Wszelkie prawa zastrzeone

Copyright by A n d r z e j Janus, Sieradz 2007, www.zdrowieklips.nrg

Okadka, ukad graficzny, przygotowanie do druku Jzef Sonecki

Redakcja Jerzy Skwara
Korekta techniczna Grzegorz Ulacha

Wydanie I

ISBN 978-83-921922-5-1

W y d a w n i c t w o BIOSONE
ul. Kociuszki 6
47-100 Strzelce Opolskie
telefon: 077 461 89 64
www.bioslone.pl

Drukarnia OPOLGRAF SA
ul. Niedziakowskiego 8-12
45-085 Opole
telefon: 077 454 52 44
www.opolgraf.com.pl

A n d rzej

Janus

Nie daj si zje

grzybom

w y d a w n i c t w o
Dodruk: kwiecie 2008

www.

b i o s l o n e .

Czy mona wyleczy si z grzybicy

to mgby susznie zauway, e gdyby nie mona byo wyle

czy si z grzybicy, to nie n a p i s a b y m tej ksiki, no bo po co
pisa o leczeniu choroby, ktrej wyleczy nie mona. Z mojego punk
tu widzenia, grzybica Candida poddaje si leczeniu, jak kada choro
ba, ale wymaga przestrzegania zasad, ktre o m o w e w tej ksice.
Z p u n k t u widzenia lekarza medycyny klasycznej, grzybica jest
chorob bardzo trudn w leczeniu, przebiegajc z licznymi nawro
tami. A co na to wszystko ma powiedzie chory? Spotykam sie cz
sto z opini pacjentw poddawanych wielokrotnym terapiom, e
grzybica ogbioustrojowa (z zajciem narzdw wewntrznych) jest
chorob nieuleczaln. J e s t w tym ziarenko prawdy z powodw,
ktre przedstawi poniej.
J e s t mi t r u d n o opowiedzie, co przeywa i w jaki sposb chorob
opisuje wasnymi sowami pojawiajcy si u m n i e pacjent, zdajcy
relacj ze swojego dotychczasowego leczenia. Wobec nasilajcych si
nieokrelonych dolegliwoci chory czowiek prbujc znale ich
przyczyn s z u k a pomocy u swojego lekarza. Wykonane rutynowe
b a d a n i a dodatkowe nie ujawniaj istotnych odchyle od normy.
Najczcie wystpuj zaburzenia ze strony przcw(xlu pokarmowe
go, alergie s k r n e i pokarmowe, s u c h y kaszel, zapalenia staww,
zatok obocznych nosa, spojwek i narzdw pciowych, a take ner
wice, lki, z a b u r z e n i a emocjonalne oraz zesp przewlekego zm
czenia. Ddegliwoci nasilaj si. a ich przyczyny nie mona ustali.
Po wielokrotnych wizytach w przychodni lekarskiej \xa jent jest kie
rowany do odpowiednich specjalistw. T a m rwnie nie m o n a
ustali przyczyny chorb i w zwizku z tym chory wraca do swojego
lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej z plikami w y k o n a n y c h
b a d a i kart informacyjnych z postawionymi doranie rozpozna
niami dotyczcymi rnych narzdw i u k a d w . Biedne koo za
m y k a si. Od tego m o m e n t u pacjent uwaany jest za chorego psy
chicznie. Do leczenia wcza sie leki psychotropowe i niekiedy pa
cjent kierowany jest do szpitala psychiatrycznego. Tu, otumaniony
lekami, peddaje si swojemu losowi uwaajc, e tak ju musi by.
4

Z d e s p e r o w a n a rodzina s z u k a pomocy u ludzi zajmujcych sie

medycyn alternatywn, ale najczciej nie s to lekarze. Z reguy
s dystrybutorami firm produkujcych rnego rodzaju preparaty,
a ich wiedza s p r o w a d z a si do interpretacji ulotek reklamowych
oraz informacji zdobytych w trakcie marketingowych szkole.
Niestety, na terenie Polski niewielu jest lekarzy profesjonalnie
zajmujcych si zagadnieniami medycyny naturalnej, tj. bi(xhemicznym funkcjonowaniem organizmu, dietami stosowanymi w celach
leczniczych, zioolecznictwem, homeopati, itp.
Akademicki program nauczania lekarzy nie ujmuje wiedzy doty
czcej rozpoznawania chorb wywoanych przez !>.rz\i>\ ('anduht,
wic lekarze nie s przygotowani do przeprowadzania diagnostyki
i leczenia schorze, ktre one wywouj. W | xxi rcznikach dla stu
dentw medycyny brak jest wiadomoci na temat grzybie wywo
anych przez drodaki Candida lub sa one han Izo enir.maiyr/ne.
Poniewa lekarze nie rozpoznaj grzybic ('andidu, lalx>ratoria
te nie s przygotowane do diagnostyki tych i h
b Pomimo licz
nych b a d a i publikacji naukowych, wiedza na lemat masowego
rozprzestrzeniania si chorb grzybiczyi 11 nie jest upowszechniana
nawet w rodowisku lekarskim. Skoro lekarze nie mz|xjznaj grzy
bic Candida, tym bardziej spoeczestwo i:;t dalej niewiadome
wielkiego niebezpieczestwa, jakie nios ze sob lego typu infekcje.
I tu m o n a z a d a sobie pytanie
I Haczego wiedza ta nie j e s t
dostpna ogowi spoeczestwa? - Ot uwaam, e wiedza ta jest
ukrywana celowo, z tego powodu, e najczciej bezporedni przy
czyn pojawienia si grzybic Candida w tak masowej skali s zabu
rzenia w skadzie mikroflory jelitowej sjjowodowane powszechnym
stosowaniem antybiotykw. Producentw antybiotykw nie intere
suje zdrowie spoeczestwa ale zasad; i zysk za wszelk cen. Zasta
nowi naleaoby si jedynie n a d tym, dlaczego lekarze, ktrzy maj
chroni nasze zdrowie - biernie przygldaj sie temu zjawisku i apro
buj postpowanie koncernw farmaceutycznych.
Dziaania medycyny klasycznej w leczeniu grzybic naley u z n a
za prawdziw porak, wynikajc z nieuznawania grzybw Can
dida za czynnik chorobotwrczy wywoujcy kilkadziesit pozornie

nie powizanych z sob schorze. Poniewa oficjalnie nie m o n a

ustali przyczyny powstania tych chorb, to kad z nich leczy si
w sposb polegajcy na agodzeniu wycznie jej objaww. Oddzielnie
dla kadej z tych chorb tworzy si coraz to nowe teorie n a u k o w e
uzasadniajce przyczyny ich wystpienia, a ostatecznym tego celem
jest wyprodukowanie i sprzeda coraz to nowszej generacji lekw
farmaceutycznych. Zarabianie pienidzy wie si te z wprowa
dzaniem na rynek medyczny coraz to nowszych i bardziej specjali
stycznych b a d a diagnostycznych, do ktrych wykonywania lekarze
zachcaj swoich pacjentw.
Niektrzy wiadomi lekarze, wbrew opinii wiata naukowego,
rozpoznaj zakaenia grzybicze wywoane przez drodaki Candida,
ale naraaj si na drwin i omieszenie. Prbuj leczy kandydoz
podajc antybiotyki przeciwgrzybicze, lecz nie osigaj rxr/ytywnego
i trwaego efektu. Leczenie antybiotykami przeriwgrzybiczymi jest
nieskuteczne, poniewa po okresie kilku tygodni nastpuje nawrt
choroby. B r a k pozytywnych efektw leczenia wynika z tego, e le
karze nie zwracaj uwagi na rol systemu odpornociowego w zwal
czaniu choroby, ktrego zadaniem w trakcie leczenia i po wyleczeniu
jest trwae i skuteczne zablokowanie ponownego rozsiewu w orga
nizmie zarodnikw d r o d a k a i ich likwidacja, z a n i m zakiekuj
osadzajc si w tkankach narzdw wewntrznych. Stosuje si wic
kolejny, bardziej skuteczny i silniejszy antybiotyk, itd.
Przyczyna niepowodze w leczeniu grzybic tkwi take w tym, e
drodaki osigny znacznie wyszy szczebel rozwoju ni bakterie,
w zwizku z czym lepiej i szybciej potrafi przystosowa si do zmien
nych w a r u n k w rodowiska. S zatem trudniejsze do zniszczenia
i szybko nabywaj oporno na kolejno s t o s o w a n e antybiotyki.
Po z a k o c z e n i u leczenia zarodniki (komrki) grzyba, ktrych
nie zlikwidowa antybiotyk i sabo funkcjonujcy system odpor
nociowy, kr w krwi przez o k r e s 2 - 3 lat i w tym czasie maj
moliwo ponownego wywoania infekcji. 1 wywouj j. Potwier
d z a m ten s m u t n y fakt swoimi obserwacjami. Zarodniki grzyba
osadzone w n a r z d a c h wewntrznych kiekuj tworzc grzybni,
ktrej strzpki przerastaj w krtkim czasie cay organizm.
6

Dlatego moje dziaania w leczeniu grzybicy skupiaj sie na dwch

podstawowych k i e r u n k a c h - likwidacji grzybicy i w z m a c n i a n i u
s y s t e m u odpornociowego. Po zakoczeniu leczenia, lekarz leczcy
grzybic powinien postawi przed sob zadanie nauczenia swojego
pacjenta stosowania w praktyce codziennej profilaktyki prozdro
wotnej, pod ktrym to pojciem rozumiem z m i a n s p o s o b u ody
w i a n i a i trybu ycia, leczenie n a d e r e k przewodu p o k a r m o w e g o
spowodowanych przez substancje toksyczne zawarte w ywnoci,
u s u w a n i e z organizmu n a g r o m a d z o n y c h toksyn oraz s u p l e m e n tacj zwizkami witarninowo-mineralnyrni wzmacniajcymi system
odpornociowy organizmu w okresie rekonwalescencji.
Kady z n a s powinien nauczy si, e zdrowie jest dla n a s rze
cz najcenniejsz i nie wolno o d d a w a go w obce rce. Tre tej
ksiki jest czstk wiedzy medycyny naturalnej, ktr m o n a po
rwna do puzzli - j a k o fragmenty u k a d a n k i , ktrej pocztkowo
niezrozumiae elementy uo sie |M>zniej w jednolit i zrozumia
dla n a s cao. Od tego m o m e n t u zarniemy leczy si sami i suy
pomoc najbliszym czonkom rodziny.
M a m nadziej, e wiedza zawarta w tej ksice pozwoli Pa
stwu poszerzy znajomo chorb s | z w o d o w a n y c h przez grzybice
Candida, przedstawi wskazwki dotyczce diagnostyki i leczenia
tych chorb. Pomoe te i lekarzom w wykonywaniu pracy zawo
dowej.
Innymi sowy: sami zadbajmy o to, by nie d a si zje grzybom
Candida.

Rozdzia 1

Krlestwo grzybw

rzyby (Fungi) posiadaj cechy zarwno rolin, j a k i zwierzt,

ale ani do rolin, ani do zwierzt nie nale, bowiem w systema
tyce organizmw stanowi osobne krlestwo. Grzyby s organizma
mi niezwykle zrnicowanymi. Zalicza si do nich zarwno pieczarki,
borowiki i m u c h o m o r y , j a k i h u b y , opieki i p u r c h a w k i , a take
porosty, plenie i drode. W zasadzie jedyne co je czy to to, e s
organizmami cudzoywnymi, czyli nie mog samodzielnie wytwa
rza zwizkw- odywczych z substancji nieorganicznych (jak roliny)
i w zwizku z tym ich sposb odywiania polega na pobieraniu go
towych zwizkw organicznych (jak zwierzta).
Zwizki organiczne grzyby pobieraj z podoa, w ktrym yj.
Poniewa nie maj odkw, to poywienie musz przetrawi jeszcze
przed wchoniciem go przez cian komrkow. W tym celu grzyby
wydzielaj kwasy i enzymy trawice do otaczajcego je m a t e r i a u
organicznego i przetwarzaj je w proste zwizki, ktre mog atwo
wchon. Tym specyficznym sposobem odywiania grzyby wpy
waj na degradacj podoa, w ktrym yj.

1. Grzybnia - ciao wegetatywne grzyba

Ciaem wegetatywnym grzyba, czyli w istocie caym grzybem, jest
grzybnia. Przewanie jest o n a s c h o w a n a w podou - glebie, mar
twych szcztkach rolin, np. lici, kory albo w i n n y m rdle poy
wienia, jakim mog by tkanki ywego organizmu - rolin, zwierzt
i ludzi.
W zalenoci od rodzaju grzybw, ich grzybnia moe wypeni
pojedyncz komrk, albo zajmowa wiele hektarw podoa. Od
gazienia grzybni, zwane strzpkami, mog kadego dnia d o d a
p o n a d kilometr do jej cakowitej dugoci. Sieci te s niewidoczne
i dopki grzybnia nie wytworzy owocnikw - p u r c h a w e k , trufli,
h u b , miseczniakw, gniazdnicowcw, grzybw klawarioidalnych
i innych, ludzie mog nigdy nie zorientowa si, e w danym miejscu
rozwija si grzybnia.
8

2. Drode jako jednokomrkowe grzyby

Drode [Sacchammyce\ s rodzajem grzybw jednokomrkowych
(komrczakw) zaliczanych do typu workowcw, klasy drodakw,
rodzaju - drode. Komrczak jest pojedyncz, zwykle bardzo du
komrk posiadajc najczciej wiele jder komrkowych. Dotych
czas p o z n a n o okoo 30 g a t u n k w drody, z du liczb o d m i a n .
Drode yj w bogatym w cukry proste, wilgotnym, niestabil
nym podou, takim jak miazga owocowa. W podou tym, w warun
k a c h beztlenowych, przeprowadzaj fermentacj alkoholow.
Pozbawione wilgoci drode wysychaj i przemieniaj sie w formy
przetrwalnikowe, ktre z atwoci unosz si w powietrzu. Ale gdy
trafi na odpowiadajce im podoe: wilgotne i bogate w cukry proste,
odywaj i ponownie rozmnaaj si. Dlatego robic wino z owocw,
nie potrzeba dodawa do niego drody, gdy znajdujce sic w po
wietrzu formy przetrwalnikowe drody z pewnoci znajd si
w gsiorze niejako samoistnie w ilociach u \ starczajcych do roz
m n o e n i a si i zainicjowania procesu fermentacji. Ten przykad
dobrze obrazuje wszechobccno drody w naszym rodowisku.

3. Rozmnaanie grzybw
Z g r u b s z a rzecz ujmujc, grzyby rozmnaaj si na trzy sposoby:
1. Grzyby kapeluszowe w okresie grzybobrania wytwarzaj owocniki (ktre my nazywamy grzybami), a owocniki wytwarzaj
zarodniki bdce w istocie n a s i o n a m i grzybw.
2. Grzyby niedoskonae {Fungi imperfecti) nic wytwarzaj owocnikw (kapeluszy), natomiast zarodniki produkuj bezporednio
z grzybni.
3. Grzyby jednokomrkowe (komrczaki), do ktrych nale dro
de, rozmnaaj si przez pczkowanie przebiegajce w ten
sposb, e na powierzchni dorosego osobnika tworzy si uwy
puklenie, ktre ronie, odrywa si i wyrasta z niego komrka
droda, ktra po osigniciu dorosoci te zaczyna pczkowa
w opisany wczeniej sposb. Ten sposb rozmnaania jest do
prymitywny, ale za to niezwykle skuteczny, bowiem szybko
wzrostu drody jest wrcz przysowiowa - rosn j a k drode.

Rozdzia 2

Drodaki i grzyby Candida

rzyby Candida s ewolucyjnie zwizane z organizmami zwie

rzt i ludzi, z ktrymi jako drodaki bdce zarodnikami grzy
bw pozostaj w relacji komensal*-gospodarz, za po przeistocze
niu si w grzyby z rozwinita grzybni relacja ta zmienia si na re
lacj pasoyt**-ywiciel.

1. Drodaki Candida
Drodaki n a z y w a n e s drodami, lecz w rzeczywistoci s o n e
zarodnikami grzybw. Innymi sowy, drodaki posiadaj wszystkie
cechy drody, z t rnic, e w odpowiednich w a r u n k a c h mog
zakiekowa, zapuci korzenie, z ktrych wyrasta grzybnia, czyli
ciao wegetatywne grzyba. Ponadto drodaki niczym od drody si
nie rni.
Drodaki Candida wraz z bakteriami stanowi n a t u r a l n mi
kroflor jelit czowieka, w ktrych wntrzu odpowiednia wilgotno,
obfito poywienia oraz staa t e m p e r a t u r a na poziomie 36,6 C
stwarza im d o s k o n a e w a r u n k i do ycia. Drodaki, j a k drode,
odywiaj si c u k r a m i prostymi pozostaymi w masie kaowej. J a k o
komensale wraz z innymi drobnoustrojami wspuczestnicz w za
gospodarowaniu resztek pokarmowych, nie czynic gospodarzowi
adnych szkd - nie s patogenami***.
W normalnych w a r u n k a c h drobnoustroje jelitowe nieustannie
konkuruj miedzy sob o dostp do poywienia, dziki czemu samo
istnie utrzymuje si midzy nimi rwnowaga ilociowa (homeostaza).
Rwnowaga ta jest j e d n a k chwiejna i wystarczy chwilowy wzrost
iloci cukrw prostych w jelicie grubym lub j e d n a tabletka antybio
tyku przeciwbakteryjnego (na ktre drodak jest odporny), by rw
nowaga zostaa z a c h w i a n a na korzy drodaka.
* Komciisal - wspbiesiadnik; uczestniczcy w uczcie.
** Pasoyt - organizm tudzoywny wykorzystujcy organizm ywiciela j;iko mdo
poywienia i rodowisko ycia.
*** Patogen - czynnik (horolx>twrczy.
10

2. Cechy charakterystyczne drodakw Candida

J e s t wiele istotnych cech wiadczcych o dostosowaniu si droda
kw Candida do rodowiska, w ktrym yj, czyli rodowiska jelita
grubego. Najistotniejsze z nich to:
1. Podobnie j a k drode, drodaki Candida odywiaj si pozo
staymi w masie kaowej cukrami prostymi wywoujc ich fer
mentacj, ktrej p r o d u k t a m i s alkohol i d w u t l e n e k wgla,
ktre j a k o p r o d u k t y przemiany materii wydalaj do podoa,
tj. kau. W przypadku n a d m i a r u drodakw w jelicie grubym,
d u e iloci d w u t l e n k u wgla powoduj wzdcia oraz czste
wydalanie wiatrw.
2. Niezwyk cech wiadczc o dostosowaniu si drodakw
Candida do wspistnienia z organizmami ludzkimi jest ich nie
zwyka umiejtno wpywania na n a s z apetyt. Ot w sytuacji b r a k u dostatecznej iloci cukrw w masie kaowej - dro
daki wytwarzaj substancje podobn do insuliny, ktra, po
wchoniciu do wntrza organizmu, powoduje spadek stenia
glukozy w krwi, przez co zwiksza sic aknienie na sodycze.
W w a r u n k a c h rwnowagi drobnoustrojw jelita grubego,
ilo zasiedlajcych je drodakw Candida jest z n i k o m a i w
zwizku z tym ilo wydzielanej przez nie owej insulinopodobnej
substancji te jest niewielka i nie ma wikszego wpywu na na
sze postpowanie. J e d n a k w syUiacji rozmnoenia si i zdo
m i n o w a n i a rodowiska jelita grubego przez szczep Candida,
ilo substancji insulinopodobnej produkowanej przez wygod
niae drodaki jest na tyle znaczca, e wywouje hipoglikemi
(spadek stenia c u k r u w krwi) i w y m u s z a konieczno zje
dzenia czego sodkiego, w celu poprawy samopoczucia.
3. W w a r u n k a c h niekorzystnych, n p . b r a k u poywienia lub wil
goci, drodaki nie gin, lecz trac wod i wchodz w swoisty
letarg przemieniajc si w form przetrwalnikow w postaci
spory*, w ktrej potrafi przetrwa dziesiciolecia. Ale gdy znaj
d si we waciwym dla nich rodowisku, tj. jelicie grubym
czowieka lub zwierzcia - odywaj i rozmnaaj si.
* Spora - komrka suca do bezpciowego rozmnaania si grzybw.

11

4. Spory drodakw s lekkie i z atwoci unosz si w powie

trzu, std opinia o ich wszechobecnoci w naszym rodowisku.
Z n a n y jest sposb hodowli drodakw z powietrza w labora
toriach. Wystarcz>" odpowiednie, selektywne podoe pozostawi
na jaki czas odkryte, by wyhodowa ten g a t u n e k drodakw,
na ktre u k i e r u n k o w a n a jest selektywno podoa.
5. Drodaki Candida s dobrze przystosowane do ycia w swoim
rodowisku - wietle przewodu p o k a r m o w e g o i p o k o n a n i e
zapory kwanego rodowiska odka (zabjczej dla wikszoci
drobnoustrojw) nie stanowi a n i dla nich, a n i dla ich przetrwalnikw wikszego problemu.

3. Grzyby Candida
Grzyby Candida s bezwarunkowymi pasoytami, bowiem do ycia
niezbdna jest im t k a n k a organizmu ywiciela, k t r a jest ich ro
dowiskiem, poywieniem, a take miejscem, gdzie wydalaj produk
ty przemiany materii, czyli w a s n e odchody. A to oznacza, e s
niebezpiecznymi patogenami, ktre wykorzystuj kade osabienie
s y s t e m u odpornociowego ywiciela, by rozrosn si w jego tkan
kach, uszkadzajc je.
W obrbie uszkodzonej tkanki grzyb wytwarza ognisko grzybicze,
k t r e m u zazwyczaj towarzyszy miejscowy s t a n zapalny*.
Z rozpadu komrek tkanki pozostaj resztkowe substancje, kt
rymi grzyb si nie odywia. Ale w przyrodzie zawsze jest tak, e jeli
jest poywka, to a m a t o r na ni z pewnoci si znajdzie. Konsu
m e n t a m i tej poywki s bakterie, najczciej gronkowce i pacior
kowce. Z tego wanie powodu w laboratoryjnej hodowli wymazu
pobranego z ogniska grzybiczego najczciej hoduje si bakterie,
a najrzadziej faktycznego sprawc odpowiedzialnego za zainicjowanie
przewlekego s t a n u zapalnego - grzyba Candida. Tote wyniki ba
d a dodatkowych nie mog wic mie decydujcego znaczenia przy
stawianiu rozpoznania grzybiczego zakaenia organizmu, poniewa
najczciej okazuj si niewiarygodne.
* Stan zapalny, zapalenie - zespl objaww chorobowych charakteryzujcy si
zaczerwienieniem, obrzkiem i blem.

12

4. Cechy charakterystyczne grzybw Candida

Najistotniejsze cechy charakteryzujce grzyby Candida to:
1. Odywiaj sie a m i n o k w a s a m i (czsteczkami biaek) uzyski
wanymi z rozpadu tkanki ywiciela przy uyciu kwasw i en
zymw trawiennych wydzielanych do tkanki ywiciela.
2. Nie zadowalaj sie martwicza t k a n k a , lecz dla zdobycia poy
wienia agresywnie wpywaj na rozpad komrek organizmu
ywiciela wydalajc do t k a n k i enzymy trawienne. Zdrowe, w
peni uksztatowane komrki s w stanie obroni sie przed
tym enzymatycznym a t a k i e m grzybw Candida, n a t o m i a s t
komrki osabione zazwyczaj staj sie ieh poywk.
3. Toksyczne produkty przemiany materii gi/cyb Candida wydala
do podoa (ktrym jest t k a n k a organizmu), skd trafiaj do
krwiobiegu, wywoujc zatrucie organizmu ywiciela i - co za
tym idzie - osabienie jego s y s t e m u (xlpomosciowego.
4. Grzyby z g a t u n k u Candida s bezwzgldnymi pasoytami,
poniewa do ycia niezbdna jest im tkanka ywego organizmu
i nie s zdolne do samodzielnego ycia, lecz gin, jeli nie znajd
rda poywienia najbliszym w otoczeniu.

5. Rnice midzy drodakiem Candida a grzybem Candida

Grzyby Candida wyrastaj z ich zarodnikw - drodakw Candida,
j a k deby z odzi. Jeli od trafi na odpowiedni grunt, to zakie
kuje, z a p u c i korzenie i wyronie z niego d o r o d n y d b , ktry po
j a k i m czasie bdzie produkowa odzie. Podobnie rzecz ma si
w przypadku grzybw Candida. Gdy ich zarodniki trafi na odpo
wiedni g r u n t - kiekuj i wyrastaj z nich grzyby, ktre po j a k i m
czasie bd p r o d u k o w a zarodniki - j a k dby odzie.
Ale tutaj podobiestwo dbw do grzybw i odzi do droda
kw si koczy, bowiem z nasion, jakimi s odzie, mog wyrosn
wycznie dby, a zarodniki grzybw Candida s organizmami zdol
nymi do samodzielnego ycia i - w zalenoci od warunkw - mog
zakiekowa w podou przeksztacajc si w grzyby, albo y i roz
m n a a si przez pczkowanie, jak drode.

13

Po co to porwnanie grzybw do dbw i drodakw do odzi?

Ot po to, by uwiadomi, j a k olbrzymia rnica jest miedzy grzy
bami Candida a ich zarodnikami - drodakami Candida. Rni sie
one w zasadzie wszystkim - wygldem, ksztatem, sposobem ody
wiania i rozmnaania, a take rodowiskiem, w ktrym yj. W zwi
zku z tym wystpuj w diametralnie rnych relacjach do naszych
organizmw, bowiem zarodniki Candida jako drodaki s w gruncie
rzeczy poytecznymi komensalami, za grzyby Candida to grone,
chorobotwrcze pasoyty.
Wyjanienie tej kwestii jest niezwykle istotne ze wzgldu na usta
lenie tego, na co m a m y si leczy - czy leczy na obecnoci dro
dakw Candida w jelicie grubym, czy na wywoane przez nie grzy
bice organizmu. Wiemy, e drodaki Candida wystpuj w jelicie
grubym j a k o naturalny element tego rodowiska, za ich obecno
w kale wiadczy tylko o tym, e drodaki Candida znajduj si
na swoim miejscu, co rzecz j a s n a nie ma nic wsplnego z chorob.
Wniosek stad, e leczy drodaki wykryte w kale, to j a k Chiczyka
leczy na taczk.
Co innego, gdy grzyby Candida zasiedlaj cian luzow jelita
grubego. O! wtedy m a m y do czynienia z bardzo powan choroba
pasoytnicz - grzybic jelita grubego.

6. Rodzaje grzybw Candida

Obecnie znanych jest okoo 196 rodzajw grzybw Candida, a tylko
15 z nich ma waciwoci chorobotwrcze. Odmian najczciej in
fekujc organizmy ludzkie jest Candida alicans, ktry jest spraw
c 9 0 % wszystkich infekcji grzybiczych, reszt zakae wywouj:
Candida tmpicahs, Candida gabmta, Candida parapsUosis, Candida
knisei, Candida usitaniae. Gron o d m i a n jest take Candida
pampsilosis, ktry najczciej zasiedla luzwk jelit, j a m y ustnej,
garda, drg moczowych i pochwy (u kobiet), a u mczyzn prostat.

7. Toksyny wytwarzane przez grzyby Candida

Znajomo skutkw oddziaywania na organizm toksyn i metaboli
tw wytwarzanych przez grzyba Candida p o w i n n a obowizywa
'4

kadego chorego, poniewa objawy pojawiajce sie w okresie trwa

nia infekcji grzybiczej i w trakcie jej leczenia do zudzenia przypo
minaj inne choroby n p . nerwice, zaburzenia neurologiczne, objawy
grypopodobne, choroby reumatyczne czy bakteryjne infekcje jeli
towe. Chodzi o to, eby w okresie wystpienia tych niepokojcych
symptomw nie poddawa si panice i nie leczy chorb rzekomych,
ktre s jedynie objawami infekcji grzybiczej, co niestety czsto
czyni lekarze.
G a t u n k i grzybw Candida wytwarzaj substancje o charakte
rze endotoksyn, ktrymi s toksyny wystpujce w cianie komrki
grzyba, u w a l n i a n e po jej rozpadzie. Do tej pory wyodrbniono 79
ich rodzajw. Wszystkie o n e maj jedn wsplna cech: s grone
dla o r g a n i z m u ywiciela. S p o r d n i c h najbardziej p o z n a n a jest
k a n d y d o t o k s y n a wykazujca dziaanie toksyczne w s t o s u n k u do
komrek zainfekowanego organizmu, uszkadzajca system odpor
nociowy oraz nasilajca rozprzestrzenianie sie zakaenia.
Toksyny, uszkadzajc- bon luzow jelita cienkiego, zmniejszaj
powierzchni wchaniania skadnikw jx)karmowych, za uszka
dzajc luzwk jelita grubego, powoduj przenikanie z masy kaowej
do organizmu toksyn, metali cikich oraz alergenw pokarmowych.
J e d n z grupy toksyn produkowanych przez grzyby Candida s
neurotoksyny - substancje chemiczne wywierajce negatywne dzia
anie na orodkowy u k a d nerwowy (mozg), ktre wywouj s t a n y
depresyjne i rozchwianie emocjonalne, n p . : zmienne nastroje, nie
zdecydowanie, chaotycznoc, gwatowne zachowania, haaliwo,
agresj (rwnie skierowana na siebie) oraz usilne tumienie zoci
w sobie. Do czsto zdarza si, e objawy te przybieraj form fobii,
nerwicy natrctw, a w wielu przypadkach przypominaj schizofre
ni. Chorzy zatruci n e u r o t o k s y n a m i najczciej p o d d a w a n i s le
czeniu psychiatrycznemu, a wynikiem tego jest pogorszenie s t a n u
oglnego i d o d a t k o w o uzalenienie od lekw psychotropowych.
Neurotoksyna grzybicza o budowie zblionej do h o r m o n u przy
sadki mzgowej (TSH) moe z atwoci rozregulowa cay u k a d
hormonalny czowieka, ale przede wszystkim tarczyc. Toksyna ta
nie uzyskaa dotychczas swojej nazwy.

15

8. Wnioski dla nas

Z przedstawionych informacji nasuwaj si trzy oczywiste wnioski:
1. N a t u r a l n y m rodowiskiem ycia drodakw Candida j e s t
jelito g r u b e i wykrycie ich w kale nie wiadczy o chorobie; po
p r o s t u nie wiadczy o niczym.
2. Drodaki Candida s o p o r t u n i s t a m i * i w zwizku z tym nie
atakuj organizmu czowieka. eby niegrone drodaki Can
dida mogy przeistoczy si w grone pasoyty, m u s z mie
stworzone odpowiednie warunki, tj. istnienie poywki w po
staci martwiczych l u b osabionych komrek, przy jednocze
snej niewydolnoci s y s t e m u odpornociowego. Ta istotna in
formacja p o w i n n a wytyczy nowy k i e r u n e k leczenia grzybic,
ktry powinien polega nie tylko na eliminacji grzyba z orga
nizmu, ale przede wszystkim na wzmacnianiu systemu odpor
nociowego.
3. Nie naley leczy s y m p t o m w oddziaywania toksyn grzybi
czych na organizm chorego, poniewa nie s o n e samoistny
mi chorobami, lecz jedynie przemijajcymi objawami kumulacji
tych toksyn w krwi. J e d y n y m r o z s d n y m przedsiwziciem
w tej sytuacji jest podjecie dziaa wspomagajcych organizm
w n a t u r a l n y m eliminowaniu toksyn przez narzdy i u k a d y
wydalnicze: nerki, przewd pokarmowy, u k a d oddechowy
i skr.
Natomiast zabijanie grzybw przy z a s t o s o w a n i u antybio
tykw grzybobjczych jest pozbawione jakiegokolwiek s e n s u ,
bowiem w sprzyjajcych w a r u n k a c h - istnieniu poywki i nie
wydolnoci systemu odpornociowego - potrafi one odrosn
w cigu 2 - 3 tygodni. Wyran popraw funkcjonowania sys
t e m u odpornociowego obserwuj dopiero po upywie 6 mie
sicy intensywnego leczenia. Od tego te m o m e n t u stwierdzam
wyrane postpy w leczeniu i likwidacji grzyba Candida.

* Oportunizm (wygodnictwo) - postpowanie adekwatne do zaistniaej sytuacji;

majce na celu odniesienie korzyci bez osobistego zaangaowania.

16

Rozdzia 3

Drodyca jelita grubego

rodyca jelita grubego to stan nierwnowagi ilociowej drobno

ustrojw jelita grubego, w ktrym drodaki odgrywaj rol
dominujc n a d innymi mieszkacami tego rodowiska.
W normalnych w a r u n k a c h drode Candida zajmuj niewielk
przestrze w rodowisku jelita grubego, gdzie rywalizuj z pozosta
ymi drobnoustrojami o cukry proste, ktrymi si odywiaj. Zatem
ilo drodakw w jelicie grubym zalena jest od dwch zasadni
czych czynnikw:
1. iloci c u k r w prostych w m a s i e kaowej,
2. oglnej iloci innych mieszkacw tego rodowiska, najczciej
bakterii, ktre take odywiaj si c u k r a m i prostymi i konku
ruj z drodakami o poywienie.

1. Cukry proste lako poywka drodakw

eby zrozumie istot rozwoju drodycy wystpujcej w s k u t e k
pojawienia si w wikszej iloci cukrw prostych w jelicie grubym,
m u s i m y wyjani sobie, co to s owe c u k r y proste. S to niewymagajce trawienia jednocukry, gwnie glukoza i fruktoza, ktre
w postaci raezrnienionj wchaniaj si w jelicie cienkim, n a t o m i a s t
cukry zoone, by mogy by wchonite, m u s z zosta strawione
do postaci cukrw prostych. Proces trawienia cukrw zoonych,
np. sacharozy* i skrobi, rozpoczyna si w jamie ustnej podczas ucia
p o k a r m u w wyniku dziaania enzymu arrryiazy linowej wydzielanej
przez linianki. W odku trawienie cukrw zostaje czasowo zablo
kowane. Dalszy proces trawienia odbywa si w dwunastnicy, gdzie
skrobia p o d d a n a jest dziaaniu enzymu trzustkowego alfa-amylazy,
ktry r o z k a d a j najpierw do d w u c u k r w - sacharozy, laktozy,
maltozy, a w nastpnej kolejnoci do cukrw prostych - glukozy,
fruktoz^', trehalozy, galaktozy i m a n n o z y .
* Biay cukier, sacharoza - dwucukier produkowany na skale przemysowa z bu
rakw cukrowych lub trzciny cukrowej, skadajcy si z jednocukrw - glukozy
i fruktozy.

17

Cukry proste w c h a n i a n e s w jelicie cienkim (czczym i krtym)

i przenikaj z krwi do wtroby. W wtrobie odpowiednie enzymy
przeksztacaj wszystkie cukry w glukoz, k t r a dalej naczyniami
krwiononymi rozprowadzana jest do wszystkich komrek organi
zmu i wykorzystywana jako rdo energii, lub przeksztacana w glikogen, ktry gromadzi si w wtrobie, stanowic rezerw dajc si
peni wykorzysta j a k o rdo energii yciowej.
W zwizku z tym, e przewd pokarmowy jest doskonale przy
gotowany do trawienia i wchaniania cukrw prostych, to w masie
kaowej wystpuj o n e w ilociach niewielkich, niemale symbo
licznych, i w aden sposb nie mog wpyn na nadmierny rozwj
drodakw. Oczywicie sytuacja ta ma miejsce w przypadku pra
widowego trawienia cukrw zoonych (wydzielania przez trzustk
odpowiedniej iloci amylazy) oraz dobrego ich wchaniania j u jako
cukrw prostych w jelicie cienkim. Tote w normalnych w a r u n k a c h
nawet zjedzenie garci biaego c u k r u nie p o w i n n o spowodowa
rozchwiania rwnowagi drobnoustrojw jelita grubego, poniewa
w cukier do jelita grubego po p r o s t u nie powinien dotrze. O co
zatem chodzi z tymi c u k r a m i prostymi bdcymi poywk dro
dakw?
C u k r y proste w jelicie grubym w ilociach pozwalajcych na
n a d m i e r n y rozwj drodakw mog pojawi si z trzech z a s a d
niczych powodw:
1. niedokadnego pogryzienia i ucia p o k a r m u uniemoliwiaj
cego strawienie owocw i produktw skrobiowych, co uniemo
liwia ich wchonicie w jelicie cienkim, w wyniku czego cukry
proste przedostaj si do jelita grubego,
2. nadmiernej poday cukrw zoonych, tj. c u k r u buraczanego
(sacharozy) oraz produktw skrobiowych, co prowadzi do nie
dokadnego ich trawienie do cukrw prostych, wywoujc tym
s a m y m zaburzone ich wchanianie w jelicie cienkim, w wyniku
czego cukry proste przedostaj si do jelita grubego,
3. chorb odka, jelita cienkiego, narzdw trawiennych i zwi
z a n y c h z nimi problemw t r a w i e n n y c h , w wyniku ktrych
c u k r y proste przedostaj si do jelita grubego.

18

2. Przyczyny drodycy Ielita grubego

Poniewa drodyca jelita grubego wywiera niekorzystny wpyw na
funkcjonowanie caego organizmu, to warto dokadnie zapozna si
z najwaniejszymi czynnikami majcymi wpyw na powstanie tej
choroby, ktrymi s:
1. spoywanie nadmiernej iloci c u k r w prostych i zoonych,
2. poykanie poywienia bez dokadnego pogryzienia go,
3. stosowanie lekw wpywajcych na zmniejszenie iloci wydzie
lanych sokw odkowych i na obnienie ich kwasoty,
4. przyjmowanie antybiotykw, sulfonamidw i chemicznych pre
p a r a t w farmaceutycznych w ostrych i przewlekych choro
bach infekcyjnych oraz stosowanie chemioterapii i radioterapii
w procesie leczenia chorb nowotworowych,
5. przyjmowanie preparatw hormonalnych oraz hormonalnych
rodkw antykoncepcyjnych.

3. Wpyw iloci drodakw na rodowisko ielita grubego

Populacja bakterii jelitowych jest dziesiciokrotnie wiksza ni li
czebno wszystkich komrek organizmu i skada si a z 4 0 0 r
nych gatunkw. Mona zatem atwo zda sobie spraw z wagi i wpy
wu, jaki te mikroorganizmy maj na s t a n naszego zdrowia.
Wszystkie ywe bakterie w jelitach pozostaj w stosunku do siebie
albo w antagonizmie*, albo w symbiozie**, albo w orjortunizmie.
Z bakteriami dobroczynnymi dla zdrowia czowiek wchodzi w
zwizek symbiotyczny, gdy dostarcza drobnoustrojom potrzebnego
im poywienia, a one w z a m i a n " wytwarzaj k w a n chemiczn
barier chronic przed w n i k a n i e m i r o z m n a a n i e m si bakterii
patologicznych i grzybw. P o n a d t o bakterie symbiotyczne u n i e
szkodliwiaj toksyczne zwizki c h e m i c z n e obecne w treci pokar
mowej, neutralizuj niezwykle szkodliwe substancje zwane wolnymi
rodnikami tlenowymi oraz produkuj zwizki chemiczne o charak
terze antybiotykw przeciwbakteryjnych, przeciwgrzybiczych i nisz
czcych wirusy.
* Antagonizm - przeciwiestwo; wzajemne zwalczanie si.
** Symbioza - cise wspycie gatunkw przynoszce korzyci kadej ze stron.

19

Mikroflora jelit posiada niezwyk zdolno do utrzymywania sta

bilnego s k a d u (homeostazy), m i m o staego oddziaywania na ni
wielu czynnikw zewntrznych. Stabilno ta ma olbrzymie znacze
nie w u t r z y m a n i u przewodu pokarmowego, a tym s a m y m caego
organizmu w stanie zdrowia. Obecno przyjaznych drobnoustrojw
z grupy LadobadBus acidophjus i Bifidobacterium bifidum przywar
tych do nabonka jelitowego powoduje, e drodaki Candida nie mo
g si atwo do niego przytwierdzi, przeistoczy w grzyby i wnika
w gb ciany jelit, doprowadzajc do zakaenia caego organizmu.
Niekorzystne zaburzenia prawidowego s k a d u flory bakteryjnej
jelit, n a z y w a n e dysbakterioz lub dysbioz, pojawiaj sie wtedy,
gdy przestaje o n a peni funkcje ochronn przed rozmnaaniem sie
w obrbie jelit bakterii chorobotwrczych i grzybw. Z t y m zjawi
skiem m a m y najczciej do czynienia w trakcie stosowania terapii
antybiotykami, gdy zniszczone zostaj nie tylko bakterie chorobo
twrcze wywoujce infekcj, ale take te przyjazne dla naszego
zdrowia.

1 Wpyw drodycy jelita grubego na zatrucie organizmu

Charakterystycznym objawem drodycy jelita grubego s wzdcia,
ktre tworz gazy b d c e efektem fermentacji alkoholowej drodakw Candida. W sytuacji, gdy nie mog one opuci jelita gru
bego w postaci wiatrw, na przykad w zaparciach lub gdy nie wy
pada puszcza bkw" w towarzystwie - cinienie w jelicie grubym
w y m u s z a t r a n s p o r t tych gazw do krwiobiegu, wtedy organizm
stara si wydali je drog oddechow, co objawia si nieprzyjemnym
z a p a c h e m z ust, a nierzadko caego ciaa.
Toksyny i metabolity fermentacji alkoholowej (alkohol etylowy,
aldehyd octowy i formaldehyd), wchonite do krwiobiegu, mog
przyczyni si do wystpienia przewlekego zapalenia wtroby, p
cherzyka ciowego i trzustki. Niewydolno pracy trzustki moe
prowadzi do zakcenia produkcji insuliny i wydzielania enzymw
trawiennych, co objawia si zaburzeniami trawienia, przyswajania
wglowodanw, biaek i tuszczw oraz upoledzonym wytwarzaniem
energii z glukozy i kwasw tuszczowych.

20

Wszystkie substancje toksyczne produkowane przez drodaki

przedostaj si z krwi do wtroby, gdzie musz zosta zneutralizo
wane i oczyszczone. Toksyny te blokuj dostp do komrek wtroby
innym substancjom odpadowym powstajcym w trakcie normalnej
przemiany materii. W procesie neutralizacji toksyn wydzielanych
przez drodaki organizm musi zuy wasne enzymy oraz tlen su
cy do utleniania (spalania) skadnikw odywczych na potrzeby
energetyczne organizmu. W efekcie tego dochodzi do korzystnego
dla drodaka obnienia temperatury ciaa, czsto znacznie poniej
36,6 "C, co wpywa na s p a d e k o d p o r n o c i o r g a n i z m u w s k u t e k
zmniejszenia aktywnoci krwinek biaych, a take wywouje dokucz
liwe marznicie, najczciej o d c z u w a n e w koczynach, nawet w
upalne dni.
Kumulacja substancji toksycznych prowadzi do zaburzenia funk
cji nie tylko narzdw wewntrznych, ale take caego organizmu.
Wpywa niekorzystnie na procesy: trawienia, przyswajania skad
nikw odywczych, wytwarzania energii, u s u w a n i a zbdnych pro
d u k t w przemiany materii, ochrony przed infekcjami oraz przed
negatywnymi czynnikami rodowiska zewntrznego, a take na
regeneracj t k a n e k krwi, tkanki cznej, t k a n e k gruczow wydzie
lania wewntrznego oraz k o m r e k u k a d u nerwowego.
W ten oto sposb lawinowo n a r a s t a ilo nie wydalonych toksyn
i dochodzi do toksemii, czyli zatrucia organizmu.

5. Niedobr witamin spowodowany drodyca jelita grubego

Trzeba wiedzie, e bakterie acidofilne jelita grubego p r o d u k u j
z bonnika wszystkie witaminy, prcz C. W przypadku, kiedy m a m y
do czynienia ze zmniejszeniem iloci tych przyjaznych dla n a s bak
terii, a n a d m i e r n y m wzrostem iloci drodakw, zostaje zaburzony
proces wytwarzania tych witamin, na skutek czego zaburzone zo
staje funkcjonowanie wszelkich procesw metabolicznych organi
zmu. Skoro na to nao si objawy niedoboru witamin spowodo
w a n e niewaciwym odywianiem oraz niedostateczne ich wcha
nianie w jelicie cienkim, w efekcie m a m y zaburzenie pracy systemu
odpornociowego i zwizany z n i m b r a k odpornoci.

21

6. Obawy drodycy jelita grubego

Objawy nadmiaru dradakw w jelicie grubym s specyficzne i sto
sunkowo atwe do zdiagnozowania. Do typowych objaww clrodycy
jelita grubego nale: silne gazy i wzdcia caego b r z u c h a prze
lewania i bulgotania w jelitach nieokrelone ble b r z u c h a poja
wiajce si najczciej w obrbie lewego i prawego dou biodrowego
charakterystyczny stolec, na pocztku twardy, jakby zaczopowany,
a p o t e m rozluniony, a do wodnistej, c u c h n c e j biegunki tzw.
delikatny odek, czyli reakcja po zjedzeniu pewnych p r o d u k t w
objawiajca si pojed^czymi, piekcymi, lunymi stolcami lub red
nio nasilon biegunk nieprzyjemne, okresowo pojawiajce si
nieokrelone parcie na stolec, wystpujce t u po wyprnieniu,
mogce utrzymywa si kilka godzin.

Leczenie drodycy jelita grubego

Leczenie wszystkich o d m i a n grzybic wywoanych przez grzyby
Candida m u s i polega na wyeliminowaniu rda ich powstania.
rdem tym jest zachwianie rwnowagi Drobnoustrojw jelita gru
bego na korzy drodakw Candida.
W leczeniu drodycy jelita grubego nie stosujemy adnych rod
kw farmakologicznych. J e d y n e , co powinnimy zrobi, to wpro
wadzi nastpujce przedsiwzicia pozwalajce odzyska stabil
no (homeostaz) s k a d u mikroflory jelita grubego:
1. Dokadnie gry i przeuwa p o k a r m .
2. Nie popija p o k a r m u w celu jego poknicia.
3. Wyeliminowa z poywienia sodycze oraz p r o d u k t y oczysz
czone z bonnika, gwnie: bia mk, biay ry oraz obrane,
ugotowane ziemniaki, a take frytki ziemniaczane.
4. O ile jest to moliwe, nie stosowa antybiotykw przeciwbakteryjnych i innych chemicznych substancji farmaceutycznych
(alternatyw s leki homeopatyczne i zioowe).
5. Zwikszy w poywieniu ilo b o n n i k a rolinnego.
6. Zastosowa probiotyki przywracajce rwnowag mikroflory
jelitowej (rozdzia 29, str. 145).

