na uczelni. Michael kiwn gow. A potem Sonny zapyta ojca z tylnego siedzenia:
Johnny mwi, e mu zaatwiasz t spraw w Hollywood. Chcesz, ebym tam pojecha i
w czym pomg?
Don Corleone odrzek krtko:
Tom jedzie dzi wieczorem. Nie bdzie potrzebowa adnej pomocy, to prosta sprawa.
Sonny Corleone rozemia si.
Johnny przypuszcza, e nie dasz rady tego zaatwi, dlatego pomylaem, e moe
chcesz, abym pojecha.
Don Corleone obrci gow.
Dlaczego we mnie wtpisz? zapyta Johnnyego Fontane. Czy twj ojciec chrzestny
nie robi zawsze tego, co przyrzek? Czy kiedykolwiek wystrychnito mnie na dudka?
Johnny zacz tumaczy si nerwowo.
Ojcze chrzestny, czowiek, ktry tym kieruje, jest prawdziwym pezzonovante kaliber
90. Nie mona go ruszy z miejsca nawet pienidzmi. Ma due stosunki. I nienawidzi mnie.
Po prostu nie wiem, jak zdoasz to rozegra.
Don przemwi z czuym rozbawieniem:
Powiadam ci, e dostaniesz to, czego chcesz. Trci okciem Michaela. Nie
sprawimy zawodu mojemu chrzeniakowi, co, Michael?
Michael, ktry nigdy, ani przez chwil nie wtpi w swego ojca, potrzsn gow.
Kiedy szli do bramy szpitala, don Corleone pooy do na ramieniu Michaela, tak e
inni wysunli si naprzd.
Kiedy skoczysz z collegeem, przyjd porozmawia ze mn. Mam pewne plany, ktre
ci si spodobaj.
Michael nic nie odpowiedzia. Don Corleone mrukn co z irytacj:
Wiem, jaki jeste. Nie ka ci robi niczego takiego, czego nie pochwalasz. To jest co
specjalnego. Id teraz swoj drog, ostatecznie jeste mczyzn. Ale przyjd do mnie tak jak
syn powinien, kiedy skoczysz z nauk.

Rodzina Genca Abbandando, ona i trzy crki ubrane na czarno, skupia si jak stadko
pulchnych wron na wyoonej biaymi pytkami pododze szpitalnego korytarza. Kiedy
ujrzay wychodzcego z windy dona Corleone, rzekby, podfruny z biaych pytek,
instynktownie szukajc jego ochrony. Matka, mimo czerni, wygldaa grubo, crki byy tuste
i nieadne. Pani Abbandando dziobna dona Corleonea w policzek, kajc i zawodzc:
Ach, jaki z pana wity czowiek, e pan tu przychodzi w dniu lubu crki!
Don Corleone przerwa te podzikowania.
Czy nie jestem winien szacunku takiemu przyjacielowi, przyjacielowi, ktry by moj
praw rk przez dwadziecia lat?
Od razu zrozumia, i przysza wdowa nie pojmuje, e m jej umrze tej nocy. Genco
Abbandando przebywa w szpitalu prawie od p roku, dogorywajc na raka, i ona zacza z
czasem uwaa jego mierteln chorob nieomal za zwyczajn czstk ycia. Tego wieczora
przyszed po prostu jeszcze jeden kryzys. Paplaa dalej.
Nieche pan wejdzie i zobaczy si z moim biednym mem mwia. Pyta o pana.
Biedak, chcia pj na wesele, eby okaza szacunek, ale doktor mu nie pozwoli. A potem
mwi, e pan przyjdzie do niego w tym wielkim dniu, ale ja nie wierzyam, eby to byo
moliwe. Ach, mczyni lepiej si rozumiej na przyjani ni my, kobiety. Niech pan
wejdzie, bdzie uszczliwiony.
Z separatki Genca Abbandando wyszli pielgniarka i doktor. Doktor by modym
mczyzn o powanej twarzy i wejrzeniu czowieka, ktry urodzi si do rozkazywania, to
znaczy kogo, kto by ogromnie bogaty przez cae ycie. Jedna z crek zapytaa niemiao:
Panie doktorze, czy teraz moemy si z nim zobaczy?
Doktor Kennedy popatrza z irytacj na t liczn grup. Czy ci ludzie nie zdaj sobie
sprawy, e czowiek lecy w separatce umiera, i to umiera w mczarniach? Byoby duo
lepiej, gdyby wszyscy pozwolili mu skona w spokoju.
Chyba tylko najblisza rodzina powiedzia nieskazitelnie uprzejmym gosem. Zdziwi
si, kiedy ona i crki obrciy si do krpego, masywnego mczyzny, ubranego w le
dopasowany smoking, jak gdyby chcc usysze jego decyzj.
Masywny mczyzna przemwi. W jego gosie by ledwie lad woskiego akcentu.
Drogi doktorze zapyta don Corleone czy to prawda, e on jest umierajcy?
Tak odrzek doktor Kennedy.
W takim razie nie ma pan ju nic wicej do zrobienia powiedzia don Corleone. My
przejmiemy ten ciar. Pocieszymy go. Zamkniemy mu oczy. Pochowamy go i bdziemy
pakali na jego pogrzebie, a potem zaopiekujemy si jego on i crkami.
Syszc to jasne postawienie sprawy, ktre zmuszao j do zrozumienia, pani Abbandando
rozpakaa si.
Doktor Kennedy wzruszy ramionami. Niepodobiestwem byo wytumaczy co tym
wieniakom. Jednoczenie uzna surow suszno sw tego czowieka. Jego wasna rola bya
skoczona. Wci nieskazitelnie uprzejmy powiedzia:
Prosz zaczeka, a pielgniarka pastwa wpuci. Musi jeszcze zrobi par
niezbdnych rzeczy przy pacjencie. Odszed korytarzem, w rozwianym biaym fartuchu.
Pielgniarka zawrcia do pokoju, oni za czekali. W kocu wysza znowu i przytrzymaa
drzwi, aby ich wpuci. Szepna:
Majaczy z blu i gorczki, prosz si stara go nie podnieca. Mog pastwo pozosta
tylko par minut, z wyjtkiem maonki.
Poznaa Johnnyego Fontane, gdy obok niej przechodzi, i oczy rozwary jej si szeroko.
Pokwitowa to nikym umiechem, a ona popatrzya na niego z jawn zacht. Zanotowa j
sobie do przyszego wykorzystania i wszed za innymi do pokoju chorego.
Genco Abbandando prowadzi dugi wycig ze mierci i teraz, pokonany, lea
wycieczony na ku. By wychudy jak szkielet, a niegdy gste czarne wosy przemieniy
si w szpetne, rzadkie kosmyki. Don Corleone odezwa si wesoo:
Genco, drogi przyjacielu, przyprowadziem moich synw, eby ci zoyli uszanowanie,
i popatrz, nawet Johnnyego, ktry przyjecha a z Hollywood.
Konajcy z wdzicznoci podnis na dona rozgorczkowane oczy. Pozwoli modym
mczyznom ujmowa swoj kocist rk w misiste donie. ona i crki ulokoway si przy
ku, caujc jego policzek, biorc go po kolei za drug rk.
Don uciska do starego przyjaciela. Powiedzia pokrzepiajco:
Wydobrzej szybko, to pojedziemy razem do Woch, do naszej dawnej wioski. Pogramy
w boccie przed winiarni, tak jak niegdy nasi ojcowie.
Umierajcy potrzsn gow. Da znak modym mczyznom i swojej rodzinie, by
odsunli si od ka, a drug kocist rk pochwyci dona. Prbowa przemwi. Don
pochyli nisko gow, po czym usiad na krzele przy ku. Genco Abbandando mamrota
co o ich dziecistwie. A potem jego czarne jak wgiel oczy przybray wyraz przebiegoci.
Zacz co szepta. Don pochyli si niej. Pozostali obecni w pokoju ujrzeli ze zdumieniem
zy spywajce po twarzy dona Corleone, kiedy potrzsa gow. Drcy gos zabrzmia
dononiej, wypeniajc pokj. Z nadludzkim wysikiem Abbandando dwign gow z
poduszki i z niewidzcymi oczyma wycign ku donowi szkieletowaty palec.
Ojcze Chrzestny, Ojcze Chrzestny wykrztusi nieprzytomnie bagam ci, uratuj
mnie od mierci. Ciao mnie pali i odpada od koci i czuj, jak robaki zeraj mi mzg. Ojcze
Chrzestny, ulecz mnie, masz t moc, osusz zy mojej biednej ony. W Corleone bawilimy si
razem jako dzieci, wic czy teraz pozwolisz mi umrze, kiedy boj si pieka za moje
grzechy?
Don milcza. Abbandando powiedzia:
Dzi jest dzie lubu twojej crki, nie moesz mi odmwi.
Don pocz mwi spokojnie, powanie, by przedrze si przez to bluniercze delirium.
Stary przyjacielu. Nie mam takiej wadzy. Wierz mi, gdybym j mia, bybym
miosierniejszy od Boga. Ale nie bj si mierci i nie bj si pieka. Ka odprawia msz za
twoj dusz kadego wieczora i kadego rana. Twoja ona i dzieci bd si modli za ciebie.
Jake Bg mgby ci ukara przy tylu baganiach o miosierdzie?
Szkieletowata twarz przybraa chytry wyraz, ktry by odraajcy. Abbandando zapyta
przebiegle:
Wic to jest zaatwione?
Kiedy don si odezwa, gos jego by zimny, bez nuty pokrzepienia:
Blunisz. Pogd si z losem.
Abbandando opad na poduszk. Jego oczy utraciy szalony bysk nadziei. Pielgniarka
wrcia do pokoju i zacza bardzo stanowczo wyprasza ich wszystkich. Don wsta, ale
Abbandando wycign rk.
Ojcze Chrzestny powiedzia zosta tu ze mn i pom mi spotka si ze mierci.
Moe jeeli ona zobaczy ci przy mnie, zlknie si i zostawi mnie w spokoju? Albo moe
powiesz jakie sowo, pocigniesz za jakie sznurki? Konajcy mrugn, jak gdyby
podkpiwa z dona, nie by ju teraz powany. Bd co bd jestecie rodzestwem przez
krew. A potem, jak gdyby przestraszony, e don si obrazi, pochwyci jego do. Zosta
ze mn, pozwl mi trzyma si za rk. Przechytrzymy t ajdaczk, tak jak przechytrzylimy
innych. Ojcze Chrzestny, nie zdradzaj mnie.
Don da znak pozostaym, eby wyszli z pokoju. Odeszli. Uj wychud rk Genca
Abbandando w swoje szerokie donie. agodnie, uspokajajco pociesza przyjaciela, kiedy
razem czekali na mier. Tak jakby don naprawd mg wydrze ycie Genca Abbandando tej
najohydniejszej i najbardziej zbrodniczej zdrajczyni czowieka.

Dzie lubu Connie Corleone zakoczy si dla niej dobrze. Carlo Rizzi wypeni swe
obowizki pana modego z umiejtnoci i wigorem, pobudzony przez zawarto torebki z
prezentami panny modej, wynoszc ogem przeszo dwadziecia tysicy dolarw. Jednake
panna moda oddaa swoje dziewictwo ze znacznie wiksz ochot ni torebk. Aby uzyska
t drug, musia podbi jej oko.
Lucy Mancini czekaa w domu na telefon od Sonnyego Corleone, pewna, e j poprosi o
spotkanie. W kocu zadzwonia do jego mieszkania, a kiedy usyszaa w telefonie kobiecy
gos, odoya suchawk. Nie moga wiedzie, e prawie wszyscy obecni na weselu
zauwayli nieobecno jej i Sonnyego przez owe fatalne p godziny i e kryy ju plotki,
i Sonny Corleone znalaz sobie now ofiar. e posun pierwsz druhn swojej wasnej
siostry.
Amerigo Bonasera mia straszliwy, koszmarny sen. Ujrza dona Corleone w czapce z
daszkiem, kombinezonie i grubych rkawicach, wyadowujcego podziurawione kulami trupy
przed jego zakadem i woajcego: Pamitaj, Amerigo, nikomu ani sowa i pochowaj ich
szybko. Jcza przez sen tak gono i dugo, e ona zacza nim potrzsa, a si obudzi.
Co ty za czowiek mrukna eby mie koszmarne sny zaraz po weselu.
Paulie Gatto oraz Clemenza odwieli Kay Adams do jej hotelu w Nowym Jorku.
Samochd by duy, luksusowy, a prowadzi go Gatto. Clemenza siedzia na tylnym
siedzeniu, Kay za otrzymaa miejsce na przodzie, obok kierowcy. Obaj mczyni wydali jej
si szalenie egzotyczni. Ich mowa bya gwar brooklisk, zupenie jak z filmu, a do Kay
odnosili si z przesadn kurtuazj. Podczas jazdy gawdzia swobodnie z obydwoma i bya
zaskoczona, e mwili o Michaelu z niewtpliw serdecznoci i szacunkiem. Wzbudzi w
niej przekonanie, e jest obcy w wiecie swojego ojca. Teraz Clemenza zapewnia j
zasapanym gardowym gosem, e stary uwaa Mikea za najlepszego ze swoich synw, tego,
ktry z pewnoci odziedziczy interesy rodziny.
A co to s za interesy? spytaa Kay jak najnaturalniej.
Paulie Gatto rzuci jej szybkie spojrzenie, krcc kierownic. Siedzcy z tyu Clemenza
zapyta zaskoczonym tonem:
To Mike nic pani nie mwi? Pan Corleone jest najwikszym w Stanach importerem
woskiej oliwy. Teraz, kiedy wojna si skoczya, ten interes moe si naprawd rozkrci.
Pan Corleone bdzie potrzebowa takiego sprytnego chopaka jak Mike.
W hotelu Clemenza upar si, eby odprowadzi j do recepcji. Kiedy protestowaa,
powiedzia po prostu:
Szef kaza dopilnowa, eby pani dojechaa do domu caa i zdrowa. Musz to zrobi.
Kiedy otrzymaa klucz od swojego pokoju, odprowadzi j do windy i czeka, dopki nie
wsiada. Pomachaa mu rk, umiechajc si i bya zaskoczona, e odwzajemni jej si
umiechem szczerego zadowolenia. Dobrze, e nie widziaa, jak zawrci do pracownika
hotelowego i spyta:
Pod jakim nazwiskiem si zameldowaa?
Pracownik hotelowy spojrza zimno na Clemenz. Clemenza poturla ku niemu ma
kulk zielonego papieru, ktr trzyma w rce, a pracownik hotelowy zapa j i natychmiast
powiedzia:
Pan Michael Corleone i pani Corleone.
W samochodzie Paulie Gatto rzek:
Fajna babka.
Clemenza chrzkn:
Mike j posuwa. Chyba e si naprawd pobrali, pomyla. Podjed po mnie
wczenie rano poleci Pauliemu Gatto. Hagen ma dla nas jak robot, ktr trzeba zaraz
zaatwi.

By ju pny niedzielny wieczr, kiedy Tom Hagen ucaowa on na poegnanie i
odjecha na lotnisko. Majc specjaln przepustk (podarek od wdzicznego generaa sztabu
Pentagonu), bez trudu dosta si na samolot do Los Angeles.
Dla Toma Hagena by to pracowity, ale zadowalajcy dzie. Genco Abbandando umar o
trzeciej nad ranem, a kiedy don Corleone wrci ze szpitala, powiadomi Hagena, e teraz jest
oficjalnie nowym consigliorim Rodziny. To oznaczao, e Hagen z ca pewnoci bdzie
bardzo bogatym czowiekiem, nie mwic ju o wadzy.
Don zama dugotrwa tradycj. Consigliori by zawsze Sycylijczykiem czystej krwi, a
fakt, e Hagen wychowa si jako czonek rodziny dona, nie mg wpyn na t tradycj.
Bya to kwestia krwi. Jedynie Sycylijczykowi, przywykemu do omerta, nakazu milczenia,
mona byo powierzy kluczowe stanowisko consigliora.
Pomidzy gow rodziny, donem Corleone, ktry dyktowa polityk, a operacyjnym
szczeblem ludzi wykonujcych w praktyce rozkazy dona, istniay trzy warstwy czy
przegrody. Tym sposobem niczego nie mona byo wytropi do samej gry. Chyba e
consigliori okaza si zdrajc. Tego niedzielnego poranka don Corleone udzieli wyranych
instrukcji, co naley zrobi dwm modym ludziom, ktrzy pobili crk Ameriga Bonasera.
Jednake te rozkazy wyda poufnie Tomowi Hagenowi. Pniej tego dnia Hagen, rwnie
poufnie, bez wiadkw, poinstruowa Clemenz. Z kolei Clemenza nakaza Pauliemu Gatto
wypeni polecenie. Paulie Gatto mia teraz zebra niezbdn si robocz i wykona rozkaz.
Paulie Gatto i jego ludzie mieli nie wiedzie, dlaczego wykonuje si to konkretne zadanie ani
kto je pierwotnie zarzdzi. Na to, eby uwika dona, w kadym ogniwie acucha kto
musiaby dopuci si zdrady, a chocia to jeszcze nigdy si nie zdarzyo, zawsze istniaa taka
moliwo. W takim przypadku tylko jedno ogniwo acucha musiaoby znikn.
Consigliori by take tym, na co wskazywaa jego nazwa. By doradc dona, jego praw
rk, jego pomocniczym mzgiem. By rwnie jego najbliszym towarzyszem i najbliszym
przyjacielem. Podczas wanych wyjazdw prowadzi wz dona, podczas konferencji
wychodzi, by przynie donowi napoje chodzce, kaw i sandwicze, wiee cygara.
Wiedzia o wszystkim lub prawie o wszystkim, o czym wiedzia don, zna wszystkie komrki
wadzy. By jedynym czowiekiem na wiecie, ktry mg doprowadzi do upadku i
zniszczenia dona. Ale za pamici ktrejkolwiek z monych rodzin sycylijskich, osiadych w
Ameryce, aden consigliori nigdy nie zdradzi swojego dona. Nie byo w tym adnej
korzyci. I kady consigliori wiedzia, e jeli dochowa wiernoci, bdzie bogaty, bdzie mia
wadz i zyska sobie szacunek. Gdyby zdarzyo si nieszczcie, jego rodzina korzystaaby z
ochrony i opieki tak samo jak wwczas, gdyby y czy by na wolnoci. Jeli dochowa
wiernoci.
W niektrych sprawach consigliori musia dziaa dla dona w sposb bardziej jawny, a
jednak nie wciga w to swojego szefa. Hagen lecia do Kalifornii wanie w takiej sprawie.
Uwiadomi sobie, e na jego karier consigliora powanie wpynie powodzenie albo poraka
tej misji. Z punktu widzenia interesw Rodziny to, czy Johnny Fontane dostanie upragnion
rol w filmie wojennym, czy nie, byo spraw pomniejsz. Znacznie waniejsze byo
spotkanie z Virgilem Sollozzo, ktre Hagen naznaczy na nastpny pitek. Jednake Hagen
wiedzia, e dla dona obydwie rzeczy maj jednakow wag, co jak dla kadego dobrego
consigliora przesdzao spraw.
Samolot o silniku tokowym wstrzsn i tak ju rozdygotanymi wntrznociami Hagena,
zamwi wic u stewardesy martini, aby je uspokoi. Zarwno don, jak i Johnny
poinformowali go o charakterze producenta filmowego, Jacka Woltza. Po tym wszystkim, co
mwi Johnny, Hagen wiedzia, e nigdy nie zdoa przekona Woltza. Ale nie mia adnych
wtpliwoci, e don dotrzyma obietnicy danej Johnnymu. Jego wasn rol bya rola
negocjatora i cznika.
Oparszy si wygodnie w fotelu, Hagen dokona przegldu wszystkich informacji
udzielonych mu tego dnia. Jack Woltz by jednym z trzech najwikszych producentw w
Hollywood, wacicielem wytwrni z tuzinami gwiazd na kontrakcie. Nalea do wydziau
kinematograficznego Biura Doradczego Prezydenta Stanw Zjednoczonych do Spraw
Informacji Wojennej, co oznaczao po prostu, e pomaga przy realizowaniu filmw
propagandowych. By na kolacji w Biaym Domu. Podejmowa J. Edgara Hoovera w swojej
siedzibie w Hollywood. Ale adna z tych rzeczy nie bya tak imponujca, jakby si
wydawao. Byy to wszystko stosunki oficjalne. Woltz nie mia adnej osobistej pozycji
politycznej, gwnie dlatego, e by skrajnym reakcjonist, a czciowo z tej racji, e by
megalomanem, ktry uwielbia sprawowa wadz niepowcigliwie, nie ogldajc si na
fakt, e przez to wyrastay spod ziemi legiony jego wrogw.
Hagen westchn. Nie bdzie sposobu rozbroi Jacka Woltza. Otworzy teczk i
poprbowa zaatwi jak papierkow robot, ale by zanadto zmczony. Zamwi nastpne
martini i zastanowi si nad swoim yciem. Niczego nie aowa, wrcz uwaa, e mia
ogromne szczcie. Bez wzgldu na przyczyny, kierunek, ktry sobie obra przed dziesiciu
laty, okaza si dla niego korzystny. Powiodo mu si, by tak zadowolony, jak tylko mg by
czowiek dorosy, i uwaa ycie za interesujce.
Tom Hagen by trzydziestopicioletnim, wysokim mczyzn o krtko przystrzyonych
wosach, bardzo szczupym, wygldajcym bardzo zwyczajnie. By adwokatem, ale nie
wykonywa waciwej, konkretnej roboty prawniczej dla Rodziny Corleone, chocia
zajmowa si praktyk prawn przez trzy lata po zoeniu egzaminu adwokackiego.
Majc lat jedenacie by towarzyszem zabaw rwnie jedenastoletniego Sonnyego
Corleone. Matka Hagena zaniewidziaa, a potem umara w jedenastym roku jego ycia.
Ojciec, ktry zawsze pi duo, sta si alkoholikiem. By ciko pracujcym stolarzem, ktry
nigdy w yciu nie zrobi niczego nieuczciwego. Jednake pijastwo zniszczyo jego rodzin i
w kocu go zabio. Tom Hagen zosta sierot, wasa si po ulicach i sypia w bramach
domw. Jego modsz siostr umieszczono w przytuku, ale w latach dwudziestych instytucje
spoeczne nie zajmoway si sprawami jedenastoletnich chopcw, ktrzy byli tak
niewdziczni, e uchylali si od ich opieki. Hagen mia poza tym infekcj oka. Ssiedzi
szeptali midzy sob, e dosta j lub odziedziczy po matce i mona si od niego zarazi.
Unikano go. Sonny Corleone, serdeczny i przedsibiorczy jedenastolatek, przyprowadzi
kumpla do domu i zada, eby go tam przyjto. Tom Hagen dosta talerz gorcego spaghetti
z tustym, zawiesistym sosem pomidorowym, ktrego smaku nigdy nie zapomnia, a potem
metalowe skadane ko do spania.
W najnaturalniejszy sposb, bez zbdnych sw i dyskusji, don Corleone pozwoli
chopcu pozosta w swoim domu. Sam zabra go do lekarza specjalisty, ktry wyleczy
infekcj oka. Posa go do collegeu i szkoy prawniczej. W tym wszystkim don dziaa nie jak
ojciec, ale raczej jak opiekun. Nie okazywa czuoci, ale, rzecz do szczeglna, traktowa
Hagena z wiksz uprzejmoci ni wasnych synw, nie narzuca mu rodzicielskiej woli. To
sam chopiec postanowi i do szkoy prawniczej po collegeu. Sysza kiedy, jak don
Corleone powiedzia: Prawnik ze swoj teczk moe nakra si wicej ni stu ludzi z
rewolwerami. Tymczasem, ku wielkiemu niezadowoleniu ojca, Sonny i Freddie nalegali,
eby si wczy do interesw rodzinnych po ukoczeniu szkoy redniej. Jedynie Michael
poszed do collegeu i zacign si do piechoty morskiej nazajutrz po Pearl Harbor.
Po zdaniu egzaminu adwokackiego Hagen oeni si, zaoy wasn rodzin. Panna
moda bya wosk dziewczyn z New Jersey, nawczas jedn z nielicznych, ktre ukoczyy
college. Po weselu, ktre odbyo si oczywicie w domu dona Corleone, don zaofiarowa si,
e pomoe Hagenowi w kadym przedsiwziciu, jakie sobie upatrzy, bdzie przysya mu
klientw, umebluje kancelari, wprowadzi go w handel nieruchomociami. Tom Hagen
spuci gow i poprosi:
Chciabym pracowa u pana.
Don by zaskoczony, ale kontent.
A wiesz, kim ja jestem? zapyta.
Hagen kiwn gow. Wwczas nie zna jeszcze naprawd zasigu wadzy dona. Nie zna
go w gruncie rzeczy i przez nastpne lat dziesi, dopki nie zosta zastpc consigliora, gdy
Genco Abbandando zachorowa. Jednake kiwn gow i popatrzy donowi w oczy.
Pracowabym dla pana tak jak pascy synowie powiedzia majc na myli cakowit
lojalno, cakowit akceptacj rodzicielskiej boskoci dona. Don z tym zrozumieniem, ktre
ju wtedy przyczynio si do legendy o jego wielkoci, okaza modemu czowiekowi
pierwszy objaw ojcowskiego uczucia, odkd ten przyszed do jego domu. Wzi Hagena w
ramiona, uciska go krtko i odtd traktowa jak prawdziwego syna, cho czasem mawia:
Tom, nigdy nie zapominaj o swoich rodzicach, jakby przypominajc o tym zarwno sobie
samemu, jak i Hagenowi.
Nie byo moliwoci, eby Hagen o nich zapomnia. Jego matka bya niespena rozumu,
niechlujna i tak wyniszczona przez anemi, e ani nie moga odczuwa mioci do swoich
dzieci, ani jej udawa. Ojca Hagen nienawidzi. lepota matki przed mierci przerazia go, a
infekcja oka bya dopustem losu. By pewien, e olepnie. Kiedy umar ojciec, jedenastoletni
umys Toma Hagena dozna osobliwego urazu. Tom wczy si po ulicach jak zwierz
czekajce na mier, a do tego brzemiennego w skutki dnia, kiedy Sonny znalaz go picego
w gbi bramy i przyprowadzi do domu. To, co stao si potem, byo cudem. Jednake przez
cae lata Hagen miewa koszmary, nio mu si, e dors do wieku mskiego niewidomy,
chodzi stukajc bia lask, a za nim stukay biaymi laseczkami jego niewidome dzieci,
ebrzce na ulicach. Czasami, budzc si rano, widzia w pierwszym przebysku wiadomoci
twarz dona Corleone i wtedy czu si bezpieczny.
Don nalega, eby Tom odby trzy lata oglnej praktyki prawniczej prcz swoich
obowizkw wobec interesw Rodziny. To dowiadczenie okazao si pniej bezcenne, a
take usuno z umysu Hagena wszelkie wtpliwoci co do pracy dla dona Corleone.
Nastpnie spdzi dwa lata na praktyce w biurze znanej firmy adwokackiej od spraw karnych,
w ktrej don posiada pewne wpywy. Dla kadego byo oczywiste, e mia zdolnoci w tej
dziedzinie prawa. Dawa sobie dobrze rad, a kiedy przeszed wycznie na sub interesw
Rodziny, don Corleone nie mg ani razu zarzuci mu czegokolwiek w cigu nastpnych
szeciu lat.
Kiedy zosta zastpc consigliora, inne potne rodziny sycylijskie nazyway pogardliwie
Rodzin Corleone irlandzk band. To bawio Hagena. Nauczyo go take, i nie moe
mie nigdy nadziei na objcie po donie stanowiska gowy rodzinnych interesw. Ale by
zadowolony. To nigdy nie byo jego celem, takie ambicje byyby nieposzanowaniem w
stosunku do dobroczycy i jego rodziny.

Byo jeszcze ciemno, kiedy samolot wyldowa w Los Angeles. Hagen zameldowa si w
hotelu, wzi prysznic, ogoli si i patrzy, jak wit nadchodzi nad miasto. Zamwi sobie do
pokoju niadanie i gazety; odpoczywa do chwili, gdy o dziesitej rano przysza pora
spotkania z Jackiem Woltzem. Zorganizowanie tego spotkania byo zaskakujco atwe.
Poprzedniego dnia Hagen zadzwoni do najbardziej wpywowego czowieka w filmowych
zwizkach zawodowych, ktry nazywa si Billy Goff. Dziaajc w myl instrukcji dona
Corleone, Hagen poprosi Goffa, eby nazajutrz zaatwi mu spotkanie z Jackiem Woltzem i
eby da do zrozumienia Woltzowi, i jeli Hagen nie bdzie zadowolony z wyniku rozmowy,
w wytwrni filmowej moe nastpi strajk. W godzin pniej Hagen otrzyma telefon od
Goffa. Rozmowa miaa odby si o dziesitej rano. Woltz zosta poinformowany o
moliwoci strajku, ale najwyraniej nie zrobio to na nim wikszego wraenia powiedzia
Goff i doda:
Jeeli naprawd do tego dojdzie, bd musia sam porozmawia z donem.
Jeeli do tego dojdzie, on porozmawia z panem odrzek Hagen. Mwic to unika
czynienia jakichkolwiek obietnic. Nie by zdziwiony, e Goff tak si stosuje do ycze dona.
Formalnie imperium Rodziny nie rozcigao si poza obszar Nowego Jorku, ale don Corleone
sta si silny dziki temu, e wspomaga przywdcw zwizkw zawodowych. Wielu z nich
nadal miao wobec niego dugi wdzicznoci.
Tylko e naznaczenie tego spotkania na dziesit byo zym znakiem. wiadczyo o tym,
e Hagen bdzie pierwszy w kolejce, e nie zostanie zaproszony na obiad. Oznaczao, e
Woltz nisko go ceni. Goff nie zagrozi mu dostatecznie zapewne dlatego, e Woltz mia go na
swojej licie apwek. Czasami umiejtno dona do pozostawania w cieniu dziaaa na
niekorzy interesw Rodziny o tyle, e jego nazwisko nic nie mwio krgom zewntrznym.
Analiza Hagena okazaa si trafna. Woltz kaza mu czeka p godziny po oznaczonym
czasie. Hagenowi to nie przeszkadzao. Pokj recepcyjny by bardzo zbytkowny, bardzo
komfortowy, a na liwkowej kanapie naprzeciw siedziao najpikniejsze dziecko, jakie Hagen
kiedykolwiek widzia. Dziewczynka ta miaa nie wicej ni jedenacie czy dwanacie lat, bya
ubrana bardzo kosztownie, ale prosto, jak dorosa kobieta. Miaa niewiarygodnie zote wosy,
ogromne, niebieskie jak morze oczy i wiee malinowe usta. Towarzyszya jej kobieta bdca
najwyraniej jej matk, ktra staraa si zmusi Hagena wzrokiem do opuszczenia oczu, z
zimn arogancj, ktra budzia w nim ch trzepnicia jej po twarzy. Anielskie dziecko i
matka-smok myla Hagen odwzajemniajc spojrzenie matki.
W kocu ukazaa si wietnie ubrana, lecz tga kobieta w rednim wieku, ktra
poprowadzia go przez szereg pokoi biurowych do gabinetu-apartamentu producenta
filmowego. Na Hagenie zrobia wraenie pikno tych pokoi oraz kobiet, ktre w nich
pracoway. Umiechn si. Byy to wszystko spryciarki, ktre usioway wkrci si do filmu
biorc biurowe posady, a wikszo miaa pracowa w tym biurze przez reszt ycia albo do
chwili, gdy pogodz si z porak i wrc do rodzinnych miast.
Jack Woltz by wysokim, silnie zbudowanym mczyzn z wydatnym brzuchem, nieomal
przesonitym przez doskonale skrojony garnitur. Hagen zna histori Woltza. W wieku
dziesiciu lat turla na East Side puste beczki po piwie i rczne wzki. Majc lat dwadziecia
pomaga ojcu dozorowa robotnikw odzieowych. Majc trzydziestk wyjecha z Nowego
Jorku na Zachd, zainwestowa pienidze w piciocentowy kinoteatr i sta si pionierem
filmu. W czterdziestym smym roku ycia by najpotniejszym magnatem filmowym w
Hollywood, nadal prostackim w mowie, zachannym na miostki, by rozszalaym wilkiem,
ktry szerzy spustoszenie w stadkach bezradnych modych gwiazdeczek. W wieku lat
pidziesiciu przeobrazi si. Zacz bra lekcje wymowy, od angielskiego lokaja nauczy si
ubiera, a od angielskiego kamerdynera, jak zachowywa si w towarzystwie. Kiedy jego
pierwsza ona umara, oeni si z pikn aktork wiatowej sawy, ktra nie lubia aktorstwa.
Obecnie, majc lat szedziesit, zbiera obrazy starych mistrzw, by czonkiem doradczego
Komitetu Prezydenta i zaoy multimilionow fundacj swego imienia dla popierania
rozwoju sztuki filmowej. Jego crka wysza za angielskiego lorda, syn oeni si z wosk
ksiniczk.
Jego najnowsz pasj, jak skwapliwie donosili wszyscy komentatorzy filmowi w
Ameryce, bya stajnia wycigowa, na ktr w cigu ubiegego roku wyda dziesi milionw
dolarw. Sta si sensacj prasow, kupujc synnego angielskiego konia wycigowego
Chartuma za niewiarygodn sum szeciuset tysicy dolarw, a potem oznajmiajc, e ten
niezwyciony wycigowiec zostanie wycofany z toru i przeznaczony wycznie na
reproduktora w stajni Woltza.
Przyj Hagena uprzejmie; mia piknie, rwno opalon, starannie wygolon twarz,
wykrzywion w grymas majcym by umiechem. Mimo wszystkich wydanych pienidzy,
mimo zabiegw najwytrawniejszych specjalistw, wida byo po nim jego wiek, skra na
twarzy wygldaa tak, jakby j pozszywano. Jednake w jego ruchach bya olbrzymia
witalno i mia to samo co don Corleone wejrzenie czowieka rzdzcego w sposb
absolutny wiatem, w ktrym yje.
Hagen przystpi od razu do rzeczy. Powiedzia, e jest wysannikiem przyjaciela
Johnnyego Fontane. e ten przyjaciel jest bardzo potnym czowiekiem, ktry ywiby dla
pana Woltza wdziczno i niewygas przyja, gdyby pan Woltz wywiadczy mu pewn
drobn uprzejmo. T drobn uprzejmoci byoby obsadzenie Johnnyego Fontane w
nowym filmie wojennym, ktry wytwrnia zamierza rozpocz w nastpnym tygodniu.
Zeszyta twarz by nieporuszona, grzeczna.
A jakie uprzejmoci moe wywiadczy mi paski przyjaciel? zapyta Woltz. W jego
gosie by ledwie lad protekcjonalnoci.
Hagen j zignorowa. Wyjani:
Szykuj si dla pana pewne kopoty ze zwizkami zawodowymi. Mj przyjaciel moe
absolutnie zagwarantowa, e te kopoty znikn. Ma pan wybitnego gwiazdora, ktry
przynosi paskiej wytwrni mas pienidzy, ale wanie przerzuci si z marihuany na
heroin. Mj przyjaciel zagwarantuje, e paski gwiazdor nie bdzie mg ju wicej dosta
heroiny. A gdyby z biegiem lat wypyny jakie inne drobiazgi, telefon do mnie moe
rozwiza paskie problemy.
Jack Woltz sucha tego jak przechwaek dziecka. Wreszcie powiedzia szorstko,
rozmylnie z akcentem z East Sideu:
Pan chcesz ze mn na si?
Hagen odrzek chodno:
Absolutnie nie. Przyszedem prosi o przysug dla przyjaciela. Staraem si wyjani,
e pan nic na tym nie straci.
Twarz Woltza staa z gniewu. Usta mu si wykrzywiy, gste, ufarbowane na czarno
brwi cigny si, tworzc grub krech nad byszczcymi oczami. Pochyli si nad biurkiem
ku Hagenowi.
W porzdku, ty wymuskany draniu, wyo kaw na aw tobie i twojemu szefowi,
kimkolwiek on jest. Johnny Fontane nigdy nie dostanie tej roli. eby nie wiem ilu
makaroniarskich chojrakw z mafii wylazo spod ziemi. Odchyli si w fotelu. I swko
porady dla pana, przyjacielu. J. Edgar Hoover, przypuszczam, e pan o nim sysza Woltz
umiechn si ironicznie jest moim osobistym przyjacielem. Jeeli dam mu zna, e mnie
naciskaj, nawet nie bdziecie wiedzieli, co wam spado na eb.
Hagen sucha cierpliwie. Spodziewa si czego lepszego po czowieku formatu Woltza.
Czy to moliwe, eby kto postpujcy tak gupio mg wznie si na szczyt
przedsibiorstwa wartego setki milionw? Nad tym naleao si zastanowi, poniewa don
rozglda si za nowymi rzeczami, w ktre mgby woy pienidze, a jeli naczelne mzgi
tego przemysu byy tak tpe, film mg by wanie tym, czego szuka. Wymysami Hagen
wcale si nie przejmowa. Nauczy si sztuki negocjowania od samego dona. Nigdy nie
wpadaj w gniew poucza go. Nigdy nie stosuj groby. Przekonuj ludzi. Sowo
przekonywa brzmiao o tyle lepiej po wosku, rajunah, gdy znaczyo poczy. Sztuka ta
polegaa na ignorowaniu wszelkich zniewag, nadstawianiu drugiego policzka. Hagen widzia
dona siedzcego przy stole negocjacyjnym przez osiem godzin, poykajcego zniewagi,
usiujcego wyperswadowa znanemu megalomaskiemu zwolennikowi silnej rki, eby
poprawi swoje obyczaje. Po upywie tych omiu godzin don Corleone rozoy rce
bezradnym gestem, powiedzia do pozostaych obecnych przy stole: C, ten czowiek nie
daje si przekona, i wymaszerowa z pokoju. Zwolennik silnej rki zbiela ze strachu.
Wyprawiono wysannikw, eby sprowadzili dona z powrotem. Porozumienie zawarto, ale w
dwa miesice pniej zwolennik silnej rki zosta zastrzelony w swym ulubionym zakadzie
fryzjerskim.
Tote Hagen zacz znowu, mwic najzwyczajniejszym gosem.
Niech pan rzuci okiem na mj bilet wizytowy. Jestem adwokatem. Czy nadstawiabym
karku? Czy wypowiedziaem jedno sowo groby? Powiem jedynie, e jestem gotw przyj
wszelkie paskie warunki, byleby Johnny Fontane dosta t rol. Sdz, e zaproponowaem
ju bardzo duo za tak drobn uprzejmo. Uprzejmo, ktra, o ile wiem, byaby w paskim
interesie. Johnny mwi mi, i pan przyznaje, e byby doskonay w tej roli. I niech mi bdzie
wolno doda, e nigdy nie poproszono by pana o t uprzejmo, gdyby tak nie byo. Jeeli
pan niepokoi si o zainwestowane pienidze, mj klient chtnie sfinansuje ten film. Ale
chciabym postawi spraw absolutnie jasno. Rozumiemy, e paskie nie oznacza nie.
Nikt pana nie moe zmusi ani tego nie prbuje. Mog doda, e paska przyja z panem
Hooverem jest nam znana, i mj mocodawca szanuje pana za to. Szanuje t przyja bardzo.
Woltz gryzmoli co ogromnym czerwonym pirem. Wzmianka o pienidzach pobudzia
jego zainteresowanie, wic przesta robi gryzmoy. Powiedzia protekcjonalnie:
Koszt tego filmu jest przewidziany na pi milionw.
Hagen gwizdn cicho, aby pokaza, e to wywaro na nim wraenie. Potem rzek
niedbale:
Mj szef ma wielu przyjaci, ktrzy popieraj jego opini.
Po raz pierwszy Woltz zdawa si bra ca spraw powanie. Przyjrza si biletowi
wizytowemu Hagena.
Nigdy o panu nie syszaem. Znam wikszo wybitnych adwokatw w Nowym Jorku,
ale kim pan jest, u diaba?
Prowadz powane sprawy korporacyjne odrzek Hagen sucho. T zajem si
wyjtkowo. Wsta. Nie bd zabiera panu wicej czasu. Wycign rk, Woltz j
ucisn. Hagen postpi kilka krokw do drzwi i obrci si do Woltza. O ile mi wiadomo,
musi pan mie do czynienia z wieloma ludmi, ktrzy usiuj si wyda waniejsi ni s. W
moim przypadku jest odwrotnie. Moe by pan mnie sprawdzi u naszego wsplnego
znajomego? Jeeli pan si namyli, prosz zadzwoni do mojego hotelu. Przerwa. Moe
si to panu wyda witokradcze, ale mj klient jest w stanie zrobi dla pana rzeczy, ktre
nawet pan Hoover mgby uzna za bdce poza zasigiem. Zauway, e oczy producenta
si zwaj. Co wreszcie zaczynao dociera do Woltza. Nawiasem mwic, ogromnie
podziwiam paskie filmy powiedzia Hagen najprzymilniejszym tonem, na jaki mg si
zdoby. Mam nadziej, e pan bdzie mg nadal robi dobr robot. Nasz kraj jej
potrzebuje.
Pnym popoudniem Hagen otrzyma telefon od sekretarki producenta, e w cigu
godziny przyjedzie samochd, aby go zawie do wiejskiego domu pana Woltza na kolacj.
Sekretarka powiedziaa, e jazda trwa okoo trzech godzin, ale wz jest wyposaony w barek
oraz przekski. Hagen wiedzia, e Woltz polecia tam swoim prywatnym samolotem, i
zastanowi si, dlaczego nie zosta zaproszony, by odby t podr drog powietrzn. Gos
sekretarki doda uprzejmie:
Pan Woltz proponuje, eby pan wzi ze sob neseser, to odwiezie pana na lotnisko
jutro rano.
Tak zrobi zgodzi si Hagen. Bya to jeszcze jedna rzecz do przemylenia. Skd
Woltz wiedzia, e wraca porannym samolotem do Nowego Jorku? Zastanowi si nad tym
chwil. Najbardziej prawdopodobnym wytumaczeniem byo, e Woltz napuci na niego
prywatnych detektyww, by zebra wszelkie moliwe informacje. W takim razie Woltz z
pewnoci wiedzia, e reprezentuje dona, co oznaczao, e wie co o donie, to za z kolei
znaczyo, e jest teraz gotw podej do caej sprawy powanie. Wic jednak moe co da si
zrobi pomyla Hagen. I moe Woltz jest sprytniejszy, ni wyda si tego rana.

Siedziba Jacka Woltza wygldaa jak nieprawdopodobna dekoracja filmowa. Bya to
rezydencja w typie dworw na plantacjach Poudnia, z ogromnym terenem opasanym ziemn
alejk do konnej jazdy, ze stajniami i pastwiskami dla stada koni. ywopoty, klomby i
trawniki byy wypielgnowane tak starannie jak paznokcie gwiazdy filmowej.
Woltz przywita Hagena na oszklonej, klimatyzowanej werandzie. Producent by ubrany
po domowemu, w niebiesk koszul rozpit pod szyj, spodnie koloru musztardowego i
mikkie skrzane sanday. Jego twarda, pobrudona twarz obramowana tymi wszystkimi
barwami i kosztownymi tkaninami bya zaskakujca. Wrczy Hagenowi szklank martini i
wzi sobie drug z przygotowanej tacy. Wydawa si bardziej przyjazny ni rano. Otoczy
Hagena ramieniem i powiedzia:
Mamy niewiele czasu do kolacji, chodmy obejrze moje konie. Kiedy szli ku
stajniom, rzek: Sprawdziem pana, Tom. Powinien by pan wyjawi mi, e paskim szefem
jest Corleone. Mylaem, e pan jest jakim trzeciorzdnym kombinatorem, ktrego nasa
Johnny, eby mnie zastraszy. Ale ja si nie stracham. Nie, ebym chcia robi sobie wrogw,
na to nigdy nie szedem. No, ale teraz rozerwijmy si troch. O interesach moemy pogada
po kolacji.
Niespodziewanie Woltz okaza si prawdziwie uprzejmym gospodarzem. Wyjania
swoje nowe metody, innowacje, dziki ktrym mia nadziej uczyni swoj stajni
najwietniejsz w Ameryce. Wszystkie budynki stajenne byy ognioodporne, zaopatrzone w
najlepsze urzdzenia sanitarne i strzeone przez specjalny zesp prywatnych detektyww.
Wreszcie Woltz zaprowadzi Hagena do boksu, na ktrego zewntrznej ciance bya
zawieszona ogromna plakieta z brzu. Na plakiecie widnia napis Chartum.
Ko stojcy w boksie by nawet dla niedowiadczonych oczu Hagena piknym
zwierzciem. Mia sier czarn jak smoa, z wyjtkiem biaej plamy w ksztacie rombu na
szerokim czole. Wielkie brzowe oczy byszczay jak zote jabka a czarna sier na
uminionym tuowiu lnia jak jedwab. Woltz powiedzia z dziecinn dum:
Najwspanialszy ko wycigowy na wiecie. Kupiem go zeszego roku w Anglii za
szeset kawakw. Zao si, e nawet rosyjscy carowie nie zapacili nigdy tyle za jednego
konia. Ale nie bd go puszcza na wycigi, bdzie reproduktorem. Zao najwietniejsz
stajni wycigow, jak ten kraj kiedykolwiek widzia. Pogadzi konia po grzywie i zawoa
cicho: Chartum, Chartum! W jego gosie bya prawdziwa mio i ko zareagowa. Woltz
zwrci si do Hagena: Wie pan, jestem dobrym jedcem, a pierwszy raz wsiadem na
konia, jak miaem pidziesit lat. Rozemia si. Moe ktr z moich babek w Rosji
zgwaci Kozak i mam w sobie jego krew. Pogadzi Chartuma po brzuchu i powiedzia ze
szczerym podziwem: Niech pan popatrzy na jego kutasa. Powinienem mie takiego.
Wrcili do domu na kolacj. Do stou podawali trzej lokaje pod nadzorem kamerdynera,
obrus przetykany by zotymi nimi, zastawa bya ze srebra, ale potrawy Hagen uzna za
przecitne. Woltz najwidoczniej mieszka sam i rwnie widocznie nie by czowiekiem
dbajcym o jedzenie. Hagen zaczeka, a obaj zapalili ogromne hawaskie cygara, i dopiero
wtedy zapyta Woltza:
Wic, czy Johnny to dostaje, czy nie?
Nie mog odrzek Woltz. Nie mog wsadzi Johnnyego do tego filmu, chobym
chcia. Kontrakty ze wszystkimi wykonawcami s ju podpisane i zaczynamy krci w
przyszym tygodniu. Nie mog tego adnym sposobem zaatwi.
Hagen powiedzia ze zniecierpliwieniem:
Prosz pana, wielkim plusem pertraktowania z czowiekiem bdcym na szczycie jest
to, e taka wymwka nie ma znaczenia. Moe pan zrobi wszystko, co pan zechce. Pykn z
cygara. Nie wierzy pan, e mj klient moe dotrzyma obietnicy?
Woltz odpar sucho:
Przypuszczam, e bd mia kopoty ze zwizkami zawodowymi. Ten dra, Goff,
dzwoni do mnie w tej sprawie i po tym, co mwi, nikt by si nie domyli, e mu odpalam
po cichu sto kawakw rocznie. I wierz, e jestecie w stanie odcign od heroiny tego
supermskiego pedaa, mojego gwiazdora. Ale mnie to jest obojtne, a swj film mog sam
sfinansowa. Bo nienawidz tego drania Fontane. Niech pan przekae swojemu szefowi, e
tej jednej uprzejmoci nie mog mu zrobi, ale niech si znw do mnie zwrci w jakiej innej
sprawie. Jakiejkolwiek w ogle.
Ty chytry obuzie, to po co mnie tu cigne? pomyla Tom. Producent mia jakie
zamiary. Hagen powiedzia zimno:
Nie sdz, eby pan rozumia sytuacj. Pan Corleone jest ojcem chrzestnym Johnnyego
Fontane. To s bardzo bliskie, bardzo uwicone zwizki religijne. Woltz pochyli z
szacunkiem gow na t wzmiank o religii. Hagen cign dalej: Wosi maj takie
powiedzonko, e wiat jest tak twardy, i czowiek musi mie dwch ojcw, eby si nim
opiekowali, i dlatego ma ojca chrzestnego. Poniewa ojciec Johnnyego nie yje, pan
Corleone jeszcze bardziej poczuwa si do odpowiedzialnoci. A jeli idzie o ponowne
zwrcenie si do pana, to pan Corleone jest na to o wiele za wraliwy. Nigdy nie prosi o
drug uprzejmo, kiedy mu odmwiono pierwszej.
Woltz wzruszy ramionami.
Bardzo auj. Odpowied brzmi nadal: nie. Ale skoro pan ju tu jest, ile bdzie mnie
kosztowao usunicie tych kopotw ze zwizkami zawodowymi? Gotwk. Teraz.
To rozwizywao Hagenowi jedn zagadk. Dlaczego Woltz powica mu tyle czasu,
skoro ju postanowi nie dawa roli Johnnyemu. I tego nie mona byo zmieni podczas
obecnego spotkania. Woltz czu si bezpieczny; nie ba si potgi dona Corleone. I na pewno
ze swymi rzdowymi koneksjami politycznymi, sw znajomoci z szefem FBI, olbrzymi
osobist fortun i absolutn wadz w przemyle filmowym, nie mg si czu zagroony
przez dona Corleone. Dla kadego inteligentnego czowieka, take i dla Hagena, Woltz
najwyraniej oceni waciwie sytuacj. By nie do zdobycia dla dona, skoro by gotw
ponie straty wynike ze strajku. Tylko jedna rzecz w caym tym rwnaniu bya bdna. Don
Corleone obieca swojemu synowi chrzestnemu, e dostanie t rol, a, o ile Hagenowi byo
wiadomo, don Corleone w takich sprawach nigdy nie zama danego sowa. Hagen przemwi
spokojnie:
Pan mnie rozmylnie le rozumie. Usiuje pan zrobi ze mnie wsplnika wymuszenia.
Pan Corleone obiecuje wstawi si za panem w tej sprawie ze zwizkami po przyjacielsku, w
zamian za paskie wstawiennictwo za jego klientem. Przyjazna wymiana wpyww, nic
wicej. Ale widz, e pan mnie nie bierze powanie. Osobicie sdz, e to bd.
Woltz, jakby czeka na tak chwil, pozwoli sobie na gniew.
Rozumiem doskonale. To styl mafii, prawda? Naoliwione, sodkie gadanie, kiedy w
gruncie rzeczy grozicie. Wic postawi spraw jasno. Johnny Fontane nigdy nie dostanie tej
roli, a jest do niej stworzony. Zrobiaby z niego wielkiego gwiazdora. Ale nigdy nim nie
bdzie, bo nie cierpi tego lewicujcego ptaka i przepdz go z filmu. A powiem panu
dlaczego. Zmarnowa jedn z moich najbardziej wartociowych protegowanych. Przez pi
lat szkoliem t dziewczyn, braa lekcje piewu, taca, gry aktorskiej, wydaem na ni setki
tysicy dolarw. Miaem z niej zrobi gwiazd. Bd jeszcze bardziej szczery, eby panu
pokaza, e to nie bya tylko sprawa dolarw i centw. Ta dziewczyna bya pikna i bya
najwspanialsz dup, jak miaem, a miaem rne po caym wiecie. Umiaa czowieka ssa
jak pompa wodna. I przyszed Johnny z tym swoim naoliwionym gosem i kataryniarskim
urokiem, i ucieka ode mnie. Cisna wszystko, eby mnie tylko omieszy. Czowiek na
moim stanowisku, prosz pana, nie moe sobie pozwoli na omieszenie. Musz Johnnyemu
odpaci.
Po raz pierwszy udao si Woltzowi zadziwi Hagena. Uwaa za niepojte, eby dorosy,
majtny czowiek pozwoli takim bahostkom wpywa na swoj ocen w sprawie dotyczcej
interesw, i to tak wanej. W wiecie Hagena, wiecie Corleonew, fizyczne pikno,
seksualne walory kobiet nie miay najmniejszego znaczenia w rzeczach konkretnych. Byy
spraw prywatn, chyba e chodzio o ycie maeskie czy hab rodziny. Hagen
zdecydowa si uczyni ostatni prb.
Ma pan absolutn suszno przyzna. Ale czy paskie urazy s tak istotne?
Odnosz wraenie, e pan nie zrozumia, jak wana jest dla mojego klienta ta drobna
uprzejmo. Pan Corleone trzyma w ramionach malutkiego Johnnyego, kiedy go chrzczono.
Kiedy ojciec Johnnyego umar, pan Corleone przej obowizki rodzicielskie, w istocie jest
nazywany Ojcem Chrzestnym przez wielu, wielu ludzi, ktrzy chc mu okaza szacunek i
wdziczno za pomoc, jakiej im udzieli. Pan Corleone nigdy nie opuszcza swoich
przyjaci.
Woltz wsta raptownie.
Chyba ju do si nasuchaem. obuzy nie wydaj mi rozkazw, to ja im je wydaj.
Jeeli podnios suchawk tego telefonu, spdzisz pan noc w wizieniu. A jeli ten mafijny
kacyk sprbuje czego ostrego, dowie si, e nie jestem kierownikiem orkiestry. A jake, o tej
historii take syszaem. Suchaj pan, ten paski Corleone nawet nie bdzie wiedzia, co go
trafio. Chobym mia uy swoich wpyww w Biaym Domu.
Gupi, gupi dra. Jakim cudem, u licha doszed do tego, eby by pezzonovante?
zastanawia si Hagen. Doradca prezydenta, szef najwikszej wytwrni filmowej na wiecie.
Don bezwzgldnie powinien wzi si do interesw filmowych. I ten facet bierze jego sowa
za sentymentalne bzdury bez pokrycia. Nic do niego nie dociera.
Dzikuj panu za kolacj i miy wieczr powiedzia. Czy mgby pan kaza
odwie mnie na lotnisko? Chyba nie zostan na noc. Umiechn si zimno do Woltza.
Pan Corleone jest czowiekiem, ktry wymaga, eby mu od razu przekazywano ze
wiadomoci.
Czekajc pod owietlon kolumnad na samochd, Hagen zobaczy dwie kobiety
wsiadajce do dugiej limuzyny, ktra ju staa na podjedzie. Bya to owa pikna,
dwunastoletnia zotowosa dziewczynka i jej matka, ktre widzia rano w biurze Woltza.
Teraz jednake przelicznie wykrojone usta dziewczynki byy jakby rozmazane w olbrzymi,
row mas. Bkitne oczy miaa zamglone, a kiedy schodzia po schodach do samochodu,
jej dugie nogi chwiay si jak nogi okulawionego rebicia. Matka podtrzymywaa
dziewczynk, pomagaa jej wsi, sykaa jej do ucha rozkazy. Obrcia gow, by rzuci
Hagenowi krtkie, ukradkowe spojrzenie, i dostrzeg w jej oczach poncy, jastrzbi triumf. A
potem i ona znikna we wntrzu limuzyny.
Wic to dlatego nie zabrano mnie samolotem z Los Angeles pomyla Hagen.
Dziewczynka i jej matka przyleciay tu razem z producentem. To dao Woltzowi do duo
czasu, eby odpocz przed kolacj i posun t ma. I Johnny chcia y w tym wiecie?
Powinszowa Johnnyemu i powinszowa Woltzowi.

Paulie Gatto nie cierpia roboty na chybcika, zwaszcza gdy w gr wchodzia przemoc. A
co takiego jak dzisiaj, cho byo atwizn, mogo przemieni si w powan histori, gdyby
kto zrobi bd. Popijajc piwo zerkn, by sprawdzi, co te dwa mode ptaki wyrabiaj z
dwiema dziwkami przy barze.
Paulie Gatto wiedzia wszystko, co trzeba byo wiedzie o tych dwch smarkaczach.
Nazywali si Jerry Wagner i Kevin Moonan. Mieli mniej wicej po dwadziecia lat, byli
przystojni, ciemnowosi, wysocy, dobrze zbudowani. Obaj mieli za dwa tygodnie wrci do
collegeu, ojcowie obydwu posiadali polityczne wpywy, i to, oraz fakt, e byli studentami,
chronio ich dotychczas od poboru. Poza tym obydwaj dostali wyroki z zawieszeniem za
napa na crk Ameriga Bonasery. Parszywe dranie myla Paulie Gatto. Uchylaj si od
poboru, naruszaj zawieszenie wyroku chlajc po pnocy w barze, uganiaj si za szmatami.
Gwniarze. Sam Paulie Gatto dosta odroczenie poboru, poniewa jego lekarz przedoy
komisji poborowej zawiadczenie stwierdzajce, e jego pacjent, pci mskiej, biay, lat
dwadziecia sze, nieonaty, by leczony za pomoc elektrowstrzsw na zaburzenia
umysowe. Wszystko to byo oczywicie kamstwem, ale Paulie Gatto uwaa, e zasuy
sobie na zwolnienie od poboru. Zostao ono zaatwione przez Clemenz, kiedy Gatto
wykaza si w interesach Rodziny.
Clemenza powiedzia mu, e z t robot trzeba si pospieszy, zanim chopcy wyjad do
collegeu. Dlaczego, do cholery, musi si to robi w Nowym Jorku? zastanawia si Gatto.
Clemenza zawsze wydawa ekstrarozkazy, zamiast po prostu nada robot. Jeeli teraz te
dwie dziwki wyjd razem z gwniarzami, jeszcze jeden wieczr bdzie zmarnowany.
Usysza, jak jedna z dziewczyn rozemiaa si:
Zwariowae, Jerry? Nie jad z wami adnym samochodem. Nie chc wyldowa w
szpitalu jak tamta biedaczka.
Jej gos nabrzmia zoliw satysfakcj. To wystarczyo Gattowi. Dokoczy piwa i
wyszed na ciemn ulic. Doskonale. Byo po pnocy. Jeszcze tylko w jednym barze palio
si wiato. Sklepy byy pozamykane. Policyjnym wozem patrolowym zaj si Clemenza.
Mieli tdy nie przejeda, dopki nie dostan wezwania przez radio; wtedy przyjad.
Opar si o czterodrzwiowego chevroleta. Na tylnym siedzeniu czekali dwaj ludzie,
prawie niewidoczni, cho byli bardzo masywni. Paulie powiedzia:
Bierzcie ich, jak wyjd.
Nadal uwaa, e to wszystko zorganizowano za szybko. Clemenza da mu odbitki zdj
policyjnych obu smarkaczy i cynk, gdzie popijaj co noc, eby podrywa w barze
dziewczyny. Paulie zwerbowa dwch silnorkich Rodziny i wskaza im smarkaczy. Wyda
im te instrukcje. adnych ciosw w czubek albo w ty gowy eby nie byo jakiego
przypadkowego nieszczcia. Poza tym mogli i na caego. Udzieli im tylko jednego
ostrzeenia:
Jeeli ci gwniarze wyjd ze szpitala wczeniej ni po miesicu, wrcicie do
prowadzenia ciarwek.
Dwaj masywni mczyni wysiedli z samochodu. Obaj byli eksbokserami, ktrym nigdy
nie udao si wyj poza mae kluby i ktrym Sonny Corleone da drobne zajcia lichwiarskie,
tak e mogli zarabia na przyzwoite utrzymanie. Ma si rozumie, pragnli okaza swoj
wdziczno.
Kiedy Jerry Wagner i Kevin Moonan wyszli z baru, byli w nastroju doskonale
uatwiajcym spraw. Docinki dziewczyny podraniy ich modziecz prno. Paulie
Gatto, oparty o zderzak samochodu, zawoa do nich z urgliwym miechem:
Ty, Casanova, te dziwki was niele spawiy!
Obaj modzi ludzie z radoci obrcili si przeciwko niemu. Paulie Gatto zdawa si by
idealnym ujciem dla ich upokorzenia. Niski, drobny, z twarz asicy i jeszcze przemdrzay
na dodatek. Rzucili si na niego ochoczo i natychmiast poczuli, e wykrcili im rce dwaj
mczyni, ktrzy zapali ich z tyu. W tej samej chwili Paulie Gatto wsun na praw do
specjalnie zrobiony kastet, nabijany elaznymi kolcami gruboci jednej szesnastej cala.
Uderzenie wyliczy dobrze, trenowa w sali gimnastycznej trzy razy w tygodniu. Rbn
chopaka nazwiskiem Wagner prosto w nos. Czowiek trzymajcy Wagnera unis go z ziemi,
Paulie zamachn si i uderzy sierpowym w doskonale podstawion pachwin. Wagner
zwiotcza, a masywny mczyzna upuci go na ziemi. Zabrao to nie wicej ni sze
sekund.
Teraz obaj skierowali uwag na Kevina Moonana, ktry usiowa krzycze. Czowiek
przytrzymujcy go z tyu unieruchamia go z atwoci jednym olbrzymim muskularnym
ramieniem. Drugie zacisn na szyi Moonana, eby zdawi wszelkie odgosy.
Paulie Gatto wskoczy do samochodu i wczy silnik. Obaj ogromni mczyni tukli
Moonana na miazg. Robili to przeraajco metodycznie, tak jakby mieli mnstwo czasu. Nie
zadawali ciosw bezadnie, tylko odmierzonymi, powolnymi seriami, w ktre wkadali cay
ciar swoich masywnych cia. Po kadym ciosie sycha byo odgos pkajcej skry. Gatto
zerkn na twarz Moonana. Bya nie do poznania. Obaj mczyni zostawili Moonana
lecego na chodniku i zajli si Wagnerem. Wagner usiowa si podnie i zacz woa o
pomoc. Kto wyszed z baru i obaj mczyni musieli teraz pracowa szybciej. Obalili
Wagnera na kolana. Jeden zapa go za rk i wykrci j, a drugi kopn go w krzy. Rozleg
si trzask, a na ryk blu Wagnera pootwieray si okna na caej ulicy. Obaj mczyni
spieszyli si bardzo. Jeden przytrzyma Wagnera, ujmujc jego gow oburcz jak w imado.
Drugi grzmotn olbrzymi pici, w tak unieruchomiony cel. Z baru wybiegli ludzie, ale
nikt nie prbowa interweniowa. Paulie Gatto zawoa:
Chodcie, wystarczy!
Dwaj ogromni mczyni wskoczyli do samochodu, a Paulie da gazu. Kto mg opisa
wz i poda numer rejestracyjny, ale to nie miao znaczenia. Bya to skradziona tabliczka
kalifornijska, a w Nowym Jorku byo sto tysicy czarnych limuzyn marki Chevrolet.
Rozdzia 2
Tom Hagen pojecha do swojej kancelarii adwokackiej w miecie w czwartek rano.
Zamierza podgoni papierkow robot, eby mie wszystko wyczyszczone przed pitkowym
spotkaniem z Virgilem Sollozzo. Spotkaniem tak doniosym, e prosi dona, aby cay wieczr
powici na rozmow o propozycji, ktr, jak wiedzieli, Sollozzo przedoy kierujcym
interesami Rodziny. Hagen chcia pozaatwia wszystkie drobne sprawy, eby mc uda si
na to przygotowawcze spotkanie ze spokojn gow.
Don nie wyda si zaskoczony, kiedy Hagen wrci z Kalifornii pnym wieczorem we
wtorek i przedstawi mu wyniki negocjacji z Woltzem. Kaza Hagenowi powtrzy wszystkie
szczegy i skrzywi si z niesmakiem, gdy Hagen opowiedzia o piknej dziewczynce i jej
matce. Mrukn infamit, co byo u niego najmocniejszym potpieniem. Zada Hagenowi
jedno kocowe pytanie:
Czy to jest naprawd czowiek z jajami?
Hagen zastanowi si, co dokadnie don rozumia przez to pytanie. Z biegiem lat nauczy
si, i kryteria dona s tak odmienne od kryteriw innych ludzi, e rwnie i te sowa mogy
mie inne znaczenie. Czy Woltz jest czowiekiem z charakterem? Czy ma siln wol? Na
pewno tak, ale don nie o to pyta. Czy producent filmowy ma tyle odwagi, eby si nie da
zastraszy? Czy gotw jest ponie cik strat finansow, jak spowodowaaby zwoka w
realizacji filmu, oraz skandal, jakim byoby ujawnienie, e jego wielki gwiazdor uywa
heroiny? Znowu odpowied brzmiaa: tak. Ale don nie o to pyta. W kocu Hagen
przetumaczy sobie waciwie to pytanie. Czy Jack Woltz ma odwag zaryzykowa
wszystko, narazi si na strat wszystkiego dla samej zasady, dla honoru, dla zemsty?
Hagen umiechn si. Robi to rzadko, lecz teraz nie mg si oprze, by zaartowa z
donem.
Pan pyta, czy on jest Sycylijczykiem?
Don kiwn z zadowoleniem gow, doceniajc pochlebny dowcip i jego trafno.
Nie powiedzia Hagen.
To byo wszystko. Don zastanawia si nad tym zagadnieniem do nastpnego dnia. W
rod po poudniu wezwa do siebie Hagena i wyda mu instrukcje. Instrukcje te wypeniy
Hagenowi reszt dnia pracy i pozostawiy go oszoomionego z podziwu. Nie mia
najmniejszych wtpliwoci, e don rozwiza problem i e Woltz zadzwoni tego rana z
wiadomoci, i Johnny Fontane ma gwn rol w jego nowym filmie wojennym.
W tej chwili telefon rzeczywicie zadzwoni, ale odezwa si Amerigo Bonasera. Gos
przedsibiorcy pogrzebowego dra z wdzicznoci. Prosi Hagena, eby przekaza donowi
jego dozgonn przyja. Wystarczy, eby don si do niego zwrci. On, Amerigo Bonasera,
odda ycie za umiowanego Ojca Chrzestnego. Hagen zapewni go, e powtrzy to donowi.
Daily News zamieciy na rozkadwce zdjcia Jerrygo Wagnera i Kevina Moonana
lecych na ulicy. Umiejtnie zrobione fotografie byy przeraajce, obaj wydawali si
miazg istot ludzkich. News donosiy, e cudem pozostali przy yciu, cho bd musieli
przebywa w szpitalu przez cae miesice i podda si operacjom plastycznym. Hagen
sporzdzi notatk dla Clemenzy, e naley co uczyni dla Pauliego Gatto. Najwyraniej zna
si na robocie.
Hagen pracowa szybko i sprawnie przez nastpne trzy godziny, zestawiajc
sprawozdania o przychodach z nalecego do dona przedsibiorstwa handlu
nieruchomociami, z jego firmy importu oliwy i przedsibiorstwa budowlanego. adne z nich
nie szo zbyt dobrze, ale teraz, kiedy wojna si zakoczya, powinny byy si wzbogaci.
Prawie zapomnia o sprawie Johnnyego Fontane, gdy sekretarka daa mu zna, e dzwoni
Kalifornia. Poczu lekki dreszcz wyczekiwania, gdy podnis suchawk i powiedzia:
Tu mwi Hagen.
Gos, ktry odezwa si w telefonie, by nie do poznania, zmieniony z nienawici i pasji.
Ty pieprzony draniu! wrzeszcza Woltz. Wsadz ci do kryminau na sto lat.
Wydam ostatniego centa, eby ci dorwa. Temu Johnnyemu Fontane ka obern jaja,
syszysz mnie, ty makaroniarski gnojku?
Hagen powiedzia uprzejmie:
Jestem pochodzenia irlandzko-niemieckiego.
Nastpia duga pauza, a potem szczknicie odkadanej suchawki. Hagen umiechn
si. Woltz ani razu nie wypowiedzia groby przeciwko samemu donowi Corleone. Geniusz
mia swoje dodatnie strony.

Jack Woltz zawsze sypia sam. Mia ko dostatecznie due na dziesi osb, a sypialni
tak wielk, e mona by nakrci w niej bal, lecz sypia sam od mierci pierwszej ony przed
dziesicioma laty. To nie znaczyo, e ju nie korzysta z kobiet. Fizycznie by krzepki
pomimo swego wieku, ale teraz pobudzay go tylko bardzo mode dziewczyny i wiedzia, e
kilka godzin wieczorem to wszystko, na co moe si zdoby modzieczo jego ciaa i jego
cierpliwo.
Tego czwartkowego poranka z jakiej przyczyny obudzi si wczenie. W wietle brzasku
jego olbrzymia sypialnia zdawaa si zamglona jak ka w oparach. Daleko w nogach ka
lea jaki znajomy ksztat i Woltz podwign si na okciach, by przyjrze si lepiej. Miao
to form koskiej gowy. Jeszcze otumaniony Woltz wycign rk i zapali nocn lampk.
To, co zobaczy, byo tak wstrzsajce, e poczu si fizycznie chory. Rzekby, jaki
olbrzymi mot kowalski zdzieli go w piersi, serce walio mu jak szalone i chwyciy go
mdoci. Jego wymioty rozbryzgay si na grubym dywanie.
Czarna, jedwabista gowa wspaniaego Chartuma, odrbana od tuowia, tkwia w gstej,
krwawej mazi. Wida byo biae, grube cigna. Pysk pokrywaa piana, a oczy wielkoci
jabek, niegdy byszczce jak zoto, miay kolor gnijcego owocu, gdy byy zasnute
wyciek krwi. Woltza ogarno zwierzce przeraenie i w tym przeraeniu zacz
wrzeszcze, wzywajc sub, i w tym przeraeniu zatelefonowa do Hagena, by miota
niepohamowane groby. Jego obkacze wrzaski przestraszyy lokaja, ktry zadzwoni po
jego osobistego lekarza i po zastpc w wytwrni. Jednake Woltz odzyska zmysy, zanim
przybyli.
By do gbi wstrznity. Jaki to czowiek by w stanie zabi zwierz warte szeset
tysicy dolarw? Bez sowa ostrzeenia. Bez adnych ukadw mogcych doprowadzi do
odwoania nakazanego czynu. Brak litoci, absolutne lekcewaenie wszelkich wartoci
wskazyway na czowieka, ktry uwaa siebie za jedyne prawo, wrcz za boga. I na
czowieka, co tak wol wspiera si i przebiegoci, ktre nie liczyy si z ochron stajni.
Woltz bowiem dowiedzia si tymczasem, e konia najwyraniej obezwadniono mocnymi
narkotykami, zanim kto bez popiechu odrba mu siekier ogromn, trjktn gow.
Ludzie z nocnej zmiany twierdzili, e nic nie syszeli. Woltzowi wydawao si to
nieprawdopodobiestwem. Mona byo ich zmusi do gadania. Zostali przekupieni i mona
byo ich zmusi, by powiedzieli, kto ich przekupi.
Woltz nie by czowiekiem gupim, tylko po prostu bezmiernym egocentrykiem. Mylnie
sdzi, e wadza, ktr sprawowa w swoim wiecie, jest potniejsza od wadzy dona
Corleone. Po prostu potrzeba mu byo jakiego dowodu, e to nieprawda. Zrozumia, co to
znaczyo. e mimo caego bogactwa, mimo kontaktw z prezydentem Stanw
Zjednoczonych, mimo zapewnie o przyjani z dyrektorem FBI, skromny importer woskiej
oliwy moe kaza go zabi! Poniewa nie chcia da Johnnyemu Fontane w filmie roli, ktrej
ten pragn. To byo nie do wiary. Ludzie nie maj prawa tak postpowa. wiat nie moe w
ogle istnie, jeeli tak postpuj. To byo obdne. Znaczyo, e nie mona robi, co si chce
z wasnymi pienidzmi, z wasnymi przedsibiorstwami, z wadz wydawania rozkazw.
Byo to dziesi razy gorsze od komunizmu. Naleao to zmiady. Nie wolno do tego
dopuci.
Woltz pozwoli doktorowi zastosowa bardzo agodny rodek uspokajajcy. To mu
pomogo przyj do siebie i myle sensownie. Najbardziej wstrzsna nim nonszalancja, z
jak ten Corleone nakaza zniszczenie konia wiatowej sawy, wartego szeset tysicy
dolarw. Szeset tysicy dolarw! A to by dopiero pocztek. Woltz wzdrygn si. Pomyla
o yciu, ktre sobie zbudowa. By bogaty. Mg mie najpikniejsze kobiety wiata na
kiwnicie palca i za obietnic kontraktu. By przyjmowany przez krlw i krlowe. Prowadzi
najwspanialsze ycie, jakie mogy zapewni pienidze i wadza. Szalestwem byo
ryzykowa to wszystko dla kaprysu. Moe zdoa dobra si do Corleonea. Jaka jest
ustawowa kara za zabicie konia wycigowego? Rozemia si dziko, a doktor i sucy
popatrzyli na niego z nerwowym niepokojem. Nasuna mu si inna myl. Bdzie
pomiewiskiem Kalifornii po prostu dlatego, e kto wzgardliwie zlekceway jego potg w
taki zuchway sposb. To przesdzio spraw. To oraz myl, e moe, moe go nie zabij. e
maj w rezerwie co znacznie przemylniejszego i bardziej bolesnego.
Woltz wyda niezbdne zarzdzenia. Jego osobisty zaufany sztab przystpi do akcji.
Sucy i doktor poprzysigli tajemnic pod grob naraenia si na dozgonn wrogo
wytwrni i Woltza. Prasie podano do wiadomoci, e ko Chartum zdech na chorob, ktrej
nabawi si w drodze z Anglii. Rozkazano pogrzeba jego szcztki w nieujawnionym miejscu
na terenie posiadoci.
W sze godzin pniej Johnny Fontane otrzyma telefon od kierownika produkcji filmu,
e ma si zgosi do pracy w nastpny poniedziaek.

Tego wieczora Hagen uda si do domu dona, aby go przygotowa do wanego
spotkania nazajutrz z Virgilem Sollozzo. Don wezwa do siebie najstarszego syna; Sonny
Corleone, ze sw pyzat twarz Kupidyna cignit zmczeniem, popija teraz wod ze
szklanki. Musi nadal rn t druhn pomyla Hagen. Jeszcze jedno zmartwienie.
Don Corleone usadowi si w fotelu, pykajc z cygara di nobili. Hagen mia pudeko tych
cygar w swoim pokoju. Usiowa namwi dona, eby przeszed na hawaskie, ale don
twierdzi, e drapi go w gardle.
Czy wiemy wszystko, co trzeba nam wiedzie? zapyta don.
Hagen otworzy teczk, w ktrej mia swoje notatki. Nie byy one obciajce pod
adnym wzgldem po prostu tajne zapiski dajce mu pewno, e poruszy kady wany
szczeg.
Sollozzo zwraca si do nas o pomoc. Poprosi Rodzin, eby wyoya co najmniej
milion dolarw i przyobiecaa jak ochron przed prawem. Za to dostajemy udzia w
przedsiwziciu, nikt nie wie ile. Za Sollozza porczy Rodzina Tattagliw, ktra te moe
mie jaki udzia. Przedsiwziciem tym s narkotyki. Sollozzo ma kontakty w Turcji, gdzie
uprawiaj mak. Stamtd przesya si go na Sycyli. adnych kopotw. Na Sycylii ma
przetwrni do przerobu na heroin. Ma te niezawodne metody wyrabiania morfiny, a w
razie potrzeby znowu heroiny. Wydaje si, e ta przetwrnia na Sycylii jest pod kadym
wzgldem zabezpieczona. Jedyny haczyk to wwz towaru do naszego kraju, a potem
dystrybucja. Take kapita zakadowy. Milion dolarw w gotwce piechot nie chodzi.
Hagen zauway grymas dona Corleone. Starszy pan nie znosi zbdnych ozdobnikw w
sprawach dotyczcych interesw. Hagen pospiesznie mwi dalej:
Sollozza nazywaj Turkiem. Dwa powody. Spdzi wiele czasu w Turcji i jakoby ma
tureck on i dzieci. Po drugie. Podobno jest bardzo chybki do noa albo te by za modu.
Jednake tylko w interesach i z jakiej uzasadnionej przyczyny. Czowiek bardzo
kompetentny i samodzielny. Jest notowany, dwa razy siedzia w wizieniu, raz we Woszech i
raz w Stanach Zjednoczonych, i jest znany wadzom jako handlarz narkotykw. To mogoby
by dla nas plusem. Znaczy, e nigdy nie zostaby zwolniony od odpowiedzialnoci w zamian
za zeznania, poniewa jest uwaany za prowodyra, i oczywicie z uwagi na jego przeszo.
Poza tym ma on Amerykank i troje dzieci, i jest dobrym ojcem rodziny. Pjdzie na kad
odsiadk, jeeli bdzie wiedzia, e rodzina zostanie dobrze zaopatrzona w pienidze na ycie.
Don pykn z cygara i zapyta:
Santino, co o tym mylisz?
Hagen wiedzia, co powie Sonny. Sonnyego jtrzyo to, e jest pod wadz dona. Marzy
o jakiej duej samodzielnej operacji. Co takiego byoby idealne.
Sonny pocign duy yk whisky.
W tym biaym proszku jest kupa pienidzy stwierdzi. Ale to mogoby by
niebezpieczne. Niektrzy ludzie mogliby wyldowa w wizieniu na dwadziecia lat.
Powiedziabym, e gdybymy si trzymali z daleka od samych operacji i zajli si tylko
ochron i finansowaniem, mgby to by dobry pomys.
Hagen popatrza na Sonnyego z aprobat. Dobrze zagra sw kart. Trzyma si rzeczy
oczywistych, co byo dla niego najlepsz lini postpowania.
Don pykn z cygara.
A ty, Tom, jak uwaasz?
Hagen skupi si, eby by absolutnie uczciwym. Doszed ju do wniosku, e don odrzuci
propozycj Sollozza. Ale co gorsza, Hagen by przewiadczony, e tym razem, cho zdarzyo
si to zaledwie parokrotnie za jego pamici, don nie przemyla sprawy. Nie spoglda
dostatecznie daleko w przyszo.
Mw, Tom rzek don zachcajco. Nawet sycylijski consigliori nie zawsze zgadza
si z szefem. Wszyscy si rozemieli.
Uwaam, e powinien pan powiedzie: tak odpar Hagen. Zna pan wszystkie
oczywiste przyczyny. W narkotykach jest wicej potencjalnych pienidzy ni w jakimkolwiek
innym interesie, jeeli si do tego nie wemiemy, zrobi to kto inny, by moe Rodzina
Tattagliw. Przy swoich dochodach mog gromadzi coraz wicej i wicej wpyww
politycznych i policyjnych. Ich Rodzina stanie si silniejsza od naszej. W kocu dorw si do
nas, eby odebra nam to, co mamy. To jest tak jak z pastwami. Jeeli inne si zbroj, trzeba
si zbroi. Jeeli staj si silniejsze gospodarczo, zaczynaj by dla nas zagroeniem. Obecnie
mamy gry hazardowe i zwizki, a to jest w tej chwili najlepsze. Ale myl, e narkotyki maj
przyszo. Uwaam, e musimy si w to wczy, bo inaczej narazimy wszystko, co
posiadamy. Nie teraz, ale za jakie dziesi lat.
Don zdawa si by ogromnie tym przejty. Pykn z cygara i mrukn:
To oczywicie jest najwaniejsze. Westchn i wsta. O ktrej mam si jutro spotka
z tym niewiernym?
Bdzie tu o dziesitej rano odrzek Hagen z nadziej. Moe don na to pjdzie.
Bd chcia mie tu was obu przy sobie powiedzia don. Przecign si i wzi syna
za rami. Santino, przepij si dzisiaj, wygldasz jak sam diabe. Dbaj o siebie, nie bdziesz
wiecznie mody.
Sonny, zachcony t oznak ojcowskiej troski, zada pytanie, ktrego nie mia zada
Hagen:
Papo, a jaka bdzie twoja odpowied?
Don Corleone umiechn si.
Skd mog wiedzie, dopki nie usysz, jakie s korzyci i inne szczegy? Poza tym
musz mie czas, eby przemyle udzielone tu dzisiaj rady. Ostatecznie nie jestem
czowiekiem, ktry co robi pochopnie. Wychodzc, zapyta od niechcenia Hagena: Czy
masz w swoich notatkach to, e Turek utrzymywa si przed wojn z prostytucji? Tak jak
teraz Rodzina Tattagliw. Zapisz to sobie, nim zapomnisz.
W gosie dona bya odrobina szyderstwa i Hagen si zarumieni. Rozmylnie o tym nie
wspomnia, i susznie, gdy naprawd nie miao to adnego zwizku ze spraw, a ba si, e
moe le wpyn na decyzj dona. Syn on z surowoci w sprawach seksualnych.

Virgil Turek Sollozzo by masywnie zbudowanym mczyzn redniego wzrostu, o
ciemnej cerze. Mona byo go wzi za prawdziwego Turka. Mia nos jak jatagan i okrutne
czarne oczy. Poza tym odznacza si imponujc godnoci.
Sonny Corleone przywita go w progu i zaprowadzi do gabinetu, gdzie czekali Hagen i
don. Hagen pomyla, e nigdy nie widzia czowieka wygldajcego niebezpieczniej, z
wyjtkiem Luki Brasi.
Wymieniono uprzejme uciski doni. Jeeli don spyta mnie kiedykolwiek, czy to jest
czowiek z jajami, bd musia odpowiedzie tak pomyla Hagen. Nigdy nie widzia
podobnej siy w jednym czowieku, nawet w donie. W istocie don wydawa si by w
najgorszej formie. Podczas powitania zachowywa si troch prostacko, troch zanadto po
chopsku.
Sollozzo z punktu przeszed do rzeczy. Interesem s narkotyki. Wszystko jest
zmontowane. Pewne plantacje maku w Turcji przyrzeky mu okrelone iloci co roku. Ma we
Francji chronion przetwrni dla przerobu na morfin. Na Sycylii ma absolutnie pewny
zakad dla przetwarzania na heroin. Przemyt do obydwu krajw jest tak bezpieczny, jak to w
ogle moliwe w tych sprawach. Wwz do Stanw Zjednoczonych pocigaby za sob mniej
wicej picioprocentowe straty, poniewa, jak im obu wiadomo, samo FBI jest nieprzekupne.
Jednake zyski byyby olbrzymie, a ryzyko adne.
To dlaczego pan do mnie przychodzi? zapyta uprzejmie don. Czym zasuyem
sobie na pask wspaniaomylno?
Smaga twarz Sollozza pozostaa nieporuszona.
Potrzebuj dwch milionw dolarw gotwk. Co rwnie istotne, potrzebuj czowieka,
ktry ma wpywowych przyjaci w wanych miejscach. Niektrzy moi kurierzy z biegiem lat
wpadn. To nieuniknione. Wszyscy bd mieli czyst przeszo, to obiecuj. Dlatego bdzie
dla sdziw logiczne da im niskie wyroki. Potrzebuj przyjaciela, ktry moe
zagwarantowa, e kiedy moi ludzie wpadn, nie posiedz w wizieniu duej ni rok czy
dwa. Wtedy nie bd gadali. Ale jeeli dostan dziesi albo dwadziecia, to kto wie? Na tym
wiecie jest wiele sabych jednostek. Mog gada, mog narazi ludzi waniejszych. Ochrona
prawna jest koniecznoci. Jak sysz, don Corleone, ma pan w kieszeni tylu sdziw, co
pucybut srebrnych monet.
Don Corleone nie zada sobie trudu, by jako skwitowa ten komplement.
Ile procent dla mojej Rodziny? zapyta.
Oczy Sollozza bysny.
Pidziesit. Przerwa, po czym doda gosem, ktry by niemal pieszczot: W
pierwszym roku wasz udzia wynisby trzy albo cztery miliony dolarw. Potem by wzrs.
A jaki ma procent Rodzina Tattagliw? zapyta don Corleone.
Po raz pierwszy Sollozzo wyda si zdenerwowany.
Oni dostan co z mojego udziau. Potrzebuj pomocy w tych operacjach.
Wic ja dostaj pidziesit procent tylko za finanse i ochron prawn podsumowa
don Corleone. Nie troszcz si o operacje. Czy to chce mi pan powiedzie?
Sollozzo kiwn gow.
Jeeli pan uwaa, e dwa miliony dolarw w gotwce to tylko finanse, to gratuluj
panu, donie Corleone.
Don powiedzia spokojnie:
Zgodziem si zobaczy z panem przez szacunek dla Tattagliw i poniewa syszaem,
e pan jest czowiekiem powanym, ktrego take naley traktowa z szacunkiem. Musz
panu powiedzie nie, ale powinienem poda swoje powody. Zyski z paskiego interesu s
ogromne, ale tak samo ogromne jest ryzyko. Paska operacja, gdybym wzi w niej udzia,
mogaby zaszkodzi innym moim interesom. To prawda, e mam wielu, wielu przyjaci w
polityce, ale nie byliby tacy przyjani, gdyby moim biznesem stay si narkotyki zamiast
hazardu. Uwaaj hazard za co w rodzaju alkoholu, nieszkodliw sabostk, natomiast
narkotyki to dla nich brudny interes. Nie, niech pan nie protestuje. Podaj panu ich opini, nie
swoj. Nie moja sprawa, jak kto zarabia na ycie. Ja tylko mwi, e ten paski biznes jest
zbyt ryzykowny. Wszyscy czonkowie mojej Rodziny yli sobie dobrze przez te ostatnie
dziesi lat, bez niebezpieczestw, bez krzywdy. Nie mog przez chciwo naraa ich ani
rodkw ich utrzymania.
Jedyn oznak rozczarowania Sollozza by szybki rzut oka po pokoju, tak jakby mia
nadziej, e Hagen albo Sonny przemwi za nim. Potem zapyta:
Czy pan si obawia o zabezpieczenie tych paskich dwch milionw?
Don umiechn si zimno.
Nie.
Sollozzo poprbowa znowu.
Rodzina Tattagliw zagwarantuje take pask inwestycj.
Wtedy to Sonny Corleone popeni niewybaczalny bd w ocenie i postpowaniu. Zapyta
skwapliwie:
Rodzina Tattagliw gwarantuje zwrot naszej inwestycji bez adnego oprocentowania z
naszej strony?
Hagena przerazia ta gafa. Spostrzeg, e don obraca zimne, nieyczliwe oczy na
najstarszego syna, ktry zamar w osupiaym przeraeniu. Oczy Sollozza bysny znowu, ale
tym razem z satysfakcji. Odkry szczelin w fortecy dona. Kiedy don przemwi, w jego
gosie brzmiaa ostateczna odprawa.
Modzi ludzie s zachanni. I dzisiaj nie maj wychowania. Przerywaj starszym.
Wtrcaj si. Ale mam sentymentaln sabo do moich dzieci i psuem je. Jak pan widzi,
signor Sollozzo, moje nie jest ostateczne. Niech mi bdzie wolno powiedzie, e osobicie
ycz panu powodzenia w paskich interesach. Nie ma konfliktu midzy nimi a mymi
wasnymi. Przykro mi, e musiaem pana rozczarowa.
Sollozzo skoni si, ucisn do dona, po czym pozwoli Hagenowi odprowadzi si do
samochodu. Kiedy si egna z Hagenem, jego twarz bya bez wyrazu.
Gdy Hagen wrci, don Corleone zapyta:
Co mylisz o tym czowieku?
To Sycylijczyk odrzek Hagen sucho.
Don pokiwa gow w zamyleniu. Potem obrci si do syna i powiedzia agodnie:
Santino, nigdy nie pozwalaj nikomu spoza rodziny wiedzie, co mylisz. Nigdy nie
pokazuj, co trzymasz w zanadrzu. Uwaam, e mzg ci miknie od caej tej komedii, ktr
grasz z t mod dziewczyn. Skocz z tym i powi uwag interesom. A teraz zejd mi z
oczu.
Hagen dojrza na twarzy Sonnyego zaskoczenie, a potem gniew z powodu wyrzutu ojca.
Czy naprawd myla, e don nie dowie si o jego podboju? zastanowi si Hagen. I czy
naprawd nie wie, jaki niebezpieczny bd popeni tego rana? Jeeli tak jest, to Hagen nigdy
nie chciaby by consigliorim Santina Corleone jako dona.
Don Corleone zaczeka, a Sonny wyjdzie z pokoju. Potem opad na skrzany fotel i
szorstko skin o co do picia. Hagen nala mu kieliszek anywki. Don spojrza na niego.
Przylij mi Luc Brasi poleci.

W trzy miesice pniej Hagen pospiesznie zaatwia papierkow robot w kancelarii,
majc nadziej, e wyjdzie dostatecznie wczenie, aby porobi gwiazdkowe zakupy dla ony i
dzieci. Przerwa mu telefon od Johnnyego Fontane kipicego wybornym humorem. Film
zosta nakrcony, kopia robocza cokolwiek, u diaba, to jest, pomyla Hagen bya
fantastyczna. Johnny posya donowi prezent na Gwiazdk, od ktrego oczy wyjd mu na
wierzch; przywizby go osobicie, ale trzeba byo jeszcze porobi par drobiazgw do filmu.
Musia wic zosta na Wybrzeu. Hagen usiowa ukry zniecierpliwienie. Urok Johnnyego
Fontane nigdy na niego nie dziaa. Jednake by zaciekawiony.
A co to takiego? zapyta.
Johnny Fontane zachichota i odrzek:
Nie mog powiedzie, to wanie jest najmilsze w prezencie gwiazdkowym.
Hagen natychmiast straci wszelkie zainteresowanie i w kocu udao mu si grzecznie
odoy suchawk.
W dziesi minut pniej sekretarka oznajmia mu, e dzwoni Connie Corleone i chce z
nim mwi. Hagen westchn. Jako moda dziewczyna Connie bya mia, jako matka staa
si utrapieniem. Skarya si na swojego ma. Wci przyjedaa na dwa czy trzy dni do
domu, w odwiedziny do matki. A Carlo Rizzi okazywa si naprawd do niczego. Dano mu
dobry may interes, ktry doprowadzi do upadku. Poza tym pi, ugania si za dziwkami,
uprawia hazard i od czasu do czasu bi on. Connie nie mwia o tym rodzinie, ale zwierzaa
si Hagenowi. Zastanawia si, jak te now aosn opowie ma dla niego w tej chwili.
Jednake nastrj gwiazdkowy najwyraniej j rozpogodzi. Po prostu chciaa zapyta
Hagena, co ojciec naprawd pragnby dosta na Gwiazdk. A take Sonny i Fred, i Mike.
Wiedziaa ju, co da matce. Hagen poda kilka propozycji, ktre odrzucia jako niemdre. W
kocu uwolnia go od siebie.
Kiedy telefon zadzwoni znowu, Hagen odoy papiery. Do diaba z tym. Wyjdzie.
Jednake nie przyszo mu do gowy odmwi rozmowy. Kiedy sekretarka powiedziaa mu, e
dzwoni Michael Corleone, podnis suchawk z przyjemnoci. Zawsze lubi Mikea.
Tom odezwa si Michael Corleone przyjedam jutro z Kay do miasta. Mam co
wanego do powiedzenia staremu przed Boym Narodzeniem. Czy jutro wieczorem bdzie w
domu?
Oczywicie odrzek Hagen. Nigdzie nie wyjeda, dopiero po witach. Mog co
dla ciebie zrobi?
Michael by rwnie skryty jak ojciec.
Nie. Przypuszczam, e ci zobacz w czasie wit, bo wszyscy bd na Long Beach,
prawda?
Prawda odrzek Hagen. Rozbawio go to, e Mike odoy suchawk bez adnych
zdawkowych sw.
Powiedzia sekretarce, by zadzwonia do jego ony i zawiadomia j, e wrci troch
pniej, ale eby mu przygotowaa co na kolacj. Wyszedszy na ulic, ruszy wawo w
stron magazynu Macyego. Kto zagrodzi mu drog. Ze zdumieniem pozna Sollozza.
Sollozzo wzi go pod rk i przemwi spokojnie:
Niech pan si nie boi, chc tylko z panem pomwi. Drzwi samochodu stojcego przy
krawniku otworzyy si nagle. Sollozzo powiedzia z naciskiem: Wsiadaj pan, chc z
panem pogada.
Hagen wyrwa rk. Nie by jeszcze zaniepokojony, tylko zirytowany.
Nie mam czasu.
W tej chwili podeszli do niego z tyu dwaj mczyni. Hagen poczu nagle, e nogi
uginaj si pod nim. Sollozzo poleci cicho:
Wsiadaj pan do samochodu. Gdybym chcia pana zabi, ju by nie y. Zaufaj mi.
Bez cienia zaufania Hagen wsiad do wozu.

Michael Corleone skama Hagenowi. By ju w Nowym Jorku i dzwoni z pokoju w
hotelu Pensylwania znajdujcego si o dziesi przecznic. Kiedy odoy suchawk, Kay
Adams zgasia papierosa i zawoaa:
Mike, ale z ciebie kamczuch!
Michael usiad przy niej na ku.
Wszystko dla ciebie, kochanie. Gdybym powiedzia rodzinie, e jestemy w miecie,
musielibymy zaraz tam jecha. Wtedy nie moglibymy dzi spa ze sob. W domu mojego
ojca to niemoliwe, pki si nie pobierzemy.
Obj j i delikatnie pocaowa w usta. Jej wargi byy sodkie, pocign j agodnie na
ko. Przymkna oczy czekajc, by j wzi, a Michaela ogarno uczucie ogromnego
szczcia. Spdzi lata wojenne walczc na Pacyfiku i na tych krwawych wyspach marzy o
takiej dziewczynie, jak Kay Adams. O takiej piknoci jak ona. liczne i delikatne ciao o
mlecznej skrze, naelektryzowane namitnoci. Otworzya oczy i przycigna go do siebie,
aby go pocaowa. Kochali si, dopki nie przysza pora na kolacj i teatr.
Po kolacji szli koo jasno owietlonych magazynw, penych witecznych klientw, i
Michael zapyta:
Co mam ci da na Gwiazdk?
Przytulia si do niego.
Tylko samego siebie. Mylisz, e twj ojciec mnie zaaprobuje?
Michael powiedzia agodnie:
Waciwie nie na tym polega pytanie. Czy twoi rodzice mnie zaaprobuj?
Kay wzruszya ramionami.
Wszystko mi jedno.
Mylaem nawet, eby legalnie zmieni nazwisko rzek Mike ale gdyby co si
stao, to by waciwie nie pomogo. Jeste pewna, e chcesz by pani Corleone?
Powiedzia to tylko na wp artobliwie.
Tak odpara bez umiechu.
Przytuli j do siebie. Postanowili pobra si w czasie witecznego tygodnia; cicha
ceremonia cywilna w ratuszu, tylko dwch przyjaci jako wiadkw. Michael jednak upar
si, e musi powiedzie ojcu. Tumaczy, e ojciec si wcale nie sprzeciwi, jeeli tylko nie
bdzie to zrobione w tajemnicy. Kay miaa wtpliwoci. Mwia, e moe powiedzie swoim
rodzicom dopiero po lubie.
Oczywicie pomyl, e jestem w ciy.
Michael umiechn si.
Tak samo moi rodzice odrzek.
adne z nich nie wspomniao o fakcie, e Michael musiaby zerwa bliskie wizy ze
swoj rodzin. Oboje rozumieli, e w pewnej mierze ju to zrobi, a jednak czuli si winni z
tego powodu. Zamierzali ukoczy college, widujc si w weekendy i mieszkajc razem
podczas letnich wakacji. Wygldao to na szczliwe ycie.
Sztuka bya komedi muzyczn pod tytuem Karuzela i ta sentymentalna historia o
chepliwym zodzieju sprawia, e umiechali si do siebie z rozbawieniem. Kiedy wyszli z
teatru, zrobio si ju zimno. Kay przytulia si do Michaela i zapytaa:
Czy jak si pobierzemy, bdziesz mnie bi, a potem krad gwiazdk z nieba na prezent?
Michael rozemia si.
Zostan profesorem matematyki odpar. A potem spyta: Chcesz co zje, zanim
pjdziemy do hotelu?
Kay potrzsna gow. Popatrzya na niego znaczco. Jak zawsze, wzruszya go jej
ochota na mio. Umiechn si do niej i pocaowali si na zimnej ulicy. Michael by godny
i postanowi zamwi sandwicze do pokoju.
W hallu hotelowym Michael popchn Kay ku kioskowi z gazetami i poprosi:
Kup gazety, a ja tymczasem wezm klucz.
Musia zaczeka w niewielkiej kolejce; w hotelu wci brakowao pracownikw, pomimo
zakoczenia wojny. Michael odebra klucz od pokoju i rozejrza si niecierpliwie za Kay.
Staa przy kiosku, wpatrujc si w trzyman w rku gazet. Podszed do niej. Podniosa na
niego wzrok. Oczy miaa pene ez.
Och, Mike! zawoaa. Och, Mike.
Wzi gazet z jej rk. Pierwsz rzecz, jak zobaczy, byo zdjcie ojca lecego na
ulicy, z gow w kauy krwi. Na krawniku siedzia mczyzna paczcy jak dziecko. By to
jego brat, Freddie. Michael Corleone poczu, e ciao przemienia mu si w ld. Nie byo alu
ani strachu, tylko zimna wcieko. Powiedzia do Kay: Id do pokoju. Ale uj j pod
rk i poprowadzi do windy. Wjechali na gr w milczeniu. W pokoju Mike usiad na ku i
otworzy gazet. Nagwki brzmiay: VITO CORLEONE POSTRZELONY.
DOMNIEMANY SZEF PODZIEMIA CIKO RANNY. OPEROWANY POD CISYM
NADZOREM POLICJI. OBAWA KRWAWEJ WOJNY GANGW.
Michael poczu, e uginaj si pod nim nogi. Powiedzia do Kay:
Nie umar, te dranie go nie zabiy.
Odczyta na nowo komunikat. Jego ojca postrzelono o pitej po poudniu. To znaczyo, e
kiedy on kocha si z Kay, jad kolacj, zabawia si w teatrze, ojciec by bliski mierci.
Michaela a zamroczyo z poczucia winy. Kay zapytaa:
Pojedziemy zaraz do szpitala?
Michael potrzsn gow.
Musz najpierw zadzwoni do domu. Ci, ktrzy to zrobili, s szalecami, i teraz,
poniewa ojciec przey, bd gotowi na wszystko. Kto wie, u diaba, co teraz zrobi.
Obydwa telefony w domu na Long Beach byy zajte i mino prawie dwadziecia minut,
zanim Michael uzyska poczenie. Usysza gos Sonnyego:
Tak?
Sonny, to ja powiedzia Michael.
Dosysza ulg w gosie Sonnyego.
O, Jezu, chopie, martwilimy si o ciebie. Gdzie jeste, do licha? Posaem ludzi do tej
twojej mieciny, eby sprawdzi, co si z tob dzieje.
Jak ojciec? zapyta Michael. Ciko ranny?
Dosy ciko odrzek Sonny. Dosta pi kul. Ale jest twardy. W gosie
Sonnyego brzmiaa duma. Lekarze mwi, e przetrzyma. Suchaj, jestem zajty, nie mog
rozmawia, gdzie jeste?
W Nowym Jorku odpar Michael. Tom nie mwi ci, e przyjechaem?
Gos Sonnyego nieco przycich.
Toma porwano. Dlatego martwiem si o ciebie. Jego ona jest tutaj. Nic nie wie i gliny
te nie wiedz. Nie chc, eby si dowiedzieli. Ci dranie, co to zrobili, musz by kopnici.
Musisz tu zaraz przyjecha i trzyma jzyk za zbami. Okay?
Okay odpar Mike. Wiesz, kto to zrobi?
Jasne. Jak tylko Luca Brasi si zjawi, bd padlin. Dalej mamy wszystkie atuty.
Przyjad za godzin przyrzek Mike. Takswk.
Odoy suchawk. Gazety sprzedawano na ulicach od przeszo trzech godzin. Musiay
te by wiadomoci w radiu. Byo prawie niepodobiestwem, eby Luca si nie dowiedzia.
Michael w zamyleniu zastanawia si nad t spraw. Gdzie jest Luca Brasi? To samo pytanie
zadawa sobie w tej chwili Hagen. I to samo pytanie nkao Sonnyego Corleone na Long
Beach.

Za kwadrans pita owego popoudnia don Corleone skoczy przeglda papiery, ktre
mu przygotowa kierownik biura jego przedsibiorstwa importu oliwy. Woy marynark i
postuka swojego syna Freddiego knykciami po gowie, chcc, eby oderwa nos od
popoudniowej gazety.
Powiedz Gattowi, eby przyprowadzi wz z parkingu rzek. Bd gotw za kilka
minut.
Freddie chrzkn.
Bd musia zrobi to sam. Paulie dzwoni dzi rano, e jest chory. Znw si przezibi.
Don Corleone zamyli si chwil.
To ju trzeci raz w tym miesicu. Moe powinnicie znale kogo zdrowszego do tej
roboty. Powiedz Tomowi.
Paulie to porzdny chopak zaprotestowa Fred. Jeeli mwi, e jest chory, to jest
chory. Mog pj po wz dla mnie to bez rnicy.
Wyszed z gabinetu. Don Corleone obserwowa z okna syna przechodzcego przez
Dziewit Alej na parking. Zatelefonowa do kancelarii Hagena, ale nie byo odpowiedzi.
Zadzwoni do domu na Long Beach, ale i tam nikt si nie odezwa. Zirytowany wyjrza przez
okno. Freddie, oparty o botnik, obserwowa ze skrzyowanymi rkami tum ludzi robicych
gwiazdkowe zakupy. Don Corleone woy marynark. Kierownik biura poda mu paszcz.
Don Corleone mrukn co w podzikowaniu, wyszed i ruszy w d po schodach.
Na ulicy zapada wczesnozimowy zmierzch. Freddie sta niedbale oparty o botnik
potnego buicka. Kiedy zobaczy ojca wychodzcego z budynku, zszed na jezdni i wsiad
na miejsce kierowcy. Don Corleone ju mia wsi od strony chodnika, ale zawaha si, po
czym zawrci do otwartego straganu z owocami przy rogu. To ostatnio weszo mu w
zwyczaj, lubi due, posezonowe owoce, te brzoskwinie i pomaracze, ktre zociy si w
swoich zielonych skrzynkach. Waciciel podbieg, by go obsuy. Don Corleone nie dotyka
owocw. Wskazywa je. Sprzedawca tylko raz zakwestionowa jego wybr pokazujc mu, e
jeden owoc jest od spodu nadgniy. Don Corleone wzi papierow torb w lew rk i poda
sprzedawcy banknot piciodolarowy. Odebra wydan mu reszt i wanie zawraca do
czekajcego samochodu, kiedy zza rogu wyszli dwaj mczyni. Don Corleone od razu
wiedzia, co si stanie.
Obaj mczyni mieli na sobie czarne paszcze i czarne kapelusze nasadzone gboko na
oczy, aby zapobiec rozpoznaniu przez wiadkw. Nie spodziewali si czujnej reakcji dona.
Upuci torb z owocami i pogna ku czekajcemu samochodowi z szybkoci zaskakujc u
czowieka jego tuszy. Jednoczenie krzykn: Fredo! Fredo! Dopiero wtedy obaj
mczyni dobyli rewolwerw i zaczli strzela.
Pierwsza kula trafia dona Corleone w plecy. Poczu uderzenie jak motem, ale zmusi si
do dalszego biegu w stron samochodu. Nastpne dwa pociski trafiy go w poladki i powaliy
na rodku ulicy. Tymczasem dwaj rewolwerowcy, uwaajc, by nie polizn si na
rozsypanych owocach, ruszyli za nim, aby go dobi. W tej chwili, nie wicej ni w pi
sekund po okrzyku dona, Frederico Corleone wyskoczy z samochodu i spojrza ponad nim.
Rewolwerowcy oddali w popiechu jeszcze dwa strzay do ojca lecego na ulicy. Jeden trafi
go w minie rki, a drugi w ydk prawej nogi. Chocia te rany byy najmniej powane,
broczyy obficie, tworzc mae kaue krwi obok jego ciaa. Ale don Corleone straci ju
przytomno.
Freddie usysza krzyk ojca, woajcego go imieniem z czasw dziecistwa, a potem
usysza gony huk pierwszych dwch wystrzaw. Wysiadajc z wozu by tak zaskoczony,
e nawet nie wydoby rewolweru. Dwaj zabjcy mogli z atwoci go zastrzeli. Ale i oni te
wpadli w panik. Musieli wiedzie, e syn jest uzbrojony, a poza tym mino ju wiele czasu.
Zniknli za rogiem, pozostawiajc Freddiego samotnego na ulicy przy krwawicym ciele
ojca. Wielu przechodniw rzucio si do bram albo na ziemi, inni stoczyli si w mae
grupki.
Freddie wci jeszcze nie doby broni. By jak oguszony. Patrza na ojca lecego twarz
do dou na asfaltowej jezdni, w czym, co wydao si Freddiemu czarniawym jeziorem krwi.
Freddie dozna fizycznego wstrzsu. Ludzie znw wychynli i kto widzc, e zaczyna si
chwia, podprowadzi go do krawnika i posadzi na nim. Dona Corleone otoczy tum, ktry
rozstpi si, kiedy pierwszy wz policyjny utorowa sobie drog syren. Zaraz za policj
jecha samochd Daily News i jeszcze nim si zatrzyma, wyskoczy ze fotograf, by zrobi
zdjcia zakrwawionego dona Corleone. W par minut pniej przyjechaa karetka pogotowia.
Fotograf zaj si teraz Freddiem Corleone, ktry paka, nie kryjc si z tym, co byo
dziwacznie komicznym widokiem z uwagi na jego twarz o rysach Kupidyna, gruby nos i
misiste, usmarkane wargi. Przez tum przedzierali si detektywi i nadjeday dalsze
samochody policyjne. Jeden z detektyww uklk przy Freddiem wypytujc go, ale Freddie
by zanadto zszokowany, by odpowiada. Detektyw sign do marynarki Freddiego, i
wydoby jego portfel. Spojrza na kart tosamoci i gwizdn do swego towarzysza. W par
sekund Freddie zosta odgrodzony od tumu rzdem wywiadowcw. Pierwszy detektyw
znalaz rewolwer Freddiego w kaburze zawieszonej u ramienia i zabra go. Potem dwignli
Freddiego na nogi i popchnli do nieoznakowanego samochodu. Kiedy samochd ten
odjeda, ruszy za nim wz Daily News. Fotograf dalej trzaska zdjcia wszystkich i
wszystkiego.

