Professional Documents
Culture Documents
ROZDZIA L
LECZMY PRZYCZYNY, A NIE OBJAWY!
Jeeli mona mwi o spojrzeniu na wady wzroku, to naley rozpozna dwie postawy:
Pierwsza pesymistyczna, zakada, e organy wzroku nie s w stanie samoistnie si
uzdrowi, brakuje im vis medicatrix naturae, a wic wadliwy wzrok jest praktycznie rzecz
biorc nieuleczalny. Mona go jedynie wspomc okularami.
Powysze stwierdzenie przeczy naszemu dowiadczeniu yciowemu, albowiem kady
organ ciaa, po spenieniu odpowiednich warunkw; jak podanie odpowiednich lekarstw,
zabiegi lecznicze, lepsze odywianie, waciwa terapia itd., jest uleczalny. Wynikaoby zatem z
tego pesymistycznego" punktu widzenia, e jedynie wzrok jest jakim dzi-wadem i odstaje od
reszty naszego ciaa w sposb niespodziewanie negatywny.
Drugi sposb widzenia sformuowany po raz pierwszy przez dr Batesa jest
optymistyczny i zakada, e podobnie jak choroby i nabyte wady naszych wszystkich
narzdw, take narzd wzroku jest uleczalny, moliwe jest wic uleczenie przyczyn wad
wzroku dziki vis medicatrix naturae, pobudzonych przez odpowiednie wiczenia reedukacji
wzroku.
Metoda dr Batesa zakada, e czowiek poprzez ze uywanie narzdu wzroku,
doprowadza ten delikatny narzd do rozstroju i wad. Dlatego te podstawowym dziaaniem
zmierzajcym do poprawy jakoci widzenia, jest ponowna nauka wiadomego widzenia, czyli
reedukacja. Mona zauway, e czowiek kulejcy na jedn nog, spowoduje po kilku
tygodniach skurcz mini, przez co nie bdzie mg wyprostowa nogi i dopiero dugotrwae
wiczenia i zabiegi rehabilitacyjne pozwol mu na pene wyprostowanie przykurczonej nogi
oraz ponown nauk prawidowego chodzenia czyli reedukacj.
Dr Bates doszed do wniosku, e wikszo wad wzroku spowodowana jest
nieprawidowym uywaniem narzdu wzroku. Ze nawyki uywania oczu s zawsze cile
powizane ze stanem ich nadwyrenia i napicia. To napicie oddziaywuje w rwnym
stopniu na ciao, jak i na ducha. Organizm czowieka stanowi jedn cao. Napicie nerwowe
spowodowane np. lkiem, powoduje napicie mini w rejonie szyi, tak jakbymy chcieli
ochroni gow od uderzenia z tyu (oczywicie w odpowiednio mniejszym stopniu).
Sprzenie i powizanie napicia- nerwowego z napiciem miniowym jest tak due, e
terapeuci leczcy znerwicowanych pacjentw, o duym poziomie lku zaobserwowali dwie
prawidowoci. Pierwsza to ble miniowe w okolicach szyi spowodowane staym napiciem,
czasami przerost mini karku i spowodowany tym lekki garb u gry krgosupa, druga za
CZ L
TROCH TEORII
W staroytnych Indiach ju 2000 lat p.n.e. znano i doceniano wzajemne powizania
zmysu wzroku i umysu, czego przykadem s jan-try i mandale. Wpatrywanie si w centralny
punkt tej mandali przez 3-7 minut, powoduje znakomity relaks dla oczu i umysu.
ROZDZIA 2
PATRZE TO JESZCZE NIE ZNACZY WIDZIE, CZYLI CZYM JEST
PROCES WIDZENIA
W czasach dr Batesa powszechnie akceptowan hipotez tumaczc zdolno
akomodacji oczu do widzenia bliskiego i dalekiego, bya hipoteza Helmholtza, ktra t
zdolno wyjaniaa dziaaniem minia (obwdki) rzskowego otaczajcego soczewk oka.
Jednake ta hipoteza nie wyjaniaa wszystkich okolicznoci wad wzroku, dlatego te Bates
doszed do wniosku, e gwnym narzdziem akomodacji jest nie soczewka, ale zewntrzne
minie gaki ocznej.
Eksperymenty przeprowadzone przez Batesa wykazay, e akomo-dacja gaki ocznej i
ostro widzenia jest prawidowa, jak rwnie jej ogniskowa zarwno dla bliskich jak i
oddalonych obiektw obserwacji dziki skracaniu i wyduaniu osi gaki ocznej jako caoci.
Poniewa ta ksika zajmuje si praktyczn stron zastosowania sztuki wiadomego
widzenia dr Batesa i ma na celu przedstawienie metody skutecznie poprawiajcej dziaanie
zaburzeniach psychosomatycznych.
Bardzo czsto te zaburzenia objawiaj si wanie wadami wzroku. Wwczas
najgorszym z moliwych rozwiza jest przepisanie okularw. Takim czstym przykadem s
trudnoci z czytaniem i nauk czytania. Niewaciwe uywanie wzroku powoduje napicia,
wytrzeszczanie i zmczenie oczu, a co za tym idzie irytacj dziecka, niemono skupienia
uwagi i ca seri narastajcych skutkw powodujcych pogarszanie si wynikw w nauce
czytania i brak postpw, a nawet czasami widoczny regres. W takich przypadkach trudnoci w
widzeniu to jedyna informacja jak rodzice i naucyciele otrzymuj od dziecka, po czym
wyruszaj do okulisty, aby ten problem zaatwi.
Poza omwionymi przypadkami zaburze psychicznych, napi emocjonalnych,
aspektw psychosomatycznych, na uwag zasuguj rwnie czsto nie zauwaane przyczyny
lece w chorobach nerek, trzustki czy migdaw, a nawet u osb wraliwych meteopatw,
zmiany pogodowe. Wiele agodnych chronicznych zaburze, stanw chorobowych, czy nawet
wad postawy, nie powodujc organicznych uszkodze oczu, przyczynia si do ich wadliwego
funkcjonowania, co na dusz met skutkuje wad wzroku.
Jak zauway F.M. Aleksander wikszo krtkowzrocznych pacjentw, ktrzy
poddawali si jego leczeniu poprzez korekt wad postawy ciaa, charakteryzowao si
przygarbieniem oraz wysuniciem i pochyleniem gowy ku przodowi. Tak wic
krtkowzroczno moe by przyczyn, ale take i skutkiem nieprawidowej sylwetki.
Aleksander notowa przypadki (niestety jedynie wrd dzieci), w ktrych poprzez
nauk prawidowego trzymania gowy i szyi w stosunku do caego tuowia, dzieciom
krtkowzrocznym powraca prawidowy wzrok. Warto przy tym podkreli fakt, e techniki
Aleksandra s stosowane gwnie w celu wyeliminowania napi psychicznych poprzez
redukcj napi w ukadzie miniowo- szkieletowym czowieka. Tak wic rozlunienie
mini, a co za tym idzie usunicie napi psychicznych i relaksacja umysu, powoduje take
usunicie napi w miniach gaki ocznej.
W metodzie dr Batesa umiejtno pasywnego i dynamicznego relaksu zarwno oczu
jak i umysu jest pierwsz i podstawow technik pozwalajc na stosowanie wicze
przynoszcych popraw widzenia. Zatem oglna umiejtno rozluniania mini, oraz relaks
umysu, plus przyjcie prawidowej postawy ciaa, musiao przynie korzy u
krtkowzrocznych dzieci, gdy byo niewiadomym zastosowaniem podstawowych technik
metody dr Batesa.
Jak wykaza w dziesitkach tysicy przypadkw osobistej praktyki dr Bates, a pniej w
przypadkach liczonych w setkach tysicy jego nastpcy, wzrok zarwno prawidowy jak i
ROZDZIA 3
DLACZEGO LE WIDZIMY CZYLI O PRZYCZYNACH
Jak to zostao stwierdzone w poprzednim rozdziale, proces widzenia jest zaleny w
gwnej mierze od naszego umysu. Dlatego te dziki odpowiedniemu uywaniu naszego
gwn
rol
gra
pami,
ktra
okrelonym
postrzeganym
wyselekcjonowanym obiektom przypisuje odlego, barw i znaczenie, ale take wan rol
odgrywaj w prawidowym widzeniu nasze emocje, ktre pozwalaj w niedostatecznie
owietlonych miejscach zauwaa nieistniejcych bandziorw, pajki czy we w sposb
wytrzeszczenie
oczu,
pogorszenie
krenia
krwi
nieprawidowo
wynikajcych z naszej chci, czy te koniecznoci ujrzenia kogo, czy czego. Na tym
poziomie sztuk wiadomego widzenia mona porwna do innych sztuk, jak na przykad do
sztuk walki, a zwaszcza japoskiej sztuki strzelania z uku, gdzie ucznik dopiero wtedy ma
szans oddania celnego strzau, gdy zapomina o swojej osobie, o swoim ja" i w sposb
spontaniczny pod koniec dugiego wydechu wypuszcza strza, tak jakby to ona sama odleciaa
w kierunku niewiadomego, a zarazem skutecznie trafionego celu. Inny przykad to chiski,
taoistyczny termin wu-wei, ktry oznacza dziaanie bez dziaania, a wic czyn, ktry nie jest
poprzedzany myl, czy jakim planem. W praktyce moe to by na przykad uchwycenie
spadajcego ze stou przedmiotu (szklanki lub butelki z drogocennym pynem). Tak spadajc
rzecz uda si schwyta, gdy czyn nie bdzie poprzedzony wiadomym zamiarem, analiz
dziaania w stylu: o, leci butelka, wiec Ja" powinienem ruszy si do przodu, wycign rk,
otworzy do i j pochwyci. Jeli rozpoczniemy taki proces mylowy, to nie zdymy si
nawet ruszy, a butelka w tym czasie rozbije si o podog. Zatem nie jest to nie-dziaanie", w
znaczeniu bezczynnoci, tylko akcja, ktra wyprzedza myl, i pomimo tego (a moe wanie z
tego powodu) jest waciwa i skuteczna. Na tym prostym przykadzie mona zauway, e gdy
nasze wiadome ja" nie jest zaangaowane.nie powstaje intencja, ch zadziaania i cay
skomplikowany proces mylenia, proste czynnoci mog by wykonywane w sposb naturalny
i bezbdny.
dza widzenia, zauwaenia czego na czym zaley naszemu ja", powoduje zarwno
napicie psychiczne jak i napicie narzdu wzroku i w znacznym stopniu uniemoliwia, oraz
upoledza proces widzenia. Mona zauway, e podobnie rzeczy si maj z procesem
przypominania sobie faktw, czy zdarze. Dopki wysilamy swj umys i czynimy wysiek aby
sobie co przypomnie, dopty nasze starania s bezowocne. Gdy jednak wysiek naszego ja"
ulegnie rozproszeniu i przestajemy wysila si w pocie czoa, nagle po takim odpuszczeniu
sobie", przypominamy sobie t pozornie niemoliw do przypomnienia rzecz. Sztuka widzenia
jest wic porwnywalna na tym poziomie do szeregu innych dziedzin szeroko pojmowanej
sztuki, gdzie czynnik tzw. ja", wiadomej i mocno odczuwanej chci osignicia celu,
powoduje napicia, ktre uniemoliwiaj zrealizowanie celu. Sztuka wiadomego widzenia
wymaga zatem wiadomej, nierozproszonej uwagi, przy jednoczesnym dynamicznym
rozlunieniu zmysu wzroku i jednoczesnym optymalnym napiciu systemu nerwowego. To w
jaki sposb taki stan osign jest przedmiotem i treci drugiej praktycznej czci tej ksiki.
Sztuka wiadomego widzenia jest czsto nazywana metod reedukacji wzroku i tego te
terminu bardzo czsto uywa twrca tej metody, twierdzc, e reedukacja jest jedynie
sposobem powrotu do stanu normalnoci, przywrceniem normalnego funkcjonowania zmysu
wzroku w organizmie. Nie ma powodw dla ktrych organ wzroku jakim jest oko, mia by
czym innym dla organizmu ni organ trawienia jakim s np. jelita. W ten sposb wyleczenie
jelit z kolki, czy uporczywych zapar za pomoc lekarstw czy innych zabiegw jest jedynie
powrotem do stanu normalnego funkcjonowania. Dlaczego wic w leczeniu wad wzroku nie
dy si do przywrcenia stanu normalnego oka, lecz zamiast tego przepisuje si czowiekowi
okulary? Przecie to tak jakby czowiekowi cierpicemu na zaparcia, zamiast leczenia wstawi
jak rur w miejsce jelit z ewentualnie podczonym na kocu odkurzaczem, w celu
rozwizania tego problemu.
