You are on page 1of 8

1

Trk Msksinin bir Tarihesi



alar ncesinden mras edindiimiz Trk Mzii, gerek makamsal, gerek algsal,
gerek szel, gerek dizemsel unsurlaryla gyet zel bir mevkye shiptir.
Kaynaklarn eksiklii ve yetersizlii yznden, bu mzik tr hakkna bilgilerimiz
olduka kstl ise de, slmiyet ncesi Trk Mzii, Orta Asya gelenekleri ve
yaantsyla badaklk kurmu eski ve kayp bir kltr olarak gnmzde
incelenmektedir
1
.

Oysa, slmiyetin ykseliiyle beraber, Al Knd (801-873)
2
gibi slm bilginleri
tarafndan; Pisagor (m.. 582-500), Sokrates (m.. 470-399), Efltun (m.. 428-
347) ve Aristo (m.. 384-322) gibi Antik Yunan felsefecilerinin eserleri tercme
edilerek, bunlarn zmsendii yepyeni bir kltrel akmn etkisinde, Geleneksel
Trk Msksinin
3
olumu olduu saptanmaktadr
4
.

zellikle Geleneksel Trk Msksi ile ilgili nazariyata dayanan eldeki ilk veriler,
bizi Al Frb (873-950) dnemine gtrmektedir
5
. Trk kkenli olduu
dnlen bu bilginin, Orta Asya corafyasnda zamnnn kltrel birikimlerini
zmseyerek, o dnemki uluslararas bilim dili Arapa ile, birok baka eserinin
yansra, msk nazariyatn konu edinen; eski Yunan filosofu Pisagorun
almalarndan esinlenerek yazd, Kitbl Mskl Kebir adl bir edvar
bilinmektedir
3
.

Frbyi izleyen birka yzyl iinde, 995 yllarndan elimize ulaan ihvns sf
(dostlar meclisi) risleleri
6
; bn-i Snnn (980-1037) msk zerine yazlar
7
;
Mevlevliin kurucusu Mevln Celleddin-i Rmnin (1207-1273) sf
mskye yeni bir yn verii
8
; Safiyddin Urmevnin (1216-1294) ses
perdelerini, makamlar ve iklar aklayan Kitbl Edvar
9
; msk ilmi zerine
Kutbettin irznin (1236-1311) uralar
10
ve Camil Elhan, Telhis-i
Camil Elhan, Kenzl Elhan, Zudbetl Elhan, erhl Kitbl Edvar
11
,
Maksidl Elhan
12
, Fevaid-i ere
13
, Zikrl Negam Uslha
14
ve Ruh
Perver
15
gibi eitli nazar eserleriyle tannan Abdlkdir Mergnin (1360-1435)
varl
16, 17
gze arpmaktadr.

slmiyet sancan 14. yzyldan balayarak devralan Osmanl Devletinde, II.
Murata (1404-1451) sunmu olduu Edvr- Msksiyle bilinen Hzr bin
Abdullahn; bu edvar ayn yllarda Trkeye eviren Amasyal krullahn
(1388-1464) ve II. Murata itfen yazd Muradnmesinde msk ilmine blm
ayrm olan Bedr-i Diladn isimleri farkedilmektedir. Yine o dnemde yazld
bilinen nazar eserler arasnda, Bedr-i Dilada ait Nekvetl Edvar
18
,
Mergnin olu Abdlaziz elebiye ait bir baka Nekvetl Edvar
19
ve
Fetullah irvnnin edvar
20
bilinmektedir.
2
Anadolunun, Diyr- Acemin, Horasann ve Mverrannehrin ilim ve kltr
merkezleri hline geldii 15. ve 16. yzyllarda, Trk Msksi adyla tandmz
mzik trnn alt yaps iyice hazrlanm ve nazar temelleri atlm
grnmektedir. Bundan baka, Geleneksel Trk Msksinin icrsnda arpc bir
dnm yaanm, mml makmat (makamlarn anas) olan Rast dizisini eskiden
beri trif etmek zere kullanlan Yegh, Dgh, Segh, argh, Pengh, etgh,
Hetfgh, Hetgh adl sesler; alglar iin ses sahasn geniletmek maksadyla,
makmn karar olan yegh perdesi bir tam drtl aralk peste grldnden,
Rast, Dgh, Segh, argh, Pengh Nev, iran / etgh Hseyn, Evc /
Segh- Sni (Evi) ve Gerdniye adl seslere izdrlmtr. Daha sonra Rast
dizisindeki sesler, bugn tandmz eklini, yni Rast, Dgh, Segh, argh,
Nev, Hseyn iran, Evi ve Gerdniye hlini almtr
25
.

