Professional Documents
Culture Documents
NR 38 (660) 20 września 2009 Cena 3 zł (w tym 7% VAT) INDEKS 337 374 ISSN 0867-4523
strona 8
Gospodarcze
lokomotywy
Walka
o dusze strona 16
J A S N O W I Z O R
I D E O L O
MAREK
Stępiona włócznia SARJUSZ-WOLSKI
Trzecia wojna światowa już trwa.
B
rytyjczycy, nad których imperium zbyt nieść podatki, a to wywołało bunt. Rozpoczął się dyn przegrał, Moskwa uciekła, to i NATO poleg-
długo nie zachodziło słońce, zostawili odwrót sił brytyjskich pod wodzą generała nie”, fałszuje rzeczywistość, bo nie dopuszcza
na globie ogromny bałagan, niesprząt- Williama Elphinstone’a. Konwój liczył 17 ty- analizy celów operacji aliantów. Celem nie jest
nięty do dziś. Faworyzując Tamilów sięcy ludzi. Był kilkakrotnie atakowany. 8 stycz- okupacja Afganistanu, lecz prowadzenie wojny
na Sri Lance, doprowadzili do wojny domowej, nia 1842 roku, podczas przekraczania wąwozu na terytorium przeciwnika. Gdyby oddziałów
w której większość syngaleska walczy o swe pra- Khurd-Kabul, śmierć poniosło trzy tysiące męż- NATO nie było w Afganistanie, być może musie-
wa. Na subkontynencie indyjskim zostały podzia- czyzn, kobiet i dzieci. Do Dżalalabadu udało się libyśmy bronić stacji warszawskiego metra. Wów-
ły religijne, masowe migracje i spór o islamski dotrzeć tylko lekarzowi wojskowemu doktorowi czas cel wyprawy wojennej do matecznika terro-
Kaszmir. Z trzech prowincji tureckich (Bagdad, Brydonowi. rystów byłby dla wszystkich jasny, a ofiary życia
Basra i Mosul) stworzyli sztuczny twór państwo- Londyn zaangażował się w Afganistanie, bo składane przez naszych żołnierzy – zrozumiałe.
wy o nazwie Irak. Trwająca od kilkudziesięciu lat w Kabulu knuli wysłannicy rosyjskiego cara Im stawialibyśmy pomniki, a tych, którzy na wo-
wojna domowa w Sudanie jest efektem połącze- (Simonicz i Witkiewicz) oraz szacha Iranu. jennych grobach chcieliby leczyć kompleksy, ob-
nia w jeden organizm faworyzowanej politycznie W roku 1837 armia irańska obległa Herat. Znaj- wołalibyśmy zdrajcami. Poparcie dla misji prze-
i gospodarczo północy z biednym południem. Po- dujący się tam przypadkowo brytyjski oficer arty- kroczyłoby to z czasów jej początków. A w kwiet-
dobnie było w Somalii i Nigerii, gdzie Londyn lerii Eldred Pottinger zaoferował emirowi Hera- niu 2002 roku 57 procent Polaków popierało wy-
popierał południe, wywołując antagonizmy, któ- tu swe usługi. Powierzono mu obronę miasta. Od jazd polskich żołnierzy do Afganistanu, uważa-
rych końca nie widać. Metody zarządzania Pale- tego wszystko się zaczęło. W kategoriach strate- jąc, że jest to realne wzmocnienie bezpieczeń-
styną, po upadku Imperium Osmańskiego, do gicznych Londyn bał się zagrożenia Indii od pół- stwa Rzeczypospolitej, a zatem – zgodne z na-
dziś skutkują konfliktem palestyńsko-izraelskim. nocy. Dlatego interweniował trzykrotnie. Druga szym narodowym interesem.
Bez wątpienia wojowniczych wyspiarzy nie wojna afgańska (1878–1880) zakończyła się prze- Chińscy stratedzy namawiali, by wojować na
mogło zabraknąć w Afganistanie. Na początku jęciem władzy przez Abd ar-Rahmana, który terytorium wroga. Ta wojna może jednak trwać
szło łatwo: 16 500 brytyjskich i indyjskich żoł- bronił interesów brytyjskich i ustanowił silny (jak w nieskończoność, bo nie ma ostatecznej twier-
nierzy (w towarzystwie 35 tysięcy służby po- na afgańskie warunki) rząd. Chociaż nie na długo. dzy, na której można zatknąć zwycięski sztandar.
mocniczej i członków rodzin) bez walki zajęło Trzecia (1919) była krótkim konfliktem, zakoń- To jest największe zagrożenie. Jak bowiem twier-
Kandahar. W czerwcu 1839 roku zdobyli twier- czonym traktatem z Rawalpindi. dzi Sun Tzu w „Sztuce wojny”: „Istotne jest zwy-
dzę Ghazni, by już na początku lipca wejść do Czy historia XIX wieku uprawnia do współ- cięstwo, a nie długotrwałe bitwy. Armia, która
Kabulu. Brytyjscy oficerowie poczuli się tak czesnych analogii? Tylko w jednym wymiarze; długo przebywa poza domem, jest wielkim cięża-
pewnie, że poczęli prowadzić życie zbytkowne, Afganistan łatwiej zdobyć, niż go okupować. rem dla gospodarki kraju. Broń się stępi, a mora-
a co za tym idzie – kosztowne. Trzeba było pod- Płytka publicystyka, oparta na aksjomacie „Lon- le wojska podupadnie”.
ARMIA BEZPIECZEŃSTWO
Przeprowadzki 43
37 | KRZYSZTOF WILEWSKI
Autoportret agresji
64 | ZDZISŁAW NAJDER
JEMEN staje się nową siedzibą siatki
Usamy Ibn Ladina. Przenosin terrorystów Ognisty salon Odpowiedź Cambronne’a
obawiają się też rządy Tadżykistanu, 40 | ŁUKASZ MAZIEWSKI 66 | ANDRZEJ FĄFARA
Kirgizji i Uzbekistanu.
Maskarada Idźcie tą drogą!
W O J S K A L Ą D O W E
Odprawa
ŚWIĘTOSZÓW. Najważniej-
sze zadania na najbliższe lata
były głównym tematem porusza-
nym przez dowódcę 11 Dywizji
Kawalerii Pancernej generała
dywizji Mirosława Różańskiego
podczas odprawy z kierowniczą
kadrą jednostek wojskowych.
Odbyła się także konferencja pra-
sowa dowódcy 11 DKPanc oraz
FOT. MON
10 Brygady Kawalerii Pancernej
– generała brygady Andrzeja
W ciągu tygodnia w Afganistanie zginęło Dębie, gdzie odbywały się ćwi- Reudowicza, 17 Brygady Zme-
dwóch polskich żołnierzy. Trzeci, ranny podczas walk czenia żołnierzy VI zmiany pol- chanizowanej – generała brygady
skiego kontyngentu wyjeżdżają- Sławomira Wojciechowskiego
w maju, zmarł w szpitalu. cego do Afganistanu, Bogdan oraz 34 Brygady Kawalerii Pan-
C
Lech Kaczyński prezydent Rzeczypospolitej Polskiej zy profesjonalizacja naszej Warszawskiego, Jagiellońskie-
zwierzchnik sił zbrojnych armii oznacza, że odpo- go i Kardynała Stefana Wy-
wiedzialność za obronność szyńskiego oraz Polskiego Uni-
i bezpieczeństwo państwa spa- wersytetu na Obczyźnie w Lon-
da teraz wyłącznie na barki wą- dynie. Temat zaplanowanego
Z ogromnym żalem przyjęliśmy wiadomość skiej grupki zawodowców? na 7 października spotkania,
o tragicznej śmierci Można podejrzewać, że spora nad którym patronat objął mi-
kaprala Piotra MARCINIAKA część obywateli RP tak właśnie nister obrony narodowej, brzmi:
z 16 Batalionu Powietrznodesantowego w Krakowie, myśli. Wyprowadzenie ich „Profesjonalizacja sił zbrojnych
który zginął podczas pełnienia służby z błędu jest jednym z celów a powszechny obowiązek obro-
w Afganistanie. międzynarodowej konferencji ny RP”. Na liście prelegentów
RODZICOM oraz BLISKIM Zmarłego n a u kowej o rg a n i z owa n ej znajdują się między innymi:
składamy szczere wyrazy współczucia w Wojskowej Akademii Tech- minister Bogdan Klich, prezy-
nicznej w Warszawie przy dent RP na uchodźstwie
Bogdan Klich minister obrony narodowej współudziale uniwersytetów: Ryszard Kaczorowski.
generał Franciszek Gągor szef Sztabu Generalnego WP
Piknik
ŁASK. 5 września z okazji do-
rocznego święta 32 Bazy Lotniczej
odbył się piknik lotniczy. Jego go-
ściem była między innymi attaché
lotniczy Stanów Zjednoczonych
pani pułkownik Mary E. Peterson.
Uczestnicy pikniku mogli odbyć lo-
ty widokowe, obejrzeć defiladę
pododdziałów, pokaz sprzętu lotni-
skowego i samolotów historycz-
nych. Atrakcją podczas święta ba-
zy było odsłonięcie trzymetrowego
modelu samolotu wielozadanio-
wego F-16, podarunku producen-
ta, firmy Lockheed Martin.
Spotkanie
CHORWACJA. Ćwiczenia
Wielonarodowego Batalionu Poli-
cji Wojskowej NATO (MNMPBAT
NATO) „Black Bear 2009”, które
Spotkanie trzech Nowy odbędą się niebawem w Cze-
chach, poprzedziły spotkania
Po raz pierwszy w historii wzajemnych kontaktów
wojskowych odbyło się wspólne spotkanie szefów
dowódca szefów policji wojskowej Polski,
Słowacji, Chorwacji i Czech. Od
sztabów generalnych Białorusi, Polski i Ukrainy. G enerał dywizji Tadeusz Buk
jest nowym dowódcą Wojsk
31 sierpnia do 4 września 2009
roku w Chorwacji, w ramach Gru-
tów obrony inicjatywy wydziele- i operacyjno-strategiczne w Aka- z 25 sierpnia 2009 r.) ustana-
nia pododdziałów inżynieryjnych demii Obrony Narodowej. (ANN) wiające święto.
Gospodar
Nikt nie wie, czy powstaną następne.
lokomoty
POLSKA ZBROJNA NR 38 | 20 WRZEŚNIA 2009
ARMIA ARMIA
ARMIA Redaktor działu ARTUR GOŁAWSKI
N
a mocy decyzji ministra obrony
numer 503 z 6 grudnia 2006 ro-
ku zaczęto od 1 stycznia 2008
roku wprowadzać program pilo-
tażowy mający na celu oddzie-
lenie w wojskowych jednostkach budżetowych
funkcji finansowo-gospodarczych od operacyj-
no-szkoleniowych. Utworzono pierwsze woj-
skowe oddziały gospodarcze (WOG). Począt-
kowo zakładano, że instytucje takie powstaną
w sześciu miejscowościach: Wędrzynie, Wroc-
ławiu, Bielsku-Białej, Gliwicach, Dęblinie
i Ustce. W ostatniej chwili Wędrzyn i Bielsko-
-Białą wycofano z programu. W garnizonach
tych rozpoczynało się akurat przygotowanie do
misji w Afganistanie i uznano, że logistyczne
eksperymentowanie w nich może przynieść
więcej szkody niż korzyści.
TRUDNE POCZĄTKI
Oprócz odciążenia dowódców jednostek
i szefów instytucji od wielu obowiązków lo-
gistycznych WOG-i mają usprawnić, zracjo-
nalizować i poprawić jakość usług związa-
nych z żywieniem, zaopatrywaniem mundu-
rowym, finansowym i innych. Mają także
zmniejszyć koszty funkcjonowania wojska.
Uznano, że jednostki, szczególnie bojowe,
muszą się szkolić, dbać o wysoki poziom go-
rcze
towości bojowej, a nie zajmować sprawami
finansowymi i gospodarczymi.
Wprowadzaniu programu pilotażowego od
początku towarzyszyły kontrowersje. Oto bo-
wiem z jednostek wojskowych i instytucji
w tych garnizonach wyłączono elementy admi-
nistracyjne logistyki oraz piony głównego księ-
gowego. W jednostkach powołano – tam, gdzie
nie istniały – zintegrowane pododdziały logi-
styczne (kompanie logistyczne na szczeblu ba-
talionu) oraz utworzono bądź wzmocniono sek-
cje logistyki w sztabach. Ponadto w WOG-ach
ywy
otwarto ambulatoria z izbami chorych, które do
tej pory funkcjonowały przy jednostkach woj-
skowych. Mobilny potencjał służby zdrowia po-
został w jednostkach. Przykładem może być
6 Batalion Desantowo-Szturmowy z Gliwic,
w którym przy okazji reorganizacji utworzono
zespół zabezpieczenia medycznego.
Aby przekazać służby w inną podległość
FOT. BOGUSŁAW POLITOWSKI
azać
Aby przek ą
y w inn
służb i wpro-
podległość jne
le
wadzić ko ba
ze
W kwietniu 2009 roku szef Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych po zmiany, tr ć
na
raz drugi w historii nadał miano „wyróżniająca się” podporządkowa- było wyko pracę
ą
nym jednostkom i instytucjom wojskowym. Za osiągnięcia w 2008 ro- gigantyczn cyjną.
za
ku nagrodzonych zostało jedenaście z nich, w tym 2 Wojskowy Od- inwentary
dział Gospodarczy we Wrocławiu.
Podczas tworzenia WOG-ów nie uniknięto tucji zatrudniających wielokrotnie więcej osób, miast współpraca z Dowództwem Sił Powietrz-
błędów. Narzucone w harmonogramie terminy niż wynosiły limity. Problemy dotyczyły naj- nych i Dowództwem Marynarki Wojennej
rozpoczęcia pracy przez oddziały były zbyt bardziej Gliwic i Wrocławia, gdzie w pośpie- układała się dobrze, a wątpliwości były oma-
krótkie. Przyczyna tkwiła, jak twierdzą dzisiaj chu przygotowywano zakres działania formo- wiane i usuwane.
specjaliści ze Sztabu Generalnego WP, w posta- wanej instytucji oraz karty opisu kluczowych W efekcie w pierwszych tygodniach, zamiast
wie Dowództwa Wojsk Lądowych, które różny- stanowisk. W garnizonach Dęblin i Ustka nato- działać pełną parą, nowe instytucje borykały
mi wnioskami o wyłączanie poszczególnych się z remontami pomieszczeń czy zakupem
jednostek z programu skutecznie przedłużało wyposażenia niezbędnego do pracy. Brakowa-
prace przygotowawcze w pierwszym etapie. C O M M E N T ło komputerów, telefonów, o internecie nikt nie
Na łamach „Polski Zbrojnej” wskazywali- Komandor JERZY BOLEK, marzył, dokumenty trzymano w kartonach,
śmy, że na przykład we Wrocławiu tworze- szef Oddziału Planowania a na przykład w największym oddziale, wroc-
nie obsady etatowej i inne prace przygoto- Potrzeb Mobilizacyjnych ławskim, obsada etatowa ledwie przekraczała
wawcze dla nowej instytucji toczyły się sy- w Szefostwie Planowania 50 procent. Wiele problemów wynikało ze zbyt
stemem „na łeb na szyję”. Informowaliśmy, Logistycznego Inspektoratu Wsparcia Sił późnego wyznaczenia do WOG-ów osób funk-
że za eksperymentem nie nadążają zmiany Zbrojnych: cyjnych. Organy kadrowe opieszale zajmowały
części przepisów i powołana instytucja z ko-
nieczności będzie musiała w niektórych P ogram pilotażowy wykazał konieczność
zastosowania nowych rozwiązań i pro-
cedur w pewnych obszarach i podsyste-
się przypadkami żołnierzy chcących przejść do
oddziałów. Mówi się, że normą był sześcio-
przypadkach działać niezgodnie z regulami- miesięczny czas oczekiwania na zmianę miej-
nami i instrukcjami. mach logistycznych, między innymi odnoś- sca pełnienia służby. Wielu specjalistów, któ-
nie do przechowywania broni krótkiej
Tempo wprowadzania programu pilotażowe- rzy zaczęli pracę w WOG-ach, po krótkim cza-
w pododdziałach, wyposażania ich
go, czyli tworzenia WOG-ów, było bardzo du- sie z niej rezygnowało.
w przedmioty zaopatrzenia mundurowego,
że. Gorączkowo opracowywano wnioski orga- używania systemu informatycznego
nizacyjno-etatowe oraz wykazy zmian do eta- SIGMAT RBM na szczeblu oddziałów go- NAPĘD DLA LOGISTYKI
tów w jednostkach i instytucjach objętych pro- spodarczych oraz usprawnienia systemu Mimo tych problemów i wielu uwag od
gramem. Odpowiedzialne za ich przygotowa- składania zapotrzebowań na środki bojo- 1 stycznia 2008 roku we wspomnianych garni-
nie osoby proponowały bowiem rozwiązania we. W inspektoracie przystąpiliśmy już do zonach oddziały przejęły logistyczną obsługę
nie do przyjęcia. Sugerowały utworzenie insty- prac nad zmianą odpowiednich przepisów. jednostek i instytucji. Od początku podlegają
C O M M E N T A R I U M
Za dużo biurokracji
JAN BEREZA
N
a ocenę działalności zowanie usług. Zaczynamy w na-
WOG-u wpływ ma nie tyl- szym WOG-u stosowanie systemu
ko sprawne wypełnianie SIGMAT RBM, który powinien
obowiązków przez pracowników nam ułatwić pracę.
tej instytucji, lecz także profesjo- Wprowadzamy także nowy sy-
nalizm logistyków i przedstawi- stem pobierania i rozliczania
cieli dowództw z obsługiwanych środków minersko-bojowych.
jednostek, zajmujących się pla- Tworzymy magazyn depozytowy.
nowaniem. Początek działalności Dzięki temu żołnierze z jednostek
mojego oddziału był trudny ze nie będą musieli jeździć do skła-
względu na konieczność przeła- du materiałowego po 150 kilo-
mania pewnych barier i nawyków metrów w jedną stronę.
zakorzenionych w ludziach.
Dziś sprawia nam trudności brak
Pułkownik JAN
dobrych systemów informatycz-
BEREZA jest ko-
FOT. INTERNETGUNCATALOG
C O M M E N T A R I U M
one bezpośrednio Inspektoratowi Wsparcia Sił
Zbrojnych.
Wszystko co nowe rodzi się w bólach. Po
krótkim czasie WOG-i złapały oddech, uzupeł- Złe procedury
niły personel, uporządkowały działanie. Przez KRZYSZTOF MARCINIAK
cały czas ich pracy bacznie przygląda się spe-
cjalny zespół resortowy. Po pierwszym roku Dowódcy jednostek
trwania programu pilotażowego sekretarz tego obsługiwanych przez WOG-i
zespołu pułkownik Krzysztof Marciniak ze
WOG-i złapały od-
dech, uzupełniły Sztabu Generalnego WP powiedział nam, że pozytywnie ocenili ich działalność.
personel, upo- mimo zauważonych ograniczeń, błędów i złych
S
rządkowały dzia-
łanie. Przez cały opinii, ocena funkcjonowania nowych instytu- karżą się jednak na zawi- trwają. Program pilotażowy wy-
czas ich pracy cji jest zadowalająca. Departament Kontroli łe procedury w logistyce. kazał także, że w logistyce przy
bacznie przyglą- MON potwierdził, że wszystkie cztery WOG-i Są one skomplikowane poprawie jakości usług można
da się specjalny dobrze wypełniają zadania. w całych siłach zbrojnych i nie uzyskać oszczędności. To powin-
zespół resortowy.
