Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Wallace D.

Wattles, rok 2010

Nr zamwienia: 928964
Nr Klienta: 294645
Data realizacji zamwienia: 2010-12-13
Zapacono: 27,80 z

Autor: Wallace D. Wattles

Tytu: Sztuka bycia wielkim

Data: 2010

Zdjcie do projektu okadki zostao uyte za zgod istockphoto.com

Wydawnictwo Zote Myli sp. z o.o.

44-100 Gliwice
ul. Daszyskiego 5
www.ZloteMysli.pl
e-mail: kontakt@zlotemysli.pl
Autor oraz Wydawnictwo "Zote Myli" dooyli wszelkich stara, by zawarte w tej ksice informacje byy
kompletne i rzetelne. Nie bior jednak adnej odpowiedzialnoci ani za ich wykorzystanie, ani za zwizane z
tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo "Zote Myli" nie
ponosz rwnie adnej odpowiedzialnoci za ewentualne szkody wynike z wykorzystania informacji
zawartych w ksice.
Niniejsza publikacja, ani adna jej cz, nie moe by kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposb
reprodukowana, powielana, ani odczytywana w rodkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody
wydawcy. Wykonywanie kopii metod kserograficzn, fotograficzn, a take kopiowanie ksiki na noniku
filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Jeli przez myl przeszo Ci, aby udostpni t ksik za darmo w internecie amic tym samym prawa
autorskie, POMYL, czy nie lepiej przyczy si do Programu Partnerskiego i ZARABIA poprzez
promowanie tej i kilkuset innych ksiek z naszego wydawnictwa. Zobacz szczegy.
Wszelkie prawa zastrzeone.
All rights reserved.

Spis treci
Wstp
..................................................................................... 5
Rozdzia 1 Kady moe sta si Wielki............................... 7
Rozdzia 2 Predyspozycje aokolicznoci.........................13
Rozdzia 3 rdo Siy..............................................................19
Rozdzia 4 Umys Boga...........................................................23
Rozdzia 5 Przygotowanie.....................................................27
Rozdzia 6 Zbiorowy punkt widzenia................................31
Rozdzia 7 Indywidualny punkt widzenia........................37
Rozdzia 8 Powicenie..........................................................41
Rozdzia 9 Utosamienie........................................................45
Rozdzia 10 Idealizacja..............................................................49
Rozdzia 11 Realizacja................................................................53
Rozdzia 12 Popiech iprzyzwyczajenia...................................................57
Rozdzia 13 Myl..........................................................................61
Rozdzia 14 Na swoim podwrku..........................................67
Rozdzia 15 Na obcym terenie................................................73
Rozdzia 16 Dodatkowe wyjanienia...................................79
Rozdzia 17 Wicej na temat Myli........................................83
Cytaty...............................................................................86

Rozdzia 18 Idea geniuszu wedugJezusa.........................89

Rozdzia 19 Spojrzenie na ewolucj.....................................95
Rozdzia 20 Suba Bogu....................................................... 101
Rozdzia 21 wiczenie umysu............................................ 107
Punkt widzenia.......................................................... 109
Powicenie................................................................ 109
Identyfikacja............................................................... 110
Idealizacja.................................................................... 110
Realizacja..................................................................... 110

Rozdzia 22 Podsumowanie Sztuki Bycia Wielkim....... 113

Wstp

Ta ksika jest trzeci z serii. Pierwsza to Sztuka

wzbogacania si1, lektura przeznaczona wycznie
dla osb pragncych pienidzy. Druga to Sztuka bycia zdrowym2, pozycja dla ludzi, ktrzy chc cieszy
si doskonaym zdrowiem. Trzeci tom przeznaczony
jest dla osb marzcych owielkich osigniciach.
Ksika ta jest odpowiednia dla mczyzn i kobiet,
starych i modych, ktrzy chc czerpa z ycia jak
najwicej, poprzez jak najlepsze wykorzystanie wasnych moliwoci. Staraem si wprosty iprzystpny
sposb, bez zbdnych sw, wskaza drog do zdobycia wadzy i wykorzystania potencjau. Ksika ta
napisana zostaa w taki sposb, e mona j czyta
wbiegu.
Jestem przekonany, e opisany tutaj system bdzie
dziaa i na pewno nie zawiedzie. Wiem rwnie, e
ycie ludzi, ktrzy zastosuj si do tych metod dziaania zprawdziwym zaangaowaniem, stanie si wzorem dla innych. Bd dziemi najlepszych, znajd
swoje miejsce wrd najwikszych tego wiata.
1
2

W.D. Wattles, Sztuka wzbogacania si, Gliwice 2010.

Idem, Sztuka bycia zdrowym, Gliwice 2010.

Wallace D. Wattles
Mam nadziej, e ty, ktry czytasz t ksik, bdziesz
jednym znich. Samo czytanie ksiek nie jest wstanie uksztatowa wspaniaej osobowoci. Nic oprcz
mylenia nie moe uczyni ci genialnym, dlatego
myl, Myl, MYL!

R ozd z i a 1

Kady moe sta si

Wielki
Istnieje rdo wadzy wkadym czowieku. Poprzez
mdre wykorzystanie oraz ukierunkowanie tego rda czowiek moe doskonali swoje zdolnoci umysowe. Posiada on bowiem wrodzon si, dziki
ktrej moe rozwija si wktrymkolwiek kierunku
zapragnie, a moliwoci jego rozwoju s nieograniczone. aden czowiek nie osign jeszcze tak wiele
w jakiejkolwiek dziedzinie, eby kto inny nie mg
osign jeszcze wicej. Moliwoci tkwi wPodstawowej Substancji, zktrej stworzony jest czowiek.
Geniusz to Wszechwiedza wypeniajca czowieka.
Geniusz to wicej ni talent. Talent moe by jedn
zdolnoci rozwinit bardziej ni inne zdolnoci,
ageniusz to zwizek czowieka zBogiem wyraajcy
si wdziaaniach jego duszy. Wielcy ludzie s zawsze
wiksi ni ich czyny. Maj oni zwizek zniewyczerpanymi pokadami mocy. Nie wiemy, gdzie znajduje si
granica umysowych moliwoci czowieka. Nie wiemy nawet, czy taka granica istnieje.
Moc wiadomego rozwoju nie zostaa ofiarowana niszym zwierztom, a jedynie czowiekowi, i moe on
j doskonali i powiksza. Niektre gatunki zwie-

Wallace D. Wattles
rzt mog w znacznym stopniu by tresowane i doskonalone przez czowieka, ale tylko czowiek moe
si rozwija isiebie doskonali. Tylko on posiada t
moc, i potencjalnie jest ona nieograniczona. Celem
ycia czowieka jest rozwj, tak jak celem ycia rolin
jest wzrost. Roliny rosn automatycznie, wedug
okrelonego schematu, czowiek rozwija si tak, jak
chce. Roliny mog wyksztaci tylko okrelone cechy, aczowiek moe rozwin kad zdolno, ktra
wczeniej wystpia ukogokolwiek innego, wjakimkolwiek innym miejscu.
Wszystko, co jest moliwe dla ducha, jest te moliwe
dla ciaa. Wszystko, oczym czowiek moe pomyle,
moe zosta zrealizowane wdziaaniu. Wszystko, co
tylko moe wyobrazi sobie czowiek, moe zosta
wcielone w ycie. Czowiek jest stworzony do cigego rozwoju, ciy na nim konieczno rozwijania
si. Moliwo czynienia postpw jest niezbdna
dla jego szczcia. ycie bez postpu staje si nie do
zniesienia, aosoba, ktra przestaje si rozwija, jest
gupcem lub szalecem. Im wikszy, bardziej harmonijny ipeniejszy jest rozwj czowieka, tym wiksze
jest jego szczcie.
W adnym z nas nie ma takiej zdolnoci, ktrej nie
byoby w kadym czowieku, ale jeeli czowiek bdzie rozwija si naturalnie, nie znajdziemy dwch
identycznych ludzi, nie osign oni dwch dokadnie
takich samych rzeczy. Kady czowiek przychodzi na
wiat z pewnymi predyspozycjami, aby rozwija si
wokrelonym kierunku. atwiej jest mu czyni post8

Rozdzia 1 Kady moe sta si Wielki

py zgodnie znim. Jest to mdry dar, poniewa stwarza nieograniczone moliwoci. Jeli ogrodnik wrzuci
wszystkie cebulki do jednego koszyka, dla przypadkowego obserwatora kada znich bdzie wygldaa tak
samo, ale dopiero ich wzrost ukae ogromne rnice.
Ludzie s zatem jak koszyk cebulek. Kto moe by
r, ktra rozwietli inada barwy jakiemu ciemnemu zaktkowi tego wiata; kto moe by lili, ktra
udzieli lekcji mioci iczystoci tym, ktrzy otworz
na ni oczy; kto zkolei moe by pnc winorol,
ktra ukryje krawdzie ciemnej skay, a kto inny
moe by wielkim dbem, midzy gaziami ktrego
wij gniazda ipiewaj ptaki iwktrego cieniu stada
odpoczywaj wpoudnie; kady znich bdzie jednak
wartociowy, rzadki, doskonay wswoim rodzaju.
Niewyobraalne moliwoci drzemi w zwyczajnych
istnieniach wok nas, w szerszym znaczeniu nie
ma zwykych ludzi. W czasach narodowego poruszenia i niepokoju obibok spod sklepu czy wioskowy pijak staje si bohaterem i mem stanu dziki
uaktywnieniu wnim rda Mocy. Geniusz drzemie
wkadym mczynie ikobiecie itylko czeka, by go
wydosta na wiato dzienne. Kade miasteczko ma
swojego mdrca, do ktrego zwraca si o porad
wtrudnych czasach kogo, kto cieszy si powszechnym uznaniem dziki swojej mdroci i intuicji. Do
takiej osoby umysy caej spoecznoci zwracaj si
w czasach kryzysu, jest ona powszechnie uznawana
za osob wybitn. Drobne czynnoci wykonywane s
przez ni wniezwyky sposb. Dokonaaby ona rwnie wielkich osigni, gdyby tylko si ich podja,
9

Wallace D. Wattles
tak samo jak mogaby dokona ich kada inna osoba, tak jak moesz dokona ich Ty. rdo Mocy daje
nam wszystko to, oco prosimy; jeeli podejmujemy
si tylko maych rzeczy, dostajemy jedynie tak si,
by wykonywa mae rzeczy, ale jeli sprbujemy dokona wielkiej rzeczy wnieprzecitny sposb, otrzymamy ca dostpn nam moc.
Wystrzegaj si jednak podejmowania wielkich dziaa wbyle jaki sposb, bdzie otym mowa wdalszej
czci.
Czowiek moe przyj jeden zdwch rodzajw mentalnego nastawienia. Pierwszy znich sprawia, e staje si on podobny do piki nonej. Pika jest elastyczna ireaguje, kiedy dziaa na ni pewna si, niczego
jednak sama nie stworzy, nie zadziaa sama zsiebie.
Nie ma w niej mocy. Ludzie tego typu s kontrolowani przez otoczenie iokolicznoci, ich losy s zdeterminowane zzewntrz. rdo Siy wnich samych
nie zostaje nigdy naprawd uaktywnione. Nigdy nie
dziaaj ani nie mwi powodowani si pync zich
wntrza. Drugie nastawienie sprawia, e czowiek jest
jak rdo. Sia pochodzi zjego wntrza. Ma wsobie
niewyczerpany zapas wody, tryskajcej wiecznym yciem. Promieniuje si, ktra odczuwana jest przez
jego otoczenie. rdo Siy, ktre si wnim znajduje,
jest w cigym ruchu. Dziaa sam z siebie. Posiada
ycie wsobie.
Nie ma wikszego dobra, ktre mogoby spotka
czowieka, ni moliwo niezalenego dziaania.
Wszystkie yciowe dowiadczenia s okrelone przez
10

Rozdzia 1 Kady moe sta si Wielki

Opatrzno w taki sposb, aby zmusi ludzi do niezalenego dziaania, nakaza im, aby przestali by
ofiarami losu i zapanowali nad swoim otoczeniem.
Na niszym stopniu swojego rozwoju czowiek jest
dzieckiem przypadku i okolicznoci, niewolnikiem
strachu. Wszystkie jego dziaania s reakcjami na
siy pojawiajce si w jego otoczeniu, z ktrymi si
zderza. Dziaa tylko wtedy, kiedy spotyka si zdziaaniem, sam nie tworzy niczego. Najwikszy nawet
barbarzyca ma w sobie rdo Siy wystarczajcej,
aby przezwyciy wszystko, czego si obawia, ajeli
si tego nauczy i zacznie dziaa niezalenie, stanie
si rwny bogom.
Rozbudzenie rda Siy w czowieku jest prawdziw przemian, przejciem od mierci do ycia; tak
jak wtedy, gdy zmary usyszy gos Syna Czowieczego i powstaje do ycia. Jest zmartwychwstaniem
iyciem. Kiedy rdo zostaje rozbudzone, czowiek
staje si synem Najwyszego, otrzymuje ca moc dostpn wniebie ina Ziemi.
Nigdy wadnym czowieku nie byo takich cech, ktrych Ty by nie mia; aden czowiek nie mia wicej
moliwoci duchowych ani umysowych, ni Ty moesz osign; nie dokona wicej, ni Ty mgby dokona. Moesz sta si tym, kim chcesz by.

11

R ozd z i a 2

Predyspozycje
aokolicznoci
adne cechy wrodzone nie s wstanie uniemoliwi
Ci stania si wspaniaym. Bez wzgldu na to, kim lub
czym byli Twoi przodkowie, jak mao byli wyksztaceni lub nisko sytuowani, droga wgr jest dla Ciebie
dostpna. Nie ma czego takiego, jak dziedziczenie
ograniczonej mentalnoci. Bez wzgldu na to, jak
may kapita umysowy otrzymamy od swoich rodzicw, moe on zosta powikszony. aden czowiek
nie rodzi si pozbawiony moliwoci rozwoju.
Predyspozycje maj znaczenie. Przychodzimy na
wiat ztymi podwiadomymi, np. tendencj do melancholii, tchrzostwa lub porywczoci. Wszystkie
one jednak mog by przezwycione. Czowiek moe
pozby si ich z atwoci, kiedy obudzi si, by czyni postp. adne ztych waciwoci nie powinny Ci
ogranicza, ajeeli odziedziczye jakie niepodane
skonnoci, moesz si ich pozby izastpi je pozytywnymi cechami. Wrodzony rys umysowy to odbicie
wTwojej podwiadomoci sposobu mylenia Twojej
matki lub ojca; moesz stworzy przeciwny obraz poprzez wyksztacenie odwrotnego sposobu mylenia.
Moliwe jest, aby skonnoci do przygnbienia zast-

Wallace D. Wattles
pi pogod ducha, pokona tendencje do tchrzostwa
czy porywczoci.
Dziedziczenie moe mie rwnie znaczenie wprzypadku wrodzonego ksztatu gowy. Warto powici
nieco uwagi frenologii3, jeli nie tak wiele, jak przekonuj zwolennicy tej teorii. Godnym dostrzeenia jest fakt, e kada zdolno umiejscowiona jest
w konkretnym obszarze mzgu. O tym, jak dobrze
rozwinita bdzie dana umiejtno, decyduje liczba
znajdujcych si wjego konkretnym obszarze aktywnych szarych komrek. Prawdopodobne jest, e lepiej
rozwinita bdzie ta zdolno, ktrej odpowiada odpowiednio dua cz mzgu, ni ta, ktra znajduje
si w obszarze zajmujcym znacznie mniej miejsca,
dlatego te ludzie o pewnym ksztacie gowy s wybitnymi muzykami, mwcami lub mechanikami. Na
tej podstawie prbowano dowie, e ksztat gowy
czowieka determinuje jego miejsce wyciu. Tak jednak nie jest. Dowiedziono, e mniejszy obszar mzgu, ktry posiada wiele dobrze rozwinitych szarych
komrek, moe powodowa, e dana umiejtno
bdzie rozwinita tak samo dobrze, jak ta, ktrej odpowiada wiksza cz mzgu, w ktrej komrki s
mniej wyspecjalizowane; wiadomo take, e poprzez
skierowanie rda Siy wstron wybranej czci mzgu z chci i zamiarem rozwijania danego talentu,
Frenologia (gr. phren rozum, dusza) teoria z XVIII i XIX
wieku opracowana przez Franza Josefa Galla (17581828) iJohanna Spurzheima (17761832), wedle ktrej kora mzgu bya
podzielona na odrbne orodki, zktrych kady zapewnia fizykalne podstawy zjawisk psychicznych [przyp. red.].
3

14

Rozdzia 2 Predyspozycje aokolicznoci

mona mnoy szare komrki nieskoczenie4. Kada
umiejtno, sia lub talent, niezalenie jak mae lub
niewyksztacone, mog zosta rozwinite; moesz
mnoy komrki w konkretnej czci mzgu, dopki nie zacznie on dziaa tak sprawnie, jak sobie tego
yczysz. Faktem jest, e najatwiej jest Ci porusza
si w tych dziedzinach, za ktre odpowiadaj najlepiej rozwinite obszary mzgu, i bez najmniejszego
wysiku moesz wykonywa rzeczy, ktre przychodz
Ci atwo. Ale faktem jest take, e jeli podejmiesz
niezbdny wysiek, moesz rozwin kady talent.
Moesz robi to, co chcesz robi, ista si tym, kim
chcesz by. Jeeli nastawiasz si na okrelony cel
ibdziesz postpowa wwyznaczonym kierunku, caa
energia Twojego istnienia skierowana bdzie na rozwj umiejtnoci koniecznych do realizacji tego celu.
Wicej krwi iimpulsw nerwowych dotrze do odpowiedzialnego za nie obszaru mzgu, co przyspieszy
ipobudzi ich dziaanie oraz zwikszy ich liczb. Waciwe uycie ludzkiego umysu stworzy mzg zdolny
do wszystkiego, czego ten umys zapragnie.
Nie mzg tworzy czowieka, lecz czowiek tworzy
mzg.
Twoje miejsce wyciu nie jest zdeterminowane przez
Twoje cechy wrodzone.
Nie jeste skazany przez okolicznoci lub brak moliwoci na ycie wniszej warstwie spoecznej. rdo
Siy w czowieku jest wystarczajce dla wszystkich
Wszelkie informacje zawarte wtej ksice s wyrazem pogldw
autora iwczesnej wiedzy [przyp. red.].
4

15

Wallace D. Wattles
wymaga duszy. adne okolicznoci nie s wstanie
zatrzyma go na dnie, jeli tylko nastawi si pozytywnie ibdzie zdeterminowany na to, aby si wybi.
Sia, ktra stworzya czowieka iukierunkowaa go na
rozwj, kontroluje rwnie okolicznoci wystpujce
w spoeczestwie, przemyle i rzdzie. Sia ta nigdy
nie jest podzielona, by dziaa przeciwko sobie. Sia,
ktra jest wtobie, znajduje si te wrzeczach wok
ciebie, wic kiedy zaczynasz prze do przodu, wszystkie one dziaaj na twoj korzy, tak jak napisaem
wdalszych rozdziaach tej ksiki. Czowiek powsta,
aby si rozwija, a wszystkie rzeczy zewntrzne zostay stworzone, by jemu sprzyja. Gdy tylko czowiek
przebudzi swoj dusz i wkroczy na drog postpu,
przekona si, e nie tylko Bg mu sprzyja, ale iprzyroda, spoeczestwo i inni ludzie s po jego stronie
wszystko wspdziaa razem na jego korzy, jeli tylko postpuje zgodnie zprawem. Bieda nie jest
przeszkod wdrodze do osignicia wielkoci, poniewa mona si jej pozby. Marcin Luter w dziecistwie ebra, piewajc na ulicach. Pliniusz, szwedzki
przyrodnik, mia zaledwie 40 dolarw, by si ksztaci; sam naprawia swoje buty, czsto musia ebra
oposiek wrd swoich przyjaci. Hugh Miller, bdc uczniem kamieniarza, rozpocz nauk geologii
w kamienioomie. George Stephenson, wynalazca
silnika parowego lokomotywy, jeden znajwybitniejszych inynierw budownictwa, by grnikiem, pracowa wkopalni wgla, kiedy dozna olnienia izacz myle. James Watt by chorowitym dzieckiem,
zbyt sabym, aby mona byo go posa do szkoy.
16

Rozdzia 2 Predyspozycje aokolicznoci

Abraham Lincoln by ubogim chopcem. W kadym
z tych przypadkw widzimy, jak rdo Siy w czowieku wynosi go ponad przecitn, pomimo przeciwnoci iprzeszkd.
rdo Siy znajduje si wTobie, ajeli uyjesz izastosujesz je w odpowiedni sposb, przezwyciysz
wszelkie dziedzictwo, zapanujesz nad sytuacj iokolicznociami staniesz si wspania isiln osobowoci.

