Wypowiedzi Jezusa poza Ewangeliami

Wstp Jan 20,30-31 21,25

I wiele innych cudw uczyni Jezus woec uczniw, !t"e nie s# spisane w te$ !sidze% &e za' s#
spisane, ay'cie wie"zyli, (e Jezus $est )h"ystuse*, +yne* ,o-a, i ay'cie wie"z#c *ieli (ywot w
i*ieniu $e-o%
Wiele te( innych "zeczy do!ona Jezus, !t"e -dyy *iay y. spisane $edna po d"u-ie$ *nie*a*,
(e cay 'wiat nie po*ie'ciy !si#-, !t"e y nale(ao spisa./
0ozwinicie
&e!sty powy(sze *wi# na*, (e Jezus do!ona wielu cudw, !t"e nie s# spisane w 1wan-eliach%
Jan y p"zy Jezusie p"zez cay o!"es $e-o dziaalno'ci, !a(de-o dnia Jezus do!onywa cudw, a
czasa*i w ci#-u dnia yo ich a"dzo du(o%
Jan napisa
(e cay 'wiat nie po*ie'ciy !si#-/ w czasach Jana papie" y niedostpny, zwo$e d"o-ie, a !si#-
"(nych auto"w "acze$ niewiele%
Wniose!
2dyy spisano wszyst!ie cuda Jezusa, czy to yoy na* pot"zene3 4t( nie5 6owiedzieliy'*y
si $edynie, (e !ole$nych dziesiciu pa"ality!w zostao uzd"owionych, (e inny* $eszcze
niewido*y* p"zyw"cono wz"o! i 50 innych t"dowatych zostao oczyszczonych% 7ic y to nie
dodao do nasze$ wiedzy i wia"y, te cuda, !t"e *a*y podane w 1wan-eliach wysta"cz# dla nasze$
wia"y%
2dy czyta*y 1wan-eli Jana to widzi*y w nie$ a"dzo *ao cudw, w po"wnaniu z inny*i
ewan-elista*i, 4dpowied8 *o(e y. p"osta9 :posto Jan pisz#c $a!o ostatni zna $u( t"zy
1wan-eli ;ateusza ;a"!a i <u!asza, wic ay nie powta"za. $u( te-o, co napisali pop"zednicy
s!oncent"owa si na nau!ach Jezusa% =auwa(cie, (e tyl!o !il!a pie"wszych "ozdziaw u Jana
*wi o cudach i to $eszcze wyi"czo, a cao'. to nau!i i wypowiedzi%
&e!st <u! 1,1-2
+!o"o $u( wielu pod$o si spo"z#dzenia opisu wyda"ze>, !t"e w'"d nas si do!onay% Ja! na*
to p"ze!azali naoczni 'wiad!owie i +udzy +owa/
0ozwinicie
<u!asz napisa na$pie"w 1wan-eli a pote* 6zie$e :postols!ie, nie s#dz, ay po*idzy
1wan-eli# a 6zie$a*i y du(y odcine! czasu, -dy( pisze on do te$ sa*e$ osoy &eo?ila, *y'l, (e
po napisaniu 1wan-elii z p "o!u p8nie$ napisa ci#- dalszy te$(e 1wan-elii%
6zie$e :postols!ie !o>cz# si na pie"wszy* uwizieniu @awa a yo to o!%A3 "o!u, czyli w ty*
czasie yy one pisane, o p8nie$ opisay nastpne a"esztowanie @awa, opisay o podpaleniu
0zy*u p"zez 7e"ona i o '*ie"ci ch"ze'ci$an na a"enach 0zy*s!ich i w !o>cu '*ie". @awa, czyli o
B lata p8nie$%
4pis <u!asza
@"zeczytali'*y te!st z <u!%1,1-2 +!o"o $u( wielu pod$o si spo"z#dzenia opisu wyda"ze>,/)zyli
(e w $e-o czasach po*idzy "o!ie* 30 a A0 yli inni $eszcze, !t"zy pod$li si spisania wyda"ze>
(ycia Jezusa, na pewno y to ;ateusz, o to $est na$wcze'nie$sza 1wan-elia, i y. *o(e ;a"e!%
+owo wielu/ znaczy, (e *o-li y. inni, C"t!ie opisy z (ycia nasze-o @ana *o-y !"#(y. po
zo"ach, op"cz te-o *wi o naocznych 'wiad!ach, !t"zy *u to p"ze!azali% <u!asz nie y
apostoe*, nie y 'wiad!ie* wyda"ze> *- tyl!o ze"a. in?o"*ac$e od innych, wie*y, (e y on
lis!o apostoa @awa, dlate-o w $e-o 6zie$ach :postols!ich $est osie* "ozdziaw o pocz#t!owe$
dziaalno'ci zo"w i 20 "ozdziaw o @awle% :posto wspo*nia o ni* w li'cie do &y*oteusza
wszyscy *nie opu'cili, tyl!o <u!asz $est ze *n#/2&y*%B10-11
Agrafa
&o sowa Jezusa, !t"ych nie *a w 1wan-eliach% )ytu$# $e pisa"ze czasw apostols!ich i po
apostols!ich% 6o pisa"zy czasw apostols!ich nale(#9 I-nacy :ntioche>s!i, Cle*ens 0zy*s!i,
@oli!a"p i @apiasz 6la p"zy!adu9 Cle*ens :le!sand"y$s!i w li'cie do &eodo"a wspo*ina o
?"a-*encie 1wan-elii ;a"!a !t"e$ nie zna*y% ;a"e! zani* napisa 1wan-eli *ia wiele notate!,
i wy"a in?o"*ac$ !t"e uzna za pot"zene, a oto ?"a-*ent nie znany na*%
I przyszli do Betanii. I bya tam pewna kobieta, ktrej brat zmar. I przyszedszy, pada na ziemi
przed Jezusem i powiada do Niego: !ynu "awida, miej dla mnie lito#$%. &le u'zniowie skar'ili j(.
I Jezus, rozgniewany, odszed z ni( do ogrodu, w ktrym by grb i z grobu naty')miast dobieg
wielki krzyk. I podszedszy bli*ej Jezus odwali wielki kamie+ u drzwi grobu. I naty')miast,
w')odz(' do miejs'a, gdzie le*a modzienie', wy'i(gn( rk i unis go, po'i(gaj(' za rk. ,e'z
modzienie', spogl(daj(' na Niego, poko')a go i prosi, by mg z Nim zosta$. I wy')odz(' z
grobu przyszli do domu modzie+'a., by on bowiem bogaty. I po sze#'iu dnia') Jezus powiedzia
mu, 'o ma robi$, i wie'zorem modzienie' przyszed do Niego odziany w lniane ptno -na nagim
'iele.. I pozosta z Nim tej no'y, bo Jezus nau'zy go tajemni' krlestwa Bo*ego. I st(d, powstaj(',
powr'i na drug( stron Jordanu.
Cle*ens :le!sand"y$s!i *a p"etens$ (e ?"a-*ent ten zosta wy!"adziony p"zez Ca"po!"atesa
p"zywdc se!ty -nostyc!ie$ $a!o podstaw do ich nauczania nie*o"alnych p"a!ty!% z-odnie z
$e-o lu8nie"czy*i i cielesny*i po-l#da*i/ Wedu- Ca"po!"atesa 'wiat stwo"zyli a"chonci,
wada$#cy dusza*i ludz!i*i za po*oc# na*itno'ci% Cle*ens :% +twie"dza (e w te!'cie
powy(szy* nie *a swna-i/ a doo(yli $e -nostycy, dotyczy zdania odziany w lniane ptno na
na-i* ciele/ nie!t"zy s#dz# (e ?"a-*ent ten p"zypo*ina ws!"zeszenie <aza"za, o !t"y* ;a"e!
sysza od !o-o' ale zna $# tyl!o z "elac$i innych, 4-lnie w 1wan-eliach *a*y t"zy podone
*y'li
1%Ws!"zeszenie <aza"za z ,etanii%
2%Disto"ia o-ate-o *odzie>ca%
3%Disto"ia z a"esztowania Jezusa, o *odzie>cu u"any* w p"ze'cie"ado na na na-i* ciele
;a"%1B,51-52
6lacze-o $est tu ta!i aa-an,3 ,o $e(eli yy to osoiste notat!i ;a"!a p"zed napisanie* 1wan-elii
to "oi s!"ty *y'lowe, s!"ty wyda"ze>, a p8nie$ z tych s!"tw pisz#c 1wan-elie pisa $e w
odpowiednich *ie$scach z-odnie do czasu wyda"ze>%
4 notat!ach ;a"!a wie*y od Cle*ensa (e ;a"e! p"zyy z 0zy*u do :le!sand"ii w 1-ipcie w"az
ze wszyst!i*i swoi*i pis*a*i i w :le!sand"ii $e pozostawi, $eszcze w 100 lat po $e-o '*ie"ci
yy u!"ywane p"zez ch"ze'ci$an i po!azywano $e oso# zau?any*, $a!o cenna pa*i#t!a po ;a"!u
1wan-eli'cie i oczywi'cie dodat!owe in?o"*ac$ z wyda"ze> Jezusa, o nie wszyst!o ;a"e!
napisa w 1wan-elii co posiada, du(a cz'. tych in?o"*ac$i pozostaa w notat!ach, poza wy(e$
wspo*niany* ?"a-*ente* nie wie*y co zawie"ay pozostae notat!i%
%
Ojcowie Apostolscy
List Barnaby
Cle*ens :le!sand"y$s!i i 4"y-enes p"zypisu$# auto"stwo ,a"naie 1uzeiusz i Die"oni* zalicza$#
-o do apo!"y?w%
:le-o"yczna wy!adnia @is*a Ewite-o pozwala dopat"ywa. si wpywu Filona i ws!azu$e na
:le!sand"i $a!o o$czyzn auto"a% )ytowana $est :po!alipsa ,a"ucha powstaa o!%115 "% : $e'li
auto" w 1A,3 *a na *y'li 'wi#tyni Dad"iana to list ,a"nay powsta po 130 "o!u%
Papiasz z Hierapolis
7apisa pi. !si#- GWy$a'nie> *w @ana/ y is!upe* w Die"apolis +wo$e dziea napisa o!%130
"o!u%
Poliarp
+ucha apostoa Jana i p"zez nie-o ustanowiony is!upe* w +*y"nie% =achowa si po ni* tyl!o
Hist do Filipian%
!gnacy z Antioc"ii #zm$%%&r$'
=a czasw cesa"za &"a$ana z-in# w 0zy*ie na a"enie "ozsza"pany p"zez lwy% W d"odze do 0zy*u
napisa I listw B w +*y"nie i 3 w &"oadzie% W +*y"nie napisa listy do zo"w w :z$i ;nie$sze$
do 1?ezu, ;a-nez$i, &"allach i do 0zy*s!ie-o zo"u% = &"oady listy do Filadel?i i +*y"ny%
I-nacy y ucznie* 'w% Jana i is!upe* :ntiochii% 7apisa on podono list do 7a$'witsze$ @anny, !t"y "z*ia, $a!
nastpu$e9 G6o 0odziciel!i )h"ystusa ;a"yi su-a Je$ I-nacy% 0acz u*ocni. w wie"ze i wesp"ze. *nie, 'wie(o
naw"cone-o ucznia &wo$e-o Jana, poniewa( opowiedziano *i p"zedziwne cuda o &woi* Jezusie, a usyszawszy $e
poczue* si oszoo*iony% @"a-n cay* se"ce* upewni. si o ty* od )ieie, s!o"o )ieie #czyy z 7i* wzy
"odzinne i znaa' wszyst!ie Je-o ta$e*nice% ,#d8 zd"owa i niecha$ wszyscy nowo och"zczeni, !t"zy s# ze *n#,
utwie"dz# si w wie"ze z )ieie, p"zez )ieie i w &oie%/ ,o-osawiona za' 6ziewica, ,o(a 0odziciel!a ;a"y$a,
odpowiedziaa *u na to w nastpu$#cych sowach9 G@o!o"na su-a Jezusa )h"ystusa do I-nace-o, u!ochane-o
wspucznia% Wszyst!o, co usyszae' i nauczye' si od Jana o Jezusie, $est p"awd#% Wie"z w to, t"zy*a$ si te-o,
wypenia$ wie"nie oietnice zo(one p"zy ch"zcie, a (ycie swo$e i postpowanie !sztatu$ wedle nich% Ja za' p"zyd
w"az z Jane* odwiedzi. cieie i tych, !t"zy s# z to#% &"wa$ *(nie w wie"ze, niech nie p"ze"a(a ci -o"ycz
p"ze'ladowania% 7iech duch tw$ dzie silny i "adu$ si w @anu =awicielu twoi*%/
Ew% I-nacy cieszy si ta! wiel!i* powa(anie*, (e nawet 6ionizy, ucze> @awa apostoa, cho. ta! wiel!i znawca
?ilozo?ii i teolo-ii, u(ywa sw $e-o na popa"cie swoich nau!, $a!y dla nadania i* powa-i% Wystpu$#c, owie* w
dziele 4 i*ionach ,o(ych p"zeciw!o ty*, !t"zy uwa(ali, (e w odniesieniu do ,o-a *o(na *wi. nie tyle o G*io'ci/
Ja*o"K, co o G*iowaniu/ JdilectioK L i chc#c w"ew ich zdaniu wy!aza., (e w odniesieniu do ,o-a zawsze *o(na
u(ywa. sowa G*io'./ powiada9 G: 'w% I-nacy pisze9 M;io'. *o$a u!"zy(owana zostaaN% )zyta*y w Disto"ii
t"$dzielne$, (e I-nacy usysza, $a! anioowie 'piewali anty?ony sto$#c na -"ze i dlate-o ustanowi zwycza$ 'piewania
anty?on w !o'ciele i intonowania psal*w na ich nut%
)ho. $edna! 'w% I-nacy nie$edno!"otnie p"osi @ana o po!$ dla Co'cioa, oawia$#c si nieezpiecze>stw nie dla
sieie, lecz dla saych w wie"ze, to nie*nie$, !iedy cesa"z &"a$an, !t"y zacz# panowa. w "o!u @a>s!i* 100, w"aca
ze zwycis!ie$ wo$ny i wszyst!i* ch"ze'ci$ano* -"ozi '*ie"ci#, I-nacy wyszed *u nap"zeciw i do"owolnie
o'wiadczy, (e $est ch"ze'ci$anine*% &"a$an !aza za!u. -o w !a$dany i oddal -o dziesiciu (onie"zo*, !t"zy *ieli
dop"owadzi. -o do 0zy*u, a za-"ozi *u p"zy ty*, (e ta* "zucony zostanie dzi!i* zwie"zto* na po(a"cie% @o d"odze
do 0zy*u 'w% I-nacy wysya listy do wszyst!ich Co'ciow, u*acnia$#c $e w wie"ze )h"ystusowe$% Jeden z tych
listw napisa do Co'cioa "zy*s!ie-o, $a! to czyta*y w Disto"ii !o'cielne$, p"osz#c, ay nie usiowano p"zesz!odzi.
