Professional Documents
Culture Documents
WROCAW
Czerwiec 2011
LITERATURA PRZEDMIOTU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Analiza to:
WSTP
metoda poznania obiektw i zjawisk zoonych poprzez ich podzia na elementy proste
oraz badania powiza i zalenoci przyczynowo skutkowych midzy tymi elementami
(Sierpiska M., Jachna T., Ocena przedsibiorstwa wg standardw wiatowych,
Warszawa, Wydawnictwo naukowe PWN, 2004).
o
o
sprawozdania finansowe,
inne informacje opracowane i dostarczane przez dziay ksigowoci i finansowy.
o
o
o
o
o
o
o
o
Zobowizania
biece
Dug
dugoterm.
Akcje
uprzywil.
rodki
trwae
otoczenie prawno
gospodarcze
Akcje zwyke
Ryzyko
i oczekiwana
stopa zwrotu
Warto
rynkowa
firmy
ANALIZA WSTPNA - 1
1.
ANALIZA WSTPNA - 2
*100%
majtek ob rotowy
*100%
aktywa og em
aktywach ogem
aktywa og em
1.
ANALIZA WSTPNA - 3
Udzia na lenoci
w aktywach ogem
nalenoci
*100%
aktywa og em
1.
ANALIZA WSTPNA - 4
w kapita wasny
aktywa og em
kapita st ay
*100%
aktywa og em
ANALIZA WSTPNA - 5
Skada si on moe z czci kapitau wasnego, kapitaw obcych staych (czyli dugoterminowych)
oraz z kapitaw obcych krtkoterminowych
Kapita obrotowy netto (ang. Net Working Capital) jest rwny kapitaowi obrotowemu
pomniejszonemu o zobowizania biece, krtkoterminowe oraz o poyczki i kredyty
krtkoterminowe.
10
ANALIZA WSTPNA - 6
majtek trwale z firm zwizany zosta sfinansowany rodkami o szybkim terminie zwrotu
sytuacja czsto spotykana w przedsibiorstwach handlowych, w ktrych procentowy udzia
majtku trwaego w aktywach w stosunku do majtku obrotowego jest niewspmiernie may w
porwnaniu do firm produkcyjnych,
firmy handlowe otrzymuj od swoich dostawcw towary z dugim kredytem handlowym, a same
stosuj formy rozlicze gotwkowych, bd z krtkim terminem kredytowania,
nastpuje wykorzystanie rnicy midzy terminem realizacji zobowiza a spywem
nalenoci, co powoduje wyodrbnienie si wolnych rodkw pieninych, przy utrzymaniu lub
zwikszeniu poziomu obrotw; rodki te s nastpnie angaowane w majtek trway wie
si to z ryzykiem niewypacalnoci.
11
ANALIZA WSTPNA - 7
Typowy finansowy
produkcyjnego
Dostawa
cykl
operacyjny
Pacenie
dostawcom
Sprzeda
kredytowana
przedsibiorstwa
Spyw
nalenoci
dla
12
ANALIZA WSTPNA - 8
13
ANALIZA WSTPNA - 9
kredyt
krtkoterminowy
i zobowizania
biece
kredyt
dugoterminowy
+
kapita
wasny
aktywa stae
1
czas
ANALIZA WSTPNA - 10
kredyt
krtkoterminowy
i zobowizania
biece
kredyt
dugoterminowy
+
kapita
wasny
aktywa stae
1
czas
ANALIZA WSTPNA - 11
kredyt
krtkoterminowy
i zobowizania
biece
kredyt
dugoterminowy
+
kapita
wasny
aktywa stae
1
czas
1.
kapita w asny
*100%
majtek tr way
kapita ob rotowy
*100%
=
majtek
ob
rotowy
17
ANALIZA WSKANIKOWA - 1
I JEJ CECHY
Analiza Wskanikowa
pynno finansowa,
sprawno dziaania przedsibiorstwa,
zyskowno,
Rentowno.