17

R ozd z i a 3

rdo Siy

Ludzki mzg, ciao, umys, umiejtnoci i uzdolnienia to tylko instrumenty, dziki ktrym czowiek objawia swoj wspaniao. Same wsobie nie czyni go
Wielkim. Czowiek moe mie duy mzg oraz suszny rozum, silne umiejtnoci iwspaniae uzdolnienia,
nie jest jednak wybitny, jeli nie bdzie czyni znich
uytku we wspaniay sposb. Cecha, ktra pozwala
czowiekowi uywa jego atrybutw wybitnie, czyni
go wspaniaym, anazywamy j mdroci. Mdro
jest konieczn podstaw dla geniuszu.
Pozwala ona wybiera waciwy cel, do ktrego chcemy dy, oraz najlepsze sposoby, aby go osign.
Pozwala zdecydowa, co jest waciwe. Czowiek, ktry jest wystarczajco mdry, by wiedzie, co jest waciwe; ktry jest na tyle dobry, by chcie robi tylko to,
co jest waciwe; ktry ma wystarczajce moliwoci
i si, by robi wanie takie rzeczy, jest prawdziwie
Wielki. Natychmiast zostanie uznany za uosobienie
siy w swojej spoecznoci, a ludzie z przyjemnoci
oddadz mu cze.
Mdro jest uzaleniona od wiedzy. Tam, gdzie panuje kompletna niewiedza, nie moe by mowy om-

Wallace D. Wattles
droci; nie ma wiadomoci tego, co jest waciwe.
Ludzkie poznanie jest wzgldnie ograniczone, tak
samo niewielka jest jego mdro, dopki nie poczy
on swojego umysu zmdroci owiele wiksz ni
jego wasna, by czerpa zniej iinspirowa si ni, tak
by jego umys zaprzeczy wasnym ograniczeniom.
Jest wstanie to zrobi, tak jak zrobili to wybitni ludzie. Ludzka wiedza jest ograniczona iniepewna, dlatego czowiek nie moe posiada mdroci.
Jedynie Bg zna ca prawd, dlatego tylko On posiada prawdziw mdro izawsze wie, co jest waciwe
wkadej sytuacji. Czowiek moe otrzyma mdro
od Boga. Przejd do ukazania tego na przykadzie:
Abraham Lincoln mia ograniczone wyksztacenie,
posiada jednak umiejtno poznawania prawdy.
Na przykadzie Lincolna jasno wida, e by mdrym
oznacza zawsze wiedzie, co jest waciwe wkadych
okolicznociach, pragn robi tylko to, co jest waciwe, ale rwnie mie wystarczajce zdolnoci imoliwoci, by mc robi wanie to, co jest adekwatne.
W czasach agitacji abolicyjnej, w czasach kompromisu, kiedy nikt inny nie by pewny, co jest waciwe
lub co naley robi, Lincoln nigdy nie mia wtpliwoci. Potrafi przejrze powierzchowne argumenty
zwolennikw niewolnictwa, jak rwnie dostrze, jak
niepraktyczne ifanatyczne byy postulaty abolicjonistw5; umia okreli waciwe cele, do ktrych trzeba
dy, oraz najlepsze sposoby, aby je osign. Ludzie
wybrali go na prezydenta, poniewa widzieli, e dy
Abolicjonista w XVIIIXIX wieku zwolennik lub uczestnik
ruchu na rzecz zniesienia niewolnictwa.
5

20

Rozdzia 3 rdo Siy

on do prawdy iwiedzia, co naley robi. Kady czowiek, ktry ma zdolno poznawania prawdy; ktry
pokaza, e wie, co naley czyni, i ktremu mona
zaufa; o ktrym wiemy, e zawsze bdzie robi to,
co trzeba, bdzie cieszy si szacunkiem iuznaniem.
Cay wiat oczekuje takich ludzi.
Wkrtce po tym, jak Lincoln zosta prezydentem,
wjego otoczeniu znalaza si caa masa tak zwanych
kompetentnych doradcw, ktrzy zupenie nie potrafili si ze sob zgodzi. Czasami oni wszyscy byli
przeciwni jego propozycjom, czasami wszystkie pnocne stany nie zgadzay si zjego zdaniem. On jednak potrafi rozpozna prawd, kiedy innych zwiody
pozory; on nie myli si wcale lub bardzo rzadko. By
jednoczenie najbardziej utalentowanym politykiem
inajlepszym onierzem swoich czasw. Skd ten stosunkowo mao wyksztacony czowiek czerpa swoj
mdro? Nie zawdzicza jej ani okrelonemu ksztatowi koci czaszki, ani delikatnej strukturze mzgu.
Nie bya to zasuga adnej cechy fizycznej. Nie bya
to nawet cecha umysu wywoana ponadprzecitnymi
umiejtnociami rozumowania. Znajomo prawdy
rzadko osigana jest poprzez wnioskowanie. Swoj
mdro zawdzicza on duchowej intuicji. Rozpoznawa prawd, ale kiedy iwjakich okolicznociach
przyszo to olnienie? Podobne zjawisko obserwujemy
uWaszyngtona, ktrego wiara iodwaga, dziki jego
poznaniu prawdy, zdoay utrzyma kolonie podczas
dugich ipozornie beznadziejnych zmaga rewolucji.
Podobne zjawiska dostrzegamy rwnie w fenomenalnym geniuszu Napoleona, ktry zawsze wiedzia,
21

Wallace D. Wattles
jak strategi wojskow wybra. Widzimy, e wielko
Napoleona braa si znatury, anie zniego samego;
widzimy, e za Waszyngtonem i Lincolnem stoi co
potniejszego ni kady znich. Takie same obserwacje nasuwaj si wprzypadku wszystkich wielkich ludzi. Poznaj oni prawd, ale prawda nie moe zosta
poznana dopki nie zaistnieje, anie moe zaistnie,
jeli nie ma umysu, ktry mgby j pozna. Prawda
nie moe istnie niezalenie od umysu. Waszyngton
iLincoln byli wkontakcie zumysem, ktry posiada
wszelk wiedz izawiera ca prawd. Tak samo jak
wszyscy, ktrzy przejawiaj mdro.
Zdobywamy mdro, czytajc myli Boga.

22

R ozd z i a 4

Umys Boga

Istnieje Kosmiczna Inteligencja, ktra wypenia iprzenika wszelkie rzeczy. Jest to jedyna prawdziwa substancja. To zniej powstaj wszelkie zjawiska. To Substancja Mylca lub Rozumna Materia. To Bg. Tam,
gdzie nie ma substancji, nie moe by inteligencji;
tam, gdzie nie ma substancji, nie ma nic. Tam, gdzie
jest myl, musi by substancja, ktra myli. Myl nie
moe by dziaaniem, poniewa dziaanie jest ruchem,
aniemoliwym jest, eby sam ruch mia myle. Myl
nie moe by wibracj, poniewa wibracja jest ruchem,
aniemoliwym jest, aby ruch by mylcy. Ruch to nic
wicej jak poruszajca si substancja; jeeli istnieje inteligencja, musi istnie wsubstancji, anie wdziaaniu.
Myl nie moe by rezultatem ruchw wmzgu; skoro
myl istnieje wmzgu, musi istnie wmaterii mzgowej, anie wruchach, ktre ta substancja wykonuje.
Myl nie znajduje si jednak w materii mzgowej,
poniewa materia ta, pozbawiona ycia, jest niezbyt
inteligentna imartwa. Myl znajduje si wrdle ycia, ktre oywia mzg, wsubstancji duchowej, ktra
jest prawdziwym czowiekiem. Mzg nie myli, myli
czowiek iwyraa swoje myli poprzez mzg.

Wallace D. Wattles
Istnieje substancja duchowa, ktra myli. Tak jak substancja duchowa wypenia ciao czowieka, wnim myli
i odczuwa, tak samo Prawdziwa Duchowa Substancja,
Bg, przenika natur, wniej myli iodczuwa. Natura jest
tak samo inteligentna jak czowiek, wie wicej ni on
wie wszystko. Wszechumys ma kontakt ze wszystkimi
rzeczami od pocztku, posiada wszelk wiedz. Dowiadczenie czowieka obejmuje tylko niektre rzeczy: to s rzeczy, ktre czowiek pozna. Bg dowiadczy wszystkiego,
co wydarzyo si od momentu stworzenia, od zderzenia
planet czy pojawienia si komety, a do upadku jaskki.
Wszystko, co jest ibyo, jest obecne winteligencji, ktra
nas otacza, otula, ktra naciska na nas zkadej strony.
Wszystkie encyklopedie, ktre napisa czowiek, dotycz
bahych rzeczy, jeli porwnamy je zogromem wiedzy
umysu, wewntrz ktrego yj iporuszaj si ludzie.
Prawdy, ktrych dowiadczaj ludzie przez inspiracje, to myli tego umysu. Gdyby nie byy mylami,
czowiek nie mgby ich pozna, nie miayby racji
bytu. Nie mogyby istnie jako myli, gdyby nie byo
umysu, wktrym mogyby trwa, aumys to nic innego jak tylko substancja, ktra myli.
Czowiek jest mylc substancj, czci Kosmicznej
Materii. Jest on ograniczony, podczas gdy Uniwersalna Inteligencja, od ktrej pochodzi, ktr Jezus nazywa
Ojcem, jest nieograniczona. Jezus stwierdzi to bardzo
jasno. Zawsze iwci podkrela, e ca swoj mdro
i si zawdzicza jednoci z Ojcem i odczuwaniu my-

24

Rozdzia 4 Umys Boga

li Boga: Ja i Ojciec jedno jestemy6. To podwaliny
jego mdroci isiy. Uwiadomi ludziom konieczno
owiecenia duchowego, usyszenia Jego gosu i stania
si Jemu podobnym. Porwna czowieka, ktry nie
myli, ktry jest ofiar losu iokolicznoci, do zmarego
wgrobowcu. Zaklina go, by go usysza ipowsta. Bg
jest Duchem7 powiedzia. Zaprawd, zaprawd, powiadam ci, jeli si kto nie narodzi powtrnie, nie moe
ujrze krlestwo Boego. [] powiadam ci, jeli si kto
nie narodzi zwody izDucha, nie moe wej do krlestwa Boego. To, co si zciaa narodzio, jest ciaem,
ato, co si zDucha narodzio, jest duchem. Nie dziw si,
e powiedziaem ci: Trzeba wam si powtrnie narodzi8. Sowa, ktre Ja wam powiedziaem, s duchem is
yciem9. Kto wierzy wSyna, ma ycie wieczne10.
Syn nie mgby niczego czyni sam od siebie, gdyby nie
widzia Ojca czynicego. Albowiem to samo, co On czyni,
podobnie iSyn czyni11, powiedzia, majc na myli to, e
czyta myli Boga. Ojciec miuje Syna iwszystko odda
w Jego rce12. Kto za wypenia wol Bo, ten trwa
na wieki13. Moja nauka nie jest moj, lecz Tego, ktry
Mnie posa14. Poznacie prawd, aprawda was wyzwoJ 10,30. Wszystkie fragmenty biblijne podano w tumaczeniu
Biblii Tysiclecia.
7
J 4,24.
8
J 3,37.
9
J 6,63.
10
J 3,36.
11
J 5,19.
12
J 3,35.
13
1 J 2,17.
14
J 7,16.
6

25

Wallace D. Wattles
li15, Gdy za przyjdzie On, Duch Prawdy, doprowadzi
was do caej prawdy16. Jestemy zanurzeni w umyle,
ktry posiada wszelk wiedz izna ca prawd. Pragnie
da nam t wiedz, poniewa Ojciec pragnie dawa to, co
najlepsze, swoim dzieciom. Prorocy, osoby jasnowidzce, wielcy mczyni ikobiety yjcy wprzeszoci oraz
wspczenie, byli wielcy dziki temu, co otrzymali od
Boga, anie dziki temu, czego nauczyli ich ludzie. Te nieograniczone pokady wiedzy s dla Ciebie dostpne, wic
jeli tylko chcesz, moesz znich korzysta wedle swoich
potrzeb. Moesz sta si tym, kim chcesz by; moesz
zrobi to, co zechcesz; moesz mie to, czego zapragniesz.
Bdziesz wstanie to osign, jeli nauczysz si jednoczy
zojcem, by mg odczuwa prawd, aby posiad wiedz, okrela suszne cele do realizacji iwaciwe rodki,
aby je osiga, by mg zapewni sobie zdolno wykorzystania tych rodkw. Koczc ten rozdzia, obiecaj, e
odoysz wszystko inne na dalszy plan iskoncentrujesz
si na osigniciu wiadomej jednoci zBogiem.
Mym lenym otoczony domem,
Za nic mam Grecj, za nic Rom;
Przez sosny moje niebotyczne
Ogldam wgrze gwiazdy liczne
Imiech mnie wtedy zbiera pusty,
Bo czym s oni, jeli wborze
Czowiek si zBogiem spotka moe?
Ralph Waldo Emerson, Good Bye17.
J 8,32.
J 16,13.
17
Tumaczenie popularne [przyp. red.].
15

16

26

R ozd z i a 5

Przygotowanie

Zbli si do Boga, aBg zbliy si do Ciebie.

Jeli staniesz si podobny Bogu, bdziesz mg czyta
jego myli. Jeli nie niemoliwe bdzie dla Ciebie
inspirujce poznanie prawdy. Nie moesz sta si
Wielkim czowiekiem, dopki nie wyzbdziesz si
niepokoju, zmartwie i strachu. Niemoliwym jest,
by osoba niespokojna, zmartwiona czy przestraszona
moga pozna prawd, gdy takie stany umysu znieksztacaj rzeczy iprzekamuj ich faktyczne relacje,
udaremniajc moliwo czytania myli Boga.
Jeeli jeste ubogi lub martwisz si o swoj sytuacj materialn, powiniene zagbi si wlekturze
pierwszego tomu ztej serii, Sztuce wzbogacania si.
Znajdziesz tam rozwizania swoich problemw tego
rodzaju, bez wzgldu na to, jak due lub skomplikowane mog si wydawa. Nie ma najmniejszego powodu, aby martwi si sytuacj materialn; kady,
kto tego chce, moe wznie si ponad pragnienia,
posiada wszystko, czego mu potrzeba, i wzbogaci si. To samo rdo, do ktrego zamierzasz si
zbliy wcelu mentalnego przebudzenia ipozyskania si, bdzie na Twoich usugach, aby zaspokoi

Wallace D. Wattles
wszystkie Twoje potrzeby finansowe. Zgbiaj te
prawdy, a ugruntuj swoje miejsce wTwoim umyle; dopki niepokj nie opuci Twoich myli. Wejd
na Waciw Drog, ktra zaprowadzi Ci do bogactwa materialnego.
Podobnie jeli martwisz si lub niepokoisz o swj
stan zdrowia, uwiadom sobie, e moliwe jest osignicie doskonaego zdrowia ipeni si potrzebnych
Ci do osignicia tego, czego pragniesz, ijeszcze wicej. Wspomniana Mdro, ktra jest na wycignicie rki, jest te gotowa da Ci majtek, si duchow
iumysow, zradoci da Ci take zdrowie. Doskonae zdrowie moe by Twoje, jeli tylko onie poprosisz,
jeli tylko bdziesz przestrzega prostych zasad ycia
izgodnie znimi postpowa. Podporzdkuj sobie chorob ipozbd si strachu.
Nie wystarczy jednak wznie si tylko ponad zmartwienia finansowe i zdrowotne. Musisz postawi si
rwnie ponad niemoralne uczynki. Ukierunkuj
swoj wiadomo na dziaania, ktre Ci pobudz
i ktre sprawi, e bdziesz postpowa waciwie.
Odrzu podanie, przesta kierowa si apetytem, zacznij go kontrolowa. Musisz zacz je wycznie by zaspokoi aknienie, nigdy z akomstwa.
Niech wkadej sytuacji ciao podporzdkowane bdzie duchowi.
Musisz odrzuci chciwo, Twoje pragnienie stania
si bogat iwpywow osob nie moe by powodowane przez niegodne przesanki. Masz prawo iwolno
Ci pragn bogactwa, jeli pragniesz go dla dobra du28

Rozdzia 5 Przygotowanie
szy, lecz nie, jeli chcesz dziki niemu zaspokoi jedynie cielesne podanie.
Pozbd si dumy i prnoci, nie myl o tym, by
kontrolowa innych, by by od nich lepszym. To kluczowy element, nie ma bowiem bardziej zdradzieckiej
pokusy ni ch bycia lepszym od innych. Nic nie wydaje si rwnie atrakcyjne dla przecitnych ludzi, jak
mc zajmowa najlepsze miejsce wczasie przyjcia,
by pozdrawianym zszacunkiem wtumie, by nazywanym rabinem lub Mistrzem. By wstanie kontrolowa innych wjakikolwiek sposb jest potajemnym
marzeniem kadej samolubnej osoby. Walka o wadz to bitwa nieustannie toczca si wwiecie penym
rywalizacji. Musisz znale si ponad tym wiatem,
jego aspiracjami ipobudkami, kierowa si wstron
ycia. Wyrzeknij si zazdroci moesz mie wszystko, czego pragniesz, nie musisz zazdroci nikomu
tego, co posiada. Przede wszystkim zadbaj oto, by nie
ywi zawici lub nienawici wobec nikogo, bo emocje te odcinaj ci od umysu Tego, ktrego skarby
chcesz posi. Kto nie miuje brata swego, ktrego
widzi, nie moe miowa Boga, ktrego nie widzi18.
Od na bok wszystkie osobiste ambicje, skoncentruj si na poszukiwaniu najwyszego Dobra, nie ulegnij niegodnemu egoizmowi.
Przeled raz jeszcze powysze zalecenia, odrzucajc
kad ztych pokus po kolei ido wszelkich stara,
by nie dopuszcza ich do siebie. Nastpnie podejmij
postanowienie, e nie tylko zarzucisz wszystkie nik18

1 J 4,20.

29

Wallace D. Wattles
czemne myli, ale iwyrzekniesz si uczynkw, nawykw izachowa, ktre nie zgadzaj si wpeni zTwoimi zaoeniami prawego postpowania. Podejmij to
niezwykle wane postanowienie zcaej siy swojej duszy, abdziesz gotowy na to, by uczyni kolejny krok
wstron stania si Wielkim, czego opis znajdziesz ju
wkolejnym rozdziale.

