PENY SYSTEM

SAMOLECZENIA
Wewntrzne wiczenia taoistyczne
Dr Stephen T. Chang

Przeoya Maria Grabowska

POLSKA DIRECT
Warszawa 1994
Tytu oryginau: Le systeme complet d'autoguerison
Copyright by DMIC, Nice 1992
Copyright for the Polish edition by Polska Direct, Warszawa 1994
ISBN 83-86486-04-X
Skad: FOTOTYPE Milanwek tel./fax 55-84-14

Spis treci
Autor ................................................................ 4
Przedmowa do wydania francuskiego............... 4
Podzikowania................................................... 4
Wstp................................................................. 5
Wprowadzenie................................................... 5
CZ I. UKRYTE ZASADY

-1-

1. TAOIZM.........................................................

Tao filozofii........................................................

Tao oywcze

................................................... 9

Tao zrwnowaonego odywiania......................9

Tao zapomnianych produktw............................10
Tao sztuki uzdrawiania....................................... 10
Tao mdroci seksualnej.................................... 11
Tao penego mistrzostwa.................................... 11
Tao sukcesu...................................................... 12
2. TEORIA ENERGII..........................................

12

Natura energii..................................................... 13
Energia a ciao ludzkie........................................13
3. TEORIA KRENIA ENERGII.......................

15

4. TEORIA SIEDMIU GRUCZOW.................

16

5. TEORIA NERWW......................................

19

CZ II. Y CAYM SWOIM CIAEM

6. WEWNTRZNE WICZENIA TAOISTYCZNE 19
Teoria piciu elementw..............................................................

20

Pi wicze naladujcych ruchy zwierzt................................

21

Osiem wicze kierunkowych.....................................................

25

Dwanacie wicze zodiakalnych...............................................

29

Dwanacie wicze dla nerww................................................. 34

wiczenie jelenia dla mczyzn................................................. 38
wiczenie jelenia dla kobiet........................................................

41

wiczenie urawia.......................................................................

44

wiczenie splotu sonecznego.....................................................

47

wiczenie wia.......................................................................

49

Kombinacja wicze jelenia, urawia i wia..............................

50

Pozycja siedzca......................................................................... 50
Pozycja

stojca......................................................................... 51

Chodzenie....................................................................................

52

Pozycja leca............................................................................ 52
Masa gowy................................................................................

-2-

52

wiczenie oczu.........................................................................

52

wiczenie nosa.........................................................................

54

wiczenie uszu............................................................................

55

wiczenie ust............................................................................

56

wiczenie pocierania twarzy.......................................................

57

wiczenie tarczycy...................................................................

57

Techniki agodzenia blu.............................................................

57

wiczenia doni, rk i tuowia.......................................................

58

wiczenie puc.............................................................................

59

wiczenia serca.........................................................................

60

wiczenie okolic brzucha.............................................................

62

wiczenie odchudzajce..............................................................

62

wiczenie uzdrawiajce odek..................................................

64

wiczenie wtroby.....................................................................

64

wiczenie nerek...........................................................................

65

wiczenie dolnej partii plecw.....................................................

66

wiczenie adoracji soca...........................................................

66

wiczenie dolnej czci ciaa i gruczow pciowych

67

Rozciganie ciaa i przebieranie palcami ng..............................

68

Relaksacja narzdw wewntrznych...........................................

68

Pocieranie rk i ng: masa meridianw.....................................

69

CZ III. Y NA WYSZYM POZIOMIE DUCHOWYM

7. TAOISTYCZNE WICZENIA MEDYTACJI,
KONTEMPLACJI I ODDYCHANIA...............................................

72

Medytacja nad meridianami.........................................................

73

wiczenia kontemplacyjne i medytacyjne....................................

78

wiczenia oddechowe

.............................................................

80

Oczyszczanie mzgu I ..............................................................

83

Oczyszczanie mzgu II................................................................

84

8. ODDYCHANIE NIEMIERTELNE.. 85
May cykl niebiaski ..................................................................

86

Duy cykl niebiaski.....................................................................

86

-3-

CZ IV. NOWY PUNKT WYJCIA

9. ZALECENIA TAOISTYCZNE..................................................

87

PODSUMOWANIE ....................................................................

92

Autor
Stephen Thomas Chang jest uczonym o midzynarodowej sawie. Babka jego bya
wielkim lekarzem, a jej ojciec by osobistym lekarzem cesarzowej Chih Shee i pierwszym
ambasadorem Chin w Stanach Zjednoczonych. Doktor Chang posiada wysze wyksztacenie
medyczne zarwno w zakresie medycyny chiskiej jak i europejskiej. Jest on ponadto
doktorem prawa, filozofii i teologii.
Doktor Chang prowadzi na caym wiecie konferencje dotyczce rnych aspektw
Taoizmu, jest take zaoycielem Fundacji Tao. Jest autorem nastpujcych ksiek:
The Complete Book of Acupuncture,
The Great Tao
The Tao of Sexology
The Tao of Management
The Tao of Healing Diet: Secrets of a Thin Body.
Wiele z nich zostao przetumaczonych na 10 jzykw.

Przedmowa do wydania francuskiego

Jako wydawca nie mam na swym koncie wielu ksiek, z ktrych mgbym by
naprawd dumny. Naley do nich niewtpliwie praca Doktora Chang'a.
Nie ma chyba innej metody, ktra dawaaby tak znakomite rezultaty przy zastosowaniu
tak prostych rodkw.
Tak wic prosz Pastwa usilnie - sprbujcie. Odcie na bok sceptycyzm i, mimo
nieznajomoci filozofii chiskiej, wiczcie. Regularnie. Przez 3 tygodnie.
Obiecuj rezultaty, ktre przewysz wszelkie oczekiwania. Tysice dzikczynnych
listw od czytelnikw, ktrzy zdyli ju zetkn si z t metod, s tego najlepszym
dowodem.
A kiedy odczujecie ju dobroczynne skutki tych wicze, zainteresujcie nimi swe
otoczenie. Czy zdrowie nie jest naszym najwikszym dobrem? Ofiarowujc je Waszym
bliskim, dacie im dowd swojej mioci.
Z najlepszymi yczeniami zdrowia,
Christian H. Godefroy,
Autor,
Przewodniczcy Komitetu
Czytelniczego
i zaoyciel Fundacji
Editions Godefroy

-4-

Podzikowanie
Autor pragnie serdecznie podzikowa nastpujcym osobom za wsparcie i pomoc:
Verze Brown
Helenie Chang
Shirley Dahn
Mako Hayamizu
Samowi Matthew
Edowi McLean
Rickowi Miller
Dr. Bjornowi Overbye
Grace Roessler, Ph.D.
Dr. Cecilii Rosenfeld
Eugene'owi Schwartz
Leonardowi Worthington, J.D.

Wstp
Korzystajc z okazji, pragn podzikowa wszystkim moim czytelnikom, ktrzy, kupujc
od 1978 r. moje ksiki, wspierali mnie w bardzo istotny sposb zasypujc mnie setkami
listw z pytaniami lub podzikowaniami. Jednoczenie bardzo przepraszam tych, ktrym do
tej pory nie zdyem odpowiedzie. Chciabym poinformowa moich wiernych czytelnikw,
e oddaj do ich rk now ksik, ktra powinna udzieli wyczerpujcych odpowiedzi na
zadawane pytania i wypeni istniejc luk w pogbianiu wiedzy na temat nauk Tao. Aby
przybliy czytelnikom treci zawarte w mojej nowej pracy i pomc im w ocenie wniesionych
poprawek i nowych opracowa wicze wewntrznych zatytuowaem moj now ksik
Peny system samoleczenia zamiast Ksiga wewntrznych wicze taoistycznych. W ten
sposb praca ta nie okazuje tylko jednego pokoju, ale otwiera drzwi do caego domu".
Dzieo to jest owocem moich czterdziestoletnich skrupulatnych poszukiwa, bada i
dowiadcze. Staraem si przedstawi w niej dowiadczenia i szczegy najbardziej istotne,
aby mie absolutn pewno, e techniki zawarte w tej ksice s:
dokadnym odzwierciedleniem autentycznych nauk taoistycznych (np. zasada jednoci
ducha i ciaa);
cise naukowo;
sprawdzone i uznane jako techniki o wielkim znaczeniu terapeutycznym;
cakowicie zgodne z natur (nie wymagajce adnych rekwizytw);
cakowicie pewne (nie wywoujce adnych skutkw ubocznych), nie ograniczone
czasem ani przestrzeni.
Mam nadziej, e docenicie waciwie wartoci przekazane w mojej pracy i w peni
wykorzystacie dobrodziejstwa przedstawionej w niej nauki dla poprawy stanu waszego
zdrowia. Mam nadziej, e wzbogaci ona wiedz osb zainteresowanych oraz przyniesie ulg
osobom cierpicym na zaburzenia zdrowotne.
Stephen T. Chang

-5-

Wprowadzenie
Cae nasze ycie upywa na zaspakajaniu dwch podstawowych potrzeb, ktre utrzymuj
nas przy yciu, odywiaj, oywiaj i pozwalaj y duej.
1. Konsumpcja (picie, jedzenie, itp.)
2. Ruch
a. ruch" umysu (myl)
b. ruch" ciaa (oddychanie i wszelkie inne funkcje organw i czonkw)
c. seks.
ycie ganie w momencie, kiedy jedna z tych potrzeb nie jest w peni zaspakajana. Jeeli
jestemy pozbawieni substancji odywczych, organizm nasz moe przetrwa okoo 10 dni. Z
drugiej strony, jeli pozbawimy nasze ciao ruchu, zacznie ono niszcze. Jeeli nie
zapewnimy mu pewnych podstawowych ruchw, bdzie osabione. W oparciu o t ostatni
przesank, dawni Taoici stworzyli Tao oywcze, czyli filozofi i metod mylenia,
oddychania i ruchu.
Tao oywcze jest to system oparty na rozlicznych wiczeniach umysowych i fizycznych,
nazywanych wewntrznymi wiczeniami taoistycznymi". wiczenia te, sprawiajce, e
nasze organy wewntrzne mog zosta uzdrowione lub napenione now energi, stanowi
tajemnic modoci, zdrowia i odpornoci przeciwko chorobom. Ich dobroczynne skutki
wypywaj ze spowolnienia funkcji organizmu, harmonii, spokoju, precyzji, prostoty i
podkrelenia wszystkiego tego, co jest wewntrzne.
Wewntrzne wiczenia taoistycznie s cakowitym przeciwiestwem tradycyjnych
wicze fizycznych. Te konwencjonalne wiczenia, takie jak pika nona, boks, gimnastyka,
podnoszenie ciarw, joga czy sztuki walki, sprawiaj by moe, e ciao nasze staje si
pikniejsze, odbywa si to jednak kosztem rezerw energii naszych organw wewntrznych, co
z kolei sprawia, e stajemy si podatni na rnego rodzaju choroby i e nasz organizm
szybciej si starzeje. Zmczenie, stres, wysiek, bl wszystkie te skadniki
konwencjonalnych wicze fizycznych zakcaj delikatne funkcje naszych organw
wewntrznych. Tymczasem, to wanie organy wewntrzne zapewniaj sprawny przebieg
procesw regeneracyjnych naszego organizmu i zwalczaj czynniki chorobotwrcze. Dlatego
te kade zakcenie ich dziaania powoduje ograniczenie zdolnoci organizmu do
odnawiania starych i zuytych komrek oraz do przeciwstawiania si zarazkom i wirusom.
Jednym sowem organy wewntrzne zapewniaj organizmowi co, czego nie s w stanie da
rozwinite minie: ochron przed starzeniem i chorobami. Wewntrzne wiczenia
taoistyczne chroni, uzdrawiaj i zwikszaj ywotno organw wewntrznych. A w momencie kiedy s one zdrowe, nasze ciao jest naturalnie pikne.
Tradycyjnie przyjmuje si, e wewntrzne wiczenia taoistyczne sigaj czasw tego
Cesarza, ktry by jednym z twrcw nauki i filozofii ycia i dugowiecznoci zwanej
Taoizmem. Po chisku Tao oywcze to Yang Sheng Shu", co oznacza zdrowe i szczliwe
dugie ycie dziki stosowaniu wicze umysowych i fizycznych, ktre zapobiegaj i lecz
wszelkie nasze bolczki, odwracaj proces starzenia si i pobudzaj wszelkie funkcje
organizmu.
Korzyci wypywajce z Tao oywczego znane s i doceniane od przeszo szeciu tysicy
lat. Kiedy ty Cesarz zda sobie spraw z ogromnych moliwo leczniczych Tao
oywczego, uzna go za Najwiksz ze wszystkich terapii". W Tao-te-king, wielki mdrzec
Lao-Tseu mwi o Tao odywczym jako o najlepszej metodzie terapeutycznej na

-6-

wspomaganie i przeduanie ycia. Tao oywcze, ktre byo skuteczne ju w czasach, kiedy
jego nauka bya fragmentaryczna i niezorganizowana, zawsze miao niezliczonych adeptw.
Istnieje wiele wersji Tao oywczego; kada z nich nosi oddzieln i bardzo opisow
nazw. adna z nich jednak nie oddaje w peni prawdziwego znaczenia i rzeczywistych
funkcji Tao oywczego. Jest na przykad Tao-Yin", ktra to nazwa opisuje zastosowanie
myli, pewnych sposobw i niektrych wicze fizycznych sterujcych kreniem energii w
organizmie, co pozwala wyleczy wszelkie niedomagania. Ta wersja Tao oywczego jest
obecnie bardzo popularna w Japonii, gdzie nosi ona nazw Do-In". Orodki nauczania DoIn" mona spotka we wszystkich wielkich aglomeracjach miejskich, mniejszych miastach i
miasteczkach. Czonkowie tych orodkw spotykaj si raz lub kilka razy w tygodniu, aby
sobie nawzajem pomaga i zachca si do stosowania okrelonej metody .,Do-In", ktra ma
na celu zapobiec lub wyleczy chorob.
W Chinach popularna jest inna forma Tao oywczego, zwana Chi-kung" lub Neikung". Termin Chi-kung" oznacza wiczenia oddechowe" lub wiczenia oywiajce"
(dodajce energii), natomiast Nei-kung" znaczy wiczenia wewntrzne".
Badania naukowe na temat Chi-kung" przeprowadzi w Chinach doktor Pao Ling.
Badania te, ktrych wyniki zostay opublikowane w Guolin Research Report, objy 2873
pacjentw w ostatnim stadium raka. Chorzy ci wzili udzia w dowiadczeniu polegajcym na
leczeniu raka przy pomocy jednej z terapii Chi-kung". Po upywie 6 miesicy okazao si, e
ok. 12 procent pacjentw zostao cakowicie uzdrowionych, natomiast u 47 procent
stwierdzono znaczn popraw ich stanu zdrowia. U pozostaych pacjentw nie
zaobserwowano adnej poprawy. Przeprowadzono rwnie inne dowiadczenie wrd
uczniw, aby przetestowa inn cz Chi-kung": wiczenia dla oczu. W ramach tego
dowiadczenia, wspomnianym wiczeniom towarzyszya muzyka i instrukcje przekazywane
przez dyktafon. Moe wyda si to dziwne, ale w wyniku tych wicze przypadki
krtkowzrocznoci, dalekowzrocznoci i innych schorze oczu stay si niezmiernie rzadkie.
Inne jeszcze dowiadczenia z zastosowaniem terapii Chi-kung" wykazay, e metoda ta
szybko i skutecznie wpywa na zahamowanie alergii zatokowych, schorze hemoroidw i
problemw z prostat oraz na zagodzenie starzenia si. We wszystkich szpitalach i klinikach,
jak rwnie w innych orodkach zdrowia w Chinach, wyniki stosowania terapii Chi-kung"
przewyszaj w znacznym stopniu wyniki uzyskiwane przy innych formach leczenia, takich
jak chemioterapia, chirurgia czy akupunktura. Wyglda na to, e caa skuteczno tej metody
polega na jej moliwociach leczenia i zapobiegania chorobie.
W Stanach Zjednoczonych badania dotyczce wewntrznych wicze taoistycznych
przeprowadzia doktor Cecilia Rosenfeld.
Sama stosowaa wiczenia wewntrzne i kiedy stwierdzia zdecydowan popraw swego
stanu zdrowia, postanowia przepisa takie wiczenia swoim pacjentom. Wskazaa im
jedynie, jak naley je wykonywa i w cigu niecaego tygodnia 80 procent pacjentw
stwierdzio u siebie pozytywne rezultaty. Doktor Rosenfeld zatrudnia wic 8 pielgniarek,
ktre nie tylko same doskonale opanoway wewntrzne wiczenia taoistyczne, ale mogy
rwnie nauczy pacjentw, jak naley je wykonywa, a w nastpnym etapie nadzorowa ich
postpy. Po przebadaniu pacjentw i zaordynowaniu im indywidualnych wewntrznych
wicze taoistycznych, doktor Rosenfeld powierzya ich pielgniarkom. Wikszo
pacjentw oznajmia, e prawie natychmiast zauwayli u siebie popraw stanu zdrowia, a
same pielgniarki stwierdziy, e nigdy nie byy tak pene energii, jak po caym dniu
spdzonym na demonstrowaniu wicze. Jedna z nich wyrazia swoje zdanie na temat tych
wicze mwic: Do tej pory, ycie pielgniarki nie byo specjalnie wesoe. Cay dzie
upywa nam pord chorb, cierpie, blu i mierci. Syszaymy tylko narzekania. aden

-7-

pacjent nie woa nas, eby nam powiedzie co w rodzaju: Jaki pikny mamy dzi dzie!".
Poza tym praca bez przerwy na nogach przez osiem godzin jest kompletnie wyczerpujca. Ale
odkd zaczymy stosowa wewntrzne; wiczenia taoistyczne, ktre powtarzamy sto razy
dziennie, rozpiera nas energia, nawet pod koniec dnia! Jestemy tak pene werwy i witalnoci,
e a trudno to wytrzyma!"
Nadzwyczajne rezultaty, do jakich moe doprowadzi stosowanie wewntrznych wicze
taoistycznych, sprawiy, e zainteresoway si nimi uniwersytety, szkoy (college), wydziay
medycyny, szpitale, jak te szeroka publiczno.
Jak wytumaczy te graniczce z cudem rezultaty?
Mwi si, e prewencja, ktra jest jedn z zasad Tao oywczego, ley u podstaw
skutecznoci wewntrznych wicze taoistycznych: jeeli nie wystpi drobne zaburzenia
zdrowotne, nie rozwin si te powane schorzenia i organizm nie umrze przedwczenie.
Pierwszym celem Tao oywczego jest wic pomc ludziom w przeduaniu ich ycia.
Tao oywcze nie jest sportem. W swoich zaoeniach nie ma ono na celu przygotowania
nas do jakich zawodw i zmuszania nas do wykonywania mczcych ruchw, ktre w
sposb nieunikniony pocigaj za sob stres lub napicia (psychiczne) i strat energii, czyli
to, co skraca nam ycie. Nie jest to rwnie odmiana sztuki walki. W odrnieniu od Kungfu, Karate czy innych szk tego typu, z Tao nie wi si ani napicia ani wyczerpujce
ruchy. Pomimo, e ruchy w Tai-chi chuan wydaj si by bardzo powolne, wywouj one
jednak napicia, jako e Tai-chi chuan byo na pocztku technik walki. Jest natomiast w Taichi chuan pewien aspekt, ktry zblia je do Tao oywczego, a mianowicie zwizek
(jedno)ciaa i duszy. W kocu Tao oywcze nie jest te Jog w dosownym znaczeniu tego
sowa, gdy nie wymaga od ciaa caego szeregu skrtw, pozycji i ruchw rozcigajcych i
zginajcych. Nie jest to te forma medytacji z uwagi na to, e celem najczciej stosowanych
form medytacji jest osignicie pustki" w umyle, czyli jego upienie" (doprowadzenie do
tego, e nie jest aktywny). Nie mona oprni sobie umysu, gdy przez sam fakt nakazania
sobie tego uaktywnia si umys.
W Tao oywczym nacisk pooony jest nie na rozwj zewntrzny, lecz na rozwj
wewntrzny. W pocztkowym okresie uprawianie Tao oywczego ukierunkowane jest ono w
znacznej mierze na wiczenia ruchowe, pniej jednak, w miar postpw, odchodzi si
stopniowo od wicze fizycznych, aby skoncentrowa si gwnie na wiczeniach
wewntrznych. Zaawansowany w wiczeniach bdzie fizycznie nieruchomy, natomiast bdzie
tryska energi i bdzie bardzo aktywny wewntrznie. Praktyki, ktre nie opieraj si na
wewntrznym wymiarze ruchu na pewno nie s Tao oywczym.
Sia Tao oywczego polega na jego ogromnej elastycznoci. Kady, bez wzgldu na
wiek, stan zdrowia czy chorob na jak cierpi, moe uprawia wybrane przez siebie
wewntrzne wiczenia taoistyczne kiedy chce i gdzie chce i nie potrzebuje do tego adnego
sprztu. Stosowane we waciwy sposb techniki "tao oywczego mog przeksztaci
najwaniejszy z procesw metabolicznych, czyli oddychanie, w nadzwyczaj skuteczn
terapi.
Pozytywne rezultaty, jakie moemy uzyska poprzez szczere i bezinteresowne
stosowanie rozmaitych wewntrznych wicze taoistycznych, jakie by one nie byy,
sprawiaj, e powstaje w nas swojego rodzaju zapa, ktry jest w stanie przenie nas na nowe
szczyty zrozumienia wiata, dugowiecznoci i rozwoju duchowego.
Kto wykonuje wiczenia zewntrzne,
musi wykonywa wiczenia wewntrzne.

-8-

Kiedy jednak wykonuje wiczenia wewntrzne,

moe sobie pozwoli na to, aby zapomnie o wiczeniach
zewntrznych.

CZ I
UKRYTE ZASADY

1
Taoizm
Peny system samoleczenia; wewntrzne wiczenia taoistyczne jest dzieem
omawiajcym pewien specyficzny aspekt wiecznie ywej filozofii Taoizmu. Taoizm jest
najstarsz religi wiata. Jej zaoyciel, Lao-Tseu, bez wtpienia najbardziej znany i ceniony
ze wszystkich mdrcw taoistw, w swoim traktacie zatytuowanym Tao-te-king wyoy
podstawy na ktrych mogo si oprze pniej 8 filarw Taoizmu. Dzieo to jest przede
wszystkim traktatem politycznym i teoretycznym przedstawieniem Taoizmu w sposb, w jaki
jest w stanie to obj owiecony umys. Sformuowanie praktycznych i uytkowych jego
aspektw pozostawiono innym mdrcom, przede wszystkim temu Cesarzowi. Poza
filozofi i podstawowymi doktrynami duchowymi, dawni mistrzowie Taoizmu opracowali
niezliczone techniki majce na celu przeobraenie i doprowadzenie do niemiertelnoci ciaa
fizycznego. Na tej podstawie pojawio si w kocu osiem filarw Taoizmu. Tych osiem
filarw Taoizmu odpowiadajcych omiu gaziom myli i zastosowania Taoizmu
przedstawia 8 trigramw Pa-Kua" czyli symboli Taoizmu. Wewntrzne wiczenia
taoistyczne s jednym z filarw Taoizmu.

-9-

Rys. 1. Pa-Kua (Symbol Taoizmu). Osiem trigramw (skierowanych w omiu rnych

kierunkach wok symbolu Yin-Yang) symbolizuje osiem filarw Taoizmu
Taoizm
Wiele nauk Taoizmu byo okryte tajemnic przez dugie wieki. Dlatego te, zanim
przystpimy do szczegowego omawiania wewntrznych wicze taoistycznych, wskazane
byoby sporzdzenie listy tych omiu filarw i krtkie opisanie kadego z nich.
1. Tao filozofii
2. Tao oywcze (Wewntrzne wiczenia taoistyczne)
3. Tao zrwnowaonego odywiania
4. Tao zapomnianych pokarmw
5. Tao sztuki uzdrawiania
6. Tao mdroci seksualnej
7. Tao mistrzostwa
8. Tao sukcesu
TAO FILOZOFII

Ukryte zasady
Tao filozofii odkrywa nam logik, ktra stanowi podwalin biegu ycia i cel
przeznaczenia. Przedstawia ono szereg linii kierunkowych, ktre moemy wykorzysta
indywidualnie lub kolektywnie w celu osignicia sukcesu i wzniesienia si na wyszy
poziom ycia duchowego. Oparte na duchowym poznaniu ukrytych praw uniwersalnych,
zawsze obecnych i cakowicie niezawodnych, Tao filozofii dostarcza nam szczegowych
informacji na temat odpowiednich metod sterowania i pobudzania oglnego rozwoju
spoecznego i wasnego indywidualnego dobrobytu.

TAO OYWCZE

Tao to jest przedmiotem niniejszej ksiki, ktra ma na celu jasne przedstawienie teorii i
praktyki Tao oywczego.

- 10 -

Wewntrzne wiczenia taoistyczne kieruj nasz naturaln zdolno uzdrawiania w

stron gruczow i poszczeglnych | organw wewntrznych, w wyniku czego nastpuje
stymulacja organizmu, zrwnowaenie poziomu energii i lepsze funkcjonowanie organw
wewntrznych, co pozwala leczy a zwaszcza zapobiega chorobom. Krtko mwic,
wewntrzne wiczenia taoistyczne maj na celu przede wszystkim promocj
dugowiecznoci.
Istniej trzy kategorie wewntrznych wicze taoistycznych.
Pierwsza z nich zawiera wiczenia majce nauczy nas uatwiajcej leczenie postawy,
jak naley przyjmowa przy siadaniu, przeciganiu si, chodzeniu i przy pracy. Do wicze
tych naley 5 wicze inspirowanych przez zwierzta, 8 wicze kierunkowych, 12 wicze
zodiakalnych i 12 wicze dla nerww, oraz wiczenia podstawowe, czyli wiczenie Jelenia,
urawia i wia.
Druga kategoria obejmuje wiczenia w medytacji nad meridianami oraz wiczenia
kontemplacji taoistycznej. Medytacja nad meridianami, absolutnie nadzwyczajna sztuka
leczenia, jest stosowana w celu regulacji, zrwnowaenia i podniesienia poziomu energii w
organizmie. Medytujc nad kanaami krenia energetycznego w organizmie, ktre
nazywamy dokadniej meridianami, moemy doj do stanu, w ktrym bdziemy mogli
ledzi przepyw energii i rozprowadzi j w sposb bardziej zrwnowaony po caym
naszym organizmie. Umys, ciao i dusza s w tym momencie cakowicie zintegrowane i
czujemy si peni si.
Techniki akupunktury i akupresury, wywodzce si z medytacji nad meridianami, maj
zastosowanie pomocnicze, natomiast medytacja nad meridianami jest sama w sobie technik
samoleczenia.
Trzecia kategoria wicze wewntrznych dotyczy technik oddychania, ktre dostarczaj
energii organizmowi. Techniki te pozwalaj organizmowi na pobieranie energii poprzez
punkty akupunkturowe umieszczone na meridianach rozmieszczonych w ciele. Oddychanie
energetyzujce stanowi etap yciowy na drodze samouleczenia i zespolenia si z energi
dziaajc wszechwiecie.
TAO ZRWNOWAONEGO
ODYWIANIA

W kadym sposobie odywiania, rwnowaga pomidzy kwasami i zasadami jest

bardzo wana, gdy produkty majce zrwnowaone pH psuj si znacznie wolniej, co
oznacza dla konsumenta, e moe on wykorzysta maksymaln ilo substancji odywczych,
jakie one zawieraj. Krtko mwic, w momencie, kiedy spoywane przez nas produkty
maj niezrwnowaone pH, psuj si zaraz po znalezieniu si w naszym ukadzie
trawiennym, w wyniku czego zamiast korzysta z substancji odywczych w nich
zawartych, organizm nasz pochania trucizny wytworzone w procesie psucia si. (Wystarczy
rzuci okiem na tyy jakiejkolwiek restauracji, aby stwierdzi w jakim stopniu ywno psuje
si w pojemniku na mieci. Tak wic, zwaywszy e ta psujc si ywno s to

- 11 -

resztki tego, co chwil wczeniej byo podawane klientom, moemy stwierdzi, e jedyn
rzecz, ktra dzieli front od zaplecza kadej restauracji jest ciana i kilka godzin). Nie
zjedlibymy wiadomie ywnoci pochodzcej ze mietnika, gdy wiemy, e zawiera ona
trucizny i moglibymy si rozchorowa po ich spoyciu. Tymczasem zjadamy ni mniej ni
wicej, a wanie odpadki ze mietnika, za kadym razem kiedy spoywamy jaki produkt nie
baczc na jego rwnowag pH. (Niewiey oddech wiadczy czsto o psuciu si poywienia
w naszym odku). Szersze informacje na temat Tao zrwnowaonego poywienia mona
znale w ksice zatytuowanej: Tao of Healing Diet: Secrets of a Thin Body.

TAO ZAPOMNIANYCH PRODUKTW

Lubimy kiedy to, co jemy sprawia nam przyjemno i satysfakcj: oceniamy wygld,
zapach i smak potraw, ktre spoywamy na codzie. Nie zdajemy sobie jednak sprawy, e
produkty, jakie mamy zwyczaj spoywa, nie dostarczaj nam dostatecznej iloci substancji
odywczych niezbdnych dla utrzymania nas w dobrym zdrowiu. Naley doda do nich
produkty mocniejsze, takie jak zioa, ktre stanowi drugi poziom odywiania, czyli Tao
produktw zapomnianych.
Taoicj powicili dugie wieki na badanie waciwoci leczniczych zi i stali si
bardzo dowiadczeni w sztuce skutecznego ich stosowania. Ju kilka wiekw temu, na
przykad, lekarze byli w stanie upi pacjenta na sze godzin, bez adnych skutkw
ubocznych, za pomoc odpowiednio przygotowanych zi. (W tym czasie chirurgia bya
bardzo popularna. Lekarze mieli zwyczaj wydobywa organy wewntrzne z organizmu,
puka je w specjalnym roztworze z zi, a nastpnie wstawia je z powrotem. Odeszli jednak
od tej praktyki, gdy zdali sobie spraw, e nie stanowi ona skutecznej metody na zwalczanie
chorb i e lepiej byoby znale jaki sposb zapobiegania im. Z czasem stwierdzili, e
kada choroba, cznie z nowotworami, jest wynikiem konkretnego sposobu ycia; wywnioskowali, wic z tego, e powtarzane interwencje chirurgiczne nie s w stanie zapobiec
odnawianiu si nowotworw, natomiast zmiana trybu ycia przez dan osob moe da
doskonae rezultaty). Zioa posiadaj rozliczne waciwoci, ktrych jeszcze wspczesna
nauka nie zdoaa odkry. Akademia nauk stwierdzia istnienie obecnie na wiecie okoo
miliona rodzajw rolin. Z tej liczby tylko bardzo maleka cz zostaa poddana dokadnym
badaniom za pomoc nowoczesnych metod analizy.
Produkty, ktre kupujemy w supermarketach, s najgorszymi
produktami, jakie
moemy znale. W takich miejscach wybr jest bardzo ograniczony w porwnani! z
nieskoczon rozmaitoci produktw rosncych na caym wiecie. Pomimo, e Bg stworzy
licie, gazie, pnie i korzenie dla naszej konsumpcji, wikszo z nas wykrelili
cakowicie te substancje z naszego poywienia. Taoici nazwali zioa produktami
zapomnianymi", gdy zostay one stopniowo wyeliminowane z poywienia naszych
przodkw na drodze procesu selekcji. Na przestrzeni wiekw zaniechano zupenie ich
stosowania ze wzgldu na ich mao apetyczny wygld, zapach i smak. Kiedy czowiek

- 12 -

nauczy si wytwarza swoje wasne poywienie, zdecydowa si na uprawianie tylko tych

produktw, ktre mu smakuj. Ale, jak mwi przysowie, jestemy tym, co jemy. Jeeli wic
spoywamy produkty o wikszej wartoci odywczej, stajemy si silniejsi. Inaczej mwic,
jeeli lepiej si odywiamy, nasz stan zdrowia ulega poprawie.
Z drugiej strony, jeeli spoywamy jedynie produkty o niskiej wartoci odywczej,
stajemy si bardziej podatni na choroby. Jeeli porwnamy magnoli do selera, stwierdzimy,
e drzewo jest o wiele mocniejsze od tych kilku odyg selera. I posuwajc si dalej,
odkryjemy, e drzewo posiada znacznie wiksz warto lecznicz ni seler. Stwierdzono
bowiem, e magnolia posiada waciwoci wzmacniajce tkanki odka i kobiece narzdy
pciowe. Innym doskonaym przy-kadem takiego silnego pokarmu jest e-sze. Ronie on w
zimnych i nieurodzajnych regionach grskich, ale moe przey ponad tysic lat. Wyobracie
sobie tylko, ile taka ywotno moe da naszemu organizmowi! (Stosowanie e-szenia
wymaga jednak pewnej ostronoci. Jego poczenie z innymi zioami musi by dobrze
wywaone, gdy poza licznymi dobroczynnymi wpywami ma on take wyrane dziaania
uboczne). Natomiast marchewka ronie tylko na obszarach o klimacie umiarkowanym i
dugo jej ycia wy-nosi okoo 3 miesicy. Jeeli nie zostanie wykopana w cigu tych 3
miesicy, zgnije i w kocu przestanie istnie. Zioa dostarczaj staej siy, podczas gdy
normalne produkty ywnociowe tylko chwilowej.
Potrawy, ktre mamy zwyczaj jada z racji na ich dobry smak i przyjemno jak
sprawiaj naszemu podniebieniu, smakuj rwnie bakteriom, ktre opanowuj nasz
organizm.
Bakterie korzystaj z tych pokarmw (organicznych lub te nie), aby utrzyma si przy
yciu, dokadnie tak samo, jak my to robimy. Tymczasem zioa s w tej szczliwej sytuacji,
e nie karmi jednakowo bakterii i ludzi. Poniewa my posiadamy woln wol, jestemy w
stanie zmusi si do spoycia od czasu do czasu zi o nieprzyjemnym smaku. Bakterie
natomiast nie posiadaj takich zdolnoci i po prostu odrzucaj taki pokarm. Tak wic w
momencie, kiedy w yach naszych kry krew nasycona substancjami odywczymi
pochodzcymi z zi, bakterie dosownie umieraj z godu, dziki czemu nasz organizm
naturalnie si oczyszcza. Te wasnoci oczyszczajce, dziki ktrym zioa nie psuj si przez
dugie lata, stanowi o wartoci, jak przedstawia dla nas poywienie bogate w zioa.
TAO SZTUKI UZDRAWIANIA

Podobnie jak Tao oywcze, Tao sztuki uzdrawiania pozwala na regulacj,

zrwnowaenie lub podniesienie poziomu energii yciowej (witalnej). W przeciwiestwie do
Tao oywczego ktre jest przede wszystkim metod samoleczenia, Tao uzdrawiania jest
wykorzystywane do uzdrawiania innych.
Tao sztuki uzdrawiania, zwane take Tui-Na", jest to technika masau oddziaujca na
meridiany czyli obwody krenia energetycznego naszego organizmu w celu wyregulowania
naszych funkcji yciowych. Posugujc si 16 rnymi sposobami masau Tui-Na, moemy
wstawi na waciwe miejsce kady narzd wewntrzny, ktry uleg przesuniciu. Aby
dopeni te techniki przewidziane do oddziaywania na poszczeglne czci naszego ciaa,
moemy odwoa si do odpowiednich mediw, czyli do piciu podstawowych elementw:

- 13 -

ziemi, metalu, wody, drzewa i ognia. Igy akupunkturowe (suce do skanalizowania energii
w organizmie) oraz moksy spalane na powierzchni skry s to dwa media metalu i ognia
znane w kulturze zachodniej. Akupunktura i spalanie moksy powstay w wyniku
zastosowania zasad i metod Tui-Na. Wicej szczegw na ten temat znajdziemy w rozdziale
5, powiconym Wielkiemu Tao.
TAO MDROCI SEKSUALNEJ

Taoizm by pierwsz filozofi, ktra w peni zdaa sobie spraw z roli popdu
pciowego i wykorzystaa energi seksualn jako rodek do przeobraenia osobistego. Seksuologia taoistyczna uczy swoich adeptw jak korzysta z przyjemnoci aktu pciowego
nie wyczerpujc si przy tym; jak wzmacnia swoje narzdy pciowe; jak wykorzystywa
energi seksualn do leczenia pewnych schorze i jak rozwija peniejszy zwizek miosny;
wyjania w kocu rozmaite pozycje, dziki czemu moliwe jest wykorzystanie
terapeutycznych waciwoci stosunkw pciowych, proponuje naturalne metody planowania
narodzin i eugeniki, wskazuje nawet jakie rodki naley podj w celu ustalenia pci dziecka.
Tao mdroci seksualnej zostao szerzej omwione w ksice The Tao of Sexology.
TAO PENEGO MISTRZOSTWA

Tao penego mistrzostwa dostarcza nam rodkw potrzebnych do tego, abymy nauczyli
si lepiej poznawa samych siebie i innych, wykorzystywa otaczajc nas energi dla
naszych potrzeb i celw, i w kocu abymy mogli zosta panami samych siebie. Dawni
Taoici wypracowali ca seri metod, ktre maj na celu zredukowanie stresw:
1. Badanie twarzy jakiej osoby wskazuje na jej obecne moliwoci, jej postawy, jej
cechy charakterystyczne i jej sta zdrowia. Np. instynktowne przeczuwanie przyszoci moi
wyczyta na 108 punktach twarzy, ktre dla wtajemniczone-go stanowi atwo
rozpoznawalny system sygnalizacyjny
2. System odciskw palcw wskazuje na cechy dziedziczne osobowoci czowieka oraz
daje liczne wskazwki dotyczce stanu jego zdrowia. Odciski palcw stanowi te zmienny
znak naturalnego rozwoju potencjau osobistego i zawodowego danej osoby, wskazujc jej
niebezpieczestwa wynikajce z jej saboci dziedzicznych i ktre musi pozna, aby mc je
przezwyciy.
3. Numerologia taoistyczna informuje dan osob na temat jej sytuacji i patternw"
jakie charakteryzuj jej ycie.
4. Astrologiczny system Gwiazdy Pnocnej, peniejszy i bardziej naukowy od astrologii
zachodniej, pozwala danej osobie pozna swoje przeznaczenie i swoj przyszo finansow;

- 14 -

wskazuje take m.in. cechy fizyczne, umysowe i duchowe wspmaonka i dzieci i odsania
wszelkie inne aspekty jej ycia.
5. System kierunkw jest to badanie rnych naturalnych praw fizycznych, a w
szczeglnoci prawa elektromagnetyzmu. Pena znajomo tych si pozwala na ukierunkowywanie nas samych i naszych moliwoci w sposb zgodny z wpywami
elektromagnetycznymi we wszechwiecie, tak, abymy mogli y w harmonii z natur i
atwiej osiga nasze cele. W skali kolektywnej system ten jest stosowany dla umierzania
konfliktw pobudzania wsppracy wrd pracownikw. W Japonii system ten jest
wykorzystywany zarwno przy tworzeniu ekip roboczych, jak i przy rozoeniu zada
poszczeglnych dziaw w ramach jednej instytucji. Na Zachodzie rwnie zauwaalne s te
wpywy w momencie, kiedy mwi si o klimacie" w pracy, czy o morale" pracownikw.
6. Badanie symboli dotyczy form i symboli odnoszcych si do praw rzdzcych
wszelkimi naturalnymi zjawiskami i wydarzeniami. Mona je wykorzystywa do wpywania
na zmiany meteorologiczne, na kierunki w interesach, na zgubne przyzwyczajenia itp.
TAO SUKCESU

Tao sukcesu odsania dokadne mechanizmy rzdzce wszelkimi wydarzeniami w yciu i

siami, ktre modeluj wszelkiej wydarzenia. Dawni Taoici wypracowali metody
analitycznej pozwalajce na badanie tych si, na wyodrbnienie pewnych] staych modeli
zmian i usystematyzowanie pewnych strategii] sukcesu cile zwizanych z tymi modelami.
Tao sukcesu pomaga ludziom w dopasowaniu ich codziennej dziaalnoci do praw
uniwersalnych, co sprawia, e ycie we wszystkich jej aspektach staje si przyjemniejsze.
Tao sukcesu, w ktrym odbija si caa potga mdroci taoistycznej, dzieli si na trzy
czci:
1. Badanie symboli i znakw odzwierciedlajcych niekoczce si zmiany zachodzce
we wszechwiecie. Procesami tymi rzdz prawa cile okrelone przez takie nauki jak
fizyka, chemia, biologia, geometria, algebra i inne gazie matematyki.
2.
Tao zmian, czyli studium filozofii spoecznej i psychologii transakcyjnej
przedstawionych za pomoc 64 heksagramw. Na kady heksagram skada si 6 linii, z
ktrych kada przedstawia pewien etap w rozwoju transakcji indywidualnych czy
zbiorowych. Znajc wasny pattern", ktry rysuje si w jej yciu, dana osoba moe
wypracowa sobie dokadn strategi zwalczania przyczyn przeciwiestw losu. Tao zmian
stanowi wic niezastpione narzdzie dla osb, ktre chc pozna smak bogactwa, wadzy,
harmonijnych stosunkw rodzinnych, godnej pozazdroszczenia sytuacji spoecznej i tajemnic
przyszoci.
3. Praktyka przepowiadania przyszoci, znana pod nazw System Yi-king czasoprzestrzeni, opiera si na zasadzie cyklicznoci, tzn. na zasadzie, e wszystko, co si wydarzyo, wydarzy si jeszcze raz, i e wszystko, co si wydarzy, ju si kiedy wydarzyo. Jak
Albert Einstein dawni Taoici zrozumieli, e czas jest zudny i oni take powicili si
studiowaniu zjawisk systemu czasoprzestrzeni. Pozwolio im to odkry sposb
interpretowania wydarze zachodzcych w granicach czasowych w naszym rozumieniu sowa
czas. Tak wic, znaleli klucz do pewnej formy boskoci: do zdolnoci przepowiadania

- 15 -

przyszoci.
Osiem filarw Taoizmu pokrywa wszelkie aspekty naszego codziennego ycia. Zostay
one wypracowane w celu cakowitego zaspokojenia naszych podstawowych potrzeb
fizycznych, tak, abymy mogli zrealizowa cay nasz potencja jako istoty ludzkie a take
abymy mogli zwalczy niszczcy aspekt czasu, mc y z Tao, czyli z Bogiem.

