Bestia SJODokumentacjaAdministratora

Instrukcja administratora
Systemu SJO BeSTi@

System powsta w ramach projektu Transition Facility 2006/018-180.01.04
System zarzdzania budetami jednostek samorzdu terytorialnego
sprawozdawczo jednostek organizacyjnych

Wersja 2.12

Zamawiajcy:

Ministerstwo Finansw

Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:

SJO BeSTi@ Strona 2 z 80

1.1. Wstp ....................................................................................................................................4
1.2. Wytyczne dla administratora w zakresie bezpiecznej eksploatacji systemu SJO BeSTi@ ...............4
1.2.1. Wytyczne z zakresu fizycznego dostpu do danych ..................................................................... 4
1.2.2. Wytyczne dotyczce zarzdzania uytkownikami ........................................................................ 5
1.2.3. Wytyczne dotyczce bezpieczeostwa danych przekazywanych do JST ........................................... 5
2.1. Minimalne wymagania ............................................................................................................6
2.2. Instalator programu ................................................................................................................7
2.3. Instalacja programu wraz z serwerem MS SQL ..........................................................................8
2.4. Instalacja programu z podczeniem do ju istniejcego serwera ............................................. 13
2.5. Instalacja serwera MS SQL bez programu SJO BeSTi@ ............................................................ 15
2.6. Pierwsze uruchomienie programu ......................................................................................... 17
2.7. Czynnoci w przypadku wystpienia bdu w poczeniu do bazy ............................................ 19
2.7.1. Brak zainicjowanej bazy ......................................................................................................... 20
2.7.2. Poczenia blokowane przez firewall ....................................................................................... 21
2.8. Pierwszy uytkownik ............................................................................................................ 21
2.9. Zmiana parametrw poczenia z baz danych ....................................................................... 21
2.10. Aktualizowanie programu .................................................................................................... 22
2.11. Zdalna asysta techniczna ...................................................................................................... 24
3.1. Tworzenie kopii bazy danych ................................................................................................ 25
3.2. Tworzenie harmonogramu kopii bazy danych ........................................................................ 27
3.3. Przywracanie bazy danych z kopii zapasowej ......................................................................... 28
3.4. Porzdkowanie bazy danych MS SQL ..................................................................................... 28
4.1. Funkcje moduu Administracja .............................................................................................. 29
4.2. Zasady pracy w ramach moduu Administracja ....................................................................... 29
4.3. Role .................................................................................................................................... 30
4.3.1. Spis rl systemowych ............................................................................................................. 33
4.4. Uytkownicy ........................................................................................................................ 34
4.5. Jednostki ............................................................................................................................. 36
SPIS TRECI
1. WPROWADZENIE DO PROGRAMU ...........................................................................................4
2. INSTALACJA I KONFIGURACJA PROGRAMU ...............................................................................6
3. PRZYGOTOWANIE I ODTWARZANIE KOPII BEZPIECZEOSTWA ................................................. 25
4. ADMINISTRACJA SYSTEMEM SJO BESTI@ .............................................................................. 29
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


4.5.1. Dodawanie jednostki ............................................................................................................. 37
4.5.2. Usuwanie jednostki ............................................................................................................... 38
4.6. Klasyfikacja ......................................................................................................................... 38
4.7. Reguy kontrolne ................................................................................................................. 40
4.8. Ukady dokumentw planistycznych ..................................................................................... 42
4.9. Opcje .................................................................................................................................. 43
4.10. Dziennik zdarzeo ................................................................................................................. 46
4.11. Blokady ............................................................................................................................... 47
5.1. Funkcje moduu Raporty ...................................................................................................... 49
5.2. Zasady pracy w ramach moduu ............................................................................................ 49
5.3. Operacje na raportach ......................................................................................................... 50
5.3.1. Operacje na grupach raportw ............................................................................................... 50
5.3.2. Operacje na pojedynczym raporcie ......................................................................................... 51
5.4. Generowanie raportu........................................................................................................... 52
5.5. Tworzenie nowego szablonu raportu (na przykadzie dokumentu) ........................................... 53
5.5.1. Otwieranie edytora raportu .................................................................................................... 53
5.5.2. Ustawianie kontrolek ............................................................................................................. 54
5.5.3. Edycja waciwoci kontrolki ................................................................................................... 57
5.5.4. Przykadowe dane ................................................................................................................. 58
5.5.5. Tworzenie zapytania SQL........................................................................................................ 60
5.5.6. Definiowanie ukadu raportu .................................................................................................. 62
5.5.7. Pasek narzdzi w oknie budowy raportu .................................................................................. 63
5.5.8. Kontrolki w oknie definicji raportu .......................................................................................... 64
5.5.9. Panele waciwoci w oknie definicji raportu ............................................................................ 65
5.5.10. Gwne okno budowy raportu ................................................................................................ 66
5.5.11. Podgld i zapisywanie raportu ................................................................................................ 70
5.6. Raporty arkusz kalkulacyjny ............................................................................................... 71
5.7. Raporty kostka OLAP ......................................................................................................... 74

5. MODU RAPORTY ................................................................................................................ 49
6. WSPPRACA Z SYSTEMEM BESTI@ ORAZ INNYMI SYSTEMAMI ............................................ 77
7. ZACZNIKI .......................................................................................................................... 80
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


1. Wprowadzenie do programu
1.1. Wstp
Program SJO BeSTi@ suy do poprawy zarzdzania finansami jednostki samorzdu
terytorialnego na poziomie jej jednostek organizacyjnych. Ma na celu wspomoenie sub
finansowych JST i JO JST w realizacji zada w zakresie:
planowania budetu poczwszy od etapu przygotowania projektu budetu, poprzez
wszystkie jego zmiany,
sporzdzania sprawozda jednostkowych w miesicznych i kwartalnych okresach
sprawozdawczych,
sporzdzania bilansw jednostkowych jednostek budetowych, zakadw budetowych,
gospodarstw pomocniczych, bilansw cznych jednostek organizacyjnych w podziale
na formy prawne prowadzonej dziaalnoci, bilansw z wykonania budetu JST oraz
bilansu skonsolidowanego,
wymiany danych midzy jednostkami organizacyjnymi a jednostk samorzdu
terytorialnego.
Instrukcja administratora jest przeznaczona dla zaawansowanych uytkownikw i nie opisuje
wszystkich moduw i funkcjonalnoci programu. Skupia si na opisaniu tych elementw,
ktre dotycz zarzdzania uytkownikami, instalacji, konfigurowania i innych technicznych
spraw zwizanych z systemem SJO Besti@.
Szczegowe informacje o budowie okien programu, obsudze list i tabel oraz funkcjach
zwizanych z podgldem wydruku mona znale w instrukcji dla uytkownika (rozdz.2).
1.2. Wytyczne dla administratora w zakresie bezpiecznej eksploatacji
systemu SJO BeSTi@
W punkcie tym zostay zawarte najwaniejsze zasady dotyczce bezpieczestwa systemu SJO
BeSTi@ z punktu widzenia administratora Systemu. Cao wytycznych dotyczcych polityki
bezpieczestwa systemu stanowi zacznik do Instrukcji Administratora.
1.2.1. Wytyczne z zakresu fizycznego dostpu do danych
Stosowanie niej wymienionych wytycznych pomoe zapobiec sytuacjom przypadkowej
utraty danych, niepowoanego dostpu oraz przypadkowej modyfikacji danych:
1. Dostp do serwera bazy danych powinien zosta ograniczony tylko do niezbdnego
minimum. Jedyn osob majc do niego dostp moe by Administrator
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


2. Dostp do danych przetwarzanych przez serwer bazy danych powinien odbywa si
wycznie przez osoby uprawnione
3. Dane powinny by modyfikowane tylko za pomoc systemu SJO BeSTi@
4. Dostp do serwera bazy danych powinien by zabezpieczony bezpiecznym hasem
5. Zaleca si stosowanie bezpiecznych hase, skadajcych si z minimum 8 znakw, w
tym maych i wielkich liter, cyfr, oraz znakw specjalnych.
6. Login i haso to dane poufne, ktre nie powinny by przekazywane innym osobom.
1.2.2. Wytyczne dotyczce zarzdzania uytkownikami
Stosowanie niej wymienionych wytycznych pomoe zapewni wysoki poziom
bezpieczestwa aplikacji oraz odpowiednio ustali prawa dostpu do danych przetwarzanych
w systemie:
1. Zarzdzanie uytkownikami powinno odbywa si przez wyznaczon do tego celu
osob Administratora, posiadajcego odpowiedni wiedz zakresu zagadnie
zwizanych z bezpieczestwem.
2. Nadawanie uprawnie systemowych powinno by zgodne z zasad ograniczonego
zaufania do uytkownikw, tzn. uytkownik powinien otrzyma minimalny zakres
niezbdnych praw, ktry w uzasadnionych przypadkach powinien zosta rozszerzony.
3. Pracownik, ktry zaczyna prac z Oprogramowaniem, powinien zwrci si o
utworzenia konta systemowego do Administratora systemu SJO BeSTi@.
4. Uytkownik powinien otrzyma unikalny login oraz tymczasowe haso, ktre
samodzielnie zmieni po pierwszym zalogowaniu do systemu.
5. Zaleca si wymuszenie stosowania bezpiecznych hase, skadajcych si z minimum 8
znakw, w tym maych i wielkich liter, cyfr, oraz znakw specjalnych.
6. Hasa powinny by okresowo zmieniane, nie rzadziej ni raz na 3 miesice.
7. Login i haso uytkownika to dane poufne, ktre nie powinny by przekazywane
innym osobom.
8. W przypadku zakoczenia zatrudnienia uytkownika, jego konto powinno zosta
natychmiast zablokowane przez Administratora.
9. W przypadku gdy uytkownik nie potrzebuje dostpu do systemu SJO BeSTi@ (np. po
zmianie stanowiska lub zakresu obowizkw), jego konto powinno zosta natychmiast
zablokowane przez Administratora.
10. W celu uatwienia analizy danych historycznych, konta uytkownikw powinny by
blokowane a nie usuwane.
11. W przypadku stwierdzenia, e uytkownik posiada nadmierne uprawnienia,
Administrator powinien natychmiast zredukowa je do minimalnych uprawnie
wynikajcych z obowizkw penionych przez uytkownika
1.2.3. Wytyczne dotyczce bezpieczeostwa danych przekazywanych do JST
1. W celu zwikszenia bezpieczestwa przesyanych danych wskazane jest wyposaenie
uytkownika systemu w podpis elektroniczny.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


2. Instalacja i konfiguracja programu
2.1. Minimalne wymagania
System SJO BeSTi@ pracuje w rodowisku Microsoft Windows XP/Vista/Windows 7.
System jest instalowany na serwerze lokalnym oraz stacjach roboczych. Komputery powinny
posiada nastpujce parametry:
Serwer lokalny:
Intel Pentium 400MHz lub szybszy (zalecane 2,4 GHz),
1 GB pamici RAM (zalecane 2 GB),
1 GB wolnej przestrzeni na dysku twardym,
karta graficzna obsugujca rozdzielczo 800x600 w 256 kolorach (zalecane
1024x768 16bit),
w zalenoci od iloci wprowadzonych dokumentw pliki bazy mog zwikszy swj
rozmiar o ok. 40-50% tj. o okoo 30-40 MB.
Stacja robocza:
procesor Intel Pentium 700 MHz (zalecane 1GHz),
pami RAM 1 GB (zalecane 2 GB),
wolne miejsce na dysku 1 GB,
CDROM 4x,
karta grafiki pracujca w trybie 800x600/16 bit (zalecane 1024x768 16bit), kolorowy
monitor,
klawiatura, mysz,
system operacyjny: minimum MS Windows XP (ServicePack 3 i framework 3.5).
Podane parametry sprztowe powinny by odpowiednio wysze, jeli na komputerze
zainstalowane s programy rezydentne lub gdy komputer peni inne funkcje angaujce
znaczco zasoby procesora i pamici operacyjnej.
Uwaga!
Systemy operacyjne MS Windows 95, MS Windows 98, MS Windows ME oraz MS
Windows 2000 nie s wspierane przez wykonawc systemu SJO BeSTi@.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


2.2. Instalator programu
Przed rozpoczciem instalacji naley zapisa otwarte dokumenty oraz pliki, a nastpnie
zamkn wszystkie uruchomione aplikacje.
Instalator posiada trzy opcje instalacji:
domylna i zalecana instalacja systemu SJO BeSTi@ + instalacja serwera
bazodanowego. Najczciej bdzie to opcja wybierana przy instalacji
jednostanowiskowej (komputer peni jednoczenie rol serwera bazodanowego i stacji
roboczej). Wybr tej opcji nie blokuje doinstalowania do systemu kolejnych stacji
roboczych. Opcja ta moe zosta rozszerzona o inicjacj nowej bazy danych na
instalowanym serwerze.
instalacja systemu SJO BeSTi@. Opcja wykorzystywana przy instalacji
wielostanowiskowej. Zaoeniem jest istnienie serwera bazodanowego z
zainstalowan baz danych systemu.
instalacja serwera bazodanowego. Opcja wykorzystywana przy instalacji
wielostanowiskowej. Domylnie opcja powinna by wykorzystywana przy zaoeniu
istnienia komputera penicego jedynie rol serwera bazodanowego. Wybr tej opcji
nie wyklucza doinstalowania na tym komputerze systemu SJO BeSTi@.
Wszystkie trzy opcje zostay opisane w dalszych podpunktach instrukcji.
System SJO BeSTi@ moe korzysta zarwno z serwera dostpnego w pakiecie
instalacyjnym, jak i z ju istniejcego serwera MS SQL w wersji 2000 lub 2005.
Instalator na podstawie docelowego systemu operacyjnego decyduje o instalowanej wersji
MS SQL 2005 Express SP4.
W przypadku korzystania z istniejcego serwera, parametry poczenia z baz danych podaje
si przy pierwszym uruchomieniu programu SJO BeSTi@.
Uwaga!
W przypadku korzystania z istniejcego serwera MS SQL serwer ten powinien by
zainstalowany w trybie CASE INSENSITIVE.
Jeli nie mamy zainstalowanego MS SQL wwczas na komputerze penicym funkcj
serwera lokalnego naley zainstalowa program SJO BeSTi@ oraz serwer MS SQL albo sam
serwer MS SQL.
Na stacjach roboczych naley instalowa wycznie program SJO BeSTi@. Stacje robocze
musz by poczone z serwerem poprzez sie wewntrzna.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


2.3. Instalacja programu wraz z serwerem MS SQL
Instalacja programu SJO BeSTi@ wraz z serwerem MS SQL powinna by przeprowadzona
na jednym komputerze, penicym rol serwera lokalnego. Jeli system ma by dostpny
rwnie dla innych komputerw danej jednostki, to stacja penica rol serwera musi by
poczona z komputerami roboczymi za pomoc sieci wewntrznej.
Instalacja przebiega w nastpujcy sposb:
Po umieszczeniu dostarczonej pyty w napdzie CD pojawi si menu, w ktrym naley
wybra opcj Instaluj program. Po wybraniu tej opcji zostanie uruchomiony instalator
programu (rys. 1). Aby przej do nastpnego etapu naley uy przycisku Dalej.

