WSTPNIAK

1. Skrypt ten jest zbiorem caoci materiau z czci oglnej polskiego Prawa Cywilnego
2. Skrypt jest streszczeniem materiau z ksiek Z. Radwaskiego i A. Woltera, pominite zostay
dugie i nieistotne wywody autorw
3. Skrypt zawiera:
- informacje z wykadw dr. hab. T. Sokoowskiego, prof. UG
- informacje z caego podrcznika prof. Radwaskiego i liczne dygresje z podrcznika prof. Woltera
- informacje z wicze u mgr G. Karaszewskiego
4. Autor nie ponosi odpowiedzialnoci za niezaliczone kolokwia/egzaminy osb, ktre uczyy si tylko z
tego skryptu, jednak opanowanie go w caoci daje bardzo due szanse na ocen pozytywn
5. Systematyka skryptu przyjta zostaa wg systematyki podrcznika prof. Radwaskiego
6. Autor nie ponosi odpowiedzialnoci za zmiany dokonane w skrypcie przez osoby trzecie w wyniku
jego rozpowszechniania, (co uniemoliwia zreszt forma pliku, ale to tak na wszelki wypadek)
7. Bdy merytoryczne prawie w ogle nie pojawiaj si, a jeeli ju to bardzo drobne i mao istotne i
wynikaj z literwek
8. Usilnie nawouj o przesyanie sugestii i BDW po ich wyapaniu na adres ciulas@go2.pl

LEGENDA SKRTW:
Odesania do ustaw:
1. J eli przy nr artykuu nie jest podany skrt rda, to jest to przepis KODEKSU CYWILNEGO
2. W pozostaych przypadkach uyte skrty oznaczaj:
KPC Ustawa z dnia 17.11.1964 r. - Kodeks Postpowania Cywilnego
PWKC Ustawa z dnia 23.04.1964 r. Przepisy wprowadzajce Kodeks Cywilny
KRO Ustawa z dnia 25.02.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuczy
SDG Ustawa z dnia 2.07.2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej
PDG Ustawa z dnia 19.11.1999 r. Prawo dziaalnoci gospodarczej
UJP Ustawa z dnia 7.10.1999 r. o jzyku polskim
PN Ustawa z dnia 14.02.1991 r. Prawo o notariacie
UPE Ustawa z dnia 18.09.2001 r. o podpisie elektronicznym
UOK Ustawa z dnia 2.03.2000 r. o ochronie niektrych praw konsumentw oraz o
odpowiedzialnoci za szkody wyrzdzone przez produkt niebezpieczny

Skrty pozostae (maj charakter wycznie kosmetyczno-redakcyjny):
BW bezskuteczno wzgldna
CP czynno prawna
DO dobro osobiste
GR gospodarstwo rolne
KC kodeks cywilny ;]
KRRiTV Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
MZ miejsce zamieszkania
OF osoba fizyczna
OP osoba prawna
OW owiadczenie woli
PC prawo cywilne
PP prawo podmiotowe (PPW prawo podmiotowe wzgldne, PPB prawo podmiotowe
bezwzgldne)
p-stwo przedsibiorstwo (p-ca przedsibiorca)
SN Sd Najwyszy
SP Skarb Pastwa
stos.cyw.pr. stosunek cywilnoprawny
TK Trybuna Konstytucyjny
ZDCP zdolno do czynnoci prawnych
ZP zdolno prawna
ZWS zasady wspycia spoecznego
PRAWO CYWILNE CZ OGLNA (za podr. prof. Radwaskiego)
ROZDZIA I WPROWADZENIE DO PRAWA CYWILNEGO
1 Prawo cywilne
I. PRAWO PUBLICZNE I PRAWO PRYWATNE
podzia wywodzi si z tradycji kultury zachodnioeuropejskiej podziaem objte s wszystkie normy systemu prawnego

PRAWO PRYWATNE:
- jego normy reguluj stosunki midzy autonomicznymi podmiotami, ktrym przysuguj wasne sfery interesw (maj./niemaj.)
- brak jest wadczego podporzdkowania jednego podmiotu drugiemu podmiotowi pastwo nie moe jednostronnie
ksztatowa sytuacji prawnej drugiego podmiotu stosunku prawnego
- relacje midzy podmiotami ksztatuj one same jednak istniej pewne granice normy prawa prywatnego je wyznaczaj,
majc na wzgldzie interes powszechny i interes drugiego podmiotu
- sytuacje obu podmiotw nie s zawsze rwnorzdne normy prawa prywatnego czciej mocno ochraniaj stron sabsz
(konsumenta) od strony silniejszej (np. przedsibiorcy) s to przesanki sprawiedliwoci
- spory midzy podmiotami rozstrzygane s przez niezalene od stron, ale dziaajce z ich inicjatywy sdy (pastwowe lub
polubowne)

PRAWO PUBLICZNE:
- reguluje stosunki prawne, w ktrych pastwo (jego organ) jest co najmniej jedn ze stron organy te mog ksztatowa
wadczo sytuacj prawn czowieka
- ustanawia bezporedni przymus realizowany przez organy pastwowe w razie nieposuszestwa normom tego podsystemu

UYTECZNO WYRNIENIA:
- normy prawa prywatnego maj silne uzasadnienie aksjologiczne w spoeczestwach demokratycznych
- wg Konstytucji prawo prywatne to podstawowy sposb regulowania stosunkw prawnych midzy osobami
- obszar stosunkw prywatnoprawnych jest jakby oddalony od ingerencji pastwa

II. GAZIE PRAWA, KOMPLEKSOWE REGULACJE, DYSCYPLINY NAUKOWE LUB DYDAKTYCZNE
gazie prawa obejmuj spjne i uporzdkowane wg przyjtych zaoe zespoy norm prawnych, regulujcych obszerne
kategorie stosunkw spoecznych
stosowanie normy gazi prawa stosuje si bezporednio do stosunkw spoecznych, ktrych dotyczy, a pomocniczo do innych
stosunkw spoecznych
kompleksowe regulacje prawne (np. ustawy) naley je odrnia od gazi dotycz jednego przedmiotu (stosunku
spoeczno-prawnego), ale systematycznie nale do kilku gazi
dyscyplina naukowa zesp dziaa poznawczych / wytwr tych dziaa, w postaci zespou odp. uzasadnionych twierdze
samo wydzielenie si dyscypliny prawnej nie oznacza powstania nowej gazi prawa

III. STATUS PRAWA CYWILNEGO
prawo cywilne jest uznan i skodyfikowan gazi prawa , bdcej przedmiotem odrbnej dyscypliny naukowej i
dydaktycznej stanowi trzon prawa prywatnego

CECHY ODRNIAJCE PRAWO CYWILNE OD INNYCH GAZI PRAWA:
metoda regulacji polega na uznaniu autonomicznej pozycji wzgldem siebie podmiotw stosunku prawnego jedna strona nie
moe wadczo ksztatowa sytuacji drugiej strony i to jest cecha wyrniajca prawo cywilne
faktyczne relacje podmiotw mimo, e dwa podmioty s nierwnorzdne wobec siebie, nie wyklucza to zakwalifikowania ich
stosunku prawnego jako cywilnoprawnego umowa jest zawierana przez podmioty prawa cywilnego
odpowiedzialno odszkodowawcza jest typowym sposobem ochrony interesw stron w maj. stos. cywilnoprawnych spenia
funkcj kompensacyjn (w odrnieniu od sankcji prawa karnego)
akt normatywny Kodeks cywilny ma charakter cile jednorodny, cywilnoprawny
spory spory wynikajce ze stos. cyw.pr. rozstrzygane s wedug KPC, nawet wtedy, gdy jednym z podmiotw jest organ publ.
majtkowy przedmiot regulacji stanowi cech wyrniajc wg marksizmu, nie jest ten pogld do przyjcia w III RP

IV. ZAKRES PRAWA CYWILNEGO
istota normy prywatnoprawne nie musz wszystkie dotyczy prawa cywilnego obok niego wyksztaciy si inne gazie
prawa, ktrych podstaw jest ich prywatnoprawno

PRAWO PRACY:
Kodeks Pracy z 1974 ustawa kompleksowa, gwnym przedmiotem regulacji jest indywidualny stosunek pracy instytucja
wywodzca si z Kodeksu Zobowiza z 1933 r.
stosunek pracy jego tre wyznaczaj normy innych aktw prawnych np. ukadw zbiorowych pracy i innych porozumie
zbiorowych normy prawa cywilnego stosuje si tu subsydiarnie
status prawa pracy spory w doktrynie, czy jest to ga czy nie przyjmuje si koncepcj szczeglnej gazi prawa
prywatnego obejmujcej pryw.pr. normy regulujce stosunek pracy nie jest on wic objty zakresem prawa cywilnego


PRAWO RODZINNE:
KRiO z 1964 stosunki prawnorodzinne uregulowano w odrbnym akcie ze wzgldu na to, i skoro prawo cywilne reguluje stos.
maj. to nie moe regulowa kwestii rodzinnych (stosunkw osobistych), poza tym znaczna cz tych stosunkw jest regulowana
na zasadzie podporzdkowania (rodzic >>dziecko) oba zaoenia s KRYTYKOWANE
status prawa familijnego stanowi integraln cz prawa cywilnego, bo w KRO nie ma cz. oglnej wyodrbniajcej

PRAWO HANDLOWE:
1) koncepcja prawa handlowego jako gazi odrbnej
- wywodzi si z systemu feudalnego i przenikna do XIX w. systemu prawnego w postaci zasady, i prawo prywatne dzieli si na
handlowe i cywilne (powszechne)
- przejawiaa si w kodyfikacjach handlowych z XIX wieku, opartych na kryteriach: przedmiotowym, podmiotowym, mieszanym
- wspczenie odchodzi si od tej koncepcji poprzez rezygnacj z osobnych kodyfikacji prawa handlowego

2) koncepcja prawa gospodarczego
- neguje podzia na prawo publiczne i prywatne, a prawo gospodarcze to caoksztat norm regulujcych zagadnienia gospodarcze

KH z 1934 regulowa pozycj i czynnoci prawne kupca, stosowanie norm prawa cywilnego byo subsydiarne potem w 1964
wraz z uchwaleniem KC uchylono KH z wyjtkiem przepisw dot. spek handlowych, a te z kolei uchylono w 2000 r.
uchwalajc KSH, za normy prywatnoprawne regulujce czynnoci osb prow. dzia. gosp. zostay wkomponowane w KC
wniosek prawo handlowe nie jest odrbn gazi prawa, ani nie naley do gazi prawa gospodarczego stanowi za odrbna
dyscyplin naukow (znan te jako prawo gospodarcze prywatne)

PRAWO ROLNE I SPDZIELCZE:
- nie jest odrbn gazi prawa, bo jego przedmiotem s normy nalece do rnych gazi prawa, przy czym prawo spdzielcze
uregulowano w odrbnej ustawie

V. SYSTEMATYKA PRAWA CYWILNEGO
podzia prawo cywilne dzieli si na dziay, wyraajce struktur tej gazi prawa podzia oparty jest na systemie
pandektowym

DZIAY PRAWA CYWILNEGO:
cz oglna instytucje i zasady wsplne dla caego PC: czynnoci prawne, podmioty PC i prawa podmiotowe
prawo rzeczowe normy wyznaczajce prawa podmiotowe bezwzgldne, odnoszce si do rzeczy, skuteczne erga omnes
prawo zobowiza normy regulujce prawa majtkowe wzgldne, skuteczne inter partes
prawo spadkowe reguluje przejcie majtku osoby zmarej na inne podmioty
prawo rodzinne reguluje stosunki prawne midzy maonkami, rodzicami i dziemi, innymi krewnymi i powinowatymi, a
take instytucj opieki i kurateli (dzia ujty osobno w KRiO)
prawo na dobrach niematerialnych czyli prawo wasnoci intelektualnej reguluje prawa podmiotowe do oryginalnego,
niematerialnego wytworu umysu ludzkiego, majcego warto majtkow
szerzej o prawie autorskim brak regulacji w jednej odrbnej ustawie regulowane w ustawach: prawo wasnoci
przemysowej, prawo autorskie i prawo pokrewne

INNE WYRNIENIA NORM CYWILNOPRAWNYCH:
Dziaami prawa cywilnego nie mog by: prawo handlowe, lotnicze, wekslowe, czekowe, grnicze, ubezpieczeniowe itd., bo
mciyby funkcj ustalenia waciwego zespou norm prawnych w procesie ich stosowania, jak speniaj dziay PC

VI. ZASADY PRAWA CYWILNEGO
zasady prawa kategorie norm prawnych majcych doniose znaczenie dla danej gazi prawa wskazuj wartoci, jakie normy
danej gazi powinny realizowa przede wszystkim
szczeglna rola zasad prawa wyznaczaj kierunek dziaa prawodawczych, sposb stosowania prawa, wykadni itd. normy-
zasady mona speni w rnym stopniu, za normy-reguy mona speni, albo nie speni

KATALOG ZASAD:
1) uznanie i ochrona osobowoci kadego czowieka w rwnej mierze zdolno prawna przysuguje kademu czowiekowi
w tym samym zakresie, zdolno do czynnoci prawnych (ograniczona tylko z przyczyn naturalnych) oraz dobra osobiste
2) pena i rwna ochrona mienia podmiotw PC jednolicie uksztatowane prawo wasnoci, dziedziczenie majtku po
zmarym i odszkodowanie w razie wywaszczenia
3) zakaz naduywania praw podmiotowych zapobiega wykonywaniu ich w sposb sprzeczny z wartociami moralnymi
(klauzula w art. 5 zasady wspycia spoecznego)
4) autonomia woli a co za tym idzie swoboda umw podmioty mog swobodnie ksztatowa stosunki cywilnoprawne- nie
wystpuje ona w zakresie nieograniczonym, ale jest pewne pole swobody decyzyjnej wyznaczone jej ograniczeniami
5) ochrona zaufania podmiotu do skadanych mu owiadcze woli nie uregulowano tej zasady w przepisach, ale doktryna
rekonstruuje j na podstawie klauzul generalnych stanowi podstaw ochrony dobrej wiary



2 Unifikacja i kodyfikacja prawa cywilnego w Polsce
I. UNIFIKACJA PRAWA CYWILNEGO
II RP:
- istnia rozdwik, bo po I wojnie wiatowej obowizywao multum rde prawa cywilnego na terenie polskim
- ziemie centralne: obejmoway Krlestwo Polskie z 1815: Kodeks Napoleona (2 i 3 ks.), prawo hipoteczne z 1918 i 1825, KC
Krlestw Polskiego z 1825 (zamiast 1 ksigi KN), prawo maeskie z 1836 roku
- ziemie wschodnie w caoci rosyjskie prawo cywilne zawarte w Zwodzie Praw
- ziemie zachodnie: zabr pruski najpierw Landrecht z 1794, potem Kodeks Cywilny Niemiecki z 1896
- ziemie poudniowe: zabr austriacki ABGB z 1811 +nowele z 1914,15,16, a na Spiszu i Orawie prawo wgierskie
- plan pierwotnej unifikacji PC w postaci szeregu aktw prawnych, a potem zczenie ich w kodeks czyli kodyfikacja
- udao si zunifikowa dziedziny odnoszce si do sfery stosunkw gospodarczych

OKRES POWOJENNY:
- naleao zunifikowa prawo cywilne ze wzgldu na zmienione terytorium Polski oraz na migracje ludnoci
- unifikacj zajo si od 1945 roku MS przy pomocy prawnikw po kilkunastu miesicach ukoczono unifikacj
- wydano dekrety, ktre zastpiy prawa dzielnicowe prawem cywilnym (jego poszczeglnymi dziaami)

II. KODYFIKACJA PRAWA CYWILNEGO
prace rozpoczto je po unifikacji w MS, przygotowano projekt KC w roku 1948 porzdkowa przepisy PC wg systemu
pandektowego i poprawia ich redakcj projekt odrzucono ze wzgldu na komunistyczne denia PZPR
czstkowe scalenia Kodeks Rodzinny z 1950 zastpi 4 dekrety, Przepisy oglne PC 1950 rwnie zastpiy stare dekrety
kolejne projekty przedstawione w latach 1954 i 1955, wzorowane na konstytucji PRL skrytykowane przez prawnikw i
porzucone wobec braku dalszych prac legislacyjnych

UCHWALENIE KC:
zalek w 1956 r. powoano Komisj Kodyfikacyjn ogosia ona projekt KC w roku 1960 zawiera prawo rodzinne, ktre z
niego wyczono, przedstawiajc kolejny projekt w roku 1961 po uzgodnieniach midzyresortowych zosta uchwalony przez
Kolegium MS, a w 1962 razem z KRiO przedstawiono go RM
dalsze prace RM uchwalia zmiany w projekcie i jego now wersj uchwalono w roku 1963, potem do roku 1964 obradowaa
nad nim Komisja Wymiaru Sprawiedliwoci, jej zmiany sejm uchwali 25.02.1964 uchwalajc KRiO, a 23.04.1964 KC +
przepisy wprowadzajce nowy KC wszed w ycie 1.1.1965

charakter prawny KC nie rni si niczym od zwykej ustawy organy ust. musz stosowa si do konstrukcji i terminologii
w KC, organy stosujce prawo musz za preferowa wykadni przepisw spoza kodeksu w sposb zgodny z treci KC

Przyczyny nieuwzgldnienia w caoci postulatu zupenoci KC:
- denie do zapewnienia wzgldnej stabilnoci kodeksu pominito instytucje o niepewnej przyszej doniosoci spoecznej
- Kodeks mia by ustaw zasadnicz dla PC, zwart i zwiz, ujmujc tylko instytucje wane
- pogld legislacyjny nakazujcy technik ustaw kompleksowych zwierajcych normy z rnych gazi prawa KC mia
obejmowa za tylko normy cywilnoprawne

podzia 1) cz oglna 2) wasno i inne prawa rzeczowe 4) Zobowizania 4) Spadki poza KC pozostao prawo rodzinne i
prawo pracy (ujte w odrbnych kodyfikacjach)

Warstwy ideologiczne w KC z 1964 roku:
- instytucje typowe dla ustroju socjalistycznego w oglnym zarysie ksztatowane wg wzorca radzieckiego (np. wasno
socjalistyczna, wasno indywidualna itd.)
- instytucje klasyczne dla prawa cywilnego wzorowane m.in. na kodeksie zobowiza, handlowym, na prawie rzeczowym itd.

III. REFORMA KODEKSU W RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ
reformy Kodeksu wynikay ze zmiany ustroju, zastanawiano si czy KC zmieni, czy uchyli
dziaalno Komisja ds. reformy PC z W. Czachrskim na czele, dziaajca przy MS przyja dwuetapowy program reform
kodeksu: etap 1 to szybkie zmiany, usuwajce instytucje charakterystyczne dla PRL, etap 2 to reformy w sprawach mniej pilnych
etap 1 zrealizowany ustaw z 28.07.1990 o zmianie KC uchylono socjalistyczn typologi wasnoci, jedno wasnoci
pastwowej, odesania do zasad ustroju PRL, itd., wprowadzono niektre nowe instytucje, wczeniej uwzgldnione w II RP
etap 2 obejmowa wielokrotne nowelizacje KC w sprawach pilnych, ale take jako reakcja na reform innych gazi prawa
obecne reformy prowadzi je Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego powoana w 2002 r. przy MS, dostosowuje prawo
cywilne do wymogw UE i zasad Konstytucji z 1997 r. uchwalono KSH z 15.09.2000 r.
ostatnia nowelizacja dokonana zostaa ustaw z 14.02.2003 roku o zmianie ustawy: Kodeks Cywilny

ROZDZIA II RDA PRAWA CYWILNEGO
3 Rodzaje rde
I. UWAGI WSTPNE
rda prawa fakty uznawane w danym systemie prawnym za fakty prawotwrcze tworz normy prawne generalnie-
abstrakcyjne o tym jakie fakty s prawotwrcze decyduje konstytucja i doktryna prawnicza j uzupeniajca

II. PRAWO STANOWIONE
akty prawne powszechnie obowizujce mog regulowa stosunki cywilnoprawne wtedy s rdem prawa cywilnego
akty prawne obowizujce wewntrznie (1-5) obowizuj tylko jednostki organizacyjne wobec ich organw zwierzchnich,
ktre wyday akty wewntrzne nie s zatem rdami prawa cywilnego

1) konstytucja najwaniejsze prawo RP, nie ma nad ni adnego wyszego systemu normatywnego
bezporednie stosowanie konstytucji nie jest w jego wyniku konieczne umieszczanie jej postanowie w ustawach, ale jej
przepisy mog stanowi wyczn podstaw do rekonstrukcji normy tylko wtedy, kiedy wskazuj wyranie: kto, jak i kiedy ma
postpi
orzeczenia TK rwnie maj moc rda prawa powszechnie obowizujcego

2) ustawy uchwalane przez parlament, Prezydent za podpisuje i zarzdza ich ogoszenie w Dz. U.
konstytucyjno kontroluje j T.K. kontrola abstrakcyjna (zgaszaj okrelone podmioty) i konkretna (zgaszaj sdy)

3) ratyfikowane umowy midzynarodowe po ogoszeniu w Dz. U. stanowi cz polskiego systemu prawnego i s
bezporednio stosowane przez sdy (chyba e ich stosowanie wymaga wczeniejszego wydania ustawy)
waniejsze umowy Pakty i Europejska Konwencja Praw Czowieka wyraaj standardy, ktre powinny by uwzgldniane w
stosunkach wewntrznych rwnie pod kontrol midzynarodow
prawo europejskie Polska po przystpieniu do UE zobowizuje si do stosowania dorobku prawnego UE (jako strona trakt.)
upowanienie ustawowe jeli RUM wymaga wczeniejszego upowanienia w ustawie, to ma moc wiksz od ustawy

4) rozporzdzenia peni funkcj wykonawcz wobec ustaw, wydawane mog by tylko przez okrelone podmioty (Prezydent,
RM, Prezes RM, ministrowie, przewodniczcy ustawowo okrelonych komitetw, KRRiTV) i tylko na podstawie delegacji
ustawowej (okrelajcej podmiot, ktry ma wyda rozporzdzenie +jego zakres +wytyczne co do treci)
konstytucyjno kontroluje TK, sdy jednak mog same uzna, e dane rozporzdzenie nie ma zastosowania do danej sprawy
(bo s zwizane tylko Konstytucj i ustawami) taka decyzja nie ma jednak charakteru powszechnie wicego
KC odesanie do ustaw w KC oznacza rwnie odesanie do rozporzdze

5) akty prawa miejscowego s powszechnie obowizujce, ale tylko na obszarze dziaania organw, ktre je ustanowiy i tylko
w granicach ustawowych kompetencji tych organw

III.ZWYCZAJE I PRAWO ZWYCZAJOWE
zwyczaj powszechnie stosowana w danym okresie i rodowisku i w danych stosunkach spo. praktyka okrelonego postpow.
istota same przez si zwyczaje nie maj normatywnego znaczenia porednio zyskuj je przez to, e w wielu przypadkach
odsyaj do nich przepisy prawne
zwyczaje w KC przepisy KC odsyaj czsto do zwyczajw:
a) ustalonych np. czynno prawna wywouje te skutki wynikajce z ustalonych zwyczajw [art. 56]
b) przyjtych jeli umowa zostaa sporzdzona wg przyjtych zwyczajw, to obowizuje wtedy, gdy druga strona moe
si z nimi atwo zaznajomi [art. 384]
c) miejscowych zakres i sposb wykonywania suebnoci gruntowej oznacza si w braku innych danych rwnie przy
uwzgldnieniu miejscowych zwyczajw [art. 287]
- ale donioso prawn maj jednak tylko zwyczaje ustalone w danych stosunkach i ewentualnie w odniesieniu do bliej
okrelonego krgu osb (obszaru)

stosowanie przez sd wystarczy, aby osoby, ktrych spraw si rozstrzyga, naleay do grupy spoecznej, w ktrej zwyczaj jest
upowszechniony, a sd bdzie obowizany do stosowania danego zwyczaju przyjmuje si zaoenie, e kady uczestnik
stosunku cywilnoprawnego zna zwyczaje spoecznoci, do ktrej naley
rola prawna zwyczaju zwyczaj moe peni j tylko wtedy, gdy zostaje poddany ocenie wartociujcej i okazuje si, e jest to
dobry zwyczaj, zgodny z zasadami moralnymi zwyczaje rozpatruje si cznie z zasadami wspycia spoecznego, zwyczaj
ponadto musi by zgodny z bezwzgldnie wicymi normami prawnymi

PRAWO ZWYCZAJOWE:
- w przeciwiestwie do zwyczaju prawo zwyczajowe uznaje si za norm / normy prawne
- w tym przypadku faktem prawotwrczym jest praktyka staego stosowania przez organy pastwa okrelonej reguy postpow.
- adne przepisy w Polsce nie reguluj kwestii dopuszczalnoci prawa zwyczajowego, bo wg doktryny nie s potrzebne
- prawo zwyczajowe moe ksztatowa si obok, ale nie przeciwko systemowi prawnemu (mimo e konstytucja je pomija w
systemie rde prawa)

prawo zwyczajowe a zwyczaje prawne zwyczaje prawne to pewna praktyka dokonywania czynnoci prawnych

IV. ROLA ZASAD WSPYCIA SPOECZNEGO
geneza zwrot ten pojawi si w systemach prawnych demokracji ludowych wzorem radzieckim pierwotnie powoywa si
na normy lub oceny moralne o charakterze socjalistycznym
obecnie odwouje si do powszechnie uznanych w kulturze naszego spoeczestwa wartoci, ktre s zarazem dziedzictwem i
skadnikiem kultury europejskiej; rozumie si przez nie normy moralne i obyczajowe

Ograniczenia zasad wspycia spoecznego (propozycje naukowe):
- odnosz si jedynie do postpowania jednych osb wobec innych (nie dotycz przeywanych postaw)
- przedmiotem zainteresowania prawnikw nie s zasady wspycia spoecznego, bdce zarazem obowizujcymi normami
prawnymi, bo takie rwnobrzmice normy uznaje si za normy prawne

funkcja przepisy odsyajce do ZWS nadaj prawu wiksz elastyczno, ZWS pozostaj pojciem nieostrym, aby t funkcj
lepiej realizowa jednak sd stosujc prawo, powinien precyzowa norm moraln, na ktr si powouje w zwizku z ZWS
obowizywanie ZWS samoistnie nie obowizuj, a jedynie na mocy przepisw, ktre si do nich odwouj, wpywaj na ocen
stanu faktycznego podczas stosowania prawa
nazwa moe si kojarzy z dawnym ustrojem, zatem obecnie s tendencje do zmiany nazwy np. na dobra wiara czy wzgldy
susznoci ten problem powinien rozstrzygn ustawodawca

ZAKRES ZASTOSOWANIA ZWS:
- su elastycznemu doprecyzowaniu treci poszczeglnych instytucji prawa cywilnego (prawo wasnoci) lub stosunkw
prawnych (wykonanie zobowizania)
- pomocne s przy kwalifikowaniu pewnych zdarze kreujcych stosunki cywilnoprawne
- podczas wykadni owiadcze woli
- zapobiegaj powstawaniu konsekwencji prawnych, ktre budziyby w danej sytuacji powszechn dezaprobat moraln i
prowadziyby do naruszenia spjnoci wartociowej porzdku prawnego (naduycie prawa podmiotowego)
- odnosz si zarwno do osb fizycznych, jak i do osb prawnych (wtedy powinnoci moralne pojedynczych osb zmieniaj si
w powinnoci moralne substratu tworzcego osob prawn)

Problem nazwy ZWS:
- kojarzy si niewtpliwie z socjalistyczn doktryn moraln
- pojawiaj si propozycje zmiany nazwy (np. dobra wiara, wzgldy susznoci, dobre obyczaje)
- zagadnienia te powinien rozstrzygn ustawodawca

V. ROLA ORZECZNICTWA
- sdy nie mog dziaa prawotwrczo w Polsce ze wzgldu na zasad trjpodziau wadz
- orzecznictwo przez swoj dziaalno interpretacyjn i inferencyjn oraz przez uznawanie pewnych zwyczajw, moe wpywa
na konkretyzacj treci norm prawnych
- dziaalno ta jest jednak zaliczania do procesu stosowania prawa

VI. ROLA NAUKI
- pogldy uczonych nie s rdem prawa cywilnego, ale inspiruj czasem ustawodawc przez postulaty de lege ferenda
uczeni take bior osobisty udzia w tworzeniu aktw prawnych (np. przez udzia w Komisjach Kodyfikacyjnych)

4 Waniejsze rodzaje norm i przepisw prawa cywilnego
I. UWAGI OGLNE
Struktura normy prawnej:
hipoteza okrelaadresatw normy oraz okolicznoci jej zastosowania
dyspozycja okrelaskutek prawny wzr powinnego zachowania adresata
sankcja okrela w jaki sposb powinny zareagowa organy pastwowe, gdy adresat normy nie zastosuje si do jej dyspozycji -
trwaj spory, czy sankcja jest trzeci czci normy, czy te stanowi tre innej normy sankcjonujcej
rola sankcji w PC ma na celu doprowadzi do zaspokojenia interesu podmiotu stosunku [;)] cywilnoprawnego, funkcje
represyjne to tylko pewien odprysk sankcji lub podporzdkowane s realizacji celu zasadniczego sankcji

Norma prawna a przepis prawny:
przepis samodzielna jednostka redakcyjna w akcie normatywnym (artyku, paragraf)
norma prawna dyrektywa postpowania wyinterpretowana z przepisu / przepisw prawnych
relacje norma <> przepis z jednego przepisu moe wynika 1 norma prawna, albo 1 norma prawna moe wynika z wielu prz.