2
Teoria Energii
Podstaw kadego sposobu ycia, kadych narodzin i kadej zmiany jest ch'i (energia);
tysice rzeczy na niebie i na ziemi s posuszne temu prawu. Tak wic chi'i zewntrzne otacza
niebo i ziemi, a ch'i wewntrzne pobudza je do ycia. Wszystko pochodzi od ch'i: ch'i jest
rdem wiata jakie czerpi soce, ksiyc i gwiazdy; jest rdem istnienia grzmotw,
deszczu i chmur; jest rdem ktremu cztery pory roku i tysice zjawisk zawdziczaj swoje
zaistnienie, wzrost, gromadzenie i utrzymanie. ycie oywiajce czowieka zaley cakowicie
od ch'i.
Nei Ching
Ten stary tekst taoistyczny, w ktrym wyoona jest podstawowa teoria wedug ktrej
wszelkie ycie i wszelka materia we wszechwiecie s zalene od energii, zosta napisany w
do specyficznym stylu, majcym na celu wyjanienie zasadniczych zasad naukowych w
sposb zachcajcy osoby niekoniecznie posiadajce szerok wiedz do ich przeczytania.
Trzeba poza tym stwierdzi, e w tamtych czasach bariery pomidzy aspektami artystycznym,
naukowym i praktycznym nie byy tak wyrane i tak wyspecjalizowane jak to si dzieje we
wspczesnej cywilizacji. Czowiek zintegrowany, taki, jaki istnia w dawnych Chinach,
stara si bezustannie utrzyma w rwnowadze wszelkie aspekty swego ycia, tzn. aspekt
artystyczny, aspekt naukowy i aspekt praktyczny. wczesny naukowiec nie mia adnych
problemw w wyraeniu swoich obserwacji w stylu, ktry nazwalibymy dzi poetyckim:
u niego byo to zupenie naturalne. Skoro wic Chiczycy mogli wyraa zasady naukowe
jzykiem poetyckim i penym! wyobrani, to wiadczy to o tym, do jakiego stopnia sztuka i
nauka stanowiy jedno w Zotym Wieku cywilizacji chiskiej.
Z drugiej jednak strony, by moe wanie z powodu przedstawienia ich w sposb zbyt
poetycki, wielu naukowcw wspczesnych odrzuca podstawowe zasady Taoizmu. Z na ten
poetycki jzyk wydaj si im one za mao naukowe czysto filozoficzne", mistyczne" a
nawet prymitywne Tymczasem fakt, e odrzucaj te tradycyjne zasady z powodw,
wiadczy nie o tendencji do wikszego obiektywizmu lecz o wzrocie rozdziau pomidzy
nauk a autentyczn s ycia" w dzisiejszym wiecie. Zasady Taoizmu i system
wewntrznych wicze taoistycznych, w tej formie, w jakiej zostali przekazane z pokolenia
na pokolenie na przestrzeni wiekw, tak samo stosowne w naszych czasach, jak byy w
przeszoci
eby je zrozumie i wykorzysta trzeba tylko znale sposb interpretacji tego jzyka
poetyckiego w jakim byy zawarte i przekazywane na przestrzeni wiekw.
NATURA ENERGII
Energia jest si dynamiczn, ktra kry w organizmie nieprzerwanym strumieniem.
Niektrzy powiedz, e cakowicie uzasadnione jest zastpienie sowa energia sowem ycie,

- 16 -

poniewa zasadnicza rnica midzy tymi dwoma terminami jest tak cienka, e umyka ona
kademu, semantykom take. Tymczasem naley uchwyci dokadny sens kadego z tych
terminw, jeeli chcemy doj do dokadnego zrozumienia teorii energii w za-stosowaniu do
organizmu ludzkiego.
ycie samo w sobie wskazuje na obecno energii w organizmie. Bez energii wszelkie
dziaanie kojarzce si ze sowem ycie, takie jak oddychanie, mwienie, spanie, jedzenie czy
te mylenie, czytanie lub syszenie, byoby niemoliwe. Ponadto wszystkie funkcje i
dziaania organizmu, czy s one zauwaalne czy nie, potrzebuj energii, np. procesy
metaboliczne wewntrz poszczeglnych komrek nie mogyby zachodzi, gdyby nie mijay
zasilania energetycznego. Energia jest podstaw wszelkich struktur materialnych ciaa i
wszystkiego, co dotyczy jego anatomii. Czym jest struktura staa, np. ko, jeeli nie mas
yjcych komrek? Wszystkie formy ycia i wszystkie czynnoci zwizane z yciem,
zarwno na paszczynie anatomicznej jak i fizjologicznej, jednoczenie pobieraj i trac
energi.
Pomimo e materia bezwadna sprawia wraenie cakowicie czy gstej, to przecie
energia utrzymuje protony, elektrony i neutrony w kadym atomie. W materii nieoywionej
energia; wibruje w innym rytmie ni w innych formach ycia. W zwizku z czym energia jest
absolutn podstaw wszelkich form ycia] we wszechwiecie.
Poywienie i powietrze staj si wic wanymi rdami energii, ktr wydatkujemy
codziennie eby si utrzyma przyj yciu, a nie tylko zwykymi paliwami potrzebnymi do
przemiany] materii. Energia nie pochodzi z czystych aspektw molekularnych poywienia i
powietrza, lecz z tego, co nazywamy jej istot wibracyjn", czyli z jej elektromagnetyzmu.
Tak np. substancje] odywcze zawarte w jakim produkcie ywnociowym mog zosta
dokadnie odtworzone w laboratorium chemicznym, jednak spoywanie tylko tych substancji
odywczych nie pozwoli na podtrzymanie ycia przez duszy czas: mona otrzyma
wszystkie witaminy, mineray i zwizki chemiczne zawarte w jajku, ale nie sposb ich potem
przeksztaci w co, przypominaoby chocia z grubsza jajko. Czowiek nie bdzie dugo y,
jeli bdzie oddycha tlenem otrzymanym metod laboratoryjn lub w pomieszczeniu, gdzie
powietrze filtrowa jest przez klimatyzator elektryczny.
Bdzie mu czego brakowao i tym czym" jest wanie istota siy yciowej, jej
elektromagnetyzm czyli ta niewidzialna energia, ktra daje ycie czystym aspektom
molekularny kadej rzeczy.
Elektromagnetyzm jest si", ktr wikszo z nas zna do sabo. W rzeczywistoci to
uczonym zachodnim udao si w bardzo pomysowy sposb wykaza istnienie
elektromagnetyzmu, dajc nam tym samym moliwo logicznego tumaczenia licznych
korzyci dla zdrowia wynikajcych stosowania wewntrznych wicze taoistycznych. Krtko
mwic elektromagnetyzm jest si" o duej intensywnoci, ktra przenika struktury
atomowe wszelkich przedmiotw, cznie z atmosfer w ktrej yjemy. A poniewa jest to
sia naturalna, jest ona cile zwizana z energi, jaka kry w naszym organizmie.
Wewntrzne wiczenia taoistyczne stanowi medium dziki ktremu energia z atmosfery
przenika do naszego organizmu, aby go pobudzi i pozwoli mu zastpi energi, jak
wydatkujemy aby utrzyma si przy yciu.
ENERGIA I CIAO LUDZKIE
Ciao ludzkie, ktre wiecznie si odnawia, mona porwna do pewnego rodzaju baterii
elektrycznej, zoonej z trzech czci:
1. Struktura - komrki i narzdy, koci, minie, warstwy skry, naczynia krwionone,
nerwy i wszelkie inne struktury fizyczne.

- 17 -

2. Pyn - pyny midzykomrkowe i wewntrzkomrkowe odgrywaj wan rol przy

produkcji energii elektrycznej.
3. adunek elektryczny - adunek, ktry oywia organizm i jego struktury. Energi t
nazywamy si ycia", energi yciow", duchem" lub elektromagnetyzmem. Taoici
nazywaj t si ch'i".
Z tych trzech czci najtrudniej jest zrozumie kwesti adunku elektrycznego, po prostu
dlatego, e jego obecno nie zawsze jest dostrzegalna goym okiem. Energi elektryczn
wykrywa si porednio, atwiej jest stwierdzi jej brak ni jej obecno. Z chwil, gdy
nastpuje czciowy zanik energii w organizmie, pojawia si osabienie i choroby. W
przypadku cakowitego braku energii yciowej, organizm umiera. (mier] nastpuje nie z
powodu ustania akcji serca, jak dowiedli] tego Uczni jogowie, ktrzy zatrzymywali bicie
swojego serca, ale pozostawali przy yciu, gdy ich organizm zachowywa swoj energi
yciow). Zmczenie jest objawem za niskiego! poziomu energii. Uytkowanie umysu lub
ciaa pocigaj za sob nieuniknion strat energii. Badania naukowe dowiody, e osoba,
ktra wpatruje si w jaki przedmiot] w cigu 1 minuty, potrzebuje 20 minut odpoczynku,
aby odzyska energi, jak stracia w czasie ogldania tego przedmiotu. Ponadto pewne
dowiadczenia przeprowadzane osobach umierajcych wykazay, e w momencie mierci
czowiek moe straci do 175 gramw swojej wagi: te 175 gramw jest to ciar energii
yciowej, ktra jest materialna i wymierzalna.
Jest pewien sposb zobaczenia goym okiem energii yciowe emanujcej z organizmu i
dziaajcej jako wskanik j stanu zdrowia. Chodzi tu o aur" czyli pole energetyczne ktre
otacza kadego czowieka; zjawisko aury znane jest od tysicy lat, aczkolwiek mogo zosta
udowodnione dopiero dziki technice fotograficznej Kirliana. Technika ta pozwala wyranie
odtworzy aur na fotografii, dziki czemu si ona dokadnie widoczna. Pod postaci
kolorowych promyczkw, aura jest odzwierciedleniem energii yciowej wydzielajcej si z
naszego organizmu. Zabarwienie aury otaczajcej dan osob jest wskanikiem jego stanu
zdrowia i poziomu jego energii. Tak wic kolory blade i przejrzyste s oznak dobrego
zdrowia i wysokiego poziomu energii Kolory ciemne i nieprzezroczyste wskazuj na
chorob. Czarny oznacza mier.
Z minuty na minut, z godziny na godzin, z dnia na dzie, bez przerwy wydzielamy
energi: wydajemy j ju w momencie, kiedy zwrcimy uwag na jaki przedmiot lub kiedy
robimy cokolwiek, poruszymy naszym ciaem lub pracujemy umysowo. Z czasem ta
nieustanna strata energii osabia nasz organizm i sprawia, e staje si on niezdolny do
zwalczania zarazkw i innych czynnikw chorobotwrczych, ktre go opanowuj. Choroba
przyspiesza utrat energii, a bez odpowiedniego poziomu energii komrki i tkanki przestaj
si regenerowa i w kocu obumieraj. Choroba atakuje w momencie, kiedy spada poziom
energii. Wynika z tego, e jeeli nasz organizm nie bdzie osabiony, adna choroba nie ma
szans si w nim rozwin.
Oczywicie pobieramy take energi yciow z poywienia, powietrza i z
promieniowania kosmicznego. W miar jednak jak si starzejemy mamy tendencj do
wydatkowania wiekszej iloci energii ni jestemy w stanie jej pobra, co prowadzi do
zmniejszania si naszych rezerw energetycznych a do cakowitego ich wyczerpania, czyli do
mierci.
Poza problemem utraty energii, istnieje problem braku rwnowagi energetycznej, ktrej
konsekwencje s takie same. Nierwnowaga energetyczna narzdw (ktre funkcjonalnie s
wspzalene od siebie) prowadzi czsto do rozwoju jakiej choroby. Poziom energii kadego

- 18 -

organu jest okrelony przez si i regularno jego pulsacji. Normalny rytm serca waha si 72
a 78 uderzeniami na minut. Gorczka lub wzrost poziomu energii moe przyspieszy rytm
serca do 80 lub wicej uderze na minut. Normalny rytm nerki wynosi 36 pulsacji na
poniewa mamy dwie nerki daje to 72 pulsacje na minut. Serce i nerki s wic organami
pozostajcymi w rwnowadze. Jeeli jaka osoba bierze tabletki moczopdne powoduje
przyspieszenie pulsacji swoich nerek, co pociga za sob zachwianie rwnowagi midzy
nerkami a sercem. Co si wtedy dzieje z sercem? Ot serce, chcc wrci do dawnego
stanu} rwnowagi, zaczyna szybciej pompowa krew, co powoduje wzrost cinienia
ttniczego i wikszy dopyw krwi do nerek Poniewa nerki odfiltrowuj mocz z krwi, wiksza
ilo zmusi je do zwikszonej pracy. Tak wic zaycie pigu moczopdnej przez osob,
ktrej narzdy znajdoway si w stanie rwnowagi prowadzi do powstania bdnego koa. A
jaki t< ma wpyw na reszt organizmu? Organizm funkcjonuje troch na zasadzie
mechanizmu zegarowego: w momencie, kiedy jeden z trybw zaczyna krci si szybciej,
wszystkie inne rwnie musz zacz krci si szybciej, aby unikn zablokowania si k i
spryn i zatrzymania caego mechanizmu. Wynika z tego jasno, e zakcajc rwnowag
midzy naszymi narzdami naraamy si na due niebezpieczestwo.
Z drugiej strony, cakowity brak choroby nie gwarantuj wcale niemiertelnoci, gdy aby
mc wznie si a do nie-miertelnoci organizm musi by zdolny wchon dodatkow
porcj energii, ktra go przeobrazi i wzniesie na poziom niezaleny od czasu i przestrzeni.
W jaki sposb moemy nie tylko unikn strat energetycznych i zaburze rwnowagi
oraz ich skutkw ubocznych, ale dodatkowo przemieni nasze ciao fizyczne? Przyjrzyjmy si
kilku metodom pozwalajcym naadowa si do pena".
Pierwsz z nich jest krzepicy sen. Co noc, w czasie kiedy pimy, aduj si
akumulatory" czowieka. Wszystkie czynnoci, myli i wysiki koncentracji jakie robimy w
cigu dnia wyczerpuj wikszo naszej energii i czujemy si zmczeni. pimy wic, aby
pozwoli naszemu organizmowi odzyska energi. Sen rozlunia meridianowe punkty
wejcia i wyjcia energii, dziki czemu energia ze wszechwiata moe przenika przez
wszystkie punkty akupunkturowe, kry wzdu meridianw (o czym bdzie mowa dalej)
tak, aby dotrze do kadej komrki naszego ciaa i j naadowa. Kiedy budzimy si rano,
nasz organizm jest naadowany i znw jestemy peni energii. Podobnie jak akumulator w
samochodzie, tak baterie ludzkie aduj si automatycznie, pod warunkiem, e wszystko
dziaa jak naley. Kiedy wszystko waciwie si krci, organizm nasz dziaa doskonale bez
potrzeby interwencji z naszej strony. Jeeli jednak le pimy, normalne procesy nie
przebiegaj ju tak, jak powinny. Co wtedy moemy zrobi?
Przyjrzyjmy si teraz akupunkturze. Poniewa energia pod-trzymuje wszystkie funkcje
yciowe organizmu, regulacja energii za pomoc akupunktury pozwala na wyregulowanie
funkcji podtrzymywanych przez t energi. Znakomite rezultaty stosowania akupunktury
wynikaj z tego, e stosowane w niej igy dziaaj jak mae antenki pozwalajce na
doprowadzenie wikszej iloci energii do organizmu. (Istnieje jeszcze inna forma
akupunktury, ktra prowadzi do tych samych rezultatw, a mianowicie akupresura, gdzie
rce zastpuj igy). Stosowanie akupunktury ma jednak pewne ograniczenia. Jest ona
skuteczna, gdy mamy do czynienia z problemem braku energii; nie dziaa ona natomiast w
przypadku problemw zwizanych ze struktur czy pynami w organizmie.
Z drugiej strony, konwencjonalne wiczenia fizycznie nie stanowi w adnym wypadku
sposobu naadowania si energi. Jak ju tumaczylimy, konwencjonalne wiczenia fizyczne
przyspieszaj proces wyczerpywania energii, tak wic w aden sposb nie mog wpyn na
jej odzyskanie.
Jedynie trzy rodzaje wewntrznych wicze taoistycznych, o ktrych mwilimy wyej,

- 19 -

mog zapewni ten podwjny wymg zachowania i przeksztacenia energii. Dziki jej
regulacji* w naszym organizmie. Wewntrzne wiczenia taoistyczne ni nasz organizm przed
chorob, w tym sensie, e jeeli ukryt przyczyn jakiegokolwiek niedomagania jest brak
rwnowagi energetycznej, to dziki tym wiczeniom moe nastpi sam< uleczenie. W
nastpnych rozdziaach zobaczymy jak wiczenia te chroni i zachowuj w dobrym stanie
organy wewntrznej ktre z kolei pozwalaj zachowa zdrowie i modo organizmu!
Zbadamy rwnie w jaki sposb przetwarzaj i wykorzystuj wysz form energii dla
rozbudzenia orodkw duchowych organizmu. Jeeli nauczymy si wewntrznych wicze
taoistycznych, bdziemy w stanie panowa nad t olbrzymi iloci energii, jaka potrzebna
jest do ycia. Bdziemy mogli posugiwa si t energi, aby leczy samych siebie i innych,
utrzymywa si w dobrym zdrowiu i zapewni sobie wzrost duchowy.
3
Teoria Krenia Energii
Ukad krenia u czowieka przypomina pod wieloma wzgldami bardzo skuteczny
system transportowy. Tlen przyswajany przez czerwone krwinki w pucach jest
rozprowadzany przez strumie krwi do wszystkich komrek organizmu. Z drugiej strony
zuyte materiay z komrek s przenoszone przez strumie krwi do ukadu wydalniczego,
ktry je wydala zachowujc komrki krwi do dalszego uycia. Strumie krwi suy take do
transportu substancji odywczych z jelit do komrek.
W momencie, kiedy krenie krwi zostaje w jaki sposb utrudnione, organizm napotyka
na szereg problemw. Np. jeeli substancje odywcze i tlen nie dotr na czas do komrek,
gin one z braku poywienia. Jeeli krenie krwi napotyka na jak przeszkod, zuyte
materiay z komrek s eliminowane ze znacznie mniejsz skutecznoci, a jeli te odpadki
zaczn si gromadzi, nie da si unikn rozwoju jakiej choroby.
Mona by z tego wycign wniosek, e przez zwikszenie poziomu cyrkulacji krwi
moglibymy zmniejszy zagroenie chorobami, jakie mogyby si rozwin w naszym
organizmie, a najlepszym sposobem na przyspieszenie krenia byyby wiczenia, tzn. te
konwencjonalne wiczenia ktre wszyscy znamy. W samej rzeczy, przyspieszenie krenia
krwi przez przyspieszenie rytmu serca wydaje si cakiem logiczne, jako e opiera si na
dwch dobrze znanych faktach: e naczynia krwionone s poczone z sercem i e poziom
krenia krwi i rytm serca s zsynchronizowane.
Ustalono nawet idealny rytm serca w trakcie wicze, zaleny od wieku osoby wiczcej.
Kady moe atwo wyliczy sobie swj optymalny rytm serca za pomoc poniszego
rwnania:
220 uderze/minut - wiek = maksymalny rytm serca
Maksymalny rytm serca dla osoby czterdziestoletniej wynosi 180 uderze na minut, co
stanowi jej rytm idealny (optymalny Tymczasem, jeli osoba ta zdoa osign w codziennym
yciu 80 procent idealnego rytmu serca w czasie wicze, mieci si ona w kategorii ludzi
normalnych. Rytm serca, jaki wikszo zdrowych ludzi jest w stanie osign stosownie do
wieku, jest nastpujcy:
Tabela 1. Maksymalny rytm serca w czasie wicze
W
iek

Uderzenia/
min.

20

160

- 20 -

30

156

40

144

50

136

60

128

70

120

80

112

Jak wykazuje powysza tablica, moliwoci serca spadaj z wiekiem i jego zuycie
zwiksza si a do momentu, kiedy serce przestaje dziaa.
W wielu podrcznikach na temat wicze fizycznych zachca si ludzi, aby prbowali
osign maksymalny stosowny do ich wieku rytm serca przez jaki okres czasu, np. godzin
lub wicej w tygodniu, w celu utrzymania si w dobrym zdrowiu.
Jakie s jednak skutki takiego forsowania serca, aby przyspieszy jego rytm? Czy
poprawia to rzeczywicie krenie i czy suy to sercu?
Nie koniecznie. Czsto widzi si w szpitalach pacjentw majcych problemy z
kreniem, pomimo bardzo wysokiego rytmu serca. Maj zimne rce i stopy, a bicie ich serca
utrzymuje si na poziomie 160 uderze na minut. Ta sprzeczno daje si wyjani tym, e
krenie nie zaley jedynie od rytmu serca, ale rwnie od naczy przekroju krwiononych.
Wszelkie uszkodzenia ttnic, rany, stres, wysiek, napicie itp. mog zatka (zwzi) naczynia
krwionone i zmniejszy przepyw krwi. A poniewa organizm jest wyposaony w
mechanizmy obronne, zareaguje na kady zator w naczyniach krwiononych zwikszeniem
rytmu serca. Przepyw krwi pozostanie jednak nadal saby, gdy nie zostanie usunita
przyczyna kopotw, czyli sam zator. W ten sposb nie tylko problemy z kreniem nie
zostan rozwizane, ale dodatkowo zmczy si serce. Naleaoby wic sobie tutaj postawi
nastpujce pytanie: Jeeli wysiki, jakie wkada serce w przyspieszenie swojego rytmu nie
s w stanie przeciwdziaa zemu kreniu, jak mog by skutecznej dodatkowe wysiki
ponoszone przez serce w czasie wicze?"
Z drugiej strony musimy wzi pod uwag fakt, e serce rwnie podlega pewnym
rozregulowaniom zachodzcym na poziomie stymulacji nerwowej. Praca serca jest
kontrolowani] przez nerw bdny, ktry obnia rytm serca, oraz przez ukad sympatyczny,
ktry go przyspiesza. Nerw bdny bierze swj pocztek w tylnej czci mzgu, natomiast
ukad wspczulny w rdzeniu krgowym. Z racji na kontrol sprawowan przez nerwy, serce
pompuje krew bezwiednie i stale od momentu swojego pojawienia si w onie matki, dwa
tygodnie po poczciu a do chwili, kiedy nastpi mier. W trakcie caego swojego istnienia
serce jest bardziej stymulowane przez ukad sympatyczny ni przez nerw bdny. Wpadanie w
zo, palenie picie kawy, ogldanie meczu czy horrorw, stosunki pciowe, wchodzenie po
schodach itp. wszystko to s codzienne przyczyny osabiania serca, gdy wszystkie one
pocigaj za sob przyspieszenie rytmu serca, co wynika ze stymulacji przez ukad
wspczulny (sympatyczny). Jeeli do tej cikiej pracy serca dodamy jeszcze wiczenia
fizyczne, to bdzie ono miao ju tylko malutkie szanse na odpoczynek i pobranie substancji
odywczych potrzebnych jego tkankom, a w kocu, osabione, przestanie pracowa.
Dlatego trzeba znale metod, ktra mogaby poprawi krenie krwi bez dodatkowego
obciania serca.
Wewntrzne wiczenia taoistyczne s idealnym rozwizaniem nie tylko speniaj
wszelkie niezbdne warunki na poprawienie krenia bez obciania serca, ale rwnie

- 21 -

uwzgldniaj wszystkie czynniki odgrywajce rol w rozwoju i utrzymywaniu si choroby.

Wewntrzne wiczenia taoistyczne maj zupenie inny cel, ni konwencjonalne wiczenia:
chodzi tu gwnie o to, aby rozluni cay organizm, tak, aby kada jego cz dotknita
jakim schorzeniem moga otrzyma substancje odywcze potrzebne jej do samowyleczenia
si. Mona przeciwdziaa zmczeniu serca poprzez stosowanie pewnych wewntrznych
wicze taoistycznych, ktre pobudzaj mzg do stymulacji nerwu bdnego (majcego swj
pocztek w mzgu), ktry zwalnia ttno. Mona te, bez obciania serca, poprawi lokalnie
krenie poprzez stosowanie innych wewntrznych wicze, np wiczenie urawia. Moliwe
jest take osabienie skutkw stresu, wysiku, napi, nadcinienia dziki medytacji nad
meridianami i stosowanie wiczenia urawia oraz rnych innych wicze.
W cigu ostatnich siedemnastu lat, 863 osoby, po wysuchaniu jednego z moich
wykadw, jakie wygosiem w rejonie Zatoki San Francisko, zgosiy si do mnie ze
schorzeniami serca i ukadu krenia. Byy one w wieku od 35 do 93 lat; tylko dwoje miao
ok. 20 lat. Wszyscy ci ludzie zaczli stosowa Tao oywcze, a zaprzestali wicze kardionaczyniowych. A oto zaobserwowane rezultaty: 761
osb powrcio do zupenie
normalnego trybu ycia; 72 osoby osigny bardzo zadowalajce rezultaty czc stosowanie
Tao z zaywaniem niewielkich dawek lekarstw przepisanych im przez lekarza; jedna osoba,
93-letnia starsza pani, zmara na skutek nieprzewidzianego wypadku; jedna osoba,
mczyzna 56-letni, zmar w wyniku dwch interwencji chirurgicznych przeprowadzonych w
odstpie 5 miesicy: jeszcze jeden 72-letni mczyzna zmar na zawa serca spowodowany
ktni rodzinn.
Niezliczona ilo ludzi na caym wiecie szczerze wierzy w korzyci, jakie przynosz
wewntrzne wiczenia taoistyczne i uwaa, e stanowi one najlepszy sposb na rozwizanie
rzeczywistych lub potencjalnych problemw zwizanych z ukadem kardio-naczyniowym.
4
Teoria Siedmiu Gruczow
Dawni Taoici zrozumieli, e ciao ludzkie moe istnie jedynie wtedy, gdy stay
przepyw energii zasila jego tkanki i narzdy. Spostrzegli rwnie, e czowiek jest zdrowy,
kiedy energia krca w jego organizmie jest rwnomiernie rozoona, staje si natomiast
podatny na rnego rodzaju choroby, jeeli spadnie poziom energii w ktrym z organw.
Wikszo potrzebnej nam energii pochodzi z poywienia, ktre konsumujemy i z powietrza,
ktrym oddychamy. Podobnie jednak jak dobry samochd, tak te i nasz organizm musi by
doskonale wyregulowany, aby mg dobrze funkcjonowa wycign maksymalne
korzyci z tej energii. Z czasem zrozumiano, e orodkami energii w organizmie jest 7
gruczow, ktrych zadaniem jest rwnomierna dystrybucja energii do wszystkich ukadw
ciaa ludzkiego. A oto tych 7 gruczow w kolejnoci wstpujcej:
1. Gruczoy pciowe - prostata i jdra u mczyzn, - jajniki, macica, pochwa i piersi u
kobiet. Gruczoy te odpowiadaj za wydzielanie hormonw, za energi seksualn, za popd
pciowy i reprodukcj. Czsto nazywa si i gruczoy pciowe piecem", gdy s one
pomieniem" wytwarzajcym energi zasilajc sze pozostaych gruczow. Wszystkie te
gruczoy razem zwane s ,,Domem Bytu".
2. Nadnercza - gruczoy te usytuowane s na szczycie nerek. Odgrywaj one wan rol
w funkcjonowania nerek, koci, szpiku kostnego i rdzenia krgowego. (Kortizon niszczy
nadnercza i powoduje anemi oraz osabienie koci). Nadnercza zwane s Domem Wody".

- 22 -

3. Trzustka, zwana take Domem Transcendencji" odgrywa wan rol kontrolujc

cay ukad pokarmowy (trawienny), obejmujc take kontrol temperatury ciaa
i poziomu glukozy we krwi. Np. jeeli trzustka jest osabiona i zaczyna przepuszcza do
krwi wydzielan przez siebie insulin, zneutralizuje ona znajdujcy si we krwi cukier, co
spowoduje schorzenie zwane hipoglikemi czyli za niski poziom cukru we krwi. Osoby
cierpice na hipoglikemi odczuwaj wielk potrzeb jedzenia, zwaszcza sodyczy:
substancje te przenikaj do krwi i pobudzaj trzustk, w wyniku czego poziom glukozy we
krwi jeszcze si obnia. Po tym pierwszym etapie istnieje due prawdopodobiestwo
wystpienia cukrzycy (czyli hiperglikemii). Jeeli to nastpi, trzustka zaczyna ulega
zwyrodnieniu. Wiemy doskonale, e osoby chore na cukrzyc uzalenione s od injekcji
insuliny: neutralizuje ona glukoz we krwi. nie wpywajc jednak w aden sposb na
aktywizacj ukadu trawiennego. Ponadto hiperglikemia zagszcza krew, co utrudnia w
znacznym stopniu krenie. Serce musi wtedy ciej pracowa, w wyniku czego osoby
cierpice na cukrzyc maj czsto take problemy natury kardiologicznej. W kocu,
zwaywszy na to e wszystkie gruczoy s wspzalene od siebie, nieprawidowe
funkcjonowanie trzustki pociga za sob rozregulowanie nadnerczy, co wpywa z kolei na
nerki i gruczoy pciowe.

szyszynka
przysadka mzgowa
tarczyca

grasica
trzustka
nadnercza

gruczoy pciowe

Rys. 2a i 2b. System siedmiu gruczow

4. Grasica zarzdza sercem i ukadem krenia. Mona sprawdzi, w jakim jest ona
stanie naciskajc na punkt znajdujcy si pomidzy sutkami. Jeeli jest on mikki, oznacza to,

- 23 -

e grasica nie funkcjonuje normalnie, a tym samym krenie te nie jest normalne. Gruczo
ten nazywany jest Domem Serca".
5. Tarczyca nadzoruje metabolizm komrkowy w organizmie oraz zarzdza wzrostem.
Zwana jest Domem Wzrostu".
6. Przysadka mzgowa, zwana Domem Inteligencji" zarzdza pamici, myl,
mdroci i inteligencj. Usytuowana jest u nasady czaszki, po rodku maego za-gbienia.
7. Szyszynka, zwana. Domem Ducha" dziaa bezporednio na pozostae gruczoy przy
pomocy wydzielanego przez siebie hormonu. Umiejscowiona na przeciw trzeciego oka
porodku gowy, jest ona orodkiem psychicznym i duchowym ciaa. Jedynie ludzie posiadaj
ten gruczo, jedynie ludzie wierz w Boga i odczuwaj ch i potrzeb tej wiary. Take
intuicja i sumienie przypisywane s temu gruczoowi.
Wyobramy sobie, e tych 7 gruczow s to naczynia poczone ze sob caym
szeregiem arterii i rurek. Kade naczynie (gruczo) jest zalene od pozostaych w kwestii
zaopatrzenia w pyny (energi). Tak wic, jeeli naczynie A (gruczoy pciowe) zostanie
zaopatrzone w pyny, bd si one powoli rozchodzi arteriami do pozostaych szeciu
naczy. Z drugiej strony, jeeli naczynie C (trzustka) zostanie oprnione z nad-miernej iloci
pynu (z powodu jakiegokolwiek przecieku), pozostae naczynia bd musiay mu odda
cz swoich rezerw, aby przywrci stan rwnowagi caego systemu. Krenie pynw w
gruczoach bardzo przypomina sposb, w jaki kry w organizmie energia.
(W anatomii tych 7 gruczow zwanych jest gruczoami dokrewnymi. Endokrynologia
jest stosunkowo mod dziedzin nauk medycznych i badacze maj tu jeszcze wiele do
odkrycia. Tymczasem dawni mdrcy dostarczyli nam ogromnej iloci informacji na temat ich
struktury, natury i celw ukadu dokrewnego i immunologicznego.)
Stan osabienia i podatno na choroby wystpuje w momencie, kiedy jaki ukad, (tym
przypadku gruczo), zostaje z jakiejkolwiek przyczyny pozbawiony energii. Aby
przezwyciy t sabo nie wystarczy samo zrwnowaenie przepywu energii; trzeba
jeszcze tak pobudzi ten przepyw, aby podnie poziom energii w naszym organizmie do
maksimum. Taoistyczny sposb wzmocnienia systemu immunologicznego polega wanie na
zrwnowaeniu i podniesieniu energii do waciwego poziomu za porednictwem siedmiu
gruczow w poczeniu z uprawianiem wewntrznych wicze taoistycznych Dziki tej
metodzie, moemy pokona zaistnia sabo i doprowadzi do samouleczenia,
wykorzystujc jednoczenie wyszy poziom energii dla otwarcia naszych orodkw
duchowych. Mwi si take, e osoba posiadajca silne gruczoy pciowe, moe si nigdy nie
zestarze.
Doktor Alexis Carrel, laureat nagrody Nobla, stwierdzi, el system gruczow
dokrewnych jest koem ycia" i jeeli koo to krci si bez przeszkd, nie pojawi si aden
problem mogca zakci procesy komrkowe, ktre s wieczne. Po przeprowadzeniu
wyczerpujcych dowiadcze dr Carrel doszed do wniosku, e kada komrka jest u swoich
pocztkw niemiertelna. Wg niego, jest ona niemiertelna do czasu kiedy nie zostanie zatruta
zanieczyszczonym powietrzem, brakiem tlenu, skaonymi produktami pokarmowymi czy
nadmiern iloci kwasw w organizmie. (Zwaywszy na to, e kwasy mog zniszczy nawet
stal nierdzewn, nietrudno wyobrazi sobie ich oddziaywanie na organizm. Kwasy kumuluj
si w naszym organizmie kiedy jemy sodycze, przeksztacane w kwasy. Ponadto jestemy w
stanie produkowa olbrzymie iloci kwasw, tzn. wystarczajco duo aby podtrzyma
wzmoone trawienie w czasie piciu godzin potrzebnych na strawienie np. czerwonego misa,
zwaszcza jeli jest ono przyrzdzone na ruszcie. Tak wic ludzie umieraj, gdy nie potrafi
troszczy si o siebie i sami si zatruwaj.

- 24 -

Wynika z tego, e tajemnic dugowiecznoci jest chronienie organizmu przed zatruciem,

a wewntrzne wiczenia taoistyczne s tajemnic zdrowego i silnego systemu gruczow
uatwiajcego jego odtruwanie.
Gruczoy pciowe stanowi podstaw kompleksu gruczow i kady z systemw tego
kompleksu podtrzymuje inny w po-rzdku wstpujcym. Tak wic jeli sze pierwszych
gruczow
nie jest napenionych do swej cakowitej pojemnoci, sidmy czyli Dom Ducha, te nie
moe by peny. Nietrudno sobie wyobrazi, e w przypadku chirurgicznego usunicia
jednego
Teoria Siedmiu Gruczow
z gruczow, organizm odczuje jego brak i bdzie si znajdowa w stanie cigego
zaburzenia rwnowagi. Dlatego m.in. taoistyczna metoda przeciwdziaania chorobom polega
na wykorzystywaniu wszelkich moliwych rodkw, aby nic dopuci do interwencji
chirurgicznej, zwaszcza w przypadku gruczow pciowych (macicy i prostaty), gdy
gruczoy te stanowi fundament, na ktrym opiera si reszta systemu immunologicznego.
(Wg medycyny zachodniej wszystkie gruczoy s indywidualne i niezalene, a wiec
rozdzielne. Wg filozofii taoistycznej amputacja gruczou uznawana jest za zbrodni, gdy
rozregulowuje ona cakowicie organizm, a tym samym otwiera puszk Pandory z ktrej
wylatuj tysice problemw zdrowotnych.
Taoici twierdz nawet, e usunicie zaognionej czci ciaa stanowi ni mniej ni wicej
likwidacj absolutnie niezbdnego sygnau alarmowego po to, aby nie sysze go za kadym
razem, kiedy pojawia si jaki problem. Np. migdaki, ktre s pierwsz lini obrony
organizmu, stanowi system ostrzegawczy. Poniewa one pierwsze s atakowane przez
zarazki powodujce powstanie stanu zapalnego, usuwa si je chirurgicznie likwidujc w ten
sposb skutecznie ich funkcj ostrzegawcz). Nawet jeli jaki gruczo zosta usunity,
wewntrzne wiczenia taoistyczne mog w dalszym cigu odgrywa wan rol w
dostarczaniu organizmowi energii i hormonw, a take w przeciwdziaaniu rozwojowi
schorzenia.
Wskazanymi w takich przypadkach wiczeniami s wiczenie Jelenia, wiczenie Smoka i
jedno z dwunastu wicze zodiakalnych. wiczenie Jelenia sprzyja kumulacji energii
seksualnej ("ognia") ktra zasila pozostae gruczoy i organizm w energi (ciepo). wiczenie
Smoka powoduje zmniejszenie skutkw nieregularnoci dziaania gruczow. Wszystkie
wiczenia zodiakalne natomiast maj na celu naadowanie gruczow energi elektryczn
wszechwiata czyli elektromagnetyzmem.

5
Teoria Nerww
Mzg, rdze krgowy i nerwy s wanymi skadnikami ukadu nerwowego. Wg teorii
taoistycznej, sabo nerww wielu osb wynika z obecnoci toksyn w ich otoczeniu i w poywieniu. Toksyny te zbieraj si w wtrobie i w nerwach, ktre ulegaj wtedy
niepotrzebnemu stresowi. Stres ten osabia nerwy i pociga za sob rnego rodzaju
zaburzenia nerwowe i psychiczne cznie z melancholi i depresj. Taoici nie stosuj

- 25 -

leczenia psychiatrycznego ani psychologicznego, gdy uwaaj oni, e wszelkie zaburzenia

psychiczne wynikaj ze saboci nerww, ktra jest wynikiem zachwiania rwnowagi
fizycznej. S oni przekonani, e po wzmocnieniu systemu nerwowego poprzez 12 wicze dla
nerww, wiczenia urawia, Jelenia i wia oraz wicze dla wtroby, zaburzenia
psychiczne bd coraz sabsze, a cakiem znikn.
CZ II
Y CAYM SWOIM CIAEM
6
Wewntrzne wiczenia Taoistyczne
wiczenia wewntrzne zostay opracowane przez dawnych Taoistw po wnikliwej
obserwacji i stosowaniu w praktyce praw fizycznych, jakimi rzdzi si natura oraz
naturalnych zasad zdrowienia - takie same prawa i zasady rzdz ciaem ludzkim.
Zastosowanie ich w wewntrznych wiczeniach sprawia, i maj one bardzo szczegln
moc przywracania chorych czci ciaa do ich stanu naturalnego, a wic do zdrowia.
Odpowiednio dobrane i zestawione stanowi cudowny system samoleczenia, mogcy
zaspokoi dokadnie wszystkie potrzeby terapeutyczne danej osoby (czowieka).
Ponadto osoba, ktra wykonuje te wiczenia codziennie, nie tylko nie narzeka na
adne
choroby
czy ble, ale odczuwa wypywajce z serca niewiarygodne uczucie
zadowolenia. Co wicej, wiczenia te stanowi pewien etap przez ktry moe przej kady,
kto chce przeobrazi swoje ciao i doprowadzi je od stanu materialnego do niemiertelnoci.
Dawni Taoici przyznawali oczywicie, e nie kademu jest dane dokona takiego
przeobraenia w cigu jednego ycia, sdzili jednak, e kady czowiek powinien wykonywa
te wiczenia codziennie, aby mg cieszy si przynajmniej doskonaym zdrowiem i peni
szczcia przez cae swoje ycie, Uwaali, e kady mczyzna i kada kobieta maj prawo
do ycia cakowicie wolnego od blu fizycznego, zaburze psychicznych czy pustki
duchowej. Dla wszystkich ludzi, ktrych jedyn perspektyw jest proces starzenia si
zaprawiony pewn doz niepokoju, wewntrzne wiczenia taoistyczne bd nadzwyczajnym
przeomem w ich yciu.
Stres, jakie by nie byy jego przyczyny: rodowiskowe spoeczne czy wewntrzne,
zawsze rodzi strach i chorob. Haso starzenie si wywouje w nas wizje nadcinienia
ttniczego, arteriosklerozy, embolii, raka i przernych innych chorb. Do niedawna ludzie
wychowani w kulturze Zachodu byli bardzo sabo przygotowani na stawienie czoa tym
wszystkim stresuj-cym elementom. Pozwolili sobie na osabienie ciaa i umysu majc
bardzo powierzchown nadziej, e uda im si przez jaki czas spowolni proces starzenia si
i uchroni si przed chorob A przecie istnieje znacznie lepsze wyjcie: wewntrzne
wiczenia taoistyczne, ktre przede wszystkim wzmacniaj nasze ciao i nasz umys. Dziaaj
one tonizujco na wszystkie nasze ukady wewntrzne, cznie z emocjonalnym i duchowym.
Praktykujc te wiczenia moemy si starze bez niepokoju, a nawet z pewnym rodzajem
entuzjazmu, jako e mamy wewntrzn wiadomo witalnoci i jasnoci wynikajcej z braku
obaw przed przyszymi chorobami czy biecymi sabociami spowodowanymi jak
chorob. Kiedy rozwiniemy ju w sobie uczucie wolnoci i wewntrznej witalnoci, bdziemy
w stanie stworzy podatny grunt dla rozwoju naszej natury duchowej. Dopiero po tym etapie
bdziemy mogli sprbowa posun si jeszcze dalej - przeksztaci nasze ciao tak, aby stao
si wieczne.