Konstantinopolisin fethiyle Orta an sona erdii yllarda, msk makamlarna
ve usllerine eilen Ldikli Mehmet elebinin, El Fethiyye fl Msk adl bir
eserini Ftih Sultan Mehmete (1432-1481) ithaf ettii, bundan baka, yine msk
ilmine deinen Zeynl Elhan adl eserini 1483te II. Byezide (1447-1512)
sunduu bilinmektedir. Ayn dnemin tannm bir dier nazariyecisi de,
Maksidl Edvar
21
baln tayan eseriyle, Mergnin torunu olan Mahmut
elebidir
16
. 15. yzyln sonlarna doru, II. Byezidin oullarndan ehzde
Korkut ve Ahmet de, o dnemin sekin mskinaslar olarak gze arpmaktadrlar.
ehzde Korkuta hocalk etmi olan Zeynel Abidin ise, 16. yzyln banda
tannm isimlerdendir
22
.

16. yzylda, Yavuz Sultan Selimin (1467-1520) Dou fetihleri, ganmet getirdii
kadar kltr ve ilim insanlarn da Osmanl Sarayna ekmitir. Pdiah, bizzat
sefer dzenledii vilyetlerdeki usta mskinaslar berberinde bakente tamtr
23
. Bu evrede stanbula getirilen Hasan Can elebi (1490-1567), I. Selimin has
nedimi olduktan sonra, Enderunda msk hocal yapmtr
2
. Yine bu dnemde,
daha ziyde i kkenli halk ynlarna kar ezici bir siyset gden I. Selim,
hilfeti ele geirerek bir Snn-Alev kutuplamasna geit verdiindendir ki,
Anadoluda Saray-Halk kartl had safhaya ulamtr
24
. Bunun uzantsnda,
Trk Mzii tarihinde, Alev-Bekta Mziinin ve dolaysyla Halk Mziinin,
Osmanl Saray Msksinden cidd lde ayrt yeni bir evre balam
olmaktadr.

Knn Sultan Sleymann (1494-1566) hkmdarl esnsnda, Osmanl
mparatorluunun asker gc ve kltrel birikimleri zirveye varmtr. Ayrca,
tasavvuf msknin konservatuvarlar olarak adlandrabileceimiz
mevlevhnelerin, imparatorluun drt bir kesine yaylm ve kklemi olduklar
grlmektedir
2
. Bu evrede, grkemli enliklerde ve trenlerde, byk apta msk
fasllar tertiplendii anlalmaktadr
23
. Bu dnemde tannm bir mskinas,
evknme adl eseri ile bilinen Abdl Ali Efendidir
25
.
3
Sonraki dnemlerde, dn msk yaptlaryla, Hatip Zkir Hasan Efendi (1545-
1623)
26
, bestekrlyla Gz Giray Bora Han (1554-1607)
27
ve II. Selime (1524-
1574) sunduu Saznme ile Durak Aa (. 1566)
2
, gze arpmaktadrlar.
Osmanl Devletince Sfevlere kar dmanlk politikasnn srdrld 16.
yzyln sonlarna doru, Alev-Bekta tarikatna bal olduu anlalan halk ozan
Pir Sultan Abdal
28
ve Celli isyanclarndan olduu dnlen halk kahraman ve
ozan Ren Ali Krolu
2
,

Halk Mziinin lmsz temsilcileri olarak
anlmaktadrlar.