$e-o *cze>stwu% W li'cie ty* ta! powiada9 G4d +y"ii a( do 0zy*u, na l#dzie i na *o"zu, stacza* wal! z dzi!i*i
zwie"zta*iO dnie* i noc# zwi#zany i s!uty z dziesicio*a la*pa"ta*i w postaci (onie"zy p"zydanych *i $a!o st"a(,
!t"zy za do"odzie$stwa z *e$ st"ony sta$# si co"az o!"utnie$si, lecz $a co"az wice$ ucz si dzi!i ich
nie-odziwo'cio*% 4 o-osawione estie, !t"e *nie cze!a$#, !iedy( nade$d#, !iedy $e wypuszcz#, !iedy d# *o-y
nasyci. si *y* ciae*3 =ap"osz $e, y *nie po(a"y, i d a-a, y nie wahay si dot!n#. *e-o ciaa, $a! to
nie!iedy czyniy, a nawet -dyy zwle!ay, z*usz $e do te-o, sa* i* si na"zuc% @"zeaczcie, $a wie*, co $est dla
*nie do"e9 o-ie>, !"zy(, dzi!ie zwie"zta, "ozp"oszenie !o'ci, "ozda"cie wszyst!ich czon!w i cae-o ciaa L niecha$
wszyst!ie *!i wy*y'lone p"zez diaa spadn# na *nie, yley* zasu(y soie na zdoycie )h"ystusa%/
@o p"zyyciu do 0zy*u postawiono -o p"zed &"a$ane*, a ten "ze! do>9 GI-nacy, dlacze-o
podu"zae' :ntiochi do untu i naw"acae' lud *$ na wia" ch"ze'ci$a>s!#3/ I-nacy za' odpa"9
G4y* i cieie *- naw"ci., ay' na zawsze posiad na$cennie$sze !"lestwo5/ Wtedy &"a$an
powiedzia9 G=( o?ia" *oi* o-o*, a uczyni ci na$wy(szy* w'"d !apanw/% Hecz I-nacy
odpa"9 G:ni o?ia" nie zo( twoi* o-o*, ani te( nie p"a-n od cieie dosto$e>stwa% ;o(esz
uczyni. ze *n#, co zechcesz, ale w (aden spos *nie nie od*ienisz/% Wwczas &"a$an "ze!9
G)hosta$cie $e-o a"!i !a>czu-a*i, "oz"ywa$cie $e-o o!i podw$ny*i ha!a*i, a "any $e-o
t"zy$cie twa"dy*i !a*ienia*i/% 2dy za' uczyniono z ni* to wszyst!o, a on pozosta niewz"uszony,
&"a$an doda9 G@"zynie'cie "oz(a"zone w-le i !a(cie *u p"ze$'. po nich osy*i stopa*i/% Wtedy
I-nacy "ze!9 G:ni o-ie> pon#cy, ani w"z#ca woda nie pot"a?i u-asi. we *nie *io'ci do
)h"ystusa/% &"a$an za' powiedzia9 G&o s# chya sztu!i cza"no!sis!ie, $e(eli znosz#c ta!ie
cie"pienia, nie ule-asz/% : I-nacy odpa"9 G;y, ch"ze'ci$anie, nie $este'*y cza"no!si(ni!a*i, a
p"awo nasze '*ie"ci# !a(e cza"no!si(ni!w, ale wy wa'nie $este'cie ni*i, o odda$ecie cze'.
awano*/% &"a$an wwczas "ze!9 G0oze"wi$cie plecy $e-o ha!a*i, a "any posypcie sol#/% : na to
I-nacy9 G)ie"pienia te-o (ycia niczy* s# woec p"zysze$ chway/% &"a$an tedy "oz!aza9 G&e"az $u(
za!u$cie -o w (elazne !a$dany, p"zywi#(cie do supa i t"zy*a$cie -o w na$-szy* lochu
wizienia ez $edzenia i picia, a po t"zech dniach "zucony zostanie na po(a"cie dzi!i* zwie"zto*/%
&"zecie-o dnia tedy cesa"z, senat i cay lud z-"o*adzi si, ay u$"ze., $a! is!up :ntiochii dzie
walczy z dzi!i*i zwie"zta*i% )esa"z za' powiedzia9, G@oniewa( I-nacy $est ta! pyszny i ha"dy,
wic p"zywi#(cie -o i wypu'.cie na nie-o dwa lwy, ay nawet szcz#t!i z nie-o nie pozostay/%
Wtedy 'w% I-nacy zw"ci si do ludu, !t"y sta wo!, i "ze!9 G0zy*ianie, !t"zy dziecie
p"zy-l#da. si te$ walce, wiedzcie, (e l *$ nie pozostanie ez na-"ody, poniewa( cie"pi nie za
niep"awo'., lecz za o-oo$no'./% 7astpnie za', $a! to czyta*y w Disto"ii !o'cielne$, pocz#
*wi.9 GJeste* zia"ne* )h"ystusowy*, niecha$ z*iel# *nie zy dzi!ich zwie"z#t, ay* sta si
czysty* chlee*/% +ysz#c to cesa"z "ze!9 GWiel!a $est cie"pliwo'. ch"ze'ci$an, !t(, owie* z
2"e!w znisy ta! wiele za swe-o ,o-a3/ I-nacy za' "ze!9 G&o po*oc )h"ystusa, a nie *o$e
*stwo po*a-a *i znosi. cie"pienia/% @ote* $# d"a(ni. lwy, ay p"zyszy -o po("e.% Wtedy lwy
zli(yy si i wp"awdzie zadusiy -o, ale ciaa $e-o nie t!ny% &"a$an za' widz#c to z na$wi!szy*
podziwe* odszed na!azu$#c, ay nie p"zesz!adzano ni!o*u, !to chciay za"a. $e-o ciao%
6late-o ch"ze'ci$anie unie'li $e-o zwo!i i pochowali $e z na$wi!sz# czci#% 7iedu-o pote* &"a$an
ot"zy*a list od @liniusza +e!undusa, poleca$#ce-o *u -o"#co ch"ze'ci$an, !t"ych cesa"z !aza
zai$a.% @o(aowa wtedy cesa"z te-o, co z"oi i na!aza, ay ni!t ch"ze'ci$an nie 'ledzi%
(lemens )zymsi
=achowa si po ni* tyl!o Hist do Co"yntian napisany za cesa"za 6o*ic$ana o!%PA"% 4d Cle*ensa
dowiadu$e*y si o '*ie"ci @iot"a i @awa w 0zy*ie% Jest to $eden z pi!nie$szych listw, czytany w
!o'cioach w p8nie$szy* czasie% W Co"yncie zapanowa unt, *odsi, odsunli od wadzy
sta"szych, !t"ych ustanowili apostoowie% Cle*ens w duchu *io'ci napo*ina ich, i !a(e
p"zyw"ci. po"z#de! w zo"ze% Jest o-"o*n# sztu!# napo*ina. !o-o', i "oi. to w duchu *io'ci%
Pisarze c"rze*cija+scy od %&& , -&& rou
De"*as o!%1B0"
Cwad"atus o!% 130"% =a cesa"za Dad"iana
:"yston o!% 1B0"%
;iltiades o!%1A0-1Q0"
:polina"y o!%1I0"%
;eliton o!%1P0"
:"ystydes z :ten 11I-13Q" Rdzialalno'. pisa"s!aR
Justyn *eczenni! z*%1A5"%
&ac$an ucze> Justyna o!%1I0"%
:tena-o"as z :ten o!%1II"%
&eo?il :ntioche>s!i o!%1Q0"%
De"*iasz
&e"tulian
4"y-enes
De-ezyp o!%1Q0"%
I"eneusz z Hyonu z*%1IIRQ "%
:posto Jan (y$e do o!% 100 "o!u% ;wi wiele !aza> i $a!o ezpo'"edni 'wiade! wyda"ze>
pa*ita sowa Jezusa%
.w$ !reneusz z Lyonu
napisa9 o!% A0 lat po '*ie"ci apostoa Jana%
G W ten spos wspo*ina$# p"ezite"zy, !t"zy $eszcze widzieli Jana, ucznia @a>s!ie-o, (e syszeli
od nie-o, co w owych dniach poucza @an *wi#c9
I te"az cytu$e sowa Jezusa, !t"e p"ze!aza aposto Jan% Jezus *wi o 7owe$ =ie*i, o p"zyszy*
(yciu w "a$u, Jezus tu u(ywa sowa dziesi. tysicy, co w ta*tych czasach oznaczao penie,
na$wi!sz# licz% 7ie !oniecznie *usi to y. dosowne% @osucha$*y sw Jezusa9
7ade$d# dni, w !t"ych z"odz# si winne lato"o'le, z !t"ych !a(da dzie *iaa dziesi. tysicy
-azi, a na !a(de$ -azi, po dziesi. tysicy -a#ze! a na !a(de$ -a#zce po dziesi. tysicy
od"o'li a na !a(de$ od"o'li po dziesi. tysicy -"on, a na !a(dy* -"onie po dziesi. tysicy
owocw, a !a(dy owoc p"zyniesie, L -dy si -o wytnie L 25 *ia" wina% I -dy !to' ze 'witych
dzie chcia ze"wa., $edno z tych -"on, d"u-ie dzie woao G$este* lepszy* -"one* ze"wi$ *nie
i p"zeze *nie chwal @ana% @odonie i zia"no pszenicy z"odzi dziesi. tysicy !osw, a !a(dy !os
zawie"a. dzie dziesi. tysicy zia"en, a !a(de zia"no da dziesi. tysicy ?untw pszenne$ *#!i
$asne$ i czyste$% Inne nato*iast "o'liny "odzi. d# owoce zia"na i zioa wedle *ia"y, $a!a i*
odpowiada% Wszyst!ie zwie"zta d# p"zy$*oway po!a"*y, !t"e "odzi zie*ia i d# (yy w
z-odzie i w po!o$u, a ludzio* d# posuszne z cay poddanie*/
&e"az I"eneusz powou$e si na ucznia apostoa Jana @apiasza, !t"y *wi ci#- dalszy te$ histo"ii
G4 ty* 'wiadcz# na pi'*ie @apiasz w sta"o'ci L y on suchacze* Jana, a do*owni!ie* @oli!a"pa
w czwa"te$ !sidze swe-o dziea do"zuci te sowa RJezusaR
GW to *o-# wie"zy. wie"z#cy/ a -dy ta! *wi L Judasz zd"a$ca nie uwie"zy i zapyta9 GJa! @an
sp"awi, (e to wszyst!o si z"oi3 4dpowiedzia @an, u$"z# to ci, !t"zy si ta* zna$d#/
)i#- dalszy *a*y u Dipolita Sz*%235"%T
GJudasz "ze!, a !t( to dzie *- zoaczy./3 0ze! @an9 &o u$"z# ci, !t"zy d# -odni/
0esech ze"a 1I0 a-"a?w a -dy -o zaczto !"yty!owa., (e poowa z te-o $est
niepewna, to usiad wzi# si do p"acy i znalaz 300 a-"a?w%
(lemens )zymsi
G@a*ita$cie p"zede wszyst!i* na sowa @ana Jezusa, !t"e wypowiedzia ucz#c a-odno'ci i
cie"pliwo'ci% &a!, owie* *wi9
G,#d8cie *iosie"ni, ay'cie doznali *iosie"dzia
4dpuszcza$cie, ay wa* odpuszczono
Ja! czynicie ta! si wa* stanie
Ja! da$ecie ta! i wa* dadz#
Ja! s#dzicie ta! i was os#dz#
Ja! as!awi dziecie ta! i as!awo'ci doznacie
Ja!# *ia"a *ie"zycie, ta!# wa* od*ie"z#/
&"zy*a$cie ciao w 'wito'ci, a pieczci nie ezcze'.cie, (ey'cie *o-li ot"zy*a. (ycie wieczne/
2Co"%Q Cle*ensa 0zy*s!ie-o R Cle*ens twie"dzi (e $est to wypowied8 Jezusa z 1wan-eliiR
@oniewa( @an powiedzia, Udziecie $a! owce *idzy wil!a*i% : @iot" odpowiedzia i "ze! do
nie-o Uco zate*, $e(eli wil!i "ozsza"pi# owce na !awa!i3V Jezus "ze! do @iot"a, U 4wce nie *a$#
(adne$ p"zyczyny a. si wil!w $e(eli s# *a"twe, i wy podonie, nie oawia$cie si tych, !t"zy
zai$a$# was, i nie *o-# wa* $u( nic wice$ z"oi.O ale oawia$cie si &e-o, !t"y po wasze$
'*ie"ci, *a *oc za"wno nad dusz# i ciae* y w"zuci. $e do $ezio"a z o-nia/ / 0lemens 1zym 20or.3 /
4oniewa* 4an powiedzia bd(' zapytany przez kogo#, kiedy krlestwo przyjdzie, odpowiedzia: 50iedy dw') stanie
si jednym, to ktre jest na zewn(trz, jak to ktre jest wewn(trz, i m*'zyzna i kobieta, ani m*'zyzna ani kobieta% 5
Je*eli zrobi'ie takie rze'zy krlestwo 6j'a przyjdzie%/ 0lemens 1zym. 20or.72 8aki tekst znajdujemy w 9w. 8omasza 22
&"zy*a$cie ciao w 'wito'ci, a pieczci nie ezcze'.cie, (ey'cie *o-li ot"zy*a. (ycie wieczne/
2Co"%Q Cle*ensa 0zy*s!ie-o R Cle*ens twie"dzi (e $est to wypowied8 Jezusa z 1wan-eliiR
Justyn /0czenni 1zm$%23r$4
,G@"zeto @an 7asz Jezus )h"ystus powiedzia9, GW $a!i* stanie was zna$d w ta!i* te( was sadzi.
d/
Hist ,a"nay I,11 S0!%120"%T
)i, !t"zy d# widzieli *nie i osi#-n# *o$e !"lestwo *usz# na$pie"w ut"zy*a. *nie p"zez l i
cie"pienie/%:;3<
4"y-enes Sz*%253R25BT
GJezus powiedzia nastpnie Gdla saych stae* si say, cie"piae* dla cie"pi#cych i dla
sp"a-nionych ye* sp"a-niony/ ;wi, owie* sa* @an, GCto $est lis!o *nie $est lis!o o-nia, a
!to $est dale!o ode *nie, $est dale!i od !"lestwa/
Agrafa /uzu5ma+sa
G0ze! Jezus, &en, !to szu!a 'wiata podony $est do czowie!a, !t"y pi$e wod *o"s!#, i* wice$
pi$e, ty* a"dzie$ zwi!sza p"a-nienie, a( -o woda zai$e/
GJezus "ze!9 Ewiat $est *oste*, p"zechod8cie p"zez nie-o, ale nie zat"zy*u$cie si nad ni*, ay
za*iesz!a./
Hist ,a"nay
:uto" listu !o"zysta z !si#- +&, !t"e nie dot"way do naszych czasw, i ta! cytu$e on te!sty z
!si#- ;o$(eszowych, !t"ych nie *a*y w nasze$ ,ilii% ,ilia, !t"# si posu-iwa *iaa wice$
te!stw% ,a"naa *- !o"zysta. z !si#- p"o"o!a Iddo, !t"y napisa histo"i Iz"aela 0!%WIRW wie!u
p"zed )h"ystuse*% ;wi o ty* 2Csi-a C"oni!%13,22 4to te!sty, !t"e s# na* nieznane%
G&yl!o !apani wszyscy d# $edli wnt"zno'ci nie o*yte octe*/ Niema w naszy') Biblia') ni' o o''ie.
