B . Wit, D . Kuś, M . Malendowski, System informatyczny GeoAzbest. Zintegrowany system zarządzania unieszkodliwianiem azbestu w ujęciu systemowym . Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń, 2013 .

System informatyczny
GeoAzbest
Bogdan Wit, Dariusz Ku

Marek Malendowski
System informatyczby
GeoAzbest
Zintegrowany system zarzdzania
unieszkodliwianiem azbestu
w ujciu systemowym
Spis treci
Lista akronimw
Wstp
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1. Ankieta internetowa GeoAnkieta
.
.
.
.
.
.
7
9
33
1.1. Zaoenia serwisu . . . . . . . . . . . . . . . 33

1.2. Realizacja praktyczna . . . . . . . . . . . . . . 36
1.3. Wymagania sprztowo-systemowe . . . . . . . . . . . 39

2. Forum internetowe GeoForum
41
2.1. Zaoenia serwisu . . . . . . . . . . . . . . . 41


3. Aplikacja GeoAnkieter
51
3.1. Zaoenia aplikacji . . . . . . . . . . . . . . . 51


4. Aplikacja GeoDepozyt
83

5
System informatyczny GeoAzbest
. . . . . . . . . . . . . . 101
5. Aplikacja GeoMonitoring


6. Aplikacja GeoLogistyka
. 111


7. Weryfikacja i walidacja SIG
7.1.
7.2.
7.3.
7.4.
127
Zaoenia oceny jakoci produktu programowego . . . . . . 127

Walidacja i weryfikacja kodu rdowego oprogramowania SIG . .
130
Pilotaowy wdroenie aplikacji GeoAnkieter . . . . . . . . 137
Testy oprogramowania SIG . . . . . . . . . . . .
149
Zakoczenie
Definicje najwaniejszych poj

Bibliografia
. 155
173
199
Programy/plany/prognozy rodowiskowe . . . . . . . . . 202

Body of Knowledge (BOK)
. . . . . . . . . . . . 202
Publikacje ISO
. . . . . . . . . . . . . . . . 203

Normy
Normy
Normy
Normy
inynierii oprogramowania . . . . . . . .

z jakoci inynierii oprogramowania . . . . . .
bezpieczestwa informacji . . . . . . . . .
dotyczce projektowania oprogramowania . . . .
Akty prawne .

203
204
205
205
205
rda internetowe . . . . . . . . . . . . . . . 208
Spis rysunkw i tabel
Zacznik 1. Specyfikacja infrastruktury technicznej
209
215
Zacznik 2. Specyfikacja oprogramowania platformy sprztowo-programowej

Zacznik 3. Specyfikacja platformy programowej
Od autorw Geneza i cel projektu
222
224
. . . . . . . . . . . 227
Lista akronimw
ADR
API
ATAG
CC
CMS
CSS
EXIF
ESA95
Favicon
GIS
GMES
GPS
GUI
HTML
HTTP
HTTPS
ICT
IEC
IEEE
IETF
INSPIRE
IP
ISO
KA
LAN
The European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road
Application Programming Interface
Authoring Tool Accessibility Guidelines
Cloud Computing
Content Management System
Cascading Style Sheets
Exchangeable Image File Format
Europejski System Rachunkw Narodowych i Regionalnych
FAVourite ICON
Geografic/Geospatial Information System
Globalny Monitoring rodowiska i Bezpieczestwa (Rozporzdzenie UE nr 911/2010 (Dz.U. L 276 z 20.10.2010)
Global Positioning System
Graphical User Interface
Hypertext Markup Language
Hypertext Transfer Protocol
HyperText Transfer Protocol Secure
Information and Communication Technology
International Electrotechnical Commission
Institute of Electrical and Electronics Engineers
Internet Engineering Task Force
Infrastruktura Informacji Przestrzennej we Wsplnocie Europejskiej (Dyrektywa 2007/2/WE)
Internet Protocol
International Organization for Standardization
Knowledge Area
Local Area Network
7
LCA
LCM
LFA
LW Bogdanka
MVC
MZA
OZA
P3P
PDCA
PESTEL
POKA, POKA 2010
RFC
SIG
SQuaRE
SRE
SVG
SQL
SWEBOK
TR
UAAG
WAI
WAI-ARIA
WBDA
WBS
WCAG
Web
WebUI
Wi-Fi
Wykonawca
WZA
XML
Zamawiajcy
ZSZ
Life Cycle Assessment

Life Cycle Management
Logical Framework Approach
Lubelski Wgiel Bogdanka Spka Akcyjna
Architecture Model/View/Controller
Materia Zawierajcy Azbest
Odpad Zawierajcy Azbest
Platform for Privacy Preferences
Plan-Do-Check-Act
Political, Economic, Social, Technological, Environment, Legal
Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 20092032,
Warszawa, 2010
Requests For Comments
System Informatyczny GeoAzbest
Systems and Software Quality Requirements and Evaluation
Standard for Robot Exclusion
Scalable Vector Graphics
Structured Query Language
Software Engineering Body of Knowledge
Technical Report
User Agent Accessibility Guidelines
Web Accessibility Initiative
Accessible Rich Internet Application
Wojewdzka Baza Danych o Wyrobach i Odpadach Zawierajcych Azbest
Work Breakdown Structure
Web Content Accessibility Guidelines
World Wide Web (WWW)
Web User Interface
Wireless Fidelity
Zesp autorski w skadzie: analityka systemowego z obszarem zainteresowa interfejsami uytkownika (w projekcie rozwojowym Ekspert ds. systemw informacyjno-komunikacyjnych ICT, dr in. Bogdan Wit), programista (Specjalista ds.
systemw informacji przestrzennych, mgr in. Dariusz Ku),
programista (Specjalista ds. geolokacji faktograficznej depozytw azbestowych, mgr in. Marek Malendowski), ekspert
z zakresu ergonomii i higieny przemysowej oraz ds. integracji systemu, dr in. Krzysztof Czarnocki
Wyrb Zawierajcy Azbest
Extensible Markup Language
Podmiot, ktry udzieli zamwienia u Wykonawcy na wdroenie funkcjonalnych moduw lub na wszystkie moduy SIG
Zintegrowanym System Zarzdzania
8
Wstp
n Kontekst opracowania systemu informatycznego

GeoAzbest
Rozwj technologii informacyjno-komunikacyjnych (Information

and communication technology ICT) w postaci dostpnoci urzdze i usug
elektronicznych spowodowa rozszerzenie spektrum zastosowa gospodarki
elektronicznej, rwnie na gospodark odpadami. Przyszoci gospodarki kraju iwiata jak podaje raport McKinsey Global Institute1 bd technologie rozwijajce si w oparciu o Internet mobilny, Internet rzeczy, technologie chmur
cyfrowych (rys. 1).
Przykadem wykorzystania internetu rzeczy wgospodarce odpadami jest
monitoring pojazdw odbierajcych odpady wusugach komunalnych woparciu osystem nawigacji satelitarnej GPS (Global Positioning System). Rozporzdzenie Ministra rodowiska zdnia 11 stycznia 2013 roku wsprawie szczegowych wymaga wzakresie odbierania odpadw komunalnych od wacicieli
nieruchomoci nakada obowizek w zakresie wymaga technicznych dla pojazdw, aby byy wyposaone w system: a) monitoringu bazujcego na systemie pozycjonowania satelitarnego, umoliwiajcy trwae zapisywanie, przechowywanie i odczytywanie danych o pooeniu pojazdu i miejscach postojw oraz
b) czujnikw zapisujcych dane o miejscach wyadunku odpadw umoliwiajcy weryfikacj tych danych;2.
1

Disruptive technologies: Advances that will transform life, business, and the global economy,
McKinsey Global Institute, May 2013 (http://www.mckinsey.com, dostp 12 sierpie 2013 r).
2
5.1 ust. 2, ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2013 r. Nr 0,

poz. 21).
Rysunek 1. Dwanacie ekonomicznie potencjalnych przeomowych technologii na wiecie wedug

McKinsey Global Institute
rdo: Disruptive technologies: Advances that will transform life, business, and the global economy, McKinsey Global Institute, May 2013, s. 4.
Z punktu widzenia procesw transportowych, wszystkie pojazdy odbierajce odpady komunalne (mieciarki, hakowce, bramowce) musz by wyposaone w urzdzenia ledzce trasy pojazdw w dokumentowaniu miejsc odbioru i zwrotu odpadw komunalnych oraz czujniki otwarcia odwoka mieciarki w dokumentowaniu miejsc oprniania i oddawania (przekazywania)
odpadw. Przesyanie informacji zpojazdu do urzdzenia kontrolnego wcentrali odbywa si automatycznie bez szczeglnego nadzoru czowieka. W momencie wystpienia nieprawidowoci oprogramowanie automatycznie powinno wysa ostrzeenie do operatora centralki o powstaym zdarzeniu. Wprowadzenie automatyzacji dotyczy rwnie elektronicznego oznakowania miejsc
powstawania odpadw u wytwrcy przez stosowanie kodw kreskowych na
workach na odpady lub elektronicznym oznakowaniem pojemnikw na odpady. Pojazdy odbierajce odpady s wyposaone w system identyfikacji pojemnikw na odpady z moliwoci dynamicznego waenia pojemnikw.
W przypadku odpadw niebezpiecznych3 zawierajcych azbest, proces
transportowy nie jest nadzorowany przez urzdzenia bazujce na systemie
3

Odpady niebezpieczne nie s zaliczane do odpadw komunalnych, aczkolwiek s rwnie wytwarzane w procesie komunalnym. Przez odpady komunalne rozumie si przez to odpa-
10
Wstp
pozycjonowania satelitarnego, gdy system logistyczny4 zosta zaprojektowany,

aby odbywaa si pena kontrola od miejsca uytkowania WZA, przez procesy: zabezpieczajce, demontau, transportu i skadowania odpadw5 w miejscu do tego przeznaczonym.
Niniejsza monografia jest jednym z dwch produktw, ktre powstay w wyniku realizacji zada projektowych w konstrukcji struktury podsystemu informatyczno-informacyjnego, w ramach zadania drugiego Opracowanie
systemu zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym, realizowanego projektu rozwojowego Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu na skadowiskach podziemnych w aspekcie zrwnowaonego rozwoju Polski wschodniej. Pierwszy tom zawiera zaoenia oprogramowania6 na podstawie ktrych wykonano specjalistyczne, dedykowane, prototypowe oprogramowanie okrelane terminem System Informatyczny GeoAzbest (SIG). Rwnie niniejszy tom IV jest bezporednio zwizany merytorycznie z tomem pt. Ekologistyka. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym7, w ktrym zawarto istotne dwa
zagadnienia merytoryczne:
Modelowania isymulacji komputerowej systemu logistycznego. Wykonany model systemu logistycznego zwizany jest zrozwizaniem logistyczdy powstajce w gospodarstwach domowych, [] niezawierajce odpadw niebezpiecznych pochodzce od innych wytwrcw odpadw, ktre ze wzgldu na swj charakter lub skad s podobne
do odpadw powstajcych w gospodarstwach domowych (Art. 3 punkt 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach Dz. U. z 2013 r. Nr 0, poz. 21). W przypadku odpadw niebezpiecznych nastpuje selektywna zbirka przy pomocy Punktw Selektywnej Zbirki Odpadw Komunalnych (PSZOK) i odpady podlegaj cisej ewidencji.
4
System logistyczny to celowo zorganizowane izintegrowane dziaania wobszarze wiad
czenia usug, oraz odpowiadajce im przepywy strumieni materiaw, informacji i strumieni finansowych (patnoci), umoliwiajcych sprawne dziaania jednostek z uwzgldnieniem wymaga prawnych.
5
W dniu 23 stycznia 2013 roku wesza w ycie nowa Ustawa o odpadach, ktra zastpi
a obowizujc do tej pory Ustaw o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku. Wedug zapisw ustawy, unieszkodliwianie jest jednym moliwym rodzajem procesu unieszkodliwiania odpadw niebezpiecznych przez: 1) Skadowanie na skadowiskach odpadw niebezpiecznych (symbol D5), 2) Termiczne przeksztacanie odpadw w instalacjach lub urzdzeniach zlokalizowanych na ldzie (D10) (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach Dz. U. z 2013 r. Nr 0,
poz. 21, Zacznik nr 2. Niewyczerpujcy wykaz procesw unieszkodliwiania.).
6
B. Wit, Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Zintegrowa
ny system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym, t. III, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
7
B. Wit, Ekologistyka. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w uj
ciu systemowym, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru
2014.
11
nym polegajcym na wprowadzeniu w acuchu logistycznym tymczasowych miejsc magazynowania odpadw (TSA), wyznaczanych metod
symulacji komputerowej.
Koordynacji zasobw w systemie logistycznym. Zarzdzanie zasobami
przez zaproponowany podmiot koordynacyjny ma na celu koordynacj
niezalenych podmiotw organizacyjnych wsystemie logistycznym wzakresie usuwania azbestu z terenu wojewdztwa lubelskiego i unieszkodliwiania odpadw niebezpiecznych na skadowisku podziemnym w kopalni Lubelski Wgiel Bogdanka (LW Bogdanka) lub na naziemnych
skadowiskach.
Merytorycznie, zaproponowane wtomie z ekologistyki rozwizania logistyczne zostay poddane procesom informatyzacji, a zaoenia wspomagania
komputerowego dla opracowania prototypw oprogramowania zostay przedstawione wtomie III Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania []. Schematycznie, przedstawiajc system logistyczny, ktry bdzie podlega wsparciu informatycznemu zosta zaprezentowany w kilku ujciach: w ujciu pogldowym, w ujciu sieciowym (rys. 2), z wyodrbnionymi ogniwami decyzyjnymi oraz w ujciu procesowym (rys. 3).
System logistyczny podlegajcy wsparciu informatycznemu, z zaoenia
jest konglomeratem opisujcym wielowymiarowy charakter przedsiwzicia
systemu logistycznego rozpatrywany w ukadzie: przestrzennym topograficznym z naoon struktur sieciow (wzy i poczenia sieci), przestrzennym w sensie zarzdzania systemem (wielu wacicieli procesw, wielu decydentw z uprawnieniami i wiele odpowiedzialnoci), przestrzennym informacyjnym (przestrze fizyczna odpowiedzialnoci wie si z rozproszonymi
strumieniami informacji, pienidzy, dokumentw), przestrzennym materiaowym (przestrze fizyczna odpowiedzialnoci wie si z rozproszonymi strumieniami przepywu fizycznego OZA). Paszczyzna przestrzenna topograficzna w ujciu sieciowym odnosi si przestrzennej struktury organizacyjnej jako
do ogniw acucha logistycznego, poczwszy od miejsca rdowego (rys. 2,
PA-TSA) przez ogniwo poredniczce (TSA) lub bezporednio do miejsca odbiorczego (TSA-SP). Ukad topograficzny wie si z przestrzeni geograficzn rodowiska, system zarzdzania odnosi si do zasobw ludzkich, przestrze informacyjna dotyczy przepywu strumieni pomidzy ludmi (interesariuszy) w systemie, przestrze materiaowa to zasoby materialne dla realizacji usug, np. maszyny, urzdzania, rodki zaadunku, przeadunku, wyadunku, rodki transportowe.
12
Wstp
Rysunek 2. acuch logistyczny w usuwaniu WZA i unieszkodliwianiu OZA: a) ujcie pogldowe,

b) ujcie sieciowe
13
Rysunek 3. acuch logistyczny w usuwaniu WZA i unieszkodliwianiu OZA: c) ujcie acucha

z wyodrbnionymi ogniwami decyzyjnymi, d) ujcie procesowe
Podjta tematyka badawcza monografii dotyczy dziaa inynierskich,

czyli sfer dziaania w postaci projektowania systemw informatycznych
w zakresie techniki. Cykl dziaa inynierskich obejmuje pomys rozwizania problemu, bdcy domen twrczoci (w sensie kreatywnoci dziaa
i mylenia abstrakcyjnego), opracowanie portfela projektu SIG8 domen
wiedzy, wykonania prototypu oprogramowania SIG domen umiejtnoci
Wykonawcw.
8

Wykonawcy w ramach dziaa projektu rozwojowego opracowali trzy projekty, skadajce si na portfel projektu Systemu Informatycznego GeoAzbest (SIG). Projekt pierwszy Projekt
budowy prototypowego SIG dotyczy budowy prototypu oprogramowania SIG, drugi projekt Projekt wdroenia i wsparcia SIG dotyczy cyklu eksploatacji oprogramowania i jego doskonalenia,
trzeci projekt Projekt likwidacji SIG dotyczy dziaa poeksploatacyjnych. Wynikiem pierwszego projektu jest zestaw serwisw i aplikacji okrelanych nazw funkcjonaln System Informatyczny GeoAzbest. Na zakupionej w ramach projektu rozwojowego infrastrukturze technicznej
skadajcej si z platformy sprztowo-programowej oraz z platformy programowej Wykonawcy
dokonali testw oprogramowania.
14
Wstp
Podstaw dziaa inynierskich s zaoenia, opracowania, projekty, ktre zostay zaprezentowane w tomie III Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Oglnie, charakteryzujc zawarto merytoryczn tomu trzeciego, caoksztat problematyki zosta zagregowany w nastpujcy sposb:
identyfikacja problemu, analiza skali problemu i oglny sposb rozwizania tego problemu (rozdz. 1),
tematyka badawcza, kontekst badawczy, otoczenie problematyki (PESTEL), charakterystyka kopalni wgla Bogdanka, integracja podmiotw gospodarczych, analiza stanu i uwarunkowa prawnych, interesariusze oprogramowania (rozdz. 2),
opis procesu budowy systemu informatycznego GeoAzbest w oparciu
o projekt Projekt budowy SIG (rozdz. 3),
prezentacja zaoe poszczeglnych moduw oprogramowania SIG (zaoenia, rozwizywany problem, interesariusze) (rozdz. 4),
opis procesu wdroenia i wsparcia systemu informatycznego GeoAzbest
w oparciu o projekt Projekt wdroenia i wsparcia SIG (rozdz. 5),
opis procesu likwidacji systemu informatycznego GeoAzbest w oparciu
o projekt Projekt likwidacji SIG (rozdz. 6), oraz zakoczenie.
Na rysunku 4 przedstawiono caoksztat problematyki podejmowanej
w trzecim tomie, bdcego podstaw dziaa inynierskich dla budowy SI
w oparciu o dorobek branowy, w tym inynierii oprogramowania i dowiadczenia Wykonawcw9.
Na rysunku 5 przedstawiono portfel projektu SIG znajwaniejszymi procesami Projektu budowy SIG umoliwiajcymi wykonanie wprocesie wytwrczym oprogramowania prototypu systemu informatycznego GeoAzbest.
Tematyka badawcza monografii jest zgodna z problematyk badawcz
realizowanego projektu rozwojowego pt. Zintegrowany system zarzdzania
unieszkodliwianiem azbestu na skadowiskach podziemnych w aspekcie zrwnowaonego rozwoju Polski wschodniej finansowanego przez NCBiR, ktra dotyczy, po pierwsze, opracowanie przedsiwzi zmniejszajcych zanieczyszczenie azbestem rodowiska naturalnego na skutek wprowadzenia iuytkowania
9

Przez Wykonawc rozumie si zesp autorski w skadzie: analityka systemowego z obszarem zainteresowa interfejsami uytkownika (w projekcie rozwojowym Ekspert ds. systemw informacyjno-komunikacyjnych ICT, dr in. Bogdan Wit), programista (Specjalista ds. systemw informacji przestrzennych, mgr in. Dariusz Ku), programista (Specjalista ds. geolokacji faktograficznej depozytw azbestowych, mgr in. Marek Malendowski), ekspert z zakresu ergonomii i higieny przemysowej oraz ds. integracji systemu, dr in. Krzysztof Czarnocki.
15
przez czowieka materiaw zawierajcych azbest na terenie Polski wschodniej, po drugie, zmniejszenie zanieczyszczenia pyami iwknami azbestu powietrza atmosferycznego.
Rysunek 4. Struktura trzeciego tomu monografii Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym
16
Wstp
Rysunek 5. Projekt budowy prototypowego SIG znajwaniejszymi opisanymi wtomie trzecim procesami umoliwiajcymi wykonanie w procesie wytwrczym oprogramowania prototypu oprogramowania SIG
n Tematyka badawcza
W ramach projektu rozwojowego zostaa okrelona wizka dziaa

dotyczca wykonania specjalistycznego prototypu oprogramowania, ktry wie
ze sob trzy obszary dziedzinowe: 1) technologi informacyjno-komunikacyjn
w tym, inynieri oprogramowania, 2) zarzdzanie, w tym zarzdzanie rozproszon organizacj gospodarcz (zarzdzanie zasobami wniezalenych podmiotach gospodarczych rozproszonymi geograficznie wgospodarowaniu materiaami niebezpiecznymi zawierajcymi azbest oraz zarzdzanie koordynacyjne
podmiotami gospodarczymi wacuchach logistycznych przez podmiot koordynujcy), 3) logistyk gospodarcz, w tym ekologistyk, tj. logistyk w zakresie ochrony rodowiska, zwizan z usuwaniem czynnika kancerogennego10,
10 W niniejszej pracy przez usuwanie czynnika kancerogennego rozumie si proces usuwania ze rodowiska wyrobw zawierajcych azbest (WZA) w miejscu ich wystpienia (u po-
17
poprzez unieszkodliwianie odpadw azbestowych technik skadowania na

skadowiskach podziemnych lub naziemnych odpadw niebezpiecznych.
Podjta tematyka badawcza monografii, gwnie opiera si na rozwizaniach logistycznych zaprezentowanych w tomie Ekologistyka oraz zaoeniach budowy oprogramowania przedstawionych w tomie III Technologie
informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania i dotyczy dziaa inynierskich zwizanych z opracowaniem prototypowego systemu informatycznego, wspomagajcego podmioty gospodarcze tworzce acuchy logistyczne o strukturze liniowej, oraz prototypowego systemu informatycznego
wspomagajcego podmiot koordynujcy prac wielu acuchw logistycznych,
zwizanych z procesem usuwania materiaw zawierajcych azbest i unieszkodliwianiem powstaych odpadw niebezpiecznych na podziemnych lub naziemnych skadowiskach.
W podjtej tematyce badawczej, zidentyfikowanym gwnym problemem jest, po pierwsze, brak wsparcia informatycznego decydentw uprawnionych podmiotw gospodarczych wrozwizywaniu problemw wramach swoich funkcji i celw dziaa, a po drugie, brak wsparcia decydentw w zarzdzaniu rozproszonymi rnymi podmiotami gospodarczymi wpodmiocie koordynujcym, wusuwaniu azbestu ze rodowiska. Brak wsparcia informatycznego decydentw wie si znisk efektywnoci wykorzystania zasobw, braku
moliwoci realizacji zwikszonych (zintensyfikowanych) zada, a wprzypadku podmiotu koordynacyjnego, nadmiern wielkoci alokacji zasobw przedsibiorcw niewspmiern do skali i zakresu dziaa przez uprawnione podmioty, wyduonymi czasowo dziaaniami zwizanych z procesami usuwania
itransportu odpadw azbestowych. Istniejcy stan rzeczy, powoduje, e wiele
niezalenych podmiotw nie jest zainteresowana wsparciem informatycznym
i w przypadku, zintensyfikowania usuwania, pomimo potencjau technicznego oraz zasobw osobowych, nie bd zdolni do wykonania usug. W celu
zidentyfikowania tych barier, ich znaczenia, naley rozpozna podmioty gospodarcze oraz realizowane przez nie funkcje i opracowa dziaania eliminujce lub niwelujce znaczenia zidentyfikowanych barier.
Podmiotem bada s podmioty gospodarcze tworzce acuchy logistyczne ostrukturze liniowej zmoliwoci ich koordynacji zwykorzystaniem
technologii informacyjno-komunikacyjnych irealizowane dziaania wynikajce
z przepisw prawnych, a dotyczcych pozyskania, przetwarzania i archiwizasiadacza) i unieszkodliwianie materiaw zawierajcych azbest (MZA) w postaci odpadw zawierajcych azbest (OZA) poprzez skadowanie na skadowiskach podziemnych, (naziemnych)
odpadw niebezpiecznych.
18
Wstp
cji danych. S to rne podmioty, wtym uprawnione, rne, co do wielkoci,

struktury, zakresem dziaania, zarzdzane przez rnych wacicieli, ale w tematyce zwizanej z usuwaniem azbestu ze rodowiska. Obowizkiem kadego uprawnionego podmiotu, ktry dokonuje prac zwizanych z materiaami
niebezpiecznymi jest postpowanie zgodne zprzepisami prawa oraz rwnolega sprawozdawczo z tych dziaa. W zakresie bada podmiotowych nastpi analiza obowizkw wszystkich interesariuszy w cyklu ycia azbestu oraz
moliwo odcienia ich od czynnoci pomocniczych dziki wykorzystaniu
technologii ICT. Po drugie, podmiotem bada bdzie planowany koordynator
i jego potrzeby, oraz oczekiwania uytkownikw od systemu informatycznego wspomagajcego jego prac.
Przedmiotem bada s procesy realizacji okrelonych funkcji:
1) przez decydentw uprawnionych podmiotw wusuwaniu azbestu, zwizanych z ich gwnymi procesami oraz procesami zwizanymi z obiegiem dokumentw z moliwociami ich wspomagania informatycznego
w usuwaniu i transporcie odpadw azbestowych,
2) decydentw w koordynacji dziaa w podmiocie koordynujcym oraz
moliwoci grupowaniu funkcji w istniejca cao i wizaniu ich wiziami kooperacyjnymi.
Celem gwnym w pracy w ujciu procesowym jest poprawa skutecznoci dziaa decydentw:
1) uprawnionych podmiotw gospodarczych w ramach swoich funkcji
w monitorowaniu, rozliczaniu i w ocenie wykonywanych zada, oraz
2) podmiotu koordynujcego w wykorzystaniu zasobw, to wszystko, dla
osignicia nadrzdnego celu, jakim jest usunicie azbestu z terytorium
Polski do koca 2032 roku.
Celem gwnym w ujciu zadaniowym jest wyposaenie:
1) decydentw uprawnionych podmiotw gospodarczych, oraz
2) decydentw koordynujcych dziaania, w niezbdne aplikacje informatyczne wspierajce procesy zarzdzania, monitoringu, kontroli isprawozdawczoci.
Efektem realizacji celu bdzie utworzenie caoci z wzajemnie uzupeniajcych si czci, cile wsppracujcych ze sob w ramach swoich funkcji, wcelu nadrzdnym jakim jest pozbycie si problemu azbestu zterytorium
Polski. W wyniku realizacji projektu informatycznego ma zosta stworzona
kompleksowa platforma informatyczna suca do skadowania, przetwarzania, analiz i udostpniania danych podmiotom zainteresowanym, a w szczeglnoci dla wspomagania podmiotu koordynujcego, ktry koordynuje wiele
liniowych acuchw logistycznych. Powstay system informatyczny powinien
19
zosta wczony do systemu informacyjnego w zintegrowanym systemie zarzdzania realizowanego przez podmiot koordynujcy lub by wykorzystany
przez jednostki samorzdu terytorialnego. Wytworzenie kompleksowej platformy informatycznej wie si z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych w trzech obszarach:
1. Do wspomagania procesw zarzdzania zasobami oraz zarzdzania procesowego w realizacji zada projektu rozwojowego z punktu widzenia
decydentw kierujcych zespoami zadaniowymi11.
2. W procesach przygotowawczych do zaplanowania procesw wytwarzania oprogramowania do budowy prototypu Systemu Informatycznego
GeoAzbest (SIG)12.
3. Do wykonania prototypowego oprogramowania komputerowego z planowanymi procesami w usuwaniu i monitoringu procesw wystpujcymi w acuchach logistycznych13, obejmujcych teren Polski wschodniej, w gospodarowaniu odpadami zawierajcymi azbest.
Z punktu widzenia tematyki badawczej, istotne s dwa ostatnie wyej
wymienione aspekty wykorzystania ICT. Dobre zaplanowanie procesw wytwarzania oprogramowania wie si z zastosowaniem podejcia systemowego, wykorzystania technik informacyjno-komunikacyjnych, rwnie w procesach wspomagajcych, (np. komunikacji i wymiany dokumentw pracownikw w zespoach), wykorzystania dowiadczenia Wykonawcw, zastosowanie
wiedzy skodyfikowanej oraz na pracy zespoowej.
Metodycznie, zaplanowanie procesw wytwarzania oprogramowania wie si z opracowaniem logiki koncepcji wytwarzania oprogramowania14. W tym celu zosta opracowany przez Wykonawcw autorski modelu
11 Szerzej wpracy: B. Wit, Technologie informacyjno-komunikacyjne wekologistyce, t. I: E.Bojar (red.), Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu na skadowiskach podziemnych w aspekcie zrwnowaonego rozwoju Polski wschodniej, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
12 Szerzej w pracy: B. Wit, Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym, t. III,
Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
13 Szerzej w pracy: B. Wit, Ekologistyka logistyka usug w unieszkodliwianiu azbestu na
skadowiskach odpadw niebezpiecznych, t. I: E. Bojar (red.), Zintegrowany system zarzdzania
unieszkodliwianiem azbestu na skadowiskach podziemnych w aspekcie zrwnowaonego rozwoju Polski wschodniej, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora,
Toru 2013.
14 Algorytm opracowania unikalnego projektu cyklu wytwrczego (SPLCP software project
life cycle process) oprogramowania SIG zosta w szczegach przedstawiony w tomie III w podrozdziale 2.6.2. Cykl budowy oprogramowania SIG. Logika koncepcji wytwarzania oprogramo-
20
Wstp
dziaania, ktry algorytmicznie mona zaprezentowa w nastpujcy sposb

(rys. 6):
1. Identyfikacja tematu, przedstawienie kontekstu i relacji z otoczeniem
(rys. 6, element 1).
2. Charakterystyka podmiotu przyjmujcego OZA ze skadowaniem podziemnym z moliwoci wyodrbnienia i dziaania podmiotu koordynacyjnego (2).
3. Identyfikacja podmiotw w gospodarce usuwania odpadw niebezpiecznych z moliwoci ich integracji (3).
4. Analiza stanu prawnego przyjtych zaoe oraz opracowanie wytycznych do implementacji wdroenia oprogramowania oraz rozwiza logistycznych (4).
5. Identyfikacja, klasyfikacja, wymagania, potrzeby, cele interesariuszy (5).
6. Opracowanie zaoe systemowych oprogramowania SIG (zaoe dla
systemu spoecznego, informacyjnego, technicznego) (6).
7. Opracowanie zaoe infrastruktury technicznej SIG (zasoby sprztowe
umoliwiajce prac e-usugi) (7).
8. Opracowanie zaoe platformy sprztowo-programowej SIG (zasoby
sprztowo-programowe dla realizacji funkcji systemowych wymaganych
do dziaania przez platform programow) (8).
9. Opracowanie zaoe platformy programowej SIG z wyszczeglnieniem
wymaga systemu informatycznego (9.1), najwaniejszych, nieoczywistych wymaga funkcjonalnych (9.2), najwaniejszych wymaga funkcjonalnych (9.3).
10. Realizacja budowy oprogramowania SIG wg modelu kaskadowego zpokrywajcymi si fazami (Sashimi model) (10.110.6), wramach Projektu budowy SIG (12.1).
11. Wspomaganie procesu budowy oprogramowania SIG wg wybranych procesw wytwrczych z inynierii oprogramowania wg dokumentu ISO/
IEC 12207 (Primary life cycle process) (11.111.3) w ramach Projektu
budowy SIG (12.1).
12. Opracowanie Projektu wdroenia iwsparcia SIG (12.2) oraz Projekt likwidacji SIG (12.3).
wania przedstawiona w niniejszej pracy jest pojciem szerszym od SPLCP, gdy obejmuje algorytm postpowania od momentu pomysu rozwizania problemu, opracowanie portfela projektu do momentu zakoczenia wytwarzania prototypu oprogramowania SIG.
21
Rysunek 6. Logika koncepcji budowy oprogramowania SIG przedstawiona w trzecim tomie monografii projektu rozwojowego
W tematyce badawczej w szczeglnoci, autorw monografii zainteresowaa wizka problemw, ktre mona sformuowa w postaci pyta
badawczych:
1. W jaki sposb naley dokona podziau wsparcia informatycznego
w uprawnionych podmiotach i w podmiocie koordynacyjnym, aby uzyska podany stopie uytecznoci funkcjonalnoci w moduach oprogramowania zrealizowanych w ramach procesu wytwrczego?
2. W jaki sposb opracowana logika koncepcji budowy oprogramowania SIG
wpywa na proces wytwarzania oprogramowania ina kocowy produkt?
3. Jaki jest wpyw wiedzy skodyfikowanej (kompendiw wiedzy, standardw, specyfikacji technicznych i raportw technicznych) oraz innych
branowych przepisw i zasad, ma na proces wytwarzania oprogramowania i kocowy produkt?
22
Wstp
Rysunek 7. Syntetyczny opis wszystkich elementw przedstawionych w tematyce badawcze
23
W celu uzyskania odpowiedzi na postawione pytania badawcze, w procesie badawczym posuono si schematem oglnego dedukcyjnego procesu rozwizywania problemw z wykorzystaniem kryteriw oceny trafnoci
i uytecznoci ICT obejmujcych obszary badawcze. Aby mc odpowiedzie
na postawione pytania badawcze naley dokona analizy rozwiza z ekologistyki zaprezentowanych w tomie Ekologistyka oraz zaoeniach budowy
oprogramowania przedstawionych w tomie III Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania oraz zweryfikowa postawion
tez badawcz.
Postawiona w monografii teza jest nastpujca: twierdzimy, i wykonany prototypowy system informatyczny GeoAzbest zosta zrealizowany na podstawie logiki koncepcji budowy oprogramowania SIG, wsparty standardowymi rozwizaniami branowymi, pozwala na spenienie technicznych i funkcjonalnych
wymaga stawianych systemowi informatycznemu dla wsparcia podmiotu koordynacyjnego, zgodnie z opisem zaoe oprogramowania.
Dowodzona teza bdzie oparta o wnioskowanie logiczne. Logika pracy
zostaa zagregowana wten sposb, aby przedstawiane moduy oprogramowania, w tym, zaoenia zaprezentowane w tomie III Technologie informacyjnokomunikacyjne zaoenia oprogramowania, opisem problemu dla kadego
moduu oprogramowania, wskazaniem interesariuszy moduu, nastpnie opisem realizacji praktycznej sporzdzonym w jzyku niespecjalistycznym i wyszczeglnione wymagania sprztowo systemowe, umoliwiaj sformuowanie odpowiedzi w podsumowaniu pracy.
Syntetyczny opis wszystkich elementw przedstawionych wtematyce badawczej przedstawiono na rysunku 7.
n System Informatyczny GeoAzbest

wspomagajcy procesy zarzdzania
unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym
System informatyczny GeoAzbest zosta zaprojektowany izbudowany zgodnie zzasadami inynierii oprogramowania wpostaci specjalistycznego
serwisu internetowego. Funkcjonuje jako wortal internetowy, wktrym zawarto inne specjalistyczne serwisy oraz aplikacje15 wpostaci zdefiniowanych funkcji. Podzia oprogramowania na serwisy iaplikacje jest tylko podziaem logicz 15 Aplikacja Zaprojektowane oprogramowanie, aby zrealizowa specyficzne potrzeby uytkownika (ISO/IEC 24765:2010, Software and Systems Engineering Vocabulary, s. 18).
24
Wstp
nym, zwizanym z realizacj budow i zoonoci oprogramowania. Z punktu widzenia uytkownika, wytworzone oprogramowanie naley do kategorii
specjalistycznych tematycznie serwisw internetowych, aposzczeglne moduy
funkcjonalne s widziane przez uytkownika jako poszczeglne funkcje. Przy
czym, serwisy GeoForum oraz GeoAnkieta s od siebie i pozostaych aplikacji
niezalene, dlatego mog zosta zainstalowane oraz uytkowane autonomicznie. Pozostae aplikacje zwizane s relacjami pomidzy tabelami w bazie danych i musz w zwizku z tym zosta zainstalowanych na tych samych zasobach sprztowo-programowych. Podzia systemu informatycznego GeoAzbest
na elementy skadowe (moduy) zosta przedstawiony na rysunku 8.
Rysunek 8. Wortal GeoAzbest i jego funkcjonalnoci w postaci specjalistycznych serwisw i aplikacji internetowych
System SIG jest przeznaczony jest gownie dla podmiotu koordynujcego,

ktry moe koordynowa wiele acuchw ostrukturze liniowej rozproszonych
przestrzennie po obszarze wojewdztwa i wojewdztw ociennych. Podstaw
do zaplanowania i zaprogramowania sytemu SIG s te typy/kategorie dziaa, ktre s moliwe do wykonania rcznego, przy czym automatyzacji czynnoci spowoduje to, e dziaania mona wykona szybciej, sprawniej w sposb przewidywalny ikontrolowalny. Dziaania, ktre zostay zinformatyzowane
polegaj na wspomaganiu uytkownikw kocowych (end users) w zakresie:
Ewidencji miejsc uytkowania wyrobw zawierajcych azbest lub magazynowanych odpadw zawierajcych azbest lub miejsc zawierajcych
odpady mieszane z zawartoci azbestu.
25
Dokumentowania usunicia WZA/OZA lub odpadw mieszanych zawierajcych azbest z miejsc uytkowania, przechowywania lub z miejsc do
tego nieprzeznaczonych.
Ewidencji transportu odpadw azbestowych do miejsc unieszkodliwiania.
Ewidencji miejsc magazynowania tymczasowego OZA (TSA) jako rozwizanie alternatywne, uzasadnione ekonomicznie, ekologicznie do bezporedniego transportu do miejsca unieszkodliwiania. Utworzenie miejsc
TSA przyczynia si do zmniejszenia obcienia rodowiska poprzez zmian wykorzystywania zasobw, ograniczanie emisji zanieczyszcze i zapobieganie degradacji drg oraz walorw rodowiska naturalnego.
Ewidencji wynikw pomiarw stenia wkien wujciu czasowym zzaplanowaniem miejsc i terminarzem monitoringu.
Ewidencji magazynowania tymczasowego OZA na terenie kopalni LW
Bogdanka.
Kady modu systemu SIG funkcjonalnie rozwizuje okrelone problemy,
ktre zostay przedstawione w tabeli 1.
Tabela 1. Wykaz moduw systemu SIG oraz przypisane im oprogramowanie rozwizujce okrelone problemy
Nazwa moduu
Rozwizywane problemy
Ankieta internetowa
GeoAnkieta
Serwis GeoAnkieta rozwizuje problem pracochonnoci opracowa bada kwestionariuszowych, przeprowadzania kampanii kwestionariuszowych, oraz wprowadzania danych z ankiet badawczych. GeoAnkieta jest serwisem umoliwiajcym kompleksowe przygotowanie i przeprowadzenia ankiet on-line przy uyciu przegldarki
internetowej dla oznaczonych lub nieoznaczonych respondentw.
Forum internetowe
GeoForum
Serwis GeoForum rozwizuje problem niwelowania bariery odlegoci fizycznej i utworzenia przestrzeni dyskusji on-line dla wymiany wiedzy, dowiadcze i informacji midzy rnymi zainteresowanymi stronami przy
uyciu przegldarki internetowej.
Aplikacja
GeoAnkieter
Aplikacja rozwizuje problem inwentaryzacji depozytw azbestowych. Wujciu statycznym idynamicznym aplikacja gromadzi, przechowuje iprzetwarza dane cznie zdokumentacj faktograficzn miejsc uytkowania wyrobw
zawierajcych azbest, miejsc odpadw zawierajcych azbest oraz odpadw zmieszanych zawierajcych azbest.
Aplikacja
GeoDepozyt
Aplikacja rozwizuje problem:

Identyfikacji miejsc wystpowania WZA/OZA lub miejsc, z ktrych zosta usunity azbest, z moliwoci
wywietlenia z ronymi opcjami, np. w zadanym horyzoncie czasowym, wg stopnia pilnoci usunicia
azbestu, ograniczenia obszaru miejsc wystpowania azbestu.
Monitoringu miejsc wystpowania azbestu. Monitoring polega na ponownym wykonaniu dokumentacji faktograficznej miejsc geolokalizacyjnych wystpowania azbestu w sytuacji zmiany jego stanu, np. zawalenia si obiektu, demontau azbestu, rozbirki obiektu.
Pracochonnoci sprawozdawczoci w zakresie tempa usuwania jak i dokumentacji faktycznego usunicia
azbestu. Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie zakresu informacji
oraz wzorw formularzy sucych do sporzdzania i przekazywania zbiorczych zestawie danych o odpadach, zacznik 1. Informacje do sporzdzania i przekazywania zbiorczego zestawienia danych o rodzajach i iloci odpadw, o sposobach gospodarowania nimi oraz o instalacjach i urzdzeniach sucych do odzysku lub unieszkodliwiania odpadw (Dz.U. 2010 nr 249 poz. 1674), zobowizuje do przekazywania zbiorczych zestawie danych o odpadach.
26
Wstp
1
2
Nazwa moduu
Rozwizywane problemy
Aplikacja
GeoMonitoring
Aplikacja GeoMonitoring rozwizuje problem:

Planowania punktw kontroli ste wkien azbestu w specyficznych miejscach (miejscach wzowych
acucha logistycznego) oraz wyznaczenia teoretycznych miejsca pomiaru na drogach, po ktrych nastpuje zintensyfikowany transport OZA, w oparciu o parametry transportowe (czasu, iloci przebiegw oraz
wielkoci transportowych). Na podstawie danych z aplikacji GeoLogistyka, GeoMonitoring informuje uytkownika koniecznoci dokonania pomiarw stenia czsteczek azbestu w powietrzu.
Planowania miejsc kontroli ste wkien azbestu w wyznaczonych przez uytkownika aplikacji miejsc
w terenie, np. miejsc utwardzenia lokalnych drg OZA, pomieszcze, w ktrych zastosowano wyroby lub
znajduj si odpady azbestowe, jako materiay budowlane i wykoczeniowe, miejsc dzikich wysypisk.
Pozyskiwania, przechowywania idokumentowania wynikw pomiarw stenia wkien wujciu czasowym.
Planowania tras przejazdu zespou monitorujcego ze sprztem pomiarowym.
Prezentacji danych na mapach cyfrowych na podstawie wynikw modelowania rozkadw ste wkien
azbestu w powietrzu, pomiarw ste oraz dodatkowych metod szacowania ste. Wartoci ste na
mapie przedstawia si w postaci izolinii ze skokiem nie wikszym ni 10% do 25% odpowiedniego poziomu dopuszczalnego, poziomu docelowego lub poziomu celu dugoterminowego1.
Aplikacja
GeoLogistyka
Aplikacja GeoLogistyka rozwizuje problem:

Wyznaczania tras transportu drogami publicznymi. Eksploatacja drg nie moe powodowa przekroczenia
standardw jakoci rodowiska2. Oznacza to, e z transport do skadowiska musi si odbywa odpowiednimi pojazdami, speniajcymi kryteria obcialnoci drg i standardw jakoci rodowiska. Wyznaczenie
trasy odbywa si wedug zdefiniowanego algorytmu wyboru tras. Wyznaczenie tras obejmuje uwzgldnienie wza poredniczcego TSA, od TSA do TSA oraz od TSA do TSA lub trasy bezporednio skierowanej do miejsca docelowego skadowania (TSA-TSA).
Umiejscowienia przestrzennego tras transportu w siatce drg odzwierciedlonych na mapach cyfrowych Google Maps. Wizualizacja tras transportowych umoliwia kontrol i sprawdzenie poprawnoci przeprowadzenia tras.
Wizualizacj na mapach cyfrowych obcienia transportowego poszczeglnych odcinkw drg (ilo odpadw przetransportowanych dan drog wraz z chronologi tych transportw).
Dokumentowania faktu przebiegw wraz z istotnymi parametrami wraz z moliwoci prezentacji transportw w postaci tabelarycznej.
Dokumentowania faktu procesu magazynowania paczek OZA w miejscach tymczasowego magazynowania
(TSA) oraz zarzdzani procesami magazynowania: przyjcie paczek na stan magazynu, wydanie, magazynowanie, identyfikacja paczek, inwentaryzacja, ledzenie poziomu magazynowania, wyznaczenie teoretycznej, ekonomicznej wielkoci zamwienia dla danego rodka transportowego.
Planowanie i optymalizacji wykorzystania pojemnoci miejsc TSA oraz dostpnych rodkw transportowych
do przewozu OZA.
Eksportu danych w formie zestawie i raportw tabelaryczne dla umoliwiania wykonania sprawozdawczoci oraz graficznego przedstawienie danych.
Funkcjonalno zakadana w momencie wdroenia SIG u Zamawiajcego.

Art. 174 ust. 1 prawa ochrony rodowiska Eksploatacja drg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portw nie moe powodowa przekroczenia standardw jakoci rodowiska.
(Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pn. zm.).
W przypadku wdroenia, w momencie pracy z systemem, zostaj pozyskane i przetwarzane dane, ktre rozpoczynaj cykl ycia danych SIG (data
lifecycle). Wedug koncepcji zarzdzania cyklem danych (data lifecycle management) dane yj wiecznie przez ich przechowywanie na rnych nonikach
danych, zwaszcza jeeli s chronione przez rne programy zabezpieczajce
przed ich utrat, a w szczeglnoci chronione s dane osobowe. Oddzielenie
27
rdowych lub przetworzonych danych od aplikacji ich obsugujcych umoliwia wieloletnie ich wykorzystanie przez rne generacje oprogramowania.
Tworzenie kopii zapasowych i czste archiwizowanie danych powoduje, e
mona uzna, e nie tak atwo jest skasowa bezpowrotnie dane.
Cykl ycia systemu SIG przewidywany jest do koca 2033 roku16 z zaplanowana migracj sprztow i programow lub do momentu znalezienia odpowiedniego i upowszechnienia, speniajcego okrelone wymogi prawne, innego
ni skadowanie, sposobu unieszkodliwiania wyrobw zawierajcych azbest17.
Cykl ycia danych systemu SIG nie zosta okrelony, przy czym cykl ycia danych osobowych obejmuje okres od pocztku rejestracji danych systemie do 2 lat
po usuniciu WZA iunieszkodliwieniu OZA18. Podstaw usunicia danych osobowych jest karta przekazania odpadw na skadowisko odpadw niebezpiecznych
z okresem dalszego przechowywania, jednak nie duej ni 2 lata. Cykl ycia
danych w cyklu ycia oprogramowania SIG zosta przedstawiony na rysunku 9.
Rysunek 9. Cykl ycia danych w cyklu ycia oprogramowania SIG
16 Cykl ycia systemu SIG zosta zaplanowany do koca 2032 roku zmoliwoci jego dziaania przez okres 1 roku. Ostatecznie, decyzj o jego likwidacji podejmuje podmiot uytkujcy
Zamawiajcy.
17 Na przykad proces termicznego przeksztacania odpadw (Aton S.A. z Wrocawia).
18 Usunicie danych odosobowych nie wymaga zgody osoby na pimie (Art. 27, ustp 2,
punkt1, ustawy o ochronie danych osobowych).
28
Wstp
Poczwszy od rozdziau pierwszego do szstego zostan omwione

w sposb skrtowy poszczeglne moduy oprogramowania systemu informatycznego GeoAzbest.
n Struktura monografii
Niniejsza pozycja zawiera w sposb skrtowy genez powstania

prototypu oprogramowania SIG oraz prezentuje rozwizania informatyczne
bdce wynikiem procesu wytwrczego w oparciu o autorsk logik koncepcji budowy oprogramowania. W szczegach, monografia skada si ze wstpu, siedmiu numerowanych rozdziaw, zakoczenia oraz zawiera bibliografi, trzy zaczniki i suplement. Caoksztat podjtej tematyki zosta zagregowany w nastpujcy sposb: wstp zawiera wprowadzenie do problematyki
i oglny kontekst opracowania, cz badawcz z prezentacj autorskiej logiki koncepcji budowy oprogramowania SIG i podzia prototypu na jednostki funkcjonalne (moduy w postaci serwisw lub aplikacji). Wan czci
wstpu jest przedstawienie wizki problemw, ktre zostay sformuowane
w postaci trzech pyta badawczych oraz zostaa zdefiniowana teza badawcza. Cze badawcza implikuje sposb przedstawienia treci w nastpnych
rozdziaach.
Merytorycznie, gwnym opracowaniem, przedstawionym w pracy jest
opis poszczeglnych moduw oprogramowania wchodzcych w skad Systemu Informatycznego GeoAzbest. Poszczeglne moduy SIG zostay zaprezentowane od rozdziau pierwszego do szstego z zachowaniem identycznej
struktury. Kady rozdzia opisujcy modu skada si z nazwy wasnej aplikacji rozpoczynajcej si przedrostkiem Geo- i nazwy gwnej funkcji do jakiej aplikacja zostaa wykonana, podrozdzia pierwszy opisuje zaoenia, opis
problemu, interesariuszy moduu, nastpnie podrozdzia drugi to opis realizacji praktycznej sporzdzony w jzyku niespecjalistycznym, a podrozdzia trzeci zawiera wymagania sprztowo systemowe niezbdne do prawidowego
dziaania moduu.
Rozdzia sidmy zawiera opis wybranych elementw weryfikacji i walidacji oprogramowania. Ostatni rozdzia wmonografii pod tytuem Zakoczenie
jest nienumerowany i podsumowuje monografi z odniesieniem si do wstpu do czci badawczej. Schematycznie, struktura monografii zostaa przestawiona na rysunku 10.
29
Rysunek 10. Struktura rozdziaw monografii tomu IV System Informatyczny GeoAzbest.

Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym
Przedstawiona praca zawiera opis powstaego oprogramowania, jako wynik pierwszego z trzech projektw wchodzcych w skad portfela projektu
SIG, stworzonego w ramach zadania konstrukcji struktury podsystemu informatyczno-informacyjnego projektu rozwojowego. Portfel projektu SIG by realizowany woparciu obudet projektu rozwojowego, zgodnie z jego zatwierdzonym zakresem i z harmonogramem. Wytworzone aplikacje s opisywane
w jzyku niespecjalistycznym, w ujciu procesowym na podstawie podejcia
projektowego zarzdzania projektami.
Dokadny opis rozwiza logistycznych bdcych podstaw wsparcia informatycznego zosta przedstawiony wmonografii wtomie autorstwa Bogdana
30
Wstp
Wita: Ekologistyka. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym, pozycji wydanej przez Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora w Toruniu w 2014 roku. Z kolei, podstaw dziaa inynierskich, dla budowy serwisw i aplikacji s zaoenia, opracowania, projekty, ktre zostay zaprezentowane przez Bogdana
Wita w tomie III pod tytuem Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem
azbestu w ujciu systemowym, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru, 2013.
1.1. Zaoenia serwisu

Zaoeniami oglnymi do opracowania narzdzia informatycznego w postaci ankiety internetowej jest wspomaganie decydentw w zakresie
bada ankietowych dotyczcych gospodarowania odpadami niebezpiecznymi.
Ankieta internetowa GeoAnkieta jest funkcjonalnoci wortalu GeoAzbest izarazem miejscem w sieci Web, w ktrym mog nastpi konsultacje spoeczne
zorganizacjami proekologiczymi wzakresie usuwania WZA/OZA iunieszkodliwiania OZA na skadowiskach odpadw niebezpiecznych, wtym rwnie podziemnych. Organizacje proekologiczne nale do organizacji dziaajcych nie
dla zysku (non profit) i s stronami zaangaowanymi w ochron rodowiska.
Tabela 1.1. Studium skutecznych form dotarcia iaktywizacji mieszkacw regionu Polski wschodniej
Nr zadania
1
Nazwa zadania
Studium skutecznych form dotarcia i aktywizacji mieszkacw regionu Polski wschodniej
1.1
Przygotowanie i przeprowadzenie bada ankietowych dotyczcych determinant skutecznego usuwania azbestu z terenu Polski wschodniej
1.2
Opracowanie dziaa public relations w zakresie korzyci spoecznych, ekonomicznych, ekologicznych w aspekcie zrwnowaonego rozwoju Polski wschodniej
1.3
Opracowanie dziaa public relations w zakresie unieszkodliwiania azbestu na skadowiskach podziemnych
1.4
Opracowanie dziaa public relations w zakresie intensyfikacji usuwania azbestu z regionu
1.5
Opracowanie dziaa public relations w zakresie aktywizacji mieszkacw regionu Polski wschodniej
1.6
Opracowanie programu szkole dla administracji samorzdowej koordynatorw lokalnych
1.7
Opracowanie dokumentacji interakcji regionalnych w kontekcie oddziaywania spoeczno-ekonomicznego
33
Modu ankiety zosta stworzony jako narzdzie wspomagajce realizacj

podzada zadania pierwszego pt. Studium skutecznych form dotarcia i aktywizacji mieszkacw regionu Polski wschodniej projektu rozwojowego. Nazwy
podzada zostay umieszczone w tabeli 1.1.
Wykonana i zweryfikowana ankieta internetowa GeoAnkieta bya narzdziem konsultacji spoecznej. Przyczynkiem do konsultacji byo niewystarczajce tempo eliminacji azbestu ze rodowiska, negatywne oddziaywania azbestu na rodowisko naturalne oraz skutki spoeczno-ekonomiczne dla obywateli oraz kraju jako czonka wsplnoty EU. Celem konsultacji byo, z jednej
strony przyblienie problematyki usuwania wyrobw i odpadw azbestowych
organizacjom proekologicznym w aspekcie przestrzennym, spoecznym, informacyjnym, technicznym, ekonomicznym. Z drugiej strony, organizacje proekologiczne dziaaj na rzecz ochrony rodowiska i s prawnie wpisane, jako interesariusze wszelkich dziaa majcych na celu konsultacj rnego rodzaju projektw oddziaywujcy na rodowisko. W zwizku z tym, celem konsultacji z organizacjami proekologicznymi byo poznanie ich wiedzy i dowiadczenia w zakresie problematyki usuwania azbestu oraz priorytetw rozwiza technicznych, organizacyjnych przy usuwaniu WZA/OZA iunieszkodliwianiu OZA. Poznanie stanowisk rodowiska proekologicznego jest istotnym elementem wszelkich dziaa projektotwrczych, zwaszcza w zakresie nowych
i mao znanych form unieszkodliwiania azbestu. Oraz umoliwi przeprowadzanie konsultacji spoecznych, ktre wpisuj si w obowizujcy porzdek
prawny a wszczeglnoci realizacji zapisy ustawy zdnia 3 padziernika 2008
r. o udostpnieniu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz.U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227, z pn. zm.)19, zwaszcza, e zapisy
ustawy w sprawie przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko20 okrelaj, e utworzenie podziemnego skadowiska odpadw niebez-
19 Ustawa z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego

ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz.U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227) oraz Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia
23 listopada 2010 r. w sprawie sposobu i czstotliwoci aktualizacji informacji o rodowisku
(Dz.U. z2010 r. Nr 227, poz. 1485) oraz Rozporzdzenie Ministra rodowiska zdnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegowego zakresu informacji o prowadzonych ocenach oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko oraz strategicznych ocenach oddziaywania na rodowisko
(Dz.U. z 2012 r. Nr 0, poz. 529).
20 Rozporzdzenie Rady Ministrw zdnia 9 listopada 2010 r. wsprawie przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko (Dz.U. z 2010 r. Nr 213, poz. 1397) oraz Roz-
34
piecznych naley do przedsiwzi mogcych zawsze znaczco oddziaywa na

rodowisko.
Zadaniem GeoAnkiety byo udostpnienie moliwoci wypenienia ankiety podmiotom objtym badaniami w ramach projektu. Wypenione ankiety byy zapisywane w bazie danych wraz z dodatkowymi informacjami zawartym wmetce ankiety. Po wypenieniu ankiet przez zadan grup respondentw
dane zgromadzone wbazie zostay poddane analizie przy pomocy zewntrznych
narzdzi.
Dostp do GeoAnkiety przez uytkownikw zewntrznych nastpi wpostaci e-usugi uruchamianej na infrastrukturze Wykonawcy. Wyniki ankiet byy
przechowywane na serwerze a dostp fizyczny do nich posiada redaktor treci oraz Web administrator. Do obowizkw Redaktora treci naleao:
1. Wykonanie kompletnej listy respondentw badania ankietowego z penymi adresami korespondencyjnymi.
2. Pozyskanie materiau edukacyjnego prezentujcego metody unieszkodliwienia azbestu wraz znajnowoczeniejszymi rozwizania technologicznymi opracowanymi przez ekspertw zajmujcych si problematyk unieszkodliwiania azbestu dla odbiorcw (respondentw) bada ankietowych.
3. Przekazanie materiaw do ekspertw technologii informacyjno komunikacyjnych wcelu opracowania finalnego materiaw wpostaci prezentacji multimedialnych na nonikach CD/DVD.
4. Przekazanie materiaw do ekspertw modelowania i integracji systemw wcelu opracowania pyta ankietowych, cznie zweryfikacj iwalidacja ankiety, a take przygotowanie formularzy ankietowych na noniku papierowym.
5. Opracowanie elektronicznych formularzy ankietowych.
6. Umieszczenie formularza w serwisie GeoAnkieta.
7. Zaproszenie respondentw do badania najpierw poczt tradycyjn z listem przewodnim, a nastpnie drog elektroniczn.
8. Wysanie przypomnienia do listy odbiorcw o terminie badania.
9. W momencie przeprowadzenia bada ankietowych kontrola nad treciami merytorycznymi oraz wgld do procesu ich uzupeniania.
10. Pobranie wynikw i przekazanie danych elektronicznych do ekspertw
modelowania i integracji systemw
Przeprowadzenie badania pozwolio na zweryfikowanie narzdzia informatycznego i sprawdzenia jego moliwoci. Oglnie proces przebiegu anporzdzenie Rady Ministrw z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniajce rozporzdzenie w sprawie przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko (Dz.U. z 2013 r., poz. 817).
35
kiety nie rni si od innych elektronicznych ankiet dostpnych w sposb

ezpatny21 lub patnych w sieci WWW. Przebieg ankiety to cztery etapy:
b
1. Utworzenie listy odbiorcw (potencjalnych respondentw) ankiety.
2. Utworzenie nowej ankiety zgodnie z metodyk opracowania ankiet.
3. Opublikowanie w serwisie GeoAnkieta.
4. Zaproszenie respondentw do badania.
5. Przeprowadzenie badaniach w zdefiniowanym horyzoncie czasowym
z kontrol stopnia postpw i uzupenienia przez respondentw.
6. Pobranie wynikowych danych elektronicznych.
Przy planowaniu opracowania nowej ankiety naley uwzgldni istotne aspekty metodyki opracowania jak i rny rodzaj aktywnoci i dostpno
grup respondentw.
Serwis GeoAnkieta rozwizuje problem pracochonnoci opracowa bada kwestionariuszowych, przeprowadzania kampanii kwestionariuszowych,
oraz wprowadzania danych z ankiet badawczych. GeoAnkieta jest serwisem
umoliwiajcym kompleksowe przygotowanie i przeprowadzenia ankiet online przy uyciu przegldarki internetowej dla oznaczonych lub nieoznaczonych respondentw.
Serwis GeoAnkieta jest niezalenym moduem, w zwizku z tym moe
zosta zainstalowany na serwerze speniajcym minimalne techniczne warunki infrastruktury technicznej Zamawiajcego lub minimalnych wymaga technicznych w modelu CC (serwer WWW z interpreterem jzyka PHP oraz serwer bazy danych MySQL). Domylnie, serwis GeoAnkieta jest funkcjonalnoci i zarazem moduem wortalu GeoAzbest.
Interesariuszami serwisu od strony podmiotu przeprowadzajcego badania s podmioty starajce si o uzyskanie koncesji na (podziemne) skadowanie odpadw niebezpiecznych, a take dowolne podmiot zainteresowane
przeprowadzeniem bada, np. JST.
1.2. Realizacja praktyczna

Serwis internetowy GeoAnkieta posiada trzy strony dostpu: 1)
strona frontowa serwisu (front page), 2) tylna strona serwisu (front end), 3)
strona administracyjna serwisu (back end)22. Kada grupa uytkownikw od 21 Na przykad: eBadania.pl, Google Docs, Sugester.
22 Jest to realizacja zaoe opracowanych w monografii Tom III: B. Wit, Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Zintegrowany system zarzdzania unieszko-
36
powiednio korzysta z przygotowanych i dedykowanych dla nich stron dostpu. Z punktu widzenia stron dostpu do serwisu internetowego wszyscy
uytkownicy maj dostp do strony frontowej serwisu, ktra zostaa na serwerze internetowym w domenie http://usuwanieazbestu.eu/. Nazwa domenowa usuwanieazbestu.eu zostaa specjalnie zarejestrowana na czas trwania
projektu.
Na stronie frontowej zostay umieszczony trzy dokumenty: list przewodni
Kierownika projektu, prezentacja Azbesty mity i rzeczywisto i Azbest nowe
fakty. Do strony tylnej uzyskuj uytkownicy zalogowani przez mechanizmy
autoryzacji. Dostp do ankiety zosta spersonalizowany, i dostpny tylko dla
organizacji ekologicznych zajmujcych si problematyk azbestu, ktre zostay zaproszone do jej wypenienia. Kada organizacja dostaa informacj poczt tradycyjn o parametrach logowania (nazwa uytkownika, haso). Stron
frontow serwisu zmechanizmami autoryzacji do strony tylnej serwisu przedstawiono na rysunku 1.1.
Rysunek 1.1. Strona frontowa serwisu GeoAnkieta z logowaniem do strony tylnej serwisu z zaznaczonymi na rysunku komentarzami autorw
dliwianiem azbestu wujciu systemowym, wrozdz. 2.5.3. Wymagania, potrzeby, cele interesariuszy.
37
Przykadowy fragment ankiety z pytaniami nr 5, 6 i 7 po autoryzacji

(strona tylna serwisu) zosta przedstawiony na rysunku 1.2.
Rysunek 1.2. Strona tylna serwisu ankieta internetowa z zaznaczonymi na rysunku komentarzami autorw
Rysunek 1.3. Ankieta internetowa odczytanie wynikw widziana przez Redaktora treci (strona
tylna serwisu)
38
Do strony tylnej serwisu maj dostp Redaktorzy treci z prawami administratora, wycznie dostpu do plikw wynikw ankiety oraz kodu rdowego ankiety. Po zalogowaniu do systemu przez Redaktora, otrzymuje on
dostp do wynikw ankiety. Na poszczeglnych podstronach redaktor treci
moe odczyta ile i jakich odpowiedzi udzielono na poszczeglne pytania
(rys. 1.3.).
Redaktor treci moe wykona wykres aktywnoci osb na podstawie
danych z systemu logowania (rys. 1.4).
Rysunek 1.4. Statystyki serwera aktywnoci uytkownikw pomidzy 17 do 25 czerwca 2011 roku
Do zarzdzania serwisem upowaniony Web administrator, ktry uzyskuje wyczny dostp do wszystkich zasobw. Web administrator zarzdzaj ca infrastruktur techniczn i programow. Zalet serwisu jest to,
e zosta stworzone przy pomocy darmowych i oglnodostpnych narzdzi. Wykorzystano serwer WWW z interpreterem jzyka PHP oraz serwer
bazy danych MySQL.
1.3. Wymagania sprztowo-systemowe

Do poprawnej pracy serwis GeoAnkieta wymaga zasobw sprztowych i programowych. Wymagania sprztowe i programowe dla ankiety internetowej GeoAnkieta zostay przedstawione w tabeli 1.2 i 1.3.
39

Tabela 1.2. Wymagania sprztowe dla ankiety internetowej GeoAnkieta
Lp.
Parametr
Warto minimalna
Warto zalecana
1 x 2 rdzenie
2 x 4 rdzenie
4GB
8GB lub wicej
Procesor serwerowy np. Intel Xeon
Pami RAM
Pami masowa HDD

(system operacyjny + oprogramowanie)
80GB SAS
2x146GB SAS w trybie

RAID-1
Interfejs sieciowy Ethernet
100MB/s
1GB/s
Tabela 1.3. Wymagania programowe dla ankiety internetowej GeoAnkieta

Lp.
Nazwa
Typ
Wersja minimalna
Linux (CentOS 64b)
6.0 lub nowsza
System operacyjny (SO)
Zapora sieciowa
iptables
Odpowiednia do wersji SO
Serwer WWW
Apache
2.2.x
Interpreter jzyka PHP
PHP
5.3.x
Dodatkowe moduy PHP
php-gd
php-mbstring
php-mcrypt
php-pdo
php-pear-*
php-xml
Odpowiednia do wersji PHP
Serwer bazy danych
MySQL
5.1.x
2.1. Zaoenia serwisu

Zaoeniami oglnymi do opracowania narzdzia informatycznego w postaci forum internetowego bya realizacja sposobu dialogu pomidzy
zainteresowanymi stronami. Forum moe by instrumentem dyskusji strategicznej ksztatujcym i stymulujcym strategiczne mylenie o sposobach realizacji zasad zrwnowaonego rozwoju na poziomie regionalnym lub subregionalnym przez inicjowanie debat m. in. na rne tematy i formy realizacji postulatw ochrony rodowiska w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi. Forum internetowe zapewnia udzia spoeczestwa wpodejmowaniu decyzji przez stworzenie moliwoci miejsca spotkania spoecznoci zainteresowanej wypowiedzenia si w zakresie gospodarki odpadami zawierajcymi azbest. Moe ksztatowa przestrze dyskusji dla wymiany wiedzy, dowiadcze i informacji midzy rnymi podmiotami publicznymi i niepublicznymi zaangaowanymi w ochron rodowiska, stanowic praktyczn realizacj zasady partnerstwa.
Sposb wykorzystania forum, tj. horyzont czasowy aktywnoci, liczba
uczestnikw zaley od Zamawiajcego. Przy planowaniu uaktywnienia forum
naley uwzgldni istotne aspekty rnego rodzaju aktywnoci i dostpno
grup zainteresowanych. Wrd uczestnikw forum wtematyce gospodarki odpadami powinno obejmowa nastpujce grupy interesariuszy (rys. 2.1):
ze strony regulatorw: przedstawiciele ze szczebla polityki i administracji (wadze regionalne, wadze lokalne) ,
ze strony finansujcej: eksperci ds. odpadw ,
ze strony przedsibiorcw: przedstawiciele przedsibiorcw usuwajcych,
transportujcych odpady ,
41
ze strony porednio zainteresowanych lub zaangaowanych: przedstawiciele mediw, organizacje pozarzdowe, spoeczestwo, rolnicy .
Rysunek 2.1. Grupy interesariuszy jako potencjalni uytkownicy forum internetowego GeoForum
Wymiernym efektem forum powinna by wymiana informacji pomidzy

wszystkimi podmiotami zajmujcymi si gospodark odpadami. Oraz zwikszenie wiadomoci spoecznej, co do wagi problemw bdcych przedmiotem forum.
Forum zostao podzielone na stron administracyjn, za ktr jest odpowiedzialny Redaktor treci. Forum zaplanowano elementy:
Metryczka forum: kategoria, nazwa, data rozpoczcia/zakoczenia, osoba odpowiedzialna, e-mail, adres kontaktowy.
Kalendarz.
Aktualnoci.
42
Dokumenty do pobrania, zaczniki.

Ostatnio dodane uwagi.
Najbardziej aktywne wtki projektu.
W zakresie funkcjonalnoci, zrealizowano:
Wyszukiwanie.
Przegldanie treci.
Dodanie postu na forum.
Zaoenie wtku na forum.
Wysanie zaproszenia.
Pobranie pliku.
Redaktor treci jest odpowiedzialny za podzia na kategorie forum zwariantami widoku: podkategorie kategorii forum, wtki podkategorii forum,
wpisy wtku podkategorii. W zakresie funkcjonalnoci:
Aktywacja/Dezaktywacja forum.
Aktywacja/Dezaktywacja/Utworzenie/Usunicie/Edycja/Dodanie kategorii
forum.
Zaoenie wtku na forum.
Dodanie tagu do wpisu na forum.
Usunicie/Edycja wpisu na forum.
W zakresie listy uytkownikw podzia uwzgldnia: Uytkownikw prywatnych/instytucjonalnych/Subkont instytucjonalnych z elementami przegldania oraz wyszukiwania.
Serwis GeoForum rozwizuje problem niwelowania bariery odlegoci
fizycznej i utworzenia przestrzeni dyskusji on-line dla wymiany wiedzy, dowiadcze i informacji midzy rnymi zainteresowanymi stronami przy uyciu przegldarki internetowej.
Interesariuszami serwisu GeoForum s uytkownicy kocowi:
Spoeczestwo (sektor gospodarstw domowych).
Organizacje ekologiczne (sektor organizacji non-profit).
Administracja samorzdowa (sektor finansw publicznych).
Sektor przedsibiorstw.

Klasyfikacja forum
System ma mechanizmy klasyfikujce fora wg tematyki. Uytkownikami uprawnionymi do tworzenia i rozbudowy klasyfikacji jest Redaktor treci.
43
Zakadanie forum
Aplikacja umoliwia zakadanie forw, kademu zarejestrowanemu uytkownikowi w ramach klasyfikacji.
Rodzaje forum
System umoliwia zakadanie forw publicznych oraz prywatnych. Fora
publiczne dostpne s dla wszystkich odwiedzajcych portal. Fora prywatne dostpne s dla osb, ktre zostan zaakceptowane przez waciciela
forum.
Usuwanie forum przez Redaktora treci
Pracownik redakcji ma moliwo usunicia forum z systemu, zgodnie
z przyjtym regulaminem i procedurami.
Tworzenie wtku
Kady uytkownik zarejestrowany ma moliwo utworzenia wtku na
forum, do ktrego ma dostp (to znaczy ma moliwo odczytu wszystkich
odpowiedzi na wtek, dodawania wasnych odpowiedzi na wtek oraz edycji wasnych wpisw w ramach tego wtku).
Odpowiedzi w wtku
Uprawniony uytkownik moe pisa odpowiedzi oraz odpowiedzi do
odpowiedzi.
Ocena wypowiedzi
System umoliwia ocen wypowiedzi przez innych uytkownikw zgodnie zoglnym mechanizmem oceniania treci zaimplementowanym wportalu.
Usunicie wtku
Moderator ma moliwo usunicia wtku lub pojedynczego wpisu
(postu).
Prezentacja forum
Forum wywietlane jest w postaci drzewa. Uytkownik ma moliwo
rozwijania wtkw, a take wywietlenie rozwinicia wszystkich wypowiedzi
w danym wtku.
Powiadamianie
System umoliwia subskrypcj powiadomie o zdarzeniach na forum:
odpowiedziano na mj post, oceniono mj post, obserwacja wtku iinformowanie o nowych wpisach. Powiadamianie dziaa w oparciu o oglny mechanizm powiadamiania zaimplementowany w portalu.
44
Redaktor treci moe wykona wykres aktywnoci uytkownikw na podstawie danych z systemu logowania (rys. 2.2.)
Rysunek 2.2. Statystyki serwera aktywnoci uytkownikw pomidzy 13 do 25 czerwca 2011 roku
Na rysunku 2.3 przedstawiono wygld ekranu gwnego GeoForum dla

anonimowego uytkownika. Ma on moliwo ogldania i czytania oglnodostpnych treci na forum.
Rysunek 2.3. Wygld ekranu gwnego forum dla uytkownika anonimowego
45
Aby uytkownik mg w peni korzysta z zasobw forum: dodawa/

modyfikowa wtki oraz tworzy/edytowa odpowiedzi musi si zalogowa.
Ekran logowania przedstawiony jest na rysunku 2.4. Logowanie dostpne jest
take na kadej stronie forum w stopce.
Rysunek 2.4. Wygld ekranu logowania
Po zalogowaniu, uytkownik moe przeglda wtki uytkownikw na

forum (rys. 2.5).
Rysunek 2.5. Wygld ekranu przegldu wtkw uytkownika na forum
46
Redaktor treci (okrelany popularnie moderatorem) posiada wasny panel z poziomu ktrego steruje przepywem wtkw i postw przez forum.
Na rysunku 2.6 przedstawiono dwa przykadowe ekrany z panelu moderatora: formatk akceptacji bd odrzucenia nowego wtku proponowanego
prze z uytkownika oraz formatk podgldu historii aktywnoci wybranego
uytkownika.
Rysunek 2.6. Wygld ekranw forum z poziomu panelu moderatora: akceptacja tematu i przegld historii
Specjaln grup uytkownikw stanowi administratorzy forum posiadajcy dostp do panelu administracyjnego, z poziomu ktrego mog sterowa
parametrami: oprogramowania, bazy danych, komunikacji systemu zuytkownikami, sporzdza logi aktywnoci oraz wykonywa czynnoci konserwacyjne takie jak np. archiwizacja danych. Wygld przykadowych ekranw panelu administracyjnego zosta przedstawiony na rysunku 2.7.
47
Rysunek 2.7. Wygld ekranw panela administratora: panel gwny oraz panel zarzdzania
forami

Do poprawnej pracy forum internetowego GeoForum wymaga zasobw sprztowych i programowych. Wymagania sprztowe i programowe dla forum internetowego GeoForum zostay przedstawione w tabeli
2.1 i 2.2.
Tabela 2.1. Wymagania sprztowe dla forum internetowego GeoForum
Lp.
Parametr
Warto minimalna
Warto zalecana
1 x 2 rdzenie
2 x 4 rdzenie
4GB
8GB lub wicej
Pami RAM
Pami masowa HDD

80GB SAS

RAID-1
100MB/s
1GB/s
48

Tabela 2.2. Wymagania programowe dla forum internetowego GeoForum
Lp.
Nazwa
Typ
Wersja minimalna
Linux (CentOS 64b)
6.0 lub nowsza
Zapora sieciowa
iptables
Serwer WWW
Apache
2.2.x
PHP
5.3.x
Dodatkowe moduy PHP
php-gd
php-mbstring
php-mcrypt
php-pdo
php-pear-*
php-xml
Serwer bazy danych
MySQL
5.1.x
3.1. Zaoenia aplikacji

Aplikacja GeoAnkieter jest jedn zczterech aplikacji, ktry jest elementem skadowym zbioru aplikacji pod nazw System Informatyczny GeoAzbest. W oglnych zaoeniach zbir czterech aplikacji informatycznych ma
odzwierciedla gwne procesy w ogniwach acuchw logistycznych o strukturze liniowej wusuwaniu WZA/OZA iunieszkodliwianiu OZA przede wszystkim na podziemnych skadowiskach odpadw niebezpiecznych. System logistyczny, ktry zosta zaprojektowany w ramach zada projektu rozwojowego 2.4. Konstrukcja struktury podsystemu logistycznego bdzie wspomagany
technologami informatycznymi. Schemat acucha logistycznego w usuwaniu
iunieszkodliwianiu materiaw zawierajcych azbest podlegajcy wsparciu informatycznego zosta przedstawiony na rysunku 3.1.
System informatyczny jest narzdziem wspierajcym wszystkich wacicieli procesw, poczwszy od posiadacza (wze pocztkowy acucha), przedsibiorcy usuwajcy azbest (usuwanie, pakowanie, oznakowanie, ewidencja,
przygotowanie do transportu), przedsibiorcy transportujcy OZA, przedsibiorcy z uprawnieniami magazynujcy OZA w miejscach tymczasowych magazynowania odpadw (TSA) (wze poredniczcy), przedsibiorcy z uprawnieniami na skadowanie podziemne odpadw niebezpiecznych (wze kocowy acucha). Opracowany system SIG w sposb zintegrowany wspomaga procesy zarzdzania w kadym ogniwie acucha logistycznego, cznie
zfunkcjonalnoci ewidencji, wizualizacji isprawozdawczoci wymagan przepisami prawnymi, w tym funkcje realizowane w podmiocie koordynacyjnym
(rys. 3.2).
51
Rysunek 3.1. acuch logistyczny wusuwaniu iunieszkodliwianiu materiaw zawierajcych azbest

podlegajcy wsparciu informatycznemu, a) pogldowy rysunek acucha logistycznego, b) ujcie sieciowe
Praca z Systemem Informatycznym GeoAzbest nastpuje w formie elektronicznej usugi sieciowej (e-usugi). E-usuga23 jest wiadczona przez usugodawc (podmiot koordynacyjny), przy czym fizycznie umiejscowienie dla
procesw przechowywania, przetwarzania i wykorzystanie danych moe by
zlokalizowane na serwerach usugodawcy podmiotu koordynacyjnego (Zama 23 Przez e-usug naley rozumie usug wiadczon w sposb zautomatyzowany przez uycie technologii informacyjnych, za pomoc systemw teleinformatycznych w publicznych sieciach telekomunikacyjnych, na indywidualne danie usugobiorcy, bez jednoczesnej obecnoci stron w tej
samej lokalizacji Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 21 marca 2013 r.
w sprawie udzielania przez Polsk Agencj Rozwoju Przedsibiorczoci pomocy finansowej na
wspieranie tworzenia irozwoju gospodarki elektronicznej wramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 20072013 (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 412).
52
wiajcego) lub w publicznych zasobach dostpowych speniajcych minimalne wymagania techniczne SIG, w modelu chmury obliczeniowej (CC cloud computing)24.
Rysunek 3.2. Zwizek pomidzy acuchem logistycznym w ujciu sieciowym a systemem informatycznym GeoAzbest
Pierwszym moduem SIG jest aplikacja GeoAnkieter. Aplikacja rozwizuje problem inwentaryzacji depozytw azbestowych. W ujciu statycznym
i dynamicznym aplikacja gromadzi, przechowuje i przetwarza dane cznie
24 Z punktu widzenia uytkownika korzystajcego z systemu GeoAzbest nie ma rnicy
pomidzy modelem e-usugi w architekturze klient-serwer a e-usug w modelu CC, gdy powszechna stosowana definicja CC obejmuje szerokie zastosowania Model chmury obliczeniowej
mona w uproszczeniu zdefiniowa jako przechowywanie, przetwarzanie i wykorzystanie danych,
do ktrych dostp uzyskuje si przez Internet, na znajdujcych si winnej lokalizacji komputerach
(Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpoecznego i Komitetu Regionw Wykorzystanie potencjau chmury obliczeniowej w Europie.
Bruksela, dnia 27.9.2012 r. COM(2012) 529 final.).
53
z dokumentacj faktograficzn25 miejsc uytkowania wyrobw zawierajcych

azbest, miejsc odpadw zawierajcych azbest oraz odpadw zmieszanych zawierajcych azbest. Przepisy prawne nakadaj obowizek prawny na posiadaczy w dokumentowaniu miejsc i iloci wystpowania substancji stwarzajcych
szczeglne zagroenie dla rodowiska. Zapisy artykuw 160, 162, 346 wPrawie ochrony rodowiska26 okrelaj, kto oraz jakie dane maj by w gromadzone w BDO oraz jakie sankcje karne mona naoy na posiadacza za niedotrzymanie obowizkw dokumentowania. W celu wypenienia obowizkw
prawnych przez posiadaczy, dla sprawnego pozyskiwania moliwie penej informacji oiloci, pooeniu geograficznym, charakterystyki depozytw azbestowych konieczne byo stworzenie narzdzia wspomagajcego prac posiadaczy
WZA/OZA lub osb, ktre wystpi w ich imieniu w roli ankieterw, np. pracownicy administracji, wolontariusze, pracownicy Wykonawcy, inwentaryzujcy azbest. Wymienieni pracownicy bd okrelani jednym terminem Ankieterzy. Aplikacja GeoAnkieter umoliwia sprawne27 przeprowadzenie dziaa ewidencyjno-monitorujcych majcych na celu rozwizanie problemu inwentaryzacji depozytw azbestowych, a co za tym idzie osignicie wiedzy na temat
iloci wyrobw zawierajcych azbest w miejscach uytkowania, miejsc odpadw zawierajcych azbest oraz odpadw zmieszanych zawierajcych azbest28.
25 Geolokacja faktograficzna zostaa omwiona w podrozdziale 1.3. Rozwizywanie problemw gospodarczych w usuwaniu azbestu wspomaganymi technologiami ICT, B. Wit, Technologie
informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym, t. III, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
26 Art. 160 ust. 2 ustawy o Substancjami stwarzajcymi szczeglne zagroenie dla rodowiska s w szczeglnoci: 1) azbest; 2) PCB., Art. 162 ust. 2 Wykorzystujcy substancje stwarzajce szczeglne zagroenie dla rodowiska jest obowizany do dokumentowania rodzaju, iloci imiejsc
ich wystpowania oraz sposobu ich eliminowania., Art. 162 ust. 7 Marszaek wojewdztwa prowadzi rejestr rodzaju, iloci oraz miejsc wystpowania substancji stwarzajcych szczeglne zagroenie dla rodowiska., Art. 346. 1. Kto, wykorzystujc substancje stwarzajce szczeglne zagroenie
dla rodowiska, nie przekazuje okresowo odpowiednio marszakowi wojewdztwa albo wjtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta informacji o rodzaju, iloci i miejscach ich wystpowania, czym
narusza obowizek okrelony w art. 162 ust. 3 i 4, podlega karze grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto w wymaganym zakresie nie dokumentuje rodzaju, iloci i miejsc wystpowania substancji
stwarzajcych szczeglne zagroenie dla rodowiska oraz sposobu ich eliminowania, czym narusza
obowizek okrelony w art. 162 ust. 2. (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pn. zm.).
27 Sprawno aplikacji zostaa zweryfikowana w terenie przez prac 8 wolontariuszy, ktrzy wykonali czynnoci ewidencyjno monitorujce w miejscowoci: Nadrybie Ukazowe, Nadrybie Wie, Kaniwola w gminie Puchaczw w powiecie czyskim w wojewdztwie lubelskim.
28 Aplikacja wpisuje si w dziaania zwikszajc wiedz w zakresie miejsc uytkowania
MZA/OZA majc na uwadze, e nawet po wprowadzeniu zakazu w budynkach pozostaje wiele
milionw ton azbestu, a nie istnieje rejestr ich lokalizacji oraz iloci azbestu do usunicia;. (Pro-
54
Z zaoe aplikacji, GeoAnkieter gromadzi kilka rodzajw danych: 1) danych typu tekstowego inumerycznego wynikajcych zprzepisw prawnych29,
2) danych typu plik zdjcia wraz informacj dodatkow zgromadzon w nagwku zdjcia w miejscu do tego przeznaczonym (EXIF), 3) dodatkowych
danych jako pola obliczeniowe, zawierajce wyniki przetwarzania danych.
Fotografowanie punktw azbestowych umoliwia oprcz geolokalizacji,
pniejsz ich identyfikacj, ocen stanu technicznego, weryfikacj czy stan
azbestu ulega zmianom, czy zosta usunity. Wprzypadkach szczeglnych tam
gdzie nie mona okreli posiadacza, np. dzikie wysypiska w terenie, posesje opuszczone identyfikacja lokalizacji wyrobw azbestowych jest moliwa
na podstawie wsprzdnych geograficznych zdj zapisanych.
Podstaw sprawnych dziaa ewidencyjnych jest posiadanie dwch kluczowych zasobw: zasoby ludzkie (zespoy Ankieterw oraz osoby koordynujce zespoy), zasoby sprztowo-programowe. Niezbdne elementy wprocesie
inwentaryzacji depozytw azbestowych zostay przedstawione na rysunku 3.3.
Zasoby ludzkie to przeszkoleni Ankieterzy oraz osoby wykonujce zadania koordynacyjne imonitorujce wpodmiocie koordynujcym. Na podstawie
zebranych dowiadcze, mona okreli, e aby sprawnie przeprowadzi geolokalizacj faktograficzn z wykorzystaniem Ankieterw naley:
1. Dokona procesu rekrutacji i selekcji Ankieterw.
2. Przeprowadzi proces szkolenia Ankieterw zzagadnie prawnych, BPH,
obsugi sprztu, osprztu i aplikacji, zarzdzania wyjtkami w terenie.
3. Dokona podziau Ankieterw na zespoy dwuosobowe. Podzia na zespoy wynika to z faktu, e po pierwsze zesp wzbudza na ankietujcych wiksze zaufanie, mona dotrze w trudniej niedostpne miejsca
(jedna osoba fotografuje obiekty, druga nadzoruje osob oraz zabezpiecza mienie). Po drugie jest rozwizaniem bezpieczniejszym w przypadku zdarze losowych lub zagroe dla zdrowia (agresja ankietujcych,
ataki zwierzt, niekoniecznie gospodarczych na terenach wiejskich).
jekt rezolucji Parlamentu Europejskiego: projekt sprawozdania w sprawie zagroe dla zdrowia
pracownikw zwizanych zazbestem iperspektyw usunicia wszelkich pozostaoci azbestu. Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, 20.09.2012 roku, 2012/2065(INI).
29 Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 20 grudnia 2012 r. zmieniajce rozporzdzenie w sprawie sposobu przedkadania marszakowi wojewdztwa informacji o rodzaju, iloci i miejscach wystpowania substancji stwarzajcych szczeglne zagroenie dla rodowiska
(Dz.U. z 2013 r. Nr 0, poz. 24) oraz Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 20 grudnia
2012 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez marszaka wojewdztwa rejestru wyrobw zawierajcych azbest (Dz.U. z 2013 r. Nr 0, poz. 25), z dat obowizywania i wejcia w ycie
23.01.2013 roku.
55
Rysunek 3.3. Zasoby ludzkie i sprztowo-programowe procesie inwentaryzacji depozytw azbestowych
4. Dokona zaplanowania tras oraz zespow,

5. Wyposay Ankieterw w rodki techniczne i system cznoci z osob
koordynujc.
56
6. Uzgodni termin, przeprowadzi proces ankietyzacji i faktografii depozytw azbestowych w terenie przez Zespoy w dogodnych godzinach
i sprzyjajcych warunkach atmosferycznych. System GeoAzbest zosta
tak zaprojektowany, e praca moliwa jest w off-line lub on-line. Wykonawcy zaoyli, e ankieterzy pracuj w trybie off-line bez dostpu do
sieci Internet. Jednak wymagany jest dostp do sieci on-line, w przypadku korekty danych wsprzdnych geograficznych przy uyciu map
cyfrowych Google Maps oraz transfer danych na serwery aplikacji GeoDepozyt.
7. Wykonywa nadzr na postpem prac ankietyzacji oraz prawidowoci
ich przeprowadzania przez osoby odpowiedzialne w podmiocie koordynacyjnym za zespoy na zaplanowany obszar dziaa Ankieterw.
8. Przeprowadzi weryfikacj danych przez Ankieterw (samokontrola).
9. Dokona eksportu danych do aplikacji GeoDepozyt i przeprowadzi ponown weryfikacj przez Koordynatorw. System GeoDepozyt gromadzi w jednym miejscu wszystkie pozyskane dane. Zbiera dane od wielu ankieterw i czy je w jedn spjn baz danych. Takie rozwizanie umoliwi analizy i wizualizacj globaln wszystkich danych co jest
istotne przy kompleksowym planowaniu rozwizania problemu unieszkodliwienia MZA.
Do zasobw sprztowo-programowych naley zaliczy niezbdne urzdzenia techniczne, ktre umoliwiaj przemieszczanie si terenie i wykonywanie dziaa ewidencyjno-monitorujcych (komputery z niezbdnym oprogramowaniem, aparaty fotograficzne i osprzt).
Praca Ankieterw z system GeoAnkieter odbywa si w terenie na przenonym maym i lekkim komputerze oraz z wykorzystaniem aparatu fotograficznego zmoliwoci zapamitywania danych geolokalizacyjnych, zewntrznego urzdzania GPS zinterfejsem USB inawigacji samochodowej GPS. Aparat fotograficzny moe rejestrowa zdjcia ze wsprzdnymi: dugoci, szerokoci i wysokoci nad poziomem morza oraz czasem wykonania zdjcia
(x, y, z, t), lecz do prawidowego dziaania GeoAnkietera wystarczy dugo,
szeroko geograficzna oraz czas wykonania zdjcia.
Podstawowym narzdziem Ankietera jest komputer przenony zzainstalowanym przez Web administratora aplikacj GeoAnkieter, na ktrym umoliwia si wprowadzanie, edycj, przechowywanie danych ankietowych. Do prac
testowych wykorzystano 4 przenone lekkie komputery (waga ok. 1,4 kg, matryce 10) zdugim czasem podtrzymania bateryjnego (akumulatory opojemnoci 47Wh). Ze wzgldu na prac w terenie, matryce komputerw przenonych byy matowe, aby wiato dzienne a w szczeglnoci wiato sonecz57
ne nie dokonywao odblasku i nie pogarszao kontrastu. Rwnie ze wzgldu na przemieszczanie si Ankieterw, wszystkie urzdzenia wykorzystywane
byy moliwe jak najlejsze i mieszczce si w torbie. Kady zestaw Ankietera mieci si w jednej torbie wielokomorowej (lub plecaku) przeznaczonej
do przenoszenia komputera, aparatu fotograficznego i osprztu. Konstrukcja
torby zabezpieczaa przenoszony sprzt przed uszkodzeniami mechanicznymi
podczas transportu iprzechowywania. Torba wyposaona wrczk oraz odpinany pasek na rami umoliwiaa atw manipulacj i swobod ankieterowi.
Istotn czci kompletu Ankietera bya myszka komputerowa. Myszka komputerowa umoliwiaa dziaanie jej praktycznie na kadej powierzchni, lekka,
maa i bezprzewodowa. Ze wzgldu na to, e myszka uytkowana bya w terenie, to posiadaa chowany odbiornik w myszce, aby nie utraci urzdzenia.
Wykorzystywane komputery byy wyposaone w 3 zcza USB 2.0: dla myszki, urzdzenie GPS, zapasowej pamici.
Aparaty fotograficzne posiaday dwa istotne parametry: wbudowany modu umoliwiajcy zapisywanie danych geolokalizacyjnych wykonanych zdj
oraz powikszenie optyczne 10x30. Aparaty rejestroway fotografie z metadanymi geolokalizacyjnymi kadego zdjcia, tzn. informacje o dugoci i szerokoci geograficznej. Ze wzgldu na dug prac w terenie, aparaty byy wyposaone w dodatkowy zestaw akumulatorw. Dodatkowym wyposaeniem
Ankietera byo zewntrzne urzdzenie GPS, ktre dodatkowo zarejestrowao przebieg trasy Ankietera, tj. zapisywao jego pozycj oraz nazw pliku
ze zdjciem.
Urzdzenie zewntrzne GPS w postaci nawigacji samochodowej umoliwiao Ankieterom dojazd do okrelonego miejsca oraz kontrol wizualn
obiektu fotografowanego. Wykorzystano urzdzenie o nastpujcych parametrach: wywietlacz dotykowy o przektnej 7 800 x 480, obsug interfejsu uytkownika w jzyku polskim, system operacyjnym by dedykowany
na sprzt, zainstalowane oprogramowanie nawigacyjne wraz z aktualn map Polski.
Ze wzgldu na dugi czas pracy wterenie Ankietera istniao zagroenie,
e akumulatory (w aparacie i dodatkowy) zostan wczeniej wyczerpane ni
wynikaoby to z zakoczenia zadania, dlatego niezbdne byo stao si wypo-
30 Wrozwizaniu testowym wykorzystano aparat cyfrowy SONY DSC-HX5V 2 szt oraz SAMSUNG WB650 2 szt o podobnych charakterystykach: matryca 10 Mpix, zoom optyczny 10 x 3
ekran LCD, obsuga kart pamici SDHC, wbudowany modu GPS, akumulator zasilajcy wraz
z adowark, wyposaenie dodatkowe: dodatkowy oryginalny, dedykowany przez producenta
aparatu akumulator zasilajcy.
58
saenie ankieterw w urzdzenia umoliwiajce naadowanie akumulatorw.

Poniewa ankieter bdzie przemieszczaa si samochodem, dlatego zosta wyposaony w przetwornic napicia staego z 12V na napicie 230V (DC/AC
12V na 230V) o 200W mocy oraz ze zczem USB. Przetwornica zapewniaa rwnie adowanie akumulatora laptopa, zapewniajc cigo pracy ankietera w terenie.
Reasumujc, do wyposaenia podstawowego Ankietera naley:
Komputer przenony z zainstalowanym przez Web administratora aplikacj GeoAnkieter.
Aparat fotograficzny z wbudowanym moduem umoliwiajcym zapisywanie danych geolokalizacyjnych wykonanych zdj oraz powikszenie
optyczne 10x.
Torba wielokomorowa (lub plecak) przeznaczona do przenoszenia komputera 10, aparatu fotograficznego i osprztu.
System cznoci z osob koordynujc, np. telefon komrkowy.
Do wyposaenia dodatkowego Ankietera naley:
Dodatkowa karta pamici, np. 16GB typu SDHC 233x Class 10.
Data Logger (odbiornik GPS rejestrujcy w swojej pamici tras przebyt) o nastpujcej charakterystyce: GPS min 20 kanaw, automatyczny
zapis przebiegu trasy, kabel USB do transmisji danych, bateria li-ion.
Przetwornica DC/AC 12V na 230V z wtykiem samochodowym i zczem USB, umoliwiajca naadowanie urzdze elektronicznych z zapalniczki samochodu, w przypadku dugiej pracy w terenie oraz wielu
ankieterw.
GPS, przenony system nawigacyjny31 lub rwnowane urzdzenie, np.
tablet z GPS, smarfon. Jest to urzdzenie niezbdne dla orientacji si
ankieterw w terenie i w celu odczytania tras ankieterw.
Przenona pami masowa o pojemnoci 128GB, w przypadku niewystarczajcej pamici komputera.
Istotn kwesti prawn jest problem fotografowania obiektw budowlanych. Podstawa prawn umoliwiajc fotografowanie obiektw budowlanych jest po pierwsze, przestrze publiczna, w ktrym s one umieszczo-
31
System nawigacyjny o minimalnych parametrach technicznych:

procesor o min czstotliwoci 468MHz, interfejs komunikacyjny Bluetooth.
pami min RAM 128MB, pami wew. Flash min 2GB, wbudowany modu GPS.
wywietlacz dotykowy TFT-LCD o przektnej co najmniej 7 800 x 480.
obsuga systemu w jzyku polskim, wbudowany gonik, karta pamici 2GB.
zainstalowane oprogramowanie nawigacyjne wraz z aktualn map Polski.
59
ne, przestrze publiczna, tj. miejsce z ktrego wykonuje si zdjcia, po drugie upublicznienie zdj nastpuje wedug przepisw o dozwolonym uytku
publicznym.
Zapisy art. 33 ust. 1 ustawy oprawie autorskim iprawach pokrewnych32
okrelaj, e wolno rozpowszechnia utwory33 wystawione na stae na oglnie dostpnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednake nie do tego
samego uytku;. Wyjtkami w wykonywaniu zdj oraz ich upublicznieniu
s obiekty opatrzone tabliczk informacyjn zakaz fotografowania i filmowania oraz rozpowszechniania wizerunku osb przypadkowo sfotografowanych.
Rozdzia 10 prawa autorskiego pt. Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy rde informacji w art. 81 okrela, e Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyranego zastrzeenia zezwolenie nie jest wymagane, jeeli osoba ta otrzymaa umwion zapat za pozowanie. 2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku: (). 2) osoby stanowicej jedynie szczeg caoci takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
Drugim aspektem prawnym podczas dziaa ewidencyjno-monitorujcych
jest zbieranie i przetwarzanie danych osobowych. Kady obywatel ma prawo
do ochrony dotyczcych go danych osobowych i danych wraliwych. System
zosta zaprojektowany w ten sposb, aby mona byo przechowywa dane
osobowe w celu pniejszego eksportu danych do systemu ESIP (Elektroniczny System Informacji Przestrzennej). Jednak pozyskiwanie, gromadzenie iprzetwarzanie danych osobowych nie jest niezbdne do prawidowego dziaania
aplikacji, gdy ide systemu pozyskiwania informacji o miejscach WZA/OZA
(punktach azbestowych PA) s wsprzdne geograficzne miejsc wystpienia. Poniewa istnieje moliwo przechowywania danych osobowych, dlatego system SIG zosta zaprojektowany, aby uniemoliwi dostp do nich osobom nieuprawnionym, a take korzysta z nich wycznie w zakresie i czasie, w jakim przepisy prawne tego wymagaj.
Trzecim aspektem jest rozwizanie problemu umiejscowienia WZA/OZA
w terenie. Moliwe s rne przypadki (rys. 3.4):
a) Jeden punkt azbestowy w obrbie jednego dziaki34.
b) Kilka punktw azbestowych w obrbie jednego dziaki.
32 Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.
z 1994 r. Nr 24, poz. 83, z pn. zm.).
33 Utworem jest dzieo architektoniczne, np. budynki, budowle.
34 Wedug informacji w ukadzie rejestru wyrobw zawierajcych azbest (Dz.U. z 2013 r.
Nr 0, poz. 25) s to odpowiednio dane: numer dziaki ewidencyjnej faktycznego miejsca wy-
60
c) Jeden punkt zlokalizowany na dwch dziakach.

d) Jeden lub kilka punktw azbestowych na kilku dziakach oraz na tych
dziakach znajduj si jeszcze inne punkty azbestowe.
e) Rne rozmieszczenie punktw azbestowych wobrbie kilku dziaek zawierajce punkty wsplne dla niektrych z nich.
Rysunek 3.4. Rne moliwoci lokalizacji punktw azbestowych na dziakach
Przykad posiadacza obiektu budowlanego umiejscowionego na wielu

dziakach (na rysunku biay krzyyk) zawiera rysunek 3.5.
stpowania azbestu, numer obrbu ewidencyjnego faktycznego miejsca wystpowania azbestu

wg rejestru TERYT.
61
Rysunek 3.5. Przykad obiektu zawierajcego azbest z cyfrow ewidencj gruntw, na ktrym jeden obiekt z dachem azbestowych usytuowany jest na dwch dziakach
rdo: http://www.geoportal.gov.pl, dostp 12.07.2011
Interesariuszami aplikacji s bezporednio ankieterzy. Ankieterem jest

przeszkolona osoba w posugiwaniu si sprztem fotograficznym z GPS oraz
w obsudze aplikacji GeoAnkieter.