W podobnym tonie pierwszy rok podsumo- dotyczą jedynie WOG-ów. Mowa no przekonać wszystkich scep-
wał Inspektorat Wsparcia SZ. W komentarzu tu między innymi o przepisach tyków. Ja nie mam najmniej-
dla „PZ” specjaliści z inspektoratu pisali: dotyczących pobierania i rozli- szych wątpliwości, że pomysł
„W nowy rok wojskowe oddziały gospodarcze czania środków zaopatrzenia. tworzenia WOG-ów lub podob-
wkroczyły z dużym bagażem doświadczeń, WOG-i pokazały, że jak najszyb- nych instytucji w garnizonach
wynikających z zacieśnienia współdziałania ciej trzeba w logistyce wprowa- się sprawdził.
z jednostkami zaopatrywanymi, ale także z no- dzić dobre systemy informatycz-
wymi wyzwaniami, związanymi z przyjęciem ne, które usprawnią ewidencję
na zaopatrzenie nowych jednostek i instytucji. i przyspieszą usługi logistyczne. Pułkownik KRZYSZTOF MARCINIAK
Dotyczy to w szczególności 2 WOG we Wroc- Konieczna jest również zmiana jest zastępcą szefa Oddziału Orga-
ławiu i 5 WOG w Dęblinie”. W 2009 roku za- niektórych przepisów branżo- nizacyjno-Planistycznego Zarządu
dań WOG-om istotnie zaczęło przybywać. wych. Prace w tym kierunku już Planowania Logistyki SGWP.
Zadowolony
inspektorat
O krótkie podsumowanie
programu pilotażowego
poprosiliśmy instancję nadrzędną
oddziałów, Inspektorat Wsparcia
Sił Zbrojnych.
PYTANIA BEZ
mogą program pilotażowy się
zakończył. Dodał, że
funkcjonować
mem dały możliwość skumulowania nie ma żadnego doku-
i scentralizowania działań logistycznych. ODPOWIEDZI mentu w tej sprawie.
Powstanie WOG-ów poprawiło efektyw- Niestety, finisz progra- Zdaniem pułkownika,
ność dysponowania budżetem przez dys-
ponenta środków budżetowych drugiego
mu stał się trochę niejasny.
W harmonogramie, który taniej nawet gdy po zakoń-
czeniu programu wła-
stopnia. Uzyskano także usprawnienie sporządzono przed rozpo- dze resortu nie zdecy-
zarządzania zapasami zaopatrzenia po- częciem projektu, jego zakończenie planowano dują się tworzyć kolejnych takich instytucji,
przez precyzyjne i szybsze określanie po- na czerwiec 2009 roku, a ostateczna ocena to cztery istniejące WOG-i będą nadal funk-
trzeb. Zarządzanie środkami transporto- przedsięwzięcia miała wynikać z opinii wszyst- cjonowały i logistyka w tych garnizonach
wymi przez jednego dysponenta dało kich uczestniczących w nim podmiotów, nie wróci do dawnego systemu.
możliwość bardziej racjonalnego oraz zwłaszcza jednostek wojskowych rodzajów sił Pytania o wyniki programu pilotażowego są
efektywnego zaplanowania i wykorzysta- zbrojnych obsługiwanych przez WOG-i. Infor- o tyle istotne, że mówiło się najpierw o powo-
nia pojazdów. mowano, że wstępne wnioski zostaną przedsta- ływaniu kolejnych dziewięciu oddziałów, a na-
w jednostkach i garnizonach.
Nie jest wykluczone, że porządkowanie lo-
gistycznych potencjałów jednostek i garnizo-
nów nastąpi dopiero po utworzeniu regional-
nych baz logistycznych. Decyzje w tej spra-
wie już zapadły, teraz trwa proces planowa-
nia i przygotowywania dokumentów normu-
W garnizonach jących powstanie baz. Zatwierdzona jest tak-
objętych że koncepcja likwidacji dowództw okręgów
programem
wojskowych, czyli spłaszczania systemu logi-
skumulowano
i scentralizowano stycznego dowodzenia. Tak więc logistyka
działania będzie usprawniała się od wyższych do naj-
logistyczne. niższych szczebli.
Jedno jest pewne. Siły zbrojne się zmniej-
szyły, dąży się też do ograniczenia liczby dys-
ponentów środków budżetowych trzeciego
stopnia. Usprawnianie logistyki ściśle wiąże
stępnie o tym, że powstaną podobne instytucje, tażowego jeszcze nie ma. A zatem należy się z cięciami w zatrudnieniu w instytucjach
tyle że pod inną nazwą. przyjąć, że w najbliższym czasie ani WOG-i, usługowych oraz polepszaniem ich efektywno-
W Zarządzie Planowania Logistyki – P4 ani podobne instytucje w innych garnizo- ści. Zdaniem specjalistów ze sztabu, WOG-i
SGWP usłyszeliśmy, że oficjalnych, zatwier- nach nie powstaną. Owszem, trwają prace udowodniły, że garnizony mogą funkcjonować
dzonych wniosków z realizacji programu pilo- koncepcyjne, ale realizacja projektów będzie taniej. Warto więc iść za ciosem.
R E K L A M A
Walka
o dusze
14 POLSKA ZBROJNA NR 38 | 20 WRZEŚNIA 2009
A R M I A
Z AGATĄ SKOWRON-NALBORCZYK
o faktach i mitach dżihadu
rozmawiają ŁUKASZ PUCHALSKI
i AARON WELMAN
POLSKA ZBROJNA: Co prorok Mahomet tych wojowników, którzy przyzwyczaili się do
miał na myśli, kiedy mówił o idei dżihadu walki oraz zdobywania łupów i w czasie pokoju
czy świętej wojny? mogli stanowić zagrożenie dla państwa. Wojny
AGATA SKOWRON-NALBORCZYK: bywają w takiej sytuacji najlepszym rozwiąza-
Prorok Mahomet w ogóle nie posługiwał się niem. Dodatkowo podbijane ludy monoteistów
pojęciem „święta wojna”. Jeżeli już, to używał płaciły podatek pogłówny, zwany „dżizja”. Do-
terminu „dżihad”, który w jego czasach nie piero w późniejszych wiekach historycy arab-
był jednak jeszcze sprecyzowany. Dokładnie scy dopisali do tych wydarzeń ideologię, zgod-
nie wiadomo, do czego się wtedy odnosił. nie z którą muzułmanie arabscy pod sztandara-
W Koranie użyty jest raz w znaczeniu ogól- mi islamu podbijali i nawracali inne ludy. Ów-
nym, raz w bardziej szczegółowym, związa- cześni wojownicy arabscy zapewne niezbyt do-
nym z walką zbrojną. Przede wszystkim jest to brze znali swoją religię.
arabska nazwa czynności i oznacza „dokłada- Analogicznie było z Polską za czasów
nie starań, podejmowanie wysiłków w jakimś Mieszka I. Nawracano pogan na chrześcijań-
celu”. Oczywiście ten „wysiłek” może być stwo, ale co wówczas Polacy wiedzieli o tej re-
różnie ukierunkowany, ale samo słowo ozna- ligii? Byli tylko ochrzczeni. Co prawda nastę-
cza tylko to. Co za tym idzie, nie ma ono żad- powała islamizacja podbitych terenów, lecz
nej konotacji z wojną. Z czasem w prawie mu- nie zawsze tak było. Na przykład Koptowie
zułmańskim nastąpiło sprecyzowanie pojęcia w Egipcie do dzisiaj pozostali przy religii
„dżihad” jako „dokładanie starań i wysiłków chrześcijańskiej, podobnie jak niektórzy Sy-
w celu rozprzestrzeniania się islamu”. ryjczycy czy Irakijczycy. To podczas tych pod-
bojów dopiero kształtowała się większość mu-
POLSKA ZBROJNA: A jak można szerzyć zułmańskich idei, między innymi dżihadu.
wiarę islamską?
AGATA SKOWRON-NALBORCZYK: Na POLSKA ZBROJNA: Jaki stosunek do in-
przykład przez głoszenie Słowa Bożego. Można nych religii ma islam?
zbudować meczet, szpital dla wspólnoty czy AGATA SKOWRON-NALBORCZYK: Gdy
działać charytatywnie, bo dżihad jest obowiąz- zmarł Prorok, część Arabów odstąpiła od islamu
kiem zbiorowym w ramach społeczności mu- i powróciła do wielobóstwa. Nawracano ich siłą,
zułmańskiej. Jeśli ktoś działa na rzecz tej spo- ale do konwersji nie zmuszano żydów czy chrze-
łeczności, to przyczynia się do rozprzestrzenia- ścijan. Według Koranu to pogaństwo, czyli wie-
nia islamu. Jest też dżihad mniejszy, zwany lobóstwo, jest najgorszym grzechem, jaki może
„qital”, do którego używa się miecza, co sugeru- popełnić człowiek. A już porzucenie islamu na
je, że większy dżihad dokonuje się w sercu czło- rzecz wielobóstwa jest grzechem najgorszym
wieka i polega na walce z własnymi słabościa- z najgorszych. Jeśli zaś chodzi o stosunek do in-
mi, z szatanem. Trzeba jednak zaznaczyć, że nych religii monoteistycznych, w Koranie wy-
w przypadku walki chodzi przede wszystkim raźnie jest napisane, że chrześcijanina i żyda nie
o wojnę obronną. Dżihad nie może być atakiem, można nawrócić siłą, lecz przykładem. Oni są
a walka nie może także być „wojną świętą”. Ta- również Ludem Księgi i czczą jedynego Boga,
kiego pojęcia nie ma w islamie, jest raczej „woj- mimo że w tej wierze błądzą. Muzułmanie mo-
na sprawiedliwa”. gą walczyć z nimi tylko w przypadku, gdy sami
zostaną przez nich zaatakowani. Niemniej jed-
POLSKA ZBROJNA: Czy ekspansja Ara- nak zarówno chrześcijanie, jak i żydzi mogli żyć
bów na inne terytoria przed wiekami wyni- w pokoju w państwach muzułmańskich i wy-
kała z religijnych pobudek? znawać swoją religię pod warunkiem, że płacili
AGATA SKOWRON-NALBORCZYK: wspomniany wcześniej podatek pogłówny.
Skądże. Jak zauważył wielki historyk świata
arabskiego Philip K. Hitti, w VI–VII wieku POLSKA ZBROJNA: Skąd zatem wziął się
FOT. MICHAŁ NALBORCZYK
większość Arabów prowadziła koczowniczy znak równości między świętą wojną a dżi-
tryb życia i napadała na ludy osiadłe, żeby zdo- hadem, skoro drugi termin oznacza coś zgo-
być broń lub wyroby rzemieślnicze. W pewnym ła innego?
momencie wszyscy arabscy poganie zostali na- AGATA SKOWRON-NALBORCZYK:
wróceni, a władcy musieli jakoś wykorzystać Zwrot „święta wojna” był używany w Bizan-
AGATA SKOWRON-NALBORCZYK:
Wszystko zależy od interpretacji. Do tego do-
dałabym jeszcze element walki o duszę mu-
zułmanina. Zachód jest atrakcyjny ze względu
na wysoki poziom życia i postęp cywilizacyj-
ny, więc kusi inne społeczeństwa, przez co
część muzułmanów uważa, że są atakowani
kulturowo. Ponadto Koran wyraźnie mówi, że
kto zabije jednego niewinnego człowieka, to
tak, jakby zabił całą ludzkość. W World Trade
Center zaś zginęli niewinni ludzie. Jak zatem islamu za nim nie pójdzie. Nic nie stoi ża, że gdyby ułamek funduszy prze-
terroryści argumentowali swój atak? Uznali, jednak na przeszkodzie, by przyjąć ta- znaczonych na przykład na wojnę
że osoby te pracowały w światowej centrali ką interpretację, że zamachowiec nie w Iraku przekazano na edukację
handlu, więc nie mogły być niewinne. popełnia samobójstwa, co jest cięż- w tym rejonie, to sytuacja wyglądała-
kim grzechem i za jego popełnienie by zdecydowanie inaczej.
POLSKA ZBROJNA: Każdy może tak in- idzie się do piekła, lecz ginie jak nor- Wiadomo, że jak ktoś nie umie czy-
terpretować świętą księgę? malny żołnierz walczący na froncie tać i pisać, to także nie studiuje Kora-
AGATA SKOWRON-NALBORCZYK: Nie lub jest męczennikiem. nu. Poza tym świętej Księgi nie można
NIE MA JEDNEJ,
ma jednej obowiązującej interpretacji islamu. tłumaczyć na inne języki. Jest napisa- obowiązującej
Nie ma czegoś w rodzaju Kongregacji Nauki POLSKA ZBROJNA: To jak wy- na w klasycznym arabskim z VII wie- interpretacji
Wiary, jak jest na przykład w Kościele katolic- gląda edukacja na Bliskim Wscho- ku, czyli w dawnej jego formie, co sta- islamu. Nie ma
kim. Muzułmanin nie potrzebuje pośrednika dzie? Nikt tam nie studiuje Kora- nowi dodatkowe utrudnienie. Tym sa- czegoś w rodzaju
Kongregacji
w kontaktach z Bogiem. Jednakże nie każdy nu? Zapobiegłoby to wielu nieporo- mym niewykształceni ludzie ufają ima- Nauki Wiary, jak
może być autorytetem w tej dziedzinie. Weź- zumieniom. mom czy kaznodziejom i nie podwa- jest na przykład
my pod uwagę choćby wezwanie do „qital”, AGATA SKOWRON-NALBOR- żają ich interpretacji, co niektórzy wy- w Kościele
czyli walkę zbrojną. Może to zrobić tylko pra- CZYK: Wśród Arabów edukacja stoi korzystują. To na Zachodzie nauczyli- katolickim.
womocny zwierzchnik danej społeczności. na bardzo niskim poziomie. Wielu śmy się podważać autorytety, zadawać
W związku z tym Usama Ibn Ladin, który z nich to analfabeci. W zależności od pytania. Nawet jak ksiądz nam powie,
nie jest prawomocnym zwierzchnikiem żadnej kraju, problem ten dotyczy około że coś jest napisane w Piśmie Świę-
społeczności, nie ma takiej mocy, aby wezwać 30–40 procent mężczyzn i 60–70 pro- tym, to możemy wziąć Biblię w na-
lud do dżihadu jako wojny obronnej i świat cent kobiet. Wielu naukowców uwa- szym języku i to sprawdzić.
ISLAM jest
bardzo
elastyczny.
Różnice wynikają
jednak głównie
z podłoża
kulturowego.
FOT. US DOD
czeniową postawę. Oriana Fallaci stwierdzi- na przykład obowiązuje całkowity zakaz za- bardzo się różni. Do tego dochodzą jeszcze
ła, że w Rzymie rosną meczety, podczas gdy słaniania twarzy, więc muzułmanki nie mo- kwestie polityczne – na przykład nienawiść
Arabowie u siebie nigdy nie zgodziliby się gą nosić burek. We Francji natomiast trwa Kurdów i Turków.
na budowę kościołów. gorąca debata na ten temat.
AGATA SKOWRON-NALBORCZYK: AGATA SKOWRON-NALBORCZYK: Je- POLSKA ZBROJNA: Osiągnięcie tej rów-
Oriana Fallaci nie jest dla mnie żadnym au- śli Turek czy Pakistańczyk należą już do trze- nowagi między państwami a mniejszościa-
torytetem. W słynnym artykule „Wściekłość ciego czy czwartego pokolenia, które miesz- mi muzułmańskimi będzie bardzo trudne.
i duma” napisała, że Europejczycy, koloni- ka w danym kraju w Europie, to będzie wciąż AGATA SKOWRON-NALBORCZYK:
zując Amerykę, zastali pusty kontynent. Jak gościem czy już Europejczykiem? Tu się wy- Częściowo tak. Niemniej jednak większość
to? Przecież wybili prawie całą miejscową kształcili, tu płacą podatki i nie mają już napływowych muzułmanów, a już zwłaszcza
ludność! Poza tym Fallaci twierdziła, że styczności ze swoją rdzenną kulturą. Myślę, ich potomkowie, uważa się za Europejczyków.
dialog międzyreligijny z muzułmanami nie że w tej kwestii rację ma Tariq Ramadan, Oni lub ich przodkowie przyjechali tu w po-
jest możliwy. A jakie ona miała doświad- europejski myśliciel muzułmański. Według szukiwaniu lepszego życia i perspektyw. Jeśli
czenie w tej dziedzinie? Żadnego. Była niego bowiem muzułmanie muszą zdawać ma powstać taka harmonia, to muszą integro-
przecież ateistką. Włochy są demokratycz- sobie sprawę, że żyją w państwach europej- wać się z lokalnym społeczeństwem, a pań-
nym państwem, gdzie przestrzega się praw skich, a z kolei te muszą dostrzec, że wśród stwa powinny mieć większe zrozumienie dla
człowieka. Z kolei w Arabii Saudyjskiej pa- obywateli mają wyznawców islamu. To kwe- ich specyfiki. Dialog prowadzą ludzie, a nie
nuje monarchia feudalna, która ich nie re- stia obopólnej chęci dopasowania się. Istnieje dogmaty czy przepisy. Jeśli obie strony wyka-
spektuje. Z jakiej racji takie państwo ma wy- termin „bąble czasowe”. Część muzułmanów żą się dobrą wolą, wtedy nastąpi pożądana
jątkowo przestrzegać prawa wolności sumie- pochodzenia kaszmirskiego, którzy mieszka- równowaga społeczna.
nia i wyznania? Czasem muzułmanie też ją w Wielkiej Brytanii, żyje tak jak 50 lat te-
przesadzają, choćby w nazewnictwie mecze- mu w Kaszmirze, mimo że tam dzisiaj też
tów w Europie. Niejeden meczet turecki no- dużo się zmieniło. Tak nie można. WIZYTÓWKA
si nazwę „Hagia Sophia”. Jednak gdy wy- W prawie muzułmańskim obowiązuje tak-
znawcy islamu w niemieckiej Kolonii chcą że zasada, że jeśli ktoś pragnie dla siebie
wybudować spory meczet w nowoczesnym praw, to musi najpierw wypełnić swoje obo- AGATA SKOWRON-
stylu architektonicznym, który w żaden spo- wiązki wobec danej społeczności. Nie może -NALBORCZYK
sób nie nawiązuje do kultury pozaeuropej- zatem być tak, że napływowy muzułmanin Iranistka i arabistka, isla-
skiej, powiedzmy tureckiej, organizuje się rości sobie prawa do czegoś, a sam nie jest molog, adiunkt w Zakładzie Islamu Europej-
protesty. A przecież ci muzułmanie uważa- skory do uczestniczenia w miejscowym życiu skiego Wydziału Orientalistycznego Uniwer-
ją, że są Europejczykami i dlatego też ich społecznym. Z drugiej strony, w wielu lan- sytetu Warszawskiego, sekretarz generalny
miejsce kultu powinno być równie europej- dach niemieckich do tej pory muzułmanie nie Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów.
skie. Niestety, projekt jest blokowany, a spo- mogą mieć w szkole lekcji swojej religii, pod- Zajmuje się socjolingwistyką świata arab-
łeczność modli się w ogromnym namiocie, czas gdy chrześcijanie mogą. Dzieje się tak skiego, współczesnym islamem, mniejszo-
jakie widuje się na Oktoberfest. dlatego, że aby w Niemczech społeczność re- ściami muzułmańskimi w Europie, sytuacją
ligijna mogła zostać uznana przez państwo, kobiet muzułmańskich, kontaktami muzuł-
POLSKA ZBROJNA: Jaką postawę zatem przez 30 lat musi istnieć jedna organizacja, mańsko-chrześcijańskimi. Współautorka
powinny przyjąć poszczególne państwa wo- która tę religię reprezentuje. Nie ma raczej (z Agatą Marek) leksykonu dla dziennikarzy
bec napływowych muzułmanów – politycz- szans, aby powstała tam jedna instytucja re- „Nie bój się islamu”, wydanego przez „Więź”
nej poprawności czy żądania respektowania prezentująca muzułmanów, skoro ta religia (2005), który otrzymał w 2007 roku nagro-
prawa, które dotyczy wszystkich? W Belgii w poszczególnych kręgach kulturowych tak dę Międzynarodowej Unii Prasy Katolickiej.
W 2008 roku
z armią rozstało
się 3624
żołnierzy.
Wypowiedzenie
stosunku służby
złożyło w tym
roku 2450
wojskowych
i wniosków
o zwolnienie
przestało
przybywać.
FOT. MYLES&CO SOLICTORS
KRZYSZTOF WILEWSKI
Wojskowy cieć
Nawet wysoko wykwalifikowani wojskowi specjaliści
po rozstaniu z mundurem wciąż mają trudności ze znalezieniem pracy.
