Tkanki zwierzce.

Zwierzta
poziom rozszerzony
Egzamin maturalny z biologii
Egzamin maturalny
Arkusz II z biologii
Arkusz II

7
7

Zadanie
41.
(2 pkt)
Zadanie 1. 41.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)podzia ciaa ukwiaa paszczyznami symetrii.rdo: CKE 2005 (PR), zad. 41.
Schemat
przedstawia
Schemat przedstawia podzia ciaa ukwiaa paszczyznami symetrii.

Podaj nazw tego rodzaju symetrii ciaa i uzasadnij jednym argumentem, e jest ona
Podaj nazw
tegodla
rodzaju
symetrii ciaa i uzasadnij jednym argumentem, e jest ona
bardzo
korzystna
tego zwierzcia.
bardzo korzystna dla tego zwierzcia.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 2. 42.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)
Zadanie
42.
(2 przewodu
pkt)
Schemat budowy
pokarmowego pijawki lekarskiej.

rdo: CKE 2005 (PR), zad. 42.

Schemat budowy przewodu pokarmowego pijawki lekarskiej.

Pijawka ta odywia si krwi krgowcw.
Pijawka ta odywia si krwi krgowcw.
Wyjanij, jakie znaczenie w odywianiu si
Wyjanij,
si
tej
pijawkijakie
maj znaczenie
uchodzcewdoodywianiu
jamy gbowej
tej
pijawki
maj
uchodzce
do
jamy
gbowej
gruczoy linowe i due wole.
gruczoy linowe i due wole.
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

Zadanie 3. 46.
(1 pkt)
Zadanie
(1 pkt)

9
rdo: CKE 2005 (PR), zad. 46.

Rysunek przedstawia dowiadczenie badajce reakcj samic konika polnego znajdujcych si

w okresie godowym.

Sformuuj problem badawczy tego dowiadczenia.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Podaj nazwy poziomw oznaczonych literami a i b.

a ..................................................................

b ...................................................................

Zadanie
4. 2.
(2 pkt)
rdo: CKE 11.2006 (PR), zad. 2.
Zadanie
(2 pkt)
Na schemacie przedstawiono budow tkanki miniowej poprzecznie prkowanej
krgowcw.

a) Podaj jedn, widoczn na schemacie, cech budowy tej tkanki zwizan

z wykonywaniem skurczw.
b) Wyka zwizek podanej cechy budowy tej tkanki ze zdolnoci do wykonywania
skurczw.
a) .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
b) .................................................................................................................................................
10
Prbny egzamin maturalny z biologii
10 .................................................................................................................................................
Prbny egzamin
maturalny z biologii
Poziom rozszerzony
Poziom rozszerzony

Zadanie 17. (3 pkt)

Zadanie
5. (3 pkt)
rdo: CKE 11.2006 (PR), zad. 17.
Zadanie
(3 pkt)
Na
rysunku17.
przedstawiono
przekrj przez gow ryby. Strzaki oznaczaj kierunek przepywu
Na rysunku przedstawiono przekrj przez gow ryby. Strzaki oznaczaj kierunek przepywu
wody.
wody.

a)
a)
b)
b)
a)
a)
b)
b)

Podaj nazw procesu, ktry zachodzi w skrzelach.

Podaj nazw
ktry zachodzi
w skrzelach.
nazwy procesu,
dwch opisanych
na rysunku
elementw budowy, ktre usprawniaj
Podaj
nazwy
dwch
opisanych
na
rysunku
przebieg tego procesu w rodowisku wodnym.elementw budowy, ktre usprawniaj
przebieg tego procesu w rodowisku wodnym.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

Zadanie 18. (1 pkt)

b) .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Zadanie
6. 18.
(1 pkt)
rdo: CKE 11.2006 (PR), zad. 18.
Zadanie
(1 pkt)
Na rysunkach przedstawiono stosunek powierzchni do objtoci ciaa u trzech ssakw.
Zwierzta te yj w tych samych warunkach rodowiska.
6

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

Okrel zaleno midzy wzgldn utrat

ciepa przez powierzchni ciaa ssakw
Zadanie 40. (2 pkt)
a stosunkiem powierzchni do objtoci
Nitkowata skrtnica zostaa owietlona wiatem
ciaa.rozszczepionym w pryzmacie na barwne
widmo. Nastpnie dodano do rodowiska ruchliwe bakterie tlenowe, ktre zaczy si skupia
wzdu jej komrek w cile okrelonych miejscach,
co zobrazowano na rysunku w postaci
...........................................................................
drobnych kreseczek. Gdy usuwano skrtnic z wody bakterie nie wykazyway tendencji do
...........................................................................
takiego skupiania si. Rysunek poniej jest ilustracj
tego dowiadczenia.
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................