Aplikacja GeoAnkieter zostaa utworzona w zzastosowaniem skadni jzykw PHP, CSS, SQL, Java Script, korzysta rwnie z interfejsu programowania Google API. Zarwno utworzone oprogramowanie jak ibazy danych
uywaj kodowania polskich znakw w standardzie UTF-8. Aplikacja pracuje
62
na komputerze lokalnym w okienku dowolnej przegldarki internetowej i komunikuje si z wasnym lokalnym serwerem bazy danych MySQL. Pliki zdj
przechowuje na lokalnym dysku twardym zgodnie z zaprojektowanym algorytmem katalogowania. Schemat ilustrujcy zasad dziaania przedstawiono
na rysunku 3.6 oraz pogldowy dziaania aplikacji na rysunku 3.7.
Rysunek 3.6. Zasada dziaania aplikacji GeoAnkieter
Rysunek 3.7. Schemat pogldowy dziaania aplikacji GeoAnkieter
63
GeoAnkieter moe rwnie pracowa bezporednio na dedykowanym

serwerze internetowym. W wersji sieciowej wykonano instalacj na serwerze
WWW z wasn baz danych oraz przestrzeni przechowywania plikw. GeoAnkieter on-line pracuje w specjalnie przygotowanej domenie www.geoankieter.pl. Zdjcie interfejsu uytkownika zostao zaprezentowane na rysunku 3.8.
Rysunek 3.8. Zdjcie strony gwnej aplikacji GeoAnkieter w wersji off-line oraz on-line
64
Aplikacja zainstalowana lokalnie jak iwersja zainstalowana na serwerze

posiada zpunktu widzenia uytkownika identyczn funkcjonalno iidentyczny interfejs. Tak wic, nie ma adnej rnicy w ich obsudze.
Aplikacja GeoAnkieter jest specjalistyczn aplikacj dedykowan dla zdefiniowanych uytkownikw. Z tego wzgldu, naley si zarejestrowa i zalogowa do aplikacji przy pomocy identyfikatora uytkownika Loginu i hasa (rys. 3.9).
Rysunek 3.9. Ekran autoryzacji uytkownika i nieudana autoryzacja do aplikacji GeoAnkieter
Aplikacja posiada menu gwne, ktrego funkcje uruchamiane s przyciskami z ikonami (rys. 3.10).
Rysunek 3.10. Menu gwne aplikacji GeoAnkieter z zaznaczonymi na rysunku komentarzami

autorw
65
Pod menu umiejscowiono kontrolki umoliwiajce przefiltrowanie wywietlania ankiet (rys. 3. 11). Istnieje moliwo ustawienia filtrw: po miejscowoci, po nazwie ankietera oraz suma obu kryteriw jednoczenie. Przycisk Mapa umoliwia zobrazowanie pooenia ankietowanych obiektw (punktw azbestowych) na mapie Google.
Rysunek 3.11. Kontrolki filtrujce wyniki bazy danych z zaznaczonymi na rysunku komentarzami
autorw
Na rysunku 3.12 przedstawiono tabel reprezentujc poszczeglne

ankiety i dane identyfikacyjne kadej z nich. Ikona mapki
umoliwia
zobrazowanie konkretnego rekordu na mapie Google, a ikona
przejcie do
szczegowych danych kadej ankiety. Po lewej stronie nad tabel i pod ni
umieszczono kontrolki dostpu do kolejnych porcji rekordw, oraz informacj o iloci rekordw.
W polu data umiejscowiono dwie daty: dat utworzenia rekordu (ankiety) i dat jej ostatniej modyfikacji. Stopka zawiera informacje o wersji pliku
oraz dacie jego ostatniej aktualizacji. Uatwi to znaczco zarzdzanie rozbudow czy modyfikacj programu.
66
Rysunek 3.12. Okienko gwne GeoAnkietera
Reprezentacja danych aplikacji GeoAzbest

ankieta identyfikacyjna
Ankieta zostaa zaprojektowana i wykonana jako kolejne sekcje:

Lokalizacja wyrobu dane dziaki Waciciel wyrobu/dane dziaki iPunkt
obiekt/zawierajcy azbest powizane ze sob wewntrznymi relacjami
(rys. 3.133.15).
67
Rysunek 3.13. Dane adresowe oraz wsprzdne geograficzne dziaki
Rysunek 3.14. Dane waciciela
Rysunek 3.15. Dane punktu azbestowego
Kada zsekcji powyej tabeli zdanymi po lewej stronie posiada przycisk

edycyjny
umoliwiajcy przeczenie w tryb edycji danych. Sekcja Punkt
obiekt/zawierajcy azbest posiada dodatkowo przycisk
umoliwiajcy dodanie kolejnych punktw z azbestem.
68
Funkcjonalno ankiety identyfikacyjnej
A. Wprowadzanie oraz modyfikacja danych
Now ankiet naley rozpocz od wprowadzenia informacji o lokalizacji obiektu. Formularz (rys. 3.16) zapamituje dane: miejscowo, ulica, numer domu, gmina, kod pocztowy numer dziaki, numer obwodu geodezyjnego, oraz wsprzdne geograficzne. Wszystkie dane mona w pniejszym czasie dowolnie edytowa uzupeniajc czy zmieniajc ich zawarto.
Rysunek 3.16. Wprowadzenie nowej ankiety, edycja danych dziaki
B. Dodanie waciciela dziaki
Po zatwierdzeniu danych dziaki system przechodzi automatycznie

do wprowadzenia informacji o wacicielu dziaki oraz domylnie o jednym
(pierwszym) punkcie zawierajcym azbest. Pocztkowo naley poda czy wacicielem dziaki jest osoba fizyczna. Nastpnie naley wprowadzi nazw dla
firmy (lub imi i nazwisko dla osoby fizycznej (opcjonalnie)), kolejne wprowadzane informacje jak na rysunku 3.17. Pole gmina jest polem sownikowym
69
tzn. nazw gminy naley wybra z rozwijanej listy a jej kod zostanie po zapisaniu rozwinity na kod wojewdztwa i kod powiatu zgodnie z klasyfikacj TERYT, dlatego zrezygnowano z wprowadzania tych danych.
Rysunek 3.17. Edycja danych waciciela wyrobu i dziaki
W przypadku kiedy dane waciciela s nie moliwe do ustalenia, naley zostawi puste pola a system wywietli formularz danych o punktu (miejscu) zawierajcym azbest.
C. Dodanie punktu azbestowego
Pierwszy punkt azbestowy dodawany jest automatycznie po zatwierdzeniu rekordu zawierajcego informacje odziace, po zapisaniu ktrego
udostpniona zostaje ikona umoliwiajca dodanie kolejnych punktw zawierajcych azbest. Mona doda dowoln ilo takich punktw obiektw do
dziaki. Podczas tworzenia nowego rekordu punktu azbestowego (rys. 3.18)
naley wprowadzi nastpujce informacje: rodzaj zabudowy, rodzaj wyrobu, czy wyrb jest nadal wykorzystywany, ilo wyrobu w jednostce pierwotnej, ilo wyrobu usunit w roku obecnym, rok sprawozdawczy i planowany rok usunicia wyrobu, informacje dodatkowe. Na tym etapie mona rwnie do rekordu wpisa wsprzdne geograficzne: dugo i szeroko. Jednak pozostawienie w obu polach wartoci 0 umoliwi automatyczne uzupenienie wsprzdnych geograficznych z nagwka EXIF wgrywanego zdjcia. Funkcja ta jest opisana w rozdziale powiconym dodawaniu zdj. Na
etapie dodawania nowego rekordu nie mona uzupeni wartoci pola Stopie pilnoci, ktra to jest automatyczne uzupeniana po wypenieniu formularza Stopie pilnoci.
70
Rysunek 3.18. Dodawania do systemu nowego punktu azbestowego (PA)
Zatwierdzenie rekordu spowoduje uzupenienie formularza o kolejne

funkcjonalnoci takie jak dodawanie zdj obiektu oraz okrelenie stopnia
pilnoci. Zarwno zdjcia jak i ankieta okrelajce stopie pilnoci s cile
powizane z konkretnym punktem azbestowym. Po zapisaniu punktu mona
dodawa i przeglda ju powizane zdjcia rysunek 3.19.
Rysunek 3.19. Wygld danych punktu azbestowego po zapisie
D. Usunicie ankiety
Uycie funkcji usu ankiet spowoduje wywietlenie stosownego

komunikatu (rys. 3.20). Akceptacja spowoduje oznaczenie ankiety jaki usunita, oznacza to e z punktu widzenia zwykego uytkownika ankieta przesta71
je istnie. Jednak fizycznie ankieta pozostanie w bazie danych i administrator systemu bdzie mg j przywrci z poziomu bazy danych.
Rysunek 3.20. Usuwanie ankiety
E.
Zdjcia obiektw
Nowe zdjcie dodawane s przy uyciu formularza (rys. 3.21).

Naley wybra plik zdjcia przyciskiem <Przegldaj> i zatwierdzi przyciskiem <Wgraj zdjcie>. System odczytuje nagwek EXIF pliku zdjcia uzupeniajc odpowiednie pola w tabelach baz danych. Dodatkowo wykonywana
jest miniatura zdjcia do szybkiej prezentacji na mapach. Zarwno zdjcie jak
i jego miniaturka s automatycznie katalogowane zgodnie z przyjtym algorytmem. Informacja o lokalizacji zdjcia w strukturze katalogw zapisywana jest
wodpowiednich polach tabeli foto. Wtabeli tej zapisane zostaj rwnie niektre informacje pobrane z nagwka pliku zdjcia. Jeeli w trakcie zapisu system
stwierdzi, e pola dugo i szeroko geograficzna w tabelach punkt i dziaka
maj warto 0 (zero), toautomatyczne uzupeni je wsprzdnymi geograficznymi odczytanymi znagwka EXIF pliku zdjcia. Wprzypadku niedokadnoci
wsprzdnych odczytanych z pliku zdjcia z danymi wsprzdnymi mapy cyfrowej, mona skorygowa pooenie punktu azbestowego uywajc do tego specjalnie zaprojektowanej interaktywnej mapy, lub korygujc wsprzdne rcznie.
Podgld zdjcia wywietla informacje pobrane z bazy danych o jego
adresie oraz informacje pobrane bezporednio z nagwka EXIF utworzonego przez aparat fotograficzny w trakcie wykonywania fotografii. Na rysunku
3.22 zawarto informacje znagwka zdjcia: nazwa ityp aparatu fotograficznego, rzeczywista data i godzina wykonania zdjcia. Dodatkowo wywietlana
jest oryginalna nadana przez aparat fotograficzny nazwa pliku.
72
Rysunek 3.21. Dodawanie nowego zdjcia
Rysunek 3.22. Podgld zdjcia z informacj z nagwka pliku EXIF
Wsprzdne geograficzne geokodowanie adresw i wsprzdnych

Formularz w z map Google umoliwia geokodowanie adresu na podstawie danych wpisanych w polach formularza Dane dziaki. Po aktywowaniu linku geokoduj adres zostaje podjta prba geokodowania, czyli przeszukania baz danych Google przy pomocy funkcji interfejsu Google API. Na73
stpnie wywietlony zostaje formularz rysunek 3.23, na ktrym myszk mona

przesun marker. Przesunicie markera powoduje automatyczne odczytanie
wsprzdnych geograficznych z wywietlonej mapy. Uycie przycisku Przepisz spowoduje zapisanie nowych wsprzdnych geograficznych do rekordu
dziaki. Wywietlona mapa posiada standardowe kontrolki Google umoliwiajce waciw nawigacj oraz zmian trybu wywietlania mapy.
Rysunek 3.23. Geokodowanie adresu bezporednio na mapie cyfrowej
F. Geokodowanie wsprzdnych
Analogicznie odbywa si geokodowanie wsprzdnych. Po odczytaniu z rekordu bazy danych wsprzdnych geograficznych zostaje wywietlona mapa z markerem ustawionym dokadnie na wsprzdnych. Za pomoc myszki mona skorygowa pooenie markera wskazujc dokadnie opisywany obiekt. Uycie przycisku przepisz spowoduje zapis nowych wsprzdnych geograficznych do waciwego rekordu bazy danych (rys. 3.24).
74
Rysunek 3.24. Geokodowanie wsprzdnych bezporednio na mapie cyfrowej
G. Rczne wprowadzenie wsprzdnych
Na kadym etapie edycji mona skorygowa wsprzdne geograficzne wpisujc je bezporednio do formularza edycyjnego (rys. 3.25). Wsprzdne
mog by odczytane zdowolnego urzdzenia GPS. Oczywicie tak zapisane wsprzdne mona skorygowa bezporednio na mapie Google w sposb ju opisany.
Rysunek 3.25. Edycja wsprzdnych
75
H. Ocena stopnia pilnoci
Rysunek 3.26. Okrelenie stopnia pilnoci wedug karty Oceny stanu i moliwoci bezpiecznego uytkowania wyrobw zawierajcych azbest
76
Ocena stopnia pilnoci jest dokonywana za pomoc wykonanego

formularza (rys. 3.26). Wymagane jest zaznaczenie przynajmniej jednej zopcji
w kadej z piciu grup. Jeeli w ktrej z grup zaznaczone zostanie wicej
ni jedna opcja to przy przeliczaniu arkusza system uwzgldni tylko t o najwyszej punktacji w obrbie grupy. W wyniku sumowania mona okreli jeden z trzech stopni pilnoci:
1) wymagane pilne usunicie (wymiana na wyrb bezazbestowy) lub zabezpieczenie,
2) wymagana ponowna ocena w terminie do 1 roku,
3) wymagana ponowna ocena w terminie do 5 lat,
4) ocena nie zostaa przeprowadzona.
I. Dane sownikowe
GeoAnkieter posiada 6 zdefiniowanych sownikw przedstawionych

na rysunku 3.27. Sowniki wykorzystywane s na etapie wprowadzania imodyfikacji danych, zapewniaj jednoznaczny i powtarzalny sposb opisu wybranych danych.
Rysunek 3.27. Zarzdzanie sownikami
77
J. Transfer danych
Dla fizycznego przekazania pozyskanych danych do systemu GeoDepo

-zyt wobu aplikacjach konieczne jest uruchomienia procedury eksportu. Geo-Ankieter lokalny w trakcie transferu danych musi by poczony z sieci Internet.
Cay proces wysyania danych na serwer jest zautomatyzowany i praktycznie sprowadza si do jego zainicjowania przez kliknicie przycisku Wylij
na serwer. Po zainicjowaniu procesu transferu system przeglda tabele pobierajc z nich nowe dane lub dane, ktre ulegy zmianie od poprzedniego
transferu. Z danych tych tworzony jest tymczasowy plik XML. Nastpnie plik
ten transferowany jest przy pomocy protokou FTP na Server. Rwnie przy
uyciu wasnego klienta ftp wysyane na serwer s zdjcia. Przesane dane
skadowane s w indywidualnych folderach kadego uytkownika, z ktrych
zostan pobrane przez system GeoDepozyt.
K. Trasa ankietera
Zobrazowanie pracy ankietera przedstawia rysunek 3.28. Markery czerwone to punkty azbestowe. Przypisane s do nich odpowiednie dane
z tabeli punkt. Markery te reprezentuj pozycje kadej wykonanej fotografii. Markery poczone s lini obrazujc tras przemierzon przez ankietera.
Rysunek 3.28. Podgld pracy ankietera w trybie online
78
GeoAnkieter zapisuje wsprzdne geograficzne opisywanych obiektw.

W tym celu odczytuje dane z nagwka EXIF doczanych zdj oraz pozyskuje je z baz danych Google poprzez geokodowanie adresu i wsprzdnych
przy wykorzystaniu interfejsu Google maps API.
Weryfikacja czy ankieterzy odwiedzili wszystkie zadane punkty moe nastpowa wformie graficznej na mapach Google. Wstawiajc markery poszczeglnych obiektw, atake obrazujc na mapie miejsca wykonania zdj bardzo
atwo zweryfikowa czy nie zostay pominite jakie zabudowania lub obszary.
L. Baza danych
Schemat bazy danych oraz relacji midzy tabelami przedstawiono na rysunku 3.29.
Rysunek 3.29. Baza danych moduu GeoAnkietera

Na system GeoAnkieter skada si:
lokalnie zainstalowany:

Serwer WWW z interpreterem jzyka skryptowego PHP.

Silnik systemu GeoAnkieter napisany w jzyku PHP.
79
Interfejs Google Maps API (tylko w trybie on-line).

Baza danych MySQL.
Wydzielone miejsce w pamici dyskowej na przechowywanie plikw
ze zdjciami.

Przegldarka WWW z interpreterem jzyka JavaScript.
okresowy dostp do sieci Internet:

przesanie danych do aplikacji GeoDepozyt.

korekta wsprzdnych geograficznych.
Lokalna aplikacja jest dostpna na komputerach ankieterw w okienku
dowolnej przegldarki pod adresem \\localhost\.
Do poprawnej pracy GeoAnkieter potrzebuje:
Sprzt:

komputer przenony.

aparat fotograficzny z wbudowanym moduem GPS oraz z opcj zapisu wsprzdnych geograficznych w nagwkach EXIF wykonywanych zdj
Oprogramowanie:

system operacyjny Windows XP, Windows 7.

serwer WWW Apache z interpreterem jzyka PHP.

RDBMS MySQL.

przegldarka WWW: IE, FF, Chrome, Opera, Safari.
W systemie nie wprowadzano adnych limitw na liczb jednoczenie pracujcych programw GeoAnkieter. Oznacza to, e ograniczenie stanowi jedynie liczba ankieterw wyposaonych w niezbdny sprzt
techniczny.
Wymagania sprztowe i programowe dla aplikacji GeoAnkieter zostay
przedstawione w tabeli 3.1 i 3.2.
Tabela 3.1. Wymagania sprztowe dla aplikacji GeoAnkieter

Lp.
Parametr
Pami RAM
3
4
Warto minimalna
Warto zalecana
1 x 2 rdzenie
2 x 4 rdzenie
4GB
8GB lub wicej
Pami masowa HDD

80GB SAS

RAID-1
100MB/s
1GB/s
80
Tabela 3.2. Wymagania programowe dla aplikacji GeoAnkieter
Lp.
Nazwa
Typ
Wersja minimalna
Linux (CentOS 64b)
6.0 lub nowsza
Zapora sieciowa
iptables
Serwer WWW
Apache
2.2.x
PHP
5.3.x
Dodatkowe moduy PHP
php-gd
php-mbstring
php-mcrypt
php-pdo
php-pear-*
php-xml
Serwer bazy danych
MySQL
5.1.x

Wykonane zdjcia oraz dane stowarzyszone (wypeniona ankieta) s
przekazywane do aplikacji GeoDepozyt, gdzie stanowi dokumentacj, w tym
zdjciow umiejscowienia punktu azbestowego, wokrelonym momencie czasowym. Liczba momentw czasowych jest nieograniczona, co oznacza, e mona
wykonywa ewidencje punktu azbestowego, a do mementu usunicia azbestu
oraz po usuniciu OZA, jako dowd jego faktycznego usunicia. Punktem odniesienia punktu azbestowego jest lokalizacja fizyczna miejsca wystpowania
WZA/OZA, ktra jest ustalana na podstawie danych teleadresowych (rys. 4.1).
GeoDepozyt realizuje cztery gwne cele:
1. Pobra dane zaplikacji GeoAnkieter. Ankieter zdostpem do sieci internetowej powinien przez przegldark w formie e-usugi przesa dane
do aplikacji GeoDepozyt lub skopiowa dane z aplikacji na nonik pamici iwczyta do aplikacji GeoDepozyt. Funkcjonalnie, GeoDepozyt powinien obsuy, co najmniej 30 ankieterw w tym samym czasie.
2. Dokona wizualizacji na cyfrowej mapie satelitarnej/terenowej miejsc
geolokalizacyjnych wystpowania azbestu bezporednio na stronie internetowej. Rwnie dokona wizualizacji przetworzonych danych na mapie w rnych warstwach wizualnoci, np. priorytetowo dziaa (stopie pilnoci usunicia azbestu).
3. Wykona zestawienia zmoliwoci eksportu danych na zewntrzne noniki pamici.
4. Umoliwia dostp do wewntrznej struktury przez API dla komunikacji z oprogramowaniem wewntrznym lub ewentualnym oprogramowaniem zewntrznym.
83
Rysunek 4.1. Schemat ilustrujcy zasad dziaania aplikacji GeoDepozyt
Wymienione cztery cele powinny zosta zrealizowane wpostaci e-usugi,

a dostp do aplikacji powinien si odbywa za pomoc przegldarki internetowej o minimalnych wymaganiach technicznych.
84
Aplikacja rozwizuje problem:

1. Identyfikacji miejsc wystpowania WZA/OZA lub miejsc, z ktrych zosta usunity azbest, zmoliwoci wywietlenia zronymi opcjami, np.
w zadanym horyzoncie czasowym, wg stopnia pilnoci usunicia azbestu, ograniczenia obszaru miejsc wystpowania azbestu.
2. Monitoringu miejsc wystpowania azbestu. Monitoring polega na ponownym wykonaniu dokumentacji faktograficznej miejsc geolokalizacyjnych wystpowania azbestu w sytuacji zmiany jego stanu, np. zawalenia si obiektu, demontau azbestu, rozbirki obiektu.
3. Pracochonnoci sprawozdawczoci wzakresie tempa usuwania jak idokumentacji faktycznego usunicia azbestu. Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie zakresu informacji oraz
wzorw formularzy sucych do sporzdzania i przekazywania zbiorczych zestawie danych o odpadach, zacznik 1. Informacje do sporzdzania i przekazywania zbiorczego zestawienia danych o rodzajach
i iloci odpadw, o sposobach gospodarowania nimi oraz o instalacjach
i urzdzeniach sucych do odzysku lub unieszkodliwiania odpadw
(Dz.U. z 2010 r. Nr 249, poz. 1674), zobowizuje do przekazywania
zbiorczych zestawie danych o odpadach.
Interesariuszami aplikacji s podmioty z sektora administracji samorzdowej lub podmiot koordynujcy umiejscowiony wplanowanym podziemnym
skadowisku odpadw niebezpiecznych.

A. GeoDepozyt jako system WebGIS
wykorzystujcy map warstwow
Idea aplikacji GeoDepozyt opiera si na koncepcji mapy warstwowej. Na mapie dostarczonej przez zewntrzny system GIS nanoszone s informacje z bazy danych aplikacji GeoDepozyt. Cao jest wywietlana w oknie
przegldarki uytkownika (rys. 4.2).
85
Rysunek 4.2. System GeoDepozyt jako systemu WebGIS z uwidocznieniem mapy warstwowej
B. Google Maps
Jako rdo map cyfrowych wykorzystano oglnie dostpny system
Google Maps. Zosta on wybrany do realizacji aplikacji GeoDepozyt poniewa:
1. Mapy Polski s wystarczajco dokadne na potrzeby przewidzianych zada.
2. Posiada zdjcia satelitarne. Wprawdzie zdjcia terenu Polski, szczeglnie obszarw wiejskich, nie s zbyt dobrej jakoci (dokadnoci), nie s
one jednak konieczne do dziaania systemu. Mog by natomiast bardzo pomocne przy lokalizacji w terenie.
3. Posiada system geokodowania czyli okrelania wsprzdnych geograficznych na podstawie adresu i odwrotnie.
4. Jest obsugiwany przez wszystkie popularne przegldarki WWW, na
wszystkich popularnych systemach operacyjnych na rnych architekturach sprztowych.
5. Posiada oglnie dostpny oraz dobrze udokumentowany interfejs API
pozwalajcy rozbudowywa system o dodatkowe funkcjonalnoci.
86
6. Przy zachowaniu wymogw licencji moliwe jest wykorzystywanie bez

wnoszenia opat.
C. Baza danych
Podstawow funkcj aplikacji GeoDepozyt jest gromadzenie, agregacja i analiza danych, dostarczonych przez system GeoAnkieter. Z tego tez
wzgldu baza danych GeoDepozyt zawiera wszystkie elementy bazy GeoAnkieter oraz dodatkowe specyficzne dla aplikacji GeoDepozyt (rys. 4.3).
Rysunek 4.3. Schemat bazy danych aplikacji GeoDepozyt
D. Prezentacja danych na mapie

Moliwoci prezentacji na mapie cyfrowej s nastpujce:
Prezentacja punktw azbestowych na mapie cyfrowej w nastpuje
w formie:

Zgrupowanej grupa punktw azbestowych pooonych wzgldem
siebie w odlegociach poniej wartoci granicznej wywietlana jest
jako jeden znacznik zawierajcy liczb punktw. Dodatkowo znaczniki
87
grupujce rysowane s w rnych kolorach zalenie od liczby punktw jakie grupuj.

Pojedynczo kady punkt azbestowy wywietlany jako samodzielny znacznik, Kolor i ksztat znacznika zawiera informacje np. o typie
obiektu.
Prezentacja punktw azbestowych na mapie cyfrowej zuwzgldnieniem
filtrw:

moliwo wyboru obszaru: wojewdztwo, powiat, gmina.

moliwo wyboru typu obiektu: budynek mieszkalny, gospodarczy,
przemysowy, skadowisko.

moliwo wyboru rodzaju wyrobu azbestowego.

Moliwo zaznaczania obszaru wizualizacji i automatycznej zmiany
podziaki mapy aby widoczny by tylko zaznaczony obszar.

Prezentacja szczegowych danych opunkcie azbestowym/dziace/wacicielu wraz z dokumentacja fotograficzn.
Na rysunku 4.4 i 4.5 przedstawiono przykadowy widok mapy z naniesionymi punktami azbestowymi przy wczonym i wyczonym grupowaniu.
Rysunek 4.4. Prezentacja markerw na mapie w trybie grupowania
Po wybraniu punktu azbestowego (domylnie poprzez kliknicie myszk) dostpne s informacje o tym punkcie oraz dokumentacja fotograficzna
w postaci miniatur zdj. Kliknicie na miniatur powoduje wywietleni zdjcia w powikszeniu. Jeli w systemie zarejestrowane jest wiele zdj do jednego punktu, po uruchomieniu podgldu w powikszeniu moliwe jest przegldanie wszystkich zarejestrowanych w systemie (rys. 4.6).
88
Rysunek 4.5. Wykorzystanie zrnicowanych kolorw markerw
Rysunek 4.6. Dane szczegowe punktu azbestowego
Moliwe jest rwnie pokazanie informacji o danym punkcie oraz innych punktach zarejestrowanych na danej dziace. Do tej funkcji dostp domylnie jest poprzez kliknicie prawym klawiszem myszki. Pokazywane s informacje o dziace i wacicielu oraz wszystkich punktach. Wybierajc kolejne punkty mona uzyska szczegowe informacje o kadym z nich cznie
z dokumentacj fotograficzn. Po wybraniu zdjcia uruchamiany jest podgld
89
w duej rozdzielczoci. Jeli do danego punktu zarejestrowanych jest wiele

zdj mona przeglda je wszystkie take w tym trybie. Ten tryb wywietlania zosta pokazany na rysunku 4.7.
Rysunek 4.7. Dane szczegowe dziaki/waciciela/punktu
Rysunek 4.8. Wygld ekrany w trybie zaznaczania dynamicznego obszaru
90
Zastosowano rwnie mechanizm powikszania zaznaczonego obszaru mapy. Obszar zaznaczany jest myszk przy wcinitym klawiszu SHIFT
lub CTRL (zalenie od konfiguracji). Na rysunku 4.8 przedstawiono ekran
w momencie zaznaczania obszaru. Po puszczeniu przycisku myszki mapa
zostaje automatycznie przeskalowana tak, aby zaznaczony obszar zajmowa wikszo okna przegldarki i znajdowa si na jego rodku. Pozwala
to na szybkie wywietlenie szczegw bez czasochonnego posugiwania si
kontrolkami mapy.
E. Prezentacja danych tabelarycznych
Prezentacja tabelaryczna punktw azbestowych z uwzgldnieniem
filtrw:

moliwo wyboru obszaru: wojewdztwo, powiat, gmina,

przemysowy, skadowisko,

Prezentacja szczegowych danych o punkcie azbestowym/dziace/wacicielu wraz z dokumentacja fotograficzn.

F.
Zestawienia
Zestawienia:

liczby punktw azbestowych,

iloci poszczeglnych wyrobw azbestowych.
Zestawienia w zalenoci od pooenia lub rodzaju wyrobu.
Zestawienia z uwzgldnieniem filtrw:

moliwo wyboru obszaru: wojewdztwo, powiat, gmina,

przemysowy, skadowisko,

Dane obrazowane s w postaci tabelarycznej jak na rysunku 4.9 lub
w formie wykresu co zostao przedstawione na rysunek 4.10.
91
Rysunek 4.9. Zestawienie iloci wyrobw azbestowych wg pooenia (tabela)
Rysunek 4.10. Zestawienie iloci wyrobw azbestowych wg pooenia (wykres)
G. Transfer danych od ankieterw do aplikacji GeoDepozyt

Oglne zasady wsppracy systemw GeoAnkieter i GeoDepozyt
mona zawrze w nastpujcych punktach:
GeoAnkieter pracuje w trybie off-line.
GeoAnkieter gromadzi dane we wasnej lokalnej bazie oraz zdjcia na
wasnych nonikach.
Z systemu GeoAnkieter do GeoDepozyt dane przesyane s w formie:

plikw XML dane z bazy danych,

plikw JPG dokumentacja fotograficzna.
Uruchomienie procedury transferu wsystemie GeoAnkieter generuje tzw.
paczk danych. Nazwa paczki zawiera kod ankietera oraz dat i czas
dokonania transferu.
Po zakoczeniu importu system GeoDepozyt generuje potwierdzenie.
92
H. Etapy przygotowania danych do transmisji w systemie GeoAnkieter
Aby dokona transmisji danych uytkownik (ankieter) musi dokona wyboru jakie dane bd transmitowane. Mog to by dane nowo wprowadzone po ostatniej transmisji lub dane zmodyfikowane po ostatniej transmisji. System wykonuje niezbdne operacje w nastpujcych krokach:
1. wykreowanie plikw XML zawierajcych wyej wymienione dane,
2. wyselekcjonowanie plikw zdj nowo dodanych do bazy,
3. transmisja plikw XML i JPG na serwer przy pomocy protokou FTP,
4. odnotowanie w bazie danych faktu wysania danych. Transmitowane
dane uzyskuj status wysane.
I. Etapy importu danych do transmisji do systemu GeoDepozyt
Po stronie systemu GeoDepozyt uruchomienie procedury importu

powoduje przedstawienie operatorowi listy paczek danych dostarczonych przez
ankieterw co zostao przedstawione na rysunku 4.11. Nastpnie po wybraniu odpowiednich paczek przez operatora program realizuje:
a. Import do bazy systemu GeoDepozyt danych w formacie XML.
b. Umieszcza plikw ze zdjciami wstrukturze zdj systemu GeoDepozyt.
Po poprawnym zaimportowaniu danych generowany jest plik potwierdzenia zakoczenia importu dla GeoAnkietera.
Rysunek 4.11. Ekran importu danych w aplikacji GeoDepozyt
93
J. Pobranie potwierdzenia w aplikacji GeoAnkieter
W aplikacji GeoAnkieter naley wczyta potwierdzenia wygenerowanego przez GeoDepozyt, co skutkuje nadaniem przetransmitowanym danym statusu potwierdzone.
K. Wymogi licencyjne Google Maps a ochrona danych osobowych
Aby sprosta wymaganiom narzuconym przez licencj Google Maps

oraz ochroni informacje przed niepowoanym dostpem, przy prezentacji danych przyjto nastpujce zaoenia:
1. Dla uytkownikw anonimowych wszystkie punkty maj identyczny
ksztat i kolor, prezentowane s jedynie podstawowe dane, uniemoliwiajc identyfikacj, takie jak: numer punktu oraz wsprzdne geograficzne. Przykadowy wygld fragmentu mapy w trybie uytkownika
anonimowego pokazany jest na rysunku 4.12. Na rysunku 4.13 przedstawiono wygld okienka szczegw punktu azbestowego.
2. Dla uytkownikw zarejestrowanych:

a. znaczniki na mapie, odpowiadajce poszczeglnym punktom azbestowym, wywietlane s w rnych kolorach i ksztatach

b. dostpne s pene dane o dziace, wacicielu i punkcie azbestowym

c. dostpna jest dokumentacja fotograficzna poszczeglnych punktw
Rysunek 4.12. Wygld markerw dla uytkownika anonimowego
Rysunek 4.13. Szczegowe informacje dla uytkownika anonimowego
94
L. Interfejs uytkownika aplikacji GeoDepozyt
Projektujc system GeoDepozyt gwny nacisk zosta pooony na to, aby interfejs uytkownika by maksymalnie zbliony do aplikacji
tzw. desktopowych. Dlatego te znalazy si w nim takie elementy jak meny
gwne, pasek narzdziowy boczny oraz umieszczony na dole ekranu pasek statusu. Pasek boczny umiejscowiony zosta po lewej stronie ekranu aby
w peni wykorzysta du szeroko ekranu w dominujcych obecnie monitorach tzw. wide czyli o proporcjach ekranu 16:9 oraz maksymalnie wykorzysta wysokoci ekranu przeznaczajc jak najwiksz jej cz na wywietlanie danych. Wygld ekranu systemu GeoDepozyt zosta przedstawiony
a rysunku 4.14.
Rysunek 4.14. Interfejs uytkownika aplikacji GeoDepozyt z zaznaczonymi na rysunku komentarzami autorw
Menu gwne, przedstawione na rysunku 4.15 pozwala uruchamia

poszczeglne moduy systemu oraz zmienia widok i sposb prezentacji
danych
Pasek narzdziowy boczny (rys. 4.16) pozwala na zadawanie parametrw i ustawie oraz wywoywanie poszczeglnych funkcji w obrbie moduu. Jego wygld jest zmienny i zaley od uaktywnionego moduu oraz zawartoci okna gwnego.
95
Rysunek 4.15. Menu gwne systemu GeoDepozyt
Rysunek 4.16. Boczny pasek narzdziowy w trybie wywietlania punktw azbestowych z zaznaczonymi na rysunku komentarzami autorw
Pasek statusu zawiera midzy innymi informacje oaktualnym stanie systemu oraz wywietlanych danych. Jego wygld i tre moe si zmienia zalenie od uruchomionego moduu i wykonywanej funkcji. Np. w trybie mapy
znajduj si tam midzy innymi informacje: nazwa zalogowanego uytkownika, wsprzdne rodka wywietlanej mapy oraz jej przyblienie, wsprzdne kursora, liczba markerw wywietlanych na mapie, czas wykonania ostatniego zapytania do bazy (rys. 4.17).
96
Rysunek 4.17. Pasek statusu systemu GeoDepozyt

A. Architektura systemu
Na system GeoDepozyt skada si:
1. Po stronie serwera:

a. Serwer WWW z interpreterem jzyka skryptowego PHP.

b. Silnik systemu GeoDepozyt napisany w jzyku PHP.

c. Baza danych MySQL.

d. Wydzielone miejsce w pamici dyskowej na przechowywanie plikw
ze zdjciami.
2. Po stronie klienta:

a. Wydajne cze do Internetu.

b. Przegldarka WWW z interpreterem jzyka JavaScript.

c. Zestaw funkcji JavaScript realizujcych cz funkcjonalnoci systemu po stronie klienta, pobierany razem ze stron gwn zserwera.
Przyjta architektura systemu oraz zastosowane technologie minimalizuj ilo danych transmitowanych midzy serwerem a klientem. Konieczno
pobierania map cyfrowych oraz przesyania danych o obiektach azbestowych,
przy duej ich liczbie, narzuca konieczno posiadania szerokopasmowego dostpu do Internetu do zapewnienia pynnej i komfortowej pracy.
Po stronie klienta wykorzystano technologi AJAX (asynchroniczne pobieranie danych przez przegldark z serwera). Dziki temu odwieane s
tylko te fragmenty strony, wktrych zmieniaj si dane anie cae okno prze97
gldarki. Pozwala to na, po pierwsze zminimalizowanie obcienia cza komunikacyjnego, po drugie, zminimalizowanie przerw w wywietlaniu zawartoci strony w momentach oczekiwania na odpowied z serwera (brak charakterystycznego migotania ekranu).
W aplikacji GeoDepozyt, midzy serwerem a przegldark, przyjto
transmisj w formatach:
1. XML dane wymagaj obrbki przez skrypt JS po stronie klienta.
2. HTML dane umieszczane s bezporednio w odpowiednim elemencie
drzewa DOM dokumentu wywietlane w przegldarce WWW.
Podczas wizualizacji punktw azbestowych na mapie, gdy uytkownik zmieni kryteria wyszukiwania (np. zmiana obszaru wizualizacji: gmina/powiat/wojewdztwo lub rodzaju wyrobu azbestowego) lub sposb wywietlania (punkty zgrupowane lub nie), wwczas zachodzi konieczno pobrania danych z serwera oraz ponownego wywietlenia znacznikw. Dziki technologii AJAX odwieane s jedynie znaczniki pobrane z bazy danych zgodnie z nowymi kryteriami uytkownika. Sama za mapa pozostaje
bez zmian.
Mapa jest pobierana ponownie z serwera i odwieana na ekranie wycznie wtedy, gdy uytkownik zmieni obserwowany obszar lub skal mapy.
Przy klasycznym rozwizaniu odwieane jest cae okno przegldarki, co skutkuje koniecznoci ponownego pobrania mapy oraz odwieenia znacznikw
B. Infrastruktura serwerowa
Aplikacja GeoDepozyt ma budow moduow dlatego te mona
uruchomi na jednej lub wielu maszynach. Ze wzgldu na due nagromadzenie wyrobw azbestowy na terenie Polski, co determinuje dua liczb danych
przewidzianych do gromadzenia waplikacji, przyjto rozwizanie zdywersyfikacj poszczeglnych funkcji systemu na odrbne fizycznie maszyny. Wanym
elementem jest gromadzenie dokumentacji fotograficznej. Ze wzgldu na szacowany duy obszar pamici dyskowej niezbdnej do przechowywania zdj
przyjto rozwizanie z zewntrzn macierz dyskow.
Poza du pojemnoci dodatkowym atutem jest skalowalno pamici dyskowej (moliwo rozbudowy bez koniecznoci nie tylko rekonfiguracji
systemu, ale nawet bez przerywania pracy), oraz podniesienie poziomu bezpieczestwa dziki zastosowaniu nadmiarowych dyskw.
Do poprawnej pracy aplikacja GeoDepozyt wymaga zasobw sprztowych iprogramowych. Wymagania sprztowe iprogramowe dla aplikacji GeoDepozyt zostay przedstawione w tabeli 4.1 i 4.2.
98
Tabela 4.1. Wymagania sprztowe dla aplikacji GeoDepozyt
Lp.
Parametr
Pami RAM
Pami masowa HDD

Magazyn plikw zdj
Warto minimalna
Warto zalecana
1 x 2 rdzenie
2 x 4 rdzenie
4GB
8GB lub wicej
80GB SAS

RAID-1
zewntrzna macierz dyskowa

(RAID-5) 2TB lub wicej
100MB/s
1GB/s
Tabela 4.2. Wymagania programowe dla aplikacji GeoDepozyt

Lp.
Nazwa
Typ
Wersja minimalna
Linux (CentOS 64b)
6.0 lub nowsza
Zapora sieciowa
iptables
Serwer WWW
Apache
2.2.x
PHP
5.3.x
Dodatkowe moduy PHP
php-gd
php-mbstring
php-mcrypt
php-pdo
php-pear-*
php-xml
Serwer bazy danych
MySQL
5.1.x
C. Infrastruktura kliencka
Podczas tworzenia systemu GeoDepozyt duy nacisk zosta pooony na maksymalne uniezalenienie si od konfiguracji sprztowo-systemowej
klienta. Szczeglnie dotyczy to przegldarek WWW pochodzcych od rnych
producentw, rnie interpretujcych poszczeglne elementy HTML, CSS oraz
JavaScript. Dziaanie systemu przetestowano na:
1.1. Notebook MacBook Pro, system MacOS X, przegldarka Safari, FireFox
for Mac, Google Chrome for Mac.
1.2. Notebook MacBook Pro, system MS Windows 7 Prof, przegldarka Internet Explorer, FireFox, Google Chrome.
1.3. Komputer PC, system MS Windows 7 Prof., przegldarka Internet Explorer, FireFox, Google Chrome.
99
1.4. Komputer PC, system MS Windows XP Prof. przegldarka Internet Explorer, FireFox, Google Chrome.
1.5. Netbook PC,system MS Windows 7 Starter, przegldarka Internet Explorer, FireFox, Google Chrome.
1.6. Tablet, system Android 2.2
Na wszystkich w/w konfiguracjach system dziaa poprawnie i realizowane s wszystkie funkcje.

