Obwody

rozgałęzione prądu
stałego
prof. dr hab. inż. Tadeusz NIEDZIELA
 Kartkówka
Nazwisko, imię (nr. grupy)

1. Napisz wzory na zamianę układu rezystorów z

gwiazdy w trójkąt.
2. Napisz wzory na zamianę układu rezystorów z
trójkąta na gwiazdę .
3. Napisz wzory na dzielnik prądu.
Metody rozwiązywania obwodów rozgałęzionych prądu
stałego:
 
- metoda klasyczna (zad. 5.3)
 
- metoda przekształcenia sieci (zad. 5.1)
 
- metoda superpozycji (zad. 5.2)
 
-metoda potencjałów węzłowych (zad. 5.6, 5.7, 5.9)
 
-metoda superpozycji [z metodą oczkową (5.10a, c)]
[z metodą węzłową (5.10b, c)]
 
- metoda z zastosowaniem twierdzenia Thevenina (zad. 5.12, 5.14)
 
- metoda z zastosowaniem twierdzenie Thevenina i z metodą węzłową

(zad. 5.11)
 
- metoda z zastosowaniem twierdzenia Nortona (zad. 5.13)
 METODA KLASYCZNA
 
Zadanie 1
 Oblicz wartości prądów gałęziowych (I1, I2, I3) w danym
obwodzie stosując metodą klasyczną (równań
prądowych wg. I prawa Kirchhoffa oraz równań prądowych
wg. II prawa Kirchhoffa).
 Dane: R1 = 6 Ω, R2 = 2 Ω, R3 = 3 Ω, E = 36V
 
Dla obwodu zawierającego v węzłów można napisać,
zgodnie z I prawem Kirchhoffa v-1 równań
niezależnych => 2-1 = 1

Dla obwodu zawierającego b gałęzi można napisać,

zgodnie z II prawem Kirchhoffa b-(v-1) równań
niezależnych => 3-1 = 2
 I1 − I 2 − I 3 = 0

 R2 I 2 + I1R1 − E = 0
R I + I R − E = 0
 11 3 3

 I1 − I 2 − I 3 = 0

 R1I1 + R2 I 2 + 0 ⋅ I 3 = E
R I + 0 ⋅ I + R I = E
  1 1 2 3 3
1 −1 −1  I1  0
R I  E
R2 0  ·  2 =  
 1 
 R1 0 R3   I 3   E 

1 −1 −1  I1  0
6 2 0  I  36 
  ·   2 =  
6 0 3   I 3  36 
1 −1 −1
6 2 0  2 0 6 0  6 2  =1
0 3 6 3 +1
 6 0 W =1·6+1·18-1·(-12)=6+18+12=36 -1
       
=
6 0 3 

 0 −1 −1
36 0 36 2
W1 = 36 2 0  36 3 36 0 =1 -1 =108-1·(-72)
     
36 0 3 

W1 180
I1 = = = 5A
W 36
 1 0 −1
6 36 0  36 0 6 36 W2 = =1 -1
  36 3 6 36 =108-1·(0) = 10
6 36 3     

W2 108
I2 = = = 3A
W 36

1 −1 0 
6 2 36   2 36 6 36 =1 +1 =2·36 = 72
 0 36 6 36 W3 =
     
6 0 36 

W3 72
I3 = = = 2A
W 36
 METODA PRZEKSZTALCENIA
SIECI
Zadanie 2
 Oblicz wartość prądów gałęziowych (I , I , I , I , I , I ) w
1 2 3 4 5 6
danym obwodzie posługując się metodą przekształcania
sieci (z zamianą źródeł).
Dane: R1 = 3 Ω, R2 = 3 Ω, R3 = 3 Ω, R4 = 3 Ω, R5 = 3 Ω, R6 = 3
Ω, E1 = 12V, E2 = 6V
 1

II II

II

Ia Ic
I II I III
Ib Id

Ie I f
I I
Dla węzła 3 z I prawa Kirchoffa I’ + I’’ - IŹR1 = 0, IŹR1 = 4A
2 12 2 10
I’’ = - I’+4 = 4 − = − = A
3 3 3 3
10
A I’’ =
3