Prbny egzamin maturalny z biologii

Poziom rozszerzony

Zadanie
7. 19.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)

11

rdo: CKE 11.2006 (PR), zad. 19.

U zwierzt moliwe s dwa sposoby rozmnaania pciowe i bezpciowe. W przypadku

rozmnaania bezpciowego jeden osobnik daje pocztek dwu (lub wikszej liczbie)
osobnikw potomnych. W procesie rozmnaania pciowego kady z dwch osobnikw
rodzicielskich wytwarza komrk pciow (jajo lub plemnik). Z poczenia tych komrek
powstaje osobnik potomny.

Zakadajc,
e bakterie
gromadziy
si w okolicy,
gdzie
uwalniapotomnych
si tlen zaznacz
dwie
Porwnaj cechy
osobnikw
macierzystych
z cechami
osobnikw
powstaych
hipotezy
ktrych potwierdzeniem s otrzymane wyniki dowiadczenia.
w wynikubadawcze,
rozmnaania:
a) Dugo
pciowego,
A.
fali wiata nie ma wpywu na intensywno procesu fotosyntezy.
b)
bezpciowego.
B. Natenie procesu fotosyntezy zaley od dugoci fali wiata.
C. Najskuteczniejszy dla przebiegu fotosyntezy jest zakres widma w granicach 420630 nm.
a) .................................................................................................................................................
D. Strefa wiata o dugociach fal w zakresie 400450 nm i 650700 nm jest wystarczajcym
.................................................................................................................................................
czynnikiem
przycigajcym bakterie.
E.
efektywne dla przebiegu fotosyntezy jest wiato niebieskie i czerwone.
b) Najbardziej
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

Zadanie
(2 pkt)
Zadanie 8. 41.
(2 pkt)
Zadanie 20. (1 pkt)

rdo: CKE 01.2006 (PR), zad. 41.

Wikszo termitw odywia si rolinami, w tym niektre drewnem. Sprzyjaj temu

W dowiadczeniu badano wpyw zanieczyszczenia pyowego powietrza na rne gatunki
znajdujce si w ich przewodzie pokarmowym wiciowce. Sprawdzono eksperymentalnie, e
drzew liciastych i iglastych, wystpujcych na okrelonym terenie.
usunicie wiciowcw z jelita termitw powodowao zawsze mier tych owadw, mimo e
miay pod dostatkiem pokarmu.
Sformuuj hipotez do tego problemu badawczego.
Wyjanij przyczyn mierci termitw. Podaj przykad zwierzt, u ktrych zachodzi
podobna
zaleno.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie
21. (2 pkt)
.......................................................................................................................................................

Przeprowadzono dowiadczenie polegajce na nawietlaniu fitoplanktonu morskiego rnymi

......................................................................................................................................................
dawkami
promieniowania UV. Okazao si, e wysokie dawki tego promieniowania
powoduj
zmniejszenie tempa fotosyntezy glonw. Jeden z naukowcw prowadzcych
......................................................................................................................................................
dowiadczenie sformuowa na podstawie tych wynikw wniosek, e promieniowanie UV
......................................................................................................................................................
przedostajce
si przez dziury ozonowe moe podobnie wpywa na fitoplankton okolic
podbiegunowych. Fitoplankton wystpujcy w okolicach podbiegunowych jest poywieniem
4
kryla, a krylem ywi si z kolei petwal bkitny.

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

Zadanie
(2 pkt)
Zadanie
9. 42.
(2 pkt)

rdo: CKE 01.2006 (PR), zad. 42.

Komrka nabonka jelita dzieli si rednio co 12 godzin. Po 48 godzinach hodowli komrek

jelita in vitro dodano substancj hamujc syntez DNA.
Przedstaw w postaci krzywej (lub amanej) zmiany liczby komrek nabonka w cigu 72
godzin, uwzgldniajc fakt, e wszystkie przeyy i e powstay podczas podziau
mitotycznego jednej komrki macierzystej.

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

Zadanie
(2 pkt)
Zadanie
10.44.
(2 pkt)

rdo: CKE 01.2006 (PR), zad. 44.

