Piotr Bein

NATO na Bakanach
Rozpad Jugosawii

Bogosawieni jestecie, gdy wam urgaj i przeladuj was,

i gdy z mego powodu mwi kamliwie wszystko ze na was. (Mt 5, 11)

Autor: Piotr Bein

Tytu: NATO na Bakanach. Rozpad Jugosawii

Copyright Piotr Bein, 2005

Redakcja: Dragan Boowi

Redakcja techniczna, korekta: Anna Zasu
Projekt okadki: Anna Zasu

Copyright note
All graphic material in the book and on its covers is copyrighted by
authors and owners as indicated. Unmarked graphic material:
Serbian Unity Congress
Serbianna.com
Coja (Grdelica, Serbia i Czarnogra)
Art. Rat, Galerija 12+, Belgrad
Veritas, Republika Serbska i Belgrad
Akademska Informativna Mrea
Truth in Media

Wydanie I - w 10 rocznic masakry w Srebrenicy

Spis treci
Najwaniejsze skrty 4
Od autora
8
Zamiast wstpu
12
Globalna szachownica 18
O prawa czowieka
40
Obrazki, ktre zmyliy wiat
71
Wielko-Serbizm
102
Dodatek: Przemwienie Slobodana Miloszewicia na Kosowym Polu 129
Obozy zagady w Boni
133
Wrd chorwackich braci
156
Bysk i Burza
179
Legenda o Srebrenicy 208
Szwindel w Raczaku 249
Niemiecka propaganda nowo-wojny
268
Pod bombami NATO 294
Atak na pocig nr 393 322
W Sieci i eterze
335
Inkwizycja w Hadze
352
Dodatek: Przemwienie Slobodana Miloszewicia w Hadze
382
Uchodcy
389
Straty wojskowe
407
Dodatek: Piloci myliwcw hiszpaskich przyznaj rozmylne ataki NATO
na cele cywilne
435
Bro uranowa 438
Wielko-Albanizm
465
Kristallnacht 2004
491
Islam wojujcy na Bakanach 514
Dodatek: Deklaracja niepodlegej Republiki Boni-Hercegowiny
543
UCK: co kryje si za trzema literami
547
Z bogosawiestwem NATO i ONZ
572
Mapy, zdjcia dokumentalne, karykatury polityczne
Indeks osb
657
Indeks rzeczowy
671

602

Najwaniejsze skrty
7 VII
11 IX
AACL
A-10
ABC
ACLS
AdR
AFP
AI
ANPA
AVA
AWACS
AWS
BAS
BBC
BiH
BMR
BND
CFIVA
CIA
CBC
CEELI

CNN
CTV
DFK
DIA
DOS
DSS
EBU
ECMM
ECRR
ERP KiM
4

ataki bombowe w Londynie 7 lipca 2005 r.

ataki terrorystyczne w USA 11 wrzenia 2001 r.
Albasko Amerykaska Liga Obywatelska
(Albanian American Civic League)
samolot Lotnictwa USA, A-10A Thunderbolt
American Broadcasting Corporation
AC Laboratorium-Spiez
Komisja Regionw UE (Ausschuss der Regionen)
Agence France Presse
Amnestia Midzynarodowa (Amnesty International)
Agencja Ochrony rodowiska Woch
organizacja diaspory USA (American Voices Abroad)
system ostrzegania i nadzoru powietrznego, NATO
(Airborne Warning and Control System)
Akcja Wyborcza Solidarno
Biuletyn Naukowcw Atomowych (Bulletin of Atomic Scientists)
British Broadcasting Corporation
Bonia i Hercegowina
bro masowego raenia
niemieckie suby wywiadowcze (Bundesnachrichtendienst)
Zwizek Midzynarodowych Ochotnikw Si Chorwacji
(Croatian Forces International Volunteers Association)
Centralna Agencja Wywiadowcza USA
(Central Intelligence Agency)
Canadian Broadcasting Corporation
Inicjatywa Prawna Europy rodkowo-Wschodniej
Amerykaskiej Adwokatury (Central and East European Law
Initiative of the American Bar Association)
Cable News Network
Canadian Televison
Koo Przyjani Niemieckiej (Deutscher Freundchaftskreis)
Agencja Wywiadowcza Obrony USA
(Defence Intelligence Agency)
Serbska Opozycja Demokratyczna (Demokratska Opozicija Srbije)
Demokratyczna Partia Serbii (Demokratska Stranka Srbije)
European Broadcast Union
Misja Obserwacyjna Wsplnoty Europejskiej
(European Community Monitoring Mission)
Europejski Komitet Ryzyka Radiologicznego
(European Committee on Radiation Risk)
Episkopat Raszki i Prizrenu, Kosowo i Metohja

Najwaniejsze skrty

EUFOR
FBI
FRJ
GIA
HDZ
HIS
HOS
HRW
HVO
IAEA
ICDSM
ICG
ICRC
IFOR
IPTF
IRA
ISI
ISSA
ITN
JKM
JNA
KFOR
KIC
KPC
KPJ
KPS
MAIC
MFW
MPRI
MSNBC
MTK
MUP
NATO
NAAC

siy interwencyjne UE
Federalne Biuro ledcze, USA (Federal Bureau of Investigations)
Federalna Republika Jugosawii
Islamska Grupa Zbrojna
Chorwacki Sojusz Demokratyczny (Hrvatska Demokratska Zajednica)
tajna policja (Chorwacja)
Wyzwolecza Armia Chorwacji (Hrvatske Oslobodilacke Snage)
Czuwanie nad Prawami Czowieka (Human Rights Watch)
Chorwacka Rada Obrony (Hrvatsko Vijece Obrane)
Midzynarodowa Agencja Energii Atomowej, ONZ
(International Atomic Energy Agency)
Midzynarodowy Komitet w Obronie Slobodana Miloszewicia
(International Committee in Defence of Slobodan Milosevic)
Midzynarodowa Grupa od Kryzysw (International Crisis Group)
Midzynarodowy Komitet Czerwonego Krzya
(International Committee of the Red Cross)
midzynarodowe siy w Boni-Hercegowinie (Intervention Force)
midzynarodowa policja w Boni-Hercegowinie
(International Police Task Force)
Irlandzka Armia Republikaska (Irish Republican Army)
pakistaski wywiad wojskowy (Inter-Services Intelligence)
Midzynarodowe Stowarzyszenie Bada Strategicznych
(International Strategic Studies Association)
Independent Television News
Jego Krlewska Mo
Narodowa Armia Jugosawii (Jugoslovenska Narodna Armija)
midzynarodowe siy w Kosowie (Kosovo Force)
Kosova Information Centre
Korpus Ochrony Kosowa (Kosovo Protection Corps)
Komunistyczna Partia Jugosawii
Suba Policyjna Kosowa (Kosovo Police Service)
Orodek Informacji Akcji Przeciw Minom na Uniwersytecie
James Madison (Mine Action Information Center)
Midzynarodowy Fundusz Walutowy
Military Professional Resources Incorporated
konglomerat medialny korporacji Micsrosoft i NBC
Midzynarodowy Trybuna Kryminalny ds. Byej Jugosawii
(International Criminal Tribunal for Former Yugoslavia)
Ministerstwo Spraw Wewntrznych Jugosawii
(Ministarstwo Unutranjih Poslova)
Pakt Pnocnoatlantycki (North Atlantic Treaty Organization)
Albaska Narodowa Rada Amerykaska
(National Albanian American Council)
5

NATO na Bakanach

NCIS
NCRP
NDH
NMLK
NSDAP
NSDAP/AO
NYT
OBWE
ONZ
OPR
OSCE
OSI
PA
PDK
PEU
PKB
PR
PSV
PsyOp
RAF
RIA
RS
RSK
RTS
SANSP
SFOR
SFRJ
SIS
Stratfor
TMK
U238
UK
UPMB
UE
UN
UNCRO
UNESCO
UNHCR
UNCHS
6

Brytyjski wywiad kryminalny (National Criminal Imtelligence Service)

Pastwowa Rada Ochrony Radiologicznej, USA i Zjednoczone
Krlestwo (National Council on Radiation Protection)
Niezalene Pastwo Chorwacji (Nezavisna Drava Hrvatska)
Narodowy Ruch Wyzwolenia Kosowa
Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza
(Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei)
Organizacja Zagraniczna NSDAP (NSDAP- Auslandsorganisation)
New York Times
Organizacja Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie
(Organization for Security and Cooperation in Europe)
Organizacja Narodw Zjednoczonych (United Nations Organization)
Organizacje Pozarzdowe
patrz: OBWE
Instytut Spoeczestwa Otwartego (Open Society Institute)
suby rozpowszechniania propagandy, NATO (Public Affairs)
Demokratyczna Partia Kosowa
Unia Pan-europejska (Pan-Europische Union)
produkt krajowy brutto
suby ksztatowania opinii publicznej, NATO (Public Relations).
suby psychologiczne, Bundeswehra (Psychologische Verteidigung
dziaania psychologiczne, NATO (Psychological Operations)
Royal Air Force
Rosyjska Agencja Informacyjna (Russian Information Agency)
Republika Serbska
Republika Serbska Krajina
Radio i Telewizja Serbii
Serbska Akademia Nauk i Sztuk Piknych
midzynarodowe siy w Boni-Hercegowinie (Stabilization Force)
Socjalistyczna Federalna Republika Jugosawii
tajna policja wojskowa (Chorwacja)
Strategic Forecasting Inc., agencja analiz strategicznych
cywilne oddziay ratunkowe w Kosowie
izotop uranu o liczbie atomowej 238
patrz: WAK
Wyzwolecza Armia Preszewa, Medwedzi i Bujanowaca
Unia Europejska
Narody Zjednoczone, ONZ (United Nations)
siy ONZ w Chorwacji
Organizacja Edukacji, Nauki i Kultury ONZ
(UN Educational, Scientic and Cultural Organization)
Wysoka Komisja ONZ ds. Uchodcw (UN High Commission
on Refugees)
Komisja Siedlisk Ludzkich ONZ

Najwaniejsze skrty

UNICEF
UNMIK
UNPROFOR
UPI
USCR
VDA
VJ
VRS
WAK
WHO
WPN
WSJ
WTC
WTN
ZNG
ZS
ZU

(UN Commission on Human Settlements)

Fundusz Dzieci ONZ (UN Childrens Fund)
Misja ONZ w Kosowie (UN Mission in Kosovo)
midzynarodowe siy w Chorwacji i Boni (UN Protection Force)
United Press International
Komitet USA ds. Uchodcw (US Committee for Refugees)
Zwizek dla Niemieckoci za Granic
(Verein fr das Deutschtum im Ausland)
Armia Jugosawii (Vojska Jugoslavje)
Armia Republiki Serbskiej (Vojska Republike Srpske)
Wyzwolecza Armia Kosowa (Ushtria lirimtare E Kosoves)
wiatowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization)
Wsplnota Niepodlegych Pastw
Wall Street Journal
wiatowy Orodek Handlu, Nowy Jork (World Trade Centre)
Worldwide Television News
Gwardia Narodowa Chorwacji (Zbor Narodne Garde)
Zachodnia Sawonia
zuboony uran

Transliteracje:
Serbsko-chorwacki
= sz
= dzi lub d
=
= cz
v=w
Albaski
= cz
sh = sz
xh = d
v=w
=e
q = mikkie cz

Od autora
Obecnie chodzi o mocarstwa zachodnie, szczeglnie USA, o ich walk o
panowanie na bakaskim skrzyowaniu drg Europy, Azji i Bliskiego Wschodu.
W przyszoci chodzi bdzie o inne skrzyowania ze wstpu do I wydania
ksiki na Sieci w I rocznic napadu NATO na Jugosawi
Wyparty wydarzeniami 11 IX 2001 roku, potem wojnami z terrorem
w Afganistanie i Iraku, kosowski konikt poszed w zapomnienie. Przed 1999 r.
nie zgbiaem wydarze, z niechci do rodkw przekazu. Na Zachodzie, dokd
wyjechaem z PRL w modoci, one take okazay si nieobiektywne. Mimo
tragedii kosowskiej przedstawianej na kolorowym ekranie, usatysfakcjonowaa
mnie zmiana tematu na bardziej istotny ni rozporek Clintona. W relacjach CBC,
CNN i kilku innych stacji amerykaskich (tylko te api spord 50 kanaw)
co jednak nie pasowao, mimo e rzecznik NATO w kampanii humanitarnej,
Jamie Shea, mwi jak dobry wujek, a amerykaskim i niemieckim generaom
te dobrze patrzyo z twarzy.
Masowa fala uchodcw? Przecie ostrzegano przed eksodusem. Dlaczego
nie opublikowano porozumienia z Ramboulliet? Jak zestrzelono niewidzialny
myliwiec amerykaski? Pocigi pasaerskie wypchane tumem uciekajcych
przed bombami NATO maj by dowodem ludobjstwa? Dlaczego dyskusje
telewizyjne przerywaj dyplomatom rosyjskim i jugosowiaskim? Dlaczego
unikaj tematu broni uranowej? Dlaczego nie ma zachodnich reportay
z Jugosawii, a obrazy serbskie s cenzurowane? Skd wzio si 11 migw pod
koniec nalotw, skoro NATO zniszczyo je na pocztku?
Po rozejmie pytania pitrzyy si szybciej ni pojawiay si odpowiedzi.
Prawda zacza wypywa, ale w przekazach nieznanych ogowi. Autorami
s ludzie rozmaitych przekona politycznych i wyzna, a nie tylko zwolennicy
dyktatur i komunizmu, jak si im zarzuca. Awantura bakaska byaby im
obojtna, gdyby nie hipokryzja mocarstw i rodkw przekazu, niewinne oary
i zagroenie dla pokoju.
U czonka NATO, Turcji, kurdyjskie publikacje s zakazane, a Kurdowie
brutalnie represjonowani. W Kosowie jzyk albaski mia status rwny serbskochorwackiemu, publikacje byy wolne, a modzie albaska studiowaa za darmo,
w swoim jzyku, w pastwowych szkoach i na uniwersytetach. Albaczycy
byli w Jugosawii jedn z wielu rwnouprawnionych grup etnicznych. Turcja
neguje istnienie Kurdw i ich kultury, a przywdc powstania kurdyjskiego
skazaa na mier za terroryzm. Wadze jugosowiaskie zgodziy si na ukad
z terrorystyczn armi, amnesti i rozwizanie koniktu. NATO powinno obecnie
bombardowa wasne stolice, bo to ich polityka zabia par tysicy i wypdzia
setki tysicy czonkw mniejszoci w Kosowie, a przedtem w Chorwacji
i Boni.
8

Od autora

Pisaem kolejne rozdziay, badajc rosncy plik materiaw. Z polskich

witryn Internetowych wyoni si niepokojcy obraz. Czy Polacy poddali si
bezczelnej propagandzie, jak Amerykanie i Kanadyjczycy? Tam charakterystyka
Serbw jako faszystw staa si faktem niepodlegajcym dyskusji, a wikszo
nie wiedziaa nawet, na jakim kontynencie znajduj si Bonia-Hercegowina,
Czarnogra i Serbia. Bzdury o faszyzmie Serbw przechodz na Zachodzie bez
pyta, podobnie jak polskie obozy koncentracyjne. Zdziwio mnie, jak szybko
wielu Polakw zapomniao histori blisk Sowianom. Jeszcze dziwniejsze
jest poparcie przez ydw, ktrych tysice zginy w chorwackich obozach
koncentracyjnych i w rkach albaskich nazistw.
Wycieczki poznawcze na Bakany i spotkania z osobami stamtd
przekonyway mnie, e zaserwowano zjadliw kampani przeciw Serbom.
Dragan, Branko i Milonja Boowi mieszkali z rodzicami w odwiecznym
domu rodzinnym w Dziakowicy. Ich wujek mia w Kosowie plantacje, zanim
ekstremici wycili je w pie. W marcu 1999 r. Dragan wybra si do Polski nie
wiedzc, e do rodzinnego Kosowa nie powrci. Przekroczy granic polsk kilka
godzin przed atakiem pierwszego Tomahawka na Jugosawi, 24 marca. Pokaza
mi formularz wiadectwa szkolnego z lat 1980tych, wydrukowany w jzyku
albaskim w pierwszej kolejnoci, serbskim w drugiej i to w wersji aciskiej,
podczas gdy oryginalny serbski pisze si cyrylic. W rubryki powpisywano
rcznie cyrylic dane Dragana. Podobnie w prawie jazdy poszpera w papierach
i wycign dokument w dwch jzykach.
Takie epizody potwierdzay moje badania. Dla przywrcenia balansu prawdy,
dziel si z Czytelnikiem czstk ogromnego bogactwa informacji. Wobec
braku wydawcy i rodkw na publikacj, ksika ya w Sieci. Wyszo jej to na
dobre. Wyjaniy si masakry w Srebrenicy i Raczaku. Oskarenia Serbw
i Miloszewicia stay si bardziej kompromitujce dla oskarycieli, podobnie jak
nowe fakty o uytej na Bakanach broni uranowej.
Sze lat po nalotach NATO przedstawiam wic pierwsze wydanie ksikowe,
o szerszym spojrzeniu, gbsze i atrakcyjniejsze, mam nadziej, ni pi lat temu.
Staraem si ograniczy wasne opinie do miejsc, gdzie pisz w pierwszej osobie.
Od czasu wydania w Sieci zaszy wydarzenia, ktrych nie sposb pomin
w ksice opisujcej konikt, ktry by ich pocztkowym uzewntrznieniem.
Terroryzm islamski na Bakanach, o ktrym nadaremnie alarmowali Serbowie,
powrci 11 IX i 7 VII. Nieukrywana ju obecno amerykaska w Azji rodkowej
i na Bliskim Wschodzie, tumaczy w kocu miejsce bakaskiego skrzyowania
w globalnej ukadance.
wiatowa opinia poja, e ocjalne przekazy nt. Iraku i Afganistanu s
propagand dla zyskania poparcia dla agresji. W konikcie bakaskim, agresj
NATO oparto na kamstwie, o wrogu ludzkoci i demokracji. Sir Alfred Sherman
9

NATO na Bakanach

o NATO i Europejskich Siach Szybkiej Reakcji: Bloki wojskowe przeyj

bez przyjaci, ale nie bez wrogw. Dietmar Hartwig, Szef Europejskiej Misji
Obserwacyjnej w Kosowie w latach 1998-1999: Serbskie okruciestwo
w stosunku do Albaczykw zostao zmylone, eby da UE i NATO powd do
ataku na Jugosawi. Rodney Atkinson, brytyjski anty-faszysta: W odrnieniu od
zakamanych podbojw przez UE, czogi i bombowce Hitlera byy odwieajco
szczere i otwarte w swych zamiarach.
Ksika dojrzewaa, a Polakom schodzia na ziemi wiara w dobre intencje
Zachodu, w miejsce Polski w UE. Ksika staa si wic potencjalnie poczytniejsza.
Zamordowany w Iraku Waldemar Milewicz uosabia dla mnie to dojrzewanie
wiadomoci. Donosi z Kosowa o serbskim okruciestwie, albaskim cierpieniu,
stojc na tle zgliszcz domw, nie wiadomo czy zniszczonych przez Wyzwolecz
Armi Kosowa, czy przez siy Jugosawii celem likwidacji punktw terroryzmu.
Tego nie mg wiedzie. Powtarza ogln mantr. Pi lat pniej wrci do
serbskiej enklawy, by zrelacjonowa P kilometra wolnoci tyle mogli si
przej miejscowi Serbowie po swym odwiecznym miejscu. Dalej ju KFOR nie
gwarantowa przeycia. Milewicz zrobi ten lm dwa tygodnie przed pogromami
w marcu 2004 r. Po nich, w Kosowie pozostao jeszcze mniej Serbw i mniej
nadziei na pokojowe wspycie.
Milewicz uwierzy, e jeli w malekiej prowincji Serbii skupi najwiksze
w historii siy pokojowe, zapanuje pokj. T sam pomyk opinia wiatowa
popenia w Afganistanie, a z rezerwacj w Iraku. Dlatego Milewicz, reporter
w subie spoecznoci midzynarodowej, wyraa zdumienie we wstpie do
lmu. Gdyby y, czy zdobyby si przyzna do pomyki? Nie liczmy, e
Tadeusz Mazowiecki i koledzy z wczesnych polskich elit politycznych potpi
poparcie kampanii antyserbskiej lat 1990tych. Gdyby byli uczciwi, nie pchaliby
si znw do wadzy po sromotnej porace wyborczej AWS-UW.
Trudno przedstawi tak zawikany temat, zmcony ponadto przytaczajc
propagand antyserbsk. Czytelnikowi naley si wyjanienie dziaania elit,
manipulacji wiatow opini, niezafaszowanej historii Serbw i Bakanw. Sam
ostatni temat wymagaby tomw. Wybraem wic i zgbiem niektre podtematy,
godzce w sedno propagandy: globalizm i ekspansjonizm ich motywy
i propaganda, rzekomy serbski nacjonalizm i ludobjstwo, zatajone okropnoci
i nastpstwa wojny... Reszta naley do Czytelnika.
Wyczyny USA-NATO-UE na Bakanach demaskuj blok, do ktrego
wpdzono Polakw, posugujc si zmykami z tych samych kuchni, ktre
zgotoway antyserbsk propagand. Ksik sygnuj w 10 rocznic masakry
w Srebrenicy. Ten medialny symbol ludobjstwa Serbw ma hurtowo uzasadnia
wszystkie interwencje Zachodu na Bakanach. W dobie presji na Polakw, eby
wzili na siebie winy innych z II wojny wiatowej, podobiestwo naciskw na
10

Od autora

oba narody zastanawia, kto to robi i po co. Dlatego nie wolno nam zignorowa
kwestii bakaskiej.
Podzikowania dla Momo, Dragana i Branko, e zawitali do Polski z Kosowa
i dla Pedzi Zoricia za pomoc komputerow oraz sprawdziany pisowni serbskiej
i faktw. Dla profesorw Johna-Petera Mahera w Chicago, Minji Milojkowicia
w Toronto i Raymonda Kenta w Berkeley, Kalifornia, oraz dla Bobana Petrovicha
w Toronto i Tatiany Trifunowi w Hiszpanii za strumie materiaw
rdowych. Podzikowania dla Venika, za informacje techniczne i uyczenie
fotograi z jego witryny, a Coji za fotograe z Grdelicy. Andrzejowi wawie,
Piotrowi Plebaniakowi i grupie Miosiernego Anioa, za odwag wystawienia
wirtualnych wersji ksiki na swoich stronach. Dziki rozmwcom w Polsce i na
Zachodzie, zrozumiaem, jak ich zniewolone umysy potrzebuj ksiek takich,
jak ta. Podzikowania skadam take setkom wolontariuszy, dziki ktrym istnieje
zasb informacji w Sieci przedstawiajcych prawd.
dr in. Piotr Bein,
lipiec 2005 r.

11

Zamiast wstpu
Orygina i angielskie tumaczenie wiersza Dobricy Ericia, gosu narodu
serbskiego, znalazem na stronach rzdu Jugosawii. Wiersz oddaje skarg Serbii
na los od wiekw wyznaczany przez mocarstwa, ktre przelewaj si przez
skrzyowanie drg Europy, Azji i Bliskiego Wschodu. W zrozumieniu treci
pomogli serbski literat Slobodan Skerowi i slawista w Chicago, emerytowany
profesor dr John-Peter Maher (byy agent w korpusie kontrwywiadu Armii USA,
Poudniowa Grupa Dzialania NATO). Nie ma ju tego wiersza pod www.gov.
yu/presscvj/clanci/69_cl/69cl.htm
W byej Jugosawii yo ze 30 narodowoci, od Albaczykw, po Wgrw.
Miay pene prawa, swj jzyk i kultur. Pwysep dzieli granica midzy kocioem
rzymskokatolickim a prawosawnym. Dlatego na Bakanach wystpuje alfabet
aciski obok cyrylicy. Serbowie maj narodowego patrona, w. Saw oraz kult
patrona rodzinnego (Slava) z czasw przyjcia prawosawia. Islam wprowadzio
na Bakany tureckie cesarstwo Osmanw. Bogactwo jzykowe, kulturowe
i wyznaniowe posuyo rozbiorom Jugosawii od secesji Sowenii, potem
Chorwacji, nastpnie Boni i Macedonii, po obecne prby odczenia Kosowa,
Wojwodiny, Czarnogry oraz zachodnich czci Grecji i Macedonii. Stary si
tam nastpujce systemy, ktre niejednokrotnie wsppracoway, wykorzystujc
jzyk, kultur i religi jako narzdzie rozamu, secesji i osabienia narodw:
- szowinistyczno-narodowe (separatyzm soweski, neofaszyzm chorwacki oraz
ekstremizm albaski) przeciw interesom gwnie serbskim, take greckim
i macedoskim;
- mocarstwowe, wynikajce z tradycji historycznych w regionie bakaskim
(niemieckie, austrowgierskie, tureckie, rosyjskie) przeciw pastwowoci
bakaskiej i zabiegom globalizmu amerykasko-brytyjskiego;
- neoliberalizm (globalizm Europy Zachodniej i USA) przeciw socjokapitalizmowi jugosowiaskiemu (frakcje polityczne w Serbii-Czarnogrze
i resztki w byych republikach, ktre odczyy si od federacji) i komunistycznemu
(ktrego zwolennicy tkwi na posterunku, take w Grecji);
- islamizm jako narzdzie ekspansji na Europ z przyczka bakaskiego
(federacja Bonia-Hercegowina i wpywy poprzez Albaczykw w Kosowie,
muzumaskich czciach Czarnogry i w pozostaej Serbii oraz w Grecji
i Macedonii) przeciw chrzecijastwu bakaskiemu;
- katolicyzm przeciw prawosawiu, w odwiecznej walce od czasu oderwania si
Kocioa rzymskokatolickiego od prawosawnego.
Brytyjski baron Avro Manhattan (1914-1990), autor kilkudziesiciu
zakazanych ksiek o polityce Watykanu, we wstpie do V wydania swojej ksiki
pt. Vaticans Holocaust (Holokaust Watykanu www.reformation.org/holocaus.
html) napisa o fanatyzmie pdzcym ludzi do wojen i okruciestw: Narody
12

Zamiast wstpu

reaguj nawet bardziej nieracjonalnie ni jednostki. Skumulowane brzemi

historii, pobone yczenia, i nabyte prawa wyzwalaj najbardziej emocjonalne
zalepienie w pozornie cywilizowanych krajach. Mdry jest ten nard, ktry
przygotowuje si na najgorsze.
Eri napisa Zawzite wersety przed atakiem NATO na rozdart Jugosawi,
przed okupacj staro-serbskiego Kosowa przez siy NATO i ONZ. W jego
wierszu, ww. moce to ten cay wiat, ktry rzuci si na Serbw, a oni utrac
racj bytu krzy i wiar, Kraj. To s wojownicy Dihadu, Krzyacy, Jankesi,
wyzuci z ludzkich uczu, duchowi ndzarze, zodzieje dbr i spokoju. To s stada
robotw, potworw zastpy wrogie narodowoci w rodowisku etnicznym
Serbw w Kosowie, Boni i Chorwacji, w armiach najedczych i okupacyjnych,
wcznie z najemnikami islamskimi i zachodnioeuropejskimi, nienawidzcymi
Sowian, prawosawia i chrzecijastwa. CFIVA, zwizek najemnikw w siach
Chorwacji: 2,8 tys. Midzynarodowych Ochotnikw suyo w rnym czasie
i setki zostay rannych, od lekkich obrae po amputacje i parali. Zdarzyy si
niezliczone przypadki bohaterstwa, za ktre inne armie daj medale. Wiemy
o czterech, ktrych zapano, torturowano, bito i ktrym odmwiono praw
z artykuu 17 Konwencji Genewskich. 82 Midzynarodowych Ochotnikw
zapacio yciem (www.cva.org/cva/history/index.cfm).
Serbowie wi przemiany z nadziej przyczenia si do struktur europejskich,
lepszego ycia, lecz czonkostwo w NATO jest dla Serba poniajce. W wojnie
domowej w Chorwacji, przeciw Serbom militarnie pomagay: lider NATO, USA
oraz czonek NATO, Niemcy. Potem w Boni, z wikszym udziaem si NATO,
znw nieproporcjonalnie ucierpiaa ludno serbska. W 1999 r., bestialskie
naloty i okupacja Kosowa przez siy NATO i ONZ eksterminacje, pogromy,
eksmisje, niszczenie pomnikw serbskoci i prawosawia.
Masakr w Srebrenicy, usune media odwracay uwag od okruciestw
na Serbach w Chorwacji i Boni. Podobnie Niemcy spowodoway upadek
Wukowaru, celem zyskania midzynarodowego poparcia dla neofaszystowskich
secesjonistw chorwackich pod koniec 1991 r. (lm BBC pt. Death of Yugoslavia
(mier Jugosawii)). Teraz, gdy proces w Hadze pokazuje bezzasadno
oskare przeciw Serbom, przyszo uzasadni zbrodnicze interwencje Zachodu
od pocztku lat 1990tych. Z braku dowodw na serbskie zbrodnie, winowajcy
chwytaj si, jak toncy brzytwy, srebrenickiej legendy wasnej produkcji.
Imperium trbi ludobjstwo w Srebrenicy, zakamujc wojn w Boni i wszystkie
swe interwencje bakaskie. Tak, jak pragnie, by je pamitano, a nie jak byo
naprawd. Dla ogldaczy reality show, z wbudowan emocjonaln tarcz przeciw
zdrowemu rozsdkowi.
Podsekretarz stanu USA, Nicholas Burns zagrozi, e jeli Serbia nie
potpi swego ludobjstwa w Srebrenicy, nie wejdzie do NATO. Serbowie nie
13