Dla węzła 2 z I prawa Kirchoffa - I’ + I’’’ - IŹR2 = 0, IŹR2 = 2A

2 6 2 8
I’’’ = 2+I’ = 2 − = + = A
3 3 3 3

Przy zamianie λ na ∆ mają zastosowanie następujące

ogólne wzory „rezystancyjne”:

R1 R2 9
R12 = R1 + R2 + = 3 + 3 + = 9Ω
R3 3

R2 R3 9
R23 = R2 + R3 + = 3 + 3 + = 9Ω
R1 3

R3 R1 9
R31 = R3 + R1 + = 3 + 3 + = 9Ω
R2 3
 1 1 1 1 1 3+ 1 4 9 =>
= + = + = = R113 = = 2, 25Ω
R113 R1 R13 3 9 9 9 4

1 1 1 1 1 4 9
= + = + = R122 = = 2, 25Ω =>
R122 R12 R2 9 3 9 4

1 1 1 1 1 4 9
= + = + = R236 = = 2, 25Ω
4 =>
R236 R23 R6 9 3 9

RZ = R113 + R112 + R236 = 2,25 + 2,25 + 2,25 = 6,75 Ω

E1
I ŹR1 = = 4A
R1
UŹR1 = IŹR1 ·R113 = 4·2,25 = 9V

E2 6 UŹR2 = IŹR2 ·R122 = 2·2,25 = 4,5V

I ŹR 2 = = = 2A
R2 3

UŹR = UŹR1 -UŹR2 = 9 – 4,5 = 4,5V

Korzystamy z r-ń na dzielnik prądu

 R1 3 10 10 5
I =
 b R +R ⋅ I II
= ⋅ = = A
 1 13 3 + 9 3 12 6

 I = R13 ⋅ I II = 9 ⋅ 10 = 15 = 2,5 A
 a R1 + R13 3+9 3 6 R23 9 2 3
Ie = ⋅II = ⋅ = = 0,5 A
R23 + R6 9 +3 3 6

 R12 9 8 6
I =
 c R +R ⋅ I III
= ⋅ = = 2A
 9 + 3 3 3 R6 3 2 1

12 2 If = ⋅ II = ⋅ = A
R23 + R6 3 +9 3 6
 I = R2 ⋅ I III = 3 ⋅ 8 = 2 A
 d R12 + R2 9+3 3 3
Zakładamy zwroty prądów
I3, I5, I1
I4, I2, I6
5 2 9
I 3 = I b + I d = + = = 1,5A
6 3 6
(Przez rezystor R3 płynie prąd Ib oraz Id)
2 1 3 1
I5 = I d − I f = − = = = 0,5A
3 6 6 2
(Przez rezystor R5 płynie prąd Id oraz If)

I1 = I ŹR1 − Ia = 4 − 2,5 =1,5 A

5 1
I 4 = I b + I f = + = 1A
6 6

(Przez rezystor R4 płynie prąd Ib oraz If)

I2 = Ic – Iźr2 = 2-2 = 0
I6 = Ie = 0,5A
Rozwiązanie zadania
 METODA SUPERPOZYCJI
Zadanie 3
Oblicz wartość prądów gałęziowych (I1, I2, I3, I4, I5, I6, I7, I8) w danym
obwodzie stosując metodę superpozycji.

Dane: R1 = 1 Ω, R2 = 2 Ω, R3 = 4 Ω, R4 = 4 Ω, R5 = 5 Ω, R6 = 6 Ω, E7 = 18V, E8
= 36V, IŹR = 12A
I rozwiązanie
- rozwieramy źródło prądowe IŹR
- zwieramy źródło napięciowe E8
- obliczamy wszystkie prądy gałęziowe

I’ – Prąd w gałęziach dla I rozwiązania

E7 18
I =I =
'
1
'
5 = =3A
R1 + R5 6
 1 1 1 1 ∞ 1 + ( R2 + R4 ) ∞
= + = + =
R24 R2 + R4 1 R2 + R4 1 R2 + R 4
∞
R2 + R4
R2 + R4 ∞
R24 = = =0
1 + ( R2 + R4 ) ∞ 1 + R + R
2 4
∞

E7 18 => I’3 = -2A

− I 3' = = =2A
R3 + R6 3 + 6

Gałąź 8 nie stanowi żadnego oporu, stąd prąd I’8 = I’3 = -2A, ponieważ w gałęzi 8 płynie cały prąd I’3
stąd w gałęzi drugiej i czwartej nie płynie żaden prąd.