W cigu p godziny po postrzeleniu ojca Sonny Corleone otrzyma pi telefonw jeden
po drugim. Pierwszy zadzwoni detektyw John Phillips, ktry by na licie pac Rodziny i
przyjecha pierwszym samochodem wywiadowcw na miejsce zamachu. Pierwsze pytanie,
jakie zada Sonnyemu przez telefon, brzmiao:
Czy poznaje mnie pan po gosie?
Tak odrzek Sonny. Dopiero obudzi si z drzemki. Do telefonu zawoaa go ona.
Phillips powiedzia szybko, bez wstpw:
Kto postrzeli paskiego ojca przed jego biurem. Pitnacie minut temu. yje, ale jest
ciko ranny. Przewieli go do Szpitala Francuskiego. Paskiego brata, Freddiego, zabrali do
komisariatu Chelsea. Niech pan lepiej wezwie do niego doktora, jak go wypuszcz. Teraz
jad do szpitala, eby pomc przesucha paskiego ojca, jeeli moe mwi. Bd pana
informowa.
Siedzca naprzeciw przy stole ona Sonnyego, Sandra, zauwaya, e twarz ma staje
si purpurowa. Oczy mu si zaszkliy. Szepna:
Co si stao?
Machn niecierpliwie rk, by j uciszy, odwrci si do niej plecami i powiedzia do
telefonu:
Jest pan pewny, e yje?
Tak, jestem pewny odpar detektyw. Masa krwi, ale myl, e nie jest tak le, jak
wyglda.
Dzikuj. Niech pan bdzie w domu jutro punkt o smej. Bdzie dla pana patyk.
Sonny odoy suchawk. Zmusi si do siedzenia bez ruchu. Wiedzia, e jego
najwiksz saboci jest gniew, a to by jedyny moment, kiedy gniew mg by zgubny.
Przede wszystkim naleao zapa Toma Hagena. Nim jednak zdy podnie suchawk,
telefon zadzwoni. Mwi bukmacher koncesjonowany przez Rodzin w dzielnicy, w ktrej
miecio si biuro dona. Bukmacher dzwoni, aby powiedzie, e don zosta zabity,
zastrzelony na ulicy. Po paru pytaniach zadanych dla upewnienia si, e informator
bukmachera nie widzia ciaa z bliska, Sonny uzna t wiadomo za myln. Cynk Phillipsa
musia by cilejszy. Niemal natychmiast telefon zadzwoni po raz trzeci. Mwi reporter z
Daily News. Gdy tylko si przedstawi, Sonny Corleone odoy suchawk.
Zatelefonowa do domu Hagena i spyta jego on:
Czy Tom ju wrci? Odpara, e nie, e bdzie nie wczeniej ni za dwadziecia
minut, ale e spodziewa si go na kolacj. Niech do mnie zadzwoni powiedzia Sonny.
Sprbowa przemyle ca spraw. Stara si wyobrazi sobie, jak zareagowaby ojciec
w podobnej sytuacji. Od razu wiedzia, e tej napaci dokona Sollozzo, ale Sollozzo nigdy by
si nie poway wyeliminowa tak wysoko postawionego przywdcy jak don, gdyby nie mia
poparcia innych potnych ludzi. Telefon, dzwonic po raz czwarty, przerwa jego
rozmylania. Gos na drugim kocu by mikki, bardzo agodny.
Santino Corleone? zapyta.
Tak odrzek Sonny.
Mamy Toma Hagena powiedzia gos. Za jakie trzy godziny zostanie wypuszczony
z nasz propozycj. Prosz nie robi nic pochopnie, dopki pan nie usyszy, co ma do
przekazania. Moe pan tylko spowodowa mas kopotw. Co si stao, to si nie odstanie.
Teraz wszyscy musz by rozsdni. Niech pan nie wpada w t pask synn pasj.
Gos by z lekka drwicy. Sonny nie mia pewnoci, ale wydao mu si, e to Sollozzo.
Nada wasnemu gosowi przytumione, zgnbione brzmienie.
Poczekam rzek. Usysza szczknicie suchawki na drugim kocu. Spojrza na swj
masywny zegarek ze zot bransoletk, zapamita dokadny czas i zanotowa go na obrusie.
Siedzia ze zmarszczonymi brwiami przy kuchennym stole. Jego ona spytaa:
Sonny, co si stao?
Postrzelili starego wyjani spokojnie. Kiedy ujrza zgroz na jej twarzy, doda
szorstko: Nie martw si, yje. I nic wicej si nie stanie.
Nie powiedzia jej o Hagenie. A potem telefon zadzwoni po raz pity.
By to Clemenza. Gos tuciocha dobiega przez telefon chrapliwymi sapniciami:
Syszae o ojcu? zapyta.
Aha odpar Sonny. Ale nie zabili go.
W telefonie nastpia duga pauza, a potem ozwa si gos Clemenzy, nabrzmiay
wzruszeniem:
Bogu dziki, Bogu dziki. A potem, z niepokojem: Jeste pewny? Miaem cynk, e
go zabili na ulicy.
yje zapewni Sonny. Wsuchiwa si uwanie w kad intonacj gosu Clemenzy.
Wzruszenie wydawao si szczere, ale do zawodu tuciocha naleao take bycie dobrym
aktorem.
Bdziesz musia przej pik, Sonny powiedzia Clemenza. Co chcesz, ebym
zrobi?
Przyjed do domu ojca rzek Sonny. Przywie Pauliego Gatto.
To wszystko? Nie chcesz, ebym posa paru ludzi do szpitala i do twojego mieszkania?
Nie, chc tylko ciebie i Pauliego Gatto powtrzy Sonny. Nastpio dugie milczenie.
Clemenza zaczyna rozumie. Aby nada temu troch wicej naturalnoci, Sonny zapyta: A
w ogle gdzie, u diaba, by Paulie? Co robi, do cholery?
Po drugiej stronie linii nie byo ju sapania. Gos Clemenzy by ostrony.
Paulie zachorowa, przezibi si, wic zosta w domu. Kwka przez ca zim.
W Sonnym natychmiast obudzia si czujno.
Ile razy zostawa w domu podczas paru ostatnich miesicy?
Ze trzy albo cztery odrzek Clemenza. Zawsze pytaem Freddiego, czy chce innego
gocia, ale mwi, e nie. Nie byo powodu. Przecie przez ostatnie dziesi lat wszystko szo
gadko.
Aha powiedzia Sonny. Zobaczymy si w domu mojego ojca. Tylko na pewno
przywie Pauliego. Zabierz go po drodze. Nie obchodzi mnie, jak bardzo jest chory.
Syszae?
Trzasn suchawk, nie czekajc na odpowied. Jego ona pakaa cicho. Popatrza na ni
przez chwil, po czym odezwa si szorstko:
Jakby zadzwoni kto z naszych ludzi, ka mnie apa w domu ojca przez jego specjalny
telefon. Jakby dzwoni kto inny, to nic nie wiesz. Jeeli zadzwoni ona Toma, powiedz jej,
e Tom przez jaki czas nie wrci do domu, bo zaatwia pewne sprawy. Zastanowi si
chwil. Paru naszych ludzi przyjedzie tu zamieszka. Zauway strach w jej oczach i
doda ze zniecierpliwieniem: Nie musisz si ba, po prostu chc, eby tu byli. Rb
wszystko, co ci ka. Jeeli bdziesz chciaa ze mn pomwi, dzwo przez specjalny telefon
taty, ale tylko jeeli bdzie co naprawd wanego. I nie martw si.
Wyszed z domu. Zapaday ciemnoci i grudniowy wiatr zacina na placyku. Sonny nie
ba si wyj w noc. Wszystkie osiem domw naleao do dona Corleone. Dwa domy po obu
stronach wylotu placyku wynajmowali pracownicy Rodziny ze swymi rodzinami oraz
pojedynczy lokatorzy, ktrzy mieli mieszkania w suterenach. Z pozostaych szeciu domw,
tworzcych reszt pkola, jeden zajmowa Tom Hagen z rodzin, a najmniejszy i najbardziej
niepozorny sam don. Wreszcie trzy domy oddano bez czynszu niepracujcym ju
przyjacioom dona, pod warunkiem, e bd oprnione na kade jego danie. Niewinnie
wygldajcy placyk by fortec nie do zdobycia.
Wszystkie osiem domw wyposaono w reflektory, ktre obleway wiatem teren dokoa
i uniemoliwiay zaczajenie si na placyku. Sonny przeszed na drug stron do domu ojca i
otworzy drzwi wasnym kluczem. Zawoa:
Mamo, gdzie jeste? i jego matka wysza z kuchni. Za ni napyn zapach smacej
si papryki. Nim matka zdoaa co powiedzie, Sonny wzi j za rk i posadzi na krzele.
Miaem niedawno telefon. Tylko si nie martw. Tata jest w szpitalu, ranny. Ubierz si i
bd gotowa tam pojecha. Za chwil bd mia dla ciebie samochd i kierowc. Okay?
Matka patrzaa na niego bacznie przez chwil, po czym spytaa po wosku:
Strzelali do niego?
Sonny kiwn gow. Matka na chwil pochylia gow. Potem wrcia do kuchni. Sonny
uda si za ni. Patrza, jak zakrcia gaz pod patelni z papryk, po czym posza na gr, do
sypialni. Wzi papryk z patelni i chleb ze stojcego na stole koszyka i zrobi sobie byle jak
sandwicza, z ktrego ciekaa mu po palcach gorca oliwa. Poszed do ogromnego naronego
pokoju, ktry by gabinetem ojca, i wyj telefon z zamknitej skrytki w szafie. Telefon zosta
specjalnie zainstalowany i zarejestrowany pod zmylonym nazwiskiem i zmylonym adresem.
Pierwsz osob, do ktrej Sonny zadzwoni, by Luca Brasi. Nikt si nie odezwa. Z kolei
zatelefonowa do niezawodnego caporegimea w Brooklynie, czowieka bezspornej lojalnoci
wobec dona. Czowiek ten nazywa si Tessio. Sonny powiedzia mu, co si stao i czego
chce. Tessio mia zwerbowa pidziesiciu absolutnie pewnych ludzi. Mia posa obstaw
do szpitala i ludzi do Long Beach, eby tam pracowali. Tessio zapyta:
Czy Clemenz te dorwali?
W tej chwili nie chc uywa ludzi Clemenzy odpar Sonny.
Tessio zrozumia natychmiast, nastpia pauza, po czym rzek:
Przepraszam ci, Sonny, mwi to tak, jak by powiedzia twj ojciec. Nie dziaaj
prdko. Nie mog uwierzy, eby Clemenza nas zdradzi.
Dziki odrzek Sonny. Ja te tak nie myl, ale musz by ostrony. Jasne?
Jasne odpar Tessio.
Jeszcze jedno. Mj najmodszy brat, Mike, chodzi do collegeu w Hanover, w stanie
New Hampshire. Ka jakim ludziom, ktrych znamy w Bostonie, pojecha tam, zabra go i
przywie tutaj, do domu, dopki sytuacja si nie uspokoi. Zadzwoni do niego, wic bdzie
na nich czeka. Znw zabezpieczam si tylko dla wszelkiej pewnoci.
Okay rzek Tessio. Przyjad do domu twojego ojca, jak tylko puszcz wszystko w
ruch. Dobrze? Znasz moich chopcw, prawda?
Aha powiedzia Sonny. Odoy suchawk.
Podszed do maego ciennego sejfu i otworzy go.
Wyj ze rodka zaopatrzon w indeks ksik, oprawn w niebiesk skr. Otworzy j
na telefonach i odnalaz pozycj, ktrej szuka. Zapis brzmia: Ray Farrell 5000 dolarw
Boe Narodzenie. Obok by numer telefoniczny. Sonny nakrci ten numer i zapyta:
Farrell?
Czowiek na drugim kocu linii odpowiedzia:
Tak.
Sonny rzek:
Tu mwi Santino Corleone. Chc, eby pan mi zrobi pewn uprzejmo, i chc, eby
pan to zrobi natychmiast. Prosz sprawdzi dwa numery telefoniczne i poda mi wszystkie
poczenia z nich i do nich w ostatnich trzech miesicach. Poda Farrellowi numer domowy
Pauliego Gatto i numer domowy Clemenzy. Potem doda: To wana sprawa. Niech mi pan
to przekae przed pnoc, to bdzie pan mia ekstrawesoe wita.
Nim zasiad, eby wszystko przemyle, zatelefonowa jeszcze raz pod numer Luki Brasi.
Znowu nie byo odpowiedzi. To go zaniepokoio, ale usun to z myli. Luca przyjedzie tutaj,
jak tylko si dowie. Sonny odchyli si do tyu na obrotowym krzele. Za godzin dom zaroi
si od ludzi Rodziny i trzeba bdzie im wszystkim powiedzie, co maj robi; teraz kiedy
nareszcie mia czas pomyle, uwiadomi sobie, jak powana jest sytuacja. Byo to pierwsze
od lat dziesiciu wyzwanie rzucone Rodzinie Corleone oraz jej wadzy. Nie byo wtpliwoci,
e kryje si za tym Sollozzo, ale nigdy nie omieliby si prbowa takiego uderzenia, gdyby
nie mia poparcia co najmniej jednej z piciu wielkich rodzin nowojorskich. A to poparcie
musiao pochodzi od Tattagliw. To oznaczao wojn na wielk skal albo natychmiastow
ugod na warunkach Sollozza. Sonny umiechn si ponuro. Chytry Turek dobrze to
ukartowa, ale mia pecha. Stary y, a zatem musiaa by wojna. Z Luc Brasi i zasobami
Rodziny Corleone wynik mg by tylko jeden. Ale znowu ta dokuczliwa wtpliwo. Gdzie
jest Luca Brasi?
Rozdzia 3
W samochodzie cznie z kierowc i Hagenem byo czterech mczyzn. Posadzono go na
tylnym siedzeniu midzy tymi dwoma, ktrzy go zaszli od tyu na ulicy. Sollozzo siedzia z
przodu. Czowiek siedzcy na prawo od Hagena wycign rk i nasun mu kapelusz na
oczy, eby nic nie widzia.
Nie rusz nawet paluszkiem zagrozi. Jazda trwaa krtko, nie wicej ni dwadziecia
minut, a kiedy wysiedli z samochodu, Hagen nie mg si zorientowa, gdzie jest, bo ju
zapaday ciemnoci. Poprowadzili go do jakiego mieszkania w suterenie i kazali usi na
prostym krzele kuchennym. Sollozzo siad naprzeciw niego przy kuchennym stole. Jego
ciemna twarz miaa osobliwie spi wyraz.
Nie chc, eby pan si ba powiedzia. Wiem, e pan nie jeste od mokrej roboty w
Rodzinie. Chc, eby pan pomg Corleoneom i pomg mnie.
Hagenowi dray rce, kiedy wkada papierosa do ust. Jeden z mczyzn przynis do
stou butelk i nala mu whisky do porcelanowej filianki od kawy. Hagen z wdzicznoci
wypi ognisty pyn. To mu uspokoio rce i usuno sabo z ng.
Paski szef nie yje cign Sollozzo. Przerwa zaskoczony zami, ktre napyny
Hagenowi do oczu. Potem mwi dalej: Dorwalimy go przed biurem, na ulicy. Jak tylko
dostaem wiadomo, zabraem pana. Musi pan doprowadzi do pokoju miedzy mn a
Sonnym.
Hagen nie odpowiedzia. By zaskoczony wasnym blem. A uczucie alu mieszao si z
lkiem przed mierci. Sollozzo mwi dalej:
Sonny pali si do mojej oferty. Prawda? Pan te wie, e to jest mdra rzecz. Narkotyki
maj przyszo. Tyle jest pienidzy, e kady moe wzbogaci si w par lat. Don by
Starym Kotunem, jego czasy si skoczyy, ale o tym nie wiedzia. Teraz nie yje, nic nie
moe go wskrzesi. Jestem gotw zawrze nowe porozumienie, chc, eby pan namwi na
to Sonnyego.
Hagen odpar:
Nie ma pan adnych szans. Sonny zabierze si za pana wszystkimi rodkami.
To bdzie jego pierwsza reakcja odrzek Sollozzo ze zniecierpliwieniem. Musi pan z
nim rozsdnie pogada. Za mn stoi Rodzina Tattagliw ze wszystkimi swoimi ludmi. Inne
Rodziny nowojorskie pjd na kad umow, ktra wstrzyma wojn na pen skal pomidzy
nami. Nasza wojna musi zaszkodzi im i ich interesom. Jeeli Sonny zgodzi si na ukad, inne
Rodziny w kraju uznaj, e to nie ich sprawa, nawet najstarsi przyjaciele dona.
Hagen patrza na swoje donie, nie odpowiadajc. Sollozzo cign dalej z perswazj:
Don popenia bdy. Za dawnych czasw nigdy bym nie mg dobra si do niego.
Inne Rodziny mu nie ufaj, bo zrobi pana swoim consigliori, a pan nawet nie jeste Woch, a
tym bardziej Sycylijczyk. Jeeli dojdzie do wojny na caego, Rodzina Corleone zostanie
zmiadona i wszyscy na tym strac, ze mn wcznie. Potrzebuj politycznych kontaktw
Rodziny jeszcze bardziej ni pienidzy. Wic pogadaj pan z Sonnym, pogadaj z
caporegimeami. Oszczdzisz pan wielkiego rozlewu krwi.
Hagen wycign porcelanow filiank, eby mu dolano whisky.
Sprbuj powiedzia. Ale Sonny jest uparty. A nawet Sonny nie bdzie w stanie
odwoa Luki. Musi pan si wystrzega Luki. I ja te bd musia si go wystrzega, jeeli
pjd na pask propozycj.
Zajm si Luc zapewni Sollozzo spokojnie. Pan niech si zajmie Sonnym i
obydwoma chopakami. Moe im pan powiedzie, e Freddie oberwaby razem ze swoim
starym, ale moi ludzie mieli cise rozkazy nie rozwala go. Nie chciaem wicej zadranie
ni to konieczne. Moe im pan to przekaza, Freddie yje dziki mnie.
Wreszcie umys Hagena zacz pracowa. Po raz pierwszy naprawd uwierzy, e
Sollozzo nie zamierza go zabi ani zatrzyma jako zakadnika. Naga ulga od strachu, ktra
oblaa jego ciao, sprawia, e zarumieni si ze wstydu. Sollozzo obserwowa go ze
spokojnym, penym zrozumienia umiechem. Hagen zacz si zastanawia nad sytuacj.
Jeeli si nie zgodzi przemwi za Sollozzem, moe zgin. Jednake uwiadomi sobie, e
Sollozzo chce tylko, aby przedstawi spraw, i to przedstawi naleycie, tak jak powinien jako
odpowiedzialny consigliori. I rozmylajc nad tym uwiadomi sobie te, e Sollozzo ma
suszno. Nieograniczonej wojny midzy Tattagliami i Corleoneami naleao unikn za
wszelk cen. Corleone musz pogrzeba zmarych, zapomnie i zawrze ukad. A potem, we
waciwym czasie, mog ruszy na Sollozza.
Jednake, zerknwszy na, zorientowa si, e Sollozzo doskonale zna jego myli. Turek
si umiecha. I wtedy co uderzyo Hagena. Co si stao z Luc Brasi, e Sollozzo by taki
beztroski? Czy Luca zawar porozumienie? Hagen pamita, e owego wieczora, kiedy don
Corleone odmwi Sollozzowi, Luc wezwano na poufn konferencj z donem. Jednake
teraz nie by moment, eby si troszczy o takie szczegy. Musia powrci do bezpiecznego
schronienia, jakim bya forteca Rodziny Corelone na Long Beach.
Zrobi, co bd mg przyrzek. Myl, e pan ma racj, nawet don chciaby,
ebymy tak zrobili.
Sollozzo powanie kiwn gow.
wietnie odrzek. Nie lubi rozlewu krwi. Jestem biznesmenem, a krew kosztuje za
duo pienidzy.
W tej chwili zadzwoni telefon i jeden z ludzi siedzcych za Hagenem poszed go
odebra. Posucha, po czym rzek krtko:
Okay, powtrz mu.
Odoy suchawk, podszed do Sollozza i szepn co Turkowi do ucha. Hagen
spostrzeg, e Sollozzo zblad, a oczy zabysy mu wciekoci. Poczu dreszcz strachu.
Sollozzo patrza na niego w zamyleniu i Hagen nagle poj, e ju nie zostanie uwolniony.
e stao si co, co mogo dla niego oznacza mier. Sollozzo rzek:
Stary yje. Pi kul w tej jego sycylijskiej skrze, i yje. Zrezygnowany wzruszy
ramionami. Pech powiedzia do Hagena. Pech dla mnie. Pech dla pana.
Rozdzia 4
Kiedy Michael Corleone przyjecha do domu ojca na Long Beach, zasta wski wlot
wjazdowy na placyk zagrodzony acuchem. Sam placyk jania od reflektorw wszystkich
omiu domw, a wiato ujawniao co najmniej dziesi wozw zaparkowanych wzdu
pkolistego cementowego chodnika.
Dwaj nie znani mu mczyni stali oparci o acuch. Jeden z nich zapyta z brookliskim
akcentem:
Pan kto?
Powiedzia im. Z najbliszego domu wyszed inny mczyzna i zajrza mu w twarz.
To chopak dona stwierdzi. Odprowadz go.
Mike poszed za tym czowiekiem do domu ojca, gdzie dwaj mczyni stojcy przy
drzwiach wpucili ich do rodka.
Dom zdawa si by zapeniony nie znanymi mu ludmi, dopki Michael nie wszed do
salonu. Tam zobaczy on Toma Hagena, Teres, siedzc sztywno na sofie i palc
papierosa. Na stoliczku do kawy staa przed ni szklanka whisky. Na drugim kocu sofy
siedzia masywny Clemenza. Twarz caporegimea bya nieporuszona, ale si poci, a cygaro
w jego rku lnio czarno od liny.
Clemenza podszed i ze wspczuciem ucisn do Michaela szepczc:
Twoja matka jest w szpitalu przy ojcu, bdzie zdrw.
Paulie Gatto wsta, by mu ucisn rk. Michael popatrza na niego ciekawie. Wiedzia,
e Paulie by obstaw ojca, natomiast nie mia pojcia, e tego dnia pozosta chory w domu.
Wyczu jednak napicie w tej chudej, smagej twarzy. Wiedzia, e Gatto ma opini
czowieka robicego karier, czowieka bardzo szybkiego, ktry potrafi zaatwi bez
komplikacji delikatn robot, a oto dzi zawid w penieniu obowizkw. Zauway kilku
innych ludzi Clemenzy. Michael zestawi sobie dwa fakty i zrozumia. Clemenza i Gatto byli
podejrzani. Mylc, e Paulie by na miejscu zamachu, zapyta modego czowieka o twarzy
asicy:
Jak Freddie? W porzdku?
Doktor da mu zastrzyk odpowiedzia Clemenza. Teraz pi.
Michael podszed do ony Hagena, pochyli si i pocaowa j w policzek. Zawsze si
lubili. Szepn:
Nie martw si. Tomowi nic si nie stanie. Rozmawiaa ju z Sonnym?
Teresa przytulia si do niego na chwil i potrzsna gow. Bya delikatn, bardzo adn
kobiet, bardziej amerykask ni wosk, i teraz ogromnie wystraszon. Wzi j za rk i
podnis z sofy. Potem poprowadzi j do naronego gabinetu ojca.
Sonny siedzia rozparty w fotelu za biurkiem, trzymajc w jednej rce ty blok, a w
drugiej owek. Jedynym oprcz niego czowiekiem w pokoju by caporegime Tessio,
ktrego Michael pozna i od razu zrozumia, e to jego ludzie musz by w domu i tworz
now stra paacow. I on take mia w rkach blok i owek.
Kiedy Sonny zobaczy ich oboje, wyszed zza biurka i wzi on Hagena w ramiona.
Nie martw si Tereso. Z Tomem wszystko w porzdku. Chc tylko poda mu
propozycj, przyrzekli, e go wypuszcz. Nie jest od spraw operacyjnych, po prostu jest
naszym prawnikiem. Nie ma powodu, eby ktokolwiek zrobi mu krzywd.
Puci Teres, po czym i Michael, ku swemu zdziwieniu, otrzyma ucisk i pocaunek w
policzek. Odsun Sonnyego i powiedzia z umiechem:
Kiedy ju przywykem, e mnie bijesz, mam teraz przyzwyczai si do tego? Tukli
si czsto, kiedy byli modsi.
Sonny wzruszy ramionami.
Suchaj, dzieciaku, martwiem si, kiedy nie mogem ci zapa w tej miecinie. Guzik
by mnie obeszo, gdyby ci rozwalili, ale nie podobaa mi si myl, e bd musia przynie
t wiadomo naszej staruszce. Musiaem powiedzie jej o tacie.
Jak to zniosa? zapyta Michael.
Dobrze odpar Sonny. Ju przedtem przez to przechodzia. Ja te. Za mody bye,
eby o tym wiedzie, a pniej sprawy si dosy wygadziy. Przerwa, po czym doda:
Jest w szpitalu przy starym. On si z tego wylie.
Moe bymy tam pojechali? zaproponowa Michael.
Sonny potrzsn gow i odrzek sucho:
Nie mog si ruszy z domu, pki nie bdzie po wszystkim.
Zadzwoni telefon. Sonny odebra i sucha uwanie. Tymczasem Michael podszed z
wolna do biurka i zerkn na ty blok, w ktrym Sonny przedtem pisa. Bya tam lista
siedmiu nazwisk. Pierwszymi trzema byli Sollozzo, Philip Tattaglia i John Tattaglia.
Michaela uderzya myl, e przerwa Sonnyemu i Tessiowi sporzdzanie listy ludzi, ktrzy
mieli by zabici.
Kiedy Sonny odoy suchawk, zwrci si do Teresy Hagen i Michaela:
Moecie zaczeka obok? Mam tu z Tessiem pewn robot, ktr musimy dokoczy.
Czy ten telefon by w sprawie Toma? spytaa ona Hagena. Powiedziaa to prawie
szorstko, ale pakaa ze strachu.
Sonny obj j ramieniem i poprowadzi do drzwi.
Przysigam, e nic mu nie bdzie. Zaczekaj w salonie. Przyjd, jak tylko si czego
dowiem.
Zamkn za ni drzwi. Michael zasiad w jednym z duych skrzanych foteli. Sonny
rzuci mu krtkie, ostre spojrzenie i poszed usi za biurkiem.
Jak bdziesz tu przy mnie stercza, Mike, usyszysz rzeczy, ktrych nie chciaby
sysze powiedzia.
Michael zapali papierosa.
Mog w czym pomc odrzek.
Nie, nie moesz zgasi go Sonny. Stary byby zy jak cholera, gdybym pozwoli ci
si w to miesza.
Michael wsta i rykn:
Ty parszywy draniu, przecie to mj ojciec! Mam mu nie pomaga? Mog pomc. Nie
musz i zabija ludzi, ale pomc mog. Przesta mnie traktowa jak maego braciszka.
Byem na wojnie. Postrzelili mnie, pamitasz? Zabiem paru Japoczykw. Mylisz, e co, do
cholery, zrobi, jak kogo rozwalicie? Zemdlej?
Sonny wyszczerzy do niego zby.
Niedugo bdziesz chcia, ebym si z tob bi na pici. No dobra, zosta. Moesz
zaatwia telefony. Obrci si do Tessia. Ten telefon przed chwil da mi cynk,
ktregomy potrzebowali. Zwrci si do Michaela: Kto musia nada naszego starego.
Mg to by Clemenza, mg by Paulie Gatto, ktry akurat dzi, w sam por zachorowa. Ja
ju znam odpowied, zobaczymy, czy jeste bystry. Mike, przecie chodzisz do collegeu.
Kto si sprzeda Sollozzowi?
Michael usiad na powrt i opar si wygodnie w skrzanym fotelu. Przemyla wszystko
starannie. Clemenza by caporegimeem w strukturze rodzinnej Corleonew, don Corleone
zrobi ze milionera i byli bliskimi przyjacimi przez dwadziecia lat z gr. Zajmowa jedno
z najpotniejszych stanowisk w organizacji. Co mg zyska Clemenza zdradzajc swego
dona? Wicej pienidzy? By dostatecznie bogaty, ale ludzie s zawsze zachanni. Wiksz
wadz? Zemst za jak urojon zniewag czy zlekcewaenie? e Hagen zosta
consigliorim? Czy moe byo to przewiadczenie biznesmena, e Sollozzo zwyciy? Nie,
niemoliwe, eby Clemenza by zdrajc a potem Michael pomyla ze smutkiem, i byo to
niemoliwe jedynie dlatego, e nie chcia, aby Clemenza zgin. Kiedy Michael dorasta,
tucioch zawsze przynosi mu prezenty, czasami zabiera go na wycieczki, kiedy don by zbyt
zajty. Nie mg uwierzy, e Clemenza jest winny zdrady.
Ale znw z drugiej strony Sollozzo pewnie chciaby mie w kieszeni Clemenz bardziej
ni kogokolwiek innego z Rodziny Corleone.
Michael zastanowi si nad Pauliem Gatto. Paulie dotychczas si nie wzbogaci. Mia
dobr opini, jego awans w organizacji by pewny, ale musiaby odczeka jaki czas, tak
samo jak kady inny. Poza tym zapewne snu szalone marzenia o wadzy, jak zawsze modzi.
Musia to zrobi Paulie. A potem Michael przypomnia sobie, e w szkole byli razem w
szstej klasie, i take nie chcia, eby to by Paulie. Potrzsn gow.
aden z nich powiedzia. Ale powiedzia to tylko dlatego, i Sonny owiadczy, e
zna odpowied. Gdyby to byo gosowanie, gosowaby za win Pauliego.
Sonny umiechn si do niego.
Nie martw si rzek. Clemenza jest w porzdku. To Paulie.
Michael zauway, e Tessio przyj to z ulg. Sympatia Tessia, rwnie caporegimea,
musiaa by po stronie Clemenzy. Poza tym obecna sytuacja nie bya zbyt powana, jeeli
zdrada nie sigaa a tak wysoko. Tessio zapyta ostronie:
W takim razie mog jutro odesa ludzi do domu?
Pojutrze odpar Sonny. Nie chc, eby do tego czasu kto si o tym dowiedzia.
Suchaj, chc pomwi sam na sam z bratem o pewnych sprawach rodzinnych. Zaczekaj w
salonie, dobrze? Moemy dokoczy nasz list pniej. Popracujesz nad tym z Clemenz.
Jasne zgodzi si Tessio. Wyszed.
Skd masz pewno, e to Paulie? zapyta Michael.
Mamy ludzi w spce telefonicznej odrzek Sonny. Przeledzili wszystkie
poczenia Pauliego w obie strony. Tak samo Clemenzy. Przez te trzy dni, kiedy Paulie
chorowa w tym miesicu, byy do niego telefony z ulicznej budki naprzeciwko biura naszego
starego. Dzi take. Sprawdzali, czy Paulie jedzie, czy te kto bdzie przysany na jego
miejsce. Albo bya jaka inna przyczyna. To obojtne. Sonny wzruszy ramionami. Bogu
dziki, e to Paulie. Clemenza jest nam bardzo potrzebny.
Michael zapyta z wahaniem:
Czy to bdzie wojna na caego?
Spojrzenie Sonnyego byo twarde.
Tak wanie to rozegram, jak tylko Tom si zjawi. Dopki stary nie powie mi, e trzeba
inaczej.
To czemu nie poczekasz, a bdzie mg ci powiedzie? zapyta Michael.
Sonny popatrzy na niego z ciekawoci.
Jakim cudem, u diaba, zdobye te ordery bojowe? Jestemy pod luf, czowieku,
musimy walczy. Boj si tylko, e nie wypuszcz Toma.
Michaela to zaskoczyo.
Dlaczego?
Gos Sonnyego by znowu cierpliwy.
Capnli Toma, bo myleli, e stary jest wykoczony i e zdoaj dogada si ze mn, a
Tom bdzie porednikiem we wstpnych stadiach, przekae propozycj. Teraz, kiedy stary
yje, wiedz, e nie mog si z nimi ukada, wic Tom jest im niepotrzebny. Mog go puci
albo zaciuka, zalenie od widzimisi Sollozza. Jeeli go zaciukaj, to po to, aby nam
pokaza, e bior to naprawd serio, i aby sprbowa nas spietra.
Michael zapyta spokojnie:
A dlaczego Sollozzo myla, e bdzie mg si z tob dogada?
Sonny zarumieni si i przez chwil nie odpowiada. Potem rzek:
Par miesicy temu mielimy spotkanie, Sollozzo przyszed do nas z propozycj w
sprawie narkotykw. Stary mu odmwi. Ale podczas rozmowy co chlapnem
niepotrzebnie, pokazaem, e mam ochot na ten interes. Tego absolutnie nie wolno byo
robi. Jeeli jest co, co stary wbija mi do gowy, to to, eby nigdy nie robi czego takiego,
nie pokazywa innym, e jest rnica zda w Rodzinie. Dlatego Sollozzo myli sobie, e jak
si pozby starego, ja bd musia wzi si razem z nim do narkotykw. Bez starego sia
Rodziny byaby obcita co najmniej do poowy. W kadym razie musiabym bi si do
upadego, eby utrzyma w kupie wszystkie interesy, ktre ojciec zmontowa. Narkotyki maj
przyszo, powinnimy si w to wczy. A to, e kropn starego, byo wycznie biznesem,
niczym osobistym. Uwaa, e poszedbym na interes z nim. Oczywicie nigdy nie daby mi
zanadto si zbliy, pilnowaby na wszelki wypadek, ebym nigdy nie mia go na widelcu.
Ale wie te, e jakbym ju raz zgodzi si na ten ukad, inne Rodziny nigdy nie dayby mi
zacz w par lat pniej wojny tylko dla zemsty. Prcz tego za nim stoi Rodzina Tattagliw.
Co by zrobi, gdyby ojca rozwalili? zapyta Michael.
Sollozzo ju jest padlin odpowiedzia bardzo prosto Sonny. Obojtne mi, ile to
bdzie kosztowao. Obojtne mi, czy bdziemy musieli walczy ze wszystkimi picioma
Rodzinami w Nowym Jorku. Rodzina Tattagliw zostanie starta na proch. Chobymy
wszyscy razem mieli pj na dno.
Tata nie tak by to rozegra zauway cicho Michael.
Sonny uczyni gwatowny gest.
Wiem, e mu nie dorastam do pit. Ale jedno ci powiem i on te ci to powie. Kiedy
przychodzi do prawdziwej akcji, potrafi dziaa na krtk met jak mao kto. Sollozzo o tym
wie, tak samo Clemenza i Tessio. Wykazaem si, jak miaem dziewitnacie lat, kiedy
Rodzina prowadzia ostatnim razem wojn, i byem dla starego du pomoc. Wic teraz si
nie martwi. A w takim ukadzie nasza Rodzina ma wszystkie karty. Chciabym tylko,
ebymy mogli nawiza kontakt z Luc.
Czy Luca jest taki twardy, jak mwi? zapyta ciekawie Michael. Taki dobry?
Sonny kiwn gow.
Jest klas sam dla siebie. Napuszcz go na tych trzech Tattagliw. Sollozza zrobi sam.
Michael poruszy si niespokojnie w fotelu. Popatrza na starszego brata. Pamita, e
Sonny bywa niekiedy brutalny, lecz w gruncie rzeczy mia dobre serce. Miy chop. Zdawao
si czym nienaturalnym sysze go mwicego w ten sposb, zimno si robio na widok tej
listy nazwisk, ktre spisa ludzi przeznaczonych na egzekucj, tak jakby by jakim wieo
ukoronowanym cezarem rzymskim. Michael by rad, e waciwie nie bierze w tym
wszystkim udziau, e skoro ojciec yje, nie musi wcza si w zemst. Bdzie pomaga,
odbiera telefony, roznosi polecenia i wiadomoci. Sonny i ojciec sami dadz sobie rad,
zwaszcza majc Luc.
W tej chwili usyszeli w salonie kobiecy krzyk. O, Chryste, to chyba ona Toma!
pomyla Michael. Skoczy do drzwi i otworzy je. Wszyscy w salonie stali. A przy sofie Tom
Hagen z zakopotan min tuli do siebie Teres. Teresa pakaa, szlochaa, Michael
zrozumia, e ten gos, ktry usysza, to by gos Teresy, radonie wykrzykujcej imi ma.
Gdy na nich patrza, Tom Hagen uwolni si z obj ony i posadzi j z powrotem na sofie.
Umiechn si pospnie do Michaela.
Ciesz si, e ci widz, Mike, naprawd si ciesz.
Poszed do gabinetu, nie spojrzawszy wicej na szlochajc wci on. Nie darmo y z
Rodzin Corelone przez dziesi lat pomyla Michael z dziwnym przypywem dumy.
Co ze starego przylgno do, podobnie jak do Sonnyego, a nawet pomyla ze
zdziwieniem i do mnie.
Rozdzia 5
Bya ju prawie czwarta rano, a wszyscy jeszcze siedzieli w naronym gabinecie Sonny,
Michael, Tom Hagen, Clemenza i Tessio. Hagen namwi Teres, eby posza do swego
domu obok. Paulie Gatto wci czeka w salonie nie wiedzc, e ludziom Tessia nakazano,
aby nie pozwolili mu wyj ani nie spuszczali go z oczu.
Tom Hagen przekaza propozycj Sollozza. Opowiedzia, jak Sollozzo, dowiedziawszy
si, e don yje, najwyraniej zamierza zabi jego, Hagena. Hagen umiechn si.
Jeeli bd kiedykolwiek przemawia przed Sdem Najwyszym, nie zrobi tego lepiej
ni dzisiaj do tego przekltego Turka. Powiedziaem mu, e namwi Rodzin na ten interes,
mimo e don yje. Powiedziaem mu, e mog sobie owin wokoo palca ciebie, Sonny. e
bylimy kumplami jako dzieci... i nie gniewaj si, ale daem mu do zrozumienia, e nie bdzie
ci zbyt przykro zaj miejsce ojca, Boe przebacz mi.
Umiechn si przepraszajco do Sonnyego, ktry uczyni gest oznaczajcy, e rozumie,
e to jest bez znaczenia.
Michael, usadowiony w fotelu, z telefonem po prawej rce, przyglda si bacznie obu
mczyznom. Kiedy Hagen wszed do pokoju, Sonny podbieg i porwa go w objcia.
Michael uwiadomi sobie z lekkim ukuciem zazdroci, e pod wieloma wzgldami Sonny i
Tom Hagen s ze sob bliej, ni on sam mgby by kiedykolwiek z wasnym bratem.
Bierzmy si do roboty powiedzia Sonny. Musimy porobi plany. Rzu okiem na t
list, ktr zestawilimy z Tessiem. Tessio, daj swj odpis Clemenzie.
Jeeli robimy plany odezwa si Michael powinien tu by Freddie.
Freddie na nic nam si nie przyda odrzek ponuro Sonny. Doktor mwi, e jest tak
zszokowany, e musi mie cakowity spokj. Ja tego nie rozumiem. Freddie by zawsze do
twardym chopem. Pewnie widok postrzelonego starego by dla niego ciki, zawsze uwaa
dona za Boga. Nie jest taki jak ty i ja, Mike.
Hagen wtrci szybko:
Okay, wyczmy Freddiego. Wyczmy go ze wszystkiego, absolutnie ze wszystkiego.
A teraz, Sonny, uwaam, e pki to si nie przewali, powiniene siedzie w domu. To znaczy,
nigdzie si std nie rusza. Tutaj jeste bezpieczny. Nie moesz nie docenia Sollozza, on
musi by pezzonovante, prawdziwy kaliber.90. Czy szpital jest obstawiony?
Sonny kiwn gow.
Gliny go otoczyy, a mam tam ludzi, ktrzy wci zagldaj do taty. Co mylisz o tej
licie, Tom?
Hagen zmarszczy si, przegldajc list nazwisk.
Rany boskie, Sonny, ty bierzesz to naprawd osobicie. Don uwaaby to za czysto
handlowe nieporozumienie. Kluczem jest Sollozzo. Pozbd si Sollozza, a wszystko si
uoy. Nie musisz bra si za Tattagliw.
Sonny popatrza na swoich dwch caporegimew.
Tessio wzruszy ramionami.
Trudna sprawa rzek.
Clemenza nic nie odpowiedzia.
Sonny zwrci si do Clemenzy:
Jedno moemy zaatwi bez dyskusji. Nie chc tu wicej widzie Pauliego. Wstaw to
sobie jako pierwsze na licie.
Tusty caporegime kiwn gow. Hagen zapyta:
A co z Luc? Sollozzo najwyraniej nie niepokoi si Luc. A to znw niepokoi mnie.
Jeeli Luca nas sprzeda, tomy naprawd wpadli. To pierwsza rzecz, jak musimy wiedzie.
Czy komu udao si z nim skontaktowa?
Nie odrzek Sonny. Dzwoniem do niego przez ca noc. Moe poszed spa do
jakiej dziwki.
Nie powiedzia Hagen. Nigdy nie zostaje na noc u bab. Zawsze wraca do domu, jak
skoczy. Mike, dzwo pod jego numer, pki si kto nie odezwie. Mike posusznie podnis
suchawk i wykrci numer. Sysza telefon dzwonicy na drugim kocu, ale nikt nie
odpowiada. Wreszcie odoy suchawk. Prbuj co pitnacie minut.
Sonny rzek ze zniecierpliwieniem:
No, dobra, Tom, jeste consigliorem, moe by co doradzi? Jak uwaasz, co, u diaba,
mamy robi?
Hagen nala sobie whisky z butelki stojcej na biurku.
Bdziemy pertraktowali z Sollozzem, dopki twj ojciec nie bdzie w stanie przej
spraw w swoje rce. Moemy nawet zawrze ugod, jeeli bdziemy musieli. Gdy ojciec
wstanie z ka, potrafi zaatwi ca spraw bez zamieszania i wszystkie Rodziny zgodz si
z nim.
Sonny zapyta gniewnie:
Uwaasz, e nie dam rady temu caemu Sollozzowi?
Tom Hagen spojrza mu prosto w oczy.
Sonny, jasne, e moesz go pokona. Rodzina Corleone ma si. Masz Clemenz i
Tessia, a oni potrafi zebra tysic ludzi, jeeli dojdzie do wojny na caego. Ale w kocu bd
jatki na caym Wschodnim Wybrzeu i wszystkie inne Rodziny obwini o to Corleonew.
Narobimy sobie mas wrogw. A tego twj ojciec nigdy nie pochwala.
Michael, obserwujc Sonnyego, uzna, e przyj to dobrze. Ale potem Sonny zapyta
Hagena:
A jeli stary umrze, co wtedy radzisz, consigliori?
Hagen odpowiedzia spokojnie:
Wiem, e tego nie zrobisz, ale radzibym ci zawrze z Sollozzem prawdziwy ukad w
sprawie narkotykw. Bez kontaktw politycznych i osobistego wpywu twojego ojca Rodzina
Corleone traci poow swej siy. Bez twojego ojca inne nowojorskie Rodziny mog w kocu
udzieli poparcia Tattagliom i Sollozzowi, po prostu, aby mie pewno, e nie bdzie
dugiej, wyniszczajcej wojny. Jeeli ojciec umrze, zawrzyj ukad. A potem poczekaj, co
bdzie.
Twarz Sonnyego bya blada z gniewu.
atwo ci mwi, to nie do twojego ojca strzelali.
Byem dla niego rwnie dobrym synem jak ty czy Mike, moe nawet lepszym
odpowiedzia Hagen szybko i dumnie. Przedstawiam ci moj zawodow opini. Osobicie
chtnie bym pozabija wszystkich tych drani.
Przejcie w jego gosie zawstydzio Sonnyego.
O rany, Tom, nie rozumiaem tego w ten sposb. Ale w gruncie rzeczy tak to
rozumia. Rodzona krew jest krwi i nie ma nic jej rwnego.
Sonny zastanawia si chwil, a reszta czekaa w penym zakopotania milczeniu.
Wreszcie westchn i powiedzia spokojnie:
Okay, przywarujemy, dopki stary nie bdzie mg nami pokierowa. Ale, Tom, chc,
eby i ty si std nie rusza. Nie ryzykuj. Mike, bd ostrony, chocia nie myl, eby nawet
Sollozzo chcia rozcign wojn na krewnych. Wtedy wszyscy stanliby przeciwko niemu.
Ale bd ostrony. Tessio, trzymaj swoich ludzi w rezerwie, ale ka im niucha po miecie.
Clemenza, jak zaatwisz tamto z Pauliem Gatto, przeniesiesz swoich ludzi tutaj do domu i na
ten teren, eby zastpi ludzi Tessia. Tessio, ty jednak trzymaj swoich w szpitalu. Tom, jutro
od samego rana zacznij pertraktowa z Sollozzem i Tattagliami telefonicznie albo przez
wysannika. Mike, we jutro paru ludzi Clemenzy, jed do domu Luki i czekaj, a si pokae,
albo si dowiedz, gdzie, u licha, jest. Ten wariat mg ju si zabra za Sollozza, jeeli
usysza wiadomo. Nie mog uwierzy, eby kiedykolwiek obrci si przeciwko swojemu
donowi, choby Turek nie wiem co mu proponowa.
Moe Mike nie powinien by w to wmieszany tak bezporednio odezwa si z
wahaniem Hagen.
Susznie rzek Sonny. Skrelamy to, Mike. W kadym razie potrzebuj ci mie
przy telefonie tu, w domu, to jest waniejsze.
Michael milcza. Czu si zakopotany, prawie zawstydzony, i zauway na twarzach
Clemenzy i Tessia wyraz tak skrupulatnej obojtnoci, i pewien by, e ukrywaj swoj
wzgard. Podnis suchawk, wykrci numer Luki Brasi i trzyma j przy uchu, podczas gdy
telefon dzwoni i dzwoni.
Rozdzia 6
Peter Clemenza le spa tej nocy. Rano wsta wczenie i sam zrobi sobie niadanie
zoone z kieliszka grappy, grubego plastra genueskiego salami i pajdy wieego woskiego
chleba, ktry nadal mu dostarczano do domu, tak jak za dawnych czasw. Potem wypi
ogromny porcelanowy kubek gorcej kawy przyprawionej anywk. Jednake drepczc po
domu w starym szlafroku i czerwonych filcowych pantoflach, zastanawia si nad oczekujc
go tego dnia robot. Poprzedniego wieczora Sonny Corleone powiedzia bardzo wyranie, e
Pauliego Gatto naley zaatwi natychmiast. Musiao to by dzisiaj.
Clemenza by strapiony. Nie dlatego, e Gatto by jego protegowanym, a okaza si
zdrajc. To nie rzutowao na ocen caporegimea. Ostatecznie, przeszo Pauliego bya bez
zarzutu. Pochodzi z sycylijskiej rodziny, dorasta w tej samej dzielnicy, co dzieci
Corleonew, a nawet chodzi do szkoy z jednym z ich synw. Przez wszystkie szczeble
przeszed tak, jak naleao. Wyprbowano go i stwierdzono, e niczego nie mona mu
zarzuci. A potem, kiedy wykaza si, dosta od Rodziny dobre utrzymanie, procent od
bukmacherki na East Side oraz pobory zwizkowe. Clemenza nie by niewiadom faktu, e
Paulio Gatto uzupenia swoje dochody napadami robionymi na wasn rk, cakowicie
wbrew prawidom Rodziny, ale nawet to byo oznak jego wartoci. amanie takich
przepisw uwaano za objaw temperamentu, podobnie jak targanie wodzy przez dobrego
konia wycigowego.
Poza tym Paulie nigdy nie przysparza kopotw swoimi napadami. Zawsze byy
drobiazgowo zaplanowane, wykonywane z minimum haasu i zamieszania, i tak, e nikt nie
ponosi szwanku: trzy tysice dolarw przeznaczonych na wypat uposae w magazynie
odzieowym na Manhattanie czy wypata w maej fabryczce porcelany w slumsach
Brooklynu. Ostatecznie modemu czowiekowi zawsze mogo si przyda jakie
ekstrakieszonkowe. Wszystko to byo w normie. Kto mg przewidzie, e Paulie Gatto okae
si zdrajc?
Tego rana nka Petera Clemenz problem natury administracyjnej. Sama egzekucja Gatta
bya robot prost. Problem polega na tym, kogo caporegime powinien wybra z szeregw
dla zastpienia Gatta w Rodzinie? Awans na czowieka-cyngla by wany, nie mona byo
udzieli go lekkomylnie. Czowiek taki powinien by twardy i sprytny. A take pewny, nie
taki, co sypaby na policji w razie wpadki; musia mie dobrze wpojon sycylijsk regu,
omerta, nakaz milczenia. Poza tym, jakie utrzymanie mia dosta za swoje nowe obowizki?
Clemenza kilkakrotnie rozmawia z donem na temat lepszego wynagrodzenia dla majcego
tak wielk wag cyngla, ktry by pierwszy na linii frontu w razie zagroenia ale don
zbywa go byle czym. Gdyby Paulie zarabia wicej, moe potrafiby si oprze podszeptom
chytrego Turka Sollozzy.
Clemenza w kocu zredukowa list kandydatw do trzech. Pierwszym by silnorki,
ktry pracowa dla kolorowych bankierw od gier liczbowych w Harlemie, ogromna
muskularna bestia o wielkiej sile fizycznej, czowiek o duym uroku osobistym i umiejcy
obcowa z ludmi, a jednak w razie potrzeby budzcy w nich strach. Ale Clemenza skreli go
z listy po pgodzinnym rozwaaniu jego nazwiska. Za dobrze y z czarnymi, co wskazywao
na jak wad charakteru. Poza tym, trudno byoby go zastpi na stanowisku, ktre mia
obecnie.
Drugim nazwiskiem, ktre Clemenza rozwaa i prawie si na nie zdecydowa, by
pracowity facet, ktry suy organizacji wiernie i dobrze. Czowiek ten by inkasentem
zalegych nalenoci dla koncesjonowanych przez Rodzin lichwiarzy na Manhattanie.
Zaczyna niegdy jako goniec u bukmachera. Ale nie by jeszcze w peni gotowy do tak
doniosego awansu.
W kocu zdecydowa si na niejakiego Rocco Lampone. Lampone odby krtk, lecz
efektown praktyk u Rodziny. Podczas wojny zosta ranny w Afryce i zwolniony z wojska w
1943 roku. Z uwagi na brak modych ludzi, Clemenza go przyj, chocia Lampone by troch
upoledzony przez swoje obraenia i chodzc wyranie utyka. Clemenza posugiwa si nim
jako czarnorynkowym cznikiem z magazynem odzieowym oraz pracownikami
pastwowymi kontrolujcymi kartki ywnociowe Urzdu Regulacji Cen. Z tego stanowiska
Lampone awansowa na kierownika caej operacji. Clemenzy podoba si w nim jego trafny
osd. Lampone wiedzia, e nie jest korzystnie ostro podchodzi do czego, co mogo
kosztowa zaledwie wysok grzywn czy sze miesicy wizienia drobn cen za
olbrzymie zyski. Mia do zdrowego rozsdku, by wiedzie, e w takiej sytuacji nie ma
miejsca dla cikich grb, tylko dla lekkich. Ca operacj utrzymywa w ciszonej tonacji,
czego wanie byo potrzeba.
Clemenza poczu ulg jak sumienny administrator, ktry rozwiza zawiy problem
personalny. Tak, bdzie mu towarzyszy Rocco Lampone. Clemenza bowiem zamierza
wykona t robot osobicie, nie tylko po to, aeby pomc wykaza si nowemu,
niedowiadczonemu czowiekowi, ale eby zaatwi osobiste porachunki z Pauliem Gatto.
Paulie Gatto by jego protegowanym; awansowa Pauliego, przeskakujc bardziej
zasuonych i lojalnych ludzi, pomaga mu wykaza si i pod kadym wzgldem popiera
jego karier. Paulie zdradzi nie tylko Rodzin, zdradzi swojego padrone, Petera Clemenz.
Za ten brak szacunku naleao mu odpaci.
Wszystko poza tym byo ju przygotowane, Paulie Gatto otrzyma polecenie, eby po
niego podjecha o trzeciej po poudniu i zabra go wasnym wozem, nie adnym trefnym.
Teraz Clemenza podnis suchawk i wykrci numer Rocca Lampone. Nie powiedzia
swojego nazwiska. Rzek po prostu:
Przyjed do mnie, mam dla ciebie robot. Z zadowoleniem stwierdzi, e mimo
wczesnej godziny, gos Lamponea nie by zaskoczony ani otumaniony od snu; Rocco
powiedzia zwyczajnie: Okay. Fajny go. Clemenza doda:
Nie ma gwatu, zjedz najpierw niadanie i obiad, zanim do mnie przyjedziesz. Tylko nie
pniej ni o drugiej po poudniu.
Na drugim kocu rozlego si znowu lakoniczne: Okay i Clemenza odoy
suchawk. Zawiadomi ju swoich chopcw, e maj zastpi ludzi caporegimea Tessia w
orodku Corleone, wic to byo zaatwione. Mia zdolnych podwadnych i nigdy nie wtrca
si do mechanicznych operacji tego rodzaju.
Postanowi umy swego cadillaca. Uwielbia ten wz. Zapewnia mu gadk, spokojn
jazd, a jego tapicerka bya tak bogata, e czasem w adn pogod przesiadywa w nim
godzin, bo byo to przyjemniejsze od siedzenia w domu. I zawsze lepiej mu si mylao, gdy
oporzdza samochd. Pamita, e jego ojciec we Woszech tak samo postpowa z osami.
Clemenza pracowa w ogrzanym garau, nie cierpia zimna. Przebieg w myli plany. Z
Pauliem trzeba byo zachowa ostrono, ten czowiek by jak szczur, mg zwszy
niebezpieczestwo. A teraz, oczywicie, chocia jest taki chojrak, musi robi w portki,
poniewa stary wyy. Bdzie pochliwy jak osio majcy mrwki w tyku. Jednake
Clemenza by przyzwyczajony do takich okolicznoci, zwyczajnych w jego pracy. Po
pierwsze, musia znale jakie dobre uzasadnienie, e towarzyszy im Rocco. Po drugie,
musia wymyli jakie wiarygodne zadanie do wykonania przez nich trzech.
Ma si rozumie, nie byo to, cile mwic, konieczne, Pauliego Gatto mona byo zabi
bez adnych takich ceregieli. By osaczony, nie mg uciec. Ale Clemenza mia gbokie
przewiadczenie, e wane jest zachowa dobre zwyczaje w pracy i nigdy nie lekceway
nawet cienia prawdopodobiestwa niepowodzenia. Nie sposb przewidzie, co moe si
zdarzy, a te rzeczy s, bd co bd, spraw ycia i mierci.
Myjc bkitnego cadillaca, Peter Clemenza obmyla i powtarza sobie, co powie, jaki
bdzie mia wyraz twarzy. Bdzie oschy dla Pauliego, jak gdyby ze niezadowolony. To
zmyli czowieka tak wyczulonego i podejrzliwego, jak Gatto, albo przynajmniej pozostawi go
w niepewnoci. Nadmierna przyjacielsko uczyniaby go ostronym. Ale oczywicie
oscho nie powinna by zbyt gniewna. Raczej musi by jak roztargnion irytacj. A skd
Lampone? Pauliemu to mogo si wyda najbardziej niepokojce, zwaszcza e Lampone
musi jecha na tylnym siedzeniu. Pauliemu nie byoby w smak siedzie bezbronnie przy
kierownicy, majc za sob Lamponea. Clemenza wciekle tar i polerowa metal cadillaca.
To nie bdzie atwe. Bardzo trudne. Przez chwil zastanawia si, czy nie zwerbowa jeszcze
jednego czowieka, ale zdecydowa, e nie. Tutaj kierowa si zasadniczym rozumowaniem. Z
biegiem lat moga wynikn sytuacja, w ktrej dla jednego z jego wsplnikw byoby
korzystne zeznawa przeciwko niemu. Jeeli bdzie tylko jeden wsplnik, mona mu
przeciwstawi wasne zeznanie. Ale zeznania drugiego mogyby przeway szal. Nie, bd
si trzymali zwykej procedury.
Clemenz trapio to, e egzekucja musiaa by publiczna. To znaczy, ciao miao by
znalezione. O wiele bardziej by wola, eby znikno. (Zwykymi terenami pochwku byy
albo ocean, albo bagna New Jersey na gruntach nalecych do przyjaci Rodziny, a istniay
te inne, bardziej skomplikowane metody). Ale to musiao by publiczne, eby zastraszy
potencjalnych zdrajcw i ostrzec wroga, e Rodzina Corleone bynajmniej nie zgupiaa ani
nie zmika. Sollozzo byby ostrony po tak szybkim wykryciu jego szpiega. Rodzina
Corleone odzyskaaby co ze swojego prestiu. Zostaa omieszona przez postrzelenie
starego.
Clemenza westchn. Cadillac lni jak ogromne, bkitne, stalowe jajo, a on wcale si nie
przybliy do rozwizania swojego problemu. A potem rozwizanie nasuno mu si nagle,
logiczne i sensowne. Wyjanioby fakt, e Rocco Lampone, on sam i Paulie Gatto s razem, a
ich zadanie staoby si dostatecznie tajne i doniose.
Powie Pauliemu, e ich robot na dzisiaj jest znalezienie mieszkania na wypadek, gdyby
Rodzina postanowia i na materace.
Ilekro wojna midzy Rodzinami przybieraa na zaciekoci i sile, przeciwnicy zakadali
kwatery w zakonspirowanych mieszkaniach, gdzie onierze mogli sypia na materacach
rozoonych w pokojach. Robiono to nie dlatego, eby ochroni przed niebezpieczestwem
ich rodziny, ich ony i mae dzieci, poniewa jakikolwiek atak na nie by nie do pomylenia.
Wszystkie strony byy zbyt naraone na podobny odwet. Natomiast zawsze byo roztropniej
zamieszka w jakim ukrytym miejscu, gdzie codzienne poczynania nie mogy by
kontrolowane przez przeciwnikw lub jakich policjantw, ktrzy samowolnie postanowiliby
si wmiesza.
Dlatego te zazwyczaj wysyano zaufanego caporegimea, eby wynaj zakonspirowane
mieszkanie i zapeni je materacami. Mieszkania takiego uywano jako punktu wypadowego
do miasta, gdy montowano ofensyw. Byo rzecz naturaln, e Clemenza zosta wysany z
takim zadaniem. I byo naturalne, e zabra ze sob Gatta i Lamponea, aby zaatwi
wszystkie szczegy, wcznie z umeblowaniem mieszkania. Poza tym pomyla z
umiechem Clemenza Paulie Gatto dowid, e jest zachanny, wic pierwsz myl, jaka
wpadaby mu do gowy, byoby to, ile moe dosta od Sollozza za t cenn informacj.
Rocco Lampone zjawi si wczeniej i Clemenza wyjani mu, co trzeba zrobi i jakie
bd ich role. Twarz Lamponea rozpromienia si pen zaskoczenia wdzicznoci i z
uszanowaniem podzikowa za ten awans pozwalajcy mu suy Rodzinie. Clemenza by
pewny, e postpi waciwie. Poklepa Lamponea po ramieniu.
Po dzisiejszym dniu dostaniesz co, co ci da lepsze utrzymanie. Pomwimy o tym
pniej. Sam rozumiesz, e Rodzina jest teraz zajta bardziej doniosymi sprawami i ma
waniejsze rzeczy do zaatwienia.
Lampone uczyni gest, ktry oznacza, e bdzie cierpliwy wiedzc, e nagroda go nie
minie.
Clemenza podszed do sejfu w swoim pokoju i otworzy go. Wyj rewolwer i poda go
Lamponeowi.
Uyj tej broni powiedzia. Nigdy nie dojd, skd jest. Zostaw j z Pauliem w
samochodzie. Chc, eby po zakoczeniu tej roboty zabra on i dzieci na wakacje na
Floryd. Na razie zapa z wasnych pienidzy, pniej ci zwrc. Wypocznij, poopalaj si.
Zatrzymaj si w hotelu Rodziny w Miami Beach, ebym wiedzia, gdzie mog ci znale w
razie potrzeby.
ona Clemenzy zapukaa do drzwi, by im powiedzie, e Paulie Gatto przyjecha.
Zaparkowa wz na podjedzie. Clemenza wyszed przez gara, a Lampone pody za nim.
Siadajc na przednim siedzeniu obok Gatta, Clemenza ledwie co mrukn na powitanie z
wyrazem rozdranienia na twarzy. Spojrza na zegarek, jak gdyby spodziewa si stwierdzi,
e Gatto jest spniony.
Cyngiel o twarzy asicy obserwowa go bacznie, szukajc jakiego wyjanienia. Drgn z
lekka, kiedy Lampone usadowi si na siedzeniu za nim i poleci:
Rocco, sid z drugiej strony. Taki kawa chopa jak ty zasania mi lusterko.
Lampone przesun si posusznie, tak e znalaz si za Clemenz, jak gdyby ta proba
bya czym najnaturalniejszym w wiecie. Clemenza zwrci si kwano do Gatta:
Cholera z tym Sonnym, dostaje cykora. Ju myli o pjciu na materace. Musimy
znale jaki lokal na West Side. Paulie, ty i Rocco musicie go obsadzi i zaopatrywa,
dopki nie przyjdzie rozkaz, eby reszta onierzy si tam sprowadzia. Znasz jakie dobre
miejsce?
Tak jak przewidywa, w oczach Gatta pojawio si chciwe zaciekawienie. Paulie pokn
przynt, poniewa za rozmyla, ile ta informacja jest warta dla Sollozza, zapomnia
pomyle, czy sam nie jest w niebezpieczestwie. Poza tym Lampone gra swoj rol
znakomicie, wyglda przez okno obojtnie, bez zainteresowania. Clemenza powinszowa
sobie wyboru. Gatto wzruszy ramionami.
Musz si nad tym zastanowi.
Clemenza chrzkn.
To zastanawiaj si po drodze, chc jeszcze dzisiaj dojecha do Nowego Jorku.
Paulie by wytrawnym kierowc, a ruch pojazdw do miasta o tej popoudniowej godzinie
by niewielki, tak e wczesny zimowy zmierzch ledwie zaczyna zapada, gdy dojechali. W
samochodzie nie byo adnych zdawkowych rozmw. Clemenza poleci Pauliemu jecha do
dzielnicy Washington Heights. Obejrza par kamienic, kaza mu zaparkowa w pobliu
Arthur Avenue i czeka. Zostawi te w samochodzie Rocca Lampone. Poszed do restauracji
Vera Mario i zjad lekk kolacj zoon z cielciny z saat, na powitanie skinwszy gow
paru znajomym. Po upywie godziny przeszed kilka przecznic, ktre dzieliy go od miejsca,
gdzie by zaparkowany wz, i wsiad. Gatto i Lampone nadal czekali.
Gwno powiedzia Clemenza. Wzywaj nas z powrotem na Long Beach. Maj dla
nas jak inn robot. Sonny mwi, e to moemy zaatwi pniej. Rocco, ty mieszkasz w
miecie, moe ci podrzuci?
Rocco odpowiedzia spokojnie:
Zostawiem u was wz, a ona bdzie go potrzebowaa z samego rana.
Susznie odrzek Clemenza. To jednak musisz wrci z nami.
I znowu nic nie mwiono w drodze powrotnej na Long Beach. Na odcinku szosy
wiodcej do miasta Clemenza stwierdzi nagle:
Paulie, zatrzymaj si, musz si odla.
Wsppracujc z nim od tak dawna, Gatto wiedzia, e tusty caporegime ma saby
pcherz. Czsto zwraca si z tak prob. Gatto zjecha z szosy na mikk ziemn drog,
prowadzc do bagna. Clemenza wygramoli si z samochodu i odszed kilka krokw w
krzaki. Zaatwi si rzeczywicie. A potem, otwierajc drzwi, by wsi z powrotem do wozu,
zerkn szybko w obydwie strony szosy. Nie widzia adnych wiate, na szosie byo
kompletnie ciemno.
Wal rozkaza Clemenza.
W sekund pniej wntrze samochodu zahuczao od strzau. Paulie Gatto jakby
podskoczy w przd, jego ciao zwalio si na kierownic, a potem osuno na siedzenie.
Clemenza cofn si pospiesznie, eby unikn opryskania krwi i odamkami czaszki.
Rocco Lampone wygramoli si z tylnego siedzenia. Mia jeszcze w rku rewolwer i teraz
cisn go w bagno. Obaj z Clemenz ruszyli szybko do zaparkowanego w pobliu drugiego
samochodu i wsiedli. Lampone sign pod siedzenie i odnalaz kluczyk, ktry dla nich
pozostawiono. Uruchomi wz i odwiz Clemenz do domu. A potem, zamiast wraca t
sam drog, uda si szos Jones Beach prosto przez miasteczko Merrick do Meadowbrook
Parkway i dotar do Northern State Parkway. Nastpnie dojecha do autostrady Long Island, a
potem do mostu Whitestone i przez Bronx do swego domu na Manhattanie.
Rozdzia 7
W przeddzie zamachu na dona Corleone jego najsilniejszy, najwierniejszy i budzcy
najwikszy postrach podwadny gotowa si do spotkania z wrogiem. Luca Brasi nawiza
kontakt z siami Sollozza kilka miesicy temu. Uczyni to na rozkaz samego dona Corleone.
Dokona tego odwiedzajc nocne lokale kontrolowane przez Rodzin Tattagliw i zawierajc
znajomo z jedn z ich najlepszych call girls. Lec z t dziewczyn w ku utyskiwa, e
jest tamszony w Rodzinie Corleone, e nie docenia si jego wartoci. Po tygodniu
romansowania z ow dziewczyn do Luki zwrci si Bruno Tattaglia, kierownik lokalu.
Bruno by najmodszym synem, rzekomo niezwizanym z rodzinnym biznesem, ktrym bya
prostytucja. Jednake jego synny nocny lokal ze swym tanecznym zespoem dugonogich
piknoci by wysz uczelni dla wielu miejskich kurewek.
Pierwsza rozmowa bya cakowicie otwarta; Tattaglia zaproponowa mu prac w
charakterze silnorkiego w rodzinnym interesie. Flirt ten trwa prawie miesic. Luca gra rol
czowieka zadurzonego w piknej dziewczynie, Bruno Tattaglia rol biznesmena prbujcego
zwerbowa zdolnego pracownika swego rywala. Na jednym takim spotkaniu Luca uda, e
ju si do tego skania, po czym powiedzia:
Ale jedno musi by postawione jasno. Nigdy nie pjd przeciwko Ojcu Chrzestnemu.
Don Corleone jest czowiekiem, ktrego szanuj. Rozumiem, e w interesach Rodziny musi
stawia swoich synw przede mn.
Bruno Tattaglia nalea do nowego pokolenia i ywi ledwie ukrywan pogard dla takich
Starych Kotunw, jak Luca Brasi, don Corleone, a nawet wasny ojciec. By troch zanadto
ugrzeczniony. Teraz rzek:
Mj ojciec nie wymagaby, eby pan robi cokolwiek przeciwko Corleoneom. Zreszt
dlaczego? Teraz wszyscy dobrze yj ze wszystkimi, ju nie jest tak jak za dawnych czasw.
Po prostu, jeeli pan szuka innej posady, mog przekaza t wiadomo mojemu ojcu. W
naszych interesach zawsze potrzeba kogo takiego jak pan. To s twarde sprawy i wymagaj
twardych ludzi, eby wszystko szo gadko. Niech mi pan da zna, jeeli pan si kiedy
namyli.
Luca wzruszy ramionami.
Tam gdzie pracuj, nie jest tak le. I na tym poprzestali.
Oglny plan polega na tym, eby doprowadzi Tattagliw do przekonania, i Luca wie o
zyskownych operacjach z narkotykami i chce w nich uczestniczy na wasn rk. W ten
sposb mg si wywiedzie czego o planach Sollozza, jeeli Turek mia jakiekolwiek, i o
tym, czy ma zamiar wej donowi Corleone w drog. Po odczekaniu dwch miesicy,
podczas ktrych nic wicej si nie zdarzyo, Luca zameldowa donowi, e Sollozzo
najwidoczniej przyjmuje bez urazy swoj porak. Don kaza prbowa dalej, ale tylko
mimochodem, bez wywierania nacisku.
Luca wpad do nocnego lokalu wieczorem w przeddzie postrzelenia dona Corleone.
Prawie natychmiast podszed do jego stolika Bruno Tattaglia i usiad.
Mam tutaj znajomego, ktry chce z panem pomwi powiedzia.
Przyprowad go pan odrzek Luca. Pogadam z kadym paskim znajomym.
Nie. On chce z panem mwi na osobnoci.
A kto to taki? zapyta Luca.
Po prostu mj znajomy odpar Bruno Tattaglia. Chce panu zrobi pewn
propozycj. Moe pan spotka si z nim pniej dzi wieczorem?
Jasne rzek Luca. O ktrej i gdzie?
Lokal zamyka si o czwartej rano wyjani cicho Tattaglia. Moe bycie spotkali si
tutaj, kiedy kelnerzy bd sprztali?
Znaj moje zwyczaje pomyla Luca. Musieli mnie obserwowa. Zwykle wstawa o
trzeciej czy czwartej po poudniu, zjada niadanie, a potem zabawia si jak gr hazardow
z kumplami z Rodziny albo te mia dziewczyn. Czasami chodzi do kina na seans o
pnocy, a potem wpada na drinka do ktrego z lokali. Nigdy si nie kad do ka przed
witem. Dlatego zaproponowana czwarta nad ranem nie bya taka dziwaczna, jakby si
wydawao.
Jasne, jasne powiedzia. Bd o czwartej.
Wyszed z lokalu i pojecha takswk do swojego mieszkania przy Dziesitej Alei.
Mieszka u woskiej rodziny, ktrej by dalekim krewnym. Jego dwa pokoje byy oddzielone
od reszty specjalnymi drzwiami. Podoba mu si ten ukad, bo dawa mu jakie ycie
rodzinne, a jednoczenie ochron przed zaskoczeniem w miejscu, gdzie by najbardziej na nie
naraony.
Chytry turecki lis teraz pokae swj puchaty ogon myla Luca. Jeeli sprawy posun
si dostatecznie daleko, jeeli Sollozzo zdecyduje si tej nocy, moe uda si zrobi z tego
gwiazdkowy prezent dla dona. W pokoju Luca otworzy walizk stojc pod kiem i wyj z
niej kuloodporn kamizelk. Bya cika. Rozebra si i naoy j na weniany podkoszulek,
a na wierzch koszul i marynark. Chwil si zastanawia, czy nie zadzwoni do dona na
Long Beach i nie powiedzie mu o tym nowym wydarzeniu, ale wiedzia, e don nigdy z
nikim nie rozmawia przez telefon, a poza tym, da mu to zadanie w tajemnicy, wic nie
chcia, eby ktokolwiek o tym wiedzia, nawet Hagen czy najstarszy syn.
Luca zawsze nosi przy sobie rewolwer. Mia pozwolenie na bro, bodaj
najkosztowniejsze pozwolenie, jakie wydano gdziekolwiek i kiedykolwiek. Kosztowao w
sumie dziesi tysicy dolarw, ale chronio go od wizienia w razie zrewidowania przez
gliny. Jako czoowy pracownik operacyjny Rodziny mia prawo do takiego pozwolenia.
Jednake tej nocy, na wypadek, gdyby udao mu si dokoczy roboty, chcia mie
bezpieczn bro. Tak, ktrej pochodzenia nie daoby si wytropi. Ale po namyle doszed
do wniosku, e dzisiaj tylko wysucha propozycji i zamelduje o niej Ojcu Chrzestnemu,
donowi Corleone.
Wrci do nocnego lokalu, ale nie pi ju wicej. Miast tego powdrowa na Czterdziest
sm Ulic, gdzie bez popiechu zjad kolacj w swej ulubionej woskiej restauracji U
Patsy. Kiedy nadesza umwiona pora, poszed do nocnego lokalu. Gdy wchodzi, portiera
ju nie byo. Szatniarka te wysza. Tylko Bruno Tattaglia czeka, by go przywita, i
poprowadzi do opustoszaego baru z boku sali. Przed sob widzia pustkowie maych
stolikw i wypolerowany parkiet taneczny z tego drzewa, lnicy porodku jak may
diament. W pcieniu byo puste podium dla orkiestry, z ktrego wyrastaa szkieletowa,
metalowa odyga mikrofonu.
Luca zasiad przy barze, za ktrym stan Bruno Tattaglia. Luca odmwi drinka, ktrym
go poczstowano, i zapali papierosa. Niewykluczone, i okae si, e to co innego, nie
Turek. Ale w tej chwili zobaczy Sollozza wynurzajcego si z pmroku w gbi sali.
Sollozzo ucisn mu do i usiad obok przy barze. Tattaglia postawi szklank przed
Turkiem, ktry skin gow w podzikowaniu.
Wie pan, kim jestem? zapyta.
Luca kiwn gow. Umiechn si ponuro. Szczury zostay wyposzone ze swoich nor.
Bdzie mia przyjemno rozprawi si z tym sycylijskim renegatem.
Czy pan wie, o co pana poprosz? zapyta Sollozzo.
Luca potrzsn gow.
Jest do zrobienia duy interes wyjani Sollozzo. To znaczy miliony dla kadego na
najwyszym szczeblu. Od pierwszego transportu mog panu zagwarantowa pidziesit
tysicy dolarw. Mwi o narkotykach. To jest rzecz z przyszoci.
Dlaczego pan zwraca si do mnie? zapyta Luca. Chce pan, ebym pogada z moim
donem?
Sollozzo skrzywi si.
Ja ju gadaem z donem. Nie chce mie z tym nic wsplnego. W porzdku, dam sobie
rad bez niego. Ale potrzebuj kogo mocnego, eby ochrania t operacj fizycznie. Jak
sysz, nie jest panu dobrze u paskiej Rodziny, mgby si pan przerzuci.
Luca wzruszy ramionami.
Jeeli propozycja bdzie odpowiednia.
Sollozzo obserwowa go bacznie i najwyraniej powzi decyzje.
Zastanw si pan nad moj propozycj przez par dni, to potem znw pogadamy
zaproponowa.
Wycign rk, ale Luca uda, e tego nie widzi, i zaj si wkadaniem papierosa do ust.
Za barem Bruno Tattaglia doby jak czarnoksinik zapalniczki i podsun j do papierosa
Luki. A potem zrobi dziwn rzecz. Upuci zapalniczk na blat baru, zapa Luc za praw
rk i przytrzyma j mocno.
Luca zareagowa natychmiast, zsun si ze stoka barowego i prbowa si wyrwa. Ale
Sollozza chwyci go za przegub drugiej rki. Jednake Luca by za silny dla nich obu i byby
si uwolni, gdyby nie to, e z mroku za nim wystpi jaki mczyzna i zarzuci mu na szyj
cienki jedwabny sznur. Sznur si zacisn dawic mu oddech. Twarz Luki zsiniaa, sia
odpyna z ramion. Tattaglia i Sollozzo trzymali go teraz za rce bez trudu i stali z jakim
dziecinnym zaciekawieniem, podczas gdy czowiek za jego plecami zaciska mu coraz
mocniej i mocniej sznur na szyi. Nagle podoga staa si mokra i liska. Zwieracz Luki, nad
ktrym ju nie panowa, otworzy si i odchody wypyny. Luca utraci reszt si, nogi ugiy
si pod nim, ciao zwiso. Sollozzo i Tattaglia pucili jego rce, tylko nieznajomy pozosta
przy ofierze osuwajc si na kolana wraz z opadajcym ciaem, zaciskajc sznur tak mocno,
e wern si w szyj i znikn. Oczy Luki wylazy na wierzch jakby w najwyszym
zdumieniu, i to zdumienie byo jedyn pozosta w nim ludzk cech. Nie y.
Nie chc, eby go znaleziono powiedzia Sollozzo. Wane jest, eby go w tej chwili
nie znaleli.
Zawrci na picie i odszed, znikajc w pmroku.
Rozdzia 8
Nastpny dzie po zamachu na dona Corleone by dla Rodziny bardzo pracowity.
Michael siedzia przy telefonie, przekazujc wiadomoci Sonnyemu. Tom Hagen by zajty
prbami znalezienia mediatora zadowalajcego obie strony, aby mc zorganizowa
konferencj z Sollozzem. Turek zrobi si nagle nieufny, by moe widzia, e sucy
Rodzinie cyngle Clemenzy i Tessia przemierzaj wzdu i wszerz cae miasto, prbujc wpa
na jego trop. Ale Sollozzo nie oddala si od swej kryjwki, podobnie jak wszyscy
najwaniejsi czonkowie Rodziny Tattagliw. Sonny spodziewa si tego, byo to
elementarnym rodkiem ostronoci, ktry, jak wiedzia, nieprzyjaciel musia przedsiwzi.
Mama Corleone siedziaa w miecie u przyjaci Rodziny, eby by blisko szpitala. Zi,
Carlo Rizzi, zaofiarowa swoje usugi, lecz powiedziano mu, e ma zajmowa si interesem,
na ktrym osadzi go don Corleone, zyskownym obwodem bukmacherskim we woskiej
czci Manhattanu. Connie przebywaa z matk w miecie, eby te mc odwiedza ojca w
szpitalu.
Freddie nadal dostawa rodki uspokajajce w swoim pokoju w domu rodzicw. Sonny i
Michael odwiedzili brata i zdumieli si jego bladoci, jego oczywist chorob.
O Jezu powiedzia Sonny do Michaela, kiedy wyszli z pokoju Freddiego. Wyglda
tak, jakby oberwa gorzej ni ojciec.
Michael wzruszy ramionami. Widywa na polu bitwy onierzy w takim samym stanie.
Ale nie spodziewa si nigdy, e to przytrafi si Freddiemu. Zapamita z dziecistwa
redniego brata jako fizycznie najtwardszego w rodzinie. Jednake by rwnie
najposuszniejszym synem wobec ojca. A mimo to wszyscy wiedzieli, e don zrezygnowa z
odegrania przez tego syna wanej roli w interesach. Nie by dostatecznie sprytny, a w braku
tego dostatecznie okrutny. Zanadto by powcigliwy, nie mia wystarczajcej siy.
Pnym popoudniem Michael odebra telefon od Johnnyego Fontane z Hollywood.
Sonny wzi suchawk.
Nie, Johnny, nie masz co przyjeda do starego. Zanadto le si czuje, tobie zrobioby
to bardzo niedobr reklam, a wiem, e ojciec by tego nie chcia. Zaczekaj, a mu si
polepszy i bdziemy mogli go przewie do domu, a wtedy do niego przyjed. Okay,
przeka mu twoje pozdrowienia. Sonny odoy suchawk. Obrci si do Michaela:
Tata si ucieszy, e Johnny chcia przyjecha z Kalifornii, eby zobaczy, jak si czuje.
Pod wieczr jeden z ludzi Clemenzy poprosi Michaela do zainstalowanego telefonu w
kuchni. Dzwonia Kay.
Czy z twoim ojcem wszystko dobrze? spytaa. Jej gos by troch napity, troch
nienaturalny. Michael wiedzia, e Kay nie bardzo moe uwierzy w to, co si stao, w to, co
przeczytaa w gazetach, w to, e jego ojciec naprawd jest gangsterem.
Bdzie okay zapewni Michael.
Mog pojecha z tob, jak bdziesz go odwiedza w szpitalu? spytaa Kay.
Michael rozemia si. Pamitaa, i mwi jej, jak bardzo wane jest robi takie rzeczy,
jeeli chce si mie dobre stosunki ze starymi Wochami.
To jest specjalny przypadek odrzek. Jeeli faceci z prasy dorw si do twojego
nazwiska i pochodzenia, znajdziesz si na trzeciej stronie Daily News. Dziewczyna ze
starej rodziny jankeskiej zwizaa si z synem wielkiego szefa mafii. Jakby to spodobao si
twoim rodzicom?
Moi rodzice nie czytaj Daily News odpara sucho Kay. Znw nastpia kopotliwa
pauza, po czym Kay zapytaa: Z tob wszystko w porzdku, prawda, Mike, nic ci nie grozi?
Michael rozemia si znowu.
Jestem znany jako lalu rodziny Corleone. Niegrony. Dlatego mn nie musz sobie
zawraca gowy. Nie, Kay, ju po wszystkim, nie bdzie wicej adnych kopotw. Zreszt to
by w pewnym sensie przypadek. Wytumacz ci, jak si zobaczymy.
Kiedy to bdzie? spytaa.
Michael zastanowi si.
Moe dzi wieczorem? Wypijemy drinka i zjemy kolacj w twoim hotelu, a potem
pojad do szpitala odwiedzi starego. Zaczynam mie do sterczenia tutaj i odbierania
telefonw. Okay? Ale nie mw nikomu. Nie chc, eby fotoreporterzy z prasy robili zdjcia
nas obojga. Bez artw, Kay, to jest diabelnie krpujce, zwaszcza dla twoich rodzicw.
Dobrze odpara Kay. Bd czekaa. Moe zrobi za ciebie jakie witeczne
zakupy? Albo co innego?
Nie. Tylko bd gotowa.
Zamiaa si krtko, z podnieceniem.
Bd przyrzeka. Czy nie jestem zawsze gotowa?
Tak powiedzia. Dlatego jeste moj najmilsz dziewczyn.
Kocham ci. Moesz powtrzy to samo?
Michael zerkn na czterech drabw siedzcych w kuchni.
Nie odpar. Dzi wieczorem, dobrze?
Dobrze zgodzia si i odoya suchawk.
Clemenza nareszcie wrci po caodziennej pracy i krzta si w kuchni, gotujc ogromny
garnek sosu pomidorowego. Michael kiwn mu gow i poszed do naronego gabinetu,
gdzie zasta Hagena i Sonnyego oczekujcych go niecierpliwie.
Czy Clemenza tam jest? zapyta Sonny.
Michael umiechn si.
Gotuje spaghetti dla onierzy, cakiem jak w wojsku.
Powiedz mu, eby da spokj z tymi bzdurami i przyszed tutaj rzek ze
zniecierpliwieniem Sonny. Mam dla niego co waniejszego do roboty. I przyprowad
razem z nim Tessia.
Po kilku minutach wszyscy zebrali si w gabinecie. Sonny zapyta krtko Clemenz:
Zaatwie go?
Clemenza kiwn gow.
Wicej go nie zobaczysz.
Z lekkim, jakby elektrycznym wstrzsem Michael uwiadomi sobie, e mwi o Pauliem
Gatto i e may Paulie nie yje, zamordowany przez tego rozbawionego dansera z wesela,
Clemenz. Sonny zapyta Hagena:
Powiodo ci si z Sollozzem?
Hagen potrzsn gow.
Zdaje si ochd, jeeli idzie o pomys rokowa. W kadym razie, nie zdradza
zbytniego zapau. Albo moe jest po prostu bardzo ostrony, eby go nie przytrzasnli nasi
cyngle. Zreszt nie udao mi si znale adnego pierwszorzdnego porednika, ktremu by
zaufa. Ale pewnie wie, e teraz musi pertraktowa. Zmarnowa szans, kiedy nasz stary mu
si wymkn.
To sprytny go, najsprytniejszy, z jakim nasza Rodzina miaa kiedykolwiek do
czynienia zauway Sonny. Moe myli, e po prostu zwlekamy, pki ojciec nie
wydobrzeje albo pki nie uda nam si dosta cynku o nim samym.
Hagen wzruszy ramionami.
Jasne, tak myli. Ale mimo to musi pertraktowa. Nie ma wyboru. Zaatwi spraw
jutro. To pewne.
Jeden z ludzi Clemenzy zapuka do drzwi gabinetu, po czym wszed. Zwrci si do
Clemenzy:
Przed chwil mwili przez radio, e gliny znalazy Pauliego Gatto. Nieywego, w
samochodzie.
Clemenza kiwn gow i odpowiedzia mu:
Nie przejmuj si tym.
Cyngiel spojrza na swego caporegimea ze zdumieniem, po ktrym pojawio si w jego
oczach zrozumienie, i wrci do kuchni.
Konferencja trwaa dalej, tak jakby nie byo adnej przerwy. Sonny zapyta Hagena:
Jest jaka zmiana w stanie dona?
Hagen potrzsn gow.
Jest lepiej, ale jeszcze przez par dni nie bdzie mg mwi. Jest cakiem otumaniony.
Jeszcze przychodzi do siebie po operacji. Twoja matka spdza przy nim prawie cae dnie,
Connie tak samo. W szpitalu peno glin, a ludzie Tessia te tam si krc na wszelki wypadek.
Za kilka dni wydobrzeje, a wtedy zobaczymy, co kae nam robi. Tymczasem nie moemy
dopuci, eby Sollozzo zrobi co nieopatrznego. Dlatego chc, eby zacz z nim
rozmowy.
Sonny odchrzkn.
Na razie mam Clemenz i Tessia, ktrzy si za nim rozgldaj. Moe nam si
poszczci i rozwiemy ca spraw.
Nie poszczci si odpar Hagen. Sollozzo jest za sprytny. Przerwa. Wie, e jak
ju raz zasidzie przy stole, bdzie musia pj po naszej linii. Dlatego zwleka.
Przypuszczam, e prbuje skaptowa sobie poparcie innych Rodzin nowojorskich, ebymy
si do niego nie dobrali, kiedy stary da nam haso.
Sonny zmarszczy brwi.
A dlaczego, u diaba, Rodziny miayby to robi?
eby unikn duej wojny, ktra kademu szkodzi i wciga w spraw gazety i wadze
wyjani cierpliwie Hagen. Poza tym Sollozzo da im jaki udzia. A sam wiesz, ile forsy jest
w narkotykach. Rodzina Corleone jej nie potrzebuje, mamy hazard, ktry jest najlepszym
biznesem. Ale inne Rodziny s wygodniae. Sollozzo jest czowiekiem sprawdzonym,
wiedz, e potrafi pokierowa t operacj na du skal. ywy Sollozzo to s pienidze w ich
kieszeni, a martwy to kopoty.
Twarz Sonnyego staa si taka, jakiej Michael nigdy nie widzia. Obrzmiae kupidynowe
usta i opalona skra wyday si szare.
Ja pieprz to, czego oni chc. Niech si lepiej nie mieszaj do tej walki.
Clemenza i Tessio poruszyli si niespokojnie w fotelach dowdcy piechoty, ktrzy
sysz, jak ich genera nawouje do szturmowania jakiego niezdobytego wzgrza bez
wzgldu na cen. Hagen powiedzia z lekkim zniecierpliwieniem:
Daje spokj, Sonny, twojemu ojcu nie podobaoby si, e tak mylisz. Wiesz, co
zawsze mwi: To jest marnotrawstwo. Jasne, nie damy si nikomu powstrzyma, jeeli
ojciec kae nam wzi si za Sollozza. Ale to nie jest sprawa osobista, to jest interes. Jeeli
wemiemy si za Turka, a Rodziny zobacz, e jestemy zdecydowani dorwa Sollozza,
pozwol na to. Don poczyni ustpstwa w innych dziedzinach, dla wyrwnania. Ale nie
dostawaj piany na pysku w takiej sprawie. To jest biznes. Nawet strzelanie do twojego ojca
byo biznesem, nie czym osobistym. Do tej pory powiniene ju to wiedzie.
Spojrzenie Sonnyego wci byo twarde.
Dobra, rozumiem wszystko. Byleby ty zrozumia, e nikt nie stanie nam na drodze, jak
zechcemy Sollozza.
Sonny obrci si do Tessia.
S jakie wiadomoci o Luce?
Tessio potrzsn gow.
adnych. Sollozzo musia go capn.
Hagen powiedzia spokojnie:
Sollozzo nie niepokoi si Luc, co mi si wydao dziwne. Za sprytny jest, eby nie
dba o takiego gocia jak Luca. Sdz, e moe w ten czy inny sposb usun go z rozgrywki.
Chryste, mam nadziej, e Luca nie walczy przeciwko nam mrukn Sonny. To jest
jedyna rzecz, jakiej bym si ba. Clemenza, Tessio, co wy o tym mylicie?
Clemenza powiedzia powoli:
Kady moe zej na z drog, wecie choby Pauliego. Ale Luca to czowiek, ktry
mg i tylko jedn drog. Ojciec Chrzestny by jedyn osob, w ktr wierzy, jedynym
czowiekiem, ktrego si ba. Ale nie tylko to, Sonny; szanowa twojego ojca tak jak nikt
inny, a przecie Ojciec Chrzestny mia szacunek kadego. Nie, Luca nigdy by nas nie
zdradzi. A trudno mi uwierzy, eby kto taki jak Sollozzo, choby najchytrzejszy, mg
zaskoczy Luc znienacka. Luca by czowiekiem, ktry podejrzewa wszystkich i wszystko.
Zawsze by przygotowany na najgorsze. Myl, e moe po prostu wyjecha gdzie na kilka
dni. Lada chwila da nam zna o sobie.
Sonny obrci si do Tessia. Caporegime z Brooklynu wzruszy ramionami.
Kady moe sta si zdrajc. Luca by bardzo draliwy. Moe don go czym obrazi. To
jest moliwe. Ale myl, e Sollozzo urzdzi mu ma niespodziank. To pasuje do tego, co
mwi consigliori. Powinnimy spodziewa si najgorszego.
Sonny zwrci si do wszystkich:
Sollozzo powinien niedugo dowiedzie si o Pauliem Gatto. Jak zareaguje?
Zmusi go to do zastanowienia powiedzia ponuro Clemenza. Poapie si, e Rodzina
Corleone to nie gupcy. Zda sobie spraw, e wczoraj mia due szczcie.
To nie byo szczcie odpar ostro Sonny. Sollozzo planowa to od tygodni. Musieli
co dzie tropi ojca do biura i obserwowa jego rozkad dnia. A potem przekupili Pauliego i
moe Luc. Toma capnli od rki. Robili wszystko, co chcieli. Mieli pecha, nie szczcie. Ci
ludzie, ktrych wynajli, nie byli dostatecznie sprawni, a stary rusza si szybko. Gdyby go
zabili, musiabym pj na ugod i Sollozzo by wygra. Na razie. Moe bym zaczeka i dosta
go za pi, dziesi lat. Ale nie mw, e mia szczcie, Pete, bo to znaczy, e go nie
doceniasz. A to nam si ostatnio zdarzao czsto.
Jeden z cyngli przynis z kuchni pmisek spaghetti, a potem talerze, widelce i wino.
Jedli rozmawiajc. Michael przypatrywa im si ze zdumieniem. Sam nie jad, podobnie jak
Tom, natomiast Sonny, Clemenza i Tessio pali, wycierajc sos skrk chleba. Byo to niemal
komiczne. Cignli dalej dyskusj.
Tessio nie sdzi, eby utrata Pauliego Gatto zmartwia Sollozza; w istocie uwaa, e
Turek mg to przewidywa, a nawet przyj z zadowoleniem. Jedna bezuyteczna gba
mniej na licie pacy. I wcale by go nie przestraszyo; czy oni sami zlkliby si w takiej
sytuacji?
Michael odezwa si niemiao:
Wiem, e jestem w tych rzeczach amatorem, ale z tego wszystkiego, cocie tu mwili
na temat Sollozza, plus fakt, e raptem zerwa kontakt z Tomem, wydaje mi si, e ma jaki
atut w zanadrzu. Moe jest gotw zasun co naprawd zmylnego, co by go wynioso na
wierzch. Gdybymy mogli doj, co to moe by, znalelibymy si za kierownic.
Sonny odrzek niechtnie:
Aha, mylaem o tym, i jedna rzecz, jaka mi przychodzi do gowy, to Luca. Ju si
rozeszo, e musi stawi si tutaj, zanim odzyska swoje dawne prawa w Rodzinie. A inn
rzecz, o jakiej jeszcze mog pomyle, to ta, e Sollozzo zawar porozumienie z
nowojorskimi Rodzinami, i jutro dowiemy si, e w razie wojny bd przeciwko nam. e
bdziemy musieli zgodzi si na ukad z Turkiem. Prawda, Tom?
Hagen kiwn gow.
Na to mi wyglda. I nie moemy ruszy na takich przeciwnikw bez twojego ojca. Bo
on jeden moe stan przeciwko Rodzinom. Ma polityczne stosunki, ktrych zawsze
potrzebuj, i moe ich uy przy targach. Jeeli bdzie tego bardzo chcia.
Clemenza powiedzia troch zuchwale jak na czowieka, ktrego gwny cyngiel
niedawno zdradzi:
Sollozzo nigdy nie zbliy si do tego domu. Szefie, moesz si o to nie martwi.
Sonny przez chwil patrza na niego w zamyleniu. Potem zapyta Tessia:
Co ze szpitalem? Czy twoi ludzie go pilnuj?
Po raz pierwszy podczas tej konferencji Tessio wydal si by absolutnie pewny swego.
Z zewntrz i od wewntrz. Dwadziecia cztery godziny na dob. Policja te go nielicho
obsadzia. Pod drzwiami separatki czekaj detektywi, eby przesucha dona. Umia si
mona. Don wci dostaje co przez rurki, nic nie je, wic nie musimy martwi si o kuchni,
a byoby czym si martwi z tymi Turkami, bo oni lubi trucizn. adn miar nie mog
dobra si do dona.
Sonny odchyli si w fotelu.
Za mnie si nie wezm, musz ubi ze mn interes, potrzebuj aparatu Rodziny.
Umiechn si do Michaela. Ciekawe, czy to nie bdziesz ty? Moe Sollozzo ma zamiar ci
capn i zatrzyma jako zakadnika, eby dobi targu?
Michael pomyla smtnie: diabli wzili moj randk z Kay. Sonny nie wypuci mnie z
domu. Ale Hagen powiedzia ze zniecierpliwieniem:
Nie, mg w kadej chwili capn Mikea, gdyby chcia zabezpieczenia. Ale kady wie,
e Mike nie bierze udziau w interesach Rodziny. Jest cywilem i gdyby Sollozzo go porwa,
utraciby wszystkie inne Rodziny nowojorskie. Nawet Tattagliowie musieliby pomc go
ciga. Nie, to jest do proste. Jutro zjawi si przedstawiciel wszystkich Rodzin, ktry nam
powie, e musimy zrobi interes z Turkiem. On na to wanie czeka. To jest ten atut, ktry ma
w zanadrzu.
Michael odetchn z ulg.
Dobrze. Musz wieczorem pojecha do miasta.
Po co? zapyta ostro Sonny.
Michael umiechn si.
Chyba wpadn do szpitala i odwiedz ojca, zobacz si z mam i z Connie. I mam te
inne rzeczy do zaatwienia.
Podobnie jak don, Michael nigdy nie mwi, co ma naprawd do roboty, a teraz te nie
chcia powiedzie bratu, e umwi si z Kay Adams. Nie byo po temu powodu, po prostu
zrobi to z przyzwyczajenia.
W kuchni rozleg si donony szmer gosw. Clemenza wyszed zobaczy, co si dzieje.
Kiedy wrci, trzyma w rkach kuloodporn kamizelk Luki Brasi. W kamizelk zawinita
bya ogromna martwa ryba.
Clemenza rzek sucho:
Turek dowiedzia si o swoim szpiegu, Pauliem Gatto.
Tessio doda rwnie sucho:
A teraz my wiemy o Luce Brasi.
Sonny zapali cygaro i ykn whisky. Michael, oszoomiony, zapyta:
Co, u diaba, znaczy ta ryba?
Hagen, Irlandczyk, consigliori, by tym, ktry mu odpowiedzia:
Ryba oznacza, e Luca Brasi pi na dnie oceanu rzek. To jest stary sycylijski
zwyczaj.
Rozdzia 9
Kiedy Michael Corleone jecha tego wieczora do miasta, by przygnbiony. Czu, e
wbrew wasnej woli zostaje uwikany w interesy Rodziny, i mia za ze Sonnyemu, e go
uywa choby do odbierania telefonw. Byo mu nieswojo, e go wtajemniczaj w rodzinne
narady, tak jakby mona byo powierza mu bez zastrzee takie tajemnice jak morderstwo. I
jadc na spotkanie z Kay, czu si winny take wobec niej. Nigdy nie by z ni cakowicie
szczery na temat swoich krewnych. Mwi o nich, ale zawsze arcikami i barwnymi
anegdotami, ktre sprawiay, e bardziej przypominali postacie z przygodowego filmu w
technikolorze ni to, czym byli naprawd. A teraz jego ojciec zosta postrzelony na ulicy,
najstarszy brat za planowa morderstwo. Tak by to naleao uj jasno i po prostu, ale nigdy
by nie przedstawi tego Kay w taki sposb. Powiedzia ju, e postrzelenie ojca byo raczej
przypadkiem i e wszystkie kopoty ju si skoczyy. Psiakrew, a to wygldao dopiero na
pocztek. Sonny i Tom mylili si co do tego Sollozza, nadal go nie doceniali, cho Sonny by
dostatecznie bystry, by dostrzec niebezpieczestwo. Michael usiowa odgadn, co Turek
moe mie w zanadrzu. By najwyraniej czowiekiem miaym, inteligentnym, czowiekiem
o niezwykej sile. Mona byo spodziewa si, e wyskoczy z prawdziw niespodziank. Ale
Sonny i Tom, Clemenza i Tessio zgadzali si, e wszystko jest ju opanowane, a przecie
mieli wiksze dowiadczenie ni on sam. Jestem cywilem w tej wojnie rozmyla kwano
Michael. I musieliby mu da o cae niebo lepsze medale, od tych, ktre dosta podczas drugiej
wojny wiatowej, eby go skoni do wczenia si w t wojn.
Te myli sprawiy, i zacz sobie wyrzuca, e nie wspczuje bardziej swojemu ojcu.
Rodzony ojciec podziurawiony kulami, a jednak Michael jakim dziwnym sposobem
zrozumia lepiej ni ktokolwiek inny sowa Toma, e by to biznes, nie co osobistego. e
ojciec zapaci za wadz, ktr sprawowa przez cae ycie, za szacunek, ktry wymusza od
wszystkich ze swego otoczenia.
Michael chcia tylko wyrwa si, wyrwa z tego wszystkiego, prowadzi wasne ycie.
Ale nie mg odci si od rodziny, pki ten kryzys nie minie. Musia pomaga w charakterze
cywila. Z nag jasnoci zda sobie spraw, e trapi go przydzielona mu rola
uprzywilejowanego niekombatanta, czowieka, ktry jest usprawiedliwiony, poniewa uchyla
si od suby bojowej ze wzgldw moralnych. Dlatego wanie sowo cywil ttnio mu
wci pod czaszk w taki dranicy sposb.
Kiedy wszed do hotelu, Kay ju czekaa w hallu. (Paru ludzi Clemenzy zawiozo go do
miasta i wysadzio na pobliskim rogu po upewnieniu si, e nikt za nimi nie jecha).
Zjedli kolacj i wypili par drinkw.
O ktrej idziesz do ojca? spytaa Kay.
Michael spojrza na zegarek.
Godziny odwiedzin kocz si o wp do dziewitej. Myl, e pjd, jak wszyscy ju
powychodz. Wpuszcz mnie na gr. Ojciec ma separatk i wasne pielgniarki, wic mog
chwil przy nim posiedzie. Nie sdz, eby mg ju mwi czy nawet zdawa sobie spraw,
e tam jestem. Ale musz okaza swj szacunek.
Tak mi przykro z powodu twojego ojca zapewnia Kay. Wyda mi si taki miy na
weselu. Nie mog uwierzy w to, co o nim wypisuj gazety. Jestem pewna, e to w
wikszoci nieprawda.
Ja te tak myl potakn uprzejmie Michael. Zdziwio go, e jest taki skryty wobec
Kay. Kocha j, ufa jej, ale nigdy nie chcia jej mwi czegokolwiek o swoim ojcu czy o
Rodzinie. Bya kim z zewntrz.
A co z tob? spytaa Kay. Bdziesz wmieszany w t wojn gangw, o ktrej tak
radonie rozprawiaj gazety?
Michael umiechn si, rozpi marynark i rozchyli j szeroko.
Patrz, adnych rewolwerw.
Kay rozemiaa si.
Robio si ju pno, wic poszli na gr do pokoju. Kay przyrzdzia drinka dla nich
obojga i kiedy pili, siada Michaelowi na kolanach. Pod sukni bya caa jedwabista; wreszcie
jego do dotkna jej rozgrzanego uda. Upadli razem na ko i kochali si ubrani, przywarci
ustami do ust. Kiedy skoczyli, leeli obok siebie bez ruchu, czujc przez ubranie gorczk
swych cia. Kay szepna:
Czy to jest to, co wy, onierze, nazywacie na chybcika?
Aha odrzek Michael.
Wcale nieze powiedziaa Kay rzeczowym tonem.
Zdrzemnli si, nagle Michael poderwa si niespokojnie i spojrza na zegarek.
Psiakrew, ju prawie dziesita. Musz jecha do szpitala.
Wyszed do azienki, eby si umy i uczesa. Kay wesza za nim i obja go wp od
tyu.
Kiedy si pobierzemy? spytaa.
Kiedy zechcesz odpar Michael. Jak tylko ta sprawa rodzinna si uspokoi, a ojciec
wydobrzeje. Ale myl, e powinna wyjani sytuacj swoim rodzicom.
Co mam wyjania? spytaa Kay spokojnie.
Michael przeczesa wosy grzebieniem.
Po prostu powiedz, e poznaa dzielnego, przystojnego faceta woskiego pochodzenia.
Najlepsze stopnie w Dartmouth. Podczas wojny Krzy za Wzorow Sub plus Purpurowe
Serce. Uczciwy. Pracowity. Ale jego ojciec jest szefem mafii, ktry musi zabija zych ludzi,
czasami przekupuje wysokich urzdnikw pastwowych, a w ramach swojej pracy sam jest
dziurawiony kulami. Ale to nie ma nic wsplnego z jego uczciwym, pracowitym synem.
Mylisz, e potrafisz to spamita?
Kay pucia go i opara si o drzwi azienki.
Naprawd? Naprawd to robi? Umilka na chwil. Zabija ludzi?
Michael skoczy si czesa.
Waciwie nie wiem odrzek. Nikt nie wie w gruncie rzeczy. Ale bym si nie
zdziwi.
Zanim wyszed, spytaa:
Kiedy ci znowu zobacz?
Michael j pocaowa.
Chc, eby pojechaa do domu i przemylaa sobie wszystko w tej swojej miecinie.
Nie chc, eby pod jakimkolwiek wzgldem bya wmieszana w t histori. Po witach
wrc na uczelni i spotkamy si w Hanover. Dobrze?
Dobrze odpowiedziaa. Patrzya, jak wychodzi, widziaa, e pomacha jej rk,
wsiadajc do windy. Nigdy nie czua, e jest z nim tak blisko, nigdy nie bya tak zakochana, i
gdyby jej kto powiedzia, e nie zobaczy ponownie Michaela przed upywem trzech lat, nie
byaby zdolna znie takiej udrki.

Kiedy Michael wysiad z takswki przed Szpitalem Francuskim, spostrzeg ze
zdumieniem, e ulica jest cakowicie opustoszaa. Wszedszy do szpitala stwierdzi z jeszcze
wikszym zdumieniem, e hall jest pusty. Psiakrew, co u diaba robi Clemenza i Tessio?
Oczywicie nigdy nie studiowali na West Point, ale dostatecznie znaj si na taktyce, aby
wystawia czaty. Paru ich ludzi powinno przynajmniej by w hallu.
Nawet najbardziej zapnieni odwiedzajcy ju powychodzili, byo prawie wp do
jedenastej w nocy. Michael by napity i czujny. Nie zatrzyma si przy informacji, zna ju
numer separatki ojca na czwartym pitrze. Wsiad do windy samoobsugowej. Rzecz dziwna,
nikt go nie zatrzyma, pki nie doszed do stolika pielgniarek na czwartym pitrze. Nie
reagujc na zadane mu pytanie, przeszed dalej, do pokoju ojca. Przed drzwiami nie byo
nikogo. Gdzie, u licha, podziali si ci dwaj detektywi, ktrzy mieli tu czeka, aby pilnowa i
przesucha starego? Gdzie, u licha, s ludzie Clemenzy i Tessia? A moe kto jest w sali?
Ale drzwi byy otwarte. Michael wszed do rodka. Na ku leaa jaka posta i w wietle
ksiyca sczcym si przez okno Michael rozpozna twarz ojca. W tej chwili bya
nieruchoma, pier wznosia si pytkim, nierwnym oddechem. Ze stalowego stojaka przy
ku zwisay rurki biegnce do nosa. Na pododze sta szklany sj, w ktrym zbieray si
toksyny odprowadzane z odka innymi rurkami. Michael posta kilka minut, by si upewni,
e ojcu nic nie grozi, a potem wycofa si z pokoju. Powiedzia pielgniarce:
Nazywani si Michael Corleone, chc tylko posiedzie przy ojcu. Co si stao z
detektywami, ktrzy go mieli pilnowa?
Pielgniarka bya adnym, modym stworzeniem, majcym ogromn ufno w potg
swojej funkcji.
O, paski ojciec mia za wielu odwiedzajcych, to zakcao prac szpitala. Jakie
dziesi minut temu przysza policja i kazaa wszystkim wyj. A potem, zaledwie przed
picioma minutami, musiaam wezwa detektyww do telefonu, bo ich nagle wezwano z
komendy, i odeszli take. Ale niech pan si nie martwi, zagldam czsto do ojca i sysz
kady odgos z jego pokoju. Dlatego zostawiamy drzwi otwarte.
Dzikuj pani. Posiedz przy nim chwil, dobrze?
Umiechna si do niego.
Ale tylko chwileczk, a potem, niestety, bdzie pan musia wyj. Rozumie pan, takie
s przepisy.
Michael wrci do separatki ojca. Podnis suchawk telefonu i poprosi central
szpitaln o poczenie z domem na Long Beach, podajc numer aparatu w naronym
gabinecie. Odezwa si Sonny. Michael szepn:
Sonny, jestem w szpitalu, przyszedem pno. Sonny, tu nie ma nikogo. Ani jednego z
ludzi Tessia. Ani detektyww pod drzwiami. Ojciec nie ma adnej ochrony. Gos mu dra.
Nastpio dugie milczenie, a potem odezwa si gos Sonnyego cichy i przejty:
To jest to posunicie Sollozza, o ktrym mwie.
Ja te tak pomylaem. Ale jak to zrobi, e policjanci usunli wszystkich, i dokd oni
poszli? Co si stao z ludmi Tessia? Jezu Chryste, czy ten dra Sollozzo ma w kieszeni take
i nowojorsk Komend Policji?
Uspokj si, chopcze. Gos Sonnyego by kojcy. Znw mamy szczcie, e
przyszed do szpitala tak pno. Zosta w pokoju starego. Zamknij drzwi na klucz od
wewntrz. W cigu pitnastu minut przyl kilku ludzi, jak tylko zadzwoni w par miejsc.
Sied spokojnie i nie wpadaj w panik. Okay?
Nie wpadn w panik zapewni Michael. Po raz pierwszy, odkd to wszystko si
zaczo, poczu wzbierajcy w nim wcieky gniew, zimn nienawi do wrogw ojca.
Odoy suchawk i nacisn brzczyk wzywajcy pielgniark. Postanowi pokierowa
si wasnym osdem i zlekceway rozkazy Sonnyego. Gdy pielgniarka wesza, powiedzia:
Nie chc pani straszy, ale musimy natychmiast przenie std ojca. Do innego pokoju
albo na inne pitro. Czy pani moe odczy wszystkie te rurki, ebymy mogli wytoczy
ko?
To niedorzeczne odrzeka pielgniarka. Musimy mie zezwolenie doktora.
Michael mwi bardzo szybko:
Czytaa pani o moim ojcu w gazetach. Widzi pani, e dzi tu nie ma nikogo, kto by go
pilnowa. Przed chwil dostaem wiadomo, e pewni ludzie przyjd do szpitala, aby go
zabi. Prosz mi uwierzy i pomc.
Potrafi by niezwykle przekonywajcy, kiedy chcia. Pielgniarka powiedziaa:
Nie musimy odcza rurek. Moemy wytoczy stojak razem z kiem.
Ma pani jak woln separatk? szepn Michael.
Na kocu korytarza.
Zrobili to w par chwil, bardzo prdko i bardzo sprawnie. Potem Michael poprosi
pielgniark:
Niech pani przy nim zostanie, dopki nie przyjdzie pomoc. Jeeli pani bdzie na
zewntrz, przy swoim stoliku, moe si pani co sta.
W tej chwili usysza z ka gos ojca, chrapliwy, lecz peen siy.
Michael, to ty? Co si stao, o co chodzi?
Michael pochyli si nad kiem. Wzi ojca za rk.
To ja, Mike. Nie bj si. A teraz suchaj, nie odzywaj si, zwaszcza gdyby kto zawoa
ci po imieniu. Pewni ludzie chc ci zabi. Ale ja tutaj jestem, wic si nie bj.
Don Corleone, nadal nie w peni wiadom, co mu si przydarzyo poprzedniego dnia, i
cierpicy straszliwe ble, umiechn si dobrotliwie do najmodszego syna chcc mu
powiedzie, cho okazao si to za duym wysikiem: Czemu miabym si teraz ba? Rni
ludzie przychodzili mnie zabi, odkd skoczyem dwanacie lat.
Rozdzia 10
Szpital by may i ustronny, z jednym tylko wejciem. Michael wyjrza przez okno. Byo
tam pkoliste podwrko ze schodkami zbiegajcymi na ulic, a na ulicy nie byo adnych
samochodw. Kto przybywajcy do szpitala musiaby wej wanie tdy. Michael wiedzia,
e nie ma duo czasu, wic wybieg z pokoju, a potem na d po schodach i przez szerokie
drzwi parterowego wejcia. Z boku zobaczy podwrko dla karetek szpitalnych, ale i tam nie
byo adnego samochodu ani karetki.
Przystan na chodniku przed szpitalem i zapali papierosa. Rozpi marynark i stan w
wietle latarni, tak eby jego twarz bya widoczna. Jaki mody czowiek szed szybko od
Dziewitej Alei, z paczk pod pach. By w wiatrwce i mia gste czarne wosy. Jego twarz
wydaa si Michaelowi znajoma, ale kiedy wszed w wiato latarni, nie mg jej sobie
umiejscowi. Jednake mody czowiek zatrzyma si przed nim i wycign rk mwic z
silnym woskim akcentem:
Donie Michaelu, czy pan mnie pamita? Enzo, pomocnik i zi piekarza Nazorinego
Paniterry. Pana ojciec uratowa mi ycie, bo uzyska zgod wadz, ebym pozosta w
Ameryce.
Michael ucisn mu do. Teraz go sobie przypomnia. Enzo mwi dalej:
Przyszedem zoy uszanowanie paskiemu ojcu. Czy wpuszcz mnie do szpitala tak
pno?
Michael umiechn si i potrzsn gow.
Nie, ale w kadym razie dzikuj. Powiem donowi, e pan by.
Jaki wz nadjeda z warkotem ulic i to natychmiast pobudzio czujno Michaela.
Powiedzia do Enza:
Niech pan si szybko std zmywa. Mog by nieprzyjemnoci. Lepiej, eby pan nie
mia do czynienia z policj.
Dojrza strach na twarzy modego Wocha. Nieprzyjemnoci z policj mogy oznacza
deportacj albo odmow przyznania obywatelstwa. Ale mody czowiek trzyma si mocno.
Szepn po wosku:
Jeeli bd nieprzyjemnoci, zostan, eby pomc. Jestem to winien Ojcu Chrzestnemu.
Michael by wzruszony. Ju mia powtrzy modemu czowiekowi, eby sobie poszed,
ale pomyla: dlaczego nie pozwoli mu zosta? Dwaj mczyni przed szpitalem mog
odstraszy ludzi Sollozza przysanych na robot. Jeden prawie na pewno by tego nie osign.
Poczstowa Enza papierosem i poda mu ognia. Obaj stali pod latarni w zimnie grudniowej
nocy. te szyby szpitala, przepoowione zieleni gwiazdkowych dekoracji, migotay nad
nimi. Wanie koczyli pali, kiedy dugi, niski, czarny samochd skrci z Dziewitej Alei w
Trzydziest Ulic i jecha ku nim tu przy krawniku. Ju prawie si zatrzyma. Michael
przypatrzy si, chcc dojrze twarze siedzcych w rodku, i mimo woli drgn. Wz zdawa
si zatrzymywa, po czym ruszy szybko naprzd. Kto wida pozna Michaela. Michael
poczstowa Enza nastpnym papierosem i zauway, e rce pomocnika piekarskiego dr.
Ku swemu zdumieniu stwierdzi, e sam ma rce spokojne.
Postali na ulicy, palc papierosy, nie duej ni dziesi minut, gdy wtem nocne
powietrze rozdara syrena policyjna. Wz patrolowy z piskiem skrci z Dziewitej Alei i
zajecha przed szpital. Tu za nim nadjechay jeszcze dwa samochody policyjne. Nagle
wejcie do szpitala zala tum umundurowanych policjantw i detektyww. Michael odetchn
z ulg. Poczciwy stary Sonny musia od razu nawiza kontakt. Michael ruszy im na
spotkanie.
Dwaj olbrzymi, barczyci policjanci zapali go za rce. Inny go obszuka. Masywny
kapitan policji, ze zot plecionk na czapce, wszed po schodach, a jego ludzie rozstpili si z
szacunkiem, by go przepuci. By mczyzn penym wigoru, mimo swojej tuszy i mimo
siwych wosw wymykajcych si spod czapki. Twarz mia misist i czerwon. Podszed do
Michaela i wrzasn:
Mylaem, e przymknem was wszystkich, makaroniarskich obuzw. Kim jeste, do
cholery, i co tu robisz?
Jeden z policjantw stojcych obok Michaela powiedzia:
Czysty jest, panie kapitanie.
Michael milcza. Przypatrywa si temu kapitanowi policji, chodno badajc jego twarz,
metaliczne, niebieskie oczy. Detektyw w cywilnym ubraniu powiedzia:
To Michael Corleone, syn dona.
Michael zapyta spokojnie:
Co si stao z detektywami, ktrzy mieli pilnowa mojego ojca? Kto ich zdj z
posterunku?
Kapitan zapieni si z wciekoci.
Ty pieprzony achudro, co ty za jeden, eby mnie uczy, co mam robi? Ja ich
zdjem. Gwno mnie obchodzi, ilu makaroniarskich gangsterw pozabija si nawzajem.
Gdyby to ode mnie zaleao, nie kiwnbym nawet palcem, eby ochroni twojego starego od
rozwaki. A teraz zjedaj std, do cholery! Wyno si z tej ulicy, ptaku, i nie przya do
szpitala, kiedy nie jest pora odwiedzin.
Michael wci przypatrywa mu si uwanie. Nie rozgniewao go to, co mwi kapitan
policji. Jego myli gnay jak szalone. Czy to moliwe, e Sollozzo by w pierwszym
samochodzie i zobaczy go stojcego przed szpitalem? Czy moliwe, e Sollozzo zadzwoni
potem do tego kapitana i zapyta: Dlaczego ludzie Corleonew dalej si krc koo szpitala,
kiedy ci zapaciem, eby ich przymkn?. Czy jest moliwe, e wszystko zostao starannie
zaplanowane, tak jak mwi Sonny? Wszystko tu pasowao. Nadal opanowany, zwrci si do
kapitana:
Nie rusz si z tego szpitala, dopki pan nie wystawi posterunku przed separatk
mojego ojca.
Kapitan nie zada sobie trudu, eby mu odpowiedzie. Zwrci si do stojcego obok
detektywa:
Phil, zamknij tego ptaka.
Detektyw odpar z wahaniem:
Chopak jest czysty, kapitanie. Jest bohaterem wojennym i nigdy nie by wmieszany w
adne afery. Gazety mogyby narobi smrodu.
Kapitan naskoczy na detektywa z twarz poczerwienia z furii. Wrzasn:
Do cholery, mwiem, eby go zamkn!
Michael, wci rozumujc jasno, bez gniewu, odrzek z rozmyln zoliwoci:
Ile Turek panu zapaci za wystawienie mojego ojca, kapitanie?
Kapitan policji obrci si do niego. Rozkaza dwm krzepkim policjantom:
Przytrzyma go.
Michael poczu, e obie rce przycinito mu do bokw. Dojrza masywn pie kapitana
spadajc mu sierpowym na twarz. Prbowa si uchyli, ale pi trafia go wysoko w ko
policzkow. Pod czaszk wybuchn mu granat. Usta wypenia krew i mae, twarde kawaki
koci, ktre, jak sobie uwiadomi, byy jego zbami. Poczu, e bok gowy obrzmiewa mu
tak, jakby wypenia si powietrzem. Nogi mu zwiotczay i byby upad, gdyby go nie
podtrzymali dwaj policjanci. Ale by nadal przytomny. Detektyw w cywilnym ubraniu
wysun si przed niego, eby nie pozwoli kapitanowi uderzy go powtrnie, i powiedzia:
Rany boskie, kapitanie, pan go naprawd uszkodzi.
Kapitan odpar gono:
Nie tknem go. Napad na mnie i przewrci si. Rozumiecie? Stawia opr przy
aresztowaniu.
Przez czerwon mg Michael widzia podjedajce do krawnika dalsze samochody.
Wysiadali z nich jacy ludzie. W jednym z nich rozpozna adwokata Clemenzy, ktry mwi
uprzejmie i pewnie do kapitana policji:
Rodzina Corleone naja prywatnych detektyww, eby pilnowali pana Corleone.
Ludzie, ktrzy s ze mn, maj pozwolenie na noszenie broni, kapitanie. Jeeli pan ich
zaaresztuje, bdzie pan musia rano stan przed sdzi i wyjani mu dlaczego.
Adwokat zerkn na Michaela.
Czy pan chce wnie skarg przeciwko temu, kto panu to zrobi? zapyta.
Michael mia trudnoci z mwieniem. Szczki mu si nie schodziy, ale zdoa
wybekota:
Poliznem si. Poliznem si i upadem.
Zauway, e kapitan posa mu triumfujce spojrzenie, i prbowa odpowiedzie na nie
umiechem. Za wszelk cen chcia ukry rozkoszny, lodowaty chd, ktry opanowa jego
mzg, fal zimnej nienawici, ktra przenikaa jego ciao. Nie chcia ujawni nikomu na
wiecie, co czuje w tym momencie. Tak, jak nie chciaby tego don. A potem poczu, e
wnosz go do szpitala, i straci przytomno.

Kiedy si ockn nazajutrz rano, stwierdzi, e szczki ma zdrutowane i e brak mu
czterech zbw po lewej stronie. Przy jego ku siedzia Hagen.
Czy mnie upili? zapyta Michael.
Aha odrzek Hagen. Musieli ci wyduba z dzise kawaki koci i uwaali, e to
bdzie zbyt bolesne. Poza tym i tak waciwie bye nieprzytomny.
Czy stao mi si co poza tym? spyta Michael.
Nie odrzek Hagen. Sonny chce, eby pojecha na Long Beach. Mylisz, e dasz
rad?
Jasne. Czy z donem wszystko w porzdku?
Hagen zaczerwieni si.
Myl, e teraz rozwizalimy problem. Mamy firm prywatnych detektyww i cay
teren jest obsadzony. Powiem ci wicej, jak bdziemy w samochodzie.
Prowadzi Clemenza, Michael i Hagen siedzieli na tylnym siedzeniu. Michael czu
pulsowanie w gowie.
Wic, co u diaba, stao si waciwie wczoraj wieczorem? Czycie si dowiedzieli?
Hagen wyjani spokojnie:
Sonny ma swoj wtyczk, detektywa Phillipsa, tego, ktry prbowa ci ochroni. Da
nam cynk. Ten kapitan policji, McCluskey, jest gociem, ktry cignie grub fors, odkd
zosta policjantem. Nasza Rodzina wpacia mu cakiem sporo. Jest pazerny i niesolidny w
zaatwianiu interesw. Ale Sollozzo musia mu duo zapaci. McCluskey zaraz po godzinach
odwiedzin kaza zaaresztowa wszystkich ludzi Tessia przed szpitalem i w rodku. Nie
poprawio sytuacji to, e niektrzy mieli bro. A potem McCluskey cign oficjalnych
detektyww spod drzwi dona. Twierdzi, e s mu potrzebni i e jakie inne gliny miay zaj
ich miejsce, ale im si co pokrcio. To bujda. Zapacono mu, eby wystawi dona. A Phillips
powiada, e to jest taki go, ktry poprbuje tego znowu. Sollozzo musia mu da fortun na
pocztek i obieca gwiazdk z nieba w przyszoci.
Czy byo co w gazetach o moim pobiciu?
Nie odrzek Hagen. Nie pucilimy farby. Nikt nie chce, eby to si rozeszo. Ani
gliny, ani my.
Dobrze powiedzia Michael. Czy mody Enzo si wymkn?
Tak odpar Hagen. Sprytniejszy by od ciebie. Jak si zjawiy gliny, od razu znikn.
Twierdzi, e by z tob, kiedy przejeda wz Sollozza. Czy to prawda?
Tak potwierdzi Michael. To porzdny chopak.
Zaopiekujemy si nim powiedzia Hagen. Dobrze si czujesz? Twarz mia
zatroskan. Wygldasz paskudnie.
Dobrze odrzek Michael. Jak si nazywa ten kapitan policji?
McCluskey powiedzia Hagen. Aha, moe poprawi ci samopoczucie wiadomo, e
Rodzina Corleone nareszcie zdobya punkt. Bruno Tattaglia, dzisiaj o czwartej rano.
Michael poderwa si.
Jak to? Mylaem, e mielimy przywarowa.
Hagen wzruszy ramionami.
Po tym, co si stao w szpitalu, Sonny si zeli. Cyngli rozesano na cay Nowy Jork i
New Jersey. Wczoraj wieczorem zestawilimy list. Prbuj pohamowa Sonnyego, Mike.
Moe ty mgby z nim pogada. Ca t spraw mona jeszcze zaatwi bez wikszej wojny.
Pogadam z nim przyrzek Mike. Czy dzisiaj rano jest konferencja?
Tak potwierdzi Hagen. Sollozzo wreszcie nawiza kontakt i chce zasi z nami
przy stole. Szczegy zaatwia negocjator. To oznacza, e wygrywamy. Sollozzo wie, e
przegra, i chce uj z yciem. Hagen przerwa. Moe myla, e jestemy miczakami,
gotowymi do ustpstw, bo nie oddawalimy ciosw. Teraz, kiedy jeden z synw Tattaglii nie
yje, zrozumia, e podchodzimy do sprawy powanie. Naprawd strasznie zaryzykowa,
porywajc si na dona. Aha, i mamy te potwierdzenie co do Luki. Zabili go wieczorem w
przeddzie postrzelenia twojego ojca. W nocnym klubie Bruna. Masz pojcie?
Nic dziwnego, e go zaskoczyli znienacka powiedzia Michael.

Wjazd na placyk przy domach w Long Beach by zagrodzony dugim czarnym
samochodem zaparkowanym w poprzek wylotu. Michael zauway, e w dwch domach po
obu stronach s otwarte okna na wyszych pitrach. Rany boskie, Sonny wida naprawd
podchodzi do sprawy powanie.
Clemenza zaparkowa wz i wszyscy trzej weszli na placyk. Dwaj stranicy byli ludmi
Clemenzy i Clemenza powita ich zmarszczeniem brwi, ktre suyo za pozdrowienie. Tamci
pokwitowali je kiwniciem gowy. Nie byo adnych umiechw, adnych sw. Clemenza
poprowadzi Hagena i Michaela do wntrza domu.
Nim zadzwonili, drzwi otworzy inny stranik. Najwyraniej obserwowa ich z okna.
Poszli do naronego gabinetu i zastali tam Sonnyego i Tessia, ktrzy na nich czekali. Sonny
podszed do Michaela, uj w donie gow modszego brata i powiedzia artobliwie:
Piknie. Piknie. Michael odtrci jego rce, podszed do biurka i nala sobie whisky, majc
nadziej, e stpi bl w zdrutowanej szczce.
W piciu zasiedli w pokoju, ale atmosfera bya inna ni podczas ich dawniejszych
spotka. Sonny by weselszy, bardziej pogodny, i Michael zrozumia, co ta wesoo oznacza.
W umyle jego starszego brata nie byo ju miejsca na adne wtpliwoci. Zdecydowa si i
nic nie mogo zachwia jego postanowieniem. Zamach Sollozza z poprzedniego wieczora by
ostatni kropl. Nie mogo ju by mowy o zawieszeniu broni.
Mielimy telefon od negocjatora, kiedy ciebie nie byo powiedzia Sonny do Hagena.
Turek chce spotkania zaraz. Sonny zamia si. Ale ten dra ma jaja! zawoa z
podziwem. Wczoraj nawala, a chce spotkania dzi albo jutro. Tymczasem my mamy
siedzie cicho i przyjmowa wszystko, co nam zasunie. Co za pieprzona czelno!
Co odpowiedziae? zapyta Hagen ostronie.
Sonny wyszczerzy zby.
Powiedziaem, e jasne, czemu nie? Kiedy tylko zechce, mnie si nie spieszy. Mam na
ulicach stu cyngli dwadziecia cztery godziny na dob. Jeeli Sollozzo wytknie choby
kawaek tyka, bdzie trupem. Niech sobie zwlekaj, ile tylko chc.
Czy bya jaka konkretna propozycja? zapyta Hagen.
A jake odpar Sonny. Chce, ebymy przysali Mikea na spotkanie z nim, aby
wysucha jego propozycji. Negocjator gwarantuje bezpieczestwo Mikea. Sollozzo nie prosi
nas o zagwarantowanie jego wasnego bezpieczestwa. Wie, e o to prosi nie moe.
Bezcelowe. Wic spotkanie bdzie zorganizowane z jego strony. Jego ludzie zabior Mikea i
zawioz go na miejsce. Mike wysucha Sollozza i potem go puszcz wolno. Ale miejsce
spotkania nie zostao ujawnione. Obiecuj, e ukad bdzie tak dobry, e nie bdziemy mogli
go odrzuci.
A co z Tattagliami? zapyta Hagen. Co zrobi w sprawie Bruna?
To naley do ukadu. Negocjator mwi, e Rodzina Tattagliw zgodzia si zastosowa
do Sollozza. Zapomn o Brunonie Tattaglii. On paci za to, co zrobili mojemu ojcu. Jedno
przekrela drugie. Sonny zamia si znowu. Bezczelne dranie.
Hagen ostronie zaproponowa:
Powinnimy wysucha, co maj do powiedzenia.
Sonny potrzsn gow.
Nie, nie, consigliori, nie tym razem. W jego gosie by niky lad woskiego akcentu.
wiadomie przedrzenia dla artu ojca. adnych dalszych spotka. adnych dyskusji.
adnych sztuczek Sollozza. Kiedy negocjator znowu skontaktuje si z nami w sprawie naszej
odpowiedzi, masz mu przekaza tylko jedno. Ja chc Sollozza. Jeeli nie, to wojna na caego.
Pjdziemy na materace i wylemy wszystkich cyngli na ulic. Interesy bd po prostu
musiay ucierpie.
Inne Rodziny nie pjd na generaln wojn powiedzia Hagen. To zanadto
wszystkich obcia.
Sonny wzruszy ramionami.
Maj proste rozwizanie. Dajcie mi Sollozza. Albo walczcie z Rodzin Corleone.
Sonny przerwa, po czym doda szorstko: adnych wicej rad, jak to zaatwi, Tom.
Decyzja zapada. Twoje zadanie to pomc mi wygra. Rozumiesz?
Hagen pochyli gow. Na chwil zamyli si gboko. Potem powiedzia:
Rozmawiaem z twoim czowiekiem z komisariatu policji. Powiada, e kapitan
McCluskey ma dosta swoj dol z operacji narkotykami. Zgodzi si by obstaw Sollozza.
Turek nie wytyka nosa ze swojej nory bez McCluskeya. Kiedy si spotka z Mikiem na
rozmow, McCluskey bdzie siedzia obok niego. W cywilnym ubraniu, ale z broni. Ot
musisz zrozumie, Sonny, e pki Sollozzo jest tak strzeony, nie uda ci si go tkn. Nikt
jeszcze nie kropn bezkarnie kapitana policji nowojorskiej. W tym miecie zrobioby si
nieznonie gorco, bo to i gazety, i caa komenda policji, Kocioy, wszystko. To byoby
katastrofalne. Rodziny naskoczyyby na ciebie. Corleoneowie staliby si wyrzutkami. Nawet
opiekunowie polityczni dona pochowaliby si. Wic we to pod rozwag.
Sonny wzruszy ramionami.
McCluskey nie moe wiecznie stercze przy Turku. Poczekamy.
Tessio i Clemenza pykali z cygar, stropieni, nie mic przemwi, ale pocc si. Gdyby
powzito bdn decyzj, zapaciliby za to wasn skr.
Michael odezwa si po raz pierwszy. Zapyta Hagena:
Czy ojca mona przewie tu ze szpitala?
Hagen potrzsn gow.
To pierwsza rzecz, o jak spytaem. Niemoliwe. Jest w bardzo zym stanie.
Przetrzyma, ale potrzebuje rozmaitych zabiegw, by moe jeszcze jakiej operacji.
Niemoliwe.
To musicie dosta Sollozza zaraz stwierdzi Michael. Nie moemy czeka. Facet
jest zanadto niebezpieczny. Wyskoczy z jakim nowym pomysem. Pamitajcie, e dla niego
nadal kluczow spraw jest pozbycie si naszego starego. On o tym wie. W porzdku, zdaje
sobie spraw, e teraz sytuacja jest bardzo cika, wic gotw jest przyj kad porak w
zamian za swoje ycie. Ale jeeli tak czy owak ma by zabity, poprbuje jeszcze raz dona. A
poniewa pomaga mu ten kapitan policji, wic kto wie, co moe si zdarzy. Nie moemy
ryzykowa. Musimy dorwa Sollozza natychmiast.
Sonny podrapa si w zamyleniu po brodzie.
Masz racj, chopaku przyzna. Doszede do sedna sprawy. Nie moemy dopuci,
eby Sollozzo znowu si dobra do starego.
A co z kapitanem McCluskeyem? zapyta spokojnie Hagen.
Sonny obrci si do Michaela z dziwnym umieszkiem.
No wanie, chopcze, co z tym twardym kapitanem policji?
Michael odpowiedzia powoli:
Okay, to jest ostateczno. Ale bywaj przypadki, kiedy najbardziej ostateczne kroki s
uzasadnione. Wyobramy sobie, e musimy zabi McCluskeya. Mona to zrobi w ten
sposb, eby go mocno obciy, tak e nie byby to ju uczciwy kapitan policji wypeniajcy
swoje obowizki, ale skorumpowany funkcjonariusz, zamieszany w rne kanty, ktry dosta
to, co mu si naleao, tak jak kady kanciarz. Mamy na licie pacy dziennikarzy, ktrym
moemy poda t histori z dostatecznymi dowodami, aby j mogli wylansowa. To by troch
zmniejszyo wzburzenie. Jak wam si to widzi?
Michael popatrza z respektem na pozostaych. Tessio i Clemenza mieli ponure miny i nie
chcieli si odezwa. Sonny powiedzia z tym samym dziwnym umiechem.
Mw dalej, chopaku, wietnie ci to idzie. Ustami niewinitek, jak zawsze mawia don.
No, dalej, Mike, powiedz nam co wicej.
Hagen take umiecha si z lekka, odwracajc gow. Michael zarumieni si.
Ano, chc, ebym poszed na rozmow z Sollozzem. Bdziemy tam tylko ja, Sollozzo i
McCluskey, nikogo wicej. Naznaczcie spotkanie za dwa dni od dzi, a potem kacie naszym
informatorom wywiedzie si, gdzie ono nastpi. Nalegajcie na to, e musi by w jakim
miejscu publicznym, e nie pozwol si zabra do adnego mieszkania czy domu. Niech to
bdzie jaka restauracja czy bar w szczytowej porze kolacji, co w tym rodzaju, ebym si
czu bezpieczny. Oni take bd czuli si bezpieczni. Nawet Sollozzowi nie przyjdzie do
gowy, e odwaylibymy si rbn kapitana. Obszukaj mnie, jak si z nimi spotkam, wic
wtedy bd musia by czysty, ale obmylcie jaki sposb podrzucenia mi broni, kiedy bd z
nimi gada. Wtedy kropn ich obu.
Wszyscy czterej obrcili gowy i wpatrzyli si w niego. Clemenza i Tessio byli powani i
zdumieni. Hagen mia min troch smutn, ale nie zaskoczon. Chcia co powiedzie, ale
rozmyli si. Natomiast Sonny, ze swoj pucoowat twarz Kupidyna drgajc z uciechy,
nagle rykn gonym miechem. By serdeczny, nieudawany. Sonny naprawd pka ze
miechu. Wskaza palcem Michaela usiujc przemwi, cho a go zatykao z rozbawienia.
Ty, chopak z pierwszorzdnego collegeu, ktry nigdy nie chcia miesza si do spraw
Rodziny! A teraz chcesz zabi kapitana policji i Turka tylko dlatego, e McCluskey rozkwasi
ci twarz. Bierzesz to osobicie, to jest zwyczajny biznes, a ty to bierzesz osobicie. Chcesz
zabi obu tych goci dlatego, e dostae po pysku. Wic wszystko to lipa. Przez wszystkie te
lata to bya po prostu lipa.
Clemenza i Tessio, rozumiejc to zupenie opacznie, mylc, e Sonny wymiewa si z
brawury modszego brata robicego tak propozycj, take umiechali si szeroko i troch
protekcjonalnie do Michaela. Tylko Hagen roztropnie zachowywa nieprzenikniony wyraz
twarzy.
Michael rozejrza si po wszystkich, po czym popatrza na Sonnyego, ktry wci nie
mg pohamowa miechu.
Ty kropniesz ich obu? zapyta Sonny. Suchaj, chopaku, nie dadz ci za to medali,
posadz ci na krzele elektrycznym. Wiesz o tym? To nie jest robota dla bohaterw, nie
strzelasz do ludzi z odlegoci mili. Strzelasz, kiedy widzisz biaka ich oczu, tak jak nas uczyli
w szkole, pamitasz? Musisz stan tu przy nich i rozwali im by, a ich mzg opryska ci
twoje eleganckie ubranko. No wic jak, chopcze, chcesz to zrobi dlatego, e jaki tpy glina
ci trzepn?
Sonny mia si cigle.
Michael wsta.
Lepiej przesta si mia powiedzia. Zmiana, ktra w nim zasza, bya tak
niesychana, e umiechy zniky z twarzy Clemenzy i Tessia. Michael nie by wysoki ani
masywnie zbudowany, ale zdawaa si emanowa z niego groba. W tej chwili by
wcieleniem samego dona Corleone. Jego oczy stay si bladopowe, a twarz zbielaa. Zdawao
si, lada chwila rzuci si na swego starszego i silniejszego brata. Nie ulegao wtpliwoci, e
gdyby mia w rku bro, Sonny znalazby si w niebezpieczestwie. Sonny przesta si mia,
a Michael zwrci si do niego zimnym, gronym gosem:
Mylisz, e nie potrafi tego zrobi, ty draniu?
Sonny opanowa atak miechu.
Wiem, e potrafisz powiedzia. Nie miaem si z tego, co mwie. miaem si z
tego, jak zabawnie rzeczy si ukadaj. Zawsze mwiem, e jeste najtwardszy w rodzinie,
twardszy od samego dona. Bye jedynym, ktry potrafi nie zgadza si z naszym starym.
Pamitam ci, jak bye dzieciakiem. Jaki wtedy bye zadziorny. Do diaba, nawet ze mn si
naparzae, a przecie byem duo starszy od ciebie. Freddie musia ci la na kwane jabko
przynajmniej raz w tygodniu. A teraz Sollozzo ma ciebie za tego mikkiego w Rodzinie, bo
pozwolie, eby McCluskey ci uderzy, i nie oddae mu, i nie chciae si miesza do
zatargw Rodziny. Wyobraa sobie, e nie ma si czym martwi, jeeli spotka si z tob sam
na sam. A McCluskey te ma ci za strachliwego Wocha. Sonny przerwa, po czym doda
agodnie: Ale jednak jeste Corleone, ty obuzie. I ja byem jedynym, ktry to wiedzia.
Siedziaem tu i czekaem przez ostatnie trzy dni, odkd postrzelili starego, eby wyskoczy z
tej wymuskanej, wojenno-bohaterskiej, lipnej postaci, z ktr si obnosie. Czekaem, eby
zosta moj praw rk, ebymy mogli pozabija tych skubacw, ktrzy prbuj zniszczy
naszego ojca i nasz Rodzin. I na to trzeba byo tylko trzanicia w szczk. Co ty na to?
Sonny uczyni komiczny gest zadawania ciosu i powtrzy: No, co ty na to?
Napicie w pokoju ustpio. Mike potrzsn gow.
Sonny, robi to dlatego, e to jest jedyna rzecz do zrobienia. Nie mog pozwoli, eby
Sollozzo znowu dobra si do ojca. Najwyraniej jestem jedynym, ktry ma do niego dojcie.
I obmyliem to sobie. Nie sdz, eby znalaz kogo innego, kto by rbn kapitana policji.
Moe ty by to zrobi, Sonny, ale masz on i dzieci i musisz kierowa sprawami Rodziny,
dopki ojciec nie wrci do formy. Wic zostaj ja i Freddie. Freddie jest zszokowany i nie do
uytku. W kocu zostaj tylko ja. To wszystko jest logiczne. Cios w szczk nie mia z tym
nic wsplnego.
Sonny podszed i uciska go.
Guzik mnie obchodzi, jakie masz powody, jeeli tylko jeste teraz z nami. I powiem ci
jeszcze jedno: masz racj od pocztku do koca. Tom, co ty na to?
Hagen wzruszy ramionami.
Rozumowanie jest suszne. A to dlatego, e nie sdz, aby Turek podchodzi uczciwie
do ukadu. Myl, e jeszcze sprbuje dobra si do dona. W kadym razie tak musimy
przypuszcza na podstawie jego dotychczasowych wyczynw. Wic sprbujmy dosta
Sollozza. Dostaniemy go, nawet jeeli bdzie trzeba kropn tego kapitana policji. Ale
ktokolwiek bdzie zaatwia t robot, ogromnie zaryzykuje. Czy to musi by Mike?
Ja mgbym to zrobi powiedzia cicho Sonny.
Hagen ze zniecierpliwieniem potrzsn gow.
Sollozzo nie dopuciby ci na mil do siebie, choby mia dziesiciu kapitanw policji.
A poza tym penisz obowizki gowy Rodziny. Nie mona ci naraa. Hagen przerwa i
zwrci si do Clemenzy i Tessia: Czy ktry z was ma pierwszorzdnego cyngla, kogo
naprawd specjalnego, kto podjby si tej roboty? Nie musiaby si martwi o pienidze do
koca ycia.
Clemenza przemwi pierwszy:
Nikogo takiego, kogo Sollozzo by nie zna. Od razu by si poapa. Poapaby si tak
samo, gdybym poszed ja czy Tessio.
A kogo naprawd twardego, kto jeszcze nie wyrobi sobie opinii, jakiego dobrego
rekruta? zapyta Hagen.
Obaj caporegimeowie potrzsnli gowami. Tessio umiechn si, aeby wyda si
mniej zjadliwym, i powiedzia:
To tak, jakby wzi faceta z prowincjonalnej druyny na rozgrywki o mistrzostwo
Stanw.
Wic musi by Mike zdecydowa krtko Sonny. Z tysica rnych powodw.
Najwaniejsze, e oni maj go za lalusia. A potrafi wykona robot, to gwarantuj, i to jest
wane, bo bdziemy mieli tylko t jedn okazj dobra si do tego chytrego, draskiego
Turka. Dlatego teraz musimy obmyli najlepszy sposb wsparcia Mikea. Tom, Clemenza,
Tessio, wywiedzcie si, ile to bdzie kosztowao. Kiedy si tego dowiemy, moemy obmyli,
jak mu dostarczy bro. Clemenza, masz mu da naprawd bezpieczn spluw z twojej
kolekcji, najpewniejsz, jak masz. Niemoliw do wytropienia. Postaraj si o krtk luf i
du si uderzenia. Nie musi by celna. Kiedy Mike jej uyje, bdzie tu przy nich. Mike, jak
tylko uyjesz broni, rzu j na podog. Nie daj si zapa, majc j przy sobie. Clemenza,
oklej luf i cyngiel tym swoim specjalnym plastrem, eby nie zostay odciski palcw.
Pamitaj, Mike, e moemy zaatwi wszystko, wiadkw i tak dalej, ale jeeli ci zapi z
broni, nie damy rady. Bdziemy mieli przerzut i ochron, i potem znikniesz na adne, dugie
wakacje, dopki to nie ostygnie. Nie bdzie ci przez dugi czas, ale nie chc, eby si
egna ze swoj dziewczyn czy nawet do niej dzwoni. Kiedy ju bdzie po wszystkim, a ty
si znajdziesz poza krajem, przel jej wiadomo, e wszystko w porzdku. To rozkaz.
Sonny umiechn si do brata. A teraz trzymaj si Clemenzy i przyzwyczajaj si obchodzi
z broni, ktr ci wybierze. Moe nawet powicz troch. My zajmiemy si wszystkim innym.
Wszystkim. Okay, chopcze?
I znowu Michael Corleone poczu ten rozkoszny, odwieajcy chd w caym ciele.
Powiedzia do brata:
Nie musiae mi mwi tych bzdur o nierozmawianiu z moj dziewczyn na taki temat.
Co ty myla, do cholery, e zadzwoni do niej, eby si poegna?
Sonny odpar pospiesznie:
W porzdku, ale jeste jeszcze surowy, wic wszystko tumacz dokadnie. Zapomnij o
tym.
Jak to surowy, do diaba? Suchaem naszego starego tak samo pilnie jak ty. Jak
mylisz, skd si tak wycwaniem? Obaj si rozemieli.
Hagen nala wszystkim. Mia min troch pospn. M stanu zmuszony uciec si do
wojny, prawnik zmuszony uciec si do prawa.
Ano, w kadym razie teraz ju wiemy, co bdziemy robili stwierdzi.
Rozdzia 11
Kapitan Mark McCluskey siedzia w swoim biurze, obracajc w palcach trzy pkate
koperty z kwitami wycigowymi. Marszczy brwi, usiujc rozszyfrowa umieszczone na nich
zapisy. Byo to dla niego bardzo wane. W kopertach znajdoway si kwity, ktre jego ludzie
skonfiskowali podczas obawy, kiedy poprzedniego wieczora natrafili na jednego z
bukmacherw Rodziny Corleone. Teraz bukmacher musiaby odkupi te kwity, aby
stawiajcy nie mogli twierdzi, e wygrali, i wykoczy go.
Dla kapitana McCluskeya byo ogromnie wane odszyfrowa kwity, bo nie chcia zosta
oszukany, kiedy odsprzedawaby je bukmacherowi. Jeeli byy warte pidziesit kawakw,
to moe udaoby si je odsprzeda za pi. Ale jeeli zrobiono duo wysokich zakadw i
kwity przedstawiay warto stu czy moe nawet dwustu kawakw, cena powinna by
znacznie wysza. McCluskey bawi si kopert, wreszcie zdecydowa, e pozwoli
bukmacherowi troch si spoci i zoy pierwsz ofert. To mogoby wskaza, jaka powinna
by rzeczywista cena.
McCluskey popatrza na zegar wiszcy na cianie biura. Bya ju pora zabra tego
olizego Turka, Sollozza, i zawie go tam, gdzie mia si spotka z Rodzin Corleone.
McCluskey podszed do szafki ciennej i zacz si przebiera w cywilne ubranie. Kiedy
skoczy, zadzwoni do ony i powiedzia jej, e tego wieczora nie bdzie w domu na kolacji,
bo ma sub w miecie. Nigdy nie zwierza si onie z niczego. Mylaa, e yj tak, jak
yj, z jego pensji policjanta. McCluskey prychn z rozbawienia. Jego matka mylaa tak
samo, ale on nauczy si wczenie. Ojciec wprowadzi go w tajniki zawodu.
Ojciec by sierantem policji. Co tydzie ojciec z synem obchodzili swj rejon, a
McCluskey senior przedstawia szecioletniego chopca sklepikarzom, mwic: A to jest mj
may.
Waciciele sklepikw ciskali mu do, prawili przesadne komplementy i otwierali
szuflady kas, by wrczy malcowi w podarunku pi albo dziesi dolarw. Pod koniec dnia
may Mark McCluskey mia wszystkie kieszenie wypchane banknotami i czu si ogromnie
dumny, i znajomi ojca tak go lubi, e daj mu prezenty, ilekro go zobacz. Ma si
rozumie, ojciec skada dla te pienidze w banku na wyksztacenie w collegeu, a may
Mark dostawa dla siebie co najwyej pidziesit centw.
Potem, kiedy Mark wraca do domu i jego stryjowie policjanci pytali, kim chciaby by,
jak doronie, on za sepleni po dziecinnemu: policjantem, wszyscy miali si gromko. I
oczywicie pniej, cho ojciec chcia, eby najpierw poszed do collegeu, zaraz po szkole
redniej zacz si ksztaci na policjanta.
By dobrym policjantem, dzielnym policjantem. Twardzi modzi chuligani, ktrzy
terroryzowali ludzi na rogach ulic, wiali, kiedy si zblia, a w kocu cakiem zniknli z jego
rejonu. By bardzo twardym i bardzo porzdnym policjantem. Nigdy nie prowadza swojego
syna do sklepikarzy, aeby zbiera dla niego pienine podarki za przymykanie oczu na
amanie przepisw o usuwaniu mieci czy parkowaniu samochodw; bra pienidze wprost do
rk wasnych gdy uwaa, e je zarobi. Nigdy nie zbacza do kina ani nie dekowa si po
restauracjach podczas pieszego obchodu, tak jak to robili inni, zwaszcza w zimowe noce.
Zawsze obchodzi swj rejon. Swym sklepom zapewnia solidn ochron, solidne usugi.
Kiedy pijacy i naogowcy przesikali z Bowery, eby nagabywa przechodniw o pienidze
na jego trasie, przepdza ich tak brutalnie, e nigdy nie wracali. Kupcy z jego obwodu byli
mu za to wdziczni. I okazywali wdziczno.
Poza tym stosowa si do przyjtego systemu. Bukmacherzy w jego obwodzie wiedzieli,
i nigdy nie zrobi chryi, eby dosta dodatkow opat, e zadowala si swoj czstk
dochodw komisariatu. Jego nazwisko byo na licie razem z innymi i nigdy nie prbowa
dorabia sobie ekstra. By przyzwoitym policjantem, ktry bra tylko czyste apwki, i jego
awansowanie w komendzie policji przebiegao rwnomiernie, chocia nie efektownie.
Jednoczenie wychowywa liczn rodzin czterech synw, z ktrych aden nie zosta
policjantem. Wszyscy poszli na uniwersytet Fordham, a poniewa w tym czasie Mark
McCluskey awansowa z sieranta na porucznika i wreszcie na kapitana, nie brakowao im
niczego. Wtedy to wanie McCluskey zyska sobie opini twardego w interesach.
Bukmacherzy z jego dzielnicy pacili za ochron wicej ni bukmacherzy z ktrejkolwiek
innej czci miasta, ale by moe przyczyn byy wydatki zwizane z ksztaceniem czterech
chopcw w collegeu.
Sam McCluskey uwaa, e nie ma nic zego w czystych apwkach. Czemu, u licha, jego
chopcy mieliby i do Nowojorskiego Collegeu Miejskiego czy jakiej taniej uczelni na
Poudniu tylko dlatego, e komenda policji nie dawaa swoim ludziom wystarczajcej pensji,
aby z niej wyy i przyzwoicie utrzymywa rodzin? Wszystkich tych ludzi ochrania
wasnym yciem i w jego aktach personalnych byy pochway za pojedynki rewolwerowe z
bandytami w jego obwodzie, z silnorkimi i niedoszymi alfonsami. Wdepta ich w ziemi.
Swj zaktek miasta uczyni bezpiecznym dla zwykych ludzi, i jasne jak soce, e by
uprawniony do czego wicej ni jedna marna stwa tygodniowo. Ale nie oburza si na
swoj nisk pac, rozumia, e kady musi sam dba o siebie.
Bruno Tattaglia by jego starym znajomym. Bruno chodzi do Fordham razem z jednym z
jego synw, a potem otworzy nocny lokal i ilekro rodzina McCluskeyw spdzaa wieczr
w miecie co si nieczsto zdarzao moga korzysta z kabaretu wraz z napojami i kolacj
na koszt zakadu. Na sylwestra otrzymywali ozdobne zaproszenia jako gocie kierownictwa i
zawsze dostawali jeden z najlepszych stolikw. Bruno dba o to, eby ich przedstawiono
sawom wystpujcym w jego lokalu, niekiedy synnym piewaczkom i gwiazdom z
Hollywood. Ma si rozumie, czasami prosi o jak drobn uprzejmo, na przykad o
zatrudnienie pracownicy, ktrej akta wyczyszczono dla uzyskania zezwolenia na prac w
kabarecie, zazwyczaj adnej dziewczyny, notowanej przez policj jako prostytutka czy
narkomanka. McCluskey chtnie mu to zaatwia.
McCluskey przyj zasad, by nigdy nie pokazywa po sobie, e wie, jakie zamiary maj
inni ludzie. Kiedy Sollozzo zwrci si do niego z propozycj, eby pozostawi starego
Corleonea bez ochrony w szpitalu, McCluskey nie pyta dlaczego. Zapyta o cen. Kiedy
Sollozzo powiedzia dziesi patykw, McCluskey zrozumia. Nie zawaha si. Corleone by
jednym z najwybitniejszych czonkw mafii w kraju, majcym wiksze stosunki polityczne,
ni kiedykolwiek mia Al Capone. Ktokolwiek by go zaatwi, wywiadczyby krajowi wielk
przysug. McCluskey wzi pienidze z gry i wykona zadanie. Kiedy dosta telefon od
Sollozza, e przed szpitalem s nadal dwaj ludzie Corleonea, wpad we wcieko. Zamkn
przecie wszystkich ludzi Tessia, cign pilnujcych detektyww sprzed drzwi szpitalnego
pokoju Corleonea. I teraz, bdc czowiekiem z zasadami, musiaby zwrci te dziesi
tysicy, pienidze, ktre ju przeznaczy na wyksztacenie swoich wnukw. I wanie
ogarnity t wciekoci pojecha do szpitala i uderzy Michaela Corleone.
Jednake wszystko obrcio si na dobre. Spotka si z Sollozzem w lokalu Tattagliw i
zawarli jeszcze lepszy ukad. I znowu McCluskey nie zadawa pyta, poniewa zna
wszystkie odpowiedzi. Po prostu upewni si co do ceny. Nie przyszo mu do gowy, e sam
mgby znale si w niebezpieczestwie. To, eby kto przez chwil bra pod uwag zabicie
kapitana nowojorskiej policji, byo nieprawdopodobne. Najtwardszy opryszek z mafii musia
sta nieruchomo, jeeli najmarniejszy policjant mia ochot go obi. Nie byo absolutnie
adnych korzyci z zabijania policjantw. Bo wtedy natychmiast unicestwiano ca mas
opryszkw stawiajcych opr przy aresztowaniu albo usiujcych zbiec z miejsca
przestpstwa, i kto, u licha, mia co na to poradzi?
McCluskey westchn i zacz przygotowywa si do wyjcia z komisariatu. Problemy,
stale jakie problemy. Siostra jego ony w Irlandii wanie umara po wielu latach walki z
rakiem, a ten rak sporo go kosztowa. Teraz pogrzeb bdzie kosztowa jeszcze wicej.
Stryjowie i ciotki w starym kraju potrzebowali od czasu do czasu drobnej pomocy na
prowadzenie swoich farm ziemniaczanych, i posya im na to pienidze. Nie skpi ich. Kiedy
razem z on odwiedza stary kraj, traktowano ich jak krla i krlow. Moe znw si
wybior tego lata, teraz, kiedy wojna ju si skoczya, i przy tych wszystkich pienidzach,
ktre napyway. McCluskey powiedzia swojemu podkomendnemu, gdzie moe go znale
w razie potrzeby. Nie uwaa za konieczne stosowa jakichkolwiek rodkw ostronoci.
Zawsze mg twierdzi, e Sollozzo jest informatorem, z ktrym si spotka. Wyszedszy z
komisariatu min kilka przecznic, po czym zapa takswk i pojecha do domu, w ktrym
mia si spotka z Sollozzem.