17. yzyln balarnda, I. Selim zamannda olduu gibi, Douya yaplan seferler
syesinde Osmanl Sarayna ganmet ve kltr nakledilmitir. Bu ada, bestekr
da olan Sultan IV. Muratn (1611-1640), hnendelii ve szendelii ile mehur
ahkulunu Badattan stanbula getirttii bilinmektedir
29
. Bir sonraki evrede,
byk halk ozan Karacaolan (1606-1679)
30
, tanbur bestekr Benli Hasan
Aay (1607-1664)
27
, bestekr Mevlev Yusuf Dedeyi (. 1670)
2
ve Bat
notasyonu ile yazd Mecmua-i saz- sz adl eseriyle tandmz Ali Ufk
lkapl Polonya asll Albert Bobowskiyi (1610-1675) anabiliriz
31
. 17. yzyln
sonlarna doru ise, Hfz Post (1630-1694), Buhrizde Itr (1640-1712), Hfz
Kmr (1645-1690), mlekizde Recep elebi (. 1701) ve Seyyid Nuh (. 1714)
gibi bestekrlar, IV. Mehmet (1642-1687) dnemi Osmanl Saray Msksinin
doruunu yanstmaktadrlar
27
. Yine bu dnemlerde yetien Ahtb Mehmet Be,
hen elebi, Ahmet el-Mehter, Dervi Ali ir- Gan, Hatipzde Osman elebi,
Kazzaz Hasan elebi, Naile Mehmet Efendi, Odabazde Efendi, ehl Mustafa
elebi, Tesbihzde Emir elebi, Tazde Recep elebi gibi mskinaslar
dikkatimizi ekmektedirler
32
.

Lle devrinde (1711-1730) ise, Beyolu Kulekap Mevlevhnesi eyhi Ny
Osman Dede
33
(1652-1730) ve Moldavya Prensi Dimitri Kantemir (1673-1723),
msk transkripsiyonu ve nazariyat zerinde ayr ayr almlar, kendi isimlerini
alan notasyon sistemleri gelitirmilerdir
34
. Lle devrinin son bulmasnan tibren
Nzm- Cedid (1793-1806) yllarna dein; mskinas ve ir Nzm Yahya
elebi
27
(1650-1727), bestekr ve tanbr Enf (Burnaz) Hasan Aa (1670-1729)
27
,

kadn bestekr Dilhayat Kalfa (. 1740)
27
, Rum asll bestekr ve hnende Mr
Cemil Zaharya (1680-1750)
27
, bestekr Tanbr Mustafa avu (1689-1757)
27
,
bestekr Ebubekir Aa (1685-1759)
27
, bestekr Tbi Mustafa Efendi
27
, 1749da
kaleme ald Tehfml Makmat f Tevldin Negmat
35
adl eseriyle bilinen
Kemn Hzr Aa (. 1760)
36, 37
, mskinas padiah I. Mahmut (1696-1754)
32
,
mskinas Abdlhlim Aa (1710-1790)
27
, Trk msksinin Bat mziiyle
karlatrmasn yapmak zere ald notlarla bilinen Fransz dragoman Charles
Fonton (1725-1805)
38
, bestekr Hac Sadullah Aa (1730-1807)
27
, Hzr Aann
bestekr oullar Vardakosta Seyyid Ahmet Aa (1730-1794)
27
ile Kk Mehmet
Aa (. 1803)
27
ve mskinas Hfz eyd Abdrrahim Dede (. 1799)
27
,
yaamlardr.
4
19. yzyln bandan Tanzimat dnemine doru; Rum asll bestekr Tanbr sak
(1745-1814)
27
, Ny Osman Dedenin torunlar ve mevlev bestekrlar Ali Nutk
Dede (1762-1804), Abdlbk Nsr Dede
39
(1765-1821) ve Abdrrahim Knh
Dede (1769-1831)
27
, mskinas padiah III. Selim (1761-1808)
27
, tanbr
mskinas Nman Aa (1750-1834)
27
, Kmrczde Hfz Mehmet Efendi (.
1835)
27
, kendi adn tayan nota sistemini cdeden Ermeni asll mskinas
Hamparsum Limoncuyan (1768-1838)
37
, nl bestekr Hammmizde smil Dede
Efendi (1778-1846)
27
, bestekr kir Aa (1779-1840) ve kardei Kemn Mustafa
Aa (. 1840)
27
, Enderun mskinaslarndan Kemn Rza Efendi (1780-1852)
27