22

Rozdzia 4

Grzybica oglnoustroiowa

grzybic ognoustrojow naley nazwa s t a n osabienia sys

t e m u odpornociowego, w ktrym przestaje on peni swoj
rol o c h r o n n przed rozwojem zakaenia grzybiczego, a c h o r o b a
obejmuje stopniowo kolejne narzdy wewntrzne organizmu. Wa
nie w t a k i m s t a n i e osabienia nieszkodliwy drodak Condida
przeistacza si w agresywnego, patologicznego grzyba-pasoyta.
Grzybicze zakaenia oglnoustrojowe s niesychanie niebez
pieczne, gdy w pocztkowej fazie nawoju ukrywaj si pod mask
innych c h o r b i traktowane s przez medycyn akademick j a k o
odrbne i samodzielne schorzenia - nerwice, alergie, przewleke za
palenie zatok przynosowych, relluks odkowo-przeykowy bd
dwunastniczo-odkowy, zes|x') jelita draliwego, grzybice paznokci
czy te skry, i t a k dalej, i dalej.
Proces leczenia grzybicy oglnoustrojowej jest dugotrway i wy
m a g a wielu wyrzecze, ale wyleczenie tej podstpnej i niezwykle
niebezpiecznej choroby jest moliwe!

1. Grzyby wywoujce zakaenie oglnoustrojowe

Zakaenie oglnoustrojowe wywouje najczciej grzyb Candida
albicans, j e d n a k z roku na rok wzrasta liczba zakae wywoanych
przez inne g a t u n k i grzybw Candida, takie j a k Candida glabrata,
Candida tropicalis i Candida cnisei
rdem pierwotnym zakaenia grzybem Candida jest z reguy
jelito grube, c h o zakaenie moe pochodzi z innego miejsca. W
sprzyjajcych w a r u n k a c h grzybnia rozrasta si, przerasta wszyst
kie tkanki i narzdy organizmu ywiciela, oprcz okostnej. Nie ma
rnicy w objawach klinicznych, wywoanych przez poszczeglne
gatunki grzybw Candida, a te, jakie si zauwaa, wynikaj z drogi
i szybkoci rozprzestrzeniania si zakaenia, a przede wszystkim
s t a n u s y s t e m u odpornociowego organizmu i bezporednio z rym
zwizanej osobistej predyspozycji do zachorowania.
23

2. Czynniki sprzyjajce rozwojowi grzybicy oglnoustroiowej

Najistotniejszy wpyw na rozwj grzybicy ma sposb odywiania sie.
Nieprawidowe ywienie albo niedoywienie moe spowodowa
przemijajce lub przewleke z a b u r z e n i a o d p o r n o c i o r g a n i z m u .
M a m tu na myli niedobr w organizmie wszystkich skadnikw
odywczych lub pojedynczych skadnikw spowodowany ich nisk
poda w poywieniu - biaek, wglowodanw, tuszczw, bon
nika rolinnego, witamin i zwizkw mineralnych. Do tego mog
doczy take zaburzenia ich wchaniania w jelitach spowodowane
rnymi czynnikami n p . : niestrawnoci, zaburzeniami w wydzie
laniu sokw trawiennych przez odek, t r z u s t k i wtrob, itd.
Tutaj n a s u w a si niby oczywisty wniosek: skoro grzyby Candida
odywiaj si aminokwasami, nie c u k r a m i , to zjedzenie garci bia
ego c u k r u nie wpywa na wzrost grzybw. Ot nie! Ten s p o s b
mylenia jest prb zaakceptowania swojej skonnoci do jedzenia
nadmiernej iloci wglowodanw. Jeli kto permanentnie naduy
wa jedzenia c u k r u i jego przetworw, a take wysokoprzetworzonych produktw skrobiowych, to tym s a m y m n a r a a si na rozwj
drodycy i pniej grzybicy! Drodycy dlatego, e produkty wysokoprzetworzone nie zawieraj b o n n i k a stanowicego n i e z b d n e
podoe do hodowli bakterii acidofilnych w jelicie grubym, a spadek
liczby tych bakterii powoduje niedobr p r o d u k o w a n y c h przez nie
witamin. Na d o m i a r zego - w procesie m e t a b o l i z m u c u k r w po
wstaj toksyczne produkty przemiany materii, a ich wydalenie wy
m a g a udziau duej iloci witamin i mineraw. Poniewa produk
ty wysokoprzetworzone nie zawieraj dostatecznej iloci witamin,
organizm jest zmuszony sign po nie do rezerw zmagazynowanych
w wtrobie, a jeli tych rezerw nie ma - zabiera witaminy i mineray
z rezerw t k a n k o w y c h . W efekcie n i e d o b o r u w i t a m i n i m i n e r a w
w tkankach pojawiaj si komrki nie w peni uksztatowane, osa
bione, bardziej p o d a t a e na enzymatyczny a t a k grzyba Candida,
ni komrki zdrowe, z a spadek odpornoci spowodowany niedo
borem witamin eliminuje ostatni czynnik zapobiegajcy rozwojowi
tego grzyba.

24

P o n a d t o grzybiczemu zakaeniu oglnoustrojowemu sprzyja

przewleke oddziaywanie stresu wpywajcego destrukcyjnie na
system odpornociowy, w zwizku z czym osoby yjce w perma
n e n t n y m stresie psychicznym s bardziej p o d a t n e n a rozmaite
choroby, w zwalczanie ktrych u k a d odpornociowy jest szcze
glnie m o c n o zaangaowany.

3. Etapy rozwoju grzybicy oglnoustrojowej

Objawy grzybicy oglnoustrojowej nie trwaj p e r m a n e n t n i e , lecz
pojawiaj si okresowo j a k o wynik zaostrzenia choroby, na przy
kad w trakcie i po kuracji antvbiotykowej, jako efekt diety bogatej
w oczyszczone wglowodany oraz przy k a d y m osabieniu syste
mu odpornociowego. Po ustpieniu |xxlstawowych objaww cho
robowych, organizm zaczyna odrabiai st n ity i pewn cz grzybw
likwiduje, a cz pozostaje jaku siad infekcji oglnoustrojowej,
z ktr w danej chwili organizm nie by w stanie walczy i wygra
tej walki.
W ten sposb kade zaostra -nie < >l >j; iw< >w grzybicy wpywa - k r o k
po k r o k u - na s y s t e m a t y c z n e p r z e r a s t a n i e o r g a n i z m u grzybni
grzyba Candida.
W procesie rozwoju infekcji oglnoust rojowej wywoanej przez
grzyby Candida mona wyrni pi charakterystycznych etapw:

Etapl
Wystarczy chwilowe osabienie s y s t e m u odpornociowego i pow
stanie osabionych komrek w tkance bony luzowej jelita grubego,
by drodaki Candida zakiekoway, rozrosy si w grzybni i zapo
cztkoway proces chorobowy, zwany grzybic jelita grubego.
J e s t to niejako p r e l u d i u m grzybicy oglnoustrojowej, bowiem
wyomy poczynione przez grzyby w cigoci bony luzowej stano
wi wrota zakaenia, przez ktre do krwiobiegu wnikaj drobno
ustroje jelita grubego, w tym oczywicie drodaki Candida.
Dopki system odpornociowy nie jest z a n a d t o obciony zwal
czaniem infekcji przebiegajcej w innym miejscu organizmu, dopty
organizm, poprzez rozszerzenie d r o b n y c h naczy krwiononych,

25

(zmieniajcych barw luzwki z matowej na ywoczerwon) gro

madzi w pobliu wrt zakaenia du liczb biaych krwinek, ktre
niszcz drobnoustroje w miejscu zakaenia, nie dopuszczajc do
zakaenia nimi caego organizmu.
Ten niezwykle istotny etap pokonania bariery oddzielajcej ro
dowisko przewodu pokarmowego od organizmu i przeksztacenia si
poytecznego w gruncie rzeczy- k o m e n s a l n e g o drodaka w agre
sywnego grzyba-pasoyta z reguy przebiega rwnolegle z drodyc
jelita grubego, w zwizku z czym objawy owej drod\'cy (rozdzia 3,
str. 17) naley u z n a jako zainicjowanie grzybicy oglnoustrojowej.

Etap II
W tym etapie, wykorzystujc chwilowe osabienie organizmu, drodaki Candida przedostajce si przez wrota zakaenia (najczciej
w jelitach), nie napotykajc oporu ze strony systemu odpornocio
wego, s zabierane z prdem krwi i roznoszone po caym organizmie,
gdzie szukaj dogodnego miejsca do zakiekowania i przeistocze
nia si w grzyby.
Cho nie u wszystkirh chorych objawy s jednakowe i te same, to
we wstpnym okresie rozwoju grzybicy oglnoustrojowej najczciej
pojawiaj si: pleniawki j a m y ustnej zakaenie u k a d u moczo
wego grzybicze zapalenie pochwy nasilone objawy zespou napi
cia przedmiesiaczkowegp (PMS) wysypki skrne i trdzik alergie:
pokarmowe, na kurz, plenie i popularne rodki chemiczne uywane
w gospodarstwie domowym oraz na substancje chemiczne zawarte
w aerozolach, a take na zapach tanich perfum skonno do prze
zibie, zapale garda i angin suchy kaszel czste zapalenia
oskrzeli przewleky nieyt zatok obocznych n o s a zapalenia puc
na tle grzybiczym (najczciej bdnie rozpoznawane j a k o bakte
ryjne, a zastosowane antybiotyki przedwbakteryjne przyspieszaj
rozwj grzybicy oglnoustrojowej).
W tym etapie mog wystpi take pozornie nie powizane ze
sob objawy, n p . : ble gowy migreny ble mini i cigien
zesp przewlekego zmczenia grzybica paznokci uszczyca
ble reumatyczne.

26

Niestety, wszystkie schorzenia wystpujce w d r u g i m etapie

ekspansji pasoytniczych grzybw traktowane s przez medycyn
oficjaln j a k o odrbne, nie powizane z sob choroby.

Etap III
.Jest to etap rozwoju grzybicy ogplnoustroj<>wej. w ktrym, wykorzy
stujc kolejne osabienie systemu odpornociowego, z drodakw
kiekujcych w rnych miejscach organizmu rozrastaj, si grzybnie
emitujce do o r g a n i z m u toksyczne p r o d u k t y przemiany materii,
podtruwajce mzg.
Charakterystyczne w tym etapie jest wystpowanie objaww ze
sfery psychiki, takie jak: zaburzenia koncentracji i brak moliwoci
skupienia uwagi utrata nabytych zdolnoci, np. gry na instrumen
tach nienadanie za tokiem myli naszych rozmwcw wypa
d a n i e sw niezrozumienie zda i zastpowanie ich innymi zna
czeniami roztargnienie i zapominalsko niczym nieuziisadniona
zo agresja w s t o s u n k u do otoczenia n u d n o c i w zapamity
waniu i zaniki pamici myli o mierci gelioka depresja i myli
samobjcze stany lkowe i nerwowo lobie lx-zsenno kosz
mary s e n n e c h r a p a n i e i zaburzenia oddychania, tzw. bezdechy.
Najczciej z powodu nasilania si wymienionych objaww cho
rzy s p o d d a w a n i leczeniu psychiatrycznemu. S t a n d a r d o w o roz
poznaje si u nich zesp maniakalno depresyjny, psychozy, a take
schizofreni. Czsto chorzy s z tego |x>wodu hospitalizowani. Sto
sowane jest oczywicie leczenie objawowe - preparaty uspokajajce,
przeciwdepresyjne, itp.

Etap nr
W tym etapie rozwoju schorzenia najczciej zaburzona jest praca
narzdw wewntrznych oraz funkcje gruczow wydzielania wew
ntrznego. Czsto dominujcymi s objawy ze strony przewodu
pokarmowego, j a k wzdcia, gazy, wymioty, biegunki lub zaparcia
stolca. Zesp przewlekego zmczenia moe by tak nasilony, e
czsto chory nie jest zdolny do wykonywania jakiegokolwiek wysi
ku fizycznego i psychicznego, a w skrajnych w y p a d k a c h nie jest

27

w stanie u t r z y m a gowy na odpowiednim poziomie. Mog take

pojawia si wysypki s k r n e pod rn postaci i o rnym nasi
leniu. Ilo komrek drody we krwi moe by tak dua, e s w
stanie zablokowa krwionone naczynia wosowate. Obrazem tego
moe by toksemia organizmu, a jej objawami obnienie tempera
tury ciaa, zimne poty. niemiarowo i przyspieszenie pracy serca
(tachykardia), uczucie dusznoci, przypieszenie oddychania (hiperwentylacja) oraz n a p a d y lku.
W tym etapie zazwyczaj radykalnie s p a d a wydolno s y s t e m u
odpornociowego. Organizm staje si niemal cakowicie bezbronny,
p o d a t n y na infekcje wirusowe i bakteryjne.

Etapy
Ten etap zwany jest posocznic drodakow lub seps*. Zakaenie
obejmuje wszystkie narzdy wewntrzne i nawet po podjciu dzia
a diagnostycznych oraz intensywnego leczenia polegajcego na
zniszczeniu grzyba Candida albicans, a take wzmocnieniu si od
pornociowych organizmu, poowa przypadkw koczy si mierci.

4. Wnioski
Przedstawiona analiza wielofazowego rozwoju grzybicy organizmu
n a r z u c a d w a istotne wnioski:
1. C h a r a k t e r y s t y c z n y m e t a p e m w procesie ekspansji grzybw
Candida jest drodyca jelita grubego przyczyniajca si do po
konania bariery ochronnej organizmu, jak jest bona luzowa
przewodu pokarmowego, co umoliwia drodakom Candida
wnikniecie do krwiobiegu i zakaenie caego ustroju, zapoczt
kowujc proces zagrzybiania, zwany grzybic oglnoustrojow.
2. Drugi wniosek wypywa bezporednio z pierwszego. Ot wy
stpienie objaww grzybicy w jakimkolwiek miejscu organizmu
naley u z n a za objaw grzybicy oglnoustrojowej.
Podsumowujc: miejscowe leczenie objaww grzybicy - bez u s u
nicia grzybicy oglnoustrojowej - jest pozbawione s e n s u .
*Sepsa - rodzaj uoglnionej, patologicznej reakcji organizmu rui zakaenie, charak
teryzujcej si cikim przebiegiem i wysok miertelnoci.

28

Rozdzia 5

Leczenie grzybicy oglnoustrojowei

czasie wielu lat trwania procesu rozwoju grzybicy stosunkowo

czsto dochodzi do trwaego upoledzenia funkcjonowania
n a r z d w wewntrznych. Z tego powodu im szybciej wdroy si
leczenie przeciwko grzybicy, tym szybsze Ix/dzie piwracanie do zdro
wia i mniejsze uszkodzeniu poszczeglnych narzdw wewntrznych.
Oglnie rzecz ujmujc, proces leczenia grzybicy ogolnoustrojowej
powinien wic polega n a :
1. zlikwidowaniu drodycy jelita grubego (rozdzia 3, str. 17),
2. zlikwidowaniu wytworzonych przez grzyby w bonie luzowej
przewodu pokarmowego naderek, bdcych wrotami zaka
enia organizmu, m.in. przez drodaki Candida,
3. wzmocnieniu s y s t e m u odpornociowego,
4. u s u n i c i u z organizmu grzybw za pomoc preparatw opar
tych na surowcach naturalnych, natomiast w sytuacjach kry
zysowych - za pomoc rodkw farmakologicznych.

1. Leki wzmacniajce system odpornociowy

W celu wzmocnienia systemu odpornociowego proponuj zasto
sowa Mikstur oczyszczajca (rozdzia 3 1 , str. 152) oraz n a s t p u
jce n a t u r a l n e leki:
1. Cynk (chelat)* ^ 1 raz dziennie 20 - 30 mg wieczorem (cynk
firmy Walmark ^ 2 - 3 tabletki dziennie, lub cynk firmy Starlife
<=> 1 - 2 tabletki dziennie).
2. Selen (chelat) o 1 raz dziennie 100 ug wieczorem (selen firmy
W a l m a r k ^ 2 tabletki dziennie, l u b selen firmy Starlife => 2
tabletki dziennie).
* Chelatem nazywa sic poczenie zwizku nieorganicznego z organicznym.
Ma to na celu popraw wchanialnoci tego pierwszego w jelicie cienkim.
Praktycznie odbywa si to w ten sposb, e do hodowli drody dodaje si
zwizek nieorganiczny pierwiastka, ktry wchaniany jest przez komrki
drody, te za w naturalny sposb cz w pierwiastek z aminokwasami.

29

Cynk i selen wchodz w skad enzymw krwinek czerwo

nych, ktrych zadaniem jest wizanie i wydalanie wolnych rod
nikw. Funkcja ta polega na u s u w a n i u z organizmu zbdnych
produktw przemiany materii, neutralizacji i usuwania toksyn.
Efektem niedoboru cynku i selenu, moe by n a d m i e r n e gro
madzenie si substancji toksycznych w organizmie, co moe
wpywa negatywnie na prac systemu odpornociowego i obja
wia si skonnoci do w y s t p o w a n i a infekcji grzybiczych,
bakteryjnych i wirusowych oraz przeduaniem si ich trwania
Ograniczona j e s t te moliwo detoksykacji toksyn grzyba
i wydalania ich na zewntrz.
3. C h r o m (chelat) ^ 100 - 2 0 0 ug wieczorem (Chrom organicz
ny firmy Naturell o 1 tabletk dziennie, l u b GTF c h r o m orga
niczny firmy Olimp ^ 1 tabletk dziennie.
C h r o m stabilizuje stenie c u k r u w kiwi i dlatego jest t a k
wany w leczeniu grzybicy Candida. Obnia poziom choleste
rolu i trjglioerydw w krwi, stymuluje syntez kwasw tusz
czowych wpywajc tym s a m y m na wytwarzanie energii, pobu
dza t r a n s p o r t aminokwasw do komrek. Wsppracujc z
trzustk w wydzielaniu insuliny, podwysza tolerancj organi
z m u na spoywa lic wglowodanw. Niedobr chromu wpywa
na zy s t a n odywienia o r g a n i z m u oraz niepen moliwo
wykorzystania glukozy j a k o m a t e r i a u energetycznego.
4.

Magnez
3 razy dziennie 130 mg m a g n e z u zjonizowanego
(Magnezin 5 0 0 firmy Polfa => 3 razy dziennie 1 tabletk, albo
Bio-Magnez firmy Nord P h a r m a ^ 3 razy dziennie 1 tabletk).
J o n y magnezowe peni podstawow rol w regulacji szyb
koci reakcji enzymatycznych zwizanych z przemian wglo
wodanow, biakowa i tuszczow, s niezbdne w procesie
skurczu mini oraz wykazuj pozytywne dziaanie na orod
kowy u k a d nerwowy (mzg). Magnez stosuje si w zespole
przewlekego zmczenia, kopotach z koncentracj uwagi i pro
b l e m a c h z zasypianiem, z a b u r z e n i a c h pamici, n a d m i e r n e j
pobudliwoci, niepokoju l u b depresji, bolesnych s k u r c z a c h
mini czy zaburzeniach r y t m u serca.

30

Uwaga! Lek zaywa po jedzeniu. Nie stosowa w czasie bie

g u n e k . Z p o w o d u rnej tolerancji o r g a n i z m u na dziaanie
magnezu, polecam dawk dobow leku dobiera indywidualnie.
Objawem przedawkowania m a g n e z u s zaburzenia ze strony
przewodu pokarmowego - n u d n o c i , wymioty, rozlunione
stolce. Do celw leczniczych zalecam dawki wiksze ni podaje
producent.
5. Krzem pod postaci o d w a r u ziela skrzypu polnego.
P r z e p i s : wla do naczynia 1 % szklanki przegotowanej wody
i doprowadzi do wrzenia. Wsypa 1 czubat yeczk sprosz
kowanego ziela skrzypu polnego i dalej podgrzewa dopro
wadzajc prawie do wrzenia przez o k r e s 1 5 - 2 0 m i n u t . Pi
j e d n szklank odwaru r a n o i drug wieczorem.
Krzem odgrywa bardzo wan rol jako skadnik koci, a
take moczu, gdzie peni rol koloidu zapobiegajcego wytr
c a n i u si skadnikw krystalicznych w drogach moczowych.
Rolin zawierajc najwiksz ilo krzemu jest skrzyp polny,
ktry ma dziaanie moczopdne silniejsze od wielu z n a n y c h
rodkw farmaceutycznych, i dlatego chtnie i czsto wyko
rzystuj jej o d w a r do w s p o m a g a n i a u s u w a n i a z o r g a n i z m u
toksyn. Krzem ma d u e znaczenie w procesach regeneracyj
nych, wpywa na metabolizm kolagenu (biaka tkanki cznej),
a w konsekwencji na gojenie si r a n i odbudow koci. Cz
krzemionki gromadzi si w trzustce, skrze i krwinkach czer
wonych, n a t o m i a s t reszta stanowi tzw. posta czynn. Krze
m i o n k a w naczyniach krwiononych, a zwaszcza kapilarnych,
przeciwdziaa ich nadmiernej amliwoci, pkaniu, zmniejsza
ich p r z e p u s z c z a l n o przyczyniajc si w s p o s b p o r e d n i
do zmniejszania obrzkw zwizanych z zaburzeniami krenia.
P o n a d t o krzem opnia proces starzenia si, poprawia s t a n
wosw i paznokci, uaktywnia prac systemu odpornociowego,
poprawia mineralizacj koci i zbw. Ma take dziaanie re
gulujce przemian materii.
6. Zesp witaminowo-mineralny Life pack Senior firmy Vision
IPG "=> 2 razy dziennie 1 k a p s u k lub Vita-Min multiple sport
31

firmy Olimp - 1 raz 1 k a p s u k witamin r a n o + 1 raz 1 kap

suk mineraw wieczorem, albo Vita-Min plus firmy Olimp
^ 1 raz dziennie 1 k a p s u k r a n o lub Fuli s p e c t r u m firmy
Calivita
1 raz dziennie 1 k a p s u k .
7. Przeciwutleniacze* rolinne TeGreen firmy Rharmanex o 1 raz
dziennie 1 kapsuk lub Antox firmy Vision IPG
2 razy
dziennie 1 kapsuk, albo Bio-Pycnogenol firmy Pharma-Nord
=> 3 razy dziennie 1 - 2 tabletki.
Uwaga! Wymienione powyej preparaty naley stosowa w penej
dawce przez pierwszy rok terapii, potem przez n a s t p n e d w a lata
w d a w k a c h profilaktycznych, tj. zalecanych przez p r o d u c e n t a .

2. Preparaty o grzybobjczym dziaaniu oglnoustroiowym

W celu przeprowadzenia kuracji, naley wybra jeden z niej przed
stawionych preparatw grzybobjczych i stosowa w dawkach lecz
niczych przez okres 7 miesicy. Po tym okresie polecam wymieni
preparat na inny i stosowa w penej dawce do zakoczenia 1 roku
leczenia. W drugim i trzecim roku leczenia, kierujc si przebiegiem
i szybkoci p r o c e s u zdrowienia, naley okresowo (rednio co 7
miesicy) d o k o n y w a w y m i a n u p r e p a r a t u na inny i stosowa w
zmniejszonych d a w k a c h profilaktycznych.
1. IDetox1 firmy Vision IPG (oparty na bazie wilcacory) <=> 3 razy
dziennie 1 k a p s u k (1 k a p s u k a - 3 8 7 , 5 mg).
Detox" w leczeniu grzybicy jest najchtniej uywanym przeze
mnie preparatem, cechujcym si wysok skutecznoci dzia
ania. Naley wcza go bardzo ostronie, ze wzgldu na nie
bezpieczestwo kumulacji w organizmie toksyn powstajcych
wskutek rozpadu grzybni. W cigu pierwszych kilku dni naley
stosowa
1 k a p s u k dziennie.
Nastpnie przez kilka dni => 2 razy dziennie 1 kapsuk ra
no i wieczorem, nastpnie ^ 3 razy 1 kapsuk, a do zako
czenia 7 miesica leczenia.
* Przeawutleruacze (antyoksydanty) to zwizki organiczne, ktrych dziaanie po
lega na unieszkodliwianiu substancji toksycznych, a tym samym na ochronie
komrek przed zniszczeniem.
32

Detox* wykazuje silne dziaanie przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, wzmacniajce system odporno
ciowy, oczyszczajce organizm z toksyn, antyoksydacyjne,
cigajce, moczopdne i ciopdne. Preparaty z wilcacory
u w a a m za najbardziej efektywne w zwalczaniu grzybicy. Do
datkow ich zalet jest to, e bardzo skutecznie usuwaj z or
ganizmu m a r t w e czci zniszczonego organizmu grzyba.
2. Pau' d Arco firmy Starlife (oparty na bazie p a u ' d arco, la pacho)
<=> 3 razy dziennie 2 k a p s u k i (1 k a p s u k a - 5 0 0 mg).
Zwizki rolinne czarciego pazura wykorzystuje si gwnie
w produkcji preparatw do zwalczania infekcji pasoytniczych
i grzybiczych. Lapacnol (aktywny skadnik czarciego pazura)
moe by stosowany nawet w leczeniu nowotworw zoliwych.
Zwizki chemiczne zawarte w tej rolinie obniaj poziom cukru
w krwi, s rwnie wietnym rodkiem uatwiajcym trawienie,
p o n a d t o dziaaj krwiotwrczo dziki duej zawartoci elaza.
Preparaty wyprodukowane na bazie tej roliny wykazuj dzia
anie detoksykacyjne; oczyszczaj krew i narzdy wewntrzne
od n a d m i a r u toksyn, wzmagaj o d p o r n o organizmu z m u
szajc go de facto do walki z chorob. Dlatego jego dziaanie
jest tak szybkie i skuteczne. Naukowcy stwierdzili, e preparaty
P a u d' Arco nie wykazuj dziaa ubocznych, wiec wykorzy
stuj je chtnie w kadej grupie wiekowej w leczeniu grzybicy
poczonej z rwnoczesnym zakaeniem pasoytami jelitowymi.
3. C a n d i d a Clear firmy Now (preparat zoony) Q 2 razy dzien
nie 2 k a p s u k i podczas posikw.
Preparat jest unikaln formu, s t a r a n n i e zaprojektowan
dla uwolnienia organizmu od grzybw Candida albicans.
4. Paraprotex firmy Calivita (preparat zoony)
dawkowanie:
1-3 dzie kuracji => 1 t a b l e t k a na czczo, popita szklank
wody,
4 - 6 dzie kuracji
czorem,

1 tabletka rano na czczo, 1 tabletka wie

7 - 9 dzie kuracji => 1 tabletka r a n o na czczo, 1 tabletka

przed obiadem, 1 tabletka wieczorem,

33

1 0 - 1 2 dzie kuracji
1 tabletka r a n o na czczo, 1 tabletka
przed obiadem, 2 tabletki wieczorem,
1 3 - 1 5 dzie kuracji
2 tabletki r a n o na czczo, 1 tabletka
przed obiadem, 2 tabletki wieczorem,
16 - ty dzie i n a s t p n e 3 2 tabletki rano, 2 tabletki przed
obiadem, 2 tabletki wieczorem.
Po uzyskaniu istotnej poprawy, mona przej na leczenie pod
trzymujce, stosujc p r e p a r a t => 3 razy dziennie 1 tabletk
do k o c a 7 miesica leczenia.

Paraprotex zawiera skadniki silnie antyseptyczne, oczysz

czajce, przeciwzapalne i odkaajce, w zwizku z czym z powo
dzeniem stosowany jest w infekcjach grzybiczych i bakteryj
n y c h . Przywraca waciw h o m e o s t a z (rwnowag kwasowo-zasadow) w organizmie, a t y m s a m y m poprawia ogln
odporno organizmu, uniemoliwiajc ponowne zasiedlenie si
i rozmnaanie grzybw, bakterii i pasoytw.
5. Citrosept pyn firmy C i n t a m a n i Poland o e k s t r a k t z p e s t e k
grejpfruta naley przyjmowa midzy posikami. Jeli drani
on u k a d pokarmowy, moe by przyjmowany razem z posi
kami. Podane dawki dotycz osoby wacej okoo 68 kg, wic
naley je dostosowa do wagi ciaa i stosowa nastpujco:
1-3 dzie k u r a c j i 1 :> 10 kropli 2 razy dziennie,
4 - 1 0 dzie kuracji & 15 kropli 2 razy dziennie,
11 - 28 dzie kuracji => 15 kropli 3 razy dziennie.
Potem dawk preparatu naley zmniejszy stosujc
10 kro
pli trzy razy dziennie, a do uzyskania zdecydowanej poprawy
i dopiero po tym czasie p r e p a r a t wymieni na inny.
Uwaga! Citrosept naley przyjmowa w 100 ml soku warzyw
nego l u b owocowego.
Citrosept jest dobrym rodkiem w leczeniu grzybicy, zawie
rajcym pynny koncentrat z pestek, miszu i biaych czci
grejpfruta. J e s t n a t u r a l n y m rodkiem poprawiajcym odpor
no organizmu. Ma dziaanie przeciwgrzybicze, przeciwpasoytnicze, przeciwwirusowe, a take przeciwnowotworowe.

34

Wspomaga leczenie infekcji oraz przezibie, wpywa na ukad

sercowo-naczyniowy, dziaa przeciwzapalnie i przeciwalergicznie. Uatwia trawienie oraz wzmaga ruchy robaczkowe jelit,
przyspiesza przemian materii i zmniejsza aknienie.

3. Zabiegi wspomagajce leczenie grzybicy oglnoustrojowei

Celem zabiegw wspomagajcych jest uzupenienie leczenia oglnoustrojowego dodatkowymi s k a d n i k a m i leczniczymi lub zabiega
mi fizyko-terapeutycznymi.

a. Nienasycone kwasy tuszczowe

Niezbdnym e l e m e n t e m kuracji przeoiwgrzybiczej jest wprowa
dzenie do diety nienasyconych kwasw tuszczowych, gdy zawarte
w nich kwasy tuszczowe omega-3 maja silne wasnoci przeciw
z a p a l n e . Z a l e c a m wic spoywa nieczyszczony olej z siemienia
lnianego firmy Oleofarm lub oliw z oliwek z I toczenia na z i m n o
=> 2 - 3 yki stoowe w cigu dnia. Mona mwnie zastosowa jeden
z n a s t p u j c y c h preparatw:

Biogal (olej z ogrecznika lekarskiego) firmy Gal ^ 3 razy

dziennie 1 - 2 k a p s u k i ,

Olej z nasion wiesioka finny Gal ' 3 razy dziennie 1-2 kap
suki,
Oeparol firmy A g r o p h a n n 2 - 3 razy dziennie l - 2 k a p s u k i ,
T r a n islandzki firmy Lysi : 1 - 3 razy dziennie 1 yeczk.

b. Czosnek i i ego preparaty

J a k o p r e p a r a t czosnku, najczciej polecam Czosnek e k s t r a k t
(Allium sativum) firmy Walmark Ir> 1 - 2 kapsuki wieczorem przed
snem. Dziki jego zastosowaniu uzyskuje si d o s k o n a e efekty w li
kwidacji grzybicy, bowiem zwizki aktywne czosnku - allicyna i trjsiarczek dwuallilu maj niezwykle silne dziaanie grzybo- i bakterio
bjcze. Allicyna uwalnia si dopiero po zgnieceniu zbkw czosnku
i jest s t o s u n k o w o nietrwaa. Aby zmaksymalizowa dobroczynne
dziaanie czosnku, trzeba go zgnie i odstawi na 10 minut. Potem
m o n a zje go na surowo lub po krtkim zagotowaniu.

35

Najbardziej polecam czosnek uprawiany na terenie Polski. J a k

w s p o m n i a e m wczeniej, czosnek m o n a je na surowo, pi jego
w o d n e roztwory lub zaywa jego preparaty. Znakomitymi prepa
ratami czosnku, ktre mona sporzdzi w w a r u n k a c h domowych,
s jego w o d n e roztwory. Oto trzy proste przepisy:
1. Cztery zbki czosnku posieka, zmiady i zala 2 5 0 ml zim
nej, przegotowanej wody i odstawi na 2 - 3 godziny. Pi w cigu
d n i a maymi porcjami.
2.

Cztery zbki czosnku posieka na drobno, zala 2 5 0 ml wrz

cej wody i odstawi na 2 godziny. Pi w cigu d n i a m a y m i
porcjami.

3. Cztery zbki czosnku posieka na drobno, zala 2 5 0 ml wrz

cej wody i gotowa przez 3 m i n u t y . Pi w cigu d n i a maymi
porcjami.
Pierwszy m a c e r a t proponuj uy w celach leczniczych, n a t o m i a s t
roztwr drugi i trzeci w celach profilaktycznych.
Jeli w czasie picia maceratu czosnkowego odczuwamy pieczenie,
na przykad w j a m i e ustnej, przeyku, odku, jelitach, to naley
przyj, e przyczyn tego s mikroskopijne nie wygojone naderki
bony luzowej tych odcinkw przewodu pokarmowego. Leczenie
naderek rym sposobem przynosi zawsze pozytywne efekty, a przy
kre pieczenie ustpuje w miar gojenia si naderek.
Dla pozbycia si nieprzyjemnego z a p a c h u z ust, po wypiciu ma
c e r a t u czosnkowego naley u zielon n a t k pietruszki l u b zia
r e n k a czarnej kawy.

c. Lewatywa czosnkowa o dziaaniu grzybobjczym

Zmiady 4 due zbki czosnku i zala 1 szklank letniej, przego
towanej wody i odstawi na 2 - 3 godziny. Nastpnie macerat prze
cedzi i uy do wykonania lewatywy. Roztwr powinien mie tem
p e r a t u r ciaa. Zabieg powtrzy kilka razy w o d s t p a c h 5 dni.

d. Preparaty z owocu noni

Bardzo skuteczn terapi w likwidacji z a b u r z e ze strony orod
kowego u k a d u nerwowego (mzgu), jest stosowanie p r e p a r a t w
36

o p a r t y c h na bazie s o k u z owocu noni. Po jego spoyciu w z r a s t a

produkcja w organizmie d e n k u azotu, co stymuluje prawidow
prac komrek u k a d u nerwowego. Tlenek azotu jako gwny neu
romodulator odgrywa istotn role w prawidowym przekazywaniu
bodcw nerwowych w orodkowym ukadzie nerwowym (mzgu)
i dziki t e m u poprawia koncentracje, pami i zdolno uczenia sie.
Noni zawiera rwnie serotonin - neurotransmitcr, ktry zawiaduje
i przekazuje impulsy nerwowe do tkanek. Od niego zaley to, czy
sygna nerwowy wysyany z mzgu bdzie w stanie dotrze do od
powiednich narzdw wykonawczych. Serotonina bierze rwnie
udzia w przekazywaniu bodcw i wymianie informacji miedzy
sieciami neuronw w obrbie samego mzgu. Zbyt niski jej poziom
stwierdza si u osb agresywnych oniz bdcych w depresji.
Sok z owocu noni polecam stosowa przed s n e m w dawce zale
canej przez p r o d u c e n t a .

e. Preparaty oparte na bazie aloesu

Preparaty oparte na bazie aloesu agodz stany zapalne, wzmacniaj
u k a d odpornociowy. Stosuje sie j' w nieycie odka i jelit, wrzodziejcym zapaleniu jelita gnilx'i?>. wr/xxlzie odka i dwunastnicy
(poniewa zmniejszaj stenie kwasu solnego w odku), w sta
n a c h kurczowych mini, nerwoblach, blach staww na de reu
matycznym, w astmie oskrzelowej, chorobach oczu (zapaleniu ro
gwki, z m t n i e n i u , z m i a n a c h zwyrodnieniowych, s t a n a c h po jej
przeszczepieniu, zapaleniu spojwek), w leczeniu oparze, owrzodzeniach skry, pkniciach skry, w leczeniu uksze przez owady,
wysypkach, odleynach, w chorobach przyzbia i zapaleniu bony
luzowej j a m y ustnej. Preparaty z aloesu przyspieszaj rekonwa
lescencj i odbudow organizmu po kuracjach antybiotykowych.
Naley je stosowa wedug zalece producenta.

f. Odnowa biologiczna organizmu

Wanym elementem pomocnym we wzmocnieniu systemu odpor
nociowego s nastpujce zabiegi wpywajce na odnow biolo
giczn organizmu.

37

Kml z imbirem i zieiem s k r z y p poinego

Zastosowanie tej kpieli ma na celu uwolnienie toksyn ze skry,
dziki wystpujcej po niej wzmoonej potliwoci.
P r z e p i s : 3 d u e garcie ziela skrzypu polnego wsypa do 1 litra
wody i gotowa przez 15 m i n u t , n a s t p n i e odcedzony roztwr wla
do przygotowanej kpieli i doda 3 - 4 yki sproszkowanego imbiru.
Kpiel ma dziaanie silnie rozgrzewajce i napotne. Po kpieli trzeba
przykry si czym ciepym, gdy rozszerzone naczynia skry sprzy
jaj utracie ciepa co grozi przezibieniem.

Kpiel z sola kamienni!

Zastosowanie tej kpieli ma na celu usunicie z organizmu substan
cji toksycznych. Do przygotowanej kpieli o t e m p e r a t u r z e 38 C
wsypa i rozpuci 1 kg soli kamiennej z Kodawy. Przebywa w tej
kpieli 20 m i n u t . Po kpieli o p u k a si z soli.

Sauna
S a u n a to pomieszczenie, w ktrym panuje wysoka temperatura oraz
wysoka lub n i s k a wilgotno (w zalenoci od rodzaju sauny). W
s a u n i e spdza si od kilku do kilkudziesiciu m i n u t . Pobyt w niej
ma waciwoci oczyszczajce ciao z toksyn, poprawiajce krenie
i wyrabiajce odporno na choroby. Po pobycie w s a u n i e zwykle
bierze si kpiel w chodnej wodzie.
Wskazania oglne: poprawa wydolnoci i oglnego s t a n u zdro
wia; rodek hartujcy przy obnionej odpornoci.

Akupunktura
A k u p u n k t u r a jest staroytn chisk metod leczenia polegajc
na w k u w a n i u specjalnych penych igie w p u n k t y lece wzdu
przebiegu tzw. meridianw i zakocze nerww obwodowych. Za
biegi s skuteczne w 70 - 80/o przypadkw objaww chorobowych.
T metod polecam ze wzgldu na rnorodno w s k a z a leczni
czych. Nakucia dziaaj na organizm pobudzajc go i powodujc
ustpienie dolegliwoci na stosunkowo dugi czas. Czsto a k u p u n
k t u r a kojarzy si z leczeniem blu i nikotynizmu. Tymczasem lista
38

wskaza do akupuriktury jest doprawdy imponujca, bo obejmuje

lakie objawy chorobowe, jak: nerwice; choroby n a r z d u r u c h u
(dyskopatie, zesp bolesnego barku, mienioble); choroby u k a d u
nerwowego (ble gowy, rne nerwoble, a zwaszcza zapalenie
nerwu trjdzielnego czy kulszowego, poraenia i niedowady, pora
enie n e r w u twarzowego); choroby drg oddechowych (zapalenie
oskrzeli, a s t m a oskrzelowa); choroby wewntrzne (choroba nadcinicniowa, c h o r o b a wrzodowa odka i dwunastnicy); poonictwo
i ginekologia (nieregularne krwawienia miesiczne, bolesne mie
siczki, wymioty ciarnych); choroby uszu (guchota, niedosuch.
choroba Meniera); choroby nosa i garda; przewleke zapalenie zatok
obocznych n o s a ; choroby oczu (przewleke zapalenie sjiojwek, za
palenie n e r w u wzrokowego).

Akupresura
Akupresura jest metod leczenia wywodzc si z chiskiej medy
cyny ludowej, ktra polega na dotykaniu, uciskaniu lub opukiwaniu
okrelonych p u n k t w na ciele czowieka. P u n k t y te nazywaj si
receptorami. S to unerwione miejsca pozostajce w cisym zwizku
z okrelonymi organami. W wyniku stosowania tej metody leczenia
chorzy odczuwaj przypyw energii, gdy masowanie p u n k t w roz
lunia ciao i likwiduje ucisk w rnych jego czciach. Naciski wpy
waj na obwodowy i orodkowy u k a d nerwowy pobudzajc zako
czenia nerwowe znajdujce si w tych miejscach, co wpywa na
zmniejszenie blu i poprawienie czynnoci danego n a r z d u .

4. Picie wody
W okresie leczenia grzybicy naley codziennie pi okoo 2 1 dobrej
jakociowo wody, co zapobiega wzrostowi iloci toksyn w pynach
ustrojowych (krwi i limfie) w procesie likwidacji grzyba i odtruwania
t k a n e k organizmu.

39

Rozdzia 6

Grzybice ukadu pokarmowego

rzybic przewodu pokarmowego naley u z n a za schorzenie
V J o r j o r t u n i s t y c z n e . Termin ten uywany jest wobec drobnoustro
jw wywoujcych chorob jedynie wwczas, gdy w organizmie to
czy si jaki pierwotny proces chorobowy - miejscowy lub oglny.
Natomiast wyzdrowienie po zakaeniu grzybiczym nie pozostawia
specyficznej odpornoci i moe pojawi si kolejna infekcja, jeli
siy odpornociowe organizmu ponownie ulegn osabieniu.

1. Grzybica przeyku
Grzybica przeyku jest grona dla zdrowia i ycia Znane s przypadki
grzybicy przeyku jako powikanie leczenia choroby wrzodowej le
kami zrririiejszajcyrni kwasowo odka. Strzpki grzybni wrastaj
w cian naczy krwiononych bony luzowej przeyku, wywouj
ich uszkodzenia i staj si niekiedy przyczyn krwotokw.
Objawami grzybicy przeyku s najczciej ble przy poykaniu
(czsto uniemoliwiajce pobieranie p o k a r m u ) oraz inne ble - zamostkowy, okolicy przykrgosupowej, okooopatkowej i ble caych
plecw. Objawy te j e d n a k nie s charakterystyczne wycznie dla
grzybicy, wic mona rozpozna t chorob wtedy, gdy towarzysz
jej objawy grzybicy ze strony innych n a r z d w wewntrznych.

Leczenie grzybicy przeyku

Leczenie grzybicy przeyku obejmuje leczenie oglnoustrojowe (roz
dzia 5, str. 29) oraz miejscowe. W leczeniu miejscowym, ktrego
celem jest zagodzenie objaww s t a n u zapalnego przeyku, proponuj
zastosowa m a c e r a t z nasion lnu zwyczajnego (siemi lniane). Te
drobne brzowe nasionka, posiadaj dobre wartoci odywcze oraz
wywieraj pozytywny wpyw na n a s z organizm. Nasiona po zalaniu
wod nabieraj barwy ciemnobrzowej i kilkakrotnie powikszaj
swoj objto otaczajc si jednoczenie du iloci luzu. Wypity
roztwr luzu tworzy cienk ochronn warstw swoistego o p a t r u n k u
na uszkodzonej bonie luzowej przeyku.

40

I ' i z e p i s : Naley 1 yeczk zmielonego siemienia lnianego wsypa

i lo szklanki i zala letni wod. Odstawi do napcznienia i uwol
nienia luzu. Roztwr odcedzi i pi maymi ykami 2 szklanki w
< lgu dnia.

2. Grzybica odka
Wzrost czstoci zachorowali na grzybic odka naley wiza
/ u p o w s z e c h n i e n i e m farmakoterapii przeciwwTzodowcj, w skad
ktrej wchodz leki obniajce k w a n o s o k u odkowego oraz
antybiotyki. Z innych czynnikw ryzyka wymienia si: cukrzyc,
doustn lub aerozolow sterydoterapi, chorob nowotworow,
m a r s k o wtroby, odywianie pozajelitowe, zabiegi chirurgiczne.
Naturalnym miejscem wystpowania drodakw w przewodzie
|K)karmowym jest jelito grube. J e d n a k w wielu patologicznych przy
p a d k a c h drodaki bytuj (i mog rozmnaa si) w innych miej
s c a c h przewodu pokarmowego i s traktowane jako flora saprofityczna*, wic lekarze nie bior ich pod uwag jako potencjalnego
czynnika zakanego. A jednak niekiedy l>ona luzowa odki bywa
()gniskiem pierwotnym rozwoju grzyba Candida i przenikania drodaka do krwiobiegu, czyli rozprzestrzeniania si infekcji grzybiczej
na cay organizm. Dla niektrych drodakw - Candida albicans
i Candida glabrata n o n n a l n a kwasowo sokw odkowych nie
Stanowi adnej przeszkody dla ich ycia i rozwoju. Istniej podstawy,
by sdzi, e obecno drodakw Candida na powierzchni bony
luzowej odka nie pozostaje bez wpywu na jej stan. Uwaa si,
e pewne produkty uhxx:zne fermentacji drodakw, takie j a k alde
hyd octowy czy kwasy karboksylowe, mog wspuczestniczy w
procesie niszczenia s t r u k t u r y n a b o n k a bony luzowej odka.
O s o b n e zagroenie stanowi grzybice bony luzowej odka,
lxjwiem wydzielane przez grzyby enzymy rozkadajce biaka (pro
teolityczne) dopeniaj reszty w powstawaniu naderek stanowicych
wrota zakaenia dla drodakw, i nie tylko.
* Saprofity, roztocza - cudzoywne organizmy pobierajce energie z martwych
szcztkw organicznych, rozkadajc je do zwizkw prostych, np. wgla, azotu,
wodoru, tlenu, siarki, fosforu i innych.
41

Czsto wystpowania wrzodw grzybiczych odka w a h a si

od 18 do 3 7 % oglnej caoci rozpozna. Natomiast czsto gastroskopowo wykrytych ognisk grzybicy wynosi okoo 2,5% w grupie
chorych, u ktrych z powodu dolegliwoci ze strony odka wyko
n y w a n o jego gastroskopi. wiadczy to o znikomej wartoci uy
tecznej tego typu b a d a .
W ocenie endoskopowej grzybicze wrzody o d k a wykazuj
cechy tylko nieznacznie rnice je od wrzodw nie zainfekowanych
grzybem. S zwykle wiksze, o rednicy powyej 2 cm, gbsze, maj
nieregularne brzegi, twarde podoe, pokryte s biao-szar bon
pokrywajc zaczerwienion bon luzow, cechuj si wiksz
skonnoci do krwawienia. Czciej te nasuwaj podejrzenie cho
roby nowotworowej.
Pomimo gbokich martwiczych zmian w bonie luzowej odka,
drodaki bytuj wycznie na ich powierzchni. Pobierana e n d o skopowo tre odkowa i dwunastnicza w celu przeprowadzenia
b a d a mikologicznych moe by zanieczyszczona grzybami pocho
dzcymi z j a m y u s t n e j i std medycyna nie uznaje rozpoznanych
zmian jako grzybiczych. Objawy kliniczne grzybicy odka s nie
specyficzne, zwykle obejmuj ble brzucha, s p a d e k wagi ciaa, wy
mioty i dolegliwoci wrzodowe.

