Politechnika Poznańska Wydział: WBMiZ

Instytut Technologii Mechanicznej Studium: Stacjonarne

Zakład Obróbki Skrawaniem Semestr: III
Kierunek: ZiIP
Rok akad.:2009/10

Procesy i techniki produkcyjne: Technologie kształtujące

Laboratorium (hala 20 – ZOS)

Prowadzący: dr inż. Paweł Twardowski tel. 6652608 – kierownik zespołu pok. 619 (budynek A1)
mgr inż. Damian Przestacki tel. 6652723 pok. 608x (budynek A1)

Tematy ćwiczeń
1. Porównanie skrawności i efektywności ekonomicznej różnych materiałów
narzędziowych.
2. Ocena cech geometrycznych warstwy wierzchniej po różnych sposobach obróbki.
3. Ocena skrawalności różnych materiałów na podstawie pomiaru siły i temperatury
skrawania.
4. Przeznaczenie i budowa narzędzi skrawających (narzędzia o określonej geometrii
i narzędzia ścierne).
5. Skoncentrowane źródła energii w obróbce ubytkowej (obróbka lasrowa, obróbka
strumieniem wody i obróbka wodno – ścierna)– ćwiczenie demonstracyjne.

Literatura

[1] Cichosz P.: Narzędzia skrawające. WNT Warszawa 2006.

[2] Filipowski R., Marciniak M.: Techniki obróbki mechanicznej i erozyjnej. Oficyna Wydawnicza
Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000.
[3] Grzesik W. Podstawy skrawania materiałów metalowych. WNT - Warszawa 1998.
[4] Kawalec M., Kodym J., Jankowiak M.: Laboratorium z podstaw skrawania. WPP 1984.
[5] Kusiński J.: Lasery i ich zastosowanie w inżynierii materiałowej. Wydawnictwo Naukowe „Akapit”,
Kraków 2000
[6] Oczoś K.: Kształtowanie materiałów skoncentrowanymi strumieniami energii. Redakcja Wydawnictw
Uczelnianych Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 1988.
[7] Olszak W. Obróbka skrawaniem. WNT Warszawa 2008.
[8] PN-EN ISO 4287:1999 – Specyfikacje geometrii wyrobów – Struktura geometryczna powierzchnii:
metoda profilowa – Terminy, definicje i parametry struktury geometrycznej powierzchnii.
[9] PN-ISO 3002-1+A1 – Podstawowe pojęcia w obróbce wiórowej i ściernej. Geometria części roboczej
narzędzi skrawających. Terminologia ogólna, układy odniesienia, kąty narzędzia i kąty robocze oraz
łamacze wióra.
[10] Praca pod redakcją Żebrowskiego H.: Techniki wytwarzania. Obróbka wiórowa, ścierna i erozyjna.
Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2004.
[11] Wieczorowski M., Cellary A., Chajda J.: Przewodnik po pomiarach nierówności powierzchni czyli
o chropowatości i nie tylko. Politechnika Poznańska, Instytut Technologii Mechanicznej, Zakład
Metrologii i Systemów Pomiarowych, Poznań 2003.
[12] Wysiecki M.: Nowoczesne materiały narzędziowe. WNT Warszawa 1997.
Ćwiczenie 1: Porównanie skrawności i efektywności ekonomicznej różnych
materiałów narzędziowych
I. Zagadnienia do przygotowania
1. Przyczyny, postacie i objawy zużycia ostrzy skrawających.
2. Różnica pomiędzy zużyciem a stępieniem ostrza (zużyciem dopuszczalnym). Kryteria stępienia ostrza.
dz
3. Typowy przebieg zużycia ściernego z = f(t) oraz krzywa intensywności zużycia = f (t ).
dt
4. Trwałość ostrza i sposób jej wyrażania. Wpływ warunków skrawania na trwałość ostrza.
II. Przebieg ćwiczenia oraz sprawozdanie
1. Określić warunki badania ostrzy z różnych materiałów narzędziowych
2. Zmierzyć wskaźnik VBc zużycia ciągłego badanego ostrza po każdym przejściu
3. Powtórzyć badania dla różnych materiałów narzędziowych
4. Wykonać obliczenia: funkcji regresji VB(t), okresy trwałości ostrzy T, objętość usuniętego materiału Q oraz objętość
właściwą QT zgodnie z „Instrukcją do ćwiczenia”
5. Przeprowadzić analizę wyników badań i opracować wnioski