NATO na Bakanach

potrzebuj doczy do kryminalnej organizacji, ktra ich zniszczya, nie za

cen przyznania, e agresja NATO bya w porzdku, a obrona suwerennoci nie
Srdja Trifkovic z Instytutu Spraw Midzynarodowych w Rockford w stanie
Illinois. Po referendach we Francji i Holandii moe nie by rozszerzania UE,
wic USA macha przynt natowsk. Jedyn korzyci dla Serbii byoby
paci niesamowite miliardy, ktrych Serbia nie ma, na dostosowania do NATO
i wysyanie synw na szerzenie demokracji na Bliskim Wschodzie. Trifkovic:
NATO jest splamion zbrodniami organizacj, ktra przestaa suy swemu
celowi [...] jeli rzd serbski przejmie win, otworzy drzwi roszczeniom na
miliardy dolarw, ktre znacznie przewysz korzyci z akcesji do spoecznoci
midzynarodowej.
Wojna natowska to przede wszystkim wojna propagandowa. Robiono
z Serbw neo-nazistw, a z Miloszewicia bakaskiego oprawc, im bardziej
Zachd potrzebowa naoyc sankcje lub napa na dogorywajc Jugosawi.
Po osadzeniu bakaskiego Hitlera w lochach Hagi, przysza Operacja Trwaa
Wolno w Afganistanie. Polowanie na ibn Ladena, w odwecie za 11 IX, naiwni
uwaali za rozprawienie si z terrorystami. CIA wsppracowao z ibn Ladenem
od czasu inwazji ZSRR na Afganistan, do atakw na WTC, o co rzd USA
oskary ibn Ladena i Al Kaid. Po Afganistanie odwrcono nasz uwag na
Irak, cho I wojna nad Zatok Persk naprawd nigdy si nie skoczya. Hussajn
sta si najgorszym zagroeniem. Propaganda zacza kojarzy go z Al Kaid.
Amerykaska opinia publiczna szybko poja, e naley obawia si jego broni
masowej zagady. Tego potrzebowaa Operacja Wolno Iracka. Przykuto uwag
do losu Irakijczykw w elaznym ucisku brutalnego dyktatora, ktry godzi
masy, zabiera im nasz pomoc humanitarn na swoje paace i rodzin. Pod
publiczk, jak w nalotach na Jugosawi.
Kiedy zwtpilimy w wojn z terrorem, Bush i Rice wymylili wojn
z tyrani. W 1917 r. bya wojna o wiat bezpieczny dla demokracji, a w 1941
r. wojna koczca wszystkie wojny. Chodzi o antyamerykaskich tyranw,
oczywicie, bo Waszyngton przyjani si z dyktaturami. Waszyngton oznacza
polityczn dominacj gigantw korporacyjnych, militarnych i energetycznych,
jak w ostrzeeniu prezydenta Eisenhowera (1961) przed nadmiern wadz
kompleksu wojskowo-przemysowego.
Kamstwo o Srebrenicy usprawiedliwia wojny spoecznoci midzynarodowej.
Edward Herman, wspautor przygotowywanego raportu pt. Srebrenica: The
Politics of War Crimes (Srebrenica: Polityka Zbrodni Wojennych): Masakra
w Srebrenicy pomoga koalicji liberaw z wojownicz lewic USA uwierzy
w wypraw bakask i daa moraln podpor ich subie dla roli ojczyzny
i sojusznikw w postpujcym imperializmie. Wrobienie Serbw pomogo
uczyni z masakry w Srebrenicy symbol za, a z pomoc sprawiedliwoci
14

Zamiast wstpu

Trybunau w Hadze i z poparciem [koalicji liberaw i lewicy USA] przykryo

atak USA-NATO i rozbir Jugosawii, kolonialn okupacj w Boni i Kosowie
oraz uzasadnio dalsze interwencje humanitarne.
Gilles dAymery, redaktor Swan.com: Srebrenica jest tym w wykoczeniu
Jugosawii, czym nieistniejce BMR byo w Iraku kolejna zmyka celem
usprawiedliwienia destabilizacji i destrukcji caego regionu na rzecz potnych
interesw Zachodu. O doniosoci zmyki o Srebrenicy dla propagandy nowowojny wiadczy fakt, e jest jedyn w tragicznej historii rozpadu Jugosawii,
ktrej nie skorygowano i ktr wyciga si przy lada okazji: najwikszy akt
ludobjstwa od czasu II wojny wiatowej. W wojnie w Boni niby polego 250
tys. osb (niektrzy nawet twiedzili milion ludzi), a teraz mwi si ocjalnie
o 80 do 110 tys. W Kosowie rzekomo polego 100 tys. Albaczykw (p miliona
wedug niektrych), co ocjalnie obniono ju do 10 11 tysicy, a dowody
istniej na ok. 4 tys. zabitych ze wszystkich stron koiktu, wcznie z oarami
bomb NATO. W Srebrenicy pozostaje tyle, ile ustalono 10 lat temu.
Byy przedstawiciel ONZ, Edward Joseph (Washington Post 10.7.2005)
niechccy okreli to, co dziennikarze rzecznictwa robili podczas wojny w Boni,
a potem w Kosowie: decydenci potrzebuj zmysu pokierowanego oburzenia,
emapatii dla oar zego traktowania. Propaganda Imperium to jest wanie
sterowane oburzenie. W serii nowo-wojen, USA robi diaba z przywdcy
wroga, oskara go o zbrodnie i e o humanitarnym celu ataku. W powojennym
bezprawiu i terrorze, stwarza prni wadzy, by osadzi marionetki. Odwraca
uwag nastpnym kryzysem... i od pocztku, pozostawiajc po sobie mier
i zniszczenie, otwierajc drzwi nowej wojnie.
Zawzite wersety
Dobrica Eri (przeoy @ Piotr Bein)
i e si egnam o tak
Ja
z trzech palcw!
crka Boa
Serbia
Bycia jestem winna
oznajmiam dobrowolnie
gdy by nie powinnam
zza drutu sptana
Winnam ju od dawna
przed wiadkami
e stoj poprawnie
Przemoc, Cierpieniem i Krzywd
em winna i e si do winy przyznaj! patrzc w niebo, zamiast w d na
traw
Winna jestem za to e stawiam
Winnam bom jest kim
czoa krzywdzie
zamiast nikim nijakim
Jam winna
Winnam e w dobie
e witego patrona rodziny znw
nagonki na Serbw
czcz!
id do swej cerkwi
cho rzadko, wyznaj
15

NATO na Bakanach

Jestem winna e pisz, czytam

cyrylic
Ja winna e piewam
miej si, przeklinam
(a czasem si odszczekam)
Winnam i si przyznaj
e nie wiem co wiem i e wiem co
nie wiem
Jestem winna i niech skocz list
win m najwiksz
zanim si udawi miechem
Winnam, uparciucha
em oddana wierze prawej
i witemu Sawie i e nie wierz
w zy wity uczynek, odpuszczenie
grzechu!
Jestem winna i grzeszna wic winna
e jestem
ebym cho wyznaa e ja nie istniej
a ja tu istniej, dziarsko stoj
Jeli ja si przyznam
i ocal gow
utrac wity krzy i wiar w Saw
Jeli si nie przyznam
le mi si powiedzie
cay wiat na mj Kraj wtedy najedzie
Chmary byych ludzi
ndzarze, zodzieje
stada robotw, potworw zastpy
rzuc si na moje sady, na moje knieje
i na moje biae chatki wedle drogi
krtej
koo ktrych jak najpikniejsze
boginie
kwitn czerenie, liwy i jabonie

i podwiadomoci
Podobizna to nie moja
tylko twe wntrzoci
Bardzomy s wane
Kraju Ty mj miy
Ja i Moje siostry
Prawda, Sprawiedliwo
skoro takie moce z nami si zmierzyy
i gapi si na nas zo
i krzywda
Czemu wojownicy Dihadu
Krzyacy
Jankesi
wiartuj Moje crki, Moich synw
Czyby to syszay wszystkie hordy
obce
e mamy zote Serce
wic je wyrywaj
i wciskaj w pier wasn
udzc si e ludmi si stan
Nie boj si mierci czarnej tczy
tylko niewoli, nieskoczonej mki
mier jest czstym gociem w naszej
serbskiej gminie
tak jak wiosna
lato
jesie
zima
Nie jest te straszniejsza
za dnia przede wszystkim
ni trzsienie ziemi
susza
powd
mrozy
jeli j czek spotka na swej wasnej
ziemi
z dusz odkadzon i z blaskiem na
twarzy

Ten szpetny rysunek

mojej wiatej twarzy
ktry ca dob w rkach swoich Szatany
obarte i szalone
waysz
wykllicie wszystkich w moim
wizerunkiem twego sumienia
16

Zamiast wstpu

jak wasze praojcy mojego praojca

wasnym domu
z Nazaretu, Jezusa Chrystusa
ale nikt nie moe mi zabroni
e piewam i si miej umierajc!
Bo sami ju nie piewacie na Bd patrze
a wy powieki zmruycie
weseliskach
inaczej wam lepia olepn
ani nie miejecie si
od jasnoci mojego oblicza
przy koysce!
Pospieszcie si
dzi mnie ukrzyujcie
Nie aujcie na mnie supa i sznura,
zmartwychwstan wczeniej!
i ukrzyujcie mnie na szczycie gry
Serbowie nie aszuj si z religi. Grecki prawosawny biskup Christodoulos
w licie do zachodnich chrzecijan po atakach bombowych w Londynie: Co moe
pchn kogo do tak diabelskiego czynu pretensje polityczne, zapa religijny? Jeli
ju kto ma powody do rozalenia na wiat, to Serbowie. A jednak, czy udali si do
obcej stolicy i zabili niewinnych? Potpiajc islamski terror bombowy, Benedykt
XVI nie wymieni oczywistych oar, Izraelitw i Serbw. Tel Awiw natychmiast
zaprotestowa (Italy News 26.7.2005). Serbowie s oarami ju tak dugo, e
nawet nie reaguj na przeoczenia.

17

Globalna szachownica
Brak interwencji bdzie katastrof dla ludnoci Boni, dla USA i dla naszych
ywotnych interesw w Europie Amerykaska Rada Interwencyjna dla Pokoju
na Bakanach 12.7.1995 r.
Zachodnie ani polskie rodki przekazu nie sprecyzoway, o jakie ywotne
interesy chodzio w wojnach bakaskich pod koniec XX wieku: rywalizacj
mocarstw w Eurazji. eby doj do tego wniosku, trzeba byo poczeka na
11 IX i cig wojen z terrorem. Wida teraz Bakany jako poletko na globalnej
szachownicy, a pocignicia USA i NATO ruchy kandydata na mistrza wiata
przed zadaniem szach mata.
Podobnie jak w Boni w latach 1994-1995, atak wiosn 1999 r. na Serbw
usprawiedliwiano ochron mniejszoci przeladowanej przez rzd w Belgradzie.
Pastwa NATO nie reaguj na masowe tragedie bezinteresownie. W Libanie,
Somalii, Panamie, Iraku i Timorze Wschodnim, USA dopucio do masakr
niewinnej ludnoci, bo wzgldy strategiczne byy waniejsze. Setki tysicy
Serbw wypdzia Chorwacja do 1995 r. z poparciem USA i UE. W cigu
ostatnich kilkunastu lat ponad milion Kurdw wypdzono z wiosek u czonka
NATO, Turcji, przy poparciu USA. Mocarstwa od dawna uzasadniay ingerencje
wzgldami etnicznymi, wywoujc katastrofy. Jedn z najokropniejszych w XX
wieku byo utworzenie przez Wielk Brytani Pakistanu w 1947 r. rzekomo dla
zaegnania koniktu muzumasko-hinduskiego. Przemoc zabia milion osb,
wepchna w uchodstwo 12 mln.
W represjach na Albaczykach kosowskich, wadze Serbii nie dorwnay
ekscesom Francji w Algierii albo USA w Wietnamie. Jeli wielka polityka
wymagayby tego, zachodnie media opisywayby izraelskie poskromienie
intifady lat 1987-1991 lub masakry w Bejrucie w 1982 r. pod auspicjami Izraela,
jako czystki etniczne, ludobjstwo i Holokaust. Pod pozorem humanitarnym
na Bakanach pastwa NATO odizoloway Jugosawi, wic si militarnie
z kadym jej pastwem ociennym w Partnerstwie dla Pokoju (Partnership
for Peace). USA zaoyo lub zakada tam bazy wojskowe, tym cenniejsze, e
zainteresowanie Ameryki przesuwa si na wschd Europy, umowy wynajmu
terenw wojskowych na Zachodzie wygasaj, a zachodnie spoeczestwa nie
chc zagroenia broni nuklearn ani problemw z przestpczoci wok
amerykaskich baz.
Po co NATO idzie na Wschd? Ropa naftowa i gaz? Ze swoim potencjaem,
Stany Zjednoczone mogyby wie w alternatywnych rdach energii. Jednak USA
odmawia ratykacji umowy kyotowskiej o redukcji emisji gazw cieplarnianych.
Id na to pokane rodki w postaci zbroje, wojen i utrzymania wojsk w dalekich
zaktkach. Trudno nie wnioskowa, e polityk bezpieczestwa energetycznego
USA rzdz wskie interesy. Jakie inne interesy rzdz polityk Ameryki?
18

Globalna szachownica

Rozsiadszy si nad rodkowym biegiem Dunaju, Jugosawia czya

Adriatyk z Rumuni i Bugari nad Morzem Czarnym. Ze wschodu na zachd
i z pnocy na poudnie przecinay j szlaki komunikacyjne i naturalne korytarze
bakaskie. Po rozpadzie Jugosawii, Serbia z Czarnogr znalazy si w mniej
znaczcej pozycji geogracznej, a alternatywne szlaki przez Macedoni i Albani
napitnoway handel legalny i majny oraz plany mocarstw.
Agresja NATO bya prywatyzacj przez naloty. Zbombardowani nie maj
dzi pracy, siy nabywczej ani opieki lekarskiej. USA weszo do Afganistanu
oraz Iraku i stao si podobnie. Ze spoeczno-gospodarczego bagna wtrcono
ludzi w beznadziejne dno, ktre globalistyczne media nazywaj wyzwoleniem,
restrukturyzacj, demokratyzacj. Wygrywaj korporacje ponadnarodowe.
Dezinformacja i propaganda pozostan ich podstawow broni, bd uzasadnia
nastpne wojny.
Jugosawia bya celem neokolonialnej wojny, by zaoy bazy wojskowe
w regionie do dalszych wypadw i pilnowania interesw, powikszy rynki
korporacji ponadnarodowych, kontrolowa bakaskie korytarze transportowe
i oczywicie zuytkowa zapasy broni i wyprbowa now. Neokolonialny
cynizm Zachodu uwidoczni si w wybiorczej ochronie przeladowanych na
Bakanach. Na pocztku lat 1990tych mieszkao w Jugosawii 27 narodowoci,
a Serbowie byli klejem trzymajcym to zbiorowisko, podczas gdy Sowecy
z Chorwatami od lat pracowali nad rozamem (rozdziay pt. Wielko-Serbizm
i Niemiecka propaganda nowowojny). Sankcje gospodarcze Zachodu osabiy
federacj. Niezadowolenie ludnoci z pogarszajcej si sytuacji gospodarczej
Zachd wzmocni poparciem dla nacjonalistw i separatystw.
Pod koniec 1991 r. mocarstwa zadecydoway, e 19% mniejszo chorwacka
ma wite prawo odczenia si od Jugosawii pod pretekstem przeladowa
ze strony Serbw, stanowicych 36% ludnoci w Chorwacji. Kilka miesicy
pniej Zachd zdecydowa, e 31% Serbw nie ma prawa odczy si od
Boni zdominowanej przez 41% Muzumanw. (Muzumanin przez due M,
to narodowo usankcjonowana prawnie za rzdw Tity, aby rozwodni si
polityczn Serbw.) W 1995 r. te same mocarstwa popary skrajnego nacjonalist
i neo-ustasz w Chorwacji, Tudmana, dajc mu woln rk w faszystowskich
czystkach etnicznych na Serbach. Nastpnie mocarstwa zachodnie podtrzymay
konikt midzy Serbami i Albaczykami w Kosowie. Jak dugo istniej konikty
na tle narodowociowym, nie ma ryzyka zjednoczenia si nacji i oporu przeciw
obcej wadzy.
Nowy ad
Kiedy 9.11.1989 r. rozebrano mur berliski, a potem handlarze uliczni
sprzedawali przy Bramie Brandenburskiej kawaki jeszcze pokryte grafti,
waciwie rozebrano ukad jataski. I nie tylko Jata ley w gruzach po
19

NATO na Bakanach

berliskim murze. W ruinach Jugosawii, ktrej ju nie ma le take

konsekwencje pierwszej imperialistycznej wojny w Europie norweski socjalista
Pl Steigan burzy zudzenie o nadchodzcej erze pokoju i dobrobytu (ksika
z 1992 r. pt. Czas wojny czy mit o pokoju wiatowym?). Do mitologw nalea
wtedy Francis Fukuyama, ktry w ksice pt. Koniec historii i ostatni czowiek
prbowa przekona, e zwycistwo USA w zimnej wojnie oznacza kocowy
punkt ideologicznej ewolucji ludzkoci, a amerykaski styl liberalnej demokracji
stanie si ostateczn form rzdu cywilizacyjnego. Pesymici natomiast widzieli
w upadku ZSRR i rozbiorze Jugosawii wstp do ery wojen i zamtu. Ich obawy
potwierdziy si po upadku muru berliskiego.
Gdzie upadek mocarstwa zostawia prni, tam inne siy staraj si
zapanowa. Imperializm rozwin si od koca XIX wieku. Cechuje go stumienie
wolnej konkurencji przez monopole i dominacja gigantycznych instytucji
bankowych. W pastwach, gdzie kapitalizm rozwin si najsilniej, monopole
i kapita nansowy d do uzyskania dostpu do rynkw, zasobw i nowych
rde siy roboczej w pozostaych czciach wiata. Trzon NATO, pastwa
Ameryki Pnocnej i Europy Zachodniej, to najbardziej zaawansowane mocarstwa
kapitalistyczne. Ich polityka odzwierciedla interesy kapitau nansowego
ponadnarodowych korporacji i bankw. Woski faszysta Benito Mussolini
powiedzia: Faszyzm powinien poprawnie nazywa si korporacyzm, poniewa
stanowi poczenie wadzy pastwowej z korporacyjn.
Egzystencja posiadaczy zaley od globalnej ekspansji. Imperializm dyktuje
polityk sabszym pastwom, ktre uzalenia poprzez kredyty z Banku wiatowego
i Midzynarodowego Funduszu Walutowego. Im wicej kraje te poyczaj, tym
bardziej si uzaleniaj. Czy bd chwalone jako wyaniajca si demokracja
czy potpione jako ajdackie pastwo na osi za, zaley gdzie jest ich miejsce
w planach imperializmu. W latach 1980tych Waszyngton popiera Miloszewicia
za wprowadzanie wolnego rynku i demonta przedsibiorstw pastwowych.
W latach 1990tych Serbia staa si zadr w boku imperializmu. Miloszewi
doczy do Hussajna na licie zbrodniarzy.
Pierwsza wojna wiatowa nie rozpocza si z powodu zamachu na nastpc
tronu austrowgierskiego Ferdynanda, tylko w wyniku zagroenia, jakie
mocarstwa wyczuy na Bakanach. Karzc za morderstwo, Austria wypowiedziaa
wojn Serbii. Rosja zadeklarowaa pomoc prawosawnym braciom, na co Niemcy
wypowiedziay wojn Rosji. Zaburzenie rwnowagi terytorialnej i rynkowej
na Bakanach byo tak powane dla mocarstw europejskich, e wcigny si
w zawieruch wojenn.
Traktat Wersalski by podziaem przegranych midzy zwycizcw. AustroWgry rozwizano. Upado cesarstwo osmaskie, ktre obejmowao Turcj,
wielk cz Bakanw, Egipt i Bliski Wschd. Wielka Brytania zabraa Egipt
20

Globalna szachownica

i Palestyn, a Francja Syri. Bakany podzielono na mae pastewka. Jugosawia

wynurzya si jako kompromis zwycizcw, ktrych arogancja w Wersalu
doprowadzia do nastpnej wojny wiatowej. Upokorzone, pokonane Niemcy,
wyndzniae reparacjami wojennymi, byy urodzajnym gruntem dla Hitlera,
ktry wykorzysta zranione uczucia narodowe i ogln bied.
Zwycizcy II wojny wiatowej Churchill, Stalin i Roosevelt, zapisali
swe warunki w Jacie w lutym 1945 r. Traktat wytrzyma a do upadku muru
berliskiego, bo by to jednoczenie upadek panowania radzieckiego. Rozpad
ZSRR i Jugosawii da jasny znak: pada rwnowaga si w Europie, wypracowana
przelewem krwi w dwch najokrutniejszych w historii wojnach. Czas podzieli
strefy wpywu od Berlina po granice Chin, od Batyku po Morze Kaspijskie.
Kto zapanuje nad byymi demoludami? A kto nad Albani, republikami byej
Jugosawii i nowymi pastwami od Gruzji po Tadykistan?
Imperializm nie widzia jeszcze otwarcia tak ogromnych terenw, tak
bogatych w surowce i si robocz. Trudno unikn wojen w tej sytuacji,
nie ma powodu wierzy, e skoczy si na agresyjnej wojnie NATO przeciw
Jugosawii przewidzia Steigan podczas natowskich nalotw. Bez wojennej
propagandy (rozdzia pt. Obrazki, ktre zmyliy wiat) byoby trudno utrzyma
opini publiczn w niewiedzy. Humanitaryzm co najmniej od koca XIX w. jest
przykrywk dla wojen. Uprzednie misje cywilizacyjne USA, Anglii, Francji,
Belgii i Holandii miay za zadanie zabra cenne surowce, rynki i geopolityczn
przewag rywali. Atak na Jugosawi mia zabezpieczy materialne i strategiczne
interesy mocarstw zachodnich.
Powsta w 1918 r. Jugosawi, pastwo poudniowych Sowian Serbw,
Chorwatw, Sowecw, Macedoczykw oraz ponad 20 dobrze traktowanych
mniejszoci, kontynuowa po II wojnie wiatowej Josip Broz Tito. W obu
przypadkach pastwo byo buforem dla wybuchowych kontrowersji. Gdy
w 1991 r. Niemcy motywowane starym sojuszem z nacjonalistami chorwackimi
naciskay mocarstwa na pospieszne uznanie suwerennoci Chorwacji, bufor
znik. Wbrew zaleceniom sekretarza generalnego ONZ, Peresa de Cuellara,
Niemcy pierwsze uznay rzd w Zagrzebiu. To byo zielone wiato przed bitwami
o granice i terytoria oraz czystkami etnicznymi w Chorwacji, Boni i Kosowie.
Ale czystkami na Serbach, a nie na oarach Miloszewicia, jak tumaniono
wiatow opini. Podniosy swe by moce, ktre od dawna pragny wypdzi
Serbw z Krajiny i Wschodniej Sawonii, utworzy republik Chorwatw
z Zachodniej Boni, pastwo muzumaskie z reszty Boni, a koloni albask
z Kosowa. Rozlatujca si Jugosawia rzucia armi na ratunek etnicznych
Serbw, okronych wrogoci w Chorwacji, Boni i Kosowie, cigajc na
siebie oskarenie o budow Wielkiej Serbii (rozdzia pt. Wielko-Serbizm).
21

NATO na Bakanach

Uczta bakaska
Ameryka wprosia si na Bakany. Podporzdkowaa sobie Albani na bazy
wypadowe (nie mwic o jej zoach ropy i gazu), w czym pomg przestpczy
reim Salih Beriszy. USA usadowio si mocno w tym niegdy dumnym Kraju
Orw, otrzymujc upragnione bazy wojskowe. NATO dostao ocjalnie wadz
nad przestrzeni powietrzn i terenami wojskowymi Albanii. Stamtd USA moe
robi wypady na cae Bakany. Podczas kampanii kosowskiej szturmowe Apacze
stacjonoway w Rinas k. Tirany, skd miay wesprze inwazj ldow NATO na
Kosowo. Model zaproszenia do Albanii, USA i NATO wykorzystay nastpnie
w Bugarii, Rumunii i Azji rodkowej.
Posunicia USA i NATO rozptayby trzeci wojn wiatow, gdyby ZSRR
nie pado. Kiedy Jugosawia rozpadaa si, Zachd twierdzi, e zaleao mu
na pokoju. Gdyby tak byo, adna z byych republik Jugosawii nie dostaaby
od Zachodu nawet obietnicy niepodlegoci przed rozwizaniem kwestii
granic i mniejszoci, a dalsz pomoc uzaleniono by od wykonania uzgodnie.
Udaremnioby to wejcie na scen skrajnym nacjonalistom, a wynagradzaoby
wspprac i tolerancj. Dobroczynnoci Zachodu nie byo, bo chodzio
o destabilizacj, szybki rozbir, i kolonizacj.
Zachd pokaza stronniczo na Bakanach. Podczas gdy Turcja tpi wioski
Kurdw, NATO posya wicej broni. Kiedy przywdca armii wyzwoleczej
Kurdw ubiega si o azyl na Zachodzie, USA pomaga go zapa reimowi, ktry
masakruje jego nard i rwnie na niego wyda wyrok mierci. Walka wyzwolecza
kosowskich Albaczykw to dla NATO zupenie inny rodzaj praw czowieka.
Byaby morderstwem i terrorem w wykonaniu Kurdw. W propagandzie
przeobraa si ona w akty bohaterskiej walki o wyzwolenie narodowe, a USA
i NATO ochraniaj ten rozbj i traktuj przywdcw terroryzmu i przestpczoci
jak gowy pastwa i partnerw (rozdzia pt. Z bogosawiestwem KFOR).
Podobnie jest z czystkami etnicznymi. Kiedy w 1995 r. Chorwacja palia
wsie, zarzynaa bezbronnych i wypdzaa setki tysicy Serbw z ich odwiecznych
domw w Krajinie, USA i Zachd wypowiedziay wojn oarom. USA i Niemcy
zapewnili chorwackiej armii do broni i sprztu na popenienie okruciestw.
NATO zniszczyo serbskie centra dowodzenia i kluczowe pozycje wojskowe.
To nie jest wojna cywilizacji z barbarzystwem, tylko wojna o Nowy ad
w miejsce tymczasowej prni sigajcej po granice Chin. Z mocarstwowej
arogancji USA zantagonizowao Rosj. USA i NATO z pewnoci mog wojskowo
zama stosunkowo sabsz Serbi, ale miadc przy okazji rosyjskie iluzje
o pokojowym wspistnieniu z Zachodem [] co Zachd robi z Jugosawi,
moe zrobi z byymi republikami wzdu rosyjskich granic [] Jeli NATO
wyjdzie wzmocnione i zwyciskie z biecej wojny, sojusz moe odegra ten sam
skrypt na Rosji manipulujc w przyszoci jej koniktami narodowociowymi
pisa Steigan w 1999 r.
22

Globalna szachownica

Obawy norweskiego socjalisty sprawdziy si. Od 1991 r. wywizaa si

dyskusja odnonie nowego miejsca USA w wiecie. Bez ZSRR, wywnioskowali
amerykascy stratedzy, USA zostao panem wiata, w ktrym, co najmniej
tymczasowo, dominuje. Byy doradca prezydencki, Zbigniew Brzeziski, pisa
w 1997 r. w magazynie spraw zagranicznych Foreign Affairs i w ksice pt.
The Grand Chessboard American Primacy And Its Geostrategic Imperatives
(Globalna Szachownica Amerykaski Prymat i Jego Nakazy Geostrategiczne):
Statusu Ameryki jako przodujcego mocarstwa najprawdopodobniej nikt nie
zakwestionuje przez jedno pokolenie. adne pastwo nie zrwnaoby si ze
Stanami Zjednoczonymi w adnym z czterech wymiarw siy militarnej,
gospodarczej, technicznej i kulturalnej nadajcych globaln si polityczn.
Utrwaliwszy wadz na pkuli zachodniej, argumentuje Brzeziski, USA
musi dy do penetracji Eurazji: Wypynicie USA jako jedynego supermocarstwa
nakazuje teraz zintegrowan, wszechstronn strategi w Eurazji [...] Eurazja
skupia 75% ludnoci wiata, 60% produktu brutto i 75% zasobw energetycznych
[...] Mocarstwo wadajce Eurazj panowaoby nad dwoma z trzech najbardziej
zaawansowanych i gospodarczo wydajnych regionw wiata, Europ Zachodni
i Azj Wschodni. Wadza nad Eurazj oznacza subordynacj Bliskiego Wschodu
i Afryki oraz dostp do gwnych zasobw Oceanii: pilnym zadaniem jest
zapewni, e adne pastwo lub grupa pastw nie wyprze Stanw Zjednoczonych
ani nawet nie umniejszy jego decydujcej roli.
NATO to najlepsze, wedug Brzeziskiego, narzdzie osignicia
nieszkodliwej hegemonii amerykaskiej, bo w odrnieniu od zwizku USAJaponia, NATO umacnia amerykaski wpyw polityczny i si wojskow na
kontynencie euroazjatyckim. Wszelka ekspansja europejska jest ekspansj
wpyww amerykaskich, gdy Europa jest zalena od Ameryki: Obszerniejsza
Europa i powikszone NATO bd suy krtko- jak i dugofalowej polityce
USA. Wiksza Europa poszerzy zakres wpyww USA, ale bez jednoczesnego
wyzwania Stanom Zjednoczonym. Zatem akcja NATO w Jugosawii, pierwsza
ofensywa w historii sojuszu, bya umacnianiem wiodcej pozycji USA na wiecie,
a rozszerzenie NATO na Polsk, Wgry i Republik Czesk rozszerzeniem
wpyww USA na Europ i wiat.
Trzecia wojna wiatowa?
Ponad 700 baz wojskowych i wywiadowczych USA na wiecie wyznacza
granice Imperium. To oznacza, e USA woli mie do czynienia z innymi pastwami
na podou militarnym ni dyplomatycznym, handlowym, czy przez wymian
kulturaln uwaa Chalmers Johnson, autor ksiki pt. The Sorrows of Empire
(Boleci Imperium, Metropolitan Books 2004). Kluczem do panowania nad Azj
rodkow jest Uzbekistan. W przemowie do kongresu USA kilka dni po 11 IX,
prezydent Bush wymieni Uzbekistan jako pierwsze miejsce stacjonowania wojsk
23