II. WANIEJSZE RODZAJE NORM PRAWA CYWILNEGO
Podzia ze wzgldu na okolicznoci zastosowania normy:
przepisy bezwzgl. wice (ius cogens) zastosowanie ich nie moe by wyczone lub ograniczone wol stron czy zwyczajem
przepisy wzgldnie wice (ius dispositivum) znajduj zastosowanie tylko wtedy, gdy same strony nie ureguloway
konsekwencji prawnych w sposb odmienny od dyspozycji danej normy (lub w ogle nie ureguloway)
funkcje ius dispositivum uzupeniaj tre stosunku prawnego w zakresie nieuregulowanym przez strony
przepisy semiimperatywne(ius semidispositivum) wyznaczaj minimalny zakres ochrony interesw jednej ze stron ich
zastosowanie moe by uchylone, gdy postanowienia umowy s korzystniejsze dla strony objtej ochron
przykady s to przepisy ktre ustalaj min/max zakres wiadcze jednej ze stron (ceny, czynsze), najduszy / najkrtszy
termin wypowiadania stosunku prawnego, minimalny standard rzeczy / usug
uwaga jeli norma prawna nie okrela charakteru przepisu, mona tego dokona za pomoc wykadni funkcjonalnej

Normy kompetencyjne:
czynnoci konwencjonalne zachowania, ktrym pewne reguy (sensu) przypisuj jakie swoiste znaczenie
wano czynnoci konwencjonalne s wane, jeli odpowiadaj ich definicjom (tzn. pewnym zachowaniom i okolicznociom)
nie mona mwi jednak o wanoci/niewanoci czynnoci psychofizycznych
rola regu sensu nakazuj tylko rozumie dane zachowania w dany sposb, nie formuuj za powinnoci dokonania danej
czynnoci konwencjonalnej
Normy kompetencyjne:
nakadaj na kogo obowizek reagowania na dokonanie czynnoci konwencjonalnej
przyznaj kompetencj do dokonania czynnoci konwencjonalnej danemu podmiotowi, ze skutkiem w postaci powstaych
obowizkw innych podmiotw
- nie nakadaj jednak na dany podmiot obowizku dokonania danej czynnoci konwencjonalnej

METANORMY:
- normy dotyczce sposobu konstruowania systemu prawnego (nakazuj uzna pewne fakty za prawotwrcze)
- reguy interpretacyjne okrelajce sposb przekadania przepisw prawnych na normy prawne
- reguy inferencyjne reguy wnioskowania z faktu obowizywania w systemie jakiej normy
- reguy kolizyjne okrelaj sposb rozstrzygania kolizji midzy normami wzajemnie niezgodnymi

III. WANIEJSZE RODZAJE PRZEPISW PRAWA CYWILNEGO
definicje legalne przepisy, ktre w sposb wicy okrelaj sens uytych w akcie prawnym sw lub zwrotw
przepisy odsyajce przy ustalaniu treci normy X naley zawsze uwzgldni take przepis, ktry ustanawia norm Y
zwroty niedookrelone s metod na pozostawienie luzu interpretacyjnego dla organw stosujcych prawo; wprost
oznaczaj pewne fakty

Klauzule generalne:
- odnosz si do pewnych faktw porednio oznaczaj pewne cechy faktw
- zwizane s z odesaniami ustawodawczymi do czego, co znajduje si poza systemem aktw prawodawczych
- odsyaj do czego, co ma wymiar aksjologiczny (oceny moralne np. ZWSy)
- definicja: jest to zwrot niedookrelony zawarty w przepisie prawnym oznaczajcy pewne oceny funkcjonujce w jakiej grupie
spoecznej, do ktrych odsya w przepis przez nakaz uwzgldniania ich przy ustalaniu stanu faktycznego podpadajcego pod
dan norm
przykad klauzula generalna spoeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa ma szeroki zakres, bo wyznacza wraz z ZWS
granic wykonywania praw podmiotowych oraz wspokrela tre prawa wasnoci

5 Obowizywanie norm prawa cywilnego w zasigu czasowym i przestrzennym
I. OBOWIZYWANIE NORM W ZASIGU CZASOWYM
POCZTEK OBOWIZYWANIA:
- pocztek obowizywania nastpuje po 14 dniach od ogoszenia, o ile przepisy same nie stanowi inaczej, czasem jednak
wymagane jest dusze vacatio legis, a mona take je skrci lub uchyli
- normy prawne mog by stosowane dopiero od daty ich obowizywania, a wic nie w okresie vacatio legis

KONIEC OBOWIZYWANIA:
- wskutek klauzul derogacyjnych (zawierane s w przepisach wprowadzajcych dany akt prawny)
- wskutek upywu czasu, ktry zosta oznaczony w danym akcie normatywnym
- wejcie w ycie pniejszych norm, ktre reguluj takie same sytuacje (lex posterior derogat legi anteriori) chyba e norma
wczeniejsza ma charakter szczeglny wobec normy pniejszej (lex posterior generalis non derogat legi priori speciali)
- moe te nastpi wskutek orzeczenia TK
- w wyniku odwyknienia (desuetudo) czy zmiany sytuacji spo.-ekon. kwestia dyskusyjna, raczej nie uchyla to obowiz. norm
- gdy dany przepis stanie si niestosowalny na skutek zmiany np. ustroju czy warunkw politycznych

II. PRAWO INTERTEMPORALNE
prawo intertemporalne rozstrzyga, czy do stosunkw prawnych powstaych przed uchyleniem normy, stosowa norm now
czy star, zawiera reguy, ktre wskazuj, jakim modyfikacjom ulega zakres obowizywania i stosowania dawnych norm
prawnych ze wzgldu na ustanowienie nowych norm prawnych
rda prawa intertemporalnego art. 3 KC i artyku XXVI i nastpne PWKC

NIERETROAKCJA:
z [art. 3] wynika, e normy prawne nie maj mocy wstecznej nie mona zmienia sytuacji prawnej podmiotu ustalonej pod
rzdami dawnej normy
- skutki zdarze prawnych, ktre miay miejsce pod rzdem dawnej ustawy, okrela si wedug dawnej ustawy, ale tylko do czasu
wejcia w ycie nowej ustawy (dawna ustawa odnosi si na pewno do stos. zakoczonych pod jej rzdem)
- do stosunkw, ktre powstay pod rzdem starej ustawy, a trwaj nadal po wprowadzeniu nowej ustawy, stosuje si przepisy
ustawy starej tylko do czasu wejcia w ycie nowej ustawy
- uchylenie zasady nieretroakcji nastpuje, gdy wskazuje na to: a) brzmienie ustawy b) cel ustawy (rezultat funkcjonalnej wyk.)

REGUY INTERTEMPORALNE DOTYCZ CE NORM NIEOBJTYCH ZASAD NIERETROAKCJI:
- rozstrzygaj jak okreli pod rzdem nowej ustawy tre stos. prawnego, ktry powsta pod rzdem ustawy starej i trwa nadal, a
take jakie konsekwencje nios za sob zwizane z tym stosunkiem zdarzenia prawne, ktre nastpiy pod rzdami nowych norm
1) fakt uchylenia normy, ktra reguluje dany stosunek prawny, nie powoduje jego wyganicia stosuje si do obsugi tego
stosunku prawnego przepisy dawne

2) jeli norma pniejsza inaczej reguluje stosunek prawny, ni norma uchylona, to:
Pogld 1:
a) jeli jest to stosunek prawny, ktrego tre jest regulowana samodzielnie (w oderwaniu od stanw fakt. powodujcych ich
powstanie) np. tre prawa wasnoci stosuje si ustaw now
b) jeli jest to stosunek prawny, ktrego tre reguluj przepisy prawne nierozdzielne ze stanem faktycznym powodujcym jego
powstanie (np. kupno-sprzeda) stosuje si ustaw star
- pogld 1 budzi zastrzeenia bo:
1) przyjmuje za podstaw wyrnienia stosunkw prawnych redakcje tylko niektrych kodeksowych przepisw dotyczcych
okrelonych rodzajw stosunkw prawnych
2) jest nieoperatywne bo w konfrontacji ze szczeglnymi przepisami przechodnimi okazuje si, e reguom z rozrnieniem
tym zwizanych podlega bardzo wski zakres stosunkw prawnych z przyczyn na gruncie tej koncepcji niewyjanialnych

Pogld 2:
- do stosunkw prawnych trwaych (ustanawianych na dugie okresy element czasu stanowi wyznacznik nalenych
wiadcze/zachowa podmiotw) stosuje si ustaw now
- do pozostaych stosunkw prawnych, w ktrych czynnik czasu nie wpywa na zachowania i wiadczenia podmiotw o ktre
realizuj si przez jedno jakie dziaanie, stosuje si ustaw star

3) skutki prawnych zdarze, ktre miay miejsce pod rzdem nowej normy, obsuguje si zawsze ustaw now
- ALE jeli mwimy o skutkach zdarze, ktre miay miejsce pod rzdem nowej normy, a wpywaj na istot stosunku prawnego
ustanowionego pod rzdami starej normy, stosuje si ustaw dawn
4) jeli to nie pomaga, art. LXIV PWKC (J eli s wtpliwoci, czy stosowa prawo dotychczasowe, czy kodeks cywilny,
stosuje si kodeks cywilny)

III. OBOWIZYWANIE NORM PRAWA CYWILNEGO W ZASIGU PRZESTRZENNYM
- normy prawa cywilnego obowizuj na caym terytorium RP, chyba e inne ustawy stanowi inaczej
- obowizuje co do stosunkw prawnych czcych obywateli lub osoby prawne z Polski w sytuacjach, gdy zdarzenie prawne lub
jego skutki nie sigaj poza terytorium RP odnosi si to te do cudzoziemcw

IV. PRAWO PRYWATNE MIDZYNARODOWE
- reguluje kwestie, jakie prawo naley stosowa do stosunkw prawnych zawierajcych jaki element obcy powizany z
obywatelstwem i terytorium innego pastwa
- normy te nie wskazuj wzorw zachowa, a systemy prawne, ktre naley stosowa do okrelonych zdarze / stosunkw
prawnych (w tym sytuacje, w ktrych stosuje si prawo polskie)
- jeli do stosunku prawnego stosuje si system prawny danego pastwa, wwczas miarodajne s tylko merytoryczne normy tego
systemu

ROZDZIA III STOSOWANIE PRAWA CYWILNEGO
6 Model stosowania prawa
I. MODEL NORMATYWNY
Cechy normatywnego modelu stosowania prawa:
- wskazuje, jak sd powinien stosowa prawo w szczeglnoci prawo cywilne
- zawiera nakaz przestrzegania obowizujcego prawa respektuje rozdzia funkcji sdowniczej od prawodawczej
- sdzia nie jest jedynie ustami ustawy powinien te kierowa si wartociami lecymi u podstaw systemu prawnego
realizuje je w sposb racjonalny
- trzeba mie na wzgldzie, e prawo cywilne suy realizacji indywidualnych interesw obywateli lub ich organizacji

II. TRJCZONOWY MODEL STOSOWANIA PRAWA
Obejmuje nastpujce elementy:
1) ustalenie stanu faktycznego sprawy
2) ustalenie, jaka norma / normy s waciwe dla danego stanu faktycznego
3) okrelenie konsekwencji prawnych stanu faktycznego na podstawie zastosowanej normy prawnej (decyzja kocowa)

7 Ustalenie stanu faktycznego sprawy
I. REGUY DOWODOWE
1) sd powinien prowadzi postpowanie w celu ustalenia faktw doniosych z pkt. widzenia obowizujcego systemu prawnego
ustalenie faktu uznanie za prawdziwe zdanie, ktre gosi, e tak a tak byo lub jest obecnie
2) zdania orzekajce o faktach musz by dostatecznie uzasadnione przyjmuje si za wice oglne metodologiczne reguy
przyjmowane we wspczesnej nauce
- sd MUSI rozstrzygn kad spraw w sposb definitywny nie moe stwierdzi, e brakuje podstaw do ustalenia stanu fakt.
ciar dowodu (formalny) wskazuje podmioty, ktre powinny przejawia inicjatyw w zbieraniu dowodw i wykazywaniu
twierdze
ciar dowodu (materialny) - podmiot, ktry ponosi ujemne konsekwencje tego, e jaki fakt przed sdem nie zosta
udowodniony
- wg [art. 6] ciar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, ktra z tego faktu wywodzi skutki prawne

II. DOMNIEMANIA
d. faktyczne uznanie danego faktu za istotny na podstawie wniosku wyprowadzonego z innych faktw, ustalonych wedug
zwykych regu dowodowych
d. prawne wyznaczone jest norm prawn, ktra wie podstaw domniemania z wnioskiem domniemania jeli sd ustali
fakt stanowicy podstaw domniemania, to bez dowodu przyjmuje si fakt wskazany we wniosku domniemania
d. co do faktu norma prawna wskazuje jako przesank lub wniosek domniemania jakie zjawisko wystpujce w przyrodzie
d. co do prawa norma prawna wskazuje jako przesank/wniosek jakie prawo lub stosunek prawny

przeciwdowd domniemanie prawne moe by obalone przeciwdowodem, jeli ustawa tego nie zabrania czyli
stwierdzeniem, e rzeczywisto jest inna ni orzeka o niej wniosek domniemania
uwaga - kto obala przesank domniemania, nie obala go caego, wic przesank mona obala zawsze, a wniosek nie zawsze

domniemania prawne zwyke wzruszalne dopuszczalne jest prowadzenie przeciwdowodu bez ogranicze
domniemania prawne kwalifikowane normy prawne przewiduj dla nich ograniczenia dopuszczalnoci przeciwdowodu
domniemania niewzruszalne absolutny zakaz prowadzenia ich przeciwdowodu (art. 3 i 5 ustawy o ksigach wieczystych)
funkcja domniema pomagaj w ustaleniu doniosego dla sprawy faktu, nie zmieniaj za reguy ciaru dowodu
zwroty chyba e powoduj przerzucenie ciaru dowodu na inn stron, ni okrela to art. 6

domniemanie dobrej wiary zawarte w [art. 7], odnosi si do caego PC, - jeli jest przypadek, w ktrym przepisy prawne
wi jakie skutki z dobr albo z wiar osoby, naley domniemywa istnienie dobrej wiary
podzia dychotomiczny dana osoba naraz moe by tylko albo w dobrej, albo w zej wierze nie ma stanw porednich
dobra wiara - bdne, ale usprawiedliwione przekonanie kogo o tym, e przysuguje mu jakie prawo podmiotowe
za wiara wiadomo, e okrelone prawo nam nie przysuguje, lub brak tej wiedzy, kiedy si wiedzie o tym powinno
znaczenie domniemanie to jest wice dla orzekajcego sdu do czasu, gdy nie zostanie obalone dowodem zej wiary

domniemanie a orzeczenia domniemanie pojawia si w przepisach prawnych dla wyraenia mocy wicej ustale
dokonanych w orzeczeniach sdowych (np. art. 31: Domniemywa si, e zaginiony zmar w chwili oznaczonej w orzeczeniu o
uznaniu za zmarego)
uwaga takie domniemania zalicza si do odrbnego typu norm domniemania okrelajcych moc wic orzecze sdowych
umacniaj spjno porzdku prawnego przez ochron autorytetu orzecze sdowych

8 Ustalenie waciwej normy dla rozstrzygnicia sprawy
I. WYKADNIA PRAWA
wykadnia proces mylowy polegajcy na ustaleniu waciwego znaczenia tekstw prawnych, stanowicych podstaw do
zrekonstruowania poszukiwanej normy prawnej
wtpliwoci odrzuca si zasad clara non sunt interpretanda, naley stosowa wykadni do kadego przepisu prawnego do
czasu, a wyjani si sens interpretowanej normy
dyrektywy wykadni powinny by jednolite i przestrzegane przez og organw interpretujcych prawo ich tre ksztatuje
doktryna prawnicza

Dyrektywy jzykowe:
odwouj si do regu znaczeniowych i skadniowych jzyka etnicznego,
- wspierane s przez organizacj przestrzenn tekstu, tytuy, nagwki, paragrafy, punkty itd. (paralingwistyczne rodki
wyrazu), jednak same napisy umieszczone jako tytuy pewnych czci tekstu, oraz wstpy nie stanowi dostatecznej podstawy
- poszanowanie dla nich opiera si na zaoeniu, e prawodawca waciwie posuguje si jzykiem wydajc akty normatywne
- kade uyte w tekcie sowo jest potrzebne i nie moe by pominite w toku wykadni
- w braku szczeglnych wskaza naley tym samym sowom przypisywa to samo znaczenie, a rnym okreleniom inny sens

Dyrektywy systemowe:
- poszczeglne normy s skadnikiem spjnego systemu prawnego nie mona dopuci do uznania norm sprzecznych ze sob
Reguy kolizyjne:
- norma niszego rzdu nie moe by sprzeczna z norm wyszego rzdu lex superior derogat legi inferiori
- norma szczeglna ma pierwszestwo przed norm ogln lex specialis derogat legi generali
- norma pniejsza wypiera norm wczeniejsz lex posterior derogat legi anteriori chyba e norma wczeniejsza ma
charakter szczegowy wobec normy pniejszej lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
tok wykadni w kadym przypadku naley przeprowadzi wykadni jzykow i systemow przepisu
w kadym przypadku przepis naley podda wykadniom: jzykowej i systemowej

Dyrektywy funkcjonalne:
racjonalny ustawodawca stanowi normy, aby w sposb sprawny realizowa swoje cele i preferowane przez siebie wartoci
koncepcja dynamiczna cel to ocena i wiedza aktualnego prawodawcy, przypisywanych mu w chwili dokonywania wykadni
koncepcja statyczna chodzi o cele rzeczywistego prawodawcy, odtwarzane na podstawie wstpw do ustaw, protokow
komisji kodyfikacyjnych itd. (wykadnia historyczna)
cele i wartoci - opieraj si na wartociach konstytucyjnych i wartociach zawartych w RUM zawartych przez Polsk

Stosowanie wykadni funkcjonalnej:
jeli wykadnia jzykowa daje rezultat niejednoznaczny mona zastosowa wykadni funkcjonaln
- jeli wykadnia systemowa daje rezultat niejednoznaczny mona zastosowa wykadni systemow co wicej, mona
odrzuci ustalenia wykadni jzykowej i systemowej na rzecz funkcjonalnej
- jeli wykadnia jzykowa i systemowa ustalia znaczenie normy na tym koczy si proces wykadni (chyba e wynik tych
wykadni jest irracjonalny wtedy preferuje si wykadni funkcjonaln)

Wyniki wykadni:
stwierdzajca ustala, e wykadnia jzykowa okrela jednoznacznie tre przepisu i nie mona tego kwestionowa
rozszerzajca ustala, e ze wzgldu na rezultat wykadni systemowej lub funkcjonalnej naley przyj szerszy zakres
zastosowania normy, ni wynikaoby to z zastosowania wykadni jzykowej
zwajca ustala, e ze wzgldu na rezultat wykadni systemowej lub funkcjonalnej naley przyj wszy zakres zastosowania
normy, ni wynikaoby to z zastosowania wykadni jzykowej
derogujca ustala, e ze wzgldu na pozajzykowe reguy wykadni przepis nie ma normatywnej doniosoci mimo, e wynik
wykadni jzykowej nakazywaby tak donioso mu przypisa

II. WNIOSKOWANIE Z NORM O NORMACH
reguy inferencyjne polegaj na wnioskowaniu z danej normy o obowizywaniu innej normy

1) reguy instrumentalnego zakazu/nakazu (najpewniejsze) jeli jaka norma nakazuje adresatowi zrealizowa pewien stan
rzeczy, to wynika z normy: a) nakaz czynienia wszystkiego, co jest warunkiem koniecznym spenienia stanu rzeczy i b) zakaz
czynienia czegokolwiek co jest warunkiem wystarczajcym niezrealizowania stanu rzeczy

2) reguy a fortiori
a maiori ad minus jeli komu nakazane/dozwolone jest czyni wicej, to nakazane/dozwolone mu jest te czyni mniej
a minori ad maius jeli komu zakazane jest czyni wicej, to tym bardziej zakazane mu jest czyni mniej

3) analogia z ustawy dopuszcza si jej stosowanie w PC jeli wykadnia jzykowa i systemowa nie wskazuj jednoznacznie na
to, e dany przepis dotyczy wycznie stanu faktycznego w nim wyznaczonego mona uzna, e dana regulacja odnosi si take
do okolicznoci bardzo podobnych do tych wskazanych w przepisie

4) analogia z prawa - sformuowanie nowej normy, ktra regulowaaby stan rzeczy objty luk w procesie stosowania prawa i na
podstawie domniemanych preferencji aksjologicznych ustawodawcy bd zasad prawa

III. ZWIZANIE SDU W DZIAANIACH INTERPRETACYJNYCH I INFERENCYJNYCH
Uwagi oglne:
- sdy nie s skrpowane instytucjonalnie w interpretacji przepisw prawnych (niezawiso)
- jednak na mocy szczeglnej normy kompetencyjnej sd moe by prawnie zobowizany do stosowania normy prawnej w
znaczeniu narzuconym przez organ wskazany t norm

Wykadnia prawnie wica:
1) nadzr judykacyjny moe to by wykadnia zorientowana na rozstrzygnicie konkretnej sprawy dokonuj jej sdy
wyszych instancji (w Polsce Sd Najwyszy, w UE: ETS i Sd I Instancji w Luksemburgu i Europejski Trybuna Praw
Czowieka)
2) zasady prawne uchwala SN w skadach powikszonych (penym, poczonych izb, caej izby, 7 sdziw) w ostatnim
przypadku uchwaa zyskuje moc zasady prawnej, gdy skad wyranie o tym postanowi, ZP wi tylko skady orzekajce SN, ale
te oddziauj faktycznie na orzecznictwo sdw powszechnych
cel zasad prawnych SN wyjanienie przepisw budzcych wtpliwoci w praktyce lub powodujcych rozbienoci w
orzecznictwie, rozstrzygnicie zagadnie prawnych budzcych wtpliwoci w konkretnej sprawie
3) wykadnia powszechnie obowizujca do niedawna ustala j TK, ale orzeczenia TK o rozstrzyganiu konstytucyjnoci
aktw maj charakter powszechnie obowizujcy
wykadnia autentyczna dokonywana przez podmiot, ktry dany przepis ustanowi ma moc powszechnie obowizujc
4) wskazania wspomagajce niewi sdw w sposb prawny i maj charakter pomocniczy
wykadnia doktrynalna dokonywana przez autorw prac naukowych, wskazujc na rne znaczenia przepisw rezultaty tej
wykadni nie wi sdw
orzecznictwo np. orzecznictwo SN czsto jest powoywane w uzasadnieniach orzecze sdw niszych instancji
wykadnia historyczna odwouje si do intencji ustawodawcy te wskazuje na rne warianty moliwych rozstrzygni i
argumentacji za nimi przemawiajcych (uyteczna w ramach wykadni celowociowej)

IV. ZBIEG NORM
zbieg norm dla stanu faktycznego znajduje zastosowanie kilka norm, wyznaczajcych niezgodne ze sob konsekwencje prawne
naley kierowa si tu oglnymi reguami systemowymi i zasadami prawa cywilnego

9 Wice ustalenie konsekwencji prawnych stanu faktycznego
istota dziaanie to znajduje wyraz w orzeczeniu kocowym sd ustala stosunek prawny, lub nakazuje adresatowi okrelone
zachowanie okrela si to jako ustalenie normy indywidualnej

Przebieg:
- sd dokonuje subsumpcji ustalonego stanu faktycznego pod waciw norm prawn czyli stwierdza, e rozpatrywany stan
faktyczny stanowi szczeglny przypadek nalecy do zakresu zastosowania tej normy
- sd zwizany jest dyspozycj normy prawnej, ale polskie prawo cywilne szeroko wyznacza luzy decyzyjne w danym zakresie
system prawa cywilnego jest wic wysoce elastyczny

ROZDZIA IV PRAWO PODMIOTOWE
10 Pojcie prawa podmiotowego
I. KONCEPCJA PRAWNONATURALNA I SYSTEM PRAWNY
koncepcja prawnonaturalna prawa podmiotowe s waniejsze ni normy prawne ich systemu, i maj pierwszestwo
koncepcja pozytywistyczna prawa podmiotowe to pochodne systemu norm stanowionych przez organy pastwa
koncepcja umiarkowanego pozytywizmu uznaje priorytet norm prawa stanowionego przez organy kompetentne nad prawami
podmiotowymi prawa podmiotowe s wyznaczane przez obowizujcy system prawny ale musz by zgodne z pewnymi
powszechnie akceptowanymi wartociami

II. OKRELENIE PRAWA PODMIOTOWEGO
stosunek cywilnoprawny skada si z prawa podmiotowego i z odpowiadajcego mu obowizku
stos. prosty tylko jednej stronie przysuguje prawo podmiotowe, z ktrym sprzony jest obowizek(ki) drugiej strony
stos. zoony kadej stronie przysuguje prawo podmiotowe skuteczne wobec drugiej strony (strona jest uprawniona i
zobowizana zarazem)

CECHY PRAWA PODMIOTOWEGO:
a) suy do opisania sytuacji prawnej jednego podmiotu wzgldem innego jest ono elementem treci stosunku prawnego
b) PP jest wyznaczone normami prawnymi okrelaj one zdarzenia prawne, ktre po spenieniu si wywouj konsekwencje
prawne polegajce na powstaniu praw podmiotowych
c) PP jest to sfera monoci postpowania lub moc prawna przysugujca osobie uprawnionej pewne wyrnione przez
normy prawne zachowania lub kompetencje podmiotu uprawnionego, ktremu przyporzdkowane s obowizki innego podm.
d) PP suy ochronie interesw podmiotw PC uznanych przez prawo i moralno ale nie ma PP ten, komu przysuguj
kompetencje do dziaania wycznie w cudzym interesie
e) dawna teoria o tym, e PP to wola uprawnionego nie znajduje to uzasadnienia z PP wie si za wolno zachowa
podmiotu uprawnionego wolno ze wzgldu na tylko t norm, ktra wyznacza stosunek prawny i PP
f) na podstawie PP mona da od sdu/organu aby w razie koniecznoci przymusi kogo do powinnego zachowania
(wtpliwoci, czy jest to cecha konieczna prawa podmiotowego)
definicja PP to pewna zoona sytuacja prawna wyznaczona podmiotom przez obowizujce normy i chronica prawnie uznane
interesy tych podmiotw

III. UPRAWNIENIA
uprawnienie okrela si tym terminem jaki wyrniony element PP chodzi o blisze wyznaczenie zachowania objtego PP
wystarczy wyznaczy w sporach cywilistycznych ten wanie wycinek prawa podmiotowego
rodzaje uprawnie roszczenia, uprawnienia ksztatujce, zarzuty
roszczenia uprawnienie polegajce na tym, e jaka indywidualnie wskazana osoba ma obowizek wykona wiadczenie na
rzecz uprawnionego roszczenie moe by wymagalne lub niewymagalne (nie zaszy okol. aktual. obowizek wiadczenia)
inne rozumienie roszcze KC okrela te nim sytuacj prawn, ktra nie jest emanacj PP

uprawnienie ksztatujce podmiotowi uprawnionemu przysuguje prawo do zmiany lub zakoczenia istniejcego stos. pr.
przez jedn czynno prawn w odrnieniu od roszczenia realizacja UK nie wymaga aktywnoci drugiej strony
obowizek polega na koniecznoci uznania przez podmiot 2 nowej sytuacji prawnej i dostosowa do niej swoje postpowanie

zarzut swoiste uprawnienie polegajce na odmowie spenienia roszczenia chroni interesy osoby, przeciwko ktrej roszczenie
si kieruje; wg KPC jest to twierdzenie pozwanego zmierzajce do wygrania sprawy
skutki zarzut moe trwale (peremptoryjnie) lub przejciowo (dylatoryjnie) obezwadni roszczenie; przysuguje podmiotowi
tylko w przypadkach przewidzianych prawem

11 Rodzaje praw podmiotowych
KONCEPCJA PRAWNONATURALNA I SYSTEM PRAWNY
rodzaje PP (postacie) wyrniane ze wzgldu na struktur ogln prawa podmiotowego (np. prawa wzgldne i bezwzgldne)
typy PP wyrniane ze wzgldu na systematyk PP (np. prawo wasnoci, prawo najmu)

II. PRAWA BEZWZGLDNE I WZGLDNE (kryterium: skuteczno)
PP bezwzgldne s skuteczne wobec wszystkich, obowizek nieingerowania w sfer spraw okrelonych PP spoczywa na
wszystkich obowizek skorelowany z PPB powstaje dopiero po jego naruszeniu wacicielowi przysuguje wtedy roszczenie
majce na celu ochron prawa; PPB musz by zgodne z typami ustawowymi
PP wzgldne s skuteczne jedynie wobec okrelonych podmiotw PPW nie s zwizane typologi ustawow, strony mog je
kreowa swobodnie

zobowizania realne podmioty takiego stosunku prawnego ustalane s porednio przez wskazanie okrelonej sytuacji
prawnej w odniesieniu do rzeczy (np. kady wspwaciciel rzeczy moe da od wspw. okrelonych zachowa)
PP w zobowizaniach realnych nie traci cech prawa wzgldnego, mimo e zobowizanym staje si kadoczesny podmiot
okrelonej sytuacji prawnorzeczowej

prawo bezwzgldne przyporzdkowane z dominujcym uprawnieniem wzgldnym sprzone jest uprawnienie bezwzgldne

III. PRAWA AKCESORYJNE I ZWIZANE
prawa akcesoryjne skonstruowane s dla umocnienia innych praw podmiotowych (samoistnych) ich istnienie i tre zale
od praw podmiotowych z ktrymi s zwizane (PA bezwzgldne zastaw, hipoteka; wzgldne porczenie)
prawa zwizane - to zwizanie wyraa si w tym, e podmiotem prawa zwizanego moe by tylko podmiot okrelonego prawa
wolnego prawa zwizane nie mog by przedmiotem samodzielnego obrotu prawnego (np. suebno drogi) mona je
przenosi na inne podmioty tylko cznie z tym prawem, z ktrym s zwizane

IV. PRAWA MAJTKOWE I NIEMAJTKOWE
prawa majtkowe prawa rzeczowe, majtkowo-maeskie, wasno intelektualna, wierzytelnoci opiewajce na majtek
prawa niemajtkowe prawa osobiste i prawa rodzinne niemajtkowe

V. PRAWA PRZENOSZALNE I NIEPRZENOSZALNE
prawa przenoszalne dopuszczalna jest zmiana ich podmiotw nieprzenoszalne zmiana ta jest niedopuszczalna
zbywalno podmiot uprawniony ma kompetencj do przeniesienia przysugujcego mu PP na inne podmioty w drodze
czynnoci prawnej nie mona przeksztaca zbywalnego PP w niezbywalne i odwrotnie
moliwoci nie mona ogranicza uprawnie do przenoszenia, zmiany, obcienia PP zbywalnego, ale mona si zobowiza,
e nie dokona si rozporzdze zwizanych z jakim PP zbywalnym
dziedziczno po mierci uprawnionego PP przechodzi na osoby wskazane w ustawie/testamencie adne czynnoci prawne
uprawnionego nie mog pozbawi dziedzicznoci PP

VI. PRAWA TYMCZASOWE
ekspektatywa (prawo podmiotowe tymczasowe) jest to sytuacja prawna, ktra przygotowuje i zabezpiecza przysze prawo
podmiotowe

12 Sposoby nabycia i utraty praw podmiotowych
NABYCIE PRAWA PODMIOTOWEGO:
a) pierwotne nie nabywamy prawa od okrelonej osoby, lub nabywamy wbrew woli poprzednika
1) konstytutywne prawo przedtem nie istniao zawaszczenie, stworzenie
2) translatywne nabywamy od nowa prawo ktre ju istniao zasiedzenie, nacjonalizacja, wywaszczenie
b) pochodne prawo nabywamy od poprzednika (nie mona przenosi wicej praw anieli si posiada)
1) konstytutywne nabywamy prawo zmienione (z szerszego na wsze), czyli nabywamy pewien wycinek prawa pod
warunkiem e zbywcy przysugiwao prawo szersze, z ktrego mg zrobi prawo wsze :P
2) translatywne nabywamy prawo o niezmienionej treci

sukcesja tylko w nabyciu pochodnym INACZEJ : NASTPSTWO
1) syngularna - nabycie prawa pod tytuem szczeglnym szczeglnie oznaczone prawo (lub prawa) (np. kupno 1 mebla z
kolekcji w sklepie)
2) uniwersalna nabycie prawa pod tytuem oglnym nabycie caego, bd czci majtku na podstawie jednego zdarzenia
prawnego po babci dziedziczymy st, obraz, szaf i komod (cao, grupa mebli)

UTRATA PRAW PODMIOTOWYCH:
a) zbycie sprzeda drugiej osobie przeniesienie prawa na drug osob
b) wyganicie np. po zbiciu wazy wygasa prawo wasnoci, po spacie dugu znika wierzytelno
c) konfuzja poczenie prawa i obowizku wynikajcych z prawa podmiotowego w jednym rku wtedy ganie prawo
podmiotowe (np. A winien B 100, potem A po B dziedziczy spadek z t wierzytelnoci zatem jest sam sobie winien 100
zatem wierzytelno wygasa)

13 Realizacja prawa podmiotowego
4. WYKONYWANIE PRAW PODMIOTOWYCH:
- jest to realizacja zachowa okrelonych treci prawa podmiotowego w celu utrzymania ochrony, uzyskania chronionego
prawem stanu rzeczy (interesu prawnego)
- prawo podmiotowe mona wykonywa przez dziaanie lub zaniechanie