Zadanie 43. (2 pkt)

U pszcz oprcz dojrzaych pciowo samcw i samic wystpuj rwnie bezpodne

Na
schemacie
przedstawiono
przemian
pokole pewnej roliny o liczbie chromosomw
robotnice.
Rysunek
jest ilustracj
tego zjawiska.
2n = 8.
gametofit
pszczoy
zarodniki

gamety

zygota
Zaznacz prawidowe zestawienie definicji najpeniej przedstawiajcej
powysze
zjawisko z jego nazw.
Podaj przykad organizmu, u ktrego wystpuje podobne zjawisko.
sporofit
Definicja
Nazwa zjawiska
tego samego
gatunkuliczb
Dymorfizm
pciowy
A Zrnicowanie
Uzupenij
schemat, genetyczne
wstawiajcprzedstawicieli
w kady prostokt
odpowiedni
chromosomw
prowadzce
do
wyodrbnienia
nowych
gatunkw.
charakterystyczn dla danego stadium rozwojowego oraz zaznacz symbolem R! moment
zrnicowanych morfologicznie i fizjologicznie
Polimorfizm
B Wystpowanie
zajcia
mejozy.
form w obrbie przedstawicieli tego samego gatunku.
funkcjonalny
C Wystpowanie rnic w budowie morfologicznej midzy Dymorfizm pciowy
osobnikami mskimi i eskimi.
Polimorfizm
D Wystpowanie wielu rnych przystosowa do ycia
w okrelonych warunkach rodowiska w obrbie tej samej
funkcjonalny
populacji.
5

1. ...
Zaznacz prawidowe zestawienie definicji najpeniej
przedstawiajcej powysze
zjawisko z jego nazw.
2. ...
Podaj przykad2organizmu, u ktrego
wystpuje
podobne
zjawisko.
3
3. ...
5
4
Definicja
Nazwa zjawiska
6
4. ...
A Zrnicowanie genetyczne przedstawicieli tego samego gatunku Dymorfizm pciowy
prowadzce do wyodrbnienia nowych gatunkw. 5. ...
Polimorfizm
B Wystpowanie zrnicowanych morfologicznie i6.fizjologicznie
...
form w obrbie przedstawicieli
tego
samego
gatunku.
funkcjonalny
1
C Wystpowanie rnic w budowie morfologicznej midzy Dymorfizm pciowy
osobnikami mskimi i eskimi.
wielu
rnych (od
przystosowa
do ycia wybrane
Polimorfizm
D Wystpowanie
Przyporzdkuj
cyfrom
na schemacie
1 do 6) odpowiednie,
spord
w
okrelonych
warunkach
rodowiska
w
obrbie
tej
samej
funkcjonalny
wymienionych niej, przykady grup systematycznych rolin i wpisz je we waciwe
populacji.
miejsca
obok schematu.
okrytonasienne, nagonasienne, iglaste, nasienne, trawy, miorzbowe
......................................................................................................................................................

Zadanie
(3 pkt)
Zadanie
11.47.
(3 pkt)
Zadanie
45.
(2 pkt)

rdo: CKE 01.2006 (PR), zad. 47.

Zakadajc, e klasyfikacja poprawnie oddaje filogenez piciu poniszych rodzajw

Transport substancji do i z komrki odbywa si przez jej bon komrkow. Rysunek
ssakw, przedstaw w postaci drzewa rodowego relacje pokrewiestwa ewolucyjnego
przedstawia przykad organizmu jednokomrkowego (pezaka).
midzy tymi rodzajami.
1. rodzaj: jele, rodzina: jeleniowate,
rzd: parzystokopytne, podgromada: oyskowce, gromada:
tlen
ssaki.
woda
2. rodzaj: sarna, rodzina: jeleniowate, rzd: parzystokopytne, podgromada: oyskowce, gromada:
ssaki.
3. rodzaj: dzik, rodzina:amoniak
winiowate, rzd: parzystokopytne, podgromada: ssaki wysze, gromada:
ssaki.
4. rodzaj: kangur, rodzina: kangurowate, rzd: torbacze, podgromada: ssaki nisze, gromada: ssaki.
5. rodzaj: ko, rodzina: koniowate, rzd: nieparzystokopytne, podgromada: oyskowce, gromada:
ssaki.
dwutlenek wgla
glukoza

Dla kadej z wymienionych na rysunku substancji ustal kierunek transportu (wydalanie

i/lub wchanianie), odpowiednio dorysowujc strzakom brakujce groty.