- 26 -

Harmonia daje nam poczucie, e nie istnieje ani dobro ani zo. ani pozytywy ani
negatywy, ani Yin ani Yang, ani choroby ani strach. Kiedy zagoi nam si jaka rana, musimy
sobie przypomina jak bardzo cierpielimy z jej powodu. I w tym momencie nie widzimy ju
potrzeby uprawiania wewntrznych wicze i na og ich zaprzestajemy. Tymczasem,
dziaajc w ten sposb, znw stajemy si podatni na wszelkiego rodzaju saboci i choroby.
Dlatego te bdziecie zapewne potrzebowa, zwaszcza na pocztku, jakiej dyscypliny
narzuconej z zewntrz, ktra pozwoli wam wytrwa. Sdz jednak, e kady powany adept
jest w stanie rozwin w sobie wewntrzn dyscyplin, wynikajc ze zrozumienia, i rozwoju
osobowoci i z dobrego samopoczucia, jakie przynosi regularne stosowanie wewntrznych
wicze taoistycznych.
wiczenia te, bardzo atwe, nie wymagaj ani duego wysiku ani czasu. S cennym
dziedzictwem, pozostawionym nam przez dawnych Taoistw, i jeeli bdziemy umieli
mdrze je wykorzysta i oceni zgodnie z ich waciw wartoci, czas i energia jakie
powicimy na ich wykonywanie bardzo szybko nam si zwrc. Ponadto, z uwagi na fakt,
e wynikaj one z naturalnych praw zdrowienia, nie ma najmniejszej potrzeby popiechu w
ich opanowywaniu. Starajcie si raczej powolutku wyczu i zrozumie kade wiczenie z
osobna, a ich dobroczynne skutki hojnie was wynagrodz
Odpowiednie stosowanie wyobrani odgrywa te bardzo wan rol w niektrych
wewntrznych wiczeniach taoistycznych. Ju przed wiekami stwierdzono, e myl jest
czym taki samo realnym jak przedmiot materialny. Zarwno myl jaki i przedmiot s
formami energii, rnicymi si midzy sob tylko dugoci fali i czstotliwoci drga.
Wyobrania suy do zespolenia ciaa i umysu, tak, aby funkcjonoway jako jedna cao.
Dziki temu wewntrzne wiczenia taoistyczne pozwol nam zgbi nasz umys i ciao i
odkry z czasem ogromne pokady zdrowia i dobrego samopoczucia, jakie w nas drzemi.
W niniejszej ksice trzymamy si cile ustalonej przed wiekami kolejnoci
wykonywania wewntrznych wicze taoistycznych. Zaczyna naley od 5 wicze opartych
na naladownictwie zwierzt, nastpnie 8 wicze kierunkowych i 12 wicze zodiakalnych, i
wtedy dopiero mona opanowa inne wiczenia leczce wewntrzne i zewntrzne ukady
ciaa. Kiedy opanujecie ju te podstawowe wiczenia, bdziecie mogli przej do wicze
medytacyjnych i oddechowych. wiczenia lecznicze mog by wykonywane tak czsto, jak
tylko uznacie to za stosowne. Na opanowanie podstawowych taoistycznych wicze
wewntrznych i oczyszczenie naszego organizmu z licznych saboci i chorb trzeba
przewidzie od 3 do 6 miesicy praktyki. Opanowanie technik medytacji i oddychania
wymaga na og nieco duszego czasu. Poniewa jednak efekty stosowania tych wicze
staj si coraz bardziej widoczne, sami bdziecie mogli stwierdzi na jakim etapie si
znajdujecie. Naley wic przypuszcza, e wzrastajce wraenie witalnoci i dobrego
samopoczucia, jakie odczuwacie dziki tym wiczeniom pozwol wam wytrwa i wej na
drog wzbogacania si fizycznego, umysowego i duchowego.
TEORIA PICIU ELEMENTW
Kontemplacja i obserwacja zjawisk zachodzcych we wszechwiecie doprowadzia
dawnych Taoistw do wypracowania teorii, ktra tumaczy stan rwnowagi pomidzy
jednociami komplementarnymi i antagonistycznymi, z jakich si on skada. Charakterystyka
tych elementw dynamicznych i ich wzajemnych relacji zostaa wyoona w teorii piciu
elementw.
Wedug tej teorii, sia yciowa w swoich rozlicznych przejawach, rodzi si i umiera
dziki wzajemnemu oddziaywaniu na siebie piciu elementw: ognia, ziemi, metalu, wody i

- 27 -

drzewa. Ten model zoony z 5 elementw jest charakterystyczny dla Taoizmu; pozostae
filozofie zachodnie i hinduska opieray si na modelu zawierajcym tylko cztery elementy:
ziemi, powietrze, wod i ogie. Dla Taoistw powietrze zawarte jest w pojciu ognia, gdy
bez powietrza ogie rie mgby pon.
Wzajemne oddziaywania tych elementw przejawiaj si w dwch cyklach. W
pierwszym z nich, zwanym cyklem twrczym", kady element tworzy lub pobudza element
nastpny: z drzewa powstaje ogie, z ognia popi, tj. ziemia, z ziemi wydobywa si metal, z
metalu moe powsta masa pynna, czyli woda, woda ywi drzewo, i cykl zaczyna si od
pocztku. W drugim cyklu, ktry jest cyklem destrukcyjnym", kady element niszczy lub
hamuje element nastpny. Tak wic ogie topi metal, metal tnie drzewo, drzewo niszczy
ziemi, ziemia pochania wod, woda gasi ogie i cykl zaczyna si od pocztku.

Rys. 3. Cykl twrczy

Rys. 4. Cykl destrukcyjny

Dziki wzajemnym zwizkom midzy tymi picioma elementami we wszechwiecie

panuje rwnowaga. Podobnie w ciele ludzkim, ktre jest malekim wszechwiatem,
mikrokosmosem zachowywana jest harmonia midzy stanem psychicznym i fizycznym.
Energia kry w organizmie wzdu meridianw i od-powiadajcych im narzdw
wewntrznych i wntrznoci ze cile okrelon cyklicznoci. Cykliczno ta jest odbiciem
obu wspomnianych wyej cykli, w jakich przejawiaj si wzajemne oddziaywania piciu
elementw.

Kady narzd naszego ciaa jest zwizany z jednym z piciu elementw (patrz Tabela 2).
Tabela 2. Pi elementw i odpowiadajce im narzdy i wntrznoci
Ogie -

serce

Metal -

jelito cienkie

jelito grube

potrjny ogrzewacz

skra

(dokrewne)

- 28 -

puca

naczynia krwionone

Woda -

nerki

pcherz moczowy
koci
Ziemia - ledziona-trzustka

Drzewo - wtroba

odek

pcherzyk ciowy

minie

nerwy

I tak w pierwszym cyklu serce (ogie) podtrzymuje ledzion-trzustk (ziemia),

ledziona-trzustka (ziemia) pobudza puca(metal), puca (metal) wspieraj nerki (woda), nerki
(woda) wpywaj na wtrob (drzewo), wtroba (drzewo) wpywa na serce (ogie). Podobnie
dzieje si z wntrznociami: jelito cienkie (ogie) podtrzymuje odek (ziemia), odek
(ziemia) wspiera jelito grube (metal), jelito grube (metal) wpywa na pcherz moczowy
(woda), pcherz moczowy podpiera pcherzyk ciowy (drzewo). W przypadku zachwiania
rwnowagi energetycznej w ktrymkolwiek z narzdw wewntrznych, nie tylko nie jest on
w stanie pobudza narzdu nastpujcego po nim na linii meridianu, ale oddziauje na
negatywnie. Ma wtedy zastosowanie drugi cykl wspdziaania piciu elementw, czyli cykl
w ktrym kady element niszczy lub pochania element nastpny. I tak jeli w sercu
(ogie) wystpi zachwianie rwnowagi energetycznej, bdzie ono oddziaywao negatywnie
na puca (metal), puca (metal) bd z kolei le wpyway na wtrob (drzewo), wtroba
(drzewo) bdzie miaa negatywny wpyw na ledzion-trzustk (ziemia), ledziona-trzustka
(ziemia) le wpynie na nerki (woda), a te z kolei bd negatywnie dziaa na serce (ogie).
Ten sam model ma zastosowanie do wntrznoci: osabione jelito cienkie (ogie) wpywaj
negatywnie na jelito grube (metal), jelito grube (metal) wpywa niekorzystnie na pcherzyk
ciowy (drzewo); pcherzyk ciowy (drzewo) wpywa negatywnie na odek (ziemia);
odek (ziemia) ma negatywny wpyw na pcherz moczowy (woda), a pcherz moczowy
(woda) ma zgubny wpyw na jelito cienkie (ogie).
Wykazujc, e cykliczne wspoddziaywanie na siebie narzdw i wntrznoci jest
identyczne, jak wzajemne oddziaywanie na siebie piciu elementw, Taoici dostarczyli
swoim adeptom wytumaczenia dwch powiedzonek: to co jest na wierzchu jest takie samo
jak to , co jest pod spodem" oraz mikrokosmos jest zwierciadem makrokosmosu", co
pozwolio im uzna wymian energii pomidzy narzdami i wntrznociami za konkretny
fakt, skoro opiera si ona na tej samej logice, ktra instynktownie przyjmuje wzajemne oddziaywanie na siebie piciu elementw za zjawisko nie podlegajce dyskusji.
PI WICZE OPARTYCH NA NALADOWNICTWIE RUCHW ZWIERZT
Obserwacja zwierzt nasuna Taoistom myl, e niektrej z ich ruchw, mogy by by
przydatne w leczeniu ludzi. Opracowali wic nowy typ wicze oparty na naladownictwie
ruchw piciu zwierzt: smoka, tygrysa, niedwiedzia, ora i mapy.
Zauwayli, e naladowanie charakterystycznych ruchw tych zwierzt agodzi wszelkie
nieprawidowoci funkcjonowania narzdw ludzkich, zwaszcza piciu podstawowych, i e
ruchy konkretnego zwierzcia stymuluj konkretny narzd.
Tak wic kady, kto chce zachowa rwnowag psychiczn i fizyczn, moe uprawia

- 29 -

kade z tych wicze w kadej chwil;, kiedy tylko uzna to za stosowne. W momencie jednak,
kiedy pojawi si konkretny problem, trzeba wybra wiczenie, ktre oddziauje na konkretny
chory narzd lub zastosowa Prawo Matki i Dziecka.
Prawo Matki i Dziecka opiera si na wzajemnym oddziaywaniu na siebie piciu
elementw. W cyklu krenia energii midzy elementami, kady z elementw jest
jednoczenie matk" elementu, ktry po nim nastpuje i dzieckiem" poprzedzajcego. Tak
wic ziemia jest jednoczenie matk metalu i dzieckiem ognia.
Energia krc w organizmie przechodzi przez kady z narzdw w cile okrelonym
cyklu. Kady narzd jest matk" organu, ktry po nim nastpuje w tym cyklu (zgodnie z
teori piciu elementw). Puca podtrzymuj nerki, s wic traktowane jako ich matka". W
przypadku, kiedy w nerkach (dziecku) wystpuje niedobr energii, zgodnie z Prawem Matki i
Dziecka wystarczy pobudzi przez zastosowanie wiczenia Ora energi w pucach (matce),
aby automatycznie wyrwna poziom energetyczny rwnie w nerkach. W tym przypadku
jedno wiczenie oddziaywuje jednoczenie na dwa narzdy. W oparciu o diagram wpyww
(rys. 3 i 4) oraz tabel 2, mona wybra sobie wiczenie czy grup wicze odpowiadajcych
konkretnej potrzebie terapeutycznej.
wiczenia te nie tylko lecz i reguluj funkcjonowanie poszczeglnych narzdw, ale s
rwnie bardzo przydatne w agodzeniu wszelkiego rodzaju napi, stresw, zoci i niepokojw. Wg teorii taoistycznych, stres i napicia s najwikszym wrogiem dobrego zdrowia.
Posuwaj si oni nawet do twierdzenia, e wszystkie problemy zdrowotne mog by zwizane
ze stresem i napiciami, gdy mog one doprowadzi do takiego zahamowania funkcji
narzdw wewntrznych, e mimo najlepszego odywiania i najlepszych lekarstw, organizm
nie przyjmie niezbdnych do regeneracji komrek i odzyskania zdrowia substancji
odywczych.
Wyobrania odgrywa du rol w tych piciu wiczeniach. Jak ju mwilimy, myl
ludzka jest czym tak samo realnym, jak przedmiot materialny; s one tylko odmienn form
energii. Ta dawna teoria uzyskaa potwierdzenie w pracach dr Karla Pribrama, neurochirurga
i psychologa z Stanford University. Wyobrania czy sfer psychiczn z fizyczn, tak, e
staj si one jednym. Tak wic, porwnanie swojego ciaa z obrazem konkretnego zwierzcia
wzmocni nas zarwno na paszczynie psychologicznej, jak i fizycznej.
W trakcie wykonywania wicze, myli nasze powinny by skoncentrowane na obrazie
konkretnego zwierzcia. Przerwijmy je w chwili, kiedy myl nasza zaczyna bdzi. Ponadto
starajmy si wykonywa ruchy zwierzt w sposb jak najbardziej naturalny.
Nie naley zbyt duo czasu powica na jedno wiczenie. Jeeli za bardzo
skoncentrujemy si np. na wiczeniu Ora (metal), moemy osabi funkcjonowanie wtroby
(drzewo). Jeeli za bardzo si zrelaksujemy, nasze nerwy stan si ociae. Z drugiej strony,
jeli wystpi nadczynno wtroby, spowodowana wzrostem poziomu energii, moemy j
opanowa dziki wiczeniu Ora. I nie zapominajmy nigdy, e caa tajemnica tkwi w
rwnowadze.
WICZENIE SMOKA
Dla dawnych Chiczykw smok by stworem mitycznym symbolizujcym si Yang
elementu stworzenia, czyli energi dynamiczn i elektryczn wystpujc w czasie burzy. Na
wszystkich wizerunkach latajcego smoka wystpuj deszcz, wiatr, chmury i byskawice.
Uywanie obrazu smoka byo zarezerwowane na osobisty uytek Cesarza, Syna Niebios,
z uwagi na to, e smok reprezentowa najwysz mdro, wadz, panowanie nad sob i skuteczno na paszczynie spoecznej.

- 30 -

wiczenie Smoka ma na celu zaszczepi w ciele i umyle wykonujcego je te wanie

charakterystyczne cechy smoka. Dziaa ono na umys czowieka i pozwala mu przezwyciy
uczucia przygnbienia, zoci i wrogoci oraz niepokoju, jakim go napawaj przeciwiestwa
losu. Smoka, latajcego po niebie, nie interesuj takie przyziemne sprawy.
W dawnych tekstach taoistycznych, wiczenie Smoka wystpuje czsto pod inn nazw.
Wynikao to z pewnych wzgldw politycznych - cesarze zabraniali zwykym miertelnikom
wyobraa sobie siebie w postaci smoka z obawy, e doprowadzi to do powstania i obalenia
istniejcej wadzy.
Poniewa smok przedstawia element ognia, fizycznym skutkiem tego wiczenia jest
regulacja pracy serca, naczy krwiononych i przyswajania przez jelito cienkie.

Rys. 5. wiczenie Smoka

Na pocztku wiczenia stoimy nieruchomo. Gboko oddychajc staramy si, w sposb
jak najbardziej rzeczywisty, wyobrazi sobie siebie jako smoka z byszczcymi lepiami,
wielk paszcz pen olbrzymich zbw, wieccym ciaem pokrytym usk, zawinitym
ogonem i wycignitymi dugimi pazurami. Podnosimy nastpnie jedn nog i naladujemy
postur smoka. Wyobraajc sobie dalej, e nasze donie s pazurami, podnosimy jedn rk
z zacinitymi pazurami, druga za pozostaje na miejscu z wycignitymi pazurami.
Poniewa pozycja ta nie jest cile okrelona, due pole do popisu ma tu wasza wyobrania.
Pozostacie w tej pozycji tak dugo, jak tylko moecie skupi si na obrazie smoka bez
wikszego wysiku. Powracajcie do tej pozycji tyle razy, ile moecie bez zmczenia.
Najwaniejszym aspektem tego wiczenia, jak zreszt i pozostaych, jest zespolenie ciaa
i umysu. Jeli wic obraz zaczyna si zamazywa czy myl zaczyna gdzie bdzi,
przerwijcie wiczenie i zacznijcie od pocztku. Nie wyniesiecie bowiem adnego poytku z
wicze, jeeli wasze ciao i umys nie bd znajdowa si w stanie doskonaej harmonii.
WICZENIE TYGRYSA
Smok symbolizuje cesarza, tygrys natomiast generaa, tzn. dowdc o duych ambicjach,
wiedzy, wadzy i skutecznoci, ktrego zadaniem jest ochrona tronu i egzekwowanie ycze
cesarza.
Tygrys reprezentuje element drzewa, dlatego wiczenie Tygrysa wpywa na wtrob i
nerwy. Wg Taoistw system nerwowy ma budow drzewa i korzenie jego wyrastaj z
wtroby.

- 31 -

wiczenie Tygrysa pozwala przezwyciy stany psychiczne wywoane przez niepokj,

wrogo, brak skutecznoci czy brak ambicji. Te szkodliwe postawy psychiczne s wynikiem
zego metabolizmu spowodowanego zaburzeniami wtroby. wiczenie to ma wic na celu
leczenie i odtruwanie wtroby, uspokojenie zbyt napitych nerww, usprawnienie dziaania
pcherzyka ciowego oraz odtruwanie mzgu i wszystkich komrek organizmu.
Sia tygrysa polega na jego zdolnoci chwytania ofiary jednym skokiem. Postawa tygrysa
jest wic naladowaniem tego skoku".

Rys. 6. wiczenie Tygrysa

Stajemy nieruchomo, oddychamy gboko i wyobraamy sobie, e jestemy tygrysem.
Kiedy ju wejdziemy w skr tygrysa, uginamy lekko kolana i unosimy si na palcach,
unoszc jednoczenie rce przed siebie. Pazury mamy schowane, tak jak gdybymy dopiero
szykowali si do skoku. Pozostajemy w tej pozycji tak dugo, jak tylko moemy sobie
wyobrazi siebie w roli tygrysa bez specjalnego wysiku. Powtarzamy tyle razy, ile moemy
bez zmczenia.
WICZENIE NIEDWIEDZIA
Podobnie jak smok i tygrys, niedwied jest zwierzciem potnym i silnym, ale
lubicym take si bawi. Niedwiedzie duo jedz, duo odpoczywaj i lubi, nie spieszc
si, bdzi sobie tu i tam; z natury s raczej leniwe i nieagresywne. Na og zostawia si je w
spokoju i stara nie drani, gdy s one na tyle silne i odwane, e potrafi stawi czoa
kademu potencjalnemu przeciwnikowi. Niedwied jest symbolem ludzi, ktrzy osignli
ju pewien komfort fizyczny i materialny, np. powanych przedsibiorcw siedzcych za
wielkimi biurkami.
wiczenie niedwiedzia stymuluje procesy mylowe, zdolnoci twrcze i umiejtno
podejmowania decyzji.
Niedwied zwizany jest z elementem ziemi - naladowanie jego ruchw wpywa na
wytwarzanie enzymw przez zesp ledziona-trzustka oran na funkcjonowanie minia
odka. wiczenie niedwiedzia jest wic skuteczne przy zaburzeniach trawienia,
hipoglikemii i cukrzycy.
Moc i sia niedwiedzia ujawnia si najwyraniej w momencie, kiedy staje on na tylnych
nogach i zaczyna posuwa si naprzd w tej pozycji. Najbardziej charakterystyczna cecha
jego budowy fizycznej, a mianowicie wystajcy odek nie pozwala mu si cakowicie
wyprostowa.

- 32 -

Rys. 7. wiczenie Niedwiedzia

Na pocztku wiczenia stoimy nieruchomo i gboko oddychajc staramy sobie
wyobrazi, e jestemy niedwiedziem. Nastpnie zaczynamy chodzi powoli na sztywnych
nogach, ze zwisajcymi rkami i wypitym brzuchem. Kroczc tak poczujemy ruchy odka
i pobudzenie okolic zespou ledziona-trzustka.
Chodzimy tak dugo, jak dugo obraz niedwiedzia obecny jest w naszych mylach.
Powtarzamy wiczenie tak czsto, jak uznamy to za stosowne.
WICZENIE ORA
Dla dawnych Taoistw orze w locie uosabia dusz z racji na swe cechy boskie, takie jak
bezszelestno, spokj , niewidzialno. Bez wysiku wbija si on w przestworza i szybuje
wysoko, a aden szczeg krajobrazu nie umknie jego bystremu oku. Jego inteligencja i
czujno s najbardziej widoczne wtedy, kiedy poluje.
Orze jest zwizany z elementem metalu, dlatego te wiczenie Ora wpywa korzystnie
na puca, skr i jelito grube.
wiczenie to jest bardzo pomocne w zwalczaniu melancholii, rozpaczy i depresji, ktre
to wynikaj z problemw pucnych bd te s ich powodem (nie przypadkiem wielu pisarzy
i poetw romantycznych cierpiao na grulic). Jest ono rwnie wskazane w takich
przypadkach, jak rozedma puc, astma i problemy skrne (jako e dla Taoistw skra stanowi
trzecie puco"). "
Charakterystyczn cech ora s jego wielkie skrzyda, dziki ktrym bez wysiku
utrzymuje si wysoko na niebie. Nie naley te zapomina, e w locie orze ma oczy szeroko
otwarte i widzi absolutnie wszystko.
Zaczynamy wiczenie stojc nieruchomo, gboko oddychajc i wyobraajc sobie, e
jestemy orem. Kiedy ju czujemy si prawdziwymi orami, zaczynamy chodzi powoli,
trzymajc rce lekko uniesione i odchylone na boki lub delikatnie zczone z tyu (za
plecami). Wyobraamy sobie, e jestemy orem, nietykalnym i boskim, szybujcym sobie
swobodnie po niebie. Ciao mamy rozlunione, ale umys i oczy rozbudzone, tak, abymy
widzieli wszystko, bez koniecznoci skupiania wzroku na poszczeglnych przedmiotach.

- 33 -

wiczymy tak dugo, pki nasza myl nie zacznie bdzi. W momencie, kiedy
zaczynamy si dekoncentrowa, naley wiczenie przerwa i zacz od nowa. wiczenie to
moe by wykonywane zawsze i wszdzie, ale dziaa najskuteczniej, kiedy odbywa si to na
wieym powietrzu po wieczornym posiku.

Rys. 8. wiczenie Ora

WICZENIE MAPY
Dla dawnych Taoistw mapa uosabia niczym nie ograniczon aktywno, ciekawo i
wolno dziaania. Mapa jest bezustannie w ruchu, czy to na ziemi, czy skaczc z gazi na
ga. Jej ruchw nie ograniczaj adne konwencje ani zwyczaje kulturowe.
wiczenie Mapy, ktra jest zwizana z elementem wody, wpywaj korzystnie na
funkcjonowanie nerek i pcherza moczowego. Jest ono wskazane dla osb, majcych
poczucie usidlenia przez zewntrzne okolicznoci i braku swobody. Swoboda dziaania, wg
Taoistw, osadzona" jest w nerkach. wiczenie to przeciwdziaa problemom zwizanym z
nerkami, pcherzem moczowym i ukadem moczowym.

Rys. 9. wiczenie Mapy

Zwaywszy na to, e mapa jest ucielenieniem penej swobody, inspiruje ona wiczenie
w stylu dowolnym (w szerokim znaczeniu tego sowa). Tak wic najlepiej jest wykonywa je
w samotnoci, gdy czyja obecno mogaby ogranicza swobod ekspresji.
Zaczynamy wiczenie w pozycji stojcej lub siedzcej. Gboko oddychamy i

- 34 -

wyobraamy sobie, e jestemy map. Kiedy ju iluzja jest pena, zdejmujemy buty i ubranie
i zaczynamy si zachowywa jak maa mapka. Siadamy na pododze lub przysiadamy gdzie
w fotelu, podskakujemy, wyskakujemy wysoko w gr lub zwieszamy si gow w d jednym sowem wykonujemy wszelkie moliwe ruchy, ktre nie wymagaj duego wysiku i
nie spowoduj zmczenia. Wszystkie te ruchy wynikaj z impulsu i fantazji. Mapy lubi te
si czochra i drapa, jest to bardzo wskazane, szczeglnie w okolicy nerek.
OSIEM WICZE KIERUNKOWYCH
Kady z elementw wszechwiata zajmuje jak przestrze, jest wic automatycznie
ukierunkowany. Poniewa my take jestemy czstk wszechwiata, oznacza to, e jestemy
rwnie ukierunkowani. Kierunkowo jest fenomenem, ktry ujawnia si w obecnoci si
elektrycznych, a s one wszdzie z racji na to, e s wasnoci atomw. To dziki nim dwa
magnesy si przycigaj lub odpychaj; dziki nim take magnes saby moe wzmocni
swoje oddziaywanie. Jeeli organizm ma zosta naadowany" siami elektrycznymi, musi
by odpowiednio ukierunkowany, tzn. e narzd, ktry ma zosta naadowany" musi by
odpowiednio usytuowany w stosunku do elementu, z ktrego bdzie czerpa t energi. Tak
np. eby moga zaistnie indukcja magnetyczna, naprzeciw bieguna pnocnego jednego
magnesu musi si znale biegun poudniowy drugiego. W przypadku magnesw, jak i kadej
innej substancji, adowanie" odbywa si na zasadzie przegrupowania atomw czy grupy
atomw, co powoduje wzrost energii elektrycznej.
Po przeprowadzeniu rozlicznych dowiadcze nad waciwociami energetyzujcymi
kierunkowoci, Taoici opracowali osiem wicze kierunkowych, polegajcych na
wykonywaniu odpowiednich wicze w odpowiednich kierunkach. Odpowiadaj one omiu
znakom Pa-Kua. Dla podkrelenia ich cennoci, Taoici nazywali je Omioma Sztukami
Brokatu. Zwane s take omioma wiczeniami kierunkowymi'* lub omioma wiczeniami
energetyzujcymi".
Zanim przystpimy do wicze musimy okreli za pomoc kompasu pooenie
pnocnego bieguna magnetycznego (nie biegun pnocny na osi obrotu ziemi). Kierunek ten
bdzie punktem odniesienia dla poszczeglnych wicze.
Pn.-zach.
Stajemy twarz w kierunku pnocno-zachodnim, w lekkim rozkroku (tak, by
stopy byy prostopade do ramion). Paluchy skierowujemy do rodka, dziki czemu
uzyskujemy rwnomierne obcienie stopy i likwidujemy nacisk na nerwy pity. Wyobraamy sobie, e podnosimy rednio cik (aby wysiek nie by zbyt duy) sztang.
Schylamy si (nogi wyprostowane), chwytamy wyimaginowan sztang, podnosimy j na
wysoko pasa, a nastpnie wyciskamy jak najwyej nad gow. Starajmy si realnie czu, jak
podnosimy t sztang. wiczenie moemy powtarza tyle razy, ile tylko chcemy. Wpywa
ono na wzrost naszej siy fizycznej, na puca i jelito grube.

- 35 -

Rys. 10. wiczenie w kierunku pnocno-zachodnim

Pnoc
Stajemy twarz w kierunku pnocnym w szerokim rozkroku.
Wyobraamy sobie, e strzelamy z uku. Celujemy najpierw w prawo, pniej
w lewo. Obracamy tylko gow, ramiona i tuw, nogi pozostaj nieruchome.
Nastpnie napinamy ciciw i wypuszczamy strza, starajc si wyobrazi
sobie, e rzeczywicie trzymamy uk w rku.
wiczenie mona powtarza dowoln ilo razy. Wpywa ono korzystnie na puca, nerki,
jelito grube, pcherz moczowy, skr i koci.

Rys. 11. wiczenie w kierunku pnocnym

Pn.-wschd
Stajemy twarz w kierunku pnocno--wschodnim. Robimy skon i dotykamy
paluchw czubkami palcw. Nogi s proste, zginamy si maksymalnie w krzyu i
w pasie. Wyobraamy sobie, e jestemy gr. Pozostajemy w tej pozycji tak dugo, jak
bdziemy chcieli. wiczenie to wpywa korzystnie na okolice trzustki-ledzionej, na minie i
trawienie.

- 36 -

Rys. 12. wiczenie w kierunku pnocno-wschodnim

Wschd
Rano stajemy twarz do soca, czyli w kierunku wschodnim, w lekkim rozkroku, tak by stopy byy prostopade do ramion. Paluchy kierujemy do wewntrz i
zamykamy oczy. Rce mamy opuszczone wzdu ciaa. Wykonujemy skrt grn
czci ciaa (nogi pozostaj nieruchome) najpierw w prawo, pniej w lewo. Gow
skrcamy wraz z tuowiem krelc oczyma wietlist linie-mitowanego przez soce
promieniujcego ciepa. Umys nasz musi ledzi dokadnie kady ruch. wiczenie mona
powtarza bez ogranicze. Wpywa ono korzystnie na nerwy, wtrob, oczy i pcherzyk
ciowy, pomaga take w schudniciu.

Rys. 13. wiczenie w kierunku wschodnim

poudniowo-wschodnim

Rys. 14. wiczenie w kierunku

Pd.-wschd
Stoimy twarz w kierunku poudniowo--wschodnim w lekkim rozkroku (stopy
prostopade do ramion), paluchy skierowane do wewntrz. Siedem razy unosimy
si lekko na palcach, po czym opuszczamy na pity. Mona wykona kilka serii tego
wiczenia. Myl nie powinna przy tym bdzi. wiczenie to dziaa korzystnie na nerwy,

- 37 -

wtrob, pcherzyk ciowy i serce.

Rys. 15. wiczenie w kierunku poudniowym

poudniowo-zachodnim

Rys. 16. wiczenie w kierunku

Poudnie
Stajemy twarz w kierunku poudniowym i krcimy biodrami, tak
jakbymy mieli wok pasa kko. Moemy zmienia kierunek
obrotu. Mylimy o tym, co robimy. Czas nie jest ograniczony. wiczenie to wpywa korzystnie na narzdy pciowe.
Pd.-zach.
Stajemy w pozycji jak do walki, twarz w kierunku poudniowo-zachodnim.
Uginamy lekko kolana, zginamy rce w okciach i zaciskamy pici. Oczy
powikszaj nam si z wciekoci. Umys mamy cile zespolony z naszym ciaem. Moemy
pozosta w tej pozycji dowolnie dugo. wiczenie to dziaa korzystnie na system trawienny,
puca i nerwy.

- 38 -

Zachd
Stajemy twarz w kierunku zachodnim, w lekkim rozkroku (stopy prostopade
do ramion). Paluchy stawiamy lekko do wewntrz. Podnosimy jedn rk w
gr, po czym opuszczamy j i pod-nosimy drug. Staramy si, aby brzuch si nie
msza. Umys nasz ledzi pilnie te ruchy. Czas wiczenia bez ogranicze. agodzi ono
ble w grnej czci plecw, ble ramion, krgosupa oraz problemy nerkowe.

- 17. wiczenie w kierunku zachodnim

Wszystkie te wiczenia nie maj sztywnych regu, dlatego te moemy je wykonywa
zawsze i wszdzie. Kady - gospodyni domowa, szef przedsibiorstwa, onierz czy atleta mog dostarczy energii swojemu ciau w cigu krciutkich dwch minut. A kiedy jest
naadowane energi, wszelkie problemy trac sw ostro. Ciao staje si bardziej odporne i
wszystko wydaje si o wiele prostsze i atwiejsze.
DWANACIE WICZE ZODIAKALNYCH
ycie polega na dziaaniu, a dziaanie jest funkcj, ktr mona, zgodnie z formu
taoistyczn, zapisa matematycznie:
f funkcja

o organ

e - energia

f=o+e
Aby zaistniaa funkcja, musi istnie narzd i energia. Narzd pozbawiony energii jest
narzdem martwym, a czysta energia bez narzdu jest urojeniem. ycie posiada znaczenie lub
te spenia funkcj tylko wtedy, gdy narzd i energia istniej jednoczenie. Do metod
czerpania i wykorzystywania energii dla zachowania rwnowagi w systemach narzdw
wewntrznych, Taoici dorzucili metody zachowywania tej rwnowagi energetycznej w
poszczeglnych narzdach. Opieraj si
one
na
wykorzystywaniu
czasu"
odmierzanego przez zegar biorytmiczny. co pozwala na zlikwidowanie zaburze poprzez
rozproszenie (osabienie) energii bd jej skupienie (wzmocnienie). Biorytm. zwany czsto
zegarem biologicznym, jest to mechanizm regulujcy krenie energii w organizmie w
zalenoci od czasu sonecznego i ksiycowego.

- 39 -

Przez termin biorytm" naley rozumie wszelkie istotne: i naturalne pulsacje,

stanowice podstaw funkcjonalnych aspektw ycia. Rytm ten mona w pewnym sensie
uzna za nabyty, gdy zdawa sobie z niego spraw jest tak samo trudno, jak ustawicznie
kontrolowa podstaw rytmiczn oddechu. Najatwiej jest zauway istnienie zegara
biologicznego" w momencie zakcenia jego normalnego funkcjonowania. Przesunicia
czasowe, tzn. konsekwencje gwatownego przekroczenia linii zmiany czasu, stanowi
najlepszy przykad tego, jak naturalny rytm organizmu zostaje zachwiany przez takie
przemieszczenie si na du odlego w krtkim czasie. Normalnie nie zdajemy sobie
sprawy, e organizm nasz funkcjonuje wedug cile okrelonego harmonogramu. Dopiero
stres zwizany z koniecznoci dostosowania si do ycia w innej strefie czasowej
uwiadamia nam wyranie, jak wszystkie nasze funkcje yciowe s podporzdkowane
konkretnemu rozkadowi godzinnemu.
W wyniku dokadnej obserwacji krenia energii w organizmie, Taoici opracowali
cykle biorytmiczne, ktre okrelaj bardzo dokadnie, sekunda po sekundzie, przepyw
energii wzdu meridianw. Odkryli przy tym, e na kady z gwnych meridianw przypada
okres dwugodzinny, w czasie ktrego rejestruje si w nim najwyszy poziom energii. Tak np.
midzy dziewit a jedenast rano najwyszy poziom energii wystpuje w okolicach
ledziony i trzustki, co oznacza, e w tym czasie pracuj one najintensywniej .
Midzy jedenast a trzynast energia zasila meridian serca, a jednoczenie spada do
najniszego poziomu w meridianie ledziony-trzustki. W cigu dnia mona wyrni
dwanacie takich okresw" energetycznych, co odpowiada 12 znakom zodiaku.
Ponisza tabela stanowi wykaz tych okresw" oraz podporzdkowanych im narzdw,
w ktrych w danym czasie wystpuj najwysze poziomy energetyczne.
Tabela 3. Cykle biorytmiczne
godz. 1 do 3

Wtroba

godz. 3 do 5

Puca

godz. 5 do 7

Jelito grube

godz. 7 do 9

odek

godz. 9 do 11

ledziona-trzustka

godz. 11 do 13

Serce

godz. 13 do 15

Jelito cienkie

godz. 15 do 17

Pcherz moczowy

godz. 17 do 19

Nerki

godz. 19 do 21

Czynniki obkurczajce naczynia

serca

godz. 21 do 23

Potrjny ogrzewacz

godz. 23 do 1

Pcherzyk ciowy

Zastosowanie powyszej tabeli jest szczeglnie przydatne dla okrelenia przyczyn

organicznych konkretnego niedomagania i dla wyrwnania poziomu energii w danym

- 40 -

narzdzie poprzez wiczenia wzmacniajce lub osabiajce energi zalenie od potrzeby.

Jeeli mamy np, problemy ze snem midzy godzin 1-sz a 3-ci w nocy, rzut oka na
tabel wystarczy, aby stwierdzi, e bezsenno ta jest spowodowana nieprawidowym funkcjonowaniem wtroby lub systemu nerwowego. Uboczne skutki tej bezsennoci, jak
zmczenie, ma efektywno w pracy, poczucie winy, mona atwo wyeliminowa przez
zastosowanie wicze odpowiednich dla okresu czasu pomidzy 1-sz a 3-ci w nocy.
Przyczyn zatwardzenia jest najczciej wyprnienie si w niewaciwym czasie.
Najlepsz, okrelon przez biorytm por ku temu jest okres midzy 5-t a 7-m rano. jeeli
bdziemy przestrzega tych godzin, znikn wszelkie niedogodnoci zwizane z zaywaniem
lekarstw, lewatywami itp.
Przy tego rodzaju problemach ma zastosowanie 12 wicze zodiakalnych
przedstawionych tu wg kolejnoci okresw czasowych jakim one odpowiadaj.
Okres A
(godz. 1 do 3-ciej)
Jeeli nie pimy w tym okresie czasu, siadamy w siadzie skrzynym i patrzymy na
czubek nosa. Przymykamy w tym celu powieki. Po paru prbach uda nam si te czubek nosa
zobaczy. Zaciskamy pieci (kciuk do rodka) i opieramy je na kolanach (zamknicie doni w
pi pozwala zachowa energi emitowan przez palce). Oddychamy gboko i relaksujemy
si. Czas trwania wiczenia: od 5 do 30 minut zalenie od potrzeby.

Rys. 18. Okres A

Okres B (godz. 3-5)
Jeeli nie pimy w tym czasie, siadamy w siadzie skrzynym lub jakiejkolwiek innej
wygodnej pozycji. Przymykamy oczy i patrzymy na czubek nosa. Splatamy rce i
podtrzymujemy nimi gow z tyu. Kapiemy zbami. Nastpnie robimy gboki wdech i
wydech dziewi razy. Powtarzamy wiczenie przez .5 do 30 minut.

- 41 -

Rys. 19. Okres B

Okres C
(godz. 5-7)
Zatykamy uszy domi i bbnimy p licami wskazujcym lub rodkowym w ty gowy
(niebiaski werbel"). Liczymy oddechy. Robimy wdech i liczymy raz". Wydech dwa".
Wdech trzy". I tak dalej, powoli do dziewiciu. (Dalej bdzie jeszcze mowa o tym
wiczeniu).

Rys. 20. Okres C

Okres D
(godz. 7-9)
Siadamy w siadzie skrzynym. Rce opieramy na kociach piszczelowych, eby
przytrzyma nogi i podtrzyma grn cz ciaa, ktr wykonujemy ruch obrotowy. Staramy
si zatacza jak najwiksze krgi. Poruszamy si swobodnie i zmieniamy od czasu do czasu
kierunek, eby nie zakrcio nam si w gowie. wiczenie wykonujemy kilka razy.
Okres E

- 42 -

(godz. 9-11)
Czycimy sobie zby jzykiem. Powoduje to obfite wydzielanie liny. Kiedy ju mamy
jej pene usta, puczemy ni dokadnie zby i usta (tak jak przy myciu zbw), a nastpnie
poykamy j na trzy razy. Powtarzamy wiczenie kilka razy. (Dalej bdzie jeszcze mowa o
tym wiczeniu).

Rys. 21. Okres D

Rys. 22. Okres E

Okres F
(godz. 11-13)
Rozbieramy si i siadamy w wygodnej pozycji. Bierzemy wdech i wstrzymujemy go.
Pocieramy energicznie donie, aby wytworzy ciepo, po czym przykadamy je na plecy, w
okolicach nerek. Masujemy si w tym miejscu tak dugo, jak moemy wytrzyma na wdechu.
Nastpnie chwil spokojnie oddychamy i relaksujemy si, po czym powtarzamy wiczenie.

- 43 -

Rys. 23. Okres F

Okres G
(godz. 13 - 15)
Siadamy wygodnie. Wcigamy powietrze moliwie jak najgbiej. Czujemy, jak
powietrze dochodzi nam do splotu sonecznego, czyli w okolice brzucha. Wstrzymujemy
oddech, by zatrzyma cae to powietrze wewntrz ciaa. Staramy si poczu poncy ogie w
okolicach ppka. Robimy wydech. wiczenie to jest dosy trudne, ale po kilku prbach
powinno wyj.

Rys. 24. Okres G

Okres H
(godz. 15 - 17)
Wyobraamy sobie, e trzymamy w doniach peday rowerowe (pici mamy zacinite).
Krcimy tymi pedaami (gdy jedna rka jest w grze, druga jest na cole). Kad rk
wykonujemy osiem penych obrotw. wiczenie mona powtrzy.

- 44 -

Rys. 25. Okres H

Okres I
(godz. 17 - 19)
Siadamy na ku lub pododze w siadzie paskim. Unosimy splecione rce jak najwyej
domi w stron sufitu. Czujemy jak rozcigaj si minie plecw i midzyebrowe. Kiedy
poczujemy zmczenie, opuszczamy rce na gow. Spokojnie oddychamy. wiczenie mona
powtarza kilkakrotnie.
Okres J
(godz. 19 - 21)
Siadamy na pododze w siadzie prostym. Wycigamy rce przed siebie i prbujemy
dotkn palcw u ng. Nie rbmy nic na si. Jeli nam nie wychodzi, wrmy do pozycji
wyjciowej i zrelaksujmy si. Mona poklepa ydki i wewntrzn stron ud i sprbowa
wykona wiczenie od nowa. Po jakim czasie treningu uda nam si dosign swobodnie do
stp. Pozostajemy w tej pozycji tak dugo, jak wytrzymamy, po czym rozluniamy si.

Rys. 26. Okres I

- 45 -

Rys. 27. Okres J

Okres K
(godz. 21 - 23)
To samo wiczenie co dla okresu E.

Rys. 28. Okres K

Okres L
(godz. 23 - 1)
To samo wiczenie, co w okresie G, z tym, e dodatkowo zaciskamy minie odbytu jak
najmocniej i jak najduej. Staramy si wyobrazi sobie, e odczuwamy rodzaj mrowienia
przesuwajcego si w gr wzdu krgosupa. Nastpnie relaksujemy si i spokojnie
oddychamy. wiczenie powtarzamy kilkakrotnie. Jest ono do trudne, ale wiczc wytrwale
zdoamy je opanowa.