Wszystkie procesy w gospodarowaniu wyrobami/odpadami zawierajcymi azbest s realizowane w rodowisku. Istot tych dziaa jest realizacja w sposb niezagraajcy rodowisku35. Dotyczy to ycia i zdrowia ludzi,
a take zwierzt yjcych w kontakcie z powietrzem. Oddziaywanie pyw
i wkien azbestu dotyczy nie tylko posiadaczy WZA/OZA, ktrzy s w bliskoci miejsc uytkowania, ale rwnie rodowiska przebywania ludzi i zwierzt, nawet na obszarach znacznie oddalonych od miejsc wystpowania WZA/
OZA. Procesy usuwania, pakowania, transportu mog powodowa emisj pyw iwkien azbestu do rodowiska, dlatego przepisy prawne nakadaj obowizek wykonywania prac polegajcych na bezpiecznym uytkowaniu i usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest. Dlatego naley podj wszelkie dziaania, aby zapobiega negatywnemu oddziaywaniu na rodowisko36.
35 Funkcjonalnoci, aplikacja wpisuje si wzakres ochrony rodowiska dla kontroli czy dziaania nie powoduj zanieczyszczenia powietrza pyami i wknami azbestu: ochronie rodowiska rozumie si przez to podjcie lub zaniechanie dziaa, umoliwiajce zachowanie lub przywracanie rwnowagi przyrodniczej; ochrona ta polega w szczeglnoci na: () b) przeciwdziaaniu zanieczyszczeniom, () (Art. 3 ust. 13, Prawo ochrony rodowiska, Dz. U. z2008 r. Nr25,
poz. 150, z pn. zm.).
36 Art. 6. 1. Kto podejmuje dziaalno mogc negatywnie oddziaywa na rodowisko, jest
obowizany do zapobiegania temu oddziaywaniu. 2. Kto podejmuje dziaalno, ktrej negatywne oddziaywanie na rodowisko nie jest jeszcze w peni rozpoznane, jest obowizany, kierujc si
przezornoci, podj wszelkie moliwe rodki zapobiegawcze. (Prawo ochrony rodowiska, Dz.U.
z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pn. zm.).
101
Bezporedni miar zanieczyszczenia rodowiska azbestem jest stenie

wkien w powietrzu mierzone liczb wkien w jednostce objtoci rodowisku pracy na cm3 (l.w/cm3), w powietrzu komunalnym na m3 (l.w/
m3)37. Dlatego z punktu widzenia gwnych procesw w cyklu ycia azbestu,
naley dokona pomiarw dla weryfikacji, czy procesy zwizane z OZA nie
wpywaj negatywnie na rodowisko. W tym celu naley wykonywa pomiary powietrza38 dla okrelenia ta rodowiska oraz dokona kolejnych pomiarw ste wkien. Parametry stanowiska pomiarowego wyznaczane s na
podstawie mapy cyfrowej Google Map. W przypadku dysponowania wsprzdnymi geograficznymi w ukadzie WGS8439 (szeroko N: ddmmss,ss;
dugo E: ddmmss,ss) naley przeliczy na wsprzdne paskie prostoktne w ukadzie Pastwowego Ukadu Wsprzdnych Geodezyjnych 1992
(PUWG 1992)40.
Podstawowy zakres monitoringu41 gospodarki odpadami niebezpiecznymi
moe dotyczy trzech lokalizacji w acuchu logistycznym: 1) Miejsc uytkowania i usuwania WZA/OZA (wze pocztkowy acucha logistycznego: PA,
TSA). 2) Ewentualnych miejsc tymczasowego magazynowania OZA (TSA). 3)
Miejsc tymczasowego magazynowania OZA na terenie kopalni (TSA) i miejsc
podziemnego skadowania OZA w fazie przedeksploatacyjnej, eksploatacyjnej, poeksploatacyjnej (PA) oraz pomidzy wzami (rys. 5.1). Ujmujc podmiotowo:
monitoring posiadaczy odpadw (PA, TSA, SP);
monitoring wytwrcw odpadw (TSA);
monitoring przemieszczania odpadw.
Monitoringu dokonuje uprawniony podmiot koordynowany przez pracownikw podmiotu koordynacyjnego.
37 Szeszenia-Dbrowska N, Sobala W., Zanieczyszczenie rodowiska azbestem. Skutki zdrowotne. Raport z bada. Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, d, 2010, s. 14.
38 Dzia II Ochrona powietrza, Art. 85, Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25,
poz. 150, z pn. zm.).
39 Wsprzdne geograficzne w ukadzie wiatowego Systemu Geodezyjnego WGS84.
Ukad z 1984 roku, ktry definiuje elipsoid przybliajc ksztat Ziemi wykorzystywany do
tworzenia map.
40 Ukad wsprzdnych paskich prostoktnych oparty na odwzorowaniu Gaussa-Krgera
na elipsoid GRS80 w jednej dziesiciostopniowej strefie.
41 Aspekty monitoringu znalazy odzwierciedlenie wmonografii: K. Czarnocki, E. Czarnocka,
Monitoring naraenia i modelowanie. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym, t. V, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
102
Rysunek 5.1. Istotne miejsca monitoringu zanieczyszczenia powietrza w acuchu logistycznym

w ujciu sieciowym
Aplikacja GeoMonitoring rozwizuje problem:

Planowania miejsc kontroli ste wkien azbestu wspecyficznych miejscach (miejscach wzowych acucha logistycznego) oraz wyznaczenia
teoretycznych miejsca pomiaru na drogach, po ktrych nastpuje zintensyfikowany transport OZA, w oparciu o parametry transportowe (czasu,
iloci przebiegw oraz wielkoci transportowych). Na podstawie danych
zaplikacji GeoLogistyka, GeoMonitoring informuje uytkownika koniecznoci dokonania pomiarw stenia czsteczek azbestu w powietrzu.
Planowania miejsc kontroli ste wkien azbestu w wyznaczonych
przez uytkownika aplikacji miejsc w terenie, np. miejsc utwardzenia
lokalnych drg OZA, pomieszcze, w ktrych zastosowano wyroby lub
znajduj si odpady azbestowe, jako materiay budowlane i wykoczeniowe, miejsc dzikich wysypisk.
103
Pozyskiwania, przechowywania i dokumentowania wynikw pomiarw

stenia wkien w ujciu czasowym.
Planowania tras przejazdu zespou monitorujcego ze sprztem pomiarowym.
Prezentacji danych na mapach cyfrowych na podstawie wynikw modelowania rozkadw ste wkien azbestu w powietrzu, pomiarw
ste oraz dodatkowych metod szacowania ste. Wartoci ste na
mapie przedstawia si w postaci izolinii ze skokiem nie wikszym ni
10% do 25% odpowiedniego poziomu dopuszczalnego, poziomu docelowego lub poziomu celu dugoterminowego42.
Interesariuszami aplikacji s osoby dokonujce pomiaru kontroli ste wkien azbestu, pracownicy podmiotu koordynujcego odpowiedzialni
za ochron rodowiska, pracownicy kopalni odpowiedzialni za zakres, sposb i warunki prowadzenia monitoringu podziemnego skadowiska odpadw43. Pomiary ste wkien azbestu powinny by wykonywane zgodne
z polsk norm PN-88/Z-04202/02 Ochrona czystoci powietrza. Badania zawartoci azbestu. Oznaczanie stenia liczbowego respirabilnych wkien azbestu na stanowiskach pracy metod mikroskopii optycznej, natomiast pozostae elementy niewymienione w normie PN-88/Z-04202/02 powinny by wykonane na zasadzie analogii do pomiaru innych substancji w powietrzu:
PN-Z-04008-7:2002/Az1:2004 Ochrona czystoci powietrza. Pobieranie prbek.
Zasady pobierania prbek powietrza wrodowisku pracy; PN EN 689: 2002 Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraenia inhalacyjnego na czynniki
chemiczne przez porwnanie zwartociami dopuszczalnymi istrategia pomiarowa;
PN-N-18001:2004 Systemy zarzdzania bezpieczestwem i higien pracy. Wymagania; PN-N-18002: 2011 Systemy zarzdzania bezpieczestwem i higien
pracy. Oglne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
42 Funkcjonalno zakadana w momencie wdroenia SIG u Zamawiajcego.
43 Prototyp aplikacji GeMonitoring nie uwzgldnia funkcjonalnoci wynikajcych z zapisw
szczegowych dotyczcych zakresu, sposobu i warunkw prowadzenia monitoringu podziemnego skadowiska odpadw niebezpiecznych ze wzgldu na specyficzne warunki umiejscowienia skadowiska w fazach przedeksploatacyjnej, eksploatacyjnej, poeksploatacyjnej oraz rozwiza istniejcych, np. liczba otworw obserwacyjnych oraz innych punktw pomiarowych do prowadzenia monitoringu w fazie eksploatacyjnej, rwnie ze wzgldu na monitoring innych istotnych danych, np. poziom meta-nonoci, temperatur icinienie panujce wgrotworze, innych
wymaga zgodnie z zakresem i sposobem monitorowania skadowiska okrelonymi w koncesji
na podziemne skadowanie odpadw. Szczegowe warunki oraz obowizki wynikajce z planowania, prowadzenia i zakoczeni podziemnego skadowania odpadw niebezpiecznych znajduj si w rozporzdzeniu Ministra rodowiska z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie podziemnych skadowisk odpadw (Dz.U. z 2011 r. Nr 298, poz. 1771).
104

A. Ewidencja punktw pomiarowych
Modu Punkty pomiarowe pozwala wskazywa bezporednio na mapie cyfrowej punkty, w ktrych dokonywane bd pomiary. Punkt pomiarowy
moe by dwojakiego rodzaju: moe by tzw. punktem swobodnym, zdefiniowanym zdowolnym miejscu na mapie lub przypisanym do okrelonej miejsca,
np. trasy. Wskazanie trasy odbywa si ju na etapie definiowania wsprzdnych punktu i polega na wybraniu jednej z wywietlonych tras, wwczas jest
to sygnalizowane zmian koloru wywietlania wybranej trasy. Na rysunku 5.2
pokazano fragment mapy znaniesionymi punktami pomiarowymi oraz zaznaczonymi trasami, ktrymi dokonywany jest transport wyrobw azbestowych.
Rysunek 5.2. Punkty pomiarowe oraz trasy transportw wyrobw azbestowych na mapie cyfrowej
Bezporednio z poziomu mapy mona dodawa nowe lub edytowa istniejce punkty pomiarowe co zostao pokazane na rysunku 5.3.
Rysunek 5.3. Dodawanie punktu przez menu podrczne na zaznaczonej trasie
105
Na rysunku 5.4 przedstawiono menu podrczne dodawania/edycji punktu pomiarowego na mapie.
Rysunek 5.4. Formularz edycji punktu pomiarowego
B. Lista pomiarw
Prezentacja pomiarw odbywa si wpostaci tabelarycznej izawiera podstawowe informacje: miejsce pomiaru, ilo przetransportowanych wyrobw, zmierzona warto stenia, ewentualne przekroczenie norm dopuszczalnego stenia.
Aby uatwi wyszukiwanie i przegldanie danych istnieje moliwo filtrowania prezentowanej listy:
1. ze wzgldu na pooenie miejsca: gmina, powiat, wojewdztwo;
2. ze wzgldu na czas dokonania pomiarw;
3. ze wzgldu na przekroczenie norm.
Rysunek 5.5 przedstawia tabelaryczn prezentacj listy pomiarw wraz
z bocznym paskiem narzdziowym charakterystycznym dla tej funkcji.
Rysunek 5.5. Lista pomiarw
106
C. Podgld szczegw, edycja

Jeli uytkownik posiada odpowiednie uprawnienia moe przej
do trybu dopisywania danych bd podgldania szczegw lub edycji. Na
rysunku 5.6 pokazany jest formularz edycji pomiaru oraz przyciski na bocznym pasku narzdziowym realizujce odpowiednio: zapis, zakoczenie edycji oraz wycofanie zmian.
Rysunek 5.6. Formularz edycji pomiaru
D. Generowanie alertw
o koniecznoci dokonania pomiarw
Podsystem Alerty generuje alerty o koniecznoci dokonania pomiarw stenia czstek azbestu. Dokonuje tego na podstawie analizy danych zgromadzonych przez system GeoLogistyka a dotyczcych iloci przewiezionych wyrobw azbestowych z wykorzystaniem poszczeglnych odcinkw drg wykorzystywanych do transportu. W konfiguracji podane s iloci progowe przewiezionego azbestu po przekroczeniu ktrych konieczne jest
monitorowanie zanieczyszczenia rodowiska. System GeoMonitoring generuje list lokalizacji, w ktrych zakadane wartoci progowe zostay przekroczone i naley podj dziaania do przeprowadzenia pomiarw. Uwzgldniajc dotychczasowe tempo transportu azbestu moliwe jest rwnie prognozowanie terminw kiedy w poszczeglnych miejscach wartoci progowe zostan osignite i na tej podstawie system moe z wyprzedzeniem wygenerowa list punktw pomiarowych wraz z sugerowanym harmonogramem
pomiarw.
Moliwe jest take planowanie tras przejazdu zespou pomiarowego.
System generuje sugerowane trasy przejazdu zespou z aparatur kontrolno107
pomiarow. Trasy te s wyliczane na podstawie danych dostarczonych przez

modu Alerty, zawierajcych informacje o lokalizacjach w terenie, w ktrych
zostay przekroczone kolejne progi iloci przetransportowanych wyrobw azbestowych lub na podstawie poprzednich pomiarw stwierdzono zblianie si
poziomu zanieczyszcze go wartoci granicznych dopuszczalnych przez odpowiednie normy. Dodatkowo wstpne wersje tras poddawane s optymalizacji, ktrej celem jest zminimalizowanie kosztw poprzez minimalizacj przejechanego dystansu a wic zuycia paliwa oraz czasu.
E.
Zestawienia
Modu Zestawienia agreguje wpostaci tabelarycznej oraz wykonuje posta graficzn danych dotyczcych:
1. Wynikw pomiarw stenia czstek azbestu wokolicach drg wykorzystywanych do transportu wyrobw azbestowych.
2. Liczby i rozmieszczenia lokalizacji w ktrych naley dokona pomiarw.
3. Liczby i rozmieszczenia lokalizacji, w ktrych stenie czstek azbestu
mieci si w dopuszczalnych normach lub je przekracza.
4. Liczby wyjazdw ekipy pomiarowej, przebytym dystansie i czasie.

F. Interfejs uytkownika
aplikacji GeoMonitoring
Interfejs uytkownika systemu GeoMonitoring jest zaprojektowany analogicznie do pozostaych systemw realizowanych w ramach projektu tj. GeoDepozyt, GeoLogistyka. Dlatego te znalazy si w nim takie
elementy jak: meny gwne, pasek narzdziowy boczny oraz umieszczony
na dole ekranu pasek statusu. Pasek boczny umiejscowiony zosta po lewej stronie ekranu aby w peni wykorzysta du szeroko ekranu w dominujcych obecnie monitorach tzw. wide czyli o proporcjach ekranu 16:9
oraz maksymalnie wykorzysta wysokoci ekranu przeznaczajc jak najwiksz jej cz na wywietlanie danych. Na rysunku 5.7 przedstawiono wygld ekranu systemu GeoMonitoring w trybie wywietlania punktw
pomiarowych.
Elementem umoliwiajcym uruchamianie poszczeglnych moduw
w aplikacji s opcje w menu (rys. 5.8).
108
Rysunek 5.7. Interfejs uytkownika aplikacji GeoMonitoring z zaznaczonymi na rysunku komentarzami autorw
Rysunek 5.8. Menu gwne aplikacji GeoMonitoring

Do poprawnej pracy aplikacja GeoMonitoring wymaga zasobw
sprztowych i programowych. Wymagania sprztowe i programowe dla aplikacji GeoMonitoring zostay przedstawione w tabeli 5.1 i 5.2.
Tabela 5.1. Wymagania sprztowe dla aplikacji GeoMonitoring
Lp.
Parametr
Warto minimalna
Warto zalecana
1 x 2 rdzenie
2 x 4 rdzenie
4GB
8GB lub wicej
Procesor serwerowy
Pami RAM
Pami masowa HDD

80GB SAS

RAID-1
100MB/s
1GB/s
109

Tabela 5.2. Wymagania programowe dla aplikacji GeoMonitoring
Lp.
Nazwa
Typ
Wersja minimalna
Linux (CentOS 64b)
6.0 lub nowsza
Zapora sieciowa
iptables
Serwer WWW
Apache
2.2.x
PHP
5.3.x
Dodatkowe moduy PHP
php-gd
php-mbstring
php-mcrypt
php-pdo
php-pear-*
php-xml
Serwer bazy danych
MySQL
5.1.x

Prototyp GeoLogistyka to aplikacja, ktra wspiera informatycznie
decydentw odpowiedzialnych za proces transportu w acuchach logistycznych o strukturze liniowej, smukej. Logistyka to proces organizacji usug dla
fizycznego przepywu dbr pomidzy punktami wzowymi (w ujciu sieciowym) lub pomidzy ogniwami acucha (w ujciu z wyodrbnionymi ogniwami decyzyjnymi) wraz z przepywami patnoci i stowarzyszonej informacji. Gwne zadania jakie ma realizowa system GeoLogistyka to wsparcie informatyczne dla procesw transportu wyrobw azbestowych z miejsc ich dotychczasowego uytkowania (PA) i magazynowania (TSA) do tymczasowych
miejsc magazynowania (TSA), a take w kolejnych etapach z TSA do lokalizacji tymczasowego magazynowania TSA na terenie kopalni. Poniewa wyroby azbestowe traktowane s jako odpady niebezpieczne ich transport, szczeglnie po drogach publicznych, wymaga przedsiwzicia specjalnych rodkw.
Nale do nich specjalistyczne firmy transportowe posiadajce uprawnienia
idysponuj odpowiednim potencjaem technicznym oraz osobami zdolnymi do
wykonania usugi transportu. Dodatkowo wyroby azbestowe mog by transportowane jedynie wspecjalistycznych opakowaniach. Wszystkie te aspekty s
ewidencjonowane i przetwarzane w aplikacji GeoLogistyka.
Istot wspomagania decydentw zwykorzystaniem aplikacji GeoLogistyka jest wsparcie informatyczne w przepywie strumieni pomidzy ogniwami
acucha logistycznego. Fizyczny przepyw dbr zwizany jest z nastpujcymi strumieniami (rys. 6.1):
Strumie fizyczny OZA w procesie transportowym od wza pocztkowego (miejsca tymczasowego magazynowania TSA w PA,) do wza
111
poredniczcego (TSA), o ile jest to ekonomicznie uzasadnione oraz od

TSA do wza kocowego, tj. miejsca tymczasowego magazynowania na
terenie kopalni TSA majc koncesj na skadowanie odpadw niebezpiecznych SP.
Strumie fizyczny przepywu dokumentacji papierowej: karta ewidencji
odpadu, karta przekazania odpadu, sprawozdawczo (zbiorcze zestawienia). Przekazanie karty przekazania odpadu zwizane jest ze zmian posiadaczy OZA. Uprawniony podmiot transportujcy wycznie odpady nie jest posiadaczem odpadw. Jednak wprzypadku wytwrcy odpadw ijednoczenie podmiotu transportujcego powoduje, e podmiot
staje si posiadaczem OZA. Wcaym acuchu logistycznym obowizuje
zasada posiadania i odpowiedzialnoci za OZA. Podmiot odpowiedzialny za tymczasowe magazynowanie przejmuje obowizki gospodarowania odpadami, wcznie z dokumentacj.
Strumie patnoci zwizany z wydatkami za wiadczenie usug, przez
podmiot usuwajcy (demonta, pakowanie, oznakowanie, zaadunek,
uporzdkowanie miejsca PA) oraz patno za usug transportu i utylizacji na skadowisko posiadajce zezwolenie na przyjmowanie odpadw niebezpiecznych. Ze strony finansujcej, patnikami s osoby posiadajce WZA/OZA lub patnicy wspomagajcy, tj. bezporedni lub poredni kontraktorzy, np. Narodowy Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki
Wodnej, budetu powiatu, rodki gminy, rodki finansowe innych grantodawcw.
Strumie materiaw opakowaniowych (palety, opakowania drewniane,
folia zabezpieczajca, znakowanie) (strumie nieuwzgldniony na rysunku 6.1).
Strumie rodkw transportowych, narzdzi i ludzi niezbdnych do realizacji usugi (strumie pojazdw transportowych do miejsc docelowych
i zasoby ludzie nieuwzgldnione na rysunku 6.1).
Strumie fizyczny OZA w procesie transportowym przepywa drogami
publicznym o okrelonych parametrach technicznych i na okrelonych warunkach. Transport drogowy wyznaczony jest sieci drg publicznych. Do wyznaczenia trasy przejazdw samochodw z OZA wykorzystano oprogramowanie
GPS oraz skorzystano z rozwiza map cyfrowych z moliwoci przetwarzania danych przestrzennych (WebGis). Wykonany prototyp oprogramowania pod nazw wasn GeoLogistyka sugeruje wykorzystanie techniki geolokacji w logistyce.
112
Rysunek 6.1. acuch logistyczny w usuwaniu i unieszkodliwianiu odpadw zawierajcych azbest

w ujciu sieciowym gwne strumienie
Obszarem funkcjonalnoci aplikacji GeoLogistyka jest przetwarzanie danych wycznie zwizanych z fizycznym przepywem fizycznym OZA drogami ldowymi, publicznymi pomidzy miejscami tymczasowego magazynowania OZA, poszczeglnych posiadaczy (rys. 6.2).
Aplikacja GeoLogistyka rozwizuje problem:
1. Wyznaczania tras transportu drogami publicznymi. Eksploatacja drg nie
moe powodowa przekroczenia standardw jakoci rodowiska44. Oznacza to, e z transport do skadowiska musi si odbywa odpowiednimi
pojazdami, speniajcymi kryteria obcialnoci drg istandardw jakoci
rodowiska. Wyznaczenie trasy odbywa si wedug zdefiniowanego algorytmu wyboru tras. Wyznaczenie tras obejmuje uwzgldnienie wza po-
44 Art. 174 ust. 1 prawa ochrony rodowiska Eksploatacja drg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portw nie moe powodowa przekroczenia standardw jakoci rodowiska. (Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pn. zm.).
113
redniczcego TSA, od TSA do TSA oraz od TSA do TSA lub trasy bezporednio skierowanej do miejsca docelowego skadowania (TSA-TSA).
Rysunek 6.2. Fizyczny transport OZA pomidzy posiadaczami
2. Umiejscowienia przestrzennego tras transportu w siatce drg odzwierciedlonych na mapach cyfrowych Google Maps. Wizualizacja tras transportowych umoliwia kontrol i sprawdzenie poprawnoci przeprowadzenia tras.
3. Wizualizacj na mapach cyfrowych obcienia transportowego poszczeglnych odcinkw drg (ilo odpadw przetransportowanych dan drog wraz z chronologi tych transportw).
4. Dokumentowania faktu przebiegw wraz z istotnymi parametrami wraz
z moliwoci prezentacji transportw w postaci tabelarycznej.
114
5. Dokumentowania faktu procesu magazynowania paczek OZA w miejscach tymczasowego magazynowania (TSA) oraz zarzdzani procesami
magazynowania: przyjcie paczek na stan magazynu, wydanie, magazynowanie, identyfikacja paczek, inwentaryzacja, ledzenie poziomu magazynowania, wyznaczenie teoretycznej, ekonomicznej wielkoci zamwienia dla danego rodka transportowego.
6. Planowanie i optymalizacji wykorzystania pojemnoci miejsc TSA oraz
dostpnych rodkw transportowych do przewozu OZA.
7. Eksportu danych wformie zestawie iraportw tabelaryczne dla umoliwiania wykonania sprawozdawczoci oraz graficznego przedstawienie
danych.
Przy wyznaczaniu tras oraz miejsc TSA, algorytm wyznaczania dla dowolnego obszaru jest nastpujcy:
1. Na podstawie danych transportowych oraz parametrw, wprowadzanych
do modelu logistycznego do wyznaczania miejsc TSA, oblicza si teoretyczne miejsca tymczasowego magazynowania odpadw (TSA). Wyznaczona liczba i miejsca (poszczeglne odlegoci od PA do miejsca docelowego skadowania SP) nanosi si na cyfrow map Google Maps. Bezporednio na mapie w trybie on-line koryguje si rcznie miejsca ostatecznego usytuowania tymczasowych miejsc magazynowania odpadw
miejsc TSA45 z uwzgldnieniem prawnych warunkw ograniczajcych.
Po umiejscowieniu punktw TSA na cyfrowej mapie, zdefiniowany algorytm aplikacji GeoLogistyka wyznacza najkrtsze drogi transportowe
od TSA do TSA46. Dane GPS z drg eksportuje si do pliku na noniku
pamici w celu importu do innej specjalistycznej aplikacji47.
2. W oparciu o program komputerowy pozwalajcy na wytyczanie trasy
najszybszej, najkrtszej lub najtaszej z uwzgldnieniem restrykcji dla
pojazdw ciarowych (wysoko wiaduktw, nono drg) oraz aktualnych utrudnie w ruchu wyznacza si trasy speniajce zadane kryte-
45 Lokalizacja miejsc TSA bdzie moliwa przy drogach z dobrym dostpem i umoliwiajcych ruch cikiego transportu koowego dla pojazdw ciarowych o adownoci do 30 ton.
Lokalizacja TSA nie bdzie moliwa na obszarach chronionych, w tym rwnie w obszarach
Natura 2000.
46 Drogi transportowe czce miejsca TSA z TSA nie mog zawiera ogranicze dla tonau pojazdw mniej ni 30 ton, rwnie nie mog przebiega przez obszary chronione. Dlatego
wyznaczenie lokalizacji punktw TSA przy drogach bdzie wycznie na drogach wczeniej ju
wytypowanych, sprawdzonych pod wzgldem speniania warunkw.
47 Na stan 2013 roku, mapy cyfrowe Google Maps w najnowszej wersji nie posiadaj podanej funkcjonalnoci, dlatego naley korzysta ze specjalistycznych aplikacji.
115
ria (dane zaimportowane z Google Maps ze wsprzdnymi GPS). Wyznaczone trasy (numery drg) wprowadza si z powrotem do aplikacji GeoLogistyka.
3. Aplikacja GeoLogistyka zapamituje drogi, ktrymi moe odbywa si
transport OZA z umiejscowieniem TSA (transportowanie pojazdami odpadw do miejsc TSA lub bezporednio do TSA moliwe jest pojazdami o dopuszczalnej adownoci do 5 ton, tak aby transport mg si
odbywa po drogach lokalnych). Ostateczne umiejscowienie TSA musi
uwzgldnia analiz przebiegu tras dojazdowych do skadowiska z analiz o najwikszym spodziewanym nateniu ruchu w celu ewentualnego zminimalizowania oddziaywania transportu na drogi lokalne (w
zasadzie zharmonizowana z aspektami lokalnego ludzkiego ycia spoecznego) oraz obszary prawnie chronione (ekologicznej nieuciliwoci) lub wywoujce niekorzystne skutki dla terenw wiejskich lub miejsc
o szczeglnym znaczeniu.
4. Wynikiem dziaania algorytmu jest usytuowanie tras oraz fizyczne ulokowanie TSA w siatce drg transportowych.
Aplikacja GeoLogistyka naley do programw umoliwiajcych uzyskanie
dwch zasadniczych efektw w sposb nie intuicyjny, wzgldnie szybki i dokadny. Pierwszy efekt to planowanie i fizyczne rozlokowanie miejsc tymczasowego magazynowania OZA (TSA) w cyfrowej siatce drg na mapie cyfrowej, umoliwiajc ograniczenie negatywnego oddziaywania rodkw transportowych na rodowisko. Transport drogowy do miejsc TSA moe si odbywa
pojazdami odopuszczalnej adownoci do 5 ton, podczas gdy od TSA do TSA
moe si odbywa skumulowanym adunkiem przy wykorzystaniu pojazdw
ciarowych o adownoci do 30 ton. Zmniejsza si zatem liczba przebiegw
itym samym wpyw negatywny oddziaywania transportu na rodowisko. Jest
to wany efekt, ktry musi by brany pod uwag przy transporcie odpadw.
Uzyskane efekt ekologiczny to ograniczenie haasu, zmniejszenie emisji produktw spalania paliw, zmniejszenia ryzyka kolizji pojazdw ze zwierztami i co
si z tym wie zmniejszenia miertelnoci zwierzt oraz ograniczenie efektu bariery dla przemieszczajcych si zwierzt. Rwnie wpywa si korzystnie na bezpieczestwo ruchu drogowego przez zmniejszenie natenia ruchu
na drogach i obnienia stopnia prawdopodobiestwa kolizji z innymi uczestnikami ruchu, np. cignikami rolniczymi, rowerami i innymi samochodami.
Drugi efekt zastosowania aplikacji jest zwizany z TSA i z obnieniem
kosztw funkcjonowania acucha atym samym caego przedsiwzicia przez
zastosowanie pojazdw o duej adownoci, co powoduje obnienie jednostkowego koszt przewozu OZA.
116
Aplikacja GeoLogistyka umoliwia decydentowi przekazanie informacji,

na podstawie ktrych mona dokona wyboru wariantu z uwzgldnieniem
rzeczywistych warunkw. Interesariuszami aplikacji s osoby odpowiedzialne
za transport OZA i pracownicy podmiotu koordynujcego odpowiedzialni za
ochron rodowiska.

A. GeoLogistyka jako system WebGIS
wykorzystujcy map warstwow
Aplikacja GeoLogistyka jest systemem oprogramowania typu WebGIS. Dostp do gromadzonych wnim danych realizowany jest poprzez przegldark WWW, a jako medium transmisyjne wykorzystane s cza internetowe. Na mapie dostarczonej przez zewntrzny system GIS nanoszone s informacje zbazy danych aplikacji GeoLogistyka. Cao informacji jest wywietlana w oknie przegldarki WWW uytkownika. Poniewa aplikacja nie wymaga instalacji oprogramowania po stronie klienta, caa obrbka danych odbywa si po stronie serwerw a urzdzenie kocowe suy jedynie do interakcji z uytkownikiem. Mog by wykorzystane do tego celu dowolne urzdzenia teleinformatyczne: komputery stacjonarne, notebooki, netbooki, tablety, smartfony i inne, ktre s w stanie realizowa poczenie z sieci Internet oraz maj moliwo uruchomienia przegldarki WWW. Do prezentacji
danych wykorzystywana jest idea mapy warstwowej podobnie jak w innych
systemach: GeoAnkieter, GeoDepozyt, GeoMonitoring.
B. Baza danych
Podstawow funkcj aplikacji GeoLogistyka jest gromadzenie, agregacja i analiza danych, dotyczcych przekazania i transportu wyrobw azbestowych od uytkownikw lub dzikich wysypisk do tymczasowych miejsc
magazynowania OZA (TSA) i dalej do miejsc ich docelowego skadowania
w skadowiskach podziemnych oraz ewidencja obcienia transportem OZA
poszczeglnych drg. Aplikacja GeoLogistyka posiada wasna baz, w ktrej przechowuje dane specyficzne dla siebie np. ewidencje transportw, trasy
transportu, obcienie drg lub stopie wykorzystania poszczeglnych TSA.
Korzysta take z innych baz danych, np. z bazy systemu GeoDepozyt pobierane s dane zewidencjonowanych punktw azbestowych oraz niektre sowniki: gmin, powiatw, wojewdztw, rodzajw odpadw azbestowych, tymczasowych skadowisk (TSA) oraz inne dane.
117
C. Ewidencja transportw wyrobw azbestowych

Podstawow funkcj moduu jest prezentacja tras przejazdu pojazdw z wyrobami azbestowymi w postaci tabelarycznej, zawierajca podstawowe informacje: miejsce pochodzenia wyrobw azbestowych, miejsce docelowe dla wyrobw transportu, podmiot realizujcy transport.
Aby uatwi wyszukiwanie i przegldanie danych istnieje moliwo filtrowania prezentowanej listy:
1. Ze wzgldu na pooenie miejsca rdowego: gmina, powiat, wojewdztwo.
2. Ze wzgldu na miejsce docelowe.
3. Ze wzgldu na firm transportow.
Rysunek 6.3 przedstawia przykadowa list transportw wyrobw azbestowych. Pokazany jest rwnie sposb obrazowania rda danych punktu
azbestowego: GeoDepozytu lub rczna edycja.
Rysunek 6.3. Lista transportw wyrobw azbestowych
Jeli uytkownik posiada odpowiednie uprawnienia moe przej do trybu dopisywania danych bd podgldania szczegw lub edycji. Wszystkie
te w/w operacje odbywaj si na jednym formularzu. Dla uatwienia obsugi wprowadzono mechanizm zakadek pozwalajcy podzieli tematycznie wywietlane lub edytowane dane. Wygld formularza edycji transportu pokazany jest na rysunku 6.4.
Jeli dane punktu azbestowego nie zostay wczenie zewidencjonowane w aplikacji GeoDepozyt moliwe jest ich wprowadzenie bezporednio do aplikacji GeoLogistyka. S to informacje takie jak: dane waciciela
czyli osoby przekazujcej odpad azbestowy do tymczasowego magazynowania, dane adresowe i wsprzdne punktu gdzie zlokalizowany jest azbest,
118
rodzaj wyrobu azbestowego, szacowana jego ilo, miejsce docelowe transportu: dane TSA lub skadowiska podziemnego, dane firmy transportujcej.
Jeli dane punktu azbestowego s wprowadzane rcznie i brak jest wsprzdnych geograficznych, mona skorzysta z funkcji geokodowania, ktra na podstawie adresu okreli wsprzdne miejsca (rysunek 6.4 ikona
kuli ziemskiej).
Rysunek 6.4. Formularz zlecenia transportu w trybie edycji
Rysunek 6.5. Formularz zlecenia transportu i pobranie danych z aplikacji GeoDepozyt
119
W przypadku gdy dane punktu azbestowego s zewidencjonowane

waplikacji GeoDepozyt moliwe jest ich pobranie. Mona to zrealizowa przechodzc do zakadki GeoDepozyt na formularzy edycji transportu, co zostao
pokazane na rysunku 6.5. Wskazanie punktu azbestowego i nacinicie ikony strzaki , co spowoduje przeniesienie niezbdnych danych z bazy GeoDepozyt do formularza w aplikacji GeoLogistyka. Przed zapisaniem danych
do bazy moliwa jest ich korekta lub aktualizacja.
Jeli na formularzu s okrelone wsprzdne geograficzne punktu azbestowego oraz wybrane jest miejsce docelowe transportu (TSA lub skadowisko podziemne) w zakadce Trasa system zaproponuje tras przejazdu (rys.
6.6). Trasa ta moe by modyfikowana przez uytkownika poprzez przecignicie jej kursorem myszki po mapie. Po zaakceptowaniu trasa zapisywana
jest w bazie danych jako sekwencja odcinkw midzy charakterystycznymi
punktami w terenie np. skrzyowania, poczenia z inn drog.
Rysunek 6.6. Formularz zlecenia transportu przez wygenerowanie trasy
D. Ewidencja obcienia azbestem odcinkw drg

Poszczeglne trasy pamitane s w aplikacji jako sekwencje odcinkw drg. Dziki temu, e poszczeglne transporty maj okrelon tras a wic list odcinkw, moliwe jest wyznaczenie transportw z dowolnego punktu startowego do dowolnego punktu docelowego, odbywajcych si
zwykorzystaniem danego odcinka. Aplikacja moe okreli zarwno sumaryczn ilo wyrobw przewiezionych dany odcinkiem jak i chronologiczn list
120
poszczeglnych przewozw. Dane w takiej formie s wykorzystywane przez

aplikacj do okrelania gdzie naley dokona pomiarw. Dane mog by prezentowane w postaci tabelarycznej lub dla lepszego zobrazowania graficznie
na mapie. Poszczeglne odcinki drg s wykrelone na mapie przy pomocy
linii o rnej gruboci zalenie od iloci odpadw azbestowych jaka nimi zostaa przetransportowano. Zostao to pokazane na rysunku 6.7.
Rysunek 6.7. Prezentacja obcienia drg na mapie przejazdami transportu OZA
E. Wykorzystanie magazynu tymczasowego skadowania
1.
2.
3.
4.
5.
Modu Wykorzystanie TSA ewidencjonuje i przetwarza dane o:

Przepywie odpadw azbestowych przez miejsce tymczasowego magazynowania odpadw (TSA) poprzez ewidencjonowane wszystkich dostaw
oraz odbiorw odpadw azbestowych.
Iloci odpadw aktualnie magazynowanych.
Na podstawie zewidencjonowanych dostaw oraz odbiorw odpadw
azbestowych moliwe jest okrelenie magazynowanej iloci odpadw
a tym samym stopnia zapenienia miejsca TSA. Aplikacja umoliwia
okrelenie stanu zapenienia na dowolny moment nie tylko na chwil
obecn. Ta funkcja umoliwia zobrazowanie zmian stopnia wykorzystania magazynu TSA w czasie.
Tempie zapeniania TSA.
Na podstawie wielkoci strumieni odpadw azbestowych wpywajcych
i wypywajcych do aplikacji, okrela czy stopie zapenienia magazynu
121
TSA maleje czy wzrasta. Jeli strumie odpadw azbestowych wpywajcy jest wikszy od wypywajcego to na podstawie aktualnego stopnia zapenienia TSA, szybkoci dostarczanie i ekspediowania wyrobw
moliwe jest okrelenie horyzontu czasowego zapeniania TSA ipodjcie
wczeniej odpowiednich dziaa. Do symulacji moe by wzita szybko
dostarczania i odbierania wyrobw zarwno dugookresowa jak i krtkookresowa tzn., od podanej przez uytkownika daty. Pozwala to wyeliminowa niedokadno oblicze spowodowan okresowymi fluktuacjami strumieni wyrobw azbestowych.
6. (Opcja) Iloci dostpnych opakowa poprzez prowadzenie ewidencji materiaw opakowaniowych odpadw. Jak wpunkcie poprzednim, na podstawie szybkoci dostarczania odpadw na TSA (dugoterminowej oraz
krtkoterminowej), aplikacja szacuje czas na jaki wystarczy zgromadzony zapas i sygnalizuje uytkownikowi konieczno podjcia odpowiednich krokw.

F.
Zestawienia
Modu Zestawienia agreguje w postaci tabelaryczne oraz w obrazuje w postaci graficznej dane dotyczce:
1. Iloci wyrobw azbestowych przetransportowanych z wybranego obszaru: gmina, powiat, wojewdztwo.
2. Iloci wyrobw azbestowych jakie zostay dostarczone, odebrane oraz
jakie aktualnie si znajduj w poszczeglnych TSA.
3. Iloci wyrobw przetransportowanych przez poszczeglne firmy transportowe.
4. Iloci wyrobw transportowanych poszczeglnymi odcinkami drg.
G. Interfejs uytkownika aplikacji GeoLogistyka
Interfejs uytkownika systemu GeoLogistyka jest zaprojektowany
analogicznie do aplikacji GeoDepozyt. Dlatego te znalazy si w nim takie
elementy jak: meny gwne, pasek narzdziowy boczny oraz umieszczony na
dole ekranu pasek statusu. Pasek boczny umiejscowiony zosta po lewej stronie ekranu aby w peni wykorzysta du szeroko ekranu w dominujcych
obecnie monitorach tzw. wide czyli o proporcjach ekranu 16:9 oraz maksymalnie wykorzysta wysokoci ekranu przeznaczajc jak najwiksz jej cz
na wywietlanie danych. Wygld interfejsu uytkownika aplikacji GeoLogistyka zosta przedstawiony na rysunku 6.8.
122
Rysunek 6.8. Wygld interfejsu uytkownika aplikacji GeoLogistyka
Menu gwne pokazane na rysunku 6.9 umoliwia dostp do poszczeglnych moduw aplikacji.
Rysunek 6.9. Menu gwne aplikacji GeoLogistyka
123
I. Elektroniczna wersja karty ewidencji odpadu

Pod adresem http://www.usuwanieazbestu.eu/formularze/?co=1
specjalnie dla celw projektu stworzono elektroniczn wersj karty ewidencji
odpadu (rys. 6.10). W formularzu zaimplementowano aktualny katalog odpadw zgodnie z Rozporzdzeniem Ministra rodowiska z dnia 27 wrzenia
2011 r.48. List odpadw niebezpiecznych, ustala si poprzez oznakowanie odpadw niebezpiecznych w katalogu indeksem grnym w postaci gwiazdki *
przy kodzie rodzaju odpadw).
Dodatkowo wczono aktywn pomoc wpostaci oznaczonych kolorem
czerwonym odnonikw. Wskazanie mysz odnonika powoduje wywietlenie
objanie w formie pomocy kontekstowej do formularza zgodnie z wzorem
karty ewidencji odpadu (rys. 6.10).
Rysunek 6.10. Formularz karty ewidencji odpadu
Po uzupenieniu wszystkich niezbdnych pl formularza (rys. 6.11) oraz

uyciu przycisku drukuj tworzony jest dokument typu PDF (rys. 6.12). Dokument ten mona wydrukowa bezporednio zpoziomu przegldarki lub pobra
48 Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 27 wrzenia 2001 r. w sprawie katalogu odpadw, na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, Dz.U.
Nr 62, poz. 628) (Dz.U. Nr 112, poz. 1206).
124
na komputer archiwizujc go wformie elektronicznej. Do obsugi karty ewidencji odpadu w tym formacie potrzebny jest dowolny czytnik dokumentw PDF.
Rysunek 6.11. Listwa rozwijana jako sownik w formularz karty ewidencji odpadu
Rysunek 6.12. Wydruk w formacie PDF karty ewidencji odpadu
125

Do poprawnej pracy aplikacja GeoLogistyka wymaga zasobw
sprztowych i programowych. Wymagania sprztowe i programowe dla aplikacji GeoLogistyka zostay przedstawione w tabeli 6.1 i 6.2.
Tabela 6.1. Wymagania sprztowe dla aplikacji GeoLogistyka
Lp.
Parametr
Warto minimalna
Warto zalecana
1 x 2 rdzenie
2 x 4 rdzenie
4GB
8GB lub wicej
Procesor serwerowy
Pami RAM
Pami masowa HDD

80GB SAS

RAID-1
100MB/s
1GB/s
Tabela 6.2. Wymagania programowe dla aplikacji GeoLogistyka

Lp.
Nazwa
Typ
Wersja minimalna
Linux (CentOS 64b)
6.0 lub nowsza
Zapora sieciowa
iptables
Serwer WWW
Apache
2.2.x
PHP
5.3.x
Dodatkowe moduy PHP
php-gd
php-mbstring
php-mcrypt
php-pdo
php-pear-*
php-xml
Serwer bazy danych
MySQL
5.1.x
7.1. Zaoenia oceny jakoci produktu programowego

Wytworzone prototypy oprogramowania przez Wykonawc w ramach projektu portfela SIG Projekt budowy prototypowego SIG s wynikiem
procesu wytwrczego w cyklu budowy oprogramowania SIG. Wykonawcy dokonali szereg dziaa zmierzajcych do wytworzenia produktu programowego zgodnie z jego zaoeniami, a wic posiadajcymi m.in. atrybuty jakociowe oprogramowania.
Podstawowym wyznacznikiem profesjonalnej aplikacji jest posiadanie kluczowych atrybutw jakociowych oprogramowania realizowanych w zakresie
inynierii oprogramowania. Jako produktu programowego jest zespoem atrybutw jakociowych okrelonych wg kryteriw wcyklu ycia oprogramowania.
Oglnie, mona wyrni trzy etapy oceny jakoci:
1. Ocena jakoci procesu produkcji oprogramowania: a) ocena jakociowa przedprodukcyjna, np. ocena projektu oprogramowania, b) w trakcie produkcji, np. ocena modeli procesw produkcji, wewntrzprocesowe metryki testw oprogramowania, c) ocena procesw usprawniania
procesu produkcji oprogramowania, np. pomiary dojrzaoci procesw,
d) ocena procesw poprodukcyjnych, np. ocena serwisowania oprogramowania. Ocena dotyczy procesu wytwrczego oprogramowania.
2. Ocena jakoci produktu programowego, ktry jest wynikiem procesu produkcji oprogramowania: a) ocena wewntrznych atrybutw jakoci produktu programowego. Atrybuty wewntrzne dotycz cech produktu widzianych od strony struktury oprogramowania z dostpnoci do kodu
127
rdowego, np. testowanie wg przezroczystoci lub biaej skrzynki, b) ocena zewntrznych atrybutw jakoci produktu programowego.
Atrybuty zewntrzne obejmuj ocen wej i wyj produktu bez znajomoci struktury i wewntrznego oprogramowania, np. testowanie wg
czarnej skrzynki. Ocena produktu dotyczy gotowego wytworzonego
produktu oprogramowania.
3. Ocena jakoci produktu programowego w kontekcie jego uycia przez
uytkownika w jego rodowisku jego dziaania.
Z punktu widzenia wykorzystania oprogramowania SIG u Zamawiajcego naley ocenia produkt programowy w postaci efektw uytkowania
w kontekcie uycia49.
W cyklu budowy oprogramowania, Wykonawcy w procesie prototypowania SIG, skoncentrowali si na atrybutach jakoci produktu (atrybutw zewntrznych i wewntrznych jakoci), ktre mog zosta przeniesione w atrybuty jakociowe uytkowania produktu programowego wkontekcie jego uycia. Kierowali si zaleceniami W3C50 i IETF (Internet Engineering Task Force)51
w procesie budowy produktu programowego oraz jakoci oprogramowania.
W obszarze tematycznym, przy tworzeniu oprogramowania SIG kierowano si dokumentami:
1. Standardami zawartymi w dokumentach RFC (Requests For Comments)
wydawanymi przez Internet Engineering Task Force (IETF).
2. Standardami konsorcjum W3C publikowane w postaci W3C Recommendation (REC), w tym standardy okrelajce dostpno zawartoci dla
49 Kontekst uycia zosta opisany w rozdziale 2.5.4. Weryfikacja i walidacja potrzeb interesariuszy SIG w monografii: Wit B., Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym,
t. III, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
50 Misj W3C jest doprowadzenie sieci WWW do jego penego potencjau poprzez tworzenie
protokow i wytycznych, ktre zapewni dugotrway rozwj sieci Web (http://WWW.w3c.org).
Realizacja misji konsorcjum W3C wyraa si wtrzech dziaaniach: 1) stworzenie sieci dla wszystkich Web for All (poprzez inicjatywy: Web Accessibility Initiative, Internationalization, Mobile
Web for Social Development), 2) sie na wszystkich urzdzeniach Web on Everything (poprzez
inicjatywy: Web of Devices, Mobile Web Initiative, Browsers i Other Agents), 3) Budowy zaufania
do sieci Web of trust (poprzez inicjatywy: Semantic Web, XML security, Web of Services Security, Privacy). Dodatkowo w roku 2012 zostaa podpisana umowa w ramach stosowa otwartych
standardw w sieci WWW Open Standars (http://www.w3c.org).
51 Misj IETF jest wytwarzania wysokiej jakoci, istotnych inynieryjnie dokumentw, ktre wywieraj wpyw na ludzi w zakresie projektowania, wykorzystania i zarzdzania Internetem
w taki sposb, aby Internet pracowa lepiej. Dokumenty zawieraj standardy protokow, opis najlepszych dobrych praktyk i dokumenty informacyjne rnego rodzaju (RFC3935).
128
uytkownikw niepenosprawnych WAI (Web Accessibility Initiative), standardy amerykaskie Section 508, standardy brytyjskie (British Standards
Institute BS7000 Part 6, Guide to Managing Inclusive Design). W przypadku dostpnoci zawartoci to zalecenia (accessibility guidelines):

ATAG (Authoring Tool Accessibility Guidelines) zalecenia dostpnoci dotyczce narzdzi do tworzenia stron WWW;

WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) zalecenia dotyczce
dostpnoci zawartoci serwisw;

UAAG (User Agent Accessibility Guidelines) zalecenia dostpnoci
narzdzi wspomagajcych uytkownikw;

WAI-ARIA (Accessible Rich Internet Application) zalecenia dostpnoci dla technologii AJAX i powizanych technologii;

Techniczne specyfikacje: HTML, XML, CSS, SVG, SMIL i inne.
W zakresie jakoci oprogramowania przeznaczonego do sieci WWW Wykonawcy wykorzystali oglnodostpne narzdzia wypracowane przez grup
Quality Assurance (QA W3C)52 i obecnie kontynuowan dziaalno komercyjn w ramach programu W3C Validator Suite53. Wedug zalece konsorcjum
W3C Wykonawcy dokonali walidacji SIG dostpnymi walidatorami: Markup
Validator (http://validator.w3c.org), CSS Validator (http://jigsaw.w3c.org), Link
Checker (http:// validator.w3c.org/checklink).
Pozytywny proces walidacji oznacza, e serwis/aplikacja spenia cechy
interoperacyjnoci oraz dostpnoci (Web accessibility). Serwis dostpny to serwis WWW, ktry umoliwia dla rnych grup odbiorcw, odbir jej zawartoci. W przypadku ludzi, jest to taki serwis WWW w ktrym prezentacja zawartoci pozwala rnym uytkownikom na jego odbir i skorzystania z jego
zawartoci. Wprzypadku rnych aplikacji, dostpno oznacza moliwo pozyskania caoci, czci lub obiektu, np. roboty wyszukiwarek internetowych54.
Stosowanie si do standardw sieciowych pozwala na:
Osignicie najwikszych korzyci dla uytkownikw SIG.
Zapewnienie jak najduszej ywotnoci dokumentw sieciowych.
Poprawne funkcjonowanie w obliczu rozwoju czytnikw treci (przegldarek) i pojawiania si na rynku nowych urzdze.
52 Po mimo zamknicia grupy w 2007 roku, narzdzia walidacyjne s jeszcze dostpne
w ramach konsorcjum W3C.
53 Wprowadzone narzdzie walidacyjne w technologii SaaS dokonuje oceny stron w ramach
4 pakietw kredytowych. Najtaszy pakiet (Tiny pac) kosztuje 19 Euro (bez VAT) za 200 punktw
kredytowych, najdroszy pakiet (Large pack) wyceniony zosta na 199 Euro (bez VAT) za 20000pkt.
54 Ograniczenia dostpnoci do zawartoci serwisu przez rnego rodzaju oprogramowania
moe by regulowany za pomoc instrukcji SRE (standard for robot exclusion).
129
Standardy obejmuj zarwno technologie znajdujce si po stronie serwera jak i klienta w architekturze klient-serwer.
Przedmiotem dziaa wniniejszym podrozdziale jest sprawdzenie wykorzystania zalece organizacji W3C i IETF w zakresie stosowania standardw
jzyka znacznikw z grupy jzykw zaliczanych do HTML, pod wzgldem
skadni jzyka, prezentacji (CSS) i poprawnoci realizacji hiperczy (linkw).
7.2. Walidacja i weryfikacja kodu rdowego

oprogramowania SIG
Konsorcjum W3C poprzez ustanawianie standardw promuje poprawno wykonania serwisw i wykorzystania jzykw programowania powstaych na bazie HTML oraz technologii stowarzyszonych. Wiele serwisw
w sieci WWW, mimo, e w przegldarkach internetowych s wywietlane, to
jednak, nie s poprawnie zakodowane pod wzgldem poprawnoci skadniowej kodu rdowego. Na przykad, polska strona popularnej wyszukiwarki
Google zawiera bdy skadniowe (rys. 7.1).
Rysunek 7.1. Walidacja popularnej wPolsce wyszukiwarki Google
Mimo, e firma Google naley do organizacji W3C wiele jej serwisw

jest walidowanych z wynikiem negatywnym. Nie oznacza to wcale, e uytkownik serwisw nie moe si z nimi zapozna, gdy przegldarki internetowe posiadaj bardzo zoone algorytmy interpretacji znacznikw HTML. Sytuacja taka jest moliwa, poniewa W3C wyznacza standardy, jednak przestrzeganie ich nie jest obowizkowe oraz najczciej bdy nie s wywietlane w przegldarkach. Jednak w przypadku korzystania z serwisu internetowego przez osoby zdysfunkcjami, np. wzroku, ikorzystania znich zrnych
130
narzdzi, moe wystpi sytuacja, w ktrym serwis ten nie bdzie poprawnie
mg zosta wykorzystany przez osoby niepenosprawne.
W przypadku oprogramowania SIG, Wykonawcy dostosowali si do zalece organizacji W3C iIETF. Wtym celu wykorzystali oglnodostpne narzdzia
walidacyjne do sprawdzenia poprawnoci kodu rdowego serwisw iaplikacji.
Dla poprawnej walidacji serwisw konieczna jest dostpno wszystkich
podstron serwisu do testowania przez walidator. Jest to szczeglnie istotne
w sytuacji, kiedy dostp do niektrych czci serwisu chroniony jest hasem.
Poniewa serwisy i aplikacje s spersonalizowane, stworzono procedury na
etapie rodowiska Wykonawcy, ktre po wykryciu walidatora W3C umoliwiaj pen walidacj wszystkich podstron.
Zalet narzdzi walidacyjnych wykorzystywanych ze strony konsorcjum
W3C jest to, e w przypadku pozytywnej weryfikacji, podany jest gotowy kod
HTML, ktry mona umieci na swojej stronie. Odpowiedni znaczek graficzny
(ikona) dla odpowiedniej technologii informuje uytkownika ostworzeniu strony zgodnej ze standardami. Uytkownik ma moliwo sprawdzenia poprawnoci walidacji, gdy znaczek graficzny powinien by hiperczem do walidatora.
Lista dostpnych ikonek walidacji W3C zostay przedstawione na rysunku 7.2.
Rysunek 7.2. Lista znaczkw graficznych walidacji W3

rdo: Quality Assurance (http://www.w3.org/QA/Tools/Icons, 26.05.2012 r.)
131
W przypadku poprawnej walidacji SIG, kada strona zostaa oznaczona

ikonami z linkami do narzdzia walidacyjnego rys. 7.3.
Rysunek 7.3. Wybrane serwisy iaplikacje pozytywnie zweryfikowane przez walidatory W3C (znaczki graficzne w stopce serwisu)
A. Walidacja SIG
narzdziem Markup Validator
Do sprawdzenia poprawnoci kody rdowego w zakresie znacznikw jzyka HTML wykorzystano Markup Validator. Przeprowadzono walidacj oprogramowania SIG pod kontem zgodnoci ze standardem HTML otrzymujc potwierdzenie penej zgodnoci. Przykadowe wyniki walidacji zostay
przedstawione na rysunkach 7.47.7.
132
Rysunek 7.4. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem HTML dla strony gwnej oraz przykadowych podstron serwisu GeoAnkieta
133
Rysunek 7.5. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem HTML dla aplikacji GeoDepozyt
Rysunek 7.6. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem HTML dla aplikacji GeoLogistyka
134
Rysunek 7.7. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem HTML dla aplikacji GeoMonitoring
B. Walidacja SIG
narzdziem CSS Validator
Jedn z wad jzyka HTML bya zbyt dua ilo umieszczonych
znacznikw w stosunku do treci dokumentu. Chcc okreli atrybuty tekstu
strony trzeba byo za kadym razem umieszcza te same znaczniki wrnych
miejscach, przez co kod wydua si, robi si nieczytelny, strona duej wczytywaa si do przegldarki, a proces tworzenia strony stawa si czasochonny. Rwnie powanym ograniczeniem jzyka HTML bya skromno definiowania stylu w wygldzie strony. Rozwizaniem powyszych problemw zajo si konsorcjum W3C i w 1995 roku opracowao kaskadowe arkusze stylw CSS (Cascading Style Sheets). CSS jest prostym mechanizmem dodawania styli, np. czcionki, koloru, wyrwnania.
Style mona umieszcza w Web dokumentach na trzy sposoby:
1. Osadzone arkusze stylw (wstawiajc definicj stylw do sekcji Head).
2. Style lokalne (definiujc style bezporednio w pojedynczym znaczniku
lub wykorzystujc znaczniki Span i Div).
3. Zewntrzne arkusze stylw (umieszczajc arkusz stylw w odrbnym
pliku na serwerze lub importujc arkusz stylw z innego serwera).
Ze wzgldu na due moliwoci osadzania i zagniedania styli CSS,
istnieje potencjalna moliwo niepoprawnego wykonania kodu CSS. Dlate135
go do sprawdzenia poprawnoci styli CSS wykorzystuje si narzdzia walidacyjne (CSS Validator).

