PARUS PRACOWNIA EKSPERTYZ

RODOWISKOWYCH
ul. Heweliusza3/35 60-281 Pozna
NIP: 781-175-36-42 REGON: 301577956
Tel. +48 607-781-904

Opinia ornitologiczna dotyczca planowanej

budowy elektrowni wiatrowych w gminie Osiek
Jasielski.

Wykonany dla:
Stowarzyszenia na Rzecz Praworzdnoci
i Ochrony rodowiska
ysa Gra 163

Wykonawca
PARUS
Pracownia
rodowiskowych

Data i podpis
Ekspertyz

Samuel Odrzykoski
Pozna 15.10.2014

Opinia ornitologiczna dotyczca planowanej budowy farmy wiatrowej w gminie Osiek Jasielski.

Wstp

Na

zlecenie

Stowarzyszenia

na

Rzecz

Praworzdnoci

Ochrony

rodowiska z siedzib w ysej Grze 163, firma PARUS Pracownia Ekspertyz

rodowiskowych, wykonaa analiz raportu ornitologicznego stanowicego,
razem z badaniami chiropterologicznymi, podstaw do uzyskania decyzji o
rodowiskowych uwarunkowaniach inwestycji.
Gwnym,

analizowanym

ornitologicznego

na

dokumentem

lokalizacji

elektrowni

Wyniki

wiatrowych

monitoringu

Osiek/Czekaj na

podstawie danych z okresu 14 marca 2007 2 listopada 2007 Prof. dr hab.

Przemysaw Busse.
Na analizowanym obszarze ma powsta 10 turbin zlokalizowanych
pomidzy

miejscowociami

Osiek

Jasielski

Mytarka

oraz

niedaleko

Pielgrzymki (pow. jasielski, woj. Podkarpackie)- Mapa 1.

Mapa 1. Rozmieszczenie turbin na terenie gminy Osiek (geoserwis.gdos.gov.pl).

Opinia ornitologiczna dotyczca planowanej budowy farmy wiatrowej w gminie Osiek Jasielski.

Opinia ma na celu przedstawienie niezgodnoci, analizowanego Raportu, z

obowizujcymi

Wytycznymi w zakresie oceny oddziaywania elektrowni

wiatrowych na ptaki (P. Chylarecki OTOP, A. Pasawska PSEW. 2008).

Wyniki analizy
Przedstawiony
monitoringu

Raport

ornitologicznego

monitoringu
na

ornitologicznego

lokalizacji

elektrowni

(Wyniki
wiatrowych

Osiek/Czekaj na podstawie danych z okresu 14 marca 2007 2 listopada

2007

Prof.

dr

hab.

Przemysaw

Busse)

nie

spenia

wszystkich,

obowizujcych od marca 2008 Wytycznych (Chylarecki P., Pasawska A.

2008 Wytyczne w zakresie oceny oddziaywania elektrowni wiatrowych na
ptaki. Szczecin.).
1. Analizowany raport nie obejmuje wszystkich okresw fenologicznychbrak obserwacji z okresu zimowego. Ponad to okres migracji wiosennej
rozpoczyna si dopiero 14 marca- brak obserwacji z pierwszej poowy
miesica. Okres migracji jesiennej nie obejmuje kontroli w listopadzie,
szczeglnie, e w okresie migracji jesiennej stwierdzono wiksz ilo
ptakw W przewaajcej czci obserwacji poza okresem jesiennym
stwierdzono jednak bardzo niewielk liczb ptakw.
W okresie 14 marca- 2 listopada wykonano tylko 24 kontrole
ornitologiczne.
monitoringu

Wytyczne ornitologiczne
przedrealizacyjnego,

wskazuj

rne

zalenoci

od

cieki
wartoci

przyrodniczej badanego terenu. Dla omawianej lokalizacji powinna

zosta wybrana podstawowa cieka monitoringu obejmujca <31-40
kontroli

na

rok,

rozoonych

zgodnie

planem

monitoringu

opracowanym przez eksperta-ornitologa; optymalnie co ok. 10 (7-14)

dni, z moliwoci czstszych kontroli w okresie migracji i rzadszych w
okresie zimowania.

Opinia ornitologiczna dotyczca planowanej budowy farmy wiatrowej w gminie Osiek Jasielski.