I’2 = 0 A , I’4 = 0 A

I’7 + I’3 - I’1 = 0

I’7 = I’1 - I’3 = 3 – (-2) = 5A

I’6 = - I’3 = -(-2) = 2A

W związku z powyższym prądy w gałęziach 1-8 dla I rozwiązania wynoszą odpowiednio:

I’1 = 3A, I’2 = 0, I’3 = -2A, I’4 = 0, I’5 = 3A, I’6 = 2A, I’7 = 5A, I’8 = -2A
II rozwiązanie

Rozwieramy źródło prądowe IŹR , zwieramy źródło napięciowe E7

 E8 36
I 4'' = − I 2'' = = =6A => I’’2 = -6A
R2 + R4 6

E8 36
I =
''
3 = =4A
R3 + R6 9

I’’6 = -I’’3 = -4A, I7’’ = -I3’’ = -4A, I’’1 = I’’5 = 0

I’’8 + I’’2 = I’’3 I’’8 = I’’3 - I’’2 = 4-(-6)=10A

Stąd prądy w gałęziach dla II rozwiązania wynoszą odpowiednio:

I’’1 = 0, I’’2 = -6A, I’’3 = 4A, I’’4 = 6A, I’’5 = 0, I’’6 = -4A, I’’7 = -4A, I’’8 = 10A
III rozwiązanie

Zwieramy źródła napięciowe E7 i E8

Korzystamy z wzorów na dzielnik prądu

  ''' R5 5
 1 R + R ŹR 1 + 5 ⋅ 12 = 10 A
I = ⋅ I =
 1 5

 I ''' = − R1 ⋅ I = −1 ⋅ 12 = − 12 = −2 A
 5 R1 + R5 ŹR 1 + 5 6

 ''' R4 4
 2 R + R ŹR 4 + 2 ⋅ 12 = 8 A
I = ⋅ I =
 4 2

 I ''' = R2 ⋅ I = 2 ⋅ 12 = 4 A
 4 R4 + R2 ŹR 4 + 2

R6 6
I 3''' = ⋅ I ŹR = ⋅12 = 8 A
R3 + R6 3 +6

R3 3
I 6''' = ⋅ IŹR = ⋅12 = 4 A
R3 + R6 3 +6
I’’’7 = I’’’5 + I’’’6 = -2 + 4 = 2A

I’’’4 - I’’’6 - I’’’8 = 0

I’’’8 = I’’’4 - I’’’6 = 4 – 4 = 0

Stąd prądy gałęziowe dla 3 rozwiązania

I’’’1 = 10A, I’’’2 = 8A, I’’’3 = 8A, I’’’4 = 4A, I’’’5 = -2A, I’’’6 = 4A, I’’’7 = 2A, I’’’8 = 0
 Wyniki końcowe ( superpozycja rozwiązań)

I1 = I’1 + I’’1 + I’’’1 = 3 + 0 + 10 = 13A,

I2 = I’2 + I’’2 + I’’’2 = 0 - 6 + 8 = 2A,

I3 = I’3 + I’’3 + I’’’3 = -2 + 4 + 8 = 10A,

I4 = I’4 + I’’4 + I’’’4 = 0 + 6 + 4 = 10A,

I5 = I’5 + I’’5 + I’’’5 = 3 + 0 - 2 = 1A,

I6 = I’6 + I’’6 + I’’’6 = 2 – 4 + 4 = 2A,

I7 = I’7 + I’’7 + I’’’7 = 5 – 5 + 2 = 3A,

I8 = I’8 + I’’8 + I’’’8 = -2 + 10 + 0 = 8A

 METODA PRĄDÓW OCZKOWYCH
Równanie macierzowe obliczania prądów oczkowych

R·I=E

R – macierz rezystancji własnych i wzajemnych,

I – macierz prądów oczkowych,
E – macierz napięć źródłowych oczkowych.