Przykadowe wyniki walidacji przedstawiono na rysunkach 7.87.11.
Przeprowadzone testy, wostatecznoci potwierdziy wynik pozytywny potwierdzajcy pen zgodno ze standardem CSS w wersji 3.
Rysunek 7.8. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem CSS dla aplikacji GeoAnkieter
W przypadku aplikacji GeoDepozyt, GeoLogistyka, GeoMonitoring sprawdzono jedynie stron gwn aplikacji, gdy wszystkie aplikacj korzystaj
z jednego zestawu arkuszy stylw. Wygld ekranu z rezultatami walidacji
przedstawiono odpowiednio na rysunkach 7.9 7.11.
136
Rysunek 7.9. Wyniki walidacji zgodnoci kodu ze standardem CSS dla aplikacji GeoDepozyt
Rysunek 7.10. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem CSS dla aplikacji GeoLogistyka
Rysunek 7.11. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem CSS dla aplikacji GeoMonitoring
Widoczne dwa ostrzeenia na rysunkach 7.9 7.11 pochodz od zewntrznych plikw zawierajcych biblioteki JavaScript uywanych przez system GeoDepozyt, a sucych rozszerzeniu moliwoci interfejsu uytkownika przegldarki WWW.
7.3. Pilotaowe wdroenie aplikacji GeoAnkieter

Na przeomie wrzenia ipadziernika 2012 r. przeprowadzono test
oprogramowania przy pomocy niezwizanych zprojektem osb wolontariu137
szy. Celem zadania byo przetestowanie wrzeczywistych warunkach dziaania

aplikacji GeoAnkieter na przy rzeczywistych danych oraz sprawdzenie jego
wsppracy zsystemem GeoDepozyt i zinnymi aplikacjami. Wtym celu przeprowadzono wterenie identyfikacj wyrobw zawierajcych azbest zuyciem
sprztu przewidzianego do tego celu w zaoeniach projektu to jest: przenonych komputerw i aparatw fotograficznych z odbiornikami GPS. W tym
celu zostay zorganizowane cztery dwuosobowe grupy ankieterw. Kady zzespow zosta wyposaony wzestaw niezbdnego sprztu oraz dodatkowo ankiety w wersji wydrukowanej.
W skad zestawu wchodziy:
komputer klasy netbook (Samsung typ: NF310 2 szt. i Asus typ: N550
2 szt.) o parametrach:

Procesor Intel Atom 1,5GHz;

1GB RAM;

250 GB HDD;

ekran LCD 10;

system MS Windows 7 Starter;

oprogramowanie GeoAnkieter;

pakiet oprogramowania niezbdnego do dziaania systemu GeoAnkieter (serwer WWW z interpreterem PHP, serwer bazy danych
MySQL);
Cyfrowy aparat fotograficzny zwbudowanym moduem umoliwiajcym
zapisywanie danych geolokalizacyjnych wykonanych zdj oraz powikszenie optyczne 10x (Sony typ: DSC-HX5V 2 szt. iSamsung typ: WB650
2 szt.) o parametrach:

typ i wielko matrycy: 1 CMOS Sony oraz 1 CCD Samsung;

liczba pikseli: 10,2 mln Sony oraz 12 mln Samsung;

rozdzielczo zdj: 3648x2736 Sony oraz 4000x3000 Samsung;

wewntrzny odbiornik GPS z funkcj zapisu wsprzdnych geograficznych w formacie EXIFF w plikach zdj;
Torba wielokomorowa 2 szt. i plecak 2 szt., przeznaczone do przenoszenia komputera 10, aparatu fotograficznego i osprztu;
System cznoci z osob koordynujc telefon komrkowy.
Do wyposaenia dodatkowego Ankietera naley:
Dodatkowa karta pamici, np. 16GB typu SDHC 233x Class 10.
Data Logger (GPS Tracker) (odbiornik GPS rejestrujcy wswojej pamici tras przebyt) o nastpujcej charakterystyce: GPS min 20 kanaw,
automatyczny zapis przebiegu trasy, kabel USB do transmisji danych, ba138
teria li-ion. Rejestrator trasy zosta wykorzystany na wypadek nieprawidowego zapisu pozycji w plikach zdj przez aparat fotograficzny, pozwalajcy odtworzy pooenie poszczeglnych miejsc gdzie wykonywane byy zdjcia.
Przetwornica DC/AC 12V na 230V z wtykiem samochodowym i zczem USB, umoliwiajca naadowanie akumulatorw urzdze elektronicznych z zapalniczki samochodu, w przypadku dugiej pracy w terenie oraz wielu ankieterw.
GPS, przenony system nawigacyjny System nawigacyjny oparametrach
technicznych:

procesor oczstotliwoci 468MHz, interfejs komunikacyjny Bluetooth;

pami RAM 128MB, pami wew. Flash min 2GB, wbudowany modu GPS;

wywietlacz dotykowy TFT-LCD o przektnej 7 800 x 480;

obsuga systemu wjzyku polskim, wbudowany gonik, karta pamici 2GB;
zainstalowane oprogramowanie nawigacyjne wraz z aktualn map
Polski. Urzdzenie niezbdne dla orientacji si ankieterw w terenie i
w celu odczytania tras ankieterw.
przenona pami masowa o pojemnoci 128GB, w przypadku niewystarczajcej pamici komputera.
Na rysunku 7.12 przedstawiono przykad zestawu zespou ankietera
(komputer netbook, przetwornica 12V/230Vm rejestrator trasy GPS, nawigacja GPS, cyfrowy aparat fotograficzny z odbiornikiem GPS oraz dodatkowo
ankieta badawcza).
Zadaniem kadego z zespow ankieterw byo odwiedzenia przynajmniej kilkudziesiciu posesji/dziaek wcelu pozyskania informacji metod wywiadu (w tym, przeprowadzenie ankiety w wersji papierowej55) z wacicielami lub uytkownikami oraz wykonanie dokumentacji fotograficznej napotkanych wyrobw azbestowych. Dodatkowo byy gromadzone dane na temat
rodzaju wyrobw azbestowych a take szacowana ilo tych wyrobw oraz
ocena ich stanu. Wszystkie zgromadzone dane zostay wprowadzone do bazy
danych systemu GeoAnkieter (rys. 7.13) a nastpnie przesane do systemu
GeoDepozyt.
55 Ankieta zostaa wykonana dodatkowo w ramach zadania pierwszego projektu roz

wojowego: 1. Studium skutecznych form dotarcia i aktywizacji mieszkacw regionu Polski
wschodniej.
139
Rysunek 7.12. Zdjcie zestawu sprztu przedstawiajce podstawowe elementy wyposaenia

ankietera
Rysunek 7.13. Zdjcie ekranu netbooka ankietera z uruchomionym systemem GeoAnkieter
140
Trasa ankieterw zostaa wytyczona przez miejscowoci: Nadrybie Ukazowe, Nadrybie Wie, Kaniwola w gminie Puchaczw w powiecie czyskim
w wojewdztwie lubelskim. Zgodnie z zaoeniami przeprowadzano wywiady
z mieszkacami, wacicielami lub uytkownikami posesji, oczywicie z tymi,
ktrzy wyrazili na to zgod. Pozwolio to zgromadzi informacje adresowe
dziaek oraz ich wacicieli. Na kadej dziace zinwentaryzowano budynki oraz
inne punkty zawierajce wyroby azbestowe np. tymczasowe magazynowanie.
Wszystkie lokalizacje WZA wprowadzono do bazy danych systemu GeoAnkieter. Na podstawie danych z wywiadu oraz obserwacji wasnych ankieterw,
dokonano take oszacowania iloci wyrobw azbestowych oraz zaklasyfikowano je do odpowiedniego rodzaju. Na bieco dokonywano take oceny stanu
technicznego wyrobw (np. pokruszony, poamany). Wykonano dokumentacj
fotograficzn zawierajca najczciej od jednego do czterech zdj kadego
zobiektw. Pliki zdj rwnie zostay wprowadzone do systemu GeoAnkieter.
W miejscowoci Kaniwola sporzdzono 38 ankiet opisujcych 65 obiektw wykonano 75 (rys. 7.147.15). W miejscowoci Nadrybie Ukazowe sporzdzono 9 ankiet opisujcych 30 obiektw wykonano 30 zdj. W miejscowoci Nadrybie Wie 8 ankiet opisujcych 21 obiektw wykonano 21 zdj.
W sumie wykonano wszystkie obiekty na ktrych ankieterzy zidentyfikowali
wyroby zawierajce azbest.
Rysunek 7.14. Trasa ankietera w miejscowoci Kaniwola
141
Rysunek 7.15. Pozycja wykonanych zdj na podstawie GPS w miejscowoci Kaniwola
Przykady wykonanych fotografii wmiejscowoci Kaniwola przedstawiono na rysunkach 7.167.17.
Rysunek 7.16. Dom z dachem przykrytym eternitem
142
Rysunek 7.17. Zdjcie sterty magazynowanego azbestu na posesji prywatnej
W miejscowoci Nadrybie Ukazowe 9 ankiet opisujcych 30 obiektw

wykonano 30 zdj. Tras ankietera w Nadrybiu Ukazowym zobrazowano na
rysunku 7.18.
Rysunek 7.18. Trasa ankietera miejscowoci Nadrybie Ukazowe
143
W miejscowoci Nadrybie Wie 8 ankiet opisujcych 21 obiektw wykonano 21 zdj, zestawienie przedstawiono na rysunku 7.19.
Rysunek 7.19. Zestawienie wykonanych ankiet w miejscowoci Nadrybie Wie
Weryfikacja pracy ankieterw oraz wychwytywanie pominitych posesji.

Na rysunku 7.20. przedstawiono faktyczna tras ankietera w trakcie wykonywania ankiet w Nadrybiu Wie.
Rysunek 7.20. Trasa ankietera w miejscowoci Nadrybie Wie widok mapy
144
Po uzupenieniu obrazu o widok mapy satelitarnej wida bd popeniony przez ankietera w postaci pominicia jednej z posesji rysunku 7.21.
Rysunek 7.21. Trasa ankietera z pominitym obiektem w miejscowoci Nadrybie Wie widok
mapy z obrazem satelitarnym
Po zakoczeniu akwizycji danych w terenie komputery ankieterw zostay podczone do sieci Internet i dokonano transmisji danych do systemu
GeoDepozyt.
Transmisja skadaa si z dwch etapw:
1. Eksport danych z systemu GeoAnkieter do serwera FTP.
czny czas realizacji tego etapu wynis ok. 50s na kady komputer
ankietera. Na ten czas skadaj si odpowiednio czas wyekstrahowania
wierszy z odpowiednich tabel bazy danych, zapis w pliku w formacie
XML wybranych informacji, wybranie plikw ze zdjciami powizanymi
ze wskazanymi rekordami oraz transfer plikw XML z danymi oraz zestawu plikw JPEG ze zdjciami na serwer. Czas ten jest zdeterminowany niewielka wydajnoci komputerw uywanych przez ankieterw:
jednordzeniowy procesor, niewielka ilo pamici RAM. Taka konfiguracja jest rezultatem przyjtych kryteriw przy doborze sprztu przenonego: maa masa, niewielkie wymiary oraz dugi czas pracy na w peni naadowanej baterii akumulatorw a nie wydajno.
145
2. Import danych do systemu GeoDepozyt.

Ten etap polega na zapisaniu w bazie danych systemu GeoDepozyt informacji zplikw XML: dane dziaek, wacicieli ipunktw azbestowych.
Zdjcia przenoszone s zkatalogw roboczych do katalogw przewidzianych na magazyn dokumentacji fotograficznej. Oczywicie wszystkie te
operacje odbywaj si z zachowanie powiza pomidzy danymi jakie
obowizyway w bazie programu GeoAnkieter.
Nastpnie dokonano sprawdzenia jak dane przetransferowane z komputerw ankieterw prezentuj si w aplikacji GeoDepozyt. Na rysunku 7.22
pokazano wygld ekranu systemu GeoDepozyt z uwidocznieniem punktw
pozyskanych w trakcie testowej akwizycji danych w terenie. Prezentowane
s rne typy obiektw takie jak: budynki mieszkalne, budynki gospodarcze,
skadowiska oraz inne zaznaczone na mapie przy pomocy znacznikw o rnych kolorach.
Rysunek 7.22. Wygld ekranu systemu GeoDepozyt z uwidocznieniem na mapie punktw azbestowych pozyskanych z systemu GeoAnkieter
Na rysunku 7.23 zaprezentowano wygld fragmentu ekranu systemu

GeoDepozyt w trybie podgldu informacji oglnych oraz szczegowych pozyskanych punktw azbestowych.
146
Rysunek 7.23. Wygld ekranu systemu GeoDepozyt z uwidocznieniem informacji podstawowych

oraz szczegowych punktu azbestowego pozyskanego z systemu GeoAnkieter
Wnioski z testowego wdroenia systemu GeoAnkieter. Po zakoczeniu

testowego wdroenia systemu GeoAnkieter uytkownicy sformuowali nastpujce wnioski:
Wnioski dotyczce sprztu:
1. komputery przenone:

a. czas pracy na akumulatorach rzdu 46 godzin mona uzna za wystarczajcy;

b. wydajno wystarczajca do komfortowego wprowadzania danych;

c. ergonomia niewystarczajca, naley rozway moliwo uycia tabletw lub komputerw typu netbook wyposaonych w ekrany dotykowe wraz z moliwoci rekonfiguracji do funkcjonalnoci tabletu poprzez obrt ekranu;
2. aparaty fotograficzne:

a. jako zdj wystarczajca na potrzeby sporzdzanej dokumentacji;

b. okrelanie pozycji w terenie przy pomocy wbudowanych czytnikw
GPS wystarczajco dokadne (punkty o wsprzdnych odczytanych
ze zdj po naniesieniu na map pokrywaj si z obiektami widocznymi na zdjciach satelitarnych).
Wnioski dotyczce oprogramowania: System GeoAnkieter pracowa prawidowo. Wszystkie funkcjonalnoci dziaay zgodnie z zaoeniami i dokumentacj.
147
Rysunek 7.24. Dzikie wysypisko w lesie, umiejscowienie w terenie oraz fotografia miejsca
Wnioski organizacyjne:
Poniewa podczas testowego wdroenia zdarzay si sytuacje odmowy
udzielenia informacji przez wacicieli posesji lub ankieterzy nie zastali nikogo, wszelkie akcje pozyskiwania danych w terenie musz by poprzedzone
148
kampani informacyjn z wykorzystaniem osb i instytucji cieszcych si zaufaniem w lokalnej spoecznoci.

Nadmieni naley, e wtrakcie pracy nad oprogramowaniem autorzy kilkanacie razy w terenie na bieco przeprowadzali w ramach testw ankiety
w przypadkowych miejscowociach dlatego w bazie testowej obecnie znajduje si 112 ankiet wykonanych w kilku miejscowociach. Ankiety opisuj 178
obiektw i zawieraj 215 zaczonych zdj.
W trakcie testw opisano rwnie dzikie skadowiska azbestu np. wlesie (rys. 7.24). Jest to miejsce bez punktu adresowego. Podano jedynie najblisz miejscowo oraz dokadne wsprzdne GPS.
7.4. Testy oprogramowania SIG

Wykonany system informatyczny SIG zosta poddany rnym testom56. W opracowanym portfelu SIG, Wykonawcy opracowali plan i metodyk testowania57. W projekcie Projekcie wdroenia i wsparcia SIG dostarczony SIG i wiadczone usugi dla Zamawiajcego bd podlegay procedurom
wzakresie testw. Wprojekcie wdroeniowym zaplanowane dwa testy akceptacyjne oraz szereg innych testw. Wzakresie testw akceptacyjnych upowanione osoby ze strony Zamawiajcego iWykonawcy bd obecne przy wszystkich przeprowadzanych testach akceptacyjnych. W uzgodnionym terminach
przeprowadzane zostan testy akceptacyjne, prowadzone na podstawie przypadkw testowych i danych testowych w zespole akceptacyjnym skadajcym
si z obecnoci uprawnionych osb ze strony Zamawiajcego i Wykonawcy.
W projekcie Budowy systemu informatycznego GeoAzbest Wykonawcy
w procesie wytwrczym oprogramowania SIG stosowali rne testy, gwnie
testy: otwarte, funkcjonalne, niezawodnoci, przecieniowe, zabezpiecze.
56 Szerzej w podrozdziale 5.4. Zasoby sprztowo-programowe w tomie III Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania
57 Szerzej w pozycjach: ISO/IEC 29119 1-4:2013 Software and Systems Engineering Software Testing, IEEE Std 829:2008 Standard for Software and System Test Documentation, IEEE Std
26513:2010 Standard Adoption of ISO/IEC 26513:2009 Systems and Software Engineering Requirements for Testers and Reviewers of Documentation, IEEE Std 1012:2012 for System and Software Verification and Validation, Sommerville I., Software Engineering, 9th ed. New York: AddisonWesley, 2011, SWEBOK Gudie V3 Chapter 5, Software Testing, SWEBOK Gudie V3 Chapter 10,
Software Quality, Pressman Roger S., Software engineering: apractitioners approach. Chapter 17.
Software Testing Strategies, 7th ed., McGraw-Hill, 2010, http://www.softwaretestingstandard.org
(dostp 5.09.2013 r.).
149
Dziaanie serwisw i aplikacji przetestowano na:

1.1. Notebook MacBook Pro, system MacOS X, przegldarka Safari, FireFox
for Mac, Google Chrome for Mac.
1.2. Notebook MacBook Pro, system MS Windows 7 Prof, przegldarka Internet Explorer, FireFox, Google Chrome.
1.3. Komputer PC, system MS Windows 7 Prof., przegldarka Internet Explorer, FireFox, Google Chrome.
1.4. Komputer PC, system MS Windows XP Prof. przegldarka Internet Explorer, FireFox, Google Chrome.
1.5. Netbook PC, system MS Windows 7 Starter, przegldarka Internet Explorer, FireFox, Google Chrome.
1.6. Tablet, system Android 2.2
Na wszystkich w/w konfiguracjach system dziaa poprawnie i realizowane s wszystkie funkcje.
W niniejszym podrozdziale zostan przedstawione informacje dotyczce
testw przecieniowych dla aplikacji GeoAzbest.
W systemach GeoDepozyt, GeoLogistyka oraz GeoMonitoring pozyskiwane, przechowywane i przetwarzane dane s dwojakiego rodzaju. Pierwszy rodzaj to dane alfanumeryczne opisujce (tekstowe, numeryczne, logiczne): miejsca punktw azbestowych, dziaki, wacicieli dziaek i nieruchomoci, wielkoci transportw wyrobw azbestowych, trasy opisujce transport,
punkty pomiarowe ste wkien azbestowych, wartoci zmierzone w poszczeglnych punktach itd. S one przechowywane z relacyjnej bazie danych, ktrej pliki robocze zapisywane s w pamici masowej na serwerze.
Najczciej jest to jeden z woluminw systemu dyskowego. Drugim rodzajem s zdjcia przechowywane w postaci plikw w pamici masowej serwera: na wewntrznym systemie dyskowym lub w zewntrznej macierzy SAN.
Zapas wolnego miejsca w pamici masowej na odpowiednim poziomie
jest jednym z warunkw koniecznych do prawidowej pracy nie tylko systemw zrodziny aplikacji Geo, ale rwnie isamego systemu operacyjnego. Dlatego te monitorowanie iraportowanie ostanie pamici masowych rozwizane zostao na poziomie systemw operacyjnych poszczeglnych serwerw. Na
kadym z nich zainstalowany jest zestaw skryptw uruchamianych automatycznie ze staym interwaem czasowym ustawianym przez Web administratora np. 15 min, 1h, 1 doba, zalenym od intensywnoci wykorzystania danego serwera. Skrypty te analizuj stopie wykorzystania przestrzeni dyskowej zposzczeglnych systemach plikw zamontowanych wserwerze i wprzypadku przekroczenia wartoci granicznych generuj komunikat dla Web administratora w postaci wiadomoci e-mail lub/i SMS. Dodatkowo w pliku za150
pisywana jest historia poszczeglnych odczytw, co pozwala na analizowanie

trendu oraz dynamiki zmian. W efekcie czego, umoliwia to oszacowanie horyzontu czasowego w jakim wolna przestrze w pamiciach masowych osignie wartoci graniczne i pozwala podj niezbdne dziaania zapobiegajce.
W trakcie pilotaowego wdroenia wykonano i zapisano w systemie
222 zdjcia przedstawiajce rzeczywiste obiekty. Pliki zdj typu JPG zajmuj cznie 722 MB przestrzeni dyskowej. Daje to rednio 3,25 MB na zdjcie.
Waplikacji GeoDepozyt magazyn zdj moe znajdowa si wdowolnym katalogu w dowolnym systemie plikw.
Do testw systemu wykorzystano dwie konfiguracje:
1. Wydzielona partycja na dysku wewntrznym zainstalowanym na serwerze. W testowej konfiguracji przyjto wielko 30GB. Daje to moliwo
zapisu ok. 9500 zdj.
2. Zewntrzna macierz dyskowa zawierajca 3 dyski 2TB kady, pracujce
w macierzy typu RAID-5. Tak skonfigurowana macierz daje do dyspozycji 4TB cigego obszaru na dane co pozwala na zapis ok. 1,2 mln zdj.
Przyjmujc liczb gospodarstw rolnych wwoj. lubelskim na ok. 300tys.58
oraz zakadajc rednio 3 obiekty zawierajce azbest, liczba zdj wynosi
900 tys. Przyjmujc, e do dokadnego zinwentaryzowania naleaoby wykona minimum 2 zdjcia na obiekt, to czna liczba zdj wynosi 1,800 mln
plikw. Z oblicze teoretycznych, wynika, e aby pomieci wszystkie zdjcia naley zwikszy obszar pamici dyskowej przeznaczonej na przechowywanie plikw lub przenosi do archiwum obiekty, ktre zostay usunite lub
zapisywa zdjcia w mniejszej rozdzielczoci. Ostateczna decyzja co do wielkoci przestrzeni dyskowej na przechowywanie danych podejmie Zamawiajcy podczas procesu wdroenia.
Najbardziej wraliwa na brak pamici dyskowej jest aplikacja GeoAzbest
oraz GeoDepozyt, w ktrej wprowadzono powiadamianie uytkownika o zbyt
maej iloci wolnego miejsca pamici masowej zarwno tej przeznaczonej na
baz danych jak itej przeznaczonej na przechowywanie plikw zdj. Wprzypadku braku wolnej przestrzeni dyskowej, systemy przeczaj si wtryb pracy tylko do odczytu co powoduje, e moliwe jest jedynie przegldanie danych cznie z uyciem rnych filtrw itd. Zablokowane s wszystkie funkcje, ktre umoliwiaj dodawanie nowych oraz modyfikacj ju istniejcych
danych. W momencie wyeliminowania przyczyny, czyli pozyskania wolnych
zasobw dyskowych do wymaganego poziomu systemy odzyskuj pen funk-
www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lublin/ASSETS_gospodarstwa_sygnalna2007.pdf, s. 18.
58
151
cjonalno. Aby sprawdzi dziaanie mechanizmw zabezpieczajcych stworzono do celw testowych zestaw skryptw realizujcych zapenienie systemu dyskowego powyej dopuszczalnych wartoci. Na rysunku 7.25 przedstawiono wygld okienek informujcych o zbyt maej iloci miejsca na dyskach
serwera podczas symulacji. Na rysunku 7.26 pokazano wygld jednego wformularzy w trybie wyczonej edycji.
Rysunek 7.25. Przykad komunikatu z aplikacji GeoDepozyt z widocznym strzeeniem o niewystarczajcej wolnej przestrzeni na dyskach
Do wykonania testw, programowo Wykonawcy opracowali dwa zestawy testowych skryptw w jzyku SQL. Pierwszy z nich symulowa zapenianie bazy danych informacjami oprzykadowych dziakach oraz umieszczonych
na nich punktach azbestowych. Do bazy zostaa dodana pewna liczba dziaek.
Do kadej dziaki dodana zostaa losowo wybrana liczba (z zakresu od 1 do
4) punktw azbestowych. Kady zpunktw ma nadany losowy typ oraz losowy rodzaj materiau. Drugi zestaw skryptw mia za zadanie na tak spreparowanych danych przetestowa czas realizacji typowych zapyta podobnych do
zapyta generowanych przez pracujcych uytkownikw. W tabeli 7.1. przedstawiono opis poszczeglnych zapyta SQL uywanych do testw, a w tabe152
li7.2 przedstawiono zestawienie wielkoci baz danych oraz czas realizacji poszczeglnych zapyta dla rnej wielkoci bazy danych.
Rysunek 7.26. Wygld formularza edycji transportu odpadw (aplikacja GeoLogistyka) po przejciu systemu w tryb tylko do odczytu
Tabela 7.1. Rodzaje zapyta SQL do bazy danych
Nr
Opis
wybranie wszystkich dziaek i wszystkich punktw
wybranie wszystkich dziaek i wszystkich punktw z danego wojewdztwa
wybranie wszystkich dziaek i wszystkich punktw z dwch wojewdztw
wybranie wszystkich dziaek i wszystkich punktw z trzech wojewdztw
wybranie wszystkich dziaek i wszystkich punktw z danego wojewdztwa i danego typu budynku
wybranie wszystkich dziaek i wszystkich punktw z dwch wojewdztwa i dwch typw budynkw
wybranie wszystkich dziaek i wszystkich punktw z dwch wojewdztwa i dwch typw budynkw
Tabela 7.2. Czas reakcji bazy danych w zalenoci od liczby dziaem i przechowywanych punktw azbestowych
Lp
Liczba
dziaek
Liczba
punktw
Wielko
bazy
danych
Czas wykonania zapytania nr

1
MB
101
198
3,8
0,0039
0,0009
0,0009
0,0010
0,0009
0,0009
0,0010
45 024
149 792
27,9
2,627
2,632
2,636
2,642
2,654
2,658
2,665
97 984
308 866
57,5
6,155
6,163
6,172
6,215
6,238
6,218
6,223
614 430
1 858 295
346,2
39,42
39,46
39,52
39,55
39,75
39,86
39,88
2 429 858
7 292 966
1331,2
171,7
164,5
164,7
165,1
165,8
165,9
166,2
153
Zakoczenie
Przeprowadzone w pracy dziaania inynierskie w zakresie podejmowania technicznych iorganizacyjnych prac zwizanych zwykonaniem prototypowego oprogramowania SIG umoliwiy uzyskanie odpowiedzi na postawione we wstpie trzy pytania badawcze i przeprowadzenie wnioskowania
logicznego tezy badawczej.
W zakresie pytania pierwszego z obszaru wsparcia i przydatnoci technologii informacyjno-komunikacyjnych do wspomagania procesw w zidentyfikowanych podmiotach: W jaki sposb naley dokona podziau wsparcia informatycznego wuprawnionych podmiotach i wpodmiocie koordynacyjnym, aby
uzyska podany stopie uytecznoci funkcjonalnoci w moduach oprogramowania zrealizowanych w ramach procesu wytwrczego?
Podzia wsparcia informatycznego zosta dokonany w oparciu o przeprowadzone analizy rozwiza z ekologistyki zaprezentowane w tomie
Ekologistyka oraz o zaoenia budowy oprogramowania przedstawione w tomie III Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Przeprowadzone analizy gwnych procesw w systemie logistycznym, ktre mog podlega wsparciu informatycznemu to procesy zwizane z kadym wzem w acuchu logistycznym oraz dziaania koordynacji zasobw i procesw kontrolowanych w podmiocie koordynujcym
(rys. 11).
W ujciu acucha logistycznego z wyodrbnionymi ogniwami, wykonane oprogramowanie moe wspomaga wszystkie podmioty w acuchach logistycznych oraz przede wszystkim podmiot koordynujcy
(rys. 12).
155
Rysunek 11. Gwne procesy w acuchu logistycznym w ujciu sieciowym z moliwoci wsparcia informatycznego wusuwaniu iunieszkodliwianiu materiaw zawierajcych azbest
Wykaz podmiotw oraz przypisane oprogramowanie rozwizujce okrelone problemy zestawiono w tabeli 2.
Tabela 2. Wykaz podmiotw wsystemie logistycznym oraz przypisane im oprogramowanie wspierajce
Podmiot wspierany
Oprogramowanie wspierajce
Posiadacz WZA
GeoAnkieter
Przedsibiorca z uprawnieniami usuwania
GeoLogistyka
Przedsibiorca z uprawnieniami transportowymi
GeoLogistyka
Waciciel skadowiska odpadw niebezpiecznych
System informatyczny GeoAzbest (wszystkie moduy)
Przedsibiorca z uprawnieniami monitoringu powietrza
GeoMonitoring
Patnik (posiadacz WZA),

patnik wspomagajcy (administracja rodki publiczne)
GeoDepozyt, GeoAnkieta, GeoForum
Podmiot koordynujcy
System informatyczny GeoAzbest (wszystkie moduy)
156
Zakoczenie
Rysunek 12. Obszary wsparcia informatycznego z zidentyfikowanymi podmiotami w gospodarce

odpadami niebezpiecznymi
Kryterium badawcze do oceny sposobu podziau wsparcia informatycznego w uprawnionych podmiotach i w podmiocie koordynacyjnym przy podanym stopniu uytecznoci funkcjonalnoci w moduach oprogramowania
SIG jest trafno i uyteczno. Na podstawie dokonanych zaoe w tomie
III w podrozdziale 3.1. Zaoenia systemowe budowy SIG, 3.2. Zaoenia infrastruktury technicznej SIG, 3.3. Zaoenia platformy sprztowo-programowej
SIG, bdcych warunkiem zaoe funkcjonalnoci przedstawionych w podrozdziale 3.4. Zaoenia platformy programowej SIG naley stwierdzi, e
istniej przesanki, ktre potwierdzaj praktyczn trafno wykonanych zaoe zaimplementowanych w wytworzonym prototypowym oprogramowaniu
SIG. Natomiast uyteczno funkcjonalnoci zostaa zweryfikowana praktyczne w toku realizacji projektu rozwojowego przez, po pierwsze testy funkcjonalnoci, po drugie, przez pilotaowe wdroenie aplikacji GeoAnkietera iprzetestowanie aplikacji GeoDepozyt.
Kryterium oceny uytecznoci w przydatnoci technologii informacyjnokomunikacyjnych w uprawnionych podmiotach w usuwaniu azbestu zostao
zweryfikowane w procesie wytwrczym oprogramowania. Wyrazem uytecz157
noci ICT moe by opracowana dokumentacja zawierajca projekty: Projekt

wdroenia i wsparcia SIG, Projekt likwidacji SIG. W momencie wdroenia
i pracy z SIG w cyklu eksploatowania nastpi rzeczywista weryfikacja przydatnoci wykonanego oprogramowania. Przy czym, wsparcie informatyczne
podmiotu koordynacyjnego powinno by sprzone z opracowaniem i wdroeniem dla podmiotu systemu zarzdzania. Celem opracowania systemu zarzdzania jest zapewnienie sprawnej obsugi wacicieli poszczeglnych ogniw
acucha logistycznego oraz rozwiza zarzdczych iorganizacyjnych wogniwie koordynacyjnym. System zarzdzania powinien pozwoli wdraa iutrzymywa procesowe, kompleksowe podejcie do zarzdzania procesami koordynacyjnymi, czego efektem powinna by skuteczna realizacja zaoonych celw
gospodarczych zmierzajca do zaspokojenia potrzeb kluczowych interesariuszy.
Reasumujc, wynikiem dokonania dekompozycji systemu logistycznego
wg podziau wsparcia informatycznego wuprawnionych podmiotach i wpodmiocie koordynacyjnym s wymagania izaoenia funkcjonalnoci zrealizowane wposzczeglnych moduach oprogramowania SIG. Realizacja funkcjonalnoci nastpia w procesie wytwrczym, w ktrym, istotn kwest staa si metodyka procesu wytwarzania oprogramowania i zaimplementowania zaoe/
/wymaga. Std te w zakresie pytania drugiego dotyczcego zwizku logiki
koncepcji budowy oprogramowania SIG z efektem kocowym stao si istotne zadania pytania badawczego zwizanego z tym problemem:
W jaki sposb opracowana logika koncepcji budowy oprogramowania SIG
wpywa na proces wytwarzania oprogramowania i na kocowy produkt?
Istot dziaa inynierskich s dziaania w sposb waciwy i waciwe. Podejcie do dziaa w sposb waciwy oznacza, e kady proces wytwrczy rozumiany jest, jako dobre wykonanie dziaa59 (zdefiniowany cel,
opracowany plan dziaa, wykorzystanie zasobw). Dobre wykonawstwo wie si z zastosowaniem podejcia systemowego, wykorzystania technik informacyjno-komunikacyjnych, w tym rwnie w procesach wspomagajcych zarzdzanie, wykorzystanie dowiadczenia Wykonawcw, zastosowanie wiedzy
skodyfikowanej oraz na pracy zespoowej dajcej efekt synergii. Wymienione
czynniki podejcia do dziaa wsposb waciwy spowodowao, e Wykonawcy opracowali logik koncepcji budowy oprogramowania SIG. Wynikiem dziaa waciwych powinien by produkt waciwy prototyp systemu informatycznego GeoAzbest (rys. 13).
59 Dobre wykonanie dziaa mona zaliczy do nauki o sprawnym dziaaniu (prakseologii).
Polskim twrc naukowej prakseologii by Tadeusz Kotarbiski i jego dzieo Traktat o dobrej robocie wydane w 1982 roku.
158
Zakoczenie
Rysunek 13. Logika koncepcji budowy oprogramowania SIG w kontekcie przyczynowym (czynniki podejcia do dziaa w sposb waciwy) oraz skutkowym (produkt waciwy)
Zastosowanie autorskiej logiki koncepcji budowy oprogramowania SIG

pozwala na dziaania waciwe, wwyniku ktrego otrzymuje si produkt waciwy. Produkt waciwy to kompozyt cech produktu oprogramowania, ktry oznacza, e jest to:
Produkt uytkowy, zrealizowany zgodnie zwymaganiami, potrzebami interesariuszy oraz zaoeniami platformy programowej SIG (wymaga systemu informatycznego SIG, wymaga funkcjonalne, wymaga niefunkcjonalne)60. Realizacja funkcjonalnoci zzaspokojeniem potrzeb manualnych
i informacyjnych zapewnia moliwie wysoki stopie uytecznoci modu 60 Szerzej: Rozdz. 2.5.3. Wymagania, potrzeby, cele interesariuszy oraz rozdz. 3.4. Zaoenia platformy programowej SIG, t. III Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania
159
w oprogramowania zrealizowanych wramach opracowanych wektorw

funkcjonalnoci. Natomiast funkcjonalno moduw zbudowana zwymaganiami niefunkcjonalnymi zapewniaj uytkownikowi komfort dziaania.
Produkt bezpieczny. Zaspokojenie potrzeb bezpieczestwa wie si ze
stopniem zaufania uytkownikw do oprogramowania SIG i zachowania danych wstopniu nienaruszonym przez nieuprawnione strony (osb
lub programw).
Produkt estetyczny. Estetyka produktu jest rwnie wana jak zaspokojenie pozostaych potrzeb, gdy bdzie miao wpyw na samopoczucie czowieka obsugujcego. Kady uytkownik, ktry korzysta zoprogramowania
powinien doznawa take pozytywnych wrae estetycznych, np. poczucie
przyjemnoci korzystania z serwisu, pobudzenia emocjonalnego, wyzwania intelektualnego i dziaa kreatywnych, w sensie, co by byo gdyby.
Produkt waciwy umoliwia zaspokojenie czterech najwaniejszych potrzeb uytkownika (manualnych, estetycznych, informacyjnych, bezpieczestwa), to rwnie wyzwanie intelektualne dla kadego zespou tworzcego
oprogramowanie zwaszcza, jeeli oprogramowanie ma by przydatne biznesowo (waciwy biznesowy produkt uytkowy), produkt bezpieczny iestetyczny. Spenienie postulatu waciwego produktu oprogramowania pomidzy uytecznoci aestetyk, przy zapewnieniu akceptowalnego poziomu bezpieczestwa zostao wykonane na etapie prototypu, ale rwnie moe zosta doskonalone podczas wdroenia. Zaleno pomidzy uytecznoci a estetyk i bezpieczestwem oprogramowania w celu wytworzenia idealnego produktu waciwego przedstawiono na rysunku 14a. Natomiast zaleno pomidzy uytecznoci a estetyk przy zdefiniowanym i akceptowalnym poziomie bezpieczestwa zostao schematycznie przedstawione na rysunku 14b.
Rysunek 14. a) Idealny produkt waciwy, b) zaleno pomidzy uytecznoci a estetyk oprogramowania, przy zdefiniowanym i akceptowalnego poziomu bezpieczestwa
160
Zakoczenie
Satysfakcja z korzystania z waciwego produktu wpywa motywacyjnie

do podjcie kolejnych wyzwa uytkownikw oraz wpywa na zadowolenie
z ycia w rodowisku pracy, czyli na psychologiczne potrzeby i zaspokojenie
kadego czowieka. Realizacja satysfakcji jest trudna na etapie tworzenia prototypu oprogramowania SIG, jednak wprocesie wdroenia nastpi proces dostosowania produktu do indywidualnych potrzeb Zamawiajcego w zakresie
hierarchii i wag potrzeb.
Dobre zaplanowanie procesw wytwarzania oprogramowania jest podstaw otrzymania produktu waciwego, dlatego opracowana przez Wykonawcw logika koncepcji budowy oprogramowania SIG jest waciwym gwarantem produktu kocowego (rys. 15).
Rysunek 15. Wpyw logiki koncepcji budowy oprogramowania SIG na proces wytwarzania oprogramowania i produkt kocowy
Opracowana logika koncepcji budowy oprogramowania SIG powstaa

w oparciu o czynniki podejcia do dziaa w sposb waciwy.
Kryterium badawczym oceny wpywu logiki koncepcji budowy oprogramowania SIG na proces wytwarzania oprogramowania i na kocowy produkt
jest trafno i uyteczno. Kryterium oceny trafnoci zostao zweryfikowane przez wykorzystanie wszystkich elementw logiki w procesie wytwarzania oprogramowania, natomiast kryterium uytecznoci zostao potwierdzone
waciwym produktem informatycznym.
161
Jednym z kluczowych czynnikw w realizacji zada projektowych jest

wiedza Wykonawcw. Wiedza wystpuje pod dwoma zasadniczymi postaciami, w umyle czowieka jako wiedza osobista nieskodyfikowana oraz wiedza
skodyfikowana wyraona postaciowo, np. wyraona opisem tekstowym, graficznie, przedstawiona w postaci matematycznej (w tym za pomoc kodowania za pomoc jzykw programowania). W przypadku zoonoci zagadnienia wiedza skodyfikowana jest przedstawiona w postaci mieszanej.
Istotn kwest staje si pytanie, czy oprcz wykorzystania wiedzy osobistej czonkw Zespou ICT i pracy zespoowej dla uzyskania efektu addytywnoci
lub synergii wiedzy, naley jeszcze wykorzysta wiedz skodyfikowan? W tym
celu zostao sformuowane trzecie pytanie badawcze:
Jaki jest wpyw wiedzy skodyfikowanej (kompendiw wiedzy, standardw,
specyfikacji technicznych iraportw technicznych) oraz innych branowych przepisw i zasad, ma na proces wytwarzania oprogramowania i kocowy produkt?
Wykonawcy wramach zada projektu rozwojowego korzystali zrnych
postaci wiedzy skodyfikowanej, ale przede wszystkim w postaci elektronicznej z dokumentw elektronicznych lub mediw strumieniowych, np. normy
ISO w dostpie on-line.
Z wiedzy branowej, z dorobku wiatowego Wykonawcy korzystali
z kompendiw wiedzy (Body of Knowledge)61, okrelane akronimami BOK lub
BoK, w nastpujcych obszarach profesjonalnej wiedzy branowej:
Z inynierii oprogramowania: Guide to the Software Engineering Body
of Knowledge (SWEBOK V3) z odwoaniami do standardw, specyfikacji
technicznych i raportw technicznych.
Z zarzdzania projektami: Guide to Project Management Body of Knowledge (PMBOK Guide)62.
Z inynierii systemw: System Engineering Body of Knowledge (SEBoK)
INCOSE Systems Engineering Handbook v. 3.2.2, Guide to the Systems
Engineering Body of Knowledge (SEBoK) version 1.1.263.
Z architektury przedsibiorstw: Enterprise Architecture Body of Knowledge
(EABOK).
61 Kompendia wiedzy to zestaw koncepcji, terminw i dziaa, ktre tworz profesjonalici

dziedzinowi stowarzyszeni przez profesjonalne stowarzyszenia zawodowe.
(http://en.wikipedia.org/wiki/Body_of_Knowledge, dostp czerwiec 2013).
62 Project Management Institute Standards Committee, Guide to the Project Management
Body of Knowledge (PMBOK), Project Management Institute.
63 http://www.sebokwiki.org/wiki/Guide_to_the_Systems_Engineering_Body_of_Knowledge_
(SEBoK) (dostp 15.06.2013).
162
Zakoczenie
Modelu dojrzaoci organizacji: Capability Maturity Model Integrated

(CMMI).
SEVOCAB ISO/IEC/IEEE 24765:2010 Systems and software engineering
Vocabulary.
Geographic Information Science and Technology Body of Knowledge (GIS&T BoK)64.
Analizy biznesowej: Business Analysis Body of Knowledge (BABOK).
Zarzdzania danymi: Data Management Body of Knowledge (DMBOK).
Oprcz wyej wymienionych pozycji, Zesp ICT w zakresie procesu
wytwrczego oprogramowania w cyklu wytwrczym uwzgldnili dokumenty branowe:
1. Przepisy prawne dotyczce korzystania z oprogramowania przez uytkownikw. W pierwszej kolejnoci uwzgldnili zalecenia, zasady wynikajce z przepisw prawa, np. Konstytucji, ustaw, rozporzdze, przepisw BHP, Karty Praw Osb Niepenosprawnych. Przepisy prawne rwnie zabraniaj stosowania okrelonych technik oraz rozpowszechniania
lub czenia niektrych treci ze sob. Niezastosowanie si do przepisw
prawa moe powodowa okrelone skutki wynikajce z nieprzestrzegania przepisw prawnych.
2. Konwencje.
3. Specjalistyczne metody projektowania i zasady konstrukcyjne.
4. Stan wiedzy. Stan wiedzy wynika z aktualnego rozwoju sprztu i oprogramowania oraz s to rwnie definicje, wskazwki, przykady, wzorce projektowe, szablony, przypadki, ktre formalnie s spisane.
5. Zasady profesjonalnej praktyki zawodowej oraz zasady etyczne inyniera oprogramowania.
W obszarze tematycznym, w procesie wytwarzania tworzeniu oprogramowania kierowano si dokumentami (rys. 16):
1. Pozycje bibliograficzne z zakresu inynierii oprogramowania.
2. Wiedza specjalistyczna izbir dowiadcze zebranych wnormy midzynarodowe i ich tumaczenie na normy krajowe oraz standardach technicznych. Wykorzystanie norm wie si ze znajomoci poszczeglnych
obszarw wiedzy zakodowanych wnormach ISO istandardach, np. standardach IEC, IEEE. Wpyw norm na proces wytwarzania oprogramowania ma due znaczenie z kilku powodw. Normy/standardy zawieraj
64 DiBiase, DeMers, Johnson, Kemp, Luck, Plewe, Wentz, Geographic Information Science
and Technology Body of Knowledge, University Consortium for Geographic Information Science
(UCGIS) and the Association of American Geographers (AAG), 2006.
163
sum dowiadcze specjalistw dziedzinowych, ktrzy dokonali kodyfikacji wiedzy osobistej wzakresie dobrych praktyk. Rwnie zakres tematyczny norm i standardw jest uzgodniony w szerokim gronie specjalistw, treci wielokrotnie dyskutowane i przedstawiane w postaci wstpnej (Draft). Tematyka prezentowana w normach i standardach jest neutralna technologicznie. W przypadku norm oglnych istniej normy odniesienia, tzw. powoania normatywne (Normative references), cznie ze
zmianami do norm szczegowych lub wieloczciowych, zwaszcza, e
kada norma posiada wyjanienie terminw idefinicji oraz zpunktu widzenia odniesie bibliografi. Bibliografia to spis nie tylko norm wykorzystanych, ale rwnie inne publikacje drukowane i elektroniczne.
Niestety do wad norm i standardw mona zaliczy dugi czas powstawania i uaktualniania (ok. 37 lat), gdy kada zmiana lub opracowanie nowego dokumentu przechodzi dugi proces konsultacji branowej.
3. Standardami zawartymi w dokumentach RFC (Requests For Comments)
wydawanymi przez Internet Engineering Task Force (IETF).
4. Standardami konsorcjum W3C publikowane w postaci W3C Recommendation (REC), w tym standardy okrelajce dostpno zawartoci dla
uytkownikw niepenosprawnych WAI (Web Accessibility Initiative), standardy amerykaskie Section 508, standardy brytyjskie (British Standards
Institute BS7000 Part 6, Guide to Managing Inclusive Design). W przypadku dostpnoci zawartoci to zalecenia (accessibility guidelines):

