Wersja A

Test podsumowujcy rozdzia II

Biotechnologia i inynieria genetyczna
Poniszy test skada si z 16 zada. Przy kadym poleceniu podano liczb punktw moliw do uzyskania
za prawidow odpowied. a rozwizanie cae!o testu moesz otrzyma" maksymalnie
#$ punkty.
%opasu& do kade!o rodza&u biotec'nolo!ii
odpowiedni opis i przykady zastosowania.
(02)
Rodzaj
biotechnologii
Opis
Przykady
zastosowania
(iotec'nolo!ia
nowoczesna
(iotec'nolo!ia
tradycy&na
)pisy
*. +ykorzystu&e or!anizmy, komrki czy
enzymy, ktre s zmody-ikowane
za pomoc tec'nik inynierii !enetyczne&.
(. +ykorzystu&e naturalnie wystpu&ce
w przyrodzie or!anizmy lub produkowane
przez nie substanc&e.
Przykady
1. .iszenie kapusty i o!rkw.
#. Produkc&a insuliny przy uyciu bakterii.
/. Produkc&a tworzyw biode!radowalnyc'.
$. Produkc&a ke-iru.
Przyporzdku& po&ciom odpowiednie wy&a0nienia.
(02)
* 1 -ermentac&a, ( 1 inynieria !enetyczna,
2 1 klonowanie
1. 3worzenie !enetyczne& kopii cae!o
or!anizmu lub &e!o cz0ci.
#. Przemiany enzymatyczne zwizkw
przeprowadzane w warunkac'
beztlenowyc'.
/. 3ec'nika rozdzielania czsteczek rnicyc'
si mas i adunkiem w polu elektrycznym.
$. %ziedzina !enetyki za&mu&ca si
mody-ikowaniem materiau !enetyczne!o
or!anizmw.
* . . . . . . . . . . . . . . . ( . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . . . . .
apisz rwnanie -ermentac&i etanolowe&. (01)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
)ce prawdziwo0" zda. +ybierz P, &e0li zdanie &est
prawdziwe, lub 4, &e0li &est -aszywe.
(02)
.ompostowanie pole!a na rozkadaniu
resztek ro0linnyc' w spec&alnym po&emniku
przez bakterie i !rzyby oddyc'a&ce
beztlenowo.
P 4
.ompost &est stosowany przez rolnikw &ako
nawz naturalny.
P 4
+ wyniku kompostowania powsta&e bio!az. P 4
+ybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01)
)r!anizmy zmody-ikowane !enetycznie 567)8
to
*. or!anizmy, do ktryc' komrek
wprowadzono struktury komrkowe innyc'
or!anizmw.
(. or!anizmy wy'odowane w wyniku selekc&i
sztuczne&.
2. or!anizmy o celowo zmienionym materiale
!enetycznym.
%. or!anizmy, ktre nie zawiera& materiau
!enetyczne!o w postaci %9*.
%ziaanie &akic' enzymw przedstawia ponisza
ilustrac&a: (01)
*. ;i!az.
(. <nzymw restrykcy&nyc'.
2. Polimeraz %9*.
%. Polimeraz =9*.
+ykre0l wyrazy tak, aby powstay zdania
prawdziwe. (02)
)r!anizmy zwiera&ce obcy materia
!enetyczny nazywamy or!anizmami
odpornymi > transgenicznymi.
?ekwenc&onowanie %9* pole!a na ustalaniu
kole&no0ci nukleotydw > genw dane!o
or!anizmu. 2zsteczka %9*, ktra suy do
wprowadzania !enw do okre0lonyc' komrek,
to sonda > wektor.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Imi i nazwisko
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Data Klasa
Poda& prawidow kole&no0" etapw wprowadzania
!enu do komrki. +pisz numery od 1 do $.
(01)
. . . . . . . . Pobieranie plazmidu przez bakterie.
. . . . . . . . Poczenie !enu, ktry zosta wycity
z !enomu inne!o or!anizmu, z plazmidem
za pomoc li!azy.