Okulary jak ju zauwaylimy nie lecz wzroku. Okulary jedynie stanowi rodzaj
zewntrznej pomocy, protezy, czy inwalidzkiego wzka, ktry uatwia doranie widzenie,
utrwalajc jednake stan wady wzroku i nie pozwalajc na jego popraw, czyli powrt do
normalnoci. Z tego te powodu, osoby, ktre podejmuj wiczenia wg metody dr.Batesa,
musz zrezygnowa z noszenia okularw, na czas podjcia prby poprawy widzenia poprzez
zastosowanie tych wicze. Wzrok stymulowany dodatkow szklan soczewk okularu, ma
tendencj do dostosowywania si do zmienionej przez t sztuczn soczewk perspektywy
widzenia. Tak wic wykonywane wiczenia, przy jednoczesnym cigym noszeniu sztucznej
protezy, nie doprowadz wzroku do pierwotnego stanu naturalnego. Dlatego dobrze jest
rozpocz wiczenia w trakcie urlopu, gdy uywanie okularw nie jest niezbdne do
wykonywania np. zawodu. Osoby o duej wadzie wzroku, mog si posikowa szkami o
zmniejszonej (np. o 1-2) liczbie dioptrii. Warto take podkreli w tym miejscu, e jakakolwiek
ksika z instrukcjami nie zastpi dowiadczonego instruktora, zwaszcza w przypadku
powanych wad wzroku1. Zawsze bezporedni kontakt dowiadczonego lekarza, czy
instruktora bdzie lepszy od najlepiej napisanej ksiki, jednake ksika wydaje si by czym
lepszym od niczego i mam nadziej bdzie stanowi zacht do samodzielnej pracy,
doskonalonej nastpnie pod okiem instruktora.
Opisane tutaj wiczenia w adnym wypadku nie mog pogorszy wad wzroku, a mog
poprawi jako widzenia, a do osignicia stanu normalnego i na pewno spowoduj popraw
samopoczucia osb stosujcych metod dr Batesa. Techniki metody dr Batesa s poyteczne
we wszystkich przypadkach zego funkcjonowania zmysu wzroku i przyniosy popraw
widzenia dziesitkom tysicy osb na caym wiecie.
Najbardziej znanym przykadem jest historia wybitnego pisarza, filozofa A. Huxley'a,
ktry w wyniku dugotrwaej i cigle pogarszajcej si wady wzroku, pomimo stosowania
coraz mocniejszych szkie, doszed do stanu, gdy jego podstawowe zajcie czytanie, w
wieku 46 lat stao si niemoliwe. Jego jedno oko byo w stanie rozrni jedynie wiato i
ciemno, drugie za przy pomocy bardzo silnych okularw i cigym zakrapianiu atropiny
pozwalao rozrnia znaki wielkoci 25 centymetrw z odlegoci niecaych 3 metrw. Przy
czym widzenie powodowao bezustanne zmczenie i napicie. W 1939 r. Huxley po kilku
miesicach intensywnych wicze reedukacji wizualnej, mg czyta bez okularw, za niemal
niewidzce oko rozpoznawao na tablicy Snella liter wielkoci 3 centymetrw z odlegoci 30
cm.
CZ II
TROCH PRAKTYKI
ROZDZIA 4
WICEJ WIATA!
W naszych czasach, pomijajc fobi spowodowan opowieciami o zagroeniu dziur
ozonow, daje si zauway strach przed wiatem. Ten strach mona zaobserwowa tylko w
tzw. cywilizowanych, wysoko uprzemysowionych krajach, wycznie wrd gatunku
ludzkiego i przejawia si od lat szedziesiciu noszeniem ciemnych plastikowych zasaniaczy,
czyli tzw. okularw przeciwsonecznych. Trudno znale racjonalne uzasadnienie dla
koniecznoci noszenia ciemnych szkieek na nosie w soneczne dni. Od tysicy lat soneczne
dni nie stanowiy dla gatunku ludzkiego adnej przeszkody, a i dzisiaj w wielu krajach
czowiek za ciemnymi szkiekami wzbudza powszechne zdziwienie, jeli nie miech i
politowanie. Nie czas i miejsce na doszukiwanie si przyczyn tej nienaturalnej mody. Mona
sobie tylko zada szereg pyta; czy jest to efekt kampanii reklamowych sprytnie
przeprowadzonych przez firmy okularnicze, czy te lk przed spojrzeniem drugiemu
czowiekowi prosto w oczy, a moe atawistyczny lk przed zym" spojrzeniem, czy te
tsknota do ukrycia si w mrok bezpiecznej jaskini. Bez wzgldu na to jaka jest prawdziwa
przyczyna tego stanu rzeczy, mona miao stwierdzi, e jest to objaw i manifestacja
powszechnego lku przed wiatem, ktry mona take zauway u wielu osb
charakteryzujcych si grymasami twarzy, przymykaniem powiek, mrueniem oczu, krtko
mwic zwikszonym napiciem narzdw wzroku. Odzwyczajone od normalnego natenia
wiata oczy, reaguj w sposb nienaturalny i ulegaj napiciu i nateniu, ktre jest przyczyn
dolegliwoci odbieranych przez czowiekajako zy wpyw dziaania wiata sonecznego na
oczy. W tym miejscu zostaje bdnie zdiagnozowana przyczyna1.
Z drugiej strony wiele osb wskutek niewaciwego uywania narzdu wzroku ma stae
napite minie gaki ocznej (by moe cierpi ju na lekk 0,5-1 dioptrii wad wzroku), ktre s
przemczone i uszkodzone i z tego powodu oczy i umys nie potrafi waciwie reagowa na
silne wiato, ktre w takich warunkach sprawia bl napitym i przemczonym narzdom
wzroku. Takie dowiadczenie blu powoduje lk przed wiatem, za stan lkowy
przekazywany jest do mini gaki ocznej i powoduje efekt wzmocnienia napicia i
niedogodnoci.
innych skurczw bdcych objawem napicia, mona skierowa twarz na krtki czas do soca.
W wypadku odczucia jakichkolwiek dolegliwoci, naley gow odwrci od soca,
za oczy zasoni na chwil domi. Po czym mona kontynuowa wiczenie.
2
oczu i noszenia okularw sonecznych. Stanowi take wstpny etap nauki relaksacji pasywnej
i dynamicznej oczu, co jest jak ju powiedzielimy, niezbdnym warunkiem reedukacji
wzroku.
wiczenia takie jak nawietlanie, nasonecznianie przy zamknitych i potwartych
oczach skutecznie eliminuj napicie i stres wynikajcy z lku przed wiatem, powodujcym
mruenie oczu. Oczywicie dotyczy to normalnych warunkw sonecznego dnia i nie odnosi si
do specyficznych warunkw lodowo-niegowych przestrzeni, odbijajcych w kadym
krysztale lodu promienie soca.
Zwikszona wraliwo na wiato bardzo czsto jest spowodowana spoytymi
substancjami, jak np. lekarstwa, szczeglnie za leki psycho- tropowe, barbiturany i niektre
krople do oczu (atropina). W takiej sytuacji nie naley nawietla oczu.
Uwaga: nigdy nie patrze unieruchomionym wzrokiem bezporednio w soce. Naley
przesuwa wzrok poniej lub powyej tarczy soca.
ROZDZIA 5
FOCUSING, CZYLI ZERODKOWANIA, ALBO CENTRALNA
FIKSACJA
Bates stwierdzi, e ze wzgldu na budow oka, przy dobrym owietleniu, idealnie
wyrany obraz rejestrowany jest tylko w centralnej czci siatkwki macula lutea w punkcie
najostrzejszego widzenia fovea centralis. Obrazy zarejestrowane zewntrzn czci
siatkwki, maj mniej wyrane ksztaty i mniej intensywne kolory od tych zarejestrowanych w
czci centralnej fovea centralis i musz by w zwizku z tym dodatkowo obrabiane przez
umys, ktry jakby dodaje" brakujce elementy ostroci i kolorystyki czerpic z zasobw
pamici. W nocy przy minimalnym owietleniu, najlepsze postrzeganie mona odnotowa, na
zewntrznych stronach siatkwki, gdy ilo wiata jest niedostateczna, by zogniskowa si w
fovea centralis. Dlatego te, w nocy lepsze jet widzenie peryferyjne", a wic, to co
dostrzegamy ktem oka", ni to na co bezporednio patrzymy.
Patrzc na kartk papieru z odlegoci 30 centymetrw, moemy zarejestrowa i
zauway wzrokiem ca stron, ale to co bdzie widziane z zadowalajc ostroci, bdzie
stanowi okrg o rednicy jednego centymetra. Jeeli kartka stanowi zadrukowan stron, to
najbardziej precyzyjnie widoczna bdzie sylaba zoona z co najwyej trzech liter, a przy
wikszych literach, tylko jedna litera.
Okrg o rednicy jednego centymetra w tym przykadzie, to obszar widzenia, obraz
padajcy na macula lutea, za najostrzej widziana litera, to obraz padajcy na punkt fovea
ROZDZIA 6
TECHNIKI URUCHAMIAJCE OCZY I UMYS
Techniki, ktre nauczaj centralnej fiksacji, w sposb bezporedni pozwalaj na
zostaje przesunity na lew stop, za prawa pita zostaje lekko uniesiona do gry. I odwrotnie
przy skrcie w prawo lewa pita zostaje lekko uniesiona do gry.
Ruch rozpoczynamy oczami, po czym poda tuw, biodra i cae ciao. Po rozpoczciu
ruchu wzrok pozostaje nieruchomy, dodajemy jedynie swobodne mruganie oczami.
Nie naley zwraca uwagi na jakiekolwiek rzeczy, w poruszajcym si polu widzenia
wzroku. Oczy wykonuj wdrwk po okrgu i naley cakowicie biernie pozwoli przesuwa
si obrazom, bez najmniejszych prb zobaczenia tego co si aktualnie przesuwa.
W ten sposb pozwalamy wypocz umysowi, pozwalajc oczom na patrzenie si, dla
samego aktu patrzenia. Dowiadczamy wwczas faktu, e mona patrze, a nie widzie, bez
szkody dla naszego samopoczucia, co pozwala odetchn naszej psychice i zrelaksowa umys.
Dzieci bawice si w bka", a wic krcce si w koo, czyni to nie tylko po to, aby
odczu zawroty gowy, ale w ten sposb instynktownie pozwalaj wypocz zmysom wzroku.
onglowanie
onglowanie mona wykona jedn, a jeszcze lepiej dwoma pieczkami, lub na
przykad pudekami zapaek.
Trzymajc po jednej pice w kadej rce, podrzucamy jedn z nich do gry i w tym
czasie przekadamy drug do pustej rki i tak dalej. W tym wiczeniu nie chodzi bynajmniej o
sprawno rk, ale o popraw ruchliwoci wzroku i centralnej fiksacji.
Siedzc nieruchomo, ledzimy tor lotu pieczki, podajc za ni wzrokiem. Nie wolno
patrze w gr oczekujc pojawienia si pieczki w polu widzenia. Oczy podaj swym
ruchem za ruchem pieczki.
wiczenie to mona te wykorzysta w plenerze, dla poprawienia tolerancji wzroku na
obecno wiata sonecznego.
Zaczynajc podrzucanie i obserwacj lotu piek na ciemnym tle np. drzew, szybko
mrugajc powiekami, stopniowo skierowujemy si w stron bardziej owietlonej czci nieba,
koczc podrzucanie krtk sekwencj przy twarzy zwrconej do soca. W ten sposb
moliwe jest poczenie dynamicznego relaksu, wiczenia centralnej fiksacji i kpieli
sonecznej zarazem.
Kostki
Kostki mog suy nie tylko do gry, ale take jak si okazuje do wicze
usprawniajcych nasze widzenie, a zwaszcza do wyksztacenia poprawnego nawyku
centralnej fiksacji.
Naley wzi trzy, lub cztery koci, rzuci je na st, przerzuci szybko wzrokiem z
jednej na drug, po sekundzie spojrze w bok, lub zamkn oczy i wypowiedzie liczby
zauwaone na grnym boku.
Jeeli zabaw wykonuje dwoje lub wicej osb (np. nauczyciel i dzieci), to rzucajcy
powinien po sekundzie zakry kostki i pyta o te liczby.
Ta technika udoskonala szybki ruch oczu i uwag.
ROZDZIA 7
ODPOCZYNEK DLA OCZU, CZYLI PODWJNY RELAKS
Dla potrzeb sztuki widzenia relaks, czyli odprenie, rozlunienie si mona podzieli
na dwa rodzaje: relaks (odprenie) pasywny i relaks (odprenie) dynamiczny.
Aby opisa stan relaksu pasywnego oczu wg metody Batesa, trzeba najpierw
wspomnie o sposobie relaksacji i odprenia caego organizmu, gdy trudno da odpoczynek
oczom poprzez rozlunienie ich mini, jeli cae ciao pozostanie napite. Relaks to stan
organizmu, w ktrym minie czowieka ulegaj rozlunieniu, oddech jest zwolniony i
pogbiony, czstotliwo skurczw serca ulega spowolnieniu, zmienia si oporno skry, itd.
Istnieje cay szereg innych objaww, ktre charakteryzuj ten stan, ale nie ma to dla nas
praktycznego zastosowania. W trakcie gbokiego relaksu organizm wypoczywa na tyle
mocno, e 15 minut relaksu zastpuje z powodzeniem 3-godzinn drzemk.