Leczenie grzybicy odka

Grzybic odka naley traktowa j a k o grzybic narzdow (uka
dow) i w zwizku z tym zastosowa peny zakres leczenia oglnoustrojowego (rozdzia 5, str. 29).
Do leczenia miejscowego naderek i wrzodw odka polecam
pi rano na czczo Mikstur oczyszczajc (rozdzia 3 1 , str. 152), a
w cigu dnia luz uzyskany z siemienia lnianego, j a k w przypadku
grzybicy przeyku (str. 40) oraz roztwory wodne z czosnku (rozdzia 5,
p u n k t 3b, str. 35).
W przypadku dolegliwoci blowych mona doranie stosowa
p r e p a r a t farmaceutyczny No-Spa (tabletki 40 mg) firmy SanofiAventis ^ 2 razy dziennie 1 - 2 tabletki lub S p a s m o p h e n (tabletki
5 mg) firmy Polfa Pabianice ^ 3 - 4 razy dziennie 1 tabletk.

42

Niektrzy chorzy skar si na wzdcia w grnej czci brzucha.

W tym przypadku proponuj uy lek homeopatyczny Nux Vomica
9 CH

5 granulek pod jzyk na 30 m i n u t przed kadym posikiem,

I w przypadku wzd caego b r z u c h a China rubra 9 CH o 4 razy

dziennie 5 granulek pod jzyk.

3. Refluks odkowo-przeykowy o podou grzybiczym

()bjawy refluksu odkowo-przeykowego w grzybicy przewcxlu |x>
karmowego s stosunkowo czste, ale niespecyficzne dla tego scho
rzenia. Pojawiaj si jako nastpstwo s t a n u zapalnego na |X)graniozu
odka i przeyku i obejmuj zwieracz zapobiegajcy cofaniu si
|H)karmu z odka do przeyku po pokniciu porcji |x>ywienia.
W prawidowych w a r u n k a c h zwieracz ten jest sprysty i nie prze
puszcza treci odka z powrotem do przeyku, chyba e przy wy
miotach. N a t o m i a s t objty s t a n e m z a p a l n y m zwieracz staje si
wiotki i nie jest w stanie szczelnie z a m y k a tego k a n a u
Cofajca si tre odka ma charakter kwany, uszkadza wiec
iMon luzow przeyku i w konsekwencji powcxluje tzw. refluksowe
zapalenie przeyku. Objawem refluksu odkowo-przeykowego
|est uczucie pieczenia za mostkiem, bl pozamostkowy, ulewanie
treci odkowej lub zwracanie p o k a r m w i czste odbijanie.
Nie leczona choroba moe d a w a powane powikania, w tym
zwenie przeyku, krwawienie z uszkodzonych naczy przeyku,
a nawet przyczyni si do rozwoju nowotworw.

Leczenie grzybiczego refluksu odkowo-przeykowego

Grzybiczy refluks odkowo-przeykowy leczy si identycznie j a k
grzybic przeyku (punkt 1, str. 40).
Poniewa w tej chorobie n a s t p u j e z a r z u c a n i e kwanej treci
|X)karmowej z odka do przeyku, to w celu zminimalizowania
objaww blu i pieczenia w przeyku, naley po spoyciu posiku
przyj pozycj siedzc i podwyszon w czasie s n u .

4. Grzybica jelit
J a k wspomniaem ju wczeniej, drodaki chorobotwrcze s duo
mniej wraliwe na dziaanie kwasu solnego od niechorobotwrczych,
43

w zwizku z rym moga przedosta si bezporednio przez naderki

bony luzowej odka i jelita cienkiego do naczy krwiononych
i rozsiewajc si we wntrzu organizmu spowodowa pojawienie si
rozsianej postaci grzybicy nie tylko jelit ale, take n a r z d w we
wntrznych - grzybicy oglnoustrojowej.
Do rozwoju infekcji grzybiczej jelit moe doj rwnie wtedy,
kiedy kiekujce drodaki wytwarzaj w obrbie ciany odka
strzpki grzybni i przeistaczaj si w grzyba Candida, ktrego za
rodniki, przenikajc przez uszkodzon bon luzow odka, prze
dostaj si do naczy krwiononych i infekuj jelita oraz wntrze
caego organizmu.

a. Czynniki sprzyjajce zachorowaniu na grzybico iellt

Osabienie funkcjonowania s y s t e m u odpornociowego umoliwia
d r o d a k o m zasiedlanie cian jelit i penetracj ich przez grzyby.
Czynnikiem sprzyjajcym t e m u jest tzw. dysbioza, czyli zaburzenie
w skadzie naturalnej flory bakteryjnej jelit. Wyjaowienie przewodu
pokarmowego antybiotykiem przeciwbakteryjnym o szerokim spek
t r u m dziaania i/lub zmniejszenie liczby bakterii o dobroczynnym
dziaaniu na organizm umoliwia rozrost drodakw i zwiksza
s z a n s przeksztacenia si ich w grzyby.
Osabienie systemu odpornociowego znacznego stopnia sprzyja
rozwojowi nie tylko grzybicy w obrbie jelit, ale sprzyja take masyw
n e m u uoglnionemu z a k a e n i u grzybiczemu, ktre najczciej
koczy si mierci. Ze zjawiskiem tym m a m y do czynienia w na
bytym zespole deficytu immunologicznego (AIDS), u o s b z gra
nulocytopenia (obnion iloci granulocytw) oraz z rozlegymi
oparzeniami skry.
Bezporednie wnikanie komrek drodaka z przewodu pokar
mowego do organizmu odbywa si przez enterocyty - komrki wy
cieajce kosmki jelitowe. J e s t to proces nie w peni wyjaniony.
Zjawisko to, nazwane translokacj, stwierdzono u ochotnika, kt
r e m u p o d a n o do wypicia du ilo drodakw. Rozwina si u
niego k a n d y n e m i a - rozsiana grzybica oglnoustrojowa.

44

Zarodniki grzybicze (komrki drodaka), ktre przedostay sie

111 zez nabonek jelitowy, s fagocytowane (wchaniane) przez makrol.igi (komrki erne u k a d u odpornociowego), ale j e d n a k cze z
nich przedostaje si dalej do naczy limfatycznych i krwiononych
i rozsiewa si po caym organizmie, a n a s t p n i e zagnieda si w
narzdach wewntrznych, kiekuje, wytwarza liczne ogniska grzyb
ni, przyczyniajc si do rozwoju grzybicy oglnoustrojowej.
U o s b obonie chorych, ktrych karmienie pozajelitowe mie
szankami lipidowymi (tuszczowymi) jest jedyn form odywiania
organizmu, istnieje powane ryzyko rozwoju grzybic. Czynnikiem
sprzyjajcym infekcji s zawarte w m i e s z a n k a c h mikroskopijne
czsteczki zwizkw tuszczowych - swoiste antygeny. Komrki
erne (makrofagi) pochonwszy mikroczsteczki tuszczu, staj si
niezdatne do unieszkodliwiania komrek grzybw.

n. Objawy grzybicy Jelit

Wstpnym objawem rozmnaania sie drodakow w obrbie prze
wodu pokarmowego (drodycy jelit) s zaburzenia trawienia okre
lane j a k o zaburzenia dyspeptyczne - nudnoci, nieprzyjemny za
pach z ust, burczenie w brzuchu, przelewania, gazy-jelitowe, zapar
cia u b biegunki, nieokrelone ble b r z u c h a i niekiedy podostre
zapalenie wyrostka robaczkowego. Narasta rozdranienie oraz nie
ustajca potrzeba jedzenia wglowodanw skrobiowych i sodyczy.
Najczciej z opisanymi objawami m a m y do czynienia po antybiotykoterapiach. Zaburzenia te mog by krtkotrwae i wskazywa
na s t a n przejciowej dysbiozy jelit, n a t o m i a s t ich dugotrwao
moe wiadczy o rozwoju penoobjawowej postaci grzybicy. Dziki
zastosowaniu probiotykw, wzmocnieniu systemu odpornociowe
go p r e p a r a t a m i witaminowo-mineralnymi, wczesne objawy dro
dycy jelit mog ustpi cakowicie, rozwinitej grzybicy j u nie.
Biegunka zwizana z rozwojem flory grzybiczej jest najczciej
dugotrwaa, wodnista i bezkrwawa. U s t a chorych s s p k a n e ,
pojawia si s u c h o , zapalenie czerwieni wargowej i pragnienie
picia pynw. Charakterystyczny dla obecnoci toksyn grzybiczych
w organizmie jest metaliczny s m a k w u s t a c h .

45

Do innych objaww rozwinitej grzybicy jelit zaliczamy: niedo

br wagi lub nadwag " nietolerancje i alergie pokarmowe wrzodziejce zapalenie jelita grubego zesp jelita draliwego t r u d n o
ci w trawieniu skadnikw pokarmowych zgag swdzenie i pie
czenie w okolicy odbytu luzowe stolce ylaki odbytu nadwrali
wo i nietolerancj mleka, glutenu pszenicy i yta.

Leczenie grzybicy iellt

Leczenie grzybicy jelit wymaga przeprowadzenia leczenia oglnoustrojowego (rozdzia 5. str. 29) oraz zastosowania preparatw ago
dzcych objawy choroby. Niezwykle istotne jest zastosowanie diety
ubogiej w wglowodany, co s k u t k u j e z a h a m o w a n i e m p r z y r o s t u
iloci drodakw w obrbie jelit.
Pokarm naley bardzo s t a r a n n i e gry i przeuwa, poniewa
le rozdrobniony przyczynia si do nasilenia objaww przelewania,
burczenia i wzd w obrbie jelit, ktre dominuj w obrazie choroby.
Proces p o w r o t u do zdrowia jest powolny i trwa kilka miesicy.
W leczeniu grzybicy jelit wane jest take zagodzenie towarzysz
cych jej dolegliwoci w postaci biegunek, gazw, wzd, z a p a r ,
a nastpnie ich likwidacja, ktra nastpuje w miar odzyskiwania
zdrowia.

a. Leczenie biegunki
Biegunka nie jest charakterystycznym objawem dla grzybicy jelit,
ale jak j u sie pojawi, jest dugotrwaa, mczca i czsto o p o r n a na
leczenie. Niekiedy do jej wystpienia przyczynia si drobny bd die
tetyczny i dlatego t a k w a n e jest cise przestrzeganie zaleconej
diety. Okolicznoci powstawania biegunek zwizanych z infekcj
grzybicz nie s jeszcze dobrze p o z n a n e , niemniej faktem jest, e
wielu chorych zostao skutecznie wyleczonych r o d k a m i przeciwgrzybiczymi i diet z ograniczon poda wglowodanw.
W przypadku wystpienia biegunki o rednim nasileniu polecam
zastosowa dobiy lek homeopatyczny Podophyllum peltatum 15 CH
^ 4 razy dziennie po 5 granulek pod jzyk oraz d o d a t k o w o => 5
granulek po kadym wyprnieniu.

46

W p r z y p a d k u b r a k u poprawy dobre rezultaty m o n a osign

stosujc doranie doustnie wgiel leczniczy => 1 0 - 1 3 rozkruszonych
tabletek, wymiesza z wod i wypi. Dawk m o n a powtarza co
kilka godzin, jeli jest to konieczne. Naley te pamita, e wgiel
wchania w swoj s t r u k t u r wszystkie s u b s t a n c j e lecznicze.
Doranie mona zastosowa take- lek fannaceutyczny Stoperan
firmy US Pharmacia. W ostrej biegunce pierwsza d a w k a 3 2 kap
suki, nastpnie 1 kapsuk po kadym lunym wyprnieniu (daw
ka m a k s y m a l n a wynosi 8 k a p s u e k na d o k i
Kiedy pojawi si uporczvwa biegunka, ktra nic |*xldaje si typo
w e m u leczeniu, polecani zastosowa antybiotyk pizeviwgrzybiczy
Nystatyn 500 0 0 0 j . m . finny Polfa Krakow ' 3 ia/y dziennie 1 ta
bletk, a w miar poprawy zmniejszy jego dawk do .' nizy dziennie
po 1 tabletce i zaywa a do ustpienia objaww biegunki.

b. Leczenie gazw i wzd

Przy wzdciach grnej czci b r z u c h a (odka) polecam zastosowa
lek homeopatyczny Nux Vomica 9 CH
5 granulek pod jeyk na
30 minut przed kadym posikiem lub rutynowo ^ 4 razy dziennie
5 g r a n u l e k pod jzyk.
We wzdciach caego brzucha proponuj uy lek homeopatyczny
C h i n a r u b r a 9 CH ^ 4 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.

c. Leczenie zapar stolca

Podstawowe znaczenie w leczeniu zapar stolca ma wprowadzenie
do diety jarzyn surowych i gotowanych, ktre zawieraj du ilo
bonnika.
W leczeniu zapar stolca bardzo dobre efekty lecznicze uzyskuj
stosujc preparaty magnezowe, ktre wchodz w skad lekw sto
sowanych w leczeniu grzybicy oglnoustrojowej (rozdz. 5, str. 29).
Znakomitym lekiem wspomagajcym, uywanym w zaparciach
stolca jest lek homeopatyczny Lycopodium clavatum 9 CH, ktry
naley stosowa
2 razy dziennie 5 granulek pod jzyk, rano i wie
czorem i po uzyskaniu poprawy ^ 1 razy dziennie 5 granulek pod
jzyk. Po ustpieniu objaww zapar stolca naley profilaktycznie

47

stosowa Lycopodium clavarum 15 CH ^ 1 raz w tygodniu 10 gra

nulek pod jzyk.
W p r z y p a d k u dugotrwajcych zapar stolca polecam, a do
uzyskania istotnej poprawy, wykonywa okresowo lewatywy z wo
d lub zastosowa hydrokolonoterapi.

5. Zesp nieszczelnego jelita (ciekncego jelita]

Nazwa zespou nieszczelnego jelita jest pojciem bardzo oglnym,
ktrego wystpienie mog powodowa rne czynniki etiologiczne,
a efektem kocowym jest uszkodzenie bony luzowej jelit. Uwaam,
e podstawow przyczyn wystpienia tego zespou jest infekcja
grzybem Candida. Grzybnia, penetrujc bon luzow jelit, uszka
dzaj, przez co staje si ona nieszczelna dla substancji biakowo-cukrowych (glikoproteidw) majcych c h a r a k t e r alergenw.
Zesp nieszczelnego jelita moe wywoa alergi p o k a r m o w
i odwrotnie - alergia pokarmowa, wywoujc s t a n zapalny, moe
spowodowa nieszczelno bony luzowej jelit.
Wnikajce do wntrza organizmu alergeny mog zmieni funkcj
systemu odpornociowego na tyle, e organizm zaczyna traktowa
niektre wasne tkanki jako antygeny. Mog wwczas rozwin si
takie schorzenia, j a k r e u m a t o i d a l n e zapalenie staww, c h o r o b a
Hashimoto, wrzodziejce zapalenie jelita grubego, zesp Alzheimera,
i inne.

Leczenie zespou nieszczelnego jelita

Leczenie miejscowe ma na celu przywrcenie rwnowagi mikroflory
jelitowej oraz likwidacj naderek bony luzowej jelit przy pomocy
Mikstury c<zyszczajcej (rozdzia 3 1 , str. 152). J e d n a k i tu niezbdne
jest leczenie oglnoustrojowe (rozdzia 5, str. 29) majce na celu
eliminacj grzyba Candida z organizmu.
J e d y n y m skutecznym sposobem leczenia miejscowego tej cho
roby jest zastosowanie zalecanej przeze mnie diety przeciwgrzybiczej
z odpowiedni iloci bonnika rolinnego (Andrzej J a n u s , Posta
wiem na zdrowie", wydawnictwo Biosone).
Dziki zastosowaniu leczenia miejscowego, ciana jelit staje si
szczelna; nie przepuszcza alergenw oraz zmniejsza si produkcja

48

przeciwcia ukierunkowanych przeciwko wasnym tkankom, dziki

czemu zmniejszaj si, a w kocu ustpuj cakowicie objawy alergii
skrnych, okrelanych jako idiopatyczne (o nieustalonej etiologii),
astmy oskrzelowej oraz innych chorb wywoanych przez autoagresj s y s t e m u odpornociowego.

6. Zesp jelita draliwego

Czynniki wywoujce zesp jelita draliwego nie do koca s je
szcze poznane. Rozwaa si midzy innymi rol zaburze motoryki
jelita, stres, wpyw diety - nietolerancj laktozy, stosowanie diety
wysokowglowodanowej, zbyt ma w diecie ilo bonnika rolin
nego, spoywanie w nadmiarze sorbitolu. fruktozy, a s p a r t a m u .
Wystpienie objaww tej choroby bardzo czsto ma zwizek z
cikimi przeyciami pacjenta. Czciej choruj osoby prowadzce
nerwowy, stresujcy tryb ycia. U ponad poowy chorych stwier
dza si objawy depresji, niepokoju oraz hipoefaondrii.
Do najwaniejszych objaww zwizanych z t chorob nale:
bl brzucha, zaparcia stolca lub przewleka biegunka. Zaburzenia
te mog u d a n e g o chorego wystpowa n a p r z e m i e n n i e lub j e d n o
z nich moe dominowa w obrazie choroby. Wanymi cechami cha
rakterystycznymi dla zespou jelita draliwego jest b r a k krwi w
stolcu oraz u s t p o w a n i e jego objaww podczas s n u .
Nie mog zrozumie, dlaczego nie bierze si pod uwag infekcji
grzybiczej jako przyczyny wystpienia tej choroby, powizanej naj
czciej z objawami nietolerancji glutenu. U wikszoci osb zebrany
wywiad chorobowy, b a d a n i e lekarskie, w y k o n a n e posiewy mikologiczne k a u j e d n o z n a c z n i e wskazuj n a s t a n z a a w a n s o w a n e j
grzybicy jelit lub nietolerancji glutenu, albo jedno i drugie.

a. Posta zaparciowa zespou jelita draliwego

Gwnymi objawami postaci zaparciowej zespou jelita draliwego
s zaparcia stolca pojawiajce si naprzemiennie z okresami prawi
dowego oddawania stolca, n a p a d y blw o charakterze kolkowym,
najczciej wystpujcymi w okolicy okrnicy zstpujcej jelita
grubego. Ble te zlokalizowane s zwykle w lewym p o d b r z u s z u ,

49

ale mog pojawi si take w kadym innym miejscu jamy brzusznej.

Moga by stae, ostre lub tepe, zazwyczaj agodniej przy r u c h a c h
jelit Mog te wystpowa wzdcia, przelewania w jelitach, nudnoci
i zgaga. Spoycie posiku moe nasili o p i s a n e objawy.

b. Posta biegunkowa zespou jelita draliwego

Posta biegunkowa zespou jelita draliwego charakteryzuje odda
wanie licznych stolcw o niewielkiej objtoci, czsto z domieszk
luzu, prawie n a t y c h m i a s t po zjedzeniu posiku. Oprcz tego pa
cjenci czsto skar si na uczucie niepenego wyprnienia i nage
parcie na stolec z koniecznoci pospiesznego wyprnienia si.
U wikszoci chorych wystpuj silne ble b r z u c h a , dokuczliwe
wzdcia i czstsze oddawanie gazw. Zwykle nasilaj si po jedze
niu, a agodniej lub ustpuj po o d d a n i u stolca i gazw. Dolegli
woci te nasilaj si w cigu dnia, w nocy agodniej. Rano chorego
budzi n a g a potrzeba oddania stolca, lub pojawia si natychmiast
po w s t a n i u z ka albo po posiku.

Leczenie zespou Jelita draliwego

Leczenie stosowane w tej chorobie jest oglnoustrojowym leczeniem
przeciwgrzybiczym (rozdzia 5, str. 29) i miejscowym. B e z w i e d n y m
warunkiem rozporzcia leczenia jest wykiycie i likwidacja pasoytw
jelitowych, ktre mog by jedn z przyczyn wystpienia tej choroby.
Bez wzgldu na posta choroby, polecam zastosowa diet bezglute
nowa, gdy j a k wiemy biako to, zawarte w wikszoci zb, moe
mie dziaanie silnie dranice na cian jelit. Odmiennoci w die
cie w s t o s u n k u do innych chorb grzybiczych jest jedzenie % jarzyn
gotowanych i "A surowych. W przypadku nietolerancji surowych
jarzyn, dieta moe zawiera jarzyny wycznie gotowane.
Poniewa bardzo obciajcym czynnikiem w tej chorobie jest
stres, polecam zmian trybu ycia, eliminacj czynnikw stresogennych oraz stosowanie p r e p a r a t w o p a r t y c h na bazie melisy l u b
parzenie jej wraz z zielon herbat j a k o n a p a r u . Mona te zasto
sowa przed s n e m preparaty oparte na bazie soku z owocu noni.

50

Leczenie uzupeniajce preparatami firmy Sanum

Leki te przepisuje na recept lekarz, ktry kontroluje leczenie. Za
obserwowaem, e ten sposb leczenia j a k o uzupenienie leczenia
podstawowego w wielu wypadkach przynosi dobre efekty. W lecze
niu tego schorzenia polecam:
1. Przez 3 tygodnie stosowa Exmykehl D3 czopki 3 1 raz dzien
nie 1 czopek doodbytniczo.
2. Nastpnie przez 3 tygodnie stosowa:
od poniedziaku do pitku: r a n o Mucedokehl D5 krople
8 kropli wieczorem Nigersan D5 krople
8 kropli,
w sobot i niedziele Kortakehl 1)5 tabletki
1 - 2 tabletki
r a n o na czczo na 1 - 2 godziny przed n i a d a n i e m .
Uwaga! Krople S a n u m stosujemy l>ez|x>sredmo do ust lub na 5 ml
wody demineralizowanej, 30 minut przed posikiem.

7. Grzybica narzdw trawiennych

W przypadku, kiedy drodak n a p i t k i sprzyjajce warunki rozwoju,
w krtkim czasie - przeistaczajc si w grzyba
wytworzy grzybni,
ktra rozrastajc si, pizerosnie cala powierzchni odka, jelit
i narzdw trawiennych - trzustki i wtroby. Toksyny drodaka
gromadzce si w obrbie trzustki zaburzaj wydzielanie sokw
trawiennych, czego objawem s kopoty z trawieniem biaek i tusz
czw. Innym obrazem z a b u r z e pracy tego n a r z d u jest nierw
nomierne wydzielanie insuliny przez trzustk do krwi, nieadekwatne
do rodzaju jedzonego poywienia. Powoduje to due wahania ste
nia glukozy (cukru) w krwi, poniewa insulina bierze udzia w tran
sporcie tego c u k r u do wntrza k o m r e k organizmu. Wzrost iloci
insuliny w krwi przyczynia si do obnienia stenia c u k r u w krwi
i odwrotnie - zmniejszenie wywouje wzrost stenia c u k r u w krwi.
Do pojawienia si wymienionych zaburze moe przyczyni si
rwnie bezporednio drodak, ktry kradnie swojemu gospoda
rzowi due iloci c u k r u w wyniku czego moe dodatkowo pogbi
hipoglikemic, ktra jest czstym zjawiskiem w infekcji grzybiczej
(rozdzia 24, p u n k t 2, str. 133).

51

Zaburzenia funkcjonowania wtroby zwizane s z ogranicze

niem jej wydolnoci. W wielu przypadkach, z powodu nagromadze
nia si s u b s t a n c j i toksycznych w ustroju, dochodzi nie tylko do
upoledzenia funkcji wtroby, ale nastpuje take uszkodzenie jej
komrek. Ma to swoje odzwierciedlenie w przejciowym wzrocie
aktywnoci aminotransferaz wtrobowych (alaninowej - ALT, ALAT,
GPT i asparaginianowej AST, AspAT, GOT). W niektrych przypad
k a c h obserwuj w surowicy niewielki wzrost stenia bilirubiny.
Maleje zdolno wytwarzania ci przez wtrob, co ma swoje
odbicie w upoledzeniu emulgacji tuszczw i wtrnych kopotw
zwizanych z ich trawieniem przez trzustk.

Leczenie zaburze narzdw trawiennych

Leczenie zaburze narzdw trawiennych powinien prowadzi wy
cznie dowiadczony lekarz. W celu poprawienia funkcji trawien
nych przewodu pokarmowego (w tym trzustki) stosuje si preparaty
zawierajce rolinne enzymy trawienne:
1. Digestive Enzymes firmy Calivita ^> 2 razy dziennie 2 tabletki
przed jedzeniem.
2.

Enzyme S t a r firmy Starlife <=> 1 - 2 k a p s u k i przy kadym po

siku.
Mona stosowa take preparaty uatwiajce trawienie biaek, cu
krw i tuszczw, takie jak:
1. Neo-Pancreatinum firmy Jelfa => (dawkowanie indywidualne)
3 - 6 tabletek do kadego gwnego posiku.
2. Kreon 10 000 lub 25 000 firmy Solvay Pharmaceuticals GmbH
<=> (dawkowanie indywidualne) 5 - 1 5 kapsuek ('/;? dawki naley
zay na pocztku posiku, a pozosta cz w jego trakcie,
popijajc okoo 100 ml pynu).
W celu osony komrek wtroby przed uszkadzajcym wpywem
toksyn drodaka proponuj zastosowa d o s t p n e w aptece pre
paraty w y p r o d u k o w a n e na bazie ostropestu plamistego:
1. Sylivit 150 firmy Herbapol
3 razy dziennie 1 kapsuk przez
okres przynajmniej 6 miesicy.

52

J e s t to preparat pochodzenia rolinnego o dziaaniu stabi

lizujcym funkcj komrek wtrobowych, chronicy i norma
lizujcy prac wtroby jako caoci. Moe by stosowany w sta
n a c h podostrych i przewlekych zapalenia wtroby, powstaych
na skutek dziaania substancji szkodliwych oraz jedzenia trudn o s t r a w n y c h pokarmw.
2.

Hepato Protect firmy AZ Medica => 3 razy dziennie po 2 - 3 kap

suki przed posikiem.
Dziki synergicznemu dziaaniu dwch aktywnych skad
nikw rolinnych (ostropestu plamistego i karczocha zwyczaj
nego) dziaa regenerujco na wtrob, sprzyja rozkurczaniu
mini gadkich jelit i drg ciowych. P o b u d z a wydzielanie
ci i reguluje zaburzenia czynnoci wtroby.

3. Iiv. 52 firmy The Himalaya Drug CO: doroli ^ 3 - 4 razy dzien

nie po 2 - 3 tabletki przed posikiem, dzieci 12 - 1 6 lat O 1-2
tabletki 3 razy dziennie.
P r e p a r a t p o m a g a w regulacji poziomu enzymw trawien
nych i doskonale wspomaga prac wtroby, <x:zyszcza j z tok
syn i substancji rakotwrczych, obnia poziom bilirubiny. Po
prawia apetyt, trawienie, likwiduje zaparcia.
4. Glistnik jaskcze ziele fumy Afia (krople na a l k o h o l u ) l ^ 3 razy
dziennie 5 - 7 kropli na |x> szklanki wody.
Preparat z glistnika wykazuje dziaanie rozkurczajce, ciopdne, uspokajajce, przcciwalergiczne, przeciwblowe,
leczce problemy skrne, antyseptyczne niszczce chorobo
twrcze mikroorganizmy, obnia cinienie ttnicze, h a m u j e
rozwj k o m r e k nowotworowych.

Kuracje wspomagajce leczenie narzdw trawiennych

Poniej przedstawiam cztery kuracje wspomagajce, ktre u w a a m
za skuteczne w u s u w a n i u z wtroby n a g r o m a d z o n y c h toksyn:

a. Sok z mniszka pospolitego

W okresie kwitnienia zebra kilka garci odyg i lici mniszka pospo
litego (mleczu), n a s t p n i e o p u k a w zimnej wodzie i zmiksowa
w sokowirwce. Pi po posiku => 3 razy dziennie 1 yk stoow
53

soku. Kuracja p o w i n n a trwa nie krcej ni 5 tygodni. Posiekane

licie mniszka m o n a uywa j a k o s k a d n i k surwek.

b. Napar z igliwia
Kuracje naley stosowa w lutym, m a r c u i kwietniu. Zerwa 5 yek
stoowych igliwia sosny lub wierku, d r o b n o posieka, zaparzy
0,5 litrem wrztku i gotowa 10 minut na maym ogniu, potem prze
cedzi i wla pyn do termosu. Cay roztwr => pi w cigu dnia may
mi ykami. Wywar naley robi codziennie wiey. W trakcie kuracji
mocz bdzie m t n y i zabarwiony na rne kolory i kiedy wrci do
normalnego zabarwienia, kuracje powinno zakoczy si.

c. Sok z wieej rzodkwi

Obra rzodkiew, zetrze j na drobnej tarce, a nastpnie wycisn
sok. Zaywa
3 razy dziennie po 2 yki stoowe soku.
Uwaga! Nie stosowa kuracji duej ni 6 tygodni, poniewa olejki
goryczne zawarte w tej rolinie drani bon luzow odka.

d. Napar z ziela krwawnika z kwiatami

1 yeczk ziela krwawnika z kwiatami zala 1 filiank gorcej
wody, parzy pod przykryciem 5 m i n u t i przecedzi. Pi => j e d n
filiank maymi ykami na 20 m i n u t przed posikiem.

8. Diagnostyka grzybicy ukadu pokarmowego

Istotnym problemem diagnostyki c h o r b grzybiczych przewodu
pokarmowego jest obecno w stolcu drodakw Candida, ktre
s jego n a t u r a l n y m skadnikiem.
W badaniu kolonoskopowym u chorych z potwierdzon biegunk
grzybicz mona zaobserwowa biae naloty i rumieniowato zmie
nion luzwk p o d o b n do tej, k t r a wystpuje w kandydozie
przeyku. Niestety, wikszo lekarzy wykonujcych kolonoskopi
nie widzi" biaych ognisk grzybicy i nie wykonuje fotografii. Czasem
lekarze wykonujcy to b a d a n i e mwi pacjentom: - Przecie to
kady m a ! - Wic ewidentnych ognisk grzybicy nie opisuj.

5*

Za rozrostem drodakw w obrbie jelita grubego moe przema

wia mikologiczny wynik posiewu kau - wzrost rednio obfity (+ + +)
lub wzrost obfity (+ + + +). Wynik tych posieww wskazuje wycznie
na wzrost liczby drodakw w obrbie jelit, ale nie przesdza o roz
woju drodycy czy infekcji grzybiczej. Wynik ten moe wiadczy
o chwilowym ich nadmiernym rozmnaaniu w obrbie jelita grubego
spowodowanym zjedzeniem nadmiernej iloci cukrw prostych czy
wglowodanw zoonych. Rozpoznanie drodycy jelit powinno
ustali si na podstawie wzrostu liczby kolonii drodakw w wyko
n a n y c h przynajmniej trzykrotnie mikologicznych |)osiewach kau
w odstpach trzydniowych oraz objaww klinicznych wystpujcych
w tej chorobie (rozdzia 3, str. 17). Due znaczenie diagnostyczne
w rozpoznaniu drodycy jelit przypisuje si pogbieniu dolegliwoci
podczas stosowania diety bogatej w wglowodany, poniewa cukier
jest dla drodakw rdem poywienia i wzmaga ich rozwj.
Diagnostyka grzybiczych infekcji grnego odcinka przewodu po
karmowego (jama ustna, przeyk, odek) moe opiera si na ocenie
s t a n u miejscowego rwnie w b a d a n i u endoskopowym, ale osta
teczn weryfikacj otrzymujemy dziki b a d a n i o m laboratoryjnym.
W diagnostyce laboratoryjnej grzybic stosuje si:
bezporednie b a d a n i a mikroskopowe,
hodowl w celu identyfikacji i okrelenia liczby grzybw w
b a d a n y m materiale,
b a d a n i a immunologiczne.
O b e c n o grzybw w organizmie czowieka wywouje odpowiedz
immunologiczn, i m o n a to wykry badajc obecno przeciwcia
krcych w surowicy oraz antygenw. Techniki diagnostyczne
oparte na zjawisku immunoelektroforezy s bardziej czue ni testy
immunologiczne. Uwaa si j e d n a k , e wyniki pozytywne b a d a
serologicznych mog wskazywa, ale nie przesdzaj o obecnoci
aktywnej infekcji grzybiczej, jak rwnie, e negatywny wynik testw
serologicznych nie wyklucza zakaenia tymi grzybami; na dwoje
b a b k a wrya... Po c wic wykonywa te uciliwe i kosztowne
badania?

55

Rozdzia 7

SMtoice uKtadu otidecharcego

oraz czciej obserwuj u swoich pacjentw, dzieci i dorosych,

pojawiajce si objawy p o r a n n e g o kaszlu z o d k r z t u s z a n i e m
lepkiej, szarej lub szarobrzowej galaretowatej wydzieliny o nieprzy
j e m n y m zapachu, uczucie ciaa obcego w gardle, n i e u s t a n n e prze
ykanie liny oraz chrzkanie. Do tego dochodz problemy z poran
n y m obrzkiem n o s a i paradoksalnie wodnisty katar. Objawy te
s traktowane przez lekarzy jako alergie i infekcje bakteryjne i naj
czciej leczone s antybiotykami i preparatami chemicznymi. Rzecz
jasna, bez efektu, gdy s wywoane przez grzyby Candida oporne
na dziaanie tych lekw.
Poniej opisuj najczstsze choroby u k a d u oddechowego i zwi
zane z nimi objawy, ktrych przyczyn s grzyby Candida.

1. Grzybica tchawicy i oskrzeli

Grzybica tchawicy i oskrzeli pojawia si najczciej u ludzi z osabio
n y m systemem odpornociowym oraz u osb przewlekle chorych,
dugotrwale utrzymywanych przy yciu. Chorob t wywouje grzyb
Candida albicans, rzadziej inne gatunki chorobotwrcze.
Do zakaenia najczciej dochodzi na drodze krwiopochodnej,
w wyniku rozsiewu k o m r e k drodaka z i n n y c h ognisk grzybi
czych, istniejcych wewntrz organizmu. Grzybicy tej towarzyszy
kaszel, krwioplucie i wykrztuszanie luzowej, galaretowanej wydzie
liny, czsto podbarwionej na brzowo. Ma ona bardzo nieprzyjemny,
charakterystyczny z a p a c h ropy i zgnilizny. Rozpoznanie tej cho
roby jest moliwe podczas bronchoskopii, kiedy widoczne s biae
naloty pokrywajce bon luzow tchawicy i oskrzeli. Objawem
towarzyszcym tej chorobie s czste pleniawki j a m y ustnej. W
p r z y p a d k a c h nie leczonych c h o r o b a ta moe przej na t k a n k
pucn. Rokowanie w przypadkach leczonych jest dobre.
Rozpoznanie u s t a l a si n a podstawie b a d a mikologicznych
m a t e r i a u pobranego podczas wykonywania bronchoskopii.

56

2. Grzybica puc
(Irzybica puc powstaje jako nastpstwo przejcia grzybicy z oskrze
li na t k a n k pucn lub jest nastpstwem rozsiewu komrek dro
dakw w grzybicy oglnoustrojowej. Towarzyszy tej chorobie go
rczka, s u c h y kaszel, wykrztuszanie luzowej wydzieliny, czsto
(xxibarwionej na brzowo i narastajc-a duszno. Chorzy najcz
ciej s w cikim stanie. Zmiany w obrazie radiologicznym s roz
siane, przypominajce grulic pmsowkowa, i mog zajmowa cay
l>at puca. W obszarze puc mog pojawia sic pojedyncze ropnie.
U osb nie leczonych oraz ze znacznie osabionym systemem odpor
nociowym, c h o r o b a ta moe doprowadzi do zgonu.

3. Grzybica opucne!
(irzybica opucnej nie jest izolowanym zakaeniem, lecz towarzyszy
ropniakom opucnej powikanych przetok oskrzelow. Zakaenie
zwykle przebiega z gorczk i oglnym osabieniem. W treci ropnej
|X)branej z przetoki stwierdza si obecno licznych komrek dro
dakw oraz fragmenty strzpkw grzybni.

Leczenie grzybic ukadu oddechowego

leczenie grzybicy puc i opucnej powinno odbywa si wycznie
w w a r u n k a c h szpitalnych ze wzgldu ciki przebieg schorzenia
oraz moliwo pojawienia si powika.
Leczenie grzybicy tchawicy, oskrzeli moe odbywa si a m b u l a
toryjnie, ale jest t r u d n e i uciliwe. Chorob t naley leczy wpro
wadzajc odpowiedni rodzaj diety i stosujc p r e p a r a t y o oglnoustrojowym dziaaniu przeciwgrzybiczym (rozdzia 5. str. 29) oraz
sucych do leczenia s t a n u miejscowego.
Leczenie antybiotykami przetiwgrzybiczymi nie przynosi trwae
go efektu, jeeli jednoczenie nie zastosuje si leczenia wzmacniaj
cego ogln o d p o r n o organizmu. Po z a s t o s o w a n i u wycznie
antybiotykw przcciwgrzybiczych, nawrt choroby n a s t p u j e po
kilku tygodniach od chwili zakoczenia kuracji, z czym spotykam si
wielokrotnie u pacjentw zgaszajcych si do mnie, po wielokrot
nych p r b a c h leczenia ambulatoryjnego i szpitalnego. W zwizku

57

z tym panuje opinia, e grzybica u k a d u oddechowego podlega cz

stym nawrotom, bd jest nieuleczalna. Nic bardziej mylnego! Cho
roba ta poddaje sie leczeniu, tak j a k k a d a inna!
Dobrym sposobem doranego i szybkiego wzmocnienia oglnej
odpornoci organizmu w przypadku powikania infekcj bakteryj
n jest stosowanie preparatw wyprodukowanych na bazie jewki
purpurowej (Echinacea purpurea):

I m m u n i t y S t a r preparat zoony firmy Starlife

przewlekle 3
razy dziennie 1 tabletk. W s t a n a c h ostrych w y p r b o w a n y m
przeze mnie sposobem jest stosowanie tego preparatu w dawce
^ 3 razy dziennie 3 tabletki. W s t a n a c h bardzo ostrych m o n a
stosowa jako pierwsz dawk : > 5 tabletek jednorazowo, a po
t e m ^ co 8 godzin po 3 tabletki.

Echinacea Star preparat zoony firmy Starlife 3 2 razy dziennie

1 kapsuk.
W celu u s u w a n i a gstej, brzowej wydzieliny polecam zastosowa
inhalacje z sol jodobromow albo iwonicka (rozdzia 8, p u n k t 2,
str. 61). J o d zawarty w tych solach ma silne wasnoci grzybobjcze
oraz rozpuszczajce gst wydzielin, dziki c z e m u atwo j e s t ja
wykasa i u s u n stosujc drena uoeniowy (chory ley na boku
z gow uoon niej ni tuw) poczony z oklepywaniem.
Z n a k o m i t y m p r e p a r a t e m rozpuszczajcym i rozrzedzajcym
zalegajc w oskrzelach gst, lepka i przezroczyst wydzielin jest
lek homeopatyczny Antimonium tartaricum 5 CH ^ 4 razy dziennie
5 granulek pod jeyk
Do rozpuszczania gstej i lepkiej wydzieliny zabarwionej brzo
wymi ykami suy lek homeopatyczny Kalium bichromicum 9 CH
^ 4 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.
Kiedy wydzielina jest gsta, biaa i/lub z biao-szarymi grud
kami, stosuje sie lek homeopatyczny Hydrastis c a n a d e n s i s 9 CH
4 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.
W wyniku leczenia s t a n oglny poprawia si, suchy kaszel sta
je si coraz bardziej wilgotny, kolor wydzieliny zmienia si z brzo
wego na biay i luzowy. W k o c u ustpuje cakowicie.

58

Rozdzia 8

Grzybicze schorzenia laryngologiczne

ajczciej spotykanym grzybiczym schorzeniem laryngologicz

n y m jest zapalenie zatok przynosowych i garda. Wedug bada

amerykaskich, grzyby spotyka sie w mieszanej florze bakteryjnej

pobranej z zatok w okoo 9 0 % przypadkw. Problem zakaenia grzy
bami Candida n o s a , garda i zatok przynosowych obserwuj u co
najmniej poowy moich pacjentw. Schorzenia te sa bardzo przykre
ze wzgldu na ich objawy, przewleko i dugo czasokresu uzys
kania istotnej poprawy.
W rozdziale tym przedstawiam najczciej spotykane grzybicze
schorzenia laryngologiczne, ich objawy i sposb leczenia.

1. Grzybica ucha rodkowego (perlak)

Grzybica u c h a rodkowego jest schorzeniem rzadszym ni grzybica
u c h a zewntrznego. Najczciej jest powikaniem przewlekego
bakteryjnego zapalenia u c h a wewntrznego lub rozwija sic w ranie
pooperacyjnej po 1

2 latach od wykonania zabiegu. G w n y m

objawem c h o r o b y jest upoledzenie s u c h u o ronym nasileniu,

poczone z s z u m e m w u c h u i obecnoci wydzieliny. W b a d a n i u
przedmiotowym zwykle stwierdza si polip wyrastajcy z j a m y b
benkowej oraz obfit luzw o r o j ma wydzielin.

Leczenie grzybicy ucha rodkowego

Leczenie grzybicy u c h a nx1kowego preparatami farmaceutycznymi,
zarwno chemicznymi, jak i rxxh(xlzenia naturalnego, z reguy nie
przynosi porzdnych efektw.
Najczciej wykonuje si zabieg o|X'racyjny polegajcy na usunie
ciu wszystkich chorych tkanek z przestrzeni u c h a rodkowego i wy
rostka sutkowatego (znajdujcego si z tyu, za maowin uszna).
Usuwa si perlaka, ziarnin, polipy oraz w duym stopniu zniszczone
przez stany zapalne kosteczki suchowe - moteczek, strzemiczko
i kowadeko. Zabieg operacyjny ma na celu likwidacj procesu za
palnego w u c h u .

59

2. Grzybica lam nosa i zatok przynosowych

Czynnikiem etiologicznym tych s c h o r z e j e s t Candida albicans,
Candida pampsibsis, Candida krusei, Candida tropicaUs i Candida
guiUiermondii. Objawy choroby dotycz gwnie n o s a i zatok szcz
kowych i s nimi: poranny obrzk nosa, stale utrzymujca si cuch
n c a wydzielina, p o r a n n y obrzk twarzy oraz silne ble gowy w
okolicy czoa i oczodow. Do tych objaww niekiedy docza si
k a t a r - wodnisty l u b gsty luzowy, czsto zabarwiony na biao,
to l u b brzowo. Niewtpliwie na s t a n zapalny zatok nakadaj
si objawy alergii, ktre przypominaj pykowic.
Dolegliwoci te zaostrzaj si w wilgotnym zimnie, przegrzanych
pomieszczeniach, przy z m i a n a c h cinienia atmosferycznego oraz
w wilgotnych Idimatyzowanych pomieszczeniach.

Leczenie grzybicy jam nosa i zatok przynosowych

Zapalenie grzybicze j a m n o s a i zatok przynosowych jest j e d n y m z
licznych objaww infekcji oglnoustrojowej organizmu, a zatem sto
suje si preparaty przeciwgrzybicze o dziaaniu oglnoustrojowym
(rozdzia 5, str. 29) i wspomagajce o dziaaniu miejscowym.
Do leczenia miejscowego s t a n u zapalnego i naderek bony luzo
wej n o s a su krople wykonane z soku z aloesu rozcieczonego wo
d w stosunku 1: 6* oraz roztwory koloidalne srebra, cynku i miedzi.
Metoda zakrapiania nosa: rano, odchylajc gow mocno do tyu,
zakropli kroplami lewa dziurk n o s a , p r a w n a t o m i a s t roztwo
rem koloidalnym metalu - ilo kropli wedle potrzeby. Wieczorem
postpujemy odwrotnie.
Pamita j e d n a k naley o tym, e jeden rodzaj koloidalnego me
talu m o n a stosowa nie duej ni 21 d n i i po tym czasie naley
zamieni go na roztwr z i n n y m m e t a l e m .
Zakrapianie n o s a w ten sposb przynosi bardzo dobre efekty.
Wynikiem stosowania tej kuracji jest zlikwidowanie s t a n u zapalnego
i uszczelnienie bony luzowej nosa, co zapobiega wnikaniu przez ni
substancji organicznych i nieorganicznych o charakterze alergenw.
* Dokadny opis kropli do nosa w ksice Jzefa Soneckiego Zdrowie na wasne
yczenie, 1. Oczyszczenie", wydawnictwo Bioslone.

60

W celu szybkiego odblokowania obrzknitych i zablokowanych

i i|sc zatok przynosowych polecam wykonywanie tak prostych i sku
tecznych zabiegw jakimi s inhalacje parowe. Dziki tej metodzie
Kaje si moliwe wprowadzenie do drg oddechowych odpowiednich
li kow docierajcych do zatok i najdrobniejszych oskrzelikw.
Przedstawiam poniej kilka sposobw oprniania zatok z wyi l/ieliny.