E
meryt wojskowy, 46 lat, niezależny. w systemie zmianowym 3/1. Podejmę pracę Logo wojskowych ośrodków aktywizacji za-
Duże doświadczenie zawodowe jako kurier, dostawca towaru, przesyłek lub wodowej, które przedstawia uścisk dłoni osoby
i życiowe. Branża techniczno-samo- jako kierowca osobisty z dyspozycyjnością w mundurze z kimś w garniturze, symbolizuje,
chodowa. Podejmę pracę. Wyso- 24 godziny”. że odchodzący z polskiej armii żołnierz to pro-
kość wynagrodzenia nie ma priorytetowego Trzy ogłoszenia z różnych części kraju, fesjonalista, który z niewielką pomocą poradzi
znaczenia. Telefon…”. „Mechanik siłowni trzech byłych żołnierzy, jeden problem. Choć sobie bez problemu na cywilnym rynku pracy.
okrętowych, logistyk, żołnierz zawodowy z perspektywy ostatnich miesięcy możemy po- Od początku zakładano, że ośrodki rekonwersji
przeniesiony do rezerwy, lat 35, podejmie pra- wiedzieć, że Polsce udało się uniknąć gwał- będą się zajmować przede wszystkim doradza-
cę w okolicy Szczecinka”. „Emerytowany żoł- townego wzrostu bezrobocia, to byli zawodo- niem i szkoleniem. Szukaniem żołnierzom ofert
nierz (41 lat) podejmie pracę jako kierowca wi żołnierze mają coraz większe problemy ze pracy również, ale nie miał to być cel sam w so-
w rejonie województwa zachodniopomorskie- znalezieniem zatrudnienia w cywilu. Jest tak bie. Jasno określono, że pomoc rekonwersyjna
go (Koszalin, Darłowo, Sławno, Słupsk) lub między innymi dlatego, że kilka lat temu przysługuje jedynie żołnierzom zwalnianym ze
pomorskiego, ale nie tylko. W pełni dyspozy- MON uwierzyło, iż po wojskowych specjali- służby przez organy wojskowe. Ci, którzy z ar-
cyjny. Mam własne auto. Mogę pracować stów będą ustawiać się kolejki. mii odchodzili na własną prośbę, byli zdani na
Nowy zawód
Pieniędzy nie dostaje się na słowo honoru.
M aksymalna kwota na
przekwalifikowanie lub
przyuczenie do zawodu,
wodowy lub były żołnierz za-
wodowy zakończył szkolenie.
Byłym wojskowym, którzy zo-
etatowego w ich korpusie al-
bo zlikwidowano ich stano-
wisko, a nie mają uprawnień
na mocy rozporządzenia mi- stali zwolnieni z zawodowej do świadczeń emerytalnych
nistra obrony narodowej służby ze względu na rozfor- lub rentowych, przysługuje
z 20 marca 2008 roku, wyno- mowanie jednostki lub 300 procent najniższego
si 150 procent naj- zmniejszenie jej stanu uposażenia zasadniczego
niższego uposa- żołnierza zawodowego.
żenia zasadni- Pieniędzy nie dostaje się
czego żołnierza na słowo honoru – są
zawodowego przelewane na konto
obowiązującego żołnierza po okazaniu
1 stycznia roku dowodu opłacenia
kalendarzowe- kursu lub na konto
go (dziś byłoby instytucji prowadzącej
to maksimum szkolenia, gdy żołnierz
3,6 tysiąca złotych), ma dopiero wziąć
w którym żołnierz za- w nim udział.
mą i Bóg wie czym jeszcze. A gdy muszą opra- kreśla, że sytuacja ta dotyczy zarówno ofice-
cować dokumenty z zarządzania kryzysowego, rów, jak i podoficerów, a najgorzej jest w tak
robią to im byli albo jeszcze czynni żołnierze zwanych zielonych garnizonach. „Nie ma zna-
zawodowi na umowę-zlecenie”, komentuje ano- czenia stopień. Kadrze bardzo ciężko znaleźć
nimowo emerytowany kapitan, któremu udało tam pracę w cywilu, bo najczęściej są to tereny
Poszukiwanie się znaleźć pracę w wojewódzkim sztabie dotknięte strukturalnym bezrobociem”, wyjaś-
pracy kryzysowym. Dodaje, że sprawa nieco nia i dodaje, że wcale nie oznacza to, że łatwo
w cywilu lepiej przedstawia się w urzędach woje- jest o pracę w większych miastach. „Nawet
wymaga nie lada wódzkich. „To jest administracja rządo- w dużych aglomeracjach rynek pracy z powodu
cierpliwości wa, która przykłada dużą wagę do zarzą- kryzysu finansowego bardzo się skurczył”.
i konsekwencji. dzania kryzysowego”. W jego ocenie pozycji podoficerów w walce
siebie. Nie oznacza to, że rzuco- o miejsca pracy nie poprawia ograniczenie im
no ich na pastwę losu. SZACH-MAT możliwości podnoszenia kwalifikacji i wy-
W ustawie pragmatycznej oraz datowanym Są jednak żołnierze, którzy muszą się opę- kształcenia.
na październik 1997 roku rozporządzeniu mi- dzać od ofert pracy. Wojskowi lekarze, prawni- Od kilku lat obowiązują przepisy, w których
nistra pracy i polityki socjalnej „W sprawie cy czy informatycy bez problemu znajdują no- myśl dowódcy jednostek mogą udzielić żołnie-
szczegółowych zasad i trybu kierowania żoł- wych pracodawców. Reprezentanci wymienio- rzowi urlopu szkoleniowego, ale jest to jedno-
nierzy zwolnionych z zawodowej służby woj- nych profesji są bardzo poszukiwani na rynku znaczne z przyjęciem przez jednostkę zobowią-
skowej do pracy na stanowiska związane cywilnym. Opowieści o studentach Wojskowej zania do pokrycia kosztów jego nauki. Inny
z obronnością kraju” określono, że żołnierze Akademii Technicznej, którym firmy oferowały przepis mówi zaś jednoznacznie, że na szkole-
zwolnieni ze służby zawodowej oraz ci, którzy kontrakty jeszcze przed ukończeniem uczelni, nie i studia można skierować żołnierza tylko
sami opuścili armię (jeżeli służyli przynaj- nie wyssano z palca. wtedy, gdy nowe uprawnienia są mu niezbędne
mniej dziesięć lat), ze względu na szczególny Niestety, o ile w dużych miastach pracy dla do wykonywania obowiązków służbowych. Ła-
charakter swojego doświadczenia powinni być żołnierzy z linii – piechocińców czy pancer- two się domyślić, jakie decyzje często podejmu-
w pierwszej kolejności zatrudniani na stanowi- niaków – jest niewiele, o tyle już w zielonych ją dowódcy.
skach związanych z obronnością kraju i w ad- garnizonach najczęściej nie ma jej wcale. Po-
ministracji publicznej. twierdza to dziekan Korpusu Oficerów ZAWÓD – CZOŁGISTA
Niestety, przepisy swoje, a życie swoje. Mun- Pomorskiego Okręgu Wojskowego podpuł- Sprawdziłem, czy rzeczywiście jest tak źle
durowi znaleźli zatrudnienie – zostali dozorca- kownik Waldemar Trzeszczkowski: „Woj- z ofertami skierowanymi do żołnierzy. Już
mi na parkingach, stróżami nocnymi w firmach skowi, którzy zdobywali wykształcenie na pierwszy telefon do agencji pośrednictwa pra-
ochroniarskich. Tylko tym, którzy mieli odrobi- potrzeby armii, kończąc zawodowe i podyplo- cy, która zgodnie z irytującą modą na angielsko
nę szczęścia, udało się dostać do zarządzania mowe studia specjalistyczne, artylerzyści, brzmiące nazwy określa się firmą HR (human
kryzysowego w lokalnej administracji. To, że pancerniacy i zmechanizowani, mają po resources), był jak kubeł zimnej wody. Podałem
najczęściej zajmowali się wszystkim i niczym, zdjęciu munduru duże trudności ze znalezie- się za emerytowanego żołnierza, który ostatnie
jest tematem na odrębny tekst. niem pracy”. dziesięć lat spędził w batalionie czołgów, od
„Wójtowie i burmistrzowie zamiast emeryto- Pomocnik dowódcy Pomorskiego Okręgu stanowiska dowódcy pojazdu po dowódcę kom-
wanego żołnierza wolą zatrudnić panią Basię, Wojskowego do spraw podoficerów starszy panii. Znającego język angielski, lecz bez po-
która zajmie się księgowością, płacami, rekla- chorąży sztabowy Waldemar Kędziora pod- twierdzających to certyfikatów.
Doświadczenie
zawodowe
nabyte w wojsku
nie jest
gwarancją
znalezienia
atrakcyjnej
pracy w cywilu.
W
związku z wezwaniem MARCIN CZEMPIŃSKI
Rewolucja,
na łamach „Polski
Zbrojnej” do dyskusji
(artykuł podpułkownika
rezerwy Stanisława
nie lifting
Szostakiewicza ,,Żołnierz cywilem” „PZ”
nr 34 z 23 sierpnia 2009), która ma służyć wy-
pracowaniu efektywnego i przystającego do
współczesności systemu rekonwersji kadr Sił
Zbrojnych RP, pozwalam sobie zabrać głos ja-
ko osoba będąca częścią tego systemu. W armii konieczne są także inne ,,bonusy” pozwalające jej
Biorąc pod uwagę realia rynku pracy, na- konkurować z cywilnymi pracodawcami o potencjalnych pracowników.
wet w dobie kryzysu, jest oczywiste, że
oprócz zachęty finansowej konieczne są tak-
że inne ,,bonusy” pozwalające armii konku-
rować z cywilnymi pracodawcami. To armia
powinna w dużej mierze wziąć na siebie obo-
wiązek zapewnienia żołnierzom warunków
kształcenia, także w specjalnościach cywil-
nych, które będą niwelować różnice w wy-
kształceniu i kompetencjach ludzi odchodzą-
cych z wojska w stosunku do osób rozwijają-
cych się poza nim.
Dla przyciągnięcia do armii i utrzymania
w niej najlepszych niezbędne jest budowanie
jednej ścieżki kariery i edukacji żołnierza już
w trakcie jego służby, a nie dopiero po jej za-
kończeniu. Takie rozwiązania przewiduje ,,no-
wa rekonwersja”, której podstawę prawną sta-
nowią nowelizacje ustawy pragmatycznej oraz
rozporządzenia ministra obrony w sprawie
szczegółowych warunków i trybu korzystania ARMIA POWINNA
przez byłych i pełniących służbę żołnierzy za- w dużej mierze
wodowych z pomocy w przekwalifikowaniu, wziąć na siebie
obowiązek
z doradztwa zawodowego i pośrednictwa pra- zapewnienia
cy (Dziennik Ustaw z 2009 roku, nr 67, żołnierzom
poz. 565). Dzięki odpowiednim zapisom roz- warunków
szerzono krąg uprawnionych do korzystania kształcenia.
FOT. WWW.SXC.HU
OSOBLIWE ROZWIĄZANIE o stworzenie żołnierzowi warunków do nabycia wzięcia rekonwersyjne mogłyby być finanso-
Dzięki zróżnicowaniu typów pomocy, uzależ- stosownych kwalifikacji, niezbędnych do podję- wane z pieniędzy naliczanych na etat jednostki
nionej od stażu służby, wzrasta ranga tak po- cia zatrudnienia natychmiast po zakończeniu wojskowej”, lub że ,,pomoc mogłaby przybie-
trzebnego doradztwa zawodowego, planowania służby. Ale to właśnie zapewniają rozwiązania rać różne formy kształcenia, w tym w szcze-
dalszej kariery zawodowej i ścieżki kształcenia. proponowane w znowelizowanej ustawie i za- gólności kursów i praktyk zawodowych oraz
Dodatkowo – dzięki odpowiednim zapisom pewne w rozporządzeniu rekonwersyjnym, któ- bieżącego informowania o trendach na rynku
– z pomocy rekonwersyjnej mogą skorzystać re dopiero się pojawi. pracy”. Przecież dokładnie tym zajmują się od
także członkowie rodzin żołnierzy, którzy zagi- Trudno natomiast, w dobie kryzysu, znaleźć początku swego istnienia obecnie funkcjonu-
nęli lub ponieśli śmierć w związku z wykony- zrozumienie dla rozważań autora odnoszących jące struktury rekonwersji kadr.
waniem obowiązków służbowych. się do powołania przy każdym kadrowcu w jed- Zmiany w nowelizacji „ustawy pragmatycz-
Stanisław Szostakiewicz napisał, że ,,zwol- nostkach wojskowych ,,doradców do spraw pra- nej” oraz w nowym „rozporządzeniu rekonwer-
nienie z zawodowej służby wojskowej powinno cy i przygotowania zawodowego”. Komórki re- syjnym” stanowią istotny postęp w budowaniu
nastąpić dopiero po wyczerpaniu wszystkich konwersyjne, liczące obecnie 80 osób, musiały- nowoczesnego podejścia armii do efektywnego
możliwych środków w zakresie przekwalifiko- by rozrosnąć się ponad dziesięciokrotnie! zarządzania zasobami ludzkimi, a wprowadzone
wania, doradztwa zawodowego i pośrednictwa rozwiązania są jeśli nie rewolucją, to co naj-
pracy”. Co jednak miał na myśli? Trudno uza- KIJ W MROWISKO mniej milowym krokiem w tworzeniu nowej re-
sadnić fakt, że to struktury rekonwersji, a nie Nie mogę oprzeć się wrażeniu, że zaprezen- konwersji. Nazywanie ich delikatnym liftingiem
organ kadrowy, miałyby decydować o momen- towane przez autora poglądy są jedynie próbą wydaje się niestosowne.
cie zwolnienia żołnierza. Byłoby to rozwiąza- wetknięcia kija w mrowisko, a nie racjonalną
nie niebezpieczne z punktu widzenia stabilno- propozycją ulepszenia istniejących rozwiązań. Autor jest specjalistą do spraw rozwoju zawodowego
w Centralnym Ośrodku Aktywizacji Zawodowej.
ści armii. Mam nadzieję, że autorowi chodziło Jak inaczej wytłumaczyć tezę, iż ,,przedsię-
Służba z powołania
Brak żołnierzy z poboru jest najbardziej odczuwalny
podczas obsadzania służb i odbierania dni wolnych za nadgodziny.
O
statni żołnierze z poboru opuścili przykład służb wartowniczych. Ochronę obiek- musiał odbierać za służbę dni wolnych”. Zawo-
brygadowe jednostki na początku tów powierzono firmom cywilnym w większo- dowiec ma czterdziestogodzinny tydzień pracy
lipca. Mimo iż ubyło ich aż pięciu- ści jednostek dużo wcześniej. Jedynie dwa ba- i powinien mieć możliwość odpoczynku za
set, dla 21 BSP nie stanowi to pro- taliony brygady, 14. zmechanizowany z Prze- nadgodziny.
blemu. Wręcz przeciwnie, w służbie podhalań- myśla i 22. piechoty górskiej z Kłodzka, upora-
czyków zaczął się nowy rozdział. „Choćbyśmy ły się z tą kwestią dopiero na początku lipca. PRAWIE DOBRZE
mieli najzdolniejszych żołnierzy poborowych, Generał podkreśla, że problemami profesjo- Bolączką są warunki lokalowe żołnierzy.
to i tak zawodowcy będą lepsi. Czym innym nalizacji i uzawodowienia brygady zajmował Ambicją szeregowych jest oczywiście własne
jest służba z powołania i chęci, a czym innym się od początku pracy na stanowisku dowódcy „M”, na razie jednak w większości przypadków
z przymusu i obowiązku”, komentuje dowódca, podhalańczyków. „Zależało mi na tym, aby muszą ograniczyć się do mieszkania na terenie
generał brygady doktor Tomasz Bąk. szybko i sprawnie przejść na pełne zawodow- jednostek wojskowych. Wyjątek stanowią 1 Ba-
stwo. Sukces zawdzięczamy także współpracy talion Strzelców Podhalańskich i 1 Batalion
BEZ ZMIAN z wojskowymi komendami uzupełnień, które Czołgów z Żurawicy oraz 14 Dywizjon Artyle-
Dowódca 21 BSP z zadowoleniem mówi przysyłały nam dobrych żołnierzy”. rii Samobieżnej w Jarosławiu, które mogą za-
o pełnym uzawodowieniu podległych jedno- Wojsko z poboru od wojska zawodowego, oferować miejsce w internacie. Położony jest on
stek. Przyznaje jednak, że choć sytuacja ta na- zdaniem kapitana Konrada Radzika, co prawda na terenie koszar, ale planuje
pawa go optymizmem, wraz z odejściem do cy- odróżnia to, że żołnierzom zawodo- Choćbyśmy się całkowite wydzielenie części
wila żołnierzy służby zasadniczej brygada wym chce się pracować. Niczego nie mieli mieszkalnej od reszty jednostki. Na
z pewnością straciła wielu wartościowych lu- robią pod przymusem, zaś motywa- najzdolniejszych razie lokum, jak twierdzą sami za-
dzi. „Wiele nazwisk wpisaliśmy do bazy da- cją są dla nich przedłużane kontrak- żołnierzy interesowani, nie jest zbyt satysfak-
nych i kiedy będziemy mogli zatrudnić nowych ty i spore zarobki. Nie ma proble- poborowych, to cjonujące, bo nie gwarantuje pry-
i tak zawodowcy
żołnierzy, na pewno się do nich odezwiemy. mów z dyscypliną, nie ma kombino- będą lepsi. watności. Jak jednak zapewnia kapi-
W większości byli to bowiem specjaliści z po- wania i samowolnych oddaleń. tan Konrad Radzik, oficer prasowy
żądanym wykształceniem technicznym albo Kapitan Jarosław Pączkowski,, pełnią- 21 BSP, jest to stan przejściowy. Brygada
z rzadkimi kategoriami prawa jazdy. Teraz, ze cy obowiązki dowódcy 21 Batalionu Dowodze- zabiega bowiem o to, aby powstały internaty
względu na oszczędności, musimy przestrzegać nia, przyznaje, że odejście żołnierzy z poboru z prawdziwego zdarzenia. Dowództwa poszcze-
limitów”, wyjaśnia generał Bąk. jest najbardziej odczuwalne podczas obsadza- gólnych batalionów zapewniają, że sprawa
Zwolnienie żołnierzy służby zasadniczej ni- nia służb i odbierania dni wolnych za nadgo- mieszkań nie jest tematem drażliwym. Więk-
czego w sposobie funkcjonowania brygady nie dziny. „Żołnierz zawodowy ma oczywiście in- szość żołnierzy mieszka bowiem w obrębie jed-
zmieniło, choć konieczne było dopracowanie ne prawa niż ten w służbie zasadniczej, który nego garnizonu i nie musi korzystać z kwatero-
szczegółów organizacyjnych dotyczących na mógł przebywać w jednostce całą dobę i nie wania na terenie jednostek.
ieczeniu
Po zabezp rpusy trafiają
ko
otworów h
śrutow ni, gdzie ic to-
do są prz ygo
nie
powierzch malowania.
o
wywane d
ARTUR GOŁAWSKI
Transporter z paczki
Montaż jednego wozu zajmuje technikom około miesiąca.
Przy spawaniu i skręcaniu Rosomaka zachowują precyzję
godną budowniczych promów kosmicznych.
