Zakład Obróbki Cieplnej i Spawalnictwa

Imię i nazwisko: Semestr: Wydział: Kierunek: Grupa:

Artur Bałabuch III BMiZ ZiIP ZP1

Cięcie termiczne : tlenowe i plazmowe. Spawanie

Temat ćwiczenia:

łukowe elektrodami otulonymi.

Data wykonania ćwiczenia: Nazwisko prowadzącego: Ocena:

12.01.2010 r. dr inż. W.Gęstwa

1. Cięcie tlenowe.

Cięcie tlenowe polega na miejscowym spalaniu (intensywnym utlenianiu) metalu

strumieniem czystego tlenu, przy współdziałaniu lokalnego podgrzania tego
metalu ciepłem uzyskiwanym ze spalenia mieszanki tlenu i gazu palnego. Cięcie
tlenem jest możliwe wtedy, kiedy są spełnione następujące warunki:

- metal spala się w tlenie, a reakcja spalania jest egzotermiczna;

- temperatura zapłonu metalu w tlenie jest niższa od temperatury jego topnienia;

- temperatura topnienia powstających tlenków (żużla) jest niższa od temperatury

topnienia przecinanego metalu; żużel powinien być rzadkopłynny, łatwy do
wydmuchnięcia.

Praktycznie tylko żelazo oraz niestopowe i niskostopowe stale i staliwa

spełniające warunki, więc tylko one mogą być cięte tlenem z gwarancją
uzyskania zadowalającej jakości powierzchni powstałej po cięciu, tj. gładkiej, bez
nawisów żużla i nadtopionych
krawędzi.

Ciepło generowane w reakcji utleniania

żelaza teoretycznie powinno
wystarczyć do podgrzania metalu do
temperatury zapłonu. Jednak w
praktyce zawsze stosuje się płomień
podgrzewający, aby zapewniać
ciągłość procesu spalania żelaza.
Płomień podgrzewający usuwa również
powierzchni stali warstwę rdzy, zendry
i innych zanieczyszczeń utrudniających
cięcie, ale lepiej usunąć je przed
cięciem, np. przez piaskowanie.
Płomień chroni także strumień tlenu
tnącego przed mieszaniem się z
powietrzem, oddaje do niego cześć ciepła i osłania gorący metal po obu stronach
toru cięcia.

Rysunek obok przedstawia schemat palnika cięcia tlenem. Wyróżniony na nim

został tlen tnąc (cutting oxygen), tlen ogrzewający (preheating oxygen), który
wraz z acetylenem (acetylene), jako gazem palnym tworzy płomienie
ogrzewające (preheating flames).

2. Cięcie plazmowe.

Cięcie plazmowe polega na miejscowym stapianiu materiału i usuwaniu go za

pomocą zjonizowanego w łuku plazmowym gazu, który wypływa z dużą
prędkością z dyszy plazmowej. Odpowiednio duża moc (natężenie prądu) i
koncentracja łuku oraz rodzaj gazu powodują, żę temperatura łuku plazmowego
osiąga 20000*C, zatem materiał cięty nie tylko topi się, ale również paruje.
Powszechnie stosowanymi palnikami plazmowymi o łuku niezależnym można ciąć
wszystkie materiału przewodzące prąd elektryczny. Natomiast palnikami o łuku
niezależnym, który jarzy się między elektrodą i dyszą palnika, a nie ciętym
metalem, można ciąć również materiały nieprzewodzące prądu, np. ceramikę,
tworzywa sztuczne.

Możliwość cięcia wszystkich metali jest

zasadniczą zaletą cięcia plazmowego.
Charakteryzuje się ono dużą
wydajnością (prędkość cięcia może być
kilkakrotnie większa niż w procesie
cięcia tlenem), dobrą jakością
powierzchni cięcia, a w przypadku
cięcia metali o grubości do ok. 30 mm
również korzystnymi wskaźnikami
ekonomicznymi zarówno w stosunku do
cięcia laserowego, jak i tlenowego.
Pewną niedogodnością cięcia
plazmowego jest duży hałas,
powstawanie toksycznych
gazów( azotki, ozon), pyłów (pary
metali i ich tlenki) i promieniowania
ultrafioletowego oraz podczerwonego.
Zapobiega się temu m.in. zanurzając
ciekły materiał i palnik na głębokość
kilkudziesięciu milimetrów pod
powierzchnią wody oraz stosując wentylację i ekrany.

W zależności od rodzaju ciętego materiału stosuje się różne gazy plazmowe, tj.
powietrze, azot, argon, tlen i mieszanki: Ar+H2, Ar+N2+H2, N2+H2.