Inhalacja z sola jodobromowa lub iwonicka

I k) inhalacji uywamy sl jodobromowa lub iwonicka. Obie zawie
raj jod, ktry ma znakomite waciwoci rozrzedzajce gst wy
dzielin luzow. Ze wzgldu na to, e jod jest bardzo lotny, po otworzeniu opakowania sl naley- przesypa do szczelnie zamknitego,
szklanego soika.
Do wykonania inhalacji potrzebny jest inhalatoi parowy skada
jcy si z pojemnika na ciecz oraz ustnika olx;jmujaccgo usta i nos.
Do pojemnika naley wsypa 1 c z u b a t a yk soli i zala 1 litrem
wrzcej wody. Naoy na pojemnik grn cz z ustnikiem i wdy
cha par nosem i ustami przez 10 minut. Zabiegi polecam wykony
wa dwa razy dziennie - r a n o i wieczorem.

Inhalacja z kwiatem rumianku

Kwiat r u m i a n k u agodzi s t a n zapalny bony luzowej i hamuje roz
wj bakterii. Dwie garcie kwiatw r u m i a n k u naley wrzuci do
g a r n k a z 1 litrem wrztku. Nachyli si n a d garnkiem, przykry
gow rcznikiem i wdycha p a r okoo 10 minut. Nastpnie osu
szy twarz rcznikiem i pooy si do ciepego ka.

Inhalacja z olejkiem tymiankowym

Tymianek rozrzedza luz i h a m u j e rozwj bakterii. 1 litr wrztku
naley wla do duej miski, wkropli 1 - 2 krople naturalnego olejku
tymiankowego i rozmiesza. Trzyma n a d misk gow przykryt
rcznikiem i wdycha par przez 10 minut. Nastpnie osuszy twarz
rcznikiem i pooy si do ciepego ka.

61

Kpiel z igliwiem sosny

Dobre efekty oprniania zatok przynosowych mona uzyska sto
sujc kpiele caego ciaa. 500 g wieego igliwia sosny oraz 100 g
lici wieej mity trzeba zala 2 - 3 1 wrzcej wody. Podgrza dopro
wadzajc do wrzenia, przecedzi i wla do w a n n y wypenionej wod
0 temperaturze 38 C. Czas kpieli okoo 15 m i n u t .

Leczenie kataru lekami homeopatycznymi

Kiedy do objaww zapalenia zatok docza si katar, mona stosowa
leki homeopatyczne:
Katar p o c z o n y z k i c h a n i e m : Nux Vomica 9 CH o 4 razy dzien
nie 5 granulek pod jzyk.
K a t a r p i e k c y : Objawy kataru przypominajce podranienie n o s a
u czowieka wchajcego c e b u l - Allium c e p a 15 CH
4 razy
dziennie 5 granulek pod jzyk.
Katar b a r d z o gsty, kleisty: luz przykleja si do skrzydeek n o s a
1 ma zabarwienie tobrzowe, z brzowymi ykami - Kalium
bichromicum 9 CH 3 4 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.
Katar gsty, luzowo-biay lub o tym z a b a r w i e n i u : Hydrastis
canadensis 9 CH
4 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.

Leczenie kroplami homeopatycznymi Sanum

Do nosa wkraplamy kilka razy dziennie po kilka kropli nastpujcej
mieszanki: Notakehl D5 krople > 20 kropli + Q u e n t a k e h l D5 kro
ple => 20 kropli + Traumcll a m p u k i ' ' a m p u k 1 ml. Skadniki
te naley doda do 5 ml wody demineralizowanej.

3. Grzybica garda i migdakw podniebiennych

Grzybic garda i migdakw podniebiennych wywouj najczciej
grzyby Candida albicans, a take Candida kmsei oraz Candida
tropicalis. Schorzenia te mog przebiega w postaci ostrej lub prze
wlekej.

62

Posta ostr cechuje bl garda, podwyszona temperatura ciaa,

Oglne osabienie, brak aknienia i s u c h y kaszel. Migdaki podnie
bienne s powikszone, rozpulchnione, a na ich powierzchni wi
doczne s d r o b n e , punkcikowe, biaokremowe, lnice naloty. Po
iiH-chanicznym usuniciu tych nalotw bona luzowa nie krwawi.
Niekiedy migdaki podniebienne pokrywa gruby, jednolity kouch,
ktry krwawi przy prbie oderwania go. Wzy c h o n n e poduchwowe i szyjne s znacznie powikszone i bolesne.
W przewlekej grzybicy garda charakterystycznym objawem jest
uczucie przeszkody w gardle i stany podgorczkowe. Migdaki w
badaniu bezporednim s redniej wielkoci, a przy ucisku wypy
wa z nich tre ropna. uki podniebienne sa przekrwione. Niekiedy
wzy c h o n n e szyjne i poduchwowe s powikszone i bolesne.

Leczenie grzybicy garda i migdakw podniebiennych

(irzybica garda i migdakw jest rozpoznawana zwykle jako infek
cja bakteryjna. Z a s t o s o w a n e antybiotyki przeciwbakteryjne nie
I irzynosz spodziewanego efektu, i w k o c u dochodzi do samoist
nego ustpienia ostrego s t a n u zapalnego, ktry przechodzi w stan
przewleky. Migdaki po leczeniu s zawsze bardzo bolesne, obrzk
nite, a krypty s wypenione t treci o bardzo nieprzyjemnym
z a p a c h u zgniego misa.
Grzybic g a r d a i migdakw naley traktowa j a k o schorzenie
oglnoustrojowe, poniewa zaobserwowaem, e zawsze wspist
nieje z innymi grzybiczymi schorzeniami narzdw wewntrznych.
Ix'czenie polega wic na zastosowaniu preparatw o przeciwgrzybiczym dziaaniu oglnoustrojowym (rozdzia 5, str. 29).
W przypadku pojawienia si w gardle ostrych z m i a n w postaci
naderek i owrzodze powodujcych silne i palce ble z wraeniem
zaciskania garda, proponuj zastosowa lek homeopatyczny Mcrc u r i u s corrosivus 9 CH ^ 4 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.
W przypadku pojawienia si ostrego s t a n u zapalnego i biaoszalych grzybiczych nalotw z obrzkiem bony luzowej garda, pokrytej
szar, gst i lepk wydzielin, naley zastosowa lek homeopatyczny
Kalium chloratum 5 CH "=> 2 - 4 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.
63

W przewlekym zapaleniu garda, w celu rozrzedzenia wydzielin}

i uatwieniu jej spywania po tylnej cianie garda mona uy leku
homeopatycznego Mezereum 9 CH "=> 4 razy dziennie 5 granulek
pod jzyk.
W przypadku przewlekego nieytu garda obejmujcego podnie
bienie mikkie z du iloci cigncej si lepkiej, gstej wydzieliny
o kolorze tym lub tozielonym, z towarzyszcymi niewielkimi
naderkami bony luzowej naley zastosowa lek homeopatyczny
Kalium bichromicum 9 CH
4 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.
W leczeniu miejscowym przewlekego ropnego grzybiczego za
palenia migdalkw podniebiennych z tzw. kryptami wykorzystuj
drenujce dziaanie lekw h o m e o p a t y c z n y c h , ktrych z a d a n i e m
jest usuniecie treci ropnej i likwidacja s t a n u zapalnego. Ta meto
da leczenia okazuje si efektywna i niezwykle s k u t e c z n a n a w e t
wtedy, kiedy zawodz i n n e sposoby leczenia i pacjent stoi przed
alternatyw usunicia operacyjnego migdakw podniebiennych.
Oto s c h e m a t ich stosowania:
1. H e p a r sulfuris 9 CH ^ 1 raz 10 granulek pod jzyk. Po 2 go
dzinach naley zay Pyrogenium 9 CH => 5 granulek pod jzyk.
Po 12 godzinach podajemy te s a m e leki. Ten cykl leczenia
kontynuujemy przez 5 d n i lub wicej, a do m o m e n t u opr
nienia krypt migdalkw.
2. Po 5 dniach naley kontynuowa leczenie stosujc inn poten
cj leku: Hepar sulfuris 15 CH ^ 1 raz 10 granulek pod jzyk.
Po 2 godzinach zay Pyrogenium 9 CH ^ 1 raz 5 g r a n u l e k
pod jzyk. Po 12 godzinach zaywamy te s a m e leki i powta
rzamy ten cykl leczenia przez 3 d n i .
3. Potem leczenie naley kontynuowa zmieniajc potencj leku:
Hepar sulfuris 30 CH ^ 1 raz dziennie 10 granulek pod jzyk.
Po 2 godzinach zay Pyrogenium 9 CH ^ 1 raz 5 granulek pod
jzyk. Ten cykl leczenia powtarzamy przez 2 dni.
4. Potem, w celu ostatecznej likwidacji s t a n u zapalnego migda
kw, naley zastosowa wycznie H e p a r sulfuris 30 CH <=>
1 raz dziennie 5 granulek pod jzyk - do s k u t k u .

64

4. Grzybica krtani
Najczstszym czynnikiem wywoujcym grzybic krtani jest Candida
albicans. Wystpuje zwykle j a k o grzybica towarzyszca z m i a n o m
w oskrzelach.
Dominujcym objawem grzybicy krtani jest chrypka, czsto pro
wadzca do bezgosu, oraz niekiedy trudnoci w poykaniu. W ba
daniu bezporednim stwierdza si na nagoni i fadach gosowych
inzlege i g r u b e tarczki o kolorze biaotym. Wok nich b o n a
luzowa jest zmieniona zapalnie z widocznymi na jej powierzchni
/.iamistociami.

Uczenie grzybicy krtani

Grzybicze zapalenie krtani naley traktowa i leczy jako schorze
nie oglnoustrojowe (rozdzia 5, str. 29), poniewa z reguy wspist
nieje z objawami grzybicy ze strony innych narzdw wewntrznych.
W przypadku, gdy wystpi jako schorzenie izolowane, istnieje nie
bezpieczestwo przeniesienia zakaenia na cay organizm.

a. Leczenie chrypki
13o leczenia objaww chrypki proponuj zastosowa lek homeopa
tyczny R h u s Toxicodendron 9 CH <=> 4 razy dziennie 5 g r a n u l e k
pod jzyk. Dobre rezultaty w rozpuszczaniu gstej wydzieliny w
gardle przynosi stosowanie leku A n t i m o n i u m t a r t r i c u m 5 CH o
4 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.
W p r z y p a d k u cakowitego zaniku gosu m o n a zastosowa lek
C a u s t i c u m 15 CH o 2 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.
Dobrym lekiem zmniejszajcym s t a n zapalny garda i k r t a n i
jest Homeogene 9 (lub Homeovox) firmy Boiron 1 > ssa 1 tabletk
co godzin midzy posikami, wyduajc przerwy w miar nast
powania poprawy.
Przy zapaleniu k r t a n i z towarzyszcym mu s u c h y m i szczeka
jcym kaszlem naley zastosowa Spongia tosta 5 CH < 4 razy dzien
nie 5 g r a n u l e k pod jzyk.
Leczenie chrypki lekami homeopatycznymi jest skuteczne i przy
nosi z reguy zadowalajce efekty.
65

b. Leczenie suchego kaszlu

S u c h y kaszel jest do c h a r a k t e r y s t y c z n y dla infekcji grzybiczej
krtani, ale zastosowanie jakichkolwiek lekw powinno by poprze
dzone wizyt u lekarza leczcego chorob podstawow, ktry po
winien obejrze gardo, osucha chorego i stwierdzi, czy wyczn
przyczyn kaszlu jest s t a n zapalny krtani.
Mona rozrzedza gst i s u c h wydzielin stosujc lek home
opatyczny Antimonium tartaricum 5 CH
4 razy dziennie 5 gra
nulek pod jzyk oraz inhalacje parowe z sola jodobromowa i rumian
kiem. Inhalacje mog krtkotrwale zaostrzy kaszel.
W przypadku wystpienia silnego, meczcego i suchego kaszlu
z uczuciem askotania w obrbie krtani, kiedy pogorszenie n a s t
puje po wyjciu na zimne powietrze i w nocy, polecam lek homeopa
tyczny Rhumex crispus 5 CH 3 5 granulek pod jzyk co 1 godzin.
Czstotliwo p o d a w a n i a leku naley zmniejsza w m i a r uzys
kanej poprawy.
Suchy, nieustajcy i mczcy kaszel, nasilajcy si w nocy oraz
podczas wdychania zimnego powietrza, z ma iloci wydzieliny,
mona leczy stosujc lek homeopatyczny Sticta pulmonaria 5 CH
0 5 g r a n u l e k pod jzyk co 1 - 2 godziny.
W zapaleniu k r t a n i poczonym z odkrztuszaniem niewielkiej
iloci lepkiego, cigncego si luzu, kiedy ataki kaszlu pojawiaj si
zaraz po pooeniu si do ka lub po obudzeniu si, polecam lek
homeopatyczny C o c c u s cacti 15 CH ^> 5 granulek pod jzyk, po
dawanych w rytmie kaszlu tzn. im czstszy jest kaszel, tym czciej
naley podawa lek.
Kiedy pojawia si kaszel spastyczny o charakterze napadowym,
ktremu towarzyszy wiszczcy oddech i zasinienie twarzy, drapanie
1 askotanie w gardle, ktry zaczyna si gwnie po pnocy, pole
cam lek homeopatyczny Drosera 9 CH ^ 4 razy dziennie 5 granulek
pod jzyk. Dodatkowo tu przed s n e m naley zay Drosera 30 CH
3 j e d e n r a z d z i e n n i e 5 g r a n u l e k p o d jzyk.
Wyej wymienione leki homeopatyczne naley stosowa do ust
pienia objaww chorobowych.

66

Rozdzia 9

Grzybica OUN (mzgu)

spowodowanych przez grzybice zaburzeniach orodkowego

u k a d u nerwowego (mzgu) zawsze na pierwszy plan wysu
waj si: problemy z zapamitywaniem trudnoci w n a u c e roz
dranienie rnego rodzaju fobie - p o t r z e t e nieustannego spraw
dzania; agorafobia (lek przed otwart przestrzeni); arachnofobia
(lk przed riajkami): akrofobia (lk wysokoci) i inne. U wielu ludzi
dominujcymi objawami s s t a n y depresyjne.
Do innych, najczciej wystpujcych objaww grzybicy u k a d u
nerwowego nale: niepokj i roztargnienie zmienno nastroju,
n a p a d y lku, paniki i paczu s e n n o ospao brak energii
zwany mg u m y s o w obniony nastrj przewleka irytacja
chronicznie zy h u m o r brak koncentracji zaburzenia rwnowagi
krytykanctwo nadpobudliwo psychoruchowa nerwowo
wybuchowo niecierpliwo ble i zawroty gowy zaburzenia
s n u i bezsenno autyzm choroby psychiczne (w tym schizofrenia)
mikroskopijne, rozsiane uszkodzenia mzgu ucisk p o n a d i za
uszami oraz uczucie opuchnicia gowy alkoholizm nadwrali
wo psychiczna na kosmetyki, substancje chemiczne i dym tyto
niowy, a take wraliwo na zmiany pogody (meteopatia).

Leczenie grzybicy orodkowego ukadu nerwowego

Leczenie grzybicy orodkowego u k a d u nerwowego naley rozpo
cz od leczenia choroby podstawowej, jak jest grzybica oglnoustrojowa (rozdzia 5, str. 2 9 ) . Natomiast leki uspokajajce i po
prawiajce funkcje psychiczne naley t r a k t o w a wycznie j a k o
wspomagajce.
Objawy wzmoonego napicia psychicznego, stany depresyjne,
bezsenno, ble i sztywno mini s zwizane nie tylko z obec
noci w krwi toksyn grzybiczych, ale rwnie z niedoborem pier
wiastkw (gwnie magnezu) i/lub nadmiarem wapnia w s t o s u n k u
do magnezu. Proponuje wprowadzi do diety Magnezin 500 firmy
Polfa ^ 2 - 3 razy dziennie 1 tabletk, albo Bio-Magnez firmy Nord
o7

P h a r m a ^ 2 - 3 razy dziennie 1 tabletk po jedzeniu. Nie naley sto

sowa magnezu, kiedy objawom psychicznym towarzyszy biegunka
Z diety naley wykluczy mleko, a take wszelkie jego przetwory.
W zaburzeniach s n u i s t a n a c h depresyjnych polecam stosowa
sok z owocu noni w dawce zalecanej przez producenta. Mona te
przed s n e m sporzdzi n a p a r z zielonej herbaty i sproszkowanej
melisy.
P r z e p i s : wsypa do szklanki 1 p a s k yeczk zielonej h e r b a t y
i 1 yeczk sproszkowanej melisy, zala wrztkiem i parzy pod
przykryciem okoo 5 m i n u t . Pi na 30 m i n u t przed s n e m .
Proponuj pi rwnie herbat z lici pokrzywy, ktra ma znakomite
wasnoci u s u w a n i a toksyn z organizmu.
P r z e p i s : 1 yeczk do h e r b a t y s u s z o n y c h lici pokrzywy zala
szklank wrzcej wody i pozostawi na krtko do nacignicia. Pi
powoli maymi ykami 1 szklank r a n o i w cigu dnia 1 - 2 szklanki.
Napar najlepiej zaparza w termosie.
W zaburzeniach s n u , nadpobudliwoci, rozdranieniu i nadmier
nej nerwowoci w cigu dnia (zwizanymi z codziennymi stresami)
dobre efekty daje lek homeopatyczny Sedatif PC firmy Boiron (doro
li) ^ 1 tabletka rano, 1 tabletka po ijoudniu, 2 tabletki przed s n e m
(dzieci od drugiego roku ycia ^ 1 tabletka rano, 1 tabletka przed
snem). Tabletki naley zaywa na k w a d r a n s przed lub godzin po
posiku, trzymajc je p<xl jzykiem a do rozpuszczenia.
Nie zalecam i nie wprowadzam do leczenia lekw psychotropo
wych, ze wzgldu na niebezpieczestwo uzalenienia si od nich
przy dugotrwaym stosowaniu.
Uwaam, e j e d y n y m i wyjtkowym powodem do s t o s o w a n i a
lekw psychotropowych s s t a n y depresyjne, myli samobjcze
oraz s k o n n o do prb samobjczych.

68

Rozdzia 10

Nadcinienie ttnicze
l y T a d c i n i e n i e ttnicze jest obecnie chorob powszechn, j e d n a k
1N niewielu lekarzy szuka odpowiedzi na pytanie: dlaczego wyst
puje o n o w t a k masowej skali. S k u p i o n o si jedynie na roli mia
dycy naczy krwiononych w rozwoju nadcinienia, ale nie przy
wizuje si adnej wagi do zatrucia narzdw wewntrznych pro
d u k t a m i normalnej przemiany materii oraz t o k s y n a m i znajduj
cymi si w ywnoci, wodzie i w d y c h a n y m powietrzu. C h o r o b a ta
|X)jawia si bardzo czsto w infekcji grzybiczej. Bezporedni przy
czyn pojawienia si nadcinienia ttniczego jest b r a k moliwoci
neutralizacji toksyn przez narzdy wewntrzne wskutek ich niewy
dolnoci, za nagromadzenie zogw w postaci blaszek miadyco
wych jest objawem niewydolnoci ukadw wydalniczych organizmu.

Leczenie nadcinienia ttniczego wywoanego grzybica

W przypadku kiedy nadcinienie ttnicze zwi; me jest l)ez|)osiednio
z grzybic narzdem' wewntrznych naley wczy przeciwgrzybicze leczenie oglnoustrojowc (rozdzia 5, sti 29)
Preparatem, ktiy naley zastosowa w kadym przypadku nadcinienia ttniczego jest Koenzym i) 10. Jego koizyst na rola w le
czeniu nadcinienia ttniczego |x>lega na regulacji poziomu chole
sterolu i stabilizacji naczy krwiononych.
Do wytworzenia koenzymu (,)
sb jest potrzebnych 8 wit amin
dzi rwnoczesn suplementnc je
nego. Witaminy i koenzym 0 10
sice.

10 w organizmie w naturalny spo

iw zwizku z tym naley wprowa
witaminami pochodzenia natural
naley stosowa m i n i m u m 3 mie

Uwaga! Koenzym Q 10 jest skuteczny a w 9 1 % przypadkw nad

cinienia. Proponuj zastosowa go w dawce 90 - 1 5 0 mg na dob.
Polecam zaywa Koenzym Q 10 firmy Olimp 3 3 razy dziennie
1 -2 k a p s u k i po jedzeniu.

69

R o z d z i a 11

Grzybica tkanki cznej narzdu ruchu

/ ' " \ b j a w y zapalenia tkanki cznej n a r z d u r u c h u (powizi, civ _ y gien, koci i staww) spowodowane przez grzybice Candida
wystpuj s t o s u n k o w o czsto i okrelane s oglnie przez medy
cyn klasyczn j a k o choroby reumatyczne, bowiem w medycynie
akademickiej nie wie si tych objaww z grzybic, wic oficjalnie'"
n i e z n a n a jest przyczyna tych chorb i leczenie sprowadza si jedy
nie do likwidacji stanw zapalnych staww i stosowania rodkw
przeciwblowych.

1. Czym jest tkanka czna

T k a n k a czna jest podstawow t k a n k ywego organizmu, ktrej
zadaniem jest spaja rne typy innych tkanek, zapewnia podpo
r narzdom i ochrania wraliwe czci organizmu. Z tkanki cz
nej zbudowane s m i n . elementy n a r z d u r u c h u , takie jak: ci
g n a przyczepy mini wizada c h r z s t k i staww a t a k e
wszelkie inne chrzstki oraz koci.

2. Rozwj choroby
Do neutralizacji kwanych produktw nonnalnej przemiany mate
rii i toksyn grzybiczych organizm zuywa zwizki w a p n i a , ktre
uzyskuje z poywienia, albo pobiera z koci. W wyniku tego pro
cesu w moczu pojawiaj si kwane zwizki szczawianw wapnia
oraz krysztay szczawianowe. Z biegiem c z a s u wydolno n e r e k
w u s u w a n i u tych zwizkw maleje i zaczynaj si o n e gromadzi
pod postaci twardych krysztaw w tkance cznej cigien, powizi
i w obrbie staww. Jest to przyczyn silnego blu cigien i stanw
zapalnych staww - obrzku i wysiku w ich obrbie. Lekarze me
dycyny klasycznej traktuj to j a k o objawy choroby reumatycznej
i Jcz" niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi. Nie uzyskuj
oczywicie trwaego efektu, poniewa leki te nie tylko nie usuwaj
przyczyny choroby, ale jeszcze dostarczaj dodatkowe toksyny, z
wydaleniem ktrych organizm i tak ma j u powane problemy.

70

3. Obawy grzybicy tkanki cznej narzdu ruchu

W grzybicy t k a n k i cznej dolegliwoci blowe s czstokro t a k
silne, e doprowadzaj do u n i e r u c h o m i e n i a chorego w ku. Do
najczciej wystpujcych objaww infekcji grzybiczej n a r z d u ru
chu nale: ble. sztywno i obrzki w obrbie staww (np. krgo
supa szyjnego) mrowienie w koczynach ble cigien i wizade
niezdolno do wykonania wysiku fizycznego.

Leczenie grzybicy tkanki czne) narzdu ruchu

lx*czenie grzybicy tkanki cznej n a r z d u r u c h u powinno polega
na zastosowaniu preparatw przeciwgrzybiczych o dziaaniu oglnoustrojowym, wzmacniajcych system odpornociowy (rozdzia 5,
str. 29) oraz wzmacniajcych i regenerujcych t k a n k czn.
W leczeniu dolegliwoci ze strony n a r z d u r u c h u nie polecam
stosowania alkalizujcych rodkw chemicznych. Zmieniaj one, co
prawda, wewntrzne rodowisko organizmu na bardziej zasadowe,
ale alkalizacja treci odka moe przyczyni si do inwazyjnego
rozrostu drodaka w obrbie przewodu pokarmowego, bowiem
preferuj o n e wanie rodowisko zasadowe.
Polecam wic pi codziennie mieszank soku z duego, kwa
nego grejpfruta i 1 cytryny. ktor\ mona rozcieczy woda. Sok ten
ma wasnoci sabego kwasu blokujcego lozrost drudaka w prze
wodzie pokarmowym, ale po wchoniciu i strawieniu tworzy we
wntrz o r g a n i z m u rodowisko zasadowe. Prosz nie zapomina o
wypijaniu okoo 2 litrw wody niskomineralizowanej w celu spraw
niejszego u s u w a n i a z organizmu n a g r o m a d z o n y c h toksyn.
Dobre waciwoci alkalizuja< < maj rwnie zwizki organiczne
m a g n e z u , wic proponuj s t o s o w a n a s t p u j c e jego preparaty:
Magnezdn 500 firmy Polfa ^ 2 - 3 razy dziennie 1 tabletk P o - M a g nez firmy Nord P h a r m a => 3 razy dziennie 1 tabletk). Dodatkow
zalet jego dziaania jest to, e zmniejsza napicie mini, poprawia
funkcje psychiczne - nastrj i sen, zmniejsza napicie psychiczne,
a take obnia cinienie ttnicze krwi.
Wanym lekiem w leczeniu chorb tkanki cznej jest lecytyna,
poniewa wyranie zmniejsza dolegliwoci blowe. Polecam b r a
71

preparat Lecytyna 1200 mg forte firmy Walmark ^ 1 - 2 razy dzien

nie 1 k a p s u k po jedzeniu.
Ochronn role przed negatywnym dziaaniem wolnych rodnikw
peni przeciwueniacze witaminowe otrzymywane z surowcw
pochodzenia naturalnego. Proponuje stosowa je w nastpujcych
dawkach:
1. Witamina A (Beta-Karoten firmy Walmark)
2 razy dziennie
1 kapsuk, lub Tran islandzki firmy Lysi ^ 1 - 2 razy dziennie
1 yeczk.
2. Witamina E (Vitole E 200 firmy Medana P h a r m a Terpol Group)
0 2 razy dziennie 1 kapsuk.
3. W i t a m i n a C (Gold-Vit C 500 firmy Olimp) <=> 2 razy dziennie
1 tabletk.
Dlo leczenia stanw zapalnych staww i regeneracji chrzstek po
wierzchni stawowych proponuj zastosowa preparat Arthro stop
rapid firmy Walmark
3 razy dziennie 1 tabletk po jedzeniu. Pro
c e s leczenia jest przykry, bolesny i dugotrway. Na pocztku nie
odczuwa si dziaania p r e p a r a t u , ale po 2 - 3 tygodniach pojawia
j si bardzo silne ble staww i niestety e t a p ten trzeba przej.
Bl u s t p u j e powoli, po kolejnych 2 - 3 tygodniach, i pojawia si
trzeszczenie w okolicach staww. wiadczy to o rozpuszczaniu zo
gw nagromadzonych w wiezadach, cignach i komorach stawo
wych, dziki c z e m u zdecydowanie poprawia si ich r u c h o m o .
Wtedy naley ten p r e p a r a t wyczy z leczenia i zaywa Arthro
stop plus firmy Walmark 1 1 3 razy dziennie 1 tabletk po jedzeniu,
i stosowa a do uzyskania trwaego wyleczenia.

Leczenie uzupeniajce preparatami firmy Sanum

Podstawowe znaczenie w leczeniu tej choroby ma regulacja rodo
wiska wewntrznego organizmu, ktr uzyskujemy za pomoc diety
oraz leku pomocniczego Sanuvis krople o 2 razy dziennie 6 0 kropli
na 10 ml wody demineralizowanej, 30 minut przed jedzeniem. Pre
parat naley stosowa przez cay okres kuracji.
Rwnoczenie przeprowadzamy kuracj zasadnicz lekami ho
meopatycznymi, ktre nale>' stosowa wedug poniszego wzoru:

72

1. Przez 10 dni stosujemy Notakehl D5 O 2 razy dziennie 8 kropli,

2. Potem przez 3 miesice stosujemy nastpujce leki, cyklicznie
je zmieniajc:

od poniedziaku do pitku - Sankombi D5 krople ^ 2 razy

dziennie 8 kropli,
w soboty i niedziele - Notakehl D5 "=> 2 razy dziennie 8 kropli.
3. Potem, przez kolejne 3 miesice stosujemy nastpujce leki,
cyklicznie je zmieniajc:

od poniedziaku do pitku - S a n k o m b i D5 ^ 2 razy dzien

nie 8 kropli,
w soboty i niedziele Fortakehl D 5
2 razy dziennie 1 tab
letk na p godziny przed posikiem.
Uwaga! Krople S a n u m stosujemy bezporednio do u s t lub na 5 ml
wody demineralizowanej, 30 m i n u t przed posikiem.
Ponadto od 10 dnia kuracji stosujemy preparaty immunomodulujce, takie j a k Utilin D6 i Recarcin D6 w ten sposb, e w jednym
tygodniu stosuje si Recarcin D6 kapsuki ^> 1 raz dziennie 1 k a p
suk, a w n a s t p n y m Utilin D6 kapsuki ^ 1 raz dziennie 1 kap
suk.

Leczenie uzupeniajce zioami

Pomocne w leczeniu grzybic tkanki czne) s take zioa.
Ble m i n i i staww
Ziele wizwki botnej oraz kora wicrzln zawiera pochodne kwasu
salicylowego agodzce stan zapalny i lx>le r e u m a t y c z n e .
S k a d : po 20 g- lici porzeczki, kory wierzbowej, lici pokrzywy,
kwiatu wizwki botnej.
Przepis: 2 yeczki mieszanki zioowej zala 1 s z k l a n k wrzcej
wody, gotowa 30 m i n u t i przecedzi. Pi 5 - 6 szklanek odwaru
w cigu dnia.
Okad z kwiatu arniki - 4 yeczki kwiatu arniki zala szklank
wrzcej wody, odstawi na 10 minut. Zmoczon roztworem lnian
ciereczk przyoy na bolce miejsce i pozostawi na 2 godziny.
73

Rozdzia 12

Grzybice ukadu moczowego

nfekcje u k a d u moczowego spowodowane zakaeniem grzybem

Candida spotykane s stosunkowo czsto i s jednym z objaww
oglnego zakaenia organizmu. Blisko anatomiczna kocowego
odcinka jelita g r u b e g o i pcherza moczowego sprzyja przeniesie
niu si zakaenia i s t a n u zapalnego z jelita na drogi moczowe i na
rzdy pciowe.
Inn drog szerzenia si zakaenia jest droga krwiopochodna
poprzez rozsiew komrek drodaka w przypadku infekcji narzdw
wewntrznych.

1. Grzybica nerek
Grzybica nerek jest r z a d k o spotykan chorob. Do jej wystpienia
przyczynia si najczciej grzyb Candida albicans lub Candida
krusei.
Patogenno grzybw wynika z destrukcyjnego, mechanicznego
dziaania grzybni n a t k a n k i n e r e k oraz wytwarzania przez nie
e n d o t o k s y n i e n z y m w uszkadzajcych nie tylko ten narzd ale
rwnie i n n e n a r z d y wewntrzne.
W poowie przypadkw do zakaenia dochodzi na drodze krwio
pochodnej, p o d c z a s wykonywania iniekcji. Komrki drody po
przedostaniu si do krwi docieraj do ptli nefronu (podstawowej
struktury nerki), stci przechodz przez cian naczy wosowatych
do przestrzeni zewnt izkomrkowej, t a m kiekuj, wytwarzaj grzyb
ni i wywouj zapalenie nerek i/lub wytworzenie si ropnia w czri
korowej nerek. C h o r o b a moe przybra form ostr lub przej w
posta przewlek.
Inn droga z a k a e n i a i rozprzestrzeniania si infekcji na nerki
jest infekcja grzybicza uszkodzonej bony luzowej cewki moczowej
w n a s t p s t w i e c z s t e g o cewnikowania p c h e r z a moczowego lub
zaoonego na stae c e w n i k a Foleya, s k d zakaenie przenosi si
na pcherz moczowy, moczowody, miedniczki nerkowe i dalej prze
chodzi na nerki.
74

D o m i n u j c y m objawem z a k a e n i a grzybiczego n e r e k jest bl

w okolicy nerek i pieczenie w cewce moczowej. Z reguy, mimo przy
krych objaww oglnych, nie stwierdza sie zmian w b a d a n i u ogl
n y m moczu, a posiew bakteryjny i mikologiczny najczciej jest
jaowy. Bardzo rzadko w b a d a n i u mikroskopowym moczu stwier
dza si o b e c n o komrek drody.

2. Grzybica cewki moczowe) I pcherza moczowego

Objawy chorobowe grzybiczego zapalenia cewki moczowej to przede
wszystkim pieczenie w cewce moczowej, czstomocz i bolesno
podczas oddawania moczu. Rozpoznanie stawia si na podstawie
b a d a n i a mikroskopowego wydzieliny z cewki moczowej oraz posie
wu mikologicznego - z reguy wynik jest negatywny.
Zakaenie cewki moczowej u kobiet wystpuje czciej ni u m
czyzn z przyczyny anatomicznej - cewka moczowa kobiet jest krtsza
ni u mczyzn i ley w tezporednim ssiedztwie zakaonej grzybic
pochwy i jelita grubego.

3. Grzybica gruczou krokowego

Czynnikiem infekujcym gniczo krokowy |est najczciej drodak
Candida
alhicans.
Grzybicze zapalenie gruczou krokowego coraz czciej wystpuje
u modych, c z y n n y c h s e k s u a l n i e mczyzn. Z a k a o n y drodakiem mczyzna moe podczas s t o s u n k u pciowego zainfekowa
nasieniem partnerk.
Wystpieniu tej infekcji u obonie chorych mczyzn sprzyja
zaoony na s t a e cewnik moczowy i zaleganie moczu w pcherzu
moczowym.
Drodak j a k o przyczyna zakaenia gruczou krokowego nie
jest najczciej b r a n y pod uwag. Chorzy skar si na pobolewania okolicy podbrzusza, krocza, odbytu, moszny i u d . Mog take
wystpowa zaburzenia w oddawaniu moczu z czstomoczem i bo
lesnym jego o d d a w a n i e m oraz o s a b i o n y m i przerywanym stru
mieniem moczu. Czasami dochodzi do zaburze ejakulacji - boles
nego i / l u b przedwczesnego wytrysku. Pojawi si m o e s k p a ,
75

luzowa wydzielina z cewki, niech do k o n t a k t w seksualnych,

a take impotencja.
Komrki grzyba w wydzielinie z gruczou krokowego mona wy
kry w badaniu mikroskopowym i posiewie mikologicznym nasienia.
W b a d a n i u USG stwierdza si powikszenie patw prostaty,
ogniska s t a n u zapalnego, zwknienia miszu oraz ogniska zwap
nienia. C h o r o b a ta grozi bezpodnoci.

Leczenie grzybic ukadu moczowego

W leczeniu zakaenia u k a d u moczowego - jak wspomniaem wcze
niej - zwykle nie bierze si pod uwag ta grzybiczego. Najczciej
p o p e n i a n y m bdem przez lekarzy w leczeniu zakaenia u k a d u
moczowego - wobec niemonoci u s t a l e n i a grzybiczego czynnika
etiologicznego wywoujcego chorob - jest wdroenie leczenia anty
biotykiem przeciwbakteryjnym. Nie przynosi to oczywicie spodzie
wanego pozytywnego efektu i dodatkowo negatywnie wpywa na
mikroflor jelita grubego, pogbiajc istniejce zaburzenia jelitowe.
Leczenie zakae grzybiczych u k a d u moczowego polega na
s t o s o w a n i u p r e p a r a t w przeciwgrzybiczych o d z i a a n i u oglnoustrojowym, wzmacniajcych s y s t e m odpornociowy (rozdzia 5,
str. 29) i odkaajcych u k a d moczowy.
Grzybic nerek i miedniczek nerkowych naley leczy wycznie
w wyspecjalizowanym oddziale szpitalnym, ze wzgldu na moliwo
pojawienia si powika grocych niewydolnoci n a r z d u .
Leczenie grzybicy p c h e r z a moczowego i cewki moczowej jest
przewleke i nie przynosi niestety szybkich efektw. Nieprzyjemne
objawy pieczenia w cewce moczowej i uczucie ciaa obcego w cewce
ustpuj bardzo powoli, w miar zdrowienia caego organizmu.
Stan zapalny agodz preparaty rolinne m o c z o p d n e i odka
ajce u k a d moczowy, spord ktrych polecam:
Ginjal firmy Ikong
2 razy dziennie po 2 tabletki r a n o i wie
czorem.
Urosept firmy Herbapol Pozna
3 razy dziennie po 2 dra
etki.

76

Urinai firmy Walmark ^ 2 - 6 tabletek w cigu doby.

Nefrosept firmy Aflofarm => 4 razy dziennie po 10 ml i popija

obficie wod. Kuracj naley stosowa przez 7 dni, a p o t e m
powtrzy 5 razy w cigu roku.

Preparaty rolinne oczyszczajce i odkaajce ukad moczowy

Dobre efekty w o d k a a n i u i oczyszczaniu drg moczowych uzys
kujemy dziki zastosowaniu p r e p a r a t w rolinnych:

Sok i odwar z pietruszki

Sok z pietruszki jest j e d n y m z najsilniejszych rodkw oczyszcza
jcych nerki i dlatego te naley go spoywa oddzielnie, w czystej
postaci, w iloci powyej 30 - 50 g.

Odwar z korzenia pietruszki: ptorej yki drobno pocitego ko

rzenia pietruszki naley zala 1,5 szklank wrztku i podgrzewa
przez trzy minuty na maym ogniu pod przykryciem, nie dopuszcza
j c do wrzenia. Potem odwar podzieli na trzy porcje i pi maymi
ykami po l/a szklanki r a n o , w p o u d n i e i wieczorem.
Wiosn i latem zamiast odwarw z korzenia mona pi herbat
z listkw i odyek pietruszki, przyrzdzana i dawkowan w [xxlob n y sposb, j a k odwar.

Odwar z nasion lub korzenia pietruszki: 2 5 g nasion l u b ko

rzeni pietruszki gotowa 3 m i n u t y w 1 I wody. O s t u d z i i pi '/^
szklanki odwaru przed jedzeniem i 1 szklank 3 razy dziennie po
jedzeniu.

Odwar z kcza perzu

1 yk kczy perzu zala 2 szklankami letniej wody, ogrzewa do
wrzenia i gotowa powoli pod przykryciem 5 m i n u t , odstawi na
15 m i n u t i przecedzi. Pi po Vt szklanki n a p a r u 4 razy dziennie.

Napar z lici czarnej porzeczki

2 czubate yki stoowe posiekanych lici z czarnej porzeczki zala
1 szklank wrztku i parzy pod przykryciem przez 5 m i n u t . Pi
w jednej porcji 1 szklank n a p a r u dziennie.
77

Rozdzia 13

Grzybica narzdu rodnego kobiet

o niedawna uwaano, e drodaki stanowi cze naturalnej

mikroflory fizjologicznej pochwy i dopiero ich nadmierny rozwj
powoduje wystpienie schorzenia. Obecnie n a u k o w c y twierdz,
i o b e c n o grzybw wiadczy o zakaeniu i jest na tyle grona,
e wymaga profilaktycznego stosowania paeczek kwasu mlekowego
aplikowanych dopochwowo.

Najwikszym problemem w leczeniu grzybic n a r z d u rodnego

kobiet s nawroty choroby. Miejscowe leczenie grzybicy pochwy
jest skuteczne wycznie wtedy, gdy pierwotnym rdem zakaenia
jest luzwka pochwy i nie doszo jeszcze do zakaenia oglnego
organizmu. Przy leczeniu nawrotowych grzybic pochwy lekarze gi
nekolodzy nie bior pod uwag tego, e pierwotnym rdem zaka
enia moe by jelito grube.

1. Przyczyny grzybicy narzdu rodnego kobiet

Czynnikiem etiologicznym zakaenia narzdu rodnego u kobiet jest
gwnie Candida albicans, a take Candida tmpicalis, Candida kefyr,
Candida glabrata, Candida guiltiermondii, Candida krusei i inne.
Ich obecno w pochwie stwierdza si u 10 - 4 0 % kobiet.
W chwili porodu matka przekazuje crce szczepy bakterii z grupy
Lactobacilus acidophilus, ktre kolonizuj bon luzow pochwy
crki wytwarzajc tzw. o d p o r n o symbiotyczn. J e d n a k e zda
rza si, e u matki wystpuj zaburzenia w skadzie flory bakteryj
nej pochwy i nie jest ona w stanie przekaza swojemu dziecku od
powiedniej iloci paeczek kwasu mlekowego, co wpywa na podat
no crki na zakaenia bakteryjne i grzybicze.
Grzyby Candida w pochwie kobiet ciarnych wykrywa si w
50 - 90 % przypadkw. Przyczyn tego jest wzrost iloci h o r m o n u
progesteronu wytwarzanego przez organizm ciarnej kobiety i zwi
zany z tym wzrost w komrkach nabonka pochwy iloci glikogenu,
ktry, zamiast odywia paeczki kwasu mlekowego, stanowi dosko
nal poywk dla drodakw, co sprzyja ich rozmnaaniu.
78

2. Grzybica przyczyna bezpodnoci kobiet

Grzybnia moe wytwarza eski hormon pciowy 17-beta-estradiol.
Skutkiem jego dziaania na organizm jest nadmierny rozwj piersi
u dziewczynek oraz zaburzenia cyklu menstruacyjnego u kobiet.
Czst przyczyn z a b u r z e miesiczkowania jest te stwierdzany
w grzybicy wzrost iloci wydzielanej prolaktyny - h o r m o n u przysad
kowego utrzymujcego funkcjonowanie ciaka tego jajnika oraz
zapocztkowujcego i rx>dtrzymujcego laktacj.
W wielu p r z y p a d k a c h grzybica j e s t take przyczyn p o r o n i e
i problemw z donoszeniem ciy.

3. Czynniki sprzyjajce grzybicy narzdu rodnego kobiet

Czynniki sprzyjajce grzybiczemu zapaleniu drg rodnych naley
podzieli na oglnoustrojowe i miejscowe.

a. Czynniki upoledzajce odporno oglna

Najistotniejsze czynniki upoledzajce o d p o r n o oglna organi
zmw kobiet to: cia - 10% zachorowa w I trymestrze, 25 5 5 %
w II trymestrze d o u s t n e h o r m o n a l n e rodki antykoncepcyjne
preparaty h o r m o n a l n e stosowane w okresie przekwitania dieta
wysokowglowodanowa cukrzyca otyo zaburzenia tolerancji
glukozy zaywanie antybiotykw niedoczynno tarczycy, przytarczyc i nadnerczy niedoywienie i niedokrwisto niektre no
wotwory zoliwe (zwaszcza z gnipy biaaczek) leczenie hormonal
ne " kortykoterapia i immunosupresja wsjx>istniejce zakaenie
rzsistkiem pochwowym zakaenie Uikteami tlenowymi, beztle
nowymi, w i r u s a m i typu Hcrpcs sini[)lex(wirus opryszczki).

b. Czynniki upoledzajce odporno miejscowa

Do czynnikw upoledzajcych o d p o r n o miejscow w obrbie
pochwy naley zaliczy: otarcia i u r a z y powodujce przerwanie
cigoci bon luzowych i n a s k r k a czste kontakty s e k s u a l n e
z zakaonym partnerem przegrzanie i nadmierna wilgotno oko
licy narzdw moczowo-pciowych, do ktrej dochodzi najczciej
z powodu noszenia bielizny osobistej wykonanej z wkien syntetycz
nych brak higieny osobistej w k a d k a domaciczna.
79

Wargi sromowe kobiet, ktre rodziy, nie chroni ju szczelnie

wejcia do pochwy. Skutkiem tego rozwj paeczek k w a s u mleko
wego moe ulec z a h a m o w a n i u i spowodowa, e kwasowo we
w n t r z n a pochwy zmieni si w k i e r u n k u zasadowym, co uatwi
inwazj bakteriom chorobotwrczym oraz bdzie sprzyja zakae
niom grzybiczym.
Zakaenie grzybicze narzdu rodnego kobiety otwiera wrota za
kaeniom bakteryjnym. Dr Josef J o n a s twierdzi, i bona luzowa
kobiecych narzdw rodnych zajta zmianami grzybiczymi, staje si
nadwraliwa i reaguje z a p a l e n i e m j u po implantacji 5 k o m r e k
gronkowca, podczas kiedy zdrowa luzwka nie wykae zapalenia
nawet po implantacji miliona k o m r e k tych bakterii.