B
lachy pancerne, z których powstaje ku stanowiskach technicy zgrzewają klocki, korpus nie mieścił się w przyjętej tolerancji wy-
kadłub Rosomaków, dostarczane są tworząc „jeża”, a następnie sczepiają je, budu- miarów. Bardzo rygorystycznie przestrzegamy
do Wojskowych Zakładów Mecha- jąc korpus. Stosują przyrządy i narzędzia po- procedur sprawdzania i kalibrowania narzędzi”,
nicznych w Siemianowicach Ślą- zwalające zachować całkowitą powtarzalność zapewnia inżynier Zbigniew Chabera, zastęp-
skich w paczkach w stanie niewymagającym parametrów montażu. Co kilkadziesiąt wypro- ca dyrektora handlowego WZM.
obróbki mechanicznej, toczenia, frezowania, dukowanych wozów narzędzia te są sprawdzane
ani obróbki cieplnej. Tu są jedynie poddawane i kalibrowane, a szablony montażowe wymie- JUŻ NIE MŁOTKIEM
śrutowaniu, bo wcześniej odpowiednio przygo- niane na nowe. Dla uzyskania poprawności Po zabezpieczeniu otworów korpusy trafiają
towali je producenci, do niedawna szwedzcy, montażu konstruktorzy wybrali 42 punkty na do śrutowni, gdzie ich powierzchnie są przygo-
a od sierpnia polscy. Elementy mają odpowied- kadłubie, których wzajemne położenie jest mie- towywane do malowania. Śrutowanie „odprę-
nie wymiary, twardość i wytrzymałość. Na kil- rzone za pomocą lasera. „Nie zdarzyło się, aby ża” cały korpus po spawaniu. Przed laty taką
LINIA
PRODUKCYJNA
działa w hali
zbudowanej na
przełomie lat 50.
i 60. XX wieku,
lecz gruntownie
unowocześnionej.
Wcześniej
modernizowano
tu między innymi
czołgi T-34 i T-55
oraz samochody
opancerzone
BRDM-2.
czynność wykonywano ręcznie, młotkami. Dziś drauliczne i pneumatyczne, powerpack (silnik, dzana w dziennikach montażowych danego po-
Rosomaki są oczywiście „odprężane” mecha- przekładnia, układ chłodzenia), peryskopy, wie- jazdu, zakładanych już na pierwszym etapie je-
nicznie, w specjalnym pomieszczeniu. żę z armatą 30 milimetrów i wyrzutnikami gra- go produkcji. Wykonany etap odbiera mistrz
Korpus po śrutowaniu musi w ciągu 24 go- natów, kamery, wyświetlacze, system łączności działu i potwierdza kontroler jakości oraz przed-
dzin trafić na malarnię. Jeśli z jakichś względów wewnętrznej oraz radiostacje i inne elementy, stawiciel 33 Rejonowego Przedstawicielstwa
to się nie uda, zostanie poddany ponownemu na przykład z tak zwanego pakietu afgańskiego Wojskowego.
śrutowaniu. Później jest malowa- (między innymi do- Technicy wiedzą, co, gdzie i kiedy monto-
ny kilkakrotnie wewnątrz i na ze- datkowe opancerze- wać, bo przeszli szkolenie w zakładach Patrii
wnątrz, zgodnie z technologią Wszystkie wozy nie). Pracownicy za- w Hammelinie w Finlandii. Na przykład spa-
stanowiącą część licencji udzie-
lonej przez fińską Patrię. Jej inży-mają identyczne kładu chwalą się,
że produkowane w
wacze szkolili się tam przez trzy miesiące,
montażyści kilka tygodni. Efekt końcowy: po-
nierowie zaprojektowali wóz
znany pod nazwą Armoured
oprogramowanie WZM wiązki elek-
tryczne wytwarzają
jazd, który w przeciwieństwie do bojowego
wozu piechoty BWP-1 czy czołgu T-72 można
Modular Vehicle w wersji systemu kierowania w technologii lotni- użytkować bez posługiwania się młotkiem, za
8x8, który to w 2003 roku za- czej. To oznacza, że to najlepiej z komputerem, co czasem… dez-
mówił w 690 egzemplarzach ogniem, napisane obowiązuje pełna orientuje kierowcę przyzwyczajonego do tech-
dla jednostek Wojsk Lądowych
nasz resort obrony. Farby są jesz-
przez Włochów identyfikacja uży-
wanych materiałów,
nologii radzieckich sprzed 30 i więcej lat.
Schowki czy luki otwierają się tak lekko, że
cze fińskie, ale mają być polskie. narzędzi oraz pra- niektórzy żołnierze zapominają się i urywają
Pomalowany korpus wygrzewa się w odpo- cowników wykonujących i monterów instalują- zamki lub klucze.
wiedniej temperaturze, po czym trafia na linię cych wiązki w pojeździe. Chodzi o gwarancję
montażu podzespołów. Najpierw wstawiane są pełnej niezawodności i renomę zakładu. WODOWANIE W ZALEWIE
luki i drzwi, potem montuje się wiązki przewo- Poszczególny etap montażu trwa około trzech Po zmontowaniu całości transportera trafia
dów, oświetlenie, a następnie komponenty hy- dni, a każda wykonana czynność jest potwier- on do prób i odbioru przez komisję przedstawi-
cieli zamawiającego, czyli 33 RPW z Gliwic. nia Specjalistów. Dostają tam niejako „prawo dawcą, klientem ekskluzywnym”, zapewnia
Częścią testów zdawczo-odbiorczych są jazdy jazdy” na Rosomaka, tak by mogli doskonalić Roman Szyngiera, zastępca dyrektora WZM
w trudnym terenie i przystrzeliwanie na poli- umiejętności w ośrodkach wojskowych w Po- do spraw rozwoju.
gonie Bumaru-Łabędy (sprawdzian systemów znaniu i Ostródzie. Departament Zaopatrywa-
pokładowych oraz skuteczności armaty, wieży nia Sił Zbrojnych MON opłaca faktury za MYŚLĄ O MODERNIZACJI
i systemu kierowania ogniem), a także próby transportery dopiero po odbiorze wozów. Im Na początku września w innej hali zakła-
pływalności na niezamarzającym tak zwa- sprawniej będzie szła produkcja KTO, tym dów ruszyło centrum serwisowo-naprawcze
nym zalewie rybnickim, połączone ze spraw- lepsza będzie kondycja finansowa wszystkich wraz z magazynem części zamiennych. Obiekt
dzeniem trakcyjności (150 kilometrów trasy przedsiębiorstw zaangażowanych w ten pro- ten zapewnia warunki do wykonywania prze-
nad zalew i z powrotem). Wodowany jest każ- ces, a jest ich grubo ponad dwieście, jeśli glądów, obsług, napraw oraz remontów i ewen-
dy pojazd w wersji nieafgańskiej, po dopan- uwzględnimy wytwórców wieży. tualnych modernizacji aż ośmiu–dziesięciu
cerzeniu natomiast Rosomaki Linia produkcyj- transporterów jednocześnie. To pozwoli nie
tracą pływalność – są za cięż-
kie i demontuje się z nich pęd- W siemianowickich na działa w hali
zbudowanej na
dezorganizować linii montażowej, na której
składane są nowe wozy. W tym miejscu będą
niki zapewniające mobilność
w wodzie.
Wojskowych przełomie lat 50.
i 60. XX wieku,
usprawniane między innymi transportery
uszkodzone w Afganistanie. Zajmą się tym
Próby prowadzą pracownicy Zakładach lecz gruntownie serwisanci, których WZM SA mają około 20
WZM SA pod okiem specjali- unowocześnionej. w kraju plus 15 w Afganistanie i trzech
stów z 33 RPW. Jeśli ich wyniki Mechanicznych Wcześniej moder- w Czadzie. „W kontyngentach wojskowych
są pomyślne, a ewentualne
usterki zostaną naprawione, powstało już nizowano tu mię-
dzy innymi czołgi
pracują ludzie z serwisu, ale też z linii produk-
cyjnej. Do misji na pół roku oddelegowujemy
wojskowi zatwierdzają odbiór,
co jednocześnie jest poświad-
prawie dwieście T-34 i T-55 oraz sa-
mochody opance-
najlepszych fachowców. Gdy doświadczeni na
misjach montażyści wrócą do kraju, będziemy
czeniem jakości wozu i komple-
tu wyposażenia. Po umyciu
transporterów rzone BRDM-2.
Ostatnio dyrekcja
mogli zatrudniać ich także w serwisie”, dekla-
ruje jego szef.
i wyczyszczeniu transporter Rosomak WZM SA zdecydo- Firma prowadzi także szkolenia żołnierzy
z kluczami jest gotów do przeka- wała o utworzeniu użytkowników. „Mamy około 20 kursów zwią-
zania żołnierzom. Czasami trafia do nich tylko drugiej linii produkcyjnej, reagując na zwięk- zanych z Rosomakiem, które oferujemy woj-
jeden wóz, ale z reguły zakład stara się komple- szone zamówienia krajowe i ewentualnie eks- sku: od pływania, przez przygotowanie me-
tować partie po dwa–trzy egzemplarze. portowe. Firmę mogłoby zatem opuszczać chaników podwozia i wieży, po szkolenie me-
Przed odbiorem wozu sprawdza się jeszcze wkrótce nawet 16 transporterów miesięcznie. chaników łączności”, informują dyrektorzy.
poszczególne systemy i ukompletowanie wy- „Plany produkcyjne i terminy realizacji są Potrzeby krajowe i misyjne sprawiły, że woj-
posażenia. Dostarczając Rosomaki, żołnierze ustalone w umowie, ale mamy w nazwie fir- sko ma już przeszkolonych 660 załóg KTO
nie używają lawet, lecz po prostu jadą nimi do my słowo «wojskowe» i rozumiemy, co ozna- i prawie 200 specjalistów wsparcia eksploata-
macierzystych jednostek. Wszystkie załogi cza prośba resortu obrony o szybsze dostar- cji (obsług, napraw), w tym instruktorów legi-
KTO (kierowca, działonowy, dowódca) prze- czenie transporterów ze względu na potrzeby tymujących się certyfikatami pozwalającymi
chodzą podstawowy kurs w Centrum Szkole- operacyjne. Siły zbrojne są naszym chlebo- szkolić innych żołnierzy.
P O L E M I K I
Krytyka
nie na temat
Artykuł „Stalowy walec”
miał pokazać prawdziwy
obraz sił niemieckich,
i to tylko lądowych,
atakujących Polskę
O
dnosząc się do polemik Zygmunta
Kuligowskiego oraz Krzysztofa
Jana Drozdowskiego związanych
z artykułem „Stalowy walec”, przyznaję
Pożyteczni
Panom rację. Co więcej, dodałbym jeszcze
inne okoliczności, których nie wymienili-
ście: przewagę gospodarczą i demogra-
ficzną hitlerowskich Niemiec; zły system
dowodzenia i słabą łączność, szczególnie
biurokraci
na najwyższych szczeblach po stronie pol-
skiej, braki w zapasach wojennych
i oszczędności w zużywaniu środków bojo-
wych (szczególnie amunicji artyleryjskiej),
niezdecydowanie Naczelnego Wodza
Siła korzeni
dycje wszystkich polskich wojsk górskich.
Szef Oddziału Edukacji Obywatelskiej i Ce-
remoniału Wojskowego zaznacza, że aby do-
szło do przejęcia dziedzictwa tradycji danej
formacji wojskowej, potrzebna jest również
Jak budować nowoczesną, profesjonalną armię, pamiętając o tradycji, zgoda żyjących kombatantów, którzy w niej
służyli. „Natomiast w sytuacji, kiedy przyjmo-
czyli sposób na współczesne, świadome przeszłości wojsko.
Z
wane jest imię patrona jednostki, o ile jest to
naczenie historii polskie- wało bardzo różnie. Do końca lat osiem- możliwe, wymagana jest zgoda rodziny zmar-
go oręża dla współcze- dziesiątych wojsko odwoływało się łego na używanie jego nazwiska”, dodaje puł-
snych jednostek wojsko- przede wszystkim do historii oddziałów kownik Kaliński.
wych jest tak różne, jak związanych z ZSRR, zresztą takie tra-
różne są formacje i specjalności dycje dziedziczono na mocy odgór- ESPRIT DE CORPS
w polskiej armii. Krzepiące jest to, że nych, arbitralnych decyzji. Na szczęście Przyjęło się, że to jednostki wojskowe po-
coraz częściej żołnierze sami szukają dziś sytuacja wygląda zupełnie inaczej. szukują swojej historii i swoich poprzedników.
korzeni własnej jednostki, starają się Swoich korzeni sami poszukują naj- Bywa i tak, że inicjatorami przekazania dzie-
poznać jej dzieje, spotykają się z kom- częściej żołnierze danej jednostki, któ- dzictwa tradycji są kombatanci. „Niezależnie
batantami, składają wyrazy szacunku rzy interesują się historią wojskowości. Do końca lat
jednak od tego, skąd płynie inicjatywa, to do-
poprzednikom. Szef Oddziału Eduka- Odwoływanie się do tradycji przez po- osiemdziesiątych wódca danej jednostki, mając za sobą poparcie
cji Obywatelskiej i Ceremoniału Woj- szczególne jednostki nie jest więc wojsko całego środowiska żołnierskiego, zwraca się
skowego w Departamencie Wycho- przypadkowe i z reguły odbywa się odwoływało się o wyrażenie zgody na przejęcie dziedzictwa
przede
wania i Promocji Obronności Mini- według przyjętego schematu. Główną wszystkim do
tradycji do ministra obrony narodowej”, tłu-
sterstwa Obrony Narodowej pułkow- zasadą może być tożsamość numeru historii oddziałów maczy pułkownik Jerzy Tomczyk, zastępca
nik Mirosław Kaliński podkreśla, że albo nazwy – na przykład 2 Korpus związanych szefa Oddziału Edukacji Obywatelskiej i Cere-
tradycje wojskowe to jeden z ważniej- Zmechanizowany dziedziczy tradycje z ZSRR, zresztą moniału Wojskowego. Dodaje, że żołnierzom
takie tradycje
szych elementów kształtowania świa- 2 Korpusu Polskiego. Decydującym dziedziczono
zależy, aby jednostka dziedziczyła historyczne
domości historycznej nie tylko żołnie- czynnikiem jest też czasem miejsce mocą odgórnych, tradycje, miała nadane imię patrona, nazwę
rzy, ale przede wszystkim Polaków ja- stacjonowania – Dowództwo 2 Korpu- arbitralnych wyróżniającą, wprowadzoną odznakę pamiąt-
ko narodu. su Zmechanizowanego w Krakowie decyzji. kową i oznaki rozpoznawcze czy też ustano-
przejęło tradycje Armii „Kraków”. Po- wione święto. To swoisty esprit de corps, bu-
WARTOŚCI NADRZĘDNE dobieństwo może dotyczyć również dujący poczucie dumy z przynależności do od-
Z dziedziczeniem tradycji wojsko- powinowactwa rodzaju sił zbrojnych, działu, wzmacniający jego zwartość, więzi ze
wych w ciągu ostatniego półwiecza by- tak jak w przypadku 21 Brygady społeczeństwem.
„To więź nienarzucona z góry regu- W okresie międzywojennym stacjono- bą w tej samej jednostce łączy również za-
laminami i hierarchicznym podpo- wały tu jednostki, które swój rodowód miłowanie do tradycji wojskowych. „Obec-
rządkowaniem, ale wynikająca z ser- wyniosły z Powstania Wielkopolskie- nie pracujemy nad monografią 69 Pułku
ca, z szacunku do ponadczasowych go, to znaczy 55 Poznański Pułk Pie- Przeciwlotniczego, wcześniej wydana zosta-
wartości, takich jak: honor, przysięga, choty oraz 17 Pułk Ułanów Wielko- ła «Wojenna historia 69 pułku artylerii prze-
sztandar, ceremoniał wojskowy, tra- polskich. To wszystko ma wpływ na ciwlotniczej» oraz wojenne wspomnienia
dycje, wojskowe symbole”, uzupełnia służbę żołnierzy, na relacje między cy- byłego dowódcy pułku pułkownika Józefa
pułkownik Tomczyk. Przypomina, że wilami a wojskiem”, mówi. Dodaje Chmieluka”, opowiada były dowódca. Sto-
dzisiaj blisko 80 procent polskich jed- również, że przyjemnie jest służyć warzyszenie, które gromadzi nie tylko by-
nostek dziedziczy historyczne woj- w miejscu, w którym nie brakuje wzor- łych żołnierzy zawodowych, ale również ofi-
skowe tradycje. ców do naśladowania. Zwłaszcza lu- cerów rezerwy, kiedyś będących na przy-
dziom, którym tradycje wojskowe nie działach mobilizacyjnych 69 Pułku, stara się
WIELKOPOLSKIE są obojętne. również o zrekonstruowanie pomnika żoł-
KORZENIE Choć pułkownik Rochmankowski nierzy 55 Poznańskiego Pułku Piechoty po-
Pułkownik rezerwy Mirosław już od kilku lat nie jest żołnierzem ległych w wojnie polsko-bolszewickiej i szy-
Rochmankowski, były dowódca w służbie czynnej, nadal o wojsku pa- kuje do sympozjum poświęconego udziało-
69 Leszczyńskiego Pułku Przeciwlot- mięta. Działa w Związku Byłych Żoł- wi jednostek garnizonu leszczyńskiego
niczego imienia generała dywizji nierzy Zawodowych oraz w Stowa- w wojnie obronnej z 1939 roku.
Stefana Grota-Roweckiego, przyzna- rzyszeniu Oficerów Rezerwy 69 Lesz-
je, że służba, zarówno jego, jak i pod- czyńskiego Pułku Przeciwlotniczego MAKI I SPADOCHRONY
ległych mu żołnierzy, była w pewnym i garnizonu Leszno, którego jest Restrukturyzacja armii, rozwiązywanie
stopniu zdeterminowana przez wyda- prezesem. Ideą powołania takiego jednostek i łączenie garnizonów sprawiają,
rzenia historyczne, które rozegrały się stowarzyszenia była potrzeba inte- że otwarte stają się również kwestie dziedzi-
w Wielkopolsce. „Nasz garnizon jest gracji środowiska oficerów emery- czenia historii i tradycji. Wydaje się, iż ko-
bardzo głęboko osadzony w historii. tów wojskowych, których poza służ- nieczne są starania o to, by nie dopuścić do
ŚLAD HISTORII
Oficerowie wychowawczy z różnych jedno-
stek twierdzą, że na zajęciach mających zapo-
znać żołnierzy zasadniczej służby wojskowej
z historią jednostki, w której służyli, nie za-
Desant rocznicowy wsze osiągano założone cele. Ze względu na
to, że inna jest świadomość żołnierzy zawodo-
Pamięć o byłych żołnierzach i ich dokonaniach wych, którzy służą z chęci, a nie przymusu, in-
można uczcić na wiele sposobów. ne jest wśród nich także nastawienie do trady-
cji wojskowych. Chorążego Arkadiusza
Pole bitwy
P ierwsze spotkanie
na miejscu
bitwy odbyło się
we wrześniu 1966
roku. We wrześ-
niu 2009 roku or-
Wojskowi ganizatorom
krawcy mają udało się rozwi-
pełne ręce nąć pełny szwa-
roboty; szyją dron, złożony ze
także 120 koni. Sza-
młodzieżowe leństwo rekon-
i dziecięce strukcji histo-
mundury. rycznych osiąg-
nęło tego lata apo-
geum. Nie ograni-
czamy się już do
polskich bitew. Hel
zmienia się w Nor-
mandię czasu
Polacy, nic
Logistyka, stra-
tegia, regulacja
ruchu pojazdów
wojskowych
– wszystko przy-
pomina prawdzi-
Chór zarabia na śpiewanie
wą wojnę.
rekonstrukcją szpitala polowego.