 R11 R12 . . . R1n   I01   E11 

R R22 . . . R2 n   I02   E22 
 21     
 . . . . . .   .   . 
 •   =  
 . . . . . .   .   . 
 . . . . . .   .   . 
     
 Rn1 Rn 2 . . . Rnn   I0 n   Enn 
gdzie:
n- liczba oczek liniowo niezależnych
I01 – prąd oczka 1-szego
EKK – napięcie źródłowe k-tego oczka jest równa sumie napięć źródłowych
należących do tego oczka.

RKK – rezystancja własna k-tego oczka jest równa sumie rezystancji

wszystkich gałęzi należących do tego oczka. Rezystancje własne oczek
przyjmujemy zawsze ze znakiem (+).

RKL – rezystancja wzajemna oczka k-tego z oczkiem l-tym jest równa

rezystancji gałęzi wspólnej oczka k-tego i l-tego.

Znak rezystancji wzajemnej zależy od zwrotów prądów oczkowych w

gałęzi wspólnej. Jeżeli zwroty prądów oczkowych są jednakowe to
przyjmujemy znak (+) rezystancji wzajemnej. Natomiast jeżeli zwroty prądów
oczkowych są przeciwne to znak rezystancji wzajemnej przyjmujemy (-).
Zadanie 4

Oblicz wartość prądów gałęziowych (I1, I2, I3, I4, I5, I6, I7, I8) w danym
obwodzie stosując metodę oczkową.

Dane:
R1 = 1 Ω, R2 = 2 Ω, R3 = 3 Ω, R4 = 4 Ω, R5 = 5 Ω,
R6 = 6 Ω, E7 = 18V, E8 = 36V,
IŹR = 12A
1. etap – „Przenieść” występujące w obwodzie „samoistne” źródła
prądowe, a następnie sprowadzić wszystkie gałęzie do postaci
napięciowej.

2. etap – Obliczyć prądy oczkowe a następnie prądy gałęziowe.

UŹR5 = R5·IŹR = 5·12 = 60V,

UŹR6 = R6·IŹR = 6·12 = 72V,

UŹR4 = R4·IŹR = 4·12 = 48V.

R11 = R1+R5 = 1+5 = 6,

R22 = R4+R2 = 4+2 = 6,

R33 = R3+R2+R4+R6+R5+R1= 3+2+4+6+5+1 = 21

R12 = R21 = 0,

R31 = R13 = -(R1+R5) = -(1+5) = -6,

R23 = R32 = -(R4+R2) = -(4+2) = -6,

E11 = E7+UŹ5 = 18+60 = 78V,

E22 = UŹ4 – E8 = 48-36 = 12V,

E33 = - (UŹ4 + UŹ6 + UŹ5 ) = - (48+72+60) = -180

 R·I0 = E

 6 0 −6   I 01   78 
 0 6 −6  •  I  =  12 
   02   
 −6 −6 21  I 03   −180

6 0 −6 
 6 −6   0 6
W =0 6 −6  = 6   − 6  −6 6  =
   −6 21   
 −6 −6 21
6 ⋅ ( 6 ⋅ 21 − 6 ⋅ 6 ) − 216 = 6 ⋅ 90 − 216 = 540 − 216 = 324 = 108 ⋅ 3

W = 108·3

 78 0 −6 
 6 −6   12 6
W1 =  12 6 −6  = 78  − 6  −180 −6  = 78 ⋅( 6 ⋅21 −36) −6 ⋅( −12 ⋅6 +6 ⋅180) =
   −6 21   
 −180 −6 21 
= 78 ⋅ 90 − 6 ⋅ ( −72 + 1080) = 7020 − 6 ⋅ (1080) = 7020 − 6048 = 972 =108 ⋅9