Rys. 29. Okres L

DWANACIE WICZE DLA NERWW

- 46 -

Dwa tysice lat temu, w czasach dynastii Han, pewien europejczyk uda si do Chin i
powici cae swe ycie na studiowanie i stosowanie w praktyce Taoizmu oraz pewnej
odmiany Buddyzmu. Zwa si on Dharma, y w wityni Biaego Konia w stolicy cesarstwa
Han.
Prac caego swojego ycia zamieci w maej ksieczce zawierajcej zaledwie kilka
stron hermetycznych wierszy, w ktrych zakodowa podstawowe informacje na temat
sposobw przeduania ycia. (W tych czasach tego typu informacje byy przeznaczone
jedynie dla wtajemniczonych).
W dziele tym Dharma utrzymywa, e wszelkie problemy czowieka zwizane s z
systemem nerwowym i e czowiek mgby y duej, gdyby umia odnawia swj system
nerwowy. Teorie Dharmy przyczyniy si w duym stopniu do lepszego poznania systemu
nerwowego czowieka.
Nerwy stanowi skomplikowany system przewodw" czcych mzg z narzdami oraz
narzdy midzy sob. Kade uszkodzenie przewodu" powoduje wystpienie jakiego urazu
w ciele ludzkim. Jeeli np. (w wyniku jakiego urazu) dojdzie do zaniku nerwu w palcu, palec
obumiera i trzeba go amputowa. Komrki nerwowe odywiaj si produktami przemiany
chemicznej zachodzcej w innych komrkach, a funkcjonowanie tych innych komrek
zalene jest od nerww. Niestety, po przekroczeniu 20-ego roku ycia nerwy nasze zaczynaj
si kurczy i twardnie. Impulsy nerwowe wolniej docieraj do celu, co powoduje
spowolnienie wszystkich procesw fizycznych i psychicznych. Na tym wanie polega proces
starzenia si.
Nerwy modych ludzi s mikkie i rozcigliwe. Aby zachowa modo musimy
poddawa nasze nerwy wiczeniom, ktre powstrzymaj proces ich niszczenia i pozwol
zachowa im elastyczno i rozcigliwo. W tym celu Dharma opracowa dwanacie
wicze zwanych dwunastoma wiczeniami dla nerww". Ruchy wykonywane w trakcie
tych wicze bardzo przypominaj ruchy Tai-chi chuan, ktre zreszt najprawdopodobniej
wywodzi si z wicze dla nerww (szkoa zaoona przez Chang San-Funga, mistrza
taoistycznego , w 1700 lat po opracowaniu wicze dla nerww). Rni si one jednak
podbudow teoretyczn - Tai chi chuan ma zastosowanie przede wszystkim do walki,
natomiast wiczenia dla nerww su do eliminowania stresw i napi oraz do
utrzymywania systemu nerwowego w dobrym stanie.
W dwunastu wiczeniach dla nerww ciao i umys jednocz si w celu osignicia
penego relaksu. Ten, kto prbowa wykorzysta umys aby zrelaksowa ciao (idea
zastosowana w urzdzeniach biofeedback'u), wie dobrze, e jest to bardzo trudne do
osignicia. Przede wszystkim trzeba oprni umys z wszelkich myli, co wcale nie jest
atwe, gdy jest on bez przerwy czym zaprztnity. Zdajc sobie spraw z cigej aktywnoci
umysu, Dharma postanowi zmusi go do ledzenia caej serii wicze cielesnych, co miao
doprowadzi zarwno umys jak i ciao do stanu penego relaksu. Jeeli uda nam si uchroni
nasz system nerwowy, odnawiajc go zanim zacznie ulega procesowi niszczenia, bdziemy
yli duej i zachowamy modo.
Kade wiczenie jest kontynuacj poprzedniego, dlatego te naley przestrzega
kolejnoci ich wykonywania.
A oto dwanacie wicze dla nerww:
1. Stajemy w lekkim rozkroku (stopy prostopade do ramion). Paluchy kierujemy do
wewntrz. (W trakcie wykonywania tego wiczenia nie naley stawa twarz w kierunku
poudniowym).

- 47 -

Kadziemy donie pasko na piersiach tak, aby palce wskazujce, rodkowe i serdeczne
stykay si nieco powyej grasicy. Wsuchajmy si w bicie naszego serca. Umiechnijmy si i
wyobramy sobie, e jestemy bardzo skromn i uprzejm osob. (wiczenie to rozlunia
ciao poprzez wyeliminowanie wszelkich myli kontestacyjnych).
2. Pozostajc w tej samej pozycji, rozsuwamy palce stp i wbijamy je w ziemi, jak
gdybymy chcieli przytrzyma co pazurami. Otwieramy usta i rozgldamy si wok pustym
wzrokiem - udajemy idiot. (Idiota nie zajmuje si poznaniem siebie ani rozwojem swojej
osobowoci, jest wic cakowicie rozluniony). Nastpnie wycigamy rce przed siebie
domi w d (palce lekko zagite). Pozostajemy chwil w tej pozycji.

Rys. 30. Pozycja pierwsza

Rys. 31. Pozycja

druga

3. Kontynuujc poprzednie wiczenie stajemy na palcach, zaciskamy zby i splecione

rce, domi do gry, wycigamy nad gow najwyej jak moemy, po czym powolutku
opadamy na pity.
4. Jedn rk kadziemy na gowie, aby j przytrzyma (druga rka pozostaje w grze) i
energicznie poruszamy oczami na obie strony. Powtarzamy wiczenie zmieniajc rk
przytrzymujc gow nieruchomo.

- 48 -

Rys. 32. Pozycja trzecia

Rys. 33. Pozycja

czwarta

5. Jeeli mamy wycignit w gr praw rk - robimy wykrok praw nog; jeeli lew
- wysuwamy naprzd lew nog. Zginamy i opuszczamy powoli podniesion rk (do
wysokoci pasa) i zaciskamy pi z kciukiem w rodku (do skierowana ku grze). Rk
przytrzymujc gow powolutku prostujemy w okciu i opuszczamy na wysoko ramion.
Zacinita pi skierowana jest w stron podogi. Wpatrujemy si w pi skierowan do
dou. Kilkakrotnie zmieniamy pozycj rk. Ruchy powinny przypomina ruchy karate.
6. Wracamy do pozycji wyjciowej (jak na pocztku 1 wiczenia), rce wzdu ciaa,
pici zacinite (skierowane do tyu) Oczy rozszerzaj nam si z wciekoci. Unosimy
pici zginajc rk w okciu - s one teraz skierowane do przodu i do gry. Wypychamy rce
w przd, ale powoli, tak jak bymy kogo pchali. Staramy si, aby prawe oko ledzio ruchy
prawej rki, a lewe - lewej. Opuszczamy nastpnie rce w d, szybkim i energicznym
ruchem, tak aby pici znw byy skierowane do tyu. wiczenie powtarzamy siedem razy, po
czym rozluniamy cae ciao nie zapominajc o oczach.

- 49 -

Rys. 34. Pozycja pita

Rys. 35. Pozycja szsta

7. Kadziemy jedn rk pod brod, a drug z tyu gowy o obracamy gow raz w jedn,
raz w drug stron; nastpnie zmieniamy rce i znw krcimy gow. Powtarzamy wiczenie
trzy - cztery razy.

Rys. 36. Pozycja sidma

8. Wracamy do pozycji wyjciowej. Schylamy si tak, jak bymy popychali co rkoma
w d. Zginajc nogi obsuwamy si, wyobraajc sobie jednoczenie, e wpychamy samych
siebie w podog. Prostujemy si i powtarzamy wiczenie 7 razy.
9. Wracamy do pozycji wyjciowej i powtarzamy ukad z wiczenia 5 z t rnic, e nie
zaciskamy doni w pi, a jedynie lekko zginamy palce, przy czym rce znajduj si bliej
siebie. Poruszamy rkoma od siebie i do siebie odczuwajc przy tym prac mini rk i
plecw. Rozluniamy si, po czym powtarzamy wiczenie.

- 50 -

Rys. 37. Pozycja sma

Rys. 38. Pozycja

dziewita

10. Wracamy do pozycji wyjciowej. Rozluniamy si. Robimy skon i opierajc si na

palcach rk o podog przesuwamy rce do przodu, a do momentu, kiedy stopy bd si
opieray na czubkach palcw. Pozostamy v tej pozycji tak dugo, jak wytrzymamy. Po
jakim czasie treningu moemy sprbowa wdrowa" opierajc si jedynie na palcach
wskazujcym, rodkowym i serdecznym.

Rys. 39. Pozycja dziesita

11. Wracamy do pozycji wyjciowej. Zaplatamy palce na karku i pochylamy si, majc
przy tym zamknite oczy. Wracamy do pierwotnej pozycji.

Rys. 40. Pozycja jedenasta

12. Majc rce zaplecione z tyu gowy, pochylamy grn cz ciaa do przodu i
wysuwamy jedn nog do tyu. Na drugiej nodze robimy przysiad. Prostujemy si, zmieniamy

- 51 -

nogi i powtarzamy wiczenie. Prostujemy si i wracamy do pozycji z wiczenia pierwszego.

Pooenie rk na sercu koczy t seri wicze.

Rys. 41. Pozycja dwunasta

WICZENIE JELENIA DLA MCZYZN
Pi wicze opartych na naladownictwie ruchw zwierzt, osiem wicze
kierunkowych, dwanacie wicze zodiakalnych i dwanacie wicze dla nerww - s to
wszystko wiczenia oglne. Tao oywcze proponuje ponadto okoo tysica wicze
energetyzujcych i wzmacniajcych poszczeglne czci ciaa i rozwizujcych konkretne
problemy zdrowotne. Dalsza cz ksiki powicona jest dokadnemu omwieniu
wikszoci z tych wicze.
Wiele wiekw temu mdrcy chiscy wybrali spord wszystkich zwierzt trzy,
wyrniajce si sw dugowiecznoci: jelenia, urawia i wia. Jedno z nich -jele - znane
jest take ze swych moliwoci seksualnych (jurnoci) i reprodukcyjnych. Dlatego te mdrcy
obserwowali dokadnie jego zachowanie, chcc dociec, z czego wynikaj te jego zdolnoci.
Zauwayli, e jele, poruszajc ogonem, pobudza odbyt. Zrozumiawszy zasad
oddziaywania tego rodzaju wiczenia, Taoici zmodyfikowali je na tyle, aby mogo mie
zastosowanie dla czowieka. Tak powstao wiczenie Jelenia.
wiczenie to pozwala osign sze bardzo istotnych celw. Po pierwsze wzmacnia ono
tkanki narzdw pciowych.
Po drugie, pobiera energi z pozostaych szeciu gruczow i kieruje j w stron
szyszynki, co wzmaga uduchowienie. (Droga hormonalna zaczyna si od gruczou
krokowego, przechodzi przez nadnercza i dalej do pozostaych gruczow). Jednoczenie
wzmaga si krenie krwi w okolicach brzucha. Strumie krwi rozprowadza zawarte w
spermie substancje odywcze i si yciow" (energi) po caym organizmie. W momencie,
kiedy energia dochodzi do szyszynki, odczuwa si jakby dreszcz czy mrowienie, idce
wzdu krgosupa i do gowy. Jest to odczucie sprawiajce wraenie orgazmu. Jeeli
odczuwamy cokolwiek w okolicach szyszynki, nie czujc jednak tego mrowienia w plecach to ju jest dobrze. Wraliwo nasza wzronie wraz z nabieraniem wprawy. Jeeli jednak po
jakim czasie w dalszym cigu nie bdziemy wyczuwa krenia energii, bdzie to oznacza,
e napotyka ona ja jak przeszkod, ktr naley usun w pierwszej kolejnoci.
Po trzecie - wiczenie Jelenia pozwala na samookrelenie (auto-diagnoz). Jeeli jeden z
siedmiu gruczow nie funkcjonuje w peni swoich moliwoci, przepyw energii zatrzyma
si na nim. Oznacza to, e gruczo ten jest osabiony i e naley mu powici wicej uwagi. I
tak, jeeli np. grasica nie funkcjonuje jak naley, energia dojdzie do niej i si zatrzyma problem ten bdzie istnia dotd, a wyleczona grasica zacznie dziaa normalnie. Wtedy
energia bdzie moga pj dalej wzdu krgosupa a do szyszynki. Jeeli w trakcie
wykonywania wiczenia Jelenia czujemy, e energia dochodzi do gowy oznacza to, e

- 52 -

wszystkie gruczoy s zdrowe i e krenie energii nie napotyka na adn przeszkod w

naszym organizmie. Z drugiej strony, jeeli nic nie odczuwamy w trakcie wykonywania tego
wiczenia, oznacza to, e gdzie na drodze przepywu energii utworzy si jaki zator. Kady
z nas jest w stanie odczu krenie energii w swoim organizmie, pod warunkiem jednak, e
wszystkie narzdy dziaaj prawidowo.
Czwartym celem wiczenia Jelenia jest wzmocnienie zdolnoci seksualnych czowieka,
co pozwala mu na przeduanie stosunkw pciowych. W czasie normalnego stosunku gruczo
krokowy napenia si nasieniem i powiksza swoj objto a do osignicia najwikszych
rozmiarw tu przed wytryskiem. W czasie wytrysku oprnia si on poprzez ca seri
skurczw. I na tym koczy si stosunek pciowy. Kontynuowanie stosunku nie jest moliwe,
gdy mczyzna nie ma ju nic do wytrynicia i nie moe spowodowa skurczw ani
utrzyma si w stanie erekcji (straci bowiem duo energii w czasie ejakulacji). Moe jednak
sta si moliwe, jeeli wykorzysta si wiczenie Jelenia do przepompowania spermy w
maych dawkach, z gruczou krokowego w innym kierunku, tzn. do innych gruczow i do
naczy krwiononych. W normalnych okolicznociach przerywanie orgazmu czy
przeduanie stosunku moe by niebezpieczne. Gruczo krokowy bowiem pozostaje
wypeniony przez do dugi okres czasu, jaki jest potrzebny do odprowadzenia nasienia
przez naczynia krwionone. Rozcignity zbyt dugo, tak jak gumka, traci sw elastyczno i
nie moe ju wrci do swego pierwotnego ksztatu. Funkcjonuje wtedy mniej sprawnie, gdy
jest uszkodzony. Tak wic wiczenie Jelenia nie tylko pozwala przeduy stosunek pciowy i
orgazm, ale chroni rwnie gruczo krokowy dziki odprowadzaniu nasienia do innych
gruczow i naczy krwiononych.
Po pite - wiczenie Jelenia zapewnia waciwy poziom produkcji hormonw przez
nadnercza, a zwaszcza przez gruczoy pciowe, dziki czemu pozwala na akumulacj energii
seksualnej.
Czsto zdarza si, e osoby, ktre odczuwaj przypyw energii seksualnej, maj
tendencj do pomnaania swoich wyczynw" na tym polu. Taoizm rzeczywicie daje tak
moliwo, Taoici jednak uznaj rozwizo za pogwacenie praw medycyny naturalnej.
Wszelkie ekscesy pocigaj za sob osabienie i wyczerpanie energetyczne. Z drugiej strony,
prowadzenie normalnego, aktywnego poycia seksualnego bez podejmowania adnych
krokw w celu odzyskania straconej w czasie stosunku energii, prowadzi do szybkiego
wyczerpania zapasw energetycznych. A tajemnica wiecznej modoci jest bardzo prosta:
trzeba zawsze utrzymywa narzdy pciowe w doskonaym stanie, aby mc dysponowa
pewn rezerw energii. Na tym wanie polega jedno z oddziaywa wiczenia Jelenia
(wykad dotyczcy sposobw upynniania tej nadwyki energii seksualnej umieszczony jest w
rozdziale powicony relacjom i stosunkom pciowym. Poniewa nie jestemy w stanie
szerzej ich omwi w niniejszym opracowaniu, bliszych informacji naley szuka w Tao
seksuologii).
Szstym celem wiczenia Jelenia jest wzmocnienie mini odbytnicy i odbytu. W miar
jak czowiek si starzeje i robi si sabszy, otwr odbytu ma tendencj do rozluniania si i
wiotczenia. Tumaczy to czsto spotykany u starszych ludzi oraz osb, ktre na skutek
paraliu czy jakiego urazu utraciy kontrol nad nerwami sterujcymi odbytem, objaw nie
trzymania kau. Kiedy minie odbytu s uszkodzone lub osabione, mog si pojawi
choroby w rodzaju hemoroidw lub raka gruczou krokowego. Tak wic chcc zachowa
modo do pnego wieku, naley wiczy te minie, aby byy silne. Gruczo krokowy u
mczyzn pooony jest za miniami odbytu. Skurcze zwieracza pobudzaj go i wzmacniaj.
Dziki temu mona unikn, a nawet zlikwidowa wiele chorb, jak przerost gruczou
krokowego spowodowany nadmiernym obcieniem lub jego dysfunkcja w wyniku jakiego

- 53 -

niedomagania czy raka. wiczenie to jest wic zbawienne dla mczyzn, ktrzy przekroczyli
czterdziestk, gdy w tym wieku do czsto zaczynaj pojawia si problemy.
wiczenie Jelenia jest wiczeniem rwnoczenie fizycznym, umysowym i duchowym.
Przyczynia si do zwikszenia wydolnoci seksualnej mczyzny poprzez umoliwienie mu
przechowywania rezerw energetycznych w organizmie. Stosowanie go zwiksza i wzmacnia
podno. Z czasem pobudza rwnie procesy umysowe, dziki czemu zwikszaj si take
siy psychiczne i poczucie wewntrznego spokoju, ktre s niezbdne dla penego rozkwitu
orodkw duchowych czowieka.
WSKAZWKI DO WICZENIA JELENIA DLA MCZYZN
wiczenie moe by wykonywane w pozycji stojcej, siedzcej lub lecej. wiczy
naley rano zaraz po wstaniu i wieczorem przed pjciem spa.
Etap pierwszy:
(Cel: pobudzenie wytwarzania spermy)
1. Pocieramy energicznie rce jedn o drug. Spowoduje to ich rozgrzanie, gdy energia
z caego ciaa przemieci si do doni.
2. Praw rk obejmujemy jdra tak, aby do cakiem je zakrya. (Wskazane jest
rozebra si przed tym wiczeniem). Nie naley ich mocno ciska. Powinnimy odczuwa
jedynie lekki ucisk i ciepo wydzielane z doni.
3. Lew do kadziemy na podbrzuszu w okolicy koci onowej, mniej wicej dwa
centymetry poniej ppka.
4. Lekko uciskajc, aby zgromadzi ciepo w okolicy podbrzusza, lew rk
wykonujemy ruch okrny zgodnie z ruchem wskazwek zegara lub odwrotnym. 81 razy bez
przerwy.
5. Ponownie energicznie zacieramy rce.
6. Zmieniamy pozycj rk - teraz lewa obejmuje jdra, a prawa ley na podbrzuszu.
Znw wykonujemy 81 ruchw okrnych doni, ale w przeciwnym kierunku ni poprzednio.
Koncentrujemy si na tym, co robimy i czujemy jak wzrasta ciepo. W czasie wykonywania
wicze taoistycznych absolutnie niezbdna jest koncentracja uwagi na celu wykonywanych
ruchw. Dopiero po zespoleniu sfery fizycznej z psychiczn dojdziemy do oczekiwanych
rezultatw danego wiczenia. Nie prbujmy posugiwa si myl w celu wywoywania naturalnych procesw, wyobraajc sobie np. ponce ognie w okolicach podbrzusza. W tym
wiczeniu wyobrania nie ma zastosowania.

- 54 -

Rys. 42. wiczenie Jelenia dla mczyzn

Etap drugi:
1. Zaciskamy minie wok odbytu i staramy si je wypycha w gr i do wewntrz.
Jeeli wiczenie zostanie wykonane prawidowo odniesiemy wraenie wcigania powietrza
przez odbytnic i wessania daej okolicy odbytu do rodka ku grze. ciskajmy jak
najmocniej i pozostamy jak najduej w tej pozycji.
2. Przerywamy i przez chwil si rozluniamy.
3. Powtarzamy skurcze okoo-odbytowe. Powtarzamy to wiczenie moliwie jak
najwicej razy a do zmczenia. Na pocztku stwierdzimy prawdopodobnie, e jestemy w
stanie cign zwieracz jedynie na kilka sekund. Nie zniechcajmy si jednak. Po kilku
tygodniach bdziemy mogli zacisn zwieracz przez duszy czas bez zmczenia ani adnego
wysiku z naszej strony.
UWAGA A: Kiedy wykonujemy wiczenia etapu drugiego naley si skoncentrowa na
uczuciu mrowienia (podobnym do elektrowstrzsu), ktre przechodzi wzdu drogi siedmiu
gruczow. Trwa ono uamek sekundy i powstaje samoistne. Nie prbujmy narzuci go sobie
za pomoc obrazw mylowych. Mona si spotka z zaleceniami, aby wykorzystywa myl
w celu uatwiania przepywu lub ukierunkowania krenia energii. Tymczasem osoby, ktre
czyni takie sugestie, chyba nie bardzo dobrze pojmuj natur energii. Istnieje 6 postaci
energii: mechaniczna, termiczna, dwikowa, promieniowania, atomowa i elektryczna.
Czowiek wytwarza energi elektryczn.
Rni si ona jednak zasadniczo od energii elektrycznej wykorzystywanej np. w domu.
Prd elektryczny w instalacji domowej posiada czstotliwo 50 Hz, a czstotliwo prdu
wytwarzanego
w
organizmie
ludzkim
ok. 49 000 000 Hz. Odpowiada to poowie czstotliwoci fali wietlnej, ktr szacuje si na
186 000 000 Hz. Tak wic zanim czowiek zdy pomyle, odetchn czy sprbowa
wpyn na bieg energii, to ju dawno dotrze ona do celu. Nasze myli s stanowczo zbyt
wolne, by mc sterowa strumieniem energii elektrycznej.
Procesy zachodzce w podwiadomoci nie mog by poddawane wiadomej kontroli.
Ingerencja rozumu w sprawy, ktre mu nie podlegaj, np. sterowanie energi elektryczn za
pomoc myli, moe spowodowa powane uszkodzenia tak fizyczne, jak psychiczne. Moe

- 55 -

doprowadzi do schizofrenii, uszkodzenia mzgu i przernych innych schorze. Taoici

nazywaj to dezintegracj w kierunku za". Sam obserwowaem tego typu przypadki
zarwno na Wschodzie, jak i na Zachodzie.
Efekty wiczenia Jelenia s gwarantowane po warunkiem, e nie wprowadza si do
technik z innych szk. Czsto zupenie niespjne techniki czone s w jedn cao, przez co
staj si one bardziej spektakularne, ale efekty ich bywaj katastrofalne. Lao-Tseu
powiedzia: Moja droga jest prosta i atwa". I autentyczne metody taoistyczne rzeczywicie
s atwe i proste.
UWAGA B: Chcc sprawdzi, czy wiczenie Jelenia ma jaki wpyw na nasz gruczo
krokowy, naley wykona nastpujcy test: w trakcie oddawania moczu sprbujmy
cakowicie zatrzyma strumie moczu przez zacinicie mini odbytu. Jeeli nam si to uda,
oznacza to, e wiczenie w naszym przypadku jest skuteczne.
UWAGA C: Jeeli wystpi wzwd w czasie wykonywania wiczenia, naley kciukiem
rki otaczajcej jdra mocno uciska czonek u jego nasady tu przy koci onowej, masujc
jednoczenie podbrzusze drug rk. Spowoduje to zmniejszenie dopywu krwi do czonka i
zwikszy akumulacj energii w gruczoach pciowych. (W Tao seksuologii omwione zostao
szerzej zagadnienie zadowalajcego orgazmu bez wytrysku jako sposb kontrolowania utraty
energii przy masturbacji czy stosunkach pciowych. Podkrela si tam, e do wytrysku
powinno dochodzi jedynie w przypadku, kiedy celem stosunku jest pro-kreacja. W innych
wypadkach jest to tylko strata energii, ktra zacza si gromadzi dziki stosowaniu
wiczenia Jelenia. Taoizm postuluje wykorzystywanie tej energii raczej na doskonalenie si
duchowe czowieka tak, aby mg on pewnego dnia zrealizowa wszystkie swoje aspiracje
fizyczne, psychiczne i duchowe).
UWAGA D: Naley zawsze koncentrowa si na tym, co si robi.
Musimy zachowa higien przy stosowaniu tego wiczenia. Musimy znale czas, by
codziennie dokadnie umy cae ciao, cznie ze wszystkimi otworami. Nauczylimy si my
twarz, usta i zby. Natomiast otwr odbytu czsto pomijamy, gdy zgodnie z obowizujcymi
normami spoecznymi ten szczeg naszej anatomii stanowi tabu. Tymczasem musimy dba o
utrzymanie w czystoci odbytu i narzdw pciowych, jeli nie chcemy dopuci do
zagniedenia si tam rnego rodzaju bakterii i odchodw, mogcych doprowadzi do
infekcji, raka, hemoroidw i innych schorze tej czci naszego ciaa. Z tym tematem
zwizane jest rwnie wiczenie adoracji soca.
Ucisk na gruczo krokowy wywoany przez skurcze mini odbytu powoduje, e w ten
sposb pobudzony zaczyna on wydziela hormony takie jak endorfina, ktra powoduje
naturalny stan euforii. A kiedy gruczoem krokowym wstrzsaj spazmy, wystpuje orgazm.
Zaciskajc i rozluniajc minie odbytu w czasie wykonywania wiczenia Jelenia
odczuwamy naturaln eufori, tak sam, jak czujemy po przebiegniciu 20 km, ale bez
caego balastu jaki to za sob pociga.
wiczenie Jelenia m.in. leczy i przeciwdziaa powstawaniu hemoroidw oraz likwiduje
wszelkie problemy zwizane z gruczoem krokowym, takie jak osabienie, przerost czy rak.
Wzmacnia zakoczenia nerwowe wok koci onowej i czonka i moe by stosowane do
zapobiegania impotencji i przedwczesnego wytrysku. Skurcze mini odbytu wpywaj
rwnie na powikszenie odzia, dziki czemu doznania w trakcie stosunku pciowego
mog by przyjemniejsze.
Bez posiadania penej kontroli nad miniami odbytu nie bdziemy w stanie opanowa w
przyszoci wewntrznych wicze medytacyjnych i oddechowych. Minie te stanowi co
w rodzaju drzwi zamykajcych dostp do grnej czci ciaa i pozwalajcych, aby energia

- 56 -

zostaa skierowana w okolice brzucha i moga si tam gromadzi. Posiadanie tej rezerwy
energetycznej jest absolutnie niezbdne, aby narzdy pciowe jak i pozostae gruczoy mogy
by we waciwy sposb stymulowane. Tak wic, jeeli chcemy wzmocni si na tyle, by
mc w przyszoci energetyzowa nasze orodki duchowe, musimy najpierw nauczy si
panowa nad miniami odbytu.
WICZENIE JELENIA DLA KOBIET
Korzyci, jakie przynosi kobiecie wiczenie Jelenia", s bardzo liczne i niezwykle
interesujce.
Pozwala jej ono pozby si wszelkich problemw zwizanych z menstruacj (nawet w
trakcie miesiczkowania), takich jak zmienno nastrojw, wstrzymywanie wody, zablokowania hormonalne, skurcze czy nienormalne krwawienie (sabe krwawienie jest oznak
jakiego zablokowania i zatrucia organizmu. Nage ustanie cyklu miesiczkowego, nie
wynikajce ze stosowania wiczenia Jelenia, jest oznak choroby).
wiczenie to wzmacnia minie odbytu i zapobiega powstawaniu hemoroidw. Ponadto
przeciwdziaa wszelki n chorobom pochwy (infekcje, upawy, zapalenie okrnicy, biae
upawy) Pozwala ono take na zwikszenie krenia energii w narzdach pciowych i
okolicach podbrzusza.
Bardzo korzystny jest wpyw tego wiczenia na pochw. Staje si ona bardziej jdrna i
elastyczna. Tak wic dla kobiety, ktra urodzia kilkoro dzieci, korzyci bdzie fakt, e
bdzie w stanie dostarczy swemu partnerowi wicej satysfakcji w czasie stosunku (Po
porodzie pochwa moe pozosta nadmiernie rozcignita, co zdecydowanie zmniejsza
doznania partnera). Stosujc wiczenie Jelenia kobieta jest w stanie wzmocni sw pochw i
napeni j energi.
Ponadto pod wpywem tego wiczenia zwikszona ilo produkowanych hormonw
(estrogenw) zostaje rozprowadzona do macicy, pochwy, piersi i jajnikw.
Wzrost poziomu estrogenu w organizmie moe w duym stopniu zagodzi objawy
menopauzy. Korzyci pynce z uprawiania tego wiczenia znane s od tysicy lat. Pozwala
ona m.in. na zachowanie do pnego wieku modzieczej sylwetki. Potwierdzaj to rda
historyczne, z ktrych wynika, e znane ze swej piknoci kobiety regularnie uprawiay to
wiczenie. Dodatkowym plusem tego wiczenia jest fakt, e wytwarzanie zwikszonej iloci
estrogenu odbywa si w sposb naturalny. Jest to bardzo istotne, gdy organizm wie jakiej
iloci estrogenu potrzebuje w danym momencie. Lekarz natomiast, przepisujcy syntetyczny
hormon lub lek niezrwnowaony z pozostaymi wydzielinami organizmu, nie jest w stanie
tego okreli. Poziom hormonw we krwi zmienia si bowiem nieustannie.
Przy zaywaniu syntetycznych hormonw prdzej czy pniej naley spodziewa si
pojawienia problemw z racji na zbyt du lub zbyt ma ich dawk. Ciao, wyposaone w
czujniki bdce w stanie pogotowia dzie i noc, wie najlepiej kiedy jaka ilo hormonw ma
zosta wytworzona.
Dziki wykonywaniu obu etapw wiczenia przez jaki okres czasu kada kobieta w
okresie podnoci moe zatrzyma miesiczk, korzystajc przy tym z innych dobrodziejstw
tego wiczenia.
Normalnie co miesic zewntrzna warstwa cianek macicy przerasta naczyniami
krwiononymi w oczekiwaniu na zagniedenie si jaja. Zapodnione jajo przyczepia si do
nabrzmiaych krwi i bogatych w substancje odywcze cianek macicy. Czerpie ono
substancje odywcze zawarte we krwi a stanie si cakowicie rozwinitym dzieckiem. Jeeli
natomiast jajo nie zostao zapodnione, bona luzowa macicy rozpada si i pozbywa si

- 57 -

niepotrzebnej ju krwi. W ten sposb, w czasie miesiczki, kobieta traci bezpowrotnie due
iloci krwi i substancji odywczych.
wiczenie jelenia pozwala zatrzyma t comiesiczn utrat krwi. Wiele kobiet
podchodzi do tego nieufnie, sdzc, e nie jest to naturalne, Tymczasem nie ma adnych
powodw do obaw. Zatrzymanie miesiczki wystpuje przecie samoistnie w okresie
menopauzy oraz ciy i karmienia.
Kiedy kobieta jest w ciy jej ciao instynktownie kieruje ca krew do rozwijajcego si
jaja. Krew i energia tracone normalnie w czasie miesiczkowania s wykorzystywane gwnie
przez narzdy pciowe na uytek podu. Po porodzie na og miesiczka rwnie nie pojawia
si natychmiast. Jeeli matka karmi dziecko piersi, krew wraz ze skadnikami odywczymi
kierowana jest do piersi w celu zasilenia gruczow mlecznych.
OSTRZEENIE
Kiedy cykl menstruacyjny kobiety zostaje zatrzymany, zajcie w ci staje si mao
prawdopodobne. Po przerwaniu jednak uprawiania wiczenia Jelenia miesiczka powraca i
wtedy kobieta ma szans na zdrowsz ci. W takim przypadku zatrzymanie miesiczki nie
daje adnego trwaego efektu.
Nie powinno si uprawia wiczenia Jelenia w trakcie ciy, gdy energia wygenerowana
przez to wiczenie w poczeniu pobudzeniem narzdw pciowych moe doprowadzi do
przedwczesnego porodu.
WSKAZWKI DO WICZENIA JELENIA DLA KOBIET
W trakcie wykonywania obu etapw tego wiczenia starajmy si czu" ogie, czyli
energi gromadzc si w naszych narzdach pciowych i wznoszc si wzdu krgosupa
do piersi i do gowy (Nie prbujmy pomaga energii za pomoc obrazw mylowych.
Nieskuteczno takiego dziaania zostaa objaniona we wskazwkach do wiczenia Jelenia
dla mczyzn).
Jedno ducha i ciaa stanowi podstawowy warunek dla harmonijnego i silnego
oddziaywania energii witalnej. A boskim celem jest doprowadzenie tej energii do szyszynki do gowy.
Najlepiej jest wykonywa to wiczenie rano zaraz po przebudzeniu i wieczorem przed
pjciem spa. Jeli nie jest to moliwe, wystarczy wykona wiczenie raz dziennie.
Etap pierwszy:
1. Siadamy tak, aby pit jednej z ng uciska ujcie pochwy. Powinnymy odczuwa
stay i do silny ucisk na echtaczk. Jeeli nie jestemy w stanie usi w takiej pozycji,
moemy podoy okrgy i do twardy przedmiot, np. pik tenisow, pod ujcie pochwy.
(Powinno to wywoa przyjemne uczucie z racji na pobudzenie okolic narzdw pciowych
i wydzielanie si energii seksualnej).
2. Pocieramy energicznie donie jedna o drug. Ogrzej si one dziki przemieszczeniu
si energii do rk i doni.
3. Kadziemy rce na piersiach i czujemy przenikanie ciepa przez skr.
4. Pocieramy powoli piersi ruchem okrnym w kierunku zewntrznym - lew doni w
kierunku ruchu wskazwek zegara, praw w przeciwnym.
5. Wykonujemy przynajmniej 36 tych ruchw okrnych, nie wicej jednak ni 360, dwa
razy dziennie. (Warto tu zwrci uwag na fakt, e w momencie kiedy kobieta zdoa ju
zatrzyma miesiczk, nie musi wykonywa a 360 ruchw okrnych doni. Ponadto sama

- 58 -

decyduje, kiedy miesiczka ma si zatrzyma, a kiedy powrci. Powraca ona zaraz po

zaprzestaniu uprawiania wiczenia).

Rys. 43 wiczenie Jelenia dla kobiet

UWAGA A: Ruch okrny rk w kierunku zewntrznym nazywany jest rozpraszaniem i
suy zapobieganiu lub leczeniu torbieli czy raka piersi. Mona odwrci kierunek obrotw prawa rka porusza si w kierunku ruchu wskazwek zegara, lewa w przeciwnym. Ruch taki
zwany jest stymulacj i ma na celu zwikszenie objtoci piersi.

a. Rozpraszanie Rys. 44a i 44

b. Stymulacja Rozpraszanie i
stymulacja

Etap drugi:
wiczenie to naley wykonywa w pozycji siedzcej lub lecej.
1. Zacznijmy od zacinicia mini pochwy i odbytu, tak jak bymy chciay zamkn te
dwa otwory. Nastpnie sprbujmy wepchn" odbytnic do rodka ciaa ku grze zaciskajc
jeszcze mocniej minie odbytu. Jeeli wykonamy to wiczenie prawidowo, odniesiemy wraenie zassania powietrza przez odbytnic i pochw. Trzymajmy minie mocno zacinite tak
dugo, jak wytrzymamy.
2. Rozluniamy si, po czym powtarzamy wiczeni tyle razy, ile uznamy za stosowne.
By moe na pocztku bdziemy mie pewne trudnoci, ale z czasem uda nam si zwikszy
ilo skurczw oraz czas ich trwania.
UWAGA A: Przy zaciskaniu mini mona woy palec do pochwy, aby sprawdzi
intensywno skurczw.

- 59 -

UWAGA B: Wargi sromowe s bardzo delikatne, dlatego te naley je masowa i

pobudza w trakcie wykonywania wiczenia. W tym te celu siadamy na picie lub na pice.
UWAGA C: Jeeli masowanie piersi dwoma rkoma jednoczenie okae si zbyt
mczce, mona pociera tylko jedn pier wykorzystujc w tym celu rk pooon po
przeciwnej stronie ciaa. Druga rka w tym czasie odpoczywa lub moe posuy do
pobudzania pochwy (zamiast pity). Jest jeszcze inny sposb wykonywania tego wiczenia:
masowa piersi kobiety moe mczyzna, a kobieta pociera pochw lub uciska j doni. Jak
widzimy wiczenie Jelenia pozostawia do duo swobody, mona je wic atwo dostosowa
do indywidualnych upodoba.
UWAGA D: W trakcie wykonywania wiczenia Jelenia starajmy si nie dotyka sutkw.
S one bardzo wraliwe i mogyby zosta pobudzone ponad miar. Kobieta wykonujca
wiczenie prawidowo sama stwierdzi, e jej sutki stay si bardziej wraliwe.
UWAGA E: Naley koncentrowa si na tym, co robimy.
Uwagi dotyczce higieny zamieszczone w poprzednim rozdziale odnosz si rwnie do
kobiet. Dbajmy o czysto odbytu i narzdw pciowych, aby nie byo w nich bakterii czy
odchodw.
Jeeli wiczenie jest prawidowo wykonywane, odczuwamy przyjemny dreszcz
przemieszczajcy si wzdu krgosupa od odbytu do czubka gowy. Odczucie to wynika z
nagromadzenia si energii seksualnej i jej przesuwania si wzdu ukadu gruczow a do
szyszynki znajdujcej si w grnej czci gowy. Wskazuje ono rwnie na to, e wiczenie
osigno swj cel: odmodzenie caego organizmu i utrzymanie go w stanie wiecznej
modoci.
Bez posiadania penej kontroli nad miniami odbytu nie bdziemy w stanie opanowa w
przyszoci wewntrznych wicze medytacyjnych i oddechowych. Minie te stanowi co
w rodzaju drzwi zamykajcych dostp do grnej czci ciaa i pozwalajcych, aby energia
zostaa skierowana w okolice brzucha i moga si tam gromadzi. Posiadanie tej rezerwy
energetycznej jest absolutnie niezbdne, aby narzdy pciowe jak i pozostae gruczoy mogy
by we waciwy sposb stymulowane. Tak wic, jeeli chcemy wzmocni si na tyle, by
mc w przyszoci energetyzowa nasze orodki duchowe, musimy najpierw nauczy si
panowa nad miniami odbytu.
WICZENIE JELENIA W POZYCJI LECEJ
Jeeli napotykamy na jakie trudnoci w wykonaniu wiczenia Jelenia w pozycji
siedzcej, rwnie dobrze moemy je wykona lec.
1. Kadziemy si na lewym boku (Poniewa wiczenie Jelenia nie wymaga duo czasu,
moemy pooy si zarwno na lewym jak i na prawym boku be;: obaw o zbytnie
przecienie serca).
2. Wycigamy lew nog tak, by bya cakiem prosta. Praw nog uginamy w kolanie i
kadziemy j na lewej. Pozycja ta rozlunia miednic i uatwia zaciskanie mini odbytu i
odbytnicy.
3. Lewa rka ley na pododze doni w d, blisko ciaa. Pod gow kadziemy
poduszeczk, aby nie nadwery szyi.
4. Wykonujemy ruchy opisane we wskazwkach do wiczenia Jelenia zamieszczonych
powyej. (Mona zrezygnowa z pocierania podbrzusza rk, jeeli jest to dla nas zbyt
niewygodne. Oddziaywanie wiczenia Jelenia wynika gwnie z zaciskania mini odbytu).
5.

Dla dopenienia zastosujmy technik oddychania, jakiej nauczylimy si przy

- 60 -

wiczeniu urawia. Powtrzmy 12 razy technik oddychania zaciskajc jednoczenie

minie odbytu.

Rys. 45. wiczenie Jelenia w pozycji lecej

UWAGA: Mona rwnie wykonywa to wiczenie w penym socu, tak aby promienie
soneczne, ktre generuj energi i s bardzo korzystne dla zdrowia, grzay odbyt i cae ciao.
Warto zajrze przy tej okazji do dalszej czci ksiki powiconej adoracji soca, w ktrej
omwione s waciwoci energetyzujce i bakteriobjcze soca.
WICZENIE URAWIA
W Chinach yje dziwny gatunek urawia charakteryzujcy si, zarwno samiec jak i
samica, czerwonym, niezwykle toksycznym grzebieniem. Wszystkie trucizny, jakie ptak ten
spoywa w cigu swego ycia, gromadz si w tym grzebieniu. Wysi rang onierze
pierwszych dynastii wykorzystywali te waciwoci grzebienia urawia dla wykazania swojej
lojalnoci wzgldem wadcy. Noszcy taki grzebie wok szyi czy ramienia cieszyli si
takim szacunkiem, e aden sd nie wymierza im kary: w momencie, gdy popeniali jaki
niegodny czyn, sami pozbawiali si ycia przez polizanie toksycznego grzebienia. Zawarte w
nim trucizny byy w stanie zabi postawnego mczyzn w cigu kilku minut. A przecie
kada czstka tych trucizn przesza przez system trawienny urawia nie wyrzdzajc mu
adnej szkody. uraw ten jest ponadto znany ze swej dugowiecznoci.
Mogoby si to wydawa dziwne, zwaywszy na toksyczny charakter poywienia
urawia, na ktre skadaj si gwnie pazy-skrzeki i owady. Jednak po wielu obserwacjach i
badaniach udao si ustali dokadnie przyczyn tej dugowiecznoci. Pocztkowo sdzono,
e uraw posiada niezwykle silny ukad trawienny zdolny do zaywania i magazynowania
miertelnych dawek toksyn bez uszkodzenia pozostaych narzdw. Okazao si jednak, e
rni si on bardzo niewiele od systemu trawiennego innych ptakw, ktre nie toleruj
toksyn. Zdolno urawia do przyjmowania toksyn musiaa wic wynika z czego innego. Po
dugich obserwacjach Taoici doszli do wniosku, e tym czym bya pozycja urawia - stoi on
najczciej na jednej nodze z drug, podkurczon, przycinit do odka. V Wywiera w ten
sposb ucisk na minie brzucha i na narzdy wewntrzne, czego efektem jest pobudzenie i
wzmocnienie ukadw trawiennego, oddechowego i ukadu krenia. Pozycja ta, zaadaptowana do potrzeb czowieka, spenia to samo zada e i jest rwnie skuteczna. Jelita
czowieka s narzdem mimowolnym i usytuowane s tak, e trudno do nich dotrze za
pomoc wicze zewntrznych, dlatego te pozycja urawia jest dobrym sposobem
oddziaywania na system trawienny. wiczenie urawia w pozycji stojcej polega na
zastosowaniu przepony do masau organw trawiennych i jelit.
Czowiek zawsze cierpia na rne dolegliwoci brzucha, ostre lub chroniczne, jak
zatwardzenie, biegunka, wrzody, rak odka, jelit czy dwunastnicy itd. Wszystkie te choroby
maj jedn wspln przyczyn - niewydolno jednego lub kilku odcinkw ukadu
trawiennego. W momencie, gdy jaka tkanka czy narzd s osabione, staj si bardziej
podatne na chorob, a im wiksze jest to osabienie, tym ostrzejsze s objawy choroby.
Poniewa system trawienny jest podporzdkowany kontroli mini mimowolnych, musimy
znale sposb na zapanowanie nad tymi miniami i narzdami. Musimy zmusi odek,
jelita i okrnic do ruchu i do pracy, dziki czemu bd mogy zosta wzmocnione.
Kiedy oddychamy normalnie, puca maj tendencj do rozszerzania si na zewntrz.