Tomowi Hagenowi przypado w udziale przygotowanie wszystkiego do wyjazdu
Michaela z kraju faszywego paszportu, karty eglarskiej, koi na woskim frachtowcu, ktry
mia zawin do jednego z sycylijskich portw. Tego samego dnia wysano samolotem
emisariuszy na Sycyli, aby wsplnie z przywdc mafii przygotowali kryjwk w grzystej
okolicy.
Sonny zaatwi samochd z absolutnie pewnym kierowc, ktry mia czeka na Michaela,
kiedy wyjdzie z restauracji, gdzie miao si odby spotkanie z Sollozzem. Kierowc tym by
sam Tessio, ktry zgosi si na ochotnika. Wz mia wyglda na podniszczony, ale musia
mie doskonay silnik. Mia mie lipne numery i by nie do wytropienia. Chowano go na
specjaln robot, wymagajc czego najlepszego.
Michael spdzi dzie z Clemenz, wiczc si w strzelaniu z maego rewolweru, ktry
miano mu dostarczy. By to kaliber.22 z pociskami o mikkim szpicu; robiy one maleki
otwr wlotowy, a zostawiay ohydnie ziejce dziury, wylatujc z ciaa ludzkiego. Stwierdzi,
e jest celny z odlegoci do piciu krokw. Dalej kule mogy pj nie wiadomo gdzie. Jzyk
spustowy by twardy, ale Clemenza pomajstrowa jakimi narzdziami, tak e ciga si
atwiej. Postanowili nie uywa tumika. Nie chcieli, eby jaki niewinny widz zrozumia
nieopacznie sytuacj i zainterweniowa przez naiwn odwag. Huk strzau odstraszyby
wszystkich od Michaela.
Podczas wicze Clemenza wci go poucza:
Rzu bro, jak tylko skoczysz. Po prostu opu rk wzdu boku i wypu rewolwer.
Nikt nie zauway. Wszyscy bd myleli, e dalej jeste uzbrojony. Bd patrzyli na twoj
twarz. Wyjd z lokalu bardzo prdko, ale nie biegnij. Nie patrz nikomu prosto w oczy, ale i
nie odwracaj wzroku. Pamitaj, bd si ciebie bali, wierz mi, bd si bali. Nikt si nie
wtrci. Jak tylko wyjdziesz, zastaniesz Tessia czekajcego w samochodzie. Wsid i
pozostaw mu reszt. Nie niepokj si przypadkami. Zdziwisz si, jak gadko id takie sprawy.
A teraz w ten kapelusz, to zobaczymy, jak wygldasz.
Nasadzi Michaelowi na gow szary kapelusz. Michael, ktry nigdy nie nosi kapelusza,
skrzywi si. Clemenza go uspokoi.
To utrudnia rozpoznanie, na wszelki wypadek. Najczciej daje wiadkom wymwk
do zmiany identyfikacji, kiedy im rozjanimy w gowie. Pamitaj, Mike, nie martw si
odciskami palcw. Kolba i jzyk spustowy s oklejone specjalnym plastrem. Nie dotykaj
adnej innej czci broni, o tym pamitaj.
Czy Sonny dowiedzia si, gdzie Sollozzo mnie zabiera? zapyta Michael.
Clemenza wzruszy ramionami.
Jeszcze nie. Sollozzo jest bardzo ostrony. Ale nie martw si, e moe ci zrobi
krzywd. Negocjator pozostaje w naszych rkach, dopki nie wrcisz cao. Gdyby co ci si
przytrafio, zapaci negocjator.
Dlaczego, u diaba, nadstawia karku? spyta Michael.
Dostaje kup forsy odrzek Clemenza. Ma fortunk. Poza tym jest wanym
czowiekiem dla Rodziny. Wie, e Sollozzo nie moe dopuci, aby co mu si stao. Dla
Sollozza twoje ycie nie jest warte ycia negocjatora. Bardzo proste. Bdziesz na pewno
bezpieczny. To my bdziemy pniej mieli pieko.
Bardzo le bdzie? zapyta Michael.
Bardzo odrzek Clemenza. To oznacza generaln wojn Rodziny Tattagliw z
Rodzin Corleone. Wikszo przyczy si do Tattagliw. Wydzia sanitarny bdzie zbiera
mnstwo trupw tej zimy. Wzruszy ramionami. Te rzeczy musz si zdarza mniej
wicej raz na dziesi lat. Przez to usuwa si z krew. A poza tym, jeeli pozwolimy
zastraszy si w drobiazgach, bd chcieli przej wszystko. Trzeba ich powstrzyma od razu
na pocztku. Tak jak naleao powstrzyma Hitlera w Monachium, a nie pozwoli, eby mu
si upieko. Sami sobie narobili cikiego kopotu, kiedy dopucili, eby mu to uszo na
sucho.
Michael sysza z ust ojca to samo jeszcze w 1939 roku, zanim wojna si zacza. Gdyby
Rodziny kieroway Departamentem Stanu, nie byoby nigdy drugiej wojny wiatowej
pomyla z umiechem.
Pojechali z powrotem do domu dona, gdzie Sonny nadal mia swoj kwater gwn.
Michael zastanowi si, jak dugo jeszcze Sonny zdoa usiedzie zamknity na bezpiecznym
terenie orodka. W kocu bdzie musia zaryzykowa wyjcie. Sonnyego zastali
drzemicego na kanapie. Na stole byy resztki jego spnionego obiadu, kawaki befsztyka,
okruchy chleba i na wp oprniona butelka whisky.
Zazwyczaj schludny gabinet ojca przybiera wygld le utrzymanego pokoju do
wynajcia. Michael obudzi brata potrzsajc go za rami i zapyta:
Dlaczego nie przestaniesz y jak niechluj i nie kaesz tutaj posprzta?
Sonny ziewn.
Co ty robisz, do cholery, inspekcj koszar? Mike, jeszcze nie mamy wiadomoci, gdzie
chc ci zabra te dranie, Sollozzo i McCluskey. Jeeli si tego nie dowiemy, to jak, do
diaba, podrzucimy ci bro?
Nie mog jej mie przy sobie? Moe mnie nie obszukaj, a gdyby nawet, to moe jej
nie znajd, jeeli zrobimy to dostatecznie sprytnie. A nawet jak znajd, to co? Zabior mi j i
po krzyku.
Sonny potrzsn gow.
Nie. Musimy bez puda dorwa tego drania Sollozza. Pamitaj, rbnij go najpierw,
jeeli tylko zdoasz. McCluskey jest powolniejszy i bardziej tpy. Powiniene mie dosy
czasu, eby go zabi. Czy Clemenza ci mwi, eby na pewno rzuci rewolwer?
Milion razy odrzek Mike.
Sonny wsta z kanapy i przecign si.
Jak twoja szczka, chopaku?
Parszywie.
Lewa strona twarzy bolaa go z wyjtkiem tych miejsc, ktre byy drtwe, bo zdrutowane
ze znieczuleniem. Wzi ze stou butelk whisky i ykn wprost z niej. Bl zela. Sonny
powiedzia:
Ostronie, Mike, teraz nie pora otpia si wdk.
Rany boskie, Sonny, przesta zgrywa wanego brata zniecierpliwi si Michael.
Bywaem w walce z ostrzejszymi facetami ni Sollozzo i w gorszych warunkach. Gdzie on
ma modzierze, do diabla? A oson lotnicz? Cik artyleri? Miny ldowe? Jest po prostu
cwanym draniem majcym za kompana policyjnego waniaka. Jak kto si raz zdecyduje ich
zabi, nie ma innego problemu. Najtrudniejsze jest si zdecydowa. Nawet nie bd wiedzieli,
co ich rbno.
Do pokoju wszed Tom Hagen. Powita ich skinieniem gowy i ruszy prosto do faszywie
zarejestrowanego telefonu. czy si kilka razy, wreszcie potrzsn gow do Sonnyego.
Ani sychu. Sollozzo zachowuje to przy sobie, jak dugo moe.
Telefon zadzwoni. Sonny odebra go i podnis do, jak gdyby dajc znak, by si
uciszyli, chocia nikt nic nie mwi. Zapisa co na bloku papieru, potem powiedzia:
Okay, bdzie tam i odoy suchawk. Rozemia si. Ten dra, Sollozzo, to jest
naprawd kto. Umowa jest taka: dzisiaj o smej wieczorem on i kapitan McCluskey zabior
Mikea sprzed baru Jacka Dempseya na Broadwayu. Pojad gdzie na rozmow i teraz
uwaajcie: Mike i Sollozzo bd rozmawiali po wosku, eby ten irlandzki glina nie
pokapowa, o czym gadaj. Sollozzo mi mwi, eby si nie martwi, bo wie, e McCluskey
nie zna ani sowa po wosku, najwyej soldi, a ciebie sprawdzi, Mike, i wie, e rozumiesz
nawet dialekt sycylijski.
Troch mi zardzewia, ale nie bdziemy dugo rozmawiali powiedzia sucho Mike.
Nie pozwolimy Mikeowi i, dopki nie bdziemy mieli negocjatora rzek Tom
Hagen. Czy to jest zaatwione?
Clemenza kiwn gow.
Negocjator jest u mnie w domu i gra w karty z trzema moimi ludmi. Czekaj na
telefon ode mnie, zanim go puszcz.
Sonny opad na skrzany fotel.
Jak, do cholery, dowiemy si, gdzie ma by to spotkanie? Tom, mamy wtyczki w
rodzinie Tattagliw, dlaczego nie dali nam zna?
Hagen wzruszy ramionami.
Sollozzo jest naprawd diabelnie cwany. Nie daje nikomu zajrze w karty, tak dalece,
e nie bierze adnej obstawy. Uwaa, e kapitan wystarczy i e zabezpieczenie jest
waniejsze od rewolwerw. I ma racj. Bdziemy musieli da kogo, eby filowa za Mikiem,
i liczy, e wszystko dobrze pjdzie.
Sonny potrzsn gow.
Nie, kady moe takiego zgubi, jeeli naprawd zechce. To pierwsza rzecz, jak
sprawdz.
Bya ju pita po poudniu. Sonny powiedzia z zatroskan min:
A moe powinnimy po prostu kaza Mikeowi kropn tych, co bd w samochodzie,
jak po niego podjad?
Hagen potrzsn gow.
A jeeli Sollozza nie bdzie w samochodzie? Zdradzimy si niepotrzebnie. Do diaba,
musimy si dowiedzie, dokd Sollozzo go zabiera.
Moe warto si zastanowi, dlaczego robi z tego tak tajemnic? wtrci Clemenza.
Bo ma w tym swj interes powiedzia niecierpliwie Michael. Dlaczego ma
pozwoli, ebymy si poapali, jeeli moe tego unikn? Poza tym wszy
niebezpieczestwo. Musi by cholernie podejrzliwy, nawet majc przy sobie tego kapitana.
Hagen strzeli palcami.
Ten detektyw, ten Phillips. Moe by zadzwoni do niego, Sonny? A nu potrafi si
dowiedzie, gdzie mona znale kapitana? Warto sprbowa. McCluskeya guzik obchodzi,
czy kto wie, dokd jedzie.
Sonny podnis suchawk i wykrci numer. Mwi co cicho, potem si rozczy.
Oddzwoni do nas powiedzia.
Czekali jeszcze prawie trzydzieci minut, wreszcie telefon zadzwoni. By to Phillips.
Sonny zapisa co na bloku i odoy suchawk. Twarz mia napit.
Chyba ju mamy. Kapitan McCluskey zawsze musi zostawi wiadomo, gdzie mona
go znale. Dzisiaj od smej do dziesitej bdzie w Luna Azure w Bronksie. Kto zna ten
lokal?
Ja znam odezwa si Tessio. Doskonay dla nas. Maa rodzinna knajpka z duymi
loami, gdzie ludzie mog pogada na osobnoci. Dobre jedzenie. Kady jest zajty sob.
Idealne. Pochyli si nad biurkiem Sonnyego i uoy plan lokalu z niedopakw
papierosw. Tutaj jest wejcie, Mike. Jak skoczysz, po prostu wyjd, skr w lewo, a
potem za rg. Wypatrz ci, zapal reflektory i podapi ci w locie. Gdyby mia jakie
kopoty, krzyknij, a ja sprbuj wej i wycign ci. Clemenza, musisz dziaa szybko.
Polij tam kogo, eby podoy rewolwer. Jest tam starowiecka toaleta z pustym miejscem
midzy rezerwuarem a cian. Niech twj czowiek przyczepi za nim bro plastrem. Mike,
jak ci ju obmacaj w wozie i przekonaj si, e jeste czysty, nie bd si zanadto
przejmowali. W restauracji odczekaj chwil, nim ich przeprosisz. Nie, jeszcze lepiej popro o
pozwolenie pjcia do ustpu. Z pocztku udawaj, e ci przypilio cakiem naturalnie. Nie
mog si niczego domyli. Ale jak wyjdziesz z powrotem, nie tra czasu. Nie siadaj przy
stole, od razu grzej. I nie ryzykuj. Po dwa strzay do kadego i pryskaj, ile si w nogach.
Sonny przysuchiwa si temu uwanie.
Chc kogo bardzo dobrego, bardzo pewnego do podoenia tej broni powiedzia do
Clemenzy. Nie chc, eby mj brat wyszed z tej toalety tylko ze swoim fiutem w rce.
Rewolwer tam bdzie zapewni z naciskiem Clemenza.
Okay rzek Sonny. A teraz bujajcie si wszyscy.
Tessio i Clemenza wyszli. Tom Hagen zapyta:
Sonny, czy mam zawie Mikea do Nowego Jorku?
Nie. Chc ci tu mie. Kiedy Mike skoczy, zacznie si nasza robota i bd ci
potrzebowa. Zaatwie z tymi dziennikarzami?
Hagen kiwn gow.
Bd im podrzuca informacje, jak tylko to si rozejdzie.
Sonny podnis si i stan przed Michaelem. Ucisn mu do.
Okay, chopcze. Zaczynasz. Wytumacz mamie, dlaczego nie zobaczye si z ni
przed odjazdem. A twojej dziewczynie przel wiadomo, jak uznam, e ju pora. Dobrze?
Dobrze odrzek Mike. Jak mylisz, dugo nie bd mg wrci?
Co najmniej rok powiedzia Sonny.
Don moe potrafi dziaa szybciej, Mike wtrci Tom Hagen ale nie licz na to.
Element czasu wie si z wieloma czynnikami. Jak dalece uda si nam podrzuca
wiadomoci dziennikarzom. Jak dalece komenda policji bdzie chciaa to zatuszowa. Jak
gwatownie zareaguj inne Rodziny. Bdzie cholernie gorco i caa masa kopotw. Tego
jednego moemy by pewni.
Michael uciska do Hagenowi.
Postarajcie si, jak moecie. Nie chc znowu siedzie trzy lata poza domem.
Jeszcze nie jest za pno, by si cofn, Mike rzek Hagen agodnie. Moemy
znale kogo innego, jeszcze raz rozpatrzy inne moliwoci. Moe nie trzeba koniecznie
usuwa Sollozza.
Michael rozemia si.
Moemy wmwi sobie kady punkt widzenia odpar. Ale za pierwszym razem
obmylilimy to dobrze. Do tej pory yem beztrosko i chyba pora, ebym spaci dug.
Nie powiniene powodowa si t zaman szczk powiedzia Hagen. McCluskey
jest gupcem, a to by biznes, nie co osobistego.
Po raz drugi ujrza twarz Michaela Corleone tejc w mask, ktra niesamowicie
przypominaa dona.
Tom, nie daj si buja nikomu. To wszystko jest osobiste, cay biznes od pocztku do
koca. Kady kawaek gwna, ktry kady czowiek musi zjada co dzie przez cae swoje
ycie, jest czym osobistym. Nazywaj to biznesem. Ale jest to osobiste jak cholera. Wiesz,
od kogo si tego nauczyem? Od dona. Mojego starego. Ojca Chrzestnego. Gdyby piorun
strzeli w jego przyjaciela, ojciec wziby to osobicie. Moje wstpienie do piechoty morskiej
wzi osobicie. Dlatego wanie jest wielki. Wielki don. Wszystko bierze osobicie. Jak Bg.
Wie o kadym pirku, ktre wypada wrblowi z ogona, i wie, gdzie ono zlatuje. No nie? I
wiesz co? Wypadki nie zdarzaj si ludziom, ktrzy je traktuj jako osobist zniewag. No
dobrze, przyszedem do was pno, ale przychodz na caego. Zupenie susznie bior t
zaman szczk osobicie. Zupenie susznie bior osobicie prb zabicia ojca przez
Sollozza. Rozemia si. Powiedz staremu, e tego wszystkiego nauczyem si od niego i
e si ciesz, majc sposobno odwdziczenia mu si za wszystko, co dla mnie zrobi. By
dobrym ojcem. Przerwa, a potem powiedzia w zadumie do Hagena: Wiesz, nie
pamitam, eby mnie kiedykolwiek uderzy. Czy Sonnyego. Czy Freddiego. No i oczywicie
Connie. Nawet na ni nie krzycza. A powiedz mi prawd, Tom, jak mylisz, ilu ludzi don
zabi czy kaza zabi?
Tom Hagen odwrci si.
Powiem ci, jaka jest jedyna rzecz, ktrej nie nauczye si od niego: mwi tak, jak
mwisz w tej chwili. S rzeczy, ktre trzeba zrobi, i robi si je, ale nigdy o nich nie mwi.
Nie prbuje si ich usprawiedliwi. S nie do usprawiedliwienia. Po prostu si je robi. A
potem o nich zapomina.
Michael Corleone zmarszczy brwi. Zapyta spokojnie:
Czy jako consigliori zgadzasz si, e dla dona i naszej Rodziny jest niebezpieczne
pozostawi Sollozza przy yciu?
Tak odpowiedzia Hagen.
Okay rzek Michael. Wic musz go zabi.

Michael Corleone sta przed restauracj Jacka Dempseya na Broadwayu i czeka na tych,
ktrzy mieli po niego przyjecha. Spojrza na zegarek. Bya za pi sma. Sollozzo zjawi si
punktualnie. Michael zadba o to, eby tu by przed czasem. Czeka ju pitnacie minut.
Przez ca drog z Long Beach do miasta usiowa zapomnie o tym, co powiedzia
Hagenowi. Jeeli bowiem wierzy w to, co mwi, to jego ycie przybrao nieodwracalny
kierunek. A jednak, czy mogo by inaczej po dzisiejszym wieczorze? Po dzisiejszym
wieczorze mog by trupem, jeeli nie skocz ze wszystkimi tymi bzdurami rozmyla
Michael ponuro. Musi skupi umys na czekajcym go zadaniu. Sollozzo nie jest
naiwniakiem, a McCluskey to bardzo twardy go. Poczu bl w zdrutowanej szczce i
ucieszy si, bo dziki temu mg zachowa czujno.
Broadway nie by zbyt zatoczony tego chodnego zimowego wieczora, mimo e zbliaa
si pora rozpoczcia przedstawie teatralnych. Michael cofn si, kiedy do krawnika
podjecha dugi, czarny samochd, a kierowca pochyliwszy si, otworzy przednie drzwi i
powiedzia:
Wsiadaj, Mike.
Nie zna kierowcy, modego chystka z przylizanymi czarnymi wosami, w rozpitej
koszuli, ale wsiad. Na tylnym siedzeniu ujrza kapitana McCluskeya i Sollozza.
Sollozzo wycign do nad oparciem i Michael j ucisn. Do bya krzepka, ciepa i
sucha. Sollozzo powiedzia:
Ciesz si, e przyszede, Mike. Mam nadziej, e uda nam si ca rzecz
wyprostowa. To wszystko jest okropne, wcale nie chciaem, eby tak si stao. Nie powinno
byo nigdy si zdarzy.
Michael Corleone odrzek spokojnie:
Mam nadziej, e uda nam si dzisiaj zaatwi spraw. Nie chc, eby mj ojciec by
wicej niepokojony.
Nie bdzie odpar szczerze Sollozzo. Przysigam ci na moje dzieci, e nie bdzie.
Tylko miej gow otwart, kiedy bdziemy rozmawia. Mam nadziej, e nie jeste takim
narwacem jak twj brat Sonny. Z nim niepodobna rozmawia o interesach.
Kapitan McCluskey odchrzkn.
Mike jest dobry chopak, porzdny. Pochyli si i czule poklepa Michaela po
ramieniu. Przykro mi z powodu tamtego wieczora, Mike. Robi si za stary na moj
funkcj, za draliwy. Chyba bd musia niedugo przej na emerytur. Nie mog znie
przykroci, a cay dzie mam przykroci. Wiesz, jak to jest.
A potem, ze stroskanym westchnieniem, obmaca gruntownie Michaela w poszukiwaniu
broni.
Michael dostrzeg lekki umiech na ustach kierowcy. Wz jecha na zachd bez adnych
widomych prb wymknicia si ewentualnym tropicielom. Dotar do autostrady na West Side,
to wjedajc w sznur pojazdw, to wymykajc si z niego. Kto, kto by za nim jecha,
musiaby robi to samo. A potem, ku przeraeniu Michaela, skrci na zjazd z mostu
Waszyngtona; jechali do New Jersey. Ktokolwiek da Sonnyemu cynk, gdzie ma si odby
spotkanie, poinformowa go bdnie.
Wz sun dojazdem do mostu, a potem znalaz si na nim, pozostawiajc w tyle gorejce
miasto. Michael zachowywa obojtn min. Czy chc go wrzuci do bagna, czy te chytry
Sollozzo w ostatniej chwili zmieni miejsce spotkania? Jednake, kiedy ju byli prawie po
drugiej stronie, kierowca gwatownie skrci kierownic. Ciki samochd wyskoczy w
powietrze, uderzajc o barierk dzielc most wzdu i opad na pasy prowadzce z powrotem
do Nowego Jorku. McCluskey i Sollozzo ogldali si w ty, by sprawdzi, czy kto nie
prbowa tego samego. Kierowca wali z powrotem do Nowego Jorku, a potem zjechali z
mostu i ruszyli do wschodniego Bronksu. Wreszcie znaleli si na bocznych ulicach nie
majc za sob adnych samochodw. Bya ju prawie dziewita. Upewnili si, e nikt im nie
siedzi na ogonie. Sollozzo zapali papierosa, poczstowawszy najpierw McCluskeya i
Michaela, ktrzy odmwili. Powiedzia do kierowcy:
adna robota. Bd o tym pamita.
W dziesi minut pniej wz zajecha pod restauracj w maej woskiej dzielnicy. Na
ulicy nie byo nikogo, a z uwagi na spnion por tylko nieliczni gocie siedzieli jeszcze
przy kolacji. Michael niepokoi si, e kierowca wejdzie razem z nimi, ale pozosta na
zewntrz, w samochodzie. Negocjator nie wspomnia o kierowcy, nikt tego nie robi.
Zasadniczo Sollozzo zama umow, zabierajc go ze sob. Michael postanowi jednak o tym
nie wspomina, wiedzc, i bd myleli, e baby si to poruszy i zaprzepaci szans na
powodzenie rozmowy.
Zasiedli we trzech przy jednym okrgym stoliku, Sollozzo nie chcia bowiem si w
loy. W restauracji byy jeszcze tylko dwie osoby. Michael zastanowi si, czy ci ludzie nie s
podstawieni przez Sollozza. Ale to byo obojtne. Zanimby zdoali interweniowa, byoby po
wszystkim.
McCluskey zapyta ze szczerym zainteresowaniem:
Czy woskie potrawy s tutaj dobre?
Sprbuj pan cielciny. Najlepsza w Nowym Jorku zapewni go Sollozzo.
Samotny kelner przynis butelk wina i odkorkowa j. Napeni trzy kieliszki. Rzecz
niespodziewana: McCluskey nie pi.
Musz by jedynym Irlandczykiem, ktry nie uywa trunkw powiedzia.
Widziaem za wielu porzdnych ludzi, ktrzy popadli w kopoty przez picie.
Sollozzo zwrci si do kapitana tonem usprawiedliwienia:
Bd rozmawia z Mikiem po wosku, nie dlatego, ebym panu nie ufa, ale poniewa
nie umiem wysowi si jak naley po angielsku, a chc go przekona, e mam dobr wol i
e bdzie z korzyci dla wszystkich, jeeli dzisiaj dojdziemy do porozumienia. Niech pan si
tym nie czuje obraony, to nie dlatego, e panu nie ufam.
Kapitan McCluskey umiechn si ironicznie do nich obu.
Jasne, gadajcie sobie powiedzia. Ja zajm si moj cielcin i spaghetti.
Sollozzo zacz szybko mwi do Michaela w dialekcie sycylijskim.
Musisz zrozumie, e to, co zaszo midzy mn a twoim ojcem, jest cile spraw
interesu. Mam wielki szacunek dla dona Corleone i cieszybym si z moliwoci wstpienia
na jego sub. Ale musisz zrozumie, e twj ojciec jest czowiekiem starowieckim. Stoi na
drodze do postpu. Interes, w ktrym krc, ma perspektywy, ma przyszo, kady moe na
nim zarobi niebywae miliony dolarw. Ale twj ojciec stoi temu na przeszkodzie ze
wzgldu na pewne bzdurne skrupuy. Przez to narzuca swoj wol takim ludziom jak ja. Tak,
tak, wiem, mwi mi: Prosz bardzo, to paski interes, ale obaj wiemy, e to jest nierealne.
Musimy nadeptywa sobie nawzajem na odciski. W gruncie rzeczy mwi mi, e nie mog
prowadzi swojego interesu. Jestem czowiekiem, ktry siebie szanuje, i nie mog pozwoli,
eby kto inny narzuca mi swoj wol, i dlatego stao si to, co musiao si sta. Musz
powiedzie, e miaem poparcie, milczce poparcie wszystkich Rodzin nowojorskich. A
Rodzina Tattagliw zawara ze mn spk. Jeeli ta ktnia bdzie dalej trwaa, Rodzina
Corleone stanie sama jedna przeciwko wszystkim. Moe gdyby twj ojciec by zdrw, byoby
to moliwe. Ale bez adnej obrazy, najstarszy syn nie jest takim czowiekiem jak Ojciec
Chrzestny. A ten irlandzki consigliori, Hagen, nie jest taki, jaki by Genco Abbandando,
Panie wie nad jego dusz. Dlatego proponuj pokj, rozejm. Zaprzestamy wszelkich
wrogich dziaa, dopki twj ojciec nie wydobrzeje, aby mc wzi udzia w tych ukadach.
Rodzina Tattagliw, po moich perswazjach i zabezpieczeniach, zgodzia si nie dochodzi
sprawiedliwoci za swego syna, Bruna. Bdziemy mieli pokj. Tymczasem musz zarabia na
ycie i troch pohandlowa w mojej brany. Nie prosz o wasz wspprac, ale prosz was,
Rodzin Corleone, ebycie nie przeszkadzali. Takie s moje propozycje. Przypuszczam, e
masz upowanienie do wyraenia zgody, do zawarcia ukadu.
Michael odpowiedzia po sycylijsku:
Prosz mi jeszcze wyjani, jak pan ma zamiar rozpocz interes, jak dokadnie rol
ma w tym odegra moja Rodzina i jakie moemy mie z tego zyski.
Wic chcesz usysze ca propozycj ze szczegami? zapyta Sollozzo.
Michael odpar z powag:
Najwaniejsze, e musz mie murowan gwarancj, e nie bdzie wicej zamachw na
ycie mojego ojca.
Sollozzo wymownie podnis do.
Jak mog ci da gwarancj? To ja jestem ten cigany. Zmarnowaem szans. Za
wysoko mnie oceniasz, przyjacielu. Nie jestem taki sprytny.
Michael by teraz pewien, e ta rozmowa miaa na celu tylko zyskanie paru dni czasu. e
Sollozzo znw poprbuje zabi dona. Pikne byo to, e Turek go nie docenia, uwaajc za
smarkacza. Michael poczu w dziwny, rozkoszny chd wypeniajcy ciao. Przybra
udrczony wyraz twarzy. Sollozzo zapyta ostro:
Co si stao?
Michael odpowiedzia z zakopotan min:
Wino poszo mi do pcherza. Wstrzymywaem si. Czy teraz mgbym pj do
ustpu?
Sollozzo bacznie wpatrywa si w jego twarz ciemnymi oczyma. Sign rk i brutalnie
wepchn do w krocze Michaela, pod nie i dookoa, szukajc broni. Michael zrobi uraon
min. McCluskey rzek krtko:
Obszukaem go. Obszukiwaem tysice modych ptakw. Czysty jest.
Sollozzowi to si nie podobao. Z jakiej przyczyny nie podobao mu si wcale. Zerkn
na mczyzn siedzcego przy stoliku naprzeciw i ruchem brwi wskaza wejcie do toalety.
Mczyzna lekkim skinieniem gowy da znak, e j sprawdzi i e nikogo tam nie ma.
Sollozzo powiedzia niechtnie:
Nie sied za dugo. Mia wspania intuicj, by podenerwowany.
Michael wsta i poszed do ubikacji. W pisuarze by kawaek rowego myda
umieszczony w drucianej siatce. Michael wszed do kabiny. Naprawd musia pj, odek
mia rozluniony. Zaatwi si szybko, po czym sign za emaliowany rezerwuar, a jego
do dotkna maego, tponosego rewolweru przymocowanego plastrem. Oderwa go
pamitajc, i Clemenza mwi, aby nie martwi si, czy na plastrze nie pozostan odciski
palcw. Zatkn rewolwer za pasek i zapi marynark. Umy rce i zwily sobie wosy. Star
z kranu chustk odciski swych palcw. A potem wyszed z toalety.
Sollozzo siedzia na wprost drzwi, jego ciemne oczy pony czujnoci. Mike umiechn
si.
Teraz mog rozmawia oznajmi z westchnieniem ulgi.
Kapitan McCluskey jad cielcin ze spaghetti, ktre mu wanie przyniesiono.
Mczyzna pod przeciwleg cian, dotd baczny i napity, teraz wyranie si odpry.
Michael usiad na powrt. Pamita, i Clemenza przykaza mu, eby tego nie robi, tylko
wyj z toalety i grza. Ale czy to przez jaki ostrzegawczy instynkt, czy po prostu ze strachu,
nie postpi tak. Zdawa sobie spraw, e jeeli zrobi jeden szybki ruch, zostanie zaskoczony.
Teraz czu si bezpieczny. A widocznie musia si ba, bo rad by, e ju nie stoi na nogach.
Osaby mu z drenia.
Sollozzo pochyli si ku niemu. Michael, majc brzuch zasonity stoem, rozpi
marynark i sucha uwanie. Nie rozumia ani sowa z tego, co tamten mwi. By to dla
niego zupeny bekot. Jego mzg tak wypeniaa pulsujca krew, e ani jedno sowo do niego
nie docierao. Pod stoem prawa rka Mikea przesuna si do zatknitego za pasek
rewolweru i wydobya go. W tej chwili podszed kelner, by przyj zamwienie, i Sollozzo
obrci gow, by z nim pomwi. Michael lew rk odepchn st od siebie, a praw
nieomal przytkn rewolwer do gowy Sollozza. Koordynacja tego czowieka bya tak
wietna, e ju si zacz uchyla, widzc ruch Michaela. Ale Michael, modszy od niego, z
lepszym refleksem, nacisn spust. Pocisk trafi Sollozza prosto pomidzy oko i ucho, a
wylatujc po drugiej stronie wywali ogromn pecyn krwi i kawakw czaszki na kurtk
skamieniaego kelnera. Michael instynktownie wiedzia, e jedna kula wystarczya. Sollozzo
w ostatnim momencie obrci gow i Michael dojrza wiato ycia gasnce w jego oczach
rwnie wyranie, jak ganie wieca.
Mina zaledwie sekunda, gdy Michael okrci si, by skierowa bro na McCluskeya.
Kapitan policji wpatrywa si w Sollozza z flegmatycznym zdumieniem, tak jakby go to nie
dotyczyo. Nie zdawa si wiadomy wasnego zagroenia. Widelec z kawakiem cielciny
znieruchomia w jego rku, oczy za obracay si na Michaela. A wyraz jego twarzy, jego
oczu, by peen tak ufnego oburzenia jak gdyby spodziewa si, e Michael teraz podda si
albo ucieknie i Michael umiechn si do niego, naciskajc spust. Ten strza by niedobry,
nie by miertelny. Trafi McCluskeya w jego grub, bycz krta, i kapitan zacz si gono
dawi, tak jakby pokn za duy ks cielciny. A potem powietrze wypenia drobna mgieka
rozpylonej krwi, kiedy j wykasywa z rozbitych puc. Bardzo chodno, bardzo rozwanie,
Michael wymierzy nastpny strza w wierzch jego siwej gowy.
Powietrze zdawao si by wypenione rowym oparem. Michael obrci si szybko ku
siedzcemu pod cian mczynie. Czowiek ten nie uczyni adnego ruchu. Zdawa si by
sparaliowany. Teraz ostronie pooy donie na blacie stou i odwrci wzrok. Kelner
zatoczy si w stron kuchni z wyrazem zgrozy na twarzy, wpatrujc si z niedowierzaniem w
Michaela. Sollozzo pozosta na krzele, oparty bokiem o st, McCluskey, ktrego ciga w
d ciar jego ciaa, zwali si z krzesa na podog. Michael wypuci z rki rewolwer, tak e
odbi si od jego nogi i upad bez haasu. Widzia, e ani mczyzna pod cian, ani kelner nie
zauwayli, e go upuszcza. Przeszed kilka krokw do drzwi i otworzy je. Samochd
Sollozza sta nadal przy krawniku, ale kierowcy nie byo nigdzie wida. Michael skrci w
lewo, a potem za rg. Zabysy reflektory i podniszczona limuzyna podjechaa do niego z
otwartymi drzwiami. Wskoczy do rodka i wz wyrwa naprzd. Michael widzia, e przy
kierownicy siedzi Tessio, jego szczupa twarz bya twarda, jakby wykuta z marmuru.
Posune Sollozza? zapyta Tessio.
Na chwil uderzy Michaela ten zwrot uyty przez Tessia. Zawsze stosowano go w sensie
seksualnym: posuwa kobiet, znaczyo uwie j. Ciekawe, e Tessio nim si teraz posuy.
Obydwu powiedzia Michael.
Na pewno? zapyta Tessio.
Widziaem ich mzgi odpar Michael.
W samochodzie bya zmiana ubrania dla Michaela. W dwadziecia minut pniej znalaz
si ju na woskim frachtowcu odpywajcym na Sycyli. W dwie godziny potem frachtowiec
wyruszy na morze i Michael widzia ze swej kabiny wiata Nowego Jorku ponce jak
piekielne ognie. Dozna uczucia ogromnej ulgi. By teraz poza tym wszystkim. Uczucie to
byo znajome i przypomnia sobie, jak go zabierali z play wyspy, na ktr wtargna jego
dywizja piechoty morskiej. Bitwa wci trwaa, ale on zosta lekko ranny i przewoono go na
okrt szpitalny. Wtedy czu t sam przemon ulg, co teraz. Miao si rozpta pieko, ale
jego ju tam nie byo.

Nazajutrz po zamordowaniu Sollozza i kapitana McCluskeya kapitanowie i porucznicy ze
wszystkich komisariatw policji w Nowym Jorku rozesali polecenie: nie ma by wicej
adnego hazardu, adnej prostytucji, adnych kombinacji jakiegokolwiek rodzaju, dopki
morderca kapitana McCluskeya nie zostanie ujty. W caym miecie rozpoczy si masowe
obawy. Wszelkie nielegalne interesy ustay.
Pniej tego dnia emisariusze Rodzin zwrcili si do Rodziny Corleone z zapytaniem,
czy jest gotowa wyda morderc. Odpowiedziano im, e to nie ich sprawa. Tego wieczora na
placyku orodka Corleone na Long Beach wybucha bomba rzucona z samochodu, ktry
podjecha do acucha, a potem umkn. Rwnie tego wieczora dwaj cyngle Rodziny
Corleone zostali zabici, kiedy spokojnie jedli kolacj w maej woskiej restauracji w
Greenwich Village. Rozptaa si wojna Piciu Rodzin z 1946 roku.
Ksiga druga
Rozdzia 12
Johnny Fontane odprawi sucego niedbaym ruchem rki, mwic: Do jutra, Billy.
Czarny lokaj, skoniwszy si, wyszed z ogromnego salonu-jadalni z widokiem na
Pacyfik. By to ukon przyjacielski, nie ukon lokaja, a zoony tylko dlatego, e Johnny
Fontane mia gocia na kolacji.
Tym gociem bya Sharon Moore, dziewczyna z nowojorskiego Greenwich Village, ktra
przyjechaa do Hollywood na prbne zdjcia do maej rlki w filmie produkowanym przez jej
dawnego kochanka, ktry zrobi karier. Odwiedzia studio, kiedy Johnny gra w filmie
Woltza. Johnny przekona si, e jest moda, wiea, urocza i dowcipna i zaprosi j do siebie
na kolacj tego wieczora. Jego zaproszenia na kolacj byy ju sawne i miay wag
monarsz, wic oczywicie powiedziaa: tak.
Sharon Moore, z uwagi na jego reputacj, najwyraniej spodziewaa si, e Johnny
wemie si ostro do rzeczy, ale on nie cierpia hollywoodzkiego podejcia typu kawaek
ciaa. Nigdy nie sypia z dziewczyn, jeeli nie miaa w sobie czego, co mu si naprawd
podobao. Oczywicie z wyjtkiem momentw, kiedy by bardzo pijany i raptem znajdowa
si w ku z dziewczyn, o ktrej nawet nie pamita, czy j pozna lub widzia przedtem. A
teraz, w wieku trzydziestu piciu lat, raz rozwiedziony i w separacji z drug on, i majc z
tysic onowych skalpw dyndajcych u pasa, po prostu nie by ju taki ochoczy. Jednake
co w Sharon Moore wzbudzao jego sympati, tote zaprosi j na kolacj.
Nigdy nie jad duo, ale wiedzia, e mode, adne dziewczyny godz si ambitnie dla
adnych strojw i zazwyczaj na randce maj ogromny apetyt, tote na stole byo w brd
jedzenia. Byo take duo trunkw: szampan w wiaderku, ytnia, whisky, koniak i likiery na
bocznym stoliku. Johnny podawa drinki i pmiski z ju przygotowanymi potrawami. Kiedy
skoczyli je, zaprowadzi j do ogromnego salonu ze szklan cian wychodzc na
Pacyfik. Naoy na hi-fi stos pyt Elli Fitzgerald i zasiad z Sharon na sofie. Prowadzi z ni
towarzysk rozmow, dowiedzia si, jaka bya w dziecistwie, czy bya naiwnym
podlotkiem, czy te szalaa za chopakami, czy bya pospolita, czy adna, smtna czy wesoa.
Szczegy te zawsze go wzruszay, budziy czuo, ktrej potrzebowa dla uprawiania
mioci.
Usadowili si razem na sofie bardzo przyjanie, bardzo wygodnie. Pocaowa j w usta,
pocaunek by chodny, przyjazny, a poniewa na tym poprzestaa, wic i on na tym
poprzesta. Za olbrzymim oknem widzia szafirow poa Pacyfiku, rozpostart pasko w
wietle ksiyca.
Dlaczego nie nastawisz jakich swoich pyt? spytaa Sharon. Jej ton by zaczepny.
Johnny umiechn si do niej. Bawio go to, e si z nim przekomarza.
Nie jestem a taki hollywoodzki.
Nastaw mi ktr. Albo zapiewaj. Wiesz, tak jak w filmach. Zaczn caa mikn i
rozpyn si przy tobie jak te dziewczyny na ekranie.
Johnny rozemia si szczerze. Kiedy by modszy, robi takie rzeczy i wynik zawsze by
teatralny, dziewczyny staray si wyglda seksownie i omdlewajco, oczy miay zamglone
podaniem przeznaczonym dla nieistniejcej, wyimaginowanej kamery. Teraz nie nioby
mu si piewa dla jakiej dziewczyny; po pierwsze, nie piewa od miesicy, nie ufa
swojemu gosowi. Po drugie, amatorzy nie zdawali sobie sprawy, jak bardzo zawodowcy s
uzalenieni od pomocy technicznej, jeeli idzie o dobre brzmienie ich piewu. Mg
wprawdzie nastawi swoje pyty, ale syszc wasny modzieczy gos czu si tak samo
skrpowany jak podstarzay, ysiejcy i tyjcy mczyzna, ktry pokazuje swoje zdjcia jako
modzieca w caym rozkwicie mskoci.
Mj gos jest w zej formie. I naprawd mam do suchania wasnego piewu.
Oboje popijali drinki.
Syszaam, e jeste wietny w tym filmie powiedziaa. Czy to prawda, e go
zrobie za darmo?
Tylko za symboliczn zapat odrzek Johnny.
Wsta, eby jej dola koniaku, poczstowa j papierosem ze zotym monogramem i
bysn zapalniczk, podajc ognia. Zacigna si papierosem, napia si, on za znw usiad
przy niej. W jego kieliszku byo znacznie wicej koniaku ni w jej, potrzebowa go, by si
rozgrza, rozochoci, podkrci. Jego sytuacja bya odwrotna ni zazwyczaj sytuacja
kochanka. To on musia si upi, a nie dziewczyna. Dziewczyny zwykle byy a nazbyt
chtne, kiedy on nie by. Ostatnie dwa lata byy piekem dla jego samopoczucia i stosowa ten
prosty rodek, by je poprawi przesypia si raz jeden z mod, wie dziewczyn, par
razy zabiera j na kolacj, dawa kosztowny prezent, potem za spawia moliwie najmilej,
eby nie rani jej uczu. A pniej moga zawsze mwi, e miaa romans z wielkim
Johnnym Fontane. Nie bya to prawdziwa mio, ale nie mg tego odrzuci, jeeli
dziewczyna bya pikna i naprawd mia. Nie cierpia tych twardych, dziwkowatych, ktre
obapiay si z nim, a potem leciay opowiedzie przyjacikom, e spay ze synnym
Johnnym Fontane, zawsze dodajc, e mieway lepszych. Najbardziej zdumiewali go w jego
karierze pobaliwi mowie, ktrzy bez maa mwili mu w oczy, e wybaczaj swym
onom, poniewa nawet najcnotliwszej matronie wolno dopuci si niewiernoci z takim
wielkim piosenkarzem i gwiazdorem filmowym jak Johnny Fontane. To go naprawd
zatykao.
Uwielbia pyty Elli Fitzgerald. Uwielbia ten rodzaj czystego piewania, czystego
frazowania. Bya to jedyna rzecz w jego yciu, na ktrej si naprawd rozumia, i wiedzia, e
zna si na tym lepiej ni ktokolwiek inny na wiecie. Teraz, rozparty na sofie, czujc, jak
koniak rozgrzewa mu gardo, zapragn zapiewa, nie jak piosenk, tylko frazowa pod
melodi pyt, ale nie mg tego zrobi przy kim obcym. Woln do pooy na kolanach
Sharon, w drugiej trzyma kieliszek, z ktrego pociga. Bez adnej przebiegoci, ze
zmysowoci dziecka poszukujcego ciepa, jego do spoczywajca na kolanach Sharon
podcigna jedwab sukienki, odsaniajc mlecznobiae udo powyej zocistej siateczki
poczoch, i tak jak zawsze, pomimo wszystkich kobiet, wszystkich lat, wszystkiej poufaoci,
Johnny poczu pynne, lepkie ciepo oblewajce mu ciao na ten widok. Cud nastpowa
nadal, ale co by uczyni, gdyby go to zawiodo tak jak gos?
Teraz by gotowy. Postawi kieliszek na dugim, inkrustowanym stoliku cocktailowym i
obrci si do niej. By bardzo pewny, bardzo spokojny, a jednak czuy. W jego pieszczotach
nie byo nic podstpnego czy lubienego. Pocaowa j w usta, zarazem sigajc domi do jej
piersi. Potem jego rka osuna si na ciepe uda, tak jedwabiste w dotyku. Wzajemny
pocaunek Sharon by ciepy, lecz nie namitny, i Johnny teraz to wola. Nie znosi
dziewczyn, ktre podkrcay si raptem, jakby ich ciaa byy motorami galwanizowanymi w
erotyczn pulsacj przez dotknicie owosionego przecznika.
A potem zrobi co, co robi zawsze, co, co jeszcze nigdy go nie zawiodo i zawsze
zdoao podnieci. Delikatnie, najlej jak mona byo to uczyni zarazem co czujc, wsun
czubek rodkowego palca gboko midzy jej uda. Niektre dziewczyny nawet nie czuy tego
wstpnego przygotowania do mioci. Inne byy speszone, niepewne, czy nastpio fizyczne
dotknicie, bo zawsze jednoczenie caowa je gboko w usta. Jeszcze inne niejako wsysay
czy poykay jego palec wypchniciem bioder. A oczywicie, zanim sta si sawny, niektre
dziewczyny uderzay go w twarz. Bya to caa jego technika i zazwyczaj suya mu wcale
niele.
Reakcja Sharon bya niezwyka. Przyja to wszystko, dotknicie, pocaunek, a potem
oderwaa usta od jego ust, odsuna si nieco na sofie i wzia ze stolika kieliszek. Bya to
chodna, ale ostateczna odmowa. Czasami to si zdarzao. Rzadko, ale si zdarzao. Johnny
wzi swj kieliszek i zapali papierosa.
Sharon mwia bardzo sodko, bardzo delikatnie:
To nie dlatego, eby mi si nie podoba, Johnny. Jeste o wiele milszy ni mylaam. I
nie dlatego, e nie jestem tym rodzajem dziewczyny. Po prostu musz si rozkrci, eby to z
kim robi, rozumiesz, o co mi idzie?
Johnny Fontane umiechn si do niej. Nadal mu si podobaa.
A ja ci nie rozkrcam?
Bya troch zakopotana.
No wiesz, kiedy piewae tak wspaniale i w ogle, ja byam jeszcze smarkata. Po
prostu rozminam si z tob, naleaam do nastpnego pokolenia. Naprawd, to nie dlatego,
e jestem jaka witoszka. Gdyby by gwiazdorem filmowym, na ktrym si wychowaam,
zrzuciabym majtki w sekund.
Teraz nie podobaa mu si ju tak bardzo. Bya sodka, bya dowcipna, bya inteligentna.
Nie wyazia ze skry, eby si z nim pooy, ani nie prbowaa go uwie dlatego, e jego
stosunki mogy jej si przyda w przemyle rozrywkowym. Bya naprawd rwn
dziewczyn. Ale rozpozna te co innego. Zdarzao si to ju par razy. Dziewczyna, ktra
przychodzi na randk cakowicie zdecydowana nie ka si z nim do ka, bez wzgldu na
to, jak bardzo jej si podoba, tylko dlatego, by mc powiedzie przyjacikom, a co wicej
samej sobie, e odrzucia sposobno przespania si z wielkim Johnnym Fontane. Byo to co,
co rozumia teraz, bdc starszy, i nie gniewa si wcale. Po prostu nie podobaa mu si ju
tak bardzo, a przedtem podobaa mu si naprawd ogromnie.
A poniewa ju mu si tak nie podobaa, odpry si bardziej. Pocign trunek i
spoglda na ocean. Powiedziaa:
Mam nadziej, e si nie gniewasz, Johnny. Pewnie jestem starowiecka, pewnie w
Hollywood dziewczyna powinna oddawa si z tak sam atwoci, jak gdyby caowaa
swojego chopca na dobranoc. Po prostu nie byam tu jeszcze dostatecznie dugo.
Johnny umiechn si do niej i poklepa j po policzku. Jego do opucia si i
dyskretnie nacigna sukienk na jej krge, jedwabiste kolana.
Nie gniewam si. Mio jest mie starowieck randk.
Nie mwi, co czu: ulg, e nie musi wykazywa si jako wspaniay kochanek, nie musi
sprosta swojemu boskiemu obrazowi z ekranu. e nie musi sucha dziewczyny usiujcej
reagowa tak, jakby naprawd mu sprosta, robicej z bardzo zwykej, powszedniej obapki
co wicej ni jest naprawd.
Napili si jeszcze, wymienili par godnych pocaunkw, po czym Sharon postanowia
ju i. Johnny zapyta uprzejmie:
Czy mog zaprosi ci na kolacj ktrego wieczora?
Rozegraa to szczerze i uczciwie do koca.
Wiem, e nie masz ochoty marnowa czasu, a potem si zawie. Dzikuj za cudowny
wieczr. Kiedy opowiem moim dzieciom, e jadam kolacj sam na sam z wielkim Johnnym
Fontane w jego mieszkaniu.
Umiechn si do niej.
I e nie ulega doda. Rozemiali si oboje.
Nigdy w to nie uwierz odrzeka.
Na to Johnny, te troch sztucznie, powiedzia:
Dam ci to na pimie, chcesz? Potrzsna gow. On mwi dalej: Jakby kto wtpi,
zadzwo do mnie, to zawiadcz. Opowiem, jak ci goniem po caym mieszkaniu, a jednak
zachowaa sw cze. Okay?
W kocu postpi troch za okrutnie, i zaskoczy go wyraz rozalenia na jej modej
twarzy. Zrozumiaa, i mwi jej w ten sposb, e nie prbowa zbyt usilnie. Odebra jej
sodycz zwycistwa. Teraz bdzie mylaa, e to brak uroku czy powabu uczyni j tego
wieczora zwyciczyni. A poniewa bya taka, a nie inna, musiaaby, opowiadajc, jak si
opara wielkiemu Johnnyemu Fontane, dodawa zawsze z kwanym umieszkiem:
Oczywicie nie prbowa zbyt usilnie. Wic ulitowawszy si nad ni, dorzuci:
Jeeli kiedykolwiek poczujesz si naprawd przybita, zadzwo do mnie, dobrze? Nie
musz sypia z kad dziewczyn, ktr znam.
Dobrze odpowiedziaa i wysza.
Mia teraz przed sob dugi wieczr. Mg skorzysta z tego, co Jack Woltz nazywa
fabryk ciaa ze stajni chtnych starletek ale pragn jakiego ludzkiego towarzystwa.
Chcia porozmawia jak czowiek. Pomyla o swojej pierwszej onie, Virginii. Teraz, kiedy
skoczya si praca nad filmem, miaby wicej czasu dla dzieciakw. Chcia znowu si sta
czci ich ycia. I martwi si te o Virgini. Nie miaa odpowiedniego przygotowania, aby
poradzi sobie z hollywoodzkimi cwaniakami, ktrzy mogli si do niej dobiera, aeby si
potem przechwala, e posuwali pierwsz on Johnnyego Fontane. O ile mu byo wiadomo,
nikt jeszcze nie mg tego powiedzie. Kady mg powiedzie to o mojej drugiej onie
pomyla kwano. Podnis suchawk telefonu.
Od razu pozna jej gos i nie byo w tym nic dziwnego. Usysza go po raz pierwszy,
kiedy mia dziesi lat i oboje chodzili do czwartej b.
Cze, Ginny. Nie jeste zajta dzi wieczorem? Mgbym wpa na chwil?
Prosz bardzo odrzeka. Ale dzieci ju pi. Nie chc ich budzi.
Nie szkodzi. Chciaem pomwi z tob.
Jej gos zawaha si lekko, potem go starannie opanowaa, eby nie ujawni niepokoju, i
zapytaa:
Czy to co powanego, co istotnego?
Nie odrzek Johnny. Skoczyem dzisiaj film i pomylaem sobie, e moe
mgbym si z tob po prostu zobaczy i pogada. Moe te mgbym rzuci okiem na dzieci,
jeeli jeste pewna, e si nie pobudz.
Dobrze zgodzia si. Ciesz si, e dostae t rol, ktr chciae.
Dzikuj. Bd u ciebie za jakie p godziny.
Kiedy Johnny Fontane dojecha do miejsca, gdzie niegdy mieszka w Beverly Hills,
posiedzia jeszcze chwil w samochodzie, przypatrujc si domowi. Przypomnia sobie, co
mwi jego ojciec chrzestny moe zrobi ze swego ycia to, co zechce. Wielka szansa,
jeeli kto wie, czego chce. Ale czego on chcia?
Jego pierwsza ona czekaa na u drzwi. Bya adn, drobn brunetk, mi wosk
dziewczyn, tak swojsk dziewczyn, ktra nigdy nie rozrabiaaby z innym mczyzn, i to
byo dla niego wane. Zada sobie pytanie, czy nadal jej pragnie, i odpowied brzmiaa: nie.
Po pierwsze nie mg ju i z ni do ka, ich przywizanie zanadto si zestarzao. A byy
te pewne rzeczy niemajce nic wsplnego z seksem, ktrych nie moga mu nigdy wybaczy.
Ale nie byli ju wrogami.
Zrobia mu kaw i podaa domowe ciastka w saloniku.
Wycignij si na kanapie zaprosia go. Wygldasz na zmczonego.
Zdj marynark i buty i rozluni krawat, a ona usiada na krzele naprzeciw niego, z
powanym, lekkim umiechem na twarzy.
Zabawne powiedziaa.
Co jest zabawne? zapyta, popijajc kaw i rozlewajc sobie troch na koszul.
Wielki Johnny Fontane na lodzie, bez dziewczyny.
Wielki Johnny Fontane ma szczcie, jeeli mu si jeszcze podniesie odpar.
Taka bezporednio bya u niego niezwyka. Ginny zapytaa:
Czy co naprawd si stao?
Johnny wyszczerzy do niej zby.
Miaem randk z dziewczyn w moim mieszkaniu i odpdzia mnie. I wiesz, przyjem
to z ulg.
Ku swemu zaskoczeniu zauway, e po twarzy Ginny przemkn gniew.
Nie przejmuj si tymi kociakami powiedziaa. Widocznie uwaaa, e to jest
najlepszy sposb, eby si ni zainteresowa.
I Johnny uwiadomi sobie z rozbawieniem, e Ginny jest wrcz za na dziewczyn, ktra
go odtrcia.
A tam, do diaba! zawoa. Mam dosy tych rzeczy. Kiedy musz dorosn. Teraz,
gdy nie mog ju piewa, bdzie mi pewnie ciko szo z babkami. Wiesz, e nigdy nie
dziaaem swoj urod.
Zawsze bye przystojniejszy w naturze ni na zdjciach zapewnia lojalnie.
Johnny potrzsn gow.
Zaczynam ty i ysiej. Do diaba, jeeli ten film nie wyniesie mnie znowu w gr,
chyba bd musia nauczy si wypieka pizze. Albo moe ciebie wsadzimy do filmu,
wygldasz wspaniale.
Wygldaa na trzydzieci pi lat. Powabne trzydzieci pi, ale trzydzieci pi. A tutaj,
w Hollywood, rwnao si to setce. Mode, pikne dziewczyny mrowiy si po miecie jak
lemingi, ostajc si rok, czasem dwa. Niektre byy tak liczne, e na ich widok serce
mczyzny nieomal zamierao, dopki nie otworzyy ust, dopki zachanna nadzieja na
sukces nie zamia piknoci ich oczu. Zwyke kobiety nigdy nie mogy wspzawodniczy z
nimi na paszczynie fizycznej. I mona byo mwi, ile kto chcia, na temat czaru,
inteligencji, szyku czy postawy sama uroda tych dziewczyn przewaaa nad wszystkim
innym. Moe gdyby nie byo ich tak wiele, zwyka, przystojna kobieta miaaby jak szans.
A poniewa Johnny Fontane mg mie je wszystkie czy prawie wszystkie, Ginny wiedziaa,
e mwi to jedynie, by jej pochlebi. Zawsze by miy pod tym wzgldem. Zawsze by
uprzejmy dla kobiet, nawet u szczytu swej sawy, prawi im komplementy, podawa ognia,
otwiera drzwi. Poniewa za to wszystko zazwyczaj robiono dla niego, wywiera tym
wiksze wraenie na dziewczynach, z ktrymi si zadawa. A postpowa tak ze wszystkimi
dziewczynami, nawet z tymi na jedn noc, o nie znanych mu nazwiskach.
Umiechna si do niego przyjanie.
Ju mnie przedtem bujae, Johnny, pamitasz? Przez dwanacie lat. Nie musisz mi
wygasza tych swoich tekstw.
Westchn i wycign si na kanapie.
Bez artw, Ginny, wygldasz wietnie. Chciabym tak wietnie wyglda.
Nie odpowiedziaa mu. Widziaa, e jest zdeprymowany.
Mylisz, e ten film jest okay? Wyjdzie ci na dobre? spytaa.
Johnny kiwn gow.
Tak. Moe mnie wywindowa na powrt. Jeeli dostan Oscara i rozegram to dobrze,
mog znw wyjecha w gr nawet bez piewania. A wtedy moe bd mg dawa wicej
forsy tobie i dzieciom.
Mamy wicej ni dosy zapewnia Ginny.
Chc take czciej widywa dzieciaki rzek Johnny. Chc si troch ustatkowa.
Nie mgbym przychodzi tu na kolacj w pitki wieczorem? Przysigam, e nie opuszcz ani
jednego pitku, chobym by nie wiem jak daleko, czy jak zajty. A poza tym, kiedy tylko
bym mg, spdzabym razem weekendy albo moe dzieci mogyby spdza ze mn cz
wakacji.
Ginny postawia mu na piersiach popielniczk.
Ja nie mam nic przeciwko temu. Nie wyszam za m, bo chciaam, eby pozosta dla
nich ojcem.
Powiedziaa to bez adnego wzruszenia, ale Johnny Fontane, wpatrujc si w sufit,
wiedzia, e chciaa mu w ten sposb da zadouczynienie za tamte inne rzeczy, okrutne
rzeczy, ktre mu niegdy mwia, kiedy ich maestwo si rozpado, a jego kariera zacza
si zaamywa.
Aha, zgadnij, kto do mnie dzwoni powiedziaa.
Johnny nie lubi tej zabawy, nie lubi jej nigdy.
Kto? zapyta.
Mgby zrobi cho jedn marn prb zgadnicia odpara Ginny. Johnny milcza.
Twj ojciec chrzestny wyjania.
Johnny by naprawd zaskoczony.
Nigdy nie rozmawia z nikim przez telefon. Co ci mwi?
Powiedzia, ebym ci dopomoga odrzeka Ginny. Mwi, e moesz znw by tak
wielki jak dawniej, e znowu wracasz na swoje miejsce, ale potrzebujesz, eby ludzie w
ciebie wierzyli. Zapytaam, dlaczego ja miaabym wierzy. A on odpar, i dlatego, e jeste
ojcem moich dzieci. To taki przemiy starszy pan, a opowiadaj o nim takie okropne historie.
Virginia nie cierpiaa telefonw i kazaa zdj wszystkie aparaty z wyjtkiem jednego w
sypialni i jednego w kuchni. Teraz usyszeli dzwonek telefonu kuchennego. Posza go
odebra. Kiedy wrcia do salonu, na twarzy miaa wyraz zaskoczenia.
Do ciebie, Johnny. Dzwoni Tom Hagen. Mwi, e to co wanego.
Johnny poszed do kuchni i podnis suchawk.
Sucham, Tom. Gos Toma Hagena by spokojny.
Johnny, twj ojciec chrzestny chce, ebym przyjecha do ciebie i zaatwi pewne rzeczy,
ktre mog ci si przyda teraz, kiedy film jest skoczony. Chce, ebym zapa poranny
samolot. Moesz na mnie czeka w Los Angeles? Musz wraca do Nowego Jorku tego
samego wieczora, wic nie martw si, e bdziesz musia zarezerwowa sobie dla mnie noc.
Jasne, Tom odrzek Johnny. I nie martw si, e strac noc. Zosta tu i odsapnij
troch. Wydam przyjcie i bdziesz mg pozna jakich filmowcw.
Zawsze to proponowa; nie chcia, aby ludzie z jego dawnego rodowiska myleli, e si
ich wstydzi.
Dzikuj powiedzia Hagen ale naprawd musz zapa powrotny samolot nad
ranem. Bdziesz wic czeka na ten o jedenastej trzydzieci z Nowego Jorku?
Jasne odrzek Johnny.
Zosta w swoim wozie poleci Hagen. Wylij mi kogo na spotkanie, jak bd
wysiada z samolotu, to przyprowadzi mnie do ciebie.
Dobra.
Wrci do salonu, a Ginny spojrzaa na niego pytajco.
Ojciec chrzestny ma dla mnie jakie plany, chce mi dopomc wyjani Johnny.
Zaatwi mi rol w tym filmie, nie mam pojcia jak. Ale wolabym, eby si nie miesza do
reszty.
Wrci na kanap. Czu si bardzo zmczony. Ginny powiedziaa:
Moe by si dzi przespa w gocinnym pokoju, zamiast wraca do domu? Moesz
zje niadanie z dziemi i nie bdziesz musia jecha do siebie tak pno. Przykro mi
myle, e jeste sam jak palec w tym swoim domu. Nie czujesz si samotny?
Niewiele siedz w domu odrzek Johnny.
Rozemiaa si i powiedziaa:
To si niewiele zmienie. Przerwaa, po czym spytaa: Przygotowa ci tamt
sypialni?
Dlaczego nie mog spa w twojej? zapyta Johnny.
Zarumienia si.
Nie. Umiechna si do niego, a on odwzajemni jej umiech. Nadal byli
przyjacimi.
Kiedy Johnny zbudzi si nazajutrz, byo ju pno, co pozna po socu wpadajcym
przez opuszczone aluzje. Nigdy nie padao w ten sposb przed poudniem. Zawoa:
Ginny, czy jeszcze mi si naley niadanie? i usysza z daleka jej gos:
Sekundk!
I trwao to rzeczywicie sekund. Musiaa mie wszystko przygotowane, gorce w piecu,
tac czekajc na zastawienie, bo kiedy Johnny zapali pierwszego tego dnia papierosa, drzwi
sypialni otworzyy si i jego dwie creczki wtoczyy niadaniowy stolik na kkach.
Byy tak liczne, e a cisno mu si serce. Twarze miay janiejce, czyste, oczy
oywione zaciekawieniem i arliw chci podbiegnicia do niego. Wosy miay po
starowiecku uplecione w dugie warkocze, ubrane byy w starowieckie sukienki i biae
lakierowane pantofelki. Przystany obok niadaniowego stolika, przypatrujc si ojcu, gdy
gasi papierosa, i czekajc, by je zawoa i rozoy szeroko ramiona. Wtedy przypady do
niego. Wtuli twarz midzy ich wiee, pachnce policzki i podrapa obydwie zarostem, tak e
pisny. Ginny ukazaa si w drzwiach sypialni i przetoczya wzek bliej, aeby Johnny
mg zje w ku. Usiada przy nim, nalewaa mu kaw, smarowaa masem grzanki. Obie
creczki zasiady obok na kanapie, wpatrujc si w niego. Byy ju za due na bitwy
poduszkami czy podrzucanie w gr. Ju przygadzay sobie rozwichrzone wosy. Chryste
pomyla niedugo bd dorose, hollywoodzcy smarkacze zaczn si do nich dobiera.
Jedzc, dzieli si z nimi grzankami z bekonem, dawa im napi si kawy. By to zwyczaj
pozostay z czasw, kiedy piewa z orkiestr i rzadko jada z nimi, i dlatego lubiy dzieli z
nim posiki, ktre jad o przedziwnych porach, jak na przykad popoudniowe niadania czy
te poranne kolacje. Zachwycao je to jedzenie na wywrt befsztyk z frytkami o sidmej
rano, jajka na bekonie po poudniu.
Tylko Ginny i nieliczni bliscy przyjaciele Johnnyego wiedzieli, jak ubstwia swoje
crki. To bya najgorsza strona rozwodu i wyprowadzenia si z domu. Jedyn rzecz, o jak
walczy dla siebie, bya pozycja ich ojca. Bardzo przebiegle da Ginny do zrozumienia, e nie
byby zadowolony, gdyby ponownie wysza za m, nie przez zazdro o ni, ale w trosce o
swoj pozycj ojca. Zaatwi wypacanie pienidzy na jej nazwisko, tak e dla niej najbardziej
korzystne finansowo byoby nie wychodzi ponownie za m. Zostao uzgodnione, e Ginny
moe mie kochankw, jeeli tylko nie bdzie ich wprowadzaa do swego ycia domowego.
Jednake pod tym wzgldem mia do niej absolutne zaufanie. Zawsze bya zdumiewajco
skromna i starowiecka w sprawach seksu. Hollywoodzcy igolacy niczego nie osignli,
kiedy zaczli si mrowi dokoa niej, wszc ukad finansowy oraz korzyci, jakie mogli
uzyska od jej sawnego ma.
Nie mia obawy, i Virginia spodziewa si pojednania, dlatego e chcia z ni spa
ubiegej nocy. adne z nich nie pragno odnowi dawnego maestwa. Rozumiaa jego gd
pikna, jego nieodparty pocig do modych kobiet o wiele pikniejszych od niej. Wiadomo
byo, e zawsze przesypia si przynajmniej raz z gwiazdami filmowymi, ktre byy jego
partnerkami. Jego chopicy wdzik by dla nich rwnie nieodparty, jak ich uroda dla niego.
Bdziesz musia niedugo zacz si zbiera powiedziaa Ginny. Samolot Toma
wkrtce wylduje.
Wypchna crki z pokoju.
Tak. Aha, Ginny, wiesz, e si rozwodz? Bd znw wolnym czowiekiem.
Obserwowaa go, kiedy si ubiera. Odkd po lubie crki dona Corleone doszli znw do
porozumienia, zawsze mia u niej w domu ubranie na zmian.
Gwiazdka jest ju za dwa tygodnie przypomniaa. Czy mam bra pod uwag, e
bdziesz tutaj?
Teraz dopiero po raz pierwszy pomyla o witach. Kiedy jego gos by w formie,
stanowiy one okazj do zyskownych wystpw, lecz nawet wtedy Boe Narodzenie byo
wite. Gdyby opuci najblisze, byoby to ju drugie. W ubiegym roku zaleca si w
Hiszpanii do swojej drugiej ony, usiujc namwi j, eby za niego wysza.
Tak odrzek w Wigili i Boe Narodzenie. Nie wspomnia o sylwestrze. Miaa to
by jedna z tych szalonych nocy, ktrych od czasu do czasu potrzebowa, eby upi si z
przyjacimi, i nie chcia mie wtedy przy sobie ony. Nie czu si winny z tego powodu.
Pomoga mu naoy marynark i oczycia j szczotk. Zawsze by pedantycznie
schludny. Widziaa, e zmarszczy brwi, bo koszula, ktr woy, nie bya uprana tak, jak
lubi, a spinki, ktrych nie nosi ju od pewnego czasu, byy troch za krzykliwe jak na jego
obecny sposb ubierania si. Rozemiaa si cicho i powiedziaa:
Tom tego nie zauway.
Wszystkie trzy odprowadziy go do drzwi, a potem na podjazd, do samochodu.
Dziewczynki trzymay go z obu stron za rce. ona sza nieco w tyle. Przyjemnie jej byo
widzie, jaki jest uszczliwiony. Doszedszy do samochodu, obrci si i po kolei podnis
wysoko jedn i drug crk, i ucaowa je, opuszczajc na ziemi. Potem pocaowa on i
wsiad do auta. Nigdy nie lubi rozwlekych poegna.

Jego szef reklamy i zarazem pomocnik poczyni odpowiednie przygotowania. Przed
domem czeka wynajty samochd z kierowc. Siedzia w nim szef reklamy oraz jeszcze kto
z jego otoczenia. Johnny odstawi wz, wsiad i ruszyli na lotnisko. Zaczeka w aucie,
podczas gdy szef reklamy wyszed na spotkanie samolotu Toma Hagena. Kiedy Tom wsiad
do wozu, ucisnli sobie donie i odjechali do domu Johnnyego.
Wreszcie zostali we dwch w salonie. By midzy nimi pewien chd. Johnny nigdy nie
wybaczy Hagenowi, e zagradza mu drog do nawizywania kontaktu z donem, kiedy don
by na rozzoszczony w owym niedobrym okresie przed lubem Connie. Hagen nigdy nie
usprawiedliwi swojego postpowania. Nie mg. Do jego obowizkw naleao dziaanie w
charakterze piorunochronu przeciwko urazom, ktrych ludzie nie mieli ywi do samego
dona, chocia na nie zasuy.
Twj ojciec chrzestny przysa mnie tutaj, ebym ci pomg w pewnych sprawach
powiedzia Hagen. Chciaem to zaatwi przed Boym Narodzeniem.
Johnny Fontane wzruszy ramionami.
Film jest ukoczony. Reyser by rwny go i traktowa mnie jak naley. Moje sceny
s zanadto wane, eby je pozostawi na pododze w montaowym tylko po to, by Woltz
mg mi si odpaci. Nie moe zmarnowa filmu, ktry kosztowa dziesi milionw
dolarw. Wic teraz wszystko zaley od tego, czy ludzie uznaj, e jestem w nim dobry.
Czy zdobycie Nagrody Akademii jest tak bardzo wane dla kariery aktora zapyta
ostronie Hagen czy te to tylko zwyka reklamowa lipa, nie majca w gruncie rzeczy
znaczenia pod adnym wzgldem? Przerwa i doda pospiesznie: Ma si rozumie, poza
saw, kady lubi saw.
Johnny Fontane umiechn si do niego.
Z wyjtkiem mojego ojca chrzestnego. I ciebie. Nie, Tom, to nie jest lipa. Oscar moe
ustawi aktora na dziesi lat. Moe wtedy dobiera sobie role. Publiczno chodzi go
oglda. Nie jest wszystkim, ale dla aktora jest najwaniejsz rzecz w tym zawodzie. Licz
na to, e j dostan. Nie dlatego, ebym by wielkim aktorem, ale poniewa jestem znany
przede wszystkim jako piewak, a ta rola to samograj. Poza tym jestem w niej dosy dobry,
bez artw.
Tom Hagen wzruszy ramionami i odrzek:
Twj ojciec chrzestny mwi mi, e w obecnym stanie rzeczy nie masz szans zdobycia
tej nagrody.
Johnny Fontane rozzoci si.
Co ty gadasz, u diaba? Film nie jest jeszcze zmontowany, nie mwic ju o
wywietleniu. A don nie siedzi w przemyle filmowym. Przeleciae trzy tysice mil tylko po
to, eby mi powiedzie takie gwno?
By tak wstrznity, e prawie bliski ez. Hagen przemwi z zatroskaniem:
Johnny, ja nie mam zielonego pojcia o tych wszystkich filmowych historiach.
Pamitaj, e jestem tylko chopcem na posyki dona. Ale wielokrotnie omawialimy t ca
twoj spraw. On martwi si o ciebie, o twoj przyszo. Uwaa, e nadal potrzebujesz jego
pomocy, i chce zaatwi twj problem raz na zawsze. Dlatego tu teraz jestem, eby to puci
w ruch. Ale musisz wreszcie zacz dorasta, Johnny. Musisz przesta myle o sobie jako o
pieniarzu czy aktorze. Musisz zacz myle o sobie jako o czowieku z inicjatyw, facecie
reprezentujcym si.
Johnny Fontane rozemia si i napeni sobie szklank.
Jeeli nie dostan tego Oscara, bd mia akurat tyle siy, co ktra z moich creczek.
Mj gos licho wzio. Gdybym go odzyska, mgbym porobi jakie posunicia. A, do
diaba! Skd ojciec chrzestny wie, e nie dostan nagrody? W porzdku, wierz, e wie.
Nigdy si nie pomyli.
Hagen zapali cygaro.
Otrzymalimy wiadomo, e Jack Woltz nie ma zamiaru wydawa pienidzy wytwrni
na popieranie twojej kandydatury. A nawet da cynk wszystkim gosujcym, e nie chce, aby
wygra. Wstrzymanie pienidzy na reklam, i tak dalej, moe to zaatwi. Poza tym robi
starania, eby inny kandydat zebra tyle gosw, ile si da. Stosuje rne rodzaje przekupstwa:
posady, pienidze, babki, wszystko. I stara si to zrobi, nie szkodzc samemu filmowi albo
szkodzc mu moliwie jak najmniej.
Johnny Fontane wzruszy ramionami. Nala sobie whisky i wypi.
To jestem uziemiony.
Hagen przypatrywa mu si, wykrzywiwszy usta z niesmakiem.
Picie nie pomoe ci na gos zauway.
Odpieprz si rzek Johnny.
Twarz Hagena staa si nagle spokojnie obojtna. Potem stwierdzi:
W porzdku, bd to traktowa cile zawodowo.
Johnny odstawi szklank, podszed i stan przed Hagenem.
Przepraszam, e to powiedziaem, Tom rzek. O Jezu, bardzo mi przykro.
Odgrywam si na tobie, bo chtnie zabibym tego drania, Jacka Woltza, a boj si nagada
ojcu chrzestnemu. Wic wciekam si na ciebie.
Mia zy w oczach. Cisn o cian pust szklank po whisky, ale tak sabo, e grube
szko nie stuko si nawet i szklanka potoczya si po pododze z powrotem ku niemu, on za
popatrza na ni w bezsilnej furii. Potem rozemia si.
Jezu Chryste. Przeszed na drug stron pokoju i zasiad naprzeciwko Hagena.
Wiesz, przez dugi czas szo mi jak po male. A potem rozwiodem si z Ginny i wszystko
zaczo nawala. Straciem gos. Moje pyty przestay si rozchodzi. Nie dostawaem ju
pracy w filmie. Pniej ojciec chrzestny zeli si na mnie i nie chcia ze mn gada przez
telefon ani mnie widzie, kiedy przyjedaem do Nowego Jorku. Ty bye zawsze tym, ktry
zagradza mi drog, i miaem ci to za ze, ale wiedziaem, e nie robiby tego bez rozkazu
dona. A na niego nie mona si gniewa. To tak jakby si rozgniewa na Pana Boga. Wic
klem ciebie. Ale miae racj od pocztku do koca. I eby ci pokaza, e ci naprawd
przepraszam, przyjmuj twoj rad. Nie bdzie wicej chlania, dopki nie odzyskam gosu.
Okay?
Przeprosiny byy szczere. Hagen zapomnia o gniewie. Musiao co by w tym
trzydziestopicioletnim chopaku, bo inaczej don tak by go nie lubi.
Zapomnij o tym, Johnny. Tom by zakopotany gbokoci uczu Johnnyego,
zakopotany podejrzeniem, e wynikao to ze strachu... ze strachu, e moe obrci dona
przeciwko sobie. A oczywicie nikt nie mg pokierowa donem z adnego powodu. Swoje
uczucia odmienia tylko on sam. Nie jest tak le powiedzia Johnnyemu. Don mwi, e
moe przekreli wszystko, co Woltz zrobi przeciwko tobie. e prawie na pewno zdobdziesz
Oscara. Tylko uwaa, e to nie rozwie twojego problemu. Chce wiedzie, czy masz tak
gow do interesw i energi, eby zosta samodzielnym producentem, robi wasne filmy od
pocztku do koca.
A jakim cudem, u diaba, chce mi skombinowa t nagrod? zapyta Johnny z
niedowierzaniem.
Hagen odpowiedzia ostro:
Dlaczego tak ci atwo uwierzy, e Woltz moe to zachachmci, a twj ojciec
chrzestny nie? Poniewa trzeba natchn ci wiar w t drug cz naszego ukadu, musz ci
co wyjani. Tylko zatrzymaj to dla siebie. Twj ojciec chrzestny jest czowiekiem o wiele
potniejszym od Jacka Woltza. I jest o wiele potniejszy w dziedzinach znacznie bardziej
kluczowych. Jak moe skombinowa nagrod? Ma wpyw na ludzi, ktrzy z kolei maj
wpyw na wszystkie zwizki zawodowe w tym przemyle, na wszystkich, czy prawie
wszystkich tych, ktrzy bd gosowali. Ma si rozumie, musisz by dobry, musisz stan do
walki, podpierajc si wasnymi zaletami. I twj ojciec chrzestny ma wicej rozumu ni Jack
Woltz. Nie idzie do tych ludzi, nie przystawia im pistoletu do gowy i nie mwi: Gosujcie
na Johnnyego Fontane, bo wylecicie z posady. Nie prbuje na si tam, gdzie sia nie dziaa
albo zostawia po sobie za wiele uraz. Skoni tych ludzi do gosowania na ciebie dlatego, e
bd tego chcieli. Ale nie zechc, jeeli on si tym nie zainteresuje. Uwierz mi na sowo, e
moe skombinowa ci Oscara. I e jeeli on tego nie zrobi, to Oscara nie dostaniesz.
Dobra zgodzi si Johnny. Wierz ci. I mam dostatecznie dobr gow i energi,
eby by producentem, tylko brakuje mi pienidzy. aden bank mnie nie sfinansuje. Na film
potrzeba milionw.
Jak dostaniesz nagrod, zacznij robi plany wyprodukowania trzech wasnych filmw
powiedzia Hagen sucho. Najmij najlepszych ludzi z brany, najlepszych technikw,
najlepsze gwiazdy, kogo ci bdzie potrzeba. Zaplanuj sobie trzy do piciu filmw.
Zwariowae odpar Johnny. Tyle filmw wymagaoby ze dwudziestu milionw.
Jak ci bdzie potrzeba pienidzy, skontaktuj si ze mn poleci Hagen. Podam ci
nazw banku tu, w Kalifornii, do ktrego si zwrcisz o sfinansowanie. Nie martw si, oni
stale finansuj filmy. Po prostu popro ich o pienidze w zwyczajny sposb, z odpowiednim
uzasadnieniem, tak jak przy normalnej transakcji. Zgodz si. Tylko najpierw musisz
zobaczy si ze mn i poda mi sumy i plany. Okay?
Johnny milcza dugo. Potem zapyta spokojnie:
Jest jeszcze co?
Hagen umiechn si.
Idzie ci o to, czy bdziesz musia zrobi jak uprzejmo w zamian za poyczenie
dwudziestu milionw dolarw? Jasne, e tak. Zaczeka, by Johnny si odezwa. Ale nic
takiego, czego by i tak nie zrobi, gdyby don ci o to poprosi dla siebie.
Don bdzie musia poprosi mnie sam, jeeli to co powanego, rozumiesz, o co mi
idzie? Nie uwierz na sowo tobie ani Sonnyemu.
Hagena zaskoczy ten zdrowy rozsdek. Fontane mia jednak gow. Mia do rozsdku,
by wiedzie, e don zanadto go lubi i jest za mdry, by prosi go o uczynienie czego gupio
ryzykownego, natomiast Sonny moe to zrobi. Powiedzia wic do Johnnyego:
Musz ci uspokoi pod jednym wzgldem. Twj ojciec chrzestny da mnie i
Sonnyemu cise instrukcje, eby ci pod adnym pozorem nie wciga w co, co mogoby
by dla ciebie niedobr reklam z naszej winy. A sam tego te nigdy nie zrobi. Gwarantuj ci,
e kad uprzejmo, o jak ci poprosi, byby gotw zrobi, zanimby si o ni zwrci. W
porzdku?
Johnny umiechn si.
W porzdku.
Hagen rzek:
Poza tym wierzy w ciebie. Uwaa, e masz gow, wic przypuszcza, e bank zarobi na
tej inwestycji, co oznacza, e on sam zrobi na tym pienidze. Wic to jest naprawd
transakcja handlowa, o tym nie zapominaj. Nie rozpaskud tych pienidzy. Moesz sobie by
ulubionym chrzeniakiem, ale dwadziecia milionw dolcw to kupa forsy. On musi ponie
ryzyko, eby na pewno to dosta.
Przeka mu, eby si nie martwi odrzek Johnny. Jeeli taki go jak Jack Woltz
moe by geniuszem filmowym, to kady moe.
Tak wanie wyobraa to sobie twj ojciec chrzestny. Mgby mnie kaza odwie na
lotnisko? Powiedziaem wszystko, co miaem do powiedzenia. Jak ju zaczniesz podpisywa
umowy, we sobie wasnych adwokatw, ja nie bd si tym zajmowa. Ale chciabym
obejrze kad rzecz, zanim j podpiszesz, jeeli nie masz nic przeciwko temu. Poza tym nie
bdziesz mia adnych kopotw ze zwizkami zawodowymi. To do pewnego stopnia obniy
koszty filmw, wic kiedy kalkulatorzy to obrachuj, nie zwracaj uwagi na te cyfry.
Czy mam uzyskiwa twoj zgod na jeszcze co poza tym, na scenariusze, gwiazdy,
jakie takie rzeczy? zapyta ostronie Johnny.
Hagen potrzsn gow.
Nie. Moe si zdarzy, e don bdzie mia do czego zastrzeenia, ale wtedy powie ci o
tym wprost. Jednake nie mog sobie wyobrazi, co by to byo. Filmy nie dotycz go pod
adnym wzgldem, wic si tym nie interesuje. A nie jest zwolennikiem wtrcania si, to
mog ci powiedzie z dowiadczenia.
Dobrze odpar Johnny. Sam ci odwioz na lotnisko. I podzikuj ode mnie ojcu
chrzestnemu. Zadzwonibym osobicie i podzikowa, ale on nigdy nie podchodzi do
telefonu. Nawiasem mwic, dlaczego tak jest?
Hagen wzruszy ramionami.
Rzadko rozmawia przez telefon. Nie chce, eby jego gos zosta nagrany, nawet kiedy
mwi co absolutnie niewinnego. Obawia si, e mog zmontowa sowa tak, aby si
wydawao, e mwi co innego. Myl, e to na tym polega. W kadym razie jego jedyn
trosk jest, e kiedy wadze uknuj co przeciwko niemu. Wic nie chce im dawa okazji.
Wsiedli do samochodu Johnnyego i pojechali na lotnisko. Hagen rozmyla o tym, e z
Johnnyego jest mdrzejszy chop, ni sdzi. Ju si czego nauczy, dowodzi tego fakt, e
go odwozi osobicie na lotnisko. Osobista kurtuazja, co, czego don zawsze by
zwolennikiem. I te przeprosiny. To byo szczere. Zna Johnnyego od dawna i wiedzia, e nie
przepraszaby nigdy ze strachu. Johnny mia zawsze odwag. Dlatego stale miewa kopoty ze
swymi przeoonymi z filmu i z kobietami. Nalea do nielicznych, ktrzy nie obawiali si
dona. Fontane i Michael byli bodaje jedynymi znanymi Hagenowi ludmi, o ktrych mg to
powiedzie. Dlatego przeprosiny byy szczere, mg przyj je jako takie. W najbliszych
paru latach mia czsto widywa si z Johnnym. I Johnny musiaby przej nastpn prb,
ktra udowodniaby, jak dalece jest bystry. Musiaby zrobi dla dona co, o co don nigdy by
go nie poprosi, aniby nie nalega, eby to uczyni w ramach tego porozumienia. Hagen
zastanowi si, czy Johnny Fontane jest dostatecznie bystry, aby przewidzie t stron ukadu.

Johnny, podrzuciwszy Hagena na lotnisko (Hagen nalega, eby nie czeka z nim na
samolot), pojecha do domu Ginny. Zdziwia si na jego widok. Chcia u niej posiedzie, eby
mie czas przemyle wszystko, porobi plany. Wiedzia, e to, co Hagen mu przekaza, jest
niezmiernie wane, e cae jego ycie si odmienia. Niegdy by wielkim gwiazdorem, lecz
teraz, w modym wieku trzydziestu piciu lat, osiad na mielinie. Nie udzi si co do tego.
Gdyby nawet zdoby Oscara za najlepsz msk rol, co by to mogo mie za znaczenie?
adne, jeeliby nie odzyska gosu. Byby zaledwie kim drugorzdnym, lecz adnej
prawdziwej pozycji, adnej prawdziwej siy. Choby ta dziewczyna, ktra mu odmwia
bya sympatyczna i bystra, zachowywaa si fajnie, ale czy byaby taka chodna, gdyby
naprawd znajdowa si na szczycie? Teraz, kiedy don wsparby go fors, mg sta si tak
potny, jak mao kto w Hollywood. Mg by krlem. Johnny umiechn si. Do diaba,
mgby nawet zosta donem.
Mio byoby pomieszka znowu z Ginny par tygodni, moe duej. Co dzie zabieraby
gdzie dzieci, moe zaprasza paru przyjaci. Przestaby pi i pali, naprawd dbaby o
siebie. Moe jego gos znowu nabraby siy. Gdyby tak si zdarzyo, to majc pienidze dona
byby nie do pokonania. Byby doprawdy kim tak zblionym do jakiego dawnego krla czy
cesarza, jak to w ogle moliwe w Ameryce. I niezalenie od tego, czy zachowaby gos ani
jak dugo publiczno lubiaby go jako aktora. Byoby to imperium oparte na pienidzach
oraz najbardziej specjalnym, najbardziej upragnionym rodzaju wadzy.
Ginny przygotowaa dla niego pokj gocinny. Zostao uzgodnione, e nie bdzie z ni
dzieli sypialni, e nie bd ze sob yli jak m i ona. Tego wzajemnego zwizku nie mogli
ju odnowi. I chocia zewntrzny wiat towarzyskich kronikarzy i mionikw filmu
przypisywa win za klsk ich maestwa wycznie jemu, to jednak jakim dziwnym
sposobem oboje wiedzieli, e win za ich rozwd naleao znacznie bardziej obciy Ginny.
Kiedy Johnny Fontane zosta najpopularniejszym piosenkarzem i gwiazdorem filmowej
komedii muzycznej, nigdy nie przychodzio mu na myl porzuci on i dzieci. By zanadto
woski, jeszcze zanadto starowiecki. Naturalnie bywa niewierny. Niepodobna byo tego
unikn w jego zawodzie i przy pokusach, na ktre by stale wystawiony. Mimo e szczupy,
z pozoru delikatny, odznacza si ylast twardoci drobnokocistych typw latynoskich. A
kobiety zachwycay go swoimi niespodziankami. Uwielbia umawia si z jak skromn,
dziewiczo wygldajc dziewczyn o sodkiej buzi, a potem obnaa jej piersi, ktre
okazyway si niespodziewanie pene i obfite, lubienie cikie w przeciwstawieniu do
twarzy jak z kamei. Uwielbia napotyka seksualn wstydliwo i niemiao w seksownie
wygldajcych dziewczynach, ktre cae byy zafaszowanym ruchem, niczym sprytny gracz
w koszykwk, i tak uwodzicielskie, jak gdyby przespay si ju z paroma facetami a
potem, kiedy zostawa z nimi sam na sam, musia caymi godzinami walczy, eby si dosta
do rodka i zrobi swoje i stwierdzi, e s dziewicami.
A wszyscy ci hollywoodzcy faceci wymiewali si z jego zamiowania do dziewic.
Nazywali to makaroniarskim, starowieckim gustem bo ile to czasu trzeba, eby namwi
dziewic do polizania, ile trzeba si namordowa, a potem zwykle okazuj si marne jako
dupy. Johnny jednake wiedzia, e tak naley postpowa z mod dziewczyn. Trzeba do
niej podej we waciwy sposb, a potem c moe by fajniejszego ni dziewczyna, ktra
pierwszy raz zaznaje fiuta i jest tym zachwycona? Ach, tak wspaniale jest je rozprawicza!
Tak wspaniale jest, kiedy oplataj czowieka nogami! Ich uda s najrniejszych ksztatw,
poladki najrniejsze, skra wszystkich moliwych kolorw i odcieni bieli, niadoci i
powoci, a kiedy si przespa z tamt mod kolorow dziewczyn w Detroit, porzdn
dziewczyn, nie adn szmat, crk piewaka jazzowego, z ktrym figurowa na tym samym
afiszu w nocnym lokalu, okazaa si jednym z najsodszych stworze, jakie kiedykolwiek
posiad. Jej wargi miay naprawd smak ciepego miodu z domieszk pieprzu, jej
ciemnosmaga skra bya soczysta, gadka, a ona sama tak sodka, e sodszej kobiety Bg
nigdy nie stworzy i bya dziewic.
Tamci cigle gadali o lizaniu i innych wariantach, a on waciwie nie znajdowa wielkiej
przyjemnoci w tych rzeczach. Nigdy ju tak nie lubi dziewczyny, kiedy ze sob
poprbowali w ten sposb, po prostu nie dawao mu to naleytego zaspokojenia. Z drug on
nie mg si w kocu dopasowa, poniewa wolaa szedziesit dziewi do tego stopnia, e
nie chciaa niczego innego, i musia walczy, eby jej woy. Zacza si z tego wymiewa,
nazywa go zacofanym i rozeszo si, e Johnny uprawia mio jak dzieciak. Moe dlatego
odmwia mu ta dziewczyna ubiegej nocy. A, cholera z tym, i tak nie byaby nadzwyczajna
w ku. Mona pozna, ktra dziewczyna naprawd lubi si rn, i te s zawsze najlepsze.
Szczeglnie takie, ktre nie robi tego od zbyt dawna. Naprawd nie cierpia tych, ktre
zaczy si puszcza majc dwanacie lat i byy cakiem wyrypane doszedszy do
dwudziestki; robiy to mechanicznie a niektre byy najadniejsze ze wszystkich i potrafiy
nabra czowieka.
Ginny przyniosa do pokoju kaw i ciastka i postawia je na podunym stoliku w czci
bawialnej. Powiedzia jej po prostu, e Hagen pomaga mu zmobilizowa kredyty na kapita
produkcyjny, i bardzo si tym przeja. Mia znowu by kim wanym. Nie zdawaa sobie
jednak sprawy, jak potny jest naprawd don Corleone, wic nie rozumiaa caej wagi
przyjazdu Hagena z Nowego Jorku. Doda, e Hagen pomaga mu te w szczegach
prawnych.
Kiedy skoczyli kaw, zapowiedzia, e tego wieczora bdzie pracowa, zaatwia
telefony i robi plany na przyszo.
Poowa tego wszystkiego bdzie na nazwisko dziewczynek owiadczy.
Umiechna si do z wdzicznoci i pocaowaa go na dobranoc, nim wysza z pokoju.
Na biurku stao szklane pudeko pene jego ulubionych papierosw z monogramami oraz
pojemnik z cienkimi jak owek kubaskimi cygarami. Johnny odchyli si w ty i zacz
telefonowa. Myli jego naprawd rway naprzd. Zadzwoni do autora owej powieci,
bestsellera, na ktrym oparty by jego nowy film. Autor by facetem w jego wieku, wybi si,
przeszedszy trudne chwile, i teraz by saw w wiecie literackim. Przyjecha do Hollywood
spodziewajc si, e bdzie traktowany jak wielka figura, a potraktowano go, podobnie jak
wikszo autorw, niczym miecia. Johnny by wiadkiem jego upokorzenia ktrego
wieczora w Brown Derby. Pisarz umwi si ze znan, piersiast gwiazdk filmow na
randk w miecie i niechybn wspln noc pniej. Jednake, kiedy siedzieli przy kolacji,
gwiazdka opucia synnego autora, poniewa jaki podrzdny komik filmowy kiwn na ni
palcem. To dao pisarzowi waciwe pojcie, kto jest kim w hollywoodzkim porzdku
obapiania. Nie byo wane, e jego ksika przyniosa mu wiatow saw. Kada gwiazdka
wolaa najmarniejszego, najbardziej szmatawego i dtego waniaka z filmu.
Teraz Johnny zadzwoni do nowojorskiego mieszkania autora, aby mu podzikowa za
wspania rol, ktr napisa dla niego w swojej ksice. Pochlebia facetowi do obrzydzenia.
A potem mimochodem spyta, jak mu idzie nastpna powie i o czym jest. Zapali cygaro,
podczas gdy pisarz opowiada mu o szczeglnie interesujcym rozdziale, wreszcie rzek:
O rany, chciabym to przeczyta, jak pan skoczy. Moe pan by mi przysa
egzemplarz? Moe mgbym zawrze z panem na to dobr umow, lepsz ni ta, ktr pan
mia z Jackiem Woltzem.
Skwapliwo w gosie autora podpowiedziaa mu, e odgad prawidowo. Woltz
wystrychn gocia na dudka, zaproponowa mu grosze. Johnny napomkn, e moe bdzie
w Nowym Jorku zaraz po witach, i spyta, czy pisarz zechciaby zje kolacj z paroma jego
znajomymi.
Znam kilka przystojnych babek doda artobliwie.
Pisarz rozemia si i odrzek:
Okay.
Nastpnie Johnny zadzwoni do reysera i operatora swojego dopiero co ukoczonego
filmu, aby podzikowa, e mu w nim dopomogli. Powiedzia im poufnie, i wie, e Woltz
by przeciwko niemu, wic podwjnie docenia ich pomoc, oraz e gdyby kiedykolwiek mg
co dla nich zrobi, wystarczy, e zatelefonuj.
Wreszcie przeprowadzi rozmow najtrudniejsz ze wszystkich, a mianowicie z Jackiem
Woltzem. Podzikowa mu za rol w filmie i powiedzia, jak bardzo byby rad pracowa dla
niego w kadej chwili. Zrobi to tylko po to, eby zamydli Woltzowi oczy. Zawsze dotd by
bardzo szczery, bardzo prostolinijny. Za kilka dni Woltz mia si dowiedzie o jego
manewrach i zdumie si obud tej rozmowy, a wanie dokadnie tego chcia Johnny
Fontane.
Potem zasiad przy biurku, pykajc z cygara. Na bocznym stoliku staa whisky, ale
uczyni sobie i Hagenowi co w rodzaju przyrzeczenia, e nie bdzie pi. Nie powinien nawet
pali. Chocia to niemdre; skoro z jego gosem byo co nie w porzdku, zapewne nie
pomogoby na to rzucenie palenia i picia. C, psiakrew, moe nie za wiele, ale pomc by
mogo, a obecnie, kiedy mia szans walki, chcia sobie zapewni wszystkie atuty.
Teraz, gdy w domu byo cicho, a jego rozwiedziona ona i ukochane crki spay, mg
wrci myl do tego strasznego momentu swego ycia, gdy je porzuci. Porzuci dla tej
kurwy i szmaty, ktr okazaa si jego druga ona. Ale nawet w tej chwili umiechn si na
myl o niej, bo bya tak wspania babk pod wieloma wzgldami, a oprcz tego jedynym
momentem, ktry ratowa mu ycie, by dzie, kiedy postanowi sobie nigdy nie nienawidzi
kobiety, albo, mwic cilej, dzie, w ktrym doszed do wniosku, e nie moe pozwoli
sobie na nienawi do pierwszej ony, do crek, do swoich przyjaciek, do drugiej ony i do
tych dziewczyn, co byy potem, a po Sharon Moore, ktra go odtrcia, aeby mc si
chwali, e nie chciaa da wielkiemu Johnnyemu Fontane.

Jedzi piewajc z orkiestr, a potem zosta gwiazdorem radiowym, gwiazdorem estrad
kinowych, a wreszcie powiodo mu si w filmie. A przez cay ten czas y tak, jak mu si
podobao, sypia z kobietami, ktrych pragn, jednake nigdy nie pozwoli, aby to wpywao
na ycie osobiste. Potem straci gow dla swojej przyszej drugiej ony, Margot Ashton;
zupenie zwariowa na jej punkcie. Diabli wzili jego karier, diabli wzili jego gos, diabli
wzili jego ycie rodzinne. I przyszed dzie, kiedy nie pozostao mu nic.
Rzecz w tym, e zawsze by wspaniaomylny i uczciwy. Kiedy rozwid si z pierwsz
on, da jej wszystko, co mia. Zapewni swoim dwm crkom udzia we wszystkim, co
robi, w kadej pycie, kadym filmie, kadym wystpie w lokalu. A kiedy by bogaty i
sawny, nie odmawia pierwszej onie niczego. Pomaga wszystkim jej braciom i siostrom, jej
ojcu i matce, koleankom ze szkoy i ich rodzinom. Nigdy nie by saw zadzierajc nosa.
piewa na weselach obu modszych sistr ony, czego nie znosi robi. Nie odmawia jej
nigdy niczego poza cakowitym wyrzeczeniem si wasnej indywidualnoci.
A kiedy dosign dna, kiedy nie mg ju dosta pracy w filmie, kiedy nie mg ju
piewa, kiedy zdradzia go druga ona, pojecha spdzi kilka dni z Ginny i crkami.
Ktrego wieczora zda si waciwie na jej ask, bo czu si tak parszywie. Owego dnia
przesucha jedno ze swoich nagra, ktre brzmiao tak okropnie, e oskary technikw
dwikowych o sabotowanie pyty. A w kocu nabra przekonania, e jego gos brzmi tak
naprawd. Rozbi negatyw pyty i odmwi dalszego piewania. Byo mu tak wstyd, e nie
zapiewa ju ani jednej nuty poza wsplnym wystpem z Ninem na weselu Connie Corleone.
Nigdy nie zapomnia wyrazu twarzy Ginny, kiedy si dowiedziaa o wszystkich jego
niepowodzeniach. Ten wyraz pojawi si na jej twarzy zaledwie na sekund, ale to
wystarczyo, by nie zapomnia go nigdy. By to wyraz dzikiej, radosnej satysfakcji. By to
wyraz, ktry jedynie mg mu nasun myl, e przez wszystkie te lata ywia dla niego pen
pogardy nienawi. Opanowaa si zaraz i wyrazia mu chodne, ale uprzejme wspczucie.
Uda, e je przyjmuje. W cigu nastpnych paru dni odwiedzi trzy z dziewczyn, ktre
najbardziej polubi z biegiem lat, dziewczyn, z ktrymi pozosta w przyjani i czasem sypia,
jako po koleesku, ktrym pomaga, ile tylko mg, i ktrym ofiarowa rwnowarto setek
tysicy dolarw w podarunkach czy moliwociach pracy. Na twarzach ich wychwyci ten
sam przelotny wyraz satysfakcji.
W tym wanie czasie zrozumia, e musi powzi jak decyzj. Mg sta si podobny
do bardzo wielu innych mczyzn w Hollywood cieszcych si powodzeniem producentw,
scenarzystw, reyserw, aktorw, ktrzy z lubien nienawici polowali na pikne kobiety.
Mg niechtnie wykorzystywa swoje wpywy i upominki pienine, wci wszc podstp,
wci przypuszczajc, e kobiety zdradz go i opuszcz te przeciwniczki, ktre naleao
pokona. Albo te mg si wyrzec nienawici do kobiet i nadal w nie wierzy.
Wiedzia, e nie moe pozwoli sobie na to, by ich nie kocha, e co z jego ducha
umrze, jeeli nie bdzie nadal ich kocha, bez wzgldu na to, jakie s zdradzieckie i
niewierne. Niewane byo, e te kobiety, ktre kocha najbardziej na wiecie, radoway si
potajemnie, widzc go zmiadonego, upokorzonego przez kaprys losu; niewane te, e byy
mu niewierne w sposb najstraszniejszy, nie fizycznie. Nie mia wyboru. Musia je
akceptowa. Wic kocha si z nimi wszystkimi, dawa im prezenty, ukrywa bl, jakim go
przejmowaa ich rado z jego niepowodze. Przebacza im, wiedzc, i odpacaj mu za to,
e y w najwyszej niezalenoci od kobiet i w najpeniejszym blasku ich uroku. Teraz
jednake ju nie czu si winny, e by im niewierny. Nigdy nie poczuwa si do winy za
sposb traktowania Ginny, za to, e upar si pozosta jedynym ojcem swych dzieci, a jednak
nigdy nie bra pod uwag polubienia jej na nowo i wyranie jej to powiedzia. To bya jedyna
rzecz, jak ocali po swoim upadku ze szczytu. Sta si nieczuy na krzywdy, ktre wyrzdza
kobietom.
By zmczony i chcia si pooy do ka, ale jedna nuta wspomnienia cigle w nim
trwaa: piewanie z Ninem Valentim. I nagle poj, co zrobi donowi Corleone najwiksz
przyjemno. Podnis suchawk i kaza si poczy z Nowym Jorkiem. Zadzwoni do
Sonnyego Corleone i poprosi go o numer Nina Valenti. Potem zatelefonowa do Nina. Nino
wydawa si jak zwykle troch podpity.
Suchaj, Nino, nie chciaby tu przyjecha i popracowa ze mn? zapyta.
Potrzebuj gocia, ktremu mgbym zaufa.
Nino odpowiedzia artobliwie:
Bo ja wiem, Johnny. Mam dobre zajcie na ciarwce, dmucham po drodze panie
domu, zgarniam co tydzie okrge sto pidziesit. Co masz do zaoferowania?
Mog ci da na pocztek pi stw i skombinowa randki na niewidzianego z
gwiazdami filmowymi. Co ty na to? I moe dam ci popiewa na moich przyjciach.
Aha. Dobra, niech si zastanowi odpar Nino. Obgadam to z moim adwokatem,
moim ksigowym i pomagierem z ciarwki.
Nie, bez artw, Nino powiedzia Johnny. Potrzebuj ci tutaj. Chc, eby
przylecia jutro rano i podpisa roczny kontrakt na piset tygodniowo. Potem, jeeli mi
ukradniesz ktr z moich babek, a ja ci wylej, dostaniesz co najmniej roczne pobory.
Okay?
Nastpia duga pauza. Gos Nina by ju trzewy.
Ty, Johnny, kpisz sobie?
Mwi powanie, chopie odpar Johnny. Pjd do kancelarii mojego agenta w
Nowym Jorku. Bd tam mieli dla ciebie bilet na samolot i troch gotwki. Zadzwoni do
nich jutro z samego rana. Wic id tam po poudniu, dobra? Potem przyl kogo na lotnisko,
eby wyszed po ciebie i przywiz ci do mojego domu.
Znw nastpia duga pauza, po czym odezwa si gos Nina, bardzo stumiony,
niepewny:
Okay, Johnny.
Nino nie wydawa si ju pijany.
Johnny odoy suchawk i przygotowa si do snu. Czu si lepiej ni kiedykolwiek od
czasu, gdy rozbi tamten negatyw pyty.
Rozdzia 13
Johnny Fontane siedzia w olbrzymim studiu nagra i oblicza koszty na tym bloku
papieru. Schodzili si muzycy, wszystko przyjaciele, ktrych zna, odkd by modym
chopakiem piewajcym z orkiestrami. Dyrygent, as w dziedzinie akompaniamentu pop i
czowiek, ktry okazywa mu yczliwo, kiedy sprawy si psuy, podawa kademu z
muzykw stosiki nut i ustne instrukcje. Nazywa si Eddie Neils. Podj si tego nagrania,
chcc zrobi Johnnyemu uprzejmo, cho program zaj mia mocno wypeniony.
Nino Valenti siedzia przy fortepianie, postukujc nerwowo w klawisze. Poza tym
pociga whisky z ogromnej szklanki. Johnny nie mia nic przeciwko temu. Wiedzia, e Nino
piewa rwnie dobrze na trzewo, jak po pijanemu, a to, co dzisiaj robili, nie wymagao z
jego strony adnych prawdziwych umiejtnoci muzycznych.
Eddie Neils zrobi specjaln aranacj paru starych piosenek woskich i sycylijskich oraz
specjalnie przygotowa w pojedynkowy duet, ktry Nino i Johnny odpiewali na weselu
Connie Corleone. Johnny nagrywa t pyt przede wszystkim dlatego, e wiedzia, i don
przepada za takimi piosenkami, byaby wic dla niego doskonaym prezentem gwiazdkowym.
Poza tym mia przeczucie, e rozejdzie si wielka ilo jej egzemplarzy, chocia oczywicie
nie bdzie to milion. I pomyla, e dopomoenie Ninowi byo tym, czego don chciaby od
niego w rewanu. Bd co bd Nino by take chrzeniakiem dona.
Johnny pooy na stojcym obok skadanym krzeseku notatnik i ty blok, wsta i
podszed do fortepianu. Zawoa:
Hej, paisan a Nino zerkn na i sprbowa si umiechn. Wyglda troch tak,
jakby mu byo niedobrze. Johnny pochyli si i poklepa go po plecach.
Odpr si, chopie. Zrb dzisiaj dobr robot, to skombinuj ci najlepsz i
najsynniejsz dup w Hollywood.
Nino ykn whisky.
Kto to taki, Lassie?
Johnny rozemia si.
Nie, Deanna Dunn. Gwarantowany towar.
Na Ninie wywaro to wraenie, ale nie mg si oprze, by nie zapyta z udan nadziej:
Nie moesz mi zaatwi Lassie?
Orkiestra rozpocza pierwsz piosenk zestawu. Johnny Fontane sucha uwanie. Eddie
Neils mia odegra wszystkie piosenki w ich specjalnych aranacjach. Potem nastpioby
pierwsze nagranie na pyt. Johnny, suchajc, notowa sobie dokadnie z pamici, jak
podejdzie do kadej frazy, jak wczy si w kad piosenk. Wiedzia, e jego gos nie
wytrzyma dugo, ale lwi cz mia piewa Nino, a Johnny mia mu towarzyszy.
Oczywicie z wyjtkiem tego pojedynkowego duetu. Musia si do niego oszczdza.
Pocign Nina z krzeseka i obaj stanli przed mikrofonami. Nino spaskudzi pocztek,
spaskudzi go powtrnie. Twarz zaczynaa mu si czerwieni z zakopotania. Johnny
zaartowa:
Co ty? Chcesz wycign godziny nadliczbowe?
Nie czuj si swobodnie bez mandoliny odrzek Nino.
Johnny zastanowi si nad tym chwil.
Trzymaj w rce t szklank z gorza.
To najwyraniej zaatwio spraw. Nino, piewajc, popija ze szklanki, ale szo mu
wietnie. Johnny piewa swobodnie, nie wysilajc si, jego gos jedynie taczy wokoo
gwnej melodii Nina. W takim piewaniu nie byo adnej satysfakcji emocjonalnej, ale
zdumiaa go wasna biego techniczna. Dziesi lat wokalistyki czego go nauczyo.
Kiedy doszli do pojedynkowego duetu, ktry koczy pyt, Johnny puci wodze swemu
gosowi, i gdy skoczyli, bolay go struny gosowe. Muzykantw porwaa ta ostatnia
piosenka, co byo rzadkie u zblazowanych weteranw. Zaczli omota w swoje instrumenty i
tupa nogami z uznania. Perkusista wygrzmia piewakom werbel na bbenkach.
Razem z przerwami i naradami pracowali prawie cztery godziny, zanim skoczyli. Eddie
Neils podszed do Johnnyego i powiedzia cicho:
Wcale niele ci poszo, chopie. Moe ju jeste gotowy do nagrania pyty. Mam now
piosenk, ktra jest w sam raz dla ciebie.
Johnny potrzsn gow.
Daj spokj, Eddie, nie bujaj mnie. Poza tym za par godzin bd zanadto zachrypnity,
eby bodaj mwi. Mylisz, e bdziemy musieli poprawi duo z tego, comy dzi zrobili?
Eddie odpowiedzia po zastanowieniu:
Nino bdzie musia przyj jutro do studia. Sypn si par razy. Ale jest o wiele lepszy
ni mylaem. Co do twojej roboty, to ka technikom dwikowym wygadzi wszystko, co
mi si nie spodoba, dobrze?
Dobrze odrzek Johnny. Kiedy bd mg przesucha tam?
Jutro wieczorem zapewni Eddie Neils. U ciebie?
Aha odrzek Johnny. Dzikuj, Eddie. To do jutra. Wzi Nina pod rk i wyszli
ze studia. Pojechali do jego domu, nie do Ginny.
Zrobio si ju pne popoudnie. Nino by nadal wicej ni podpity. Johnny kaza mu
wej pod prysznic, a potem uci sobie drzemk. Musieli by na duym przyjciu o
jedenastej wieczorem.
Kiedy Nino si zbudzi, Johnny go pouczy:
To przyjcie jest w klubie gwiazd filmowych Samotne Serca. Babki, ktre tam dzisiaj
bd, widywae w filmach jako krlowe urody, za ktrych zernicie miliony facetw daoby
sobie uci prawe rce. A one bd na dzisiejszym przyjciu wycznie po to, eby znale
sobie kogo, kto by je zabra do ka. A wiesz, dlaczego? Bo s tego zgodniae, s po prostu
troch starawe. I tak jak kada babka, chc, eby to si odbyo z odrobin klasy.
Co si stao z twoim gosem? zapyta Nino. Johnny mwi prawie szeptem.
Tak jest za kadym razem, kiedy tylko troch popiewam. Teraz nie bd mg piewa
przez miesic. Ale ta chrypka ustpi za par dni.
Cika sprawa, co? powiedzia Nino w zamyleniu.
Johnny wzruszy ramionami.
Posuchaj, Nino, nie upijaj si dzi zanadto. Trzeba pokaza tym hollywoodzkim
dziwkom, e mj kumpel paisan nie jest saby w korzeniu. Musisz speni oczekiwania.
Pamitaj, e niektre z tych babek maj wielkie wpywy w filmie, mog ci skombinowa
robot. Nie zaszkodzi by czarujcym, jak ktr posuniesz.
Nino ju sobie nalewa.
Ja zawsze jestem czarujcy zapewni. Wychyli szklank. Szczerzc zby, zapyta:
Bez artw, naprawd moesz mnie podprowadzi do Deanny Dunn?
Nie pal si tak do tego odrzek Johnny. Nie bdzie tak, jak mylisz.

Hollywoodzki klub gwiazd ekranu Samotne Serca (tak nazywany przez modzieczych
amantw filmowych, ktrych obecno bya obowizkowa) zbiera si co pitek wieczorem w
nalecej do wytwrni, paacowej siedzibie Roya McElroya, agenta prasowego czy raczej
doradcy do spraw informacji i reklamy Woltz International Film Corporation. Aczkolwiek
przyjcie odbywao si u McElroya, pomys ten w gruncie rzeczy zrodzi si w praktycznym
mzgu samego Jacka Woltza. Niektre z jego zotodajnych gwiazd zaczynay ju si starze.
Bez pomocy specjalnych wiate oraz genialnych charakteryzatorw wyglday na swj wiek.
Miay problemy. Poza tym stay si do pewnego stopnia znieczulone fizycznie i umysowo.
Nie mogy si ju zakocha. Nie mogy ju odgrywa roli nagabywanych kobiet. Pienidze,
sawa, ich dawna pikno uczyniy je nazbyt wadczymi. Woltz wydawa owe przyjcia po
to, eby im byo atwiej poderwa sobie kochankw, takich jednonocnych, ktrzy, jeeli mieli
to, co trzeba, mogli awansowa na staych partnerw kowych i tym sposobem utorowa
sobie drog w gr. Poniewa te imprezy niekiedy przeradzay si w burdy lub seksualne
ekscesy, ktre doprowadzay do nieprzyjemnoci z policj, Woltz postanowi urzdza
przyjcia w domu doradcy prasowego, ktry byby na miejscu, by zaagodzi spraw, opaci
dziennikarzy oraz funkcjonariuszy policji i wszystko zatuszowa.
Dla pewnych mskich, modych, zaangaowanych przez wytwrni aktorw, ktrzy
jeszcze nie doszli do pozycji gwiazdorw ani do gwnych rl, obecno na pitkowych
przyjciach bya nie zawsze przyjemnym obowizkiem. Uzasadnienie stanowi fakt, e
podczas przyjcia wywietlano nowy film, jeszcze nie wypuszczony przez wytwrni. W
istocie stanowio to pretekst dla samego przyjcia. Ludzie mwili: Chodmy zobaczy, jaki
jest nowy film zrobiony przez tego a tego. Ustawiano wic to w kontekcie zawodowym.
Modym gwiazdeczkom zabraniano udziau w pitkowych przyjciach. Albo raczej
odwodzono je od tego. Wikszo rozumiaa, co to oznacza.
Pokazy nowych filmw odbyway si o pnocy, wic Johnny z Ninem przybyli o
jedenastej. Roy McElroy okaza si na pierwszy rzut oka ogromnie miym czowiekiem,
wypielgnowanym, wietnie ubranym. Powita Johnnyego Fontane penym zaskoczenia
okrzykiem radoci.
Co pan tu robi, u licha? zapyta ze szczerym zdumieniem.
Johnny ucisn mu do.
Oprowadzam mojego kuzynka ze wsi. Przedstawiam panu Nina.
McElroy ucisn do Nina i popatrza na niego z uznaniem.
Por go ywcem powiedzia do Johnnyego. Poprowadzi ich do patio na tyach
domu.
To patio byo waciwie szeregiem ogromnych pokojw, ktrych szklane drzwi
wychodziy na ogrd i basen. Kbio si tam blisko sto osb, wszystkie z drinkami w rkach.
Owietlenie patia byo przemylnie zaprojektowane, aby pochlebia kobiecym twarzom i
ciaom. Byy to kobiety, ktre Nino widywa na ekranach kin, kiedy by nastolatkiem.
Odgryway sw rol w jego erotycznych modzieczych snach. Zobaczenie ich teraz na ywo
byo niczym ujrzenie ich w jakiej okropnej charakteryzacji. Nic nie mogo ukry znuenia
ich ducha i ciaa; czas przear ich bosko. Przybieray takie pozy i poruszay si tak samo
czarujco jak we wspomnieniu, ale przypominay owoc z wosku, nie mogy go pobudzi.
Nino wypi dwa drinki, powdrowa do stou, gdzie mg sta w pobliu caej kolekcji
butelek. Johnny poszed za nim. Pili razem, dopki za nimi nie rozleg si czarodziejski gos
Deanny Dunn.
Podobnie jak miliony innych mczyzn, Nino mia ten gos utrwalony w umyle na
zawsze. Deanna Dunn zdobya dwie Nagrody Akademii, graa w najbardziej kasowym filmie,
jaki nakrcono w Hollywood. Na ekranie miaa koci urok, ktremu nie mg si oprze aden
mczyzna. Jednake sw, ktre teraz mwia, nigdy nie syszano ze srebrnego ekranu.
Johnny, ty draniu, musiaam znowu i do psychiatry, bo tylko raz si ze mn
przespae. Dlaczego nigdy nie wrcie na powtrk?
Johnny ucaowa j w nadstawiony policzek.
Wypompowaa mnie na cay miesic powiedzia. Przedstawiam ci mojego kuzyna,
Nina. Miy, krzepki woski chopak. Moe on zdoa dotrzyma ci kroku.
Deanna Dunn obrcia si i rzucia Ninowi chodne spojrzenie.
Lubi oglda pokazy?
Johnny rozemia si.
Nie sdz, eby mia kiedykolwiek okazj. Moe go w to wprowadzisz?
Nino musia wypi duego drinka, kiedy zosta sam na sam z Deann Dunn. Usiowa
zachowywa si nonszalancko, ale byo to trudne. Deanna Dunn miaa zadarty nosek i czyste,
klasyczne rysy anglosaskiej piknoci. I zna j tak dobrze. Widywa j samotn w sypialni,
zaaman, opakujc polegego ma lotnika, ktry zostawi j z osieroconymi dziemi.
Widywa j gniewn, uraon, upokorzon, a mimo to pen janiejcej godnoci, kiedy
brutalny Clark Gable wykorzysta j, a potem rzuci dla ladacznicy. (Deanna Dunn nigdy nie
grywaa w filmach ladacznic). Widywa j rozpromienion wzajemn mioci, wijc si w
ramionach uwielbianego mczyzny, i widzia, jak piknie umieraa co najmniej p tuzina
razy. Widywa j i sysza, i marzy o niej, a jednak nie by przygotowany na pierwsz rzecz,
ktr mu powiedziaa, kiedy zostali sami.
Johnny jest w tym miecie jednym z niewielu mczyzn z jajami owiadczya.
Reszta to peday i chore debile, ktrym by nie stan do baby, choby im wpompowali w
jdra ca ciarwk muszek hiszpaskich.
Wzia Nina za rk i poprowadzia go w kt pokoju, z dala od tumu i od
wspzawodnictwa.
A potem, wci chodno czarujca, zacza mu zadawa pytania na jego temat. Przejrza
j na wskro. Widzia, e odgrywa rol bogatej panny z towarzystwa, ktra odnosi si
askawie do chopca stajennego czy szofera, ale ktra na filmie albo powcignaby jego
miosne zapdy (gdyby t rol gra Spencer Tracy), albo te rzucia wszystko ogarnita
szalonym podaniem (gdyby t role gra Clark Gable). To jednak byo niewane. Przyapa
si na tym, e opowiada jej, jak dorastali z Johnnym w Nowym Jorku, jak razem piewali na
maych wystpach w lokalach. Stwierdzi, e cudownie si w to wczuwa i jest zaciekawiona.
Raz zapytaa mimochodem:
Czy wiesz, jakim sposobem Johnny zmusi tego obuza, Jacka Woltza, eby mu da t
rol? Nino, z lodowat min, potrzsn gow. Nie poruszya wicej tego tematu.
Nadesza pora obejrzenia pokazu nowego filmu Woltza. Deanna Dunn poprowadzia
Nina, uwiziwszy jego do w swej ciepej doni, do wewntrznego salonu rezydencji, ktry
nie mia okien, ale by wyposaony w jakie pidziesit maych, dwuosobowych
tapczanikw, porozstawianych tak, e kady stanowi wysepk odosobnienia.
Nino zauway, e obok tapczanu jest may stolik, a na nim naczynie z lodem, szklanki i
butelki alkoholu plus tacka z papierosami. Poda Deannie papierosa, zapali go, a potem
zmiesza drinki dla nich obojga. Nie odzywali si do siebie. Po paru minutach wiata zgasy.
Spodziewa si czego bezwstydnego. Bd co bd sysza legendy o deprawacji
Hollywoodu. Ale nie by zupenie przygotowany na to, e Deanna Dunn tak arocznie rzuci
si na jego organ pciowy bez jednego miego i przyjaznego sowa przygotowania. Pociga
drinka i patrzy na film, ale nie czu smaku i nic nie widzia. By podniecony jak nigdy dotd,
ale czciowo dlatego, e ta kobieta obsugujca go w ciemnociach bya niegdy
przedmiotem jego modzieczych marze.
Mimo to jego msko bya w jaki sposb zniewaona. Tote, gdy sawna na cay wiat
Deanna Dunn nasycia si i doprowadzia go do porzdku, bardzo chodno przygotowa jej po
ciemku nastpnego drinka, poda ognia i powiedzia najswobodniejszym tonem, jaki mona
sobie wyobrazi:
To wyglda na cakiem niezy film.
Poczu, e zesztywniaa obok niego na tapczanie. Czyby oczekiwaa jakiego
komplementu? Nino nala sobie do pena z najbliszej butelki, na ktr jego rka natrafia w
ciemnociach. Do diaba z tym. Potraktowaa go jak jak cholern msk kurw. Nie
wiadomo czemu poczu zimny gniew na te wszystkie kobiety. Ogldali film jeszcze przez
pitnacie minut. Odsun si od niej, tak e ich ciaa si nie stykay. W kocu powiedziaa
cichym, chrapliwym szeptem:
Nie bd takim nadtym ptakiem, podobao ci si. By ogromny jak kamienica.
Nino napi si i odpowiedzia w swj naturalny, bezceremonialny sposb:
Taki jest zawsze. Trzeba ci go widzie, jak jestem podniecony.
Rozemiaa si cicho i milczaa przez reszt filmu. Wreszcie si skoczy i zapalono
wiata. Nino rozejrza si. Widzia, e w ciemnociach odbywa si tu balecik, chocia,
dziwna rzecz, nie sysza nic. Ale niektre babki miay ten twardy, janiejcy, byszczcooki
wygld kobiet, ktre przed chwil zostay naprawd dobrze obrobione.
Wyszli z sali projekcyjnej. Deanna Dunn opucia go natychmiast, by porozmawia ze
starszym mczyzn, w ktrym Nino rozpozna sawnego odtwrc gwnych rl, tylko e
teraz, widzc go przed sob, uwiadomi sobie, e to peda. Pocign drinka w zamyleniu.
Johnny Fontane podszed do niego i powiedzia:
Cze, stary, dobrze si bawisz?
Nino umiechn si.
Czy ja wiem? To jest co innego. Teraz, kiedy wrc na stare miecie, bd mg
powiedzie, e Deanna Dunn mnie posiada.
Johnny rozemia si.
Potrafi by jeszcze lepsza, jeeli ci zaprosi do siebie. A zaprosia?
Nino potrzsn gow.
Byem zanadto zainteresowany filmem powiedzia. Ale tym razem Johnny si nie
rozemia.
Bde powany, chopcze rzek. Taka babka moe ci zrobi duo dobrego.
Dawniej dmuchae byle co. Czowieku, czasami mam koszmary, jak sobie przypomn te
paskudne dziwki, ktre rne.
Nino pomacha po pijacku szklank i odezwa si bardzo gono:
Tak, byy paskudne, ale to byy kobiety.
Deanna Dunn, stojca w kcie pokoju, obrcia gow, by na nich popatrze. Nino skin
jej szklank w gecie pozdrowienia. Johnny Fontane westchn:
W porzdku, jeste po prostu makaroniarski kmiot.
I nie zmieni si odrzek Nino ze swoim czarujcym, pijackim umiechem.
Johnny rozumia go doskonale. Wiedzia, e Nino nie jest taki pijany, jak udaje. Wiedzia,
e Nino udaje tylko po to, aby mc mwi rzeczy, ktre uwaa za zbyt brutalne, by je
opowiedzie na trzewo swemu nowemu hollywoodzkiemu padrone. Obj Nina za szyj i
rzek:
Ty cwaniaku, wiesz, e masz murowany kontrakt na rok i moesz gada i robi, co ci
si podoba, a ja nie mog ci wyla.
Nie moesz mnie wyla? zapyta Nino z pijack przebiegoci.
Nie odrzek Johnny.
To ja ci pieprz powiedzia Nino.
Przez chwil Johnny by zaskoczony i rozgniewany. Widzia beztroski umieszek na
twarzy Nina. Ale w cigu paru ostatnich lat widocznie zmdrza czy te stoczenie si z
gwiazdorstwa uczynio go bardziej wraliwym. W tym momencie zrozumia Nina, poj,
dlaczego jego piewaczy partner z lat chopicych nigdy nie osign sukcesu, dlaczego teraz
usiowa zniweczy wszelkie szanse na sukces. I to, e Nino sprzeciwia si kadej cenie
sukcesu, e w jaki sposb czu si zniewaony wszystkim, co dla niego robiono. Johnny
wzi Nina pod rk i wyprowadzi go z domu. Nino ledwie mg i. Johnny mwi do niego
kojco:
W porzdku, chopcze, tylko popiewaj dla mnie, chc zrobi na tobie fors. Nie bd
prbowa kierowa twoim yciem. Bdziesz robi, co chcesz. Okay, paisan? Musisz tylko
popiewa dla mnie, zarobi dla mnie pienidze teraz, kiedy sam ju nie mog piewa.
Kapujesz, stary?
Nino wyprostowa si.
Bd dla ciebie piewa, Johnny przyrzek tak bekotliwie, e ledwie mona go byo
zrozumie. Teraz jestem lepszym piewakiem od ciebie. Zawsze byem lepszy od ciebie,
wiesz o tym?
Johnny sta i myla: wic to jest tak. Wiedzia, e kiedy mia zdrowy gos, Nino po
prostu nie by w tej samej klasie co i on, w tych latach, kiedy piewali razem jako modziaki.
Widzia, e Nino czeka na odpowied, chwiejc si pijacko w wietle kalifornijskiego
ksiyca.
Ja ci pieprz powiedzia agodnie i obaj si rozemiali tak jak za dawnych czasw,
gdy byli modzi.