Sposoby wykonywania praw podmiotowych:
a) prawo wykonuje sam uprawniony np. rozporzdzanie pienidzmi na ktrych mamy prawo wasnoci
b) prawo wykonuje podmiot inny ni uprawniony majc upowanienie od waciciela prawa podmiotowego (np. ssiedzka
pomoc w pilnowaniu domu podczas wyjazdu)
c) prawo wykonuje kto, kto tego prawa nie ma (KAZUS: na wycieczce rowerowej panowie A i B maj identyczne rowery,
pozostawili je obaj pod sklepem, nastpnie pan A wzi rower pana B i go uywa, a pan B to samo z rowerem pana A s
niewiadomi pomyki, bo rowery s identyczne)

8. NADUYCIE PRAWA PODMIOTOWEGO:
TEORIA ZEWNTRZNA:
Normy prawne wyznaczaj ramy zachowa dozwolonych
Zasady wspycia spoecznego ograniczaj ramy wyznaczone przez normy, dopiero gdy podmiot realizuje zachowania z tych
ram naduywajc prawa podmiotowego. stanowi kryterium ZEWNTRZNE
istota kade dziaanie, ktre jest uznawane za naduycie prawa podmiotowego, jest zarazem wykonywaniem tego PP, a
zobowizuje ono do odszkodowania tylko dlatego, e w danych okolicznociach jest czynem niedozwolonym

TEORIA WEWNTRZNA
Normy prawne i zasady wspycia spoecznego OD RAZU wyznaczaj ramy zachowa ZWS od razu redukuje obszar
zachowa wyznaczony przez normy (a nie dopiero w momencie naduycia prawa podmiotowego)
istota zakazy postpowania w sposb sprzeczny z normami moralnymi (i inne tego typu wskazania z klauzul generalnych)
rwnie wyznaczaj tre PP kto dziaa wbrew tym reguom, nie naduywa PP, bo go w ogle nie wykonuje
W Polsce KC przychyla si do teorii wewntrznej

Artykuu 5 KC nie stosuje si:
- do oceny praw rodzinnych i stanw rodzinnych (istnieje wyjtek)
- w prawie spadkowym
- do oceny zdolnoci prawnych lub ZDCP, a take co do formy czynnoci prawnych

III. OCHRONA
a) droga sdowa w razie naruszenia naszego prawa podmiotowego wnosimy powdztwo cywilne z tego tytuu, a adresat
podnosi zarzuty ochrona ta jest sabsza w zakresie zobowiza naturalnych (jak dunik zapaci, to nie moe da zwrotu)
b) pomoc wasna:
1) samoobrona dwie postacie:
A obrona konieczna odparcie zagroenia od osoby kady ma prawo do obrony wasnych praw podmiotowych
B stan wyszej koniecznoci uregulowany w KC
2) samopomoc przywrcenie posiadania przymusem wasnym:
A - ruchomoci trzeba zareagowa natychmiast w momencie zagroenia (w czasie lub tu po naruszeniu prawa podmiotowego),
w wypadkach tych mona stosowa przemoc
B nieruchomoci naley reagowa niezwocznie (bez uzasadnionej zwoki), ale nie natychmiast wobec amicych nasze
prawo podmiotowe nie mona stosowa przemocy
- prawo chroni stan spokojnego posiadania (nawet zodzieja)

IV. KOLIZJA PRAW PODMIOTOWYCH:
kolizja nastpuje, gdy wykonanie jednego PP wycza faktyczn moliwo wykonania innego PP
a) system preferencji ktre z kolidujcych praw ma pierwszestwo, uwzgldnia si interes tego, ktrego prawo ma
pierwszestwo, a nie uwzgldnia si interesu osoby, ktrej prawo pierwszestwa nie ma
b) system redukcji odpowiednio proporcjonalnie redukujemy kolidujce prawa; uwzgldniamy w pewnej mierze interesy
wszystkich uprawnionych

ROZDZIA V PRZEDMIOTY STOSUNKU CYWILNOPRAWNEGO
15 Rzeczy
I. POJCIE
rzecz [art. 45] materialna cz przyrody, majca byt samoistny i tworzca okrelone dobro (a wic warunki: materialno (bo
atwiej odrni rzeczy od innych dbr) i wyodrbnienie z przyrody (warunek funkcjonowania rzeczy w obrocie
cywilnoprawnym)
nie s rzeczami zwoki, odczone od ludzkiego ciaa komrki, tkanki, narzdy, krew grupa res extra commercium
zwierzta ustawa o ochronie zwierzt mwi, e nie s one rzeczami, ale w kwestiach w tej ustawie nieporuszonych
zastosowanie znajduj przepisy dotyczce rzeczy

II. RZECZY RUCHOME I NIERUCHOME
nieruchomoci [art. 46] czci powierzchni ziemskiej stanowice odrbny przedmiot wasnoci (grunty), budynki trwale z
gruntem zwizane lub ich czci jeli na mocy innych przepisw stanowi odrbny od gruntu przedmiot wasnoci
rzeczy ruchome a contrario, wszystkie te rzeczy, ktre nie maj cech nieruchomoci

PODZIA NIERUCHOMOCI:
1) grunty dziel si na rolne i nierolne; czci powierzchni ziemskiej stanowice odrbny przedmiot wasnoci, do gruntu
naley te przestrze nad i pod jego powierzchni, ale tylko w granicach okrelonych przez spo.-gosp. przeznaczenie gruntu
grunty rolne [art. 46
1
] nieruchomoci ktre s/mog by wykorzystywane do dziaalnoci wytwrczej w rolnictwie
superficies solo cedit KC przyjmuje t zasad, ale ustawa przewiduje od niej wyjtki (budynki/czci skadowe budynkw)
2) budynki zwizane trwale z gruntem s nieruchomociami, za niezwizane z gruntem trwale (np. kioski) s ruchomociami;
jeli budynki zwizane z gruntem stanowi odrbny od gruntu przedmiot wasnoci s wyjtkowo odrbnymi nieruchomociami
3) czci budynkw s odrbnymi nieruchomociami, jeli na mocy innych przepisw stanowi odrbny przedmiot wasnoci
ksigi wieczyste prowadzi si dla wszystkich rodzajw nieruchomoci, w celu ujawnienia praw rzeczowych wskazuj one,
jakie powierzchnie ziemi, budynki, lub ich czci s odrbnymi nieruchomociami

III. RZECZY OZNACZONE CO DO GATUNKU I CO DO TOSAMOCI
r.o. co do gatunku okrelone s tylko wg cech rodzajowych np. ko wycigowy, samochd osobowy s przedmiotem
stosunkw z reguy zobowizaniowych
r.o. co do tosamoci indywidualnie wskazane przedmioty np. samochd osobowy z konkretnymi numerami s
przedmiotem stosunkw prawnorzeczowych (nieruchomoci)

IV. CZCI SKADOWE RZECZY I ICH PRZYNALENOCI
czci skadowe [art. 47] wszystko, co nie moe by od rzeczy odczone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany caoci albo bez
uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odczonego; nie moe by odrbnym podmiotem praw rzeczowych; cz skadowa
rzeczy musi z ni by TRWALE poczona
c.s. nieruchomoci [art. 48,50] prawa zwizane z jej wasnoci, a w odniesieniu do gruntu roliny i drzewa od momentu
zasiania, budynki, inne urzdzenia trwale z gruntem zwizane (chyba, e nale do przedsibiorstwa lub zakadu)

Ograniczenia:
- budynki / ich czci nie s c.s. gruntu, ale samoistnymi nieruchomociami, jeli stay si przedmiotem odrbnej wasnoci
- drzewa/roliny s odrbnymi rzeczami ruchomymi, gdy na mocy innych przepisw stanowi samoistny przedmiot wasnoci
- [art. 49] urzdzenia odprowadzajce wod, par, gaz, prd i podobne urzdzenia nie s czci skadow gruntu jeli wchodz
w skad przedsibiorstwa lub zakadu wtedy staj si ich czci skadow

Moliwoci:
- rzecz mona podzieli odczy od niej cz skadow i przeksztaci j w rzecz samoistn
- mona podejmowa zobowizania dotyczce czci rzeczy, czci rzeczy mona posiada

przynaleno [art. 51) samoistna rzecz ruchoma, ktra pozostaje w zwizku z inn rzecz ruchom albo nieruchom, nazwan
]rzecz gwn, zwizek ten zachodzi, gdy:
a) wacicielem przynalenoci i rzeczy gwnej jest ta sama osoba
b) przynaleno jest potrzebna do korzystania z rzeczy gwnej zgodnie z jej przeznaczeniem
c) przyn. jest z rz. gwn w faktycznym i trwaym zwizku odpowiadajcym wspomnianemu celowi z tym zastrzeeniem,
e przemijajce pozbawienie jej faktycznego zwizku z rzecz gwn nie powoduje utraty charakteru przynalenoci
- [art. 52] czynno prawna majca za przedmiot rzecz gwn dotyczy take przynalenoci (norma wzgldnie wica)
- w odrnieniu od czci skadowej przynalenoci nie musz dzieli losu prawnego rzeczy gwnej (bo s rz. samoistnymi)

V. POYTKI
rodzaje poytkw [art. 53] cywilne, naturalne, prawa / wszystkie za obejmuj dochody z rzeczy lub prawa
poytki naturalne takie pody rzeczy i inne odczone od niej czci skadowe, jakie wg zasad prawidowej gospodarki
stanowi normalny dochd z rzeczy (np. przychwek zwierzt, owoce jaboni)
poytki cywilne dochody, jakie rzecz przynosi na podstawie stos. prawnego (pienine lub niepienine) np. czynsz z najmu
poytki prawa [art. 54] dochody, ktre prawo to przynosi zgodnie ze swym spo.-gosp. przeznaczeniem
regua 1 [art. 55 1] poytki naturalne przypadaj uprawnionemu do ich pobierania, jeli faktycznie zostay odczone od
rzeczy w czasie trwania uprawnienia; poytki cywilne za niezalenie od tego, czy zostay pobrane faktycznie
regua 2 [art. 55 2] gdy uprawniony do pob. po. uczyni w tym celu nakady, ktre przypady innej osobie to naley mu si
wynagrodzenie za te nakady, jednak tylko do wysokoci poytkw

16 Przedmioty inne ni rzeczy
I. PRZEDMIOTY MATERIALNE NIEBDCE RZECZAMI:
ciecze i gazy jeli nie wystpuj w postaci zamknitej, to s to rzeczy ruchome; jeli system prawny uznaje je za kopaliny,
odnosz si do nich przepisy dotyczce kopalin
kopaliny normy regulujce sposb i prawo ich eksploatacji to prawo grnicze
zwierzta w stanie wolnym zwierzyna swobodnie przemieszczajca si na polach i lasach +ryby w stanie wolnym

II. PRZEDMIOTY NIEMATERIALNE
energia przy paceniu za prd pacimy za ilo zuytej energii a nie za za energi, bo ona dostarcza nam wiato itd.
dobra o charakterze intelektualnym utwory literackie, artystyczne, naukowe, wynalazki, walory uytkowe
dobra osobiste maj posta niematerialn i niemajtkowy charakter
pienidze jako nosiciel i miernik wartoci (a nie jako np. banknot wtedy rzecz ruchoma)
papiery wartociowe dokumenty, ktrych posiadanie stanowi niezbdn przesank wykonywania praw wyraonych w ich
treci

III. PRZEDSIBIORSTWO
Trzy znaczenia:
- pewne podmioty prawa cywilnego
- jaka dziaalno
- przedmiot czynnoci lub stosunku prawnego

przedsibiorstwo [art. 55
1
] zorganizowany zesp skadnikw niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia
dziaalnoci gospodarczej (skadniki wymienione s w art. 55
1
)
charakter prawny cieraj si dwie tendencje 1) p-stwo stanowi odrbny przedmiot prawa podmiotowego (stosunku
cywilnoprawnego) czy te 2) przedmiotami praw podmiotowych s poszczeglne skadniki przedsibiorstwa
czynno prawna [art. 55
2
] ktra ma za przedmiot p-stwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skad p-stwa, chyba e przepisy
lub tre czynnoci prawnej stanowi inaczej
gospodarstwo rolne [art. 55
3
] grunty rolne wraz z lenymi, budynkami, urzdzeniami i inwentarzem, jeli stanowi lub mog
stanowi zorganizowan cao gospodarcz oraz prawami zwizanymi z prowadzeniem GR; GR nie stanowi przedmiotu
samodzielnego obrotu gospodarczego

IV. ZBYCIE PRZEDSIBIORSTWA
istota jest to czynno kauzalna, wskazana w stosunku zobowizaniowym wicym strony (sprzeda / darowizna /
przeniesienie przedsibiorstwa) przedsibiorstwo jako jeden przedmiot jest zbywane jedn czynnoci prawn
forma zbycie, dzierawa lub uytkowanie wieczyste p-stwa powinno by dokonane w formie pisemnej z notarialnie
powiadczonym przepisem (forma zastrzeona sankcj niewanoci) [art. 75
1
]

V. ODPOWIEDZIALNO ZA DUGI ZWIZANE Z PROWADZENIEM ZBYTEGO PRZEDSIBIORSTWA
istota samo zbycie p-stwa nie powoduje przejcia dugw zwizanych z jego prowadzeniem, poniewa dugi nie s skadnikami
p-stwa
ograniczenia jeli strony w umowie (zbycia lub odrbnej) ureguloway, e nabywca przejmuje odp. za dugi, to tak jest, w
przypadku braku jakiejkolwiek regulacji, lub braku zgody wierzyciela na tak umow, zbywca nadal odpowiada za dugi
odp. solidarna nabywcy [art. 55
4
] nabywca p-stwa odpowiada solidarnie ze zbywc za jego zobowizania zwizane z
prowadzeniem p-stwa, chyba e w chwili nabycia nie wiedzia o tych zobowizaniach, mimo naleytej starannoci
cechy nabywca odpowiada do wartoci nabytego p-stwa wg stanu na dzie zbycia lub wg cen w chwili zaspokojenia
wierzyciela; odp. tej nie mona wyczy lub ograniczy bez wiedzy wierzyciela

17 Majtek i mienie
I. MAJTEK
znaczenie wsze og aktyww majtkowych przysugujcych okrelonemu podmiotowi (prawa podmiotowe majtkowe lub
w pewnych wypadkach stany faktyczne posiadanie) do tego znaczenia przychyla si prawo cywilne
znaczenie szersze og aktyww i pasyww danego podmiotu (pasywa to rnorodne obowizki cice na podmiocie)
majtek odrbny wydzielone skadniki majtku osoby, podlegaj szczegowemu reimowi prawnemu

sukcesja uniwersalna - sukcesja caego majtku przewidziana jest tylko w wypadku wyganicia podmiotu prawnego (mier ->
dziedziczenie); a wydzielonych mas majtkowych jest niewykluczona ale i nie zawsze dopuszczalna
zarzd ustanawia si go nad majtkiem osb prawnych, stanowi nieodczny element ich struktury organizacyjnej
odpowiedzialno za zobowizanie obejmuje cay majtek danej osoby w rozumieniu wszym, lub niekiedy masy majtkowe
surogacja prawo nabyte w zamian za jakie inne prawo pochodzce z majtku odrbnego, wchodzi w miejsce tego ostatniego


II. MIENIE
mienie [art. 44] wasno i inne prawa majtkowe w odrnieniu od majtku odnosi si zawsze tylko do aktyww, moe by
uywany bez relatywizacji do oznaczonej osoby (mwi si o rnych rodzajach mienia, niezalenie od przynalenoci do osoby)
mienie pastwowe [art. 44
1
] to wasno i inne prawa majtkowe przysugujce SP albo innym pastwowym osobom
prawnym

ROZDZIA VI OSOBY FIZYCZNE
18 Uwagi oglne
I. PODMIOTOWO CZOWIEKA
osoba fizyczna [art. 8] czowiek jako uczestnik stosunkw cywilnoprawnych
zdolno prawna moliwo wystpowania w roli podmiotu prawa i obowizku w obrocie prawnym zdolno prawn ma
kada ludzka istota

II. INDYWIDUALIZACJA OSB FIZYCZNYCH
1) nazwisko i imi:
- s jzykowymi oznaczeniami indywidualnej OF, odrniajcymi j od innych ludzi
- nazwisko zaley od przynalenoci do grupy rodzinnej, imi za nadawane jest dziecku przez osoby spr. wadz rodzicielsk
- inne sposoby indywidualizacji: ksywki, linie papilarne
2) dodatkowe dane osobowe data urodzenia, miejsce urodzenia, imiona starych, nazwisko panieskie mamy
3) stan rodzinny:
- bierze si pod uwag pochodzenie od okrelonych rodzicw i zwizanie maestwem
- w obrbie maestwa wyrnia si te stan maonkw w separacji
- stany te rejestruje si w ksigach stanu cywilnego
4) pe- eska lub mska, kwestia sporna czy pe mona zmieni (transseksualici)
5) wiek ustala si na podstawie daty urodzenia rejestrowanej w KSC
6) stan cywilny rodzinna sytuacja spoeczna: okrela pochodzenie osb, pokrewiestwo, urodzenie, maestwo, zgon,
przysposobienie i pochodzenie s to cechy stanu cywilnego, zapisywane w ksigach SC znajdujcych si w USC
akta SC stanowi wyczny dowd stanu w nich opisanego, umieszczone s w KSC w USC
dowd osobisty dokument stwierdzajcy tosamo osoby fizycznej (dalej: OF)

III. MIEJSCE ZAMIESZKANIA
definicja [art. 25] jest to miejscowo, w ktrej osoba przebywa z zamiarem staego pobytu - dwa elementy:
- obiektywny (corpus) pobyt stay, faktyczne przebywanie w miejscu X
- subiektywny (animus) zamiar zamieszkania w miejscu X
Miejsce zamieszkania to miejscowo, za adres zamieszkania to miejsce w tej miejscowoci (ulica, nr domu) mona mie
tylko jedno miejsce zamieszkania [art. 28]

Pochodne (ustawowe) miejsce zamieszkania:
- jeli dziecko pozostaje pod wadz rodzicielsk, to jego m.z. =m.z. rodzicw, lub tego z rodzicw, kto ma wyczn wadz
rodzicielsk lub wadz rodzicielsk wykonuje [art. 26 1];
- jeli mamy rwn wadz rodzicielsk u obu rodzicw, to m.z. dziecka =m.z. tego rodzica, u ktrego przebywa w innych
wypadkach okrela sd opiekuczy [art. 26 2]
- miejscem zamieszkania osoby pozostajcej pod opiek jest miejsce zamieszkania opiekuna [art. 27]

19 Zdolno prawna osb fizycznych
I. POCZTEK
A. POCZTEK OSOBY FIZYCZNEJ
zaoenie kady czowiek ma zdolno prawn od chwili urodzenia
nasciturus jest postaci ycia ludzkiego, od momentu zapodnienia komrki jajowej

Nasciturus w Kodeksie Cywilnym RP:
- art. 927 2 dziedziczenie przez nasciturusa
- art. 446
1
za szkod wyrzdzon nasciturusowi sprawca ponosi odpowiedzialno odszkodowawcz
- nasciturus moe mie ubezpieczenie i ma do niego prawo
- nasciturus moe by podmiotem darowizny
- mona ustanowi kuratora dla ochrony praw nasciturusa (art. 182 KRO)
- mona uzna dziecko poczte jeszcze przed urodzeniem (art. 75 KRO)

Teoria :
- nasciturus ma warunkow zdolno prawn i warunek ten jest zawieszajcy
- prawa podmiotowe nie istniej przed narodzeniem dziecka, nie mog by wykonywane, a jedynie zabezpieczone na przyszo
- po urodzeniu nasciturus uzyskuje pen zdolno prawn dziecko si rodzi ->powstaje prawo

urodzenie ywe nastpuje jeli dziecko (jakikolwiek jego organ) podejmuje funkcje yciowe po urodzeniu dawniej istniao
kryterium wagowe urodzony jest ywy jeli way >500 gram
domniemanie w razie urodzenia si dziecka domniemywa si, e przyszo ono na wiat ywe [art. 9]

II. ZAKRES
zaoenie ZP przysuguje kademu czowiekowi w rwnym zakresie , ograniczenie ZP przewiduje tylko prawo karne

III. USTANIE
ustanie ZP w chwili mierci gasn lub przechodz na inne osoby prawa i obowizki zmarego
chwila mierci to mier mzgowa, trwae i nieodwracalne ustanie funkcji pnia mzgu
domniemanie domniemywa si, e zaginiony zmar w chwili oznaczopnej w orzeczeniu o uznaniu za zmarego [art. 31 1]
zgon trwae, nieodwracalne ustanie czynnoci narzdw niezbdnych do ycia, powodujce ustanie czynnoci caego ustroju
ciao jest rzecz o szczeglnym statusie przed pogrzebem/kremacj mona je podda sekcji zwok, mona w wypadku braku
sprzeciwu tej osoby za ycia pobra tkanki lub organy, o losie zwok decyduje w ogr. zakresie rodzina i najblisi
a) mier pewna, ciao obecne lekarz sporzdza kart zgonu, a w Urzdzie Stanu Cywilnego sporzdza si akt zgonu
b) mier, ale nie ma ciaa:
1) mier niewtpliwa: sdowe stwierdzenie zgonu (wyrok deklaratoryjny):
- data jest cisa sd podaje j z dokadnoci do godziny
- data jest prawdopodobna sd podaje dat jak najbardziej zblion do faktycznej
2) nastpio zaginicie wyrok ma charakter konstytutywny, ex tunc - uznanie za zmarego [art. 29]:
1
o
po upywie 10 lat od koca roku w ktrym wg istniejcych wiadomoci jeszcze y
2
o
gdyby w chwili uznania za zmarego zaginiony ukoczy 70 lat, wystarcza upyw 5 lat od koca roku...
3
o
uznanie za zmarego nie moe nastpi przed kocem roku, w ktrym zaginiony ukoczyby 23 lata
4
o
szczegowe zasady dotyczce zginicia w katastrofie lotniczej, morskiej [art. 30]

kommorient wsptowarzysz umierajcego (czyli umar razem z nim) :P domniemanie jednoczesnej mierci [art. 32] np.
pan A znajduje auto a w nim 3 trupy ->wniosek: caa trjka zmara w jednej chwili, ale:
- jest to domniemanie wzruszalne: np. pan A znajduje auto z 3 trupami, ale jeden wystaje za okno i s otwarte drzwi od auta:
wniosek: jeden umar pniej ni dwaj pozostali

20 Ochrona dbr osobistych
I. POJCIE I RODZAJE
dobra osobiste s atrybutem kadej osoby fizycznej zwrot ten odnosi si do uznanych przez system prawny wartoci, s to
dobra nieodcznie zwizane z czowiekiem, s to dobra niemajtkowe [art. 23]

TYPY DBR OSOBISTYCH:
a) ycie, zdrowie, nietykalno cielesna KC wymienia tylko zdrowi, pozostae regulowane s przez Konstytucj i KK
b) wolno nie mona ogranicza swobody czowieka ani wywiera na nim adnej presji psychicznej
c) cze czowieka oprcz KC wymienia j konstytucja rozumie si przez to cze zewntrzn dobra sawa i dobre imi;
oraz cze wewntrzn godno osobista, wyobraenia o wasnej wartoci
- cze nie podlega ochronie jeli chodzi o rzeteln krytyk musi si ona opiera na faktach prawdziwych, ocena ta powinna by
pokazana w odpowiedniej formie i adekwatna do danych faktw wtedy nie jest to dziaanie bezprawne
d) swoboda sumienia Konstytucja przyznaje kademu wolno sumienia i religii
e) nazwisko i pseudonim kady moe da nieuywania bezprawnego swego nazwiska, a w pewnych sytuacjach jego
nieujawniania, odnosi si to te do nazwy zespow ludzkich (np. artystycznych)
f) stan cywilny uznany za DO przez judykatur i doktryn nakaza mona, aby waciwie ujawniano stosunki rodzinne, lub
zakaza podawania si za czyjego ma/ojca/on itd.
g) wizerunek nie mona go rozpowszechnia z 2 wyjtkami: albo jest to wiz. osoby publicznej i wykonano go w zwizku z
penieniem przez ni funkcji publicznej, albo jest to wizerunek osoby stanowicej to czego, jaki szczeg
h) tajemnica korespondencji nie-adresat nie powinien otwiera listu, nie wamywa si do kanaw informacyjnych itd.
i) nietykalno mieszkania obejmuje te pomieszczenia niemieszkalne, pojazdy, ogrdek, okalajcy teren nie mona kogo
naj ani przeszuka mu mieszkania bez zezwolenia, ponadto nie mona utrudnia korzystania z mieszkania
j) twrczo naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska ochrona wytworw niematerialnych
k) kult po zmarej osobie bliskiej uznaa to judykatura uprawnienie do pochowania zwok, przeniesienia, ekshumacji,
pielgnacji grobu, odwiedzania grobu, budowy grobu, aktw religijnych itd.
l) integralno seksualna art. 445 2 KC, nie mona skania za pomoc podstpu, gwatu lub naduycia do poddania si
czynowi nierzdnemu
) sfera prywatnoci regulowana przez Konstytucj przy czym osoby publiczne tylko w ograniczonym stopniu korzystaj z
ochrony prywatnoci kady ma prawo wiedzy o takich dziedzinach ich ycia, ktre maj znaczenie dla oceny ich dziaalnoci
publicznej
- naruszenie prywatnoci jest bezprawne nawet wtedy, gdy nie wie si z negatywn ocen danej osoby, a take wtedy gdy
polega na podawaniu informacji prawdziwych o tej osobie
- dane osobowe s szczegln postaci ochrony prywatnoci chroni je specjalna ustawa
m) korzystanie z wartoci rodowiska naturalnego reguluje to Konstytucja

II. KONSTRUKCJA PRAWNA
- do ochrony dbr osobistych najlepiej stosuje si konstrukcj praw podmiotowych
- prawa te s skuteczne erga omnes, a take niezbywalne i niedziedziczne

III. PRZESANKI OCHRONY [art. 24]
1) bezprawno
- bezprawne zagroenie lub naruszenie dobra osobistego powoduje ochron niezalenie od tego, czy byo zawinione
domniemywa si bezprawno czynu naruszajcego dobro osobiste
naruszenie dbr osobistych stanowi tylko przesank domniemania, e podmiotowe prawo osobowe zostao naruszone
naruszenie praw osobistych uzasadnia stosowanie rodkw ochronnych
- naley stwierdzi, e naruszenie DO stanowi naruszenie PO, wzajemne naruszenie PO przez 2 podmioty nie znosi ich
odpowiedzialnoci

2) uchylenie bezprawnoci
a) zgoda uprawnionego z wyjtkiem sytuacji, w ktrej zgoda ta jest sprzeczna z bezwzg. wicymi normami prawnymi lub
ZWS (np. zakaz eutanazji); zgoda taka moe by cofnita nie ma charakteru trwaego

b) dziaanie na podstawie przepisu lub w wykonaniu prawa podmiotowego np. listy gocze, kara pozbawienia wolnoci
c) naduycie prawa osobistego te wyklucza bezprawno jego naruszenia


IV. RODKI OCHRONY
rodki ochrony ustalenie, zaniechanie, usunicie skutkw naruszenia, zadouczynienie pienine lub zapata na cel spoeczny
1) powdztwo o ustalenie ma na celu wydanie orzeczenia, ktre ustala e dane prawo osobiste przysuguje danej osobie
wystarcza aby naruszeniom zapobiec lub uchyli niebezpieczestwo ich dokonania

2) zaniechanie roszczenie takie jest dopuszczalne tylko gdy istnieje uzasadniona obawa dalszych narusze, odnosi te
zastosowanie, gdy prawo osobiste jest tylko zagroone ( 3)i 4) ju nie)

3) usunicie skutkw naruszenia tylko w przypadku gdy nastpio ju naruszenie dobra osobistego, lub mona je stosowa
obok roszczenia o zaniechanie

4) zadouczynienie pienine lub zapata na cel spoeczny moe da tego ten, czyje dobro osobiste zostao naruszone
a) zadouczynienie pienine odpowiednia suma pienina przyznawana przez sd z tytuu doznanej krzywdy temu, czyje
dobro osobiste zostao naruszone
- w doktrynie trway spory czy krzywd mona mierzy i wynagradza pienidzmi zwyciya koncepcja, e pienidze
kompensuj wyrzdzon krzywd, mog j agodzi dostarczajc $ pokrzywdzonemu na rne potrzeby yciowe
b) zapata na cel spoeczny jeli pokrzywdzony uznaje $ za niestosowne odszkodowanie (np. obraza), moe zleci zapat na
wybrany przez siebie cel spoeczny czyli na rzecz instytucji, ktra ten cel realizuje
- oba wymienione roszczenia s alternatywne (stosuje si jedno albo drugie, nie oba naraz)
- dla obu roszcze wymagana jest wina sprawcy, oba roszczenia s nieobligatoryjne sd moe...

stosunek do ochrony pozakodeksowej adne przepisy spoza KC nie eliminuj moliwoci stosowania ww. roszcze
odszkodowanie ochrona interesw majtkowych, jakie zostay naruszone w zwizku z dobrami osobistymi to odrbne
zagadnienie tu stosuje si przepisy ze Zobowiza dotyczce odpowiedzialnoci za wyrzdzon szkod

ROZDZIA VII OSOBY PRAWNE
21 Konstrukcja osb prawnych
I. POJCIE
Cechy oglne:
- osoby prawne s podmiotami stosunkw cywilnoprawnych wyposaone s w zdolno prawn
- mog mie wasne prawa i obowizki nabywaj je i zbywaj we wasnym imieniu
- kada osoba prawna ma odrbny od innych osb fizycznych albo prawnych majtek

substrat osoby prawnej organizacja ludzka, bez ktrej adna osoba prawna nie mogaby funkcjonowa

Teorie dotyczce istoty osb prawnych:
teorie fikcji przymiot osobowoci prawnej moe by przyznany rnym przedmiotom lub zjawiskom poza czowiekiem
teorie realistyczne osobami prawnymi s twory spoeczne (organizacje) na tej koncepcji opiera si polski KC

Metoda regulacji prawnej:
Metoda oglnego formuowania cech osb prawnych:
- prawodawca uznaje za osob prawn kad jednostk organizacyjn, ktra ma zesp cech generalnie przez niego okrelonych
- jest to metoda elastyczna pozwala uzna za osoby prawne jednostki bez potrzeby wyranego postanowienia ustawowego

Metoda normatywna (formalna):
- realizuje postulat jednoznacznoci i pewnoci kwalifikacyjnej (wyrane wskazanie ustawowe, e jednostka X jest osob prawn)
- metoda ta przyjta zostaa przez polski KC
- [art. 33] osobami prawnymi s Skarb Pastwa i jednostki organizacyjne, ktrym przepisy szczeglne przyznaj osobowo
prawn

Funkcje osb prawnych:
- jest dogodn dla obrotu gospodarczego form koncentracji kapitau
- prowadzi do ograniczenia odpowiedzialnoci uczestnikw danej organizacji w zasadzie do wysokoci wniesionego kapitau

II. OGLNA REGULACJA OSB PRAWNYCH
Oglnie:
[art. 35] powstanie, ustrj i ustanie osb prawnych okrelaj waciwe przepisy albo jest to regulacja dotyczca pewnych grup
osb prawnych (np. KSH), albo dotyczy konkretnej osoby prawnej (np. NBP)
[art. 35] cd. w wypadkach i zakresie w przepisach tych okrelonym organizacj i sposb dziaania osoby prawnej reguluje
take jej statut (statut pozostaje tradycyjnym uzupenieniem tych przepisw)

Powstanie i rejestry:
Kwalifikacja zdarze tworzcych osoby prawne (XIX w.):
a) system aktw organw pastwa osob prawn kreuje akt wadzy pastwowej (ustawa, decyzja administracyjna)
b) system koncesyjny osoba prawna powstaje z inicjatywy jej zaoycieli wymaga to zezwolenia organu pastwowego
c) system normatywny oglne okrelenie przesanek wymaganych do powstania osoby prawnej bez wymaganego zezwolenia
wadzy (dominuje w obecnym systemie prawa RP)

Rejestry:
- KC nie ustanawia generalnego obowizku prowadzenia rejestrw dla wszystkich osb prawnych
- rodzaje rejestrw i sposb ich prowadzenia reguluj odrbne przepisy [art. 37 2]
- jeli prowadzenie rejestru zostao dla danego rodzaju osb prawnych przewidziane to jednostka organizacyjna uzyskuje
osobowo prawn z chwil wpisu do danego rejestru [art. 37 1]

Nazwa osoby prawnej:
indywidualizuje j w obrocie cyw.-pr., peni t rol co imi i nazwisko osoby fizycznej, ustalana jest w akcie erekcyjnym OP

Siedziba osoby prawnej:
- ustalana jest w akcie erekcyjnym w sposb dowolny
- jeli akt erekcyjny nie ustala siedziby, siedzib jest ta miejscowo, w ktrej siedzib ma organ zarzdzajcy OP [art. 41]
- przez siedzib naley rozumie jedynie miejscowo, a nie adres lokalu

Organy osoby prawnej:
[art. 38] osoba prawna dziaa przez swoje organy w sposb przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie
teoria organw osb prawnych znajduje uzasadnienie w teoriach realistycznych OP, organ stanowi integralny skadnik
osobowoci osoby prawnej, wyznaczony jej struktur organizacyjn

Czowiek moe skutecznie wystpowa w roli organu jeli:
- struktura organizacyjna danej OP przewiduje okrelony rodzaj organu z wyznaczeniem mu kompetencji i sfery dziaania
uznanych za dziaania OP (np. rektor uczelni wyszej)
- nastpi zgodne ze struktur organizacyjn OP powoanie na to stanowisko (np. mianowanie rektora)
- osoba powoana jako organ rzeczywicie dziaa w tym charakterze dla OP (np. nie wtedy, gdy rektor UG kupuje sobie buty)
- organ a przedstawiciel organ nie wystpuje jako odrbna osoba, gdy dziaa organ, uwaa si, e dziaa osoba prawna

Bezpodstawne wystpowanie w roli organu OP:
a) polega albo na przypisaniu sobie tego stanowiska przez osob do tego niepowoan / albo na przekroczeniu zakresu uprawnie
/ albo jeli dana OP nie istnieje w ogle
b) umowa zawarta przez taki organ nie wywouje skutkw prawnych chyba e druga osoba nie wie e organ jest faszywy
c) osoba fizyczna bezpodstawnie przyjmujca rol organu OP musi zwrci to, co otrzymaa od drugiej strony, oraz naprawi
szkod wyrzdzon swoim dziaaniem [art. 39]

Kurator dla osb prawnych:
- ustanawiany jest przez sd dla tych OP, ktre nie mog prowadzi swoich spraw z braku powoan. do tego organw [art. 42 1]
- kurator powinien postara si o niezwoczne powoanie organw OP, lub w razie potrzeby o jej likwidacj

Dobra osobiste osb prawnych:
[art. 43] przepisy o ochronie dbr osobistych osb fizycznych stosuje si odpowiednio do osb prawnych
cechy s one niezbywalne i niemajtkowe

Rodzaje dbr osobistych osb prawnych:
a) dobra sawa odpowiednik czci osoby fizycznej, naruszenie polega na rozgaszaniu informacji nieprawdziwych, lub
ocenianiu nie opartym na rzeczowej i konstruktywnej krytyce
b) nazwa indywidualizuje OP, w przypadku kolizji nazw obowizuje zasada pierwszestwa uywania szczeglnym rodzajem
nazwy OP jest firma przedsibiorcy
c) nietykalno pomieszcze w ktrych znajduj si biura OP odpowiada nietykalnoci mieszkania OF
d) tajemnica korespondencji
e) sfera prywatnoci nie mona bezprawnie ledzi, przesuchiwa lub inaczej wydobywa tajemnice przedsibiorstwa

uwagi OP nie ma dbr osobistych zwizanych z osob ludzk (np. ycie, zdrowie, stan cywilny, kult po osobie zmarej itd.)