Q% I wszyscy plu$cie na to i na te-o !oza, a zawi#(cie pu"pu"ow# wen wo!oo $e-o -owy, i niech dzie wy-nany na
pustyni/ =ytat odnosi si do >?oj.7; 'okoza dla &zazela
, I :"aha* o"zeza z $e-o do*owni!w osie*nastu *(czyzn i t"zystu/ &utor buduj 'a( nauk na tym 'yta'ie Jest
te!st w 1;o$%1B,1B Ciedy :"aha* ze"a ludzi ay odi. swe-o "atan!a Hota od !"lw, ze"a 31Q *(czyzn !t"zy
*u su(yli% Hecz nic nie *a ay tyl!o yo do o"ze(!i%
6late-o ;o$(esz z-"o*adzi "o> na stosie w '"od!u wal!i, i sta ta* ponad ni*i, z wyci#-nity*i "!a*i ponad
wszyst!i*i, a Iz"ael znowu y lis!i zwycistwa, a !iedy $e opu'ci oni p"ze-"ywali%
:le ;o$(esz powiedzia do nich GCto!olwie! z was, dzie u-"yziony, niech p"zy$dzie do w(a, !t"y wisi na d"zewie i
niech poo(y w ni* nadzie$, w wie"ze, (e to w#( p"zez '*ie". $est wstanie da. (ycie i t# d"o-# dzie
u"atowany%/@ypowiedA ?oj*esza
4n powiedzia na 2"ze +yna$, twa"z# w twa"z z ;o$(esze*%GEwi.cie "wnie( saat @ana z czysty*i "!a*i i z
czysty* se"ce*/:72><
Poza anoniczne fragmenty Ewangelii
1wan-elia &o*asza znaleziona w 2"ny* 1-ipcie w 1PB5RBA"% =awie"a 11B wie"szy i cytu$e tyl!o
wypowiedzi Jezusa Jest uwa(ana za wczesne dzieo i datowana od "o!u 50 L120 :uto" nieznany,
6zieo znaleziono w 7a- Da*adii wic pisane p"zez -nosty!w% Wi!sza cz'. z te-o dziea to
wypowiedzi Jezusa, !t"e zna*y z 1wan-elii ;ateusza i <u!asza ale du(a ilo'. cytatw $est na*
nieznana, auto" powou$e si, (e powiedzia $e Jezus, p"zypuszcza si (e auto" *- !o"zysta. z
nieznane$ na* 1wan-elii i to p"awdziwe$, a *ianowicie, odnaleziono papi"usy nazwano $e od
*ie$scowo'ci 1-ips!ie$ 4Xy"hynchos n" !atalo-owy QB0 i 122B a zawie"a$# one ?"a-*enty
nieznane$ na* 1wan-elii i nie!t"e z tych cytatw s# w 1wan-elii &o*asza, zate* &o*asz *-
!o"zysta. z $a!ie$' wczesne$ 1wan-elii !t"a nie dot"waa do naszych czasw% Wice$ o ty* $eszcze
powie*y%
6a5szywe ewangelie
+zatan ude"zy w ,ili, ay z*iesza. p"awd z !a*stwe*, ay ch"ze'ci$anie nie wiedzieli, co $est
p"awd# a co $est !a*stwe*, 7ie yo $eszcze 7owe-o &esta*entu, listy !"#(yy po zo"ach, ni!t
nie wiedzia ile listw napisa @awe a ile @iot"% 6iae stwo"zy o!% 35 ?aszywych ewan-elii i yy
one p"zyczyn# za*ieszania w zo"ach% Cto' p"zyszed do zo"u i powiedzia Ja *a* 1wan-eli
Filipa a inny powiedzia $a *a* 1wan-elie &o*asza inny a $a *a* Hist @awa do Haodyce$czy!w,
w dzisie$szych czasach *o(na y i'. do -"a?olo-a i z"oi. do!adne adania czy pis*o powstao
*iesi#c te*u czy sto lat te*u% W ta*ty* czasie nie yo ta!ie$ *o(liwo'ci
2"ec!ie sowo Gapo!"y?/ znaczy Gs?aszowany, pod"oiony/ ta! nazwano ewan-elie ?aszywe%
7zysto gnostycie dzie5a
1wan-elie pisali ch"ze'ci$anie apostolscy, $a! i ;a"c$oni'ci, Walentynianie i inni% 6o czysto
-nostyc!ich dzie nale(#9
:po!"y?iczny list Ja!ua, 1wan-elia @"awdy, Wypowied8 o z*a"twychwstaniu, 4 t"zech natu"ach,
:po!"y? Jana, 1wan-elia &o*asza, 1wan-elia Filipa, Dipostaza a"chontw, 4 pocz#t!u 'wiata,
1-ze-eza o duszy, Csi-a &o*asza atlety, 1wan-elia 1-ipc$an, Hist 1u-nostosa, +o?ia Jezusa
)h"ystusa, 6ialo- =awcy, :po!alipsa @awa, 1 i 2 :po!alipsa Ja!ua, :po!alipsa :da*a, 6zie$e
@iot"a i 12 apostow, Hist @iot"a do Filipa, 1wan-elia @iot"a%
(to tworzy5 fa5szywe Ewangelie8
@o '*ie"ci apostow w d"u-i* stuleciu ch"ze'ci$a>stwo nie do'., (e yo niszczone p"zez "zy*ian
to $eszcze yo d"czone p"zez ?aszywe nau!i -nosty!w%
2nostycy to yo po#czenie po-a>s!ich, -"ec!ich nau! z ch"ze'ci$a>stwe*, nie!t"e -"upy
-nosty!w czciy a"dzie$ szatana ni( ,o-a i ta! w dziele pod tytue* G0oz*owa Jana z Jezuse*/
Jezus *wi Janowi, (e to szatan stwo"zy 'wiat, ze to szatan po"wa Denocha i 1liasza, (e to szatan
p"owadzi Iz"aela p"zez pustynie%
Ewangelia Judasza
@isana ya p"zez -nosty!w wyznawcw Caina GCainitw/ Ywa(ali oni, (e to Cain y ohate"e*
a pan ,- post#pi z ni* nie sp"awiedliwie, (e ,- y o!"utny i pozai$a niewinnych sodo*itw,
a Judasz dla nich y na$wi!szy* ohate"e*, Fil* @as$a/ o '*ie"ci Jezusa oie- cay nasz 'wiat,
w "o! p8nie$ $a! pa*itacie, szatan na!"ci wasny ?il* odw"otny do @as$i GCod Heona"da da
Winci/ na podstawie 1wan-elii Judasza%
Cainici p"zedstawiali ne-atywne postaci ili$ne SCaina, 1zawa, +odo*itw, JudaszaT $a!o
do"e, susznie spis!u$#ce p"zeciw sta"otesta*entowe*u ,o-u, !t"y y zy So stwo"zy zy
'wiat *ate"ialnyT, zazd"osny i podstpny woec ludzi% Ywa(ali si oni za duchowych poto*!w
Caina, !t"y y wyznawc# p"awdziwe-o i na$wy(sze-o ,o-a, w od"(nieniu od o-a :la, czyli
po p"ostu 6e*iu"-a, ze-o 0eX ;undi, znane-o te( $a!o Jahwe% 6late-o :el *usia z-in#. i
dlate-o te( cay 'wiat *ate"ialny powinien zosta. unicestwiony% 7ie!t"e 8"da #cz# !ainitw z
inn# -nostyc!# se!t# L z o?ita*i% )o si za' tyczy sa*e-o Judasza L czcili -o pono. $a!o p"o"o!a,
!t"y pop"zez o'wiecenie Wy(sze$ +iy z"ozu*ia, (e '*ie". )h"ystusa na !"zy(u o!a(e si
po(yteczna dla ludz!o'ci% Cainici uwa(ali wic Judasza za wspzawiciela% G1wan-elia Judasza/
wa'nie w ty* duchu p"zedstawia we"s$ "elac$i Judasza z Jezuse*, od*ienn# od te$ znane$ z
7owe-o &esta*entu% Judasz p"zedstawiony zosta w nie$ $a!o ohate", !t"y "ealizowa plan, ez
!t"e-o )h"ystus nie *-y od!upi. ludz!o'ci% @"zyczynia$#c si do '*ie"ci )h"ystusa, Judasz
p"zyczyni si do uwolnienia $e-o p"awdziwe$, os!ie$ natu"y/%
:"ty!u z http9RRwww%Co'ci%pl% I%IW%200A
Ewangelia Barnaby
7ie!t"e pis*a, czy 1wan-elie two"zyli te( *uzu*anie ay naw"aca. ch"ze'ci$an i ta! w ZIW
wie!u napisali 1wan-eli ,a"nay w !t"e$ Judasz zapowiada nade$'cie ;aho*eta% 4 to cytat z te$
1wan-elii
G@iot" zw"aca si do Jezusa9 &y $este' )h"ystus +yn ,o-a (ywe-o, a Jezus odpowiedzia id8 p"ecz
szatanie, nie $este* syne* ,o(y* i nie nazywa$ *nie +yne* ,o(y*/
4dw"otno'. do te-o, co napisa aposto Jan/ ay'cie wie"zyli, (e Jezus Jest syne* ,o(y*/
;wi si, (e to aposto Jan swo$a ewan-eli pisa oala$#c -nostyc!ie teo"ie, dlate-o tyle pisze o
stwie Jezusa% Jan zaczyna ewan-elie od sw G7a pocz#t!u yo sowo a sowo yo u ,o-a a
,o-ie* yo +owo/ a to, dlate-o (e -nostycy *ieli odw"otny po-l#d%
1pi?aniusz syn Ca"po!"atesa w dziele G4 sp"awiedliwo'ci/ wyp"zedzi ;a"!sa i 1n-elsa o 2000 lat
i napisa, (e do"a i !oiety powinny y. wspln# wasno'ci#
Wyznawcy /arcjona
,ya to ta! liczna -"upa, (e !on!u"owaa wtedy z apostols!i* ch"ze'ci$a>stwe*% ;a"c$on uznawa
dwch ,o-w do"a i za% =ap"zecza, (e )h"ystus *ia cielesn# sustanc$, uwa(a, (e istnia $a!o
z$awa, (e w o-le nie cie"pia, zap"zecza, (e Jezus zosta z"odzony z dziewicy, od"zuca
z*a"twychwstanie cia% Yznawa tyl!o 1wan-elie <u!asza i listy @awa, i to $eszcze <u!asza
o!"oi, co *u nie pasowao%
!reneusz o /arcjonie
GWszyst!o *wi w"ew p"awdzie, *ianowicie, (e Cain i $e*u podoni +odo*ici i 1-ipc$anie i i*
podoni i wszyscy w o-le po-anie (y$#cy w a-nie wszel!ie$ zo'ci, zostali zawieni p"zez @ana,
-dy st#pi do pie!ie, wszyscy oni wyie-li *u na spot!anie a on ich p"zy$# do C"lestwa +we-o%
7ato*iast :el, Denoch, 7oe i wszyscy inni sp"awiedliwi, co stali p"zy :"aha*ie, #cznie z
wszyst!i*i p"o"o!a*i i ty*i, co si ,o-u podoali, nie d# zawieni, o ta! zawy"o!owa w#(
p"zez ;a"c$ona/
Faszywe 1wan-elie cd%
Faszywe 1wan-elie pisali -nostycy zwolennicy Walentyna, ,ili'ci *wi#, (e ci, !t"zy pisali
?aszywe 1wan-elie podpisywali si i*iona*i apostow, ay nada. wia"y-odno'ci swo$e$
1wan-elii% 7ie podziela* ta!ie-o po-l#du, poniewa( w zwycza$u pie"wszych wie!w, yo
cytowanie ohate"a !si-i, a p"awdziwy pisa"z nie podawa swe-o i*ienia% &ytu !si-i y od
ohate"a !si-i a nie od pisa"za% &a! !si-i ;achae$s!ie nie pisa ;achaeusz, o $est ta* opis
$e-o '*ie"ci, !si-i 1ste"y wcale nie *usiaa pisa. 1ste"a% 6la p"zy!adu w :po!alipsie @iot"a $est
opis Jezusa i apostow a 2"ze @"ze*ienienia, "z*i to ta!9 Ja @iot", Jan i Ja!u yli'*y na
2"ze @"ze*ienienia, i na-le naszy* oczo* u!azay si dwie $a'nie$#ce postacie% =apytae* @ana9,
Ci* oni s#3/ )zy pisze to @iot"3 7ie5 &o $est cytowanie @iot"a, a nie $e-o auto"stwo, ta!i y
zwycza$ w owy* czasie% Wy*ienia* poni(e$ o!% 35 1wan-elii, !t"e powstay w ty* czasie9
% Wy*ienia* poni(e$ o!% 35 1wan-elii, !t"e powstay w ty* czasie9
Ewangelia
,a"to*ie$a, 1onitw Filipa 2"uzi>s!a 6zieci>stwa &o*asza , 1wy
7i!ode*a @iot"a &ac$ana Judy 1-ipc$an De"a$czy!w,
7aza"e$czy!w Huc$usza @"awdy Judasza Wieczne-o Ja!ua Wi!sze-
[ycia :nd"ze$a :pellesa ,azylidesa +y*onitw @o"odu ;a"ii
Walentyna +y"y$czy!w @le"o*y ;acie$a ;a"c$ona )y"ynta
@awa ,a"nay @"otoewan-elia Ja!ua @seudo;ateusz
Listy
Hist &ytusa, Hist @awa do Haodycei, Histy @awa do +ene!i, Histy +ene!i do @awa, Histy @awa do
Co"yntian 3 i B , Histy Co"yntian do @awa% Hist do :le!sand"y$czy!w%
Apoalipsy
6wie :po!alipsy @awa, 6wie :po!alipsy @iot"a, 6wie :po!alipsy Jana &eolo-a, :po!alipsa
&o*asza, :po!alipsa :da*a, zapytania Jana% :po!alipsa @awowa Ro pod"(y do 3 nieaR 1 i 2
:po!alipsa Ja!ua%
9zieje Apostolsie
6zie$e @iot"a, 6zie$e @awa, 6zie$e @iot"a i @awa, Disto"ia "oz*owy z +zy*one* ;a-ie*% 6zie$e
:nd"ze$a, 6zie$e Jana, 6zie$e &o*asza, dzie$e @iot"a i 12 apostow%
O czym m:wi5y fa5szywe Ewangelie8
Ewangelia 6ilipa
4pisu$e $a! Jezus cau$e ;a"i ;a-dalen w usta, a zazd"osny @iot" pyta dlacze-o !ochasz $#
a"dzie$ ni( nas3
Protoewangelia Jauba -&;%
@"zy po"odzie Jezusa, !iedy poo(na wo(ya sw$ palec to $e$ "!a odpada, posucha$cie9
G I wesza poo(na do $as!ini i "ze!a G;a"y$o u( si odpowiednio, nie *ay, owie* sp" tyczy
si w two$e$ sp"awie% I ;a"y$a usyszawszy to uo(ya si odpowiednio i wo(ya +alo*e palec w
$e$ p"zy"odzenie, I +alo*e wydaa o!"zy!, iada *i ezo(ne$ i niewie"ne$, o* !usia ,o-a
(ywe-o, oto "!a *o$a palona o-nie* odpada ode *nie/
:le nie *a"twcie si o za"az anio p"zylecia i uzd"owi poo(n#
Ewangelia Pseudo/ateusza
Ciedy Jezus *ia B lata udowa !anay z pias!u nad Jo"dane* i $edno z dzieci *u ten !ana
zu"zy, na co Jezus si a"dzo zdene"wowa%
G7a to Jezus "ze!9 ,iada ci synu '*ie"ci, synu szatana, niszczysz to co* z"oi% I natych*iast
z*a" ten, !t"y to uczyni/
6ale$ czyta*y ze tu* si ze"a p"zeciw!o ;a"ii i Jze?owi i ;a"ia p"zysza do Jezusa z p"o'#%
G4n, wic nie chc#c zas*uci. *at!i ude"zy p"aw# no-a w plecy z*a"e-o i "ze! do nie-o
G@owsta> +ynu 7iep"awo'ci nie $este' -odny we$'. do spoczyn!u 4$ca *e-o, poniewa(
zniszczye' dzieo, !t"e wy!onae*% Wwczas u*a"y wsta i poszed/
W dalsze$ cz'ci te$ histo"ii, -dy Jezus *ia sze'. lat wysali -o do nauczyciela a -dy nauczyciel
Jezusa s!a"ci to pad *a"twy%
W !t"y' saat lepi ptasz!i z -liny, Jze? i ;a"ia ou"zyli si na nie-o, (e p"acu$e w saat, a Jezus
!lasn# w donie i w"le o(yy i od?"uny%
Apoalipsa Eliasza
Jeszcze $edno dzieo zacytu$e, $a!ie to st"aszne *!i cze!a$# ezo(nych w pie!le
G@"o"o! 1liasz stwie"dza, co widzia, G:nio @a>s!i po!aza *u -o!# dolin L *wi, L !t"a
zwie si 2ehenn#, wypeniona pon#c# s*o# z*ieszan# z sia"!#% I w ty* *ie$scu zna$du$# si
liczne dusze -"zeszni!w, !t"e dozna$# ta* "oz*aitych *cza"ni, $edni z nich cie"pi# zawieszeni
za na"z#dy "odne, inni za $zy!i, inni za oczy, inni wisz# -ow# w d% Coiet# d# p"zyspa"za.
*cza"ni ich pie"si, *odzie>cy za' d# zwisa. na "!ach i nie!t"e dziewice d# pon#c na
"ozpalone$ !"acie, a inne dusze d# d"czone wieczny*i ole'cia*iV
9o 9iogneta
Ja! wy-l#dao ch"ze'ci$a>stwo apostols!ie te-o o!"esu, w dziele G6o 6io-neta/ nieznany na*
pisa"z ch"ze'ci$a>s!i z d"u-ie-o stulecia opisa ch"ze'ci$a>stwo, posucha$*y9
G=a*iesz!u$# swo$e o$czyzny, ale $a!o p"zyysze $a!o oywatele *a$a wszyst!o, wsplnie z
inny*i, lecz we wszyst!i* cie"pi# $a!y yli ocy*i%
Ca(da !"aina oca sta$e si i* o$czyzn#, lecz !a(da o$czyzna $est oca%
[eni# si $a! wszyscy, "odz# dzieci, lecz z"odzonych nie po"zuca$#%
Yczestnicz# we wsplny* stole, ale nie w o(u%
@"zeywa$# w ciele, ale (y$# nie wedu- ciaa%
+pdza$# (ycie na zie*i, lecz s# oywatela*i niea%
@odle-a$# o!"e'lony* p"aw#, lecz sposoe* swe-o (ycia p"zewy(sza$# $e%
;iu$# wszyst!ich, ale p"zez wszyst!ich s# potpiani%
Ca(e ich si '*ie"ci#, ale oni w"aca$# do (ycia%
+# iedni, ale uo-aca$# wielu%
Wszyst!ie-o i* "a!, a $edna! o?itu$# we wszyst!o%
+# po*iatani, ale poniewie"!a ich $est chwa#%
+# l(eni, ale o$awia si ich sp"awiedliwo'.%
+# p"ze!linani, a *i*o to o-osawi#%
+potwa"za$# ich a $edna! s# szanowani
)iesz# si !a"a*i, $a!y od"odzeni%
[ydzi zwalcza$# ich $a!oy ocy, 2"ecy ich p"ze'ladu$#O lecz ci, co ich nienawidz# nie *o-# poda.
p"zyczyny swe$ nienawi'ci do nich%
C"t!o *wi#c9, czy* w ciele dusza, ty* ch"ze'ci$anin w 'wiecie%
6usza "ozsiana $est po wszyst!ich czon!ach a ch"ze'ci$anie po pa>stwach 'wiata%
+owa Jezusa o !t"ych *wi @awe, a !t"ych nie *a w 1wan-eliach s# zapisane w 6z%:p%20,35
W ty* wszyst!i* po!azae* wa*, (e ta! p"acu$#c, nale(y wspie"a. saych i pa*ita. na sowa
@ana Jezusa, !t"y sa* powiedzia9 ,a"dzie$ o-osawion# "zecz# $est dawa. ani(eli "a./%
@owy(szych sw nie*a w naszych czte"ech 1wan-eliach, a $edna! <u!asz $e zna od !o-o'%
4?ic$alnie nazywa to si a-"a?a/ to znaczy sowa, !t"e wypowiedzia Jezus a !t"ych nie *a w
1wan-eliach% :posto @awe cytu$e sowa Jezusa w li'cie do 0zy*ian 12,1B-1Q
0zy*% 1291B-1Q
1B% ,o-osawcie tych, !t"zy was p"ze'ladu$#, o-osawcie, a nie p"ze!lina$cie%R;at%5,BBR
15% Weselcie si z wesel#cy*i si, paczcie z pacz#cy*i%
1A% ,#d8cie woec sieie $edna!owo usposoieniO nie #d8cie wynio'li, lecz si do nis!ich
s!ania$cieO nie uwa(a$cie sa*i sieie za *#d"ych%
1I% 7i!o*u ze* za ze nie oddawa$cie, sta"a$cie si o to, co $est do"e w oczach wszyst!ich ludzi%
1Q% Je'li *o(na, o ile to od was zale(y, ze wszyst!i*i lud8*i po!$ *ie$cie%R;a"%P,50R
S,WT
oto inny p"zy!ad sw Jezusa !t"e nie wystpu$# w 1wan-eliach, z 1wan-elii &o*asza9
Ja $este* 'wiato'ci# 'wiata, !to nie chodzi ze *n# dzie chodzi w cie*no'ciach/
=apytali 2o uczniowie Je-o, w $a!i* dniu nade$dzie !"lestwo3 4no nie nadchodzi wtedy, -dy -o
ocze!u$#, nie d# *wi., oto tuta$ alo ta*, lecz !"lestwo o$ca "ozsze"za si po zie*i, a ludzie -o
nie widz#/
0ze! Jezus9 +tan#e* w '"od!u 'wiata i o$awie* si i* w ciele% =nalaze* ich wszyst!ich
pi$anych% 7ie znalaze* w'"d nich ni!o-o sp"a-nione-o, a dusza *o$a olaa nad syna*i
ludz!i*i, -dy( s# 'lepi w swoich se"cach i nie p"ze$"z#, (e pu'ci p"zyszli na 'wiat i sta"a$# si wy$'.
