You are on page 1of 5

()

Sn Dc (shan yao)
DC DANH

Dioscoreae Rhizoma

Dioscoreaceae

LOI CHUN
Dioscorea opposita THUNB.(th dshu yu)
TING ANH dioscorea rhizoma, Chinese yam
TING NHT sanyaku
TING HN sanyak
SCH XUT HIN U TIN
Thn Nng Bn Tho Kinh
TNH CHT ngt, bnh
QUY KINH

Thn, Ph, T

C TNH CHNH b Kh v m ca Ph, T v Thn, gi chc Tinh


LIU DNG 9-30g; khi cn liu cao, 60-240g c th c dng.
CN TRNG & CHNG CH NH khng nn dng ring mnh v thuc ny kh c tch Thp
nh du bi y bng.Xem C T di.
Tc dng & Ch nh
B v lm tng (mnh) T v V: cho T hoc V H vi cc triu chng nh tiu chy, nhc,
m hi trm, v km m.
- Vi Phc Linh (Poria fu ling) v Bch Trut (Atractylodis macrocephalae Rhzioma bai zhu) cho
phn lng, nc do H T, nh Sm Linh Bch Trut Tn (Ginseng, Poria, and White
Astractylodes Powder shen ling bai zhu san).
- Vi Sao Mch Nha (dry-fried Hordei Fructus germinatus chao mai ya) v K Ni Cn (Gigeriae
galli Endothelium corneum je nei jin) cho yu T v V i km vi n.
- Vi Ch Thc (Aurantii Fructus immaturus zhi shi) v Sa Nhn (Amomi Fructus she ren) cho yu
T v V i km bi hm Kh.
- Vi Ngc Trc (Polygonati odorati Rhizoma yu zhu) v Dendrobii Herba shi hu) cho T v V
yu i k vi H V m.
- Vi Hi Phiu Tiu (Sepiae Endoconcha hai piao xiao) v Mu L (Ostreae Concha mu li) cho
T H vi dch m o hoc trong, lin tc, long v nhiu nh Thanh i Thang(Clear
Discharge Decoction qing dai tang).
- Vi Hong B (Phellodendri Cortex huang bai) v Xa Tin T (Plantaginis Semen che qian zi)
cho H T i km vi Thp Nhit dn ti dch m o c mi hi, vng, c, nh Dch Hong
Thang (Change Yellow [Discharge] Decoction yi huang tang).
- Vi Si H (Bupleuri Radix chai hu) v Bch Dc (Paeoniae Radix bai shao) cho ra dch m
o do kt hp ca H T v hm Can Kh, nh trong (Hon i Thang wan dai tang).
B Ph Kh v lm tng (mnh) Ph m: cho ho mn tnh hoc kh kh do H Ph.
- Vi Mch Mn ng (Ophiopogonis Radix mai men dong) v Ng V T (Schisandrae Fructus
wu wei zi) cho ho do H Ph.
- Vi Huyn Sm (Scrophulariae Radix xuan shen) v Ngu Bng T (Arctii Fructus niu bang zi)
cho ho v kh kh c hoc khng c m hoc m t, dnh.