Uprawnienia ochronne osb prawnych:
- danie ustalenia prawa osobistego, roszczenie o zaniechanie, usunicie skutkw narusze
- roszczenie o zadouczynienie pienine / zapat na cel spoeczny pojawiaj si wtpliwoci

22 Rodzaje osb prawnych
I. PASTWOWE OSOBY PRAWNE
SKARB PASTWA:
sfera imperium pastwo peni swoje zadania publiczne w formie dziaa wadczych
sfera dominium to uprawnienia wacicielskie pastwa korzystanie z mienia jest wymagane przez realizacj zada
zwizanych ze sfer imperium
wniosek pastwo korzysta ze swego mienia i uczestniczy w stos. cyw.pr. na rwni z innymi podmiotami dziki SP
[art. 34] SP jest w stos.cyw.pr. podmiotem praw i obowizkw, ktre dotycz mienia pastwowego nienalecego do innych
pastwowych osb prawnych
proste ujcie SP jest to samo pastwo wystpujce w charakterze podmiotu cywilnoprawnego (fiskus)

Cechy Skarbu Pastwa:
- domniemanie podmiotowoci jeli z przepisw jasno nie wynika, czy prawo podmiotowe przysuguje SP czy innej
pastwowej OP, przysuguje ono wanie SP
- istnieje tylko jeden SP w RP nie powstaje ani nie ganie ze wzg. na szczeglne zdarzenia prawne, nie prowadzi si te rejestru
- SP nie ma siedziby i sam odpowiada za swoje zobowizania
- SP nie odpowiada za zobowizania POP (chyba e przepisy stanowi inaczej) i na odwrt (bez zastrzeenia) [art. 40 1]
- w razie nieodpatnego przejcia przez SP okrelonego skadnika mienia od POP, SP odpowiada solidarnie z dan POP za
zobowizania powstae w okresie, gdy dany skadnik stanowi wasno danej POP, do wartoci tego skadnika ustalonej wg stanu
z chwili przejcia, a wg cen z chwili zapaty [art. 40 2] przepis chroni wierzycieli POP

stationes fisci jednostki organizacyjne SP ich kierownicy zarzdzaj mieniem pastwowym oraz reprezentuj SP w obrocie
cyw.pr. stanowi skadnik oglnej str.org. pastwa organy pastwa mog wic dziaa wadczo (sfera imperium) i
jednoczenie by organami podmiotu cywilnego (SP)

Reprezentacja SP:
- ustawa o zasadach wykonywania uprawnie przysugujcych SP wskazuje urzdy pastwowe, ktrych kierownicy
reprezentuj SP
- organy te reprezentuj SP w odniesieniu do powierzonego im mienia pastwowego, i w zakresie zada ich urzdw
- szczeglne uprawnienia w tym zakresie posiada minister waciwy ds. SP
- RM moe rozcign kompetencje do reprezentowania SP na kierownikw innych pastwowych jednostek organizacyjnych
- ci ostatni mog te udziela penomocnictw do reprezentowania SP kierownikom podlegych im jednostek organizacyjnych
tylko w granicach niewykraczajcych poza ich kompetencje
- SP reprezentuj jako penomocnicy podmioty, ktrym minister SP zleci wykonanie okrelonych czynnoci

INNE PASTWOWE OSOBY PRAWNE:
- s to inne ni SP jednostki organizacyjne, posiadajce osobowo prawn, ktrych mienie jest w caoci mieniem pastwowym
- maj one swj wasny majtek, ale z pkt widzenia gospodarczego naley on w caoci do SP
- przykady: przedsibiorstwa pastwowe, spki akcyjne, jeli 100% akcji ma Skarb Pastwa

cel tworzenia POP przesunicie kompetencji w zakresie cywilnoprawnych stosunkw gospodarczych z urzdnikw
pastwowych na rzecz specjalistw penicych funkcje organw POP

POP realizujce zadania gospodarcze w sferze prawa cywilnego:
- przedsibiorstwa pastwowe
- banki pastwowe
- POP powoywane na podstawie indywidualnych ustaw (NBP, agencje)

Minister waciwy do spraw Skarbu Pastwa:
- wystpuje w roli organu osoby prawnej, jak jest Skarb Pastwa
- ewidencjonuje wszelkie past. jed. org., ktrym przysuguje kompetencja do reprezentowania SP i ktre wyk. jego prawa maj.
- kontroluje wykonywanie tych uprawnie
- wyraa zgod na czynnoci prawne POP w zakresie rozporzdzania rzeczowymi skadnikami ich majtku trwaego, jeli ich
warto przekracza 50 000 euro
- moe przyj na wniosek organw SP oraz POP wykonywanie na ich rzecz zastpstwa procesowego w sprawach bardziej
zawiych lub o znacznej wartoci przedmiotu sporu wykonuje je przez swoje delegatury terenowe

II. JEDNOSTKI SAMORZDU TERYTORIALNEGO
oglnie Konstytucja (art. 165. ust. 1) przyznaje wszystkim J ST osobowo prawn, wasno i inne prawa majtkowe

GMINY:
- wystpuj w dwch rolach: jako podmiot prawa cywilnego i jako wadza publiczna na swoim terytorium
- ma swj wasny majtek nie odpowiada nim za zobowizania komunalnych OP i na odwrt
- owiadczenia woli skada jednoosobowo wjt albo na podstawie upowanienia z-ca wjta (burmistrza, prezydenta miasta)
samodzielnie bd cznie z inn upowanion osob
- moe prowadzi dziaalno gosp. przez spki z o.o. lub spki akcyjne wyposaone w odrbn osobowo prawn

ZWIZKI MIDZYGMINNE:
definicja gminy mog je tworzy w celu wsplnego wykonywania zada publicznych, s wyposaone w osobowo prawn
cechy osobowo prawn uzyskuj po wpisie do odpowiedniego rejestru, tak jak gminy nie maj wyodrbnionego systemu
organw, przez ktre dziaayby one w sferze stos.cyw.pr.


POWIAT:
definicja lokalna wsplnota samorzdowa, ktr z mocy prawa tworz mieszkacy okrelonego terytorium
powiatowe OP powoywane na podstawie szczeglnych przepisw maj wasne mienie i odpow. nim za swoje zobowizania

Cechy:
- powiat wykonuje okrelone zadania publiczne we wasnym imieniu i na wasn odpowiedzialno i ma osobowo prawn
- moe wystpowa bezporednio w stos.cyw.pr. i dysponowa mieniem do niego nalecym
- owiadczenia woli skadaj w imieniu powiatu dwaj czonkowie zarzdu lub 1 czonek +osoba upowaniona przez zarzd

WOJEWDZTWO:
definicja regionalna wsplnota samorzdowa, ktr tworz z mocy ustawy mieszkacy najwikszej jednostki zasadniczego
podziau terytorialnego kraju w celu wykonywania administracji publicznej
wojewdzkie OP samorzdowe jed. organizacyjne, ktrym ustawy przyznaj osobowo prawn oraz osoby prawne, ktre
mog by tworzone tylko przez wojewdztwo na podstawie odrbnych ustaw

Cechy:
- posiada osobowo prawn i wasne mienie ktrym dysponuje samodzielnie
- owiadczenia woli skada marszaek wojewdztwa wraz z czonkiem zarzdu, chyba e statut wojewdztwa stanowi inaczej

III. KORPORACYJNE I FUNDACYJNE OSOBY PRAWNE
- kryterium rozrnienia: uczestnictwo osb w strukturach organizacyjnych OP

korporacyjne OP w ich strukturze org. funkcjonuj czonkowie, ktrzy poprzez wniesione udziay lub pacone skadki tworz
majtek OP, a poprzez swoje uprawnienia organizacyjne decyduj o jej dziaalnoci (spdzielnie, partie, stowarzyszenia, SH)
fundacyjne OP nie ma tu instytucji czonkw mamy instytucj zaoyciela wyposaa OP w jej pierwotny majtek, okrela
jej struktur organizacyjn i cele dziaania (np. fundacje, pastwowe osoby prawne)

23 Jednostki organizacyjne niebdce osobami prawnymi, ktrym ustawa przyznaje zdolno prawn
I. UWAGI WSTPNE
przykad uomnej osoby prawnej (dalej: UOP ;]) osobowe spki handlowe
uwaga od autora skryptu naley raczej uywa pojcia jednostka organizacyjna niebdca osob prawn, ktrej ustawa
przyznaje zdolno prawn ni uomna osoba prawna skrt UOP uywany jest wycznie ze wzgldw ekonomicznych :P

II. NOWA REGULACJA PRAWNA
definicja s to takie jednostki organizacyjne, ktre maj zdolno prawn, ale nie posiadaj osobowoci prawnej
[art. 33
1
1] do jednostek organizacyjnych niebdcych osobami prawnymi, ktrym ustawa przyznaje osobowo prawn,
stosuje si odpowiednio przepisy o osobach prawnych
cecha - mog by samodzielnym podmiotem praw i obowizkw odrbnym od osb bdcych uczestnikami tych jedn. org.

Wyjtki (te podmioty nie s UOP):
stationes fisci SF nie maj ani zdolnoci prawnej, ani osobowoci prawnej (bo osobowo ma SP, a SF jedynie reprezentuj SP
w realizacji jego praw i obowizkw)
spka cywilna wyodrbniony na zasadzie wspwasnoci cznej majtek suy tylko realizacji wsplnego celu
gospodarczego (czonkowie nie trac do niego praw) SC nie ma wic odrbnej od czonkw zdolnoci prawnej
wsplno majtkowo-maeska rwnie nie posiada zdolnoci prawnej

przepisy znajdujce zastosowanie do UOP statut (art. 35); rejestry (art. 37); ZDCP (art. 38 i art. 42); faszywe umowy (art.
39); siedziba (art. 41); ochrona dbr osobistych (art. 43)
zdolno sdowa atrybut ZP przysugujcy kademu podmiotowi majcemu ZP, jako forma obrony swych praw i realizacji
obowizkw (np. droga sdowa)

Odpowiedzialno UOP za zobowizania:
- za zobowizania UOP (jeli przepisy nie stanowi inaczej) odpowiadaj subsydiarnie jej czonkowie odpowiedzialno ta
powstaje w momencie, gdy UOP staa si niewypacalna [art. 33
1
2]
- za zobowizania OP odpowiadaj jej czonkowie ale tylko majtkiem tej OP nigdy swoim

Odpowiedzialno subsydiarna:
- ma charakter odpowiedzialnoci wtrnej
- w pierwszej kolejnoci odpowiada dunik (czyli UOP jej majtkiem), dopiero potem odpowiada podmiot ponoszcy
odpowiedzialno subsydiarn (czyli czonkowie UOP ich caymi wasnymi majtkami)
- regulacja w KSH: egzekucja z majtku czonkw UOP moe by prowadzona dopiero gdy egzekucja z majtku spki okae
si bezskuteczna
- jednak wierzycielowi przysuguje powdztwo przeciw dunikowi jeszcze zanim egzekucja z majtku spki okae si bezskut.

III. TRZECI PODMIOT PRAWA CYWILNEGO
Wtpliwoci:
- wg art. 1 Kodeks Cywilny reguluje stosunki cywilnoprawne midzy osobami fizycznymi i osobami prawnymi
- ale na podstawie art. 33
1
stwierdza si, e art. 1 nie okrela wyczerpujco zakres stos.cyw.pr. regulowanych przez KC
- ponadto KC reguluje stosunki, w ktrych stron moe by KOP
- wniosek: w polskim prawie cywilnym funkcjonuj trzy rodzaje podmiotw cywilnoprawnych: OF, OP i UOP ;]

ROZDZIA VII
1
KONSUMENCI I PRZEDSIBIORCY
23
1
Konsumenci
I. UWAGI WSTPNE
sens ochrony konsumenta konsument wystpuje w obrocie jako strona sabsza niedoinformowana o zawieranej umowie w
stosunku do drugiej strony lepiej poinformowanej - z uwagi na swj profesjonalizm

II. POJCIE KONSUMENTA
Stan dawny:
- [art. 384 3] konsument jest osob, ktra zawiera umow z przedsibiorc w celu bezporednio nie zwizanym z dziaalnoci
gospodarcz zatem konsumentem w rozumieniu tego przepisu moga by te osoba prawna
- dyrektywy UE odnosiy pojcie konsumenta przewanie tylko do osb fizycznych (ale nie by to definitywny zakaz)
- zachowanie dawnego pojcia konsumenta nie naruszaoby dyrektywy UE, ale byoby niekorzystne dla polskich przedsibiorcw
(bo za granic konsumentem nie mogy by osoby prawne >>wzrosyby koszty polskich przedsibiorstw)

Stan obecny:
- nowelizacja KC z 14.02.2003 uchylia art. 384 3 i wprowadzia art. 22
1
zawierajcy pojcie konsumenta
definicja konsument to osoba fizyczna dokonujca czynnoci prawnej niezwizanej bezporednio z jej dziaalnoci
gospodarcz lub zawodow [art. 22
1
]

Omwienie definicji:
- konsument realizuje czynno prawn (umown, dwustronn), a nie wycznie dziaanie psychofizyczne
- czynno ta nie moe by zwizana z dziaalnoci gospodarcz (stara przesanka) oraz zawodow (nowa przesanka)tej osoby
- niezwizana bezporednio tzn. poredni zwizek czynnoci z dziaalnoci gospodarcz / zawodow danej osoby
powoduje jej status konsumencki (np.dyrektor firmy kupuje w sklepie garnitur w celach kontaktw biznesowych jest
konsumentem)
- ustawa o ochronie konkurencji i konsumentw posuguje si starym pojciem konsumenta stosuje si wic je do zakresu
regulacji tej ustawy (lex specialis derogat legi generali) mimo odmiennej definicji z KC
- uprzywilejowanie konsumenta znajduje zastosowanie tylko w sytuacjach, gdy wystpuje on w relacjach z przedsibiorc

23
2
Przedsibiorcy
I. POJCIE PRZEDSIBIORCY
geneza nowelizacja KC z 14.02.2003 wprowadzia do ksigi I, tytuu II dzia III Przedsibiorcy i ich oznaczenia
definicja przedsibiorc jest OF, OP, lub jednostka organizacyjna, o ktrej mowa w art. 33
1
1, prowadzca we wasnym
imieniu dziaalno gospodarcz lub zawodow [art. 43
1
]

Regulacja w KC a regulacja w ustawie Swoboda dziaalnoci gospodarczej:
UWAGA!!! podrcznik prof. Radwaskiego omawia ustaw Prawo dziaalnoci gospodarczej (PDG), ktra w wikszoci
zostaa uchylona dnia 21.08.2004 autor skryptu porwnuje wic KC z ustaw swoboda dziaalnoci gospodarczej (SDG)
- obie regulacje uznaj, e przedsibiorc moe by zarwno osoba fizyczna, jak i osoba prawna, oraz jednostka organizacyjna
nie posiadajca osobowoci prawnej [art. 4.1. SDG / art. 43
1
KC]
- za przedsibiorcw uznaje si take wsplnikw spki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich dz.gosp. [art. 4.2. SDG]
- znaczenie terminu dziaalno gospodarcza KC nie zawiera tej definicji, za SDG: jest to dziaalno wytwrcza,
handlowa, budowlana, usugowa, oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobw naturalnych [art. 2 SDG]
- w SDG nastpuje wyczenie spod znaczenia dziaalno gospodarcza pewnych rodzajw dziaalnoci: m. in. wytwrczej w
rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierzt, ogrodnictwa, warzywnictwa, lenictwa i rybactwa
rdldowego, wynajmowania przez rolnikw pokoi, sprzeday posikw domowych i wiadczenia w gospodarstwach rolnych
innych usug zwizanych z pobytem turystw.[art. 3 SDG]
- zatem w KC pojcie przedsibiorcy odnosi si do wszelkiego rodzaju aktywnoci gospodarczej (nie tylko w rozumieniu SDG)

Cechy dziaalnoci gospodarczej wg SDG [art. 2 SDG]:
zarobkowo dziaalno podejmowana nie tylko odpatnie, ale i w celu osignicia zysku (KC nie zawiera tej cechy)
dziaalno w sposb zorganizowany wykonywanie ustawowych obowizkw rejestracyjnych (KC rwnie nie przewiduje
takiego ograniczenia, jednak zakada istnienie jakiej organizacji przez poczenie sw przedsibiorca dzia. gosp.)
cigo rwnie w rozumieniu definicji KC naley t cech uzna za cech swoist prowadzenia dziaalnoci gospodarczej
wpis do rejestru przedsibiorca moe podj dz.gosp. po uzyskaniu wpisu do waciwych rejestrw (KRS, Ewidencja
Dziaalnoci Gospodarczej) [art. 14.1. SDG] KC nie przewiduje takiego ograniczenia

Inne wtpliwoci:
wolny zawd wg KC zalicza si do pojcia przedsibiorca (dawniej wg art. 87 PDG osoby wiadczce pomoc prawn nie
byy przedsibiorcami)
WNIOSEK uchylenie PDG i wprowadzenie SDG upodobnio ustawow regulacj przedsibiorcy do regulacji w KC

Charakter prawny:
- SDG jest to regulacja publicznoprawna ustawa wyznacza granice sfery wolnoci gospodarczej zagwarantowanej w Konstyt.
- KC jest regulacj prywatnoprawn dlatego pojcie przedsibiorcy jest tu nieco szersze nie stoi temu na przeszkodzie SDG
(bo zawiera zwrot: przedsibiorc w rozumieniu niniejszej ustawy zatem przedsibiorca w rozumieniu SDG odnosi si
tylko do zakresu regulacji SDG)

II. SKUTKI PRAWNE
regulacja konsekwencje prawne powstajce z udziau przedsibiorcy w stos. cyw.pr. reguluj instytucje prawne, wice
konsekwencje z osob przedsibiorcy (w rozumieniu art. 43
1
)

Istota:
- wystarczy e jaki podmiot ma cechy wskazane w art. 43
1
, a ju mona zastosowa reim prawny waciwy dla przedsibiorcy
- przepisy KC formuuj te cechy pewnymi zwrotami (np. prowadzenie dzia.gosp. czy prowadzcy przedsibiorstwo)
- reim ten stosuje si do kadego podmiotu, ktry wg SDG jest przedsibiorc
przykad 1: utrzymujcy zarobkowo hotel lub podobny zakad [art. 846 1]
przykad 2: zakad ubezpiecze [art. 805] czy bank [art. 725]

III. FIRMA
geneza pierwotnie regulowa to Kodeks Handlowy z 1934 r., za obecnie przepisy KC [art. 43
2
-43
10
] wprowadzone
nowelizacj z dnia 14.02.2003

Istota regulacji:
- pojcie firma odnosi si wycznie do oznaczenia przedsibiorcy moe to by jednak osoba fizyczna, prawna, lub
jednostka organizacyjna nieposiadajca osobowoci prawnej [art. 43
2
1]
- pojcie firma nie odnosi si do przedsibiorstwa jako przedmiotu prawa podmiotowego (regulowane jest to w ustawie o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji)
- firm ujawnia si we waciwym rejestrze, chyba e przepisy odrbne stanowi inaczej (np. NBP) [art. 43
2
2]

firma osoby fizycznej to jej imi i nazwisko (mona jednak wczy do firmy pseudonim, czy okrelenie przedmiotu/miejsca
dziaalnoci, albo inne zwroty) [art. 43
4
]

Firma osoby prawnej:
- firm osoby prawnej jest jej nazwa [art. 43
5
1]
- moe by dowolnie ksztatowana zawiera form prawn osoby prawnej, moe zawiera zwroty oznaczajce przedmiot
dziaalnoci, siedzib, lub inne okrelenia, dowolnie obrane [art. 43
5
2]
- mona wykorzysta te imi i nazwisko osoby fizycznej ale tylko jeli ta osoba ma zwizek z powstaniem / dziaalnoci tej
osoby prawnej [art. 43
5
3] wymaga to zgody OF, a w razie jej mierci zgody jej maonka i dzieci
- jeli nazwisko OF ma pozosta w firmie, mimo i osoba przestaa by czonkiem spki albo jej dziaalno gospodarcz
kontynuuje jej nastpca prawny potrzebna jest zgoda tej OF [art. 43
8
1 i 2]
- firma oddziau OP zawiera musi pen nazw tej osoby i zwrot oddzia ze wskazaniem miejscowoci, w ktrej ten oddzia
ma siedzib [art. 43
6
]

Wymogi dotyczce firmy:
- powinna dostatecznie odrnia si od firm innych przedsibiorc. prowadzcych dziaalno na tym samym rynku [art. 43
3
1]
- nie moe wprowadza w bd (co do osoby p-cy, przedmiotu lub miejsca dziaalnoci, rde zaopatrzenia) [art. 43
3
2]
- nie moe by zbyta, ale p-ca moe upowani innego p-c do korzystania ze swej firmy,jeli nie wprowadza to w bd [art. 43
9
]
- powysza zasada nie jest stosowana do oznaczenia przedsibiorstwa w razie jego zbycia nabywca moe nadal je prowadzi
pod dotychczasow nazw, jeli nie wprowadza to w bd co do tego, kto aktualnie prowadzi zbyte p-stwo wwczas naley
zamieci dodatek wskazujcy firm lub nazwisko nabywcy (chyba e strony postanowiy inaczej) [art. 43
8
3]
- zmiana firmy powinna by ujawniona w odpowiednim rejestrze [art. 43
7
]

Ochrona prawa podmiotowego do firmy:
- konstrukcja podobna co do ochrony dbr osobistych (danie zaniechania, usunicie skutkw naruszenia, owiadczenie,
naprawienie szkody majtkowej, wydanie korzyci) [art. 43
10
]

ROZDZIA VIII CZYNNOCI PRAWNE I INNE ZDARZENIA
CYWILNOPRAWNE
24 Zdarzenia cywilnoprawne
I. POJCIE I SKUTKI
definicja s to takie fakty, ktre maj donioso na obszarze stosunkw cywilnoprawnych inaczej: takie fakty (okolicznoci),
z ktrymi hipotezy norm wi okrelone w dyspozycjach norm konsekwencje cywilnoprawne

Moliwe skutki zdarze cywilnoprawnych:
- powstanie stosunku cywilnoprawnego kady taki stosunek powstaje w rezultacie zdarzenia prawnego
- zmiana podmiotu stos.cyw.pr. nie we wszystkich stos.cyw.pr. zmiana taka jest dopuszczalna (np. prawa niezbywalne)
- zmiana treci stos.cyw.pr. jeli jednak zmiana jest tak doniosa, e powoduje przeksztacenie typu stos.cyw.pr., przyjmujemy,
e w miejsce dawnego stosunku powstaje nowy stosunek
- zganicie stos.cyw.pr. jedynie prawo wasnoci moe utrzymywa si dosownie wieczycie

II. TYPY ZDARZE CYWILNOPRAWNYCH
podzia ze wzgldu na sposb okrelenia przez norm prawn zdarzenia prawnego
czynnoci konwencjonalne norma prawna konstruuje zdarzenie, wyznaczajc przesanki jego dokonania przez odpowiednie
dziaanie ludzkie
inne zdarzenia wycznie wyrnione przez norm fakty, ktre istniej i maj swj sens niezalenie od obowizujcego
systemu prawnego

Systematyka (niepena) zdarze prawnych:
- wyrnia pewne typy zdarze prawnych ze wzgldu na ich ogln regulacj:
a) czynnoci prawne
b) dziaania prawne zblione do czynnoci prawnych i dlatego wymagajce cznego rozwaania z czynnociami prawnymi
c) orzeczenia sdowe lub decyzje administracyjne
d) niewykonywanie uprawnie w okrelonym czasie
e) inne typy np. delikty, bezpodstawne wzbogacenie, porzucenie rzeczy itd. regulacja w innych dziaach KC

25 Pojcie i postacie czynnoci prawnych
I. POJCIE
KWESTIE WSTPNE:
oglnie CP jest to skonstruowana przez system prawny czynno konwencjonalna podmiotu prawa cywilnego, ktrej tre
okrela co najmniej w podstawowym zakresie konsekwencje prawne tego zdarzenia prawnego

Zastosowanie czynnoci prawnych:
- dziki nim podmioty prawa cywilnego mog same ksztatowa wice je stos.cyw.pr. na mocy swych decyzji
- s to akty o doniosoci spoecznej, ktre dotycz sytuacji prawnej rwnie innych podmiotw uwikanych w stos. prawne
- CP s uksztatowane nie tylko z uwzgldnieniem decyzji (aktw woli) stron, ale take interesw innych osb

Teorie dotyczce czynnoci prawnych:
teoria woli w razie niezgodnoci wewntrznego aktu woli czowieka i jego zewntrznego wyrazu (owiadczenia woli), mona
byo uzna CP za niewan w oparciu o teori wad owiadcze woli
teoria owiadczenia decydujcy w CP walor miaa tre zoonego owiadczenia tak jak byo rozumiane przez typowego cz.
teoria zaufania w razie niezgodnoci midzy wol wewntrzn a owiadczeniem woli, wygrywa ten drugi element ale tylko
wtedy, gdy wymaga tego wzgld na zaufanie odbiorcy owiadczenia woli

Teoria dominujca w polskiej nauce prawa cywilnego:
nurt obiektywizujcy podstawy dla rozstrzygnicia kwestii, czy zachowanie ludzkie jest CP, naley odnale w reguach
znaczeniowych formujcych si w kulturze danego spoeczestwa okrelajcych sens czynnoci

OWIADCZENIE WOLI:
- jest jedynym koniecznym elementem CP, a zarazem wycznie charakteryzujcym czynno prawn
- zawiera tre czynnoci prawnej okrelajc jej konsekwencje prawne
- jego sens ustala si na podstawie regu znaczeniowych zastosowanych do zachowania si czowieka

Owiadczenie woli a czynno prawna:
- oba te pojcia NIE S TOSAME
- normy prawne mog wiza konsekwencje prawne nie z jednym, lecz z wieloma owiadczeniami woli (np. umowy) lub
wymagaj spenienia si innych poza owiadczeniem woli okolicznoci (np. wpis do ksig wieczystych)
- w takich wypadkach pojcie CP suy do oznaczenia caoci zdarzenia prawnego, w ktrego sk. wchodzi min. 1 ow. woli

OWIADCZENIA INNEGO RODZAJU:
owiadczenia wiedzy np. zawiadomienie o wadach fizycznych [art. 563]
owiadczenia przejaww uczu np. przebaczenie [art. 899 1]
kryterium odrniajce s to zdarzenia prawne w tym sensie, e w cile okrelonych przez normy prawne okolicznociach
naley z nimi wiza wskazane w dyspozycjach tych norm konsekwencje prawne niezalenie od tego, czy sens tych
wypowiedzi wskazuje na jakkolwiek decyzj wywoania skutkw prawnych
przejawy woli s to czynnoci prawne, zawierajce ow. woli, ktre okr. konsekwencje prawne tych zdarze prawnych

II. POSTACIE CZYNNOCI PRAWNYCH
definicja s to rodzaje czynnoci prawnych wyrnione wg innych kryteriw ni tre czynnoci prawnej

