Katedra Anestezjologii, Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej ŚAM

Postępowanie ratunkowe
w obrażeniach klatki
piersiowej i jamy brzusznej
Dr n.med. Piotr Dziurdzik,

2004
 Podstawowe funkcje życiowe
• oddychanie „A” „B”
• krążenie „C”
• czynność OUN
 Układ oddechowy
Funkcja

oddechowa pozaoddechowa

pH obronna
O2 CO2
filtracja

metabolizm
 Układ krążenia
Funkcja
dowóz O2 i subst. usuwanie prod. przemiany
odżywczych materii

przenoszenie komórek odpornościowych i hormonów

przepływ krwi:
CO ≈ 5 l/min (CI = 3 l/min/m2) 8.000 l/dobę

objętość (wolemia) „ważniejsza” niż hemoglobina

 Ostra niewydolność oddechowa
Pojęcie wąskie = duszność
(najczęściej zaburzenia wentylacji)

Pojmowana szeroko =
= zagrażające życiu zaburzenia wymiany
gazowej (tlen i dwutlenek węgla)
(związek z układem krążenia i nerwowym)
Krwotok Krwotok
Mała tolerancja organizmu na utratę krwi - 35% może być śmiertelne

Można przeżyć utratę:

• 80% masy wątroby
• 75% miąższu nerek, erytrocytów
• > 1 płuca

15% utraty krwi - nie wymaga przetaczania i.v. płynów

Fazy krwotoku:

I - płyn m/komórkowy przenika do łożyska naczyniowego

II - aktywacja ukł. renina-angiotensyna-aldosteron (retencja Na+) uzup. płynu
III - szpik - stymulacja
Krwotok -
- da się
zatamować?
 Czy urazy klp i brzucha traktować
oddzielnie?
TAK
• inne jamy ciała NIE
• różne narządy • ruchoma przepona – ten sam
poziom urazu, różne narządy
w zależności od fazy oddechu
• uszkodzenia przepony
• możliwość przeoczenia
obrażeń
 Czy urazy klp i brzucha
traktować jako oddzielne?
Dziewczynka E.L. lat 11, przywieziona przez karetkę “R” do Izby
Przyjęć bezpośrednio z miejsca wypadku komunikacyjnego
(zderzenie autobusu z TIR-em)
 Czy urazy klp i brzucha
traktować jako oddzielne?
Metalowy, pokryty tworzywem sztucznym
pręt, średnicy ok. 15 mm, przebijał ciało
dziewczynki przechodząc od prawej
okolicy podżebrowej na ukos do lewej
okolicy nadobojczykowej, a następnie
przebijał lewy policzek.

toposkan
Niewydolny oddechowo?
Chora 35 lat, wypadek samochodowy, pasażerka
tylnego siedzenia, spała, zapięty pas brzuszny
 Chora 35 lat, wypadek samochodowy, pasażerka
tylnego siedzenia, spała, zapięty pas brzuszny

wyjściowo
po zabiegu
 Ogólna klasyfikacja - klp
• penetrujące
• tępe

• wymagające
natychmiastowej interwencji
• inne (chory stabilny)
 Stany zagrożenia życia w urazach
klatki piersiowej

• Odma prężna opłucnowa

• Odma otwarta opłucnowa
• Tamponada serca
• Masywny krwiak opłucnej
• Masywna odma
• uszkodzenie dróg oddechowych
• Wiotka (cepowata) klp
 Zwykła odma opłucnowa
• Definicja:

obecność powietrza w jamie opłucnowej, które nie

ma połączenia z zewnątrz przez ścianę klatki
piersiowej.
• Objawy: ściszony szmer oddechowy
Nadmierny wypuk po stronie chorej
Duszność
Ból w klatce piersiowej
Rana klatki piersiowej (niekoniecznie)
 Otwarta odma opłucnowa
• Pojawia się przy zasysających ranach klatki
piersiowej
• Gdy rana > 2/3przekroju tchawicy to powietrze
dostaje się do płuc raczej przez ranę niż normalną
drogą
• W czasie wdechu zapadanie się płuca po stronie
odmy
• Prowadzi do ostrej niewydolności oddechowej
 Prężna odma opłucnowa
• Polega na gromadzeniu się powietrza w
jamie opłucnowej pod ciśnieniem na
wskutek przedostawania się powietrza z
zewnątrz przez ranę, działającą jako
mechanizm zastawkowy, który nie pozwala
na powrót tego powietrza zewnątrz i przez
to powoduje zapadnięcie się płuca po
stronie odmy
 Prężna odma opłucnowa
Objawy:
• duszność
• Odma podskórna
• Przepełnienie żył szyjnych
• Tachykardia + hipotensja
• Przemieszczenie tchawicy na stronę zdrową
 Masywny krwiak opłucnej
• Definicja: nagromadzenie się krwi wjaki
eklatki piersiowej jako efekt uszkodzenia
płuca lub przerwania ciągłości naczyń
sutkowych lub międzyżebrowych wilości
powyżej 1500 ml.
 Obrażenia tchawicy i oskrzeli
• Spowodowane są:
przenikającym lub tępym urazem
gwałtowną deceleracją rozerwanie oskrzela
2,5 cm od rozdwojenia tchawicy
• Objawy:
utrudnione / głośne oddychanie, odma podskórna,
krwioplucie
 Tamponada serca
• Rzadka po urazie tępym, częsta po przenikającym
• Krwawienie do nierozszerzalnego worka
osierdziowego prowadzi wzrostu ciśnienia
śródosierdziowego i spadku rzutu serca
• Triada Becka: poszerzenie żył szyjnych, spadek RR,
przytłumione tony serca
• Leczenie: usunięcie krwi z worka osierdziowego
 Ogólna klasyfikacja - klp
• penetrujące
• wymagające
• tępe natychmiastowej interwencji
• inne (chory stabilny)

