IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE

ABC fotografii cyfrowej

i obrbki zdj
Autor: Anna Owczarz-Dadan
ISBN: 83-246-0752-8
Format: B5, stron: 344

ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

Zdjcia robi kady moe, jeden lepiej, drugi gorzej

Fotografia cyfrowa niemal cakowicie wypara dzi tradycyjn. Kady moe wybra
co dla siebie spord tysicy modeli aparatw cyfrowych, kart pamici, drukarek
i rodzajw papieru fotograficznego. Rzecz w tym, e w natoku nowoci atwo si
zagubi, a przeznaczenie nawet duej kwoty na sprzt cyfrowy wcale nie gwarantuje,
e zdjcia bd profesjonalne i udane.
Dziki ksice ABC fotografii cyfrowej i obrbki zdj nauczysz si robi imponujce
zdjcia cyfrowe, obrabia je komputerowo i drukowa. Dowiesz si, jak wybra aparat
cyfrowy speniajcy Twoje potrzeby. Poznasz sprawdzone kanony fotografowania ludzi,
zwierzt oraz obiektw w rnych warunkach atmosferycznych i owietleniowych.
Na szczcie, aby opanowa podstawowe zasady fotografii, nie musisz koczy
Akademii Sztuk Piknych. Moesz skorzysta z tej ksiki. Zawiera ona omwienie:
programw tematycznych aparatu cyfrowego,
korekcji wygldu fotografowanej postaci,
efektw specjalnych,
przenoszenia zdj z aparatu do komputera,
sposobw wyboru drukarki i papieru fotograficznego,
balansu bieli,
rodzajw wiata.

I
1

Wprowadzenie do fotografii cyfrowej .............9

Wybr aparatu cyfrowego ............................................... 11
Elementy, na ktre naley zwrci uwag podczas zakupu
aparatu cyfrowego ........................................................................ 12
Zastosowanie aparatu, czyli wybr jego typu ......................... 12
Parametry techniczne aparatu.................................................. 15
Dodatkowe koszty zwizane z zakupem aparatu cyfrowego........ 27
Pojemno dysku twardego ....................................................... 27
Nagrywarka DVD....................................................................... 27

Wprowadzenie do fotografii cyfrowej .............................. 29

Rnice i podobiestwa pomidzy aparatem analogowym
a cyfrowym.................................................................................... 29
Budowa aparatu cyfrowego ............................................................ 32
Kompresja i format zdjcia ............................................................. 39
Sposoby trzymania aparatu ............................................................ 42

Funkcje aparatu i wykorzystywanie ich moliwoci......... 45

Waciwoci i rodzaje obiektyww ................................................ 45
Zoom optyczny ........................................................................... 49
Zoom cyfrowy ............................................................................ 50
Gbia ostroci ................................................................................. 51
Maa gbia ostroci................................................................... 52
Dua gbia ostroci................................................................... 53
Czuo ............................................................................................. 54
Ekspozycja i kontrolowanie jej ustawie....................................... 56
Nieprawidowa ekspozycja ....................................................... 56
Prawidowa ekspozycja ............................................................. 57

ABC fotografii cyfrowej i obrbki zdj

Ocena ekspozycji za pomoc histogramu wywietlanego

w aparacie ............................................................................... 60
Korekcja ekspozycji ................................................................... 61
Tryb Bracketing ......................................................................... 63
Migawka i przesona a efekty specjalne................................... 64
Ustawienia pautomatyczne ................................................... 67
Metody pomiaru ekspozycji ...................................................... 67
Lampa byskowa ............................................................................. 68
Tryby pracy................................................................................ 68
Zmiana zasigu lampy wbudowanej w aparat......................... 74
Osabianie bysku ...................................................................... 75
Programy tematyczne aparatu ....................................................... 76
Makro ......................................................................................... 77
Portret ........................................................................................ 78
Krajobraz.................................................................................... 79
Sport ........................................................................................... 80
Zdjcia nocne ............................................................................. 81
Plaa/nieg ................................................................................. 82
Zdjcia pod wiato.................................................................... 82
Kadrowanie i efekt paralaksy ......................................................... 83
Balans bieli ...................................................................................... 84

II
4

Fotografia doskonaa tajniki ................... 89

Sztuka fotografowania i zwizane z ni zasady................91
Temat zdjcia .................................................................................. 92
Kompozycja zdjcia ......................................................................... 92
Rodzaj kadru .............................................................................. 93
Zasada trjpodziau ................................................................... 96
Zasada skonego podziau ....................................................... 101
Perspektywa ............................................................................ 101
Punkt widzenia........................................................................ 103
Plany w fotografii .................................................................... 106
Ksztaty .................................................................................... 106
Faktura i wzory ....................................................................... 109
Obramowanie........................................................................... 110
Kompozycja a ogniskowa ........................................................ 111
Linie wiodce........................................................................... 112
Owietlenie fotografowanej sceny................................................ 112
Barwa i charakter wiata....................................................... 113
Kt padania wiata................................................................. 114
Fotografowanie pod wiato ................................................... 117
Barwy............................................................................................. 118
Barwy ssiadujce ................................................................... 120
Barwy kontrastujce ............................................................... 121
Barwy pastelowe ..................................................................... 122
Zdjcia high-key....................................................................... 123
Zdjcia low-key........................................................................ 124
Stosowanie barw w celu podkrelenia tematu fotografii...... 126
Zasady towarzyszce tworzeniu panoram................................... 126