- 61 -

wiczenie urawia sprawia, ze puca zmuszone s rozszerza si w d. Jelita nie maj si

wtedy gdzie podzia i zostaj cinite w kulk. Ruch ten likwiduje zatwardzenie i sprzyja
lepszemu wchanianiu substancji odywczych, a take pobudza puca i ukad krenia. W ten
sposb bakterie, ktre pragnyby zawadn organizmem, nie znajduj ju podatnego gruntu
do zagniedenia si i rozmnaania, gdy ruchy wydalajce s zbyt silne i zbyt czste.
Organizm staje si tym samym bardziej odporny na choroby. Z drugiej strony wiczenie
urawia zwiksza krenie w okolicach narzdw i mini brzucha, co wpywa na
zmniejszenie odkadania si tuszczu i poziomu cholesterolu. Wpyw, jaki wiczenie to
wywiera na puca pozwala na agodzenie objaww astmy. Poniewa puca i skra cile ze
sob wsppracuj, pozycja urawia przyczynia si take do wyeliminowania. problemw
skrnych typu wypryskw i stanw zapalnych.
Ze nawyki oddechowe s rwnie przyczyn wielu niedomaga i schorze. Wikszo z
nas ma tendencj do wykorzystywania w czasie oddychania jedynie grnej poowy puc. (W
wyniku autopsji stwierdzono, e niektrzy ludzie w ogle nie uywaj rodkowych i dolnych
patw pucnych - u jednych wygldaj jak nowe, u innych s w zaniku). Gromadzce si w
dolnych partiach puc zanieczyszczone i wilgotne powietrze stwarza korzystne warunki dla
rozwoju bakterii.
Powietrze, ktre wdychamy, poza tlenem, azotem, zwizkami wgla, zawiera rwnie
energi. Czerpiemy z niego tlen, bez ktrego nie zachodziyby procesy metaboliczne, oraz
energi, czyli adunki elektryczne, ktrych brak prowadzi do osabienia organizmu a do
ustania wszelkich jego funkcji.
Ze nawyki oddechowe polegaj rwnie na oddychaniu zbyt szybkim, co powoduje
uszkodzenie delikatnych pcherzykw pucnych i przyspieszenie rytmu pracy serca.
Oddychajc zbyt szybko robimy sobie krzywd, gdy nie jestemy wtedy w stanie
wykorzysta zawartych w powietrzu potrzebnych nam substancji odywczych, co pociga za
sob mas problemw takich jak choroba, ble i zawroty gowy, niestrawno, ze krenie
krwi i przedwczesne starzenie si (Gdy rytm serca jest przyspieszony, proces starzenia si
postpuje szybciej. Stresy i napicia nerwowe znacznie przyspieszaj rytm serca. W
nastpnym etapie przyduszaj komrki, ktre nie maj si jak odywia i wtedy oznaki
starzenia si uwidaczniaj si na twarzy).
Dlatego bardzo istotne jest skorygowanie tych zych nawykw oddechowych.
Oddychanie przeponowe, jakiego uczy nas wiczenie urawia, pozwala na pene
rozcignicie puc i wchonicie caej energii zawartej w powietrzu, ktre wdychamy, a
jednoczenie stanowi gimnastyk dla puc i masuje organy wewntrzne. Wpywa ono rwnie
na popraw krenia przez obnienie rytmu serca. (Idealnym rytmem jest 45 uderze na
minut, czyli rytm, w jakim serce bije w czasie snu)
Reasumujc, wiczenie urawia zostao opracowane w celu wzmocnienia organw
wewntrznych w obrbie tuowia. Mimo, e organy te s kontrolowane przez system
nerwowy autonomiczny lub mimowolny," wiczenie urawia pozwala na zrwnowaenie
krcej w nich energii dziki czemu wpywa na ich prawidowe dziaanie.
WSKAZWKI DO WICZENIA URAWIA
wiczenie moe by wykonywane w pozycji stojcej, siedzcej lub lecej (na plecach).
1.
Pocieramy energicznie donie jedna o drug - rozgrzej si one dziki
przemieszczeniu si energii z organizmu do doni.
2. Kadziemy rce na dolnej czci brzucha po obu stronach ppka
3. Usta mamy zamknite, oddychamy przez nos

- 62 -

4. Zaczynamy powoli wydycha powietrze uciskajc lekko brzuch rkoma. Ruch ten
sprawia, e powietrze jest delikatnie wypychane z dolnych partii puc. (W tym przypadku,
rce speniaj t sam rol, co noga urawia). Wyobraamy sobie, jak wszystkie czstki
powietrza wylatuj z naszych puc wraz ze wszystkimi mikroorganizmami, ktre si tam
znajdoway.
5. Kiedy nie mamy ju powietrza w pucach, robimy powoli wdech wzdymajc przy tym
brzuch jak pik. Starajmy si, aby klatka piersiowa si nie rozszerzaa, wykorzystujemy
jedynie minie dolnej czci brzucha.

a.

b.
Rys. 46a i 46b. wiczenie urawia
6. Peny wydech i wdech stanowi jeden cykl oddechowy. Pocztkowo uda nam si
wykona tylko dwa lub trzy cykle w czasie jednego seansu. Z czasem powinnimy doj do
12 cykli w czasie seansu.
UWAGA A: Nie rbmy nic na si. wiczc regularnie nauczymy si bez trudu
wydyma i wciga brzuch w trakcie tego wolnego oddychania. Na pocztku, dla uatwienia,
bdziemy si posugiwa rkoma, z czasem, gdy ju nauczymy si oddychania
przeponowego, przestan by potrzebne. Musimy zawsze oddycha bardzo wolno, tak aby
wos umieszczony przed dziurkami od nosa nawet nie drgn przy wdechu ani przy wydechu.
UWAGA B: Kiedy opanujemy ju dobrze to wiczenie, moemy poczy technik
oddychania z wiczenia urawia ze skurczami odbytu z wiczenia Jelenia, dziki czemu
bdzie ono bardziej skuteczne.
UWAGA C: Koncentrujemy si zawsze na tym, co robimy
UWAGA D: Kobiety w ciy nie powinny wykonywa wiczenia urawia, gdy
rozciganie si i kurczenie brzucha moe wywoa u nich nieprzyjemne sensacje.
wiczenie urawia najlepiej jest wykonywa rano, z twarz zwrcon do soca.
Starajmy si czu przy wdechu jak energia soneczna wchodzi w nasze ciao, przy wydechu
za jak wychodz z niego toksyny i inne zanieczyszczenia.
Jeli jednak wygodniej nam bdzie wykonywa to wiczenie wieczorem, wpynie ono
wtedy, poprzez delikatny masa narzdw wewntrznych, na uspokojenie i rozlunienie
caego organizmu i spokojny, regenerujcy siy sen.
Organem, na ktry wiczenie urawia wywiera bardzo korzystny wpyw, s puca.

- 63 -

Poniewa stanowi one jeden z trzech systemw filtracyjnych organizmu - umoliwiaj

wydalanie dwutlenku wgla i innych produktw przemiany gazowej - musz funkcjonowa
bez zarzutu. A jedynym sposobem na utrzymanie ukadu oddechowego i ukadu krenia w
dobrym stanie, to dbanie o waciwe oddychanie. Dziki wiczeniu urawia nauczymy si
znw oddycha tak, jak czynilimy to w niemowlctwie. Wikszo z nas, z wyjtkiem
piewakw, z czasem zapomina jak to si robi.
By moe zdoamy opanowa to wiczenie w takim stopniu, i jeden peny oddech
zajmie nam 10 minut. Wielu ludzi ma wiksze trudnoci z wydueniem wdechu. Po nabraniu
jednak wprawy kady z nas jest w stanie oddycha powoli i bardzo gboko. A uczc si
prawidowo oddycha, uczymy si rwnoczenie kontrolowa kad komrk naszego
organizmu i wspomaga j w podaniu za naszym umysem. Jeli opanujemy ten pierwszy
etap, atwiej dojdziemy do etapu drugiego, w ktrym umys nasz wkracza na bosk drog.
Opanowanie wicze urawia i Jelenia jest podstaw, bez ktrej nie sposb opanowa
bardziej zaawansowanych technik medytacyjnych i oddechowych.
WICZENIE URAWIA W POZYCJI STOJCEJ
wiczenie urawia wykonywane w pozycji stojcej rozwija zmys rwnowagi, pobudza
system nerwowy, wzmacnia narzdy wewntrzne i zwiksza elastyczno kolan, kostek i
stawu biodrowego. Poprawia take krenie w nogach i stopach i likwiduje tendencje do
skurczw w nogach, ylakw i zimnych stp.
1. Stoimy prosto na zczonych nogach tak, aby pity i paluchy si stykay.
2. Unosimy jedn nog i pocieramy stop o ydk drugiej.

a.

b.
Rys. 47a i 47b. wiczenie urawia w pozycji stojcej

3. Unosimy stopniowo stop wzdu drugiej nogi, zatrzymujc j co pi czy dziesi

- 64 -

centymetrw i ponawiajc ruch pocierania, a do oparcia stopy na udzie drugiej nogi z pit
wspart na miednicy i palcami stopy skierowanymi w stron stawu biodrowego.
4. Masujemy podeszw stopy rkoma, a take paluchy, aby pobudzi nerwy stopy i
poprawi krenie.
5. Nastpnie podnosimy powoli rce nad gow, wykonujc przy tym wdech. Donie
trzymamy moliwie najbliej siebie.
6. Oddychajc normalnie pozostajemy w tej pozycji tak dugo, jak to bdzie moliwe.
7. Robic wydech opuszczamy rce inog i powtarzamy wiczenie drug nog.
8. wiczenie naley wykona raz kad z ng.
Pocztkowo moemy mie trudnoci z utrzymaniem rwnowagi, ale z czasem bdzie to
coraz atwiejsze. Stopniowe zwikszanie si naszego poczucia rwnowagi bdzie miao
wpyw na nasze ycie codzienne.
WICZENIE SPLOTU SONECZNEGO
Dawni Taoici sdzili, e ciaem ludzkim rzdz dwa mzgi, a nie jeden. Poza
normalnym mzgiem znajdujcym si w gowie, jest jeszcze drugi mzg" w brzuchu. S to
nerwy, od ktrych zaley funkcjonowanie caego organizmu. A kiedy mwimy nerwy,
mylimy zaraz o ich powizaniu z mzgiem. Tymczasem Taoici kojarzyli system nerwowy z
tym drugim mzgiem" mieszczcym si w brzuchu i przypisywali mu nie mniejsz rol ni
mzgowi waciwemu.
Dzi ten brzuszny orodek nerwowy nazywamy splotem sonecznym". Jest to sie
komrek nerwowych usytuowanych po rodku klatki piersiowej, poniej serca, za odkiem.
Poniewa znajduje si blisko narzdw wewntrznych brzucha, nerwy zwizane ze splotem
sonecznym rozchodz si w kierunku tych narzdw. Mona stwierdzi, e zwizki czce
narzdy wewntrzne ze splotem sonecznym s blisze i bardziej bezporednie, ni te, ktre
cz je z mzgiem. Dlatego te staroytni Taoici nazywali splot soneczny mzgiem
brzusznym".
Jest on odpowiedzialny za utrzymywanie i rwnowaenie funkcji narzdw
wewntrznych. Mona sobie zda spraw z jego istnienia w momencie, kiedy odczuwamy
gniew, rado, przykro, mio czy nienawi oraz wszelkie inno uczucia zalene od
narzdw wewntrznych. Emocje rodz si w momencie, gdy funkcjonowanie jakiego
organu zostaje zakcone; objawiaj si reakcjami fizjologicznymi, a odczuwamy je w splocie
sonecznym. Kiedy pojawia si emocja, splot soneczny musi przywrci rwnowag midzy
poszczeglnymi narzdami i zlikwidowa dysfunkcj jednego z nich - jest to walka bolenie
odczuwana na poziomie splotu sonecznego.
Wg Taoistw powstawanie i odczuwanie emocji jest domen raczej rejonw brzusznych
ni mzgu. Mzg jest czym w rodzaju biblioteki, w ktrej gromadzone s wszystkie dane
(pochodzce z dowiadczenia yciowego, wyksztacania itp.). W dzisiejszej terminologii
mona by go nazwa komputerem centralnym.
Dziaanie splotu sonecznego dotyczy wszystkich narzdw pooonych w okolicach
brzucha. Wg Taoistw podniecenie zwizane jest z sercem, zo z wtrob, niepokj i
trzustk i ledzion, zmartwienie z pucami, a strach z nerkami. Zgodnie z teori piciu
elementw nadmierne podniecenie ma zy wpyw na jelito cienkie, narzdy pciowe, serce i
naczynia krwionone; zo na system nerwowy, wtrob i pcherzyk ciowy; niepokj czy
nadmierne przejmowanie si na odek, ledzion-trzustk, napicie miniowe; zmartwienia
na puca, jelito grube, skr i wosy; strach na koci, nerki i pcherz. Nie oznacza to jednak

- 65 -

wcale, e emocje s szkodliwe dla narzdw. S one raczej przeciwnociami zesanymi przez
Boga dla wyregulowania splotu sonecznego. Splot soneczny jest pierwszym ogniwem
acucha wpyww przechodzcych przez narzdy. Tak wic jeli narzdy wewntrzne s
zdrowe i zrwnowaone, takie te s i emocje. Nie mona narzuci sobie spokoju
wewntrznego za pomoc myli czy rozumowania. Pochodzi on z siy wewntrznej
niezalenej od myli. Jeeli splot soneczny funkcjonuje prawidowo, narzdy szybko
otrzsaj" si ze stresw i napi i dziaaj dalej waciwie. W momencie kiedy ta
rwnowaga zostanie zachwiana, pojawiaj si problemy w rodzaju bezsennoci, nadcinienia,
chorb naczyniowych, zawaw, chronicznych zapale oskrzeli, stanw zapalnych
dwunastnicy, wrzodw, nieytw odka lub jelit, zatwardzenia, biegunki, zego wchaniania
(jelito cienkie), skurczw menstruacyjnych, impotencji itp.
Jak moe zosta zakcona rwnowaga splotu sonecznego? Zgodnie z taoistyczn teori
dwch mzgw, u normalnych noworodkw wystpuje wicej funkcji mzgowych w
obszarze brzucha ni w mzgu. Ich mzg jest dziewiczy, wolny od wszystkich tych
informacji, ktre doroli uznaj za niezbdne do ycia, a mimo to prawie nigdy nie cierpi na
choroby, ktre trapi, a nawet zabijaj dorosych. Na skutek edukacji i stopniowego
gromadzenia si dowiadcze yciowych ich mzg powoli si rozwija. W niektrych
kulturach wikszy nacisk kadzie si na zapamitywanie jak najwikszej iloci faktw i
rozwj intelektualny ni na rozwj wewntrzny (uczucia), czego skutkiem jest hamowanie
funkcji mzgu" brzusznego, ktre z czasem zostaj cakiem zapomniane. Mzg staje si
wielk bibliotek, w ktrej gromadzone s informacje (jego objto stale si zwiksza).
Pociga to za sob cay szereg problemw fizycznych i psychicznych zwanych chorobami
naszych czasw. Niektre z nich wymienilimy wyej. Bagatelizujc prawdziwe emocje
ludzie zakcaj funkcjonowanie splotu sonecznego, co pociga za sob zaburzenia w
dziaaniu narzdw wewntrznych i skracanie ich ycia. Najbardziej oczywistym objawem
zaniku splotu sonecznego i wynikajcych z tego zaburze jest duy brzuch". Akumulacja
martwych komrek, niepotrzebnych produktw przemiany metabolicznej i tkanki tuszczowej
wskazuje wyranie, e splot soneczny jest w mniej lub bardziej zaawansowanych stadium
zaniku. Wielki brzuch i zaburzenia jakie si w nim kryj nie wystpuj nigdy u zdrowego
maego dziecka.
Prawdziwe emocje umiejscowione s w splocie sonecznym, a nie w mzgu. Mzg
rejestruje jedynie wspomnienie emocji. Uczy si nas, zupenie niepotrzebnie, panowania nad
emocjami za pomoc wadz umysowych, czyli rozumu. W ten sposb uniemoliwiamy
dziaanie splotu sonecznego. Zgodna z prawami fizyki im bardziej zwiksza si cinienie,
tym wiksze jest ryzyko wybuchu. Jeeli w dalszym cigu bdziemy hamowa emocje,
przygotujemy teren dla pojawienia si problemw fizycznych i psychicznych, co moe
doprowadzi do zawalenia si misternie zbudowanego przez zimn i racjonaln myl gmachu.
Kiedy narzdy, ktre utrzymuj organizm przy yciu, przestaj funkcjonowa prawidowo,
wszystkie informacje zgromadzone w mzgu staj si niejasne i zagmatwane i przesaniaj
prawdziw mdro i inteligencj. Obserwacja wspczesnego spoeczestwa wykazuje
wyranie jak zgubne s skutki powcigania uczu za pomoc rozumu. Nigdy nie byo tylu
chorych zarwno fizycznie, jak i psychicznie.
Dla Taoistw hamowanie uczu za porednictwem rozumu nie jest adnym
rozwizaniem. W 55 rozdziale Tao-Te-King, Lao-Tseu pisze: aby pozosta w dobrym
zdrowiu i y dugo, czowiek musi nauczy si powrci do wczesnego dziecistwa".
Oznacza to odkrycie na nowo mzgu" brzusznego. Rozwj obu mzgw powinien by
jednakowy. A oto jak mona do tego doj:
1.

Doprowadzi do stanu rwnowagi pomidzy narzdami zgodnie z teori piciu

- 66 -

elementw;
2. Rozwin zdolnoci mzgu" brzusznego tak, aby by w stanie znie wiksz
intensywno emocji. Jest to cakowicie sprzeczne z wikszoci nauk pedagogicznych i
religijnych, ale stanowi to jeden z najwikszych sekretw Taoizmu.
Wikszo religii i placwek szkolnych uczy nas hamowania emocji za pomoc rozumu.
Na pierwszy rzut oka chodn rozumowanie wydaje si logiczne, racjonalne i obiektywne i
daje si atwo zaprogramowa w mzgu. W momencie jednak, gdy pojawia si jaki bardziej
skomplikowany problem, ten sposb rozumowania okazuje si by nieadekwatny do sytuacji
subiektywnych. Wielu ludzi skary si, e ich serce pozostaje w konflikcie z rozumem. Aby
znale waciwe rozwizanie trzeba umie siga do najgbszych warstw samego siebie i
odkry swoje prawdziwe uczucia.
Wedug Taoistw prawdziwe emocje (czyli spokojne) wynikaj z prawidowego i
zrwnowaonego funkcjonowania organw wewntrznych. W przypadku nadczynnoci
ktrego z nich trudno jest osign wewntrzny spokj i znale w sobie rozwizanie
problemu.

Rys. 48. Splot soneczny

Rys. 49. wiczenie splotu sonecznego

Nauczyciele medytacji ucz spowalniania aktywnoci mzgu w celu zredukowania

stresw i napi. Skutkiem medytacji jest czasowe wyczenie mylenia. Ostatnio
stwierdzono, e stres i napicia psychiczne s gronym wrogiem spoeczestw a i zaleca si
medytacj jako program przeycia. Niestety dla wielu ludzi, zbyt pogronych w realizacji
swoich zobowiza i aspiracji, takie wyciszenie mzgu jest nieosigalne. Zmuszanie go do
tego na drodze medytacji moe wywoa katastrofalna skutki. Narzucajc mzgowi nowy
sposb mylenia prowokuje si dodatkowe stresy i napicia. W skrajnych przypadkach moe
to nawet doprowadzi do schizofrenii.
Nawet jeli nauczymy si przez medytacj zmniejsza stresy i napicia, nie wpynie to w
adnym stopniu na wzmocnienie splotu sonecznego. Rwnowaga midzy naszymi dwoma
mzgami nie zostanie osignita.
Jedynym sposobem na wzmocnienie splotu sonecznego (bez adnych skutkw
ubocznych), a wic i na automatyczne osabienie poziomu stresu i napi (bez wpywania na
prac mzgu jest wiczenie splotu sonecznego".
Taoistyczna nazwa tego wiczenia oznacza Ogie spala koo". Ogniem" jest emocja,
koem" splot soneczny. Wg staroytnych wiczenie to wzmacnia prawdziwe emocje w
jamie brzusznej. Podsycajc ten ogie" przyczyniamy si do spalenia" wszelkich chorb
zwizanych z t czci ciaa, jak biegunki, zatwardzenia, wzdcia, rak i inne.
Aby nie dopuci do przecienia mzgu naley zwraca uwag na pewne symptomy,
takie jak ble gowy, krcz karku, sztywno ramion, mieszanie poj, roztargnienie,

- 67 -

zapominanie. Ble gowy s objawem przecienia mzgu, ktry sygnalizuje wyrane

zachwianie rwnowagi midzy oboma mzgami. Sztywno i ble szyi, karku i ramion
oznaczaj, e najbliej mzgu pooone nerwy nie wytrzymuj ju tego przecienia.
Jeeli odczuwamy ktr z wymienionych wyej dolegliwoci, powinnimy wykona
ponisze wiczenie, ktre usunie nie tylko objawy, ale i ich przyczyn wynikajc z braku
rwnowagi pomidzy mzgami.
wiczenie to mona wykonywa zawsze i wszdzie.
1. W pozycji stojcej lub siedzcej kadziemy obie rce na odku. Patrzymy prosto
przed siebie i robimy wdech. Wyczuwamy jak powietrze wypenia odek.
2. Robimy wydech uciskajc rkoma odek do rodka ku grze. W trakcie
wykonywania tego ruchu skrcamy powoli grn cz tuowia, gow i wzrok jak najdalej w
lewo. Jednoczenie skrcamy miednic w prawo.
3. Znw robimy wdech i wracamy do pozycji pierwotnej. Powoli zmniejszamy ucisk rk
na odek, a bd jedynie lekko pooone na powierzchni skry.
4. Robimy kolejny wydech. Tym razem skrcamy grn cz tuowia, gow i wzrok w
prawo, a miednice w lewo.
5. Wdychajc powietrze wracamy do pozycji wyjciowej. Powtarzamy wiczenie od 4
do 36 razy.
UWAGA A: To ile razy wykonamy wiczenie zaley od stanu szyi i ramion. Jeli
odczuwamy ble w karku i ra:nionach, do czasu kiedy ble nie znikn wystarczy 4-5 razy. Z
czasem zwikszamy ilo.
UWAGA B: Wykonujc to wiczenie koncentrujemy si na splocie sonecznym. Od
stopnia koncentracji zaley jako rezultatw tego wiczenia.
Uoenie rk na odku pomaga si skoncentrowa, a odkrcanie gowy pozwala na
rozlunienie mini szyi, ramion i mzgu. Jak widzimy, wiczenie to zostao tak pomylane,
by oddziaywa na oba mzgi jednoczenie.
Pewnego dnia pojawi si w moim gabinecie pro-rektor jednej ze znanych uczelni.
Wykazywa on klasyczne objawy nadmiernego wykorzystywania mzgu i cierpia na mniej
wicej wszystkie wymienione wyej
choroby.
Przeszed ju kilka interwencji
chirurgicznych w jamie brzusznej, poow wtroby mia nieczynn.
Czowiek ten yka niezliczone iloci lekarstw. Czu si wyczerpany fizycznie i
psychicznie. Poradziem mu wiczenie splotu sonecznego. Kiedy wrci po tygodniu wyzna,
e pocztkowo mia powane wtpliwoci, e tak proste wiczenie mogoby mu w
czymkolwiek pomc. Poniewa jednak stan jego trwa ju od lat i stale si pogarsza, bya to
jego jedyna nadzieja. Kiedy 50% objaww zniko bez ladu, by ju cakiem przekonany o
skutecznoci tego wiczenia, mimo e jego lekarz nie wierzy wasnym oczom. Zadzwoni on
zreszt do mnie kilka dni pniej z zapytaniem jakim sposobem udao mi si osign tak
znakomite rezultaty u jego pacjenta. Kiedy objaniem mu zasad mojego leczenia,
powiedzia tylko bardzo grzecznie: Bardzo pana przepraszam... ale nigdy nie uwierz w co
takiego". Dwa miesice pniej dowiedziaem si, e mj pacjent odzyska sw modziecz
form i nawet gra w pik ze studentami. Aby uczci swoje nowe ycie wyda przyjcie, na
ktrym przedstawi mnie mwic: Oto mj wybawca". Siedem lat pniej cieszy si nadal
doskonaym zdrowiem, nie zaywajc w tym czasie adnych lekarstw.
WICZENIE WIA

- 68 -

W dawnych tekstach taoistycznych mona znale histori pewnej rodziny, ktra w

czasie wojny schronia si w grach, w gbokiej jaskini. Pewnego dnia cz gry si
obsuna i zasypaa wejcie do jaskini. Pomimo wysikw nie udao si tej rodzinie wydosta.
Pozostawao tylko czeka, a kto ich znajdzie. Mijay jednak miesice, zapasy zaczy si
koczy i rodzina oczekiwaa ju tylko na mier. I wtedy odkryli w jaskini wia. By on
tak nieruchomy, i w pierwszej chwili myleli, e to kamie. Zafascynowani zaczli go
obserwowa, zastanawiajc si w jaki sposb zdoa on przey tyle czasu. Zauwayli, e
jedynym ruchem jaki wykonywa to wsuwanie i wysuwanie gowy ze skorupy. Przy tej okazji
zatrzymywa si na moment, aby zapa na jzyk kropl wody skapujc ze stropu. Byo to
jego jedyne poywienie. Poniewa zapasy si skoczyy, czonkowie rodziny postanowili
naladowa wia w nadziei, e moe pozwoli im to przetrwa. Podobno odkopano ich
ywych po 800 latach. Wie ta szybko rozesza si po okolicy i wszyscy byli zdumieni, e
kilka kropel wody i wiczenie polegajce na naladowaniu ruchw wia zdoay utrzyma
t rodzin przy yciu przez kilka wiekw.
Zdaj sobie spraw, e nikt nie uwierzy w t historyjk, ale opowiadam j czasem, aby
zachci ludzi do uprawiania wiczenia wia. Pozycja wia pobudza nerwy. Rozciga,
pobudza i dostarcza energii wszystkim nerwom biorcym swj pocztek w szyi i
rozchodzcym si promienicie w stron mzgu i dolnych czci ciaa. Przez szyj
przechodz wszystkie nerwy centralnego ukadu nerwowego i mzgu. Jeli bdziemy w stanie
kontrolowa t sie nerww, bdziemy mogli zapanowa nad funkcjonowaniem caego
organizmu. Mona straci rk i y dalej, nie mona jednak uci sobie gowy i mie
nadziej, e si to przeyje. Naley zatem dba i wiczy odcinek szyjny i wyeliminowa z
niego zogi, ktre hamuj prawidowe dziaanie nerww, tkanek, ttnic i y.
wiczenie wia uatwia rozciganie krgosupa, dostarcza energi do szyi, wzmacnia
minie ramion i likwiduje zmczenie, sztywno i ble mini szyi i ramion. Poprawia take
oglny metabolizm dziki pobudzaniu tarczycy i gruczow przytarczycznych. Codzienne
uprawianie wiczenia wia odmadza cay organizm i sprawia, e promieniuje z nas jakie
wewntrzne pikno wynikajce z harmonijnego funkcjonowania wewntrznych systemw
energetycznych.
WSKAZWKI DO WICZENIA WIA
wiczenie to wykonuje si w pozycji stojcej lub siedzcej, najlepiej rano zaraz po
wstaniu lub wieczorem tu przed pjciem spa oraz wtedy, kiedy odczuwamy napicie czy
sztywno w karku, grnej czci plecw czy ramionach.
1. Opuszczamy brod na piersi cignc gow w gr. Robimy powoli wdech. Ty szyi
jest wycignity ku grze, ramiona lekko zgarbione.

- 69 -

a.

b.
Rys. 50a i 50b. wiczenie wia

2. Wyginamy gow do tyu tak jak bymy chcieli dotkn tylnej czci szyi, robic przy
tym bardzo wolny wydech. Broda skierowana jest ku grze, gardo rozcignite. Ramiona
unosz si po obu stronach gowy, jak bymy chcieli dotkn nimi uszu.
3. Powtarzamy wiczenie 12 razy, powoli i spokojnie, bez forsowania.
UWAGA A: Mona sprbowa zsynchronizowa ruchy wia z technikami oddychania
urawia. Wdech wykonujemy wycigajc gow w gr, wydech przy odchylaniu gowy w
ty. Oddychamy bardzo powoli.
UWAGA B: Wykonujc wiczenie wia patrzymy prosto przed siebie na agodne lub
przymione wiato, albo zamykamy oczy. Reszta ciaa jest rozluniona. Trzymamy kciuki'1
Zacinita do uniemoliwia uciekanie energii przez palce rk.
UWAGA C: Koncentrujemy si zawsze na wykonywanych ruchach. Jeli myl nasza
zaczyna bdzi, naley j agodnie naprowadzi z powrotem.
KOMBINACJA WICZE JELENIA, URAWIA I WIA
Kiedy ju opanujemy kade z tych trzech podstawowych wicze, moemy poczy je w
jedn cao. Wystarczy odpowiednio zestawi ich czci skadowe. Rozciganie szyi wia
czymy z technik oddychania urawia i zaciskaniem mini odbytu oraz pocieraniem
Jelenia. (Mona ewentualnie zrezygnowa z pocierania rkami). Pocztkowo moe si to
wydawa skomplikowane, ale jeli dobrze opanowalimy poszczeglne wiczenia, nie
powinnimy mie trudnoci z wykonaniem tej kombinacji.
Dla osignicia lepszego rezultatu naley wykonywa trzy wiczenia podstawowe oraz
wiczenia kombinowane codziennie, najlepiej rano i wieczorem.
Dziki tym wiczeniom nasz stan zdrowia znacznie si poprawi. wiczenie urawia
wzmacnia i pobudza do lepszego dziaania ukad trawienny i ukad krenia. A
kiedy te dwie funkcje przebiegaj prawidowo, organizm jest mniej podatny na
niedomagania i choroby. wiczenie Jelenia pobudza istot fizyczn i psychiczn tego,
ktry je uprawia. Zwiksza energi seksualn i zapewnia rwnowag systemu gruczow
dokrewnych. Mwi si czsto, e prawidowo dziaajce gruczoy pciowe pozwalaj
zachowa wieczn modo. wiczenie wia dostarcza energii nerwom, wzmacnia
mzg, krgosup i szyj. Silny centralny ukad nerwowy zapewnia zrwnowaenie energii
psychicznej i osignicie spokoju ducha.
Kady czowiek skada si z trzech cia: fizycznego, psychicznego i duchowego. Sfera
fizyczna odpowiada za zapewnienie podstawowych potrzeb czowieka, takich jak seks,
sia, poywienie i zabawa. Sfera fizyczna jest siedliskiem emocji, myli i rozumu, a
sfera duchowa - to sprawy intuicji, sumienia, iluminacji i komunikowania si z Bogiem.
W harmonijnie dziaajcym organizmie ludzkim funkcje ciaa fizycznego
odpowiadaj zamierzeniom psychiki, sformuowanym na podstawie praw duchowych.
Spoeczestwo oparte na takich zasadach byoby wolne od wikszoci chorb i nieszcz.
Niestety, na og bywa odwrotnie. Od czasw, gdy Adam zjad jabko z zakazanego
drzewa, porzdek ten zosta odwrcony. Potrzeby ciaa fizycznego s waniejsze od
podszeptw ducha, a rozum staje si sug ciaa. Jednym sowem chaos. Naleaoby wic
przywrci naturalny porzdek rzeczy. wiczenia Jelenia, urawia i wia uatwiaj
stopniowe i bez-bolesne uwolnienie si od potrzeb ciaa.

- 70 -

Praktyczne nauki Taoizmu wykazuj, e kady czowiek jest odpowiedzialny za swj stan
fizyczny, intelektualny, psychiczny i duchowy. Wewntrzne wiczenia taoistyczne daj nam
moliwo uwiadomienia sobie tych prawd.
POZYCJA SIEDZCA
Nauki taoistyczne dotycz take pozycji, jakie naley przybiera siedzc, stojc i lec.
Wielu ludzi traci du cz swej energii yciowej przybierajc niewaciwe postawy.
Ponisze sugestie wskazuj pozycje, ktre uatwiaj krenie energii w czasie naszych
codziennych dziaa.
Poprawna pozycja siedzca wpywa na zwikszenie poziomu energii i popraw stanu
zdrowia. Idealn pozycj jest siad z pit jednej stopy opart w kroczu. U mczyzn pita
bdzie wywiera nacisk na gruczo krokowy, u kobiet na echtaczk. Druga noga moe by
wycignita lub uoona w pozycji p-lotosu. Jeeli adna z tych pozycji nie jest wygodna,
mona uy jakiego przedmiotu, np. twardej pieczki do wywarcia nacisku.

a. b.
Rys. 51a i 51b. Pozycja siedzca
Plecy zawsze musz by wyprostowane. Mona take zaciska minie odbytu,
pamitajc jednak o tym, aby to wiczenie, jak i wszystkie pozostae, wykonywa z
umiarem, gdy zbyt dugi skurcz powoduje nadmierne napicie i moe mie zgubne skutki.
W pozycji siedzcej miednica otwiera si tak, e pita moe swobodnie oprze si w
kroczu. Jeli nadmierne wykorzystywanie gruczow pciowych pociga za sob utrat energii,

- 71 -

to bezczynno je osabia. Wskazana wyej pozycja siedzca zapobiega utracie energii przez
bariery energetyczne" (gruczo krokowy i echtaczka). Dziki temu energia gromadzi
si w gruczoach pciowych. Na krzele czy fotelu uda powinny by rwnolege do podogi, a krgosup
wyprostowany. Jest to najzdrowsza pozycja siedzca. Krzeso nie moe by za wysokie (stopy
musz by oparte na pododze), ani za niskie (kolana nie mog by wyej ni uda). Jak
przyjemnie jest rozsi si wygodnie w fotelu! - tymczasem jest to najbardziej szkodliwa
dla zdrowia pozycja. Nienaturalne uoenie koci i krgw hamuje normalny przepyw energii
przez krgosup.
Starajmy si siada w jednej z dwch pozycji opisanych wyej, kiedy wykonujemy
wiczenia wewntrzne, cznie z technikami oddychania i medytacji, a take wtedy, gdy
jestemy w biurze, z kim rozmawiamy czy czytamy ksik. Prawidowa pozycja siedzca
sprzyja lepszemu kreniu energii w ciele i zwikszeniu otwartoci umysu.
POZYCJA STOJCA

Rys. 52. Pozycja stojca

Stojc nogi trzymamy rwnolegle, lekko rozstawione na szeroko ramion. Ciar ciaa
powinien by rwnomiernie rozoony na cae stopy. Zbyt due obcienie pit powoduje
skrzywienie krgosupa, obsunicie brzucha, nadmierny nacisk na nerwy pity oraz
rozleniwia mzg. Pozycja przedstawiona na rys. 52 przyczynia si do utrzymania umysu w
stanie gotowoci i sprawia, e czujemy jak lekko w caym ciele.
CHODZENIE
Kiedy idziemy, nie powinnimy si spieszy, gdy powoduje to wzrost cinienia i
przyspieszenie akcji serca. Lepiej jest nie biega, chyba e musimy. Starajmy si wychodzi
wczeniej, by unikn napi i stresw. Kiedy cigle robimy wszystko w popiechu, powstaj
niepotrzebne napicia, a na dusz met pojawiaj si niedomagania i choroby w rodzaju
wrzodw czy raka.
Chodzi powinnimy rwnym krokiem, nie za szybko i nie za wolno, stawiajc nogi
prosto przed sob. Nogi powinny nie nas same, a umys powinien by w tym czasie wolny,
ale stale znajdowa si w stanie pogotowia. Chodzc w te a sposb odniesiemy wraenie, e
stpamy po chmurach, nasze kroki bd zrwnowaone, lekkie i zwiewne.

- 72 -

POZYCJA LECA
Do spania ukadamy si na plecach. Na pocztku u niektrych z nas mog si pojawi
koszmary senne, ktre powinny jednak szybko znikn. Mona rwnie ka si na prawy
boku. Kiedy leymy na lewym boku, puca, odek i wtroba wywieraj nacisk na serce, co
prowadzi do jego zmczenia, a w konsekwencji do choroby.
Starajmy si rwnie nie spa na brzuchu, powoduje to bowiem nacisk na puca, serce i
narzdy wewntrzne. Pozwala jedynie na pytkie oddychanie i powoduje ble szyi.

Rys. 53. Pozycja do spania

Spa powinnimy w dobrze wywietrzonym pokoju, z gow skierowan w kierunku
pnocnym, nogami w poudniowym, czyli wzdu naturalnej linii przepywu energii na
naszej planecie. Nie naley spa zbyt dugo, gdy rozleniwia to ciao i powoduje rnego
rodzaju saboci. Za mao snu powoduje podobne problemy. 7-8 godzin snu wystarcza
wikszoci ludzi, jeeli nam to nie wystarcza, oznacza to, e jestemy osabieni z racji na
niewaciwy tryb ycia, nieprawidowe odywianie lub brak ruchu.
MASA GOWY
wiczenie to jest doskonaym sposobem na pobudzenie krenia w skrze gowy i
zapobieganie wypadaniu wosw przez wzmocnienie mieszkw wosowych.
1. Uciskamy palcami rk punkty wskazane na rys. 54 a. Nie wolno drapa tych miejsc,
lecz masowa skr od przodu do tyu bez odrywania rk.

a.

b.
Rys. 54a i 54b. Masa gowy

2. Uciskamy i masujemy punkty z tyu gowy wskazane na rys. 54b. wiczenie to

zmniejsza napicie i zmczenie w grnej czci plecw i szyi oraz zapobiega blom gowy.
WICZENIE OCZU
Oczy s cile zwizane z wtrob. Ludzie majcy problemy z oczami, najczciej maj
rwnie zaburzenia wtrobowe, i odwrotnie. Wedug teorii taoistycznej gniew jest objawem
dysfunkcji wtroby, a ludzie ktrzy nadmiernie przemczaj oczy s cholerykami.
Wewntrzne wiczenie oczu wzmacnia rwnoczenie oczy i wtrob oraz zapobiega schorze
om typu zama, astygmatyzm, krtkowzroczno, jaskra i problemy wtrobowe.

- 73 -

a.

b.

e.

c.

d.

f.

g.

Rys. 55 a-g. wiczenia oczu

W oczach, a zwaszcza w ich ruchach przejawia si inteligencja. Ludzie inteligentni
zataczaj oczami szerokie uki, cay czas badaj swe otoczenie. Wolne i ograniczone ruchy
oczu wskazuj na przytpion inteligencj, ktra potrzebuje terapeutycznego wiczenia oczu.
wiczenie oczu przeciwdziaa ponadto zemu kreniu krwi, ktrego objawem s
podkrone oczy, a przyczyn dugie okresy bezczynnoci, np. dugie godziny spdzone
przed telewizorem. Czsto pierwszym sygnaem jest uczucie zimna, gdy temperatura ciaa
ronie i staje si wysza od temperatury otoczenia. Podobnie jak kady silnik, ciao potrzebuje
chodzenia - pynw, ktre kr i odbieraj ciepo. Jeeli krenie krwi jest sabe,
temperatura ciaa wzrasta. Mwi si wtedy, e krew si warzy" i tworz si skrzepy.
wiczenie oczu jest doskonaym sposobem zapobiegania owym skrzepom, zwaszcza u osb
czsto ogldajcych telewizj.
Przyczynia si ono rwnie do zmniejszenia worw" pod oczyma oraz przekrwienia
gaek ocznych, ktre s oznakami zatrzymywania wody lub oglnie zego metabolizmu.
1. Kadziemy kciuki na brzegu oczodou nad wewntrznym kcikiem oka. Wyczujemy
tu mae wgbienie koci. Punkty te odpowiadaj literze A na rys. 55a. Mocno je uciskamy.
Pojawienie si blu wiadczy o jakim zablokowaniu. Masujemy te punkty liczc do 10-ciu.
Odejmujemy palce. Powtarzamy 3 razy.
2. Kadziemy palce wskazujce w zagbieniu porodku dolnej czci oczodou
oznaczonym liter B. Uciskamy mocno to wanie miejsce, a nie koci policzkowe.
Masujemy liczc do 10-ciu. Puszczamy. Powtarzamy 3 razy.
3. Nastpnie kadziemy palce wskazujce na dolnej czci oczodou w pobliu
zewntrznych kcikw oczu (litera C i rys. 55d). Uciskamy i masujemy liczc do 10-ciu.
Zwalniamy ucisk. Powtarzamy 3 razy.
4. Kadziemy palec rodkowy na grnej czci oczodou w pobliu zewntrznych
kcikw oka (litera D). Uciskamy i masujemy liczc do 10-ciu. Zwalniamy ucisk. Powtarzamy 3 razy.
5. Kadziemy rodkowe palce na skroniach w maych zagbieniach na przedueniu

- 74 -

ukw brwiowych (punkt E). Uciskamy i masujemy liczc do 10-ciu. Zwalniamy ucisk.
Powtarzamy 3 razy.
6. Pocieramy energicznie obie donie, a si rozgrzej. Zakrywamy nimi oczy lekko
krzyujc palce (prawa rka na lew). Nie naciskamy na oczy. Uczymy do 10-ciu.
Powtarzamy 3 razy, aby czu ciepo rk na oczach.
7. W kocu masujemy lekko oczy palcami wskazujcym, rodkowym i serdecznym.
Masujemy koci wok oka ruchem okrnym zaczynajc od wewntrznego kcika tu przy
nosie - ko nosow ku grze, nastpnie wzdu uku brwiowego do skroni i wracamy wzdu
dolnej czci oczodou do nosa. Wykonujemy ten ruch 10 razy. Zwalniamy ucisk.
Powtarzamy ten cykl 3 razy.
UWAGA A: Jeeli bdziemy masowa oczy w przeciwn stron, osabimy minie oka i
spowodujemy pojawienie si zmarszczek. Uywajmy zawsze dla polizgu jakiego
naturalnego kremu.
UWAGA B: W przypadku zamy i jaskry stosujemy 7 pierwszych wicze oczu do 20
minut dziennie. Kiedy mamy zmczone oczy, wiczenia te przywracaj witalno caemu
ciao w cigu kilku minut. Ich skuteczno jeszcze wzrasta, gdy poczy si je z wiczeniami
wzmacniajcymi wtrob.
UWAGA C: Jeeli ktry z punktw jest bolesny, nie naciskajmy go zbyt mocno, gdy
nawet lekki ucisk wystarczy dla wywoania waciwego efektu przywrcenia ostroci widzenia.
UWAGA D: Dwa pierwsze punkty (A i B) posu nam do postawienia diagnozy.
Najmniejszy objaw blu przy ich uciskaniu wiadczy o jakich niedomaganiach oczu i ciaa.
Jeeli w punkcie B wystpuje obrzmienie lub zasinienie wskazuje to na zatrzymywanie wody
i potrzeb wypoczynku.
Dla wzmocnienia oczu i otaczajcych je mini mona rwnie zastosowa ponisze
wiczenia:
1. Trzymamy gow nieruchomo i patrzymy najpierw na sufit, potem na podog.
Powtarzamy ten ruch oczu kilka razy. Oczy poruszaj si wolno i rozmylnie.
2. Rozgldamy si na boki.
3. Patrzymy w gr i w d przez przeciwlege kciki oczu.
4. Wykonujemy ruchy okrne oczami najpierw w kierunku ruchu wskazwek zegara,
pniej w przeciwnym.
5. wiczenie zawsze naley koczy masaem rkami i uciskiem doni na oczy, aby
przekaza im ciepo i energi.
Jeeli bdziemy regularnie wykonywa te wiczenia przez | duszy okres czasu, mamy
szans unikn koniecznoci noszenia okularw.

a.

b.