Rysunek 1. Okno instalatora
Na kolejnym etapie instalacji naley zapozna si z Umow licencyjn (rys. 2). Po
zaakceptowaniu warunkw Umowy i klikniciu na przycisk Dalej instalator bdzie
kontynuowa proces instalacji.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 2. Okno Umowy licencyjnej
Kolejne okno (rys. 3) poinformuje o lokalizacji na dysku twardym, w ktrej zostanie
zainstalowany program. Istnieje moliwo zmiany lokalizacji za pomoc przycisku
Przegldaj. Po dokonaniu wyboru lokalizacji naley klikn Dalej.

Rysunek 3. cieka do programu
Nastpnie naley wskaza folder w Menu Start, w ktrym bdzie znajdowa si skrt do
programu (rys. 4). Po wykonaniu tej czynnoci naley klikn na przycisk Dalej.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 4. Folder w menu Start
Na kolejnym etapie instalacji naley wybra opcj Zainstaluj aplikacj oraz serwer MS
SQL 2005 Express SP4(rys. 5).
Przy wyborze tej opcji domylnie zaznaczona jest rwnie opcja Inicjuj tworzenie nowej
bazy danych, ktra spowoduje utworzenie nowej, pustej bazy danych. Instalator nie tworzy
nowej bazy danych w trakcie instalacji. Opcja Inicjuj tworzenie nowej bazy danych
instaluje program z daniem (parametrem) automatycznego stworzenia nowej bazy danych
przy pierwszym uruchomieniu programu.
W przypadku, gdy uytkownik wybierze tylko opcj Zainstaluj aplikacj oraz serwer MS
SQL bez inicjacji tworzenia nowej bazy danych utworzenie bazy systemu bdzie moliwe w
trybie rcznym przy pierwszym uruchomieniu systemu (patrz pkt 2.7.1. Brak zainicjowanej
bazy).
Po klikniciu na przycisk Dalej instalator przejdzie do kolejnego etapu konfigurowania
programu.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 5. Wybr trybu instalacji
W kolejnym etapie instalator przedstawi domylne parametry poczenia z baz (rys. 6).
W tym oknie uytkownik ma moliwo zmiany domylnego hasa i nazwy instancji serwera.
Dane te trzeba zapamita, poniewa bd one potrzebne podczas konfigurowania dostpu
innych komputerw do serwera lokalnego. Domylne haso dostpu do serwera to sjobestia.
Haso jest tworzone dla konta administratora, ktrego login to sa.
Po ustaleniu parametrw naley klikn na przycisk Dalej.

Rysunek 6. Wprowadzanie danych dla serwera
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


W nastpny oknie bd widoczne wszystkie ustawienia instalacji (rys. 7). Jeli ustawienia s
prawidowe, naley klikn na przycisk Instaluj.

Rysunek 7. Podsumowanie parametrw
Program rozpocznie instalowanie programu SJO BeSTi@ wraz z serwerem bazy danych (rys.
8).

Rysunek 8. Postp instalacji
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Po zakoczeniu kopiowania plikw, instalator poprosi o ponowne uruchomienie komputera
(rys. 9). W tym celu naley klikn na przycisk Zakocz. Po ponownym uruchomieniu
systemu Windows, program SJO BeSTi@ bdzie dostpny w menu Start w folderze
wskazanym trakcie instalacji (patrz rys.3).

Rysunek 9. Zakoczenie instalacji systemu SJO BeSTi@

2.4. Instalacja programu z podczeniem do ju istniejcego serwera
Instalacja programu SJO BeSTi@ z podczeniem do ju istniejcego serwera powinna by
przeprowadzana na komputerach roboczych poczonych z lokalnym serwerem za pomoc
sieci wewntrznej. Serwer powinien posiada baz danych skonfigurowan pod ktem pracy z
programem SJO BeSTi@.
Uwaga!
W przypadku korzystania z istniejcego serwera MS SQL serwer ten powinien by
zainstalowany w trybie CASE INSENSITIVE.
Instalacja do chwili wyboru typu instalacji przebiega analogicznie jak to zostao opisane w
rozdziale 2.3.
Przy instalowaniu programu na komputerze roboczym naley wybra Zainstaluj aplikacj
(rys. 10). Podczenie do serwera bazy danych bdzie wymagao skonfigurowania przy
pierwszym uruchomieniu programu.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Po wykonaniu powyszych czynnoci instalator przedstawi ustawione parametry i zgosi
gotowo do rozpoczcia instalacji (rys. 11). Jeli ustawienia s prawidowe, naley klikn
na przycisk Instaluj.

Dalej instalacja przebiega zgodnie z opisem z rozdziau 2.3.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


2.5. Instalacja serwera MS SQL bez programu SJO BeSTi@
Instalacja serwera bazy danych MS SQL powinna by przeprowadzana na serwerze lokalnym
poczonym z komputerami roboczymi za pomoc sieci komputerowej. Na serwerze
lokalnym nie trzeba instalowa programu SJO BeSTi@.
Instalacja serwera MS SQL przebiega analogicznie, jak to opisano w poprzednich
podrozdziaach, z t rnic, e przy wyborze typu instalacji naley zaznaczy opcj
Zainstaluj serwer MS SQL 2005 Express SP4 (rys. 12).

Na kolejnym etapie instalator przedstawi domylne parametry poczenia z baz (rys. 13).
W tym oknie uytkownik ma moliwo zmiany domylnego hasa i nazwy instancji serwera.
Dane te trzeba zapamita, poniewa bd one potrzebne podczas konfigurowania dostpu
innych komputerw do serwera lokalnego. Domylne haso dostpu do serwera to sjobestia.
Haso jest tworzone dla konta administratora, ktrego login to sa. W szczeglnych
przypadkach domylne haso dostpu do serwera musi zosta zmienione przez administratora
z uwagi na przyjt polityk hase (np. haso musi zawiera due i mae litery, znaki
specjalne). Sytuacja taka moe mie miejsce w przypadku instalacji systemu SJO BeSTi@ na
Windows Server 2008.
Po ustaleniu parametrw naley klikn na przycisk Dalej.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 13. Konfigurowanie serwera
W nastpny oknie bd widoczne wszystkie ustawienia instalacji (rys. 14). Jeli ustawienia s
prawidowe, naley klikn na przycisk Instaluj. Program rozpocznie instalowanie serwera
bazy danych. Po zakoczeniu instalacji uytkownik zostanie poproszony o ponowne
uruchomienie systemu Windows.

Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


2.6. Pierwsze uruchomienie programu
Jeeli instalacja bya wykonywana z opcj Inicjuj tworzenie nowej bazy danych podczas
pierwszego uruchomienia program automatycznie stworzy pust baz danych (o nazwie
sjobestia). Nastpnie uytkownik zostanie zapytany czy program ma wstpnie zainicjowa
now baz danych (rys. 15). Po klikniciu na Tak program dokona wstpnej inicjacji bazy
danych.

Rysunek 15. Okno komunikatu
Jeeli instalacja bya wykonana bez opcji Inicjuj tworzenie nowej bazy danych to naley
zgodnie z opisem w rozdziale 2.7.1 dokona rcznego stworzenia nowej bazy danych. Dalszy
przebieg pierwszego uruchomienia dla obydwu przypadkw jest ju identyczny.
Zanim program przystpi do zasadniczej inicjacji bazy danych konieczne jest zaimportowanie
danych o jednostce organizacyjnej, ktra bdzie obsugiwana przez program. Plik z danymi
jednostki powinien zosta przygotowany w systemie BeSTi@ w macierzystej JST (rys. 16).

Po wskazaniu pliku z danymi jednostki organizacyjnej zostanie wywietlony ekran z
informacj o jego zawartoci - rys. 17 (jednostka macierzysta waciwa jednostka
samorzdu terytorialnego i Jednostka organizacyjna nazwa jednostki organizacyjnej, dla
ktrej ma zosta zainstalowany program SJO BeSTi@).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Po sprawdzeniu i zaakceptowaniu danych znajdujcych si w pliku naley klikn TAK.
Po zasadniczej czci inicjowania nowej bazy zostanie wywietlony ekran logowania (rys.
18). System domylnie posiada jednego uytkownika o loginie sysadmin z hasem adm. W
polach logowania naley wpisa dane tego uytkownika i klikn OK.

Rysunek 18. Ekran logowania
Po pierwszym zalogowaniu si do systemu naley zaakceptowa Licencj systemu SJO
BeSTi@ (rys. 19).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 19. Ekran akceptacji Licencji
2.7. Czynnoci w przypadku wystpienia bdu w poczeniu do bazy
Jeli podczas prby poczenia z baz wystpi bd albo nie podano wczeniej parametrw
bazy danych, wtedy zostanie wywietlone okno ustawienia komunikacji z serwerem MS SQL
(rys. 20). W oknie naley wpisa waciwe parametry bazy i klikn na przycisk Sprawd
poczenie. Jeli wprowadzone ustawienia s poprawne, naley zapisa je klikajc na
przycisk OK.
Parametry podczenia do bazy zostay ustalone w trakcie instalacji serwera MS SQL.

Rysunek 20. Okno konfigurowania poczenia z baz
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


2.7.1. Brak zainicjowanej bazy
W przypadku, gdy:
instalowano osobno serwer SQL i program, albo
instalowano tylko program przy istniejcej instancji serwera,
przy pierwszym uruchomieniu systemu SJO BeSTi@ naley utworzy now baz danych.
Po uruchomieniu systemu zostanie wywietlony komunikat z prob o zdefiniowanie
parametrw poczenia z baz danych systemu SJO BeSTi@ (rys. 21).

Po wybraniu przycisku OK wywietlone zostanie okno konfiguracji poczenia z baz, w
ktrym naley poda nazw, uytkownika i haso serwera, a w polu Baza wybra opcj
<nowa baza> (rys. 22).

Rysunek 22. Okno konfigurowania bazy danych
Wtedy pojawi si okienko z pytaniem o nazw dla nowej bazy (np. sjobestia - rys. 23). Po
klikniciu na OK uytkownik zostanie poinformowany o koniecznoci zainicjowania nowej
bazy (patrz pkt 2.6. Pierwsze uruchomienie programu).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 23. Okno wprowadzania nazwy nowej bazy danych
2.7.2. Poczenia blokowane przez firewall
Jeli na serwerze zainstalowany jest firewall, system antywirusowy z funkcj firewalla lub
zapora systemu Windows jest aktywna, naley odblokowa dwa porty na komputerze z
zainstalowanym serwerem SQL. W przypadku zapory systemu Windows mona zrobi to
wybierajc Panel sterowania > Zapora systemu Windows > Wyjtki -> Dodaj port.
Przy zaawansowanych instalacjach niezbdna jest wiedza administratora z zakresu sieci i
serwera MS SQL.
2.8. Pierwszy uytkownik
Po zainstalowaniu programu SJO BeSTi@, dostpny jest jeden domylny uytkownik.
Posiada on login sysadmin i haso adm, ktre naley poda w oknie logowania.
Haso uytkownika sysadmin mona zmieni wybierajc z menu Narzdzia opcj Zmiana
hasa.
Uytkownik sysadmin ma ograniczone prawa do pracy z programem. Moe on jedynie wej
do systemu w celu zdefiniowania kolejnych uytkownikw i rl. Poza tym nie moe
wykonywa adnych innych czynnoci. Konta sysadmin nie mona usun z programu.
Proces konfiguracji rl oraz uytkownikw zosta przedstawiony w instrukcji (zob. rozdzia
opisujcy modu Administracja i podrozdziay Role i Uytkownicy).
W momencie pierwszego logowania do systemu SJO BeSTi@ na uytkownika systemowego
sysadmin, administrator systemu powinien utworzy nowego uytkownika z przypisan rol
Admin, by mc w peni zarzdza SJO BeSTi@.
2.9. Zmiana parametrw poczenia z baz danych
Zmiana parametrw dostpu do serwera i bazy jest moliwa po wybraniu w menu Plik opcji
Baza danych. Wtedy pojawi si okienko, w ktrym mona zmieni ustawienia poczenia
(rys. 24). Poprawno parametrw trzeba zweryfikowa przyciskiem Sprawd poczenie.
Jeli program wywietli komunikat o udanym poczeniu testowym, wtedy trzeba zapisa
ustawienia przyciskiem OK i uruchomi ponownie program.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 24. Okno konfigurowania poczenia z baz
2.10. Aktualizowanie programu
Aktualizacja programu odbywa si poprzez internet za pomoc specjalnego narzdzia
wbudowanego w program SJO BeSTi@. Program podczas uruchamiania sprawdza
dostpno nowych wersji SJO BeSTi@. Jeli s dostpne, wtedy pojawia si okienko z
powiadomieniem.
W celu wykonania aktualizacji naley wybra z grnego menu Narzdzia pozycj Pobierz
aktualizacje (rys. 25).