NATO na Bakanach

amerykaskich w Azji rodkowej. Wojska USA i Zjednoczonego Krlestwa oraz

CIA dziaay tam kilka lat wczeniej. Stany Zjednoczone chc zdominowa by
sfer radzieck.
Przeciwnik USA w Eurazji zakwestionowaby wiatow hegemoni USA.
Waszyngton przewiduje wic konikty. Uzyskiwaniu dostpu do kaspijskiej ropy
i gazu oraz zapewnianiu przesyki rurocigami na Zachd towarzyszyy tarcia.
Jeszcze przed ustaleniem korytarzy rurocigw, zachodnie rmy podpisay
kontrakty na dziesitki mld USD. Korytarze wschd-zachd omijaj Rosj i Iran,
mocarstwa niepewne dla interesw USA. Jesieni 1998 r. sekretarz energii USA,
Bill Richardson, powiedzia New York Times: Prbujemy zorientowa nowe
niezalene pastwa na Zachd. Chcielibymy, aby opary si na zachodnich
interesach handlowych i politycznych [...] Poczynilimy znaczne inwestycje
polityczne w kaspijski region i jest dla nas bardzo wane, aby zarwno mapa
rurocigw jak i polityka wyszy prawidowo.
Przez Bakany i Serbi przebiegaj planowane nitki rurocigw
obsugujcych Europ Zachodni i USA. Mortimer Zuckerman, redaktor US
News & World Report, ostrzeg w maju 1999 roku: zasoby Azji rodkowej mog
przypa z powrotem Rosji. Poowa pastw NATO ma powane inwestycje w rop
kaukask. Jeli zajdzie potrzeba, zaangauj si ich siy wojskowe. Frederick Starr,
dyrektor grupy mzgw Instytut Azji rodkowej i Kaukazu przy Uniwersytecie
Johna Hopkinsa (1998 rok): adnego pastwa nie namawia si do czonkostwa
w NATO tak wytrwale jak bogatego w rop Azerbejdanu, i nigdzie indziej
moliwo koniktu z Federacj Rosyjsk nie jest wiksza. Od 1998 r. Azerbejdan
bierze udzia w manewrach NATO dla pastw Partnerstwa dla Pokoju
Misja humanitarna NATO z 1999 r. mogaby powtrzy si w wypadku
agresji USA w Azji rodkowej. Niemal kade pastwo jest tam uwikane
w konikty etniczne, a szczeglnie pastwa, przez ktre Waszyngton chciaby
poprowadzi rurocigi. W Azerbejdanie konikt zbrojny z ludnoci armesk
trwa od koca lat 1980tych. W ssiedniej Gruzji siy rzdu walcz z partyzantk
w Abchazji. Turcja, w ktrej nad Morzem rdziemnym ma si znale kocowy
punkt rurocigu Baku-Tbilisi-Cejhan, od dawna zwalcza Kurdw, ktrzy
mieszkaj na linii amerykaskiego rurocigu. Clinton podkreli w przemwieniu
do prasy wiosn 1999 roku, e zamt etniczny w Jugosawii nie jest unikalny:
Dua cz byego ZSRR stoi w obliczu podobnego wyzwania, wliczajc Ukrain
i Modawi, poudniow Rosj, kaukaskie narody Gruzji, Armenii i Azerbejdanu
[...] moliwo koniktw narodowociowych staa si chyba najwikszym
zagroeniem dla jednego z naszych najbardziej ywotnych celw: stabilizacji,
dostatku i wolnoci byych pastw komunizmu.
Ze wzrostem inwestycji Zachodu w azjatyck rop i gaz, mona si wic
spodziewa coraz wicej, coraz powaniejszych koniktw narodowociowych.
Wiodce w UE Niemcy maj znaczne udziay w gospodarkach Europy Wschodniej
24

Globalna szachownica

i Rosji. Czuj si zagroone moliwoci koniktu USA-Rosja, a brak stabilizacji

w Moskwie jest dla nich zagroeniem interesw gospodarczych. Pozostae mocarstwa
take mog si stara wyciga korzyci z lokalnych koniktw etnicznych, wic
bd je wzmacnia, gdy Azja rodkowa wchodzi do globalnej gospodarki. Konikt
w Abchazji powstrzyma ju nie raz budow rurocigu. Wejciu zachodniego
kapitau towarzyszyy surowe reformy dyrygowane przez Midzynarodowy
Fundusz Walutowy (MFW). Zuboyo to jeszcze bardziej wikszo narodw
rodkowo-azjatyckich, a wzbogacio garstk, podobnie jak w Rosji, podczas gdy
oglna produkcja krajowa i poziom ycia obniyy si od 1991 r.
Kampania NATO w Jugosawii posuya za prototyp. Przysze konikty
wojenne Zachodu potocz si w rejonach bardziej wybuchowych ni Bakany.
Zwolennicy Nowego adu posiadaj bro atomow, jak ich potencjalni
przeciwnicy. Trzecia wojna wiatowa z uyciem broni nuklearnej i skaeniem
promieniotwrczym o co najmniej niskim nateniu (lecz rwnie zabjczym)
moe wybuchn w Azji rodkowej.
Globalizacja Bakanw
Waszyngton ma zrobi z NATO ochroniarza swych globalnych interesw.
Ekspansja wprowadza amerykaskie wojska do Europy a po granice Rosji
i wesprze zachodnie korporacje w przejmowaniu bogactw ropy i gazu basenu
kaspijskiego, wartych 4 bln USD. Wysocy urzdnicy rzdu USA pomagaj
w tym korporacjom. Pod wodz Amoco i Penzoil, amerykaskie rmy
i zwolennicy w kongresie, w tym doradcy prezydentw USA, Brent Scowcroft
i Zbigniew Brzeziski, uwiadamiali politykw o stawkach kaspijskich.
Scowcroft doradza w 1996 r. Penzoil i zarobi take od AIOC,
azerbejdaskiego konsorcjum w basenie kaspijskim. Brzeziski doradza
Amoco, partnerowi AIOC. Potencjalnym protem zainteresowani byli take
wysocy urzdnicy, ktrzy wsppracowali z rzdem Azerbejdanu: John Sununu
z administracji byego prezydenta Busha seniora, sekretarz obrony Richard Cheney,
sekretarz stanu James Baker oraz sekretarz skarbu za prezydenta Clintona,
Lloyd Bentsen. Bentsen jest udziaowcem Frontera Resources, rmy usugowej
dla brany ropy i gazu w Azerbejdanie.
Ju w latach 1990tych Brzeziski wytkn, e wikszo pastw Eurazji
ma problemy wewntrzne i kady ma granice, ktre s przedmiotem roszcze
ssiadw albo grup etnicznych. Przykadowo, Armenia i Azerbejdan spieraj si
o Grski Karabach. Prezydent Azerbejdanu Haidar Alijew otrzyma osobisty list
od Clintona w sprawie karabachskiej, a sekretarz stanu Albright zaprosia Alijewa
na obchody 50 rocznicy NATO. USA zaleca si rwnie do Gruzji i Ukrainy.
Wsplnie z Azerbejdanem przeprowadziy manewry wojskowe 16.4.1999 r.
pod auspicjami natowskiego Partnerstwa dla Pokoju i przygotowuj si do akcji
ratunkowych wzdu rurocigw Baku-Supsa.
25

NATO na Bakanach

Rosja czuje si zagroona sojuszami pod swoim nosem i rosncym wpywem

NATO na Kaukazie. Azerbejdan uyczy USA, Turcji i NATO baz lotnictwa
w Nasosnaji. Ambasador Rosji w Azerbejdanie, Aleksander Bolchin, ostrzeg:
jeli NATO nie wemie Rosji pod uwag, bro atomowa i siy NATO stworz
niebezpieczestwo dla maych pastw w Azji (Global Intelligence 15.4.1999).
Armeczycy pamitaj zagad 600 tys. swoich w 1915 r. podczas tureckiej
brutalnej akcji wyganiania z Armenii do Syrii i Mezopotamii, wic stanowczo
zaprotestowali przeciw siom Turcji czy NATO w Azerbejdanie. Podczas gdy
Rosja zacza wzmacnia siy w Armenii, Turcja i AIOC nalizoway umow
o budowie rurocigu z Baku na Cejlon.
Gdy USA wykorzystywao NATO na Wschodzie i Bakanach, zachodnie
korporacje obradoway, jak zmieni bye socjalistyczne spoeczestwa
w kapitalistyczne. 29.7.1999 r. odbya si w Waszyngtonie konferencja nt.
odbudowy i rozwoju Bakanw, sponsorowana przez midzynarodow organizacje
interesw skupionych wok dugoterminowego rozwoju gospodarczego
Europy Poudniowo-Wschodniej (tak nazywaj Bakany). Wrd stu delegatw
z rzdw, rm i dyplomacji, kluczowym mwc by Dino Asanaj, reprezentujcy
tymczasowy rzd Kosowa, a take ambasadorowie Albanii, Macedonii i Bugarii
oraz czonkowie zarzdu korporacji Caterpillar, Halliburton/Brown & Root,
International Paper i Mitsubishi, ktre negocjoway intratne kontrakty odbudowy
i rozwoju w pastwach dotknitych nalotami NATO, oprcz Serbii.
Ambasador Macedonii, Ljubica Acewska, przypomniaa, e Macedoni
obciyo 50 tys. uchodcw wskutek nalotw NATO, a powane trudnoci
gospodarcze wyniky z utraty partnera handlowego Jugosawii. Bya ambasador
USA, Marisa Lino, mwia o perspektywie bakaskiej bonanzy. Z konferencji
wyniko, e USA oczekuje od UE pokrycia kosztw odbudowy po nalotach.
Wkad Ameryki mia mie posta udziau korporacji i bankw inwestycyjnych.
Powtarzay si czsto wyraenia narody przejciowe (bye pastwa socjalistyczne
w drodze do kapitalizmu) i rzdy regulujce (planowane przez USA w celu
zapewnienia podstaw prawnych, opodatkowania i ce chronicych dziaalno rm).
Konferencja podkrelia potrzeb stworzenia nowej wiadomoci na
Bakanach, jakby tamtejsze ludy yy w prymitywnym stadium przedprzemysowym i trzeba je byo nauczy, jak y w demokracji, tj. kapitalizmie.
Wysoko opacane organizacje pozarzdowe miay jecha na Bakany, by szkoli
biurokratw w prywatyzacji. Miano zatrudni wyrabiaczy opinii publicznej
w prywatnych i publicznych rodkach przekazu.
Euroazjatyckie Bakany
W swej ksice z 1997 r. Brzeziski nazwa rejon rodkowo-azjatycki
Bakanami Eurazji. Zakreli na doczonej mapce te tereny, ktre stay si
miejscem dziaa si zbrojnych USA w wojnie w Afganistanie w 2001 r. wcznie
26

Globalna szachownica

z graniczcymi z nim Tadykistanem, Uzbekistanem i Turkmenistanem, gdzie

USA i NATO zaoyy bazy wojskowe dugo przed kampani afgask. Brzeziski
tumaczy znaczenia byych republik ZSRR w Azji rodkowej: S wane z punktu
widzenia bezpieczestwa i historycznych ambicji co najmniej trzech z ich
bezporednich i silniejszych ssiadw Rosji, Turcji i Iranu, take Chin, ktre
sygnalizuj rosnce zainteresowanie polityczne regionem. Lecz euroazjatyckie
Bakany s nieskoczenie waniejsze jako trofeum gospodarcze; znajduje si tam
ogromna koncentracja gazu ziemnego i zasobw ropy naftowej, poza tym wane
mineray wcznie ze zotem.
Brzeziski pisze o byych republikach ZSRR: trwajca w nowych pastwach
eksplozja demograczna oznacza wybuchow sytuacj wzdu poudniowych
granic Rosji, jeli te pastwa nie zdoaj zapewni wzrostu gospodarczego. To,
zdaniem niektrych obserwatorw, tumaczy przyzwolenie Putina na obecno
NATO i wojn w Afganistanie. Bakany euroazjatyckie gro przeksztaceniem
si w kocio koniktw narodowociowych i wielkich rywalizacji o wadz []
siy globalnego nieporzdku mogyby wkrtce zapanowa na scenie wiatowej
[] Zwaywszy znaki ostrzegawcze na horyzoncie Europy i Azji, kada pomylna
polityka Ameryki musi skupi si na Eurazji jako caoci i musi by prowadzona
wedug geostrategicznego planu.
W cytatach z Brzeziskiego uderzaj trzy rzeczy: (i) na arenie
midzynarodowej dzwoni ostatni dzwonek dla USA na chwycenie wadzy
wiatowej, (ii) raz osignita globalna hegemonia USA pozostanie na wieki,
(iii) psychologia zbiorowa reaguje na monumentalne wydarzenia zwizane
z poczuciem osobistego bezpieczestwa i mona ni manipulowa.
adne mocarstwo nie trwa wiecznie. Najczciej rozpada si z wasnej
korupcji. Korupcja ostatnich rzdw USA moe oznacza nadchodzenie koca,
a nie wznoszenie si ku globalnej hegemonii. Chiny i Indie w sojuszu z Rosj
nie pozwol na dyktat USA. Ju wsppracuj z Rosj w zbrojeniach. Radykalny
islam nie popuci szastaniu narodami muzumaskimi w marszu Ameryki
(a z ni syjonistycznego Izraela) do wadzy nad wiatem. Wojny USA mog
zradykalizowa i inne narody, jak si ju stao np. w Serbii. Amerykaskie elity
mog myle, e przed nimi wietlana droga, ale to moe by droga na cmentarz
historii. Na Bakanach i w Azji rodkowej postawili forty z ag zaoycieli
amerykaskiej demokracji, ale na wraym terenie, gdzie nawet proci ludzie
zauwayli demokratyczn fars i zakamanie Nowego adu.
Poza tym, wiara w bezkarno konsumpcji paliw cieplarnianych bez
powanych konsekwencji na rodowisko i spoeczestwo, wiadczy o ignorancji
elit aspirujcych do wadania wiatem, podczas gdy nie rozumiej
podstawowych zasad jego dziaania, gardz ludzkim yciem i nie maj
wspczucia dla cierpie milionw ludzi. Brzeziski pieje hymny pochwalne na
27

NATO na Bakanach

cze Midzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku wiatowego bez sowa

krytyki o ich roli w nansowym gwacie pastw na wszystkich kontynentach.
Przemilcza dotychczasowe dobroczynne dziaania terrorystyczne rzdu USA
na caym wiecie, ktre doprowadziy do ludobjstwa, nalotw na ludno od
Bakanw po Laos, Irak, Afganistan. Nic nie mwi o rozwoju i stosowaniu przez
USA broni biologicznej, chemicznej i radiologicznej z okrutnymi skutkami na
miejscow ludno oraz wojska swoje i wroga. Czytelnik z innego wiata mgby
uwierzy w altruistyczne intencje Ameryki dla dobra ludzkoci.
Teorie spiskowe
Wydarzenia od czasu atakw 11 IX nastpuj zgodnie z planem amerykaskiej
geostrategii. Obecne wojny to, sowami Brzeziskiego, pocztek ostatecznego
koniktu zanim wiatowa dominacja Stanw Zjednoczonych rozwie wszelkie
inne rzdy. Czonek Rady Stosunkw Zagranicznych (Council on Foreign
Relations, CFR) i doradca prezydentw USA, Brzeziski, uwaa, e wtedy
wszystkie pastwa narodowe wejd w skad Nowego adu pod dyktando bankw,
korporacji i elit, utrzymujcych wadz przez manipulacje i wojny. Ten nowy
porzdek to plan CFR. Gdyby Ameryka nie zapanowaa nad globem, nastpiby
wiat chaosu: Ustpienie Ameryki lub nage wypynicie pomylnego rywala
mogoby spowodowa ogromn nierwnowag midzynarodow. Wywoaoby
wiatow anarchi. Brzeziski uczestniczy w szeregu obrad Grupy Bilderberga
stowarzyszenia najbardziej wpywowych rodzin, bankw i korporacji wiata.
Dr Johannes Kppl, byy wysoki urzdnik ministerstwa obrony Niemiec
i doradca byego sekretarza generalnego NATO, Manfreda Wernera, potwierdzi
plan CFR w wywiadzie dla witryny internetowej From The Wilderness
(6.11.2001, www.copvcia.com): Motywy jak plan CFR administracji Busha,
Komisji Trjstronnej, zaoonej przez Brzeziskiego dla Davida Rockefellera, oraz
Grupy Bilderberga, byy przygotowaniem do wcielenia otwartej dyktatury globalnej
w cigu najbliszych piciu lat. Nie walcz z terrorystami. Walcz z obywatelami.
Rzd USA nie zapobieg atakom 11 IX, bo potrzebowa poparcia opinii
publicznej dla wojen, ktre, zdaniem wiceprezydenta Cheneyego, mog nie
skoczy si za naszego ycia. Wojny bd trwa a wszystkie grupy gdziekolwiek
na wiecie dysponujce si polityczn, gospodarcz czy militarn zdoln
przeciwstawi si globalnej dyktaturze, zostan zniszczone. Std naloty na
byych sprzymierzecw USA, talibw w Afganistanie, denicje pastw osi za
i dowody na bro masowego zniszczenia. Std dziwne i dyletancko tumaczone
zamachy bombowe Al Kaidy (np. na indonezyjskiej wyspie Bali jesieni 2002
roku, gdzie najprawdopodobniej suby specjalne USA i Izraela podoyy ma
atomwk, aby skoni Australijczykw do poparcia wojny z Irakiem, http://
homepage.ntlworld.com/steveseymour/nuke/bali_micro_nuke.htm. Std te
nieudowodnione dotd powizania irackich terrorystw z Al Kaid.
28

Globalna szachownica

Przy komentarzu o niechci amerykaskiej opinii publicznej do panowania

Ameryki nad caym wiatem, Brzeziski przypomina o Pearl Harbour. Myla
o mobilizacji Amerykanw propagand i masow psychologi, zreszt nie po
raz pierwszy w historii. Kad wojn Ameryki ostatnich stu lat poprzedzay
prowokacje celem rozsiania popochu i podania obronnego motywu planowanej
agresji od propagandowej eksplozji okrtu Maine, ktra w 1898 r. rozpocza
wojn z Hiszpani, przez znany zawczasu i przyzwolony atak japoski na Pearl
Harbour, po masakr w Raczaku tu przed nalotami na Jugosawi w 1999
r. Michael Ruppert skomentowa na witrynie From The Wilderness podczas
wojny w Afganistanie: S teraz dowody, e to, co wiat oglda jest na zimno
wykalkulowanym, powstajcym przez co najmniej cztery lata planem wojny, a ze
sw Brzeziskiego o Pearl Harbour wynika, e ataki na World Trade Center byy
wanie zaponem potrzebnym do rozpoczcia kocowego podboju.
11 IX stanowi podany bodziec psychologiczny: uzasadniona obron
wasn walka ze wiatowym terroryzmem. Wadze wiedziay o planowanych
zamachach przez terrorystw radykalnego islamu i nie przeszkodziy im, eby
mie pretekst monumentalnej wojny z terrorem wanie w Azji. Obserwatorzy
sdz, e wadze USA miay w atakach czynny udzia, np. porwane samoloty
byy typu sterowalnego zdalnie z centrali ochrony lotnictwa na wypadek
porwania. Porednie dowody elity zbywaj jako teorie spiskowe, nie przytaczajc
kontrargumentw, co przypomina odrzucanie zarzutw przeciw syjonistycznym
poczynaniom Izraela nagonka na ydw.
Kppl jedzi do Waszyngtonu jako przedstawiciel Niemiec w NATO w kocu
lat 1970tych. Poza Brzeziskim, spotka w Biaym Domu Stevea Larabee
z CFR, byego dyrektora CIA Johna McCloya, ekonomist Miltona Friedmana
i osobistoci z Biura Zarzdzania i Budetu prezydenta Cartera. Wygasza
referaty przed Grup Bliderberga i podkomitetami Komisji Trjstronnej do czasu,
gdy zacz kampani przeciwko nim. Szybko upad w askach, gdy zorientowa si,
e Brzeziski naley do grupy planujcej globaln dyktatur: W latach 19831984
ostrzegem, e ci ludzie organizuj przejcie wadzy nad wiatem. Mieli oczywisty
plan obalenia prawdziwych demokracji, a liderw [pastw] nie selekcjonowali na
podstawie charakteru, tylko lojalnoci dla systemu gospodarczego narzuconego przez
elity i powiconego utrzymaniu ich wadzy. Teraz mamy tylko pseudo-demokracje.
Kppl w wywiadzie dla From The Wilderness w czasie wojny w Afganistanie:
Obecne elity zasiewaj tak wielki strach, e ludzie nie wiedza, jak si zachowa. Ale
to jest posunicie ku wdroeniu globalnej dyktatury w cigu najbliszych piciu
lat. Moe nie by drugiej szansy. Kppl wspomina spotkanie z kongresmanem
Larrym McDonaldem w Norymberdze na pocztku lat 1980tych. McDonald,
ktry wtedy rozpatrywa ubieganie si o prezydentur USA, srogo krytykowa
te elity. Zgin w locie nr 007 koreaskich linii lotniczych, zestrzelonym przez
29

NATO na Bakanach

Rosjan w 1985 r. Zdaniem Kppla, mg to by zamach. Wielu autorw doszo

do tego samego wniosku.
Jeli samolot peen pasaerw powicono dla zamordowania jednego
czowieka, wiadczy to o maej wartoci ycia ludzkiego dla dnych globalnej
wadzy. W takim wietle proponowane w Operacji Northwood przeciw
Castro zestrzelenie samolotu wypenionego amerykaskimi studentami, czy
pogrzebanie tysicy niewinnych ludzi w WTC i Pentagonie 11 IX, nie wydaj
si nieprawdopodobne. C dopiero mwi o obcych w Serbii, Iraku czy
Afganistanie, czy nawet o wasnym wojsku zapisanym na straty w wyniku
dziaania broni uranowej uytej na frontach globalizacji.
W 1983 r. Kppl ostrzeg w Newsweeku i innych magazynach, e Brzeziski
i CFR to tylko cz wysikw zaprowadzenia globalnej dyktatury: Miaem
do czynienia z kryminaln grup. Nie mogem opublikowa wicej w tzw.
powaanych wydawnictwach. Moja 30-letnia kariera polityczna skoczya
si. Ludzi na Zachodzie wyszkolili na dobrych konsumentw: skupcie si na
pienidzach, wozach sportowych, piknie, rzeczach. Nie wyszkolono, by szukali
siy charakteru u ludzi. Kppl napisa w 1989 r. ksik pt. The Most Important
Secrets in the World (Najwaniejsze Sekrety wiata, www.antaris.com).
Od Boni przez Kosowo do Bagdadu
Gdy USA prbowao uzasadni inwazj w Iraku, musia wypyn precedens
bakaski. Richard Holbrooke, byy szermierz polityki bakaskiej USA, skary
si w Washington Post (23.2.2000), e buszyci stracili przywdztwo stworzone
interwencjami na Bakanach: w 1999 r. administracja Clintona i nasi sojusznicy
w NATO zdecydowali bombardowa Serbi nawet nie starajc si o akceptacj
ONZ po tym, gdy stao si jasne, e Rosja sprzeciwi si kadej propozycji.
Kontrastuje to z pozornie bojow administracj Busha szczeglnie zwaywszy,
e Saddam Hussajn jest o wiele gorszy ni Slobodan Miloszewi, a Irak zostawi
dug litani pogwaconych rezolucji Rady Bezpieczestwa, podczas gdy nie byo
adnych pogwace w przypadku Kosowa. Holbrooke przyzna wic, e USA
i NATO bezkarnie pogwacili prawo midzynarodowe, a Bush powinien zrobi
to samo w Iraku.
Holbrooke oznajmi take: nigdy nie naley niedocenia przekonywujcej
siy samej siy, jak widzielimy w mocnym i precyzyjnym uyciu si lotniczych
w Boni w 1995 r. i w Kosowie w 1999 r. Autor nigdzie w artykule nie pisze
o humanitarnym charakterze interwencji USA na Bakanach, jak si j szeroko
nazywao przed, w czasie i po nalotach, do czasu znalezienia nowego powodu
do wojen: terroryzmu i rzekomych skadw broni masowej zagady. Natomiast
tylko w tym cytowanym zdaniu sia wystpuje cztery razy, bowiem mocny
(powerful) w oryginale pochodzi od sia (power). Sownictwo i buta Holbrooka
odzwierciedlaj priorytety Imperium.
30

Globalna szachownica

Stronnicy Busha-seniora, James Baker i propagator viagry, senator

Bob Dole, natychmiast odpowiedzieli na krytyk. Zajadle przeczc, e Bushojciec nie dokoczy sprawy z Irakiem w 1991 roku, Baker zgodzi si jednak
z Holbrookem, e Bush-syn powinien najpierw atakowa, a potem debatowa.
Dole powtrzy star piewk, e Holbrooke i klintonowcy zrobili zbyt mao
i zbyt pno, by ocali oblonych Boniakw od serbskiego ataku. aden jednak
nie zaprzeczy tezie Holbrookea o uytecznoci i potrzebie siy wbrew prawu
i przyzwoitoci.
W tym samym tygodniu w International Herald Tribune (IHT),
Wolfgang Petritsch, byy namiestnik Imperium w Boni, odrzuci porwnania
Iraku 2003 z Kosowem 1999 przez Wetona Surroia, ktry maniacko wierzy
w naloty na Irak: Zmiana nastpi tylko, gdy zaczn spada bomby. Surroi naley
do umiarkowanych Albaczykw kosowskich! Gazeta przedstawia go jako
naczelnego negocjatora z ramienia Unii Europejskiej w rozmowach pokojowych
w Rambouillet w 1999 r. Poniewa nie ma ju wtpliwoci, e Rambouillet
byo szantaem dla stworzenia pretekstu do nalotw NATO, pusto brzmi
wyraona w artykule wiara Petritscha w midzynarodowe prawo i ONZ. Debaty
Holbrookea i Petritscha skupiy si na koncepcji masowego mordu dla dobra
mocodawcw, zamiast j kwestionowa. Takie s teraz debaty, niewtpliwie
wyreyserowane przez rodki przekazu mocodawcw (rozdzia Obrazki, ktre
zmyliy wiat). Dopki USA nie przyzna, e uyo siy w Serbii w 1999 roku
bezprawnie (podobnie jak w Iraku w 2003 r.), porwnywanie obu inwazji suy
ich uzasadnieniu.
Amerykaski publicysta pochodzenia serbskiego, Nebojsza Mali, zauway
w Antiwar.com (6.3.2003), e Kosowo sugeruje nieszczcia w Iraku w wyniku
inwazji, od terrorystycznych atakw na mniejszoci, po zmylone historie
o okruciestwie: ci ktrzy przeyj, mog spodziewa si atakw odwetowych
oraz protektoratu Imperium, w ktrym bd pilnowani przez armie biurokratw
z uyciem siy Imperium od czasu do czasu. Nie bdzie to wyzwolenie, jak oznajmi
Cesarz, tylko koszmar (rozdzia pt. Z bogosawiestwem KFOR).
Krytycy wytkn, e bezkarno Wyzwoleczej Armii Kosowa, WAK,
skoczya si, gdy trybuna w Hadze oskary (zaledwie!) czterech z nich
Gdyby trybuna rzeczywicie chcia ciga naduycia WAK, oskaryby
przywdcw albaskiej ekstremy w Kosowie na pocztku swej dziaalnoci. Nie
pierwszy raz MTK wystosowa oskarenie w sposobnej chwili. Miloszewicia
oskary podczas nalotw NATO, by doda uzasadnienia do bombardowa
ludnoci. Dla pozorw obiektywnoci, natowski sd w Hadze oskary wczeniej
kilku generaw w dowd obiektywnoci. Boniackich Serbw trybuna
przywlk do Hagi w kajdanach, jak tylko przestali by potrzebni, np. 72-letni
Biljan Plawsi. Jej obroca liczy na uaskawienie po zeznaniach klientki
31