Arkusz II
10

Zadanie 38. (2 pkt)

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

Egzamin maturalny z biologii

Tempo procesw fizjologicznych przebiegajcych u organizmw zmiennocieplnych jest

w duej mierze(2uzalenione
od temperatury otoczenia. Zaobserwowano, e jeli w moe
Zadanie
Zadanie 12.48.
(2 pkt) pkt)
rdo: CKE 01.2006 (PR), zad. 48.
wybra sobie pooenie w stosunku do rda ciepa, to zblia si do niego w okresie
Strunowce
to odsuwa
typ zwierzt,
do ktrego
trawienia, za
si podczas
godu. naley ok. 50 tys. gatunkw. Maj one wiele cech
wsplnych wiadczcych o ich przynalenoci do tego typu.
Zaznacz
cechy,
ktre takiego
nie s charakterystyczne
dlapodczas
wszystkich
przedstawicieli
Wyjanij,dwie
co jest
przyczyn
zachowania si wy
trawienia
pokarmu,
strunowcw
podaj uzasadnienie
a co w czasieoraz
dugotrwaej
godwki. wyboru kadej z nich.
A. Pooenie przewodu pokarmowego po stronie brzusznej.
B. Wyksztacenie staocieplnoci.
.......................................................................................................................................................
C. Obecno struny grzbietowej przynajmniej w pewnym okresie cyklu yciowego.
.......................................................................................................................................................
D.
Pooenie ukadu nerwowego po stronie grzbietowej.
E.
Powstanie
otworu odbytowego w miejscu pragby.
.......................................................................................................................................................
F. Obecno bon podowych.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Arkusz II
Zadanie 39. (2 pkt)
Mode organy rolin wieloletnich oraz cae roliny zielne okrywa ywa tkanka zwana skrk.
Zadanie 13.49.
(2 pkt)
rdo: CKE 05.2006 (PR), zad. 38.
Zadanie
(2 ona
pkt)najczciej z pojedynczej warstwy cile
Zbudowana38.
jest
do siebie przylegajcych
Tempo
procesw
fizjologicznych
przebiegajcych
u
organizmw
jest
komrek. Jednak skrka takich organw jak licie i odygi rni zmiennocieplnych
si budow i funkcj
Schemat
przedstawia
przebieg
pewnego
procesu.
w
uzalenione
od temperatury otoczenia. Zaobserwowano, e jeli w moe
odduej
skrkimierze
okrywajcej
korzenie.
wybra sobie pooenie w stosunku do rda ciepa, to zblia si do niego w okresie
trawienia,
zarnice
odsuwawsibudowie
podczas godu.
Podaj
dwie
midzy skrk okrywajc czci nadziemne a skrk
korzenia rolin zielnych.
Wyjanij, co jest przyczyn takiego zachowania si wy podczas trawienia pokarmu,
a co w czasie dugotrwaej godwki.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
A. ............................ B. ................................ C. ................................ D. ...............................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Podaj nazw tego procesu oraz wpisz w odpowiednie miejsca pod schematem nazwy
struktur powstajcych kolejno w tym procesie (A, B, C, D), wybierajc je z poniej
Zadanie
14.40.
(1 pkt)
rdo: CKE 05.2006 (PR), zad. 40.
podanych:
Zadanie
(1 pkt)
Zadanie
39.
(2
pkt)
hybryd DNARNA,
czsteczka charakteryzuj
DNA,
pojedyncza
RNA wirusowy.
Organizmy
obupciowe (obojnaki)
si tym,nieDNA,
maj zdolno
wytwarzania
Mode
organy
rolin
wieloletnich
oraz
cae
roliny
zielne
okrywa
ywa
tkanka
zwana
skrk.
zarwno eskich, jak i mskich komrek rozrodczych. Jednak przewaajca cz
tych
Zbudowana
ona samozapodnienia
najczciej z pojedynczej
cile
do siebie do
przylegajcych
organizmw jest
unika
i w miarwarstwy
moliwoci
doprowadza
zapodnienia
................................................................................................................................................
komrek.
Jednak skrka takich organw jak licie i odygi rni si budow i funkcj
krzyowego.
od skrki okrywajcej korzenie.

Zadanie
(1 pkt)
Wyjanij, 50.
dlaczego
organizmy obupciowe unikaj samozapodnienia.