Rysunek 25. Wybr opcji Pobierz aktualizacje
W kolejnym kroku wywietli si okno z informacjami o wersji oprogramowania
zainstalowanego na komputerze oraz o wersji dostpnej do pobrania. Informacje o numerach
wersji znajduj si w polach Zainstalowana wersja oraz Dostpna wersja (rys. 26).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 26. Okno LiveUpdate
Jeli bdzie dostpna nowsza wersja programu, wtedy uaktywni si przycisk Pobierz
aktualizacje, ktry umoliwi pobranie uaktualnie. W trakcie pobierania aktualizacji z
serwera, w dole okna bdzie wywietlany postp pobierania danych (rys. 27).

Rysunek 27. Okno LiveUpdate
Po pobraniu aktualizacji moe pojawi si komunikat o koniecznoci zamknicia programu.
Po klikniciu na Tak aplikacja zostanie zamknita.
Ponowne uruchomienie programu nastpi ju w nowej wersji. Jeli zaktualizowany program
bdzie wymaga uzupenienia bazy danych, wtedy pojawi si odpowiedni komunikat. Po
zatwierdzeniu komunikatu przyciskiem Tak, program zaktualizuje struktur bazy.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Jeeli program jest zainstalowany sieciowo, wtedy aktualizacj wystarczy przeprowadzi na
jednym komputerze. Na pozostaych stanowiskach pojawi si komunikat, e baza jest w
nowszej wersji ni oprogramowanie, oraz propozycja zaktualizowania programu.
2.11. Zdalna asysta techniczna
System BeSTi@ umoliwia uzyskanie zdalnej asysty technicznej. W tym celu z menu Pomoc
naley wybra opcj Zdalna asysta techniczna (rys. 28).

Rysunek 28. Okno wywoania zdalnej asysty technicznej
Nastpnie naley skontaktowa si telefonicznie z Dziaem Wsparcia Technicznego i przekaza
widoczne w oknie Pomocy Zdalnej informacje ID i Password (rys. 29). Umoliwi to pracownikom
Dziau Wsparcia Technicznego poczenie si z komputerem uytkownika.

Rysunek 29. Okno Pomocy Zdalnej

Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


3. Przygotowanie i odtwarzanie kopii bezpieczeostwa
Dla zwikszenia poziomu bezpieczestwa naley systematycznie tworzy kopie zapasowe
bazy danych, aby w razie utraty informacji w programie, przywrci je z wczeniej
wykonanej kopii.
Program SJO BeSTi@ posiada wbudowane narzdzie do archiwizowania bazy danych z
serwera MS SQL. Opcja Archiwizacja danych znajduje si w grnym menu Plik.
Po wybraniu tej opcji otworzy si okno archiwizacji (rys. 30). Okno archiwizacji podzielone
jest na sekcje Rodzaj akcji, Plik kopii bazy danych oraz Informacje o kopiach bazy
danych, Harmonogram archiwizacji bazy danych. Poszczeglne operacje zwizane z
obsug bazy danych zostay opisane w dalszych podrozdziaach.

Rysunek 30. Okno archiwizacji bazy danych
3.1. Tworzenie kopii bazy danych
Kopia bazy danych systemu SJO BeSTi@ moe by wykonana tylko przez uytkownika
posiadajcego odpowiednie uprawnienia do systemu. Kopia bazy moe by wykonana w
trakcie pracy pozostaych uytkownikw, jednake zaleca si aby w trakcie wykonywania
kopii wszyscy uytkownicy byli wylogowani z systemu (z wyjtkiem uytkownika z prawem
tworzenia kopii bazy).
Aby zarchiwizowa baz danych, naley zaznaczy opcj Kopia zapasowa bazy danych, a
nastpnie wprowadzi nazw i opis kopii. Kolejn czynnoci jest wskazanie docelowego
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


foldera przyciskiem [...], znajdujcym si w sekcji Plik kopii bazy danych. Kliknicie na
przycisku otwiera okienko nawigacyjne (rys. 31).

Rysunek 31. Okienko nawigacyjne
Po wskazaniu docelowego katalogu naley klikn na przycisk Wybierz.
Naley pamita, i kopia bazy danych robiona jest na komputerze penicym rol
serwera, a nie na komputerze uytkownika, ktry jest podczony do bazy znajdujcej
si na innym komputerze. W przypadku, gdy komputer uytkownika peni rwnie rol
serwera to kopia bazy danych wykonywana jest na dysku lokalnym.
Nazwa pliku kopii bazy danych moe zawiera wycznie litery i/lub cyfr (z wyjtkiem
polskich znakw (, , , , , , , , ) spacji i znakw typu $,@,_,-,itp.). Naley te dodac
rozszerzenie pliku .bak (np. KopiaBazyddmmrr.bak gdzie dd, mm, rr oznaczaj dzie,
miesic, rok). Ostatni czynnoci jest wybranie przycisku Wykonaj w dolnej czci okna
archiwizacji. Wtedy program rozpocznie archiwizowanie bazy danych. Po zakoczeniu
operacji zarchiwizowany plik pojawi si w sekcji Informacje o kopiach bazy danych.
Jeli przy wyborze docelowego archiwum zosta wskazany plik ju istniejcy (poprzez wybr
w sekcji Informacje o kopiach bazy danych albo wskazanie go w sekcji Plik kopii bazy
danych), wtedy program wywietli okno z pytaniem, czy wybrany plik ma zosta nadpisany
nowym (rys. 32). Kliknicie na przycisku Tak spowoduje nadpisanie starego archiwum
nowym.

Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


3.2. Tworzenie harmonogramu kopii bazy danych
W celu zautomatyzowania tworzenia kopii bezpieczestwa mona w systemie zdefiniowa
harmonogram ich tworzenia. Harmonogram tworzenia kopii zapasowych dostpny jest w
przypadku zainstalowania serwera MS SQL Server 2000 lub MSDE 2000 (po uruchomieniu
usugi SQL Server Agent) oraz penej wersji serwera MS SQL Server 2005 lub 2008. W
przypadku zainstalowania serwera MS SQL 2005 lub 2008 Express tworzenie harmonogramu
kopii bazy danych jest niemoliwe ze wzgldu na brak usugi SQL Server Agent.
Aby zdefiniowa harmonogram tworzenia kopii bezpieczestwa naley z menu Plik wybra
opcj Archiwizacja danych.
W sekcji Rodzaj akcji naley wybra opcj Harmonogram archiwizacji (rys. 33).

Rysunek 33. Okno wyboru Harmonogramu archiwizacji
W sekcji Harmonogram archiwizacji bazy danych (rys. 34) mona okreli w jakich
odstpach czasowych zostanie wykonana kopia bazy (codziennie, godzinowo, minutowo)
wraz z okreleniem godziny rozpoczcia. Mona rwnie wskaza lokalizacj na dysku, w
ktrej bd znajdoway si pliki z kopi bazy.

Rysunek 34. Okno Harmonogramu archiwizacji bazy danych
W polu Rodzaj backupu mona zdefiniowa rodzaj wykonywanej kopii bazy danych:
pena - archiwizacji podlegaj wszystkie dane,
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


rnicowa - archiwizowane s tylko te dane, ktre ulegy zmianie od czasu
przeprowadzenia ostatniego backupu rnicowego lub od ostatniego backupu
caociowego jeeli wykonywany jest pierwszy backup rnicowy po caociowym.
Przed przystpieniem do sporzdzania kopii rnicowej naley wykona peen
backup. Naley pamita, e w przypadku tworzenia kopii rnicowej kopia ta musi
by doczona do pliku, w ktrym znajduje si peen backup czyli musi by
zaznaczona opcja Docz do pliku kopii bazy danych.
3.3. Przywracanie bazy danych z kopii zapasowej
W przypadku awarii serwera, na ktrym znajduje si baza danych lub koniecznoci wymiany
sprztu penicego rol serwera koniecznym bdzie ponowne zainstalowanie serwera SQL
oraz odtworzenie bazy danych z kopii zapasowej.
Aby przywrci wczeniej zarchiwizowan baz danych, naley zaznaczy opcj
Przywrcenie bazy danych z kopii zapasowej, a nastpnie wskaza plik archiwum w sekcji
Informacje o kopiach bazy danych (albo wskaza plik w sekcji Plik kopii bazy danych).
Naley pamita o koniecznoci odczenia wszystkich uytkownikw zalogowanych do
bazy. W przeciwnym wypadku aktualizacja moe si nie powie.
Po klikniciu na Wykonaj program przystpi do przywracania bazy danych. Pojawi si
komunikat o koniecznoci zamknicia aplikacji (rys. 35). Po ponownym uruchomieniu,
program bdzie korzysta z odtworzonej bazy danych.

Aby przywrci baz danych z kopii rnicowej naley najpierw odtworzy baz z kopi
caociowej a nastpnie z poszczeglnych kopii rnicowych.
3.4. Porzdkowanie bazy danych MS SQL
Porzdkowanie bazy polega na zmniejszeniu rozmiaru bazy oraz pliku logu. Aby
uporzdkowa baz danych, naley wybra z menu Plik opcj Archiwizacja danych i w
oknie rodkowym zaznaczy opcj Uporzdkuj aktualn baz danych. Przycisk Wykonaj
rozpoczyna porzdkowanie zawartoci bazy. Po zakoczeniu operacji program przedstawi
odpowiedni komunikat.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


4. Administracja systemem SJO BeSTi@
4.1. Funkcje moduu Administracja
Modu jest przeznaczony dla administratorw systemu w jednostkach organizacyjnych. Suy
on do zarzdzania:
uytkownikami systemu,
prawami i rolami, ktre s przypisywane poszczeglnym uytkownikom,
jednostkami,
sownikiem klasyfikacji budetowej,
list regu kontrolnych,
ukadem dokumentw planistycznych,
parametrami systemu,
a take do monitorowania pracy uytkownikw w systemie.
Praca w ramach moduu odbywa si na zasadach oglnych przyjtych w systemie (zob.
Wprowadzenie do programu w instrukcji uytkownika).
W momencie pierwszego logowania do systemu SJO BeSTi@ na uytkownika systemowego
sysadmin, administrator systemu powinien utworzy nowego uytkownika z przypisan rol
Admin, by mc w peni zarzdza SJO BeSTi@.
4.2. Zasady pracy w ramach moduu Administracja
W celu uruchomienia moduu naley klikn na belk z napisem Administracja znajdujc
si w oknie moduw w lewej dolnej czci ekranu. Wwczas w grnej czci lewego okna
zostanie wywietlone drzewo zawierajce dostpne funkcje (rys. 36).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 36. Drzewo Administracja
4.3. Role
Rola to zbir uprawnie przyznanych uytkownikom systemu. Celem tworzenia rl jest
uatwienie kontroli nad uytkownikami. Dziki grupom uprawnie administrator systemu nie
musi nadawa uprawnie do poszczeglnych funkcji programu kademu uytkownikowi
osobno, lecz wystarczy nada mu rol, ktra zawiera ju poszczeglne uprawnienia.
W razie zmiany zakresu praw grupy uytkownikw, nie bdzie konieczne edytowanie konta
kadego uytkownika. Wtedy wystarczy edytowa tylko wspln dla tych uytkownikw
rol. Naley przy tym pamita, e zmiany dotyczy bd kadego uytkownika, ktremu
nadano t rol. Natomiast, aby doda lub odebra uprawnienia tylko kilku uytkownikom, nie
trzeba zmienia rl, lecz wystarczy edytowa konto tych uytkownikw i doda lub odebra
okrelone prawo.
Domylnie w programie SJO BeSTi@ jest ustawionych kilka typw rl, niemniej
administrator moe skonfigurowa role dla specyficznych potrzeb jednostki.
Tworzenie nowej roli
Aby utworzy rol, naley klikn na kategori Role znajdujc si na drzewku
Administracja w lewym oknie. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlona Lista
rl, ktra zawiera wszystkie istniejce role. Nastpnie naley wybra przycisk Nowy z paska
narzdzi albo z dolnej czci okna Lista rl. W obszarze roboczym (okno rodkowe) pojawi
si formularz do wprowadzania danych o tworzonej roli (rys. 37).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 37. Dodawanie nowej roli
W pole Nazwa naley wpisa nazw, ktra kojarzy si np. ze stanowiskiem pracy
(Kierownik, Ksigowy, Skarbnik, Administrator, Referent), natomiast do pola Opis
dodatkowe informacje mogce uatwi odnalezienie roli.
Kolejnym krokiem jest nadanie okrelonych praw. Suy do tego rozwijane menu pod
przyciskiem Prawa (w grnym pasku narzdzi lub w dole okna). W tym menu dostpne s
nastpujce pozycje:
Prawa pozwala na zdefiniowanie praw do poszczeglnych moduw programu, a
take zakresu czynnoci (np. dodawanie, czytanie, edytowanie, usuwanie) w obrbie
moduw,
Prawa do jednostek pozwala okreli prawa uytkownika do obsugi typu jednostki
organizacyjnej (jednostki budetowej, zakadu budetowego, gospodarstwa
pomocniczego oraz rachunku dochodw wasnych),
Prawa do statusw pozwala okreli, jakie statusy dokumentw (planistycznych i
sprawozdawczych) bdzie mg okreli dany uytkownik (np. zmiana statusu z
Roboczy na Zamknity bd Zatwierdzony),
Prawa do grup raportw pozwala okreli prawa do grup raportw
zdefiniowanych w module Raporty (moliwe prawa to czytanie, edycja, usuwanie),
Prawa do raportw pozwala okreli prawa uytkownika do konkretnego raportu
zdefiniowanego w module Raporty.
Wybr jednej z pozycji menu spowoduje otworzenie okna Prawa z uprawnieniami do pracy z
elementami programu (rys. 38).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 38. Nadawanie uprawnie
Tabela Prawa skada si z szeregu kolumn pozwalajcych dokadnie ustali uprawnienia do
pracy w rnych czciach programu. Pierwsza kolumna o nazwie Modu wyszczeglnia list
moduw; kolumna Domena wskazuje na obiekty moduu, na ktrych mona wykonywa
czynnoci; za kolumna Czynno wymienia dziaania, jakie mona przeprowadza na
obiektach.
Na przykad modu Uchway zawiera obiekty takie jak Dokument Planistyczny i Zadanie.
Kady z tych obiektw moe by edytowany, usuwany czy dodawany. Zezwolenia do
wykonywania kadego z tych dziaa z osobna przydziela si poprzez nadanie uytkownikowi
odpowiednich praw.
Prawa przydziela si poprzez kliknicie odpowiedniego wiersza w kolumnie Nadaj/odbierz i
wybranie z rozwijanego menu jednego z wariantw (rys. 39).