Kiedy Johnny Fontane dosta wiadomo o postrzeleniu dona Corleone, nie tylko
zmartwi si z powodu swego ojca chrzestnego, ale i zastanawia si, czy sfinansowanie jego
filmu jest nadal aktualne. Chcia jecha do Nowego Jorku i zoy uszanowanie ojcu
chrzestnemu w szpitalu, lecz powiedziano mu, eby nie robi sobie niedobrej reklamy, bo to
jest ostatnia rzecz, jakiej chciaby don Corleone. Czeka wic. W tydzie pniej zjawi si
wysannik od Toma Hagena. Sfinansowanie byo nadal aktualne, ale tylko po jednym filmie
naraz.
Tymczasem Johnny pozwoli Ninowi dziaa na wasn rk w Hollywood i Kalifornii, i
Ninowi wiodo si doskonale z modymi gwiazdkami. Niekiedy Johnny dzwoni do Nina,
eby gdzie razem z nim spdzi wieczr, ale nigdy mu si nie narzuca. Kiedy rozmawiali o
postrzeleniu dona, Nino powiedzia:
Wiesz, raz poprosiem dona o prac w jego organizacji i nie chcia mi jej da. Miaem
dosy jedenia ciarwk i chciaem zarobi kup forsy. I wiesz, co mi powiedzia? e
kady czowiek ma tylko jedno przeznaczenie, a moim przeznaczeniem jest by artyst. Co
oznaczao, e nie mgbym by szwindlarzem.
Johnny przemyla to sobie. Ojciec chrzestny musi by chyba najbystrzejszym facetem na
wiecie. Od razu wiedzia, e Nino nigdy nie potrafiby zosta szwindlarzem, e tylko by na
tym wpad albo zosta zabity. Zabity z ktrym ze swoich dowcipw na ustach. Ale skd don
wiedzia, e bdzie artyst? Bo przewidywa, psiakrew, e kiedy dopomog Ninowi. A jakim
sposobem to przewidzia? Bo podsunby mi t myl, a ja bym si postara okaza mu swoj
wdziczno. Ma si rozumie, nigdy mnie o to nie poprosi. Po prostu da mi wyczu, e to
by mu zrobio przyjemno. Johnny Fontane westchn. Teraz ojciec chrzestny by ranny,
zagroony, a on sam mg si poegna z Nagrod Akademii, skoro Woltz dziaa przeciwko
niemu, on za nie mia znikd pomocy. Tylko don posiada takie osobiste kontakty, dziki
ktrym mg wywiera naciski, a rodzina Corleone miaa teraz inne rzeczy na gowie. Johnny
zaofiarowa sw pomoc, ale Hagen krtko odmwi.
Johnny by zajty uruchamianiem wasnego filmu. Autor ksiki, w ktrej Johnny mia
gwn rol, ukoczy now powie, i na zaproszenie Johnnyego przyjecha na Zachodnie
Wybrzee, by to omwi bez ingerencji agentw czy wytwrni. Druga ksika bya idealna
do tego, czego chcia Johnny. Nie musiaby piewa, fabua bya dobra, jdrna, z mnstwem
kobiet i seksu, i bya tam rola, ktr Johnny od razu uzna za zrobion jak na zamwienie dla
Nina. Posta ta mwia tak jak Nino, zachowywaa si tak jak on, nawet wygldaa jak on.
Byo to niesamowite. Wszystkim, co Nino musiaby zrobi, to ukaza si na ekranie i by
sob. Johnny dziaa szybko. Przekona si, e wie o produkowaniu filmw znacznie wicej,
ni sdzi, ale wzi sobie kierownika produkcji, czowieka, ktry zna si na rzeczy, lecz mia
trudnoci ze znalezieniem zajcia, poniewa by na czarnej licie. Johnny nie wykorzysta
tego i zawar z nim przyzwoit umow.
Spodziewam si, e w ten sposb zaoszczdzi mi pan wicej forsy wyjawi szczerze.
Zdziwi si wic, kiedy kierownik produkcji przyszed do niego i oznajmi, e trzeba
odpali przedstawicielowi zwizku zawodowego ni mniej, ni wicej, tylko pidziesit
tysicy dolarw. Jest masa problemw dotyczcych godzin nadliczbowych i zatrudnienia,
wic opaci si wyda te pidziesit tysicy. Johnny zastanowi si, czy kierownik go nie
naciga, a potem rzek:
Niech pan przyle do mnie tego zwizkowca.
Zwizkowcem by Billy Goff. Johnny powiedzia mu:
Zdawao mi si, e sprawy zwizkowe zostay zaatwione przez moich przyjaci.
Mwiono mi, ebym si o to nie martwi. Wcale a wcale.
Kto panu to mwi? zapyta Goff.
Doskonale pan wie, kto odpar Johnny. Nie bd wymienia jego nazwiska, ale
kiedy mi co powie, to wystarcza.
Sytuacja si zmienia rzek Goff. Paski przyjaciel ma kopoty i jego sowo nie
siga ju tak daleko na zachd.
Johnny wzruszy ramionami.
Niech pan do mnie przyjdzie za par dni, dobrze?
Goff umiechn si.
Jasne, Johnny. Ale dzwonienie do Nowego Jorku nic panu nie pomoe.
Jednake zadzwonienie do Nowego Jorku pomogo. Johnny porozumia si z Hagenem w
jego kancelarii. Hagen przykaza mu krtko i wzowato, eby nie paci.
Twj ojciec chrzestny bdzie wcieky jak diabli, jeeli dasz temu obuzowi bodaj
dziesi centw owiadczy Johnnyemu. Przecie to don utraciby szacunek, a na to nie
moe sobie teraz pozwoli.
Czy mog pomwi z donem? zapyta Johnny. Porozmawiasz z nim? Musz
uruchomi film.
Nikt nie moe rozmawia z donem w tej chwili odrzek Hagen. Zanadto le si
czuje. Pogadam z Sonnym o zaatwieniu tej sprawy. Ale o jednym sam zadecyduj. Nie pa
temu cwanemu obuzowi ani centa. Dam ci zna, gdyby co si zmienio.
Johnny, niezadowolony, odoy suchawk. Kopoty ze zwizkiem mogy powikszy
koszt filmu o ca fortun i sprawi, e wszystko wemie w eb. Przez chwil zastanawia si,
czyby nie odpali Goffowi tych pidziesiciu patykw po cichu. Ostatecznie opinia dona a
opinia Hagena, i wydawanie mu przeze rozkazw, to byy dwie rne rzeczy. Postanowi
jednak odczeka kilka dni.
Przez to czekanie zaoszczdzi pidziesit tysicy dolarw. W dwa dni pniej
znaleziono wieczorem Goffa zastrzelonego w jego domu w Glendale. Nie byo wic mowy o
kopotach ze zwizkiem zawodowym. Johnny by wstrznity tym zabjstwem. Po raz
pierwszy duga rka dona zadaa miertelny cios tak blisko niego.
W miar jak upyway tygodnie, Johnny Fontane by coraz bardziej zajty
przygotowaniem scenariusza, obsad filmu i opracowywaniem szczegw produkcyjnych;
zapomnia o swoim gosie, o tym, e nie moe piewa. Jednake kiedy ogoszono
kandydatury do Nagrody Akademii i znalaz si na licie, ogarno go przygnbienie, gdy nie
poproszono go, aby odpiewa ktr z nominowanych do Oscara piosenek podczas
uroczystoci, transmitowanej przez telewizj na cay kraj. Jednake machn na to rk i
pracowa dalej. Teraz, gdy ojciec chrzestny nie mg ju wywiera nacisku, Johnny nie mia
adnej nadziei na zdobycie nagrody, ale wysunicie go jako kandydata te miao pewn
warto.
Pyta, ktr nagra z Ninem, ta z piosenkami woskimi, rozchodzia si znacznie lepiej,
ni wszystko, co nagra ostatnio, ale wiedzia, e jest to bardziej sukces Nina ni jego wasny.
Pogodzi si z tym, e ju nigdy nie bdzie mg piewa zawodowo.
Raz na tydzie jada kolacj z Ginny i dziemi. Bez wzgldu na to, jak wiele mia roboty,
nigdy nie zaniedbywa tego obowizku. Ale nie sypia z Ginny. Tymczasem jego druga ona
skombinowaa rozwd w Meksyku, wic znowu by kawalerem. Rzecz dziwna, nie pali si
zbytnio do sypiania z modymi gwiazdkami, ktre byyby atw zdobycz. W gruncie rzeczy
by zanadto snobem. Bolao go to, e adna z modych gwiazd, aktorek bdcych jeszcze na
szczycie, nigdy mu nie dawaa okazji. Ale dobrze byo ciko pracowa. Najczciej wraca
wieczorem samotnie do domu, nastawia swoje stare pyty, robi sobie drinka i nuci pod nie
kilka taktw. Dobry by niegdy, diabelnie dobry. Nie uwiadamia sobie, jaki dobry. Nawet
niezalenie od tego specjalnego gosu, ktry mg si trafi kademu, by dobry. By
prawdziwym artyst i wcale o tym nie wiedzia, i nie wiedzia te, jak bardzo to uwielbia.
Zmarnowa sobie gos piciem, paleniem i dziwkami akurat wtedy, kiedy naprawd zrozumia,
o co idzie. Czasami Nino przychodzi na drinka i sucha razem z nim, a Johnny mwi
szyderczo:
Ty, makaroniarzu, nie piewae tak nigdy w yciu.
A Nino obdarza go tym dziwnie czarujcym umiechem, potrzsa gow i potakiwa:
Nie i nigdy nie bd gosem penym wspczucia, tak jakby wiedzia, co Johnny
myli.
W kocu, na tydzie przed rozpoczciem zdj do nowego filmu, nadszed wieczr
wrczenia Oscarw. Johnny zaprosi Nina, ale Nino odmwi. Johnny powiedzia:
Bracie, nigdy ci nie prosiem o przysug, prawda? Wic zrb mi dzisiaj t ask i
chod ze mn. Jeste jedynym facetem, ktry bdzie mi naprawd wspczu, jeeli nie
wygram.
Przez chwil Nino by zaskoczony. Potem odrzek:
Jasne, bracie, mog i. Przerwa na chwil, potem doda: Jeeli nie wygrasz,
machnij na to rk. Urnij si w trupa, a ja si tob zaopiekuj. Psiakrew, sam nawet nie bd
dzi pi. Dobry ze mnie kumpel?
Czowieku odrzek Johnny Fontane. Nie byle jaki kumpel.
Przyszed wieczr wrczania Oscarw i Nino dotrzyma sowa. Zjawi si u Johnnyego
kompletnie trzewy i razem pojechali na uroczysto. Nino zastanawia si, dlaczego Johnny
nie zaprosi na bankiet adnej ze swoich dziewczyn czy ekson. Zwaszcza Ginny. Czyby
myla, e Ginny nie bdzie za nim? Nino aowa, e nie moe sobie ykn jednego; noc
zapowiadaa si duga i nieprzyjemna.
Caa ceremonia wrczania Nagrd Akademii wydaa si Ninowi Valenti nudn pi,
dopki nie oznajmiono, kto uzyska nagrod dla najlepszego aktora. Kiedy usysza sowa
Johnny Fontane, zacz skaka do gry i klaska. Johnny wycign do niego rk, a Nino
j ucisn. Wiedzia, e jego kumpel potrzebuje ludzkiego kontaktu z kim, komu ufa, i
zrobio mu si ogromnie smutno, e Johnny nie ma nikogo lepszego do uciskania w
momencie swojej chway.
To, co nastpio potem, byo zupenym koszmarem. Film Jacka Woltza zgarn wszystkie
waniejsze nagrody, tote na przyjciu wydanym przez wytwrni mrowio si od
dziennikarzy oraz wszelkich karierowiczowskich kokot, zarwno eskich, jak mskich. Nino
dotrzyma obietnicy, pozosta trzewy i usiowa czuwa nad Johnnym. Jednake obecne na
przyjciu kobiety wci cigny Johnnyego Fontane do pokojw sypialnych na ma
pogawdk i Johnny by coraz bardziej pijany.
Tymczasem laureatka Oscara dla najlepszej aktorki cierpiaa ten sam los, ale podobao jej
si to bardziej i lepiej dawaa sobie rad. Nino odmwi jej jedyny na przyjciu mczyzna,
ktry to uczyni.
Wreszcie kto wpad na wspaniay pomys publiczn kopulacj obojga laureatw, przy
czym wszyscy obecni mieli by widzami na trybunach. Aktork rozebrano, zaczto te
rozbiera Johnnyego Fontane. Wtedy to Nino, jedyny trzewy, zapa na wp rozebranego
Johnnyego, przerzuci go sobie przez rami i przepchn si na dwr, do samochodu. Kiedy
Nino odwozi Johnnyego do domu, pomyla, e jeeli tak wyglda sukces, to wcale go nie
pragnie.
Ksiga trzecia
Rozdzia 14
Don by prawdziwym mczyzn ju w wieku lat dwunastu. Niski, smagy, szczupy.
Urodzi si jako Vito Andolini w dziwnej, wygldajcej na mauretask wiosce Corleone na
Sycylii. Kiedy obcy ludzie przyszli zabi syna czowieka, ktrego zamordowali, matka
wyprawia maego chopca do swoich przyjaci w Ameryce. W nowym kraju zmieni
nazwisko na Corleone, eby zachowa jak wi ze sw ojczyst wiosk. By to jeden z
nielicznych sentymentalnych gestw, jakie kiedykolwiek uczyni.
Na przeomie stulecia mafia bya na Sycylii drugim rzdem, o wiele potniejszym od
tego oficjalnego w Rzymie. Ojciec Vita Corleone uwika si w zwad z innym mieszkacem
wsi, a ten przedoy swoj spraw mafii. Ojciec nie chcia si ugi i podczas publicznej
ktni zabi miejscowego przywdc mafii. W tydzie pniej znaleziono go martwego, z
ciaem poszarpanym strzaami z lupary. W miesic po pogrzebie strzelcy z mafii przyszli
zapyta o modego Vita. Uznali, e jest zbyt bliski wieku mskiego i moe w najbliszych
latach sprbowa pomci mier ojca. Krewni ukryli dwunastoletniego Vita i wysali go do
Ameryki. Tam zamieszka u rodziny Abbandandw, ktrej syn, Genco, mia pniej zosta
consigliorem swojego dona.
Mody Vito zacz pracowa w sklepie spoywczym Abbandandw na Dziewitej Alei w
nowojorskiej Kuchni piekielnej. Majc lat osiemnacie oeni si z wosk dziewczyn.
Dopiero co przybya z Sycylii, miaa zaledwie szesnacie lat, ale bya doskona kuchark i
dobr gospodyni. Zamieszkali w kamienicy na Dziewitej Alei niedaleko Trzydziestej
Dziewitej Ulicy, zaledwie o kilka przecznic od miejsca pracy Vita, a w dwa lata pniej Bg
obdarzy ich pierwszym dzieckiem, Santinem, nazywanym przez wszystkich przyjaci
Sonnym, z uwagi na przywizanie do ojca.
W okolicy mieszka czowiek nazwiskiem Fanucci. By krpym, gronie wygldajcym
Wochem, ktry nosi kosztowne, jasne garnitury i kremowy pilniowy kapelusz. Powiadano,
e naley do Czarnej Rki, odgazienia mafii, ktre wymuszao pienidze od rodzin i
wacicieli sklepw pod grob fizycznego gwatu. Poniewa jednak okoliczni mieszkacy
sami byli w wikszoci gwatownikami, groenie poturbowaniem przez Fanucciego byo
skuteczne jedynie w przypadku starszych par nie majcych synw, ktrzy by je obronili.
Niektrzy sklepikarze wypacali mu dla witego spokoju drobne sumy. Fanucci erowa
rwnie na swoich kolegach przestpcach, ktrzy nielegalnie sprzedawali bilety na wosk
loteri albo prowadzili gry hazardowe w swoich domach. Sklep Abbandandw paci mu
niewielki haracz mimo protestw modego Genco, ktry owiadczy ojcu, e wykoczy
Fanucciego. Ojciec tego nie zabroni. Vito Corleone obserwowa to wszystko, ale nie uwaa,
e to go w jakikolwiek sposb dotyczy.
Pewnego dnia Fanucciego napadli trzej modzi ludzie, ktrzy podernli mu gardo od
ucha do ucha, nie do gboko, by go zabi, ale wystarczajco, by go przestraszy i wywoa
obfite krwawienie. Vito widzia, jak Fanucci umyka przed swymi przeladowcami z
ociekajcym czerwieni, pkolistym chlaniciem. Nigdy nie zapomnia, jak Fanucci trzyma
pod brod kremowy kapelusz chwytajc w biegu kapic krew. Tak jakby nie chcia zaplami
sobie garnituru czy pozostawi za sob sromotnego szlaku karminu.
Jednake ta napa okazaa si niespodziewanym dobrodziejstwem dla Fanucciego. Trzej
modzi ludzie nie byli mordercami, lecz tylko twardymi chopakami, ktrzy postanowili da
mu nauczk i powstrzyma go od wymusze. Morderc okaza si Fanucci. W par tygodni
pniej ten, ktry uy noa, zosta zastrzelony, a rodziny obu pozostaych modziecw
zapaciy Fanucciemu odszkodowanie, eby si wyrzek zemsty. Potem haracze wzrosy, a
Fanucci zosta wsplnikiem gier hazardowych w dzielnicy. Co si tyczy Vita Corleone, nie
bya to jego sprawa. Zapomnia o niej prawie natychmiast.
Podczas pierwszej wojny wiatowej, kiedy zaczo brakowa oliwy, Fanucci naby udzia
w sklepie spoywczym Abbandandw, zaopatrujc go nie tylko w oliw, lecz take w
importowane woskie salami, szynki i sery. Nastpnie wprowadzi do sklepu swojego
siostrzeca i Vito Corleone znalaz si bez pracy.
Przez ten czas przyszo ju na wiat jego drugie dziecko, Frederico, i Vito Corleone mia
cztery gby do wyywienia. Dotd by cichym, bardzo powcigliwym modym czowiekiem,
ktry zachowywa swoje myli dla siebie. Syn waciciela sklepu spoywczego, Genco
Abbandando, by jego najbliszym przyjacielem, i ku zdziwieniu ich obu Vito j czyni
przyjacielowi wyrzuty za postpek ojca. Genco, zarumieniony ze wstydu, zarczy Vitowi, e
nie bdzie musia troszczy si o poywienie. On, Genco, bdzie krad je ze sklepu, by
zaspokoi potrzeby przyjaciela. T propozycj Vito odrzuci surowo jako zbyt haniebn syn
okradajcy ojca.
Jednake Vito czu zimn nienawi do gronego Fanucciego. Nigdy jej nie okaza i
czeka. Przepracowa kilka miesicy na kolei, a potem, gdy wojna si skoczya, byo trudniej
o zajcie i mg otrzymywa ledwie kilkudniow pac na miesic. Poza tym majstrowie byli
w wikszoci Irlandczykami i Amerykanami i wymylali robotnikom najplugawszymi
sowami, co Vito zawsze znosi z kamienn twarz, tak jakby nic nie rozumia, cho zna
bardzo dobrze angielski, pomimo swojego akcentu.
Pewnego wieczora, gdy Vito jad kolacj z rodzin, zapukano do okna wychodzcego na
wewntrzny szyb wentylacyjny, ktry ich oddziela od ssiedniego budynku. Kiedy Vito
odsun zason, ujrza ku swemu zdumieniu jednego z modych ludzi z dzielnicy, Petera
Clemenz, wychylonego z okna po drugiej stronie szybu. Wycign on ku niemu owinity w
biae ptno tumoczek.
Hej, paisan powiedzia Clemenza. Przechowaj mi to, pki si nie upomn. Pospiesz
si.
Vito odruchowo wychyli si nad pust przestrzeni szybu i wzi tumoczek. Twarz
Clemenzy bya napita i zgorczkowana. Znalaz si w jakich tarapatach i Vito pomg mu
instynktownie. Kiedy rozwin tumoczek w kuchni, zobaczy pi naoliwionych rewolwerw
plamicych biae ptno. Schowa je do szafki w sypialni i czeka. Dowiedzia si, e
Clemenz zabraa policja. Musieli puka do jego drzwi, kiedy podawa rewolwery nad
szybem.
Vito nie powiedzia nikomu ani sowa, a jego wystraszona ona take nie miaa o tym
nawet pisn, z obawy, eby m nie poszed do wizienia. W dwa dni pniej Peter
Clemenza pojawi si na nowo w dzielnicy i spyta Vita od niechcenia:
Masz pan jeszcze mj towar?
Vito kiwn gow. Mia zwyczaj mwi niewiele. Clemenza przyszed do jego
mieszkania i dosta szklank wina, a Vito wydoby toboek z szafki.
Clemenza popija wino i z ocia, jowialn min czujnie obserwowa Vita.
Zagldae do rodka?
Vito, z nieprzeniknion twarz, potrzsn gow.
Nie interesuj si rzeczami, ktre mnie nie dotycz.
Popijali razem wino przez reszt wieczora. Wydali si sobie wzajemnie sympatyczni.
Clemenza by dobrym gawdziarzem, Vito Corleone dobrym suchaczem gawdziarzy.
Zaprzyjanili si ze sob.
W kilka dni pniej Clemenza zapyta on Vita Corleone, czy chciaaby dosta adny
dywan do swego saloniku. Zabra ze sob Vita, by pomg mu przynie w dywan.
Clemenza zaprowadzi Vita do kamienicy z dwoma marmurowymi filarami i
marmurowym portykiem. Otworzy kluczem drzwi i znaleli si w zbytkownym mieszkaniu.
Clemenza mrukn:
Id pan na drugi koniec pokoju i pom mi to zwin.
Dywan by kosztowny, z czerwonej weny. Vita Corleone zdumiaa szczodro
Clemenzy. Zwinli razem dywan w rulon, Clemenza uj go za jeden koniec, Vito za drugi.
Dwignli go i ruszyli ku drzwiom.
W tej chwili rozleg si dzwonek. Clemenza natychmiast upuci dywan i podszed do
okna. Odsun zason, i to, co ujrza, sprawio, e wydoby spod marynarki rewolwer.
Dopiero w tej chwili Vito Corleone uwiadomi sobie, e kradn dywan z czyjego
mieszkania.
Dzwonek zadzwoni znowu. Vito stan obok Clemenzy, tak e sam te widzia, co si
dzieje. Pod drzwiami by policjant w mundurze. Kiedy patrzyli, policjant nacisn dzwonek
po raz ostatni, potem wzruszy ramionami i zszed po marmurowych schodach na ulic.
Clemenza mrukn z zadowoleniem:
Chod pan, idziemy. Podnis jeden koniec dywanu, a Vito drugi.
Policjant ledwie zdy skrci za rg, gdy wysunli si z cikich dbowych drzwi na
ulic, dwigajc razem dywan. W trzydzieci minut pniej przykrawali dywan, aby go
dopasowa do saloniku w mieszkaniu Vita Corleone. Zostao im jeszcze do na sypialni.
Clemenza pracowa zrcznie, a w kieszeniach swej obszernej, le dopasowanej marynarki (ju
wtedy lubi nosi lune ubrania, cho nie by taki tusty) mia narzdzia niezbdne do cicia
dywanw.
Czas mija, sytuacja si nie poprawiaa. Rodzina Corleone nie moga je piknego
dywanu. W porzdku, skoro nie ma pracy, ona i dzieci musz przymiera godem. Vito wzi
kilka paczek jedzenia od przyjaciela Genco, a jednoczenie zastanawia si nad swoim
pooeniem. W kocu zwrcili si do Clemenza i Tessio, drugi mody chuligan z dzielnicy.
Obaj mieli o nim dobr opini i wiedzieli, e jest zdesperowany. Zaproponowali mu
przystpienie do ich gangu, ktry specjalizowa si w porywaniu ciarwek z jedwabnymi
sukniami po zaadowaniu ich w wytwrni na Trzydziestej Pierwszej Ulicy. Nie byo adnego
ryzyka. Kierowcy ciarwek byli rozsdnymi pracownikami, ktrzy na widok rewolweru
sfruwali na chodnik jak anioki, a porywacze odjedali ciarwk, ktr rozadowywano w
skadzie pewnego znajomego. Cz towaru zbywano woskiemu hurtownikowi, cz upu
rozsprzedawano po domach we woskich dzielnicach na Arthur Avenue w Bronksie, na
Mulberry Street i w dzielnicy Chelsea na Manhattanie. W ten sposb ubogie woskie rodziny
miay okazj kupi tanio pikne stroje dla swoich crek, na ktre nigdy nie mogyby sobie
pozwoli. Clemenza i Tessio potrzebowali Vita jako kierowcy, poniewa wiedzieli, e
rozwozi towary ciarwk sklepu spoywczego Abbandandw. W 1919 roku wytrawni
kierowcy samochodowi byli na wag zota.
Wbrew wasnemu rozsdkowi Vito Corleone przyj ich ofert. Ostatecznym argumentem
byo to, e mia dosta na czysto co najmniej tysic dolarw za swj udzia w robocie.
Jednake jego towarzysze wydawali mu si nieostroni, planowanie roboty nieprzemylane,
rozprowadzanie upu lekkomylne. Cae ich podejcie byo zbyt beztroskie jak na jego gust.
Uwaa jednak, e maj dobre, zdrowe charaktery. Peter Clemenza, ju wtedy tgi, budzi
niejakie zaufanie, a szczupy, pospny Tessio sympati.
Sama robota posza gadko. Vito Corleone, ku swemu zdumieniu, nie czu strachu, gdy
jego dwaj towarzysze bysnli rewolwerami i kazali kierowcy wysi z ciarwki z
jedwabiem. Imponowa mu take spokj Clemenzy i Tessia. Nie byli podnieceni, artowali z
kierowc, mwili mu, e jeli bdzie grzeczny, przyl mu par sukienek dla ony. Poniewa
Vito uwaa, e gupio byoby handlowa sukniami samemu, ca swoj cz przekaza
paserowi i zarobi ledwie siedemset dolarw. Jednake w roku 1919 bya to suma powana.
Nazajutrz Vita Corleone zatrzyma na ulicy Fanucci w kremowym ubraniu i biaym
kapeluszu. Fanucci mia wygld brutala i nic nie czyni, by ukry blizn, ktra biega biaym
pkolem od ucha do ucha, zachodzc jak ptla pod brod. Mia gste, czarne brwi i pospolit
twarz, ktra, gdy si umiecha, bya w jaki dziwny sposb sympatyczna. Mwi z bardzo
silnym akcentem sycylijskim.
No, mody czowieku zwrci si do Vita. Ludzie powiadaj, e jeste bogaty. Ty i
twoi dwaj przyjaciele. Ale czy nie mylisz, e potraktowalicie mnie troch kaprawo? Bd
co bd jest to moja dzielnica i powinnicie pozwoli mi troch umoczy dzib. Uy
sycylijskiego powiedzenia mafii, fari vagnari a pizzu. Pizzu oznacza dzib maego ptaka,
takiego jak kanarek. Samo powiedzenie byo domaganiem si czci upu.
Vito Corleone, jak mia w zwyczaju, nic nie odpowiedzia. Od razu zrozumia, o co idzie,
i czeka na okrelone danie.
Fanucci umiechn si do niego, odsaniajc zote zby i napinajc ptl blizny wkoo
twarzy. Otar twarz chustk i rozpi na chwil marynark, jak gdyby chcc si ochodzi,
lecz w gruncie rzeczy po to, by pokaza rewolwer zatknity za pasek lunych spodni. Potem
westchn i rzek:
Daj mi pi stw, to zapomn o tej zniewadze. Ostatecznie modzi ludzie nie znaj si
na uprzejmociach nalenych czowiekowi takiemu jak ja.
Vito Corleone umiechn si do niego i chocia by modym czowiekiem jeszcze
niesplamionym krwi, w jego miechu byo co tak mrocego, e Fanucci zawaha si
chwil, nim pocz mwi dalej:
W przeciwnym razie przyjdzie odwiedzi ci policja, twoja ona i dzieci bd
pohabione i zostan bez rodkw do ycia. Ma si rozumie, jeeli moje informacje co do
twoich zyskw s niecise, opuszcz troch. Ale nie zejd poniej trzystu dolarw. I nie
prbuj wywie mnie w pole.
Po raz pierwszy Vito Corleone przemwi. Jego ton by rozsdny, nie przejawia gniewu.
Mwi uprzejmie, jak przystoi modemu czowiekowi zwracajcemu si do starszego
mczyzny, tak wybitnego jak Fanucci. Powiedzia:
Moi dwaj przyjaciele maj moj cz pienidzy, bd musia z nimi pomwi.
Fanucci si uspokoi.
Moesz przekaza swoim dwm przyjacioom, i spodziewam si, e dadz mi
umoczy dzib w taki sam sposb. Nie bj si im tego przekaza doda uspokajajco.
Clemenza i ja znamy si doskonale, on te rzeczy rozumie. Pozwl mu sob pokierowa. Ma
wicej dowiadczenia w tych sprawach.
Vito Corleone wzruszy ramionami. Usiowa zrobi nieco zakopotan min.
Oczywicie powiedzia. Pan rozumie, e to wszystko jest dla mnie nowe. Dzikuj,
e pan ze mn rozmawia jak ojciec chrzestny.
Na Fanuccim zrobio to wraenie.
Jeste porzdnym chopcem. Uj do Vita w swoje wochate apy. Masz szacunek.
To pikna rzecz u modych. Nastpnym razem pogadaj najpierw ze mn, dobrze? Moe bd
mg ci dopomc w twoich planach.
W pniejszych latach Vito Corleone zrozumia, e tym, co mu kazao postpi z
Fanuccim w tak doskonay, taktyczny sposb, bya mier jego porywczego ojca, ktrego
mafia zabia na Sycylii. Ale w owym momencie czu tylko lodowat wcieko, e ten
czowiek zamierza obrabowa go z pienidzy, dla ktrych zarobienia ryzykowa ycie i
wolno. Nie ba si. Wwczas pomyla nawet, e Fanucci jest gupcem. O ile zna
Clemenz, to w masywny Sycylijczyk prdzej oddaby ycie ni jednego centa ze swego
upu. Bd co bd Clemenza by gotw zabi policjanta jedynie po to, by ukra dywan. A
szczupy Tessio mia mordercze wejrzenie mii.
Jednake pniej tego wieczora, w mieszkaniu Clemenzy, po drugiej stronie szybu
wentylacyjnego, Vito Corleone otrzyma nastpn lekcj w ramach wieo rozpocztej
edukacji. Clemenza kl, Tessio patrza spode ba, ale potem obaj zaczli dyskutowa, czy
Fanucci zadowoliby si dwustoma dolarami. Tessio uwaa, e to moliwe. Clemenza by
pewny swego.
Nie, ten bliznowaty dra musia si dowiedzie, ilemy dostali od hurtownika, ktry
kupi te suknie. Fanucci wemie trzysta dolarw i ani centa mniej. Bdziemy musieli zapaci.
Vito by tym zdumiony, ale pilnowa si, by nie okaza swego zdziwienia.
Dlaczego musimy mu zapaci? Co on moe nam zrobi? Jestemy silniejsi od niego.
Mamy bro. Dlaczego musimy odda pienidze, ktremy zarobili?
Clemenza wyjani cierpliwie:
Fanucci ma przyjaci, prawdziwych drani. Ma powizania z policj. Chciaby,
ebymy mu wyjawili nasze plany, bo mgby nada nas glinom i zyska sobie ich
wdziczno. Wtedy byliby mu winni uprzejmo. Tak on pracuje. I ma od samego
Maranzallego zezwolenie na obrabianie tej dzielnicy.
Maranzalla by gangsterem, ktrego nazwisko czsto gocio na amach gazet, by znany
jako przywdca szajki przestpczej, specjalizujcej si w wymuszeniach, hazardzie i
napadach rabunkowych z broni w rku.
Clemenza poda wino wasnej roboty. Jego ona, postawiwszy na stole pmisek z salami
i oliwkami oraz bochenek woskiego chleba, wysza zasi przed domem ze swymi
przyjacikami i zabraa ze sob krzeso. Bya mod Woszk, przebywajc w tym kraju
zaledwie od paru lat, i nie rozumiaa jeszcze po angielsku.
Vito Corleone zasiad ze swymi dwoma przyjacimi i popija wino. Nigdy jeszcze nie
posugiwa si swoj inteligencj tak intensywnie, jak w tej chwili. Zdziwiony by, e potrafi
myle tak jasno. Przypomnia sobie wszystko, co wiedzia o Fanuccim. Przypomnia sobie
w dzie, gdy podernito mu gardo, a on bieg ulic, trzymajc kapelusz pod brod, by
chwyta cieknc krew. Przypomnia sobie, jak zamordowano chopaka, ktry uy noa, a
dwm pozostaym skasowano wyroki dziki zapaceniu odszkodowania. I nagle nabra
pewnoci, e Fanucci nie ma wielkich stosunkw, nie moe ich mie. Skoro jest czowiekiem,
ktry donosi policji. Skoro jest czowiekiem, ktry przyjmuje wykup za zemst. Prawdziwy
mafioso kazaby zabi tamtych dwch. Nie. Fanucciemu powiodo si i zabi jednego, ale
wiedzia, e nie zdoaby zabi dwch pozostaych, kiedy ju zostali zaalarmowani. Wic
pozwoli zapaci. To osobista, brutalna sia tego czowieka umoliwia mu ciganie haraczu
od sklepikarzy, od gier hazardowych, prowadzonych w mieszkaniach. Ale Vitowi Corleone
wiadomo byo co najmniej o jednym domu gry, ktry nigdy nie paci daniny Fanucciemu, a
mimo to nic si nigdy nie stao temu, kto go prowadzi.
A zatem by tylko sam Fanucci. Albo Fanucci z paroma rewolwerowcami, ktrych
najmowa do specjalnych zada na bazie czysto gotwkowej. To za kazao Vitowi Corleone
podj inn decyzj co do kierunku, jaki musiao obra jego ycie.
Z tego dowiadczenia zrodzio si jego czsto powtarzane przekonanie, e kady
czowiek ma tylko jedno przeznaczenie. Owego wieczora mg wpaci Fanucciemu haracz i
znowu zosta ekspedientem w sklepie spoywczym, a z biegiem lat moe dorobi si
wasnego sklepu. Ale przeznaczenie zadecydowao, e mia zosta donem, i przywiodo do
Fanucciego, by go skierowa na przeznaczon mu drog.
Kiedy skoczyli butelk wina, Vito powiedzia ostronie do Clemenzy i Tessia:
Jeeli chcecie, moe dalibycie mi po dwiecie dolarw, eby zapaci Fanucciemu?
Gwarantuj, e przyjmie t sum. A potem zostawicie wszystko w moich rkach. Zaatwi ten
problem ku waszemu zadowoleniu.
Oczy Clemenzy od razu zabysy podejrzliwoci. Vito powiedzia mu zimno:
Nigdy nie kami ludziom, ktrych uznaem za przyjaci. Sam pomw jutro z
Fanuccim. Niech ci poprosi o pienidze. Ale mu nie pa. I nie k si z nim o nic. Powiedz
mu, e musisz zebra pienidze, i oddasz je mnie, abym mu przekaza. Daj mu do
zrozumienia, e jeste gotw zapaci, ile da. Nie targuj si. Ja bd si z nim wykca o
sum. Nie ma sensu rozjusza go, jeeli jest taki niebezpieczny, jak powiadasz.
Na tym poprzestali. Nastpnego dnia Clemenza rozmwi si z Fanuccim, by si upewni,
e Vito nie zmyli caej historii. Potem przyszed do mieszkania Vita i wrczy mu dwiecie
dolarw. Zerkn na Vita Corleone i rzek:
Fanucci powiedzia mi, e nie moe by niej trzystu dolarw. Jak go namwisz, eby
wzi mniej?
Vito Corleone odpowiedzia rozsdnie:
To chyba nie twoja rzecz. Tylko pamitaj, e wywiadczyem ci przysug.
Tessio przyszed pniej. By bardziej powcigliwy ni Clemenza, bystrzejszy,
sprytniejszy, ale nie mia w sobie takiej mocy. Wyczuwa, e co tu nie gra, e co jest nie
cakiem w porzdku. By troch zaniepokojony. Powiedzia do Vita Corleone:
Uwaaj na siebie z tym draniem Czarnej Rki, jest podstpny jak ksidz. Chcesz,
ebym tu by jako wiadek, kiedy mu bdziesz wrcza pienidze?
Vito Corleone potrzsn gow. Nawet nie zada sobie trudu, by odpowiedzie. Po prostu
rzek do Tessia:
Przeka Fanucciemu, e mu wrcz pienidze tu, w moim domu, dzi o dziewitej
wieczorem. Bd musia da mu wina i pogada, przekona go, eby wzi mniejsz sum.
Tessio potrzsn gow.
Nie bardzo ci si uda. Fanucci nigdy si nie cofa.
Porozumuj z nim odpar Vito Corleone. Miao to si sta synnym powiedzeniem w
nastpnych latach. Miao si sta ostrzegawczym zgrzytniciem przed zabjczym ciosem.
Kiedy zosta donem i prosi przeciwnikw, by z nim zasiedli i porozumowali, wiedzieli, e
jest to ostatnia szansa rozwizania sprawy bez rozlewu krwi i morderstwa.
Vito Corleone kaza onie wyj po kolacji na ulic z obydwoma chopcami, Sonnym i
Fredem, i pod adnym pozorem nie wraca do domu, dopki jej nie zezwoli. Miaa siedzie
na stray u wejcia do kamienicy. On sam mia do omwienia z Fanuccim pewne poufne
sprawy, ktrych nie mona byo przerywa. Zauway wyraz przestrachu na jej twarzy i to go
rozgniewao. Zapyta spokojnie:
Mylisz, e wysza za gupca?
Nie odpowiedziaa. Nie odpowiedziaa dlatego, e si baa, ju teraz nie Fanucciego, ale
wasnego ma. Przemienia si w jej oczach z godziny na godzin w czowieka, z ktrego
emanowaa jaka niebezpieczna sia. Dotd by cichy, maomwny, ale zawsze agodny,
zawsze rozsdny, co byo niezwyke u modego Sycylijczyka. A w tej chwili widziaa, jak
zrzuca ochronn barw nieszkodliwego szarego czowieka, gotujc si do pjcia ku swemu
przeznaczeniu. Zaczyna pno, mia lat dwadziecia pi, ale zaczyna z rozmachem.
Vito Corleone postanowi zamordowa Fanucciego. Uczyniwszy to, miaby siedemset
dolarw ekstra w kieszeni. Trzysta dolarw, ktre sam musiaby wpaci terrorycie z Czarnej
Rki, oraz po dwiecie dolarw od Tessia i Clemenzy. Gdyby nie zabi Fanucciego, musiaby
mu wpaci siedemset dolarw yw gotwk. ywy Fanucci nie by dla niego wart
siedmiuset dolarw. Nie mia ochoty straci siedmiuset dolarw, eby zachowa Fanucciego
przy yciu. Gdyby Fanucci potrzebowa siedmiuset dolarw na operacj, ktra uratowaaby
mu ycie, nie daby mu siedmiuset dolarw na chirurga. Nie by mu winien adnej osobistej
wdzicznoci, nie czyo ich pokrewiestwo, nie kocha Fanucciego. Dlaczego wic miaby
mu da siedemset dolarw?
A z tego wynikao nieuchronnie, e skoro Fanucci chcia zabra mu si siedemset
dolarw, to dlaczego nie miaby go zabi? wiat na pewno mg obej si bez takiego
czowieka.
Ma si rozumie, byy pewne wzgldy praktyczne. Fanucci mg istotnie mie potnych
przyjaci, ktrzy szukaliby zemsty. Sam Fanucci by czowiekiem niebezpiecznym,
nieatwym do zabicia. Bya take policja i elektryczne krzeso. Ale Vito Corleone y z
wyrokiem mierci od czasu zamordowania ojca. Jako dwunastoletni chopiec wymkn si
swoim oprawcom i przeprawi przez ocean do obcego kraju, przybierajc obce nazwisko. A
lata spokojnej obserwacji przekonay go, e ma wicej inteligencji i wicej odwagi ni inni,
aczkolwiek nigdy nie nadarzya mu si sposobno posuenia si t inteligencj i odwag.
Mimo to waha si przed postawieniem pierwszego kroku na drodze do swego
przeznaczenia. Zwin nawet owe siedemset dolarw w jeden zwj banknotw i umieci go
porcznie w bocznej kieszeni spodni. Jednake pienidze woy w lew kiesze. Do prawej
wsadzi rewolwer, ktry da mu Clemenza przy porywaniu ciarwki z jedwabiami.
Fanucci zjawi si punktualnie o dziewitej wieczorem. Vito Corleone wycign dzbanek
domowego wina od Clemenzy.
Fanucci pooy biay pilniowy kapelusz na stole, obok dzbanka z winem. Rozluni
szeroki, kwiecisty krawat, na ktrym plamy po sosie pomidorowym gubiy si wrd
barwnego wzoru. Letni wieczr by upalny, wiato gazowe sabe. W mieszkaniu byo bardzo
cicho. Ale Vito Corleone by zlodowaciay. Aby okaza sw dobr wol, wrczy plik
banknotw i przypatrywa si bacznie, kiedy Fanucci, po ich przeliczeniu, wyj duy
skrzany portfel i wsadzi pienidze do rodka. Fanucci pocign wina ze szklanki i
powiedzia:
Jeste mi jeszcze winien dwiecie dolarw. Jego twarz o gstych brwiach bya
pozbawiona wyrazu.
Vito Corleone odrzek swym chodnym, rozsdnym gosem:
Jestem troch spukany, byem bez pracy. Niech pan pozwoli, e bd panu duny te
pienidze jeszcze przez par tygodni.
To byo dopuszczalne ryzyko. Fanucci mia lwi cz pienidzy i mg poczeka. Mg
nawet da si nakoni, by nie bra wicej albo zaczeka troch duej. Zachichota nad
szklank wina i powiedzia:
A, cwany z ciebie modziak. Jakim sposobem nie zwrciem dotd na ciebie uwagi?
Jeste za cichy jak na swj wasny interes. Mgbym ci znale jak robot, ktra byaby
bardzo zyskowna.
Vito Corleone okaza zainteresowanie uprzejmym kiwniciem gowy i napeni mu
szklank z fioletowego dzbanka. Ale Fanucci rozmyli si, cho ju mia co powiedzie,
wsta z krzesa i ucisn Vitowi rk.
Dobranoc, mody czowieku rzek. Bez urazy, co? Jakbym mg kiedy
wywiadczy ci przysug, daj mi zna. Zrobie dzisiaj dobr robot dla siebie.
Vito zaczeka, a Fanucci zszed po schodach w d. Na ulicy byo peno ludzi mogcych
zawiadczy, e Fanucci wyszed cao od Corleonew. Vito obserwowa go z okna.
Zobaczy, e Fanucci skrci za rg w Jedenast Alej, i wiedzia, e idzie do swego
mieszkania, zapewne po to, by schowa zdobycz przed ponownym wyjciem na ulic. I moe,
aby zostawi bro. Vito Corleone wyszed z mieszkania i wbieg po schodach na dach.
Przemierzy kwadratowy blok dachw i zszed po schodkach przeciwpoarowych pustego
budynku skadowego na tylne podwrko. Kopniciem otworzy drzwi od podwrka i wyszed
od frontu na ulic. Naprzeciwko by dom, w ktrym mieszka Fanucci.
Osiedle domw mieszkalnych sigao na zachd tylko do Dziesitej Alei. Na Jedenastej
byy gwnie magazyny i skady wynajmowane przez firmy, ktre wysyay towary
Nowojorsk Kolej Centraln i chciay mie dostp do stacji zaadunkowych rozlokowanych
na obszarze midzy Jedenast Alej a rzek Hudson. Kamienica Fanucciego bya jedn z
nielicznych pozostaych na tym pustkowiu, a zamieszkiwali w niej gwnie nieonaci
kolejarze, robotnicy dworcowi oraz najtasze prostytutki. Ci ludzie nie przesiadywali na ulicy
i nie plotkowali jak uczciwi Wosi; siedzieli po piwiarniach i przepijali swoj pac. Dlatego
te Vito Corleone bez trudnoci przemkn si na drug stron opustoszaej Jedenastej Alei i
do sieni domu Fanucciego. Tam wydoby rewolwer, z ktrego jeszcze nigdy nie wystrzeli, i
czeka na Fanucciego.
Wyglda przez oszklone drzwi sieni wiedzc, e Fanucci nadejdzie od Dziesitej Alei.
Clemenza pokaza mu bezpiecznik rewolweru, a Vito wyprbowa bro nie zaadowan. Ale
jako may, zaledwie dziewicioletni chopak, na Sycylii czsto chodzi na polowania z ojcem i
czsto strzela z cikiej fuzji zwanej lupara. Wanie jego umiejtno w obchodzeniu si z
lupar ju wtedy, kiedy by maym chopcem, cigna na wyrok mierci wydany przez
mordercw ojca.
Teraz, czekajc w ciemnej sieni, ujrza bia plam; musia to by Fanucci, zbliajcy si
przez ulic do wejcia. Vito cofn si i przywar plecami do wewntrznych drzwi
prowadzcych na schody. Wycign przed siebie rewolwer gotowy do strzau. Jego
wycignit rk dzieliy od zewntrznych drzwi zaledwie dwa kroki. Drzwi te rozwary si.
Fanucci biay, masywny, cuchncy, wypeni sob prostokt wiata. Vito Corleone strzeli.
Przez otwarte drzwi huk strzau rozgrzmia czciowo na ulicy, czciowo wstrzsn
budynkiem. Fanucci uchwyci si framugi drzwi, usiujc usta na nogach, prbujc sign
po bro. Te gwatowne zmagania urway mu guziki marynarki, ktra si rozchylia. To
odsonio jego rewolwer, lecz take pajcz smuk czerwieni na biaej koszuli na brzuchu.
Bardzo starannie, tak jakby wbija ig w y, Vito Corleone wystrzeli drugi pocisk w ow
czerwon pajczyn.
Fanucci upad na kolana, podpierajc ciaem otwarte drzwi. Wyda z siebie przeraliwy
jk, jk czowieka w wielkiej fizycznej mce, ktry by prawie komiczny. I dalej wydawa z
siebie te jki; Vito pamita, e usysza co najmniej trzy, zanim przyoy rewolwer do
spoconego, tustego policzka Fanucciego i strzeli mu prosto w mzg. Nie mino pi sekund
i Fanucci osun si w mier, tarasujc otwarte drzwi swoim ciaem.
Bardzo ostronie Vito wyj duy portfel z kieszeni marynarki zabitego i wetkn go
sobie za koszul. Potem przeszed na drug stron ulicy do magazynu i dalej na podwrko i
wdrapa si po schodkach przeciwpoarowych na dach. Stamtd wyjrza na ulic. Ciao
Fanucciego leao nadal w progu, ale poza tym nigdzie, nikogo nie byo wida. W kamienicy
otwary si dwa okna i Vito zobaczy wytknite ciemne gowy, poniewa jednak nie mg
dojrze twarzy, z pewnoci i oni nie dojrzeli jego. A zreszt tacy ludzie nie donieliby
policji. Fanucci mg tam lee do witu albo do chwili, gdy jaki policjant natknby si
podczas obchodu na jego zwoki. Nikt z tego domu nie naraziby si wiadomie na
podejrzenia czy pytania policji. Pozamykaliby drzwi i udawali, e nic nie syszeli.
Mg si nie spieszy. Przeszed na dach do zejcia na strych w swym wasnym domu, a
potem na d do swego mieszkania. Otworzy drzwi, wszed do rodka i zamkn je za sob
na klucz. Przeszuka portfel zabitego. Oprcz tych siedmiuset dolarw, ktre da Fanucciemu,
byo tylko par jedynek i banknot piciodolarowy.
W wewntrzn przegrdk bya wetknita stara zota piciodolarwka, prawdopodobnie
na szczcie. Jeeli Fanucci by bogatym gangsterem, to w kadym razie nie nosi przy sobie
swojej fortuny. To potwierdzio niektre podejrzenia Vita.
Wiedzia, e musi si pozby portfela i rewolweru (ju wtedy orientowa si, e powinien
zostawi w portfelu zot monet). Wyszed ponownie na dach i przelaz przez kilka
obmurowa. Wrzuci portfel do jednego z szybw wentylacyjnych, a potem rozadowa
rewolwer i trzasn luf o krawd dachu. Lufa nie chciaa si zama. Uj rewolwer za drugi
koniec i uderzy kolb o ciank komina. Kolba pka na p. Uderzy raz jeszcze i rewolwer
rozama si na dwie czci, kolb i luf. Wrzuci je osobno do dwch szybw
wentylacyjnych. Nie uczyniy adnego haasu, spadajc o pi piter niej, gdy pogryy si
w mikkich stosach mieci, ktre si tam nazbieray. Rano ludzie mieli wyrzuci przez okna
dalsze mieci, ktre przy odrobinie szczcia pokryyby wszystko. Vito wrci do swego
mieszkania.
Dra troch, ale by cakowicie opanowany. Zdj ubranie i obawiajc si, e mogo na
nie bryzn troch krwi, wrzuci je do metalowej wanienki, ktrej jego ona uywaa do
prania. Wzi ug i gste szare mydo, namoczy ubranie i wypra je na metalowej tarze pod
kranem. Potem wymy wanienk ugiem i mydem. W kcie sypialni znalaz toboek wieo
upranej odziey i przemiesza z ni swoje rzeczy. Nastpnie woy wie koszulk i spodnie
i zszed na d, by si przyczy do ony, dzieci i ssiadw przed kamienic.
Wszystkie te rodki ostronoci okazay si niepotrzebne. Policja po znalezieniu trupa o
wicie nie przesuchaa nigdy Vita Corleone. W istocie by zdumiony, e nie dowiedziaa si
w ogle o odwiedzinach Fanucciego w jego mieszkaniu tego wieczora, gdy zosta
zastrzelony. Vito liczy, e to bdzie jego alibi, bo Fanucci wyszed ywy z kamienicy.
Dopiero pniej dowiedzia si, e policja bya zadowolona z zamordowania Fanucciego i
niezbyt si kwapia do cigania jego zabjcw. Uznano, e bya to jeszcze jedna gangsterska
egzekucja, i przesuchano chuliganw notowanych za nielegalne afery i napady. Poniewa
Vito nigdy nie mia takich kopotw, wic nie wypyn w ogle.
O ile jednak przechytrzy policj, to z jego wsplnikami bya zupenie inna sprawa. Peter
Clemenza i Tessio unikali go przez nastpny tydzie, przez dwa tygodnie, wreszcie ktrego
wieczora zjawili si u niego. Przyszli z wyranym respektem. Vito Corleone powita ich ze
spokojn uprzejmoci i poczstowa winem.
Clemenza przemwi pierwszy. Powiedzia cicho:
Nikt nie inkasuje od wacicieli sklepw na Dziewitej Alei. Nikt nie inkasuje od gier
karcianych i hazardowych w dzielnicy.
Vito Corleone popatrzy na nich spokojnie, ale milcza. Tessio rzek:
Moglibymy przej klientw Fanucciego. Paciliby nam.
Vito Corleone wzruszy ramionami.
Dlaczego przychodzicie z tym do mnie? Nie interesuj si takimi rzeczami.
Clemenza rozemia si. Nawet w modoci, nim wyhodowa sobie ogromne brzuszysko,
mia miech tuciocha. Powiedzia do Vita:
A co z t spluw, ktr ci daem na robot z ciarwk? Skoro nie bdzie ci ju
potrzebna, moesz mi j zwrci.
Bardzo powoli i spokojnie Vito Corleone wyj z bocznej kieszeni zwitek banknotw i
odliczy pi dziesitek.
Prosz, zapac ci. Wyrzuciem t bro po robocie z ciarwk. Umiechn si do
obu mczyzn.
Nawczas Vito Corleone nie zdawa sobie sprawy z efektu tego umiechu. By on
mrocy, gdy nie zawiera groby. Vito umiecha si tak, jakby to by jaki prywatny art,
ktry tylko on sam mg doceni. Poniewa jednak umiecha si w ten sposb jedynie w
sytuacjach, ktre pachniay mierci, i poniewa art nie by w gruncie rzeczy prywatny, a
oczy Vita nie umiechay si, i poniewa zewntrznie robi zazwyczaj wraenie takiego
rozsdnego i spokojnego, nage odsonicie jego prawdziwego ja budzio lk.
Clemenza potrzsn gow.
Nie chc tych pienidzy powiedzia.
Vito schowa banknoty do kieszeni. Czeka. Wszyscy trzej rozumieli si wzajemnie.
Wiedzieli, e zabi Fanucciego, a chocia nigdy nikomu o tym nie mwili, po paru tygodniach
wiedziaa te caa dzielnica. Wszyscy zaczli traktowa Vita Corleone jako czowieka
szanowanego. Nie uczyni jednak adnej prby przejcia afer i haraczw Fanucciego.
To, co nastpio potem, byo nieuniknione. Pewnego wieczora ona Vita przyprowadzia
do domu ssiadk, wdow. Bya to Woszka o nieposzlakowanej opinii. Pracowaa ciko na
utrzymanie swoich osieroconych przez ojca dzieci. Jej szesnastoletni syn przynosi do domu
zaklejon kopert ze swoj pac, aby przekaza j matce zgodnie z obyczajem starego kraju;
siedemnastoletnia crka, krawcowa, robia to samo. Caa rodzina za niewolnicz pac
przyczepiaa po nocach guziki na kartonikach. Kobieta ta nazywaa si signora Colombo.
ona Vita Corleone powiedziaa:
Signora chce ciebie prosi o uprzejmo. Ma pewne kopoty.
Vito Corleone spodziewa si, e go poprosi o pienidze, ktre gotw by da. Okazao
si jednak, e signora Colombo miaa psa, ktrego uwielbia jej najmodszy synek. Do
gospodarza domu napyway skargi, e pies szczeka po nocach, wic powiedzia pani
Colombo, eby si go pozbya. Udaa, e to zrobia. Gospodarz wykry, e go oszukaa, i
kaza jej wynie si z mieszkania. Tym razem obiecaa, e naprawd pozbdzie si psa, i tak
te uczynia. Jednake gospodarz by tak rozelony, e nie chcia odwoa swego nakazu. Ma
si wynie, bo inaczej wezwie policj, by j wyeksmitowaa. A jej biedny may synek tak si
spaka, kiedy oddali psa krewnym, ktrzy mieszkali na Long Island. I wszystko na prno;
mieli utraci mieszkanie. Vito Corleone zapyta agodnie:
Dlaczego pani zwraca si do mnie o pomoc?
Pani Colombo wskazaa ruchem gowy jego on.
To ona powiedziaa mi, ebym pana poprosia.
By zaskoczony. ona nie spytaa go nigdy o ubranie, ktre pra tamtego wieczora, gdy
zamordowa Fanucciego. Nie spytaa go nigdy, skd pochodziy te wszystkie pienidze, skoro
nie pracowa. Nawet w tej chwili jej twarz bya nieprzenikniona. Vito zwrci si do pani
Colombo:
Mog da pani troch pienidzy na przeprowadzk, czy o to idzie?
Kobieta potrzsna gow, caa we zach.
Mam tutaj wszystkie moje przyjaciki, wszystkie dziewczyny, z ktrymi dorastaam
we Woszech. Jake mog si przenie do innej dzielnicy, midzy obcych? Chciaabym,
eby pan pomwi z gospodarzem, aby pozwoli mi zosta.
Vito kiwn gow.
W takim razie to zaatwione. Nie bdzie pani musiaa si przenosi. Pomwi z nim
jutro rano.
ona obdarzya go umiechem, ktrego nie odwzajemni, ale by zadowolony. Pani
Colombo miaa troch niepewn min.
Jest pan pewien, e on si zgodzi? zapytaa.
Signor Roberto? odpar Vito zdumionym gosem. Oczywicie e tak. To czowiek o
dobrym sercu. Jak tylko wyjani pani pooenie, ulituje si nad pani nieszczciami. Prosz
si tym wicej nie martwi. Prosz si tak nie przejmowa. Niech pani dba o swoje zdrowie
przez wzgld na dzieci.

Gospodarz, pan Roberto, zachodzi codziennie do dzielnicy, by sprawdzi, co si dzieje w
piciu kamienicach, ktre do niego naleay. By on padronem, czowiekiem, ktry
sprzedawa wielkim korporacjom robotnikw woskich prosto ze statku. Za swoje zyski
zakupi owe kamienice jedn po drugiej. By wyksztaconym czowiekiem z pnocnych
Woch, mia tylko pogard dla owych niepimiennych poudniowcw z Sycylii i Neapolu,
ktrzy mrowili si jak robactwo w jego domach, wyrzucali mieci przez okno, pozwalali, by
karaluchy i szczury zeray jego ciany, i nawet nie kiwnli palcem, aby ochroni jego
wasno. Nie by zym czowiekiem, by dobrym mem i ojcem, lecz ustawiczna troska o
swoje inwestycje, o zarabiane pienidze, o nieuniknione wydatki, ktre pocigao za sob
posiadanie wasnoci, stargaa mu nerwy na strzpy, tak e stale by rozdraniony. Kiedy Vito
Corleone zatrzyma go na ulicy proszc, aby zechcia zamieni z nim par sw, pan Roberto
zachowa si szorstko, ale nie brutalnie, gdy kady z tych poudniowcw mg wsadzi
czowiekowi n pod ebro, jeeli go uraono, aczkolwiek ten modzieniec wyglda na
spokojnego.
Signor Roberto powiedzia Corleone. Przyjacika mojej ony, uboga wdowa nie
majca mczyzny, ktry by si ni opiekowa, powiedziaa mi, e z jakiej przyczyny kazano
jej wyprowadzi si z mieszkania w paskiej kamienicy. Jest w rozpaczy. Nie ma pienidzy i
nie ma przyjaci z wyjtkiem tych, co tutaj mieszkaj. Powiedziaem jej, e z panem
pomwi, e pan jest rozsdnym czowiekiem, ktry to zrobi wskutek jakiego
nieporozumienia. Pozbya si tego psa, ktry spowodowa cay kopot, wic dlaczego nie
miaaby zosta. Zwracam si do pana o t ask jak Woch do Wocha.
Signor Roberto przypatrzy si stojcemu przed nim modemu czowiekowi. Ujrza
mczyzn redniego wzrostu, ale silnej budowy, wieniaka, ale nie bandyt, chocia, rzecz
miechu warta, omiela si nazywa siebie Wochem. Roberto wzruszy ramionami.
Ju wynajem to mieszkanie innej rodzinie za wyszy czynsz. Nie mog sprawi im
zawodu z powodu paskiej znajomej.
Vito Corleone kiwn gow ze zrozumieniem.
O ile wicej miesicznie? zapyta.
O pi dolarw odrzek pan Roberto. Byo to kamstwem. Mieszkanie przy torach
kolejowych, cztery ciemne pokoje, wynajmowa wdowie za dwanacie dolarw miesicznie, i
nie mg uzyska wicej od nowego lokatora.
Vito Corleone wyj z kieszeni zwitek banknotw i odliczy trzy dziesitki.
Daj panu z gry szeciomiesiczn nadwyk. Nie musi pan nic mwi tej kobiecie,
jest bardzo dumna. Prosz zobaczy si ze mn znowu za p roku. Ale oczywicie pozwoli
pan jej zatrzyma psa.
Jeszcze czego odpar Roberto. Co pan za jeden, do diaba, eby mi wydawa
rozkazy? Zachowuj si pan odpowiednio, bo wyldujesz na swojej sycylijskiej dupie tu, na
ulicy.
Vito Corleone wznis rce ze zdumieniem.
Prosz pana o ask, nic wicej. Nigdy nie wiadomo, kiedy mona potrzebowa
przyjaciela, nieprawda? Prosz, niech pan przyjmie te pienidze jako oznak mojej dobrej
woli i sam powemie decyzj. Nie omielibym si jej kwestionowa. Wetkn mu w rk
pienidze. Niech pan mi zrobi t drobn uprzejmo i tylko wemie pienidze, i przemyli
to sobie. Jeeli jutro rano bdzie pan chcia je zwrci, to bardzo prosz. Jeeli pan chce
usun ze swego domu t kobiet, jakebym mg pana powstrzyma? Ostatecznie to paska
wasno. I mog zrozumie, e pan nie chce mie tam psa. Sam nie lubi zwierzt.
Poklepa Roberta po ramieniu. Niech pan mi zrobi t przysug, dobrze? Nie zapomn tego.
Prosz zapyta o mnie swoich znajomych z tej dzielnicy. Powiedz panu, e jestem
czowiekiem, ktry potrafi okaza wdziczno.
Pan Roberto zaczyna ju rozumie. Tego wieczora wypyta si o Vita Corleone. Nie
czeka do nastpnego rana. Tej samej nocy zapuka do drzwi Corleonew, przepraszajc za
spnion por i przyj szklank wina od signory Corleone. Zapewni Vita Corleone, e to
wszystko byo okropnym nieporozumieniem, e signora Colombo oczywicie moe pozosta
w mieszkaniu, e oczywicie moe zatrzyma psa. Kime s ci ndzni lokatorzy, eby
uskara si na haaliwo biednego zwierzcia, kiedy pac tak niski czynsz? Na
zakoczenie rzuci na st owe trzydzieci dolarw, ktre mu da Vito Corleone, i powiedzia,
jak mg najszczerzej:
Paskie dobre serce w okazywaniu pomocy tej biednej wdowie zawstydzio mnie i chc
pokaza, e i ja te mam jakie chrzecijaskie miosierdzie. Jej czynsz pozostanie taki, jaki
by.
Wszyscy zainteresowani adnie odegrali t komedi. Vito nalewa wina, woa o ciastka,
ciska do pana Roberto i wychwala jego gorce serce. Roberto wzdycha i mwi, e
zawarcie znajomoci z czowiekiem takim jak Vito Corleone przywrcio mu wiar w ludzk
natur. Wreszcie oderwali si od siebie. Pan Roberto, trzscy si ze strachu jak galareta na
myl, e tylko cudem uszed cao, pojecha tramwajem do swego domu w Bronksie i pooy
si do ka. Nie pokazywa si w swych kamienicach przez trzy dni.

Vito Corleone by teraz w dzielnicy czowiekiem szanowanym. Powiadano, e jest
czonkiem sycylijskiej mafii. Pewnego dnia przyszed do niego czowiek prowadzcy gry
karciane w umeblowanym pokoju i dobrowolnie zacz mu wpaca co tydzie dwadziecia
dolarw w zamian za jego przyja. Musia jedynie odwiedza w dom gry raz czy dwa
razy tygodniowo, aeby da graczom do zrozumienia, e s pod jego opiek.
Waciciele sklepw majcy problemy z modymi chuliganami zwrcili si do o
interwencj. Uczyni to i zosta odpowiednio wynagrodzony. Wkrtce mia ju ogromny jak
na owe czasy i miejsce dochd w wysokoci stu dolarw tygodniowo. Poniewa Clemenza i
Tessio byli jego przyjacimi, jego sojusznikami, musia dawa im cz tych pienidzy, ale
robi to bez proszenia. W kocu, razem ze swoim kumplem z lat chopicych, Genco
Abbandando, postanowi wzi si do importowania oliwy. Genco mia prowadzi interes,
importowa oliw z Woch, kupowa j po odpowiedniej cenie i magazynowa w skadzie
ojca. Genco mia dowiadczenie konieczne do tej strony interesu. Clemenza i Tessio mieli by
sprzedawcami. Mieli uda si do wszystkich woskich sklepw spoywczych na Manhattanie,
potem w Brooklynie, potem w Bronksie i przekona wacicieli, aby zaopatrywali si w oliw
Genco Fura (Z typow dla siebie skromnoci Vito Corleone nie chcia jej nada swego
imienia). Vito mia oczywicie by szefem firmy, jako e dostarcza znacznej czci kapitau.
Poza tym odwoywano by si do niego w specjalnych przypadkach, gdyby waciciele
sklepw opierali si handlowym namowom Clemenzy i Tessia. Wtedy Vito Corleone mia
uy wasnej potnej siy perswazji.
Przez nastpne par lat Vito Corleone wid zupenie zadowalajcy ywot drobnego
biznesmena, cakowicie oddanego rozbudowywaniu wasnego przedsibiorstwa handlowego
w ramach dynamicznej, rozwijajcej si gospodarki. By dbaym ojcem i mem, ale tak
zajtym, e mg powica rodzinie niewiele czasu. W miar jak oliwa Genco Pura stawaa
si najbardziej poszukiwan importow oliw wosk w Ameryce, jego organizacja
rozkwitaa. Tak jak kady dobry biznesmen zacz rozumie korzyci wynikajce z
przelicytowywania konkurentw przez nisze ceny, niedopuszczania ich do rynkw zbytu
przez perswadowanie wacicielom sklepw, aby trzymali na skadzie mniej ich towaru. Tak
jak kady dobry biznesmen, zmierza do zdobycia monopolu przez zmuszanie konkurentw
do porzucenia tej brany albo do fuzji z jego wasnym przedsibiorstwem. Ale poniewa
zaczyna, bdc stosunkowo saby ekonomicznie, poniewa nie wierzy w reklam, polegajc
na ustnych kontaktach, i poniewa, prawd mwic, jego oliwa nie bya lepsza od oliwy
konkurentw, nie mg si posugiwa rodkami nacisku zwykych handlowcw. Musia
opiera si na sile wasnej osobowoci i na swej reputacji czowieka szanowanego.
Bdc jeszcze modym mczyzn, Vito Corleone sta si znany jako czowiek
rozsdku. Nigdy nie ucieka si do groby. Zawsze posugiwa si logik, ktra okazywaa
si nieodparta. Zawsze dopilnowywa, eby partner dosta swj udzia w zyskach. Nikt nie
ponosi straty. Ma si rozumie, dokonywa tego oczywistymi rodkami. Podobnie jak wielu
uzdolnionych ludzi interesu zrozumia, e wolna konkurencja jest marnotrawstwem, a
monopol jest efektywny. Tote po prostu przystpi do osignicia tego efektywnego
monopolu. W Brooklynie byli pewni hurtownicy oliwy, ludzie o ognistych temperamentach,
uparci, nie dajcy posuchu rozsdkowi, ktrzy nie chcieli widzie ani uzna koncepcji Vita
Corleone, nawet kiedy wszystko wyjania z najwysz cierpliwoci i wszelkimi
szczegami. Po rozmowach z tymi ludmi Vito Corleone rozoy rce w desperacji i posa
Tessia do Brooklynu, by tam zorganizowa kwater gwn i rozwiza ten problem.
Magazyny zostay spalone, zawarto ocalaych ciarwek z oliw rozlana, tak e
potworzyy si jeziora na brukowanych kocimi bami ulicach dzielnicy portowej. Pewien
popdliwy mediolaczyk, majcy wiksz wiar w policj ni wity w Chrystusa, zwrci si
do wadz ze skarg na swoich woskich rodakw, amic dziesiciowiekow regu omerta.
Jednake zanim sprawa nabraa dalszego biegu, hurtownik w znikn bez ladu,
pozostawiajc osamotnion, kochajc on i trjk dzieci, ktre, Bogu dziki, byy zupenie
dorose i mogy przej jego interesy i doj do porozumienia ze spk importu oliwy Genco
Pura.
Jednake wielcy ludzie nie rodz si wielkimi, tylko si nimi staj, i tak te byo z Vitem
Corleone. Kiedy przysza prohibicja i zabroniono sprzeday alkoholu, Vito Corleone uczyni
ostatni krok od cakiem zwykego, nieco bezwzgldnego biznesmena do wielkiego dona w
wiecie dziaalnoci przestpczej. Nie stao si tak z dnia na dzie, nie stao si w cigu roku,
ale pod koniec okresu prohibicji i na pocztku wielkiego kryzysu Vito Corleone by ju
Ojcem Chrzestnym, donem, donem Corleone.
Zaczo si to do przypadkowo. W tym czasie spka Genco Pura miaa sze
ciarwek do rozwoenia towaru. Za porednictwem Clemenzy zwrcia si do Vita
Corleone grupa woskich przemytnikw alkoholu, ktrzy szmuglowali spirytus i whisky z
Kanady. Potrzebowali ciarwek i konwojentw, aeby rozprowadza swj towar po
Nowym Jorku. Potrzebowali ludzi pewnych, dyskretnych, odznaczajcych si determinacj i
si. Byli gotowi zapaci Vitowi Corleone za jego samochody i ludzi. Zapata bya tak
olbrzymia, e Vito Corleone radykalnie ograniczy handel oliw, aby uywa swych
ciarwek niemal wycznie na usugi przemytnikw alkoholu. I to pomimo faktu, e owi
panowie doczyli do swej oferty elegancko zamaskowan grob. Ale Vito Corleone ju
wtedy by na tyle dojrzay, e nie obraa si z powodu grb ani nie wpada w gniew, i nie
odrzuca przez to korzystnych propozycji. Przeanalizowa grob, uzna, e nie jest
przekonywajca, i nabra gorszej opinii o swoich nowych wsplnikach, poniewa byli na tyle
gupi, e stosowali groby tam, gdzie nie byy wcale potrzebne. Bya to poyteczna
informacja do rozwaenia we waciwym czasie.
I prosperowa znowu. A co najwaniejsze, zdobywa wiedz, kontakty i dowiadczenie. I
mnoy dobre uczynki, jak bankier zabezpieczenia. Albowiem w nastpnych latach stao si
jasne, e Vito Corleone jest nie tylko czowiekiem utalentowanym, ale na swj sposb
geniuszem.
Sta si protektorem woskich rodzin, ktre zakaday w swoich mieszkaniach mae
nielegalne knajpy, sprzedajc whisky po pitnacie centw szklanka nieonatym robotnikom.
Zosta ojcem chrzestnym najmodszego synka pani Colombo, kiedy chopak przystpi do
bierzmowania, i da mu pikny prezent w postaci zotej dwudziestodolarwki. Tymczasem,
poniewa byo nieuniknione, e niektre jego ciarwki bdzie zatrzymywaa policja, Genco
Abbandando wynaj dobrego adwokata majcego liczne kontakty w komendzie policji i
sdownictwie. Ustanowiono system opat i wkrtce organizacja Corleone miaa ju spory
arkusz, list urzdnikw uprawnionych do pewnej miesicznej sumy. Kiedy adwokat
usiowa j zredukowa, przepraszajc za takie wydatki, Vito Corleone go uspokoi.
Nie, nie powiedzia. Wcignij pan wszystkich, nawet jeeli nie mog nam dopomc
w tej chwili. Wierz w przyja i jestem gotw okaza j pierwszy.
W miar jak czas upywa, imperium Corleone rozrastao si, przybyway dalsze
ciarwki, arkusz si wydua. Wzrastaa take liczba ludzi pracujcych bezporednio dla
Clemenzy i Tessia. Wszystko to razem stawao si nieporczne. W kocu Vito Corleone
opracowa system organizacji. Nada Clemenzie i Tessiowi tytuy caporegimew, czyli
dowdcw, a ludziom dziaajcym pod ich komend stopnie onierzy. Mianowa Genca
Abbandando swoim doradc, czyli consigliorim. Stworzy wielowarstwow struktur
izolujc go od kadego czynu operacyjnego. Kiedy wydawa rozkazy, przekazywa je tylko
Gencowi albo jednemu z caporegimew. Rzadko miewa wiadka wydawania ktremu z
nich jakiego rozkazu. Nastpnie podzieli grup Tessia i powierzy jej Brooklyn.
Odseparowa te Tessia od Clemenzy i z biegiem lat da jasno do zrozumienia, e nie chce,
aby kontaktowali si ze sob nawet towarzysko, chyba e byo to absolutnie konieczne.
Wyjani to bardziej inteligentnemu Tessiowi, ktry od razu poj jego intencje, aczkolwiek
Vito tumaczy to jako zabezpieczenie przed prawem. Tessio zrozumia, e Vito nie chce, aby
jego dwaj caporegimeowie mieli jakkolwiek sposobno spiskowa przeciwko niemu, i
zrozumia rwnie, e nie ma w tym adnej zej woli, e idzie jedynie o taktyczny rodek
ostronoci. Vito da w zamian Tessiowi woln rk w Brooklynie, podczas gdy
bronksowskie lenno Clemenzy zachowa pod swoim cisym nadzorem. Clemenza by
odwaniejszy, bardziej zuchway i okrutniejszy, mimo swojej zewntrznej jowialnoci, i
wymaga mocniejszego trzymania w ryzach.
Wielki kryzys zwikszy wadz Vita Corleone. I wanie mniej wicej w tym czasie
zaczto go nazywa donem Corleone. W caym miecie uczciwi ludzie daremnie ebrali o
uczciw prac. Dumni zniali si wraz z rodzinami do przyjmowania oficjalnej
dobroczynnoci od wzgardliwych urzdasw. Natomiast ludzie dona Corleone chodzili po
ulicach z wysoko podniesionymi gowami, majc kieszenie wypchane srebrnymi i
papierowymi pienidzmi. I bez obawy o utracenie posady. Tote nawet don Corleone,
najskromniejszy z ludzi, nie mg si oprze uczuciu dumy. Opiekowa si swoim wiatem,
swoimi ludmi. Nie zawid tych, ktrzy byli od niego zaleni i pracowali dla w pocie czoa,
ryzykowali swoj wolno i ycie w jego subie. A kiedy przez jaki niepomylny przypadek
ktry z jego pracownikw zosta aresztowany i osadzony w wizieniu, rodzina tego
nieszcznika otrzymywaa pienidze na ycie, i to nie jaki marny, ebraczy, skpy datek,
lecz tak sam sum, jak w czowiek zarabia na wolnoci.
Nie byo to oczywicie czystym chrzecijaskim miosierdziem. Nawet najlepsi
przyjaciele nie nazwaliby dona Corleone witym. W owej szczodrobliwoci by take wasny
interes. Pracownik osadzony w wizieniu wiedzia, e musi tylko trzyma jzyk za zbami, a
jego ona i dzieci bd otoczone opiek. Wiedzia, e jeli nie bdzie sypa na policji, spotka
si z ciepym przyjciem po wyjciu na wolno. Bdzie na niego czekaa uczta w domu,
najlepsze potrawy, ravioli domowej roboty, wino, ciasta oraz wszyscy przyjaciele i krewni,
zebrani, by si radowa jego wolnoci. A w nocy wpadnie consigliori Genco Abbandando, a
moe nawet sam don, by zoy uszanowanie takiemu dzielnemu czowiekowi, wypi
kieliszek wina za jego zdrowie i pozostawi adny podarek pieniny, aeby mg
rozkoszowa si wraz z rodzin wolnym tygodniem czy dwoma przed powrotem do
codziennej pracy. Takie byo bezmierne wspczucie i zrozumienie dona Corleone.
W tym czasie don doszed do przekonania, e kieruje swoim wiatem o wiele lepiej ni
jego wrogowie owym szerszym wiatem, ktry ustawicznie zagradza mu drog. A to
poczucie podsycali biedni ludzie z dzielnicy, ktrzy stale przychodzili do niego po pomoc:
aeby dosta si na list opieki spoecznej, uzyska prac dla modego chopaka albo
wycign go z wizienia, poyczy drobn sum pienidzy, ktra bya rozpaczliwie
potrzebna, prosi o interwencj u kamienicznikw, ktrzy wbrew wszelkiemu rozsdkowi
domagali si czynszu od bezrobotnych lokatorw.
Don Vito Corleone pomaga im wszystkim. Nie do na tym pomaga z dobr wol, z
pokrzepiajcymi sowami, aeby odj gorzki smak udzielanej im dobroczynnoci. Byo wic
naturalne, e kiedy Wosi czuli si zagubieni i niezdecydowani, na kogo gosowa, by ich
reprezentowa w stanowych wadzach ustawodawczych, w urzdach miejskich, w Kongresie,
prosili o rad swojego przyjaciela, dona Corleone, ich Ojca Chrzestnego. I tak sta si
polityczn si, z ktr konsultowali si praktycznie mylcy przywdcy partyjni. Wspiera t
si dalekowzroczn, godn ma stanu inteligencj pomagajc przej przez college
wybitnie zdolnym chopcom z ubogich woskich rodzin, chopcom, ktrzy mieli pniej
zosta adwokatami, wiceprokuratorami okrgowymi, nawet sdziami. Planowa przyszo
swojego imperium z ca umiejtnoci przewidywania wielkiego przywdcy narodu.
Zniesienie prohibicji zadao temu imperium poraajcy cios, ale i tym razem don
przedsiwzi zawczasu rodki ostronoci. W 1933 roku wysa emisariuszy do czowieka,
ktry kontrolowa wszystkie gry hazardowe na Manhattanie, gry w koci w porcie,
lichwiarstwo, ktre byo od nich tak nieodczne jak hot dogi od meczw baseballowych,
bukmacherk w sportach i na wycigach konnych, nielegalne domy gry, gdzie grano w
pokera, poktne gry liczbowe i loterie w Harlemie. Czowiek ten nazywa si Salvatore
Maranzano i by jednym z uznanych pezzonovantew kaliber.90, czyli grubych ryb
nowojorskiego podziemia. Emisariusze dona Corleone zaproponowali Maranzanowi spk
na rwnych prawach, korzystn dla obu stron. Vito Corleone ze swoj organizacj, swoimi
stosunkami w policji i sferach politycznych, mg zapewni operacjom Maranzana potn
ochron i now si dla rozszerzenia ich na Brooklyn i Bronx. Jednake Maranzano by
czowiekiem krtkowzrocznym i odrzuci ze wzgard propozycj Corleonea. Wielki Al
Capone by przyjacielem Maranzana, ktry mia wasn organizacj, wasnych ludzi plus
ogromny fundusz wojenny. Nie mg cierpie tego parweniusza, ktry mia reputacj raczej
parlamentarnego dyskutanta ni prawdziwego mafioso. Odmowa Maranzana wywoaa wielk
wojn w roku 1933, ktra miaa odmieni ca struktur podziemia w Nowym Jorku.
Na pierwszy rzut oka wydawao si, e siy s nierwne. Salvatore Maranzano mia
potn organizacj z twardymi bojowcami. By w przyjani z Caponem z Chicago i mg
stamtd wezwa pomoc. Utrzymywa dobre stosunki z Rodzin Tattagliw, ktrej podlegaa
w miecie prostytucja i skromny nawczas handel narkotykami. Mia take polityczne
kontakty z potnymi przywdcami przemysowymi, ktrzy posugiwali si jego ludmi dla
terroryzowania ydowskich zwizkowcw w zakadach odzieowych i woskich syndykatw
anarchistycznych w przemyle budowlanym.
Przeciwko temu don Corleone mg wystawi dwa mae, ale wybornie zorganizowane
regimey, na ktrych czele stali Clemenza i Tessio. Jego kontakty w policji i wrd politykw
negowali przywdcy przemysowi, ktrzy zamierzali poprze Maranzana. Ale na korzy
dona dziaa brak wywiadu nieprzyjaciela o jego organizacji. Podziemie nie znao prawdziwej
siy jego onierzy i nawet ulegao bdnemu mniemaniu, e Tessio w Brooklynie jest odrbn
i niezalen organizacj.
A jednak, mimo wszystko, walka bya nierwna do chwili, gdy Vito Corleone
zrwnoway szanse jednym mistrzowskim posuniciem.
Maranzano zwrci si do Caponea z prob, by jego dwaj najlepsi rewolwerowcy
przybyli do Nowego Jorku, aeby zlikwidowa parweniusza. Rodzina Corleone miaa w
Chicago przyjaci i wywiad, ktry donis, e obaj rewolwerowcy przyjedaj pocigiem.
Vito Corleone wyprawi Luc Brasi, by zaj si nimi, dajc mu instrukcje, ktre miay
wyzwoli najdziksze instynkty tego dziwnego czowieka.
Brasi ze swymi czterema ludmi oczekiwa opryszkw na dworcu kolejowym w Chicago.
Jeden z ludzi Brasiego skombinowa w tym celu takswk, ktr sam kierowa, a tragarz
dworcowy, niosc walizki, zaprowadzi do niej wysannikw Caponea. Kiedy wsiedli, Brasi i
drugi z jego ludzi wcisnli si za nimi z gotowymi do strzau rewolwerami i zmusili obu
chopcw z Chicago do pooenia si na pododze. Takswka pojechaa do magazynu w
pobliu dokw, ktry Brasi na ten cel przygotowa.
Obydwu ludziom Caponea zwizano rce i nogi i wetknito w usta mae rczniki, aeby
nie krzyczeli.
Nastpnie Brasi wzi stojc pod cian siekier i zacz rba jednego z ludzi Caponea.
Odrba mu stopy, potem nogi w kolanach, wreszcie uda w miejscu, gdzie stykay si z
tuowiem. Brasi by niezmiernie silnym czowiekiem, ale musia po wielokro uderza
siekier, nim dopi swego. Ma si rozumie, e do tej pory ofiara ju wyziona ducha, a
podoga magazynu bya liska od chlustajcej krwi i odrbanych kawakw ciaa. Kiedy Brasi
obrci si ku swej drugiej ofierze, stwierdzi, e dalsze wysiki s zbdne. Drugi
rewolwerowiec Caponea rzecz nieprawdopodobna z czystego przeraenia pokn
tkwicy mu w ustach rcznik i udawi si. Rcznik ten znaleziono w jego odku, kiedy
policja dokonaa sekcji zwok w celu ustalenia przyczyny mierci.
W kilka dni pniej, w Chicago, Capone otrzyma pismo od Vita Corleone. Brzmiao ono
jak nastpuje: Wiesz teraz, jak postpuj z moimi wrogami. Dlaczego neapolitaczyk wtrca
si w ktni pomidzy dwoma Sycylijczykami? Jeeli yczysz sobie, bym ci uwaa za
przyjaciela, jestem ci winien przysug, ktr wywiadcz na danie. Taki czowiek jak ty
musi wiedzie, o ile korzystniej jest mie przyjaciela, ktry zamiast zwraca si do ciebie o
pomoc, sam daje sobie rad i zawsze jest gotw dopomc ci w jakich przyszych kopotach.
Jeeli nie yczysz sobie mojej przyjani, niech tak bdzie. Ale w takim razie musz
powiedzie ci, e klimat w tym miecie jest wilgotny, niezdrowy dla neapolitaczykw, i
doradzam ci nigdy tego miasta nie odwiedza.
Zuchwalstwo tego listu byo skalkulowane. Don mia niewielki szacunek dla ludzi
Caponea jako gupich, jawnych mordercw. Jego inteligencja mwia mu, e Capone utraci
wszelkie wpywy polityczne przez swoj publiczn arogancj i popisywanie si przestpczym
bogactwem. Don wiedzia, i to z ca pewnoci, e bez politycznych wpyww, bez
kamuflau spoeczestwa, wiat Ala Capone i jemu podobnych moe by z atwoci
zniszczony. Wiedzia, e Capone jest na drodze do unicestwienia. Wiedzia te, e wpywy
Caponea nie sigaj poza granice Chicago, cho s tam straszliwe i wszechogarniajce.
Taktyka ta bya skuteczna. Nie tyle przez swoje okruciestwo, co przez straszliw
szybko, byskawiczno reakcji dona. Jeeli by tak inteligentny, wszelkie dalsze posunicia
byyby brzemienne w skutki i niebezpieczne. Byo lepiej, o wiele mdrzej przyj propozycj,
ofert przyjani wraz z jej domniemanymi korzyciami. Capone odpowiedzia, e nie bdzie
si wtrca.
Szanse byy teraz rwne. A Vito Corleone, dziki upokorzeniu Ala Capone, zdoby sobie
olbrzymi szacunek wiata podziemnego w caych Stanach Zjednoczonych. Przez sze
miesicy rozgramia Maranzana. Robi naloty na domy gry w koci prowadzone pod jego
opiek, odszuka jego najwikszego bankiera od gier liczbowych w Harlemie i kaza mu
zabra caodzienny urobek nie tylko w pienidzach, ale i w notowaniach. Wiza
nieprzyjaciela na wszystkich frontach. Nawet w przemyle odzieowym kaza Clemenzie i
jego ludziom walczy po stronie zwizkowcw przeciwko opryszkom opacanym przez
Maranzana i wacicieli firm konfekcyjnych. I na wszystkich frontach jego inteligencja i
wysza organizacja przynosiy mu zwycistwa. Radosne okruciestwo Clemenzy, ktrym
Corleone roztropnie si posugiwa, take przyczynio si do przewaenia szali bitwy.
Wreszcie don Corleone nasa zatrzymywane dotd odwody regimeu Tessia na samego
Maranzana.
Maranzano tymczasem wyprawi emisariuszy, by si ubiega o pokj. Vito Corleone
odmwi zobaczenia si z nimi, zbywa ich pod takim czy innym pretekstem. onierze
Maranzana opuszczali swojego przywdc, nie chcc umiera za przegran spraw.
Bukmacherzy i lichwiarze pacili organizacji Corleonea za ochron. Wojna bya nieomal
zakoczona.
I wreszcie, w przeddzie Nowego Roku 1933, Tessio przeama linie obronne samego
Maranzana. Adiutanci Maranzana usilnie pragnli ukadu i zgodzili si wyda swojego szefa
na rze. Powiedzieli mu, e zostao umwione spotkanie z Corleonem w pewnej restauracji
brooklyskiej i pojechali tam z Maranzanem jako jego obstawa. Pozostawili go siedzcego
przy nakrytym kraciast serwet stoliku i pospnie ujcego kawaek chleba i uciekli z
restauracji, kiedy wszed Tessio ze swymi czterema ludmi. Egzekucja bya szybka i sprawna.
Maranzano, z ustami penymi na wp przeutego chleba, zosta podziurawiony kulami.
Wojna bya skoczona.
Imperium Maranzana zostao wczone do operacji Corleonea. Don Corleone ustanowi
system danin, pozwalajc wszystkim zainteresowanym pozosta na swych placwkach
bukmacherskich i loteryjnych. Dodatkow korzyci byo to, e uzyska oparcie w zwizkach
zawodowych przemysu odzieowego, co w pniejszych latach okazao si niezmiernie
wane. Ale zaatwiwszy sprawy handlowe, don spotka si z kopotami w rodzinie.
Santino Corleone, Sonny, liczy sobie szesnacie lat, by zdumiewajco wysoki mia a
sze stp wzrostu, szerokie ramiona i pyzat twarz, ktra bya zmysowa, ale bynajmniej nie
zniewieciaa. O ile jednak Fredo by chopcem spokojnym, a Michael oczywicie jeszcze
pdrakiem, to z Santinem wynikay ustawiczne kopoty. Wdawa si w bjki, szo mu le w
szkole i w kocu Clemenza, ktry by jego ojcem chrzestnym i mia obowizek zabra gos w
tej sprawie, przyszed pewnego wieczora do dona Corleone i powiadomi go, e jego syn
wzi udzia w napadzie rabunkowym z broni w rku, gupiej sprawie, ktra moga skoczy
si bardzo le. Sonny by najwyraniej prowodyrem, a dwaj inni chopcy, ktrzy uczestniczyli
w rabunku, jego podwadnymi.
By to jeden z tych bardzo rzadkich momentw, kiedy Vito Corleone wpad w gniew.
Tom Hagen mieszka w jego domu od trzech lat, Vito wic zapyta Clemenz, czy osierocony
chopak by w to zamieszany. Clemenza potrzsn gow. Don Corleone kaza posa
samochd i przywie Santina do swego biura w Spce Handlu Oliw Genco Pura.
Po raz pierwszy don ponis porak. Zostawszy sam na sam z synem, da peny upust
swojej furii i skl Sonnyego w dialekcie sycylijskim, mowie o wiele dogodniejszej od
innych do wyraania wciekoci. Zakoczy pytaniem:
Co dao ci prawo popenienia takiego czynu? Co sprawio, e chciae go popeni?
Sonny sta przed nim zy, odmawiajc odpowiedzi. Don doda z pogard:
I to co tak gupiego. Ilecie zarobili za prac tej nocy? Po pidziesit dolarw? Po
dwadziecia? Naraae ycie dla dwudziestu dolarw?
Tak jakby nie syszc tych ostatnich sw, Sonny powiedzia wyzywajco:
Widziaem, jak ojciec zabi Fanucciego.
Don sapn: Ach! i opad na krzeso. Czeka. Sonny mwi dalej:
Kiedy Fanucci wyszed z kamienicy, mama powiedziaa, e mog wrci na gr.
Widziaem, jak wchodzie na dach, i poszedem za tob. Widziaem wszystko, co robie.
Zostaem tam i widziaem, jak wyrzucae portfel i rewolwer.
Don westchn.
Ano, to nie mog ci mwi, jak powiniene postpowa. Nie chcesz skoczy szkoy,
nie chcesz by adwokatem? Adwokaci mog nakra wicej pienidzy z teczk ni tysic
ludzi z rewolwerami i w maskach.
Sonny umiechn si do niego i powiedzia chytrze:
Chc przystpi do interesw Rodziny. Kiedy zobaczy, e twarz dona pozostaa
nieprzenikniona, e nie rozemia si z tego artu, doda pospiesznie: Mog nauczy si
sprzedawa oliw.
Don cigle milcza. Wreszcie wzruszy ramionami:
Kady czowiek ma tylko jedno przeznaczenie rzek. Nie dorzuci, i podpatrzenie
zabjstwa Fanucciego rozstrzygno o przeznaczeniu syna. Po prostu odwrci si i doda
spokojnie: Przyjd jutro rano o dziewitej. Genco pokae ci, co masz robi.
Jednake Genco Abbandando, z tym przenikliwym wyczuciem, ktre musi mie
consigliori, zrozumia prawdziwe intencje dona i uywa Sonnyego gwnie jako obstawy
dla ojca, przy ktrym to zajciu chopak mg take pozna subtelnoci zwizane z pozycj
dona. Wyzwolio to rwnie skonnoci profesorskie w samym donie, ktry na benefis
najstarszego syna czsto udziela poucze o sposobach osignicia sukcesu.
Poza czstym powtarzaniem teorii, e czowiek ma tylko jedno przeznaczenie, don
ustawicznie napomina Sonnyego za wybuchy zoci, do ktrych ten mody czowiek by
skonny. Don uwaa stosowanie grb za najlekkomylniejszy rodzaj demaskowania si, a
nieprzemylane okazywanie gniewu za niebezpieczne folgowanie sobie. Nikt nigdy nie
sysza, eby don wypowiada grob bez pokrycia, nikt nigdy nie widzia go w
niepohamowanej wciekoci. Byo to nie do pomylenia. Tote usiowa wpoi Sonnyemu
wasn dyscyplin. Twierdzi, e nie ma w yciu wikszej naturalnej korzyci ni
przecenianie przez wroga naszych wad, poza niedocenianiem przez przyjaciela naszych zalet.
Caporegime Clemenza wzi Sonnyego w swoje rce i nauczy go strzela oraz stosowa
duszenie garot. Sonny nie gustowa w uywaniu tego woskiego sznura, by zanadto
zamerykanizowany. Wola prosty, bezporedni, bezosobowy anglosaski rewolwer, co smucio
Clemenz. Jednake Sonny sta si nieodcznym i mile widzianym towarzyszem ojca,
prowadzi jego wz, pomaga mu w drobnych sprawach. Przez nastpne dwa lata zdawa si
by zwykym synem wprowadzanym w interesy ojca, nie za bystrym, nie za gorliwym,
zadowalajcym si atwymi zadaniami.
Tymczasem jego druh z okresu chopicego i na wp zaadoptowany brat, Tom Hagen,
chodzi do collegeu. Fredo by jeszcze w szkole redniej, najmodszy brat, Michael, w
podstawowej, a siostrzyczka Connie bya drepczc czteroletni dziewczynk. Rodzina od
dawna przeniosa si do kamienicy w Bronksie. Don Corleone zamierza kupi dom na Long
Island, ale chcia to zestroi z innymi planami, ktre sobie ukada.
Vito Corleone by czowiekiem majcym dar przewidywania. Wszystkie wielkie miasta
amerykaskie byy rozdarte zmaganiami midzy przestpczym podziemiem. Wybuchay
dziesitki wojen partyzanckich, ambitni gangsterzy usiowali wykroi dla siebie kawaek
imperium, tacy ludzie jak Corleone starali si zabezpieczy swoje granice i lewe interesy.
Don Corleone widzia, e gazety i agendy rzdowe wykorzystuj owe zabjstwa, aby
domaga si coraz surowszych ustaw, stosowania ostrzejszych metod policyjnych.
Przewidywa, e oburzenie spoeczestwa moe nawet doprowadzi do zawieszenia metod
demokratycznych, co mogo by fatalne dla niego i jego ludzi. Jego wasne imperium byo
wewntrznie bezpieczne. Postanowi przynie pokj wszystkim wojujcym frakcjom w
Nowym Jorku, a potem caemu krajowi.
Nie mia zudze co do niebezpieczestw swojej misji. Pierwszy rok strawi na
spotkaniach z rozmaitymi przywdcami gangw w Nowym Jorku, przygotowujc teren,
sondujc ich, proponujc strefy wpyww, ktre byyby honorowane przez luno powizan,
skonfederowan rad. Jednake byo zbyt wiele frakcji, zbyt wiele odrbnych, sprzecznych ze
sob interesw. Porozumienie wydawao si niemoliwe. Podobnie jak inni wielcy wadcy i
ustawodawcy w dziejach, don Corleone uzna, e ad i pokj s nieosigalne, dopki rzesza
suwerennych pastw nie zostanie zredukowana do liczby, ktr da si pokierowa.
Byo pi czy sze Rodzin zbyt potnych, by je wyeliminowa. Natomiast reszta,
lokalni terroryci z Czarnej Rki, niezrzeszeni lichwiarze, silnorcy bukmacherzy, ktrzy
dziaali bez odpowiedniej, to znaczy opacanej ochrony legalnych wadz, musieli znikn.
Zmontowa wic co, co w istocie byo wojn kolonialn z tymi ludmi, i rzuci przeciw nim
wszystkie zasoby organizacji Corleone.
Pacyfikacja obszaru Nowego Jorku trwaa trzy lata i przyniosa pewne nieoczekiwane
korzyci. Z pocztku zapowiadao si to niezbyt korzystnie. Grupa zaciekych irlandzkich
mistrzw rabunku, ktr don naznaczy do eksterminacji, o mao nie odniosa zwycistwa z
rozmachem waciwym Szmaragdowej Wyspie. Przez przypadek i z samobjcz odwag
jeden z owych irlandzkich rewolwerowcw przebi si przez kordon ochrony dona i wsadzi
mu kul w pier. Zamachowca natychmiast przeszyto pociskami, ale szkoda zostaa
wyrzdzona.
Jednake to dao szans Santinowi Corleone. Poniewa ojciec by wyeliminowany z akcji,
Sonny obj komend nad oddziaem, swoim wasnym regimeem, w stopniu caporegimea, i
niby jaki mody nieotrbiony Napoleon, wykaza talent do wojowania w miecie. Wykaza
take bezlitosne okruciestwo, ktrego brak by jedynym minusem dona Corleone jako
zwycizcy.
Od 1935 do 1937 roku Sonny Corleone wyrobi sobie opini najbardziej przebiegego i
nieprzejednanego bojowca, jakiego dotd zna wiat podziemny. Jednake jeli idzie o czysty
terror, nawet jego zami straszliwy czowiek nazwiskiem Luca Brasi.
To wanie Brasi pocz tropi reszt irlandzkich rewolwerowcw i sam jeden ich
zniszczy. To Brasi, dziaajc w pojedynk, kiedy jedna z szeciu potnych Rodzin
prbowaa si wtrci i obj ochron nad niezalenymi, zamordowa gow tej Rodziny dla
ostrzeenia. Wkrtce potem don wyliza si z rany i zawar pokj z ow Rodzin.
W roku 1937 pokj i harmonia zapanoway w Nowym Jorku, nie liczc drobnych
incydentw, pomniejszych nieporozumie, ktre oczywicie byway czasami tragiczne w
skutkach.
Podobnie jak wadcy miast staroytnych zawsze pilnie obserwowali barbarzyskie
plemiona grasujce dokoa murw, tak i don Corleone ledzi sprawy wiata znajdujcego si
poza jego wiatem. Obserwowa nadejcie Hitlera, upadek Hiszpanii, wywarcie przez Niemcy
przymusu na Wielk Brytani w Monachium. Nieolepiony przez ten zewntrzny wiat,
dostrzega jasno zblianie si wojny wiatowej i rozumia jej konsekwencje. Jego wasny
wiat bdzie bardziej niepokonany ni przedtem. Nie tylko to; czujni, przewidujcy ludzie
mog zrobi fortuny w wojennych czasach. Dlatego w jego dominium musia panowa pokj,
podczas gdy wojna szalaa w zewntrznym wiecie.
Don Corleone dotar ze swoim posaniem do rodakw w Los Angeles, San Francisco,
Cleveland, Filadelfii, Miami i Bostonie. By podziemnym apostoem pokoju i pomylniej ni
jakikolwiek papie doprowadzi w 1939 roku do roboczego porozumienia midzy
najpotniejszymi organizacjami wiata podziemnego kraju. Podobnie jak konstytucja Stanw
Zjednoczonych, ukad ten w peni respektowa wewntrzn wadz kadego czonka mafii w
jego stanie lub miecie. Dotyczy jedynie stref wpyww oraz umowy o przestrzeganiu pokoju
w podziemnym wiecie.
Tote w 1939 roku, kiedy druga wojna wiatowa wybucha, a Stany Zjednoczone
przystpiy do konfliktu w 1941, wiat dona Vita Corleone y w pokoju i adzie, w peni
przygotowany na zebranie zotego niwa na rwni ze wszystkimi innymi gaziami przemysu
prosperujcej Ameryki. Rodzina Corleone wczya si w dostarczanie czarnorynkowych
kartek ywnociowych, kartek na benzyn, nawet w poktn rezerwacj miejsc dla
podrujcych. Dopomagaa przy otrzymywaniu zamwie wojennych, a take przy
uzyskiwaniu czarnorynkowych materiaw przez te firmy odzieowe, ktre nie dostaway
dosy surowca, poniewa nie miay zamwie rzdowych. Don mg nawet uzyska dla
wszystkich modych ludzi ze swojej organizacji, ktrzy podlegali poborowi do wojska,
zwolnienie od udziau w tej zagranicznej wojnie. Dokonywa tego przy pomocy doktorw,
ktrzy doradzali, jakie rodki naley zaywa przed badaniem lekarskim, albo przez
lokowanie ludzi na wyczonych od poboru stanowiskach w przemyle wojennym.
Tote don mg by dumny ze swoich rzdw. Jego wiat by bezpieczny dla tych, ktrzy
poprzysigli mu wierno; inni, ktrzy wierzyli w prawo i ad, ginli caymi milionami.
Przykrym zgrzytem by fakt, e jego wasny syn, Michael Corleone, odmwi przyjcia
pomocy i zacign si na ochotnika, by suy swojemu krajowi. I ku zdumieniu dona to
samo uczynio kilku modych ludzi z organizacji. Jeden z nich, prbujc to wytumaczy
swojemu caporegimeowi, powiedzia: Ten kraj by dla mnie dobry. Kiedy to powtrzono
donowi, rzek z gniewem do caporegimea: Ja byem dla niego dobry. Mogo to skoczy
si le dla owych ludzi, ale poniewa wybaczy swojemu synowi, Michaelowi, musia
wybaczy rwnie innym modziecom, ktrzy tak niewaciwie rozumieli swj obowizek
wobec dona i siebie samych.
Pod koniec drugiej wojny wiatowej don Corleone wiedzia, e jego wiat bdzie znw
musia zmieni obyczaje, dopasowa si cilej do obyczajw tego innego, szerszego wiata.
Don ufa, e zdoa tego dokona bez utraty zyskw.
Podstaw do takiego mniemania dostarczao jego wasne dowiadczenie. Na waciwy tor
naprowadziy go dwie sprawy osobiste. Na pocztku jego kariery mody nawczas Nazorine,
wtedy dopiero pomocnik piekarza zamierzajcy si oeni, przyszed do niego po pomoc. On
i jego przysza oblubienica, porzdna woska dziewczyna, odkadali pienidze i wpacili
ogromn sum trzystu dolarw pewnemu hurtownikowi mebli, ktrego im polecono.
Hurtownik pozwoli im wybra wszystko, co chcieli, do urzdzenia sobie mieszkania w
czynszowej kamienicy. Pikn, solidn sypialni z dwiema komodami i lampami. A take
garnitur mebli do salonu, z mikko wyciean kanap i fotelami, obitymi materiaem
przetykanym zot nici. Nazorine i jego narzeczona spdzili szczliwy dzie wybierajc to,
czego pragnli, w olbrzymim skadzie zastawionym meblami. Hurtownik wzi ich pienidze,
te trzysta dolarw zapracowanych w pocie czoa, schowa je do kieszeni i obieca, e w cigu
tygodnia meble zostan dostarczone do wynajtego mieszkania.
Jednake w nastpnym tygodniu firma zbankrutowaa. Ogromny magazyn zastawiony
meblami opiecztowano i zabezpieczono na spacenie wierzycieli. Hurtownik znikn, a
pozostali na miejscu wierzyciele nie mieli na kim wyadowa swj gniew. Nalecy do nich
Nazorine poszed do adwokata, ktry powiedzia mu, e nic nie moe zrobi, dopki sprawa
nie zostanie zaatwiona w sdzie, a wszyscy wierzyciele spaceni. Mogo to potrwa trzy lata,
a Nazorine miaby szczcie, gdyby odzyska dziesi centw od dolara.
Vito Corleone wysucha tej historii z penym rozbawienia niedowierzaniem. Byo
niewiarygodne, eby prawo mogo dopuci do podobnego zodziejstwa. Hurtownik mia
wasn paacow siedzib, posiado na Long Island, luksusowy samochd i ksztaci swoje
dzieci w collegeu. Jakeby mg zatrzyma sobie te trzysta dolarw biednego piekarza
Nazorinego i nie da mu mebli, za ktre zapaci? Aby si jednak upewni, Vito Corleone
kaza to sprawdzi Gencowi Abbandando u adwokatw, ktrzy reprezentowali spk Genco
Pura.
Potwierdzili oni relacj Nazorinego. Hurtownik ca osobist fortun zapisa na nazwisko
ony. Jego interes meblowy by spk, wic sam nie by osobicie odpowiedzialny.
Wprawdzie okaza z wol, przyjmujc pienidze od Nazorinego, kiedy wiedzia, e ogosi
upado, ale to powszechnie praktykowano. Wedug prawa nie mona byo nic zrobi.
Ma si rozumie, sprawa zostaa zaatwiona bez trudu. Don Corleone wysa swojego
consigliora, Genca Abbandando, aby pomwi z hurtownikiem, i tak jak naleao si
spodziewa, w rozgarnity biznesmen od razu poczu pismo nosem i zaatwi dostarczenie
mebli Nazorinemu. Bya to jednak interesujca lekcja dla modego Vita Corleone.
Drugi incydent mia bardziej dalekosine skutki. W 1939 roku don Corleone postanowi
wyprowadzi si z miasta z rodzin. Podobnie jak kady ojciec chcia, aby jego dzieci
chodziy do lepszych szk i przebyway w lepszym towarzystwie. Z wasnych, osobistych
powodw pragn anonimowoci podmiejskiego ycia, gdzie jego reputacja nie bya znana.
Zakupi posiado w Long Beach, gdzie wwczas byy tylko cztery wieo zbudowane
domy, ale w brd miejsca na dalsze. Sonny zarczy si oficjalnie z Sandr i mia si wkrtce
oeni; jeden z domw byby dla niego. Drugi przeznaczono dla dona. Trzeci dla Genca
Abbandando. Ostatni pozosta na razie pusty.
W tydzie po zajciu tego orodka grupka trzech robotnikw przyjechaa tam
najniewinniej w wiecie ciarwk. Podali si za kontrolerw piecw centralnego
ogrzewania z ramienia miasta Long Beach. Jeden z modych goryli dona wpuci ich i
zaprowadzi do pieca w suterenie. Don, jego ona i Sonny wypoczywali w ogrodzie,
rozkoszujc si sonym morskim powietrzem.
Ku wielkiemu niezadowoleniu dona jego goryl poprosi go do domu. Trzej robotnicy,
roli, masywni mczyni, stali wkoo pieca. Rozmontowali go i poszczeglne czci leay
rozrzucone na betonowej pododze sutereny. Ich szef, pewny siebie czowiek, powiedzia do
dona opryskliwie:
Paski piec jest w parszywym stanie. Jeeli pan chce, ebymy go naprawili i zoyli na
powrt, bdzie to pana kosztowao sto pidziesit dolarw za robot i czci, a wtedy
przedstawimy pana do inspekcji okrgowej. Wyj czerwon nalepk. Widzisz pan, my to
przylepimy, a wtedy nikt z okrgu nie bdzie panu wicej zawraca gowy.
Dona to rozbawio. By to nudny, spokojny tydzie, w ktrym musia zaniedba swoje
interesy, eby si zaj rnymi rodzinnymi drobiazgami, jakie pocigaa za sob
przeprowadzka do nowego domu. Twardsz angielszczyzn ni zwykle, kiedy mwi ze
swoim lekkim woskim akcentem, zapyta:
A jak wam nie zapac, to co bdzie z moim piecem?
Szef trzech robotnikw wzruszy ramionami.
Zostawimy go tak, jak jest. Wskaza metalowe czci porozrzucane na pododze.
Don zgodzi si potulnie:
Zaczekajcie, przynios wam pienidze. Potem wyszed do ogrodu i powiedzia
Sonnyemu: Suchaj, jacy ludzie pracuj przy piecu. Nie rozumiem, o co im idzie. Id i
zajmij si tym.
Nie by to tylko art, bra bowiem pod uwag uczynienie syna swoim zastpc. Bya to
jedna z prb, jakie musia przej prowadzcy interesy.
Rozwizanie wybrane przez Sonnyego nie cakiem przypado do gustu jego ojcu. Sonny
by Pak, nie Rapierem. Albowiem gdy tylko usysza danie majstra, przytrzyma
wszystkich trzech pod rewolwerem i kaza ludziom z obstawy gruntownie ich obi. Potem
zmusi ich do zoenia pieca i uprztnicia sutereny. Obszuka ich i stwierdzi, e s w
rzeczywistoci zatrudnieni przez firm napraw domowych, majc siedzib w okrgu Suffolk.
Dowiedzia si nazwiska jej waciciela. Potem kopniakami zapdzi wszystkich do
ciarwki.
ebym was wicej nie widzia w Long Beach, bo ka zawiesi wam na uszach wasze
jaja.
Byo rzecz typow dla samego Santina, zanim sta si dojrzalszy i okrutniejszy, e
rozciga swoj ochron na spoeczno, w ktrej y. Sonny zjawi si osobicie u waciciela
firmy napraw i powiedzia mu, eby nigdy wicej nie przysya swoich ludzi do Long Beach.
Gdy tylko Rodzina Corleone nawizaa normaln czno zawodow z miejscow policj,
zacza otrzymywa informacje o wszelkich takich skargach i o przestpstwach
dokonywanych przez zawodowych kryminalistw. W niespena rok Long Beach stao si
miasteczkiem o najmniejszej przestpczoci w Stanach Zjednoczonych. Zawodowi artyci od
rabunku i wymuszenia otrzymywali tylko jedno ostrzeenie, eby nie uprawiali w miecie
swojego procederu. Pozwalano im popeni tylko jedno wykroczenie. Gdy popeniali
nastpne, po prostu znikali. Lipni spece od napraw domowych, domokrni oszuci zostali
grzecznie ostrzeeni, e nie s mile widziani w Long Beach. Tych, pewnych siebie
kombinatorw, ktrzy zlekcewayli ostrzeenie, obito nieomal do utraty ycia. Miejscowym
ptakom, ktrzy nie mieli poszanowania dla prawa i waciwej wadzy, doradzono w sposb
najbardziej ojcowski, aeby wynieli si z domu. Long Beach stao si miastem wzorowym.
Na donie wywieraa wraenie prawna wano tych szwindli. Dla czowieka o jego
zdolnociach byo widocznie miejsce w tym innym wiecie, ktry by niegdy dla niego
zamknity jako dla uczciwego modzieca. Poczyni odpowiednie kroki, aby si do niego
dosta.
I tak y sobie szczliwie w orodku w Long Beach, konsolidujc i poszerzajc swoje
imperium, a do momentu, kiedy po wojnie Turek Sollozzo zburzy pokj, pogry wiat
dona w jego wasn wojn i przywid samego dona do szpitalnego oa.
Ksiga czwarta
Rozdzia 15
W tym miasteczku w New Hampshire kade obce zjawisko byo pilnie obserwowane
przez gospodynie domowe wygldajce z okien, przez sklepikarzy usadowionych przed
drzwiami. Tote kiedy czarny samochd z nowojorskimi numerami rejestracyjnymi zatrzyma
si przed domem Adamsw, wszyscy mieszkacy dowiedzieli si o tym w par minut.
Kay Adams, w gruncie rzeczy maomiasteczkowa dziewczyna mimo swej edukacji w
collegeu, rwnie wygldaa z okna sypialni. Uczya si do egzaminw i wanie szykowaa
do zejcia na obiad, kiedy spostrzega nadjedajcy ulic samochd i jako nie zdziwia si,
kiedy zatrzyma si przed jej trawnikiem. Wysiedli z niego dwaj roli, masywni mczyni,
ktrzy wydali jej si podobni do gangsterw z filmu, wic zbiega po schodach, aby by
pierwsza przy drzwiach. Bya pewna, e przyjechali od Michaela lub jego rodziny, i nie
chciaa, eby rozmawiali z jej ojcem i matk bez prezentacji. Nie dlatego, ebym si
wstydzia przyjaci Mikea pomylaa; po prostu jej rodzice byli starowieckimi Jankesami
z Nowej Anglii i nie zrozumieliby, e moe zna takich ludzi.
Dobiega do drzwi w momencie, kiedy zadwicza dzwonek, i zawoaa do matki: Ja
otworz! Otworzya i ujrzaa przed sob owych dwch masywnych mczyzn. Jeden z nich
sign do wewntrznej kieszeni jak gangster sigajcy po rewolwer; ten ruch tak zaskoczy
Kay, e sapna cicho, ale mczyzna wyj may skrzany portfelik, ktry otworzy,
okazujc legitymacj.
Detektyw John Phillips z nowojorskiej komendy policji przedstawi si. Wskaza
drugiego mczyzn, czowieka o ciemnej cerze i bardzo gstych, bardzo czarnych brwiach.
To jest mj kolega, detektyw Siriani. Czy pani jest Kay Adams?
Kay kiwna gow. Phillips zapyta:
Moemy wej i pomwi z pani chwil? Chodzi o Michaela Corleone.
Odsuna si, aby ich wpuci. W tej chwili jej ojciec ukaza si w bocznym korytarzyku
prowadzcym do jego gabinetu.
Kay, o co chodzi? zapyta.
Ojciec Kay by siwowosym, szczupym, dystyngowanym mczyzn, ktry nie tylko by
pastorem miejscowego kocioa baptystw, ale w koach religijnych mia opini uczonego.
Kay w gruncie rzeczy nie znaa dobrze ojca, intrygowa j; wiedziaa, e j kocha, aczkolwiek
stwarza wraenie, i uwaa j za osob mao interesujc. Ufaa mu, cho nigdy nie byli ze
sob blisko. Odpowiedziaa wic po prostu:
Ci panowie s detektywami z Nowego Jorku. Chc mnie zapyta o jednego mojego
znajomego.
Pan Adams nie wydawa si zaskoczony.
Moe bymy weszli do mojego gabinetu? zaproponowa.
Detektyw Phillips odrzek delikatnie:
Wolelibymy porozmawia sam na sam z pana crk.
To chyba zaley od Kay powiedzia uprzejmie pan Adams. Moja droga, czy chcesz
sama porozmawia z tymi panami, czy wolaaby, ebym by przy tym obecny? Albo moe
matka?
Kay potrzsna gow.
Porozmawiam sama.
Pan Adams zwrci si do Phillipsa:
Moecie skorzysta z mojego gabinetu. Czy panowie zostan na obiedzie?
Obaj mczyni potrzsnli gowami. Kay wprowadzia ich do gabinetu.
Przysiedli niepewnie na brzeku kanapy, a ona usadowia si w duym skrzanym fotelu
ojca. Detektyw Phillips rozpocz rozmow pytajc:
Czy pani widziaa Michaela Corleone albo miaa od niego jak wiadomo w cigu
ostatnich trzech tygodni?
To jedno pytanie wystarczyo, aby j ostrzec. Przed trzema tygodniami przeczytaa w
bostoskich gazetach nagwki o zamordowaniu kapitana policji nowojorskiej oraz szmuglera
narkotykw nazwiskiem Virgil Sollozzo. W gazecie pisano, e by to epizod wojny gangw,
w ktr jest wmieszana Rodzina Corleone.
Kay potrzsna gow.
Nie, kiedy go widziaam ostatnio, mia odwiedzi swojego ojca w szpitalu. To byo
jaki miesic temu.
Drugi detektyw powiedzia szorstkim gosem:
My dobrze wiemy o tym spotkaniu. Czy od tej pory widziaa go pani albo miaa od
niego wiadomo?
Nie odrzeka Kay.
Detektyw Phillips powiedzia uprzejmym tonem:
Gdyby pani si z nim skontaktowaa, prosilibymy o zawiadomienie nas. To bardzo
wane, ebymy mogli pomwi z Michaelem Corleone. Musz pani przestrzec, e jeeli ma
pani z nim kontakt, moe si pani uwika w bardzo niebezpieczn sytuacj. Jeeli pani
pomoe mu w jakikolwiek sposb, narazi si pani na bardzo powane przykroci.
Kay siedziaa sztywno wyprostowana w fotelu.
Dlaczego nie miaabym mu pomc? Mamy si pobra, maestwo pomaga sobie
wzajemnie.
Odpowiedzia jej detektyw Siriani:
Jeeli pani bdzie mu pomagaa, moe pani sta si wsplniczk morderstwa. Szukamy
pani przyjaciela, poniewa zabi w Nowym Jorku kapitana policji oraz informatora, z ktrym
ten kapitan si kontaktowa. Wiadomo nam, e Michael Corleone jest t osob, ktra
dokonaa zabjstwa.
Kay rozemiaa si. Jej miech by tak szczery, tak peen niedowierzania, e to wywaro
wraenie na obu funkcjonariuszach.
Mike nigdy by nie zrobi czego podobnego zawoaa. Nie mia nic wsplnego ze
swoj rodzin. Kiedy pojechalimy na wesele jego siostry, wida byo wyranie, e traktuj
go jak kogo spoza ich krgu, prawie tak samo jak mnie. Jeeli w tej chwili si ukrywa, to
dlatego, eby unikn rozgosu, eby jego imi nie zostao w to wcignite. Mike nie jest
gangsterem. Znam go lepiej ni panowie czy ktokolwiek inny. Jest zanadto przyzwoitym
czowiekiem, eby popeni co tak podego jak morderstwo. Jest najbardziej praworzdn
osob, jak znam, i nigdy nie przyapaam go na kamstwie.
Detektyw Phillips zapyta agodnie:
Od jak dawna pani go zna?
Od przeszo roku odpowiedziaa Kay i zdziwia si, kiedy obaj mczyni si
umiechnli.
Sdz, e jest kilka rzeczy, o ktrych pani powinna wiedzie rzek detektyw Phillips.
Tego wieczora, kiedy si z pani rozsta, pojecha do szpitala. Po wyjciu stamtd wda si
w sprzeczk z kapitanem policji, ktry przyby do szpitala w sprawach subowych. Napad
na tego funkcjonariusza, ale le na tym wyszed. Dozna zamania szczki i straci kilka
zbw. Jego przyjaciele odwieli go do orodka Rodziny Corleone w Long Beach. Nastpnej
nocy ten kapitan policji zosta zastrzelony, a Michael Corleone znikn. Bez ladu. My mamy
swoje kontakty, swoich informatorw. Kady wskazuje palcem na Michaela Corleone, ale nie
mamy dowodw dla sdu. Kelner, ktry by wiadkiem zabjstwa, nie rozpoznaje Mikea na
zdjciu, ale moe rozpozna go osobicie. Mamy take kierowc Sollozza, ktry nie chce
gada, ale moemy skoni go do mwienia, jeeli dostaniemy Michaela Corleone w nasze
rce. Dlatego szukaj go wszyscy nasi ludzie i szuka go FBI. Do tej pory nie mielimy
szczcia, wic pomylelimy, e moe pani da nam jakie wskazwki.
Kay odpara zimno:
Nie wierz w ani jedno sowo. Jednake zrobio jej si troch sabo, wiedziaa
bowiem, e wzmianka o zamaniu Mikeowi szczki musi by prawd. Co nie znaczy, e
Mike przez to popeniby morderstwo.
Da nam pani zna, gdyby Mike skontaktowa si z pani? zapyta Phillips.
Kay potrzsna gow. Drugi detektyw, Siriani, powiedzia szorstko:
Wiadomo nam, ecie yli ze sob. Mamy meldunki hotelowe i wiadkw. Gdybymy
pozwolili, eby ta wiadomo przedostaa si do gazet, pani ojcu i matce byoby do
nieprzyjemnie. Takim naprawd porzdnym ludziom jak oni nie spodobaoby si, e crka
yje z gangsterem. Jeeli pani nie wypiewa wszystkiego w tej chwili, zawoam tu pani
starego i wygarn mu to prosto z mostu.
Kay spojrzaa na niego ze zdumieniem. Potem wstaa, podesza do drzwi gabinetu i
otworzya je. Zobaczya ojca stojcego przy oknie w saloniku i posysajcego fajk. Zawoaa:
Tatusiu, moesz przyj do nas?
Obrci si, umiechn do niej i ruszy do gabinetu. Wszedszy, obj crk, popatrzy na
detektyww i rzek:
Sucham panw.
Kiedy nie odpowiedzieli, Kay rzeka chodno do Sirianiego:
Niech pan mu to wygarnie prosto z mostu.
Siriani zarumieni si.
Prosz pana, mwi to panu dla dobra crki. Zwizaa si z pewnym obuzem, ktry,
jak mamy powody przypuszcza, dopuci si morderstwa oficera policji. Wanie mwi
crce, e moe si narazi na powane przykroci, jeeli nie bdzie z nami wspdziaaa. Ale
ona wida nie zdaje sobie sprawy, jaka to powana sprawa. Moe pan mgby z ni pomwi.
To cakowicie niewiarygodne stwierdzi uprzejmie pan Adams.
Siriani zesztywnia.
Paska crka i Michael Corleone chodzili ze sob przez rok z gr. Nocowali w
hotelach zameldowani jako m i ona. Michael Corleone jest poszukiwany pod zarzutem
zamordowania oficera policji. Paska crka odmawia udzielenia jakichkolwiek informacji,
ktre mogyby nam dopomc. To s fakty. Moe pan je nazwa niewiarygodnymi, ale ja
mog to wszystko udowodni.
Nie wtpi w paskie sowa odrzek agodnie pan Adams. Za niewiarygodne
uwaam to, eby moja crka moga by w powanych tarapatach. Chyba e pan daje do
zrozumienia, i jest... tu na jego twarzy pojawi si wyraz uczonego zastanowienia tym, co
bodaje nazywa si laleczk gangstera.
Kay spojrzaa na ojca. Czua, e artuje na swj profesorski sposb i zdumiaa si, e
moe traktowa ca spraw tak lekko. Pan Adams stwierdzi stanowczo:
Jednake bdcie panowie pewni, e gdyby ten mody czowiek pokaza si tutaj,
natychmiast zamelduj wadzom o jego obecnoci. Tak samo moja crka. A teraz zechc
panowie wybaczy, obiad nam stygnie.
Odprowadzi obu mczyzn do wyjcia z ca kurtuazj i zamkn za nimi drzwi
delikatnie, ale ze stanowczoci. Uj Kay pod rk i poprowadzi j do kuchni na tyach
domu.
Chod, moja droga. Mama czeka na nas z obiadem.
Kiedy wchodzili do kuchni, Kay pakaa cicho z ulgi i ze wzruszenia t ufn czuoci
ojca. W kuchni matka nie zwrcia uwagi na jej zy i Kay domylia si, e ojciec musia jej
powiedzie o dwch detektywach. Usiada na swoim miejscu, a matka w milczeniu podaa jej
jedzenie. Kiedy wszyscy troje usadowili si przy stole, ojciec odmwi modlitw ze
spuszczon gow.
Pani Adams bya nisk, tg kobiet, zawsze starannie ubran i uczesan. Kay nigdy jej
nie widziaa zaniedbanej. Matka te nie interesowaa si ni zbytnio, trzymaa j z daleka od
siebie. I teraz rwnie tak byo.
Kay, przesta tak dramatyzowa. Jestem pewna, e to wiele haasu o nic. Bd co bd,
ten chopiec chodzi do Dartmouth, adn miar nie mg by wmieszany w co tak
obrzydliwego.
Kay podniosa wzrok ze zdumieniem.
Skd wiedziaa, e Mike chodzi do Dartmouth?
Matka odpowiedziaa z wyrozumiaoci:
Wy, modzi, jestecie tacy tajemniczy, wydaje wam si, ecie tacy sprytni.
Wiedzielimy o nim przez cay czas, ale oczywicie nie moglimy porusza tej sprawy,
dopki sama tego nie zrobia.
Ale skd wiedzielicie? spytaa Kay. Nie moga spojrze ojcu w oczy teraz, gdy
wiedzia, e ona i Mike sypiali ze sob. Nie spostrzega wic umiechu na jego twarzy, kiedy
odrzek:
Otwieralimy twoje listy, rzecz jasna.
Kay bya przeraona i rozgniewana. Teraz ju moga spojrze mu w oczy. To, co uczyni,
byo bardziej zawstydzajce od jej grzechu. Nigdy by go o to nie posdzia.
Tato, chyba tego nie robie, to niemoliwe.
Pan Adams umiechn si do niej.
Rozwaaem, co jest wikszym grzechem: czy otwieranie twoich listw, czy
pozostawanie w niewiadomoci co do ryzyka, na ktre mogo by naraone moje jedyne
dziecko. Wybr by prosty i uczciwy.
Pani Adams powiedziaa midzy jednym a drugim ksem gotowanej kury:
Ostatecznie, moja droga, jeste strasznie naiwna jak na swj wiek. Musielimy
wiedzie. A nigdy o nim nie mwia.
Po raz pierwszy Kay bya rada, e Michael nie bywa czuy w swoich listach. Bya rada,
e rodzice nie czytali niektrych jej listw.
Nigdy wam o nim nie mwiam, bo mylaam, e bylibycie przeraeni jego rodzin.
I bylimy powiedzia wesoo pan Adams. No wic, czy Michael kontaktowa si z
tob?
Kay potrzsna gow.
Nie wierz, eby by winien czegokolwiek.
Spostrzega, e rodzice wymienili nad stoem spojrzenia. Potem pan Adams odezwa si
agodnie:
Jeeli nie jest winien, a znikn, to moe zdarzyo mu si co innego.
W pierwszej chwili Kay nie zrozumiaa. Potem wstaa od stou i pobiega do swego
pokoju.

W trzy dni pniej Kay Adams wysiada z takswki przed orodkiem Corleone w Long
Beach. Przedtem zatelefonowaa i oczekiwano jej. U wejcia przyj j Tom Hagen i bya
zawiedziona, e to on. Wiedziaa, e nic jej nie powie.
W salonie poczstowa j drinkiem. Widziaa paru innych mczyzn krcych po domu,
ale Sonnyego nie byo. Spytaa Toma Hagena wprost:
Czy pan wie, gdzie jest Mike? Czy pan wie, jak mog si z nim skontaktowa?
Hagen wyjani uprzejmie:
Wiadomo nam, e wszystko jest z nim w porzdku, ale nie wiemy, gdzie przebywa w
tej chwili. Kiedy dowiedzia si o zastrzeleniu tego kapitana, zlk si, e mog go o to
oskary. Wic postanowi po prostu znikn. Powiedzia mi, e skontaktuje si z nami za
par miesicy.
Byo to kamliwe, ale przynajmniej przejrzyste; chcia jej da przynajmniej tyle.
Czy ten kapitan naprawd zama mu szczk? spytaa Kay.
Obawiam si, e to prawda odrzek Tom. Ale Mike nigdy nie by mciwy. Jestem
pewien, e to nie miao nic wsplnego z tym, co si stao.
Kay otworzya torebk i wyja z niej list.
Dorczy pan mu to, jeeli si z panem skontaktuje?
Hagen potrzsn gow.
Gdybym przyj ten list, a pani powiedziaa w sdzie, e go przyjem, mogoby to by
zinterpretowane w ten sposb, e byo mi wiadome miejsce pobytu Mikea. Dlaczego pani
troch nie poczeka? Jestem pewien, e Mike nawie kontakt.
Dokoczya drinka i wstaa, by si poegna. Hagen odprowadzi j do hallu, ale kiedy
otworzy drzwi, wesza z zewntrz jaka kobieta. Niska, tga, ubrana na czarno. Kay
rozpoznaa w niej matk Michaela. Wycigna rk i powiedziaa:
Dzie dobry pani.
Mae, czarne oczy kobiety wpatrzyy si w ni na chwil, po czym pomarszczona, sucha,
oliwkowa twarz rozjania si lekkim powitalnym umiechem, ktry by w jaki osobliwy
sposb prawdziwie przyjazny.
A, ty maa dziewczynka Mikeya poznaa j pani Corleone. Mwia z silnym woskim
akcentem, Kay ledwie moga j zrozumie. Ty co jada?
Kay odpowiedziaa, e nie, majc na myli, e nie chciaa nic je, ale pani Corleone
obrcia si gniewnie na Toma Hagena i naurgaa mu po wosku, mwic na zakoczenie:
Ty nawet nie da tej biednej dziewczynie kawy, ty disgrazia!
Wzia Kay za rk doni niespodziewanie ciep i jdrn i poprowadzia do kuchni.
Napij si kawy i zjedz co, potem kto ci odwiezie do domu. Taka mia dziewczyna
jak ty, ja nie chc, eby jechaa pocigiem.
Kazaa Kay usi i zacza si krzta po kuchni, rzuciwszy paszcz i kapelusz na
krzeso. W kilka sekund na stole pojawi si chleb, ser i salami, a na piecyku zaperkotaa
kawa. Kay odezwaa si niemiao:
Przyszam zapyta o Mikea, nie miaam od niego wiadomoci. Pan Hagen powiedzia,
e nikt nie wie, gdzie jest, ale e niedugo si odezwie.
Tylko tyle moemy powiedzie w tej chwili, mamo wtrci szybko Hagen. Pani
Corleone rzucia mu miadce, pogardliwe spojrzenie.
Bdziesz mi mwi, co robi? Mj m mi nie mwi, Boe, miej go w swej opiece.
Przeegnaa si.
Czy pan Corleone dobrze si czuje? spytaa Kay.
wietnie odrzeka pani Corleone. wietnie. Starzeje si, robi si lekkomylny, e
dopuszcza do czego takiego. Postukaa si lekcewaco w czoo. Nalaa kawy i zmusia
Kay do zjedzenia kawaka chleba z serem.
Kiedy wypiy kaw, pani Corleone uja do Kay w swoje niade donie. Przemwia
agodnie:
Mikey do ciebie nie napisze, nie bdziesz miaa wiadomoci od Mikeya. On si ukryje
dwa, trzy lata. Moe wicej, moe duo wicej. Ty wracaj do domu, do swojej rodziny,
znajd sobie jakiego miego chopca i wyjd za m.
Kay wyja z torebki list.
Zechce pani przesa mu to?
Starsza pani wzia list i poklepaa j po policzku.
Jasne, jasne. Hagen chcia zaprotestowa, ale krzykna na po wosku. Potem
odprowadzia Kay do drzwi. Tam pocaowaa j szybko w policzek i rzeka: Ty zapomnij o
Mikeyu, on ju nie dla ciebie.
Na Kay czeka samochd z dwoma mczyznami na przednim siedzeniu. Odwieli j do
hotelu w Nowym Jorku, nie mwic przez ca drog ani sowa. Kay te si nie odzywaa.
Usiowaa oswoi si z faktem, e mczyzna, ktrego kochaa, popeni z zimn krwi
morderstwo. I e dowiedziaa si o tym z najbardziej wiarygodnego rda: od jego matki.
Rozdzia 16
Carlo Rizzi by zy na cay wiat. Kiedy weni si w Rodzin Corleone, odsunito go na
boczny tor, przydzielajc mu may interes bukmacherski na grnej wschodniej stronie
Manhattanu. Liczy na jeden z domw w orodku na Long Beach, wiedzia, e don moe
stamtd przenie rodziny swoich pracownikw, kiedy mu si podoba, i pewien by, e tak si
stanie, e bdzie wprowadzony we wszystko. Ale don nie traktowa tego tak, jak naleao.
Wielki don myla szyderczo. Stary Kotun, ktrego rewolwerowcy przydybali na ulicy
niczym jakiego gupiego, drobnego chuligana. Mia nadziej, e stary dra wykorkuje.
Sonny by niegdy jego kumplem i gdyby zosta gow Rodziny, moe daby mu szans,
dopuci do interesw.
Obserwowa on nalewajc mu kaw. Rany boskie, jak ona si zaniedbaa! Po piciu
miesicach maestwa ju zaczyna ty, poza tym, e bya w ciy. Te wszystkie Woszki na
wschodzie to naprawd makaroniarskie baby.
Wycign rk i pomaca mikki, rozoysty poladek Connie. Umiechna si do
niego, a on powiedzia wzgardliwie:
Masz wiksze szynki ni maciora.
Sprawi mu przyjemno wyraz rozalenia na jej twarzy, zy napywajce do oczu. Moe
sobie by crk Wielkiego Dona, ale teraz jest jego on, jest jego wasnoci i moe j
traktowa jak chce. Dawao mu poczucie siy to, e kto z Corleonew jest jego podnkiem.
Od pocztku wzi si do niej jak naley. Usiowaa zatrzyma dla siebie torebk z
pieninymi podarkami, wobec czego adnie podbi jej oko i zabra fors. I nigdy jej nie
powiedzia, co z ni zrobi. To mogo naprawd spowodowa pewne kopoty. Jeszcze teraz
czu odrobin wyrzutw sumienia, Chryste Panie, wypaskudzi prawie pitnacie patykw na
wycigi i cizie z kabaretw.
Czu, e Connie przypatruje mu si z tyu, wic napi muskuy, sigajc po pmisek
sodkich bueczek stojcy po drugiej stronie stou. Wanie pochon jajka na szynce, ale by
rosym mczyzn i potrzebowa obfitego niadania. By zadowolony z obrazu, jaki
przedstawia sob oczom ony. Nie jaki tam zwyky, ciemnowosy, makaroniarski mulek,
ale krtko ostrzyony blondyn o potnych, poronitych zotymi woskami przedramionach,
szerokich barach i wskiej talii. I wiedzia, e jest fizycznie silniejszy od tych wszystkich tak
zwanych twardych goci, pracujcych dla Rodziny. Takich jak Clemenza, Tessio, Rocco
Lampone i ten Paulie Gatto, ktrego kto rbn. Zastanowi si, co to bya za historia. Potem
z jakiej przyczyny pomyla o Sonnym. W pojedynk daby mu rad, chocia Sonny by
troch wyszy i troch ciszy. Natomiast przestraszaa go opinia o Sonnym, chocia sam
nigdy nie widzia go innym ni wesoym i rozdowcipkowanym. Tak, Sonny by jego
kumplem. Moe, jak starego dona nie bdzie, co si rozkrci.
Marudzi nad kaw. Nie cierpia tego mieszkania. By przyzwyczajony do wikszych
pomieszcze na zachodzie, a za chwil mia jecha na drugi koniec miasta do swego kantoru
bukmacherskiego, by pokierowa akcj poudniow. Bya niedziela, najruchliwszy dzie
tygodnia; baseball ju szed i finay koszykwki, a zaczynay si wieczorne wycigi
kusakw. Stopniowo uprzytomni sobie, e Connie krzta si za nim, i obrci gow, by na
ni popatrze.
Wanie si ubieraa wedug tej nowojorskiej makaroniarskiej mody, ktrej nie znosi.
Jedwabna sukienka w kwiaty, z paskiem, krzykliwa bransoletka i kolczyki, marszczone
rkawy. Wygldaa o dwadziecia lat starzej.
Gdzie si wybierasz, u diaba? zapyta.
Do ojca na Long Beach odpowiedziaa mu zimno. Jeszcze nie moe wsta z ka i
potrzebuje towarzystwa.
Carlo si zaciekawi.
Czy Sonny dalej kieruje ca imprez?
Connie spojrzaa na niego agodnie.
Jak imprez?
Rozzoci si.
Ty makaroniarska dziwko, nie gadaj tak do mnie, bo ci wytuk z brzucha tego bachora!
Przestraszya si i to go rozwcieczyo jeszcze bardziej. Zerwa si z krzesa i trzasn j
w twarz, pozostawiajc na niej czerwon prg. Z precyzj uderzy j jeszcze trzy razy.
Spostrzeg, e rozcita grna warga krwawi i obrzmiewa. To go pohamowao. Nie chcia
zostawia ladw. Connie pobiega do sypialni, zatrzasna drzwi i usysza klucz przekrcany
w zamku. Rozemia si i wrci do kawy.
Pali papierosy, dopki nie przysza pora si ubra. Zapuka do sypialni i rzek:
Otwrz drzwi, zanim je wkopi do rodka. Nie byo odpowiedzi. Jazda, musz si
ubra krzykn. Usysza, e Connie wstaje z ka i podchodzi do drzwi, a potem klucz
przekrci si w zamku. Kiedy wszed, bya obrcona do niego plecami, wrcia do ka i
pooya si twarz do ciany.
Ubra si szybko, a potem spostrzeg, e Connie jest w dessous. Chcia, eby pojechaa do
ojca, mia nadziej, e przywiezie jakie wiadomoci.
No i co? Par klapsw odbiera ci ca energi? Bya leniw niechluj.
Nie chc jecha. Jej gos by zapakany, sowa bekotliwie wymawiane. Niecierpliwie
wycign rk i obrci j twarz do siebie. Wtedy zobaczy, dlaczego nie chce jecha, i
pomyla, e to moe i lepiej.
Musia uderzy j mocniej ni sdzi. Lewy policzek miaa napuchnity, rozcita grna
warga rozda si groteskowo i zbielaa pod nosem.
Okay powiedzia ale ja wrc do domu pno. Niedziela to mj pracowity dzie.
Wyszed z domu i znalaz na samochodzie mandat parkingowy, zielony,
pitnastodolarowy. Wsadzi go do przegrdki na przedzie razem ze stosikiem innych. By w
dobrym humorze. Przetrzepanie tej rozpaskudzonej pindzi zawsze wprawiao go w dobry
nastrj. Rozpraszao troch poczucie rozczarowania, e Corleoneowie tak le go traktuj.
Kiedy pierwszy raz zostawi na niej lad, by tym troch zaniepokojony. Pojechaa prosto
do Long Beach poskary si matce i ojcu i pokaza im podbite oko. Naprawd si
zaniepokoi. Ale kiedy wrcia, bya zaskakujco potulna ulega woska oneczka. Przez
nastpne trzy tygodnie pilnowa si, eby by idealnym mem, traktowa j dobrze pod
kadym wzgldem, by dla niej kochajcy i miy, posuwa j codziennie rano i wieczorem. W
kocu powiedziaa mu, co zaszo, poniewa mylaa, e wicej si tak nie zachowa.
Jej rodzice okazali chodny brak wspczucia i osobliwe rozbawienie. Matka aowaa jej
troch i nawet poprosia ojca, eby porozmawia z Carlem Rizzim. Ojciec odmwi.
Jest moj crk powiedzia ale teraz naley do ma. A on zna swoje obowizki.
Nawet krl woski nie mia si miesza do stosunkw midzy mem a on. Wracaj do
domu i naucz si tak postpowa, eby ci nie bi.
Connie z gniewem zapytaa ojca:
A ty kiedy uderzye swoj on? Bya jego ulubienic i moga przemawia tak
zuchwale. Wyjani jej:
Nigdy nie daa mi powodu, eby j bi. A matka kiwna gow i umiechna si.
Connie opowiedziaa im, jak jej m zabra pienidze ze lubnych prezentw i nigdy nie
wyjawi, co z nimi zrobi. Na to ojciec wzruszy ramionami i rzek:
Postpibym tak samo, gdyby moja ona bya tak zarozumiaa jak ty.
Wrcia wic wtedy do domu troch oszoomiona, troch wystraszona. Zawsze bya
ulubienic ojca i nie moga poj jego chodu.
Jednake don nie by taki nieczuy, jak udawa. Zbada spraw i dowiedzia si, co Carlo
Rizzi zrobi z pienidzmi ze lubnych prezentw. Do kantoru bukmacherskiego Carla Rizzi
przydzieli ludzi, ktrzy mieli donosi Hagenowi o wszystkim, co Rizzi tam robi. Ale don nie
mg interweniowa. Jake mona oczekiwa, eby kto spenia mowskie obowizki
wobec ony, ktrej rodziny si boi? Byaby to niemoliwa sytuacja i nie mia si wtrca. A
potem, kiedy Connie zasza w ci, nabra przekonania, e powzi mdr decyzj, i uzna,
e nie moe interweniowa, aczkolwiek Connie skarya si matce na dalsze pobicia, matka
za w kocu przeja si tak dalece, e wspomniaa o tym donowi. Connie nawet napomkna,
e moe zechcie rozwodu. Po raz pierwszy w jej yciu rozgniewa si na ni.
On jest ojcem twojego dziecka. Do czego moe doj na tym wiecie, jeeli nie bdzie
miao ojca? powiedzia Connie.
Dowiedziawszy si tego wszystkiego, Carlo Rizzi nabra pewnoci siebie. By absolutnie
bezpieczny. Przechwala si nawet swoim dwm pisarzom w kantorze, Sallyemu Ragsowi
i Coachowi, jak to bierze do galopu on, kiedy si robi bezczelna, i widzia ich miny pene
respektu, e ma odwag poturbowa crk wielkiego dona Corleone.
Rizzi nie czuby si taki bezpieczny, gdyby wiedzia, e kiedy Sonny Corleone usysza o
tym biciu, wpad w mordercz wcieko, i pohamowa go tylko najsurowszy i najbardziej
stanowczy rozkaz samego dona rozkaz, ktrego nawet Sonny nie powayby si nie
usucha. Dlatego wanie Sonny unika Rizziego, nie ufajc sobie, e zdoa si opanowa.
Tak wic Carlo Rizzi, czujc si absolutnie bezpiecznie owego piknego niedzielnego
poranka, pojecha przez miasto Dziewidziesit Szst Ulic na East Side. Nie widzia
samochodu Sonnyego, ktry nadjeda z przeciwnego kierunku ku jego domowi.

Sonny Corleone opuci bezpieczne schronienie w orodku i spdzi noc w miecie z
Lucy Mancini. Wracajc teraz do domu jecha z czterema gorylami dwoma przed nim i
dwoma z tyu. Nie potrzebowa mie obstawy obok siebie, mg sam sobie poradzi z
bezporednim atakiem. Jego ludzie jedzili swoimi wozami i mieli kwatery po obu stronach
mieszkania Lucy. Odwiedzanie jej byo bezpieczne, jeeli tylko nie robi tego za czsto.
Jednake, bdc ju w miecie, pomyla, e podjedzie po swoj siostr, Connie, i zabierze j
na Long Beach. Wiedzia, e Carlo bdzie teraz pracowa w swoim kantorze, a ten ndzny
dra nie chcia kupi jej samochodu. Wobec tego on sam podwiezie siostr.
Zaczeka, a jadcy przed nim dwaj ludzie weszli do budynku, po czym ruszy za nimi.
Widzia, e dwaj jadcy w tyle zatrzymali si za jego wozem i wysiedli, by obserwowa ulic.
Sam mia oczy otwarte. Istniaa jedna szansa na milion, aby przeciwnicy wiedzieli, e jest w
miecie, ale by zawsze ostrony. Nauczy si tego podczas wojny w latach trzydziestych.
Nigdy nie uywa wind. Byy miertelnymi puapkami. Wdrapa si szybko po schodach
do mieszkania Connie. Zapuka do jej drzwi. Zauway odjedajcy samochd Carla i
wiedzia, e bdzie sama. Nie byo odpowiedzi. Zapuka powtrnie i wtedy usysza gos
siostry, wystraszony, niepewny, pytajcy:
Kto tam?
Strach w jej gosie oszoomi go. Jego siostrzyczka zawsze bya zuchwaa, zaczepna,
twarda jak nikt inny w rodzinie. Co jej si stao, u diaba? Odrzek:
Sonny.
Zasuwa wewntrz szczkna, drzwi si otwary i Connie pada mu w ramiona,
szlochajc. By tak zaskoczony, e sta bez ruchu. Potem odsun j od siebie, zobaczy jej
opuchnit twarz i zrozumia, co zaszo.
Oderwa si od niej, chcia zbiec po schodach i goni jej ma. Zawrzaa w nim
wcieko, wykrzywiajc mu twarz. Connie to spostrzega i przywara do, nie puszczajc
go, zmuszajc, by wszed do mieszkania. Pakaa teraz z przeraenia. Znaa porywczo
starszego brata i baa si jej. Z tej przyczyny nigdy nie skarya mu si na Carla. Zmusia go
do wejcia razem z ni do rodka.
To bya moja wina mwia. Zaczam ktni i chciaam go uderzy, wic mnie zbi.
Naprawd nie chcia uderzy mnie tak mocno. Sama si podstawiam.
Pyzata, kupidynowa twarz Sonnyego bya opanowana.
Pojedziesz dzi zobaczy si ze starym?
Nie odpowiedziaa, wic doda:
Mylaem, e si wybierasz, wic wpadem, eby ci podrzuci. I tak byem w miecie.
Potrzsna gow.
Nie chc, eby mnie widzia w takim stanie. Pojad w przyszym tygodniu.
Okay odrzek Sonny. Podnis suchawk jej kuchennego telefonu i wykrci numer.
Wezw doktora, eby ci obejrza i opatrzy. W twoim stanie musisz by ostrona. Ile jest
jeszcze miesicy do porodu?
Dwa. Prosz ci, Sonny, tylko nic nie rb. Prosz ci.
Sonny rozemia si. Twarz mia okrutn i napit, gdy odpowiedzia:
Nie martw si, nie zrobi twojego dziecka sierot przed urodzeniem.
Wyszed z mieszkania, pocaowawszy j lekko w nieuszkodzony policzek.