Aby dowiadczy stanu relaksu naley wykona nastpujce wiczenie:
Relaksacja oglna
Kadziemy si na plecach, na niezbyt mikkim (i nie zapadnitym) ku, lub materacu.
Pod gow niewielka poduszka (ideaem jest twarde podoe, kilka ksiek pod gow i gruby
waek np. z koca, pod kolanami). Zamykamy oczy i oddychamy swobodnie, rce wzdu
tuowia lub oparte na kolcach biodrowych. Wyobraamy sobie, e cae ciao staje si coraz to
bardziej cikie, e powoli od tego ciaru zaczynamy zapada si lekko w materac, staramy
si odczu kontakt i dotyk caego naszego ciaa, kadego centymetra powierzchni z podoem
na ktrym leymy. Wyobraamy sabie, e nasza lewa noga staje si coraz bardziej mikka i
cika. Jakby bya zrobiona z mikkiego oowiu, tak e praktycznie nie jestemy w stanie jej
unie.
To samo powtarzamy z nog praw i z rkami.
Nastpnie staramy si zaobserwowa wewntrznym okiem, stan rozlunienia mini
naszych koczyn i to samo prbujemy zrobi z najtrudniejszym miejscem do rozlunienia,
czyli okolic barkw, szyi i karku.
Jeli nam si to udaje chociaby czciowo, co moemy sprawdzi w ten sposb, e w
ogle poczulimy istnienie naszych mini i koczyn (co w codziennym yciu jest jakby
niezauwaalne, chyba e przy uderzeniu si), to ju jest dobrze i moe by tylko lepiej.
Nastpnie przechodzimy naszym wewntrznym okiem w rejon naszej twarzy, na ktrej
znajduje si wielka ilo prawie zawsze napitych mini mimicznych. Prbujemy rozluni te
minie, pozwalamy opa cikim policzkom, zauwaamy czy mamy zacinite szczki, czy
te zby jedynie lekko si dotykaj. Nastpnie prbujemy zaobserwowa co dzieje si wok
naszych oczu, czy brwi s cignite, czy podniesione w zdziwieniu, pozwalamy, aby powieki
staway si coraz to cisze i swoim wasnym ciarem opaday na d. Nastpnie zaczynamy
obserwowa co robi nasz oddech. Chodzi o to, aby nie twierdzi, e to ja oddycham, ale e
oddech, jakby wasnym istnieniem sam dla siebie wydycha powietrze, ktre potem w
oprnione puca samo wpada.
Aby zaj czym umys zaczynamy liczy oddechy, l wdech, 2 wydech, 3 wdech, 4
wydech, i tak dalej do 10. Nieparzysta wdech, parzysta liczba wydech. Powoli staramy si
przeduy wydech przy liczbie parzystej. Wydech powinien by dugi rwny i mocny. Po
takim wydechu powietrza nie trzeba wdycha ono samo wpada do puc. Powietrze po
pewnym czasie powinno nawet dochodzi dalej, jakby omijajc, czy te przelatujc przez
puca, powinno wpa do brzucha, a nawet do ng. Przy wyduonym wydechu, wydychamy
powietrze wanie z brzucha. Nie musimy rusza klatk piersiow. Oddychanie to praca
przepony, ktra znajduje si poniej klatki piersiowej, a wic dla naszych potrzeb powiedzmy
w brzuchu.
Po kilku dziesitkach, o ile nie zapomnielimy o liczeniu, koczymy nasz relaks
poprzez powolne i jak najbardziej wiadome tego ruchu, otwarcie powiek. Akt ruchu i
wstawania powinien by bardzo powolny, pozwalajcy na uwiadomienie sobie pracy szkieletu
i mini.
Po kilku tego rodzaju sesjach bdziemy mniej wicej wiedzieli, co to znaczy odprenie, rozlunienie si,
relaks.
Usid przy stole (biurku), oprzyj na nim okcie i zaso oczy domi, tak, aby nie
naciska gaek ocznych i eby byo umoliwione mruganie. Palce powinny spoczywa na
czole, dolna cz doni oparta na koci policzkowej, krawdzie za stykaj si bez nacisku z
nosem. Caa rzecz w tym, aby do otwartych oczu uniemoliwi dostp wiata. Zasanianie
mona rwnie wykona siedzc na krzele, opierajc okcie na kolanach.
Osoby o wypocztym organie wzroku, przy braku dostpu wiata, stwierdz, e ich
obszar widzenia jest w caoci wypeniony jednolit czerni.
Osoby u ktrych funkcjonowanie wzroku jest nieprawidowe bd miay z pocztku
powane trudnoci z osigniciem efektu penej czerni przed oczyma. Pole widzenia wskutek
napi w obrbie gaki ocznej, oraz zwizanych z tym napi psychicznych, bdzie wypenione
szarymi chmurami, ciemnoci w wietliste prki, ruchem wiate i kolorw. Wraz z
wpywu, o tyle poprawne oddychanie moemy uzyska i z powodzeniem stosowa. Jest godne
zauwaenia, e jeeli podczas czytania tego tekstu wemiemy gbszy wdech, a potem zrobimy
dugi i pogbiony wydech to podczas wydechu litery tego tekstu bd wyraniej widoczne. Jest
to skutek chwilowej poprawy jakoci krenia w gowie wskutek wikszej iloci tlenu w krwi i
nieznacznego skurczu y szyjnych podczas wydechu.
By lepiej oddycha, wystarczy sama wiadomo oddechu.
To znaczy obserwacja wewntrznym okiem jak dziaaj nasze puca i przepona.
Znajdujc si na wieym powietrzu sta w lekkim rozkroku i zacznij wydycha
powietrze. Gdy wydech bdzie si mia ku kocowi i w pucach pozostanie niewiele powietrza,
zrb lekki skon, oprzyj donie o uda i za pomoc przepony i mini brzucha wypchnij z siebie
reszt powietrza. Powoli prostujc si, pozwl, aby powietrze samo wpado do twoich puc.
Postaraj si, aby doszo a do brzucha, tak jakby wypeniao nie klatk piersiow, ale wanie
brzuch.
Powtrz to wiczenie trzy razy.
Nastpnie w pozycji stojcej wicz sam wiadomo oddychania, staraj si oddycha
brzuchem czyli przeponowe, obserwujc wewntrznym okiem drog oddechu a w okolice
ppka.
Wydech powinien by dugi i mocny, a wdech krtki. Po gbokim wydechu powietrze
samo wpada" do puc i nie ma potrzeby bra" wdechu.
W tym czasie obserwuj krajobraz, nie koncentrujc si na adnym z jego elementw,
gdy gwnie zwracasz uwag na to, jak twj organizm oddycha, jednoczenie w sposb
automatyczny (zwaszcza w otoczeniu zieleni) dokonuje si odprenie dynamiczne zmysu
wzroku.
Oddychamy zawsze przez nos.
wiczenie wiadomego oddychania trzeba wykonywa co najmniej przez pi minut
dziennie, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby je wykonywa przez 24 godziny na dob, gdy
dobre oddychanie jest podstaw nie tylko waciwego widzenia, ale gwnie jest podstaw
dobrego zdrowia.
Mruganie
Mrugn do kogo okiem, czy puci oko", jest jednoznaczne z uwiadomieniem
sobie, e mamy powieki. Wbrew pozorom wiele osb o tym nie wie i zamiast mruga
powiekami, naciera oczy piciami tylko z tego powodu, e w wyniku nienaturalnego uywania
wzroku napinali wytrzeszczone oczy, nie dopuszczajc powiek do speniania ich funkcji.
Funkcje i zadania mrugania to: nasmarowanie i oczyszczenie zami oczu oraz chwilowy
Przede wszystkim nie wolno si wysila i poprzez to napina i wytrzeszcza oczu. Nie
gramy o pienidze, ale bawimy si w zgaduj-zgadul.
Prbuj dalej, pamitaj chodzi o relaks zarwno twj jak i (tym samym) twoich oczu.
wicz 5-10 minut, co 10 losw" wykonaj krtkie zasanianie. Dla naszych celw
domino mona wykona samemu z biaego kartonu.
Mona eksperymentowa z odlegoci patrzenia i wielkoci domina.
Wariant dla dzieci (plus ewentualna nauka liter 5-7 lat)
Z takiej odlegoci, z ktrej dziecko nie widzi wyranie, poka dziecku liter (domino,
krtki wyraz np. dom", kot") na krtkie otwarcie oczu. (Dziecko powinno ju zna alfabet,
lub cz liter, tzn. te ktre s pokazywane).
Niech zaraz zamknie oczy i w wyobrani chwyci ten przedmiot (liter) rczk w
powietrzu. Nastpnie wykonujc ruch rk i apic" w zamknit do, niech przybliy
zamknit rczk ze zapan" np. liter do twarzy, otworzy oczy i do i niech przeczyta"
liter z otwartej doni, tak jak by tam bya napisana, jak na biaej kartce.
Czasami wynik moe pojawi si nawet po kilku sekundach. W miar, jak czas
rozpoznawania bdzie coraz krtszy, moemy rozpocz prby widzenia na odlego,
(pocztkowo graniczn) z jakiej dziecko dotychczas w ogle nie rozpoznawao liter.
Rezultaty s zdumiewajce !
Przede wszystkim jednake naley pamita: adnych stresw, to nie jest nauka, ani
zawody! Zy wynik to te jest dobry wynik! Naley traktowa to wiczenie jako zabaw, jak
zgaduj-zgadul. Jako rodzice te powinnimy si podda atmosferze zabawy, musimy uwolni
si od jakichkolwiek napi i oczekiwania na wynik. Zabawa powinna by wartoci sama dla
siebie.
Pamitajmy, zy wynik to te dobry wynik.
I jeszcze jedna wana uwaga. W tej zabawie z dzieckiem naley powstrzyma si nie
tylko od wyraania naszego zawodu, gdy co nie wyjdzie (zy wynik to te dobry wynik"), ale
take od naszego entuzjazmu, nadmiernej radoci, oklaskw, czy jakiejkolwiek formy
nagradzania (czekoladki, cukierki, zabawki), gdy oczekiwanie na nagrod (czy nie daj Boe
kar) spowoduje u dziecka efekt napicia przeniesiony automatycznie do narzdu wzroku i
zniweczy cel wykonywanego wiczenia.
Dla dziecka sama wiadomo, e dorosy doskonale si razem z nim bawi, jest
wystarczajc nagrod i radoci.
Pamitajmy, e wikszo wad wzroku jest wynikiem napi psychofizycznych
przeniesionych do narzdu wzroku.
Teraz sprbuj odwrci kierunek zdarze i niech statek powoli przypynie z daleka w
twoim kierunku, stajc si coraz wikszym. Powtrz w mylach kilka razy oddalanie si i
zblianie statku. Stopniowo przyspieszaj ten proces. Za kadym razem statek musi dopyn do
linii horyzontu i sta si ledwie dostrzegalnym, malutkim punkcikiem.
Nie przerywajc wyobraenia odpywajcego i przybliajcego si statku, sprbuj
zaobserwowa jak ta wizualizacja wpywa na twoje gaki oczne i na ich faktyczny ruch.
To wiczenie, chocia odbywa si przy zamknitych oczach wpywa znakomicie na
minie i refrakcj gaki ocznej. Stanowi take znakomity relaks.
wicz przez 5 minut.
Oczywicie statek" moe by zastpiony jakimkolwiek obiektem w ruchu, a ilo
szczegw w miar powtrze moe stopniowo narasta. Regu jest wyobraanie sobie
obiektw i scen przynoszcych nam przyjemne odczucia (byle nie za bardzo gdy
wywoamy niepodane napicie).
ROZDZIA 8
RUCH I JESZCZE RAZ RUCH
Ruch jest nierozerwalnie zwizany z yciem. Jest niemale jego synonimem.
Przeciwiestwem ruchu jest bezruch, std powiada si: zamar w bezruchu".
Bez ruchu nie ma ycia. Bez ruchu nie ma widzenia. Stan bezruchu gaki ocznej,
narzdu wzroku, to wybauszone gay", gapiowato, zazawiony i mtny wzrok, niemono
poprawnego widzenia. Jak ju zostao powiedziane, proces poprawnego widzenia i uwagi
skada si z minimalnych, bezustannych aktw ruchu. Ludzie o prawidowym wzroku, podczas
uwanej obserwacji jakiego obiektu, utrzymuj oczy w takim pooeniu, e te przesuwaj si
w sposb cigy, minimalny i niewiadomy z jednego punktu tego obiektu na kolejny punkt (z
szybkoci do 70 razy na sekund).
Osoby z wadami wzroku, czyli ze wzrokiem uszkodzonym, uywanym w sposb
nienaturalny, doprowadzaj do ograniczenia takich ruchw i zaczynaj przez to wytrzeszcze
oczy. Std staje si w takim przypadku niezbdne przyswojenie sobie nawyku drobnych
przesuni wzroku, zagubionego w trakcie ycia czowieka.