1) Jednostronne, umowy i uchway:
czynnoci prawne jednostronne dochodz do skutku przez zoone owiadczenie woli jednej osoby (np. sporzdz. testamentu)
umowy dochodz do skutku przez zgodne owiadczenie woli dwch lub wicej stron
uchway obejmuj owiadczenia woli >1 podmiotu ale nie jest konieczne aby ow. woli wszystkich podmiotw byy zgodne
(quorum, wikszo)

2) Zgoda osoby trzeciej
- ustawa wymaga niekiedy zgody osoby trzeciej na dokonanie czynnoci prawnej (np. przy ubezwasnowolnieniu cakowitym)
- zgoda ta ma charakter owiadczenia woli musi by ono zoone zainteresowanemu adresatowi
- zgoda ta ma charakter wtrny osobie trzeciej przypada jedynie funkcja kontrolna (za uczestnicy czynnoci j ksztatuj)
- moe by zoona przed, podczas, a nawet i po zoeniu owiadczenia woli przez uczestnikw CP [art. 63 1]
- osoba trzecia podmiot prawa cywilnego, ktry nie jest uczestnikiem czynnoci prawnej, na ktr wyrazi ma zgod

3) Czynnoci prawne indywidualnie adresowane
definicja s to CP, ktre dla swej skutecznoci wymagaj zoenia owiadczenia woli innej osobie [art. 61], oraz takie CP,
ktre wywouj skutki prawne bez zoenia jej innej osobie

Brak wymogu zoenia treci CP konkretnemu podmiotowi:
- czynnoci prawne niewymagajce ich zakomunikowania nikomu np. testament wasnorczny
- CP uzyskujce skuteczno przez publiczne ich ogoszenie (ad incertas personas)- np. przyrzeczenie w ogoszeniu publicznym
- CP wywoujce skutek po zakomunikowaniu ich okrelonym organom pastwowym lub wiadkom nie ma potrzeby
kierowania ich do osb zainteresowanych skutkami prawnymi tych CP =np. testament urzdowy
- w razie wtpliwoci regua interpretacyjna owiadczenia woli powinny by skadane osobom, ktrych dotycz

zoenie owiadczenia innej osobie zostaje dokonane, gdy doszo do adresata w taki sposb, aby mg on zapozna si z jego
treci [art. 61] jeli tylko od adresata zaley ch zapoznania si z treci CP, przyjmuje si, e ow. woli zostao zoone
wtpliwoci nie ma znaczenia data wysania ow. woli. ani te data jego uzewntrznienia z tego pkt. widzenia

Wano momentu zoenia owiadczenia woli:
a) po tym momencie skadajcy OW jest nim zwizany i odwoanie tego owiadczenia bez zgody adresata jest skuteczne tylko
wtedy, gdy doszo jednoczenie z tym owiadczeniem lub wczeniej [art. 61 zd. 2]
b) jest on decydujcy dla rozstrzygnicia, czy CP zostaa dokonana we waciwym terminie
c) jest decydujcy dla uznania wanoci i interpretacji czynnoci prawnej

wyjtek jeli z ow.woli / ustawy / okolicznoci nie wynika nic innego, przyjmuje si, e ow. woli, ktre ma by zoone innej
osobie, nie traci mocy wskutek tego, e zanim doszo do tej osoby, skadajcy je zmar lub utraci ZDCP (dotyczy OW wysanych
do adresata przez skadajcego) [art. 62]
inne wyjtki okrelaj je przepisy szczeglne np. OW skadane przedsibiorcom przez konsumentw (przy zaoeniu teorii
wysania, a nie dorczenia OW)

4) Czynnoci prawne realne i konsensualne
CP realne do ich dokonania konieczne jest poza OW dziaanie powodujce zmian faktycznego wadztwa nad rzecz lub
innymi przedmiotami materialnymi
funkcja przydaj si w sytuacjach, gdy sens samego OW moe by niepewny, oraz dla gwarancji jawnoci CP
CP konsensualne do ich dokonania wystarczy samo zoenie ow. woli (cho nie zawsze czsto wymaga si innych
okolicznoci np. wpis do ksigi wieczystej, zgoda organu wadzy)
wyjtek jeli przepisy nie uzaleniaj dojcia do skutku umowy od wydania rzeczy, a jedynie przewiduj obowizek jej
wydania w rezultacie zawarcia umowy, to taka czynno prawna jest konsensualna

5) Czynnoci prawne midzy yjcymi i na wypadek mierci
podstawa podziau kiedy maj nastpi skutki czynnoci prawnej
CP mortis causa wywouj skutki prawne dopiero z chwil mierci osoby dokonujcej tej czynnoci
CP inter vivos wszystkie inne czynnoci prawne (wywouj konsekwencje prawne ju z chwil ich dokonania)

6) Czynnoci prawne zobowizujce, rozporzdzajce i o podwjnym skutku
podstawa podziau rny charakter konsekwencji prawnych wywoywanych przez czynnoci prawne

CP zobowizujce:
- polegaj na zobowizaniu si jednej strony (dunika) do wiadczenia (dziaania/zaniechania) na rzecz drugiej strony CP
jednostronnie zobowizania dotycz jednej strony dwustronnie obie strony s zobowizane i w ramach tego CP:
odpatne na ich podstawie obie strony CP zyskuj korzy majtkow
nieodpatne wszystkie pozostae jeli przyznaj korzy tylko jednej stronie podlegaj silniejszej ochronie prawnej

CP rozporzdzajce (rozporzdzenia):
- polegaj na przeniesieniu, obcieniu, ograniczeniu lub zniesieniu prawa podmiotowego

CP rozporzdzajce a zobowizujce relacje:
- czynnoci zobowizujce do wykonania innego wiadczenia ni rozporzdzenia (np. najem usug) to CP zobowizujce
- CP rozporzdzajce, dokonane w wykonaniu zobowiz. powstaego z innego ni CP zdarzenia prawnego (np. deliktu,
bezpodstawnego wzbogacenia) to CP rozporzdzajce

CP o podwjnym skutku:
- wystpuje w odniesieniu do CP, ktrych tre zobowizuje do wykonania jakiego rozporzdzenia (kupno-sprzeda, poyczka)
model niemiecki takie CP wywouj tylko skutek zobowizujcy, a dla wywoania skutku rozporzdzajcego potrzebna jest
dodatkowo czynno rozporzdzajca
model francuski takie CP powoduj obydwa rodzaje skutkw bez potrzeby dokonywania czynnoci rozporzdzajcej

Sytuacja w polskim prawie cywilnym:
- KC przychyla si do modelu francuskiego (w braku odrbnych przepisw / postanowie stron CP zobowizujca do
rozporzdzenia wywouje take skutek rozporzdzajcy) np. sprzeda, darowizna sama umowa przenosi wasno rzeczy
- istniej jednak wyjtki, ktre realizuj model niemiecki

7) Czynnoci prawne przysparzajce
- polegaj na realizacji zmiany majtkowej dla kogo innego polegajc na tym, e druga osoba nabywa prawo podmiotowe /
zostaje zwolniona z obowizku lub z ciarw ograniczajcych jej prawo podmiotowe
- wikszo CP z pkt. 6 ma charakter przysparzajcy, ale s wyjtki (np. porzucenie rzeczy ruchomej staje si niczyja)
- kwalifikacji takich CP nie dokonuje si z punktu widzenia ekonomicznej korzyci dla ich adresata

8) Czynnoci prawne upowaniajce
- wyznaczaj one innym podmiotom kompetencj do dokonania czynnoci konwencjonalnych ze skutkiem dla osoby udzielajcej
upowanienia (np. przekaz)

9) Kauzalne i abstrakcyjne (podzia CP przysparzajcych):
CP kauzalne s to takie CP przysparzajce, ktrych wano uzalenia si od istnienia prawidowej kauzy (przyczyny)
kauza (mniej trafnie) ma ona wyjani, dlaczego kto dokonuje przysporzenia (psychologicznie: wyobraony cel, ktry
stanowi motyw sprawczy osoby dokonujcej przysporzenia nikt nie dokonuje przysporzenia bez celu)
kauza (trafnie) element treci czynnoci przysparzajcej / innej czynnoci / stosunku prawnego, ze wzgldu na ktry dokonano
czynnoci przysparzajcej

CP abstrakcyjne wywouj skutki przysp., nawet mimo braku prawidowej kauzy stanowicej podstaw prawn ich dokonania
bezpodstawne wzbogacenie kto bezpodstawnie uzyska korzy majtkow, musi j w naturze zwrci, lub zwrci jej wart.
przykady CP abstr. weksel, przekaz, czek ale na podstawie przepisw odrbnych ustaw
system prawny uznaje co do zasady kauzalno CP aby chroni interesy osoby dokonujcej przysporzenia

Typy kauz:
a) causa obligandi vel acquirendi przysporzenie znajduje podstaw prawn w nabyciu prawa lub innej korzyci przez
dokonujcego czynnoci prawnej (np. kupno-sprzeda przysparzamy komu rzecz, ale w zamian dostajemy kasior)
b) causa solvendi podstaw przysporzenia jest zwolnienie z istn. zobowizania, ktre obciao osob dokonujc
przysporzenia (np. poyczka spata poyczki powoduje zwolnienie z zobowizania poyczkobiorcy)
c) causa donandi gdy przysporzenie nastpuje nieodpatnie (np. darowizna)
d) inne typy (kwestionowane w doktrynie) causa cavendi zabezpieczajca, albo kauza ustalajca

10) Czynnoci powiernicze (fiducjarne)
- zawieraj dwa zwizane ze sob elementy:
a) przeniesienie przez powierzajcego na powiernika jakiego prawa (powiernik moe z niego korzysta wzgldem osb trzecich
w penym zakresie wyznaczonym treci tego prawa)
b) zobowizanie powiernika wobec powierzajcego, e bdzie korzysta z tego prawa w ograniczonym zakresie (wskazanym w
umowie) szczeglnie do tego, e przeniesie to prawo z powrotem na powiernika w danej sytuacji

26 Forma owiadczenia woli
I. SWOBODA FORMY
Uwagi oglne:
zasada oglna jeli ustawa nie stanowi inaczej, dopuszczalne jest wyraanie owiadczenia woli przy pomocy jakiegokolwiek
znaku nie tylko jzykowego [wynika z art. 60]
owiadczenia wyrane skadane przez takie zachowanie, ktre z mocy przepisu prawa, ustalonych zwyczajw lub
porozumienia stron jest traktowane jako owiadczenie woli
owiadczenia dorozumiane zoone przez inne rodki przejawu woli, stosownie do okolicznoci danego przypadku
posta jzykowa wg ustawodawcy owiadczenie woli moe przybiera posta jzykow
posta pozajzykowa takie OW wymagaj rozwaenia ich konteksty bez ktrego nie mona im przypisa sensu ow. woli

II. FORMY SZCZEGLNE I ICH RODZAJE
Rodzaje form szczeglnych:
- kryterium wyrnienia stanowi sposb sporzdzania owiadczenia woli
formy szczeglne kwalifikowane powiadczenie daty / podpisu, akt notarialny, forma elektroniczna do ich zachowania
konieczne s jeszcze inne elementy, ni wasnorczny podpis na dokumencie

I. Zwyka forma pisemna
- do jej zachowania konieczne jest sporzdzenie dokumentu obejmujcego tre OW i podpisanie go [art. 78 1 zd. 1]

Ustawa o jzyku polskim (UJP) [a jzyk owiadczenia woli]:
- KC milczy na temat jzyka OW czyli mona je zawiera rwnie w jzyku obcym, ale:
- w obrocie konsumenckim / w prawie pracy wymagane jest uywanie jzyka polskiego [art. 7 ust. 1 UJP] jeli konsument /
pracodawca ma w chwili zawarcia umowy MZ w Polsce / umowa bdzie wykon(yw)ana na terenie RP
- poza obrotem konsumenckim jzyk polski wymagany jest przy zawieraniu umw z podmiot. publicznymi [art. 7 ust. 2 UJP]
- mona sporzdza dodatkowo wersje obcojzyczne dokumentw, ale wwczas podstaw ich wykadni jest wersja polska
chyba e strony postanowiy inaczej [art. 8 ust. 2 UJP]
- jeli naruszono wymg sporzdzenia umowy w jzyku polskim, stosuje si art. 74 2 (taka czynno nie bdzie bezwzgldnie
niewana, prowadzi tylko do ogranicze dowodowych w tym przepisie okrelonych) [art. 8 ust. 4 UJP]
- ten sam reim stosuje si do owiadcze woli skadanych elektronicznie [art. 8 ust. 5 UJP]

Sposb wyrazu w formie pisemnej:
- tre OW wyrazi naley w jzyku pisanym, z uyciem stosownych znakw graficznych (liter)
- materiay ktrych uywa si do sporzdzenia dokumentu musz dobrze utrwali tre owiadczenia woli (przepisy nie
ograniczaj zakresu materiaw)
- dokument moe przygotowa np. notariusz, osoba trzecia, prawnik
- forma pisma nie gra roli (maszynowa / rczna / komputerowa)
wyjtki testament holograficzny, ktry musi by sporzdzony przez spadkodawc wasnorcznie

Podpis:
a) to jzykowy znak graficzny podobnie jak tre owiadczenia woli
b) skadany jest wasnorcznie przez osob skadajc OW (dowd w badaniach grafologicznych)
c) wskazuje w zasadzie imi i nazwisko sk. OW ale w okolicznociach, gdy mona dokona identyfikacji podpisu w inny
sposb, wystarcza samo nazwisko, nawet z opuszczeniem niektrych liter
d) podpis jest umieszczany pod tekstem owiadczenia woli (jeli tekst jest pod podpisem, to nie jest objty OW podpisujcego)

umowa w wypadku formy pisemnej dla umowy, strony mog wymieni dokumenty, z ktrych kady obejmuje OW jednej
strony i jest przez ni podpisany [art. 78 1 zd. 2]

Wyjtki:
inicjay maj charakter parafy dokument sygnowany paraf jest jedynie przygotowany do zoenia na nim podpisu
wydruk komputerowy bez podpisu nie jest dokumentem, ale moe stanowi podstaw do uprawdopodobnienia, e OW zostao
zoone

Formy zastpcze podpisu:
nie s podpisem nie maj cech podpisu, ale wywouj skutki prawne przewidziane dla podpisu
- osoba nie mogca pisa, ale mogca czyta, (zwaszcza panalfabeta): [art. 79]
a) moe uczyni tuszowy odcisk palca na dokumencie a obok odcisku inna osoba wypisze imi i nazwisko skadajcego,
podpisujc si wasnorcznie
b) podpisze si za ni inna osoba, a jej podpis bdzie powiadczony przez notariusza / wjta / burmistrza / prezydenta miasta /
starosty / marszaka wojewdztwa z zaznaczeniem, e zosta zoony na yczenie mogcego czyta, a niemogcego pisa
- osoba nie mogca czyta (zwaszcza analfabeta peny) jeli chce zoy OW na pimie, musi si posuy form aktu
notarialnego [art. 80]
- faksymilia jest to kopia podpisu odbita sposobem mechanicznym na dokumencie(np. dokumenty na okaziciela [art. 921
10
])

II. Z powiadczeniem daty (z dat pewn):
istota data pewna polega na stwierdzeniu wicym take osoby nieuczestniczce w CP, e czynno zostaa dokonana w
okrelonym czasie [art. 81 1] ten skutek wywouje:
a) urzdowe powiadczenie daty dokonuje notariusz na okazanym mu dokumencie stwierdza dat okazania [art. 99 PN]
b) stwierdzenie dokonania czynnoci w jakimkolwiek dokumencie urzdowym od jego daty [art. 81 2 pkt 1]
c) umieszczenie na dokumencie obejmujcym tre CP jakiejkolwiek wzmianki przez organ pastwa lub samorzdu tudzie
notariusza od daty wzmianki [art. 81 2 pkt 2]
d) mier jednej z osb podpisanych na dokumencie dat zoenia przez t osob podpisu uwaa si za pewn od momentu jej
mierci [art. 81 3]

III. Z powiadczeniem podpisu
istota polega na tym, e notariusz / powoany organ zamieszcza na dokumencie klauzul stwierdzajc wasnorczno podpisu
zoonego przez wskazan w tej klauzuli osob [art. 96 pkt 1 PN (prawo notarialne)]
- Minister Sprawiedliwoci moe upowani organy samorzdu terytorialnego i banki majce siedzib w miejscowociach bez
kancelarii notarialnej, do sporzdzenia niektrych powiadcze dokonywanych przez notariusza [art. 101 PN]
funkcja ta forma zapobiega moliwoci wykpienia si przez osob skadajc podpis od tego, e to zrobia

IV. Akt notarialny
istota notariusz spisuje tre podawanych mu do wiadomoci owiadcze stron, wspuczestniczc w redagowaniu dokumentu,
odczytuje go stronom, i wraz z nimi podpisuje [art. 92,93,94 PN]
oryginay aktw notarialnych pozostaj w biurze notarialnym
wypisy podpisuje je tylko notariusz i opatruje pieczci urzdow, za w obrocie cyw.pr. maj one walor dokumentw
oryginalnych [art. 95, 109-112 PN]

V. Forma elektroniczna
istota OW moe by skadane w postaci elektronicznej, wywouje skutki prawne okrelone z uyciem waciwych kodw
podpis elektroniczny dane w postaci elektronicznej, ktre wraz z innymi danymi, do ktrych zostay doczone lub z ktrymi
s logicznie powizane, su do identyfikacji osoby skadajcej podpis elektroniczny [art. 3 pkt 1 UPE]

Warunki bezpiecznego podpisu elektronicznego: [art. 8 pkt 3 UPE]
a) jest przyporzdkowany wycznie do osoby skadajcej ten podpis
b) sporzdzony jest za pomoc podlegajcych wycznej kontroli osoby skadajcej taki podpis bezpiecznych urzdze i danych
sucych do skadania podpisu elektronicznego
c) jest powizany z danymi, do ktrych zosta doczony, w taki sposb, e jakakolwiek pniejsza zmiana tych danych jest
rozpoznawalna

certyfikacja elektroniczne zawiadczenie suce do weryfikacji podpisu elektronicznego i ustalenia tosamoci nadawcy
informacji elektronicznych (w tym owiadczenie woli) [art. 5 ust. 2 UPE]
bezpieczny i kwalifikowany certyfikat takie zawiadczenie, ktre odpowiada wymogom z UPE i rozporzdze, oraz wydane
przez podmiot akredytowany przez pewne organy wadzy publicznej [art. 3 pkt 12 UPE]

Status elektronicznych owiadcze woli:
- owiadczenie woli w formie elektronicznej, opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy
wanego kwalifikowanego certyfikatu jest rwnowane OW zoonemu w formie pisemnej [art. 78 2]
- podpis bez weryfikacji i bezpiecznoci nie jest pozbawiony doniosoci prawnej i dowodowej, ale nie jest =formie pisemnej
- forma elektroniczna jest rwnowana zwykej formie pisemnej a nie kwalifikowanej (akt notarialny, pow. podpisu)
- znakowanie czasem wywouje skutki prawne daty pewnej w rozumieniu KC [art. 7 ust. 2 UPE]

Wybr formy elektronicznej:
- gdy ustawa wymaga formy pisemnej, od decyzji stron zaley, czy wybior ekwiwalentn form elektroniczn
- adna ze stron nie moe narzuci drugiej stronie obowizku posuenia si form elektroniczn
- przedsibiorca kierujcy do konsumenta OW w postaci elektronicznej musi na to uzyska jego zgod [art. 6 ust. 3 UOK]
- przedsibiorca moe z gry zastrzec, e zawiera umowy wycznie w formie elektronicznej wtedy kierowane do niego
pisemne oferty nie wywieraj skutkw prawnych

VI. Pozostae formy szczeglne
- s przewidziane tylko dla pewnych typw czynnoci prawnych
- nie mog by zastpione form elektroniczn, bo nie maj charakteru zwykej formy pisemnej (w braku odrbnych przepisw)
- przykad: testament sporzdzany wasnorcznie

III. SKUTKI NIEDOCHOWANIA FORMY
Forma ad solemnitatem: [art. 73 1, 2 zd. 1]
- jest to forma czynnoci prawnej zastrzeona pod rygorem niewanoci
- jej niedochowanie powoduje bezwzgldn niewano CP, ktra w konsekwencji nie wywouje skutkw prawnych
- jeli strony zastrzegy form w umowie, ale nie okreliy skutkw prawnych niedochowania formy, przyjmuje si, e zostaa ona
zastrzeona dla celw dowodowych [art. 76 zd. 2]

Forma ad eventum: [art. 73 2 zd. 2]
- jest to forma czynnoci prawnej zastrzeona dlawywoania okrelonych skutkw prawnych
- niezachowanie tej formy pociga za sob niewystpienie niektrych wskazanych w ustawie konsekwencji prawnych, ktre
wystpiyby, gdyby zastrzeona forma zostaa dochowana

Forma ad probationem:
- jest to forma czynnoci prawnej zastrzeonej dla celw dowodowych
- konsekwencje niezachowania tej formy polegaj na ograniczeniu korzystania w razie sporu z dowodu z przesuchania stron
i ze wiadkw dla wykazania, e czynno prawna o okrelonej treci zostaa dokonana [art. 74 1 zd. 1]
- przepisw nt. formy ad probationem nie stosuje si do CP w stosunkach midzy przedsibiorcami [art. 74 3]

Wyjtki: - czyli kiedy ww. dowody bd dopuszczalne mimo niedochowania formy ad probationem: [art. 74 2]
a) jeli obie strony wyra na to zgod
b) jeli fakt dokonania czynnoci prawnej bdzie uprawdopodobniony za pomoc pisma
c) jeli da tego konsument w sporze z przedsibiorc (umocnienie pozycji konsumenta, niedoinformowanego o prawie)

IV. ZAKRES ZASTOSOWANIA FORM SZCZEGLNYCH
1. Forma z mocy ustawy:
Reguy wykadni przepisw dotyczcych formy CP:
a) formy szczeglne (z wyjtkiem zwykej formy pisemnej) mog by zastrzeone tylko pod rygorem niewanoci lub dla
wywoania okrelonych skutkw prawnych (ad eventum)
- jeli tre przepisu nie wskazuje wyranie na skutek ad eventum przyjmuje si, e forma kwalifikowana zostaa zastrzeona pod
rygorem niewanoci [art. 73 2]
b) zwyka forma pisemna moe by zastrzeona jako ad eventum, i ad solemnitatem, i ad probationem
- jeli tre przepisu wyranie nie zastrzega rygoru niewanoci lub szczeglnego skutku prawnego, przyjmuje si, e zwyka
forma pisemna przewidziana zostaa jedynie dla celw dowodowych [art. 73 1; art. 74 1]
c) KC przewiduje form szczegln albo dla bezporednio wymienionych rodzajw CP, albo porednio przez odesanie do
formy dotyczcej innego rodzaju CP, z ktr ta CP pozostaje w zwizku (pochodna czynno prawna) [np. art. 63 2]
d) w umowach wymg zachowania formy szczeglnej dotyczy z reguy OW skadanych przez wszystkich uczestnikw umowy
ale istniej wyjtki [np. art. 890]

2. Forma z mocy umowy:
art. 76 strony mog zastrzec w umowie, e okrelona CP pomidzy nimi powinna by dokonana w szczeglnej formie
- nie musi to by odrbna umowa nt. formy CP czyli pactum de forma
- w wypadku niezachowania tak zastrzeonej formy szczeglnej CP nie wywouje skutkw prawnych [art. 76 zd. 1]
- strony mog jednak okrela inne konsekwencje prawne w braku takich ustale, przyjmuje si, e form zastrzeono tylko do
celw dowodowych [art. 76 zd. 2]

3. Forma nastpczych czynnoci prawnych:
nastpcze CP zwrot doktrynalny s to takie CP, pozostajce w zwizku z CP (umow) pierwotn i dokonane po CP (umowie)
pierwotnej

Umowy modyfikujce:
art. 77 1 uzupenienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jak ustawa lub strony przewidz. dla jej zawarcia
- modyfikacja umowy to zarwno zmiana postanowie umowy jak i dodanie do niej nowych postanowie powinna by
dokonana w takiej formie, w jakiej zawarto umow
- strony mog zastrzec dla umowy modyfikujcej form surowsz ni w umowie pierwotnej, bd z surowszymi sankcjami;
nie mog za zastrzec dla modyfikacji umowy formy agodniejszej / o agodniejszych skutkach ni umowa pierwotna
- jeli strony zawary umow pierwotn w formie szczeglnej lub surowszej (ponad wymogi ustawowe), przyjmuje si, e strony
zoyy OW w formie przez siebie uzgodnionej wtedy modyfikacja powinna nastpi w takiej samej formie, jak um. pierw.
- jeli strony zawary wan umow o formie zamierzonej dopiero umowy pierwotnej, a nastpnie dokonay CP nie dochowujc
tej formy, to nie ma to wpywu na form umowy modyfikujcej

Czynnoci prawne prowadzce do zakoczenia pierwotnego stosunku umownego:
- s to: umowa rozwizujca i jednostronne CP w postaci wypowiedzenia umowy pierwotnej lub odstpienia od niej
- jeli umowa pierwotna zawarta zostaa w zwykej formie pisemnej, te czynnoci prawne nastpcze powinny by stwierdzone
pismem, ad probationem [art. 77 2]
- jeli umowa pierwotna zawarta zostaa w innej formie szczeglnej [czyli formy pisemne kwalifikowane], to:
a) dla umowy rozwizujcej przewidziano t sam form pisemn kwalifikowan, jak w umowie pierwotnej
b) dla odstpienia / wypowiedzenia przewidziano zwyk form pisemn, ad probationem

4. Zakres zastosowania elektronicznej formy czynnoci prawnej:
- OW w postaci elektronicznej, z bezp. podpisem weryfikowanym za pomoc wanego kwalifikowanego certyfikatu =formie
pisemnej [art. 78 2]
- orzeczenie czasu zastpuje dat pewn [art. 7 ust. 2 UPE]

V. PISMO POTWIERDZAJCE ZAWARCIE UMOWY
Pisemne potwierdzenie zawarcia umowy bez zachowania formy pisemnej wystpuje:
- w relacjach konsument przedsibiorca (regulowane w przepisach o umowach konsumenckich)
- w obrocie midzy przedsibiorcami (regulowane w KC)

Rola pisma potwierdzajcego:
- peni midzy przedsibiorcami zblione funkcje dowodowe, co forma ad probationem
- stanowi dowd, e osoba, ktra je podpisaa, zoya owiadczenie woli w tym dokumencie zawarte
- nie stanowi jednak dowodu, e umowa zostaa zawarta o okrelonej w tym pimie treci, od tej reguy art. 77
1
przewiduje:

Wyjtek bowiem jeli:
a) pismo potwierdzajce jedna strona niezwocznie po zawarciu umowy przele drugiej stronie
b) pismo to nie zawiera istotnej zmiany treci umowy potwierdzanej
c) druga strona niezwocznie nie sprzeciwi si na pimie przesanemu jej pismu potwierdzajcemu,
to strony wie umowa o treci okrelonej w pimie potwierdzajcym
27 Wykadnia owiadcze woli
I. UWAGI OGLNE
1. Pojcie wykadni:
- jest to proces mylowy zmierzajcy do ustalenia waciwego sensu (znaczenia) owiadcze woli

Wykadnia prawa a wykadnia owiadcze woli:
- przedmiotem wykadni prawa s przepisy prawa, za przedmiotem wykadni OW mog by rnego rodzaju znaki
- dla ustalenia waciwego znaczenia prawa stosuje si inne metody ni dla ustalenia waciwego znaczenia owiadcze woli

Cechy wykadni owiadcze woli:
- moe jej dokonywa kady, ale wica dla podmiotw prawa cywilnego jest interpretacja organu stosujcego prawo
- stosuje si w celu ustalenia waciwej interpretacji tzw. dyrektywy wykadni (nauka, orzecznictwo, przepisy)
oglne dyrektywy wykadni - wskazuj, jakie operacje mylowe trzeba wykona, aby ustali wany dla procesu stosowania
prawa sens ow. woli
konkretne dyrektywy wykadni okrelaj sens danego zachowania si czowieka, gdy oglne dyrektywy zawodz (przepisy
tego typu czsto zawieraj wyraenie: w razie wtpliwoci)

2. Oglne dyrektywy wykadni: [art. 65]
a) naley mie na wzgldzie uksztatowane ju reguy znaczeniowe, ktre z pewnymi zachowaniami czowieka wi pewne
treci mylowe:
jzyk jeli przedmiotem interpretacji s mwione lub pisane znaki jzykow., stosujemy reguy jzykowe (sensowe/skadniowe)
ustalone zwyczaje wi znaczenia ze zwrotami jzykowymi (np. Cif), albo z zachowaniami niejzykowymi (przybicie rk)

b) naley rozpatrywa wszelkie przekazy komunikacyjne z uwzgldnieniem ich kontekstu sytuacyjnego
- jest to przesanka konieczna do zrozumienia niejzykowych postaci owiadczenia woli
- stosuje si j rwnie do OW w postaci jzykowej bo dosowne brzmienie OW nie zawsze ma walor absolutny
kontekst zachowanie si stron przed i po zoeniu OW, bezporednia interakcja komunikacyjna, kontekst przestrzenny

c) zaoenie, e ludzie dziaaj rozsdnie i uczciwie naley mie na wzgldzie cel do ktrego zmierzaj podmioty skadajce
OW, oraz ZWSy odnosi si to i do umw, i do jednostronnych owiadcze woli

II. METODA WYKADNI
- to zaoenia ideologiczne (wartoci), ktre stanowi podstaw porzdkujc system dyrektyw wykadni:
a) respektowanie woli skadajcego owiadczenie woli
b) zaufanie do zoonego owiadczenia ze strony innych osb

1. Owiadczenia woli skadane indywidualnym adresatom:
a) sdzia powinien uzna taki sens owiadczenia, w jakim zgodnie obie strony go zrozumiay nadrzdna dyr. interpretacyjna
b) jeli strony nie zrozumiay tak samo sensu OW, miarodajny jest sens ustalony z pkt. widzenia adresata ale na tak ochron
zasuguje tylko takie rozumienie OW przez adresata, ktre stanowi rezultat jego starannych zabiegw interpretacyjnych

2. Owiadczenia woli kierowane do nieoznaczonego krgu odbiorcw:
- czyli: publiczne przyrzeczenia, penomocnictwa, oglne warunki ubezpiecze itp.
- naley uwzgldni moliwoci poznawcze adresata kwesti t rozstrzyga si jednak majc na wzgldzie typowego adresata
czyli zobiektywizowanego, normatywnego wzorca ocennego

3. Testamenty:
- dla swej skutecznoci OW testatora nie wymaga zakomunikowania beneficjentom
- interpretuje si je tak, aby moliwie najpeniej urzeczywistni wol spadkodawcy [art. 948 1]

III. WYKADNIA OWIADCZE WOLI WYRAONYCH PISEMNIE
1. Uwagi oglne:
- tyczy si to rwnie dokumentw (wg KPC: pismo uzewntrzniajce jakie myli)

Reguy wykadni:
a) naley uwzgldni jzykowe reguy znaczeniowe (ale nie zasad clara non sunt interpretanda)
b) naley uwzgldni kontekst w jakim wystpuj poszczeglne wyraenia w dokumencie (w tym zwizki treciowe)
c) definicje zawarte w dokumencie maj pierwszestwo przed znaczeniem wyrae ustalonych w uyciu powszechnym
d) uwzgldnia si rwnie paralingwistyczne rodki wyrazu zwizane ze zorganizowaniem wypowiedzi pisemnej w
przestrzeni dwuwymiarowej znakami graficznymi (np. kursywa, odstp pomidzy wierszami)
e) uwzgldnia si cel, ktry moe by deklarowany w tekcie / zrekonstruowany na podstawie obowizkw tam wyraonych