18
ANALIZA WSKANIKOWA - 2
I JEJ CECHY
19
ANALIZA WSKANIKOWA - 3
Wskanik b iecej
aktywa biece
=
Wskanik szybki=
=
pynnoci finansowej
20
ANALIZA WSKANIKOWA - 4
II.
ANALIZA WSKANIKOWA 5
III.
ANALIZA WSKANIKOWA - 6
kapita ob rotowy
Kapita ob rotowy w dniach obrotu =
*360 dni
sprzeda netto
sprzeda netto
Wskanik r otacji nalenoci =
redni sta n naleno ci
23
ANALIZA WSKANIKOWA - 7
360 dni
wskanik r otacji nalenoci
24
ANALIZA WSKANIKOWA - 8
sprzeda netto
redni sta n zapasw
25
ANALIZA WSKANIKOWA - 9
360 dn
wskanik o brotu zapasami
ANALIZA WSKANIKOWA - 10
I.
II.
III.
przykad, z tytuu nadpaconych podatkw, i innym nalenociom oraz zapasom wyrobw gotowych i pfabrykatw
majcych zbyt na rynku,
stopie pynnoci charakteryzuje zapasy towarw i wyrobw nie majcych zbytu: zapasy produkcji niezakoczonej,
materiay, zaliczki na poczet przyszych dostaw towarw oraz nalenoci przeterminowane i sporne.
27
ANALIZA WSKANIKOWA - 11
zaduenia
Wskanik ten okrela udzia kapitaw obcych w finansowaniu majtku przedsibiorstwa ogem.
Im nisza warto tego wskanika, tym wiksza niezaleno finansowania firmy i mniejsze ryzyko przy
zobowizan ia ogem
zaciganiu
nastpnych
Wskanik
o glnego
za kredytw.
duenia =
*100 %
Zgodnie z wzorcami zachodnimi warto tego wskanika dla firmy, w ktrej nie jest zachwiana
rwnowaga midzy kapitaem obcym a wasnym, powinna zawiera si w przedziale 0.57 - 0.67.
28
zobowizan ia ogem
Wskanik z aduenia kapitau w asnego =
kapita w asny
29
ANALIZA WSKANIKOWA - 13
Wskanik ten dotyczy zobowiza dugoterminowych, takich jak wyemitowane przez firm
obligacje, dugoterminowy kredyt inwestycyjny, dugoterminowe poyczki hipoteczne itp.
Jeeli warto ta jest wysza ni 1.0, oznacza to, e zobowizania dugoterminowe przewyszaj
kapita wasny.
Optymalny przedzia dla tego wskanika zawiera si zatem w granicach 0.5 - 1.0.
Przy wartoci relacji powyej jednoci uwaa si, e firma jest powanie zaduona. Wartoci poniej
0.5 oznaczaj, e przedsibiorstwo operuje gwnie kapitaem wasnym, co moe niekorzystnie
wpywa na jego rentowno.
30
ANALIZA WSKANIKOWA - 14
31
ANALIZA WSKANIKOWA - 15
Wskanik pokrycia obsugi dugu, zwany rwnie wskanikiem wiarygodnoci kredytowej, mona obliczy na dwa
rne sposoby:
poprzez
opodatkowaniem
+ odsetki
Wskanik I wyraa stopie zabezpieczenia obsugizysk
kredytu
osignity zysk. W relacji
tej brany jest pod uwag
Wskanik
p
okrycia
obsugi
dug
u
II=
zysk na dziaalnoci gospodarczej, tj. rnica pomidzy sprzeda netto a kosztami wasnymi sprzeday. Stopie
+ odsetki
bezpieczestwa w tym przypadku wynosi 1.2 cho wedugraty
bankukapitaowe
wiatowego za warto
graniczn przyjmuje si 1.3, a
optymaln 2.5.
32
ANALIZA WSKANIKOWA - 16
33
ANALIZA WSKANIKOWA - 17
Wskanik ten jest uwaany za najbardziej praktyczny przy ocenie finansowej firmy.