Postawy roszczeniowe
M
inistrowie, par- dowodzenia. Każde pominięcie rycznych korzeniach, wciąż odwołujemy się
lamentarzyści, tych szczebli, zastępowanie czy do etosu tych, którzy w skrajnie trudnych
a nawet premie- wyręczanie dowódców to oddziały- warunkach walczyli o naszą niepodległość
rzy i prezydenci wanie tylko na któryś z pojedyn- na wszystkich kontynentach. Współczesna
od lat za swój czych trybów. Niestety, nie uspraw- armia tworzy etos nowego pokolenia. Czy
moralny obowiązek uznają bezpo- nia to funkcjonowania wojskowego na pewno zbliżony do tego sprzed lat? Nie
średnie zapoznawanie się z żołnier- zegara, lecz je psuje. chcę urazić żadnego żołnierza, szanuję
skimi problemami w miejscu peł- Podobnie jak większość Polaków, szczególnie tych, którzy narażają życie
nienia misji. Podczas spotkań z żoł- jestem dumny z naszych żołnierzy. w Afganistanie, ale wciąż mam przed ocza-
nierzami dowiadują się więc o istot- Nie ustępują najlepszym. Nie zmie- mi spotkanie ministra obrony z żołnierzami
nych sprawach, dotyczących na nia to jednak faktu, że przodują w Czadzie. Wydawało się, że ta misja Unii
przykład sprzętu czy uzbrojenia, ale także w wysuwaniu różnego typu Europejskiej spełniła każde żołnierskie ma-
i o roszczeniach też. Żołnierze czę- roszczeń i oczekiwań. Miałem oka- rzenie. Był więc „dodatek wojenny”, wszy-
sto zgłaszają również takie proble- zję przyjrzeć się żołnierzom w mi- scy mieli klimatyzowane kontenery, jedze-
my, jak ograniczony dostęp do in- sjach z wielu krajów. Poszczególne nie prawie jak u mamy, dobre warunki hi-
ternetu, niski standard sanitariatów państwa starają się zapewnić im gieniczne, nowoczesny sprzęt. Francuzom,
zbyt różniących się od tych, które warunki, najczęściej zgodnie ze którzy do pułkownika włącznie spali
mieli w domu, niedziałająca klima- swoimi możliwościami. Polska na- w zwykłych namiotach bez klimy i korzy-
tyzacja, brak PX-u z atrakcyjnymi leży do tych, w których troska stali z tradycyjnej latryny, z zazdrości oczy
towarami i tym podobne. A VIP-y o żołnierza osiąga jeden z najwyż- wychodziły na wierzch. Zrozumiałe więc
jak to VIP-y: wysłuchują w skupie- szych poziomów. Wojsko to twardy chyba było moje zdziwienie, gdy żołnierze
niu czasami rzeczowych wniosków, zawód. Ktoś, kto decyduje się wło- zwrócili się do ministra z prośbą, by im za-
a czasami żołnierskiego biadolenia, żyć mundur, musi liczyć się rów- łatwił wypłatę części uposażenia w miej-
i najczęściej ściskając żołnierskie nież z tym, że wiąże się to z możli- scowej walucie, bo chcieli sobie coś ku-
prawice, obiecują zająć się sprawą wością utraty życia. pić na miejscowym rynku.
oraz spełnić oczekiwania. Trzeba Powinien też mieć
pamiętać, że przeważnie za plecami świadomość dotkli-
mają dziennikarzy. I tak to z roku wych niedogodności,
na rok, z misji na misję różne oso- szczególnie podczas
bistości często psują naszych żoł- służby w opera-
nierzy, akceptując ich roszczenio- cjach zagranicz-
wo-socjalne zachowania i często, nych. Pamięta-
z pominięciem całego systemu, jąc o histo-
obiecują załatwienie sprawy. Ar-
mia to system, organizm, który
działa tak jak zegar. Główny tryb
porusza mniejsze, te jeszcze mniej-
sze i mniejsze aż do zupełnie ma-
leńkich. Ten główny tryb to dowód-
ca i jego sztab, mózg i pierwszy
FOT. WWW.SXC.HU
w technice
wojskowej
i uzbrojeniu
salon
Pożar na dzień przed otwarciem – to początek tegorocznego
Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego
w Kielcach. Wyglądało groźnie, ale targi się odbyły.
N
a dobę przed otwarciem imprezy nie, że zapali się druga z wystawienniczych bo zostały tak osmalone, że praktycznie nie
ogień strawił jedną z hal, co przy- hal. Na szczęście po trzech godzinach można nadawały się już do użytku. Najbardziej
kuło uwagę całej Polski. Choć było odtrąbić wygraną nad pożogą. Niestety, ucierpieli: Cenzin, którego ekspozycję ogień
z początku zdarzenie to wydawa- patrząc na poniesione przez wystawców stra- zniszczył całkowicie, Elbit, mający zaprezen-
ło się niegroźne, w pewnym momencie ty, w dużej mierze było to pyrrusowe zwycię- tować BWP uzbrojony w wieżę UT-30 (znaj-
35 jednostek straży pożarnej, które walczyły stwo. Choć ogień nie naruszył konstrukcji dował się w centrum pożaru), oraz zagranicz-
z żywiołem, miało spore problemy z opano- budynku, to znajdujące się w oznaczonej lite- ni potentaci ulokowani w tej hali – MBDA,
waniem ognia. Pojawiło się nawet zagroże- rami F/G hali stoiska albo uległy spaleniu, al- BAE System, Boeing i Raytheon. Z tej czwór-
ki tylko BAE System, dzięki temu, że zdecy- wych nowinek. Jedną z nich była zaprezento- kami rakiet będą polskie zestawy Poprad
dował się przed targami na ulokowanie pojaz- wana przez Grupę Bumar tak zwana tarcza i Loara. Reasumując, jedyne, co musieliby-
dów na ekspozycji zewnętrznej, miał co po- Polski. Największy gracz naszego przemysłu śmy kupić, to rakiety. Resztę albo już mamy,
kazać widzom MSPO. Reszta musiała zado- obronnego pokazał w Kielcach, opracowany albo jesteśmy w stanie w krótkim czasie od-
wolić się przygotowanymi naprędce boksami. wspólnie z Przemysłowym Instytutem Tele- powiednio zmodernizować.
Mimo „ognistego” początku MSPO 2009 komunikacji, CNPEP Radwar i europejską Grupa Bumar, poza „tarczą Polski”, zapre-
rozpoczął się w terminie. wielonarodową korporacją rakietową MBDA, zentowała na MSPO propozycje do programu
narodowy system obrony przeciwlotniczej „Żołnierz przyszłości”. Choć w Kielcach nie
TARGOWE HITY i przeciwrakietowej. W dużym skrócie, bu- pokazano nowego karabinka 5,56 milimetrów
Choć o kieleckich targach mówi się, że są marowska „tarcza Polski” miałaby się skła- (współpraca z WAT), to uwagę wszystkich
największą taką imprezą w Europie Środko- dać z krajowych: stacji radiolokacyjnych zwrócił projekt najnowszej kamizelki kulo-
wej, to każdego roku MSPO musi zawalczyć (zmodernizowanych), sieci dowodzenia i za- odpornej Maskpolu. Poza zastosowaniem
o miejsce na rynku targowym. Oceniając rządzania obroną przeciwlotniczą (opartej na ultralekkich płyt ochronnych wyposażono ją
przedsięwzięcia tego typu jako lepsze lub urządzeniach opracowanych przez PIT i Ra- w system szybko wypinanych mocowań.
gorsze, bierze się przede wszystkim pod uwa- dwar), a jej zbrojnym ramieniem byłyby pro- Dzięki nim kamizelkę można zdjąć w kilka
gę premiery nowego sprzętu i uzbrojenia oraz dukowane przez MBDA rakiety VL MICA sekund (na przykład, by opatrzyć rany). Z in-
zawarte podczas targów kontrakty. Podczas (krótkiego zasięgu) i Aster 30 (średniego). nych polskich produktów nie sposób było nie
MSPO 2009 pokazano kilka bardzo cieka- Co najważniejsze, projekt zakłada, że nośni- zauważyć na targach opracowanego przez
Przebiśnieg w Kielcach
Wystawę Sił Zbrojnych RP
zorganizował
Inspektorat Wsparcia SZ.
J
estem głęboko przekonany, Jednym z podstawowych warun-
że z kryzysu uda nam się ków każdego z tych programów
wyjść szybko i na tyle sku- jest polonizacja nabywanych zdol-
tecznie, by móc wciąż mówić ności. Chodzi o to, aby zagranicz-
o rozwoju przemysłu i technologii ne firmy, rozpoczynając od prze-
obronnej. Siłą naszych przedsię- niesienia do Polski technologii,
biorstw są doświadczenia, które a skończywszy na zakupie udzia-
zbierano od czasu transformacji łów w naszych zakładach przemy-
ustrojowej. Polski przemysł obron- słu obronnego, włączały się w roz-
ny przeszedł w ostatnich latach wój tego przemysłu. Polonizacja
bardzo głębokie przeobrażenia, pozyskiwanego sprzętu, uzbroje-
zarówno w swojej strukturze i or- nia i wyposażenia indywidualne-
ganizacji, jak też pod względem go żołnierzy jest warunkiem ko-
ekonomicznym i finansowym, niecznym udziału zagranicznych
a co najważniejsze, pozyskał wie- firm w tych programach.
FOT. KRZYSZTOF WILEWSKI (4)
WB Electronics (we współpracy z Hydrome- wyposażenia kolejnej generacji Merkaw. OBRUM z Gliwic – za most towarzyszący
giem oraz WAT-em) bezzałogowego pojazdu Izraelczycy nie ukrywali, że po dobrych do- MS-20 Daglezja, OBR SM z Tarnowa – za
rozpoznawczo-bojowego Lewiatan ZS. Wa- świadczeniach z kontraktem Spike’a dla na- karabin wyborowy Alex 7,62, CNPEP
żący ponad dwie tony wóz może osiągać szej armii chętnie wyposażyliby w Trophy A Radwar SA – za radar średniego zasięgu
prędkość 55 kilometrów na godzinę. „Ocza- nasze Rosomaki. NUR-22 3D, oraz PCO SA – za kamerę ter-
mi” Lewiatana ma być stabilizowana głowica mowizyjną do broni strzeleckiej CTS-1. Wy-
obserwacyjna GS2-UGV, wyposażona w ka- DEFENDERY różnienie ministra spraw wewnętrznych i ad-
mery dzienną CCD oraz termalną. Od kilkunastu lat podsumowaniem MSPO ministracji dostały ZM Tarnów SA – za pro-
Poza prezentacją na MSPO przez firmę są nagrody Defender. Dostają je firmy, które jekt modułowej strzelnicy kontenerowej. Co
MBDA rakiet VL MICA i Aster 30, ze sto- zaprezentowały na targach wyroby wyróż- ciekawe, mimo tylu nagród dla Bumaru
isk zagranicznych koncernów na pewno war- niające się oryginalnością i nowatorstwem Grand Prix MSPO 2009 otrzymała firma
to było odwiedzić wystawę Rafaela. Izrael- myśli technicznej. Konkurs odbywa się pod niezwiązana z liderem polskiej zbrojeniów-
ska firma zaprezentowała system aktywnej patronatem ministra nauki i szkolnictwa ki. Najważniejszy laur tegorocznych targów
obrony wozów bojowych – Trophy A, który wyższego. W tym roku zwycięzcą rywaliza- przypadł wyprodukowanemu przez Przemy-
pod koniec lipca 2009 roku przeszedł testy cji okazała się Grupa Bumar, która zgarnęła słowy Instytut Telekomunikacji SA z War-
poligonowe na pustyni Neweg w Izraelu aż sześć statuetek: ZM Bumar-Łabędy SA szawy systemowi rozpoznania radioelektro-
(ochronił Merkawę IV przed atakiem rpg razem z TELDAT-em i WB Electronics – za nicznego Gunica, który został wyróżniony
i ppk), a od jesieni wejdzie do seryjnego system dowodzenia BMS Jaśmin-FONET, również „zwykłym” Defenderem.
Maskarada
że w przyszłym roku zakład powinien być go-
towy do uruchomienia linii produkcyjnej.
Inżyniera Radosław Szmigielski z Zakładu
Ochrony Dróg Oddechowych WIChiR uważa,
że po wyeliminowaniu zauważonych niedocią-
gnięć (dotyczących na przykład torby nośnej, dłu-
Już pięć lat żołnierze Wojska Polskiego gości pasków utrzymujących maskę na głowie)
MP-6 ma szansę stać się dobrym produktem.
czekają na nowe maski przeciwgazowe. Szmigielski jednym tchem wymienia wiele jego
P
zalet: nową konstrukcję filtropochłaniacza, gwa-
rzeciwgazowa maska MP-6 Szefostwo wojsk chemicznych zleci- rantującą dwudziestoczterogodzinną ochronę
ma być następczynią używa- ło wchodzącemu w skład Grupy Bu- przed skażeniami kroplowymi, elastyczność,
nych powszechnie MP-5. mar przedsiębiorstwu Maskpol SA za- dzięki której dobrze dopasowuje się do twarzy,
Produkowana przez Mask- projektowanie i wykonanie nowej ma- czy możliwość doczepienia dwóch filtropochła-
pol na francuskiej licencji MP-5, trafiła ski o wyższym standardzie bezpieczeń- niaczy. Pochłaniacz może być przykręcony tak
do naszego wojska w roku 1994 i nadal stwa i komfortu. Do współpracy zapro- z prawej, jak i z lewej strony maski, co docenią le-
się spisuje. Jest jednak kilka „ale”. szono także Wojskowy Instytut Chemii woręczni żołnierze, gdy będą mogli bez proble-
MP-5 w ograniczonym zakresie i Radiometrii z Rembertowa. W finan- mu złożyć się do strzału, mając ją na głowie.
chroni przed przemysłowymi substan- sowaniu przedsięwzięcia partycypowa-
cjami toksycznymi, takimi jak chlor ło też Ministerstwo Nauki i Informaty- DWA WARIANTY
czy amoniak. Poza tym nie nadaje się zacji. Umowę na stworzenie projektu DOPIERO Niestety, w najbliższej przyszłości MP-6
do używania przez 24 godziny na do- i przygotowanie produktu do wdroże- W PRZYSZŁYM z pewnością nie trafi do wszystkich żołnierzy.
ROKU zaczną się
bę. Jak przyznał szef wojsk chemicz- nia podpisano w 2004 roku, czyli od zakupy najnowo-
Generał Frydrych tłumaczy to dosyć enigma-
nych generał brygady Ryszard pięciu lat żołnierze czekają na nowy cześniejszych tyczną „niemożnością obejścia barier technicz-
Frydrych, był to jeden z kluczowych sprzęt. I prawdopodobnie potrwa to masek nych”, dodając, że naciski na producenta – by
argumentów na rzecz wprowadzenia jeszcze co najmniej rok. przeciwgazowych dokończył pewne procedury – wywierane są
dla sił zbrojnych.
nowej maski. Dodał również, że to nie już od ubiegłego roku. Zaznacza jednak, że na-
tylko widzimisię sztabowców, lecz ŻOŁNIERZE I TECHNICY wet gdy nowe maski zostaną kupione, nie bę-
wymóg NATO. Przy tworzeniu tak delikatnych apa- dzie to oznaczało wycofania modelu MP-5.
Istotną rolę w podjęciu decyzji ratów, jak maski przeciwgazowe nie Jest to logiczne. Maski MP-5 spełniają
o wprowadzeniu maski nowego wzoru można sobie pozwolić na żaden błąd. wszystkie wymagania, które stawiano przed ni-
odgrywała też sprawa komfortu użytko- Dlatego proces konstruowania oraz mi w momencie wprowadzania do użycia, nie
wania. Wykonane z twardego poliureta- testowania jest długi i skomplikowa- można więc wyrzucić ich na śmietnik. Dlatego
nu maski MP-5 trzeba mocno dociskać ny. Podczas sprawdzania maski nowe- w wojsku będą oba wzory. Dostawy MP-6 za-
do twarzy, co powoduje problemy go projektu napotkano, jak mówił ge- czną się najprawdopodobniej pod koniec przy-
z ukrwieniem. W skrajnych wypadkach nerał Frydrych, wiele problemów, szłego roku. Tak przewidują oficerowie Szefo-
może nawet prowadzić do omdleń. czasem bardzo zaskakujących. stwa Wojsk Chemicznych.
M i l i t a r i a
POLSKA
Harrisy
z Czernicy
Szerokie możliwości
pojazd taktyczny o ładowności 4,5 tony. Cię-
żarówka może też holować na przykład przy-
czepę z ładunkiem o masie całkowitej około
9,5 tony. Nowy samochód, jak podkreśla BRAZYLIA
koncern, skonstruowano na podstawie wie-
loletnich doświadczeń z działań militarnych Wiele państw jest zainteresowanych
i przy wykorzystaniu najnowszych technolo-
gii, stosowanych między innymi w opance-
współpracą wojskowo-techniczną z Brazylią.
rzonych logistycznych pojazdach taktycznych
FMTV. Trzyosobowa kabina ma wykonane
z lekkich materiałów opancerzenie Long
S tany Zjednoczone kuszą Brazylijczy-
ków, by wybrali ich samolot bojowy.
Zaoferowali transfer technologii F/A-18
zawiera fundusze na 50 licencyjnych śmi-
głowców EC-725, pięć konwencjonalnych
okrętów podwodnych i jeden o napędzie
Term Armour Solution (LTAS). Zestaw ten po- Super Hornet, która pozwoliłaby na jego fi- atomowym. Paryż i Brasilia rozmawiają też
zwala szybko przekształcić ciężarówkę nalny montaż właśnie w tym kraju. Tran- o samolotach. W kręgu zainteresowania
w opancerzony pojazd taktyczny. Zadbano sakcji towarzyszyłby wielomiliardowy offset brazylijskich sił powietrznych są francuskie
też o bezpieczeństwo załogi. GTV ma fotele ze strony koncernu Boeing. Tymczasem myśliwce Rafale, których chciałyby kupić
typu MBRS (Mine Blast ResistantSeat), od- Brazylia podpisała z Francją porozumienie 36 egzemplarzy. Natomiast Francja nie
porne na działanie fali uderzeniowej po wy- o współpracy przy modernizacji swoich wyklucza zakupu około dziesię-
buchu miny. Ma też czteropunktowe pasy sił zbrojnych. Przeznaczono na to 24 mi- c i u o d r z u tow yc h
bezpieczeństwa (można je zmodyfikować do liardy reali w okresie 20 lat. Kwota transpor towców
pięciopunktowych). Sześciocylindrowy silnik KC-390 (na zdję-
wysokoprężny Cummins ISBe o mocy ciu), nad którymi pra-
300 KM spełnia wyśrubowane wymogi emi- cuje Embraer. (TED)
FOT. EMBRAER
L
ekki czołg rozpoznawczy o wadze tych silników. Między innymi z tego po-
9 ton – T-70 – był produkowany wodu Rosjanie sami nazywali T-70
przez Rosjan od marca 1942 do paź- „Żegnaj ojczyzno, żegnaj ro-
dziernika 1943 roku. Wóz, którego dzino”. W chwili
powstało 8226 egzemplarzy, został skonstru- trafienia oba gaź-
owany na bazie czołgu T-60. T-70 stanowiły nikowe silniki
wyposażenie samodzielnych batalionów roz- oraz zawarte
poznawczych, a później wycofano je z pierw- w nich pali-
międzynarodową
Przeprowadzki
Jemen staje się nową siedzibą siatki Usamy Ibn Ladina.
Przenosin terrorystów obawiają się też rządy
Tadżykistanu, Kirgizji i Uzbekistanu.
FOT. US DOD
Przeprowadzki
FOT. US DOD
O
nowej enklawie wahabitów już Al-Kaidy, skupia się przede wszystkim na opi- jąco”, dziwi się Daniel Lev z Middle East
w kwietniu mówił generał David sie sytuacji na pakistańsko-afgańskim pograni- Media Research Institute.