30

R ozd z i a 6

Zbiorowy punkt
widzenia
Bez wiary za nie mona podoba si Bogu19, nie
majc wiary, nie moesz sta si Wielki. Cech wyrniajc kadego wspaniaego czowieka jest jego
niezomna wiara. Widzimy j u Lincolna podczas
trudnych dni wojny, widzimy uWaszyngtona wValley Forge20, widzimy uLivingstona, kalekiego misjonarza przemierzajcego dungle Czarnego Kontynentu, penego palcego zapau, by rzuci wiato na
przeklty handel niewolnikami, do ktrego czu odraz. Widzimy j uMarcina Lutra iuFrances Willard21,
u kadego wspaniaego mczyzny i kobiety, ktrzy
zasuyli na to, aby ich imiona zapisay si wrd najwybitniejszych ludzi tego wiata.
Wiara, ale nie wiara w samego siebie lub w swoje
moliwoci, ale wiara wrdo, wCo Wielkiego, co
podtrzymuje nas wpionie, na czym mona polega,
pomoe nam zwyciy, gdy przyjdzie na to czas.
Hbr 11,6.
Valley Forge dolina nad rzek Schuylkill w stanie Pensylwania, okoo 40 kilometrw na zachd od Filadelfii, gdzie genera Jerzy Waszyngton ijego onierze obozowali zim 1777/1778
wczasie trwania wojny rewolucyjnej [przyp. red.].
21
F. Willard (18391898) chrzecijaska sufraystka [przyp. red.].
19

20

Wallace D. Wattles
Bez tej wiary niemoliwe jest, by sta si prawdziwie
wspaniaym. Kto, kto nie wierzy w rdo, zawsze
pozostanie may. To, czy posiadasz t wiar czy nie,
zaley od Twojego punktu widzenia. Musisz nauczy
si widzie wiat jako wytwr ewolucji, jako co, co
si rozwija idzieje, anie jako skoczone dzieo. Miliony lat temu Bg stworzy proste iprymitywne formy ycia cho proste i prymitywne, to doskonae
w swoim rodzaju. Wysze i bardziej zoone organizmy, roliny i zwierzta, pojawiy si w kolejnych
erach, Ziemia przebya nastpne etapy swojego rozwoju, a kady z nich by doskonay na swj sposb.
Po nim nastpowa kolejny, wyszy. To, na co chc
zwrci tutaj uwag, to to, e tak zwane nisze organizmy s tak samo doskonae wswoim rodzaju jak
wysze; e wiat werze eoceskiej by doskonay na
tym etapie, ale dzieo Boga nie byo zakoczone. Jest
to rwnie prawdziwe wodniesieniu do dzisiejszego
wiata. Fizycznie, spoecznie iprzemysowo jest dobry idoskonay. Wadnym razie nie jest skoczony,
ani adna jego cz nie jest kompletna, ale jest doskonay na tyle, na ile posuno si boskie dzieo.
Musi to by Twj punkt widzenia:
wiat iwszystko, co si na niego skada, jest
doskonae, chocia nie jest skoczone.
wiat ma si dobrze. To wielka prawda. adna osoba ani rzecz nie jest uomna. Do wszystkich zdarze
w yciu musisz podchodzi z takim nastawieniem.
Natura ma si dobrze. Natura jest wspaniaym, postpujcym bytem, przyczyniajcym si do oglnego
szczcia. Wszystkie Jej elementy s dobre, nie ma
32

Rozdzia 6 Zbiorowy punkt widzenia

wniej za. Nie jest skoczona, poniewa akt stworzenia nie jest skoczony, ale da czowiekowi nawet wicej obfitoci, ni daa mu kiedykolwiek wprzeszoci.
Natura jest czciowym wyraeniem Boga, aBg jest
mioci. Jest doskonaa, cho nie jest skoczona.
Przejdmy do spoecznoci ludzkiej i rzdu. Istniej
spki oraz skonsolidowane majtki, mamy do czynienia ze strajkami izamkniciami fabryk. Wszystkie one
s jednak czci postpujcego naprzd procesu, s
one zwizane zprocesem ewolucji kompletnego spoeczestwa. Kiedy zostanie zakoczony, takie anomalie nie bd miay wicej miejsca, ale nie moe
on si jednak dokona bez ich udziau. J.P.Morgan22
jest niezbdny dla osignicia adu spoecznego, tak
jak dziwaczne zwierzta okresu kopalnego dla nastpujcych po nich gatunkw kolejnej ery, i tak samo
jak zwierzta te byy doskonae wswoim rodzaju, tak
samo doskonay jest Morgan. Zobacz, e wszystko to
jest bardzo pozytywne. Spjrz na spoeczestwo, rzd,
przemys jako na doskonae wdanym momencie, poruszajce si wci ku doskonaoci, a zrozumiesz
wtedy, e nie ma si czego ba, nie ma powodw do
niepokoju. Nigdy nie narzekaj na adne znich. S one
doskonae, to jest najlepszy zmoliwych wiat na danym etapie rozwoju czowieka.
Dla wielu, a moe i dla wszystkich, zabrzmi to jak
zwyka bzdura. Co? spytaj. Czy dziecica sia
J.P. Morgan (18371913) amerykaski finansista ibiznesmen
przeomu XIX iXX wieku. Zaoyciel m.in. J.P. Morgan&Company, General Electric iU.S. Steel.
22

33

Wallace D. Wattles
robocza, wyzysk ludzi wbrudnych, niespeniajcych
wymogw sanitarnych fabrykach nie s zem? Czy
knajpy nie s zem? Czy chcesz powiedzie, e mamy
si na to wszystko godzi imwi, e jest dobre?.
Dziecica sia robocza nie jest wcale gorsza od sposobu ycia, ktre prowadzi czowiek jaskiniowy. Jego
zachowanie byo typowe dla prymitywnego stopnia
rozwoju ludzkoci idla tego okresu byo doskonae.
Nasze praktyki przemysowe s typowe dla prymitywnego stopnia rozwoju przemysu. adne lepsze rozwizanie nie jest moliwe, dopki nie przestaniemy
by dzikusami inie staniemy si ludmi wdziedzinie
przemysu ibiznesu. Jest to moliwe tylko wtedy, gdy
cay gatunek zdobdzie si na spojrzenie z bardziej
zaawansowanego punktu widzenia. Lekarstwo na te
wszystkie nieprawidowoci nie ley po stronie magnatw czy pracodawcw, lecz samych pracownikw.
Kiedy tylko spojrz z odpowiedniej perspektywy,
kiedy tylko zechc to zrobi, bd wstanie osign
wprzemyle braterstwo iharmoni; ich sukces tkwi
wliczebnoci isile. Obecnie otrzymuj to, czego sobie
ycz. Kiedy tylko zapragn wicej, wpostaci bardziej
rozwinitego, czystszego, bardziej harmonijnego ycia, dostan wicej. Owszem, ju teraz chc wicej,
ale chc wicej tylko w postaci tego, co zadowala
zwierzce instynkty, dlatego te przemys pozostaje
na prymitywnym, barbarzyskim, zwierzcym etapie rozwoju; kiedy pracownicy zaczn wznosi si na
paszczyzn ycia duchowego, zapragn rzeczy, ktre
skadaj si na ycie umysu iduszy, aprzemys automatycznie wzniesie si powyej poziomu prymi34

Rozdzia 6 Zbiorowy punkt widzenia

tywnoci ibarbarzystwa. Obecnie, bdc na swoim
poziomie, jest jednak doskonay. Zobacz, e wszystko
to jest dobre.
Jeli chodzi oknajpy isiedliska za, to jeeli wikszo
ludzi ich poda, waciwa ikonieczna jest ich obecno. Kiedy wikszo ludzi pragn bdzie wiata
bez takich dysonansw, taki wanie wiat stworzy.
Dopki myli ludzkie znajduj si na poziomie bestialstwa, dopki porzdek wiata bdzie czciowo
zaburzony, dopty pojawia si bd przejawy bestialstwa. Ludzie tworz spoeczestwo takim, jakie
jest; jeli wyjd ponad barbarzystwo, wtedy i spoeczestwo wzniesie si ponad jego przejawy. Spoeczestwo, ktre myli wbestialski sposb, musi mie
knajpy ispeluny ijest doskonae na swj sposb, tak
jak doskonay by wiat w erze eoceskiej. I bardzo
dobrze.
Wszystko to nie powinno ci jednak powstrzymywa
przed prac nad ulepszeniem obecnego stanu rzeczy.
Moesz pracowa nad ulepszeniem niekompletnego
spoeczestwa, zamiast prbowa odnowi to, ktre
znajduje si wrozkadzie; moesz robi to zdobrego
serca ipeen nadziei. Ogromne rnice wtwoim nastawieniu i wierze uczyni to, czy postrzegasz cywilizacj jako dobr rzecz, ktra staje si lepsza, czy jako
zo, ktre ulega rozkadowi. Pierwszy punkt widzenia
pozwala ci poszerza horyzonty i rozwija si, drugi
zawa twj punkt widzenia iogranicza ci. Pierwszy
pozwoli ci sta si wspaniaym, drugi spowoduje, e
zmarniejesz. Pierwszy da ci moliwo dokonywa
35

Wallace D. Wattles
rzeczy wiecznych, wspaniaych uczynkw, ktre przyczyni si do wykoczenia tego, co jest jeszcze niekompletne i nieharmonijne, a drugi sprawi, e bdziesz
podejmowa dziaania jako marny reformator; niemal cakowicie pozbawiony nadziei sprbujesz ocali
kilka zbkanych dusz wwiecie, ktry itak uwaasz
za przegrany ipotpiony. Sam wic widzisz, e ma tu
ogromne znaczenie spoeczny punkt widzenia. wiat
ma si dobrze. Jedyne, co moe nie by wporzdku, to
moje wasne nastawienie, ato mog naprawi. Spojrz na przyrod i wszystkie zjawiska, okolicznoci,
stan spoeczestwa, polityki, rzdu, przemysu zwyszego punktu widzenia. Wszystko to jest doskonae,
cho jeszcze niedokoczone. Wszystko to jest dzieem
Boga; zobacz, e jest zatem doskonae.

36

R ozd z i a 7

Indywidualny punkt
widzenia
Tak samo jak perspektywa, z ktrej oceniasz wydarzenia wyciu spoecznym, wane jest to, wjaki sposb postrzegasz ludzi wswoim otoczeniu, znajomych,
krewnych, czonkw najbliszej rodziny, a przede
wszystkim samego siebie. Musisz przesta patrze na
wiat jako na wiat przegrany i skazany na zagad.
Ujrzyj go wspaniaym ipenym chway, dcym do
piknej caoci. Naucz si nie patrze na ludzi jak na
potpione iprzeklte stworzenia, ale doskonae byty
wci rozwijajce si, by osign spenienie. Nie ma
zych ludzi. Lokomotywa cignca pocig po szynach
jest doskonaa w swoim rodzaju, i taki stan rzeczy
jest dobry. Sia pary, ktra wprawia j w ruch, jest
dobra. Jeli uszkodzona szyna skieruje lokomotyw
do rowu, nie znaczy to, e lokomotywa jest za, dlatego e zmienia miejsce pooenia nadal jest cakowicie sprawna, tylko zostaa wykolejona. Czyli to, co
znajduje si w nieodpowiednim miejscu lub zostao
niewaciwie uyte, nie jest ze. Nie ma zych ludzi, s
tylko tacy, ktrzy zeszli na z drog; nie naley ich
potpia ani kara musz oni po prostu znw znale si na waciwych torach.

Wallace D. Wattles
To, co jest nierozwinite lub niekompletne, czsto
jawi nam si jako niedoskonae przez sposb, wjaki
nauczylimy si myle. Kcze pka, z ktrego powstanie biaa lilia, jest szpetne, moe budzi odraz. Niemdrze byoby jednak potpia pk za jego
wygld, wiedzc, e chowa w sobie lili. Kcze jest
doskonae w swoim rodzaju; jest doskona, cho
nierozwinit, lili; musimy nauczy si tak samo postrzega kadego czowieka, bo bez wzgldu na to, jak
odraajcy jest wswojej zewntrznoci, jest doskonay dla wasnego stopnia rozwoju idy do spenienia.
Zobacz, e wszystko to jest dobrem.
Kiedy zrozumiemy t prawd iprzyjmiemy waciwy
punkt widzenia, pozbdziemy si potrzeby szukania
w ludziach za, przestaniemy ocenia, krytykowa,
potpia. Przestaniemy by tymi, ktrzy ratuj zagubione dusze. Bdziemy zaliczali si do aniow, ktre pracuj w chwale, by ukoczy dzieo. Jestemy
zrodzeni z ducha i widzimy Krlestwo Boskie. Nie
postrzegamy ju ludzi jako poruszajcych si automatycznie robotw. Mamy nieograniczone pole widzenia. Wypowiadamy tylko dobre sowa. Wszystko
jest dobrem. Wspaniaa, cudowna ludzko zmierza
do spenienia. Mamy szeroki iotwarty umys wstosunku do ludzi. Postrzegamy ich jako wspaniae stworzenia, zaczynamy odnosi si do nich i ich spraw
we wspaniaomylny sposb. Jeli jednak patrzymy
zinnej perspektywy, widzimy upady izdegenerowany gatunek, nasze istnienie kurczy si do ograniczonego umysu, a nasze podejcie do ludzkich spraw
bdzie mae iwskie. Pamitaj, aby trzyma si od38

Rozdzia 7 Indywidualny punkt widzenia

powiedniego punktu widzenia; jeli to zrobisz, to na
pewno uda ci si postpowa ze swoimi znajomymi,
ssiadami, ze swoj rodzin tak, jak robi to ludzie
wybitni. Ztego samego punktu widzenia musisz postrzega samego siebie. Zawsze musisz patrze na
siebie jak na wspania, rozwijajc si osobowo.
Naucz si mwi: Istnieje we mnie to CO, zktrego jestem stworzony, ktre nie zna niedoskonaoci,
saboci czy choroby. wiat nie jest skoczony, ALE
BG W MOJEJ WIADOMOCI JEST DOSKONAY I SPENIONY. Jedyne, co moe by uomne, to
moje nastawienie, amoe by ono bdne tylko wtedy, kiedy bd dziaa wbrew temu CZEMU, ktre
jest we mnie. Jestem doskonaym ucielenieniem
Boga, na etapie, na ktrym si znalazem, inie ustpi, dopki nie osign spenienia. Bd ufa i nie
bd si obawia. Wmomencie kiedy bdziesz zdolny wypowiedzie te sowa ze zrozumieniem, opuci
ci strach iznajdziesz si na najlepszej drodze do rozwoju wspaniaej, silnej osobowoci.

39

R ozd z i a 8

Powicenie

Osignwszy punkt widzenia, ktry stawia ci we

waciwej relacji ze wiatem iinnymi ludmi, kolejnym krokiem jest powicenie w dosownym tego
sowa znaczeniu, po prostu posuszestwo duszy.
Masz wsobie to co, co wci popycha ci naprzd,
na drog postpu. Ta mobilizujca ci sia to rdo
Mocy musisz mu si bezwarunkowo podporzdkowa. Nie mona zaprzeczy stwierdzeniu, e jeli
masz by wspaniaym, wspaniao twoja musi pyn ztwojego wntrza. Niezaprzeczalnie rwnie to,
co si wnim znajduje, musi by najpikniejsze inajdoskonalsze. Nie jest tym czym rozum ani umys czy
rozsdek. Nie moesz by wspaniay, jeli kierujesz
si jedynie nim. Rozsdek nie zna zasad ani moralnoci. Rozsdek, tak jak prawnik, moe opowiedzie si
po kadej ze stron. Rozum zodzieja zaplanuje kradzie imorderstwo, tak jak rozum witego zaplanuje filantropijne uczynki. Rozum pozwala nam wybra
najlepsze sposoby, odpowiedni drog, by osign
pewien cel, nigdy nie podpowie nam jednak, jaki jest
ten waciwy. Rozum i rozsdek bd tak samo doskonale suy samolubnej osobie w osigniciu jej
egoistycznych celw, jak ikomu, kto ma na uwadze

Wallace D. Wattles
dobro innych. Uywajc rozumu i rozsdku bez odniesienia do zasad, moesz sprawia wraenie osoby
uzdolnionej, nigdy jednak nie zostaniesz uznany za
kogo, kogo ycie wiadczy o prawdziwej wielkoci.
Zbyt duo uwagi powica si pracy nad rozumem
irozsdkiem, aza mao suchaniu wasnej duszy. Jedyna rzecz, ktra moe zepsu twoje nastawienie, to
nieprzestrzeganie zasad rda Siy.
Moesz dotrze do kadej prawdy poprzez odwoanie
si do gbi samego siebie. Jedyne, co musisz zrobi,
aby sta si wspaniaym isilnym, to podporzdkowa
si czystej regule, ktr odnajdziesz we WSPANIAYM WNTRZU. Kade odstpstwo od tego zalecenia zaowocuje utrat siy. Naley otym pamita.
Wiele jest idei wtwoim umyle, ktre ju porzucie.
Stay si jednak one tak silnymi przyzwyczajeniami,
e nadal pozwalasz, by kieroway twoim zachowaniem. Po temu kres, porzu wszystkie idee, zktrych wyrose. Posiadamy niecne przyzwyczajenia,
uksztatowane przez rodowisko, zgodnie z ktrymi
nadal postpujemy, chocia wiemy, e nas umniejszaj i sprawiaj, e dziaamy na ma skal. Sta
ponad tym wszystkim. Nie twierdz, e powiniene
odrzuci wszystkie konwenanse czy oglnie przyjte
kanony dobra iza. Tego zrobi nie moesz, moesz
jednak wyzwoli swoj osobowo znajcianiejszych
ogranicze, ktrym podlega wikszo ludzi. Nie
marnuj swojego czasu i energii na wspieranie przestarzaych instytucji religijnych czy jakichkolwiek innych, inie pozwl, by ograniczay ci zasady, wktre
42

Rozdzia 8 Powicenie
nie wierzysz. Bd wolny. Na pewno wyksztacie
pewne nawyki natury zmysowej, ktre zadowalaj
twj umys bd ciao pozbd si ich. Nadal pograsz si wobawach, e co moe si nie uda, e
ludzie ci zdradz lub le potraktuj; bd ponad
to. W wielu sytuacjach postpujesz samolubnie, zaniechaj takiego zachowania. Odrzu to wszystko, zastpujc je najlepszymi uczynkami, jakie tylko jeste
wstanie przedstawi sobie wwyobrani. Jeeli pragniesz czyni postpy, atak si nie dzieje, pamitaj,
e jedynym powodem moe by to, e twj umys jest
silniejszy ni twoje dziaania. Musisz postpowa tak
samo waciwie, jak mylisz.
Pozwl, aby rdo kierowao twoimi mylami i yj
zgodnie znimi.
Niech twoje nastawienie do spraw biznesu, polityki,
spraw ssiedzkich iwasnego podwrka bdzie wyrazem najbardziej pozytywnych myli, na jakie ci sta.
Niech twoje podejcie do kadego czowieka, wspaniaego czy maluczkiego, awszczeglnoci do twoich
najbliszych, bdzie zawsze tak yczliwe, uprzejme
igrzeczne, jak tylko moesz sobie wyobrazi. Pamitaj
oswoim nastawieniu: jeste bogiem wtowarzystwie
bogw, zachowuj si wic jak na takiego przystao.
Kroki, ktre naley podj, aby sta si wspaniaym,
s nieliczne i proste. Nie moesz by kontrolowany z niszego poziomu; to ty musisz mie kontrol,
bdc na wyszym puapie. Nie moesz pozwoli,
by kieroway tob cielesne zachcianki, musisz podporzdkowa swoje ciao umysowi. Jednak rozum
43

Wallace D. Wattles
pozbawiony zasad moe sprowadzi ci na drog
egoizmu i niemoralnego zachowania, musisz zatem
podporzdkowa umys duszy. Twoja dusza z kolei
ograniczona jest przez zakres twojej wiedzy, dlatego
musisz podporzdkowa swj rozum Wszechwiedzy,
ktra nie potrzebuje szuka zrozumienia idla ktrej
wszystkie rzeczy s jasne. Te dziaania skadaj si
wanie na powicenie. Powiedz: Oddaj moje ciao
we wadanie umysu; oddaj swj rozum pod kontrol duszy, adusz swoj skadam wrce Boga. Uczy
t ofiar cakowit ikompletn, azrobisz drugi wielki
krok wkierunku bycia wspaniaym isilnym.

44

R ozd z i a 9

Utosamienie

Uwiadomiwszy sobie, e to obecno Boga stanowi

si napdow natury, spoeczestwa i ludzi w kierunku postpu, oswoiwszy si z t myl oraz powiciwszy siebie temu czemu wewntrz siebie, co
popycha ci w stron Najwikszego i Najwyszego,
kolejnym krokiem jest zdanie sobie sprawy ztego, e
to sam Bg jest rdem Siy w tobie. Musisz wiadomie utosami si zNajwyszym. Nie jest to adne
faszywe czy nieprawdziwe stanowisko, ktre masz
przyjmowa jest to fakt, ktry naley uzna. Stanowisz jedno zBogiem, teraz musisz to sobie uwiadomi.
Istnieje jedna substancja, rdo wszystkich rzeczy,
ktra ma wsobie wrodzon si, dajc wszystkiemu
pocztek. Substancja ta jest wiadoma imyli, dziaa
mdrze z penym zrozumieniem. Wiesz, e tak jest,
poniewa wiesz, e istnieje substancja iwiadomo,
ie ta substancja musi by wiadoma. Czowiek jest
wiadomy imyli; czowiek jest substancj. Musi by
substancj, wprzeciwnym razie byby niczym, nie byoby go. Skoro czowiek jest substancj imyli, jest te
wiadomy, jest zatem wiadom Substancj. Nie do

Wallace D. Wattles
pomylenia jest, eby bya wicej ni jedna wiadoma Substancja, zatem czowiek jest substancj pierwotn, rdem wszelkiego ycia isiy, ucielenionym
w fizycznej formie. Czowiek nie moe by inny od
Boga. Inteligencja jest jedna i taka sama wszdzie,
zawsze take musi by czci tej samej substancji.
Nie moe istnie jeden rodzaj inteligencji w Bogu
i drugi w czowieku, inteligencja moe tylko istnie
w Inteligentnej Substancji, i jest ni Bg. Czowiek
jest takim samym materiaem jak Bg, zatem wszystkie umiejtnoci, siy, moliwoci, ktre posiada On,
istniej take wczowieku; nie wkilku wyjtkowych
osobach, ale w kadym czowieku: Dana Mi jest
wszelka wadza wniebie ina ziemi23, Czy nie napisano w waszym Prawie: [] Bogami jestecie?24.
rdem Siy wczowieku jest sam czowiek, aczowiek jest Bogiem. Pomimo e czowiek jest pierwotn
substancj, posiada wszelk moc i moliwoci, jego
wiadomo jest ograniczona. Nie wie wszystkiego, czego mona si dowiedzie, dlatego naraony
jest na pomyki ibdy. Aby mc ich unikn, musi
zjednoczy si ztym zewntrznym Bytem, ktry wie
wszystko, musi wiadomie sta si jednoci z Bogiem. Istnieje Umys, ktry otacza go zkadej strony,
bardziej naturalny ni oddychanie, bliszy ni donie
istopy, wktrym istniej wspomnienia wszystkiego,
co si kiedykolwiek wydarzyo, poczwszy od wielkich wstrzsw Ziemi wczasach prehistorycznych, a
do upadku jaskki wobecnych czasach, jak rwnie
23
24

Mt 28,18.
J 10,34.