Na Wschodniej Sto Dwunastej Ulicy dugi podwjny rzd samochodw sta przed
sklepem ze sodyczami, w ktrym mieci si kantor bukmacherski Carla Rizzi. Na chodniku
przed sklepem ojcowie grali w pik z maymi dziemi, ktre zabrali na porann niedzieln
przejadk, aby im towarzyszyy, gdy bd robili zakady. Kiedy zobaczyli, e zajeda
Carlo Rizzi, przerwali zabaw i kupili dzieciom lody, eby siedziay spokojnie. Nastpnie
wzili si do studiowania gazet podajcych nazwiska miotaczy w druynach baseballowych,
usiujc wybra zwycizcw na ten dzie.
Carlo wszed do duego pokoju na tyach sklepu. Jego dwaj pisarze niski, ylasty
mczyzna nazwiskiem Sally Rags i masywny, krzepki facet nazwiskiem Coach czekali ju
na rozpoczcie akcji. Mieli przed sob wielkie poliniowane bloki, gotowe do wpisywania
zakadw. Na drewnianym stojaku bya tablica z wypisanymi kred nazwami szesnastu
ligowych druyn baseballowych, zestawionymi po dwie, aby uwidoczni, kto gra przeciwko
komu. Przy kadej parze by zakrelony kwadrat, w ktry miano wpisywa stawki. Carlo
zapyta Coacha:
Czy telefon sklepowy jest dzisiaj na podsuchu?
Coach potrzsn gow.
Podsuch jest dalej wyczony.
Carlo podszed do aparatu ciennego i wykrci numer. Sally Rags i Coach obserwowali
go ze spokojem, gdy zapisywa kolumn stawki na wszystkie rozgrywki baseballowe w
tym dniu. Obserwowali go, kiedy odwiesi suchawk, podszed do tablicy i powpisywa
liczby przy kadej rozgrywce. Chocia Carlo o tym nie wiedzia, otrzymali ju przedtem owe
dane i kontrolowali jego robot. W pierwszym tygodniu pracy Carlo popeni ten bd, e
przenis stawki na tablic i tym sposobem stworzy redni, marzenie wszystkich
hazardzistw. To znaczy, e stawiajc u niego, a potem przeciwko tej samej druynie u
innego bukmachera, grajcy nie mg przegra. Straci mg tylko kantor Carla. Ten bd
spowodowa dla niego strat szeciu tysicy dolarw w owym tygodniu i potwierdzi ocen
dona co do zicia. Don wtedy da polecenie kontrolowania caej roboty Carla.
Normalnie wysoko postawieni czonkowie Rodziny Corleone nie troszczyli si nigdy o
takie techniczne szczegy. Na ich szczeblu istniaa co najmniej piciostopniowa struktura.
Poniewa jednak uywano kantoru jako terenu prbnego ich zicia, zosta on poddany
bezporedniemu nadzorowi Toma Hagena, ktremu codziennie posyano sprawozdania.
Teraz, po wywieszeniu danych, gracze cisnli si do pokoju za sklepem, aby notowa
stawki na gazetach obok rozgrywek podanych tam wraz z prawdopodobnymi miotaczami.
Niektrzy, przypatrujc si tablicy, trzymali swoje mae dzieci za rce. Jeden, ktry porobi
due zakady, spojrza na dziewczynk, ktr trzyma za rk, i zapyta artobliwie:
Kogo dzi wolisz kochanie, Gigantw czy Piratw?
Maa, zafascynowana tymi barwnymi nazwami, spytaa:
A czy Giganci s mocniejsi od Piratw?
Ojciec rozemia si.
Przed dwoma pisarzami zacza si tworzy kolejka. Kiedy ktry z nich wypeni
arkusz, oddziera go, owija we otrzymane pienidze i podawa Carlowi. Carlo wychodzi
tylnymi drzwiami i udawa si na gr, do mieszkania zajmowanego przez rodzin waciciela
sklepu. Przetelefonowywa zakady do swojej centrali i wkada pienidze do maego
ciennego sejfu ukrytego za przedueniem kotary okiennej. Potem schodzi z powrotem do
sklepu, uprzednio spaliwszy arkusz z zakadami i spukawszy popi w ubikacji.
adna z niedzielnych rozgrywek nie zaczynaa si przed drug po poudniu ze wzgldu na
purytaskie przepisy, tote po pierwszym tumie grajcych, ojcw rodzin, ktrzy musieli
porobi zakady i pdzi do domu, aby zabra swoich bliskich na pla, napywa cienki
strumyk kawalerw bd tych zatwardziaych, ktrzy skazywali swoje rodziny na spdzanie
niedziel w dusznych miejskich mieszkaniach. Nieonaci gracze byli najwikszymi
hazardzistami, stawiali wicej i wracali okoo czwartej, by znowu postawi na powtrne
rozgrywki midzy tymi samymi druynami. Oni to wanie wypeniali Carlowi cae niedziele
dodatkow robot, aczkolwiek i niektrzy onaci mczyni wpadali z play, aby sprbowa
powetowa sobie straty.
Okoo wp do drugiej zakady topniay na tyle, e Carlo i Sally Rags mogli wyj na
dwr, usi na schodkach przed cukierni i troch odetchn wieym powietrzem.
Przypatrywali si dzieciom grajcym w pik. Przejecha wz policyjny. Nie zwrcili na
niego uwagi. Ten kantor mia bardzo mocn ochron w komisariacie i nie mg by ruszony
na szczeblu lokalnym. Obawa musiaaby zosta zarzdzona u samej gry, a nawet i wtedy
przyszoby w por ostrzeenie.
Coach wyszed i zasiad obok nich. Chwil gawdzili o baseballu i kobietach. Carlo
powiedzia ze miechem:
Musiaem dzi znowu przetrzepa on, pokaza jej, kto jest jej panem.
Coach zauway od niechcenia:
Ju chyba jest niele wzdta, co?
Ech, tylko j przetrzepaem par razy po twarzy odrzek Carlo. Nic zego jej nie
zrobiem. Zamyli si na chwil. Zdaje jej si, e moe mn rzdzi, a ja na to nie id.
Jeszcze kilku grajcych ocigao si gawdzc, rozmawiajc o baseballu, niektrzy
siedzieli na schodkach nad obydwoma pisarzami i Carlem. Nagle dzieci grajce w pik na
ulicy rozbiegy si. Z przecznicy wyjecha z warkotem samochd i stan przed cukierni.
Zatrzyma si tak raptownie, e rozleg si pisk opon, a zanim stan, zza kierownicy
wyskoczy mczyzna tak szybko, e wszyscy znieruchomieli sparaliowani. Mczyzn tym
by Sonny Corleone.
Jego pyzata, kupidynowata twarz z grubymi wygitymi wargami bya straszn mask
furii. W uamku sekundy by ju przy schodkach i zapa Carla Rizzi za gardo. Odcign go
od pozostaych, usiujc wywlec na jezdni, ale Carlo oplt muskularne ramiona wokoo
elaznej porczy i uczepi si jej. Kuli si, usiujc schowa gow i twarz w zagicie ramion.
Jego koszula rozdara si w rce Sonnyego.
To, co nastpio potem, byo przeraajce. Sonny zacz grzmoci piciami skulonego
Carla, klnc go chrapliwym, zdawionym z wciekoci gosem. Carlo, pomimo swej
ogromnej siy fizycznej, nie stawia oporu, nie woa o lito ani nie protestowa. Coach i
Sally Rags nie mieli si wtrci. Myleli, e Sonny zamierza zabi swego szwagra, i nie
mieli ochoty podzieli jego losu. Dzieci grajce w pik zgromadziy si, by skl kierowc,
ktry je rozproszy, ale teraz przypatryway si z penym respektu zaciekawieniem. Byy to
twarde dzieciaki, ale widok rozwcieczonego Sonnyego uciszy je. Tymczasem drugi
samochd podjecha pod wz Sonnyego i wyskoczyli z niego dwaj goryle. Kiedy zobaczyli,
co si wici, oni te nie mieli si wtrci. Stali czujni, gotowi ochroni szefa, gdyby ktry
z widzw by na tyle gupi, by sprbowa pomc Carlowi.
Tym, co uczynio w widok tak obrzydliwym, bya cakowita ulego Carla, ale moe
wanie ona uratowaa mu ycie. Trzyma si rkami elaznej porczy, tak e Sonny nie mg
wywlec go na jezdni, i mimo najwyraniej rwnej siy nadal uchyla si od walki. Pozwala,
by grad ciosw spada mu na nieosonit gow i szyj, dopki wcieko Sonnyego nie
opada. W kocu, dyszc ciko, Sonny popatrzy na niego i powiedzia:
Ty parszywy draniu, jak jeszcze raz uderzysz moj siostr, to ci zabij.
Te sowa rozadoway napicie. Bo oczywicie, gdyby Sonny zamierza go zabi, nie
wypowiedziaby nigdy takiej groby. Wyrzek j w poczuciu zawodu, bo nie mg jej
wykona. Carlo nie chcia spojrze na Sonnyego. Nadal mia gow opuszczon, a rce i
ramiona wczepione w elazn porcz. Pozosta tak, dopki wz nie odjecha z warkotem;
usysza, e Coach mwi dziwnie ojcowskim gosem:
Okay, Carlo, chod do sklepu. Zejdmy im z oczu.
Dopiero wtedy Carlo odway si dwign ze swej skulonej pozycji przy kamiennych
schodkach i puci porcz. Wstajc spostrzeg, e dzieciaki patrz na niego z osupiaymi,
penymi obrzydzenia minami ludzi, ktrzy byli wiadkami ponienia innego czowieka. By
troch otumaniony, ale bardziej na skutek szoku, dzikiego strachu, ktry porazi jego ciao;
nie ponis wikszego szwanku pomimo gradu cikich ciosw. Pozwoli Coachowi
poprowadzi si pod rk do pokoju na tyach sklepu, gdzie ten oboy mu lodem twarz
chocia nie bya pokaleczona i nie krwawia, obrzmiaa od puchncych stucze. Strach
ustpowa ju, a doznane upokorzenie przyprawio Carla o mdoci, tak e musia
zwymiotowa. Coach przytrzyma mu gow nad zlewem, podpierajc go jak pijanego, a
potem pomg mu wej na gr do mieszkania i uoy go w jednym z pokojw. Carlo w
ogle nie zauway, e Sally Rags znikn.
Sally Rags poszed do Trzeciej Alei i zatelefonowa do Rocca Lampone, aeby donie
mu, co si stao. Rocco przyj t wiadomo spokojnie i z kolei zadzwoni do caporegimea
Petea Clemenzy. Clemenza stkn i zawoa:
O Jezu, ten cholerny Sonny i jego wybryki! ale przedtem roztropnie nacisn palcem
wideki, tak e Rocco nie usysza jego komentarza.
Clemenza zadzwoni do domu w Long Beach i poprosi Hagena. Hagen milcza przez
chwil, po czym powiedzia:
Polij, jak moesz najprdzej paru ludzi i kilka samochodw na szos do Long Beach,
na wypadek gdyby Sonny zosta zatrzymany przez duy ruch albo co mu si przydarzyo.
Kiedy si tak rozeli, w ogle nie wie, co robi. Moliwe, e niektrzy nasi przyjaciele po
przeciwnej stronie dowiedzieli si, e jest w miecie. Nigdy nie wiadomo.
Clemenza odrzek z powtpiewaniem:
Zanim pjd wysa kogo na szos, Sonny ju bdzie w domu. To si stosuje take do
Tattagliw.
Wiem odpar cierpliwie Hagen. Ale gdyby stao si co niezwykego, Sonny moe
by zatrzymany. Zrb, co w twojej mocy, Pete.
Clemenza niechtnie zadzwoni do Rocca Lampone, kaza mu wzi kilku ludzi i
samochody i kontrolowa drog do Long Beach. Sam poszed do swojego ukochanego
cadillaca i z trzema ludmi z plutonu stranikw, ktry obecnie obsadza jego dom, ruszy
przez most Atlantic Beach w stron Nowego Jorku.
Jeden z ludzi wasajcych si koo sklepu ze sodyczami, drobny gracz bdcy na licie
pacy Rodziny Tattagliw jako informator, zadzwoni do czowieka, ktry by cznikiem z
jego ludmi. Jednake Rodzina Tattagliw nie przygotowaa si jeszcze do wojny, a cznik
musia przenikn przez ca struktur zabezpiecze, nim wreszcie dotar do caporegimea,
ktry mia kontakt z szefem Tattagliw. W tym czasie Sonny Corleone wrci ju bezpiecznie
do orodka, do domu ojca w Long Beach, aby stawi czoo rodzicielskiemu gniewowi.
Rozdzia 17
Wojna 1947 roku midzy Rodzin Corleone a sprzymierzonymi przeciwko niej Picioma
Rodzinami okazaa si kosztowna dla obu stron. Skomplikowa j nacisk wywierany na
wszystkich przez policj celem rozwizania zagadki zamordowania kapitana McCluskeya.
Rzadko si zdarzao, eby funkcjonariusze operacyjni Komendy Policji ignorowali siy
polityczne ochraniajce hazard i nierzd, ale w tym przypadku politycy byli rwnie bezradni,
jak sztab generalny niesfornej, rabujcej armii, ktrej oficerowie liniowi odmawiaj
wykonywania rozkazw.
Ten brak ochrony nie zaszkodzi Rodzinie Corleone tak bardzo jak jej przeciwnikom.
Ugrupowanie Corleone czerpao wikszo swoich dochodw z hazardu i zostao szczeglnie
mocno uderzone w dziedzinie prowadzonych przez siebie gier liczbowych. Akwizytorzy,
ktrzy zbierali stawki, wpadali w policyjne sieci i zazwyczaj dostawali przyzwoite lanie przed
zapuszkowaniem. Nawet niektre banki zostay wytropione i zrewidowane, z cikimi
finansowymi stratami. Bankierzy, prawdziwi gocie kaliber.90, skaryli si caporegimeom,
ktrzy skadali ich skargi na stole narad rodzinnych. Jednake nie mona byo nic zrobi.
Bankierom nakazano zaprzesta dziaalnoci. Lokalnym murzyskim niezalenym
pozwolono przej operacje w Harlemie, terenie najbogatszym, gdzie dziaali w takim
rozproszeniu, e policji trudno byo ich przyszpili.
Po mierci kapitana McCluskeya w niektrych gazetach pojawiy si artykuy o jego
bliskich zwizkach z Sollozzem. Opublikowano dowody, e McCluskey na krtko przed
mierci otrzymywa due sumy w gotwce. Te historie podrzuci im Hagen, on te
dostarczy informacji. Komenda Policji nie chciaa potwierdzi tych rewelacji ani im
zaprzeczy, mimo to robiy swoje. Policja otrzymaa wiadomo za porednictwem
informatorw oraz funkcjonariuszy opacanych przez Rodzin, e McCluskey by
nieuczciwym policjantem. Nie dlatego, e bra pienidze lub zwyke apwki; to nie byo
obcieniem dla policjanta. Ale dlatego, e bra najbrudniejsze z brudnych pienidzy: z
morderstw i narkotykw. A wedug moralnoci policjantw byo to niewybaczalne.
Hagen rozumia, e policjant wierzy w prawo i ad w osobliwie naiwny sposb. Wierzy w
nie bardziej ni spoeczestwo, ktremu suy. Prawo i ad s bd co bd t magiczna si, z
ktrej czerpie on swoj wadz, indywidualn wadz, ktr ceni tak, jak prawie wszyscy
ludzie ceni indywidualn wadz. A mimo to zawsze tli si w nim niech do spoecznoci,
ktrej suy. Jest ona jednoczenie jego podopieczn i jego ofiar. Jako podopieczna jest
niewdziczna, skonna do obelg i wymagajca. Jako ofiara jest nieuchwytna i niebezpieczna,
pena przebiegoci. Gdy tylko kto znajdzie si w rkach policjanta, mechanizm spoeczny,
ktrego ten policjant broni, mobilizuje wszystkie rodki, aby go podstpnie pozbawi
zdobyczy. Takie kombinacje uprawiaj politycy. Sdziowie daj najgorszym obuzom
agodne wyroki z zawieszeniem. Gubernatorzy stanw i sam prezydent Stanw
Zjednoczonych udzielaj penego uaskawienia, jeeli szanowani adwokaci nie uzyskali
przedtem wyroku uniewinniajcego. Po jakim czasie policjant uczy si. Dlaczego nie miaby
inkasowa honorariw, ktre wypacaj te obuzy? Jest mu to bardziej potrzebne. Czemu jego
dzieci nie miayby chodzi do collegeu? Dlaczego jego ona nie ma robi zakupw w
droszych sklepach? Dlaczego on sam nie ma skorzysta ze soca podczas zimowego urlopu
na Florydzie? Bd co bd ryzykuje wasnym yciem, a to nie s arty.
Jednake zazwyczaj wstrzymuje si od przyjmowania brudnych apwek. Wemie
pienidze za przyzwolenie na operacje bukmachera. Wemie pienidze od czowieka, ktry
nie lubi mandatw za niewaciwe parkowanie czy przekroczenie szybkoci. Pozwoli za
pewnym wynagrodzeniem call girls i prostytutkom uprawia ich rzemioso. To s naturalne
ludzkie sabostki. Ale zazwyczaj nie wemie opaty od narkotykw, napadw z broni w
rku, gwatw, morderstw i innych podobnych wynaturze. W jego pojciu godz one w
samo jdro jego osobistej wadzy i nie mog by tolerowane.
Zamordowanie kapitana policji mona porwna do krlobjstwa. Jednake kiedy stao
si wiadome, e McCluskey zosta zabity, przebywajc w towarzystwie notorycznego
handlarza narkotykami, kiedy si dowiedziano, e by podejrzewany o spisek majcy na celu
morderstwo, dza zemsty policji zacza sabn. Poza tym trzeba byo przecie nadal
spaca dugi hipoteczne, raty za samochody, wyprawia dzieci w wiat. Bez dochodw z
listy policjant musia si boryka, by zwiza koniec z kocem. Nielicencjonowani
handlarze mogli zapewni pienidze co najwyej na drugie niadanie. apwki od
niewaciwego zaparkowania sprowadzay si do picio czy dziesiciocentwek. Niektrzy
bardziej przycinici zaczli nawet szantaowa podejrzanych (homoseksualistw, rabusiw i
awanturnikw) w komisariatach. W kocu starszyzna zmika. Podwyszono ceny i
pozwolono Rodzinom dziaa. I znowu inkasent komisariatu wystukiwa na maszynie list
opat z wyszczeglnieniem kadego czowieka przydzielonego do miejscowego komisariatu
oraz miesicznej doli. Jakie pozory spoecznego adu zostay przywrcone.

Uycie prywatnych detektyww do strzeenia pokoju dona Corleone w szpitalu byo
pomysem Hagena. Uzupeniali ich oczywicie o wiele groniejsi onierze z regimeu Tessia.
Ale Sonny nie zadowoli si nawet tym. W poowie lutego, kiedy dona mona byo ruszy bez
ryzyka, przewieziono go karetk do domu. Dom przerobiono tak, e sypialnia dona bya teraz
pokojem szpitalnym z caym wyposaeniem koniecznym na wypadek nagej potrzeby.
Specjalnie zwerbowane i sprawdzone pielgniarki zostay wynajte do opiekowania si
donem dwadziecia cztery godziny na dob, a doktor Kennedy zgodzi si za olbrzymie
honorarium zosta staym lekarzem w owym prywatnym szpitalu.
Sam orodek by nie do zdobycia. W pozostaych domach osadzono cyngli, a lokatorw
wyprawiono na wakacje do ojczystych wiosek we Woszech, pokrywajc wszystkie koszty.
Freddiego Corleone wysano do Las Vegas, eby przyszed do siebie, a oprcz tego
zbada grunt dla ewentualnych operacji Rodziny w luksusowym kompleksie hotelowo-
kasynowym, ktry tam wanie wyrasta. Las Vegas naleao do nadal neutralnego imperium
Zachodniego Wybrzea i don tego imperium zagwarantowa Freddiemu bezpieczestwo. Pi
nowojorskich Rodzin nie miao ochoty robi sobie nowych wrogw przez tropienie w Vegas
Freddiego Corleone. Miay one do kopotw na gowie w Nowym Jorku.
Doktor Kennedy zakaza wszelkich dyskusji o interesach w obecnoci dona. Ten edykt
kompletnie zlekcewaono. Don upar si, eby rada wojenna konferowaa w jego pokoju.
Sonny, Tom Hagen, Pete Clemenza i Tessio zebrali si tam pierwszego wieczora po jego
powrocie do domu.
Don Corleone by zanadto osabiony, by wiele mwi, ale pragn sucha i mc
korzysta z prawa weta. Kiedy wyjaniono, e Freddie zosta wysany do Las Vegas, aby
nauczy si prowadzenia kasyna gry, kiwn gow z aprobaty. Kiedy si dowiedzia, e
cyngle Corleonew zabili Bruna Tattagli, potrzsn gow i westchn. Ale najbardziej
strapia go wiadomo, e Michael zabi Sollozza i kapitana McCluskeya, i potem by
zmuszony ucieka na Sycyli. Usyszawszy to, da wszystkim znak, by wyszli, wic
kontynuowali konferencj w naronym pokoju, w ktrym miecia si biblioteka prawnicza.
Sonny Corleone rozsiad si w ogromnym fotelu za biurkiem.
Uwaam, e powinnimy oszczdza ojca przez par tygodni, pki doktor nie powie, e
moe zaj si interesami. Przerwa. Chciabym wszystko rozkrci, zanim przyjdzie do
siebie. Mamy zgod policji na dziaanie. Pierwsza rzecz, to gry liczbowe w Harlemie.
Tamtejsi czarni chopaczkowie mieli ju swoj uciech, teraz musimy im to odebra.
Spieprzyli nielicho ca robot, jak zwykle, kiedy si do czego bior. Masa ich agentw nie
wypacaa wygranych. Rozjedaj si cadillakami i ka graczom czeka na fors albo pac
im poow tego, co wygrali. Nie chc, eby ktrykolwiek agent wyglda dla graczy na
bogacza. Nie chc, eby si dobrze ubierali. Nie chc, eby jedzili nowymi wozami. Nie
chc, eby si wykrcali od wypaty wygrywajcym. I nie chc adnych dzikich w tym
interesie, wyrabiaj nam ze imi. Tom, wemy si zaraz do tego. Wszystko inne si uoy,
jak tylko dasz cynk, e droga wolna.
W Harlemie jest paru bardzo twardych goci zauway Hagen. Posmakowali duych
pienidzy. Nie bd chcieli wrci do pozycji agentw czy bankierw.
Sonny wzruszy ramionami.
Tylko podaj ich nazwiska Clemenzie. Ju jego rzecz, eby ich wyregulowa.
Clemenza zapewni Hagena:
aden problem.
Tessio by tym, ktry wysun najwaniejsz kwesti.
Jak ju przystpimy do operacji, Pi Rodzin zacznie swoje skoki. Uderz naszych
bankierw w Harlemie i naszych bukmacherw na East Side. Mog nawet sprbowa rozbi
te zakady odzieowe, ktre obsugujemy. Ta wojna bdzie kosztowaa mas pienidzy.
Moe tego nie zrobi odpar Sonny. Wiedz, e te ich zaraz uderzymy. Porobiem
sondae pokojowe i moe uda nam si wszystko zaatwi przez zapacenie odszkodowania za
tego chopaka Tattagliw.
Oni nie pal si do tych negocjacji powiedzia Hagen. W ostatnich paru miesicach
stracili kup forsy i obwiniaj nas za to. I susznie. Przypuszczam, e chc, ebymy zgodzili
si przystpi do handlu narkotykami, uy politycznych wpyww Rodziny. Innymi sowy,
propozycja Sollozza bez Sollozza. Ale nie porusz tego, dopki nie dadz nam w ko jak
akcj bojow. Wyobraaj sobie, e potem, kiedy nas zmikcz, wysuchamy propozycji co
do narkotykw.
adnego ukadu o narkotykach uci Sonny. Don powiedzia nie i bdzie nie,
dopki tego nie zmieni.
Hagen odrzek z oywieniem:
W takim razie stoimy wobec problemu taktycznego. Nasze pienidze s w obiegu.
Bukmacherka i gry liczbowe. Moemy oberwa. A Rodzina Tattagliw ma prostytucj, call
girls i zwizki dokerw. Jak, u diaba, mamy ich uderzy? Inne Rodziny co krc w
hazardzie. Ale wikszo zajmuje si przemysem budowlanym, lichwiarstwem,
kontrolowaniem zwizkw, uzyskiwaniem kontaktw rzdowych. Wycigaj duo z
wymusze i innych rzeczy, ktre uderzaj w niewinnych ludzi. Ich pienidze nie kr po
ulicach. Nocny lokal Tattagliw jest zanadto sawny, eby go tkn, to by narobio za duo
smrodu. A pki don jest wyczony z akcji, ich wpywy polityczne dorwnuj naszym. Wic
tutaj mamy prawdziwy problem.
To jest mj problem, Tom powiedzia Sonny. Ja znajd rozwizanie. Podtrzymaj
negocjacje i dalej zaatwiaj to drugie. Wrmy do interesw i zobaczymy, co bdzie. Wtedy
zaczniemy od tego punktu. Clemenza i Tessio maj do licha i troch onierzy, moemy
dorwna Piciu Rodzinom bro w bro, jeeli tak chc to zaatwi. Po prostu pjdziemy na
materace.
Nie byo trudnoci z wysadzeniem dzikich murzyskich bankierw z interesu. Policja
zostaa poinformowana i dobraa si do nich. Ze specjaln gorliwoci. W owym czasie
Murzyn nie mia moliwoci opacenia wyszego urzdnika policyjnego czy politycznego,
eby prowadzi takie operacje. Wynikao to bardziej z uprzedze rasowych i rasowej
nieufnoci ni z czegokolwiek innego. Ale Harlem zawsze uwaano za pomniejszy problem i
jego zaatwienie byo przewidywane.
Pi Rodzin uderzyo w niespodziewanym kierunku. Zostali zabici dwaj potni
przedstawiciele zawodowego zwizku odzieowego, ktrzy byli czonkami Rodziny
Corleone. A potem lichwiarzy Corleonew wyparto z nabrzey portowych, podobnie jak
bukmacherw Rodziny.
Lokalne oddziay zwizku zawodowego dokerw przeszy na stron Piciu Rodzin.
Bukmacherom Corleonew w caym miecie groono, by ich nakoni do zmiany
przynalenoci. Najwikszy bankier od gier liczbowych w Harlemie, stary przyjaciel i
sojusznik Rodziny Corleone, zosta brutalnie zamordowany. Nie byo ju wyboru. Sonny
rozkaza swoim caporegimeom i na materace.
Wynajto dwa mieszkania w miecie i wyposaono je w materace, na ktrych mieli
sypia cyngle, w lodwk z jedzeniem, w bro i amunicj. Clemenza obsadzi jedno
mieszkanie, a Tessio drugie. Bukmacherzy od gier liczbowych w Harlemie co do jednego
przeszli na stron wroga i chwilowo nie mona byo nic na to poradzi. Wszystko to
kosztowao Rodzin Corleone mas pienidzy, a wpywy byy bardzo niewielkie. Po kilku
miesicach inne rzeczy stay si oczywiste. Najwaniejsz byo to, e Rodzina Corleone si
przeliczya.
Byy po temu przyczyny. Poniewa don by jeszcze zbyt osabiony, aby odegra jak
rol, sia polityczna Rodziny zostaa w duej mierze nadwtlona. Poza tym ostatnie dziesi
lat pokoju powanie nadweryo walory bojowe obu caporegimew, Clemenzy i Tessia.
Clemenza by nadal sprawnym wykonawc wyrokw i administratorem, ale ju nie mia
energii ani modzieczej siy, aby dowodzi oddziaami. Tessio zmik z wiekiem i nie by ju
dostatecznie bezwzgldny. Tom Hagen, pomimo swoich uzdolnie, po prostu nie nadawa si
na consigliora w okresie wojennym. Jego gwn wad stanowio to, e nie by
Sycylijczykiem.
Sonny Corleone dostrzega te saboci w wojennej sytuacji Rodziny, ale nie mg
przedsiwzi adnych krokw, by temu zaradzi. Nie by donem, a tylko don mg zmieni
caporegimew i consigliora. A sam akt zmiany uczyniby sytuacj jeszcze bardziej
niebezpieczn, mg doprowadzi do jakiej zdrady. Z pocztku Sonny myla o prowadzeniu
akcji opniajcej, dopki don nie wydobrzaby dostatecznie, aby przej dowodzenie, ale z
uwagi na odstpstwo bankierw od gier i sterroryzowanie bukmacherw, pooenie Rodziny
stawao si niebezpieczne. Postanowi odparowa uderzenie.
Jednake zdecydowa si zada cios w samo serce wroga. Zaplanowa egzekucj gw
Piciu Rodzin w ramach jednego wielkiego manewru taktycznego. W tym celu wprowadzi w
ycie wymylny system ledzenia owych przywdcw. Ale po tygodniu nieprzyjacielscy
wodzowie zeszli do podziemia i nie widywano ich wicej publicznie.
Pi Rodzin oraz imperium Corleone znalazo si w impasie.
Rozdzia 18
Amerigo Bonasera mieszka zaledwie o kilka przecznic od swego zakadu pogrzebowego
na Mulberry Street, tote zawsze przychodzi na kolacj do domu. Wieczorami wraca do
miejsca pracy, przyczajc si sumiennie do aobnikw oddajcych hod zmarym, ktrych
zwoki byy wystawione w jego pospnych salonach.
Zawsze mia za ze dowcipy na temat swojej profesji, makabrycznych szczegw
technicznych, ktre byy tak mao wane. Ma si rozumie nikt z jego przyjaci, krewnych
czy ssiadw nie robiby takich dowcipw. Kady zawd by godny szacunku dla ludzi,
ktrzy od wiekw zarabiali w pocie czoa na chleb.
Teraz, siedzc z on przy kolacji w swoim solidnie umeblowanym mieszkaniu, ze
zoconymi poskami Najwitszej Panny, owietlonymi przez wiece migocce za
czerwonymi szkiekami na kredensie, Bonasera zapali camela i wzi sobie na odprenie
szklank amerykaskiej whisky. ona przyniosa do stou dymice talerze zupy. Byli teraz
zupenie sami; crk wysa do Bostonu, do siostry matki, gdzie mogaby zapomnie o swoim
strasznym przeyciu i obraeniach doznanych z rk owych dwch obuzw, ktrych pokara
don Corleone.
Kiedy jedli zup, ona spytaa:
Wracasz dzi wieczorem do zakadu?
Amerigo Bonasera kiwn gow. ona szanowaa jego prac, ale jej nie rozumiaa. Nie
rozumiaa, e strona techniczna jego zawodu jest najmniej wana. Podobnie jak wikszo
ludzi mylaa, i pac mu za umiejtno nadania zmarym zoonym do trumny takiego
wygldu jak za ycia. I istotnie, ta jego umiejtno bya legendarna. Ale jeszcze waniejsza,
jeszcze bardziej nieodzowna bya jego obecno podczas czuwania przy zwokach. Kiedy
osierocona rodzina przybywaa wieczorem, by przyj krewnych i przyjaci przy trumnie
swego nieodaowanego, potrzebowaa mie przy sobie Ameriga Bonaser.
By bowiem sumiennym przewodnikiem mierci. Z twarz zawsze powan, ale pen
mocy i pokrzepienia, gosem nie drcym, ale stumionym do niszych rejestrw, przewodzi
aobnemu rytuaowi. Potrafi uciszy bole zbyt niestosown, wyaja niesforne dzieci,
ktrych rodzice nie mieli serca ukara. Nigdy nie przesadzajc w czuoci swych kondolencji,
nie by jednak nonszalancki. Kiedy jaka rodzina raz skorzystaa z usug Ameriga Bonasery
dla wyprawienia w drog swojego nieodaowanego, wracaa do za kadym razem. On za
nigdy, nigdy nie opuszcza swojego klienta owego straszliwego ostatniego wieczora na
powierzchni ziemi.
Zazwyczaj pozwala sobie na ma drzemk po kolacji. Potem my si i goli ponownie,
uywajc obficie talku, by zapudrowa gsty, czarny zarost. I zawsze puka usta. Z
namaszczeniem przebiera si w wie bielizn, nienobia koszul, czarny krawat, wieo
odprasowane ciemne ubranie, czarne trzewiki i czarne skarpetki. Mimo to efekt by
pokrzepiajcy, a nie ponury. Poza tym zawsze farbowa sobie wosy na czarno, co byo
niesychan pochoci u Wocha z jego generacji. Nie robi tego przez prno, a po prostu
dlatego, e jego wosy przybray ywy odcie pieprzu zmieszanego z sol, co uwaa za
niestosowne w swoim zawodzie.
Kiedy skoczy zup, ona postawia przed nim may befsztyk z paroma ykami
zielonego szpinaku, ociekajcego t oliw. Amerigo jada niewiele. Po tym posiku wypi
filiank kawy i wypali nastpnego camela. Przy kawie rozmyla o swojej biednej crce.
Nigdy ju nie bdzie ta sama. Jej zewntrzna uroda zostaa przywrcona, ale w oczach
pozosta wyraz przestraszonego zwierzcia, ktry sprawia, e nie mg znie jej widoku. I
dlatego wysali j na pewien czas do Bostonu. Gdy czas mg zagoi jej rany. Bl i
przeraenie nie s tak ostateczne jak mier, to dobrze wiedzia. Jego zajcie czynio go
optymist.
Wanie koczy pi kaw, gdy zadzwoni telefon w salonie. ona nigdy nie odbieraa
telefonw, kiedy by w domu, wic wsta, dopi kaw i rozgnit papierosa. Idc do telefonu,
zdj krawat i zacz rozpina koszul, szykujc si do drzemki. Potem podnis suchawk i
powiedzia ze spokojn uprzejmoci:
Halo.
Gos w telefonie by chrapliwy, napity.
Tu mwi Tom Hagen. Dzwoni w imieniu dona Corleone, na jego yczenie.
Amerigo Bonasera poczu, e kawa wzburzya mu si kwano w odku, i zrobio mu si
troch sabo. Min ju przeszo rok, odkd zacign dug wdzicznoci wobec dona, aeby
pomci honor swej crki, i przez ten czas wiadomo, e musi spaci ten dug zwietrzaa.
By taki wdziczny, widzc okrwawione twarze tych dwch ajdakw, e zrobiby dla dona
wszystko. Jednake czas przeera wdziczno szybciej ni urod. Teraz Bonasera dozna
mdlcego uczucia czowieka, ktry znalaz si w obliczu katastrofy. Gos mu dra, kiedy
odpowiada:
Tak, rozumiem. Sucham.
Zaskoczy go chd w gosie Hagena. Consigliori by zawsze czowiekiem uprzejmym,
chocia nie Wochem, a teraz przemwi szorstko i ostro.
Jest pan winien donowi wdziczno. Don nie ma wtpliwoci, e pan mu si
odwzajemni. e bdzie pan szczliwy, majc t sposobno. Za godzin, nie wczeniej,
raczej pniej, przyjedzie do paskiego zakadu pogrzebowego poprosi pana o pomoc. Niech
pan na niego czeka. I eby nie byo nikogo z ludzi, ktrzy u pana pracuj. Prosz ich odesa
do domu. Jeeli pan ma jakie zastrzeenia, prosz powiedzie teraz, to zawiadomi dona
Corleone. Ma innych przyjaci, ktrzy mog odda mu t przysug.
Amerigo Bonasera nieomal wykrzykn z przestrachu:
Jak pan moe myle, e odmwibym Ojcu Chrzestnemu? Oczywicie, e zrobi
wszystko, czego sobie yczy. Nie zapomniaem o moim dugu. Zaraz id do zakadu,
natychmiast.
Gos Hagena by teraz agodniejszy, ale brzmia jako dziwnie.
Dzikuj. Don nigdy w pana nie wtpi. Pytanie pochodzio ode mnie. Niech pan dzi
speni jego prob, to bdzie pan mg zawsze zwrci si do mnie w kadym kopocie,
pozyska pan sobie moj osobist przyja.
To przestraszyo Ameriga Bonaser jeszcze bardziej. Wyjka:
Czy sam don przyjeda do mnie dzisiaj?
Tak odrzek Hagen.
Wic cakiem przyszed do siebie po swoich obraeniach, Bogu dziki powiedzia
Bonasera. Jego ton uczyni z tego pytanie.
Na drugim kocu nastpia pauza, po czym gos Hagena odpar bardzo spokojnie:
Tak. Rozlego si szczknicie i telefon zamilk.
Bonasera poci si. Poszed do sypialni, zmieni koszul i popuka usta. Ale nie ogoli si
ani nie woy wieego krawata. Zawiza ten sam, ktry nosi w cigu dnia. Zadzwoni do
zakadu pogrzebowego i kaza pomocnikowi zaj si osierocon rodzin, uywajc tego
wieczora frontowego pomieszczenia. On sam bdzie zajty w roboczej czci laboratoryjnej
budynku. Kiedy pomocnik zacz zadawa pytania, Bonasera przerwa mu krtko i kaza
zastosowa si cile do polece.
Woy marynark, a ona, nadal jedzc, spojrzaa na niego za dziwieniem.
Mam jeszcze robot wyjani, ona za nie miaa pyta, widzc wyraz jego twarzy.
Bonasera wyszed z domu i ruszy do swego zakadu pogrzebowego odlegego o kilka
przecznic.
By to osobny budynek stojcy na duej parceli ogrodzonej biaym parkanem. Wska
alejka prowadzia od ulicy na tyy, ledwie dostatecznie szeroka na karetki szpitalne i
karawany. Bonasera otworzy bram i pozostawi j otwart. Potem uda si na tyy budynku i
wszed do rodka szerokimi drzwiami. W tym momencie ujrza kolejnych aobnikw, ktrzy
wchodzili od frontu, by zoy hod zwokom.
Przed wielu laty, gdy Bonasera kupi ten budynek od przedsibiorcy pogrzebowego, ktry
mia zamiar wycofa si z interesu, by tam ganek z mniej wicej dziesicioma schodkami, po
ktrych aobnicy musieli wchodzi do domu pogrzebowego. To nastrczao problemw. Dla
starych i kalekich aobnikw, pragncych zoy hod zmaremu, wchodzenie po schodkach
byo prawie niepodobiestwem, tote poprzedni waciciel uywa dla tych osb windy
towarowej, maej metalowej platformy, ktra wjedaa na gr po zewntrznej stronie
budynku. Winda bya przeznaczona dla trumien i zwok. Schodzia pod ziemi, po czym
wjedaa prosto do sali pogrzebowej, tak e aobnik wynurza si spod podogi razem z
trumn, a pozostali odsuwali na bok krzesa, aby winda moga wjecha przez klap w
pododze. Potem, kiedy kaleki albo sdziwy aobnik zoy ju hod nieboszczykowi, winda
wracaa przez politurowan klap, aby go zwie na d.
Amerigo Bonasera uzna to rozwizanie problemu za niewaciwe i kosztowne. Kaza
wic przebudowa front budynku, usun ganek i zastpi go lekko pochylonym chodnikiem.
Ale windy oczywicie uywano nadal do przewozu trumien i zwok.
Na tyach budynku, odgrodzone od izby pogrzebowej oraz pokoi recepcyjnych
masywnymi dwikoszczelnymi drzwiami, znajdowao si biuro, balsamiarnia, magazyn na
trumny i starannie zamknita szafa, zawierajca chemikalia oraz szacowne narzdzia jego
rzemiosa. Bonasera wszed do kancelarii, zasiad przy biurku i zapali camela, co rzadko mu
si zdarzao w tym budynku. I czeka na dona Corleone.
Czeka z uczuciem najwyszej desperacji. Nie mia bowiem adnej wtpliwoci, jakich
usug od niego zadaj. Przez ubiegy rok Rodzina Corleone toczya wojn z Picioma
Wielkimi Rodzinami mafijnymi z Nowego Jorku, i ta rze wypeniaa gazety. Zgino wielu
ludzi po obu stronach. A teraz Rodzina Corleone zabia kogo tak wanego, i chcc ukry
jego ciao, chciaa, eby znikno, a jaki by lepszy sposb po temu, ni kaza je pochowa
zarejestrowanemu przedsibiorcy pogrzebowemu? I Amerigo Bonasera nie ywi adnych
zudze co do czynu, ktrego mia dokona. Zostaby wsplnikiem morderstwa. Gdyby to
wyszo na jaw, spdziby cae lata w wizieniu. Jego ona i crka byyby pohabione, a jego
dobre imi, szanowane imi Ameriga Bonasery, wczone przez krwawe boto mafijnej
wojny.
Pozwoli sobie na wypalenie jeszcze jednego camela. A potem przyszo mu do gowy co
jeszcze bardziej przeraajcego. Kiedy inne mafijne Rodziny dowiedz si, e pomg
Corleoneom, potraktuj go jako wroga. Zamorduj go. I przekl ten dzie, kiedy poszed do
Ojca Chrzestnego i poprosi o zemst. Przekl ten dzie, kiedy jego ona zaprzyjania si z
on dona Corleone. Przeklina wasn crk i Ameryk, i swoje sukcesy. Ale potem jego
optymizm powrci. Wszystko mogo uoy si dobrze. Don Corleone to mdry czowiek. Z
pewnoci zrobiono wszystko, aby utrzyma to w tajemnicy. Musia jedynie zachowa
spokj. Bo oczywicie jedyn rzecz bardziej zgubn od jakiejkolwiek innej byo zasuy
sobie na niezadowolenie dona.
Usysza wist opon na wirze. Jego wywiczone ucho powiedziao mu, e jaki
samochd nadjeda wsk alejk i zatrzymuje si na tyach domu. Otworzy tylne drzwi, by
wpuci przybyych. Wszed olbrzymi Clemenza, a za nim gronie wygldajcy modzi
ludzie. Przeszukali pokoje, nie odzywajc si ani sowem do Bonasery, po czym Clemenza
wyszed. Dwaj modzi ludzie pozostali z przedsibiorc pogrzebowym.
W kilka chwil pniej Bonasera rozpozna odgos cikiej karetki sanitarnej
nadjedajcej wsk alejk. Potem w drzwiach pojawi si Clemenza, za nim dwaj
mczyni nioscy nosze. I speniy si najgorsze obawy Ameriga Bonasery. Na noszach
leay zwoki owinite w szary koc, z bosymi, tymi stopami wystajcymi spod niego.
Clemenza da znak ludziom z noszami, eby weszli do balsamiarni. A potem z czerni
podwrza wkroczy do owietlonej kancelarii inny czowiek. By to don Corleone.
Don straci na wadze podczas choroby i porusza si dziwnie sztywno. Kapelusz trzyma
w rku, a wosy na masywnej czaszce wydaway si przerzedzone. Wyglda starzej, by
jakby bardziej zwidy ni wtedy, gdy Bonasera widzia go na weselu, ale nadal emanowaa
ze sia. Przyoy kapelusz do piersi i zapyta Bonasery:
No, stary przyjacielu, jeste gotw wywiadczy mi t przysug?
Bonasera kiwn gow. Don wszed za noszami do balsamiarni, a Bonasera powlk si
za nim. Zwoki leay na jednym ze stow zaopatrzonych w rowki odpywowe. Don
Corleone uczyni nieznaczny ruch kapeluszem i dwaj mczyni wyszli z pokoju. Bonasera
szepn:
Co pan sobie yczy, ebym zrobi?
Don Corleone wpatrywa si w st.
Chc, eby uy wszystkich swoich uzdolnie, caej swojej biegoci, jeeli mnie
kochasz. Nie ycz sobie, eby matka zobaczya go w takim stanie.
Podszed do stou i odcign szary koc. Amerigo Bonasera, wbrew wasnej woli, na
przekr wszystkim latom zaprawy i dowiadczenia, sapn ze zgrozy. Na stole do
balsamowania ujrza roztrzaskan kulami twarz Sonnyego Corleone. Lewe oko, zalane
krwi, miao gwiadziste pknicie na gace. Grzbiet nosa i lewa ko policzkowa byy
zdruzgotane na miazg.
Na uamek sekundy don wycign rk, by wesprze si na Bonaserze.
Patrz, jak zmasakrowali mojego syna powiedzia.
Rozdzia 19
By moe wanie impas kaza Sonnyemu Corleone obra t krwaw drog
wyniszczenia, ktra zakoczya si jego mierci. By moe sprawio to puszczenie wodzy
wasnej mrocznej, gwatownej naturze. W kadym razie owej wiosny i tego lata montowa
bezsensowne napady na wsppracownikw nieprzyjaciela. Sutenerzy Rodziny Tattagliw
ginli od kul w Harlemie, portowi bojwkarze byli masakrowani. Urzdnikw zwizkowych
podlegych Rodzinie Tattagliw ostrzeono, by pozostali neutralni, a kiedy bukmacherw i
lichwiarzy Corleonew nadal nie dopuszczano do dokw, Sonny nasa Clemenz i jego
regime, by dokonali spustoszenia w dzielnicy portowej.
Ta rze bya bezsensowna, poniewa nie moga wpyn na wynik wojny. Sonny by
wspaniaym taktykiem i odnosi wspaniae zwycistwa. Ale potrzebny tu by geniusz
strategiczny dona Corleone. Caa sprawa wyrodzia si w tak zabjcz wojn partyzanck, i
obie strony przekonay si, e trac mas dochodw i ludzi bez adnego poytku. Rodzina
Corleone zostaa w kocu zmuszona do zamknicia niektrych swoich najbardziej
zyskownych punktw bukmacherskich, wcznie z kantorem przydzielonym ziciowi,
Carlowi Rizzi, do zarabiania na ycie. Carlo si rozpi i ugania za tancerkami, a swojej onie,
Connie, dawa cik szko. Od czasu pobicia go przez Sonnyego nie mia jej wicej
uderzy, ale nie sypia z ni. Connie pada mu do ng, a on j odtrci niczym Rzymianin, jak
mu si wydawao, z najwysz, patrycjuszowsk satysfakcj. Szydzi z niej: Id, wezwij
swojego brata i powiedz mu, e nie chc ci rn, moe bdzie mnie bi, pki mi nie stanie.
Jednake czu miertelny strach przez Sonnym, chocia odnosili si do siebie z zimn
uprzejmoci. Carlo mia tyle rozumu, i zdawa sobie spraw, e Sonny moe go zabi, e
Sonny jest czowiekiem, ktry potrafi z naturalnoci zwierzcia zabi drugiego czowieka,
gdy tymczasem on sam musiaby zmobilizowa ca swoj odwag, ca wol, aby popeni
morderstwo. Carlowi nigdy nie przyszo na myl, e przez to jest lepszym czowiekiem ni
Sonny Corleone, o ile mona byo uy takiego okrelenia; zazdroci Sonnyemu jego
straszliwej dzikoci, dzikoci, ktra teraz stawaa si legendarna.
Tom Hagen, jako consigliori, nie pochwala taktyki Sonnyego, ale postanowi nie
protestowa przed donem, poniewa taktyka ta bya do pewnego stopnia skuteczna. W miar
jak trwao wzajemne wyniszczanie, Pi Rodzin w kocu najwyraniej si ugio, ich
przeciwuderzenia osaby i wreszcie ustay cakowicie. Hagen pocztkowo nie ufa temu
pozornemu spacyfikowaniu wroga, natomiast Sonny by rozradowany.
Bd la dalej powiedzia Hagenowi a te dranie przyjd ebra o porozumienie.
Sonny martwi si czym innym. ona nie dawaa mu spokoju, bo doszy do niej
pogoski, e Lucy Mancini usidlia jej ma. I chocia publicznie artowaa na temat
wyposaenia oraz techniki jej Sonnyego, m trzyma si od niej z daleka zbyt dugo,
brakowao jej go w ku i zatruwaa mu ycie cigymi wymwkami.
Poza tym Sonny y w olbrzymim napiciu, poniewa by czowiekiem ledzonym.
Musia by niezmiernie ostrony we wszystkich swych poczynaniach i wiedzia, e
nieprzyjaciel zanotowa sobie jego odwiedziny u Lucy Mancini. Tu jednak Sonny
przedsibra wymylne rodki ostronoci, poniewa by to zazwyczaj saby punkt. U Lucy
by bezpieczny. Aczkolwiek nie miaa najmniejszych podejrze, bya obserwowana
dwadziecia cztery godziny na dob przez ludzi z regimeu Santina, a kiedy zwalniao si
jakie mieszkanie na jej pitrze, wynajmowa je natychmiast ktry z jego najpewniejszych
onierzy.
Don dochodzi do siebie i mia ju niedugo podj dowodzenie. Wtedy szale bitwy
musiayby si przechyli na korzy Rodziny Corleone. Tego Sonny by pewny. Tymczasem
chcia strzec swego rodzinnego imperium, pozyska sobie szacunek ojca, poniewa za
stanowisko to nie byo bezwzgldnie dziedziczne, umocni swoje roszczenia do roli
spadkobiercy imperium Corleone.
Jednake wrogowie robili swoje plany. Oni te przeanalizowali sytuacj i doszli do
wniosku, e jedynym sposobem odwrcenia cakowitej klski jest zabicie Sonnyego
Corleone. Teraz rozumieli lepiej pooenie i byli zdania, e jest moliwe negocjowa z
donem, znanym ze swego logicznego rozumowania. Znienawidzili Sonnyego za jego
krwioerczo, ktr uwaali za barbarzysk. A take zdradzajc brak dobrego wyczucia
interesu. Nikt nie chcia powrotu dawnych czasw z ich burzliwoci i zamtem.
Pewnego wieczora Connie Corleone otrzymaa anonimowy telefon; kobiecy gos prosi
do aparatu Carla.
Kto mwi? zapytaa Connie.
Dziewczyna w telefonie zachichotaa i odrzeka:
Jestem znajom Carla. Chciaam mu tylko powiedzie, e nie mog zobaczy si z nim
dzi wieczorem. Musz wyjecha za miasto.
Ty parszywa dziwko! krzykna Connie Corleone. Wrzasna powtrnie przez
telefon: Ty wstrtna, parszywa dziwko! Na drugim kocu linii rozlego si szczknicie.
Carlo pojecha tego popoudnia na wycigi i kiedy wrci do domu pnym wieczorem,
by wcieky z powodu przegranej i podpity, gdy zawsze nosi przy sobie butelk. Gdy tylko
stan w progu, Connie zacza obrzuca go przeklestwami. Nie zwracajc na ni uwagi,
poszed wzi prysznic. Kiedy wyszed z azienki, wytar si rcznikiem, stojc nago przed
Connie, po czym zacz si stroi do wyjcia.
Connie staa wsparta pod boki, z twarz z i zbiela z wciekoci.
Nigdzie nie idziesz powiedziaa. Twoja przyjacika dzwonia, e dzisiaj nie moe.
Ty parszywy draniu, masz czelno podawa swoim kurwom mj numer telefonu! Zabij ci,
ty obuzie! Rzucia si na niego, kopic i drapic go paznokciami.
Przytrzyma j z dala od siebie muskularnym ramieniem.
Zwariowaa rzek zimno. Ale widziaa, e jest zaniepokojony, tak jakby wiedzia, e
ta szalona dziewczyna, z ktr sypia, moga rzeczywicie zrobi taki numer. To jaka
stuknita, tylko sobie artowaa.
Connie przelizgna si pod jego rk i drapna go w twarz. Pod paznokciami zosta jej
kawaek skry z jego policzka. Z zadziwiajc cierpliwoci odsun j od siebie. Zauwaya,
e jest ostrony przez wzgld na jej ci, i to dodao jej odwagi, ktra podsycia wcieko.
Poza tym bya podniecona. Ju niedugo nie bdzie moga nic robi, lekarz powiedzia, e
adnego seksu w ostatnich dwch miesicach, a ona miaa na to ochot, zanim dwa ostatnie
miesice si zaczn. Ale jej ch zadania Carlowi fizycznego blu te bya bardzo realna.
Pobiega za nim do sypialni. Widziaa, e jest wystraszony, i to j napenio wzgardliw
radoci.
Zostajesz w domu powtrzya. Nigdzie nie idziesz.
Okay, okay odrzek. By nadal nieubrany, tylko w kalesonach. Lubi tak chodzi po
domu, by dumny ze swojej wcitej sylwetki, ze zotej skry. Connie patrzaa na niego
chciwie. Sprbowa si umiechn. Dasz mi nareszcie co zje?
To j zmikczyo e odwoa si do jej obowizkw, przynajmniej jednego z nich. Bya
dobr kuchark, nauczya si tego od matki. Usmaya cielcin z papryk i przyrzdzia
mieszan saat, podczas gdy na patelni skwierczao miso. Tymczasem Carlo wycign si
na ku, aby przeczyta komunikat o wycigach na nastpny dzie. Postawi przy sobie
szklank pen whisky, ktr popija.
Connie wesza do sypialni. Stana w progu, tak jakby nie moga podej do ka bez
zaproszenia.
Jedzenie na stole.
Jeszcze nie jestem godny odrzek, nadal czytajc komunikat wycigowy.
Jest na stole powtrzya z uporem.
Wsad je sobie w dup powiedzia Carlo. Dopi resztki whisky ze szklanki i
przechyli butelk, by j ponownie napeni. Nie zwraca na Connie uwagi.
Connie posza do kuchni, wzia talerze z naoonym jedzeniem i roztrzaskaa je o zlew.
Donony brzk wywabi Carla z sypialni. Popatrzy na tust cielcin z papryk rozbryzgan
po cianach kuchni i to urazio jego skrupulatn schludno.
Ty rozpuszczona makaroniarska fldro wycedzi jadowicie. Zrb w tej chwili
porzdek, bo jak nie, to gwno z ciebie wykopi.
Akurat! odpara Connie. Wycigna donie jak szpony, gotowa rozharata jego nag
pier na strzpy.
Carlo zawrci do sypialni, a kiedy stamtd wyszed, mia w rku zoony podwjnie pas.
Sprztaj rozkaza i w jego gosie brzmiaa niewtpliwa groba. Connie nie ruszya si
z miejsca, a on trzasn j pasem w mocno zaokrglone biodro; zapieko j to, ale waciwie
nie zabolao. Cofna si do szafki kuchennej i jej rka signa do jednej z szuflad po dugi
n do chleba. Przytrzymaa go w gotowoci. Carlo rozemia si.
Nawet samiczki Corleonew morduj powiedzia. Pooy pas na kuchennym stole i
ruszy ku niej. Sprbowaa dgn nagle, ale jej nieruchawe, ciarne ciao byo powolne i
Carlo uchyli si od pchnicia, ktre z zabjcz zajadoci wymierzya mu w krocze.
Rozbroi j bez trudu, po czym zacz bi po twarzy powolnymi, niezbyt silnymi
trzepniciami, eby nie rozci skry. Uderza j raz po raz, a ona cofaa si dokoa stou
kuchennego, usiujc mu si wymkn, a wreszcie dopad j w sypialni. Chciaa ugry go w
rk, ale chwyci j za wosy i podnis jej gow. Bi po twarzy, a zacza paka z blu i
upokorzenia jak maa dziewczynka. Wreszcie pogardliwie cisn Connie na ko. Napi si
whisky z butelki, ktra nadal staa na nocnym stoliku. By ju najwyraniej bardzo pijany, w
jasnoniebieskich oczach mia bysk szalestwa, i wreszcie Connie zlka si naprawd.
Carlo sta na rozkraczonych nogach i pociga z butelki. Wycign rk i pochwyci
grube, ciarne udo ony. cisn je bardzo mocno, zadajc jej bl, a pocza baga o lito.
Jeste tusta jak winia powiedzia z odraz i wyszed z sypialni.
Do gbi przestraszona i ujarzmiona, leaa na ku nie mic popatrzy, co jej m robi
w ssiednim pokoju. Wreszcie wstaa i podesza do drzwi, aby tam zajrze. Carlo otworzy
now butelk whisky i lea rozwalony na sofie. Niedugo spije si tak, e zanie, a ona
bdzie moga przekra si do kuchni i zadzwoni do rodziny w Long Beach. Poprosi matk,
eby kogo po ni przysaa. Miaa tylko nadziej, e Sonny nie odbierze telefonu; wiedziaa,
e najlepiej bdzie pomwi z Tomem Hagenem lub z matk.
Dochodzia ju prawie dziesita, kiedy w domu dona Corleone zadzwoni telefon
kuchenny. Odebra go jeden z goryli dona i posusznie poda suchawk matce Connie.
Jednake pani Corleone ledwie moga zrozumie, co mwi jej crka; Connie bya
rozhisteryzowana, lecz mimo to usiowaa mwi szeptem, eby jej nie dosysza m w
ssiednim pokoju. Prcz tego twarz jej napucha od uderze, a obrzmiae wargi znieksztacay
mow. Pani Corleone daa znak gorylowi, eby zawoa Sonnyego, ktry siedzia w salonie z
Tomem Hagenem.
Sonny wszed do kuchni i wzi z rk matki suchawk.
Tak, Connie?
Connie tak baa si zarwno ma, jak tego, co uczyniby brat, e jej wymowa staa si
jeszcze bardziej niewyrana. Wybekotaa:
Sonny, tylko przylij wz, eby mnie zabra do domu, wtedy ci powiem. To nic takiego.
Nie przyjedaj. Prosz ci, przylij Toma, Sonny. To nic takiego, chc tylko przyjecha do
domu.
W tej chwili do pokoju wszed Hagen. Don spa ju w sypialni na grze po zayciu
rodkw nasennych i Hagen chcia mie oko na Sonnyego we wszystkich krytycznych
momentach. Dwaj czonkowie wewntrznej obstawy te byli w kuchni. Wszyscy obserwowali
Sonnyego, kiedy trzyma suchawk przy uchu.
Nie ulegao wtpliwoci, e gwatowno w naturze Sonnyego wypywaa z jakiego
gbokiego, tajemnego, fizycznego rda. Obserwujc go, widzieli krew napywajc mu do
ylastej szyi, widzieli, jak oczy mtniej mu z nienawici, rysy twarzy napinaj si i cigaj,
a wreszcie ta twarz przybraa szarawy odcie, niby u chorego czowieka zmagajcego si ze
mierci, tyle e adrenalina krca gwatownie po jego ciele sprawiaa, i rce mu dray.
Jednake gos mia opanowany, przytumiony, kiedy przykaza siostrze:
Zaczekaj tam. Tylko zaczekaj.
Odoy suchawk. Chwil sta oguszony wciekoci, wreszcie powiedzia:
To pieprzony dra, a to pieprzony dra.
Wybieg z domu.
Hagen zna ten wyraz twarzy Sonnyego; opucia go zdolno rozumowania. W owej
chwili Sonny by zdolny do wszystkiego. Hagen wiedzia te, e w drodze do miasta Sonny
ochonie, stanie si bardziej rozsdny. Ale rozsdek mg uczyni go jeszcze
niebezpieczniejszym, cho pozwoliby mu uchroni si przed konsekwencjami wasnej pasji.
Hagen usysza warkot uruchamianego silnika i zwrci si do dwch goryli:
Jedcie za nim.
Potem podszed do telefonu i zadzwoni w kilka miejsc. Poleci paru mieszkajcym w
miecie ludziom z regimeu Sonnyego, eby udali si do mieszkania Carla Rizzi i zabrali go
stamtd. Inni mieli pozosta przy Connie do przybycia Sonnyego. Hagen ryzykowa,
krzyujc mu plany, ale wiedzia, e don go poprze. Obawia si, e Sonny moe zabi Carla
w obecnoci wiadkw. Nie spodziewa si kopotw ze strony wroga. Pi Rodzin od zbyt
dawna zachowywao si spokojnie, najwyraniej dc do jakiego rozejmu.
Kiedy Sonny pogrzmia z placyku swoim buickiem, odzyska ju czciowo zmysy.
Zauway dwch goryli wsiadajcych do wozu, by jecha za nim, i pochwali to w duchu. Nie
przewidywa adnego niebezpieczestwa. Pi Rodzin zaprzestao kontratakw, waciwie
ju nie walczyo. W przedpokoju zapa marynark; w skrytce na desce rozdzielczej
samochodu lea rewolwer, samochd za by zarejestrowany na nazwisko jednego z
czonkw jego regimeu, tak e osobicie nie mg popa w adne kopoty prawne. Jednake
nie przewidywa potrzeby uycia broni. Nie wiedzia nawet, co zrobi z Carlem Rizzi.
Teraz, kiedy mia mono pomyle, Sonny poj, e nie moe zabi ojca
nienarodzonego dziecka, i to ojca, ktry by mem jego siostry. Przynajmniej nie z powodu
sprzeczki rodzinnej. Tylko e to nie bya jedynie sprzeczka rodzinna. Carlo by draniem i
Sonny czu si odpowiedzialny za to, e jego siostra poznaa tego ajdaka przez niego.
Paradoks gwatownej natury Sonnyego polega na tym, e Sonny nie potrafi uderzy
kobiety i nigdy tego nie zrobi. e nie by w stanie skrzywdzi dziecka ani nikogo
bezbronnego. Kiedy Carlo nie chcia z nim walczy tamtego dnia, powstrzymao to
Sonnyego od zabicia go, ta cakowita ulego rozbroia jego furi. Jako mody chopiec mia
naprawd mikkie serce. To, e jako mczyzna sta si morderc, byo po prostu jego
przeznaczeniem.
Jednake teraz zaatwi t spraw raz na zawsze rozmyla, jadc buickiem ku szosie na
grobli, ktra miaa go poprowadzi ponad wod z Long Beach do autostrad po drugiej stronie
Jones Beach. Zawsze obiera t tras do Nowego Jorku. By tam mniejszy ruch.
Postanowi, e odele Connie do domu z obstaw, a potem odbdzie rozmow ze
szwagrem. Co stanie si pniej, tego nie wiedzia. Jeeli dra naprawd uszkodzi Connie,
zrobi z drania kalek. Ale wiatr wiejcy na grobli, sona wieo powietrza ostudziy jego
gniew. Odkrci cakowicie szyb w oknie.
Jecha jak zawsze szos Jones Beach, bo o tej porze nocy i roku bya zazwyczaj
opustoszaa i mg gna bez pamici, dopki by nie dotar do autostrad po drugiej stronie. A
nawet i tam ruch byby niewielki. Ulga, jak dawaa bardzo szybka jazda, moga dopomc w
rozadowaniu napicia, ktre, jak wiedzia, byo niebezpieczne. Zostawi ju daleko w tyle
samochd obstawy.
Szosa na grobli bya sabo owietlona, nie byo ani jednego samochodu. Daleko przed
sob dojrza biay stoek czynnej budki, gdzie pobierano opaty za wjazd na autostrad. Obok
niej stay inne budki, ale te byy obsadzone tylko za dnia, przy wikszym ruchu. Sonny zacz
hamowa, a jednoczenie szuka drobnych po kieszeniach. Nie mia adnych. Wyj portfel,
otworzy go jedn rk i wycign banknot. Wjecha w uk wiata i ku swemu lekkiemu
zaskoczeniu ujrza jaki wz blokujcy furtk przejazdow, przy czym kierowca najwyraniej
prosi pobierajcego opaty o jakie wskazwki. Sonny nacisn klakson i wz ten posusznie
przejecha dalej, by wpuci go w furtk.
Sonny wrczy poborcy banknot dolarowy i czeka na wydanie reszty. Byo mu teraz
pilno zamkn okno. Powietrze Oceanu Atlantyckiego wyzibio cay samochd. Ale poborca
marudzi z wydaniem reszty; gupi bawan po prostu j upuci. Jego gowa i ciao zniky,
kiedy pochyli si w budce, aby pozbiera pienidze.
W tej chwili Sonny zauway, e tamten wz nie pojecha dalej, ale zatrzyma si o kilka
krokw przed nim, nadal blokujc mu drog. W tym samym momencie spostrzeg innego
mczyzn w wygaszonej budce po prawej. Ale nie mia czasu o tym pomyle, bo ze
stojcego przed nim samochodu wysiedli dwaj mczyni i ruszyli ku niemu. Poborca opat
nadal si nie pokazywa. I wtedy, w uamku sekundy, zanim cokolwiek si stao, Santino
Corleone poj, e ju jest po nim. I w owej chwili umys jego by klarowny, wyzbyty
wszelkiej gwatownoci, tak jakby utajony strach, nareszcie realny i obecny, oczyci go.
Mimo to jego potne ciao, w odruchu walki o ycie, uderzyo o drzwi buicka,
wyamujc zamek. Czowiek w zaciemnionej budce otworzy ogie i kule trafiy Sonnyego
Corleone w gow i szyj w momencie, gdy jego masywny tuw wywala si z samochodu.
Dwaj mczyni z przodu podnieli teraz automaty, czowiek w zaciemnionej budce przerwa
ogie, a ciao Sonnyego rozcigno si na asfalcie, z nogami jeszcze czciowo wewntrz
wozu. Obaj mczyni oddali kilka strzaw w zwoki Sonnyego, po czym kopnli go w
twarz, by jeszcze bardziej znieksztaci mu rysy, zostawi lad bardziej osobistej, ludzkiej
mocy.
W kilka sekund pniej wszyscy czterej mczyni, trzej waciwi zabjcy oraz faszywy
poborca opat siedzieli ju w samochodzie i pdzili ku autostradzie Meadowbrook po drugiej
stronie Jones Beach. ciganie ich uniemoliwia wz Sonnyego i jego zwoki blokujce
furtk przejazdow, ale kiedy ludzie z obstawy Sonnyego zajechali w kilka minut pniej i
zobaczyli ciao, nie mieli zamiaru podj pocigu. Zawrcili samochd wielkim ukiem i
pojechali z powrotem do Long Beach. Przy pierwszej budce telefonicznej koo szosy jeden z
nich wyskoczy z wozu i zadzwoni do Toma Hagena. Zameldowa bardzo zwile i szybko:
Sonny nie yje, dorwali go przy wjedzie na Jones Beach.
Gos Hagena by cakowicie spokojny.
Okay powiedzia. Jedcie do domu Clemenzy i powiedzcie mu, eby zaraz si tu
zjawi. Powie wam, co robi.
Hagen odebra ten telefon w kuchni, gdzie mama Corleone krztaa si, przyrzdzajc
przeksk na przybycie crki. Hagen zachowa panowanie nad sob i starsza pani nie
zauwaya niczego niezwykego. Mogaby zauway, gdyby chciaa, ale ycie z donem
nauczyo j, e roztropniej jest niczego nie dostrzega. e jeli bdzie konieczne, aby si
dowiedziaa czego bolesnego, i tak powiedz jej w por. A jeli bdzie to bl, ktrego jej
mona oszczdzi, to si obejdzie bez niego. Bya cakiem zadowolona, e nie musi dzieli
blu swych mczyzn, bo ostatecznie, czy oni dzielili bl kobiet? Nieporuszona zagotowaa
kaw i postawia jedzenie na stole. Wiedziaa z dowiadczenia, e bl i lk nie stpiaj
fizycznego godu; wiedziaa z dowiadczenia, e jedzenie stpia bl. Byaby oburzona, gdyby
lekarz sprbowa da jej rodki uspokajajce, ale kawa i kromka chleba to byo co innego;
wywodzia si oczywicie z prymitywniejszej kultury.
Pozwolia wic Tomowi Hagenowi wymkn si do naronego pokoju konferencyjnego;
znalazszy si tam, Hagen pocz dygota tak gwatownie, e musia usi ze cinitymi
nogami, z gow wtulon w naprone ramiona, z domi splecionymi midzy kolanami tak,
jakby modli si do szatana.
Wiedzia teraz, e nie jest consigliorem odpowiednim dla Rodziny toczcej wojn. Zosta
oszukany, wywiedziony w pole przez Pi Rodzin i ich pozorn pochliwo. Przyczaiy si,
zastawiajc straszliw puapk. Planoway i czekay, trzymajc swe okrwawione rce przy
sobie bez wzgldu na wszelkie prowokacje. Czekay, aby zada jeden straszliwy cios. I zaday
go. Stary Genco Abbandando nigdy nie nabraby si na to, zwchaby, co si wici, potroi
rodki ostronoci. A rozmylajc nad tym wszystkim, Hagen zarazem odczuwa bl. Sonny
by jego prawdziwym bratem, jego wybawc, jego bohaterem, kiedy obaj byli chopcami.
Sonny nigdy nie by dla niego przykry ani brutalny, zawsze traktowa go z czuoci, porwa
go w ramiona, kiedy Sollozzo go wypuci. Rado Sonnyego z jego powrotu bya
prawdziwa. To, e z czasem sta si czowiekiem okrutnym, gwatownym i krwioerczym,
byo dla Hagena nieistotne.
Wyszed z kuchni, bo wiedzia, e nigdy nie zdoa powiedzie mamie Corleone o mierci
syna. Nigdy nie myla o niej jako o swojej matce, tak jak dona uwaa za ojca, a Sonnyego
za brata. Jego uczucie do niej byo podobne do uczucia dla Freddiego i Michaela, i Connie.
Uczucie dla kogo, kto by dobry, lecz nie kochajcy. Ale powiedzie jej nie mg. W cigu
paru krtkich miesicy utracia wszystkich synw; Freddie zosta wygnany do Nevady,
Michael ukrywa si na Sycylii, a teraz Santino nie y. Ktrego z nich trzech kochaa
najbardziej? Nie okazaa tego nigdy.
Trwao to nie duej ni kilka minut. Hagen opanowa si wreszcie i podnis suchawk.
Wykrci numer Connie. Telefon dzwoni dugo, zanim Connie odezwaa si szeptem. Hagen
odezwa si agodnie:
Connie, tu mwi Tom. Obud ma, musz z nim pomwi.
Tom, czy Sonny tu jedzie? spytaa Connie cichym, przestraszonym gosem.
Nie odrzek Hagen. Sonny tam nie jedzie. Tym si nie martw. Tylko obud Carla i
powiedz mu, e jest to bardzo wane, abym z nim porozmawia.
Connie powiedziaa paczliwym gosem:
Tom, on mnie pobi, boj si, e znowu zrobi mi co zego, jak si dowie, e dzwoniam
do domu.
Nic ci nie zrobi rzek Hagen agodnie. Porozmawia ze mn i ja mu wytumacz.
Wszystko bdzie dobrze. Powiedz mu, e jest bardzo wane, bardzo, bardzo wane, eby
podszed do telefonu. Okay?
Mino prawie pi minut, zanim gos Carla odezwa si w telefonie, bekotliwy od
whisky i snu. Hagen przemwi ostro, aeby Carlo oprzytomnia.
Posuchaj, Carlo. Powiem ci co strasznego. Przygotuj si, bo kiedy ci to powiem, chc,
eby mi odpowiedzia cakiem swobodnie, tak jakby to byo co mniej wanego, ni jest.
Mwiem Connie, e to wana sprawa, wic musisz wymyli jak histori. Powiedz jej, e
Rodzina postanowia przenie was oboje do jednego z domw w orodku i da ci dobr
posad. e don zdecydowa si w kocu da ci szans w nadziei, e to poprawi wasze poycie
domowe. Zrozumiae mnie?
W gosie Carla bya nuta nadziei, gdy odpar:
Aha, okay.
Hagen cign dalej:
Za par minut kilku moich ludzi zapuka do waszych drzwi, aby was zabra ze sob.
Powiedz im, e najpierw maj do mnie zadzwoni. Tylko tyle. Nie mw nic wicej. Polec im
zostawi ciebie z Connie na miejscu. Okay?
Tak, tak, rozumiem odrzek Carlo. Gos mia podniecony. Widocznie napicie w
gosie Hagena wreszcie mu uprzytomnio, e wiadomo, ktr mia usysze, jest naprawd
wana. Hagen wypali wprost:
Dzi wieczorem zabili Sonnyego. Nic nie mw. Connie zadzwonia do niego, kiedy
spae, a on by w drodze do was, ale nie chc, eby si o tym dowiedziaa, nawet jeeli si
domyla. Nie chc, eby to wiedziaa na pewno. Pomyli, e to wszystko jej wina. Masz
zosta z ni dzisiaj i nic jej nie mwi. Chc, eby si z ni pogodzi. Masz by idealnym,
kochajcym mem. I masz nim pozosta przynajmniej, dopki nie urodzi dziecka. Jutro rano
kto, moe ty, moe don, moe jej matka, powie Connie, e zabito jej brata. I chc, eby by
przy niej. Zrb to dla mnie, a zajm si tob w przyszoci. Zrozumiae?
Gos Carla dra troch.
Jasne, Tom, jasne. Suchaj, ty i ja zawsze zgadzalimy si ze sob. Jestem ci wdziczny.
Rozumiesz?
Tak odrzek Hagen. Nikt nie bdzie uwaa twojej ktni z Connie za przyczyn
tego, co si stao, o to si nie martw. Tym ja si zajm. Przerwa i doda agodnie, z zacht:
No, a teraz zaopiekuj si Connie. Rozczy si.
Nauczy si nigdy nie stosowa groby, to wpoi mu don, ale Carlo doskonae zrozumia,
o co idzie; by o wos od mierci.
Hagen zadzwoni teraz do Tessia i kaza mu natychmiast przyjecha na Long Beach. Nie
powiedzia dlaczego, a Tessio nie pyta. Hagen westchn. Teraz miao przyj to, czego si
lka.
Musia obudzi dona z narkotycznego snu. Musia powiedzie czowiekowi, ktrego
kocha najbardziej na wiecie, e go zawid, e nie potrafi ustrzec jego wiata i ycia jego
najstarszego syna. Musia powiedzie donowi, e wszystko jest stracone, chyba e on sam,
czowiek chory, zdoa si wczy do bitwy. Bo Hagen si nie udzi. Tylko sam wielki don
mg przemieni t straszn klsk bodaj w zaszachowanie przeciwnika. Hagen nawet nie
zada sobie trudu zasignicia opinii lekarzy dona Corleone, bo byoby to bezcelowe. Bez
wzgldu na to, co nakazywaliby lekarze, nawet gdyby go przestrzegli, e don nie moe wsta
z oa boleci pod grob mierci, musia powiedzie wszystko swojemu przybranemu ojcu, a
potem pj za nim. I oczywicie nie byo wtpliwoci, co don uczyni. Opinie przedstawicieli
medycyny byy teraz nieistotne, wszystko byo nieistotne. Don musia si dowiedzie i musia
albo przej dowodzenie, albo nakaza Hagenowi, aby zda Piciu Rodzinom wadz
Corleonew.
A jednak Hagen lka si caym sercem nastpnej godziny. Poprbowa obmyli sobie
sposb postpowania. Musia by ze wszech miar powcigliwy, jeeli idzie o wasn win.
Robienie sobie wyrzutw tylko zwikszyoby brzemi dona. Podkrelenie swoich
niedocigni jako consigliora okresu wojennego doprowadzioby tylko do tego, e don
wyrzucaby sobie swj bdny osd przy wybraniu takiego czowieka na tak wane
stanowisko.
Hagen wiedzia, e musi przekaza wiadomoci, przedstawi sw analiz tego, co trzeba
zrobi, aby naprawi sytuacj, a potem zamilkn. Pniej jego reakcje musiay by
reakcjami oczekiwanymi przez dona. Gdyby don zechcia, aby uzna sw win, uznaby j;
gdyby don oczekiwa alu, Hagen ujawniby szczery bl.
Podnis gow, syszc warkot silnikw; na placyk zajeday samochody. Przybywali
caporegimeowie. Najpierw ich powiadomi, a potem pjdzie na gr i obudzi dona Corleone.
Wsta, podszed do barku stojcego obok biurka i wyj szklank oraz butelk. Przez chwil
sta tak zdrtwiay, e nie mg nala pynu z butelki do szklanki. Za sob usysza
zamykajce si cicho drzwi i obrciwszy si zobaczy, cakowicie ubranego po raz pierwszy
od czasu postrzelenia, dona Corleone.
Don przeszed przez pokj do swego ogromnego skrzanego fotela i usiad. Stpa troch
sztywno, ubranie wisiao na nim troch luno, ale Hagenowi wydawa si taki sam jak
zawsze. Byo to tak, jak gdyby don sam si woli odrzuci wszelkie zewntrzne oznaki
fizycznego osabienia. Jego twarz bya surowa, pena dawnej stanowczoci i siy. Siedzia
wyprostowany w fotelu i poprosi Hagena:
Daj mi kropl anywki.
Hagen zamieni butelki i nala jemu i sobie ognistego alkoholu o smaku lukrecji. By to
wiejski trunek domowej roboty, o wiele mocniejszy od sprzedawanego w sklepach, prezent
od starego przyjaciela, ktry co roku przysya donowi zaadowan nim ma ciarwk.
Moja ona pakaa, zanim zasna powiedzia don Corleone. Przez okno widziaem
caporegimew zajedajcych przed dom, a jest ju pnoc. Wic myl, mj consigliori, e
powiniene powiedzie swojemu donowi to, o czym wiedz wszyscy.
Hagen odrzek spokojnie:
Mamie nic nie mwiem. Miaem i na gr, obudzi pana i osobicie przekaza
wiadomo. Za chwil bybym przyszed.
Don Corleone stwierdzi spokojnie:
Ale najpierw musiae si czego napi.
Tak odpar Hagen.
Ju si napie rzek don. Teraz moesz mi powiedzie.
Bya w tym odrobina wyrzutu za sabo Hagena.
Strzelali do Sonnyego na autostradzie. Nie yje.
Don Corleone zacisn powieki. Na uamek sekundy mur jego woli rozpad si, a odpyw
fizycznej siy objawi si wyranie na twarzy. Potem si opanowa.
Splt donie przed sob na blacie biurka i spojrza Hagenowi prosto w oczy.
Powiedz mi wszystko, co si stao rzek. Potem podnis rk. Nie, zaczekaj, a
przyjd Clemenza i Tessio, eby nie musia tego powtarza.
W kilka chwil pniej czonek obstawy wprowadzi do pokoju obu caporegimew. Od
razu poznali, e don wie o mierci syna, poniewa wsta, by ich powita. Uciskali go tak, jak
to byo dozwolone starym towarzyszom. Wszyscy napili si anywki, ktrej nala im Hagen,
nim opowiedzia o wydarzeniach tej nocy.
Don Corleone zada na kocu tylko jedno pytanie:
Czy to pewne, e mj syn nie yje?
Tak odpowiedzia Clemenza. Obstawa bya z regimeu Santina, ale wybrana przeze
mnie. Wypytaem ich, kiedy do mnie przyjechali. Widzieli jego ciao w wietle budki. Nie
mg y z tymi ranami, ktre zobaczyli. Rcz swoim yciem za to, co mwi.
Don Corleone przyj ten ostateczny werdykt bez adnych oznak wzruszenia poza
kilkoma chwilami ciszy. Potem rozkaza:
aden z was nie bdzie si zajmowa t spraw. aden z was nie bdzie dokonywa
jakichkolwiek aktw zemsty ani bez mego jednoznacznego rozkazu nie przeprowadzi
dochodze dla wytropienia mordercw mojego syna. Nie bdzie adnych dalszych krokw
wojennych przeciwko Piciu Rodzinom bez mojego wyranego, osobistego yczenia. Nasza
Rodzina zawiesi wszelkie operacje handlowe oraz ochron naszych operacji handlowych a
do pogrzebu mojego syna. Potem spotkamy si tutaj znowu i zadecydujemy, co trzeba zrobi.
Dzisiaj musimy uczyni dla Santina to, co moemy, musimy pochowa go jak chrzecijanina.
Poprosz moich przyjaci, eby zaatwili spraw z policj oraz innymi odpowiednimi
wadzami. Clemenza, zostaniesz ze mn przez cay czas jako moja ochrona, ty i ludzie z
twojego regimeu. Tessio, bdziesz pilnowa wszystkich innych czonkw mojej rodziny.
Tom, zadzwo do Ameriga Bonasery i powiedz mu, e bd potrzebowa jego usug w cigu
tej nocy. Ma na mnie czeka w swoim zakadzie. To moe potrwa godzin, dwie godziny,
trzy godziny. Zrozumielicie wszyscy?
Trzej mczyni kiwnli gowami. Don Corleone powiedzia:
Clemenza, zbierz paru ludzi i samochody i czekaj na mnie. Bd gotowy za kilka minut.
Tom, sprawie si dobrze. Chc, eby Constanzia bya rano u matki. Zaatw wszystko, co
trzeba, eby tu zamieszkaa z mem. Wylij do jej domu przyjaciki Sandry, eby byy przy
niej. Moja ona te tam pojedzie, kiedy z ni porozmawiam. Powie crce o tym nieszczciu,
a kobiety zamwi w kociele naboestwa i modlitwy za jego dusz.
Don wsta ze skrzanego fotela. Pozostali mczyni podnieli si rwnie, a Clemenza i
Tessio uciskali go ponownie. Hagen otworzy drzwi donowi, ktry zatrzyma si chwil, aby
na niego popatrze. Potem przyoy mu do do policzka, obj go szybko i rzek po wosku:
Bye dobrym synem. Pokrzepiasz mnie.
Miao to powiedzie Hagenowi, e postpi waciwie w tym strasznym momencie.
Don poszed na gr do sypialni pomwi z on. Wtedy to wanie Hagen zatelefonowa
do Ameriga Bonasery, aeby przedsibiorca pogrzebowy spaci swj dug wdzicznoci
wobec Corleonew.
Ksiga pita
Rozdzia 20
Wiadomo o mierci Santina Corleone rozesza si fal uderzeniow po wiecie
podziemnym caego kraju. A kiedy si dowiedziano, e don Corleone wsta z oa boleci,
aby obj kierownictwo nad sprawami Rodziny, kiedy szpiedzy obecni na pogrzebie donieli,
e don wyglda na cakowicie ozdrowiaego, przywdcy Piciu Rodzin poczli robi
gorczkowe przygotowania do obrony w krwawej odwetowej wojnie, ktra musiaa
niezawodnie nastpi. Nikt nie popeni tej pomyki, by sdzi, e dona mona lekceway ze
wzgldu na jego niedawne niepowodzenia. By czowiekiem, ktry zrobi niewiele bdw w
swojej karierze i z kadego wyciga wnioski.
Tylko Hagen odgad prawdziwe zamiary dona i nie by zaskoczony, kiedy do Piciu
Rodzin wysano emisariuszy z propozycj pokoju. I to z propozycj nie tylko pokoju, ale
spotkania wszystkich Rodzin z miasta oraz zaproszenia do uczestnictwa Rodzin z caych
Stanw Zjednoczonych. Poniewa Rodziny nowojorskie byy najpotniejsze w kraju,
rozumiano, e ich dobro wie si z dobrem kraju jako caoci.
Pocztkowo ywiono pewne podejrzenia. Czy don Corleone nie zastawia puapki? Czy
nie usiuje zmyli czujnoci swych wrogw? Czy nie prbuje przygotowa masowej rzezi,
aby pomci syna? Ale don wkrtce da jasno pozna, e jest szczery. Nie tylko zaprosi na to
spotkanie wszystkie Rodziny z kraju, ale nie zrobi adnego posunicia, aby postawi swych
ludzi na ciece wojennej czy te zwerbowa sojusznikw. W kocu za uczyni ostatni,
nieodwracalny krok, ktry udowadnia autentyczno jego intencji i gwarantowa
bezpieczestwo wielkiej rady, ktra miaa si zebra. Odwoa si do usug Rodziny
Bocchicchiw.
Rodzina Bocchicchiw bya wyjtkowa z tego wzgldu, e bdc niegdy szczeglnie
drapienym odgazieniem mafii na Sycylii, staa si narzdziem pokoju w Ameryce. Ta
grupa ludzi, dawniej zarabiajca na ycie z dzik determinacj, teraz utrzymywaa si w
sposb, ktry mona by nazwa witobliwym. Jednym z atutw Bocchicchiw bya zwarta
struktura pokrewiestwa, wierno rodzinna, surowa nawet jak na spoeczno, w ktrej
wierno wobec Rodziny miaa pierwszestwo przed wiernoci wobec ony.
Rodzina Bocchicchiw, wcznie z kuzynami trzeciego stopnia, liczya niegdy prawie
dwustu czonkw, gdy kierowaa gospodark maej poaci poudniowej Sycylii. Dochody
caej rodziny pochodziy wwczas z czterech czy piciu mynw, nie bdcych bynajmniej
wspln wasnoci, ale zapewniajcych wszystkim czonkom rodziny prac, chleb oraz
minimum zabezpieczenia. To, wraz z zawieraniem maestw midzy sob, wystarczao do
stworzenia wsplnego frontu przeciwko wrogowi.
W swoim zaktku Sycylii nie dopuszczali do zbudowania adnego konkurencyjnego
myna, adnej tamy, ktra wytworzyaby zapas wody dla konkurentw. Kiedy pewien mony
waciciel ziemski sprbowa postawi wasny myn, wycznie na swj osobisty uytek.
Myn zosta spalony. Waciciel odwoa si do karabinierw i wyszych wadz, ktre
zaaresztoway czonkw Rodziny Bocchicchiw. Jeszcze przed procesem podpalono jego
dwr. Zarzuty i oskarenia wycofano. W kilka miesicy pniej na Sycyli przyby jeden z
najwyszych funkcjonariuszy rzdu woskiego i usiowa rozwiza chroniczny niedobr
wody, proponujc wybudowanie olbrzymiej tamy. Z Rzymu przyjechali inynierowie, aby
dokona pomiarw, czemu przygldali si ponuro miejscowi mieszkacy, czonkowie klanu
Bocchicchiw. Na caym tym obszarze zaroio si od policji, zakwaterowanej w specjalnie
zbudowanych barakach.
Zdawao si, e nic nie moe wstrzyma budowy tamy, i w Palermo wyadowano ju
materiay i sprzt. Dalej jednake si nie posunito. Bocchicchiowie skontaktowali si z
innymi przywdcami mafii i wydobyli od nich zgod na udzielenie pomocy. Ciki sprzt
zniszczono, lejszy rozkradziono. Przedstawiciele mafii we woskim parlamencie przypucili
biurokratyczny kontratak na autorw planu. Trwao to kilka lat, a w owym czasie Mussolini
doszed do wadzy. Dyktator zawyrokowa, e tama musi by zbudowana. Tak si nie stao.
Dyktator wiedzia, e mafia bdzie zagroeniem dla jego reimu, stanowic niejako wadz
odrbn od jego wasnej. Da penomocnictwa wysokiemu funkcjonariuszowi policji, ktry z
miejsca rozwiza problem, wsadzajc wszystkich do wizienia bd deportujc ich do
karnych obozw pracy na wyspach. W cigu kilku lat zama si mafii, po prostu arbitralnie
aresztujc kadego, kogo bodaj podejrzewano o to, e jest mafioso. A przez to cign
rwnie nieszczcie na wiele niewinnych rodzin.
Bocchicchiowie byli na tyle lekkomylni, e uciekli si do uycia siy przeciwko tej
nieograniczonej wadzy. Poowa ich mczyzn polega w walce zbrojnej, niemal ca reszt
deportowano do karnych kolonii na wyspach. Pozostaa zaledwie garstka, i wtedy poczyniono
kroki, by j wyprawi do Ameryki potajemn, nielegaln drog ucieczki ze statku udajcego
si do Kanady. Byo ich okoo dwudziestu i osiedlili si w maym miasteczku niedaleko
Nowego Jorku, w dolinie Hudsonu, gdzie zaczynajc od zera, doszli do posiadania firmy
wywozu mieci, z wasnymi ciarwkami. Zaczli prosperowa, poniewa nie mieli
konkurencji. A konkurencji nie mieli, poniewa konkurentom palono i niszczono ciarwki.
Pewnego upartego faceta, ktry oferowa nisze ceny, znaleziono zagrzebanego i uduszonego
w mieciach, ktre uzbiera w cigu dnia.
Mczyni si enili, oczywicie z Sycylijkami, przychodziy na wiat dzieci, ale interes,
chocia zapewnia utrzymanie, nie wystarcza na opacanie tych lepszych rzeczy, ktre
Ameryka miaa do zaofiarowania. Tote dla odmiany Rodzina Bocchicchiw zacza peni
rol negocjatorw i zakadnikw w pokojowych rokowaniach wojujcych rodzin mafijnych.
Klan Bocchicchiw cechowaa pewna gupota czy te moe byli oni po prostu
prymitywni. W kadym razie dostrzegali wasne ograniczenia i wiedzieli, e nie mog
wspzawodniczy z innymi mafijnymi Rodzinami w organizowaniu i prowadzeniu interesw
o bardziej wymylnej strukturze, takich jak prostytucja, hazard, narkotyki i naduycia
publiczne. Byli ludmi prostodusznymi, ktrzy potrafili ofiarowa podarek zwykemu
policjantowi, ale nie wiedzieli, jak trzeba podej do politycznego apownika. Mieli tylko dwa
atuty. Swj honor i swoje okruciestwo.
aden Bocchicchio nigdy nie kama, nigdy nie popeni zdradzieckiego czynu. Takie
postpowanie byo zanadto skomplikowane. Poza tym aden Bocchicchio nie zapomina
krzywdy i nigdy nie pozostawia jej niepomszczonej bez wzgldu na cen. I tak przypadkowo
natrafili na to, co miao si okaza dla nich najbardziej zyskown profesj.
Kiedy wojujce Rodziny pragny zawrze pokj i nawiza rozmowy, zwracay si do
klanu Bocchicchiw. Przywdca klanu prowadzi wstpne negocjacje i zaatwia spraw
nieodzownych zakadnikw. Na przykad, kiedy Michael uda si na spotkanie z Sollozzem,
pozostawiono u Rodziny Corleone jednego z Bocchicchiw jako rkojmi bezpieczestwa
Michaela, przy czym za t usug zapaci Sollozzo. Gdyby Sollozzo zabi Michaela, wwczas
w Bocchicchio, zatrzymany jako zakadnik przez Rodzin Corleone, zostaby przez ni
zgadzony. W takim przypadku Bocchicchiowie zemciliby si na Sollozzu jako przyczynie
mierci czonka ich klanu. Poniewa Bocchicchiowie byli tak prymitywni, adna rzecz, adne
cigi nie mogy przeszkodzi im w zemcie. Byli gotowi odda wasne ycie i nie byo przed
nimi ucieczki, jeeli zostali zdradzeni. Zakadnik Bocchicchio by murowanym
zabezpieczeniem.
Tote obecnie, kiedy don Corleone uy Bocchicchiw jako negocjatorw i zaatwi
dostarczenie przez nich zakadnikw, aeby wszystkie Rodziny przybyy na spotkanie
pokojowe, nie mogo by adnej kwestii co do jego szczeroci. Nie mogo by mowy o
zdradzie. Spotkanie miao by rwnie bezpieczne jak wesele.
Po przydzieleniu zakadnikw spotkanie nastpio w sali konferencyjnej dyrektora
pewnego maego banku handlowego, ktrego prezes mia zobowizania wobec dona Corleone
i ktrego kapita akcyjny nalea czciowo do dona, chocia by zapisany na nazwisko
prezesa. Prezes zawsze ceni sobie w moment, kiedy zaproponowa, i da donowi Corleone
pisemny dokument potwierdzajcy wasno jego akcji, aby wykluczy wszelki podstp. Don
Corleone by tym zgorszony.
Zawierzybym panu cay swj majtek powiedzia prezesowi. Zawierzybym panu
wasne ycie i przyszo moich dzieci. Jest dla mnie nie do pomylenia, eby pan
kiedykolwiek oszuka mnie czy zdradzi. Zaamaby si wtedy cay mj wiat, caa wiara w
moj ocen ludzkiego charakteru. Oczywicie mam swoje wasne notatki, tak e gdyby
cokolwiek mi si stao, moi spadkobiercy wiedzieliby, e pan ma dla nich co w depozycie.
Ale wiem, e nawet gdyby nie byo mnie na tym wiecie, aby strzec interesw mych dzieci,
pan zaspokoiby ich potrzeby.
Prezes banku, chocia nie Sycylijczyk, by czowiekiem o wyczulonej wraliwoci.
Zrozumia dona doskonale. A teraz proba Ojca Chrzestnego bya dla prezesa rozkazem, tote
pewnego sobotniego popoudnia pomieszczenie urzdowe banku, sala konferencyjna z
gbokimi, skrzanymi fotelami, zapewniajca cakowite odosobnienie, zostaa udostpniona
Rodzinom.
Nad bezpieczestwem w banku czuwaa maa armia starannie dobranych ludzi w
mundurach stray bankowej. W sobot o dziesitej rano sala konferencyjna zacza si
zapenia. Oprcz Piciu Rodzin z Nowego Jorku obecni byli przedstawiciele dziesiciu
innych Rodzin z caego kraju, z wyjtkiem Chicago, tej czarnej owcy ich wiata.
Zrezygnowano z prb ucywilizowania Chicago i nie widziano celu wczania owych
wciekych psw do tej doniosej konferencji.
Przygotowano bar i may bufet. Kady delegat mg mie jednego pomocnika. Wikszo
donw przywioza jako pomocnikw swych consigliorw, tote w sali byo stosunkowo
niewielu ludzi modych. Do owych modych nalea Tom Hagen, zarazem jedyny, ktry nie
by Sycylijczykiem. By przedmiotem zaciekawienia, dziwadem.
Hagen wiedzia, jak si zachowa. Nie odzywa si, nie umiecha. Obsugiwa swojego
szefa, dona Corleone, z caym respektem ulubionego dworzanina usugujcego swemu
krlowi; przynosi mu zimne napoje, zapala cygaro, podstawia popielniczk z respektem,
ale bez sualczoci.
Hagen by w tej sali jedynym, ktry wiedzia, kogo przedstawiaj portrety wiszce na
cianach okrytych ciemn boazeri. Byy to w wikszoci portrety legendarnych osobistoci
finansowych, malowane olejnymi farbami. Jeden z nich przedstawia ministra skarbu,
Hamiltona. Hagen nie mg oprze si myli, i Hamilton pewnie pochwaliby fakt, e to
pokojowe spotkanie odbywao si w instytucji bankowej. Nie ma nic bardziej kojcego,
bardziej sprzyjajcego czystemu rozsdkowi ni atmosfera pienidza.
Por przybycia ustalono na godzin midzy dziewit trzydzieci a dziesit rano. Don
Corleone, w pewnym sensie gospodarz, jako e zainicjowa rozmowy pokojowe, zjawi si
pierwszy; jedn z jego rozlicznych zalet bya punktualno. Nastpnym z kolei by Carlo
Tramonti, ktry uczyni swoim terytorium poudniow cz Stanw Zjednoczonych. By
niezwykle przystojnym mczyzn w rednim wieku, wysoki jak na Sycylijczyka, bardzo
opalony, wietnie ubrany i wypielgnowany. Nie wyglda na Wocha, przypomina raczej
jednego z tych owicych ryby, rozpartych na swoich jachtach milionerw, ktrych
zdjcia zamieszczano w czasopismach. Rodzina Tramontich utrzymywaa si z hazardu i nikt,
kto pozna jej dona, nie domyliby si nigdy, z jakim okruciestwem zdoby on swoje
imperium.
Wyemigrowawszy z Sycylii jako may chopiec, osiad na Florydzie i tam dors do
wieku mskiego zatrudniony przez amerykaski syndykat maomiasteczkowych politykw z
poudnia, ktrzy kierowali hazardem. Byli to bardzo twardzi ludzie, wspierani przez bardzo
twardych urzdnikw policji, i nigdy nie podejrzewali, e mog zosta obaleni przez takiego
wieo przybyego imigranta. Nie byli przygotowani na jego okruciestwo, ktremu nie mogli
dorwna po prostu dlatego, e korzyci, o ktre walczono, nie byy ich zdaniem warte
takiego rozlewu krwi. Tramonti pozyska sobie policj, dajc jej wiksze udziay w
dochodach; wytpi prostackich chuliganw, ktrzy prowadzili swoje operacje z takim
kompletnym brakiem wyobrani. To Tramonti zapocztkowa wizy z Kub oraz reimem
Battisty i w kocu ulokowa due pienidze w przybytkach rozrywkowych Hawany, domach
gry i domach publicznych, aby przycign szulerw z amerykaskiego kontynentu. Tramonti
by obecnie wielokrotnym milionerem i wacicielem najbardziej luksusowych hoteli w
Miami Beach.
Kiedy Tramonti wszed do sali konferencyjnej, majc ze sob rwnie opalonego
consigliora, uciska dona Corleone i zrobi wspczujc min, aby okaza, e boleje nad
mierci jego syna.
Przybywali inni donowie. Wszyscy si znali, spotykali si ju od lat, czy to na gruncie
towarzyskim, czy przy zaatwianiu interesw. Zawsze okazywali sobie wzajemnie zawodowe
uprzejmoci, a za swych modszych, chudszych lat wywiadczali jeden drugiemu drobne
przysugi. Nastpnym z kolei donem by Joseph Zaluchi z Detroit. Rodzina Zaluchich, pod
paszczykiem innej dziaalnoci, posiadaa jeden z torw wycigowych na obszarze Detroit.
Naleay te do niej w znacznej czci gry hazardowe. Zaluchi by mio wygldajcym
mczyzn o twarzy jak ksiyc w peni; mieszka w zbudowanym kosztem stu tysicy
dolarw domu w Grosse Point, eleganckiej dzielnicy Detroit. Jeden z jego synw weni si w
star, znan rodzin amerykask. Zaluchi, podobnie jak don Corleone, by wymagajcy.
Detroit miao najmniej przypadkw przemocy fizycznej ze wszystkich miast kontrolowanych
przez Rodziny; w cigu ostatnich trzech lat nastpiy w tym miecie tylko dwie egzekucje.
Nie pochwala handlu narkotykami.
Zaluchi przyprowadzi ze sob swojego consigliora i obaj podeszli do dona Corleone, by
go uciska. Zaluchi mia tubalny amerykaski gos z ledwie dosyszalnym akcentem. By
ubrany skromnie, do gruntu biznesmen, i na dodatek peen serdecznej yczliwoci.
Powiedzia do dona Corleone:
Tylko paski gos mg mnie tutaj sprowadzi.
Don Corleone skoni gow na znak podzikowania. Mg liczy na poparcie Zaluchiego.
Nastpni dwaj donowie pochodzili z Zachodniego Wybrzea, skd przyjechali tym
samym samochodem, poniewa blisko wsppracowali ze sob w kadej sprawie. Byli to
Frank Falcone i Anthony Molinari, obydwaj modsi od wszystkich, ktrzy mieli przyby na to
spotkanie; liczyli sobie po czterdzieci par lat. Ubrani byli troch mniej oficjalnie ni
pozostali; w ich stylu byo co z Hollywoodu i zachowywali si troch wylewniej ni
potrzeba. Frank Falcone kontrolowa filmowe zwizki zawodowe i hazard w wytwrniach,
plus cay kompleks zorganizowanej prostytucji, ktra dostarczaa dziewczt do burdeli w
stanach Dalekiego Zachodu. Byo w zym gucie, aby ktrykolwiek don przesik atmosfer
przemysu rozrywkowego, ale Falcone nie uchroni si przed tym. Tote inni donowie mu nie
ufali.
Anthony Molinari wada dzielnicami portowymi San Francisco i dziery prym w
dziedzinie gier sportowych. Wywodzi si z rodziny woskich rybakw i mia najlepsz w San
Francisco restauracj z owocami morza, z ktrej by taki dumny, i opowiadano, e na tym
przedsiwziciu straci pienidze, bo dawa zbyt dobry towar jak na ceny, ktrych da. Mia
nieprzeniknion twarz zawodowego szulera i wiedziano, e macza palce take i w
szmuglowaniu narkotykw przez meksykask granic oraz ze statkw kursujcych po
wschodnich oceanach. Obu donom towarzyszyli modzi, masywnie zbudowani mczyni,
najwyraniej nie doradcy, tylko goryle, chocia nie omieliliby si przyby z broni na to
zebranie. Powszechnie wiedziano, e znaj oni karate, ktry to fakt bawi innych donw, ale
niepokoi ich nie bardziej, ni gdyby kalifornijscy donowie przybyli z amuletami
pobogosawionymi przez papiea. Naley jednak zauway, e niektrzy z tych ludzi byli
religijni i wierzyli w Boga.
Nastpnie zjawi si przedstawiciel Rodziny z Bostonu. By to jedyny don, ktry nie
cieszy si szacunkiem innych. Znano go jako czowieka, ktry nie traktowa swoich jak
naley, ktry oszukiwa ich niemiosiernie. To mona by wybaczy, kady czowiek odmierza
wasn zachanno. Natomiast nie mona byo wybaczy tego, e nie potrafi utrzyma
porzdku w swoim imperium. Teren Bostonu mia zbyt wiele morderstw, za wiele
pomniejszych wojen o wadz, zbyt wiele niepopieranych przedsiwzi na wasn rk,
szydzi z prawa nazbyt zuchwale. O ile chicagowska mafia to byy dzikusy, o tyle ludzie z
Bostonu byli gavoones, czyli nieokrzesanymi gburami, brutalami. Bostoski don nazywa si
Domenick Panza. By niski, przysadzisty; jak orzek jeden z donw, wyglda na zodzieja.
Syndykat clevelandzki, bodaj najpotniejszy ze wszystkich cile hazardowych operacji
w Stanach Zjednoczonych, reprezentowa delikatnie wygldajcy starszy pan o chudej twarzy
i nienobiaych wosach. Nazywano go, oczywicie za plecami, ydem, poniewa otacza
si ydowskimi wsppracownikami zamiast Sycylijczykami. Powiadano nawet, e gdyby
mia, mianowaby yda swym consigliorim. W kadym razie, podobnie jak Rodzin
Corleone zwano Irlandzk Band z uwagi na przynaleno do niej Hagena, tak Rodzin dona
Vincenta Forlenzy nazywano z nieco wikszym uzasadnieniem ydowsk Rodzin. Jednake
kierowa niezmiernie sprawn organizacj i nie syszano, by kiedykolwiek zemdla na widok
krwi, pomimo swych delikatnych rysw. Sprawowa rzdy elazn rk, a polityk uprawia
w biaych rkawiczkach.
Ostatni zjawili si przedstawiciele Piciu Rodzin z Nowego Jorku i Toma Hagena
uderzyo to, o ile bardziej imponujca, dostojna bya owa pitka ni ludzie spoza miasta,
prowincjusze. Po pierwsze, piciu nowojorskich donw pasowao do starej tradycji
sycylijskiej, byli to panowie z brzuchem, co w przenoni oznaczao si i dzielno, a
dosownie fizyczn tusz, tak jakby jedno szo w parze z drugim, co istotnie zdarzao si na
Sycylii. Piciu nowojorskich donw byli to tdzy, korpulentni mczyni o masywnych,
lwich gowach i wydatnych rysach misistych, krlewskich nosach, grubych wargach,
ciko pofadowanych policzkach. Nie byli za dobrze ubrani ani wypielgnowani; wygldali
na ludzi nieuznajcych bzdur, pracowitych, pozbawionych prnoci.
Przyby wic Anthony Stracci, ktry kontrolowa New Jersey i ruch statkw przy
nabrzeach po zachodniej stronie Manhattanu. Kierowa hazardem w Jersey i mia bardzo
silne wpywy w aparacie politycznym demokratw. Posiada cay park ciarwek
towarowych, ktre mu przyniosy fortun, przede wszystkim dlatego, e mogy jedzi z
duym przecieniem, niezatrzymywane i niekarane grzywn przez inspektorw obcienia
na szosach. Ciarwki te przyczyniay si do niszczenia szos, po czym jego przedsibiorstwo
budowy drg, majce zyskowne kontrakty z wadzami stanowymi, naprawiao wyrzdzone
szkody. By to ten rodzaj operacji, od ktrego kademu robio si cieplej na sercu interes
sam przez si tworzcy inny interes. Stracci by take starowiecki i nigdy nie zajmowa si
prostytucj, ale poniewa jego interesy obejmoway dzielnic portow, nie mg nie zosta
wcignity w przemyt narkotykw. Z piciu nowojorskich Rodzin przeciwstawiajcych si
Corleoneom jego Rodzina bya najmniej potna, ale najlepiej zorganizowana.
Na czele Rodziny, ktra kontrolowaa pnocn cz stanu Nowy Jork, zaatwiaa
szmuglowanie woskich imigrantw z Kanady, kierowaa caym hazardem oraz wykonywaa
prawo weta przy licencjonowaniu przez stan torw wycigowych, sta Ottilio Cuneo. By to
zupenie rozbrajajcy czowiek z twarz wesoego, pulchnego, wiejskiego piekarza, ktrego
legaln dziaalno stanowia jedna z duych firm mleczarskich. Cuneo nalea do ludzi
uwielbiajcych dzieci i zawsze mia pene kieszenie cukierkw, w nadziei, e bdzie mg
sprawi przyjemno ktremu z licznych wnukw czy maych latoroli swoich wsplnikw.
Nosi okrgy kapelusz z rondem opuszczonym ze wszystkich stron na podobiestwo letniego
kapelusza damskiego, co poszerzao jego i tak ksiycow twarz i czynio j jowialn. By
jednym z nielicznych donw, ktry nie zosta aresztowany i ktrego prawdziwej dziaalnoci
nawet nie podejrzewano. I to do tego stopnia, e uczestniczy w spoecznych komitetach i
zosta wybrany przez Izb Handlow Biznesmenem Roku stanu Nowy Jork.
Najbliszym sojusznikiem Rodziny Tattagliw by don Emilio Barzini. Mia kilka gier
hazardowych w Brooklynie i kilka w Queens. Kontrolowa prostytucj. Mia silnorkich.
Panowa cakowicie nad Staten Island. Mia par loterii sportowych w Bronksie i
Westchesterze. Robi w narkotykach. czyy go bliskie wizy z Clevelandem i Zachodnim
Wybrzeem i nalea do nielicznych ludzi dostatecznie przebiegych, by si interesowa Las
Vegas i Reno, otwartymi miastami w Nevadzie. Mia rwnie interesy w Miami Beach i na
Kubie. Po Rodzinie Corleone by bodaj najsilniejszy w Nowym Jorku, a co za tym idzie, i w
kraju. Jego wpywy sigay nawet na Sycyli. Macza palce w kadej nielegalnej imprezie.
Mwiono nawet, e ma wpywy na Wall Street. Wspomaga Rodzin Tattagliw pienidzmi i
swoimi koneksjami od samego pocztku wojny. Jego ambicj byo odebranie donowi
Corleone pozycji najpotniejszego i najbardziej szanowanego przywdcy mafii w kraju i
przejcie czci imperium Corleonew. By czowiekiem pokroju dona Corleone, ale
nowoczeniejszym, bardziej wyrafinowanym, bardziej rzeczowym. Nie mona by go nigdy
nazwa Starym Kotunem; cechowaa go pewno siebie nowszych, modszych, bardziej
przedsibiorczych przywdcw, idcych w gr. By czowiekiem zimnym, o wielkiej,
osobistej sile, bez ladu ciepa dona Corleone, i w owej chwili bodaj najbardziej
szanowanym w tej grupie.
Ostatni zjawi si don Phillip Tattaglia, gowa Rodziny Tattagliw, tej, ktra rzucia
bezporednie wyzwanie wadzy Corleonew, popierajc Sollozza i bya tak bliska sukcesu. A
jednak, rzecz ciekawa, pozostali mieli go w niejakiej pogardzie. Po pierwsze, wiedziano, e
pozwoli zawojowa si Sollozzowi, e w istocie da si wodzi za nos temu sprytnemu
Turkowi. Uwaano, e jest odpowiedzialny za cae zamieszanie, te niepokoje, ktre tak si
odbiy na prowadzeniu codziennych interesw przez nowojorskie Rodziny. Po drugie by
szedziesicioletnim dandysem i kobieciarzem. I mia rozlege moliwoci zaspokajania tej
swojej sabostki.
Albowiem Rodzina Tattagliw zajmowaa si kobietami. Jej gwnym biznesem bya
prostytucja. Kontrolowaa take wikszo nocnych lokali w Stanach Zjednoczonych i moga
wszdzie w kraju ulokowa kady talent. Phillip Tattaglia nie gardzi uyciem siy, aby
uzyska wadz nad obiecujcymi piewakami i komikami i wywiera nacisk na firmy
nagrywajce pyty. Ale gwne rdo dochodw Rodziny stanowia prostytucja.
Mia trudny charakter. Zawsze biadoli, narzeka na koszty prowadzenia rodzinnych
interesw. Rachunki z pralni za wszystkie rczniki zjaday zyski (tyle e posiada firm
pralnicz, ktra wykonywaa t robot). Dziewczyny byy leniwe i niezrwnowaone,
uciekay, popeniay samobjstwa. Sutenerzy byli zdradzieccy i nieuczciwi, bez cienia
lojalnoci. Dobr pomoc ciko byo znale. Modzi ludzie, w ktrych yach pyna
sycylijska krew, krcili nosem na tak prac, uwaali za co poniej swego honoru
handlowanie kobietami i wyzyskiwanie ich te same obuzy, ktre podernyby komu
gardo ze piewem na ustach i krzyykiem z wielkanocnej palemki w klapie marynarki. Wic
Phillip Tattaglia uala si suchaczom pozbawionym zrozumienia i wzgardliwym.
Najbardziej urga wadzom, w ktrych kompetencji leao wydawanie i cofanie koncesji na
wyszynk w jego nocnych lokalach i kabaretach. Zarzeka si, e pienidzmi, ktre wypaci
owym zodziejskim stranikom oficjalnych pieczci, stworzy wicej milionerw ni caa
Wall Street.
Rzecz osobliwa, jego nieomal zwyciska wojna z Rodzin Corleone nie pozyskaa mu
szacunku, na ktry zasugiwa. Wiedziano, e jego sia pochodzia najpierw od Sollozza, a
potem od Rodziny Barzinich. A fakt, e majc przewag zaskoczenia, nie odnis cakowitego
zwycistwa, te wiadczy przeciwko niemu. Gdyby by sprawniejszy, mona by unikn
caego tego zamieszania. mier dona Corleone oznaczaaby zakoczenie wojny.
Byo rzecz waciw, zwaywszy, e obydwaj stracili synw w wojnie przeciwko sobie,
aby don Corleone i Phillip Tattaglia pokwitowali nawzajem swoj obecno jedynie
oficjalnym skiniciem gowy. Don Corleone by przedmiotem zainteresowania, gdy
pozostali obserwowali go, by si przekona, jakie oznaki saboci pozostawiy na nim jego
rany i poraki. Zagadkowym elementem byo, dlaczego don Corleone wystpi o pokj po
mierci swego ulubionego syna. Stanowio to potwierdzenie klski i prawie na pewno musiao
doprowadzi do osabienia jego wadzy. Niebawem jednak mieli si przekona.
Nastpiy powitania, trzeba byo poda trunki, i mino jeszcze prawie p godziny, nim
don Corleone zaj miejsce przy wypoliturowanym orzechowym stole. Hagen usiad skromnie
na krzele nieco w lewo za donem. By to dla innych donw sygna podejcia do stou. Ich
pomocnicy usiedli za nimi, a consigliorowie obok, aby w razie potrzeby mc suy im rad.
Pierwszy zabra gos don Corleone i przemwi tak, jakby nic si nie zdarzyo. Tak jakby
nie zosta ciko zraniony, jakby nie zgin jego najstarszy syn, jakby jego imperium nie
leao w gruzach, a rodzina nie bya rozproszona Freddie na zachodzie, pod ochron
Rodziny Molinarich, a Michael ukryty na pustkowiach Sycylii. Przemawia w sposb
naturalny, w dialekcie sycylijskim.
Pragn podzikowa wam wszystkim za przybycie. Uwaam to za przysug
wywiadczon mnie osobicie i czuj si dunikiem kadego z was. Dlatego te powiem na
pocztku, e nie jestem tu po to, aby si spiera i przekonywa, lecz tylko, aby rozumowa i
aby jako czowiek rozsdny uczyni wszystko, co moliwe, ebymy rozstali si jak
przyjaciele. Na to daj moje sowo, a ci z was, ktrzy mnie dobrze znaj, wiedz, e nie daj
go lekkomylnie. No c, przejdmy do rzeczy. Wszyscy tutaj jestemy ludmi honoru, nie
musimy udziela sobie wzajemnie zapewnie tak, jak gdybymy byli adwokatami.
Przerwa. Nikt z obecnych si nie odezwa. Jedni palili cygara, inni popijali drinki.
Wszyscy byli dobrymi, cierpliwymi suchaczami. I mieli jeszcze jedn wspln cech.
Naleeli do tej rzadkiej grupy ludzi, ktrzy odmwili uznania rzdw zorganizowanego
spoeczestwa, ktrzy odrzucili wadz innych ludzi. Nie byo takiej siy, takiego
miertelnika, ktry mgby nagi ich do swej woli, jeeli tego nie chcieli. Chronili sw
woln wol podstpem i morderstwem. Ich wol mona byo przeama jedynie mierci.
Albo najwyszym rozsdkiem.
Don Corleone westchn.
Jak to si stao, e sprawy zaszy tak daleko? zapyta retorycznie. Ano, mniejsza o
to. Zdarzya si masa gupstw. To byo takie godne poaowania, takie niepotrzebne. Ale
niech mi bdzie wolno powiedzie, co si zdarzyo, tak jak ja to widz.
Przerwa, by sprawdzi, czy kto ma zastrzeenia przeciwko przedstawieniu przeze caej
historii z wasnego punktu widzenia.
Bogu dziki, powrciem do zdrowia i moe zdoam przyczyni si do naprostowania
tej sprawy. Mj syn by moe zbyt popdliwy, zbyt samowolny. Nie mwi: nie. W kadym
razie niech mi bdzie wolno powiedzie, e Sollozzo zwrci si do mnie z pewn propozycj
proszc o moje pienidze i wpywy. Mwi, e interesuje si tym Rodzina Tattagliw. Sprawa
dotyczya narkotykw, ktrymi ja si nie interesuj. Jestem czowiekiem spokojnym i takie
przedsiwzicia s zbyt burzliwe jak na mj gust. Wyjaniem to Sollozzowi z caym
uszanowaniem dla niego i dla Rodziny Tattagliw. Powiedziaem mu nie z ca
uprzejmoci. Powiedziaem mu, e jego interesy nie bd przeszkadzay moim, e nie mam
zastrzee co do zarabiania przez niego na ycie w taki sposb. Wzi mi to za ze i cign
nieszczcie na gowy nas wszystkich. Ano, takie jest ycie. Kady tutaj mgby opowiedzie
swoj smutn histori. To nie jest moim zamierzeniem.
Don Corleone przerwa i skin na Hagena, proszc o zimny napj, ktry Hagen szybko
mu poda. Don Corleone zwily sobie usta.
Jestem gotw zawrze pokj. Tattaglia straci syna, ja straciem syna. Jestemy kwita.
Do czego doszedby wiat, gdyby ludzie ywili dalej urazy wbrew wszelkiemu rozsdkowi?
To byo krzyem dla Sycylii, gdzie ludzie tak s zajci vendett, e nie maj czasu zarabia
na chleb dla swoich rodzin. To jest gupota. Dlatego teraz powiadam, niech wszystko bdzie
tak jak przedtem. Nie poczyniem adnych krokw, eby dowiedzie si, kto zdradzi i zabi
mojego syna. Jeeli nastanie pokj, nie zrobi tego. Mam syna, ktry nie moe przyjecha do
domu, i musz otrzyma zapewnienia, e kiedy zaatwi sprawy tak, eby mg wrci
bezpiecznie, nie bdzie adnej ingerencji, adnego zagroenia ze strony wadz. Z chwil,
kiedy to zostanie zaatwione, moe bdziemy mogli pomwi o innych interesujcych nas
sprawach i dzisiaj wywiadczy sobie, nam wszystkim, korzystn przysug. Corleone
uczyni domi wymowny, ulegy gest. To wszystko, czego chc.
Byo to zrobione bardzo dobrze. To by dawny don Corleone. Rozsdny. Elastyczny. Nie
podnoszcy gosu. Ale kady z obecnych zauway, e powoa si na swoje dobre zdrowie,
co oznaczao, e nie jest czowiekiem, ktrego mona lekceway, pomimo nieszcz
Rodziny Corleone. Zauwaono, i powiedzia, e dyskusja o innych sprawach jest bezcelowa,
jeeli pokj, o ktry prosi, nie zostanie zawarty. Zauwaono, e domaga si dawnego status
quo, e nic by na tym nie straci, chocia w minionym roku przeszed najgorsze.
Jednake donowi Corleone odpowiedzia Emilio Barzini, a nie Tattaglia. Przemwi
zwile i rzeczowo, ale nie szorstko ani obraliwie.
Wszystko to prawda. Ale jest co jeszcze. Don Corleone jest za skromny. Faktem jest,
e Sollozzo i Tattagliowie nie mogli przystpi do tego nowego interesu bez pomocy dona
Corleone. W istocie jego odmowa wyrzdzia im krzywd. To oczywicie nie jest jego wina.
Pozostaje fakt, e sdziowie i politycy, ktrzy przyjliby uprzejmoci od dona Corleone
nawet w zwizku z narkotykami, nie pozwoliliby nikomu innemu wpywa na siebie, kiedy
by przyszo do narkotykw. Sollozzo nie powinien by tego przedsibra, skoro nie mia
jakiego zabezpieczenia, e jego ludzie bd traktowani agodnie. To wszyscy wiemy. I w
przeciwnym razie byaby bieda dla nas wszystkich. A teraz, kiedy podwyszono kary,
sdziowie i prokuratorzy twardo si targuj, jeeli kto z naszych ludzi popadnie w kopoty z
powodu narkotykw. Nawet Sycylijczyk skazany na dwadziecia lat moe zama omerta i
gada, co mu lina na jzyk przyniesie. Do tego nie moe doj. Don Corleone ma wpyw na
cay ten aparat. Jego odmowa pozwolenia, abymy to wykorzystali, nie jest postpkiem
przyjaciela. Zabiera chleb naszym rodzinom. Czasy si zmieniy, ju nie jest tak jak dawniej,
kiedy kady mg i swoj drog. Jeeli Corleone ma wszystkich sdziw w Nowym Jorku,
to musi si nimi dzieli albo pozwoli nam posuy si nimi. Ma si rozumie, moe
przedstawi rachunek za takie usugi, bd co bd nie jestemy komunistami. Ale powinien
nam pozwoli czerpa wod ze studni. To cakiem proste.
Kiedy Barzini skoczy, zalego milczenie. Sprawa zostaa postawiona jasno, ale nie
mogo by powrotu do dawnego status quo. Co waniejsze, Barzini, mwic to, zapowiada,
e jeeli pokj nie zostanie zawarty, on jawnie przyczy si do Tattagliw w ich wojnie
przeciwko Corleoneom. I zdoby dla siebie waki punkt. Ich ycie, ich losy zaleay od
wzajemnego wiadczenia sobie przysug, odmowa uprzejmoci, o ktr prosi przyjaciel, bya
aktem agresji. O uprzejmoci nie proszono lekkomylnie, wic nie mona ich byo
lekkomylnie odmawia.
W kocu don Corleone odezwa si.
Przyjaciele moi rzek. Nie odmwiem przez zoliwo. Wszyscy mnie znacie.
Kiedy to odmwiem usugi? To po prostu nie ley w mojej naturze. Ale tym razem
musiaem odmwi. Dlaczego? Bo, moim zdaniem, narkotyki zniszcz nas w nastpnych
latach. W tym kraju istnieje za mocny sprzeciw wobec takiego handlu. To nie jest tak jak z
whisky czy hazardem, czy nawet z kobietami, ktrych wikszo ludzi chce, a ktrych im
wzbraniaj pezzonovanti Kociow i rzdu. Narkotyki s niebezpieczne dla wszystkich,
ktrzy maj z nimi do czynienia. Mog zaszkodzi wszystkim innym interesom. Niech mi
bdzie wolno powiedzie, e pochlebia mi przekonanie, i mam takie wpywy u sdziw i
przedstawicieli prawa; chciabym, eby to bya prawda. Mam pewne wpywy, ale wielu tych,
ktrzy szanuj mj osd, moe utraci ten szacunek, jeeli w nasze stosunki zostan wczone
narkotyki. Boj si uwika w takie sprawy i maj do nich zdecydowany stosunek. Nawet ci
policjanci, ktrzy nam pomagaj w hazardzie i innych rzeczach, odmwiliby swojej pomocy
przy narkotykach. A wic proszenie mnie o wywiadczanie przysug w tych sprawach
oznacza danie zego przysuenia si samemu sobie. Ale jestem gotw uczyni nawet to,
jeeli wszyscy uwaacie, e jest konieczne dla uregulowania innych spraw.
Kiedy don Corleone skoczy mwi, w sali zapanowao wyrane odprenie, zaczto
szepta i rozmawia midzy sob. Ustpi w istotnym punkcie. By gotw zaofiarowa swoj
opiek nad kadym zorganizowanym przedsiwziciem w dziedzinie handlu narkotykami. W
istocie zgadza si niemal cakowicie na pierwsz propozycj Sollozza, jeeli t propozycj
zatwierdz zgromadzeni tu przedstawiciele z caego kraju. Rozumiano, e nigdy nie wziby
udziau w fazie operacyjnej ani nie zainwestowaby w to pienidzy. Uyby jedynie swoich
ochronnych wpyww w aparacie prawnym. To jednak byo ogromnym ustpstwem.
Don z Los Angeles, Frank Falcone, przemwi w odpowiedzi:
Nie ma sposobu powstrzymania naszych ludzi od podejmowania tych interesw. Robi
to na wasn rk i popadaj w kopoty. W gr wchodz za due pienidze, aby mona si
byo oprze. Wic bdzie bardziej niebezpieczne, jeeli w ten interes nie wejdziemy.
Przynajmniej, jeeli uzyskamy nad tym kontrol, bdziemy mogli lepiej go zabezpieczy,
lepiej zorganizowa, dopilnowa, eby powodowa mniej szkd. Udzia w tym nie jest taki
zy, musi by jaka kontrola, musi by ochrona, musi by organizacja, nie moemy pozwoli,
eby wszyscy ganiali i robili, co im si ywnie podoba, jak banda anarchistw.
Don z Detroit, yczliwszy dla Corleonea od wszystkich pozostaych, take przemwi w
imi rozsdku przeciwko stanowisku swojego przyjaciela.
Nie wierze w narkotyki. Przez cae lata paciem ekstra swoim ludziom, eby nie robili
takich interesw. Ale to nic nie dao, nic nie pomogo. Kto przychodzi do nich i mwi:
Mam proszek. Jeeli zainwestujesz trzy, cztery tysice dolarw, moemy na rozprowadzaniu
zarobi pidziesit tysicy. Kto moe si oprze takiemu zyskowi? I tak s zajci swoimi
drobnymi, ubocznymi machlojkami, e zaniedbuj robot, za ktr im pac. W narkotykach
jest wicej pienidzy. To si cigle rozrasta. Nie ma sposobu tego powstrzymywa, wic
musimy opanowa ten biznes i utrzyma go w przyzwoitych granicach. Nie chc tego widzie
w pobliu szk, nie chc, eby to sprzedawano dzieciom. To jest infamit. W moim miecie
postarabym si ograniczy handel do czarnych, do kolorowych. To s najlepsi klienci,
najmniej kopotliwi, a zreszt to zwierzta. Nie maj adnego szacunku dla swoich on czy
swoich rodzin, czy dla samych siebie. Niech sobie gubi dusze narkotykami. Ale co trzeba
przedsiwzi, nie moemy pozwoli, eby ludzie robili, co chc, i przysparzali wszystkim
kopotw.
To przemwienie dona z Detroit zostao przyjte gonym szmerem aprobaty. Utrafi w
samo sedno. Nie mona nawet byo opaca ludzi, aby si nie wdawali w handel narkotykami.
Co za si tyczy uwag na temat dzieci, dochodzia tu do gosu jego dobrze znana wraliwo i
czue serce. Ostatecznie, kt sprzedawaby narkotyki dzieciom? Skd dzieci wziyby
pienidze? Jeeli idzie o wypowied na temat kolorowych, to nawet jej nie suchano.
Murzynw uwaano za absolutnie pozbawionych znaczenia czy jakiejkolwiek siy. Fakt, e
pozwolili zemle si na proch spoeczestwu, wiadczy, e si nie licz, i napomknicie o
nich w jakikolwiek sposb dowodzio, e don z Detroit ma umys, ktry zawsze zbacza ku
sprawom nieistotnym.
Przemawiali wszyscy donowie. Wszyscy ubolewali nad handlem narkotykami, jako zem,
ktre musi narobi kopotu, ale zgadzali si, e nie ma sposobu tego zahamowa. Po prostu na
tym biznesie mona byo zarobi zbyt duo pienidzy, z czego wynikao, e zawsze
znaleliby si tacy, ktrzy powayliby si na wszystko, aby w nim duba. Taka jest ludzka
natura.
W kocu osignito porozumienie. Handel narkotykami mia by dozwolony, a don
Corleone musiaby da mu jak ochron prawn na wschodzie. Uzgodniono, e Rodziny
Barzinich i Tattagliw przeprowadz wikszo operacji na du skal. Po uporaniu si z tym,
konferencja moga przej do innych spraw budzcych szersze zainteresowanie. Byo wiele
skomplikowanych problemw do rozwizania. Uzgodniono, e Las Vegas i Miami bd
miastami otwartymi, w ktrych moe dziaa kada z Rodzin. Wszyscy przyznawali, e s to
miasta z przyszoci. Uzgodniono rwnie, e w miastach tych nie bdzie dozwolona adna
przemoc i e naley powciga drobnych kryminalistw wszelkiego rodzaju. Uzgodniono, e
w sprawach doniosych, przy egzekucjach, ktre byyby konieczne, ale mogyby spowodowa
za duo publicznych protestw, naley uzyska aprobat niniejszej rady. Uzgodniono, e
cyngli i innych onierzy naley powstrzymywa od cikich przestpstw oraz wzajemnych
aktw zemsty w sprawach osobistych. Uzgodniono, e Rodziny bd na danie wiadczyy
sobie takie usugi, jak dostarczanie wykonawcw wyrokw i pomocy technicznej w pewnych
kierunkach dziaania, na przykad w przekupywaniu sdziw przysigych, co w rnych
przypadkach mogo mie ywotne znaczenie. Te dyskusje nieoficjalne, swobodne i na
wysokim poziomie, zabray sporo czasu i byy przerywane lunchem oraz drinkami z bufetu.
Wreszcie don Barzini poprbowa doprowadzi konferencj do zakoczenia.
A zatem to jest caa sprawa powiedzia. Mamy pokj i niech mi bdzie wolno
zoy uszanowanie donowi Corleone, ktrego wszyscy znamy od lat jako czowieka
sownego. Jeeli bd jeszcze jakie rnice pogldw, moemy si spotka ponownie, nie
powinnimy znw robi gupstw. Jeeli o mnie idzie, droga ta jest nowa i wiea. Ciesz si,
e to wszystko zostao ustalone.
Jedynie Phillip Tattaglia by jeszcze troch zafrasowany. Zamordowanie Santina
Corleone czynioby go najbardziej naraon osob w tej grupie, gdyby wojna wybucha na
nowo. Wreszcie przemwi po raz pierwszy:
Zgodziem si tutaj na wszystko, jestem gotw zapomnie o moim nieszczciu. Ale
chciabym usysze jakie cise zapewnienia od Corleonea. Czy nie bdzie prbowa adnej
indywidualnej zemsty? Czy w miar jak czas bdzie upywa, a jego pozycja moe si
wzmocni, nie zapomni, e poprzysiglimy sobie przyja? Skd mog wiedzie, czy za trzy,
cztery lata nie uzna, e le mu si przysuono, e zosta zmuszony wbrew wasnej woli do
tego porozumienia i dlatego moe je zama? Czy nie bdziemy musieli strzec si jeden
drugiego przez cay czas? Czy moemy naprawd odej w pokoju ze spokojnym umysem?
Czy Corleone udzieli nam wszystkim zapewnie, tak jak ja ich teraz udzielam?
Wtedy to don Corleone wygosi mow, ktr dugo pamitano i ktra utwierdzia jego
pozycj jako najbardziej dalekowzrocznego ma stanu pord nich wszystkich, mow tak
pen zdrowego rozsdku, pync tak prosto z serca i dotykajc samego sedna sprawy. W
tej mowie uku powiedzenie, ktre miao tak samo zasyn jak elazna kurtyna Churchilla,
cho stao si powszechnie znane dopiero przeszo dziesi lat pniej.
Po raz pierwszy wsta, aby przemwi do rady. By niski i troch wychudy po
chorobie, by moe nieco bardziej wyglda na swoje szedziesit lat, ale nie ulegao
wtpliwoci, e cakowicie odzyska dawne siy i pen sprawno umysu.
Jakimi bylibymy ludmi, gdybymy nie mieli rozumu? zapyta. Gdyby tak byo,
nie bylibymy lepsi od zwierzt w dungli. Ale mamy rozum, moemy rozumowa ze sob
wzajemnie i moemy rozumowa z nami samymi. W jakim celu rozpoczynabym na nowo te
wszystkie swary, gwaty i niepokoje? Mj syn nie yje i to jest nieszczcie, i musz je
znosi, a nie kaza otaczajcemu mnie, niewinnemu wiatu cierpie wraz ze mn. Dlatego
powiadam: rcz swoim honorem, e nigdy nie bd dy do zemsty, nigdy nie bd dy
do wiedzy o czynach, ktre zostay popenione w przeszoci. Odejd std z czystym sercem.
Pragn powiedzie, e zawsze musimy strzec naszych interesw. Wszyscy jestemy
ludmi, ktrzy nie chcieli by gupcami, ktrzy nie chcieli by kukiekami taczcymi na
nitce pociganej przez wysoko postawionych. Poszczcio nam si tutaj, w tym kraju. Ju
wikszo naszych dzieci znalaza sobie lepsze ycie. Niektrzy z was maj synw bdcych
profesorami, naukowcami, muzykami, i jestecie szczliwi. By moe wasze wnuki zostan
nowymi pezzonovanti. aden z nas tu obecnych nie pragnie, by nasze dzieci poszy w nasze
lady, to jest zbyt trudne ycie. Mog by tacy jak inni, mie pozycj i zabezpieczenie
zdobyte dziki naszej odwadze. Mam teraz wnuki i ywi nadziej, e ktre z ich dzieci
moe kiedy zosta, kto wie, gubernatorem, prezydentem, nie ma nic niemoliwego tutaj, w
Ameryce. Ale musimy i naprzd razem z nasz epok. Miny czasy rewolwerowcw,
zabjstw i masakr. Musimy by przebiegli jak ludzie interesu, jest w tym wicej pienidzy i
jest to lepsze dla naszych dzieci i wnukw.
Co si za tyczy naszych wasnych czynw, to nie jestemy odpowiedzialni wobec tych
kalibrw.90, tych pezzonovanti, ktrzy wypowiadaj wojny chcc, bymy w nich walczyli,
aeby chroni to, co posiadaj. Kt powie, e winnimy sucha praw, ktre tworz w imi
wasnego interesu i na nasz szkod? I kime s, aby si wtrca, kiedy my pilnujemy
naszych wasnych interesw? Sono costra nostra powiedzia don Corleone. One s nasz
spraw. Sami bdziemy kierowa naszym wiatem, bo to jest nasz wiat, cosa nostra. Dlatego
musimy trzyma si razem i strzec si ludzi z zewntrz. Inaczej wsadz nam kko w nozdrza,
tak jak je wsadzali milionom neapolitaczykw i innych Wochw w tym kraju.
Z tej przyczyny wyrzekam si dla dobra ogu zemsty za mego zabitego syna.
Przysigam teraz, e dopki bd odpowiedzialny za postpowanie mojej Rodziny, nikt nie
podniesie palca na adnego z tu obecnych bez sprawiedliwej przyczyny i skrajnej prowokacji.
Gotw jestem powici moje interesy handlowe dla wsplnego dobra. To jest moje sowo, to
jest mj honor, a s tu tacy, ktrzy wiedz, e nigdy nie sprzeniewierzybym si ani jednemu,
ani drugiemu.
Ale mam te swj wasny interes. Mj najmodszy syn musia ucieka, oskarony o
zamordowanie Sollozza i kapitana policji. Obecnie musz poczyni kroki, aeby mg
bezpiecznie wrci do domu, oczyszczony ze wszystkich zarzutw. To moja sprawa i ja
poczyni te kroki. Moe bd musia odnale prawdziwych winowajcw czy moe bd
musia przekona wadze o jego niewinnoci, a moe wiadkowie i informatorzy odwoaj
swe kamstwa. Ale powtarzam, e to jest moja sprawa, i ufam, e bd mg sprowadzi syna
do domu.
Pozwlcie jednak, e powiem, co nastpuje. Jestem czowiekiem przesdnym, to
mieszna sabostka, ale musz j tutaj wyzna. Dlatego te gdyby mojego najmodszego syna
spotka jaki nieszczliwy wypadek, gdyby jaki funkcjonariusz policji zastrzeli go
przypadkowo, gdyby powiesi si w swojej celi, gdyby pojawili si nowi wiadkowie, aby
potwierdzi jego win, moja przesdno kazaaby mi uwaa, e jest to rezultatem zej woli
nadal ywionej wobec mnie przez kogo z tu obecnych. Pozwlcie, e posun si dalej.
Gdyby piorun uderzy mojego syna, bd za to wini niektrych z tu obecnych. Gdyby jego
samolot spad do morza czy jego statek pogry si w falach oceanu, gdyby nabawi si
miertelnej febry, gdyby pocig uderzy w jego samochd, to moja przesdno jest taka, e
przypisabym to zej woli tutaj obecnych. Panowie, tej zej woli, tego pecha, nie mgbym
przebaczy nigdy. Ale poza tym przysigam na dusze moich wnukw, e nigdy nie zami
pokoju, ktry zawarlimy. Ostatecznie, czy nie jestemy lepsi od tych pezzonovanti, ktrzy
za naszego ycia pozabijali nieprzeliczone rzesze ludzi?
Z tymi sowy don Corleone ruszy ze swego miejsca i podszed do siedzcego dona
Phillipa Tattaglii. Tattaglia powsta i obaj mczyni objli si, caujc wzajemnie w policzki.
Inni obecni w pokoju donowie zaczli klaska i wstali, by ciska donie kademu, kto si
nawin, oraz winszowa donowi Corleone i donowi Tattaglii ich nowej przyjani. Nie bya to
moe najserdeczniejsza przyja na wiecie, obaj nie mieli posya sobie ycze
gwiazdkowych, ale nie mieli te mordowa si nawzajem. Bya to przyja wystarczajca w
tym wiecie, wszystko, czego byo potrzeba.
Poniewa jego syn, Freddie, znajdowa si pod opiek Rodziny Molinarich na Zachodnim
Wybrzeu, don Corleone pozosta chwil po zebraniu z donem z San Francisco, aby mu
podzikowa. Molinari powiedzia dostatecznie duo, aby don Corleone mg si
zorientowa, e Freddie znalaz tam miejsce dla siebie, e jest zadowolony i sta si nawet
kobieciarzem. Podobno ma talent do prowadzenia hotelu. Don Corleone potrzsn ze
zdumieniem gow, tak jak to czyni wielu ojcw, gdy dowiaduj si o niespodziewanych
zdolnociach swoich dzieci. Czy nie jest prawd, e najwiksze nieszczcia przynosz
czasem nieprzewidziane korzyci? Obaj zgodzili si, e tak wanie byo. Tymczasem don
Corleone da jasno do zrozumienia donowi z San Francisco, e czuje si jego wielkim
dunikiem za t wielk przysug, jak bya opieka nad Freddiem. Owiadczy mu, e uyje
swych wpyww, aeby gwne imprezy wycigowe byy zawsze dostpne dla jego ludzi, bez
wzgldu na to, jakie zmiany nastpi w strukturze wadzy w cigu nastpnych lat, co byo
wan gwarancj, jako e walka o te przedsiwzicia stale podsycaa stare urazy; dodatkowo
komplikowa wszystko fakt, e na imprezach wycigowych pooyli sw cik rk ludzie z
Chicago. Jednake don Corleone nie by pozbawiony wpyww nawet w owej krainie
barbarzycw, tote jego obietnica bya na wag zota.
Zapad ju wieczr, zanim don Corleone, Tom Hagen oraz kierowca z obstawy, ktrym
by Rocco Lampone, przybyli do orodka na Long Beach. Kiedy weszli do domu, don zwrci
si do Hagena:
Nasz szofer, ten Lampone; miej na niego oko. Myl, e ten chopak jest wart czego
lepszego.
Hagen zastanowi si nad t uwag. Lampone przez cay dzie nie powiedzia ani sowa,
nawet nie zerkn na dwch mczyzn na tylnym siedzeniu. Otworzy drzwi donowi, auto
czekao przed bankiem, gdy wychodzili, robi wszystko jak naley, ale nie lepiej ni kady
dobrze wyszkolony szofer. Najwyraniej oko dona dostrzego co, czego on sam nie
zauway.
Don odprawi Hagena i kaza mu przyj po kolacji. Ale poleci mu nie spieszy si i
troch odpocz, poniewa czeka ich duga noc narad. Powiedzia te Hagenowi, eby
sprowadzi Clemenz i Tessia. Niech przyjd o dziesitej, nie wczeniej. Hagen mia
powiadomi Clemenz i Tessia o przebiegu popoudniowego zebrania.
O dziesitej don czeka ju na trzech mczyzn w swym gabinecie, naronym pokoju z
bibliotek prawnicz oraz specjalnym telefonem. Bya tam taca z butelkami whisky, lodem i
wod sodow. Don udzieli instrukcji.
Dzi po poudniu zawarlimy pokj powiedzia. Zarczyem moim sowem i
honorem, i to powinno wam wszystkim wystarczy. Ale nasi przyjaciele nie s zbyt godni
zaufania, wic nadal miejmy si na bacznoci. Nie chcemy wicej przykrych niespodzianek.
Don obrci si do Hagena. Zwolnie zakadnikw Bocchicchiw?
Hagen kiwn gow.
Zadzwoniem do Clemenzy, jak tylko wrciem do domu.
Corleone obrci si do masywnego Clemenzy. Caporegime skin gow.
Wypuciem ich. Ojcze Chrzestny, czy to moliwe, eby jaki Sycylijczyk by taki tpy,
jak to udaj Bocchicchiowie?
Don Corleone umiechn si z lekka.
S dostatecznie sprytni, eby dobrze zarabia na ycie. Czy to takie konieczne, eby
by jeszcze sprytniejszym? To nie Bocchicchiowie s przyczyn zamtu na tym wiecie. Ale
prawda, e nie maj sycylijskiej gowy.
Teraz, kiedy wojna si zakoczya, wszyscy byli odpreni. Don Corleone sam zmiesza
drinki i poda je kademu. Pocign ostronie yk i zapali cygaro.
Nie chc adnych prb wykrycia, co przydarzyo si Sonnyemu, to ju zakoczone i
ma by zapomniane. Chc cakowitej wsppracy z innymi Rodzinami, nawet jeeli zrobi si
troch zachanne i nie bdziemy dostawa naleytych udziaw. Nie chc, eby cokolwiek
zerwao ten pokj bez wzgldu na wszelkie prowokacje, dopki nie znajdziemy sposobu
sprowadzenia Michaela do domu. I to jest pierwsza rzecz, ktr winnicie mie na uwadze.
Pamitajcie, e kiedy wrci, ma wrci absolutnie zabezpieczony. Nie przed Tattagliami czy
Barzinimi. Idzie mi o policj. Jasne, moemy pozby si faktycznych dowodw przeciwko
niemu. Ten kelner nie bdzie zeznawa ani ten wiadek czy rewolwerowiec, czy kim tam by.
Prawdziwe dowody to nasze najmniejsze zmartwienie, bo o nich wiemy. Martwi musimy si
tym, czy policja nie sfabrykuje dowodw faszywych, poniewa donosiciele zapewnili j, e
to Michael Corleone zabi ich kapitana. Wic dobrze. Musimy zada, eby Pi Rodzin
zrobio wszystko, co w ich mocy, aby sprostowa to przypuszczenie policji. Wszyscy ich
informatorzy wsppracujcy z policj musz wystpi z nowymi relacjami. Myl, e po
moim dzisiejszym przemwieniu zrozumiej, e to ley w ich interesie. Ale to nie wystarczy.
Musimy wystpi z czym specjalnym, eby Michael ju nigdy wicej nie musia si o to
martwi. Inaczej nie ma sensu, eby wraca do tego kraju. Wic wszyscy pomylmy o tym. To
jest najwaniejsza sprawa.
C, kademu czowiekowi powinno by wolno popeni jedno gupstwo w yciu. Ja
swoje popeniem. Chc wykupi cay teren dookoa orodka, wykupi domy. Nie ycz
sobie, eby ktokolwiek mg zajrze ze swego okna do mojego ogrodu, chociaby by o mil.
Dokoa orodka ma stan ogrodzenie, a orodek ma by przez cay czas pod pen ochron.
W tym ogrodzeniu ma by brama. Krtko mwic, chc teraz mieszka w fortecy. I powiem
wam, e nigdy wicej nie pojad do miasta, do pracy. Pozostan na wp w odosobnieniu.
Cignie mnie do pracy w ogrodzie, do tego, eby zrobi troch wina, kiedy dojrzej
winogrona. Chc y w moim domu. Bd wyjeda tylko na krtkie wakacje albo eby
zobaczy si z kim w wanym interesie, i wtedy maj by przedsiwzite wszelkie rodki
ostronoci. Tylko nie zrozumcie tego le. Niczego nie szykuj. Jestem rozwany, zawsze
byem czowiekiem rozwanym, nie ma rzeczy, ktra mniej przypadaby mi do gustu ni
nieroztropno w yciu. Kobiety i dzieci mog pozwoli sobie na nieroztropno, mczyni
nie. Rbcie wszystko bez popiechu, bez adnych gorczkowych przygotowa, ktre
zaalarmowayby naszych przyjaci. Mona to robi w taki sposb, eby si wydawao
naturalne.
Bd teraz pozostawia coraz wicej spraw kademu z was trzech. Regime Santina ma
by rozwizany, a ludzie wcieleni do waszych regimew. To powinno uspokoi naszych
przyjaci i pokaza im, e mam pokojowe zamiary. Tom, chc, eby zebra grup ludzi,
ktrzy pojad do Las Vegas i zo mi pene sprawozdanie o tym, co tam si dzieje. Chc si
dowiedzie wszystkiego o Fredzie, jak tam naprawd jest; sysz, e nie poznabym wasnego
syna. Podobno jest teraz kucharzem, zabawia si z modymi dziewcztami wicej ni
powinien dorosy mczyzna. Ano, zawsze by zbyt powany za modu i nigdy nie nadawa
si do interesw Rodziny. Ale dowiedzmy si, co tam naprawd mona zrobi.
Hagen zapyta spokojnie:
Czy mamy wysa paskiego zicia? Bd co bd Carlo pochodzi z Nevady i zna
tamtejszy teren.
Don Corleone potrzsn gow.
Nie, moja ona czuje si tutaj samotna bez swoich dzieci. Chc, eby Constanzia i jej
m przeprowadzili si do ktrego z domw w orodku. Chc, eby Carlo dosta
odpowiednie zajcie, moe byem dla niego za surowy, a poza tym... don Corleone skrzywi
si ... brakuje mi synw. Zdejmijcie go z hazardu i ulokujcie w zwizkach, gdzie bdzie
mg zaatwia troch papierkowej roboty i duo mwi. Jest dobry do mwienia. W gosie
dona zabrzmiaa leciutka nuta pogardy.
Hagen kiwn gow.
Okay, Clemenza i ja przejrzymy wszystkich ludzi i zestawimy grup do zaatwiania
tego w Vegas. Czy pan chce, ebym wezwa Freddiego do domu na kilka dni?
Don potrzsn gow. Powiedzia okrutnie:
A po co? Moja ona jeszcze potrafi gotowa nam posiki. Niech on sobie tam siedzi.
Trzej mczyni poruszyli si niespokojnie w fotelach. Nie zdawali sobie sprawy, e
Freddie jest w tak gbokiej nieasce u ojca, i podejrzewali, e musz istnie jakie nieznane
im przyczyny. Don Corleone westchn.
Mam nadziej wyhodowa tego roku w ogrodzie troch dobrej zielonej papryki i
pomidorw, wicej ni zdoamy zje. Bd wam robi z nich prezenty. Chc mie troch
ciszy i beztroski na staro. Ano, to wszystko. Napijcie si jeszcze, jeeli macie ochot.
Bya to odprawa. Obecni wstali. Hagen odprowadzi Clemenz i Tessia do ich
samochodw i umwi si na spotkanie dla obgadania szczegw technicznych, ktre
zaspokoiyby yczenia ich dona. Potem wrci do domu, gdzie, jak wiedzia, don Corleone
czeka na niego.
Don zdj marynark i krawat, pooy si na kanapie. Jego surowa twarz rozprya si w
zmarszczki zmczenia. Wskaza Hagenowi fotel i zapyta:
No, consigliori, nie pochwalasz jakich moich dzisiejszych poczyna?
Hagen nie spieszy si z odpowiedzi.
Nie odrzek wreszcie. Ale nie uwaam ich za konsekwentne ani zgodne z pana
natur. Powiada pan, e nie chce dowiedzie si, jak zgin Santino, ani nie pragnie zemsty.
Nie wierz w to. Zagwarantowa pan pokj swoim sowem, wic zachowa pan pokj, ale nie
mog uwierzy, eby pan da swoim wrogom to zwycistwo, ktre dzi na pozr odnieli.
Skonstruowa pan wspania zagadk, ktrej nie potrafi rozwiza, wic jake mog
pochwala czy nie pochwala?
Na twarzy dona pojawi si wyraz zadowolenia.
Ano, znasz mnie lepiej ni ktokolwiek inny. Chocia nie jeste Sycylijczykiem, ja
ciebie nim zrobiem. Wszystko, co mwisz, to prawda, ale istnieje rozwizanie i zrozumiesz
je, zanim rozwinie si do koca. Zgadzasz si, e kady musi przyj moje sowo i e ja
sowa dotrzymam. I moje rozkazy maj by cile wykonywane. Ale, Tom, najwaniejsz
rzecz jest to, e musimy sprowadzi Michaela do domu jak najprdzej. Postaw to na
pierwszym miejscu w swoim umyle i swoim dziaaniu. Zbadaj wszystkie cieki prawne,
obojtne mi, ile bdziesz musia wyda pienidzy. Kiedy wrci do domu, musi to by bez
puda. Porad si najlepszych specjalistw od prawa karnego. Podam ci nazwiska kilku
sdziw, ktrzy udziel ci prywatnego posuchania. Do tego czasu musimy wystrzega si
wszelkich podstpw.
Hagen odrzek:
Podobnie jak pan martwi si nie tyle rzeczywistymi dowodami, ile tymi, ktre
sfabrykuj. Poza tym jaki przyjaciel policji moe zabi Michaela po aresztowaniu. Mog go
zabi w celi albo kaza to zrobi ktremu z winiw. Tak jak ja to widz, nie moemy
dopuci nawet do zaaresztowania go czy oskarenia.
Don Corleone westchn.
Wiem, wiem. W tym caa trudno. Ale nie moemy zwleka zbyt dugo. Na Sycylii s
niepokoje. Tamtejsi modzi ludzie nie suchaj ju starszych, a starowieccy donowie po
prostu nie mog da sobie rady z ca mas ludzi deportowanych z Ameryki. Michael moe
uwika si midzy jednych a drugich. Przedsiwziem pewne rodki ostronoci przeciwko
temu, i nadal ma dobr ochron, ale ta ochrona nie bdzie trwaa wiecznie. To jedna z
przyczyn, dla ktrych musiaem zawrze pokj. Barzini ma na Sycylii przyjaci i ju
zaczynali wszy po tropie Michaela. To daje ci jedn z odpowiedzi na t twoj zagadk.
Musiaem zawrze pokj, eby zapewni bezpieczestwo mojemu synowi. Nie byo innego
wyjcia.
Hagen nie zada sobie trudu, aby zapyta dona, jakim sposobem uzyska te informacje.
Nie by nawet zaskoczony, a rzeczywicie rozwizywao to czciowo zagadk.
Czy kiedy si spotkam z ludmi Tattagliw dla uzgodnienia szczegw, mam nalega,
eby wszyscy jego porednicy od narkotykw byli czyci? Sdziowie bd si troch
wzdragali dawa niskie wyroki ludziom notowanym.
Don Corleone wzruszy ramionami.
Oni powinni by dostatecznie sprytni, eby to przewidzie. Wspomnij o tym, nie
nalegaj. Zrobimy, co bdziemy mogli, ale jeeli uyj prawdziwego naogowca, ktry
zostanie nakryty, nie kiwniemy palcem. Po prostu powiemy im, e nic nie mona zrobi. Ale
Barzini jest czowiekiem, ktry bdzie to wiedzia bez mwienia. Zauwaye, e wcale si
nie zaangaowa w t spraw. Nikt by nie pomyla, e go to w jakikolwiek sposb dotyczy.
To czowiek, ktry nie daje przyapa si po stronie przegrywajcych.
Hagen by zaskoczony.
Chce pan powiedzie, e przez cay czas sta za Sollozzem i Tattagli?
Don Corleone westchn.
Tattaglia to sutener. Nigdy nie daby rady Santinowi. Dlatego nie musz wiedzie, jak
to si stao. Wystarczy mi wiedzie, e Barzini macza w tym palce.
Hagen przemyla to. Don naprowadza go na trop, ale co bardzo wanego zostao tu
pominite. Hagen wiedzia, co to takiego, ale wiedzia te, e nie jest jego rzecz pyta.
Powiedzia dobranoc i obrci si, by odej. Don mia dla niego jeszcze ostatnie sowo.
Pamitaj, wyt cay swj rozum, eby sprowadzi Michaela do domu powiedzia. I
jeszcze jedno. Umw si z tym gociem od telefonw, ebym co miesic dostawa spis
wszystkich pocze telefonicznych Clemenzy i Tessia w obydwie strony. O nic ich nie
podejrzewam. Przysigbym, e mnie nigdy nie zdradz. Ale nie szkodzi wiedzie o kadym
drobiazgu, ktry moe nam si przyda przed tym wydarzeniem.
Hagen skin gow i wyszed. Zastanowi si, czy don take jako go kontroluje, a potem
zawstydzi si swojego podejrzenia. Teraz by jednak pewien, e w subtelnym i
skomplikowanym umyle Ojca Chrzestnego powstaje dalekosiny plan dziaania, ktry
czyni wydarzenia tego dnia jedynie taktycznym odwrotem. I by ten jeden mroczny fakt, o
ktrym nikt nie wspomnia, o ktry on sam nie mia zapyta, ktry don Corleone
przemilcza. Wszystko wskazywao na dzie porachunku w przyszoci.
Rozdzia 21
Jednake mia upyn prawie rok, zanim don Corleone zdoa zaatwi
przeszmuglowanie swojego syna, Michaela, z powrotem do Stanw Zjednoczonych. W cigu
tego czasu caa Rodzina amaa sobie gow nad odpowiednimi planami. Wysuchiwano
nawet Carla Rizzi, odkd zamieszka z Connie w orodku. (W owym czasie urodzio im si
drugie dziecko, chopiec). Ale aden z planw nie spotka si z aprobat dona.
W kocu problem ten rozwizaa Rodzina Bocchicchiw przez swoje wasne
nieszczcie. By jeden Bocchicchio, mody czowiek imieniem Feliks, zaledwie
dwudziestopicioletni, ktry urodzi si w Ameryce i mia wicej rozumu ni ktokolwiek
dotd w tym klanie. Nie da si wcign w rodzinny interes wywzki mieci i oeni si z
sympatyczn Amerykank angielskiego pochodzenia, aeby jeszcze bardziej oderwa si od
klanu. Chodzi na kursy wieczorowe, chcc zosta prawnikiem, a w dzie pracowa jako
urzdnik na poczcie. W cigu owego czasu urodzio mu si troje dzieci, lecz jego ona bya
zapobiegliw gospodyni i yli z jego pensji, dopki nie ukoczy prawa.
Ot Feliks Bocchicchio, podobnie jak wielu modych ludzi, uwaa, e skoro boryka
si, aby dopeni swego wyksztacenia i opanowa tajniki zawodu, jego cnota zostanie
automatycznie wynagrodzona i bdzie przyzwoicie zarabia na utrzymanie. Okazao si, e
tak nie jest. Zawsze dumny, odmwi przyjcia jakiejkolwiek pomocy od swego klanu. Ale
jego przyjaciel prawnik, mody czowiek majcy rozlege stosunki i dobrze rozwijajc si
karier w duej firmie adwokackiej, namwi Feliksa, eby mu wywiadczy drobn
uprzejmo. Byo to przedsiwzicie bardzo skomplikowane, pozornie legalne i dotyczyo
sfingowanego bankructwa. Istniaa jedna szansa na milion, eby oszustwo zostao wykryte.
Feliks Bocchicchio zaryzykowa. Poniewa oszustwo to wymagao zastosowania umiejtnoci
prawniczych, ktrych wyuczy si w collegeu, rzecz nie wydawaa si tak naganna, i co
osobliwe, nawet nie przestpcza.
Krtko mwic, oszustwo zostao wykryte. Przyjaciel prawnik odmwi Feliksowi
jakiejkolwiek pomocy, nie chcia nawet odbiera jego telefonw. Dwaj gwni uczestnicy
oszustwa, przebiegli biznesmeni w rednim wieku, ktrzy uporczywie przypisywali
niepowodzenie planu nieudolnoci prawniczej Feliksa Bocchicchio, przyznali si do winy i
poszli na wspprac z wadzami, wymieniajc Feliksa Bocchicchio jako prowodyra w
oszustwie i twierdzc, e stosowa groby przemocy, by opanowa ich interes i zmusi ich do
wspdziaania z nim w oszukaczych planach. Zoono zeznania, ktre czyy Feliksa ze
stryjami i kuzynami z klanu Bocchicchiw, karanymi za napady, i te dowody go obciyy.
Obaj biznesmeni wykpili si wyrokami z zawieszeniem. Feliks Bocchicchio zosta skazany na
kar piciu lat i odsiedzia trzy. Klan nie zwrci si o pomoc do adnej z Rodzin ani do dona
Corleone, poniewa Feliks nie chcia ich prosi o pomoc, a musia dosta nauczk, e
uaskawienie moe przyj tylko od Rodziny, e Rodzina jest lojalniejsza i bardziej godna
zaufania ni spoeczestwo.
Tak czy owak, Feliksa Bocchicchio zwolniono z wizienia po odsiedzeniu trzech lat.
Wrci do domu, ucaowa on i troje dzieci i y spokojnie przez rok, po czym pokaza, e
jednak jest z klanu Bocchicchiw. Bez adnych prb ukrycia swej winy wystara si o bro,
pistolet, i zastrzeli swojego przyjaciela prawnika. Nastpnie odszuka obydwu biznesmenw
i najspokojniej przestrzeli im gowy, kiedy wychodzili z baru. Zostawi ich zwoki na ulicy,
wszed do baru, zamwi sobie filiank kawy, ktr popija czekajc, aby przybya policja i
zaaresztowaa go.
Jego proces odby si szybko, a wyrok by bezlitosny. Czonek przestpczego podziemia
z zimn krwi zamordowa wiadkw oskarenia, ktrzy spowodowali osadzenie go w
wizieniu, na co a nadto zasugiwa. Byy to jaskrawe kpiny ze spoeczestwa i tym razem
publiczno, prasa, caa struktura spoeczna, a nawet humanitaryci o rozmikczonych
mzgach i mikkich sercach zjednoczyli si w pragnieniu ujrzenia Feliksa na krzele
elektrycznym. Gubernator stanu nie chcia go uaskawi tak samo, jak funkcjonariusze opieki
nad zwierztami nie chc oszczdzi wciekego psa, co powiedzia wprost jeden z
najbliszych politycznych wsppracownikw gubernatora. Klan Bocchicchiw by
oczywicie gotw wyda tyle pienidzy, ile potrzeba na odwoania do wyszych instancji; by
teraz dumny z Feliksa, ale wynik nie ulega wtpliwoci. Po prawnych korowodach, ktre
mogy zabra troch czasu, Feliks Bocchicchio mia umrze na krzele elektrycznym.
Hagen by tym, ktry przedstawi donowi ca spraw na prob jednego z Bocchicchiw,
majcego nadziej, e co da si zrobi dla tego modego czowieka. Don Corleone krtko i
wzowato odmwi. Nie jest czarodziejem. Ludzie daj od niego rzeczy niemoliwych.
Jednake nastpnego dnia don zadzwoni do kancelarii Hagena i kaza mu zreferowa sobie
spraw z najdrobniejszymi szczegami. Kiedy Hagen skoczy, don Corleone poleci mu
wezwa do orodka gow klanu Bocchicchiw na rozmow.
To, co nastpio potem, miao w sobie prostot geniuszu. Don Corleone zagwarantowa
szefowi klanu Bocchicchiw, e ona i dzieci Feliksa Bocchicchio zostan wynagrodzone
pokanym uposaeniem. Pienidze na ten cel miay by natychmiast dorczone klanowi
Bocchicchiw. Ze swojej strony Feliks mia przyzna si do zamordowania Sollozza oraz
kapitana policji, McCluskeya.
Byo wiele szczegw do ustalenia. Feliks Bocchicchio musiaby zeznawa
przekonywajco, to znaczy musiaby zapozna si z niektrymi prawdziwymi szczegami,
aby si do nich przyzna. Poza tym musiaby uwika kapitana policji w narkotyki. Nastpnie
trzeba byo przekona kelnera z restauracji Luna, aby rozpozna Feliksa Boccicchio jako
morderc. To wymagao niejakiej odwagi, zwaywszy, e opis zmieniby si radykalnie, gdy
Feliks Bocchicchio by znacznie niszy i tszy. Ale tym mia si zaj don Corleone. Prcz
tego, poniewa skazany by wielkim zwolennikiem wyszego wyksztacenia i absolwentem
collegeu, mg pragn, by jego dzieci dostay si na uczelni. Dlatego te don Corleone
musiaby wypaci pewn sum pienidzy, ktra wystarczyaby dzieciom na opacenie
studiw. Wreszcie naleao zapewni klan Bocchicchiw, e nie ma adnej nadziei na
uaskawienie w zwizku z naprawd popenionymi morderstwami. Nowe zeznanie
przypiecztowaoby oczywicie ju i tak niemal pewn zgub tego czowieka.
Wszystko zostao zaatwione, pienidze wypacone i nawizano odpowiedni kontakt ze
skazacem, aby mc udzieli mu instrukcji i rad. Wreszcie plan zosta zrealizowany, a
wyznanie zamieszczone na pierwszych stronach wszystkich gazet. Caa sprawa bya
olbrzymim sukcesem. Ale don Corleone, ostrony jak zawsze, odczeka, dopki Feliks
Bocchicchio nie zosta stracony w cztery miesice pniej, nim wreszcie orzek, e Michael
Corleone moe powrci do domu.
Rozdzia 22
Lucy Mancini, w rok po mierci Sonnyego, nadal tsknia do strasznie, opakiwaa go
arliwiej ni jakakolwiek kochanka w jakimkolwiek romansie. A jej marzenia nie byy
ckliwymi marzeniami pensjonarki, jej tsknoty nie byy tsknotami oddanej ony. Nie
przygnbiaa jej utrata towarzysza ycia ani nie brakowao jej go dlatego, e mia silny
charakter. Nie ywia tkliwych wspomnie o sentymentalnych podarunkach, o dziewczcym
kulcie bohatera, o jego umiechu i rozbawionym bysku w oczach, kiedy mwi co czuego
czy zabawnego.
Nie. Brakowao jej go z tej o wiele waniejszej przyczyny, e by jedynym mczyzn na
wiecie, ktry potrafi doprowadzi jej ciao do aktu miosnego. I w swojej modoci i
naiwnoci nadal wierzya, e by jedynym mczyzn, ktry mg tego dokona.
W rok pniej opalaa si w balsamicznym powietrzu Nevady. U jej ng siedzia smuky
mody blondyn i bawi si palcami jej stp. Spdzali niedzielne popoudnie nad hotelowym
basenem i chocia dokoa byo peno ludzi, do modzieca przesuwaa si w gr po jej
nagim udzie.
Och, przesta, Jules poprosia Lucy. Mylaam, e przynajmniej doktorzy nie s
tacy niemdrzy jak inni mczyni.
Jules wyszczerzy do niej zby.
Ja jestem doktorem z Las Vegas.
Pogadzi j po wewntrznej stronie uda i zdumia si, e tak drobna rzecz moga j
podnieci tak silnie. Wida to byo na jej twarzy, chocia staraa si to ukry. Bya doprawdy
bardzo prymitywn, naiwn dziewczyn. Wic dlaczego nie mg jej skoni, by mu ulega?
Musia to jako osign, nie baczc na te bzdury o utraconej mioci, ktrej nigdy nie da si
zastpi. Tutaj, pod jego doni, byo ywe ciao, ktre wymaga innego ciepego ciaa. Doktor
Jules Segal postanowi, e wielki atak przypuci tego wieczora w jej pokoju. Chcia, eby mu
ulega bez adnych podstpw, ale gdyby si okazay konieczne, to by do tego waciwym
czowiekiem. Ma si rozumie, wszystko w interesie nauki. A poza tym ta biedna dziewczyna
po prostu palia si do tego.
Jules, przesta, prosz ci, przesta powtrzya Lucy. Gos jej dra.
Jules natychmiast okaza skruch.
Dobrze, kochanie.
Pooy gow na jej kolanach i uywajc jej mikkich ud jako poduszki zdrzemn si
chwilk. Bawio go jej niespokojne krcenie si, ciepo rozchodzce si z ldwi, i kiedy
pooya mu do na gowie, gadzc jego wosy, chwyci j figlarnie za przegub i
przytrzyma niby mionie, lecz w gruncie rzeczy po to, aby namaca jej puls. Puls galopowa.
Dzisiaj wieczorem bdzie j mia i rozwie t tajemnic, jakakolwiek ona jest. Zupenie
pewny swego, doktor Jules Segal zasn.
Lucy przygldaa si ludziom wokoo basenu. Nie wyobraaa sobie, e jej ycie tak si
odmieni w niespena dwa lata. Nigdy nie aowaa swojej lekkomylnoci na weselu Connie
Corleone. Bya to najcudowniejsza rzecz, jaka jej si zdarzya, i przeywaa j wci od
nowa, w swoich snach. I wci od nowa przeywaa te miesice, ktre nastpiy potem.
Sonny odwiedza j raz na tydzie, czasami czciej, nigdy rzadziej. Przez kilka dni przed
ponownym zobaczeniem go ciao jej byo w udrce. Ich wzajemna namitno bya
cakowicie ywioowa, nierozcieczona poetycznoci ani adn form intelektualizmu. Bya
to mio najprymitywniejszego gatunku, mio cielesna, mio dwch cia.
Kiedy Sonny telefonowa, e przyjeda, upewniaa si, e jest do trunkw w
mieszkaniu i do jedzenia na kolacj i niadanie, bo zazwyczaj wychodzi dopiero pno
nastpnego rana. Chcia si ni nasyci tak samo, jak ona chciaa nasyci si nim. Mia
wasny klucz i kiedy stawa w drzwiach, rzucaa si w jego masywne ramiona. Oboje byli
brutalnie bezporedni, brutalnie pierwotni. Podczas pierwszego pocaunku cigali wzajemnie
z siebie ubranie, po czym on podnosi j w gr, a ona oplataa nogami jego potne uda.
Kochali si na stojco w przedpokoju jej mieszkania, tak jakby musieli powtrzy tamten
swj pierwszy akt miosny, potem za on nis j do sypialni.
Leeli w ku i kochali si znowu. Pozostawali razem w mieszkaniu szesnacie godzin,
zupenie nadzy. Gotowaa mu olbrzymie posiki. Czasem telefonowano do niego,
najwyraniej w interesach, ale nigdy nie suchaa, co mwi. Bya zbyt zaprztnita
bawieniem si jego ciaem, piecia je, caowaa, wtulaa w nie usta. Czasem, gdy wstawa, by
napi si czego i przechodzi obok niej, nie moga si oprze i wycigaa rk, by dotkn go
nagiego, przytrzyma i pieci, tak jakby te czci jego ciaa byy zabawk, specjalnie
skonstruowan, zawi, ale niewinn zabawk objawiajc swoje ju znane, lecz zawsze
zaskakujce ekstazy. Z pocztku wstydzia si tych swoich ekscesw, lecz prdko przekonaa
si, e sprawiaj przyjemno kochankowi, e pochlebia mu jej cakowite, zmysowe
zniewolenie przez jego ciao. W tym wszystkim bya jaka zwierzca niewinno. Byli ze
sob szczliwi.
Kiedy ojca Sonnyego postrzelono na ulicy, zrozumiaa po raz pierwszy, e jej kochanek
moe si znale w niebezpieczestwie. Siedzc samotnie w swoim mieszkaniu nie pakaa,
lecz zawodzia gono jakim zwierzcym zawodzeniem. Kiedy Sonny nie przychodzi do niej
prawie trzy tygodnie, ya pigukami nasennymi, alkoholem i swoj udrk. Bl, ktry czua,
by blem fizycznym, bolao j ciao. A kiedy Sonny wreszcie si zjawia, przywieraa do
niego i nie puszczaa go ani na chwil. Potem przyjeda co najmniej raz na tydzie, dopki
nie zosta zabity.
O jego mierci dowiedziaa si z relacji w gazetach i tego samego wieczora zaya
ogromn dawk piguek nasennych. Z niewiadomej przyczyny piguki zamiast zabi, osabiy
j; wytoczya si do hallu i zemdlaa pod drzwiami windy, tam j znaleziono i przewieziono
do szpitala. Jej zwizek z Sonnym nie by powszechnie znany, tote powicono temu
zaledwie kilka linijek w brukowych gazetach.
Kiedy przebywaa w szpitalu, Tom Hagen przyszed j odwiedzi i pocieszy. To Hagen
zaatwi jej posad w Las Vegas, w hotelu prowadzonym przez Freddiego, brata Sonnyego.
To Hagen powiedzia jej, e bdzie dostawaa rent od Rodziny Corleone i e Sonny j
zabezpieczy. Zapyta, czy nie jest w ciy, tak jakby to byo przyczyn zaycia piguek, lecz
powiedziaa mu, e nie jest. Zapyta, czy Sonny by u niej owego fatalnego wieczora albo czy
dzwoni, e do niej przyjedzie i odpowiedziaa, e nie, e Sonny nie dzwoni. Ze po pracy
zawsze siedziaa w domu, czekajc na niego. I wyznaa Hagenowi prawd.
To jedyny mczyzna, ktrego mogam kocha. Nie potrafi pokocha nikogo innego.
Zauwaya, e z lekka si umiechn, ale by te zaskoczony. Czy uwaasz to za takie
niewiarygodne? spytaa. Czy to nie on sprowadzi ci do domu, kiedy bye dzieciakiem?
By wtedy zupenie inny odpar Hagen. Wyrs na innego czowieka.
Nie dla mnie powiedziaa Lucy. Moe dla wszystkich, ale nie dla mnie.
Czua si jeszcze zbyt osabiona, aby wyjani, e Sonny by dla niej zawsze agodny.
Nigdy si na ni nie gniewa, nigdy nie bywa nawet rozdraniony czy zdenerwowany.
Hagen zaatwi jej wszystko w zwizku z przeprowadzk do Las Vegas. Wynajte
mieszkanie ju czekao, sam zawiz j na lotnisko i kaza obieca, e jeli kiedy poczuje si
samotna albo jeeli co nie bdzie szo jak naley, zatelefonuje do niego, a on pomoe jej, jak
tylko potrafi.
Zanim wsiada do samolotu, zapytaa Hagena z wahaniem w gosie:
Czy ojciec Sonnyego wie o tym, co robisz?
Hagen umiechn si.
Dziaam zarwno w jego imieniu, jak w moim wasnym. W tych sprawach jest
starowiecki i nigdy nie wystpiby przeciwko prawowitej onie swojego syna. Ale uwaa, e
jeste bardzo moda i Sonny powinien by postpowa mdrzej. A zaycie przez ciebie tych
piguek wstrzsno wszystkimi.
Nie wyjani, jakie niewiarygodne dla czowieka pokroju dona byo to, eby ktokolwiek
mg prbowa samobjstwa.
Teraz, po prawie osiemnastu miesicach w Las Vegas, stwierdzaa z zaskoczeniem, e
czuje si prawie szczliwa. W niektre noce ni jej si Sonny, i zbudziwszy si przed
witem przeduaa ten sen wasnymi pieszczotami, dopki znw nie usna. Od tamtej pory
nie miaa mczyzny. Ale ycie w Las Vegas suyo jej. Pywaa w hotelowym basenie,
eglowaa po jeziorze Mead, jedzia w wolne dni samochodem po pustyni. Zeszczuplaa i to
jej poprawio figur. Bya nadal pontna, ale bardziej w amerykaskim ni w dawnym
woskim stylu. Pracowaa w dziale informacyjnym hotelu jako recepcjonistka i nie miaa do
czynienia z Freddiem, chocia gdy j widzia, zatrzymywa si i gawdzi chwil. Bya
zaskoczona zmian, jaka w nim nastpia. Zrobi si kobieciarzem, ubiera si wietnie i
najwyraniej mia prawdziw smykak do prowadzenia domu gry. Zajmowa si te stron
hotelarsk, czego zazwyczaj nie robili waciciele kasyna. Na skutek dugich letnich upaw
czy moe aktywniejszego ycia seksualnego, on take schud, a hollywoodzkie krawiectwo
nadawao mu prawie modzieczy, zabjczy wygld.
Po szeciu miesicach przyjecha Tom Hagen, by sprawdzi, jak jej si wiedzie. Poza sw
pensj otrzymywaa co miesic czek na szeset dolarw. Hagen wyjani, i trzeba wykaza,
z jakiego rda pochodz owe pienidze, i poprosi, aby mu podpisaa cakowite
penomocnictwo, eby mg to waciwie umotywowa. Powiedzia take, i ze wzgldw
formalnych bdzie zapisana jako posiadaczka piciu udziaw w hotelu, w ktrym pracowaa.
Bdzie musiaa przej przez wszystkie formalnoci prawne, jakich wymagaj ustawy w
Nevadzie, ale wszystko zostanie za ni zaatwione, a osobiste niedogodnoci zredukowane do
minimum. Jednake nie wolno jej omawia z nikim tego ukadu bez jego zgody. Bdzie
korzystaa z ochrony prawnej pod kadym wzgldem, a comiesiczne pienidze ma
zapewnione. Gdyby wadze, czy ktokolwiek inny pilnujcy przestrzegania prawa, wypytywali
j kiedykolwiek o co, ma ich po prostu skierowa do swego adwokata i wicej nie bdzie
niepokojona.
Lucy si zgodzia. Rozumiaa, co si dziao, ale nie miaa adnych zastrzee co do
sposobu jej traktowania. Wydawao si to uzasadnion uprzejmoci. Jednake kiedy Hagen
poprosi j, eby miaa oczy otwarte na to, co si dzieje w hotelu, eby te miaa oko na
Freddiego i jego szefa czowieka, ktry by wacicielem i kierownikiem hotelu jako jeden z
gwnych akcjonariuszy powiedziaa:
Och, Tom, chyba nie chcesz, ebym szpiegowaa Freddiego?
Hagen umiechn si.
Ojciec Freddiego martwi si o niego. Dosta si w towarzystwo Moe Greena i po prostu
chcemy mie pewno, e si w nic nie wplcze.
Nie trudzi si wyjanianiem jej, e don popar budow tego hotelu na pustyni Las Vegas
nie tylko po to, by stworzy przysta dla swego syna, ale te eby mie odskoczni do
wikszych operacji.
Wanie wkrtce po tej rozmowie doktor Jules Segal zosta zatrudniony jako lekarz
hotelowy. By bardzo szczupy, bardzo przystojny i czarujcy i wydawa si przynajmniej
Lucy za mody na doktora. Poznaa go, kiedy zrobi jej si guz na rce ponad przegubem.
Martwia si tym przez kilka dni, wreszcie ktrego rana posza do gabinetu lekarskiego w
hotelu. W poczekalni siedziay dwie dziewczyny z zespou kabaretowego, plotkujc ze sob.
Miay t brzoskwiniow blond urod, ktrej Lucy zawsze zazdrocia. Wyglday anielsko.
Ale jedna z nich mwia:
Przysigam, e jak dostan jeszcze jedn dawk, to rzuc taniec.
Kiedy doktor Jules Segal otworzy drzwi swego gabinetu, aby poprosi do rodka jedn z
dziewczyn, Lucy miaa ochot uciec, i gdyby chodzio o co bardziej osobistego i powanego,
tak by zrobia. Doktor Segal mia na sobie sportowe spodnie i rozpit koszul. Okulary w
rogowej oprawie i jego spokojny, powcigliwy sposb bycia troch pomagay, ale sprawia
wraenie bezceremonialnoci, a Lucy, tak jak wiele osb z gruntu starowieckich, uwaaa, e
medycyna i bezceremonialno nie id ze sob w parze.
Kiedy w kocu wesza do gabinetu, w sposobie bycia doktora byo co tak
uspokajajcego, e wszystkie jej wtpliwoci pierzchy. Mwi niewiele, a mimo to nie by
szorstkimi nie spieszy si. Kiedy spytaa, co to za guz, wyjani cierpliwie, e jest cakiem
pospolit wknist narol, ktra w adnym razie nie moe by zoliwa ani nie powinna
stanowi powodu do powanego niepokoju. Wzi cik ksik medyczn i poleci:
Niech pani wycignie rk.
Wycigna j niepewnie. Umiechn si do niej po raz pierwszy.
Pozbawi si chirurgicznego honorarium rzek. Po prostu trzasn ten guz ksik i
wtedy si spaszczy. Moe znowu wyskoczy, ale jeeli usun go chirurgicznie, wysupa si
pani z pienidzy, bdzie pani musiaa nosi bandae i tak dalej. Okay?
Umiechna si do niego. Z jakiej przyczyny miaa do absolutne zaufanie. Okay
powiedziaa. W nastpnej chwili krzykna, gdy spuci ciki medyczny tom na jej
przedrami. Guz spaszczy si prawie zupenie.
Bardzo bolao? zapyta doktor.
Nie odrzeka. Patrzaa, jak wypenia jej kart chorobow. I to ju wszystko?
Kiwn gow, nie zwracajc na ni wicej uwagi. Wysza.
W tydzie pniej zobaczy j w kawiarni i przysiad si do niej przy kontuarze.
Jak rka? zapyta.
Umiechna si do niego.
wietnie zapewnia. Jest pan bardzo niekonwencjonalny, ale bardzo wprawny.
Umiechn si take.
Nawet pani nie wie, jaki jestem niekonwencjonalny. A ja nie wiedziaem, jaka pani jest
bogata. Sun wanie opublikowa list wacicieli udziaw w hotelu, i Lucy Mancini ma
ich a dziesi. Mogem zrobi majtek na tym maym guzie.
Nic mu nie odpowiedziaa, przypomniawszy sobie nagle przestrogi Hagena. Umiechn
si znowu.
Prosz si nie martwi, znam tutejsze stosunki, pani jest po prostu jedn z osb
podstawionych, w Vegas jest ich peno. Moe bymy dzi razem poszli na rewi, a potem
zafunduj pani kolacj? Zafunduj pani nawet troch etonw do ruletki.
Nieco si wahaa. Nalega. W kocu powiedziaa:
Chtnie bym posza, ale obawiam si, e pan moe by zawiedziony zakoczeniem
wieczoru. Naprawd nie jestem cizi tak jak wikszo dziewczyn tu, w Vegas.
Dlatego pani zaprosiem odrzek wesoo Jules. Przepisaem sobie noc odpoczynku.
Lucy umiechna si do niego i spytaa troch smutno:
Czy to takie widoczne? Potrzsn gow, a Lucy dodaa: Wic dobrze, kolacja, ale
etony sama sobie kupi.
Poszli na kolacj do kabaretu i Jules zabawia Lucy okrelaniem rnych odmian nagich
piersi i ud terminami medycznymi, ale bez drwin, wszystko na wesoo. Pniej zagrali w
ruletk przy tym samym stole i wygrali przeszo sto dolarw. Jeszcze pniej pojechali w
wietle ksiyca do Boulder Dam i tam prbowa j wzi, ale kiedy opara mu si po kilku
pocaunkach, zrozumia, e naprawd nie chce, i przesta. I znowu przyj porak z
ogromnym humorem.
Mwiam panu, e tego nie zrobi przypomniaa Lucy z wyrzutem na wp
zmieszanym z poczuciem winy.
Czuaby si pani strasznie zniewaona, gdybym chocia nie poprbowa odrzek
Jules. I musiaa si rozemia, bo bya to prawda.
W cigu paru nastpnych miesicy zaprzyjanili si bardzo. Nie bya to mio, bo nie
uprawiali mioci, Lucy mu nie pozwalaa. Widziaa, e jest zdumiony jej odmow, ale nie
uraony, tak jak byaby wikszo mczyzn, i to jeszcze wzmogo jej zaufanie do niego.
Przekonaa si, e pod sw zawodow, zewntrzn mask doktora uwielbia zabaw i by
lekkoduchem. W weekendy prowadzi podregulowany na wiksz szybko samochd na
kalifornijskich wycigach. Opowiada jej, e na wakacje jedzi w gb Meksyku, w okolice
naprawd dzikie, gdzie obcych morduj dla pary butw, a ycie jest tak prymitywne jak przed
tysicem lat. Zupenie przypadkowo dowiedziaa si, e jest chirurgiem i e by zwizany ze
synnym szpitalem w Nowym Jorku.
To wszystko sprawio, i tym bardziej si dziwia, e przyj posad w hotelu. Kiedy go o
to spytaa, Jules odrzek:
Wyznaj mi swoj mroczn tajemnic, a ja ci wyznam swoj.
Zarumienia si i porzucia ten temat. Jules te go nie porusza i ich wzajemne stosunki
trway nadal serdeczna przyja, na ktr liczya bardziej ni sobie to uwiadamiaa.