Ten tak potrzebny i niezbdny do prawidowego widzenia ruch oczu, mona i naley
wiczy podobnie jak i inne elementy sztuki wiadomego widzenia. Jednym z najlepszych
wicze majcych na celu usprawnienie przesuwania spojrzenia zostao wymylone i opisane
przez Margaret D. Corbett w jej ksice pt. How To Improve Yours Eyes" i zostao nazwane:
Kalendarz
ponownie oczy i powtrz cae wiczenie na wielkiej dwjce". Po przejciu w ten sposb przez
p miesica", skieruj wzrok na cyfr drobno drukowanego kalendarza" i zacznij od
pocztku, jeli zaistnieje potrzeba przysu bliej krzeso.
Metod t naley urozmaica ruchem poziomym, przerzucajc wzrok z jednej strony
danej liczby na drug, zamiast w gr i w d, w pionie. Poza tym, nie ograniczaj si wycznie
do liczb. wicz rwnie z takimi oznaczeniami skrtw dni i tygodni jak - Pon., Wt., r. i tak
dalej. Wykonaj drobne, pionowe przesunicia wzroku od szczytw do podstaw tych liter i z
jednej na drug ich stron w poziomie, a w przypadku szerszych i bardziej kanciastych znakw
przektnie, z rogu do rogu. Litery i liczby nale do najbardziej znanych nam obiektw w
naszym sztucznym wiecie, oraz do przedmiotw o najwikszym dla nas znaczeniu i dlatego
te musimy je wyranie widzie. Z tego te powodu jest szczeglnie wskazane, abymy nabyli
nawyk drobnych przesuni wzroku podczas obserwacji. wiadome praktykowanie tych
wanie opisanych wahadowych przesuni doprowadzi do automatyzmu w postrzeganiu, co
jest wane w yciu. Kiedykolwiek bdziemy patrze na litery lub cyfry, bdziemy
niewiadomie i automatycznie zmierzali do wykonywania drobnych przesuni spojrzenia, te
przesunicia skoni oczy i umys do wykonywania swych zada z centraln fiksacj i w ten
sposb doprowadz do poprawy naszego spostrzegania i rozpoznawania, co z kolei wpywa na
jako efektu kocowego naszego widzenia.
Dobrym uzupenieniem wicze z kalendarzem jest sposb patrzenia analitycznego".
Ten sposb patrzenia jest moliwy do przeprowadzania w dowolnej chwili, czasie i miejscu.
Mona wiczy zarwno na duych obiektach jak na przykad budynki, oraz na maych
elementach jakimi s np. litery.
Kada prba obejrzenia duego budynku we wszystkich jego szczegach, jako caoci,
z rwn wyrazistoci jest skazana na niepowodzenie. Zamiast podejmowania takich
nieudanych prb, powinnimy w tym samym czasie trenowa zdolnoci ruchu naszego zmysu
wzroku. Mona tego dokona w nastpujcy sposb: ogldajc budynek kieruj swj wzrok
kolejno na jego okna, prbuj obrysowywa" wzrokiem zewntrzne Krawdzi okien, popatrz
jak jest uoona dachwka, ile ma kominw, drzwi, przesu wzrokiem po obrysie zewntrznym
caego budynku, wzdu, rynny, piorunochrona itd. Po takiej szczegowej analizie sprbuj
ponownie popatrze na cao budowli bez wytania wzroku. Zastanw si, czy zauwaasz
rnic w postrzeganiu.
Podobnie moemy postpowa z mniejszymi od domu obiektami otaczajcej nas
rzeczywistoci, wcznie z mijajcymi nas osobami. Przy bliszym kontakcie patrzc
analitycznie na twarz swojego rozmwcy, obserwuj kolejno elementy twarzy przerzucajc
wzrok z jednego punktu na inny. Twarz nie jest wielkim obiektem, twoje oczy nie bd
sprawiay wraenia rozbieganych", przy przesuwaniu spojrzenia z np. grnej prawej powieki
na lewe ucho, z ucha na podbrdek, z podbrdka na czoo, z czoa na drugie oko itd. Po takim
analitycznym" obejrzeniu twarzy twojego rozmwcy, ponownie spojrzyj rozlunionym
wzrokiem na cao twarzy i sprbuj uchwyci rnic w ostroci widzenia. Takie czste
patrzenie uruchomionym" wzrokiem spowoduje powrt zmysu wzroku do naturalnego stanu
cigych mikroruchw gaki ocznej, oraz do prawidowego widzenia z centraln fiksacj".
Inne wiczenie, ktre moemy bardzo czsto wykonywa jako np. przerw w czytaniu,
to analityczne patrzenie na znane litery. Podczas patrzenia na litery i cyfry mona przejecha
wzrokiem po konturach litery, czy cyfry, zaobserwowa jak przestrze wypeniaj sob te
litery, jak jest zagospodarowana pozostaa powierzchnia, poza literami i naokoo nich, ile i
jakich jest w danej literze ktw, itp.
wiczenie z liter
Dobrym wiczeniem nie tylko na ruchliwo wzroku, ale i na poznanie alfabetu, jest
analityczny rozbir" liter, ktry nie tylko usprawnia nasz wzrok, ale powoduje dodatkowe
zakodowanie ksztatu litery w pamici, a poprzez to lepsze rozpoznawanie" w umyle, co
wydatnie usprawnia proces widzenia liter, tekstu i czytania.
Wybierz moliwie du liter, np. H" z nagwka gazety.
Popatrz najpierw na lew pionow kresk, najpierw na caej jej dugoci, pniej w jej
dolnej czci, rodkowej i grnej, nastpnie rzu okiem ponownie na podstaw tej kreski i
znowu na ca jej dugo. Zauwa, e lewa kreska sprawia wraenie wyraniejszej i
ciemniejszej od prawej.
Teraz powtrz to samo wiczenie z praw kresk litery H". Nastpnie wybierz rwnie
due H", ale z nieco mniejszego nagwka i powtrz cay proces raz jeszcze.
To samo mona robi z innymi literami i cyframi jak np. E", B", 3", z ich
poziomymi, grnymi i dolnymi kreskami i brzuszkami.
Po pewnym czasie dojdziesz do zaskakujcego wniosku, e widzisz bez okularw
poow litery, ktrej normalnie w caoci nie widziae w sposb dostatecznie ostry i wyrany.
W stanach relaksu wzroku i dynamicznego odprenia moe przejawia si
spontaniczny przejaw ostrego widzenia bez okularw.
Takie przebyski normalnej wizji mog trwa pocztkowo tylko kilka, kilkanacie
sekund. Pniej wyduaj si do kilku minut. Zdarza si to nawet na wczesnym etapie nauki
relaksacji, a zwaszcza po osigniciu pewnego stopnia dynamicznego odprenia wzroku.
Notowane s nieliczne przypadki, e ju po kilku dniach wstpnych wicze
ROZDZIA 9
TECHNIKI POPRAWIAJCE RUCHLIWO WZROKU POPRZEZ
PRAC WYOBRANI
Poniewa wzrok i jego sprawno zale w rwnej mierze od oczu jak i od stanu
umysu, wszystkie wiczenia ktre bd usprawnia nasze wyobraenie widzenia,
automatycznie wpywaj na popraw funkcjonowania i sprawno narzdu wzroku, a take na
jego funkcjonalne i organiczne niedomagania. Warto w tym miejscu zwrci uwag na fakt, e
proces widzenia koczy si aktem rozpoznawania przedmiotu przez umys. Tak wic
doskonalenie widzenia w wyobrani i w pamici powoduje polepszenie samej funkcji
rozpoznawania. Znakomite wiczenie wpywajce na usprawnienie czynnoci gaki ocznej
poprzez prac w sferze wyobrani zaproponowa ucze dr Batesa, dr R. Arnau. Jest to rodzaj
przesuwania spojrzenia za pomoc umysu wpywajcy na fizyczny narzd akomodacji, w
sposb ktry nie wystpuje w przypadku wahadowego przesuwania wzroku.
wiczenie dr. Arnau
Wyobra sobie, e trzymasz elastyczny gumowy krek, ktry mona zgina tak, e
atwo przyjmuje form elipsy (wyduonego jajowego" kka) po jego ciniciu, oraz e po
zaprzestaniu nacisku natychmiast wraca do swojej postaci okrgu. Zaniknij oczy i obserwuj
swj wymylony krek, przebiegajc wewntrznym okiem wok jego formy.
Nastpnie w wyobrani nacinij palcem wskazujcym i kciukiem na boki krka, tak
aby uformowaa si pionowo uoona elipsa. Spjrz przez chwil na t elips, nastpnie
rozlunij rk i pozwl krkowi powrci do swojej poprzedniej formy.
Teraz przesu kciuk i palec wskazujcy z bokw krka na jego gr i d i nacinij tak,
aby przeksztaci si w elips uoon poziomo.
Zwolnij rk z ucisku i patrz na boki krka powracajce do swojej pierwotnej formy
okrgu.
Nastpnie znowu zmie uoenie swojej rki, nacinij, rozlunij do, zmie uoenie i
tak dalej 10-15 razy cykl zmian. Prosz nie rezygnowa z wyobraenia sobie naciskajcej rki,
to pozorne uproszczenie wiczenia, chocia wydaje si logiczne, psuje znaczn cz
terapeutycznego aspektu tego wiczenia.
To wiczenie pozwala nam dodatkowo uzmysowi sobie, jak silne i nieprzerwane s
ruchy mini podczas trwania cyklu uzmysawiania" sobie. Chocia oczy s zamknite i nie
widz", wszystkie minie odpowiedzialne za refrakcj i akomodacj dziaaj i to dziaaj w
sposb prawidowy w stanie dynamicznego relaksu.
wiczenie dr R. Arnau jest odpowiednie do stosowania we wszystkich wadach
wzroku, a w szczeglnoci w przypadkach krtkowzrocznoci.
Pisanie i rysowanie z zamknitymi oczami
wiczenia pisania i rysowania przeprowadzane w wyobrani z zamknitymi oczami,
moemy rozpocz od faktycznego pisania z zamknitymi oczami.
Przygotuj sobie du (A4) bia kartk i piro, albo cienkopis. Usid przy stole, lub
biurku.
Zamknij oczy i napisz dowolne krtkie zdanie u gry strony. Na przykad Ala ma
kota". Staraj si napisa pod spodem to samo zdanie cigle pomniejszajc litery, a do
najmniejszych mikroskopijnych rozmiarw, (dlatego najlepszy jest rysik, lub cienkopis), cay
czas nie otwierajc oczu trzy-cztery razy (oprcz pierwszego).
Nastpnie, w dalszym cigu nie otwierajc oczu, napisz pod spodem to samo zdanie
trzy-cztery razy, stopniowo powikszajc litery, a do normalnie pisanych rozmiarw, lub
jeszcze wikszych. Powtrz wiczenie na nowej czystej kartce, 3-4 razy.
Zauwa, e stopniowo pismo staje si coraz wyraniejsze, oraz e potrafisz pisa literki,
ktrych normalnie, ze wzgldu na ich may rozmiar, nie potrafisz odczyta bez okularw.
To samo wiczenie mona wykonywa poprzez rysowanie jakiego powtarzanego tego
samego wzoru, znaku, czy kka.
Teraz moemy odoy nasze przybory do pisania i rozpocz pisanie i rysowanie
wycznie w sferze wyobrani.
Wyobra sobie, e siedzisz przy biurku, masz przygotowany papier do pisania, piro,
lub cienki pdzelek i w swojej wyobrani, majc zamknite oczy na rodku pierwszej kartki
papieru narysuj okrg czarn kropk.
Skoncentruj si na biaym tle przylegajcym do lewej strony kropki, teraz przesu (w
wyobrani) spojrzenie na praw stron kropki. Przesuwaj rytmicznie spojrzenie tam i z
powrotem. Zauwa, e kropka, podobnie jakby to miao miejsce w rzeczywistoci, sprawia
wraenie ruchu - przesuwania si. W lewo, gdy przesuwasz wzrok w prawo i w prawo, gdy
przesuwasz wzrok w lewo.
Nastpne wiczenie umysowego uruchamiania zmysu wzroku wyglda nastpujco:
Wyobra sobie, e na czystej kartce papieru namalowae dwie kropki oddalone o ok.
10 cm jedna od drugiej, pomidzy nimi, ale ok. 2-3 cm poniej, namalowae okrg o rednicy
ok 1,5 cm. Okrg w twojej wyobrani powinien by bardzo mocno czarny, za biaa przestrze
w rodku intensywnie nieno-biaa.
Teraz swoim okiem wyobrani przesu spojrzenie z kropki po lewej stronie do kropki
po prawej stronie okrgu. Powtarzaj rytmicznie przesunicia kilkanacie razy.
Zauwa, e okrg bdzie si przesuwa" w kierunku przeciwnym do ruchu twojej
uwagi.
Kolejne wiczenie przypomina nieco wyobraenie kamicego Pinokia.