2. Ograniczenia dowodowe:
- szczeglny walor dowodowy dokumentu wskazuje na to, e CP o wyraonej w nim treci zostaa dokonana, porwnuje si
go z zeznaniami wiadkw lub przesuchaniem stron
a) KPC zakazuje prowadzenia dowodu ze wiadkw / przesuchania stron przeciwko osnowie dokumentu: [art. 247 KPC]
- jeli sporzdzenie jego zastrzeone zostao pod rygorem niewanoci nie ma wyjtkw od ww. reguy
- jeli sporz. zastrzeono pod agodniejszym rygorem ad probationem w szczeglnoci mona korzysta z ww. rodkw
dowodowych, jeli sd uzna to za konieczne ze wzgldu na szczeglne okolicznoci sprawy
- mona dowodzi ze wiadkw / przesuchania stron okolicznoci spoza dokumentu, jeli ma to suy wyjanieniu treci OW
wyraonej w dokumencie
- osnowa dokumentu jego tre wyinterpretowana na podstawie caej zawartoci dokumentu (rwnie paralingw. r. wyrazu)

b) KPC zakazuje prowadzenia dowodu ze wiadkw / przesuchania stron w celu uzupenienia treci CP, dla ktrej rygor formy
pisemnej zosta zastrzeony pod sankcj niewanoci [art. 247 KPC]

28 Zdolno do czynnoci prawnych
I. POJCIE
- jest to moliwo samodzielnego dokonywania takich owiadcze woli, ktre wywouj skutki prawne
- nie ma charakteru prawa podmiotowego (nie stanowi elementu stos. cyw. pr.) jest to skadnikiem normy kompetencyjnej
wyznaczajcej przesanki prawidowego dokonania czynnoci prawnej
- w stosunku do osb prawnych (take uomnych) zakres ZDCP jest zbieny z ZP
- w stosunku do osb fizycznych mog by 3 sytuacje:

II. BRAK ZDOLNOCI DO CZYNNOCI PRAWNYCH
- wystpuje, gdy osoba nie ukoczya lat 13, lub te gdy jest cakowicie ubezwasnowolniona [art. 12]
ubezwasnowolnienie cakowite [art. 13 1] tylko w stosunku do osb >13 lat, stwierdza to sd na podstawie postpowania,
przesankami s tutaj: niedorozwj umysowy, zaburzenia psychiczne, narkomania i alkoholizm, ktre uniemoliwiaj kierowanie
wasnym postpowaniem
- ubezwasnowalnia si czowieka nie tylko na podstawie przesanek, ale te gdy jego interes tego wymaga
- dla ubezwasnowolnionego cakowicie ustanawia si opiek, chyba e pozostaje on nadal pod wadz rodzicielsk [art. 13 2]
skutki braku ZDCP [art. 14] czynnoci prawne takich osb s bezwzgldnie niewane, jeli jest to umowa powszechna,
zawierana w drobnych sprawach yciowych, to staje si wana w chwili jej wykonania (chyba e pociga za sob race
pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynnoci prawnych); osoba taka moe za by posacem [konwalidacja]
- w imieniu osb bez ZDCP czynnoci prawnych dokonuj ich przedstawiciele ustawowi (rodzice / sdowi opiekunowie)

III. OGRANICZONA ZDOLNO DO CZYNNOCI PRAWNYCH
- wystpuje gdy osoba ukoczya 13, a nie ukoczya 18 lat lub co do osb ubezwasnowolnionych czciowo [art. 15]
ubezwasnowolnienie czciowe [art. 16 1] orzekane tak samo jak cakowite, z tym e mona je orzec tylko do osoby
penoletniej lub jeli stan osoby nie uzasadnia ub. cakowitego, lecz potrzebna jest pomoc w prowadzeniu jej spraw
- ustanow. przez sd doradcy tymczasowego w toku post. o ub. cz. ju powoduje ograniczenie ZDCP podmiotu postpow.
- dla osoby ubezwasnowolnionej czciowo ustanawia si kuratel [art. 16 2]
skutki ograniczonej ZDCP:
a) brak kompetencji do dokonywania pewnych rodzajw czynnoci prawnych
- dotyczy czynnoci prawnych wyranie wskazanych w szczeglnych przepisach (np. testament)

b) system kontroli nad dokonywaniem okrelonych postaci czynnoci prawnych
- do pewnych CP dokonywanych przez ograniczonych w ZDCP potrzebna jest zgoda przedstawicieli ustawowych, a dla
szczeglnych CP wymagana jest te zgoda sdu [art. 17]
- zgoda przedstawiciela na czynno prawn jednostronn musi by pod rygorem niewanoci udzielona najpniej w chwili
dokonania czynnoci prawnej [art. 19]
- zgoda na zawarcie umowy moe by przez przedstawiciela udzielona nawet po jej zawarciu (jest to wtedy potwierdzenie) [art.
18 1] potwierdzenie to moe zoy sam delikwent, ale dopiero jak zdobdzie pen ZDCP [art. 18 2] i teraz:
1
o
odmowa potwierdzenia =niewano umowy
2
o
dokonanie potwierdzenia =umowa dostaje peny walor prawny
3
o
czas midzy zawarciem umowy a potwierdzeniem =jej bezskuteczno zawieszona, umowa ta jest czynnoci niezupen i
wtedy:
1
x
druga strona takiej umowy moe wyznaczy osobie kompetentnej termin potwierdzenia umowy, i jeli po tym terminie
potwierdzenia nie bdzie, to umowa jest niewana od pocztku zawarcia [art. 18 3]
2
x
druga strona umowy postpowania tego nie moe obej

c) pena kompetencja do dokonywania pozostaych czynnoci prawnych
- dotyczy to CP nie majcych charakteru czynnoci zobowizujcych lub rozporzdzajcych
- dotyczy te to nastpujcych CP (nawet jeli s rozporzdzajce lub zobowizujce):
1
o
umowy powszechnie zawierane w drobnych biecych sprawach ycia codziennego [art. 20]
2
o
rozporzdzenia zarobkiem (w braku odrbnego postanowienia sdu opiekuczego) [art. 21]
3
o
CP dotyczce przedmiotw majtkowych, ktre ustawowy przedstawiciel odda osobie z ograniczon ZDCP do swobodnego
uytku, jednak bez CP do dokonania ktrych nie wystarcza zgoda przedstawiciela ustawowego [art. 22]
4
o
umowy o prac z zachowaniem przesanek z KP, i z zastrz. e przedstawiciel moe stosunek pracy rozwiza za zgod sdu,
jeli sprzeciwia si on dobru tej osoby


IV. PENA ZDOLNO DO CZYNNOCI PRAWNYCH
- ma j osoba penoletnia (ktra ukoczya lat 18) i zachowuje j do czasu mierci / ubezwasnowolnienia [art. 11]
- maoletni, ktry zawrze zwizek maeski przed 18tk (wariat jaki :P), uzyskuje penoletno w tej chwili, a co za tym idzie
pen ZDCP uniewanienie zwizku ma. nie powoduje utraty penoletnoci [art. 10 2]

29 Wady owiadczenia woli
I. UWAGI OGLNE
Geneza wad owiadcze woli:
- uksztatoway si na gruncie teorii woli miay prowadzi do uchylenia konsekwencji prawnych, ktre nie odpowiadayby
treci rzeczywicie przeywanego przez podmiot aktu woli, podjtego w sposb wiadomy i wolny
- w polskim systemie prawa oprcz stanw psychicznych uwzgldnia take interesy oraz dobr wiar osb, do ktrych
owiadczenie woli jest kierowane

II. BRAK WIADOMOCI LUB SWOBODY
- czynnoci prawnej moe dokona skutecznie taka osoba, ktra spenia pewne przesanki dotyczce jej stanu psychicznego
pozwalajcego odpowiedzialnie podj i wyrazi decyzj o wywoaniu skutkw prawnych
- OW jest niewane, gdy skada je osoba, ktra z jakichkolwiek powodw znajdowaa si w stanie wyczajcym wiadome lub
swobodne podjcie decyzji i wyraenie woli [art. 82] w chwili skadania tego owiadczenia
- dotyczy to te przemijajcych zaburze psychicznych (upojenie alkoholowe)
- ciar dowodu w tych wypadkach spoczywa na tym, kto z tego wzgldu powouje si na niewano CP
- regulacja ta odnosi si tylko do osoby, ktra zachowuje si tak, i mona by sdzi, e skada owiadczenie woli

przymus fizyczny ruchy czowieka nie s w ogle sterowane przez jego centralny ukad nerwowy poddane s
ukierunkowanemu naciskowi zewntrznemu

III. POZORNO
Pozorna czynno prawna:
- art. 83 1 bezwzgldnie niewane jest rwnie OW zoone drugiej stronie za jej zgod dla pozoru osoby umawiaj si
potajemnie, e ujawnione wobec osb trzecich OW nie wywoa skutkw prawnych
- ograniczenia pozornymi mog by umowy lub owiadczenia woli jednostronne skadane innej osobie

Ukryta (dyssymulowana) czynno prawna:
- strony mog jej dokona obok umowy potajemnej, ktra powoduje niewano czynnoci pozornej
- zgodnie z zamiarem stron taka czynno ma wywoa okrelone w niej skutki prawne
- ukryta CP nie jest niewana ale jej wano podlega ocenie wg waciwoci takiej czynnoci [art. 83 1 zd. 2]
- ukryta CP musi odpowiada przesankom wanoci dla wszystkich CP, ale take takim przesankom, jakie prawo wskazuje dla
rodzaju CP, do ktrego naley ukryta CP (rwnie forma dokonania CP)

Skutki pozornoci:
a) zawsze moe by przedmiotem dowodu midzy stronami (ze wiadkw / przesuchania stron), mimo i miaa posta pisemn
b) pozorne OW, mimo swej niewanoci, jest wane w stosunku do osb trzecich, ktre odpatnie nabyy prawo lub zostay
zwolnione z zobowizania dziaajc w zaufaniu, e owiadczenie woli nie zostao zoone dla pozoru

OW nie na serio nie wywouje skutkw prawnych, ale wynika to z samego kontekstu sytuacyjnego, w ktrym jest skadane
(np. aktor)
zastrzeenie potajemne reservatio mentalis pomylane i niezakomunikowane nikomu zastrzeenie, e CP nie wywoa
skutkw prawnych skoro nie znajduje wyrazu zewntrznego, pozbawione jest jakiegokolwiek znaczenia prawnego
czynnoci prawne fiducjarne maj peen walor prawny

IV. BD
bd niezgodno midzy obiektywn rzeczywistoci a jej odbiciem w wiadomoci czowieka
donioso prawna w KC jeli bd jest istotny [art. 84 2] lub gdy dotyczy treci czynnoci prawnej [art. 84 1 zd. 2]

Bd co do treci czynnoci prawnej:
- jeli strony zgodnie przypisay podczas skadania OW jakiemu zwrotowi sens inny ni wskazuj na to normy jzykowe, wtedy
bd nie wystpuje
- jeli za sens CP ustalony w procesie wykadni nie odpowiada wyobraeniom ywionym w tym wzgldzie przez podmiot sk.
OW, wtedy dziaa on pod wpywem bdu co do treci czynnoci prawnej
- bd taki moe dotyczy waciwoci / liczby przedmiotw, treci zachowa okrelonych w CP, oceny, czy jest to w ogle CP

Wyjtki:
- bdem nie jest niezgodne z rzeczywistoci wyobraenie dotyczce okolicznoci nieuregulowanych w czynnoci prawnej
(np. X kupi pole bdnie sdzc, e wyronie na nim Y zboa)
- poza treci CP pozostaj rwnie skutki prawne, ktre nie s bezporednio uregulowane w CP, a wynikaj z ustaw, ZWS
- jeli do treci CP wprowadzone zostay postanowienia pod wpywem bdnego przekonania, e nie ami one prawa, to jest to
stan rwnowany z bdem co do okolicznoci objtych treci OW
Bd istotny:
- istotno bdu KC ocenia wg:
a) kryteriw zindywidualizowanych (mona powoywa si tylko na bd uzasadniajcy przypuszczenie, e gdyby skadajcy
OW nie dziaa pod wpywem bdu)
b) kryteriw obiektywnych ( i ocenia spraw rozsdnie)
nie zoyby owiadczenia tej treci [art. 84 2]

Przypadki szczeglne:
a) OW skadane innej osobie (m. in. umowy) i bdce odpatnymi CP:
1
Nie mona powoywa si na istotny i dotyczcy treci CP bd jeli ponadto adresat owiadczenia woli:
- wywoa bd chociaby bez swojej winy / wiedzia o bdzie / mg ten bd z atwoci zauway [art. 84 1 zd. 2]
2
W ow. woli skadanych elektronicznie ryzyko wadliwego dziaania urzdzenia elektr. ponosi osoba spr. nad nim kontrol

b) znieksztacenie OW przez posaca (take operatora usug teleinformatycznych):
- stosuje si przepisy o bdzie [art. 85], ale trzeba rozway przesanki z ppkt. a)

c) w odniesieniu do niektrych rodzajw CP przepisy KC modyfikuj oglne zasady dotyczce bdu:
- przykad: odrbna regulacja bdu przy ugodzie [art. 918]

Skutki wystpienia bdu:
- nie powoduje niewanoci, ale stanowi podstaw do uchylenia si od skutkw prawnych zoonego owiadczenia woli

V. PODSTP
Dziaanie podstpne:
a) wiadome wprowadzenie w bd jakiej osoby
b) umocnienie jej bdnego mniemania i to w celu skonienia jej do zoenia owiadczenia woli okrelonej treci
c) wiadome przemilczenie pewnych informacji, ale tylko jeli istnia obowizek ich udzielenia

Istota:
- podstp umoliwia uchylenie si od skutkw pr. OW, nawet jeli bd nie by istotny / nie dotyczy treci CP [art. 86 1]
- naley udowodni zwizek midzy dziaaniem podstpnym, a zoeniem OW

Podstp osoby trzeciej: [art. 86 2]
- wystpuje, gdy czynno prawna jest nieodpatna
- oraz gdy druga strona o podstpie wiedziaa i nie zawiadomia o nim skadajcego owiadczenie woli

VI. GROBA
definicja jest to zapowied wyrzdzenia komu jakiego za, w razie gdyby nie dokona on danej czynnoci prawnej
sytuacja przymusowa osoba zagroona ma wybr: albo dokona danej CP, albo ponie konsekwencje groby
brak wyboru podjte w takiej sytuacji OW nie ma cech czynnoci prawnej

Przesanki groby wg KC:
- jej bezprawno zarwno zapowied dokonania czynu zabronionego przez prawo, jak i zapowied podjcia dziaa prawnie
dozwolonych, lecz nie w tym celu, aby skoni kogo do zoenia owiadczenia woli okrelonej treci
- powano powoduje powane niebezpieczestwo dla dbr osobistych lub majtkowych kadej osoby (nie tylko sk. OW)
- o powanoci groby rozstrzyga si wg tego, czy sk. OW mg si obawia nastpstw groby
- groba pochodzca od strony ktrej zoono OW wywouje takie same skutki jak groba osoby trzeciej nawet jeli strona ta o
tej grobie nie wiedziaa

skutek groba umoliwiauchylenie si od skutkw prawnych zoonego owiadczenia woli

VII. UCHYLENIE SI OD SKUTKW PRAWNYCH
Konstrukcja:
a) jest to prawo podmiotowe ksztatujce, ktry wykonuje podmiot uprawniony przez zoenie kolejnego OW, wyraajcego
decyzj uchylenia skutkw prawnych pierwotnie dokonanej CP
b) wymaga formy pisemnej, ad probationem (ale nie midzy przedsibiorcami)
c) musi by zoone drugiej stronie stos. pierwotnego, a w braku tej strony osobie zainteresowanej w skutkach pierwotnej CP
- dokonuje si bez udziau organu orzekajcego ale s wyjtki (np. wadliwe owiadczenie woli o przyjciu spadku)
- sd jedynie moe rozstrzygn spr o to, czy zaszy przesanki do uchylenia si od skutkw prawnych

Terminy: - uchyli si od skutkw prawnych mona w cigu roku:
a) od wykrycia bdu w razie bdu
b) od ustania stanu obawy (grocy utraci moliwo wykonania groby lub wykona j) w razie groby

skutek uchylenie powoduje zganicie wszelkich zwizanych z dan CP konsekwencji prawnych, od chwili zoenia
wadliwego OW (ex tunc) nie mona jednak domaga si zmiany wadliwej czynnoci prawnej
ROZDZIA IX TRE CZYNNOCI PRAWNEJ
30 Swoboda ksztatowania treci czynnoci prawnej
I. UWAGI OGLNE
- rozdzia dotyczy kwestii, jakie konsekwencje prawne wyznacza czynno prawna

tre czynnoci prawnej owiadczenie/nia woli w peni zrekonstruowane na podstawie odpowiednich regu interpretacyjnych
tre stosunku cywilnoprawnego kreowana jest nie tylko przez OW stron, ale i przez ustawy, ZWS, ustalone zwyczaje
(wskaniki te peni rol normatywn ksztatuj tre konkretnego stosunku prawnego)

Zasada swobody ksztatowania treci czynnoci prawnej:
- podmiotom przysuguje kompetencja do ksztatowania treci czynnoci prawnej przepisy prawne dotyczce tej kwestii naley
interpretowa na rzecz tej kompetencji
- zasad t urzeczywistnia Konstytucja RP (wolno gospodarcza)
- strony zawierajce umow mog uoy stosunek prawny wg swego uznania, byleby jego tre lub cel nie sprzeciwiayby si
waciwoci stosunku, ustawie ani ZWS [art. 353
1
]

Wzorzec kompetencji generalnej:
- zasada swobody treci pozwala podmiotom nie stosowa si do ustalonych przepisami typw czynnoci prawnych
- wzorzec kompetencji szczeglnej zasada swobody treci moe uznawa za wane tylko CP mieszczce si w ramach
okrelonych w ustawie typw zakres swobody zostaje wic ograniczony
- WKS obejmuje czynnoci prawne, ktre ze swej natury s skuteczne wobec osb nieuczestniczcych w ich dokonywaniu

Ograniczenie zasady swobody ksztatowania treci CP:
- inaczej: numerus clausus ograniczenie ustaw swobody kszt.treci CP do okrelonych ich typw:
a) umowy, kreujce prawa podmiotowe bezwzgldne prawa rzeczowe w szczeglnoci
b) umowy tworzce spki
c) kreuj prawa podmiotowe w postaci papierw wartociowych
d) reguluj stosunki majtkowo maeskie
e) dotycz spadkw

czynnoci prawne jednostronne w doktrynie przewaa pogld, e dopuszczalne s tylko w ramach ustawowo okrelonych
typw (wzorzec kompetencji szczeglnej)

II. OGRANICZENIA
istota zakres dopuszczalnej treci CP jest zawsze ograniczany reguami typu oglnego (rwnie w zakresie wzorcw kompet.)

1. Prawa przyrody:
- umowa o wiadczenie niemoliwe jest niewana [art. 387]
- dotyczy to stanw rzeczy niemoliwych, lub oczywistych (umowa o skok na Ksiyc. / umowa o to aby jutro wzeszo Soce)

2. Normy bezwzgldnie wice:
- niedopuszczalne s postanowienia CP niezgodne z zakazami wyraonymi w normach bezwzgldnie wicych (w tym:
semiimperatywnych) [art. 58 1]
- czynno prawna jest te niewana, gdy nie zawiera postanowie nakazanych przez prawo
- ograniczenie to suy ochronie interesw publicznych (autonomia podmiotw, bezpieczestwo, wspieranie strony sabszej)

3. Obejcie ustawy:
- CP majce na celu obejcie ustawy s traktowane na rwni z CP sprzecznymi z ustaw
- przykadem jest okrelona CP, ktra nie jest bezporednio objta zakazem prawnym, ale jest dokonana w celu osignicia
skutku niezgodnego z prawem / prowadzi do celu niezgodnego z prawem

4. Zasady wspycia spoecznego:
- CP sprzeczna z ZWS jest niewana [art. 84 2] (sprzeczna z ZWS =jej tre lub cel godz w ZWS)

III. SKUTKI NARUSZENIA
regua oglna naruszenie ww. regu powoduje bezwzgldn niewano danej czynnoci prawnej

Sprzeczno czci czynnoci prawnej:
- jeli niektre postanowienia CP s sprzeczne z ww. reguami nr 2 lub 4, a po stwierdzeniu tych defektw pozostae
postanowienia CP mog funkcjonowa samodzielnie:
a) jeli z okolicznoci wynika, i bez niewanych postanowie czynno nie zostaaby dokonana, to jest ona caa niewana
b) w pozostaych wypadkach zdrowe postanowienia CP s wane [art. 58 3]

Wyjtek:
- sprzeczno CP z ustaw nie powoduje jej niewanoci, jeli w miejsce niewanych postanowie CP wchodz odpowiednie
przepisy prawne [lub jeli waciwy przepis przewiduje inny skutek]
31 Elementy czynnoci prawnej
I. RODZAJE
essentialia negotii elementy przedmiotowe istotne ustawowo wyrnione cechy, wg ktrych dokonuje si kwalifikacji
konkretnej czynnoci prawnej do ustawowo wyrnionych typw czynnoci prawnej
naturalia negotii elementy nieistotne wskazane s w ustawie jako skutki prawne dokonania czynnoci prawnej okrel. typu

Accidentalia negotii elementy dodatkowe:
w odrnieniu od n.n. zastrzeenie ich w treci czynnoci prawnej stanowi konieczn przesank wystpienia wskazanych w
nich skutkw prawnych
- nie okrelaj one, w przeciwiestwie do e.n., swoistych cech dla danego typu czynnoci prawnej
a) uregulowane samoistnie bez zwizku z okrelonym typem czynnoci prawnych warunek, termin, zadatek
b) uregulowane w ramach okrelonego typu CP np. zastrzeenie polecenia w umowie darowizny

II. WARUNEK I TERMIN
1. Warunek:
definicja zawarte w treci CP zastrzeenie, ktre uzalenia powstanie lub ustanie skutku prawnego od zdarzenia przyszego i
niepewnego [art. 89]
zdarzenie niepewne strony nie maj wpywu na jego ziszczenie si (np. trzsienie ziemi) lub od decyzji jednej lub obu stron
zaley jego spenienie si (zawarcie maestwa, wybr zawodu)
ziszczenie si warunku nie moe mie mocy wstecznej, chyba, e zastrzeono inaczej [art. 90]

Wyjtki:
- jeli zdarzenie nastpi na pewno w przyszoci (np. jeli wzejdzie soce) nie moe by uwzgldnione w warunku
- jeli zdarzenie wystpio ju przed dokonaniem CP, a strony o tym nie wiedziay nie jest to warunek, ale stosuje si
analogicznie przepisy o warunku

warunek potestatywny zdarzenie przysze zaley od woli strony dopuszczalny jeli nie zaley wycznie od woli stron
warunek kauzalny zaley od zdarzenia, na ktrego ziszczenie si strony nie maj wpywu

warunek dodatni zdarzenie przysze i niepewne polega na zmianie istniejcego stanu rzeczy
warunek ujemny zakada niewystpienie wskazanego w nim zdarzenia (np. X nie ma pi alkoholu)

warunek zawieszajcy zastrzeenie, ktre uzalenia powstanie skutkw CP od zdarzenia przyszego i niepewnego
warunek rozwizujcy zastrzeenie, wg ktrego skutek CP ustaje jeli nastpi zdarzenie przysze i niepewne

Warunki a wano czynnoci prawnych: [art. 94]
- jeli war. zawieszajcy jest niemoliwy, sprzeczny z ustaw lub ZWS, to caa czynno prawna jest niewana
- jeli war. rozwizujcy jest niemoliwy, sprzeczny z ustaw lub ZWS, uwaa si go za niezastrzeony ale stosunek prawny
utrzymuje si nadal, mimo ziszczenia si tego warunku (np. rozwizanie umowy najmu, gdy najemczyni urodzi dziecko)

Okres do spenienia si warunku:
- obie strony zobowizane s do lojalnego zachowania si wzgldem siebie
a) jeli strona, ktrej zaley na nieziszczeniu si warunku przeszkodzi w sposb sprzeczny z ZWS jego ziszczeniu, nastpuj
takie skutki, jakby warunek si zici [art. 93 1]
b) jeli strona, ktrej zaley na ziszczeniu si warunku, doprowadzi w sposb sprzeczny z ZWS do jego ziszczenia, nastpuj
skutki takie, jakby warunek si nie zici [art. 93 2]
c) uprawniony warunkowo moe wykonywa wszelkie czynnoci zmierzajce do zachowania jego prawa [art. 91]
d) za druga strona nie moe doprowadzi do tego, e w razie ziszczenia si warunku uprawniony warunkowo nie bdzie mg
naby swego prawa
e) niewane s czynnoci prawne rozporzdzajce w zakresie, w jakim udaremniaj one lub ograniczaj skutek ziszczenia si
warunku [art. 92 1]
f) wyjtki od tej zasady okrela art. 92 2 gdy przepisy szczeglne chroni osoby trzecie nabywajce prawo w dobrej wierze

ziszczenie si warunku od tego momentu ex nunc powstaj / ustaj skutki czynnoci prawnej (zaley od rodzaju warunku)
nieziszczenie si warunku wyganicie uprawnienia warunkowego / uchylenie ograniczenia praw podmiotowych

Stosowanie warunku:
- mona go zamieci z reguy w kadej czynnoci prawnej
- istniej jednak wyjtki albo przewidziane w ustawie, albo ze wzgldu na waciwoci czynnoci prawnej (np. maestwo)

2. Termin:
termin zastrzeenie, w wyniku ktrego powstanie / ustanie skutku prawnego czynnoci prawnej uzalenia si od zdarzenia
przyszego i pewnego
termin pocztkowy z jego nadejciem ma nastpi skutek czynnoci prawnej
termin kocowy z jego nadejciem ma usta skutek czynnoci prawnej
zdarzenie termin niekoniecznie musi okrela, kiedy ono nastpi moment ten moe by nieznany w chwili dokonania CP
- do terminu pocztkowego stosuje si odpowiednio przepisy o warunku zawieszajcym, a do kocowego przepisy o warunku
rozwizujcym [art. 116]

Zasady obliczania terminw:
- w braku odmiennych wskaza w ustawie / orzeczeniu / decyzji administracyjnej, stosuje si przepisy dotyczce obliczania
terminu z Kodeksu Cywilnego [art. 110]
a) termin oznaczony w dniach koczy si z upywem (o pnocy) ostatniego dnia, przy czym nie wlicza si dnia, w ktrym
nastpio zdarzenie stanowice pocztek terminu [art. 111]
b) termin oznaczony w tygodniach, miesicach, latach: [art. 112]
- koczy si z upywem dnia, ktry nazw odpowiada pocztkowemu dniowi terminu
- jeli takiego dnia nie byoby w danym roku (np. 29.II) w ostatnim dniu tego miesica (czyli 28.II)
- przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upywa z pocztkiem ostatniego dnia (nabywa si penoletno w dacie urodzin
c) jeli termin oznaczono na pocztek, rodek lub koniec miesica, rozumie si przez to 1szy, 15ty, ostatni dzie miesica
- termin pmiesiczny (nawet w lutym) oznacza termin pitnastodniowy [art. 113]
d) jeli termin oznaczony jest w miesicach lub latach, a cigo nie jest wymagana, to miesic=30 dni, rok=365 dni [art. 114]
e) jeli koniec terminu do wykonania czynnoci przypada na dzie ustawowo wolny od pracy, termin upywa dnia nastpnego
[art. 115]

Stosowanie terminu:
- mona go zamieci z reguy w kadej czynnoci prawnej
- istniej jednak wyjtki albo przewidziane w ustawie, albo ze wzgldu na waciwoci czynnoci prawnej (np. maestwo)

ROZDZIA X ZAWARCIE UMOWY
32 Zaoenia oglne
I. KONSENS
konsens zgodno owiadcze woli dwch stron, w wyniku ktrych umowa dochodzi do skutku oba OW musz mie ten sam
sens, ktry da si ustali za pomoc regu wykadni owiadcze woli
umowa stanowi integraln cao, ktra dopiero ksztatuje okrelony w jej treci stosunek prawny
dyssens gdy konsens jest nierwnoznaczny ze zgodn wol stron w sensie psychologicznym (umowa nie dochodzi do skutku):
- dyssens jawny np. A sprzedaje B obraz za 10 000, a B przyjmuje ofert tylko na 9 000
- dyssens ukryty np. A sprzedaje B dom za milion frankw, z tym e A ma na myli franki szwajcarskie, a B francuskie

Zakres konsensu:
zakres maksymalny granica kompetencji przysugujcej stronom przy regulowaniu treci CP (patrz rozdzia IX; 30; pkt 2)
zakres minimalny strony musz konsensem obj pewien minimalny zakres skutkw prawnych (essentialia negotii - istotne
postanowienia umowy [art. 66 1]) inaczej to OW nie jest ofert w rozumieniu KC

okrelenie stron aby umowa dosza do skutku, naley okreli jej strony, ktre skadaj OW (wynika to moe zarwno z treci
umowy, jak i z okolicznoci jej zawarcia)

II. SWOBODA ZAWIERANIA UMW
Zasada swobody umw:
- jest wyraona w konstytucji poprzez wolno prowadzenia dziaalnoci gospodarczej
- obejmuje zarwno swobod ksztatowania treci umw, ale te wolno decyzji w zakresie czy / z kim zawrze umow
- zobowizanie si wasn decyzj do zawarcia umowy nie narusza tej swobody (np. umowa przedwstpna)

Ograniczenia zasady:
- ograniczenia zawierania umw z konkretnymi podmiotami maj genez heterogeniczn wynikaj z ustawy lub aktu wyk.:
a) generalne zakazy dokonywania okrelonych typw CP z innymi podmiotami ni wskazane w ustawie (np. umowy
ubezpieczeniowe zawieramy tylko z zakadami ubezpiecze
b) wymg indywidualnej decyzji administracyjnej dla dokonania pewnych CP (np. zaoenie banku jako S.A.) jest to jedynie
czyste upowanienie do dokonania CP brak obowizku
c) ustawowe priorytety zawajce wybr kontrahenta np. prawo pierwokupu nieruchomoci rolnej
d) zwizkowe procedury wyaniania kandydatw w trybie aukcyjnym / przetargowym (prawo zamwie publicznych)
e) nakazy zawierania umw ograniczaj swobod i co do wyboru kontrahenta, i co do treci umowy (ubezp. obowizkowe)

Umowy adhezyjne (przystpienia):
definicja osoba, na rzecz ktrej wiadczenie ma by wykonane, moe tylko wybra czy chce zawrze umow, czy nie nie
tylko nie moe wybra sobie kontrahenta (monopol), ale nie moe te decydowa o treci umw (wzorce umw, regulaminy)
cechy rwnie dochodz do skutku przez zgodne OW stron, umowy te wywouj problemy m.in. w zakresie kontroli ich treci

Zastpcze owiadczenie woli:
- na uchylajcego si od spenienia OW (mimo cicego obowizku zoenia OW) sd moe naoy obowizek zoenia OW
wtedy to OW sd zastpuje prawomocnym orzeczeniem stwierdzajcym obowizek zoenia OW [art. 64]
- orzeczenie to zastpujeformy szczeglne owiadcze woli lub decyzj samych stron dla OW nie myli z orzeczeniami, ktre
zasdzaj na wiadczenie tego., co jest rezultatem danego stosunku prawnego bo s deklaratywne (stwierdzajce)
- orzeczenie to dopiero kreuje CP ktra stanowi podstaw do pewnych uprawnie jest konstytutywne (prawo tworzce)
- moe si ono odnosi zarwno do CP jednostronnych, jak i do umw