Stłuczenie płuca
Stłuczenie serca
Pęknięcie przełyku
Pęknięcie aorty
Uszkodzenia przepony
Złamania żeber/mostka
 Uszkodzenia przełyku
• Patomechanizm:
Uraz przenikający lub tępy nadbrzusza /
dolnej części mostka
Nagłe przemieszczenie treści żołądka do
przełyku
Rozerwanie przełyku
Wyciek treści żołądkowej do śródpiersia
Zapalenie śródpiersia
 Stłuczenie serca
• Objawy:
ból zamostkowy
ból ściany klatki piersiowej

Zaburzenia przewodnictwa pochodzenia

przedsionkowego i komorowego lub zapis EKG
prawidłowy
 Klatka piersiowa cepowata
• Występuje, gdy na wskutek złamania
kolejnych co najmniej 3 żeber w 2
miejscach fragment klatki piersiowej
porusza się w czasie oddychania w sposób
paradoksalny tj. zapada się w czasie
wdechu w głąb klatki piersiowej
 Urazowe pęknięcie aorty
• Spowodowane nagłymi siłami działającymi
z zewnątrz na klatkę piersiową powodując
wzrost ciśnienia śródpiersiowego
(akceleracja / deceleracja > 50 km/h lub
upadek z wysokości > 9m)
• Najczęściej na wysokości cieśni aorty
• Powstaje krwiak a nietknięta warstwa
przydanki pozwala na dotarcie do szpitala
 Uszkodzenie przepony
• Prowadzi do niewydolności oddechowej
• Przemieszczenie trzewi do klatki piersiowej
 Złamanie żeber
• Ból związany z oddychaniem prowadzi do
niewydolności oddechowej
• Przemieszczone złamane żebro może
powodować :uraz wątroby lub śledziony,
odmę opłucnową, uszkodzenia serca i płuc
 Ogólna klasyfikacja - brzuch
• penetrujące
• wymagające
• tępe natychmiastowej interwencji
• inne (chory stabilny)
Krwotok:
•pęknięta śledziona
•pęknięta wątroba
•inne źródło
Wytrzewienie
Ciała obce
Rany postrzałowe
 Ogólna klasyfikacja - brzuch
• penetrujące
• wymagające
• tępe natychmiastowej interwencji
• inne (chory stabilny)

Pęknięta przepona
Perforacja żołądka, jelit
Pęknięcie nerki (?)
Pęknięcie pęcherza
moczowego
...
 Postępowanie ratunkowe
TLEN !!!
• opatrunek
• odbarczenie/drenaż odmy

Memo: tlen – wentylacja dostęp żylny -

 Postępowanie ratunkowe
• drożność dróg oddechowych
ułożenie, odgięcie głowy, ciała obce
• intubacja, maska krtaniowa, rurki u-g, Combitube
• tlenoterapia
• wentylacja:
bezprzyrządowa
przyrządowa (worek, respirator)

Memo: tlen – wentylacja dostęp żylny -

Obturator przełykowy typu CombitubeR
Ciało obce - nie ruszać!!! Postępowanie
ratunkowe

Memo:
tlen – wentylacja
dostęp żylny -
płynoterapia
Postępowanie
ratunkowe

Memo:
tlen – wentylacja
dostęp żylny -
płynoterapia
 Pulsoksymetr
Doskonałe narzędzie
Nieinwazyjny wgląd w wymianę gazową i
mikrokrążenie
95% i więcej - OK
92-95% do
zaakceptowania, wyjaśnić
uwaga:
• lakier do paznokci <92% - działać
• brud <90% - działać
szybko
Dziękuję