46

Rozdzia 9 Utosamienie
wszystkiego, co odbywa si teraz. WUmyle tym zapisany jest rwnie wielki plan, ktry przerasta ca
natur, zatem i wiedza o tym, co jeszcze si wydarzy. Czowiek otoczony jest umysem, ktry posiada
wszelk moliw wiedz o przyszoci, teraniejszoci oraz przyszoci. Wszystko, co zrobili, powiedzieli
czy napisali ludzie, jest wnim obecne. Czowiek iten
Umys to identyczna materia. To zniego powsta, dlatego moe si z nim identyfikowa i wiedzie to, co
on wie. Ojciec mj [...] jest wikszy od wszystkich25,
powiedzia Jezus. Ojciec jest we Mnie, a Ja w Ojcu26. Ja iOjciec jedno jestemy27. Ukazaem wam
wiele dobrych czynw pochodzcych od Ojca28. Gdy
za przyjdzie On, Duch Prawdy, doprowadzi was do
caej prawdy29.
Twoje utosamienie si z Nieskoczonym musi wypeni si poprzez wiadome rozpoznanie; poprzez
uznanie faktu, e istnieje tylko jeden Bg, acaa inteligencja mieci si w jednej substancji, poprzez
utrwalenie sobie mantry wrodzaju: Istnieje jedno
ijest ona we wszystkim. Oddaj siebie, jednoczc si
wiadomie zNajwyszym. Nie ja, ale Ojciec. Pragn
by jednoci z Najwyszym i wie ycie witego.
Jestem jednoci znieskoczon wiadomoci, istnieje tylko jeden umys ija nim jestem. Ja, ktry mwi do Ciebie, jestem Nim. Jeeli rzetelnie wykonaJ 10,29.
J 10,38.
27
J 10,30.
28
J 10,32.
29
J 16,13.
25

26

47

Wallace D. Wattles
e zalecenia zpoprzednich rozdziaw, jeli patrzysz
na wiat z waciwej perspektywy, jeli Twoje powicenie jest cakowite, wiadome utosamienie si
nie bdzie trudne, akiedy je osigniesz, moc, ktrej
szukasz, bdzie Twoja, poniewa stae si jednoci
zca moc, ktra istnieje.

48

R ozd z i a 10

Idealizacja

Istnieje mylca substancja, ktrej jeste centralnym

punktem idodatkowo masz zdolno mylenia, amyli pierwotnej substancji maj moc sprawcz. Cokolwiek powstanie w jej umyle i jest w nim przechowywane wpostaci idei, musi zaistnie wtak zwanej
materialnej formie, akoncepcja istniejca wpierwotnej substancji jest rzeczywistoci, jest realn rzecz,
bez wzgldu na to, czy przybraa ju form widoczn
dla oka miertelnika czy nie. Jest to fakt, ktry musisz
zrozumie; rzecz, ktra istnieje wmylcej substancji, jest prawdziwa. Jest rzecz, bytem, nawet jeli jej
nie wida. Wewntrznie przyjmujesz tak form, jak
osobie mylisz, otaczasz si niewidzialnymi formami
rzeczy, zktrymi kojarzysz siebie wmylach.
Jeli pragniesz czego, wyobra to sobie dokadnie
ikultywuj ten obraz wswoich mylach, a przybierze
wyran form, ajeeli twoje dziaania nie oddalaj
ci od Boga, ta rzecz przyjdzie do ciebie wrzeczywistej formie. Musi si tak zdarzy, poniewa takie jest
prawo, zgodnie zktrym dziaa wszechwiat.
Nie buduj wswoim umyle obrazw, wktrych jeste
nkany chorob, stwrz wyobraenie zdrowia. Stwrz

Wallace D. Wattles
mentalny obraz siebie penego energii isi witalnych,
cakowicie zdrowego; odwzoruj go wswojej kreatywnej inteligencji, a jeeli twoje praktyki nie kc si
zprawami, ktre rzdz budow twojego organizmu,
stworzony przez ciebie obraz mentalny znajdzie odbicie wtwoim ciele. Jest to pewnik, zagwarantowany
przez prawo natury.
Stwrz mentalny obraz siebie takiego, jakim chcesz
by i wyznacz sobie cel tak bliski ideau, jak tylko
pozwoli na to twoja wyobrania. Dla zilustrowania
posu si przykadem: jeeli mody student prawa
pragnie sta si wspaniay, niech stworzy obraz siebie
(przybierajc odpowiedni punkt widzenia, powicajc oraz utosamiajc si, tak jak wczeniej opisaem)
jako wybitnego prawnika, prezentujcego swoj spraw z niedocignion elokwencj przed sdzi i aw
przysigych, dysponujcego nieograniczon prawd,
wiedz imdroci. Niech wyobrazi sobie siebie jako
znakomitego prawnika w kadej moliwej sytuacji.
Nawet bdc wci studentem, w adnym razie nie
wolno mu zapomnie ani porzuci obrazu siebie jako
doskonaego prawnika. Zczasem, gdy obraz mentalny staje si bardziej wyrany i dla niego zwyczajny,
moce sprawcze, zarwno wewntrzne, jak izewntrzne, zaczynaj dziaa. Wyobraenie zaczyna si przejawia wjego osobie, awszystkie niezbdne atrybuty
napywaj do niego ze rodowiska. Zaczyna stawa
si swoim wyobraeniem, aBg mu sprzyja. Nic nie
moe powstrzyma go przed zostaniem tym, kim pragnie by.
50

Rozdzia 10 Idealizacja
Oglnie rzecz ujmujc, w ten sam sposb student
muzyki wyobraa sobie siebie wykonujcego harmonijnie utwory muzyczne, zachwycajce szerok publiczno; aktor tworzy najwysze wyobraenia wodniesieniu do swojej sztuki, anastpnie odnosi je do
wasnej osoby. Farmer i mechanik robi dokadnie
to samo. Wyznacz sobie idea, ktrym pragniesz si
sta, zastanw si dobrze ibd pewny, e dokonujesz waciwych wyborw, czyli takich, ktre woglnym rozrachunku przynios ci najwicej korzyci.
Nie powicaj zbyt duo uwagi radom i sugestiom,
ktrych udzielaj ci ludzie w twoim otoczeniu; nikt
bowiem nie wie lepiej ni ty sam, co bdzie dla ciebie najlepsze. Posuchaj tego, co inni maj do powiedzenia, jednak zawsze wycigaj swoje wnioski. NIE
POZWL INNYM DECYDOWA ZA CIEBIE, KIM
MASZ SI STA. BD TYM, KIM CZUJESZ, E
CHCESZ BY.
Nie pozwl si zwie faszywemu poczuciu obowizku. Nie jeste nic winien tym, ktrzy nie chc, by
wpeni wykorzysta swoje moliwoci. Bd zesob
szczery, awtedy nie ma moliwoci, by by faszywy
wobec jakiejkolwiek innej osoby. Kiedy zdecydujesz
ju, kim chcesz by, stwrz jak najdoskonalszy obraz, na jaki pozwoli ci twoja wyobrania, anastpnie
przekszta to wyobraenie wobraz mentalny. Przechowuj go wswoim umyle jako fakt, jako rzeczywist prawd osamym sobie, iuwierz wni.
Bd guchy na wszelkie niezgodne z ni sugestie.
Nie przejmuj si, jeli ludzie nazw ci gupcem lub
51

Wallace D. Wattles
marzycielem. Pielgnuj marzenia. Pamitaj, e Bonaparte, na wp zagodzony porucznik, zawsze widzia
siebie jako generaa wojsk i wadc Francji, i sta
si w rzeczywistoci tym, kim by w swoim umyle.
Tak samo bdzie iztob. Zastosuj si sumiennie do
wszystkich zalece opisanych w poprzednich rozdziaach, postpuj zgodnie zradami zawartymi wkolejnych, astaniesz si tym, kim chcesz.

52

R ozd z i a 11

Realizacja

Jeeli miaby poprzesta na zakoczeniu poprzedniego rozdziau, nigdy nie osignby prawdziwego
geniuszu; byby rzeczywicie zaledwie marzycielem,
budujcym zamki na piasku. Zbyt wielu ludzi tak robi;
nie rozumiej, jak wane jest podejmowanie faktycznych dziaa realizujcych ich wizj, urzeczywistniajcych mentalne obrazy. Istniej dwie niezbdne do
tego rzeczy. Po pierwsze, stworzenie obrazu mentalnego, apo drugie, odniesienie do siebie wszystkiego,
co si znim wie. Omwilimy ju pierwsze zagadnienie, teraz zajm si podaniem wskazwek dotyczcych drugiego. Stworzywszy mentalny obraz, wewntrznie jeste ju tym, kim chcesz by. Nastpnie
musisz sta si nim rwnie na zewntrz. Jeste ju
doskonay wewntrznie, nie dokonujesz jednak jeszcze wspaniaych rzeczy wrzeczywistoci. To nie stanie si zdnia na dzie. Aby mie wybitne osignicia,
nie moesz zosta wspaniaym aktorem, prawnikiem,
muzykiem czy inn osobistoci, ktr jeste przekonany, e jeste, zanim nie staniesz si sawny. Zawsze
moesz zacz od robienia maych rzeczy wnieprzecitny sposb.

Wallace D. Wattles
Oto cay sekret. Moesz rozpocz bycie wspaniaym
ju dzisiaj, we wasnym domu, wsklepie, wbiurze, na
ulicy, wszdzie. Moesz sta si znany zbycia wspaniaym poprzez robienie wszystkiego, co robisz, we
wspaniay sposb. Musisz skierowa ca moc swojej
wspaniaej duszy na kad jedn czynno, ktr wykonujesz, bez wzgldu na to, jak mao jest znaczca
icodzienna. Poka wten sposb swojej rodzinie, przyjacioom czy ssiadom, kim naprawd jeste. Nie wywyszaj ani nie przechwalaj, nie opowiadaj ludziom,
jak jeste wspania osobistoci, po prostu yj we
wspaniay sposb. Nikt ci nie uwierzy, jeli powiesz,
e jeste wybitny, ale nikt nie bdzie mia wtpliwoci
co do twojej wspaniaoci, jeeli dasz jej wiadectwo
w swoich dziaaniach. W swoim rodzinnym gronie
bd tak sprawiedliwy, hojny, uprzejmy imiy, e twoja rodzina, ona, m, dzieci, bracia isiostry, wszyscy
bd wiedzieli, jakim szlachetnym iwspaniaym jeste
czowiekiem. Wswoich relacjach zludmi bd wspaniay, sprawiedliwy, szczodry, uprzejmy imiy. Tacy
s wielcy ludzie. To tyle, jeli chodzi ousposobienie.
Nastpnie, co najwaniejsze, musisz bezgranicznie
wierzy we wasne poczucie prawdy. Nigdy nie dziaaj wpopiechu, podejmuj przemylane dziaania, zaczekaj, dopki nie bdziesz mia pewnoci, e znasz
waciw drog. Pozwl, by prowadzia ci twoja wiara, choby nawet sprzeciwia mia si jej cay wiat.
Jeeli nie wierzysz znakom, ktre poprzez mae rzeczy daje ci Bg, nigdy nie bdziesz w stanie pozna
jego mdroci dotyczcej rzeczy wikszych. Uczy
tak, jak czujesz, e bdzie najlepiej, ibd pewien, e
54

Rozdzia 11 Realizacja
konsekwencje twojego dziaania rwnie bd dobre.
Majc gbokie przekonanie, e dana rzecz jest prawdziwa, nawet jeli pozory wskazuj na odwrt, przyjmij t rzecz jako tak ipostpuj zgodnie zni. Sposobem na poznanie prawdy orzeczach wielkich jest
cakowite zaufanie swoim przeczuciom dotyczcym
tego, co jest prawdziwe w rzeczach maych. Pamitaj, e jest to zdolno czy umiejtno, ktr chcesz
posi poznanie prawdy. Uczysz si czyta myli
Boga. Nic nie jest wielkie inic nie jest mae wodczuciu Wszechwiedzy; utrzymuje ona soce na waciwym miejscu, ale wie rwnie, kiedy upada jaskka
iile masz wosw na gowie. Bg tak samo interesuje
si maymi sprawami dnia powszedniego, jak iwielkimi sprawami wagi pastwowej. Moesz pozna zarwno prawd dotyczc rodziny czy ssiedztwa, jak
ispraw owartoci midzynarodowej. Adoskonaym
sposobem na to, eby rozpocz, jest wiara wprawd
zawart w tych maych rzeczach, jaka jawi si tobie
kadego dnia. Jeeli czujesz gbok potrzeb podjcia dziaa, ktre wydaj si sprzeczne zwszelkim
rozsdkiem i oglnymi zasadami, podejmij je. Suchaj rad isugestii innych, ale zawsze rb tak, jak sam
czujesz, e bdzie waciwie. Zawsze bezwarunkowo
polegaj na wasnym odczuciu prawdy, upewnij si
jednak, e suchasz Boga inie dziaasz wpopiechu,
ze strachem czy obaw.
Polegaj na wasnym odczuciu prawdy wkadej sytuacji. Jeeli jeste gboko przekonany, e pewna osoba bdzie wokrelonym miejscu iczasie, id tam wanie wtedy, bdc pewnym, e j spotkasz, aona tam
55

Wallace D. Wattles
bdzie, bez wzgldu na to, jak nieprawdopodobnym
mogoby si to wydawa. Jeeli masz przeczucie, e
jacy ludzie tworz pewne zwizki lub podejmuj si
pewnych dziaa, postpuj wwierze, e rzeczywicie
tak jest. Jeeli masz wraenie, e jakie okolicznoci
lub wydarzenia s prawdziwe, bliskie czy dalekie,
przesze, obecne lub przysze, zaufaj swoim przeczuciom. Moliwe, e pocztkowo popenisz kilka pomyek, spowodowanych niedoskonaym zrozumieniem
wewntrznych si, ale nie potrwa dugo, abd ci one
prowadziy bezbdnie. Wkrtce twoja rodzina iprzyjaciele zaczn coraz bardziej skania si ku twoim
opiniom iwskazwkom. Niedugo twoi ssiedzi bd
przychodzili do ciebie po rady ipomoc. Bdziesz znany jako ten, ktry jest Wielki, czynic mae rzeczy,
icoraz czciej bdziesz mia okazj wzi odpowiedzialno za rzeczy wiksze. Wszystko, czego potrzebujesz, to pozwoli si prowadzi zawsze i w kadej
sytuacji Twojemu wewntrznemu wiatu, wasnemu
odczuciu prawdy. Podporzdkuj si swojej duszy,
miej niepodwaaln wiar w siebie. Nigdy nie myl
osobie podejrzliwie lub nieufnie; nie myl otym, e
popeniasz bdy: Tak, jak sysz, sdz, a sd mj
jest sprawiedliwy; nie szukam bowiem wasnej woli,
lecz woli Tego, ktry Mnie posa30.

30

J 5,30.

56

R ozd z i a 12

Popiech iprzyzwyczajenia

Na pewno masz wiele problemw, rodzinnych, socjalnych, zdrowotnych, finansowych, ktre zdaj si
wymaga natychmiastowych rozwiza. Masz dugi,
ktre trzeba spaca, lub inne zobowizania, z ktrych naley si wywizywa, tkwisz nieszczliwie
wjakim miejscu, nie bdc wzgodzie zsamym sob
iczujesz, e co naley wtej sprawie zrobi. Nie dziaaj popiesznie, pod wpywem impulsw. Rozwizanie wszelkich twoich osobistych problemw moesz
zawierzy Bogu. Nie ma popiechu. Jest tylko Bg,
awiat ma si dobrze.
Istnieje niezniszczalna sia w tobie, taka sama jak
ta, ktra znajduje si wrzeczach, ktrych pragniesz.
Ona zblia ci do nich ije do ciebie. To jest koncepcja,
ktr musisz poj isobie przyswoi ta sama inteligencja, ktra jest wtobie, jest te wrzeczach, ktrych podasz. S one popychane wtwoim kierunku
ztak sam si istanowczoci, jak twoje podanie
popycha ci wkierunku nich. Wynika ztego, e krzewiona przez ciebie myl powinna mie tendencj, aby
przyblia ci igrupowa wok ciebie rzeczy, ktrych
pragniesz. Dopki trzymasz si swoich wyobrae

Wallace D. Wattles
i krzewisz wiar, wszystko musi si powie. JEDYNYM, CO MOE ZAWIE, JEST TWOJE NASTAWIENIE, AONO NIE MOE BY BDNE, JEELI
UFASZ I NIE OBAWIASZ SI. Popiech jest przejawem strachu. Ten, ktry si boi, nie ma czasu do
stracenia. Jeeli bdziesz postpowa zniezachwian
wiar wsuszno swojego przeczucia, nigdy nie bdziesz za wczenie lub za pno, nic nie pjdzie le.
Jeli wydaje ci si, e le si dzieje, nie rozpraszaj
swoich myli to tylko pozory. Nic na wiecie, oprcz
ciebie, nie moe zboczy zwaciwego toru, astanie
si tak tylko wtedy, gdy przyjmiesz ze nastawienie
psychiczne. Zawsze kiedy poczujesz, e si ekscytujesz, martwisz lub spieszysz, usid iprzemyl to, zagraj wco lub we urlop. Jed na wycieczk, akiedy
wrcisz, wszystko bdzie na swoim miejscu. Moesz
by pewien, e jeli twj umys znajduje si wstanie
popiechu, daleki jest od osignicia geniuszu. Popiech istrach natychmiast odcinaj ci od Uniwersalnego Umysu. Nie masz co liczy na si, mdro
czy wiedz, dopki nie osigniesz spokoju. Popieszne nastawienie mentalne ogranicza dziaanie rda
Siy wtobie. Strach obraca j wsabo.
Pamitaj, opanowanie isia s zesob nierozerwalnie
poczone. Spokojny izrwnowaony umys to umys
genialny. Umys ponaglany i wzburzony jest saby.
Warto wiedzie, e zawsze, kiedy zaczynasz si spieszy, tracisz waciw perspektyw, zaczynasz czarno
widzie wiat lub jaki jego fragment. Wtakich chwilach przeczytaj rozdzia 6 tej ksiki iwe pod uwag,
e nasz wiat jest doskonay ze wszystkimi jego ele58

Rozdzia 12 Popiech iprzyzwyczajenia

mentami. Nic nie jest niewaciwe, nic nie moe by
nie na swoim miejscu. Bd opanowany, bd spokojny, bd pogodny; miej wiar wBoga.
Przejdmy do omwienia przyzwyczaje. Moliwe, e
najwiksz trudno sprawi ci przezwycienie swojego dawnego sposobu mylenia, do ktrego przywyke, i wyksztacenie nowych nawykw. wiatem
rzdz przyzwyczajenia. Krlowie, dyktatorzy, wadcy i plutokraci wszyscy utrzymuj swoj pozycj,
poniewa ludzie akceptuj ich z przyzwyczajenia.
Rzeczy wok nas s takie, jakie s, poniewa ludzie
przywykli je takimi akceptowa. Ludzie wprowadzaj
zmiany, kiedy zmieniaj pogldy orzdach, instytucjach spoecznych czy przedsibiorstwach, do ktrych
przywykli. Rzdz nami przyzwyczajenia.
Prawdopodobnie wyksztacie nawyk postrzegania
siebie jako zwyczajnej osoby, jako kogo oograniczonych moliwociach, lub czowieka, ktry prdzej czy
pniej musi ponie klsk. Jeste tym, kim jeste
przyzwyczajony osobie myle. Musisz teraz stworzy
lepszy iwaciwszy nawyk; musisz stworzy obraz samego siebie jako nieograniczonej siy iprzyzwyczai
si myle, e jeste tym bytem. To wanie nawykowe myli, anie jednorazowe pomysy decyduj otwoim przeznaczeniu. Nic nie osigniesz, jeli kilka razy
dziennie usidziesz izapewnisz siebie otym, e jeste
genialny, gdy przez ca reszt dnia, wykonujc swoje
zwyke czynnoci, uwaasz siebie za kogo przecitnego. adne modlitwy czy afirmacje nie uczyni ci
Wielkim, jeli jeste przyzwyczajony myle o sobie
59

Wallace D. Wattles
jako omaluczkim. Uycie modlitwy iafirmacji ma na
celu pomc ci zmieni nawykowe mylenie. Kada
czynno, mentalna czy fizyczna, powtarzana odpowiednio czsto, staje si nawykiem. Celem wiczenia
umysowego jest powtarzanie sobie okrelonych myli, a stan si one nieodzownym zwyczajem. Myli,
ktre wci powtarzamy, staj si przekonaniami. Co
musisz zrobi, to utrwala sobie nowy obraz siebie
w mylach tak dugo, a stanie si on jedynym wyobraeniem siebie, jakie posiadasz. To, co o sobie
mylisz, anie okolicznoci czy rodowisko, uczynio
ci tym, kim jeste. Kady czowiek ma osobie jakie
wyobraenie lub przewodni myl i zgodnie z nimi
porzdkuje wydarzenia w swoim yciu i wszystkie
relacje ze wiatem zewntrznym. Porzdkujesz zdarzenia wswoim yciu albo zgodnie zzaoeniem, e
jeste wielk iwspania osobistoci, albo e jeste
saby, ograniczony iprzecitny. Jeeli to drugie, musisz zdecydowanie zmieni swoj myl przewodni.
Stwrz nowy obraz mentalny samego siebie. Nie prbuj sta si Wielkim jedynie przez powtarzanie cigw
sw lub powierzchownych sformuowa; powtarzaj
wkko MYL owasnej sile imoliwociach tak dugo, a zaczniesz zgodnie zni porzdkowa zdarzenia
i ustalisz swoje miejsce we wszystkim. W kolejnym
rozdziale znajdziesz przykadowe wiczenie mentalne idalsze wskazwki na ten temat.