Ćwiczenie 2: Ocena cech geometrycznych warstwy wierzchniej po różnych

sposobach obróbki

I. Zagadnienia do przygotowania
1. Pojęcie i budowa technologicznej warstwy wierzchniej (TWW)
2. Fizyczne i geometryczne parametry oceny TWW
3. Definicje podstawowych parametrów chropowatości i udziału materiałowego profilu chropowatości Rmr(c)
II. Przebieg ćwiczenia
1. Zapoznać się z przykładowymi częściami maszyn wykonanymi obróbką skrawaniem
2. Określić sposoby skrawania którymi wykonano powierzchnie oglądanych próbek
3. Narysować struktury geometryczne śladów obróbkowych i na podstawie profilogramów określić parametr Rz.
4. Wyznaczyć krzywe udziału materiałowego profilu chropowatości Rmr(c) dla badanych powierzchni obrobionych.
5. Dokonać analizy przebiegu krzywych udziału materiałowego profilu chropowatości z punktu widzenia właściwości
eksploatacyjnych
III. Sprawozdanie
1. Opisać ślady obróbkowe na oglądanych częściach maszyn (analiza kinematyki skrawania)
2. Narysować strukturę geometryczną śladów obróbkowych na próbkach z podaniem sposobu skrawania.
3. Porównać parametry Ra i Rz dla badanych powierzchni.
4. Wykonać wykresy udziału materiałowego profilu chropowatości Rmr(c)
5. Uwagi i wnioski.

Ćwiczenie 3 Ocena skrawalności różnych materiałów na podstawie pomiaru siły

i temperatury skrawania
I. Zagadnienia do przygotowania
1. Skrawalność materiałów i jej wskaźniki.
2. Rozkład składowych siły całkowitej przy toczeniu.
3. Wielkości charakteryzujące zmienność sił w czasie skrawania.
4. Wpływ różnych czynników na składowe siły całkowitej i temperaturę przy toczeniu (materiał obrabiany, narzędzie,
parametry skrawania).
5. Sposoby pomiaru sił i temperatur.
6. Budowa i zasada działania tensometrycznego siłomierza tokarskiego.
II. Przebieg ćwiczenia
1. Zapoznanie się z obsługą tokarki oraz układem do pomiaru siły skrawania Fc i temperatury Θ.
2. Przeprowadzenie pomiarów siły skrawania Fc i temperatury Θ dla podanego zestawu materiałów i zmiennej prędkości
skrawania vc (określić zakres występowania narostu).
3. Przeprowadzenie pomiarów siły skrawania Fc i temperatury Θ dla podanego zestawu materiałów i zmiennego posuwu f
III. Sprawozdanie
1. Narysować schemat blokowy torów pomiarowych siły skrawania Fc i temperatury Θ .
2. Dla każdego badanego materiału sporządzić wykresy: Fc=f(vc) i Fc=f(f ) oraz Θ=f(vc) i Θ=f(f ).
s
3. Przeprowadzić analizę regresji i korelacji dla funkcji typu: Fc = C c ⋅ f uc oraz Θ = CΘ ⋅ vc θ ⋅ f uθ
4. Dokonać analizy wyników pomiarów.
5. Dokonać oceny skrawalności ze względu na wyznaczone wskaźniki.
6. Opracować wnioski.
Ćwiczenie 4 Przeznaczenie i budowa narzędzi skrawających

I. Zagadnienia do przygotowania
1. Budowa narzędzi jednolitych i składanych.
2. Części składowe narzędzi; identyfikacja części roboczej, chwytowej i łączącej.
3. Identyfikacja powierzchni natarcia i przyłożenia, krawędzi skrawających, naroża.
4. Materiały narzędziowe - skład, właściwości, zakresy stosowania (stal szybkotnąca, węgliki spiekane, cermetale,
ceramika, materiały supertwarde - CBN, PKD i MKD, materiały ścierne).
II. Przebieg ćwiczenia
1. Zapoznanie się z ogólną budową narzędzi.
2. Narysowanie roboczych części wskazanych narzędzi.
3. Zapoznanie się z nowoczesnymi materiałami narzędziowymi i ich własnościami.
4. Zapoznanie się ze sposobem oznaczania narzędzi i materiałów narzędziowych.
5. Przeanalizowanie różnych rozwiązań narzędzi.
III. Sprawozdanie
1. Naszkicować wskazane narzędzia – opisać znaczenie symboli użytych w oznaczaniu narzędzi
2. Opisać poznane materiały narzędziowe pod względem ich właściwości (twardość, max. temperatura skrawania,
wytrzymałość, udarność, zakresy stosowanych parametrów skrawania).
3. Opisać (narysować) przykładowe zastosowanie analizowanych narzędzi