ATAG (Authoring Tool Accessibility Guidelines) zalecenia dostpnoci
dotyczce narzdzi do tworzenia stron WWW,

WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) zalecenia dotyczce dostpnoci zawartoci serwisw,

UAAG (User Agent Accessibility Guidelines) zalecenia dostpnoci narzdzi wspomagajcych uytkownikw,

WAI-ARIA (Accessible Rich Internet Application) zalecenia dostpnoci dla technologii AJAX i powizanych technologii,
Techniczne specyfikacje: HTML, XML, CSS, SVG, SMIL i inne.
Kryterium badawczym oceny wykorzystania wiedzy skodyfikowanej i jej
wpyw na proces wytwarzania oprogramowania i kocowy produkt jest trafno i uyteczno. Trafno doboru pozycji literaturowych oraz ich uyteczno zostaa zweryfikowana praktycznie w procesie wytwrczym oprogramowania, a formalnie wiadczy o tym liczba cytatw powoujcych si na te
pozycje bibliograficzne w monografiach. Rwnie Wykonawcy realizujc SIG
kierowali si zasad, e: stosowanie si do skodyfikowanej wiedzy (kompendiw wiedzy, standardw, specyfikacji oraz innych branowych przepisw i za164
Zakoczenie
sad) jest wyrazem wysokiego poziomu dojrzaoci Wykonawcw postpujcych

zgodnie z zasad etyki, polityki rwnoci i prywatnoci oraz odpowiedzialnoci
spoecznej za produkt programowy, zktrego mog korzysta rni uytkownicy,
z rnym dowiadczeniem, z rnymi potrzebami. Stosowanie si do branowej
skodyfikowanej wiedzy umoliwia wytworzonym produktom programowym na
wykorzystanie przez uytkownikw w sposb przyczyniajcy si do budowy spoeczestwa informacyjnego z godnie z zasad interoperacyjnoci, co moe przynie wymierne korzyci spoeczne i ekonomiczne..
Rysunek 16. Umiejscowienie wiedzy skodyfikowanej wykorzystanej w projekcie rozwojowym
Reasumujc, wiedza specjalistyczna i branowe dowiadczenie zawodowe ludzi niemale zcaego wiata, ktre zostay skodyfikowane do wielu rnych i wrnej randze dokumentw oraz dowiadczenia Zespou ICT warunkuj prawidowo procesu realizacji zada i wykorzystania zasobw w procesie wytwrczym oprogramowania i kocowy produkt.
W zakresie postawionej tezy badawczej: twierdzimy, i wykonany prototypowy system informatyczny GeoAzbest zosta zrealizowany na podstawie logiki
koncepcji budowy oprogramowania SIG, wsparty standardowymi rozwizaniami
branowymi, pozwala na spenienie technicznych ifunkcjonalnych wymaga stawianych systemowi informatycznymi zgodnych zopisem zaoe oprogramowania.
165
Dowodzona teza bdzie oparta ownioskowanie logiczne. Na rysunku17

zostay przedstawione niezbdne elementy skadajce si na zdefiniowan tez
badawcz.
Rysunek 17. Wymagania, zaoenia, dziaania i procesy waciwe i waciwy produkt wspomagajcy podmiot koordynacyjny w systemie logistycznym
Dowodzenie tezy jest cile zwizane z kryteriami odpowiedzi na postawione we wstpie trzy pytania badawcze. Kryterium odpowiedzi na pytania bya ocena trafnoci i uytecznoci ICT na proces wytwarzania oprogramowania i produkt kocowy. Pierwsze pytanie dotyczyo wsparcia informatycznego podmiotw wacuchu logistycznym i wpodmiocie koordynacyjnym
w moduach oprogramowania. Podzia wsparcia przebiega zgodnie z podziaem uprawnie obowizkw izakresu odpowiedzialnoci poszczeglnych podmiotw tworzcych system logistyczny65. Podmiot koordynacyjny jest w sta 65 System logistyczny to celowo zorganizowane izintegrowane dziaania wobszarze wiadczenia usug, oraz odpowiadajce im przepywy strumieni materiaw, informacji i strumieni fi-
166
Zakoczenie
nie koordynowa zasoby, dziki czemu, przy zintensyfikowaniu dziaa usuwania azbestu ze rodowiska jest w stanie w sposb kontrolowany i efektywny
alokowa zasoby adekwatne do skali i zakresu dziaa poszczeglnych podmiotw. Pozytywna odpowied na pierwsze pytanie badawcze wspprzyczynia si do uzyskania pozytywnej weryfikacji tezy badawczej, gdy zaoenia
oprogramowania SIG s elementem logiki koncepcji budowy oprogramowania SIG (zaoenia s waciwe). Trzecie pytanie badawcze dotyczy wpywu
wiedzy skodyfikowanej na proces wytwarzania oprogramowania i na kocowy produkt. Wiedza skodyfikowana jest elementem logiki koncepcji budowy
oprogramowania SIG i pozytywna odpowied wspprzyczynia si do uzyskania pozytywnej weryfikacji tezy badawczej (zasoby s waciwe). Drugie pytanie, ktre dotyczy wpywu logiki koncepcji budowy oprogramowania SIG
na proces wytwarzania oprogramowania i na kocowy produkt zostao zweryfikowane pozytywnie (dziaania s waciwe). Zamieniajc odpowiedzi pyta badawczych do wersji weryfikowanej otrzymujemy tez poredni o nastpujcym brzemieniu: twierdzimy, e produkt waciwy (SIG) zosta zrealizowany na podstawie dziaa waciwych, wsparty zasobami waciwymi, pozwala
na spenienie waciwych wymaga stawianych systemowi informatycznemu dla
wsparcia podmiotu koordynacyjnego, zgodnie z zaoeniami waciwymi. Logiczne wnioskowanie w postaci schematu zostao przedstawione na rysunku 18.
Ze wzgldu na pozytywne zweryfikowanie trzy pytania badawcze, ktre wpisuj si w tez badawcz, mona wnioskowa, e nie ma podstaw do zanegowania adnej pozytywnej odpowiedzi, wzwizku ztym istnieje racjonalnie
uzasadnienie do potwierdzenia postawionej tezy badawczej.
Wykonane oprogramowane SIG to prototyp oprogramowania, ktry
w momencie wdroenia zostanie przez Wykonawc uzupenione o oczekiwania Zamawiajcego pod wzgldem dostosowania do technicznych ifunkcjonalnych wymaga rodowiska pracy Zamawiajcego, z rwnoczesn dokumentacj iopracowaniem instrukcji uytkownika. Proces wytwrczy jak iwdroenie
nansowych (patnoci), umoliwiajcych sprawne dziaania jednostek z uwzgldnieniem wymaga prawnych. Z zaoenia jest konglomeratem opisujcy wielowymiarowy charakter przedsiwzicia logistycznego rozpatrywany w ukadzie: przestrzennym topograficznym z naoon struktur sieciow (wzy i poczenia sieci), przestrzennym w sensie zarzdzania systemem (wielu wacicieli procesw, wielu decydentw z uprawnieniami i wiele odpowiedzialnoci), przestrzennym informacyjnym (przestrze fizyczna odpowiedzialnoci wie si z rozproszonymi strumieniami informacji, pienidzy, dokumentw), przestrzennym materiaowym
(przestrze fizyczna odpowiedzialnoci wie si z rozproszonymi strumieniami przepywu fizycznego MZA). Skrtowo ujmujc system logistyczny zawiera zbir acuchw logistycznych
oraz powizania z innymi systemami, np. system patnoci, monitoringu, kontroli.
167
oprogramowania nastpi w oparciu model cyklu doskonalenie produktu wg

Deminga Plan-Do-Check-Act Planuj-Wykonuj-Sprawdzaj-Dziaaj (PDCA) oraz
zgodnie z opracowanym projektem pt. 2. Projekt wdroenia i wsparcia SIG
(tom III, rozdz. 5). Takie podejcie zapewni, e dziaania inynierskie bd
realizowane w sposb waciwy i waciwe (rys. 19).
Rysunek 18. Logiczne wnioskowanie w oparciu dziaania, zasoby, procesy waciwe i waciwy
produkt wspomagajcy podmiot koordynacyjny
Praca wgwnej czci ma charakter aplikacyjny zniezbdnymi elementami badawczymi, ktre determinoway powstanie prototypu systemu informatycznego GeoAzbest. Autorzy wiadomie zrezygnowali z przedstawiania oprogramowania SIG jako dokumentacji oprogramowania, gdy po pierwsze, dokumentacja projektowa, informatyczna bya tworzona wycznie na potrzeby
zespou wykonujcego oprogramowanie i stanowi know-how66, po drugie byaby mao interesujca dla odbiorcw monografii.
66 Zwaszcza opracowane narzdzie warkuszu kalkulacyjnym sucym do utworzenia wektorw funkcji, ktre jest podstaw do budowy dowolnego serwisu internetowego. Wykorzystane narzdzie jest rozwijane od 2007 roku i pierwsza jego wersja w sposb uoglniona zostaa przedstawiona w monografii Bogdan Wita Electronic commerce budowanie konkurencyjno-
168
Zakoczenie
Rysunek 19. Cykl doskonalenia produktu programowego dla wsparcia podmiotu koordynujcego w systemie logistycznym w usuwaniu azbestu ze rodowiska
W warstwie opisowej starano si przedstawi wyniki prac Zespou ICT

w projekcie rozwojowym w postaci stworzonego narzdzia pod nazw System Informatyczny GeoAzbest, wspomagajcego decydentw wgospodarce odpadami niebezpiecznymi. Wycinkowy charakter przedstawiajcy poszczeglne
moduu funkcjonalne SIG to fragmenty dokumentacji technicznej, w zamyle
autorw, przedstawianej jzykiem nietechnicznym. Wycinkowy charakter wie
si zdwoma przesankami. Pierwsz przesank jest to, e Wykonawcy zaprojektowali i zbudowali prototypy oprogramowania dedykowanymi podmiotom
odpowiedzialnym za skadowanie odpadw niebezpiecznych w podziemnych
skadowiskach odpadw niebezpiecznych. Uycie sowo prototyp oznacza zaprojektowanie i zbudowanie systemu przez Wykonawcw w celu zademon-
ci przedsibiorstwa wInternecie. Politechnika Lubelska, 2008 (http://bc.pollub.pl/Content/348).

Obecnie elementarna funkcja serwisu jest opisywana przez piciowymiarowy wektor: elementarna funkcja={ {wektor uytkownikw}, {wektor potrzeb uytkownikw}, {wektor funkcji potrzeb}, {wektor wymaga}, {wektor stron dostpowych} }.
169
strowania zdolnoci Zespou ICT do budowy oprogramowania ju docelowego i dedykowanego ju konkretnemu podmiotowi, zwaszcza, e oprogramowanie budowane byo przy ograniczonych dziaaniach, zasobach i rodkach
w ramach projektu rozwojowego.
Wykonane prototypowe oprogramowanie powstao woparciu odowiadczenia w budowie i wdraaniu wykonanych innych rozwiza informatycznych Wykonawcw. Na etapie analizy iprojektowania, budowy prototypu SIG
nie wzorowano si na adnym innym oprogramowaniu do wspomagania procesw zarzdczych w usuwaniu odpadw zawierajcych azbest, gdy do tej
pory nie zidentyfikowano i nie istniaa taka potrzeba na tego typu oprogramowanie. Wzwizku tym, koncepcja rozwizania problemu, podziau na moduy jest autorskie i oryginalne.
Opracowane i wykonane prototypowe oprogramowanie SIG formalnie
nie jest dedykowane jednemu podmiotowi gospodarczemu. LW Bogdanka
wystpuje jako podmiot przykadowy, zwaszcza, e w niedugim czasie powstanie kolejna kopalnia wgla kamiennego w okolicach Chema. Proces budowy i wykonane prototypowe oprogramowanie SIG stanowi propozycj bdc odpowiedzi Wykonawcw na bariery, ktre przyczyniaj si do faktu,
e usuwanie azbestu z wojewdztwa lubelskiego jest zbyt wolne, co powoduje, e eksploatowane wyroby zawierajce azbest stanowi zagroenia dla
rodowiska. Analiza tempa usuwania z wojewdztwa lubelskiego wg danych
z lat 20072009 upowania do stwierdzenia, e jeli dziaoby si to w tempie zaobserwowanym na Lubelszczynie, to azbest w Polsce bdzie obecny jeszcze przez 568 lat a do roku 257667.
Technologie ICT i dedykowany System Informatyczny GeoAzbest bezporednio nie spowoduj przyspieszenia tempa usuwania i unieszkodliwienia
azbestu z wojewdztwa lubelskiego, lecz odpowiednio wykorzystane stanowi sprawne narzdzie umoliwiajce wspomaganie decyzji w optymalizacji
przestrzennej alokacji zasobw, porednio przyczyniajc si do skrcenia procesw oraz dziaania sprawozdawcze, ktre s naoone przepisami prawnymi na podmioty w gospodarowaniu odpadami niebezpiecznymi. Dzisiaj trudno sobie wyobrazi, e przy zoonoci problematyki gospodarczej oraz okrelonych obowizkach naoonych przez przepisy prawa na wszystkie podmioty w gospodarce odpadami niebezpiecznymi mona nie korzysta technologii
ICT. Tym bardziej, e rozwj gospodarczy i urzdze mobilnych powoduje,
e coraz mniej podmiotw wiadczcych usugi jest w stanie wykona wi-
NIK, http://www.nik.gov.pl/plik/id,1254,vp,1258.pdf, 2013.
67
170
Zakoczenie
cej zlece, dziki odpowiedniej koordynacji usug przez wykorzystanie odpowiednich programw komputerowych68. Wiksza realizacja zlece przy koordynacji zasobw zwiksza wydajnoci pracy i obnia koszty funkcjonowania
acuchw skadajcych si z uprawnionych podmiotw w gospodarowaniu
azbestem. Zwaszcza, e produkty programowe w postaci programw s zamieniane na e-usugi w chmurze obliczeniowej, a dostp do e-usug odbywa
si za pomoc przegldarek internetowych z dowolnego miejsca w przestrzeni, oczywicie przy warunku dostpu do sieci Internet.
Drugim wnioskiem z realizacji z przeprowadzonych prac inynierskich jest fakt, e dokonujc oceny prototypowego oprogramowania, nie
mona dokonywa analizy w oderwaniu o zaproponowanych rozwiza logistycznych, ktre zostay przedstawione tomie69 z ekologistyki, oraz rozwiza z zakresu ICT w trzecim tomie70 z zaoeniami oprogramowania.
W dalszej kolejnoci, z technologi skadowania podziemnego zaprezentowanego w sidmym tomie71 oraz rozwiza z zakresu zintegrowanego
zarzdzania72.
Integraln cz pracy stanowi opracowane trzy zaczniki, ktre s niezbdne dla utworzenia rodowiska pracy u Zamawiajcego, tj. zainstalowania platformy sprztowo-programowej i platformy programowej SIG. Zacznik nr 1 specyfikuj dane dotyczce infrastruktury technicznej systemu informatycznego GeoAzbest (SIG), zacznik nr 2 zawiera dane dotyczce platformy sprztowo-programowej systemu informatycznego GeoAzbest (SIG), zacznik nr 3 w sposb syntetyczny specyfikuje dane platformy programowej
(SIG). W suplemencie zawarto krtk charakterystyka projektu rozwojowego,
ktrego produktem jest rwnie niniejsza monografia.
68 Nastpna wersja oprogramowania powinna by wykonana z uwzgldnieniem urzdze

mobilnych.
69 B. Wit, Ekologistyka. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora,
Toru 2014.
70 Tom III: B. Wit, Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym, Towarzystwo
Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
71 Tom VI: K. Czarnocki, Technologia skadowania podziemnego. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu wujciu systemowym, Towarzystwo Naukowe Organizacji iKierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
72 Tom VII: E. Bojar, J. Stachowicz, J. Machnik-Somka, M. Bojar, Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym, Towarzystwo Naukowe Organizacji
i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
171
n Aplikacja
on-line
Oprogramowanie dostpne dla uytkownika usugi WWW z wykorzystaniem przegldarki internetowej w trybie bezporedniej cznoci z sieci
komputerow Internet.

n Asysta
techniczna
Dziaania Wykonawcy w cyklu eksploatacji ycia oprogramowania, ktre maj na celu wsparcie Uytkownikw w zakresie obsugi systemu informatycznego SIG w okresie trwania Asysty Technicznej.

n Azbest,
wyroby zawierajce azbest, materiay zawierajce azbest
Synonimy wyroby zawierajce azbest materiay zawierajce azbest naley przez to rozumie nastpujce wkniste krzemiany:
1) azbest chryzotylowy, nr CAS 2) 12001-29-5;
2) azbest krokidolitowy, nr CAS 12001-28-4;
3) azbest amozytowy (gruenerytowy), nr CAS 12172-73-5;
4) azbest antofilitowy, nr CAS 77536-67-5;
5) azbest tremolitowy, nr CAS 77536-68-6;
6) azbest aktynolitowy, nr CAS 77536-66-4.
(Dz.U. 1997 Nr 101 poz. 628, Ustawa zdnia 19 czerwca 1997 r. ozakazie
stosowania wyrobw zawierajcych azbest, Art. 1. ust. 2).

n BDO
Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami. (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach Art. 79).
173
n CMS
(Content Management System)
System zarzdzania zawartoci. Przez CMS rozumie si narzdzie dostarczajc zbir funkcjonalnoci umoliwiajcych zarzdzanie zawartoci
udostpnian w serwisie SIG.

n Dokument
elektroniczny
stanowicy odrbn cao znaczeniow zbir danych uporzdkowanych

w okrelonej strukturze wewntrznej i zapisany na informatycznym noniku danych (Art. 3 pkt 2, Dz.U. 2005 nr 64 poz. 565 z pn. zm.).

Dzikie wysypisko
To wysypiska, ktre s niezorganizowane i funkcjonuj bez zezwolenia wadz.

n Emisja
azbestu
oznacza to bezporednie lub porednie wprowadzenie pyu iwkien azbestowych do rodowiska, powstajce w wyniku uytkowania obiektw, urzdze
budowlanych, instalacji przemysowych oraz wykonywania prac zwizanych
z usuwaniem wyrobw zawierajcych azbest (Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 5 sierpnia 2010 r. Dz.U. Nr 71, poz. 649 w sprawie sposobw i warunkw bezpiecznego uytkowania i usuwania wyrobw zawierajcych azbest, 2 ustp 6).

n ESIP
Elektroniczny System Informacji Przestrzennej. Docelowy system informatyczny monitoringu procesu usuwania wyrobw zawierajcych azbest zterytorium Polski.

Favicon
FAVourite ICON ikona graficzna, ktry znajduje si tu obok adresu

WWW w pasku adresu przegldarki internetowej lub tu obok tytuu strony
w pasku tytuowym karty przegldarki.

Funkcja
Zdolno produktu oprogramowania do realizacji okrelonych dziaa

na rzecz ich odbiorcw (s to dziaania w sensie zbioru instrukcji lub operacji na tym oprogramowaniu, a cilej na interfejsach: programowych, komunikacyjnych, uytkownika).
174
Funkcjonalno
Zdolno produktu oprogramowania do zapewnienia funkcji odpowiadajcych ustalonym potrzebom, w kontekcie jego uycia, zgodnie z wyspecyfikowanymi zaoeniami.

n Geospatial
Web (Geoweb), WebGIS, Web mapping
GeoWeb odnosi si do zbioru aplikacji internetowych iusug na mapach

cyfrowych. WebGIS odnosi si do systemw GIS wykorzystujcych technologie
oparte o sie WWW i sposobw komunikacji pomidzy elementami GIS. Web
mapping odnosi si do aplikacji umoliwiajcych wizualizacj danych geograficznych z wykorzystaniem przegldarki WWW w trybie on-line (np. nawigacje samochodowe). Mona przyj, e elementem odrniajcym poszczeglne terminy jest zoono aplikacji i usug internetowych. Zaleno graficzna zostaa przedstawiona na rysunku:
Zaleno pomidzy terminami GeoWeb, WebGIS, Web mapping

geoazbest.pl
Nazwa domenowa wortalu, ktra zostaa zarezerwowana na potrzeby

i czas trwania projektu rozwojowego.

n Gospodarka
odpadami
Rozumie si przez to wytwarzanie odpadw i gospodarowanie odpadami

(Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 3.1 punkt 3).

n Gospodarowanie
odpadami
Rozumie si przez to zbieranie, transport, przetwarzanie odpadw, cznie znadzorem nad tego rodzaju dziaaniami, jak rwnie pniejsze postpowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadw oraz dziaania wykonywane w cha175
rakterze sprzedawcy odpadw lub porednika w obrocie odpadami;. (Ustawa

z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 3.1 punkt 2).
Gospodarowaniu odpadami oznacza zbieranie, transport, odzysk oraz
unieszkodliwianie odpadw, cznie z nadzorem nad tego rodzaju dziaaniami,
jak rwnie pniejsze postpowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadw
wraz zdziaaniami wykonywanymi wcharakterze dealera lub brokera (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego iRady 2008/98/WE zdnia 19 listopada 2008r.
w sprawie odpadw oraz uchylajca niektre dyrektywy, art. 3 punkt 9).

n ICT
Information and communication technology technologie informacyjnokomunikacyjne.

n Informatyczny
nonik danych
materia lub urzdzenie suce do zapisywania, przechowywania i odczytywania danych w postaci cyfrowej (Art. 3 pkt 1, Dz.U. z 2005 r. Nr 64,
poz. 565, z pn. zm.).

n Infrastruktura
System urzdze, wyposaenia i obsugi niezbdny do dziaania organizacji (ISO 9000:2001, s. 17).

n Infrastruktura
techniczna SIG
System urzdze, wyposaenia niezbdny do zainstalowania platformy

sprztowo-programowej SIG w zakresie technicznym.

n Infrastruktura
techniczna systemu informatycznego GeoAzbest (SIG)
Infrastruktura techniczna to zaplanowane i zakupione elementy infrastruktury technicznej dla SIG na podstawie opracowanej specyfikacji.

n INSPIRE
Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego iRady zdnia 14 marca 2007 r. ustanawiajca infrastruktur informacji przestrzennej we Wsplnocie Europejskiej.

n Interoperacyjno
zdolno rnych podmiotw oraz uywanych przez nie systemw teleinformatycznych i rejestrw publicznych do wspdziaania na rzecz osignicia
176
wzajemnie korzystnych i uzgodnionych celw, z uwzgldnieniem wspdzielenia

informacji i wiedzy przez wspierane przez nie procesy biznesowe realizowane za
pomoc wymiany danych za porednictwem wykorzystywanych przez te podmioty systemw teleinformatycznych (Art. 3 pkt 18, Dz.U. z 2005 r. Nr 64,
poz. 565, z pn. zm.).

n KA
Knowledge Area
Obszar wiedzy. Termin wystpujcy w kontekcie kompendiw wiedzy

specjalistycznej opracowanej przez specjalistyczne branowe stowarzyszenia.
W niniejszej pracy skorzystano z kompendiw skodyfikowanej wiedzy:
Software Engineering Body of Knowledge (SWEBOK)
Project Management Body of Knowledge (PMBOK)
System Engineering Body of Knowledge (SEBoK)
Enterprise Architecture Body of Knowledge (EABOK)
Geographic Information Science and Technology Body of Knowledge
(GISTBoK)
Business Analysis Body of Knowledge (BABOK)
Data Management Body of Knowledge (DMBOK).

n Katalog
odpadw odpady azbestowe
Katalog odpadw isposb klasyfikowania odpadw zosta opublikowany

w Rozporzdzeniu Ministra rodowiska z dnia 27 wrzenia 2001 r. w sprawie katalogu odpadw (Dz.U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206). Odpady azbestowe zostay zakwalifikowane do 10 grup odpadw:
06 07 01* odpady azbestowe z elektrolizy
06 13 04* odpady z przetwarzania azbestu
10 11 81* Odpady zawierajce azbest
10 13 09* odpady zawierajce azbest z produkcji elementw cementowo-azbestowych
10 13 10 odpady z produkcji elementw cementowo azbestowych inne
ni wymienione w 10 13 09
15 01 11* opakowania z metali zawierajce niebezpieczne porowate
elementy wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest), wcznie z pustymi pojemnikami cinieniowymi
16 01 11* okadziny hamulcowe zawierajce azbest
16 02 12* zuyte urzdzenia zawierajce wolny azbest
17 06 01* materiay izolacyjne zawierajce azbest
17 06 05* materiay konstrukcyjne zawierajce azbest.
177
n Kontekst
uycia (context of use)
Uytkownicy, zadania, wyposaenie (sprzt komputerowy, oprogramowanie

i materiay), fizyczne i spoeczne rodowisk w ktrym produkt jest wykorzystywany. (ISO/IEC 25000:2004, s. 2). Kontekst uycia to uytkownicy w kontekcie ich potrzeb, zada do wykonania, wyposaenie techniczne i programowe, rodowisko fizyczne i spoeczne, w ktrych oprogramowanie jest wykorzystywane.

n Kopia
bezpieczestwa
Wykonana kopia danych, ktra ma suy do odtworzenia oryginalnych

danych w przypadku ich utraty lub uszkodzenia.

n Koszty
gospodarowania odpadami
Koszty gospodarowania odpadami s ponoszone przez pierwotnego wytwrc odpadw lub przez obecnego lub poprzedniego posiadacza odpadw.()
(Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 22).

n LCA
(Life Cycle Assessment) ocena cyklu ycia
LCA jest procesem oceny efektw, jaki dany wyrb wywiera na rodowisko podczas caego ycia, poprzez wzrost efektywnego zuycia zasobw
izmniejszenie obcie rodowiska. Ocena wpywu na rodowisko moe by
prowadzona zarwno dla wyrobu, jak i dla jego funkcji. LCA jest traktowana jako analiza od koyski do grobu. Podstawowymi elementami LCA
s: 1) zidentyfikowanie iocena ilociowa obcie wprowadzanych do rodowiska, tj. zuytych materiaw i energii, oraz emisji i odpadw wprowadzanych do rodowiska, 2) ocena potencjalnych wpyww tych obcie oraz 3) oszacowanie dostpnych opcji w celu zmniejszenia obcie.
(http://www.wikipedia.pl).
Zidentyfikowanie i ocena czynnikw wejsiowych i wyjsciowych potencjalne
wpywajych na rodowisko produktu wcyklu ycia ISO 14040:2006, s.3

n Magazynowanie
odpadw
Rozumie si przez to czasowe przechowywanie odpadw obejmujce:

a) wstpne magazynowanie odpadw przez ich wytwrc,
b) tymczasowe magazynowanie odpadw przez prowadzcego zbieranie
odpadw,
c) magazynowanie odpadw przez prowadzcego przetwarzanie odpadw

178
Miejsce zawierajce azbest
oznacza to take miejsce, gdzie znajduj si wyroby zawierajce azbest

(Rozporzdzenie Ministra Gospodarki zdnia 5 sierpnia 2010 r. Dz.U. z2010r.
Nr 71, poz. 649, w sprawie sposobw i warunkw bezpiecznego uytkowania i usuwania wyrobw zawierajcych azbest, 2 ustp 3).

n Mieszanie
odpadw niebezpiecznych
Dopuszcza si mieszanie odpadw niebezpiecznych rnych rodzajw, mieszanie odpadw niebezpiecznych z odpadami innymi ni niebezpieczne, a take
mieszanie odpadw niebezpiecznych z substancjami, materiaami lub przedmiotami, jeeli ich zmieszanie suy poprawie bezpieczestwa procesw przetwarzania odpadw powstaych po zmieszaniu ijeeli wwyniku prowadzenia tych procesw nie nastpi wzrost zagroenia dla ycia i zdrowia ludzi lub rodowiska.
(Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, art. 21.2.).

n Mieszanina
odpadw
Oznacza odpady powstae w wyniku celowego lub przypadkowego wymieszania dwch lub wicej rodzajw odpadw, ktra to mieszanina nie zostaa zaliczona do adnej z kategorii w zacznikach III, IIIB, IV i IVA. Odpady
wpojedynczym przemieszczeniu, obejmujcym dwa lub wicej rodzajw odpadw
transportowanych osobno, nie s uwaane za mieszanin odpadw. (Rozporzdzenie (WE) NR 1013/2006 w sprawie przemieszczania odpadw, punkt 3).

n Mineray
azbestopodobne
richteryt i winchit, cho mona je uzna za nie mniej szkodliwe ni tremolit, amozyt czy krokidolit (2010/C 212 E/15 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 7 maja 2009 r. w sprawie projektu rozporzdzenia Komisji
zmieniajcego zacznik XVII do rozporzdzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego iRady wsprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwole
i stosowanych ogranicze w zakresie chemikaliw (REACH)).

n Minimalne
wymagania dla systemw teleinformatycznych
zesp wymaga organizacyjnych i technicznych, ktrych spenienie przez

system teleinformatyczny uywany do realizacji zada publicznych umoliwia
wymian danych z innymi systemami teleinformatycznymi uywanymi do realizacji zada publicznych oraz zapewnia dostp do zasobw informacji udostpnianych za pomoc tych systemw (Art. 3 pkt 9, Dz.U. z 2005 r. Nr 64,
poz. 565, z pn. zm.).
179
n Model
chmury obliczeniowej
Przechowywanie, przetwarzanie i wykorzystanie danych, do ktrych dostp uzyskuje si przez Internet, na znajdujcych si w innej lokalizacji komputerach (COM(2012) 529 final 27.9.2012 r.).

n Monitorowanie
skadowiska odpadw podziemnych
Koncesja na podziemne skadowanie odpadw okrela rwnie typ podziemnego skadowiska, rodzaj i ilo odpadw dopuszczonych do skadowania
oraz zakres i sposb monitorowania skadowiska. (Prawo geologiczne i grnicze Art. 32, punkt 6).

n Naraenie
na dziaanie azbestu
oznacza to naraenie w czasie wykonywania pracy na zawieszone w powietrzu respirabilne wkna azbestu lub py azbestowy, bez wzgldu na ich pochodzenie (Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 5 sierpnia 2010 r.
Dz.U. z 2010 r. Nr 71, poz. 649, w sprawie sposobw i warunkw bezpiecznego uytkowania i usuwania wyrobw zawierajcych azbest, 2 ustp 7).

n Obowizki
posiadacza odpadw
Posiadacz odpadw jest obowizany do prowadzenia na bieco ich ilociowej i jakociowej ewidencji zgodnie z katalogiem odpadw okrelonym w przepisach wydanych na podstawie art. 4 ust. 3, zwanej dalej ewidencj odpadw.
(Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 66.1).

n Ochrona
rodowiska
Rozumie si przez to podjcie lub zaniechanie dziaa, umoliwiajce zachowanie lub przywracanie rwnowagi przyrodniczej; ochrona ta polega wszczeglnoci na:
a) racjonalnym ksztatowaniu rodowiska i gospodarowaniu zasobami rodowiska zgodnie z zasad zrwnowaonego rozwoju,
b) przeciwdziaaniu zanieczyszczeniom,
c) przywracaniu elementw przyrodniczych do stanu waciwego. (Prawo
ochrony rodowiska. Art. 3 punkt 15).

n Odbir
akceptacyjny SIG
Odbir na etapie wrenia systemu informatycznego polegajcy na

stwierdzeniu faktu, czy SIG spenia wszystkie oczekiwania odbiorcy w momencie jego przekazania do procesu eksploatacji. Dokumentem potwierdzajcym jest podpisanie Protokou Akceptacji SIG.
180
n Odbir
ilociowy SIG
Odbir na etapie wdroenia systemu informatycznego polegajcy na

stwierdzeniu faktu, czy SIG zawiera wszystkie wymagane elementy. Dokumentem potwierdzajcym jest podpisanie Protokou Kompletnoci SIG.

n Oddziaywanie
na rodowisko
Rozumie si przez to rwnie oddziaywanie na zdrowie ludzi. (Prawo

ochrony rodowiska. Art. 3 punkt 11).

n Odpad
rozumie si przez to kad substancj lub przedmiot, ktrych posiadacz

pozbywa si, zamierza si pozby lub do ktrych pozbycia si jest obowizany
(Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 3.1 punkt 6)
wszelkie substancje lub przedmioty nalece do kategorii okrelonych wzaczniku I, ktre ich posiadacz usuwa, zamierza usun lub ma obowizek usun. (Dyrektywa 75/442/EWG zdnia 15 lipca 1975 dot. odpadw, OJ L 194,
25.7.1975, s. 39 ze zmianami, zastpiona przez skonsolidowany tekst Dyrektywy 2006/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006
dot. odpadw, OJ L 114, 27.4.2006, s. 9.).

n Odpad
niebezpieczny
Odpady niebezpieczne oznaczaj odpady wykazujce co najmniej jedn

spord waciwoci niebezpiecznych. Waciwoci powodujce, e odpady s
odpadami niebezpiecznymi, okrela zacznik nr 3 do ustawy. Zacznik
nr 3 (waciwoci powodujce, e odpady s odpadami niebezpiecznymi): H5 szkodliwe: substancje i preparaty, ktre w przypadku ich wdychania, spoycia lub wniknicia przez skr mog powodowa ograniczone
zagroenie dla zdrowia, H7 rakotwrcze: substancje i preparaty, ktre
wprzypadku ich wdychania, spoycia lub wniknicia przez skr mog wywoa raka lub zwiksza czstotliwo jego wystpowania. (Ustawa zdnia
14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 3.4)
skadniki odpadw, dla ktrych przekroczenie wartoci granicznych ste
substancji niebezpiecznych moe powodowa, e odpady s odpadami niebezpiecznymi. (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 4.1
punkt 3) Skadniki odpadw, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3, okrela zacznik nr 4 do ustawy (Ustawa zdnia 14 grudnia 2012 r. oodpadach.
Art. 4.2) Zacznik nr 4 (skadniki, ktre mog powodowa, e odpady
s odpadami niebezpiecznymi): pozycja 25: azbest (py i wkna).
181
Odpady, ktre ze wzgldu na swoje pochodzenie, skad chemiczny, biologiczny, inne waciwoci i okolicznoci stanowi zagroenie dla ycia lub
zdrowia ludzi albo dla rodowiska,
(GUS, 2013, http://www.stat.gov.pl/gus/definicje_PLK_HTML.htm?id=POJ-477.htm).

n Odpad
obojtny
rozumie si przez to odpady, ktre nie ulegaj istotnym przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym; s nierozpuszczalne, nie wchodz w reakcje fizyczne ani chemiczne, nie powoduj zanieczyszczenia rodowiska lub zagroenia dla ycia lub zdrowia ludzi, nie ulegaj biodegradacji i nie wpywaj
niekorzystnie na materi, z ktr si kontaktuj; oglna zawarto zanieczyszcze w tych odpadach oraz zdolno do ich wymywania, a take negatywne
oddziaywanie na rodowisko odcieku s nieznaczne, a w szczeglnoci nie stanowi zagroenia dla jakoci wd powierzchniowych, wd podziemnych, gleby
i ziemi (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 3.1 punkt 9).

n Odpady
pozostajce w kontakcie z azbestem
oznacza to odpady tych wyrobw, ktre w okresie uytkowania przylegay do wyrobw zawierajcych azbest i naraone byy na dugotrwae przenikanie wkien i pyu azbestu, w szczeglnoci weny mineralnej. (Rozporzdzenie
Ministra Gospodarki z dnia 5 sierpnia 2010 r. Dz.U. z 2010 r. Nr 71, poz.
649, w sprawie sposobw i warunkw bezpiecznego uytkowania i usuwania
wyrobw zawierajcych azbest, 2 ustp 8).

n Odzysk
rozumie si przez to jakikolwiek proces, ktrego gwnym wynikiem jest

to, aby odpady suyy uytecznemu zastosowaniu przez zastpienie innych materiaw, ktre wprzeciwnym przypadku zostayby uyte do spenienia danej funkcji, lub w wyniku ktrego odpady s przygotowywane do spenienia takiej funkcji w danym zakadzie lub oglnie w gospodarce; (Ustawa z dnia 14 grudnia
2012 r. o odpadach. Art. 3.1 punkt 14).

n Oprogramowanie
aplikacyjne (aplikacja)
Oprogramowanie aplikacyjne (application software):

(1) Zaprojektowanie oprogramowanie aby wspomc uytkownika w wykonywaniu jego szczeglnych dziaa lub wposugiwaniu si szczeglnych
typw problemw, w odrnieniu od oprogramowania ktre kontroluje sam komputer (ISO/IEC 18019:2004 Software and system engineering
182
Guidelines for the design and preparation of user documentation for application software, 2.6).
(2) Oprogramowanie lub program, ktry suy do rozwizania problemw
aplikacyjnych (ISO/IEC 2382-1:1993 Information technology-VocabularyPart 1: Fundamental terms, 01.04.01).
(3) Zaprojektowane oprogramowanie, aby zrealizowa specyficzne potrzeby
uytkownika (ISO/IEC 24765, Software and Systems Engineering Vocabulary).

n Oprogramowanie
interfejsowe
oprogramowanie umoliwiajce czenie i wymian danych w komunikacji pomidzy systemami teleinformatycznymi. (Art. 3 pkt 11, Dz.U. z 2005 r.
Nr 64, poz. 565, z pn. zm.).

n OS-6
Formularz sprawozdawczy GUS Sprawozdanie o odpadach (z wyczeniem

odpadw komunalnych), http://form.stat.gov.pl/formularze/2013/passive/OS-6.pdf.

n PA
Punkt Azbestowy Miejsce zawierajce azbest.

n PESTEL
Otoczenie polityczne (political), ekonomiczne (economic), spoeczne (social), technologiczne (technological), rodowiska naturalnego (environment),
prawne (legal).

n Platforma
programowa (SIG)
Platforma programowa to zestaw oprogramowania dedykowanego dla

systemu informatycznego GeoAzbest skadajcych si blokw architektonicznych w postaci aplikacji informatycznych i serwisw internetowych wyspecyfikowanych w ramach infrastruktury technicznej SIG oraz inne wyspecyfikowane oprogramowanie niezbdne dla prawidowego funkcjonowania aplikacji skadajcych si na SIG.

n Platforma
sprztowo-programowa systemu informatycznego GeoAzbest (SIG)
Platforma sprztowo-programowa to zaplanowana i zakupiona infrastruktura techniczna oraz oprogramowanie systemowe na podstawie wykonanej specyfikacji. Platforma sprztowo-programowa skada si z: platformy
serwerowej z systemami operacyjnymi, usug dostpowych.
183
Patnik
Podmiot dokonujcy patnoci. Patnikami s posiadacze WZA/OZA lub

odpadw mieszanych, patnikami pomocniczymi s bezporedni lub poredni
kontraktorzy, np. WFOiGW, polsko-szwajcarski program usuwania azbestu na
Lubelszczynie, samorzd gminy.

n PMBoK
Project Management Body of Knowledge, zbir standardw i najlepszych

rozwiza w dziedzinie zarzdzania projektami zebranych i opublikowanych
przez czonkw PMI (Project Management Institute). Standard PMBoK jest to
zbir najlepszych, powszechnie uznanych praktyk znajdujcych zastosowanie
w zarzdzaniu projektami.

n Podziemne
skadowisko odpadw
jest cz grotworu, w tym podziemne wyrobisko grnicze, wykorzystywana w celu unieszkodliwiania odpadw przez ich skadowanie (Prawo
geologiczne i grnicze. Art. 6, punkt 6).
oznacza stae miejsce skadowania odpadw wgbokim wgbieniu geologicznym, takim jak kopalnia soli lub potasu (Dyrektywa Rady 1999/31/WE
z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie skadowania odpadw).

n POKA
Program usuwania azbestu i wyrobw zawierajcych azbest stosowanych

na terytorium Polski na lata 2003 2032. Pierwszy dokument zosta przyjty przez Rad Ministrw Polski wdniu 14 maja 2002 r. Aktualizacja nastpuje przez kadorazow uchwal Rady Ministrw. Dokument jest niewersjonowany. Data przyjcie przez Rad Ministrw wyznacza aktualno dokumentu.

n Portal
Zbir wortali. Jest bardzo rozbudowanym serwisem internetowym stanowicy tzw. bram wejciow do obszernych zasobw, usug Internetu o dostpie publicznym (publiczny portal). Jego podstawow funkcj jest dostarczanie informacji obejmujcych zrnicowany zakres tematyczny oraz rnego rodzaju usug dla najszerszego krgu odbiorcw.

n Portfel
SIG
Portfel to grupa skadajc si ztrzech projektw powizanych merytorycznie: 1. Projekt budowy SIG oraz realizacja informatyczna w oparciu o jego zao184
enia podczas trwania projektu rozwojowego (szczegy w rozdz. 3 i rozdz. 4),

2. Projekt wdroenia iwsparcia SIG (rozdz. 5), 3. Projekt likwidacji SIG (rozdz.6).

n Posiadacz
odpadw
Rozumie si przez to wytwrc odpadw lub osob fizyczn, osob prawn

oraz jednostk organizacyjn nieposiadajc osobowoci prawnej bdce wposiadaniu odpadw; domniemywa si, e wadajcy powierzchni ziemi jest posiadaczem odpadw znajdujcych si na nieruchomoci (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 3.1 punkt 19).

n Porednik
Oznacza kadego, kto organizuje odzysk lub unieszkodliwianie odpadw

wimieniu osb trzecich, wtym take porednikw, ktrzy nie obejmuj faktycznego wadania odpadami, zgodnie z art. 12 dyrektywy 2006/12/WE. (Rozporzdzenie (WE) NR 1013/2006 wsprawie przemieszczania odpadw, punkt13).

n Porednik
w obrocie odpadami
Rozumie si przez to kadego, kto organizuje przetwarzanie odpadw

w imieniu innych podmiotw, w tym rwnie podmiot, ktry nie obejmuje odpadw fizycznie w posiadanie (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 3.1 punkt 20).

n Potrzeby
uytkownika
Uzewntrznianie celw uytkownika skodyfikowanych do wizki potrzeb: informacyjnych, manualnych, estetycznych, bezpieczestwa uytkownikw kocowych.

n PRINCE2
Metodyka zarzdzania projektami oparta na pozytywnych i negatywnych dowiadczeniach uzyskanych przez kierownikw projektw zkrajw anglosaskich.

n Produkt
cyfrowy
naley przez to rozumie oprogramowanie lub dokumenty elektroniczne stanowice przedmiot dziaalnoci gospodarczej lub publicznej ( 3 ust.1
punkt 3, Dz.U. z 2013 r. Nr 0, poz. 412).

n Produkt
programowy
Produkt programowy (oprogramowanie software) to zbir programw komputerowych, procedur imoliwie, zdoczon dokumentacj idanymi
185
(ISO/IEC 90003-2004 Software engineering Guidelines for the application

of ISO 9001:2000 to computer software. Def. 3.15. software product, s. 4).

n Program
gospodarki odpadami w urzdzeniach przewonych
Brak moliwoci przetwarzania odpadw w urzdzeniach przewonych

wg zapisw ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.

n Projekt
Projekt zaplanowany zbir rozwiza w celu dostarczenia okrelonego efektu oczekiwanego przez Zamawiajcego, w tym przede wszystkim celu
biznesowego.

n Projekt
rozwojowy
Projekt rozwojowy finansowanego ze rodkw Narodowego Centrum Bada i Rozwoju w ramach umowy NR11 0073 10/2010 na podstawie decyzji
Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego Nr 0990/R/H03/2010/10 pt. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu na skadowiskach podziemnych w aspekcie zrwnowaonego rozwoju Polski wschodniej realizowany
od 1 grudnia 2010 roku do 30 listopada 2013 roku na Wydziale Zarzdzania Politechniki Lubelskiej.

n Prototyp
Systemu lub prototyp SIG
Prototyp to oprogramowanie dziaajce z ograniczon funkcjonalnoci

w takim zakresie, aby Zamawiajcy mg zweryfikowa wymagania funkcjonalne i niefunkcjonalne dla Systemu oraz wygld i zachowanie interfejsw,
a w szczeglnoci interfejsu uytkownika.

n Przetwarzanie
odpadw
Rozumie si przez to procesy odzysku lub unieszkodliwiania, w tym przygotowanie poprzedzajce odzysk lub unieszkodliwianie (Ustawa zdnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 3.1 punkt 21)

n Przewz
drogowy towarw niebezpiecznych
kade przemieszczenie towarw niebezpiecznych pojazdem po drodze publicznej lub po innych drogach oglnodostpnych, z uwzgldnieniem postojw
wymaganych podczas tego przewozu oraz czynnoci zwizanych z tym przewozem. (Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarw niebezpiecznych, art. 2 punkt 5, Dz.U. z 2011 r. Nr 227, poz. 1367).
186
n Przewz
kolej towarw niebezpiecznych
kade przemieszczenie towarw niebezpiecznych wagonem, z uwzgldnieniem postojw wymaganych podczas tego przewozu oraz czynnoci zwizanych
z tym przewozem. (Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarw
niebezpiecznych, art. 2 punkt 6, Dz.U. z 2011 r. Nr 227, poz. 1367).

n Przewz
eglug rdldow towarw niebezpiecznych
kade przemieszczenie towarw niebezpiecznych statkiem po wodach rdldowych, z uwzgldnieniem postojw wymaganych podczas tego przewozu oraz
czynnoci zwizanych z tym przewozem (Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r.
oprzewozie towarw niebezpiecznych, art. 2 punkt 7, Dz.U. z2011 r. Nr227,
poz. 1367).

n Racjonalne
ekologicznie gospodarowanie
Oznacza podejmowanie wszystkich racjonalnych dziaa w celu zapewnienia, e gospodarowanie odpadami odbywa si w sposb, ktry uchroni zdrowie ludzkie irodowisko przed niekorzystnym oddziaywaniem takich odpadw.
(Rozporzdzenie (WE) NR 1013/2006 w sprawie przemieszczania odpadw,
punkt 8).

n Recykling
oznacza jakikolwiek proces odzysku, wramach ktrego materiay odpadowe s ponownie przetwarzane w produkty, materiay lub substancje wykorzystywane w pierwotnym celu lub innych celach. Obejmuje to ponowne przetwarzanie materiau organicznego, ale nie obejmuje odzysku energii i ponownego przetwarzania na materiay, ktre maj by wykorzystane jako paliwa lub do celw
wypeniania wyrobisk. (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego iRady 2008/98/
WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadw oraz uchylajca niektre dyrektywy, Art. 3 ust. 17).

n Rodzaje
skadowisk odpadw (->Typy skadowisk)
Kade skadowisko odpadw zostaje zaklasyfikowane do jednego z nastpujcych rodzajw:

skadowisko odpadw niebezpiecznych,
skadowisko odpadw innych ni niebezpieczne,
skadowisko odpadw obojtnych. (Dyrektywa Rady 1999/31/WE zdnia
26 kwietnia 1999 r. w sprawie skadowania odpadw. Art. 4).
187
n Rwnowaga
przyrodnicza
Rozumie si przez to stan, wktrym na okrelonym obszarze istnieje rwnowaga we wzajemnym oddziaywaniu: czowieka, skadnikw przyrody ywej
i ukadu warunkw siedliskowych tworzonych przez skadniki przyrody nieoywionej. (Prawo ochrony rodowiska. Art. 3 punkt 32).

n Scenariusz
testowy
Sekwencyjny opis zada jakie naley wykona aby porwna zgodno

wynikw ze rodowiska testowego Zamawiajcego zwynikami rodowiska testowego Wykonawcy.

n Selekcja
odpadw
Odpady powinny by zbierane w sposb selektywny. (Ustawa z dnia

14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 10).