. . . . . . . . =ozcinanie enzymem restrykcy&nym
koliste& czsteczki %9* plazmidu.
. . . . . . . . =ozmnaanie bakterii, podczas ktre!o
plazmidy s przekazywane do komrek
potomnyc'.
Poda& nazw tec'niki rozdzielania czsteczek
w polu elektrycznym, ktr obrazu&e ponisza
ilustrac&a. (01)
9azwa tec'niki@
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
+ykre0l wyrazy tak, aby powstay zdania
prawdziwe. (02)
%o bada potrzeba niekiedy wielu tysicy kopii
dane!o !enu. ?zybk metod ic' uzyskania &est
powielanie !enu za pomoc enzymw
restrykcyjnych > polimerazy %9*. %o
przeprowadzania te!o procesu suy urzdzenie
zwane termostatem > termocyklerem.
.opiowanie !enu przebie!a w trzec' etapac'.
? to@ rozdzielenie nici %9*, przyczenie
wektora > startera oraz dobudowanie
nukleotydw. 3ec'nika ta &est nazywana
w skrcie GM > !"#.
+ybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01)
(akterie z !atunku $gro%acterium tume&aciens
s wykorzystywane do
*. klonowania ro0lin.
(. otrzymywania zwierzt zmody-ikowanyc'
!enetycznie.
2. przeprowadzania -ermentac&i mlekowe&.
%. otrzymywania ro0lin zmody-ikowanyc'
!enetycznie.
+ybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01)
3erapia !enowa pole!a na
*. wymianie cae!o zestawu !enw pac&enta.
(. wprowadzeniu prawidowe& wers&i
uszkodzone!o !enu do komrek pac&enta.
2. wyciciu uszkodzonyc' -ra!mentw %9*
z komrek pac&enta.
%. wprowadzeniu cae!o nowe!o zestawu
!enw do poszcze!lnyc' komrek
pac&enta.
%o klonowania ssakw uywa si metody
transplantac&i &der komrkowyc'. Poda&
prawidow kole&no0" przebie!u te!o procesu,
wpisu&c numery od 1 do $. (01)
. . . . . . . . +prowadzenie materiau !enetyczne!o
z komrki dawcy do komrki biorcy.
. . . . . . . . +szczepienie zarodka do macicy matki
zastpcze&.
. . . . . . . . Asunicie &dra komrkowe!o z komrki
biorcy.
. . . . . . . . Pobudzenie utworzone& komrki
do podziaw za pomoc impulsw
elektrycznyc'.
Przyporzdku& rodza&om klonowania odpowiednie
przykady. (02)
* 1 klonowanie naturalne
( 1 klonowanie sztuczne
1. .lonowanie %9* suce do badania
-unkc&i !enw.
#. (linita &edno&a&owe.
/. (linita dwu&a&owe.
$. .lonowanie ro0lin w celu uzyskania
or!anizmw o dane& cesze uytkowe&.
B. =ozmnaanie bezpciowe przez podzia
komrki u bakterii.
6. .lonowanie zwierzt w celu zwikszenia
populac&i !atunkw za!roonyc'.
C. Pczkowanie stubi.
* . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
+ybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01)
Pierwszy ssak, ktre!o udao si sklonowa"
z komrek dorose!o osobnika, to
*. owca.
(. szczur wdrowny.
2. mysz domowa.
%. wilk szary.
)ce prawdziwo0" zda. +ybierz P, &e0li zdanie &est
prawdziwe, lub 4, &e0li &est -aszywe.
(02)
Porwnu&c pro-ile !enetyczne dziecka
i domniemane!o o&ca, moemy ustali" lub
wykluczy" o&costwo. P 4
*naliza %9* &est wykorzystywana
w systematyce do ustalenia przynaleno0ci
or!anizmw do odpowiednic' !rup. P 4
(adanie materiau !enetyczne!o &est
wykorzystywane do ustalania przebie!u ewoluc&i. P 4
%o ustalenia o&costwa potrzebna &est tylko prbka
materiau biolo!iczne!o domniemane!o o&ca. P 4
Wersja B
Test podsumowujcy rozdzia II
Biotechnologia i inynieria genetyczna
Poniszy test skada si z 16 zada. Przy kadym poleceniu podano liczb punktw moliw do uzyskania
za prawidow odpowied. a rozwizanie cae!o testu moesz otrzyma" maksymalnie
#$ punkty.