Wyobra sobie, e twj nos uleg przedueniu o okoo 20-25 cm. Zakoczeniem
twojego nowego nosa jest owek. Tak wic twj nos (w wyobrani) przybra form
dwudziestocentymetrowego owka. Sprbuj teraz twoim nowym piszcym organem,
rozpocz rysowanie okrgw na wyobraonej kartce papieru. Na pewno szyja nie jest tak
sprawna jak piszca rka, wic pocztkowo rysowane kka bd lekko kanciaste. Sprbuj to
(moliwie due) koo obrysowa 6-10 razy. Na pewno kolejne kka bd coraz bardziej
okrge, a obwd po ktrym rysujesz coraz grubszy.
Nastpnie, nie odrywajc owkonosa" od rysunku, przejed kilka razy lini prost
przez rodek okrgu zaczynajc od prawej strony do lewej i z powrotem.
Potem przejed po obwodzie \ okrgu i zrb tak sam lini z gry do dou i z dou do
gry. Dojed do rodka okrgu miejsca przecicia si tych dwch linii i po skosie
poprowad do gry kolejn lini do granic okrgu, a potem z powrotem, przez rodek na d po
przektnej. Pniej wyprowad odpowiedni lini w lewo do gry i na d, w prawo i kilka razy
po niej przecignij.
Gdy masz ju podzielone kko na osiem czci przez cztery rednice, zakocz rysunek
wbiciem owka w miejsce przecicia si tych czterech linii.
Nie otwierajc oczu i nie rezygnujc z tworzenia dzie swoim nowym instrumentem do
rysowania, we (w wyobrani) kolejn czyst kartk, moliwie jak najwiksz (jak tablica
szkolna) i narysuj olbrzymi lec na boku semk znak nieskoczonoci. Pynnie
przekrcaj gow od jednego do drugiego ramienia i przejed po tym znaku 10-15 razy,
sprawd czy czubek owkonosa" przesuwa si po narysowanych liniach, czy te nie.
Doskonale sprawdza si rysowanie nosem klucza wiolinowego, limaka, czy sprali.
Te wiczenia mona i naley kontynuowa poprzez wiczenie pisania rnych liter,
sw, swojego podpisu, stosujc utrudnienia poprzez stopniowe zmniejszanie wielkoci liter.
Chocia to wiczenie moe si wyda zabawne i dziecinne, jest wbrew pozorom
niezwykle skuteczne w metodzie reedukacji wizualnej.
Zakocz wiczenia kilkuminutowym zasanianiem.
ROZDZIA 10
KRTKOWZROCZNO
Techniki i wiczenia, ktre zostay ju w tej ksice opisane, mog i powinny by
stosowane przy wszystkich wadach wzroku. Poniej zostanie podane to, na co naley zwrci
szczegln
uwag
przy
reedukacji
wzroku,
ze
szczeglnym
uwzgldnieniem
krtkowzrocznoci.
Fizjologia tego zjawiska polega na tym, e wytworzony w oku obraz zostaje
zogniskowany przed siatkwk, pozostawiajc zamazany widok padajcy na plamk t
(macula). Przyczyny tego zjawiska mog by rne: wyduona o gaki ocznej na linii
pomidzy soczewk, a siatkwk (najczciej wymieniana przyczyna), soczewka moe
wykazywa nadmiern akomodacj, lub moe by zmieniony stopie zakrzywienia rogwki,
albo soczewki. Same soczewki mog ulec nieznacznemu przemieszczeniu, co bywa
spowodowane take zbyt wielkim cinieniem w oku. Znanym powodem jest cukrzyca i oglnie
zy stan zdrowia. Powane stresy i problemy emocjonalne mog by przyczyn przejciowego
pogorszenia si wzroku w tym zakresie. Nieliczne przypadki s spowodowane genetycznymi
wadami pigmentacji siatkwki.
W kategoriach emocjonalnych krtkowzroczno jest rodzajem zamknicia si w sobie
i wycofaniem si. Jest wyrazem niedowierzania w to co si widzi i sposobem patrzenia na wiat
wypenionym lkiem (mniej lub bardziej uwiadomionym). Krtkowzroczno czsto
wskazuje na utrat poczucia bezpieczestwa i uoglnionym zbyt wielkim deniu do
zobaczenia.
Krtkowzroczno wskazuje take na umys krytyczny, analityczny, osdzajcy i
majcy zbyt wielk skonno do przywizywania wagi do szczegw. Soczewki
krtkowidzw maj warto ujemn i tak te pozwalaj im si czu. Koncentruj ponadto
wiato na plamce tej pozbawiajc pozosta cz siatkwki udziau w procesie widzenia.
Widzenie peryferyjne jest stosowane do umiejscowienia siebie w czasie i w przestrzeni.
Dzieci w przypadku porzucenia i odrzucenia maj tendencj do rozwijania wysokiego stopnia
krtkowzrocznoci.
Krtkowzroczno, to prawie zawsze stan nabyty, z reguy w okresie dziecistwa. Ta
pow itd.
Po kilku minutach takiej pracy wizualizacyjnej, naley (jeeli jest to akurat moliwe)
przeprowadzi krtk kpiel soneczn i przej do wicze okrelonych w poprzedniej czci
pozycji jako bujanie (zarwno krtkie jak i dugie).
wiczenia analitycznego patrzenia, jak i wiczenia usprawniajce ruch oka, oraz
nawyk centralnej fiksacji (focusingu), mona stosowa bez modyfikacji dla tej wady wzroku.
wiczenia z kalendarzem wymagaj niewielkiego dostosowania, dla tej wady wzroku.
Naley zacz od takiej odlegoci, z ktrej bez specjalnego wysiku bd widoczne
due cyfry.
wiczenia naley rozpoczyna obydwoma oczami, tak jak to zostao opisane w
wiczeniach z kalendarzem.
Po krtkim czasie (2-3 min.), naley zakry jedno oko opask lub chustk i rozpocz
wiczenie od nowa kadym okiem osobno. To oko, ktre widzi gorzej wymaga wicej pracy i
odpowiednio duszego okresu wicze. Nie naley jednake zapomina o odpoczywaniu
poprzez zasanianie. Im wiksze wydaje si zmczenie, tym dusze powinny by okresy
odpoczynku.
Przypominam te o nie noszeniu okularw po rozpoczciu regularnych wicze, chyba
e tego wymaga wyjtkowo sytuacji jak np. prowadzenie samochodu, chodzenie po
zatoczonych ulicach itp.
Po kilku dniach regularnych (5-10 razy dziennie) wicze, oraz przyzwyczajania oczu i
umysu do widzenia bez pomocy okularw, przesu swoje miejsce siedzenia o 30-60
centymetrw od kalendarza i kontynuuj wiczenia z tej zwikszonej odlegoci.
Po kilku tygodniach powinno by moliwe wiczenie z jeszcze wikszej odlegoci.
Oczy krtkowidza wymagaj czstych wicze pozwalajcych na zmian ogniskowej z
bliskiej na dalek.
Z tego powodu naley wykona, lub zakupi may model naszego kalendarza", gdzie
due litery i cyfry bd wielkoci cyferek na rcznym mskim zegarku, za mae
proporcjonalnie mniejsze. W ostatecznoci moemy zaopatrzy si w may reklamowy
kalendarzyk wielkoci i tej strony ksiki. Niezbdne stanie si bardzo dobre zapoznanie si z
graficznym uoeniem cyfr poszczeglnych 12 miesicy. To zapoznawanie zostanie poczone
z wiczeniem ruchliwoci narzdu wzroku. Taka forma kalendarza jest nam znana podobnie jak
cyfry na nim wydrukowane, dlatego te, ku naszemu zdziwieniu bardzo atwe stanie si
rozpoznawanie cyferek z odlegoci, z ktrej przy pierwszej prbie wydawaoby si
niemoliwe dostrzeenie czegokolwiek na tak maym kawaku kartonika. Jednake nasz umys
i nasza pami podpowiadaj nam ksztat poszukiwanych cyferek, przez co nasz wzrok nie
wyta si i pozostaje rozluniony, co pozwala nam na zobaczenie na wp w wyobrani, na
wp w rzeczywistoci cyferek normalnie niedostrzegalnych. Nie ma tutaj znaczenia fakt, czy
ten obraz jest podpowiadany przez umys, gdy wyostrzone widzenie wczeniej, czy pniej
zostanie i tak przyswojone przez wzrok.
W celu zapoznania si z maym kalendarzykiem przy zachowaniu jednoczesnego
dynamicznego relaksu wzroku wykonaj nastpujce wiczenie:
Postaw kalendarzyk na podwyszeniu, w dobrze owietlonym miejscu na wysokoci
oczu, w takiej odlegoci, eby cyferki oznaczajce kolejne dni miesica stay si lekko
rozmazane i nieostre. Sprbuj zobaczy cyfr l" w pierwszym miesicu np. w styczniu. W
takich kalendarzykach jedynk jest z reguy najatwiej odnale, gdy usytuowana jest po lewej
stronie na pocztku supkw z dniami miesica. Dziki temu, e wiesz jak wyglda l" pomimo
niewyranego obrazu bdzie to stosunkowo proste zadanie.
Nastpnie zacznij przerzuca spojrzenie po jedynkach kolejnych miesicy. Najpierw
jak najdalej po przektnych, potem po prostych moliwie daleko, a potem po coraz bliej od
siebie lecych miesicach.
To samo powtrz z cyfr 30 i 31, gdy jest rwnie atwa do zlokalizowania na kocu
supka. To e nie widzisz, czy to jest 30, czy 31 (29-28) nie ma najmniejszego znaczenia,
chodzi o ruch oczu. Ku twojemu zdziwieniu moe si okaza, e jednak zauwaasz, ktra cyfra
to 30, a ktra 31.
Wykonaj relaks przez zasanianie, a nastpnie przybli si do kalendarzyka, tak aby
widzie cyferki na granicy ostroci. Teraz wicz przerzucanie spojrzenia z dowolnie wybranej
cyfry miesica, odszukujc j w kolejnych supkach (np. 7, 16 itd.), nie zatrzymujc wzroku na
adnej z nich na duej ni i sekundy. Co pewien czas wykonuj przerw na zasanianie, a co
dwie, trzy przerwy spjrz na nazw miesica i dokonaj analitycznego patrzenia np. na liter E"
w kadym z miesicy, w ktrym si ona znajduje (podobnie z innymi literami). Mona take
stosowa odpowiednie wiczenia z tablic Snella (np. zamieszczonej w ksice Naturalne
leczenie wzroku".).
wiczenie na dwa kalendarze
wiczenie na dwa kalendarze ma na celu usprawnienie akomodacji oka
krtkowidzcego i zmiany ogniskowej. Naley je wykonywa zarwno dwojgiem oczu, jak i z
jednym zasonitym.
Zakadamy, e masz "kalendarz" zarwno duy, jak i may.
Usid na przeciw kalendarza duego", ktry powinien znajdowa si na wysokoci
oczu w odlegoci bdcej granic ostrego" widzenia. May kalendarzyk trzymaj na tyle blisko
oczu, aby cyfry byy wyranie widoczne.
Popatrz na due l" na maym kalendarzu, a nastpnie spjrz na du jedynk z duego
kalendarza".
Zamknij oczy i odpr si, pamitaj o prawidowym oddychaniu. Powtarzaj to
wiczenie z kolejnymi cyframi, zarwno rwnoczenie dwojgiem oczu, jak i z jednym okiem
zasonitym (na zmian). Stopniowo zwikszaj odlego od duego kalendarza. Przy
pierwszych objawach zmczenia i napicia w oczach, naley zrobi przerw na zasanianie, a
gdy to ju nie pomaga, zakoczy wiczenie.
Naley wiczy tak czsto jak to jest moliwe (3-10 razy dziennie), jednake bez
przesadnego forsowania si, gdy techniki stosowane przy napitym i zmczonym wzroku nie
s skuteczne.
Korzystnym urozmaiceniem w rekonwalescencji krtkowidzw, mog by prby
czytania podejmowane z wikszej ni zazwyczaj odlegoci (i bez okularw), przy
zachowanym stanie dynamicznego odprenia, praktykowanie techniki Bysku", take w
warunkach codziennego ycia, a wic z okien autobusu, czy tramwaju. Mona take
zastosowa metod kilkukrotnego obejrzenia tego samego filmu w kinie, przy stopniowym (co
kolejny seans) przesuwaniu si o kilka rzdw krzese do tyu.