Spis treci

Popularne tematy fotografii........................................... 133

Fotografowanie ludzi .................................................................... 134
Portrety oglne zasady........................................................ 134
Fotografia glamour .................................................................. 142
Zdjcia niepozowane................................................................ 144
Fotografowanie dzieci ............................................................. 145
Fotografowanie krajobrazu........................................................... 149
Fotografowanie pyncej wody ............................................... 151
Wpyw pr roku na charakter krajobrazu.............................. 152
Fotografowanie zachodw soca........................................... 153
Fotografowanie zwierzt .............................................................. 154
Fotografowanie zwierzt domowych ..................................... 154
Fotografowanie w naturalnym rodowisku ........................... 157
Ogrody zoologiczne .................................................................. 157
Fotografowanie zjawisk meteorologicznych
i wykorzystywanie ich w kompozycji zdjcia ............................. 160
Deszcz....................................................................................... 160
Burza ........................................................................................ 162
nieg ......................................................................................... 163
Mga.......................................................................................... 165
Fotografowanie ruchu ................................................................... 165
Panoramowanie ....................................................................... 167
Zooming.................................................................................... 168
Fotografowanie sportu .................................................................. 170
Fotografowanie noc ..................................................................... 171
Fotografowanie budynkw i pomnikw................................. 174
Fotografowanie ksiyca ......................................................... 175
Fotografowanie sztucznych ogni ............................................ 177
Fotografowanie imprez otwartych ............................................... 179
Fotografowanie uroczystoci rodzinnych .................................... 181
Urodziny................................................................................... 182
wita....................................................................................... 183
lub........................................................................................... 184
Fotografowanie z bliska ................................................................ 186

III
6

Cyfrowa ciemnia fotograficzna

191

Przenoszenie zdj z aparatu do komputera .................. 193

Urzdzenia wykorzystywane do przesyania fotografii
z aparatu do komputera.............................................................. 193
Transfer danych do komputera z zainstalowanym systemem
Windows XP ................................................................................ 198

Edycja zdj ................................................................. 215

Korekcje podstawowe.................................................................... 216
Obracanie fotografii................................................................. 217
Kadrowanie zdjcia.................................................................. 217
Prostowanie zdjcia ................................................................. 221
Dowietlanie zdjcia ................................................................ 222

ABC fotografii cyfrowej i obrbki zdj

Korygowanie wygldu fotografii przewietlonej ................... 225

Usuwanie z obrazu zbdnych elementw .............................. 226
Usuwanie szumw .................................................................. 229
Usuwanie aberracji chromatycznych ..................................... 231
Poprawianie kolorystyki zdjcia............................................. 234
Zmiana kontrastu i poziomu jasnoci w obrazie ................... 243
Zmiana nasycenia barw .......................................................... 244
Wyostrzanie fotografii............................................................. 244
Korekcja wygldu fotografowanej postaci ................................... 247
Usuwanie efektu czerwonych oczu ........................................ 247
Usuwanie z powierzchni skry skaz mniejszych rozmiarw .....249
Usuwanie ze skry skaz wikszych rozmiarw
zmarszczek, blizn ................................................................ 251
Wygadzanie cery .................................................................... 255
Dodawanie oczom blasku i wyrazistoci................................ 258
Wybielanie zbw ................................................................... 265
Zmiana koloru ust.................................................................... 268
Tworzenie efektu opalenizny.................................................. 270
Efekty specjalne ............................................................................ 275
Tworzenie efektu maej gbi ostroci.................................... 275
Zamiana fotografii kolorowej w czarno-bia........................ 281
Wyrnianie tematu zdjcia kolorem..................................... 283
Zmiana koloru wybranego elementu na fotografii ................ 285
Tworzenie efektu bysku wypeniajcego .............................. 287
Dodawanie tczy do zdjcia .................................................... 291
Tworzenie cyfrowej mgy ....................................................... 296
Tworzenie efektu fotografowania pod wiato ...................... 299
Dodawanie ksiyca do fotografii krajobrazu........................ 303
czenie zdj w panoram .......................................................... 307
Zapisywanie obrazw poddanych korekcji w Camera Raw........324

Prezentowanie fotografii wiatu ...................................FTP

Przygotowywanie zdj do wydruku na drukarce domowej ......FTP
Rodzaje drukarek.....................................................................FTP
Rodzaje papieru fotograficznego ............................................FTP
Tusze ........................................................................................FTP
Okrelanie wielkoci i rozdzielczoci zdjcia.........................FTP
Zmiana rozdzielczoci i wymiarw zdjcia............................FTP
Ustawienia drukowania ..........................................................FTP
Przygotowywanie zdj do wysania
za pomoc poczty elektronicznej ................................................FTP
Tworzenie pokazu slajdw ...........................................................FTP
Zabezpieczanie zdj znakiem wodnym ......................................FTP

Dodatki
A

327

Fotografie wykorzystane w ksice ...............................328

Skorowidz ....................................................................333

wiat tematw, ktre mog sta si treci zdjcia, jest niesamowicie bogaty. Tak jak w przypadku
muzyki, stwarza poczucie nieskoczonoci trwania.
Fotografia bya, jest i bdzie tematw bdcych
rdem inspiracji nigdy nie zabraknie. W poprzednich rozdziaach zdobye techniczn wiedz
i umiejtnoci panowania nad aparatem cyfrowym.
W niniejszym rozdziale dowiesz si, w jaki sposb
wiedz t wykorzysta w prawdziwych, yciowych
sytuacjach. Poznasz zatem wskazwki odnonie
sposobu, w jaki mona przedstawi na zdjciu
czowieka i zwierz. Nauczysz si wykorzystywa
funkcje aparatu do fotografowania krajobrazw.
Poznasz tajniki sztuki fotografowania w warunkach
nocnych, a take sposobw uchwycenia na zdjciu
ruchu obiektw.

Fotografia doskonaa tajniki

Postacie ludzkie s najczstszym z tematw fotografii. Poza portretami, z ktrymi

najczciej jest kojarzona, zwizana jest take z aktami, zdjciami w entourage'u
oraz portretami kreacyjnymi. Specjalnym rodzajem fotografii jest rwnie ten
zwizany z uwiecznianiem na zdjciach dzieci. Naley take pamita, i istniej
dwa rodzaje fotografii ludzi. S to zdjcia pozowane, czyli takie, w ktrych model
wsppracuje czynnie z fotografem, oraz zdjcia tzw. niepozowane (nazywane
rwnie dokumentalnymi), czyli takie, w przypadku ktrych nie istnieje scenariusz
wydarze, a fotografujcy musi wykaza si czsto cierpliwoci, gdy czeka na
wydarzenia i sytuacje, ktre zdarzaj si spontanicznie, bez jego interwencji.