60

R ozd z i a 13

Myl

Moemy sta si wielcy jedynie gdy posiadamy wielkie myli. aden czowiek nie moe wyrazi siebie zewntrznie jako wspania osob, dopki nie stanie si
Wielki wewntrznie, aaden czowiek nie stanie si
wewntrznie wspaniaym, jeeli nie MYLI. Najlepsza edukacja, studia, adna liczba godzin przeznaczonych na czytanie nie uczyni ci Wielkim, jeeli nie
bdziesz myla. Mylenie natomiast moe uczyni
ci Wielkim przy zaledwie minimum wyksztacenia.
Zbyt wielu jest ludzi, ktrzy prbuj co osign
jedynie poprzez czytanie ksiek. Nie mylc, wszyscy oni ponios porak. Nie rozwijasz si umysowo
dziki temu, co czytasz, ale dziki temu, co mylisz
otym, co czytasz.
Mylenie jest najbardziej wyczerpujc i najcisz
prac, dlatego wielu ludzi go unika. Bg stworzy nas
w taki sposb, e nieustannie skaniamy si ku myleniu. Musimy albo myle, albo zajmowa swoj
uwag czym innym, aby uciec od myli. Nieustanna
pogo, bez zastanowienia, za przyjemnociami, ktrej wikszo ludzi powica cay swj wolny czas, to
prba ucieczki od wasnych myli. Bdc zesob sam

Wallace D. Wattles
na sam lub nie majc nic do roboty, czowiek musi
rozmyla; aeby uciec od rozmyla, czyta ksiki,
oglda przedstawienia czy oddaje si innym zajciom,
ktre dostarczaj mu rozrywki. Wikszo ludzi spdza swj wolny czas, uciekajc od wasnych myli,
dlatego s tam, gdzie s. Nie jestemy zdolni uczyni
postpu, dopki nie zaczniemy myle.
Czytaj mniej, ale wicej myl. Czytaj owielkich rzeczach i rozmylaj nad wielkimi zagadkami i zagadnieniami. Obecnie mamy w naszym kraju zaledwie
kilka wybitnych postaci na scenie politycznej. Nasi
politycy to grupa przecitniakw. Nie ma ju Lincolna, Webstera, Claya, Calhouna ani Jacksona. Dlaczego? Poniewa obecni mowie stanu zajmuj si
jedynie podejrzanymi i nieznaczcymi sprawami,
wartoci dolara icenta, oportunizmem, korzyciami
wasnej partii politycznej, korzyciami materialnymi
pozbawionymi aspektu moralnego. Mylenie w takich kategoriach nie moe przyczyni si do rozwoju
wspaniaej duszy. Politycy ery Lincolna zajmowali si
pytaniami oprawdy ponadczasowe, sformuowaniem
praw czowieka i ksztatowaniem wymiaru sprawiedliwoci. Kontemplowali wielkie sprawy, mieli znakomite pomysy, stali si wielcy.
Mylenie, anie sama wiedza czy informacje, czyni ci
Wielkim. Mylenie oznacza rozwj; nie da si myle
tak, eby si nie rozwija. Kada myl pociga za sob
kolejn. Zapisz jeden pomys, a natychmiast pojawi
si kolejny, tak a zapeni si caa strona. Nie jeste
wstanie zgbi wasnego umysu, nie ma on koca
62

Rozdzia 13 Myl
ani adnych granic. Twoje pierwsze pomysy mog
okaza si niezbyt trafione, ale jeli bdziesz myla,
bdziesz coraz bardziej angaowa siebie w t czynno, pobudzisz do dziaania nowe szare komrki
i rozwiniesz nowe zdolnoci. Dziedziczenie, otoczenie iokolicznoci wszystkie te rzeczy poddadz ci
si, jeli bdziesz wytrwale rozwija swoj zdolno
mylenia. Pamitaj jednak, e jeli bdziesz jedynie
wykorzystywa pomysy innych ludzi inie myla za
siebie, nigdy nie odkryjesz, do czego jeste zdolny;
wrezultacie staniesz si niezdolny do niczego.
Nie moe by prawdziwego geniuszu tam, gdzie nie
ma oryginalnych pomysw. Wszystko, czego czowiek
dokonuje zewntrznie, jest wyrazem tego, co myli.
adne dziaanie nie jest moliwe bez myli, aadne
wielkie osignicie nie moe mie miejsca, jeli nie
poprzedzia go wspaniaa myl. Dziaanie jest kolejn form myli, aosobowo jest ich ucielenieniem.
rodowisko jest skutkiem myli; rzeczy ukadaj si
w okrelonym porzdku zgodnie z tym, co mylisz.
Istnieje, jak twierdzi Emerson, centralna idea czy
wyobraenie samego siebie, zgodnie z ktrym ukadaj iklasyfikuj si wszystkie wydarzenia wnaszym
yciu. Zmie centraln ide, a zmienisz bieg wydarze i okolicznoci w swoim yciu. Jeste tym, kim
jeste, poniewa mylisz to, co mylisz; jeste tam,
gdzie jeste, poniewa mylisz to, co mylisz.
Dostrzegasz teraz, jak wane jest mylenie o tych
wielkich zasadniczych sprawach, ktre omwione
zostay w poprzednich rozdziaach. Nie moesz ich
63

Wallace D. Wattles
potraktowa jedynie powierzchownie, musisz je kontemplowa, a stan si czci twojego porzdku
wiata. Cofnij si do kwestii punktu widzenia. Rozwa, ze wszystkimi jej konsekwencjami, potn ide,
ktra zakada, e yjesz w idealnym wiecie, wrd
doskonaych ludzi, ajedyne, co moe zawie, to twoje wewntrzne nastawienie. Roztrzsaj t kwesti, a
zrozumiesz, co to dokadnie dla ciebie znaczy. We
pod uwag, e jest to Boski wiat ijest on najlepszym
zmoliwych wiatw; e to wanie On doprowadzi
go tak daleko w kierunku penej realizacji w procesie organicznej, spoecznej i przemysowej ewolucji
iwci popycha go wkierunku jeszcze doskonalszej
peni i harmonii. Pamitaj, e istnieje jedno wspaniae, doskonale mylce rdo ycia i Zdrowia,
bdce przyczyn wszystkich zmiennych zjawisk we
wszechwiecie. Rozmylaj o tym wszystkim, a zrozumiesz, e jest to prawda; a zrozumiesz, jak powiniene zachowywa si jako obywatel tak doskonaej caoci. Nastpnie pomyl o cudownej prawdzie,
zgodnie zktr ta Wielka Inteligencja jest wtobie; to
twoja wasna mdro. To Wewntrzne wiato popychajce ci we waciwym i najlepszym kierunku,
wstron wielkich osigni inajwyszego szczcia.
To rdo Siy wtobie, dajce ci wszelkie potencjalne
moliwoci igeniusz. Bezbdnie poprowadzi ci ono
w kierunku tego, co najlepsze, jeli mu si poddasz
i bdziesz szed w kierunku wiata, ktre ono daje.
Zastanw si, co oznacza twoje powicenie, gdy mwisz: Podporzdkuj si swojej duszy. To zdanie

64

Rozdzia 13 Myl
oogromnym znaczeniu; musi zrewolucjonizowa podejcie do wiata izachowanie kadego czowieka.
Nastpnie zastanw si nad swoim utosamieniem
zNajwyszym; nad tym, e caa jego wiedza jest wtwoim zasigu, jeli tylko oni poprosisz. Jeste bogiem,
kiedy mylisz jak On. Uwicone myli na pewno urzeczywistni si wuwiconym yciu. Myli osile zrealizuj si wnim. Wspaniae myli znajd swj przejaw
wwybitnej osobowoci. Przemyl dobrze to wszystko,
awtedy bdziesz gotw do dziaania.

65

R ozd z i a 14

Na swoim podwrku

Nie myl, e staniesz si Wielki; myl, e JU TERAZ JESTE WIELKI. Nie myl, e zaczniesz robi
wielkie rzeczy wjakiej nieokrelonej przyszoci, zacznij od zaraz. Nie zakadaj, e zaczniesz zachowywa
si we wspaniay sposb wjakim innym otoczeniu,
postpuj wspaniaomylnie tu iteraz. Nie planuj, e
zaczniesz znakomicie dziaa, kiedy bdziesz mia do
czynienia zwielkimi rzeczami zacznij od wspaniaego postpowania nawet w sprawach maych. Nie
sd, e staniesz si Wielki, kiedy znajdziesz si wtowarzystwie ludzi bardziej inteligentnych od siebie lub
tych, ktrzy rozumiej ci lepiej. Ju teraz zacznij dobrze traktowa ludzi wok siebie.
Jeeli znajdujesz si w otoczeniu, w ktrym nie moesz wpeni rozwin swoich najlepszych moliwoci
iumiejtnoci, moesz je zmieni, kiedy przyjdzie na
to czas. Pki co, moesz by wspaniay tam, gdzie jeste. Lincoln by tak samo wspaniay, bdc mao znaczcym prawnikiem, jak wtedy, gdy zosta prezydentem; jako mao znaczcy prawnik wspaniaomylnie
zajmowa si codziennymi sprawami, co pozwolio mu
zosta prezydentem. Gdyby czeka, a spotka na swojej

Wallace D. Wattles
drodze Waszyngtona, eby zacz postpowa w wybitny sposb, pozostaby anonimowy. Nie stajesz si
wspaniay dziki otoczeniu, wktrym akurat dane ci
byo si znale, ani przez rzeczy, ktrymi si otaczasz.
Nie stajesz si Wielki poprzez to, co daj ci inni, inie
moesz wpeni wyrazi swojego geniuszu, jeli na nich
polegasz. Nie zaczniesz przejawia swojej wspaniaoci, dopki nie zaczniesz liczy wycznie na siebie.
Oddal od siebie wszelkie myli o byciu zalenym od
otoczenia, bez wzgldu na to, czy s to rzeczy, ksiki
czy ludzie. Jak powiedzia kiedy Emerson: Czytanie
Szekspira nie uczyni z ciebie Szekspira. Jeli chcesz
by Szekspirem, musisz myle jak on.
Nie przejmuj si tym, jak ludzie wok ciebie, nawet
twoi najblisi, bd ci traktowa. Nie ma to adnego
wpywu na twoje bycie wspaniaym czowiekiem, czyli
nie moe ci tego utrudni. Ludzie mog ci zaniedbywa, by niemili lub niewdziczni. Czy powstrzyma ci
to przed tym, aby by wobec nich wspaniaomylnym?
Wy natomiast miujcie waszych nieprzyjaci, czycie
dobrze ipoyczajcie, niczego si za to nie spodziewajc. Awasza nagroda bdzie wielka, ibdziecie synami
Najwyszego; poniewa On jest dobry dla niewdzicznych izych31. Czy Bg byby wspaniay, gdyby odwrci si iobrazi na ludzi za to, e s niewdziczni inie
doceniaj go? Traktuj niewdzicznikw i zoczycw
serdecznie, tak samo jak czyni to Bg.
Nie opowiadaj otym, jaki jeste wspaniay, wgruncie
rzeczy nie jeste bowiem lepszy od innych wok cie31

k 6,35.

68

Rozdzia 14 Na swoim podwrku

bie. Moliwe, e znalaze si na drodze ycia imylenia, ktrej oni jeszcze nie odkryli. S oni jednak doskonali na poziomie ycia imylenia, na ktrym si
obecnie znajduj. Nie zasugujesz na adne specjalne
uznanie czy honory za to, e jeste wspaniay. Jeste
bogiem pord bogw. Popadniesz w samozachwyt,
jeli bdziesz dostrzega wady isaboci innych ludzi
iporwnywa je zwasnymi zaletami iosigniciami;
a jeli wpadniesz w samouwielbienie, przestaniesz
by wspaniay istaniesz si maluczki. Postrzegaj siebie jako doskonay byt wrd innych doskonaych
bytw. Traktuj kad osob jak sobie rwn, nigdy
jako lepsz lub gorsz. Nie pozwl sobie na humory, wybitni ludzie ich nie miewaj. Nie domagaj si
uwielbienia, nie szukaj uznania; pojawi si same,
jeli tylko na nie zasuysz.
Zacznij na wasnym podwrku. Wspaniay jest ten
czowiek, ktry zawsze zachowuje spokj, opanowanie, jest miy itroszczy si oinnych wswym najbliszym otoczeniu. Jeeli twoje maniery izachowanie wobec wasnej rodziny s najlepsze, jakie jeste
wstanie sobie wyobrazi, wkrtce staniesz si tym, na
ktrym inni mog polega. Staniesz si oaz spokoju
zapewniajc innym wsparcie wtrudnych okresach.
Bdziesz kochany iceniony. Jednoczenie nie powicaj siebie cakowicie subie innym. Wspaniay czowiek szanuje siebie; suy innym pomoc, nigdy jednak w niewolniczy, sualczy sposb. Nie pomoesz
swojej rodzinie, bdc ich niewolnikiem ani robic
za nich rzeczy, ktre powinni wykona sami. Skrzywdzisz ich, jeli bdziesz im nadskakiwa. O wiele le69

Wallace D. Wattles
piej dla ludzi wymagajcych i samolubnych bdzie,
jeli nie dostan wszystkiego, czego daj. Idealny
wiat to nie ten, wktrym jedni usuguj drugim, ale
taki, wktrym kady dba osiebie. Wszystkie proby,
samolubne czy inne, przyjmuj serdecznie ize zrozumieniem; ale nie pozwl zrobi z siebie niewolnika
zachcianek, kaprysw, wymaga czy da czonkw
swojej rodziny. Niewolnictwo nie jest oznak geniuszu idziaa na szkod drugiej strony.
Nie przejmuj si porakami czy bdami swoich
bliskich. Odrzu poczucie, e powiniene interweniowa. Nie zamartwiaj si, kiedy zdaje si, e inni
zmierzaj wz stron. Nie musisz zajmowa adnego stanowiska, eby ich naprowadzi zpowrotem na
waciwy tor. Pamitaj, e kady czowiek jest doskonay na swoim stopniu rozwoju. Nie moesz naprawi
dziea Boga. Nie wtrcaj si wosobiste nawyki izachowania innych nawet jeli s to najblisi i najdrosi ci ludzie, nie wtrcaj si. Jedyne, co moe by
niewaciwe, to twoje osobiste nastawienie; uczy je
odpowiednim, awszystko inne okae si dobre. Bdziesz prawdziwie Wielki, jeli bdziesz potrafi koegzystowa ztymi, ktrzy robi rzeczy, ktrych ty by
nie zrobi, ijednoczenie bdziesz umia powstrzyma
si od krytyki czy ingerencji. Rb to, co jest waciwe
dla ciebie iuwierz, e kady zczonkw twojej rodziny robi to, co jest najwaciwsze dla niego. Wszystko
iwszyscy maj si dobrze, przekonaj siebie otym
wszystko jest bardzo dobre. Nie pozwl si nikomu
zniewoli, ale uwaaj rwnie, eby nie narzuca innym swoich pogldw na to, co jest dobre.
70

Rozdzia 14 Na swoim podwrku

Rozmylaj, a rozmylania te niech bd cige i dogbne. Bd doskonay w swojej uprzejmoci i rozwadze, postrzegaj wiat zpozycji boga wrd bogw,
nigdy boga wrd gorszych od niego. Wten wanie
sposb bdziesz Wielki na swoim podwrku.

71

R ozd z i a 15

Na obcym terenie

Reguy dotyczce twojego zachowania wnajbliszym

otoczeniu musz by takie same dla niego wszdzie
indziej. Nigdy nie zapominaj otym, e wiat jest doskonay ie sam jeste bogiem pord bogw. Jeste
tak samo wspaniay jak najwspanialsi, ale wszyscy
inni s tobie rwni.
Polegaj cakowicie na wasnym odczuciu prawdy.
Ufaj swojemu wewntrznemu wiatu bardziej ni
rozsdkowi. Bd pewien, e twoje poznanie pynie
wanie z tego wewntrznego rda wiata. Dziaaj ze spokojem irozwag; bd niewzruszony isu
Bogu. Twoje utosamienie si zWszechumysem da
ci wiedz niezbdn, by ci prowadzi wkadych okolicznociach, ktre mog pojawi si w yciu twoim
lub innych. Jeli postpujesz spokojnie iufnie, twoje
sdy zawsze bd waciwe izawsze bdziesz doskonale wiedzia, co robi. Nie spiesz si i nie zamartwiaj; pomyl oLincolnie wnajtrudniejszym okresie
wojny. Wedug relacji Jamesa Freemana Clarkeapo
bitwie pod Fredricksburgiem, Lincoln samodzielnie odbudowa wiar i nadziej caego narodu. Setki przywdcw zrnych czci kraju weszo do jego

Wallace D. Wattles
gabinetu cakowicie zrezygnowanych, a opucili go
peni radoci i nadziei. Stanli oni twarz w twarz
z Najwyszym i ujrzeli Boga w tym niepozornym,
niezdarnym, cierpliwym czowieku, chocia sami nie
byli tego wiadomi.
Musisz cakowicie zaufa sobie i swoim moliwociom radzenia sobie zkadymi okolicznociami, ktre mog si pojawi. Nie przejmuj si, jeli bdziesz
akurat sam, bo jeli bdziesz potrzebowa przyjaci,
pojawi si oni w odpowiednim momencie. Nie bj
si, jeli nie masz wystarczajcej wiedzy zdobdziesz informacje, ktrych potrzebujesz, kiedy przyjdzie na to czas. To, co znajduje si wtobie ipopycha
ci naprzd, znajduje si wludziach irzeczach, ktrych bdziesz potrzebowa, kierujc je wtwoj stron.
Jeeli istnieje czowiek, ktrego powiniene pozna,
zostanie ci on przedstawiony; jeeli istnieje ksika, ktr powiniene przeczyta, trafi w twoje rce
we waciwym czasie. Wszelka wiedza, ktr musisz
mie, dotrze do ciebie ze rde wewntrznych i zewntrznych. Informacje iumiejtnoci, ktre posiadasz, s zawsze wystarczajce do potrzeb danej sytuacji. Pamitaj, jak Jezus naucza swoich uczniw, by
nie obawiali si tego, co maj powiedzie, gdy stan
przed sdem; mia pewno, e posiadaj wystarczajc si, aby sprosta potrzebie chwili. Gdy tylko doznasz przebudzenia i zaczniesz korzysta ze swoich
moliwoci we wspaniay sposb, bdziesz wykorzystywa swoj si, aby rozwija wasny mzg; zaczn
powstawa nowe komrki, ate upione zostan po74

Rozdzia 15 Na obcym terenie

budzone do dziaania itwj mzg stanie si znakomitym narzdziem umysu.
Nie prbuj podejmowa si wspaniaych rzeczy, dopki nie bdziesz gotowy zrealizowa ich wwybitny
sposb. Jeeli sprbujesz dokona wielkiej rzeczy
wmay sposb, czyli znieodpowiednim nastawieniem lub niepenym powiceniem ichwiejn wiar
i odwag polegniesz. Nie spiesz si w osiganiu
wspaniaych rzeczy. Dokonywanie wielkich uczynkw nie uczyni ci Wielkim, ale stawanie si wspania osob na pewno poprowadzi ci wstron wielkich osigni. Zacznij od bycia wspaniaym tam,
gdzie wanie jeste, wtym, co robisz kadego dnia.
Nie oczekuj niecierpliwie, a zostaniesz dostrzeony i uznany za wielk osobowo. Nie bd rozczarowany, jeli nie doczekasz si awansu spoecznego
po miesicu od rozpoczcia praktyk opisanych wtej
ksice. Wielcy ludzie nie oczekuj sawy ani poklasku, nie s wielcy poprzez to, e chc by za takich
uwaani. Geniusz jest nagrod sam wsobie; rado
bycia kim iwiadomo, e czynisz postpy, jest najwiksz zradoci dostpnych czowiekowi.
Rozpocznij od swojej rodziny, tak jak opisaem wpoprzednim rozdziale. Nastpnie takie samo podejcie
zastosuj wobec swoich ssiadw, przyjaci, ludzi,
ktrych spotykasz na stopie zawodowej, a wkrtce
zobaczysz, e zaczynaj oni na tobie polega. Twoje
rady bd cenione, acoraz wiksza liczba osb bdzie
czerpa ztwojej siy iinspiracji, polegajc na twoich
sdach. Na tym polu, tak jak iwe wasnym domu, mu75