Przy zestawieniu obliczonych wartoci z kolejnych lat obserwuje si, czy zmiany s
pozytywne tzn. wskanik ronie, czy negatywne (wskanik maleje).
34
Wyrnia si:
zyskowno handlow obliczan na podstawie danych o wielkoci sprzeday,
rentowno ekonomiczn dotyczc caoci majtku podmiotu,
rentowno finansow wic si z zaangaowanymi kapitaami wasnymi.
35
Przy badaniu zyskownoci handlowej podstawowe znaczenie ma zysk. Zysk na sprzeday oblicza si jako
rnic pomidzy przychodami ze sprzeday a kosztami uzyskania tych przychodw. Wskanik zyskownoci
sprzeday (ang. Gross Profit Margin)
czsto
Z uwagi na to, e w liczniku wskanikw zyskownoci sprzeday i rentownoci sprzeday wystpuje warto
zysku caego przedsibiorstwa, naley pamita, e tym samym czy on zyski z poszczeglnych dziedzin
dziaania przedsibiorstwa. Zaley on wic od wynikw z:
podstawowej dziaalnoci,
Wskanik
z yskownoci "sprzeday"brutto =
dziaalnoci finansowej,
36
Zyskowno sprzeday moe by maa, ale jeli firma jest w stanie w cigu roku
obrci wielokrotnie swoim majtkiem obrotowym, to znaczy wiele razy kupi towary
lub materiay i wyprodukowa towary oraz je sprzeda, to jej roczny zysk moe
wielokrotnie przekroczy zyskowno sprzeday.
Ten aspekt dziaalnoci firmy globalnie ocenia wskanik rentownoci aktyww (ang.
ROA - Return on Assets lub Return on Investment ROI)
Wskanik
r entownoci
majtku
R OA
=
polityk
wysokich
cen (mary)
i mniejszej
rotacji aktyww.
majtek
og em (akty wa)
Przykadem pierwszej polityki jest sklep
nastawiony na due obroty standardowymi
towarami, na przykad supermarket. Przykadem drugiej jest sklep z towarami
luksusowymi, dugo zalegajcymi na pkach i czekajcymi na ich amatora. Podobne
zalenoci bd wystpoway w produkcji.
37
ANALIZA RENTOWNOCI - 4
MAJTKU
Zwykle skorygowan rentowno majtku oblicza si jako wskanik pomocniczy dla wyznaczenia
wielkoci dwigni finansowej.
38
ANALIZA RENTOWNOCI - 5
KAPITAU WASNEGO
Bardzo pomocny jest wskanik informujcy, jak du wzgldn sprzeda firma realizuje z pomoc
swojego majtku (ang. Total Assets Turnover)
sprzeda netto
aktywa
Rentowno kapitau wasnego jest trzecim aspektem badania rentownoci przedsibiorstwa (ang.
ROE - Return on Equity)
Stosunek aktyww ogem do kapitau wasnego, inaczej mwic stosunek wszystkich rde
finansowania do kapitau wasnego nazywa si mnonikiem kapitau wasnego, MKW.
MKW
Aktywa og em
Kapita w asny
ANALIZA RENTOWNOCI - 6
zysk
netto
zyskowno
netto
(-)
koszty ogem
(/)
KTS
k. oglne
odsetki
podatki
Sprzeda
zwrot
z aktyww
( )
Sprzeda
( )
obrt
aktywami
aktywa/kapit.
wasny
rodki obrotowe
zapasy
(/)
=
aktywa
ogem
nalen.
papiery wart.
gotwka
(+)
=
rodki
trwae
zwrot z kapit.
wasnego
ROE
40
Bardzo wanym czynnikiem przy ksztatowaniu si wizerunku firmy jest jej pozycja na rynku kapitaowym.