Swobodne patrzenie
Do wykonania tego wiczenia1 potrzebne s dwie kartki papieru formatu A5, z
wymalowanym czarnym flamastrem znakiem X na rodku kadej znich, oraz czarna kartka
papieru formatu A4, Czarn kartk przypinamy do ciany i na jej rodku mocujemy jedn z
biaych kartek ze znakiem X. Tekst tego wiczenia warto nagra sobie na tam. Jeeli nie jest
to moliwe naley kogo poprosi, by w trakcie jego wykonywania odczytywa nam pomau
zamieszczony poniej opis do czasu, a dokadnie opanujemy jego wykonanie. Jeli adna z
tych moliwoci nie wchodzi w rachub, warto przed rozpoczciem wiczenia nauczy si go
na pami. wiczenie to bowiem skada si z wielu szczegowych instrukcji i jedynie
dokadne ich wykonanie moe zagwarantowa sukces. Wielu ludziom wiczenie to moe
wydawa si przesadnie dokadne i z tego powodu osoby te odczuwaj przed nim
podwiadomy opr. Pocztkowo przezwycienie tego oporu wydaje si niemoliwe i lepiej
jest zdoby si na cierpliwo i przerwa wiczenie, ni kontynuowa je czujc wzrastajce
napicie i zo. Przy kadym nastpnym wykonaniu z pewnoci uda si posun o krok
naprzd. Korzystnie jest wprowadzi element odprajcy w trakcie wykonywania tego
wiczenia, na przkad zastosowa podkad muzyczny w tle - spokojne odprajce utwory na
harf, gitar klasyczn lub muzyk barokow. Zmieszczona poniej szczegowa instrukcja
jest pomylana dla krtkowidzw. Jeli jeste dalekowidzem przeczytaj szczegowy aneks
zamieszczony na kocu opisu, gdy dalekowidze wykonuj to wiczenie dokadnie odwrotnie.
wiczenie mona wykonywa stojc lub siedzc. Na cianie na wysokoci oczu mamy kartk
czarnego papieru na ktrej centralnie jest usytuowana biaa kartka z czarnym znakiem X. Drug
kartk papieru ze znakiem X trzymamy w rku. Oddalamy si od kartki na cianie dokadnie na
odlego granicy ostroci naszego wzroku, tak aby znak X wydawa si ju lekko rozmyty.
Nastpnie unosimy rk z drug kartk papieru nieco poniej linii oczu. Oddychamy gboko i
mrugamy oczkami. Koncentrujemy wzrok na literze X znajdujcej si na kartce trzymanej w
rku, odsuwamy j od siebie maksymalnie, a do penego wyprostu rki, a nastpnie, nie
odrywajc wzroku od znaku X, szybkim ruchem przywodzimy j do samego nosa. wiczenie
powtarzamy dziesi razy, nastpnie gboko oddychamy i mrugamy.
Nastpnie ustawiamy kartk trzyman w rku tak by widzie ostro znak X (normalny
wzrok: ca 35 cm.) i poruszamy gow lekko w gr i w d, przy czym wzrok powinien
przesuwa si po lewej krawdzi kartki. Powinno si przy tym wydawa, e kartka przesuwa
si pionowo w przeciwn stron. wiczenie z przesuwaniem powtarzamy rwnie
dziesiciokrotnie. Utrzymujc rytmiczny ruch gowy przenosimy wzrok na lew krawd biaej
kartki umocowanej na czarnym tle na cianie. Czubkiem nosa zakrelamy dziesiciokrotnie jej
lew krawd. Rwnie kartka na cianie powinna sprawia wraenie jakby poruszaa si w
kierunku przeciwnym do ruchw gowy. Teraz widzimy to, co rwnie powinnimy dostrzec
przy omiataniu wzrokiem kartki trzymanej w rku. Wydaje si, e na krawdzi kartki powstaje
bardzo jasna pionowa kreska. Jest to dowd na prawidowe wykonanie wiczenia.
Utrzymujemy ruch gowy. Powtarzamy cae wiczenie w pamici przy zamknitych oczach.
Kartka w rce, lewa krawd dziesi razy krawd si rozjania. Nastpnie kartka na
cianie powtrzenie dziesi razy krawd si rozjania. Teraz otwieramy oczy i
rozpoczynamy wiczenie z grn krawdzi. Prowadzimy czubek nosa delikatnie z lewa na
prawo i z prawa na lewo wzdu poziomej krawdzi. Ponownie widzimy bia kresk. Krcimy
dziesi razy gow i wydaje si, e kartka przesuwa si w przeciwnym kierunku. Teraz
kierujemy wzrok na kartk na cianie i powtarzamy ledzenie grnej krawdzi krcc agodnie
dziesi razy gow w efekcie krawd si rozjania. Nastpnie zamykamy oczy i
powtarzamy to w pamici, utrzymujc jednak skrty gowy w lewo i w prawo. Nie zapominamy
przy tym o gbokim, spokojnym oddychaniu. Otwieramy oczy i kilka razy mrugamy.
Powtarzamy cao omiatajc wzrokiem doln krawd kartki trzymanej w rku. Nastpnie to
samo wykonujemy z doln krawdzi kartki umocowanej na cianie. Potem znowu
ROZDZIA 11
DALEKOWZROCZNO
Hipermetropia, albo nadwzroczno. Jest to wada, w ktrej oko wykazuje tendencj do
ogniskowania obrazu poza siatkwk. Z reguy nie stanowi problemu przy niewielkich wadach
i moe by przezwyciona za pomoc akomodacji. Wikszo ludzi rodzi si
dalekowzrocznymi.
Przyczyny powstawania tej wady nie s dobrze zrozumiane, podobnie jak wszystkie
inne zagadnienia zwizane z problemami widzenia. Najczciej wymienian przyczyn jest
niedostateczna dugo gaki ocznej, inne moliwoci to odklejenie siatkwki, niedostateczna
ako-modacja itd. itd.
W wymiarze psychicznym nadwzroczno jest rodzajem zdystansowania si od czasu
teraniejszego i kwestii wanych tu i teraz. Dalekowzroczno moe by take rodzajem
patrzenia poprzez filtr lku. Uwaga dalekowzrocznych jest kierowana w przyszo i na
zewntrz.
Wad dalekowzrocznoci mona podzieli na dwa rodzaje: Hipero-pia, ktra wystpuje
u modych ludzi i trwa do pnej staroci, oraz presbiopia inaczej zwana starczowzrocznoci,
wystpujc i ujawniajc si u ludzi po czterdziestce, a nawet pniej.
Zgodnie z dowiadczeniami i pozytywnymi wynikami stosowania sztuki wiadomego
widzenia przez dr Batesa i jego nastpcw mona stwierdzi, e wszystkie formy
dalekowzrocznoci mona czciowo, lub cakowicie doprowadzi do stanu normalnego
widzenia.
O tym jak bardzo wady wzroku mog wpywa na cay organizm czowieka, niech
wiadczy fakt, e hiperopia (daekowzroczno) bardzo czsto wywouje ze samopoczucie i
ble w okolicy skroniowej, za gdy jest poczona z chociaby minimalnym zezem rozbienym
np. w jednym oku, staje si przyczyn blw i zawrotw gowy oraz nudno-ci. Sztuczne
soczewki i lekarstwa mog czasami zmniejszy powysze dolegliwoci, ale notowane s
przypadki wieloletniego wystpowania wymienionych objaww, ktre zostay usunite
dopiero wraz z przyczyn tzn. po skutecznym zastosowaniu metody reedukacji wzroku dr
Batesa.
Presbiopia, czyli starczowzroczno jak sama nazwa wskazuje, zwyko si uwaa za
jeden ze skutkw ubocznych oglnego starzenia si organizmu i postpujcego pogorszenia si
funkcjonowania wszystkich organw czowieka. Z drugiej strony rzecz ujmujc, yje znaczna
liczba osb w podeszym wieku, ktre nie zgaszajc potrzeby noszenia okularw, przecz tezie
duymi literami (np. czytanki dla dzieci) i starajc si zachowa sposb widzenia w stanie
dynamicznego odprenia przeczytaj jeden-dwa wersy.
Stopniowo zwikszaj skal trudnoci, nie zapominajc o podstawowych warunkach, jak
oddech, mruganie, odprenie.
ROZDZIA 12 ASTYGMATYZM
Astygmatyzm wystpuje wtedy, gdy promie krzywizny rogwki nie jest rwny we
wszystkich poudnikach. Promienie wietlne przechodzce przez to znieksztacone rodowisko
skupiaj si w sposb nieprawidowy. Stan ten w wielu przypadkach nie jest stay i podlega
wahaniom. Okulary usztywniaj rogwk w takim akurat zmienionym stanie w jakim
znajdowaa si w chwili badania u okulisty.
Dla astygmatyka nauczenie si sztuki pasywnego i dynamicznego relaksu wzroku i
takiego wanie sposobu widzenia, po odoeniu na bok okularw, wydaje si by jedyn
alternatywn drog prowadzc do poprawy stanu narzdu wzroku.
Dla osb astygmatycznych najlepsze s wiczenia z zakresu wicze poprawiajcych
ruchliwo wzroku, za w tym przedziale wiczenia z dominem.
Oprcz wiczenia, ktre ju zostao opisane, godne polecenia s nastpujce techniki,
wymagajce zaopatrzenia si w komplet domina o moliwie najwikszym zestawie kostek.
Ustaw na wysokoci wzroku (np. na brzegu stou) trzy poziome rzdy domina po 8-10
sztuk w rzdzie, mona je do czego prowizorycznie przymocowa, albo przyklei. Obok w
odlegoci ok. 30 cm postaw luzem dwie kostki, wszystkie tak, by byy widoczne.
Nastpnie oddal si od kostek domina, patrzc na te dwie oddzielone na odlego
granicy ostrego widzenia.
Wykonaj krtkie zasanianie, po czym tak szybko, jak to jest moliwe, wymawiaj liczby
w grnych powkach pierwszego rzdu domina, a nastpnie w dolnych, po czym w grnych i
dolnych powkach na przemian, a nastpnie w kolejnych rzdach. Naley pamita, e nie s
to zawody sportowe, ani aden inny rodzaj wyczynu, dlatego trzeba zachowa zrelaksowany
umys i wzrok. Oczy swobodnie przesuwaj si z jednej kostki domina na drug, oddychamy
rwno i swobodnie i rwnie swobodnie mrugamy.
Po kadym rzdzie wykonaj zasanianie.
Zastosuj modyfikacje polegajce na spogldaniu na kostki po przektnej, to na grne
powki, to na dolne, policz ilo kropek w 3, 6, 12 kolejnych powkach domin itd.
Trudniejsza wersja tego wiczenia wymaga przytwierdzenia rzdw domina do
jakiego podoa (np. karton), tak aby mona byo je trzyma i porusza w powietrzu.
Trzymajc kartonik 8-10 cm przed oczami, poruszaj nim poziomo tam i z powrotem w
zakresie ruchu 15-20 cm.
W czasie, gdy kartonik z dominem przesuwa si w prawo, przekr gow w lew stron
i na odwrt. W ten sposb przesuwajce si kropki domina tworz przed oczami mniej lub
bardziej nieprzerwan lini. Nie naley stara si dostrzega pojedynczych kropek, praktycznie
jest to niemoliwe, po prostu naley rozluni wzrok i podda si widokowi jaki si sam
ukazuje.
Po jednej-dwch minutach naley zmieni kierunek na pionowy.
Trzymajc kostki domina w dogodny sposb przed oczami, w odlegoci 8-10 cm, tym
razem pionowo, rozpoczynamy pionowy ruch kostkami domina, w gr i w d, odpowiednio
poruszajc gow take w gr i w d, ale w rytmie przeciwnym tzn. kartonik w gr gowa
w d.
By moe to wiczenie jest mieszne, zabawne, moe sprawia wraenie
niepowanego, a wraliwe osoby z powanym astygmatyzmem przyprawia o chwilowe
nudnoci, lub zawroty gowy, ale wbrew pozorom wymienione tutaj wiczenia pomogy wielu
osobom dotknitym astygmatyzmem.
A oto jeszcze jedno proste wiczenie wpywajce na popraw ruchliwoci wzroku, tak
upoledzon u osb astygmatycznych.
12 kostek domina ustawiamy na krawdzi stou.
Siadamy naprzeciwko w zasigu naszego widzenia i rozpoczynamy bujanie" oczami,
tak szybko jak to jest moliwe z lewej strony rzdu na praw, od koca do koca. Naley
sprbowa podczas tego ruchu policzy liczby grnych powek, najlepiej jest to wykona w
jednym przejedzie". Pomyki nie maj istotnego znaczenia. Nastpnie robimy to samo z
dolnymi powkami.
Jaka jest suma grnych powek? A jaka dolnych?
Teraz popatrz na pierwsz kostk i sprbuj przypomnie sobie jakie liczby s na
grnych powkach kostek nastpnych. Sprawd. Przejed teraz wzrokiem jeszcze trzy razy i
sprawd w pamici jakie s kolejne liczby w dolnych powkach kostek patrzc na pierwsz
kostk w rzdzie.
Powtrz to samo z dolnymi i grnymi powkami na raz.
Nie przejmuj si bdnymi wynikami, nie chodzi tutaj o pami, czy o stopie z
matematyki, ale o twj wzrok.
ROZDZIA 13
ZEZ
mu
bdzie
swobodne
mruganie
regularne
oddychanie.