z te-o 'wiata pu'ci% &e"az $edna! s# pi$ani, -dy od"zuc# swo$e wino, d# po!utowa./
Wsp:5czesna agrafa
)o z"oi. z pis*a*i, tzw% wspczesnych p"o"o!w !t"zy twie"dz# (e "oz*awiali z Jezuse*, i
Jezus p"ze!aza i* in?o"*ac$, do ta!ich p"o"o!w nale(y Faustyna Cowals!a, ;a"ia Cozows!a,
1llen White czy Jze? +*ith czy wspczesne p"o"o!inie $a! Wallto"te czy Wassula 0yden ta ostatnia
(y$e oecnie i "oz*awia z Jezuse*% 7i!t nie $est wstanie udowodni. i* (e to niep"awda i ni!t nie
udowodni (e *wi# p"awd%
@o '*ie"ci apostow
7ie yo $eszcze 7owe-o &esta*entu, list !"#(yy po zo"ach, wy*ieniano si 1wan-elia*i, i
szatan p"zypu'ci ata! na ,ili% Wiedzia, (e 6uch Ewity natchn# pisa"zy, wic wy*y'li
?aszywe 1wan-eli i za"az po '*ie"ci apostow szatan wiedzia, (e ludzie naw"aca$# si, o
czyta$# p"awdziwe 1wan-eli i listy apostow i w o!"esie od "o!u 100 powstaa du-a lista
?aszywych pis* a ci, !t"zy $e pisali podpisywali si i*iona*i apostow po to (ey inni
uwie"zyli, (e te 1wan-eli s# p"awdziwe, wy*y'lano soie p"ze"(ne histo"ie z (ycia Jezusa%
W ta*tych dniach nie yo $eszcze -"a?olo-w, do !t"ych *o(na yo p$'. i zada. czy ta
ewan-elia ya pisana *iesi#c te*u czy 100 lat te*u% Cto' p"zyszed do zo"u i powiedzia *a*
p"awdziwa 1wan-eli poza ty*i czte"e*a, !t"e znacie zoaczcie podpisa si aposto Filip inny
powiedzia a $a *a* list @awa do Haodyce$czy!w inny powiedzia a $a *a* :po!alips @awa,
zo"y yy p"zez nastpne dwa wie!i n!ane ty*%
I"eneusz R1B0-220R
I"eneusz y p"awdziwy* pisa"ze* ch"ze'ci$a>s!i* a w swoi* dziele pt% :d\e"sus Dae"eses/
napisa o ?asze"zach 1wan-elii9
Wyzuci z wszel!ie-o wstydu zwolennicy Walentyna, p"zychodz# ze swoi*i pi'*ida*i,
chepliwie poda$#c, (e *a$# wice$ ewan-elii, ni( $est w "zeczywisto'ci% @osunli si, owie* do
te-o stopnia zuchwalstwa, i( nie dawno s!lecon# p"zez sieie 1wan-eli nazwali 1wan-eli#
@"awdy, cho. w niczy* ona nie z-adza si z 1wan-elia*i apostow, co wice$, nawet u nich
sa*ych nie *o(e ez lu8nie"stwa uchodzi. za ewan-eli% Je'li zate* napisana p"zez nich
ewan-elia $est ewan-eli# p"awdy, a w niczy* nie $est podona do ewan-elii pozostawionych p"zez
apostow, to !a(dy nieup"zedzony czowie!, *o(e na podstawie te!stw stwie"dzi., ze to $u( nie
$est ewan-elia p"awdy p"ze!azana *a* p"zez apostow/ :D III,11,I
Wp"owadzili ponadto niezliczon# licz apo!"y?w i pis* p"zew"otnych, !t"e sa*i spo"z#dzili,
ay zadziwi. ludzi nie z"ozu*iaych i niezna$#cych pis* p"awdziwych/J,20,1
@"awdziwi @isa"ze
@o*idzy "o!ie* 100 a 200 yli te( i p"awdziwi pisa"ze ch"ze'ci$a>scy, !t"zy co p"awda nie
napisali (adne$ ewan-elii, ale napisali nie $edna !si#(! o )h"ystusie, nale(eli do nich9
Cle*ens 0zy*s!i, Cle*ens :le!sand"y$s!i, @apiasz, Justyn ;czenni!, I"eneusz ,&ac$an,
&e"tulian, 4"y-enes i inni
Jest ta!a !"t!a histo"ia, $a! $eden z tych o$cw apostols!ich, naw"ci si na ch"ze'ci$a>stwo,
napisa list do ;a"ii *at!i @ana Jezusa, a w li'cie ty* napisa9 @"zeczytae* histo"ie o twoi* synu,
a a"dzo *n# wst"z#sna ya' $e-o *at!a, wic wiesz o ni* o wiele wice$, napisz *i o $e-o
(yciu L ;a"ia odpisaa L &o p"awda, co p"zeczytae' o Jezusie nieawe* $a i Jan p"zy$edzie*y do
cieie to po"oz*awia*y L !oniec listu, ta! nie wiele "a!owao a *ieliy'*y $eszcze $edn#
p"awdziw# ewan-eli, -dyy wtedy ;a"ia zdecydowaa si wszyst!o napisa. za*iast powiedzie.%
4"y-enes w swoich pis*ach napisa ze s# tyl!o B p"awdziwe 1wan-eli *wi, (e zna $eszcze inne
Ja! ;acie$a i &o*asza, inni pisa"ze te-o o!"esu $a! &ac$an, &e"tulian, I"eneusz z Hyonu 1I0R1Q0 "
tez uznawali tyl!o B 1wan-eli za p"awdziwe, te, !t"e *a*y%
7zy by5y jeszcze inne si0gi natc"nione; t:re nie wesz5y do
anonu Pisma .wi0tego8
<aczniemy od =>
W Csidze C"oni! 13,23 7apisano o p"o"o!u Iddo, napisa on Disto"i Iz"aela, !t"a nie dot"waa
do naszych czasw, nie!t"zy p"zypisu$# auto"stwo !si-i C"lews!ie$ p"o"o!owi Iddo, nie $est to
p"awd#, poniewa( w Csidze C"oni! $est opis panowania :iasza i oe$*u$e 21 wie"szy, !o>czy si
podsu*owanie*, (e wice$ o $e-o (yciu *o(na p"zeczyta. u p"o"o!a Iddo, i te"az, !iedy zw"ci*y
si do Csi-i C"lews!ie$ 15, to opis panowania :iasza zosta p"ze!azany w dwch wie"szach A-I
i z te-o nie dowiedzieliy'*y si nicze-o, o $e-o panowaniu% : *iao y. wice$ szcze-w%
=ate* Csi-a C"lews!a nie $est dziee* p"o"o!a Iddo% @"o"o! ten pisa po niewoli ,ailo>s!ie$, a
to, dlate-o (e Csi-a C"oni! !o>czy si wy$'cie* z zniewoli, na!az )yt"usa o odudowie 'wi#tyni%
W li'cie ,a"nay R120"%ne%R, *a*y a"dzo du(o cytatw ze +&, zwaszcza z !si#- ;o$(eszowych i
auto" cytu$e te!sty, !t"ych nie *a w naszych ,iliach, dotyczy to 3;o%1A, czy "oz*owa ,o-a z
;o$(esze* na 2"ze +yna$, "oz*owa Iz"aelitw z ;o$(esze* podczas pla-i w(y% 2dy Iz"ael
p"owadzi wo$n a ;o$(esz t"zy*a "ce wzniesione do @ana, :"aha* o"zeza 1Q i 300
*(czyzn, podano wice$ szcze-w ni( *a*y to w ,ilii oecne$% :uto" !o"zysta z "ozsze"zone$
we"s$i ,ilii, o na tych te!stach, udu$e swo$# teo"i, $a!o a"-u*ent i podstawa z ,ilii%
7a$p"awdopodonie$ !o"zysta on z pis*a histo"ii p"o"o!a Iddo, lu $a!ie$' nieznane$ na* we"s$i
,ilii% Inna *o(liwo'., to ta, (e oecna we"s$a ,ilii, !t"# posiada*y zostaa p"zepisana w
s!"cone$ ?o"*ie, -dzie' w pie"wszy* lu d"u-i* wie!u p"zed lu nasze$ e"y, poniewa( oecna
we"s$a ,ilii zawie"a ele*enty Csi-i Denocha% 3;o$%1A o :zazelu i 1;o$%A,B o synach o(ych
!t"zy (enili si z c"!a*i ludz!i*i% 4 :zazelu nie *a w cytatach Histu ,a"nay, w to *ie$sce $est
u(yte sowo Gniep"zy$aciel/
4to po"wnanie te!stu !si-i Iza$asza 53 w t"zech !olu*nach z nasze-o wspczesne-o p"ze!adu
z p"ze!adu $a!i* posu-iwa si Cle*ens 0zy*s!i i Justyn ;czenni! w dialo-u z (yde*
&"y?one*9
=w".*y uwa- (e Cle*ens i Justyn !o"zysta$# z te-o sa*e-o p"ze!adu ,ilii !t"y "(ni si od
wspczesne-o p"ze!adu i to znacznie% 0(nice *idzy Cle*ense* a Justyne* wyni!a$# "acze$ z
tu*aczenia z $zy!w o"y-inalnych%
Iza$asz 53,1-12
1% Cto uwie"zy wie'ci
nasze$, a "a*i @ana !o*u
si o$awio3
2% Wy"s owie* p"zed ni* $a!o lato"o'l i $a!o !o"ze> z suche$ zie*i% 7ie *ia postawy ani u"ody,
!t"e y poci#-ay nasze oczy, i nie y to wy-l#d, !t"y y na* si *- podoa.% Wz-a"dzony
y i opuszczony p"zez ludzi, *#( ole'ci, do'wiadczony w cie"pieniu $a! ten, p"zed !t"y*
za!"ywa si twa"z, wz-a"dzony ta!, (e nie zwa(ali'*y na nie-o%
B% Hecz on nasze cho"oy nosi, nasze cie"pienia wzi# na sieie% : *y *nie*ali'*y, (e $est
z"aniony, p"zez ,o-a zity i u*czony%
5% Hecz on z"aniony $est za wystp!i nasze, sta"ty za winy nasze% Y!a"any zosta dla nasze-o
zawienia, a $e-o "ana*i $este'*y uleczeni%
A% Wszyscy $a! owce z#dzili'*y, !a(dy z nas na wasn# d"o- zoczy, a @an $e-o dot!n# !a"# za
win nas wszyst!ich%
Cle*ens 0zy*s!i
1Klem.16:3
Kto uwierzy naszej wieci, a rami Pana komu si objawio? My ogaszamy Go w Jego
obecnoci, by On jak dziecko,
jak korze z suc!ej ziemi, nie mia "ostawy, ani c!way I ujrzeli#my Jego i 6n nie mia *adnej
postawy ani splendoru, a#e Jego "ostawa bya znacz$ca, nie mia wicej ni% "ostawa czowieka&
On by czowiekiem obna%onym i utrudzonym i wiedzia jak znosi' saboci( "oniewa% Jego
ob#icze zostao zmienione& On zosta z!abiony i nie zwaza#imy na niego&
1Klem.16:4
On "oni)s nasze grzec!y i cier"ia b)# d#a naszego zbawienia i my za#iczy#imy go do
utrudzonyc!, obna%onyc! i obarczonyc!&
1Klem 16:5
* on by zraniony za grzec!y nasze, i obarczony za nasze "rzewinienia& +a"omnienie naszego
"okoju jest na nim& * jego sice u#eczyy nas&
1Klem 16:6
,szyscy zb$dzi#imy jak owce, ka%dy zboczy na jego wasn$ cie%k( a Pan dotkn$ Jego za
wszystkie nasze grzec!y& Justyn ;czenni!@anie, !to uwie"zy nasze$ wie'ci : !o*u "a*i @ana
si o$awio3 4-osili'*y 2o $a! dziec!o p"zed 7i*,
$a! !o"ze> w suche$ zie*i% 4n nie *ia !sztatu ani u"ody, i !iedy widzieli'*y -o, nie *ia postawy
ani pi!na , $e-o wy-l#d y ez czci, i upady a"dzie$ ni( synowie ludzcy,
y czowie!ie* oa"czony* i oci#(ony nios#c -"zechy, poniewa( $e-o olicze yo z*ienione%
4n y wz-a"dzony, i *y nie zwa(ali'*y na nie-o%
4n nasze -"zechy nosi i u*czony za nas, i *y widzieli'*y 2o $a! y u*czony i oa"czony i 8le
t"a!towany,
ale on y z"aniony za nasze -"zechy, y posiniaczony za nasze p"zestpstwa% 7apo*nienie
7asze-o po!o$u zo(ono na 7i*% Je-o si>ca*i $este'*y uleczeni%
Wszyscy, $a! owce, zoczyli'*y, !a(dy poszed swo$# wasn# d"o-#, a @an poo(y na 7ie-o nasze
winy,i dla te$ p"zyczyny 4n y ucis!any%
I% =ncano si nad ni*, lecz on znosi to w po!o"ze i nie otwo"zy swoich ust, $a! $a-ni na "ze8
p"owadzone i $a! owca p"zed ty*i, !t"zy $# st"zy-#, za*il! i nie otwo"zy swoich ust%
Q% = wizienia i s#du za"ano -o, a !t( o $e-o losie po*y'la3 Wy"wano -o owie* z !"ainy
(y$#cych, za wystpe! *o$e-o ludu '*ie"telnie zosta z"aniony%
P% I wyznaczono *u -" w'"d ezo(nych i w'"d zoczy>cw $e-o *o-i, chocia( ezp"awia
nie popeni ani nie yo ?aszu na $e-o ustach%
10% :le to @anu upodoao si ut"api. -o cie"pienie*% 2dy zo(y swo$e (ycie w o?ie"ze, u$"zy
poto*stwo, dzie (y du-o i p"zez nie-o wola @ana si speni%
11% =a *! swo$e$ duszy u$"zy 'wiato i $e-o poznanie* si nasyci% +p"awiedliwy *$ su-a wielu
usp"awiedliwi i sa* ich winy poniesie%
12% 6late-o da* *u dzia w'"d wiel!ich i z *oca"za*i dzie dzieli upy za to, (e o?ia"owa na
'*ie". swo$# dusz i do p"zestpcw y zaliczony% 4n to ponis -"zech wielu i wstawi si za
p"zestpca*i%
- nie otworzy ust swoic!, "oniewa% by obarczony, jak owca kt)ra "rowadz$ na rze., i mi#cz$cy
jak baranek "rzed tymi co go strzyg$, nie otworzy ust swoic!&
/#a Jego "oni%enia jego s$d by odjty& Jego "oko#enie kto bdzie ogasza? Poniewa% jego %ycie
zostao wzite z ziemi&0a winy mojego #udu "oo%ony do mierci&
1Klem.16:10
- uczyni nikczemny jego "ogrzeb, a bogactwo d#a jego mierci, "oniewa% nie "o"eni
"rzewinienia, ani nie zna#eziono winy w jego ustac!&
- Panu u"odobao si aby go oczyci' z jego "oni%enia&Kiedy zo%y o1ar za grzec!, twoja dusza
zobaczy dugo %yj$ce nasienie&
2K#em 23(24
- Panu u"odobao si odsun$' trud jego duszy, by "okaza' mu wiato i nasyci sie jego
zrozumieniem, i wie#u m)j suga 5"rawied#iwy us"rawied#iwi& - "oniesie ic! grzec!y&
2K#em&23(26
/#atego odziedziczy wie#e, i podzieli upy si#nego7 "oniewa% Jego dusza zostaa dostarczona
mierci i On zosta za#iczony do grzesznik)w& - on "oniesie grzec!y wie#u, i za ic! grzec!y zosta
wydany&
4n nie otwo"zy +woich ust% @"owadzono -o $a! owc na "ze8, i $a! a"ane! p"zed ty*i co st"zy-#
za*il!, nie otwo"zy swoich ust%
W $e-o poni(eniu z s#du za"ano 2o i !to o-osi Je-o po!olenie3 @oniewa( $e-o (ycie zostao
wzite z zie*i, z powodu p"zestpstw *o$e-o ludu, poo(ono 2o do '*ie"ci,
i da* ni!cze*no'. za Je-o -", i o-actwo dla Je-o '*ie"ci, poniewa( on nie popeni
p"zestpstwa, i nie znaleziono !a*stwa w Je-o ustach%
: @an oczy'ci 2o z $e-o oa"czenia, @oniewa( 4n y dany za -"zechy, two$a dusza zoaczy owoc
du-ie-o (ycia,
@ana wola we8*ie Je-o dusz z !opotw, po!a(e *u 'wiato, i u!sztatu$e $e-o z"ozu*ienie dla
sp"awiedliwo'ci, &en !t"y su(y do"ze wielu% I 4n dzie nosi nasze -"zechy,
dlate-o on dzie dziedziczy wiele, i on podzieli upy silnych, poniewa( Je-o dusza ya
dosta"czona '*ie"ci i y zaliczony do p"zestpcw, i on nis -"zechy wielu, i y dosta"czony za
ich p"zestpstwa%
(si0ga Henoc"a
@owstaa dopie"o o!% 2 wie!u p%n%e% Wywa"a o-"o*ny wpyw na pisa"zy ili$nych, na ni#
powou$# si apostoowie%
Disto"ia Csi-i
+# t"zy !si-i o te$ nazwie L Wydanie De"a$s!ie , +owia>s!ie i 1tiops!ie% @eny te!st Csi-i
Denocha z czasw +& i czasw Jezusa i apostow to wydanie 1tiops!ie, znalezione w ]u*"an w
$zy!u a"a*e$s!i*, czyli z czasw Jezusa% @ozostae !si-i w we"s$i De"a$s!ie$ i +owia>s!ie$
Denocha powstay w czasach 7& i poza nazw# nie *a$a nic wsplne-o z t"e'ci# 1tiops!# Csi-i
Denocha%
Disto"ia !si-i si-a czasw ailo>s!ich, -dzie ya $u( znana, si-a czasw +a*uela i si-a
czasw ;o$(esza, w ?o"*ie p"ze!azu ustne-o, co do!adnie o*wi*y dale$% 4ecna we"s$a
1tiops!a $est !o*pilac$# !il!u !si#-, sa*a we"s$a s!ada si z 5 !si#-, pie"wsza to histo"ia aniow
i ich dep"awac$a 'wiata p"zedpotopowe-o, o"az wd"w!a w wiz$ach Denocha do niea% ;o-a
powsta. $a!o pie"wsza w"az z !si-# ast"ono*iczn#, poniewa( histo"ia :zazela po$awia si w
3;o$%1A Csi-a d"u-a, zawie"a t"zy p"zypowie'ci, dwie Denocha $edna 7oe-o, uwa(a si (e $est
ta! ch"ze'ci$a>s!a, (e *o-a powsta. pod !oniec I wie!u% Csi-a t"zecia ast"ono*iczna poda$e
oliczanie !alenda"za !si(ycowe-o, i t# uwa(a si za na$sta"sz# z !si#-, a to, dlate-o (e w czasach
;o$(esza !alenda"ze* !si(ycowy* posu-iwano si $u( ie-le, nato*iast !si-a ta uczy podstaw
!alenda"za% ;o-a powsta. p"zed ;o$(esze*,ustnie p"ze!azywano in?o"*ac$e a p8nie$ w#czono
$e do !si-i Denocha% Csi-a czwa"ta zwana !si-# snw, opisu$e histo"i Iz"aela pod postacia*i
zwie"z#t% @i#ta !si-a zawie"a list Denocha do ludz!o'ci, p"o"octwa pod sy*ola*i ty-odni%
7a$pie"w si-ni$*y czasw ailo>s!ich, @"o"o! 6aniel w "ozdziale I,13-1B opisu$e to sa*o
wyda"zenie co Denoch !to' na !i*' si wzo"owa% W !sidze 6aniela i !sidze Denocha $est
sy*oli!a ty-odni, 6an10%po$awia si ;icha $a!o o"downi! synw Iz"aela ten sa* opis $est u
Denocha BCsie-a Denocha poda$e histo"i Iz"aela pod postacia*i zwie"z#t $a! u w 6an%I i Q W
6an%3 *a*y opis *odzie>cw w piecu, !"l widzi czwa"t# oso Gpodon# do +yna
)zowiecze-o/ 6an%I zawie"a B cytaty ta!ie $a! u Denocha 6an%I,P-10 i 13-1B &u po$awia si i*i
G+yn )zowieczy/ &en te"*in $est !sidze Denocha i odnosi si do ;es$asza% Csi-a ta ya ta!