B Thn v cng gi chc v b li: v v thuc ny lm m v khng nng cng khng lnh, n
lm li c m v Dng ca Ph v Thn. Nn n thng c dng cha bnh hao v kht, i
khi liu ln nh l v thuc ng ring. N cng lm chc Tinh v cha mng tinh, i tiu
thng xuyn, ra dch m o.
- Vi ng Sm (Codonopsis Radix dang shen) cho mt, yu, gim n, v phn dng nc do H
T v Thn. Cng cho ho c m long, lng, km n, mt, v mt cn do H Ph v T.
- Vi Thc a Hong (Rehmanniae Radix preparata shu di huang) v Sn Th Du (Corni Fructus
shan zhu yu) cho mng tinh v m hi m do H Thn.
- Vi Khim Thc (Euryales Semen qian shi) cho tiu chy, di tinh, v r dch m o do H Thn.
Sn Th Du (Corni Fructus shan zhu yu) v Th Ty T (Cuscutae Semen tu si zi) thng c
thm vo.
- Vi Thin Hoa Phn (Trichosanthis Radix tian hua fen) v Ct Cn (Puerariae Radix ge gen) cho
kh chu v kht i km vi Dch b tn thng bi bnh t m (n bnh).
- Vi Hong K (Astragali Radix huang qi) v Tri Mu (Anemarrhenae Rhizoma zhi mu) cho kh
chu v kht do bnh hao v kht, nh trong Ngc Dch Thang (Jade Fluid Decoction yu ye tang).
Nhn xt
Ngt v bnh, iu ha v tit ch v tnh, Sn Dc (Dioscoreae Rhizoma shan yao) b c Kh v
nui dng m. Hn na, n khng c tnh no d cht no, iu ny ngha l n khng lm tc vic
tiu ha. N nui dng m ca Ph, T v Thn, v c tnh cht se nh m ngng tiu chy, lm
chc Tinh, v chn c i tiu nhiu ln. Sn Dc (Dioscoreae Rhizoma shan yao) khng ch b
trc tip Ph, T v Thn m n cn c hiu qu tch ly gin tip c c t vic lm mnh t t
ca Kim, ci sinh Th, tip n Th li sinh Thy. V tnh se nh ca n, th chn v gi li, nhng
ci nhn c gi li l Tinh v khng mt i.
D v thuc c di tc dng rng, n ph hp nhy cho tiu chy v n ung km do H T v V,
ho v kh kh do H Ph Kh v Ph m, v i tiu nhiu ln hoc di tinh do H Thn Kh v Thn
m, N cng c dng cho ra dch m o, v cho bnh hao v kht.
Tuy nhin, sc mnh tng i ca Sn Dc (Dioscoreae Rhizoma shan yao) phi ghi nh. N
thng c dng lm n ln lm thuc, iu ny ngha l bn tnh ca n c th iu ha. V
ging nh mi n m lm thuc, th khng nn mong ch vo kt qu nhanh c. l ci m
n mang ngha khi Thn Nng Bn Tho Kinh nhn mnh l dng lu ngy l ph hp. Dng mt
thi gian ko di, cc hiu qu s tch li dn dn.
Thn Nng Bn Tho Kinh ni l v thuc
qun s tn thng ca Trung, b H, loi b t Kh Hn v Nhit, b Trung v lm tng (ch) sc mnh ca Kh, v
lm tng c. Dng lu ngy s lm nghe r, sng mt v nh mnh.

i Dc in ni l n c th lm tng (kin) Thn Kh, lm mnh T v V, v ngng tiu chy


v cc bnh l, (chuyn) ha m v nc bt c, v lm m da. Rectification on the Meaning of
Materia Medica ch gii l n lm mnh T, b H, lm giu Tinh, lm chc Thn, cha mi H,
v lm tt hn s n ung v cc tn thng [bn trong].
C ch kt hp Chn lc
VI HOT THCH (Talcumhua shi); xem trang 282.
VI NGU BNG T (Arctii Fructus niu bang zi); xem trang 51
So snh
VI I TO (Jujubae Fructus da zao); xem trang 731
VI LIN T (Nelumbinis Semen lian zi); xem trang 880
c t