ve mskinas padiah II. Mahmut (1785-1839)
27
, gibi deerli sanat adamlar
karmza kmaktadrlar.

Tanzimat Fermnnn ln edildii 1839lardan Cumhuriyetin ln edildii 1923e
kadar geen sre iinde ise, Mzka-y Hmayn efleri Guiseppe Donizetti
(1788-1856) ve Callisto Guatelli (1820-1899)
39
, Muzka-y Hmyn
hocalarndan bestekr Basmac Abdi Efendi (1787-1851)
27
, tanbr ve bestekr
Kei rif Mehmet Aa (1794-1843)
27
,

bestekr Delllzde smil Efendi
27
(1797-
1869), bestekr Kazasker Mustafa zzet Efendi (1802-1879)
27
, stad Eyyub
Mehmet Bey (1804-1850)
27
, bestekr Him Bey (1815-1868)
27
, bestekr Tanbr
Byk Osman Bey (1816-1885)
27
, Kei rif Efendinin bestekr olu Rfat Bey
(1820-1888)
27
, hfz bestekr Zek Dede (1824-1897)
27
, bestekr Hac Faik Bey
(1831-1891)
27
, neyzen bestekr Bolhenk Nri Bey (1834-1910)
27
, bestekr
Tanbr Ali Efendi (1836-1890)
27
, Ermeni asll bestekr Nikoos Aa (1836-1885)
27
, operetleriyle mehur Ermeni asll Dikran uhacyan (1840-1898)
37
, arklaryla
tannm Rum asll mskinas kardeler Lvtac Civan (Zivanis) Aa (. 1910)
27
,
Lvtac Andon (Batrik Kiryazis-Mumcu) (. 1925)
27
ve Lvtac Hristo (Hristaki
Kiryasiz) (. 1914), Hlim Paa Nota Kolleksiyonunu yazm olan Ermeni asll
bestekr Asdik Aa (Asadur Hamamcyan) (1840-1913)
27
, arklaryla nl Hac
rif Bey (1841-1896)
27
, bestekr Meden Aziz Efendi (1842-1895)
27
, kadn
bestekr Leyl Saz (1850-1936)
37
, bestekr Giriftsen sm Bey (1851-1929)
2
, Rum
asll bestekr Kemn Tatyos Efendi (1858-1913)
27
, arklaryla nl evki Bey
(1860-1891)
27
, bestekr Rahmi Bey (1865-1924)
27
, mskinas Muallim smil
Hakk Bey (1865-1927)
27
, arklaryla bilinen Selnikli d Ahmet Bey (1870-1928)
ve nl kemene ile tanbur ustas Tanbr Cemil Bey (1873-1916)
27
gibi deerli
sanat adamlarn grmekteyiz.

Bu noktada, Tanzimat devrinden balamak sretiyle, Bat kltrnn yava yava
Trkiyeye aktarldn, birtakm evrelerin bu kltr yelediini ve bylece Trk
Msksinin, sanat alannda ecneb rakipler edindiini ve onlardan esinler aldn
kaydetmek yerinde olacaktr
39
.