znana w czasach apostols!ich, (e wysta"czyoy Jezus sieie o!"e'li +yne* )zowieczy*, a
wszyscy wiedzieli, (e uzna$e si za *es$asza, +yna ,o(e-o%
7a$synnie$sz# wypowied8 Jezusa *o(e*y znale8. p"zed +anhed"yne*, !iedy a"cy!apan zada$e
*u pytanie9 G)zy ty $este' )h"ystus +yn o-osawione-o3/ I Jezus zacytowa !si- Denocha
GJa* $est, Y$"zycie +yna )zowiecze-o, siedz#ce-o po p"awicy ,o(e$ i p"zychodz#ce-o w oo!ach
niea/ ;a"%1B,A1-A2 7ie pozostawi !apano* na$*nie$sze$ w#tpliwo'ci, !i* $est% :"cy!apan
zawoa Glu8nie"stwo/ 6lacze-o o ;es$asz u Denocha $est +yne* ,o-a Den%105,2 i zasiada na
t"onie chway Den%B5,3 wiec $est ,o-ie*, wszyscy oddadz# po!on +ynowi )zowiecze*u
Den%A2,P
Ciedy +zczepan y !a*ienowany, zacytowa ten sa* te!st co Jezus p"zed +anhed"yne* z *a#
z*ian#, za*iast u(y. sowa G+yn )zowieczy/ u(y sowa GJezus/ powiedzia9 GWidz Jezusa
siedz#ce-o po p"awicy ,o(e$/ (ydzi zat!ali uszy o to oznaczao (e z !si-i Denocha Jezus $est nie
tyl!o *es$asze* ale i ich @ane*%
@"zypowie'. o uczcie weselne$ z ;at%22,13 Gzwi#(cie *u "ce i no-i i w"zu.cie -o do cie*no'ci
zewnt"zne$/ !o>czy si cytate* z !si-i Denocha, w p"zypowie'ci te$ Jezus *wi, (e na uczt
weseln# zap"oszono -o'ci, i znalaz si ta* !to', !to nie *ia szaty weselne$, i !o>czy si to
cytate* z Den1tp%10,B-A
;at%2B,22 G2dyy nie yy s!"cone owe dni, nie ocalaay (adna istota, lecz ze wz-ldu na
wy"anych d# s!"cone owe dni/ ,a"naa B,3 odwou$e si do !si-i Denocha i poda$e9 GDenoch
powiedzia9, G ay za!o>czy. @an s!"ci czasy i dni, ay $e-o u*iowany *- szycie$ p"zy$'. do $e-o dziedzictwa/
Inny cytat z Denocha to po"wnanie z ;at%25,31
G: -dy p"zy$dzie +yn )zowieczy w chwale swo$e$ i wszyscy anioowie z ni*, wtedy zasi#dzie na
t"onie swo$e$ chway/
Ci* $est +yn czowieczy w !sidze Denocha3
W !sidze te$ wystpu$# t"zy osoy, !t"e siedz# na t"onie $est to ,- pod i*ienie* G @an 6uchw/
+yn )zowieczy i 2owa 6ni, z ty*, (e +yn czowieczy $est napeniony 2owa 6ni, czyli nosi
2ow 6ni, posucha$cie, te sowa yy Iz"aelowi znane p"zed p"zy$'cie* Jezusa i ch"ze'ci$a>stwa%
)ytu$ Denocha BA,1-B
GI ta* u$"zae* !o-o', !to *ia G2ow 6ni/ i $e-o -owa ya iaa $a! wena i z ni* y inny,
!t"e-o twa"z *iaa wy-l#d czowie!a, a $e-o twa"z ya pena as!i, $a! $edne-o ze 'witych
aniow
=apytae* $edne-o ze 'witych aniow, !t"zy p"zyszli ze *n# po!aza *i wszyst!ie ta$e*nice o
+ynu )zowieczy*, !to on $est, s!#d on $est i dlacze-o chodzi z G2ow# 6ni/
4dpowiada$#c *i "ze! do *nie G&o $est +yn )zowieczy, do !t"e-o nale(y sp"awiedliwo'. i z
!t"y* *iesz!a sp"awiedliwo'.% 4n to o$awi cay s!a"iec ta$e*nic% Je-o to wy"a @an 6uchw,
w sp"awiedliwo'ci na wie!i%
I ten +yn )zowieczy, !t"e-o widziae' wyposzy !"lw i *o(nych z ich *ie$sc i *oca"zy z ich
t"onw i zwi#(e ne"!i *oca"zy i poa*ie zy -"zeszni!w/
@"ze!az ustny Csi-i Denocha y znany w czasach +a*uela $a! i w czasach ;o$(esza : to na
podstawie 1;o$%A,B -dzie $est powiedziane (e synowie ,o(y ocowali z c"!a*i ludz!i*i a te
"odziy ol"zy*w to $est cytat z 1 !si-i Denocha, o"az na podstawie 3;o$%1A -dzie *owa o
s!adaniu w o?ie"ze dwch !ozw $edne-o dla @ana d"u-ie-o dla :zazela%
@ytanie L Ci* $est :zazel i co do!ona3
Wi!szo'. z was, -dy znalazay si w czasach ;o$(esza nie wiedziaay, o co chodzi, Iz"aelita nie
*usia pyta. s#siada, !i* $est :zazel, oni do!adnie znali histo"i :zazela% Jest p"zywdc#
upadych aniow, lu $edny* z p"zywdcw, nauczy ludzi nie-odziwo'ci, za, $est
odpowiedzialny za zo%
G6 Zobacz, wic, co uczyni Azazel, jak nauczy wszelkiej niegodziwoci na
ziemi i odsoni odwieczne tajemnice przechowywane w niebie. !en.",6
# $aa ziemia zostaa zrujnowana nauk% dzie Azazela i jemu przypisz cay
grzech&'. !en.(),#
( !enoch poszed i powiedzia Azazelowi* +ie zaznasz pokoju. ,ydano na
ciebie surowy wyrok, aby ci zwi%za-.
. +ie zaznasz ani spoczynku, ani zmiowania, ani /wysuchania jakiejkolwiek0
proby, z powodu za, kt1rego nauczae, i z powodu wszystkich blu2nierstw,
za i grzech1w, kt1re pokazae synom ludzkim'.!en.(3,(4.
$o oznacza olbrzymi5, dzieci kobiet rodziy si optane z moc% zych duch1w'
a wygl%dem i wzrostem przewy6szay przecitnych ludzi, kiedy +oe si urodzi
tez zosta okrelony jako gigant, i 7amech jego ojciec poszed do !enocha by
zapyta- dlaczego m1j syn urodzi si gigantem i !enoch odpowiedzia to
naprawd jest tw1j syn ale zosta napeniony 8uchem 9ana a nie duchem za
Azazel i jego anioowie zostali ukarani wtr%ceniem do ciemnoci i tam maj%
czeka- na wielki dzie: sadu ;o6ego. <ta si odpowiedzialny za wszelkie zo na
ziemi.
9opatrzymy teraz na list =udy(,(>
G? nich to tez prorokowa !enoch si1dmy potomek po Adamie m1wi%c* ?to
przyszed 9an z tysi%cami swoich witych'
GAnio1w za, kt1rzy nie zachowali zakrelonego dla nich krgu, lecz opucili
wasne mieszkanie, trzyma w wiecznych ptach w ciemnicy na wielki dzie:
sadu' =uda(,6 !en@tp.(,"
.9io..,> ;1g bowiem nie oszczdzi anio1w, kt1rzy zgrzeszyli, lecz straciwszy
do otchani, umieci ich w mrocznych lochach, aby byli zachowani na s%d'.
(9io.(,.) ,prawdzie by on ju6 na to przeznaczony przed zao6eniem wiata'
!en.6>,6 Z tego powodu zosta on wybrany i przeznaczony przez +iego, zanim
wiat zosta stworzony'.
( 7ist 9iotra 3,(" te6 jest cytatem z ksigi !enocha
G, nim te6 poszed i zwiastowa duchom bd%cym w wiezieniu' !en.(),>
=est bardzo ciekawy komentarz katolicki ;iblii 9ozna:skiej do tego tekstu, a
m1wi on 6e nie chodzi tu o duchy anio1w, bo anioowie s% duchami, bo =ezus
kiedy wraca do nieba przechodzi przez warstwy nieba gdzie jest szatan i jego
anioowie i tam ogosi zwycistwo nad grzechem i s%d dla anio1w, skoro
anioowie doprowadzili wiat przed potopowy do upadku i grzechu to =ezus
ogosi im wyzwolenie wiata z grzechu i upadku.
Azeczywiste wyjanienie jest nieco inne, 8wa kozy skadano w dzie:
pojednania jednego dla 9ana drugiego dla Azazela, co roku kozio zanosi
grzechy Azazelowi, ostatnim kt1ry to zrobi by $hrystus, na podstawie listu
9iotra 3,(" zwiastowa zwycistwo i zani1s grzechy caego wiata Azazelowi.
;ardzo mi si spodoba tekst z !enocha >B,3 to nie jest cytat z ?bjawienia
=ana, ale proroctwa si pokrywaj%.
GC w owych dniach ujrzaem Dow 8ni' siedz%cego na tronie swojej chway i
ksigi 6yj%cych zostay przed nim otwarte i wszystkie jego zastpy kt1re
mieszkaj% wysoko w niebie i jego rada stay przed nim, C serca witych byy
pene radoci 6e liczba sprawiedliwych zostaa osi%gnita i 6e za6%dano krwi
sprawiedliwych przed 9anem 8uch1w'
C jeszcze z ?bj.(,(34(> to cytat z !en.B(,() i >6,(
?bj. (*(34(>
GA por1d tych wiecznik1w kogo podobnego do <yna $zowieczego,
odzianego w szat do st1p dug% i przepasanego przez pier zotym pasemE
Dowa za jego i wosy byy lni%ce jak nie6nobiaa wena, a oczy jego jak
pomie: ognisty'
?bj.>,6 $ztery postacie przed tronem ;oga u !en.>),. <pojrzaem i ujrzaem
po czterech stronach 9ana 8uch1w cztery postacie r16ni%ce si od tych
stoj%cych /obok0.' Cch imiona to Ficha, Dabriel, AaGael i Henuel
8laczego ksiga !enocha nie wesza do kanonu5
, czasach =ezusa nie istnia jeszcze oGicjalny kanon <I powoywano si na
wszystkie wite ksigi, jakie byy. 9ierwszy kanon <I ustalili rabini w =amnie
w roku ") ne. A chrzecijanie go zaakceptowali, taki jak mamy obecnie w biblii
protestanckiej, to mnie upewnia, 6e list =udy i 9iotra s% autentyczne, bo
powouj% si na ksigi apokryGiczne gdyby je pisano p12niej po ") roku nie
powoywano by si na nie.
