Ekonomi ve Politika Haberleri Trkiye'nin En Cesur Gazetesi Radikal'de!

2/4/14 11:09 AM

Bedri Baykam'a 'lker' yedirten 'bo! ereve'

Rene Magritte.
CNE YT ZDE M"R

T rkiy e / 07/04/2013
Bu 'bo! ereve', 'sessiz mzik', 'renksiz tablo' gibi al!malar anti-art ad altnda 1920'lerde Dadaistler'in pek bir gzdesiydi.
Bedri Baykam severim. Renklidir. "ddialdr. Delidoludur. retkendir. Polemikidir. Say say bitmez Bazen kendisi ile at!rz, yeri gelince kap!rz. En son
kendisinin de konuk oldu#u 5N1Kda New Yorkta sergiledi#i son i!i 125 bin dolara Murat lkere satt# Bo! ereveyi tart!tk. Bedri anla!lan biraz
alnm!. Ama bakn her i!te bir hayr var. Bu vesile ile biraz olsun gncel sanat masaya yatrabiliriz. Zira Bedrinin bo! erevesi dnyada farkl !ekilde son
zamanlarda byyen bir tart!maya cuk diye oturuyor.
Bu bo! ereve, sessiz mzik, renksiz tablo gibi al!malar anti-art ad altnda 1920lerde Dadaistlerin pek bir gzdesiydi. Bedri de hepimizin artk gre!en
bikinili kadnlar eserinden hatrlayaca#mz zere sk bir Dadaist. Bedri, ukurcumada 600 TLye yaptrd# bu bo! erevesinde ba!ka bir !ey anlatt#n iddia
ediyor, bylesinin daha nce yaplmad#n sylyor ama hikye 1920lerden bu yana yaplmadk bo! ereve, satlmadk sanat eseri kalmam! durumda.
Trkiye iin yeni olabilir ama bu bo! ereve metaforu ile sylenmek istenilenler dnyada defalarca sylendi. Bedri de bunu bildi#i iin net cmleler
kurmuyor. Cmlesinin ba! ile sonu birbirini tutmuyor.
Gelelim bu vesileyle memleketimizde artk ba!latmamz gereken hayrl tart!maya "sterseniz tart!mamzn adn Kavramsal sanat nerede ba!lar, nerede biter
usta koyup, "ngiltereden bir iki rnek ile ba!layalm. Zira "ngiltere geen 20 yl iinde kavramsal sanatn en nemli rneklerini vermi! lkelerin ba!nda
geliyor. Tracy Emin ve Damien Hirstin ba!n ekti#i Gen Britanyal Sanatlar akm Warholdan beri sanat dnyasn en ok heyecanlandran i!lerin yaratld#
bir akmd. Bu akm bir jenerasyonu derinden etkilemi! moda, mzik ve sosyal ya!am ile gerek bir sanat akmn hayatn iine ta!may da ba!arm!t. Emin ve
Hirstin i!leri nl reklam gurusu milyoner Charles Saatchi tarafndan 100 binlerce pounda satn alnyor, bu al!veri!ler eserleri daha da sansasyonal
yapyordu. Gelin grn ki o gzel gnler "ngiltere iin geride kald. $imdilerde ne kavramsal sanatn vah!i kz Tracy Emin da#nk yatak i!inin yaratt# etkiyi
yaratan i!ler retebiliyor ne de bir zamanlarn gen dhisi Damien Hirst snrlar zorlayan enstalasyonlar yapyor. Hirstin son sergileri bir zamanlar kendini yere
g#e s#dramayan ele!tirmenlerce artk a!a#lanyor. Bir zamanlarn banko alcs Saatchi ise uluslararas burjuvazinin fink att# "ngiliz sanat pazarna a#za
alnmayacak kfrler ediyor. Anlayaca#nz sanatta devrim yaratan a#da! sanat ve dehay herkesten nce ke!feden milyoner alc arasndaki al!veri! ili!kisi
de olduka passe durumda.
Tek tart!lan konu bu tr kavramsal sanat rneklerine de#erinden fazla parasal rakamlar biilmesi de de#il. "ngilterenin en nemli modern sanatlarndan
David Hockney de ready-made yani hazr e!yann kullanld# sanat akmnn sanatsal de#erini ele!tiriyor. Hockneyin yakn zamanda seslendirdi#i gr!leri,
"ngiliz sanat evreleri ve basnnda havasz bir odada taze bahar havasna alan pencere etkisi yaratt. David Hockney gibi saygn bir sanatnn hazr e!ya
kullanlarak yaplan hatta o#u zaman sanatlarn elinin de#medi#i eserleri ele!tirmesi direkt olarak Hirste ve benzerlerine getirilmi! bir ele!tiriydi. Hockney,
Eskiden sadece hner nemli de#ildir, yaratlan eser de !iir de nemlidir derdim ve insanlarla bunu tart!rdm. $imdi ise sadece !iir de#il hner de nemlidir,
bir eserde sanatnn eli nemlidir fikrini savunmak zorunda kalyorum diyordu.
Bedrinin 125 bin dolara satt# bo! ereve gibi yaplm! kavramsal sanat rneklerinin de yar!t# Turner Prize kavramsal sanatn Altn Palmiye dldr.
Gelin grn ki son yllarda Turner Prizein verildi#i eserlerin hibir sanat de#erinin olamad#n d!nenler de o#ald. Nitekim eski "ngiliz Kltr Bakan bu
tr eserleri Kavramsal bok y#n olarak tanmlaynca aynen bizim malum ucube tart!mas gibi ortal# baya# bir kar!trm!t. Fakat tabii ki buras "ngiltere,
kltr bakan ya da ba!ka bir siyaseti be#enmedi diye de Turner Prize iptal edilmiyor!
Btn bunlar sanat tart!mas iinde ele alabilece#imiz konular. Bedrinin Murat lkere satt# eserde skalamamamz gereken ideolojik bir nokta daha var.
http://www.radikal.com.tr/radikal.aspx?atype=haberyazdir&articleid=1128421

Page 1 of 2

Ekonomi ve Politika Haberleri Trkiye'nin En Cesur Gazetesi Radikal'de!

2/4/14 11:09 AM

Bedri yllardr lker markasn diline dolam! ve dinci ilan etmi!ti. Bunu sadece s# Kemalizme dayandrd# k!e yazlarnda sylemekle kalmyor yurtd!ndaki
saygn gazetelere do#ruymu! gibi deme olarak da aktaryordu. Bedri, ne zaman ki Murat lker ile tan!t ve bo! ereveyi 125 bin dolara satt lker ile ilgili
syledi#i her !eyi de yemek zorunda kald.
Afiyet olsun, Allah hazmettirsin!
Bu olayda Murat lkere iki te!ekkr borcumuz var. Sadece 125 bin dolara bo! bir ereve alp Trkiyenin en tannm! sanatsna hl destek verdi#i iin
de#il, bo! bir ideolojinin de satn alnabilir oldu#unu hepimize gsterdi#i iin, Murat lkeri ne kadar kutlasak az.

http://www.radikal.com.tr/radikal.aspx?atype=haberyazdir&articleid=1128421

Page 2 of 2