Podaj dwie rnice w budowie midzy skrk okrywajc czci nadziemne a skrk
W
tabeli przedstawiono
dane dotyczce czstoci zachodzenia crossing-over pomidzy trjk
korzenia
rolin zielnych.
(C, X, Y) genw wystpujcych w obrbie jednego chromosomu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
geny
czsto crossing-over (%)
CY
10
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
XY
6
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
CX
4
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Na podstawie analizy powyszych danych ustal i podpisz na rysunku poniej kolejno
.......................................................................................................................................................
uoenia wszystkich wymienionych genw.

Zadanie 40. (1 pkt)

Organizmy obupciowe (obojnaki) charakteryzuj si tym, e maj zdolno wytwarzania

zarwno eskich, jak i mskich komrek rozrodczych. Jednak przewaajca cz tych
organizmw unika samozapodnienia i w miar moliwoci doprowadza do zapodnienia
krzyowego.
Wyjanij, dlaczego organizmy obupciowe unikaj
samozapodnienia.
7

Egzamin maturalny z biologii

Egzamin maturalny
Arkusz II z biologii
Arkusz II

7
7

Zadanie
(3 pkt)
Zadanie 15.41.
(3 pkt)
rdo: CKE 05.2006 (PR), zad. 41.
Zadanie
41.
(3 pkt)
Charakterystyczne cechy ptakw wi si z ich zdolnoci do aktywnego lotu.
Charakterystyczne cechy ptakw wi si z ich zdolnoci do aktywnego lotu.

Wymie trzy cechy budowy szkieletu ptakw, bdce przystosowaniem do lotu oraz
Wymie trzy cechy budowy szkieletu ptakw, bdce przystosowaniem do lotu oraz
okrel, jakie znaczenie adaptacyjne ma kada z wymienionych cech.
okrel, jakie znaczenie adaptacyjne ma kada z wymienionych cech.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 16.42.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)
Zadanie
42.
(2 pkt)
Przeczytaj uwanie poniszy tekst.

rdo: CKE 05.2006 (PR), zad. 42.

Przeczytaj uwanie poniszy tekst.

W rozwoju owadw o przeobraeniu zupenym wystpuje charakterystyczna posta
W rozwoju owadw o przeobraeniu zupenym wystpuje charakterystyczna posta
poczwarki. Wyrnia si trzy typy poczwarek. Poczwarka wolna np. u chrzszcza
poczwarki. Wyrnia si trzy typy poczwarek. Poczwarka wolna np. u chrzszcza
przypomina ksztatem owada dorosego. Ma ona wyrane zawizki skrzyde i odny, ktre
przypomina ksztatem owada dorosego. Ma ona wyrane zawizki skrzyde i odny, ktre
swobodnie wystaj nad powierzchni ciaa. U poczwarki osonitej wystpujcej u motyli
swobodnie wystaj nad powierzchni ciaa. U poczwarki osonitej wystpujcej u motyli
zawizki skrzyde i odny tak cile przylegaj do ciaa, e ich obecno zaznacza si
zawizki skrzyde i odny tak cile przylegaj do ciaa, e ich obecno zaznacza si
jedynie w postaci niewyranych konturw, a ksztat samej poczwarki jest oby. Poczwarki
jedynie w postaci niewyranych konturw, a ksztat samej poczwarki jest oby. Poczwarki
tych dwu typw s w pewnym stopniu ruchliwe. Do trzeciego typu zalicza si zupenie
tych dwu typw s w pewnym stopniu ruchliwe. Do trzeciego typu zalicza si zupenie
nieruchom poczwark barykowat, charakterystyczn dla czci muchwek. Ciao
nieruchom poczwark barykowat, charakterystyczn dla czci muchwek. Ciao
tej poczwarki jest nieforemne i barykowate. Zawizki skrzyde i odny s zupenie
tej poczwarki jest nieforemne i barykowate. Zawizki skrzyde i odny s zupenie
niewidoczne.
niewidoczne.
Skonstruuj tabel, w ktrej porwnasz trzy cechy wymienionych typw poczwarek
Skonstruuj tabel, w ktrej porwnasz trzy cechy wymienionych typw poczwarek
owadw, wpisujc informacje podane w tekcie.
owadw, wpisujc informacje podane w tekcie.

Wypenia
Wypenia
egzaminator!
egzaminator!