Rysunek 39. Nadawanie praw
Dostpne s trzy moliwoci ustalenia uprawnie:
+ nadaje uytkownikowi prawo,
o pozostawia prawa domylne dla danej roli, ktre wynikaj z praw z rl nadrzdnych
(dla roli, ktra nie ma rl nadrzdnych opcja ta pozostawia takie prawa jakie tej roli
zostay nadane),
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


- odbiera uytkownikowi prawo.
Po ustaleniu uprawnie, w kolumnie Prawa pojawi si wynikowe informacje o tym, jakie
prawa posiada dana rola. Jeli w kolumnie Nadaj/odbierz zostaa zaznaczona opcja Nie
zmieniaj, wwczas w kolumnie Prawa pojawi si warto domylna.
Po dokonaniu wyboru wszystkich danych praw i typw jednostek, do ktrych uytkownik
mam mie dostp naley potwierdzi wybr klikajc przycisk Zapisz i zamknij. Wwczas
program wrci do widoku podstawowej konfiguracji roli. Jeli wszystkie dane s
wprowadzone poprawnie, naley ponownie uy przycisku Zapisz i zamknij.
Edycja roli
W celu zmiany ustawie istniejcej roli naley klikn na kategori Role znajdujc si na
drzewku Administracja w lewym oknie. Wwczas w oknie rodkowym zostanie
wywietlona Lista rl, ktra zawiera wszystkie istniejce role. Po podwietleniu wybranej
(danej) roli na licie trzeba wybra przycisk Otwrz z paska narzdzi albo z dolnej czci
okna rodkowego. Wtedy pojawi si okno ze szczegowymi danymi roli. Zamiana danych
przebiega w taki sam sposb, jak tworzenie nowej roli. Po wprowadzeniu wszystkich zmian
naley je zapisa przyciskiem Zapisz i zamknij.
Usuwanie roli
Aby usun rol, naley klikn na kategori Role znajdujc si na drzewku Administracja
w lewym oknie. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlona Lista rl, ktra zawiera
wszystkie istniejce role. Nastpnie naley podwietli waciw pozycj i klikn na Usu z
paska narzdzi albo z dolnej czci Listy rl.
4.3.1. Spis rl systemowych
Admin rola dajca uytkownikowi prawa do pracy w module Administracja (m.in.
zarzdzanie systemem, dodawanie uytkownikw itp.).

Admin Raportw prawo to daje uytkownikowi dostp do moduu Raporty oraz do
dodawania, edycji, usuwania oraz czytania wszystkich raportw znajdujcych si w systemie.

Budet prawo do penej pracy w module Uchway (tworzenie i edycja dokumentw
planistycznych).

Przegld budetu prawo do moduu Uchway (ograniczone tylko do czytania dokumentw
bez moliwoci ich edycji).

Przegld sprawozda prawo do czytania sprawozda w module Sprawozdania.

Sprawozdania Pene prawo do pracy w module Sprawozdania.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Uytkownik raportw Prawo do przegldania raportw w module Raporty.

Wszystkie funkcje Prawo do wszystkich funkcji w programie oprcz nadawania statusw
w dokumentach (uchway i sprawozdania).

Wszystkie jednostki Prawo do pracy w kontekcie wszystkich jednostek wprowadzonych
do systemu.

Wszystkie raporty Prawo do pracy raportami dostpnymi w module Raporty (czytanie,
edycja, dodawanie).

Wszystkie statusy Prawo do nadawania wszystkich statusw w systemie (w moduach
Sprawozdania i Uchway).

4.4. Uytkownicy
Dodawanie uytkownika
W celu dodania nowego uytkownika programu SJO BeSTi@ naley klikn na ga
Uytkownicy znajdujc si na drzewku Administracja w lewym oknie. Wwczas w oknie
rodkowym zostanie wywietlona Lista uytkownikw, ktra zawiera wszystkie istniejce
profile uytkownikw (rys. 40).

Rysunek 40. Lista uytkownikw
Nastpnie naley wybra przycisk Nowy z paska narzdzi albo z dolnej czci Listy
uytkownikw. Pojawi si formularz do wprowadzania danych nowo tworzonego profilu
(rys. 41).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 41. Dodawanie uytkownika
W wywietlonym formularzu naley uzupeni wszystkie dane w sekcji Uytkownik.
Nastpnie trzeba przypisa uytkownika do roli. Role wskazuje si poprzez zaznaczenie pl w
kolumnie Zaznacz.
Jeden uytkownik moe mie przydzielone kilka rl. Naley jednak pamita o zasadzie
dziedziczenia praw z innych rl. Kiedy zaznaczone zostan dwie role, z ktrych tylko jedna
przyznaje dane prawo, to nowo tworzony uytkownik otrzyma wyszy poziom uprawnie.
Jeli jednak zachodzi potrzeba ustawienia wyszego poziomu uprawnie albo nadania
indywidualnych praw, wtedy administrator musi dokona odpowiednich zmian przechodzc
do okna edycji praw. Suy do tego przycisk Prawa, ktry znajduje si w dolnej czci okna
rodkowego. Zmiana uprawnie odbywa si na zasadach oglnych przyjtych w systemie
(zob. podrozdzia Tworzenie nowej roli).
Po wypenieniu formularza naley zapisa ustawienia przyciskiem Zapisz i zamknij.
Program powrci do okna z List uytkownikw. Efektem wyej opisanych czynnoci
bdzie pojawienie si wprowadzonego uytkownika na drzewie Administracja w kategorii
Uytkownicy.
Edycja profilu uytkownika
W celu zmiany ustawie istniejcego uytkownika naley klikn na kategori Uytkownicy
znajdujc si na drzewku Administracja w lewym oknie. Wwczas w oknie rodkowym
zostanie wywietlona Lista uytkownikw, ktra zawiera wszystkie istniejce profile
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


uytkownikw. Po podwietleniu wybranego uytkownika na licie trzeba wybra przycisk
Otwrz z paska narzdzi albo z dolnej czci okna rodkowego. Wtedy zostanie wywietlone
okno ze szczegowymi danymi profilu.
Zmiana danych przebiega podobnie jak dodawanie nowego uytkownika z wyjtkiem pola
login, ktre jest nieedytowalne. Po wprowadzeniu wszystkich zmian naley dokona zapisu
przyciskiem Zapisz i zamknij.
Usuwanie/blokowanie uytkownika
Ze wzgldu na rejestrowanie przez system czynnoci wykonywanych przez uytkownika, nie
jest moliwe jego usunicie z systemu. Za to konto uytkownika moe zosta zablokowane.
Aby zablokowa uytkownika naley klikn na kategori Uytkownicy znajdujc si na
drzewie moduu Administracja w lewym oknie programu. Wwczas w oknie rodkowym
zostanie wywietlona Lista uytkownikw, zawierajca wszystkie istniejce profile
uytkownikw. Nastpnie naley wybra z listy uytkownika, ktry ma zosta zablokowany,
klikn Otwrz w dolnej czci okna i w nowo otwartym oknie zaznaczy opcj
Zablokowany (rys. 42, ktry jest grn czci rys. 39).

Rysunek 42. Blokowanie uytkownika
W dowolnym momencie uytkownik penicy rol administratora systemu moe odblokowa
uytkownika zablokowanego. W tym celu naley w oknie z danymi dotyczcymi
uytkownika odznaczy pole Zablokowany.
4.5. Jednostki
Kategoria ta umoliwia zarzdzanie list jednostek organizacyjnych obsugiwanych w
systemie SJO BeSTi@. Dane jednostek organizacyjnych s importowane do programu SJO
BeSTi@ z pliku wygenerowanego w systemie BeSTi@ w macierzystej jednostce samorzdu
terytorialnego. Zaimportowane dane bd widoczne na Licie jednostek w prawym oknie
programu. Wprowadzony sownik jednostek jest te przydatny w pracy w module Uchway w
chwili tworzenia planw finansowych, oraz w module Sprawozdania przy generowaniu
wykazu sprawozda (w szczeglnoci listy sprawozda Rb-3x) oraz bilansw w danym
okresie sprawozdawczym.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


4.5.1. Dodawanie jednostki
W celu zaimportowania listy jednostek naley klikn na kategori Jednostki znajdujc si
na drzewku Administracja w lewym oknie. Nastpnie z grnego menu Plik naley wybra
opcj Import z pliku XML. W kolejnym kroku naley wskaza plik wygenerowany w JST.
System wywietli ekran z informacj o macierzystej jednostce samorzdu i importowanej
jednostce organizacyjnej (rys. 43)

Aby przeglda list jednostek naley klikn na kategori Jednostki znajdujc si na
drzewku Administracja w lewym oknie. Wwczas w oknie rodkowym zostanie
wywietlona Lista jednostek (rys. 44).

Rysunek 44. Lista jednostek
Niektre jednostki na licie posiadaj rozwijalne podlisty. Jeli w kolumnie obok nazwy
jednostki znajduje si znak + znaczy to, e dana jednostka zawiera dodatkowe informacje. Po
rozwiniciu drzewa wywietla si dodatkowa podlista zawierajca historyczne dane o
jednostce.
Aby sprawdzi zakres czasowy informacji dotyczcych jednostce, naley zaznaczy
odpowiedni pozycj na licie, a nastpnie klikn przycisk Otwrz. Wtedy wywietli si
okno ze szczegowymi datami przedziau czasowego, w ktrym obowizywaa wano
danych jednostki. Informuj o tym pola Dane wane od do (rys. 45).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 45. Pola daty wanoci jednostki
4.5.2. Usuwanie jednostki
Podobnie jak w przypadku usuwania uytkownikw, program nie pozwala na usunicie
jednostki. Poprzez usunicie jednostki naley rozumie jej dezaktywacj poprzez ustawienie
daty zakoczenia dziaalnoci jednostki.
Dezaktywacja jednostki organizacyjnej dokonywana jest w macierzystej JST w systemie
BeSTi@ a nastpnie przekazywana do waciwej JO za pomoc pliku XML. Przekazany z
jednostki samorzdu terytorialnego plik XML naley wczyta do systemu SJO BeSTi@ w
sposb opisany w punkcie 4.5.1. Dodawanie jednostki.
Usunite jednostki zostan przeniesione do kategorii Nieistniejce na Licie jednostek.
4.6. Klasyfikacja
Klasyfikacja stanowi jeden z waniejszych sownikw znajdujcych si w programie.
Sownik ten wykorzystywany jest w podczas wprowadzania do systemu danych
planistycznych w module Uchway, a take podczas sporzdzania niektrych sprawozda (w
szczeglnoci Rb-27S, Rb-28S i Rb-3x) w module Sprawozdania.
Sownik ten obejmuje:
Dziay,
Rozdziay,
Paragrafy dochodw,
Paragrafy wydatkw,
Paragrafy przychodw,
Paragrafy rozchodw,
Finansowanie paragrafw.
Sownik klasyfikacji budetowej zarzdzany jest centralnie przez Ministerstwo Finansw, nie
ma moliwoci jego edycji na poziomie jednostek organizacyjnych i jednostek samorzdu
terytorialnego. Kada pozycja sownika opisana jest zakresem dat obowizywania oraz
informacj dotyczc rda jej pochodzenia, czyli odpowiedniego rozporzdzenia Ministra
Finansw. Dodatkowo pozycje sownika paragrafw opisane s informacjami okrelajcymi
moliwo ich wykorzystania przez poszczeglne typy jednostek organizacyjnych (jednostki
budetowe, zakady budetowe, gospodarstwa pomocnicze) oraz moliwo wykorzystania w
sprawozdaniach typu Rb-3x.
Aktualizacja sownika klasyfikacji
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Aktualizacja sownika klasyfikacji budetowej w systemie SJO BeSTi@ moliwa jest
poprzez zaimportowanie pliku XML wygenerowanego w systemie BeSTi@ w macierzystej
JST.
Aby wczyta plik przygotowany przez macierzyst JST naley w oknie moduu
Administracja wybra kategori Klasyfikacja a nastpnie z menu Plik opcj Import z pliku
XML (rys. 46).