4. Objawy i postacie kliniczne grzybicy pochwy

Ze wzgldu na objawy kliniczne, grzybice pochwy naley podzie
li na trzy grupy:
1. ostra (rzekomoboniasta lub rumieniowa) grzybica pochwy,
2. przewleka nawracajca grzybica pochwy,
3. w t r n a przewleka grzybica pochwy.
Stopie nasilenia objaww choroby jest wynikiem interakcji, j a k a
zachodzi midzy o r g a n i z m e m gospodarza a k o m r k a m i grzyba.
U okoo 3 0 % kobiet zakaeniu nie towarzysz objaw}- s t a n u za
palnego lub s t a k dyskretnie wyraone, e nie skaniaj do wizyty
u lekarza i podjcia leczenia. Zakaone kobiety odczuwaj jedynie
lekki wid w okolicy ujcia zewntrznego pochwy, zwaszcza przed
miesiczk, i niewiadomie mog zaraa grzybem swojego part
n e r a s e k s u a l n e g o . Schorzenie m o e m i e przebieg ostry, dajc
nasilone i przykre objawy, ale moe te mie przebieg podostry lub
przewleky i nawrotowy z o k r e s a m i poprawy i pogorszenia.
Objawy grzybicy zwykle rozwijaj si szybko i gwatownie, czemu
towarzyszy bl, wid i pieczenie w obrbie pochwy, ktre czsto
nasilaj si po stosunku pciowym. Bona luzowa pochwy i s r o m u
jest obrzknita i zaczerwieniona, a na c i a n a c h pochwy zwykle
widoczne s punktowe, rozsiane biae serowate naloty. Rwnoczenie
pojawiaj si piekce, gste i serowate upawy przypominajce cite
80

inleko lub rzadkie i wodniste. Objawom tym towarzyszy bl i pie

rzenie przy o d d a w a n i u moczu oraz bl podczas s t o s u n k w pcio
wych. Zakaenie czsto przechodzi ze luzwki pochwy na skr
warg sromowych, u d a , krocze, ppek, pachwiny, okolice podsutkowe oraz przestrze midzypoladkow, wywoujc obrzk t k a n e k
i nieprzyjemne objawy pieczenia i widu. Ma ono zwykle charakter
typowego wyprzenia grzybiczego, czsto z krostkowymi wykwitami
na obrzeach s t a n u zapalnego. Oprcz pochwy, zaatakowane cho
rob mog by take: szyjka macicy, gruczo przedsionkowy, p
cherz i cewka moczowa. Przewlekajca si grzybica sprzyja pow
staniu naderki szyjki macicy i naderek pochwy, niosc zagroenie
rozwojem k o m r e k nowotworowych.
Nierzadko pierwotnym rdem choroby jest zakaone jelito gru
be, a objawy grzybicy pochwy s jedynie wynikiem przerastania
strzpkami grzybni narzdu rodnego. Uwaam to za jedn z przy
czyn b r a k u skutecznoci leczenia nawrotowych zakae grzybi
czych pochwy. Podobne zjawisko wystpuje rwnie w przypadku
zapalenia pcherza moczowego, kiedy strzpki gizybni przerastaj
jego cian ze strony p w h w y i/lub jelita gnibego, wywoujc s t a n
zapalny i dolegliwoci blowe.
Z a t e m likwidowanie objaww zapalenia poehwy p r e p a r a t a m i
przeciwgrzybiczymi dziaajcymi miejscowo jest z wymienionych
powodw czsto nieskuteczne i przynosi jedynie krtkotrwa ulg.

Leczenie grzybicy pochwy

Grzybice s grone, uciliwe i t r u d n o poddaj si leczeniu. Maj
tendencj do nawrotw i przechodzenia w s t a n przewleky. Kiedy
objawy grzybicy narzdu rodnego wsjjistniej z objawami ze stro
ny innych narzdw wewntrznych, naley zastosowa preparaty
przeciwgrzybicze o dziaaniu oglnoustrojowym oraz wzmacnia
jce system odpornociowy (rozdzia 5, str. 29).
Podstawowym w a r u n k i e m rozpoczcia leczenia grzybicy u ko
biety jest rezygnacja z h o r m o n a l n y c h preparatw antykoncepcyj
nych oraz syntetycznych hormonw stosowanych w okresie klimakterium i po menopauzie.
81

Alternatyw dla chemicznych lekw h o r m o n a l n y c h mog by

leki homeopatyczne (rozdzia 20, Leczenie dolegliwoci zwizanych
z klimakterium, str. 122).
Leczenie miejscowe s t a n u zapalnego pochwy przede wszystkim
polega na u t r z y m a n i u waciwej higieny okolicy krocza i uywaniu
do higieny intymnej dobrych rodkw myjcych o k w a n y m p H ,
ktre agodz objawy zwizane z zakaeniem grzybiczym, pomagaj
w ich leczeniu oraz zapobiegaj dalszemu rozwojowi infekcji poprzez
utrzymanie kwanego pH tej okolicy. Nadmierna higiena i zbyt czste
podmywanie si, moe spowodowa wypukiwanie naturalnej flory
bakteryjnej zapewniajcej ochron przed bakteriami chorobotwr
czymi. P o n o w n a regeneracja n a t u r a l n e j mikroflory pochwy trwa
kilkadziesit godzin. Rwnie c o d z i e n n e kpiele w p a c h n c y c h
p i a n k a c h czy pynach take mog zaostrzy lub n a w e t wywoa
nieprzyjemne objawy upaww, poniewa zwyke mydo ma odczyn
zasadowy, a to sprzyja rozwojowi grzybicy.
Polecam wic uywa do higieny intymnej specjalnie przezna
czone do tego celu pyny o pH 5,5, czyli o odczynie zblionym do
n a t u r a l n e g o rodowiska pochwy.
Clinicway - el do higieny intymnej (z wycigiem z lukrecji lub
przywrotnika). rodkiem myjcym jest tutaj n a t u r a l n a betaina, z a
nxikiem leczniczym s zwizki aktywne oparte na wycigach z zi.
e wspomaga leczenie infekcji, zmniejsza stan zapalny, przyspiesza
regeneracj drobnych uszkodze skry, nie wysusza bony luzowej.
AA - pyn do higieny intymnej bezzapachowy - zawiera skadniki
o dziaaniu bakteriobjczym, odznacza si agodnym dziaaniem na
skr i bony luzowe, nie powoduje wysuszania skry i luzwek,
agodzi uczucie widu oraz pieczenia, skutecznie zastpuje mydo,
nie n a r u s z a n a t u r a l n e g o pH bony luzowej pochwy i skry.
ele myjce do codziennej higieny miejsc intymnych firmy Soraya
agodz podranienia i wid oraz mikrourazy luzwki. Dziaaj
a n t y bakteryjnie nie niszczc przyjaznej mikroflory pochwy.
Polecam rwnie w y k o n a n i e p r z e m y w a i m o k r y c h o k a d w
z gotowych m i e s z a n e k zioowych o dziaaniu przeciwzapalnym,
ktrych wykaz zamieszczam poniej:
82

Vagosan zioa dopochwowe - upawy, stany zapalne pochwy na tle

bakteryjnym, wid i owrzodzenie s r o m u .
P r z e p i s : 3 - 4 yki zi zala 6 szklankami gorcej wody, gotowa
przez 10 m i n u t , przecedzi przez gste ptno lniane. Zi m o n a
uywa do przemywa i mokrych okadw.
Vagolavit zioa przeciwzapalne - maj dziaanie cigajce, prze
ciwzapalne, przeciwbakteryjne; wskazaniem do ich stosowania s
s t a n y zapalne cewki moczowej, s r o m u , zwieracza odbytu.
P r z e p i s : 4 torebki zi naley zala 2 s z k l a n k a m i zimnej wody,
zagotowa, utrzymywa w agodnym wrzeniu pod przykryciem przez
5 m i n u t . Ciepy odwar stosujemy do wykonywania k o m p r e s w ,
a take do przemywania miejsc chorobowo zmienionych.
H i g i e n a i n t y m n a : Naley zamwi w aptece 1000 ml 3 ' . . wod
nego roztworu k w a s u bornego. Zarwno mycie, jak te o s u s z a n i e
okolic intymnych powinno wykonywa sic od pr/odu do tyu, gdy
w przeciwnym razie mona zainlekowac |x>ehw grzybami i bakte
riami pochodzcymi z okolicy odbytu. Proponuj wic przemywa
krocze t a m p o n e m n a s c z o n y m 3 % roztworem w o d n y m k w a s u
bornego od pochwy w kierunku odbytu. Tampon mona uy tylko
jeden raz.
Irygacji w grzybicach pochwy nie polecam, gdy normalna flora bak
teryjna o d r a d z a sie dopiero w cigu 72 godzin od jej wykonania.
Due znaczenie w profilaktyce grzybicy pochwy ma rwnie nosze
nie przewiewnej, bawenianej bielizny oraz unikanie noszenia obci
sych spodni.

Leczenie wspomagajce preparatami firmy Sanum

W kuracji wspomagajcej leczenie zasadnicze, bardzo dobre rezul
taty w leczeniu grzybic pochwy m o n a uzyska stosujc leki home
opatyczne firmy S a n u m , wedug nastpujcego wzoru:
1. Przez 10 dni naley stosowa przed s n e m czopki Exmykehl D3
1 czopek: w dni parzyste =fr dopochwowo w nieparzyste
:
^ doodbytniczo.
83

2.

Nastpnie, a do cakowitego wyleczenia, stosujemy:

od poniedziaku do pitku S a n k o m b i D5 krople ^ r a n o
i wieczorem po 10 kropli bezporednio do u s t albo na 5 ml
wody demineralizowanej, 30 m i n u t przed posikiem,
w soboty i niedziele: rano Floragyn czopki ^ dopochwowo
wieczorem Exmykehl D3 czopki o dopochwowo.

Albicansan D5 krople
Ten lek h o m e o p a t y c z n y m o n a uy j a k o p r e p a r a t samodzielny,
ktry ma dziaanie wzmacniajce system odpornociowy poprzez
stymulacje limfocytw T. Stosowa ^ 1 raz 8 kropli doustnie, albo
na 5 ml wody demineralizowanej, 30 m i n u t przed posikiem.

Profilaktyka
Po ustpieniu objaww grzybicy, proponuje profilaktycznie stoso
wa Floragyn globulki dopochwowe zawierajce 6 gatunkw pae
czek k w a s u mlekowego, ktre aktywnie konkuruj z bakteriami
patogennymi; h a m u j ich rozwj oraz utrzymuj prawidowe pH
pochwy (3,8 - 4,5). Zalecam stosowa je co miesic aplikujc wie
czorem gboko dopochwowo przez 6 dni przed pojawieniem si
miesiczki.

Czopki z kwasem bornym

W przypadku pojawienia si widu lub pieczenia w obrbie pochwy,
mona stosowa pizez kilka dni czopki z kwasem bornym, aplikujc
je przed s p a n i e m gboko dopochwowo.
Podaj niej ich skad recepturowy (do wykonania w aptece):
Rp.
Acidi. borici 0,3
Buthyri cacao g.s.
m.f.glob vaginalis
d.t.d. No X
DS. 1 raz 1 czopek dopochwowo.
84

Rozdzia 14

Grzybica narzdw pciowych mczyzn

rzybicze zakaenie narzdw pciowych u mczyzn moe by

problemem nie tylko dla nich samych, ale rwnie dla ich part
n e r e k s e k s u a l n y c h , gdy bardzo czsto przebiega bezobjawowo.
Dua cz mczyzn lekcewa}' moliwo wystpienia u nich in
fekcji grzybiczej przyczyniajc si tym sposobem do przenoszenia
zakaenia na kobiety.

1. Droga zakaenia
Do wystpienia zakaenia grzybiczego narzdw pciowych u m
czyzn dochodzi najczciej podczas s t o s u n k u pciowego z zakaon
partnerk.
Najbardziej podatni na infekcj s mczyni chomja<y na c u k
rzyc oraz stosujcy przewlek terapie antybiotykami. W wielu wy
padkach zakaenie nie powoduje jakichkolwiek dolegliwoci, jednak
mczyni staj si nosicielami grzyba, ktry zakaa gruczo prostaty,
skr n a r z d w pciowych i napletka.
Podczas s t o s u n k u pciowego i ejakulacji k o n t a k t z zakaonym
n a s i e n i e m mczyzny moe spowodowa zakaenie u p a r t n e r k i .

2. Objawy choroby
Typowymi objawami zakaenia grzybiczego s biae naloty na odzi,
poczone ze widem oraz nieprzyjemnym pieczeniem, zaczerwie
nienie skry prcia, luzwki odzi i napletka. Pojawi si te mog
rumieniowo-zuszczajce ogniska s t a n u zapalnego, naderki, wy
kwity satelitarne na obwodzie zaczerwienienia. W zwizku ze sta
n e m zapalnym istnieje moliwo pojawienia si stulejki u t r u d n i a
jcej odbywanie s t o s u n k w pciowych.
U wielu mczyzn zakaenie prostaty wywouje jej stan zapalny,
powikszenie i przykre dolegliwoci blowe pod postaci bolesnego
parcia na mocz, czstego oddawania moczu, pieczenia w cewce mo
czowej p o d c z a s o d d a w a n i a m o c z u oraz blu p o d c z a s ejakulacji.
85

3. Grzybica przyczyna bezpodnoci mczyzn

Bardzo czsto infekcja drodakiem jest przyczyn bezpodnoci
mczyzn, u ktrych obserwuje si spadek iloci i ywotnoci plem
nikw w nasieniu, s p a d e k libido, a niekiedy take rozrost t k a n k i
gruczoowej piersi (ginekomastia).

Leczenie grzybicy narzdw pciowych mczyzn

Leczenie grzybicy narzdw pciowych u mczyzn powinno by
nie tylko miejscowe, ale i oglne (rozdzia 5, str. 29), poniewa nie
mona mie pewnoci, e nie doszo do zakaenia innych organw
wewntrznych.
Leczenie miejscowe polega na stosowaniu preparatw farma
ceutycznych na chorobowo zmienion skr narzdw pciowych.
Do leczenia naley wybra jeden z nastpujcych preparatw:

1% Clotrimazolum krem firmy Glaxo Smith Kline P h a r m a ceuticals SA => s m a r o w a zmienione chorobowo miejsca
2 razy dziennie przez 2 - 6 tygodni.
1% Lamisilatt k r e m firmy Novartis C o n s u m e r Health SA
<=> s m a r o w a 2 razy dziennie przez 7 - 1 4 dni.
D a k t a r i n - p u d e r leczniczy i 2% k r e m firmy J a n s s e n Pharmaceutica IW <=> smarowa dwa razy dziennie miejsca zmie
nione chorobowo przez okres 2 6 tygodni i jeszcze 7 d n i po
ustpieniu zmian. Jeeli p u d e r jest uywany r a z e m z kre
m e m , zaleca si stosowanie o b u postaci leku raz dziennie
(np. k r e m na noc, p u d e r rano).

Kpiele - poniszy d o d a t e k do kpieli zalecany jest przy silnym

sczeniu i zapaleniu okolicy genitaliw.
Skad: 25 g kory oczaru wirginijskiego, 10 g kory dbowej, 15 g
kwiatw nagietka.
P r z e p i s : 4 yki stoowe mieszanki zioowej zala 1 litrem wrztku,
gotowa na m a y m ogniu 10 m i n u t , przecedzi i wla do w a n n y
zawierajcej 9 litrw wody. Kapa si 1-2 razy w tygodniu.

86

R o z d z i a 15

Grzybice u dzieci
TVT

problemy zwizane z zakaeniami grzybiczymi u dzieci nie

1N zwraca si szczeglnej uwagi i z reguy traktuje jako zakaenia
powierzchowne. Lekarze pediatrzy rozpoznaj grzybic u dziecka
dopiero wtedy, gdy widz pleniawki w obrbie jamy ustnej lub zmia
ny zapalne na skrze. Nie s przygotowani do diagnostyki ani le
czenia grzybicy oglnoustrojowej.

1. Grzybice zewntrzne
Objawy grzybicy u dzieci s najczciej lekcewaone przez personel
medyczny i leczone miejscowo w sposb objawowy. Moe ten spo
sb postpowania okaza sie bardzo grony w skutkach, poniewa
zewntrzny obraz choroby moe hyc jedynie objawem zakaenia
wewntrznego organizmu. Dlatego uw;iam, e w kadym przypad
ku pojawienia si grzybicy zewntrznej u dzieci naley przyj, i
s one objawem grzybicy oglnoustrojowej.

2. Pleniawki
Pleniawki s ostrym z a p a l e n i e m j a m y u s t n e j , przewanie poja
wiajcym si u noworodkw zakaonych podczas porodu grzybami
Candida, pochodzcymi z narzdw rodnych m a t k i .
Pierwsze objawy choroby pojawiaj si dopiero po kilku dniach
od z a k a e n i a i zajmuj podniebienie, policzki, dzisa i jzyk. W
obrbie bony luzowej j a m y ustnej, garda i na jzyku tworz si
biao-szare, powierzchowne naloty przypominajce zsiade mleko.
W ciszych p r z y p a d k a c h z m i a n y mog przechodzi na przeyk
(utrudniajc poykanie), powodowa chrypk, a nawet zaj oskrzela,
u t r u d n i a j c oddychanie.
Pleniawki j a m y u s t n e j mog by te - j a k n a p i s a e m wcze
niej - objawem zewntrznym zakaenia wewntrznego, do ktrego
doszo w czasie porodu.
Rutynowo leczenie z reguy polega na doustnym podawaniu anty
biotyku przeciwgrzybiczego Nystatyny w zawiesinie, gdy tymczasem
87

moe rozwija sie infekcja narzdw wewntrznych, gwnie jelit.

Dlatego w kadym przypadku pojawienia si pleniawek, oprcz
leczenia miejscowego, naley wdroy leczenie oglnoustrojowe pre
paratami S a n u m . Ze wzgldu na fizjologiczn niewydolno wtroby
w okresie noworodkowym i wczesnego niemowlctwa, nie naley
podawa silnie dziaajcych zwizkw rolinnych oraz kompleksw
witarrimowo-mineralnych, n a t o m i a s t leczenie Nystatyna naley
potraktowa j a k o dorane leczenie s t a n u miejscowego.

Leczenie pleniawek preparatami firmy Sanum

Albicansan D5 krople "v 2 razy dziennie 1 - 2 krople doustnie.
Exmykehl D3 czopki - w przypadku zakae masywnych o 1 raz
dziennie 1/* czopka doodbytniczo przez okres 1 0 - 1 4 dni.

3. Grzybice oglnoustrojowe u dzieci

Grzybice oglnoustrojowe s b a r d z o grone dla zdrowia i ycia
dzieci, szczeglnie z osabion funkcj systemu odpornociowego.
Moe to w niedalekiej przyszoci okaza si wielkim problemem,
gdy rodzi si coraz wicej dzieci z osabionym systemem odpor
nociowym - przedwczenie urodzonych oraz z nisk wag urodzniow.

4. Inwazyjna posta grzybicy u noworodkw

Dziecko moe ulec zakaeniu ju w onie chorej matki, najczciej
w ostatnim trymestr/e ciy, ale na szczcie infekcje te nie s zbyt
czste. Zaraona matka moe przekaza nienarodzonemu jeszcze
dziecku komrki drodaka Candida. Wrotami tego typu zakaenia
moe by pochwa, za sprzyja mu przedwczesne uszkodzenie bon
podowych i wczeniactwo. Istniej przypuszczenia, e system im
munologiczny dziecka zakaonego w trakcie rozwoju podowego
rozpoznaje komrki drodaka j a k o swoj wasn t k a n k , i s t d
po porodzie nie reaguje na jego ekspansj.
Inwazyjna posta grzybicy u noworodkw jest bardzo powanym
schorzeniem i przyczyn sepsy. Szczeglnie niebezpieczna dla wcze
niakw jest infekcja grzybem p a t o g e n n y m Candida alhicans serotyp B, wystpujca j a k o zakaenie szpitalne. Infekcja ta moe
88

Inprowadzi do rozwoju grzybicy oglnoustrojowej (z zajciem na

rzdw wewntrznych) i zgonu w kilka d n i po porodzie. Poniewa
/ roku na rok wzrasta liczba dzieci przedwczenie urodzonych, ry
zyko zachorowania na grzybice Candida jest coraz wiksze.

czenie inwazyjnej postaci grzybicy u noworodkw

Inwazyjna posta grzybicy u noworodkw obarczona jest niestety
wysoka miertelnoci i dlatego leczenie powinno odbywa si wy
cznie w w a r u n k a c h szpitalnych.

0. Grzybica u dzieci urodzonych o czasie

U dzieci urodzonych o czasie i z normaln waga, sygnaem alarmo
wym zakaenia grzybiczego s tzw. atopowe (niewiadomego pocho
dzenia) zapalenia skry oraz peniawki w jamie ustnej. ciana jelit
maego dziecka jest niedojrzaa biologicznie i tym samym nieszczelna.
Fizjologicznie umoliwia przenikanie przeciwcia zawartych w mleku
matki do organizmu dziecka, ale jest na tyle szczelna, ze chroni jego
organizm przed patogenami. O c h r o n a ta moe okaza si j e d n a k
niewystarczajca wobec infekcji i rozwoju grzyba Candida.
Objawy, jakie zauwaa si, s w pocztkowym okresie agodne
i najczciej zwizane z obecnoci pleniawek w obrbie j a m y ust
nej. W pniejszym okresie obserwuje si sabszy przyrost m a s y
ciaa, wzdcia, kolki jelitowe, czstsze oddawanie c u c h n c y c h stol
cw. Na skrze pojawiaj si wykwity krostkowe i grudkowe, wyprzenia z a p a l n e w obrbie pachwin, zaczerwienienie i podranie
nie skry w okolic}' odbytu. Rodzice zaniepokojeni s s t a n e m psy
chicznym swoich dzieci - rozdranieniem, niepokojem, trudnoci
w zasypianiu i czstym wybudzaniem si ze snu. Spada odporno
organizmu i wzrasta podatno na infekcje bakteryjne i wirusowe.
Podawanie antybiotyku przeciwbakteryjnego zaostrza opisane ob
jawy.
Z powodu nieszczelnoci fizjologicznej bony luzowej jelit, po
wprowadzeniu do diety mleka krowiego czy innego obcogatunkowego biaka, m o e pojawi si s k u m u l o w a n a reakcja alergiczna
organizmu na to biako oraz na s u b s t a n c j e organiczne zawarte w

89

grzybni grzyba Candida, ktry zainfekowa organizm. Na uaktyw

nienie alergii wpywaj wytworzone przez grzyby Candida naderki
bony luzowej przewodu pokarmowego, przez ktre przenikaj do
wntrza organizmu zwizki organiczne majce charakter alergenw.
Alergia objawia si moe zapaleniem atopowym skry, s t a n e m
skurczowym miniwki oskrzeli, obturacyjnym zapaleniem oskrzeli
(oskrzela zablokowane du iloci lepkiej, luzowej wydzieliny).
Jzyk jest najczciej oboony biaym nalotem, moe pojawi si
wid i zaczerwienienie w okolicy odbytu.

Leczenie grzybicy u dzieci urodzonych o czasie

Leczenie grzybicy u dziecka urodzonego o czasie sprowadza si do
leczenia oglnoustrojowego i s t a n u miejscowego.
Leczenie oglne dziecka przypomina leczenie dorosego czowieka
i polega na wzmacnianiu systemu odpornociowego, przy jednocze
snej eliminacji z organizmu grzyba Candida.
Do u k o c z e n i a pierwszego roku ycia nie naley stosowa w
leczeniu dzieci preparatw o dziaaniu grzybobjczym z wilcacory,
ze wzgldu na fizjologiczn niedojrzao ich wtroby. Natomiast
dzieciom po ukoczeniu trzeciego miesica ycia, mona podawa
leki oparte na bazie pau' d arco oraz Citroseptu w kroplach. Wzmac
nianie s y s t e m u odpornociowego polega na p o d a w a n i u Mikstury
oczyszczajcej (J. Sonecki, .7x1 rowie na wasne yczenie, 1. Oczysz
czenie), ktrej celem jcsl uszczelnienie bony luzowej jelit i usunicie
z organizmu toksyn wydzielanych przez grzyba.
Zawsze podajemy te zwizki witarnmowo-mineralne w dawce
zalecanej przez producenta, np. Life Pack J u n i o r firmy Vision IPG,
Star Kids firmy Starlifc. Natomiast nie polecam witamin syntetycz
nych k u p o w a n y c h w aptece.
Niestety, zespoy witamin i mineraw nie zawieraj odpowiednich
dawek leczniczych metali chelatowanych, wic naley u z u p e n i
ich dawk do wymaganej w procesie leczenia grzybicy w ten sposb,
by sumaryczna dobowa dawka wynosia: selenu 30 - 50 ug cyn
ku 5 - 7 mg c h r o m u 30 - 50 ug jonw m a g n e z u 50 - 1 0 0 mg.

90

Producenci lekw nie produkuj odpowiednich preparatw dla

dzieci, wic naley zastosowa preparaty dla dorosych, odpowied
nio dobierajc ich dawki.
Naley pamita o codziennym podawaniu dzieciom probiotykow,
up. Lakcid, Lakcid forte, Lacidofil, a u dzieci starszych stosowa
leki takie s a m e , j a k dla dorosych.
Do diety naley wprowadzi take nienasycone kwasy tuszczowe
|XK1 postaci t r a n u w pynie, oleju z siemienia lnianego toczonego
na zimno i oliwy z oliwek z pierwszego toczenia na zimno.
J a k o przeciwutleniacza proponuj uy Bio-Pycnogenol firmy
Pharma-Nord O 2 - 3 razy dziennie V2 tabletki.
Diet w okresie leczenia grzybicy u dzieci omawiam w rozdzia
le 26 (str. 139). Leczenie s t a n u miejscowego skry i bon luzowych
jest takie s a m o , j a k u ludzi dorosych; omwiem je przy opisie le
czenia poszczeglnych c h o r o b a c h .

6. Grzybica ukadu moczowego dzieci

Grzybica u k a d u moczowego zagraajca yciu wystpuje naje
dej u noworodkw i niemowlt z n i s k i wag urodzeniow i zalicza
na jest do grupy grzybic ogolnoust rojowych. Zakaenie moe by
egzogenne (rozwijajce si w wyniku zakaenia ;;r/yl>ami z zewntrz
przez zaoony na stale cewnik mo zowy, przeduona intubacje)
i endogenne (knviopocluxiiie) |x>przez wj>mwa<lony na stae cewnik
naczyniowy czy iniekcje.
Skpomocz lub zatrzymanie moczu mog by pierwszymi obja
w a m i rozwoju zakaenia grzybicze-go w obrbie n e r e k , ale nie s
charakterystyczne wycznie dla rozwoju tej choroby.
Trudnoci w diagnostyce grzybicy nerek wynikaj z b r a k u charakteiystycznych objaww w badaniach obrazowych. Niewtpliwym
dowodem z a k a e n i a jest stwierdzenie w materiale p o b r a n y m od
pacjenta obecnoci komrek drodaka.

Leczenie grzybicy ukadu moczowego dzieci

Uwaam, e leczenie grzybicy u k a d u moczowego dzieci powinno
odbywa si wycznie w w a r u n k a c h szpitalnych.
91

Rozdzia 16

Autyzm u dzieci

roblem a u t y z m u u dzieci staje si coraz bardziej powszechm

Statystyki mwi, e tak zwane s p e k t r u m autyzmu (zesp ol i
jaww, na podstawie ktrych rozpoznaje si chorob) jest wykiy
w a n e u co 166 dziecka. Zaburzenie to staje si powanym prbie
m e m spoecznym. Szacuje si, e a u t y z m e m w Polsce dotknitych
jest okoo 50 tysicy osb, w tym okoo 10 tysicy dzieci.
Zdarza si stosunkowo czsto, e trafiaj do mnie j a k o pacjent i
dzieci, co prawda z niepenymi objawami a u t y z m u , ale ju po zo
eniu wizyty u wielu lekarzy specjalistw, ktrzy nie byli w stanu
postawi waciwej diagnozy i wdroy odpowiedniego leczenia.

1. Rozpoznawanie autyzmu
W Polsce nie ma adnej instytucji medycznej zajmujcej si kom
pleksowym leczeniem dzieci z autyzmem. Prcz psychiatrw zajmu
jcych si kwesti zaburze rozwoju umysowego, dzieci leczone sa
najczciej przez nieprzygotowanych do tego lekarzy pediatrw.
Wikszo z nich nie ma podstawowej wiedzy o tej chorobie i z tego
powodu nie potrafi rozpozna a u t y z m u u dzieci zdradzajcych
wszystkie objawy tej choroby. Cz dzieci trafia do alergologw,
a w przypadku nasilonych objaww chorobowych ze strony prze
wodu pokarmowego - do gastrocnterologw.
Specjalistyczne badania biochemiczne nie s w Polsce dostpne,
za niezbdne laboratoryjne b a d a n i a krwi s niechtnie zlecane
przez lekarzy rodzinnych z powodu ogranicze finansowych oraz
b r a k u wiedzy na t e m a t ewentualnych anomalii biochemicznych,
typowych dla a u t y z m u .

2. Przyczyny rozwoju autyzmu

Wydaje si p r a w d o p o d o b n e , e z n a c z n a liczba dzieci, u ktrych
stwierdzono autyzm, p a d a ofiar infekcji grzybiczej, ale a k t u a l n y
s t a n wiedzy nie pozwala j e d n o z n a c z n i e okreli, czy w z n a n y c h
przypadkach infekcja ta bya jedyn przyczyna rozwoju choroby.

92

G r u p a badaczy pod kierunkiem S h a w a stwierdza, e a u t y z m

lub wiele objaww autyzmu) moe by nastpstwem patologiczne
go wzrostu grzybw Candida i niedoboru immunoglobuliny A (IgA).
Ii apia lekami przeciwgrzybiczymi oraz stosowanie diety bezglute
nowej i bezkazeinowej moe przynie znaczn popraw s t a n u kli
nicznego u chorych na autyzm.
U dzieci autystycznych obserwuje si zwikszone wydalanie z mo
czem c u k r u arabinozy i midzy innymi k w a s u winowego. W orga
nizmie czowieka grzyby s j e d y n y m rdem k w a s u winowego,
co jednoznacznie sugeruje zwizek a u t y z m u z grzybic.
Przypuszcza si, e inn przyczyn rozwoju autyzmu jest zatrucie
metalami cietmi, ktre znajduj si w skadzie niektrych szcze
pionek stosowanych w szczepieniach ochronnych, ale twierdzenie
to nie zostao u d o w o d n i o n e i u d o k u m e n t o w a n e .
Wzrost iloci zachorowa na autyzm moe by zwizany z le
czeniem stomatologicznym. Wypenienia ubytkw zbw u dzieci
wykonuje si czsto amalgamatem zwizkiem oowiu i rtci. Obja
wami wskazujcymi na zatrucie tymi metalami s zaburzenia
mowy i jej rozumienia, zaburzenia suchu, nadwraliwo na dwiki
i dotyk, zaburzenia mylenia, niepokj i drtwienie ciaa. Przypusz
cza si, e rt w wieku niemowlcym wie sic mocno z 1 kartkami
organw wewntrznych, gwnie mzgu i j a k o laka nie jest wykry
w a l n a przez analiz krwi i wosw.
Uwaam, e gdyby zakaenie byo wczenie wykryte i podjte
byyby dziaania lecznicze, s y m p t o m y tej choroby mona byoby
ograniczy w z n a c z n y m stopniu. Istnieje wiele dowodw na to, e
infekcja grzybem Candida moe spowodowa autyzm i zaostrzy
wiele problemw zdrowotnych, zwaszcza u tych osb, u ktrych
choroba pojawia si pno. Nie wyleczona grzybica u matki, ktra
ulega zakaeniu przed zajciem w ci lub w jej trakcie, moe by
podstawow przyczyn rozwoju autyzmu u nowo nart x lonego dziec
ka. Istnieje d u e prawdopodobiestwo, e przyczyn wystpienia
tej choroby moe by zarwno skumulowanie w organizmie dziecka
toksyn przyswojonych w okresie ycia podowego od zakaonej mat
ki, j a k i tych wyprodukowanych przez grzyba w organizmie dziecka.
93

3. Jak dochodzi do zachorowania na autyzm

W typowym przypadku pojawienia si autyzmu, dziecko rozwija sit
zupenie n o r m a l n i e pod wzgldem fizycznym i psychicznym d< >
1 8 - 2 4 miesica ycia. Pojawia si mowa, wykazuje normalny po
ziom z a i n t e r e s o w a n i a rodzin i otoczeniem. Nastpnie dochodzi
do z a c h o r o w a n i a na b a n a l n infekcj bakteryjn czy wirusowa
ktr leczy si antybiotykiem przetiwbakteryjnym o szerokim spek
t r u m dziaania. Niszczy on nie tylko mikroby, dziki ktrym doszo
do rozwoju choroby, ale rwnie bakterie zagniedone w jelicie gni
bym o d o b r o c z y n n y m dziaaniu na organizm, j a k Lactobacillus
acidophilus i Bifidobacterium bifidus. Drodaki, bardzie) inwazyjne
ni bakterie, maj lepsze waciwoci adaptacyjne do rodowiska
i w krtkim czasie wypieraj z jelit bakterie symbiotyczne. Walczc
o lepszy dostp do rda poywienia, drodaki gwatownie rozmna
aj si i w krtkim czasie zmieniaj swoja form rozwoju przekszta
cajc si w grzyba Caixdida. J u w trakcie leczenia antybiotykiem,
b d po jego z a k o c z e n i u , pojawiaj si objawy przypominajce
zaburzenia trawienia - ble brzucha, wzdcia, nudnoci, wymioty,
gazy, przelewania w jelitach, biegunka lub zaparcia stolca. Lekarz
informuje wwczas rodzicw, e s to objawy nietolerancji antybio
tyku, bd uboczne skutki jego stosowania, czy co w tym sensie...
Wkrtce potem pojawiaj si zowieszcze zamiany: zatrzymuje si
rozwj mowy, zaczyna zanika zdolno mwienia i z czasem dziecko
zupenie przestaje k o m u n i k o w a si z otoczeniem. W cigu kilku
najbliszych tygodni lub miesicy przestaje reagowa na bodce
zewntrzne, traci zainteresowanie rodzicami i otoczeniem.
Zatroskani rodzice szukajc pomocy u specjalistw dowiaduj si,
e ich dziecko cierpi na autyzm.

4. Inne problemy zdrowotne zwizane z autyzmem

Czsto spotykan dolegliwoci w autyzmie jest tzw. zesp niesz
czelnego jelita (ciekncego jelita). W wyniku uszkodzenia bony
luzowej jelit przez grzyby, do krwiobiegu przedostaj si alergeny
oraz substancje chemiczne, a odpowiedzi organizmu na ich obec
n o jest m.in. reakcja polegajca na wytworzeniu przeciwcia
94

przeciwko k o m r k o m wasnego organizmu, w tym osonce mieli

nowej komrek nerwowych mzgu i nerww obwodowy! 11 co do
prowadza do ich uszkodzenia wywoujcego zaburzenia neurolo
giczne.
Czsto wystpuj te zaburzenia funkcjonowania ir/.i isiki w wy
dzielaniu enzymw trawiennych i zwizane z tym kopot} / 1 1 i iwi<
niem biaek i tuszczw. Z powodu niekompletnego trawienia bia
ka, niestrawione ich drobniejsze elementy (peptydy) wchaniaj sii
w jelitach i przedostaj do krwiobiegu zakcajc prac u k a d u
nerwowego. Peptydy te (majce struktur opiatw, znane jaki i kae
inomorfiny) wywouj podobne reakcje organizmu, jak |>i/y /. \\i i u u i
morfin. Podobne efekty powoduje gluten pszenicy i innych /IM/
W tym wypadku powstae peptydy nazywaj si gtutenomoriiuimi
Zaobserwowano, e dzieci, u ktrych objawy autyzmu wystpi}
wczenie, mog mie problem z trawieniem biaka mleka kazcii w
za te, u ktrych objawy a u t y z m u wystpi}' okoo d i uj \u i <> 11 ik 11
ycia - z glutenem. Niektre dzieci mog miec pn >blem z ti i iwiei min
obydwu skadnikw pokarmowych rownoczei de.
Objawy choroby moe pogbi niedobr w organizmie picrwiasl
kw i witamin spowodowany ograniczeniami dieletyi /.nyini, a take
skonno do wybirczego odywiania sic i ograniczania jadospisu
do kilku potraw. Niedobory zwizkw mineralnych najczciej doty
cz cynku, magnezu, selenu, chromu, oraz z witamin: (', li lii, Bu,
A i E. Pierwiastki te i witaminy wchodz w skad enzymw biorcych
udzia w ochronie organizmu przed dziaaniem wolnych rodnikw-.

5. Kwestionariusz w diagnostyce grzybicy u dzieci

Dobrym s p o s o b e m ustalenia zakaenia organizmu grzybami jest
rozpoznanie objawowe. Jeli chcesz ustali, czy twoje dziecko jest
zakaone grzybem, to sprbi IJ < x l|x>wiedzie na nastpujce pytania:
1. Czy u dziecka w niemowlctwie pojawiy si pleniawki?
2. Czy cierpiao z powodi i kolki jelitowej?
3. Czy wystpi na poladkach r u m i e pieluszkowy?
4. Czy pogorszenie stanu fizycznego i psychicznego pojawia si w
dni deszczowe lub w wilgotnych i ciemnych pomieszczeniach?
95

5. Czy pojawia si grzybica skry i paznokci?

6. Czy dziecko chorowao na pokrzywki, wysypki, odparzenia,
swdzenie skry lub wystpoway i n n e choroby skry?
7. Czy dziecko chorowao na infekcje u c h a i drg oddechowych,
ktre byy leczone antybiotykami?
8. Czy autyzm pojawi si u dziecka w niedugim czasie po kuracji
antybiotykowej?
9. Czy dziecko miao problemy z przewodem pokarmowym - za
parciami stolca lub biegunk?
10. Czy u dziecka pojawia si n a d m i e r n i e nasilona reakcja na
zapachy, takie j a k benzyna, farby i rodki czyszczce?
11. Czy dziecko ma d u e aknienie c u k r u i p r o d u k t w spoyw
czych zawierajcych skrobi?
12. Czy poywienie, ktrego dziecko najczciej si domaga, za
wiera d u e iloci wanie tych skadnikw?
13. Czy dziecko chorowao na osp wietrzn przed prawdopodob
n y m pocztkiem rozwoju infekcji grzybem Candida?
Jeeli odpowiesz twierdzco na niektre z postawionych pyta,
skonsultuj si z pediatr, a ten przeprowadzajc badanie lekarskie,
powinien potwierdzi lub wykluczy infekcj grzybicz organizmu.

Leczenie autyzmu
Leczeniem a u t y z m u - doborem lekw i ich dawek, zastosowaniem
odpowiedniego rodzaju diety eliminacyjnej, powinien zaj si lekarz
znajcy zagadnienia zwizane z objawami i rozwojem tej choroby.
Wprowadzenie odpowiedniej diety jest jednym z najwaniejszych
elementw leczenia a u t y z m u . Zalecane jest stosowanie diety bez
glutenowej i bezrnlecznej, ktra - j a k donosz rodzice - okazuje sie
przynosi pozytywne efekty w okoo 6 0 % przypadkw. Dowiedziono,
e wyczenie z diety kazeiny (ktra stanowi 2,8% wartoci wagowej
m l e k a krowiego) oraz glutenu (biaka zb), poprawia s t a n oglny
chorego dziecka oraz jego zdolnoci poznawcze. Pocztkowo efekty
stosowania diety eliminujcej te skadniki pokarmowe z poywienia
mog by negatywne i objawia si dolegliwociami; do typowych
nale ble odka, niepokj i ospao. Dowiadczenie sugeruje.
96

e s to oznaki wskazujce na prawidow reakcje organizmu, gdy

dolegliwoci te moe wywoywa proces u s u w a n i a toksyn z narz
dw wewntrznych oraz ich krtkotrwaa kumulacja w krwiobicgu.
Po wydaleniu z organizmu toksyn, w s t o s u n k o w o krtkim czasie
poprawia sie kontakt dziecka z rodzicami i otoczeniem, a take jego
koordynacja wzrokowo-ruchowa oraz czynnoci poznawcze.
Wszystkie drodaki odywiaj si glukoz z le strawionych cu
krw zoonych - gwnie cukru biaego i produktw skrobiowych,
ktre przenikaj do jelita grubego. Zatem, a b y nie prowokowa ich
do nadmiernego rozmnaania si w obrbie jelit, zachodzi koniecz
no zastosowania diety z ograniczeniem iloci spoywanych wglo
wodanw. W zwizku z tym z diety naley bezwzgldnie wykluczy
cukier, sodycze, mid, owoce, ciasta, itp. Ze wzgldu na specyfik
choroby, poleca si cakowicie wyeliminowa z diety rwnie mleko
i wszelkie jego przetwory, a take produkty zawierajce gluten, a
wic produkty z pszenicy, yta, jczmienia i owsa Ze wzgldu na
moliwo alergii na biaka grzyix>w, n i e zaleca sie rwnie jedzenia
produktw p o d d a n y c h procesowi lermcntacji mogcych zawiera
domieszk pleni, takich jak: kiszone ogrki i kapusta, czy ser tofu.
Produkty spoywcze powinny by wiee i najlepiej pochodzi z
upraw, w ktrych nie uywa si nawozw sztucznych.
Mona spoywa w odpowiedniej iloci kukurydz, ry brzowy,
ry dziki, gryk, kasz jaglan i proso. Mona je kurczaki, indyki,
kaczki, woowin, cielcin, c h u d wieprzowin, miso jagnicia,
miso kozie, krlika, dziczyzn, baanty, przepirki, ryby, owoce
morza i jaja. Dozwolone s wszystkie warzywa z wyjtkiem tych,
ktre po obrbce kulinarnej maj wysoki indeks glikemiczny, jak:
ziemniaki, g o t o w a n a m a r c h e w i b u r a k czerwony. Nie naley ich
spoywa jako samodzielnej potrawy, ale m o n a dodawa niewielk
ich ilo do z u p jarzynowych czy potraw typu leczo.
Poniej celowo nie podaj wielkoci dawek preparatw stosowa
nych u dzieci, poniewa nie powinny by u s t a l a n e przez rodzicw,
ale lekarza zajmujcego si leczeniem autyzmu. Wielko tych dawek
powinna by uzaleniona od wieku, wagi oraz stopnia zaawanso
wania choroby. Stosuje si wic:
97

1. P r e p a r a t y przeciwgrzybicze p o c h o d z e n i a n a t u r a l n e g o oraz
wspomagajce u s u w a n i e z o r g a n i z m u t o k s y n powstaych z
r o z p a d u zniszczonego o r g a n i z m u grzyba, oraz fragmentw
jego wegetatywnego ciaa - grzybni. Podane efekty uzysku
je si stosujc: Citrosept, wilcacor, p a u ' d arco, czosnek oraz
preparaty zoone n p . C a n d i d a Clear, Paraprotex.
2. Mikstur Oczyszczajc J. Soneckiego w leczeniu uszkodze
bony luzowej jelit, ktrej opis znajduje si w ksice Zdrowie
na w a s n e yczenie, 1. Oczyszczenie".
3. Prebiotyki i probiotyki przywracajce prawidow mikroflor
bakteryjn w obrbie jelit.
4. Pierwiastki - magnez, wap, jod, krzem, siark; zwizki orga
niczne metali - manganu, cynku, selenu, elaza, chromu i mie
dzi, wzmacniajce system odpornociowy organizmu.
5. Odywianie k o m r k o w e przez odpowiedni s u p l e m e n t a c j
witaminami i p r e p a r a t a m i pochodzenia n a t u r a l n e g o .
6. U s u w a n i e z o r g a n i z m u metali cikich za pomoc przeciwudeniaczy witaminowych - witaminy: A, C i E oraz przedwutleniaczy rolinnych - wycig z zielonej herbaty, kory sosny
kanadyjskiej.
Czynnikiem sprzyjajcym rozwojowi bakterii korzystnych dla na
szego stanu zdrowia jest witamina Bs. Przedwdziaa pojawieniu si
objaww neurologicznych oraz zwiksza prg wraliwod organizmu
na oddziaywanie alergenw.

Leczenie autyzmu preparatami firmy Sanum

Znajc zwizek grzybicy z a u t y z m e m , m o n a stosowa preparaty
izopatyczne regulujce homeostaz (rwnowag wewntrzn) or
ganizmu. W leczeniu a u t y z m u leki izopatyczne S a n u m wspoma
gaj podstawowe leczenie zakaenia grzybiczego (bez stosowania
antybiotykw przedwgrzybiczych). W leczeniu infekcji bakteryj
nych nie powinno stosowa si antybiotykw przedwbakteryjnych
(wiemy, e ich stosowanie moe wywoa pogorszenie lub spowo
dowa nawrt choroby).

98

Leczenie wspomagajce
W leczeniu wspomagajcym stosuje si leki regulujce rodowisko
wewntrzne przewodu pokarmowego.
Zaleca si stosowa nastpujcy s c h e m a t leczenia:
1. Fortakehl D5 tabletki => 1 raz dziennie 1 tabletk przez 14 dni,
2. nastpnie przez 10 dni: Pefrakehl D5 krople ^ 1 raz dziennie
10 kropli rano, Albicansan D5 krople ^> 1 raz dziennie 10 kropli
wieczorem (lub Exmykehl D3 czopki => 2 razy 1 czopek dood
bytniczo r a n o i wieczorem).
3. nastpnie przez 6 - 1 2 miesicy stosuje sie Sankombi D5 kro
ple "=> 2 razy dziennie 10 kropli.

Zapobieganie nawrotom grzybicy

Aby zapobiec nawrotom grzybicy, naley odbudowa bon luzow
przewodu pokarmowego podajc:
1. Notakehl D5 krople O 5 - 1 0 kropli d o u s t n i e 2 razy dziennie
przez 7 dni, a potem:
2. Sankombi D5 <=> 5 - 1 0 kropli 2 razy dziennie przez 3 tygodnie.

Leczenie dysbiozy poantybiotykowej (drodycyl

Co prawda nie zalecam stosowania w lei zen i u iniekcji bakteryjnej
antybiotykw, ale moe si<; lo zdarzy, kiedy |xxlaje si go w sytuacji
zagraajcej yciu, wic w leczeniu dysbiozy poantybiotykowej
podajemy:
1. Fortakehl D5 tabletki 1 : 2 razy dziennie 1 tabletk przez 7 dni,
a nastpnie:
2. Sankombi D5 krople 1 ' 5
tygodnie.

10 kropli 2 razy dziennie przez 3

Takie postpowanie jest bezpieczne dla pacjenta i moe skutecz

nie wpywa na przebieg zdrowienia.

99

Rozdzia 17

Grzybice jamy ustnej

rzybice j a m y ustnej zalicza si do powierzchownych grzybic

zewntrznych, ktre wywoywane s midzy innymi przez
grzyby Candida. Trzeba sobie zda spraw, e objaw zewntrzny
grzybicy nie jest chorob samoistn, lecz jest po p r o s t u j e d n y m z
licznych objaww grzybicy oglnoustrojowj, czsto z zajciem na
rzdw wewntrznych (rozdzia 4, str. 23).