5
20. yzyln bandan ortalarna kadar, d, ellist, kemeneke ve bestekr Ali Rfat
aatay (1867-1935)
2
, Zek Dedenin bestekr olu Ahmet Irsoy (1869-1943)
27
,
bestekr Lem Atl (1869-1945)
37
, mzik kuramcs ve tanbr bestekr Suphi Ezgi
(1869-1962)
2, 27
, mzikolog ve neyzen bestekr Rauf Yekta (1871-1935)
27
,
bestekr Rkm Erkutlu (1872-1948)
37
, bestekr Abdlkdir Tre (1873-1946)
2
,
mzikbilimci ve bestekr Hseyin Saadettin Arel (1880-1955)
2,27
, Ermeni asll
bestekr d Arak mlekiyan (1880-1930)
27
, knun virtozu m Nzm Bey
(1884-1921)
27
, Giriftsen sm Beyin bestekr olu d, giriftsen ve piyanist Ms
Sreyya Bey (1884-1932)
37
, bestekr ve d erif Mhittin Targan (1892-1967)
2
,
bestekr Refik Fersan (1893-1965)
2
, hfz bestekr Saadettin Kaynak (1895-1961)
2
, solist bestekr Mnir Nrettin Seluk (1899-1981)
2
, bestekr Selhattin Pnar
(1902-1960)
2
, mzik kuramcs ve bestekr Ekrem Karadeniz (1904-1981)
2
,
mzik aratrmacs Mahmut Rgp Gzimihl (1900-1961)
2
ve Tanbr Cemil
Beyin bestekr olu tanbr Mesut Cemil (1902-1963)
2
gibi ehasn Trk Msksi
zerine yeniliki ve kuramsal uralarn gryoruz
40
.

te bu dnem zarfnda, Alla Turka ile Alla Franga kltrlerin ayrmaya balamas
syesinde, Trk Msksinin yansra Bat Mzii birikimlerinin de ayrca
edilindiini gzlemlemek mmkndr, ki bu olgu, 20. yzyln balarnda yeni
kurulan Trkiye Cumhuriyetinde Trk Beleri
41
ekolyle, keza ada Trk
Mzii denilen ve Trk Msksinden ayr bir mevkye ship olan Bat-Trk
Mzik Kltr senteziyle sonulanmtr.

Bu dorultuda, 20. yzyln ortalarndan gnmze kadar gelen dnem, ada
akmlarn Trk Msksiyle serbeste kaynat ve onu daha farkl boyutlara
tad bir dnem olarak karmza kmaktadr.

zetleyecek olursak:

10. yzylda yaam olan Al Frbden Timurlenkin ld 1405e kadar geen
sre, Trk Msksinin nazar ynleriyle akland ve yazl hllere aktarlmaya
baland oluum dnemini kapsamaktadr. Bu dnemin sonlarna doru, pek
hretli bir mskinas olan Abdlkdir Merg, bir sonraki evrenin tohumlarn
ekmi, Trk Msksine yeni bir yn vermitir.

Bunu mtkiben, 15. yzyln bandan Yavuz Sultan Selimin tahta kt 1512ye
dein; anlatlageldii ekilde, Trk Msksinin ses perdeleri ve makamlar
zerinde birtakm nazar deiilikler yaplmtr. Bu da, Diyr- Rumun ve
Balkanlarn drt bir kesine Mevlevhnelerin yayld, Konstantinopolisin
fethedilip, Bizans imparatorluu kalntlar arasna Enderun Saray Okulunun
kurulduu, kkletii ve Orta Asyadan Ali ir Neva, Hseyin Baykara, Ali Kuu,
d gibi ilim adamlarnn stanbula cezbedildii bir dnm dnemi, kez
bir nev Rnesans olarak, karmza kmaktadr.
6
Bunun uzantsnda, 16. yzyln bandan IV. Muratn ld 1640a dek,
Douya dzenlenen seferler syesinde, Osmanl Sarayna Orta Doudan getirilen
mzik ve sanat adamlarnn faaliyet gsterdii, i-Snn mezhepler arasnda derin
ayrmalarn patlak verdii ark dnemi vuk bulmutur.