Rysunek 46. Wybr Importu z pliku XML sownika Klasyfikacji
Nastpnie naley wskaza plik przekazany z JST aby system mg zaimportowa aktualn
list sownika klasyfikacji budetowej. Po zakoczonej operacji zostanie wywietlony
stosowny komunikat (rys. 47).

Rysunek 47. Okno Importu sownika Klasyfikacji
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


4.7. Reguy kontrolne
Reguy kontrolne to zbir procedur (funkcji, algorytmw) sucych do weryfikacji danych
planistycznych wprowadzonych w module Uchway oraz danych sprawozdawczych (w tym
take bilansw) wprowadzonych w module Sprawozdania. Reguy mona podzieli na
rachunkowe i merytoryczne. Efektem dziaania regu jest raport bdw, ktry jest
wywietlany po kadorazowej weryfikacji wprowadzonych danych.
Uytkownicy na poziomie jednostki organizacyjnej mog jedynie przeglda poszczeglne
reguy.
Przegldanie regu kontrolnych
Aby mc przeglda reguy kontrolne naley w lewym oknie programu wybra modu
Administracja i zaznaczy na drzewie kategori Reguy kontrolne (rys. 48).

Rysunek 48. Otwieranie listy regu kontrolnych
W oknie rodkowym wywietlona zostanie lista regu zaimplementowanych w systemie (rys.
49).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 49. Lista regu kontrolnych
Aby przejrze szczegowe informacje o danej regule kontrolnej, naley wybra na licie
dan regu, a nastpnie klikn przycisk Otwrz w dolnej czci okna rodkowego lub na
grnym pasku narzdzi. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlony formularz
zawierajcy podstawowe dane o regule (rys. 50).

Rysunek 50. Formularz reguy kontrolnej
Na dane o regule skada si nazwa, kategorie reguy, ramy czasowe jej obowizywania,
zakres obowizywania (tzn. dokument planistyczny, sprawozdanie, bilans) oraz rodzaj
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


wyniku, jaki ma by zwrcony po jej zadziaaniu (bd lub ostrzeenie). W drugiej sekcji
okna okrelone s Atrybuty reguy tzn. informacja o tym, czy dana regua moe by
uruchamiana podczas weryfikacji danych w trybie rzeczywistym oraz czy wymagany jest
pozytywny wynik dziaania reguy, aby zatwierdzi dany dokument. W kolejnej sekcji s
okrelone typy jednostek, dla ktrych dana regua si odnosi. Czwarta sekcja formularza to
algorytm reguy, czyli okrelenie czynnoci, jakie wykonywane s podczas dziaania reguy
zapisane w jzyku programowania C#. W ostatniej sekcji formularza jest widoczna podstawa
prawna dla danej reguy.
Aktualizacja regu kontrolnych
Aktualizacja sownika regu kontrolnych moliwa jest poprzez zaimportowanie pliku XML
przekazanego przez macierzyst JST. Aby zaimportowa plik XML naley w lewym oknie
systemy wybra kategori Reguy kontrolne a nastpnie z grnego menu Plik opcj
Importuj z pliku XML (rys. 51).

Rysunek 51. Import sownika regu kontrolnych
W kolejnym kroku naley wskaza plik zawierajcy aktualizacj regu kontrolnych. Na
zakoczenie system wywietli komunikat z informacj czy import pliku zosta wykonany
prawidowo.
4.8. Ukady dokumentw planistycznych
Kategoria ta jest cile powizana z moduem Uchway. W momencie przekazania przez
macierzyst JST pliku XML zawierajcego inicjacj nowego roku budetowego zostaje
rwnie przekazany ukad dokumentw planistycznych czyli szczegowo zacznikw
do Planw finansowych jednostki organizacyjnej. Ukad zacznikw w planie finansowym
jest definiowany na dany rok budetowy.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Inicjacja nowego roku budetowego odbywa si w module Uchway, gdzie w oknie moduu
naley wybra kategori Budet, a nastpnie z menu kontekstowego dostpnego pod prawym
klawiszem myszy opcj Importuj rok z pliku XML.
Aby przeglda dane, naley w lewym oknie programu wybra modu Administracja i
zaznaczy na drzewie kategori Ukady dokumentw planistycznych (rys. 52).

Rysunek 52. Otwieranie ukadw dokumentw planistycznych
W oknie rodkowym wywietli si lista ukadw (rys. 53).

Rysunek 53. Lista ukadw dokumentw planistycznych
Naley zaznaczy rok, dla ktrego chcemy przeglda ukad zacznikw, a nastpnie wybra
przycisk Otwrz z grnego paska narzdzi. Wtedy w oknie rodkowym pojawi si
szczegowy podgld.
4.9. Opcje
Opcje jest to kategoria suca do zarzdzania parametrami systemu. W momencie instalacji
systemu wszystkie parametry systemu s ustawione na wartoci domylne. Administrator
systemu lub uytkownik moe zmieni wartoci parametrw.
Aby wej do okna ustawie, naley na drzewie Administracja klikn kategori Opcje (rys.
54).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 54. Wybr kategorii Opcje
W oknie rodkowym pojawi si formularz edycji ustawie (rys. 55).

Rysunek 55. Opcje domylne
Parametry systemu to elementy majce wpyw na sposb funkcjonowania programu. Za
pomoc parametrw administrator systemu moe okreli specyficzne dla danego obszaru
programu dziaanie. Kady parametr jest cile zwizany z logik dziaania programu, w
zwizku z czym jest moliwe tylko edytowanie wartoci danego parametru, natomiast nie
mona parametrw dodawa ani usuwa. Parametry systemu zostay podzielone na
systemowe, domylne i uytkownika.
Parametry systemowe (rys. 56) s bezporednio zwizane z prac systemu. Okrelone s w
nich takie wasnoci programu jak:
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


cieka do pliku z kopi bazy danych (C:\SJOBestiaKopiaBazyDanych.bak),
cieka do pliku z kopi bazy danych wykonywan za pomoc harmonogramu
(C:\SJOBestiaKopiaBazyDanych.bak),
automatyczny backup przy otwieraniu okresw sprawozdawczych (True, False)
oraz cieka do plikw archiwum wykonywanego poprzez automatyczny backup (C:\).

Rysunek 56. Opcje systemowe
Parametry domylne to podstawowe parametry ustawie programu.
Parametry uytkownika (rys. 57) okrelaj sposb zachowania si programu dla
konkretnego zalogowanego uytkownika. Kady uytkownik moe na swj wasny sposb
spersonalizowa ustawienia systemu. Moe m.in. ustawi:
modu startowy, jaki pojawi si na ekranie po uruchomieniu programu (Uchway,
Sprawozdania, Raporty, Administracja),
zdefiniowa czy system ma da potwierdzenia wyjcia z programu podczas jego
zamykania (True, False),
szeroko okna kontekstowego i nawigacyjnego,
czy do plikw eksportu sprawozda ma by doczany plik XSD i XSLT (True, False)
kolory pozycji wprowadzanych do systemu,
czy podczas wprowadzania danych program ma powtarza klasyfikacj budetow
(True, False),
czy w momencie tworzenia nowego dokumentu maj by pokazywane wartoci z
poprzednich ukadw (True, False),
oraz w jaki sposb ma zachowa si system przy wprowadzaniu istniejcej ju
podziaki klasyfikacji budetowej (Blokuj, Zezwalaj, Zastpuj).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 57. Opcje Uytkownika
Aby zachowa wprowadzone zmiany, naley klikn na przycisk Zapisz i zamknij w dolnej
czci okna.
4.10. Dziennik zdarzeo
Program pozwala administratorowi na podgld akcji wykonywanych przez uytkownikw
systemu. Dziki tej opcji administrator ma wgld do dziennika zdarze, gdzie zapisywane s
informacje o waniejszych czynnociach wykonywanych przez uytkownikw systemu m.in.
o usuwaniu dokumentw, zmianie statusw dokumentw itd.
Aby przejrze dzienniki zdarze, naley na drzewie Administracja zaznaczy kategori
Dziennik zdarze.
W dolnej czci okna naley ustali zakres czasowy, ktrego maj dotyczy przegldane
zdarzenia oraz dziedzin (modu), w ktrym wystpiy. Wwczas w oknie rodkowym
zostanie wywietlona odpowiednia lista zdarze (rys. 58).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 58. Dziennik zdarze
4.11. Blokady
System SJO BeSTi@ pozwala administratorowi na podgld sprawozda/planw finansowych
aktualnie zablokowanych (tzn. aktualnie uywanych) przez poszczeglnych uytkownikw
systemu. W momencie otwarcia sprawozdania i/lub planu finansowego przez jednego
uytkownika system automatycznie blokuje dostp do tego sprawozdania i/lub planu
finansowego pozostaym uytkownikom systemu.
Blokady maj na celu zabezpieczenie danego dokumentu przed modyfikacj przez innych
uytkownikw w tym samym czasie. W momencie otwarcia zablokowanego dokumentu przez
drugiego uytkownika system wywietli komunikat o zaoonej blokadzie (rys. 59).

Aby przejrze aktualne blokady, naley na drzewie Administracja zaznaczy kategori
Blokady (rys. 60).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 60. Wybr kategorii Blokady
W oknie rodkowym zostanie wywietlona lista aktualnych blokad (rys. 61).

Rysunek 61. Okno Listy aktualnych blokad
Administrator systemu SJO BeSTi@ ma moliwo usunicia blokad. W tym celu naley
zaznaczy blokad na licie blokad i wybra opcj Usu w grnym pasku narzdzi.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


5. Modu Raporty
5.1. Funkcje moduu Raporty
Modu Raporty suy do prezentowania danych zebranych w systemie SJO BeSTi@ w
zdefiniowanym uprzednio ukadzie graficznym. Pozwala rwnie na samodzielne
modyfikacje raportw poprzez zmiany szablonu, jak i tworzenie nowych, wzorcowych
ukadw danych.
Raporty mog by przedstawione w formie tabeli, dokumentu pozwalajcego na wstawianie
nagwkw czy te grup, kostki OLAP oraz zwykego dokumentu, w ktrym znajd si tylko
wybrane informacje. Form raportu naley dobra w zalenoci od typu raportu oraz rodzaju
danych, ktre maj si na nim znale.
Raporty mona importowa i eksportowa w postaci pliku o rozszerzeniu RML.
5.2. Zasady pracy w ramach moduu
Aby uruchomi modu, naley klikn na belk Raporty w lewym oknie programu. W grnej
czci okna wywietli si ukad raportw w postaci drzewa (rys. 62).

Rysunek 62. Drzewo Raporty w lewym oknie programu
Praca w module przebiega w nieco odmienny sposb, anieli w pozostaych moduach
programu. Edycja danych odbywa si w graficznym oknie edycji raportu oraz w edytorze
danych SQL. Wygenerowane dane s przedstawiane w oknie Raport-prezentacja, skd
mog zosta wydrukowane, albo wyeksportowane do pliku tekstowego (TXT, PDF, HTML,
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


RTF), graficznego lub arkusza kalkulacyjnego. Budowa okna prezentacji raportu jest podobna
do okna Podgld wydruku (zob. podrozdzia Podgld wydruku).
Raporty systemowe s to inaczej podgldy wydruku i nie mog by uruchamiane z poziomu
moduu Raporty, poniewa wymagaj dodatkowych parametrw, ktre s pobierane podczas
wydruku z poziomu sprawozda lub planw finansowych.
5.3. Operacje na raportach
Na drzewie nawigacyjnym z list raportw dostpne jest menu kontekstowe, pozwalajce na
dokonywanie operacji na raportach. Zawarto menu jest rna w zalenoci od tego, czy
menu zostao otwarte po zaznaczeniu caej gazi raportw czy pojedynczego raportu.
5.3.1. Operacje na grupach raportw
Po klikniciu prawym klawiszem myszy na gazi raportu w lewym oknie programu, zostanie
wywietlone menu kontekstowe z dodatkowymi opcjami (rys. 63):
Dodaj grup tworzy na zaznaczonej gazi now ga - grup raportw,
Zmie nazw zmienia nazw zaznaczonej gazi drzewa nawigacyjnego,
Usu grup usuwa wskazan ga drzewa,
Dodaj raport przechodzi do tworzenia nowego raportu za pomoc specjalnego
edytora,
Wczytaj raport z pliku umoliwia zaimportowanie pliku raportu w formacie RML;
jeeli w grupie istnieje raport o tej samej nazwie, co importowany, to zostanie on
nadpisany,
Wczytaj raport z pliku jako nowy umoliwia zaimportowanie pliku raportu w
formacie RML; niezalenie od tego, czy w grupie istnieje raport o tej samej nazwie, co
importowany, utworzony zostanie nowy raport,

Rysunek 63. Okno menu kontekstowego grupy raportw
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


5.3.2. Operacje na pojedynczym raporcie
Po klikniciu prawym klawiszem myszy na raporcie na drzewie w lewym oknie programu,
zostanie wywietlone menu kontekstowe zawierajce dodatkowe opcje (rys. 64):
Poka rozwija menu z wyborem utworzonych wersji raportu; otwiera okno raportu z
wygenerowanymi danymi,
Edytuj pozwala przej do edycji biecego raportu lub jednej z jego kolejnych
wersji; edycja raportu przebiega w sposb analogiczny, jak tworzenie nowego raportu,
Edytuj biecy pozwala przej do edycji biecego raportu; edycja raportu
przebiega w sposb analogiczny, jak tworzenie nowego raportu,
Usu usuwa wskazany raport,
Usu wersj usuwa wybran wersj raportu,
Status raportu umoliwia okrelenie statusu wskazanego raportu,
Zapisz do pliku zapisuje raport do wskazanego pliku w formacie RML,
Kopiuj raport otwiera okno edytora ze skopiowanymi wartociami ze wskazanego
raportu,
Uprawnienia otwiera w oknie rodkowym list uytkownikw, dla ktrych mona
zdefiniowa osobne uprawnienia do pracy z raportem

Rysunek 64. Okno menu kontekstowego pojedynczego raportu
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


5.4. Generowanie raportu
Raporty systemowe s to inaczej podgldy wydruku i nie mog by uruchamiane z poziomu
moduu Raporty, poniewa wymagaj dodatkowych parametrw, ktre s pobierane podczas
wydruku z poziomu sprawozda lub uchwa.
Aby wygenerowa raport w oparciu o gotowy szablon raportu, naley klikn dwukrotnie
myszk na jednym z raportw, znajdujcych si na drzewie nawigacyjnym w module
Raporty. W oknie rodkowym pojawi si formularz wpisywania parametrw, ktre s
pomocne w tworzeniu raportu (rys. 65). Parametrami mog by daty, rodzaje sprawozda,
szczegowo, tytu, opis itd.