Wskaniki rynku kapitaowego su nie tylko akcjonariuszom i inwestorom do pomiaru korzyci pyncych
z tytuu posiadania zainwestowanych kapitaw, lecz take kierownictwu firmy do niezbdnej samooceny
efektywnoci finansowej.
Jednym z podstawowych wskanikw jest zysk przypadajcy na jedn akcj EPS (ang. Earning per
Share).
zysk netto
ilo wyem itowanych akcji
EPS
Do=oceny zyskownoci suy wskanik ceny do zysku na jedn akcj, P/E (ang. Price to Earning Ra-tio):
Wzrost wartoci tego wskanika w czasie mwi, e inwestorzy pac wicej, ni poprzednio za dane akcje.
Wskanik ten wykorzystywany jest take do wyceny wartoci rynkowej przedsibiorstwa. W przypadku, gdy
warto ksigowa lub likwidacyjna firmy nie stanowi jej autentycznej wartoci, warto rynkow firmy WR
rynkowa
mona obliczy mnoc licznik i mianownik cena
wskanika
P/Ejednej
przezakcji
liczb wyemitowanych akcji i wwczas
Wskanik
c
eny
do
zysku
na
jedn
akcj
=
P
/
E
=
otrzymamy warto caej firmy: WR = P/E * zyskzysk
netto.
na jedn akcj
41
dywidenda na 1 akcj
*100 %
zysk na 1 akcj
42
Price/Earning
P/E
cena na zysk
Return on Equity
ROE
zwrot na kapita wasny
Return on Assets
zysk netto/aktywa
Assets on Equity
A/E
aktywa/kapita wasny
Balans Sheet
(equity, liability)
bilans (pasywa)
Income Statement
rachunek wynikw
43
PRZYKAD 1
1995
1994
budynki i wyposaenie
43 100
39 500
skumulowana amortyzacja
11 400
9 500
31 700
30 000
zapasy
27 530
26 470
nalenoci
18 320
16 850
papiery wartociowe
1 800
1 625
gotwka
2 540
2 750
50 190
47 695
Aktywa ogem
81 890
77 695
rodki trwae
Rachunek wynikw
Sprzeda netto
Koszt towarw sprzedanych
Zysk ze sprzeday
Wydatki operacyjne
koszty sprzeday
koszty oglne i administracyjne.
Koszty operacyjne razem
Zysk przed podatkiem i odsetkami
Odsetki
Zysk przed podatkiem
Podatek*
Zysk netto
1995
112 760
85 300
27 460
1994
95 000
75 000
20 000
6 540
9 400
15 940
11 520
3 160
8 360
4 013
4 347
5 000
9 000
14 000
6 000
2 100
3 900
1 872
2 028
Pasywa
Kapita wasny
kapita akcyjny
kapita ponad warto nominaln akcji*
zysk zatrzymany
Razem kapita wasny
Dug dugoterminowy
Zobowizania biece
kredyt obrotowy
zobowizania podatkowe
spata odsetek
zobowizania wobec dostawcw
inne zobowizania
Razem zobowizania
Pasywa razem
1995
1994
13 000
10 000
11 367
34 367
22 000
13 000
10 000
9 820
32 820
24 000
2 000
3 200
8 500
9 721
2 102
25 523
81 890
2 000
3 150
5 635
8 340
1 750
20 875
77 695
44
PRZYKAD 1 CD.
Wypacona dywidenda
2 800
Zysk zatrzymany
1 547
Liczba akcji
1 300
20.00
26.44
Zysk na akcj
3.34
Dywidenda na akcj
2.15
45
PRZYKAD 1 CD.
46
PRZYKAD 1 CD.
47
PRZYKAD 1 CD.
Wszystkie elementy zarzdzania, zapisane w postaci liczb w rachunku wynikw i w bilansie firmy znajduj swoje odzwierciedlenie w
rentownoci aktyww i kapitau, ktre to wskaniki s najczciej obserwowane przez wacicieli i potencjalnych wacicieli i
porwnywane z innymi moliwociami inwestowania (rys. 7).