NATO na Bakanach

przeciw Miloszewiciowi, a dostaa 11 lat wizienia (praktycznie doywocie) na

pocztku 2003 r. Muzumanie boniaccy orzekli: kara zbyt agodna. Tak wyglda
godzenie zwanionych narodowoci na Bakanach.
Ottawa Citizen (13.3.2003) poda szczegy sprawy Plawsi. Muzumanie
i Chorwaci mieli nad Serbami znaczn przewag propagandow, zaangaowawszy
amerykask rm dezinformacyjn Ruder Finn. Po wczeniu si Republiki
Serbskiej do pastwa Muzumanw, Plawsi nawoywaa do pokojowego
rozwizania i Serbowie boniaccy wybrali j wiceprezydentem. Dowodzcy
siami ONZ w Boni, kanadyjski genera Lewis MacKenzie, zoy w Hadze
zeznanie, e gdy Serbowie wzili za zakadnikw 60 starszych ocerw ONZ
(15.5.1992), Plawsi rozadowaa sytuacj i by moe uratowaa ycie wielu
z nich. Nie bya bezporednio odpowiedzialna za adne dziaania wojskowe.
Obarczanie jej rzekomym morderstwem tysicy Muzumanw przez Serbw jest
wic bezpodstawne.
Czy nie jest ironi, e Plawsi i jej koledzy w rzdzie walczyli z reimem
zaprzyjanionym z Al Kaid? Tyle warta jest amerykaska wojna z terrorem.
W innej powtrce sceny bakaskiej na Bliskim Wschodzie, USA napierao na
oskarenie Hussajna i innych w Bagdadzie o zbrodnie wojenne z 1991 r. i z
najnowszej wojny. Nawet zmian reimu w Iraku przewiczono w Serbii. Mali:
Zdejmij przykrywk z jakiegokolwiek koniktu, a znajdziesz tam obecne Imperium
albo jego poprzednika. Wszdzie gdzie dotrze, nastpuje mier i rozpacz. Nie ma
naduycia siy w cesarstwie; samo jej uycie koczy si zem.
Historia koem
Alvin Dorfman i Heather Cottin w magazynie ydw amerykaskich
z marca 2000 r. uwaali, e ekspansja NATO ma wicej do czynienia z rynkami
ni z moralnoci. Z mdroci ydowsk przyrwnali ekspansj NATO do
puszki Pandory zamknitej do czasu ataku na Jugosawi: Zaangaowanie NATO
w Jugosawii byo kluczem, ktry otworzy Europ Wschodni i Azj rodkow
dla ekspansji NATO, a ta otworzya drzwi Nowej Gospodarce Globalnej na
Wschd. Nowa rola NATO w Europie sprowadza si do policjanta Nowego adu
wiata. Kosowo ley na zoach oowiu, cynku, srebra, kadmu i zota wartoci
5 mld USD najcenniejsza nieruchomo na Bakanach. Kosowo ma 17 mld
ton wgla. Dunaj pynie przez Jugosawi i jest waniejszy dla handlu w Europie
rodkowej i Poudniowej ni jakakolwiek inna rzeka. Europejskie rurocigi ropy
i gazu przecinaj Jugosawi we wszystkich kierunkach. Kraj ley blisko basenu
kaspijskiego, nastpnej bonanzy Zachodu w ropie naftowej i gazie ziemnym.
Tamtejsze zoa ropy wartoci 4 bln USD s odpowiedzi na pogo pastw NATO
za tym zasobem. Niemcy s szczeglnie zainteresowane.
Kapita amerykaski popar hojnie Hitlera w jego podboju ZSRR. W dobie
zimnej wojny polityka Waszyngtonu zatrzymania ekspansji komunizmu, jeli j
32

Globalna szachownica

obnay z faszu i przesady, wyraaa nieustajce ambicje amerykaskich bankw

i korporacji rozszerzenia zasigu na Europ Wschodni i Rosj. Wydarzenia lat
1989-1991 otworzyy drog na Wschd. Reintegracja byych terytoriw ZSRR
obiecuje zasoby naturalne liczone na biliony USD i EUR. Trwa walka o podzia
tych zasobw midzy mocarstwa zachodnie.
Pepe Escobar w cyklu Pipelineistan (Rurocigostan od nazw pastw Azji
rodkowej), rozpocztym w azjatyckim wydawnictwie Asia Times w 2002 roku,
nie ma wtpliwoci o podbojach USA: Nie jest przypadkiem, e mapa terroru na
Bliskim Wschodzie i w Azji rodkowej praktycznie pokrywa si z map zasobw
ropy naftowej. Do realizacji s Nieskoczona Sprawiedliwo, Trwaa Wolno
i Wieczne Zyski nie tylko przez amerykaski kompleks przemysowo-wojskowy,
ale szczeglnie przez amerykaskie i europejskie giganty ropy. Globalna
petrostrategia Waszyngtonu ma uniezaleni USA od dostaw z OPEC.
Afganistan ley midzy Azj rodkow a rynkami podkontynentu indyjskiego
oraz Chin i Japonii. Pnocny ssiad Afganistanu, Turkmenistan, ley na gazie
(std nazwa Republika Gazu). Drugim co do wielkoci producentem jest ssiad
Uzbekistan. Poza tym, Azja rodkowa jest bogata w mied, wgiel, wolfram,
cynk, elazo, uran i zoto. W tej chwili eksport idzie przez Rosj, wic strategia
Zachodu polega na budowie rurocigw do Turcji i Europy Zachodniej oraz na
Wschd przez Afganistan. Wszystkie nieprzyjazne pastwa na trasie rurocigw
na Zachd doznay wojen: Czeczenia, Gruzja, Kurdystan, Jugosawia, Macedonia.
Na szlakach wschodnich, to samo dotyczy zachodniej prowincji Sinciang
w Chinach i Afganistanu. Tymczasem Indie, Rosja i Izrael planuj zaopatrywa
Azj Poudniow i Poudniowo-wschodni przez Afganistan i Indie.
Rka rk
Wiceprezydent USA Cheney przewodniczy korporacji Halliburton, jednej
z najwikszych wiadczcych usugi brany ropy i gazu w 130 krajach 100
tysicy pracownikw, roczne obroty 20 mld USD, czonek klubu najbogatszych
rm Fortune 400. Cheney i Bush junior spdzili spor cz kariery w maej rmie
Arbusto, kierowanej przez Cheneyego. Arbusto nigdy nie zarobi pienidzy,
ale rm hojnie wspomagali bogaci Saudyjczycy. Do akcjonariuszy rmy nalea
niejaki James Bath, bardzo bliski Busha seniora i gwny pracz pienidzy dla
ciemnych gwiazd znad Zatoki Perskiej, takich jak Salem bin Laden, jeden
z licznych braci Osamy.
Wszyscy sekretarze stanu USA od II wojny wiatowej byli zwizani
z przemysem ropy i gazu. Powell jest jednym z dwch wyjtkw, ale w tym
wypadku prezydent, wiceprezydent i doradca ds. bezpieczestwa nale do elit
tego przemysu. Kady w rzdzcej plutokracji zna wic zasady bezwzgldnej
gry: rodkowa Azja jest niezbdna dla globalnej petrostrategii Waszyngtonu,
podobnie jak sprzyjajcy rzd Kerzaia w Afganistanie i Dzindzicia w Jugosawii.
33

NATO na Bakanach

Niezalene umysy jednogonie szydz z namiestnikw neo-imperializmu.

USA rozpucio islamski ekstremizm w Afganistanie, by zastraszy rzdy
nowych republik w Azji rodkowej. Islamski fundamentalizm jest podstawow
kart w geostrategii USA od czasw zimnej wojny, gdy CIA zlecio pakistaskiemu
wywiadowi wojskowemu ISI uzbrajanie mudahedinw po zby (rozdzia pt.
Islam wojujcy na Bakanach). Dzisiejszych terrorystw, wywodzcych si z tradycji
afgaskiej pielgnowanej przez Osam ibn Ladena, wychwala sam prezydent
Reagan, porwnujc ich do Ojcw Zaoycieli Stanw Zjednoczonych Ameryki.
Ameryka zdobywa Afganistan, gwne skrzyowanie Rurocigostanu,
od ponad 20 lat. Z pomoc CIA mudahedini (potem talibowie) przeksztacili
Afganistan w Heroinostan. Narkotyk przesya si na Zachd tak intratnym
szlakiem przez Turcj i Bakany, e po drodze postpowe elementy wolnoci
i demokracji jak WAK zakupiy potrzebn bro i przejy wadz w Kosowie
i Macedonii, a Albania jeszcze nie umara z godu.
Nie sam rop yje hegemon. Belgijski autor Michel Collon, w ksice pt.
Monopoly: Jeli chcesz wada wiatem, musisz zapanowa nad rop. Nad ca
rop. Wszdzie. Wedug tej teorii, gdy USA panuje nad rdami energii pastw
aspirujcych do niezalenoci, to USA ma rwnie nad nimi wadz. Dlatego
rurocigi z Kaukazu musz przebiega przez pastwa przyjazne Ameryce (Turcja,
Macedonia), a nie niepewne, tzn. pod wpywami Rosji. Kissinger i Brzeziski
powtarzali: Waszyngton musi zawsze wszystko dozorowa. Dziki wojnie
z Saddamem USA ma bazy nad Zatok Persk. Dziki wojnie z Miloszewiciem
w Albanii, Boni, Macedonii, Kosowie, Chorwacji, Bugarii i na Wgrzech.
Dziki wojnie z Osam i talibami w Turkmenistanie, Uzbekistanie, Pakistanie,
Afganistanie, Tadykistanie i Kazachstanie. Do tego doliczmy Incirlik w Turcji
oraz bazy w Gruzji i Azerbejdanie. Iran, Chiny i Rosja zostay otoczone.
Wze bakaski
Wze bakaski ley na szlaku przesyu ropy i gazu z Azji rodkowej na
Zachd, na trasie adriatyckiej odnogi szlaku, bo inna koczy si w Cejhan nad
Morzem rdziemnym, skd adunek mog zabiera 300-tysiczniki. Najwikszy
tankowiec na Morzu Czarnym nie przekracza 150 tys. ton, bo nie przepynby
przez Bosfor. Dlatego z terminalu rurocigw kaukaskich na wybrzeu
czarnomorskim tankowce bd zabiera adunek do Burgas w Bugarii, skd
rurocigiem przez Macedoni tra do albaskiego portu Vlore nad Adriatykiem.
Stamtd rop zabiera bd 300-tysiczniki z pominiciem Bosforu.
Zaleny od ropy Zachd nie moe pozwoli, by Jugosawia czy Serbowie
kontrolowali strategiczne skrzyowanie korytarzy transportowych. USAzbudowao
zatem w Kosowie bazy Bondsteel i Monteith, najwiksze i najkosztowniejsze od
czasu wojny w Wietnamie. W lutym 2003 r. USA zaczo budow bugarskich
baz w Burgas (Camp Sarafovo) i zaatwio z rzdem Bugarii pozwolenie uycia
34

Globalna szachownica

terytorium pastwa jako zaplecza dziaa wojskowych w Iraku. W Burgas jest

najwiksza bugarska raneria. Lotnictwo USA buduje baz w Constanta, petroorodku Rumunii.
Wszystko to z powodu transbakaskiego rurocigu nowojorskiej rmy
AMBO (Albania Macedonia Bulgaria Oil), snansowanego przez Exxon-Mobil
i Chevron. Rura wartoci 1,3 mld USD ma pj tras tzw. korytarza nr 8.
Amerykaska agencja handlu i rozwoju (TDA) snansowaa studia techniczne
projektu AMBO. Dyrektor TDA, Joseph Grandmaison, ogaszajc dotacj w 1999
roku: TDA aktywnie sprzyjaa rozwojowi kilku rurocigw czcych te ogromne
zasoby z rynkami zachodnimi. Niniejsza dotacja stanowi znaczcy krok naprzd
dla tej polityki i dla interesw USA w regionie Morza Kaspijskiego.
Tankowce bd przewozi rop kaspijsk przez Morze Czarne do Burgas,
skd rur AMBO przez Macedoni tra do Vlore. Budowa rurocigu moe
zaogni stosunki USA ze sprzymierzecem Turcj, przez ktr ma przechodzi
alternatywny rurocig nad Morze rdziemne na trasie Baku-Tbilisi-Cejhan,
oraz zantagonizowa Europ i Rosj bazami wojskowymi wzdu planowanej
trasy. W kwietniu 1999 r. brytyjski genera Michael Jackson, dowdca si NATO
w Macedonii podczas bombardowa Jugosawii, wyjani we woskiej gazecie
Sole 24 Ore: Dzi jest bezwzgldnie potrzebna gwarancja stabilnoci Macedonii
i jej wejcie do NATO. Na pewno zostaniemy tu na dugo, aby by take gwarancj
bezpieczestwa korytarzy energetycznych, ktre przecinaj ten kraj. Gazeta
dodaa, e genera mia zapewne na myli amerykaski korytarz nr 8.
Na Bakanach trwa konkurencja o korytarze nr 8 i 10, uzewntrzniajc
si w podziale wadzy nad poszczeglnymi pastwami: Trzy kraje, w ktrych
Waszyngton robi wszystko co moe, by nimi zawadn kosztem UE, to Bugaria,
Macedonia i Albania (UPI Business Correspondent 11.9.2002). Europa Zachodnia
(a raczej Niemcy) ma korytarz nr 10 inwestycj 90 mld EUR do 2015 roku, by
sprowadza rop i gaz z Azji rodkowej i Kaukazu przez Constant, Belgrad,
wzdu Dunaju, do Hamburga. Niektrzy obserwatorzy uwaaj, e rzeczywist
przyczyn koniktu bakaskiego i udziau Niemiec i USA bya walka o korytarze.
Michel Collon: Rywalizujce plany Waszyngtonu i Berlina potajemnie i zajadle
walczyy ze sob od dziesiciu lat. Wspzawodnictwo leao u podstaw koniktw
w Jugosawii, nad ktr kade z tych mocarstw chciao wada.
We wrzeniu 2002 r. ministrowie Rumunii, Jugosawii i Chorwacji podpisali
umow o budowie drg, portw i infrastruktury na trasie korytarza nr 10.
Rurocig dugoci 1200 km ma przesya 10 mln ton ropy rocznie, z moliwoci
odgazienia do Woch i basenu Morza rdziemnego. Belgrad postanowi
zainwestowa w uzupenienie trasy na poudnie do Grecji, co jest konkurencj
dla korytarza nr 8. Europejska Agencja Rozwoju zainwestowaa 47 mln EUR
w drogi w Kosowie, jako uzupenienie korytarza nr 8, a amerykaska agencja
pomocy USAID 30 mln USD.
35

NATO na Bakanach

Z korytarzami nr 8 i 10 wspzawodniczy Rosja. Firma Jukos podpisaa

kontrakt z rm Janaf wartoci 20 mln USD na modernizacj rurocigu Adria
i jego poczenie z rosyjsk rur Druba. Nowa rma Jukos-Adria bdzie moga
w ten sposb eksportowa rocznie 5 mln ton rosyjskiej ropy przez Biaoru,
Ukrain, Sowacj, Wgry do chorwackiego portu Omisalj u pnocnego kraca
Adriatyku. Rurocig da rosyjskim producentom bezporednie poczenie do
rynkw zachodnich, z pominiciem Bosforu jak i transportu tankowcami przez
Morze Czarne. W 1998 r. Rosja podpisaa umow dwustronn z Chorwacj
o przyjani i wsppracy (National Security and the Future, vol 3, nr 1-2 wiosnalato 2002).
Pomoc
Jugosowianie drogo pac za korytarze popierane przez europejskie korporacje
ponadnarodowe. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju oraz Europejski
Bank Inwestycyjny wyoyy kapita na budow korytarza nr 10, ale w formie
poyczek, ktre zniewol odbiorc odsetkami. Collon przewiduje na podstawie
dowiadcze innych pastw: Jugosawia bdzie musiaa obci wiadczenia
spoeczne i zatrudnienie w sektorze pastwowym. Grzechem Jugosawii wobec
imperializmu bya prba zachowania systemu zabezpiecze spoecznych,
niezalenych od midzynarodowych monopoli, a take geograczna zbrodnia:
pooenie na drodze korytarzy nr 8 i 10.
Macedoski minister nansw, Nikola Guewski (czerwiec 2002): Macedonia
nie moga sprosta wymaganiom, wic MFW przerwa pertraktacje i zawiesi
uzgodnion przedtem pomoc, nawet zatrzyma projekty, ktrych nie mia prawa
zatrzyma. Ocalay tylko projekty popierane przez osobistoci z WAK. UPI
Business Correspondent (11.9.2002): Budowa infrastruktury na Bakanach
charakteryzuje si upolitycznieniem przyznanej pomocy midzynarodowej.
Wojna NATO w 1999 r. zniszczya infrastruktur [...] Nie byo niespodziank ani
zjawiskiem tymczasowym, e na plany odbudowy naoono polityk Zachodu.
Z tego wynika, e bomby NATO byy pierwszym krokiem ku prywatyzacji
i globalizacji. Collon wywnioskowa ponadto: Jugosowianie pac wielokrotnie
ten sam rachunek. Najpierw Zachd zniszczy ich majtek. Nastpnie pozbawi
ich pracy i rodkw do ycia. Na koniec zapac za odbudow, z czego zyski
pjd do zachodnich monopoli midzynarodowych.
Ocjalnie, celem embarga w Jugosawii byo przerwa zaopatrzenie w bro
Serbw w Boni. Mocarstwa zachodnie wykorzystay okazj nadzoru wykonania
sankcji. Objy kontrol nad komunikacj ldow i wodn oraz telekomunikacj.
Pentagon kontrolowa eglug na Dunaju, ingerujc w gospodark pastw
pooonych nad t arteri. USA i Niemcy traktuj Albani, Macedoni, Bugari,
Rumuni, Modawi i Ukrain jako terytoria swej ekspansji gospodarczej. Niemcy
ponownie obray cel podziau Europy, tym razem strategi gospodarcz.
36

Globalna szachownica

Wzgldy gospodarcze zawayy te na humanitarnej misji w Kosowie.

Artyku 1 z rozdziau 4 niedoszej umowy z Rambouillet pisze o prywatyzacji
caej gospodarki Kosowa. Poniewa gospodarka bya przed agresj NATO
niemal w caoci wasnoci pastwow, oznaczao to zorganizowan kradzie
majtku Jugosawii. New York Times przyzna w 1998 roku: pod ziemi kosowsk
byszczcy up wojenny oczekuje na zwycizc, majc na myli zoa zota i metali
w okolicach Trepczy.
Kanadyjski profesor ekonomii i dyrektor Centrum Bada nad Globalizacj,
Michel Chossudovsky wnioskuje, e czsto brutalne sankcje gospodarcze naoone
przez MFW i inne instytucje bankowe zapowiadaj pozorn anarchi. Nastpnie
ukazuj si na scenie dobroczynne mocarstwa. Zastosowanie silnego lekarstwa
gospodarczego przez waszyngtoski instytut w Bretton Woods przyczynio si
do ruiny albaskiego systemu bankowego i spowodowao upadek gospodarczy.
Wyniky chaos pozwoli amerykaskim i europejskim ponadnarodowym
korporacjom (np. Occidental, Shell i British Petroleum) ulokowa si na uprzednio
upatrzonych bogatych zoach ropy i gazu w Albanii. Obiektem zainteresowania
zachodnich inwestorw byy te due albaskie zoa chromu, miedzi, zota,
niklu i platyny. W 1996 r. Bank wiatowy rozpocz program prywatyzacji
w Albanii, Boni-Hercegowinie, Macedonii, Rumunii i Bugarii. Dzi BoniHercegowin rzdz MFW, Bank wiatowy i organizacje pozarzdowe. Kraj cofn
si do feudalizmu, a bezrobocie osigno tragiczny poziom.
Wojna popaca
Guardian (22.5.1999) opisa zwycizcw kasowych w nalotach NATO na
Jugosawi. Gdy grozio wyczerpanie si pociskw kierowanych Tomahawk,
zbrojeniwka zacza naciska Pentagon, by otworzy zaplombowane linie
produkcyjne. 18 republikanw ostrzegao sekretarza obrony o zagroeniu dla
ycia amerykaskich onierzy z kadym dniem straconej produkcji. Kongres
zatwierdzi 15 mld USD doranej pomocy pilotom amerykaskim latajcym
na bezpiecznej wysokoci i dlatego chyba traajcym w konwoje uchodcw,
pocigi pasaerskie, autokary midzymiastowe, dzielnice mieszkaniowe, szkoy,
fabryki lodwek i cmentarze zamiast w cele wojskowe.
Naczelny lobbysta z zakadw Boeinga, Michael Matton, namawia
pracownikw, by skonili swych kongresmanw do poparcia listu od republikanina
Jima Hansena ze stanu Utah, gdzie znajduj si zakady rm Williams International
Corporation (silniki rakietowe do pociskw) i Litton Industries Incorporated
(systemy naprowadzania). To jest niezmiernie wana kwestia dla lotnictwa,
marynarki i Boeinga w wietle biecych wydarze na wiecie i ograniczonej
liczby pociskw pozostajcych w zapasie pisa Matton w licie do Washington
Post. Dale Bumpers, byy senator demokratw i dyrektor Orodka Informacji
Obronnej, ktry krytykuje wydatki zbrojeniowe USA, odpowiedzia: Wyglda to
troch nijako, korzysta z okazji wojny, by wczy lini montaow.
37

NATO na Bakanach

Poszy w gr akcje Boeinga oraz rmy Raytheon, ktra dostaa kontrakt

wartoci 800 mln USD na budow nowej wersji pocisku kierowanego.
Zachmurzenie na Bakanach uniemoliwiao pilotom NATO zrzucanie bomb
kierowanych wizualnie laserem. Wic starszy analityk Chris Hellman w Orodku
Informacji Obronnej sdzi, e konikt kosowski omieli Pentagon do zamwie
na jeszcze bardziej zaawansowane systemy broni.
Mniejsze sumy napyway w tym czasie na Bakany, dajc zatrudnienie
w Albanii i Macedonii. Tylko Zjednoczone Krlestwo zebrao ponad 70 mln
USD. Reporterzy Guardiana mieli nadziej, e pienidze poszy na utrzymanie
uchodcw, produktami nabytymi od miejscowego handlu. Brytyjska armia
wspara dar, piekc dla uchodcw 46 tys. kurczakw, z ktrych wszystkie
pochodziy z Bakanw. Do nagej pomocy klepicym od dawna bied
Albaczykom kosowskim, rzucia si rwnie agencja ds. uchodcw w ONZ
(UNHCR) zamawiajc 3 tys. kuchenek do gotowania. Zakupu dokonano od
biznesu w Macedonii, w przygotowaniu do pierwszych niegw w padzierniku.
Ci sami biurokraci wpadli na pomys dawania rodzinom w Albanii po 10
USD miesicznie na kadego przygarnitego uchodc. W sumie 257 tys.
ludzi, czyli 2,7 mln USD miesicznie, przy limicie 120 USD miesicznie na
dobroczynn rodzin. UNHCR zaprosio tym samym do oszustw, idcych w parze
ze sfaszowaniem przez NATO statystyk wjazdw do Albanii, aby propagandowo
wzmocni tragedi Kosowian. Organizacja Oxfam zatrudnia miejscowych
z pomocowych rodkw. Gospodarka Albanii zostaa zasilona rwnie dziki
zakupom myda i pasty do zbw w Tiranie, dokonywanym przez uchodcw.
Odlege kraje take skorzystay. UNHCR zamwi 15 tys. namiotw po 275 USD
sztuka u dwch producentw w Karaczi i zakupi tysice kocw w Indiach i Kenii.
Widocznie nie robi ich Albania ani Macedonia. Jugosawia produkuje je, ale nie bya
objta pomoc i na wasny rachunek przyja parset tysicy uchodcw albaskich
z Kosowa, uciekajcych przed bombami NATO w nieprzepisowym kierunku.
Zaradni handlarze w Londynie wyspecjalizowali si nie w bandaach
czy opatach do odgruzowywania po bombach NATO, tylko w spirytualiach,
drogich samochodach, markowych ubraniach, biuterii, papierosach Marlboro,
kolorowych bonach Kodaka i kremach do twarzy. Najwaniejsze, by trzyma si
towaru luksusowego. Nikt nie chce wozi do Serbii ywnoci, papieru toaletowego
ani kawy byskawicznej, chocia mog si zainteresowa, gdyby braki stay si
powane powiedzia anonimowy facet znajcy tajniki mai amicej embargo
USA, UE i ONZ. W zamian za towar wywo z Jugosawii resztki twardej waluty,
diamenty, zoto oraz srebro. Inni handlarze bior serbskie pienidze zamroone
w milionowych sumach w caej Europie w wyniku embarga. Brytyjscy spekulanci
dawali due zniki inwestorom chtnym przej konta, ktrych jugosowiascy
waciciele pozbywali si za uamek wartoci nominalnej.
38

Globalna szachownica

Guardian wierzy wtedy (podobnie jak potem wielu innych, podczas wojny
w Afganistanie) w odbudow zniszcze: Kiedy wojna si skoczy, ogromny
program odbudowy wartoci do 20 mld funtw nakarmi pokanymi ksami rmy
budowlane, inynierskie i telekomunikacyjne. Du cz serbskiej infrastruktury
trzeba bdzie odbudowa, chocia Belgrad moe mie opory w dopuszczeniu
zachodnich konglomeratw do bogacenia si na natowskim dziele.
Tymczasem Belgrad ubieg Zachd w dziele odbudowy zniszcze po
natowskiej wojnie. Najywotniejsze obiekty funkcjonoway ju kilka miesicy po
nalotach, czyli ukoczy je Miloszewi. Nastpny rzd nie oczekiwa napraw ni
reparacji wojennych, tylko dopaci Zachodowi za fatyg uwalniania serbskiego
narodu i gospodarki. Rzd Dzindzicia zwrci midzynarodowym bankom
miliony EUR za niewytumaczone nalenoci, podczas gdy pastwa NATO nie
zapaciy centa za wyrzdzone szkody bezporednie, oceniane na dziesitki mld
EUR, oraz porednie na dalsze kilka mld.
Materiay rdowe
1. Zbigniew Brzeziski A Geostrategy for Asia [w] Foreign Affairs wrzesiepadziernik 1997
2. Noam Chomsky The current bombings: Behind the rhetoric 26.3.1999, www.
lbbs.org/ZNETTOPnoanimation.html
3. Alexander Cockburn i Jeffrey St Clair Conspiracy Goes Mainstream: Forbidden
Truths? 11.1.2002
4. Michel Collon Secret strategies on Kosovo [w] SMISAO nr 6, stycze 1999
5. Michel Collon Poker Menteur Editions EPO, Bruksela 1998
6. Regis Debray Lettre dun voyageur au prsident de la Rpublique [w] La
Monde 13.5.1999 www.lemonde.fr/actu/international/exyougo/kosovo/articles/
990513/debray.htm
7. Alvin Dorfman i Heather Cottin NATO in the Balkans: Jews and the Kosovo
Crisis [w] Jewish Currents marzec 2000
8. Lenora Foerstel U.S. and NATO Goals in the Balkans Commission of Inquiry,
9. International Action Center, New York 1999 www.iacenter.org
10. Neboja Mali www.antiwar.com/malic/
11. Michael Ruppert A War in the Planning for Four Years [w] From The Wilderness
Publications listopad 2001 http://globalresearch.ca/articles/RUP111B.html
12. Sherman H. Skolnick The Pipeline Plots 1.9.2002
13. Pl Steigan War in our time [w] Klassekampen 17.4.1999
14. Nicholas Watt i Dan Atkinson Making a Killing on the Cash Front [w]
Guardian 22.5.1999

39

O prawa czowieka
Dobry Bg nie zechcia zoy ropy i gazu jedynie na terenach demokratycznie
wybranych reimw przyjaznych Stanom Zjednoczonym [...] Ale idziemy tam,
gdzie jest interes Richard Cheney, czonek zarzdu w biznesie ropy i gazu, na
konferencji w Cato Institute 23.6.1998 r.
De Gaulle okreli NATO jako organizacj suc militarnemu i politycznemu
podporzdkowaniu Europy Zachodniej Stanom Zjednoczonym. W 1946 r. genera
Dwight Eisenhower, gwnodowodzcy si zbrojnych Stanw Zjednoczonych,
nakreli plan powizania sfer gospodarczych i spoecznych USA z militaryzmem.
Nie zdawa sobie jednak sprawy z czyhajcych niebezpieczestw. Eisenhower
zosta prezydentem. W ostatniej przemowie ostrzeg: W pracy rzdu musimy strzec
si przed wiadomym i niewiadomym zagarniciem nieuzasadnionych wpyww
przez kompleks wojskowo-przemysowy. Istnieje i bdzie istniaa moliwo
zgubnego wzrostu niewaciwie uytej wadzy. Obecne olbrzymie rozmiary
kompleksu wojskowo-przemysowego zaszokowayby nawet Eisenhowera.
Przeszo poowa podatkw federalnych USA idzie na machin militarn.
Raz zbudowana, machina nabraa wasnego ycia. Agresja NATO w Jugosawii
jest jednym z tego przejaww. Na Bakanach chodzi o utrzymanie hegemonii USA
w NATO i Eurazji. Budet wojskowy USA jest obecnie najwyszy w historii i jest
rwnowany takim samym budetom nastpnych 12 pastw na licie. Nie naley
jednak utosamia kompleksu wojskowo-przemysowego jedynie z Ameryk,
chocia ma powizania z przemysem europejskim. Mocarstwowo rosyjska,
chiska czy europejska, wymaga przemysu i zbroje.
Po rozpadzie bloku komunistycznego bufor Jugosawii midzy
terytorium NATO a pastwami Paktu Warszawskiego sta na drodze Zachodu
w przeksztacaniu Europy. Z podopiecznej Stanw Zjednoczonych, otrzymujcej
poparcie polityczne i materialne jako bastion przeciwny ZSRR, Jugosawia staa
si wrogiem dla neo-liberaw. Neoliberalizm gosi szczytne hasa wyzwalania
i demokratyzacji spod wadzy dyktatorskiej, przywracania praw czowieka oraz
przynoszenia mu szczcia wolnorynkowego. Jugosawia opara si prbom
reform, ktre Zachd uprzednio zaaplikowa w Polsce, Czechosowacji i na
Wgrzech, a potem w Rosji i na Ukrainie. Poudniowi Sowianie uwaali
swoj gospodark za wystarczajco wolnorynkow a system za zadowalajco
demokratyczny.
Ustawa 101-513
5.11.1990 r. Kongres USA zatwierdzi ustaw 101-513 odcinajc
w terminie do szeciu miesicy wszelk pomoc, wymian handlow, kredyty
i poyczki USA dla Jugosawii. Jako gwarancj demokratyzacji i warunek
pomocy ustawa zadaa osobnych wyborw w kadej republice pocignicie
rozamowe z wykorzystaniem tar narodowociowych. Departament stanu USA
40