Portrety oglne zasady

W przypadku fotografowania ludzi mam na myli zwaszcza portrety i inne
rodzaje zdj pozowanych bardzo wana zasad jest poznanie modela (rysunek 5.1). To bardzo wane, gdy tylko wtedy bdziesz mg odzwierciedli prawd
o nim, przedstawi go w naturalny sposb, co nada zdjciu prawdziwego charakteru. Zdobd zatem informacje, kim jest model. Dowiedz si, czym si zajmuje?
Przebywajc z nim, poznaj charakterystyczne dla niego cechy jego osobowoci.
Pozwoli Ci to zaplanowa temat zdjcia i okreli, ktre z cech chcesz wydoby
na fotografii. Nastpnie zastanw si nad poz, strojem, za pomoc ktrych cechy
stan si jeszcze bardziej widoczne. Ponadto piszc o poznaniu modela, mam na
myli take jego aparycj.

Rysunek 5.1.

134

Fotografie stanowice przykad portretw

Popularne tematy fotografii

Elementami, na ktre naley ponadto zwrci uwag podczas portretowania

postaci ludzkich, s: zoom optyczny, to, kt widzenia aparatu oraz co bardzo
wane owietlenie.
Zoom optyczny. Podczas fotografowania w zblieniu lub pzblieniu

najkorzystniej wypada zastosowanie zoomu optycznego bdcego

odpowiednikiem wystpujcego w fotografii tradycyjnej niezbyt dugiego
obiektywu wskoktnego 85, 135 mm. Umoliwiaj one fotografowanie
z wikszych odlegoci. Model nie czuje si wwczas przytoczony obecnoci
aparatu, a jego twarz nie wyglda na spaszczon. Wad dugich obiektyww
jest maa gbia ostroci. Naley o tym pamita i w razie potrzeby ustawi
ostro na oko modela znajdujce si bliej aparatu. Nastpnie naley
sprawdzi, jak ostra jest caa twarz. Jeli wiksza jej cz jest pozbawiona
ostroci, wwczas naley zastanowi si nad duszym czasem otwarcia
migawki i mniejszym otworem przesony. Pomc moe tutaj rwnie
ustawienie wikszej czuoci.
To. Otoczenie ma ogromny wpyw na fotografowan osob zarwno

na jej samopoczucie, jak i stopie odprenia. Poza tym czy si jakoby

ono z modelem, co umoliwia sfotografowanie postaci w naturalnych dla
niej sytuacjach, np. podczas pracy lub wypoczynku. Podczas portretowania
postaci naley pamita o tym, aby to z ni nie konkurowao. Usu wic
ze sceny niepotrzebne elementy. To model gra pierwsze skrzypce, to jest
tylko dodatkiem. Nie powinno wic rozprasza uwagi. Ponadto naley
zwrci uwag na to, aby to tworzyo wraz z modelem harmonijny ukad.
Nie mona dopuci do sytuacji, w ktrej i to, i model bd w ten sam
sposb zabarwione (np. modelka o blond wosach ubrana w bia sukienk
na biaym tle). Uniemoliwi to czytelny odbir tego, co dzieje si na fotografii,
a ponadto utrudni dopasowanie odpowiednich parametrw ekspozycji.
Jeli pozbycie si elementw z ta jest niemoliwe, zastosuj efekt maej
gbi ostroci, aby skupi uwag wycznie na modelu.
Odpowiednie umieszczenie modela w kadrze. Ustawienie postaci

to kolejny element, na jaki naley zwrci uwag podczas portretowania

osb. Zarwno fotografowi, jak i jego modelowi zaley na uzyskaniu jak
najlepszego efektu kocowego. Powinni oni zatem wsppracowa ze sob
i wykona wiele prbnych ustawie. Model poproszony o przyjcie
rnych pz z pewnoci nie odmwi. Jakie pozy naley sprawdzi?
Ot niewtpliwie bdzie to profil, trzy czwarte oraz en face, a wszystkie
one z gow opuszczon wyej lub niej. W takiej sytuacji zadaniem
modela jest zmienia pozy na prob fotografa, a zadaniem tego drugiego
jest obserwacja, w jaki sposb zmienia si wygld twarzy fotografowanej
postaci. Oto kilka dodatkowych wskazwek:

135

Fotografia doskonaa tajniki

Jeli model ma do wydatny nos, unikaj pozy trzy czwarte.

Moe ona spowodowa jego wizualne wyduenie.
Zwaszcza w przypadku, gdy zastosujesz obiektyw
szerokoktny lub standardowy.

Pamitaj o tym, e okrga twarz nie najlepiej wypada podczas

pozy en face.
Ponadto tworzc portret, naley zastanowi si, jakie cechy fotografowanej postaci
chcemy na nim odzwierciedli. Od tego zaley rwnie to, jak poz ma ona
przybra i przy uyciu jakiej perspektywy zostanie ona pokazana. Jeli chcesz
pokaza wadczo, fotografuj z dou, jeli delikatno, agodno z gry.

Jeli wykonujesz portret inny ni formalny, zapomnij o symetrii

kadrze. Pu wodz wyobrani i postaraj si ukaza posta w taki
sposb, aby jak najlepiej uwydatni jej cechy.
Oczy modela. Poniewa oczy s zwierciadem duszy, popro modela,

aby otworzy je szeroko tu przed wykonaniem zdjcia. Pozwoli to unikn

marszczenia twarzy wystpujcego czsto podczas oczekiwania
na nacinicie przez fotografa spustu migawki i bardzo adnie uwydatni
oczy. Wane jest take, aby jego wzrok skierowany by w miejsce, w ktrym
dzieje si co interesujcego. W jego oczach musi by widoczne zaciekawienie,
a nie znudzenie zdajce si krzycze No zrb ju w kocu to zdjcie!.
Owietlenie. Wielu fotografw wykorzystuje w celu owietlenia

portretowanej postaci owietlenie zastane. Modyfikuj je oni za pomoc

Bysku wypeniajcego lub powierzchni odbijajcych wiato (eliminuje
to niepotrzebne cienie) (rysunek 5.2). Pozwala to poprawi kontrast oraz
kompozycj. Najkorzystniejszym na og dla modela jest wiato
1
mikkie i rozproszone. Taki efekt mona uzyska, stosujc blend
2
(wwczas wiato zostaje odbite i rozproszone) lub dyfuzor (wiato
1

136

Blenda ekran wykorzystywany do odbijania wiata w celu rwnomiernego owietlenia

fotografowanego obiektu. Moe ni by w warunkach domowych jasny karton, spoywcza
folia aluminiowa czy styropian.
Dyfuzor materia (przewitujcy) wykorzystywany do rozpraszania (zmikczenia)
wiata. Umieszcza si go pomidzy fotografowanym obiektem a rdem wiata.