1. %opasu& do kade!o rodza&u biotec'nolo!ii
odpowiedni opis i przykady zastosowania.
(02)
Rodzaj
biotechnologii
Opis
Przykady
zastosowania
(iotec'nolo!ia
nowoczesna
(iotec'nolo!ia
tradycy&na
)pisy
*. +ykorzystu&e naturalnie wystpu&ce
w przyrodzie or!anizmy lub produkowane
przez nie substanc&e.
(. +ykorzystu&e or!anizmy, komrki czy
enzymy, ktre s zmody-ikowane
za pomoc tec'nik inynierii !enetyczne&.
Przykady
1. Produkc&a insuliny przy uyciu bakterii.
#. .iszenie kapusty i o!rkw.
/. Produkc&a tworzyw biode!radowalnyc'.
$. Produkc&a piwa.
2. Przyporzdku& po&ciom odpowiednie
wy&a0nienia.
(02)
* 1 inynieria !enetyczna, ( 1 -ermentac&a,
2 1 klonowanie
1. 3worzenie !enetyczne& kopii cae!o
or!anizmu lub &e!o cz0ci.
#. Przemiany enzymatyczne zwizkw
przeprowadzane w warunkac'
beztlenowyc'.
/. 3ec'nika rozdzielania czsteczek
rnicyc' si mas i adunkiem w polu
elektrycznym.
$. %ziedzina !enetyki za&mu&ca si
mody-ikowaniem materiau !enetyczne!o
or!anizmw.
* . . . . . . . . . . . . . . . ( . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . . . . .
3. apisz rwnanie -ermentac&i mlekowe&. (01)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. )ce prawdziwo0" zda. +ybierz P, &e0li
zdanie &est prawdziwe, lub 4, &e0li &est
-aszywe. (02)
.ompostowanie pole!a na rozkadaniu
resztek ro0linnyc' w spec&alnym po&emniku
przez bakterie i !rzyby oddyc'a&ce tlenowo.
P 4
.ompost &est stosowany przez rolnikw &ako
nawz naturalny.
P 4
(io!az powsta&e w wyniku -ermentac&i
metanowe&.
P 4
!. +ybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01)
)r!anizmy zmody-ikowane !enetycznie
567)8 to
*. or!anizmy, do ktryc' komrek
wprowadzono struktury komrkowe
innyc' or!anizmw.
(. or!anizmy o celowo zmienionym
materiale !enetycznym.
2. or!anizmy wy'odowane w wyniku
selekc&i sztuczne&.
%. or!anizmy, ktre nie zawiera& materiau
!enetyczne!o w postaci %9*.
". %ziaanie &akic' enzymw przedstawia
ponisza ilustrac&a: (01)
*. ;i!az.
(. Polimeraz %9*.
2. Polimeraz =9*.
%. <nzymw restrykcy&nyc'.

#. +ykre0l wyrazy tak, aby powstay zdania
prawdziwe. (02)
)r!anizmy zwiera&ce obcy materia
!enetyczny nazywamy or!anizmami
transgenicznymi > odpornymi.
?ekwenc&onowanie %9* pole!a na ustalaniu
kole&no0ci nukleotydw > genw dane!o
or!anizmu. 2zsteczka %9*, ktra suy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Imi i nazwisko
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Data Klasa
do wprowadzania !enw do okre0lonyc'
komrek, to wektor > sonda.
$. Poda& prawidow kole&no0" etapw
wprowadzania !enu do komrki. +pisz
numery od 1 do $. (01)
. . . . . . . . Pobieranie plazmidu przez bakterie.
. . . . . . . . Poczenie !enu, ktry zosta wycity
z !enomu inne!o or!anizmu, z plazmidem
za pomoc li!azy.