17. yzyln ortalarndan Lle devrinin sona erdii 1730a kadar, Avrupa-i Barok
ve Rokoko etkilerin Osmanl Sarayna nfz ederek, zamannn ark kltryle
apayr bir sentez oluturduu klsik dnem sregelmitir. 1730dan smil Dede
Efendinin 1836daki lmne dek uzanan dnem ise son klsik dnem olarak
adlandrlmaktadr.

Tanzimat fermnnn ln edildii yllardan ikinci dnya harbinin sona erdii
1945e kadar sren akm ise romantik dnem olarak anlmaktadr.

20. yzyln ortalarndan gnmze kadar gelen dnem ise ada dnemdir.

Bylelikle, bin seneyi akn renkli Trk Msksi trihinden ksaca bahsetmi
bulunuyoruz (Bkz. ekil 1). phesiz bu konuda daha pek ok aratrma yaplmas
gereklilii szkonusudur ve dileriz ki, bu almamz o ynde gayret sarfedecek
olanlara bir nebze olsun k tutar.


Ozan Yarman
19 Kasm 2002



1
Selanik, Cavidan, Mzik Sanatnn Trihsel Serveni, 1996, Ankara, s. 23-32
2
Bkz. Byk Larousse Anseklopedisi, 1986, stanbul
3
Her ne kadar mzik ve msk ifdeleri bugn iin anlamda grnseler de, biz, mzik
szcn genel olarak dnya mziklerini artrmada, msk szcn ise Orta Dou
blgesine has eski bir gelenei belirtmede kullanmay uygun gryoruz, zr, bu syede
terminolojik bz karklklarn nleneceini mdediyoruz.
4
Yekta, Rauf, Trk Msksi, 1986, Ankara, s. 24-27, 47-48
5
Arel, Hseyin Saadettin, Trk Msksi Kimindir?, 1990, Ankara, s. 38-40
6
Bardak, Murat, Meragal Abdlkadir, 1986, stanbul, s. 53
7
bn-i Sn, Kitb-if adl eserinde, msknin salk zerine etkileri ile ilgili bir blm
ayrmtr.
8
Mevlevler, Rmnin olu Sultan Veledden beri, dzenledikleri Semlarda ve yinlerinde,
ney ve kudm eliinde, makamsal ve dizemsel unsurlarn kaynat dn bir msk
kullanagelmilerdir. Bu msk kltr, asrlarca mevlevhnelerde seleften hlefe mek denilen
szel bir yolla aktarlagelmitir. Osmanl pdiahlarnn byk bir ksm dahi Mevlev tarikatna
mensuptular. Mevlevhneler, imparatorluun drt bir kesinde bilim ve kltr merkezleri
olarak da faaliyet gstermilerdir. Bkz. Rauf Yektann Trk Msksi (1986, stanbul) adl
kitabnn 49. sayfas ve Byk Larousse Anseklopedisinin ilgili blmleri.
7