Zastpcze OW zastpujce OW stanowice element umowy:
- przykad: wsplnik zobowizuje si do wniesienia wkadu do spki w postaci domu a potem uchyla si od zawarcia umowy
przenoszcej wasno tego domu
- takie zastpcze orzeczenie uchyla konieczno zoenia OW w stosunku do jednej strony z wyjtkami:
a) zawarcie umowy przyrzeczonej
b) uwzgldnienie przez sd powdztwa o stwierdzenie obowizku zawarcia umowy zgodnie z daniem powoda
...wtedy zastpcze orzeczenie stwierdza zawarcie umowy i t umow (w tym OW obu stron) zastpuje

Orzeczenie sdowe jako zdarzenie cywilnoprawne:
- w wypadkach wyjtkowych sdy mog wydawa orzeczenia konstytutywne, ktre maj walor zdarze cywilnoprawnych
- na tej podstawie powstaje, ganie, lub zmienia sw dotychczasow tre stosunek cyw.pr. (np. sd ustanawia suebno)
- w ogle nie dochodzi do zawarcia umowy, a autonomia decyzji stron zostaje wyczona
- podobn moc moe mie te decyzja administracyjna (np. decyzja o wywaszczeniu nieruchomoci)

33 Sposoby zawierania umw
I. OFERTA I JEJ PRZYJCIE
oferta owiadczenie drugiej stronie woli (stanowczej propozycji) zawarcia umowy, okrelajce istotne postanowienia tej
umowy (w teje propozycji) [art. 66 1]
przyjcie oferty jest to OW wyraajce wol zawarcia umowy o treci okrelonej w ofercie

Przykady wadliwych ofert (zaproszenia do zawarcia umowy):
a) wyraajce tylko ogln dyspozycj do zawarcia umowy np. jestem zainteresowany kupnem auta osobowego
b) propozycje niepene np. wynajm panu ten pokj za pewn sum

Rozstrzyganie wtpliwoci oferta czy tylko zaproszenie ?
1) reguy oglne wykadni owiadcze woli [art. 65]
2) norma interpretacyjna [art. 71] ogoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje kierowane do ogu / indywidualnej osoby
naley uzna w razie wtpliwoci za zaproszenie do zawarcia umowy

Przykady:
- wystawienie rzeczy w miejscu sprzeday na widok publiczny z cen to oferta [art. 543] zachowanie przedsibiorcy ->
zoenie oferty [posuono si wykadni owiadcze woli]
=ofert te jest wystawienie automatu do sprzeday biletw, wystawienie bankomatu (oferta banku)

Skutki zoenia oferty:
zoenie oferty jednostronna CP. kreujca uprawnienie oblata do przyjcia oferty / lub wg odmiennych pogldw to OW
stanowice element procesu powstania CP dwustronnej (umowy)
oferta wie oferenta tzn. adresat oferty (oblat) moe sam poprzez jej przyjcie doprowadzi do zawarcia umowy
oferta ad certas personas wie od momentu uprzystpnienia jej adresatowi w taki sposb, e mg zapozn. si z jej treci
oferta ad incertas personas wieod chwili jej ogoszenia

Oferty w postaci elektronicznej:
Zasada oglna:
- podjcie oferty w formie elektronicznej wymaga zgody adresata

A. Regulacja ofert zawieranych przez e-mail lub inne rodki indywidualnego porozumiewania si na odlego:
- OW elektroniczne jest zoone innej osobie z chwil wprowadzenia go do rodka komunikacji elektronicznej w taki sposb.
eby ta osoba moga si zapozna z jego treci [art. 61 2]

B. Regulacja ofert elektronicznych nieadresowanych do indywidualnych osb (np. przez internet - Allegro)
a) oferta taka jest skuteczna (wie oferenta) po niezwocznym potwierdzeniu jej otrzymania przez drug osob [art. 66
1
1]
jest to OW o tym, e potwierdzajcy ofert otrzyma j
b) oferent musi poinformowa oblata przed zawarciem umowy jednoznacznie i zrozumiale o: [art. 66
1
2]
1
czynnociach technicznych skadajcych si na procedur zawarcia umowy
2
skutkach prawnych potwierdzenia przez drug stron otrzymania oferty
3
zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostpniania treci umowy przez przedsibiorc drugiej stronie
4
metodach i rodkach tech. sucych wykrywaniu i korygowaniu bdw we wprowadzanych danych, ktre jest on
obowizany udostpni drugiej stronie
5
jzykach, w ktrych umowa moe by zawarta
6
kodeksach etycznych, ktre stosuje oraz o ich dostpnoci w formie elektronicznej
- niespenienie tych warunkw nie powoduje niewanoci oferty, lecz odpowiedzialno odszkodowawcz oferenta
- w relacjach przedsibiorca ->konsument jest to regulacja ius cogens, za midzy przedsibiorcami ius dispositivum

Ustanie stanu zwizania ofert:
a) jeli oferta okrela termin zwizania przestaje wiza z tym terminem
b) jeli oferta zoona zostaa w obecnoci drugiej strony albo za pomoc rodka bezporedniego porozumiewania si na
odlego (telefon), przestaje wiza, jeli nie zostaa przyjta niezwocznie (w cigu rozmowy) [art. 66 2]
c) jeli oferta zostaa zoona w inny sposb przestaje wiza z upywem czasu, w ktrym skadajcy ofert mg w
zwykym toku czynnoci otrzyma odpowied wysan bez uzasadnionego opnienia
- inny sposb = strony nie porozumiewaj si bezporednio, ale za pomoc odrbnych czynnoci rozoonych w czasie

Opnienie odpowiedzi:
- jeli owiadczenie o przyjciu oferty nadeszo z opnieniem, ale z jego treci lub okolicznoci wynika, e zostao wysane w
czasie waciwym, to umowa dochodzi do skutku chyba e skadajcy ofert zawiadomi niezwocznie drug stron, e wskutek
opnienia odpowiedzi uwaa umow za niezawart [art. 67] uprzywilejowanie oferenta

mier oferenta oferta ganie gdy oferent to zastrzeg, bd jeli wykonanie umowy wie si cile z oferentem (np.
namalowanie obrazu przez oferenta) [stosujemy art. 61 i 62]

Oferty ad incertas personas:
- mog by w kadej chwili cofnite lub zmienione chyba, e oferent wyznaczy termin zwizania
- cofnicie i zmiana nie jest skuteczne wobec osb, ktre ofert przyjy (zawary umow) / elektronicznie zawiadomiy o
otrzymaniu oferty
- wystawione automaty wi ofert do czasu wyczerpania zapasw towarw / wiadczenia usug

Odwoanie oferty:
- oferta moe by odwoana jeli umowa nie zostaa jeszcze zawarta, a owiadczenie o odwoaniu oferty zostao zoone
oblatowi przed wysaniem przez niego owiadczenia o przyjciu oferty [art. 66
2
1]
- przepis ten dotyczy stosunkw midzy przedsibiorcami
- oferty nie mona odwoa, jeli wynika to z jej treci lub okrelono w niej termin przyjcia [art. 66
2
2]

Przyjcie oferty:
Reguy oglne:
a) nastpuje poprzez zoenie OW o przyjciu oferty oferentowi inaczej nie wywouje skutkw prawnych, chyba e:
- wskazuje na to zwyczaj ustalony w danych stosunkach
- wynika to z treci oferty szczeglnie gdy skadajcy ofert da niezwocznego wykonania umowy [art. 69]
...wtedy umowa dochodzi do skutku jeli oblat w czasie waciwym przystpi do jej wykonania (nie wymaga powiad. oferenta)
b) jeli dla umowy przewidziana zostaa forma szczeglna, to dotyczy to te samej oferty oraz jej przyjcia

Reguy midzystronne:
- oferent moe zastrzec okrelony sposb przyjcia strony (gdy adresat si nie zastosuje, oferta przestaje wiza oferenta)
- oferent nie moe ustala jednostronnie reguy znaczeniowej interpretujcej bierne zachowanie oblata
- strony mog uzgodni midzy sob swoisty sposb zoenia OW o przyjciu oferty wtedy wie on obie strony

Bierne zachowanie adresata:
- jeli wynika to z kontekstu sytuacyjnego interpretowanego w wietle zwyczajw i ZWS, to milczenie =przyjcie oferty
- jeli p-ca otrzyma od osoby, z ktr pozostaje w staych stos.gosp., ofert zawarcia umowy w ramach swej dziaalnoci, to brak
niezwocznej odpowiedzi = przyjcie oferty [art. 68
2
]

Zmiana lub zastrzeenie oferty: [lustrzane odbicie oferty]
- przyjcie oferty dokonanej z zastrzeeniem zmiany lub uzupenienia jej treci =nowa oferta [art. 68]
- pierwotny adresat staje si oferentem, za pierwotnego oferenta przestaje wiza jego oferta i staje si oblatem
Wyjtki od tej zasady:
- wystpuj w obrocie midzy przedsibiorcami:
a) jeli odp. na ofert zawiera zastrzeenie jej zmiany lub uzupenienia niezmieniajce jej istoty, to uznaje si to za przyjcie
oferty (z uwzgldnieniem zastrzee) [art. 68
1
1] chyba e:
1
w treci ofert wskazano, e moe by przyjta jedynie bez zastrzee
2
jeli oferent niezwocznie sprzeciwi si wczeniu zastrzee do umowy
3
jeli oblat w odp. na ofert uzaleni jej przyjcie od zgody oferenta na wczenie zastrzee do umowy, a zgody tej
niezwocznie nie otrzyma [art. 68
1
2]

Miejsce i czas zawarcia umowy:
Umowa jest zawarta w chwili: [art. 70 1]
a) gdy oferent otrzyma owiadczenie oblata o otrzymaniu oferty
b) przystpienia oblata do wykonania umowy jeli nie jest wymagane dojcie do oferenta owiadczenia o przyjciu oferty
- przepis ten jest regu interpretacyjn stosowan tylko w razie wtpliwoci

Umowa jest zawarta w miejscu: [art. 70 2]
a) otrzymania przez oferenta owiadczenia o jej przyjciu
b) w miejscu zamieszkania lub siedzibie oferenta w chwili zawarcia umowy jeli nie jest wymagane dojcie do oferenta
owiadczenia o przyjciu oferty, lub jest to oferta elektroniczna
- ten przepis rwnie jest regu interpretacyjn stosowan tylko wtedy, gdy strony nie ustaliy wyranie wspomnianych kwestii

II. NEGOCJACJE
geneza termin ten zastpi rokowania w noweli z 14.02.2003
istota polegaj na wzajemnym oddziaywaniu stron w celu zawarcia umowy:
a) wymiana informacji o okolicznociach mogcych mie wpyw na decyzje stron co do zawarcia umowy
b) formuowanie ocen co do gospodarczych wartoci proponowanych wiadcze
c) progresywne uzasadnianie treci zawieranej umowy

Prowadzenie negocjacji:
- w toku negocjacji strony nie s zwizane swoimi owiadczeniami maj nadal swobod co do zawarcia umowy
- negocjacje powinny by prowadzone w sposb zgodny z dobrymi obyczajami (z zamiarem zawarcia umowy), a nie tylko dla
pozoru [art. 72 2]

Odpowiedzialno stron w toku negocjacji:
- ma charakter deliktowy
stronapowinna w razie niedopenienia warunkw z art. 72 2 naprawi szkod jak druga strona poniosa przez to, e liczya na
zawarcie umowy [art. 72 2]
- gdy strona udostpnia informacje z zastrzeeniem poufnoci drugiej stronie, to druga strona powinna zachowa je dla siebie i
nie wykorzystywa do wasnych celw (chyba e strony uzgodniy inaczej) [art. 72
1
1]
- jeli ten warunek zostanie naruszony, druga strona moe da naprawienia penej szkody bd wydania korzyci uzyskanej
w ten sposb [art. 72
1
2]

Zawarcie umowy:
oglnie strony mog uzna. e umowa zostaa zawarta ju po uzgodnieniu jej elementw istotnych spory rozstrzygaj wtedy
strony (np. arbitra) lub sd,. na podstawie regu oglnych z art. 56
warunki naley uzgodni wszystkie postanowienia umowy ktre byy przedmiotem negocjacji [art. 72 1] jest to tylko
regua interpretacyjna
oferta a negocjacje mog by stosowane naprzemiennie w toku zawierania tej samej umowy

List intencyjny:
UWAGA! W Polsce nie istnieje jeszcze normatywna regulacja na ten temat ani w ustawach, ani w judykaturze
definicja s to owiadczenia o rnej treci i o niejasnych skutkach prawnych wyraaj denie stron do zawarcia
negocjowanej umowy

Charakter listw intencyjnych:
- same s swoistymi umowami strony negocjacji zgodnie daj w nich wyraz pewnym intencjom i to w formie pisemnej
- nie maj charakteru definitywnej umowy cyw.pr.
- mog zawiera owiadczenia woli (np. zobowizanie si stron do przeprowadzenia okrelonych prac przygotowawczych)
- z listw intencyjnych nie wynika prawny obowizek zawarcia umowy, do ktrej d strony, ani donioso intencji
doprowadzenia negocjacji do skutku - nie mog wic stanowi podstawy do zastpienia OW orzeczeniem sdu

wniosek donioso prawna listw intencyjnych przejawia si w okreleniu postpowania stron w toku negocjacji

Zaproszenie do zawarcia umowy:
- ogoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje kierowane do ogu / indywidualnej osoby naley uzna w razie wtpliwoci za
zaproszenie do zawarcia umowy, a nie za ofert [art. 71]
- zaproszenie do zawarcia umowy, skadaneprzez przedsibiorc, w postaci elektronicznej, kierowane ad incertas personas
musi by opatrzone informacjami przewidzianymi dla ofert pod sankcj odpowiedzialnoci odszkodowawczej

III. AUKCJA I PRZETARG
geneza przetarg wprowadzia do KC nowela z 23.08.1996 i zmodyfikowaa nowela z 14.02.2003 (aukcja)

Charakter prawny i funkcja przetargu i aukcji:
- s to odrbne od oferty i negocjacji sposoby zawierania umw
istota podmiot zainteresowany zawarciem okrelonej umowy wybiera najkorzystniejsz spord ofert zgaszanych mu przez
uczestnikw (wielostronno), a w konsekwencji zawiera umow z wybranym kontrahentem (eliminacja)

Ogoszenie aukcji albo przetargu:
organizacja przetarg lub aukcj ogasza podmiot zamierzajcy zawrze dan umow (organizator) na zlecenie i rachunek
tego podmiotu funkcj organizatora moe peni inny podmiot (np. dom aukcyjny)

Istota ogoszenia:
- organizator wykazuje ch zawarcia umowy w drodze ogoszenia aukcji/przetargu
- aukcja / przetarg mog by kierowane do ograniczonego lub nieograniczonego krgu odbiorcw w dowolny sposb
- ogoszenie powinno zawiera:
a) zaproszenie do skadania ofert
b) dalszy tok postpowania majcego na celu zawarcie zamierzonej umowy przez organizatora (czas, miejsce, przedmiot i
warunki aukcji / przetargu lub wskazanie sposobu udostpnienia tych warunkw) [art. 70
1
2]
c) okrelenie, czy jest to przetarg, czy aukcja [nie musi by to wyraone expressis verbis musi to by moliwe do ustalenia]
- jeli przesanki b) i c) nie zostan spenione wwczas nie inicjuje to postpowania przetargowego czy aukcyjnego
- jeli przesanka a) zostanie speniona, a b) i c) nie, to jest to zwyke zaproszenie do skadania ofert

Skutki ogoszenia:
- od tej chwili organizator musi postpowa zgodnie z postanow. ogoszenia oraz warunkami aukcji/przetargu [art. 70
1
4]
- oferenta obowizuje to z chwil zoenia oferty zgodnie z ogoszeniem [art. 70
1
4] z t chwil oferent i organizator zawieraj
tzw. pactum de procedendo porozumienie co do dalszego post. aukcyjnego / przetargowego
- postanowienia a/p mog by zmieniane lub odwoane tylko wtedy, gdy zastrzeono to w ogoszeniu / warunkach [art. 70
1
3]
- za naruszenie tych regu grozi odp. odszkodowawczaw granicach negatywnego interesu umownego

Aukcja: (dawniej: przetarg ustny)
Przebieg:
osoby zamierzajce zawrze umow (licytanci) obecni w miejscu aukcji / komunikujcy si za pomoc rodka bezporedniego
porozumiewania si na odlego skadaj oferty sownie lub rwnorzdnymi znakami
- prowadzcy oczekuje coraz korzystniejszych ofert (kolejnych postpie) oferta przestaje wiza licytanta, gdy inny licytant
zoy ofert korzystniejsz (postpienie) [art. 70
2
1]
- udzielenie przybicia aukcja zostaje zamknita po stwierdzeniu, e dany licytant zaoferowa najwysz cen i mimo
3krotnego wezwania do dalszych postpie nikt nie postpi wyej wtedy te umowa zostaje zawarta [art. 70
2
2]
- umowa nie dochodzi do skutku jeli jej wano zaley od spenienia pewnych wymogw ustawowych wtedy licytant lub
organizator aukcji mog dochodzi przed sdem zawarcia umowy [art. 70
2
3]
- wtedy orzeczenie sdu zastpuje owiadczenie woli strony zobowizanej do zawarcia umowy

Przetarg: (dawniej: przetarg pisemny)
- od aukcji rni si tym, e oferty osb zainteresowanych zawarciem umowy nie s skadane w toku ich rwnoczesnego i
bezporedniego komunikowania si

Przebieg:
- organizator oczekuje skadania ofert w okresie i miejscu przez niego wskazanym
- nastpnie rozpatruje oferty bez udziau oferentw [lub wraz z komisj przetargow, jeli przetarg jest bardzo specjalistyczny]

Organizator moe: (chyba, e w warunkach przetargu okrelono inaczej) [art. 70
3
1]
a) wybra ofert najkorzystniejsz wtedy pozostae oferty przestaj wiza pozostaych oferentw i zawiera si umow z
oferentem, ktry zoy wybran ofert
b) nie wybra adnej z ofert wtedy przetarg zostaje zamknity, umowa niezawarta, a oferty nie wi oferentw

Inne regulacje:
- organizator musi niezwocznie powiadomi na pimie uczestnikw przetargu o jego wyniku / o jego zamkniciu bez dokonania
wyboru [art. 70
3
2] za niedopenienie obowizku grozi sankcja odszkodowawcza
- do ustalenia chwili zawarcia umowy w wyniku przetargu stosuje si przepisy o przyjciu oferty [art. 70 1]
- umowa nie dochodzi do skutku jeli jej wano zaley od spenienia pewnych wymogw ustawowych wtedy oferent lub
organizator przetargu mog dochodzi przed sdem zawarcia umowy [art. 70
2
3 na podst. art. 70
3
3]
- wtedy orzeczenie sdu zastpuje owiadczenie woli strony zobowizanej do zawarcia umowy

Wadium:
geneza do KC instytucj wadium wprowadzia nowela z 14.02.2003
istota jest to dodatkowe zastrzeenie zawarte w warunkach aukcji lub przetargu przez ich organizatorw [naturalia negotii]
tre obowizek wpacenia (lub zabezpieczenia sposb wskazany musi by w warunkach a/p) przez uczestnikw przetargu
okrelonej sumy pieninej, o wysokoci regulowanej w warunkach (np. % od wartoci przedmiotu przetargu) [art. 70
4
1]

Konsekwencje wadium:
a) niedopuszczenie zainteresowanego do a/p, jeli nie wpaci / nie zabezpieczy wadium [art. 70
4
1]
b) dopuszczenie zainteresowanego do a/p, jeli wpaci / zabezpieczy wadium w razie dojcia umowy do skutku organizator
zwraca wadia wszystkim uczestnikom (wpacenie) lub ich zabezpieczenie wygasa z mocy ustawy

Wadium a niedojcie umowy do skutku: [art. 70
4
2]
- jeli stan ten powsta skutek uchylania si uczestnika, ktry wygra a/p od zawarcia umowy organizator moe zatrzyma
wadium lub da zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia
- jeli to organizator uchyla si od zawarcia umowy ze zwycizc, zwycizca moe da zapaty podwojonego wadium lub
naprawienia szkody w zakresie negatywnego interesu umowy


Uniewanienie umowy
geneza wprowadzone nowel z 23.08.1996 (wtedy art. 70
4
), zmienione i przeniesione nowel z 14.02.2003 (obecnie art. 70
5
)
istota podmioty wskazane w KC mog da uniewanienia zawartej w wyniku a/p umowy, jeli zajd okrelone przesanki

Podmioty uprawnione: [art. 70
5
1]
a) organizator a/p, bdcy zarazem stron zawartej umowy
b) uczestnik a/p, nawet jeli jego oferta nie zostaa wybrana i nie jest on z tego tytuu stron umowy
c) inna osoba jeli umowa zostaa zawarta na jej rachunek lub zlecenie

Przesanki uniewanienia: [art. 70
5
1]
- dziaanie naganne, polegajce na wpywaniu na wynik a/p w sposb sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami (=ZWS z
art. 58 2) przez stron umowy, innego uczestnika a/p, oraz osoby dziaajce z nimi w porozumieniu

Spenienie przesanek: [art. 70
5
1]
- podmiot uprawniony moe zwrci si do sdu o uniewanienie umowy [art. 70
5
2]
- jeli sd uzna zasadno dania, wydaje wyrok konstytutywny i uniewania umow z moc wsteczn

Wyganicie uprawnienia: [art. 70
5
2]
- z upywem miesica od dnia, w ktrym uprawniony dowiedzia si o istnieniu przyczyny uniewanienia
- jednak nie pniej ni z upywem roku od zawarcia umowy

Inne informacje:
- do tego czasu w wypadku wystpienia przesanek, umowa jest wzruszalna
- przepis art. 70
5
ma charakter bezwzgldnie wicy

ROZDZIA XI PRZEDSTAWICIELSTWO ZE SZCZEGLNYM
UWZGLDNIENIEM PENOMOCNICTWA I PROKURY
34 Pojcie przedstawicielstwa i penomocnictwa
I. POJCIE PRZEDSTAWICIELSTWA
Dziaanie w cudzym imieniu:
przedstawicielstwo jedna osoba (przedstawiciel) dokonuje w imieniu drugiej osoby (reprezentowanego) czynnoci prawnej,
ktra, jeli mieci si w granicach upowanienia przedstawiciela do dziaania w cudzym imieniu (umocowanie), pociga za sob
skutki bezporednio dla reprezentowanego [art. 95 2]
przedstawicielstwo czynne przedstawiciel skada w imieniu reprezentowanego owiadczenie woli
przedstawicielstwo bierne przedstawiciel odbiera w imieniu reprezentowanego owiadczenie woli zoone przez osob trzeci

Warunki skutecznego przedstawicielstwa:
a) z treci CP dokonywanej przez przedstawiciela musi wynika, e jest on tym przedstawicielem jeli tego nie ujawni, skada
owiadczenie woli we wasnym imieniu
b) OW przedstawiciela powinno wskazywa osob reprezentowanego przy czym mona zrekonstruowa tre OW na
podstawie regu interpretacyjnych i kontekstu sytuacyjnego (np. kupno biletw od kasjerki PKP =umowa z PKP)
c) dziaanie przedstawiciela musi by uwzgldnione przy kwalifikowaniu tej CP z pkt. widzenia wad OW i zej/dobrej wiary

Zakres przedstawicielstwa:
- moedotyczy kadej CP
- ale z zastrzeeniem wyjtkw w ustawach czy te wyjtkw wynikajcych z waciw. CP (np. osobisty charakter) [art. 95 1]

znaczenie przedstawicielstwa jest niezbdnym uzupenieniem instytucji braku/ograniczenia ZDCP, a osobom z pen ZDCP
uatwia dokonywanie CP przez zwolnienie z koniecznoci ich osobistego dokonywania

Instytucje o zblionej funkcji: (maj odmienn konstrukcj prawn od przedstawicielstwa):
a) posaniec nie skada sam OW, ale tylko je przenosi (nie musi mie ZDCP ani rozumie sensu przenoszonego OW)
b) organ osoby prawnej jego dziaanie traktuje si jako dziaanie samej osoby prawnej (brak przedstawiciela/reprezentowan.)
c) zastpca poredni dokonuje CP we wasnym imieniu, lecz na rachunek innej osoby:
w odrnieniu od przedstawiciela sam nabywa prawa, ale musi je przenie na tego, w czyim interesie dziaa (np. komisant)
- w stosunku do osoby, z ktr zawiera umow z-ca poredni, podmiotem uprawnionym lub zobowizanym jest z-ca poredni
- w stosunku do osb trzecich osoba, na ktrej rachunek dziaa z-ca poredni, pozostaje nieujawniona
d) osoba tylko pomagajca przy dokonywaniu CP (np. notariusz)
e) wykonujcy pewne czynnoci faktyczne w zastpstwie innego podmiotu, ktre licz si tak, jakby dokona ich zastpowany
(np. dzieryciel)
f) podpisujcy dokument in blanco wyraa on tylko zgod na wypenienie go przez inn osob pena tre dokumentu
zawiera OW podpisujcego ten dokument
g) osoba upowaniona do odbioru OW sama nie dokonuje CP, ale stosuje si do niej odpowiednio przepisy o
przedstawicielstwie

II. POJCIE PENOMOCNICTWA I PRZEDSTAWICIELSTWA USTAWOWEGO
penomocnictwo rdem umocowania jest jednostronne owiadczenie woli reprezentowanego (mocodawcy) w stosunku do
przedstawiciela (penomocnika) [art. 96]
przedstawicielstwo ustawowe rdem umocowania s inne zdarzenia prawne ni czynno prawna reprezentowanego:
- ustawa moe okrela zdarzenia kreujce umocowanie przedstawiciela ust. (np. rodzice >>dziecko)
- ustawa moe przyzna okrelonym organom pastwowym np. sdom kompetencje do ustanawiania przedstawiciela

35 Penomocnictwo
I. UDZIELENIE PENOMOCNICTWA
zdolno do czynnoci prawnej penomocnik musi mie co najmniej ograniczon ZDCP [art. 100]

Owiadczenie woli mocodawcy:
spr czy OW mocodawcy wymaga zoenia go penomocnikowi, czy wystarczy, gdy mocodawca ogosi je publicznie lub
zakomunikuje osobie trzeciej, z ktr penomocnik ma dokona czynnoci prawnej
wynik na rzecz pierwszego pogldu przemawia fakt, e penomocnik powinien wiedzie, czy jest umocowany do skadania OW

Forma penomocnictwa:
- moe by udzielone w dowolnej formie, z wyjtkiem sytuacji: [art. 99]
a) gdy dla danej CP zostaa przewidziana forma szczeglna pod rygorem niewanoci to penomocnictwo do jej dokonania
powinno by udzielone w tej samej formie (forma pochodna)
b) gdy dla okrelonych rodzajw penomocnictw szczeglny przepis wymaga okrelonej formy (np. penomocnictwo oglne
musi by pod rygorem niewanoci udzielone na pimie)

Ustanawianie dalszych penomocnikw (substytutw): [art. 106]
- penomocnik moe ustanowi dla mocodawcy innych penomocnikw jeli umocowanie takie wynika:
a) z treci penomocnictwa (nie ma generalnego domniemania, e kady penomocnik moe bez wskazania udziela dalej pen.)
b) z ustawy (np. penomocnictwo procesowe)
c) ze stosunku prawnego bdcego podstaw penomocnictwa

Charakter substytutw:
- dziaaj zawsze bezporednio w imieniu mocodawcy pozycja ich nie rni si od penomocnikw pierwotnych
- ilekro ustawa uzalenia skutki CP od wady OW lub dobrej wiary strony, musimy rozway dziaanie i penomocnika, i mocod.