- 75 -

c.

d.

e.

f.

Rys. 56a - 56f. Ruchy oczu

Jeden z moich studentw i jego rodzina wiele zawdziczaj temu wiczeniu. Ich
problemy zaczy si w momencie, gdy zmieni on swe stanowisko informatyka w Centrali
Telefonicznej w San Francisco na lepsze w San Jose. Poniewa jednak musia najpierw
przej trzymiesiczny okres prbny, jego ona, pracujca jako pielgniarka, nie majc
pewnoci co do staego zatrudnienia ma, nie zdecydowaa si na porzucenie swej pracy i
przeniesienie si do innego miasta wraz z mem. Tak wic do dugich godzin wytonej
pracy przy komputerze musia on jeszcze dooy 3 godziny drogi samochodem, by wrci do
domu. Po powrocie, nieodstpowany przez czwrk dzieci, nie mg znie haasu, jaki przy
tym robiy - zamyka si w pokoju i kad si do ka. Jego pesymistyczne spojrzenie na
wiat, brak apetytu i brak jakiegokolwiek zainteresowania problemami rodziny szybko
doprowadziy do gwatownych ktni midzy maonkami. W kocu zdecydowali si na
rozwd. Przed podjciem jednak formalnych krokw w tym kierunku, przyszli na konsultacj
do mojego gabinetu. Po wysuchaniu kadego po kolei doszedem do wniosku, e oni w
dalszym cigu si kochaj i e wszystkie nieporozumienia midzy nimi wynikaj z napi
psychicznych i stresw spowodowanych przemczeniem. Poradziem im, by zaczekali jeszcze
dwa tygodnie, tyle bowiem czasu potrzeba, aby wiczenie oczu mogo przynie efekty.
Wytumaczyem mowi jak moe wiczy kade oko po kolei w trakcie jazdy, trzymajc
kierownic praw rk gdy wiczy lewe oko i odwrotnie. Mniej wicej po miesicu wrcili do
mojego gabinetu z prezentem. M stwierdzi, e wiczenie oczu cakiem odmienio jego
ycie. wiczc oczy w czasie drogi do domu dojeda wiey i wypoczty. Bawi si z
dziemi, cierpliwie odpowiada na ich pytania i pomaga im w odrabianiu lekcji. Odzyska
apetyt i mia znw normalne stosunki maeskie ;: on. W pracy rwnie atwiej byo mu
si skupi. 0'rzyma stae zatrudnienie w nowej firmie, mg sprzeda dom w San Francisco i
przenie si do San Jose. ona znalaza tam now prac, dzieci te byy zadowolone. Oboje
maonkowie stwierdzili, e zaczynaj nowe ycie i e s w sobie zakochani bardziej ni
kiedykolwiek przedtem.
WICZENIE NOSA
Nos zwizany jest z pucami. Wszelkiego rodzaju alergie, katar, zapalenia zatok s
oznakami saboci puc. wiczenie urawia wzmacnia puca kierujc do nich strumie
energii, ktra zapobiega powstawaniu w ukadzie oddechowym warunkw sprzyjajcych
degeneracji. Pobudzajc pewne punkty usytuowane wok nosa moemy sprawi, e nasze
puca i zatoki bd zupenie sprawne. Punkty te poczone s z meridianami, ktre
doprowadzaj energi do nosa i jego okolic. Uciskanie tych punktw powoduje nieprzerwany
przepyw energii przez jam nosow i zatoki.
wiczenie to mona wykonywa tyle razy, ile razy uznamy za konieczne dla wyleczenia
konkretnych problemw zwizanych z jam nosow czy zatokami. Jeeli jednak nie mamy
czasu, wystarczy wykona je raz, po wiczeniach oczu, uywajc przy tym kremu zioowego.
1. Czubkami palcw wskazujcych uciskamy mocno punkty wskazane poniej.
2. Zaczynamy od punktw u nasady nosa - uciskamy je przez ok. 10 sekund, nastpnie
lekko masujemy.
3. Uciskamy rwnie przez ok. 10 sekund punkty pooone w poowie dugoci po obu
stronach nosa, nastpnie lekko masujemy.

- 76 -

4. Uciskamy dwoma palcami punkt pooony midzy brwiami (trzecie oko), nastpnie
lekko masujemy.

a.

b.

c.
Rys. 57a - 57c. wiczenie nosa
5. Powtarzamy ten cykl 3 razy, zaczynajc zawsze od nasady nosa, a koczc na punkcie
odpowiadajcym trzeciemu oku.
6. Masujemy nastpnie cigym ruchem te punkty, zaczynajc od najniszego,
przechodzc drugi i trzeci i przeduamy ten ruch a do rodka czoa. Powtarzamy masa 3
razy.
Wykonywany w czasie tych wicze ucisk powinien by mocny i gboki. Na pocztku
moemy odczuwa pewn wraliwo tych miejsc, a nawet bl, ktry wiadczy o osabieniu
lub zablokowaniu meridianu. Jeeli jednak bdziemy wiczy codziennie, bl zniknie.
Zauwaymy te prawdopodobnie, e nie jestemy ju tak podatni na grypy, alergie i zapalenia
zatok.
WICZENIE USZU
Czy to w dzie czy w nocy, otoczenie nasze nigdy nie jest w stanie cakowitego
spoczynku. Wydaje nam si, e kiedy pimy nic nie syszymy, ale uszy nasze stale odbieraj
rne bodce. Nauki taoistyczne wskazuj nam, jak moemy da odpocz naszym uszom
dziki wiczeniu zwanemu niebiaskim werblem".
wiczenie to pobudza i odbudowuje ucho wewntrzne. Stosowanie go pozwala na
zachowanie doskonaego suchu do pnego wieku. Leczy ono rwnie rne choroby uszu,
takie jak szum w uszach czy czciowa guchota.Wg medycyny chiskiej uszy s cile
powizane z nerkami. Wszelkie kopoty z uszami wiadcz o osabieniu nerek, dlatego te
wskazane jest stosowanie wicze nerek cznie z wiczeniem uszu.
Pooona midzy uszami epifiza - orodek wiadomoci duchowej - pozostaje z nimi w
cisym zwizku. wiczenie uszu pobudza wic take epifiz, zasila j w energi dziki
czemu moe ona funkcjonowa prawidowo, w wyniku czego bdziemy odczuwa ogromny
spokj po tym wiczeniu.

- 77 -

Zaleca si wykonywanie tego wiczenia rano po wiczeniu nosa, a nastpnie dowoln

ilo razy w cigu dnia (u osb majcych jakie problemy z uszami wskazana jest wiksza
ilo wicze).
1. Kadziemy palce wskazujce na skrawku (trjktny wystajcy fragment przedniej
czci maowiny usznej) i zaginamy go tak, aby hermetycznie zamkn przewd suchowy.

Rys. 58. wiczenie uszu (niebiaski werbel")

2. Czubkiem rodkowych palcw lekko stukamy w paznokcie palcw wskazujcych.
Przy dobrze wykonywanym wiczeniu powinnimy sysze metaliczny dwik przypominajcy bicie werbla. Stukamy powoli i regularnie od 12 do 36 razy.
3. Chwil odpoczywamy. Powtarzamy wiczenie 3 razy.
UWAGA A: Po zatkaniu uszu, zanim zaczniemy stuka delikatnie w palec wskazujcy,
syszymy czsto jakby szum wodospadu. Ucho cay czas pracuje. Po kilku dniach stosowania
wiczenia szum ten powinien zosta zastpiony przez absolutn cisz.
WICZENIE UST
Podobnie jak wspomniane wyej czci twarzy - usta, zby i dzisa take potrzebuj
odpowiednich wicze, aby mogy by silne i zdrowe. Uywamy ich przecie prawie bez
przerwy przy mwieniu, jedzeniu, caowaniu.
wiczenie jzyka i linianek
Jzyk jest zwizany z sercem. Uczucia nienawici, mioci, sympatii i gniewu maj swe
siedlisko w sercu i s pobudzane przez jzyk. Kiedy uywamy jzyka przy pocaunku, w
sercu rozkwita namitno.
Dla Taoistw lina, inaczej niebiaska woda" jest wita i posiada naturalne
waciwoci lecznicze. Zabija zarazki w jamie ustnej i w pewnych przypadkach moe by
stosowana jako lek, np. przy zakaeniach.' Skaleczenie, jeli nie mamy pod rk apteczki,
mona zdezynfekowa lin - zniszczy ona bakterie chorobotwrcze i odkazi ran. Ostatnio
dowiedziono, e lina wywouje syntez hormonu zapobiegajcego prchnicy. Ponadto zby i
lina odgrywaj wan rol w procesie trawienia. Rozdrabniajc dokadnie poywienie i
nasczajc je lin zanim dotrze do odka, uatwiamy znacznie przyswajanie substancji
odywczych przez ukad trawienny. Zwaywszy wiec la znaczenie liny, musimy dba o
gruczoy, ktre j produkuj.
Aby wic zachowa serce w dobrym zdrowiu i zapewni sprawne dziaanie linianek do
pnego wieku, Taoici opracowali wiczenie jzyka i linianek. W dosownym tumaczeniu
nazwa wiczenia brzmi: czerwony smok jest jzykiem, a ocean lin".
wiczy mona po posikach, rano po obudzeniu aby zlikwidowa niesmak w ustach i
wiele jeszcze razy w cigu dnia.
1. Krcimy jzykiem w ustach, przecigamy
szczoteczk do zbw.

nim po zbach i dzisach, tak jak

2. linianki w tym czasie bd produkowa lin. Nie przeykamy jej, ale gromadzimy w

- 78 -

ustach.
3. Wykorzystujemy t lin do wypukania caej jamy ustnej cznie z dzisami i
szparami midzy zbami.
4. Dzielimy lin na trzy rwne czci, ktre kolejno powoli przeykamy. Poykajc
starajmy si czu, jak lina spywa nam do odka. Zaraz te poczujemy energi, jak
niebiaska woda" dostarcza do odka.
wiczenie uciskania dzise
Pewne punkty pooone nad i pod wargami pobudzaj meridiany dostarczajce energi
do ust, zbw i dzise. Mona stosowa to wiczenie rano, po posikach lub w kadym
innym momencie dnia.

Rys. 59. wiczenie uciskania dzise

1. Uciskamy punkty wskazane na rys. 59 z jednakow si, po czym pocieramy je, aby
rozprowadzi energi wok nich. Powtarzamy ucisk 3 razy.
wiczenie kapania zbami
Zby s bardzo wan czci skadow ukadu trawiennego. Su one do rozdrabniania
pokarmu i rozprowadzania liny na poszczeglne jego czstki. Trzeba wic bardzo dba o
zby, gdy nie mogc dobrze gry le si trawi. Wystpuje wtedy ograniczone wchanianie
substancji odywczych, co prowadzi do oglnego osabienia ukadu trawiennego. wiczenie
kapania zbami suy do ochrony zbw.
Ponadto, w czasie stosunkw pciowych, orgazmu czy wydalania, organizm staje si
wraliwy na zarazki. Szczkanie bd zaciskanie zbw, ktre czsto towarzysz tym
czynnociom, su do ochrony organizmu i wzmocnienia naturalnego systemu obronnego.
Ruszajce si, rozchwiane zby i osabione wizada s oznakami staroci. Kapanie i
zaciskanie zbw w cigu dnia przyczynia si do wzmocnienia wizade i zbw. Stosowane
rano, wiczenie to budzi cay organizm; w cigu dnia utrzymuje umys w stanie gotowoci.

Rys. 60. wiczenie kapania zbami

1. Kapiemy zbami 36 razy, aby wzmocni zby i dzisa.
WICZENIE POCIERANIA TWAR2Y
Po wykonaniu wicze stymulujcych poszczeglne fragmenty twarzy, odczujemy
potrzeb pobudzenia skry i mini twarzy.
1. Zacieramy energicznie rce.
2. Kadziemy donie na twarzy tak, aby czu ciepo przenikajce skr i minie.
Starajmy si czu, jak kada komrka twarzy chonie to ciepo.

- 79 -

3. Pocieramy twarz domi zataczajc szerokie krgi od rodka na zewntrz.

Przesuwamy palcami i rkoma w gr przez grzbiet nosa. trzecie oko, czoo, po czym
schodzimy przez skronie i policzki do brody i przez usta wracamy do nosa.
Ruch ten mona wykonywa dowolnie dugo.
UWAGA: Mona przerywa ten ruch od czasu do czasu, aby ponownie zatrze rce
przez co dostarczymy twarzy wicej energii i ciepa. wiczenie to mona wykonywa za
kadym razem, gdy czujemy zmczenie mini twarzy. Daje ono pikn cer i opnia
powstawanie zmarszczek.
WICZENIE TARCZYCY
Gruczo tarczycy wpywa na procesy metaboliczne zachodzce w caym organizmie.
Przez masowanie punktw odpowiadajcych tarczycy, dostarczamy jej dodatkow energi,
ktra pobudza j do aktywniejszego dziaania. Dziki wzmoonemu metabolizmowi,
organizm jest w stanie sprawniej wydala trucizny i toksyny i dokadniej trawi i wchania
substancje odywcze. Nie bd nam ju potrzebne adne lekarstwa ani jod.

a.

b.
Rys. 6la i 61b. wiczenie tarczycy 166
TECHNIKI AGODZENIA BLU

Ponisze, bardzo proste wiczenie, agodzi bl w grnej czci plecw, ramionach i szyi.
Moe by stosowane zaraz po pojawieniu si blu w grnym odcinku krgosupa. Z
powodzeniem zastpuje aspiryn.
1. Usidmy.
2. Jeeli odczuwamy bl z prawej strony, praw rk opieramy na kolanie, jeeli z lewej
- lewa rka spoczywa na kolanie.

- 80 -

Rys. 62. wiczenie agodzce bl 167

3. Drug rk unosimy na wysoko klatki piersiowej z wycignitymi ku grze palcami.
4. Wpatrujemy si w palce rki, ktr unosimy powoli do gry w bok.
Oddychamy normalnie. Rk unosimy najwyej jak moemy.
5. Opuszczamy powoli rk do pozycji wyjciowej.
6. Powtarzamy ruch 7 razy.
UWAGA: wiczenie to odwraca uwag od rda blu w grnej czci tuowia i kieruje
tam umierzajc bl energi. Przez cay czas wiczenia koncentrujemy si na uniesionej
rce. Jeli nasza myl zaczyna bdzi, naprowadzamy j z powrotem.
Mona te oddycha gboko w trakcie tego wiczenia - wdech przy podnoszeniu rki,
wydech przy opuszczaniu.
WICZENIA DONI, RK I TUOWIA
wiczenia te, bardzo podobne do t'ai chi chuan, kung fu i karate, rozwijaj si doni i
rki, wzmacniaj minie i nerwy rki, poprawiaj krenie krwi i dostarczaj energi do
meridianw serca, puc i osierdzia przebiegajcych po wewntrznej stronie rki.
Caa tajemnica tych wicze polega na tym, e dostarczone przez nie energia wnika
gboko do wntrza rki, a nie tylko w warstw miniow. Koncentrujc si na
przepywajcym przez do i rk strumieniu energii bdziemy mieli silne rce, mniej podatne
na zmczenie. wiczenia te s pomocne przy leczeniu zapalenia staww, zapalenia torebki
stawowej i zapalenia bony maziowej okcia.
wiczenie pchania rkami i domi

- 81 -

Rys. 63. wiczenie pchania rkami i domi 169

wiczenie mona wykonywa w pozycji stojcej, siedzcej lub lecej.
1. Trzymamy praw rk blisko pachy z doni skierowan do przodu.
2. Odsuwamy powoli rk od klatki piersiowej i wycigamy j prosto przed siebie
rodkiem doni do przodu. Oddychamy normalnie. Palce pozostaj rozlunione. Prbujemy
odczu, jak odpychamy powietrze od ciaa.
3. Powtarzamy wiczenie 7 razy.
4. Nastpnie wykonujemy 7 razy to samo wiczenie lew rk.
UWAGA: W trakcie tego wiczenia starajmy si nie forsowa rki. Powinna ona by
ciepa i promieniujca energi. Minie powinny by twarde, ale nie mona dopuci do
wystpienia skurczw. Myli koncentrujemy na wykonywanym ruchu, gdy bez tego nie
bylibymy w stanie pobudzi strumienia energii i kierowa go do rki, nadgarstka i doni.
wiczenie doni i rki
Podobnie jak poprzednie, wiczenie to ma na celu dostarczenie energii i siy rkom i
doniom. Mimo licznych dobrodziejstw, jakie niesie ono z sob, czsto zapomina si o tym
wiczeniu - delikatnym, a jednak bardzo dynamicznym. Leczy ono wszelkie problemy
zwizane ze schorzeniami ramion, rk i doni oraz agodzi bl towarzyszcy chorobom
staww.
Wykonujemy to wiczenie za kadym razem, kiedy poczujemy bl w koczynach
grnych i kontynuujemy je do momentu, gdy uzyskamy pen ruchomo chorej rki.
1. Kadziemy si na brzuchu i opieramy okcie, przedramiona i donie na pododze przed
sob. Gowa i grna cz tuowia s uniesione. Oddychamy normalnie. Rozluniamy nogi.
Wywieramy lekki, stay nacisk na rce.
2. Pozostajemy w tej pozycji przez par sekund, silnie si koncentrujc.
3. Dajemy odpocz umysowi i odwracamy gow tak, by widzie pit prawej nogi.
Robic wdech czujemy jak powietrze wchodzi przez stop, przechodzi przez nog, cae ciao

- 82 -

a do prawej rki i palcw.

Rys. 64. wiczenie doni i rk 171

4. Wydychajc dmuchamy" powietrze wzdu prawej rki i nogi a opuci ciao.
5. Odkrcamy gow i oddychamy jak wyej obserwujc przepyw powietrza przez lew
stop, nog i rk.
6. Powtarzamy cae wiczenie 7 razy.
UWAGA A: Skuteczno tego wiczenia zaley od stopnia naszej koncentracji. Jeli
myl bdzi, naley powtrzy wiczenie. Pocztkowo nie jest wcale atwo zauway
przepyw strumienia energetycznego, ale z czasem bdziemy wyranie wyczuwa, jak energia
wnika w stop, rozchodzi si wzdu nogi, aby doj do rki i doni. Ten dopyw energii leczy
wszelkie skaleczenia i choroby rk i ramion.
Dziki zastosowaniu technik oddychania i koncentracji pobudzamy meridiany ng i rk,
ktre dostarczaj energi do koczyn grnych. wiczenie to pobudza rwnie krenie krwi.
WICZENIE PUC
wiczenie to leczy wszelkie problemy majce zwizek z pucami, nawet zwyky katar.
Wzmacnia cay ukad oddechowy, a take skr zwan trzecim pucem".
wiczenie puc ma zasadnicze znaczenie dla zdrowia. Rozszerzanie si i kurczenie puc
zapewnia pene wchanianie energii i przyczynia si do zwalczania czynnikw chorobotwrczych. (Noworodki dobrze znaj t technik - wicz swoje puca przez pacz. Z wiekiem
ucz si kontrolowa swoje reakcje, ale to hamowanie emocji pociga za sob napicia
psychiczne. Powiedzenie dobrzy ludzie umieraj modo" bierze si zapewne std, e
dobrzy" kontroluj swoje uczucia i reakcje, li" za, pozwalajc sobie na pene ujawnianie
swych i emocji, yj duej, gdy nie dusz w sobie takich napi).
Zdrowe puca skuteczniej filtruj wszelkie czynniki chorobotwrcze, jakie napotykaj w
powietrzu. (Nos, mimo e jest doskonaym aparatem filtracyjnym, nie jest w stanie
przefiltrowa wszystkich mikroskopijnych czsteczek powietrza). Palaczy, majcych jeszcze
zdrowe puca, mczy kaszel. Jest on pozytywnym czynnikiem, wskazujcym e puca prbuj
pozby si toksyn, jakie si w nich gromadz.
Aby okreli stan puc i w ogle caego organizmu, mierzy si dugo wdechu i
wydechu. Jeeli wydech jest duszy ni wdech oznacza to, e organizm nie jest zdrowy, gdy
przyjmuje mniej powietrza ni wydala. Jeeli natomiast wdech jest duszy, jest to oznaka
zdrowia, gdy wicej energii moe zosta wchonite.

- 83 -

Chrapanie jest przykadem niewaciwego oddychania, wynikajcego ze zej pozycji w

czasie snu. Przybranie waciwej pozycji sprzyja oddychaniu przez nos.
Oddychanie przez nos jest szczeglnie wane dla osb cierpicych na astm. W nosie
bowiem nastpuje nie tylko filtrowanie powietrza, ale i jego podgrzanie do temperatury ciaa
nim dotrze ono do delikatnych tkanek puc. Zimne powietrze pobudza oskrzeliki, co czsto
wywouje ataki astmy. Oskrzeliki - sie drobnych rurek, z ktrych skada si wiksza cz
puc - wyposaone s we woski (rzsy) skierowane do wewntrz. W momencie gdy do tych
woskw dotrze luz lub zimne powietrze, oskrzeliki kurcz si i zamykaj dopyw
powietrza do puc, co sprzyja rozwojowi astmy. Tak wic ludzie uprawiajcy jogging" czy
marszobiegi oraz onierze gimnastykujcy si w zimnym powietrzu poranka maj due
szans zachorowania na astm. Wychodzc w zimne dni astmatycy powinni zakada maski
na usta. Ponadto mona wspomc dziaanie woskw przez odywianie ich odpowiednimi
zioami (normalne poywienie nie ma na nie adnego wpywu) oraz przez wiczenie puc.
1. Stajemy w rozkroku na szeroko ramion. Plecy proste. Broda lekko wysunita. Gow
trzymamy prosto, jak bymy chcieli wycign szyj ku grze.

a.

b.

c.

Rys. 65a - 65c. wiczenia puc

2. Wydychamy cae powietrze z puc i czymy rce za plecami.
3. Robimy bardzo wolny wdech, rozszerzajc puca i odcigajc rce do tyu. Broda
spoczywa na piersiach. W trakcie tego wiczenia jedynie klatka piersiowa bierze udzia w
oddychaniu.
4. Przy wydechu opuszczamy rce i przenosimy je w przd, po czym wznoszc je
dalej zataczamy koo. Palce w czasie caego obrotu s zczone i wyprostowane.
5. Krzyujemy rce za plecami i ponownie zaczynamy wiczenie od wdechu.
6. wiczenie to powtarzamy 7 razy.
UWAGA: W czasie wdechu starajmy si czu jak energia oywia nasze puca; w czasie
wydechu jak wszelkiego rodzaju zarazki i toksyny wraz z zanieczyszczonym powietrzem je
opuszczaj.
WICZENIA SERCA

- 84 -

Ponisze wiczenia lecz istniejce choroby i niedomagania sercowe oraz zapobiegaj

ich powstawaniu przez utrzymywanie serca w dobrym stanie. Serce nie zna spoczynku pracuje bez przerwy od momentu uksztatowania si w podzie a do mierci, dlatego te
naley bardzo o nie dba.
Niezalenie od wicze Taoizm zaleca, kilka sposobw ratowania ofiar atakw serca. W
przypadku stwierdzenia ataku serca naley pociera i szczypa serdeczny lub may palec u
rki. Znajduj si w nich bowiem zakoczenia meridianu serca. W przypadku cakowitego
zatrzymania pracy serca, naley mocno przyszczypa punkt znajdujcy si nieco powyej
rodka grnej wargi. W tym celu naley woy palec wskazujcy midzy zby a grn warg
i uciska mocno kciukiem ten punkt od zewntrz. Ucisk ten reanimuje nawet zmarych na
skutek ataku serca. Spotkaem si z licznymi przypadkami reanimacji ( dziki zastosowaniu
tej techniki przez pielgniarki) pacjentw uznanych przez lekarzy za zmarych. Lekarze
jednak nie uwierzyli w t metod.

Rys. 66. Miejsca ucisku w razie cakowitego zatrzymania pracy serca

wiczenie energetyzujce serce
wiczenie to wzmacnia tkanki serca i otaczajce je naczynia krwionone.
1. W pozycji siedzcej lub stojcej unosimy rce przed siebie na wysoko ramion.
Czubki palcw oddalone od siebie o ok. p centymetra.
2. Skupiamy wzrok na palcach.
3. Sprbujmy nastpnie odczu przepyw strumienia energii midzy palcami z jednej
rki do drugiej.
4. Pozostamy w tej pozycji moliwie jak najduej, koncentrujc si na strumieniu
energii.
5. Rozluniamy ramiona przez kilka minut, po czym powtarzamy wiczenie 3 razy.

Rys. 67. wiczenie energetyzujce serce

wiczenie to wytwarza strumie energii, ktry wchodzi przez palce prawej doni,
przechodzi przez klatk piersiow do serca i wychodzi przez lew rk, do i palce.

- 85 -

Przechodzc przez serce energia wzmacnia tkanki serca i ssiadujce z nim naczynia
krwionone. Gdybymy mieli trudnoci z wyczuciem przepywu strumienia energii, nie
zniechcajmy si i wiczmy dalej. Po pewnym czasie bdziemy z atwoci odczuwa jak
energia przechodzi przez rce, ciao i serce. Bdziemy wtedy wiedzieli, e jestemy w trakcie
wzmacniania naszego serca.
wiczenie wzmacniajce nerwy serca
Patrz pierwsze z dwunastu wicze dla nerww
wiczenie uzdrawiajce serce

Rys. 68. wiczenia uzdrawiajce serce

wiczenie to oczyszcza mzg i serce z czynnikw chorobotwrczych przez uatwianie
pacjentowi rozlunienia si i likwidacji stresw na poziomie serca. Moe take leczy
zaburzenia i choroby serca.
wiczenie to mona wykonywa rano, w poudnie i wieczorem w zalenoci od wagi
problemu. Jeli serce jest tylko osabione, wystarczy wiczy raz dziennie; jeeli cierpimy na
palpitacje serca lub dusznic bolesn, wykonujmy wiczenie przynajmniej 2 razy dziennie;
jeli mielimy ju atak serca - przynajmniej 3 razy dziennie. Dziki prewencyjnemu dziaaniu
tego wiczenia serce bardzo dugo pozostaje silne i zdrowe.
1. Kadziemy si na twardym
wykonujemy wycznie na lewym boku).

podou

na

lewym boku (wiczenie to

2. Leymy na lewej rce uoonej wzdu ciaa doni w kierunku kolana i wywierajcej
nacisk na serce i klatk piersiow. Lewa noga jest wycignita, prawa lekko ugita w kolanie.
Prawa rka ley swobodnie przed nami z doni nieco powyej gowy. Lewa rka wywiera
wystarczajcy ucisk, aby serce si zacisno, co chroni je przed nadmiernymi reakcjami.
3. Zamykamy oczy i wydychamy cae powietrze z puc. Czujemy jak choroba, sabo i
bl opuszczaj nasze serce w czasie jak powietrze uchodzi z puc.
4. Robic wolny wdech wyobraamy sobie energi przenikajc do naszego serca,
aby je wzmocni i pobudzi.
UWAGA A: Przy wdechu wyobraamy sobie jak co w rodzaju mgy czy pary przenika
do naszego serca, docierajc do kadego najmniejszego nawet zagbienia. Przy wydechu
czujemy tak sabo i choroba opuszczaj nasze serce wraz z t par. Celem naszym jest
oczyszczenie serca. Wdech i wydech powinny by bardzo gbokie. Oddychamy wycznie
przez nos.
UWAGA B: Aby wiczenie mogo by skuteczne, musimy bardzo mocno si
skoncentrowa. Jeli myl zacznie bdzi, trzeba zacz od pocztku.

WICZENIE OKOLIC BRZUCHA

wiczenie to wzmacnia jelita, okrnic oraz narzdy wewntrzne. Wzmacnia te
minie brzucha, leczy zatwardzenie i biegunk, dobrze wpywa na postaw i krgosup.

- 86 -

a.

b.
Rys. 69a i 69b. wiczenie okolic brzucha

1. W pozycji stojcej unosimy rce przed siebie nieco powyej ramion.

2. Robimy gboki wdech a puca wypeni si powietrzem. Klatka piersiowa si
rozszerza.
3. Robimy wolny wydech wykorzystujc minie brzucha do wypchnicia powietrza z
puc. Opuszczamy przy tym powoli rce i zaciskamy moliwie najmocniej minie brzucha.
4. Unosimy znw rce i robimy kolejny wdech.
5. Powtarzamy wiczenie 7 razy.
WICZENIE ODCHUDZAJCE
Jak ju wspomnielimy, otyo stanowi wielkie zagroenie dla zdrowia. Jest ona
absolutnym przeciwiestwem naturalnych praw samoleczenia.
Krew, ktra powinna normalnie kry w gowie i mzgu, pozostaje w jamie brzusznej,
by wspomc przecione organy wewntrzne. Serce musi mocniej pracowa (i w zwizku z
tym dodatkowym wysikiem staje si sabsze i bardziej wraliwe). Zawiera ponadto wicej
tkanki tuszczowej, czego skutkiem jest osabienie krenia w ttnicach i yach. Tuszcze i
lipidy zawarte w krwi powoduj nadcinienie. Nadwaga mczy organizm zarwno
psychicznie jak i fizycznie. Towarzysz jej czsto ble w okolicach krzya z racji na
przecienie krgosupa. Jest takie powiedzenie, e kiedy brzuch przerasta klatk piersiow
naley szykowa trumn.
Ponisze wiczenie pomaga straci nadmiar kilogramw i zachowa waciw wag,
wzmacniajc jednoczenie plecy. Przypominamy, e adnych wicze nie mona wykonywa
na si" ani wykracza poza wasne moliwoci. Trzeba by cierpliwym i wiczy
regularnie.
Cz pierwsza
1. Stajemy tak, aby pity, poladki, grna cz plecw i gowa przylegay do ciany.

- 87 -

a.

b.

Rys. 70a i 70b. Cz pierwsza

2. Wdychajc powietrze przez nos, wycigamy si w gr wcigajc jednoczenie brzuch
tak, aby klatka piersiowa maksymalnie si rozszerzya. Rce wisz wzdu ciaa.
Rozszerzenie si ramion powoduje wikszy nacisk na cian.
3. Wydychamy powietrze ustami moliwie jak najszybciej. Oprniamy cakowicie
puca, wspomagajc si miniami brzucha. Jeeli wiczenie jest wykonane prawidowo, cae
ciao si kurczy.
4. Wyej opisany cykl wdech-wydech naley wykona od 7 do 12 razy.
wiczc regularnie, stwierdzimy e minie brzucha staj si sprawniejsze i silniejsze.
Spada" nadmiar tuszczu, wody i ciaa i brzuch wyranie si zmniejsza.
Cz druga
1. Odsuwamy si od ciany i unosimy pity jak najwyej, stajc na czubkach palcw.
2. Plecy majc cay czas proste uginamy lekko kolana jak bymy chcieli usi na
krzele. Rce odstawione od ciaa pod ktem 450.
3. Oddychamy rwno i pozostajemy w tej pozycji 10-20 sekund lub wicej, jeli to
moliwe.
UWAGA: Na pocztku moemy mie trudnoci z zachowaniem jednoczenie prostych
plecw i uniesionych pit. wiczc jednak wytrwale zdoamy to osign: pity bd
prostopade do podogi, uda rwnolege, a plecy proste.

- 88 -

Rys. 71. Cz druga

wiczenie to wzmacnia uda, ydki, kostki i minie brzucha. Pobudza m.in. krenie krwi
w nogach i w caym ciele, wzmacniajc jednoczenie plecy i nerwy. Pozycja ta pobudza
meridiany pcherza moczowego, pcherzyka ciowego i odka, ktre, usytuowane wzdu
ng, przyczyniaj si do zmniejszenia zatrzymywania wody i nadwagi, obniajc
jednoczenie cinienie krwi.
Naley zawsze wykonywa obie czci wiczenia w czasie jednego seansu (dopeniaj
si one i rwnowa).
WICZENIE UZDRAWIAJCE ODEK
wiczenie to likwiduje ble odka, wrzody, nadkwasot, wzdcia, niestrawnoci i raka
odka.

a.

b.

Rys. 72a i 72b. wiczenie uzdrawiajce odek

1. Siadamy w wygodnej pozycji, najlepiej na krzele, z nogami opartymi na pododze,
wyprostowanym krgosupem i udami rwnolegymi do podogi.

- 89 -

2. Kadziemy do lewej rki na odku nieco z lewej strony jamy brzusznej.

3. Robic wdech wysuwamy przed siebie praw rk na wysoko ramion, koncentrujc
si i majc wzrok utkwiony w koce palcw.
Wyobraamy sobie, e odpychamy doni jaki ciki przedmiot. Oczy ledz uwanie
ruchy rki przez cay czas trwania wiczenia.
4. Robic wydech przycigamy praw rk do piersi.
5. Powtarzamy wiczenie 7 razy.
UWAGA: W momencie oddalania prawej rki od klatki piersiowej czujemy wychodzcy
z odka strumie energii. Prawa rka cignie t energi. Nastpnie czujemy jak lewa rka
chonie now energi i kieruje j w stron odka. Skuteczno tego wiczenia zaley od
stopnia naszej koncentracji.
wiczenie naley wykonywa bardzo powoli i zsynchronizowa dokadnie oddychanie,
umys i ruchy rki.
WICZENIE WTROBY
Organizm, poza pucami, wyposaony jest w jeszcze dwa filtry: nerki i wtrob. Wtroba
wydala toksyny. wiczenie wtroby ma na celu utrzymanie jej w stanie penej sprawnoci.
W tym wiczeniu, jak zreszt i w pozostaych, bardzo istotna jest koncentracja - zwiksza
ona skuteczno wiczenia i przyczynia si do cilejszego zespolenia ciaa i umysu.
wiczenie wtroby naley wykonywa rano, po wiczeniu nerek.
1. Siadamy lub kadziemy si w wygodnej pozycji (patrz opisy pozycji lecej i
siedzcej).
2. Kadziemy praw do po prawej stronie ciaa pod klatk piersiow.
3. Przesuwamy rk na rodek klatki piersiowej wzdu linii eber. Ruchem
wstpujcym masujemy a do mostka, nastpnie przesuwamy do na lew stron klatki
piersiowej.
4. Taki masa od prawej strony do lewej stanowi cykl. Powtarzamy go 36 razy.

Rys. 73. wiczenie wtroby

UWAGA A: Do powinna wywiera nacisk na skr. Wtroba znajduje si po prawej
stronie ciaa pod skr, tu pod klatk piersiow. Ucisk doni pobudza strumie energii i
krenie krwi w wtrobie.
UWAGA B: Taki sam ruch, ale wykonywany lew rk w przeciwnym kierunku
dostarcza energi do odka pooonego pod skr z lewej strony klatki piersiowej.
Powtarzamy wiczenie 36 razy. Mona je rwnie wykonywa przemiennie - raz praw,
raz lew rk - po 36 cykli kad z rk.
Przemienno taka pociga za sob wzmoone krenie energii, co wpywa na

- 90 -

harmonijne dziaanie narzdw trawiennych, jakimi s odek i wtroba.

W czasie jednej z konferencji demonstrowaem to wiczenie, zachcajc audytorium do
wykonywania go razem ze mn. Zauwayem wtedy pewn pani, ktra czynia to z wielkim
zapaem. Par tygodni pniej pani ta zadzwonia do mnie, aby si umwi. Wchodzc do
mego gabinetu oznajmia, e przysza tylko mi podzikowa za wiczenie wtroby. Zawsze
miaam kopoty z wtrob. Gdy pan demonstrowa wiczenie, powiedziaam sobie, e nie
mam nic do stracenia i zaczam je uprawia. Po dwch tygodniach, gdy poszam na
rutynow kontrol, lekarz stwierdzi 60-procentow tajemnicz popraw stanu mojej wtroby.
I za to wanie chciaam panu podzikowa".
WICZENIE NEREK
wiczenie to pobudza nadnercza i nerki, pooone w dolnej czci plecw. Wszelkie ble
w tej okolicy wiadcz o saboci nerek. Wynika to z dwch zasadniczych przyczyn: ze
spoywania zbyt duych iloci pynw oraz z pozostawania zbyt dugo w pozycji stojcej. W
wyniku tego wiczenia kojcy strumie energii kry w nadnerczach i nerkach. agodzi on
ble w dolnej czci plecw, wzmacniajc jednoczenie oczy, ktre s poczone z nerkami.
Dziki lepszemu wydalaniu toksyn znacznie poprawia si cera. Przez dostarczanie energii do
ukadu gruczow, wiczenie nerek pobudza libido.
wiczenie to mona wykonywa w pozycji stojcej lub lec na brzuchu.
1. Pocieramy energicznie donie, aby uaktywni krenie energetyczne w doniach i
palcach.

a.

b.

Rys. 74a - 74b. wiczenie nerek

2. Kadziemy donie w okolicach krzya i pochylamy lekko tuw do przodu. Czujemy
jak energia i ciepo przenosi si z doni na plecy i do nerek.
3. Masujemy doln cz plecw, najpierw z gry na d, nastpnie ruchem okrnym.
4. Zaciskamy pici i stukamy delikatnie przez kilka sekund grzbietem doni w doln
cz plecw.
5. Powtarzamy te dwa ruchy 3 razy.
6. wiczenie to naley wykonywa rano oraz za kadym razem, gdy odczuwamy bl w
okolicach krzya.

- 91 -

WICZENIE DOLNEJ PARTII PLECW

Nie bdc chorob sam w sobie, bl sygnalizuje potencjalny problem. Ble w okolicach
krzya nie s wyjtkiem. Lumbago, lordoza, wypadanie dysku, ruptura i inne schorzenia
ograniczaj w znacznym stopniu ruchy i wywouj zupenie niepotrzebny bl. wiczenie
krzya ma na celu wzmocnienie krgosupa, mini brzucha, eber, koci ogonowej i nerek.
Stosowane codziennie moe ono zagodzi wikszo problemw zwizanych z t czci
plecw.
wiczenie I
1. Siadamy wygodnie i przycigamy kolana do piersi. Otaczamy je ramionami apic si
za okcie, jeli to moliwe.
2. Robic wdech rozcigamy krgosup i unosimy gow.
3. Robic wydech zaokrglamy plecy, wypinamy doln cz brzucha i nachylamy
gow do kolan, jak bymy chcieli zrobi fikoka w ty.
4. Powtarzamy ten cykl 7 razy. Siedem jest cyfr stworzenia, a wiczenie to przyczyni
si do stworze] a nam nowych plecw". Wszystkie ruchy wykonujemy powoli,
koncentrujc uwag na dolnej czci plecw.

a.

b.
Rys. 75a i 75b. wiczenie 1

wiczenie II
wiczenie wykonywane w pozycji lecej na plecach.
1. Podkadamy jedn rk pod plecy na poziomie wgbienia ldwiowego.
2. Podwijamy ko ogonow tak, aby d plecw pozostawa w kontakcie z podog.
3. Rozluniamy plecy i wracamy do pozycji wyjciowej.
4. Powtarzamy wiczenie 7 razy.

Rys. 76. wiczenie II

- 92 -

WICZENIE ADORACJI SOCA

wiato soneczne jest pozytywn si energetyczn, oczyszczajc ciao i umys. Dziki
wiatu sonecznemu organizm syntetyzuje witamin D, bardzo wany dla zdrowia skadnik
odywczy. Od dawien dawna promienie soneczne i wiee powietrze s uznawane za
czynniki pomocne w zwalczaniu wielu niedomaga fizycznych.
wiczenie adoracji soca oczyszcza narzdy wewntrzne i zewntrzne, niszczc zarazki
i choroby. Przysparza rwnie organizmowi poczucia wzmoonej ywotnoci.
Stosujemy si niemale automatycznie do wymogw higieny jeli chodzi o jam ustn,
zby i inne czci ciaa, zapominamy jednak czsto o dokadnym umyciu odbytnicy i odbytu.
Nie-dbao ta moe doprowadzi do gromadzenia si bakterii w otworze odbytu i
powstawania licznych chorb w rodzaju hemoroidw, polipw czy nowotworw okrnicy
lub odbytu. Promienie soneczne, bdce nieustajcym rdem energii, uwalniaj organizm
od wszelkich saboci i chorb, przywracajc mu waciwy poziom energii.
1. Zwracamy krgosup w stron soca.
2. Pochylamy si tak, aby promienie soneczne mogy przenikn do organizmu przez
odbyt (wiczenie to najlepiej jest wykonywa nago).
3. Czujemy jak ciepo wnika w nasze tkanki.
UWAGA: wiczenie to mona rwnie wykonywa w pozycji lecej, tak by otwory
odbytu i narzdw pciowych byy skpane w socu.

Rys. 77. wiczenie adoracji soca

WICZENIE
DOLNEJ CZCI CIAA
I GRUCZOW PCIOWYCH
Pierwszymi objawami starzenia si s najczciej: uczucie zimna w nogach i stopach
wynikajce z zaburze w ukadzie krenia, sztywno staww i zanik energii seksualnej.
Ponisze wiczenie ma na celu wyeliminowanie tych i innych procesw degeneracyjnych w
dolnej czci tuowia, co pozwala organizmowi odzyska modo.
Pozycja ta wzmaga krenie w palcach stp, stopach, nogach i wszystkich narzdach
znajdujcych si w jamie brzusznej. Wzmacnia miednic i stawy kolan i kostek oraz nerwy w
dolnej czci tuowia. Jej oddziaywanie pobudza meridiany nerek, wtroby, ledzionytrzustki, ktre przebiegaj po przedniej stronie nogi i przenika do gruczow pciowych. Jest
bardzo skuteczna w leczeniu problemw zwizanych z narzdami pciowymi, takimi jak
impotencja, przedwczesny wytrysk, ble menstruacyjne czy nadmierne krwawienie.

- 93 -

wiczenie to jest wskazane dla kobiet w ciy, gdy rozszerza miednic, co uatwia pord.
1. Siadamy na pododze rozkadajc kolana i czc stopy przed sob.
2. Pocieramy podeszwy stp aby je rozgrza, po czym opieramy jedn o drug.
3. Pocieramy palce stp palcami, aby pobudzi krenie w nogach.

a.

b.