1. Ostre grzybice jamy ustnej

Pasoytem najczciej wywoujcym infekcje grzybicze j a m y ustnej
jest Candida albicans, rzadziej wykrywa si zakaenia take innymi
g a t u n k a m i Candida, takimi jak: Candida tmpicalis, Candida glabrata, Candida krusei, Candida parapsilosis i Candida kefyr.
O b r a z e m infekcji grzybiczych s z m i a n y z a p a l n e j a m y u s t n e j
i garda. Choruj na nie najczciej dzieci, osoby w podeszym wieku
noszce protezy zbowe oraz palacze tytoniu. Choroby te czsto
pojawiaj si w nabytych zespoach niedoboru odpornoci, zwykle
u osb poddanych leczeniu i m m u n o s u p r e s y j n e m u po przeszcze
p a c h narzdw wewntrznych, w okresie leczenia chorb nowo
tworowych oraz chorych na AIDS.
Wrd grzybic jamy ustnej i garda o przebiegu ostrym najbardziej
charakterystyczne s:

a. Kandydoza rzekomoboniasta ostra

Najczciej na t posta grzybicy drodakowej choruj noworod
ki, mae dzieci, a take osoby dorose z osabionym systemem od
pornociowym. Na zmienionej zapalnie bonie luzowej j a m y ustnej
policzkw, dzise i garda wystpuj kredowo-biae, jakby naoone
na wierzch naloty o konsystencji kwanego mleka, ktre atwo mo
na u s u n , a po ich oderwaniu odsania si ywoczerwone podoe.
Najczciej z m i a n a m i tymi objte jest podniebienie i jzyk. J a k o
objawy towarzyszce czsto pojawiaj si zapalenie warg i s u c h o
jzyka. Mog rwnie wystpi zaburzenia poykania.
100

li. Kandydoza zanikowa ostra

Na t chorob choruj najczciej osoby z nieuregulowan ookrzyc
i biorce antybiotyki. Kandydoza ta charakteryzuje si silnym za
czerwienieniem bony luzowej j a m y ustnej i garda z widocznymi
rx>jedynczymi lub zlewajcymi si ogniskami grzybiczymi, biaymi
lub biao-kremowymi. Rwnoczenie dochodzi do obrzku jzyka,
wygadzenia jego powierzchni i zaniku brodawek smakowych. Mog
pojawi si objaw}' zapalenia kcikw u s t z naciekaniem policzkw
i warg. Chorzy odczuwaj znaczne dolegliwoci - silne pieczenie
jzyka, du wraliwo na p o k a r m y k w a n e i ostre.

2. Przewlekle grzybice jamy ustnej

Grzybicze z a p a l e n i a j a m y u s t n e j s c h o r o b a m i czciej spotyka
nymi, ni sdzi si powszechnie. Objawem rnicujcym czynnik
infekcyjny moe by b r a k reakcji lub pogorszenie po zastosowaniu
antybiotyku przeciwbakteryjnego. Mona wic przypuszcza, e albo
antybiotyk zosta le dobrany, albo czynnikiem chorobotwrczym
s grzyby. Rozstrzygajcyrn moe by rwnoczesne wykonanie bak
teriologicznego i mitologicznego posiewu z j a m y u s t n e j i garda.
Przewleke grzybice j a m y u s t n e j i g a r d a mog mie rozmaity
przebieg, na przykad:

a. Kandydoza rzekomobloniasta przewleka

Na t chorob zapadaj najczciej ludzie z nabytym zespoem braku
odpornoci (AIDS), poddani leczeniu i m m u n o s u p r e s y j n e m u oraz
chorujcy na grzybice wewntrzne z opornoci na leczenie anty
biotykami i i n n y m i lekami farmaceutycznymi.
Objawy fizyczne schorzenia wystpujce w jamie ustnej s po
dobne do tych, jakie pojawiaj si w postaci ostrej, ale znacznie trud
niej poddaj si leczeniu. Rnicuje si wic posta ostr od prze
wlekej czasokresem trwania schorzenia i podatnoci na zastoso
w a n e leczenie. Zmiany chorobowe obejmuj jzyk i podniebienie.
W stosunku do postaci ostrej dominuj zaburzenia poykania, ktre
w znacznym stopniu mog u t r u d n i odywianie.

101

b. Kandydoza zanikowa przewleka

Choroba dotyczy najczciej pacjentw noszcych protezy zbowe
i wystpuje gwnie na podniebieniu pod pyta protezy. Nierzadko
umiejscawia si na jzyku, ktry ulega cakowitemu wygadzeniu
Wykwity maj c h a r a k t e r rozlegych plam lub rozlanych rumieni,
ktre powoduj dolegliwoci w formie pieczenia lub bolesnoci.

c. Kandydoza rumieniowa przewleka

Cech charakterystyczn tej choroby jest przewlekle utrzymuj
cy si s t a n zapalny bony luzowej j a m y u s t n e j , jzyka i garda,
z widocznymi na jej powierzchni biaymi, rozsianymi nalotami. Naj
czciej wystpuje u ludzi noszcych protezy zbowe.

d. Kandydoza rozrostowa przewleka

Choroba ta dotyczy czciej mczyzn ni kobiet. Cechuje j obec
n o na jeyku i bonie luzowej j a m y ustnej biaych, spoistych,
jednolitych tarczek, ktre s twarde, szorstkie i trudno oddzielaj si
od podoa. S nieregularne ale wyranie odgraniczone, otoczone
rumieniem. Ten rodzaj kandydozy objawia si bolesnoci jzyka,
podniebienia i warg.

e. Kandydoza grudkowa przewleka

Bona luzowa j a m y ustnej charakteryzuje si wygldem przypo
minajcym drog wybrukowan polnymi kamieniami. W obrazie
choroby dominuje pieczenie jzyka i nadwraliwo na p o k a r m y
o k w a n y m i ostrym s m a k u .

f. Zapalenie kcikw ust izajady)

Objawy choroby maj c h a r a k t e r ognisk zapalno-naderkowych,
niezbyt ostro odgraniczonych od skry zdrowej. Charakterystyczne
jest przykre i bolesne pkanie kcikw u s t oraz biae niewielkie
powierzchowne naloty- na czernieni wargowej w okolicy tych pkni.
Proces zapalny moe rozszerza si na skr otaczajc kciki ust,
jednake nie zajmuje bony luzowej policzkw. Do wystpienia za
jadw usposabiaj takie czynniki, jak: cukrzyca, niedobr witamin

102

grupy B, podranienie, na przykad przez nieprawidowo d o b r a n e

protezy. Zajady czsto pojawiaj si take u dzieci, ktre lini si
i oblizuj wargi.

g. Romboidalne rodkowe zapalenie lezyka

Choroba ta charakteryzuje si zmianami grzybiczymi na powierz
c h n i jzyka w ksztacie r o m b u , koloru biao-szarego.

ft. Jzyk geograficzny

Jzyk geograficzny jest pojciem medycznym okrelajcym wygld
powierzchni jzyka, na ktrym wystpuj gadkie obszary o znisz
czonych wierzchnich warstwach, co powoduje powstawanie wysp"
o innym zabarwieniu, ni reszta jzyka. Przyczyna wystpienia tych
zmian nie zostaa d o k a d n i e u s t a l o n a , ale bierze si pod uwag
moliwo zakaenia grzybem Candida.

Leczenie grzybic iamy ustnej

Grzybice j a m y u s t n e j powinno leczy si j a k o schorzenie oglnoustrojowe (rozdzia 5, str. 29) oraz zastosowa leczenie miejscowe
polegajce na stosowaniu roztworw antybiotykw przeciwgrzybiczych, ktrych uycie powinno poprzedzi wykonanie antymikogram u . Badanie to pozwala na oznaczenie stopnia wraliwoci szczepu
grzyba Candida na d a n y lek, a co za tym idzie - umoliwia skutecz
ne zwalczenie zakaenia.
Antybiotykiem z wyboru o sprawdzonej skutecznoci jest Nysta
tyna do sporzdzania zawiesiny i rozprowadzenia w jamie ustnej
firmy Polfa Krakw lub Polfa Rzeszw. Po rozpuszczeniu preparatu
wod naley 1 ml zawiesiny wkropi do j a m y ustnej i trzyma tak
dugo, j a k to jest moliwe, a nastpnie wyplu. Stosowa 3 4 razy
dziennie.
Dziaanie Nystatyny polega na uszkodzeniu bony komrkowej
grzybw. Nie w c h a n i a si z powierzchni skry i bony luzowej.
Antybiotyk nie jest rozkadany w przewodzie pokarmowym, dziaa
jedynie na powierzchni bon luzowych - wydalany jest z kaem
w postaci niezmienionej.
103

Dobrym i s k u t e c z n y m lekiem do stosowania miejscowego jest

take Daktarin el firmy J a n s s e n P h a r m a c e u t i c s NV. Lek jest za
lecany dla dzieci powyej trzeciego roku ycia. Stosowanie (dzieci
i doroli): ^ doustnie 4 razy dziennie Va miarki elu. Nie naley po
yka elu bezporednio po p o d a n i u , lecz trzyma w u s t a c h przez
kilka minut. Leczenie naley kontynuowa po ustpieniu objaww,
przynajmniej przez tydzie. Osoby noszce protezy zbowe powinny
protezy te wyj na noc i wyszorowa szczoteczk z naniesionym
elem.
Chlorchinaldin - tabletki do ssania firmy Polfa Rzeszw. Wskaza
niami do stosowania tego p r e p a r a t u s grzybice j a m y ustnej i gar
da, stany zapalne j a m y ustnej, pleniawki i zapalenia dzise. Sto
sowanie
ssa w stanie ostrym, powoli co 2 godziny 1 tabletk.
Po uzyskaniu poprawy stosowa ^ 3 razy dziennie 1 tabletk.
Znakomite i szybkie efekty w leczeniu pleniawek j a m y u s t n e j
mona osign stosujc lek homeopatyczny Borax 5 CH ^> 4 razy
dziennie 5 granulek pod jzyk lub Dagomed 43 Borax; w s t a n a c h
przewlekych
3 razy dziennie 5 granulek pod jzyk; w s t a n a c h
ostrych <=> 5 granulek co 1 godzin. W miar poprawy wyduamy
o d s t p czasowy midzy poszczeglnymi dawkami.
W przypadku, kiedy zakaenie przechodzi z j a m y ustnej w oko
lice kcikw u s t i dalej, polecam zastosowa preparat homeopa
tyczny R h u s toxiaxlendron 15 CH O 2 - 4 razy dziennie 5 granulek
pod jzyk.
Wszystkie leki homeopatyczne naley stosowa a do m o m e n t u
cakowitego ustpienia objaww chorobowych.

Schemat leczenia preparatami firmy Sanum

Leczenie preparatami f i r m y S a n u m m a c h a r a k t e r wspomagajcy
leczenie zasadnicze. W grzybicach j a m y u s t n e j zalecam stosowa
je wedug nastpujcego s c h e m a t u :

S a n u v i s krople <=> 3 razy dziennie 20 kropli.

Exmykehl D3 czopki O 1 raz dziennie 1 czopek doodbytniczo.

Recarcin D6 kapsuki
1 k a p s u k tygodniowo.
Czas leczenia powinien wynosi okoo 3 - 4 tygodni.
104

Rozdzia 18

Grzybice skry

rzyby oraz ich chorobotwrcze zarodniki (drodaki) nie nale

do fizjologicznej flory zdrowej i zadbanej skry. Osiedlaj sie
w niej lub na niej tylko wtedy, gdy napotkaj sprzyjajce w a r u n k i
do rozwoju. W pocztkowej fazie rozwj grzybicy skry przebiega
bezobjawowo, dopki strzpki grzybni nie przenikn do wieo wy
tworzonej keratyny* wywoujc miejscowy s t a n zapalny, czego na
s t p s t w e m jest pojawienie si wykwitu grzybiczego na skrze.
W normalnych w a r u n k a c h rwnolegle z rozwojem grzybic}' roz
wija si odporno organizmu na to zakaenie, co czsto prowadzi
do samowyleczenia nawet gbokich z m i a n na skrze. Dlatego w
prognozowaniu efektw leczenia grzybicy skry istotne znaczenie
ma o c e n a czynnikw sprzyjajcych wystpieniu owego zakaenia
oraz s t a n u s y s t e m u odpornociowego organizmu.

1. Czynniki sprzyjajce rozwojowi grzybicy skry

Skra pokryta rogow warstw naskrka oraz jej przydatki, tj. wosy
i paznokcie, stwarzaj trudne warunki do kolonizacji i rozwoju grzy
bw. Inwazji skry dokonuj tylko te gatunki grzybw, ktre posia
daj zdolno rozpuszczania keratyny.
Istnieje wiele czynnikw sprzyjajcych rozwojowi zakae grzy
biczych skry i jej przydatkw. Wrd nich wymienia si zaburze
nia mechanizmw obronnych organizmu zwizane z niedoborami
odpornoci, zarwno wrodzonymi j a k i nabytymi, wystpujcymi
u chorych na AIDS, biaaczk i inne choroby nowotworowe, a take
u osb p o d d a n y c h chemioterapii, radioterapii i u chorych po u s u
niciu ledziony.
Do grzybiczego zapalenia skry i jej przydatkw dochodzi stosun
kowo czsto. Tam, gdzie przewija si wiele osb i chodzi si boso, np.
w aniach, basenach, saunie atwo jest pa ofiara grzybw. Dlatego
zaleca si chodzi w takich miejscach w klapkach.
* Kreatyna - rodzaj biaka, gwny skadnik zrogowaciaego nabonka skry.

105

atwo jest rwnie zarazi si grzybic uywajc wsplnych rcz

nikw, czepkw kpielowych, grzebieni czy noyczek do paznokci,
a take noszc cudz bielizn osobist.
Rozwojowi grzybicy stp sprzyja noszenie obuwia z sztucznych
tworzyw, m a o przewiewnych i nieprzepuszczajcych wilgoci.
Istotne znaczenie predysponujce do zachorowania na grzybice
skry maj: czste infekcje leczone antybiotykami cia wiek
noworodkowy wiek podeszy przerwanie cigoci tkanki w wy
niku u r a z u lub maceracji skry zaburzenia ukrwienia koczyn
n a d m i e r n a sucho skry zabiegi chirurgiczne cukrzyca za
burzenia endokrynologiczne - zesp C u s h i n g a , niedoczynno
tarczycy niedoywienie.
Istotny jest rwnie wpyw niekorzystnych w a r u n k w rodo
wiskowych: wysoka t e m p e r a t u r a dua wilgotno za higiena
i pielgnacja skry nieprawidowe odywianie wykonywanie nie
ktrych zawodw przebywanie w skupiskach korzystanie z ba
senw i ani publicznych uywanie odziey i obuwia z materiaw
syntetycznych.

2. Grzybice wyprzeniowe
Grzybic umiejscowion w fadach skrnych nazywa si wyprzeniem
grzybiczym lub drodakowym. Schorzenie to wywouje najczciej
grzyb Candida albicans korzystajcy ze s p a d k u odpornoci orga
nizmu, nawet chwilowego.
Wyprzenia grzybicze czsto pojawiaj si u osb chorych na cu
krzyc i niekiedy s pierwszym symptomem tej choroby. Charaktery
styczne s nimieniowo-zuszczajce zmiany zapalne skry, w obrbie
ktrych dochodzi do nadmiernego zuszczania i pkania naskrka,
powstania swdzcych naderek oraz przesikania pynu surowi
czego. Zwykle zmiany te przekraczaj o b s z a r wzajemnego przyle
gania fadw skry, w dalszym przebiegu zuszczajc si, obnaaj
obszar o barwie ciemnoczerwonej oraz poyskliwej i wilgotnej po
wierzchni. Ognisko odgraniczone jest od skry zdrowej rbkiem
odwarstwionego naskrka. Wok tych zmian pojawiaj si ogniska
rumieni, zwane satelitami.
106

Cech morfologiczn rnic wyprzenia wywoane przez grzyby

Candida albicans od wykwitw wywoanych przez inne rodzaje grzy
bw jest ich lokalizacja. W wyprzeniach wywoanych przez grzyby
Candida albicans zmiany skrne umiejscowione s w gbi fadw
skrnych, n a t o m i a s t w innych grzybicach na ich obwodzie.
Ustalenie tego, jaki rodzaj grzyba spowodowa wyprzenie za po
moc posiewu p o b r a n e g o m a t e r i a u nie jest moliwe, poniewa,
j a k ju wiemy, ciao wegetatywne grzyba to grzybnia przerastajca
gboko t k a n k organizmu. J e d y n y m wiadectwem infekcji grzybi
czej wywoanej przez Candida s p r o d u k o w a n e przez niego zarod
niki, czyli clrodaki. ale te jak wiemy mog przedosta si do zmia
ny wyprzeniowej z rodowiska zewntrznego. Wykrycie drodakw
Candida w posiewach mikologicznych nie wiadczy wic o niczym.
W posiewach bakteriologicznych wykrywa si najczciej pacior
kowce i gronkowce, ktre maskuj infekcj grzybicz, bowiem te
chtnie odywiaj si resztkami pozostawionymi przez drode.
Poniej przedstawiam grzybice skry w e d u g ich lokalizacji:

a. Wyprzenie fadu midzypoladkowego

Zmiany skrne w tym rejonie nale do najczstszych, bardzo upor
czywych, a take b a r d z o przykrych. Zwizane s z z a k a e n i e m
kocowego odcinka jelita grubego i na drodze cigoci dochodzi
do zakaenia okolicy o d b y t u i okolicznych fadw skrnych.

U. Wyprzenie fadu pachwinowo-udowego

W wyprzeniach pachwin zmiany skrne umiejscowione s w gbi
fadw skrnych. Lokalizacja zmian chorobowych w obrbie fadw
skry sprzyja rozwojowi grzybw ze wzgldu na istnienie w tych
miejscach sprzyjajcych w a r u n k w do ich rozwoju jakimi sa: pod
wyszona t e m p e r a t u r a , n a d m i a r wilgoci spowodowany poceniem
oraz brak wentylacji, a take otarcia naskrka. Schorzenie to moe
wywoa bolesno i znaczne swdzenie.

c. Wyprzenie okolic podpiersiowych

Choroba ta dotyczy najczciej kobiet otyych o obwisych piersiach,
pod ktrymi tworz si zmiany wyprzeniowe. Zachorowaniu sprzyja
107

n a d m i e r n a potliwo skry. Polecam w tym wypadku wiksz d b a

o o higien osobist i noszenie odziey z wkien n a t u r a l n y c h .

d. Wyprzenie midzypalcowe doni

Wyprzenie to jest zwykle pojedynczym ogniskiem grzybiczym ze sta
n e m z a p a l n y m skory zlokalizowanym w d o k u pomidzy III a IV
palcem. J e s t ostro odgraniczone od otoczenia zdrowej skry. Rbek
odwarstwionego n a s k r k a ma barw ciemnoczerwon i byszczca,
jakby polakierowan.

e. Wyprzenie midzypalcowe stp

J e d n y m z patogenw wywoujcych t chorob jest grzyb Candida
albicans. Szczeglnie czsto pojawia si u onierzy noszcych mao
przewiewne obuwie. Proces chorobowy zaczyna si w doku midzy
IV a V palcem stopy i obejmuje po kolei inne doki midzy przylegymi
palcami. Poniewa z m i a n y s swdzce, zakaenie przenoszone
jest w nastpstwie d r a p a n i a . We wstpnej fazie rozwoju choroby
na skrze midzy palcami pojawiaj si przezroczyste pcherzyki,
ktre pkaj. Naskrek przybiera kolor biay, staje si rozpulchniony.
z m a c e r o w a n y i zuszczajc si o b n a a row, lnic, wilgotna
powierzchni. Maceracja posuwa si w kierunku obwodowym i obej
m u j e swym zasigiem fad podpaznokciowy, palce i przylegajce
miejsca na grzbiecie stopy.

Leczenie grzybic wyprzeniowych

Infekcje grzybicze skry rzadko bywaj schorzeniami izolowanymi.
Najczciej s jednym z objaww grzybicy oglnoustrojowej. Dlatego
rwnolegle z leczeniem objaww miejscowych tych schorze nale}
wprowadzi do leczenia preparaty o oglnoustrojowym dziaaniu
grzybobjczym i wzmacniajcymi system odpornociowy (rozdzia 5,
str. 29).
Leczenie grzybic wyprzeniowych jest t r u d n e , bo czsto dochodzi
do nawrotw. Podczas kuracji niezbdne jest przestrzeganie pod
stawowych zasad profilaktyki. Przyczyn nawrotw grzybic wyprze
niowych jest ponowny k o n t a k t z odzie, ktrej w okresie infekcji
i po z a k o c z e n i u leczenia nie w y p r a n o w wysokiej t e m p e r a t u r z e
108

lub nie wyprasowano gorcym elazkiem. Profilaktyka ma te szcze

glne znaczenie w przypadku grzybicy wyprzeniowej stp.
Po kadej kpieli naley dokadnie wytrze stopy, zwaszcza w
przestrzeniach miedzypalcowych, gdy wilgotny naskrek staje si
bardziej mikki, a wwczas zarodniki grzybw mog atwiej wnik
n w gb skry. Niezwykle wane jest pozbycie si starego obuwia,
ktre stanowi rezerwuar zarodnikw grzybiczych. Warto wic prze
strzega zasad omwionych wyej i bezwzgldnie d b a o czysto
odziey i higien ciaa.
Miejscowe leczenie grzybic wyprzeniowych polega na smarowaniu
skry lekiem w formie k r e m u , maci lub elu. Naniesienie leku na
skr powinno by prowadzone dwa razy dziennie, a do ustpienia
objaww chorobowych, a n a s t p n i e jeszcze profilaktycznie przez
dwa tygodnie.
Lekiem z wyboru w leczeniu miejscowym kandydozy wyprzenio
wej j e s t 1% Lamisilatt k r e m firmy Novartis C o n s u m e r Health SA.
Substancj czynn jest terbinafina o dziaaniu grzybobjczym. Nie
wielk ilo k r e m u naley nanie na zmienione chorobowo partie
skry i lekko wciera. W przypadku stosowania preparatu w fadach
skrnych, po naniesieniu k r e m u , naley przykry je wie, czyst
gaz. Po kadorazowym zastosowaniu p r e p a r a t u naley dokadnie
umy rce. 1 - 2 tygodniowa terapia kremem stosowanym raz dzien
nie jest w zupenoci wystarczajca.
I n n y m s k u t e c z n y m lekiem w leczeniu grzybic skry, jest 2%
D a k t o r i n p u d e r w aerozolu i 2% D a k t a r i n k r e m firmy J a n s s e n
P h a r m a c e u t i c a NV, ktry dziaa na rne rodzaje grzybw, w t y m
Candida albicans. Sposb uycia: na chorobowo zmienion skr
n a n o s i si 2 razy dziennie p u d e r lub k r e m (krem naley wciera
a do cakowitego wchonicia). W przypadku skojarzonego stoso
w a n i a p u d r u i k r e m u , naley raz dziennie n a k a d a p u d e r i raz
dziennie k r e m . C z a s trwania leczenia wynosi 2 - 6 tygodni. W za
pobieganiu grzybicy stp p u d e r stosuje si raz dziennie na skr
i do rodka b u t w i skarpetek.
Przy z m i a n a c h wysikowych w s k a z a n e s pocztkowo okady
z 3% roztworu kwasu bornego, 1% riwanou, pynu Burowa. rodki
109

te maj waciwoci cigajce, wysuszajce, bakteriobjcze i grzy

bobjcze. Przyspieszaj gojenie si r a n .

Leczenie uzupeniajce preparatami firmy Sanum

W przypadku zaawansowanych grzybic wyprzeniowych dobre efekty
uzyskuje si stosujc wspomagajco preparaty firmy S a n u m , wedug
poniszego wzoru:

S a n u v i s krople => 3 razy dziennie 30 kropli przed posikiem.

Pefrakehl D5 krople ^ 2 razy dziennie 10 kropli doustnie oraz
kilka razy dziennie wciera w miejsce zmienione chorobowo.

Utilin D4 k a p s u k i o 1 k a p s u k a na tydzie.

Leczenie k o n t y n u o w a przez kilka tygodni.

Kpiele wspomagajce leczenie skry

Niezalenie od stosowanych rodkw leczniczych, polecam rwnie
stosowa kpiele oczyszczajce:

Kpiel oczyszczaica w grzybicy skry z limi laurowymi

Aby przygotowa kpiel oczyszczajc skr ciaa naley gar lici
laurowych zawin w lnian szmatk, a nastpnie woy j do go
rcej wody przeznaczonej do kpieli. Gdy woda przestygnie, szmat
k z listkami laurowymi mona wyj.

Kpiel lecznicza w grzybicy stp z limi laurowymi

W celu przygotowania odwaru nale}' 50g lici laurowych gotowa
w 1 1 wody przez 10 m i n u t . O d w a r dodaje si do kpieli leczcej
swdzce wysypki i grzybicze zapalenia stp. W s t a n a c h ostrych
kpiele powinny by wykonywane codziennie przez 15 m i n u t , a
n a s t p n i e co 3 d n i przez 2 tygodnie.

3. Inne postacie grzybicy skry

Opisywane niej postacie chorb o podou grzybiczym take naley
zaklasyfikowa j a k o grzybice zewntrzne. A zatem w ich leczeniu
powinno si s k u p i na eliminacji zakaenia organizmu grzybami
Candida.
110

a. Grzybica czerwieni wargowej i kcikw ust

Schorzenie to jest nastpstwem zakaenia grzybiczego przeniesio
nego z j a m y ustnej na przylege okolice. Czynnikami sprzyjajcymi
rozwojowi choroby s: niedobr witamin grupy B, gwnie B_> oraz
dranienie mechaniczne przez protezy. Przewlekaniu si tej choroby
sprzyja nawyk linienia si i oblizywania warg. J e s t schorzeniem
czsto spotykanym i wskazujcym na istnienie grzybicy jamy ustnej.

Leczenie grzybicy czerwieni wargowej i kcikw ust

W przypadku zajadw dobre efekty daje ucie w ustach przez 10-15
m i n u t jednej yeczki oleju rokitnikowego, ktry n a s t p n i e naley
wyplu, oraz smarowanie nim istniejcych pkni w kcikach ust.
Gdy z m i a n y chorobowe obejmuj boczne zewntrzne s t r o n y
kcikw u s t (policzki), naley zastosowa lek homeopatyczny: R h u s
toxicodendron 15 CH granulki ^ 2 razy dziennie 5 g r a n u l e k pod
jzyk.

b. Grzybica pieluszkowa
Choroba ta rozwija si w nastpstwie niewaciwej pielgnacji nie
mowlt. Zajmuje najczciej obszar poladkw i podbrzusze, ale
moe rozprzestrzeni si na ca powierzchni skiy.

Leczenie grzybicy pieluszkowej

Podczas leczenia grzybicy pieluszkowej u maych dzieci i obonie
chorych osb starszych nie polecam zakadania pampersw, gdy
ich zewntrzna powierzchnia nie przepuszcza wilgoci, co sprzyja
rozprzestrzenianiu si zakaenia grzybiczego.
Dobry efekt leczniczy daje kpiel odkaajca z Kalii hypermang a n i c u m - preparat dostpny w a p t e k a c h bez recepty. Sposb sto
sowania: 1 - 2 tabletki preparatu naley rozpuci w szklance letniej
wody. Po cakowitym rozpuszczeniu tabletek roztwr d o d a do
kpieli. C z a s trwania kpieli powinien wynosi 10 15 m i n u t .
Uwaga! Kolor kpieli powinien by przypomina o r a n a d . Pod
czas kpieli naley uwaa, by w o d a nie dostaa sie do oczu. Nie
m y wosw, gdy mog zmieni zabarwienie na kasztanowe.
111

Po kpieli i o s u s z e n i u skry wciera w chorobowo zmienioni

miejsca cienk warstw 1% Lamisilatt k r e m firmy Novartis Con
s u m e r Health SA lub 1% Clotrimazolum k r e m firmy Glaxo Smitl.
Kline P h a r m a c e u t i c a l s SA. Mona te stosowa p r e p a r a t farma
ceutyczny 2 % D a k t a r i n p u d e r s p r a y i 2 % D a k t a r i n k r e m f i r m )
J a n s s e n Pharmaceutica NV. Na chorobowo zmienion skr n a n o
si si 2 razy dziennie p u d e r lub k r e m (krem naley wciera a d(
cakowitego wchonicia). W przypadku skojarzonego stosowani;i
p u d r u i k r e m u , naley raz dziennie n a k a d a p u d e r i raz dzienni*
krem. Czas trwania leczenia wynosi powinien 2 - 6 tygodni. Lecz
nie naley k o n t y n u o w a przez 7 d n i po ustpieniu zmian.

c. Grzybica otoczki brodawki sutkowej

Grzybica otoczki brodawki sutkowej wystpuje wycznie u kobiet
karmicych. Zmiany chorobowe dotycz brodawki i jej okolicy, maja
charakter rumieniowo-zuszczajcy lub pcherzykowy. Rozwojowi
choroby sprzyja linienie si noworodka i pleniawki wystpujce
w obrbie jego j a m y u s t n e j .

Leczenie grzybicy otoczki brodawki sutkowej

Z powodu moliwoci przeniesienia zakaenia na dziecko, propo
nuj w okresie leczenia nie k a n n i dziecka piersi i odciga po
karm. Zmieniona chorobowo skr brodawki sutkowej naley kilka
razy dziennie przemywa 3% roztworem w o d n y m kwasu bornego
i stosowa go do robienia okadw. Mona te smarowa brodawk
dwa razy dziennie 1% Clotrimazolum w kremie firmy Glaxo Smith
Kline P h a r m a c e u t i c a l s SA przez okres 2 - 4 tygodni lub stosowa
1% Pevaryl krem firmy Cilag te dwa razy dziennie. Uwaa j e d n a k
naley, aby przed k a r m i e n i e m piersi s t a r a n n i e zmy z brodawki
s u t k a uyty do leczenia preparat.
Zamiast uywania wymienionych rodkw, mona robi okady
na brodawki z oleju rokitnikowego.
W okresie leczenia naley stosowa wzmoon higien wobec
siebie, dziecka i przedmiotw majcych k o n t a k t z p o k a r m e m .
112

Rozdzia 19

Grzybice przydatkw skry*

rzybica przydatkw skry jest schorzeniem s t o s u n k o w o cz

sto wystpujcym, szerzcym si epidemicznie wszdzie t a m ,
gdzie s ze w a r u n k i higieniczne - w szkoach, internatach, kosza
rach, z a k a d a c h wychowawczych i przeludnionych izbach. Czyn
nikiem sprzyjajcym rozwojowi grzybicy przydatkw skry jest nie
waciwa higiena osobista, wzmoona potliwo skry wystpujca
podczas noszenia mao przewiewnej odziey i obuwia wykonanego
z surowcw syntetycznych.

1. Grzybica wau paznokciowego i pytki paznokciowej

Najczstszym objawem grzybicy pytki paznokciowej spowodowanej
zakaeniem grzybem Candida albicans l u b Candida parapsilosis
jest zapalenie wau paznokciowego (zanokcica) charakteryzujce si
wystpowaniem ostrego lub przewlekego s t a n u zapalnego t k a n e k
mikkich otaczajcych paznokie. Najczciej do infekcji dochodzi
u ludzi majcych czsty k o n t a k t z wod - pomywaczy, sprzta
czek, itp.
Zmiany zazwyczaj zaczynaj si od obrzku i s t a n u zapalnego
jednego, a czsto kilku waw paznokciowych, ktre staj si bolesne
i obrzknite, maj zabarwienie jasno-czerwonawe. a po u c i s k u
czsto wydobywa si z nich tre ropna. Boczny brzeg pytki paz
nokciowej, podminowany treci ropn, moe oddziela si od tka
nek mikkich.
Po 2 - 3 tygodniach trwania choroby pytka paznokciowa gru
bieje i odchyla si w bok od podunej osi palca, pojawiaj si faliste
pobruzdowania poprzeczne z charakterystycznymi pomidzy nimi
poprzecznymi szczelinami. Pytka paznokciowa traci przejrzysto,
paznokcie z czasem staj si to-zielonkawe. trac poysk, ulegaj
przerostowi i rozwarstwieniu, poczwszy od ich brzegw zewntrz
nych. Ich powierzchnia jest nierwna i chropowata.
* Przydatki skry: wosy, paznokcie, gruczoy - ojowe, potowe, mleczne.

113

W dalszym przebiegu choroby w pytce paznokciowej pojawia

ja sie szare lub te plamki i prki. Czasami paznokie jest podmi
nowany nawarstwieniami m a s rogowych. Zmiany zwykle postpuj
od wolnego brzegu paznokcia, p o d c z a s gdy u n a s a d y paznokie
jest niezmieniony.
Prcz grzybw, zanokcic mog wywoa rwnie bakterie, dla
tego decydujce znaczenie w diagnostyce moe mie bezporednie
b a d a n i e mikroskopowe wydzieliny l u b jej posiew. Czsto docho
dzi do zakae mieszanych grzybiczo-bakteryjnych. W miar prze
duania si choroby pytka paznokciowa moe ulec cakowitemu
zniszczeniu.
Zanokcica i grzybica pytki paznokciowej s schorzeniami z re
guy wsrjhstniejcymi z grzybic uoglnion. W przypadku stwier
dzenia objaww ze s t r o n y i n n y c h n a r z d w naley wczy pre
paraty przeciwgrzybicze o dziaaniu oglnoustrojowym (rozdzia 5,
str. 29) oraz zastosowa leczenie miejscowe, ktrego opis zamie
szczam poniej.

Leczenie grzybicy walu paznokciowego (zanokcicyl

Leczenie miejscowe zanokcicy polegajce wycznie na wcieraniu
kremw leczniczych jest nieskuteczne, dugotrwae i najczciej nie
przynosi spodziewanych efektw. J e d y n y m skutecznym sposobem
leczenia tej choroby jest nacicie wau paznokciowego w celu u s u
nicia treci ropnej, a w przypadku wytworzenia si ropnia podpaznokciowego - jego drena. W przypadku b r a k u poprawy tym spo
sobem leczenia lub nawrotu choroby, naley u s u n pytk pazno
kciow w caoci, wyczyci wa paznokciowy oraz zastosowa pre
paraty przeciwgrzybicze o dziaaniu miejscowym.

Leczenie grzybicy paznokci

Grzybica pytek paznokci t r u d n o poddaje si leczeniu polegajcym
na ich s m a r o w a n i u preparatami grzytx>lxjjczyrni, wic najczciej
leczenie to koczy si chirurgicznym usuniciem zmienionych cho
robowo paznokci.

114

Z a n i m j e d n a k zdecydujemy si na zabieg chirurgiczny, warto

sprbowa zastosowa leczenie miejscowe przy pomocy propolisu,
ktre wedle relacji moich pacjentw jest niekiedy skuteczne.
P r z e p i s : Kawaek kitu pszczelego ugnie w palcach do mikkoci.
Kit jest twardy, ale pod wpywem u g n i a t a n i a w palcach staje si
na tyle mikki, e mona nim dokadnie oboy chore miejsce. Przez
d w a tygodnie lub duej przykada si na paznokie i zmienion
chorobowo skr rozgnieciony plasterek kitu. Jeli paznokie jest
zdeformowany i ma zagbienia, to w to miejsce te naley wciska
mikk m a s kitu. Paznokie, cho jest j u wyleczony, m u s i jeszcze
odrosn.
Propolis ma silne waciwoci bakterio- i grzyliox>jcze, zachowuje
swoj a k t y w n o n a w e t kilka dni, wic nie trzeba n a n o s i go na
paznokie codziennie.

2. Grzybica mieszkw wosowych

Zakaeniu ulegaj mieszki wosowe brody u mczyzn lub choroba
zajmuje inne okolice n p . m o s z n . Charakterystyczny jest obrzk
okolicy ujcia mieszkw wosowych. Przebieg grzybicy jest zazwyczaj
ostry, objawia si gbokimi n a c i e k a m i guzowatymi o nierwnej
powierzchni, ale wyranie odgraniczonymi od otoczenia. Guzy za
palne wykazuj skonno do skupiania si i zlewania. Z uj miesz
kw wosowych podczas zakaenia wydobywa si tre ropna, kt
ra zasycha w strupy. Wos daje si atwo u s u n . Niekiedy moe
nastpi samowyleczenie wskutek wypadania zakaonych wosw.
Ten rodzaj grzybicy ustpuje bez bliznowacenia i trwaego wyysienia.

Leczenie grzybicy mieszkw wosowych

Grzybic mieszkw wosowych naley leczy oglnoustrojowo (roz
dzia 5, str. 29) i miejscowo. O doborze odpowiedniego leczenia
powinien decydowa lekarz. W leczeniu miejscowym stosuje si
preparaty przeciwgrzybicze do s m a r o w a n i a w aerozolach, kremie
lub elu, n p . 2% Dactarin aerozol firmy J a n s s e n P h a r m a c e u t i c a
NV, 1% Lamisilat k r e m firmy Novartis C o n s u m e r Health SA,

115

1% Clotrimazolum k r e m firmy Glaxo S m i t h Kline P h a r m a c e u t i

cals SA. Po wyleczeniu choroby polecam my owosion skr gowy
s z a m p o n e m Nizoral firmy J a n s s e n P h a r m a c e u t i c a zawierajcym
antybiotyk przeciwgrzybiczy Ketoconazolum.
Czsto bardzo dobre efekty, zamiast Nizoralu, uzyskuje si po
z a s t o s o w a n i u taszego s z a m p o n u przeciwupieowego Mariage
firmy Miraculum, ktry jest do nabycia w sklepach zielarskich.

3. Leczenie innych grzybic wosw i skry

Niej przedstawiam inne postacie grzybic zewntrznych i skuteczne
metody ich leczenia.

a. upie
Wieczorem nasczy tampon octem jabkowym i starannie wetrze
w owosion skr gowy. Poczeka, a wosy wyschn i pooy sie
spa. Rano wosy o p u k a pod biec wod i u m y s z a m p o n e m
Nizoral. Zabiegi kontynuowa przez 5 - 7 dni, nastpnie dla uzyska
nia trwaego efektu naley m y wosy przez o k r e s kilku tygodni
wycznie Nizoralem, potem s z a m p o n e m Mariage.
Olejek z drzewa herbacianego - przy kadym myciu gowy mo
na doda do s z a m p o n u par kropli olejku. Mona rwnie naciera
skr gowy roztworem o steniu 1 0 - 1 5 kropli olejku na 100 ml
wody i po 30 m i n u t a c h s p u k a gow wod.

b. Wypadanie wosw
Wypadanie wosw zwizane jest z oddziaywaniem na cebulki wo
sowe toksyn grzybiczych. We wstpnym okresie leczenia zjawisko to
zazwyczaj nasila si. Leczenie jest dugotrwae i trway efekt wzmoc
nienia wosw uzyskuje si w czasie nie krtszym ni 3 miesice.
Lekarstwem, jakie mog zaproponowa, jest picie dobrej jakocio
wo wody oraz herbaty z pokrzywy.
Dobry efekt przynosi take codzienne picie 2 szklanek o d w a r u
z ziela skrzypu polnego lub perzu, dziki czemu dostarczana jest do
organizmu odpowiednia ilo k r z e m u sprzyjajca midzy innymi
regeneracji cebulek wosowych i wzrostowi wosw.
116

Przedstawiam przepis na przeciwdziaajc wypadaniu wosw

m i e s z a n k zioow:
P r z e p i s : zmiesza rwne czci ziela skrzypu polnego, korzenia
opianu, ziela nawloci, ziela fioka trjbarwnego i ziela uczepu trj
dzielnego lub lici brzozy. Dwie yki stoowe mieszanki zi zala
2J/2 szklank ciepej wody j i pozostawi na 1 godzin do spcznienia.
Ogrza powoli do wrzenia, odstawi na 15 m i n u t i przecedzi. Pi
2 - 3 szklanki o d w a r u 3 razy dziennie, midzy posikami.
Polecam rwnie picie t r a n u oraz spoywanie riieczyszczonego oleju
z siemienia lnianego lub oliwy z oliwek z pierwszego doczenia na
zimno zawierajcych nienasycone kwasy tuszczowe.

c. Trdzik
Pojawienie si na skrze zmian przypominajcych trdzik nie jest
co p r a w d a typowym objawem grzybicy, ale czsto jej towarzyszy.
S to z reguy bardzo liczne, drobne i biae grudki na skrze czoa,
niekiedy na policzkach. Zaobserwowaem, e zmiany te czciej
wystpuj u kobiet, ni u mczyzn.
Dobrym i s k u t e c z n y m s p o s o b e m pozbycia si tej dolegliwoci
jest picie odpowiednich zi - przynajmniej przez okres 3 miesicy.
Ich dziaanie polega na regulacji p r z e m i a n y materii, w s p o m a g a
u s u w a n i e z o r g a n i z m u toksyn oraz n o r m a l n y c h produktw prze
m i a n y materii.
P r z e p i s : 2 yeczki s u s z u albo wieego ziela fioka trjbarwnego
zala 1,5 s z k l a n k wrzcej wody. Po 15 - 20 m i n u t a c h odcedzi
i pi n a p a r 3 razy dziennie po '/> szklanki. Tym s a m y m roztworem
mona przemywa zmienion zapalnie skr.
Olejek z d r z e w a h e r b a c i a n e g o : Po umyciu twarzy przemy wy
pryski olejkiem. W przypadku wystpowania wypryskw na wik
szej powierzchni skry przemywa j wacikiem zmoczonym letni
wod i skropionym p a r o m a kroplami olejku.

117

Rozdzia 20

Klimakterium
T ^ " l i m a k t e r i u m jest okreleniem ldlkunastoletniego okresu w y
X \ . c i u kobiety, charakteryzujcym si stopniowym n a r a s t a n i e m
niewydolnoci hormonalnej jajnikw. Natomiast m e n o p a u z a ozna
cza koniec miesiczkowania, kiedy miesiczka nie pojawia si po
upywie co najmniej 6 miesicy. W okresie tym gwatownie s p a d a
ilo wydzielanych przez jajniki h o r m o n w - estrogenw i proge
steronu.

1. Hormony
Hormony to zwizki chemiczne wydzielane przez gruczoy lub tkanki
u k a d u hormonalnego. Ich funkcj jest regulacja czynnoci wszyst
kich komrek organizmu lub poszczeglnych narzdw wewntrz
nych, do ktrych odpowiednie hormony wydzielane s bezporednio
lub, w przypadku t k a n e k oddalonych, docieraj z krwi.

2. Rwnowaga hormonalna
Cay ukad hormonalny skada si z pojedynczych elementw dzia
ajcych wzgldem siebie na zasadzie ujemnego sprzenia zwrot
nego. Dokrewny gruczo nadzorczy - przysadka mzgowa wydziela
h o r m o n sterujcy, ktry z prdem krwi dociera do odlegej tkanki.
Odpowiedzi stymulowanej tkanki jest wydzielenie wasnego hor
m o n u , a wzrost jego stenia w krwi h a m u j e produkcj h o r m o n u
sterujcego przysadki. W ten sposb, dziaajc wzgldem siebie
w ukadzie wzajemnego sprzenia zwrotnego, poziom obydwu hor
m o n w - sterujcego i hamujcego utrzymywany jest w wskich
granicach normy fizjologicznej, zwanej rwnowag hormonaln.
Warto zwrci uwag, e takie rozwizanie pozwala nie tylko
utrzymywa stenie h o r m o n w w krwi na odpowiednim, fizjolo
gicznym poziomie. Pozwala take kontrolowa, czy polecenia pynce
z przysadki mzgowej, bdcej swoistym c e n t r u m zarzdzania, s
realizowane prze? tkanki, adekwatnie do potrzeb organizmu, czego
potwierdzeniem jest wanie wydzielanie h o r m o n u hamujcego.
118

3. Zaburzenia rwnowagi bormonalnei

Przebieg wszystkich funkcji yciowych organizmu jest sterowany
hormonami, w zwizku z tym zaburzenie ich rwnowagi ma zawsze
negatywny wpyw na nasze zdrowie. Z grubsza rzecz biorc, s dwa
warianty zaburzenia rwnowagi h o r m o n a l n e j : n a d c z y n n o oraz
niedoczynno stymulowanej tkanki.
Niedoczynno charakteryzuje si wysokim steniem w krwi
h o r m o n u stymulujcego przysadki mzgowej, czsto przekracza
jcym norm fizjologiczn, oraz niskim steniem h o r m o n u h a m u
jcego, czsto poniej normy fizjologicznej. Niedoczynno stymu
lowanej t k a n k i wie si z u p o l e d z o n y m jej funkcjonowaniem,
niedostatecznym w s t o s u n k u do potrzeb organizmu.
Nadczynno charakteryzuje si niskim steniem w krwi hor
m o n u stymulujcego przysadki mzgowej, czsto poniej normy
fizjologicznej, oraz wysokim steniem h o r m o n u hamujcego, czsto
przekraczajcym norm fizjologiczn. Nadczynno stymulowanej
tkanki wie si z upoledzonym jej funkcjonowaniem, nadmiernym
w s t o s u n k u do potrzeb organizmu.

4. Hormony w cyklu miesicznym

Cykl miesiczkowy jest sterowany wydzielanymi przez przysadk
mzgow h o r m o n a m i - gonadotropinami. Obecno w krwi gona
dotropin stymuluje dojrzewanie w jajniku pcherzyka Graafa, we
wntrz ktrego znajduje si k o m r k a jajowa. Dojrzewajcy pche
rzyk wydziela estrogeny bdce h o r m o n a m i hamujcymi wydzie
lanie hormonw sterujcych przysadki mzgowej - gonadotropin.
Pcherzyk, po pkniciu i uwolnieniu jaja, przemienia si w cia
ko te, tj. t k a n k wytwarzajc h o r m o n progesteron, ktrego za
d a n i e m jest przygotowanie luzwki macicy na przyjcie zapod
nionego jaja, powodujc jej silne ukrwienie. Poniewa progesteron
jest h o r m o n e m h a m u j c y m w s t o s u n k u do gonadotropin, po za
gniedeniu si zapodnionego jaja w macicy - ciako te nie zani
ka, lecz zmienia si w ciako ciowe produkujce w dalszym cigu
progesteron, zapobiegajc rym s a m y m dojrzewaniu pcherzykw
Graafa w okresie ciy.
119

Gdy do zapodnienia nie dojdzie, wwczas ciako te zanik, i

stenie progesteronu w krwi s p a d a , bona luzowa macicy zusz
cza si i zostaje wydalona w postaci krwawienia miesiczkowej i
a przysadka mzgowa zaczyna wydziela gonadotropiny, cykl powt; i
rza si.