Z uwagi na blisk lokalizacj obszarw NATURA 2000: Obszaru

Specjalnej Ochrony Ptakw Beskid Niski PLB180002- 3 km oraz
Specjalnego Obszaru Ochrony Wisoka z dopywami PLH180052- 0,5
km a take Magurskiego Parku Narodowego- 3 km powinno si
przeprowadzi 40 kontroli terenowych w nastpujcym ukadzie:
- okres zimowy (XII-II) 6 kontroli terenowych po 2 kontrole w miesicu;
- migracja wiosenna (III- IV) 8 kontroli terenowych po 4 kontrole w
miesicu;
- okres lgowy (V- VII) 9 kontroli terenowych po 3 kontrole w miesicu;
- migracja jesienna (VIII- XI) 17 kontroli terenowych; 5 kontroli w VIII, 4
kontrole we IX, 4 kontrole w X oraz 4 kontrole w XI.

2. Nie przedstawiono skadu gatunkowego i rozmieszczenia (w postaci

graficznej na mapie) lgowych gatunkw kluczowych.
3. Nie przeprowadzono bada w protokole MPPL, ktrych celem jest
poznanie skadu gatunkowego i zagszcze poszczeglnych gatunkw
ptakw wykorzystujcych teren w okresie lgowym. Zastosowanie
standardu metodycznego stosowanego corocznie od 2000 roku na
>400 powierzchniach reprezentatywnych dla obszaru caego kraju
(program MPPL; Chylarecki i in. 2006) pozwala na proste i precyzyjne
okrelenie walorw awifauny okresu lgowego w relacji do danych
referencyjnych reprezentatywnych dla sytuacji oglnopolskiej.
Dla omawianej lokalizacji naleao wyznaczy dwie powierzchnie
prbne: kwadraty 1 x 1 km, w obrbie ktrych wytyczane s 2
rwnolege transekty o dugoci 1 km kady, oddalone od siebie o ok.
500 m. W trakcie sezonu lgowego (kwiecie-czerwiec) przeprowadza
si 2 kontrole na kwadrat Liczone s wszystkie ptaki widziane i
syszane, zgodnie z ustalonym standardem metodycznym MPPL.
4. W raporcie nie przedstawiono analizy efektu skumulowanego z
planowanymi/istniejcymi

farmami

wiatrowymi

ssiadujcymi

planowan inwestycj.
4

Opinia ornitologiczna dotyczca planowanej budowy farmy wiatrowej w gminie Osiek Jasielski.

5. Brak analizy fizycznej utraty siedlisk w wyniku zajcia terenu przez

siownie a take analizy efektywnej utraty siedlisk spowodowanej
odstraszajcym dziaaniem siowni szczeglnie w kontekcie rewirw
lgowych orlika krzykliwego.

W Raporcie do oglnie przedstawiono obserwacje dotyczce orlika

krzykliwego (Clanga pomarina), gatunku o statusie priorytetowym w ochronie
w krajach UE (Zacznik I Dyrektywy 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich
ptakw),

zamieszczonym

Polskiej

czerwonej

ksidze

zwierzt

(Z.

Gowaciski 2001) oraz objtym ochron strefow (Ustawa o ochronie

przyrody z 16.04.2004 r. (z pniejszymi zmianami), Rozporzdzenie Ministra
rodowiska w sprawie gatunkw dziko yjcych zwierzt objtych ochron z
12 padziernika 2011 r.).

Ochron

strefow

miejsc

rozrodu

objto

11

gatunkw

ptakw

drapienych i puchacza. Spord nich na szczegln uwag zasuguj: orlik

grubodzioby (zagroony w skali wiatowej) oraz bielik i orlik krzykliwy (w
Polsce gniazduje okoo 20% populacji europejskiej i kondycja naszych
populacji tych gatunkw ma istotne znaczenie dla ich przetrwania w skali
kontynentu)- rdo: Komitet Ochrony Orw.
Na badanym obszarze obserwowano ptaki 23 razy- gwnie w sierpniu i
wrzeniu. Nie przedstawiono danych dotyczcych wysokoci i kierunku
przelotu oraz liczebnoci (czy obserwacje dotyczyy tylko pojedynczych
ptakw?)
Obserwowany take w okresie lgowym:

w okresie lgowym

pojedyncze osobniki byy stwierdzane w czerwcu (5 razy) i byy to

prawdopodobnie te same osobniki, co wskazuje na to, e teren farmy
wchodzi dla tego gatunku w zakres erowiska pojedynczej pary (odkrytej w
5

Opinia ornitologiczna dotyczca planowanej budowy farmy wiatrowej w gminie Osiek Jasielski.

czasie monitoringu i prawdopodobnie posiadajcej gniazdo ok. 3 km od

lokalizacji).
Wyciganie wnioskw sugerujcych, e to te same osobniki pochodzce z
jednej terytorialnej pary jest mocno dyskusyjne, gdy mogy by to ptaki
pochodzce z rnych, nie wykrytych wczeniej rewirw.
Nie
ochronnych

przedstawiono
wyznaczonych

danych
wok

dotyczcych
gniazd

rozmieszczenia

orlikw

krzykliwych,

stref
ktre

Regionalna Dyrekcja Ochrony rodowiska w Rzeszowie, na stosowny wniosek

udostpnia. Taka informacja pozwoliaby w sposb najpeniejszy przedstawi
rozmieszczenie rewirw lgowych orlika krzykliwego w promieniu, co
najmniej 10 km od planowanej inwestycji.