Petraeus, dowódca wojsk amery- czu i amerykańskich nalotach na te tereny. Na Z kolei Tom McInerny, emerytowany gene-
kańskich na Bliskim i Środkowym pierwszy ogień idą sami członkowie Al-Kaidy, rał i analityk wojskowy telewizji FOX News,
Wschodzie. W połowie czerwca szef CIA którym autor zarzuca, że lekkomyślnie pozwo- nazywa ten dokument kopalnią złota i uważa,
Leon Panetta potwierdził obawy Petraeusa. lili, aby w ich szeregach pojawili się szpiedzy. że dowodzi on skuteczności pakistańskiej kam-
Wtórował mu admirał Eric Olson, dowódca Według Libiego, to oni dostarczają Ameryka- panii: „Siły powietrzne śmiertelnie przerażają
amerykańskich sił specjalnych: „W Pakistanie nom informacje o obozach oraz kryjówkach terrorystów, ponieważ panicznie boją się oni
i Afganistanie dla terrorystów robi się coraz organizacji i pozwolili Amerykanom na wielką bezzałogowców, bombowców i myśliwców. Ta-
bardziej gorąco, dlatego muszą sobie szukać kampanię bombową z udziałem bezzałogowych ki paranoiczny strach przed ukrytym wrogiem
nowych siedzib”. statków powietrznych, które, jak czytamy może doprowadzić do czystek w ramach orga-
Faktycznie terroryści na obecnym teatrze w opracowaniu, „sparaliżowały dowództwo nizacji i jej dalszego osłabienia. Sądzę, że ta
działań mają ograniczone pole manewru. Po- Al-Kaidy”. książka świadczy o początku ich końca”.
twierdza to sama organizacja Usamy Ibn Być może faktycznie obserwujemy schyłek
Ladina. W opublikowanym na jednej z uży- POCZĄTEK KOŃCA Al-Kaidy, ale tylko w Iraku i Afganistanie. Do
wanych przez terrorystów stron interneto- Zdaniem ekspertów od terroryzmu, niezwy- ostatecznej klęski wahabitów Usamy Ibn Ladi-
wych dokumencie („Przewodnik prawny na kły jest pełen zmartwienia ton publikacji. „Jesz- na jeszcze daleka droga. W czerwcu terroryści
temat muzułmańskich szpiegów”) wypunkto- cze nigdy nie spotkałem się z tym, żeby dowód- w Jemenie udowodnili, że jest się czego bać.
wano największe bolączki terrorystów. Abu cy Al-Kaidy używali takiego języka. Do tej po- Porwali i bestialsko zamordowali grupę cudzo-
Jahja al-Libi, jeden z głównych przywódców ry wypowiadali się niemal wyłącznie triumfu- ziemców, głównie lekarzy, którzy charytatyw-
Współpraca
z miejscową
ludnością pozwala
żołnierzom wojsk
C O M M E N T A R I U M
Nowa strategia?
MARCIN RZEPKA
R
ozbita i wyparta z Afgani- Abu al-Yazid zapowiedział rów-
stanu po 2001 roku Al-Kai- nież ataki na Arabię Saudyjską.
da wciąż prowadzi tu aktyw- Odpowiada to celom strategicz-
ną działalność, co niewątpliwie nym Al-Kaidy, a przy tym zmia-
wiąże się z przemianami, jakie za- nom organizacyjnym, jakie pod-
szły w obozie talibów i ich większą jęła na Półwyspie Arabskim. Po
integracją ze światowym dżiha- ogłoszeniu w styczniu połącze-
dem. Afganistan i Pakistan pozo- nia dwóch gałęzi – saudyjskiej
stają więc głównym terenem walki, i jemeńskiej, to Jemen, pogrążo-
szkolenia i dowodzenia, pomimo ny w chaosie politycznym i go-
zintensyfikowanych operacji anty- spodarczym, może być nowym
terrorystycznych i odnoszonych miejscem schronienia Al-Kaidy.
sukcesów, również w Pakistanie. Możliwe, że w przyszłości prze-
W czerwcu jeden z liderów orga- strzenią walki z terrorem nie bę-
nizacji w Afganistanie Mustafa Abu dą Afganistan i Pakistan, ale
al-Yazid oświadczył, iż celem Al-Kai- właśnie Jemen wraz z Somalią.
dy jest przejęcie pakistańskiej broni Na razie jednak wydaje się, że to
nuklearnej i użycie jej przeciwko właśnie nadgraniczne tereny af-
USA. Zwiększona aktywność organi- gańsko-pakistańskie, zwłaszcza
zacji fundamentalistycznych, którą zaś Terytoria Plemienne Admini-
daje się zauważyć w krajach Azji strowane Federalnie, pozostają
Centralnej (współpraca Islamskiego główną siedzibą Al-Kaidy.
Ruchu Uzbekistanu, akcje w Ferga-
nie i Badachszanie) również ma
MARCIN RZEPKA
związek z sytuacją afgańsko-paki-
specjalizuje się
stańską. Może być wyrazem nowej
w tematyce
strategii walki z Zachodem, w której etnicznej krajów
istotnym elementem będzie zablo- Bliskiego i Środko-
kowanie korytarzy zaopatrzenio- wego Wschodu.
wych do Afganistanu od północy.
nie pracowali w szpitalu. Wśród za- kopanym 300-metrowym tunelem, Wybranie nowego obszaru działań wiąże się
mordowanych było kilka kobiet i troje byli między innymi główni organiza- z kilkoma czynnikami. Jedną z przyczyn jest
dzieci. torzy zamachu na amerykański nisz- łatwość, z jaką można wydostać się z jemeń-
Wcześniej porwania cudzoziemców czyciel „Cole” z 2000 roku, w którym skiego więzienia. Ostatniej zimy władze zwol-
przez szyickich rebeliantów w Jeme- zginęło 17 marynarzy. niły z zakładów karnych 170 byłych członków
nie nie należały do rzadkości, ale ofia- To właśnie jeden z uciekinierów, Al-Kaidy tylko dlatego, że podobno przeszli
rom zwykle nie działa się krzywda 33-letni Nasir al-Wuhajszi, były JEMEŃCZYCY oni program resocjalizacji i obiecali zerwać
i były zwalniane po wpłaceniu okupu. sekretarz Ibn Ladina, w 2007 roku zo- byli kiedyś drugą z terroryzmem.
Dlatego tym razem sami Jemeńczycy stał ogłoszony „nowym emirem po Saudyjczy- Innym powodem jest położenie geograficz-
nie mieli wątpliwości, kto stoi za po- Al-Kaidy na Półwyspie Arabskim” kach największą ne, czyli bezpieczne i łatwe połączenie między
grupą
rwaniem. Przywódcy plemion z miej- i zapowiedział, że odtąd terroryści mudżahedinów Jemenem a Arabią Saudyjską. Oba kraje mają
scowości, w której doszło do tragedii, z Jemenu i Arabii Saudyjskiej będą ra- walczących długą górską i słabo strzeżoną granicę, którą co
natychmiast ogłosili, że za wydarzenia mię w ramię prowadzić dżihad pod jego w Afganistanie roku nielegalnie przekraczają tysiące ludzi. Po-
te odpowiada Al-Kaida. przywództwem. Kompletowanie miej- z sowieckimi nadto Jemen to najbiedniejszy kraj arabski rzą-
wojskami.
Chociaż władze w Sanie upierają scowego kierownictwa zakończyło się dzony przez prezydenta dyktatora i skłócony
się, że bezlitośnie zwalczają terro- na początku tego roku, kiedy zwol- rząd z silnie zakorzenionym systemem ple-
ryzm, w 2006 roku skompromitowały niony po sześciu latach odsiadki miennym, od lat borykający się z szyicką rebe-
się, pozwoliły na ucieczkę 23 groź- z Guantanamo Saudyjczyk Said Ali lią na północy oraz separatystami na południu.
nych terrorystów z więzienia w stoli- Al-Szihri niespodziewanie pojawił się Członkami Al-Kaidy w Jemenie są nie tylko
cy kraju. W grupie, która uciekła wy- w Jemenie jako zastępca Wuhajsziego. przyjezdni. Wśród samych Jemeńczyków nie
W Pakistanie
i Afganistanie
FOT. US DOD (3)/UK MOD
terrorystom
robi się
coraz goręcej,
dlatego muszą
sobie szukać
nowych siedzib.
brakuje chętnych do wstąpienia w szeregi orga- mańskiego Ruchu Uzbekistanu, który zamie- ką obławę na partyzantów rozpoczęli też Ame-
nizacji. To oni byli kiedyś drugą po Saudyjczy- rzał zbrojnie obalić tyrana z Taszkentu. „Zbie- rykanie, którzy wysłali do Afganistanu dodat-
kach największą grupą mudżahedinów wal- dzy” trafiali pod opiekę zaprzyjaźnionych wa- kowe tysiące żołnierzy. Wzięci w dwa ognie
czących w Afganistanie z sowieckimi wojska- tażków i komendantów. Tadżycy trafili pod roz- mudżahedini zdecydowali, że łatwiej będzie
mi. Po amerykańskiej inwazji w 2003 roku kazy Ahmada Szaha Massuda, Uzbecy – do im przetrwać, jeżeli wrócą w rodzinne strony.
stali się jedną z najliczniejszych grup przyjeż- wodza afgańskich Uzbeków Abdula Raszida
dżających na dżihad do Iraku, a dzisiaj stano- Dostuma. ODRADZANIE ZŁA
wią połowę wszystkich pozostałych więźniów Gdy władzę w Afganistanie przejęli talibo- W dolinie Fergany przybyłych partyzantów
w Guantanamo. wie, mudżahedini z poradzieckiej Azji Środko- zauważono już pod koniec maja. Kilkudziesię-
wej sprzymierzyli się z jednookim emirem muł- cioosobowy oddział zaatakował posterunek
POWRÓT DO KORZENI łą Omarem i jego gośćmi z Al-Kaidy. Tahir policji w miasteczku Chanabad na granicy
Jemen nie jest jedynym miejscem, w którym Jułdaszew, polityczny przywódca Muzułmań- Kirgizji z Uzbekistanem. Następnego dnia za-
następuje reaktywacja Al-Kaidy. Sprzymierzeni skiego Ruchu Uzbekistanu, został jednym z za- machowiec samobójca zabił kilka osób w uz-
z talibami mudżahedini uciekają z Afganistanu stępców Saudyjczyka, a Dżuma Namangani beckim Andiżanie, gdzie kilka lat temu woj-
i Pakistanu także do doliny jednym z najważniej- sko utopiło we krwi antyrządowe powstanie.
Fergany, podzielonej pomię-
dzy Uzbekistan, Kirgizję i Ta-
dżykistan. Obszar ten w latach
Na 22 miliony szych dowódców woj-
skowych.
Po inwazji Amery-
Władze w Taszkencie natychmiast ogłosiły
stan pogotowia. Na granicę z Kirgizją wysłano
wojsko, a dla pewności na pograniczu usta-
dziewięćdziesiątych stał się
kolebką środkowoazjatyckich
Jemeńczyków kanów na Afgani-
stan jesienią 2001
wiono też pola minowe.
W 1999 i 2000 roku uzbeccy mudżahedini
mudżahedinów. Buntownicy
odrzucili świeckie tyranie przypada roku środkowoazja-
tyccy mudżahedini
przekradali się już z Afganistanu i Pakistanu,
by wywołać zbrojne powstanie przeciwko pre-
byłych komunistycznych se-
kretarzy, którzy poogłaszali
się prezydentami niepodle-
50 milionów uciekli wraz z taliba-
mi do Pakistanu.
Wielka ofensywa,
zydentowi Islamowi Karimowowi. W 2004 ro-
ku dokonali zamachów w Bucharze, a także
przed ambasadami USA i Izraela w Taszken-
głych państw, i szukali ratun-
ku w odkrywanym na nowo
sztuk broni rozpoczęta pod ko-
niec kwietnia przez
cie. Teraz, zatrzymani na granicy z Uzbekista-
nem, zawrócili do Kirgizji. W efekcie, od poło-
islamie. pakistańskie wojsko wy czerwca nieustannie dochodzi do strzelanin
W 1992 roku w Tadżykistanie doszło do mu- na pasztuńskich ziemiach, sprawiła, że waha- w okolicach miast Dżalalabad, Uzgen i Osz.
zułmańskiej rewolucji, a potem wojny domowej bici znaleźli się w potrzasku. Wyparci z Mala- Sprawy przybrały na tyle poważny obrót, że
– zginęło w niej 100 tysięcy ludzi. Pokonani kandu wycofali się do Waziristanu Północne- kirgiski prezydent Kurmanbek Bakijew po-
muzułmańscy partyzanci uciekli do Afganista- go i Południowego, ale i tam pociągnęło za ni- stanowił podzielić się z rodakami swoimi oba-
nu. Taki sam los spotkał zwolenników Muzuł- mi wojsko. Po afgańskiej stronie granicy wiel- wami: „Jeśli partyzanci zostaną przyciśnięci
Porażki CIA
Z TIMEM WEINEREM o Centralnej
Agencji Wywiadowczej rozmawia
HENRYK SUCHAR
POLSKA ZBROJNA: Bardzo nieprzychylnie POLSKA ZBROJNA: A co robi pozostałe
traktuje Pan Centralną Agencję Wywiadow- 10 procent?
czą w książce „Dziedzictwo popiołów”. TIM WEINER: To nawet nie trzy tysiące real-
TIM WEINER: W wywiadzie Ameryka jest li- nych szpiegów wykonujących poufne misje za
liputem. Mamy doskonałą broń, na cele obronne granicą. I tylko część z nich zna na przykład
wydajemy tyle, ile łącznie wydaje 25 innych kra- chiński, arabski, hinduski, urdu czy pusztuński,
jów. Aż tyle i tylko tyle. O agencji źle świadczą główny język talibów. Jak można zdobywać klu-
niepowodzenia. Z pięciu wojen prowadzonych czowe informacje, jeśli nie zna się lokalnych ję-
przez Amerykę w ostatnich kilku dziesięciole- zyków? Czego można się dowiedzieć na koktaj-
ciach tylko jedną można uznać za zwycięską. lach w ambasadach?
Wygraliśmy jedynie pierwszą konfrontację
z Irakiem w 1991 roku. Poza tym konflikt kore- POLSKA ZBROJNA: Według Pana, funk-
ański z początku lat pięćdziesiątych zakończył cjonariusze CIA nie są asami wywiadu, lecz
się impasem, wietnamski – klęską. Także obec- lwami salonowymi?
ne operacje w Iraku i Afganistanie trudno zali- TIM WEINER: Mało jest tych, którzy umieją
czyć do sukcesów. Duża część winy za to pracować w warunkach polowych, nie gardzą
spada na CIA. noclegami w terenie, w drugorzędnych
Działania
wojenne nie hotelach, potrafią obejść się bez czystej
POLSKA ZBROJNA: Dlaczego mogą być udane, wody i dobrego jedzenia. To jest
w Afganistanie i Pakistanie, to dokąd będą kampanie iracka i afgańska idą jeśli nie ma robota dla silnych, zdolnych i wy-
uciekać? Niech Najwyższy ma nas pod opie- jak po grudzie? dobrego trwałych.
ką, ale boję się, że ruszą do Tadżykistanu, TIM WEINER: Nie wystarczy siła wywiadowczego
Kirgizji i Uzbekistanu”. Jego słowa okazały militarna. Musimy wśród Irakijczy- zaplecza. POLSKA ZBROJNA: Dlaczego jest
się prorocze. Parę dni po tym wystąpieniu ków i Afgańczyków skuteczniej promo- ich tak mało?
zatrzymano 18 bojowników powiązanych wać nasze racje, inwestować i pomagać, ile się TIM WEINER: Wynika to przede wszystkim
z Al-Kaidą. Obecnie w Kirgistanie panuje psy- da. Wtedy można spodziewać się wzajemności. z braku tradycji wywiadowczej oraz z przesadnej
choza strachu. Do tego stopnia, że rząd I oczywiście informacja. Słowem – wywiad, wy- wiary w potęgę sił zbrojnych.
w Biszkeku rozpoczął z Moskwą rozmowy na wiad i jeszcze raz wywiad.
temat utworzenia na terytorium republiki szko- POLSKA ZBROJNA: W 1998 roku ogłoszo-
leniowego centrum antyterrorystycznego. POLSKA ZBROJNA: Na czym polegają błę- no jednak program modernizacji CIA.
Zagrożenie islamskim fundamentalizmem dy CIA w Afganistanie? TIM WEINER: Ówczesny szef agencji
dostrzega także Tadżykistan. Rząd z Duszan- TIM WEINER: CIA ma tam tropić talibów za George Tenet dostał na to od Kongresu 1,8 mi-
be jest zaniepokojony pogłoskami, że w doli- pomocą samolotów bezzałogowych. Tymcza- liarda dolarów. Miał zatrudnić, wyszkolić, na-
nie Raszt wraz z setką ludzi pojawił się mułła sem prawie połowa ataków jest chybiona. Gi- uczyć języków i wysłać do wypełniania zadań za
Abdullah ukrywający się ostatnio w Afgani- ną ludzie, którzy nie mają nic wspólnego z ter- granicą najlepszych ludzi. Mija 11 lat, a plany te
stanie. To jedyny z muzułmańskich komen- rorystami. wykonano co najwyżej w 50 procentach. Tylko
dantów partyzanckich, który w latach dzie- połowa analityków i oficerów operacyjnych ma
więćdziesiątych odmówił pogodzenia się z ko- POLSKA ZBROJNA: Czy to sytuacja bez pięcioletnie doświadczenie. I koło się zamyka:
munistycznymi władzami i nigdy nie złożył wyjścia? działania wojenne nie mogą być do końca udane,
broni. TIM WEINER: Wyjście jest tylko jedno: poro- jeśli nie ma zaplecza wywiadowczego.
Jak pokazały ostatnie tygodnie, obawy rzą- zumienie z talibami. Trzeba się z nimi dogadać.
du w Duszanbe są w pełni uzasadnione. Pod To jest pole do działania między innymi dla
WIZYTÓWKA
koniec lipca w tawildarskim rejonie na wscho- szpiegów.
dzie kraju grupa uzbrojonych mężczyzn na- TIM WEINER
padła na posterunek Gwardii Narodowej. Ta- POLSKA ZBROJNA: Ale Pan mówi, że pra- jest amerykańskim dzienni-
dżyckie MSW i Komitet Bezpieczeństwa Na- cownicy CIA do niczego się nie nadają. karzem, laureatem Nagro-
rodowego utrzymują, że ataku dokonali bo- TIM WEINER: W sumie jest to nieduża orga- dy Pulitzera, autorem prze-
jownicy z grupy Negmata Azizowa powiąza- nizacja. CIA liczy raptem 25 tysięcy ludzi, tłumaczonego na kilkanaście języków fun-
nej z Islamskim Ruchem Uzbekistanu. Gdyby- z których 90 procent przesiaduje w biurach na
FOT. EWA KORSAK
W
marcu 2003 roku grupa uzbro- Potencjalnych scenariuszy ataków terrory- tysięcy dużych statków. Jego zablokowanie – na
jonych ludzi przejęła kontrolę stycznych na morzach jest wiele. Eksperci naj- przykład przez zaminowanie lub zatopienie kil-
nad indonezyjskim chemika- bardziej obawiają się zablokowania „wąskich ku dużych jednostek – mogłoby utrudnić dosta-
liowcem tylko po to, aby spraw- gardeł”, czyli istotnych strategicznie przesmy- wy ropy naftowej do azjatyckich potęg – Chin,
dzić, w jaki sposób pływa się tak dużą jednost- ków, takich jak Kanał Panamski czy Cieśnina Japonii i Korei Południowej.
ką. Wypytali tylko o manewrowanie, lecz nie Gibraltarska. Zagrożona jest też cieśnina Ma- Statek może być wykorzystany jako pływa-
zwracali uwagi na kwestie związane z dokowa- lakka. Przez leżący w pobliżu Singapuru wąski jąca bomba – analogicznie do zamachów
niem. Terroryści pływali przez kilka godzin, przesmyk każdego roku przepływa ponad 50 z 11 września, podczas których użyto samo-
ROBERT CZULDA
Pływająca bomba
Następny atak terrorystyczny wcale nie musi przyjść
z powietrza. Bardziej prawdopodobna jest katastrofa morska,
która dobije światową gospodarkę.
przepłynęli wąską cieśninę, a następnie się wy-
cofali. Ze statku zabrali kilku oficerów i doku-
mentację techniczną. Skojarzenie z adeptami
szkół latania w Stanach Zjednoczonych, którzy
dokonali zamachów z użyciem samolotów, wy-
daje się oczywiste.
Udane ataki na filipińskie promy „SuperFer-
ry 14” (2004) i „Dona Ramona” (2005) to jasny
dowód na to, że statki są bardzo podatne na
tego rodzaju zagrożenia. Schwytany w 2002
roku szef komórki Al-Kaidy do spraw morskich
Abdul Rahim Mohammad Hussein
al-Nashri przyznał, że wysłał do Maroka swych
ludzi, aby zaatakowali statki i okręty przepły-
wające przez Cieśninę Gibraltarską. Jeden
z nich poślubił nawet Marokankę, aby lepiej
wtopić się w społeczeństwo.
„Problem terroryzmu morskiego jest poważ-
ny”, uważa Lyn Debevoise z Tufts University.
„Dobrze zaplanowany i przeprowadzony atak
mógłby spowodować poważne straty w świato-
wej gospodarce. Być może większe niż te po 11
września”. „Nasz słaby system otwiera terrory-
stom drogę do skutecznego ataku”, wtóruje mu
Sam Bateman z australijskiego uniwersytetu
w Wollongong.