O prawa czowieka

mia zatwierdza procedury i wyniki wyborw zanim przywrcono by pomoc

siom demokratycznym, ale w kadej republice z osobna. Personel amerykaski
w MFW, Banku wiatowym i in. zobowizano prawnie do stosowania ustawy
do kredytw i poyczek dla Jugosawii. Ustawa bya narzdziem nacisku na
polityk. Ta sama ustawa przyznaa Polsce fundusze na wzmocnienie reform
wolnorynkowych, czyli bya ona skadow kompleksowej polityki amerykaskiej
wobec Europy po zimnej wojnie.
CIA przewidziaa w New York Times (27.11.1990), e ustawa doprowadzi
do krwawej wojny domowej. Siy demokratyczne oznaczay wtedy w Jugosawii
mae, nacjonalistyczne partie prawicowe. Skutek by dewastujcy. Rzd Jugosawii
nie by w stanie paci ogromnych odsetek od dugu, ani zakupi surowcw dla
przemysu. Wyniky strajki, napicie polityczne i gospodarcze, a przede wszystkim
nacjonalistyczne antagonizmy wewntrz federacji. adna z wyraonych przez
przedstawicieli USA trosk i sympatii dla uchodcw na wiecie, a szczeglnie
w byej Jugosawii, nigdy nie wspomina okropnych cierpie spowodowanych
zdawieniem gospodarki przez USA. Nie byo wtedy jeszcze wojny domowej,
adna republika si nie odczya. O Jugosawii nie byo sycha w dziennikach
zaprztnitych przygotowaniami do wojny z Irakiem, ktra potem zostawia setki
tysicy miertelnych oar w wyniku sankcji, nieustajcych nalotw, dewastacji
kanalizacji i zaopatrzenia w wod oraz wyndznienia narodu.
Ustawa 101-513 posaa wyrany sygna pastwom Europy Zachodniej,
ktre bez zgody USA nie odwayyby si na to: region bakaski jest do
wzicia. W lutym 1991 r. Rada Europejska zadaa od Jugosawii wyborw
wielopartyjnych pod grob sankcji. Prawicowe organizacje faszystowskie,
nieobecne od chwili pobicia przez partyzantk Tity, zaczy przybywa z USA,
Kanady, Niemiec i Austrii. Otrzymay skrycie pomoc, stajc si kanaem
zaopatrzenia w fundusze i bro dla terrorystw i separatystw w Jugosawii.
Wkrtce po asku prb reform w Belgradzie, znany Polakom emisariusz nowego
porzdku w Europie, profesor Jeffrey Sachs, znalaz si w Sowenii, zaczynajc
acuch wojen secesyjnych w coraz mniejszej Jugosawii.
W marcu 1991 r. chorwaccy faszyci i ustasze zorganizowali ataki
i demonstracje nawoujce do obalenia federacji i wyrzucenia Serbw. Dokadnie
w terminie wyznaczonym przez ustaw 101-513 (5.5.1991), chorwaccy separatyci
opanowali federaln baz wojskow. Belgrad rozkaza interwencj armii. Wojna
domowa rozpocza si. Prawicowi nacjonalici wygrali wybory. Sowenia
i Chorwacja ogosiy niezaleno 25.6.1991 roku, a zjednoczone Niemcy jako
pierwsze nawizay stosunki dyplomatyczne (rozdzia pt. Niemiecka propaganda
nowo-wojny). USA uznawao federacj jugosowiask, ale popierany przez USA
program polityczny neo-ustaszy w Chorwacji odmwi obywatelstwa, pracy, rent,
paszportw i wasnoci ziemi nie-Chorwatom, a szczeglnie stosunkowo duej
41

NATO na Bakanach

mniejszoci serbskiej. Czystki etniczne przypomniay Serbom okrutne czasy

ustaszy z II wojny wiatowej. Serbowie chorwaccy chwycili za bro widzc jak
Chorwaci zbrojnie odbieraj im wasno i wysiedlaj ich.
Rada Bezpieczestwa ONZ gosowaa 30.5.1992 r. za sankcjami na
pozostaoci po Jugosawii Serbi i Czarnogr. Gosowanie przyspieszono,
aby wyprzedzi raport ONZ opublikowany dwa dni pniej, stwierdzajcy, e
Republika Federalna Jugosawii w peni zadowolia danie ONZ usunicia
wojsk z Boni. Duszce gospodark embargo naoono tylko na Serbi, mimo
e sd midzynarodowy w Hadze orzek, e nie bya ona winna koniktu
w Boni. Sankcje ominy protegowanych Waszyngtonu, Chorwacj i Boni.
Rada Bezpieczestwa nawet nie dyskutowaa sankcji na Chorwacj po jej ataku
na Krajin w sierpniu 1995 r. i wypdzeniu setek tysicy Serbw.
NATO posao na Bakany 60 tys. wojska z cikim sprztem, aby wciela
postanowienia porozumienia osignitego w Dayton w stanie Ohio pod koniec
1995 r. 4400 nalotw na Serbw z bazy w Aviano bardzo pomogo osign to
porozumienie. Wliczajc wspomagajce lotnictwo i marynark wojenn oraz
wojska w ssiadujcych krajach, czny stan pod koniec 1995 r. wynis ok. 150
tys. onierzy (Defense News 25.11.1995). Kampania bya pierwsz w Europie od II
wojny wiatowej, pierwsz przeprowadzon przez NATO i pierwsz amic zasig
dziaania ustalony w statucie NATO. By to wstp do marszu NATO na Wschd.
Newsweek (4.12.1995) o umowie w Dayton: nie tyle umowa pokojowa,
ile deklaracja podlegoci. [NATO pod kierunkiem USA] bdzie miao niemal
kolonialn wadz. Istotnie dokument z Dayton okreli Wysokiego Reprezentanta,
w ktrego rkach znajdowaa si pena cywilna wadza wykonawcza. MFW
otrzyma moc mianowania i prowadzenia Centralnego Banku Boni, a Europejski
Bank Odbudowy i Rozwoju moc kierowania restrukturyzacj i upynnieniem
majtku pastwowego i spoecznego w nowym, sztucznym pastwie.
Pan wiata
Jednoczenie z okupacj zbrojn USA zaoyo Midzynarodowy Trybuna
Kryminalny ds. Byej Jugosawii, MTK, w Hadze w 1993 r. MTK nie podlega
Zgromadzeniu Oglnemu ONZ, Sdowi wiatowemu, ani innej organizacji
midzynarodowej. Rada Bezpieczestwa ONZ, (czyli praktycznie USA
i inne mocarstwa zachodnie) moe za pomoc MTK aresztowa i uprowadzi
kadego, decydowa o tym, kto nadaje si na urzd i kogo usun. Oskareni
nie maj prawa blokowa ekstradycji, przebada oskaryciela, ani dowiedzie
si, kto nim jest. Trybuna ma prawo domaga si od kadego pastwa wydania
ktregokolwiek z obywateli w ich rce, z gowami pastw wcznie. MTK jest
narzdziem ekspansji mocarstwowej USA, jak wykazay farsowe procesy.
Tak ogromna wadza depcze prawa pastw do samostanowienia, prawo
midzynarodowe i wszelkie standardy praw czowieka. Dziki prawu weta
42

O prawa czowieka

w Radzie Bezpieczestwa, mocarstwa zachodnie s nietykalne, natomiast MTK

moe stawia przeladowanych przed sdem powoanym przez najwikszych
wspczesnych agresorw. Tak si stao pod koniec sierpnia 1999 roku, kiedy
serbskiego generaa podstpnie zwabiono na konferencj w Austrii i postawiono
przed MTK. Od lat chorwaccy generaowie winni masowych czystek etnicznych
na Serbach pozostaj na wolnoci. Jak postawiono Miloszewicia podstpnie
przed MTK i jak odwrci on role oskaronego i prokuratora patrz: rozdzia pt.
Inkwizycja w Hadze.
USA nie ukrywa ambicji hegemona po rozpadzie bloku komunistycznego, za
to obudnie ukrywa planowane i uyte ju rodki. Oto urywki z 46-stronicowego
raportu udostpnionego wiatowej opinii publicznej przez Pentagon (New York
Times 8.3.1992). Bardzo podobny do pniejszych opracowa Brzeziskiego,
dokument ostrzega wiat, e USA musi zapobiec ponownemu wypyniciu nowego
rywala [] pokaza przywdztwo niezbdne dla wprowadzenia i utrzymania
nowego adu, ktry ma szans przekona moliwych rywali, e nie potrzebuj
mie ambicji odgrywania wikszej roli czy dy do agresywniejszej postawy
w obronie swoich uzasadnionych celw [] musimy utrzyma mechanizm
powstrzymujcy potencjaln konkurencj nawet od aspiracji do wikszej roli
w regionie lub wiecie.
Nastpnie wymienia si cel w Europie: zachowanie NATO jako podstawowego
narzdzia obrony i bezpieczestwa Zachodu. Musimy stara si zapobiec
powstaniu czysto europejskiego systemu bezpieczestwa, ktry mgby podway
NATO. Najwaniejsze jest da sygna, e porzdek wiata jest zaleny od USA.
USA ma by przygotowane do samodzielnego dziaania, kiedy wsplna akcja nie
bdzie moliwa.
Amerykanin Mark Rothschild skomentowa w pierwszych tygodniach
nalotw NATO na Jugosawi, e rzdzce partie USA skonne s akceptowa
niemal kad polityk amerykaskich elit, jeeli jest potrzebna do dominacji USA
w Europie: Niemal kada hipokryzja i przestpstwo s moliwe do przyjcia, bo
inaczej USA mogoby straci wadz nad Europ [] wszystko jest dozwolone, jeli
zapobiega dominacji Europy przez inn potg. No ale przecie NATO jest ukadem
kilkunastu pastw uzgadniajcych wspln polityk w otwartych, demokratycznych
naradach. Oto urywek nie z dzie Stalina czy Tity, tylko z ocjalnego podrcznika
NATO (Ofcial NATO Handbook) o procedurze podejmowania decyzji przez
NATO: Nie ma gosowania ani decyzji wikszoci gosw.
Hegemonia USA bya do niedawna na rk europejskim czonkom NATO,
bo zapewniaa, e adne inne pastwo nie zapanuje militarnie. Zaleno od USA
w cikim transporcie powietrznym, wywiadzie satelitarnym i w wielu innych
podstawowych funkcjach obronnych uniemoliwia UE utworzenie wasnych
si zbrojnych. Aby ukry prawdziwe zamiary przed swoimi spoeczestwami
43

NATO na Bakanach

i uzyska aprobat wydatku ogromnych rodkw podatkowych, NATO musiao

stworzy pozory szlachetnego wystpienia w obronie przeladowanych
w Kosowie przez dyktatur w Belgradzie. NATO stosuje systematycznie
dezinformacj w agresjach bakaskich od 1991 r. przez demonizacj oponenta
i upozorowanie wasnej szlachetnoci. Hitler zacz II wojn wiatow motywem
ochrony praw mniejszoci niemieckiej i czeskiej w Czechach, Sowacji i Polsce,
szczerym zamiarem suby prawdziwym interesom tamtejszych ludw.
USA weszo do Jugosawii chowajc si za broni noszc nazwy z kultury
rdzennej wyniszczonej razem z milionami bawow na preriach Ameryki
(pocisk sterowany Tomahawk, migowiec szturmowy Apacz). Dla wadcy
prawo nie istnieje, bo stworzone jest dla obrony (nieskutecznej) sabszych.
Pastwa czonkowskie NATO pogwaciy swoje wasne prawo jak i statut
NATO. Przykadowo, konstytucje USA i Kanady nie pozwalaj gowie pastwa
wypowiedzie wojny niezalenemu pastwu bez zgody parlamentarnej.
Konstytucje pastw NATO nie pozwalaj wypowiedzie wojny lub przyczy si
do agresji, jeli wrg nie zaatakowa. Artyku 5 Paktu Pnocnoatlantyckiego
ogranicza akcje zbrojne NATO do obrony Europy Zachodniej, regionu Morza
rdziemnego i Ameryki Pnocnej.
Ponadto tekst porozumienia w Rambouillet z marca 1999 r. by obliczony
na odrzucenie przez Jugosawi, aby da USA i NATO pretekst do ataku na
oponenta neoliberalizmu. Agendy zachodnie nie byy w stanie udostpni tekstu
zainteresowanym, dziennikarze nie znali go i by niemoliwy do znalezienia
w Sieci. W dalszym cigu trudno go zdoby. Jak mona prowadzi jakkolwiek
dyskusj czy mie opini, jeli ukryto podstawowy dokument usprawiedliwiajcy
bombardowania Kosowa i Jugosawii?
Krucjaty przeciw Sowianom
Intelektualista i weteran Getta Warszawskiego, Marek Edelman, uku
neologizm Holokaust Albaczykw kosowskich. Piotr Gliski z Forum
Ekologicznego Unii Wolnoci w Zielonej Alternatywie z lata 1999 roku: gwiazda
europejskich Zielonych niemiecki minister spraw zagranicznych Joschka Fischer
i legendarny przywdca tyche Zielonych, Dany Cohn-Bendit, wyczulili si na
swd ludobjstwa dziki Edelmanowi, a Bill Clinton, przywdca najwikszego
mocarstwa wiata [] przywoywa autorytet Edelmana. Po Zielonych
i prezydencie USA wypowied Edelmana podchwycili przywdcy pastw NATO
i Rzeczpospolitej, aby uzasadni naloty na Jugosawi.
Niektrzy posunli si do porwna jugosowiaskich akcji przeciw
terrorystom z ludobjstwem (Masakry, ktrych nie byo, rozdzia pt. Obrazki,
ktre zmyliy wiat). Z braku dowodw, propaganda pokazywaa pocigi
wywoce Albaczykw z Kosowa po rozpoczciu nalotw. Spikerzy smutnym
gosem porwnywali to do transportw do Auschwitz podczas II wojny wiatowej.
44

O prawa czowieka

ydowscy intelektualici w USA z Noamem Chomskim na czele zaprotestowali

w maju 1999 r. w apelu do niemieckiej Partii Zielonych: Jestemy gboko
wiadomi naszej wasnej historii i potrzeby interwencji midzynarodowej celem
zapobieenia w przypadkach, gdzie grozi ludobjstwo. Najwyraniej nie ma
go obecnie w Jugosawii [] bombardowania znacznie pogorszyy sytuacj
Albaczykw w Kosowie [] zniszczyy demokratyczny ruch wewntrz Jugosawii
i destabilizuj ssiednie kraje [] Nawoujemy do odrzucenia tych faszywych
i przesadzonych analogii do Holokaustu i II wojny wiatowej, ktre wycignito,
aby uzyska poparcie dla bombardowa pogbiajcych cierpienia wszystkich
narodowoci w Jugosawii.
Faszywy obraz walki suwerennego pastwa z bezwzgldnymi, okrutnymi
separatystami posuy za pretekst bombardowa. Prezydent Clinton porwna
kampani Jugosawii przeciw WAK do Holokaustu, a jego ona powiedziaa, e
obrazy uchodcw w telewizji CNN przypominaj lm Lista Schindlera. Pastwo
Clintonowie postawili histori na gowie: Serbowie to hitlerowcy, a wspczeni
Albaczycy kosowscy s w pooeniu ydw. Podobn taktyk uya propaganda
NATO i Zachodu wesp z radykalnym islamem par lat wczeniej w Boni
i Chorwacji. Przywdcy i dziennikarze bezmylnie powtarzali stwierdzenia
Clintonw.
To Albaczycy stanli po stronie Hitlera w latach 1940tych, a WAK
kontynuuje polityk eliminacji narodowociowych. Serbowie powstrzymuj
ruch neonazistowski, tak jak to zrobili z wielkim powodzeniem podczas i po
II wojnie wiatowej. Nawet pobiena znajomo niedawnej historii Bakanw
zadaje kam retoryce Clintonw i gorliwcom z Unii Wolnoci. Obala faszyw
wersj historii uyt przez NATO do uzasadnienia agresji. To bardzo smutne, e
w III Rzeczpospolitej tzw. elity bezkrytycznie przyjy propagandowy wizerunek
Serbw-faszystw.
Od zajcia Albanii przez Mussoliniego w 1939 r. po okupacj przez Hitlera
od 1943 r. wiksza cz obecnego Kosowa i Metohji (ocjalna jugosowiaska
nazwa prowincji) wesza pod kontrol reimu wosko-albaskiego. Faszystowscy
Albaczycy kosowscy przeprowadzili od 1941 r. kampani morderstw i deportacji
Serbw. Grupa islamska, II Liga Prizreska, utworzona w 1943 r. z poparciem
muftego w Jerozolimie i hitlerowcw, ktrzy w islamie upatrywali wsplny cel
przeciw ydom i Sowianom, oznajmia krucjat. W albaskim Holokaucie
zgadzono 10-30 tys. Serbw, a wysiedlono co najmniej 100 tys. Na ich miejsce
przybyli przesiedlecy z Albanii. Zamiast wyplewia nazizm albaski, Tito
popiera napyw emigrantw z Albanii. Serbowie wypdzeni z Kosowa z reguy
nie mogli wrci, co zmienio statystyki ludnoci na korzy Albaczykw.
Tito nada im autonomi z lokaln wadz polityczn, ktrej oni sukcesywnie
naduywali do obrzydzenia ycia Serbom. W kocu tysice Serbw wyjechay
45

NATO na Bakanach

z Kosowa w latach 1970tych i 1980tych, odwracajc proporcje z wikszoci

serbskiej przed II wojn wiatow na mniejszo w latach 1990tych.
Dziki kolaboracji z hitlerowcami, eksterminacji Serbw i powojennemu
przyrostowi w poczeniu z rozmyln polityk Tity we wszystkich republikach,
w myl zasady Im sabsi Serbowie, tym silniejsza Jugosawia, ludno albaska
urosa w zdecydowan wikszo w Kosowie-Metohji. Niewtpliwie bya to
cz planu islamskiego integryzmu ku islamizacji Europy (rozdzia pt. Islam
wojujcy na Bakanach).
Z zajciem Jugosawii przez Niemcy, jej terytoria albaskie (Kosowo,
zachodnia Macedonia i cz Czarnogry) zostay przyczone do Wielkiej
Albanii, ktr przywdcy ekstremy albaskiej prbuj obecnie odtworzy.
Serbw na tych terenach wyeliminowano. Celem kampanii terroru WAK w 1998
r. byo wyparcie Serbw ze wszystkich terenw opanowanych przez terrorystw.
Cel zosta osignity z wielkim powodzeniem. Cynicznie Zachd przyczy
si do odwrconej propagandy, oskarajc wadze i nard serbski o denie do
jakiej Wielkiej Serbii (rozdzia pt. Wielko-Serbizm).
Znajc cele i metody WAK, wadze Jugosawii rozprawiay si z terrorystami
albaskimi, co jest prawem i obowizkiem suwerennych pastw, natomiast
w przypadku Jugosawii stao si ludobjstwem. Zamiast doczy si do
zwalczania albaskiej ekstremy, NATO sprzymierzyo si z WAK i wypowiedziao
wojn Serbom. To, e niewiadomy Zachd uwierzy faszywej analogii Clintona,
jest moe bardziej szkodliwe ni wszystkie bomby natowskie, jakie spady
na Jugosawi po to, aby przyczyni si do urzeczywistnienia porzdku ze
snw Hitlera i Brzeziskiego.
Bombowce zamiast emisariuszy
Ze Wsplnot Europejsk w roli arbitra, Muzumanie boniaccy, Chorwaci
i Serbowie zgodzili si 18.3.1992 r. w Lizbonie na zjednoczone pastwo. Ugoda
zapobiegaby wybuchowi krwawej wojny domowej tego samego roku i tragedii
setek tysicy uchodcw, gdyby nie podwayo jej USA, ktremu nie podobaa si
rola Europy Zachodniej i pokojowe rozwizanie problemu. Waszyngton obieca
skrajnie prawicowemu, nacjonalistycznemu reimowi Izetbegowicia w Boni
poparcie w rozszerzeniu terytorium, nie wykluczajc dominacji na Bakanach.
Wszystkie trzy strony bakaskie potwierdziy storpedowanie ugody przez
USA. New York Times z 17.6.1993 r. napisa, e rzd USA ocjalnie zachci
Izetbegowicia, gow Partii za Czynem Demokratycznym, aby ogosi niezalene
pastwo w Boni pod swoj prezydentur. Grupy muzumaskie w dwch
rejonach Boni przeciwstawiy si tej wadzy, bo nie reprezentowaa muzumanw
dcych do wsppracy z innymi narodami bakaskimi, a prowadzia
prawicow polityk nacjonalistyczn, uzaleniajc Boni od USA. Wybrany
rzd muzumanw boniackich w Tuzli, jednym z najzamoniejszych miast byej
46

O prawa czowieka

Jugosawii twierdzi, e przerbka konstytucji Boni pod nadzorem USA daa

wadz tylko Izetbegowiciowi i neofaszystowskiej partii w Chorwacji. Pozostae
frakcje polityczne, nawet muzumaskie, wykluczono.
Jak miao si zaangaowanie do pomocy USA dla biednej Boni, wida
w opinii gen. Michaela Dugana, dowodzcego lotnictwem USA. Przed wojn
nad Zatok Persk w 1991 r. ujawni on w wywiadzie prasowym plany USA
zniszczenia Iraku. Zosta zwolniony za szczero w czasie, gdy USA proponowao
w ONZ wprowadzi sankcje przeciw Irakowi jako prb rozwizania kryzysu.
Cztery miesice pniej wojna nad Zatok Persk rozwina si tak, jak
przedstawi Dugan. New York Times (29.10.1992) poda przewidywanie generaa:
Zwycistwo na Bakanach zaprowadzioby przywdztwo wiatowe USA po zimnej
wojnie, w koalicji z Wielk Brytani, Francj i Wochami, skoro ONZ utkno
w miejscu nt. uycia siy przez NATO. Zbrojenie pro-amerykaskich si w Boni
i uycie niekonwencjonalnych dziaa na jej terenie w celu przerwania pomocy
humanitarnej. Nastpnie masowe naloty na Serbw w Boni i Serbii, z uyciem
lotniskowcw, myliwcw oraz pociskw sterowanych J-Star i Tomahawk, ktre
miay zniszczy system energetyczny, ranerie, magazyny i telekomunikacj
Serbii, ale koszty dla USA w krwi i dobytku byyby skromne w porwnaniu
z traum w Boni.
Gen. John Shalikashvili, gwnodowodzcy si zbrojnych USA, przyjecha do
Sarajewa na spotkanie z dowdztwem wojskowym Boni, dajc tym znak poparcia
i zacht do kontynuacji walk. Sygna zosta wzmocniony, gdy ambasador USA
w ONZ, Madeleine Albright, powiedziaa na otwarciu nowej ambasady USA
w Sarajewie: Wasza przyszo i przyszo Ameryki s nierozdzielne. Muzumanie
w okolicach Bihacia w pnocno-zachodniej Boni ogosili niezaleno od rzdu
w Sarajewie i wyrazili ch zawarcia pokoju z Serbi i Chorwacj. Izetbegowi
ukara ich kampani, ktr wsporganizowao w czerwcu 1994 r. szeciu
generaw USA, jak doniosa prasa zachodnioeuropejska kilka miesicy pniej.
Atak pogwaci zawieszenie broni i stref bezpieczestwa ONZ.
Po jakim czasie Serbowie boniaccy i chorwaccy oraz Muzumanie
boniaccy przeszli do kontrataku. Bombowce USA pod dowdztwem NATO
przyleciay na pomoc Izetbegowiciowi. W prasie amerykaskiej nie byo dyskusji
o udziale USA w planowaniu i zasileniu ataku amicego zawieszenie broni,
a Muzumanw stawiajcych czoa Izetbegowiciowi prasa ledwo wspomniaa
jako siy renegatw. Emerytowany genera lotnictwa USA, Charles Boyd, byy
naczelny dowdca si USA w Europie w latach 1992-1995, napisa jesieni
1995 r. w Foreign Affairs, e rzd w Bihaciu by jednym z niewielu przykadw
pomylnej wsppracy wielonarodowociowej na Bakanach. O przywdcy tego
rzdu, Abdiciu: otrzyma wicej gosw ni Izetbegowi w wyborach krajowych
i zosta wydalony z rzdu z chwil, gdy rzd Izetbegowicia w Sarajewie odrzuci
porozumienie pokojowe uzgodnione na forum midzynarodowym.
47

NATO na Bakanach

Washington Post (30.4.1994) zacytowa dwch wysokich urzdnikw ONZ,

ktrzy stwierdzili (anonimowo, aby nie straci posady), e USA ponosi win
za kontynuacj wojny w Boni, poniewa dao tamtejszemu muzumaskiemu
rzdowi faszyw obietnic przybywajcej z Waszyngtonu pomocy wojskowej.
New York Times (24.6.1994) wymieni dostawy amerykaskie do Boni od czasu
zorganizowania sojuszu chorwacko-boniackiego, m. in. cik bro. W 1994
r. byo ju ponad 3,7 mln uchodcw wojennych na terenie byej Jugosawii:
44% Muzumanw, 36% Serbw i 20% Chorwatw. Goe statystyki nie oddaj
ogromu cierpie ludzkich.
Kada propozycja pokoju czy mapa deniujca tereny pod serbsk
i muzumask wadz dzieliy kraj na enklawy wymagajce cigego zaopatrzenia,
a wic obecnoci wojskowej przez wiele lat. Orodki przemysowe i gwne drogi
w tym grskim terenie tak podzielono, by panowa nad nimi rzd sarajewski.
Dla Serbw boniackich wyznaczono najubosze tereny wiejskie i grskie bez
pocze drogowych i komunikacji, wic Serbowie kontynuowali walk. Kada
propozycja rozwizania kryzysu w Boni bya dowodem determinacji USA
opanowania regionu przy jednoczesnym zmyleniu rywali europejskich, np. Plan
Vanca-Owena w 1993 r. dotyczcy podzielenia Boni na malekie enklawy, czy
Plan Vanca-Stoltenberga podziau Boni na trzy czci kilka miesicy potem.
Administracja Clintona zaoferowaa posa 25 tys. wojska jako siy pokojowe,
jeeli plan USA z sierpnia 1995 r. zostaby narzucony Boni. Masowe naloty
rozpoczy si we wrzeniu 1995 r.
Ujarzmienie Serbw w Boni-Hercegowinie nie zakoczyo misji USA
i NATO. W 1995 r. prezydent Clinton obieca, e wojsko USA powrci z Boni
do domu przed grudniem 1996 roku, a dwa lata potem wiadomo byo, e
zostanie co najmniej do lipca 1998 r. Szczegowo zaplanowanymi kampaniami
pisania listw i zamieszczania ogosze przez grupy popierajce Pentagon,
grupy analityczno-doradcze i tzw. grupy humanitarne, przygotowywano opini
publiczn do duszego pobytu wojsk amerykaskich. Obecno wymagaa duej
bazy na Wgrzech. Koszt jej budowy i utrzymania by dodany do 5 mld USD
przeznaczonych na wojska USA w Boni. Wojska NATO w Chorwacji, Macedonii
i Albanii oraz dziesitki tysicy w Niemczech i we Woszech to osobny rachunek
dla podatnikw Zachodu. W 1997 r. Pentagon szkoli i wyposaa armi federacji
Boniakw i Chorwatw w Boni-Hercegowinie kosztem 100 mln USD.
aden europejski partner NATO nie bra jednak udziau w programie,
jak doniosa Agence France-Presse (5.9.1997). Wojsko wyszo poza swoje
kompetencje mieszajc si do wyborw samorzdowych i groc atakami na
stacje telewizyjne i redakcje, ktre odwayyby si krytykowa obecno NATO
w Boni. Dowdcy NATO odrzucali decyzje Serbskiego Sdu Najwyszego
i obalili ten sam parlament, ktrego wybory przedtem nadzorowali. Ludnoci
48