Rys. 78a i 78b. wiczenie dolnych partii ciaa i gruczow pciowych

4. Zginajc nogi przycigamy pity do krocza.
5. Dociskamy okciami kolana do podogi trzymajc si rwnoczenie za palce stp. Nie
naley robi tego ruchu na si". Minie powinny by rozlunione.
6. Wntrzem doni masujemy wewntrzn stron ud od kolana do pachwiny. Pobudzi to
meridiany wtroby, nerek i ledziony-trzustki.
7. Powtarzamy masa 7 razy.
8. Nastpnie stukamy delikatnie piciami w wewntrzn cz uda. Pobudza to krenie
krwi i energii w nogach i narzdach pciowych.
9. wiczenie to wykonujemy tak dugo, a zaczniemy odczuwa zmczenie.
ROZCIGANIE CIAA I PRZEBIERANIE PALCAMI NG
W czasie snu i w czasie duszego pozostawania w bezruchu krew kry wolniej, co
powoduje gromadzenie si toksyn w miniach, a co za tym idzie ich sztywnienie. Czsto
mwi si, e staro zaczyna si od palcw ng, gdy starsi ludzie czsto cierpi na
zaburzenia krenia i maj zimne stopy. Rozwizaniem tego problemu jest przeciganie si
po przebudzeniu. Eliminuje to toksyny, pobudza krenie w miniach i tkankach i oywia
cay organizm. Obserwacja zwierzt, a zwaszcza kotw, ktrych pierwsz czynnoci po
przebudzeniu jest dokadne rozcignicie caego ciaa, uczy nas, e jest to naturalne prawo,
ktremu czowiek rwnie powinien si podporzdkowa.
1. Zaraz po przebudzeniu, nie wstajc z ka, przecigamy si i rozcigamy rce, nogi,
plecy i stopy. Nie ma tu okrelonego sposobu wykonywania tych ruchw, musimy
improwizowa. Rozluniamy si potem przez chwil nim wstaniemy.
2. Naleaoby teraz rozrusza i pobudzi palce ng. Poruszamy paluchem do przodu i do
tyu kilka razy. Ruch ten pobudza nerwy caego ciaa.
3. Przebieramy palcami 12 razy. Aby zwikszy jego skuteczno musimy si
skoncentrowa na tym wiczeniu, tak aby stao si czym w rodzaju medytacji.

- 94 -

a.

b.
Rys. 79a i 79b. Przebieranie palcami

Stosowanie tego wiczenia zalecane jest take przez refleksologi (nauk o odruchach)
znan od 6000 lat. Przebieranie palcami ng pobudza wtrob i kieruje strumie energii w
stron gruczow pciowych.
wiczenie to, za porednictwem stp, pobudza cay organizm.
RELAKSACJA NARZDW WEWNTRZNYCH
Narzdy wewntrzne u zwierzt czworononych zwisaj sobie swobodnie w jamie
brzusznej i stale s zasilane przez odpowiedni strumie krwi. U czowieka natomiast,
poruszajcego si w pozycji pionowej, narzdy te le jeden na drugim. Naley wic da im
moliwo rozlunienia si i lepszego ukrwienia. I tu rwnie wystarczy wzorowa si na
zwierztach. Stosujmy to wiczenie rano, po przeciganiu si i przebieraniu palcami.
1. Stajemy na czworaka na ku lub na pododze, opierajc si na palcach stp,
kolanach i doniach. Gowa jest uniesiona, a klatka piersiowa rwnolega do podogi.
Pozostamy przez chwil w tej pozycji, pozwalajcej na swobodne krenie krwi w jamie
brzusznej i narzdach wewntrznych.
2. Siadamy powoli na pitach i dotykamy czoem podogi. Rce wycigamy przed siebie.
Zamykamy oczy i pozostajemy w tej pozycji przez kilka sekund, nastpnie wracamy do
poprzedniej pozycji.
3. By moe bdziemy chcieli zsynchronizowa oddech z tym wiczeniem. Nie naley
si jednak wysila, lepiej jest oddycha normalnie.
4. Powtarzamy wiczenie 7 razy.
W trakcie tego wiczenia krew zatrzymuje si w odku i jelitach i uaktywnia trawienie i
wydalanie. Siadajc na pitach przepychamy krew w stron serca, puc i mzgu. Wraca ona
potem swobodnie do serca, ktre moe' troch odpocz. W czasie snu zmniejsza si dopyw
krwi do gowy. Stosowane rano po przebudzeniu, wiczenie to pobudza krenie w gowie,
dziki czemu czujemy si bardziej wypoczci i rzecy.
wiczenie to jest niewskazane przy nadcinieniu, gdy zbyt dua ilo krwi kierowana w
stron mzgu podwysza cinienie, co moe by niebezpieczne. W ogle lepiej jest
stopniowo przyzwyczaja ttnice, yy i naczynia wosowate do zwikszonego przepywu
krwi, jakie wywouje to wiczenie. Na pocztku wykonujemy je raz lub dwa, zwikszajc na
przestrzeni kilku tygodni ilo powtrze do siedmiu.

- 95 -

a.

b.
Rys. 80a i 80b. Relaksacja narzdw wewntrzny :h
POCIERANIE RK I NG: MASA MERIDIANW
Energia kry w ciele wzdu specjalnych kanaw zwanych meridianami. Aby mc
opanowa techniki oddychania i medytacji trzeba najpierw zrozumie, czym s meridiany i
jak peni rol w dostarczaniu energii komrkom.
Stworzenie czowieka, pojawienie si, rozwj i leczenie chorb - wszystko to zaley od
meridianw, ktre s podstaw wszelkiej teorii i wszelkiego leczenia. Meridian jest panem
ycia i mierci. Dziki niemu mona wyleczy sto chorb.
Nei Ching
Po caych latach dowiadcze dr Kim Bong Han z Uniwersytetu w Pyongang w Korei
Pnocnej, odkry istnienie meridianw. Stwierdzi, e s one zbudowane z materii
histologicznej nie znanej dotd naukowcom ktrzy, przed ogoszeniem przez niego wynikw
bada, uwaali meridiany za linie urojone. Dr Kim odkry, e ich struktura i dziaanie rni
si zasadniczo od ukadw limfatycznego, nerwowego i ukadu krenia. Meridiany s
parzystymi i symetrycznymi kanaami o rednicy od 20 do 50 milimikronw. Pooone pod
skr, zbudowane s z cienkiej bony wypenionej bezbarwn ciecz. Kady podstawowy
meridian daje pocztek caej sieci, ktrej jedne odgazienia rozprowadzaj energi w
ssiadujce okolice, inne wychodz na powierzchni skry. Punkty akupunktury s wanie
miejscem wychodzenia odgazie meridianw na powierzchni skry.
Czsto odgazienia rnych meridianw zbiegaj si w jednym punkcie. Pobudzenie go
uaktywnia energi w kilku kanaach jednoczenie. Meridiany otaczaj naczynia krwionone,
szczeglnie liczne w miejscach odchodzenia rozgazie od meridianu gwnego. (Zdarza si,
e akupunkturzysta wbije ig w jedno z naczy krwiononych przebiegajcych obok punktu
akupunkturowego, dlatego te niektrzy pacjenci lekko krwawi po zabiegu).
Przeprowadzone dowiadczenia dowiody, e energia meridianw jest energi
elektryczn. Odkrycie to umoliwio skonstruowanie urzdzenia zwanego lokalizatorem
punktw", ktre wykrywa punkty, w ktrych odgazienia meridianw wychodz na
powierzchni skry.
W chwili obecnej prowadzone s w Chinach liczne badania nad natur impulsw
przesyanych przez meridiany, naukowcy za europejscy prbuj odkry ewentualne zwizki

- 96 -

midzy meridianiami a autonomicznym systemem nerwowym.

Istnienie sieci meridianw jako samodzielnej struktury fizjologicznej stanowi dowd
realnoci wielu zasad energetycznych, uznawanych dotychczas za czysto hipotetyczne. W
wyniku licznych dowiadcze stwierdzono, e zadaniem meridianw jest skuteczne
przekazywanie niezbdnej niewidzialnej energii, ktra uczestniczy we wszystkich przejawach
ycia. Ich natura, subtelniejsza od mikroskopijnych czstek organizmu, skania nas do
mylenia, i s one brakujcym ogniwem" lub progiem midzy czyst energi a pierwszymi
przejawami materii mikroskopijnej.
Pierwszy dowd na istnienie meridianw przypisuje si dr Kim'owi. Tymczasem ju w
1937 r. sir Thomas Lewis z Anglii znalaz ju dostateczne dowody ich istnienia. W raporcie
opublikowanym w British Medical Journal w lutym 1937 r., stwierdza on, e odkry
nieznany system nerwowy", zupenie niepodobny do systemw czuciowego i
wspczulnego. Ten nowy system nerwowy skada si raczej z malekich linii ni z nerww.
Pomimo e raport ten zosta cakowicie zignorowany przez wczesny wiat medyczny,
stanowi on pierwsze potwierdzenie w Europie istnienia systemu fizjologicznego znanego
Taoistom od tysicy lat.
Meridian - termin zapoyczony z geografii - oznacza lini czc szereg
uporzdkowanych punktw. Istnieje 12 meridianw gwnych. Kady z nich odpowiada
jednemu z piciu narzdw wewntrznych, szeciu organw wydalniczych i osierdziu
zwanemu tutaj Panem serca". (Pojcie szeciu organw wydalniczych jest nieco mylce dla
osb nie znajcych filozofii taoistycznej. Pi narzdw wewntrznych to: serce, ledzionatrzustka, puca, nerki i wtroba. Sze organw wydalniczych to: jelito grube, pcherz
moczowy, potrjny ogrzewacz" /dawna nazwa okrelajca wewntrzny system dokrewny?,
pcherzyk ciowy, jelito cienkie i odek. /Bardziej szczegowe informacje na ten temat
mona znale w mojej ksice The Great Tao).
Kady z meridianw gwnych ma swj punkt wejcia i punkt wyjcia. Energia
przenikajca do organizmu przez punkt wejcia kry wzdu meridianu a dojdzie do punktu
wyjcia, by przej do nastpnego meridianu. Punkt wyjcia jednego meridianu poczony jest
maym drugorzdnym kanalikiem z punktem wejcia drugiego meridianu. Biegunowo
strumienia energii jest staa i po przejciu punktu wejcia nigdy si nie zmienia. (Patrz rys. 83
- 96).
Meridiany s kanaami czcymi i pobudzajcymi narzdy wewntrzne i organy
wydalnicze za pomoc energii, ktra w nich kry. Mona by w tym miejscu zapyta czy, w
przypadku choroby narzdu zwizanego z danym meridianem gwnym, krca w nim
energia nie zostanie zablokowana i cykl jej przepywu nie bdzie mg zosta zakoczony.
Ot tak nie jest, gdy prcz 12 meridianw gwnych istnieje 8 meridianw cudownych,
ktre zapewniaj krenie energii w momencie, gdy zaczyna si ona gromadzi w jednym z
meridianw gwnych. Meridiany cudowne zwane s rwnie ratunkowymi", gdy
pojawiaj si w momencie gdy, na skutek dysfunkcji jakiego narzdu czy organu
wydalniczego, nadmiar energii zakca podstawowy obwd. Taoici porwnuj meridiany
cudowne do roww drenaowych i waw przeciwpowodziowych budowanych wzdu
gwnych rzek (ktre symbolizuj oczywicie meridiany gwne). Rowy te maj za zadanie
odprowadzenie nadmiaru wody z rzek wystpujcych z brzegw. Tak samo w meridianach
cudownych przepyw energii nie jest stay, lecz zaley od poziomu energii w meridianach
gwnych.
Meridiany (czyli kanay energetyczne) wtroby, ledziony-trzustki, nerek cz si w
jednym punkcie pooonym po wewntrznej stronie uda. Dostarczaj one energi do caej
grnej czci ciaa. Masujc je odpowiednio mona pobudzi cae dao cznie z narzdami

- 97 -

pciowymi, gdy idc w gr przechodz one przez miednic. Podobnie energia z meridianw
pcherzyka ciowego, pcherza moczowego i odka schodzi po zewntrznej stronie uda i
pobudza narzdy oraz tkanki z nimi zwizane.
Masa wstpujcy
Masujc wewntrzn stron ng z dou do gry pobudzamy krenie krwi w dolnej czci
ciaa. Osoby spdzajce wikszo czasu w pozycji siedzcej lub stojcej cierpi na kurcze w
nogach i ylaki, gdy krenie gromadzcej si tam krwi jest niewaciwe.
Przez pobudzenie meridianw w nogach mona uaktywni krenie i zapobiec tego
rodzaju problemom.
wiczenie mona wykonywa w pozycji stojcej, siedzcej lub lecej.
1. Kadziemy donie na wewntrznej stronie nogi na wysokoci kostki.
2. Przesuwamy powoli rce w gr wzdu nogi przez wewntrzn stron kolana i uda a
do pachwiny.
3. Powtarzamy ten ruch 12 razy.
UWAGA: Masujc nogi wywieramy stay nacisk rkoma, tak aby odczu wraenie
ciepa. Oddychamy normalnie. Koncentrujemy uwag na odcinku od kolana do uda. Jest to
najwaniejszy fragment wiczenia.

a. Meridiany wstpujce

b. Meridiany zstpujce

Rys. 8la i 81b. Masa meridianw: masa ng

Masa zstpujcy
Masujc zewntrzn stron nogi z gry na d mona zapobiec nadcinieniu,
zatrzymywaniu wody i otyoci (niedomagania zwizane z meridianami pcherzyka
ciowego, pcherza moczowego i odka). wiczenie to moe rwnie wyleczy albo
przynajmniej zapobiec rozwojowi zapalenia staww czy torebek stawowych.
wiczenie to mona wykonywa w pozycji stojcej, siedzcej lub lecej. Pozycja
stojca wpywa dodatkowo na rozciganie cigien podkolanowych, kolan i ydek oraz na
cyrkulacj energii w palcach stp.
1. Kadziemy donie na zewntrznej stronie ud.

- 98 -

2. Cigym ruchem, wywierajc stay nacisk rkoma, przesuwamy je wzdu

zewntrznej strony ng przechodzc przez kolana, ydki a do kostek.
3. Powtarzamy ten ruch 12 razy oddychajc przy tym normalnie.
wiczenie to powoduje rozproszenie energii, jest wic bardzo pomocne w leczeniu
otyoci, zatrzymywania wody i nadcinienia. Najlepiej jest je wykonywa rano.
Masa rk
Podobnie jak nogi mona te masowa rce, aby pobudzi meridiany serca, puc i Pana
serca" przebiegajce po wewntrznej stronie rki oraz meridiany potrjnego ogrzewacza",
jelita grubego i jelita cienkiego przebiegajce po zewntrznej stronie rki w stron ramion.
1. Kadziemy do lewej rki po wewntrznej stronie prawego ramienia.

a.

Rys. 82a i 82b. Masa meridianw: masa rk

2. Cigym ruchem przesuwamy rk w d przez wewntrzn stron okcia a do
czubkw palcw, wywierajc stay nacisk doni.
3. Kadziemy do lewej rki na palcach prawej rki i masujemy grzbietow cz rki
od doni a do ramion przechodzc przez zewntrzn stron okcia.
4. Powtarzamy ruch 12 razy.
5. Zmieniamy rce - praw rk kadziemy na lewej i wykonujemy najpierw masa
zstpujcy po wewntrznej stronie rki, a nastpnie wstpujcy po zewntrznej stronie rki.
Wykonujemy ten ruch 12 razy.
Skuteczno wicze wewntrznych polega na kreniu odpowiedniego strumienia
energii w meridianach. Kade z wicze pobudza konkretny meridian, a w przypadku
medytacji nad meridianami ca ich sie. Umiejtno stosowania wicze wewntrznych, a
zwaszcza masau meridianw pozwala kontrolowa energi, od ktrej zale wszelkie
przejawy ycia. Energi t mona wykorzysta do samoleczenia oraz do uzdrawiania innych.
Utrzymuje ona organizm w dobrej kondycji i jest podstaw rozwoju duchowego, ktry
otwiera nam drog do niemiertelnoci.

- 99 -

CZ III
Y
NA WYSZYM POZIOMIE DUCHOWYM
7
Taoistyczne wiczenia
Medytacji, Kontemplacji
i Oddychania
Poza wiczeniami ruchowymi dawni Taoici odkryli rwnie nieocenione metody
medytacji i techniki od dychania: medytacj nad meridianami, oczyszczanie mzgu i
wiczenia oddechowe. Energetyzuj one ciao i zapewniaj swobodn cyrkulacj energii w
meridianach, pozwalaj ponadto na wykrywanie chorb i wewntrznych saboci. Dodajmy
jeszcze do tego stosowanie metod kontemplacyjnych jak medytacja nad gwiazd polarn,
kontemplacja wiecy i soca oraz wiczenia koncentracji. Pozwalaj one na zgromadzenie
energii w okrelonym celu, jak np. uzyskanie nowego zatrudnienia, zapewnienie sobie
stabilizacji finansowej, wzniesienie si na wyszy poziom ycia duchowego czy te osignicie spokoju wewntrznego.
Energia, ktra na og bywa tracona lub wydalana np. w akcie prokreacji, moe zosta
przeksztacona w czyst, pozytywn witalno dziki technikom oddychania medytacyjnego.
Nosz one nazw oddychania niemiertelnego (may i duy cykl niebiaski), powoduj
wystpowanie zmian alchemicznych u stosujcych je osb i kieruj je na drog samorealizacji
i niemiertelnoci.
Celem wszystkich wicze taoistycznych-fizycznych, medytacyjnych, kontemplacyjnych
i oddechowych - jest zjednoczenie duszy, umysu i ciaa. Osoba, ktrej ciao, dusza i umys
bd stanowiy jedno nigdy nie umrze, gdy mier jest wanie rozdzieleniem ciaa i duszy.
Jedno jest dzieem boskim, rozdzia za dzieem Szatana, czyli mierci. Zasady te
pozwalaj na rozrnienie prawdziwych nauk, wielbicych ycie, od faszywych,
nakaniajcych do rozdziau ciaa i duszy. Stosujcy wewntrzne wiczenia taoistyczne sam
dochodzi do wniosku, e nale one do pierwszej kategorii, gdy przeksztacaj konflikty
pomidzy ciaem, dusz i umysem w harmonijn i immanentn jedno - reintegracj Tao.
W pierwszym etapie stosowanie wewntrznych wicze taoistycznych zachca swych
adeptw do dziaania zgodnie z zaleceniami fizycznymi i do koncentracji. Pozwala to na
osignicie Tao, stanu dziaania bez dziaania. W drugim etapie techniki oddechowe i
medytacja prowadz do penej samorealizacji na drodze nie-dziaania.
Wedug teorii taoistycznej reintegracja Tao przebiega w trzech etapach, pierwszy zwany
you wei oznacza dziaanie" lub gorliwe stosowanie. Przy duej dozie wytrwaoci mona
doj do nastpnego etapu czyli wu wei, co oznacza nie-dziaanie", w ktrym poznaje si
potg braku zainteresowania dziaaniem. Niemniej jednak reintegracja Tao wymaga od

- 100 -

stosujcego wiadomoci, e kade nie-dziaanie" zawiera jaki czstk dziaania. W

ostatnim etapie wu bu wei wszystko dokonuje si bez udziau dziaania.
Gdy oddajecie si nauce, (wasza wiedza) z kadym dniem si powiksza.
Gdy oddajecie si (wcielaniu zasad) tao, (wasze pragnienie zdobycia wiedzy) z kadym
dniem si zmniejsza.
Zmniejsza si i znw si zmniejsza, a w kocu osigacie stan nie dziaania.
Nie dziaacie, a mimo to nie ma niczego, co by nie byo zdziaane.
Kierowanie wiatem niezmiennie polega na nie czynieniu czegokolwiek,
naruszao istniejcy, naturalny porzdek

(co

by

rzeczy).
Jeeli bdziecie narusza ten porzdek, wtedy nit bdziecie zdolni utrzyma panowania
nad (wiatem) pod niebem.
Tao Te King XLVIII1
Stosowanie wewntrznych wicze taoistycznych przygotowuje czowieka do ostatecznej
transformacji - stanu przekraczajcego granice czaso-przestrzeni, w ktrym czowiek
odzyskuje swoje naturalne miejsce we wszechwiecie.

MEDYTACJA NAD MERIDIANAMI

Medytacja nad meridianami ukazuje drogi energetyczne w ciele i pozwala swym adeptom
zajrze" w gb i zobaczy" swoje saboci. Opanowanie tej dyscypliny daje wic niezastpione narzdzie do stawiania autodiagnozy.
Nowoczesne aparaty i techniki analityczne (promienie X, skanografia, analizy krwi i
moczu, itp.) s bardzo pomocne w wykrywaniu pewnych chorb, okazuj si jednak mao
skuteczne w przypadku chorb zwyrodnieniowych, zwizanych z zaburzeniami nerwowymi
czy te energetycznymi, ktre w sposb niezauwaalny osabiaj narzdy i tkanki, co po
pewnym czasie moe doprowadzi do powanych problemw zdrowotnych. Zwykle
problemy te odkrywa si za pno. Powana choroba moe wystpi jedynie wtedy, gdy
organizm w jakim swoim punkcie jest osabiony. Dziki medytacji nad meridianami mona
zbada wasne drogi energetyczne i wykry chorob zanim bdzie za pno. W przypadku
problemu zwizanego z zablokowaniem energii mona zastosowa taoistyczne sposoby
leczenia - wiczenia wewntrzne, zioa, Tui-Na itp.
Medytacje nad meridianami pozwalaj odkry rdo niedomagali, ktre wydaj si
pochodzi z zupenie inne czci ciaa. Tak np. mczy mnie cigy kaszel, ktry do tego
stopnia podrania luzwki garda, e miaem trudnoci z mwieniem. Pocztkowo sdziem,
e wynika on z jakich problemw na poziomie puc, jednak zastosowane zioa okazay si,
ku memu zdumieniu, zupenie nieskuteczne. Zaczem wic podejrzewa, e przyczyna
kaszlu musi lee gdzie indziej. Dziki medytacji nad meridianami odkryem, e tkwi ona w
sercu - narzdzie cile zwizanym z pucami. Zastosowaem odpowiednie zioa nasercowe i
ju nastpnego dnia kaszel zacz ustpowa. Medytacja nad meridianami peni take funkcj
prewencyjn - pozwala wykry saboci organizmu zanim przeksztac si w powan
1

Przekad Tadeusz bikowski. Literatura na wiecie Nr 1

186), Warszawa, stycze 1987.

- 101 -

chorob.
Nowotwory np., rozwijaj si przez dugie lata zanim pojawi si ich zewntrzne objawy.
Dziki sposobom zagldania" do wntrza ciaa, jakich dostarcza medytacja nad meridianami,
mona zapobiec ich pojawieniu si. Jest to wic metoda auto-diagnozy ujawniajca objawy
choroby nim zawadnie ona ciaem.
Samoleczenie przez medytacj nad meridianami jest moliwe dziki ujawnianiu
punktw, w ktrych wystpio zablokowanie energii oraz przywracaniu normalnego obiegu
energetycznego. Taoici stosuj medytacj nad meridianami w tym celu ju od tysicy lat, aby
mc osign peni fizyczn i duchow.
Nauka medytacji nad meridianami przebiega w trzech etapach:
1. zapoznanie si z meridianami; 2. wyczuwanie drg energetycznych; 3. wyczuwanie
przepywu energii we wszystkich 12 meridianach jednoczenie.
1. Musimy najpierw oswoi si" z meridianami. Najlepiej sprawi sobie dobr map
akupunktury. Uczymy si kadego meridianu osobno w kolejnoci ich wystpowania
na mapie. Pierwszym jest meridian puc. Przeledmy jego | przebieg masujc go czubkiem
kciuka lub palca wskazujcego zgodnie z biegunowoci strumienia energii, tzn. w kie|
runku wstpujcym lu zstpujcym zalenie od przypadku.
2. Po zapoznaniu si ju z przebiegiem meridianw i biegunowoci strumienia
energetycznego, sprbujmy wyczu przepyw energii w meridianach. Przyjmijmy
najpierw wygodn pozycj, lec lub siedzc, najlepiej na poduszeczce. Plecy powinny by
proste, tak aby ko ogonowa bya na jednej linii z tali. Rozluniamy plecy i ramiona. Te
ostatnie s naturalnie lekko wysunite do przodu. Pozycja ta pozwala na maksymalne
rozszerzanie 1 si puc. Kadziemy rce, z kciukiem schowanym w doni,
na udach. Oprniamy umys z wszelkich myli, a nastpnie koncentrujemy si na
meridianie puc. Przebiegamy jego tras tak jak to byo opisane w punkcie 1. Koncentrujemy
nastpnie uwag na subiektywnych odczuciach, jakie przychodz nam na myl. Potem, majc
rce cay czas zoone na udach, prbujemy wyczu strumie energetyczny pyncy wzdu
meridianu puc. Zdoamy zapewne wyczu jedynie lekk fluktuacj energetyczn. Powtrzmy
ca operacj dla meridianu jelita grubego i nastpnych wg kolejnoci. Po kilku seansach
bdziemy ju wyczuwa, jak energia przemieszcza si wzdu meridianw.
3. Kiedy ju bdziemy w stanie wyczu przepyw energii w kadym z dwunastu
meridianw, popracujmy nad kilkoma naraz, np. wszystkimi meridianami biegncymi w
gowie, w klatce piersiowej czy dolnej czci ciaa.
Przyjmijmy najpierw pozycj opisan w punkcie 2. Oprnijmy umys i skoncentrujmy
si na meridianach pooonych w gowie. Przeledmy ich przebieg doni. Postpujemy
bardzo powoli i koncentrujemy si nr subiektywnych odczuciach. Powtarzamy ca operacj
do chwili, gdy odczujemy najmniejsz choby fluktuacj energetyczn w obrbie gowy.
Postpujmy w ten sam sposb dla meridianw znajdujcych si w klatce piersiowej u w
dolnej czci ciaa.
UWAGA A: Neofita moe czasem wyczu zbkowanie przepywu energii w konkretnym
meridianie. Np. trasa meridianu puc moe zatrzyma si na wysokoci okcia, sygnalizujc
tym samym, e w tym konkretnym punkcie zablokowany zosta przepyw energii. Zaczynamy
wic od nowa na wysokoci ramion i schodzimy wzdu meridianu, a kana zostanie
udroniony. Moe to wymaga kilku powtrze, a nawet kilku tygodni. Mamy jednak
wiadomo, e przywrcenie swobodnego krenia w meridianie oznacza zapobieenie lub
wyleczenie jakiego niedomagania czy choroby. Jeeli jednak okazuje si to niemoliwe,

- 102 -

przejdmy do nastpnych meridianw. a potem moemy znowu powrci do trapicego nas

zablokowania.
UWAGA B: Musimy zawsze koncentrowa si na tym, co robimy. Jeeli myl nasza
zaczyna bdzi, zacznijmy od pocztku. Nie starajmy si przyspiesza caego procesu.
Starajmy si najpierw odkry biegunowo energii, nie przerywajc biegu naszych odczu. Z
czasem bdziemy dokadnie wyczuwa przepyw strumienia energii.
Dziki medytacji nad meridianami bdziemy mogli wyczu krc w meridianach
energi. wiadoma percepcja energii pozwoli nam zachowa rwnowag energetyczn w
naszym ciele niezalenie od okolicznoci. Choroba moe zaistnie jedynie w przypadku
zakcenia krenia energii w organizmie.
Zanim zaczniemy zwiedza wiat, dobrze byoby pozna nasz wiat wewntrzny. Dziki
stosowaniu tej metody medytacji nauczymy si, jak osign zjednoczenie ciaa i duszy w indywidualny mikrokosmos i jak obra drog poznania caego wszechwiata rozcigajcego
si poza granice naszego pojmowania, czyli reintegracji Tao.

Rys. 83. Meridian puc 218

- 103 -

Rys. 84. Meridian jelita grubego 219

- 104 -

Rys. 85. Meridian odka

Rys. 86. Meridian ledzionytrzustki

- 105 -

Rys. 87. Meridian serca

jelita cienkiego

- 106 -

Rys. 88. Meridian

Rys. 89. Meridian pcherza moczowego

nerki

Rys. 90. Meridian

Rys. 92.
Meridian potrjnego
ogrzewacza

Rys. 91. Meridian Pana serca (osierdzia)

- 107 -

Rys. 93. Meridian pcherzyka ciowego

- 108 -

Rys. 94. Meridian wtroby

energii

Rys. 95.Sekwencje krenia

WICZENIA KONTEMPLACYJNE I MEDYTACYJNE

Medytacja nad gwiazd polarn, kontemplacja wiecy, soca i wiata ksiyca oraz
wiczenie koncentracji maj znaczenie zarwno praktyczne, jak i lecznicze. wiczenia
kontemplacyjne mog by bardzo pomocne dla tych, ktrzy poszukuj nowego miejsca pracy,
pragn zdrowia, pienidzy, inteligencji czy mioci. Poszukujc na przykad pracy, trzeba
wyobrazi sobie, e wiato, ktre wnika do gowy, jest tym nowym miejscem pracy i
skoncentrowa wszystkie swe pragnienia i nadzieje w medytacji. Nie trzeba przy tym
wiedzie, jaka to ma by praca. Opanowanie techniki medytacji oraz dowiadczenie zotego
wiata w caym ciele sprawi, e pojawi si takie zatrudnienie, jakiego pragniemy. W ten sam
sposb mona uzyska pienidze, inteligencj, szczcie, mio - jednym sowem wszystko,
czego mona zapragn, cznie z sukcesem.
Jedynie poprzez wasne dowiadczenie mona zrozumie i oceni skutki - bardzo proste,
a zarazem bardzo gbokie - zarwno wicze medytacyjnych, jak i wicze wewntrznych i
technik oddychania. Taoici zawsze byli bardzo praktyczni. Stosowali tylko te praktyki, ktre
przynosiy zamierzony skutek. Nie zapominajmy te o tym, e system wewntrznych wicze
taoistycznych stosowany jest ju od 6000 lat!
Medytacja nad gwiazd polarn
Od dawien dawna gwiazda polarna suy wdrowcom za przewodnika i za punkt
odniesienia. Nosi ona rne nazwy: ..Krl". ..Cesarz". Szczyt wiata", a take Purpurowa
Ra" z racji na wspania purpurow aur. Jest zawsze obecna na niebie, dlatego te jest
czym pewnym, do czego mona mie zaufanie. Nie naley si wic dziwi, e tysice lat
temu Taoici posuyli si ni do zainspirowania wiczenia med tacyjnego o licznych
waciwociach leczniczych.
wiczenie to najlepiej wykonywa jest wieczorem, kiedy gwiazda polarna jest wyranie
widoczna. Mona ewentualnie wykonywa je rwnie w cigu dnia, wyobraajc j sobie
jedynie na firmamencie. Trzeba si jednak zwrci w stron gwiazdy polarnej w trakcie
praktykowania tego wiczenia. Ciao wtedy atwiej bdzie mogo chwyta" energi elektromagnetyczn wysyan przez gwiazd.
1. Siadamy przodem w stron gwiazdy polarnej, ktr odnajdujemy lokalizujc Wielk
Niedwiedzic.

Rys. 96. Zczenie stu punktw"

- 109 -

2. Posugujc si wyobrani czujemy jak wiate gwiazdy polarnej spywa nam na gow
w miejscu zwanym ,,zczeniem stu punktw", pooonym na czubku gowy w rwnej
odlegoci od uszu.
3. Czujemy jak energia wysyana przez Purpurow R" czy si w tym punkcie z
energi krc w naszym cielei wyobraamy sobie, e pojawia si w tej czci naszej gowy
zote wiato. Meridiany staj si przezroczyste i zote, Czujemy jak to zote wiato wnika do
caego naszego ciaa, a do palcw u ng.
c
UWAGA: Jest to bardzo trudne wiczenie, gdy wymaga cakowitej koncentracji. Jeli
nasza uwaga zostanie odwrcona lub kto nam przeszkodzi, musimy zacz od pocztku, nie
zmuszajc si jednak do tego. Jeeli nie jestemy w stanie doj do koca wiczenia,
przerwijmy je i powrmy do niego innym razem. Wytrwao na pewno przyniesie rezultaty.
Kiedy ju opanujemy cay cykl medytacji i poczujemy jak zote wiato opanowuje nasze
ciao, moe si zdarzy, e zauwaymy na niektrych czciach ciaa ciemne plamy. S one
oznak choroby. Wystawmy te miejsca na dziaanie wiata gwiazdy polarnej, a stan si
przezroczyste i wietliste. Ciao nasze wypeni si now energi i bdziemy uzdrowieni.
Skuteczno tego wiczenia zostaa dowiedziona. Sprawia ono, e choroba dosownie
znika, a organizm staje si silniejszy. Jestemy tym, co mylimy".
Kontemplacja wiecy, soca i wiata ksiyca
Jeeli nie moemy zlokalizowa gwiazdy polarnej, posumy si wiec, socem lub
ksiycem jako rdem zotego wiata. Pamitajmy jednak, e soce moe by za gorce, a
ksiyc za zimny. Kontemplacja wiecy, soca czy wiata ksiyca jest moliwa do
osignicia natychmiast, podczas gdy opanowanie medytacji nad meridianami moe zaj
kilka miesicy.
Najlepszymi momentami na kontemplacje s: wczesny ranek, wieczr tu przed
zachodem soca i zimne dni.
1. Skupiamy wzrok na pomieniu wiecy lub innym rdle wiata.
2. Nastpnie zamykamy oczy i pozwalamy wiatu wnikn do naszej gowy. Czujemy
jak wypenia si ona zotym wiatem.
3. Czujemy jak wiato to opanowuje szyj, ramiona, tuw i reszt ciaa.
UWAGA A: Kontemplacje wiecy i wiata ksiyca najlepiej jest wykonywa w pozycji
siedzcej z twarz zwrcon w kierunku pnocnym. Przy kontemplacji soca naley wybra
inn orientacj i nie pozostawa na socu duej ni 10 min., gdy wiato soneczne jest
bardzo silne, a kierunek przepywu linii ziemskiego pola si magnetycznych z Pnocy na
Poudnie.
UWAGA B: wiato wiecy jest bardzo odpowiednie. Nie zastpujmy go arwk
elektryczn.
UWAGA C: Jeeli wyczuwamy jakie zablokowanie w czasie kontemplacji, otwrzmy
oczy, popatrzmy na wiec i zacznijmy wiczenie od pocztku, a bdziemy w stanie napeni
nasze ciao przejrzystym wiatem. Kto patrzcy z bok: bdzie odnosi wraenie, e jakie
wiato wydobywa si z naszego ciaa. Z czasem nauczymy si rozrnia te partie naszego
ciaa, do ktrych wiato nie dochodzi, czyli fragmenty chore, ktre wiczenie to, wytrwale
stosowane, bdzie w stanie wyleczy przez skpanie ich w wietle.
wiczenie koncentracji
Sukces w yciu zaley od umiejtnego zastosowania swoich zdolnoci umysowych. Ile

- 110 -

to razy syszelimy, e perfekcja wykonania zaley od stopnia koncentracji na wykonywanym

zadaniu. wiadomi tego zwizku, Taoici opracowali wiczenie powikszajce zdolno
koncentracji.
W wiczeniu tym trzeba si koncentrowa na jednym z trzech nastpujcych punktw:
Ying Tang (pooonym na czole midzy brwiami, czyli na wysokoci trzeciego oka), Shan
Chung (pooonym na wysokoci grasicy) lub Cni Hai )pooonym 2 cm poniej ppka).
Punkty te mona znale na poniszym rysunku lub na mapie punktw akupunktury. (Jeeli
wybierzemy map punktw akupunktury, naley szuka punktw 17 i 6 na meridianie Jenn
Mo. Nie znajdziemy natomiast odpowiednika punktu Ying Tang, ktry jest dodatkowym
punktem dla Jenn Mo). Punkty te mog by rwnie oznaczone jako Tan Tsien grny,
rodkowy i dolny.
wiczenie to mona wykonywa w pozycji lecej, siedzcej lub stojcej, w spokojnej
chwili.
1. Moemy usi w siadzie skrzynym na twardym podou.
2. Koncentrujemy si na jednym z trzech punktw przedstawionych na rys. 97.
Wikszo ludzi wybiera punkt Cni Hai.
Koncentrujemy si, mylimy tylko o tym punkcie f i wypdzamy z gowy wszystkie
inne myli; koncentrujemy si na tym punkcie tak dugo, a poczujemy w nim ciepo.
3. W momencie, gdy odczujemy to ciepo, moemy cakowicie zaprzesta wykonywania
tego wiczenia, gdy nasza zdolno koncentracji jest ju na tyle rozwinita, e moe by
zastosowana do innych celw.

Rys. 97. Punkty Ying Tang, Shan Chung i Chi Hai

UWAGA: Jeeli nie uda nam si od razu osign rezultatw, nie zniechcajmy si. Jest
to trudne wiczenie i opanowanie go moe wymaga kilku tygodni pracy. A kiedy ju je
opanujemy - naley je cakowicie zarzuci. Stosowanie go dli samej przyjemnoci moe mie
zgubne skutki.
Zwaywszy na ilo rozmaitych technik, jakie ludzie stosuj, aby zwikszy sw
zdolno koncentracji, atwiej jest zrozumie, e wiczenie to wcale nie jest atwe. Niektrzy
zalecaj poczenie go z wiczeniami oddechowymi w trakcie ktrych wyobraamy sobie, e
powietrze przenika przez zczenie stu punktw" i rozgrzewa t cz gowy; inni znw
radz, aby dotyka punktu na ktrym si koncentrujemy i stara si zobaczy w nim ogie. W
kadym razie, kiedy zdoamy ju pokona wszelkie trudnoci, uczucie bogiego ciepa

- 111 -

napenia nas radoci.

Niestety, euforia ta staje si czsto powodem faszywej dumy, zwaszcza u ludzi
przesdnych i nie wyksztaconych i prowadzi ich czsto do naduywania tego wiczenia.
Zwyka reakcja metaboliczna (uczucie ciepa wynika z pobudzenia przez koncentracj
krenia w danym punkcie) zostaje przez nich odbierana jako cud boski lub otrzymanie darw
od Boga i prowadzi do egzaltacji ich ego.
W dawnych czasach ludzie mao uczciwi, zaoyciele rnego rodzaju sekt religijnych,
spostrzegli, e moe to by wietny sposb na osignicie kontroli nad masami. Zalecali oni
cig koncentracj, aby doprowadzi do wytworzenia ciepa (energii) w okolicach ppka.
Energia ta bya nastpnie kierowana do innych czci ciaa. Dziki tym naukom zyskali wielu
adeptw, ktrym wmawiali, e stae i zrytualizowane stosowanie tego jednego wiczenia
dawao moc bosk, chronic przed orem i chorob oraz niemiertelno. Tak wic sabi
psychicznie adepci czuli si uwiceni" przez energi wytwarzan w jamie brzusznej i
kierowan przez umys do narzdw pciowych i pozostaych czci ciaa. Euforia ich nie
znaa granic i uwaali si za niemiertelnych". Poniewa nie byo wtedy opieki medycznej,
wielu z nich zmaro na choroby fizyczne i psychiczne (spowodowane t ingerencj w
funkcjonowanie organizmu); inni uczestniczyli w rebeliach . pogromach organizowanych
przez tych faszywych prorokw (zawdziczajc im niemiertelno gotowi byli lepo
wykonywa ich rozkazy); jeszcze inni zostali straceni przez miejscowe wadze.
Badajc materiay archiwalne, historycy zauwayli zwizek pomidzy oglnym chaosem
i rozpowszechnieniem chorb psychicznych wrd niszych warstw spoeczestwa, a
rozwojem tego prostego wiczenia. Powodowao ono utrat apetytu, halucynacje, drgawki
(uszkodzenie systemu nerwowego), impotencj, bezpodno, przedwczesne starzenie si
nowotwory, schizofreni, rozprzenie obyczajw, nieposzanowanie norm moralnych
(kazirodztwa, morderstwa itp.). Poniewa nie sposb byo przewidzie zachowania czonkw
tych sekt ani zawrci ich z drogi, wadze lokalne byy prawnie upowanione do
wyapywania ich i wykonywania egzekucji.
Sia umysu, tak jak sia nuklearna, musi by i stosowana z wielk ostronoci nadmierna koncentracja moe doprowadzi do zaburzenia rwnowagi. Takie stosowanie koncentracji jest cakowicie sprzeczne z naukami Taoizmu, w ktrym podstaw zdrowia
fizycznego i psychicznego jest rwnowaga. Zgodnie z doktryn taoistyczn nauka tego
wiczenia przebiega w dwch etapach:
1. KONCENTRACJA
2. ZAPOMNIENIE
To jest tak, jak z nauk jazdy na rowerze. Na pocztku musimy si mocno koncentrowa,
aby utrzyma rwnowag i si nie przewrci. Gdy ju to opanujemy, jazda na rowerze
wydaje nam si czym rwnie naturalnym co chodzenie i nie wymaga od nas wiadomej
koncentracji. W tym momencie koncentrowanie si na wykonywanych ruchach zamiast na
tym, co si dzieje wok, moe doprowadzi do wypadku.
WICZENIA ODDECHOWE
Poza codziennym oddychaniem - automatycznym i niewiadomym - istniej jeszcze inne
techniki oddychania. Jedn z nich, oddychanie urawia, ju poznalimy. Opisane w tym
rozdziale wiczenia przynosz stosujcemu je rozliczne korzyci, m. in. zwikszaj o 50%
wytrzymao w trakcie dugotrwaego wysiku fizycznego (bardzo istotne dla tancerzy i
gimnastykw).
Odwrcone wiczenie urawia I

- 112 -

Dziki temu wiczeniu, pozwalajcemu na bardzo wolne przechodzenie powietrza przez

puca i odek, nastpuje pena wymiana gazowa w tkankach puc i odka. Wymiana taka
nie zachodzi przy normalnym oddychaniu.
wiczenie to najlepiej jest wykonywa rano lub wieczorem w pozycji stojcej, siedzcej
lub lecej.
1. Zaczynamy od wolnego wydechu, zaciskajc przy tym minie brzucha, aby
wytoczy powietrze z odka i puc. Wyobraamy sobie, jak czsteczki powietrza wylatuj z
odka i puc.
2. Po zakoczeniu wydechu, robimy wolny i gboki wdech, rozszerzajc puca tak, by
klatka piersiowa rozcigna si na wszystkie strony. Nie pozwalamy na rozszerzenie si
brzucha wcigajc go mocno. W tej pierwszej fazie wiczenia pracuj tylko minie klatki
piersiowej.

a.

b.

c.

d.