Teraz, siedzc nad basenem, z blond gow Julesa na kolanach, czua dla niego
przemon tkliwo. Ldwie jej byy ju spragnione i bezwiednie gadzia zmysowo
palcami skr jego szyi. Zdawa si spa i nie dostrzega tego; sama jego blisko wzbudzia
w niej podniecenie. Nagle podnis gow z jej kolan i wsta. Wzi j za rk i poprowadzi
przez trawnik do cementowej cieki. Sza za nim posusznie nawet wwczas, gdy j
wprowadzi do jednego z domkw, gdzie byo jego prywatne mieszkanie. Kiedy znaleli si
w rodku, zmiesza dwa ogromne drinki. Po pracym socu i wasnych zmysowych
mylach, trunek uderzy jej do gowy i oszoomi j. Wtedy Jules obj j ramionami i ciaa
ich, nagie poza skpymi kostiumami kpielowymi, przywary do siebie. Lucy szeptaa:
Przesta ale w jej gosie nie byo przekonania i Jules nie zwraca na ni uwagi. Szybko zdj
grn cz jej kostiumu, aby mc pieci obfite piersi, potem cign majteczki,
jednoczenie caujc jej ciao, krgy brzuch i wewntrzn stron ud. Wyprostowa si, zrzuci
swoje spodenki kpielowe, obj j i po chwili leeli ju nadzy na ku, obejmujc si
wzajemnie i poczua, e w ni wchodzi, i wystarczyo tylko to lekkie dotknicie, eby
osigna orgazm, ale w sekund potem wyczytaa zaskoczenie w ruchach jego ciaa. Ogarn
j ten przemony wstyd, ktry czua, zanim poznaa Sonnyego, ale Jules przechyli jej ciao
przez krawd ka, uoy w pewien sposb jej nogi, ona za pozwalaa mu na wszystko, i
znowu w ni wszed i caowa, i tym razem poczua go, ale, co waniejsze, zdaa sobie
spraw, e on take co czuje i dochodzi do punktu szczytowego.
Kiedy dwign si z niej, Lucy skulia si w kcie ka i zacza paka. Czua si taka
zawstydzona. A potem z ogromnym zaskoczeniem usyszaa, e Jules mieje si cicho i
mwi:
Ty biedna, nieowiecona italiaska dziewczyno, wic to dlatego mi odmawiaa przez
tyle miesicy? Ty ciemniaczko.
Powiedzia ciemniaczko z tak serdeczn czuoci, e obrcia si do niego, a on
przycign do siebie jej nagie ciao, mwic:
Jeste redniowieczna, zdecydowanie redniowieczna. Ale gos mia kojcy i miy,
ona za pakaa dalej.
Jules zapali papierosa i wetkn jej go w usta, tak e zakrztusia si dymem i musiaa
przesta paka.
A teraz posuchaj. Gdyby miaa porzdne, nowoczesne wychowanie i kultur rodzinn
z dwudziestego wieku, twj problem byby ju od lat rozwizany. Pozwl, e ci powiem, na
czym on polega: nie jest rwnowany temu, e kto jest brzydki, ma niedobr cer albo zeza,
czego chirurgia kosmetyczna w gruncie rzeczy nie rozwizuje. Twj problem jest czym
takim jak brodawka czy pieprzyk na brodzie albo wadliwie uformowane ucho. Przesta o tym
myle kategoriami seksualnymi. Przesta rozpamitywa, e masz wielki futera, ktrego nie
moe polubi aden mczyzna, poniewa nie daje jego penisowi dostatecznego tarcia. Masz
po prostu wad rozwojow miednicy, i to, co my, chirurdzy, nazywamy osabieniem
miniowego dna miednicy. Zwykle przychodzi to po porodach, ale moe po prostu by
niewaciw struktur kostn. Jest to zjawisko pospolite i wiele kobiet ma tym zatrute ycie,
cho mona to usun prost operacj. Niektre kobiety nawet popeniaj z tego powodu
samobjstwo. Ale u ciebie nigdy si tego nie domylaem, bo masz takie pikne ciao.
Sdziem, e przyczyny s psychologiczne, bo znam twoj histori, opowiadaa mi czsto o
sobie i Sonnym. Ale pozwl, e przeprowadz gruntowne badania lekarskie i wtedy bd
mg ci dokadnie powiedzie, co trzeba zrobi. A teraz id pod prysznic.
Lucy posza do azienki i wzia prysznic. Cierpliwie, nie baczc na jej protesty, Jules
zmusi j do pooenia si na ku z rozstawionymi nogami. W mieszkaniu mia zapasow
torb lekarsk, ktr otworzy. Mia te przy ku may stolik ze szklanym blatem, w ktrym
byy jeszcze inne przyrzdy. Teraz by tylko fachowcem, bada j, wtyka w ni palce i wodzi
nimi dokoa. Ju zaczynaa czu si upokorzona, gdy wtem pocaowa j w ppek i
powiedzia nieomal z roztargnieniem:
Pierwszy raz praca sprawia mi przyjemno.
Potem przekrci Lucy na brzuch i wsun palec w jej odbytnic, wymacujc dokoa, ale
drug rk gadzi j pieszczotliwie po szyi. Kiedy skoczy, odwrci j znowu na wznak,
pocaowa czule w usta i oznajmi:
Dziecinko, mam zamiar skonstruowa ci tam zupenie now rzecz, a potem j
wyprbuj osobicie. Bdzie to medyczna nowo, napisz o tym artyku do czasopism
fachowych.
Jules robi wszystko z tak pogodn czuoci, by taki o ni dbay, e Lucy
przezwyciya wstyd i zakopotanie. Wzi nawet z pki podrcznik medyczny, by jej
pokaza podobny przypadek oraz niezbdne zabiegi chirurgiczne. Stwierdzia, e j to bardzo
ciekawi.
To take jest sprawa zdrowia tumaczy Jules. Jeeli si tego nie skoryguje, bdziesz
miaa pniej mas kopotw z caym swoim systemem kanalizacyjnym. Struktura stopniowo
si osabia, jeeli nie jest skorygowana chirurgicznie. Straszna szkoda, e starowiecka
pruderia powstrzymuje wielu lekarzy od postawienia waciwej diagnozy i naprawienia
sytuacji, a wiele kobiet od skarenia si na te rzeczy.
Nie mw ju o tym, prosz ci rzeka Lucy.
Widzia, e cigle jest jeszcze troch zawstydzona swoim sekretem, speszona swoim
brzydkim felerem. Aczkolwiek jego ksztaconemu w medycynie umysowi wydawao si to
szczytow gupot, by dostatecznie wraliwy, by wczu si w jej pooenie. Poza tym
naprowadzio go to na waciwy sposb poprawienia samopoczucia.
No dobrze, znam twj sekret, a teraz powiem ci swj rzek. Stale mnie pytasz, skd
si wziem w tym miecie. Ja, jeden z najmodszych i najwybitniejszych chirurgw na
wschodzie. Wykpiwa pewne prasowe relacje na swj temat. Prawda wyglda tak, e
robi skrobanki, co samo w sobie nie jest takie ze. Robi to poowa przedstawicieli zawodu
medycznego, tylko e mnie na tym przyapali. Miaem przyjaciela, doktora nazwiskiem
Kennedy, odbywalimy razem praktyk lekarsk, to jest naprawd rwny go, i powiedzia,
e mi pomoe. Podobno Tom Hagen mwi mu, e gdyby kiedykolwiek potrzebowa w czym
pomocy, Rodzina Corleone ma wobec niego dug wdzicznoci. Wic porozmawia z
Hagenem. Zanim si obejrzaem, wycofano zarzuty, ale Stowarzyszenie Lekarskie i sfery
kierownicze na wschodzie umieciy mnie na czarnej licie. Wic Rodzina Corleone daa mi
tutaj t posad. Zarabiam dobrze. Wykonuj robot, ktr trzeba wykona. Te dziewczyny z
kabaretu cigle zachodz w ci i robienie im skrobanek jest najatwiejsz rzecz na wiecie,
jeeli tylko od razu do mnie przyjd. Wyskrobuj je jak patelnie. Freddie Corleone to
prawdziwa zaraza. Wedug moich oblicze zrobi dzieciaki pitnastu dziewczynom, odkd tu
jestem. Powanie si zastanawiaem, czyby z nim nie porozmawia po ojcowsku o seksie.
Zwaszcza odkd musiaem go kurowa trzy razy na trypra i raz na syfilis. Freddie uwielbia
jedzi gokiem na oklep.
Jules zamilk. By rozmylnie niedyskretny, czego nigdy nie robi, bo chcia, eby Lucy
wiedziaa, e inni ludzie, wcznie z kim takim, kogo znaa i si lkaa, jak Freddie Corleone,
te maj swoje wstydliwe sekrety.
Myl o tym tak jakby o gumce w twoim ciele, ktra utracia elastyczno powiedzia
Jules. Przez wycicie kawaka cienia si j i robi bardziej cigliw.
Zastanowi si odrzeka Lucy, ale bya pewna, e podda si temu, ufaa Julesowi
absolutnie. A potem przyszo jej do gowy co innego. Ile to bdzie kosztowao?
Jules zmarszczy brwi.
Nie mam tutaj urzdze do takiej operacji i nie jestem w tym dowiadczony. Ale mam
w Los Angeles przyjaciela, ktry jest w tej dziedzinie pierwszorzdny i ma urzdzenia w
najlepszym szpitalu. Jeeli o to idzie, zwa wszystkie gwiazdy filmowe, kiedy te babki
przekonuj si, e podciganie piersi i twarzy nie cakiem wystarcza, eby mczyni je
kochali. Ma wobec mnie pewne zobowizania, wic to nie bdzie nic kosztowao. Ja robi dla
niego skrobanki. Suchaj, gdyby to nie byo nieetyczne, wyjawibym ci nazwiska paru
filmowych seksbomb, ktre miay t operacj.
Od razu si zaciekawia.
Och, prosz ci, powiedz rzeka. No, mw. Byaby to cudowna ploteczka, a jedn
z zalet Julesa byo to, e moga okaza bez kpin z jego strony swoje kobiece zamiowanie do
plotek.
Powiem ci, jeeli zjesz ze mn kolacj i spdzisz ze mn noc odpar Jules. Mamy do
odrobienia mas czasu straconego przez twoj gupot.
Lucy doznaa przypywu ogromnej czuoci dla niego za to, e by taki dobry, i zdobya
si na odpowied:
Nie musisz ze mn spa, wiesz, e nie bdziesz mia adnej przyjemnoci, kiedy jestem
taka jak teraz.
Jules wybuchn miechem.
Ty ciemniaczko, ty niewiarygodna ciemniaczko. Nigdy nie syszaa o innym sposobie
uprawiania mioci, o wiele bardziej staroytnym, bardziej cywilizowanym? Naprawd jeste
taka niewinna?
Ach, to powiedziaa.
Ach, to powtrzy, przedrzeniajc j. Przyzwoite dziewczyny tego nie robi, mscy
mczyni tego nie robi. Nawet w 1948 roku. Ot, dziecinko, mog ci zaprowadzi tutaj,
w Las Vegas, do domu pewnej starszej pani, ktra bya najmodsz szefow
najpopularniejszego burdelu w epoce Dzikiego Zachodu, bodaje w latach osiemdziesitych
XIX wieku. Lubi opowiada o tych dawnych czasach. I wiesz, co mi mwia? e wszyscy ci
rewolwerowcy, ci mscy, twardzi, strzelajcy bez puda kowboje, zawsze prosili dziewczta o
francuskiego, o to, co my, doktorzy, nazywamy stosunkiem oralno-genitalnym, a co ty
nazywasz ach, to. Przyszo ci kiedy do gowy zrobi ach, to z twoim umiowanym
Sonnym?
Po raz pierwszy naprawd go zaskoczya. Obrcia si do niego z umiechem, ktry
mgby okreli jedynie jako umiech Mony Lizy (jego naukowy umys natychmiast pogna
w innym kierunku: czyby to byo rozwizaniem tamtej odwiecznej tajemnicy?), i odpara
spokojnie:
Ja z Sonnym robiam wszystko.
Po raz pierwszy przyznaa si komu do czego takiego.
W dwa tygodnie pniej Jules Segal sta w sali operacyjnej szpitala Los Angeles i
przypatrywa si przyjacielowi, doktorowi Federickowi Kellnerowi, prezentujcemu swj
kunszt. Zanim Lucy otrzymaa narkoz, Jules pochyli si nad ni i szepn:
Powiedziaem mu, e jeste moj specjaln dziewczyn, wic zrobi ci naprawd ciasne
cianki.
Jednake wstpna piguka ju j otumania i Lucy nie rozemiaa si ani nie umiechna.
Ale jego arty troch zmniejszyy strach przed operacj.
Doktor Kellner zrobi cicie z nieomylnoci wytrawnego bilardzisty wykonujcego
atwe uderzenie. Technika operacji majcej wzmocni dno miednicy wymagaa osignicia
dwch celw. Naleao tak skrci miniowo-wkniste sklepienie miednicy, by
zlikwidowa jego zwiotczenie. I oczywicie rozwr pochwowy, saby punkt w dnie miednicy,
trzeba byo przesun ku przodowi, w kierunku spojenia onowego, i w ten sposb uwolni od
bezporedniego ucisku z gry. Poprawienie podwieszenia nazywao si plastyk pochwy.
Jules widzia, e doktor Kellner pracuje teraz ostronie, bo wielkim niebezpieczestwem
przy ciciu byo przeniknicie za gboko i uszkodzenie odbytnicy. Przypadek by raczej
nieskomplikowany, Jules przestudiowa wszystkie zdjcia rentgenowskie i badania
pomocnicze. Nie powinno byo zdarzy si nic niepomylnego, tylko e w chirurgii zawsze to
jest moliwe.
Kellner pracowa nad podwieszeniem przepony miedniczej, kleszczyki przytrzymyway
pat pochwowy, odsaniajc zwieracz odbytu oraz powi tworzc jego otoczk. Okryte gaz
palce Kellnera rozcigay lun tkank czn. Jules nie odrywa oczu od ciany pochwy,
wypatrujc naczy ylnych, sygnalizujcych moliwo uszkodzenia odbytnicy. Ale ten stary
Kellner zna si na swojej robocie. Tworzy now szpar z rwn atwoci jak ciela
zbijajcy gwodziami deski.
Kellner usuwa nadmiar tkanki ciany pochwy, uywajc szwu mocujcego, aby zamkn
zbdny ubytek w tkankach oraz mie pewno, e nie wystpi adne powikania; nastpnie
sprbowa wetkn w zwone wiato pochwy trzy palce, potem dwa. Zdoa wcisn ledwie
dwa palce, sondujc nimi gboko i na chwil podnis wzrok na Julesa, a jego
porcelanowobkitne oczy ponad mask gazy bysny jakby pytajc, czy to ju dostatecznie
wsko. A potem znowu zaj si szyciem.
Byo po wszystkim. Wytoczono Lucy na wzku do sali pooperacyjnej, a Jules pomwi z
Kellnerem. Kellner by wesoy najlepszy znak, e wszystko poszo dobrze.
adnych komplikacji, mj chopcze powiedzia Julesowi. Nic tam nie ronie,
cakiem prosty przypadek. Ona ma cudowne napicie tkankowe, niezwyke w tych
przypadkach, i teraz jest ju w pierwszorzdnej formie do gry i zabawy. Zazdroszcz panu,
mj chopcze. Oczywicie bdzie pan musia troch poczeka, ale gwarantuj, e spodoba si
panu moja robota.
Jules rozemia si.
Jest pan prawdziwym Pigmalionem, doktorze. By pan naprawd cudowny.
Doktor Kellner odchrzkn.
To wszystko dziecinne igraszki, takie jak paskie skrobanki. Gdyby spoeczestwo
rozumowao realistycznie, tacy ludzie jak pan i ja, naprawd uzdolnieni, mogliby zaj si
wan prac, a te rzeczy zostawi konowaom. Aha, w przyszym tygodniu przyl panu
jedn dziewczyn, bardzo mi dziewczyn, widocznie wanie takie zawsze wpadaj. W ten
sposb bdziemy kwita po tej dzisiejszej robocie.
Jules ucisn mu do.
Dzikuj, doktorze. Prosz zajrze do nas ktrego dnia, a dopilnuj, eby pana przyjto
ze wszystkimi honorami domu.
Kellner umiechn si troch krzywo.
Ja co dzie igram z yciem, nie potrzeba mi waszych ruletek i koci. I tak za czsto
zderzam si gow z kolosem. Pan tutaj si zmarnuje, Jules. Jeszcze par lat i bdzie pan
musia da sobie spokj z powan chirurgi. Nie bdzie pan si do tego nadawa. Odwrci
si.
Jules rozumia, e nie byo to powiedziane jako wyrzut, ale jako przestroga. Jednake
odebrao mu to humor. Poniewa Lucy musiaa pozosta w sali pooperacyjnej co najmniej
dwanacie godzin, wyszed na miasto i upi si. Czciow przyczyn tego upicia byo
uczucie ulgi, e wszystko poszo tak dobrze z Lucy.
Kiedy nazajutrz rano przyjecha do szpitala, by j odwiedzi, ze zdziwieniem zasta
dwch mczyzn przy jej ku, a w pokoju peno kwiatw. Lucy leaa wsparta na
poduszkach, twarz miaa rozpromienion. Jules zdziwi si, poniewa Lucy zerwaa ze swoj
rodzin i prosia go, by jej nie zawiadamia, chyba eby stao si co niedobrego. Oczywicie
Freddie Corleone wiedzia, e udaa si do szpitala na drobn operacj; byo to konieczne, by
oboje mogli zwolni si z pracy, a Freddie powiedzia Julesowi, e hotel pokryje za Lucy
wszystkie rachunki.
Lucy przedstawia Julesowi obydwu mczyzn i od razu pozna jednego z nich. Sawny
Johnny Fontane. Drugi by masywnym, muskularnym, zadziornie wygldajcym Wochem i
nazywa si Nino Valenti. Obaj uciskali Julesowi do, po czym przestali zwraca na niego
uwag. artowali z Lucy, rozmawiajc o dawnej dzielnicy w Nowym Jorku, o wydarzeniach i
ludziach, ktrych Jules nie mg zna. Powiedzia wic do Lucy:
Wpadn pniej. I tak musz zobaczy si z doktorem Kellnerem.
Ale Johnny Fontane ju zacz go czarowa.
Kochany, my te musimy ju i, dotrzymaj pan Lucy towarzystwa. Prosz si ni
opiekowa, doktorku.
Jules zauway dziwn chrapliwo w gosie Johnnyego Fontane i nagle przypomnia
sobie, e nie piewa publicznie od przeszo roku, e zdoby Nagrod Akademii za swoj gr
aktorsk. Czy to moliwe, eby gos tego czowieka zmieni si w tak pnym okresie ycia i
eby gazety trzymay to w tajemnicy, eby wszyscy trzymali to w tajemnicy? Jules uwielbia
zakulisowe plotki i przysuchiwa si gosowi Fontane, usiujc postawi diagnoz. Mogo to
by zwyke sforsowanie albo za duo alkoholu i papierosw czy nawet za wiele kobiet. Gos
mia nieprzyjemn barw, nie mona by ju nazwa tego czowieka sodkim pieniarzem.
Pan ma taki gos, jakby pan by przezibiony powiedzia Jules do Johnnyego
Fontane.
Johnny odrzek uprzejmie:
To po prostu przemczenie, wczoraj wieczorem prbowaem piewa. Wida nie mog
pogodzi si z faktem, e gos mi si zmieni, wie pan, e si starzej.
Umiechn si do Julesa w sposb, ktry oznacza: a, co mi tam. Jules spyta od
niechcenia:
Nie da pan tego obejrze jakiemu doktorowi? Moe to jest co, co da si naprawi?
Fontane nie by ju taki czarujcy. Popatrza na Julesa chodno, przecigle.
To pierwsza rzecz, jak zrobiem prawie dwa lata temu. Najlepsi specjalici. Mj
wasny lekarz, ktry podobno jest asem tu, w Kalifornii. Kazali mi duo odpoczywa. Nie
dzieje si nic zego, po prostu si starzej. Z wiekiem gos zmienia si czowiekowi.
Po tym Fontane go ignorowa, zwraca uwag tylko na Lucy, czarowa j tak, jak
czarowa wszystkie kobiety. Jules nadal przysuchiwa si jego gosowi. Musia mie jak
narol na strunach gosowych. Ale w takim razie dlaczego, u diaba, specjalici tego nie
wykryli? Czy byo to co zoliwego i nie nadajcego si do zoperowania? Moe to jaka inna
historia. Przerwa Johnnyemu, aby zapyta:
Jak dawno temu bada pana specjalista?
Fontane by wyranie rozdraniony, ale stara si by uprzejmy przez wzgld na Lucy.
Okoo osiemnastu miesicy temu odrzek.
A czy paski lekarz oglda to od czasu do czasu? zapyta Jules.
Jasne e tak odpar Johnny Fontane z irytacj. Daje mi spray kodeinowy i robi
ogln kontrol. Mwi, e mj gos po prostu si starzeje, e to picie, palenie i inne rzeczy. A
moe pan wicej wie od niego?
Jak brzmi jego nazwisko? zapyta Jules.
Fontane odpowiedzia z leciutkim przebyskiem dumy:
Tucker, doktor James Tucker. Co pan o nim sdzi?
Nazwisko byo znane, zwizane ze synnymi gwiazdami filmowymi i luksusowym
orodkiem leczniczym.
To spryciarz powiedzia Jules z umiechem.
Fontane rozzoci si.
Myli pan, e pan jest lepszy od niego?
Jules rozemia si.
A czy pan lepiej piewa ni Carmen Lombardo?
Zdziwi si widzc, e Nino Valenti parskn miechem walc gow o oparcie krzesa.
Dowcip nie by a taki dobry. A potem na skrzydach owych parska dolecia do Julesa
zapach whisky; poj, e nawet o tak wczesnej porze ten pan Valenti, kimkolwiek u licha by,
jest co najmniej na wp pijany. Fontane umiechn si do swego przyjaciela.
No, no, ty masz si mia z moich dowcipw, nie tego pana.
Tymczasem Lucy chwycia Julesa za rk i przycigna go do siebie.
On wyglda jak azik, ale jest wietnym chirurgiem zapewnia. Jeeli mwi, e jest
lepszy od doktora Tuckera, to jest lepszy od doktora Tuckera. Ty go suchaj, Johnny.
Zjawia si pielgniarka i powiedziaa, e bd musieli wyj. Lekarz mia co do
zrobienia przy Lucy i nie mogo by przy tym nikogo. Jules z rozbawieniem zauway, i
Lucy odwrcia twarz, tak e kiedy Johnny Fontane i Nino Valenti caowali j na poegnanie,
musieli trafi w policzek, a nie w usta ale najwyraniej tego si spodziewali. Julesowi
pozwolia pocaowa si w usta i szepna:
Przyjd po poudniu, dobrze?
Kiwn gow.
Na korytarzu Valenti zapyta go:
Co to bya za operacja? Co powanego?
Jules potrzsn gow.
Takie mae damskie atanie. Absolutnie zwyka rzecz, prosz mi wierzy. Mnie to
bardziej obchodzi ni panw, mam nadziej oeni si z t dziewczyn.
Patrzyli na niego taksujco, wic zapyta:
Skd si panowie dowiedzieli, e ona jest w szpitalu?
Freddie zadzwoni do nas i poprosi, ebymy tu zajrzeli odpar Fontane. Wszyscy
dorastalimy w tej samej dzielnicy. Lucy bya druhn na lubie siostry Freddiego.
Aha powiedzia Jules. Nie wspomnia, e zna ca histori, by moe dlatego, e tak
pieczoowicie osaniali Lucy i jej romans z Sonnym.
Kiedy szli korytarzem, Jules zwrci si do Fontane:
Mam tutaj przywileje lekarza odwiedzajcego. Moe by mi pan pozwoli obejrze
swoje gardo?
Fontane potrzsn gow.
Teraz si spiesz.
To jest gardo warte milion dolarw powiedzia Nino Valenti. Nie moe pozwala
tanim lekarzom zaglda do niego.
Jules widzia, e Valenti umiecha si do, e jest wyranie po jego stronie. Odrzek
wesoo:
Ja nie jestem tanim lekarzem. Byem najzdolniejszym modym chirurgiem i diagnost
na Wschodnim Wybrzeu, dopki mnie nie przyapali na skrobankach.
Tak jak przewidywa, to sprawio, e zaczli go bra powanie. Przyznaniem si do
przestpstwa obudzi wiar w swoje roszczenia do wysokich kompetencji. Valenti poapa si
pierwszy.
Jeeli Johnny nie moe z pana skorzysta, to mam jedn dziewczyn i chciabym, eby
pan j obejrza, ale nie jej gardo.
Fontane zapyta nerwowo:
Dugo by to trwao?
Dziesi minut odrzek Jules. Byo to kamstwem, ale by zwolennikiem kamania
ludziom. Prawda i medycyna po prostu nie id z sob w parze, chyba tylko w cikich
przypadkach, jeeli w ogle.
Okay zgodzi si Fontane. Jego gos sta si bardziej ponury i chrapliwy ze strachu.
Jules znalaz pielgniark i gabinet lekarski. Nie byo tam wszystkiego, czego
potrzebowa, ale wystarczyo. Po niespena dziesiciu minutach wiedzia, e na strunach
gosowych jest narol, to byo proste. Tucker, ten niekompetentny, draski, lipny konowa
hollywoodzki, powinien by j wykry. Rany boskie, moe ten go nie ma nawet zezwolenia
na wykonywanie praktyki lekarskiej, a jeeli ma, to naley mu je odebra. Jules nie zwraca
teraz uwagi na obu mczyzn. Podnis suchawk telefonu i poprosi, eby przyszed
szpitalny laryngolog. Potem obrci si i powiedzia do Nina Valenti:
Myl, e musiaby pan dugo czeka, lepiej, eby pan teraz wyszed.
Fontane wytrzeszczy na niego oczy z niedowierzaniem.
Jak to, do cholery, to pan myli, e pan mnie tu zatrzyma? e pan si bdzie pieprzy z
moim gardem?
Jules, z wiksz satysfakcj, ni mgby si spodziewa, rbn mu prawd prosto w
oczy.
Moe pan sobie robi, co si panu podoba. Ma pan jak narol na strunach gosowych,
w krtani. Jeeli pan tu zostanie przez nastpne dwie godziny, bdziemy mogli rozpozna, czy
jest zoliwa, czy niezoliwa. Moemy powzi decyzj co do zabiegu chirurgicznego albo
leczenia. Mog panu przedstawi ca spraw. Mog panu poda nazwisko najlepszego
specjalisty w Ameryce i dzi wieczorem moemy go tu cign samolotem, ma si rozumie
za paskie pienidze i jeeli uznam to za konieczne. Ale moe pan take pj sobie std i
odwiedzi swojego kumpla-szarlatana albo te mczy si nad decyzj pjcia do innego
lekarza, albo zosta odesanym do kogo niekompetentnego. Wtedy, jeeli to jest zoliwe i
dostatecznie uronie, wytn panu ca krta albo pan umrze. Albo moe si pan po prostu
mczy. Zostanie pan tu ze mn, to wszystko sobie wyjanimy w par godzin. Ma pan co
waniejszego do roboty?
Zostamy tu, Johnny, co tam powiedzia Valenti. Wyjd na korytarz i zadzwoni do
studia. Nic im nie powiem, tylko tyle, e co nas zatrzymao. Potem wrc i dotrzymam ci
towarzystwa.
Popoudnie okazao si bardzo dugie, ale owocne. Diagnoza laryngologa bya trafna, o
ile Jules mg to oceni po zdjciach rentgenowskich i analizie rozmazu z garda. W poowie
badania Johnny Fontane, z ustami wysmarowanymi jodyn, dawic si wetknitym w nie
tamponem z gazy, usiowa uciec. Nino Valenti zapa go za ramiona i popchn z powrotem
na fotel. Kiedy ju byo po wszystkim, Jules umiechn si do Fontanea i oznajmi:
Brodawki.
Fontane nie zrozumia. Jules powtrzy:
Po prostu brodawki. Zetniemy je jak skrk z kiebasy. Za par miesicy bdzie pan
okay.
Valenti wyda z siebie ryk, ale Fontane mia wci zmarszczone brwi.
A co ze piewaniem pniej? Jak to wpynie na mj piew?
Jules wzruszy ramionami.
Co do tego nie ma gwarancji. Ale skoro pan teraz piewa nie moe, to co za rnica?
Fontane popatrzy na niego z niesmakiem.
Chopcze, nawet nie wiesz, o czym mwisz. Zachowujesz si tak, jakby mi podawa
dobr wiadomo, a tymczasem sprowadza si to do tego, e moe nie bd ju piewa. Czy
tak jest? Moe nie bd ju piewa?
W kocu Julesa ogarno obrzydzenie. Postpi jak rzetelny lekarz i to mu sprawiao
przyjemno. Zrobi temu draniowi prawdziw uprzejmo, a ten si zachowywa tak, jakby
mu zrobiono wistwo. Powiedzia zimno:
Niech pan posucha, panie Fontane. Jestem doktorem medycyny i prosz do mnie
mwi doktorze, a nie chopcze. A podaem panu rzeczywicie bardzo dobr wiadomo.
Kiedy pana tu przyprowadziem, byem pewny, e ma pan w krtani zoliw narol, ktra
bdzie wymagaa wycicia caej paskiej skrzynki gosowej. Albo ktra moe pana zabi.
Martwiem si, e moe bd musia panu powiedzie, e jest pan nieboszczykiem. I byem
taki uradowany, kiedy mogem powiedzie sowo brodawki. Bo paski piew dawa mi tyle
przyjemnoci, pomaga uwodzi dziewczyny, kiedy byem modszy, i pan jest prawdziwym
artyst. Ale take ogromnie zepsutym facetem. Myli pan, e poniewa jest Johnnym
Fontane, nie moe pan dosta raka? Albo nieuleczalnego guza na mzgu? Albo zawau serca?
Myli pan, e pan nigdy nie umrze? No wic, nie wszystko jest sodk muzyk i jeeli pan
chce zobaczy prawdziwe nieszczcie, to prosz si przej po tym szpitalu, a zapiewa pan
pie miosn o brodawkach. Dlatego niech pan da spokj z bzdurami i wemie si do tego,
co pan musi zrobi. Ten paski medyczny Adolf Menjou moe panu sprowadzi
odpowiedniego chirurga, ale gdyby sam sprbowa wej na sal operacyjn, proponuj, eby
pan kaza go zaaresztowa za usiowanie morderstwa.
Jules ruszy do wyjcia, gdy wtedy odezwa si Valenti:
Pierwsza klasa, doktorku, tak trzeba do niego gada.
Jules okrci si w miejscu i zapyta:
Pan zawsze oliwi si przed poudniem?
Jasne odpar Valenti i wyszczerzy do niego zby z takim humorem, e Jules
powiedzia agodniej, ni zamierza:
Musi pan sobie zda spraw, e jeeli pan bdzie dalej tak postpowa, to w cigu
piciu lat bdzie z pana nieboszczyk.
Valenti zblia si do niego drobnymi tanecznymi krokami. Obj go, a jego oddech zia
whisky. mia si bardzo serdecznie.
Pi lat? zapyta, cigle si miejc. To potrwa a tak dugo?

W miesic po operacji Lucy Mancini siedziaa nad hotelowym basenem w Vegas,
trzymajc w jednej rce cocktail, a drug gadzc gow Julesa, zoon na jej kolanach.
Nie musisz dodawa sobie odwagi powiedzia Jules artobliwie. Mam szampana
przygotowanego w naszym pokoju.
Jeste pewien, e ju mona, tak prdko? zapytaa Lucy.
Ja tu jestem doktorem odpar Jules. Dzi jest ta wana noc. Czy zdajesz sobie
spraw, e bd pierwszym chirurgiem w historii medycyny, ktry wyprbuje wyniki swojej
medycznej nowoci? No wiesz, Przedtem a Potem. Bd mia frajd, piszc o tym do
czasopism. Na przykad: O ile Przedtem byo wyranie przyjemne z przyczyn
psychologicznych oraz dziki wyrafinowaniu chirurga-instruktora, to coitus pooperacyjny
okaza si niezmiernie zadowalajcy wycznie z neurologicznych... przerwa, bo Lucy
szarpna go za wosy tak mocno, e krzykn z blu. Umiechna si do niego.
Jeeli dzisiejszej nocy nie bdziesz zadowolony, bd moga naprawd uzna, e to
twoja wina.
Rcz za moj prac. Ja j zaplanowaem, chocia pozwoliem staremu Kellnerowi
wykona rczn robot stwierdzi Jules. A teraz odpocznijmy. Mamy przed sob dug
noc bada naukowych.
Kiedy poszli do swego apartamentu mieszkali teraz razem na Lucy czekaa
niespodzianka: wykwintna kolacja, a obok jej kieliszka do szampana pudeeczko od jubilera,
w rodku za piercionek zarczynowy z ogromnym brylantem.
To ci pokazuje, jakie mam zaufanie do swojej pracy rzek Jules. A teraz postarajmy
si, eby na nie zasuya.
By z ni bardzo czuy, bardzo delikatny. Z pocztku troch si baa, jej ciao cofao si
przed jego dotkniciem, ale potem, uspokojona, poczua, e wzbiera w niej namitno, jakiej
nigdy nie zaznaa, i kiedy po pierwszym razie Jules szepn: Zrobiem dobr robot,
odszepna mu: O, tak, zrobie, tak, zrobie. I oboje rozemiali si do siebie, zaczynajc
na nowo pieszczoty.
Ksiga szsta
Rozdzia 23
Michael Corleone po piciu miesicach wygnania na Sycylii zrozumia nareszcie
charakter ojca i jego przeznaczenie. Zrozumia takich ludzi, jak Luca Brasi, jak bezlitosny
caporegime Clemenza, zrozumia rezygnacj matki i akceptowanie przez ni swej roli.
Albowiem na Sycylii przekona si, czym by byli, gdyby nie postanowili zmaga si ze
swoim losem. Zrozumia, dlaczego don zawsze mawia: Czowiek ma tylko jedno
przeznaczenie. Zrozumia pogard dla wadzy i legalnego rzdu, nienawi do kadego
czowieka, ktry ama omerta, nakaz milczenia.
Michael, odziany w stare ubranie i czapk z daszkiem, zosta przewieziony ze statku,
ktry zawin do Palermo, w gb wyspy sycylijskiej, do samego serca prowincji opanowanej
przez mafi, gdzie miejscowy capo mafioso mia wobec jego ojca wielki dug wdzicznoci
za jak dawn przysug. W prowincji tej znajdowao si miasteczko Corleone, ktrego
nazw przybra don jako nazwisko, gdy dawno temu emigrowa do Ameryki. aden z
krewnych dona ju nie y. Kobiety poumieray ze staroci. Wszyscy mczyni polegli w
vendettach albo rwnie wyemigrowali do Ameryki, Brazylii bd do jakiej prowincji na
woskim ldzie staym. Michael mia si pniej dowiedzie, e to mae, nawiedzone przez
ndz miasteczko miao najwyszy procent morderstw ze wszystkich miejscowoci na
wiecie.
Michael zosta ulokowany jako go w domu nieonatego wuja owego capo mafioso. Wuj
ten, majcy siedemdziesit par lat, by zarazem lekarzem okrgowym. Capo mafioso by
blisko szedziesicioletnim mczyzn nazwiskiem don Tommasino i pracowa jako
gabbellotto w olbrzymich dobrach nalecych do jednego z najbardziej arystokratycznych
rodw sycylijskich. Gabbellotto, bdcy rodzajem rzdcy w majtkach bogaczy, gwarantowa
rwnie, e ubodzy nie bd usiowali domaga si nieuprawianej ziemi ani adnym
sposobem narusza wasnoci pana przez kusownictwo czy prby gospodarowania na
dziko. Krtko mwic, gabbellotto by to mafioso, ktry za pewn sum pienidzy ochrania
majtki bogaczy przed wszelkimi zakusami ubogich, legalnymi czy nielegalnymi. Kiedy jaki
biedny chop usiowa egzekwowa prawo, ktre mu pozwalao zakupi nieuprawian ziemi,
gabbellotto odstrasza go, groc uszkodzeniem ciaa albo mierci. Byo to cakiem proste.
Don Tommasino rwnie sprawowa kontrol nad prawami wodnymi w okolicy i
zakada weto przeciwko budowie na tym terenie jakichkolwiek nowych tam przez rzd w
Rzymie. Takie tamy zniweczyyby zyskowny interes, jakim byo sprzedawanie wody z
podlegajcych mu studni artezyjskich, gdy woda staaby si zbyt tania, co zrujnowaoby ca
wan gospodark wodn, tak pracowicie tworzon przez setki lat. Jednake don Tommasino
by starowieckim szefem mafii i nie chcia mie nic wsplnego z narkotykami czy
prostytucj. Don Tommasino by w niezgodzie z nowym typem mafijnych przywdcw,
pojawiajcych si w duych miastach, takich jak Palermo ludzi nowych, ktrzy, pozostajc
pod wpywem amerykaskich gangsterw deportowanych do Woch, nie mieli takich
skrupuw.
Szef mafii by ogromnie korpulentnym mczyzn, czowiekiem z brzuchem zarwno
dosownie, jak w tym przenonym sensie, ktry oznacza czowieka mogcego budzi lk w
swoich blinich. Pod jego opiek Michael nie mia si czego obawia, lecz mimo to uwaano
za konieczne trzyma w tajemnicy tosamo zbiega. Dlatego te Michaelowi wolno byo
przebywa tylko na obwiedzionej murem posiadoci doktora Tazy, wuja dona.
Doktor Taza by wysoki jak na Sycylijczyka, mia prawie sze stp wzrostu, rumiane
policzki i nienobiae wosy. Chocia przekroczy ju siedemdziesitk, jedzi co tydzie do
Palermo, by skada swoje uszanowanie co modszym prostytutkom z tego miasta, im
modszym, tym lepiej. Inn przywar doktora Tazy byo czytanie. Czyta wszystko i omawia
swoje lektury ze wspmieszkacami miasteczka, z pacjentami, ktrymi byli niepimienni
chopi, pasterze z majtkw, i to mu wyrobio lokaln opini dziwaka. Co miay z nimi
wsplnego ksiki?
Wieczorami doktor Taza, don Tommasino i Michael przesiadywali w wielkim ogrodzie
zaludnionym owymi marmurowymi posgami, ktre na tej wyspie zdaj si wyrasta w
ogrodach rwnie czarodziejsko jak soczyste, czarne winogrona. Doktor Taza uwielbia
opowiada historie o mafii i jej wyczynach w cigu stuleci i mia w Michaelu Corleone
urzeczonego suchacza. Zdarzay si takie chwile, kiedy nawet dona Tommasino upajao
balsamiczne powietrze, tgie, idce do gowy wino, wytworny i spokojny dostatek ogrodu i
wtedy opowiada co ze swojej wasnej praktyki. Doktor by legend, don rzeczywistoci.
W tym antycznym ogrodzie Michael Corleone dowiedzia si o korzeniach, z ktrych
wyrs jego ojciec. O tym, e sowo mafia oznaczao pierwotnie miejsce schronienia. Potem
stao si nazw tajnej organizacji, ktra powstaa, by walczy z wadcami ciemicymi od
stuleci ten kraj i jego ludno. Sycylia bya krain gwacon okrutniej ni jakakolwiek inna w
dziejach. Inkwizycja torturowaa na rwni bogatych i ubogich. Wielcy waciciele ziemscy
oraz ksita Kocioa katolickiego sprawowali wadz absolutn nad pasterzami i chopami.
Policja bya narzdziem ich wadzy i tak si z nimi utosamiaa, e do dzisiaj nazwanie kogo
policjantem jest najwstrtniejsz obelg, jak jeden Sycylijczyk moe rzuci drugiemu.
Wobec okruciestwa tej absolutnej wadzy, cierpicy ludzie nauczyli si nigdy nie
zdradza swojego gniewu i nienawici z obawy, e zostan zmiadeni. Nauczyli si nigdy
nie naraa przez wypowiadanie jakiejkolwiek groby albowiem takie ostrzeenie zapewniao
szybki odwet. Nauczyli si, e spoeczestwo jest ich wrogiem, tote kiedy pragnli
naprawienia swych krzywd, zwracali si do buntowniczego podziemia, do mafii. I mafia
scementowaa sw si, stwarzajc nakaz milczenia, omerta. Na sycylijskiej wsi obcy
zapytujcy o drog do najbliszego miasta nie spotka si nawet z chci udzielenia
odpowiedzi. Najwiksz za zbrodni, jak mgby popeni czonek mafii, byoby
wyjawienie policji nazwiska czowieka, ktry wanie go postrzeli albo wyrzdzi
jakkolwiek krzywd. Omerta staa si religi ludu. Kobieta, ktrej m zosta zamordowany,
nie powiedziaaby policji nazwiska mordercy ma, nawet mordercy jej dziecka czy
gwaciciela crki.
Od wadz nigdy nie mona byo spodziewa si sprawiedliwoci, wic ludzie zawsze
udawali si do robinhoodowej mafii. I mafia do pewnego stopnia speniaa t rol. Ludzie
zwracali si do swego lokalnego capo mafioso o pomoc w kadej nagej potrzebie. By ich
dziaaczem spoecznym, ich okrgowym przywdc, ich opiekunem, zawsze majcym w
gotowoci koszyk jedzenia albo posad.
Natomiast tym, czego doktor Taza nie doda, a o czym Michael dowiedzia si na wasn
rk w nastpnych miesicach, byo to, e mafia staa si na Sycylii nielegalnym zbrojnym
ramieniem bogaczy, a nawet posikow policj systemu prawnego i politycznego. Staa si
wynaturzon struktur kapitalistyczn, antykomunistyczn, antyliberaln, nakadajc wasne
podatki na wszelkie formy choby najdrobniejszej dziaalnoci handlowej.
Michael Corleone zrozumia po raz pierwszy, dlaczego tacy ludzie jak ojciec woleli
zosta zodziejami i mordercami ni czonkami legalnego spoeczestwa. Ndza, strach i
ponienie byy zbyt okropne, by mg si z nimi pogodzi czowiek silny duchem. A
niektrzy emigranci z Sycylii zakadali, e wadza w Ameryce bdzie rwnie okrutna.
Doktor Taza zaproponowa Michaelowi, e go zabierze do Palermo na swoje
cotygodniowe odwiedziny w burdelu, ale Michael odmwi. Jego ucieczka na Sycyli nie
pozwolia mu przeprowadzi odpowiedniego leczenia zamanej szczki i teraz mia na lewej
stronie twarzy pamitk po kapitanie McCluskeyu. Koci zrosy si le, co skrzywio mu
profil, nadajc mu zdeprawowany wyraz, kiedy go ogldano od tej strony. Zawsze by prny,
jeeli idzie o powierzchowno, i martwio go to bardziej, ni mg przypuszcza. Nie
przejmowa si wcale blem, ktry przychodzi i odchodzi; doktor Taza da mu piguki, ktre
go umierzay. Taza zaproponowa, e zoperuje mu twarz, ale Michael odmwi. Siedzia tu
wystarczajco dugo, by wiedzie, e doktor Taza by bodaj najgorszym lekarzem na Sycylii.
Czyta wszystko oprcz literatury medycznej, przyznajc, e nie moe jej zrozumie. Zda
egzamin dziki wstawiennictwu najwaniejszego szefa mafii na Sycylii, ktry specjalnie
pojecha do Palermo, aby pokonferowa z profesorami Tazy na temat stopni, jakie powinni
mu wystawi. To take dowodzio, jakim rakiem bya sycylijska mafia dla spoeczestwa,
wrd ktrego ya. Zasugi nic nie znaczyy. Talent nie znaczy nic. Praca nie miaa
znaczenia. Mafijny Ojciec Chrzestny dawa czowiekowi zawd w podarunku.
Michael mia w brd czasu, by wszystko przemyle. W cigu dnia chodzi na spacery po
okolicy, zawsze w towarzystwie dwch pasterzy zatrudnionych w posiadoci dona
Tommasina. Pasterze na tej wyspie czsto byli werbowani jako najemni zabjcy mafii i
wykonywali swoj robot po to tylko, eby zarobi na ycie. Michael rozmyla o organizacji
ojca. Jeeli bdzie dalej prosperowaa, rozronie si podobnie jak na tej wyspie, w co
rakowatego, co zniszczy cay kraj. Sycylia bya ju krain duchw, jej mczyni emigrowali
do wszystkich innych krajw wiata, aeby zarobi na chleb czy umkn przed
zamordowaniem za korzystanie ze swoich swobd politycznych i ekonomicznych.
Podczas tych dugich spacerw rzecz najbardziej uderzajc dla Michaela byo cudowne
pikno tego kraju; wdrowa przez gaje pomaraczowe, ktre tworzyy cieniste, gbokie
pieczary wiodce przez okolic, ze starodawnymi akweduktami, ktre tryskay wod z
zbistych paszcz kamiennych ww wyrzebionych na wiele lat przed Chrystusem. Domy
pobudowane jak staroytne rzymskie wille, z ogromnymi marmurowymi portalami i
wielkimi, sklepionymi pokojami, rozpaday si w gruzy lub byy zamieszkane przez
zabkane owce. Na horyzoncie nagie wzgrza janiay jak uoone w wysoki stos zbielae
koci. Jaskrawozielone ogrody i pola przyozdabiay ten pustynny krajobraz niby byszczce
szmaragdami naszyjniki. Czasami zachodzi a do miasteczka Corleone. Osiemnacie tysicy
mieszkacw yo w domkach rozrzuconych na zboczu gry, w lichych schronieniach
zbudowanych z czarnego ciosanego kamienia. W ostatnim roku byo w Corleone przeszo
szedziesit morderstw i wydawao si, e nad miasteczkiem unosi si cie mierci. Dalej las
Ficuzza przerywa dzik monotoni ornej rwniny.
Dwaj pasterze, bdcy jego obstaw, zawsze zabierali ze sob lupary, kiedy towarzyszyli
Michaelowi na spacerach. Ta zabjcza sycylijska strzelba rutowa bya ulubion broni mafii.
W istocie szef policji przysany przez Mussoliniego, aby przepdzi mafi z Sycylii, rozkaza
przede wszystkim obniy wszystkie kamienne murki na Sycylii do trzech stp, aby
mordercom zbrojnym w lupary nie mogy suy jako miejsca zasadzek. To niewiele pomogo
i minister policji rozwiza problem przez aresztowanie i deportacj do karnych kolonii
kadego mczyzny podejrzanego o przynaleno do mafii.
Kiedy wojska sojusznicze wyzwoliy Sycyli, amerykaski zarzd wojskowy mniema, e
kady czowiek wiziony przez reim faszystowski jest demokrat, i wielu mafioso
mianowano burmistrzami miasteczek lub tumaczami zarzdu wojskowego. Ten pomylny
zbieg okolicznoci pozwoli mafii odrodzi si i sta groniejsz ni kiedykolwiek przedtem.
Dugie spacery, a wieczorem butelka mocnego wina i obfity posiek zoony z makaronu i
misa, pozwalay Michaelowi zasn. W bibliotece doktora Tazy byy woskie ksiki, ale
cho Michael mwi woskim dialektem i w collegeu chodzi na kursy woskiego, czytanie
ich wymagao sporo wysiku i czasu. Zacz mwi nieomal bez akcentu i chocia nie mg
uchodzi za rodowitego mieszkaca tych stron, mona go byo wzi za jednego z tych
obcych Wochw z dalekiej pnocy Italii, graniczcej ze Szwajcari i Niemcami.
Znieksztacenie lewej czci twarzy nadawao mu swojski wygld. Byo to zeszpecenie
pospolite na Sycylii ze wzgldu na brak opieki lekarskiej. Drobne uszkodzenie, ktrego nie
mona usun po prostu z braku pienidzy. Wiele dzieci, wielu mczyzn miao
znieksztacenia, ktre w Ameryce zostayby usunite przez may zabieg chirurgiczny lub
nowoczesne metody leczenia.
Michael czsto myla o Kay, o jej umiechu, jej ciele, i zawsze gryzo go sumienie, e j
zostawi tak brutalnie, bez sowa poegnania. Rzecz osobliwa, jego sumienia nigdy nie nkali
tamci dwaj ludzie, ktrych zamordowa; Sollozzo usiowa zabi jego ojca, a kapitan
McCluskey oszpeci go do koca ycia.
Doktor Taza wci nagabywa go, eby kaza sobie zoperowa znieksztacon twarz,
zwaszcza gdy Michael prosi go o rodki przeciwblowe, poniewa z biegiem czasu bl
stawa si coraz gorszy i czstszy. Taza wyjania, e poniej oka znajduje si nerw
twarzowy, od ktrego rozchodzi si promienicie cay zesp nerww. W istocie byo to
ulubione miejsce oprawcw z mafii, ktrzy wyszukiwali je na policzkach swych ofiar ostrym
jak iga szpikulcem do kruszenia lodu. Ten wanie nerw w twarzy Michaela zosta
uszkodzony czy moe tkwi w nim odamek koci. Prosty zabieg w szpitalu w Palermo
usunby bl na zawsze.
Michael odmawia. Kiedy doktor pyta dlaczego, Michael umiecha si i mwi: To jest
co z domu.
I rzeczywicie nie dba o bl, ktry by tylko dolegliwym pulsowaniem pod czaszk.
Mino prawie siedem miesicy leniwego wiejskiego ycia, zanim Michael odczu
prawdziw nud. Mniej wicej w tym czasie don Tommasino by bardzo zajty i rzadko
pokazywa si w willi. Mia kopoty z now mafi wyrastajc w Palermo, modymi
ludmi, ktrzy robili fortun na powojennej koniunkturze budowlanej w tym miecie.
Wykorzystujc to bogactwo, usiowali wdziera si w wiejskie lenna dawnych przywdcw
mafii, ktrych pogardliwie przezywali Starymi Kotunami. Don Tommasino zajty by
bronieniem swojej domeny. Tote Michael zosta pozbawiony towarzystwa starszego pana i
musia si zadowala opowieciami doktora Tazy, ktre zaczynay si powtarza.
Pewnego rana Michael postanowi odby dug, piesz wycieczk do gr za Corleone.
Towarzyszyli mu naturalnie obaj pasterze bdcy jego obstaw. Nie bya to w gruncie rzeczy
ochrona przeciwko wrogom Rodziny Corleone. Po prostu dla kogo nietutejszego byo zbyt
niebezpieczne wdrowa samemu. Okolica roia si od bandytw, od partyzantw mafijnych
walczcych przeciwko sobie i naraajcych przy tym wszystkim innych na
niebezpieczestwo. Mg take by wzity za zodzieja okradajcego pagliato.
Pagliato to kryty strzech szaas wznoszony w polu dla przechowywania narzdzi
gospodarskich i jako schronienie dla robotnikw rolnych, ktrzy dziki temu nie musz ich
nosi przez ca dug drog z domu we wsi. Na Sycylii rolnik nie mieszka na ziemi, ktr
uprawia. Jest to zbyt niebezpieczne, a kady grunt orny, jeeli go posiada, jest nazbyt cenny.
Rolnik mieszka w swej wiosce i o wschodzie soca rozpoczyna piesz wdrwk do pracy
na dalekich polach. Robotnik, ktry przyszedszy do swego pagliaio stwierdza, e jest
ograbiony, by czowiekiem naprawd skrzywdzonym. Tego dnia nie mia co wzi do ust.
Kiedy prawo okazao si bezsilne, mafia wzia pod swoj opiek te interesy chopw i
rozwizaa problem w sposb typowy. Tropia i mordowaa wszystkich okradajcych
pagliaio. Byo nieuniknione, e cierpieli przy tym ludzie niewinni. Mogo si zatem zdarzy,
e gdyby Michael przechodzi obok wieo ograbionego pagliaio, zostaby wzity za
przestpc, jeeli nie byoby kogo, kto by za niego porczy.
Tak wic pewnego sonecznego ranka ruszy przez pola, a za nim jego dwaj wierni
pasterze. Jeden by zwykym prostym chopem, niemal gupkowatym, milczcym jak grb, o
nieprzeniknionej twarzy Indianina. Mia muskularn, drobn budow typowego Sycylijczyka,
zanim nadejdzie otyo wieku redniego. Na imi mia Calo.
Drugi pasterz by bardziej wygadany, modszy i obejrza kawaek wiata. Gwnie
oceany, poniewa podczas wojny suy we woskiej marynarce i akurat zdy si da
wytatuowa, nim jego okrt zosta zatopiony, a on sam wzity do niewoli przez Anglikw.
Ale tatua uczyni go sawnym w wiosce. Sycylijczycy nieczsto daj si tatuowa, nie maj
do tego ani okazji, ani inklinacji. (Pasterz Fabrizzio uczyni to przede wszystkim dlatego, aby
przesoni due czerwone znami na brzuchu). A przecie mafijne wzki targowe miay na
bokach wesoo malowane scenki, pikne prymitywne malowida wykonane z wielkim
zamiowaniem. W kadym razie Fabrizzio po powrocie do ojczystej wioski nie by zbyt
dumny z tego tatuau, aczkolwiek przedstawia on temat drogi sycylijskiemu honorowi
maonka przebijajcego sztyletem nagiego mczyzn i kobiet splecionych w ucisku na
wochatym dole brzucha Fabrizzia. Fabrizzio dowcipkowa z Michaelem i wypytywa go o
Ameryk, bo oczywicie byo niepodobiestwem ukry przed nimi jego prawdziwe
pochodzenie. Jednake nie wiedzieli dokadnie, kim jest, poza tym, e si ukrywa i e nie
wolno o nim papla. Czasami Fabrizzio przynosi Michaelowi wiey ser.
Wdrowali w tumanach kurzu wiejskimi drogami, mijajc osy cignce wesoo
pomalowane wzki. Okolica bya pena rowych kwiatw, gajw pomaraczowych,
migdaowych i oliwkowych; wszystko kwito. To bya jedna z niespodzianek. Michael
spodziewa si jaowej ziemi, ze wzgldu na legendarne ubstwo Sycylijczykw. A oto zasta
kraj bujnej obfitoci, usany kwiatami, pachncy kwieciem cytryny. By on tak pikny, i
Michael zastanawia si, jak jego mieszkacy mog znie rozstanie z nim. Miar tego, jak
straszliwy bywa czowiek dla swego bliniego, by w ogromny exodus z tego rzekby
rajskiego ogrodu.
Michael zamierza doj do nadbrzenej wioski Mazara, a wieczorem wrci autobusem
do Corleone, i zmczy si na tyle, aby mc zasn. Obaj pasterze mieli plecaki pene chleba i
sera do zjedzenia w drodze. Nieli swoje lupary zupenie jawnie, tak jakby wybrali si na
polowanie.
Ranek by przepikny. Michael czu si tak, jak wwczas, gdy bdc dzieckiem
wychodzi wczenie rano w letni dzie, by pogra w pik. Wtedy kady dzie by wieo
obmyty, wieo wymalowany. I tak samo byo teraz. Sycylia bya zasana barwnymi
kwiatami, zapach kwiecia pomaraczowego i cytrynowego by tak silny, i czu go mimo
okaleczenia twarzy, ktre uciskao zatoki.
Strzaskanie lewej strony twarzy zagoio si cakowicie, ale koci zrosy si wadliwie i
ucisk na zatoki powodowa bl w lewym oku. Poza tym cieko mu ustawicznie z nosa,
zapenia luzem chusteczki i czsto wydmuchiwa nos na ziemi jak miejscowi chopi, ktry
to zwyczaj brzydzi go, kiedy by modym chopcem i widywa starych Wochw gardzcych
chustkami jako angielsk frymunoci i wydmuchujcych nosy do asfaltowych rynsztokw.
Poza tym mia uczucie, e jego twarz jest cika. Doktor Taza mwi, e to wynika z
ucisku na zatoki, spowodowanego przez le zagojone pknicie. Nazywa to pytkim
zamaniem koci jarzmowej; twierdzi, e gdyby leczono j, zanim koci si zrosy, daoby si
temu atwo zapobiec przez drobny zabieg chirurgiczny przy zastosowaniu podobnego do yki
przyrzdu sucego do wypchnicia koci na waciwe miejsce. Teraz natomiast cign
doktor trzeba by pojecha do szpitala w Palermo i podda si powaniejszemu zabiegowi na
chirurgii szczkowej, przy ktrym ko musiaaby zosta na nowo zamana. To Michaelowi
wystarczyo. Odmwi. A jednak bardziej ni bl, bardziej ni wyciek z nosa dokuczao mu to
uczucie ociaoci w twarzy.
Tego dnia nie dotar do wybrzea. Uszedszy okoo pitnastu mil, zatrzyma si z
pasterzami w chodnym, zielonym, wilgotnym cieniu gaju pomaraczowego, aby zje drugie
niadanie i wypi wino. Fabrizzio gwarzy o tym, jak kiedy pojedzie do Ameryki. Najadszy
si i napiwszy, rozoyli si w cieniu, a Fabrizzio rozpi koszulk i napry minie brzucha,
aby oywi swj tatua. Naga para zacza si wi w miosnej udrce, a sztylet wepchnity
przez ma drga w ich przebitych ciaach. Wszystkich trzech to rozbawio. I wanie gdy to
si dziao, Michael zosta raony tym, co Sycylijczycy nazywaj piorunem.
Za gajem pomaraczowym rozcigay si zielone wstgi pl baronowskiej posiadoci.
Przy drodze biegncej od gaju staa willa tak rzymska, i wydawaa si odkopana z ruin
Pompei. By to may paac z ogromnym marmurowym portykiem i kanelowanymi greckimi
kolumnami; spomidzy tych kolumn wyszo stadko wiejskich dziewczt z dwiema tgimi,
ubranymi na czarno matronami po bokach. Dziewczta byy z wioski i najwyraniej dopeniy
odwiecznego obowizku wobec miejscowego barona sprztajc jego will i przygotowujc
mu j do zimowego pobytu. Teraz szy w pole nazrywa kwiatw, ktrymi miay ozdobi
pokoje. Zbieray row sulla,