O prawa czowieka

obrzucajcej okupanta kamieniami, gen. Wesley Clark zapowiedzia uycie broni

palnej przez siy pokojowe USA.
CIA i nie tylko
Po nieudanej prbie zorganizowania rewolucji belgradzkich studentw na
pocztku lat 1990tych, CIA i jej niemiecki odpowiednik BND postawiy kart na
organizowan wwczas Wyzwolecz Armi Kosowa. Agencje te wspomagay
WAK obok albaskiej diaspory, albaskiej mai i pastw radykalnego islamu
(rozdziay pt. UK: co kryje si za trzema literami, Islam wojujcy na Bakanach
oraz Wielko-Albanizm).
Na Bakanach powtrzono model destabilizacji przez suby specjalne USA:
popiera tworzenie i istnienie skrajnych reimw i grup w zamian za ustpstwa
polityczne. Rozmaitymi metodami z propagand i sankcjami wcznie, suby
pomagaj obali grupy demokratyczne i opowiadajce si za niezalenoci.
Amerykaskie suby specjalne wraz z innymi wstecznymi siami na wiecie jak
radykalny islam, szkol bojwki i armie wyzwolecze oraz dostarczaj pienidze,
wyposaenie i bro. Przykadami s mudahedini, potem talibowie w Afganistanie
i nacjonalici na Kaukazie, popierani przeciw ZSRR lub Rosji. W swej taktyce,
mocarstwa zachodnie torpeduj take prby uzgodnie (np. umow w Lizbonie
z 1992 r. i porozumienie w Rambouillet w 1999 r.).
Najzamoniejsze pastwa maj przewag we wcielaniu destabilizacji
u oponentw. Suby specjalne s nieodzowne dla istnienia pastwa, ale inn
kwesti jest moralno celw i uytych rodkw. USA usiuje nie dopuci do
odrodzenia konkurencyjnego bloku i dy do hegemonii. Inne pastwa musz
dopasowa si do wymogw bezpieczestwa wiatowego zdeniowanego przez
USA. CIA ma budet roczny trzy razy wikszy ni departament stanu (spraw
zagranicznych) USA. Rzadko ktre pastwo moe sobie pozwoli na podobne
wydatki. Aby wzmocni skuteczno, CIA wsppracuje na Bakanach ze subami
specjalnymi innych mocarstw oraz z amerykaskimi mediami. Dowodem jest
fakt, e sabota umowy lizboskiej przez USA, a potem popieranie reimu
w Boni i pogwacenie zawieszenia broni wyeksponowano w Europie, ale nie
w Ameryce Pnocnej.
Prasa brytyjska, francuska, niemiecka i woska zamieszczaa coraz
ostrzejsz krytyk roli USA i CIA na Bakanach, wcznie z oskareniami ONZ
oraz negacjami i wyjanieniami Pentagonu. Tymczasem w USA (i o dziwo
w Polsce) opinia publiczna niewiele z tego znaa. Codziennie dzienniki w USA
donosiy o przekraczaniu przez Serbw bezpiecznych stref, czyli szeciu miast pod
rzdem Izetbegowicia, ale otoczonych serbskim terytorium. Nazwa wzmacniaa
powszechne mniemanie, e strefy te s neutralnymi, zdemilitaryzowanymi
obszarami cywilnymi odizolowanymi od wojny domowej. Nazwa bya cyniczna,
bo dla amerykaskiej pomocy wojskowej strefy stay si odskoczni dla
49

NATO na Bakanach

wspomaganych ofensyw armii Boni przeciw Serbom boniackim. W Sarajewie

byo dowdztwo, w Tuzli i Bihaciu pod-dowdztwa, w Gorade bya
wytwrnia amunicji, w Zepie stacjonowao wojsko, a ze Srebrenicy wypuszczao
si ono na bandyckie akcje eskterminacji wsi serbskich (rozdzia pt. Legenda
o Srebrenicy).
Uzasadnieniem kadego bombardowania Serbw boniackich byo
rzekome przekroczenie przez nich stref, podczas gdy Serbowie reagowali na
agresj wychodzc stamtd. Sekretarz generalny ONZ potwierdzi te fakty
w dokumencie do Rady Bezpieczestwa (30.5.1995). dania reimu w Boni,
aby zakoczy embargo na bro dla poparcia ich prawa do obrony, byy tak
nierealne, jak nazwa bezpieczna strefa. Podczas embarga tysice wojskowych
amerykaskich szkolio armi Boni w uyciu zaawansowanego sprztu
wojskowego, przygotowano lotniska i drogi do ldowania i przemieszczania
cikiego sprztu oraz odbyway si loty wywiadowcze, a siy USA zabezpieczay
jednostki Izetbegowicia. W czasie embarga dziaalno CIA obejmowaa
szkolenie i zaopatrzenie wojskowe, a NATO wykonao ponad 40 tys. lotw
bojowych w latach 1993-1994.
Jednostronn decyzj w listopadzie 1994 r. USA wyamao si spod embarga
ONZ. Bya to zapowied realizacji wasnych planw w Boni. Od lat w rzdzie
USA cieray si nie stanowiska za i przeciw zniszczeniu si zbrojnych Jugosawii,
tylko czy dokona tego bombardowaniami pod ag NATO, czy inwazj ldow
wojsk USA. Oba stanowiska dyy do eskalacji i terytorialnego rozszerzenia
koniktu bakaskiego. Dlatego Zachd nie zamierza znale dyplomatycznego
wyjcia w Rambouillet. Kad prb negocjacji midzy rzdem Miloszewicia
a umiarkowanymi Albaczykami kosowskimi torpedoway prowokacje WAK.
Rambouillet
Ten sam rzd niemiecki, ktry doczy si do rozbiorw Jugosawii, nie
znalaz dowodw opresji kosowskich Albaczykw przez wadze serbskie od
pocztku 1998 r. do marca 1999 r. ws. Kosowian o azyl w Niemczech. W tym
okresie NATO niecierpliwio si przed wiatow opini publiczn, e trzeba
pooy kres serbskim zbrodniom. Propaganda Zachodu rozgaszaa zbrojne
reakcje rzdu w Belgradzie na prowokacje w Kosowie oraz rzezie rzekomo
popenione przez Serbw. W kocu NATO przedstawio Jugosawii niemoliwe
do podpisania ultimatum w Rambouillet. Parlament jugosowiaski chcia
negocjowa, ale po raz kolejny zamiast emisariuszy przyleciay bombowce.
Porozumienie, ktrego brako w Rambouillet, pod koniec marca 1999 r.
popchno NATO na ratunek Albaczykw kosowskich. Tekst porozumienia
ustanawia Dowodzcego Misj Wykonawcz w Kosowie, ktry ma by
ostateczn wadz interpretujc [] aspekty cywilne [] a Strony zgadzaj
si przestrzega jego postanowienia. Otrzymuje on wadz dyktatora na terenie
50

O prawa czowieka

Kosowa: ma ostateczn wadz odnonie interpretacji niniejszego Rozdziau,

a jego postanowienia s wice dla wszystkich Stron i osb [] ma suy
jako Przewodniczcy Wsplnej Komisji [] decyzje Przewodniczcego maj
by ostateczne. Dowodzcy Misj moe rekomendowa waciwym wadzom
usunicie i mianowanie urzdnikw oraz zaprzestanie dziaalnoci istniejcych
instytucji w Kosowie.
A jak ma by wprowadzona ta wadza? Strony zapraszaj NATO do
kontynuacji i przywdztwa si zbrojnych [] NATO zao i rozwin siy (odtd
nazywane KFOR), ktre mog skada si z piechoty, lotnictwa i marynarki NATO
i innych pastw, dziaajcych pod dowdztwem i podlegajce kierownictwu
i politycznemu zwierzchnictwu Rady Pnocnoatlantyckiej poprzez acuch
dowodzenia NATO. A wic Rada ma by administracj Kosowa i Metohji,
ktre stanie si protektoratem NATO. Rzd Jugosawii czy ONZ s wyczone.
Nastpnie ustanawia si tzw. poza-terytorialno dla NATO w Federalnej
Republice Jugosawii (FRJ): NATO ma by wolne od wszelkiego postpowania
prawnego [] Personel NATO [] ma by wyczony spod prawa Stron odnonie
jakichkolwiek przekrocze [] ktrych mgby dopuci si w FRJ. Nastpnie
porozumienie wpuszcza siy NATO na teren caej Jugosawii: Personel NATO
ma mie razem ze swoimi pojazdami, okrtami, samolotami i sprztem wolne
i nieograniczone przejcie i dojcie bez przeszkd na caym terytorium FRJ
wcznie z przestrzeni powietrzn i wodami terytorialnymi.
USA wiedziao, e niepodlega Jugosawia nie podpisze tak sformuowanej
umowy. Motywem nie bya pomoc humanitarna ani rozwizanie pokojowe,
tylko prowokacja odmowy przez Jugosawi, obliczona na pretekst do ataku
bombowego. Chodzio niby o obron praw uchodcw kosowskich, ale 70
stron dokumentu z Rambouillet zawiera tylko cztery sowa refugee (uchodca).
Za to military (wojskowy) wystpuje 49 razy, a authority (wadza) 78 razy.
Sadako Ogata, szefowa Wysokiej Komisji ONZ ds. Uchodcw (UNHCR),
powiadomia Rad Bezpieczestwa (5.5.1999): Do 23.3.1999 roku, kiedy
UNHCR zmuszone byo, chocia niechtnie, opuci [Kosowo,] pomagao ono
400 tys. uchodcom i innym dotknitym walkami wewntrz prowincji oraz 90 tys.
uchodcom i przesiedlecom poza Kosowem. W wyniku bombardowa ok. 800
tys. osb opucio Kosowo.
Faktycznie byy dwie czci umowy w Rambouillet: polityczna o autonomii
Kosowa i wykonawcza, wymagajca midzynarodowych si pokojowych
w Kosowie. Pod koniec pierwszej serii rokowa w lutym 1999 r. strona
jugosowiaska zgodzia si na warunki polityczne, ale bya przeciwna siom
pokojowym NATO pod przywdztwem USA, bo oznaczaoby to okupacj.
Agencja Itar-Tass doniosa 20.2.1999 roku, e niesprecyzowana grupa zachodnia
w Rambouillet chciaa przedoy Miloszewiciowi alternatyw si ONZ zamiast
51

NATO na Bakanach

NATO. Agencja AFP doniosa tego samego dnia, e delegacja serbska godzia si
na midzynarodowe siy, ale nie pod dowdztwem NATO, a szef delegacji nalega:
siy pokojowe maj by pod dowdztwem ciaa niewojskowego, np. Organizacji
Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie [] lub ONZ. Przedstawiciel USA
potwierdzi to: Dyskutuje si, czy to maj by siy ONZ czy OBWE.
Nastpnego dnia sekretarz stanu USA Madeleine Albright zadeklarowaa: Nie
przyjmiemy mniej ni cakowit akceptacj, wcznie z siami NATO. Powtrzya
to samo w odpowiedzi na pytanie CNN, czy nie byoby opcji si pokojowych
ONZ lub OBWE: Stanowisko Stanw Zjednoczonych jest takie, e musz to by
siy pod dowdztwem NATO. To jest warunkiem naszego udziau. Przedstawiciele
departamentu stanu powtarzali to coraz gwatowniej. Jednoczenie USA
odmwio Jugosawii podpisania umowy politycznej, jeli nie zgodzi si na siy
pokojowe NATO. Albright: Serbowie zachowuj si, jakby byy dwa dokumenty,
ale nie mog sobie wybiera. W aden sposb nie mona mie politycznego
dokumentu bez siy wykonawczej, ktra musi by pod dowdztwem NATO []
Jeli nie chc podpisa si pod rozdziaami o siach wojskowych i policyjnych,
nie ma porozumienia (AFP 13.3.1999).
Dzie przed rozpoczciem nalotw, ambasador USA, Richard Holbrooke
spotka si z Miloszewiciem (23.3.1999), aby wrczy ultimatum: podpisz umow,
albo bdziemy bombardowa. Odpowied przysza od parlamentu Jugosawii,
ktry ponownie odrzuci cz wojskow umowy, ale wyrazi gotowo dyskusji
zakresu i charakteru midzynarodowych si w Kosowie. Na pytanie prasy
24.3.1999 r. o reakcji USA na kontrpropozycj parlamentu Jugosawii, rzecznik
departamentu stanu odpowiedzia, e decyzja przeciw wojskowemu wykonaniu
umowy jest nie do przyjcia. Prasa nie rozpowszechnia drugiej strony medalu
Rambouillet, z tych samych powodw, dla ktrych kontrpropozycja Jugosawii
nie bya na rk USA. Pertraktacje w Rambouillet byy fars. Z powodu aska
negocjacji w Rambouillet pastwa NATO dopuciy si aktw wojennych
w stosunku do suwerennej Jugosawii, ktra nie zaatakowaa adnego z nich.
Atak powietrzny NATO nie mia zgody ONZ i nie ma podstaw ani w Karcie ONZ
ani w prawie midzynarodowym.
Ogromna pomyka
Piloci hiszpaskich myliwcw F-18, ktrzy latali z woskiej bazy w Aviano
od pocztku nalotw do koca maja 1999 r. potwierdzili dyktatur USA w NATO:
Rozkazy wydaj tylko amerykascy generaowie i nikt poza tym. Wszystkie nasze
wypady [] zaplanoway wysokie wadze wojskowe USA [] w szczegach,
wcznie z typem samolotu bojowego, celem i rodzajem amunicji [] Raz
przyszed zakodowany rozkaz amerykaskich dowdcw, abymy zrzucili bomby
na ludno Prisztiny i Niszu. Nasz pukownik kategorycznie odmwi. Par dni
potem przyszed rozkaz jego zwolnienia. Raporty dla rzdw preparowao biuro
52

O prawa czowieka

prasowe opanowane przez wojskowych amerykaskich: Ani sowa o wypadkach

miertelnych, o szkodach poniesionych poza walk, o braku powaania [ze
strony dowdcw USA] i represjach [w Aviano]. Piloci o nalotach: Amerykanie
popeniaj tam jedno z najwikszych barbarzystw, jakie mona popeni przeciw
ludzkoci. O polityce globalnej: Sdzc z naszych rozmw z ocerami brytyjskimi
i niemieckimi, wojn zaprojektowano celem podziau i podporzdkowania
Europejczykw na wiele dziesitkw lat.
Sekretarz generalny NATO z lat 1984-1988 i minister spraw zagranicznych
Wielkiej Brytanii w latach 1979-1982, lord Carrington, skrytykowa atak na
Jugosawi w wywiadzie dla brytyjskiego magazynu Saga (wrzesie 1999):
bombardowania Serbw przez NATO wywoay wyjazdy Albaczykw kosowskich
do Macedonii i Czarnogry. Zakwestionowa rwnie nazywanie Miloszewicia
przestpc wojennym. W marcu 1999 r. Carrington pisa w Daily Telegraph,
e bombardowania wzmocni zacito Serbw i podwa jedno Paktu
Atlantyckiego. Doda wtedy, e czsto najlepszym rozwizaniem w zaognionych
wojnach domowych jest nie ingerowa.
Carrington oskary NATO o wywoanie masowej fali uchodcw z Kosowa:
Uwaam, e bombardowania byy powodem czystek etnicznych. Nasze dziaania
znacznie pogorszyy spraw. Uwaam interwencj w wojnie domowej za ogromn
pomyk. Carrington doda, e nie broni Serbw, ktrzy zachowali si le i skrajnie
gupio zabierajc autonomi Kosowa, ale win ponosz rwnie pastwa
NATO: Ca spraw bakask le poprowadzono od pocztku. Byo oczywiste,
e w kocu wybuchnie. Carrington skrytykowa polityk potpiania czystek
etnicznych: Nie sdz, e [prezydent Miloszewi] jest wikszym zbrodniarzem
wojennym ni prezydent Chorwacji, Tudman, ktry wyczyci etnicznie 200 tys.
Serbw z Krajiny. Nikt nie robi wrzawy z tego powodu.
Po co NATO idzie na Wschd?
Premier Buzek na 2-dniowej konferencji w Warszawie z okazji 10 lat
przeobrae Europy Wschodniej: Najwyszym uznaniem dla naszych osigni
jest przyjcie Polski, Wgier i Czech do NATO. A najlepsz form wsppracy
jest poczenie wysikw rozwinitych demokracji z dowiadczeniami krajw,
ktre z powodzeniem przeszy okres transformacji. Jako przykad poda
wspprac polsko-amerykasko-ukraisk (Gazeta Wyborcza 5.10.1999).
Inaczej do ekspansji NATO na wschd odnis si minister spraw zagranicznych
Rosji, Aleksander Jakowlew, ojciec chrzestny pierestrojki: Po rozpadzie Ukadu
Warszawskiego NATO przesuno si na Wschd. Po co? Boj si nie wojny
jdrowej, ale odrodzenia si komuno-faszyzmu.
Oglny koszt integracji Polski, Czech i Wgier w Pakcie Pnocnoatlantyckim
mia wynie 60 - 100 mld USD. Zapac nowi czonkowie z dochodu narodowego
przez lata. Bro bdzie dostarczona z Zachodu, gdy polskie zakady przemysu
53

NATO na Bakanach

posyaj tysice pracownikw na bezrobocie. Rzd polski ogosi w marcu

2000 r. niezmienny wspczynnik 2,2% budetu narodowego na zbrojenia
i obronno, mimo e typowy wspczynnik w bogatej UE jest niszy. Program
unowoczeniania armii polskiej przyspieszono z 15 na 5 lat, kto wie czy nie
w wyniku obudzenia si Rosji po najnowszych wyczynach NATO. Wedug tego
programu, Polacy bd oy miliardy rocznie po to, aby obcy Sowianom pakt
mg uy je w humanitarnych interwencjach. Podobna militaryzacja nastpuje
w innych wyndzniaych krajach przyjtych do NATO albo ubiegajcych si o to.
Przyjcie Polski 12.3.1999 r. to cz planu rozbudowy NATO. USA
wykorzystao bombardowania Jugosawii do zaoenia baz wojskowych
w regionie. Przed rozpoczciem nalotw Washington Post nalega: Wobec
cigego osabiania Bliskiego Wschodu, bdziemy potrzebowa prawa latania nad
Bakanami, aby chroni rop kaukask. Bob Djurdjevic z Truth in Media, www.
truthinmedia.org, upatrywa si jeszcze innych celw NATO, piszc pod koniec
1995 r. o strategii kosowskiej jako Drang nach Osten od Boni po Pakistan: Celem
jest poczenie z Turcj oraz rozszerzenie wpywu islamu na teren chrzecijaskiej
Europy i Rosji. Serbia ma nieszczcie przecinania tego pasma, a jej poudniowa
prowincja Kosowo ley akurat na tej demograczno-geopolitycznej linii uskoku.
Djurdjevic mia chyba na myli wprowadzenie wpyww islamu do Europy
i Rosji z przyzwoleniem USA dla osabienia rywali.
Zaleny od ropy Zachd nie moe pozwoli, by Jugosawia czy Serbowie
panowali nad strategicznym skrzyowaniem. Samo Kosowo jest zasobne w metale
i wgiel. Czarnogrski port Bar z gbok wod jest najwartociowszym portem
na wschodnim wybrzeu Morza rdziemnego. Bye demoludy i republiki ZSRR
s rwnie potencjalnym rynkiem zbytu (kilkaset milionw ludzi), a jednoczenie
rdem siy roboczej i zasobw naturalnych. O potrzebie otoczenia Rosji
i zapanowania nad Eurazj i jej zasobami energetycznymi Zbigniew Brzeziski
powiedzia, e USA nie moe dopuci adnego innego mocarstwa do zawadnicia
tym regionem geopolitycznym (rozdzia pt. Globalna szachownica). W celu
realizacji tej strategii USA zaoyo bazy wojskowe w Kosowie, a take w Azji
rodkowej i Afganistanie pod pozorem wojny z terroryzmem.
Na stray gospodarki
onierze si pokojowych KFOR, stacjonujcy w blokach i fabrykach
zbombardowanych przez NATO, artowali: Jakie dwa obiekty wida z kosmosu?
Wielki Mur Chiski i Camp Bondsteel. Najwiksza baza amerykaska od czasu
wojny wietnamskiej, Bondsteel by na ukoczeniu w 3 rocznic zakoczenia
nalotw NATO. W czerwcu 1999 r. siy USA zajy 400 ha ziemi rolnej k.
Uroszewaca nad granic z Macedoni i zaczy budow bazy. Z miasteczka
namiotowego powstaa baza na 7 tys. 75% onierzy USA w Kosowie. Ponad
300 budynkw w sieci 25 km drg otoczono 14 km waw ziemnych i zapr
54

O prawa czowieka

betonowych, zabezpieczono 84 km drutu yletkowego i 11 wieami straniczymi.

Wewntrz znajduj si sklepy, caodobowe sale gimnastyczne, kaplica, biblioteka
i chyba najlepiej w Europie wyposaony szpital. W 2002 r. byo w Bondsteel
kilkadziesit migowcw.
Biuletyn saperw USA: Planowanie dziaa budowlanych w Kosowie zaczo
si miesice przed zrzuceniem pierwszych bomb. Z pocztku planici chcieli
wykorzysta dowiadczenia z Boni i przekonali decydentw do ukoczenia
bazy jak najszybciej. Dowdztwu saperw polecono, by zintegrowao rodki
budowlane z wykonawc, Brown & Root Services Corporation, w celu budowy
nie jednej, ale dwch baz. Ta druga baza to Camp Monteith. Wyzwolecza Armia
Kosowa dziaa bezkarnie w sektorze USA i w ssiedniej Macedonii pomimo
wysokiej techniki wywiadowczej w Bondsteel. Wojskowi rzadko opuszczaj baz,
a ich dziaalno otacza tajemnica. Podczas gdy patrole si innych pastw w KFOR
s niedue, nosz mikkie nakrycia gowy i poruszaj si wszdzie, mieszajc si
z ludnoci, wojsko USA opuszcza sw baz w migowcach, czasem w duych,
silnie uzbrojonych konwojach. onierze amerykascy skar si, e niech do ich
obecnoci wzrasta w miar jak miejscowi porwnuj inwestycje w baz z wasn
sytuacj.
Bondsteel wybudowa i obsuguje Brown & Root Services, rma wyrosa
w potg od 1992 roku, kiedy wczesny sekretarz obrony Cheney przyzna
jej pierwszy kontrakt na obsug wiatowych dziaa wojsk USA. Wzrost
militaryzmu zapewni sukces rmie, czonkowi korporacji Halliburton. Cheney
opuci polityk i zosta dyrektorem wykonawczym Halliburtona w latach 19952000, potem wiceprezydentem. Po kontrakcie z 1992 r. na wojskowe bazy
amerykaskie w Somalii, ktry da zysk 62 mln USD, dwa lata pniej kontrakt
na Haiti zarobi na czysto 133 mln USD. W 1999 r. rma dostaa 5-letni kontrakt
na instalacje wojskowe na Wgrzech, w Chorwacji i Boni za 900 mln USD.
Okupacja Afganistanu przyniosa Brown & Root nowe kontrakty, a na Bakanach
nazwa rmy powtarza si w kontraktach na studia drogi rzymskim szlakiem Via
Egnatia z Grecji do Albanii oraz w przygotowaniach amerykaskiego AMBO.
Wojny napychaj portfele Cheneyego (Balkans-Infos, czerwiec 2002) i in.
Dyrektor Brown & Roots, David Capouya, o Camp Bondsteel: Robimy tam
wszystko, oprcz noszenia broni. Brytyjski starszy ocer Washington Post: To jest
oczywisty znak, e Amerykanie powanie zobowizuj si na Bakanach i planuj
tu zosta. Brown & Root daje prac tysicom miejscowych Albaczykw (za 1
do 3 USD na godzin). Dla przyjedajcych do Camp Bondsteel jest to podr
w czasie: wok bazy ndza i 80% bezrobocie, gdy na horyzoncie wyania si
Bondsteel z lasem anten satelitarnych i natarczywymi migowcami krcymi
na niebie. Mona sobie wyobrazi problemy narkomanii, prostytucji i innej
przestpczoci wok Bondsteel.
55

NATO na Bakanach

Sekretarz obrony Rumsfeld w Camp Bondsteel (5.6.2001): Ile mamy wyda

na siy zbrojne? Myl, e nie wydajemy na was, tylko inwestujemy w was.
Mczyni i kobiety si zbrojnych nie s obcieniem naszej siy gospodarczej.
Faktycznie wy stoicie na jej stray. Nie jestecie ciarem w naszej gospodarce,
tylko zasadnicz podstaw wzrostu. Miesic pniej prezydent George W. Bush
odwiedzi baz wracajc ze szczytu G8 w Rzymie, gdzie zaznaczyy si tarcia
z Europ. W przemowie na nut ponownego zajcia okopw w Europie, Bush
podkreli, e wojska amerykaskie zostaj w Kosowie na duej. Drog wyjtku
od normalnych procedur, przed tumem wiwatujcych onierzy Bush podpisa
ustaw Kongresu o podwyszeniu wydatkw na zbrojenia o 1,9 mld USD.
Wzorcowa neokolonia
Gospodarka Serbw zadbaa o siebie sama. Chleb zdroa z 4 na ponad 30
dinarw w cigu jednego roku. Kilogram wieprzowiny ze 180 na 260 dinarw
(60 dinarw za Miloszewicia). Ziemniaki z 7 na 12, cukier z 25 na 50, litr oleju
kuchennego z 36 na 70 dinarw. Cena kubika gazu posza z 3 na ponad 11 dinarw.
Jeli porwna z cenami za Miloszewicia, wzrost jest jeszcze tragiczniejszy.
W Belgradzie 170 tys. rodzin nie byo sta na elektryczno, bo pod naciskiem
Midzynarodowego Funduszu Walutowego ceny energii wzrosy dwukrotnie w cigu
4 miesicy, a zapowiedziano dalszy wzrost. Jak ogrzali mieszkania w zimie?
Francuska znajoma Michela Collona powiedziaa po wizycie w Jugosawii:
Francuzi nie wyyliby za tak niewiele. Jej przyjaciele w Belgradzie, para
intelektualistw, kupuje tylko banana i jogurt, bo ich nie sta na wicej. Przestali
pi kaw (sprzedawan ju w paczuszkach 100 g), ale mwi: Jest w porzdku.
Dajemy sobie rad. Stracili po 10 kg na wadze. Posiek skada si z puszki
sardynek na troje, troch papryki i chleba. Ju nie liczymy samobjstw staruszkw,
ktrych nie sta na lekarstwa powiedzieli typowo dla Serbw mylc o bardziej
potrzebujcych. Senka, gospodyni domowa z Jagodiny powiedziaa z blem:
Co mam robi, gdy dziecko prosi mnie o wicej chleba i mleka, a je nie mam?
Wielu nie ma pracy, a jeszcze wicej nie dostaje zasikw. Handluj wymiennie
naprawi ci auto za kilo kartoi i troch oleju do gotowania. Na szczcie poowa
ludnoci ma rodziny na wsi, ktre pomagaj si wyywi.
W Belgradzie 4900 kobiet z rakiem nie miao lekarstw. Od 1991 r. Jugosawia
cierpi z powodu sankcji Zachodu. Potem NATO powanie zanieczycio kraj
rozmylnymi nalotami na zakady chemiczne i ranerie. Brak ywnoci i dalszy
spadek standardu ycia nie pomagaj chorym. Z pastwowych aptek poznikay
niedrogie lekarstwa, a w prywatnych nie ma co zjawia si bez pienidzy. 30
kapsuek leku dla chorych na raka kosztuje 60 EUR, prawie miesiczn przecitn
pensj. Znacznie wzrosa ilo przypadkw raka puc, ale ministerstwo zdrowia
nie ustala przyczyn. Czyby chodzio o skaenie uranem, ktre NATO za wszelk
cen prbuje zatuszowa, jak w Iraku i Afganistanie? Statystyki pokazuj wzrost
56

O prawa czowieka

oglnej miertelnoci wszystkich grup wiekowych o 30% w cigu 3 lat. Po

mierci ojca belgradzkich przyjaci Collona, rodzina tygodniami nie moga go
pochowa, bo zabrako miejsca na cmentarzach.
Gdzie si podziay obietnice partii pro-zachodnich z padziernika 2000 roku?
Dobrobyt oczekiwa kadego Serba, byle si zwrci na Zachd. Collon pisa
wtedy w Journal de Belgrade (1-12.10.2000): Najwikszym nieporozumieniem
jest wiara modziey, e jeli poddadz si woli zachodnich korporacji, przyjdzie
do Jugosawii dobrobyt [...] Co warte s obietnice USA i ich sojusznikw?
Przywabione obietnicami dobrobytu z 1989 r. Rosja, Bugaria czy Albania pady
na kolana przed zachodnim kapitalizmem. Czy te narody yj dzi lepiej?
Kiedy przyszy rzd by jeszcze w opozycji, uzyskiwa gosy obietnicami
zerwania z przeszoci. Zakadano, e chodzi o blisk przeszo
midzynarodowych przeladowa, koniktu i licznych zwyciskich kapitulacji.
Okazao si, e mieli na myli dalek przeszo, kiedy wolno i honor co
znaczyy, a kapitulacja nie wchodzia w rachub. Reim Dzindzicia opanowa
sztuk kapitulacji znakomicie w cigu ostatnich dwu lat. Pokona nawet
najwiksz sw przeszkod utrat twarzy. Mimo wszystko trudno straci co,
czego si nie miao pisa Nebojsza Mali w grudniu 2002 r. Dwie najwiksze
kapitulacje to wydanie Miloszewicia do Hagi oraz paszczenie si przed wadz
Imperium w okupowanym Kosowie.
Pod koniec roku 2002, Belgrad doda dwie kapitulacje. Za powodzenie
w polityce midzynarodowej uzna oddanie w rce Chorwacji strategicznie
wanego pwyspu Prewlaka. Chorwacja otrzymaa pwysep za czasw
komunistycznych, ale od czasu secesji Chorwacji w 1991 r. zajmoway go wojska
Jugosawii. Zagrzeb otrzyma zwrot bezwarunkowo, bez dania czegokolwiek
w zamian dla Belgradu, mimo e p mln Serbw wygnanych z Chorwacji
w latach 1990tych cigle mieszka na walizkach w caej Serbii. Nie ma ju
Jugosawii zadzwoni mj serbski przyjaciel w Vancouverze, nie otrzsnwszy
si jeszcze z oburzenia odnonie Prewlaki. Idc za rzekomo europejskim
planem Solany, rzdy republik Serbii i Czarnogry porozumiay si w kocu,
co do treci konstytucji ich nowego niby-kraju. Tym samym zamkny sobie
drzwi do midzynarodowych instytucji i sojuszw, bo kto chciaby przyj
pseudo-pastwo opatrzone krtkim terminem wanoci. Poza tym nowe pastwo
nie ma organw waciwych do wchodzenia w skad cia midzynarodowych.
W Chorwacji sdzia uzna za waciwe zaszydzi z prawa i zwolni
wszystkich omiu byych stranikw wizienia Lora w Splicie, oskaronych
o okruciestwa na Serbach. Sdzia Slawko Lozina zrobi z rozprawy szopk
podobn do procesu Miloszewicia w Hadze: pozwoli na brutalny szanta
wiadkw i oddali ich skargi. Zwolni oskaronych z aresztu podczas przerwy
letniej, odrzuci zeznania zoone w Belgradzie przez wiadkw, ktrzy lkali
57