D ng c bo co sau khi ung cng nh p ngoi. Cc triu chng sau khi n ung v thuc
gm ban sn tri khp thn, nga, nga hng, v cm gic tc ngc.
Danh php & Bo ch
Tn gc ca Sn Dc (Dioscoreae Rhizoma shan yao) l Th D (shu yu) ngha l khoai ty
hoc khoai lang. y vn l tn gi thc vt hc ting Trung, nhng theo tin trnh lch s ca n,
tn ny c i hai ln v iu cm dng ch m thy tn ca hong . Ln u l thi Hong
nh ng Dai Zong, c tn tc l Yu . Tn v thuc c i ra Th Dc shu yao,
ngha l khoai lang thuc. Tuy nhin, triu Tng, hong Anh Tng c tn tc l Shu, nn tn
v thuc li i ln na, ln ny l Sn Dc shan yao, ngha l v thuc ni.
V thuc ny thng c gi l Hoi Sn Dc (()huai shan yao). Thm ch cc quy
thuc ng y, n c bn nh l v thuc n nu n bi b, v thng c nhn l Hoi
Sn (huai shan). D ni th ging nhau, nh hai ch khc nhau c dng cho tn ny. Mt l ch
Hoi (huai) nh Hoi Sn Dc (huai shan yao), ch cy thuc t tnh H Nam m to, c
tht, v bt vi cu trc mn y l th tt nht. Ch Hoi (huai), nh Hoi Sn Dc (
huai shan yao), th ti t tnh Giang Ty, v cng c cht lng ng k.
SAO SN DC ( Dry-fried Dioscorea chao shan yao)
Cc lt thuc c sao kh hoc nng, thng vi cm n khi i mu nu vng. c ch theo
cch ny, n lm (tng kin) T mnh, iu ha V, v b Thn lm chc Tinh. N c dng
ngng tiu chy, phn lng, r dch m o, hoc di tinh.
TH SAO SN DC ( Earth-fried Dioscoreatu chao shan yao)
(Terra flava usta zao xin tu) c nung nng trong cho, v sau cc lt v thuc c thm
vo v sau n khi b mt b bn. Php ch ny c bit tt cho b T v iu ha V. N thng
c ch nh cho cc trng hp yu T c km n, mt, v tiu chy, nhng cng hp cho r dch
m o.
Tiu chun Cht lng
Cht lng tt th trng, dy, v c v nng, v c cu trc bt.
Loi thay th & bin th a phng
Dioscorea persimilis ( Ht Bao Th D he bao shu yu, Qung Ty Hoi Sn
guang xi huai shan) Qung Ty, H Nam, Phc Kin, Qung ng
Dioscorea alata ( Sm Th shen shu, Hoi Sn huai shan) Trit Giang, Giang Ty,
Phc Kin, H Nam, H Bc, Qung ng, Qu Chu, T Xuyn, Vn Nam
Dioscorea fordii ( Sn Th shan shu, Qung ng Hoi Sn guang dong huai
shan) Qung ng, Qung Ty, Phc Kin, Trit Giang
Cht gi
Manihot esculenta, Euphorbiaceae (Mc Th mu shu): y l nhng r tr hoc thoi, ng
knh 3-6cm, hu ht v ngoi b i v ct theo lt. Chng c b mt trng, trn (r cha bc v mu
nu), cu trc trng, bt, tm g nh, i khi c cc vt nt tm, cc chm vng b tr hu ht, c
cc vng nm gn v ngoi. Ngc li, v thuc chun gn nh u nhau, cu trc bt, khng c li
g, v khng c cc vng sinh hng nm.
Ipomoea batats, Convolvulaceae (Phin Th fan shu): y l nhng lt bt, trng, ng knh
4-6 cm, c cc mch dng chm, vng nht, nh v khng c li g. C vng sinh nm nu vng gn
v ngoi, cu trc mm, v v ngt. Mt ln na, loi chun khng c vng sinh nm, v cn gin.
Tn gi khc
Bch Sn Dc ( bai shan yao)

Hoi Sn Dc ( huai shan yao)


Hoi Sn Dc ( huai shan yao)
Sn Th ( shan shu)
Sn Dc n ( shan yao dan)
D Sn u ( ye shan dou)
Thng tin sn phm b sung
Hai lp ln cc sn phm thng mi c th c phn bit: Mao Sn Dc ( mao shan
yao), th l r kh, khng c bo ch; v Quang Sn Dc ( guang shan yao), l r bc
v, p thnh cc ming hnh tr, di, sau xng lu hunh lm trng sn phm. D Quang Sn
Dc - v cc l do xut hin ring ra - th theo truyn thng c coi l th cao cp, khng c s
khc bit thc s v cht lng gia hai loi. Trn thc t, nu th khng xng lu hunh c a
dng, Mao Sn Dc c xem l th cao cp.
V thuc tt nht c ni l n t tnh H Nam (n khng cn b ti lc khi sc), tip theo l tnh
Sn Ty. Cc sn phm ca cc tnh Qung ng v Qung Ty (Lng Quang Sn Dc
liang guang shan yao) c xem l km v v chua chua ca chng.

You might also like