Sprzeda
112760z
zysk
netto
4347z
zyskowno
netto
3.85%
(/)
KTS
85300
Sprzeda
112760z
zwrot
z aktyww
5.31%
odsetki
3160
podatki
4013
Sprzeda
112760z
zwrot z kapit.
wasnego
ROE
12.65%
k. oglne
15940
( )
=
( )
aktywa/kapit.
wasny
2.38 raza
(-)
obrt
aktywami
1.38 raza
(/)
=
aktywa
ogem
81890
nalen.
18320
papiery wart.
1800
gotwka
2540
(+)
=
rodki
trwae
31700z
48
MODEL ALTMANA
W 1968r. Edward Altman zaproponowa wykorzystanie wskanikw finansowych do przewidywania bankructwa firm.
Przebada on 66 firm produkcyjnych, z ktrych 33 zbankrutoway. Na podstawie analizy wskanikw finansowych tych firm opracowa nastpujc funkcj dyskryminacyjn.
Z = 0.12 X1 + 0.014 X2 + 0.033 X3 + 0.006 X4 + 0.999 X5,
gdzie:
Z - dyskryminanta,
X1- kapita obrotowy / aktywa ogem; [%],
X2- zysk zatrzymany / aktywa ogem; [%],
X3 - zysk przed podatkiem i odsetkami / aktywa ogem; [%],
X4- rynkowa warto kapitau wasnego / warto ksigowa dugu; [%],
X5- sprzeda / aktywa ogem; [ile razy].
Im wysza warto Z w stosunku do Zp tym wiksze szanse przetrwania i sukcesu firmy. Im nisza warto Z tym wiksze niebezpieczestwo bankructwa.
< Zp
firma zbankrutuje,
> Zp
49
PRZYKAD 2
Dla rozwaanej wczeniej firmy TOR Corporation warto dyskryminanty Z = 2.73, poniewa:
X1 =
X2 =
X3 =
X4 =
X5 =
Zatem
Z
=
0.012
*
30.12
+
0.999 * 1.38 = 2.73.
TOR Corporation mimo zej kondycji finansowej nie zbankrutuje wic w najbliszej przyszoci, w cigu 1 - 2 lat. Ale co dalej?
100% 30.12%
aktywa og em
81890 z
0.014
13.88
0.033
14.07
0.006
54.71
100% 13.88%
aktywa og em
81890 z
zysk przed podatkiem i odsetkami 11520 z
100% 14.07%
aktywa og em
81890 z
rynkowa warto kapi tau wasn ego 20 z / akcj *1300 akcji
100% 54.71%
warto ks igowa du gu
25 523 z 22 000 z
sprzeda
112 760 z
138
. raza
aktywa og em
81890 z
50
MODEL ALTMANA
PODSUMOWANIE
Prezentowany model Altmana jest waciwy dla sytuacji rynkowej gospodarki amerykaskiej.
Trudno powiedzie, jak moe si zachowa w sytuacji gospodarki polskiej, w ktrej wpywy zmian otoczenia firmy s o wiele silniejsze, a rynek zbytu jest mniejszy i mniej stabilny.
W takich krajach, jak Niemcy, Wielka Brytania, inne pastwa EWG, Japonia wykonuje si badania rednich wartoci wskanikw w branach.Publikuje si je najczciej co miesic.
Najpowaniejsze opracowania (zajmujce si rwnie badaniami rynku papierw wartociowych i innymi badaniami statystycznymi dla gospodarki) to Dun and Bradstreet (D&B), Robert Morris Associates, Quarterly Financial Reports for Manufacturing Companies, Prentice Hall
Almanac of Business and Industrial Financial Ratios, Financial Studies of Small Business, Moodys or Standard and Poors Industrial, Financial, Transportation, and Over the Counter Manuals.
51
52
1.
2.