Wallace D. Wattles
sisz unika ingerencji wsprawy innych osb. Pomagaj
tym, ktrzy zwrc si oto do ciebie, ale nie afiszuj si
inie prbuj na si nawraca innych. Pilnuj wasnych
spraw. Naprawianie moralnoci, nawykw czy zachowania innych ludzi nie jest twoim zadaniem. Wied
wspaniae ycie, robic wszystkie rzeczy zwielkim zaangaowaniem iwjak najlepszy sposb. Nie narzucaj
jednak nigdy nikomu swojej woli. Jeeli twj ssiad
ma ochot pi lub pali, to jego sprawa, ktra ci nie
dotyczy, dopki on sam nie przyjdzie inie poprosi ci
o rad. Jeeli wiedziesz wspaniae ycie, nie goszc
nauk, ocalisz tysic razy wicej dusz ni ten, ktry
wci naucza, lecz wiedzie mizerny ywot.
Jeeli masz odpowiednie spojrzenie na wiat, inni je
odkryj ibd pod jego wraeniem poprzez twoje codzienne rozmowy izachowanie. Nie staraj si przekonywa innych do wasnego punktu widzenia inaczej
ni poprzez trzymanie si go i ycie zgodnie z nim.
Jeeli twoje powicenie jest cakowite, nie bdziesz
musia otym mwi, bdzie bowiem dla wszystkich
jasne, e prowadzi ci sia wysza ni sia przecitnego czowieka. Jeeli cakowicie utosamie si
z Bogiem, nie musisz wyjania tego innym, stanie
si to oczywiste. Jedyne, co musisz zrobi, eby sta
si wielk osobowoci, to y. Nie wyobraaj sobie,
e musisz i przez wiat, walczc z wiatrakami jak
Don Kichot i wywracajc wszystko do gry nogami,
by udowodni, e jeste kim. Nie musisz polowa na
wielkie osignicia. Wied wspaniae ycie tam, gdzie
wanie jeste, poprzez codzienne obowizki, ktre
musisz wykona, awybitne uczynki same ci odnaj76

Rozdzia 15 Na obcym terenie

d. Wielkie sprawy same do ciebie przyjd, proszc,
aby si nimi zaj.
Niech twj zachwyt wartoci czowieka bdzie tak
ogromny, e z najwyszym uznaniem i szacunkiem
bdziesz traktowa ebrakw ibezdomnych. Wszystko jest Bogiem. Kady czowiek jest doskonay. Niech
twoje zachowanie bdzie godne boga odnoszcego
si do innych bogw. Nie oszczdzaj caej swej uwagi
dla biedakw. Milioner jest wart tyle samo, co bezdomny. Cokolwiek robisz, zawsze pamitaj, e yjemy wcudownie dobrym wiecie, wktrym kady ma
swoje miejsce.
Starannie stwrz w mylach obraz samego siebie.
Zbuduj wnich posta, ktr chcesz by ipielgnuj j,
wierzc, e si ni stajesz, majc na celu jej kompletn materializacj. Wykonuj kad pospolit czynno
tak, jak wykonayby j Bg, wymawiaj kade sowo
tak, jak powiedziaby je Bg, traktuj kadego spotkanego czowieka, bogatego czy biednego, tak jak Bg
traktuje inne boskie stworzenia. Rozpocznij ikontynuuj te praktyki, abardzo szybko nastpi wspaniay
rozwj twoich si imoliwoci.

77

R ozd z i a 16

Dodatkowe wyjanienia

Wrmy teraz do problemu punktu widzenia, poniewa bdc zagadnieniem o najwikszym znaczeniu,
przysporzy on prawdopodobnie najwicej trudnoci.
Nauczylimy si, wduej mierze poprzez mylce nauki religijne, patrze na wiat jak na wrak statku zmierzajcy na skay na pewn zagad, zktrego wnajlepszym wypadku zdoa uratowa si kilku czonkw
zaogi. Taka teoria wpaja nam, e wiat jest zy istaje
si coraz gorszy; wierzymy, e istniejce niesprawiedliwoci i dysproporcje musz trwa inasila si a
do ostatecznego koca. Ograbiaj nas z nadziei na
spoeczestwo, rzd, przemys, dajc nam wzamian
coraz gorsze widoki na przyszo izawajce si horyzonty.
Taki pogld jest niewaciwy. wiat nie jest zniszczony. Jest niczym wielki parowiec zmocnymi silnikami
idoskonale dziaajc maszyneri. Wglownie s pene opau, a statek jest dostatecznie zaopatrzony, by
uda si wrejs niczego mu nie brakuje. Wszelkie
przygotowania, oktrych mogaby pomyle Wszechwiedza, zostay poczynione, aby zapewni zaodze
bezpieczestwo, wygod iszczcie; parowiec pywa

Wallace D. Wattles
po szerokich wodach, to tu, to tam, poniewa nikt
jeszcze nie wie, jak obj najlepszy kurs. Wci uczymy si sterowa tak, aby zczasem trafi do waciwej
przystani, gdzie osigniemy cakowit harmoni.
wiat jest dobry istaje si lepszy. Istniejce niesprawiedliwoci idysproporcje to koysanie statku, spowodowane naszym niedoskonaym trzymaniem steru, i z czasem zostan wyeliminowane. Taki pogld
daje nam coraz lepsze widoki na przyszo iszerokie
horyzonty; pozwala nam dobrze myle ospoeczestwie i nas samych i robi rne rzeczy w wybitny
sposb.
Co wicej, widzimy, e wtakim wiecie, ani wadnej
jego czci wcznie z naszymi wasnymi sprawami,
nic nie moe szwankowa. Jeeli wszystko zmierza
ku cakowitemu spenieniu, na pewno nie jest to zy
kierunek; a skoro nasze wasne sprawy s czci
tej caoci, one rwnie nie id wz stron. Ty sam
iwszystko, co ciebie dotyczy, zmierza wstron osignicia cakowitoci. Nic nie moe zatrzyma tego
postpu oprcz ciebie, a moesz to zrobi poprzez
przyjcie nastawienia, ktre nie zgadza si zplanem
zawartym w umyle Boga. Jedyne, co musisz utrzyma na waciwym torze, to twoja osoba. Jeli ci si
to uda, nie ma moliwoci, eby co si nie powiodo,
nie masz si zatem czego ba. Nie dotknie ci adna
katastrofa, jeli waciwy jest twj punkt widzenia,
jeste bowiem czci caoci, ktra si wci powiksza irozwija. Musisz si zatem rozwija iwzrasta razem zni.
80

Rozdzia 16 Dodatkowe wyjanienia

Na dodatek wyobraenie w twoim umyle bdzie
w duej mierze uksztatowane przez twj punkt widzenia wszechwiata. Jeeli postrzegasz wiat jako
przegrany i zniszczony, bdziesz widzia siebie jako
jego cz iwspuczestniczy wjego grzechach isabociach. Jeeli twoje prognozy dla wiata jako caoci s beznadziejne, twoje perspektywy dla samego
siebie nie mog by inne. Gdy odbierasz wiat jako
chylcy si ku upadkowi, nie moesz postrzega siebie jako czynicego postpy. Nie moesz myle osobie naprawd dobrze, jeli nie masz dobrego zdania
ocaym Boskim stworzeniu, anigdy nie staniesz si
rzeczywicie wspaniaym czowiekiem, jeli nie bdziesz osobie myla naprawd dobrze.
Powiem raz jeszcze: twoje miejsce wyciu, wcznie
ztwoim statusem materialnym, jest uwarunkowane
przez obraz siebie, jaki stworzye we wasnym umyle. Tworzc go wgowie, niemal niemoliwe jest, aby
otoczenie, ktre sobie wzwizku znim wyobraasz,
nie byo z nim zwizane. Jeeli postrzegasz siebie
jako niezdoln i mao wydajn osob, przypomina
ci to biedne i ubogie otoczenie. Zawsze bdziesz si
sobie kojarzy z mniej lub bardziej dotknitym bied rodowiskiem, jeeli nie zaczniesz myle osobie
dobrze. Takie myli staj si nawykami i przybieraj niewidzialne formy w twoim mentalnym wiecie,
przez co towarzysz ci nieustannie. Zczasem, poprzez
systematyczn prac wiecznie tworzcej energii, te
niewidzialne formy wtwoim umyle materializuj si
i zaczynaj ci otacza myli, ktre przybray form
rzeczy materialnych.
81

Wallace D. Wattles
Ujrzyj przyrod jako wspaniay, yjcy i rozwijajcy
si byt ispjrz na spoeczestwo ludzkie wdokadnie
ten sam sposb. Tworz one cao, pochodz ztego
samego rda i s dobre. Ty sam skadasz si z tej
samej materii co Bg. Wszystkie jego elementy s
czciami ciebie; wszystkie siy, ktre posiada Bg,
wystpuj te w czowieku. Moesz rozwija si tak
samo, jak widzisz, e robi to Bg. Posiadasz wsobie
rdo wszelkiej siy.

82

R ozd z i a 17

Wicej na temat Myli

Powic teraz jeszcze troch uwagi myli. Nie staniesz si Wielki, dopki nie uczyni ci takim twoje
myli, dlatego najwaniejsze jest, eby myla. Nigdy nie bdziesz mia wybitnych osigni wrealnym
wiecie, jeeli nie bdziesz kontemplowa wielkich
rzeczy w swoim wiecie mentalnym, a nie bdziesz
mg tego robi, dopki nie zaczniesz zastanawia si
nad PRAWD, nad odwiecznymi zasadami. Kontemplacja wielkich spraw wymaga, aby by cakowicie
szczery, dlatego musisz mie pewno, e twoje intencje s suszne. Nieszczere lub faszywe myli nie
mog by wspaniae, bez wzgldu na to, jak logiczne
lub byskotliwe mog si wydawa.
Pierwszym ipodstawowym krokiem jest poszukiwanie prawdy o stosunkach midzyludzkich; musisz
wiedzie, kim powiniene by dla drugiego czowieka ikim on powinien by dla ciebie. Wracamy zatem
do punktu, wktrym musisz odnale waciw perspektyw. Powiniene zgbi problem ewolucji organicznej ispoecznej. Przeczytaj Darwina iWaltera
Thomasa Milla, aczytajc, MYL; przemyl dokadnie cae zagadnienie, a ujrzysz wiat ludzi izjawisk

Wallace D. Wattles
we waciwy sposb. ZASTANW si, co robi Bg,
zanim ZOBACZYSZ, co robi.
Kolejnym krokiem jest wypracowanie sobie wmylach
waciwego nastawienia. Twj punkt widzenia podpowie ci, jaka perspektywa jest najwaciwsza, a w jej
osigniciu pomoe ci posuszestwo duszy. Jedynie
poprzez cakowite powicenie siebie Najwyszemu,
ktre mieszka wtobie, jeste wstanie osign prawdziwie szczere myli. Tak dugo jak wiadomie jeste
samolubny wwytyczonych sobie celach, lub nieszczery
czy nieuczciwy wjakimkolwiek aspekcie swoich zamiarw lub dziaa, twoje mylenie bdzie faszywe, apomysy nie bd miay mocy. PRZEMYL sposb, wjaki
wykonujesz czynnoci; swoje zamiary, cele idziaania,
a bdziesz mia pewno, e s waciwe.
aden czowiek nie jest wstanie zrozumie koncepcji
swojego penego zjednoczenia zBogiem bez uprzedniego gbokiego idugotrwaego przemylenia. Kady moe pobienie zaakceptowa takie zaoenie, ale
poczu iwprowadza wycie jego najwaniejsze rezultaty to ju co zupenie innego. atwo jest zrozumie, e musisz opuci swoje ciao, by spotka si
zBogiem; trudniej poj, wjaki sposb masz si znim
spotka, udajc si wgb siebie. Bg jednak tam jest,
moesz si znim spotka twarz wtwarz wwityni
wasnej duszy. Jest to prawda o ogromnym znaczeniu; wszystko, czego potrzebujesz, znajduje si ju
wtobie; nie musisz martwi si oto, jak znale si,
by zrobi to, co chcesz zrobi, lub sta si tym, kim
chcesz by. Jedyne, nad czym musisz si zastanowi,
84

Rozdzia 17 Wicej na temat Myli

to jak we waciwy sposb wykorzysta si, ktra jest
wtobie. Najwaniejsze jest, aby zacz. Wykorzystaj
wasne odczucie prawdy; dzisiaj widzisz cz prawdy yj zgodnie zni, ajutro ujrzysz jej wicej.
Bdziesz musia bardzo duo rozmyla o wartoci
czowieka o wspaniaoci i znaczeniu ludzkiej duszy aby mc pozby si starych, faszywych zaoe.
Musisz przesta szuka ludzkich bdw i skoncentrowa si na sukcesach, przesta widzie wady i zacz dostrzega zalety. Nie moesz wci widzie ludzi
jako zagubionych, straconych istnie, zmierzajcych
wstron piekie; musisz postrzega ich jako janiejce dusze wspinajce si ku niebu. Bdzie to od ciebie
wymagao wiczenia siy woli, ale takie jest wanie
jej zadanie, aby zdecydowa, co i jak chcesz myle.
Zadaniem woli jest kierowanie myleniem. Pomyl
odobrych stronach czowieka; jego wspaniaych ipozytywnych cechach, iwykorzystaj swoj wol, aby nie
przyjmowa do siebie adnej innej myli na ich temat.
Nie znam czowieka, ktry osignby wtej dziedzinie tak wiele, jak Eugenie V. Debs, dwukrotny kandydat socjalistw na prezydenta Stanw Zjednoczonych. Debs czci gatunek ludzki. aden apel opomoc
nie spotka si zodmow zjego strony. Nikomu nie
powiedzia zego sowa. Niemoliwym jest, aby bdc
wjego obecnoci, nie odczuo si jego szczerego igbokiego zainteresowania. Kady czowiek, bez wzgldu na to, czy by milionerem, ponurym robotnikiem
czy zmczon yciem kobiet, otrzymywa jego promieniujce, serdeczne ciepo iprawdziwe, braterskie
85

Wallace D. Wattles
zainteresowanie. Dziecko wobdartym ubraniu, ktre
zaczepio go na ulicy, rwnie spotykao si znatychmiastow iczu uwag zjego strony. Debs kocha ludzi. Wszystko to uczynio go wiodc postaci wczasach wielkiego poruszenia, ukochanym bohaterem
milionw serc, zagwarantowao niemiertelno jego
nazwisku. Potrafi kocha ludzi to wielka zaleta, ktr posi moemy jedynie poprzez mylenie. Nic nie
moe uczyni ci Wielkim, oprcz mylenia.

Cytaty
Moemy podzieli mylicieli na tych, ktrzy myl
samodzielnie, i tych, ktrzy wykorzystuj pomysy
innych. Ci pierwsi s wyjtkiem, od reguy, ktr stanowi ci drudzy. Ci pierwsi s prawdziwymi mylicielami iegoistami wnajlepszym znaczeniu tego sowa.
SCHOPENHAUER
Kluczem do kadego czowieka jest jego myl. Mimo
i wydaje si wytrzymay inieposuszny, ma on ster,
ktrym si kieruje; myl, ktra klasyfikuje ca jego
wiedz. Mona go zreformowa tylko poprzez pokazanie mu nowej myli, ktra zastpi jego wasn.
EMERSON
Wszystkie prawdziwie byskotliwe pomysy zostay
ju wymylone po tysic razy; aby stay si one naprawd naszymi, musimy przemyle je rzetelnie po
raz kolejny, a zakorzeni si wnaszym wntrzu.
GOETHE
86

Rozdzia 17 Wicej na temat Myli

Wszystko, czym czowiek jest na zewntrz, jest tylko
odbiciem iuzupenieniem jego wewntrznych myli.
Musi mie czyste myli, aby mg efektywnie dziaa. Musi mie szlachetne myli, by szlachetnie postpowa.
CHARMING
Wielcy s ci, ktrzy widz, e duchowo ma wiksz moc ni wszelkie rzeczywiste siy, e to myli
rzdz wiatem.
EMERSON
Niektrzy ludzie cae swoje ycie powicaj studiom, a pod koniec ycia nauczyli si wszystkiego,
oprcz tego, jak myle.
DOMERGUE
Podstaw naszego ycia stanowi myli, do ktrych
przywyklimy. Maj na nas wikszy wpyw ni
nasze osobiste relacje. Nasi zaufani przyjaciele nie
ksztatuj naszych osobowoci wtakim stopniu jak
myli, ktre skrywamy.
J.W. TEAL
Kiedy Bg zsya na ziemi wybitnego myliciela, nic
nie jest bezpieczne. Nie ma takiej dziedziny nauki,
takiej sawy ani szanowanej osoby, ktra nie mogaby zosta jutro odrzucona ipotpiona.
EMERSON
Myl! Myl!! MYL!!!
87

R ozd z i a 18

Idea geniuszu
wedugJezusa
W rozdziale 23 Ewangelii wg w. Mateusza Jezus
czyni wyrane rozrnienie pomidzy prawdziwym
ifaszywym geniuszem; ostrzega rwnie przed niebezpieczestwem, ktre czyha na wszystkich, ktrzy
pragn sta si wielcy; przed najbardziej zdradliw
zpokus, ktrej musz wci wystrzega si iwalczy
wszyscy ci, ktrzy pragn wspi si na wyyny wiata.
Przemawiajc do tumw oraz do swoich uczniw, zaklina ich, aby wystrzegali si zachowania faryzeuszy.
Naucza, e chocia faryzeusze s prawymi ludmi,
sprawiedliwymi sdziami, oddanymi prawodawcami ipoprawnie traktuj innych, to Lubi zaszczytne
miejsca na ucztach ipierwsze krzesa wsynagogach.
Chc, by ich pozdrawiano na rynkach i eby ludzie
nazywali ich Rabbi32. Dodaje dla kontrastu: Najwikszy zwas niech bdzie waszym sug33.
Kada przecitna osoba uwaa, e wielki czowiek to
nie ten, ktry usuguje innym, ale ten, ktry sam ma
sub. Taki, ktry jest na pozycji, zktrej moe rzdzi
innymi, mie nad nimi wadz, tak aby podporzdko32
33

Mt 23,67
Mt 23,11

Wallace D. Wattles
wali si jego woli. Dla wikszoci ludzi dominacja nad
innymi jest rzecz wspania. Nie ma sodszej rzeczy
dla samolubnej duszy. Zawsze okazuje si, e ludzie
oegoistycznym nastawieniu, duchowo niedorozwinici, staraj si kontrolowa innych. Od zarania dziejw
dzikie plemiona staray si zniewala ipodporzdkowywa sobie inne ludy. Od wiekw potyczki wojenne,
dyplomatyczne, polityczne czy starania rzdw miay
na celu zapewnienie kontroli nad innymi ludmi. Krlowie iksita pozwalali przelewa krew izy wtym
jednym celu, dla umocnienia wasnej dominacji iwadzy, aby rzdzi wiksz liczb ludzi.
Charakter potyczek w dzisiejszym wiecie biznesu
jest identyczny z zasadami, ktre rzdziy walkami
toczcymi si na polach bitewnych Europy w ubiegym stuleciu34. Robert G. Ingersoll35 nie mg zrozumie, dlaczego ludzie tacy jak Rockefeller czy Carnegie wci staraj si mnoy swoje fortuny istaj si
niewolnikami swoich interesw, pomimo e posiadaj majtek wikszy, ni wskazuj na to ich potrzeby.
Uwaa, e jest to pewnego rodzaju szalestwo iopisa
to wnastpujcy sposb: Wyobra sobie czowieka,
ktry ma 50 tys. par spodni, 75 tys. podkoszulkw,
100 tys. paszczy oraz 150 tys. krawatw. Co by sobie onim pomyla, gdyby wstawa codziennie przed
wschodem soca i pracowa do zmierzchu w pocie
czoa tylko po to, aby naby kolejny krawat?.
W ubiegym stuleciu wXIX wieku.
R. G. Ingersoll (18331899) pukownik wojsk Unii wamerykaskiej wojnie domowej, prawnik, agnostyk, krytyk religii ientuzjasta nauki okrzyknity amerykaskim Wolterem [przyp. red.].
34
35

90

Rozdzia 18 Idea geniuszu wedugJezusa

To nie jest jednak najlepsze porwnanie posiadanie krawatw nie daje bowiem czowiekowi poczucia
wadzy nad innymi ludmi, a posiadanie pienidzy
tak. Rockefeller, Carnegie iim podobni nie pragn
pienidzy, lecz wadzy. To zachowanie faryzeuszy,
bitwa onajlepsz pozycj. Takie postpowanie rodzi
ludzi zdolnych, przebiegych, zaradnych, ale nigdy
wspaniaych.
Pragn wyranie skontrastowa te dwa pojcia geniuszu: Najwikszy zwas niech bdzie waszym sug36.
Wikszo mieszkacw Stanw Zjednoczonych zapytanych oto, kto by najwikszym Amerykaninem,
wskae Lincolna. Czy nie jest tak dlatego, e to wanie w nim, bardziej ni w kimkolwiek innym, kto
peni funkcj publiczn, widzimy prawdziwe oddanie? Lincoln by wielkim czowiekiem, poniewa wiedzia, jak by wspaniaym sug. Napoleon, zdolny,
zimny, samolubny, szukajcy najwyszej wadzy, by
byskotliw osobistoci. Lincoln by wspaniay, Napoleon nie.
Znajdziesz si wniebezpieczestwie, kiedy zaczniesz
robi postpy i zyskasz uznanie jako osoba, ktra
dziaa w wybitny sposb. Pokusa, by wywysza si
ponad innych, doradza im lub wzi ich sprawy we
wasne rce jest czasami nieodparta. Z drugiej jednak strony musisz te unika puapki, jak byaby
sualczo i powicanie siebie cakowicie w subie innym. Taka postawa staa si ideaem bardzo
wielu ludzi. Uwaano, e poprzez cakowite powi36

Mt 23,11.