Popularne tematy fotografii

przechodzce przez dyfuzor staje si rozproszone). Czasem jednak lepszy

efekt uzyskuje si za pomoc bocznego wyrazistego owietlenia. Naturalne,
mikkie wiato daj okna. Fotografujc w pomieszczeniach, gdy owietlenie
jest niedostateczne np. w pochmurny dzie staraj si uywa statywu
lub wykorzystaj lamp byskow nawet tak wbudowan w aparat.
Pozwoli ona dowietli twarze modeli. Naley tutaj pamita, aby zachowa
wiksz odlego od fotografowanych osb (jednak nie wicej ni 2 m),
a do kadrowania uy zoomu optycznego. Dziki temu twarze bd
adnie owietlone, a biae elementy widoczne w kadrze nie zostan
przewietlone.

Rysunek 5.2.

Podczas fotografowania osoby przy oknie moemy uzyska ciekawy

efekt niedowietlenia czci twarzy po lewej. Jeli jednak tego
nie chcemy, a fotografowan posta ustawiamy przy oknie w celu
wykorzystania wiata zastanego, konieczne bdzie zastosowanie
blendy po prawej

Jeli aparat podczas fotografowania w ciemnym pomieszczeniu

nie radzi sobie z ustawieniem ostroci, konieczne jest jej rczne
ustawienie lub zastosowanie dodatkowego rda owietlenia.

137

Fotografia doskonaa tajniki

Aby unikn niedowietlenia czci twarzy modela podczas

fotografowania go z uyciem wiata zastanego padajcego
przez okno, mona rozproszy je za pomoc firany, cienkiej
zasony lub przecierada (biaego) oraz uy arkusza biaego
brystolu (lub innej biaej powierzchni) w celu odbicia wiata
i owietlenia niedowietlonej czci twarzy. Brystol przykada
si po nieowietlonej stronie twarzy modela. Jeli nieowietlona
cz twarzy nadal nie wyglda korzystnie, przesu (oddalajc
lub zbliajc) kartk i ponownie wykonaj zdjcie. Czasem potrzeba
wielu prb, aby uzyska zadowalajcy efekt.

Zwikszajc odlego pomidzy aparatem a osobami

fotografowanymi z uyciem lampy byskowej, musisz
zastosowa wiksz czuo ISO i odwrotnie.
Jeli natomiast wykonujemy portret w plenerze, naley zwrci uwag na por
dnia. Najlepsze efekty mona uzyska rano lub wieczorem soce jest wwczas
do nisko. Naley ponadto ustawi si z aparatem tak, aby soce zagldao
przez rami fotografa pod ktem okoo 150 stopni.
Gbia ostroci. Stosujc efekt maej gbi ostroci, w ciekawy sposb

moesz wyeksponowa fotografowan posta, zwaszcza gdy w tle znajduj

si jeszcze inne osoby (rysunek 5.3).

Rysunek 5.3.

138

Zastosowanie maej gbi ostroci pozwala wyeksponowa fotografowan

posta na tle osb znajdujcych si w kadrze

Popularne tematy fotografii

Portret grupowy
W portrecie grupowym niezwykle istotna jest kompozycja zdjcia. Jeli jest odpowiednia, ujcie nabierze dynamiki i nie bdzie wygldao na paskie. Jak
zatem ustawi postacie? Powinny one zosta rozmieszczone w pkolu lub na
planie trjkta. Unikaj ustawiania osb w linii prostej jedna obok drugiej.
To w wikszoci sytuacji nie wyglda dobrze. Fotografujc wiksz grup osb,
mona rozmieci je, tak aby powstaa kompozycja w ksztacie litery S. Efekt
ten mona osign, sadzajc kilka osb w rodku na krzesach, kilka na pododze,
a inne ustawiajc z tyu. Dziki temu zniknie take problem rnicy wzrostu
fotografowanych. Wykonujc portret grupowy, staraj si w centralnej czci
kompozycji umieszcza osoby zajmujce najwysz pozycj w grupie, a dzieci
posad na czyim kolanie czy rkach.
Tak wic jeli fotografujesz rodzin trzypokoleniow, to posad w centralnej
czci kompozycji nestora rodu dziadka (lub babci) i mae dziecko. Najwysz
osob postaraj si ustawi z tyu w centralnej czci kadru, a niskie z przodu.
Popro fotografowanych, aby skierowali swoje ciaa w stron rodka grupy i lekko
je pochylili.

Fotografujc grup, nie dopuszczaj do sytuacji, w ktrej kady

z modeli stoi zwrcony bezporednio w stron aparatu takie
zdjcia s nudne, a ponadto powoduj spaszczenie zdjcia
i pogrubiaj fotografowane osoby.
Jeli fotografujesz mniejsze grupy osb, np. pary, dla uzyskania adnej kompozycji zdjcia moesz ustawi je twarzami do siebie, jedna za drug (rysunek 5.4)
lub sprbowa ujcia, w ktrym jedna pochyla si nad drug.
Jeli fotografujesz w pomieszczeniu, wszystkie twarze powinny by skierowane
w stron rda wiata najlepiej dziennego owietlenia padajcego przez
okno czy drzwi. Tak wic ustaw si za aparatem, by drzwi lub okno znajdoway
si za Twoimi plecami.
Pozostaje jeszcze kwestia uoenia rk i ng. Z tym czsto wiele osb ma problemy.
Typowe ustawienie to donie zwisajce bezwadnie wzdu ciaa mao ciekawe
i dajce do zrozumienia Postawiono nas tutaj, kazano si umiecha, ale nie wiem,
co ze sob zrobi, wic koczmy ju t zabaw. Znacznie lepszym rozwizaniem
jest uoenie doni na stole, wsparciu ich na biodrze lub ramieniu innej osoby,
czy objcie kogo za szyj i wysunicie stp do przodu. Takie zdjcia s dynamiczne, ciekawe i zawieraj informacje na temat relacji pomidzy fotografowanymi
osobami (rysunek 5.5).