9
Bkz. Yrd. Do. Dr. Uygun, Mehmet Nri, Safiyddin Abdlmmin Urmev ve Kitbl
Edvar, 1999, stanbul.
10
Kutbettin irz, Drrett-tac f gurretid dbac adl anseklopedisinde msk ile ilgili bir
blm yazm olmaktadr.
11
Bu erh, Safiyddin Urmevnin Kitbl Edvar zerinedir.
12
Oxfordda bir mzayede de satlm olduu iddia edilmektedir.
13
ehzdeba Arel Kitaplnda bulunmaktadr.
14
Orijinal bir nshasnn Viyanada olduu duyulmaktadr.
15
Mergye ait olduu tartmal olan bu eserin bir nshas da Sleyman Ergunerdedir.
16
Yekta, Rauf, a.g.e., s. 50
17
Bardak, Murat, a.g.e, s. 139-149
18
Topkap Saray Ktphnesi / A5462
19
Nr-u Osmniye Ktphnesi / 3646
20
Topkap Saray Ktphnesi / 3449
21
Nr-u Osmniye Ktphnesi / 3649
22
Yekta, Rauf, a.g.e., s. 51
23
Bu dneme dir, Babakanlk Arivindeki 4 numaral kaytta, Cemaat-i Msrif ehriyr
defteri incelemeye deerdir.
24
ztuna, Ylmaz, Osmanl Devleti Trihi, 1998, Ankara, 1. Cilt, s. 143-162
25
Ezgi, Suphi, Nazar ve Amel Trk Msksi, 1940, stanbul, 4. Cilt, s. 151-187, 2
26
Akst, Sdun, Trk Msksinin Yz Bestekr, 1993, stanbul
27
Ezgi, Suphi, a.g.e., s. 3
28
Fuat, Memet, Pir Sultan Abdal, 1999, stanbul, 7-22
29
Yekta, Rauf, a.g.e., s. 52
30
Fuat, Memet, Karacaolan, 1999, stanbul, 7-20
31
Behar, Cem, Ali Ufk ve Mezmurlar, 1990, stanbul, s. 7-46
32
Zeynep Ycek, Doktora Tezi, 1990, stanbul, Atrbl sar F Tezkiret-i Urefil Edvar
(eyhlislm Esat Efendi), stanbul niversitesi Ktphnesi, T.Y., nr: 6402, v. 1b-2a
33
Yedd-i Tl (ok byk lim) nvnyla da anlan Kutbn Ny Osman Dedenin, yazm
olduu bilinen iki nazar eser, Rapt- Tbirt- Msk ve Nota-i Trki olmaktadr. Kendisinin
lmnden sonra, Mustafa Ali Kevser (. 1770), Osman Dede notasyla kaleme ald ve kendi
adn tayan bir mecmuay (Kevser Mecmuasn) Osman Dedenin almalarna eklemitir.
34
Popescu-Judetz, Eugenia, Prens Dimitri Kantemir, 2000, stanbul
35
Sleymniye Ktphnesi, Hfit Efendi Kitapl, nr. 291
36
Ezgi, Suphi, Nazar ve Amel Trk Msksi, 1940, stanbul, 1. Cilt, s. 74
37
Yener, Faruk, Mzik, 1987, stanbul
38
Fonton, Charles, Trc: Cem Behar, 18. Yzylda Trk Mzii, 1987, stanbul
39
Yenikap Mevlevhnesi eyhi olan Abdlbk Nsr Dede, Sultan III. Selime takdim ettii
Tetkyk- Tahkyk adl nazar eseriyle de tannmaktadr. Bu eserinin Tahririye adn tayan
ikinci blmnde, kendisine ait bir ses sistemi gelitirmitir.
40
Cumuhuriyetin Sesleri, ed. Gnl Paac, 1999, stanbul; ki Msknin Karlama
Sreci, Gnl Paac, s. 104-107
41
Trk Beleri, Ahmet Adnan Saygun, Cemal Reit Rey, Ulvi Cemal Erkin, Necil Kzm
Akses ve Hasan Ferit Alnar diye tandmz, Bat Mzii disiplinini ve birikimini edinmi
erken Cumhuriyet dnemi bestecileridir. Ayn ifde, o dnemlerde benzer faaliyetler gstermi
olan Ferit Hilmi Atrek, Kemal lerici, Blent Tarcan, Erturul Ouz Frat ve Ekrem Zeki
n gibi bestecileri belirtmek iin de kullanlabilmektedir.


8

You might also like