91

Wallace D. Wattles
cenie wasnego ycia stajemy si podobni Jezusowi.
Moim zdaniem przekonanie takie wynika z bdnego odczytywania Jego postpowania i nauki. Wyjaniem to nieporozumienie w innej ksice, ktr,
mam nadziej, kiedy bdziecie wszyscy mieli szans
przeczyta (Nowy Chrystus37). Tysice ludzi, ktrym
wydawao si, e naladuj Jezusa, pomniejszao siebie ipowicio wszystko inne, by i iczyni dobro.
Altruistyczne dziaania s wrzeczywistoci tak samo
niezdrowe i dalekie od wspaniaoci, jak najgorszy
egoizm. Najlepsze instynkty, ktre ka ci odpowiada na woania potrzebujcych, zca pewnoci nie
s wszystkim, nie s te koniecznie najlepsz czci
ciebie. S jeszcze inne rzeczy, ktrymi musisz si zajmowa poza pomaganiem tym, ktrych dowiadczy
los chocia istotnie pomoc innym stanowi znaczn
cz ycia idziaa wybitnych ludzi. Oni sami przyjd do ciebie, kiedy zaczniesz si rozwija. Nie odmawiaj im. Nie popenij jednak fatalnego bdu, jakim
jest zaoenie, e kompletne zaniedbanie samego siebie jest sposobem no to, aby sta si wspaniaym.
Podam jeszcze jeden przykad. Pozwol sobie przytoczy klasyfikacj podstawowych pobudek popychajcych nas do dziaania wedug Swedenborga38,
ktra jest identyczna zt, jak uznawa Jezus. Swedenborg podzieli ludzi na dwie grupy: tych, ktrzy
yj w czystej mioci, oraz tych, ktrzy yj, jak to
nazwa, mioci rzdzenia i mioci do samych
W.D. Wattles, ANew Christ, 1910.
E. Swedenborg, waciwie Swedberg (16881772) szwedzki naukowiec, filozof, mistyk iinterpretator Pisma witego [przyp. red.].
37

38

92

Rozdzia 18 Idea geniuszu wedugJezusa

siebie. Zupenie tak samo jak denie faryzeuszy do
wysokich stanowisk i wadzy. Swedenborg uzna t
samolubn mio do wadzy przyczyn wszystkich
grzechw. Jest to jedyna negatywna dza ludzkiego
serca, ktra jest rdem wszelkiego za. Wprzeciwwadze postawi czyst mio. Nie mwi omioci do
Boga ani omioci do czowieka, ale po prostu omioci. Niemal wszyscy wyznawcy religii wicej korzyci
czerpi zmioci iposugi Boej ni zmioci isuby innym ludziom. Faktem jest jednak, e mio do
Boga nie wystarczy, aby ocali czowieka przed podaniem wadzy, bowiem okazywao si, e najgorliwsi
wyznawcy byli najwikszymi tyranami. Ci, ktrzy kochaj Boga, czsto nimi s, aci, ktrzy kochaj czowieka, s nierzadko wcibscy inadgorliwi.

93

R ozd z i a 19

Spojrzenie na ewolucj

Jak unikn rzucenia si wwir altruistycznych dziaa, kiedy wok nas peno jest biedy, cierpienia,
nieczuoci i tak wiele pozostaych przejaww nieszczcia, ilu jest ludzi? Trudno jest nie dawa, kiedy
zewszd otaczaj ci potrzebujce rce wycigane po
pomoc. Istnieje te mnstwo spoecznych niesprawiedliwoci i krzywd wyrzdzanych biednym, ktre
wyzwalaj w szlachetnych duszach nieodpart niemal potrzeb naprawienia porzdku rzeczy. Chcemy
rozpocz krucjat; mamy wraenie, e nic nie zmieni si na lepsze, dopki nie powicimy si sprawom
kompletnie. Wtakich sytuacjach musimy zawsze pamita o odpowiednim punkcie widzenia. Musimy
pamita, e wiat nie jest zy, jest to wiat wprocesie
stawania si.
Ponad wszelk wtpliwo by okres wdziejach Ziemi, kiedy nie istniao ycie. Niezaprzeczalne s geologiczne wiadectwa potwierdzajce hipotez, e kula
ziemska bya kiedy kul poncych gazw ipynnych
ska, spowit wgotujc si par. Nie jestemy wstanie odpowiedzie na pytanie, wjaki sposb ycie mogo istnie wtakich warunkach wydaje si to nie-

Wallace D. Wattles
moliwe. Geologia uczy nas, e nastpnie wytworzya
si skorupa ziemska, kula ostyga istwardniaa, para
ulega kondensacji, staa si mg lub opada wpostaci deszczu. Schodzona powoka skruszya si, tworzc gleb, wilgo zebraa si wjednym miejscu, tak,
aby mogy powsta jeziora imorza, a wkocu gdzie
wwodzie lub na ldzie powstao ycie.
Rozsdne jest przypuszczenie, e pierwsze formy ycia byy jednokomrkowymi organizmami, aich powstaniem powodowaa naglca sia Ducha, Jednego
Wspaniaego ycia poszukujcego wyrazu. Wkrtce
organizmy te miay zbyt duo yciowej energii, aby
mc wyrazi si w jednej komrce, dlatego przeksztacay si w dwie i wicej komrek, a pyno
wnich coraz wicej ycia. Powstay organizmy wielokomrkowe, roliny, drzewa, krgowce issaki. Wiele
z nich charakteryzowao si przedziwnymi ksztatami, wszystkie jednak byy wswoim rodzaju doskonae tak jak wszystko, co stworzy Bg. Bez wtpienia
istniay prymitywne, niemal potworne formy zarwno w wiecie rolin, jak i zwierzt, wszystko jednak
suyo swojemu celowi wswoim czasie ibyo to bardzo dobre. Nadszed kolejny dzie, dzie wielkiego procesu ewolucyjnego, dzie, w ktrym gwiazdy
poranne zapieway razem, asynowie Boy zawoali
z radoci, kiedy ujrzeli pocztek koca wreszcie
bowiem pojawi si czowiek, oczekiwany od samego
pocztku stworzenia.
Podobne do mapy stworzenie rnio si nieco swoim wygldem od pozostaych stworze, wykazywao
96

Rozdzia 19 Spojrzenie na ewolucj

jednak ogromne rnice, jeli chodzi o moliwoci
mylenia i rozwoju. Sztuka i pikno, architektura
ipieni, poezja imuzyka wszystko to byo niezrealizowanymi moliwociami wduszy tego podobnego
do mapy czowieka. Na tamtym etapie idla tamtego
rodzaju taki stan rzeczy by odpowiedni.
Albowiem to Bg jest wwas sprawc ichcenia, idziaania zgodnie z[Jego] wol39, powiedzia w. Pawe.
Bg dziaa w ludziach od dnia, kiedy pierwszy czowiek pojawi si na Ziemi, angaujc coraz wicej siebie wkade kolejne pokolenie, skaniajc je do coraz
wikszych osigni itworzenia lepszych warunkw
spoecznych, pastwowych oraz rodzinnych. Patrzc
wprzeszo, do czasw historii staroytnej, widzimy
fatalne warunki, barbarzystwo, bawochwalstwo
icierpienia, aczytajc oBogu wich kontekcie, moemy odnie wraenie, e jest okrutny iniesprawiedliwy. Powinnimy si jednak nad tym zastanowi.
Od czasw czowieka prehistorycznego do czasw
przyjcia na Ziemi Chrystusa rasa ludzka musiaa
uczyni postpy. Byo to moliwe jedynie poprzez
stopniowy rozwj poszczeglnych si i potencjau
upionego w ludzkim mzgu. Naturalnie, najpierw
rozwiny si bardziej prymitywne izwierzce cechy
czowieka; przez wieki ludzie byli brutalni, ich rzdy
byy okrutne, tak samo jak ich wierzenia, a rezultatem byo pozornie ogromne cierpienie. Bg jednak
nigdy nie czerpa zniego satysfakcji iwkadej epoce
wysya czowiekowi sygnay, podpowiadajc mu, jak
39

Flp 2,13.

97

Wallace D. Wattles
cierpienia unikn. Wtym samym czasie potrzeba ycia, wszechobecna, silna i zniewalajca, nakazywaa
rodzajowi ludzkiemu postp, coraz mniej brutalnoci
i coraz wicej duchowoci w kadej kolejnej epoce.
A Bg cay czas dziaa w czowieku. W kadej epoce istniay jednostki, ktre przewyszay masy, ktre
syszay i rozumiay Boga lepiej ni ich towarzysze.
To na nich spoczywaa inspirujca do Ducha, ich
przeznaczeniem bowiem byo peni rol tumacza.
Byli to zwykle prorocy i jasnowidze, czasami ksia
iksita, czciej jednak mczennicy prowadzeni na
stos lub krzy. To wanie tym, ktrzy syszeli sowa
Boga i realizowali jego prawdy w swoich ywotach,
zawdziczamy prawdziwy postp.
Powtrz raz jeszcze: jeli wemiemy pod uwag istnienie tego, co nazywamy zem na tym wiecie, zobaczymy, e to, co wydaje nam si ze, jest po prostu nie
do koca rozwinite, oraz e nierozwinite jest cakowicie dobre wswoim rodzaju ina etapie rozwoju, na
ktrym si znajduje. Wszystkie rzeczy s konieczne do
cakowitego rozwoju czowieka, poniewa wszystkie
one s dzieem Boga. wiadomie i umylnie tworzy
on krgi apwkarskie idzielnice czerwonych latar
w naszych miastach. Musz one odegra swoj rol
wprocesie rozwoju. Akiedy to si stanie, usunie je ze
sceny, tak samo jak zrobi to zjadowitymi potworami, ktre zamieszkiway bagna wzeszych epokach.
Podsumowujc te wizje ewolucji, moemy zapyta:
po co to wszystko? Mylcy umys zatwoci na to
pytanie odpowie. Bg pragnie wyrazi siebie; chce
98

Rozdzia 19 Spojrzenie na ewolucj

y wpewnej formie, ktra sprawi, e bdzie mg si
realizowa na najwyszym poziomie moralnym iduchowym. Bg pragn powoa do ycia form, wktrej moe istnie jako bg iobjawia si jako bg. Taki
by cel siy ewolucji. Okresy wojen, rzezi, cierpienia,
niesprawiedliwoci iokruciestwa zostay zbiegiem
czasu zagodzone przy pomocy mioci ipraworzdnoci. Pomogo to rozwin si ludzkiemu mzgowi
do takiego stopnia, w ktrym zdolny jest da peny
wyraz Boskiej mioci i sprawiedliwoci. To jeszcze
nie koniec Bg nie pragnie osign doskonaoci w zaledwie kilku egzemplarzach, niczym najdorodniejszych malin na wierzchu koszyczka, pragnie
gloryfikacji caego gatunku. Nadejdzie czas, kiedy
ugruntowane na Ziemi zostanie Krlestwo Boe; czas
przepowiedziany przez wizjonera z Wyspy Patmos.
Nie bdzie wicej ez, blu, rzeczy przeszoci odejd
wzapomnienie, nie bdzie ju wicej mroku.

99

R ozd z i a 20

Suba Bogu

W ostatnich dwch rozdziaach przeszlimy dug

drog, aby mc wreszcie zaj si zagadnieniem obowizku. Intryguje izastanawia ono wiele osb, ktre s
szczerze oddane, przysparzajc wiele trudnoci wjego
rozwizaniu. Kiedy ludzie naprawd zaczynaj si stara, aby co osign, istosuj si do nauk Sztuki Bycia Wielkim, okazuje si, e zmuszeni s zmieni swoje relacje zinnymi. Moliwe, e niektrzy przyjaciele
bd musieli zosta nieco odsunici, niektrzy krewni
mog to le zrozumie ipoczu si zniewaeni; czsto
bowiem prawdziwie wybitny czowiek jest le postrzegany przez spory krg ludzi znim zwizanych, poniewa uwaaj oni, e mgby przysporzy im znacznie
wicej korzyci. Podstawowe pytanie, jakie naley sobie zada, to: czy moim obowizkiem jest wykorzystywa moje moliwoci do maksimum bez wzgldu na
wszystko? Czy moe powinienem zaczeka, a bd
mg to zrobi, nie powodujc nieporozumie ani
szkd dla innych? Jest to pytanie opowinno wobec
samego siebie iwobec innych.
Nasz obowizek wobec wiata zosta wyczerpujco
omwiony wpoprzednich rozdziaach, teraz powi-

Wallace D. Wattles
c nieco uwagi zagadnieniu obowizku wobec Boga.
Ogromna liczba ludzi ma spore wtpliwoci, eby nie
powiedzie obawy, dotyczce tego, co tak naprawd
winni s Bogu. Ilo pracy i suby, ktre wykonywane s wStanach Zjednoczonych wramach posugi kocielnej, jest ogromna. Ogromna ilo ludzkiej
energii jest wydatkowana na co, co nazywamy sub Bogu. Proponuj rozway teraz wskrcie, czym
jest suba Bogu oraz w jaki sposb czowiek moe
najlepiej mu suy. Myl e bd wstanie udowodni, e konwencjonalne zaoenia tego, co za sub
Bogu uwaamy, s wwikszoci mylne.
Kiedy Mojesz uda si do Egiptu, aby wyprowadzi
ydw z niewoli, zada od Faraona w imi Boga:
Wypu lud mj, by Mi odda cze na pustyni40. Poprowadzi ich w dzikie tereny, gdzie ustanowi nowe
zasady czczenia Boga, ktre wprowadziy wbd wielu, pozwalajc im wierzy, e wyznawanie wiary jest
sub Panu, pomimo e sam Bg jasno okreli, e nie
dba oadne ceremonie, ofiary palone na stosach iinne
powicenia, ie wystarczy waciwie interpretowana
nauka Chrystusa, by zastpi wszelkie kocielne naboestwa. Bg nie potrzebuje niczego, co czowiek moe
dla niego zrobi prac swoich rk, ciaa lub gosu. w.
Pawe mwi, e czowiek nie moe nic zrobi dla Boga,
poniewa Bg niczego nie potrzebuje.
Wizja ewolucji, ktr przyjlimy, prezentuje Boga
poszukujcego sposobw wyrazu wczowieku. Przez
wszystkie kolejne wieki, kiedy jego duch nakazywa
40

Wj 7,16.

102

Rozdzia 20 Suba Bogu

czowiekowi postp, Bg wci dy do wyraenia
siebie. Kade pokolenie ludzi jest bardziej podobne
Bogu ni poprzednie. Kade nowe pokolenie oczekuje
wicej ni poprzednie wsferze wygodnego budownictwa mieszkaniowego, miego ssiedztwa, odpowiedniej pracy, odpoczynku, podry imoliwoci ksztacenia.
Syszaem wiele wypowiedzi krtkowzrocznych ekonomistw, ktrzy twierdzili, e ludziom pracujcym
dzisiaj powodzi si o niebo lepiej ni robotnikom
sprzed setek lat, ktrzy spali na pododze wchatach
bez okien, razem ze swoj trzod chlewn, przykryci
jedynie somianymi matami. Czowiek taki by cakowicie szczliwy, kiedy mia do dyspozycji wszystko, czego potrzebowa, aby wie takie ycie, jakie
zna. By niezadowolony, jeli mu czego brakowao.
Wspczesny czowiek mieszka w wygodnym domu
i posiada wiele przedmiotw, ktre nie byy znane
w przeszoci; powinien by zadowolony, jeeli ma
wszystko, co jest mu potrzebne, aby wie takie ycie, jakie potrafi sobie wyobrazi. Jest jednak inaczej.
Bg pozwoli rozwin si gatunkowi ludzkiemu tak
dalece, e kady przecitny czowiek jest wstanie wyobrazi sobie ycie lepsze ni to, ktre wiedzie wokrelonych warunkach. Idopki jest to prawda, dopty
czowiek bdzie mg myle itworzy wmylach obrazy samego siebie wiodcego lepsze ycie bdzie
zatem susznie niezadowolony. To niezadowolenie to
wyraz Ducha Boego, popychajcy czowieka, aby poda wcelu osignicia lepszych warunkw ycia. To
Bg, ktry szuka wyrazu wgatunku ludzkim. Albo103

Wallace D. Wattles
wiem to Bg jest w was sprawc i chcenia, i dziaania
zgodnie z [Jego] wol41.
Jedyn usug, ktr moesz wywiadczy Bogu, jest
wyrazi poprzez siebie to, co On chce przekaza wiatu. Jest to te denie do samodoskonalenia tak, aby
mg On y i rozwija w tobie wasne moliwoci.
Wpoprzedniej ksice ztej serii (Sztuka wzbogacania si) odwoaem si do przykadu maego chopca
grajcego na pianinie, ktrego talent nie mg znale ujcia w niewywiczonych doniach dziecka. To
bardzo dobra ilustracja tego, jak Duch Boy jest wok, obok iwewntrz wszystkich nas, prbujc czyni
za nasz spraw wspaniae rzeczy, tak abymy mogli
Mu suy, gdy tylko wywiczymy odpowiednio nasze
donie, stopy, umysy, mzgi iciaa.
Twoim najwikszym obowizkiem wobec Boga, samego siebie iwiata jest, aby sta si tak wspania
osobowoci, jak tylko moesz. Ito, moim zdaniem,
rozwizuje problem zobowiza.
Istnieje jeszcze jedna lub dwie kwestie, ktre moemy wyjani w poniszym podsumowaniu. W poprzednim rozdziale pisaem omoliwociach. Stwierdziem, e oglnie rzecz ujmujc, kady czowiek
ma potencja, aby sta si wspaniaym, tak samo jak
wSztuce wzbogacania si zapewniam, e kady ma
szanse na to, aby sta si bogatym. Takie pobiene
generalizacje wymagaj jednak pewnych wyjanie.
Istniej ludzie, ktrzy maj tak materialistyczne po41

Flp 2,13.

104

Rozdzia 20 Suba Bogu

dejcie, e s cakowicie niezdolni, aby zrozumie
zaoenia filozoficzne tej ksiki. Ogromna liczba zarwno kobiet, jak imczyzn yje ipracuje tak dugo,
a nie s wstanie poda za tym sposobem mylenia, nie potrafi poj przesania. Moemy pomc im
wpewnym stopniu, dajc im przykad, wiodc takie
ycie na ich oczach. To jedyny sposb, ktry moe im
pomc si podnie. wiat potrzebuje przykadw
bardziej ni nauczania. Naszym obowizkiem wobec
tych wszystkich ludzi jest denie do stania si jak
najwspanialszymi, tak aby to dostrzegli irwnie zapragnli si takimi sta. To nasza powinno, aby by
wybitnymi ludmi ze wzgldu na nich, tak aby sami
mogli przygotowa wiat, tworzc lepsze warunki do
rozwoju myli dla nastpnych pokole.
Kolejne zagadnienie. Czsto pisz do mnie ludzie,
ktrzy chcieliby lepiej wykorzysta wasny potencja,
poczyni postpy, ale utrudniaj im to wizy rodzinne, bliscy zaleni od nich wmniejszym lub wikszym
stopniu, ktrzy mogliby ucierpie, jeli pozostawioby si ich samych sobie. Wzasadzie radz takim ludziom, aby rozwijali si bez obaw, aby wykorzystywali
wasne moliwoci. Jeeli ucierpi na tym ycie domowe, bdzie to jedynie szkoda krtkotrwaa ipozorna,
poniewa wkrtce, jeli tylko bd postpowa zgodnie zzaleceniami Ducha, bd wstanie lepiej zadba
oswoich podopiecznych ni kiedykolwiek wczeniej.