Rysunek 65. Definiowanie parametrw dla raportu Wykaz sprawozda
Po wpisaniu parametrw do formularza naley klikn na przycisk OK, ktry znajduje si w
dolnej czci okna. Wtedy program wygeneruje raport w oparciu o wskazany szablon (rys.
66).
Wygenerowane dane mona nastpne wydrukowa albo wyeksportowa do pliku graficznego,
tekstowego lub arkusza kalkulacyjnego. Okno podgldu raportu posiada pasek narzdzi z
szeregiem dodatkowych opcji, ktre zostay opisane w podrozdziale Podgld wydruku.

Rysunek 66. Wygenerowany raport Wykaz sprawozda
Szablony z grupy Raporty systemowe nie powinny by uruchamiane z poziomu moduu
Raporty bowiem wymagaj dodatkowych systemowych parametrw pobieranych
bezporednio z konkretnych okien w moduach Sprawozdania lub Uchway.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


5.5. Tworzenie nowego szablonu raportu (na przykadzie dokumentu)
W poniszych podrozdziaach zosta opisany proces tworzenia raportu w oparciu o
przykadowe dane. Poszczeglne podrozdziay przedstawiaj kolejne etapy edycji szablonu
oraz budow okna edytora raportu.
Instrukcja tworzenia nowego szablonu raportu jest przeznaczona dla zaawansowanych
uytkownikw programu SJO BeSTi@. Przy projektowaniu raportu niezbdna jest znajomo
jzyka programowania C# i SQL, podstaw jzyka angielskiego oraz umiejtno pracy z
aplikacjami do obsugi bazy danych MS SQL.
5.5.1. Otwieranie edytora raportu
Dodawanie raportu moliwe jest na dwa sposoby. Pierwszym jest zaznaczenie na drzewie
Raporty gazi, do ktrej ma zosta dodany raport, a nastpnie kliknicie na opcj Dodaj
raport w menu kontekstowym spod prawego klawisza myszki albo z menu pod drzewem
(rys. 67).

Rysunek 67. Menu kontekstowe Dodaj raport
W gwnym oknie wywietlony zostanie modu edycji raportu (rys. 68).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 68. Modu edycji raportu.
Na pierwszej stronie moliwe jest ustawienie formularza, ktry pozwala na przekazanie
wartoci do raportu. Formularz mona wykorzysta np. jako filtr definiujcy okres, za ktry
ma zosta sporzdzony raport.
5.5.2. Ustawianie kontrolek
Aby doda formularz z filtrem, naley utworzy w formularzu now sekcj (klikajc w
prawej grnej czci okna na opcj Dodaj sekcj - rys. 69).

Rysunek 69. Opcja Dodaj sekcj
Pod gazi Formularz pojawi si kategoria Sekcja_001, ktr naley zaznaczy lewym
klawiszem myszki. Nastpnie w pooonej niej grupie Oglne naley okreli takie
wasnoci sekcji, jak Tytu oraz wskaza, czy sekcja ma by widoczna w podgldzie raportu
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


w ukadzie rozwinitym lub zwinitym (rys. 70). W omawianym przykadzie jako Tytu
sekcji naley poda nazw Filtr.

Rysunek 70. Grupa Oglne w edytorze raportu
Po zaznaczeniu nowo dodanej sekcji w prawej grnej czci edytora, w oknie edycji moliwe
bdzie dodanie elementw filtru. Do wyboru s cztery podstawowe i dwie zaawansowane
kontrolki.

Rysunek 71. Grupa kontrolek podstawowych.
Do podstawowych kontrolek (rys. 71) nale:
Pole tekstowe suy do przekazania tekstu do raportu. Mona wpisa tam np. tytu
raportu lub tekst, na podstawie ktrego bd wywietlane elementy z bazy, np. tylko
pozycje zawierajce dane sowo lub wyraenie.
Lista wyboru pozwala na wybranie jednego elementu z rozwijanej listy, ktra jest
uzupeniana na podstawie danych zawartych w bazie. Kontrolk t mona
wykorzysta np. jako wybr roku oraz kwartau, ktrego dotyczy bdzie raport.
Pole wielokrotnego wyboru pozwala na wybranie kilku opcji jednoczenie. Opcje
te s tworzone na podstawie zapytania SQL. Naley j stosowa w przypadku, gdy
zwracanych przez zapytanie pozycji jest tylko kilka i s to pozycje sownikowe (np.
rodzaj finansowania).
Pole wyboru kontrolka ta ma zastosowanie takie, jak Pole wielokrotnego wyboru, z
t rnic, e mona wybra tylko jedn pozycj.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 72. Grupa zaawansowanych kontrolek
Do zaawansowanych kontrolek (rys. 72) nale:
Lista wielokrotnego wyboru pozwala na wybranie jednoczenie kilku pozycji,
ktre s pobierane z bazy danych. W tej kontrolce (w przeciwiestwie do pl wyboru)
moe znale si kilka kolumn z danymi, np. symbol i opis pozycji z klasyfikacji
budetowej.
Pole daty pozwala na wybranie daty z kalendarza.
Do stworzenia przykadowego filtru potrzebne bd trzy kontrolki: dwie Listy wyboru oraz
Pole daty. Aby umieci kontrolk na formularzu, naley przecign j na odpowiednie pole
formularza. Jako pierwsza dodana zostanie Lista wyboru, za pomoc ktrej moliwe bdzie
okrelenie roku. Naley j przecign z menu z kontrolkami na lewe grne pole formularza
(rys. 73). Czynno naley powtrzy dla kolejnej kontrolki Lista wielokrotnego wyboru oraz
Pole Daty.

Rysunek 73. Formularz kontrolek.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


5.5.3. Edycja waciwoci kontrolki
Po zaznaczeniu kontrolki, po prawej stronie pojawi si waciwoci Listy wyboru (rys. 74).

Rysunek 74. Okno waciwoci listy wyboru
W zalenoci od kontrolki, opcja Waciwoci bdzie zawieraa rne pola, np.:
Moliwy brak wartoci pole to okrela, czy akceptowany bdzie brak wartoci dla
tej kontrolki. Jeli zaznaczona zostanie opcja Tak, to do elementw listy dodany
zostanie kolejny, ktrego opis mona wpisa w polu Tre braku wyboru.
Pole wartoci warto pobierana z bazy danych, ktra bdzie przekazywana do
raportu. Wpisana nazwa musi odpowiada kolumnie w tabeli, ktr zdefiniowano w
zapytaniu w polu Zapytanie wypeniajce.
Pole wywietlane warto odpowiadajca polu wartoci, ktra bdzie widoczna na
formularzu nie musi to by ta sama warto, co w Polu wartoci. Wpisana nazwa
musi odpowiada kolumnie w tabeli.
Tre braku wyboru pozwala okreli tekst, ktry bdzie widoczny w przypadku,
kiedy z listy nie zostanie wybrany aden element. Element ma znaczenie tylko wtedy,
gdy w polu Moliwy brak wartoci podano Tak.
Zapytanie wypeniajce zapytanie SQL do bazy danych, ktre zwrci podane
wartoci. Po klikniciu na to pole pojawi si przycisk [..]. Wybranie przycisku
otworzy okno wbudowanego edytora SQL, gdzie moliwe jest zbudowanie zapytania.
Zapytanie mona wpisa rcznie lub wybierajc odpowiednie pola tabeli, ktra ma
zosta uyta w filtrze.
Nazwa filtru pod t nazw zostanie stworzona tymczasowa tabela (#nazwaFiltru), w
ktrej za pomoc Zapytania definiujcego filtr umieszczona zostanie wybrana przez
uytkownika warto.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Zapytanie definiujce filtr tworzy tabel (#nazwaFiltru), gdzie jest
przechowywana warto wybrana przez uytkownika. Warto uytkownika
oznaczona jest jako @value i w poniszym przykadzie zostaje umieszczona w
kolumnie o nazwie wartosc w tabelach nazwanych odpowiednio #rok, #kwartal, #data.
Wartoci te bdzie mona odczyta w zapytaniu SQL, ktre zostanie okrelone na
kolejnej stronie edytora raportu.
Opis pola tekst opisujcy kontrolk.
Numer kolumny, Wiersz wielkoci okrelajce pozycj kontrolki na formularzu.
Szeroko, Wysoko liczby okrelaj rozmiar kontrolki.
5.5.4. Przykadowe dane
Aby stworzy poprawny formularz, na ktrym znajdzie si filtr dla roku oraz kwartau, a
take pole z dat, naley zaznaczy kontrolk na licie oraz poda nastpujce dane:
1. Dla filtru, z ktrego wybierany bdzie rok (pierwsza kontrolka na licie):
Moliwy brak wartoci: Nie
Pole wartoci: oks_Rok
Pole wywietlane: oks_Rok
Tre braku wyboru: [brak]
Zapytanie wypeniajce
(rys. 75):
wybra tabel sb_OkresSprawozdawczy
a w zapytaniu SQL naley wpisa:
SELECT DISTINCT oks_Rok
FROM sb_OkresSprawozdawczy
ORDER BY oks_Rok
Nazwa filtru: rok
Zapytanie definiujce filtr: w zapytaniu SQL naley wpisa:
SELECT @value AS wartosc
Opis pola: Wybierz rok:
Pozostae pola naley pozostawi domylne.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 75. Wpisywanie zapytania SQL.
2. Dla filtru, z ktrego wybierany bdzie kwarta (druga kontrolka na licie):
Pole wartoci: slo_ID
Pole wywietlane: slo_Nazwa
Tre braku wyboru: [brak]
Zapytanie wypeniajce: wybra tabel sb_OkresSprawozdawczy,
a w zapytaniu SQL wpisa:
SELECT slo_ID, slo_Nazwa
FROM ad_Slownik
WHERE (slo_mslo_ID =
'{98F150F9-FC34-413F-8208-
40EA2673AFD7}')
ORDER BY slo_Kolejnosc
Nazwa filtru kwartal
Zapytanie definiujce filtr: w zapytaniu SQL naley wpisa:
SELECT CAST(@value AS
uniqueidentifier) AS wartosc
Opis pola: Wybierz kwarta:
3. Dla kontrolki z wyborem daty (trzecia kontrolka na licie):
Typ pola daty: Rozwijane
Nazwa filtru: data
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Zapytanie definiujce filtr:
SELECT CAST(@value AS
dateTime) AS wartosc
Opis pola: Stan bazy na dzie
5.5.5. Tworzenie zapytania SQL
Po stworzeniu filtru, naley klikn na Nastpna strona w dolnej czci okna. Program
przejdzie do kolejnego etapu edycji raportu (rys. 76).

Rysunek 76. Okno edycji raportu
W oknie edycji raportu znajdowa si bdzie puste pole, gdzie mona wpisa zapytanie SQL.
Kade zapytanie powinno zwraca jakie wartoci, na podstawie ktrych zostanie stworzone
rdo danych. Moliwe jest stworzenie kilku rde danych, ktre zostan wykorzystane w
raporcie. W tym celu naley klikn prawym przyciskiem myszy na zakadce Tabela
znajdujcej si w dolnej czci okna i wybra z menu pozycj Dodaj rdo danych (rys. 77).

Rysunek 77. Wybieranie opcji Dodaj rdo danych
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Zostanie dodana kolejna zakadka Tabela1, gdzie moliwe bdzie wprowadzenie kolejnego
zapytania SQL. Za pomoc tego samego menu mona rwnie zmieni nazw rda danych
oraz je usun.
Zapytania SQL mona tworzy w dowolnym zewntrznym narzdziu lub w oparciu o
wbudowany w program Edytor SQL. Aby przej do okna edytora, naley klikn prawym
klawiszem myszy na edytowanej pozycji w zakadce Tabela i wybra opcj Poka w edytorze
SQL (rys. 78). Inn metod jest kliknicie na przycisku Poka w edytorze SQL. Ssiedni
przycisk Poka wynik pozwala przecza okno midzy widokiem skadni SQL a danymi
wynikowymi.