W1 = 108·9
 W1 108 ⋅ 9
I 01 = = = 3A
W 108 ⋅ 3

6 78 −6 
 12 −6   0 −6  0 12 
W2 =  0 12 −6  = 6   − 78   − 6 =
   −180 21   −6 21   −6 −180 
 −6 −180 21
6 ⋅ ( 12 ⋅ 21 − 6 ⋅ 180 ) + 78 ⋅ (36) − 6 ⋅ (6 ⋅12) = −4968 + 2808 − 432 = 2592 = −108 ⋅ 24

W2 108 ⋅ 24
I 02 = =− = − 8A
W 108 ⋅ 3

 6 0 −78 
6 12  0 6 
W3 =  0 6 12  = 6  + 78  −6 −6  = 6 ⋅( −6 ⋅180 +6 ⋅12) +78( 36) =
   −6 −180   
 −6 −6 −180 
= 6( −1008 + 72) + 2808 = −6048 + 2808 = −108 ⋅30

W3 108 ⋅ 30
I 03 = =− = − 10 A
W 108 ⋅ 3
Prądy gałęziowe wyrażamy przez prądy oczkowe

I1 = I01 – I03 = 3-(-10) = 13A,

I2 = -(I03 – I02 )= -[-10-(-8)]) = 2A,

I3 = -I03 =-(-10) = 10A,

I4 + I2 = Iżr => I4 = 12 – I2 = 12 – 2 = 10A,

I1 – I5 – Iżr = 0 => I5 = I1 – 12 = 13 – 12 = 1A,

I’4 = - I2 = -2A,

I’6 = I03 = -10A,

I’5 = I01 – I03 = 3 – (-10) = 3 + 10 = 13A,

I’6 = - I03 = -10A,

I7 + I3 = I1, Z I prawa Kirchhoffa

I7 = I1 - I3 = 13 - 10 = 3A,

I8 = I3 - I2 = 10 - 2 = 8, Z I prawa Kirchhoffa

I4 - I6 - I8 = 0,

I6 = I4 – I8 = 10 – 8 = 2A
Zadanie 5

Oblicz wartość prądów gałęziowych (I1, I2, I3, I4, I5, I6) w danym obwodzie
stosując metodę oczkową.

Dane: R1 = R2 = R3 = R4 = R5 = R6 = 3 Ω, E1 = 12V, E2 = 6V,

R·I0 = E

R11 = R1+R3 + R4= 3 + 3 + 3 = 9 Ω,

R22 = R2+R5 + R3= 3 + 3 + 3 = 9 Ω,

R33 = R4+R5 + R6= 3 + 3 + 3 = 9 Ω

R12 = R21 = -R3 = - 3 Ω,

R13 = R31 = -R4 = - 3 Ω,

R23 = R32 = -R5 = - 3 Ω

E11 = E1 = 12V,

E22 = -E2 = -6V,

E33 = 0
 R11 R12 R13   I 01   E11 
R R22 R23  •  I 02  =  E 22 
 21     
 R31 R32 R33   I 03   E 33 

 9 −3 −3  I 01  12 
 −3 9 −3 •  I  =  −6 
   02   
 −3 −3 9   I 03   0 

9 −3 −3 
 9 −3   9 −3  −3 9 
W =  −3 9 −3 = 9  + 3 − 3  −3 −3 =
   −3 9   −3 9 
   
 −3 −3 9 
9 ⋅ ( 81 − 9 ) + 3 ⋅ (−27 − 9) − 3 ⋅ (9 + 27) = 9 ⋅ 72 − 108 − 108 = 648 − 216 = 27 ⋅ 16

12 −3 −3
 9 −3   −6 −3  −6 9 
W1 =  −6 9 −3 = 12  + 3 − 3  0 −3 =
   −3 9  0 9
   
 0 −3 9 
12 ⋅ ( 81 − 9 ) + 3 ⋅ (−54) − 3 ⋅ (18) = 864 − 162 − 54 = 864 − 216 = 648 = 27 ⋅ 24