$hrzecijanie pierwszych wiek1w posugiwali si <eptuagint% i nigdy w
pierwszych wiekach nie zastanawiano si nad kanonem <I, zawsze byy spory
o +I, <I przyjto tak jak zosta stworzony. 9ierwsz% i ostatni% pr1b%, zmiany
ksi%g <I to <ob1r Irydencki J(K>6L katolicy potwierdzili ustalili ilo- ksi%g
wedug <eptuaginty a protestanci wedug kanonu Czraelskiego z roku ")
Autorstwo Henoc"a
)z'. powstaa w d"u-i* wie!u p"zed nasz# e"#% 4 czy* 'wiadczy powoywanie si auto"a na ta!ie
ludy $a! ;edowie i @a"towie% Den%5A,5 @a"towie powstali $a!o pa>stwo dopie"o w 23Q "o!u p%n%e%
@ie"wszy* !"le* y :"sa!es pa>stwo dot"wao do 22A " nasze$ e"y%
)o do tytuu !si-i to w ta*tych czasach yo p"zy$te (e $est on od ohate"a !si-i, nie !oniecznie
od auto"a% :uto" cytu$e sowa Denocha o"az sowa 7oe-o, co wcale nie oznacza (e pisa to Denoch
czy 7oe% 4s!a"(a si -nosty!w, (e ?aszowali 1wan-elie podpisu$#c si i*iona*i apostow, a na
wczesny czas yo to p"zy$te i no"*# cytowanie ohate"a, $a! w :po!alipsie @iot"a G Ja @iot", Jan
i Ja!u yli'*y na -"ze p"ze*ienienia/ to $est cytowanie @iot"a a nie $e-o auto"stwo, czyta$#c to
*a*y w"a(enie $a!y pisa to @iot" ale yy ?asze"stwa ay czytelni! *ia w"a(enie autentyczno'ci
apostols!ie$ % )o do !si-i Denocha !il!a "azy cytu$e (e to Denoch $est auto"e* te$ !si-i co *o(e
'wiadczy. o ?asze"stwie%
&"e'. !si-i zawie"a dy i nie powinien y. w !anonie ,ilii, !anon ,ilii to zi" !si#- !t"e s#
pisane p"zez *(w ,o(ych natchnionych 6uche* Ewity*, a nie zio"e* p"ze!azu ustne-o% )o
do dw to pie"wsza !si-a *wi (e dzieci !t"e "odziy si po po#czeniu aniow z !oieta*i
yy wyso!o'ci naszych wie(owcw, nauczenie ludzi czytania i pisania $est ze*, 0odzi si 7oe i
$e-o o$ciec idzie po po"ad do Denocha a ten *iesz!a na !"a>cach =ie*i% Wedu- ch"onolo-ii
ili$ne$ !iedy u"odzi si 7oe Denocha $u( nie yo na =ie*i, wic caa ta "oz*owa o na"odzeniu
7oe-o $est ?i!c$#% Csi-a ast"ono*iczna *wi (e so>ce zachodzi za "a*y w nieie, ta!ie
o!"e'lenia w po"wnaniu z wiedz# ast"ono*iczn# o'*ieszyoy ch"ze'ci$a>stwo% 6late-o !si-a ta
nie powinna y. w !anonie%=nalazy si ta* tyl!o nie!t"e cytaty p"awdziwe%
(si0ga /ac"abejsa
Aabini te6 odrzucili inna ksig Fachabejsk% sam 7uter powiedzia ze powinna
si ona znale2- w Manonie <I, ale odrzucono j% z powodu nienawici do Azymu,
Msiga ta m1wi o bohaterstwie Czraelit1w za czas1w panowania Antiocha
@piGanesa w (6B roku p.n.e. +ajecha wi%tynie i zbezczeci j% skadaj%c na
oGiar winie na otarzu w wi%tyni 9ana, a Czraelit1w torturowa pal%c na
patelni 6eby wyrzekli si ;oga. , ko:cu Fachabeusz i jego synowie pokonali
mieczem <yryjczyk1w i wygnali ich, ale te6 postanowili zawrze- przymierze z
Azymem, a w roku ") n.e. ;yo to .) lat, gdy rzymianie zburzyli wi%tyni i
rabini odrzucili t ksig jako kanoniczn%, ze wzgldu na nienawi- do rzymian.
, =amnie odrzucono 9ieni nad 9ieniami a przyjto F%droci <yracha po
latach nast%pia zamiana.
Canon 7owe-o &esta*entu
)h"ze'ci$anie du-o yli n!ani ?aszywy*i 1wan-elia*i a( w !o>cu postanowili da. te*u !"es i
ustanowi. p"awdziwe listy i p"awdziwe 1wan-elie%
@ie"wszy zi" !si#- 7owe-o &esta*entu to $est ta! zwany Code!s ;u"ato"ie-o o!% "o!u
1Q0,;u"ato"i o!% 1IB0" znalaz w ;ediolanie w iliotece Ry iliote!a"ze*R !ode!s z II wie!u
nasze$ e"y% =awie"a on zi" !si#- 7& ta!i $a! *a*y oecnie, ale usunito z nie-o Histy @iot"a,
Hist Ja!ua Hist do De"a$czy!w i 3 Hist Jana, ale doo(ono :po!alips @iot"a
%%%&"zecia !si-a 1wan-elii wedu- <u!asza% <u!asz, w le!a"z, po wnieowst#pieniu )h"ystusa,
-dy -o @awe $a!o uczone-o wzi# ze so#, w i*ieniu swoi* spisa z opowiadania nie widzia on
$edna! @ana w ciele i dlate-o $a! *- si dowiedzie., ta! zacz# opowiada. od na"odzenia Jana%
)o $est napisane w owy* Canonie9
)zwa"ta 1wan-elia $est Jana, $edne-o z uczniw%%% )ho. poszcze-lne !si-i 1wan-elii
zaczyna$# si na "(ny spos, to $edna! nie *a "(nicy dla wia"y, poniewa( w $edny*
podstawowy* duchu we wszyst!ich wszyst!o p"zedstawiono9 o 7a"odzeniu, o ;ce, o
=*a"twychwstaniu, o ocowaniu z ucznia*i swy*i, o podw$ny* $e-o p"zy$'ciu,
pie"wszy* L w po!o"ze po-a"dy, co $u( yo, d"u-i* L w p"zesawne$ *ocy !"lews!ie$,
!t"e dzie%%%
6zie$e za' wszyst!ich :postow zostay w $edne$ !sidze spisane% <u!asz na$lepsze*u
&eo?ilowi ze"a wszyst!ie szcze-y, !t"e dziay si w $e-o oecno'ci, $a! o ty* wy"a8nie
'wiadczy po*inicie *!i @iot"a, i wy$azdu @awa, wy"usza$#ce-o z 0zy*u do Diszpanii%
Histy za' @awa sa*e wy$a'nia$# chc#cy* to wiedzie., z $a!ie-o *ie$sca lu dla $a!ie$
p"zyczyny s!ie"owa $e, na$pie"w za!azu$#c Co"yntiano* "ozda"cia schiz*y, pote*
2alato* o"zezania, 0zy*iano* za' osze"nie$ opisa po"z#de! Csi#- 'w%, wy$a'nia$#c, (e
)h"ystus $est ich osnow#% &"zea $e osono o*wi., $a!o (e sa* o-osawiony @awe, id#c
za p"zy!ade* swe-o pop"zedni!a Jana, pisze po i*ieniu do +ied*iu Co'ciow wedu-
ta!ie-o po"z#d!u9 do Co"yntian L pie"wszy, do 1?ez$an L d"u-i, do Filipian L t"zeci, do
Colosan L czwa"ty, do 2alatw L pi#ty, do &esaloniczan L szsty, do 0zy*ian L sid*y%
Wp"awdzie do Co"yntian i &esaloniczan zosta !u p"zest"odze powt"zony, $edna! Co'ci
uzna$e, (e "ozszed si na ca# zie*i% Jan owie* te( w G:po!alipsie/, cho. pisze do
+ied*iu Co'ciow, to p"ze*awia do wszyst!ich% Wp"awdzie $eden do File*ona, i do
&ytusa $eden, i dwa do &y*oteusza z (yczliwo'ci i *io'ci, ale s# po'wicone czci Co'cioa
Catolic!ie-o, dla ustanowienia !a"no'ci !o'cielne$%
;wi si te( o Jli'cieK do Haodyce$czy!w i o inny* do :le!sand"ian, ?aszywie @awa
i*ienie* podpisanych, dla u(yt!u he"ez$i ;a"c$ona, i o wielu innych, !t"ych nie *o(na
p"zy$#. do Co'cioa Catolic!ie-oO nie p"zystoi owie* *iesza. (ci z *iode*% Hist Judy i
dwa wy(e$ wspo*niane-o Jana susznie licz# si $a!o !atolic!ie, a G;#d"o'./ p"zez
p"zy$aci +alo*ona !u $e-o czci zostaa napisana%
@"zy$*u$e*y tyl!o G:po!alipsy/ Jana i @iot"a, !t"e$ nie!t"zy z naszych nie chc# czyta. w
!o'ciele%
,a"dzo niedawno, za czasw naszych, spisa G@aste"za/ w *ie'cie 0zy*ie De"*as, -dy "at
$e-o, is!up @ius y na !ated"ze *iasta 0zy*uO nale(y -o wp"awdzie czyta., nie *o(na
$edna! pulicznie -osi. ludowi w !o'ciele, -dy( nie *o(e y. *idzy @"o"o!a*i, $a!o (e
licza ich za*!nita, ani *idzy :postoa*i, -dy( czasy ich s!o>czone%
W o-le za' nie p"zy$*u$e*y :"sinoe, czyli Walentyna, czy ;iltiadesa, !t"zy spisali now#
GCsi- psal*w/ dla ;a"c$ona "aze* z ,azylidese* :s$ane*, zao(yciele* !ata?"y-w%
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
6lacze-o3 7a tyle "(nych ?aszywych ewan-elii i listw t"zea yo od"zuci. wszyst!o, co si nie
z-adzao lu ya w#tpliwo'.% I ta! Hist Ja!ua $est na$a"dzie$ !ont"owe"sy$ny* liste*, poniewa(
$est $a!y w sp"zeczno'ci z lista*i @awa, w !t"ych pisze, (e usp"awiedliwienie nasze $est z wia"y
ez naszych uczyn!w, a list Ja!ua p"o*u$e $a!y usp"awiedliwienie yo z uczyn!w, nawet
swe-o czasu ;a"cin Hute" od"zuci Hist Ja!ua $a!o nie natchniony, ale p8nie$ si wyco?a z te-o%
Hist do De"a$czy!w nie na auto"a, nie wiado*o do dzisia$, !to -o napisa, *wi si o apostole
@awle, ale ten w swoich listach podpisywa si na pocz#t!u%
2 Hist @iot"a udzi w#tpliwo'. co do auto"stwa, 1uzeiusz z )eza"ei w latach 2A0-3B0 podda$e
!t"e !si-i 7& s# !anoniczne i podda$e w w#tpliwo'. 2@io% Judy, Ja!ua 2 i 3 Jana%
+ynod w Ca"ta-inie 3PI"%
Canon ;u"ato"ie-o nie y o?ic$alnie uznany p"zez cae ch"ze'ci$a>stwo% @ie"wszy o?ic$alny zi"
7& powsta dopie"o w "o!u 3PI na synodzie w Ca"ta-inie%
Disto"y! ch"ze'ci$a>s!i, 1uzeiusz z )eza"ei S2AB-3B0T opisa histo"i ch"ze'ci$an od czasw
apostols!ich i poda$e on "wnie( nazwy !si#- !anonicznych 7&, !t"e w $e-o czasach uwa(ano za
autentyczne, a oto cytat z $e-o dziea9
G4powiadanie nasze ta! dale!o post#pio, (e *o(na $u( w $edn# cao'. ze"a. pis*a 7owe-o &esta*entu, o !t"ych si
wspo*niao% 7a pie"wszy* *ie$scu poo(y. nale(y 'wit# 1wan-elii tet"ad, po !t"e$ nastpu$e !si-a "ziejw
&postolski')% @o nie$ t"zea w spisie u*ie'ci. ,isty 4awowe, nastpnie ta! zwany 4ierwszy ,ist Jana i ta! sa*o
4ierwszy ,ist 4iotraO do#czy. $eszcze *o(na, o ile si !o*u suszny* wyda$e, :po!alips Janow#O czasu sposone-o
wyo(y*y, $a!ie o nie$ istnie$# opinie% &o s# !si-i powszechnie uznane%
6o w#tpliwych za' chocia( p"zez wielu uznawanych, nale(#9 ta! zw% ,ist Jakuba, Judy, "rugi 4iotrowy, o"az "rugi i
8rze'i ,ist, p"zypisywany Janowi, czy to ewan-eli'cie, czy te( $a!ie*u' inne*u $e-o wspi*ienni!owi%
6o podsunitych powinno si zaliczy.9 6zie$e @awowe, pis*o zwane @aste"ze*, :po!alips @iot"a, p"cz te-o Hist
p"zypisywany ,a"naie, :postow ta! zw% 7au!i i $a! powiedziae*, $e'li si to !o*u suszny* wyda$e, Jana
:po!alips% +# owie* tacy, !t"zy $# od"zuca$#, inni za' znowu $# u*ieszcza$# po'"d pis* powszechnie uznanych%
6o !si#- te-o sa*e-o "odza$u zalicza$# nie!t"zy $eszcze 1wan-eli wedu- De"a$czy!w, w !t"e$ si luu$# p"zede
wszyst!i* ch"ze'ci$anie pochodzenia (ydows!ie-o%
Wszyst!ie te pis*a powinny y. u*ieszczone po'"d w#tpliwych, a spis ich nale(ao !oniecznie ustali., y od"(ni.
!si-i, !t"e t"adyc$a !o'cielna uwa(a za p"awdziwe, nie s?aszowane i uznane, od innych, od"nych, !t"e do
&esta*entu nie nale(# i s# w#tpliwe, chocia( i* pisa"ze !o'cielni po wi!sze$ cz'ci uznania swe-o nie od*awia$#% &a!
dzie *o(na "ozpozna. "(nic *idzy ty*i pis*a*i, a inny*i, $a!ie he"etycy podsuwa$# pod i*iona apostols!ie%
7ale(# do nich n% p% 1wan-elie @iot"a, &o*asza, ;acie$a $eszcze !il!u innych, tudzie( 6zie$e :nd"ze$a, Jana i innych
:postow% [aden z *(w !o'cielnych p"zez cay ci#- dzie$w nie uzna tych pis* za -odnych wspo*nienia% @"cz
te-o styl ich odie-a od zwycza$u apostols!ie-o, a *y'li i wypowiedziane w nich zasady do te-o stopnia "(ni# si od
"zeczywiste$ p"awowie"no'ci, (e si zd"adza$# zupenie wy"a8nie $a!o s?aszowane he"ety!w utwo"y% @"zeto nie
powinno si ich zalicza. nawet do pis* podsunitych, ale nale(y $e od"zuci. zupenie, $a!o niedo"zeczne i ezo(ne%/
1uzeiusz z )eza"ei, Disto"ia Co'cielna
)o do :po!alipsy @iot"a, !t"# doo(ono to $est a"dzo cie!awe, poniewa( po ta! do!adne$
we"y?i!ac$i, i od"zuceniu !si#- !t"e *iay na$*nie$sz# w#tpliwo'., to :po!alipsa @iot"a *usiaa
nie udzi. wi!sze$ w#tpliwo'ci pod wz-lde* nau! i auto"stwa% 7awet w IW wie!u w !o'cioach
podczas nao(e>stw pozwalano na czytanie :po!alipsy @iot"a%
Apoalipsa Piotra roz$%?;2@%-
G2dy *odlili'*y si9 oto na-le u!azu$# si na* dwa$ *(owie sto$#cy nap"zeciw!o @ana, na
!t"ych nie yli'*y wstanie spo$"ze.%
= olicza ich i p"o*ie> $a!y so>ca, a odzienie ich wydawao ta!i las!, $a!ie-o o!o ludz!ie
ni-dy nie widziao, ani usta nie s# w stanie wypowiedzie., a se"ce nie *o(e z"ozu*ie. chway, w
$a!# oni yli p"zyodziani, ani pi!na ich olicza%
Y$"zawszy ich zdu*ieli'*y si, ciaa ich, owie* yy ielsze od wszel!ie-o 'nie-u, a a"dzie$
cze"wone od wszel!ie$ "(y%
)ze"wie> ya z*ieszana z iao'ci#9 p"osto *wi#c nie $este* wstanie opisa. ich pi!na%
Wosy ich yy -ste i *odzie>cze, zdoiy ich olicza i ich "a*iona, $a!y wieniec ut!any z
!osw, alo $a!y tcza na nieie%
7a wido! ich pi!na stanli'*y oszoo*ieni, o z$awili si na-le%
I podszede* do @ana, powiedziae*9
Ci* oni s#3 @owiedzia do *nie, to s# wasi "acia sp"awiedliwi, !t"ych !sztaty chcieli'cie
widzie.