105

R ozd z i a 21

wiczenie umysu

Naley waciwie zrozumie cel wicze umysowych.

Wypowiadanie zakl czy sformuowanych cigw
sw nie ma adnej magicznej mocy; powtarzanie pacierza nie bdzie skrtem do osignicia doskonaoci. Umysowe wiczenie nie polega na wypowiadaniu
sw, ale na rozwaaniu pewnych myli. Sformuowania, ktre czsto syszymy, staj si przekonaniami,
jak twierdzi Goethe; amyli, ktre wci rozwaamy,
wchodz nam w nawyk. Dziki nim jestemy tym,
kim jestemy. Celem wiczenia umysowego jest cige rozwaanie okrelonych myli tak dugo, a wejd ci wnawyk wtedy bd ci zawsze towarzyszy.
wiczenia umysowe maj wielk warto, pod warunkiem e s odpowiednio rozumiane iwykonywane wprawidowy sposb. Traktowane tak, jak robi to
wikszo ludzi, s mniej ni bezuyteczne.
Pomysy zawarte w nastpujcym wiczeniu s tymi,
ktre chcesz utrwali wswoim umyle. Powiniene wykonywa je raz lub dwa razy dziennie, nieustannie jednak majc te myli wswoim umyle. Co za tym idzie, nie
kontempluj ich raz lub dwa razy dziennie, zapominajc
o nich kompletnie a do momentu, kiedy przychodzi

Wallace D. Wattles
czas na wykonanie wiczenia. wiczenie polega na narzuceniu ci materiau do cigych rozmyla.
Wygospodaruj od 20 minut do p godziny, kiedy nic
nie bdzie ci rozprasza irozpocznij od uspokojenia
swoich myli. Po si wygodnie na rozkadanym fotelu, na kanapie lub na ku, najlepsza jest bowiem
pozycja na wznak. Jeeli nie masz innej moliwoci,
wykonuj to wiczenie wieczorem, kiedy kadziesz si
spa, irano, zanim wstaniesz zka.
Najpierw pozwl swoim mylom przepyn cae
twoje ciao od czubka gowy a do stp, rozluniajc
kady misie. Zrelaksuj si cakowicie. Nastpnie
usu z nich wszystkie dolegliwoci fizyczne i inne.
Skoncentruj swoj uwag wzdu krgosupa, a do
zakocze nerwowych wkoczynach, ipomyl:
Moje zakoczenia nerwowe s w doskonaej kondycji w caym moim ciele. S posuszne mojej woli
imam nad nimi kontrol.
Nastpnie skoncentruj swoj uwag na pucach izastanw si:
Oddycham cicho i gboko, powietrze dociera do
kadej komrki wmoich pucach, dziaaj one wdoskonay sposb. Moja krew jest natleniona ioczyszczona.
Teraz skoncentruj si na sercu:
Moje serce bije rwno imocno, mam doskonae krenie rwnie wkoczynach.
Nastpnie na ukadzie trawiennym:
108

Rozdzia 21 wiczenie umysu

Moje jelita i odek doskonale wykonuj swoj
prac. Pokarm, ktry zjadam, jest trawiony iasymilowany. Dziki temu mj organizm zostaje odywiony iodbudowany. Moja wtroba, nerki oraz pcherz,
wszystkie doskonale ibez wysiku peni swoje liczne
funkcje. Moje ciao odpoczywa, mj umys jest wyciszony, moja dusza spokojna.
Jestem ponad wszelk pokus, by czyni zo. Odrzucam wszelak chciwo, egoizm i krtkowzroczne jednostkowe ambicje; nie czuj zawici, zoci ani
wrogoci wobec adnej yjcej istoty. Nie zrobi nic,
co nie zgadzaoby si zmoimi najwyszymi ideaami.
Mam racj ipostpuj waciwie.

Punkt widzenia
wiat ma si dobrze. Jest doskonay i zmierza ku
spenieniu. Bd rozpatrywa zagadnienia zycia spoecznego, politycznego iprzemysowego tylko ztakiej
perspektywy. Dostrzegam, jak bardzo s dobre. Tak
samo dobrze bd postrzega wszystkie istoty ludzkie,
wszystkich moich znajomych, przyjaci, ssiadw
iczonkw rodziny. Wszyscy oni s dobrzy. Nie ma nic
zego we wszechwiecie. Jedyne, co moe zawie, to
moje nastawienie, dlatego te bd stara si, aby byo
ono waciwe. Caa moja nadzieja spoczywa wBogu.

Powicenie
Bd posuszny swojej duszy itemu, co jest we mnie,
ktre jest Najwyszym. Bd szuka wewntrz naj109

Wallace D. Wattles
czystszej idei tego, co jest waciwe we wszystkich
rzeczach, akiedy j znajd, dam jej wyraz wswoim yciu. Porzuc wszystkie zaoenia, zktrych wyrosem,
abym mg myle otym, co najlepsze. Bd mia jak
najlepsz opini owszystkich swoich relacjach, ktre
wyraa si bd wmoich manierach izachowaniu.
Oddam swoje ciao we wadanie umysu, mj umys
podda si woli duszy, adusza moja bdzie kierowana
przez samego Boga.

Identyfikacja
Istnieje jedna substancja, ktra jest rdem. Jestem z niej stworzony i jestemy jednoci. To jest
mj Ojciec, dziki niemu czyni postpy i od niego
pochodz. Jestem jednoci zOjcem, mj Ojciec jest
ode mnie wspanialszy, aja wykonuj Jego wol. Poddaj si wiadomie zjednoczeniu zCzystym Duchem;
istnieje tylko Jedno ijest ono wszdzie. Jestem jednoci zWieczn wiadomoci.

Idealizacja
Stwrz mentalny obraz takiego siebie, jakim chcesz
by, najlepszy, jaki potrafi stworzy twoja wyobrania. Kontempluj go przez pewien czas, bdc przekonanym, e naprawd taki jestem; to jest obraz mojej
duszy. Obecnie taka jest moja dusza, aja wanie staj si taki wrzeczywistoci.

110

Rozdzia 21 wiczenie umysu

Realizacja
Dostosuj swoje siy do potrzeb, aby sta si tym,
kim chc by imc robi to, co chc robi. Posiadam
moc sprawcz, wszelka sia naley do mnie. Powstan
ibd czyni postpy zmoc ipewnoci siebie; bd
dokonywa wielkich rzeczy z si godn Pana Boga.
Bd ufa i nie bd si obawia, poniewa Bg jest
we mnie.

111

R ozd z i a 22

Podsumowanie Sztuki
Bycia Wielkim
Wszyscy ludzie stworzeni s zjednej Mylcej Substancji,
dlatego wszyscy maj takie same moliwoci isiy. Geniusz
jest wrodzon cech wrwnym stopniu uwszystkich ikady moe da mu wyraz. Kada osoba moe sta si wspaniaa. Kady element Boga jest czci czowieka.
Wielu ludzi jest w stanie przezwyciy cechy dziedziczne oraz okolicznoci, dziki wykorzystaniu siy
twrczej wasnej duszy. Jeeli kto ma sta si wybitny, dusza musi zacz dziaa, musi sprawowa
wadz nad umysem i ciaem. Ludzka wiedza jest
ograniczona, a poniewa nie wie wszystkiego, popenia bdy; aby tego unikn, musi zjednoczy si
zDuchem Kosmosu. Duch Kosmosu jest inteligentn
substancj, od ktrej wszystko pochodzi, istnieje on
wewntrz iprzenika wszystkie rzeczy. Umys kosmosu wie absolutnie wszystko, aczowiek moe si znim
zjednoczy, by sta si czci Wszechwiedzy.
Wtym celu czowiek musi odrzuci wszystko, co oddziela go od Boga. Musi pragn wie uwicone ycie iznale si ponad wszystkimi moralnymi pokusami; musi zaniecha wszystkich dziaa, ktre nie s
wzgodzie zjego najwyszymi ideaami.

Wallace D. Wattles
Powinien on przyj odpowiedni punkt widzenia
izaakceptowa, e Bg jest wszystkim iwe wszystkim
inie ma wtym nic zego. Musi spostrzec, e przyroda,
spoeczestwo iprzemys s doskonae na poziomie
rozwoju, na ktrym si obecnie znajduj izmierzaj
wkierunku spenienia, oraz e wszyscy ludzie, wkadym miejscu na Ziemi, s dobrzy i doskonali. Musi
uwiadomi sobie, e wiat ma si dobrze i zjednoczy si z Bogiem w dziaaniach majcych na celu
dokoczenie jego doskonaego dziea. Czowiek moe
osign prawdziw doskonao tylko wwczas, jeli
bdzie postrzega Boga jako Wspaniay Czynicy postpy Byt, dobro, ktre jest we wszystkim.
Czowiek musi powici si subie Najwyszemu,
ktry jest wnim, isucha gosu duszy. Wewntrzne
wiato znajduje si wkadym czowieku ipopycha go
wkierunku Najwyszego. Czowiek musi pozwoli prowadzi si temu wiatu, jeli ma sta si wspaniay.
Musi on przyj do wiadomoci, e jest jednoci
zOjcem iwiadomie zatwierdzi ten zwizek dla samego siebie iinnych. Powinien uwierzy, e jest bogiem pord bogw izachowywa si wodpowiedni
sposb. Musi cakowicie ufa wasnemu przekonaniu otym, co jest prawdziwe idziaa zgodnie znim,
zaczynajc od swojego podwrka. Widzc prawd
iwaciw drog wmaych rzeczach, musi poda t
drog. Powinien te przesta dziaa pochopnie izacz myle, amyli jego musz by szczere.
Musi stworzy mentalny obraz siebie uszczytu swoich moliwoci imie go cay czas wmylach, a sta114

Rozdzia 22 Podsumowanie Sztuki Bycia Wielkim

nie si on nawykiem mylenia osamym sobie wten
sposb. Wyobraenie to musi by cay czas obecne
wumyle. Musi wyraa iurzeczywistnia to wyobraenie wswoim postpowaniu. Wszystko, co robi, musi
robi wwybitny sposb. Jego zachowania wobec rodziny, ssiadw, znajomych iprzyjaci wszystkie
one musz wyraa jego ideay.
Czowiek, ktry osiga waciwy punkt widzenia icakowicie si powica, ktry wpeni idealizuje siebie
jako geniusza, wykonuje kad czynno, nawet najmniej znaczc tak, aby wyraaa jego ideay, ju sta
si wybitny. Wszystko, co robi, robi w sposb znakomity. Stanie si znany, bdzie rozpoznawany jako
silna osobowo. Osignie wiedz poprzez inspiracj,
bdzie wiedzia wszystko, co musi wiedzie. Otrzyma
wszelkie dobra materialne, ktre stworzy w swoim
umyle, nie zabraknie mu adnego z nich. Otrzyma
zdolno radzenia sobie w kadej sytuacji, a jego
wzrost i postp bd miay charakter dynamiczny
i cigy. Wielkie osignicia same go odnajd, a ludzie bd zradoci oddawa mu cze.
Zakocz t ksik fragmentem eseju Emersona, poniewa ma on niezwyke znaczenie dla kadego, kto
pragnie zgbi Sztuk Bycia Wielkim. Ten genialny
esej ma fundamentalne znaczenie, ukazuje podstawowe zaoenia monizmu i Sztuki Bycia Wielkim.
Zalecam Czytelnikom zgbienie go, wkontekcie tej
ksiki, znajwiksz uwag42.
Tumaczenie fragmentw eseju Naddusza za: Emerson R.W.,
Eseje [1], tum. Tretiak A., Bratkowski S., Lublin 1997.
42

115

Wallace D. Wattles
Czyme jest powszechne poczucie braku i niewiadomoci, jak nie subtelnym innuendo, poprzez ktre
dusza podsuwa swe niezmienne roszczenia? Czemu
ludzie czuj, e naturalnej historii czowieka nigdy
nie napisano, lecz e on zawsze wyprzedza to, co si
onim mwi, asowa starzej si iksigi metafizyki trac swoj warto. Filozofia szeciu tysicy lat
nie przeszukaa wszystkich komnat i magazynw
duszy. Wjej eksperymentach zawsze po ostatecznej
analizie pozostao pewne residuum, ktrego nie moga rozwiza. Czowiek jest strumieniem, ktrego
rdo jest ukryte. Nasz byt wstpuje wnas nie wiadomo skd. Najdokadniejszy rachmistrz nie wie na
pewno zgry, czy co nieobliczalnego nie zatrzyma
go wnajbliszej chwili. Jestem zmuszony wkadym
momencie uzna wysze rdo wydarze, ni wola,
ktr zw moj.
Zmylami jest tak samo, jak zwydarzeniami. Kiedy
patrz na t pync rzek, ktra zokolic niewidocznych dla mnie przelewa przez pewien czas swj strumie we mnie, widz, e jestem jeszcze tylko akiem;
nie przyczyn, lecz zdziwionym obserwatorem tej
niebiaskiej wody. e pragn ipatrz wgr inastawiam si na odbir, ale wizje przychodz zobcej
energii.
Najwyszym Krytykiem bdw przeszoci iteraniejszoci i jedynym prorokiem tego, co by musi,
jest ta wielka natura, w ktrej spoczywamy tak,
jak ziemia ley w mikkich ramionach atmosfery.
Ta Jedno, ta Naddusza, wewntrz ktrej byt po116

Rozdzia 22 Podsumowanie Sztuki Bycia Wielkim

szczeglny kadego czowieka jest zawarty i stopiony w cao z wszystkimi innymi. To wsplne
serce, wobec ktrego wszelka szczera rozmowa jest
oddawaniem mu czci, wszelka suszna czynno jest
poddaniem si jemu. Ta przemona rzeczywisto,
ktra zbija nasze chwyty italenty izmusza kadego, aby uchodzi za to, czym jest i mwi ze swego
charakteru, anie tylko zjzyka; ktra ponadto dy
do przejcia w nasz myl i nasz do i chce sta
si mdroci, i cnot, i moc, i piknem. yjemy
wkolejnoci, wrozdziale, wczciach, czsteczkach.
Tymczasem wewntrz czowieka jest dusza caoci, mdre milczenie, powszechne pikno, zktrym
kada cz i czsteczka w tym samym znajduje
si stosunku, wieczyste JEDNO. I ta gboka moc,
wktrej istniejemy iktrej bogo jest wpeni nam
dostpna, jest nie tylko samowystarczajc i doskona wkadej godzinie, ale akt widzenia irzecz
ogldana, widz iwidowisko, podmiot iprzedmiot s
jednym. Widzimy wiat wkawakach jako soce, ksiyc, zwierz, drzewo ale caoci, ktrej te
rzeczy s widzialnymi czciami, jest dusza. Tylko
przez wizj tej mdroci moe by odczytany horoskop wiekw itylko przez oparcie si olepsze nasze
myli przez poddawanie si duchowi proroctwa,
wrodzonemu kademu czowiekowi moemy pozna, co on mwi. Sowa czowieka, ktry mwi
ztamtego ycia, musz brzmie jak prny dwik
dla tych, co sami nie przebywaj w tej samej myli. Ja nie miem przemawia wjego imieniu. Sowa
moje nie nios wsobie jego bogosawionego sensu;
117

Wallace D. Wattles
nie wystarczaj is krtkie izimne. On sam moe
natchn kogo chce ioto mowa tych ludzi bdzie
liryczna isodka, ipowszechna, jak wiatr, gdy powieje! A jednak pragn nawet sowami profana, jeeli nie mog uy sw witych wskaza
niebo tej boskoci izda spraw zprzejaww, jakie
zebraem wzakresie tej transcendentalnej prostoty
ienergii Najwyszego Prawa.
Jeeli rozwaamy, co dzieje si wrozmowie, wmarzeniach, wwyrzucie sumienia, wokresach namitnoci, w niespodziankach, w naukach snw, gdzie
czsto widzimy samych siebie w maskach a komiczne przybranie tylko powiksza iwzbogaca element rzeczywistoci i narzuca go naszej specjalnej
uwadze znajdujemy wiele wskazwek, ktre rozrastaj si irozwietlaj wwiedz tajemnicy natury.
Wszystko zda do wykazania, e dusza wczowieku nie jest organem, ale oywia wszystkie organy
i panuje nad nimi, e nie jest funkcj podobn do
siy pamici, do zdolnoci rachowania, porwnywania, lecz uywa tych si jako rk ing; e nie jest
zdolnoci, ale wiatem. e nie jest intelektem lub
wol, ale panem intelektu iwoli. e jest tem naszego bytu, wktrym intelekt iwola spoczywaj jest
niezmierzonoci nieujt, ktrej nigdy posi nie
mona. Od wewntrz lub spoza, wiato przewieca
przez nas na rzeczy iuwiadamia nam, e jestemy
niczym, awiato jest wszystkim. Czowiek jest fasad wityni, wewntrz ktrej mieszka wszelka mdro iwszelkie dobro. To, co potocznie nazywamy
czowiekiem, jednostk, ktra je, pije, sadzi irachu118

Rozdzia 22 Podsumowanie Sztuki Bycia Wielkim

je, nie przedstawia jak wiemy samej siebie, lecz
sam siebie karykaturuje. My go nie czcimy, ale dusza, ktrej jest narzdziem, gdyby tylko pozwoli jej
ukaza si wswoim dziaaniu, kazaaby nam ugi
przed nim kolana. Kiedy oddycha poprzez jego intelekt, jest geniuszem; kiedy oddycha przez jego wol,
jest cnot; kiedy pynie poprzez jego uczucie, jest
mioci.
***
Miar jej postpu naley oblicza wedug jej wasnego prawa, a nie praw matematyki. Postpy duszy
nie odbywaj si stopniowo, jakby mona to sobie
wyobrazi przy pomocy ruchu po linii prostej, ale
raczej przez wznoszenie si jej stanu takie, jakie mona sobie przedstawi przez przemian od jaja do
larwy, od larwy do muchy. Wzrosty geniusza maj
pewien charakter cakowitoci, ktry nie wysuwa
wybranej jednostki najpierw przed Jana, a potem
Adama, potem Ryszarda inie zadaje kademu znich
blu odkrytej niszoci, ale przez kady bl wzrostu
czowiek rozszerza si tam, gdzie dziaa, z kadym
uderzeniem pulsu, mijajc cae warstwy ludzi, cae
pokolenia. Z kadym boskim impulsem umys rozrywa cienkie kory tego, co widzialne i skoczone
i wychodzi w wieczno i wdycha i wydycha jej
powietrze. Obcuje zprawdami, oktrych mwiono
wwiecie zawsze izdaje sobie spraw, e czuje si
bliszym Zenona iArriana, ni osb swego domu.
To jest prawo moralnego iumysowego zysku. Ludzie
proci duchem podnosz si, jak gdyby przez specy119

Wallace D. Wattles
ficzn lekko, nie w jak poszczegln cnot, ale
wkrain wszelkich cnt. S oni wduchu, ktry obejmuje je wszystkie. Dusza wymaga czystoci, ale to oto
nie jest czystoci; da sprawiedliwoci, ale sprawiedliwoci nie jest tamto; da dobroczynnoci, ale
jest czym lepszym tak i czujemy, e zniamy si
iukadamy, gdy przestajemy mwi omoralnej naturze, aby wymaga cnoty, ktr ta natura wsobie
zawiera. Dla dobrze urodzonego dziecka wszystkie
cnoty s naturalne inabywane bez trudu. Przemw
do serca czowieka, aod razu stanie si cnotliwy.
W tym samym uczuciu tkwi zarodek wzrostu intelektualnego, ktry podlega temu samemu prawu.
Ci, ktrzy s zdolni do pokory, sprawiedliwoci,
mioci, aspiracji, stoj ju na paszczynie, ktra
gruje nad wiedz isztuk, mow ipoezj, dziaaniem i wdzikiem. Bo kto przebywa w tym moralnym piknie, ju antycypuje owe szczeglne siy, tak
wysoko przez ludzi cenione. Ukochany nie posiada
takiego talentu, takiej zrcznoci, ktra by nie bya
czym w oczach zakochanej dziewczyny, choby
pokrewnej zdolnoci posiadaa ona sama niewiele;
iserce, ktre oddaje si wpeni Duszy Najwyszej,
widzi si spokrewnione ze wszelkimi jej dzieami
i osiga bez trudnoci kad poszczegln wiedz
i si. Podnoszc si ku temu najpierwotniejszemu
uczuciu, przeszlimy z naszego odlegego stanowiska na obwodzie w rodkowy punkt wiata, gdzie
jak wpracowni Boga widzimy przyczyny iantycypujemy wszechwiat, ktry jest tylko powoli nastpujcym skutkiem.
120