Problem terroryzmu morskiego jest poważny. Dobrze zaplanowany
i przeprowadzony atak mógłby spowodować poważne straty w światowej gospodarce.
BOGACTWO MOŻLIWOŚCI
Chociaż od 1969 roku jedynie dwa procent
wszystkich aktów terrorystycznych zostało
przeprowadzone na morzach, to wielu eksper-
tów uważa, że po 11 września 2001 roku ta licz-
ba szybko wzrośnie. Już kilka lat temu pojawiły
się raporty, według których niektóre grupy ter-
rorystyczne mają specjalistyczne komórki do
walki morskiej. Jedna z nich należy do Tamil-
skich Tygrysów. Jeśli wierzyć wywiadowcom,
grupa ta ma zespół łodzi szturmowych, łodzie STATEK może
FOT. CONTAINERSHIPPING
lotów. Wbrew pozorom tankowce transportu- łatwo przemycić duże ilości materiałów wybu- Monitorowanie i ochrona wód w pobliżu por-
jące ropę naftową nie stanowią idealnego ce- chowych. Nawet jeśli statku nie udałoby się za- tów są niezwykle trudne. Lotniska można ogro-
lu. Najbardziej zagrożone są statki przewożą- topić, z pewnością wybuchłaby panika. Stało dzić płotem i wzmocnić punkty kontrolne, ale
ce niebezpieczne i łatwopalne chemikalia, ta- się tak choćby w przypadku wspomnianego już porty, ze względu na masowy transport towa-
kie jak chlor czy amoniak. Przeprowadzone zamachu na prom „SuperFerry 14”, podczas rów i swój ogrom, muszą być otwarte. Przepły-
eksperymenty dowiodły, że nawet ostrzał ra- którego więcej osób zginęło wskutek nieudol- wających jednostek – szczególnie tych małych
kietowy nie gwarantuje zapalenia tankowca, nej akcji gaśniczej i chaotycznej ewakuacji niż – nikt nie kontroluje. Borykający się z proble-
lecz co najwyżej zatopienie. Efektem byłyby eksplozji. mami morskiej przestępczości Singapur jako
jednak straty ekonomiczne. Tak było w 2002 jedno z nielicznych państw wprowadziło kom-
roku, gdy w wyniku ataku samobójczego na DZIURAWY SYSTEM puterowy system monitoringu. Każdy wpływa-
tankowiec „Limburg” nieznacznie wzrosła Ryzyko ataku jest coraz większe, ponieważ jący statek musi mieć specjalny system identy-
cena ropy, a transport w Zatoce Adeńskiej zo- porty pozostają praktycznie niezabezpieczone. fikacji. Najbardziej zagrożone atakiem jednost-
stał sparaliżowany. O ile na lotniskach każdy jest sprawdzany, ki są chronione przez agentów specjalnych.
Najbardziej prawdopodobny scenariusz za- a pracownicy mają przepustki, o tyle w porcie Nawet wzmocnienie ochrony nie gwarantuje
kłada jednak wysadzenie w powietrze statku można poruszać się bez problemu. „Porty są bezpieczeństwa, bowiem poza całkowitą kon-
pasażerskiego lub promu. Istotne znaczenie ma podatne na ataki”, przestrzega Sam Bateman. trolą pozostają wwożone do portów kontenery.
tutaj efekt psychologiczny, który mógłby do- „Łatwo się do nich dostać zarówno drogą lądo- Każdego roku na całym świecie przewozi się
równać temu, jaki wywołały ataki z 11 wrześ- wą, jak i morską. Wejść może każdy – także ich 230 milionów, z czego jest sprawdzany rap-
nia. Jest to cel niezwykle kuszący, bo na prom terroryści”. tem jeden procent. W samym tylko Singapurze
każdego dnia znajduje się osiemset statków
i ponad 150 tysięcy kontenerów. Nikt nawet nie
Ataki na morzu próbuje zajrzeć do środka, a tam może się kryć
dosłownie wszystko – narkotyki, broń, materia-
1985 rok – porwanie przez Palestyńczyków
ły wybuchowe. Kontrolą nie są zainteresowani
pasażerskiego liniowca „Achille Lauro”.
także sami przewoźnicy. Silna rywalizacja na
1996 rok – porwanie przez Czeczenów ture- rynku oraz chęć zminimalizowania kosztów
ckiego promu z 255 osobami na pokładzie. sprawiają, że o kwestie bezpieczeństwa nikt nie
1999 rok – nieudana próba samobójczego dba. Dobry transport to tani transport.
ataku na niszczyciel USS „Sullivan”.
PRZERWANE PLANY
2000 rok – eksplozja łodzi przy burcie Według danych wywiadu norweskiego,
USS „Cole”. Zginęło siedemnastu marynarzy. Al-Kaida ma ponad 20 statków zarejestrowa-
2001 rok – nieudana próba samobójczego nych w krajach trzeciego świata. Zostały one
ataku na USS „Vincent”. wykorzystane między innymi do przemytu ma-
teriałów wybuchowych użytych w krwawych
2002 rok – atak na francuski tankowiec „Lim-
FOT. CONTAINERSHIPPING
WIEKU
NA PROGU XXI a
ni
mamy do czynie od
em
z przechodzeni tkowego
os
terroryzmu jedn
do
i incydentalnego go
we
wielopodmioto
i ciągłego.
STANISŁAW KOZIEJ
Piorunująca mikstura
Przykład koreański pokazuje, że mając broń nuklearną i technologie
rakietowe, można być państwem strategicznie nietykalnym.
N
a listach zagrożeń we wszystkich które można określić superterroryzmem lub rorystyczna. Precyzyjniej zaś globalna sieć
strategiach narodowych i między- terroryzmem masowego rażenia. Spójrzmy niepaństwowych podmiotów posługujących
narodowych XXI wieku dwa nieco bliżej na jego obydwa składniki. się zamachami jako metodą międzynarodo-
pierwsze miejsca zajmują terro- wej konkurencji politycznej. Tym mianem
ryzm międzynarodowy i proliferacja broni NIETYPOWE MOCARSTWO określam zbiór różnych organizacji i grup
masowego rażenia. Ostatnio zamieniają się Na progu XXI wieku mamy do czynienia terrorystycznych, o różnych motywacjach
miejscami. Widać to wyraźnie zwłaszcza z przechodzeniem od terroryzmu jednostko- i celach, rozrzuconych w różnych częściach
w retoryce nowej administracji amerykań- wego i incydentalnego do wielopodmiotowe- globu, ale wirtualnie sprzężonych w jeden
skiej: na pierwszym miejscu coraz częściej go i ciągłego; od konieczności zajmowania system działania w wyniku swego rodzaju
zaczyna się wymieniać zagrożenia prolifera- się pojedynczymi zamachowcami, organiza- zanurzenia w zglobalizowanym środowisku
cyjne, na drugim – terrorystyczne. Ta zmiana cjami i grupami w ramach bezpieczeństwa bezpieczeństwa. Te niezależne od siebie, luź-
akcentów jest bardziej zabiegiem z dziedziny wewnętrznego poszczególnych krajów do ko- ne podmioty z uwagi na przestrzeń informa-
marketingu politycznego i ma na celu odróż- nieczności zajmowania się całym systemem cyjną, w której operują, traktować można
nienie się od poprzedniej ekipy rządzącej. zagrożeń terrorystycznych w ramach bezpie- i należy jako całość strategiczną. Jeśli jest to
Realnej zmiany można oczekiwać natomiast czeństwa międzynarodowego. Kilka lat temu, mocarstwo, to jest ono nietypowe, inne od
w tym, że z tych dwóch najniebezpieczniej- obserwując dynamiczną ekspansję zagrożeń klasycznie pojmowanych potęg, jakimi
szych dziś zjawisk powstanie jeszcze bardziej terrorystycznych w świecie, wysunąłem na- w westfalskim systemie stosunków między-
piorunująca mikstura. Obydwa bowiem – nie- wet hipotezę, że oto na naszych oczach wy- narodowych są państwa i organizacje mię-
stety – okrzepły już na tyle, że chyba nie uda kluwa się nowy gracz strategiczny, nowe asy- dzynarodowe. Jest to nowy podmiot bez cen-
się przeszkodzić ich fuzji w nowe zjawisko, metryczne „mocarstwo” – globalna sieć ter- tralnej władzy i zhierarchizowanej struktury,
PRESJA NA ZACHÓD
Pojawia się jednak pytanie, jak daleko Mos-
kwa jest gotowa się posunąć, zwłaszcza jeśli
obecna elita byłaby zagrożona. Miedwiediew
i Putin nie mogli nie zauważyć, że dzięki woj-
nie z Gruzją w sierpniu ubiegłego roku zy-
System skali większą popularność. W przypad-
stworzony przez ku kolejnej fazy kryzysu nie sposób za-
Władimira Putina tem wykluczyć, że Kreml poszuka ko-
potrzebuje wroga lejnego celu – dla kampanii nie tyle
FOT. ARMY RECOGNITION
Szukanie adresata
wojnie. W przeważającej mierze presja ta ma
charakter pośredni – Moskwa chce pokazać, że
ma możliwości zmiany status quo, konfrontacja
zaś przyniesie Zachodowi więcej szkód niż po-
żytków. Nie można wreszcie wykluczyć, że Ro-
Rosyjski parlament przyjął ustawę, która znacząco rozszerza możliwości sja uznała za opłacalne sięganie po oręż w kon-
użycia wojsk rosyjskich za granicą. Co z tego może wyniknąć? taktach z sąsiadami. Wojna sierpniowa, chociaż
P
nie doprowadziła do zmiany ekipy rządzącej
rzyjęcie nowej ustawy w pewnym jest to sposób legitymizacji tandemu Putin– w Tbilisi ani kursu strategicznego samej Gruzji,
sensie stanowiło usprawiedliwienie –Miedwiediew wobec własnego społeczeństwa sprawiła, że Zachód jest o wiele bardziej ostroż-
post factum zeszłorocznej interwencji przez tworzenie wizerunku odbudowanego mo- ny w podejściu do obszaru poradzieckiego.
w Gruzji, która była niezgodna z ro- carstwa? Czy też jest to sygnał ostrzegawczy dla Presja wywierana przed wyborami prezyden-
syjskim prawem, przewidującym użycie sił Zachodu, aby zrewidował swoje ambicje odnoś- ckimi na Ukrainę, a także perspektywa utrzy-
zbrojnych w przypadku agresji na Federację Ro- nie do obszaru poradzieckiego? A może jest to mywania się napięć wokół Floty Czarnomor-
syjską, obrony jej integralności terytorialnej przygotowanie do kolejnego konfliktu? skiej (która ma prawo stacjonować na Krymie
bądź konieczności wypełnienia zobowiązań so- Według analityków, polityka zagraniczna Ro- do roku 2017), powoduje, że użycie siły wobec
juszniczych. Obecnie prezydent będzie mógł za- sji prowadzona w stylu mocarstwowym jest jed- Kijowa nie jest tak nieprawdopodobne, jak jesz-
decydować o użyciu wojska w dużo większej nym z podstawowych źródeł popularności cze kilkanaście miesięcy temu.
liczbie przypadków: odparcie ataku na siły Putina w rosyjskim społeczeństwie. Przez de- Nie sposób jednoznacznie odpowiedzieć na
zbrojne FR poza granicami, zapobieżenie agre- monstracje odbudowanej potęgi, które przybie- pytanie, które z działań rosyjskich należy trakto-
sji na dowolne państwo trzecie, ochrona rosyj- rają najróżniejsze formy – od parad zwycięstwa wać jako zagrożenie, a które jako nieszkodliwą
skich obywateli bądź walka z piractwem. z udziałem ciężkiego sprzętu na Placu Czerwo- demonstrację. Chociaż cele rosyjskiej polityki
nym po patrole bombowców strategicznych czy pozostają względnie stałe na przestrzeni ostat-
SYGNAŁ OSTRZEGAWCZY „zdobywanie” Arktyki – reżim rekompensuje nich lat, to trudniej jest przewidzieć, jakich środ-
Dzień przed przyjęciem ustawy, 8 września, ograniczenia wolności politycznych. ków Rosja zechce użyć do ich osiągnięcia.
rozpoczęły się rosyjsko-białoruskie manewry Niektórzy opozycyjni badacze rosyjscy, jak
„Zapad 2009”. Ich scenariusz to odparcie agre- Lilia Szewcowa, twierdzą, że ta legitymizacja WIZYTÓWKA
sji na obwód kaliningradzki przez połączone si- idzie jeszcze dalej – system stworzony przez
ły rosyjsko-białoruskie, łącznie z przerzuceniem Putina potrzebuje wroga zewnętrznego. Efek- MARCIN
sił rosyjskich na terytorium Białorusi oraz de- tem tego są regularne kampanie propagandowe KACZMARSKI
santem morskim i powietrznym. W manewrach – mające podkreślać determinację Kremla Analityk Ośrodka Studiów
weźmie udział ponad 12 tysięcy żołnierzy i 200 w obronie interesów Rosji na arenie międzyna- Wschodnich, pracuje
czołgów. Zarówno scenariusz, jak i rozmiar ćwi- rodowej. również w Instytucie Stosunków Międzynaro-
czeń wskazują, że za potencjalnego przeciwnika Jeśli agresywna polityka zagraniczna miałaby dowych Uniwersytetu Warszawskiego, autor
uznawany jest sojusz północnoatlantycki. Czy wyłącznie aspekt wewnętrzny, nie byłoby to książki „Rosja na rozdrożu”.
FOT. MO FRANCJI
TADEUSZ WRÓBEL
Powyborcza dogrywka
Ogłoszenie wyników wyborów prezydenckich w Gabonie wywołało falę protestów.
Część demonstrujących wystąpiła przeciwko dawnej metropolii kolonialnej, czyli Francji.
Z
wycięzcą wyborów prezydenckich gazów łzawiących i pałek. Najgwał- cia czarnego złota. Odbywa się ono
w Gabonie, które odbyły się 30 towniejsze wystąpienia miały miejsce pod kontrolą Totala oraz amerykań-
sierpnia, został ogłoszony Ali Ben w Port Gentil, drugim co do wielkości skiego koncernu Vaalco.
Bongo. Miał dostać 41,73 procent mieście Gabonu, które jest uznawane Podczas demonstracji na ulicach by-
głosów. Bongo zapowiedział, że będzie „prezy- za stolicę gospodarczą. ło słychać śpiewy o zabijaniu białych,
dentem wszystkich Gabończyków”, ale jego ry- Uczestnicy zamieszek uwolnili więc władze francuskie zaleciły 10–12
wale podali w wątpliwość wyniki głosowania SIŁY ZBROJNE więźniów. Doszło do rabunków i pod- tysiącom swych obywateli mieszkają-
przedstawione przez komisję wyborczą. Są GABONU tworzą paleń. Przeciwnicy nowej głowy pań- cych w Gabonie, a zwłaszcza tym
wojska lądowe,
przekonani, że Bongo wygrał dzięki fałszer- siły powietrzne, stwa z Port Gentil wyładowali swą w rejonie Port Gentil, aby pozostali
stwom, i sami ogłosili się zwycięzcami. Jeden marynarka złość na obiektach symbolizujących w domach. Do miasta wysłano też
z nich, były minister spraw wewnętrznych wojenna, dawną metropolię kolonialną – podpa- 80 francuskich żołnierzy. Zajęli się oni
Andre Mba Obami, który uzyskał niemal batalion lono miejscowy konsulat francuski. ochroną obywateli i obiektów francu-
saperów-
26-procentowe poparcie, stwierdził, że doszło -strażaków Zdewastowano też siedzibę koncernu skich, ale mieli nie angażować się
do „wyborczego zamachu stanu”. O tym, że i lotnictwo wojsk naftowego Total. Niszczono nawet łą- w tłumienie rozruchów.
wielu ludzi nie wierzyło w sens głosowania, lądowych. Poza czone z tą firmą obiekty sportowe. Ce- Według niektórych Gabończyków,
świadczy bardzo niska frekwencja wyborcza nimi są też lem ataków była też francusko-amery- chęć utrzymania kontroli nad ich zło-
inżynieria
(nieco ponad 44 procent). wojskowa, służba kańska grupa Schlumberger. żami ropy naftowej sprawia, że Francja
zdrowia W rejonie Port Gentil znajdują się popiera Alego Bena Bongo. Jest on
NIECHĘĆ DO FRANCUZÓW i administracja. złoża największego bogactwa Gabonu, synem zmarłego w czerwcu prezyden-
Na początku września na ulice głównych ga- ropy naftowej. Ten niewielki kraj leżą- ta Omara Bongo, który z błogosła-
bońskich miast wyszli zwolennicy rywali cy nad Zatoką Gwinejską zajmuje wieństwem Paryża rządził Gabonem
Bongo. Doszło do starć z siłami bezpieczeń- czwarte miejsce w Afryce subsaharyj- przez 41 lat. Państwo to było ważnym
stwa, które użyły przeciwko demonstrantom skiej, jeśli chodzi o wielkość wydoby- sojusznikiem Francji, ponieważ odgry-
ności, wyposażenia i struktury można znaleźć
różne dane. Według oficjalnej strony inter-
netowej, siły zbrojne Gabonu tworzą
Akcja wojska lądowe, siły powietrzne, mary-
poszukiwaw- narka wojenna, batalion saperów-stra-
cza zatopionego żaków i lotnictwo wojsk lądowych.
Okręt desantowy śmigłowca Poza nimi są inżynieria wojskowa,
Foudre
Cougar służba zdrowia i administracja. Liczeb-
ność armii oscyluje w granicach pięciu
tysięcy mundurowych. Do tego dochodzą
dwie formacje paramilitarne: żandarmeria na-
rodowa oraz gwardia republikańska – straż
FOT. MO FRANCJI
ANDRZEJ
JONAS
Walka za i przeciw reformie ubezpieczeń rozpaliła redaktor naczelny
społeczeństwo amerykańskie do czerwoności. „The Warsaw Voice”
FOT. MO HISZPANI
HISZPANIA
Większy kontyngent
Rząd w Madrycie zdecydował, że wyśle do Afganistanu dodatkowych 220 żołnierzy. Tym samym kontyngent hiszpański w tym kraju zwiększy się do
tysiąca osób. Decyzję tę musi jeszcze zaakceptować parlament. Madryt już wcześniej wysłał do Afganistanu 450 żołnierzy, by wzmocnić swoje siły
podczas wyborów. Minister obrony Carmen Chacón oświadczyła niedawno, że rozsądny wydaje się jej termin pięciu lat na wycofanie hiszpańskich
oddziałów z tego kraju. (W)
FOT. ISAF
Spiegel”, przygotował on dziesię- dzynarodowe Siły Wsparcia Bez- Netanjahu w Moskwie potwier-
ciopunktowy plan, określający pieczeństwa obarcza odpowiedzial-
warunki zakończenia niemieckiej nością za tragedię niemieckiego
ROMAN
KUŹNIAR
szef Zakładu Studiów
Wybory w Afganistanie potwierdziły brak
Strategicznych legitymizacji władzy popieranej przez NATO.
w Instytucie Stosunków Za takie wybory nie wolno toczyć wojny.