5. Zaburzenia cyklu miesicznego

Zaburzenia miesiczkowania zdarzaj si u kobiet w kadym wieki i
Ich przyczyn z reguy jest b r a k komunikacji pomidzy przysadk; |
mzgow a jajnikami, co moe by powodem ich niedoczynno i
albo nadczynnoci, w wyniku czego wystpuj nieregularne cykle
miesiczkowe, objawiajce si pogorszeniem samopoczucia, zwanym
syndromem napicia pizedmiesiczkowego. Zaburzenia cyklu mie
siczkowego mog mie istotny wpyw na niepodno kobiet.

6. Przyczyny zaburze cyklu miesicznego

Wrd wielu moliwych powodw zaburze cyklu miesiczkowego,
nie mona nie wzi pod uwag wpywu zakaenia organizmu grzy
bem Candida, ktry z jednej strony potrafi jako produkty przemiany
materii wytwarza pseudohormony rozregulowujce ukad hormo
nalny czowieka (rozdzia 2, p u n k t 7, str. 14), z drugiej, stwarzajc
przewleke s t a n y zapalne w okolicach przysadki mzgowej i/lub
przydatkw, potrafi w p y n na nieprawidowe funkcjonowanie
tych organw.

7. Menopauza
M e n o p a u z a jest o k r e s e m w yciu kobiety nastpujcym po uwol
nieniu z jajnikw ostatniej komrki jajowej. W normalnych warun
k a c h nie powinno to w a d e n sposb wpyn na zdrowie kobiety,
bowiem w tej sytuacji przysadka j u nigdy nie p o w i n n a wydzieli
do krwiobiegu gonadotropin - hormonw sterujcych dojrzewaniem
pcherzykw Graafa. I w zasadzie dzieje si tak u wikszoci kobiet.
Ale nie u wszystkich. Niektre kobiety maj p o w a n e problemy
zwizane z rwnowag hormonaln, ktre mog rozpocz si j u
10 lat przed meropauz, i u s t p i 10 lat po niej. Medycyna kon
wencjonalna t e n o k r e s nazywa klimakterium.
120

8. Klimakterium
Klimakterium dzieli sie na dwie fazy: przed- i postmenopauzaln.
W klimakterium przedmenopauzalnym, gdy jeszcze istnieje pewna
liczba niedojrzaych k o m r e k jajowych w pcherzykach Graafa,
objawy klimakterium przypominaj nadczynno albo niedoczyn
no jajnikw w wydzielaniu hormonw hamujcych - estrogenw
i progesteronu.
W okresie postmenopauzalnym, gdy w jajnikach nie ma j u p
cherzykw Graafa, ktre mogyby wydzieli hormony hamujce w
stosunku do h o r m o n u sterujcego przysadki mzgowej - wydzielenie
tego h o r m o n u p o w i n n o z a n i k n . Jeli t a k nie jest, t o m a m y d o
czynienia z ewidentnym zakceniem wymiany informacji na linii
jajniki - przysadka. Wwczas przysadka podejmuje d a r e m n e prby
normalnego cyklu miesiczkowego, w wyniku czego - przy b r a k u
wydzielenia h o r m o n w h a m u j c y c h - n a r a s t a stenie gonadotropin, czego fizycznym odzwierciedleniem s u kobiet objawy postmenopauzy.

9. Hormonalna terapia zastpcza

H o r m o n a l n a terapia zastpcza m a n a celu oszukanie organizmu
poprzez podrzucenie" mu h o r m o n w hamujcych - estrogenw
i progesteronu - co ma zasygnalizowa przysadce, e cykl miesicz
kowy trwa nadal; j a k b y nic si nie zmienio.
Pocztkowo zaczto stosowa u kobiet h o r m o n y pozyskiwane
z moczu ciarnych klaczy, p o t e m h o r m o n y syntetyczne, do sto
sowania ktrych n a k a n i a n o za pomoc natarczywej propagandy
straszcej, na jakie to niebezpieczestwa n a r a o n e s kobiety nie
stosujce owych koskich bd sztucznych hormonw.
Gdy okazao si, e koskie i syntetyczne hormony maj wpyw
na powstanie wielu niebezpiecznych chorb, zaczto stosowa estro
geny pochodzenia rolinnego, tzw. fitoestrogeny. otrzymywane z soi
i pluskwicy graniastej, ale ich skuteczno jest wtpliwa.
Hormonalna terapia zastpcza jest w istocie dziaaniem objawo
wym, bowiem nie bierze si w niej pod uwag przyczyny kopotw
zdrowotnych w okresie menopauzy.

121

Leczenie dolegliwoci zwizanych z klimakterium

Podstawowe znaczenie w zmniejszeniu dolegliwoci zwizanych /
k l i m a k t e r i u m m a przywrcenie rozchwianej rwnowagi h o r m o
nalnej. Z praktyki wynika, e bardzo czsto dolegliwoci te zmniej
szaj si lub ustpuj cakowicie po wyleczeniu grzybicy oglno
ustrojowej (rozdzia 5, str. 29).
W u s u w a n i u uciliwych objaww klimakterium bardzo s k u
teczne bywaj leki homeopatyczne. Leczenie homeopatyczne jest
bezpieczne i s k u t e c z n e w likwidowaniu poszczeglnych zaburze
zwizanych z okresem menopauzy. Sposb ich niwelowania zamie
szczam niej:

a. Uderzenia gorca
Lachesis m u t u s 15 CH <=> 2 - 3 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.
Wskazania: uderzenia gorca z przekrwieniem i pulsowaniem gowy,
czste migreny (raczej lewostronne), s k o n n o do pojawiania si
wybroczyn (siniakw).
G l o n o i n u m 9 CH => 4 razy dziennie 5 g r a n u l e k pod jzyk.
W s k a z a n i a : u d e r z e n i a gorca, gwatowne bicia serca, u d e r z e n i a
gorca do szyi, pulsujce ble gowy z uczuciem pulsowania ttnic
szyjnych, przekrwienie i zaczerwienienie skry twarzy.
Belladona 9 CH => 4 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.
Wskazania: uderzenia gorca, bardzo silne i dokuczliwe ble gowy
o charakterze pulsujcym, zaczerwienienie twarzy, wzmoona potliwo skry twarzy' i caej gowy.

b. Nadcinienie ttnicze
A u r u m m u r i a t i c u m n a t r o n a t u m 15 CH
2 razy dziennie 5 gra
nulek pod jzyk.
Wskazania: nadcinienie ttnicze i u d e r z e n i a gorca, k o a t a n i a
serca, przekrwienie twarzy. Wraliwe na lek s kobiety n a d p o b u d
liwe psychicznie, niespokojne, majce s k o n n o do depresji.

122

Nux Vomica 9 CH ^ 2 razy dziennie 5 granulek pod jeyk.

Wskazania: nadcinienie ttnicze. Wraliwe na ten lek sa kobiety
szczupe, prowadzce siedzcy tryb ycia, autorytatywne i nie zno
szce sprzeciwu, majce skonno do z a p a r stolca.

c.Ble kostno-stawowe
R h u s toxicodendron 9 CH
4 razy dziennie 5 granulek |xxl jeyk.
Wskazania: skonno do zmian zwyrodnieniowych chrzstek sta
ww i koci, p o r a n n a sztywno staww, nasilenie si objaww
w zimnie, wilgoci i deszczowej pogodzie. Poprawa nastpuje w su
c h y m cieple.
Kalium carbonicum 9 CH ^> 2 razy dziennie 5 granulek pod jzyk.
Wskazania: ble kostno-stawowe, ktrym towarzysz zaburzenia
ze strony przewodu pokarmowego (wzdcia, odbijania i zaparcia)
oraz zaburzenia kreniowo-oddechowe (duszno wysikowa, ast
ma oskrzelowa, duszno rozedmowa). Lek jest zalecany dla kobiet
osabionych, wraliwych na zimno, spowolnianych.

d. Zaburzenia nerwowe
Ignatia A m a r a 9 CH => 2 razy dziennie 5 granulek.
Wskazania: nadcinienie ttnicze, uderzenia gorca, nadwraliwo
psychiczna na zapachy, skonno do reakcji histerycznych, nad
m i e r n a reakcja psychiczna na zmartwienia i kopoty.
Sulfur 9 CH ^ 2 - 3 razy dziennie 5 g r a n u l e k pod jzyk.
Wskazania: uderzenia gorca, wzmoona potliwo, uczucie palenia
oraz wid s r o m u , piekce upawy. Lek j e s t zalecany dla kobiet o
optymistycznym nastroju, ktre w przypadku choroby atwo wpa
daj w pesymizm, depresj i rozdranienie; cechuje je s k o n n o
do niedbalstwa i baaganiarstwa; wystpuje u nich nadmierna ch
jedzenia sodyczy.

123

Rozdzia 21

Jaskra

tosunkowo czstym objawem grzybicy oglnoustrojowej s bli

gaek ocznych oraz zamazywanie si obrazu spowodowane za
burzeniami krenia pynu rdgakowego. Natomiast obrzk oczo
dow jest okrelany przez chorych to jako sztywno oczu" i towa
rzyszy mu zwykle p o r a n n e ropienie powiek.

1. Grzybica przyczyna wzrostu cinienia rdgakowego

Czstym objawem grzybicy Caridida jest ostre i przewleke zapalenie
nosogardzieli i zatok obocznych n o s a . J e d n y m z objaww s t a n u
zapalnego zatok jest przekrwienie bony luzowej prowadzce do
jej obrzku, utrudniajce krenie krwi ylnej w ich obrbie. Musi
to w oczywisty sposb zaburza krenie krwi ylnej i lirrrfy w obrbie
oczodow, a ich obrzk i bezporedni ucisk na gak oczn utrudnia
odpyw cieczy wodnistej z jej wntrza. Zaburzenie rwnowagi midzy
wytwarzaniem a odpywem cieczy wodnistej jest przyczyn wzrostu
cinienia rdgakowego.

2. Mechanizm wzrostu cinienia rdgakowego w grzybicy

Napicie gaki ocznej utrzymuje tzw. ciecz wodnista, ktra stale jest
wytwarzana w gace ocznej pod odpowiednim cinieniem przez ciao
rzskowe (cz bony naczyniowej znajdujca si w przedniej czci
oka). Cinienie to, nazywane take wewntrzgakowym lub rdgakowym, u w a r u n k o w a n e jest iloci cieczy wodnistej wypeniajcej
przedni komor oka (zamknita przestrze znajdujc si midzy
rogwk a tczwk). W normalnych w a r u n k a c h istnieje stan rw
nowagi pomidzy wytwarzaniem cieczy wodnistej a jej odpywem.
Ciecz opuszcza gak oczn w miejscu zwanym ktem przesczania.
Jeli jej odpyw u t r u d n i obrzk t k a n e k mikkich oczodou, ciecz
wodnista gromadzi si w o k u powodujc wzrost cinienia rdga
kowego, ktre moe uszkodzi w k n a n e r w u wzrokowego, co w
konsekwencji prowadzi do powanego uszkodzenia wzroku.

124

3. Objawy choroby
J a s k r a w pocztkowej fazie przebiega skrycie, bez dolegliwoci bolo
wych, i czsto j e d y n y m jej objawem s mroczki w polu widzenia.
Narastajce cinienie wewntrzgakowe powoduje obrzk ro
gwki - widzenie staj si mgliste, pojawiaj si tczowe koa wok
rde wiata. Oko staje si zaczerwienione, pojawiaj sic silne lx>le
w obrbie gaki ocznej mogce wywoywa mdoci.

Leczenie jaskry spowodowanej grzybica

Podstaw leczenia wzrostu cinienia rdgakowego spowodowanego
grzybic jest u s u n i c i e jej z caego organizmu (rozdzia 5, str. 29).
Poza wdroeniem lekw przeciwgrzybiczych i wzmacniajcych
system odpornociowy, bezwzgldnie naley wdroy leczenie miej
scowe likwidujce s t a n zapalny bony luzowej nosa, zatok przyno
sowych i garda (rozdzia 8, p u n k t y 2 i 3, str. 60 i 62). Przypominam
te o zakrapianiu n o s a kroplami wedug kompozycji J. Soneckiego
(rozdzia 8, p u n k t 2, str. 60), co ma na celu likwidacj s t a n u zapal
nego i naderek bony luzowej nosa, zatok przynosowych i w efek
cie poprawia krenie ylne w obrbie oczodow i gaek ocznych.
Dobre efekty lecznicze uzyskaem stosujc preparaty pochodz
nia rolinnego. Leki te naley stosowa rwnoczenie z preparatami
przeriwgrzybiczymi i wzmacniajcymi system odpornociowy. Ich
s p o s b d a w k o w a n i a zamieszczam niej:

Gold-Vit C 5 0 0 mg (Ester C) firmy Olimp 3 2 razy dziennie

1 k a p s u k po posiku.
Vitole E firmy Polpharma 2 0 0 j . m . ^> 2 razy dziennie 2 kap
suki po posiku.
Beta-Karoten plus firmy Olimp o 2 razy dziennie 1 kapsuk
po posiku.
Antiox firmy Vision IPG O 2 razy dziennie 1 k a p s u k 30
m i n u t przed posikiem, popijajc szklanka wody.

Providin firmy Naturell ^> 2 razy dziennie 1 tabletk pod

czas posiku.

Ginkofar forte firmy Biofarm 3 3 razy dziennie 1 tabletk

po posiku.

125

Rozdzia 22

uszczyca

est wiele opinii na temat przyczyny uszczycy - od predyspozycji

genetycznych, poprzez czynniki h o r m o n a l n e i picie alkoholu,
po nieokrelone zmiany zapalne. J e d n a k z mojej praktyki wynika
e najczstsz przyczyn zachorowania na uszczyc s naderki
w cianie jelita cienkiego, stworzone przez grzyby Candida.

1. Wpyw grzybw Candida na rozwj uszczycy

Zbierajc wywiad od pacjentw zaobserwowaem pewien schemat
rozwoju uszczycy. Ot typowe objawy tej choroby zwykle poprze
dzaj zaburzenia jelitowe - gazy, wzdcia, biegunki lub zaparcia
stolca, potem problemy z trawieniem, a w k o c u zaburzenia funkcji
wtroby i trzustki. U wielu osb przed pojawieniem zmian na skrze
rozpoznaje si wrzodziejce zapalenie jelita grubego lub zesp jelita
draliwego.
Zwrciem take uwag, e pojawienie si objaww uszczycy
zazwyczaj poprzedzone jest leczeniem antybiotykami chorb infek
cyjnych. Wycignem z tego wniosek, e wczesnym etapem rozwoju
uszczycy jest dysbioza, przeradzajca si w drodyc jelita grubego,
potem w grzybic oglnoustrojow.

2. Objawy uszczycy
Charakterystycznym objawem uszczycy s rnej wielkoci czerwonobrunatne lub rowe paskie grudki, o brzegach wyranie od
graniczonych od skry zdrowej, majcych tendencj do zlewania si.
Grudki te z reguy pokryte s srebrzyst lub srebrzystoszar, nawar
stwiajc si usk.
W zasadzie uszczyca moe wystpi w niemale kadym miejscu
skry, ale najczciej wystpuje na skrze koczyn, przede wszyst
kim w okolicach okci i kolanach, w okolicy koci krzyowej i polad
kw, na plecach i klatce piersiowej, a take w u c h u zewntrznym
i na owosionej skrze gowy.
126

Leczenie uszczycy
()prcz wprowadzenia leczenia oglnoustrojowegj) (rozdzia 5, str.29),
pierwszorzdne znaczenie w leczeniu uszczycy, jak zreszt wszyst
kich innych chorb, ma usunicie ich przyczyny, czyli zlikwidowanie
n a d e r e k w c i a n a c h jelit przy pomocy Mikstury oczyszczajcej
(rozdzia 3 1 , str. 152).

i etap leczenia uszczycy

W pierwszym etapie leczenia uszczycy zasadniczy nacisk kadziemy
na przywrcenie podstawowych funkcji wtroby, dziki zastosowa
niu odpowiedniej diety oraz preparatw usuwajcych z jelit i wtroby
n a g r o m a d z o n e t a m zogi toksycznych substancji.

Kasza w oczyszczaniu wtroby

Podstawowe znaczenie w u s u w a n i u zogw toksycznych nagro
madzonych w wtrobie ma stosowanie szczeglnego rodzaju diety,
ktra polega najedzeniu przyrzdzonej w odpowiedni sposb kaszy.
Mona j spoywa d w a razy dziennie, uzupeniajc s u r w k a m i
i potrawami z gotowanych jarzynami.
P r z e p i s : 100 g przeronitej pszenicy, 100 g u g o t o w a n y c h bura
kw, 100 g gotowanej marchwi, 100 g suszonych moreli. Wszystko
skrci na maszynce do misa, doda 2 yki soku z cytryny, 1 yk
oliwy z oliwek. W s m a k u m a s a powinna by przyjemnie kwaskowa.

Soki w oczyszczaniu wtroby

Kuracja przy pomocy soku z cytryny i sokw warzywnych pozwala
rozpuci kamienie nagromadzone w przewodach ciowych wtro
by i pcherzyka ciowego.
S o k z cytryny: r a n o , po p o u d n i u oraz wieczorem naley wypi
V-2 szklanki gorcej wody z dodatkiem s o k u z 1 cytryny.
S o k z w a r z y w : mieszank sokw, z marchwi (250 g), buraka (75 g)
i wieego ogrka (75 g) => pi 3 razy dziennie po \h. szklanki.

Preparaty w leczeniu uszczycy

W pierwszym etapie leczenia uszczycy polecam stosowa nastpu
jce preparaty:
127

1. codzienriie pi maymi porcjami 1 szklank wodnego macem 11

czosnku (rozdzia 5, s t r o n a 35),
2. Czosnek ekstrakt (Allium sativum) firmy Walmark
1 kap
suk wieczorem przed s n e m ,
3. codziennie pi 1 szklank odwaru ziela skrzypu polnego (raz
dzia 5, str. 29) oraz 1 szklank herbaty z pokrzywy.
4. Chitosan firmy Olimp => 2 kapsuki 3 razy dziennie, 20 mini il
przed posikiem, popijajc 1 szklank wody,
5. tran islandzki firmy Lysi "=> dwa razy 1 yeczk, r a n o i wieczo
rem,
6. Denoxinal firmy Walmark 3 1 raz dziennie 1 k a p s u k a r a n o
w czasie posiku,
7. Sylivit 150 firmy Herbapol Pozna o 3 razy dziennie 1 kapsu
k w czasie posiku,
8. Antiox firmy Vision IPG "=> 2 razy dziennie 1 k a p s u k p go
diny przed posikiem,
9. zaywa probiotyki (rozdzia 29, str. 145).

Kpiele w leczeniu uszczycy

Istotne znaczenie w leczeniu uszczycy ma u t r z y m a n i e w dobrej
kondycji skry poprzez n a p r z e m i e n n e kpiele z d o d a t k i e m oleju
z nieoczyszczonego siemienia lnianego toczonego na zimno, albo
oleju sojowego. 3 yki jednego z tych olejw wlewamy do w a n n y ,
nastpnie w a n n wypeniamy wod. Kpiel powinna trwa 20 mi
n u t . W jej trakcie omywamy cae ciao, a take wosy, bez uycia
myda i innych rodkw myjcych.

Leczenie miejscowe zmian skrnych

Polecam uszczce si i zrogowaciae zmiany na skrze smarowa
olejem z siemienia lnianego tioczonego na zimno lub olejem sojo
wym. Na zeskorupiae grudki naley n a k a d a k o m p r e s y z tymi
olejami.

128

Leki homeopatyczne w leczeniu uszczycy

Niejednokrotnie zadowalajce efekty we w s p o m a g a n i u leczenia
uszczycy u z y s k a e m dziki z a s t o s o w a n i u nastpujcych lekw
homeopatycznych:
u s z c z c e s i z m i a n y s k r n e : N a t r u m sulfuricum 15 (30) CH
<=> 1 raz dziennie 10 granulek pod jzyk.
w i d s k r y : Sulfur iodatum 9 CH ^> 1 raz dziennie 5 granulek
pod jzyk oraz P s o r i n u m 30 CH ^ 1 raz w tygodniu 10 granulek
pod jzyk.

Wykaz produktw zabronionych w leczeniu uszczycy

Niektre produkty ywnociowe, po wnikniciu do organizmu przez
nieszczelnoci cian jelit, prowokuj agresj systemu odpornocio
wego przeciwko t k a n k o m wasnego organizmu (autoagresj), obja
wiajc si nasileniem objaww uszczycy. Z tego powodu w pierw
szym etapie leczenia uszczycy naley wyeliminowa z diety takie
produkty, jak: czekolada i wyroby czekoladowe pomidory i ich
przetwory (ketchup, sosy, przeciery) truskawki i przetwory (lody
truskawkowe, demy, itp.) porzeczki (szczeglnie czarne) aronia
czerenie (szczeglnie dobrze dojrzae - ciemnoczerwone) winie
liwki pomaracze m a n d a r y n k i arbuzy czerwona papryka
(surowa i s u s z o n e przetwory) sztucznie barwione napoje kolo
rowe w d k i " itp.
Pienvszy etap leczenia uszczycy powinien trwa 4 tygodnie. W okre
sie tym naley odywia si gwnie p r o d u k t a m i rolinnymi, nato
miast ilo spoywanego misa ograniczy do m i n i m u m .

II etap leczenia uszczycy

W etapie drugim naley wprowadzi diet przeciwgrzybiczn oraz
leki stosowane w grzybicy oglnoustrojowe (rozdzia 5, str. 29), a
take k o n t y n u o w a leczenie miejscowe skry, j a k w etapie pierw
szym.

129

Rozdzia 23

Astma oskrzelowa

s t m a oskrzelowa jest chorob, ktrej istot jest s t a n zapalny

prowadzcy do ograniczenia przepywu powietrza w drogach
oddechowych na skutek skurczu oskrzeli i gromadzenia si w nich
gstego luzu. Medycyna a k a d e m i c k a nie ustalia do tej pory przy
czyny rozwoju tej choroby, wic leczenie sprowadza si wycznie
do zmniejszania jej objaww.

1. Przyczyna astmy oskrzelowe!

Uwaam, e bezrjoredni przyczyn rozwoju astmy oskrzelowej jest
s t a n zapalny bony luzowej oskrzeli wywoany grzybic Candida.
Pojawiajce si coraz liczniejsze ogniska grzybicze w obrbie bony
luzowej oskrzeli tworz naderki (mikrouszkodzenia), przez ktre
przedostaj si do krwiobiegu alergeny (zwizki biakowo-cukrowe)
wywoujc reakcj alergiczn organizmu. Gruczoy luzowe drzewa
oskrzelowego, reagujc na s t a n zapalny, produkuj n a d m i e r n
ilo gstego i kleistego luzu, ktrego chory nie jest w stanie od
krztusi. Wysychajca wydzielina i obrzk luzwki oskrzeli zwaj
wiato oskrzeli, a nadreaktywno organizmu na alergeny wywo
uje ich skurcz.

2. Objawy astmy oskrzelowej

W efekcie narastania dusznoci, ktrym najczciej towarzysz ob
jawy nerwicy lkowej w postaci uczucia miertelnego zagroenia
u t r a t y ycia, nastpuje n a p a d a s t m y oskrzelowej, ktry jest naj
bardziej typowym objawem tej choroby. Podczas n a p a d u astmy,
oddychanie jest w znacznym stopniu u t r u d n i o n e , nie jest moliwe
wykonanie wikszego wysiku fizycznego. Czstym objawem astmy
jest kaszel, ktry moe by jedynym objawem astmy. Kaszel moe
by suchy, a czasem towarzyszy mu moe ge^tM, kleisto i t m d n a
do odkrztuszenia wydzielina. Po jej odkrztuszeniu chory doznaje
krtkotrwaej ulgi.

130

W okresach midzy atakami, typowym objawem astmy oskrzelo

wej jest wiszczcy oddech spowodowany zawirowaniem powietrza
na nierwnociach cian oskrzeli, ktre tworz grudki zaschnitej
wydzieliny.

3. Nastpstwa astmy oskrzelowej

Dugo trwajca a s t m a oskrzelowa prowadzi z biegiem czasu do za
graajcej yciu przewlekej niewydolnoci kreniowo <xldechowej,
tzw. zespou pucno-sercowego. P o n a d t o c h o r o b a ta pozostawia
zbliznowacenia bony luzowej u k a d u oddechowego oraz pogru
bienie mini gadkich oskrzeli, u t r u d n i a j c przepyw powietrza
do pcherzykw p u c n y c h .

Leczenie astmy oskrzelowej

Leczc astm oskrzelow, w kadym przypadku osigam pozytywne
efekty - wiksze lub mniejsze, uzalenione od czasokresu trwania
choroby. Im wczeniej wdroy si leczenie, tym uszkodzenia drg
oddechowych i zaburzenia w ukadzie krenia bd mniejsze.
Astm oskrzelow naley traktowa j a k o grzybic oglnoustrojow i w zwizku z tym zastosowa peny zakres leczenia przeciwgrzybiczego i wzmacniajcego system odpornociowy organizmu
(rozdzia 5, str. 29).
Leczenie miejscowe polega wykonywaniu zabiegw majcych
na celu rozrzedzaniu zalegajcej w oskrzelach gstej wydzieliny przy
pomocy inhalacji parowych (rozdzia 8, p u n k t 2, str. 61).
Suchy i wilgotny kaszel mona leczy stosujc leki homeopatycz
ne (rozdzia 8, p u n k t 4, str. 66).
Znaczc rol w zmniejszeniu czstotliwoci wystpowania napa
dw astmy oskrzelowej ma dobry s t a n psychiczny chorego. Zmniej
szenie napicia psychicznego i popraw nastroju u chorego uzyskuj
stosujc preparaty magnezowe (rozdzia 5, p u n k t 4, str. 30) oraz
lek homeopatyczny Sedatif PC firmy Boiron : 1 tabletk rano, 1
tabletk po poudniu, 2 tabletki przed snem. Tabletki naley zaywa
na k w a d r a n s przed, lub godzin po posiku, trzymajc je pod jzy
kiem, a do rozpuszczenia.
131

Rozdzia 24

stotnym problemem w trakcie leczenia grzybicy jest pojawienie si

nieprzyjemnych objaww ubocznych zwizanych z kumulacj
w organizmie substancji toksycznych z uszkodzonego ciaa grzyba
Zwykle t r u d n o j e s t przewidzie wszystkie reakcje o r g a n i z m u na
zastosowane leczenie silnie dziaajcymi zwizkami rolinnymi. Nie
korzystne objawy uboczne, jakie pojawiaj si w trakcie leczenia,
nie s niebezpieczne dla zdrowia, ale wywouj u chorego obaw
oraz silny niepokj.
Oto opis tych s y m p t o m w oraz przyczyna ich powstania.

1. Objawy detoksykacji organizmu

Zwizki rolinne uywane w likwidacji grzyba powoduj szybki roz
pad jego organizmu i pojawienie si w krwi duej iloci obcych sub
stancji o waciwociach toksycznych. Kumulacja toksyn wytwa
rzanych przez grzyba, uwalniajcych si w trakcie jego rozkadu,
oraz substancji odpadowych normalnej przemiany materii w n a
rzdach wewntrznych i w krwi, zakca przemian biochemiczn
organizmu oraz wpywa negatywnie n a p r a c s y s t e m u odporno
ciowego. Toksyny te powinny by wydalane w n a t u r a l n y sposb
przez przewd pokarmowy, nerki, wtrob, p u c a i skr, ale osa
biony organizm czstokro nie n a d a z u s u w a n i e m ich w t a k d u
ej iloci. Nie jest to zjawisko grone, ale bardzo uciliwe i przykre
dla chorego. Wobec nasilajcych si negatywnych objaww, zalecam
czasowe zmniejszenie dawki p r e p a r a t u rolinnego. W celu atwiej
szego u s u w a n i a n a g r o m a d z o n y c h toksyn, zalecam wypijanie co
dziennie okoo 2 litrw dobrej jakociowo wody.
Najczciej spotykanymi i niepodanymi objawami zwizanymi
z likwidacj drodaka i u s u w a n i a z organizmu jego toksyn s: ze
samopoczucie bl i zawroty gowy ropny k a t a r odpluwanie g
stej, lepkiej wydzieliny o nieprzyjemnym z a p a c h u ble miniowe
biegunka bl b r z u c h a koatanie serca n a d m i e r n a potliwo
132

 drenia miniowe lk i niepokj nadpobudliwo psychiczna

trudnoci w koncentracji uwagi wid skry wypryski skrne.

2. Hipoglikemia (spadek stenia cukru w krwi)

Niekorzystnym zjawiskiem, wystpujcym u nicktiych ludzi w po
cztkowym okresie leczenia grzybicy, s objawy hipoglikernii, gdy
stenie glukozy w krwi s p a d a poniej 50 - 60 mg%.
U duej liczby o s b stosujcych do tej pory diet wysokowglowodanow wystpuje niestabilno wydzielania insuliny przez
trzustk do krwi, nieadekwatn do rodzaju i iloci s|x>ylego po
k a r m u . U tych c h o r y c h kady rodzaj p o k a n n u , bez wzgldu na
jego rodzaj, powoduje wydzielanie zbyt duej lub zbyt maej porcji
insuliny do krwi. Wysoki krtkotrway wzrost iloci c u k r u w krwi
nie wywouje istotnych objaww fizycznych, natomiast jego spadek
wywouje objawy hipoglikemii. Objawy te manifestuj sn- nieustan
nym zmczeniem, spadkiem energii, zmniejszon sprawi n >s< ia ui i iv
sowa, silnym niepokojem, rozdranieniem, wzmoona |x>tlrwosci,
dreniem i blami miniowymi. W konsekwencji obnia si zdol
no czowieka do wykonywania pracy fizycznej i umysowej.
J e d n a k niskie stenie c u k r u w krwi bardziej osabia sprawni >se
umysow ni zdrowie fizyczne, poniewa komrki mzgu s szcze
glnie wraliwe na b r a k glukozy. Niekorzystne objawy zwizane
z tym zjawiskiem s niekiedy s t a k silne, e budz u chorego |x>
wany niepokj.
Wyranie w z r a s t a wtedy c h j e d z e n i a sodyczy i p r o d u k t w
wysokowglowodanowych. Dlatego zawsze w p r z y p a d k a c h n a d
miernego apetytu na sodycze naley wprowadzi do leczenia probiotyki i zastosowa preparaty c h r o m u organicznego, ktre agodz
wyej o p i s a n e objawy.
Wprowadzenie diety niskowglowodanowej ma na celu z a h a
mowanie rozwoju drodaka w obrbie wiata jelita, ale dieta ta
w pocztkowyin okresie moe pogbi zjawisko hi|X)glikemii, ktra
utrzymywa si moe do czasu powrotu prawidowego wydzielania
insuliny przez trzustk, a co si z tym wie - uzyskania stabilnego
stenia c u k r u w krwi. Mona to osign w okresie 4 - 5 miesicy
133

eliminujc z diety cukier i wszelkie jego przetwory, produkty skro

biowe o wysokim indeksie glikemicznym oraz zmieniajc sposb
czenia poszczeglnych skadnikw pokarmowych.
W regulacji prawidowej iloci c u k r u w krwi niezwykle wan
rol odgrywa biotyna (witamina H), ktra wspuczestniczy w syn
tezie glukozy w wtrobie. J e s t o n a wytwarzana przy udziale flory
jelitowej. Dlatego z a b u r z e n i a ilociowe i jakociowe dotyczce mi
kroflory jelit mog prowadzi do niedoboru tej witaminy i w kon
sekwencji do hipoglikemii. Naley te pamita, e suplementacja
biotyn bez inozytolu (witamina z grupy B) moe spowodowa uszko
dzenie komrek wtroby.
Picie alkoholu w trakcie kuracji przeciwgrzybiczej oraz alkohole
produkowane przez grzyby Candida - etanol i arabinol, mog ha
m o w a wtrobow syntez glukozy i przyczyni si porednio do
pogbienia hipoglikemii.
Zaburzenia skadu mikroflory jelitowej mog prowadzi do upo
ledzenia funkcji tarczycy w wydzielaniu przez ni hormonw, co
u kobiet skutkuje obnieniem zdolnoci wtroby do miieczynniania
estrogenw i w z r o s t u ich stenia w krwi. Ze wzgldu na to, e
estrogeny uwraliwiaj komrki na insulin - cukier jest zbyt szyb
ko wchaniany do wntrza komrek, a konsekwencj tych zaburze
jest wiksza u kobiet ni u mczyzn s k o n n o do hipoglikemii.
Kwas winowy produkowany przez grzyby h a m u j e wytwarzanie
glukozy i ciekawe jest to, e zwikszone wytwarzanie k w a s u wino
wego stwierdza si u chorych na fibromialgi (uoglniony, dugo
trway bl oraz tkliwo w typowych bolesnych p u n k t a c h ) . Warto
wiec zastanowi si n a d tym, czy nie jest to choroba o podou grzy
biczym.

134

Rozdzia 25

Dieta przeciwgrzybicza
' V r o z u m i e n i e z a s a d diety w leczeniu grzybicy sprawia c h o r y m
^ ^ n a j w i e c e j kopotw. Dla ludzi stosujcych do tej pory diet
wysokowglowadow, pocztkowy o k r e s leczenia jest p a s m e m
udrki, wyrzecze i ogranicze. Dieta ta opiera si wycznie na
bazie p r o d u k t w pochodzenia n a t u r a l n e g o . Z moich obserwacji
wynika, e zastosowanie prawidowej diet}' w rxxzatkowym okresie
leczenia, a potem wprowadzenie zasad prawidowego wlywiania.
przyczynia si do przywrcenia prawidowego funkcjonowania sys
t e m u odpornociowego i osignicia s u k c e s u w walce z grzybic,
czego ostatecznym celem jest powrt do zdrowia.

1. Uwagi oglne
Nie ma jednej, uniwersalnej diety dla wszystkich ludzi leczcych si
z powodu infekcji grzybiczej. Z a k r e s jej stosowania powinno si
zawsze dobiera indywidualnie, a to ze wzgldu na liczne odmien
noci wystpujce u chorych w trawieniu poszczeglnych skad
nikw pokarmowych.
Cz chorych do przestrzegania diety w pierwszym etapie lecze
nia grzybicy podchodzi niefrasobliwe i tym sposobem doprowadza
do zaostrzenia objaww i/lub n a w r o t u choroby.
Inni chorzy diet ubog w wglowodany stosuje j zbyt rygory
stycznie i, godzc swj organizm, uzyskuj efekt odwrotny do za
mierzonego - organizm ulega osabieniu; s p a d a wydolno systemu
odpornociowego; choroba pogbia si.
Wane jest, by w leczeniu grzybicy odywianie zapewnio pene
zapotrzebowanie energetyczne organizmu i nie wywoao u b y t k u
wagi, czy te nie spowodowao nadwagi. Najtrudniejszy jest dobr
odpowiedniej iloci wglowodanw oraz zachowanie ich proporcji
w stosunku do iloci spoywanego tuszczu.
Poniewa przybiera si na wadze jedzc weglow'cxiany poczone
z tuszczem, wic osoby z nadwag powinny ograniczy ilo tych
135

skadnikw w diecie, na rzecz produktw biakowych, gwnie mi

sa, ktre naley wagowo zrwnoway s u r w k a m i z jarzyn.
Natomiast osoby z niedowag, chcc uzyska jej wzrost, powin
ny spoywa wicej wglowodanw i tuszczu oraz u m i a r k o w a n a
ilo biaka.
S te chorzy, ktrych organizmy nie toleruj glutenu zawartego
w zboach, biaka soi czy misa wieprzowego, inni misa woowego,
grzybw, surwek lub niektrych rodzajw jarzyn, itd. Nie naley
wiec je pokarmw, ktre zakcaj proces trawienia lub wywo
uj alergi.
Przytoczone przykady powinny u w i a d o m i P a s t w u , e nie
mona zbyt cile przestrzega zaleconej diety, lecz naley elastycz
nie dostosowa diet do swoich potrzeb indywidualnie, gdy w prze
ciwnym razie narobimy s a m i sobie kopotw.

2. Produkty zakazane w I etapie leczenia grzybicy

W I etapie leczenia grzybicy naley u n i k a nastpujcych produk
tw ywnociowych: produktw skrobiowych o wysokim IG cu
kru oraz wszelkich wyrobw cukierniczych zawierajcych cukier
sodzikw mleka i jego przetworw kupowanych w sklepie owo
cw (oprcz cytryn i kwanych grejpfrutw) produktw fermento
w a n y c h (serw pleniowych, surowej kiszonej k a p u s t y i ogrkw,
toru) czarnej kawy oraz czarnej herbaty ywnoci panierowanej
alkoholu i octu spirytusowego proszkw do pieczenia przypraw
z gotowych mieszanek zioowych zawierajcych glutaminian sodu
g u m do ucia k e t c h u p u pikli. musztardy majonezu chrzanu
w occie gotowych sosw hamburgerw chleba g r a h a m z pszen
nej mki krakersw m a s a orzechowego margaryn i mixtw
wdlin zawierajcych konserwanty i MOM, tj. mieszanki zmielo
nych koci, chrzstek, skry, itp.

3. Cel stosowania diety ubogiej w wglowodany

Resztki nie wchonitych cukrw prostych w jelicie cienkim mog
przedosta si do jelita grubego i spowodowa nadmierny przyrost
iloci komrek drodaka, wywoujc objawy drodycy. Wzrasta
136

w zwizku z tym s z a n s a na to, e drodaki, ktre j a k wiemy s

zarodnikami grzyba, zakiekuj w podou j a k i m jest ciana jelita
wytwarzajc strzpki grzybni i przeistocz sie w agresywn posta
grzyba. Co prawda, grzyb Candida odywia si substancjami ze stra
wionych tkanek swojego ywiciela, rym niemniej zastosowanie diety
ubogiej w wglowodany ma na celu przywrcenie rwnowagi w ska
dzie mikroflory jelita grubego oraz popraw funkcjonowania narz
dw trawiennych (wtroby i trzustki). Wpynie to w pozytywny spo
s b na p r a c s y s t e m u odpornociowego i uaktywnienie funkcji
s a m o n a p r a w c z y c h organizmu.
Wprowadzenie tego typu diety j e s t b a r d z o t r u d n e ze wzgldu
na to, e cukier jest czynnikiem uzaleniajcym i swoim wpywem
na psychik przypomina narkotyk. Gdy kto nie moe oby si bez
sodzenia, moe w pocztkowym okresie leczenia uy c u k r u o na
zwie Ksylitol l u b Stevia, obojtnego dla o r g a n i z m u i wydalanego
w niezmienionej postaci. Nie w kadym j e d n a k wypadku cukry te
s dobrze tolerowane przez organizm.

4. Zasady czenia skadnikw pokarmowych

Prawidowo s k o m p o n o w a n a dieta powinna zapewni organizmowi
dowz wszystkich skadnikw odywczych i jednoczenie oszczdza
energi zuywan do ich trawienia.
Interpretujc wyniki analizy pierwiastkowej wosw zaobsenvo
waem, e u wikszoci ludzi na terenie naszego kraju dominuje
wolna przemiana materii, ktra charakteryzuje si zmniejszonym
wydzielaniem sokw odkowych i enzymw trawiennych wytwa
ranych przez t r z u s t k , co powoduje problemy trawienia biaek
i tuszczw. Resztki le strawionego biaka zalegaj w jelitach i ule
gaj procesowi fermentacji wywoanej przez bakterie, czego nastp
stwem jest n i e s t r a w n o (gazy, wzdcia, n u d n o c i , przelewanie
w jelitach). Najwiksze problemy zwizane z trawieniem u ludzi
dotknitych zajciem organizmu przez grzyby wy stepuj wwczas,
kiedy w j e d n y m posiku zjedz wglowodany (gownie p r o d u k t y
zawierajce skrobi i cukier buraczany) wraz z biakiem (misem,
mlekiem, jajami).
137

Biako i skrobia trawi si w innych odcinkach przewodu pokar

mowego i w rnym czasie. Skrobiowe wglowodany zoone, czyli
chleb, ziemniaki, kasze i m a k a r o n ulegaj rozoeniu przez kwas
solny w odku po mniej wicej 2 godzinach, ale trawione s w al
kalicznym rodowisku dwunastnicy. Miso c h u d e podlega trawieniu
w odku przez okoo 4 godziny, za tuste lub c h u d e smaone na
tuszczu przez 7 - 8 godzin. Mieszany posiek, zoony z c h u d e g o
misa i skrobi, jest trawiony okoo 7 - 8 godzin, czyli dwa razy du
ej, ni gdyby te produkty byy spoywane oddzielnie. Dwukrotnie
dusze trawienie moe oznacza dwukromie wiksze zuycie ener
gii i enzymw, co rzecz j a s n a zdrowym nie przeszkadza, za dla
organizmw ludzi chorych stanowi powany problem.
Gdy jemy duo biaka zmieszanego ze skrobi, skuteczno dzia
ania sokw trawiennych zostaje znacznie upoledzona, a ich wza
j e m n e oddziaywanie c h e m i c z n e neutralizuje si. Gdy biako nie
jest do k o c a strawione, zaczyna gni, niekompletnie strawione
wglowodany fermentuj, a nie strawione tuszcze jeczej. Efektem
tych reakcji jest wytworzenie si fermentacji w jelitach oraz zakwa
szenie organizmu.
Std w leczeniu grzybicy obowizuje zasada odpowiedniego
czenia skadnikw pokarmowych, w celu stworzenia komfortowych
warunkw pracy narzdom trawiennym i jelitom oxiaonym przez
zainfekowanie o r g a n i z m u grzybem Candida.
Przedstawiam poniej podstawowe zasady czenia skadnikw
pokarmowych w diecie antygrzybiczej:
1. Nie wolno czy biaka z wglowodanami, z wyjtkiem suro
wych albo gotowany jarzyn.
2. Wglowodany m o n a czy wycznie z surowymi i gotowa
nymi jarzynami.
3. Tuszcze mona dodawa do wglowodanw, biaek i warzyw,
ale naley pamita o tym, e przeduaj ich okres trawienia.
4. S t a r a si nie pi pynw przed jedzeniem, w trakcie i zaraz
po posiku - wypite pyny powoduj rozcieczanie sokw tra
wiennych, co upoledza proces trawienia.

138

Rozdzia 26

Dieta maego dziecka w leczeniu grzybicy

laciwe stosowanie diety u dzieci ma podstawowe znai /< nu
W w walce z zakaeniami grzybiczymi. Dieta dzieci aki ii tnyi h
grzybem Candida powinna by inna ni dorosych. Mody organizi 11
cechuje szybszy metabolizm, szybsza p r z e m i a n a wodno elekt mli
towa, znacznie wiksze zuycie glukozy i tuszczw jako matei iau
energetycznego oraz biaek sucych do budowy organizmu. Powii i
na wic zawiera pokarmy, ktre zaspokoj jego wszystkie potrzeby
ywieniowe niezbdne dla wzrastania i rozwoju. Zbytnie ogranicze
nie w diecie wglowodanw spowoduje istotne zaburzenia funkcjo
nowania mzgu, takie j a k ospao, brak energii, niepokj oraz silne
rozdranienie. Naley wiec zawsze pamita o tym, e niedoywie
nie spowodowane niewaciwym stosowaniem diety ubogiej w w
glowodany moe wywoa efekt odwrotny od zamierzonego - osa
bienie funkcjonowania systemu odpornociowego, brak moliwoci
skutecznego blokowania rozwoju grzybicy w organizmie.
Z powodu moliwoci [x>|x>lnienia bdw w ywieniu przez ro
dzicw, dziecko leczone na grzybice powinno pozostawa pod sta
opiek pediatry.