n Selektywne
zbieraniu
Rozumie si przez to zbieranie, w ramach ktrego dany strumie odpadw, w celu uatwienia specyficznego przetwarzania, obejmuje jedynie odpady
charakteryzujce si takimi samymi waciwociami i takimi samymi cechami

n SIG
System Informatyczny GeoAzbest. Zbir dedykowanych serwisw i specjalistycznych aplikacji funkcjonujcych wramach serwisu internetowego GeoAzbest zbudowanych podczas realizacji projektu rozwojowego.

n Skadowanie
odpadw na skadowiskach podziemnych
Podziemne skadowania odpadw moe by wykonywana po uzyskaniu

koncesji. (Prawo geologiczne i grnicze. Art. 21, punkt 1). Koncesji udziela
minister waciwy do spraw rodowiska. Prawo geologiczne igrnicze. Art.22,
punkt 1).

n Skadowisko
odpadw
Rozumie si przez to obiekt budowlany przeznaczony do skado

wania odpadw (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 3.1
punkt 25).
Oznacza miejsce przeznaczone do usuwania odpadw na lub w ziemi,
uwzgldniajce:
188
ewntrzne miejsca usuwania odpadw (np. skadowisko odpadw, jeli producent odpadw urzdza samodzielne usuwanie odpadw w miejscu produkcji), oraz
miejsce stae (tzn. uywane duej ni jeden rok), ktre wykorzystywane
jest do czasowego magazynowania odpadw, lecz z wyczeniem:
miejsc, gdzie wysypuje si odpady w celu ich przygotowania do dalszego transportu w celu odzysku, obrbki lub wywozu do innego miejsca,
oraz
skadowania odpadw przed odzyskiem lub obrbk przez okres krtszy ni
trzy lata jako zasad ogln, lub skadowania odpadw przed ich zbytem przez okres krtszy ni jeden rok. (Dyrektywa Rady 1999/31/WE
z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie skadowania odpadw).

n Substancja
niebezpieczna
Rozumie si przez to jedn lub wicej substancji albo mieszaniny substancji, ktre ze wzgldu na swoje waciwoci chemiczne, biologiczne lub promieniotwrcze mog, wrazie nieprawidowego obchodzenia si znimi, spowodowa zagroenie ycia lub zdrowia ludzi lub rodowiska; substancj niebezpieczn moe
by surowiec, produkt, pprodukt, odpad, a take substancja powstaa w wyniku awarii. (Prawo ochrony rodowiska, art. 3 punkt 37).

n Substancje
wystpujce w przyrodzie
oznacza substancje w sposb naturalny wystpujce w ich postaci wasnej, nieprzetworzone lub przetworzone jedynie rcznie, mechanicznie lub z wykorzystaniem siy grawitacji; poprzez rozpuszczanie wwodzie, flotacj, ekstrakcj
z wody oraz destylacje z par wodn lub ogrzewanie jedynie w celu usunicia
wody lub substancje, ktre w jakikolwiek sposb wyodrbniane s z powietrza
(Art. 3 ust. 39 Rozporzdzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania
zezwole i stosowanych ogranicze w zakresie chemikaliw (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliw ()).

n SWEBOK
Software Engineering Body of Knowledge, Kompendium wiedzy z inynierii oprogramowania.

n System
(sowo pisane du liter) Zbir aplikacji iserwisw internetowych, termin rwnoznaczny z terminem SIG.
189
n System
Informatyczny GeoAzbest (SIG)
Nazwa wasna oprogramowania wykonana w ramach projektu rozwojowego przez zesp skadajcy si na Wykonawc.

n System
teleinformatyczny
Zesp wsppracujcych ze sob urzdze informatycznych i oprogramowania zapewniajcy przetwarzanie, przechowywanie, a take wysyanie i odbieranie danych przez sieci telekomunikacyjne za pomoc waciwego dla danego rodzaju sieci telekomunikacyjnego urzdzenia kocowego w rozumieniu
przepisw ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U.
Nr 171, poz. 1800, z pn. zm.) (Art. 3 pkt 3, Dz.U. 2005 nr 64 poz. 565
z pn. zm.).

rodek transportu
pojazd, wagon lub statek uywany do przewozu towarw niebezpiecznych. (Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarw niebezpiecznych Art. 2 punkt 15, Dz.U. 2011 nr 227 poz. 1367).

rodowisko
Rozumie si przez to og elementw przyrodniczych, w tym take przeksztaconych w wyniku dziaalnoci czowieka, a w szczeglnoci powierzchni
ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat oraz pozostae elementy rnorodnoci biologicznej, atake wzajemne oddziaywania pomidzy tymi elementami. (Prawo ochrony rodowiska. Art. 3 punkt 39).

rodowisko szkoleniowe
rodowisko testowe u Zamawiajcego suce do szkolenia pracownikw Zamawiajcego. Szkolenie pracownikw planowane jest przez cyklem
eksploatacji SIG.

rodowisko testowe Wykonawcy
rodowisko testowe posiadane przez Wykonawc wcelu testowania Systemu wprocesie wytwrczym oprogramowania (w cyklu budowy oprogramowania). rodowisko testowe jest rodowiskiem pracy systemu SIG, czy warunki, w jakich praca jest wykonywana (warunki obejmuj czynniki fizyczne,
spoeczne, psychologiczne i rodowiskowe (takie jak temperatura, programy
rozpoznawania, ergonomia i skad atmosfery).
190
rodowisko testowe Zamawiajcego
rodowisko testowe u Zamawiajcego. Odzwierciedla rodowisko skadajce si z infrastruktury technicznej systemu informatycznego GeoAzbest,
platformy sprztowo-programowej oraz platformy programowej i suy do testowania Systemu SIG.

n Technologia
Technologia stosowana w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposb istotny instalacjach i urzdzeniach powinna spenia wymagania, przy ktrych okrelaniu uwzgldnia si w szczeglnoci:
1) stosowanie substancji o maym potencjale zagroe;
2) efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii;
3) zapewnienie racjonalnego zuycia wody i innych surowcw oraz materiaw i paliw;
4) stosowanie technologii bezodpadowych i maoodpadowych oraz moliwo
odzysku powstajcych odpadw;
5) rodzaj, zasig oraz wielko emisji;
6) wykorzystywanie porwnywalnych procesw imetod, ktre zostay skutecznie zastosowane w skali przemysowej;
7) (uchylony);
8) postp naukowo-techniczny (Prawo ochrony rodowiska, art. 143).

n Termiczne
przeksztacaniu odpadw
Termicznym przeksztacaniu odpadw rozumie si przez to:

a) spalanie odpadw przez ich utlenianie,
b) inne ni wskazane w lit. a procesy termicznego przetwarzania odpadw,
w tym piroliz, zgazowanie i proces plazmowy, o ile substancje powstajce podczas tych procesw s nastpnie spalane (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 3.1 punkt 29).

n Test
poinstalacyjny
Test stwierdzajcy, e instalacja SIG jest kompletna i wszystkie aplikacje s uruchamiane poprawnie.

n Testy
akceptacyjne
Udokumentowane wartoci danych wejciowych wprowadzanych do systemu teleinformatycznego i powizanych z nimi wartoci oczekiwanych danych
wyjciowych, opisujce zestawy poprawnych odpowiedzi systemu teleinformatycz191
nego na podawane dane wejciowe, pozwalajce na sprawdzenie poprawnoci

wdroenia oprogramowania interfejsowego (Art. 3 pkt 12, Dz.U. z 2005 r.
Nr 64, poz. 565, z pn. zm.).
Testy wykonywane przez klienta kocowego z obecnoci twrcw SIG
w rodowisku testowym. Celem testw jest weryfikacja i formalne potwierdzenie zgodnoci testowanego systemu SIG z zaoeniami specyfikacyjnymi.

n Testy
otwarte
Testy wykonywane ad hoc w momencie tworzenia SIG, bez formalnego

uzgodnienia scenariuszy testowych iwczeniejszego ich zaplanowania. Wwypadku wykonania takiego testu sprawdzana jest funkcjonalno zgodna z wymaganiami funkcjonalnymi i niefunkcjonalnymi.

n Testy
SIG
Testy wykonane w rodowisku testowym Zamawiajcego oraz u Wykonawcy polegajce w szczeglnoci na:
Testy Akceptacyjne rozumie si testy z udziaem uytkownikw kocowych Zamawiajcego, ktrych celem jest uzyskanie praktycznej wiedzy i potwierdzenia, e SIG spenia wymagania Zamawiajcego.
Testy Funkcjonalne rozumie si testy majce potwierdzi, e SIG spenia wymagania funkcjonalne wskazane w Dokumentacji Systemu.
Testy Niezawodnoci rozumie si testy majce potwierdzi, e SIG
spenia wymagania w zakresie niezawodnoci wskazane w Dokumentacji Systemu.
Testy Przecieniowe rozumie si testy majce potwierdzi, e System
prawidowo dziaa przy prbie skrajnego obcienia.
Testy Uytecznoci rozumie si testy majce potwierdzi, e System spenia wymagania wzakresie uytecznoci wskazane wDokumentacji Systemu.
Testy Zabezpiecze rozumie si testy majce potwierdzi ze System
spenia wymagania w zakresie bezpieczestwa wskazane w Dokumentacji Systemu.

n Testy
utrzymania i rozwoju
Testy realizowane w procesie pielgnacji SIG, tj. w okresie utrzymania

i rozwoju systemu.

TSA
Miejsce magazynowania (tymczasowego) odpadw przez waciciela lub

wstpne tymczasowe magazynowanie OZA przez wytwrc odpadw.
192
n TSA
Miejsca tymczasowego magazynowania odpadw niebezpiecznych. Odpady przeznaczone do skadowania mog by magazynowane wycznie w celu
zebrania odpowiedniej iloci tych odpadw do transportu na skadowisko odpadw, nie duej jednak ni przez rok. (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r.
o odpadach. Art. 25 punkt 5), Odpady, z wyjtkiem przeznaczonych do skadowania, mog by magazynowane, jeeli konieczno magazynowania wynika
zprocesw technologicznych lub organizacyjnych inie przekracza terminw uzasadnionych zastosowaniem tych procesw () Okresy magazynowania odpadw
s liczone cznie dla wszystkich kolejnych posiadaczy tych odpadw (Ustawa
z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 25 punkt 4, 6).

n TSA
Miejsce magazynowania tymczasowego OZA na powierzchni na terenie

kopalni (bufor magazynowy).

n TSA
SP
Proces transportu OZA z miejsc TSA do skadowiska podziemnego odpadw niebezpiecznych.

n Typy
podziemnych skadowisk odpadw
Wyrnia si nastpujce typy podziemnych skadowisk odpadw:

1) podziemne skadowisko odpadw niebezpiecznych;
2) podziemne skadowisko odpadw obojtnych;
3) podziemne skadowisko odpadw innych ni niebezpieczne iobojtne. (Prawo geologiczne i grnicze. Art. 125, punkt 1).

n Typy
skadowisk odpadw
Wyrnia si nastpujce typy skadowisk odpadw:

1) skadowisko odpadw niebezpiecznych;
2) skadowisko odpadw obojtnych;
3) skadowisko odpadw innych ni niebezpieczne i obojtne.
(Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 103 punkt 2).

n Umowa
usugi wdroenia
Rozumie si Umow wraz z jej Zacznikami i wszelkimi Aneksami zawarta pomidzy Zamawiajcym a Wykonawc na usug wdroenia systemu
informatycznego SIG na kompletnej platformy informatycznej.
193
n Unieszkodliwianie
odpadw
Rozumie si przez to proces niebdcy odzyskiem, nawet jeeli wtrnym

skutkiem takiego procesu jest odzysk substancji lub energii (Ustawa zdnia
14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 3.1 punkt 30).
wszelkie dziaania przewidziane w zaczniku II A Zacznik II, A Dyrektywy ramowej dotyczcej odpadw jest przeznaczony do wyszczeglnienia procesw unieszkodliwiania wystpujcych wpraktyce. (Dyrektywa
2006/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006
dot. odpadw, OJ L 114, 27.4.2006).

n Urzdzenia
przewone do przetwarzania odpadw zawierajcych azbest
W przypadku przetwarzania odpadw zawierajcych azbest w urzdzeniach przewonych organem, o ktrym mowa w ust. 2, jest marszaek wojewdztwa waciwy wedug obszaru wojewdztwa, na ktrym nastpuje przetwarzanie tych odpadw. (Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Art.
26 punkt 3a). Brak moliwoci przetwarzania odpadw wurzdzeniach przewonych wg zapisw ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.

n Usuwajcy
odpady
Oznacza kad osob, do ktrej dostarczane s odpady niebezpieczne lub inne

odpady i ktra zajmuje si usuwaniem takich odpadw (Konwencja Bazylejska).

n Uytkownik
(end user)
Czowiek, ktry w trybie interakcyjnym wsppracuje bezporednio

z oprogramowaniem.

n Uytkownik
wewntrzny
Uytkownik Systemu posiadajcy swoje konto wewntrz organizacji,

w ktrej jest eksploatowany System.

n Uytkownik
zewntrzny
Kady uytkownik, ktry uzyska dostp do Systemu przez zewntrzny adres IP.

Vortal lub vertical portal
Wortal jest zoonym serwisem skadajcym si ze zbioru stron i stowarzyszonych plikw. Wortale stanowi jeden znajliczniejszych serwisw WWW
wInternecie. Jest to serwis internetowy wyspecjalizowany wokrelonej tema194
tyce, skupiajcy informacje z cile okrelonej dziedziny oraz oferujcy usugi przydatne dla cile okrelonego grona odbiorcw.

n WAI
Web Accessibility Initiative Inicjatywa dostpnoci do sieci. Projekt W3C

ktrego celem jest promocja rozwiza dostpnoci (gwnie wkontekcie dostpu do zawartoci WWW dla osb niepenosprawnych).

n WCAG
Web Content Accessibility Guidelines Wytyczne dotyczce dostpnoci

treci internetowych dla uytkownikw kocowych.

n Web
page
Strona wsieci WWW. Web page jest cyfrowym obiektem multimedialnym

dostarczonym do klienta. Strona WWW moe zosta wygenerowana dynamicznie
po stronie serwera i moe wcza aplety lub inne aktywne elementy ze strony
klienta lub po stronie serwera (ISO/IEC 23026:2010).

n Web
site
Miejsce w sieci WWW. Jest to zbir poczonych logicznie stron WWW,

zarzdzanych przez pojedyncz organizacj (jednostk). Serwis WWW moe zawiera jedn lub wiele podrzdnych serwisw WWW. (ISO/IEC 23026:2010).

n Wprowadzenie
do obrotu
oznacza odpatne lub nieodpatne dostarczenie lub udostpnienie stronie

trzeciej. Import jest rwnoznaczny zwprowadzeniem do obrotu. (Art. 3. ust. 12
Rozporzdzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwole i stosowanych ogranicze w zakresie chemikaliw (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliw ()).

n WWW
Sieciowy system informacyjny funkcjonujcy na bazie sieci Internet. Najpowszechniejsza usug Internetu wykorzystywane przez spoeczno uytkownikw. Pi najwaniejszych cech usugi WWW: 1) Rozproszone iotwarte rodowisko Internetu a tym samym usugi (globalno, dostpno on-line, wolno wypowiedzi iswoboda wyboru, otwarto technologiczna: jzyki programowania, budowa serwisu WWW), 2) Multimedialno (rnopostaciowo
zasobw, brak ogranicze iloci, wielkoci, rodzaju zasobw), 3) Multikulturo195
wo, 4) Moliwo czenia zasobw hiperczami (swoboda ustalania struktury, zarzdzanie danymi, moliwo wyszukiwania), 5) Skalowalno (zmiana, rozbudowa, aktualizacja danych wdowolnym czasie). Ze wzgldu na rozproszono terytorialn oraz sposb umieszczania i zaleno pomidzy zasobami, system informacyjny tworzy sie bezskalow.

n Wykonawca
Zesp autorski wskadzie: analityka systemowego (w projekcie rozwojowym Ekspert ds. systemw informacyjno-komunikacyjnych ICT, dr in. Bogdan Wit), gwny programista (Specjalista ds. systemw informacji przestrzennych, mgr in. Dariusz Ku), programista (Specjalista ds. geolokacji faktograficznej depozytw azbestowych, mgr in. Marek Malendowski), ekspert z zakresu ergonomii z obszarem zainteresowa interfejsw uytkownika (Ekspert
ds. integracji systemu, dr in. Krzysztof Czarnocki),

n Wymagania
dla skadowisk odpadw
Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie

skadowania odpadw. Zacznik Nr I. Oglne wymagania dla wszystkich rodzajw skadowisk odpadw.

n Wymaganie
Potrzeba lub oczekiwanie, ktre zostao ustalone, przyjte zwyczajowo lub

jest obowizkowe. (ISO 9000:2001 def 3.1.2, s. 7).

n Wyrb
oznacza przedmiot, ktry podczas produkcji otrzymuje okrelony ksztat,

powierzchni, konstrukcj lub wygld zewntrzny, co decyduje o jego funkcji
w stopniu wikszym ni jego skad chemiczny. (Art. 3. ust. 3 Rozporzdzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwole i stosowanych
ogranicze w zakresie chemikaliw (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliw ()).

n Wyrb
zawierajcy azbest (WZA)
Za wyrb zawierajcy azbest uznaje si kady wyrb zawierajcy wagowo 0,1% lub wicej azbestu. (Informacja o wyrobach zawierajcych azbest
zacznik nr 3 do rozporzdzenia Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia
2010 r. w sprawie wymaga w zakresie wykorzystywania wyrobw zawierajcych azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urzdze,
w ktrych byy lub s wykorzystywane wyroby zawierajce azbest)
196
n Wytwrca
odpadw
Rozumie si przez to kadego, ktrego dziaalno lub bytowanie powoduje

powstawanie odpadw (pierwszy wytwrca odpadw), oraz kadego, kto przeprowadza wstpn obrbk, mieszanie lub inne dziaania powodujce zmian charakteru lub skadu tych odpadw; wytwrc odpadw powstajcych w wyniku
wiadczenia usug w zakresie budowy, rozbirki, remontu obiektw, czyszczenia
zbiornikw lub urzdze oraz sprztania, konserwacji i napraw jest podmiot,
ktry wiadczy usug, chyba e umowa o wiadczenie usugi stanowi inaczej
(Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, art. 3.1 punkt 32).
Oznacza kad osob, ktrej dziaalno jest przyczyn powstania odpadw niebezpiecznych lub innych odpadw, a gdy osoba ta jest nieznana osob, ktra posiada i/lub kontroluje te odpady; (Konwencja Bazylejska).

Zabezpieczenie roszcze na podziemne skadowanie odpadw
Koncesji na podziemne skadowanie odpadw udziela si pod warunkiem

ustanowienia zabezpieczenia roszcze mogcych powsta wskutek wykonywania
takiej dziaalnoci. (Prawo geologiczne i grnicze. Art. 28, punkt 1). Zabezpieczenie moe wszczeglnoci przyj form ubezpieczenia od odpowiedzialnoci
cywilnej przedsibiorcy, gwarancji bankowej albo porczenia bankowego. (Prawo geologiczne i grnicze, art. 28, punkt 3).

Zakad grniczy
Jest wyodrbniony technicznie i organizacyjnie zesp rodkw sucych

bezporednio do wykonywania dziaalnoci regulowanej ustaw w zakresie wydobywania kopalin ze z, a w podziemnych zakadach grniczych wydobywajcych wgiel kamienny wraz z pozostajcym w zwizku technologicznym z wydobyciem kopaliny przygotowaniem wydobytej kopaliny do sprzeday, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji albo podziemnego skadowania odpadw, w tym wyrobiska grnicze, obiekty budowlane, urzdzenia oraz
instalacje.. (Prawo geologiczne i grnicze, art. 6, punkt 18).

Zamawiajcy
Podmiot gospodarczy bdcy uytkownikiem SIG.

Zanieczyszczenie
Rozumie si przez to emisj, ktra moe by szkodliwa dla zdrowia ludzi lub
stanu rodowiska, moe powodowa szkod wdobrach materialnych, moe pogarsza
walory estetyczne rodowiska lub moe kolidowa z innymi, uzasadnionymi sposobami korzystania ze rodowiska. (Prawo ochrony rodowiska, art. 3 punkt 49).
197
Zanieczyszczenie pochodzcych ze rde naturalnych
udziale zanieczyszcze pochodzcych ze rde naturalnych rozumie si

przez to t cz emisji zanieczyszcze, ktra nie jest spowodowana bezporednio
lub porednio dziaalnoci czowieka, w tym zjawiska naturalne, takie jak wybuchy wulkanw, aktywno sejsmiczna, aktywno geotermiczna, poary lasw
i nieuytkw, gwatowne wichury, aerozole morskie, emisja wtrna lub przenoszenie wpowietrzu czstek pochodzenia naturalnego zregionw suchych; (Ustawa Prawo ochrony rodowiska, art. 3, punkt 49a).

Zapobieganie powstawaniu odpadw
Zapobieganiu powstawaniu odpadw rozumie si przez to rodki zastosowane w odniesieniu do produktu, materiau lub substancji, zanim stan si
one odpadami, zmniejszajce:
a) ilo odpadw, w tym rwnie przez ponowne uycie lub wyduenie okresu dalszego uywania produktu,
b) negatywne oddziaywanie wytworzonych odpadw na rodowisko i zdrowie ludzi,
c) zawarto substancji szkodliwych wprodukcie imateriale (Ustawa zdnia
14 grudnia 2012 r. o odpadach, art. 3.1 punkt 33).

Zbieranie odpadw
Rozumie si przez to gromadzenie odpadw przed ich transportem do

miejsc przetwarzania, w tym wstpne sortowanie nieprowadzce do zasadniczej
zmiany charakteru i skadu odpadw i niepowodujce zmiany klasyfikacji odpadw oraz tymczasowe magazynowanie odpadw, o ktrym mowa w pkt 5
lit. b. (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, art. 3.1 punkt 34).

Zdolno oprogramowania
Zdolno oprogramowania to moliwo oprogramowania do spenienia

okrelonych wymaga stawianych przez jego odbiorcw.

Zrwnowaony rozwj
Rozumie si przez to taki rozwj spoeczno gospodarczy, w ktrym nastpuje proces integrowania dziaa politycznych, gospodarczych i spoecznych,
zzachowaniem rwnowagi przyrodniczej oraz trwaoci podstawowych procesw
przyrodniczych, wcelu zagwarantowania moliwoci zaspokajania podstawowych
potrzeb poszczeglnych spoecznoci lub obywateli zarwno wspczesnego pokolenia, jak i przyszych pokole. (Prawo ochrony rodowiska, art. 3 punkt 50).
198
Bibliografia
Bojar E. (red.), Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu na skadowiskach podziemnych waspekcie zrwnowaonego rozwoju Polski wschodniej, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
Bralnicki M., Kulikowska M., Ksztatowanie przedsibiorczego rozwoju wmaej iredniej
firmie, [w:] J. Skalik (red.), Zmiana warunkiem sukcesu. Rozwj izmiany wmaych i rednich przedsibiorstwach, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego
we Wrocawiu, nr 49, Wrocaw 2009, 127132.
Bratnicki M., Rozwaania o stosowaniu studium przypadkw w badaniach przedsibiorczoci, Przegld Organizacji 2007, nr 9, s. 810.
Brzska J., Model biznesowy wspczesna forma modelu organizacyjnego zarzdzania
przedsibiorstwem, Organizacja iZarzdzanie, Wydawnictwo Politechniki lskiej,
Nr 2(6), Gliwice 2009.
Chodyski A., Jaboski A.S., Jaboski M.M., Strategiczna Karta Wynikw (Balanced
Scorecard) wimplementacji zaoe rozwoju organizacji, Oficyna Wydawnicza AFM,
Krakowska Szkoa Wysza im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Krakw 2007.
Chodyski A., Odpowiedzialno ekologiczna w proaktywnym rozwoju przedsibiorstw
(Environmental responsibility in proactive development of enterprise), Wyd. Oficyna
Wydawnicza AFM, Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego,
Krakw 2011.
Chodyski A., Wiedza i kompetencje ekologiczne w strategiach rozwoju przedsibiorstw,
Difin, Warszawa 2007.
Czakon W., Sieci w zarzdzaniu strategicznym, Oficyna Ekonomiczna Grupa Wolters
Kluwer, 2012.
Czarnocki K. (red.), Environmental aspects of region al development. Asbestos regional
management diagnosis and perspectives. Wit B., Czarnocki K., The fact-collecting geolocation of asbestos deposits in the management and monitoring systems
of asbestos removal research issues. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora Toru 2010.
199
Czarnocki K., Czarnocka E., Monitoring naraenia i modelowanie. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym, Towarzystwo
Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
Dyczka J. (red.), Szkoa Azbest bezpieczne postpowanie. Bezpieczne postpowanie z azbestem i materiaami zawierajcymi azbest, Akademia Grniczo-Hutnicza
w Krakowie, 2021 wrzenia 2007, Wydawnictwo Naukowe Akapit, Krakw.
Gierszewska G., Romanowska M., Analiza strategiczna przedsibiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009.
Grudzewski, W.M. Hejduk, I.K., Nowe trendy w zarzdzaniu, Instytut Logistyki i Magazynowania, Logistyka, nr 6, 2008.
Julie C. Meloni, PHP, MySQL i Apache dla kadego, wyd. III, Helion, Gliwice 2007.
Kieun W. (red.), Krytycznie i twrczo o zarzdzaniu. Wybrane zagadnienia. Kaleta A.,
Nowoczesne techniki informatyczne jako instrument rozwoju obszarw wiejskich,
Oficyna Ekonomiczna Grupa Wolters Kluwer, 2011, s. 377388.
Kieun W. (Red.), Krytycznie itwrczo ozarzdzaniu. Wybrane zagadnienia. Krupa M.,
Zarzdzanie w cywilizacji informatycznej, Oficyna Ekonomiczna Grupa Wolters
Kluwer, 2011, s. 367376.
Kisielnicki J., Pakowska M., Sroka H., Adamczewski P., Zintegrowane systemy informatyczne: dobre praktyki wdroe systemw klasy ERP, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2012.
Kisielnicki J., Przyjazna administracja marzenia czy konieczno, Zeszyty Naukowe
Wyszej Szkoy Informatyki, Zarzdzania i Administracji nr 2 (12), Warszawa
2010, s. 5069.
Kisielnicki J., Systemy informatyczne zarzdzania, Placet, 2013.
Kisielnicki J., Turyna J., Decyzyjne Systemy Zarzdzania, Difin, 2012.
Kisielnicki J., Typologia systemw informatycznych zarzdzania, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczeciskiego Nr 576, Studia Informatica nr 24/2009, s. 157169.
Kisielnicki J., Zarzdzanie, PWE, Warszawa 2010.
Kisielnicki J., Typologia systemw informatycznych zarzdzania, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczeciskiego, Zeszyty Naukowe, Studia Informatica, nr 24,
2009, s. 157167.
Komunikat Ministra Gospodarki z dnia 29 kwietnia 2010 r. o podjciu przez Rad
Ministrw uchway zmieniajcej uchwa w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazw Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata
20092032.
Krawczyk S. (red.), Logistyka (tom I, II), Difin, Warszawa 2011.
Longley P., Goodchild M., Maguire D., Rhind D., GIS. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
MacIntyre P., Danchilla B., Gogala M., PHP. Zaawansowane programowanie, Helion,
Gliwice 2012.
Mahemoff M., Ajax. Wzorce projektowe, Helion, Gliwice 2012.
Malara Z., Kroik J., Spoeczna odpowiedzialno przedsibiorstwa konstytuowanie koncepcji w perspektywie strategicznej, Organizacja i Kierowanie, nr 1/2012 (150).
200
Bibliografia
Malara Z., Przedsibiorstwo w globalnej gospodarce. Wyzwania wspczesnoci, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Negus C., Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji, Helion,
Gliwice 2011.
Nogalski B., Modele biznesu jako narzdzia reorientacji strategicznej przedsibiorstw, Master of Business Administration Nr 2, 2009, s. 314.
Nogalski B. Szpitter A., Model biznesu jako instrument zarzdzania wspczesnym przedsibiorstwem. Zeszyty Naukowe, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Nr 129,
2009, s. 383391.
Nogalski B. Szpitter A., Rada nadzorcza a model biznesu przedsibiorstwa, Prace i Materiay Wydziau Zarzdzania Uniwersytetu Gdaskiego Nr 1, 2009, s. 301310.
Nogalski B., Wjcik-Karpacz A., Karpacz J., Modele biznesu jako przejaw wiedzy rednich przedsibiorstw produkcyjnych wwietle wynikw bada empirycznych, Prace
Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu Nr 94, 2010, s. 209218.
Paul R. Murphy Jr., Donald F.Wood, Nowoczesna logistyka. One Press, Wydawnictwo
Helion, Wydanie X, Gliwice 2011.
Pressman, Roger S., Software engineering: a practitioners approach, 7th ed, McGraw-Hill, 2010.
Przewocki S., Geomatyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
Romanowska M., Planowanie strategiczne w przedsibiorstwie, wyd. II, PWE, Warszawa 2009.
Romanowska M., Planowanie strategiczne w przedsibiorstwie. Polskie Wydawnictwo
Ekonomiczne, Warszawa 2009.
Rzeczyski B., Ekologistyka wsystemie bezpieczestwa komunikacyjnego pastwa. Instytut Logistyki i Magazynowania, Logistyka, nr 5, 2011.
Szeszenia-Dbrowska N., Sobala W., Zanieczyszczenie rodowiska azbestem. Skutki zdrowotne, Raport zbada, Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, d 2010.
Wit B., Ekologistyka logistyka usug wunieszkodliwianiu azbestu na skadowiskach odpadw niebezpiecznych, E. Bojar (red.), Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu na skadowiskach podziemnych w aspekcie zrwnowaonego rozwoju Polski wschodniej, Towarzystwo Naukowe Organizacji iKierownictwa
Dom Organizatora, Toru 2013.
Wit B., Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu wujciu systemowym, Towarzystwo Naukowe Organizacji iKierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
Wit B., Technologie informacyjno-komunikacyjne wekologistyce, E. Bojar (red.), Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu na skadowiskach podziemnych waspekcie zrwnowaonego rozwoju Polski wschodniej, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru 2013.
Wolski M., Dbski W., Stasiak A., Modelowanie systemw informatycznych UML, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Zwoliska, B., Modelowanie logistycznych przepyww w systemach gospodarki odpadami, Instytut Logistyki i Magazynowania, Logistyka, nr 3, 2012.
201
Programy/plany/prognozy rodowiskowe
i2010 Europejskie spoeczestwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia, Dokument Komisji Europejskiej ogoszony w Komunikacie Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Spoecznego oraz
Komitetu Regionw, COM(2005)229, Bruksela, 2005.
Program usuwania azbestu i wyrobw zawierajcych azbest stosowanych na terytorium
Polski na lata 2003 2032 przyjty przez Rad Ministrw RP wdniu 14 maja
2002 r. Uchwaami Rady Ministrw nr 122/2009 z dnia 14 lipca 2009 r. i nr
39/2010 z dnia 15 marca 2010 r. zostaa przyjta aktualizacja programu pod
nazw Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 20092032, (POKA).
Informacja orealizacji wlatach 20092010 Programu Oczyszczania Kraju zAzbestu na
lata 20092032, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, maj 2011 r.
Program ochrony rodowiska wojewdztwa lubelskiego na lata 20122015 z perspektyw do roku 2019, zacznik do uchway Nr XXIV/398/2012, Sejmik Wojewdztwa Lubelskiego, z dnia 30 lipca 2012 r.
Prognoza oddziaywania na rodowisko projektu planu gospodarki odpadami dla wojewdztwa lubelskiego 2017, Lublin, lipiec 2012 r.
Prognoza oddziaywania na rodowisko projektu programu ochrony rodowiska wojewdztwa lubelskiego na lata 20122015 z perspektyw do roku 2019, Lublin,
czerwiec 2012 r.
Prognoza oddziaywania na rodowisko projektu Programu ochrony powietrza dla strefy lubelskiej, Lublin, kwiecie 2013 r.
Plan Gospodarki Odpadami dla Wojewdztwa Lubelskiego 2017, Lublin, lipiec 2012
r., Zacznik do uchway Nr XXIV/396/2012 Sejmiku Wojewdztwa Lubelskiego, z dnia 30 lipca 2012 r.
Krajowy plan gospodarki odpadami 2014. Zacznik do uchway nr 217 Rady Ministrw z dnia 24 grudnia 2010 r., Monitor Polski Nr 101, poz. 1183, data wydania 20101224, data obowizywania 20110101.
Strategia Rozwoju Kraju 2007 2015. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, listopad 2006 r.
Polityka ekologiczna pastwa na lata 20092012 z perspektyw do roku 2016,

Body of Knowledge (BOK)
Guide to the Software Engineering Body of Knowledge (SWEBOK).

Guide to Project Management Body of Knowledge (PMBOK Guide).
System Engineering Body of Knowledge (SEBoK) INCOSE Systems Engineering Handbook.
Enterprise Architecture Body of Knowledge (EABOK).
Geographic Information Science and Technology Body of Knowledge
(GIS&TBoK)
202
Bibliografia
Business Analysis Body of Knowledge (BABOK).

Data Management Body of Knowledge (DMBOK).

Publikacje ISO
Normy inynierii oprogramowania
PN-ISO/IEC 20000-1:2007P, Technika informatyczna Zarzdzanie usugami Cz

1: Specyfikacja
PN-ISO/IEC 20000-2:2007P, Technika informatyczna Zarzdzanie usugami Cz
2: Reguy postpowania
ISO/IEC/IEEE 24765:2010, Systems and software engineering Vocabulary
ISO/IEC 15288: 2002, System Engineering Life Cycle Management System Life Cycle
Processes
Rev: 2008 Systems and software engineering System life cycle processes
ISO/IEC TR 19759:2005 Software Engineering-Guide to the Software Engineering Body
of Knowledge (SWEBOK)
ISO/IEC 12207: 1995, Information technology Software life cycle processes
ISO/IEC 25051:2006, Software engineering: Software product Quality Requirements and
Evaluation (SQuaRE) Requirements for quality of commercial-off-the-shelf software products (COTS) and instructions for testing
ISO/IEC 13407:1999, Human-centered design processes for interactive systems
Evaluation (SQuaRE) Planning and management
Evaluation (SQuaRE) Quality model and guide
Evaluation (SQuaRE) Measurement reference model and guide
Evaluation (SQuaRE) Measurement primitives
Evaluation (SQuaRE) Measurement of internal software quality
Evaluation (SQuaRE) Measurement of external software quality
ISO/IEC 25024:2013 draft (w opracowaniu), Software engineering: Software product
Quality Requirements and Evaluation (SQuaRE) Measurement of quality in use
Evaluation (SQuaRE) Quality requirements and guide
Evaluation (SQuaRE) Quality evaluation process overview and guide
Evaluation (SQuaRE) Evaluation modules
ISO/IEC 25042 (14598-3:2000), Software engineering: Software product Quality Requirements and Evaluation (SQuaRE) Process for developers
203
ISO/IEC 25043 (14598-4:R2010), Software engineering: Software product Quality Requirements and Evaluation (SQuaRE) Process for acquirers
ISO/IEC 9126-1: 2001, Software engineering Product quality Part 1: Quality model (zastpiona)
ISO/IEC TR 9126-2:2003, Software engineering Product quality Part 2: External
metrics (zastpiona)
ISO/IEC TR 9126-3:2003, Software engineering Product quality Part 3: Internal
metrics (zastpiona)
ISO/IEC TR 9126-4,2004, Software engineering Product quality Part 4: Quality in Use
(zastpiona)
ISO 9241-11:1998, Ergonomic requirements for office work with visual display terminals (VDTs): Part 11: Guidance on usability. Annex A. Example of how to specify
the context of use.
ISO/IEC 14764:2006, Software Engineering Software Life Cycle Processes Maintenance
ISO/IEC 15288:2008, Systems and software engineering System life cycle processes
ISO/IEC 23026:2006, Software Engineering Recommended Practice for the Internet
Web Site Engineering, Web Site Management, and Web Site Life Cycle
ISO/IEC 42010:2011, Systems and software engineering Architecture description

n Normy
z jakoci inynierii oprogramowania
PN-EN ISO 9000:2006, Systemy zarzdzania jakoci Podstawy i terminologia

PN-EN ISO 9001:2009, Systemy zarzdzania jakoci Wymagania
PN-EN ISO 9004:2001, Systemy zarzdzania jakoci Wytyczne doskonalenia funkcjonowania
PN-ISO 10001:2009, Zarzdzanie jakoci Zadowolenie klienta Wytyczne dla organizacji dotyczce kodeksw postpowania
ISO/IEC 90003:2004, Software engineering Guidelines for the application of ISO
9001:2000 to computer software
PN-ISO/IEC 90003:2007, Inynieria oprogramowania Wytyczne stosowania ISO
9001:2000 do oprogramowania komputerw
PN-ISO/IEC 23026:2010, Inynieria oprogramowania Zalecana praktyka w Internecie
Konstrukcja witryny sieci Web, zarzdzanie witryn sieci Web i cykl ycia witryny sieci Web
PN-ISO/IEC 90003:2007, Inynieria oprogramowania Wytyczne stosowania ISO
9001:2000 do oprogramowania komputerw
PN-ISO/IEC 25051:2009, Inynieria oprogramowania Wymagania jakoci iocena produktw programowych (SQuaRE) Wymagania jakoci handlowych produktw
programowych (COTS) oraz instrukcje ich testowania
PN-ISO/IEC 25020:2010, Inynieria oprogramowania Wymagania jakoci iocena produktw programowych (SQuaRE) Model odniesienia dla pomiarw iprzewodnik
PN-ISO/IEC 25001:2010, Inynieria oprogramowania Wymagania jakoci iocena produktw programowych (SQuaRE) Planowanie i zarzdzanie
204
Bibliografia
PN-ISO/IEC 25000:2008, Inynieria oprogramowania Wymagania jakoci iocena produktw programowych (SQuaRE) Przewodnik po SQuaRE
n Normy
bezpieczestwa informacji
ISO/IEC 27000:2012, Information technology Security techniques Information security management systems Overview and vocabulary
PN-ISO/IEC 27001:2007, Technika informatyczna Techniki bezpieczestwa Systemy
zarzdzania bezpieczestwem informacji Wymagania
ISO/IEC 27001:2013, Information technology Security techniques Information security management systems Requirements
ISO/IEC 27002:2013, Information technology Security techniques Code of practice
for information security controls
ISO/IEC 27003:2010, Information technology Security techniques Information security management system implementation guidance
ISO/IEC 27004:2009, Information technology Security techniques Information security management Measurement
ISO/IEC 27005:2011, Information technology Security techniques Information security risk management (second edition)
ISO/IEC 27017:Draft, Information technology Security techniques Code of practice
for information security controls for cloud computing services based on ISO/IEC
27002 (DRAFT, wydanie ok 2015 roku)
ISO/IEC 27032:2012, Information technology Security techniques Guidelines for cybersecurity
ISO/IEC 27035:2011, Information technology Security techniques Information security
incident management
ISO/IEC 16085:2006, Systems and software engineering Life cycle processes Risk
management
ISO/IEC 27034-1:2011, Information technology Security techniques Application security Part 1: Overview and concepts
PN-ISO/IEC 17799:2007P Technika informatyczna Techniki bezpieczestwa Praktyczne zasady zarzdzania bezpieczestwem informacji
n Normy
dotyczce projektowania oprogramowania
ISO/IEC/IEEE 42010:2011, Systems and software engineering Architecture description

IEEE Std 1016:2009, Standard for Information Technology Systems Design Software Design Descriptions
IEEE Std 26514:2010, Standard Adoption of ISO/IEC 26514:2008 Systems and Software
Engineering Requirements for Designers and Developers of User Documentation
n
Akty prawne
Dz.U. 2002 Nr 217 poz. 1833, zmiana Dz.U. 2005 Nr 212 poz. 1769 Rozporzdzenie MG i P z dnia 10 padziernika 2002r. w sprawie najwyszych dopuszczalnych ste czynnikw szkodliwych dla zdrowia w rodowisku pracy.
205
Dz.U. 2005 Nr 216 poz. 1824 Rozporzdzenie MP i PS z 14 padziernika

2005 r. w sprawie zasad bezpieczestwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu
i usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest oraz programu szkolenia w zakresie
bezpiecznego uytkowania wyrobw.
Dz.U. 1997 Nr 129 poz. 844 Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrzenia 1997 r. w sprawie oglnych przepisw bezpieczestwa
i higieny pracy.
Dz.U. 1997 Nr 133 poz. 883 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie
danych osobowych.
Dz.U. 2003 Nr 192 poz. 1876 Rozporzdzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spoecznej z dnia 23 padziernika 2003 r. w sprawie wymaga
w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania
i oczyszczania instalacji lub urzdze, w ktrych by lub jest wykorzystywany
azbest (uchylone).
Dz.U. 2004 Nr 92 poz. 880 Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie
przyrody.
Dz.U. 2005 Nr 216 poz. 1824 Rozporzdzenie Ministra Gospodarki i Pracy
z dnia 14 padziernika 2005 r. w sprawie zasad bezpieczestwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego uytkowania takich wyrobw.
Dz.U. 2005 Nr 64 poz. 565 z pn. zm. Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r.
o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne.
Dz.U. 2005 Nr 64 poz. 565 z p. zm. Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r.
o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne.
Dz.U. 2008 Nr 199 poz. 1227 Ustawa z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa
w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko.
Dz.U. 2010 Nr 152 poz. 1018 Ustawa zdnia 22 lipca 2010 r. ozmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektrych innych ustaw.
Dz.U. 2011 Nr 227 poz. 1367 Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarw niebezpiecznych.
Dz.U. 2011 Nr 282 poz. 1658 Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia
15 grudnia 2011 r. w sprawie wzorw drukw informacji dotyczcej opaty za
wydobyt kopalin, podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz
podziemne skadowanie odpadw.
Dz.U. 2011 Nr 298 poz. 1771 Rozporzdzenie Ministra rodowiska zdnia 28
grudnia 2011 r. w sprawie podziemnych skadowisk odpadw.
Dz.U. 2011 Nr 8 poz. 31 Rozporzdzenie Ministra Gospodarki zdnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymaga w zakresie wykorzystywania wyrobw zawierajcych azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urzdze,
w ktrych byy lub s wykorzystywane wyroby zawierajce azbest.
Dz.U. 2012 Nr 0 poz. 1032 Rozporzdzenie Ministra rodowiska zdnia 13 wrzenia 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomw substancji w powietrzu.
206
Bibliografia
Dz.U. 2012 Nr 0 poz. 125 Rozporzdzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 stycznia 2012 r. w sprawie ewidencji miejscowoci, ulic i adresw.
Dz.U. 2012 Nr 0 poz. 1391 Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 9 listopada 2012 r. w sprawie programu bada statystycznych statystyki publicznej
na rok 2013
Dz.U. 2012 Nr 0 poz. 319 Rozporzdzenie Ministra rodowiska zdnia 7 marca 2012 r. wsprawie kryteriw podziau rodkw na dotacje celowe na prowadzenie publicznych kampanii edukacyjnych.
Dz.U. 2012 Nr 0 poz. 526 Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjnoci, minimalnych wymaga dla rejestrw publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej
oraz minimalnych wymaga dla systemw teleinformatycznych.
Dz.U. 2012 Nr 0 poz. 601 Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 maja
2012 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurocigw oraz pojemnikw
i zbiornikw sucych do przechowywania lub zawierajcych substancje niebezpieczne lub mieszaniny niebezpieczne.
Dz.U. 2013 Nr 0 poz. 21 Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.
Dz.U. 2013 Nr 0 poz. 38 Rozporzdzenie Ministra Gospodarki zdnia 8 stycznia 2013 r. wsprawie kryteriw oraz procedur dopuszczania odpadw do skadowania na skadowisku odpadw danego typu.
Dz.U. 2013 Nr 0 poz. 412 Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego
z dnia 21 marca 2013 r. w sprawie udzielania przez Polsk Agencj Rozwoju
Przedsibiorczoci pomocy finansowej na wspieranie tworzenia i rozwoju gospodarki elektronicznej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 20072013.
Dz.U. 2013 Nr 0 poz. 523 Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia
30 kwietnia 2013 r. w sprawie skadowisk odpadw.
Dz.U. 2013 poz. 1159 Rozporzdzenie Rady Ministrw zdnia 9 sierpnia 2013
r. w sprawie programu bada statystycznych statystyki publicznej na rok 2014.
Dz.U. 2013 poz. 1223 Rozporzdzenie Prezesa Rady Ministrw zdnia 13wrzenia 2013 r. w sprawie okrelenia wzorw formularzy sprawozdawczych, objanie co do sposobu ich wypeniania oraz wzorw kwestionariuszy i ankiet
statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie bada statystycznych statystyki publicznej na rok 2013.
Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483 KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 2 kwietnia 1997 r.
Dz.U. 2011 Nr 279 poz. 1642 Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych
iAdministracji zdnia 17 listopada 2011 r. wsprawie bazy danych obiektw topograficznych oraz bazy danych obiektw oglnogeograficznych, a take standardowych opracowa kartograficznych.
Dz.U. 2012 Nr 0 poz. 1445 Ustawa z dnia 16 listopada 2012 r. o zmianie
ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz niektrych innych ustaw.
207
Dz.U. Nr 171 poz. 1800 z pn. zm. Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo
telekomunikacyjne.
n
rda internetowe
Baza azbestowa, http://www.bazaazbestowa.gov.pl

Biblioteka Cyfrowa Politechniki Lubelskiej, http://bc.pollub.pl/Content/348
EUR-Lex, http://eur-lex.europa.eu/pl/index.htm
Geoportal, http://geoportal.gov.pl
Geoportal2, http://www.geoportal2.pl
International Organization for Standardization, http://www.iso.org
Internet of Things, http://europa.eu/legislation_summaries/information_society/internet/si0009_en.htm
Internetowy System Aktw Prawnych, http://isap.sejm.gov.pl
Lubelski Wgiel Bogdanka S.A, http://www.lw.com.pl
McKinsey Global Institute, http://www.mckinsey.com
Ministerstwo Gospodarki, http://www.mg.gov.pl
Ministerstwo rodowiska, http://www.mos.gov.pl
NIK, http://www.nik.gov.pl/plik/id,1254,vp,1258.pdf, 2013
NIK, http://www.nik.gov.pl/aktualnosci/skladowanie-i-usuwanie-wyrobowzawierajacych-azbest.html, 2013
Reverse Logistics Executive Counci, http://www.rlec.org
SEBoK, http://www.sebokwiki.org
Spoeczestwo informacyjne, http://europa.eu/legislation_summaries/information_society/index_pl.htm
Technologie RFID i EPC, http://rfid-lab.pl/zastosowanie-rfid-w-kopalniach/
Urzd Marszakowski Wojewdztwa Lubelskiego w Lublinie, http://www.lubelskie.pl,
Usability Guidelines Book, http://guidelines.usability.gov
Walidator CSS W3C, http://jigsaw.w3c.org
Walidator HTML W3C, http://validator.w3c.org
Walidator Link Checker W3C, http:// validator.w3c.org/checklink
Webstore International Electrotechnical Commission, http://webstore.iec.ch
Rysunek 1. Dwanacie ekonomicznie potencjalnych przeomowych technolo

gii na wiecie . . . . . . . . . . . . .
Rysunek 2. acuch logistyczny w usuwaniu WZA i unieszkodliwianiu OZA:
a) ujcie pogldowe, b) ujcie sieciowe . . . . . .
Rysunek 3. acuch logistyczny w usuwaniu WZA i unieszkodliwianiu
OZA: c) ujcie acucha z wyodrbnionymi ogniwami decyzyjnymi, d) ujcie procesowe . . . . . . . . . .
Rysunek 4. Struktura trzeciego tomu monografii Technologie informacyjnokomunikacyjne zaoenia oprogramowania. Zintegrowany system
zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym
Rysunek 5. Projekt budowy prototypowego SIG z najwaniejszymi opisanymi
wtomie trzecim procesami umoliwiajcymi wykonanie wprocesie
wytwrczym oprogramowania prototypu oprogramowania SIG
Rysunek 6. Logika koncepcji budowy oprogramowania SIG przedstawiona
w trzecim tomie monografii projektu rozwojowego . . .
Rysunek 7. Syntetyczny opis wszystkich elementw przedstawionych w tematyce badawczej . . . . . . . . . . . .
Rysunek 8. Wortal GeoAzbest i jego funkcjonalnoci w postaci specjalistycznych serwisw internetowych . . . . . . . . .
Rysunek 9. Cykl ycia danych w cyklu ycia oprogramowania SIG . .
Rysunek 10. Struktura rozdziaw monografii tomu IV System Informatyczny GeoAzbest. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym . . . . . . .
Rysunek 1.1. Strona frontowa serwisu GeoAnkieta zlogowaniem do strony tylnej serwisu z zaznaczonymi na rysunku komentarzami autorw
Rysunek 1.2. Strona tylna serwisu ankieta internetowa z zaznaczonymi na

rysunku komentarzami autorw . . . . . . . .
Rysunek 1.3. Ankieta internetowa odczytanie wynikw widziana przez Redaktora treci (strona tylna serwisu) . . . . . . .
209
10
13
14
16
17
22
23
25
28
30
37
38
38
Rysunek 1.4. Statystyki serwera aktywnoci uytkownikw pomidzy 17 do

25 czerwca 2011 roku . . . . . . . . . . .
Rysunek 2.1. Grupy interesariuszy jako potencjalni uytkownicy forum internetowego GeoForum . . . . . . . . . . . .
Rysunek 2.2. Statystyki serwera aktywnoci uytkownikw pomidzy 13 do
25 czerwca 2011 roku . . . . . . . . . . .
Rysunek 2.3. Wygld ekranu gwnego forum dla uytkownika anonimowego
Rysunek 2.4. Wygld ekranu logowania . . . . . . . . . .
Rysunek 2.5. Wygld ekranu przegldu wtkw uytkownika na forum .
Rysunek 2.6. Wygld ekranw forum z poziomu panelu moderatora: akceptacja tematu i przegld historii . . . . . . . . .
Rysunek 2.7. Wygld ekranw panela administratora: panel gwny oraz panel zarzdzania forami . . . . . . . . . . .
Rysunek 3.1. acuch logistyczny w usuwaniu i unieszkodliwianiu materiaw zawierajcych azbest podlegajcy wsparciu informatycznemu,
a) pogldowy rysunek acucha logistycznego, b) ujcie sieciowe
Rysunek 3.2. Zwizek pomidzy acuchem logistycznym w ujciu sieciowym
a systemem informatycznym GeoAzbest . . . . . .
Rysunek 3.3. Zasoby ludzkie i sprztowo-programowe procesie inwentaryzacji
depozytw azbestowych . . . . . . . . . . .
Rysunek 3.4. Rne moliwoci lokalizacji punktw azbestowych na dziakach
Rysunek 3.5. Przykad obiektu zawierajcego azbest zcyfrow ewidencj gruntw, na ktrym jeden obiekt z dachem azbestowych usytuowany
jest na dwch dziakach (na rysunku biay krzyyk) . . .
Rysunek 3.6. Zasada dziaania aplikacji GeoAnkieter . . . . . . .
Rysunek 3.7. Schemat pogldowy dziaania aplikacji GeoAnkieter . . .
Rysunek 3.8. Zdjcie strony gwnej aplikacji GeoAnkieter w wersji off-line
oraz on-line . . . . . . . . . . . . . .
Rysunek 3.9. Ekran autoryzacji uytkownika inieudana autoryzacja do aplikacji GeoAnkieter . . . . . . . . . . . . .
Rysunek 3.10. Menu gwne aplikacji GeoAnkieter z zaznaczonymi na rysunku
komentarzami autorw . . . . . . . . . . .
Rysunek 3.11. Kontrolki filtrujce wyniki bazy danych z zaznaczonymi na rysunku komentarzami autorw . . . . . . . . .
Rysunek 3.12. Okienko gwne GeoAnkietera . . . . . . . . .
Rysunek 3.13. Dane adresowe oraz wsprzdne geograficzne dziaki . .
Rysunek 3.14. Dane waciciela . . . . . . . . . . . . .
Rysunek 3.15. Dane punktu azbestowego . . . . . . . . . .
Rysunek 3.16. Wprowadzenie nowej ankiety, edycja danych dziaki . . .