3. Spawanie łukowe elektrodami otulonymi.

Spawanie tą metodą polega na łączeniu elementów przy użyciu metalowej

elektrody, która stapiając się w łuku elektrycznym, tworzy razem z nadtopionym
metalem spawanym spoinę. Elektrodą jest metalowy pręt o określonej średnicy i
długości, pokryte sprasowaną masą o specjalnych właściwościach, zwaną otuliną.
Proces spawania jest z zasady ręczny, ponieważ spawacz dosuwa elektrodę miarę
jej stapiania do metalu spawanego, utrzymując łuk o stałej długości, i
jednocześnie przesuwa jej jarzący się koniec wzdłuż linii spawania. Procesem w
pewnym stopniu zmechanizowanym jest spawanie łukowe grawitacyjne, w
którym elektroda otulona w postaci pręta, zamocowana w przyrządzie, przesuwa
się w miarę jej stapiania pod wpływem siły grawitacji.

Źródłem ciepła niezbędnego do stapiania elektrody i metalu spawanego jest łuk

elektryczny o określonym napięciu i natężeniu. Energię do jego jarzenia uzyskuje
się ze spawalniczego źródła prądu stałego (prostowniki konwencjonalne,
inwertorowi lub przetwornice elektromechaniczne) o charakterystyce stromo
opadającej lub prądu przemiennego. Natężenie prądu dobiera spawacz w
zależności od średnicy
elektrody, jej gatunku i pozycji
spawania.

Wartość natężenia w amperach

wynosi (30-40)d, gdzie d jest
średnicą rdzenia elektrody w
mm. Mniejsze wartości
przyjmuje się do spawania w
pozycjach przymusowych, np.
pułapowej, naściennej i
wykonywania pierwszego
ściegu, tzn. przetokowego. Zbyt
niskie natężenie powoduje
niestabilne jarzenie łuku, a za
wysokie nadmierny rozprysk i niepożądane przegrzewanie otuliny.

Metoda spawania elektrodami otulonymi jest najbardziej uniwersalna, ponieważ

znajduje zastosowanie w łączeniu:

- elementów zarówno cienkich (powyżej 1,5mm), jak i grubych. Natomiast

elementy o grubości powyżej ok. 4mm wykonuje się wielowarstwowo;

- różnych rodzajów i gatunków metali i stopów (istnieje bardzo duży wybór

elektrod). Spawa się głównie stale niestopowe i stopowe, żeliwa oraz nikiel, miedź
i ich stopy;

- wszystkich rodzajów złączy, w dowolnych pozycjach, w warunkach polowych, na

wysokościach, gdyż urządzenia są proste i łatwo przenośne.

4.Wnioski

Zalety i wady technologii cięcia tlenowego

• duży zakres grubości

• prostopadłość krawędzi
• niskie koszty roboczogodziny cięcia
• niskie koszty urządzenia

Wady:
 • szeroka szczelina i strefa wpływu cięcia
• brak możliwości cięcia stali nierdzewnych i kwasoodpornych a także innych
materiałów takich jak aluminium, miedź itp.
• długie czasy przebijania

Zalety i wady technologii cięcia plazmą

Zalety:
• znaczne prędkości
• cięcie bez podgrzewania - szybkie przebijanie
• wąska strefa wpływu cięcia - stosunkowo niewielki wpływ temperatury na cały
materiał dzięki dużym prędkościom i wąskim działaniem temperatury
• niewielka szczelina cięcia
• możliwość cięcia bez nadpalania materiałów cienkich
Wady:
• duży hałas (bez znaczenia w przypadku procesu cięcia pod wodą)
• silne promieniowanie
• duża ilość gazów i dymów
• zmiany w strefie wpływu cięcia
• trudności w utrzymaniu prostopadłości krawędzi
Zalety i wady spawania elektrodą otuloną:
• Zalety:
○ możliwość spawania różnych rodzajów i gatunków metali i stopów: stale
niestopowe i stopowe, żeliwa, nikiel, miedź i jej stopy,
○ możliwość spawania w każdej pozycji, w warunkach polowych (przy
niewielkim wietrze), na wysokościach a nawet pod wodą,
○ wysoka jakość spoin, dobre własności mechaniczne,
○ możliwość spawania cienkich elementów (praktycznie od 1,5mm) i grubych
(spoiny o grubościach powyżej 4mm zaleca się wykonywać wielowarstwowo),
○ wykorzystywanie prostych w obsłudze, łatwo przenośnych i stosunkowo tanich
urządzeń do spawania MMA.
• Wady:
○ niska wydajność spawania (ok. 1-5 kg stopiwa/godz.), szczególnie dokuczliwa
przy spawaniu grubych elementów,
○ mała prędkość spawania (ok. 0,1-0,4 m/min.),
○ konieczność usuwania żużla i wymiany elektrod co dodatkowo zmniejsza
wydajność procesu,
○ jakość spoin mocno uzależniona od umiejętności spawacza,
○ duża wrażliwość na wilgoć – szczególnie elektrod zasadowych,
○ stosunkowo duży koszt materiałów spawalniczych (elektrod) w porównaniu do
innych metod,
○ duża ilość wydzielanych gazów i dymów spawalniczych.