Nie podano take na jakiej podstawie (autor, tytu publikacji) uyto

stwierdzenia .dane literaturowe wskazuj, e wanie ten gatunek jest
znacznie ostroniejszy i unika zbliania si do turbin wiatrowych
Kolejne stwierdzenie: jednak ograniczenie zagroenia do jednej pary
z 160-200 par gniazdowych na terenie Beskidu Niskiego powoduje, e
poziom zagroenia nie jest istotny dla populacji lokalnej i zupenie nieistotny
dla polskiej populacji gatunku, liczcej wg. ostatnich szacunkw 1700-1900
par lgowych.

W przypadku, gdy wemiemy pod uwag liczebno obserwowanych

ptakw (stwierdzono 23 razy) oraz fakt, e a cz ptakw moga i
prawdopodobnie pochodzia z populacji lokalnej to naley zaoy, e
ewentualna kolizja tych ptakw z turbinami moe si przyczyni do
wikszego

zagroenia

dla

lokalnej

populacji

orlika

krzykliwego

ni

pocztkowo sdzono.

Opinia ornitologiczna dotyczca planowanej budowy farmy wiatrowej w gminie Osiek Jasielski.

Teren planowanej inwestycji spenia wymagania siedliskowe jako

miejsca erowania orlikw krzykliwych. Gsta sie dolin Wisoki, Kopotnicy,
Iweki oraz wielu pomniejszych ciekw wodnych oraz mozaika p uprawnych
w wikszoci nie przekraczajcych 1 ha stanowi istotny element rewiru
lgowego. Wanym elementem terytorium, nierzadko decydujcym o
atrakcyjnoci danego miejsca i rozmiarach rewiru jest erowisko. W Polsce
orliki krzykliwe najchtniej poluj w mozaikowo uksztatowanym krajobrazie
rolniczym, a wyranie unikaj jednolitych monokultur (Z. Cenian 2009).

Podsumowanie
We wnioskach analizowanego raportu pojawiy si stwierdzenia, e
Farma

nie

stanowi

zagroenia

dla

gatunkw

dla

ktrych

zosta

zaprojektowany obszar Natura 2000 Beskid Niski

oraz, e

na badanym terenie ptaki rzadkie i wraliwsze na obecno

turbin pojawiaj si nielicznie lub sporadycznie, a stwierdzone niskie

prawdopodobiestwa kolizyjne, powoduj, e farma w tym miejscu nie
bdzie

stanowia

zauwaalnego

zagroenia

kolizyjnego

powodowaa

dostrzegalne zmniejszenie terenw erowiskowych tych gatunkw.

W momencie prowadzenia monitoringu ornitologicznego na badanej

powierzchni nie obowizyway jeszcze powysze wytyczne (wprowadzono je
5 miesicy po zakoczeniu bada), jednake z uwagi na lokalizacj
planowanej inwestycji (niewielka odlego od terenw chronionych) oraz
przedawnienie i niekompletno danych (monitoring prowadzony by 7 lat
temu), w mojej opinii badania naley przeprowadzi ponownie zgodnie z
obowizujcymi aktualnie wytycznymi.

Opinia ornitologiczna dotyczca planowanej budowy farmy wiatrowej w gminie Osiek Jasielski.

Literatura

Cenian Z. 2009. Orlik krzykliwy Aquila pomarina. W: Chylarecki P.,

Sikora A., Cenian Z. (red.), Monitoring ptakw lgowych. Poradnik
metodyczny

dotyczcy

gatunkw

chronionych

Dyrektyw

Ptasi:

ss.232-243. GIO, Warszawa.

Chylarecki

P.,

Pasawska

A.

2008

Wytyczne

zakresie

oceny

oddziaywania elektrowni wiatrowych na ptaki. PSEW, Szczecin.

Chylarecki P., Jawiska D. & Kuczyski L. 2006. Monitoring Pospolitych

Ptakw Lgowych raport z lat 2003- 2004. OTOP, Warszawa.

Gowaciski Z. 2001. Polska czerwona ksiga zwierzt. Krgowce.

Pastwowe Wydawnictwo Rolnicze i Lene, Warszawa.