Rys. 98a - 98d. Odwrcone wiczenie urawia

3. Kiedy puca s ju wypenione, powstrzymujemy na chwil oddech, aby zatrzyma
cyrkulacj powietrza i umoliwi pen wymian gazow.
4. Zaciskamy minie klatki piersiowej i puca wydymajc jednoczenie brzuch, a
stanie si wielki jak balon. Ta seria ruchw przepycha powietrze z puc do brzucha.
5. Przytrzymujemy przez chwil powietrze, nastpnie powoli wcigamy brzuch i
wypuszczamy powietrze bezporednio przez usta. Na pocztku wiczenie to moe si

- 113 -

wydawa trudne,
oprnia brzuch.

ale przy odrobinie wytrwaoci nauczymy si z atwoci napenia i

6. Peny wdech i wydech stanowi cykl oddechowy. Na pocztku wystarcz dwa-trzy

cykle w czasie jednego seansu. Z czasem bdziemy w stanie wykona 12 cykli. Pamitajmy,
aby dziaa bardzo powoli.
UWAGA: wiczenie to jest niewskazane dla ciarnych, gdy ruchy brzucha mogyby
wywoa u nich ze samopoczucie.
wiczenie to wpywa nie tylko na dotlenienie i oywienie tkanek, ale wzmacnia te
tkanki brzucha i zwiksza pojemno klatki piersiowej. Pozwala na gbsze oddychanie i
cakowite wydalanie gazw zalegajcych czsto u podstawy puc.
Odwrcone wiczenie urawia II
wiczenie to nieco rni si od poprzedniego - powietrze wdychane jest do grnej czci
puc, przytrzymywane jak najduej w klatce piersiowej, a nastpnie wydychanie.
Nie zaleca si adnej szczeglnej pozycji czy pory dnia na wykonywanie tego wiczenia.
1. Robimy wolny wydech wcigajc jednoczenie brzuch i przepon, aby wytoczy cae
powietrze z puc i klatki piersiowej.
2. Robimy wolny wdech wypeniajc powietrzem tylko grn cz puc (brzuch mamy
wcignity).
3. Kiedy ju grna cz puc jest pena, powstrzymujemy oddech na jaki czas, aby
zatrzyma ruch powietrza i umoliwi zajcie penej wymiany gazowej.
4. Zaciskamy powoli klatk piersiow i puca, aby przepompowa
brzucha. Wypinamy lekko brzuch, aby przenikno do niego powietrze.

powietrze do

5. Wstrzymujemy oddech jak dugo wytrzymamy. Nastpnie powoli wydychamy

powietrze przez usta,
6. Peny wdech i wydech stanowi cykl oddechowy. Powtarzamy go ile razy chcemy,
ale bez przesady.
UWAGA: Na pocztku nie bdziemy w stanie zatrzyma powietrza zbyt dugo. Troch
wytrwaoci i nie bdzie nam to ju sprawia trudnoci. Ponadto starajmy si maksymalnie
spowolni wdech i wydech, tak aby wchodzce powietrze nie poruszyo adnego woska w
jamie nosowej.
Technika ta, zastosowana w trakcie siowych wicze, zwiksza o 50% moliwoci
fizyczne organizmu. Dostarcza tlenu i energii potrzebnych organizmowi w czasie
wykonywania wiczenia, zapobiegajc jednoczenie nadmiernej wentylacji puc. Pomimo
dugotrwaego wysiku ruchy wykonywane s z gracj i atwoci. Z tej racji Szkoa Baletowa
w Oslo w Norwegii zaleca swym tancerzom stosowanie tych technik oddechowych. Badania
atletw i gimnastykw wykazay, e stosowanie tych metod zwiksza ich wytrzymao o
okoo 50%.
Oddychanie koci
Odrobina napicia psychicznego jest niezbdna do ycia, gdy cakowity jego brak
oznacza mier. Lekarze jednak stwierdzili ponad wszelk wtpliwo, e nadmierne napicie
i stres powoduj wiele chorb, prawdopodobnie nowotwory take. Taoici wiedz ju od
wiekw, e najlepszym sposobem uchronienia si przed chorob jest codzienne cakowite
rozlunienie ciaa i umysu. Relaksacja odgrywa bardzo wan rol w samoleczeniu, gdy

- 114 -

zapobiega zablokowaniom
psychicznych.

energii,

spowodowanym

przez

nagromadzenie

napi

1. Kadziemy si na plecach z nogami lekko rozstawionymi, rkami wzdu ciaa i

domi skierowanymi ku grze.-Rozluniamy cakowicie minie, tak bymy spoczywali
caym ciarem na pododze czy ku. Zamykamy oczy i rwno oddychamy.
2. W czasie wdechu czujemy jak wiee powietrze, energia i nowe siy yciowe wnikaj
do naszego ciaa.

Rys. 99. Oddychanie koci

3. W czasie wydechu wyobraamy sobie jak wszystkie toksyny i zuyte powietrze
opuszczaj nasze cao.
4. Nastpnie w czasie wdechu wyobraam} sobie, e powietrze wnika w nas przez
palce stp, przemieszcza si wzdu koci ng a dotrze do klatki piersiowej.
5. W czasie wydechu czujemy jak powietrze przesuwa si w d przez klatk piersiow,
wzdu ng i wychodzi przez palce stp.
6. Dla kadej z ng powtarzamy 3 razy etap} 4 i 5.
7. Wyobraamy sobie teraz, e powietrze wchodzi przez donie i przemieszcza si
wzdu rk do puc i gowy.
8. W czasie wydechu ledzimy t sam drog powietrza w przeciwnym kierunku.
9. Powtarzamy etapy 7 i 8 po trzy razy dla kadej rki.
UWAGA A: Kiedy opanujemy poszczeglne etapy wiczenia, sprbujmy poczy
strumie powietrza w rkach i nogach.
UWAGA B: Jeeli nie moemy przyj pozycji lecej (np. w pracy czy w podry),
zamknijmy oczy i wykonujmy wiczenie w pozycji siedzcej, starajc si mie krgosup
moliwie prosty oraz rce i nogi rozlunione.
wiczenie oddychania koci pozwala na cakowite odprenie fizyczne i psychiczne.
Dziki stosowaniu go odzyskujemy siy i z now energi przystpujemy do pracy.
wiczenia oddechowe energetyzujce i relaksujce
Energia yciowa dzieli si na energi yin i energi yang. Energia yin jest si negatywn,
hamujc, osabiajc; energia yang - pozytywn, budujc, wzmacniajc. Obie te energie s
cise zwizane z dziaaniem systemu nerwowego sympatycznego i parasympatycznego. oraz
z wytwarzaniem jonw. Pobudzenie systemu nerwowego sympatycznego powoduje wzrost
poziomu energii yang, co pociga za sob wysze cinienie krwi, przyspieszenie bicia serca i
oddychania, wzrost popdu pciowego itp. Jednoczenie organizm wytwarza jony pozytywne.
Zwikszona koncentracja jonw pozytywnych powoduje ble gowy, nadcinienie, stresy i
napicia psychiczne. Z drugiej strony jednak energia yin wytwarza jony negatywne.
Pobudzaj one system parasympatyczny, ktry wpywa na obnienie cinienia krwi,

- 115 -

zwolnienie rytmu uderze serca i oddechu oraz zmniejszenie popdu pciowego. Zbyt wysoki
poziom energii yin wywouje ospao, przygnbienie, smutek lub osabienie.
Tak wic ciao wytwarza jony pozytywne i negatywne. Harmonia jest wtedy, gdy
pozostaj one w stanie rwnowagi.
W jaki sposb mona zrwnoway te dwa typy energii? Po prostu odpowiednio
oddychajc. Dugi i gboki wdech sprzyja sile yang, taki sam wydech wytwarza energi yin.
Wstrzymanie oddechu rwnoway te dwie energie. Tak wic jeli chcemy si pobudzi,
wdychamy powietrze przez 15 sekund, wstrzymujemy oddech na 10 sekund i robimy wydech
przez 5 sekund. Jeeli chcemy si zrelaksowa, wdech powinien trwa 5 sekund, wstrzymanie
oddechu 10 sekund, a wydech 15 sekund. Dziki tym technikom bdziemy umieli zachowa
spokj nawet w bardzo trudnych sytuacjach. Wdechy i wydechy mona oczywicie wydua.
wiczenia oczyszczania mzgu
W wiczeniach oczyszczania mzgu wykorzystywane s techniki oddechowe wia,
Jelenia i urawia. S one jednoczenie podstaw oddychania niemiertelnego. Bez solidnych
fundamentw nie mona zbudowa domu, ktry bdzie w stanie oprze si wichrom chorb i
postawom negatywnym. Tak wic zanim zacznie si stosowa techniki oddychania, nale}
dobrze opanowa kombinowane wiczenie Jelenia, urawia i wia.
Naley nauczy si relaksowa nie tylko ciao, ale i umys. Kiedy umys jest opanowany
przez rne zbdne niepokoje (rda stresw i napi psychicznych), rne choroby ostre i
chroniczne maj drog otwart. Oczyszczenie mzgu za pomoc oddychania jest
podstawowym sposobem pozbycia si stresw i negatywnych myli, ktre stanowi
najwiksz przeszkod w uzdrawianiu organizmu. Dla Taoistw idea czy myl s same w
sobie rzeczywistoci. Tak wic negatywna myl wywouje pojawienie si negatywnych
uwarunkowa w ciele fizycznym. wiczenia oczyszczania mzgu stanowi skuteczny rodek
na uwolnienie umysu od wszelkich zbdnych myli i przywrcenie stanu rwnowagi, ktre
odbije si natychmiast w caym organizmie. Jeeli choroba jest zachwianiem rwnowagi, to
dobre samopoczucie nie oznacza jednak automatycznie stanu rwnowagi. Taoizm wskazuje
drog zotego rodka - unikania wszelkich skrajnoci. Aby uzyska wiadomo swojej
naturalnej kondycji, musimy oprni umys z elementw zarwno negatywnych jak i
pozytywnych, z mioci jak i nienawici, i pozosta otwarci. Taka jest droga do wielkoci i
spokoju ducha.
Osigam peni (wewntrznej) pustki, zachowuj w sercu cakowity spokj.
Tysice rzeczy rodzi si i rozwija, a ja przygldam si, jak powracaj (do swego rda).
Kada rzecz rodzi si i osiga peny rozkwit, (a wwczas) kada z nich wraca do swego
rda.
Powrt do rda oznacza peny spokj. Nazywamy to spenieniem swego przeznaczenia.
Spenienie wasnego przeznaczenia nazywamy niezmienn (zasad).
Poznanie owej niezmiennej (zasady) zwiemy owieceniem.
Ci, co nie posiedli poznania niezmiennej (zasady), w swej szaleczej gupocie
dopuszczaj si wielu zbrodni.
Ci, co niezmienn (zasad) poznali, staj si wszechogarniajcymi.
Bdc wszechogarniajcymi, s oni bezstronni i (wszystko traktuj jednakowo).
Bdc bezstronnymi, zdobywaj dostojestwo krlewskie. W swym krlewskim
dostojestwie naladuj oni niebo. Niebo bierze przykad z tao. Tao oznacza nieskoczone

- 116 -

(trwanie).
Utrata ciaa nie stanowi wic dla Mdrca niebezpiecznego zagroenia.
Tao-Te-King XVI2
OCZYSZCZANIE MZGU I
Negatywne myli s gwn przeszkod w procesie zdrowienia. wiczenie oczyszczania
mzgu I pozwala wypdzi negatywne myli z umysu, otwiera drog do ycia w harmonii z
naturalnymi prawami rzdzcymi wszechwiatem, duje czowiekowi zdolno odrzucania
faszywych poj, myli negatywnej i mierci. W reintegracji Tao dualistyczne myli,
namitnoci i choroby ustpuj miejsca cakowitemu spokojowi.
1. Siadamy w pozycji wia. Plecy mamy proste, rce lekko oparte na kolanach.
Trzymamy kciuki", dziki czemu energia nie wydostaje si przez donie, lecz kry w
rkach i ramionach. Oczy mamy zamknite w czasie wykonywania caego wiczenia.

a.

b.
Rys. l00a i l00b. Oczyszczanie mzgu I

2. Wydychamy powietrze z puc (nie wysilajc si), jak w wiczeniu wia, wycigajc
gow do gry i lekko wypychajc ramiona do przodu.
3. Odchylamy gow do tyu (jak w drugiej pozycji wiczenia wia) i robimy powoli
wdech. Prbujemy sobie wyobrazi, e powietrze wchodzc do naszego ciaa zmienia si w
ciep par lub biay dym, ktry wznosi si powoli od brzucha w stron gowy. Czujemy jak
ogarnia on ca gow.
4. Prostujemy nastpnie gow i robimy wydech, przyjmujc znw pierwsz pozycj
wia. Czujemy jak dym czy para opuszcza nasze ciao pozostawiajc uczucie jasnoci i
wieoci. Powtarzamy t sekwencj przynajmniej 7 razy w czasie jednego seansu.
UWAGA A: Wane jest, by w czasie tego wiczenia zaciska minie odbytu tak, by
energia pozostawaa w grnej czci ciaa i moga opanowa krgosup i mzg.
UWAGA B: Na pocztku trudno jest skoordynowa oddychanie z odczuciami. Przy
odrobinie wytrwaoci zdoamy wyranie zobaczy przemieszczanie si dymu. Podobnie
poczucie jasnoci umysu moe nie pojawi si natychmiast. Nie zniechcajmy si jednak,
cierpliwo nasza zostanie sowicie wynagrodzona - dziki tej jasnoci umysu pozbdziemy
si 80% naszych problemw.
OCZYSZCZANIE MZGU II
2

Przekad Tadeusz bikowski. Literatura na wiecie Nr 1 (\Z6\ Warszawa, stycze 1987, s. 15.

- 117 -

wiczenie to prowadzi do cakowitego rozcignicia plecw, ramion i rk, przyczyniajc

si jednoczenie do wyrwnania poziomu energii i osabienia napi i zmczenia. Umys po
nim pozostaje wiey i otwarty. Stosowa je naley za kadym razem, gdy odczuwamy
zmczenie w cigu dnia, czy to bdzie rano po przebudzeniu, czy w biurze, czy wieczorem po
pracy.
1. wiczenie to wykonuje si w pozycji stojcej (lub lec na plecach). Nogi lekko
rozstawione, rwnolege. Rce rozlunione i zwisajce luno wzdu ciaa. Gowa prosto jak
w pierwszej pozycji wiczenia wia.

a.

b.

Rys. 101 a i 101 b. Oczyszczanie mzgu II 246

2. Zaczynamy od oprnienia puc z zawartego w nich powietrza.
3. Nastpnie odrzucamy gow do tyu i zaczynamy powolny wdech. Unosimy rce do
gry i czymy donie nad gow rozszerzajc jednoczenie klatk piersiow. (Ruchy te nie
powinny wymaga wysiku. Jeli nie moemy z atwoci zczy rk nad gow, uniemy je
tylko moliwie jak najwyej nad gow). Unoszc rce starajmy si wyczu, jak aktywna
energia (yang) z wszechwiata (biay dym) wnika do puc, ciaa i umysu.
4. Po zakoczeniu wdechu wstrzymujemy oddech, rce majc cay czas uniesione i
zaciskajc minie odbytu. Rozluniamy si i pozostajemy w tej pozycji moliwie jak
najduej. Czujemy jak biay dym ogarnia ca gow; energia przebiega przez cae nasze
ciao i oczyszcza nasz umys z negatywnych myli.
5. Nastpnie robimy wydech, prostujc gow i opuszczajc rce (zataczajc nimi koo).
Sprbujmy 'wyczu jak pasywna energia (yin) z ziemi (wiey powiew) wnika do naszego
ciaa przez palce rk. wiczenie to symbolizuje osignicie harmonii midzy ciaem a
wszechwiatem dziki poczeniu energii pasywnej ziemi z energi aktywn nieba.

- 118 -

Wydychajc czujemy jak biay dym opuszcza nasze ciao i pozostawia uczucie oczyszczajcej
jasnoci.
6. Powtarzamy ten cykl oddechw i ruchw 7 razy lub wicej.
UWAGA: Jeli to moliwe, wykonujmy to wiczenie na wieym powietrzu w
promieniach soca. Unoszc rce do gry wyobramy sobie, e chcemy dosign do chmur
i nieba.

8
Oddychanie niemiertelne:
May i duy cykl niebiaski
Dwa meridiany cudowne otaczaj ukad siedmiu gruczow. Pierwszy z nich Jenn Mo
nosi nazw Naczynia Pojciowego, drugi Tou Mo, Naczynia Zarzdzajcego. Rni s one
od innych meridianw tym, e mona w nich zmieni biegunowo przepywajcej energii.
Maj one duy wpyw na siedem gruczow, ktre odgrywaj pierwszorzdn rol na drodze
do niemiertelnoci.
Gruczoy dokrewne wpywaj na wszystkie funkcje ciaa. Jak ju wspomnielimy
wsppracuj one ze sob w penej harmonii, od nich zaley cyrkulacja energii w organizmie.
Mona by je porwna do transformatora czy generatora prdu. S magazynami energii w
ciele ludzkim. Przez podniesienie poziomu energii w siedmiu gruczoach, cae ciao osiga
pen harmoni.
Zanim zaczniemy stosowa oddychanie niemiertelne, musimy najpierw dostatecznie
opanowa system wicze wewntrznych, by od strony fizycznej organizm funkcjonowa
prawidowo i by wolny od wszelkich chorb. W przypadku, gdy przepyw energii jest
zablokowany w ktrym z meridianw, stosowanie najwyszego stopnia wicze
oddechowych nie jest moliwe. Otwarcie kanaw energetycznych meridianw, ktre
przygotowuj ciao na przyjcie oddychania niemiertelnego, wymaga doskonaego
opanowania medytacji nad meridianami i pozostaych wewntrznych wicze taoistycznych.
Ciao ludzkie jest ukadem elektrycznym. Natenie adunku elektrycznego, jaki moe
ono znie, zaley od odpornoci nerww i gruczow. Silny organizm bdzie w stanie znie
prd elektryczny o wikszym nateniu.
Oddychanie niemiertelne powoduje powstawanie bardzo wysokiego poziomu
energetycznego, ktrego nieprzygotowany organizm nie ma moliwoci znie. Nerwy i
gruczoy zostayby wtedy spalone" przez nadmiar energii. Prawd jest, e cierpicy na
powane zaburzenia psychiczne nie s w stanie kontrolowa poziomu energii w swym ciele.
Niestety jest take prawd fakt, e zbyt dugie oddziaywanie zbyt wysokiego poziomu
energii moe spowodowa nieodwracalne szkody w organizmie. Nie wolno lekceway
oddychania niemiertelnego.
Jeli jednak przejdziemy przez wszystkie etapy wewntrznych wicze taoistycznych i
medytacji, opanujemy praktycznie wiczenia urawia, Jelenia i wia, bdziemy gotowi

- 119 -

podj nauk oddychania niemiertelnego (wiczenia te stanowi najwyszy poziom

wiczenia Jelenia).
Tan tsien grny

Tan tsien rodkowy

Tan tsien dolny (Kocioek lub Kocio)

Rys. 102. Schematyczne przedstawienie cyrkulacji energetycznej

Na opanowanie tego ostatniego etapu systemu wewntrznych wicze taoistycznych
trzeba przewidzie przynajmniej rok, a moe to wymaga i caego ycia. Podniesienie
czstotliwoci energetycznej ciaa nie moe nastpi gwatownie. Obiecywanie cudw bez
wysiku byoby grzechem, ktry wielu mgby zmarnowa ycie i sprowadzi ich na drog
dezintegracji w stron Za ".
Tymczasem wytrway osignie nieocenione korzyci Zostanie wzniesiony do rangi
Hsien, czyli Czowieka Niemiertelnego.
Hsien zna wszystkie tajemnice wszechwiata, gdy jest w peni zjednoczony z Tao
(Bogiem); jest wieczny i dysponuje mocami wszechwiata. Czy nie jest to ukryte marzenie
drzemice w sercu kadego czowieka? Bg da czowiekowi dusz (ktrej nie posiada aden
inny ywy organizm), aby mg on pewnego dnia mu towarzyszy.
MAY CYKL NIEBIASKI
Technika ta nosi czasem nazw Wiecznego Koa Prawa". Rozpoczcie maego cyklu
niebiaskiego wymaga wysiku woli, pniej wszystko ju si dzieje automatycznie i
mimowolnie. Tak wic raz zainicjowany proces ten przeistacza si w ruch cigy,
nieodwracalny i nie podlegajcy kontroli. Ostatni etap iluminacji nie zachodzi pod wpywem
wiadomej czynnoci - pojawia si samoistnie temu, kto potrafi to przyj.
1. W pozycji siedzcej trzymamy plecy i gow prosto.
2. Zaciskamy kciuki w doni i opieramy lekko rce na nogach.
3. Robimy wolny wdech (nie wkadajc w to specjalnego wysiku) i czujemy jak
powietrze wchodzi przez nos i przemieszcza si wzdu meridianu Jenn Mo do jamy
brzusznej (do Kocioka), gdzie zostanie podgrzane (przeobraone) i naenergetyzowane.

- 120 -

a.

b.

Rys. 103a i 103b. May cykl niebiaski w pozycji siedzcej

4. Po zakoczeniu wdechu zaciskamy minie zwieracza odbytu i opuszczamy brod na
piersi. Oba te ruchy uniemoliwiaj ucieczk energii z jamy brzusznej i kieruj j w stron
narzdw pciowych. Ponadto, kdy pozostajemy w bezdechu, naczynia krwionone si
kurcz, powodujc tym samym zwikszenie cinienia krwi. Pooenie brody przyczynia si do
odwrcenia i zrwnowaenia tego procesu w obrbie organizmu.
5. Pozostajc w dalszym cigu w bezdechu, z opuszczon brod i zacinitym odbytem,
zaczynamy zauwaa wstpujcy ruch energii zgromadzonej w kocioku (jamie brzusznej)
wzdu krgosupa, czyli wzdu meridianu Tou No.
6.
Wznoszc si energia przechodzi spiralnym ruchem przez siedem domw
(gruczow), zaczynajc od gruczow pciowych (patrz rys. 103). Spirale te napeniaj po
kolei poszczeglne domy energi, ktra w kadym z nich wznosi si na wyszy poziom. Tak
wic kady gruczo odgrywa rol transformatora i generatora w obwodzie energetycznym
organizmu.
7. Kiedy energia dojdzie ju do epifizy czyli szyszynki, zatrzymajmy si na chwil, aby
umoliwi jej cyrkulacj. Nastpnie rozluniamy minie odbytu i brody i wykonujemy
powoli wydech.
8. Powtarzamy cay cykl.
UWAGA: Na pocztku wstrzymujemy oddech jedynie przez 7 sekund, po sekundzie na
kady gruczo. Kiedy opanujemy ju lepiej oddychanie, moemy pozostawa w bezdechu
duej i pozwoli energii na zakrelenie kilku spiralnych ruchw wok kadego domu. W
skrcie wyglda to nastpujco: wstrzymujemy oddech, dociskamy brod do piersi,
zaciskamy minie zwieracza odbytu i kierujemy energi wzdu meridianu Tou Mo do
gruczow pciowych, nadnerczy, trzustki, grasicy, tarczycy, przysadki mzgowej i epifizy.
Nastpnie kierujemy energi w d wzdu meridianu Jenn Mo i tak dalej, a bdziemy
musieli wykona wydech. Po nabraniu praktyki moliwe jest wstrzymanie oddechu na dugie
minuty, a nawet na kilka godzin. Kiedy siedem domw otrzyma dostateczn porcj energii,
ciao fizyczne osiga niemiertelno! i nie potrzebuje ju wicej oddycha.
DUY CYKL NIEBIASKI
Podobnie jak w maym cyklu niebiaskim, tak i w duym wykorzystuje si oddychanie i
siedem domw (gruczow) ciaa.
Rnica polega na tym, e w duym cyklu niebiaskim obwd energetyczny rozciga si
take na rce i nogi.

- 121 -

1. Zaczynamy w pozycji siedzcej trzymajc plecy i gow prosto.

2. Robimy wdech i pozwalamy powietrzu przemieci si wzdu meridianu Jenn Mo do
wntrza ciaa a do kocioka, gdzie zostanie ogrzane i naenergetyzowane.
3. Po zakoczeniu wdechu blokujemy brod i odbyt, wstrzymujemy oddech i pozwalamy
energii przepyn przez kady z domw, tak jak to zostao opisane w maym cyklu
niebiaskim.
4. Kiedy energia dojdzie ju do epifizy, kierujemy j w d wzdu meridianu Jenn Mo
a do ng, gdzie przechodzi przez meridiany odka, pcherza moczowego i pcherzyka
ciowego, pooone po zewntrznej stronie nogi.
5. Kiedy energia dojdzie do palcw stp, kierujemy j w gr wzdu meridianu Tou Mo
i do rk, gdzie popynie ona meridianami puc, serca i osierdzia pooonymi po wewntrznej
stronie rki.
7. Kiedy energia dotrze do czubkw palcw, zawracamy j wzdu meridianw jelita
grubego, jelita cienkiego i potrjnego ogrzewacza a do kocioka na meridianie Jenn Mo.
8. Zamyka to duy cykl niebiaski. Moemy zrobi wydech lub zacz cykl od nowa,
a bdziemy zmuszeni wykona wydech.
UWAGA: Pocztkowo wstrzymujemy oddech na 7 sekund, zwikszajc ten czas wraz z
nabieraniem praktyki do 5 minut lub wicej. Wykonujmy moliwie jak najwicej nawrotw
duego cyklu niebiaskiego sprowadzajc zawsze na koniec energi do kocioka.
Niektrzy adepci dochodz do takiego stadium, w ktrym oddychanie przestaje im by
potrzebne. W stadium tym komrki ciaa, przeobraone przez procesy alchemiczne, zale ju
tylko od energii uniwersalnej. Adept wznosi si ponad normalne" prawa rzdzce czasoprzestrzeni, odrywa si od ciaa i wiata i uczestniczy w wiecznoci wszechwiata.

CZ IV
NOWY PUNKT WYJCIA:
ZNAMY SWOJE PROBLEMY I UMIEMY IM ZARADZI

9
Zalecenia taoistyczne
Rozrniamy cztery podstawowe kategorie wewntrznych wicze taoistycznych: 1)
codzienne wiczenia oglne dla zachowania dobrej formy; 2) wiczenia lecznicze dla
poszczeglnych narzdw wewntrznych i konkretnych czci ciaa; 3) wiczenia
oddechowe; 4) wiczenia medytacyjne i kontemplacyjne.
Ponadto do leczenia konkretnych zaburz czy chorb stosowane s kombinowane
techniki pochodzce z rnych wicze wewntrznych.
wiczenia oglne naley stosowa codzienni*, co najmniej przez 3 miesice. Po tym
okresie wykonujemy codziennie ju tylko wiczenia Jelenia, urawia i wia, a pozostae

- 122 -

wiczenia co kilka dni, a organizm bdzie cakowicie zdrowy. Po upywie okoo 3 miesicy
powinnimy by w stanie wyranie odczuwa krenie strumienia energii w czasie
wykonywania wicze. Kiedy ju bdziemy wyczuwa t energi yciow (Ch'i) moemy
przej do nastpnego etapu - do medytacji nad meridianami. W kocu dojdziemy do wicze
kontemplacyjnych, ktrych opanowanie zajmie nam od roku do 10 lat.
Aby nie popa w dezintegracj w stron Za" i mc w peni cieszy si korzyciami,
jakie przynosz wewntrzne wiczenia taoistyczne, trzeba mie duo cierpliwoci.
Stosowanie wewntrznych wicze taoistycznych mona by porwna do przeszukiwania
gbokiej jaskini, w ktrej ukryty jest skarb. W penym socu skarb ten piknie byszczy.
Skarbem tym jest nasze zdrowie. Taoici uwaaj zdrowie za jedno z podstawowych praw
czowieka.
W rnych okresach naszego ycia mog si zdarzy sytuacje, w ktrych stosowanie
wicze wewntrznych nie jest moliwe (niewaciwe rodowisko, kopoty rodzinne, itp.).
Jeeli jednak odczulimy ju na wasnej skrze ich skutki, powrcimy do nich w bardziej
sprzyjajcej chwili. S to wiczenia na cae ycie i te krtkie okresy przerw nie maj
wikszego znaczenia.
Ludzie rozpoczynajcy stosowanie wewntrznych wicze taoistycznych mog by
bardzo osabieni lub od wielu lat cierpie na chorob chroniczn. Mimo stosowania wicze
wewntrznych mona mie problemy zdrowotne w rodzaju zaburze sercowych, otyoci czy
blu plecw, wynikajce z niewaciwego odywiania, stresw czy urazw zewntrznych.
Dlatego te w systemie wewntrznych wicze taoistycznych przewidziano take techniki
leczenia konkretnych dolegliwoci.
wiczenia te przepisywane s indywidualnie i powinny by stosowane do momentu
ustpienia choroby lub blu. Naley wykonywa je cznie z wiczeniami oglnymi.
W niniejszym rozdziale podajemy niektre zalecenia taoistyczne, ktre stosowane cznie
z innymi wiczeniami wewntrznymi przyspieszaj proces leczenia konkretnych zaburze,
jak np. migreny, nadcinienie czy hemoroidy.
Harmonogram wicze oglnych:
Rano po przebudzeniu:
Przebieranie palcami ng i przeciganie si
Relaksacja narzdw wewntrznych
Masa gowy
wiczenie oczu
wiczenie nosa
Niebiaski werbel"
wiczenie ust
wiczenie pocierania twarzy
wiczenie nerek
wiczenie wtroby
wiczenie splotu sonecznego
Masa meridianw
wiczenie Jelenia
wiczenie urawia
wiczenie wia
wiczenia utrzymujce nas w dobrym zdrowiu:

- 123 -

Do stosowania przez cae ycie:

wiczenia piciu zwierzt
Osiem wicze kierunkowych
Dwanacie wicze zodiakalnych
Dwanacie wicze dla nerww
Medytacje:
Kiedy wyczuwamy ju subtelne ruchy strumienia energii w naszym ciele, moemy
zacz stosowa:
Medytacj nad meridianami.
Po opanowaniu medytacji nad meridianami moemy przej do nauki oddychania
niemiertelnego.
wiczenia lecznicze:
wiczenia te mog by stosowane cznie z wiczeniami oglnymi lub sporadycznie w
celu wyleczenia konkretnego schorzenia.
wiczenie odchudzajce
wiczenia dolnej partii plecw
wiczenie uzdrawiajce odek
wiczenie serca
wiczenie okolic brzucha
wiczenie puc
wiczenie dolnej czci ciaa i narzdw pciowych
Techniki agodzenia blu
wiczenia doni, rk i tuowia
wiczenie adoracji soca
wiczenia oczu
Relaksacja narzdw wewntrznych
wiczenia relaksujce
wiczenia oddechowe:
wiczenie urawia
wiczenie uzdrawiajce serce
Odwrcone wiczenie urawia I
Odwrcone wiczenie urawia II
Oddychanie koci
Oczyszczanie mzgu I
Oczyszczanie mzgu II
Oddychanie niemiertelne:
May cykl niebiaski
Duy cykl niebiaski

ZALECENIA TAOISTYCZNE
Aby si oywi:
wiczenia piciu zwierzt

- 124 -

Osiem wicze kierunkowych

Dwanacie wicze dla nerww
wiczenia Jelenia, urawia i wia
Odwrcone wiczenie urawia I
Odwrcone wiczenie urawia II
Oddychanie koci
Oddychanie energetyujce i relaksujce
Relaksacja narzdw wewntrznych
wiczenia oczu
Astma:
Kombinowane wiczenie urawia, wia i Jelenia
wiczenie puc
wiczenie wtroby (agodzce i wzmacniajce nerwy)
Bezsenno:
wiczenie przebierania palcami u ng
Oddychanie urawia
Oddychanie koci
wiczenie splotu sonecznego
Biegunka:
wiczenie Jelenia
wiczenie stymulacji ng (masa wstpujcy po wewntrznej stronie ng)
Ble gowy:
Oddychanie koci
wiczenia oczu
wiczenie nosa
wiczenie urawia w pozycji stojcej
Oczyszczanie mzgu II
Masa gowy (punkty z tyu gowy)
Ble plecw:
wiczenie dolnej partii plecw
wiczenie nerek
Cellulitis:
wiczenie stymulacji ng (masa zstpujcy po zewntrznej
stronie ng)
wiczenie dolnej czci ciaa i gruczow pciowych
Cinienie krwi - niskie:
wiczenia Jelenia i wia (nie stosowa wiczenia urawia do czasu powrotu cinienia
do normy)
Oczyszczanie mzgu II
Przebieranie palcami u ng

- 125 -

Cinienie krwi - wysokie:

wiczenia urawia i wia (nie stosowa wiczenia Jelenia do czasu powrotu cinienia
do normy)
Oczyszczanie mzgu I
Przebieranie palcami u ng
Gruczo krokowy (problemy):
wiczenie Jelenia
Grulica:
wiczenie urawia
Kaszel:
Masa zstpujcy po wewntrznej stronie rki
Masa garda
Pocenie si:
Przebieranie palcami stp (uspokajajce)
Biegunka:
wiczenie splotu sonecznego
wiczenia urawia i Jelenia
Hemoroidy:
wiczenie Jelenia (zaciskanie mini odbytu)
wiczenie adoracji soca
Impotencja (przedwczesny wytrysk):
wiczenie Jelenia
Oczyszczanie mzgu I
wiczenie gruczow pciowych
Katar (kichanie, kaszel, zatokowe ble gowy):
Relaksacja narzdw wewntrznych (kieruje krew do gowy i puc)
wiczenie nosa (zatoki)
Masa gowy (uciskanie punktw z tyu gowy)
Uciskanie punktw na meridianie odka pooonych po obu stronach garda (agodzi i
likwiduje kaszel)
Masa meridianow (masa zstpujcy wzdu meridianu wtroby agodzcy objawy
kataru i zapalenia puc)
Miesiczkowanie (problemy):
Patrz Problemy kobiece
Nadkwasota:
wiczenie urawia
wiczenie wtroby (kojce i regulujce odek)
Nerki:
wiczenie nerek
wiczenie Jelenia
wiczenie stymulacji ng (masa wstpujcy po wewntrznej
stronie ng)

- 126 -

Nowotwory:
Koci:
wiczenie nerek
wiczenie dolnej partii plecw
wiczenie wtroby
Zapobieganie:
wiczenia urawia, wia i Jelenia
wiczenie stymulacji rk
Masa mini ramion (agodzi napicie i otwiera zablokowane
meridiany)
Oczy (jaskra, zama, krtkowzroczno, dalekowzroczno itp.):
wiczenie oczu
Otyo:
wiczenie odchudzajce
wiczenie splotu sonecznego
Problemy kobiece:
wiczenie Jelenia
wiczenie nerek
wiczenie stymulacji ng (masa wewntrznej strony ng)
wiczenie splotu sonecznego
Problemy nerwowe (ociao, parali):
Patrz Zapalenie wtroby
wiczenia urawia, Jelenia i wia
wiczenie wtroby
Pocieranie okolic wtroby w celu doprowadzenia wieej
krwi i energii
Dwanacie wicze dla nerww
Problemy z koncentracj:
wiczenia piciu zwierzt wiczenie koncentracji
Rozedma puc:
Patrz Astma
Rwa kulszowa:
wiczenie stymulacji ng
wiczenie dolnej partii plecw
wiczenie dolnej czci ciaa i gruczow pciowych
Such (problemy):
wiczenie uszu
Tarczyca:

- 127 -

wiczenie tarczycy
Uroda i forma fizyczna (odmodzenie):
wiczenia Jelenia, urawia i wia
wiczenia oczu (zmarszczki)
wiczenie masowania dzise wiczenie jzyka i linianek
Niebiaski werbel"
wiczenie kapania zbami
wiczenie odchudzajce
wiczenie splotu sonecznego
Masa gowy
wiczenia oddechowe
Wymioty:
wiczenie urawia
wiczenie odka
Wrzody:
Patrz odek i Problemy nerwowe
Wszystkie choroby:
wiczenia piciu zwierzt
Osiem wicze kierunkowych
Dwanacie wicze zodiakalnych
Dwanacie wicze dla nerww
Zaburzenia pracy serca:
wiczenie serca
Zapalenie migdakw:
wiczenie wia
Pocieranie garda
Zapalenie oskrzeli (bl garda):
wiczenie puc
Masa meridianw (zwaszcza zstpujcy wzdu meridianu
puc)
wiczenie splotu sonecznego
Zapalenie puc:
Oddychanie urawia (bardzo wolno, aby puca mogy odpocz)
Masa zstpujcy meridianu wtroby (chwilowe ukojenie)
Zapalenie staww, torebki stawowej, bony maziowej, reumatyzm:
wiczenie wia
wiczenie urawia
wiczenie Jelenia
wiczenie stymulacji rk (przy zapaleniu bony maziowej
okcia, pocieramy rk w okolicy okcia, a stanie si ciepa
- czujemy to ciepo w okolicy okcia)

- 128 -

wiczenie stymulacji ng
wiczenie uciskania rk i doni (przy zapaleniu torebki
stawowej i staww)
Techniki agodzenia blu
Zapalenie wtroby:
wiczenie wtroby
Zatwardzenie:
Oddychanie urawia
wiczenie splotu sonecznego
Dwanacie wicze zodiakalnych
Zawroty gowy (zaburzenia nerwowe):
Oddychanie koci
wiczenie uszu
Oczyszczanie mzgu II
wiczenia wia i urawia
Zby i dzisa:
wiczenia ust
odek (mdoci zwizane z hipoglikemi):
wiczenie wtroby
Pocieranie trzustki
odek (wrzody, ble, wymioty):
Patrz Biegunka
wiczenie urawia
wiczenie splotu sonecznego
wiczenie uzdrawiajce odek

Podsumowanie
Chcc wczy wewntrzne wiczenia taoistyczne (Tao oywcze) do naszego ycia
codziennego, pamitajmy o starym chiskim przysowiu: Kto wykonuje wiczenia
zewntrzne, musi stosowa te wiczenia wewntrzne". Konwencjonalne wiczenia pocigaj
za sob utrat energii, nie dajc sposobu na jej odzyskanie. Dlatego po wysiku fizycznym
odczuwamy potrzeb odpoczynku. wiczenia wewntrzne zostay tak pomylane, aby
zatrzymywa i gromadzi energi. To samo chiskie przysowie mwi dalej: Kto stosuje
wiczenia wewntrzne moe zapomnie o wiczeniach zewntrznych" - wewntrzne
wiczenia taoistyczne same w sobie stanowi cao.
Nie oznacza to, e naley cakowicie zrezygnowa z uprawiania sportu: golfa, tenisa czy
lekkoatletyki. Taoici chcieli jedynie podkreli fakt, e same wiczenia zewntrzne nie s
pene i naley je zrwnoway technikami, ktre pozwol na odzyskanie straconej energii.
Wewntrzne wiczenia taoistyczne s doskonae dla zdrowia, gdy energetyzuj, wicz i
wzmacniaj narzdy wewntrzne i tkanki, a choroba nie ma dostpu do zdrowego i silnego
ciaa i umysu. S one bardzo atwe w stosowaniu - nie wymagaj adnego sprztu i mona je

- 129 -

wykonywa zawsze i wszdzie: mona np. wykonywa wiczenie Jelenia prowadzc

samochd. Nic prostszego: zaciskamy tylko minie odbytu i nikt nawet nie zauway, e
wykonujemy jakie wiczenie.
Wewntrzne wiczenia taoistyczne pobudzaj take ukad krenie nie przyspieszajc
przy tym rytmu serca. Wszystkie wiczenia wykonuje si powoli i bez wysiku. Dugo
naszego ycia zaley od iloci uderze serca. W czasie wykonywania wewntrznych wicze
taoistycznych rytm serca nie tylko nie wzrasta, ale wrcz zwalnia, co daje nam nadziej na
dusze ycie.
Stosujc konwencjonalne wiczenia dajemy si niepostrzeenie wcign w bdne koo.
wiczenia te rozwijaj przede wszystkim minie. Pobudzaj one take apetyt - je si wtedy
zazwyczaj znacznie wicej ni normalnie. Skutki tego nie s natychmiastowe, ale w
momencie kiedy przestaje si trenowa, minie przeobraaj si w tuszcz. Proces ten nie
wystpuje nigdy w przypadku stosowania wewntrznych wicze taoistycznych, ktre nie
wzmagaj apetytu. Niektrzy twierdz nawet, e wiczenie wia zmniejsza apetyt.
Wewntrzne wiczenia taoistyczne opieraj si na naturalnych prawach. Nie wymagaj
wysiku woli, gdy wszystkie wiczenia mieszcz si w zakresie naszych moliwoci. Dziki
stosowaniu tych wicze zapominamy o sobie. Ego zajmuje coraz mniej miejsca, rozwijamy
si natomiast duchowo.
Wszechwiat dzieli si na cztery krlestwa. Pierwsze z nich
- krlestwo rolin - ma na celu jedynie ycie i wzrost: roliny i organizmy
jednokomrkowe nie maj wasnej woli. Drugie
- krlestwo zwierzt - jest ju obdarzone pewn inteligencj, nie posiada jednak duszy i
wiadomoci, w zwizku z czym jedynym jego celem jest reprodukcja. Trzecie - krlestwo
czowieka - posiada inteligencj, dusz i wiadomo, a religie s odzwierciedleniem
niezadowolenia czowieka z wasnej sytuacji. W odrnieniu od zwierzt, czowiek
zastanawia si nad sob. Ma inne cele ni prosta egzystencja. Jego frustracja objawia si w
bezustannej pogoni za rzeczami materialnymi
- czowiek wci chce mie wicej. Na szczcie ludzie pragn take sta si lepszymi.
Dlaczego? Gdy odczuwaj potrzeb duchow wzniesienia si do Krlestwa Boego. Religie
wskazuj drog do Krlestwa Boego - czwartego krlestwa wszechwiata
- i pozwalaj czowiekowi na osignicie niemiertelnoci. Dawni Taoici, wiadomi tej
podstawowej potrzeby ludzkiej, opracowali system wewntrznych wicze, ktre, stosowane
codziennie, pozwalaj czowiekowi na osignicie najwyszego celu istnienia - tzn. swojej
boskiej natury. System wewntrznych wicze taoistycznych umoliwia czowiekowi
zespolenie ciaa, umysu i ducha. Po reintegracji Tao czowiek moe osign niemiertelno
i wej do Krlestwa Boego.

- 130 -