fioletow wistari i czyy je z kwieciem pomaraczy i cytryn.
Dziewczta, nie widzc mczyzn odpoczywajcych w pomaraczowym gaju, podchodziy
coraz bliej i bliej.
Miay na sobie tanie, barwne, wzorzyste sukienki, ktre oblepiay ich ciaa. Byy
zaledwie kilkunastoletnie, ale w penym rozkwicie kobiecoci, do ktrej nasycone socem
ciao dojrzewa tak szybko. Kilka zaczo goni jedn z dziewczyn w stron gaju. Goniona
trzymaa w lewej rce ki ogromnych fiokowych winogron, a praw odrywaa grona i
ciskaa nimi w cigajce. Miaa kdzierzawe wosy, tak fiokowoczarne jak owe winogrona.
Tu przed gajem stana jak wryta, gdy oczy jej dostrzegy obc barw koszul
mczyzn. Staa, wspiwszy si na palce, jak sarna gotowa do ucieczki. Bya bardzo blisko,
tak blisko, e trzej mczyni mogli dojrze kady rys jej twarzy.
Wszystko byo owalami owalne oczy, ksztat twarzy, zarys czoa. Skr miaa
cudownej, ciemnokremowej barwy, a oczy, ogromne, fiokowe czy piwne, ale ciemne, o
dugich gstych rzsach, jak gdyby ocieniay jej liczn twarz. Jej wargi byy pene, ale nie
grube, sodkie, ale nie mikkie, i teraz zabarwione na ciemnoczerwono sokiem z winogron.
Bya tak niewiarygodnie liczna, e Fabrizzio wyszepta artobliwie: Jezu Chryste, we
dusz moj, umieram ale te sowa zabrzmiay nieco zbyt chrapliwie. Tak jakby go
dosyszaa, dziewczyna opada na pity, okrcia si w miejscu i pomkna z powrotem do
tych, co j cigay. Jej biodra poruszay si pod opit drukowan sukienk ruchem modego
zwierzcia, rwnie pogaskim i niewinnie lubienym. Kiedy dopada do swych przyjaciek,
okrcia si znowu, i jej twarz bya jak ciemna plama na tle anu barwnych kwiatw.
Wycigna rk, w ktrej trzymaa winogrona, wskazujc gaj. Dziewczta umkny ze
miechem, a czarno ubrane, tgie matrony przynaglay je do ucieczki.
Serce omotao Michaelowi w piersi; czu lekki zawrt gowy. Krew zacza szybciej
kry mu w yach. Wszystkie wonie tej wyspy napyny z wiatrem kwiecie
pomaraczowe i cytrynowe, winogrona, kwiaty. Zdawao mu si, e ciao przeszy mu
dreszcz. I wtedy usysza miech obu pasterzy.
Razi was piorun, co? zapyta Fabrizzio, klepic go po ramieniu. Nawet Calo
pogadzi go przyjanie po rce i powiedzia serdecznie:
Spokojnie, czowieku, spokojnie. Tak jakby Michaela uderzy samochd. Fabrizzio
poda mu butelk wina i Michael pocign duy yk. To mu rozjanio w gowie.
O czym, u diaba, gadacie, wy cholerni kochankowie owiec? zapyta.
Obaj mczyni si rozemieli. Calo, z twarz pen najwyszej powagi, odrzek:
Pioruna nie da si ukry. Jak kogo trafi, kady to widzi. Chryste, nie wstyd si tego,
czowieku, niektrzy modl si o ten piorun. Jeste szczciarz.
Michael nie by zbytnio zadowolony, e jego uczucia zostay tak atwo odkryte. Ale co
takiego zdarzyo mu si pierwszy raz w yciu. Nie byo w niczym podobne do jego
modzieczych zadurze, niczym nie przypominao jego mioci do Kay, mioci opartej w
duej mierze na jej sodyczy, inteligencji, na pocigu ciemnowosego do jasnowosej. Byo
przemonym pragnieniem posiadania, niezatartym odciniciem si twarzy tej dziewczyny w
jego wiadomoci, i wiedzia, e bdzie nawiedzaa jego wspomnienia przez wszystkie dni
ycia, jeeli jej nie posidzie. Jego ycie nagle si uprocio, skoncentrowao na jednym
punkcie, wszystko inne nie byo warte nawet chwili uwagi. Podczas swojego wygnania cigle
myla o Kay, chocia czu, e nigdy ju nie bd mogli by kochankami czy nawet
przyjacimi. Bd co bd by morderc, mafioso, ktry si wykaza. Teraz jednake Kay
zostaa cakowicie wyparta z jego wiadomoci.
Fabrizzio powiedzia ywo:
Pjd do wioski, dowiemy si czego o niej. Kto wie, moe jest bardziej przystpna, ni
mylimy. Jest tylko jedno lekarstwo na piorun, nie, Calo?
Drugi pasterz z powag kiwn gow. Michael milcza. Poszed za nimi, kiedy ruszyli
drog do pobliskiej wioski, w ktrej znikno stadko dziewczt.
Wioska bya skupiona jak zwykle wokoo centralnego placyku ze studni. Znajdowaa si
jednak przy gwnej drodze, wic byo tam kilka sklepw, winiarnie i jedna kawiarenka z
trzema stolikami na maym tarasie. Pasterze zasiedli przy jednym ze stolikw, a Michael
przyczy si do nich. Nigdzie nie byo ani ladu dziewczt. Wioska zdawaa si opustoszaa,
z wyjtkiem maych chopcw i wasajcego si osa na placyku nie byo nikogo.
Waciciel kawiarni podszed, by ich obsuy. By niskim, krzepkim mczyzn,
nieomal karem. Powita ich wesoo i postawi na stoliku pmisek grochu.
Jestecie tu obcy powiedzia wic pozwlcie, e wam co doradz. Sprbujcie
mojego wina. Winogrona pochodz z mojej wasnej winnicy, a wino robili osobicie moi
synowie. Mieszaj je z pomaraczami i cytrynami. To najlepsze wino we Woszech.
Pozwolili mu przynie wino w dzbanku i okazao si jeszcze lepsze, ni twierdzi,
ciemnofioletowe i mocne jak koniak. Fabrizzio zwrci si do waciciela kawiarni:
Na pewno znacie wszystkie tutejsze dziewczyny. Widzielimy kilka licznotek idcych
drog, a w szczeglnoci jedna razia piorunem tu obecnego naszego przyjaciela. Wskaza
Michaela.
Waciciel kawiarni popatrzy na Michaela z nowym zainteresowaniem. Okaleczona
twarz wydawaa mu si przedtem cakiem zwyczajna, niewarta powtrnego spojrzenia. Ale
czowiek raony piorunem to byo co innego.
Lepiej zabierz ze sob do domu kilka butelek, przyjacielu poradzi. Bdziesz ich
potrzebowa, eby dzi zasn.
Michael zapyta go:
Czy znacie tak dziewczyn z kdzierzawymi wosami? Bardzo jasna cera, bardzo due
oczy, bardzo ciemne. Czy znacie tak dziewczyn w tej wiosce?
Nie odrzek krtko waciciel. Nie znam adnej takiej dziewczyny. Znikn z
tarasu we wntrzu kawiarni.
Trzej mczyni popijali z wolna wino, skoczyli dzbanek i zawoali o wicej. Waciciel
si nie pokaza. Fabrizzio poszed po niego do kawiarni. Kiedy wrci, skrzywi si i
powiedzia do Michaela:
Tak jak mylaem, to o jego crce mwilimy, i teraz jest na tyach i krew w sobie
burzy, eby nam zrobi co zego. Myl, e lepiej rusza std do Corleone.
Mimo tylu miesicy na wyspie, Michael Corleone cigle nie mg przywykn do
sycylijskiej draliwoci w sprawach pci, a ta reakcja bya zbyt kracowa, nawet jak na
Sycylijczyka. Natomiast obaj pasterze zdawali si przyjmowa to jako co oczywistego.
Czekali, eby Michael zebra si do odejcia. Fabrizzio doda:
Ten stary dra wspomnia, e ma dwch synw, twardych drgali, na ktrych wystarczy
mu zagwizda. Chodmy std.
Michael rzuci mu zimne spojrzenie. Do tej chwili by spokojnym, agodnym modym
czowiekiem, typowym Amerykaninem, ale skoro ukrywa si na Sycylii, musia uczyni co
naprawd mskiego. Teraz obaj pasterze zobaczyli po raz pierwszy corleonowskie spojrzenie.
Don Tommasino, wiedzc, kim jest Michael i co zrobi, zawsze by z nim ogldny, traktowa
go jak czowieka szanowanego. Ale ci prostoduszni pasterze owiec wyrobili sobie o
Michaelu wasn opini, i to nietrafn. To zimne spojrzenie, kamienna, blada twarz Michaela,
gniew, ktry uchodzi z niego jak zimna para z lodu, pohamoway ich miech i zdmuchny
poufa zayo.
Kiedy zauway, e teraz odnosz si do z waciw, pen respektu uwag, Michael
poleci:
Sprowadcie mi tu tego czowieka.
Nie zawahali si. Zarzucili lupary na ramiona i weszli w mroczny chd kawiarni. W
kilka minut pniej ukazali si znowu, prowadzc midzy sob waciciela. Krpy mczyzna
nie wyglda wcale na przestraszonego, ale w jego gniewie bya pewna ostrono.
Michael pochyli si w krzele i przypatrywa mu si chwil. Potem odezwa si bardzo
spokojnie:
Zdaje si, e obraziem was, mwic o waszej crce. Prosz o wybaczenie, jestem obcy
w tym kraju, nie znam dobrze zwyczajw. Niech mi bdzie wolno powiedzie jedno. Nie
chciaem uchybi wam ani jej.
Na pasterzach wywaro to wraenie. Gos Michaela nigdy tak nie brzmia, gdy mwi do
nich. Bya w nim wadczo i powaga, mimo e Michael przeprasza. Waciciel kawiarni
wzruszy ramionami, majc si jeszcze bardziej na bacznoci, widzc, e nie ma do czynienia
z jakim wiejskim chopakiem.
Kim jestecie i czego chcecie od mojej crki?
Bez najmniejszego wahania Michael odpowiedzia:
Jestem Amerykaninem ukrywajcym si na Sycylii przed policj mojego kraju. Na imi
mam Michael. Moecie donie policji i zrobi na tym fortun, ale wtedy wasza crka straci
ojca, zamiast zyska ma. W kadym razie chc pozna wasz crk. Za waszym
pozwoleniem i pod nadzorem waszej rodziny. Z ca przystojnoci. Z caym szacunkiem.
Jestem przyzwoitym czowiekiem i ani mi w gowie pohabi wasz crk. Chc j pozna,
porozmawia z ni, a potem, jeeli oboje zostaniemy raeni, pobierzemy si. Jeeli nie, nie
zobaczycie mnie wicej. Bd co bd mog wyda si jej niesympatyczny, a na to nikt nie
poradzi. Ale jeli nadejdzie odpowiednia pora, powiem wam o sobie wszystko, co ojciec ony
powinien wiedzie.
Wszyscy trzej mczyni patrzyli na niego zdumieni. Fabrizzio szepn z respektem:
To prawdziwy piorun.
Waciciel kawiarni po raz pierwszy nie mia miny tak zadufanej, tak pogardliwej; jego
gniew nie by ju taki pewny. Wreszcie zapyta:
Czy jestecie przyjacielem przyjaci?
Poniewa zwyky Sycylijczyk nie moe nigdy wymwi sowa mafia, waciciel kawiarni
tylko w ten sposb mg okrnie zapyta, czy Michael jest czonkiem mafii. Byo to
przyjtym sposobem pytania, czy kto do niej naley, ale zazwyczaj nie zwracano si z tym
do osoby bezporednio zainteresowanej.
Nie odrzek Michael. Jestem obcy w tym kraju.
Waciciel kawiarni spojrza znowu na niego, na okaleczon lew stron twarzy, na jego
dugie nogi, rzadko na Sycylii. Przypatrzy si obu pasterzom noszcym swoje lupary
zupenie jawnie, bez obawy, i wspomnia, jak weszli do kawiarni i powiedzieli, e ich
padrone chce z nim pomwi. Waciciel warkn wtedy, e ten obuz ma si wynosi z jego
tarasu, na co jeden z pasterzy powiedzia: Wierzcie mi na sowo, e lepiej, abycie wyszli i
pogadali z nim sami. I co kazao mu wyj. A teraz co sprawio, i uwiadomi sobie, e
najlepiej bdzie okaza temu obcemu pewn uprzejmo. Powiedzia niechtnie:
Przyjdcie w sobot po poudniu. Nazywam si Vitelli, a mj dom jest tam, na wzgrzu
nad wiosk. Ale przyjdcie tu, do kawiarni, ja was zaprowadz.
Fabrizzio chcia co powiedzie, ale Michael rzuci mu tylko jedno spojrzenie i pasterz
zamilk. To nie uszo uwagi Vitellego. Tote kiedy Michael wsta i wycign do rk,
waciciel kawiarni ucisn j z umiechem. Mia zamiar wypyta si o niego, a gdyby
odpowied wypada niepomylnie, zawsze mg przywita Michaela ze swymi dwoma
synami uzbrojonymi w strzelby. Waciciel kawiarni nie by pozbawiony wasnych kontaktw
z przyjacimi przyjaci. Ale co mu podpowiadao, e jest to jedno z tych niebywaych
zrzdze losu, w ktre zawsze wierz Sycylijczycy, co mu mwio, e pikno jego crki
moe jej przynie fortun, a rodzinie zabezpieczenie. I przychodzio to w por. Niektrzy
miejscowi modziecy ju zaczynali krci si koo niej i ten obcy z uszkodzon twarz mg
ich odstraszy, co byo konieczne. Vitelli, aby okaza dobr wol, ofiarowa przybyszom na
drog butelk swojego najlepszego i najzimniejszego wina. Zauway, e rachunek zapaci
jeden z pasterzy. To wywaro na nim jeszcze wiksze wraenie, bo jasno wskazywao, e
Michael jest zwierzchnikiem obu towarzyszcych mu mczyzn.
Michael przesta interesowa si dalsz wycieczk. Znaleli gara i wynajli samochd z
kierowc, ktry ich odwiz do Corleone, a na jaki czas przed kolacj obaj pasterze
widocznie powiadomili doktora Taz o tym, co si zdarzyo. Tego wieczora, siedzc w
ogrodzie, doktor Tazo powiedzia do dona Tommasino:
Nasz przyjaciel zosta dzisiaj raony piorunem.
Don Tommasino nie wydawa si zaskoczony. Mrukn:
Wolabym, eby piorun razi niektrych tych modziakw z Palermo, moe wtedy
miabym troch spokoju.
Mwi o nowych szefach mafii, pojawiajcych si w duych miastach prowincji Palermo
i rzucajcych wyzwanie takim bojownikom starego reimu jak on sam. Michael powiedzia
do Tommasino:
Prosz powiedzie tym dwm pasterzom, eby mnie zostawili samego w niedziel. Jad
na obiad do domu tej dziewczyny i nie chc, eby si przy mnie ptali.
Don Tommasino potrzsn gow.
Jestem za ciebie odpowiedzialny wobec twojego ojca, nie pro mnie o to. I jeszcze
jedno: syszaem, e mwie nawet o maestwie. Na to nie mog pozwoli, dopki nie
wyl kogo, aby porozmawia z twoim ojcem.
Michael Corleone by bardzo ostrony. Bd co bd mia do czynienia z czowiekiem
szanowanym.
Don Tommasino, znasz mojego ojca. Jest to czowiek, ktry guchnie, kiedy kto mwi
mu sowo nie. I nie odzyskuje suchu, dopki nie odpowiedz mu tak. Ot sysza moje
nie wiele razy. Rozumiem potrzeb tych dwch stranikw, nie chc przysparza ci
kopotw, mog si wybra ze mn w niedziel, ale jeeli bd chcia si oeni, to si
oeni. Jest jasne, e skoro nie pozwalam wasnemu ojcu wtrca si w moje ycie osobiste,
byoby dla niego zniewag, gdybym na to pozwoli tobie.
Capo mafioso westchn.
Ano, to bdzie musiao by maestwo. Wiem o tym twoim piorunie. To dobra
dziewczyna, z przyzwoitej rodziny. Nie moesz jej pohabi, bo ojciec prbowaby ci zabi,
a wtedy musiaby przela krew. Poza tym znam dobrze t rodzin, nie mog do tego
dopuci.
Moe ona nie bdzie chciaa na mnie patrzy odrzek Michael. Jest modziutka,
moe uwaa mnie za starego. Spostrzeg, e obaj mczyni umiechaj si do. Bd
potrzebowa troch pienidzy na prezenty i chyba bdzie mi potrzebny samochd.
Don kiwn gow.
Fabrizzio wszystkim si zajmie, to bystry chopak, nauczyli go mechaniki w marynarce.
Jutro rano dam ci troch pienidzy i zawiadomi twojego ojca, co si dzieje. To musz zrobi.
Michael zapyta doktora Taz:
Czy macie co, co by osuszyo ten przeklty luz stale ciekncy mi z nosa? Nie mog
pozwoli, eby ta dziewczyna widziaa, jak go cigle ocieram.
Wysmaruj ci nos lekarstwem, jak bdziesz mia si z ni zobaczy odrzek doktor
Taza. Od tego troch zdrtwieje ci twarz, ale si nie martw, jeszcze przez jaki czas nie
bdziesz jej caowa.
Doktor i don umiechnli si.
Przed niedziel Michael mia ju alf romeo, sfatygowan, lecz zdatn do uytku. Wybra
si take autobusem do Palermo, eby zakupi prezenty dla dziewczyny i jej krewnych.
Dowiedzia si, e na imi ma Apollonia, i co noc rozmyla o jej licznej twarzy i licznym
imieniu. Musia pi duo wina, eby mc zasn, i stare suce w domu otrzymay polecenie,
by mu zostawia ochodzon butelk przy ku. Co wieczr wypija j do dna.
W niedziel, wrd bicia dzwonw kocielnych ogarniajcego ca Sycyli, zajecha alf
romeo do wsi i zatrzyma wz tu przed kawiarni. Na tylnym siedzeniu byli Calo i Fabrizzio
ze swymi luparami i Michael nakaza im czeka w kawiarni, nie mieli i do domu.
Kawiarnia bya zamknita, ale Vitelli oczekiwa ich oparty o porcz pustego tarasu.
Ucisnli sobie donie, Michael wzi trzy paczki z prezentami i pobrn z Vitellim pod
gr do jego domu. Okaza si wikszy od zwykych wiejskich chat, Vitelliowie nie byli
dotknici ubstwem.
Wntrze domu byo swojskie, z poskami Madonny w szklanych kloszach i wotywnymi
lampkami pobyskujcymi czerwono u ich stp. Czekali tam dwaj krzepcy modziecy, ktrzy
ledwie wyszli z wieku chopicego, ale wygldali na starszych, bo ciko pracowali na
gospodarstwie. Matka bya kobiet energiczn, tak samo tg jak m. Dziewczyny nigdzie
nie byo.
Po dokonaniu prezentacji, ktrej Michael prawie nie sysza, zasiedli w pokoju mogcym
by bawialni czy rwnie dobrze odwitnym pokojem jadalnym. By zastawiony
najrniejszymi meblami i niezbyt duy, ale na Sycylii reprezentowa splendor klasy redniej.
Michael ofiarowa prezenty signorowi Vitelli i signorze Vitelli. Dla ojca by zoty
obcinacz do cygar, dla matki sztuka najprzedniejszej tkaniny, jak mona byo dosta w
Palermo. Mia jeszcze jedn paczk dla dziewczyny. Prezenty zostay przyjte z
powcigliwymi podzikowaniami. Byy nieco przedwczesne, nie powinien by nic dawa
przed drug wizyt.
Ojciec powiedzia mu prosto z mostu, po wiejsku:
Nie mylcie, e jestemy byle kim, eby tak atwo przyjmowa obcych w naszym
domu. Don Tommasino zarczy za was osobicie, a nikt w tej prowincji nie wtpiby w
sowo tego zacnego czowieka. I dlatego witamy was u siebie. Ale musz wam powiedzie, e
jeeli macie powane zamiary co do mojej crki, bdziemy musieli dowiedzie si nieco
wicej o was i waszej rodzinie. Sami to rozumiecie, wasza rodzina pochodzi z tego kraju.
Michael kiwn gow i odrzek uprzejmie:
W kadej chwili powiem wam wszystko, co yczycie sobie wiedzie.
Signor Vitelli podnis do.
Nie jestem czowiekiem wcibskim. Najpierw przekonajmy si, czy to potrzebne. W tej
chwili jestecie mile widziani w moim domu, jako przyjaciel dona Tommasino.
Mimo lekarstwa, ktrym mia wysmarowany wewntrz nos, Michael po prostu wyczu
obecno dziewczyny w pokoju. Obrci si i oto staa w ukowych drzwiach prowadzcych
na tyy domu. Pachniaa wieymi kwiatami i cytrynowym kwieciem, ale nie miaa ich w
swoich kruczoczarnych puklach ani na prostej czarnej sukience, najwyraniej najlepszej,
odwitnej. Posaa mu szybkie spojrzenie i lekki umiech, nim skromnie spucia oczy i
siada obok matki.
I znowu Michael poczu ten brak tchu, t przelewajc si przez ciao fal czego, co byo
nie tyle podaniem, ile szalon zachannoci. Po raz pierwszy zrozumia klasyczn zazdro
woskiego mczyzny. W owym momencie gotw by zabi kadego, kto dotknby tej
dziewczyny, kto by sprbowa domaga si jej, odebra mu j. Pragn mie j na wasno
tak dziko, jak skpiec pragnie mie zote monety, tak chciwie, jak rolnik pragnie mie wasn
ziemi. Nic nie mogo powstrzyma go od zdobycia na wasno tej dziewczyny, od
posiadania jej, zamknicia jej w domu i trzymania tam uwizionej tylko dla siebie. Nie chcia,
eby ktokolwiek bodaj j widzia. Kiedy obrcia si z umiechem do jednego ze swoich
braci, Michael rzuci temu modziecowi mordercze spojrzenie, nawet nie zdajc sobie z tego
sprawy. Rodzina widziaa, e jest to klasyczny przypadek pioruna, i to j uspokoio. Ten
mody czowiek byby glin w rkach ich crki, dopki by si nie pobrali. Potem, rzecz jasna,
rzeczy zmieniyby si, ale to nie byo wane.
Michael kupi sobie w Palermo nowy garnitur i nie by ju niedbale ubranym
wieniakiem, a dla rodziny stao si oczywiste, e musi by jakim donem. Jego okaleczona
twarz nie nadawaa mu tak przykrego wygldu jak sdzi, poniewa z drugiego profilu
wyglda tak przystojnie, znieksztacenie stawao si nawet interesujce. A w kadym razie
by to kraj, gdzie aby uzyska miano zeszpeconego, naleao wspzawodniczy z ca rzesz
mczyzn, ktrzy ponieli cikie fizyczne obraenia.
Michael popatrza wprost na dziewczyn, na liczny owal jej twarzy. Spostrzeg, e wargi
jej s w tej chwili nieomal granatowe, tak pociemniay od pulsujcej w nich krwi. Powiedzia,
nie mic wymwi jej imienia:
Widziaem ci par dni temu przy gaju pomaraczowym. Kiedy razem uciekaycie.
Mam nadziej, e was nie przestraszyem?
Dziewczyna podniosa na oczy na uamek chwili. Potrzsna gow. Ale liczno tych
oczu sprawia, e Michael odwrci wzrok. Matka powiedziaa cierpko:
Apollonio, odezwije si do tego biedaka, przejecha cae mile, eby zobaczy si z
tob.
Jednake dugie, czarne rzsy dziewczyny pozostaway opuszczone na oczy jak skrzyda.
Michael wrczy jej prezent zawinity w zoty papier i dziewczyna pooya go sobie na
kolanach. Ojciec przyzwoli:
Rozwi to ale jej donie si nie poruszyy.
Byy drobne i smage, jak donie dziecka. Matka wycigna rk i niecierpliwie odwina
paczuszk, starajc si nie rozedrze cennego papieru. Znieruchomiaa, widzc pudeko od
jubilera, z czerwonego aksamitu; nigdy nie miaa czego takiego w rku i nie wiedziaa, jak
nacisn sprynk. Jednake wiedziona czystym instynktem otworzya je i wyja podarek.
By to gruby zoty acuch do noszenia jako naszyjnik, i to zrobio na nich wraenie nie
tylko przez swoj oczywist warto, ale i dlatego, e w owej spoecznoci podarunek ze zota
by zarazem deklaracj najpowaniejszych zamiarw. By rwnoznaczny z owiadczynami
czy raczej oznacza intencj owiadczenia si o czyj rk. Nie mogli duej wtpi o
powanych zamiarach tego obcego. I nie mogli wtpi o jego zamonoci.
Apollonia jeszcze nie dotkna prezentu. Matka wycigna go ku niej, ona za uniosa na
chwil dugie rzsy, po czym spojrzaa wprost na Michaela swymi sarnimi, ciemnymi,
powanymi oczyma i powiedziaa:
Grazie. Po raz pierwszy usysza wtedy jej gos.
Mia on w sobie ca aksamitn mikko modoci i niemiaoci i zadwicza
Michaelowi w uszach. Michael nadal nie patrza na ni i rozmawia z jej ojcem i matk, po
prostu dlatego, e jej widok wprawia go w takie zmieszanie. Zauway jednak, e mimo
skromnej, lunej sukni, ciao jej nieomal lni przez materia czyst zmysowoci. I
spostrzeg, e skra jej ciemnieje od rumieca, ciemnokremowa cera staje si jeszcze
ciemniejsza od krwi napywajcej do twarzy.
W kocu Michael wsta, szykujc si do odejcia, i caa rodzina wstaa rwnie.
Poegnali si oficjalnie, dziewczyna wreszcie stana naprzeciw niego, a kiedy podali sobie
donie, z dreniem poczu dotknicie jej skry na swojej, skry ciepej i szorstkiej, skry
wieniaczej. Ojciec odprowadzi go w d ze wzgrza do samochodu i zaprosi na obiad na
nastpn niedziel. Michael kiwn gow, ale wiedzia, e nie bdzie mg czeka tak dugo,
by znowu zobaczy dziewczyn.
I nie czeka. Nazajutrz pojecha do wsi bez swoich pasterzy i zasiad na ogrodowym
tarasie kawiarni, aby pogwarzy z ojcem. Signor Vitelli ulitowa si nad nim i posa po on i
crk, by przyszy do nich do kawiarni. To spotkanie nie byo ju tak krpujce. Apollonia
bya mniej niemiaa, mwia wicej. Ubrana bya w swoj codzienn sukienk, ktra o wiele
lepiej pasowaa do kolorytu jej skry.
Nastpnego dnia powtrzyo si to samo. Tylko e tym razem Apollonia miaa na szyi
zoty acuch, ktry jej podarowa. Michael umiechn si do niej wiedzc, e jest to znak
dla niego. Poszed z ni na wzgrze, a matka kroczya tu za nimi. Oboje modzi nie mogli
jednak nie ociera si o siebie, a raz Apollonia potkna si i opara o niego, tak e j musia
przytrzyma, i jej ciao, tak ciepe i ywe w jego rkach, sprawio, e wezbraa w nim fala
podania. Nie widzieli, e za nimi matka si umiechna, jej crka bowiem bya jak grska
kozica i nie potkna si na tej ciece od czasu, gdy bya dzieckiem w pieluszkach. A matka
umiechna si, poniewa tylko w taki sposb ten mody czowiek mg dotkn jej crki
przed lubem.
Tak to trwao przez dwa tygodnie. Michael przywozi jej podarunki przy kadej wizycie i
stopniowo staa si mniej niemiaa. Ale nigdy nie mogli si spotka bez przyzwoitki.
Apollonia bya wiejsk dziewczyn, ledwie pimienn, nie majc adnego pojcia o wiecie,
ale odznaczaa si wieoci, ciekawoci ycia, co wraz z barier jzykow sprawiao, e
wydawaa si interesujca. Wszystko poszo bardzo prdko na prob Michaela. Poniewa za
dziewczyna bya nim nie tylko zafascynowana, lecz take wiedziaa, e musi by bogaty,
wyznaczono dat lubu na niedziel za dwa tygodnie.
Teraz wmiesza si don Tommasino. Otrzyma z Ameryki wiadomo, e Michael nie
podlega rozkazom, ale naley przedsiwzi wszelkie podstawowe rodki ostronoci. Tote
don Tommasino mianowa si opiekunem pana modego, eby zapewni obecno swojej
wasnej obstawy. Calo i Fabrizzio rwnie naleeli do wity weselnej z Corleone, podobnie
jak doktor Taza. Pastwo modzi mieli zamieszka w otoczonej kamiennym murem willi
doktora Tazy.
lub odby si tak jak zwyky lub chopski. Wieniacy stali na ulicach i rzucali kwiaty,
gdy orszak weselny, gwni uczestnicy i zaproszeni gocie szli pieszo z kocioa do domu
panny modej. lubna procesja obrzucaa ssiadw migdaami w cukrze, tradycyjnymi
sodyczami weselnymi, a z tych, co pozostay, usypano cukrowobiae gry na ou
maeskim oblubienicy, w tym przypadku jedynie symbolicznym, jako e pierwsz noc
modzi mieli spdzi w willi pod Corleone. Uczta weselna przecigna si do pnocy, lecz
pastwo modzi mieli przedtem odjecha samochodem. Kiedy nadesza pora, Michael
dowiedzia si ze zdumieniem, e na prob panny modej jedzie z nimi do willi pod Corleone
jej matka. Ojciec wyjani: jego crka jest moda, jest dziewic i jest troch wystraszona,
bdzie potrzebowaa kogo, eby j waciwie nastawi, gdyby co le poszo. Te sprawy
czasem bywaj bardzo delikatne. Michael spostrzeg, e Apollonia spoglda na niego z
niepewnoci w swoich ogromnych, sarnich oczach. Umiechn si do niej i kiwn gow.
I tak si stao, e odjechali do willi pod Corleone z teciow w samochodzie. Ale starsza
kobieta od razu naradzia si ze sub doktora Tazy, uciskaa i ucaowaa crk, po czym
znikna ze sceny. Michael i jego oblubienica mogli uda si sami do swej ogromnej sypialni.
Apollonia miaa jeszcze na sobie sukni lubn z narzucon na wierzch peleryn. Jej
kuferek i torb przyniesiono z samochodu do pokoju. Na maym stoliku staa butelka wina i
pmisek maych weselnych ciasteczek. Ani na chwil nie tracili z oczu olbrzymiego oa z
baldachimem. Dziewczyna czekaa porodku pokoju, by Michael uczyni pierwszy krok.
I oto teraz, kiedy znalaz si z ni sam na sam, kiedy posiada j prawnie, kiedy nie byo
ju adnych przeszkd, aby nacieszy si tym ciaem i twarz, o ktrych ni co noc, Michael
nie mg si zdoby na to, aby do niej podej. Patrza, jak zdejmowaa lubny welon i
przewieszaa go przez krzeso, a wianek kada na maej toaletce. By tam komplet perfum i
kremw, ktre Michael kaza przysa z Palermo. Dziewczyna przez chwil wodzia po nich
oczami.
Michael pogasi wiata, mylc, e czeka, aeby ciemno przesonia jej ciao, kiedy si
bdzie rozbieraa. Ale sycylijski ksiyc przenikn przez otwarte okiennice, byszczcy jak
zoto, tote Michael poszed je przymkn, ale niecakowicie, bo w pokoju zrobioby si za
gorco.
Dziewczyna wci staa przy stoliku, wic Michael wyszed z pokoju i uda si
korytarzem do azienki. Potem on, doktor Taza i don Tommasino wypili razem w ogrodzie po
szklance wina, podczas gdy kobiety przygotowyway si na spoczynek. Spodziewa si, e
kiedy wrci, zastanie Apolloni w nocnej koszuli, lec ju pod kodr. Zdziwiony by, e
matka nie wywiadczya crce tej przysugi. A moe Apollonia chciaa, by on sam pomg jej
si rozebra. By jednak pewny, e jest nazbyt wstydliwa, nazbyt niewinna, by si zachowa
tak przedsibiorczo.
Wrciwszy do sypialni, zasta pokj pogrony w zupenych ciemnociach, kto bowiem
pozamyka cakowicie okiennice. Podszed po omacku do ka i rozpozna zarysy ciaa
Apollonii, ktra leaa pod kodr, plecami do niego, odsunita i skulona. Rozebra si i
wlizgn nagi pod kodr. Wycign rk i dotkn jedwabistej, nagiej skry. Apollonia nie
woya nocnej koszuli i ta miao go zachwycia. Powoli, ostronie pooy do na jej
ramieniu i delikatnie przycisn, aby si obrcia do niego. Obrcia si powoli i jego do
dotkna jej piersi, mikkiej i penej, i oto Apollonia ju bya w jego ramionach, tak szybko,
e ich ciaa zwary si jak poraone jedwabist elektrycznoci, i nareszcie j obejmowa,
caowa gboko w gorce usta, przyciska do siebie jej ciao i piersi, a potem wsun si na
ni.
Jej ciao i wosy byy jak napity jedwab, wszystka bya teraz arliwoci, przywieraa do
niego dziko w jakim dziewiczym erotycznym uniesieniu. Kiedy w ni wszed, sapna i
znieruchomiaa na sekund, a potem potnym wypchniciem miednicy opasaa jego biodra
swoimi atasowymi nogami. Kiedy doszli do koca, byli ze sob zwarci tak zaciekle, wciskali
si jedno w drugie tak gwatownie, e oderwanie si od siebie byo jak przedmiertny dreszcz.
Tej nocy i w nastpnych tygodniach Michael Corleone zrozumia wag przywizywan
do dziewictwa przez ludzi prostych. By to okres takiej zmysowoci, jakiej nie zazna nigdy
dotd, zmysowoci poczonej z poczuciem mskiej siy. W tych pierwszych dniach
Apollonia staa si prawie jego niewolnic. Jeeli tylko midzy dwojgiem ludzi bya ufno,
jeeli byo uczucie, moda, gorca dziewczyna, zbudzona z dziewictwa do erotycznej wiedzy,
bya rwnie przepyszna jak idealnie dojrzay owoc.
Ona ze swej strony rozjaniaa nieco pospn, msk atmosfer willi. Od razu nastpnego
dnia po nocy polubnej odprawia matk i przewodzia przy wsplnym stole z pogodnym
dziewczcym urokiem. Don Tommasino jada z nimi co wieczr kolacj, a doktor Taza
opowiada wszystkie swoje stare historie, gdy pili wino w ogrodzie penym posgw
przyozdobionych girlandami krwistoczerwonych kwiatw; i tak przyjemnie mijay wieczory.
Nocami w swojej sypialni nowoecy spdzali godziny na gorczkowych pieszczotach.
Michael nie mg si nasyci piknie rzebionym ciaem Apollonii, jej skr koloru miodu,
ogromnymi, ciemnymi oczami gorejcymi namitnoci. Miaa cudownie wiey zapach,
zapach cielesny, w ktrym bya wo jej kobiecoci, nieomal sodki i nieznonie podniecajcy.
Jej dziewicza namitno dorwnywaa jego mskiej dzy i czsto ju witao, gdy zapadali
w peen wyczerpania sen. Czasem, zmczony, lecz jeszcze nie mogc zasn, Michael
przysiada na parapecie okna i patrza na nagie ciao picej Apollonii. Jej twarz w spoczynku
bya te liczna, twarz doskonaa, taka, jak widywa dotd jedynie w ksikach o sztuce,
gdzie byy malowane woskie Madonny, ktrych nie sposb byo uzna za dziewicze, mimo
caej umiejtnoci artysty.
W pierwszym tygodniu maestwa jedzili alf romeo na pikniki i krtkie wycieczki.
Potem jednake don Tommasino wzi Michaela na stron i wyjani, e przez to maestwo
jego obecno oraz tosamo stay si powszechnie znane w tej czci Sycylii oraz e naley
przedsiwzi rodki ostronoci przeciwko wrogom Rodziny Corleone, ktrych dugie rami
sigao i do tego wyspiarskiego schronienia. Don Tommasino wystawi wokoo willi
uzbrojonych stranikw, a obaj pasterze, Calo i Fabrizzio, nie ruszali si poza mury. Tak wic
Michael i jego ona musieli pozosta na terenie posiadoci. Michael spdza czas uczc
Apolloni czyta i pisa po angielsku oraz uczc prowadzi samochd wzdu murw. W
owym czasie don Tommasino by czym zaprztnity i przez to nie najlepszy jako
towarzystwo; doktor Taza mwi, e cigle ma kopoty z now mafi w miecie Palermo.
Pewnego wieczora w ogrodzie stara kobieta ze wsi, ktra pracowaa w domu jako
suca, przyniosa pmisek wieych oliwek, po czym zwrcia si do Michaela i zapytaa:
Czy to prawda, co wszyscy opowiadaj, e jestecie synem dona Corleone z Nowego
Jorku, Ojca Chrzestnego?
Michael spostrzeg, e don Tommasino potrzsa gow z niesmakiem, widzc, e ich
tajemnica jest powszechnie znana. Ale stara kobieta patrzya na niego z takim zatroskaniem,
tak wyranie byo dla niej wane zna prawd, e Michael kiwn gow.
Znacie mojego ojca? zapyta.
Kobieta miaa na imi Filomena, a twarz jej bya pomarszczona i brunatna jak orzech,
poczerniae zby przewityway spod upin warg. Po raz pierwszy, odkd przebywa w willi,
umiechna si do niego.
Ojciec Chrzestny uratowa mi kiedy ycie rzeka a i rozum take. Wskazaa
swoj gow.
Najwyraniej chciaa powiedzie co jeszcze, wic Michael umiechn si, by doda jej
odwagi. Zapytaa nieomal z lkiem:
Czy to prawda, e Luca Brasi nie yje?
Michael znw kiwn gow i zdumia si, widzc wyraz ulgi na twarzy starej kobiety.
Filomena przeegnaa si:
Boe mi przebacz, ale oby jego dusza smaya si w piekle po wieki wiekw.
Michael przypomnia sobie zaciekawienie, jakie w nim niegdy budzi Brasi, i nagle
wyczu, e ta kobieta zna histori, ktrej Hagen i Sonny nie chcieli mu opowiedzie. Nala jej
szklank wina i kaza usi.
Opowiedzcie mi o moim ojcu i o Brasim poprosi agodnie. Co nieco wiem, ale
jak si zaprzyjanili i czemu Brasi by taki oddany mojemu ojcu? Nie bjcie si, opowiedzcie
mi.
Pomarszczona twarz Filomeny, jej oczy ciemne jak rodzynki obrciy si do dona
Tommasino, ktry da jaki znak przyzwolenia. I Filomena wypenia wieczr opowiadaniem
swojej historii.
Przed trzydziestu laty bya poon na Dziesitej Alei w Nowym Jorku, obsugujc
koloni wosk. Kobiety byy tam stale w ciy i Filomena niele prosperowaa. Nauczya
lekarzy paru rzeczy, kiedy prbowali interweniowa przy porodzie. Jej m by wtedy
zamonym wacicielem sklepu spoywczego, dzi ju nie yje, biedaczysko, a ona mu
bogosawi, cho by karciarzem i dziwkarzem, i nigdy nie pomyla, eby co odoy na
czarn godzin. W kadym razie pewnej przekltej nocy przed laty trzydziestu, kiedy
wszyscy porzdni ludzie od dawna leeli w kach, kto zapuka do drzwi Filomeny. Nie
przestraszya si wcale, bo tak cich godzin roztropnie wybieray noworodki, eby
bezpiecznie przyj na ten grzeszny wiat, tote ubraa si i otworzya drzwi. Za nimi sta
Luca Brasi, ktry ju wtedy mia opini gronego. Wiadomo byo take, i jest kawalerem.
Tote Filomena od razu si przelka. Pomylaa, e przyszed zrobi krzywd jej mowi, e
moe m nieroztropnie odmwi Brasiemu jakiej drobnej uprzejmoci.
Ale Brasi przyszed w zwykej sprawie. Powiedzia Filomenie, e pewna kobieta zaczyna
rodzi, e jest w domu, ktry znajduje si dosy daleko od tej dzielnicy, e ona ma tam z nim
pojecha. Filomena od razu wyczua, e co jest nie w porzdku. Tej nocy brutalna twarz
Brasiego wygldaa nieomal jak twarz szaleca, najwyraniej by we wadzy jakiego
demona. Usiowaa zaprotestowa mwic, e obsuguje jedynie kobiety, ktrych histori zna,
ale on wcisn jej w rce gar dolarw i szorstko rozkaza i ze sob. Bya zbyt
wystraszona, aby odmwi.
Na ulicy czeka ford z kierowc tego samego pokroju co Luca Brasi. Jechali nie wicej
ni trzydzieci minut do maego domku w Long Island City, prosto przez most. By to domek
dwurodzinny, lecz teraz najwyraniej wynajmowany tylko przez Brasiego i jego kompanw.
Albowiem w kuchni siedziao tam paru innych drabw, grajc w karty i pijc. Brasi
zaprowadzi Filomen na gr, do sypialni. W ku leaa moda, adna dziewczyna,
wygldajca na Irlandk, z umalowan twarz, rudymi wosami i brzuchem rozdtym jak u
maciory. Biedaczka bya wystraszona. Kiedy zobaczya Brasiego, odwrcia gow z
przeraeniem, tak, z przeraeniem, i rzeczywicie wyraz nienawici na zej twarzy Brasiego
by najokropniejsz rzecz, jak ona sama widziaa w yciu. (Tu Filomena powtrnie si
przeegnaa).
Krtko mwic, Brasi wyszed z pokoju. Dwaj z jego ludzi pomogo poonej i dziecko
si narodzio, a wyczerpana matka zapada w gboki sen. Wezwano Brasiego i Filomena,
ktra owina noworodka w koc, podaa mu ten toboek i powiedziaa:
Jeeli jeste ojcem, zabierz j. Moja robota skoczona.
Brasi ypn na ni zowrogo, z pitnem obdu na twarzy.
Tak, jestem ojcem. Ale nie chc, eby y ktokolwiek z tej rasy. Zanie j do piwnicy i
wrzu do pieca.
Przez chwil Filomena mylaa, e le go zrozumiaa. Zaskoczyo j sowo rasa. Czy
mia na myli to, e dziewczyna nie jest Woszk? Czy te, e jest wyranie najgorszego
gatunku, krtko mwic kurw? Czy te, e on nie chce pozwoli y niczemu, co pochodzio
z jego ldwi? A potem dosza do wniosku, e to mia by brutalny art. Powiedziaa krtko:
To twoje dziecko, rb sobie, co chcesz i prbowaa wrczy mu zawinitko.
W owym momencie ockna si wyczerpana matka i obrcia na boku do nich. Zdya
dojrze, jak Brasi odepchn gwatownie zawinitko, przyciskajc noworodka do piersi
Filomeny. Zawoaa sabym gosem:
Luc, Luc, przepraszam! i Brasi obrci si do niej.
To byo okropne mwia teraz Filomena. Takie okropne. Tych dwoje przypominao
wcieke zwierzta. Nie byo w nich nic ludzkiego. Ich wzajemna nienawi a gorzaa w
pokoju. W owej chwili nie istniao dla nich nic innego, nawet to nowo narodzone dziecko. A
jednak bya te jaka dziwna namitno. Krwawa, szataska dza, tak przeciwna naturze, i
czuo si, e s potpieni na wieki.
A potem Luca Brasi obrci si znw do Filomeny i rozkaza chrapliwie:
Rb, co ci ka, zrobi ci bogat.
Filomena nie moga przemwi z przeraenia. Potrzsna gow. W kocu zdoaa
wyszepta:
Ty to zrb, jeste ojcem, zrb to, jeeli chcesz.
Ale Brasi nie odpowiedzia. Miast tego wycign n zza koszuli.
Podern ci gardo rzek.
Musiaa wtedy dozna szoku, bo nastpn rzecz, jak zapamitaa, byo to, e wszyscy
stali w piwnicy domu przed kwadratowym elaznym piecem. Filomena cigle trzymaa
owinite w koc dziecko, ktre nie wydao z siebie adnego gosu. (Moe gdyby krzykno
mwia Filomena moe gdybym bya na tyle sprytna, eby je uszczypn, ten potwr
okazaby miosierdzie).
Jeden z mczyzn musia otworzy drzwiczki pieca, bo wida byo ogie. A potem
zostaa sam na sam z Brasim w tej piwnicy z ociekajcymi rurami i mysim odorem. Brasi
znw doby n. Nie byo adnej wtpliwoci, e j zabije. Widziaa pomienie, widziaa oczy
Brasiego. Jego twarz bya mask diaba, nie bya ludzka, bya obkana. Popchn Filomen
ku otwartym drzwiczkom piecyka.
W tym momencie Filomena zamilka. Zoya na kolanach kociste donie i popatrzaa
prosto na Michaela. Wiedzia, czego chce, wiedzia, e chce mu powiedzie bez sw. Zapyta
agodnie:
I zrobilicie to?
Kiwna gow.
Dopiero kiedy wypia nastpn szklank wina, przeegnaa si, wymamrotaa modlitw i
zacza opowiada dalej. Wrczyli jej zwitek banknotw i odwieli do domu. Rozumiaa, e
gdyby pisna sowo o tym, co si stao, zabiliby j. Ale w dwa dni pniej Brasi zamordowa
mod Irlandk, matk niemowlcia, i zaaresztowaa go policja. Filomena, obdnie
przestraszona, posza do Ojca Chrzestnego i opowiedziaa mu ca histori. Kaza jej milcze,
przyrzek, e wszystkim si zajmie. W owym czasie Brasi nie pracowa dla dona Corleone.
Zanim don Corleone zdoa zaatwi spraw, Luca Brasi prbowa popeni w celi
samobjstwo, podrzynajc sobie gardo kawakiem szka. Przeniesiono go do wiziennego
szpitala i zanim przyszed do siebie, don Corleone zaatwi wszystko. Policja nie moga
niczego udowodni w sdzie i Luca Brasi zosta zwolniony.
Aczkolwiek don Corleone zapewni Filomen, e nie ma si czego obawia ze strony
Brasiego czy policji, nie moga zazna spokoju. Nerwy miaa stargane i nie bya ju w stanie
pracowa w swoim zawodzie. W kocu namwia ma, by sprzeda sklep, i oboje wrcili do
Woch. Jej m by dobrym czowiekiem, wysucha wszystkiego i zrozumia. Ale by saby i
we Woszech roztrwoni majtek, ktry oboje nagromadzili w Ameryce niewolnicz prac.
Tote po jego mierci zostaa suc.
Tak Filomena zakoczya swoj opowie. Wypia jeszcze jedn szklank wina i zwrcia
si do Michaela:
Bogosawi imi waszego ojca. Zawsze przysya mi pienidze, kiedy poprosiam, i
uratowa mnie przed Brasim. Przekacie mu, e co wieczr odmawiam modlitw za jego
dusz, i eby nie lka si mierci.
Kiedy wysza, Michael zapyta dona Tommasino:
Czy ta historia jest prawdziwa?
Capo mafioso kiwn gow. I Michael pomyla, e nic dziwnego, i nikt nie chcia mu
tego opowiedzie. Nie byle jaka historia. Nie byle jaki Luca.
Nazajutrz rano Michael chcia to omwi z donem Tommasino, ale dowiedzia si, e
stary zosta wezwany do Palermo pilnym listem dorczonym przez goca. Tego wieczora
don Tommasino powrci i wzi Michaela na stron. Powiedzia, e przysza wiadomo z
Ameryki. Wiadomo, ktr powtarza z blem. Santino Corleone zosta zabity.
Rozdzia 24
Sycylijskie soce, wczesnoporanne, cytrynowej barwy, wypenio sypialni Michaela.
Przebudzi si i czujc atasowe ciao Apollonii przytulone do jego rozgrzanego od snu ciaa,
obudzi j pieszczotami. Kiedy skoczyli, pomyla, e te wszystkie miesice cakowitego
posiadania nie ostudziy w nim zachwytu nad jej urod i namitnoci.
Wysza z sypialni, eby si umy i ubra w azience. Michael wci nagi, czujc, jak
poranne soce odwiea mu ciao, zapali papierosa i wycign si na ku. By to ostatni
poranek, jaki mieli spdzi w tym domu. Don Tommasino zaatwi mu przeniesienie do
innego miasta na poudniowym wybrzeu Sycylii. Apollonia, w pierwszym miesicu ciy,
chciaa posiedzie par tygodni u swojej rodziny i po tych odwiedzinach miaa przyjecha do
niego, do nowej kryjwki.
Poprzedniego wieczora don Tommasino zasiad z Michaelem w ogrodzie, kiedy
Apollonia posza si pooy. Don by zatroskany i znuony i przyzna, e niepokoi si o
bezpieczestwo Michaela.
Przez twoje maestwo jeste teraz na widoku. Dziwi si, e twj ojciec nie poczyni
krokw, aby ci przenie gdzie indziej. W kadym razie ja mam wasne kopoty z tymi
modoturkami w Palermo. Zaproponowaem im uczciwy ukad, eby mogli sobie umoczy
dzioby bardziej, ni na to zasuguj, ale te szumowiny chc mie wszystko. Nie mog poj
ich stanowiska. Prbowali ju paru drobnych sztuczek, ale mnie nie tak atwo zaciuka.
Musz wiedzie, e jestem za mocny, eby mnie tak lekko traktowa. Ale to wanie jest
kopot z modymi ludmi, choby najzdolniejszymi. Nie potrafi rozumowa i chc caej
wody ze studni.
Nastpnie don Tommasino powiedzia Michaelowi, e obaj pasterze, Fabrizzio i Calo,
pojad z nim samochodem jako ochrona. Don Tommasino mia si poegna wieczorem, bo
nazajutrz o wicie wybiera si do Palermo, aeby dopilnowa swoich spraw. Poza tym
Michael mia nie mwi o przeprowadzce doktorowi Taza, ten bowiem zamierza spdzi
wieczr w Palermo i mgby to wypapla.
Michael wiedzia, e don Tommasino jest w niebezpieczestwie. Noc uzbrojeni
stranicy patrolowali wzdu mury otaczajce will, a w domu zawsze byo kilku wiernych
pasterzy z luparami. Sam don Tommasino chodzi solidnie uzbrojony, a osobisty goryl
towarzyszy mu o kadej porze.
Poranne soce zaczo grza za mocno. Michael rozgnit papierosa i woy robocze
spodnie, robocz koszul i spiczast czapk, w rodzaju tych, jakie nosia wikszo
Sycylijczykw. Jeszcze bosy, wychyli si z okna sypialni i zobaczy Fabrizzia siedzcego na
jednym z ogrodowych foteli. Fabrizzio leniwie czesa swe gste, ciemne wosy, a jego lupara
leaa niedbale porzucona na ogrodowym stoliku. Michael zagwizda i Fabrizzio podnis
wzrok na okno.
Przyprowad samochd! zawoa do niego Michael. Wyjedam za pi minut.
Gdzie Calo?
Fabrizzio wsta. Jego rozpita koszula odsaniaa granatowe i czerwone linie tatuau na
piersi.
Calo pije kaw w kuchni wyjani Fabrizzio. Czy wasza ona jedzie razem z wami?
Michael zerkn na niego. Przyszo mu na myl, e w ostatnich tygodniach Fabrizzio
zanadto wodzi oczami za Apolloni. Oczywicie nigdy by si nie omieli zbliy do ony
przyjaciela dona. Na Sycylii nie byo pewniejszej drogi do mierci. Michael powiedzia
zimno:
Nie, najpierw wybiera si do swojej rodziny, do nas przyjedzie za par dni.
Patrza, jak Fabrizzio pospieszy do kamiennej szopy, ktra suya jako gara dla alfy
romeo.
Michael poszed korytarzem do azienki, eby si umy. Apollonii nie byo.
Najprawdopodobniej posza do kuchni i wasnorcznie przygotowywaa mu niadanie, aby
zmaza swoje poczucie winy, e chciaa raz jeszcze zobaczy si z rodzin, zanim odjedzie
tak daleko, na drugi koniec Sycylii. Don Tommasino mia jej zaatwi przejazd do miejsca,
gdzie si udawa Michael.
Stara Filomena podaa mu w kuchni kaw i poegnaa si niemiao.
Przypomn was mojemu ojcu przyrzek Michael, a ona kiwna gow.
Do kuchni wszed Calo i powiedzia Michaelowi:
Wz czeka. Czy mam wynie wasz walizk?
Nie, sam j wezm odrzek Michael. Gdzie Apollonia?
Twarz Cala rozjani rozbawiony umiech.
Siedzi za kierownic samochodu i marzy, eby nacisn gaz. Bdzie prawdziw
Amerykank, jeszcze zanim dojedzie do Ameryki.
Byo rzecz niesychan, by ktra z sycylijskich wieniaczek prbowaa prowadzi
samochd. Jednake Michael czasami pozwala Apollonii prowadzi alf romeo wewntrz
murw posiadoci, lecz zawsze siedzia obok niej, poniewa czasem naciskaa gaz, kiedy
zamierzaa nacisn hamulec. Michael powiedzia do Cala:
Zawoaj Fabrizzia i czekajcie na mnie w samochodzie.
Wyszed z kuchni i wbieg po schodach do sypialni. Jego walizka bya ju spakowana.
Zanim j zabra, wyjrza przez okno i zobaczy, e wz stoi przed schodkami portyku, a nie
przed wejciem do kuchni. Apollonia siedziaa w samochodzie z domi na kierownicy, jak
bawice si dziecko. Calo wstawia na tylne siedzenie koszyk ze niadaniem. I wtedy Michael
spostrzeg z niezadowoleniem, e Fabrizzio znika za bram willi, jak gdyby mia co do
zaatwienia na zewntrz. C on, u diaba, robi? Zauway, e Fabrizzio rzuca przez rami
jakby ukradkowe spojrzenia. Bdzie musia przywoa do porzdku tego cholernego pastucha.
Michael zeszed po schodach i postanowi wyj przez kuchni, eby jeszcze zobaczy si z
Filomen i poegna si z ni ostatecznie. Zapyta star:
Czy doktor Taza jeszcze pi?
Pomarszczona twarz Filomeny przybraa chytry wyraz.
Stare koguty nie mog wita soca. Doktor by wczoraj wieczorem w Palermo.
Michael rozemia si. Wyszed z kuchni na dwr i zapach cytrynowego kwiecia
przenikn nawet do jego zatkanego nosa. Spostrzeg, e Apollonia macha do niego rk z
samochodu stojcego zaledwie o dziesi krokw dalej, na podjedzie przed will, i
uwiadomi sobie, e daje mu znaki, by zosta tam, gdzie jest, poniewa chce do niego
podjecha. Calo sta umiechnity przy wozie, w rce zwisaa mu jego lupara. Ale nadal nie
byo nigdzie ladu Fabrizzia. W tym momencie, bez adnego wiadomego rozumowania,
wszystko zoyo si razem w umyle Michaela i krzykn do Apollonii:
Nie! Nie!
Ale krzyk jego uton w huku straszliwej eksplozji, gdy Apollonia przekrcia kluczyk
zaponu. Drzwi kuchni rozleciay si na kawaki, a Michael zosta odrzucony o dobre dziesi
stp wzdu muru willi. Kamienie spadajce z dachu waliy go po ramionach, a jeden otar mu
si o czaszk, gdy lea na ziemi. By jeszcze przytomny do dugo, by dojrze, e z alfy
romeo nie pozostao nic prcz czterech k oraz stalowej ramy, ktra je czya.

Odzyska przytomno w pokoju, ktry wydawa si bardzo ciemny, i usysza gosy tak
przyciszone, e byy samym dwikiem, a nie sowami. Wiedziony zwierzcym instynktem
prbowa udawa, e jeszcze jest nieprzytomny, ale gosy umilky, kto nachyli si z krzesa
stojcego przy jego ku i teraz gos sta si wyrany, mwi:
No, nareszcie przyszed do siebie.
Zapalia si lampa, jej wiato porazio jak biay ogie jego gaki oczne, Michael obrci
gow. Bya ogromnie cika, odrtwiaa. I wtedy zobaczy, e owa twarz nad kiem jest
twarz doktora Tazy.
Przypatrz ci si chwil i zgasz wiato odezwa si agodnie doktor Taza. wieci
mu w oczy ma owkow latark. Bdziesz zdrw powiedzia i zwrci si do kogo
innego w pokoju. Moesz z nim mwi.
By to don Tommasino, ktry siedzia na krzele przy ku; Michael widzia go teraz
wyranie. Don Tommasino spyta:
Michael, Michael, czy mog z tob mwi? A moe chcesz odpocz?
atwiej byo podnie rk, aby wykona gest, wic Michael tak uczyni, a don
Tommasino zapyta:
Czy to Fabrizzio przyprowadzi wz z garau?
Michael, nie wiedzc o tym, umiechn si. By to jaki dziwny, lodowaty umiech
potwierdzenia. Don Tommasino wyjani:
Fabrizzio znikn. Posuchaj mnie, Michaelu. Bye nieprzytomny prawie tydzie.
Rozumiesz? Wszyscy myl, e nie yjesz, wic teraz jeste bezpieczny, przestali ci szuka.
Zawiadomiem twojego ojca i przysa mi instrukcje. Teraz to ju nie potrwa dugo, wrcisz
do Ameryki. Tymczasem wypoczniesz tutaj spokojnie. Jeste bezpieczny w tych grach, w
specjalnym wiejskim domu, ktry naley do mnie. Tamci z Palermo teraz zawarli ze mn
pokj, bo myl, e nie yjesz; wic to na ciebie dybali przez cay czas. Chcieli ci zabi, ale
tak, eby ludzie myleli, e chodzio im o mnie. To powiniene wiedzie. Jeeli idzie o
wszystko inne, zostaw to mnie. Wracaj do si i bd spokojny.
Teraz Michael przypomnia sobie wszystko. Wiedzia, e jego ona nie yje, e Calo nie
yje. Pomyla o starej kobiecie w kuchni. Nie mg sobie przypomnie, czy wysza na dwr
razem z nim. Wyszepta:
A Filomena?
Nic jej si nie stao odrzek spokojnie don Tommasino. Tylko krwotok z nosa po
wybuchu. Nie martw si o ni.
Fabrizzio powiedzia Michael. Daj zna swoim pasterzom, e ten, kto mi wyda
Fabrizzia, dostanie na wasno najlepsze pastwiska na Sycylii.
Obaj mczyni jakby odetchnli z ulg. Don Tommasino wzi ze stojcego obok stolika
kieliszek i ykn bursztynowego pynu, a mu si gowa poderwaa do gry. Doktor Taza
usiad na ku i powiedzia prawie z roztargnieniem:
Wiesz, jeste wdowcem. To rzadka rzecz na Sycylii. Tak, jakby to wyrnienie mogo
pocieszy Michaela.
Michael skin na dona Tommasino, eby si zbliy. Don siad na ku i pochyli gow.
Daj zna mojemu ojcu, eby mnie zabra do domu rzek. Powiedz ojcu, e chc by
jego synem.
Jednake musia upyn jeszcze miesic, zanim Michael przyszed do siebie po
odniesionych obraeniach, a potem jeszcze dwa miesice, zanim wszystkie niezbdne papiery
i formalnoci zostay zaatwione. Wtedy przewieziono go samolotem z Palermo do Rzymu, a
z Rzymu do Nowego Jorku. Przez cay ten czas nie natrafiono na aden lad Fabrizzia.
Ksiga sidma
Rozdzia 25
Kay Adams, po ukoczeniu collegeu, obja posad nauczycielki w szkole powszechnej
w swoim rodzinnym miecie w New Hampshire. Przez pierwszych sze miesicy po
znikniciu Michaela telefonowaa co tydzie do jego matki, pytajc o niego. Pani Corleone
zawsze bya serdeczna i zawsze mwia na zakoczenie: Jeste bardzo mia dziewczyna. Ty
zapomnij o Mikeu i znajd sobie jakiego porzdnego ma. Kay nie bya uraona jej
szczeroci i rozumiaa, e pani Corleone kieruje si trosk o ni mod dziewczyn w
trudnej sytuacji.
Kiedy skoczy si pierwszy semestr, postanowia pojecha do Nowego Jorku, eby kupi
sobie jakie porzdne sukienki i zobaczy si z dawnymi koleankami z collegeu.
Zastanawiaa si take nad znalezieniem tam jakiej interesujcej pracy. Prawie dwa lata ya
jak stara panna, czytaa i wykadaa, nie chciaa si umawia na randki, nie chciaa w ogle
wychodzi, nawet przestaa ju dzwoni do Long Beach. Wiedziaa, e nie bdzie moga tego
dalej cign, bya coraz bardziej rozdraniona i nieszczliwa. Ale nadal wierzya, e
Michael do niej napisze albo przele jej jak wiadomo. To, e tego nie robi, e tak nie ufa
nawet jej, upokarzao j i zasmucao.
Wsiada do odchodzcego wczenie pocigu i po poudniu zameldowaa si w swoim
hotelu. Jej przyjaciki pracoway i nie chciaa ich teraz niepokoi, zamierzaa zadzwoni do
nich wieczorem. A po mczcej podry pocigiem nie miaa nawet ochoty i na zakupy.
Samotne siedzenie w hotelu, wspomnienie tych wszystkich momentw, kiedy kochali si z
Michaelem w pokojach hotelowych, napeniao j uczuciem przygnbienia. I wanie to
bardziej ni cokolwiek innego nasuno jej myl zadzwonienia do matki Michaela, do Long
Beach.
W telefonie odezwa si jaki szorstki gos mski z typowym akcentem nowojorskim.
Kay poprosia pani Corleone. Po paru minutach milczenia usyszaa gos z silnym obcym
akcentem, pytajcy, kto mwi.
Bya troch zakopotana.
Tu Kay Adams, prosz pani. Czy pani mnie pamita?
Jasne, jasne, e ci pamitam odrzeka pani Corleone. Dlaczego ju nie dzwonisz?
Wysza za m?
O, nie odpara Kay. Tylko byam zajta. Zaskoczyo j to, i matka bya wyranie
niezadowolona, e przestaa telefonowa. Czy pani miaa jakie wiadomoci od Michaela?
Dobrze si czuje?
Na drugim kocu linii zapado milczenie, po czym odezwa si mocny gos pani
Corleone:
Mike jest w domu. On do ciebie nie dzwoni? On si z tob nie widzia?
Kay poczua skurcz w odku i upokarzajc ch paczu. Gos jej ama si nieco, gdy
pytaa:
Od jak dawna jest w domu?
Od szeciu miesicy odrzeka pani Corleone.
Aha, rozumiem powiedziaa Kay. I zrozumiaa. Poczua gorc fal wstydu, i matka
Michaela wie, e syn potraktowa j tak lekcewaco. A potem ogarn j gniew. Gniew na
Michaela, na jego matk, gniew na wszystkich cudzoziemcw, na tych Wochw, ktrzy nie
mieli do zwykej uprzejmoci, aby zachowa pozory przyjani, nawet jeeli miosna
przygoda si zakoczya. Czy Michael nie wiedzia, e bdzie si martwia o niego jak o
przyjaciela, choby nie chcia ju dzieli z ni oa, choby ju nie chcia si z ni oeni?
Czy myla, e jest jedn z tych biednych, ciemnych woskich dziewczyn, ktre mog robi
sceny albo popeni samobjstwo, kiedy odday swoje dziewictwo i potem zostay
porzucone? Jednake staraa si mwi moliwie najchodniejszym tonem.
Rozumiem, bardzo pani dzikuj. Ciesz si, e Michael jest w domu i e dobrze si
czuje. Po prostu chciaam si dowiedzie. Nie bd wicej do pani dzwonia.
Gos pani Corleone w telefonie by zniecierpliwiony, tak jakby nie usyszaa tego, co Kay
mwia.
Ty chcesz zobaczy Mikeya, to ty tu zaraz przyjed. Zrb mu adn niespodziank. We
takswk, a ja powiem temu, co stoi przy bramie, eby za ciebie zapaci. Ty powiedz
takswkarzowi, e dostanie dwa razy tyle, co na liczniku, bo inaczej nie bdzie chcia jecha
a do Long Beach. Ale mu nie pa. Ten czowiek mojego ma przy bramie zapaci za
takswk.
Tego nie mog zrobi, prosz pani powiedziaa Kay zimno. Gdyby Michael chcia
si ze mn zobaczy, zadzwoniby do mnie ju przedtem. Widocznie nie chce odnowi naszej
znajomoci.
Gos pani Corleone zabrzmia szorstko w telefonie.
Ty jeste bardzo mia dziewczyna, ty masz adne nogi, ale ty nie masz za dobrze w
gowie. Zachichotaa. Przyjed ty do mnie, nie do Mikeya. Chc z tob pogada. Ty
przyjed zaraz. I nie pa takswki. Ja czekam na ciebie.
Telefon szczkn. Pani Corleone odoya suchawk.
Kay moga zadzwoni powtrnie i powiedzie, e nie przyjedzie, ale wiedziaa, e musi
zobaczy si z Michaelem, pomwi z nim, choby to miaa by tylko grzecznociowa
rozmowa. Jeeli przebywa teraz jawnie w domu, to znaczyo, e ju nic mu nie grozi, e
moe y normalnie. Wyskoczya z ka i zacza si przygotowywa na spotkanie z nim.
Bardzo starannie zrobia sobie makija i ubraa si. Kiedy ju bya gotowa do wyjcia,
spojrzaa na swoje odbicie w lustrze. Czy wyglda przystojniej ni wwczas, gdy Michael
znikn? Czy te wyda mu si niepocigajca i postarzaa? Figur teraz miaa bardziej
kobiec, biodra bardziej zaokrglone, piersi peniejsze, Wosi podobno to lubi, cho Michael
zawsze mwi, i zachwyca go, e jest taka szczupa. Zreszt to nie byo wane, Michael
najwyraniej nie chcia ju mie z ni nic wsplnego, bo inaczej byby z ca pewnoci
zadzwoni w cigu tych szeciu miesicy, ktre spdzi w domu.
Zatrzymany takswkarz nie chcia jej zawie do Long Beach, dopki nie obdarzya go
miym umiechem i nie powiedziaa, e zapaci dwa razy wicej ni bdzie na liczniku. Jazda
trwaa prawie godzin, a orodek w Long Beach zmieni si, odkd widziaa go ostatnio.
Dokoa byo elazne ogrodzenie, a wejcie zamykaa elazna brama. Otworzy j mczyzna
w marynarskich spodniach i biaej kurtce na czerwonej koszuli; wetkn gow do takswki,
eby odczyta licznik, po czym da kierowcy kilka banknotw. Kiedy Kay zobaczya, e ten
nie protestuje i jest zadowolony z zapaty, wysiada i posza przez placyk do gwnego domu.
Drzwi otworzya sama pani Corleone i powitaa Kay gorcym uciskiem, ktry j
zaskoczy. Potem przypatrzya si Kay taksujcym wzrokiem.
Pikna z ciebie dziewczyna orzeka krtko. Mam gupich synw.
Pocigna Kay do rodka i zaprowadzia j do kuchni, gdzie sta ju pmisek z
jedzeniem, a na piecu perkota imbryk kawy.
Michael wraca do domu ju niedugo powiedziaa. Ty mu zrobisz niespodziank.
Zasiady razem i starsza pani zmusia Kay do jedzenia, jednoczenie zadajc jej pytania z
wielkim zaciekawieniem. Bya zachwycona, e Kay jest nauczycielk, e przyjechaa do
Nowego Jorku odwiedzi dawne przyjaciki i e ma dopiero dwadziecia cztery lata. Kiwaa
gow, tak jakby wszystkie fakty zgadzay si z jakimi wasnymi szczegowymi danymi w
jej umyle. Kay bya tak zdenerwowana, e tylko odpowiadaa na pytania, nie mwic nic
poza tym.
Zobaczya go najpierw przez okno kuchenne. Przed dom zajecha samochd, z ktrego
wysiedli jacy dwaj mczyni. A potem Michael. Wyprostowa si i zamieni par sw z
jednym z nich. Widziaa jego profil, ten lewy. Twarz bya poharatana, wgnieciona, jak twarz
plastikowej lalki, ktr kopno niesforne dziecko. Jakim dziwnym sposobem nie
zmniejszyo to w oczach Kay jego urody, a wzruszyo j do ez. Widziaa, e przyoy
nienobia chustk do ust i nosa i przytrzyma j tak chwil, kiedy obraca si, by wej do
domu.
Usyszaa otwieranie drzwi i jego kroki w korytarzu zbliajce si do kuchni, po czym
ukaza si w progu i zobaczy j oraz matk. Zrazu wydawa si tym nieporuszony, ale potem
umiechn si lekko, przy czym okaleczona poowa twarzy nie pozwalaa rozcign si
ustom. A Kay, ktra zamierzaa powiedzie tylko moliwie najchodniej: Hallo, jak si
masz, zsuna si z krzesa, by pobiec w jego objcia, wtuli mu twarz w rami. Pocaowa j
w wilgotny policzek, przytrzyma, dopki nie przestaa paka, a potem poprowadzi do
samochodu, odprawi gestem rki czowieka z obstawy i odjecha razem z Kay, ktra
poprawiaa swj makija po prostu cierajc chusteczk to, co z niego zostao.
Wcale nie chciaam tego zrobi odezwaa si Kay. Tylko e nikt mi nie powiedzia,
jak bardzo ci okaleczyli.
Michael rozemia si i dotkn uszkodzonej strony twarzy.
Idzie ci o to? To nic takiego. Tylko mam kopoty z zatokami. Teraz, kiedy ju jestem w
domu, pewnie ka to wyreperowa. Nie mogem do ciebie pisa ani nic powiedzia
Michael. To musisz zrozumie przede wszystkim.
W porzdku odrzeka.
Mam w miecie mieszkanie mwi Michael. Czy moglibymy tam pojecha, czy te
wolisz kolacj i drinka w restauracji?
Nie jestem godna powiedziaa Kay.
Przez chwil jechali w milczeniu w stron Nowego Jorku.
Skoczya studia? zapyta Michael.
Tak odpara Kay. Teraz ucz w szkole powszechnej w moim rodzinnym miecie.
Czy znaleli tego czowieka, ktry naprawd zabi policjanta, i dlatego moge wrci do
domu?
Michael przez chwil milcza.
Tak, znaleli rzek. To byo we wszystkich gazetach nowojorskich. Nie czytaa o
tym?
Kay rozemiaa si z ulg syszc, i Michael zaprzecza, e by morderc.
W naszym miecie dostajemy tylko New York Timesa. Pewnie to byo zagrzebane
gdzie na osiemdziesitej dziewitej stronie. Gdybym o tym przeczytaa, zadzwoniabym
wczeniej do twojej matki. Przerwaa, po czym rzeka: To dziwne. Po tym, co mwia
twoja matka, byam prawie pewna, e ty to zrobie. I dopiero przed samym twoim
przyjazdem, kiedy piymy kaw, opowiedziaa mi o tym zwariowanym czowieku, ktry si
przyzna.
Moe matka z pocztku w to wierzya.
Twoja rodzona matka? spytaa Kay.
Michael umiechn si.
Matki s jak policjanci. Zawsze wierz w najgorsze.
Michael zaparkowa wz w garau, ktrego waciciel najwyraniej go zna. Poprowadzi
Kay za rg do dosy odrapanej kamienicy, ktra pasowaa do obskurnego otoczenia. Michael
mia klucz od drzwi frontowych i kiedy weszli do wntrza, Kay zobaczya, e jest urzdzone
rwnie kosztownie i komfortowo jak miejski dom jakiego milionera. Michael zaprowadzi j
do mieszkania na pitrze, ktre skadao si z ogromnego salonu, olbrzymiej kuchni oraz
sypialni. W kcie salonu by barek; Michael zmiesza im obojgu drinki. Usiedli razem na
sofie i Michael zaproponowa spokojnie:
Waciwie moemy pj do sypialni.
Kay pocigna dugi yk trunku i umiechna si do niego.
Tak zgodzia si.
Dla Kay ich pieszczoty byy prawie takie same jak dawniej, tyle e Michael by
gwatowniejszy, bardziej bezporedni, nie taki czuy jak przedtem. Tak jakby mia si przed
ni na bacznoci. Ale nie chciaa narzeka. To przecie minie. Zabawna rzecz, mczyni s
w takiej sytuacji bardziej wyczuleni pomylaa. Mio z Michaelem po dwch latach
nieobecnoci wydaa jej si najnaturalniejsz rzecz w wiecie. Byo tak, jakby w ogle nie
odjeda.
Moge do mnie napisa, moge mi zaufa powiedziaa przytulajc si do niego.
Przestrzegaabym nowoangielskiej odmiany omerta. Wiesz, Jankesi take potrafi milcze.
Michael zamia si cicho w ciemnociach.
Nigdy nie przypuszczaem, e bdziesz czekaa po tym, co zaszo.
Nigdy nie wierzyam, e zabie tamtych dwch odpara Kay szybko. Moe tylko
wtedy, kiedy twoja matka zdawaa si tak myle. Ale w gbi serca nie wierzyam. Znam ci
za dobrze.
Dosyszaa, e Michael westchn.
Niewane, czy to zrobiem, czy nie. Musisz to zrozumie.
Kay troch zaskoczy chd w jego gosie. Zapytaa:
Wic teraz mi powiedz: zrobie to czy nie?
Michael podwign si na poduszce i w ciemnociach zabysn ognik, kiedy zapala
papierosa.
Czy gdybym ci poprosi, eby za mnie wysza, musiabym ci najpierw da odpowied
na to pytanie, zanim ty odpowiedziaaby na moje?
Wszystko mi jedno, kocham ci, wszystko mi jedno odrzeka Kay. Gdyby mnie
kocha, nie baby si wyzna mi prawdy. Nie baby si, e mogabym donie policji. O to
chodzi, czy nie? Wic rzeczywicie jeste gangsterem, tak? Ale mnie to naprawd obojtne.
Nieobojtne mi jest to, e mnie najwyraniej nie kochasz. Nawet do mnie nie zadzwonie,
kiedy wrcie do domu.
Michael zacign si papierosem i troch rozarzonego popiou spado na nagie plecy
Kay. Drgna lekko i powiedziaa artobliwie:
Przesta mnie torturowa, nie bd mwia.
Michael si nie rozemia. Jego gos by jaki roztargniony.
Wiesz, jak wrciem, nie byem taki uradowany, kiedy si zobaczyem z moj rodzin,
z ojcem, matk, moj siostr Connie i Tomem. To byo mie, ale w gruncie rzeczy nic mnie
nie obchodzio. A dzisiaj przyjechaem do domu, zobaczyem ci w kuchni i uradowaem si.
Czy to nazywasz mioci?
Dla mnie to dosy jej bliskie odrzeka Kay.
Znowu kochali si jaki czas. Tym razem Michael by czulszy. A potem poszed po drinki
dla nich obojga. Kiedy wrci, usiad w fotelu naprzeciw ka.
Pomwmy powanie rzek. Co mylisz o wyjciu za mnie? Kay umiechna si
do niego i skina, by si pooy na ku. Michael odwzajemni jej umiech. Bd
powana poprosi. Nie mog ci nic powiedzie o tym, co si stao. Teraz pracuj dla
mojego ojca. Przygotowuj mnie do przejcia naszego rodzinnego handlu oliw. Ale wiesz,
e moja rodzina ma wrogw, mj ojciec ma wrogw. Moesz zosta bardzo mod wdow,
jest taka moliwo, nie za wielka, ale mogoby si tak zdarzy. I nie bd ci mwi
codziennie, co byo w biurze. Nie bd ci nic mwi o moich interesach. Bdziesz moj on,
ale nie bdziesz wsptowarzyszk mojego ycia, jak to zdaje si nazywaj. Nie rwnorzdn
wsptowarzyszk. To nie moe by.
Kay siada na ku. Zapalia wielk lamp stojc na nocnym stoliku, a potem papierosa.
Opara si o poduszki i powiedziaa spokojnie:
Mwisz mi zatem, e jeste gangsterem, prawda? Mwisz mi, e jeste odpowiedzialny
za zabijanie ludzi i inne najrniejsze przestpstwa pokrewne morderstwu. I e nie mam
nigdy pyta o t stron twojego ycia, nie mam nawet o niej myle. Zupenie jak w tych
filmach grozy, gdzie potwr owiadcza si piknej dziewczynie. Michael umiechn si,
obracajc ku niej pokiereszowan stron twarzy, i Kay powiedziaa ze skruch: Och, Mike,
ja nawet nie dostrzegam tego gupstwa, przysigam, e nie.
Wiem odrzek miejc si Michael. Nawet to polubiem, tyle e cieknie mi z nosa.
Kazae mi by powan cigna Kay. Jeeli si pobierzemy, jakie ycie miaabym
prowadzi? Takie jak twoja matka, jak woska pani domu, ktra zajmuje si tylko dziemi i
gospodarstwem? A jakby co si stao? Ktrego dnia moesz si znale w wizieniu.
Nie, to nie jest moliwe odpar Michael. Zabity, tak; w wizieniu, nie.
Kay rozemiaa si z tej pewnoci, w jej miechu byo dziwne poczenie dumy i
rozbawienia.
Ale skd moesz to wiedzie? spytaa.
Michael westchn.
To wszystko s rzeczy, o ktrych nie mog z tob mwi, o ktrych nie chc z tob
mwi.
Kay milczaa przez dug chwil.
Dlaczego chcesz si ze mn oeni, jeeli nie zadzwonie do mnie przez tyle miesicy?
Czy jestem taka dobra w ku?
Michael powanie kiwn gow.
Jasne. Ale dostaj to za darmo, wic dlaczego miabym si po to z tob eni? Suchaj,
ja nie chc teraz odpowiedzi. Bdziemy si widywali. Moesz omwi to z rodzicami.
Syszaem, e twj ojciec to na swj sposb naprawd twardy go. Posuchaj jego rady.
Nie odpowiedziae dlaczego, dlaczego chcesz si ze mn oeni.
Michael wyj z szufladki nocnego stolika bia chusteczk i przytkn j do nosa.
Wydmucha nos i otar go.
To jest wystarczajca przyczyna, eby za mnie nie wychodzi. Jak by to byo mie przy
sobie faceta, ktry cigle musi wyciera nos?
Daj spokj, bd powany, zadaam ci pytanie Kay zniecierpliwia si.
Michael trzyma chustk w rku.
No dobrze rzek. Ten jeden raz. Jeste jedyn osob, dla ktrej mam jakie uczucie,
ktra jest mi bliska. Nie dzwoniem do ciebie, bo mi nie przyszo do gowy, e jeszcze
bdziesz si mn interesowaa po tym wszystkim, co si zdarzyo. Jasne, mogem za tob
goni, mogem ci mydli oczy, ale nie chciaem tego robi. A teraz powiem ci co w zaufaniu,
co, czego masz nie powtarza nawet wasnemu ojcu. Jeeli wszystko dobrze pjdzie,
Rodzina Corleone bdzie cakowicie legalna za jakie pi lat. eby to umoliwi, trzeba
bdzie zrobi kilka bardzo delikatnych rzeczy. I wanie wtedy moesz zosta bogat wdow.
A dlaczego ja ciebie chc? Ano, bo chc ciebie i chc mie rodzin. Chc mie dzieci. Ju
pora. I nie chc, eby te dzieci byy pod moim wpywem, tak jak ja byem pod wpywem
mojego ojca. Nie mwi, e ojciec wpywa na mnie wiadomie. Nigdy tego nie robi. Nawet
nigdy nie chcia mnie wciga w rodzinne interesy. Chcia, ebym zosta profesorem albo
doktorem, kim w tym rodzaju. Ale sprawy przybray zy obrt i musiaem walczy za moj
rodzin. Musiaem walczy, bo kocham i podziwiam mojego ojca. Nigdy nie znaem
czowieka bardziej godnego szacunku. By dobrym mem, dobrym ojcem i dobrym
przyjacielem dla ludzi, ktrym nie powiodo si w yciu. Ma jeszcze inne oblicze, ale to nie
jest dla mnie istotne jako dla jego syna. W kadym razie nie chc, eby to si zdarzyo moim
dzieciom. Chc, eby byy pod twoim wpywem. Chc, eby wyrosy na cakiem
amerykaskie dzieci, naprawd amerykaskie, do gruntu. Moe one albo ich wnuki zajm si
polityk. Michael umiechn si. Moe ktre z nich zostanie prezydentem Stanw
Zjednoczonych. Czemu nie, u licha? Na wykadach historii w Dartmouth zaznajamialimy si
z pochodzeniem wszystkich prezydentw, i okazao si, e ojcowie i dziadkowie niektrych
mieli szczcie, e ich nie powieszono. Ale wystarczy mi, jeeli moje dzieci bd doktorami,
muzykami czy nauczycielami. Nigdy nie bd si zajmoway interesami Rodziny. Zreszt,
kiedy dojd do tego wieku, ja ju si wycofam. I ty, i ja bdziemy sobie naleeli do jakiego
country-clubu, bdziemy prowadzili dobre, zwyke ycie zamonych Amerykanw. Jak ci
odpowiada taka perspektywa?
Cudowna odrzeka Kay. Ale jako przeskoczye t spraw wdowiestwa.
To jest niewielka moliwo. Wspomniaem o tym tylko dla uczciwego przedstawienia
sprawy. Michael dotkn nosa chustk.
Nie mog w to uwierzy, nie mog uwierzy, e jeste takim czowiekiem, bo po prostu
nie jeste zawoaa Kay. Na jej twarzy by wyraz oszoomienia. Po prostu nie pojmuj
tego wszystkiego, jak to jest w ogle moliwe.
Ano, nie daj wicej adnych wyjanie powiedzia Michael agodnie. Wiesz, wcale
nie musisz myle o tych rzeczach, to w gruncie rzeczy nie ma nic wsplnego z tob ani z
naszym yciem, jeeli si pobierzemy.
Kay potrzsna gow.
Jak moesz chcie si ze mn eni, jak moesz dawa do zrozumienia, e mnie
kochasz. Nigdy nie wymawiasz tego sowa, a przed chwil powiedziae, e kochasz swojego
ojca. Nie mwie nigdy, e mnie kochasz, i jakeby mg, jeeli tak mi nie ufasz, e nie
moesz mi opowiedzie o najwaniejszych rzeczach w twoim yciu? Jak moesz chcie ony,
ktrej nie mgby ufa? Twj ojciec ufa twojej matce. Ja to wiem.
Pewnie odrzek Michael. Ale to nie znaczy, e mwi jej wszystko. A wiesz, on ma
powody jej ufa. Nie dlatego, e si pobrali i jest jego on. Ale urodzia mu czworo dzieci w
czasach, kiedy nie byo bezpiecznie rodzi dzieci. Pielgnowaa go i strzega, kiedy go
postrzelono. Wierzya w niego. Przez czterdzieci lat by dla niej zawsze na pierwszym
miejscu, jeeli idzie o lojalno. Kiedy z tob te tak bdzie, moe powiem ci par rzeczy,
ktrych waciwie nie masz ochoty usysze.
Czy bdziemy musieli mieszka w orodku? spytaa Kay.
Michael kiwn gow.
Bdziemy mieli wasny dom, nie bdzie tak le. Moi rodzice si nie wtrcaj. Bdziemy
y wasnym yciem. Ale dopki wszystko si nie uoy, musz mieszka w orodku.
Bo jest dla ciebie niebezpiecznie mieszka poza nim stwierdzia Kay.
Po raz pierwszy, odkd go znaa, Michael si rozgniewa. By to zimny, mrocy gniew,
ktry nie uzewntrzni si adnym gestem czy zmian gosu. By chodem emanujcym z
Michaela jak mier i Kay zrozumiaa, e ten chd kae jej zdecydowa si nie wychodzi za
niego, gdyby musiaa decydowa.
Najgorsze s te cholerne brednie w filmach i gazetach powiedzia Mike. Masz
bdne pojcie o moim ojcu i o Rodzinie Corleone. Podam ci ostateczne wyjanienie i bdzie
ono naprawd ostateczne. Mj ojciec jest biznesmenem starajcym si zabezpieczy byt ony
i dzieci, i tych przyjaci, ktrych moe kiedy potrzebowa w trudnym momencie. Nie
akceptuje nakazw spoeczestwa, w ktrym yjemy, bo te nakazy zmusiy go do ycia
nieodpowiedniego dla takiego czowieka jak on, czowieka o niezwykej sile i charakterze.
Musisz zrozumie, e uwaa siebie za rwnego wszystkim tym wielkim ludziom, takim jak
prezydenci i premierzy, sdziowie Sdu Najwyszego i gubernatorzy stanw. Nie zgadza si,
eby mu narzucali swoj wol. Odmawia stosowania si do regu stworzonych przez innych,
regu, ktre skazuj go na yciow porak. Ale jego ostatecznym celem jest wejcie w to
spoeczestwo z pewn wadz, poniewa spoeczestwo w gruncie rzeczy nie chroni tych
swoich czonkw, ktrzy nie maj wasnej, osobistej wadzy. Tymczasem za kieruje si
kodeksem etycznym, ktry uwaa za znacznie wyszy od legalnej struktury spoeczestwa.
Kay patrzaa na niego z niedowierzaniem.
Ale to mieszne powiedziaa. Co by byo, gdyby kady tak uwaa? Jake
spoeczestwo mogoby w ogle funkcjonowa, wrcilibymy do czasw jaskiniowcw.
Mike, ty nie wierzysz w to, co mwisz, prawda?
Michael umiechn si do niej.
Mwi ci tylko, w co wierzy mj ojciec. Chc jedynie, eby zrozumiaa, e
kimkolwiek jest, nie jest nieodpowiedzialny, przynajmniej w tej spoecznoci, ktr stworzy.
Nie jest zwariowanym strzelajcym gangsterem, tak jak wydajesz si myle. Jest
czowiekiem odpowiedzialnym na swj sposb.
A ty w co wierzysz? zapytaa Kay spokojnie.
Michael wzruszy ramionami.
Wierz w moj rodzin. Wierz w ciebie i w t rodzin, ktr moemy mie. Nie ufam
spoeczestwu, e nas ochroni, nie mam zamiaru skada mojego losu w rce tych, ktrych
jedyn kwalifikacj jest to, e zdoali wykoowa grup ludzi, eby na nich gosowali. Tak
byo dotd. Okres mojego ojca si skoczy. Tych rzeczy, ktre robi, nie mona duej robi
inaczej jak z ogromnym ryzykiem. Czy nam si to podoba, czy nie, Rodzina Corleone musi
si wczy w to spoeczestwo. Ale kiedy do tego dojdzie, chciabym, ebymy si w nie
wczyli z duym zasobem wasnej siy, to znaczy majc pienidze i inne walory. Chciabym
moliwie najlepiej zabezpieczy moje dzieci, zanim si wcz w to oglne przeznaczenie.
Ale przecie zgosie si na ochotnika, eby walczy za swj kraj, bye bohaterem
wojennym przypomniaa Kay. Co si stao, e tak si zmienie?
To nas do niczego nie prowadzi odrzek Michael. Moe po prostu jestem jednym z
tych prawdziwych starowieckich konserwatystw, ktrych hoduj w twoim rodzinnym
miecie. Sam jeden daj sobie rad. Rzdy waciwie niewiele robi dla ludzi, do tego si to
sprowadza, ale w gruncie rzeczy nie o to idzie. Mog tylko powiedzie, e musz pomaga
ojcu, musz by po jego stronie. A ty musisz powzi decyzj, czy bdziesz po mojej stronie.
Umiechn si do niej. Zdaje si, e maestwo byo niedobrym pomysem.
Kay poklepaa doni ko.
Nie mam zdania co do maestwa, ale dwa lata byam bez mczyzny i teraz nie
wypuszcz ci tak atwo. Chod tutaj.
Kiedy leeli w ku, a wiato byo zgaszone, szepna do niego:
Wierzysz mi, e nie miaam mczyzny, odkd odjechae?
Wierz ci odpowiedzia Michael.
A ty miae kogo? szepna cichszym gosem.
Tak odrzek Michael. Poczu, e troch zesztywniaa. Ale nie w ostatnich szeciu
miesicach.
Bya to prawda. Kay bya pierwsz kobiet, jak mia od mierci Apollonii.
Rozdzia 26
Krzykliwie urzdzony apartament wychodzi na sztuczn krain z bani na tyach hotelu
poprzesadzane palmy, owietlone girlandami pomaraczowych lampek, dwa ogromne baseny
kpielowe lni granatowo w powiacie pustynnych gwiazd. Na horyzoncie byy piaskowo-
kamienne gry, otaczajce Las Vegas, ktre usadowio si w swojej neonowej dolinie. Johnny
Fontane pozwoli opa cikiej, bogato haftowanej, szarej kotarze i obrci si w stron
pokoju.
Specjalny czteroosobowy zesp krupier z kasyna, rozdajcy karty, pomocnik oraz
kelnerka z nocnego lokalu w swym skpym stroju czyni przygotowania do prywatnej gry.
Nino Valenti lea na sofie w salonie apartamentu, ze szklank whisky w rku. Obserwowa
ludzi z kasyna rozstawiajcych stolik do gry w dwadziecia jeden, z szecioma wycieanymi
fotelikami przy zewntrznej pkolistej krawdzi.
To fajne, to fajne powiedzia bekotliwym gosem, ktry nie by jeszcze cakiem
przepity. Johnny, chod zagra ze mn przeciwko tym obuzom. Ja mam fart. Damy im
upnia.
Johnny siedzia naprzeciw kanapy, na podnku.
Wiesz, e nie gram odrzek. Jak si czujesz, Nino?
Nino Valenti wyszczerzy do niego zby.
wietnie. O pnocy przyjdzie par dziwek, potem jaka kolacyjka i z powrotem do
kart. Wiesz, e obupiem ten lokal prawie na pidziesit kawakw i teraz piuj mnie od
tygodnia?
Aha odrzek Johnny Fontane. Komu ty chcesz to zostawi, jak trzaniesz?
Nino wychyli szklank do dna.
Johnny, skd ty wzi, u licha, swoj opini playboya? Jeste mantyka. Chryste Panie,
nawet turyci w tym miecie bawi si lepiej od ciebie.
Aha. Chcesz, eby ci zanie do tego stolika?
Nino podwign si na sofie i mocno wpar stopy w dywan.
Dam rad odrzek.
Opuci szklank na podog, wsta i podszed cakiem pewnie do karcianego stolika.
Rozdajcy by ju gotowy. Krupier sta za nim, obserwujc. Pomocnik siedzia na krzele z
dala od stolika. Kelnerka siedziaa na innym krzele, w miejscu, skd moga widzie
wszystkie ruchy Nina Valenti.
Nino postuka knykciami w zielone sukno.
Sztony zada.
Krupier wyj z kieszeni blok, wypeni kwit i pooy go przed Ninem wraz z maym
wiecznym pirem.
Prosz, panie Valenti. Na pocztek, jak zwykle pi tysicy.
Nino nabazgra u dou kartki swj podpis, a tamten schowa j do kieszeni. Skin gow
do rozdajcego.
Rozdajcy wyj niewiarygodnie zrcznymi palcami stosiki czarno-zotych sztonw
studolarowych ze znajdujcej si przed nim wpuszczonej w st skrzyneczki. Nie wicej ni
w pi sekund Nino mia przed sob pi rwnych rulonw studolarowych sztonw, kady po
dziesi sztuk.
Na zielonym suknie byo sze biao obrzeonych prostoktw, nieco wikszych od karty
do gry, kady odpowiadajcy miejscu, na ktrym mia zasi gracz. Nino pooy pojedyncze
sztony na trzy z tych prostoktw, w ten sposb obstawiajc trzy karty, kada po sto dolarw.
Wygra, zgarn sztony i obrci si do Johnnyego Fontane.
Tak trzeba zaczyna wieczr, co, Johnny?
Johnny umiechn si. Byo rzecz niezwyk, eby taki gracz jak Nino musia
podpisywa kwit podczas gry. Zazwyczaj wystarczao sowo wysoko grajcego. Moe si
obawiali, e Nino nie bdzie pamita, ile postawi, bo jest pijany. Nie wiedzieli, e Nino
pamita wszystko.
Nino wygrywa raz po raz i po trzeciej rozgrywce kiwn palcem na kelnerk. Podesza
do barku w gbi pokoju i przyniosa mu jak zwykle whisky w szklance do wody. Nino wzi
szklank i przeoy j do drugiej rki, eby mc obj kelnerk.
Sid przy mnie, laluniu, rozegraj par kart, przynie mi szczcie.
Kelnerka bya bardzo pikn dziewczyn, ale Johnny wiedzia, e jest zimn cwaniaczk
bez adnej indywidualnoci, cho bardzo si staraa. Umiechaa si szeroko do Nina, ale a
si linia do ktrego z tych czarno-zotych sztonw. Do licha pomyla Johnny czemu
nie miaaby sobie z tego urwa? aowa tylko, e Nino nie dostaje czego lepszego za swoje
pienidze.
Nino pozwoli par razy zagra za siebie kelnerce, po czym da jej jeden ze sztonw i
klepn w poladki, odprawiajc j od stolika. Johnny skin na ni, eby mu przyniosa
drinka. Zrobia to, ale w taki sposb, jak gdyby odgrywaa najbardziej dramatyczny moment
w najbardziej dramatycznym filmie, jaki kiedykolwiek nakrcono. Roztoczya cay swj czar
przed wielkim Johnnym Fontane. Bysna zachcajco oczami, jej chd by najbardziej
seksownym chodem na wiecie, usta lekko rozchylone, tak jakby bya gotowa ugry
najbliszy obiekt swej jawnej namitnoci. Przypominaa zupenie grzejc si samic, ale
byo to wiadomie zagrane. Johnny Fontane pomyla: O Boe, jeszcze jedna. Takie byo
najpospolitsze podejcie kobiet, ktre chciay go wzi do ka. Dziaao tylko wtedy, gdy
by bardzo pijany, a teraz nie by pijany. Obdarzy dziewczyn jednym ze swoich synnych
umiechw i powiedzia: Dzikuj ci, kochanie. Dziewczyna spojrzaa na niego i rozchylia
wargi w umiechu podzikowania, oczy jej si zamgliy, ciao napio i odchylia si nieco do
tyu na dugich, smukych nogach w siatkowych poczochach. W jej ciele zdawao si
narasta olbrzymie napicie, piersi byy jakby peniejsze, silnie obrzmiae pod cienk,
wydekoltowan bluzk. A potem po jej ciele przebiego lekkie drenie. Sprawiaa wraenie
kobiety doznajcej orgazmu tylko dlatego, e Johnny Fontane umiechn si do niej i
powiedzia: Dzikuj ci, kochanie. Byo to bardzo dobrze zrobione. Byo zrobione lepiej
ni wszystko, co Johnny dotd oglda. Ale teraz wiedzia ju, e to fasz. I zawsze mona
byo z powodzeniem zakada, e dziewczyny, ktre to robi, s do niczego w ku.
Patrza za ni, jak wracaa na swoje krzeso, i powoli popija trunek. Nie mia ochoty
wicej oglda tej sztuczki. Dzi nie by w nastroju.
Mina godzina, zanim Nino zacz wysiada. Najpierw si kiwa, odchyla do tyu,
wreszcie o mao nie zwali si z fotela prosto na podog. Ale krupiera i rozdajcego
zaalarmowao ju pierwsze kiwnicie i zapali go, zanim upad. Dwignli Nina i wynieli
przez rozsunite portiery, prowadzce do sypialni apartamentu.
Johnny przypatrywa si, jak kelnerka pomagaa obu mczyznom rozebra Nina i
wsun go pod kodr. Krupier liczy jego sztony i notowa na swoim bloczku, a potem
pilnowa stolika ze sztonami rozdajcego. Johnny zapyta go:
Od jak dawna to trwa?
Krupier wzruszy ramionami.
Dzi wczenie wysiad. Za pierwszym razem wezwalimy hotelowego lekarza, ktry da
co panu Valenti i wygosi mu jakie kazanie. Potem pan Nino powiedzia nam, e nie
powinnimy wzywa doktora, kiedy to si zdarza, tylko pooy go do ka, a rano bdzie
okay. Wic tak robimy. Ma due szczcie, dzi znowu wygra, prawie trzy kawaki.
Johnny Fontane poprosi:
No, wic dzisiaj wezwijmy hotelowego lekarza, dobrze? Wywoajcie go z kasyna, jeeli
trzeba.
Mino prawie pitnacie minut, zanim Jules Segal wszed do apartamentu. Johnny
zauway z irytacj, e ten facet nigdy nie wyglda na doktora. Mia na sobie niebiesk, grubo
tkan sportow koszulk z biaym obrzeeniem, jakie biae zamszowe pantofle i by bez
skarpetek. Wyglda cholernie miesznie z tradycyjn czarn torb lekarsk. Johnny
zauway:
Powinien pan obmyli sobie sposb noszenia swoich przyborw w przycitym worku
golfowym.
Jules umiechn si ze zrozumieniem.
Tak, ta medyczna torba do wszystkiego to prawdziwa zaraza. Diabelnie straszy ludzi.
W kadym razie powinno si zmieni kolor.
Podszed do ka, na ktrym lea Nino. Otwierajc torb, powiedzia do Johnnyego:
Dzikuje za ten czek, ktry pan mi przysa, jako konsultantowi. Przesadzi pan. Nie
zrobiem a tyle.
Gdzie tam, psiakrew odpar Johnny. W kadym razie zapomnij pan o tym, to byo
ju dawno temu. Co z Ninem?
Jules pospiesznie bada bicie serca, ttno i cinienie krwi. Wyj z torby strzykawk, ze
swobod wbi ig w przedrami Nina i nacisn tok. Upiona twarz Nina stracia woskow
blado, rumiece wystpiy mu na policzki, tak jakby krew zacza kry szybciej.
Bardzo prosta diagnoza powiedzia rano Jules. Miaem sposobno zbada go i
zrobi kilka testw, kiedy tu by pierwszy raz i zemdla. Kazaem go przewie do szpitala,
zanim odzyska przytomno. Ma agodn posta ustalon cukrzycy, czst u dorosych, co
nie jest adnym problemem, jeeli si to leczy, przestrzega diety i tak dalej. On upiera si,
eby to ignorowa. Poza tym jest stanowczo zdecydowany zapi si na mier. Wtroba mu
wysiada, a mzg te wysidzie. W tej chwili ma napad agodnej piczki cukrzycowej. Moja
rada to odda go do zakadu.
Johnny dozna uczucia ulgi. Nie mogo to by zbyt powane, Nino powinien by tylko
dba o siebie.
To znaczy do ktrego z tych odwykowych? zapyta.
Jules podszed do barku w przeciwlegym kcie pokoju i zrobi sobie drinka.
Nie odpowiedzia. Mam na myli, eby go zamkn. Wie pan, w domu wariatw.
Nie bd pan mieszny rzek Johnny.
Ja nie artuj odpar Jules. Nie jestem oblatany w tych wszystkich psychiatrycznych
hecach, ale co nieco o tym wiem, to naley do mojego zawodu. Pana przyjaciela, Nina,
mona z powrotem doprowadzi do wcale niezej formy, jeli uszkodzenie wtroby nie
posuno si za daleko, czego w gruncie rzeczy nie mona wiedzie a do autopsji. Ale
prawdziwa choroba tkwi w jego gowie. W zasadzie jest mu obojtne, czy umrze, moe nawet
sam zechce si zabi. Dopki si tego nie wyleczy, nie ma dla niego nadziei. Dlatego mwi:
zamknijcie go, a wtedy bdzie mg przej niezbdne leczenie psychiatryczne.
Zapukano do drzwi i Johnny poszed otworzy. Bya to Lucy Mancini. Rzucia si w
objcia Johnnyego i ucaowaa go.
Och, Johnny, tak mio ci zobaczy zawoaa.
Dawno si nie widzielimy rzek Johnny Fontane. Zauway, e Lucy si zmienia.
Zeszczuplaa znacznie, miaa o wiele lepsz sukni i lepiej j nosia. Uczesanie pasowao do
jej twarzy; wosy byy przycite jako po chopicemu. Wygldaa modziej i lepiej ni
kiedykolwiek, i przyszo mu na myl, e mogaby dotrzyma mu towarzystwa tu, w Vegas.
Przyjemnie byoby pokazywa si z naprawd fajn babk. Ale zanim zdy roztoczy swj
czar, przypomnia sobie, e jest dziewczyn tego doktora. Wic to odpadao. Nada swojemu
umiechowi po prostu przyjacielski wyraz i zapyta:
Co ty robisz po nocy w mieszkaniu Nina, h?
Daa mu kuksaca w rami.
Dowiedziaam si, e Nino zachorowa i e przyszed tu Jules. Po prostu chciaam
zobaczy, czy nie mogabym pomc. Ale z Ninem wszystko w porzdku, prawda?
Jasne odrzek Johnny. Bdzie zdrw.
Jules Segal rozpar si na kanapie.
Jak cholera powiedzia. Proponuj, ebymy tu wszyscy posiedzieli i zaczekali, a
Nino si ocknie. A wtedy bdziemy mogli go namwi, eby poszed do zakadu. Lucy, on
ciebie lubi, moe zdoasz nam pomc. Johnny, jeeli pan jest naprawd jego przyjacielem, to
te si pan przyczy. Inaczej wtroba naszego Nina bdzie niedugo eksponatem numer jeden
w jakim uniwersyteckim laboratorium medycznym.
Johnny by uraony bezceremonialnoci doktora. Za kogo on siebie ma, psiakrew? Ju
chcia to powiedzie, gdy z ka odezwa si gos Nina:
Hej, stary, moe by si czego napi?
Nino podnis si na ku. Wyszczerzy zby do Lucy i zawoa:
Cze, dziecinko, chod do starego Nina.
Rozoy szeroko ramiona. Lucy przysiada na krawdzi ka i uciskaa go. Rzecz
dziwna. Nino wyglda teraz wcale niele, prawie normalnie. Strzeli palcami.
No, Johnny, dawaj drinka. Noc jest jeszcze moda. Gdzie si, u diaba, podzia mj
stolik do kart?
Jules pocign dugi yk ze swojej szklanki i zwrci si do Nina:
Nie wolno panu pi. Paski lekarz zabrania.
Nino spojrza na niego spode ba.
Pieprz mojego lekarza. A potem na twarzy pojawi mu si aktorski wyraz skruchy.
A, Julie, to pan! To pan jest ten mj lekarz, tak? Nie mwiem tego na pana, stary. Johnny,
daj mi drinka, bo jak nie, to wstan z ka i sam sobie wezm.
Johnny wzruszy ramionami i poszed do barku. Jules powtrzy obojtnie:
Mwi, e ma nie pi.
Johnny ju wiedzia, dlaczego Jules go irytuje. Ton doktora by zawsze chodny, sowa
nigdy nie byy wymawiane z naciskiem, nawet te najostrzejsze, gos zawsze przyciszony i
opanowany. Jeeli udziela ostrzeenia, byo ono zawarte jedynie w sowach, sam gos by
neutralny, jak gdyby obojtny. To wanie rozelio Johnnyego tak dalece, e przynis
Ninowi szklank od wody pen whisky. Zanim mu j poda, zapyta Julesa:
To chyba go nie zabije, co?
Nie, nie zabije odrzek spokojnie Jules.
Lucy zerkna na z niepokojem, zacza co mwi, potem zamilka. Tymczasem Nino
wzi whisky i wla j sobie do garda.
Johnny umiecha si do Nina. Pokazali temu ptackiemu doktorowi. Nagle Nino sapn,
twarz mu posiniaa, nie mg zapa tchu, dusi si, chwytajc ustami powietrze. Jego ciao
wyskoczyo w gr jak ryba, krew nabiega do twarzy, oczy wylazy mu z orbit. Jules zjawi
si po drugiej stronie ka, naprzeciw Johnnyego i Lucy. Chwyci Nina za kark, przytrzyma
i wbi mu ig w rami, niedaleko miejsca, gdzie stykao si z szyj. Nino zwiotcza mu w
rkach, skurcze ciaa ustay i po chwili opad na poduszk. Oczy zamkny mu si i zasn.
Johnny, Lucy i Jules wrcili do salonu i zasiedli dokoa wielkiego, masywnego stou.
Lucy podniosa suchawk jednego z akwamarynowych telefonw i kazaa przysa na gr
kaw i co do jedzenia. Johnny podszed do baru i zmiesza sobie drinka.
Czy pan wiedzia, e tak zareaguje na whisky? zapyta.
Jules wzruszy ramionami.
Byem waciwie pewny, e tak.
To dlaczego pan mnie nie ostrzeg? zapyta ostro Johnny.
Ostrzegaem pana odpar Jules.
Ale nie tak jak naley powiedzia Johnny z zimn zoci. Z pana jest naprawd
cholerny doktor. Gwno to pana obchodzi. Mwi mi pan, eby wsadzi Nina do domu
wariatw, a nawet nie zadaje pan sobie trudu, eby uy takiego agodnego sowa jak
sanatorium. Pan naprawd lubi dopiec czowiekowi, co?
Lucy wpatrywaa si w swoje kolana. Jules nadal umiecha si do Fontanea.
Nic nie mogo pana powstrzyma od dania Ninowi tego drinka. Chcia pan pokaza, e
pan nie musi stosowa si do moich ostrzee, moich nakazw. Pamita pan, jak pan mi
zaproponowa posad swojego osobistego lekarza po tej historii z gardem? Odmwiem, bo
wiedziaem, e nigdy nie zgodzilibymy si ze sob. Doktor uwaa siebie za boga, jest
wielkim kapanem w dzisiejszym spoeczestwie, to jedna z jego satysfakcji. Ale pan nigdy
by mnie tak nie traktowa. Dla pana bybym bogiem-posugaczem. Takim jak ci lekarze,
ktrych macie w Hollywood. Skd wy w ogle bierzecie takich ludzi? Rany boskie, czy oni
nic nie umiej, czy po prostu o nic nie dbaj? Musieli wiedzie, co dzieje si z Ninem, ale
tylko dawali mu najrniejsze rodki, eby tylko by na chodzie. Nosz te jedwabne ubrania i
cauj pana w tyek, bo pan jest potg w filmie, i dlatego pan ich uwaa za wspaniaych
lekarzy. Doktorzy z przemysu rozrywkowego. Musz mie serce, nie? Ale guzik ich
obchodzi, czy kto wyyje, czy umrze. Ot moim maym hobby, moe niewybaczalnym, jest
utrzymywanie ludzi przy yciu. Pozwoliem panu da tego drinka Ninowi, eby panu
pokaza, co moe mu si sta. Jules pochyli si ku Johnnyemu Fontane, mwi gosem
nadal spokojnym, niepodnieconym: Paski przyjaciel jest prawie w kocowym stadium.
Rozumie pan? Nie ma adnych szans bez terapii i cisej opieki lekarskiej. Jego cinienie,
cukrzyca i ze nawyki mog w kadej chwili spowodowa wylew krwi do mzgu. Mzg si
rozleci. Czy to jest dostatecznie barwne okrelenie dla pana? Jasne, powiedziaem: dom
wariatw. Chciaem, eby pan zrozumia, czego potrzeba. Inaczej nie kiwnie pan palcem.
Powiem panu jasno. Moe pan uratowa ycie swojemu kumplowi, umieszczajc go w
zakadzie. W przeciwnym razie niech pan go ucauje na poegnanie.
Lucy szepna:
Jules, kochany, nie bd taki szorstki. Po prostu mu wytumacz.
Jules wsta. Johnny Fontane zauway z satysfakcj, e jego zwyky chd znikn. Gos
take straci swoj spokojn, nieakcentowan monotoni.
Myli pan, e pierwszy raz musiaem rozmawia z kim takim jak pan w takiej sytuacji?
zapyta Jules. Robi to co dzie. Lucy powiada: nie bd taki szorstki, ale nie wie, co
mwi. Rozumie pan, mwiem ludziom: nie jedz tyle, bo umrzesz, nie pal tyle, bo umrzesz,
nie pracuj tyle, bo umrzesz, nie pij tyle, bo umrzesz. Nikt tego nie sucha. A wie pan
dlaczego? Bo nie mwi: umrzesz jutro. No wic, mog panu powiedzie, e Nino bardzo
atwo moe umrze jutro.
Jules podszed do barku i zmiesza sobie nastpnego drinka.
No wic jak? Odda pan Nina do zakadu?
Nie wiem odrzek Johnny.
Jules szybko wypi przy barku i napeni sobie szklank ponownie.
Wie pan, to zabawna rzecz. Mona si zapi na mier, zapracowa na mier, zapali
na mier, a nawet zaje na mier. Ale to wszystko jest do przyjcia. Jedyn rzecz
medycznie niemoliw jest zachdoy si na mier, a jednak wanie tu stawia si wszelkie
przeszkody. Przerwa, aby dokoczy drinka. Ale nawet i z tym s kopoty, w kadym
razie dla kobiet. Widziaem kobiety, ktre nie powinny byy mie wicej dzieci. Mwiem im:
To niebezpieczne. Moe pani umrze. A w miesic pniej przylatyway, cae zarowione,
i mwiy: Doktorze, zdaje si, e jestem w ciy, i ma si rozumie byy uradowane. Ale
to niebezpieczne, mwiem im. Mj gos mia ekspresj w tych czasach. A one umiechay
si do mnie i mwiy: Ale mj m i ja jestemy gorliwymi katolikami.
Zapukano do drzwi i dwaj kelnerzy wtoczyli wzek zastawiony jedzeniem i srebrnym
serwisem do kawy. Wyjli ze spodu wzka przenony stolik i rozstawili go. Potem Johnny ich
odprawi.
Usiedli przy stoliku, jedli zamwione przez Lucy gorce sandwicze i pili kaw. Johnny
odchyli si do tyu i zapali papierosa.
Wic pan ratuje ludzkie ycie. To dlaczego wzi si pan do skrobanek?
Lucy odezwaa si po raz pierwszy:
Chcia dopomc dziewczynom w kopotach, takim, ktre mogy popeni samobjstwo
albo zrobi co niebezpiecznego, eby si pozby dziecka.
Jules umiechn si do niej i westchn.
To nie takie proste. W kocu zostaem chirurgiem. Mam dobr rk, jak mwi gracze
w baseball. Ale byem taki bystry, e sam si wystraszyem. Otwieraem brzuch jakiego
nieszczsnego typa i wiedziaem, e umrze. Operowaem wiedzc, e ten rak czy guz si
odnowi, ale odsyaem ludzi do domu z umiechem i kup bzdurzenia. Przychodzi jaka
biedna babka i odcinam jej cycek. W rok pniej wraca i odcinam jej drugi. W rok potem
wygarniam z niej wntrznoci tak, jak si wygarnia pestki z melona. A potem ona i tak
umiera. Tymczasem m cigle dzwoni i pyta: Co wykazuj badania? Co wykazuj
badania?.
Wic wynajem dodatkow sekretark, eby zaatwiaa wszystkie te telefony. Ogldaem
pacjentk tylko wtedy, gdy bya cakowicie przygotowana do badania, testw czy operacji.
Spdzaem z ofiar moliwie jak najmniej czasu, bo jednak byem bardzo zajty. W kocu
pozwalaem mowi porozmawia ze mn dwie minuty. Mwiem mu: Stan jest krytyczny.
A oni nigdy nie mogli dosysze tego sowa. Rozumieli, co oznacza, ale go nie syszeli. Z
pocztku mylaem, e podwiadomie wymawiam to sowo ciszej, wic umylnie
wymawiaem je goniej. Ale oni wci nie syszeli. Jeden go nawet zapyta: Co to, u licha,
znaczy: wytyczny? Jules si rozemia. Wytyczny, krytyczny, co im tam. Zaczem robi
skrobanki. atwo, gadko, wszyscy zadowoleni, cakiem jak po zmyciu naczy i zostawieniu
czystego zlewu. To bya moja klasa. Przepadaem za tym, przepadaem robi skrobanki. Nie
uwaam, eby dwumiesiczny pd by ludzk istot, wic tutaj adnych problemw.
Pomagaem modym dziewczynom i matkom, ktre byy w kopocie, zarabiaem dobrze.
Wyszedem z pierwszej linii. Kiedy mnie przyapali, poczuem si jak dezerter, ktrego
przyskrzyniono. Ale miaem szczcie, kto z przyjaci pocign za odpowiednie sznurki i
wydosta mnie z tego, ale due szpitale ju mi nie pozwalay operowa. Wic jestem tutaj. I
znowu udzielam dobrych rad, ktre si ignoruje, tak samo jak za dawnych czasw.
Ja ich nie ignoruje powiedzia Johnny Fontane. Zastanawiam si nad nimi.
Lucy w kocu zmienia temat.
A co ty robisz w Las Vegas, Johnny? Odpoczywasz po swoich obowizkach wielkiej
szyszki hollywoodzkiej czy pracujesz?
Johnny potrzsn gow.
Mike Corleone chce si ze mn widzie i pogada. Przylatuje tu dzisiaj z Tomem
Hagenem. Tom mwi, e zobacz si z tob, Lucy. Wiesz, o co to idzie?
Lucy pokrcia przeczco gow.
Mamy wszyscy by jutro razem na kolacji. Freddie te. Myl, e to moe mie co
wsplnego z hotelem. Kasyno ostatnio przynosi straty, czego nie powinno by. Moe don
chce, eby Mike to skontrolowa.
Syszaem, e Mike nareszcie wyreperowa sobie twarz rzek Johnny.
Lucy si rozemiaa.
Pewno Kay go namwia. Nie chcia tego zrobi, kiedy si pobierali. Ciekawa jestem
dlaczego? Wyglda okropnie i cieko mu z nosa. Powinien by to zrobi wczeniej.
Przerwaa na chwil. Jules zosta wezwany przez Rodzin Corleone na t operacj. Zaprosili
go jako konsultanta i obserwatora.
Johnny kiwn gow i wyjani sucho:
Ja go poleciem.
O rzeka Lucy. W kadym razie Mike mwi, e chce co zrobi dla Julesa. Dlatego
zaprasza nas jutro na kolacj.
Jules powiedzia w zamyleniu:
On nikomu nie ufa. Kaza mi obserwowa wszystko, co mu robili. By to dosy prosty,
zwyczajny zabieg. Kady wykwalifikowany lekarz mg go wykona.
Z sypialni doszed jaki odgos i wszyscy spojrzeli w stron kotar. Nino znowu odzyska
przytomno. Johnny wszed do sypialni i usiad na ku. Jules i Lucy stanli w nogach
ka. Nino umiechn si do nich blado.
Okay, przestan si wygupia. Czuj si naprawd parszywie. Johnny, pamitasz, co
si zdarzyo prawie rok temu, kiedy bylimy z tymi dwiema babkami w Palm Springs?
Przysigam ci, e nie byem o to zazdrosny. Cieszyem si. Wierzysz mi, Johnny?
Jasne, e ci wierz odpar Johnny uspokajajco.
Lucy i Jules popatrzyli po sobie. Z tego, co syszeli i wiedzieli o Johnnym Fontane,
wydawao si niemoliwe, eby zabra dziewczyn takiemu bliskiemu przyjacielowi jak Nino.
Wic czemu Nino mwi po roku, e nie by wtedy zazdrosny? Ta sama myl przeleciaa im
obojgu przez gow e Nino zapija si romantycznie na mier, poniewa dziewczyna
rzucia go dla Johnnyego Fontane. Jules zbada ponownie Nina.
Ka pielgniarce siedzie dzisiaj przy panu. Naprawd musi pan pozosta w ku
par dni. Bez artw.
Nino umiechn si.
Dobra, doktorku, tylko eby nie bya za adna.
Jules zatelefonowa po pielgniark, po czym wyszed wraz z Lucy. Johnny usiad na
krzele przy ku, aby zaczeka na pielgniark. Nino znowu zapada w sen, z wyrazem
wyczerpania na twarzy. Johnny rozmyla o tym, co powiedzia e nie by zazdrosny o to,
co si stao z gr rok temu z tamtymi dwiema babkami w Palm Springs. Nigdy nie przyszo
mu do gowy, e Nino mgby by zazdrosny.

Przed rokiem Johnny Fontane siedzia w luksusowym gabinecie, w biurze wytwrni
filmowej, ktr kierowa, i czu si tak parszywie, jak jeszcze nigdy w yciu. Byo to
zaskakujce, poniewa pierwszy film, jaki wyprodukowa, z samym sob jako gwiazdorem, a
Ninem w jednej z rl gwnych, przynis ogromne zyski. Wszystko poszo wietnie. Kady
wykona swoje zadanie. Film nie przekroczy kosztorysu. Wszyscy mieli zrobi na nim
fortun, a Jack Woltz mia straci dziesi lat ycia. Teraz Johnny mia dwa dalsze filmy w
produkcji, w jednym gra rol gwn on sam, a w drugim Nino. Nino by wietny na ekranie,
jako jeden z tych prostodusznych chopcw-kochankw, ktrych kobiety uwielbiaj wciga
sobie midzy cycuszki. Taki zagubiony chopaczek. Wszystko, czego Johnny si tkn,
dawao pienidze, pienidze napyway. Ojciec chrzestny dostawa swj procent przez bank i
to dawao Johnnyemu naprawd dobre samopoczucie. Nie zawid zaufania swojego ojca
chrzestnego. Ale owego dnia to mu niewiele pomagao.
Teraz, kiedy by niezalenym, wybitnym producentem filmowym, mia tyle wpyww,
czy moe nawet wicej, ni kiedy by piewakiem. Pikne babki leciay na niego samego jak
przedtem, tylko z bardziej komercyjnych powodw. Mia wasny samolot, y jeszcze
wystawniej, korzystajc ze specjalnych ulg podatkowych, ktre przysugiway biznesmenowi,
a nie przysugiway artystom. Wic czyme si trapi, u licha?
Wiedzia, co to byo. Bola go przd gowy, bolay przewody nosowe, pieko go w gardle.
Mg umierzy i zagodzi to pieczenie tylko jednym sposobem: piewajc, a ba si nawet
prbowa. Zadzwoni do Julesa Segala z zapytaniem, kiedy mgby bezpiecznie zapiewa, a
Jules powiedzia, e w kadej chwili, kiedy tylko zechce. Sprbowa wic, i jego gos
zabrzmia tak chrapliwie i okropnie, e da z tym spokj. A nastpnego dnia bolao go
piekielnie gardo, bolao inaczej ni przed usuniciem brodawek. Bolao bardziej, palio. Ba
si piewa dalej, ba si, e straci gos na zawsze albo go sobie zrujnuje.
Jeeli za nie mg piewa, to na co, u diaba, wszystko inne? Wszystko inne byo po
prostu bzdur. piew to jedyna rzecz, na jakiej naprawd si zna. Wiedzia wicej o piewie i
o swoim rodzaju muzyki ni ktokolwiek na wiecie. Zdawa sobie teraz spraw, jaki by
wietny. Wszystkie te lata uczyniy go prawdziwym zawodowcem. Nikt nie mgby go
poucza, co ze, a co dobre, nie musia nikogo pyta. Wiedzia. Co za szkoda, co za cholerna
szkoda!
By pitek i postanowi spdzi weekend z Virgini i dziemi. Zadzwoni do niej, e
przyjeda, tak jak to zawsze robi. W gruncie rzeczy po to, by da jej szans powiedzenia:
nie. Nie mwia nigdy: nie. Przez wszystkie te lata, kiedy byli rozwiedzeni. Bo nigdy nie
sprzeciwiaby si spotkaniu crek z ojcem. Co to za babka! myla Johnny. Szczliwy by z
Virgini. I chocia czu, e jest mu blisza ni ktrakolwiek z kobiet, jakie zna, wiedzia, e
jest niepodobiestwem, by jeszcze spali ze sob. Moe jakby mieli szedziesit pi lat,
wycofaliby si razem z czynnego ycia, wycofaliby si ze wszystkiego.
Jednake rzeczywisto zburzya te rozmylania, gdy tam przyjecha i stwierdzi, e
Virginia jest troch skwaszona, a crki nie szalej z radoci na jego widok, poniewa miay
obiecany weekend u przyjaciek na kalifornijskim ranczu, gdzie mogy pojedzi konno.
Powiedzia Virginii, eby wyprawia dziewczta na ranczo i z rozbawionym umiechem
ucaowa je na poegnanie. Rozumia je doskonale. Ktre dziecko nie wolaoby pojedzi
konno na ranczu, ni tkwi przy markotnym ojcu, ktry odgrywa rol ojca wtedy, kiedy mu
wygodnie. Powiedzia do Virginii:
Wypij sobie drinka i te bd ucieka.
Dobrze odrzeka. Miaa swj zy dzie, co byo rzadkie, ale widoczne. Nie byo jej
zbyt atwo prowadzi takie ycie.
Zauwaya, e nala sobie specjalnie duo.
Dlaczego chcesz si podkrci? spytaa. Wszystko ukada ci si tak piknie. Nie
nio mi si, e masz zadatki na takiego dobrego biznesmena.
Johnny umiechn si do niej.
To nie takie trudne powiedzia. Jednoczenie pomyla: a wic w tym sk. Rozumia
kobiety i teraz zrozumia, e Virginia jest osowiaa, poniewa myli, e wszystko mu idzie
tak, jak chcia. Kobiety naprawd nie znosz, jak mczyznom za dobrze si wiedzie. To je
irytuje. Sprawia, e s mniej pewne swojego wpywu, wywieranego na mczyzn poprzez
uczucie, nawyki seksualne czy wizy maeskie. Wic bardziej po to, by j pocieszy, ni
eby si skary, Johnny doda:
Co to ma za znaczenie, u licha, jeeli nie mog piewa?
Virginia odpara rozdranionym tonem:
Och, Johnny, ju nie jeste dzieckiem. Masz przeszo trzydzieci pi lat. Dlaczego
wci si martwisz tym niemdrym piewaniem? Przecie zarabiasz wicej pienidzy jako
producent.
Johnny spojrza na ni z zaciekawieniem.
Jestem piewakiem. Uwielbiam piewa. Co ma z tym wsplnego mj wiek?
Virginia si zniecierpliwia.
Ja w ogle nigdy nie lubiam twojego piewu. Teraz, kiedy pokazae, e potrafisz robi
filmy, ciesz si, e nie moesz ju piewa.
Oboje si zdumieli, gdy Johnny odpar z furi:
Mwisz parszywe wistwo!
By wstrznity. Jak Virginia moga tak myle, jak moga tak go nie lubi?
Virginia umiechna si, e tak go to dotkno, a poniewa byo czym niesychanym,
eby si na ni zoci, powiedziaa:
Jak ci si zdaje, co czuam, kiedy te wszystkie dziewczyny latay za tob, poniewa tak
piewae? Jak by si czu, gdybym wysza z go pup na ulic, eby mczyni za mn
ganiali? A wanie tym by twj piew, i chciaam, eby straci gos i nie mg wicej
piewa. Ale to byo, zanim si rozeszlimy.
Johnny dokoczy drinka.
Ty nic nie rozumiesz. Nic a nic.
Poszed do kuchni i wykrci numer Nina. Szybko umwi si z nim, e razem pojad na
weekend do Palm Springs, i poda mu numer pewnej dziewczyny, prawdziwej, wieej,
modej piknoci, do ktrej zamierza si dobra.
Zabierze dla ciebie swoj przyjacik obieca Johnny. Bd u ciebie za godzin.
Virginia poegnaa go chodno, kiedy wychodzi. Guzik go to obchodzio, tym razem by
na ni zy, co zdarzao si rzadko. Cholera z tym, wyrwie si na ten weekend i pozbdzie
caego jadu.
W Palm Springs wszystko oczywicie poszo doskonale. Johnny skorzysta z domu, ktry
tam mia i ktry o tej porze roku by zawsze otwarty i dobrze zaopatrzony. Obydwie
dziewczyny byy dostatecznie mode, aby si z nimi wietnie zabawi, a nie zanadto
zachanne na jakie korzyci. Par osb zjawio si, by im dotrzyma towarzystwa przy
basenie kpielowym a do kolacji. Nino zaprowadzi jedn z dziewczyn do swego pokoju,
eby si przygotowa do kolacji i posun j na chybcika, pki bya jeszcze rozgrzana od
soca. Johnny nie by w nastroju, wic posa na gr swoj dziewczyn, drobn,
wypielgnowan blondynk imieniem Tina, by wzia prysznic. Nigdy nie potrafi i do
ka z inn kobiet po ktni z Virgini.
Poszed do oszklonego patia-salonu, gdzie by fortepian. piewajc z orkiestrami,
brzdka dla zabawy na fortepianie, wic potrafi zagra ze suchu piosenk w sztucznie
romantycznym stylu balladowym. Siad i przez chwile nuci cicho przy fortepianie, mruczc
par sw, ale nie piewajc naprawd. Zanim si zdy poapa, Tina ju bya w salonie,
przygotowaa mu drinka i usiada obok niego przy fortepianie. Zagra par melodii, a ona
nucia wraz z nim. Zostawi j przy fortepianie i poszed na gr wzi prysznic. Nadal nuci.
Ubra si i zszed na d. Tina bya nadal sama; Nino naprawd obrabia swoj dziewczyn
albo si upija.
Johnny znw zasiad do fortepianu, a Tina wysza na dwr popatrze na basen. Zacz
piewa jedn ze swoich starych piosenek. Nie czu pieczenia w gardle. Tony byy
przytumione, lecz naleycie dwiczne. Rozejrza si po patio. Tina jeszcze bya na dworze,
szklane drzwi byy zamknite, nie moga go sysze. Z jakiej przyczyny nie chcia, aby
ktokolwiek go usysza. Zacz na nowo star ballad, swoj ulubion. piewa penym
gosem, tak jakby wystpowa publicznie, pofolgowa sobie i czeka na znajome, piekce
chrypienie w gardle, ale nie przychodzio. Wsuchiwa si we wasny gos; by teraz jaki
inny, ale podoba mu si. Jakby niszy, mski, a nie chopicy; soczysty pomyla niski i
soczysty. Skoczy piosenk nieco folgujc i siedzia przy fortepianie rozmylajc o tym.
Za plecami usysza gos Nina:
Niele, stary, wcale niele.
Johnny obrci si. W progu sta Nino, sam jeden. Jego dziewczyny nie byo przy nim.
Johnny poczu ulg. Nie mia nic przeciwko temu, e Nino go sysza.
Uhm powiedzia Johnny. Spawmy te dwie babki. Odelij je do domu.
Ty je odelij odrzek Nino. To mie laleczki, nie chc ich urazi. Poza tym,
posunem t moj dwa razy. Jak by to wygldao, gdybym j teraz odesa bez kolacji?
Cholera z tym pomyla Johnny. Niech sobie suchaj, nawet jeeli zapiewa fatalnie.
Zadzwoni do szefa orkiestry, ktrego zna w Palm Springs, i poprosi go, eby przysa
mandolin dla Nina. Ten zaprotestowa:
Przecie w Kalifornii nikt nie gra na mandolinie!
Johnny odkrzykn:
To j znajd!
W domu byo peno sprztu do nagrywania i Johnny posadzi obie dziewczyny do
regulacji siy gosu. Kiedy zjedli kolacj, Johnny wzi si do dziea. Kaza Ninowi
akompaniowa sobie na mandolinie i odpiewa wszystkie swoje stare piosenki. piewa je na
caego, wcale nie oszczdzajc gosu. Gardo byo w porzdku, mia wraenie, e mgby
piewa bez koca. W cigu tych miesicy, gdy nie mg piewa, czsto rozmyla o
piewaniu, planowa sobie inne frazowanie tekstu, ni kiedy by modziakiem. piewa wtedy
w myli owe piosenki z bardziej wyszukanymi wariantami akcentw. Teraz to robi
naprawd. Chwilami co wypadao nie tak, frazy, ktre brzmiay dobrze, kiedy je sysza
jedynie w gowie, nie wychodziy, gdy je prbowa naprawd zapiewa gono. GONO
rozmyla. Nie sucha ju siebie, skupi uwag na wykonaniu. Troch pomyli tempo, ale to
nie szkodzio, po prostu zardzewia. Mia w gowie metronom, ktry nigdy go nie zawodzi.
Potrzeba mu byo tylko troch praktyki.
Wreszcie przesta piewa. Tina podesza do niego z byszczcymi oczami i caowaa go
dugo.
Teraz wiem, dlaczego mama chodzi na wszystkie twoje filmy owiadczya. Byoby to
niezrcznym powiedzeniem w kadym innym momencie. Johnny i Nino si rozemieli.
Pucili nagranie i teraz Johnny mg naprawd siebie posucha. Jego gos si zmieni,
zmieni si ogromnie, ale nadal by bezspornie gosem Johnnyego Fontane. Sta si o wiele
bujniejszy i peniejszy, jak to ju przedtem zauway, ale byo w nim co, co znamionowao,
e piewa mczyzna, nie chopiec. Mia wicej prawdziwego uczucia, wicej charakteru. A
strona techniczna piewu bya o wiele lepsza ni wszystko, co Johnny robi dotychczas. Byo
to po prostu mistrzowskie. A skoro by taki dobry teraz, kiedy piekielnie zardzewia, to jaki
dobry mg by, kiedy by wrci do formy? Johnny umiechn si do Nina.
Czy to jest takie dobre, jak mi si wydaje?
Nino w zamyleniu popatrzy na jego rozradowan twarz.
Cholernie dobre. Ale zobaczymy, jak bdziesz piewa jutro.
Johnny by uraony, e z Nina taki ponurak.
Ty draniu, wiesz, e nie potrafisz tak piewa. Nie martw si o jutro. Czuj si
wspaniale.
Jednak nie piewa wicej tego wieczora. Zabrali dziewczyny na przyjcie, a Tina
spdzia noc w jego ku, ale nie wykaza si tam za dobrze. Tina bya troch zawiedziona.
Ale co, u licha, nie mona wszystkiego zrobi jednego dnia myla Johnny.
Rano obudzi si z uczuciem niepokoju, z niejasnym lkiem, i tylko mu si nio, e
odzyska gos. A potem, kiedy nabra pewnoci, e to nie by sen, zlk si, e gos go znowu
zawiedzie. Podszed do okna i zanuci troch, a potem, jeszcze w piamie, poszed do salonu.
Wystuka melodi na fortepianie i po chwili sprbowa j zapiewa. piewa cicho, ale nie
byo adnego blu, adnego chrypienia w gardle, wic zacz goniej. Dwiki byy czyste i
gbokie, nie musia wcale si wysila. Spokojnie, spokojnie, niech pyn. Johnny uwiadomi
sobie, e zy czas przemin, e odzyska wszystko. I nie byo wane, czyby nawali w filmie,
nie byo wane, e mu nie wyszo z Tin tej nocy, nie byo wane, i Virginia znienawidzi go
za to, e moe znowu piewa. Przez chwil poaowa tylko jednego. Gdyby odzyska gos,
kiedy prbowa piewa swoim crkom jakie to byoby cudowne. To byoby takie
cudowne.

Pielgniarka hotelowa wtoczya do pokoju wzek zastawiony lekarstwami. Johnny wsta i
popatrzy na Nina, ktry spa czy moe kona. Wiedzia, i Nino nie by zazdrosny o to, e on
odzyska gos. Rozumia, e Nino zazdroci mu tylko tego, e by taki szczliwy z
odzyskania gosu. e tak uwielbia piewa. Bo teraz byo zupenie oczywiste, e Nino
Valenti nie dba o nic na tyle, aby chcie pozosta przy yciu.
Rozdzia 27
Michael Corleone przylecia wieczorem i zgodnie z jego yczeniem nikt go nie oczekiwa
na lotnisku. Towarzyszyli mu tylko dwaj ludzie: Tom Hagen i nowy goryl nazwiskiem Albert
Neri.
Dla Michaela i jego towarzyszy zarezerwowano najbardziej luksusowy apartament w
hotelu. Czekali tam ju ludzie, z ktrymi Michael musia si zobaczy.
Freddie powita brata gorcym uciskiem. Przyty, wyglda pogodniej, weselej i by o
wiele bardziej wyelegantowany. Mia na sobie wietnie skrojone ubranie z popielatego
jedwabiu, z odpowiednio dobranymi dodatkami. Wosy mia przycite brzytw i uczesane tak
starannie jak gwiazdor filmowy, twarz idealnie wygolon i wymanikiurowane rce. By
zupenie innym czowiekiem ni wwczas, kiedy go wyprawiono z Nowego Jorku przed
czterema laty.
Odchyli si w ty i czule przyjrza Michaelowi.
Wygldasz o cae niebo lepiej teraz, kiedy sobie wyreperowae twarz. ona ci w
kocu namwia, co? Jak si czuje Kay? Kiedy przyjedzie tu do nas w odwiedziny?
Michael umiechn si do brata.
Ty te niele wygldasz. Kay byaby przyjechaa tym razem, ale znowu jest w ciy, a
musi doglda pierwszego dziecka. Poza tym jestem tu w interesach, Freddie, musz lecie z
powrotem jutro wieczorem albo pojutrze rano.
Najpierw musisz co zje powiedzia Freddie. Mamy w hotelu wspaniaego
kucharza, dostaniesz najlepsze dania, jakie kiedykolwiek jade. Id wic wzi prysznic i
przebierz si, a tutaj wszystko ju bdzie przyszykowane. cignem ludzi, z ktrymi chcesz
si zobaczy, zaczekaj, a bdziesz gotowy, wystarczy mi ich zawezwa.
Michael odpar uprzejmie:
Zostawmy Moe Greenea na koniec, dobrze? Popro Johnnyego Fontane i Nina, eby
zjedli z nami. A take Lucy i tego jej przyjaciela, doktora. Moemy pogada przy jedzeniu.
Obrci si do Hagena. Chcesz jeszcze kogo poza tym, Tom?
Hagen potrzsn gow. Freddie przywita go o wiele mniej serdecznie ni Michaela, ale
Hagen to rozumia. Freddie by na czarnej licie u ojca i naturalnie obwinia consigliora, e
tego nie naprawi. Hagen byby chtnie to zrobi, ale nie wiedzia, dlaczego Freddie jest w
nieasce u ojca. Don nie wypowiada adnych konkretnych pretensji. Po prostu dawa wyczu
swoje niezadowolenie.
Byo ju po pnocy, kiedy zebrali si przy specjalnym stole obiadowym, zastawionym w
apartamencie Michaela. Lucy ucaowaa Michaela, nie komentujc faktu, e jego twarz
wyglda o wiele lepiej po zabiegu. Jules Segal bezceremonialnie przypatrzy si zoperowanej
koci policzkowej i powiedzia do Michaela:
Dobra robota. adnie to pocerowali. A zatoki w porzdku?
wietnie odrzek Michael. Dzikuj za pomoc.
Podczas kolacji uwaga wszystkich skupiaa si na Michaelu. Zauwayli jego
podobiestwo do dona w mowie i sposobie bycia. W jaki dziwny sposb budzi ten sam
szacunek, ten sam respekt, cho by zupenie naturalny, stara si, eby kady czu si
swobodnie. Hagen, jak zwykle, pozostawa w tle. Nowego czowieka nie znali; Albert Neri
by take bardzo cichy i nienarzucajcy si. Powiedzia, e nie jest godny, i zasiad w fotelu
blisko drzwi, czytajc miejscow gazet.
Kiedy wypili kilka drinkw i co zjedli, odprawiono kelnerw. Michael zwrci si do
Johnnyego Fontane:
Podobno twj gos jest znowu rwnie dobry jak przedtem, wrcili do ciebie wszyscy
twoi dawni wielbiciele. Winszuj.
Dziki powiedzia Johnny. By ciekaw, dlaczego waciwie Michael chcia si z nim
zobaczy. O jak uprzejmo zamierza go poprosi?
Michael przemwi do nich wszystkich:
Rodzina Corleone myli o tym, eby si przenie tutaj, do Vegas. Sprzeda wszystkie
udziay w handlu oliw i tu si osiedli. Don, Hagen i ja omwilimy to ju i uwaamy, e
tutaj jest przyszo dla Rodziny. To nie znaczy, e zrobi si to zaraz czy w przyszym roku.
Moe bdzie potrzeba dwch, trzech, a nawet czterech lat, eby wszystko zaatwi. Ale taki
jest oglny plan. Niektrzy nasi przyjaciele maj spore udziay w tym hotelu i kasynie, wic
to bdzie nasz podstaw. Moe Greene sprzeda nam swj udzia, tak e cao stanie si
wasnoci przyjaci Rodziny.
Na okrgej twarzy Freddiego pojawi si niepokj.
Mike, jeste pewny, e Moe Greene sprzeda? Nigdy mi o tym nie wspomina, a
uwielbia ten interes. Naprawd nie sdz, eby sprzeda.
Michael wyjani spokojnie:
Zrobi mu propozycj nie do odrzucenia.
Te sowa zostay wypowiedziane zwyczajnym tonem, a jednak efekt ich by mrocy,
moe dlatego, e byo to ulubione powiedzenie dona. Michael obrci si do Johnnyego
Fontane.
Don liczy na ciebie, liczy e pomoesz nam ruszy z miejsca. Wyjaniono nam, e
rozrywki bd wanym czynnikiem przycigania graczy. Mamy nadziej, e podpiszesz
kontrakt na pi wystpw rocznie, moe po tygodniu kady. Spodziewamy si, e twoi
przyjaciele z filmu zrobi to samo. Wywiadczye im mnstwo uprzejmoci, teraz moesz
si do nich odwoa.
Jasne odrzek Johnny. Wiesz dobrze, e zrobi wszystko dla mojego ojca
chrzestnego.
Jednake w jego gosie by lekki odcie powtpiewania. Michael umiechn si i rzek:
Nie stracisz na tym interesie ani twoi przyjaciele. Dostaniesz udziay w hotelu, a jeeli
masz kogo, kogo uwaasz za dostatecznie wanego, dostanie je take. Moe mi nie wierzysz,
wic powiem ci, e powtarzam sowa dona.
Wierz ci, Mike odrzek pospiesznie Johnny. Ale tutaj teraz buduj dziesi nowych
hoteli i kasyn. Kiedy si wczycie, rynek moe by nasycony, moecie si spni przy caej
tej konkurencji, ktra ju tu bdzie.
Odezwa si Tom Hagen:
Rodzina Corleone ma przyjaci, ktrzy finansuj trzy z tych hoteli.
Johnny od razy zrozumia, i chce przez to powiedzie, e Rodzina Corleone jest w
posiadaniu tych trzech hoteli razem z ich kasynami. I e byoby do rozdzielenia wiele
udziaw.
Zaczn nad tym pracowa przyrzek Johnny.
Michael obrci si do Lucy i Julesa Segala.
Jestem paskim dunikiem powiedzia do Julesa. Sysz, e pan chce wrci do
krajania ludzi i e szpitale nie chc panu pozwoli korzysta ze swoich urzdze ze wzgldu
na t star histori skrobankow. Musz usysze to od pana: czy tego pan chce?
Jules umiechn si.
Chyba tak. Ale pan nie zna stosunkw w medycynie. Jakakolwiek jest paska wadza,
dla nich ona nic nie znaczy. Obawiam si, e pan nie bdzie mg mi w tym pomc.
Michael pokiwa gow w zamyleniu.
Tak, ma pan racj. Ale pewni moi przyjaciele, ludzie dosy znani, maj zbudowa w
Las Vegas duy szpital. Miasto bdzie go potrzebowao, jeeli zway, jak si rozrasta i jak
si ma rozrasta. Moe wpuszcz pana na sal operacyjn, jeeli im si to odpowiednio
wytumaczy. Do licha, ilu takich dobrych chirurgw jak pan mog namwi, eby
przyjechali na t pustyni? Albo nawet w poowie tak dobrych? Wywiadczymy temu
szpitalowi przysug. Wic niech pan tu siedzi. Syszaem, e macie si pobra z Lucy?
Jules wzruszy ramionami.
Jak bd widzia, e mam jak przyszo.
Lucy zauwaya kwano:
Mike, jeeli nie zbudujesz tego szpitala, umr star pann.
Wszyscy si rozemiali. Wszyscy, z wyjtkiem Julesa. Powiedzia do Michaela:
Gdybym przyj tak prac, nie mogoby by przy tym adnych haczykw.
adnych haczykw odrzek Michael zimno. Po prostu jestem paskim dunikiem i
chc to wyrwna.
Lucy poprosia agodnie:
Mike, nie zo si.
Michael umiechn si do niej.
Ja si nie zoszcz. Obrci si do Julesa. To byo niemdre powiedzenie z paskiej
strony. Rodzina Corleone ju przedtem pocigaa dla pana za pewne nitki. Czy pan myli, e
jestem taki gupi, eby da od pana rzeczy, ktrych pan nie chciaby robi? A gdyby nawet,
no to co? Kt inny, u licha, kiwn palcem, eby panu pomc, kiedy pan mia kopoty?
Kiedy usyszaem, e pan chciaby wrci do prawdziwej chirurgu, powiciem sporo czasu,
eby si dowiedzie, czy mog panu pomc. Ot mog. O nic pana nie prosz. Ale
przynajmniej moe pan uwaa nasze stosunki za przyjacielskie, a przypuszczam, e zrobiby
pan dla mnie to, co by pan zrobi dla kadego dobrego przyjaciela. To jest ten mj haczyk.
Ale pan moe go odrzuci.
Tom Hagen pochyli gow i umiechn si. Nawet sam don nie mgby zrobi tego
lepiej. Jules zarumieni si.
Ja wcale tego tak nie rozumiaem. Jestem ogromnie wdziczny panu i paskiemu ojcu.
Prosz zapomnie, e to powiedziaem.
Michael kiwn gow i rzek:
wietnie. Do czasu zbudowania i otwarcia szpitala bdzie pan sprawowa opiek
lekarsk nad tymi czterema hotelami. Prosz dobra sobie personel. Paskie uposaenie
zostanie podniesione, ale to pan przedyskutuje z Tomem w pniejszym czasie. A jeli idzie o
ciebie, Lucy, to chciabym, eby robia co waniejszego. Moe koordynowaa wszystkie
sklepy, ktre zostan otwarte w holach hotelowych. Od strony finansowej. Albo eby
najmowaa dziewczyny, ktre bd nam potrzebne do pracy w kasynach, czy co takiego.
Wtedy, jeli Jules nie oeni si z tob, bdziesz moga by bogat star pann.
Freddie gniewnie pyka z cygara. Michael obrci si do niego i powiedzia agodnie:
Ja jestem tylko chopcem na posyki dona. Naturalnie on sam ci powie, czego od ciebie
chce, ale jestem pewny, e bdzie to co dostatecznie duego, eby ci zadowoli. Wszyscy
nam mwi, jak wietn robot tutaj robie.
To dlaczego jest na mnie zy? spyta Freddie rozalonym tonem. Tylko dlatego, e
kasyno przynosi straty? To nie jest mj zakres, tylko Moe Greenea. Czego stary ode mnie
chce, u licha?
Nie martw si tym odrzek Michael. Obrci si do Johnnyego Fontane. A gdzie
Nino? Cieszyem si, e go znowu zobacz.
Johnny wzruszy ramionami.
Nino nie najlepiej si czuje. Jest w swoim pokoju pod opiek pielgniarki. Ale doktor
powiada, e trzeba odda go do zakadu, bo sam si zabija. Nino!
Michael, szczerze zaskoczony, stwierdzi w zamyleniu:
Nino zawsze by naprawd dobrym chopcem. Nigdy nie widziaem, eby zrobi co
paskudnego, powiedzia cokolwiek na czyj szkod. Nigdy o nic nie dba. Poza piciem.
Wanie potakn Johnny. Forsa napywa, mgby mie mas roboty, piewa albo
gra w filmie. Dostaje teraz po pidziesit kawakw od filmu i wszystko przepuszcza. Nic
mu nie zaley na sawie. Przez wszystkie te lata, kiedy bylimy kumplami, nigdy nie zrobi
adnego wistwa. A teraz dra zapija si na mier.
Jules ju mia co powiedzie, kiedy rozlego si pukanie do drzwi apartamentu. Zdziwi
si widzc, e mczyzna siedzcy w fotelu najbliej drzwi nie wsta, by je otworzy, tylko
dalej czyta gazet. Drzwi poszed otworzy Hagen. I nieomal zosta odepchnity na bok,
kiedy do pokoju wkroczy Moe Greene, a za nim dwaj ludzie z jego obstawy.
Moe Greene by przystojnym gangsterem, ktry zdoby sobie reputacje jako najemny
zabjca w Brooklynie. Przerzuci si na hazard i wyjecha na zachd szuka fortuny, by
pierwszym, ktry dostrzeg moliwoci Las Vegas i zbudowa tam jeden z pierwszych hoteli-
kasyn. Nadal miewa mordercze napady furii i wszyscy w hotelu bali si go, nie wyczajc
Freddiego, Lucy i Julesa Segala. Zawsze usuwali mu si z drogi, ilekro to byo moliwe.
Teraz mia ponury wyraz twarzy. Powiedzia do Michaela Corleone:
Czekaem, eby z tob pogada, Mike. Jutro mam mas roboty, wic pomylaem, e
zapi ci dzi wieczorem. Co ty na to?
Michael Corleone popatrzy na niego z pozornie przyjaznym zdumieniem.
Jasne. Skin w stron Hagena. Tom, daj co do picia panu Greeneowi.
Jules zauway, e mczyzna nazwiskiem Albert Neri przypatruje si bacznie Moe
Greeneowi, nie zwracajc adnej uwagi na ludzi z jego obstawy, ktrzy stali oparci o drzwi.
Wiedzia, e nie ma adnego prawdopodobiestwa uycia przemocy w samym Vegas. Byo to
surowo zabronione, jako fatalne dla caego projektu uczynienia z Las Vegas legalnego azylu
amerykaskich szulerw.
Moe Greene powiedzia do swoich goryli:
Przyniecie troch sztonw dla tu obecnych, eby sobie zagrali na koszt lokalu. Mia
najwyraniej na myli Julesa, Lucy, Johnnyego Fontane i goryla Michaela, Alberta Neri.
Michael Corleone kiwn gow z przyzwoleniem.
To dobra myl przyzna. Dopiero wtedy Neri podnis si z fotela i przygotowa do
pjcia za tamtymi.
Kiedy si poegnano, w pokoju zostali Freddie, Tom Hagen, Moe Greene i Michael
Corleone. Greene postawi swoj szklank na stole i zapyta z ledwie powcigan furi:
Co to ja sysz, Rodzina Corleone chce mnie wykupi? To ja was wykupi. Mnie si nie
wykupuje.
Michael odpowiedzia rozsdnie:
Twoje kasyno wbrew swoim moliwociom przynosi straty. Prowadzisz je w jaki
niewaciwy sposb. Moe my potrafimy lepiej.
Greene rozemia si szorstko.
Wy cholerni makaroniarze. Robi wam uprzejmo i bior Freddiego do siebie, kiedy
na was przychodzi za chwila, a teraz chcecie mnie wygry. Tak wam si tylko zdaje. Mnie
nikt nie wygryzie, a mam przyjaci, ktrzy mnie wespr.
Michael by nadal spokojnie rozsdny.
Przyje Freddiego dlatego, e Rodzina Corleone daa ci cik fors na ostateczne
urzdzenie hotelu. I na sfinansowanie twojego kasyna. A take dlatego, e Rodzina
Molinarich na Wybrzeu zagwarantowaa bezpieczestwo Freddiego i wywiadczya ci
pewne przysugi za przyjcie go. Rodzina Corleone i ty jestecie kwita. Nie rozumiem, o co
si zocisz. Odkupimy twj udzia za kad rozsdn cen, jak wymienisz. C w tym
zego? Co w tym nieuczciwego? Zwaywszy, e twoje kasyno przynosi straty, wywiadczamy
ci uprzejmo.
Greene potrzsn gow.
Rodzina Corleone nie ma ju takiej krzepy. Ojciec Chrzestny jest chory. Inne Rodziny
wypdzaj was z Nowego Jorku i zdaje wam si, e tu bdzie wam atwiej co zachapa. Ja ci
dam pewn rad, Mike. Nie prbujcie.
Michael zapyta cicho:
Czy dlatego zdawao ci si, e moesz publicznie sponiewiera Freddiego?
Tom Hagen, zaskoczony, popatrza uwanie na Freddiego. Freddie Corleone zaczerwieni
si.
Ach, Mike, to nie byo nic takiego. Moe nie chcia zrobi nic zego. Czasem go ponosi,
ale jestemy dobrymi przyjacimi. Nie, Moe?
Greene by ostrony.
No, jasne. Czasami musz da komu kopa w tyek, eby tu wszystko szo jak naley.
Rozzociem si na Freddiego, bo rn wszystkie kelnerki i pozwala im bumelowa przy
pracy. Mielimy ma sprzeczk i jako go wyregulowaem.
Twarz Michaela bya nieporuszona, kiedy zapyta brata:
Jeste wyregulowany, Freddie?
Freddie popatrza ponuro na modszego brata. Nie odpowiedzia. Greene rozemia si i
rzek:
Dra bra je sobie do ka po dwie naraz, wiesz, taki sandwiczowy balecik. Freddie,
musz przyzna, e naprawd dae tym babkom do wiwatu. Po tobie ju nikt ich nie
zadowoli.
Hagen widzia, e to zaskoczyo Michaela. Moe to bya wanie przyczyna
niezadowolenia dona z Freddiego. Don by surowy w sprawach seksu. Takie igraszki swojego
syna, Freddiego, musia uwaa za zwyrodnienie. A to, e Freddie dopuci, aby taki czowiek
jak Moe Greene upokorzy go fizycznie, umniejszao szacunek dla Rodziny Corleone. To
take byo czciowo przyczyn, e Freddie by le notowany u ojca.
Michael, wstajc z krzesa, powiedzia tonem poegnania:
Musz jutro wraca do Nowego Jorku, wic zastanw si nad swoj cen.
Greene odpar zajadle:
Ty draniu, mylisz, e moesz mnie tak spawi? Zabiem wicej ludzi ni ty, zanim si
wycofaem. Polec do Nowego Jorku i pogadam z samym donem. Zrobi mu propozycj.
Freddie zaapelowa nerwowo do Toma Hagena:
Tom, jeste consigliorem, moesz porozmawia z donem i doradzi mu.
Wtedy Michael, wykorzystujc si swojej osobowoci, lodowato wycedzi do obu
mczyzn z Las Vegas.
Don si ju na wp wycofa. Teraz ja prowadz interesy Rodziny. I zdjem Toma ze
stanowiska consigliora. Bdzie wycznie moim adwokatem tu, w Vegas. Za par miesicy
przeniesie si tutaj ze swoj rodzin, eby ruszy z miejsca ca robot prawn. Wic jeeli
masz co do powiedzenia, powiedz to mnie.
Nikt si nie odezwa. Michael rzek oficjalnie:
Freddie, jeste moim starszym bratem, mam dla ciebie szacunek. Ale nigdy wicej nie
stawaj po czyjejkolwiek stronie przeciwko Rodzinie. Nawet nie wspomn o tym donowi.
Znowu obrci si do Moe Greenea. Nie obraaj ludzi, ktrzy usiuj ci pomc. Lepiej by
zrobi uywajc swojej energii do ustalenia, dlaczego kasyno przynosi straty. Rodzina
Corleone zainwestowaa tu cik fors i nie dostajemy tego, co nam si naley za nasze
pienidze, a mimo to nie przyjechaem tu, eby ci wymyla. Wycigam do ciebie pomocn
rk. No c, jeeli wolisz plu na t pomocn rk, to twoja sprawa. Nic wicej powiedzie
nie mog.
Ani razu nie podnis gosu, ale jego sowa podziaay zarwno na Greenea, jak na
Freddiego. Michael popatrza na nich, odsuwajc si od stou, aeby da do zrozumienia, i
oczekuje, by odeszli. Hagen podszed do drzwi i otworzy je. Obaj mczyni wyszli, nie
mwic dobranoc.
Nazajutrz rano Michael Corleone otrzyma wiadomo od Moe Greenea: nie sprzeda
swojego udziau w hotelu za adn cen. Wiadomo t przynis Freddie. Michael wzruszy
ramionami i powiedzia do brata:
Chc si zobaczy z Ninem przed powrotem do Nowego Jorku.
W apartamencie Nina zastali Johnnyego Fontane, ktry siedzia na kanapie i jad
niadanie. Jules bada Nina za zacignitymi kotarami sypialni. Wreszcie kotary si
rozchyliy.
Michaela przerazi wygld Nina. Ten czowiek najwyraniej si koczy. Oczy mia
zamglone, usta obwise, wszystkie minie twarzy zwiotczae. Michael usiad przy ku:
Nino, mio jest ci zobaczy. Don stale pyta o ciebie.
Nino umiechn si, by to ten jego dawny umiech.
Powiedz mu, e jestem umierajcy. Powiedz mu, e przemys rozrywkowy jest
niebezpieczniejszy od handlu oliw.
Nic ci nie bdzie odrzek Michael. Gdyby mia jakie kopoty, w ktrych Rodzina
mogaby ci dopomc, to tylko daj mi zna.
Nino potrzsn gow.
Nic takiego nie ma. Nic.
Michael pogada z nim jeszcze chwil i wyszed. Freddie odwiz go i jego towarzyszy na
lotnisko, ale na yczenie Michaela nie czeka do momentu odlotu. Kiedy Michael wsiada do
samolotu z Tomem Hagenem i Alem Neri, obrci si do Neriego i spyta:
Zapamitae go sobie dobrze?
Neri poklepa si po czole.
Moe Greene jest tu sfotografowany i zanotowany.
Rozdzia 28
Podczas powrotnego lotu do Nowego Jorku Michael Corleone odpry si i prbowa
zasn. Na prno. Zblia si najstraszniejszy okres jego ycia, by moe nawet zgubny. Nie
mona byo duej tego odkada. Wszystko byo przygotowane, przedsiwzito wszelkie
rodki ostronoci, a trwao to dwa lata. Nie mogo by dalszej zwoki. Kiedy w ubiegym
tygodniu don oficjalnie oznajmi caporegimeom i innym czonkom Rodziny Corleone, e si
wycofuje, Michael wiedzia, e ojciec w ten sposb daje mu do zrozumienia, i nadszed ju
czas.
Miny prawie trzy lata, odkd powrci do domu, a przeszo dwa od jego lubu z Kay. Te
trzy lata spdzi na zapoznawaniu si z rodzinnymi interesami. Trawi dugie godziny z
Tomem Hagenem, dugie godziny z donem. By zdumiony tym, jaka naprawd bogata i
potna jest Rodzina Corleone. Posiadaa niezmiernie wartociowe nieruchomoci w centrum
Nowego Jorku cae gmachy biurowe. Przez podstawione osoby bya wsplniczk dwch
domw maklerskich na Wall Street, bankw na Long Island, kilku firm odzieowych, a
wszystko to poza swoimi nielegalnymi operacjami w dziedzinie gier hazardowych.
Najbardziej interesujc rzecz, jakiej dowiedzia si Michael, dokonujc przegldu
dotychczasowych transakcji Rodziny Corleone, byo to, e Rodzina otrzymywaa wkrtce po
wojnie opaty za ochron od grupy faszerzy pyt patefonowych. Faszerze ci sporzdzali i
sprzedawali duplikaty nagra synnych artystw i zaatwiali to tak zrcznie, e nigdy ich nie
przyapano. Naturalnie od pyt, ktre sprzedawali do sklepw, artyci oraz wytwrnie nie
otrzymywali ani centa. Michael Corleone zauway, e Johnny Fontane straci na tych
faszerstwach mas pienidzy, poniewa w owym czasie, na krtko przed utrat gosu, jego
pyty byy najpopularniejsze w kraju.
Zapyta o to Toma Hagena. Dlaczego don pozwala faszerzom oszukiwa swojego
chrzestnego syna? Hagen wzruszy ramionami. Biznes to biznes. Johnny by w nieasce u
dona, bo rozwid si ze swoj ukochan z dziecistwa, aby polubi Margot Ashton. To si
ogromnie nie podobao donowi.
Jak to si stao, e ci gocie przerwali swoj dziaalno? zapyta Michael. Gliny si
do nich dobray?
Hagen potrzsn gow.
Don cofn im swoj ochron. To byo zaraz po lubie Connie.
By to ukad rzeczy, z ktrym mia spotyka si czsto: don pomaga w nieszczciu tym,
ktrych nieszczcie sam czciowo spowodowa. Moe nie przez przebiego ani
rozmylnie, ale ze wzgldu na rnorodno swych interesw czy ze wzgldu na natur
wiata splatanie si dobra i za, naturalne samo w sobie.
Michael wzi lub z Kay w Nowej Anglii, cichy lub, na ktrym obecna bya tylko jej
rodzina i paru przyjaci. Potem wprowadzili si do jednego z domw w orodku w Long
Beach. Michael zdumiewa si widzc, jak dobrze Kay uoya sobie stosunki z jego
rodzicami oraz innymi ludmi mieszkajcymi w orodku. I oczywicie od razu zasza w ci,
tak jak przystao na dobr wosk on w starym stylu, co take pomogo. Drugie dziecko w
drodze w cigu dwch lat to bya po prostu bomba.
Kay miaa go oczekiwa na lotnisku, zawsze przyjedaa go powita i zawsze tak si
cieszya, kiedy wraca z podry. A i on take. Ale nie tym razem. Albowiem zakoczenie tej
podry oznaczao, e wreszcie musi podj dziaanie, do ktrego przysposabiano go przez
ostatnie cztery lata. Don czeka na niego. Czekali na niego caporegimeowie. A on, Michael
Corleone, mia teraz wyda rozkazy, powzi decyzje, przesdzajce o losie jego samego i
jego Rodziny.