Tre penomocnictwa:
Dopuszczalne typy penomocnictw:
a) penomocnictwo oglne umocowanie do czynnoci zwykego zarzdu [art. 98 zd. 1]
b) penomocnictwo rodzajowe wskazuje okrelon kategori CP, do ktrych umocowany jest penomocnik [art. 98 zd. 2]
niedopuszczalne, gdy ustawa dla danych CP przewiduje penomocnictwo szczeglne
c) penomocnictwo szczeglne dotyczy indywidualnie okrelonej CP dopuszczalne w odniesieniu do wszystkich typw CP

Inne warunki:
- o treci i istnieniu penomocnictwa decyduje wycznie mocodawca zatem osoba 3cia zawierajca np. umow z
penomocnikiem moe polega tylko na treci CP ustalonej przez mocodawc
- OW mocodawcy podlega interpretacji z pozycji osoby trzeciej ma tak tre, jak potencjalny uczestnik CP dokonywanej z
penomocnikiem i dysponujcy konkretn wiedz o OW mocodawcy i jego kontekcie powinien przypisa temu owiadczeniu

Zasada ochrony zaufania:
- osob czynn w lokalu przedsibiorstwa przeznaczonego do obsugiwania publicznoci. poczytuje si w razie wtpliwoci za
umocowan do dokonywania CP, ktre zazwyczaj bywaj dok. z osobami korzystajcymi z usug tego p-stwa [art. 97]
- skutki prawne takiej CP wi p-c nie tylko wtedy, gdy nie udzieli on penomocnictwa, ale i wtedy, gdy CP wykonano wbrew
jego woli

Wiksza liczba penomocnikw:
- jeli mocodawca ustanowi kilku penomocnikw z takim samym zakresem umocowania, kady z nich moe dziaa
samodzielnie [art. 107]
- to samo stosuje si do substytutw ustanowionych przez penomocnika
- przepisu tego nie stosuje si, gdy co innego wynika z treci penomocnictwa (przepis ius dispositivum)

Czynno z samym sob:
a) A wystpuje we wasnym imieniu, a rwnoczenie jako reprezentant osoby B, ktra jest drug stron CP
b) A sam nie jest stron CP, lecz rwnoczenie reprezentuje obie jej strony B i C
- art. 108 wycza moliwo wystpowania tej samej osoby w roli penomocnika w ww. sytuacjach, chyba e:
1
ze wzgldu na tre CP wyczona jest moliwo naruszenia interesw mocodawcy
2
gdy mocodawca na to zezwoli
- czynno z samym sob bez zgody mocodawcy jest objta bezskutecznoci zawieszon (moe by potwierdzona)
Penomocnik rzekomy:
definicja jest to osoba, ktra dokonuje CP w imieniu cudzym, nie majc w ogle umocowania albo przekraczajc jego granice
(falsus procurator)

Konsekwencje zawarcia umowy przez falsus procuratora:
-regua oglna - dziaanie bez naleytego umocowania nie pociga za sob skutkw prawnych dla reprezentowanego [art. 95 2]
- wyjtki od tej reguy:
a) zawarta przez rzekomego penomocnika umowa nie jest bezwzgldnie niewana moe by potwierdzona przez
reprezentowanego [art. 103 1] i od tego zaley jej wano
b) druga strona moe wyznaczy reprezentowanemu termin do potwierdzenia umowy w wypadku bezskutecznego upywu tego
terminu, druga strona jest wolna [art. 103 2]
c) jednostronne CP dokonane przez penomocnika rzekomego s od razu niewane,
- chyba e ten, ktremu zostao zoone OW w cudzym imieniu wiedzia, e osoba sk. OW w cudzym imieniu nie ma
stosownego umocowania i zgodzi si na jej dziaanie wtedy traktuje si to jako zawarcie umowy bez umocowania [art. 104]
- w takim przypadku czynno moe zosta potwierdzona przez reprezentowanego:
1
w braku potwierdzenia takiej CP staje si ona niewana
2
rzekomy penomocnik musi zwrci to, co otrzyma od drugiej strony w wykonaniu umowy
3
rzekomy penomocnik musi naprawi szkod, ktr druga strona poniosa przez t, e zawara umow nie wiedzc o braku
umocowania / przekroczeniu jego zakresu
d) jeli penomocnik po wyganiciu umocowania dokona w imieniu mocodawcy CP w granicach pierwotnego umocowania
taka CP jest wana chyba, e druga strona o wyganiciu umoc. wiedziaa lub z atwoci moga si dowiedzie [art. 105]

Zwrot dokumentu penomocnictwa: [art. 102]
- po wyganiciu umocowania reprezentowanemu przysuguje roszczenie o zwrot dokumentu penomocnictwa
- moe te da powiadczonego odpisu tego dokumentu przy czym musi by na nim zaznaczone wyganicie umocowania

II. STOSUNEK PODSTAWOWY
penomocnictwo wyznacza kompetencj do dziaania w cudzym imieniu, za nie rozstrzyga o ewentualnym zobowizaniu
penomocnika do korzystania z przysugujcego mu umocowania temu suy stosunek bdcy podstaw penomocnictwa
istota wskazuje on, w jakim celu zostao udzielone penomocnictwo jeli nie istnieje stos. podst., przyjmujemy e
penomocnik nie jest wzgldem nikogo zobowizany do korzystania z umocowania

Relacje pomidzy penomocnictwem a stosunkiem podstawowym:
- jeli penomocnictwo wyznacza kompetencj do wykonania CP w szerszym zakresie ni stos. podst., to:
a) CP penomocnika wywiera bezporednie skutki prawne wobec mocodawcy w zakresie wskazanym w penomocnictwie
b) niewykonanie obowizkw z stos.podst. wywouje konsekwencje prawne tylko midzy mocodawc a penomocnikiem
- penomocnictwo jest odrbnym i niezalenym od stosunku podstawowego stosunkiem prawnym, z pewnymi wyjtkami

III. WYGANICIE PENOMOCNICTWA:
Przyczyny wyganicia penomocnictwa:
a) okolicznoci wynikajce z jego treci np. okrelenie terminu, wyganicie penomocnictwa po dokonaniu danej CP
b) odwoanie penomocnictwa:
mocodawca moe penomocnictwo w kadym czasie i bez jakiegokolwiek uzasadnienia odwoa [art. 101 1]
- jest to jednostronne i nieformalne OW wymaga zakomunikowania penomocnikowi moe by dokonane bez zachowania
formy szczeglnej (nawet jeli taka forma przewidziana jest dla penomocnictwa)
- mocodawca moe zrzec si uprawnienia do odwoania penomocnictwa ale tylko z przyczyn uzasadnionych treci
stosunku prawnego bdcego podstaw penomocnictwa [art. 101 1]
1
zrzeczenie takie nie pozbawia mocodawcy moliwoci dokonania we wasnym imieniu CP oznaczonej w penomocnictwie
2
mocodawca moe zobowiza si wobec penomocnika, e tej CP nie wykona pod rygorem odp. odszkodowawczej
- jeli CP kreujca ten stosunek podstawowy jest niewana, mocodawca moe odwoa penomocnictwo w kadej chwili
c) mier penomocnika lub mocodawcy:
- ale mocodawca moe w treci pen. zastrzec, e w takiej sytuacji umocowanie nie wygasa (tylko z przyczyn wg art. 101 2)
- w takim wypadku po mierci jednej ze stron na jej miejsce wstpuj spadkobiercy
d) likwidacja osoby prawnej =mier osoby fizycznej
e) zrzeczenie si penomocnictwa przez penomocnika
f) utrata ZDCP przez penomocnika powoduje zganicie penomocnictwa
- za ograniczenie penomocnika w ZDCP - nie powoduje zganicia penomocnictwa

IV. PROKURA
geneza przepisy o prokurze istniay w Kodeksie Handlowym z 1934 r. i pozostay niezmienione a do noweli KC z 14.02.2003
wprowadzono rozdzia Prokura do dziau VI KC

Pojcie i funkcja:
istota to cile uksztatowane penomocnictwo, przystosowane do dziaalnoci gospodarczej przedsibiorcw
regulacja oglne normy dotyczce penomocnictwa uzupeniajco stosuje si do prokury (bo jest rodzajem penomocnictwa)
tylko w takim zakresie, w jakim nie koliduje to z ustawow regulacj prokury (przepisy, reguy interpretacyjne, inferencyjne)
funkcja prokura obejmuje umocowanie do czynnoci sdowych i pozasdowych, jakie zwizane s z prowadzeniem
przedsibiorstwa [art. 109
1
1]

Podmioty udzielajce prokury:
- mog by nimi tylko przedsibiorcy (OF, OP, lub jednostki org. nieposiadajce osobowoci prawnej) podlegajcy
obowizkowi wpisu do rejestru przedsibiorcw [art. 109
1
1]

Udzielenie prokury:
- dokonuje si jednostronn CP przedsibiorcy
- jeli p-ca nie jest OF, wtedy jego wewntrzne struktury okrelaj, ktre organy mog udziela prokury
- wymaga formy pisemnej (zwykej) pod rygorem niewanoci nie stosuje si przepisu mwicego, e penomocnictwo
wymaga tej samej formy, co czynno prawna, do ktrej reprezentowany upowania penomocnika [art. 991] -> [art. 109
2
1]
- przedsibiorca powinien zgosi do rejestru przedsibiorcw udzielenie/ wyganicie prokury [art. 109
8
1]

Prokurent:
- moe nim by tylko osoba fizyczna majca pen ZDCP [art. 109
2
2]
- prokura nie moe by przenoszona prokurent moe ustanowi penomocnika do poszczeglnych (rodzajw) CP [art. 109
6
]
- mona ustanowi kilku prokurentw cznie lub oddzielnie [art. 109
4
1]
- mona ustanowi prokur oddziaow ograniczon do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziau p-stwa [art. 109
5
]

Zakres prokury i sposb jej wykonywania:
- odnosi si tylko do reprezentacji p-cy - do stosunkw wicych go z innymi podmiotami
- prokurent jest umocowany i do czynnoci materialnoprawnych, i do procesowych, i do odbioru OW kierowanych do p-cy
- prokurent nie moe: zby p-stwa, dokona CP, na podstawie ktrej nastpuje oddanie go do czasowego korzystania, zby i
obcia nieruchomoci tutaj wymagane jest penomocnictwo do poszczeglnej czynnoci [art. 109
3
]:
a) jeli w treci CP ustanawiajcej prokur znajd si tego rodzaju postanowienia, to bd bezwzgldnie niewane
WNIOSEK: prokura jest szersza od penomocnictwa oglnego

Zakres umocowania prokurenta nie moe by ograniczony ze skutkiem wobec osb trzecich [art. 109
1
2]: - wyjtki:
a) ustanowienie kilku prokurentw:
- oddzielnie: kady z prokurentw dziaa samodzielnie sam moe dokonywa CP w zakresie wskazanym ustaw
- cznie: p-ca moe w rny sposb okreli zakres umocowania kadego z prokurentw albo konieczno wspdziaania
- w wypadku kilku prokurentw p-ca powinien ujawni w rejestrze nie tylko sam fakt prokury, ale te jej rodzaj i w przypadku
prokury cznej sposb jej wykonywania [art. 109
8
2]
- kady z prokurentw w prokurze cznej jest umocowany do odbioru owiadcze lub pism kierowanych do p-cy [art. 109
4
2]
b) ustanowienie prokury oddziaowej:
- jest ograniczona do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziau przedsibiorstwa
c) moliwo ograniczenia zakresu prokury przez strony w stosunku podstawowym:
- mog si umwi, e prokurent nie bdzie wykonywa niektrych kompetencji w zakresie reprezentacji przedsibiorcy przy
czym skutki tych postanowie nie wystpuj wobec osb trzecich (!)

Skadanie owiadcze woli:
- prokurent skadajc OW w imieniu p-cy w postaci pisemnej powinien:
a) zoy wasnorczny podpis zgodny ze znajdujcym si w aktach rejestrowych wzorem podpisu
b) wskaza, e wystpuje w roli prokurenta (musi na to wskazywa dopisek przy podpisie / tre dokumentu)

Wyganicie prokury: [art. 109
7
]
a) odwoanie
- prokura moe by odwoana w kadym czasie i bez uzasadnienia norma o charakterze ius cogens [art. 109
7
1]
- prokurenta mona te odwoa nawet wtedy, gdy mocodawca zrzeknie si uprawnienia do odwoania prokury z przyczyn
uzasadnionych treci stosunku podstawowego [nie stosuje si art. 101 1]

b) zdarzenia zwizane z ustaniem dziaalnoci przedsibiorcy:
- wykrelenie p-cy z rejestru, ogoszenie upadoci, otwarcie likwidacji, przeksztacenie p-cy [art. 109
7
2]

c) mier
- mier p-cy lub utrata przez niego ZDCP nie powoduje wyganicia prokury [art. 109
7
4]
- mier prokurenta powoduje zawsze wyganicie prokury [art. 109
7
3] (ius cogens)

ROZDZIA XII WPYW WADLIWOCI CZYNNOCI PRAWNYCH NA ICH
SKUTECZNO PRAWN
36 Uwagi oglne
I. CZYNNOCI KONWENCJONALNE
jednorodna teoria niewanoci uywana w teorii oglnej czynnoci konwencjonalnych, polega na cakowitym nieuznaniu
dziaania psychofizycznego nieodpowiadajcego reguom konstruujcym dan czynno konwencjonaln
prawo cywilne przewiduje rne pojcia niewanoci, a do przyjcia konstrukcji prawnej nie istniejcej

Reguy rozpoznajce czyje zachowanie jako czynno prawn:
konstytutywne decyduj o kwalifikacji czyjego zachowania jako czynnoci prawnej (w tym czynnoci konwencjonalnej)
pomniejszajce efektywno dokonanej czynnoci prawnej w pewnym stopniu

II. NIEISTNIEJCE I NIEWANE CZYNNOCI PRAWNE
nieistniejce CP takie zachowania, w ktrych nie mona rozpozna owiadczenia woli (nie wyraaj decyzji wywoania
skutkw prawnych)
reim takie zachowanie nie moe by wane ani niewane nie liczy si jako czynno prawna i nie wywouje zwizanych
z jej dokonaniem skutkw

niewane CP zachowania, ktre zawieraj owiadczenia woli i mog by rozpatrywane w kategoriach wanoci / niewanoci
(w tym wypadku: niewanoci)
sankcja niewanoci CP niewana CP nie bdzie wywoywaa przewidzianych dla tego typu zdarze skutkw prawnych

37 Postacie bezskutecznoci czynnoci prawnej
I. NIEWANO
uwaga przymiotnik bezwzgldna ma charakter kosmetyczny tzn. niewano =niewano bezwzgldna

Niewanymi s czynnoci prawne:
a) w ktrych OW jest sprzeczne z normami prawnymi bezwzgldnie wicymi lub ZWS [art. 58]
b) dokonane przy braku odpowiedniej ZDCP [art. 10 i nastpne]
c) dokonane z pewnymi wadami owiadcze woli [art. 82 i 83]
d) dokonane bez dochowania formy ad solemnitatem [art. 73 i nastpne]

Konsekwencje niewanoci czynnoci prawnej:
- taka CP nie wywiera skutkw prawnych jako czynno prawna
- jest niewana od samego pocztku i z mocy prawa
- stan ten uwzgldnia sd z urzdu bez koniecznoci zgaszania jakichkolwiek wnioskw w tym wzgldzie
- niewano ma charakter definitywny kady i zawsze si moe na ni powoa, a danie takie nie jest naduyciem pr. podm.

Niewano czci czynnoci prawnej:
a) konwalidacja uznanie bezwzgldnie niewanej czynnoci prawnej za czynno wan z moc wsteczn w nastpstwie
jakich faktw pniejszych
- mona j stosowa jedynie w przypadkach szczeglnych, wyranie w ustawie wskazanych, ktre zarazem okrelaj fakty
konwalidujce niewan czynno prawn

Przykad konwalidacji (z mocy ustawy):
Osoba X pozbawiona zdolnoci do czynnoci prawnych kupuje w sklepie buk. Co do zasady ta umowa jest niewana, jednak
zgodnie z [art. 14 2] umowa ta staje si wana z chwil jej wykonania (bo jest to umowa powszechnie zawierana w drobnych
biecych sprawach ycia codziennego i nie pociga to za sob racego pokrzywdzenia osoby X) zatem w momencie kupna
buki czynno prawna osoby X ulega konwalidacji i staje si w peni wana.

b) konwersja przemiana niewanej czynnoci prawnej na inn, wan czynno prawn, odpowiadajc chociaby czciowo
hipotetycznej woli stron

Schemat konwersji:
warunki - w wypadku niewanoci konkretnej CP, a przy rwnoczesnym spenieniu przesanek wanoci innej CP, realizujcej
zbliony do zamierzonego cel
konsekwencje w braku odmiennej woli stron przyjmuje si, i dokonana zostaa ta druga wana czynno prawna

Przykad konwersji (z mocy ustawy):
Dunik X i wierzyciel Y s zwizani stosunkiem zobowizaniowym. Dunik X zawar umow o przejcie dugu z osob trzeci
[z art. 519 2 pkt 2]. Wierzyciel Y nie wyrazi jednak na to zgody. W zwizku z tym umowa ta staje si nieskuteczna, i
przeksztaca si z mocy prawa w umow [z art. 392] nakadajc na osob trzeci odpowiedzialno wzgldem dunika za to, e
wierzyciel nie bdzie od niego da spenienia wiadczenia.

II. WZRUSZALNO (NIEWANO WZGLDNA / UNIEWANIALNO)
cechy CP wzruszalna wywouje wszystkie okrelone w jej treci skutki prawne, jednake w sytuacjach wskazanych przepisami
skutki te mog ulec uchyleniu lub zmianie i to od chwili dokonania (ex tunc) danej CP, jeli uprawniona do tego osoba skorzysta
z przys. mu pr.podm. i to w danym czasie

CP moe by wzruszona przez:
a) samo ow. woli uprawnionego podmiotu czyli uchylenie si od skutkw zoonego OW pod wpywem bdu, podst., groby
b) konstytutywne orzeczenie sdu prowadzi do uniewanienia albo do zmiany treci czynnoci prawnej
Reguy intertemporalne:
- do czasu uniewanienia CP wzruszalnej wywouje ona skutki tak jak czynno zdrowa
- z chwil uniewanienia CP traktuje si tak samo jak CP bezwzgldnie niewan z moc wsteczn (ex tunc)

III. BEZSKUTECZNO ZAWIESZONA
istota polega na tymczasowym wstrzymaniu skutkw dokonanej CP, do momentu nadejcia okrelonego zdarzenia
strony wadliwie dokonana czynno prawna nie wywouje przewidzianych w niej skutkw prawnych, ale wie strony tak,
e adna z nich, w okresie oczekiwania na dane zdarzenie, nie moe si uwolni od umowy, powoujc si na jej niewano

Inne cechy bezskutecznoci zawieszonej:
- sytuacje, w ktrych ten stan powstaje, oraz zdarzenie, ktre ten stan uchylaj, mog wyznacza tylko przepisy ustawy
- zdarzeniem uchylajcym bezskuteczno zawieszon jest wg KC zgoda (potwierdzenie) na dokonanie CP kiedy zostaje
udzielona, to kulejc czynno prawn uznaje si za wan od momentu zawarcia
- jeli nastpi odmowa potwierdzenia, to CP jest bezwzgldnie niewana
- potwierdza CP mog osoby trzecie (nieuczestniczce w dokonaniu CP. ale ich interesy wymagaj ochrony w razie jej
dokonania), albo np. osoba ograniczona w ZDCP sama moe potwierdzi umow po uzyskaniu penej ZDCP

IV. BEZSKUTECZNO WZGLDNA (dalej: BW)
Uwagi oglne:
funkcja ustawodawca wykorzystuje ten stan,. gdy chce zapobiec temu, aby niewadliwa CP (umowa) nie uniemoliwiaa
wykonywanie prawa jakiej innej osoby, nieuczestniczcej w tej CP (umowie)
zakres bezskuteczno wzgldn cechuje ograniczenie podmiotowe zakresu dziaania
zarys podmiot chroniony BW (wierzyciel) moe wykonywa swoje prawo (wierzytelno) tak, jakby ta CP nie zostaa w ogle
dokonana moe realizowa sw wierzytelno nie tylko wobec swojego dunika, ale i wobec jego kontrahenta (uczestnika BW
CP)
wniosek wierzytelno uprawnionego uzyskuje szczegln, poszerzon skuteczno

Zastosowanie konstrukcji BW:
a) z mocy prawa przedmiotowo-wzgldna konstrukcja BW (bezskut. rozporzdzania udziaem w spadku [art. 1036 zd. 2])
b) z mocy konstytutywnego orzeczenia sdu podmiotowo-wzgldna konstrukcja BW [art. 59, 527, 916, 1024]

Konstrukcja bezskutecznoci wzgldnej na podstawie art. 59:
Tre przepisu: [art. 59]
W razie zawarcia umowy, ktrej wykonanie czyni cakowicie lub czciowo niemoliwym zadouczynienie roszczeniu osoby
trzeciej, osoba ta moe da uznania umowy za bezskuteczn w stosunku do niej, jeeli strony o jej roszczeniu wiedziay albo
jeeli umowa bya nieodpatna. Uznania umowy za bezskuteczn nie mona da po upywie roku od jej zawarcia.

Przesanki:
a) A (osoba trzecia) ma roszczenie wobec B (dunik A)
b) po powstaniu ww. roszczenia B zawar z C umow, ktrej wykonanie czyni cakowicie lub czciowo niemoliwym
zadouczynienie roszczeniu A wobec B, ale:
- wg Sdu Najwyszego niemoliwo zaspokojenia roszczenia A powinna by bezporednim skutkiem wykonania umowy
- niewypacalno /sytuacja majtkowa dunika nie ma tu znaczenia
c) jeli umowa B z C bya:
1
odpatna A moe korzysta z ochrony art. 59, gdy strony tej umowy (B,C) wiedziay o wczeniejszym roszczeniu A wobec B;
nie jest jednak konieczne aby B i C wiedzieli, e wykonanie umowy uniemoliwi zadouczynienie roszczenia A wobec B
2
nieodpatna warunki te same jak w odpatnej +A moe korzysta z ochrony nawet wtedy, gdy B i C nie wiedzieli o
roszczeniu A wobec B
- ciar dowodu, eB i C wiedzieli o wczeniejszym roszczeniu A->B, spoczywa na A (w przypadku umowy odpatnej)

Skutki i funkcja:
- jeli przesanki a, b, c si speni, to osoba trzecia (A) moe da uznania umowy zawartej midzy B i C za bezskuteczn w
stosunku do niej
- o BW orzeka sd w wyroku konstytutywnym, na skutek powdztwa skierowanego przeciwko wszystkim uczestnikom umowy
- wyrok ten ogranicza skuteczno umowy B z C wzgldem A nie uwzgldnia si nabycia przedmiotu roszczenia przez C A
moe da wydania przedmiotu od C, tak jakby nadal nalea do B
- osoba trzecia (A) moe wytoczy to powdztwo w okresie roku od zawarcia umowy z tym terminem ganie prawo do
zaskarenia umowy

Ograniczenia:
- art. 59 stosuje si do roszcze niepieninych w szczeglnoci do ochrony przypadkw naruszenia prawa obligacyjnego do
indywidualnie oznaczonej rzeczy

ROZDZIA XIII PRZEDAWNIENIE I TERMINY ZAWITE
38 Dawno
I. POJCIE I FUNKCJA
dawno obejmuje typ zdarze prawn., innego rodzaju ni czynnoci prawne, ktrych swoistym elementem jest upyw czasu,
ktry stanowi konieczn, ale nie jedyn przesank wywoania wskazanych w ustawie skutkw prawnych
funkcja likwiduje kolizje midzy treci stosunkw prawnych, a utrzymujcymi si przez duszy czas stosunkami faktycznymi
oraz klaruje niejasne sytuacje prawne

II. RODZAJE
Dawnoci wg celi:
a) prowadzca do nabycia prawa:
- zasiedzenie nabycie prawa podmiotowego w nastpstwie dugotrwaego, faktycznego wykonywania prawa przez osob
nieuprawnion [art. 172-176]
- przemilczenie nabycie prawa podmiotowego w zwizku z bezczynnoci uprawnionego (brakiem zainteresowania
waciciela swoj rzecz) brak regulacji wyranej, na tej konstrukcji opieraj si niektre przepisy o nabywaniu wasnoci

b) prowadzca do osabienia lub utraty przysugujcego komu prawa, jeli nie zrealizuje go w odpowiednim czasie
- t funkcj speniaj przedawnienie i terminy zawite (prekluzja)

39 Przedawnienie
regulacja art. 117-125 KC, istotnie zmienione nowel z 28.07.1990 r. (uchylenie rozwiza socjalistycznych)

I. POJCIE
istota przedmiotem przedawnienia s tylko cywilnoprawne roszczenia majtkowe [art. 117 1]

Przedmiotem przedawnienia nie mog by:
a) roszczenia pozbawione charakteru cywilnoprawnego (np. procesowe, administracyjnoprawne)
b) uprawnienia cywilnoprawne postaci innej ni roszczenia (np. prawo podmiotowe bezwzgldne)
c) roszczenia niemajtkowe (np. suce ochronie dbr osobistych)
d) WYJTKOWO cywilnoprawne roszczenia majtkowe, w wyranie w ustawie przewidzianych wypadkach [art. 117 1]

Zarzut przedawnienia:
- po upywie okrelonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje si roszczenie (dunik), moe uchyli si od jego
zaspokojenia [art. 117 2 zd. 1] aby przedawnienie odnioso skutek, dunik musi podnie odpowiedni zarzut
- moliwo podniesienia zarzutu przedawnienia (a co za tym idzie: odmowy wiadczenia) to swoiste prawo podmiotowe
- sd moe nie uwzgldni takiego zarzutu, jeli uzna, e byoby to sprzeczne z ZWS

Zrzeczenie si korzystania z zarzutu przedawnienia:
- dunik moe zrzec si korzystania z zarzutu przedawnienia (w formie jednostronnej, nieformalnej, wymagajcej dojcia do
drugiej strony i nieodwoalnej czynnoci prawnej)
- moe by wanie dokonane tylko po upywie terminu przedawnienia

Skutek:
- roszczenie przedawnione nie ganie, a jedynie nie bdzie mogo by przymusowo zrealizowane
- przybiera charakter roszczenia niezupenego nie korzysta z penej ochrony pastwa, ale nadal prawnie istnieje

II. TERMINY
Dugo:
- terminy przedawnienia nie mog by skracane ani przeduane przez CP [art. 119] wszelkie postanowienia umw
skracajce / przeduajce terminy przedawnienia s bezwzgldnie niewane

Termin przedawnienia wynosi:
a) 3 lata:
dla roszcze o wiadczenia okresowe - dunik zobowizany jest je spenia periodycznie np. czynsz najmu
- dla roszcze zwizanych z prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej przysugujcych OF lub OP trudnicej si profesjonalnie
dzia. gosp. i zwizanych z tym wanie zakresem dziaalnoci niewane przeciwko komu kierowanych
b) 10 lat wszelkie pozostae roszczenia
c) inne terminy wskazuj na nie przepisy dotyczce poszcz. instytucji prawnych (z reguy termin jest nie duszy ni 10 lat)

Obliczanie biegu terminu:
- bieg przedawnienia rozpoczyna si w dniu, w ktrym roszczenie stao si wymagalne [art. 120 1 zd. 1] wyjtki:
a) bieg przedawnienia roszcze o zaniechanie rozpoczyna si od dnia, w ktrym ten, przeciwko komu roszczenie przysuguje, nie
zastosowa si do treci zobowizania [art. 120 2]
b) gdy wymagalno roszczenia zaley od podjcia okrelonej czynnoci przez uprawnionego (np. wezwanie dunika do
wykonania wiadczenia):
- bieg takiego terminu przedawnienia rozpoczyna si od dnia, w ktrym roszczenie staoby si wymagalne, gdyby uprawniony
podj czynno w najwczeniej moliwym terminie [art. 120 1 zd. 2]
c) przepisy szczeglne mog specjalnie okrela rozpoczcie biegu przedawnienia roszcze

III. ZAWIESZENIE BIEGU PRZEDAWNIENIA
zawieszenie przy ustalaniu biegu terminu nie uwzgldnia si okresw, w ktrych wystpoway pewne stany rzeczy bliej
okrelone w ustawie

Konsekwencje prawne zawieszenia:
a) jeli stany rzeczy powodujce zawieszenie istniej w momencie, w ktrym wg regu oglnych powinien rozpocz si bieg
przedawnienia:
- pocztek biegu terminu przedawnienia przesunity zostaje do chwili ustania tych stanw rzeczy
b) jeli te stany rzeczy pojawiaj si po rozpoczciu biegu przedawnienia:
- okresu ich trwania w ogle nie uwzgldnia si przy obliczaniu terminu przedawnienia
uwaga przy wznowieniu zawieszonego biegu terminu wlicza si ten czas, ktry ju upyn

Zdarzenia powodujce zawieszenie biegu przedawnienia:
a) sia wysza jeli uniemoliwi uprawnionemu dochodzenie przed sdem lub innym organem przez czas trwania przeszkody
[art. 121 pkt 4]
b) stosunek rodzinny/opiekuczy czcy uprawnionego z osob, przeciwko ktrej skierowane jest roszczenie:
- Bieg przedawnienia nie rozpoczyna si, a rozpoczty ulega zawieszeniu:
1
co do roszcze przysugujcych dzieciom przeciwko rodzicom przez czas trwania wadzy rodzicielskiej [art. 121 pkt 1]
2
co do roszcze, przysugujcych osobom niemajcym penej ZDCP przeciwko osobom sprawujcym opiek lub kuratel przez
czas sprawowania tej opieki lub kurateli [art. 121 pkt 2]
3
co do roszcze przysugujcych jednemu z maonkw przeciwko drugiemu przez czas trwania maestwa [art. 121 pkt 3]

Ograniczenia:
- przedawnienie wzgldem osoby niemajcej penej ZDCP nie moe skoczy si wczeniej ni z upywem dwch lat od
ustanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego / od dnia ustania przyczyny jego ustanowienia [art. 122 1]
- jeli termin przedawnienia jest <2 lata, jego bieg liczy si od dnia ustanowienia przedstawiciela / od dnia, w ktrym ustaa
przyczyna jego ustanowienia [art. 122 2]
- przepisy te stosuje si do biegu przedawnienia przeciwko osobie, co do ktrej istnieje podstawa do jej cakowitego
ubezwasnowolnienia [art. 122 3]

IV. PRZERWA BIEGU PRZEDAWNIENIA
Cechy:
- nastpuje zawsze wskutek zdarzenia, ktre wystpuje w toku biegu przedawnienia
- w jej wyniku nie uwzgldnia si czasu, jaki min od rozpoczcia do przerwy biegu przedawnienia po przerwie biegnie na
nowo [art. 124 1]

Zdarzenia powodujce przerw biegu terminu przedawnienia: [art. 123]
a) podjcie dochodzenia roszczenia przez uprawnionego
b) uznanie roszczenia przez dunika

Dochodzenie roszczenia: [art. 123 1 pkt 1]
- przerw powoduje kada czynno dokonana przed:
a) organem powoanym do rozpatrywania sporu lub egzekwowania roszcze danego rodzaju
b) przed sdem polubownym
... jeli przedsiwzita zostaa bezporednio w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia

przerwane przedawnienie biegnie na nowo dopiero od zakoczenia postpowania przed waciwym organem / sdem
polubownym [art. 124 2]
termin jeli postpowanie to doprowadzio do wydania prawomocnego orzeczenia lub ugody, przy czym akty te stwierdzaj
roszczenie uprawnionego, to zawsze ulega ono przedawnieniu po upywie terminw oglnych (3 lata wiadczenia okresowe/
10 lat - pozostae), choby termin przedawnienia roszcze danego rodzaju by krtszy [art. 125 1]

Uznanie roszczenia: [art. 123 2 pkt 2]
- uznanie roszczenia przez osob, przeciwko ktrej ono przysuguje, powoduje przerw przedawnienia

Kwalifikacja uznania roszczenia teorie:
a) ma charakter czynnoci prawnej jednostronnej CP realizowanej przez OW uznajcego [uznanie waciwe]
- dunik wyraa wol wykonania swojego dugu okrelonego w roszczeniu wierzyciela
- czynno (umowa) taka moe by zawarta w dowolnej formie
- zawsze powoduje przerw biegu przedawnienia
- jeli dokonano jej po upywie terminu przedawnienia dunik zrzeka si zarzutu przedawnienia jego zobowizanie staje
si zaskaralne
- gdy umowa uznania okae si niewana, przerwa terminu przedawnienia nie nastpi tylko wtedy, gdy przyczyny niewanoci
umowy daj podstaw do stwierdzenia, e nie zostay spenione przesanki uznania niewaciwego

b) to dziaanie tylko podobne do czynnoci prawnej [uznanie niewaciwe]
- komunikuje si tylko owiadczenie wiedzy a nie owiadczenie woli
- uznanie wywiera skutek prawny dopiero, gdy owiadczenie uznajcego dojdzie do wiadomoci wierzyciela zgodnie z wol
dunika
- uznanie to moe by wyraone w dowolnej formie (nawet znakami niejzykowymi)
- jest skuteczne, gdy uznajcy mia faktyczn wiadomo znaczenia swojego owiadczenia i gdy skada je dobrowolnie
- uznanie dugu po upywie terminu przedawnienia nadal utrzymuje dug jako niezaskaralny

40 Terminy zawite
I. POJCIE I RODZAJE
terminy zawite (prekluzyjne) wyznaczone w przepisach szczeglnych terminy do wykonywania uprawnie wskutek
bezczynnoci uprawnionego w cigu okrelonego ustaw terminu nastpuje wyganicie przysugujcego mu prawa

Typy terminw zawitych:
a) terminy do dochodzenia prawa przed organem pastwowym:
- terminy dochodzenia roszcze
- terminy dochodzenia praw stanu cywilnego
- terminy do wytaczania powdztw o uksztatowanie lub ustalenie praw majtkowych

b) terminy do dokonywania czynnoci pozasdowych:
- terminy do wykonywania zawiadomie
- terminy do wykonywania praw ksztatujcych o charakterze majtkowym / niemajtkowym

c) terminy wyganicia praw podmiotowych

Regulacja:
- brak jest jakichkolwiek przepisw oglnych regulujcych terminy zawite
- instytucja ta znajduje zastosowanie w sytuacjach wyranie przewidzianych w przepisach szczeglnych kady z nich okrela
dugo i pocztek biegu terminu zawitego (na og s krtkie)
- maj one charakter norm bezwzgldnie wicych z wyjtkami w postaci zastrzee chyba, e zostay zastrzeone inne
terminy)

II. SKUTKI
- upyw terminw zawitych powoduje wyganicie uprawnienia przy czym sd uwzgldnia ten fakt z urzdu nie trzeba
wnosi adnego powdztwa (podnosi zarzutu)
- nie mona zagodzi rygoru prekluzji powoujc si na ZWSy, mona to zrobi stosujc per analogiem przepisy o zawieszeniu
i przerwie biegu przedawnienia (np. terminy do dochodzenia uprawnie przed sdem a sia wysza)
- per analogiem stosuje si rwnie przepis o przerwie biegu przedawnienia wskutek uznania