Ocena gwnych cech firmy na podstawie podstawowych sprawozda finansowych, informacji dodatkowej, sprawozdania zarzdu i raportu biegego rewidenta
PYTANIE PODSTAWOWE:
Jakie s gwne cechy firmy i jej dziaalnoci w ostatnim roku?
PYTANIA WSPOMAGAJCE:
Czy firma dziaa w rozwijajcym si sektorze gospodarki?
Czy stopa wzrostu, rentowno i trendy rozwojowe firmy i brany ksztatuj si korzystnie?
Czy firma jest wypacalna?
Jakie znaczce dla firmy transakcje zostay zawarte w ostatnim roku?
Co ma zarzd do powiedzenia na temat firmy?
Czy w opinii biegych rewidentw nie ma zastrzee?
53
4.
Analiza zyskownoci
PYTANIE PODSTAWOWE:
Czy osignity przez firm zysk jest zadowalajcy i trway?
PYTANIA WSPOMAGAJCE:
Jaka jest rentowno kapitau?
Jaka jest rentowno sprzeday?
Jak przedstawiaj si wyniki osignite przez firm na tle brany?
Jaka jest struktura kosztw firmy (relacja koszty stae koszty zmienne)?
Jak wyglda prognozowany na podstawie dostpnych informacji poziom zysku w przyszym roku? (Konieczno wyodrbnienia trwaych elementw wyniku finansowego)
Jaki by wpyw sposobw amortyzowania rodkw trwaych na poziom wyniku finansowego i poziom podatku dochodowego?
Jak polityk bilansow stosuje przedsibiorstwo?
Analiza pynnoci:
PYTANIE PODSTAWOWE:
Czy rodki pienine (gotwka) generowane przez firm s wystarczajce?
PYTANIA WSPOMAGAJCE:
Jaki jest poziom wskanika biecej pynnoci i wskanika szybkiej wypacalnoci?
Jaka jest wysoko wskanika spaty zobowiza w dniach i wskanika spywu nalenoci w dniach?
Jak ksztatowa si w cigu roku wskanik rotacji zapasw?
Jak przedstawia si obraz tych wskanikw w stosunku do roku ubiegego oraz na tle brany?
Czy s jakie sygnay koloryzowania obrazu firmy?
Oszacuj, na podstawie dostpnych informacji, jakich zmian w zakresie ksztatowania pynnych rodkw pieninych mona oczekiwa w nastpnym roku?
54
6.
PYTANIE PODSTAWOWE:
Czy poziom dokonanych inwestycji jest odpowiedni, aby zagwarantowa przysz zyskowno firmy?
PYTANIA WSPOMAGAJCE:
Struktura finansowa
PYTANIE PODSTAWOWE:
Czy struktura rde finansowania firmy jest prawidowa i czy poziom rodkw finansowych w
dyspozycji firmy jest odpowiedni?
PYTANIA WSPOMAGAJCE:
Jaka jest relacja midzy zyskiem do dyspozycji akcjonariuszy a aktualnie wypaconymi (lub
zadeklarowanymi) dywidendami?
55
Wnioski kocowe
PYTANIE PODSTAWOWE:
Czy kondycja finansowa firmy jest dobra?
PYTANIA WSPOMAGAJCE:
Jakie s gwne cechy firmy i jej dziaalnoci w ostatnim roku?
Czy firma osigna zadowalajcy wskanik wzrostu?
Czy osignity przez firm zysk jest zadowalajcy i trway?
Czy rodki pienine (gotwka) generowane przez firm s wystarczajce?
Czy poziom dokonanych inwestycji jest odpowiedni, aby zagwarantowa
przysz zyskowno firmy?
Czy struktura rde finansowania firmy jest prawidowa i czy poziom rodkw
finansowych w dyspozycji firmy jest odpowiedni?
Czy silne strony firmy s wystarczajce do pokonania sabych stron?
Czy silne strony firmy s wystarczajce do wykorzystania szans?
Czy silne strony firmy s wystarczajce do zneutralizowania zagroe?
56