139

Fotografia doskonaa tajniki

Rysunek 5.4.

Podczas fotografowania mniejszej grupy osb np. trzech dobrze sprawdza

si ustawienie polegajce na umieszczeniu ich jednej za drug

Rysunek 5.5.

Uoenie doni fotografowanych osb jest niezwykle istotne.

Nie dopu, aby opaday one bezwadnie wzdu ciaa. Znacznie
lepszym rozwizaniem jest wsparcie ich na ramieniu lub biodrze
osoby stojcej obok

Portret grupowy to nie tylko postacie ustawione na planie litery S. Fotografujc

wicej ni jedn osob, warto sprbowa rnych punktw widzenia (rysunek 5.6)
najwaniejsza jest wyobrania przestrzenna i pomys na zdjcie.

140

Popularne tematy fotografii

Rysunek 5.6.

Fotografujc wicej ni jedn osob, warto sprbowa rnych punktw

widzenia

Portret rodowiskowy
Jak wczeniej wspomniaam, aby rozpocz fotografowanie postaci, naley j
pozna. Tylko wwczas portret bdzie w stanie odda w peni jej osobowo.
Poza portretami w potocznym tego sowa znaczeniu istniej rwnie tzw. portrety
w entourage'u (rysunek 5.7), w ktrych model wystpuje w swym naturalnym
otoczeniu zawodowym. W zdjciach tego rodzaju wane jest, aby pokaza samego
modela, ale take rodowisko jego pracy lub miejsce realizowania swoich zainteresowa. Oglnie rzecz biorc, to, czym si dana osoba zajmuje. Dlatego te
wane jest, aby nie wykonywa tutaj tak jak w przypadku zwykych portretw
zblie lub pzblie. W kadrze powinna bowiem by widoczna i posta
modela, i elementy tworzce to. Przed przystpieniem do zdj, tak jak w przypadku tradycyjnego portretu, naley pozna osobowo postaci, ktr chce si
uwieczni na zdjciu. Poprosi j, aby opowiedziaa o swojej pracy czy hobby,
najlepiej, jeli zrobi to podczas pracy lub zajcia, ktre pochania jej uwag.
Popro j, aby pokazaa owoce pracy, obserwuj jej zachowanie i zapamituj
wszystkie te elementy, ktre mogyby stworzy interesujc kompozycj. Podczas
fotografowania postaci zrb wszystko, aby pozostaa ona w ubraniu, w ktrym
wykonuje prac. Zdjcie musi wyglda naturalnie. Nie pozwl, aby np. mechanik
samochodowy wystpi na nim podczas wykonywania swojej pracy w garniturze.
Nie bdzie to wiarygodne. Jeli fotografujesz we wntrzu, dostosuj si do panujcych w nim warunkw owietleniowych. Zanim przystpisz do wykonywania
zdj, spraw, aby model poczu si rozluniony. Najlepszy efekt uzyskasz wwczas,
gdy nie bdzie on spodziewa si momentu, w ktrym naciniesz spust migawki.
Aby doprowadzi do takiej sytuacji, popro osob portretowan, aby zaja si
prac i w miar moliwoci nie zwracaa na Ciebie uwagi. Dyskretnie j obserwuj.
Wdrujc po otoczeniu, w ktrym znajduje si model, szukaj odpowiedniego
punktu widzenia. Popro modela od czasu do czasu by spojrza w Twoj

141

Fotografia doskonaa tajniki

Rysunek 5.7.

Fotografie stanowice przykady portretu rodowiskowego

stron. Kiedy nadejdzie odpowiedni moment, wykonasz zdjcie. Fotografia cyfrowa

ma t zalet, e od razu moesz pokaza modelowi efekt swojej pracy. To sprawia,
e ludzie chtniej poddaj si fotografowaniu.

Portret kreacyjny
Portrety kreacyjne s jednym z przykadw zdj pozowanych. Stosuje si je
do zaznaczenia stworzonego wygldu, podkrelenia pewnych cech lub wykorzystania modela do utworzenia kompozycji graficznej (rysunek 5.8). Nie s one
zwizane z fotografowan osob. Najwaniejsz rol w tego rodzaju zdjciach
odgrywaj makija, rekwizyty, uczesanie oraz ubranie (a raczej kostium to
waciwsze okrelenie). Za pomoc tych elementw mona zmienia diametralnie charakter zdjcia. Wszystko zaley od inspiracji i wyobrani fotografa oraz
talentu modela. W przypadku tego rodzaju zdj niebagateln rol odgrywa dobry
kontakt pomidzy fotografujcym a fotografowanym.

Fotografia glamour
Ten rodzaj fotografii polega na przedstawieniu fotografowanej postaci w sposb
bardzo zmysowy (rysunek 5.9), tak aby za pomoc ubioru, makijau, fryzury
ukaza jej seksualno. Styl glamour moe zosta zaprezentowany zarwno za
pomoc portretu (szczeglne znaczenie ma tutaj owietlenie, mocny makija,
rozpuszczone wosy, seksowny strj, a take mimika modela, ktra najczciej
powinna wyraa jakie emocje cho moe on po prostu si umiecha), fotografii buduarowych (wykonywane s one najczciej w sypialni, w bielinie) czy
np. sesji w kostiumie kpielowym.

142

Popularne tematy fotografii

Rysunek 5.8.

Portrety kreacyjne

Rnica pomidzy stylem glamour a aktem polega na tym,

e w pierwszym przypadku najwaniejsze jest ukazane pikna
ciaa modela, a jego widok ma sprawia przyjemno ogldajcym
je osobom. W drugim przypadku ciao traktuje si czsto jako
rodek wyrazu.

Rysunek 5.9.