Międzynarodowych UW
niezałatwionymi
od lat sprawami
żołnierzy
Bagno
wciąga
FOT. JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
M
am już cztery pod- nia się przez piętnaście następnych, bitnych biegaczy i kompletnych amatorów do-
kowy – nagrody za może rozwalić psychę każdego. Rowy W LUBLIŃCU cierających do celu ponad godzinę za liderami?
udział w tej impre- pokonuje się bowiem zygzakiem, za biegają nie tylko Czym jest dla nich ta cuchnąca i lepka masakra,
komandosi, lecz
zie – i każdą z nich każdym razem zadając sobie pytanie, także całe
irracjonalne szaleństwo poprzedzone, dla chęt-
zdobyłem w wiel- czy nie można by tego uprościć. Nie- rodziny. Dobry nych, nie mniej zakręconym biegiem o tytuł mi-
kim trudzie. Do pokonania „piekiel- którzy zresztą upraszczają, co jest klimat przyciąga strza Polski na jedną milę... tyłem? Co w tym
nych błot” (kto notabene wymyśla te wielce naganne nie tylko ze względów biegających żoł- wszystkim robią piękne panie?
nierzy, ale też
dołujące nazwy?) nie trzeba jednak regulaminowych. Najbardziej dobijają- funkcjonariuszy
Wyjaśnia to na forum internetowym jedna
być wyczynowym biegaczem czy su- ca jest końcówka, gdy meta już blisko, innych służb z bohaterek biegu, „dora”: „Katorżnik Wellness
perkomandosem. Gdyby tak było, mo- widać rozentuzjazmowaną publicz- mundurowych & Spa!!! Wspaniałe ładowanie siły i wytrzyma-
je kości od dawna bielałyby na błot- ność, a nagle między drzewami drogę oraz cywilnych, łości na łonie natury. Nieograniczone korzysta-
często
nym szlaku. Jednak każdy „katorżnik” ku szczęściu zagradza błoto pierwszej utytułowanych nie z termalnych wód ciepłych i zimnych. Natu-
powinien mieć kilka odpowiednich klasy, wprawdzie tylko powyżej ud, sportowców. ralne kosmetyki do pielęgnacji ciała: glinki,
przymiotów; niezwykle cenna jest na ale gęste, trzymające niczym stygnący torf, muł, słodkowodne algi, błotka o różnej
przykład cierpliwość. beton. konsystencji. 2 godziny 47 minut spędzonych
Najpierw kilkukilometrowe brodze- w Katorżniku Wellness & Spa wyzwoliły
nie, chwilami po szyję, po gęstym PIĘKNE PANIE u mnie potężny strumień energii, wprawiły
i pełnym „niespodzianek” dnie otwar- Na kilka miesięcy przed tą piekielną w stan euforii, ujędrniły i wygładziły skórę,
tego akwenu. Następnie forsowanie po przeprawą brakuje wolnych miejsc na sprawiły, że zniknęły zmarszczki i cellulitis.
raz dziesiąty tego samego rowu melio- liczącej tysiąc pozycji liście startowej. Ciało wygląda doskonale oprócz drobnych za-
racyjnego, z perspektywą przeprawia- Co przyciąga żołnierzy i cywilów, wy- drapań i siniaków”.
W tym roku panie wywojowały sobie bieg
Bagno wciąga
jedynie dla siebie, żeby zwyciężczyni nie wpa-
dała na metę wmieszana w tłum facetów. Pub-
liczność szalała, gdy Karolina Pilarska, repre-
FOT. JAROSŁAW WIŚNIEWSKI (2)
DAMIAN MARKOWSKI
Autoportret agresji
Zwycięski marsz wyzwoleńczej Armii Czerwonej i euforia miejscowej ludności
– taki obraz wyłania się z większości sowieckich wspomnień o 17 września 1939 roku.
U
derzenie ZSRR na Polskę zmagającą 17 września w godzinach rannych przez radio- władzy. „Żołnierze bez szmeru podeszli do za-
się z III Rzeszą i opis radzieckich stację Frontu Ukraińskiego meldowano: „Brak pór z drutu kolczastego, oddzielających świetla-
działań wojennych we wrześniu 1939 zorganizowanego oporu. Nasze wojska posuwa- ny świat socjalistyczny od świata nędzy i kapita-
roku zajmują zadziwiająco mało ją się pomyślnie”. Wiadomość tylko częściowo listycznego wyzysku, i z myślą o Stalinie i Oj-
miejsca w relacjach czerwonoarmistów. Przewa- odpowiadała prawdzie. Istotnie, niektóre strażni- czyźnie o 4:30 zaczęli ciąć druty”, pisał kroni-
żają fragmenty czysto ideologiczne. Wszech- ce zostały zaskoczone i szybko zniszczone. Prze- karz 8 Dywizji Strzeleckiej o natarciu na pozycje
władna cenzura partii bolszewickiej starała się ważnie jednak kilkunastoosobowe załogi stawiły batalionu KOP „Kleck”.
bowiem wychwycić i zlikwidować wszelkie in- zacięty opór. Gdzieniegdzie udało się nawet ode- Napotkany opór łamano z całą bezwzględnoś-
formacje mogące zaprzeczyć oficjalnemu wize- przeć atak i zmusić napastników do odwrotu. cią. „Młody porucznik tylko w koszuli biegł
runkowi „sprawiedliwej wojny”. W sprawozdaniach umniejszano skalę walk, z kwatery prywatnej do budynku kompanii. Pra-
dając za to upust w okazywaniu uczuć wobec wie u celu został osaczony przez napastników.
PŁONĄCE STRAŻNICE Zabił trzech, ale sam został zakłuty bagnetami.
„Polskie jednostki ochrony pogranicza w rejo-
nie swoich strażnic do obrony się nie szykują, ży-
Na rubieży Bolszewicy twierdzili, że zabił ich komandira”,
wspomina wówczas 13-letni Julian Białowąs.
cie przebiega normalnie”, brzmiał meldunek
NKWD z początku drugiej dekady września. KOP powstał w 1924 roku w celu ochrony Z ZAPISKÓW POLITRUKA
Rzeczywiście, oddziały Korpusu Ochrony Po- granicy z ZSRR, narażonej na rajdy komuni- „Już od 20 lat policyjny but piłsudczyków
granicza otrzymały polecenie, żeby nie prowoko- stycznych bojówek. Najlepsze pułki KOP ściąg- bezkarnie depcze rodzinne ziemie naszych braci
wać żadnych zajść. Chociaż dowódcy posterun- nięto we wrześniu 1939 roku na front zachod- Białorusinów i Ukraińców. W zachodniej Biało-
ków meldowali o wzmożonej koncentracji, Na- ni, gdzie broniły szczególnie zagrożonych od- rusi i zachodniej Ukrainie wzniósł się czerwony
czelne Dowództwo Wojska Polskiego zbagateli- cinków. Na Kresach kopiści stoczyli kilka zwy- sztandar powstania. Zapłonęły domy obszarni-
zowało te doniesienia. Wpłynęło to negatywnie cięskich bitew z Rosjanami, rozbijając ich mię- cze. Poprzez huk dział słyszymy wezwanie: Na
na przyszłą obronę Kresów Wschodnich. dzy innymi pod Szackiem i Wytycznem. pomoc!”, donosił 17 września wojskowy organ
Niemcy
i Rosjanie
– spotkanie
na „nowej”
granicy Wszechstronna analiza
doświadczeń
i problemów armii
Defilada sowieckiej kawalerii na
ulicach Lwowa w 1939 roku
Konfrontacja
gruzińsko-rosyjska
Ppłk dr ADAM RADOMYSKI
Pięciodniowa wojna gruzińsko-rosyjska
ukazała słabość militarną Gruzji oraz
uświadomiła, że ten rejon należy jeszcze
do strefy wpływów rosyjskich. Na początku
konfliktu zbrojnego, mimo przewagi technicznej
w siłach powietrznych, Rosjanie popełnili wiele
Jeńcy polscy konwojowani przez Rosjan błędów, a Gruzini wykazali się skutecznością
przeciwlotniczą.
partii „Wojennyj Wiestnik”. Podobne poglądy, leckim. Możemy się tylko domyślać, czy oficer
szeroko rozpowszechniane przez propagandę, ten nie kreślił powyższych słów z ironią. Konflikt o Naddniestrze
obowiązywały jako oficjalny powód wkroczenia Żołnierze Armii Czerwonej zazwyczaj ze – zagrożenie Starego
do Polski. zdumieniem oglądali biedne, ale zadbane wsie
Komisarz Emil Szirer tak pisał w „Czerwo- i sprzęty domowe, stanowiące szczyt marzeń
Kontynentu
nym Sztandarze”: „Poszczególnych czerwonoar- obywateli ZSRR. Wbijano im do głowy, że Pol- Dr DANUTA GIBAS-KRZAK
mistów otacza zwartym kołem ska to państwo chłopskich le- Naddniestrze stanowi przysłowiową „puszkę
spragniona ich słowa miejscowa pianek i pańskich pałaców. Pandory”, bowiem obecnie w rejonie tym
ludność. Traktor, tank i żywe sło-
Nie wszyscy Szczytem absurdu była sytua- funkcjonuje autorytarna dyktatura, związana
wo – każdym z tych oręży świet- Rosjanie ochoczo cja, do której doszło w jednej z oligarchią postkomunistyczną, powiązana
nie włada wspaniała Czerwona wzięli udział z wiosek pod Lwowem. Ko- z rosyjskimi i ukraińskimi organizacjami
Armia”. misarz polityczny chciał aresz- przestępczymi oraz podległa wpływowi
Propaganda ZSRR odniosła
w napaści. Wśród tować wszystkich mieszkań- rosyjskiemu. Sytuacja taka może w niedalekiej
pewne sukcesy na arenie między- sowieckich ców z powodu ich rzekomego przyszłości doprowadzić do zagrożenia ładu
narodowej. Środowiska sympaty- żołnierzy doszło udziału w burżuazyjnym spi- międzynarodowego.
zujące z komunizmem bezkry- sku. Jego zdaniem, chłopi byli
tycznie przyjmowały sowieckie
do kilku aktów w rzeczywistości przebranymi Sieciocentryczne systemy
relacje. W zajęciu wschodniej sprzeciwu kapitalistami, a ich dobytek
Polski widziały naprawę „nie- został zwieziony z miast, by dowodzenia operacyjnego
sprawiedliwości traktatu wersalskiego”. Presji przepychem otumanić czerwonoarmistów. Kmdr rez. prof. dr hab. KRZYSZTOF FICOŃ
uległ również rząd łotewski, który 18 września Nie wszyscy Rosjanie zmobilizowani do ude- W dobie walki informacyjnej i cyberwalki
zerwał stosunki z Polską, ponieważ „państwo rzenia na Polskę ochoczo wzięli udział w napa- niezmiernie ważnym zadaniem siatki efektorów
polskie przestało istnieć”. Propagandziści ści. Wśród sowieckich żołnierzy doszło do kilku
jest możliwość dokonania destrukcji siatki
Stalina mogli triumfować. aktów sprzeciwu. Znamienne jest również, że
sensorów przeciwnika, obezwładnienie źródeł
wzięci do niewoli Rosjanie często zgłaszali się
BICZ NA NIEPOKORNYCH ochotniczo do Wojska Polskiego. Kilkudziesię-
informacji, a przede wszystkim niszczenie jego
„Punktualnie o 7 rano postawiłem nogę na ciu w szeregach Samodzielnej Grupy Operacyj- sieci informacyjnej.
zaorany pas ziemi oznaczający granicę. Jeszcze nej „Polesie” wzięło udział w walkach z Armią
sekunda i znalazłem się na terytorium Polski. Po Czerwoną i Wehrmachtem. Złożyli broń dopiero S p o j r z e n i e s p e c j a l i s t ó w,
terenie nie rozróżniam, jednak po domach i chło- po bitwie pod Kockiem. Nie znamy ich dalszych
pach widoczne, że nie jestem w przepięknym losów. Jednak jeśli zostali wydani przez Niem- pogląd praktyków
kraju sowieckim”, pisał lejtnant Matwiejew, do- ców swojemu państwu, nie mogli liczyć na uła-
wódca plutonu moździerzy w 261 Pułku Strze- skawienie.
Odpowiedź Cambronne’a
L
osy bitwy przeważył 73-letni marszałek Michel Ney (syn bedna- W pamięci współczesnych i potom-
pruski marszałek, zwany przez rza) czy sam Napoleon – byli uwiel- nych pozostały jednak przede wszyst-
podkomendnych „Der Alte Vor- biani przez podkomendnych, bo tak kim czyny i wspaniałe gesty, wyraża-
wärts” (Staruszek Naprzód). Był samo wystawiali się na kule jak zwy- jące jednocześnie pogardę dla śmierci
to Gebhard Leberecht von kli żołnierze. Przez ich bezwzględną oraz wierność dowódcom i towarzy-
Blücher,, którego mauzoleum można dziś brawurę nieraz armie ponosiły olbrzy- szom broni. Takie właśnie jak słowa
oglądać w podwrocławskich Krobielowicach. mie straty, sięgające czasami trzech Cambronne’a, a u nas podniesiona
Spiesząc na pole walki, bezlitośnie popędzał czwartych stanów poszczególnych na rozkaz do szarży dłoń Jana
swych grenadierów, i z marszu niespodziewa- jednostek. Z Wielkiej Armii, którą Kozietulskiego. Stały się one symbo-
nie zaatakował wciągniętych już w ciężki bój Napoleon poprowadził na Moskwę, lami buntu przeciw banalnej, podpo-
Francuzów. wróciło do domów zaledwie 7 pro- rządkowanej interesom materialnym
Największy rozgłos zdobyły słowa wypowie- cent żołnierzy… codzienności. A taka stawała się rze-
dziane wówczas przez innego dowódcę. Gene- czywistość zachodniej Europy po ro-
rał Pierre Jacques Etienne Cambronne, we- ku 1815. Liczne pamiętniki, a także
teran wszystkich kampanii „małego kaprala”, powieści, spośród których najsław-
dowodził pod Waterloo 1 Dywizją Starej niejszą jest „Czerwone i czarne”
Gwardii. Pod koniec dnia sytuacja jego od- (1830) Stendhala, uczestnika wojen
działu stała się beznadziejna. Anglicy księcia napoleońskich, są świadectwem po-
Wellingtona, pełni podziwu dla bohaterstwa tężnego oddziaływania tych czynów
gwardzistów, zaproponowali im, aby się pod- i gestów na wyobraźnię młodzieży.
dali. Wtedy, według jednych przekazów, Dla Polaków jednakże owe słowa
Cambronne powiedział: „Gwardia umiera, ale i gesty miały znaczenie inne niż
się nie poddaje”, według innych natomiast rzekł tylko prywatne. Wyrażały zbioro-
tylko: „Merde!”, co dosłownie znaczy „gów- we potrzeby i nastawienia. Taką
no”, ale w kontekście należy przełożyć jako mieliśmy historię, tak jej stawia-
„pocałujcie nas!”. I bił się dalej. Raniony, a na- liśmy czoło. Kiedy w roku 1939
stępnie uznany za zabitego, przeżył bitwę. Władysław Broniewski napi-
Czas wojen napoleońskich obfitował sał: „Przypomnimy, co rzekł
w śmiałe manewry, błyskotliwe zwycięstwa, Cambronne – i powiemy to samo
imponujące wyczyny bitewne, jak ośmiominu- nad Wisłą”, jego słowa miały aktu-
towa szarża naszych szwoleżerów w wąwozie alny sens polityczny.
Somosierry. Tysiące ludzi: pułki, dywizje, ca-
łe armie, walczyły, dowodzone bezpośrednio
z linii przez generałów i marszałków. Dowód- Z armii, którą
cy frontowi – nasz Poniatowski, Blücher, Napoleon
Cambronne, „najdzielniejszy z dzielnych”
poprowadził na
Moskwę, wróciło do
WIZYTÓWKA
domów zaledwie
Profesor ZDZISŁAW NAJDER
W 1976 roku założył podziemne Polskie
7 procent żołnierzy.
Porozumienie Niepodległościowe. W latach
1982–1987 był dyrektorem Rozgłośni Polskiej
Radia Wolna Europa. Skazany w 1983 roku
zaocznie na śmierć przez Sąd Wojskowy
w Warszawie. W 1991 roku założył Klub
Atlantycki, postulujący wejście Polski do NATO,
i został jego pierwszym prezesem.
P o s ł u ż b i e
Nie przegap
Warto
Niezłe
Nie warto
FOT. WWW.SPYWORLD.PL.
można obejrzeć
150 wyjątkowych ekspona-
tów: broń, urządzenia pod-
słuchowe, miniaturowe
aparaty fotograficzne i ak-
cesoria używane przez buł-
garskie, sowieckie, peere- dzięki trzem interaktyw-
lowskie, niemieckie, ame- nym grom, można spraw-
rykańskie oraz francuskie dzić swoją pamięć, spo-
służby specjalne. Wystawę strzegawczość oraz poba-
uzupełnia część najwięk- wić się w zmianę tożsamo-
szej na świecie kolekcji ga- ści. (AWIS)
dżetów filmowych i rekwizy-
tów związanych z filmami „Tajemniczy świat techniki
Idylla ze skazą
o Jamesie Bondzie, między szpiegowskiej”, Muzeum
KSIĄŻKA
innymi dwa samochody: Techniki, Pałac Kultury
ręcznie wykonany Aston i Nauki, pl. Defilad 1,
O G Ł O S Z E N I E
końca listopada.
ANDRZEJ
FĄFARA
dziennikarz
sportowy
Nie mam pewności, czy legendarny Hubert Wagner
odniósłby sukces z siatkarzami, którzy niedawno zdobyli
mistrzostwo Europy.
Idźcie tą drogą!
N
o i masz babo pla- facetów to naprawdę wielka sztuka. drze nie mogło wystąpić kilku podstawo-
cek: nasi siatkarze Udało się to wspomnianemu wych graczy, potrafił znaleźć znakomitych
zdobyli mistrzostwo Hubertowi Wagnerowi, i to dwu- zastępców, a ściślej mówiąc, nie tyle zna-
Europy. Mało kto krotnie. Legendarny szkoleniowiec leźć, co w krótkim czasie stworzyć. Zdołał
spodziewał się takie- nie pieścił się z zawodnikami, stoso- tak dobrać siatkarzy, że się uzupełniali, ro-
go sukcesu, nawet oni sami, więc wał reżim porównywalny do tego, zumieli i akceptowali.
radość jest tym większa. W zespo- który obowiązuje w ćwiczeniach Chodzi mi po głowie pytanie: czy wielki
łowym sporcie to pierwsze zwycię- komandosów. Nie bez powodu miał Wagner odniósłby z Gruszką, Kurkiem
stwo Polaków od czasu triumfu przydomek „Kat”. U Wagnera mo- i Bąkiewiczem takie samo zwycięstwo? Nie
siatkarskiej drużyny Huberta gli grać tylko najtwardsi z twardych. mam pewności. Podobnie jak nie jestem pe-
Wagnera w igrzyskach olimpij- Zapytałem kiedyś słynnego trenera, wien, czy Castellani zdziałałby coś, pracu-
skich w 1976 roku. Potem były dlaczego konsekwentnie nie powo- jąc ponad 30 lat temu ze Skorkiem,
medale srebrne i brązowe w piłce łuje do kadry pewnego bardzo do- Boskiem i Wójtowiczem. W sporcie, tak sa-
nożnej i ręcznej, w siatkówce rów- brego siatkarza. „Bo pęka przed Ru- mo zresztą jak w wielu innych dziedzinach,
nież, ale na ten najcenniejszy, wy- skimi”, wyjaśnił krótko. sukces jest skutkiem sprzyjającego zbiegu
walczony przez męski zespół, trze- Czterdziestoośmioletni Argentyń- okoliczności. Określona grupa ludzi musi
ba było czekać aż 33 lata. czyk Daniel Castellani, który po- się spotkać we właściwym czasie i miejscu.
Ktoś kiedyś ogłosił teorię, że Po- prowadził do zwycięstwa dzisiejszą Minimalna zmiana optymalnych warunków,
lacy jako indywidualiści mają mar- ekipę siatkarzy, na pewno katem nie i zamiast triumfu jest brązowy medal.
ne szanse w rywalizacji drużyno- jest. Stosuje raczej metodę łagodnej Ciekawe, czy w przypadku argentyńskie-
wej, bo u nas, wiado- perswazji. Najważniejsze, że jego go trenera oraz naszych dzielnych siatkarzy
mo, każdy sobie argumenty trafiają do zawodników. dojdzie do kolejnych szczęśliwych zbiegów
rzepkę skrobie. Ule- Największą zasługą Castellaniego okoliczności. W każdym razie i on, i oni
pić coś sensowne- jest to, że w trudnej wiedzą już, na czym to wszystko polega. Aż
go z kilkunastu sytuacji, gdy z po- się prosi, żeby sparafrazować klasyka:
chodzących wła- wodu kontu- Danielu Castellani i wy, drodzy mistrzowie
snymi drogami zji w ka- Europy, idźcie tą drogą!
FOT. WWW.SXC.HUI