Rysunek 3.17. Edycja danych waciciela wyrobu i dziaki . . . . .
Rysunek 3.18. Dodawania do systemu nowego punktu azbestowego (PA) .
Rysunek 3.19. Wygld danych punktu azbestowego po zapisie. . . . .

Rysunek 3.20. Usuwanie ankiety . . . . . . . . . . . .
210
39
42
45
45
45
45
45
48
52
53
56
61
62
63
63
64
65
65
66
67
68
68
68
69
70
71
71
72
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
.21.
3
3.22.
3.23.
3.24.
3.25.
3.26.
Dodawanie nowego zdjcia . . . . . . . . . . 73

Podgld zdjcia z informacj z nagwka pliku EXIF . . . 73
Geokodowanie adresu bezporednio na mapie cyfrowej . . 74
Geokodowanie wsprzdnych bezporednio na mapie cyfrowej 75
Edycja wsprzdnych . . . . . . . . . . . 75
Okrelenie stopnia pilnoci wedug karty Oceny stanu imoliwoci bezpiecznego uytkowania wyrobw zawierajcych azbest . 76
3.27. Zarzdzanie sownikami . . . . . . . . . . . 77
3.28. Podgld pracy ankietera w trybie online . . . . . . 78
3.29. Baza danych moduu GeoAnkietera . . . . . . . . 79
4.1. Schemat ilustrujcy zasad dziaania aplikacji GeoDepozyt . 84
4.2. System GeoDepozyt jako systemu WebGIS z uwidocznieniem
mapy warstwowej . . . . . . . . . . . . 86
4.3. Schemat bazy danych aplikacji GeoDepozyt . . . . . 87
4.4. Prezentacja markerw na mapie w trybie grupowania . .
88
4.5. Wykorzystanie zrnicowanych kolorw markerw . . .
89
4.6. Dane szczegowe punktu azbestowego . . . . . .
89
4.7. Dane szczegowe dziaki/waciciela/punktu . . . . . 90
4.8. Wygld ekrany w trybie zaznaczania dynamicznego obszaru . 90
4.9. Zestawienie iloci wyrobw azbestowych wg pooenia (tabela) 92
4.10. Zestawienie iloci wyrobw azbestowych wg pooenia (wykres) 92
4.11. Ekran importu danych w aplikacji GeoDepozyt . . . . 93
4.12. Wygld markerw dla uytkownika anonimowego . . .
94
4.13. Szczegowe informacje dla uytkownika anonimowego . . 94
4.14. Interfejs uytkownika aplikacji GeoDepozyt z zaznaczonymi na
rysunku komentarzami autorw . . . . . . . .
95
4.15. Menu gwne systemu GeoDepozyt . . . . . . . . 96
4.16. Boczny pasek narzdziowy wtrybie wywietlania punktw azbestowych z zaznaczonymi na rysunku komentarzami autorw
96
4.17. Pasek statusu systemu GeoDepozyt . . . . . . . . 97
5.1. Istotne miejsca monitoringu zanieczyszczenia powietrza wacuchu logistycznym w ujciu sieciowym . . . . . . . 103
5.2. Punkty pomiarowe oraz trasy transportw wyrobw azbestowych
na mapie cyfrowej . . . . . . . . . . . . 105
5.3. Dodawanie punktu przez menu podrczne na zaznaczonej trasie 105
5.4. Formularz edycji punktu pomiarowego . . . . . . . 106
5.5. Lista pomiarw . . . . . . . . . . . . . 106
5.6. Formularz edycji pomiaru . . . . . . . . . . 107
5.7. Interfejs uytkownika aplikacji GeoMonitoring z zaznaczonymi
na rysunku komentarzami autorw . . . . . . . . 109
5.8. Menu gwne aplikacji GeoMonitoring . . . . . . . 109
6.1. acuch logistyczny w usuwaniu i unieszkodliwianiu odpadw
zawierajcych azbest w ujciu sieciowym gwne strumienie 113
211
Rysunek
Rysunek
Rysunek
Rysunek
6.2.
6.3.
6.4.
6.5.
Fizyczny transport OZA pomidzy posiadaczami . . . . 114

Lista transportw wyrobw azbestowych . . . . . . 118
Formularz zlecenia transportu w trybie edycji . . . . . 119
Formularz zlecenia transportu i pobranie danych z aplikacji
GeoDepozyt . . . . . . . . . . . . . . 119
Rysunek 6.6. Formularz zlecenia transportu przez wygenerowanie trasy . 120
Rysunek 6.6. Prezentacja obcienia drg na mapie przejazdami transportu OZA 121
Rysunek 6.7. Wygld interfejsu uytkownika aplikacji GeoLogistyka . .
123
Rysunek 6.8. Menu gwne aplikacji GeoLogistyka . . . . . . . 123
Rysunek 6.9. Formularz karty ewidencji odpadu . . . . . . . . 124
Rysunek 6.10. Listwa rozwijana jako sownik w formularz karty ewidencji odpadu 125
Rysunek 6.11. Wydruk w formacie PDF karty ewidencji odpadu . . . . 125
Rysunek 7.1. Walidacja popularnej w Polsce wyszukiwarki Google . . . 130
Rysunek 7.2. Lista znaczkw graficznych walidacji W3C . . . . . . 131
Rysunek 7.3. Wybrane serwisy i aplikacje pozytywnie zweryfikowane przez
walidatory W3C . . . . . . . . . . . . . 132
Rysunek 7.4. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem HTML dla strony
gwnej oraz przykadowych podstron serwisu GeoAnkieta . 133
Rysunek 7.5. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem HTML dla aplikacji GeoDepozyt . . . . . . . . . . . . . 134
Rysunek 7.6. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem HTML dla aplikacji GeoLogistyka . . . . . . . . . . . . . 134
Rysunek 7.7. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem HTML dla aplikacji GeoMonitoring . . . . . . . . . . . .
135
Rysunek 7.8. Wyniki walidacji na zgodno ze standardem CSS dla aplikacji
GeoAnkieter . . . . . . . . . . . . . . 136
Rysunek 7.9. Wyniki walidacji zgodnoci kodu ze standardem CSS dla aplikacji GeoDepozyt . . . . . . . . . . . . . 137
GeoLogistyka . . . . . . . . . . . . . . 137
GeoMonitoring . . . . . . . . . . . . . 137
Rysunek 7.12. Zdjcie zestawu sprztu przedstawiajce podstawowe elementy
wyposaenia ankietera . . . . . . . . . . . 140
Rysunek 7.13. Zdjcie ekranu netbooka ankietera z uruchomionym systemem
GeoAnkieter . . . . . . . . . . . . . . 140
Rysunek 7.14. Trasa ankietera w miejscowoci Kaniwola . . . . . . 141
Rysunek 7.15. Pozycja wykonanych zdj na podstawie GPS w miejscowoci
Kaniwola . . . . . . . . . . . . . . . 142
Rysunek 7.16. Dom z dachem przykrytym eternitem . . . . . . . 142
Rysunek 7.17. Zdjcie sterty magazynowanego azbestu na posesji prywatnej 143
Rysunek 7.18. Trasa ankietera miejscowoci Nadrybie Ukazowe . . . . 143
Rysunek 7.19. Zestawienie wykonanych ankiet w miejscowoci Nadrybie Wie 144
212
Rysunek 7
.20. Trasa ankietera w miejscowoci Nadrybie Wie widok mapy
Rysunek 7.21. Trasa ankietera z pominitym obiektem w miejscowoci Nadrybie Wie widok mapy z obrazem satelitarnym . . . .
Rysunek 7.22. Wygld ekranu systemu GeoDepozyt z uwidocznieniem na mapie punktw azbestowych pozyskanych z systemu GeoAnkieter
Rysunek 7.23. Wygld ekranu systemu GeoDepozyt z uwidocznieniem informacji podstawowych oraz szczegowych punktu azbestowego pozyskanego z systemu GeoAnkieter . . . . . . . .
Rysunek 7.24. Dzikie wysypisko w lesie, umiejscowienie w terenie oraz fotografia miejsca . . . . . . . . . . . . .

Rysunek 7.25. Przykad komunikatu zaplikacji GeoDepozyt zwidocznym strzeeniem o niewystarczajcej wolnej przestrzeni na dyskach .
Rysunek 7.26. Wygld formularza edycji transportu odpadw (aplikacja Geo
Logistyka) po przejciu systemu w tryb tylko do odczytu .
Rysunek 11. Gwne procesy w acuchu logistycznym w ujciu sieciowym
z moliwoci wsparcia informatycznego w usuwaniu i unieszkodliwianiu materiaw zawierajcych azbest . . . . .
Rysunek 12. Obszary wsparcia informatycznego zzidentyfikowanymi podmio
tami w gospodarce odpadami niebezpiecznymi . . . .
Rysunek 13. Logika koncepcji budowy oprogramowania SIG w kontekcie
przyczynowym (czynniki podejcia do dziaa w sposb waciwy) oraz skutkowym (produkt waciwy) . . . . . .
Rysunek 14. a) Idealny produkt waciwy, b) zaleno pomidzy uytecznoci a estetyk oprogramowania, przy zdefiniowanym i akceptowalnego poziomu bezpieczestwa . . . . . . . .
Rysunek 15. Wpyw logiki koncepcji budowy oprogramowania SIG na proces
wytwarzania oprogramowania i produkt kocowy . . . .
144
145
146
147
148
152
153
156
156
156
160
160
n
n
n
Tabela
1. Wykaz moduw systemu SIG oraz przypisane im oprogramowanie rozwizujce okrelone problemy . . . . . . .
Tabela 1.1. Studium skutecznych form dotarcia i aktywizacji mieszkacw
regionu Polski wschodniej . . . . . . . . . .
Tabela 1.2. Wymagania sprztowe dla ankiety internetowej GeoAnkieta .
Tabela 1.3. Wymagania programowe dla ankiety internetowej GeoAnkieta
Tabela 2.1. Wymagania sprztowe dla forum internetowego GeoForum .
Tabela 2.2. Wymagania programowe dla forum internetowego GeoForum
Tabela 3.1. Wymagania sprztowe dla aplikacji GeoAnkieter . . . .
Tabela 3.2. Wymagania programowe dla aplikacji GeoAnkieter . . .
Tabela 4.1. Wymagania sprztowe dla aplikacji GeoDepozyt . . . .
Tabela 4.2. Wymagania programowe dla aplikacji GeoDepozyt . . .

213
26
33
40
40
48
49
80
81
99
99
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
5.1.
5.2.
6.1.
6.2.
7.1.
7.2.
Tabela
Wymagania sprztowe dla aplikacji GeoMonitoring . . .

Wymagania programowe dla aplikacji GeoMonitoring . . .
Wymagania sprztowe dla aplikacji GeoLogistyka . . . .
Wymagania programowe dla aplikacji GeoLogistyka . . .
Rodzaje zapyta SQL do bazy danych . . . . . . .
Czas reakcji bazy danych w zalenoci od liczby dziaem i przechowywanych punktw azbestowych . . . . . . .
2. Wykaz podmiotw w systemie logistycznym oraz przypisane im
oprogramowanie wspierajce . . . . . . . . .
109
109
126
126
153
153
156
Zacznik 1
Specyfikacja infrastruktury technicznej
Opracowany zacznik nr 1 i jego zawarto jest niezbdna w przypadku braku odpowiedniej infrastruktury technicznej dla zainstalowania platformy sprztowo-programowej oraz dla zainstalowania platformy programowej.
Wykonana specyfikacja jest dokumentacj infrastruktury technicznej ktra zostaa opracowana dla utworzenia rodowiska testowego Wykonawcy. W oparciu ozawarte dane zacznika 1, Zamawiajcy do koca 2014 roku moe dokona specyfikacji. W przypadku duszego okresu czasu naley specyfikacj
uaktualni konsultujc si merytorycznie z Wykonawc.
Przedmiotem zakupw jest sprzt komputerowy, ktry bdzie tworzy infrastruktur techniczn systemu informatycznego GeoAzbest. Na infrastruktur
techniczn skadaj si 4 serwery. Wszystkie serwery musz pochodzi od tego
samego producenta i musz by objte jego 36-miesiczn gwarancj realizowan w trybie on-site za porednictwem autoryzowanej organizacji serwisowej.
Wszystkie elementy oferowanych konfiguracji serwerw musz by zainstalowane
fabrycznie przez producenta imusz by objte jego gwarancj. Producent musi
spenia wymagania certyfikatu ISO 9001 w zakresie projektowania i produkcji
sprztu komputerowego. Dla oferowanych serwerw musz by dostpne dokumenty potwierdzajce spenienie wymaga. Zamawiajcy zastrzega sobie prawo
do dania dokumentw potwierdzajcych spenienie wymaga dotyczcych, jakoci, gonoci, kompatybilnoci i sposobu realizacji obsugi gwarancyjnej.
Wraz ze sprztem oferent musi dostarczy komplet elementw montaowych koniecznych do instalacji wszafie Rack caoci dostarczanego sprztu
(serwery, macierze, przeczniki KVM i LAN, UPS) oraz kable do poczenia
Serwerw 1, 2, 3, 4 z macierz dyskow oraz przecznikiem KVM + kable
do podczenia Serwerw 1, 2, 3, 4, iNAS do Switcha LAN zgodnie zopisem.
215
n Serwer 1 (Serwer Bazy Danych), 1 szt.

obudowa Rack o wysokoci max. 2U wyposaona w wentylatory
Hot-Plug, gboko max 100 cm,

zestaw szyn teleskopowych umoliwiajcych instalacj serwera
w szafie Rack,

zainstalowane fabrycznie przez producenta serwera dwa procesory
o nastpujcej charakterystyce: Kady z procesorw 4 rdzeniowy,
12MB Cache, Max TDP 80W, Wydajno wg testu Passmark CPU
Mark (wyniki pomiaru wydajnoci oferowanych procesorw powinny by opublikowane na stronie http://www.cpubenchmark.net/cpu_
list.php) co najmniej 9500,

pyta gwna dwuprocesorowa zaprojektowana do zastosowania
wserwerach, wykorzystujca chipset zalecany przez producenta procesorw, wyposaona w nastpujce zcza i interfejsy: co najmniej
9 zcz USB 2.0 (3 na froncie, 3 z tyu obudowy, 3 wewntrzne),
dwa zcza VGA (1 na froncie i 1 z tyu obudowy), zintegrowane
2 interfejsy sieciowe Gigabit Ethernet + 1 interfejs sieciowy 10/100
dedykowany do celw serwisowych, sloty PCI-Express 2.0 umoliwiajce instalacj co najmniej 4 kart PCI-Express z magistral x8,
zintegrowany kontroler serwisowy umoliwiajcy zdalne odczytanie
informacji diagnostycznych oraz zarzdzanie serwerem,

zainstalowana pami 24GB RAM 1333MHz Registered DDR3 ECC
ztechnologi Chipkill, moliwo rozbudowy pamici serwera do co
najmniej 192GB,

zainstalowane fabrycznie 2 dyski twarde 146GB SAS 15000 rpm
w kasetach Hot-Swap poczone w macierz RAID 1, moliwo instalacji dodatkowych 4 dyskw,

zainstalowany napd optyczny DVD +/- RW,

kontroler macierzowy SAS obsugujcy co najmniej standardy
RAID 0 i 1, zcze zewntrzne SAS External umoliwiajce poczenie z macierz dyskow,

poczona z serwerem zewntrzna macierz dyskowa o nastpujcej charakterystyce: obudowa Rack o wysokoci max. 2U, gboko
max 100 cm., zestaw szyn teleskopowych umoliwiajcych instalacj w szafie Rack, 4 portowy kontroler SAS External umoliwiajcy
podczenie Serwerw 1, 2, 3 i 4, zainstalowane fabrycznie 3 dyski twarde 600GB SAS 15000 rpm w kasetach Hot-Swap, moliwo
instalacji dodatkowych 9 dyskw, moliwo rozbudowy o dodatkow pk dyskow na 12 dodatkowych dyskw, 4 kable SAS Exter216
nal o dugoci min. 2 m umoliwiajce podczenie Serwerw 1, 2,

3 i 4, obsuga standardw RAID 0, 1, 5 i 6, zintegrowany interfejs
sieciowy Gigabit Ethernet, elementy redundantne: wentylatory, zasilacze, kontrolery RAID, obsuga kopii migawkowych (Snapshot), licencja standardowa na co najmniej 8 kopii z moliwoci rozszerzenia do co najmniej 256 kopii,

zasilacz redundantny omocy co najmniej 2x 780W iefektywnoci 91%,

poziom haasu pracujcego serwera (w trybie idle) zmierzony laboratoryjnie zgodnie z norm ISO 7779 nie wyszy ni 50 dB(A),

wsparcie producenta serwera i certyfikaty zgodnoci (potwierdzone
na witrynie Microsoft) dla systemw operacyjnych MS Windows Server 2003, 2008 i 2008 R2.
n Serwer 2 (Serwer Plikw), 1 szt.

obudowa Rack o wysokoci max. 2U wyposaona w wentylatory
Hot-Plug, gboko max 100 cm,

w szafie Rack,


zintegrowany kontroler serwisowy umoliwiajcy zadalne odczytanie informacji diagnostycznych oraz zarzdzanie serwerem,

najmniej 192GB,

217

kontroler macierzowy SAS obsugujcy co najmniej standardy RAID
0 i 1, zcze zewntrzne SAS External umoliwiajce poczenie
z macierz dyskow,

zasilacz redundantny o mocy co najmniej 2x 780W i efektywnoci
91%,


poczone z serwerem jedno urzdzenie (Switch Gigabit Ethernet)
umoliwiajce prac serwera zpozostaymi serwerami 1, 3, 4, onastpujcej charakterystyce: min 24 porty Ethernet 10/100/1000 + 4
porty Gigabit SFP, przepustowo co najmniej 48 Gbps i35,5 Mpps,
tablica adresw MAC na co najmniej 8192 adresy, agregacja portw:
do 8 portw w 8 grupach, 4 kolejki sprztowe na port, obsuga
IEEE 802.1p CoS/QoS, obsuga ramek typu Jumbo (do 9Kb), obsuga do 256 VLAN, moliwo tworzenia regu filtracji MAC w oparciu o: adres rdowy, adres docelowy, CoS, VLAN, moliwo tworzenia regu filtracji IP w oparciu o: adres rdowy, adres docelowy, protok, port TCP/UDP, warto DSCP, konfiguracja i zarzdzanie typu Web-based, komunikacja szyfrowana HTTPS, zgodno ze
standardami IEEE: 802.1d, 802.1p, 802.1Q, 802.1X, 802.1w, 802.3,
802,3ab, 802.3u, 802,3x, 802.3z,

n Serwer 3 (Serwer Poczty), 1 szt.

obudowa Rack o wysokoci max. 1U, gboko max 100 cm,

w szafie Rack,


218

zintegrowany kontroler serwisowy umoliwiajcy zadalne odczytanie informacji diagnostycznych oraz zarzdzanie serwerem,

najmniej 192GB,



kontroler macierzowy SAS obsugujcy co najmniej standardy
RAID 0 i 1, zcze zewntrzne SAS External umoliwiajce poczenie z macierz dyskow,

89%,


poczone urzdzenie do przechowywania plikw (serwer dyskowy
NAS, 1 szt.) o nastpujcej charakterystyce: zainstalowane co najmniej 4 dyski o pojemnoci 2TB kady w wymiennych kasetach,
moliwo czenia dyskw w macierze RAID 0, 1, wbudowana pami 1GB RAM, wbudowany procesor o wydajno wg testu Passmark CPU Mark co najmniej715, (wyniki pomiaru wydajnoci oferowanego procesora powinny by opublikowane na stronie http://
www.cpubenchmark.net/cpu_list.php), zcza interfejsw: Ethernet
10/100/1000, 5x USB 2.0, eSATA, wymiary obudowy nie wiksze
ni: 30 cm x 25 cm x 30 cm,

n Serwer 4 (Serwer WWW), 1 szt.

obudowa Rack o wysokoci max. 1U, gboko max 100 cm,

w szafie Rack,

zainstalowany fabrycznie przez producenta pojedynczy procesor
onastpujcej charakterystyce: 4 rdzeniowy, 12MB Cache, Max TDP
219
80W, Zdolny do wspdziaania z drugim identycznym procesorem

w ukadzie dwuprocesorowym, Wydajno wg testu Passmark CPU
Mark (wyniki pomiaru wydajnoci oferowanego procesora powinny
by opublikowane na stronie http://www.cpubenchmark.net/cpu_list.
php) co najmniej 4550 oraz 9500 po zainstalowaniu drugiego identycznego procesora,
zintegrowany kontroler serwisowy umoliwiajcy zdalne odczytanie
informacji diagnostycznych oraz zarzdzanie serwerem,
zainstalowana pami min 8GB RAM 1333MHz Registered DDR3
ECC z technologi Chipkill, moliwo rozbudowy pamici serwera
do co najmniej 192GB,
zainstalowane fabrycznie 2 dyski twarde min 146GB SAS 10000 rpm
kontroler macierzowy SAS obsugujcy co najmniej standardy RAID
0 i 1, zcze zewntrzne SAS External umoliwiajce poczenie
z macierz dyskow,
89%,
poczone z serwerem urzdzenie podtrzymujce prac serwera (2
szt) oraz podtrzymujce prac pozostae serwery 1, 2, 3, o nastpujcej charakterystyce: obudowa do instalacji w szafie Rack 19,
wysoko max 3U, gboko max 100 cm, ciar UPSa nie wikszy ni 55kg, moc 2100W / 3000VA, wydajno przy penym obcieniu 93%, technologia on-line, typ przebiegu sinusoida, gniazda
wyjciowe: 8x IEC 320 C13 i 2x IEC 320 C19, czas podtrzymania
przy obcieniu 100% = 13 min, 50% = 30 min, moliwo podczenia dodatkowych, dedykowanych przez producenta zestaww
220
bateryjnych i wyduenia czasu podtrzymania do 3h15min przy obciniu 100%, zcze do instalacji dodatkowej dedykowanej przez
producenta karty monitorujcej umoliwiajcej przesyanie za pomoc sieci informacji na temat stanu UPSa oraz temperatury i wilgotnoci,
serwer powinien zosta umieszczony wszafie zamykanej (1 szt) oraz
umoliwi umieszczenie serwerw 1, 2, 3 oraz doczonych do nich
elementw, tak aby stanowiy jedn cao fizyczn, sprztow, programow, elektryczn o nastpujce charakterystyce:
kompatybilna zserwerami 1, 2, 3, 4, switchem izasilaczami UPS,
wysoko 42U, szeroko max. 60 cm, gboko min. 107 cm
max. 110 cm, nono szafy (przy obcieniu statycznym) co najmniej 1000 kg
drzwi przednie perforowane, panele boczne pene, zdejmowane,
drzwi tylne dwudzielne, perforowane
moliwo regulacji pionowych szyn montaowych, na szynach
(przednich i tylnych) naniesiona numeracja pozycji U, regulowane nki poziomujce
wyposaona w dedykowany przez producenta szafy sufitowy panel wentylacyjny, czterowentylatorowy o wydajnoci co najmniej
370 cfm
wyposaona w konsol KVM w formie wysuwanej kasety o wysokoci 1U zainstalowanej w Racku, zintegrowany, odchylany panel
LCD o przektnej co najmniej 17 1280x1024, zintegrowana klawiatura i Touch Pad, przecznik KVM obsugujcy min 8 komputerw, porty komunikacyjne PS2/USB, zestaw kabli do podczenia komputerw: 5x kabel o dugoci min. 1,8m zakoczony wtykami VGA + 2xPS/2, 1x kabel o dugoci min. 1,8m zakoczony
wtykami VGA + USB, do konsoli musz by dostpne oryginalne kable do podczania komputerw (obecne w katalogu producenta jako opcje dedykowane) o dugoci co najmniej 7,5m,
wsparcie producenta serwera i certyfikaty zgodnoci (potwierdzone na witrynie Microsoft) dla systemw operacyjnych MS Windows Server 2003, 2008 i 2008 R2.
Zacznik 2
Specyfikacja oprogramowania
platformy sprztowo-programowej
Specyfikacja techniczna serwera dla oprogramowania dla uruchomienia SIG

Strona serwera
Wyszczeglnienie
Zalecana wersja
Linux
dystrybucja serwerowa np. RedHat Enteprise

Linux, SUSE Linux Enterpise Server, CentOS
Protokoy sieciowe
IP v.4
TCP/IP
HTTP/HTTPS
SSH
FTP
SSL
SMPT
Serwer WWW
Apache 2.2.x
Jzyk skryptowy
PHP 5.3.x
SZRBD MySQL
MySQL 5.1.x
Dodatkowe moduy PHP:
php-mysql,
php-pdo,
php-gd,
php-xml,
php-jpgraph,
php-mcrypt
CMS
Joomla 1.5.x
Dodatkowe moduy JS niezbdne do pracy poszczeglnych aplikacji
jQuery,
jQuery UI,
jQuery Lightbox
Slimbox
keydragzoom.js
markerclusterer.js
Narzdzia wspomagajce SZRBD
phpMyAdmin 3.4.x
System operacyjny
Oprogramowanie
222
Zacznik 2. Specyfikacja oprogramowania platformy sprztowo-programowej
W przypadku uytkownika kocowego korzystajcego z SIG, zaoono

wieloplatformowo sprztow i programow, a praktycznie s to minimalne
wymagania dla urzdze kocowych.
*
Specyfikacja techniczna klienta dla oprogramowania dla uruchomienia SIG

Strona klienta
Stacja robocza PC, Laptop
Stacja robocza MAC,

laptop MAC
Tablet
Procesor
Core 2 Duo,
Core 2 Quad,
i3, i5, i7
Pami operacyjna
Co najmniej 4GB
System operacyjny
Co najmniej Windows XP, Linux
Przegldarka WWW
Chrome 8 i wyej, Firefox 3.5 i wyej, Internet Explorer 7.x, 8.x i 9.x, Safari
4.x i wyej, Opera 10.6 i wyej, SeaMonkey 2.0 i wyej
Jzyki skryptowe
JavaSript (wczona obsuga w przegldarce
Procesor
Intel Core 2 Duo
Pami operacyjna
4GB
System operacyjny
Co najmniej MacOSX 10.6.x
Przegldarka
Safari 4.x i wyej, Firefox 3.5 i wyej, Opera 10.6 i wyej
System operacyjny
Android 2.x
Zacznik 3
Specyfikacja platformy programowej
Platforma programowa obejmuje zbir specjalistycznych serwisw oraz

aplikacji okrelanych terminologicznie System Informatyczny Geoazbest, funkcjonujcy w postaci wortalu. Na oprogramowanie SIG skadaj si dwa specjalistyczne serwisy: GeoForum, GeoAnkieta oraz cztery aplikacje: GeoAnkieter, GeoDepozyt, GeoMonitoring, GeoLogistyka. Poszczeglne nazwy moduw oprogramowania s odzwierciedleniem gwnych funkcji realizowanych
przez te serwisy/aplikacje i s zwizane z podmiotami wiadczcymi usugi.
System Informatyczny GeoAzbest Zamawiajcy moe zainstalowa
w trzech wariantach. Wariant pierwszy to korzystanie z e-usug zlokalizowanych na serwerze klienta-usugodawcy w modelu klient-serwer lub e-usuga
w modelu CC (chmura obliczeniowa prywatna), przy wydatkowaniu na zakup niezbdnej infrastruktury technicznej oraz platformy sprztowo-programowej systemu informatycznego GeoAzbest. Zakup i zbudowanie prywatnego centrum danych dla utworzenia CC to wydatek inwestycyjny, ale umoliwia atwy rozwj, gdy istnieje moliwo wiadczenia usug oprogramowania
jako usug (SaaS), platform jako usug (PaaS) i infrastruktur jako usug (IaaS). Drugi wariant zwizany jest z ograniczeniem wydatkw na infrastruktur techniczn oraz platform sprztowo-programow, ale ponosi si
comiesiczne koszty zwizane z opatami za e-usug w modelu CC (chmura obliczeniowa publiczna) wiadczon przez komercyjne podmioty. Zagroeniem w korzystaniu z tego wariantu, jest zaleno usug od dostawcy, brak
prywatnoci, ograniczono zaufania zwizanego z bezpieczestwem danych,
brak normalizacji oraz kwestie prawne zwizane z dostpem organw cigania do danych i incydentw, a take zagroenie utraty kontroli lub dostpnoci do CC i zarzdzania nimi przez podmioty korzystajce z usug w chmu224
Zacznik 3. Specyfikacja platformy programowej
rze. Trzeci wariant to poczenie dwch wariantw, przy czym rola urzdze
z wariantu pierwszego wie si z funkcj kopii zapasowej i archiwizacji danych z CC publicznych.
Rysunek 20. Elementy platformy programowej SIG z uwidoczniona struktur katalogw dla
aplikacji
Niezalenie od wariantw instalacji, na struktur CC skada si kilka poziomw: sprzt, platforma i oprogramowanie uytkowe oraz wiadczenie eusug dla uytkownikw. W przypadku publicznych CC uytkownicy pac za
to, z czego korzystaj, unikajc duych staych kosztw pocztkowych na infrastruktur i oprogramowanie, zwizanych z samodzieln konfiguracj i eksploatacj sprztu komputerowego. Jednak istot funkcjonowania Systemu Informatycznego GeoAzbest jest korzystanie ze-usug zdostpem za porednictwem publicznej sieci internetowej.
225
Z punktu widzenia uytkownika korzystajcego z systemu GeoAzbest nie

ma rnicy pomidzy modelem e-usugi warchitekturze klient-serwer ae-usug
w modelu CC, gdy powszechna stosowana definicja CC jest szeroka Model
chmury obliczeniowej mona w uproszczeniu zdefiniowa jako przechowywanie,
przetwarzanie i wykorzystanie danych, do ktrych dostp uzyskuje si przez Internet, na znajdujcych si w innej lokalizacji komputerach73. Struktura katalogw wykonanych aplikacji zostaa przestawiona rysunku 20, natomiast naklejka pyty DVD z platform oprogramowania zaprezentowano na rysunku 21.
Rysunek 21. Zdjcie naklejki pyty dysku DVD z platform oprogramowania SIG
73 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Spoecznego iKomitetu Regionw Wykorzystanie potencjau chmury obliczeniowej wEuropie. Bruksela, dnia 27.9.2012 r. COM(2012) 529 final.
Od Autorw
Geneza i cel projektu
Azbest jest nazw handlow grupy mineraw wknistych. Pod wzgldem chemicznym s to uwodnione krzemiany magnezu, elaza, wapnia
i sodu. Waciwoci azbestu takie jak: dua odporno na wysokie temperatury, niewielkie przewodnictwo cieplne i odporno na dziaanie czynnikw
chemicznych sprawiy, e sta si on powszechnie wykorzystywany w budownictwie, energetyce, transporcie i przemyle chemicznym.
W Polsce ponad 90% wyrobw zawierajcych azbest stanowi pyty
azbestowo-cementowe (faliste i paskie). Ustaw z dnia 19 czerwca 1997 r.
o zakazie stosowania wyrobw zawierajcych azbest zakazano wprowadzania
na obszar kraju azbestu i wyrobw zawierajcych azbest oraz obrotu azbestem i wyrobami zawierajcymi azbest.
Wstpna inwentaryzacja iloci wyrobw zawierajcych azbest wskazuje,
e wojewdztwo lubelskie zajmuje drugie miejsce w Polsce pod wzgldem
iloci wyrobw zawierajcych azbest zabudowanych w obiektach budowlanych
(ponad 900 tys. ton). Duy wpyw na ilo tych wyrobw moe mie fakt,
e na obszarze wojewdztwa lubelskiego funkcjonoway 4 zakady przemysowe wykorzystujce do produkcji swych wyrobw azbest.
W dniu 14 maja 2002 roku Rada Ministrw przyja Program usuwania azbestu i wyrobw zawierajcych azbest, stosowanych na terytorium Polski. Zgodnie z jego zapisami proces usuwania wyrobw zawierajcych azbest,
powinien by zakoczony w 2032 r.
W tych warunkach w roku 2008 z inicjatywy wadz samorzdowych Wojewdztwa Lubelskiego, przy istotnym zaangaowaniu Wydziau Zarzdzania
Politechniki Lubelskiej, doszo do podpisania Lubelskiego Porozumienia Azbe227
stowego, na podstawie ktrego powoano na poziomie wojewdztwa swego

rodzaju rad programow, ktra w zamyle jej twrcw miaa w istotny sposb przyczyni si do poprawy zarzdzania i zwikszenia efektywnoci procesu usuwania azbestu.
Sygnatariuszami porozumienia byli Marszaek Wojewdztwa Lubelskiego, Politechnika Lubelska, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawa II, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie oraz Instytut Medycyny Wsi w Lublinie. Wymiernym efektem tego porozumienia byo opracowanie przez interdyscyplinarny zesp Programu usuwania wyrobw zawierajcych azbest z terenu Wojewdztwa Lubelskiego na lata 20092032.
Wkrtce te rozpoczo dziaalno Lubelskie Konsorcjum Naukowe, ktrego obecnymi uczestnikami s: Politechnika Lubelska, Katolicki Uniwersytet
Lubelski Jana Pawa II, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Instytut Medycyny Wsi w Lublinie, Uniwersytet Marii Curie-Skodowskiej oraz Uniwersytet
Medyczny w Lublinie.
Konsorcjum i jego czonkowie zrealizowali szereg przedsiwzi o charakterze naukowo-badawczym, edukacyjnym i popularyzatorskim zwizanych
w znacznej mierze z problematyk odpadw niebezpiecznych, w tym w szczeglnoci odpadw i wyrobw zawierajcych azbest. Realizowane przedsiwzicia korzystay m.in. ze wsparcia Ministerstwa Gospodarki w ramach organizowanych corocznie konkursw oraz Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Wynikiem tych dziaa jest szereg publikacji, w tym monografie naukowe, prace doktorskie, magisterskie i licencjackie, artykuy w indeksowanych czasopismach oraz wystpienia i referaty prezentowane na konferencjach naukowych w kraju i za granic.
Dziki skutecznej wsppracy z otoczeniem gospodarczym zesp badawczy Wydziau Zarzdzania Politechniki Lubelskiej opracowa projekt rozwojowy Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu na
skadowiskach podziemnych w aspekcie zrwnowaonego rozwoju Polski
wschodniej i w wyniku dwuetapowego konkursu uzyska na jego realizacj
rodki finansowe z Narodowego Centrum Bada i Rozwoju (numer projektu NR 110073 10).
Projekt realizowany by w okresie od 1 grudnia 2010 roku do 30 listopada 2013 roku przez 5 zespow ekspertw z 5 wyszych uczelni w Polsce:
Politechniki Lubelskiej, Politechniki lskiej, Politechniki Wrocawskiej, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawa II oraz Uniwersytetu Marii Curie-Skodowskiej. W pocztkowej fazie realizacji projektu brali rwnie udzia
eksperci Gwnego Instytutu Grnictwa w Katowicach.
228
Od Autorw Geneza i cel projektu
Celem projektu byo zwikszenie efektywnoci dziaa prowadzcych

do oczyszczenia terenu Polski wschodniej z azbestu poprzez kompleksowe
rozwizania obejmujce koordynacj komplementarnych dziaa, poczwszy
od miejsca wystpowania azbestu (punktu azbestowego), przez miejsca porednie (tymczasowe punkty skadowania), a do miejsca jego ostatecznego
unieszkodliwienia na skadowiskach podziemnych. Nadrzdnym celem strategicznym projektu byo opracowanie skutecznych narzdzi sucych wypenieniu zobowiza naoonych przez przepisy UE w zakresie usuwania azbestu z terytorium Polski do roku 2032. Zaoono rwnie, e realizacja projektu wpynie na popraw warunkw ycia i ochron zdrowia ludnoci oraz
przyniesie istotne korzyci w sferze spoecznej, ekonomicznej i ekologicznej.
Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu na skadowiskach podziemnych to poczenie procesw, procedur i praktyk dziaania,
ktre przyczynia si do zwikszenia skutecznoci dziaa w osiganiu celw
wynikajcych z przyjtej strategii, ni podejcie poprzez oddzielne systemy.
Kompleksowo proponowanego systemu zarzdzania polega na wczeniu do
niego rozwiza i dziaa(podsystemw) dotyczcych nastpujcych obszarw:
a) prawa (legalnoci zaproponowanych rozwiza, ale i propozycji zniesienia barier prawnych, ktre w przyszoci mogyby stanowi przeszkod
dla efektywnego i bezpiecznego skadowania materiaw niebezpiecznych w kopalniach gbinowych),
b) zarzdzania (w szczeglnoci z zakresu logistyki, zarzdzania projektami, bada operacyjnych, zarzdzania zasobami ludzkimi, marketingu),
c) rodowiska naturalnego (opracowane rozwizania bd miay pozytywny wpyw na rodowisko naturalne, gdy ide projektu jest zaplanowanie procesu unieszkodliwiania azbestu poprzez bezpieczne skadowanie
w wyeksploatowanych wyrobiskach grniczych),
d) technologii informacyjno-komunikacyjnych (obszar dziaa obejmuje zagadnienia wspomagania informatycznego systemu zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu oraz upublicznienia informacji i wiedzy odnonie
stanu depozytw azbestowych),
e) rodowiska pracy (zaplanowanie bezpiecznego system transportu i magazynowania, ktry nie oddziauje negatywnie na zdrowie ludzi),
f) polityki regionalnej (w szczeglnoci zastosowanie podejcia sieciowego dla zarzdzania strategicznego w regionach i uwzgldnienie kluczowej roli czynnikw spoecznych dla realizacji projektowanego
przedsiwzicia).
Dziki wsppracy specjalistw z wielu dyscyplin i grup zawodowych (chemicy, grnicy, prawnicy, ekonomici, mechanicy, ekolodzy, lekarze,
229
informatycy), a przede wszystkim specjalistw zajmujcych si zarzdzaniem,

udao si osign cele zaoone w projekcie, spojrze na zagadnienie w wieloaspektowym ujciu osigajc przez to efekt synergii.
Efekty prowadzonych bada i analiz zostay zaprezentowane w nastpujcych monografiach:
E. Bojar (red.), Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu na skadowiskach podziemnych w aspekcie zrwnowaonego rozwoju
Polski wschodniej. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa
Dom Organizatora, Toru, 2013.
A. Kuczumow, J. Nowak, Azbest waciwoci, utylizacja. Towarzystwo
Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru, 2013.
B. Wit, Technologie informacyjno-komunikacyjne zaoenia oprogramowania. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu
systemowym. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom
Organizatora, Toru, 2013.
B. Wit, D. Ku, M. Malendowski, System informatyczny GeoAzbest. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru, 2013.
K. Czarnocki, E. Czarnocka, J. Nowak, Ekspozycja i ryzyko w systemie
monitoringu. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru, 2013.
K. Czarnocki, M. Opielak, Technologia skadowania podziemnego. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu w ujciu systemowym. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru, 2013.
E. Bojar, J. Stachowicz, J. Machnik-Somka, M. Bojar, Zarzdzanie strategicznymi projektami w regionie. Zintegrowany system zarzdzania unieszkodliwianiem azbestu na skadowiskach podziemnych w aspekcie zrwnowaonego rozwoju Polski wschodniej. Towarzystwo Naukowe Organizacji
i Kierownictwa Dom Organizatora, Toru, 2013.

B . Wit, D . Kuś, M . Malendowski, System informatyczny GeoAzbest. Zintegrowany system zarządzania unieszkodliwianiem azbestu w ujęciu systemowym . Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń, 2013 .

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

B . Wit, D . Kuś, M . Malendowski, System informatyczny GeoAzbest. Zintegrowany system zarządzania unieszkodliwianiem azbestu w ujęciu systemowym . Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń, 2013 .

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

System informatyczny

Bogdan Wit, Dariusz Ku

1. Ankieta internetowa GeoAnkieta

1.1. Zaoenia serwisu . . . . . . . . . . . . . . . 33

2. Forum internetowe GeoForum

2.1. Zaoenia serwisu . . . . . . . . . . . . . . . 41

3.1. Zaoenia aplikacji . . . . . . . . . . . . . . . 51

4.1. Zaoenia aplikacji . . . . . . . . . . . . . . . 83

System informatyczny GeoAzbest

5.1. Zaoenia aplikacji . . . . . . . . . . . . . . . 101

6.1. Zaoenia aplikacji . . . . . . . . . . . . . . . 111

7. Weryfikacja i walidacja SIG

Zaoenia oceny jakoci produktu programowego . . . . . . 127

Definicje najwaniejszych poj

Programy/plany/prognozy rodowiskowe . . . . . . . . . 202

rda internetowe . . . . . . . . . . . . . . . 208

Spis rysunkw i tabel

Zacznik 1. Specyfikacja infrastruktury technicznej

Zacznik 2. Specyfikacja oprogramowania platformy sprztowo-programowej

System informatyczny GeoAzbest

Life Cycle Assessment

n Kontekst opracowania systemu informatycznego

Rozwj technologii informacyjno-komunikacyjnych (Information

System informatyczny GeoAzbest

Rysunek 1. Dwanacie ekonomicznie potencjalnych przeomowych technologii na wiecie wedug

pozycjonowania satelitarnego, gdy system logistyczny4 zosta zaprojektowany,

System informatyczny GeoAzbest

Rysunek 2. acuch logistyczny w usuwaniu WZA i unieszkodliwianiu OZA: a) ujcie pogldowe,

System informatyczny GeoAzbest

Rysunek 3. acuch logistyczny w usuwaniu WZA i unieszkodliwianiu OZA: c) ujcie acucha

Podjta tematyka badawcza monografii dotyczy dziaa inynierskich,

System informatyczny GeoAzbest

W ramach projektu rozwojowego zostaa okrelona wizka dziaa

System informatyczny GeoAzbest

poprzez unieszkodliwianie odpadw azbestowych technik skadowania na

cji danych. S to rne podmioty, wtym uprawnione, rne, co do wielkoci,

System informatyczny GeoAzbest

dziaania, ktry algorytmicznie mona zaprezentowa w nastpujcy sposb

System informatyczny GeoAzbest

Rysunek 7. Syntetyczny opis wszystkich elementw przedstawionych w tematyce badawcze

System informatyczny GeoAzbest

n System Informatyczny GeoAzbest

System SIG jest przeznaczony jest gownie dla podmiotu koordynujcego,

System informatyczny GeoAzbest

Aplikacja rozwizuje problem:

Aplikacja GeoMonitoring rozwizuje problem:

Aplikacja GeoLogistyka rozwizuje problem:

Funkcjonalno zakadana w momencie wdroenia SIG u Zamawiajcego.

System informatyczny GeoAzbest

Rysunek 9. Cykl ycia danych w cyklu ycia oprogramowania SIG

Poczwszy od rozdziau pierwszego do szstego zostan omwione

Niniejsza pozycja zawiera w sposb skrtowy genez powstania

System informatyczny GeoAzbest

Rysunek 10. Struktura rozdziaw monografii tomu IV System Informatyczny GeoAzbest.

1. Ankieta internetowa GeoAnkieta

1.1. Zaoenia serwisu

Opracowanie dziaa public relations w zakresie unieszkodliwiania azbestu na skadowiskach podziemnych

Opracowanie dziaa public relations w zakresie intensyfikacji usuwania azbestu z regionu

Opracowanie programu szkole dla administracji samorzdowej koordynatorw lokalnych

Opracowanie dokumentacji interakcji regionalnych w kontekcie oddziaywania spoeczno-ekonomicznego

System informatyczny GeoAzbest

Modu ankiety zosta stworzony jako narzdzie wspomagajce realizacj

19 Ustawa z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego

1. Ankieta internetowa GeoAnkieta