0(nica po*idzy !si-# !anoniczn# a
natchnion#
W pie"wszych wie!ach p"zed nasz# e"# $a! i nasze$ e"y, nie istniao po$cie !si-i natchnione$,
istniay !si-i !anoniczne, $a!a $est po*idzy ni*i "(nica3
Csi-a !anoniczna *o-a y. pisana p"zez *(a ,o(e-o, nie !oniecznie p"o"o!a, !t"y p"ze!aza
wol @ana ale te( i wasne spost"ze(enia, *- napisa. ch"onolo-i i po*yli. si i ni!t nie *ia o to
p"etens$i, w !sidze natchnione$ p"zez 6ucha nie *o(e y. po*ye!, o 6uch Ewity si nie *yli%
4?ic$alnie po "az pie"wszy o natchnieniu !si#- powiedziano w W wie!u nasze$ e"y lata 3PIL synod
w Ca"ta-inie% &a!ie po$cie z"oio wice$ sz!d ni( po(yt!u% :tei'ci wy!azu$# dy a
ch"ze'ci$anie na si ich "oni#, wy*y'la$#c p"ze"(ne teo"ie !u uciesze szatana (e ch"ze'ci$anie na
si "oni# !a*stwa%=a*!nicie !anonu ,ilii w IW wie!u yo uzasadnione poniewa( wszyst!ie
?aszywe ewan-elie "o'ciy soie p"awo do !anoniczno'ci% :le -dyy dzisia$ po$awi si p"o"o! na
*ia" Iza$asza czy 1zechiela $e-o !si-a nie weszay !anonu poniewa( !o'ci za*!n# !anon
ilii, $est to nie lo-iczne%
Inne @is*a !anoniczne
)zy istniay $eszcze inne pis*a !anoniczne3 4p"cz $u( wspo*niane :po!alipsy @iot"a, ta! p"awie
wszyscy pisa"ze ch"ze'ci$a>scy II wie!u uznawali $eszcze dwa pis*a za dziea !anoniczne, Hist
,a"nay i @aste"z De"*asa wspo*ina$# te dziea $a!o !anoniczne Cle*ens :le!sand"y$s!i i
4"y-enes a @aste"z De"*asa wspo*ina$# I"eneusz R1B0-220R Cle*ens :le!sand"y$s!i RQ0-130R
&e"tulian Ro!%1Q0R 4"y-enes R1Q0-25BR @o pewny* czasie &e"tulian $eden z na$wi!szych pisa"zy
ch"ze'ci$a>s!ich z*ieni zdanie, co do natchnienia tych !si#-% 1uzeiusz doda $eszcze
6zie$e @awa
&o opis z (ycia @awa, !iedy 4nesi?o" p"zy$# -o pod sw$ dach opisa wy-l#d @awa (e y
nis!ie-o wz"ostu, ysawy i z !"zywy* nose*, i !"zywy*i no-a*i, du(y*i "wia*i, i wie*y (e
$eszcze *ia say wz"o!% 4 swoi* wy-l#dzie @awe wspo*ina w 2Co"%10,10 i 2al%B,1B% @awe
-osi 1wan-eli w $e-o do*u w I!oniu* a ya ta* !oieta &e!la, ze dosto$ne-o "odu, !t"a
ucie!aa z do*u ay posucha. !aza> @awa, spowodowao to -niew $e$ "odziny, !t"a wniosa
s!a"- na @awa do wadz *iasta, @awe zosta a"esztowany i uiczowany i *usia opu'ci. *iasto,
lecz &e!la dowiedziaa si -dzie uda si @awe i posza ta* y -o sucha.%
:po!"y?iczny Hist &ytusa poda$e na* sowa apostoa @awa, cao'. listu *wi o czysto'ci
*o"alne$, se!sualne$, s!ie"owany do dziewic itp%
G: &e!la wie"na su(enica @a>s!a chciaa ucaowa. $e-o wizy, i co powiedzia $e$ aposto9 7ie
doty!a$ *nie ze wz-ldu na sao'ci, $a!i*i oda"zeni $este'*y w ty* czasie/
6owiadu$e*y si "wnie( o ostatnie$ *owie @awa p"zed cesa"ze* 7e"one* oto ?"a-*ent9
7au! swo$e-o ;ist"za, o !t"# *nie pytasz, "ozu*ie$# tyl!o ci, !t"zy wie"z# czysty* se"ce*%
7auczae* o po!o$u i *io'ci% 2osie* sowa po!o$u od Je"ozoli*y a( do Ili"ii%
7auczae*, ay si wza$e*nie szanowa.%
Yczye* dosto$nych i o-atych, ay si nie wynosili i nie po!adali nadziei w o-actwach, lecz w
,o-u%
Yczye* *nie$ o-atych, ay zadowolili si swoi* po(ywienie* i uio"e*%
Yczye* iednych, ay "adowali si w swy* niedostat!u%
Yczye* o$cw, ay synw swoich nauczali o$a8ni ,o(e$%
7auczae* synw posusze>stwa dla "odzicw i p"zest"ze-ania napo*nie>%
7auczae* posiada$#cych, ay pilnie pacili podat!i%
Yczye* !upcw, ay pacili podat!i u"zdni!o* pa>stwowy*%
Yczye* (ony, ay !ochay swoich *(w i szanoway ich $a! panw%
Yczye* *(w, ay dochowali wie"no'ci *a(on!o*^ I $a! *a(one! !a"ze sw# (on za
niewie"no'., ta! *(w wia"oo*nych s!a"ze sa* ,-%
Yczye* "wnie( panw, ay a-odnie ochodzili si ze swy*i su-a*i%
Yczye* niewolni!w, ay wie"nie i $a!y ,o-u su(yli swoi* pano*%
Yczye* Co'ci, ay oddawa cze'. ,o-u $edyne*u i wszech*o-#ce*u, niewidzialne*u i
niepo$te*u%
&a!a nau!a nie zostaa *i p"ze!azana od ludzi, lecz p"zez Jezusa )h"ystusa i od 4$ca )hway, !t"y
p"ze*wi do *nie z niea%
@awe zosta 'city% @ochowany p"zez wie"n# Hucyn za 0zy*e* p"zy d"odze 4sty$s!ie$%
@iot" nato*iast, $a! *wi 4"y-enes, zosta u!"zy(owany na $e-o wasne (yczenie -ow# w d, o
$a! stwie"dzi nie $est -odzien u*ie"a. $a! $e-o =awiciel, $e-o (yczenie zostao spenione%
Jedny* z na$sta"szych dzie z czasw apostols!ich $est 7au!a 12 apostow/ uwa(ne p"zez
Cle*ensa :le!sand"y$s!ie-o za dzieo !anoniczne, pono. pisane p"zez sa*ych apostow%
@"zeczytae* wszyst!ie 3 dziea a oto, co w nich $est9
6idache L 7au!a 12 apostow
@owstaa po*idzy Q0 L 120 "o!ie*, tchnie $eszcze $udaiz*e*, s!ada si z poucze> *o"alnych, co
ci wolno, co ci nie wolno% Ja!ie sowa wypowiada. podczas wiecze"zy pa>s!ie$, p"zy a*aniu
chlea i podawaniu wina, o"az "ady dla ch"ze'ci$an co do -o'cinno'ci, szcze-lnie wd"ownych
p"o"o!w% 7ie $est to dzieo w peni ch"ze'ci$a>s!ie, poniewa( pie"wsze I wie"szy zacze"pnito z
dziea 1sse>czy!w pod tytue* G6wie 6"o-i/
;o$a opinia
6zieo *ae-o polotu, nie s#dz, ay yo natchnione, aposto @awe *wi o (yciu w 6uchu nie w
p"awie, wolno'. ch"ze'ci$a>s!a nie wy*a-a na!azw p"awa a $e'li 6uch was p"owadzi nie
$este'cie pod za!one*/ wysta"czy, (e su*ienie *wi na*, co $est -"zeche* ez na!azw i
p"zepisw na papie"ze, a oto ?"a-*ent 6idache9
1% : oto dalsze zalecenia nau!i9 -$ 7ie zai$a$
1Q
, nie cudzo(
1P
, nie uwod8 *odych chopcw,
nie up"awia$ "ozpusty, nie !"adni$
20
, nie za$*u$ si *a-i# ani cza"a*i
21
, nie zai$a$ dzieci
p"zez po"onienie ani nie p"zyp"awia$ ich o '*ie". $u( po u"odzeniu
22
, nie po(#da$ wasno'ci
twe-o li8nie-o
23
% A$ 7ie p"zysi-a$ ?aszywie
2B
, nie s!ada$ ?aszywe-o 'wiadectwa
25
, nie
zo"zecz
2A
, nie pa*ita$ u"az
2I
% B$ 7ie #d8 nieszcze"y w *y'lach ani w sowie
2Q
, -dy(
nieszcze"o'. $est puap!# '*ie"ci
2P
% ?$ 7iech twe sowa nie d# ani !a*liwe, ani p"(ne,
lecz odpowiada$#ce czyno*% 2$ 7ie #d8 chciwy ani zachanny, ani oudny, ani nie-odziwy,
ani za"ozu*iay% 7ie snu$ zych za*ysw p"zeciw li8nie*u twe*u% 3$ 7ie *ie$
w nienawi'ci (adne-o czowie!a, lecz $ednych napo*ina$, *dl si za nich, a innych $eszcze
!ocha$ ponad wasne (ycie%
Hist ,a"nay
:uto" nieznany, na pewno nie $est to ,a"naa z 6zie$w :postols!ich, chocia( p"zyzna*, (e list do
De"a$czy!w $est pisany ty* sa*y* style*, auto" lui po"wnanie Iz"ael a wypenienie w
)h"ystusie, list do nieznane-o zo"u pisany p"zez p"zywdc, chocia( auto" $est peen po!o"y, i
pisze, (e zw"aca* si do was nie $a!o nauczyciel, ale $eden z was/, ay u*ocni. z" w wie"ze%
Hist powsta po "o!u,120, W li'cie ty* $est $u( *owa o 'wiceniu niedzieli $a!o s*e-o dnia
ty-odnia, auto" p"zesadzi, co nieco z sy*oli!# uwa(a, (e nawet liczy podane w +ta"y*
&esta*encie ws!azu$# na )h"ystusa a cytu$e on histo"i :"aha*a !t"y o"zeza 1Q i 300
*(czyzn a w De"a$s!i* i 2"ec!i* cy?"y s# te( lite"a*i i wyszo *u J I D co po -"ec!u znaczy
Jezus )h"ystus nie sadz ay 6uch @ana natchn# auto"a co do ta!ie$ nu*e"olo-i%
+a* list pisany $est p"zez p"zywdc zo"owe-o, sa* wielo!"otnie *wi Gpisz do was $a!o $eden
z was a nie $a!o wasz nauczyciel/, co 'wiadczy, (e y nauczyciele*%
>re*C listu
;wi ona o p"awach Iz"aels!ich i ich wypenieni w )h"ystusie, auto" uwa(a, (e cae p"awo
;o$(eszowe yo dane $a!o sy*oliczne, ale Iz"ael te-o nie z"ozu*ia, o zwid ich zy anio% =a
sy*ole uwa(a po!a"*y czyste i nieczyste, *a$# one wypenienie na po-anach, "ozszczepione
"acice 'wi> to tez sy*ol, "ozszczepionych $zy!w% Hist tchnie antypati# do Iz"aela% :uto" cytu$e
du(# ilo'. te!stw z ,ilii !t"ych nie zna*y, !o"zysta on z "ozsze"zone$ we"s$i ,ilii lu z
Disto"ii Iz"aela !t"# *- napisa. p"o"o! Iddo 2C"on%13,22
@aste"z De"*asa
;a ponad 11B "ozdziaw, nasza !si-a 4$awienia *a tyl!o 22 "ozdziay, czytae* -o o!%
ty-odnia i nie poleca*%
:uto" De"*as (y$e o!%1B0 "o!u $est odnotowany p"zez histo"i $a!o "at @iusa I p"zeo(one-o zo"u
w 0zy*ie% De"*as $est su-# lu niewolni!ie* w 0zy*ie, o czy* sa* wspo*ina w swoi* dziele%
@ewne-o dnia ot"zy*a widzenie, w !t"y* towa"zysz# *u "(ne postacie, !si-a pena sy*oli,
!t"e s# od "azu tu*aczone na p"o' De"*asa% @"zesanie to wyso!a *o"alno'., idealna czysto'.
w *owie i uczyn!u% 7ie ule-a w#tpliwo'ci, (e to dzieo wiel!ie$ wa-i, dlate-o znalazo si w
!anonie +yna$s!i* z IW wie!u $a!o !anoniczne, tyl!o pytanie, p"zez !o-o to $est natchnione3
;o$a opinia
Csi-a ta nie p"owadzi do )h"ystusa, nie wspo*niano o )h"ystusie ani "azu, nie *a w nie$ o?ia"y
Jezusa na !"zy(u, nie *a !"wi )h"ystusa, ale p"zesanie $est nastpu$#ce #d8 idealny i czysty,
dos!onay a p"zez to dziesz zawiony, !to dzie p"zest"ze-a p"zy!aza> dzie zawiony/
De"*as% Wic zawienie $est z uczyn!w za p"zest"ze-anie p"zy!aza> i o wasnych siach sta"a$ si
y. 'wity*% De"*as powinien wiedzie., (e widzenie zaczo si od ?aszywe-o os!a"(enia -o o
-"zechy, za co si ou"zy i zapyta, dlacze-o *nie ?aszywie os!a"(asz w 4$%12 powiedziane $est,
(e os!a"(yciele* "aci naszych $est szatan/
:nio powiedzia De"*asowi9
C <yn sam osobicie oczyci ich z grzech1w, poprzez ci6k% prac% i wytrzymao- w
trudzieE bo nikt nie mo6e kopa- bez pracy i wysiku.
+yn ,o(y zawi ludzi nie p"zez o?ia" na !"zy(u, ale pop"zez swo$# ci(!# p"ac, *y, zate* $a!o
na'ladowcy powinni'*y tez ci(!o p"acowa., ay y. zawiony*i% : te"az "eszt sa* oce> cytat z
De"*as AB,B dzieo powstao w 0zy*ie, a ta* dziaa, ;a"c$on, !t"y nie uznawa, (e )h"ystus
na"odzi si w ciele, (e cie"pia i (e z*a"twychwsta w ciele, to dzieo $est a"dzie$ ;a"c$onistw
ni( apostols!ich ch"ze'ci$an%
$zas dogadzania po6%dliwociom w jednej godzinie r1wna si trzydziestu dniom udrki
cierpienia. =eli wic kto 6yje wedug swych po6%dliwoci i w bdzie jeden dzie:, to
nale6y mu si jeden dzie: udrki, jednak jeden dzie: udrk rozci%ga si na cay rok
cierpienia. A wic przez ile dni czowiek 6yje wedug swych po6%dliwoci, przez tyle lat
bdzie cierpia. ,idzisz wic,' N powiedzia N 6e czas 6ycia w po6%dliwociach jest bardzo
kr1tki, ale czas udrki i cierpienia jest bardzo dugi.'
)ie!awe ;y'li
1wan-elia Filipa
+# *y'li a"dzo cie!awe, chocia( nie natchnione, ale p"zecie( nasze !si#(!i "eli-i$ne, !t"e
czyta*y te( s# nie natchnione, ale podnosz# nasze z"ozu*ienie%
4sio chodz#c wo! !a*ienia *y>s!ie-o, p"zeszed st#pa$#c sto *il% Ciedy -o odwi#zali, ci#-le
zna$dowa si w ty* sa*y* *ie$scu%+# ludzie, !t"zy du(o chodz#, lecz w (adny* !ie"un!u si nie
posuwa$#% Ciedy zate* nadchodzi dla nich wiecz", nie widz# ani *iasta, ani wsi, do !t"ych szli%
7ie poznali ani natu"y stwo"zenia, ani ;ocy, ani nawet aniow%
7ada"e*no iedni si t"udzili/
1wan-elia &o*asza
7ale(y do $ednych z na$sta"szych pis* znalezionych w 1PB5 "o!u w 2"ny* 1-ipcie, nie *yli. z
ewan-eli# &o*asza o dzieci>stwie Jezusa, ta zawie"a tyl!o wypowiedzi Jezusa, z !t"ych
wi!szo'. $est w 1wan-elii ;ateusza i <u!asza, z innych auto" nie !o"zysta y. *o(e nie zna ich,
co 'wiadczy o wczesny* powstaniu dziea lu, $e(eli to p"awdziwy &o*asz to y 'wiad!ie*
wypowiedzi Jezusa% &a ewan-elia zawie"a 1 "ozdzia podzielony na 11B wie"szy, 1wan-elia ta ya
od"zucona p"zez pie"wszych ch"ze'ci$an, wspo*ina o nie$ 4"y-enes i 1uzeiusz, od"zucono $a ze
wz-ldw auto"stwa, a nie t"e'ci, poniewa( auto"e* 1w &o*% ,y -nosty! a w naszych czasach
znaleziono $# w 7a- Da*adi czyli w cent"u* -nostycyz*u% 2nostycy "ep"ezentowali ?aszywe
po-l#dy, podzieleni na "(ne -"upy, nie uznawali od!upienia p"zez '*ie". )h"ystusa, $e-o
cie"pienia na !"zy(u, $e-o cielesne-o z*a"twychwstania, itd% Wi!szo'. cytatw to znane
wypowiedzi Jezusa, ale s# i ta!ie, !t"ych nie *a w 1wan-eliach a $a! s#dz s# to p"awdziwe
wypowiedzi Jezusa% 4to nie!t"e z nich9
0ze! Jezus9, Cto $est lis!o *nie, lis!o $est o-nia, a !to $est dale!o ode *nie, dale!o $est od
!"lestwa/
0ze! Jezus9 @"zy$d8cie do *nie, do"e s# *o$e "a*iona i panowanie "adosne, a zna$dziecie
odpocznienie dla sieie/
0ze!li *u9 @owiedz na*, !i* $este', ay'*y uwie"zyli w cieie, 4d"ze! i*, adacie olicza
zie*i, a te-o p"zed wa*i nie poznali'cie, to $est stosowny *o*ent, !t"e-o nie pot"a?icie zada./
0ze! Jezus9 C"lestwo ,o(e podone $est do !oiety nios#ce$ dzan peen *#!i, -dy sza d"o-#,
ucho dzana ode"wao si i *#!a si sypaa za ni#% 7ie wiedziaa ani nie poznaa st"aty% 2dy
w"cia do do*u, postawi dzan na zie*i i stwie"dzia, (e $est pusty/
0ze! Jezus9 C"lestwo podone $est do czowie!a, !t"y *a na swoi* polu s!a", a nie wie o
ni*% @o '*ie"ci pozostawi -o swo$e*u synowi% +yn nie wiedz#c o s!a"ie wzi# pole i sp"zeda $e,
a ten, !t"y $e !upi, p"zyszed i o"a $e i znalaz s!a"% 0ozpocz# dawa. pieni#dze na p"ocent, ty*,
!t"zy $e chcieli/
6la teolo-w !atolic!ich, !t"zy od"zuca$# ewan-eli &o*asza $est a"-u*ent, (e $est ona nie
z"ozu*iaa, o $a! z"ozu*ie. wypowied8 Jezusa, (e !oieta *a sta. si *(czyzn#, ale $est to
$eden z na$pi!nie$szych we"setw w cae$ te$ ewan-elii% W czasach Jezusa !oieta nie wolno yo
studiowa. @is*a Ewite-o, nie wolno yo i* naucza., t"zea yo sta. si *(czyzn#, ay *ie.