Rysunek 78. Wczanie edytora SQL
W wyniku wyboru opcji Poka w edytorze SQL otworzy si nowe okno definiowania skadni
SQL (rys. 79).

Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 79. Wbudowany edytor SQL
Okno edytora mona podzieli na cz z zapytaniem SQL oraz cz z przegldark baz
danych. Pierwsz cz mona z kolei podzieli na tabele, pola oraz zapytanie SQL. Elementy
te mona wcza i wycza za pomoc przyciskw znajdujcych si w grnej czci okna.
Okienko przegldarki baz danych jest bezporednio powizane z tabelami, gdy moliwe jest
przecignicie do niego wybranej tabeli z przegldarki.
Zapytanie SQL mona wpisa rcznie, niemniej jednak edytor posiada opcj automatycznego
budowania zapyta na podstawie wybranych tabel i pl. Edytor posiada dodatkowe funkcje,
ktre dostpne s pod ikonami w czci z zapytaniem. Po klikniciu na przycisk OK program
zamknie okno Edytora SQL i powrci do gwnego okna z zapytaniem.
5.5.6. Definiowanie ukadu raportu
Po uzupenieniu zapyta SQL, naley klikn na Nastpna strona w dolnej czci okna.
Program przejdzie do kolejnego etapu edycji raportu (rys. 80).

Rysunek 80. Okno wyboru rodzaju raportu w edytorze raportu
Spord dostpnych raportw naley zaznaczy Dokument i klikn na Nastpna strona w
dolnej czci okna. Program przejdzie do kolejnego etapu edycji raportu (rys. 81).
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 81. Graficzne przedstawienia raportu w edytorze
Na kolejnej stronie edycji znajduje si graficzne przedstawienie raportu. Za pomoc
odpowiednich narzdzi mona wstawia nagwki, stopki, pola tekstowe i przede wszystkim
dane rdowe, bdce wynikiem zapyta SQL.
Na stronie mona wyrni cztery gwne elementy okna:
cz z widokiem raportu,
cz z narzdziami nad widokiem raportu,
cz z kontrolkami z lewej strony raportu,
cz z waciwociami elementw raportu z prawej strony raportu.
Poszczeglne elementy zostay opisane w kolejnych podrozdziaach instrukcji.
5.5.7. Pasek narzdzi w oknie budowy raportu
W grnej czci okna edycyjnego znajduje si poziomy pasek, zawierajcy narzdzia
pozwalajce na dopasowanie ustawie edytora oraz wpywajce na elementy raportu.

Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Opcje wytnij, skopiuj, wklej i usu, pozwalajce na (odpowiednio) wycinanie, kopiowanie,
wklejanie oraz usuwanie.

Opcje cofnij i powtrz, pozwalajc na cofanie i ponawianie bieco wykonywanych operacji.

Kolejne opcje pozwalaj na wskazywanie elementw, przeciganie oraz skalowanie raportu.

Kolejna grupa narzdzi pozwala na ustawienie opcji dotyczcych wywietlania raportu i
elementw, np. pokazywanie i ukrywanie siatki, linijki, przeczanie dopasowywania do
siatki.

Dalej s opcje kontrolujce kolejno elementw na raporcie, ktre pozwalaj na schowanie
ich pod inny element, czy te na przesunicie ich na wierzch.

Kolejna grupa narzdzi od prawej to opcje dodajce i usuwajce strony z raportu.

Kolejna grupa to opcje przeczajce pomidzy waciwociami dokumentu i waciwociami
strony, ktre wywietlane s w czci z waciwociami.

Ostatnia grupa pozwala na sprawdzenie poprawnoci skryptw wpisywanych w oknie
waciwoci oraz na podgld raportu.
5.5.8. Kontrolki w oknie definicji raportu
W tej czci znajduj si wszystkie kontrolki, z ktrych budowany bdzie raport. Aby doda
nowy element do raportu, naley wybra go z menu z kontrolkami i zaznaczy na raporcie
miejsce, w ktrym ma zosta osadzony. Do najwaniejszych funkcji nale:
pole tekstowe pozwalajce na umieszczenie w raporcie dowolnego tekstu, do ktrego
mona dodatkowo podpi rdo danych.
pole tekstowe, do ktre umoliwia dodatkowo uycie znacznikw html.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


wstawia nagwek strony, ktry bdzie kopiowany na kad kolejn stron raportu.
DataBand, jedna z najistotniejszych kontrolek, poniewa w niej porednio zostaj
zawarte elementy ze rda danych.
nagwek, ktry moe by wstawiany do kontrolki DataBand, opisanej powyej;
nagwek ten jest umieszczony tylko jeden raz w obrbie raportu.
element, do ktrego podpinane jest rdo danych; bdzie on duplikowany w raporcie
tyle razy, ile wierszy zawiera rdo danych. Do tego elementu wstawiane bd pola tekstowe
przecigane bezporednio ze rda danych.
stopka wstawiana do kontrolki DataBand.
stopka strony, umieszczana na kadej kolejnej stronie raportu.
5.5.9. Panele waciwoci w oknie definicji raportu
Cz z waciwociami znajduje si w prawej stronie okna. Skada si z trzech paneli,
pomidzy ktrymi mona przemieszcza si za pomoc zakadek w dolnej czci okna. S to
odpowiednio Drzewo dokumentu (lewa zakadka), Waciwoci (zakadka rodkowa) oraz
rda danych (prawa zakadka) (rys. 82).
W panelu Drzewo dokumentu widniej wszystkie elementy (kontrolki) zawarte na stronach
raportu. Wybr ktrejkolwiek pozycji z drzewa spowoduje automatyczne zaznaczenie tego
elementu na raporcie.
W panelu Waciwoci widoczne s waciwoci aktualnie wybranego elementu. Wybr innej
kontrolki spowoduje rwnie zmian listy waciwoci.
Panel rdo danych dzieli si na dwie czci: Grupy i rda danych. Przeczanie widoku
odbywa si za pomoc przyciskw w grnej czci okna. W Grupach znajduj si pola z
danymi przypisanymi do kontrolki DataBand (gwnego elementu, do ktrego wstawiane s
dane z bazy), a w rdach danych s elementy odpowiadajce danym z tabel tworzonych za
pomoc zapyta SQL.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 82. Okno waciwoci skadajce si z trzech paneli
5.5.10. Gwne okno budowy raportu
Cz z raportem jest to gwna cz edytora, w ktrej buduje si raport z kontrolek (rys.
83). Ustawienia raportu mona dowolnie definiowa korzystajc z czci z waciwociami.
Mona ustali rozmiar marginesw, orientacj strony, jej format, czy nazw.

Rysunek 83. Okno edytora budowy raportu
Tworzenie raportu polega na umieszczaniu kontrolek na stronie oraz nadawaniu im
okrelonych waciwoci. Dodawanie polega na wskazaniu w lewym menu odpowiedniej
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


kontrolki, a nastpnie na zaznaczeniu jej obszaru na raporcie. Odbywa si to poprzez
kliknicie lewym przyciskiem myszy na raporcie i rozcignicie kontrolki do odpowiednich
rozmiarw. Rozmiar danego elementu mona pniej zmieni zaznaczajc go, klikajc na
ktrym z biaych lub niebieskich punktw na krawdziach obramowania i rozcigajc lub
zwajc do odpowiedniego rozmiaru. Zmiana pozycji kontrolki odbywa si poprzez jej
zaznaczenie i przecignicie w dowolne miejsce na raporcie.
Aby stworzy prosty raport, do ktrego podstawiane bd dane, naley uy kontrolki
DataBand. W niej umieszczane bd kolejne kontrolki zawierajce dane. W pierwszej
kolejnoci naley umieci kontrolk DataBand w polu edycji, a nastpnie trzeba okreli
rdo danych dla danej kontrolki. Mona to zrobi w zakadce Waciwoci poprzez
odpowiedni wybr w polu DataSource. Dodatkowo w tej zakadce naley zmieni warto
CanGrow na True, co pozwoli na rozszerzanie elementu celem dopasowania do wielkoci
rda danych (rys. 84).

Rysunek 84. Ustawianie parametrw kontrolki DataBand w zakadce Waciwoci
Nastpnie mona doda nagwek Header, w ktrym bdzie mona umieci np. nazwy
poszczeglnych kolumn. Nagwek naley umieci wewntrz kontrolki DataBand. Z kolei
tytu raportu (kontrolka TextBox) naley umieci wewntrz nagwka (rys. 85). Zawarto
pola tekstowego wprowadza si rwnie w zakadce Waciwoci.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Nagwki kolumn naley rwnie potraktowa jako pola tekstowe, dla ktrych naley
okreli waciwo Border (rys. 86).

Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Kolejnym elementem (najwaniejszym) jest kontrolka Details zawierajca powielane dane ze
rda. Naley umieci j tu pod nagwkiem (rys. 87).

Do kontrolki naley przecign odpowiednie wartoci ze rda danych, a nastpnie za
pomoc czci z waciwociami okreli jej cechy (ramka, wielko i rodzaj czcionki,
pogrubienie, wyrwnanie w komrce, itd.). Dodatkowo waciwoci CanGrow oraz Grow
ToBottom naley zmieni na True, co pozwoli na rozszerzenie pola w celu dopasowania do
tekstu pochodzcego ze rda danych.
Dodatkowo w dolnej czci strony mona zamieci kontrolk PageFooter, a w niej numer
strony ze rda danych. Dziki temu kada strona zostanie opatrzona stopk, w ktrej
znajdowa si bdzie numer strony (rys. 88).

Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


5.5.11. Podgld i zapisywanie raportu
Wygld raportu mona obejrze przy pomocy opcji Podgldu wydruku. Jeli wygld raportu
jest odpowiedni, naley klikn na Nastpna strona w dolnej czci okna. Program przejdzie
do ostatniego etapu edycji raportu (rys. 89).

Rysunek 89. Okno zakoczenia edycji raportu
Na ostatniej stronie raportu naley nada nazw oraz okreli wersj. Aby zachowa raport,
naley klikn na Zapisz. Okno edycji zostanie zamknite, a raport zostanie dodany do listy w
lewym oknie programu.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


5.6. Raporty arkusz kalkulacyjny
Na podstawie utworzonego wczeniej rda danych, mona stworzy raport, ktrego
wynikiem bdzie arkusz kalkulacyjny z wartociami ze rda danych. Dodatkowo raport ten
moe w peni wykorzystywa funkcje oferowane przez arkusz kalkulacyjny (operacje na
wartociach, formatowanie liczb, komrek, itd.).
Aby utworzy raport w arkuszu, naley wczeniej przygotowa przynajmniej jedno rdo
danych. Wraz z nowym typem raportu powstaa funkcja znacznie uatwiajca definiowanie
rde danych. Funkcja ta moe zosta wykorzystana rwnie do innych typw prezentacji
np. do kostki Olap.
W opisywanym przykadzie funkcja ma nastpujc posta:
DECLARE @WK bit,@PK bit,@GK bit,@GT bit,@PT bit,@KODGUS
bit,@KODMSWIA bit,@TYPJST bit,@rozdzialDominujacy bit,@sprawozdanie
nvarchar(30),@warunek nvarchar(1000),@uwzglednijZaznaczenie
bit,@typyJednostek nvarchar(30),@kwartal int,@rok int,@stanNa
datetime,@ignorujKolumny nvarchar(1000),@kolumnyWynikowe
nvarchar(1000)

select @rok = Wartosc from [#rok]
select @kwartal = convert(int,slo_kod) from [#kwartal] inner join
ad_slownik on slo_id = wartosc
select @stanNa = Wartosc from [#data]
select @uwzglednijZaznaczenie = convert(bit,Wartosc) from [#Zazn]

SET @WK = 0
SET @PK = 0
SET @GK = 0
SET @GT = 0
SET @PT = 0
SET @KODGUS = 0
SET @KODMSWIA = 0
SET @TYPJST = 0
SET @rozdzialDominujacy = 0

SET @sprawozdanie = 'rb27s'
SET @warunek = 'PL > DW'
SET @typyJednostek = 'G,M,P,W'
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


SET @ignorujKolumny = 'FinPar,NA,NO,NP,NZ,OT,PO,SD,SO,SU,UZ'
SET @kolumnyWynikowe = 'PL-DW as PRZEKROCZENIE'

execute PobierzDaneZeSprawozdan @sprawozdanie,@rok,@kwartal,@stanNa,
@uwzglednijZaznaczenie,@typyJednostek,@warunek,
@ignorujKolumny,@kolumnyWynikowe,
@WK,@PK,@GK,@GT,@PT,@KODGUS,@KODMSWIA,@rozdzialDominujacy,@TYPJST

execute RT_WstawParametr 'kwartal',@kwartal

Pierwsza linijka kodu deklaruje zmienne wykorzystywane w funkcji.
Kolejne cztery wiersze pobieraj wartoci z filtra (rok, kwarta, stan bazy na dzie oraz czy
raport ma by generowany na podstawie danych wszystkich jednostek, czy tylko
zaznaczonych w oknie kontekstowym systemu SJO BeSTi@).
Wszystkie pozycje poprzedzone sowem kluczowym SET definiuj parametry wykorzystane
w funkcji (parametry te s opisane w poniszej tabeli).
Dwie ostatnie linie kodu, rozpoczynajce si od sowa kluczowego EXECUTE, powoduj
wykonanie funkcji zdefiniowanych w systemie.
Funkcja PobierzDaneZeSprawozdan jest gwn funkcj, dziki ktrej tworzone jest rdo
danych. Druga RT_WstawParametr pozwala na przekazanie do arkusza pewnych
zmiennych (np. roku i kwartau, za ktry tworzony jest raport) i nie jest wymagana.
Zapis pierwszej funkcji nie powinien by zmieniany, natomiast funkcja RT_WstawParametr
przyjmuje dwa argumenty:
pierwszym jest nazwa zmiennej, pod jak widoczna bdzie ona w arkuszu
kalkulacyjnym,
drugim jest sam parametr, ktry wczeniej musi by okrelony w definicji rda
danych
Parametry zapytania SQL
Parametry - przeczniki (dostpne wartoci to 0-nieaktywny lub 1-aktywny)
(dla wartoci 1 do rda dodana zostanie dodatkowa kolumna o nazwie tego parametru)
Parametr Opis
WK Sumuje wartoci wg wojewdztw
PK Sumuje wartoci wg powiatw
GK Sumuje wartoci wg gmin
GT Sumuje wartoci wg typu gminy
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