ROZDZIA 14 CZYTANIE
Gdy jestemy dotknici jak wad wzroku, to szczeglnie podczas czytania nachodz
nas silne pokusy, aby nieprawidowo uywa oczu i umysu. Zainteresowanie tym co czytamy
pogbia nasze, jake ludzkie, denie do posiadania wytyczonego celu. Tak bardzo chcemy
przeczyta jak najwicej w moliwie jak najkrtszym czasie, e kompletnie zaniedbujemy
prawidowe i naturalne metody, dziki ktrym moglibymy to osign. Niewaciwe
funkcjonowanie staje si nawykiem, a przez to osabiamy nasz wzrok.
Pierwsz rzecz, ktr powinnimy uczyni to zda sobie spraw, e podczas czytania
bardzo chcemy osign cel, i e takie usilne denie do wytyczonego celu jest tylko
samoomieszaniem si. Nastpnie, podczas kadego czytania, musimy ograniczy swoj
niecierpliwo i intelektualn aroczno. W pocztkowych etapach reedukacji wzroku, bez
czstego odpoczynku i odprenia si, wyrane i nie wymagajce wysiku czytanie nie moe
by niestety osignite. Innymi sowy, relaks jest jedn z elementarnych zasad, dziki ktrej
moemy zrealizowa swj cel, ktrym jest odczytanie jak najwikszej iloci jakiego pisma w
jak najkrtszym czasie i z moliwie najmniejszym stopniem zmczenia, ale za to z
najwikszym stopniem sprawnoci intelektualnej. W zwizku z tym, powinnimy ograniczy
nasz niecierpliwo i zachanno w celu dostarczenia oczom i umysowi odprenia, ktrego
tak usilnie potrzebuj, a ktrego ich bezustannie pozbawiamy poprzez nawyki niewaciwego
uywania. Przyswajajc sobie nastpujce proste zasady, z pewnoci dostarczymy naszym
oczom i umysowi odpowiedniego odprenia:
Pierwsza: Na kocu kadego lub co drugiego zdania zamykaj, na sekund lub dwie,
oczy. Odpu sobie" i wyobra ostatnie przeczytane sowo i nastpujce po nim znaki
przestankowe. Po ponownym otworzeniu oczu spjrz na to sowo i znaki przestankowe, ktre
oka si o wiele wyraniejszymi ni byy w trakcie czytania. Po tym moesz powrci do
swego zadania.
Druga: Przerywaj czytanie na kocu kadej lub co drugiej strony na kilka minut, aby
mc zakry oczy domi. Chciwym owcom sukcesu z pewnoci bdzie si to wydawao na j
nieznoni ej sz przeszkod i niewygod, ale powinni oni zda sobie spraw z tego, e przerwy
te atwiej i szybciej doprowadz ich do celu, za pewne specyficzne upokorzenie" ich
zniecierpliwienia okae si prawdopodobnie bardzo budujce dla charakterw.
Trzecia: Jeeli jest osigalne wiato soneczne, to przed przykryciem oczu domi
nastaw je do niego, wpierw zamknite, pniej otwarte i powtrz to jeszcze raz. Jeeli jednak
soca nie ma, to spraw im tak kpiel pod siln, elektryczn lamp.
Czwarta: Podczas czytania usid tak, aby dogodnie mg widzie zawieszony na
przeciwlegej cianie kalendarz lub jaki inny dobrze znany arkusz papieru zapisany duymi
literami. Od czasu do czasu odrywaj wzrok od swojej ksiki, aby spojrze analitycznie na
litery lub cyfry tego kalendarza. Jeeli natomiast czytasz przy wietle dziennym, to spogldaj
na jaki oddalony obiekt za oknem.
Pita: Do pomocy lepszego czytania mog zosta zaangaowane pami i wyobrania.
Przerwij czasami czytanie, odpu sobie" i zapamitaj przeczytan pojedyncz liter lub cae
sowo. Obserwuj je swym wewntrznym okiem na paszczynie biaego ta. Nastpnie wyobra
sobie, e to to jest jeszcze bielsze ni byo w rzeczywistoci. Otwrz ponownie oczy, spjrz na
biel wok i w rodku tych liter i sprbuj widzie je tak biaym, jak te, ktre sobie poprzednio
wyobrazie z zamknitymi oczyma. Jeszcze raz zamknij oczy i powtrz to ponownie. Po
dwch lub trzech powtrzeniach zakryj na chwil oczy domi i powr do czytania.
Alternatywnie moesz zamkn oczy, przypomnie sobie wanie widzian liter,
wzi wymylone piro i postawi kropki intensywnej czerni na jej szczycie i u jej podstawy,
lub na jej prawym i lewym boku. Przesuwaj teraz uwag z kropki na kropk p tuzina razy, po
czym otwrz oczy i wyobra sobie, e widzisz idealnie takie same kropki intensywnej czerni na
tej prawdziwej literze i kilkakrotnie powtrz cae wiczenie, zakryj oczy domi i moesz
kontynuowa czytanie.
Szsta: w rozdziale powiconym dalekowzrocznoci podano kilka sposobw, dziki
ktrym dalekowidzowie mogli poprawi swj wzrok podczas czytania poprzez swobodne
patrzenie na mikroskopijny druk przede wszystkim na biae przestrzenie midzy kolejnymi
wierszami. wiczenie to nie ogranicza si tylko do starszych ludzi z uszkodzonym wzrokiem.
Ktokolwiek, kto odczuwa trudnoci przy czytaniu moe z korzyci, przed i w czasie czytania,
uywa tej metody.
Tyle o tych prostych technikach odprania, ktrymi kada sesja z ksik powinna by
rozpoczynana i przerywana.
Rozwamy teraz odpowiedni sposb samego aktu czytania.
Tutaj, tak jak i we wszystkich innych sytuacjach widzenia, najwikszymi wrogami s
napicia, nieprawidowo pokierowana uwaga i wytrzeszczanie oczu. W celu zlikwidowania
tych przeszkd naley w trakcie czytania pieczoowicie przestrzega nastpujcych
prostych zasad:
Pierwsza: Nie wytrzeszczaj oczu i nie trzymaj sztywno i przez dugi czas bez ruchu
powiek. Czsto mrugaj i oddychaj agodnie, gboko i rytmicznie.
Druga: Nie wytrzeszczaj oczu i nie staraj si rwnie dobrze widzie wszystkich czci
caej linii lub frazy. Utrzymuj nieprzerwany ruch oczu i uwagi, a w ten sposb wprowadzisz do
gry centraln fik-sacj. Najlepiej ci si powiedzie, gdy pozwolisz oczom na nieprzerwane
przebieganie w t i z powrotem wzdu biaej przestrzeni pod lini druku, ktry aktualnie jest
odczytywany. Wyrazy i litery bd tak dostrzegane, jakby byy midzy krtkimi nastpujcymi
po sobie przesuniciami wzroku. Na pocztku technika czytania, polegajca na szybkich
ruchach oczu po biaych przestrzeniach pomidzy wierszami, moe sprawi wraenie czego
niepokojcego. Lecz po krtkim czasie stwierdzimy, e to w niemaym stopniu przyczynio si
do wyranego i nie wymagajcego wysiku czytania. Litery i sowa bd widziane o wiele
atwiej, gdy znajduj si, tak powiedziawszy, w locie, ni gdy pozostaj unieruchomione przez
niewzruszone gapienie si, s te atwiej odbierane jako przerwy w jednolicie biaym tle, ni
gdy patrzy si na nie, jak na rzeczy istniejce tylko dla samych siebie i wymagajce w dodatku
odszyfrowania.
Trzecia: Podczas czytania nie marszcz brwi. Marszczenie brwi jest oznak nerwowego
napicia mini w obrbie oczu i nieprawidowo skierowanej uwagi wraz z wysikiem
powiconym widzeniu. Z osigniciem dynamicznego odprenia i prawidowego
funkcjonowani mini, nawyk marszczenia brwi zniknie. Ale jego odejcie moe zosta
jeszcze przyspieszone, a psychiczne i fizyczne napicie usunite, poprzez czste akty
rozmylnego powstrzymywania si od niego. W rodku czytania, skoncentruj si raptownie na
czole i przyap minie twarzy na tym zabronionym triku. Potem zamknij na moment oczy
odpu sobie wszystko" i umylnie pogaszcz brwi.
Czwarta: Nie przymykaj powiek podczas czytania. Odmiennie do marszczenia brwi
przymykanie powiek ma swj sens. Poprzez przymykanie powiek ograniczamy wielko
naturalnego pola widzenia i w ten sposb pozbawiamy si niektrych z wywoanych bodcw
(i czci rozproszonego wiata), dochodzcych do oczu z nie obserwowanej czci czytanej
strony. Wikszo osb z wadami wzroku czyta przez wsk szpark midzy rzsami, ale
tendencja ta jest szczeglnie zauwaana wrd tych, u ktrych wystpuje zmtnienie rogwki
lub innych, w normalnych przypadkach, przejrzystych tkanek oka. Nieprzejrzysto-ci takie
powstaj w analogiczny sposb do parujcych czsteczek wody zawieszonych w powietrzu
jesiennego poranka; rozpraszaj wiato w rodzaj wietlnej mgy, przez ktr trudne jest
wyrane widzenie. Czciowe przymknicie powiek sprawia, e dua cz owietlonego pola
widzenia zostaje zredukowana, a w ten sposb zostaje jednoczenie zredukowana gsto mgy
spowodowana rozproszeniem wiata. Ale zwenie szczeliny midzy powiekami wymaga
cigego skurczu mini. Skurcz ten zwiksza napicie wkoo oczu i odbija si wzmoeniem
napi psychologicznych w umyle. Patrzenie spomidzy wp-przymknitych powiek jest
niewtpliwie sposobem na natychmiastowe polepszenie wzroku; ale za to natychmiastowe
polepszenie trzeba bdzie zapaci w przyszoci podniesionym napiciem, zmczeniem i
postpujcym, dalszym osabieniem zdolnoci widzenia.
Dlatego te, jest bardzo istotne znalezienie jakiej metody korygujcej t niepodan
tendencj. wiadome odprenie powiek, tak aby pozostaway nienapite i otwarte na sw
normaln szeroko, nie bdzie niestety wystarczajce. Prawdopodobnie wzrok bdzie przez to
jeszcze gorszy ni by w przeszoci, tak e przez zwyk samoobron musielibymy powrci
do naszych starych i zych nawykw. Na szczcie, istnieje jednak bardzo prosta mechaniczna
metoda, dziki ktrej mona osign ten sam efekt co przy przymknitych powiekach.
ROZDZIA 15
NIE TRA OCZU PRZY KOMPUTERZE
Rozdzia ten jest kierowany gwnie do osb, ktre godzinami patrz w ekrany
komputerw, monitory, etc. Taka praca bardzo mczy wzrok, warto wic wiedzie jak
wynikajce std zagroenia mona zmniejszy.
Szkodliwe czynniki
A oto uproszczona lista szkodliwych czynnikw:
1. Skupianie wzroku cigle na tej samej odlegoci.
2. Promieniowanie monitora.
3. Czsteczki kurzu rozpdzone w polu elekrostatycznym monitora.
4. Drgania obrazu.
5. Niekorzystne relacje wietlne.
Ad. 1. Firmy produkujce oprogramowanie wymylaj coraz to nowe rozwizania
plastyczne, ktre maj przycign wzrok wcign siedzcego przed komputerem w
wirtualn przestrze na paszczynie. Wszystko to suy atwiejszemu skupianiu uwagi na
ekranie, ale nie jest dla wzroku cakiem naturalne. Mona temu stosunkowo prosto zaradzi
wykonujc co jaki czas, ktre z opisanych wczeniej wicze. Szczeglnie polecane s
wszystkie wiczenia odprajce i poprawiajce ruchliwo wzroku opisane w rozdziaach 6-8.
Dodatkowe wiczenia dla pracujcych przy komputerach umieszczono na kocu ksiki.
Ad. 2. Szczeglnie dokuczliwie promieniuj monitory starego typu. Promieniowanie to
mona osabi ekranami ochronnymi. Monitory nowej generacji charakteryzuj si bardzo
niskim poziomem szkodliwego promieniowania.
Ad. 3. Naadowane czsteczki kurzu ulegaj przyspieszeniu w polu elektrostatycznym
monitora i uderzaj w oko. W rezultacie oko jest bombardowane tysicami drobinek kurzu.
Rad na to jest stosowanie uziemianych ekranw ochronnych. Przy nowszych monitorach taki
ochronny ekran nie jest ju potrzebny. Moemy atwo pozna czy nasz komputer posiada
monitor stanowicy zagroenie pod tym wzgldem. Wystarczy zbliy do ekranu kartk
papieru. Jeeli przylgnie ona do jego powierzchni, to nie jest dobrze. Powinna si zsun pod
wasnym ciarem.
Ad. 4. Niestabilno obrazu bardzo szybko daje si we znaki. Nie idzie tylko o wyrane
drgania, ale take o te, ktrych na pozr nie widzimy. Rad na to jest dobra karta graficzna i
dobry monitor, niekiedy pomaga zmiana rozdzielczoci (jeli pracujemy w trybie graficznym).