W1 27 ⋅ 24
I 01 = = = 1,5A
W 27 ⋅16
  9 12 −3
 −6 −3  −3 −3  −3 −6 
W2 =  −3 −6 −3 = 9   − 12 − 3 9  − 3 − 3 0  =
   0 9     
 −3 0 9 
9 ⋅ ( −54 ) − 12 ⋅ ( −27 − 9) − 3 ⋅ ( −18) = −486 + 432 + 54 = 0

W2 0
I 02 = = = 0A
W 27 ⋅16

 9 −3 12 
 9 −6   − 3 −6   −3 9 
W3 =  −3 9 −6  = 9   + 3   + 12   =
   −3 0   −3 0   −3 −3
 −3 −3 0 
9 ⋅ ( −18 ) + 3 ⋅ (−18) + 12 ⋅ (9 + 27) = −162 − 54 + 432 = 216 = 27 ⋅ 8

W3 27 ⋅ 8
I 03 = =− = 0,5A
W 27 ⋅16
Prądy gałęziowe wyrażamy przez prądy oczkowe

I1 = I01 = 1,5A,

I2 = I02 = 0A,

I3 = I01 – I02 = 1,5 - 0 = 1,5A,

I4 = I02 – I03 = 0 – 0,5 = -0,5A,

I5 = I01 – I03 = 1,5 – 0,5 = 1,0A,

I6 = I03 = 0,5A
METODA POTENCJALÓW WĘZLOWYCH
(metoda węzłowa)
Równanie macierzowe obliczania potencjałów węzłowych

Y · V = IŹR
Y – macierz admitancji własnych i wzajemnych,
V – macierz potencjałów węzłowych,
IŹR – macierz prądów źródłowych.

Y11 Y12 . . Y1 n   V01   I ŹR1 

.
Y Y . .
. Y2 n   V   I 
 21 22   02   ŹR 2 
 . . . . .   .   . 
.
  •  =  . 
 . . . .
. .   .   
 . . . . .   .   . 
.
     
Yn1 Yn 2 . . . Ynn  V0 n   I ŹRn 
Y – macierz admitancji własnych i wzajemnych jest macierzą kwadratową
symetryczną, na głównej przekątnej występują admitancje własne węzłów ze
znakiem (+), poza główną przekątną admitancje wzajemne węzłów ze znakiem
(-).

YKK – admitancja własna k-tego węzła jest równa sumie admitancji gałęzi
zbiegającej się w k-tym węźle. Admitancje własne przyjmujemy ze znakiem (+).

YKL – admitancja k-tego węzła z węzłem l-tym jest równa sumie admitancji
wszystkich gałęzi łączących bezpośrednio węzeł l-ty z l-tym. Admitancje
wzajemne przyjmujemy ze znakiem (-).

V – macierz potencjałów węzłowych jest macierzą kolumnową o liczbie

wierszy n, równej liczbie węzłów liniowo niezależnych.

IŹR – macierz prądów źródłowych wypadkowych jest macierzą kolumnową o

liczbie wierszy n, równej liczbie węzłów liniowo niezależnych.

IŹR – prąd źródłowy wypadkowy dla k-tego węzła jest równy sumie iloczynów
admitancji gałęzi i napięć źródłowych gałęzi należących do k-tego węzła ∑
Yα Eα
α
 Zadanie 6
Oblicz wartość prądów gałęziowych (I1, I2, I3, I4, I5, I6, I7, I8) w danym
obwodzie stosując metodę potencjałów węzłowych.

Dane: R1 = 1 Ω, R2 = 2 Ω, R3 = 3 Ω, R4 = 4 Ω,
R5 = 5 Ω, R6 = 6 Ω, E7 = 18V, E8 =36V,
IŹR = 12A.
1 etap – „Przenieść” źródła napięciowe występujące w
gałęziach bezrezystancyjnych.

2 etap – „Sprowadzić” wszystkie gałęzie do postaci

prądowej.