Przykady fotografii w stylu glamour

143

Fotografia doskonaa tajniki

Zdjcia niepozowane
Zdjcia niepozowane s przeciwiestwem portretw. W ich przypadku nie istnieje
scenariusz wydarze. Mona robi je zarwno w sytuacjach osobistych, czsto
wrcz intymnych, jak i w tumie (rysunek 5.10). Najwaniejsze to wiedzie, co
chce si sfotografowa i umie przewidywa sytuacj. Wykonujc tego typu
zdjcia, moesz za ich pomoc uchwyci naturalne postawy fotografowanych osb,
wymaga to jednak duego zaangaowania fotografa i cigego obserwowania
otoczenia. Kto wie bowiem, kiedy nadarzy si okazja wykonania ciekawego
ujcia? W zdjciach niepozowanych najwaniejszy jest model (szczeglnie jego
twarz) i to, na ktrym si on znajduje. Wane jest, aby poza osob na zdjciu
widoczne byy rwnie okolicznoci jego wykonania, czy byy to wita Boego
Narodzenia, czy wycieczka wakacyjna, czy te moe urodziny. Moesz zatem
uchwyci w tle rekwizyty zwizane z dan sytuacj, takie jak: tort na stole czy
choinka itp. Jest to wane, gdy dziki temu, kiedy spojrzysz na zdjcie za dwadziecia lat, bdziesz doskonale pamita, kiedy zostao wykonane i w jakich
okolicznociach.

Rysunek 5.10.

Przykad zdjcia niepozowanego. Kobieta zajta rozmow z synem nie

zauwaya, e kto znajdujcy si w pobliu przypatruje si im i za chwil
wykona zdjcie

Pora na kilka wskazwek technicznych.

Po pierwsze. Nie uywaj lampy byskowej, gdy zwraca ona uwag

osb fotografowanych.
Po drugie. Do tego typu zdj odpowiedni bdzie obiektyw wskoktny

z krtk ogniskow, gdy moesz w ten sposb unikn zbyt duego

wyduania ogniskowej, co spowodowaoby rozmycie ta a tego nie
chcemy. Naley tutaj pamita o ostroci. Ustaw j w miejscu, w ktrym
moe pojawi si fotografowana osoba. Jeli fotografowana posta moe
by w ruchu, a chcesz zastosowa zoom optyczny bdcy odpowiednikiem
obiektywu wskoktnego, ustaw krtki czas otwarcia migawki. Jeli

144

Popularne tematy fotografii

zamierzasz uy obiektywu szerokoktnego, pamitaj o ustawieniu przesony,

ktra zapewni du gbi ostroci (may otwr, dua warto).

Fotografowanie dzieci
Dzieci s szczegln grup modeli, a wykonanie ich fotografii wymaga zastosowania odpowiednich technik i przygotowania. Fotograf podejmujcy si tego
zadania powinien wykaza si cierpliwoci, poczuciem humoru oraz umie
przycign uwag dziecka. Doskonale w takich sytuacjach sprawdzaj si aparaty umoliwiajce zmian ogniskowej. Pozwalaj one na fotografowanie bez
koniecznoci zbliania si do modela, gdy chcemy wypeni kadr sam twarz
modela (stosujemy wwczas najwikszy dostpny w aparacie zoom optyczny),
i odsuwania si od niego, gdy zechcemy umieci w kadrze ca jego sylwetk
(stosujemy mniejszy ni najwikszy dostpny w aparacie zoom optyczny). Tworzc
portret dziecka, naley tak ustawi aparat, aby obiektyw znalaz si na wysokoci
jego oczu. Naley zatem ukucn lub posadzi dziecko na podwyszeniu (co moe
si okaza znacznie trudniejsze, biorc pod uwag temperament niektrych modych osbek). Dziki temu atwiej bdzie zachowa proporcje modela w stosunku
do otoczenia.

Fotografujc mae dzieci biorc pod uwag, i szybko si

one nudz i nie potrafi przez duszy czas skupi uwagi
zaopatrz si w zabawki lub kolorowe ksieczki, aby w razie
potrzeby zaj nimi modela. Dziecko, jeli si nimi zainteresuje,
zapomni o obecnoci aparatu i fotografa nie bdzie si
stresowao Twoj obecnoci.

Rozmowa z dzieckiem i wykazywanie zainteresowania tym,

co ono mwi, pozwoli fotografujcemu sprawi, by poczuo si
ono swobodnie.
Planujc sesj fotograficzn z udziaem dzieci, wybierz tak por dnia, w ktrej
czuj si one najlepiej nie s zmczone i rozdranione. Wwczas najatwiej
bdzie nam przewidzie, jak zachowaj si w danej sytuacji jeli to w ogle
jest moliwe.
Fotografujc dzieci, czsto trzeba dziaa szybko, gdy rzadko pozostaj one
nieruchome, zwaszcza gdy pochonite s zabaw. Ruch to jest to, co w peni
oddaje spontaniczno i energi dziecka na fotografii. Fotografujc dzieci w ruchu,

145

Fotografia doskonaa tajniki

mona uzyska dwa efekty: zamroenie ruchu lub obraz czciowo poruszony.
Aby zamrozi ruch i nie spowodowa poruszenia co jest bardziej wskazane
podczas portretowania (chyba e chcesz uzyska specjalny efekt), naley zastosowa krtki czas otwarcia migawki oraz wysok czuo (rysunek 5.11 po
lewej), aby uzyska efekt poruszenia dugi czas otwarcia migawki (rysunek 5.11
po prawej).

Rysunek 5.11.

Fotografie, na ktrych utrwalono ruch dzieci. Na zdjciu po lewej zosta

on zamroony, po prawej odwrotnie

Stopie czuo ISO ma wpyw na swobod wyboru czasu

otwarcia migawki i rozmiaru otworu przysony, szczeglnie
podczas nie najlepszych warunkw atmosferycznych.
W takiej sytuacji naley stosowa wysz czuo.
Niebagatelne znaczenie dla uzyskania jak najlepszej ostroci zdj szybko poruszajcych si dzieci ma ustawienie mniejszego otworu przysony aparatu (wikszej
wartoci f). Pozwala to zniwelowa ewentualn pomyk podczas nastawiania
ostroci.
Fotografujc dzieci podczas zabawy (rysunek 5.12) niezalenie od tego, czy
jest to grupa, czy jedna posta naley zwrci uwag na zastosowanie jak najwikszej moliwej dugoci ogniskowej aparatu. Pozwoli to wykonywa zdjcia
z wikszej odlegoci, co po pierwsze, umoliwi fotografowanie z jednego miejsca zarwno jednego z dzieci, jak i caej bawicej si grupy tak, aby postacie
w kadrze nie byy bardzo mae, po drugie, pozostawi swobod modelom w poruszaniu si.