PT Sumuje wartoci wg typu powiatw
KODGUS Sumuje wartoci wg kodu GUS
KOSMSWIA Sumuje wartoci wg kodu MSWiA
TYPJST Sumuje wartoci wg typu JST
rozdzialDominujacy Sumuje wartoci wg rozdziau dominujcego (do wykorzystania w sprawozdaniach Rb3x)
Parametry - warunki
Parametr Opis
sprawozdanie
Naley poda nazw sprawozdania, dla ktrego ma zosta wykonany raport (dostpne
sprawozdania w tabeli 'Dostpne sprawozdania' w aneksie do dokumentacji).
warunek
Mona okreli warunki logiczne, pozwalajce na wykluczenie pozycji, ktre nie speniaj
podanego warunku. Np. warunek 'DO>PL' spowoduje wywietlenie tylko tych pozycji, dla
ktrych Dochd przekroczy Plan; 'DO>5000000' - wywietli pozycje, dla ktrych Dochd
przekroczy warto 5000000.
typyJednostek
Dostpne wartoci to: 'G' - gminy, 'M' - miasta, 'P' - powiaty, 'W' - wojewdztwa, 'Z' - zwizki.
Wypisane po przecinku symbole pozwol na uwzgldnianie na raporcie tylko tych jednostek,
ktrych typ odpowiada wybranym symbolom.
ignorujKolumny
Mona wypisa po przecinku nazwy kolumn danej tabeli, ktre nie maj by wywietlane.
Struktura tabel sprawozda znajduje si w aneksie 'Dostpne sprawozdania'.
kolumnyWynikowe
Mona zdefiniowa wasne kolumny, ktre bd wynikiem dziaa na kolumnach danej tabeli.
Np. 'DO+DW as SUMA1' doda kolumn o nazwie SUMA1, w ktrej znajd si wartoci
bdce sum wartoci z kolumn DO i DW. Mona dodac wicej kolumn, umieszczajc
kolejne wartoci po przecinku.
Po poprawnym zdefiniowaniu rda danych naley okreli typ raportu Arkusz
kalkulacyjny.
Na kolejnej stronie do wyboru s trzy przyciski:
Nowy umoliwia stworzenie nowego arkusza w programie Microsoft Excel, a
nastpnie wykorzystanie go jako raportu.
Z pliku - pozwala na utworzenie raportu na podstawie istniejcego ju arkusza
kalkulacyjnego.
Edytuj umoliwia edycj wczeniej stworzonego raportu.
Kliknicie na Nowy spowoduje uruchomienie programu Microsoft Excel z pustym arkuszem.
W pozostaych dwch przypadkach arkusz bdzie zawiera wczeniej wprowadzone dane.
Podczas otwierania, system SJO BeSTi@ uzbraja arkusz w funkcje pozwalajce na
wstawienie danych ze rda danych. Wszystkie funkcje dostpne bd w funkcjach
uytkownika.
Nale do nich:
1. RT_nazwardaDanych_Licz pozwala na zliczenie iloci wierszy danej kolumny
przy zadanym warunku. Przyjmuje nastpujce parametry:
a. Kolumna okrela, ktra kolumna ma by uwzgldniona przy wyliczeniu (mona
poda tylko jedn kolumn).
b. Warunek pozwala na okrelenie warunku, na podstawie ktrego funkcja bdzie
zlicza pozycje, np. warunek w postaci PL>WW zliczy przypadki, dla ktrych
wykonanie wydatkw przekroczyo plan (oczywicie aby mona byo uy tego
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


warunku, rdo musi by pobrane z odpowiedniego sprawozdania i musi zawiera
te kolumny).
2. RT_nazwardaDanych_Suma pozwala na zsumowanie wartoci z wierszy danej
kolumny przy zadanym warunku. Przyjmuje nastpujce parametry:
a. Kolumna okrela, z ktrej kolumny funkcja ma sumowa wartoci (mona
poda tylko jedn kolumn).
b. Warunek pozwala na okrelenie warunku, na podstawie ktrego funkcja
zsumuje wartoci z okrelonej kolumny, np. warunek w postaci Paragraf=292
pozwoli na ograniczenie sumy tylko do wartoci z paragrafu 292.
3. RT_nazwardaDanych_WstawTabele umoliwia wstawienie tabeli o zmiennej
iloci wierszy. Przyjmuje nastpujce parametry:
a. Kolumny okrela, ktre kolumny maj zosta uwzgldnione podczas tworzenia
tabeli. Kolumny powinny by oddzielone przecinkiem, np.: Dzial, Rodzial,
Paragraf, PL, WW.
b. SortujWgKolumny wypisanie kolumn po przecinku pozwoli na posortowanie
ich rosnco wg kolejnoci, w ktrej zostay wypisane.
c. GrupujWgKolumny pozwala na automatyczne pogrupowanie danych wg
wypisanych po przecinku kolumn (wykorzystuje wbudowan funkcj Excela
Sumy czciowe).
d. SumujKolumny okrela, ktre kolumny zawieraj sumy (tylko przy
wykorzystaniu funkcji grupowania).
4. RT_WstawParametr_nazwaParametru funkcja dostpna bdzie tylko wtedy, gdy w
rdle danych wykonano funkcj RT_WstawParametr. Wstawia warto przekazanej
zmiennej.
Funkcje od 1 do 3 bd powielone tyle razy, ile bdzie okrelonych rde danych, a nazwa
rdaDanych w nazwie funkcji bdzie taka, jak nazwa rda danych (dlatego wane jest,
aby nazwy tych rde mona byo atwo rozrni najlepiej stosowa nazwy sprawozda, z
ktrych pobierane s dane, np. rb27, rbztd, rbnds).
Wszystkie zmiany dokonane w arkuszu kalkulacyjnym s zapisywane podczas zamykania,
dlatego aby zapisa raport wystarczy zamkn program Microsoft Excel i przej do kolejnej
strony raportu w celu zapisania go w module raportowym.
Przy kolejnym otwarciu tego raportu w trybie edycji nie naley ju korzysta z przyciskw
Nowy lub Z pliku, tylko Edytuj. Pierwsze dwa spowoduj utrat dotychczasowego raportu i
nadpisanie go pustym lub tym z pliku.
5.7. Raporty kostka OLAP
Innym typem prezentacji, jaki mona wybra na etapie Definiowanie ukadu raportu jest
Kostka OLAP. Rni si ona od innych prezentacji tym, e w trybie podgldu pozwala na
zmian grupowania, na przestawianie, dodawanie i usuwanie kolumn zdefiniowanych w
rdle, a nawet na zmian kolumny w grup.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Po przejciu na stron edycji kostki OLAP (rys. 90), w grnej czci okna znajd si
wszystkie kolumny zdefiniowane w rdle danych. Przecignicie niebieskiego paska
reprezentujcego okrelone kolumny nad tabel pozwoli na dodanie kolumny (staej lub
dynamicznej), a przecignicie na praw stron na dodanie grupy i podgrupy.

Rysunek 90. Okno edycji raportu typu Kostka OLAP
Kadej z kolumn mona nada inn nazw, podajc j w polu Nazwa wymiaru.
Kolumna moe by dynamiczna lub statyczna w zalenoci od tego, czy w sekcji Ustawienia
wymiaru zaznaczona jest opcja Poka podsumowanie, czy opcja Jest faktem typu.
W pierwszym przypadku kolumna bdzie dynamiczna, czyli na pogldzie raportu mona
bdzie j usun lub zamieni na grup (przecigajc na praw stron tabeli).
Przy zaznaczonej opcji Jest faktem typu kolumna ta bdzie na stae wczona do prezentacji,
bez moliwoci jej usunicia.
Kolumna statyczna powinna by okrelana dla kolumn z wartociami, a kolumna dynamiczna
dla kolumn zawierajcych dane pozwalajce na grupowanie wartoci (np. dzia, rozdzia,
paragraf).
Na podgldzie kostki olap dostpne jest nastpujce menu kontekstowe (dostpne pod
prawym przyciskiem myszy) rys. 91:
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Rysunek 91. Menu kontekstowe w kostce OLAP
Menu kontekstowe umoliwia dostp do nastpujcych funkcji:
Descending sortuj malejco,
Totals on/off podsumowania wcz/wycz,
Collapse dimension zwi wymiar,
Expand dimension rozwi wymiar,
Move horizontal przesu wymiar do kolumn,
Move outside przesu wymiar poza obszar,
Search szukaj.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


6. Wsppraca z systemem BeSTi@ oraz innymi systemami
System SJO BeSTi@ wsppracuje z systemem BeSTi@ (dziaajcym w macierzystej JST)
w zakresie wymiany danych dotyczcych nastpujcych obszarw:
Inicjacja jednostki organizacyjnej system BeSTi@ umoliwia wyeksportowanie
do pliku XML informacji dotyczcych jednostek organizacyjnych natomiast system
SJO BeSTi@ umoliwia import pliku XML. Plik XML z informacj o jednostce
organizacyjnej jest niezbdny do rozpoczcia pracy w systemie SJO BeSTi@.
Aktualizacja sownika klasyfikacji budetowej system BeSTi@ umoliwia
wyeksportowanie do pliku XML informacji dotyczcych sownika klasyfikacji
budetowej natomiast system SJO BeSTi@ umoliwia import pliku XML.
Aktualizacja sownika regu kontrolnych system BeSTi@ umoliwia
wyeksportowanie do pliku XML informacji dotyczcych sownika regu kontrolnych
natomiast system SJO BeSTi@ umoliwia import pliku XML.
Przekazywanie z SJO BeSTi@ do BeSTi@ sprawozda jednostkowych system
SJO BeSTi@ umoliwia wyeksportowanie sporzdzonych sprawozda jednostkowych
do pliku XML, natomiast system BeSTi@ umoliwia import danych sprawozdawczych
z pliku XML.
Inicjalizacja roku budetowego wraz z okreleniem szczegowoci w zacznikach
do planw finansowych system BeSTi@ umoliwia wyeksportowanie do pliku
danych niezbdnych do zainicjowania nowego roku budetowego w systemie SJO
BeSTi@ wraz z okreleniem szczegowoci zacznikw do planw finansowych.
Dane te eksportowane s do pliku XML. W systemie SJO BeSTi@ istnieje moliwo
importu pliku XML. Wczytanie w systemie SJO BeSTi@ pliku z inicjacj roku
budetowego jest warunkiem rozpoczcia pracy z planami finansowymi.
Obustronna wymiana planw finansowych system SJO BeSTi@ umoliwia
eksport sporzdzonych planw finansowych do pliku XML, ktre pniej mog by
zaimportowane do systemu BeSTi@ w macierzystej JST. Dodatkowo do systemu
SJO BeSTi@ mona zaimportowa plany finansowe sporzdzone w macierzystej JST
w systemie BeSTi@.

Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


Kierunek, format i zakres wymiany danych przedstawia ponisza tabela i schemat.
System rdowy / docelowy i zakres
danych
Format wejcia SJO
BeSTi@
Format wyjcia SJO
BeSTi@
BeSTi@ - sprawozdania - plik XML
BeSTi@ - plany finansowe plik XML plik XML
BeSTi@ - sowniki plik XML -
Systemy zewntrzne sprawozdania plik XML -
Rysunek 92 - Format i zakres wymiany danych systemu SJO BeSTi@

Rysunek 93 - Kierunek i zakres wymiany danych systemu SJO BeSTi@

System SJO BeSTi@ umoliwi import danych z nastpujcych systemw:
Systemy finansowo-ksigowe uytkowane w JO,
Systemy sprawozdawcze uytkowane w JO,
Inne systemy, ktre bd obsugiwa eksport danych w formacie obsugiwanym przez
SJO BeSTi@ udostpnionym przez Wykonawc.
Dane z powyszych systemw bd mogy zosta poprawnie zaimportowane do SJO BeSTi@
pod warunkiem, e systemy te bd poprawnie obsugiway format wymiany danych

SJO
BeSTi
@

Systemy
zewntrzne
BeSTi@
JST JO
Sprawozdania
XML
Sprawozdania, Plany
finansowe
XML
Sowniki, Plany
finansowe
XML
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


udostpniony Beneficjentowi przez Wykonawc. Format wymiany danych zostanie
zatwierdzony oraz nastpnie opublikowany przez Beneficjenta na stronie BIP.
Zamawiajcy:


Systemu SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536

Wykonawca:


7. Zaczniki
Zacznikiem do niniejszej instrukcji jest dokument Wytyczne do polityki bezpieczestwa
systemu informatycznego jednostek eksploatujcych system SJO BeSTi@.

Bestia SJODokumentacjaAdministratora

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bestia SJODokumentacjaAdministratora

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Instrukcja administratora

Systemu SJO BeSTi@

You might also like