NATO na Bakanach

si przyjecha do Splitu. Na dodatek wzi entuzjastycznie udzia w koncercie

Marko Perkovic Thompsona, ktrego piosenki glorykuj faszyzm i serbofobi.
Najgupszym zwieczeniem 2002 r. w Chorwacji byo jednak danie Zagrzebia,
by USA zwolnio skazanego terroryst, Zwonko Busicia, odsiadujcego od 1987
r. doywocie w instytucji pod najcilejszym nadzorem w stanie Kansas, bo
uciek z innego wizienia. Busi uprowadzi w 1976 r. samolot pasaerski i grozi
zdetonowaniem bomby dla sprawy niepodlegoci Chorwacji.
Skd my to znamy?
Zachodni inwestorzy domagali si wzrostu cen i dostali go. MFW i Bank
wiatowy: Trzeba zwolni co najmniej 800 tys. pracownikw w subie publicznej
i przedsibiorstwach pastwowych, radzc rzdowi postpowa powoli i robi
poprawki, eby unikn wybuchowej sytuacji spoecznej (Tanjug 24.1.2002).
Ten sam bank ju w 1989 r. domaga si bankructwa 2435 przedsibiorstw
w Jugosawii oraz likwidacji dwu z kadych trzech miejsc pracy w Serbii. Dziki
temu liderzy nacjonalistyczni w kadej z republik federacji Jugosawii rzucili
si do wycigu o wadz. Bank wiatowy i MFW odday pierwsze strzay na
Bakanach podsumowa Collon.
Dziesi lat pniej dziki bombom NATO zacza si prywatyzacja piciu
najwaniejszych przedsibiorstw publicznych, np. w brany rolniczej Karnex
z 36 tys. pracownikw. W czerwcu 2000 r. ich fundusz emerytalny oprnia,
a jeli kto zachorowa, nie mia prawa do zasiku. Rzd nie mia pojcia, co
stao si z funduszem. Na to pracownicy: Zapomnij, rzdzie, o prywatyzacji
i postanowili sprzedawa produkty rolne bezporednio do centrw handlowych,
pozbawiajc rzd 50% zysku: Za dostawy dajecie tylko czciow zapat i zawsze
z opnieniem. Ale nie potrzebujemy wybawienia zagranicznym kapitaem, bo
ju eksportujemy do 24 pastw. Obejdziemy si bez rzdu. Powstay opozycyjne
zwizki zawodowe, ktre zaproponoway tworzenie wasnego funduszu
socjalnego z pracy przez cztery soboty w miesicu. Serbowie okazali si
mdrzejsi od Lachw. Czyby nauczyli si z przestrg takich jak w mojej ksice
pt. To Serbia via Poland (Do Serbii przez Polsk, www.aeronautics.ru/archive/
yugoslavia/bein/). Jeszcze przed belgradzk rewolucj ostrzegaem w niej przed
uwalnianiem rynku, na przykadzie Polski.
Pozostae giganty wyznaczone do prywatyzacji: Zastava (auta), Smederewo
(huta stali), GOSA (budownictwo) i Startid (wyroby metalowe). Ze Startidu
rzd wzi trzymiesiczn produkcj 150 tys. t stali i nie zapaci, a na dodatek
oprni konto rmy. W czerwcu 2002 r. premier Dzindzi zaproponowa, by
pracownicy odzyskali zalege pace prywatyzujc zakady. W odpowiedzi dosta
48-godzinny strajk. Natomiast w zakadach samochodowych, zwolniwszy 30
tys. pracownikw, przed wyborami prezydenckimi, rzd wrci z obietnicami:
zakady obejmie cudowny inwestor amerykaski, ktry w czasach niskiej
58

O prawa czowieka

koniunktury obiecywa produkcj 220 tys. aut na rok.

Rzdowi nie zaleao tylko na wypchaniu kieszeni. Pewien kapitalista
w krgach Dzindzicia zosta zamordowany na jesieni 2002 r. Mia koncesj
na budow szosy Belgrad-Horgos i by w stanie ukoczy projekt. Ale nie
potrzebowa. Droga istnieje od czasw Miloszewicia. Najprawdopodobniej
motywem zabjstwa bya prba ukrycia faktu przywaszczenia pienidzy
przez rzdzc parti DOS za kcyjny projekt. Pod koniec sierpnia 2002 r.
czonkowie partii prezydenta Kosztunicy, DSS, ustpili z rzdu w protecie
przeciw morderstwu Momira Gawrilowicia. Ten wysoki urzdnik sub
bezpieczestwa dopiero co poinformowa Kosztunic o powizaniach midzy
Dzindziciem a szefem mai, Stanko Suboticiem. Osoby z DOS czerpi korzyci
rwnie z prywatyzacji przedsibiorstw publicznych. Rady nadzorcze bankw
pomagajcych w prywatyzacji skaday si przewanie z czonkw partii
rzdzcej, DOS.
Kiedy Dzindzi zamyka cztery najwiksze banki Serbii, eliminujc 10 tys.
miejsc pracy, miay je przej francuski Societe General i niemiecki Raiffeisen.
Browary przeja rma belgijska Interbrew. Niektrzy mwili o nowej niemieckiej
inwazji. W szkoach niemiecki wypiera angielski. Niemiecka rma krcia
si wok wodocigw w Czarnogrze. Niemcy zakupili najwicej serbskich
rodkw przekazu. Firma Allgemeine Zeitung przeja znany dziennik Politika,
a Grunner und Jahr Blic.
USA i UE przejy ycie gospodarcze i spoeczne Jugosawii w swoje rce
przez G-17 Plus, nansowan przez Zachd grup byych dyrektorw Banku
wiatowego i Midzynarodowego Funduszu Walutowego. G-17 Plus wyznaczy
najwaniejszych aktorw nowego reimu: wicepremiera Miroslawa Labusa,
dyrektora banku pastwowego Mladziana Dinkicia i ministra nansw
Boidara Dzielicia. Przygotowali ustawy likwidujce wiadczenia spoeczne
i odbierajce prawa pracownikom. Ci agenci rozptali prywatyzacj ostatniego ladu
po erze Tity przedsibiorstw, ktre poprzednio z powodzeniem same si rzdziy.
Na aukcjach poszy 22 rmy, 5 sprywatyzowano, a 26 jeszcze prywatyzowano
pisali Tony Robson i Paul Bond na witrynie socjalistw (WSWS, 23.9.2002).
Aby zadowoli inwestorw, zniesiono prawo zabraniajce zwalnianie
pracownikw. Dzieli obniy podatek korporacyjny z 20 na 14%. Podczas gdy
ludzie nie mieli na ycie, Dzieli ogosi, e natychmiast zwrci 60 mln EUR
Bankowi wiatowemu, Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu i Klubowi
Paryskiemu. Zachd dosta zwrot pienidzy za to, e zniszczy Jugosawi.
Taryfy i maliny
Dwa lata po wyzwoleniu Jugosawii przez rewolucj w Belgradzie
5.10.2000 r. Collon donosi o potwornej inacji, zwolnieniach, chorobach
bez lekw, samobjstwach i ...odrzuceniu przez Serbw rzdu wstawionego
59

NATO na Bakanach

za pomoc Pitej Kolumny. Wysaem kopie artykuu Collona do werykacji

znajomym Serbom w Jugosawii i diasporze. Bez wzgldu na orientacj
polityczn, potwierdzili opisy Collona.
Ceny chleba, misa i energii eksplodoway za nowego rzdu, podobnie
jak samobjstwa i strajki. Tylko e strajkujcych grnikw z Kolubury, ktrzy
pomogli mu obali Miloszewicia, premier Dzindzi tym razem oskary o szanta.
Midzy tymi dwoma historycznymi strajkami popularno Dzindzicia spada do
8%. Kosowo, przyczyna nalotw NATO, yo w tym czasie w terrorze mai
i zostao wyczyszczone etnicznie dziki obecnoci 40 tys. onierzy spoecznoci
midzynarodowej. Collon: Witaj w Jugosawii, wzorcowej neokolonii i pokazwce
globalizacji. Ostrzeenie dla wszystkich krajw, e USA przygotowuje si do
podbojw. Wartociowa lekcja dla tych, ktrzy poparli wojn NATO w 1999 r.
Czy nie powinni zapyta siebie, dlaczego wikszo Serbw nie posza gosowa
na prezydenta w padzierniku 2002 r.?
Ju wtedy dwie trzecie Serbw yo poniej progu biedy oszukani,
rozczarowani i zniechceni. Oskarali Miloszewicia, ale gdy by u wadzy, byo
co je trzy razy na dzie. Niezwykle niski udzia w wyborach prezydenckich
potwierdzi oglny wstrt do partii politycznych. Spada popularno nie tylko
Dzindzicia, ale i Kosztunicy. Nard przekona si, e on obiecuje duo, ale nic
nie robi. Rozczarowaa si wroga Miloszewiciowi i dna Zachodu modzie.
W 2001 r. byo 900 samobjstw w Belgradzie. W 300-tysicznym Niszu policja
notowaa samobjstwo co pi dni. W tym samym roku Serbowie zayli 144 mln
tabletek przeciw stresowi.
Associated Press o rozruchach 31.5.2002 roku: Tysice takswkarzy
i rolnikw zamkny ruch w Belgradzie i na drodze do Boni, protestujc przeciw
nowemu opodatkowaniu takswkarzy (rwnemu redniej pensji miesicznej)
i aby wymusi na rzdzie najwysz cen skupu malin. Slogan protestujcych
DOS-ta! (Dosy!), do dobrze wyraa oglne rozczarowanie spoeczestwa
parti zainstalowan przez Zachd. Nowy reim niemal cakowicie wymieni
policj. Latem 2002 r. brutalnie represjonowaa wiele demonstracji. W czerwcu
przed budynkiem parlamentu 40 ludzi zostao rannych podczas demonstracji za
biednymi. Nic z tego nie przeszo przez ltry zachodnich rodkw przekazu.
Ci, ktrzy naobiecywali dobrze pilnuj, aby zachodnia opinia publiczna nie
dowiedziaa si o gbokim rozczarowaniu ludnoci Jugosawii obietnicami.
Mali przypomnia, e w 2000 r. po 7 latach blokady gorszej ni w Iraku
i dewastujcych nalotach, przecitna rodzina serbska potrzebowaa na ycie
odpowiednika 150 USD: Teraz po dwu latach demokracji i reform rzekomo
wspartych funduszami zachodnimi, to samo ycie wymaga 400 USD. W tym czasie
bezrobocie dramatycznie wzroso, a pace pozostay w miejscu. Jeli to s ocjalne
dane rzdu, ktry gosi sukces co rzeczywicie robi naley dre mylc, jak
60

O prawa czowieka

wygldaoby asko. Inne tereny okupowane przez spoeczno midzynarodow

to take obraz sztucznej, skorumpowanej gospodarki i fantastycznie wysokiego
bezrobocia. Faktycznie Bonia i Kosowo miay w 2002 r. najwyszy w Europie
wskanik bezrobotnych ok. 60% (IHT 24.7.2002; Associated Press 8.10.2002).
Zamiast uzdrowi gospodarki, skolonizowano je.
Kryzys zaufania spoecznego odbi si na aliansie Kosztunica-Dzindzi.
Wikszo Serbw ulega obietnicom lepszej przyszoci, a zostali wiadkami
pogarszania si sytuacji yciowej z dnia na dzie. Zachodnie korporacje
wzbogaciy niewielu z nich. Po ataku bombowym NATO Jugosowianie zauwayli
atak gospodarczy Midzynarodowego Funduszu Walutowego i skojarzyli, e oba
skaday si na ten sam globalny system, majcy na celu zapanowanie korporacji.
Dlatego wikszo odmwia wzicia udziau w wyborach prezydenckich i to
dwukrotnie do koca 2002 r.! Z tych, ktrzy zgosili si do urn, wikszo gosowaa
na Kosztunic, bo pozosta dla nich symbolem zachowania niezalenoci od
Zachodu i NATO. Kandydat Midzynarodowego Funduszu Walutowego, Labus,
dozna sromotnej klski mimo masowej kampanii reklamowej.
Istniay obawy, e aby ratowa sw wadz Dzindzi wcignie kraj w seri
prowokacji i coraz wikszych represji. Gdyby Kosztunica zosta prezydentem,
zarzdziby wybory parlamentarne. Zdyskredytowany Dzindzi i jego poplecznicy
musieliby ustpi, jak AWS i Unia Wolnoci. Przypomnienie dla tych, ktrzy
jesieni 2000 r. szczycili si zainstalowan w Belgradzie demokracj, w ktrej
widzieli otwarcie drzwi do wietlanej przyszoci: wedug prawa wyborczego
Jugosawii, prezydenta mona wybra tylko w gosowaniu absolutnej wikszoci
uprawnionych, a gosowao 46%. Midzy innymi dlatego socjalistyczna partia
SPS Miloszewicia chciaa czeka na powtrk wyborw. Domagajc si uchylenia
zapisu w prawie wyborczym, USA i Unia Europejska pogwaciy suwerenno
pastwa i przeforsoway nielegalnie wybranego prezydenta. Dwa lata pniej
nard odrzuci ich dobrodziejstwa.
W partii SPS, osieroconej po nielegalnym wydaniu przywdcy na pastw
trybunau w Hadze, idc za zachtami zachodnimi prbowano zrobi zwrot, ale
wtedy nard wypar si swych socjalistw i pokierowa si apelem Miloszewicia
(z celi byego wizienia Gestapo pod Hag), by gosowa na Szeszelja, jedynego
kandydata przeciwnego NATO i funduszom midzynarodowym. Wobec kryzysu
SPS wielu lewicowcw utworzyo parti RSJ i mimo grb ze strony rzdu
rozpoczo agitacje w orodkach robotniczych.
Dlaczego zamilky zachodnie rodki przekazu te same, ktre przedstawiay
zmian reimu w Belgradzie w 2000 r. jako zbawienie? Kosztunica by
waciwym czowiekiem, NATO uporzdkuje kwesti kosowsk udzono
si. Par lat pniej serbska wikszo odmwia wzicia udziau w wyborach.
W zachodnich rodkach nie pojawi si aden komentarz, skpa prba analizy,
61

NATO na Bakanach

czy najkrtsze wyjanienie. Czy bya to amnezja, wstyd, czy odmowa dyskusji
stanowiska, ktre ycie zdemaskowao jako natowski fasz?
Dzieo Sorosa
Miliarder i rzekomy lantrop, George Soros, w ksice pt. Uratowa
demokracj tumaczy niepowodzenie reform, ktre z profesorem Sachsem i MFW
przygotowa m.in. dla Jugosawii: program reform zosta uruchomiony w tym
samym momencie, co w Polsce [...] Wkrtce potem Miloszewi obrabowa Bank
Narodowy Serbii i wyda niewiarygodne sumy na sw kampani wyborcz. Raz
wybrany, sabotowa reformy i zaangaowa si bez reszty w projekt stworzenia
Wielkiej Serbii. Niewiele osb wie, e Miloszewi poszed ladem przetartym ju
wczeniej, a mianowicie przez Mein Kampf Hitlera. Oskarenia Serbw i ich
przywdcw o hitlerowskie atrybuty s bezpodstawne (rozdziay pt. Obrazki,
ktre zmyliy wiat, Obozy zagady w Boni i in.).
Wedug Le Monde diplomatique, Bank Serbii obrabowa niejaki Drasmanowi,
ktry podobnie jak Bagsik zbieg do Izraela z miliardem USD. Miloszewi
przerwa reform, obawiajc si wynikw susznie, sdzc z perspektywy
przemian w Polsce. Bez sensu jest oskarenie Miloszewicia o cigoty wielkoserbskie, ale teraz wiadomo, skd si wziy. Serbowie yli we wsplnym
pastwie, ktre pielgnowali w odrnieniu od pozostaych narodowoci
niezadowolonych ze wsplnoty. Serbowie tracili na utrzymywaniu pastwa
poudniowych Sowian dla idei wzniolejszych ni lozoa yciowa Sorosa
(rozdzia pt. Wielko-Serbizm).Wanie w wyniku zablokowania reform przez
Belgrad, Sachs pojecha do Sowenii skania republik do secesji. W wywiadzie
nadanym przez TVP1 Sachs nie ukrywa, e reformatorstwo sponsoruje Soros,
wspinicjator wojen secesyjnych w Jugosawii (Wprost 20.3.1994).
Naganiane wtedy masowe demonstracje modziey w Belgradzie podsycaa
radiostacja B92 sponsorowana przez Fundacj Sorosa. Za wrd czonkw
zarzdu sorosowskiej Fundacji Batorego i aliowanego przy nim Klubu Europa
znajduj si nazwiska pierwszych premierw III Rzeczpospolitej (Mazowiecki, Bielecki, Suchocka). Caa wierchuszka Unii Wolnoci bya zaoycielami
kierowanej przez Sorosa, Fundacji Spoeczestwa Otwartego.
Soros odprowadzi miliard dolarw z Banku Anglii w spekulacji zgodnej
z prawem, a magazyn Fortune nada mu tytu Filantropa Roku 1996. Wedug
Executive Intelligence Review (kwiecie 1997), Soros osobicie odpowiada
za wprowadzenie terapii wstrzsowej i gospodarczego chaosu w byym bloku
ZSRR. Narzuci on wtym, nowym rzdom drakosk polityk, dziki ktrej
z nansowymi wsplnikami spldrowa majtek znacznej czci byych
demoludw. W 2002 r. szacowano warto majtku Sorosa na 15 mld USD. Time
nazwa go wspczesnym Robin Hoodem, ktry rabuje bogatych, by obdarzy
biedn Europ rodkowo-Wschodni i Rosj. Spekuluje przeciw zachodnim
62

O prawa czowieka

bankom centralnym, zarabiajc na pomoc dla pastw byego bloku radzieckiego

w budowie spoeczestwa otwartego.
Rabuje Zachd, by uy zyski do grabiey na Wschodzie pod paszczykiem
lantropii. Stanisaw Tymiski, www.maloca.com/zagloba/soros9.htm 9.9.2002:
Jego celem jest rabunek, kiedy si da. Sorosa nazwano mistrzem manipulacji
bezwzgldnego kapitalizmu. Polska jest jego atw oar, z pomoc postkomunistw.
Zdaniem Executive Intelligence Review z 1997 r. Soros by prawdziwym mzgiem
reform, ktre zniewoliy i wpdziy Polakw w ndz na dziesiciolecia.
Nie ma jednak ani jednego dokumentu potwierdzajcego, e Soros czy
jego Quantum Fund wzi choby dolara z Polski. Grabili inni, chronieni
prawami bankowymi Balcerowicza. Otwarte (spoeczestwo) znaczy u Sorosa
wyndzniae kraje, otwarte na up jego wasny i nansowych przyjaci-szakali,
ktrzy bezkarnie mog zagrabi tamtejsze zasoby i majtek. Angaujc ludzi
takich, jak Jeffrey Sachs i stosujc terapi wstrzsow w przeobraajcych
si gospodarkach, Soros znalaz recept na skupywanie bogactw caych
regionw wiata. Tak Soros i jego wybrani, majtni przyjaciele realizuj swj
sen o wiatowym rzdzie.
Niezaleni publicyci tacy, jak Marek Gogoczowski wiedzieli, czym pachnie
Soros, ale nie znaleli zainteresowania w spoeczestwie ogupionym zasad co
przeciw nowemu, to komuchowe. Wikszo daa si nabra, w tym bojownicy
o dobre rzeczy dla Polski, moe dlatego, e sorosowskie fundusze motywoway
do dziaania, tyle, e w sferach manipulowanych przez globalistw.
Podobnie w Serbii dowiadczyem otpienia dobr fam globalnego
hochsztaplera. Rekord pobia wdowa po oerze nalotu NATO na pocig
pasaerski w 1999 r. Cztery lata pniej, pracowaa w organizacji... Sorosa,
wsptwrcy nalotw. ona znajomego profesora z Belgradu uwaaa (ww. zasada
o komuchach), e Soros to kwintesencja dobra, przeciwstawny wszystkiemu,
co jest spadkiem po Miloszewiciu. Do spadku zaliczya zorganizowan
przestpczo nowych elit, wylansowanych po trupie Miloszewicia, dziki
Sorosowi! Na zjedzie europejskiej, sceptycznej modziey w Ljubljanie, w 2001
r. Gogoczowski zauway, e dwudziestolatki praktycznie nie znay nazwiska
najwikszego kombinatora Eurazji. Szwajcarski znajomy poda mu, e zaledwie
2% osb w tym kraju wie, kim naprawd jest miliarder.
Soros nie ukrywa korzeni swej dobroczynnoci, ale wskutek jego wpywu
na pras w byych demoludach mao wiemy o jego ideach, np. o wywiadzie dla
szwajcarskiego Lhebdo z maja 1993 roku: spekuluj na rozbienoci midzy
rzeczywistoci a ludzkimi wyobraeniami o tej rzeczywistoci. W ksice
pt. Uratowa demokracj na Wschodzie Soros wyjania, e dobry spekulant
wiadomie poszerza rozbieno midzy rzeczywistoci a wyobraeniem o niej.
Im skuteczniej jaka grupa (polityczna, handlowa, a nawet naukowa) zdeformuje,
63

NATO na Bakanach

czyli zakamie obraz rzeczywistoci, tym duej moe utrzyma si u obu.

Demaskatorzy deformacji s wic tym groniejsi dla sorosowskich naladowcw,
im dziaaj wczeniej. Naley wic ich izolowa, by nie przeszkadzali w lantropii.
Dlatego studenci w Belgradzie starali si zdetronizowa Milo-szewicia, ale
i rektora uniwersytetu, ktry zarzuca im niewiadom sub pitej kolumnie.
W ksice z 1996 r. pt. Soros on Soros (Soros o Sorosie) autor przyznaje,
e jego Instytut Spoeczestwa Otwartego, OSI, ocjalnie stara si w USA
o legalizacj handlu narkotykami. Bogactwa Chin te niegdy zagrabiono
wolnym handlem opium. Perspektywa zupienia Ameryki przez Sorosa jest
tym bardziej prawdopodobna, e w tej samej ksice uwaa si za mesjasza
Europy Wschodniej, a jego dzieem s niemal wszystkie reformy i prby reform
w regionie. Fundacje OSI osaczyy byy blok radziecki, celem stworzenia (cytat
z Sorosa) midzynarodowej siatki [...] ktrej sercem bdzie skomputeryzowana
baza danych zezwalajcych zachodnim stowarzyszeniom na wyszukanie
kandydatw, ktrzy im odpowiadaj, czyli agentw gotowych wiadczy swe
usugi korporacjom, kolonizujcym obecnie Europ Wschodni i Azj. Sorosa
martwi upadanie kapitalizmu: Ju zarysowuje mi si powstawanie kocowego
kryzysu... Mog powsta miejscowe ruchy polityczne, ktre bd chciay pozbawi
korporacje midzynarodowe ich wasnoci i odzyska majtek narodowy (The
Nation 15.2.1999).
Czuwanie nad sprawami
Spoeczestwo obywatelskie nabiera siy, gdy wstpuj amerykaska pomoc
USAID, fundacja National Endowment for Democracy (Narodowa Fundacja dla
Demokracji) i inne amerykaskie, norweskie, holenderskie i niemieckie oraz
pozornie prywatne organizacje, np. zwizana z CIA Fundacja Spoeczestwa
Otwartego Sorosa. Agencje nansuj ludzi, ktrzy pracuj dla Imperium pod
przykrywk organizacji praw czowieka, demokratycznych stowarzysze,
instytutw reform gospodarczych, niezalenych rodkw przekazu i innych
organizacji pozarzdowych. Allen Weinstein, twrca sorosowskiej National
Endowment for Democracy: Wiele z naszej obecnej dziaalnoci CIA wykonywao
skrycie 25 lat temu (Washington Post 22.9.1991).
Organizacje te su destabilizacji, albo podegaj konikty za pomoc
grup pokoju i zespow mediacyjnych. W kocu grupy pitej kolumny wykonuj
zamachy stanu, pod pozorem reformy demokratycznej i zawsze wstawiajc
wybracw USA u wadzy, jak np. w Belgradzie na jesieni 2000 roku, przedtem
na Filipinach, w Biaorusi i Wenezueli. W kadym konikcie z udziaem USA
i Zjednoczonego Krlestwa, w ktrym zastpiono aktualnego przywdc lub
reim, nastpuje proces uzasadniania nowych ludzi u wadzy wyzwolenie,
demokracja. Wybory oznajmia si wolne i uczciwe tylko, jeli zostali wybrani
waciwi kandydaci. Nie wane czy nard ich chcia, czy s zdolni zrobi wicej
ni poprzednicy.
64

O prawa czowieka

Organizacja kombatantw amerykaskich z wojny w Wietnamie uoya

na ten temat kwiz internetowy, ktry sprawdza znajomo historii.
W przygotowanej przez historyka Williama Bluma litanii 22 kampanii bombowych
USA, od Chin w latach 1945-1946 po Jugosawi, naley okreli, ile z nich
doprowadzio bezporednio do rzdw demokratycznych, przestrzegajcych
praw czowieka. Dla uatwienia podano kilka wariantw odpowiedzi do wyboru:
0, zero, adne, ani jedno, caa liczba midzy 1 a +1. Wybory w Boni ogoszono
wolnymi i uczciwymi, zanim obserwatorzy zdali swe raporty o zastraszaniu
wyborcw we wszystkich okrgach. Udzia w wyborach wynis 103%! Pita
kolumna przygotowuje grunt pod podobne zamachy na obszarze byego ZSRR.
Gruzja i Ukraina s ju nasze.
Kierownictwo nansowanych przez Sorosa organizacji ma zadanie
jednoznaczne. Jedn z najbardziej wpywowych jest International Crisis Group
(ICG, Midzynarodowa Grupa od Kryzysw), zaoona w 1986 r. Dla jej
przywdcw panowanie nad koniktami sprowadza si do panowania USA nad
narodami i zasobami wiata. Soros otwarcie bierze w tym udzia. Przekupywa
przyszych rewolucjonistw, fundowa politykw, intelektualistw kadego,
kto mgby doj do wadzy w momencie rewolucji.
Nazwa ICG jest trafna. Wybrani przez Sorosa do ICG: gen. Wesley Clark
dowodzi zbrodniom wojennym w nielegalnej wojnie NATO przeciw Serbii
w 1999 r.; Louise Arbour, bya naczelna prokurator w natowskim trybunale
zbrodni wojennych; byy sekretarz stanu, Morton Abramowitz, entuzjastycznie
popierajcy muzumanw boniackich i Albaczykw w wojnach secesyjnych;
oraz Zbigniew Brzezinski, ktrego rusofobiczne jtrzenia umoliwiy powstanie
zjawiska Osamy ibn Ladena i jego dihadowej kohorty.
20 lat temu rodki przekazu zaczy rozprawia o organizacjach
pozarzdowych i globalizacji. Zacz si mtnie uzasadniany pd do prywatyzacji
i reform wiadcze socjalnych w tak luno kapitalistycznych pastwach, jak
Kanada, aby zbliy si do modelu USA, gdzie zaczto przykrca rub. Mniej
wicej od lat 1980-tych byo coraz trudniej znale i utrzyma prac. Legendarne
zabezpieczenie bytu, idce z posad w rzdzie federalnym lub prowincjonalnym
Kanady, pryso jak baka mydlana. Firmy prywatne te zrobiy si mean and
lean, czyli pode i goe. Obecnie, albo jestemy bezrobotni i angaujemy si
przeciw systemowi, przedwczenie zuywajc oszczdnoci emerytalne, bo taka
praca nie daje zyskw, lub pracujemy po 12-16 godzin dziennie widzc marne
wyniki: w Polsce utrzymanie si zaledwie ponad przecitn, w Kanadzie par
dolarw w przeliczeniu na godzin. To jest neoliberalizm.
Spoeczestwo nie mogo zuboe, bo przybyo ludzi i mamy wikszy apetyt
konsumencki. Powinno wic przybywa, a nie ubywa miejsc pracy. Rzd nie
jest biedniejszy, bo pacimy coraz wiksze podatki, jawne oraz ukryte w nowych
65