Ad. 5. Jeeli monitor umieszczony jest na tle jasnego okna to musimy go mocno
rozjani, a to z kolei podnosi poziom promieniowania, etc.
Wymienione zagroenia mona nazwa bezporednimi, ale trzeba wspomnie o jeszcze
jednym problemie. Ot praca przy komputerze nie uchodzi za cik, pracujemy czsto nawet
wtedy, kiedy chorujemy: bo nie ma nas kto zastpi, bo czas nagli... Ale w tym okresie
zaywamy czsto leki, ktrych skutki uboczne uwidaczniaj si jako stany uczuleniowe powiek
i
spojwek.
Takimi
lekami
s:
epinefryna,
penicyliny,
salicylany,
sulfonamidy,
kortykosteroidy, rodki znieczulajce miejscowo. Nie wyczerpuje to caej listy, ale zahacza o
grup czsto uywanych rodkw.
Istniej te leki, ktre wywouj uczulenie na wiato: pochodne tiazydu, cyklaminiany,
estrogeny, sulfonamidy, tetracykliny, olejki syntetyczne, barwniki...
Musimy sobie zda spraw z tego, e wszystkie te wymienione szkodliwe czynniki
przyspieszaj proces starzenia si wzroku. Nasilaj one bowiem rne przemiany
fizykochemiczne, biochemiczne, ktre mog prowadzi do uszkodzenia komrek oka. Cz
tych zmian jest odwracalna, niektrym moemy zapobiega dbajc o odpowiednie skadniki w
poywieniu, ale niektrych niestety nie potrafimy odwrci.
Jakie mog by konsekwencje przeciania wzroku przy komputerze? Rne, zaley to
od naszych predyspozycji. Warto jednak podej do tej problematyki w nastpujcy sposb:
wszystkie te szkodliwoci nie daj o sobie zna, dopki organizm jest w stanie zachowa
rwnowag w tym obszarze. Dopiero kiedy mechanizmy adaptacyjne s niewystarczajce,
odczuwamy rozmaite dolegliwoci. Wydaje si to naturalnym myleniem, wrcz banalnym
nieprawda? Dlaczego w takim razie wikszo osb odwouje si do terapii zastpujcej miast
regulacyjnej?
Dwa podejcia do terapii
A teraz przykad z ycia wzity".
Pan Nowaic pracuje w telewizji, jest grafikiem komputerowym. Jego praca polega na
przygotowywaniu rnego rodzaju zajawek", przerywnikw graficznych, a wszystko to na
okrelon por na wczoraj". Od pewnego czasu dokuczay mu oczy, doskwierao uczucie
piasku pod powiekami, denerwoway zaczerwienione brzegi powiek. Pogorszya si ostro
widzenia. Okulista stwierdzi niewielk krtkowzroczno i przepisa okulary, aby nie
przecia wzroku.
pozwala to miedzy innymi na skolonizowanie skry noworodka przez bakterie majce siedlisko
na skrze matki. Wraz z mlekiem matki noworodek otrzymuje informacj o tych bakteriach, nie
stanowi one dla zagroenia, wrcz przeciwnie.
3
Oczywicie jest to bardzo grube uproszczenie, zaledwie zarys idei, ktra przekada si
na bardzo skomplikowany cig reakcji i bodcw. Samo pojcie rwnowagi (homeostazy) jest
bardzo zoone.
*Gdyby pan Nowak zaraz po tym dugim dyurze wyjecha na dwutygodniowy urlop
prawdopodobnie zmiany chorobowe nie zdyyby si utrwali.
rodki homeopatyczne nie dziaaj bezporednio na czynnik chorobotwrczy, ich
zadaniem jest pobudzi oraganizm, pchn go we waciwym kierunku. Poniewa organizm
sam wie, gdzie jest waciwy kierunek" to le dobrany rodek po prostu nie zadziaa. Tym
samym nie wywouje skutkw ubocznych5.
Przy doborze rodka homeopatycznego wane jest aby rzeczywicie by podobny.
Dlatego trzeba uwanie zanalizowa swoje odczucia, szczegln uwag zwracajc na czynniki,
ktre nasilaj lub osabiaj objawy. W homeopatii okrela si to mianem modalnoci. Niekiedy
jedna taka modalno pozwala wybra odpowiedni rodek z trzech na pozr odpowiednich.
Pani M. zaobserwowaa u siebie natpujce objawy: nie moga wrcz znie wiata
monitora, przeszkadzao jej bardzo wiato wietlwek, renice miaa rozszerzone, spojwki
jasnoczerwone, jakby wypenione krwi, oczy suche, palce, a wszystko zaczo si wczoraj
po poudniu", kiedy dla ochodzenia atmosfery w pracy kilkakrotnie otworzya okno.
Objawy powysze znajdziemy w opisie rodka Belladonna i rzeczywicie kilka dawek
Belladonna D6 wyeliminowao chorob w cigu dwch dni. Wszystkie wymienione objawy
przyczyniy si do wyboru rodka. Nadwraliwo na wiato, przecig, zaczerwienienie
spojwek, gwatowne pojawienie si objaww, wysuszenie luzwek...
Oczywicie kto moe powiedzie, e pani M. wcale nie musi pracowa przy
komputerze, aby tak chorowa. Wystarczy, e bdzie regularnie otwiera okno. C, by moe
to prawda, ale bdzie jej si to zdarza czciej ni innym jeeli przecia wzrok. A e
choruje podobnie c, informatycy maj oczy jak wszyscy.
5
Jeeli bymy jednak taki rodek zaywali wiele tygodni mogyby si pojawi niektre
objawy charakterystyczne dla danego rodka. W ten sposb prowadzi si zreszt
homeopatyczne badania lekw i gromadzi wiedz zawart w opisach dziaania rodkw
homeopatycznych. Ochotnicy zaywaj rodek nie wiedzc o nim nic, nastpnie analizuje si
objawy jakie si u nich pojawiaj. Na podstawie tych objaww, ktre cofaj si natychmiast po
odstawieniu rodka, stosuje si go w leczeniu. Tego typu bada nie naley si obawia
poniewa w homeopatii stosuje si bardzo due rozcieczenia wyjciowych substancji, czsto
niemierzalne analitycznie.
Przede wszystkim profilaktyka
Chiskim medykom pacono, kiedy wszyscy byli zdrowi. Jeeli kogo dopada choroba,
nie by chtny do pacenia. W nowoczesnym spoe-czeswie oczywicie takie absurdalne"
pod uwag? Przede wszystkim ziele wietlika i koszyczki rumianku pospolitego. Zioa te mona
atwo zakupi w aptekach, sklepach Herba-polu. Niekiedy dostpne s w postaci tzw. fixw,
torebek, ktre uatwiaj robienie naparw. W jaki sposb sporzdzamy napar najprociej
jest zala zioa wrztkiem w termosie, odczeka minut i zakry termos. Po okoo p godzinie
napar jest gotowy, gorcy i aromatyczny. Inne sposoby przygotowywania s z reguy zbyt
absorbujce, aby byy przestrzegane. Odpowiednie proporcje to yka zi na szklank wody.
Jeeli idzie o rodki homeopatyczne to w profilaktyce sprawdzaj si si nastpujce
rodki Ruta D6 i Euphrasia D6. Sprzedaje si je w postaci kropli taka ciecz zawiera okoo
40% alkoholu etylowego dostpne s take w postaci granulek. Granulki te, to sacharoza
nasczona odpowiednim rodkiem. Zwykle wystarcza zaywa po 10 kropli w odrobinie wody,
doustnie dwa razy dziennie, najlepiej okoo p godziny przed jedzeniem, tzn. na pusty
odek. Nie stosowa ich do wkraplama do oczu, me jest to ani poyteczne, ani przyjemne. Co
do granulek zaywa si zwykle po 5, przetrzymujc pod jzykiem
6
ROZDZIA 16
LECZENIE ZAPALENIA SPOJWEK
Niektre rodki homeopatyczne
Samoleczenie ma swoje granice, jeeli w cigu kilku dni nie nastpi zdecydowana
poprawa, jeeli w oku tkwi jakie obce ciao nie powinnimy odwleka wizyty u lekarza. W
kadym razie nie naley sobie wkrapla do oczu kropli, ktre bardzo pomogy koleance".
Aconitum napellus
Stosuje si przy chorobach wywoanych zimnym ale suchym wiatrem, przecieniem
oczu, niekiedy podranieniem mechanicznym. Najwaniejsze objawy to:
gwatowne pojawienie si objaww;
suche, gorce i zaczerwienione spojwki;
czste mruganie;
ble oczu (piekce i uciskowe) nasilaj si przy poruszaniu okiem;
zimny okad (nawet z samej wody) zmniejsza chwilowo bl;
powieki stwardniae, obrzknite i wraliwe na zimne powietrze;
jeeli pojawiaj si zy, to na og noc.
Aconitum stosujemy w potencji D6 (10 kropli) lub CHS (5 granulek), pi razy
dziennie, przez okres trzech do piciu dni.
Jest to take jeden z najczciej stosowanych rodkw w pocztkowym okresie grypy1.
Charakterystyczny jest wtedy niepokj, wysoka gorczka przy suchej na og skrze, due
pragnienie i szybkie, twarde
1
nadwraliwo na wiato.
Pulsatilla jest rodkiem stosowanym w wielu schorzeniach, dziaa gboko, warto
dlatego zwrci uwag na to, e osoby podatne na leczenie tym rodkiem na og lepiej czuj
si na wieym powietrzu, nie znosz przegrzanych, dusznych pomieszcze, atwo zmieniaj
nastroje. Czciej stosuje si go u kobiet.
Dawkowanie: 3x dziennie 10 kropli (D6) lub 5 granulek (CH5). Jeeli dodatkowo
pokrywaj si objawy natury oglnej lepiej moe zadziaa wysza potencja np. D12, CH9,
CH15.
Rhus toxicodcndron
Przyczyn choroby na og jest wilgotne zimno, przemoczenie, przemczenie.
Najwaniejsze objawy:
wiatowstrt;
zotok, czsto ropna wydzielina obfite i bardzo dranice powieki bol jak
pokaleczone;
Trzeba jednak zwrci uwag na to, jaki to aloes. Nie wszystkie maj tak wyrane
dziaanie lecznicze.
3
Babka lancetowata jest bardzo popularn rolin, ale jeeli chcemy j zebra sami, to
dziaanie.
ROZDZIA 17
DODATKOWE WICZENIA WZROKU PRZYDATNE W PRACY PRZY
KOMPUTERZE
Zoom przy uyciu kciuka
Wycignij przed siebie rk z podniesionym kciukiem. Spjrz na kciuk, widzc go
dokadnie i ostro na tle pozostaego niewyranie postrzeganego pola widzenia. Teraz popatrz na
to i zauwa, e twj kciuk podzieli si na dwa obrazy. Kieruj wzrok naprzemiennie na kciuk i
odlege to.
Szybka rka
To wiczenie jest zalecane przez Lisette Scholl jako szczeglnie pomocne w stanach
napicia obwdki (mini) rzskowej. Zakryj swoj praw rk lewe oko i wycignij przed
siebie lew rk, wntrzem doni do siebie, przesuwajc j w lewo na tyle na ile pozwala na to
zakres widzenia"prawego oka. Skieruj wzrok na lew do i szybko j przybli na odlego
kilku centymetrw od prawego oka. Gdy tylko obraz doni si wyostrzy natychmiast powr
doni do pozycji wyjciowej. Zmuszaj prawe oko do szybkiej zmiany ogniskowej. Wykonaj to
wiczenie kilka razy i zmie wiczce oko i rk.
Mruganie
Pamitaj o czstym mruganiu. Ludzie z wadami refrakcji wykazuj tendencj do
mrugania w rytmie rzadszym ni 20 mrugni na minut. Zbyt maa czstotliwo mrugania
prowadzi do gapienia si, lub zeza. Prawidowe mruganie daje odpoczynek oczom,
gimnastykuje zewntrzne minie gaki ocznej, nawila rogwk, masuje gak oczn i zmusza
renic do zwania si i rozszerzania.
Praca przy monitorach komputerowych powoduje wysuszenie oka i w tej sytuacji
czstsze mruganie pomaga nawily prawidowo rogwk. Niektrzy stosuj umieszczanie
karteczek przy klawiaturach komputerw przypominajcych o czstym mruganiu.
Czarna kropka
Narysuj czarn kropk za pomoc najbardziej czarnego z dostpnych tuszy (atramentu).
Badaj kolor tej kropki, tak aby staa si tobie doskonale znajoma, aby przypomnienie sobie jej
czerni i ksztatu byo moliwe w kadej chwili. Popatrz na jak (niewyranie widzian) liter
na tablicy i po" na jej fragmencie swoj kropk. Porwnaj rnic w kolorach. Nie musisz
widzie wyranie litery. Zamknij oczy i ponownie wyobra sobie swoj czarn kropk, otwrz
oczy i raz jeszcze postaw j na fragmencie litery. Czy intensywno czarnego koloru kropki