1. Dieta dziecka do 1 roku ycia

Odywianie jest podstaw prawidowego wzrostu i rozwoju zdrowego
dziecka. Pierwsze miesice ycia niemowlcia to okres szczeglny,
w ktrym rozwj odbywa si bardzo intensywnie. W cigu pierw
szych 6 miesicy dziecko podwaja, a do koca 12 miesica potraja
wag urodzeniow - z 3 kg do 9 i ronie okoo 25 cm. Rwnie mzg
niemowlcia zwiksza swoj m a s a trzykrotnie Nic dziwnego,
e na t y m etapie rozwoju zapotrzebowanie dziecka na skadniki
odywcze, witaminy i mineray jest wyjtkowo due. Najlepszym
p o k a r m e m dla maego dziecka jest m l e k o matki, poniewa jest
optymalnie dostosowane pod wzgldem zawartoci wglowodanw,
biaka, witamin, tuszczw i skadnikw mineralnych. Zawarte w
pokarmie kobiecym skadniki wspomagaj trawienie, maj dziaanie
139

przeciwutleniajce i przeciwzakane, zwikszaj odporno dziecka

na zakaenia u k a d u pokarmowego i oddechowego oraz zapobie
gaj alergiom. Mleko m a t k i przez pierwsze 6 miesicy zaspokaja
wszystkie potrzeby ywieniowe niemowlcia. W przypadku przej
cia na karmienie sztuczne w okresie leczenia grzybicy Candida.
m o n a zastosowa wycznie mleko hydrolizowane N u t r a m i g e n
lub Pro Sobee 1 i 2 oparte na biaku soi. Bezwzgldnym przeciw
wskazaniem do stosowania Pro Sobee jest alergia na biako sojowe.
Koczce szsty miesic ycia niemowl wymaga wprowadzania
dodatkowych posikw. J a k o pierwsze w p r o w a d z a n e s posiki
bezmleczne. W okresie stopniowego ograniczania karmienia piersi,
do diety dziecka naley w p r o w a d z a p o k a r m y nieprzetworzone,
a jeli nie s pocztkowo akceptowane, to naley ponawia co jaki
czas prb ich podawania. Niemowlt i m a y c h dzieci nie naley
z m u s z a do jedzenia, jeli nie s godne, a n i p r z e k a r m i a . Maj
j u dobrze wyksztacony mechanizm regulujcy ilo spoywanego
poywienia. Naley im pozwoli na samodzielne decydowanie o
wielkoci posikw, o ile ich wzrastanie i rozwj s prawidowe. Nie
naley ich zmusza do ukoczenia posiku, gdy ilo spoywanych
jednorazowo kalorii moe okaza si zbyt d u a . Przymuszanie do
jedzenia moe wywoa efekt odwrotny - niech do spoywania
posikw.
Rodzice powinni decydowa o tym co i kiedy dziecko bdzie spo
ywa, natomiast dziecko ma zdecydowa o tym, czy chce je i jak
d u o chce zje.
Prosz nie z a p o m i n a o p o d a w a n i u dziecku z u p jarzynowych
z tkiem czy biaym misem. Posiki naley przygotowywa z wie
ych jarzyn, ktre powinny pochodzi z upraw, gdzie nie uywa si
nawozw syntetycznych lub z gospodarstw ekologicznych. Warzywa
zielone, jak: saata, fasolka szparagowa, groszek zielony, koperek
oraz pietruszka zawieraj d u e iloci chlorofilu, k a r o t e n u , elaza,
wapnia i s wzgldnie atwo trawione. Chlorofil ma wasnoci dezyn
fekujce i regenerujce bony luzowe jelit i aby go jak najmniej utra
ci, naley gotowa jarzyny krtko i najlepiej na parze. Po dugim
gotowaniu trac 30 - 5 0 % wartoci odywczej. Pozostae jarzyny,
140

jak: brukselka, kalafior, rzodkiew biaa i czerwona oraz seler, te

powinny by staym skadnikiem j a d o s p i s u dziecka.
J u od dziecistwa nie naley przyzwyczaja dzieci do jedzenia
sodyczy i wyrobw cukierniczych, produktw wysokoprzetworzon y c h oraz picia sodkich napojw czy dosadzanych sokw jarzy
nowych i owocowych.

a. Nutramigen
Mleko to zawiera w swoim skadzie: biako (hydrolizowana enzyma
tycznie kazein), tuszcze (oleje rolinne), wglowodany (polimery
glukozy), skadniki mineralne, witaminy, a take pierwiastki ladowe.
Ten hipoalergiczny preparat stosuje si w alergiach pokarmowych,
w tym take na biako mleka krowiego, nietolerancji laktozy i sacha
rozy, kolce jelitowej oraz zapobieganiu alergii. Dawkowanie jest
indywidualne, zgodnie z za|xitrzebowaniem kalorycznym niemowl
cia w s t o s u n k u do wieku.

b. Pro Sobeel i 2
Pro Sobee 1 i 2 s bezglutenowymi preparatami pozbawionymi lak
tozy i sacharozy. rdem biaka jest w nich izolowane biako soi
u z u p e n i o n e L-metionina. Nie zawieraj biaek mleka krowiego.
Pro Sobee 1 przeznaczone jest do ywienia niemowlt do 5 miesica
ycia, za Pro Sobee 2 - do ywienia od 5 miesica ycia Stosowanie
obu preparatw jest wskazanie w przypadkach nietolerancji laktozy
mogcej powodowa biegunk, nadwraliwoci na biaka mleka
krowiego oraz w innych zaburzeniach pokarmowych. Przeciwwska
zaniem do stosowania Pro Sobee 1 i 2 jest alergia na biaka soi. Sto
suje si d a w k o w a n i e indywidualne, zgodne z zapotrzebowaniem
dziecka w d a n y m wieku.

2. Zasady odywiania dziecka w wieku 1 - 3 lat

Po okresie bardzo dynamicznego rozwoju dziecka w okresie niemo
wlcym nastpuje znaczne zmniejszenie t e m p a wzrostu. Od u k o
czenia pierwszego roku do trzeciego dziecko rocznie wzrasta o okoo
10 cm i zwiksza m a s ciaa o 2 - 3 kilogramy. Zmieniaj si te
141

potrzeby organizmu. Organizm dziecka zuywa zaledwie 2 - 3 %

energii z poywienia na potrzeby wzrostu, natomiast powyej 5 0 %
wykorzystywane jest na potrzeby rosncej aktywnoci fizycznej.
Racjonalne ywienie dziecka jest moliwe tylko wtedy, kiedy ma
o n o prawidowe aknienie. Ch i potrzeba spoywania posikw
powinny by nastpstwem uczucia godu. Mona to osign, gdy
przerwy midzy posikami bd dostatecznie dugie, u dzieci star
szych do 3 - 4 godzin. Powinny one spoywa trzy posiki gwne
i czwarty lekki, skadajcy si gwnie z warzyw, owocw oraz wy
piekw z mki razowej yta i pszenicy. Naturalne soki przygotowane
z wieych owocw powinny by staym e l e m e n t e m diety maego
dziecka. Sokami wybitnie zasadowymi dla wewntrznego rodo
wiska organizmu s soki jarzynowe i m o n a je czy z sokiem z
owocw. Sokw naturalnych nie naley dosadza. Mona podawa
dziecku do picia dobr wod niskomineralizowan lub z filtra o od
wrconej osmozie. Naley wprowadzi rwnie do diety surwki
rnokolorowe oraz gotowane jarzyny.
W okresie leczenia grzybicy, kiedy dominujcymi objawami s
zaburzenia trawienia - wzdcia, kolki i gazy, naley przej na diet
bezglutenow*, bowiem gluten wywiera silne dranice dziaanie
na przewd pokarmowy, co moe pogbi zaburzenia pracy jelit
zwizane z infekcj grzybicz. Alternatywnym chlebem bezglute
nowym moe by chleb zrobiony z mki kukurydzianej i a m a r a n tusa. Po eliminacji drodaka z organizmu i ustpieniu objaww
jelitowych, m o n a wprowadzi do jadospisu glutenowy chleb ytnio-razowy na n a t u r a l n y m zakwasie lub chleb ytni pytlowy. Nie
z b d n e jest wprowadzenie do staego uytku jednego z probiotykw - Lakcid. Lakcid forte lub Lacidofil. Lakcidu nie powinno si
stosowa w przypadku alergii na mleko krowie.
W przypadku alergii na biako jaj kurzych, naley bezwzgldnie
wyczy je z diety. O ile istnieje alergia na mleko krowie, to rwnie
nie naley podawa dziecku misa woowego i cielciny.
* Glutenem n a z w a sie biaka rolinne wystpujce w wikszoci zb - pszenicy.
ycie i jczmieniu. Najwiksza jego zawarto' jest w ziarnach pszenicy.

142

Rozdzia 27

Leczenie grzybicy u kobiety ciarnej

T eczenie grzybicy u kobiety bdcej w okresie ciy n a s t r c z a
J-Aviele problemw. Nie wchodzi w rachub zastosowanie jakich
kolwiek preparatw niszczcych grzyba, bowiem |x>wocluj one roz
pad grzyba i uwalnianie do krwi duej iloci substancji toksycznych
mogcych wywiera negatywny wpyw na rozwj podu, a nawet
spowodowa poronienie. Istnieje niestety w zwizku z tym d u e
prawdopodobiestwo zakaenia grzybiczego rozwijajcego sic w onie
matki dziecka. J a k i e wic mona podj dziaania chronice orga
nizm i dziecka i kobiety ju w okresie rozwinitej infekcji grzybiczej?
Ot mona w sposb bezpieczny wzmocni system odpornociowy
stosujc odpowiednie preparaty (rozdzia 5, p u n k t 1 - 1, 2, 5 i 6,
str. 29). Dodatkow ich zaleta jest to, e odywiaj komrkowo rw
noczenie organizm kobiety i dziecka.
Stabilizacj pracy przewodu pokarmowego i oglne wzmocnienie
funkcjonowania systemu odpornociowego mona uzyska stosujc
preparaty zawierajce bakterie probiotyczne.
Zastosowanie nienasyconych i n a s y c o n y c h kwasw tuszczo
wych pod postaci t r a n u , oleju z siemienia lnianego, oliwy z oliwek
i m a s a ma rwnie dwie zalety. Pierwsz z nich jest to, e niena
sycone kwasy tuszczowe omega-3 ograniczaj ogniska stanu zapal
nego w organizmie kobiety, a drug to, e tuszcze te s materiaem
b u d u l c o w y m k o m r e k mzgu dziecka.
Dieta kobiety w ciy chorujcej na grzybic powinna by peno
wartociowa tzn. zawiera w swoim skadzie wszystkie skadniki
odywcze - biaka, wglowodany, tuszcze, witaminy i zwizki mi
neralne.
Przestrzegam przed zastosowaniem diety eliminacyjnej ubogiej
w wglowodany, poniewa u z y s k a n a w wyniku ich trawienia glu
koza jest podstawowym materiaem energetycznym dla kobiety i dla
dziecka. Ograniczona ich poda moe wpyn negatywnie na roz
wj mzgu oraz spowodowa, e dziecko urodzi si niedoywione,
z nisk wag urodzeniow i osabionym systemem odpornociowym.

143

Rozdzia 28

Dieta matki karmicej w leczeniu grzybicy

ieta matki karmicej, chorujcej na grzybic, powinna zawie

ra wszystkie skadniki odywcze w wystarczajcej iloci do
zaspokojenia potrzeb swoich i dziecka. W okresie karmienia piersi
zarx)trzebowanie na biaka, tuszcze, wglowodany, witaminy i skad
niki mineralne jest jeszcze wysze, ni w okresie ciy. Wane jest,
aby karmica m a t k a nie zuboya swojego organizmu w skadniki
odywcze, poniewa ulegnie osabieniu funkcjonowanie systemu
odpornociowego chronicego organizm przed rozwojem grzybicy.
Proponuj wic spoywa rne rodzaje biaek - jaja, miso, ryby
oraz biaka rolinne - migday, orzechy laskowe, nerkowce. Wszyst
kie rodzaje biaek powinny by spoywane w wikszej iloci, ni
zalecane w leczeniu drodycy, ale razem z surowymi i gotowanymi
jarzynami.
Tuszcze n a s y c o n e powinny zaspokoi 5 0 % zapotrzebowania
energetycznego organizmu. Proponuj wic spoywa maso, smalec
oraz boczek stosownie do zapotrzebowania organizmu.
rdem nienasyconych kwasw tuszczowych powinna by oliwa
z oliwek z pierwszego toczenia na zimno lub olej z siemienia lnia
nego toczony na zimno, olej z pestek winogron (dodawane do su
rwek) oraz t r a n i lecytyna. Naley je spoywa codziennie, ale w
niewielkich ilociach.
rdem wglowodanw powinny by jarzyny surowe i gotowane,
soki z wieych jarzyn, kasze (gryczana, jczmienna, jaglana), kluski
razowe, chleb ytnio-razowy na zakwasie.
J a k o uzupenienie diety proponuj spoywa witaminy i minerary
w kompleksie z zwizkami organicznymi j a k o tzw. c h e l a t o w a n e :
wapnia, m a g n e z u , c h r o m u , cynku, selenu, elaza, m a n g a n u i in
nych. Najwicej dobrego, zjonizowanego w a p n i a jest w surowych
jarzynach, zmielonych s k o r u p k a c h jajek o kolorze brzowym (za
wieraj wicej zwizkw siarki) i p r e p a r a t a c h wyprodukowanych
z wypraonych cielcych koci.
144

R o z d z i a 29

Probiotyki w leczeniu grzybicy

"T^robiotyki s preparatami farmaceutycznymi zawierajcymi tzw.
1

bakterie probiotyczne, ktre po potkniciu powinny zasiedli

jelito grube i przywrci jego naturalne funkcje tizj< ! u ,'i< zii<. I lakterii
uyte do produkcji probiotykw s o d p o r n e na d z i o b n i e k w a s u
solnego odka i sole kwasw ciowych (ci wtroby) w przed
wiestwie do tych, ktre zawieraj fermentowane produkty mlecz
ne - jogurty i kefiry.
Probiotyki s lekami niezbdnymi w leczeniu grzybicy, poniewa
przywrcenie rwnowagi mikroflory jelita grubego wpywa korzystnie
na wzmocnienie funkcji systemu odpornociowego w walce z cho
rob. Niestety, nie kady rodzaj bakterii uyty do produkcji leku
jest w stanie zasiedli jelito grube. Wielokrotnie zetknem si z tym
zjawiskiem u swoich pacjentw, u ktrych obserwowaem b r a k
pozytywnej reakcji na zastosowany preparat. J a k o lekarz praktyk
nie jestem w stanie ustali, co jest tego przyczyn, gdy u jednego
czowieka zastosowany lek przynosi popraw zdrowia, a u innego
nie. W zwizku z tym zalecam stosowa wybrany p r e p a r a t przez
j e d e n miesic, p o t e m stosowa inny przez kolejny miesic, itd.
Obserwujc i zapisujc reakcje swojego organizmu na zaywany
p r e p a r a t , p o kilku miesicach naley wybra s p o r d n i c h 2 - 3 ,
ktre najlepiej wpywaj na popraw funkcji jelit i s t a n zdrowia ca
ego organizmu i stosowa wybrane leki nieprzerwanie przez cay
okres leczenia.
Potem, w celach profilaktycznych, wybrane probiotyki naley
zaywa dwa razy w roku przez okres jednego miesica - w okresie
wczesnowiosennym na przeomie marca i kwietnia oraz przed okre
s e m zimowym, najlepiej w padzierniku.
Przedstawiam poniej wykaz preparatw dostpnych na terenie
Polski: AC Z y m e s Bion3 B a c t u m N u t r i p l a n t B e n e Flora
Colon C Lacidofil Lakcid Lactoflor Fisio Flor Pro Bacti4
Lacibios LaciBios Femina Probio Lac Symbiotic Trilac.

145

Rozdzia 30

Diagnostyka grzybicy

darza si, e komrki drodakw (na szczcie niezbyt czsto)

spotykane we krwi obwodowej s mylone z leukocytami. Ww
c z a s b a d a n i e morfologiczne krwi moe wykazywa wzrost iloci
leukocytw. Tego rodzaju pomyki zdarzaj si zwaszcza w bada
niach wykonywanych przez automatyczne analizatory krwi. W ta
kim wypadku, tylko specjalne barwienie preparatu pozwala oclrni
komrki drodakw od leukocytw.

1. Test linowy na wykrycie Infekcji grzybem Gandida

n.i plua
S U1
odnogi
(s/nury)

chrr.jrR

Wyprbuj t prost metod, aby

zobaczy, czy jeste zainfekowany
grzybem Candida. Rano. po wsta
niu z ka zbierz troch liny w
u s t a c h . Napenij szklank wod
i napluj do niej zebran lin.

Sprawdzaj wod co 15 m i n u t ,
mniej wicej przez j e d n godzin.
i r ii
Jeeli jeste zainfekowany grzy
liny
bem, widoczne bd sznury, j a k
nogi opadajce na d szklanki
od liny pywajcej na wierzchu lub lina bdzie rozdrobniona pod
postaci c h m u r y w roztworze, opadajca na d n o szklanki albo za
wieszona w wodzie j a k mga aerozolowa.
zawiemy

Jeeli nie ma adnych sznurw i lina spynie jednolitym stru

mieniem na d n o szklanki przez jedn godzin, nie jeste prawdo
podobnie zaraony grzybem Candida.
Osoby, u ktrych wyszed dodatni wynik tego testu i rozpoznaj
u siebie grzybic, najczciej poprzestaj na tym i nie wykonuj
b a d a innego typu. Trzeba zaznaczy, e powyszy test ma jedynie
warto orientacyjn, z a w celu postawienia dokadnej diagnozy
naley zwrci si do swojego lekarza i wykona rwnie inne ba
d a n i a zlecone przez niego.
146

2. Badania dodatkowe zalecane w leczeniu ambulatoryjnym

Badania, ktrych wykonanie zalecani chonijacyni na grzybice, maj
przede wszystkim na celu uatwi ocen oglnego s t a n u zdrowia.
Pragn podkreli, e testy i wyniki b a d a n dodatkowych maj
wycznie znaczenie pomocnicze, nie mog sianowu |x>dstawy do
rozpoznania l u b wykluczenia u siebie choroby. Czstokro osoby
zaniepokojone pojalynczym wynikiem posiewu kalii na grzyby roz
poznaj u siebie grzybic. Diagnoz stawia wycznie lekarz, ktry
b a d a chorego, zbiera wywiad chorobowy dotyczcy rozwoju choroby
i innych towarzyszcych dolegliwoci, przeglda wyniki badan do
datkowych.
Przedstawiam poniej wykaz b a d a , ktre powinien wykona
chory leczcy si ambulatoryjnie:

Morfologia z rozmazem.
Cukier na czczo.
Badanie oglne moczu oraz pH moczu.

Posiew k a u na grzyby - b a d a n i e okrelajce rodzaj drodakw (grzybw) i iloci wyhodowanych kolonii. Leczc si
p r e p a r a t a m i pochodzenia n a t u r a l n e g o nie polecam wyko
nywania a n t y m i k o g r a m u .
Badanie k a u na jaja pasoytw.

Badanie k a u na krew utajon - w przypadku podejrzenia

krwawienia z przewodu pokarmowego.

Wykrywanie jaj owsikw - p r b a plasterkowa lub wymaz z

okolicy odbytu (wykonywa je najlepiej w czasie peni ksi
yca).

Badanie k a u na nie strawione resztki pokarmowe.

IgA - w skonnoci do chorb infekcyjnych.

IgE cakowite - u osb z alergi.

Gastroskopia - w przypadku podejrzenia grzybicy przeyku,
odka, d w u n a s t n i c y , i kolonoskopia - grzybicy jelita gru
bego (ogniska grzybicy s najczciej przez lekarzy nie do
strzegane).

Badanie kropli krwi w ciemnym polu widzenia (opcjonalnie).

Analiza pierwiastkowa wosw (opcjonalnie).

147

3. Ankieta pomocna w wykryciu infekcji grzybem Candida

a. Cze I - wywiad chorobowy
1

2
3
4
5
h
7
8

10

11
12
13
14

tytanie
Czy brae tetracyklin lub inne antybiotyki przez miesic
i duej?
Czy brae w swoim yciu antybiotyki o szerokim spektrum
w leczeniu chorb ukadu oddechowego, moczowego albo
innych infekcji przez 2 miesice, ub w krtkich cyklach 4 razy
w cigu roku?
Czy brae antybiotyki w pojedynczych dawkach?
Czy byy w twoim yciu problemy z przewlekym zapaleniem
prostaty, pochwy i stany zapalne narzdw rozrodczych?
Czv masz kopoty z pamici i koncentracj uwagi?
Czy masz oglne kopoty ze zdrowiem, jeste zniechcony
do wizji lekarskich, gdy nie wykryto przyczyny twoich pro
blemw zdrowotnych?
Czy bya w ciy 2 lub wicej razy?
Jeden raz?
Czy braa lub bierzesz preparaty antykoncepcyjne:
- d o 2 lat?
- duej ni przez 2 lata?
Czy bierzesz sterydy, doustnie, w iniekcji, inhalacji:
- czciej ni raz w cigu 2 tygodni?
- rzadziej ni raz w cigu 2 tygodni?
Czy jeste naraony na dziaanie perfum lub rodkw owado
bjczych i ich oparw w zakadach produkcyjnych, skle
pach kosmetycznych, ktre wywouj:
- agodne objawy choroby?
- nasilone objawy?
Palenie papierosw
Czy masz objawy zego samopoczucia w warunkach p<xlwyszonej wilgotnoci powietrza, w duszne dni, w obecnoci
pleni i zagrzybionych pomieszcze?
Czy masz grzybic skry lub paznokci?
Czy uywasz cukru rafinowanego w diecie?
Suma punktw:

Podlicz punkty i dodaj do innych wynikw.

148

Punkty
35

35
( 6
25.,

20
5
3
8
15
15
6

15
6
flO

20
20
_2D>

b. Cz II - objawy choroby
Za kady agodny objaw i wystpujcy r z a d k o dajemy 3 p u n k t y .
Jeeli objaw wystpuje czsto, jest nasilony i dokuczliwy, daje
my 6 p u n k t w .
Jeli objaw jest bardzo nasilony, obezwadniajcy, dajemy 9 p u n
ktw.
r

Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
2!
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Pytanie

Punkty

Senno
Rozdranienie
Zaburzenia koordynacji ruchowej
Bezsenno, zaburzenia snu
Czsta zmienno nastroju
Zawroty gowy, zaburzenia rwnowagi
Ucisk ponad lub za uszami, uczucie obrzku i ucisku gowv
Problemy z zatokami szczkowymi i czoowymi
Skonno do siniakw i pkania drobnych naczy
Egzema, pieczenie spiijwek, i iczude piasku jxxl jx wekami
uszczyca
Pokrzywka
Zaburzenia trawienia, zgaga
Nietoleranga mleka, glutenu pszenicy. vta i innych ziaren
luzowate stolce
wid odbytu
Sucho w ustach i gardle
Spkane usta i biay jzyk
Pytki oddech, brak powietrza
Nieprzyjemny zapach ciaa, mimo czstego mycia
Uczucie niedronoci nosa, obrzku i wyciekanie wydzieliny
wid w obrbie nosa
Bl garda
Podranienie krtani, pogorszenie gosu - chrypka

" ''

Suchy kaszel
Sztywno, napicie i ucisk w klatce piersiowej
Skrcony oddech, sapanie przy oddychaniu

Czste nage oddawania moczu

Pieczenie i swdzenie podczas oddawania moczu
Mroczki przed oczyma (plamki)
Pieczenie i zawienie spojwek
Suma punktw: 1 i .

K
149

c. Cz III - obawy choroby

Za kady objaw sporadyczny l u b agodny dajemy 3 p u n k t y .
Jeeli objaw wystpuje czsto i jest rednio nasilony, dodajemy
6 punktw.
Za objaw b a r d z o n a s i l o n y i dokuczliwy dajemy 9 p u n k t w .

4>

2
3
4

Punkty

Pytanie
Zmczenie, znuenie i senno
Uczucie utraty sil witalnych i wycieczenia
Obniony nastrj
Uczucie otpienia, odczucia - pieczenia, kucia i
szczypania

5
Ble gowy
Bolesnosc misni
6
7| Osabienie misni, niezdolno do wykonania wysiku
8 Bl i obrzk cigien
Nieokrelone ble brzucha
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21

Zapan la lub biegunki

Bure/cnie. przelewanie, gazy jelitowe
Zapalenie bony luzowej pochwy - swdzenie i pieczenie
Zapalenie prostaty
Niech do kontaktw seksualnych
Impotencja
'L ijiilet ue bony uzowej macicy (enck)metrioza) i niepodno
Ble skurczowe lub inne zaburzenia miesiczkowania
Napicie przedmicsuczkowe (PMS|
Napady lku i paczu
Zimne rece i stopy, obniona poniej 3 6 . 6 T temperatura
ciaa.
Drenia miniowe zwizane z godem, zocisz sie. gdy
jeste godny
Suma punktw: 1

P o d s u m u j p u n k t y (a + b + c) =

punktw.

Po p o d s u m o w a n i u p u n k t w wszystkich trzech czci m a s z mo

liwo oceny, czy j e s t e zainfekowany grzy>em Candida.
Z a k a e n i e u kobiet ma miejsce, gdy liczba p u n k t w wyniesie
powyej 180, u mczyzn powyej 140.

150

Na p r a w d o p o d o b i e s t w o zakaenia wskazuje u kobiet liczba

p u n k t w powyej 120, za u mczyzn powyej 90.
Za moliwy zwizek problemw zdrowotnych z infekcja drodakiem Candida bdzie wskazywaa liczba punktw - u kobiet powy
ej 60, a u mczyzn powyej 40.
Na brak zwizku problemw zdrowotnych z infekcja grzybem
bdzie wskazywaa ilo p u n k t w - u kobiet poniej 60, a u m
czyzn poniej 4 0 .

4. Najczciej zadawane pytanie dotyczce diagnostyki

Zdesperowani ludzie, ktrym lekarze nie mog ustali przyczyny
licznych dolegliwoci, na wasn rk wykonuj badania labom
toryjne i rozpoznaj u siebie grzybic, najczciej na podstawie
pojedynczego b a d a n i a - posiewu k a u na grzyby.
Zadaj mi wiec pytanie: - Czy dodatni wynik posiewu kau na
grzyby Candida (na 2, 3 i 4 plusy) okrelany j a k o wzrost redni,
rednio obfity i obfity wiadczy o zakaeniu grzybiczym organizmu?"
Odpowiadam, e wynik ten wiadczy wycznie o n a d m i e r n y m
rozmnoeniu si drodakw w obrbie jelita grubego, co nazywa
si drodyc jelit i nie przesdza o zakaeniu grzybiczym.
Drodaki w tym wypadku rozmnaaj sic w obrbie jelita gru
bego i nie przekraczaj bariery, jak jest ciana przewodu pokarmo
wego. Natomiast, kiedy drodaki przyklejone do ciany jelita zmie
ni swoj form rozmnaania z pczkowania na pciow, przekszta
ci si moga w grzyba. Wytwarzaj wtedy strzpki grzybni, potem
grzybni, ktra trawi cian jelita. S t a n kiedy komrki drodaka
(zanxiniki grzyba), wytworz grzybni w cianie jelita i/lub przedo
s t a n si do w n t r z a o r g a n i z m u przez u s z k o d z o n c i a n jelita
i zakiekuj w n a r z d a c h wewntrznych tworzc nowe ogniska
grzybni - nazywa si grzybic.
Rozrnienie pojcia drodycy od grzybicy sprawia chorym naj
wicej kopotw - rwnie lekarzom. Pojcie uywane w medycynie
klasycznej, n a z w a n e kandydoz, okrela form istnienia i droda
kw i grzybw Candida. Raz kandydoz nazywa si drodyc, a
innym razem grzybic.

151

R o z d z i a 31

Mikstura oczyszczajca
"IV /Tikstura oczyszczajca nie jest lekiem w dosownym znaczeniu
IV J. tego sowa, bowiem jej zadaniem nie jest leczenie chorb, lecz
po pierwsze zapobieganie im, po drugie - w p r z y p a d k u istnienia
chorb - umoliwienie mechanizmom samonaprawczym organizmu
u s u n i e c i e ich. J a k to zrobi? J a k wiadomo, przyczyn chorb s
toksyny wnikajce z przewodu pokarmowego do organizmu przez
nieszczelnoci jelit, z w a n e n a d e r k a m i . I to jest gwne z a d a n i e
Mikstury oczyszczajcej - systematyczna likwidacja naderek.
Do zneutralizowania i wydalenia t o k s y n organizm potrzebuje
wielu witamin i substancji mineralnych znajdujcych si w n a t u
ralnym poywieniu, ktrych niedobr najczciej spowodowany
jest zaleganiem na cianach jelita cienkiego zogw patologicznego
luzu zakcajcego wchanianie substancji odywczych. 1 to jest
drugie z a d a n i e Mikstury oczyszczajcej - s y s t e m a t y c z n e oczysz
czanie przewodu pokarmowego.
I to jest wszystko, czego oczekujemy od Mikstury oczyszczajcej!
Reszt pozostawimy t e m u , ktry - wyposaony w wiedz spisan
w kodzie DNA przez miliony lat ewolucji - zna si na tym najlepiej:
w a s n e m u organizmowi.
Wedug mojej oceny, m i k s t u r a jest bardzo skuteczna, ale m u s i
by stosowana dugotrwale i systematycznie. Naley traktowa j
jako kuracj lecznicza, (xzyszczajc i porednio wzmacniajc sys
tem odpornociowy. J e s t znakomitym i niedrogim rodkiem przy
wracajcym zdrowie i siy witalne wszystkim codziennie stosuj
cym je ludziom.
Cech charakterystyczn mikstury jest to, e jest nastawiona
wycznie na przewd pokarmowy, n a t o m i a s t oczyszczenie orga
nizmu pozostawia j e m u : organizmowi, w ktrym istniej wyspe
cjalizowane mechanizmy samonaprawcze - niewydolne dotychczas
na s k u t e k naderek w przewodzie p o k a r m o w y m , przez ktre do
o r g a n i z m u przedostawao si wicej toksyn, ni by on w s t a n i e
wydali.

152

Mikstur oczyszczajc t r u d n o jest zaklasyfikowa do jakiejkol

wiek grupy rodkw oczyszczajcych organizm, wiec opis jej dziaa
nia zamieszczam oddzielnie.
W skad mikstury wchodz trzy skadniki: olej, snxlek gojcy
(sok z aloesu albo e k s t r a k t z pestek grejpfruta) i sok z cytryny.
W miksturze wykorzystywane s dwie n a t u r a l n e cechy oleju.
1. Olej czy si z tuszczem zawartym w luzie jelitowym i tym
s a m y m na jaki czas blokuje wchanianie w przewodzie jx)kar
mowym, co umoliwia pozostaym skadnikom mikstury - dotar
cie a do ostatniego odcinka przewodu pokarmowego - jelita
grubego.
2. Olej nie czy si z wod i dziki t e m u odsania wodniste nad
erki na dziaanie r o d k a gojcego.
3. rodek gojcy ma za zadanie wygoi naderki bony luzowej
jelit, przez ktre przedostaj si do organizmu mikroskopijne
nie strawione resztki pokarmowe i toksyny. Zadaniem za soku
z cytryny jest rozpuszczenie wszelkich zogw w przewodzie
pokarmowym.

1. Zalety stosowania Mikstury oczyszczajce)

Systematyczne stosowanie Mikstury oczyszczajcej ma pozytywny
wpyw na proces zdrowienia, poniewa:
wzrasta odpornoci organizmu na infekcje bakteryjne i wiru
sowe,

zanikaj objawy zgagi, niestrawnoci, ble brzucha, wzdcia,

uczucie penoci,
u s t p u j e kouchowaty nalot na jzyku, niewiey oddech,
nieprzyjemny z a p a c h potu,
goj si naderki odka i dwunastnicy,
zanikaj k a m i e n i e w pcherzyku ciowym w czasie 3 - 4
miesicy, n a t o m i a s t w n e r k a c h po 6 - 8 miesicach,

zmniejsza si zapotrzelx)wanie o r g a n i z m u na sen.

Dokadny opis dziaania oraz reakcji organizmu w pocztkowej fazie
kuracji Mikstur oczyszczajc m o n a znale w ksice Jzefa
Soneckiego Zdrowie na wasne yczenie, 1 Oczyszczenie".
153

Rozdzia 32

lak nie da si zje grzybom Candida

szyscy z n a m y powiedzenie, e lepiej zapobiega chorobom,
YY ni je leczy. Ale m a o kto z tej m d r e j m a k s y m y wyciga
k o n k r e t n e wnioski. Wikszo tylko bezmylnie j powtarza, j a k o
pusty frazes. Zapobieganie chorobom nazywa si j u prawie zapo
mnianym sowem - profilaktyk, ktrego sens polega na stosowaniu
zasad zdrowego odywiania i przeciwdziaaniu pojawieniu si cho
rb. Nie zapobiegn chorobom cudowne piguki i szczepionki, jeli
bdziemy wasny organizm traktowali jako spalarni wysokoprzetworzonej ywnoci i substancji chemicznych w niej zawartych.
Dlatego warto sobie odpowiedzie na pytanie: dlaczego docho
dzi do zachorowania na grzybic. Ot, eby doszo do zachorowa
nia na grzybic, m u s z zaistnie w organizmie optymalne warunki
do jej rozwoju, ktre przedstawiam niej.

t Niewaciwe odywianie
Grzechem gwnym w dzisiejszych c z a s a c h jest spoywanie zbyt
duej iloci oczyszczonych cukrw, zwanych wglowodanami. Or
ganizm nie jest w stanie strawi i wchon tak duej iloci skon
d e n s o w a n y c h cukrw, w zwizku z czym przenikaj one do jelita
grubego prowokujc agodnego drodaka do nadmiernego rozmno
enia i przeksztacenia w gronego grzyba-pasoyta. Metabolizm
cukrw pochania cay z a p a s witamin zgromadzonych w wtrobie,
co uniemoliwia ich wykorzystanie do waniejszych celw.

2. Naderki w obrbie przewodu pokarmowego

Tworzce si w wyniku oddziaywania toksyn zawartych w ywnoci
naderki przewodu pokarmowego otwieraj szeroko wrota, przez
ktre do wntrza organizmu przenikaj zarodniki grzyba oraz sub
stancje toksyczne z resztek pokarmowych. Wynike z obecnoci
naderek zaburzenia wchaniania witamin i mineraw wywouj
ich niedobr w ustroju, przyczyniajc si do upoledzenia funkcji
organizmu, szczeglnie s y s t e m u odpornociowego.

154

3. Osabienie funkcji systemu odpornociowego

Osabiony s y s t e m odpornociowy nie jest w stanie w z a r a n i u za
blokowa rozwoju infekcji grzybiczej. Do zablokowania jego funkcji
przyczyniaj sie opisane powyej czynniki oraz przewleke zatrucie
organizmu substancjami chemicznymi zawartymi w ywnoci n;zv
wanymi konserwantami, uywanie preparatw farmaceutycznych,
picie skaonej wody, itp.

4. Zaburzenia skadu mikroflory jelita grubego

Powszechne stosowanie antybiotykw niszczy bakterie chorobo
twrcze i przy okazji przyjazne dla naszego zdrowia paeczki kwasu
mlekowego, ktre w nonnalnych w a r u n k a c h zapobiegaj nadmier
n e m u rozmnaaniu si drodakw, ich zakiekowaniu i przekszta
ceniu si w organizm grzyba Candida.

Wnioski kocowe
Musimy zda sobie spraw, e nasze zdrowie nie jest jakim wybry
kiem losu. Wprost przeciwnie. Zdrowie jest wartoci wymiern,
a na jego stan najwikszy wpyw m a m y my sami. Wbrew pozorom,
nie trzeba mu powica nadmiernej uwagi, czy wydawa na nie
duych pienidzy. By suyo n a m cae ycie, wystarczy przestrze
ga kilka prostych zasad:
1. Staraj si odywia p r o d u k t a m i spoywczymi wycznie po
chodzenia naturalnego, wieymi i nieprzetworzonymi przez
przemys spoywczy.
2. Wyeliminuj z diety cukier i wszelkie jego wyroby, biae pieczywo
z rafinowanej mki, mleko i wszelkie z niego wyroby kupowane
w sklepie.
3. Stosuj codziennie Mikstur oczyszczajc Jzefa Soneckiego,
by zapobiec powstaniu naderek w przewodzie pokarmowym
i u n i k n dziki t e m u oglnej toksemii organizmu.
4. Staraj si nie oddawa swojego zdrowia w obce rce i nie bj si
ponosi odpowiedzialnoci za jego s t a n . Uwierz w to, e s a m
j e s t e w stanie u t r z y m a je na odpowiednim poziomie, i tak
n a p r a w d nikogo oprcz n a s s a m y c h o n o nie obchodzi.
155

Spis treci
Czy mona w y l e c z y si z g r z y b i c y
Rozdzia 1. K r l e s t w o g r z y b w
1. Grzybnia - ciao wegetatywne grzyba
2. Drode jako jednokomrkowe grzyby
3. Rozmnaanie grzybw
Rozdzia 2 Drodaki i g r z y b y Candida
1. Drodaki Candida
2. Cechy charakterystyczne drodakw Candida
3. Grzyby Candida
4. Cechy charakterystyczne grzybw Candida
5. Rnice midzy drodakiem Candida a grzybem Candida
6. Rodzaje grzybw Candida
7. Toksyny wytwarzane przez grzyby Candida
8. Wnioski dla nas
Rozdzia 3. Drodyca jelita g r u b e g o
1. Cukry proste jako poywka drodakw
2. Przyczyny drodycy jelita grubego
3 Wpyw iloci drodakw na rodowisko jelita grubego
4. Wpyw drodycy jelita grubego na zatrucie organizmu
5. Niedobr witamin spowodowany drodyca jelita grubego
6. Objawy drodycy jelita grubego
Leczenie drodycy jelita grubego
Rozdzia 4. Grzybica o g l n o u s t r o j o w a
1. Grzyby wywoujce zakaenie oglnoustrojowe
2. Czynniki sprzyjajce rozwojowi grzybicy oglnoustrojowej
3. Etapy rozwoju grzybicy oglnoustrojowej
4. Wnioski
Rozdzia 5 Leczenie g r z y b i c y o g l n o u s t r o j o w e j
1. Leki wzmacniajce system odpornociowy
2. Preparaty o grzybobjczym dziaaniu oglnoustrojowym
3. Zabiegi wspomagajce leczenie grzybicy oglnoustropwej
a. Nienasycone kwasy tuszczowe
b. Czosnek i jego preparaty
c. Lewatywa czosnkowa o dziaaniu grzybobjczym
d Preparaty z owocu noni
e Preparaty oparte na bazie aloesu
f. Odnowa biologiczna organizmu
4. Picie wody

156

4
8
8
9
9
10
10
11
12
13
13
14
14
16
17
17
19
19
20
21
22
22
23
23
24
25
28
29
29
32
35
35
35
36
36
37
37
39

Rozdzia 6 Grzybice u k a d u p o k a r m o w e g o
1. Grzybica przeyku
Leczenie grzybicy przeyku
2. Grzybica odka
Leczenie grzybicy odka
3. Refluks odkowo-przeykowy o podou grzybiczym
Leczenie grzybiczego refluksu odkowo-przeykowego
4. Grzybica jelit
a. Czynniki sprzyjajce zachorowaniu na grzybic jelit
b. Objawy grzybicy jelit
Leczenie grzybicy jelit
a. Leczenie biegunki
b. Leczenie gazw i wzd
c. Leczenie zapar stolca
5. Zesp nieszczelnego jelita (ciekncego jelita)
Leczenie zespou nieszczelnego jelita
6. Zesp jelita draliwego
a. Posta zaparciowa zespou jelita draliwego
b. Posta biegunkowa zespou jelita draliwego
Leczenie zespou jelita draliwego
7. Grzybica narzdw trawiennych
Leczenie zaburze narzdw trawiennych
8. Diagnostyka grzybicy ukadu pokarmowego
Rozdzia 7. Grzybice u k a d u o d d e c h o w e g o
1. Grzybica tchawicy i oskrzeli
2. Grzybica puc
3. Grzybica opucnej
Leczenie grzybic ukadu oddechowego
Rozdzia 8 Grzybicze schorzenia l a r y n g o l o g i c z n e
1. Grzybica ucha rodkowego (perlak)
Leczenie grzybicy ucha rodkowego
2. Grzybica jam nosa i zatok przynosowych
Leczenie grzybicy nosa i zatok przynosowych
3. Grzybica garda i migdakw podniebiennych
Leczenie grzybicy garda i migdakw podniebiennych
4. Grzybica krtani
Leczenie grzybicy krtani
Rozdzia 9 Grzybica OUN (mzgu)
Leczenie grzybicy orodkowego ukadu nerwowego
Rozdzia 10. Nadcinienie ttnicze
Leczenie nadcinienia ttniczego wywoanego grzybic

40
40
40
41
42
43
43
43
44
45
46
46
47
47
48
48
49
49
50
50
51
52
54
56
56
57
57
57
59
59
59
60
60
62
63
65
65
67
67
69
69

157

Rozdzia 11 Grzybica t k a n k i cznej narzdu r u c h u

1 Czym jest tkanka czna
2. Rozwj choroby
3 Objawy grzybicy tkanki cznej narzdu ruchu
Leczenie grzybicy tkanki cznej narzdu ruchu
Rozdzia 12. Grzybice u k a d u m o c z o w e g o
1. Grzybica nerek
2. Grzybica cewki moczowej i pcherza moczowego
3 Grzybica gruczou krokowego
Leczenie grzybic ukadu moczowego
Rozdzia 13 Grzybica narzdu r o d n e g o kobiet
1 Przyczyny grzybicy narzdu rodnego kobiet
2. Grzybica przyczyn bezpodnoci kobiet
3. Czynniki sprzyjajce grzybicy narzdu rodnego kobiet
4. Objawy i postacie kliniczne grzybicy pochwy
Leczenie grzybicy pochwy
Rozdzia 14. Grzybica narzdw p c i o w y c h mczyzn
1. Droga zakaenia
2. Objawy choroby
3. Grzybica przyczyn bezpodnoci mczyzn
Leczenie grzybicy narzdw pciowych mczyzn
Rozdzia 15. Grzybice u dzieci
1 Grzybice zewntrzne
2 Pleniawki
Leczenie pleniawek preparatami firmy Sanum
3 Grzybice oglnoustrojowe u dzieci
4. Inwazyjna posta grzybicy u noworodkw
Leczenie inwazyjnej postaci grzybicy u noworodkw
5 Grzybica u dzieci urodzonych o czasie
Leczenie grzybicy u dzieci urodzonych o czasie
6. Grzybica ukadu moczowego dzieci
Leczenie grzybicy ukadu moczowego dzieci
Rozdzia 16 A u t y z m u dzieci
1 Rozpoznanie autyzmu
2. Przyczyny rozwoju autyzmu
3. Jak dochodzi do zachorowania na autyzm
4. Inne problemy zdrowotne zwizane z autyzmem
5. Kwestionariusz w diagnostyce grzybicy u dzieci
Leczenie autyzmu
Rozdzia 17. Grzybice j a m y ustnej
1 Ostre grzybice jamy ustnej
a Kandydoza rzekomoboniasta ostra
b Kandydoza zanikowa ostra
158

70
70
70
71
71
74
74
75
75
76
78
78
79
79
80
81
85
85
85
86
86
87
87
87
88
88
88
89
89
90
91
91
92
92
92
94
94
95
96
100
100
100
101

2. Przewlekle grzybice jamy ustnej

a. Kandydoza rzekomoboniasta przewleka
b. Kandydoza zanikowa przewleka
c. Kandydoza rumieniowa przewleka
d. Kandydoza rozrostowa przewleka
e. Kandydoza grudkowa przewleka
f. Zapalenie kcikw ust (zajady)
g. Romboidalne rodkowe zapalenie jzyka
h. Jzyk geograficzny
Leczenie grzybic jamy ustnej
Rozdzia 18 Grzybice s k r y
1 Czynniki sprzyjajce rozwojowi grzybicy skry
2. Grzybice wyprzeniowe
Leczenie grzybic wyprzeniowych
3. Inne postacie grzybicy skry
a. Grzybica czerwieni wargowej i kcikw ust
Leczenie grzybicy czerwieni wargowej i kcikw ust
b. Grzybica pieluszkowa
Leczenie grzybicy pieluszkowej
c. Grzybica otoczki brodawki sutkowej
Leczenie grzybicy otoczki brodawki sutkowej
Rozdzia 19 Grzybice p r z y d a t k w s k r y
1. Grzybica wau paznokciowego i pytki paznokciowej
Leczenie grzybicy wau paznokciowego (zanokcicy)
Leczenie grzybicy paznokci
2. Grzybica mieszkw wosowych
Leczenie grzybicy mieszkw wosowych
3. Leczenie innych grzybic wosw i skry
a. upie
b. Wypadanie wosw
c. Trdzik
Rozdzia 20. K l i m a k t e r i u m
1. Hormony
2. Rwnowaga hormonalna
3. Zaburzenia rwnowagi hormonalnej
4. Hormony w cyklu miesicznym
5. Zaburzenia cyklu miesicznego
6. Przyczyny zaburze cyklu miesicznego
7. Menopauza
8. Klimakterium
9 Hormonalna terapia zastpcza
Leczenie dolegliwoci zwizanych z klimakterium

101
101
102
102
102
102
102
103
103
103
I05
105
106
108
110
111
111
111
111
112
112
113
113
114
114
115
115
116
116
116
117
118
118
118
119
119
120
120
120
121
121
122
159

Rozdzia 2 1 . J a s k r a
124
1. Grzybica przyczyn wzrostu cinienia rdgakowego
124
2. Mechanizm wzrostu cinienia rdgakowego w grzybicy
124
3. Objawy choroby
125
Leczenie jaskry spowodowanej grzybic
125
Rozdzia 22. u s z c z y c a
126
1. Wpyw grzybw Candida na rozwj uszczycy
126
2. Objawy uszczycy
126
Leczenie uszczycy
127
Rozdzia 23. A s t m a o s k r z e l o w a
130
1. Przyczyny astmy oskrzelowej
130
2. Objawy astmy oskrzelowej
130
3 Nastpstwa astmy oskrzelowej
131
Leczenie astmy oskrzelowej
131
Rozdzia 24. Objawy w kuracji przeciwgrzybiczej
132
1. Objawy detoksykacji organizmu
132
2. Hipoglikemia (spadek stenia cukru w krwi)
133
Rozdzia 25. Dieta p r z e c i w g r z y b i c z a
135
1. Uwagi oglne
135
2. Produkty zakazane w I etapie leczenia grzybicy
136
3. Cel stosowania diety ubogiej w wglowodany
136
4. Zasady czenia skadnikw pokarmowych
137
Rozdzia 26 Dieta m a e g o d z i e c k a w leczeniu g r z y b i c y
139
1, Dieta dziecka do 1 roku ycia
139
2. Zasady odywiania dzieci w wieku 1 - 3 lat
141
Rozdzia 27. L e c z e n i e g r z y b i c y u kobiety ciarnej
143
Rozdzia 28 Dieta matki karmicej w leczeniu g r z y b i c y
144
Rozdzia 29 Probiotyki w leczeniu g r z y b i c y
145
Rozdzia 30. D i a g n o s t y k a g r z y b i c y
146
1. Test linowy na wykrycie infekcji grzybem Candida
146
2. Badania dodatkowe zalecane w leczeniu ambulatoryjnym... 147
3. Ankieta pomocna w wykryciu infekcji grzybem Candida
148
4. Najczciej zadawane pytanie dotyczce diagnostyki
151
Rozdzia 3 1 . Mikstura o c z y s z c z a j c a
152
1. Zalety stosowania Mikstury oczyszczajcej
153
Rozdzia 32. Jak nie d a si zje g r z y b o m C a n d i d a
154
1. Niewaciwe odywianie
154
2. Naderki w obrbie przewodu pokarmowego
154
3. Osabienie funkcji systemu odpornociowego
155
4. Zaburzenia skadu mikroflory jelita grubego
155
Wnioski kocowe
155

160