p"awo do studiowania i dys!us$i o +owie @ana% 4 co chodzi w ty* ?"a-*encie9
0ze! +zy*on @iot" 7iech ;a"ia ode$dzie od nas% Coiety nie s# -odne (ycia, "ze! Jezus9 4to
pop"owadz $#, ay uczyni. $# *(czyzn#, ay staa si sa*a duche* (ywy*, podony* do was
*(czyzn% Ca(da !oieta, !t"a uczyni sieie *(czyzn# we$dzie do !"lestwa nieios/
;owa tu o "wnoup"awnieniu !oiet i *(czyzn, co do zawienia, $a! na ta*te czasy yo to
"ewolucy$ne, w"ew wszyst!i* p"ze!onanio*, ta!ich po-l#dw nie *ieli nawet na$wi!si ?asze"ze
ewan-elii, w wie"szu 22 $est to "ozsze"zone9
,/Je'li *acie zwycza$ czyni. to, co *s!ie i (e>s!ie $edno'ci#, ay to, co *s!ie nie yo *s!i*,
a to, co (e>s!ie nie yo (e>s!i*/
=naleziono ?"a-*enty nieznane$ 1wan-elii wi!szo'. te!stu $est w 1wan-elii &o*asza,
na$p"awdopodonie$ (e &o*asz !o"zysta z $a!ie$' nieznane$ na* 1wan-elii% =nalezione ?"a-*enty
zawie"a$# wice$ te!stu, w nie!t"ych *ie$scach ni( to poda$e &o*asz% 4to ?"a-*ent !t"y nie
wystpu$e u &o*asza% +# to papi"usy nazwane od 1-ips!ie$ *ie$scowo'ci 4Xy"hynchos z nu*e"e*
!atalo-owy* QB0 i 122B
Papirus ODyr"ync"os EB&
We"so9 J%%%K ni* czyni zo, "ozwa(a wszyst!o%
:le uwa(a$cie, ay'cie i
wy nie doznali te-o, co oniO owie* nie
tyl!o w'"d (y$#cych ci, co czyni# zo ludzio*, ot"zy*a$#
? odpat, ale *usz#
znie'. !a" i wiel!ie
cie"pienia/% I wzi#wszy ich
wp"owadzi do *ie$sca Jp"zeznaczone-oK dla czystych i
p"zechadza si po 'wi#tyni% I wszedszy
%& pewien ?a"yzeusz, a"cy!apan L Hewi
*u yo na i*i L spot!a ich i "ze!
do =awiciela9 GCt( pozwoli ci chodzi.
po ty* *ie$scu Jp"zeznaczony*K dla czystych i o-l#da. te
oto 'wite naczynia nie u*ywszy si9 ta!(e
%? twoi uczniowie nie u*yli nawet
n-3 Hecz $a!o s!alany p"zeszede' p"zez to 'wite *ie$sce, !t"e
$est czysteO nie chodzi po ni* ni!t inny $a!
ten, !to u*y si i !to z*ieni szaty,
-& i ni!t inny nie o'*iela si pat"ze.
na te 'wite naczynia/% =awiciel natych*iast zat"zy*awszy si
w"az ze swy*i ucznia*i powiedzia *u9
0ecto9 G)zy ty, !t"y $este' tu, w 'wi#tyni, $este'
czysty3/ _w "zecze do 7ie-o9 G4czy'cie* si% 4*ye*
-? si w sadzawce 6awida i zszedszy
$edny*i schoda*i, p"zez inne wszede* tu i p"zyodziae* si w iae
i czyste szaty, i wtedy dopie"o wszede*,
i spo$"zae* na te 'wite naczynia/% 4dpowiada$#c *u "ze!
=awiciel9 G,iada wa*, 'lepcy nie
widz#cy9 u*ye' si w te$ sto$#ce$
wodzie, w !t"e$ !ad# si dnie* i noc#
psy i wiep"ze, a *y$#c si
A? oczyszczae' s!", !t"a $est na zewn#t"z, ta! $a!
wszetecznice i ?letnist!i, !t"e pe"?u*u$#
si, *y$#, na*aszcza$# i zdoi# dla wzudzenia
ludz!ie$ po(#dliwo'ci, a wewn#t"z
B& s# wypenione s!o"piona*i i
wszel!# zo'ci#% Ja nato*iast i uczniowie *oi, o !t"ych *wisz, (e s#
nie u*yci, o*yli'*y si w wodach (ywych
i czystych pochodz#cych od
B? ,o-a z nieios% :le iada J%%%KG%
ODyr"ync"os %--B
To przygnbia mnie. Wtedy Jezus zbliy si w wizji i powiedzia, Dlaczego, jeste zniec!cony" Dla nie . . .
ty, ale . . .
. . . powiedziae, c!ocia nie odpowiadasz. #o wtedy s$onio ciebie do wypowiedzi" Ja$a, jest nowa
do$tryna, o $t%rej oni m%wi&, e uczysz, albo ja$i jest nowy c!rzest, $t%ry ogaszasz" 'dpowied( i . . .
)iedy uczeni i *aryzeusze i $apani widzieli jego, oni byli rozgniewani, e on odpoczywa w pozycji p%le&cej
wr%d grzeszni$%w. +le $iedy Jezus usysza, on powiedzia, ci, $t%rzy s& zdrowi nie maj& adnej potrzeby
le$arza . . .
/ . . . i m%dlcie si za swoic! wrog%w. ,oniewa ten $t%ry nie jest przeciw$o wam jest z wami. Ten $t%ry jest
dale$o dzisiaj, jutro bdzie blis$o ciebie i w . . . przeciwni$ . . .
Papirus Egerton 2
,apirus ten zawiera *ragmenty z nieznanej nam -wangelii.
` ^ Wtedy Jezus powiedzia do uczonych w @i'*ie Y!a"a$cie te-o !t"y zachowu$e si
niesp"awiedliwie i ezp"awnie, a nie *nie ^- o'e+'ie 'zowieka po tym . $a! on "oi i co on "oi3
: zw"aca$#c si do p"zywdcw ludu, powiedzia te sowa9 ,adacie @is*a w !t"ych s#dzicie (e
*acie (ycie% 4ne s!ada$# 'wiadectwo o *nie% 7ie *y'lcie (e p"zyszede* os!a"(a. was p"zed
4$ce*% 4s!a"(a was ;o$(esz, w !t"y* po!adacie nadzie$/ -zob. Jan 3,>B.
Wtedy oni powiedzieli, ;y wie*y (e ,- *wi p"zez ;o$(esza, ale o toie to nie wie*y s!#d
$este'/
W odpowiedzi Jezus powiedzia i*, te"az $este'cie os!a"(eni poniewa( nie wie"zycie ty* "zecz#
!t"e on $awnie za'wiadczy% @oniewa( $e(eli wy wie"zycie ;o$(eszowi, wy powinni'cie wie"zy. i
*nie, poniewa( on napisa dla waszych o$cw o *nie%
4ni podu"zyli tu*, pochwycili "aze* !a*ienie i p"owali -o u!a*ienowa.% : p"zywdcy
poo(yli swe "ce na ni*, ay oni *o-li pochwyci. -o i pop"owadzili -o do tu*u, ale oni nie yli
wstanie zapa. -o poniewa( -odzina zd"ady $e-o $eszcze nie p"zysza, ale @an p"zeszed p"zez
'"ode! i oddali si%
4to t"dowaty p"zyszed do nie-o i powiedzia, 7auczycielu Jezu, !iedy $a pod"(owae* z
t"dowaty*i i $ade* i $ade* a ni*i w -ospodzie, $a "wnie( stae* si t"dowaty% :le $e(eli
(yczysz soie, d oczyszczony/ Wic @an powiedzia do nie-o, chc, #d8 oczyszczony/ I
natych*iast t"#d odszed od nie-o% Wtedy Jezus powiedzia do nie-o 7a$pie"w id8 po!a( si
!apanowi i z( o?ia" oczyszczenia na!azan# p"zez ;o$(esza i nie -"zesz
wice$^/-zob.?ar.7,CDECC.
@ote* p"zyszli do nie-o, ay -o podda. p"ie, *wi#c, 7auczycielu Jezu, wie*y (e p"zyszede'
od ,o-a% @oniewa( ta!ie "zeczy $a!ie u$awnie', wice$ 'wiadcz# ni( wszyscy p"o"ocy% @owiedz
na* zate*, czy nale(y paci. "z#dz#cy* "zeczy !t"e nale(# do nich, powinni'*y paci. i* czy
nie3 :le Jezus zna ich plan i zw"ci si do nich su"owo i powiedzia i* 6lacze-o nazywacie
*nie nauczyciele* swoi*i usta*i, wy nie suchacie co $a *wi3 6o"ze o was Iza$asz
p"o"o!owa, !iedy on powiedzia9 UHud ten czci *nie swoi*i wa"-a*i, ale ich se"ce dale!ie $est ode
*nie% 7a p"(no cze'. *i odda$# ^-gosz(' nauki, ktre s(. na!aza*i -ludzkimi.:zob.?ar.72,7>E
7F<
Gwaga w nawiasie podaje wasn( sugesti brakuj('ego tekstu, mog si myli$ ale je*eli kto# ma
lepszy pomys to nie powstawia swoje uzupenienia, mo*e bd( traHniejsze.
% d#c w za*!nity* *ie$scu -sprawa ta .% % %ya poddana w w#tpliwo'. -jak mo*e 'o# mie$.% % %
$e-o niezwa(on# wa- % % % :le, chocia( oni, yli za!opotani, $e'li chodzi o $e-o dziwaczne pytanie,
Jezus, !iedy on wd"owa, stan# na !"awdzi "ze!i Jo"dan i wyci#-a$#c $e-o p"aw# "! -nad
rzek.% % % i on "ozsia na "zece i w ta*ty* czasie % % %-krzew peen owo'w wyrs z. wody i wtedy
-wy'i(gn( rk.% % % i ^-zrywa . % % % p"zed ni*i, on p"zynis owoce -do ni') a byo i'). % % % du(o
-i da im.% % % do % % % -zjedzenia.
Ewangelia Hebrajczy:w
,ya a"dzo popula"na i znana w '"odowis!u ch"ze'ci$an, !t"zy *iesz!ali w Iz"aelu w pie"wszy*
stuleciu, nie!t"zy *wi# wcze'nie$sza we"s$a 1wan-elii ;ateusza, pisana po De"a$s!u, do dzisia$
nie p"zet"waa zna*y $# tyl!o z pis* 4$cw Co'cioa, czyli pisa"zy ch"ze'ci$a>s!ich pie"wszych
wie!w, !t"zy cytu$# $# w swoich dzieach%
GYtw" ten $est cytowany p"zez 'w% I-nace-o Rz*%10I"%R ?"a-%1A a nastpnie @apiasza R@ie"wsza
poowa II wie!u L ?"a-*ent QR/ :po!"y?y 7& ;% +ta"owieys!i CYH Hulin 1PQ0 st"%AI
GW !a(dy* #d8 "azie, pisa"ze sta"o(ytni nie zalicza$# $e$ na o- do pis* he"etyc!ich/ st"%AQ
7ie yy* zdziwiony -dyy pisa $# !t"y' z apostow a to, dlate-o (e apostoowie nie yli
lud8*i wy!sztacony*i, yli zwy!y*i "ya!a*i, a $zy! te$ ewan-elii $est a"dzo p"osty,
7azwano $# De"a$czy!w, pisana ya po De"a$s!u, auto" nie znany, @"zypuszcza si (e *- $#
napisa. ;ateusz, @apiasz, napisa (e 1w% ;at% @isana ya po De"a$s!u , a (e ch"ze'ci$anie w
Iz"aelu $a uzywali na co dzie> nazwano $# 1wan-eli# De"a$czy!w, istniaa te( 1wan-elia
7aza"e$czy!w, i nie wie*y czy ya to ta sa*a czy dwie "(ne 1wan-elie% @osucha$*y ?"a-*entu
z te$ ewan-elii o o-aty* *odzie>cu i po"wna$*y $# z nasz# ewan-eli#9
=ostaa napisana w $zy!u a"a*e$s!i* lu he"a$s!i* L Die"oni* o ewan-elii te$ pisa, (e uchodzi
ona za p"zechowywan# w )eza"ei 1wan-eli ;ateusza napisan# do [ydw w ich Go$czysty*
$zy!u/ SDie"oni*, "ialog 4rze'iw 4elagianom, III, 2, po"% "e Iiris illustribus, 3O )o**% In ;t%,
ZII, 13TJ5K%
G7apisano w pewne$ 1wan-elii nazwane$ wedu- De"a$czy!w, $e'li tyl!o podoa si $# p"zy$#.
nie ze wz-ldu na auto"ytet, lecz na wy$a'nienia, postawione-o p"ole*u9
G7auczycielu, co *a* uczyni. do"e-o, ay* (y3 0ze! do> G)zowiecze speni$ p"awo i
p"o"o!w/, odpowiedzia *u, spenie*, 0ze! do nie-o, id8 sp"zeda$ wszyst!o, co *asz, "ozda$
iedny* i uo-i* i p$d8 za *n#5 ,o-acz zacz# d"apa. si po -owie i nie podoao *u si to, i
"ze! do nie-o% Ja!(e *o(esz *wi., (e spenie' p"awo i p"o"o!w3 7apisano p"zecie( w p"awie
G,dziesz *iowa li8nie-o swe-o $a! sieie sa*e-o, a oto wielu twoich "aci synw :"aha*a,
$est odzianych w -n$ i u*ie"a$# z -odu, a tw$ do* napeniony $est wielo*a do"a*i i nie
wychodzi ze> dla nich zupenie nic% I odw"ciwszy si "ze! do +zy*ona siedz#ce-o !oo nie-o
G+zy*onie synu Jana, atwie$ $est wiel#dowi p"ze$'. p"zez ucho i-ielne ni( o-aczowi we$'. do
!"lestwa nieies!ie-o/ @sedo4"y-enes
4"y-enes a"dzo czsto cytowa 1wan-elie De"a$czy!w% @"zed I0 "o!ie* ni* "zy*ianie
zniszczyli Je"ozoli* ch"ze'ci$anie *usieli opu'ci. *iasto $edni udali si do *ie$scowo'ci @ella
inni do 1-iptu% Wie*y tyl!o, (e aposto Jan znalaz si w 1?ezie to $est o!%1000 !* od Je"ozoli*y i
ta* za"a tez *at! @ana Jezusa w 1?ezie $est -" ;a"yi%%
7anon =tic"ometricus ro E?&
Yznawa !anon 7& w ta!ie$ ?o"*ie, $a!a *a*y $a dzisia$, ale ez :po!alipsy Jana, do pis*
w#tpliwych zalicza :po!alips Jana, :po!alips @iot"a, list ,a"nay i 1wan-eli De"a$czy!w%
7ie zaliczano ich do apo!"y?w, poniewa( auto" poda$e list apo!"y?w, dzie stanowczo
od"zucanych p"zez !o'ci%
Aademia w Jamni
GYczeni (ydowscy "ozst"zy-ali ta* !westie "eli-i$ne zwi#zane z !alenda"ze* litu"-iczny*,
oowi#z!ie* *odlitwy, szaate*, 'wita*i i p"awe* "odzinny*% 7ie!t"zy histo"ycy, $a! np% D%
2"aetz, F% ,uhl i 4% 1iss?eldt, opie"a$#c si na inte"p"etac$i te!stu tal*udyczne-o *iszny aadayi*
3,5 doszli do wnios!u, (e o!% P0 "o!u, za 1leaza"a en :za"iasza zosta ta* za*!nity (ydows!i
!anon ,ilii% Inni adacze $a! *%in% Jac! @% Hewis i +idney =% Hei*an, wy!azu$#, (e w aadayi* 3,5
$est *owa tyl!o o dys!us$i nad @ie'ni# nad pie'nia*i i Csi-# Coheleta i ich zdanie* nie *a
(adnych podstaw y twie"dzi., (e w Ja*ni za*!nito !anon (ydows!i ,ilii% Ywa(a$# "wnie(, (e
nie *a podstaw y twie"dzi., (e ody si ta* $a!i!olwie! synod uczonych (ydows!ich% =danie*
:leXand"a 6u"au od lat I0% ZZ wie!u w adaniach do*inu$e po-l#d, (e w Jane nie *ia *ie$sce
(aden synod po'wicony !westio* !anoniczno'ci !si#- ili$nych "ozu*iany w spos
analo-iczny do synodw ch"ze'ci$a>s!ich/ cytat z Wi!ipedii G+ynod w Ja*ni/
=a!o>czenie
6zisia$ *o(e*y y. pewni, (e *a*y czyste sowo ,o-a ez do*iesz!i !a*stwa, i zawie"a
wszyst!o, co pot"zeu$e*y do wiedzy i zawienia%