146

Popularne tematy fotografii

Rysunek 5.12.

Fotografujc dzieci podczas zabawy, stosuj dusze ogniskowe obiektywu

Fotografujc dzieci, trzymaj si na uboczu, aby nie znajdowa

si w ich polu widzenia. Bd si one zachowyway wwczas
bardziej naturalnie.
Wany jest wybr punktu widzenia. Fotografujc dzieci z gry czy te z dou
(tak, aby aparat znajdowa si na wysokoci ich oczu), mona uzyska cakiem
odmienny efekt (rysunek 5.13).

Zawsze staraj si wykonywa zdjcia dzieci w maksymalnej

rozdzielczoci. Dziki temu bdziesz mg je w przyszoci
jeli zajdzie taka potrzeba swobodnie wykadrowa
w programie graficznym.
Fotografujc dzieci, nie ka im si cigle umiecha. Interesujce ujcia mona
uzyska rwnie wtedy, gdy wyraz twarzy jest naturalny dla danej chwili dziecko jest zamylone, spoglda z zaciekawieniem w stron aparatu czy w ogle jego
wzrok nie jest skierowany w stron aparatu (rysunek 5.14). Zdjcia niepozowane,
wykonywane z ukrycia lub z duej odlegoci pozwalaj czsto pokaza prawdziw
natur naszych pociech (rysunek 5.15).

147

Fotografia doskonaa tajniki

148

Rysunek 5.13.

Fotografie, na ktrych zastosowano dwa odmienne punkty widzenia.

Na zdjciu po lewej jest to punkt widzenia umieszczony wysoko,
po prawej przykad punktu widzenia umieszczonego nisko

Rysunek 5.14.

Fotografujc dzieci, pamitajmy, e ciekawe ujcia to rwnie takie,

na ktrych twarz naszych pociech wyraa inne emocje ni rado

Popularne tematy fotografii

Rysunek 5.15.

Fotografuj dzieci z oddali, gdy nie widz, e kto je obserwuje. Wwczas

odkryjesz na zdjciach ich prawdziw natur np. wrodzon ciekawo
(po lewej), czy te emocje towarzyszce danemu momentowi
(np. skupienie i zaciekawienie po prawej)

wiat natury to kolejny, bardzo chwytliwy z tematw fotografii. Na pewno ju

nie raz zdarzyo Ci si uwieczni na zdjciu jaki zapierajcy dech w piersiach
widok krajobrazu czy to podczas wycieczki w grach, czy rejsu statkiem po
morzu lub spaceru po lesie (rysunek 5.16). Krajobraz to jeden z ulubionych tematw
fotografii, chyba najbardziej intymny i pozostawiajcy due pole do popisu dla
fotografujcego. Nie wymaga on bowiem ani zgody fotografowanego obiektu,
ani pomocy osb trzecich podczas wykonywania zdj. Fotografujcy znajduje si
sam na sam z natur. Wykonanie dobrej fotografii krajobrazu wymaga cierpliwoci, pomysowoci, przemylenia, a czasem nawet wysiku fizycznego. Kiedy
nastpnym razem zachwyci Ci jaki widok, zanim rozpoczniesz fotografowanie,
zastanw si, co jest najwaniejsze w danym miejscu. Wyobra sobie, e chcesz
o nim opowiedzie komu znajomemu. Na co zwrcisz uwag? Co Ci urzeko?
Znajd odpowiedzi na te pytania. Bdzie to stanowio istot zdjcia. Jeli moesz
powrci w to miejsce o rnych porach, zrb to. Wykonuj zdjcia przy rnym
owietleniu. Najlepsze efekty uzyskasz zapewne wczesnym rankiem lub pnym
popoudniem. Czsto bywa tak, e dane warunki owietleniowe zdarzaj si tylko
raz w roku, na przykad podczas najkrtszego lub najduszego dnia.

149

Fotografia doskonaa tajniki

Rysunek 5.16.

Przykady fotografii krajobrazu

Do fotografowania widokw, w ktrych wana jest barwa,

wykorzystaj pochmurn pogod. Zwiksza si wwczas nasycenie
kolorw.
Zastanw si, czy w kadrze widniej elementy, ktre mog przekaza emocje,
ktre wywoa w Tobie widok. Szczegy czsto nadaj charakteru zdjciom. S
niekiedy bardziej wymowne ni cao. Sprbuj kiedy zamiast fotografowania
lasu, zbliy si do tworzcych go drzew i postara si je sfotografowa tak, aby
widoczna bya faktura kory. W dobrej kompozycji zdjcia krajobrazowego liczy
si punkt widzenia. Zmieniaj ustawienie aparatu i obserwuj rnice w wygldzie
sceny. Spojrzenie na ni z innego punktu widzenia zmienia scen pod wzgldem
formy, barw, kierunku owietlenia. Mona w ten sposb wyeksponowa pierwszy
plan, a tym samym wywoa u odbiorcy wraenie trzeciego wymiaru lub podkreli elementy odlege.
W fotografii krajobrazu istotne jest, aby uzyska efekt duej gbi ostroci, tzn.
zarwno elementy znajdujce si na pierwszym planie, jak i te tworzce to powinny by jednakowo ostre (rysunek 5.17).
Fotografujc krajobraz, wcale nie trzeba tego robi tylko w adny, soneczny dzie.
Doskonae rezultaty mona uzyska, wykonujc zdjcia w pochmurne dni, podczas nieycy, przed burz itp. Wszystko zaley od tego, jaki charakter chcemy
nada zdjciu (rysunek 5.18).

W fotografii krajobrazowej bardzo wane jest, aby zawieraa

ona punkt, ktry przyciga wzrok.

150

Popularne tematy fotografii

Rysunek 5.17.

Fotografia krajobrazu charakteryzuje si du gbi ostroci

Rysunek 5.18.

Wykonanie zdjcia krajobrazu w pochmurny dzie moe przynie

rwnie zadowalajce rezultaty jak uchwycenie jego pikna w adn,
soneczn pogod

Fotografowanie pyncej wody

Fotografujc pynce rzeki, wodospady czy strumyki, naley pamita o odpowiednim czasie otwarcia migawki powinien to by dugi czas nawietlania
okoo 1/8 s, jeli chcemy uchwyci ruch wody (rysunek 5.19 po lewej). W tym
przypadku naley oczywicie pomyle o statywie lub jakiej podporze dla aparatu,
aby unikn ryzyka poruszenia. Jeli za chcesz zatrzyma wod w locie, zastosuj
krtki czas otwarcia migawki (rysunek 5.19 po prawej).