. . . . . . . . =ozcinanie enzymem restrykcy&nym
koliste& czsteczki %9* plazmidu.
. . . . . . . . =ozmnaanie bakterii, podczas ktre!o
plazmidy s przekazywane do komrek
potomnyc'.
%. Poda& nazw tec'niki rozdzielania czsteczek
w polu elektrycznym, ktr obrazu&e ponisza
ilustrac&a. (01)
9azwa tec'niki@
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1&. +ykre0l wyrazy tak, aby powstay zdania
prawdziwe. (02)
%o bada potrzeba niekiedy wielu tysicy kopii
dane!o !enu. ?zybk metod ic' uzyskania &est
powielanie !enu za pomoc polimerazy '($ >
enzymw restrykcyjnych. %o przeprowadzania
te!o procesu suy urzdzenie zwane
termostatem > termocyklerem. .opiowanie
!enu przebie!a w trzec' etapac'. ? to@
rozdzielenie nici %9*, przyczenie startera >
wektora oraz dobudowanie nukleotydw.
3ec'nika ta &est nazywana w skrcie !"# >
GM.
11. +ybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01)
(akterie z !atunku $gro%acterium tume&aciens
s wykorzystywane do
*. otrzymywania zwierzt zmody-ikowanyc'
!enetycznie.
(. przeprowadzania -ermentac&i mlekowe&.
2. otrzymywania ro0lin zmody-ikowanyc'
!enetycznie.
%. klonowania ro0lin.
12. +ybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01)
3erapia !enowa pole!a na
*. wymianie cae!o zestawu !enw pac&enta.
(. wyciciu uszkodzonyc' -ra!mentw %9*
z komrek pac&enta.
2. wprowadzeniu cae!o nowe!o zestawu
!enw do poszcze!lnyc' komrek
pac&enta.
%. wprowadzeniu prawidowe& wers&i
uszkodzone!o !enu do komrek pac&enta.
13. %o klonowania ssakw uywa si metody
transplantac&i &der komrkowyc'. Poda&
prawidow kole&no0" przebie!u te!o procesu,
wpisu&c numery od 1 do $. (01)
. . . . . . . . +prowadzenie materiau !enetyczne!o
z komrki dawcy do komrki biorcy.
. . . . . . . . Pobudzenie utworzone& komrki
do podziaw za pomoc impulsw
elektrycznyc'.
. . . . . . . . Asunicie &dra komrkowe!o z komrki
biorcy.
. . . . . . . . +szczepienie zarodka do macicy matki
zastpcze&.
1. Przyporzdku& rodza&om klonowania
odpowiednie przykady. (02)
* 1 klonowanie naturalne
( 1 klonowanie sztuczne
1. .lonowanie %9* suce do badania
-unkc&i !enw.
#. (linita dwu&a&owe.
/. (linita &edno&a&owe.
$. .lonowanie ro0lin w celu uzyskania
or!anizmw o dane& cesze uytkowe&.
B. =ozmnaanie bezpciowe przez podzia
komrki u bakterii.
6. .lonowanie zwierzt w celu zwikszenia
populac&i !atunkw za!roonyc'.
C. Pczkowanie stubi.
* . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1!. +ybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01)
Pierwszy ssak, ktre!o udao si sklonowa"
z komrek dorose!o osobnika, to
*. szczur wdrowny.
(. mysz domowa.
2. owca.
%. wilk szary.
1". )ce prawdziwo0" zda. +ybierz P, &e0li
zdanie &est prawdziwe, lub 4, &e0li &est
-aszywe. (02)
Porwnu&c pro-ile !enetyczne dziecka
i domniemane!o o&ca, moemy ustali" lub
wykluczy" o&costwo.
P 4
%o ustalenia o&costwa potrzebna &est tylko prbka
materiau biolo!iczne!o domniemane!o o&ca.
P 4
(adanie materiau !enetyczne!o &est
wykorzystywane do ustalania przebie!u ewoluc&i.
P 4
*naliza %9* &est wykorzystywana P 4
w systematyce do ustalenia przynaleno0ci
or!anizmw do odpowiednic' !rup.