Co rano, kiedy Kay Adams Corleone wstawaa, aby zaj si pierwszym karmieniem
dziecka, widziaa mam Corleone, on dona, wyjedajc z orodka wraz z jednym z goryli
i wracajc w godzin pniej. Kay wkrtce dowiedziaa si, e jej teciowa co rano udaje si
do kocioa. Czsto po powrocie starsza pani zachodzia do niej na porann kaw i eby
odwiedzi swego nowego wnuka.
Mama Corleone zawsze zaczynaa od wypytywania Kay, dlaczego nie pomylaa o tym,
by zosta katoliczk, nie baczc na fakt, e dziecko Kay ju otrzymao chrzest protestancki.
Tote Kay uznaa za waciwe zapyta starszej pani, dlaczego jedzi co rano do kocioa, czy
to jest nieodzowne, kiedy si jest katolikiem.
Starsza pani, jak gdyby mylc, e moe to powstrzymywao Kay od nawrcenia,
zaprzeczya:
O nie, nie, niektrzy katolicy chodz do kocioa tylko na Wielkanoc i w Boe
Narodzenie. Idzie si, kiedy ma si ochot.
Kay rozemiaa si.
To dlaczego mama chodzi co rano?
W najnaturalniejszy sposb mama Corleone wyjania:
Chodz dla mojego ma wskazaa w stron podogi eby si nie dosta tam.
Przerwaa. Modl si co dzie za jego dusz, eby poszed tam wskazaa ku niebu.
Mwia to z chytrym umiechem, tak jakby ta sprawa bya przegrana. Byo to powiedziane
niemal artobliwie, waciwym jej tonem surowej starej Woszki. I tak jak zawsze pod
nieobecno ma, bya w tym nuta nieposzanowania dla wielkiego dona.
Jak si czuje don? spytaa uprzejmie Kay.
Mama Corleone wzruszya ramionami.
Nie jest ju ten sam, odkd go postrzelili. Pozwala Michaelowi robi ca robot, a sam
tylko si cacka z tym swoim ogrodem, swoj papryk i pomidorami. Tak jakby wci jeszcze
by chopakiem ze wsi. Ale mczyni zawsze s tacy.
Pniej przed poudniem Connie Corleone przychodzia z dwojgiem swoich dzieci
odwiedzi Kay i pogada. Kay lubia Connie, podobaa jej si jej ywo, wyrane
przywizanie do brata, Michaela. Connie nauczya Kay gotowa niektre woskie potrawy,
ale czasami przynosia swoje wasne, umiejtnie przyrzdzone, by Michael ich pokosztowa.
Tego rana, jak zwykle, zapytaa Kay, co Michael myli o jej mu, Carlu. Czy go
naprawd lubi, tak jak si wydawao? Carlo dawniej mia cigle drobne zatargi z rodzin, ale
w ostatnich latach si ustatkowa. Radzi sobie naprawd dobrze w zwizku zawodowym,
tylko e musia pracowa tak ciko, tyle godzin. Connie zawsze mwia, e Carlo naprawd
lubi Michaela. Tylko e kady lubi Michaela, tak samo jak kady lubi jej ojca. Michael to
wykapany don. Bardzo dobrze, e bdzie prowadzi rodzinny interes handlu oliw.
Kay zauwaya ju przedtem, e kiedy Connie mwia o swoim mu w powizaniu z
rodzin, zawsze nerwowo, skwapliwie wyczekiwaa jakiego sowa pochway dla Carla. Kay
byaby niemdra, gdyby nie dostrzega penej obawy troski Connie o to, czy Michael lubi
Carla, czy nie. Ktrego wieczora powiedziaa o tym Michaelowi i napomkna o fakcie, e
nikt nigdy nie mwi o Sonnym Corleone, nikt nawet go nie wspomina, przynajmniej w jej
obecnoci. Kay raz poprbowaa wyrazi wspczucie donowi i jego onie, ktrzy wysuchali
tego w niemal niegrzecznym milczeniu, a potem cakowicie zignorowali. Usiowaa skoni
Connie do rozmowy o starszym bracie, ale bez powodzenia.
ona Sonnyego, Sandra, zabraa dzieci i przeniosa si na Floryd, gdzie mieszkali jej
rodzice. Poczyniono pewne kroki finansowe, tak e moga dostatnio y z dziemi, chocia
Sonny nie pozostawi adnego majtku.
Michael niechtnie wyjani, co zaszo owego wieczora, kiedy zamordowano Sonnyego.
e Carlo pobi wtedy on i Connie zadzwonia do orodka, a Sonny przyj telefon i wybieg
ogarnity wciekoci. Wic naturalnie Connie i Carlo stale si denerwowali, e reszta
rodziny obwinia j o porednie spowodowanie mierci Sonnyego. Albo obwinia jej ma,
Carla. Tak jednak nie byo. Dowodzi tego fakt, e Connie i Carlo dostali dom w samym
orodku, a Carlo awansowa na wane stanowisko w zwizkach zawodowych. I Carlo si
ustatkowa, przesta pi, przesta lata za dziwkami, przesta si mdrzy. Rodzina bya
zadowolona z jego pracy i postawy w ostatnich dwch latach. Nikt nie przypisywa mu winy
za to, co si stao.
To czemu ich nie zaprosisz ktrego wieczora, eby uspokoi siostr? spytaa Kay.
Biedactwo, wci tak si denerwuje, co mylisz o jej mu. Powiedz jej. I niech wybije sobie
z gowy te niemdre zmartwienia.
Tego nie mog zrobi odrzek Michael. Nie rozmawiamy o tych rzeczach w naszej
rodzinie.
Chcesz, ebym jej powtrzya twoje sowa? spytaa Kay.
Bya zaskoczona, bo bardzo dugo zastanawia si nad t propozycj, ktra wydawaa si
zupenie oczywista. Wreszcie powiedzia:
Myl, e nie powinna, Kay. Nie sdz, eby to co dao. Bdzie si i tak martwia. To
jest co, na co nikt nie moe poradzi.
Kay si zdumiaa. Zdawaa sobie spraw, e Michael by zawsze troch chodniejszy dla
swej siostry, Connie, ni dla innych, pomimo jej przywizania.
Chyba nie obwiniasz Connie za to, e zabili Sonnyego? spytaa.
Michael westchn.
Oczywicie, e nie. Jest moj ma siostrzyczk i bardzo j lubi. al mi jej. Carlo si
ustatkowa, ale w gruncie rzeczy nie nadaje si na ma. Po prostu tak bywa. Zapomnijmy o
tym.
Naprzykrzanie si nie leao w naturze Kay, daa z tym spokj. Prcz tego przekonaa si,
e Michael nie jest czowiekiem, ktrego mona naciska, e potrafi wtedy by zimny i
nieprzyjemny. Widziaa, e ona sama jest jedyn osob na wiecie mogc nagi jego wol,
ale wiedziaa rwnie, e czynienie tego za czsto zniweczyoby t jej wadz. A wspycie
z nim przez te ostatnie dwa lata sprawio, e pokochaa go jeszcze bardziej.
Kochaa go, poniewa zawsze postpowa przyzwoicie. Szczeglna rzecz: zawsze odnosi
si przyzwoicie do wszystkich, ktrzy go otaczali, nie by nigdy arbitralny, nawet w
drobiazgach. Zaobserwowaa, e teraz jest czowiekiem bardzo wpywowym; ludzie
przychodzili do ich domu zasiga jego rady i prosi o rne uprzejmoci, traktowali go z
szacunkiem i ulegoci, ale jedna rzecz nade wszystko uczynia go jej drogim.
Odkd Michael powrci z Sycylii z pokiereszowan twarz, wszyscy w rodzinie
usiowali go nakoni, by podda si zabiegowi korekcyjnemu. Matka nagabywaa go
ustawicznie; ktrej niedzieli, podczas kolacji, kiedy zebrali si wszyscy Corleoneowie,
krzykna na Michaela:
Wygldasz jak gangster z filmu, ka wyreperowa sobie twarz w imi Chrystusa i
twojej biednej ony! Wtedy przestanie ci ciekn z nosa jak pijanemu Irlandczykowi.
Don, siedzcy u gry stou i obserwujcy wszystko, zapyta Kay:
Czy tobie to przeszkadza?
Kay potrzsna gow. Don powiedzia do ony:
On nie jest ju w twoich rkach, to nie twoja rzecz.
Starsza pani natychmiast si uspokoia. Nie dlatego, eby si baa ma, ale poniewa
spieranie si z nim przy innych w takiej sprawie byoby brakiem szacunku.
Natomiast Connie, ulubienica dona, przysza z kuchni, gdzie gotowaa niedzieln kolacj,
z twarz zarumienion od ognia, i zawoaa:
Uwaam, e powinien zoperowa sobie twarz. By najprzystojniejszy w rodzinie, zanim
go okaleczyli. No, Mike, powiedz, e to zrobisz.
Michael popatrza na ni w roztargnieniu. Zdawao si, e naprawd nie usysza nic z
tego, co mwiono. Nie odpowiedzia. Connie podesza i stana obok ojca.
Namw go, eby to zrobi zaapelowaa do dona. Pooya czule obie donie na jego
ramionach i pogadzia po szyi. Bya jedyn osob tak spoufalon z donem. Jej uczucie dla
ojca byo wzruszajce, pene ufnoci, jak u maej dziewczynki.
Don poklepa j po doni i rzek:
Wszyscy konamy z godu. Postaw spaghetti na stole, a potem pogadamy.
Connie obrcia si do ma i rzeka:
Carlo, powiedz Mikeowi, eby sobie wyreperowa twarz. Moe ciebie posucha. Jej
ton dawa do zrozumienia, e Michaela cz z Carlem Rizzi jakie przyjacielskie stosunki,
blisze ni z kimkolwiek innym.
Carlo, piknie opalony, ze starannie ostrzyonymi i uczesanymi blond wosami, pocign
domowego wina ze szklanki i odpar:
Nikt nie moe mwi Mikeowi, co ma robi.
Carlo sta si innym czowiekiem, odkd si przeprowadzi do orodka. Zna swoje
miejsce w rodzinie i trzyma si go.
W tym wszystkim tkwio co, czego Kay nie rozumiaa, co, co nie byo cakiem jasne.
Jako kobieta widziaa, e Connie wiadomie czaruje ojca, cho byo to piknie robione, a
nawet szczere. Jednake nie byo spontaniczne. Odpowied Carla bya mskim zajciem
stanowiska. Michael cakowicie zignorowa to wszystko.
Kay nie przejmowaa si oszpeceniem ma, ale martwiy j wynikajce std kopoty z
zatokami. Zoperowanie twarzy wyleczyoby take zatoki. Z tej przyczyny chciaa, eby
Michael poszed do szpitala i podda si niezbdnemu zabiegowi. Jednake rozumiaa, e z
jakich szczeglnych wzgldw pragnie zachowa swoje oszpecenie. Bya pewna, e don to
te rozumie.
Jednake kiedy Kay urodzia pierwsze dziecko, zaskoczyo j pytanie Michaela.
Chcesz, ebym zoperowa sobie twarz?
Kiwna gow.
Wiesz, jakie s dzieci, twojemu synowi bdzie przykro z powodu twojej twarzy, kiedy
na tyle doronie, aby zrozumie, e nie jest normalna. Po prostu nie chc, eby nasze dziecko
j widziao. Mnie to nic nie przeszkadza, naprawd.
Okay umiechn si do niej. Zrobi to.
Zaczeka, a wrcia do domu z kliniki, i wtedy poczyni odpowiednie kroki. Operacja si
powioda. Wgniecenie policzka byo teraz ledwie widoczne.
Wszyscy w rodzinie byli uradowani, ale Connie bardziej ni kiedykolwiek. Codziennie
odwiedzaa Michaela w szpitalu, cigajc te Carla. Kiedy Michael wrci do domu,
uciskaa go czule, ucaowaa, przypatrzya mu si z zachwytem i zawoaa:
Teraz jeste znowu moim przystojnym bratem.
Tylko na donie nie zrobio to wraenia; wzruszy ramionami i powiedzia:
A co za rnica?
Ale Kay bya wdziczna. Wiedziaa, e Michael zrobi to wbrew wasnemu przekonaniu.
Zrobi to, poniewa go poprosia; bya jedyn osob na wiecie, ktra moga go skoni do
postpienia wbrew wasnej naturze.

Po poudniu tego dnia, kiedy Michael mia wrci z Vegas, Rocco Lampone zajecha
limuzyn do orodka, by zabra Kay na lotnisko, na spotkanie ma. Zawsze wyjedaa po
Michaela, gdy wraca z podry, gwnie dlatego, e czua si bez niego samotna, mieszkajc
w ufortyfikowanym orodku.
Zobaczya go wysiadajcego z samolotu razem z Tomem Hagenem i tym nowym
czowiekiem, ktry dla niego pracowa, Albertem Neri. Kay nie bardzo lubia Neriego; swoj
spokojn drapienoci przypomina jej Luc Brasi. Zauwaya, e Neri idzie za Michaelem
nieco z boku, widziaa jego bystre, przenikliwe spojrzenie, gdy wodzi oczami po wszystkich
w pobliu. To Neri pierwszy dostrzeg Kay i dotkn ramienia Michaela, aby ten spojrza we
waciwym kierunku.
Kay pobiega prosto w ramiona ma, on za pocaowa j szybko i puci. Michael, Tom
Hagen i Kay wsiedli do limuzyny, a Albert Neri znikn. Kay nie zauwaya, e wsiad do
innego samochodu, w ktrym czekali dwaj mczyni, i e ten wz jecha za limuzyn,
dopki nie dotara do Long Beach.
Kay nie spytaa Michaela, jak mu si powiodo. Nawet takie grzecznociowe pytania byy
uznawane za niezrczne, nie dlatego, e nie udzieliby jej rwnie grzecznej odpowiedzi, ale
poniewa przypominayby im obojgu o zakazanym terenie, ktrego ich maestwo nie mogo
nigdy obj. Kay nie miaa ju tego za ze. Ale kiedy Michael powiedzia jej, e bdzie musia
spdzi wieczr z ojcem, aby mu zda spraw z wyjazdu do Vegas, zmarszczya brwi i nie
krya rozczarowania.
Bardzo mi przykro przeprosi Michael. Jutro wieczorem wybierzemy si do
Nowego Jorku, pjdziemy do teatru i na kolacj, dobrze? Poklepa j po brzuchu, bya ju w
sidmym miesicu ciy. Jak dziecko si urodzi, bdziesz znowu zwizana. Do licha, jeste
bardziej woska ni jankeska. Dwoje dzieci w dwa lata.
A ty jeste bardziej jankeski ni woski odpara Kay cierpko. Twj pierwszy
wieczr w domu i spdzasz go na interesach. Jednake mwic to umiechna si do ma.
Nie wrcisz pno?
Przed pnoc odrzek Michael. Nie czekaj na mnie, jeeli bdziesz zmczona.
Poczekam przyrzeka Kay.
Tego wieczora na zebraniu w naronej bibliotece domu dona Corleone by obecny sam
don, Michael, Tom Hagen, Carlo Rizzi oraz obaj caporegimeowie, Clemenza i Tessio.
Atmosfera zebrania nie bya tak swobodna jak dawniej. Odkd don oznajmi, e si
czciowo wycofuje, a Michael przejmuje interesy Rodziny, panowao pewne napicie.
Sukcesja w zarzdzaniu takim przedsiwziciem nie bya bynajmniej dziedziczna. W kadej
innej Rodzinie potni caporegimeowie, tacy jak Clemenza i Tessio, mogli obj stanowisko
po donie. Albo przynajmniej mc si oddzieli i utworzy wasn Rodzin.
Poza tym, odkd don Corleone zawar pokj z Picioma Rodzinami, sia Rodziny
Corleone zmalaa. Rodzina Barzinich bya teraz bezspornie najpotniejsza na obszarze
Nowego Jorku; sprzymierzeni z Tattagliami, osignli t sam pozycj, co niegdy Rodzina
Corleone. Prcz tego przebiegle okrawali wadz Corleonew, wciskajc si na ich tereny
gier hazardowych, wyprbowywali ich reakcj i jeli bya saba, osadzali tam wasnych
bukmacherw.
Barziniowie i Tattagliowie byli uradowani wycofaniem si dona. Michael, choby nawet
okaza si grony, nie mg mie nadziei dorwnania donowi w przebiegoci i wpywach co
najmniej przez nastpne dziesiciolecie. Rodzina Corleone zdecydowanie podupadaa.
Ma si rozumie, spotkay j te powane niepowodzenia. Freddie okaza si jedynie
hotelarzem i bawidamkiem, przy czym gwarowe, nieprzetumaczalne okrelenie bawidamka
kojarzyo si z apczywym niemowlciem, stale uczepionym matczynej piersi krtko
mwic, z kim niemskim. mier Sonnyego te bya katastrof. Sonny by czowiekiem,
ktrego naleao si ba, ktrego nie mona byo lekceway. Oczywicie, popeni bd
posyajc modszego brata, Michaela, by zabi Turka i kapitana policji. Cho byo to
potrzebne w sensie taktycznym, okazao si, jako dugofalowa strategia, powanym bdem.
Zmusio w kocu dona do powstania z oa boleci. Pozbawio Michaela dwch lat cennego
dowiadczenia i zaprawy pod opiek ojca. A oczywicie Irlandczyk jako consigliori by
jedynym gupstwem, jakie don popeni. aden Irlandczyk nie mg mie nigdy nadziei, e
dorwna Sycylijczykowi w przebiegoci. Taka bya opinia wszystkich Rodzin, tote
naturalnie miay wikszy respekt dla sojuszu Barzini-Tattaglia ni dla Corleonew. Ich
zdaniem Michael nie dorwnywa Sonnyemu si, chocia by na pewno inteligentniejszy,
jednake nie tak inteligentny jak ojciec. Mierny nastpca i czowiek, ktrego nie naleao
zbytnio si obawia.
Poza tym, aczkolwiek dona powszechnie podziwiano za rozum polityczny wykazany
przez zawarcie pokoju, fakt, e nie pomci zamordowania Sonnyego, w duej mierze
umniejszy szacunek dla Rodziny. Uwaano, e taki rozum polityczny wynika ze saboci.
Wszystko to byo wiadome mczyznom zebranym w pokoju, a paru z nich moe nawet
w to wierzyo. Carlo Rizzi lubi Michaela, ale nie ba si go tak jak Sonnyego. Clemenza za,
chocia mia dla Michaela uznanie za brawurowy wyczyn z Turkiem i kapitanem policji, nie
mg oprze si myli, e jest za mikki, aby by donem. Clemenza mia nadziej uzyska
zgod na utworzenie wasnej Rodziny, na oderwanie swojego imperium od Corleonew.
Jednake don da do zrozumienia, e nie moe tak by, a Clemenza zanadto szanowa dona,
aby go nie usucha. Chyba eby caa sytuacja staa si nie do zniesienia.
Tessio mia lepsz opini o Michaelu. Wyczuwa w tym modym mczynie co innego:
przebiegle utajon si, czowieka zazdronie strzegcego przed wzrokiem ogu swej
rzeczywistej mocy, w myl zasady dona, e przyjaciel nigdy nie powinien zbyt wysoko
ocenia naszych zalet, a wrg powinien przecenia nasze wady.
Sam don i Tom Hagen nie mieli oczywicie wtpliwoci co do Michaela. Don nigdy by
si nie wycofa, gdyby nie mia absolutnej wiary w to, e syn potrafi przywrci utracon
pozycj Rodziny. Hagen by przez ostatnie dwa lata nauczycielem Michaela i zdumiewa si,
jak szybko Michael chwyta wszelkie zawioci rodzinnych interesw. Nieodrodny syn
swojego ojca.
Clemenza i Tessio byli li na Michaela, poniewa umniejszy si ich regimew, a nigdy
nie odtworzy regimeu Sonnyego. W istocie Rodzina Corleone miaa obecnie tylko dwa
oddziay bojowe, mniej liczne ni poprzednio. Clemenza i Tessio uwaali to za samobjcze,
zwaszcza wobec wdzierania si Barzinich-Tattagliw w ich imperia. Tote mieli teraz
nadziej, e owe bdy zostan naprawione na tym nadzwyczajnym zebraniu, zwoanym przez
dona.
Michael zacz od poinformowania ich o swojej podry do Vegas oraz o odrzuceniu
przez Moe Greenea oferty wykupienia jego udziaw.
Ale zrobimy mu propozycj nie do odrzucenia powiedzia Michael. Wiadomo wam,
e Rodzina Corleone planuje przeniesienie swoich operacji na zachd. Bdziemy mieli cztery
hotele-kasyna w Vegas. Ale to nie moe by zaraz. Potrzebujemy czasu, eby wszystko
zaatwi. Zwrci si bezporednio do Clemenzy: Pete, ty i Tessio macie ze mn
wspdziaa przez rok, bez adnych pyta i adnych zastrzee. Po upywie tego roku obaj
moecie oderwa si od Rodziny Corleone, sta si niezaleni, stworzy wasne Rodziny.
Oczywicie, nie trzeba dodawa, e podtrzymamy nasz przyja, nigdy bym nie uchybi
wam ani waszemu szacunkowi dla mojego ojca, mylc choby przez chwil, e mogoby by
inaczej. Ale do tego czasu macie si tylko podporzdkowa mnie i o nic nie martwi.
Prowadzone s negocjacje, ktre rozwi problemy uwaane przez was za
nierozwizywalne. Wic miejcie po prostu troch cierpliwoci.
Zabra gos Tessio:
Jeeli Moe Greene chce pomwi z twoim ojcem, to dlaczego mu nie pozwoli? Don
zawsze potrafi kadego przekona, nie byo nikogo, kto by si opar jego rozsdkowi.
Don odpowiedzia na to bezporednio:
Ja si wycofaem. Michael utraciby szacunek, gdybym si wtrci. A poza tym, Greene
jest czowiekiem, z ktrym wolabym nie rozmawia.
Tessio przypomnia sobie zasyszane opowieci o tym, jak Moe Greene uderzy
Freddiego Corleone ktrego wieczora w hotelu w Las Vegas. Teraz co zwcha. Odchyli
si do tyu. Moe Greene to ju trup pomyla. Rodzina Corleone nie pragnie go nakania.
Czy Rodzina Corleone w ogle przestanie operowa w Nowym Jorku? odezwa si
Carlo Rizzi.
Michael kiwn gow.
Sprzedajemy firm handlu oliw. Wszystko, co si da, przekaemy Tessiowi i
Clemenzie. Ale ty, Carlo, nie martw si o swoj posad. Dorastae w Nevadzie, znasz ten
stan, znasz ludzi. Licz na to, e bdziesz moj praw, rk, kiedy si tam przeniesiemy.
Carlo rozpar si w fotelu, twarz mia zarumienion z zadowolenia. Nadchodzi jego czas,
mia awansowa w konstelacji wadzy. Michael mwi dalej:
Tom Hagen nie jest ju consigliorem. Bdzie naszym adwokatem w Vegas. Za jakie
dwa miesice przeprowadzi si tam na stae z rodzin. Bdzie wycznie adwokatem. Od tego
momentu nikt nie ma si zwraca do niego w adnej innej sprawie. Jest adwokatem i na tym
koniec. To nie jest adna ujma dla Toma. Chc, eby byo wanie tak. Poza tym, jeeli bd
kiedy potrzebowa jakiej rady, kto moe by lepszym doradc ni mj ojciec?
Wszyscy si rozemieli. Ale pomimo tego artu zrozumieli, o co idzie. Tom Hagen by
wyczony; nie mia ju adnej wadzy. Wszyscy zerknli na, by sprawdzi jego reakcj, ale
twarz Hagena bya nieprzenikniona.
Clemenza odezwa si, posapujc jak to tucioch:
To znaczy, e za rok bdziemy samodzielni, tak?
Moe wczeniej odrzek uprzejmie Michael. Oczywicie zawsze moecie pozosta
w Rodzinie, to zaley od was. Ale nasze wpywy bd wkrtce znacznie silniejsze na
zachodzie, wic moe bdzie dla was lepiej zorganizowa si na wasn rk.
W takim razie uwaam, e powinnicie da nam pozwolenie zwerbowania nowych
ludzi do naszych regimew powiedzia Tessio spokojnie. Ci dranie, Barziniowie, cigle
wdzieraj si na mj teren. Myl, e moe byoby mdrze da im ma lekcj dobrych
obyczajw.
Michael potrzsn gow.
Nie. To na nic. Sied spokojnie. Wszystko bdzie przedyskutowane i uregulowane,
zanim si wyniesiemy.
Tessia nie byo tak atwo zadowoli. Zwrci si wprost do dona ryzykujc, e si narazi
Michaelowi:
Wybacz mi, Ojcze Chrzestny, niech mnie usprawiedliwi lata naszej przyjani. Myl,
e obaj z synem mylicie si zupenie co do tych interesw w Nevadzie. Jake moecie mie
nadziej, e wam si tam powiedzie, jeeli nie oprzecie si na waszej tutejszej sile? Jedno
pociga za sob drugie. A kiedy si std wyniesiecie, Barziniowie i Tattagliowie bd dla nas
za mocni. Ja i Pete bdziemy mieli kopoty, prdzej czy pniej dostaniemy si pod ich
wadanie. A Barzini to czowiek nie w moim gucie. Powiadam, e Rodzina Corleone musi
zrobi to posunicie z pozycji siy, nie saboci. Powinnimy rozbudowa nasze regimey i
odzyska utracone tereny, przynajmniej na Staten Island.
Don potrzsn gow.
Pamitaj, e zawarem pokj, nie mog zama mojego sowa.
Tessio nie da si uciszy.
Wszyscy wiedz, e od tej pory Barzini ci prowokowa. A poza tym Michael jest now
gow Rodziny Corleone, wic co go moe powstrzyma od podjcia takiej akcji, jak uzna
za stosown? Twoje sowo waciwie go nie obowizuje.
Michael wtrci si ostro. Zwrci si do Tessia, teraz ju w caej peni jak przywdca:
Prowadzi si negocjacje w sprawach, ktre bd odpowiedzi na twoje pytania i
rozwi twoje wtpliwoci. Jeeli moje sowo ci nie wystarcza, zapytaj swojego dona.
Tessio zrozumia wreszcie, e posun si za daleko. Gdyby omieli si zapyta dona,
uczyniby z Michaela swojego wroga. Wzruszy wic ramionami i rzek:
Mwiem dla dobra Rodziny, nie dla siebie. Ja potrafi da sobie rad.
Michael umiechn si do niego przyjanie.
Tessio, nigdy w ciebie nie wtpiem. Nigdy. Ale zaufaj mi. Oczywicie nie dorwnuj
tobie i Peteowi w tych rzeczach, ale bd co bd mam ojca, ktry mn pokieruje. Nie bd
taki nieudolny, wszyscy wyjdziemy na tym dobrze.
Zebranie byo skoczone. Wielk nowin stanowio to, e Clemenza i Tessio otrzymaj
zgod na utworzenie wasnych Rodzin ze swoich regimew. Tessio miaby gry hazardowe i
doki w Brooklynie, Clemenza hazard na Manhattanie i kontakty z torami wycigowymi na
Long Island.
Obaj caporegimeowie wyszli nie cakiem zadowoleni, wci jeszcze troch niespokojni.
Carlo Rizzi pozosta w nadziei, e przyszed czas, kiedy bdzie nareszcie traktowany jak
czonek rodziny, ale zaraz przekona si, e Michael wcale nie jest do tego skonny.
Pozostawi wic dona, Toma Hagena i Michaela w naronej bibliotece. Albert Neri
wyprowadzi go z domu i Carlo zauway, e sta w progu obserwujc go, kiedy przechodzi
przez owietlony placyk.
Trzej mczyni w bibliotece odpryli si, tak jak to potrafi jedynie ludzie, ktrzy
przeyli razem cae lata w tym samym domu, w tej samej rodzinie. Michael nala donowi
anywki, a Tomowi Hagenowi whisky. Sobie te przygotowa drinka, co czyni rzadko.
Pierwszy odezwa si Tom Hagen:
Mike, dlaczego wyczasz mnie z akcji?
Michael wydawa si zaskoczony.
Przecie bdziesz moim numerem jeden w Vegas. Bdziemy cakowicie legalni, a ty
jeste prawnikiem. Co moe by waniejsze od tego?
Hagen umiechn si troch smutno.
Nie o tym mwi. Idzie mi o to, e Rocco Lampone tworzy potajemny regime bez
mojej wiedzy. Idzie mi o to, e zaatwiasz sprawy bezporednio z Nerim, zamiast przeze mnie
czy przez caporegimea. Oczywicie, chyba e nie wiesz, co robi Lampone.
Jak si dowiedziae o regimie Lamponea? zapyta Michael cicho.
Hagen wzruszy ramionami.
Bd spokojny, nie ma przecieku, nikt inny o tym nie wie. Ale w mojej sytuacji widz,
co si dzieje. Dae Lamponeowi utrzymanie, dae mu mas swobody. Dlatego potrzebuje
ludzi, eby mu pomogli w jego maym imperium. Musi mnie informowa o kadym, kogo
werbuje. Ale ja widz, e kady, kogo umieszcza na swej licie pacy, jest troch za dobry do
danej roboty, dostaje troch wicej pienidzy ni ta robota jest warta. Nawiasem mwic,
wybrae waciwego czowieka, biorc Lamponea. Dziaa doskonale.
Michael skrzywi si.
Nie tak znowu doskonale, o ile zauwaye. Zreszt to don go wybra.
Okay powiedzia Tom. Wic dlaczego jestem wyczony z akcji?
Michael obrci si do niego bez wahania i wyjani mu prosto z mostu:
Tom, ty nie jeste consigliorem na czas wojny. Po tym posuniciu, ktre zamierzamy
zrobi, sytuacja moe si zaostrzy i moe bdziemy musieli walczy. A chc usun ci z
linii ognia, na wszelki wypadek.
Hagen poczerwienia. Gdyby mu to samo powiedzia don, przyjby to pokornie. Ale
skd, u diaba, Mike wyrwa si z tak kategoryczn ocen?
W porzdku odpar. Ale tak si skada, e zgadzam si z Tessiem. Uwaam, e
podchodzicie do tego cakiem bdnie. Robicie to posunicie przez sabo, nie si. To
zawsze jest ze. Barzini jest jak wilk i jeli zacznie rozrywa was na sztuki, inne Rodziny nie
przylec na pomoc Corleoneom.
Wreszcie odezwa si don:
Tom, to nie jest tylko decyzja Michaela. Ja mu doradzaem w tych sprawach. S pewne
rzeczy, ktre moe bdzie trzeba zrobi, a za ktre nie chc by w adnej mierze
odpowiedzialny. To jest moje yczenie, nie Michaela. Nigdy ci nie uwaaem za zego
consigliora, uwaaem Santina za zego dona, oby spoczywa w spokoju. Mia dobre serce,
ale nie by czowiekiem odpowiednim do pokierowania Rodzin, kiedy spotkao mnie tamto
drobne nieszczcie. A kt by pomyla, e Fredo stanie si lokajem kobiet? Wic nie miej
mi tego za ze. Michael ma moje cakowite zaufanie, tak samo jak ty. Z przyczyn, ktrych nie
moesz zna, nie wolno ci wzi udziau w tym, co si moe zdarzy. Nawiasem mwic,
powiedziaem Michaelowi, e potajemny regime Lamponea nie ujdzie twojej uwagi. A to
dowodzi, e w ciebie wierz.
Michael rozemia si.
Naprawd nie mylaem, e to wychwycisz, Tom.
Hagen widzia, e usiuj go zmikczy.
Moe bd mg w czym pomc rzek.
Michael zdecydowanie potrzsn gow.
Jeste wyczony, Tom.
Tom dokoczy trunku i zanim wyszed, uczyni Michaelowi agodn wymwk.
Jeste prawie rwnie dobry jak twj ojciec stwierdzi. Ale jednej rzeczy musisz si
jeszcze nauczy.
Czego? zapyta uprzejmie Michael.
Jak mwi nie odrzek Hagen.
Michael powanie kiwn gow.
Masz racj przyzna. Bd o tym pamita.
Kiedy Hagen wyszed, Michael powiedzia artobliwie do ojca:
Wic nauczye mnie wszystkiego poza tym. Powiedz mi, jak si mwi ludziom nie
w sposb, ktry by im si podoba.
Don przesiad si za wielkie biurko.
Nie mona mwi nie ludziom, ktrych si kocha, nie za czsto. To cay sekret. A
poza tym, kiedy to mwisz, musi brzmie jak tak. Albo trzeba ich samych skoni do
powiedzenia nie. Trzeba powieci na to sporo czasu i trudu. Ale ja jestem starowiecki, ty
jeste z nowego, dzisiejszego pokolenia, nie suchaj mnie.
Michael rozemia si.
Susznie. Ale zgadzasz si na wyczenie Toma, prawda?
Don kiwn gow.
Nie moe by w to wmieszany.
Michael rzek spokojnie:
Myl, e pora, abym ci powiedzia, e to, co mam zamiar zrobi, nie wynika jedynie z
zemsty za Apolloni i Sonnyego. Jest postpkiem susznym. Tessio i Tom maj racj co do
Barzinich.
Don Corleone kiwn gow.
Zemsta to potrawa, ktra smakuje najlepiej, kiedy jest zimna. Nie zawarbym tego
pokoju, gdybym nie wiedzia, e inaczej nigdy nie wrcisz ywy do domu. Ale jestem
zaskoczony, e Barzini jednak nie sprbowa jeszcze raz dobra si do ciebie. Moe to byo
przygotowane przed rozmowami pokojowymi i nie mg ju tego wstrzyma. Jeste pewny,
e nie chodzio o dona Tommasino?
Tak to miao wyglda odrzek Michael. I byoby bezbdne, nawet ty nic by nie
podejrzewa. Tylko e wyszedem z tego ywy. Widziaem, jak Fabrizzio ucieka za bram. I
ma si rozumie do czasu powrotu sprawdziem wszystko.
Odnalaze tego pasterza? zapyta don.
Odnalazem odrzek Michael. Znalazem go rok temu. Ma wasn ma pizzeri w
Buffalo. Nowe nazwisko, lipny paszport i tosamo. Bardzo dobrze si powodzi temu
pasterzowi, Fabrizziowi.
Don kiwn gow.
Wic nie ma sensu duej zwleka. Kiedy zaczynasz?
Chc poczeka, a Kay urodzi dziecko odrzek Michael. Na wypadek, gdyby co le
poszo. I chc, eby Tom osiedli si w Vegas, aby nie zosta w to wcignity. Myl, e za
jaki rok.
Przygotowae si na wszystko? zapyta don. Mwic to, nie patrza na Michaela.
Ty nie masz nic do tego odrzek Michael. Nie jeste odpowiedzialny. Ca
odpowiedzialno bior na siebie. Odmwibym ci nawet prawa weta. Gdyby tego
sprbowa, opucibym Rodzin i poszed wasn drog. Ty nie jeste za to odpowiedzialny.
Don milcza dugo, po czym westchn.
Niech tak bdzie. Moe dlatego si wycofaem, moe dlatego przekazaem ci wszystko.
Zrobiem w yciu swoje, teraz nie mam ju do tego serca. A s pewne obowizki, ktrych nie
mog si podj nawet najlepsi. Wic niech tak bdzie.
W cigu owego roku Kay Adams Corleone urodzia drugie dziecko, te syna. Urodzia je
atwo, bez adnych kopotw i zostaa powitana w orodku jak udzielna ksina. Connie
Corleone obdarowaa noworodka jedwabn wyprawk, wykonan rcznie we Woszech,
niezmiernie kosztown i pikn. Powiedziaa do Kay: Znalaz j Carlo. Chodzi po caym
Nowym Jorku, eby wyszuka co ekstraspecjalnego, kiedy nie mogam znale niczego, co
by mi si naprawd podobao. Kay podzikowaa jej z umiechem i natychmiast zrozumiaa,
e ma powtrzy Michaelowi t adn opowie. Bya na dobrej drodze, aby sta si
Sycylijk.
Rwnie w tym roku Nino Valenti umar na wylew krwi do mzgu. Wiadomo o jego
mierci zamieszczono na pierwszych stronicach dziennikw, poniewa przed kilkoma
tygodniami odbya si premiera filmu, w ktrym obsadzi go Johnny Fontane i ktry sta si
szlagierem, czynic z Nina gwiazdora. Gazety wspominay, e Johnny Fontane zajmuje si
przygotowaniami do pogrzebu, ktry bdzie cichy, tylko z udziaem rodziny i bliskich
przyjaci. Jedna sensacyjna relacja utrzymywaa nawet, i Johnny Fontane powiedzia w
wywiadzie, e wyrzuca sobie mier przyjaciela, bo powinien by go zmusi do oddania si
pod opiek lekarsk ale reporter przedstawi to jako zwyke wyrzuty sumienia wraliwego,
cho niewinnego wiadka tragedii. Johnny Fontane uczyni gwiazdorem filmowym
przyjaciela z dziecistwa, Nina Valenti, a c wicej mg zrobi przyjaciel?
Poza Freddiem aden czonek Rodziny Corleone nie by obecny na pogrzebie w
Kalifornii. Lucy i Jules Segal wzili w nim udzia. Sam don chcia pojecha, ale dosta
lekkiego ataku serca, ktry go przyku na miesic do ka. Zamiast tego posa olbrzymi
wieniec. Alberta Neri te wyprawiono na zachd jako oficjalnego przedstawiciela Rodziny.
W dwa dni po pogrzebie Nina Moe Greene zosta zastrzelony w hollywoodzkim domu
swojej kochanki, gwiazdy filmowej; Albert Neri zjawi si ponownie w Nowym Jorku
dopiero prawie miesic pniej. Spdzi urlop nad Morzem Karaibskim i powrci do pracy
opalony niemal na czarno. Michael Corleone powita go umiechem i kilkoma sowami
pochway, ktre zawieray wiadomo, e Neri bdzie odtd dostawa dodatkowe utrzymanie,
dochody Rodziny z kantoru bukmacherskiego na East Side, uwaanego za szczeglnie
zyskowny. Neri by zadowolony, rad, e yje w wiecie, ktry wynagradza czowieka
naleycie wypeniajcego swe obowizki.
Rozdzia 29
Michael Corleone przedsiwzi rodki ostronoci na kad ewentualno. Jego
planowanie byo bezbdne, zabezpieczenie nienaganne. By cierpliwy, mia nadziej, e
wykorzysta cay rok na przygotowania. Jednake nie mia uzyska potrzebnego mu roku,
poniewa los obrci si przeciwko niemu i to w sposb najbardziej niespodziewany. Ojciec
Chrzestny, sam wielki don, zawid Michaela Corleone.

Pewnego sonecznego niedzielnego poranka, kiedy kobiety byy w kociele, don Vito
Corleone przywdzia swj ubir ogrodniczy: workowate szare spodnie, spowia niebiesk
koszul, wytarty, brudnobrzowy kapelusz, ozdobiony poplamion, szar jedwabn wstk.
Don znacznie przybra na wadze w ostatnich latach i mwi, e pracuje przy swoich
pomidorach dla zdrowia. Ale to nie zwodzio nikogo.
Prawda wygldaa tak, e uwielbia pielgnowa swj ogrd, uwielbia jego widok
wczesnym rankiem. Przypomina mu dziecistwo na Sycylii przed szedziesiciu laty,
przypomina je bez tamtej grozy i blu po mierci wasnego ojca. Teraz fasola na grzdkach
wypucia mae, biae kwiatki, a tgie, zielone odygi porw obrosy wszystko dokoa. W
gbi ogrodu staa na stray beczka ze spustem. Bya napeniona pynnym krowim nawozem,
najlepszym do uyniania ziemi. W tej niszej czci ogrodu byy kwadratowe drewniane
ramy, ktre sporzdzi wasnorcznie, powizane na krzy grubym biaym sznurkiem. Po tych
ramach piy si pdy pomidorw.
Don spieszy si z podlaniem ogrodu. Trzeba byo to zrobi, zanim soce stanie si zbyt
gorce i przemieni wod w ogniste pryzmaty, ktre mogyby spali licie saaty. Soce byo
waniejsze ni woda, woda te bya wana, ale jedno niebacznie poczone z drugim mogo
spowodowa ogromne szkody.
Don chodzi po swoim ogrodzie, wypatrujc mrwek. Jeeli byy mrwki, to oznaczao,
e na warzywach s mszyce, a mrwki je wyszukuj i wtedy musiaby spryska roliny.
Pola ogrd w sam por. Soce byo coraz gortsze i don powiedzia do siebie:
Ostronie. Ostronie. Ale naleao podeprze palikami jeszcze kilka rolin, wic pochyli
si znowu. Wrci do domu, gdy skoczy z t ostatni grzdk.
Nagle stao si tak, jak gdyby soce opucio si tu nad jego gow. Powietrze
wypeniy roztaczone zote plamki. Starszy synek Michaela bieg przez ogrd ku miejscu,
gdzie klcza don, i wtem przesonia chopca ta ciana olepiajcego wiata. Ale dona nie
mona byo zwie, by na to za starym wyg. Za t pomienn, t cian krya si mier
gotowa rzuci si na, i don ruchem rki ostrzeg chopca o jej obecnoci. W sam por.
Uderzenie cikiego mota w piersiach zaparo mu dech. Don zwali si do przodu na ziemi.
Chopiec pogna po ojca. Michael Corleone z paroma ludmi przybieg do ogrodu i zasta
dona rozcignitego twarz do dou, ciskajcego w doniach garcie ziemi. Dwignli go i
ponieli w cie wyoonego kamiennymi pytami patia. Michael uklk przy ojcu, trzymajc
go za rk, podczas gdy pozostali wzywali karetk pogotowia i lekarza.
Z ogromnym wysikiem don otworzy oczy, aby raz jeszcze popatrze na syna. Ciki
atak serca sprawi, e jego rumiana twarz posiniaa. Kona. Poczu zapach ogrodu, ta
ciana wiata porazia go w oczy i szepn:
ycie jest takie pikne.
Oszczdzony zosta mu widok jego kobiet we zach, bo skona przed ich powrotem z
kocioa, przed przybyciem karetki i lekarza. Umar otoczony mczyznami, trzymajc za
rk syna, ktrego kocha najbardziej.

Pogrzeb by krlewski. Pi Rodzin przysao swych donw i caporegimew, tak samo
Rodziny Clemenzy i Tessia. Johnny Fontane figurowa na pierwszych stronach gazet,
poniewa wzi udzia w pogrzebie na przekr radom Michaela, by si nie pokazywa.
Fontane zoy owiadczenie do prasy, e Vito Corleone by jego ojcem chrzestnym i
najwspanialszym czowiekiem, jakiego zna, e czuje si zaszczycony, mogc zoy ostatni
hod takiemu czowiekowi, i e nic go nie obchodzi, kto o tym si dowie.
Zwoki, starowieckim obyczajem, wystawiono w domu. Amerigo Bonasera nigdy nie
wykona wietniejszej roboty i wywiza si ze wszystkich zobowiza, przygotowujc
swojego starego przyjaciela i Ojca Chrzestnego rwnie mionie jak matka przygotowuje
oblubienic do lubu. Wszyscy podkrelali, e nawet mier nie zdoaa zatrze szlachetnoci
i dostojestwa oblicza wielkiego dona, i takie wypowiedzi napeniy Ameriga Bonaser
wiadom dum, osobliwym poczuciem siy. Tylko on jeden wiedzia, jak straszne
spustoszenia na twarzy dona poczynia mier.
Zjawili si wszyscy starzy przyjaciele i sucy: Nazorine, jego ona, crka z mem i
dziemi; Lucy Mancini przyjechaa z Freddiem z Las Vegas; Tom Hagen, jego ona i dzieci,
donowie z San Francisco i Los Angeles, z Bostonu i Clevelandu. Trumn nieli Rocco
Lampone i Albert Neri z Clemenz i Tessiem, i oczywicie z synami dona. Orodek i
wszystkie domy zapeniy si wiecami.
Za bram stali dziennikarze i fotografowie oraz niewielka ciarwka, w ktrej, jak
wiedziano, znajdowali si ludzie z FBI z kamerami filmowymi, krccy t epopej.
Dziennikarze, usiujcy wepchn si do orodka, stwierdzili, e brama i ogrodzenie s
obsadzone przez stranikw, ktrzy dali wylegitymowania si i okazania zaproszenia. I
chocia traktowano wszystkich z najwiksz kurtuazj i nawet przysano im napoje
chodzce, nie mogli si dosta do rodka. Prbowali nawiza rozmowy z wychodzcymi
osobami, ale napotykali jedynie kamienne spojrzenia i nie usyszeli ani sowa.
Michael Corleone spdzi wiksz cz tego dnia w naronej bibliotece z Kay, Tomem
Hagenem i Freddiem. Wprowadzono tam ludzi, ktrzy pragnli zobaczy si z nim i zoy
mu kondolencje. Michael przyjmowa ich z ca uprzejmoci nawet wtedy, gdy niektrzy
zwracali si do niego per Ojcze Chrzestny czy don Michaelu, i tylko Kay zauwaya, e
zaciska usta z niezadowolenia.
Clemenza i Tessio przyczyli si do tego wewntrznego krgu i Michael osobicie poda
im drinki. Pogadano troch o interesach. Michael zakomunikowa, e orodek i wszystkie
domy maj by sprzedane firmie budowlanej. Z olbrzymim zyskiem, co byo jeszcze jednym
dowodem geniuszu dona.
Wszyscy zrozumieli, e odtd cae imperium bdzie na zachodzie. e Rodzina Corleone
zlikwiduje swoje interesy w Nowym Jorku. Z poczynieniem takich krokw czekano na
wycofanie si albo na mier dona.
Jak kto zauway, mino prawie dziesi lat od podobnego zgromadzenia w tym domu,
prawie dziesi lat od lubu Connie Corleone z Carlem Rizzim. Michael podszed do okna
wychodzcego na ogrd. Wtedy, dawno temu, siedzia w ogrodzie z Kay, i nie nio mu si,
e przypadnie mu w udziale taki przedziwny los. A ojciec umierajc powiedzia: ycie jest
takie pikne. Michael nie przypomina sobie, aby don kiedykolwiek wyrzek bodaj sowo o
mierci, tak jakby nazbyt j szanowa, aby filozofowa na jej temat.
Czas byo uda si na cmentarz. Czas byo pochowa wielkiego dona. Michael uj Kay
pod rk i wyszed do ogrodu, aby przyczy si do rzeszy aobnikw. Za nim ruszyli
caporegimeowie ze swymi onierzami, a dalej wszyscy ci skromni ludzie, ktrym Ojciec
Chrzestny wiadczy dobrodziejstwa w cigu swego ycia. Piekarz Nazorine, wdowa
Colombo z synami i nieprzeliczeni inni nalecy do jego wiata, ktrym rzdzi tak twardo,
lecz tak sprawiedliwie. Znaleli si nawet tacy, co byli jego wrogami, a przyszli, eby go
uczci.
Michael obserwowa wszystko z napitym, uprzejmym umiechem. Nie robio to na nim
wraenia. A jednak myla jeeli bd mg umrze, mwic: ycie jest takie pikne, to
nic poza tym nie jest istotne. Jeeli potrafi na tyle w siebie wierzy, to nic innego nie ma
znaczenia.
Pjdzie w lady swojego ojca. Bdzie si opiekowa swoimi dziemi, swoj rodzin,
swoim wiatem. Ale jego dzieci bd dorastay w innym wiecie. Mog by doktorami,
artystami, naukowcami. Gubernatorami. Prezydentami. Kimkolwiek zechc. Dopilnuje, by si
wczyy w ogln ludzk rodzin, ale on sam, jako potny i roztropny rodzic, z ca
pewnoci nie bdzie spuszcza ich z oczu.

Nazajutrz po pogrzebie wszyscy najwaniejsi przedstawiciele Rodziny Corleone zebrali
si w orodku. Na krtko przed poudniem zaproszono ich do pustego domu dona. Przyj ich
Michael Corleone.
Prawie zapenili naron bibliotek. Byli tam obaj caporegimeowie, Clemenza i Tessio,
by Rocco Lampone, jak zawsze rozsdny i sprawny, Carlo Rizzi, bardzo spokojny, dobrze
znajcy swoje miejsce, Tom Hagen, ktry odstpi od swojej cile prawniczej roli, aby
suy pomoc w tym momencie kryzysu, podawa ognia swojemu nowemu donowi,
przygotowywa mu drinki a wszystko po to, aby okaza sw niezachwian wierno
pomimo katastrofy, jaka spotkaa Rodzin Corleone.
mier dona bya wielkim nieszczciem dla Rodziny. Zdawao si, e bez niego utracili
poow swojej siy i wszelkie moliwoci targowania si z sojuszem Barzini-Tattaglia.
Wszyscy obecni wiedzieli o tym i czekali, co powie Michael. W ich oczach nie by jeszcze
nowym donem. Nie zasuy sobie ani na t pozycj, ani na ten tytu. Gdyby y Ojciec
Chrzestny, moe zapewniby synowi sukcesj; w tej chwili nie bya ona cakowicie pewna.
Michael zaczeka, a Neri poda drinki. Potem zacz mwi spokojnie:
Chc wam wszystkim powiedzie, e rozumiem, co czujecie. Wiem, e szanowalicie
mojego ojca, ale teraz musicie troszczy si o siebie i swoje rodziny. Niektrzy z nas
zastanawiaj si, w jakim stopniu to, co si stao, wpynie na nasze plany i na poczynione
przeze mnie obietnice. Ot odpowied na to brzmi: w adnym. Wszystko ma by jak
przedtem.
Clemenza potrzsn wielk, kudat gow bawou. Wosy mia stalowoszare, a wyraz
twarzy toncej w nagromadzonych pokadach tuszczu by nieprzyjemny.
Barziniowie i Tattagliowie wezm si za nas naprawd ostro, Mike. Bdziesz musia si
z nimi bi albo bdziesz musia si z nimi dogada.
Wszyscy obecni zauwayli, e Clemenza nie zwrci si do Michaela w oficjalnej formie,
a tym bardziej nie uy tytuu dona.
Poczekamy i zobaczymy, co bdzie odrzek Michael. Niech oni pierwsi zerw
pokj.
Tessio odezwa si swoim cichym gosem:
Ju to zrobili, Mike. Otworzyli dwie bukmacherki w Brooklynie dzi rano. Dostaem t
wiadomo od kapitana policji, ktry prowadzi list chronionych w komisariacie. Za miesic
w caym Brooklynie nie znajdzie si miejsce, gdzie mgbym powiesi swj kapelusz.
Michael popatrzy na niego w zamyleniu.
Zrobie co w tej sprawie?
Tessio potrzsn sw ma, asicz gow.
Nie. Nie chciaem stwarza ci problemw.
Dobrze odrzek Michael. Wic sied spokojnie. I chyba to wanie chc przykaza
wam wszystkim. Siedcie spokojnie. Nie reagujcie na adn prowokacj. Dajcie mi par
tygodni na zorientowanie si w sytuacji, ebym wiedzia, w ktr stron wiatr wieje. Wtedy
zaatwi to moliwie najkorzystniej dla wszystkich tu obecnych. Urzdzimy ostateczne
zebranie i powemiemy ostateczne decyzje.
Zignorowa ich zaskoczenie. Albert Neri zacz wyprowadza obecnych z pokoju.
Michael powiedzia ostro:
Tom, zosta jeszcze chwil.
Hagen podszed do okna wychodzcego na placyk. Czeka, dopki nie zobaczy, e Neri
wyprowadza za strzeon bram caporegimew oraz Carla Rizzi i Rocca Lampone. Wtedy
obrci si do Michaela i zapyta:
Jeste ju wcignity we wszystkie polityczne powizania?
Michael z ubolewaniem potrzsn gow.
Nie wszystkie. Potrzeba mi byo jeszcze ze czterech miesicy. Don i ja pracowalimy
nad tym. Ale mam wszystkich sdziw, od tego zaczlimy, i niektrych waniejszych ludzi
w Kongresie. A grube ryby partyjne tutaj, w Nowym Jorku, nie byy oczywicie adnym
problemem. Rodzina Corleone jest o wiele silniejsza, ni ludzie sdz, ale chciaem, eby to
byo bez puda. Umiechn si do Hagena. Myl, e teraz ju wszystko zrozumiae.
Hagen kiwn gow.
To nie byo trudne. Z wyjtkiem tego, czemu chciae wyczy mnie z akcji. Ale
naoyem na gow mj sycylijski kapelusz i w kocu to take zrozumiaem.
Michael rozemia si.
Stary mwi, e tak bdzie. Ale to jest luksus, na ktry ju nie mog sobie pozwoli.
Potrzebuj ci tutaj. Przynajmniej przez par najbliszych tygodni. Moe zadzwo do Vegas i
porozmawiaj z on. Powiedz jej, e to tylko par tygodni.
Hagen zapyta w zamyleniu:
Jak, twoim zdaniem, dobior si do ciebie?
Michael westchn.
Don mi wyjani. Przez kogo bliskiego. Barzini wystawi mnie przez kogo bliskiego,
kogo prawdopodobnie nie bd podejrzewa.
Hagen umiechn si do niego.
Kogo takiego jak ja.
Michael odwzajemni mu umiech.
Ty jeste Irlandczyk, tobie nie bd ufali.
Jestem pochodzenia niemiecko-amerykaskiego odrzek Hagen.
Dla nich to znaczy Irlandczyk. Nie zwrc si do ciebie i nie zwrc si do Neriego, bo
Neri by kiedy policjantem. Poza tym obaj jestecie za blisko mnie. Tego nie mog
ryzykowa. A znowu Rocco Lampone nie jest dostatecznie blisko. Nie, to bdzie Clemenza,
Tessio albo Carlo Rizzi.
Zao si, e Carlo powiedzia cicho Hagen.
Zobaczymy odrzek Michael. To nie potrwa dugo.

Byo to nastpnego ranka, kiedy Hagen i Michael jedli razem niadanie. Michael odebra
telefon w bibliotece i wrciwszy do kuchni, oznajmi Hagenowi:
Wszystko zaatwione. Mam si spotka z Barzinim za tydzie. eby ponownie zawrze
pokj teraz, kiedy don nie yje. Rozemia si.
Hagen spyta:
Kto do ciebie dzwoni? Kto nawiza kontakt?
Obaj wiedzieli, e ten z Rodziny Corleone, ktry nawiza w kontakt, jest zdrajc.
Michael ze smutkiem umiechn si do Hagena.
Tessio.
Dokoczyli niadanie w milczeniu. Przy kawie Hagen pokiwa gow.
Mgbym przysic, e to bdzie Carlo albo moe Clemenza. Do gowy mi nie przyszo,
e Tessio. On jest najlepszy z nich wszystkich.
Najinteligentniejszy powiedzia Michael. A zrobi to, co mu si wydawao
najsprytniejsze. Wystawi mnie na cios Barziniego, to odziedziczy Rodzin Corleone. Bdzie
tkwi przy mnie, to zostanie zniszczony. Uwaa, e nie mog wygra.
Hagen milcza chwil, wreszcie spyta niechtnie:
Czy susznie tak uwaa?
Michael wzruszy ramionami.
Sprawa wyglda niedobrze. Ale ojciec by jedynym, ktry rozumia, e powizania
polityczne i wpywy s warte dziesiciu regimew. Myl, e mam teraz wikszo
wpyww politycznych ojca, ale jestem jedynym, ktry to naprawd wie. Umiechn si do
Hagena uspokajajco. Zmusz ich do nazywania mnie donem. Ale jest mi parszywie z
powodu Tessia.
Zgodzie si na spotkanie z Barzinim? zapyta Hagen.
Tak odrzek Michael. Od dzi za tydzie. W Brooklynie, na terenie Tessia, gdzie
bd bezpieczny. Rozemia si znowu.
Bd przedtem ostrony powiedzia Hagen.
Po raz pierwszy Michael odnis si zimno do Hagena.
Do udzielania takich rad niepotrzebny mi consigliori.

Podczas tygodnia poprzedzajcego pokojowe spotkanie midzy Rodzinami Corleone i
Barzinich Michael pokaza Hagenowi, jak dalece bdzie ostrony. Nie stpn ani razu poza
ogrdek i nie przyjmowa nikogo, nie majc przy sobie Neriego. Bya to kolejna kopotliwa
komplikacja. Najstarszy syn Connie i Carla mia przystpi do bierzmowania w kociele
katolickim i Kay poprosia Michaela, eby by jego ojcem chrzestnym. Michael odmwi.
Nieczsto ci o co prosz powiedziaa Kay. Zrb to dla mnie. Connie tak tego
pragnie. Prosz ci, Michael.
Widziaa, i jest na ni zy, e tak nalega, i spodziewaa si odmowy. Tote zdziwia si,
kiedy kiwn gow i powiedzia:
Dobrze. Ale nie mog opuci orodka. Powiedz im, eby to zaatwili tak, aby ksidz
tutaj bierzmowa maego. Pokryj wszystkie koszty. Gdyby mieli jakie kopoty z
duchownymi, Hagen to zaatwi.
I tak, w przeddzie spotkania z Rodzin Barzinich, Michael zosta ojcem chrzestnym
syna Carla i Connie Rizzich. Obdarowa chopca ogromnie kosztownym zegarkiem, ze zot
bransoletk. W domu Carla odbyo si mae przyjcie, na ktre zaproszono caporegimew,
Hagena, Lamponea i wszystkich mieszkajcych w orodku nie pomijajc, ma si rozumie,
wdowy po donie. Connie bya taka rozradowana, e przez cay wieczr obejmowaa i
caowaa brata i Kay. A nawet Carlo Rizzi sta si sentymentalny, ciska Michaelowi do i
nazywa go Ojcem Chrzestnym przy kadej sposobnoci na mod starego kraju. Sam
Michael nigdy nie by taki miy, taki wylewny. Connie szepna do Kay:
Wydaje mi si, e Carlo i Mike bd teraz prawdziwymi przyjacimi.
Kay ucisna rk swojej szwagierki.
Tak si ciesz powiedziaa.
Ksiga sma
Rozdzia 30
Albert Neri siedzia u siebie w mieszkaniu w Bronksie i starannie szczotkowa granatowe
sukno swojego starego munduru policyjnego. Odpi odznak i pooy j na stole, aby j
wypolerowa. Przepisowa kabura, z rewolwerem, bya przewieszona przez krzeso. Te drobne
czynnoci z dawnych czasw daway mu jak dziwn rado, a radoci zazna tylko par
razy, odkd ona go porzucia prawie przed dwoma laty.
Oeni si z Rit, kiedy jeszcze bya pensjonark, a on pocztkujcym policjantem. Bya
niemiaa, ciemnowosa, z surowej woskiej rodziny, ktra nie pozwalaa jej nigdy
pozostawa poza domem duej ni do dziesitej wieczorem. Neri by po uszy zakochany w
Ricie, w jej niewinnoci, cnotliwoci i smagej urodzie.
Z pocztku Rita bya zafascynowana mem. By niezmiernie silny i widziaa, e ludzie
si go boj ze wzgldu na t si oraz niezomn postaw w sprawie tego, co dobre, a co ze.
Rzadko bywa taktowny. Jeeli nie zgadza si ze stanowiskiem jakiej grupy ludzi czy opini
jednostki, nie odzywa si albo brutalnie wypowiada swj sprzeciw. Nigdy nie przytakiwa
przez grzeczno. Mia take prawdziwie sycylijski temperament i jego napady wciekoci
byway straszne. Ale nigdy nie zoci si na on.
Neri w cigu piciu lat sta si jednym z budzcych najwikszy postrach policjantw
nowojorskich. A take jednym z najuczciwszych. Ale mia wasne sposoby egzekwowania
prawa. Nie cierpia obuzw i kiedy widzia grup modych chuliganw robicych
zamieszanie noc na rogu ulicy i zaczepiajcych przechodniw, podejmowa szybk i
zdecydowan akcj. Uywa siy fizycznej, ktra bya naprawd niezwyka i ktrej sam nie
docenia w caej peni.
Pewnego wieczora w Central Parku wyskoczy z wozu policyjnego i zgarn szeciu
chystkw w czarnych jedwabnych kurtkach. Jego kolega pozosta za kierownic, nie chcc
si w to miesza, poniewa zna Neriego. Chopcy, wszyscy kilkunastoletni, zatrzymywali
ludzi, dajc gronym tonem papierosw, ale nie robili nikomu adnej prawdziwej krzywdy.
Zaczepiali te przechodzce dziewczyny seksualnym gestem, bardziej francuskim ni
amerykaskim.
Neri ustawi ich pod kamiennym murem, ktry oddziela Central Park od smej Alei. By
zmierzch, ale Neri mia przy sobie sw ulubion bro, ogromn latark. Nigdy nie zadawa
sobie trudu dobywania pistoletu; nigdy nie byo to potrzebne. Jego twarz w gniewie bya tak
brutalna i grona w poczeniu z mundurem, e napdzaa strachu zwykym chuliganom. I ci
te nie byli wyjtkiem.
Neri zapyta pierwszego chopaka w czarnej jedwabnej kurtce:
Jak si nazywasz? Chopak poda irlandzkie nazwisko.
Neri przykaza mu:
Zjedaj z ulicy. Jeeli ci jeszcze dzisiaj zobacz, to ci ukrzyuj.
Skin rk i modzieniec szybko si oddali. Neri powtrzy to samo z nastpnymi
dwoma. Pozwoli im odej. Ale czwarty poda nazwisko woskie i umiechn si do
Neriego, jakby sugerujc jakie powinowactwo. Po Nerim wida byo od razu, e jest
pochodzenia woskiego. Popatrza przez chwilk na chopaka i spyta zbytecznie:
Woch jeste?
Chopiec ufnie wyszczerzy zby. Wtedy Neri zada mu oguszajcy cios latark w czoo.
Chopak osun si na kolana. Skra na czole pka i krew zalaa mu twarz. Ale bya to tylko
powierzchowna rana. Neri powiedzia mu szorstko:
Ty draniu, przynosisz wstyd Wochom. Przez ciebie tracimy dobre imi. Wstawaj.
Wymierzy chopcu kopniaka w bok, ani za mocno, ani za sabo. Pryskaj do domu i nie a
po ulicy. I ebym ci wicej nie widzia w tej kurtce, bo pjdziesz do szpitala. A teraz wracaj
do domu. Masz szczcie, e nie jestem twoim ojcem.
Neri nie zawraca sobie gowy pozostaymi dwoma smarkaczami. Kopniakami popdzi
ich do Alei mwic, e nie chce ich widzie na ulicy tego wieczora.
Przy takich starciach wszystko odbywao si tak prdko, e nie byo czasu, aby zebra si
tum, czy aby kto zaprotestowa przeciwko jego poczynaniom. Neri wsiada do wozu, a jego
kolega szybko rusza z miejsca. Ma si rozumie, od czasu do czasu zdarza si kto
rzeczywicie oporny, kto chcia si bi, a nawet mg wycign n. Byli to ludzie naprawd
pechowi. Neri ze straszn, byskawiczn drapienoci bi ich i wrzuca do wozu policyjnego.
Osadzano ich w areszcie i oskarano o napa na funkcjonariusza policji. Ale zazwyczaj ich
rozprawa si odwlekaa, dopki nie wyszli ze szpitala.
W kocu Neri zosta przeniesiony do obwodu, w ktrym znajdoway si tereny gmachu
Narodw Zjednoczonych, gwnie dlatego, e nie okazywa swojemu sierantowi w
komisariacie naleytego szacunku. Delegaci z Organizacji Narodw Zjednoczonych,
korzystajcy z immunitetu dyplomatycznego, parkowali swoje limuzyny wszdzie na ulicach,
nie ogldajc si na przepisy policyjne. Neri poskary si na to w komisariacie, ale kazano
mu nie robi szumu, mia po prostu nie zwraca na to uwagi. Jednake ktrej nocy jedna z
bocznych ulic zostaa cakowicie zablokowana przez niedbale zaparkowane samochody. Byo
ju po pnocy, wic Neri wyj z wozu patrolowego swoj olbrzymi latark i ruszy ulic,
rozbijajc przednie szyby aut na drobne kawaki. Nawet wysoko postawionym dyplomatom
nie byo atwo otrzyma nowe szyby prdzej ni w cigu paru dni. Do komisariatu zaczy
napywa protesty domagajce si ochrony przed tym wandalizmem. Po tygodniu rozbijania
szyb stopniowo objawia si komu prawda o tym, co si faktycznie dzieje, i Alberta Neriego
przeniesiono do Harlemu.
Pewnej niedzieli, wkrtce potem, Neri zabra on i pojechali z wizyt do jego
owdowiaej siostry w Brooklynie. Albert Neri mia gorce, opiekucze uczucie dla siostry,
waciwe wszystkim Sycylijczykom, i zawsze odwiedza j przynajmniej raz na par
miesicy, by si upewni, czy u niej wszystko w porzdku. Bya duo starsza od niego i miaa
dwudziestoletniego syna. Ten syn, Thomas, nie czujc nad sob ojcowskiej rki, sprawia
pewne kopoty. Wda si w kilka pomniejszych awantur, by troch rozwydrzony. Raz Neri
musia uy swoich kontaktw w policji, eby nie dopuci do oskarenia chopaka o
kradzie. Wwczas powcign swj gniew, ale ostrzeg siostrzeca:
Tommy, jak moja siostra bdzie przez ciebie pakaa, to ja ci sam wyreguluj. Byo
to zamierzone jako przyjacielska, koleesko-wujowska przestroga, waciwie nie jako
groba. Ale chocia Tommy by najtwardszym chopakiem w tej twardej czci Brooklynu,
ba si wuja Ala.
Podczas owych odwiedzin Tommy, ktry wrci pno w sobot, jeszcze spa w swoim
pokoju. Matka posza go zbudzi, eby si ubra i zjad niedzielny obiad z wujem i ciotk.
Przez uchylone drzwi dolecia szorstki gos chopaka:
Gwno mnie to obchodzi, daj mi spa. I matka wrcia do kuchni, umiechajc si z
zaenowaniem.
Musieli wic zje obiad bez niego. Neri zapyta siostr, czy ma z Tomem jakie powane
kopoty, na co potrzsna gow.
Neri z on mieli ju wyj, kiedy Tommy nareszcie wsta. Ledwo mrukn co na
powitanie i poszed do kuchni. W kocu krzykn do matki:
Hej, mamo, moe by mi zrobia co do jedzenia?
Nie bya to jednak proba. Byo to kapryne zrzdzenie zepsutego dziecka. Matka odpara
piskliwie:
Wstawaj, kiedy jest pora obiadu, to bdziesz mg je. Nie bd oddzielnie gotowaa
dla ciebie.
Bya to jedna z tych przykrych, do pospolitych scen, ale Tommy, jeszcze troch
rozdraniony po nie, popeni bd.
A, pieprz ciebie i twoje zrzdzenie, pjd zje na miecie.
I w momencie, gdy to powiedzia, poaowa tego. Wuj Al dopad go jak kot myszy. Nie
tyle z powodu zniewaenia siostry akurat tego dnia, ale poniewa byo oczywiste, e chopak
czsto tak si odzywa do matki, kiedy s sami. Tommy nigdy nie omiela si powiedzie
czego podobnego przy jej bracie. Tej niedzieli by po prostu nieostrony. Na swoje
nieszczcie.
W obecnoci obu przeraonych kobiet Al Neri spuci siostrzecowi bezlitosne, staranne
lanie. Ten z pocztku usiowa si broni, ale szybko da za wygran i j baga o lito. Neri
bi go po twarzy, a wargi spuchy mu i zaczy krwawi. Targa gow chopaka w przd i w
ty, i wali nim o cian. Uderzy go w brzuch, a potem rozcign na pododze i omota
twarz o dywan. Kaza obu kobietom zaczeka, wycign Tommyego na ulic i wsadzi go
do swojego samochodu. Tam dopiero napeni go bojani bo.
Jeeli siostra powie mi kiedykolwiek, e znowu si tak do niej odezwae, to dzisiejsze
bicie bdzie ci si wydawao causkami dziwki uprzedzi Tommyego. Chc widzie, e
si poprawi. A teraz wracaj do domu i powiedz mojej onie, e na ni czekam.
W dwa miesice potem Neri wrci z pnego obchodu i przekona si, e ona go
opucia. Spakowaa wszystkie swoje rzeczy i wrcia do rodzicw. Jej ojciec powiedzia mu,
e Rita go si boi, e lka si z nim mieszka ze wzgldu na jego porywczo. Al by jak
oguszony, nie wierzy. Nigdy nie uderzy ony, nigdy jej nie grozi, mia dla niej jedynie
czuo. Ale jej postpek tak go oszoomi, i postanowi przeczeka par dni, zanim pojedzie
do domu jej rodzicw, by z ni pomwi.
Na nieszczcie popad w tarapaty nastpnej nocy podczas suby. Jego wz otrzyma
telefoniczne wezwanie z Harlemu, meldunek o morderczej napaci. Jak zwykle, Neri
wyskoczy z samochodu, jeszcze nim ten si zatrzyma. Byo ju po pnocy i Neri mia w
rku swoj ogromn latark. atwo byo rozpozna miejsce wypadku. Przed bram
czynszowej kamienicy zgromadzi si tum. Jaka Murzynka powiedziaa Neriemu:
Tam jest czowiek, ktry zarzyna ma dziewczynk.
Neri wszed do sieni. Na jej kocu byy otwarte drzwi, z ktrych padao wiato i skd
dosysza jki. Z latark w rku ruszy naprzd i wszed tymi drzwiami do rodka.
O mao si nie przewrci o dwie postacie rozcignite na pododze. Jedna bya
Murzynk mniej wicej dwudziestopicioletni, drug za dziewczynka majca nie wicej ni
dwanacie lat. Obie krwawiy z ran zadanych brzytw. W bawialni Neri zobaczy czowieka,
ktry to uczyni. Zna go dobrze.
To by Wax Baines, notoryczny sutener, handlarz narkotykami i artysta od silnej rki. W
tej chwili oczy wyaziy mu z orbit od narkotykw, okrwawiona brzytwa draa w rce. Neri
zaaresztowa go przed dwoma tygodniami za cikie pobicie na ulicy jednej z wasnych
dziwek. Baines powiedzia mu wtedy:
Czowieku, to nie twoja sprawa. A kolega Neriego te bkn, eby da czarnuchom
kraja si wzajemnie, jeeli maj ochot, ale Neri zabra Bainesa do komisariatu. Nazajutrz
zosta on wypuszczony za kaucj.
Neri nigdy nie lubi zbytnio Murzynw, a praca w Harlemie sprawia, e lubi ich jeszcze
mniej. Wszyscy byli na narkotykach lub alkoholu, a swoim kobietom pozwalali pracowa
albo kupczy tykiem. Nie cierpia tych drani. Dlatego rozwcieczyo go bezczelne amanie
prawa przez Bainesa. A widok pochlastanej brzytw dziewczynki napeni go zgroz. Cakiem
na zimno postanowi w duchu nie zabiera ze sob Bainesa.
Ale za nim ju si cisnli do wntrza wiadkowie, ludzie, ktrzy mieszkali w tym domu,
oraz jego kolega z wozu patrolowego. Neri rozkaza Bainesowi:
Rzu brzytw, jeste aresztowany.
Baines rozemia si.
Czowieku, bdziesz musia uy swojej spluwy, eby mnie aresztowa. Podnis
brzytw. A moe masz ochot na to?
Neri ruszy naprzd byskawicznie, eby jego kolega nie zdy doby rewolweru.
Murzyn zada cios brzytw, ale niebyway refleks Neriego pozwoli mu odeprze uderzenie
lew doni. Praw rk zada krtki, zacieky cios latark. Trafi Bainesa w bok gowy;
kolana ugiy si pod nim komicznie, jakby by pijany. Brzytwa wypada mu z rki. By
cakiem bezwadny. Tote drugi cios Neriego by niczym nieuzasadniony, jak pniej
wykazao dochodzenie w komendzie policji oraz rozprawa karna na podstawie zezna
wiadkw i kolegi-policjanta. Neri spuci latark na czubek czaszki Bainesa uderzeniem tak
niewiarygodnie potnym, e szko latarki trzasno, a emaliowana osona i sama arwka
rozleciay si po pokoju. Gruba aluminiowa rura latarki wygia si i tylko tkwice w rodku
baterie zapobiegy jej pkniciu na dwoje. Jeden z przeraonych widzw, mieszkajcy w tej
kamienicy Murzyn, ktry pniej zeznawa przeciwko Neriemu, zawoa:
O rany, ale ten czarnuch mia tward gow!
Ale gowa Bainesa nie bya dostatecznie twarda. Cios wgnit mu czaszk. Zmar w dwie
godziny pniej w harlemskim szpitalu.
Albert Neri by jedynym czowiekiem, ktry si zdumia, kiedy komenda policji
oskarya go o naduycie siy. Zosta zawieszony i wniesiono przeciwko niemu spraw karn.
Oskarono go o zabjstwo, za co grozia kara od roku do dziesiciu lat wizienia. W owym
momencie wypenio go uczucie takiego zawodu, wciekoci i nienawici do caego
spoeczestwa, e byo mu wszystko jedno. Omielili si sdzi go jak zbrodniarza! eby
omielili si wsadza go do wizienia za zabicie takiego bydlaka jak ten murzyski alfons!
eby nic ich nie obchodzia ta kobieta i maa dziewczynka, ktre byy pociachane,
zeszpecone na cae ycie i jeszcze leay w szpitalu!
Nie lka si wizienia. Uwaa, e poniewa by policjantem, a zwaszcza z uwagi na
natur jego postpku, bdzie dobrze traktowany. Kilku jego kumpli z policji ju go
zapewnio, e porozmawiaj z przyjacimi. Tylko ojciec jego ony, przebiegy Woch starej
daty, ktry mia w Bronksie sklep z rybami, zdawa sobie spraw, e taki czowiek jak Albert
Neri ma mae szanse przeycia roku w wizieniu. Ktry ze wspwiniw mg go zabi, a
jeli nie, byo niemal pewne, e on sam ktrego zabije. Wiedziony poczuciem winy, e jego
crka porzucia dobrego ma przez jakie babskie fochy, te Neriego wykorzysta swoje
kontakty z Rodzin Corleone (paci za ochron jednemu z jej przedstawicieli i dostarcza w
prezencie najlepsze ryby) i zwrci si do niej z prob o wstawiennictwo.
Rodzina Corleone wiedziaa o Albercie Nerim. By po trosze legend jako sprawiedliwie
twardy policjant; zyska sobie pewn reputacj czowieka, ktrego nie naley lekceway,
czowieka, ktry potrafi budzi strach wasn osob, niezalenie od noszonego munduru i
usankcjonowanej broni. Rodzina Corleone zawsze interesowaa si takimi ludmi. Fakt, e
by policjantem, nie mia wikszego znaczenia. Wielu modych wyruszao niewaciw drog
ku swemu prawdziwemu przeznaczeniu. Czas i losy zazwyczaj prostoway ich cieki.
To Pete Clemenza, majcy nosa do dobrego personelu, skierowa uwag Toma Hagena na
spraw Neriego. Hagen przestudiowa odpisy oficjalnych akt policyjnych i wysucha
Clemenzy.
Moe mamy tu drugiego Luc Brasi powiedzia.
Clemenza energicznie kiwn gow. Chocia by bardzo opasy, nie mia w twarzy ani
ladu zwykej dobrotliwoci tuciocha.
Myl dokadnie tak samo. Mike powinien zapozna si z t spraw osobicie.
I tak si zdarzyo, e zanim przeniesiono Alberta Neri z aresztu tymczasowego na pnoc
stanu, tam, gdzie miao by jego stae miejsce pobytu, zawiadomiono go, e sdzia rozpatrzy
ponownie jego spraw w oparciu o nowe informacje i zaprzysione owiadczenia,
przedoone przez wysokich urzdnikw policji. Wyrok mu zawieszono i zosta wypuszczony
na wolno.
Albert Neri nie by gupcem, a jego te mimoz. Neri dowiedzia si, co si stao, i
spaci dug wobec tecia, wyraajc zgod na rozwd z Rit. Nastpnie wybra si do Long
Beach, aeby podzikowa swojemu dobroczycy. Ma si rozumie, przedtem poczyniono
odpowiednie kroki. Michael przyj go w swojej bibliotece.
Neri wyrazi podzikowanie oficjalnym tonem i by zaskoczony i uradowany
serdecznoci, z jak Michael to przyj.
Do diaba, nie mogem pozwoli, eby zrobili co podobnego rodakowi z Sycylii
stwierdzi Michael. Powinni byli da panu jaki cholerny medal. Ale tych przekltych
politykw nic nie obchodzi, poza grupami nacisku. Suchaj pan, nigdy bym w to nie
wkroczy, gdybym wszystkiego nie sprawdzi i nie przekona si, jak paskudnie pana
potraktowali. Jeden z moich ludzi rozmawia z pask siostr, i powiedziaa nam, jak pan si
zawsze troszczy o ni i jej chopaka, jak pan go podcign, nie dopuci, eby zszed na z
drog. Paski te mwi, e pan jest najfajniejszy go na wiecie. A to jest rzadkie.
Michael taktownie nie wspomnia nic o porzuceniu Neriego przez on.
Rozmawiali jaki czas. Neri by zawsze czowiekiem maomwnym, ale stwierdzi, e
zwierza si Michaelowi Corleone. Michael by od niego starszy zaledwie o jakie pi lat, ale
Neri rozmawia z nim tak, jakby by duo starszy, o tyle starszy, e mgby by jego ojcem.
Wreszcie Michael powiedzia:
Nie ma sensu wyciga pana z wizienia, a potem zostawia na lodzie. Mog panu
zaatwi jak prac. Mam interesy w Las Vegas, z paskim dowiadczeniem mgby pan
zaj si bezpieczestwem w hotelu. Albo gdyby pan mia ochot zaoy jaki may interes,
mgbym szepn swko w banku, eby dali panu poyczk.
Neriego ogarno pene wdzicznoci zakopotanie. Odmwi z godnoci, po czym
doda:
Zreszt majc zawieszenie wyroku musz pozostawa pod jurysdykcj sdu.
Michael odpar ywo:
To wszystko s bzdurne drobiazgi, ja mog to zaatwi. Niech pan zapomni o tym
nadzorze, a eby banki nie grymasiy, ka wycign pask t kart.
ta karta bya policyjnym rejestrem przestpstw kryminalnych popenionych przez
danego czowieka. Zazwyczaj przedkadano j sdziemu, kiedy zastanawia si, jaki wyrok
wymierzy oskaronemu przestpcy. Neri dostatecznie dugo pracowa w policji, by wiedzie,
e wielu opryszkw oczekujcych wyroku zostao potraktowanych agodnie przez sdziego,
poniewa przekupiony policyjny wydzia rejestrw przedoy mu czyst t kart. Nie by
zdziwiony, e Michael Corleone moe to zrobi, natomiast zdziwi si, e chce sobie zada
dla niego tyle trudu.
Jeeli bd potrzebowa pomocy, skontaktuj si z panem.
Doskonale, doskonale odrzek Michael. Spojrza na zegarek i Neri uzna to za
odpraw. Wsta, szykujc si do odejcia. I znowu czekaa go niespodzianka.
Pora na obiad powiedzia Michael. Niech pan zje co ze mn i moj rodzin. Ojciec
mwi, e chciaby pana pozna. Przejdziemy do jego domu. Matka powinna mie troch
przysmaanej papryki, jajka i kiebaski. W prawdziwym sycylijskim stylu.
Byo to najprzyjemniejsze popoudnie, jakie Albert Neri spdzi, odkd by maym
chopcem, od czasw poprzedzajcych mier rodzicw, kiedy mia zaledwie pitnacie lat.
Don Corleone by niezwykle miy i ucieszy si usyszawszy, e rodzice Neriego pochodzili z
wioski pooonej o kilka minut drogi od jego wasnej. Rozmowa bya przyjemna, jedzenie
wyborne, wino soczycie czerwone. Neriego uderzya myl, e wreszcie jest naprawd wrd
swoich. Rozumia, e jest tylko przypadkowym gociem, ale czu, e mgby znale sobie
stae miejsce i by szczliwym w takim wiecie.
Michael i don odprowadzili go do samochodu. Don ucisn mu do.
wietny z pana chopak. Mojego tu obecnego syna, Michaela, uczyem handlu oliw. Ja
si starzej, chc si wycofa. A on przychodzi do mnie i powiada, e chce interweniowa w
tej pana drobnej sprawie. Mwi mu, eby dalej si uczy o oliwie. Ale nie chce mi da
spokoju. Powiada: jest jeden fajny chop, Sycylijczyk, i robi mu takie wistwo. I nie
ustpowa, nie dawa mi spokoju, dopki sam si tym nie zainteresowaem. Mwi to panu
dlatego, eby potwierdzi, e mia suszno. Teraz, kiedy pana poznaem, ciesz si, e
zadalimy sobie ten trud. Wic jeeli moemy jeszcze co dla pana zrobi, niech pan tylko
poprosi. Rozumie pan? Jestemy do paskich usug.
(Wspominajc uprzejmo dona, Neri aowa, e ten wspaniay czowiek nie yje i nie
zobaczy, jaka usuga zostanie wywiadczona tego dnia).
Neriemu potrzeba byo niespena trzech dni, aby powzi decyzj. Rozumia, e si o
niego ubiegano, ale zrozumia te co wicej. e Rodzina Corleone pochwalaa ten jego czyn,
za ktry spoeczestwo go potpio i ukarao. e Rodzina Corleone go ceni, a spoeczestwo
nie. Zrozumia, e bdzie mu lepiej w wiecie stworzonym przez Corleonew ni w wiecie
zewntrznym. I zrozumia, e Rodzina Corleone jest w swoim wszym zakresie
potniejsza.
Odwiedzi ponownie Michaela i wyoy karty na st. Nie chce pracowa w Vegas, ale
przyjby prac dla Rodziny w Nowym Jorku. Jasno przedstawi swoj lojalno. Michael by
wzruszony, to Neri widzia. Doszli do porozumienia. Ale Michael nalega, eby Neri najpierw
zrobi sobie wakacje w Miami, w tamtejszym hotelu Rodziny, z pokryciem wszystkich
kosztw i miesiczn pensj wypacon z gry, aeby mg mie gotwk niezbdn do
zabawienia si jak naley.
Wakacje te byy dla Neriego pierwszym posmakiem luksusu. Personel hotelu opiekowa
si nim specjalnie, powtarzajc: A, pan jest przyjacielem Michaela Corleone. Wiadomo ta
si rozesza. Dosta jeden ze zbytkownych apartamentw, a nie skromny may pokj, ktrym
mona by zby ubogiego krewnego. Kierownik nocnego klubu w hotelu dostarcza mu
piknych dziewczyn. Kiedy Neri wrci do Nowego Jorku, mia zupenie odmienny pogld na
ycie.
Zosta wcielony do regimeu Clemenzy i starannie wyprbowany przez tego
mistrzowskiego znawc kadr. Trzeba byo przedsiwzi pewne rodki ostronoci. Bd co
bd by niegdy policjantem. Ale wrodzona drapieno Neriego przezwyciya wszelkie
skrupuy, jakie mg mie co do faktu, e znalaz si po drugiej stronie barykady. W niecay
rok wykaza si. Nie byo ju dla niego odwrotu.
Clemenza pia z zachwytu na jego temat. Neri to by fenomen, nowy Luca Brasi. Bdzie
lepszy ni Luca, chepi si Clemenza. Wszak Neri to byo jego odkrycie. Fizycznie ten
czowiek by cudem. Mia taki refleks i koordynacj, e mgby by drugim Joeem di
Maggio. Clemenza wiedzia te, e Neri nie jest czowiekiem nadajcym si do pokierowania
przez kogo takiego jak on. Neri mia wic by odpowiedzialny bezporednio przed
Michaelem Corleone, z Tomem Hagenem jako niezbdnym buforem. By specjalny i jako
taki otrzymywa wysok pensj, ale nie mia wasnego rda utrzymania bukmacherki czy
silnorkich operacji. Wida byo wyranie, e ywi ogromny szacunek dla Michaela
Corleone, i ktrego dnia Hagen powiedzia artem do Michaela:
No, teraz masz swojego Luc.
Michael kiwn gow. To on tego dokona. Albert Neri by mu oddany na mier i ycie.
A oczywicie tej sztuki nauczy Michaela sam don. Uczc si interesw, spdzajc dugie
dnie pod kuratel ojca, Michael zapyta go kiedy:
Jak to si stao, e uywae takiego typa, jak Luca Brasi? Takiego zwierzcia?
Don przystpi wtedy do pouczenia syna.
S na tym wiecie ludzie mwi ktrzy chodz, dopraszajc si mierci. Musiae
ich zauway. Awanturuj si przy grze, wyskakuj rozwcieczeni z samochodw, jeeli kto
choby obtar im botnik, upokarzaj i maltretuj ludzi, ktrych moliwoci nie znaj.
Widziaem kiedy takiego gupca, ktry umylnie rozjuszy grup niebezpiecznych typw,
bdc samemu bez adnych rodkw ochrony. To s faceci, ktrzy wdruj po wiecie,
woajc: Zabijcie mnie!. Zawsze znajdzie si kto gotowy speni ich prob. Co dzie
czytamy o tym w gazetach. Ma si rozumie, tacy ludzie wyrzdzaj te innym wiele zego.
Luca Brasi by takim czowiekiem. Ale by tak nadzwyczajny, e przez dugi czas nikt nie
mg go zabi. Wikszo tych ludzi nas nie interesuje, ale taki Brasi jest potn broni. Sk
w tym, e poniewa nie boi si mierci, a nawet jej szuka, trzeba si sta jedyn osob na
wiecie, z ktrej rki naprawd nie chce zgin. Czuje tylko ten jeden lk: nie przed mierci,
ale e wanie ty moesz by tym, ktry go zabije. Wtedy jest twj.
Bya to jedna z najcenniejszych nauk, jakich don udzieli mu przed mierci, i Michael
wykorzysta j, aby Neriego uczyni swoim Luc Brasim.
I wreszcie teraz Albert Neri, samotny w swoim mieszkaniu w Bronksie, mia znowu
woy mundur policyjny. Wyszczotkowa go starannie. Z kolei mia wyglansowa kabur.
No i jego policyjna czapka: trzeba byo wyczyci daszek. Wypastowa grube czarne buty.
Neri pracowa z ochot. Znalaz swoje miejsce w wiecie, Michael Corleone mia do niego
bezwzgldne zaufanie i dzisiaj mia tego zaufania nie zawie.
Rozdzia 31
Tego samego dnia dwie limuzyny stany na placyku w Long Beach. Jeden z tych duych
samochodw czeka, aeby zawie na lotnisko Connie Corleone, jej matk i dwoje dzieci.
Rodzina Carla Rizzi miaa wyjecha na wakacje do Las Vegas przed przeprowadzk na stae
do tego miasta. Michael wyda Carlowi taki rozkaz, nie baczc na protesty Connie. Nie
zamierza wyjania, e chce wyprawi wszystkich z orodka przed spotkaniem Rodzin
Corleone i Barzinich. W istocie to spotkanie byo cile tajne. Wiedzieli o nim jedynie
szefowie Rodziny.
Druga limuzyna miaa zawie Kay i dzieci do New Hampshire, w odwiedziny do jej
rodzicw. Michael musia pozosta w orodku; mia sprawy zbyt pilne, aby wyjecha.
Poprzedniego wieczora da take zna Carlowi Rizzi, e yczy sobie, aby pozosta w
orodku przez kilka dni, e bdzie mg pojecha do ony i dzieci pod koniec tygodnia.
Connie bya wcieka. Usiowaa porozumie si z Michaelem telefonicznie, ale wyjecha
wtedy do miasta. Teraz jej oczy szukay go wszdzie, ale zamkn si z Tomem Hagenem i
nie wolno byo mu przeszkadza. Connie ucaowaa Carla na poegnanie, kiedy j
odprowadzi do limuzyny.
Jeeli nie przyjedziesz za dwa dni, wrc po ciebie zagrozia mu.
Obdarzy j uprzejmym mowskim umiechem seksualnego porozumienia.
Przyjad.
Wychylia si przez okno samochodu.
Jak mylisz, po co Michael ci potrzebuje? spytaa. Stroskane zmarszczenie brwi
sprawio, e wygldaa staro i niepocigajco. Carlo wzruszy ramionami.
Obiecywa mi dobry interes. Moe to o tym chce pomwi. Tak przynajmniej dawa do
zrozumienia. Carlo nie wiedzia o spotkaniu z Rodzin Barzinich, naznaczonym na ten
wieczr.
Naprawd, Carlo? spytaa skwapliwie Connie.
Carlo kiwn gow uspokajajco. Limuzyna ruszya przez bram orodka.
Dopiero kiedy pierwszy samochd odjecha, zjawi si Michael, aby poegna Kay i
dwoje swych dzieci. Carlo te podszed, yczc Kay szczliwej podry i przyjemnych
wakacji. Wreszcie i druga limuzyna ruszya i wyjechaa za bram. Michael powiedzia:
Przykro mi, e musiaem ci tu zatrzyma, Carlo. To nie potrwa duej ni par dni.
Nic nie szkodzi odrzek pospiesznie Carlo.
To dobrze. Bd pod telefonem, zadzwoni do ciebie, kiedy bd gotowy. Musz
przedtem zebra par informacji. Okay?
Jasne, Mike, jasne odrzek Carlo. Poszed do swego domu, zatelefonowa do
kochanki, ktr trzyma dyskretnie w Westbury, i obieca, e postara si przyjecha do niej
pnym wieczorem. Nastpnie zasiad z butelk whisky i czeka. Czeka dugo. Wkrtce po
dwunastej w poudnie zaczy nadjeda przez bram samochody. Widzia, e z jednego
wysiad Clemenza, a z innego, nieco pniej, Tessio. Obydwch wprowadzi do domu
Michaela jeden z czonkw obstawy. Clemenza odjecha po paru godzinach, ale Tessio si nie
pokaza.
Carlo wyszed pospacerowa po placyku, aeby ykn troch powietrza, ale nie duej
ni na dziesi minut. Zna dobrze wszystkich stranikw penicych sub w orodku, z
niektrymi nawet si przyjani. Jednake, ku jego zdumieniu, aden z dzisiejszych
stranikw nie by mu znany. Co jeszcze bardziej zaskakujce, czowiekiem pilnujcym
bramy by Rocco Lampone, a Carlo wiedzia, e Rocco ma zbyt wysok rang w Rodzinie,
aby peni tak polednie obowizki, chyba e zanosio si na co niezwykego.
Rocco umiechn si do niego przyjanie i powiedzia:
Hallo! Carlo mia si na bacznoci. Rocco rzek:
O, mylaem, e jedziesz na wakacje z donem?
Carlo wzruszy ramionami.
Mike chce, ebym tu posiedzia par dni. Ma dla mnie co do roboty.
Aha rzek Rocco Lampone. Dla mnie te. I kaza mi pilnowa bramy. No c,
psiakrew, on jest szefem.
Jego ton dawa do zrozumienia, e Michael nie jest taki jak jego ojciec; by odrobin
lekcewacy. Carlo to zignorowa.
Mike wie, co robi stwierdzi. Rocco przyj t wymwk w milczeniu. Carlo poegna
go i wrci do domu. Co si szykowao, ale Rocco nie wiedzia, co.

Michael sta w oknie salonu i obserwowa Carla spacerujcego dokoa placyku. Hagen
przynis mu kieliszek mocnego koniaku. Michael popija go z wdzicznoci. Stojc za nim,
Hagen powiedzia agodnie:
Mike, musisz rusza. Ju czas.
Michael westchn.
Chciabym, eby nie stao si to tak prdko. I eby ojciec poy troch duej.
Wszystko dobrze pjdzie rzek Hagen. Jeeli ja si nie potknem, to nikt tego nie
zrobi. Przygotowae to naprawd wietnie.
Michael odwrci si od okna.
Stary w duej mierze to zaplanowa. Nie zdawaem sobie sprawy, jaki by mdry. Ale ty
pewnie wiesz.
Nie ma takiego jak on powiedzia Hagen. Ale to jest pikne. Pierwszorzdne. Wic
widocznie te nie jeste taki zy.
Zobaczymy, co bdzie rzek Michael. Czy Tessio i Clemenza s w orodku?
Hagen kiwn gow. Michael dopi koniak.
Przylij do mnie Clemenz. Wydam mu instrukcje osobicie. Tessia w ogle nie chc
widzie. Powiedz mu, e za jakie p godziny bd gotw jecha z nim na spotkanie z
Barzinim. Ludzie Clemenzy zajm si nim potem.
Hagen zapyta ogldnie:
Nie ma sposobu zdj Tessia z haka?
adnego odpar Michael.

Na pnocy stanu, w miecie Buffalo, niewielka pizzeria na bocznej ulicy bya
przepeniona. Kiedy miny godziny obiadowe, ruch wreszcie zela; czowiek stojcy za
kontuarem zdj z okna okrg blaszan tac z paroma pozostaymi patami pizzy i postawi
j na pce ogromnego ceglanego pieca. Zajrza do rodka, sprawdzajc piekce si tam
ciasto. Ser jeszcze nie zacz pokrywa si pcherzykami. Kiedy obrci si do lady, ktra
pozwalaa mu obsugiwa ludzi na ulicy, zobaczy stojcego tam modego, energicznie
wygldajcego czowieka. Czowiek ten poprosi:
Daj mi pan porcj.
Waciciel pizzerii wzi drewnian szufl i wsun jeden z zimnych patw pizzy do
pieca, eby go podgrza. Klient, zamiast poczeka na zewntrz, postanowi wej do rodka,
by go tam obsuono. Lokal by teraz pusty. Waciciel otworzy piec, wyj gorc pizz i
poda j na papierowym talerzu. Jednake klient, zamiast za ni zapaci, wpatrywa si w
niego bacznie.
Syszaem, e pan ma fajny tatua na piersiach powiedzia. Widz nad koszul jego
kawaek, moe by pan pokaza reszt?
Waciciel zamar. By jak sparaliowany.
Rozepnij pan koszul poprosi klient.
Waciciel potrzsn gow.
Nie mam adnego tatuau zaprzeczy po angielsku z silnym akcentem. Ma go ten,
co tu pracuje wieczorem.
Klient zamia si. By to miech nieprzyjemny, chrapliwy, wymuszony.
No, jazda, rozepnij pan koszul, niech to zobacz.
Waciciel zacz si cofa w gb sklepu, chcc si skry za ogromnym piecem. Ale
klient podnis rk nad kontuar. Mia w niej rewolwer. Wystrzeli. Kula trafia waciciela w
pier i rzucia nim o piec. Klient strzeli powtrnie i waciciel osun si na podog. Klient
obszed kontuar, wycign rk i szarpn guziki koszuli. Pier bya zalana krwi, ale tatua
widoczny spleceni w ucisku kochankowie, przebici noem. Waciciel z trudem podnis
rk, jakby chcc si zasoni. Rewolwerowiec powiedzia:
Fabrizzio, Michael Corleone przesya ci pozdrowienia.
Wycign rewolwer, tak e wylot lufy by ledwie o par cali od czaszki waciciela, i
nacisn spust. Potem wyszed ze sklepu. Przy krawniku czeka samochd z otwartymi
drzwiami. Wskoczy do niego i wz szybko odjecha.

Rocco Lampone zdj suchawk telefonu zamontowanego na jednym z elaznych supw
bramy. Usysza czyj gos mwicy: Twoja paczka gotowa i szczknicie, kiedy
rozmwca si rozczy. Rocco wsiad do samochodu i wyjecha z orodka. Przeci szos
Jones Beach, t sam, na ktrej zabito Sonnyego Corleone, i dojecha do stacji kolejowej
Wantagh. Tam zaparkowa wz. Czeka na niego inny samochd z dwoma ludmi w rodku.
Ruszyli do motelu pooonego o dziesi minut drogi dalej przy autostradzie Sunrise i skrcili
na jego dziedziniec. Rocco Lampone, pozostawiwszy w wozie swoich dwch ludzi, poszed
do jednego z maych bungaloww. Jednym kopniakiem wysadzi jego drzwi z zawiasw i
skoczy do rodka.
Phillip Tattaglia, siedemdziesicioletni i goy jak niemowl, sta nad kiem, na ktrym
leaa moda dziewczyna. Gsta czupryna Phillipa Tattaglii bya kruczoczarna, lecz
owosienie jego krocza stalowoszare. Jego ciao miao mikk pulchno ptaka. Rocco
wpakowa mu cztery kule, wszystkie w brzuch. Potem zawrci i pobieg do samochodu.
Dwaj mczyni wysadzili go na stacji Wantagh. Wsiad do swojego wozu i wrci do
orodka. Wszed zobaczy si na chwil z Michaelem Corleone, po czym ukaza si znowu i
zaj swoje stanowisko przy bramie.

Albert Neri, sam w swoim mieszkaniu, skoczy przygotowywa mundur. Powoli go
woy spodnie, koszul, krawat, kurtk i pas z rewolwerem. Nie zda rewolweru, kiedy go
zawieszono, a przez jakie administracyjne przeoczenie nie kazano mu odda odznaki.
Clemenza dostarczy mu nowy specjalny policyjny rewolwer kaliber.38, ktrego nie mona
byo wytropi. Neri rozoy go, naoliwi, sprawdzi kurek, zoy na powrt, nacisn spust.
Zaadowa bbenek i by gotowy do wyjcia.
Woy czapk policyjn do grubej papierowej torby, po czym narzuci na siebie cywilny
paszcz, by zakry mundur. Sprawdzi zegarek. Jeszcze pitnacie minut do chwili, gdy
samochd bdzie na niego czeka na dole. Ten kwadrans spdzi na sprawdzaniu w lustrze
swojego wygldu. Nie byo adnej wtpliwoci. Wyglda na prawdziwego policjanta.
Wz czeka z dwoma ludmi Lamponea na przednim siedzeniu. Neri usiad z tyu. Kiedy
auto ruszyo do centrum, opuciwszy dzielnic, w ktrej mieszka, zrzuci paszcz i
pozostawi go na pododze samochodu. Rozerwa papierow torb i naoy na gow
policyjn czapk.
U zbiegu Pidziesitej Pitej Ulicy i Pitej Alei wz podjecha do krawnika i Neri
wysiad. Ruszy przed siebie. Dziwnie si czu, bdc znowu w mundurze, patrolujc ulice
tak, jak to robi tyle razy. Ludzi byy tumy. Szed w stron centrum, a znalaz si przed
Rockefeller Center, naprzeciwko katedry w. Patryka. Po swojej stronie Pitej Alei spostrzeg
limuzyn, ktrej wypatrywa. Staa samotnie midzy caym szeregiem czerwonych znakw
zakazujcych parkowania i postoju. Neri zwolni kroku. Byo jeszcze za wczenie. Przystan,
eby napisa co w swojej ksieczce mandatowej, po czym ruszy dalej. Znalaz si obok
limuzyny. Postuka w botnik pak. Kierowca podnis wzrok ze zdziwieniem. Neri wskaza
pak znak zabraniajcy postoju i skin na kierowc, eby odjecha. Kierowca odwrci
gow.
Neri zszed na jezdni i stan przy otwartym oknie kierowcy. By to gronie wygldajcy
zbir, akurat taki, jakich uwielbia ama. Neri powiedzia rozmylnie obraliwie:
Okay, panie mdry, chcesz, ebym ci wetkn mandat w dup, czy te std spyniesz?
Kierowca odrzek obojtnie:
Lepiej pan sprawd w swoim komisariacie. Daj mi pan mandat, jeeli to panu sprawi
przyjemno.
Zjedaj std, do cholery zagrozi Neri albo ci wywlok z tego wozu i stuk ci
tyek.
Kierowca wydoby jak za zaklciem banknot dziesiciodolarowy, zoy go jedn rk w
may kwadracik i sprbowa wetkn Neriemu za kurtk. Neri wrci na chodnik i kiwn na
kierowc. Kierowca wysiad z samochodu.
Poka mi pan prawo jazdy i dowd rejestracyjny powiedzia Neri. Mia nadziej, e
zmusi kierowc do odjechania za rg, ale teraz nie byo ju na to szans. Ktem oka dojrza
trzech niskich, przysadzistych mczyzn schodzcych po schodach budynku Plazy w stron
ulicy. By to sam Barzini z dwoma gorylami, udajcy si na spotkanie z Michaelem Corleone.
W chwili gdy Neri ich zobaczy, jeden z goryli odczy si i podszed pierwszy, by
sprawdzi, co jest nie w porzdku z samochodem Barziniego. Zapyta kierowc:
Co si dzieje?
Kierowca odrzek krtko:
Dostaj mandat, nie ma zmartwienia. Ten go musi by nowy w komisariacie.
W tej chwili podszed Barzini z drugim gorylem.
Co znowu jest nie w porzdku, do cholery?
Neri skoczy wypisywa mandat i zwrci kierowcy prawo jazdy i dowd rejestracyjny.
Potem woy bloczek do tylnej kieszeni spodni i tym samym ruchem rki wydoby swj
special.38.
Wsadzi trzy kule w masywn pier Barziniego, zanim pozostali trzej ochonli na tyle, by
rzuci si za jak oson. Tymczasem Neri pogna w tum i za rg, gdzie czeka na niego
samochd. Wz popdzi do Dziewitej Alei i skrci ku centrum. Koo Chelsea Park Neri,
ktry zdj czapk, woy paszcz i zmieni ubranie, przesiad si do innego, czekajcego na
samochodu. Rewolwer i mundur policyjny zostawi w tamtym wozie. Miano si ich pozby.
W godzin pniej siedzia bezpiecznie w orodku w Long Beach i rozmawia z Michaelem
Corleone.

Tessio siedzia w kuchni dawnego domu dona i popija kaw, kiedy przyszed po niego
Tom Hagen.
Mike jest gotw. Moe zadzwo do Barziniego i przeka mu, eby ju wyjeda.
Tessio wsta i podszed do wiszcego na cianie telefonu. Wykrci numer biura
Barziniego w Nowym Jorku i powiedzia krtko:
Wyjedamy do Brooklynu. Odwiesi suchawk i umiechn si do Hagena. Mam
nadziej, e Michael zawrze dzisiaj dla nas jaki dobry ukad.
Jestem pewien, e tak odrzek powanie Hagen. Odprowadzi Tessia z kuchni na
placyk. Ruszyli ku domowi Michaela. Przy drzwiach zatrzyma ich jeden z czonkw
obstawy.
Szef mwi, e pojedzie osobnym wozem. I e macie jecha pierwsi.
Tessio zmarszczy brwi i obrci si do Hagena.
Psiakrew, przecie nie moe tego robi. To spieprzy wszystkie moje przygotowania.
W tym momencie zjawili si koo nich trzej inni goryle. Hagen przemwi agodnie:
Ja te nie mog z tob jecha, Tessio.
Caporegime o twarzy asicy zrozumia w jednej sekundzie wszystko. I przyj to. Mia
chwil fizycznej saboci, ale si opanowa. Rzek do Hagena:
Powiedz Mikeowi, e to by tylko biznes, e jego samego zawsze lubiem.
Hagen kiwn gow.
On to rozumie.
Tessio milcza przez chwil, po czym zapyta cicho:
Tom, nie moesz mnie zdj z haka? Przez wzgld na dawne czasy?
Hagen potrzsn gow.
Nie mog.
Patrza, jak Tessia otoczyli goryle i poprowadzili go do czekajcego samochodu. Zrobio
mu si troch niedobrze. Tessio by niegdy najlepszym onierzem Rodziny Corleone; stary
don polega na nim bardziej ni na kimkolwiek innym, z wyjtkiem Luki Brasi. Wielka
szkoda, e czowiek tak inteligentny popeni taki fatalny bd w ocenie tak pno w yciu.

Carlo Rizzi, wci czekajc na rozmow z Michaelem, zacz si denerwowa
wszystkimi tymi przyjazdami i odjazdami. Najwyraniej dziao si co niezwykego i
wygldao na to, e bdzie pominity. Zniecierpliwiony, zadzwoni do Michaela. Telefon
odebra kto z obstawy domu, poszed po Michaela i wrci z wiadomoci, e Michael kaza
Carlowi siedzie spokojnie i e niedugo da mu zna.
Carlo zadzwoni ponownie do swojej kochanki i powiedzia jej, e na pewno bdzie mg
zabra j na pn kolacj i spdzi z ni noc. Michael powiedzia, e go niedugo wezwie, a
to, co planowa, nie mogo zaj wicej ni godzin lub dwie. Potem jazda do Westbury
zabraaby jakie czterdzieci minut. To byo do zrobienia. Obieca, e to zrobi, i udobrucha j
przymilnymi swkami. Rozczywszy si, postanowi od razu ubra si odpowiednio, aby
pniej nie traci czasu. Wanie nacign wie koszul, kiedy zapukano do drzwi. Szybko
wyrozumowa sobie, e Mike prbowa do niego zadzwoni, ale telefon by zajty, wic po
prostu kogo przysa. Podszed do drzwi i otworzy je. Poczu, e cae ciao drtwieje mu od
okropnego, poraajcego strachu. W progu sta Michael Corleone z twarz tej mierci, ktr
Carlo Rizzi czsto widywa w snach.
Za Michaelem Corleone stali Hagen i Rocco Lampone. Miny mieli powane, jak ludzie,
ktrzy przybyli z najwysz niechci, aby przekaza przyjacielowi z wiadomo. Wszyscy
trzej weszli do domu i Carlo Rizzi zaprowadzi ich do salonu. Przyszedszy do siebie po
pierwszym szoku, pomyla, e mia atak nerwowy. Sowa Michaela sprawiy, i zrobio mu
si naprawd sabo, chwyciy go mdoci.
Musisz odpowiedzie za Santina rzek Michael.
Carlo milcza, uda, e nie rozumie. Hagen i Lampone rozeszli si pod przeciwlege
ciany pokoju. Carlo i Michael stali naprzeciw siebie.
Nadae Santina ludziom Barziniego przypomnia Michael bezbarwnym gosem. Ta
maa farsa, ktr odegrae z moj siostr. Czy Barzini ci udzi, e to zwiedzie Corleonea?
Carlo Rizzi przemwi w straszliwym lku, bez godnoci, bez adnej dumy:
Przysigam, e jestem niewinny. Przysigam na gowy moich dzieci, e jestem
niewinny. Mike, nie rb mi tego, prosz ci, nie rb mi tego.
Michael wyjani spokojnie:
Barzini nie yje. Phillip Tattaglia tak samo. Chc dzisiaj wyrwna wszystkie rachunki
rodzinne. Wic nie mw mi, e jeste niewinny. Byoby lepiej dla ciebie, gdyby przyzna si,
co zrobie.
Hagen i Lampone popatrzyli na Michaela ze zdumieniem. Pomyleli, e nie jest jeszcze
czowiekiem na miar swojego ojca. Po co namawia tego zdrajc, eby si przyzna do
winy? Ta wina bya ju tak udowodniona, jak tylko podobn rzecz mona udowodni.
Odpowied bya oczywista. Widocznie Michael wci jeszcze nie by pewien swojej racji,
wci si obawia, e bdzie niesprawiedliwy, wci nkaa go ta odrobina niepewnoci, ktr
tylko wyznanie Carla Rizzi mogo rozproszy.
Nadal nie byo odpowiedzi. Michael rzek prawie agodnie:
Nie bd taki wystraszony. Mylisz, e zrobibym wdow z mojej siostry? Mylisz, e
moich siostrzecw pozbawibym ojca? Bd co bd, jestem ojcem chrzestnym jednego z
twoich chopcw. Nie, twoj kar bdzie to, e nie dostaniesz pozwolenia na jakkolwiek
prac dla Rodziny. Wsadzam ci do samolotu, ktrym polecisz do Vegas, do swojej ony i
dzieci, a potem masz tam pozosta. Bd przysya Connie uposaenie. To wszystko. Ale nie
mw dalej, e jeste niewinny, nie obraaj mojej inteligencji i nie zo mnie. Kto si do
ciebie zwrci: Tattaglia czy Barzini?
Carlo Rizzi, w swej rozpaczliwej nadziei przeycia, oblany sodk fal ulgi, e nie
zostanie zabity, wyszepta:
Barzini.
W porzdku powiedzia Michael. Skin praw rk. Teraz masz jecha. Czeka na
ciebie samochd, ktry zawiezie ci na lotnisko.
Carlo wyszed pierwszy, pozostali trzej mczyni tu za nim. Bya ju noc, ale placyk,
jak zwykle, jania od reflektorw. Zajecha jaki samochd. Carlo zobaczy, e to jego
wasny. Kierowcy nie pozna. Kto siedzia na tylnym siedzeniu, ale od drugiej strony.
Lampone otworzy przednie drzwi i da znak Carlowi, by wsiad. Michael obieca:
Zadzwoni do twojej ony, e ju jeste w drodze.
Carlo wsiad do samochodu. Jego jedwabna koszula bya mokra od potu.
Wz ruszy, zmierzajc szybko ku bramie. Carlo zacz obraca gow, aby zobaczy, czy
zna siedzcego za nim czowieka. W tej chwili Clemenza, tak zmylnie i zgrabnie jak maa
dziewczynka opasujca wstk gow kotka, zarzuci Carlowi Rizzi link na szyj. Gadka
linka, szarpnita i cignita potnie przez Clemenz, werna si w skr, ciao Carla Rizzi
poderwao si jak ryba na wdce, ale Clemenza przytrzyma go mocno, zaciskajc link,
dopki nie zwiotczao. Nagle w samochodzie rozszed si wstrtny odr. Puciy zwieracze w
ciele umierajcego Carla. Clemenza dla pewnoci trzyma link zacinit jeszcze par minut,
po czym j zdj i schowa do kieszeni. Opar si wygodnie o poduszki samochodu, gdy
zwoki Carla osuny si na drzwi. Po chwili Clemenza odkrci okno, aby wywietrzy fetor.

Zwycistwo Rodziny Corleone byo cakowite. W cigu tych dwudziestu czterech godzin
Clemenza i Lampone pucili w ruch swoje regimey i pokarali tych, ktrzy wtargnli w
domen Corleonew. Neriego wysano, by obj dowodzenie nad regimeem Tessia.
Bukmacherw Barziniego przepdzono, dwch z najwyszych rang silnorkich Barziniego
zastrzelono, kiedy nikomu nie wadzc, dubali sobie w zbach po obiedzie we woskiej
restauracji na Mulberry Street. Notoryczny kanciarz, faszujcy wyniki wycigw kusakw,
te zosta zabity, gdy wraca do domu zgarnwszy wieczorne wygrane na torze. Dwaj
najwiksi lichwiarze z dzielnicy portowej zniknli i znaleziono ich po paru miesicach w
bagnach New Jersey.
Tym jednym zaciekym atakiem Michael Corleone wyrobi sobie reputacj i przywrci
Rodzinie Corleone czoowe miejsce wrd Rodzin nowojorskich. Szanowano go nie tylko za
mistrzostwo taktyczne, ale i dlatego, e niektrzy z gwnych caporegimew Rodzin
Tattagliw i Barzinich od razu przeszli na jego stron.
Byby to dla Michaela Corleone triumf absolutny, gdyby nie atak histerii jego siostry,
Connie.
Connie przyleciaa samolotem z matk, pozostawiwszy dzieci w Vegas. Powcigaa sw
wdowi bole, dopki auto nie zajechao do orodka. Wtedy, nim matka zdoaa j
powstrzyma, pobiega naprzeciwko, do domu Michaela Corleone. Wtargna do wntrza i
zastaa w salonie Michaela z Kay. Kay chciaa do niej podej, pocieszy j i obj w
siostrzanym ucisku, lecz zatrzymaa si, gdy Connie pocza krzycze na brata, miotajc
przeklestwa i wyrzuty.
Ty parszywy draniu! wrzeszczaa. Zabie mi ma! Czekae, a ojciec umrze i nikt
nie bdzie mg ci powstrzyma, i zabie go! Zabie go! Obwiniae go o Sonnyego,
zawsze to robie, wszyscy to robili. Ale o mnie nie pomylae. Nigdy ci nie obchodziam. I
co ja teraz zrobi, co teraz zrobi? zawodzia.
Dwaj ludzie z obstawy Michaela podeszli do niej z tyu i czekali na jego rozkazy. Ale
Michael sta nieporuszony i czeka, a siostra skoczy. Kay powiedziaa wstrznitym
gosem:
Connie, jeste zdenerwowana, nie mw takich rzeczy.
Connie przysza do siebie po napadzie histerii. W jej gosie by zabjczy jad.
Jak mylisz, dlaczego on by dla mnie taki zimny? Dlaczego trzyma Carla tutaj, w
orodku? Przez cay czas wiedzia, e zabije mojego ma. Ale nie mia tego zrobi, pki y
ojciec. Ojciec by mu nie pozwoli. On o tym wiedzia. Po prostu czeka. A potem zosta ojcem
chrzestnym naszego dziecka tylko po to, eby nam zamydli oczy. ajdak bez serca. Mylisz,
e znasz swojego ma? A wiesz, ilu ludzi pozabija oprcz mojego Carla? Przeczytaj gazety.
Barziniego, Tattagli i innych. To mj brat kaza ich zabi.
Znowu wpada w histeri. Usiowaa plun Michaelowi w twarz, ale zabrako jej liny.
Zabierzcie j do domu i wezwijcie doktora poleci Michael. Dwaj goryle natychmiast
chwycili Connie za rce i wycignli na dwr.
Kay bya nadal wstrznita, nadal przeraona. Zapytaa ma:
Dlaczego ona to wszystko powiedziaa, Michael, co jej kae tak myle?
Michael wzruszy ramionami.
To histeria.
Kay spojrzaa mu w oczy.
Michael, ale to nieprawda, prosz ci, powiedz, e to nieprawda.
Michael ze znueniem potrzsn gow.
Jasne, e nieprawda. Po prostu mi uwierz, ten jeden raz pozwalam ci pyta o moje
sprawy i daj ci odpowied. To nieprawda.
Nigdy nie by bardziej przekonywajcy. Patrza jej prosto w oczy. Cae wzajemne
zaufanie, jakie sobie wyrobili w cigu maeskiego poycia, wykorzystywa teraz, aby mu
uwierzya. I nie moga wtpi duej. Umiechna si do niego ze skruch i pada mu w
objcia, aby go ucaowa.
Obojgu nam si przyda co wypi stwierdzia. Posza do kuchni po ld i tam
usyszaa, e drzwi frontowe si otwieraj. Wysza z kuchni i zobaczya Clemenz, Neriego i
Rocca Lampone, ktrzy wchodzili z ludmi z obstawy. Michael by do niej obrcony tyem,
ale przesuna si tak, e moga go widzie z profilu. W tej chwili Clemenza zwrci si do jej
ma, pozdrawiajc go oficjalnie.
Don Michaelu odezwa si Clemenza.
Kay widziaa, jak Michael sta, przyjmujc ich hod. Przypomina jej rzymskie posgi,
posgi tych staroytnych cesarzy rzymskich, ktrzy na mocy boskiego prawa mieli wadz
ycia i mierci nad swoimi blinimi. Jedn rk opar na biodrze, w profilu jego twarzy bya
zimna, dumna wadczo, postaw mia niedba, zuchwale rozlunion, ciar jego ciaa
wspiera si na jednej stopie, przed ktr bya lekko wysunita druga. Przed nim stali
caporegimeowie. W tym momencie Kay zrozumiaa, e wszystko to, o co Connie oskaraa
Michaela, byo prawd. Wrcia do kuchni i rozpakaa si.
Ksiga dziewita
Rozdzia 32
Krwawe zwycistwo Rodziny Corleone nie byo pene, dopki rok delikatnych
manewrw politycznych nie ugruntowa pozycji Michaela Corleone jako najpotniejszego
szefa Rodziny w Stanach Zjednoczonych. Przez dwanacie miesicy Michael dzieli rwno
swj czas pomidzy kwater gwn w orodku w Long Beach a swj nowy dom w Las
Vegas. Jednake z kocem tego roku postanowi zlikwidowa dziaalno w Nowym Jorku i
sprzeda domy oraz tereny orodka. W tym celu przywiz ca rodzin na wschd, w ostatnie
odwiedziny. Mieli tam zosta miesic, zwin interesy. Kay miaa si zaj spakowaniem
osobistych rzeczy i wysaniem sprztw domowych. By te jeszcze milion innych
pomniejszych spraw.
Rodzina Corleone bya teraz nie do zaatakowania; Clemenza mia swoj wasn Rodzin.
Rocco Lampone zosta caporegimeem Corleonew. W Nevadzie Albert Neri by szefem
bezpieczestwa prowadzonych przez Rodzin hoteli. Hagen rwnie nalea do zachodniej
Rodziny Michaela.
Czas przyczynia si do zagojenia dawnych ran. Connie Corleone pogodzia si ze swoim
bratem Michaelem. W istocie nie wicej ni w tydzie po swoich straszliwych oskareniach
przeprosia go za to, co powiedziaa, i zapewnia Kay, e w jej sowach nie byo prawdy, e
bya to jedynie histeria modej wdowy.
Connie Corleone z atwoci znalaza sobie nowego ma; nie odczekaa nawet roku
aoby przed ponownym obsadzeniem swojego ka przez przystojnego modego czowieka,
ktry pracowa dla Rodziny Corleone jako sekretarz. By to chopak z solidnej woskiej
rodziny, ktry ukoczy czoowy college handlowy w Ameryce. Naturalnie maestwo z
siostr dona zapewnio mu przyszo.
Kay Adams Corleone uradowaa krewnych ma, pobierajc nauki religii katolickiej i
przechodzc na to wyznanie. Jej obaj synowie byli naturalnie rwnie wychowywani w tym
Kociele, tak jak tego wymagano. Sam Michael nie by z tego zbytnio zadowolony. Wolaby,
eby jego dzieci zostay protestantami, to byo bardziej amerykaskie.
Ku swemu zdziwieniu Kay polubia ycie w Nevadzie. Uwielbiaa krajobraz, wzgrza i
kaniony w jaskrawoczerwonych skaach, spieczone pustynie, niespodziewane i cudownie
odwieajce jeziora, nawet upay. Jej dwaj chopcy jedzili na wasnych kucykach. Miaa
prawdziw sub, nie goryli. A Michael prowadzi bardziej normalne ycie. Mia
przedsibiorstwo budowlane, zapisa si do klubu przemysowcw i udziela si w
obywatelskich komitetach, okazywa zdrowe zainteresowanie lokaln polityk, nie mieszajc
si do niej publicznie. Byo to dobre ycie. Kay cieszya si, e likwidowali swj nowojorski
dom i e Las Vegas bdzie naprawd ich sta siedzib. Nie cierpiaa wraca do Nowego
Jorku. Dlatego te podczas tej ostatniej podry zaatwia spakowanie i przesyk rzeczy
ogromnie szybko i sprawnie, i teraz, ostatniego dnia, byo jej pilno odjecha tak jak
pacjentom, kiedy po dugim czasie przychodzi pora zwolnienia ze szpitala.
Tego ostatniego dnia Kay Adams Corleone zbudzia si o wicie. Syszaa na placyku
warkot motorw ciarwek. Miay wywie meble ze wszystkich domw. Rodzina Corleone
po poudniu wraz z mam Corleone odlatywaa do Las Vegas.
Kiedy Kay wysza z azienki, Michael lea oparty na poduszce i pali papierosa.
Czemu, u licha, musisz chodzi do kocioa kadego rana? zapyta. Nie mwi, w
niedziel, ale dlaczego w cigu tygodnia? Nie jeste wcale lepsza od mojej matki.
Wycign rk w ciemnociach i zapali lampk na stoliku.
Kay siada na krawdzi ka, aby wcign poczochy.
Wiesz, jacy s wieo nawrceni katolicy. Bior to bardziej powanie.
Michael wycign rk, by dotkn jej uda, ciepego ciaa nad grnym brzekiem
nylonowej poczochy.
Daj spokj poprosia Kay. Przystpuj dzi rano do komunii.
Nie prbowa jej zatrzyma, gdy wstaa z ka. Powiedzia z lekkim umiechem:
Jeeli jeste tak gorliw katoliczk, to dlaczego pozwalasz, eby chopcy tak czsto si
wykrcali od chodzenia do kocioa?
Poczua si nieswojo i miaa si na bacznoci. Przypatrywa jej si w sposb, ktry w
duchu nazywaa okiem dona.
Maj jeszcze duo czasu tumaczya. Kiedy wrcimy do domu, dopilnuj, eby
chodzili czciej.
Nim wysza, pocaowaa go na poegnanie. Na dworze powietrze ju zaczynao si
nagrzewa. Wschodzce letnie soce byo czerwone. Kay podesza do swego samochodu,
zaparkowanego przy bramie orodka. Mama Corleone, we wdowiej czerni, ju w nim
siedziaa, czekajc na ni. Stao si to niezmiennym zwyczajem: wczesna msza kadego rana.
Kay ucaowaa pomarszczony policzek starszej pani i siada za kierownic. Mama
Corleone spytaa podejrzliwie:
Jada niadanie?
Nie odrzeka Kay.
Starsza pani kiwna aprobujco gow. Kay raz zapomniaa, e nie wolno je od
pnocy przed przystpieniem do komunii witej. Byo to dawno temu, ale mama Corleone
odtd jej nie ufaa i zawsze to sprawdzaa.
Dobrze si czujesz? spytaa.
Tak odrzeka Kay.
Koci by may i wydawa si jaki opuszczony we wczesnoporannym socu. Witrae
osaniay wntrze od upau, musiao tam by chodno, i dobrze mona byo odpocz. Kay
pomoga teciowej wej na biae kamienne schody i przepucia j przed sob. Starsza pani
upodobaa sobie awk na przedzie, blisko otarza. Kay zaczekaa jeszcze minut na schodach.
Zawsze miaa opory w tej ostatniej chwili, zawsze si troch baa.
Wreszcie wstpia w chodny mrok. Zanurzya palce w wiconej wodzie i przeegnaa
si, przelotnie dotykajc spoconych warg zwilonymi czubkami palcw. Przed wizerunkami
witych, przed Chrystusem na krzyu migotay czerwono wiece. Kay przyklka, nim
wesza w swj rzd, a potem uklka na twardym drewnianym wystpie awki, czekajc na
komuni. Pochylia gow, jakby si modlc, ale nie bya jeszcze cakiem do tego gotowa.

Jedynie tam, w tych mrocznych, sklepionych kocioach, pozwalaa sobie myle o
drugim yciu swojego ma. O tamtym straszliwym wieczorze sprzed roku, kiedy wiadomie
wykorzysta ich wzajemn mio i zaufanie, aby j skoni do uwierzenia w jego kamstwo,
e nie zabi ma siostry.
Odesza od niego wtedy z powodu tego kamstwa, nie z powodu czynu. Nastpnego rana
zabraa dzieci do domu swoich rodzicw w New Hampshire. Nie powiedziawszy nikomu ani
sowa, w gruncie rzeczy nie wiedzc, jak zamierza postpi. Michael zrozumia od razu.
Zadzwoni do niej pierwszego dnia, a potem zostawi j w spokoju. Min tydzie, nim przed
jej dom zajechaa nowojorska limuzyna z Tomem Hagenem w rodku.
Spdzia z Tomem dugie, straszne popoudnie, najstraszniejsze popoudnie swego ycia.
Poszli na spacer do lasu za miasteczkiem i Hagen nie by delikatny.
Kay popenia ten bd, e prbowaa by okrutna i impertynencka, do ktrej to roli wcale
si nie nadawaa.
Czy Mike przysa ci tutaj, eby mi zagrozi? spytaa. Spodziewaam si, e
zobacz paru chopcw wysiadajcych z karabinami maszynowymi, eby mnie zmusi do
powrotu.
Po raz pierwszy, odkd go znaa, ujrzaa Hagena rozgniewanego. Powiedzia szorstko:
To najgorszy rodzaj gupiej smarkaterii, jaki syszaem. Nigdy si tego nie
spodziewaem po takiej kobiecie jak ty. Chod, Kay.
Dobrze odrzeka.
Poszli wrd zieleni wiejsk drog. Hagen zapyta spokojnie:
Dlaczego ucieka?
Bo Michael mnie okama odpara Kay. Bo mnie wywid w pole, kiedy zosta
ojcem chrzestnym chopca Connie. Oszuka mnie. Nie mog kocha takiego czowieka. Nie
mog z nim y. Nie mog pozwoli, eby by ojcem moich dzieci.
Nie wiem, o czym mwisz rzek Hagen.
Obrcia si do niego z uzasadnion teraz wciekoci.
Idzie mi o to, e zabi ma swojej siostry. Rozumiesz? Przerwaa na chwil. I
okama mnie.
Szli dugo w milczeniu. W kocu Hagen powiedzia:
Nie masz sposobu dowiedzenia si, czy to jest rzeczywicie prawda. Ale po prostu dla
dyskusji zamy, e to prawda. Nie mwi, e jest, pamitaj. Ale gdybym ci powiedzia co,
co mogoby by jakim usprawiedliwieniem tego, co zrobi? Czy raczej jakimi ewentualnymi
usprawiedliwieniami?
Kay popatrzya na niego drwico.
Po raz pierwszy widz ci od strony prawniczej, Tom. I to nie jest twoja najlepsza
strona.
Hagen umiechn si.
Dobrze. Ale mnie wysuchaj. A jeeli Carlo wystawi Sonnyego, wskaza go palcem?
A jeeli pobicie Connie przez Carla byo rozmylnym podstpem, eby wycign Sonnyego
z orodka, bo wiedzieli, e pojedzie autostrad Jones Beach? A jeeli Carlo zosta opacony
za pomoc w zabiciu Sonnyego? Co wtedy?
Kay milczaa. Hagen mwi dalej:
A jeeli don, wspaniay czowiek, nie mg si zdecydowa, by zrobi to, co powinien
by zrobi... pomci mier syna, zabijajc ma crki? A wreszcie, jeeli to byo dla niego
za trudne i dlatego uczyni Michaela swoim nastpc, wiedzc, e Michael zdejmie to brzemi
z jego ramion, wemie na siebie t win?
Wszystko ju byo zakoczone powiedziaa Kay ze zami w oczach. Wszyscy byli
szczliwi. Dlaczego nie mona byo przebaczy Carlowi? Dlaczego nie mogo zosta tak, jak
byo, eby kady zapomnia?
Poprowadzia go przez k do ocienionego drzewami strumyka. Hagen usiad na trawie i
westchn. Rozejrza si dokoa, westchn znowu i rzek:
W takim wiecie mona by tak postpi.
Kay powiedziaa:
On nie jest ju tym czowiekiem, za ktrego wyszam.
Hagen zamia si krtko.
Gdyby nim by, ju by nie y. Byaby teraz wdow. Nie miaaby problemu.
Co to znaczy, u licha? wybuchna Kay. Daj spokj, Tom, powiedz co jasno raz w
yciu. Wiem, e Michael nie moe, ale ty nie jeste Sycylijczykiem, ty moesz powiedzie
prawd kobiecie, moesz traktowa j jak kogo rwnego, jak tak sam ludzk istot.
Znw nastpio dugie milczenie. Hagen pokiwa gow.
Zupenie nie rozumiesz Mikea. Jeste wcieka, bo ci skama. No c, przestrzega ci,
eby go nigdy nie pytaa o interesy. Jeste wcieka, e zosta ojcem chrzestnym syna Carla.
Ale sama go do tego zmusia. Zreszt to byo z jego strony waciwe posunicie, jeeli mia
zamiar podj dziaanie przeciwko Carlowi. Klasyczne zagranie taktyczne dla zdobycia
zaufania ofiary. Hagen umiechn si do niej pospnie. Czy to dla ciebie dostatecznie
jasna mowa?
Ale Kay pochylia gow.
Hagen cign:
Powiem ci jasno co jeszcze. Po mierci dona wystawiono Mikea do zabicia. A wiesz,
kto go wystawi? Tessio. Wic Tessio musia zgin. Carlo musia zgin. Bo zdrady nie
mona przebaczy. Michael mgby przebaczy, ale ludzie nigdy sobie nie przebaczaj, wic
zawsze byliby niebezpieczni. Michael naprawd lubi Tessia. Kocha swoj siostr. Ale nie
dopeniby swego obowizku wobec ciebie i wasnych dzieci, wobec caej Rodziny, wobec
mnie i mojej rodziny, gdyby puci wolno Tessia i Carla. Byliby dla nas wszystkich
zagroeniem przez cae nasze ycie.
Kay suchaa tego ze zami spywajcymi po twarzy.
Czy Michael przysa ci po to, eby mi to powiedzia?
Hagen popatrza na ni ze szczerym zdumieniem.
Nie odrzek. Kaza przekaza ci, e moesz mie wszystko, co chcesz, i robi, co ci
si podoba, jeeli tylko bdziesz si dobrze opiekowaa dziemi. Hagen umiechn si.
Kaza powiedzie ci, e jeste jego donem. To taki art.
Kay pooya do na rce Hagena.
Nie kaza powiedzie mi tamtego wszystkiego?
Hagen zawaha si chwil, jakby zastanawiajc si, czy wyzna jej ostateczn prawd.
Wci nie rozumiesz odrzek. Gdyby powtrzya Michaelowi to, co ci dzi
wyjawiem, bybym nieboszczykiem. Przerwa znowu. Ty i dzieci jestecie jedynymi
istotami na tym wiecie, ktrych nie potrafiby skrzywdzi.
Mino pi dugich minut, zanim Kay podniosa si z trawy i ruszyli z powrotem do
domu. Kiedy ju byli prawie na miejscu, Kay spytaa Hagena:
Czy po kolacji mgby zawie mnie i dzieci do Nowego Jorku swoim samochodem?
Po to tu przyjechaem odrzek Hagen.
W tydzie po powrocie do Michaela Kay posza do ksidza po nauk, aeby zosta
katoliczk.

Gdzie w gbi kocioa zadwicza dzwonek wzywajcy do skruchy. Tak jak j
nauczono, Kay uderzya si lekko w pier zacinit doni. Dzwonek ozwa si znowu i
rozlego si szuranie stp, kiedy przystpujcy do komunii zaczli wstawa z miejsc, by
podej do barierki otarza. Kay wstaa, by si do nich przyczy. Uklka przed otarzem, z
gbi kocioa dzwonek odezwa si znowu. Zacinit doni uderzya si w serce raz
jeszcze. Ksidz stan przed ni. Odchylia w ty gow i otworzya usta, by przyj opatek
cienki jak papier. To bya najstraszniejsza chwila. Dopki si nie rozpuci i nie zdoaa go
przekn i uczyni tego, po co tu przysza.
Obmyta z grzechu, obdarzona ask suplikantka pochylia gow i splota donie na
barierce otarza. Przesuna si nieco, by ciar ciaa mniej ugniata kolana.
Wyzbya si wszelkiej myli o sobie, o swoich dzieciach, wszelkiego gniewu, wszelkiego
buntu, wszelkich wtpliwoci. A potem z gbokim, niezomnym pragnieniem wiary i tego,
by zostaa wysuchana, odmwia, tak jak co dzie od czasu zamordowania Carla Rizzi,
modlitwy za dusz Michaela Corleone.