3 etap – Rozwiązać przekształcony obwód tzn. obliczyć

prądy gałęziowe.
 G·V = IŹR

G – macierz konduktancji własnych i wzajemnych,

V – macierz potencjałów węzłowych,
IŹR – macierz prądów źródłowych.
 1 1 1 1 5+ 1 6
G11 = + = + = =
R1 R5 1 5 5 5
1 1 1 1 1+ 2 3
G22 = + = + = =
R4 R2 4 2 4 4
G12 = G21 = 0,

G13 = G31 = 0,
1 1 1 1 3
− +
G23 = G32 =  R R  = − +
 2 9  = −
 2 4  4

G33 =  1 + 1 + 1 + 1  =  1 + 1 + 1 + 1  = 15 = 5
 
 R3 R2 R4 R6   3 2 4 6  12 4
 E7 18
I ŹW 1 = − I ŹR = −12 = 6 A
R1 1

E8 36
I ŹW 2 = I ŹR + = 12 − = 12 +18 = 30 A
R2 2

E8 E7 E8 36 18 36
I ŹW 3 = − + − =− + − = −12 +6 −18 = −24 A
R3 R3 R2 3 3 2

 G11 G12 G13  V1   IŹW 1 

G  
G22 G23  • V2  =  IŹW 2 
 21   
G31 G32 G33  V3   IŹW 2 

6 
5 0 0 
  V1   6 
3 3   
0 − • V2 = 30 
 4 4    
    −24 
5   3  
V
3
0 −
 4 4 
 6 
5 0 0 
 
3 3 6 3 5 3 3 6  15 9  9
W = 0 − =  ⋅ − ⋅ =  −  =
 4 4 5 4 4 4 4 5  16 16  5 ⋅ 4
 3 5 
0 −
 4 4 

9
W=
5⋅4

 
 6 0 0 
 
3 3 3 5 3 3  15 9  36 9
W1 =  30 −  = 6 ⋅ − ⋅  = 6 −  = =
 4 4 4 4 4 4  16 16  16 4
 3 5 
−24 − 
 4 4 

W1 9 ⋅ 5 ⋅ 4
V1 = = = 5V
W 4⋅9
 6 
5 0 0   3  3
   30 −  0 − 
3 6 4 4 = 6 30 ⋅5− ⋅3 24=
W2 =  0 30 −  =  − 6  
 4  5 5  5  5  4 4


  −24 0
5 
 4  
 4 
 0 −24 
 4 
6 78 9 ⋅13
⋅ =
5 4 5
W 9 ⋅13 5 ⋅ 4
V2 = 2 = ⋅ = 52V
W 5 9

6 
5 0 6 
 
3 6 3 3  6  72 90  3 ⋅ 9
W3 =  0 30  =  − ⋅ 24 + 30 ⋅  =  − +  =
 4  5 4 4 5 4 4  5
 3 
0 − −24 
 4 
W 3⋅9 5⋅ 4
V3 = 3 = ⋅ = 12V
W 5 9
V2 – V3 = 52 – 12 = 40V

V2 − V3 40
I 2' = = = 20 A I2 = I2 – IŹR2 = 2
R2 2
Gałąź 2

Prąd płynie od potencjału wyższego do niższego

(V2 − E8 ) − V3 52 − 36 − 12 52 − 48 4
I2 = = = = =2 A
R2 2 2 2
Gałąź 1

E7 − V1 18 − 5
I1 = = =13 A
R1 1
Gałąź 3

(V3 + E8 ) − E7 (12 + 36) − 18

I3 = = =10 A
R3 3
 I7 + I3 – I1 = 0,
I7 = I1 – I3 = 13 – 10 = 3A

I2 – I3 + I8 = 0,
I8 = I3 – I2 = 10 – 2 = 8A

12 – I2 – I4 = 0,
I4 = 12 – I2 = 12 – 2 = 10A
V1 − V0 5 − 0
I5 = = =1 A
R5 5

I6 + I5 = I7
V3 − V0 12 − 0
I6 = I7 – I5 = 3 – 1 = 2A lub I 6 = = =2A
R6 6