Nr zadania
Nr
zadania
Maks.
liczba pkt
Maks. liczba pkt
Uzyskana liczba pkt
Uzyskana liczba pkt

38.
38.
2
2

39.
39.
2
2

40.
40.
1
1

41.
41.
3
3

42.
42.
2
2

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 17.46.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)

rdo: CKE 05.2006 (PR), zad. 46.

Osobliwoci pazw jest ich gospodarka wodna. Zwierzta te nigdy nie pij wody,
lecz pobieraj j przez skr. Na brzusznej stronie tuowia i ud maj one okolice szczeglnie
obficie unaczynione, ktrych funkcj jest absorpcja wody do jej pobrania wystarcza
wilgotna gleba. Gatunki yjce w okolicach suchych gromadz, przy braku wody, due iloci
mocznika w pynach ustrojowych.
Wyjanij, jakie znaczenie dla sposobu pobierania wody przez pazy yjce w suchym
klimacie ma fakt gromadzenia znacznych iloci mocznika w pynach ustrojowych.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
10

Egzamin maturalny z biologii

Poziom rozszerzony
Nr zadania
43.
44.
45.
46.
Wypenia Maks. liczba pkt
2
1
2
Ponisze informacje
informacje
wykorzystaj do
do rozwizania
rozwizania zada
zada nr
nr 20
20
21.
18ii2i21.
19.
Ponisze
wykorzystaj
egzaminator!
Uzyskana
liczba
pkt
Samice
wikszoci
gatunkw
komarw
atakuj
due
ssaki,
w
tym
rwnie
czowieka,
Samice wikszoci gatunkw komarw atakuj due ssaki, w tym rwnie czowieka,

10
Egzamin maturalny z biologii
.......................................................................................................................................................
Poziom rozszerzony

aby pobra
pobra porcj
porcj krwi.
krwi. Na
Na wykresach
wykresach przedstawiono
przedstawiono wyniki
wyniki pomiarw
pomiarw wilgotnoci
wilgotnoci
aby
powietrza
i
aktywnoci
samic
komarw
atakujcych
grup
ludzi
mierzone
co
godziny
powietrza i aktywnoci samic komarw atakujcych grup ludzi mierzone co 33 godziny
od godziny
godziny 6.00
6.00 do
do 21.00
21.00 w
w cigu
cigu jednej
jednej doby.
doby.
od
aktywno samic
samic komarw
komarw
aa aktywno

wilgotno wzgldna
wzgldna powietrza
powietrza
bb wilgotno

Zadanie
18.20.
(1 pkt)
Zadanie
20.
(1 pkt)
pkt)
Zadanie
(1

rdo: CKE 2007 (PR), zad. 20.

Sformuuj hipotez
hipotez badawcz
badawcz dotyczc
dotyczc aktywnoci
aktywnoci samic
samic komarw
komarw potwierdzon
potwierdzon
Sformuuj
przedstawionymi wynikami
wynikami bada.
bada.
przedstawionymi
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

Zadanie 21.
21. (2
(2 pkt)
pkt)
Zadanie

a) Okrel
Okrel znaczenie
znaczenie pobranej
pobranej krwi
krwi ssaka
ssaka dla
dla samicy
samicy komara.
komara.
a)
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) Podaj
Podaj przykad
przykad negatywnego
negatywnego skutku
skutku dla
dla czowieka
czowieka pobierania
pobierania jego
jego krwi
krwi przez
przez
b)
komara.
komara.
9
.......................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Zadanie 19.21.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)

rdo: CKE 2007 (PR), zad. 21.

a) Okrel znaczenie pobranej krwi ssaka dla samicy komara.

.......................................................................................................................................................
b) Podaj przykad negatywnego skutku dla czowieka pobierania jego krwi przez
komara.
Egzamin maturalny
maturalny zz biologii
biologii
Egzamin
77
.......................................................................................................................................................
Poziom rozszerzony
rozszerzony
Poziom

Zadanie 20.22.
(1 pkt)
Zadanie
14.
(1 pkt)

rdo: CKE 2008 (PR), zad. 14.