151

Fotografia doskonaa tajniki

Rysunek 5.19.

Fotografie przedstawiajce ruch wody. Na pierwszej od lewej ruch

zosta uchwycony w postaci smug, na drugiej zosta zamroony

Wpyw pr roku na charakter krajobrazu

Take pory roku maj niebagatelny wpyw na charakter krajobrazu. Szczeglnie
mam tutaj na myli towarzyszce im barwy wiosn pastelowe, latem jasne,
ciepe, pene soczystej zieleni i ci, jesieni brzowe, nasycone czerwieni i jej
pochodnymi, natomiast zim biae i zimne niebieskie (rysunek 5.20). To wszystko
wywouje subiektywne wraenie ciepa podczas ogldania fotografii wykonanych
latem i zimna zim. Wywouje skojarzenia, uplastycznia i uruchamia wyobrani. To, jaki efekt uzyskamy, zaley oczywicie take od takich elementw jak
owietlenie od tego, jak wysoko soce znajduje si nad horyzontem i jaka jest
pogoda. Niebagatelne znaczenie ma take szeroko geograficzna. Jeli fotografujemy w rejonach o klimacie umiarkowanym, to latem soce znajduje si
w poudnie wysoko, a zim nisko, a poniewa krajobrazy letnie lepiej jest fotografowa, gdy soce znajduje si nisko pozostaj nam poranki i wieczory.

Rysunek 5.20.

152

Przykady krajobrazu wiosennego po lewej, oraz zimowego

po prawej

Popularne tematy fotografii

Poniewa w zalenoci od szerokoci geograficznej kolor nieba

ulega zmianie na wikszych szerokociach staje si ciemniejszy
podczas fotografowania mona sprbowa wykorzysta filtr
polaryzacyjny lub odpowiedni filtr powkowy (rysunek 5.21).
Pozwol one wpyn na kolorystyk zdjcia poprzez podniesienie
jej intensywnoci lub tak jak w przypadku filtra powkowego
intensywnoci tylko wybranej czci fotografowanej sceny.

Rysunek 5.21.

Filtr polaryzacyjny po lewej, i powkowy niebieski po prawej

(jego poowa jest kolorowa, a poowa niemale przeroczysta)

Filtr polaryzacyjny mona wykorzysta do zwikszenia nasycenia

barw na fotografii, ale rwnie do usunicia odblaskw
od powierzchni niemetalicznych, np. szyb. Za jego pomoc
mona zatem spowodowa, aby odbicia w wodzie nieba,
chmur czy drzew stay si na fotografii niewidoczne (nie zawsze
ten efekt jest podany).

Fotografowanie zachodw soca

Do fotografowania zachodw soca (rysunek 5.22) dobrze jest uywa obiektyww o dugiej ogniskowej lub zoomu optycznego odpowiadajcego dugiej
ogniskowej aparatu. Pozwala to przedstawi na zdjciu tarcz soneczn w duym
rozmiarze. Najlepsze warunki do robienia tego typu zdj wystpuj godzin
(a niektrzy twierdz, e p godziny) przed zachodem soca. Aby ustawi odpowiednio parametry ekspozycji, dobrze jest skierowa uprzednio obiektyw aparatu
w to miejsce kadru, w ktrym widniej rednio nasycone barwy najczciej
na niebie, lekko w bok (okoo 50) od soca, a nastpnie obserwujc wywietlacz
aparatu, ustawi ekspozycj. Jeli w aparacie dostpna jest funkcja Bracketing
warto z niej skorzysta. Pozwoli to wykona kilka zdj o rnym stopniu
nawietlenia. Po zachodzie soca naley mierzy wiato (ustawia ekspozycj)

153

Fotografia doskonaa tajniki

prosto z nieba, czyli kierujc obiektyw w stron zachodzcego soca. Wwczas

wszystko, co zajmuje w kadrze pierwszy plan, bdzie jawi si na fotografii
w postaci sylwetki. Jednak zastosowanie wikszego otworu przysony (mniejsza
warto f) lub lampy byskowej sprawi, e szczegy elementw tworzcych pierwszy plan stan si widoczne.

Rysunek 5.22.

Przykad fotografii przedstawiajcej zachd soca nad morzem

Zwierzta zarwno te dzikie, jak i nasi domowi ulubiecy bywaj rwnie

tematem zdj. Cech, ktra przydaje si podczas fotografowania zwierzt, jest
cierpliwo. Dobrze, jeli znasz natur zwierzaka, masz pojcie o sposobie jego
poruszania si i nawykach rwnie tych ywieniowych. Aby zrobi dobre
zdjcie, naley przede wszystkim go obserwowa.

Fotografowanie zwierzt domowych

W przypadku zwierzt domowych stosuj zoom optyczny posiadajcy cechy obiektywu standardowego lub szerokoktnego. Fotografuj swoich milusiskich podczas zabaw lub odpoczynku. Pozwoli to zaprezentowa ich energi i charakter
(rysunek 5.23 zdjcie numer 1 i 2). Ponadto portretujc zwierzta domowe,
warto czsto ukaza na zdjciach ich przywizanie do nas, silny emocjonalny
zwizek z nasz osob i oddanie (rysunek 5.23 zdjcie numer 3). Zdjcia zwierztek domowych najlepiej wychodz z ich wysokoci, tzn. fotograf powinien lee
na pododze lub ziemi no c, czasem trzeba si powici (rysunek 5.24). Dziki
temu bdziemy mieli moliwo zaprezentowania, jak wyglda wiat widziany
oczami zwierzaka, oraz uchwyci robione przez nie miny. Wyczekujmy na momenty, w ktrych zwierzak zachowuje si w sposb jak najbardziej dla siebie
charakterystyczny pies podnosi apk, proszc o cukierka (mj czsto tak robi),
czy kot wdrapuje si na kominek czy patrzy przez okno (rysunek 5.25).

154