Poniej
fragment
rozwojowego
przywry motylicy
Pewna opisano
recesywna
cechacyklu
czowieka
jest sprzona
z pci,wtrobowej.
a jej allel znajduje si
w chromosomie
Urzsiona
larwa X.
(miracidium) wnika aktywnie do ciaa limaka botniarki moczarowej, gdzie
przeksztaca
si
w
workowat
sporocyst.
kadej
sporocysty
Zaznacz prawidowe
dokoczenie
zdania,Wewntrz
wybierajc
spord
A do D.rozwijaj si liczne,
rwnie workowate larwy redie, a wewntrz kadej redii rozwijaj si liczne ruchliwe larwy
Biorc pod uwag powysze informacje mona przypuszcza, e cecha ta bdzie si ujawnia
cerkarie. W kadym limaku z jednego miracidium moe powsta kilkaset cerkarii. Cerkarie
w populacji ludzkiej
opuszczaj ciao limaka i przeksztacaj si w otoczone osonk, przymocowane do rolin
A. tylko i wycznie u kobiet.
nadwodnych stadia inwazyjne metacerkarie, ktre razem z rolinami mog zosta zjedzone
B. tylko i wycznie u mczyzn.
przez bydo.
C. znacznie czciej u mczyzn ni u kobiet.
Wyjanij
znaczenie,
tego pasoyta zwielokrotnienie liczby larw w trakcie
D. znacznie
czciej ujakie
kobietma
nidla
u mczyzn.
cyklu rozwojowego.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 21.15.
(1 pkt)
Zadanie
(1 pkt)

rdo: CKE 2008 (PR), zad. 15.

W tabeli podano proporcje dugoci jelita w stosunku do dugoci ciaa u rnych zwierzt.
Zwierzta Proporcje
Kuna
4:1
Pies
5:1
Szczur
9:1
Czowiek
10:1
Renifer
20:1
Owca
28:1
Sformuuj wniosek o zalenoci midzy dugoci jelita w stosunku do dugoci ciaa
zwierzcia, a rodzajem pobieranego przez to zwierz pokarmu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 16. (1 pkt)

Jednostk strukturaln i funkcjonaln ukadu nerwowego wszystkich zwierzt jest neuron.

Neurony tworz morfologicznie wyodrbnione szlaki, wzdu ktrych odbywa si
przekazywanie informacji w ukadzie nerwowym. Nonikami informacji s impulsy
elektryczne i neuroprzekaniki (neurotransmitery).
Wyjanij rol, jak w realizacji funkcji neuronw odgrywaj neuroprzekaniki
(neurotransmitery).
.......................................................................................................................................................
10

Egzamin maturalny z biologii

Poziom rozszerzony

Zadanie 22.1.(1(1
pkt)
Zadanie
pkt)

rdo: CKE 2009 (PR), zad. 1.

Na rysunkach przedstawiono dwa rodzaje tkanki nabonkowej czowieka.

Egzamin maturalny z biologii
Poziom rozszerzony

12

Zadanie 23. (2 pkt)

Poniej wymieniono rne dziaania ludzi majce na celu ograniczenie wystpowania

zakae bakteryjnych.
A. Poprawa jakoci wody pitnej.
B. Wprowadzenie przepisw kontroli sanitarnej ywnoci.
C. Dezynsekcja i deratyzacja, czyli regularne zwalczanie niektrych rodzajw zwierzt np.
wrd owadw wszy i pche;I wrd gryzoni szczurw iIImyszy.
D. Wprowadzenie regularnych szczepie ochronnych od wczesnego dziecistwa.
Kademu
z wyej
wymienionych
dziaa czowieka
przyporzdkuj
po jednej
nazwie
Przyporzdkuj
kademu
z przedstawionych
na rysunkach
nabonkw
po jednym
choroby
wybranej
z
niej
podanych,
ktrej
wystpowanie
lub
przenoszenie
moe
by
z wymienionych niej miejsc jego wystpowania w organizmie czowieka.
skutecznie
ograniczone
przezciaa
dane
dziaanie.
A. zewntrzna
powierzchnia
(naskrek)
B. drogi oddechowe (tchawica, oskrzela)
1. kia 2. duma
3. grulica
4. salmonelloza 5. cholera
C. jelito cienkie
A. ..............
B. .............
C.
.............
D. .............
Egzamin
maturalny
z biologii
I .........................
II .........................
Poziom rozszerzony

11

Zadanie 24. (1 pkt)

Zadanie
23.21.
(1 pkt)
rdo: CKE 2009 (PR), zad. 21.
Zadanie
pkt) o uproszczonej budowie i nie maj metabolizmu.
Wirusy
s
Zbudowane s
Zadanie
2.pasoytami
(3(1pkt)

Na
schemacie
przedstawiono
zrnicowanie
powierzchni
wymiany
gazowej
ukadach
zObecno
czstek
charakterystycznych
dla
materii
czyli
biaek
i kwasw
nukleinowych.
cukrw
prostych mona
wykryoywionej,
za pomoc
odczynnikw
Fehlinga
(I w
i II),
ktre
oddechowych
rnych
(pazy,
ssaki).
Wanie
ze
nakrgowcw
rodzaj
czsteczki
kwasu
nukleinowego
podzieli
na
dodane
dowzgldu
badanego
materiau,
po gady,
podgrzaniu
reagujwirusy
na mona
obecno
glukozy
DNA-wirusy
i RNA-wirusy.
Wrd wirusw posiadajcych DNA s takie, ktre maj
ceglastoczerwonym
zabarwieniem.
dwuniciowe
DNA
i
s
takie,
ktre
majwykaesz
je w postaci
jednoniciowych
Podobn
Zaplanuj dowiadczenie, w ktrym
obecno
glukozy wczsteczek.
soku z winogron.
klasyfikacj
mona
przeprowadzi
wrd probwki,
wirusw zawierajcych
RNA,glukozy,
gdy mog
je mie
Do dyspozycji
masz:
sok z winogron,
palnik, roztwr
odczynniki
w
postaci
czsteczek
jednoniciowych
lub
dwuniciowych.
Fehlinga (I i II). W projekcie dowiadczenia podaj opis:
Na
podstawie
powyszego tekstu narysuj uproszczony schemat klasyfikacji wirusw.
1. prby
kontrolnej
2. prby badawczej
3. sposobu ustalenia wynikw
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
WIRUSY
2. ...................................................................................................................................................
Na podstawie schematu przedstaw tendencj ewolucyjn dotyczc powierzchni
.......................................................................................................................................................
wymiany gazowej u krgowcw.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
Zadanie
22.
(3 pkt)
Zadanie
24.25.
(2 pkt)
rdo: CKE 2009 (PR), zad. 25.
Zadanie
(2
pkt)
.......................................................................................................................................................
Na schematach A
i B przedstawiono sposb dziaania pewnego leku i jego wpyw
Podkrel
cechy charakterystyczne
dla budowy piercienic.
na funkcjonowanie
synapsy.
.......................................................................................................................................................
A. Ciao
pokryte
cienk
chitynow kutykul.
A) stan
przed
zastosowaniem
leku
B) stan po zastosowaniu leku
B. Obecno wora powokowo-miniowego.
impuls
impuls
C. Oddychanie
tchawkami.
D. Otwarty ukad krwionony.
E. Metamerycznie uoone narzdy wydalnicze.
11

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 25.15.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)

rdo: CKE 2010 (PR), zad. 15.

Na schematach (AC) przedstawiono uproszczone cykle yciowe robakw pasoytniczych.

a) Spord schematw B i C wybierz ten, ktry przedstawia cykl yciowy tasiemca

uzbrojonego. Uzasadnij wybr.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) Wybierz z poniszych i podkrel dwa przykady pasoytw, dla ktrych
charakterystyczny jest cykl rozwojowy przedstawiony na schemacie A.
owsik, tasiemiec nieuzbrojony, glista
ludzka,
bruzdogowiec
Egzamin
maturalny
z biologii szeroki, tasiemiec bblowcowy9
Nr zadania

Zadanie Wypenia
26.18.
(2 pkt)
Maks. liczba pkt
Zadanie
(2 pkt)
egzaminator

Poziom rozszerzony
11a
11b
12.
1
1
2

13.
1

14.
15a
15b
rdo:
1 CKE
1 2010 (PR),
1 zad. 18.

Uzyskana liczba
pkt wewntrzn limaka winniczka z oznaczeniem ukadu
Na schemacie przedstawiono
budow
krenia.

a) Jaki jest ukad krenia tego limaka: otwarty czy zamknity? Zaznacz waciw
odpowied.
A. otwarty
B. zamknity
b) Do kreski (
) umieszczonej na schemacie dorysuj grot strzaki wskazujcy
kierunek przepywu krwi. Wybierz waciwe zakoczenie zdania.
Zaznaczone na schemacie naczynia hemolimfatyczne s
A. yami.

Zadanie 19. (2 pkt)

B. ttnicami.

Gruczoy linowe wydzielaj do jamy ustnej czowieka okoo 1,5 l liny w cigu doby. lina
zawiera:
-amylaz linow trawic polisacharydy, 12