NATO na Bakanach

opatach i w utracie uprzednich wiadcze. Spoeczestwo nie zuboao, zmieni

si tylko rozdzia dobrobytu: coraz mniejszej grupie jest coraz lepiej, a nam z roku
na rok gorzej. Na czubku tej zmniejszajcej si grupy siedz ludzie tacy, jak Soros.
James Petras (Monthly Review grudzie 1997): Na pocztku lat 1980tych,
bardziej wiadome czci rzdzcych klas neoliberalnych zday sobie spraw, e
ich polityka dzieli spoeczestwo i prowokuje niezadowolenie spoeczne na wielk
skal. Neoliberalni politycy zaczli nansowa i popiera rwnoleg strategi,
polegajc na faworyzowaniu organizacji oddolnych za pomoc ideologii
przeciw-statycznej, celem interwencji wrd klas potencjalnie koniktowych
i stworzenia spoecznego bufora. Organizacje czerpay fundusze ze rde
neoliberalnych i bezporednio konkuroway z ruchami socjopolitycznymi
o wierno miejscowych przywdcw i grup aktywistw. W latach 1990tych,
tych pozarzdowychorganizacji byy tysice i czerpay blisko 4 mld USD
w skali wiatowej.
Poza lantropa daje Sorosowi mono ksztatowania midzynarodowej
opinii publicznej. Agit-propagand OSI wpycha si masom od Gazety
Wyborczej, po Dana i Monitor w Czarnogrze, kana telewizyjny Markiza
w Bratysawie i tygodnik Wreme oraz konglomerat elektronicznych rodkw
przekazu B-92 w Belgradzie. Gilles dAymery zauway, e Soros nie jest
jedynie motorem w OSI, ICG, Instytucie Pokoju USA, Narodowej Fundacji
dla Demokracji, Czuwaniu nad Prawami Czowieka (HRW) i Amnestii
Midzynarodowej: Jak ogromna omiornica [Soros] wyciga czuki na ca
Europ Wschodni i Poudniowo-Wschodni, Kaukaz oraz bye republiki ZSRR.
Z pomoc tych wszystkich grup [jest moliwe] nie tylko ksztatowanie przekazw
prasowych, ocjalnych programw i opinii publicznej dla promocji celw, ktre
[...] narzucaj wadz nad wiatem i zasobami naturalnymi oraz szerz jednolity
idea perfekcyjnego ustroju wiatowego made in America.
Ustrj ten nie bdzie jednak amerykaski, jeli Sorosowi si powiedzie.
W USA popiera on bowiem zwikszenie wydatkw rzdu i podatkw, legalizacj
narkotykw, eutanazj, otwarcie granic i imigracj, feminizm, nieograniczone
przerywanie ciy na danie, bezkrytyczn akceptacj odszczepiecw oraz
prawa gejw. Jest przeciwny karze mierci, bez wzgldu na okolicznoci.
Niegramotni
Podobnie jak inne organizacje pozarzdowe, sorosowska trba praw
czowieka, HRW, unika lub ignoruje wikszo przypadkw zorganizowanej,
niezalenej od globalistw walki klasowej. HRW nie widzi dziaa partyzantki
kolumbijskiej walczcej o wyzwolenie z opresji pastwowego terroru, biedy
i wyzysku, jako walki ze sponsorowan przez USA armi i bojwkami mierci.
HRW zatwierdzio wybory i utworzenie rzdu Uribe, dyktatury popieranej przez
USA. HRW sowem nie skomentowao faktu, e wikszo zbojkotowaa wybory,
podobnie jak w Serbii.
66

O prawa czowieka

Dyrektor HRW, Ken Roth, skrytykowa USA, e nie stawia wikszego oporu
Chinom. Dziaalno Rotha na tym polu obejmuje organizacj Koncertu na
rzecz Wolnoci Tybetu, ktry objecha USA gwiazdami rockowymi, nakaniajc
modzie do poparcia Tybetu przeciw Chinom. Tybet jest od lat ulubionym
tematem CIA. Roth nalega przeciw chiskiej wadzy nad roponon prowincj
Sinciang. Kolonialnym dziel i rzd, prbowa przekona religijn mniejszo
Ujgurw w Sinciang, e interwencja NATO w Kosowie jest dla nich modelem.
Plany amerykaskie dla chiskiego Kosowa zasygnalizowa New York Times
(19.11.2000), przedstawiajc Ujgurw jako wikszo muzumask yjc
krnbrnie pod panowaniem chiskim [...] s dobrze poinformowani o nalotach
NATO na Jugosawi w ubiegym roku, ktre niektrzy z nich wituj, jako
wyzwolenie muzumanw kosowskich; wyobraaj sobie podobne wyzwolenie
tutaj. Zaraz potem New York Times Magazine (3.12.2000): Niedawne odkrycia
ropy uczyniy Sinciang niezwykle atrakcyjnym dla midzynarodowego handlu.
W sierpniu 2002 r. rzd USA popar inicjatyw HRW.
Kiedy organizacje Sorosa licz, gubi po drodze prawd. HRW ustalio, e
w Jugosawii NATO zabio 500, a nie ponad 2000 osb, w Afganistanie nie ponad
4 tys. tylko 350 osb, www.ratical.org/ratville/CAH/civiDeaths.html. Kiedy USA
zbombardowao Panam w 1989 roku, HRW przemilczao ilo zabitych.
HRW przygotowao grunt dla ataku NATO na Boni w 1993 r. za pomoc
historyjek o serbskich obozach zagady i masowych gwatach muzumanek. USA
potrzebowao politycznej histerii dla realizacji swej polityki na Bakanach. Soros
ochoczo pomg. HRW powtrzyo serwis dla Imperium, gdy indoktrynowao
wiatow opini publiczn o rzekomych czystkach etnicznych i masakrach
przed i w czasie ataku US-NATO w 1999 r. HRW zapomniao o goszonej przez
sorosowskie organizacje literze prawa. W napadzie na Jugosawi, jak we wszystkich
pniejszych wojnach, napastnik stworzy wasne prawa, a Soros sta za nimi.
Manipulacje liczbami dla podanego oddwiku spoecznego, stanowiy
trzon kampanii Council on Foreign Relations po 11 IX. CFR spotka si 6
listopada, by planowa du kampani dyplomacji publicznej. Utworzy w tym
celu Niezalen Grup Dziaania ds. Reakcji Ameryki na Terroryzm. Soros
doczy do Holbrookea, Gingricha, Shalikashvili (byy szef poczonego
sztabu si USA) i innych mocodawcw w kampanii przeksztacenia zabitych
11 IX w narzdzie polityki zagranicznej USA. Raport CFR uzasadni wojn
z terroryzmem, a Soros pozostawi odciski palcw na jej propagandzie:
Wysocy urzdnicy USA maj wywrze nacisk na zaprzyjanione rzdy arabskie
i muzumaskie, by nie tylko publicznie potpiy ataki z 11 IX, ale i popary
uzasadnienie i cele antyterrorystycznej kampanii USA. Nigdy nie przekonamy
spoeczestw Bliskiego Wschodu i Poudniowej Azji o susznoci naszej sprawy,
jeli ich rzdy bd milcze. Powinnimy im pomc odpiera jakiekolwiek
reperkusje takich owiadcze, ale ich gos musi doczy do naszego...
67

NATO na Bakanach

Uprzednie dziaania amerykaskiego bezprawia, pitej kolumny

i propagandy, wesp z islamsk, nie poszy na marne: Skomy muzumaskich
Boniakw, Albaczykw i Turkw, by wyedukowali zagraniczn publiczno
o roli USA w uratowaniu muzumanw w Boni i Kosowie w latach 1995-1999
oraz o naszych dugotrwaych, bliskich stosunkach z muzumanami na caym
wiecie. Zaangaujmy miejscowych intelektualistw i dziennikarzy ze wszystkich
stron, bez wzgldu na ich pogldy. Systematycznie, na bieco obserwujmy
miejscow pras, by mc reagowa na czas [...] Podkrelajmy przypominanie
oar (idealnie nazwiskami, by je spersonikowa), kiedy tylko dyskutujemy nasz
spraw i cele.
Soros powanie myli o pominiciu ONZ: demokracje wiata powinny
prowadzi i utworzy globaln sie sojuszw, ktre mogyby dziaa z ONZ
lub bez. Plany Sorosa odzwierciedlaj mylenie tak reakcyjnych grup, jak
Amerykaski Instytut Wolnej Konkurencji: Narody Zjednoczone s konstytucyjnie
niezdolne speni obietnic zawartych w preambule do swego statutu. Cho wielu
konserwatystw nazywa sie Sorosa lewicow, to na temat czonkowstwa USA
w ONZ Soros ma pogldy takie, jak John Bolton, podsekretarz stanu od kontroli
zbroje i midzynarodowych spraw bezpieczestwa. Bolton i wielu republikanw
w Kongresie uwaa, e ani centa nie naley wpaca do systemu ONZ, www.
clw.org/bush/opposebolton.html. Wiele witryn Sorosa od lat krytykuje ONZ, e
jest za bogate, niechtne do dzielenia si informacj, lub niedoskonae do tego
stopnia, e nie nadaje si do rzdzenia wiatem. Pismacy amerykascy nasiknli
tymi pomysami. Przykadowo, William Greiner zgadza si z Sorosem, e ONZ
nie powinno by furtk dla dyktatorw i totalitarystw... traktowanych jak rwni
partnerzy (Nation 15.2.1999).
Wanym larem sorosowskich dziaa s nakazy: nikt nie ma monopolu
na prawd oraz obywatelskie szkolnictwo powinno zastpi stary model
apodyktycznego autorytetu. Nowe szkolnictwo nie musi ogranicza si do dialogu
midzy nauczycielem a uczniami, twierdzi Soros. Poza tym, mamy projekty
takie, jak edukacja zdrowia, w ktrym uczestnicy stosuj nowe sposoby dyskusji
kwestii, jak higiena, odywianie i seks. Chocia nie brzmi to, jak tradycyjna
edukacja, twierdzi dalej Soros, jest to nowy sposb zwracania si nauczyciela
do ucznia, podobnie jak obywatele musz zwraca si w nowy sposb do
rzdw i reprezentantw politycznych w spoeczestwach dcych do wikszej
otwartoci i demokracji.
We wszystkich krajach po-komunistycznych, Fundacja Sorosa ma wic
za zadanie przede wszystkim demokratyzowa system szkolnictwa poprzez
wprowadzanie reform programw nauczania. Co to znaczy w praktyce, pokaza
minister edukacji Serbii, Gaszo Kneewi, przyjaciel i powiernik Sorosa.
Od pierwszego dnia kadencji, Kneewi nalega, by szkoy przeksztaci
68

O prawa czowieka

z instytucji apodyktycznej w pola wiczebne suce ekspresji osobowoci

uczniw bez przeszkd, w procesie rwnoprawnej wymiany z nauczycielstwem,
przezwyciajc w ten sposb przestarza koncepcj autorytetu i dyscypliny,
zakorzenionych w uciliwym spadku patriarchalnej przeszoci. Kneewi
zacz reform programem warsztatw edukacyjnych dla dzieci w wieku 7 do
12 lat. Odpowiedni podrcznik, snansowany przez OSI, odrzuca osobliw
przesank, e celem nauczania jest zdobywanie wiedzy i twierdzi, i nauczyciel
ma by projektantem klasy, a jego stosunki z uczniami powinny oprze si na
partnerstwie.
Materiay rdowe
1. Seth Ackerman What reporters knew about Kosovo talks but didnt tell
2.6.1999 www.fair.org/press-releases/kosovo-talks.html
2. Piotr Bein, cykl o Sorosie [w] Info nurt nr 19 i 21, Wir nr 2 www.wir.ca
3. Katherine Butler War in the Balkans [w] Independent 10.4.1999 www.
globalpolicy.org/security/issues/kosovo25.htm
4. Noam Chomsky The current bombings: Behind the rhetoric, 26.3.1999 www.
lbbs.org/ZNETTOPnoanimation.html
5. Michel Chossudovsky The Anglo-American Military Axis 10.3.2003 http://
globalresearch.ca/articles/CHO303B.html
6. Michel Collon Two years later: Where is Yugoslavia? [w] Artel Geopolitika
listopad 2002 www.artel.co.yu
7. Gregory Elich Carving another slice of Yugoslavia http://www.zoran.net/afp/
text/latimes/us.htm, (zawiera bibliogra kilkudziesiciu artykuw)
8. R. Faligot, artyku [w] The European 23.9.1998
9. Barry Finger Kosovo between Milosevic and NATO [w] New Politics tom 7
nr 3, lato 1999 www.wilpaterson.edu/ewspol/issue27/nger27.htm
10. Robert Fisk The peace that betrays the Kosovar cause [w] Independent
5.6.1999 www.lbbs.org/crisescurevts/independent.htm
11. Johan Galtung The NATO war, the ethnic cleansing is there a way out?
10.6.1999 www.globalpolicy.org/security/issues/kosovo1/ksv7.htm
12. Marek Gogoczowski Vademecum jajcarza [w] Info nurt nr 18 www.wir.ca
13. Edward Herman Atrocities management www.lbbs.org/crisescurevts/
atrocities.htm
14. Jared Israel Watch out, Central Asia! [w] Emperors Clothes http://emperorsclothes.com/news/bbc1219.htm
15. Steve Rendall Forgotten coverage of Rambouillet negotiations: Was
a peaceful Kosovo solution rejected by the U.S.? 14.5.1999 www.fair.org/pressreleases/kosovo-solution.html
16. Mark Rothschild To the victor belong the spoils or why Americas Liberals love
69

NATO na Bakanach

the Kosovo war 2.6.1999 www.aeronautics.ru/aviation/nws001/mrkrothschld001.

htm
17. Paul Stuart Camp Bondsteel and Americas plans to control Caspian oil,
29.4.2002 www.wsws.org
18. Ex-Nato chief criticises Kosovo campaign [w] BBC News z 26.8.1999 http://
news.bbc.co.uk/hi/english/uk_politics/newsid_431000/431279
19. The New York Times yawning gap between glowing portrait of Western
idealism and reality of U.S. policy 17.6.1999 www.lbbs.org/CrisesCurEvts/
nytalert.htm
20. Spanish ghter pilots admit that NATO deliberately attacked civilian
targets [w] Articulo 20 nr 30, 14.6.1999 www.aeronautics.ru/aviation/nws001/
articulo001.htm

70

Obrazki, ktre zmyliy wiat

Z toru pocisku obliczono, e Boniacy zmasakrowali swoje wasne dzieci.
Dla propagandy James Davis, The Sharp End, a Canadian Soldiers Story.
Mocarstwa rozumiej rol propagandy. Jest tak wana jak sia wojskowa,
bo zjednuje wyborcw i obce mocarstwa do poparcia polityki agresji. Prawda
spowodowaaby moralne potpienie i zagroenie dla wadzy. Dlatego rodki
przekazu stay si nieodzown czci kompleksu rzdowo-wojskowoprzemysowego. Straciy niezaleno i su celom politycznym elit. NATO to
nie tylko sia wojskowa i suby specjalne. To take ogromna armia kierownictwa
agencji prasowych i sieci telewizyjnych pod wpywem elit, dziennikarze na ich
usugach i sprzt telekomunikacyjny ogromnej wartoci. Sekretarz generalny
ONZ Bhutros Bhutros-Ghali w czasie, gdy wojska serbskie opanoway Serbrenic:
Prasa midzynarodowa zrobia bitw o Srebrenic rwn bitwie o Stalingrad.
Midzy uwag mocarstwa a moc mediw istnieje dialektyczna zaleno.
Tworzy ona skrzywienie w naszej pracy. Prbuj, bez wikszego powodzenia,
skorygowa to.
Hitler na recepcji dla prasy w 1938 roku: Naley teraz przygotowa nard
niemiecki psychologicznie. Trzeba udowodni, e cele s nieosigalne rodkami
pokojowymi i potrzebna jest przemoc. Aby to osign nie mona po prostu zda
si dzi na przemoc. Potrzeba sytuacji za granic, ktr mona przedstawi w taki
sposb, e niemiecka ludno sama bdzie domaga si uycia przemocy. Wic
kad wojn poprzedza obrazek. Poncy Reichstag, skrzywdzeni niemieccy
autochtoni, zaatakowane okrty USA w Zatoce Tonkin, walce si wiee WTC
sceny prawdziwe lub nie, ale podane dla uzasadnienia agresji. Im mniej
obiektywnych powodw do wojny, tym wicej dowodw przytacza wojenna
propaganda.
Dla przecitnych obywateli im prostsza opowiastka, tym lepiej si
zarejestruje, kamstwo powtrzone wielokrotnie staje si niezbit prawd, a jeden
obrazek jest wart tysic sw. W tym celu na pocztku kryzysu bakaskiego
w Chorwacji i Boni propagandyci rozgosili okruciestwo Serbw preparujc
reportae, fotograe i zdjcia satelitarne. Najwiksz fars okazay si serbskie
obozy koncentracyjne w Boni (rozdzia pt. Obozy zagady w Boni). Potem
NATO, a szczeglnie USA, dostao policzek, gdy obalono zarzuty przeciw
Serbom o rzekom masakr w Raczaku (rozdzia pt. Szwindel w Raczaku)
oraz ludobjstwa co najmniej dziesitek tysicy bezbronnych Albaczykw
w Kosowie podczas nalotw NATO (podrozdzia Masakry ktrych nie byo).
Wiele bzdur pozostaje jednak nie zrehabilitowanych na arenie midzynarodowej,
np. tzw. Wielko-Serbizm.
Na Bakanach uwypuklia si propagandowa zamiana miejsc. Muzumanie
i neo-ustasze podcinali garda swoim oarom, wojskowym i cywilnym,
71

NATO na Bakanach

a oskarali o to Serbw. Sowecy, Chorwaci i Albaczycy dyli do wielkopastwowoci kosztem innych, a przypisywali to Serbom. Szwajcarski psycholog
Carl Gustav Jung nazwa przypisywanie najgorszych wasnych cech i zbrodni
Wrogowi lub Innemu Cieniem. Rzutujc wasne poczucie winy na innych, osoba
wiadomie blokuje je u siebie. Powstaje schizofreniczno-paranoiczna sytuacja,
w ktrej pozytywne cechy pozostaj, a negatywne oddaje si Innemu. Taka
dziecinna osobowo jest niezrwnowaona i niestaa. Paranoik waha si midzy
sadystyczn dominacj a byciem uleg czy masochistyczn oar. Tak wanie
zachowali si w stosunku do swych serbskich oar neo-ustasze, secesjonici
i ekstremici muzumascy, jak wynika z nastpnych rozdziaw.
Konstrukcje propagandowe przyzwalay na umiercenie Innego. atwiej
podern gardo i odci gow karykaturze komunistycznego stereotypu
ni rzeczywistej osobie. Wszystkie trzy strony koniktu bakaskiego
zaprogramowano w ten sposb, aby widzieli siebie nawzajem negatywnie. To
stereotypowanie byo jedn z przyczyn, e porozumienie byo bardzo trudne,
jeli nie niemoliwe. Dowdca si ONZ w Boni, gen. Morillon: Znajdowali si
w diabelskim kole zemsty. Kierowaa nimi wicej ni zemsta. Nie tylko mczyni,
ale caa ludno nasika tym, cznie z kobietami. To nie choroba lku zarazia
ca ludno Boni-Hercegowiny, lku o zdominowanie, eliminacji przez innych,
tylko czysta nienawi.
Prawa czowieka pogwaciy wszystkie strony bakaskiego koniktu, ale
Muzumanie wykorzystali to najlepiej dla zyskania sympatii i poparcia Zachodu.
Kiedy minister Boni, Haris Silajdzi powiedzia prasie, e 70 tys. osb zgino
k. Bihacia w listopadzie 1994 roku, jego dania nalotw NATO uzyskay szeroki
rozgos w prasie. Natomiast inspektorzy ONZ poinformowali pniej reportera
BBC, Johna Simpsona, e zgino tam mniej ni tysic osb, w bitwie zacztej,
gdy siy muzumaskie zaatakoway poblisk wyyn Grabez, zamieszka przez
Serbw.
Mimo uprzednich wpadek, USA i NATO kontynuuj i popieraj propagand
antyserbsk, wcznie ze szkalowaniem za ludobjstwo, aby usprawiedliwi
dziaania polityczne i wojskowe ju dokonane oraz znieczuli opini publiczn
na nastpne, zmierzajce do stworzenia strefy wpyww bloku zachodniego coraz
dalej na wschd. Faszywe oskarenia Serbw o ludobjstwo stay si przykrywk
ludobjstwa US-NATO i bakaskich poplecznikw na Serbach. Wedug
rezolucji nr 260 Zgromadzenia Oglnego ONZ pt. Konwencja o Zapobieganiu
i Karaniu Zbrodni Ludobjstwa, www.unhchr.ch/html/menu3/b/p_genoci.
htm, obok samego ludobjstwa, karalne s: konspiracja w celu dokonania
ludobjstwa oraz bezporednie, publiczne podburzanie do ludobjstwa. Artyku
20 Midzynarodowej Umowy o Prawach Obywatelskich i Politycznych: Kada
propaganda za wojn jest zabroniona prawem. Kade rzecznictwo dla wojny
72

Obrazki, ktre zmyliy wiat

jest zabronione prawem. Kada poparcie narodowej, rasowej lub religijnej

nienawici, ktre stanowi podburzenie do dyskryminacji, wrogoci lub przemocy,
jest zabronione prawem.
Dla bogatych za kulisami
Odcinek pt. War Spin (25.5.2003) kanadyjskiego cyklu telewizyjnego With
Passionate Eye (Zaangaowanym Okiem) skrytykowa osadzanie reporterw
wojennych w jednostkach frontowych. War Spin potwierdzi najgorsze obawy
wrd krytykw rodkw masowego przekazu. Zasadzeni reporterzy zdani s
na wojsko, jak marchewki na ogrodnika, ktry podlewa je, pieli i chroni przed
krlikami ssiada: To, e oni chroni ci, ywi i nawet ubieraj niewtpliwie
wpywa na tre twoich przekazw powiedziaa jedna marchewka po kampanii
w Iraku. Jak byo moliwe podporzdkowanie systemu informacji machinie
rzdowo-wojskowej?
Podrczniki wojskowe (patrz: materiay rdowe na kocu rozdziau) podaj
cele i metody dezinformacji, jednej z form wojny obok uycia siy militarnej,
sankcji i dyplomacji. Wojna informacyjna podlega dowdztwu sub specjalnych
i jest skierowana do obcych narodw i grup, wcznie z obcymi rzdami, a dziaania
departamentu przekazuj obcemu odbiorcy wybrane informacje i wskaniki (lub
je wstrzymuj) celem wpynicia na jego emocje, motywy i obiektywne mylenie.
Dezinformacja idzie te do systemw wywiadowczych i przywdcw na wszystkich
szczeblach. Obce percepcje ksztatuje si narzucajc wasn prawd, dziaajc tajnie
oraz ukrywajc i zmylajc, w poczeniu z dziaaniami psychologicznymi (PsyOp).
Wedug NATO, PsyOp to planowe dziaania w czasie wojny i pokoju
wymierzone we wroga, przyjaciela i odbiorc neutralnego, celem wpynicia
na postawy i zachowania rozstrzygajce o osigniciu celw politycznych
i wojskowych.
Dziaania informacyjne korzystaj z nauk psychologicznych, rodkw
przekazu i zawansowanej techniki, a kiedy trzeba, integruje si kilka rodzajw
sub, dobierajc zespoy wykonawcze z rozmaitych ekspertw, zalenie od
wymaga zadania. Propaganda uywa sw, wyrae i kontekstw opracowanych
przez specw od PsyOp, ktrzy podobno znaj kultur, psychologi i inne
realia spoeczne. Obserwujc produkty propagandowe tych specw, czasem
mona wtpi w ich kwalikacje. W wikszoci przypadkw udaje im si
jednak otumani du cz spoeczestwa zachodniego, szczeglnie mniej
wyksztaconych i niedoinformowanych.
Propaganda tumani wielu uczciwych przywdcw, politykw i decydentw.
Ludzie ci nie s wic tak wyksztaceni, inteligentni i poinformowani jakby
wygldao, albo suby dezinformacyjne stosuj na nich dodatkowe metody,
np. izolacj informacyjn i specjalnie przygotowane biuletyny. Gdyby np.
Tadeusz Mazowiecki zna prawd, nie mgby powiedzie 14.11.1994 roku:
73

NATO na Bakanach

Czystki etniczne nie s konsekwencj wojny, tylko jej celem. W wielu rejonach
serbski cel zosta ju osignity przez mordy, bicie, burzenie domw i pogrki.
Muzumanie i Chorwaci, ktrzy pozostali na terytorium pod kontrol Serbw yj
w strachu. Niewiedza nie usprawiedliwia zbrodni, szczeglnie w przypadku osb
na wysokich stanowiskach. Winni popierania wojny przez sianie dezinformacji
s tak samo winni, jak zbrodniarze wojenni.
Wydziay Public Affairs (PA, opinii spoecznej) wojskowych sub
dezinofrmacji dostarczaj obiektywnych doniesie bez zamiaru propagandy.
Rozpowszechniaj informacje na arenie midzynarodowej. PA sporzdza
owiadczenia i materiay prasowe, kierujc si zasadami wiarygodnoci przekazu
i wywietlania prawdy [ktre su zdyskredytowaniu] dezinformacji lub
wrogiej propagandy o dziaaniach si USA i sojusznikw [co] jest niezbdne do
utrzymania sprzyjajcej opinii publicznej. PA stosuje propagand bia (prawda),
szar (dwuznaczniki) lub czarn (kamstwa), czsto z pomoc Public Relations
(PR). Rzecznik NATO Jamie Shea twierdzi, e wygra wojn w Kosowie dziki
codziennym praswkom w stylu PR.
Wojskowe Public Affairs przygotowuj doniesienia dla agencji prasowych,
ktre posyaj je do prasy, radia i telewizji. Niezaleni dziennikarze nie
maj szans przemyci swoich doniesie, bo suby dezinformacyjne NATO
misternie sprawuj wadz nad redaktorami naczelnymi w wysokonakadowych
publikacjach.
Struktury rodkw przekazu s skorumpowane. Byy prezydent CBS
News, Richard Salent: Naszym zadaniem jest da publice nie to, co by chcieli,
tylko to, co my zdecydujemy, co oni powinni dosta. Byy naczelny redaktor
New York Times, John Swinton, nazwany Dziekanem Swego Zawodu, wyzna
przed zgromadzeniem w Nowojorskim Klubie Prasy: Pac mi co tydzie za
wykluczanie wasnych opinii z amw gazety, z ktr jestem zwizany. Innym
z was pac podobne gae za podobne rzeczy, a ci z was, co byliby tak niemdrzy,
by napisa uczciwe opinie, wyldowaliby na ulicy w poszukiwaniu innej pracy
[] Jestemy narzdziami i wasalami bogatych za kulisami.
Amerykaskie rodki przekazu skonsolidoway si w cigu ostatnich kilku
lat do garstki konglomeratw, dziki wyjciu spod kontroli pastwowej. Formuj
umysy spoeczestwa, wpywajc na interpretacj rzeczywistoci. Niedugo
podobnemu procesowi maj si podda europejskie i polskie rodki przekazu
pisaem we wczeniejszym, internetowym wydaniu niniejszej ksiki. Stao si.
O polskim Auschwitz pisze ju nawet prasa europejska. Najwiksze konglomeraty
rosn, konsumujc konkurencj. Konsolidacja imperiw przekazu wyeliminowaa
niezalene stacje telewizyjne, pras i radio. Tylko garstk z pozostajcych
przy yciu sta na niezalenych dziennikarzy. Reszta jest zdana na acuchy
informacyjne w doniesieniach krajowych i midzynarodowych.
74

Obrazki, ktre zmyliy wiat

W USA, ktre chce nadawa ton opinii wiatowej, jedna grupa etniczna
zdominowaa struktury informacji publicznej, co zupenie nie odzwierciedla
przekroju narodowociowego wacicieli wielkiego biznesu, czonkw zarzdw
i pracownikw. Grupa ta zastrasza krytykw powoujc si na antysemityzm.
Przedoona w Kongresie USA 28.4.2004 r. i nastpnie przyjta, ustawa nt.
Globalnej wiadomoci o Antysemityzmie (Global Anti-Semitism Awareness Act
of 2004) zatwierdzia zaoenie Biura Obserwacji i Zwalczania Antysemityzmu
wewntrz Departamentu Stanu USA, wymaga wczenia informacji nt. czynw
antysemickich na wiecie do corocznych raportw Departamentu Stanu
i uniewania wszelkie dochodzenia przeciw oskareniom o antysemityzm.
Telewizja, radio, gazety, czasopisma, ksiki, lmy, nawet pyty CD
przemawiaj jednym gosem, wzmacniajc wzajemnie przekazywane informacje.
Pomimo pozornej rnorodnoci nie ma alternatywnych rde informacji.
Nie jest to wniosek jedynie pod adresem amerykaskich rodkw przekazu.
Identyczne stosunki panuj w Polsce. Najbardziej prestiowe i wpywowe
gazety amerykaskie New York Times, Wall Street Journal i Washington Post
s instrumentem polityki globalistw i syjonistw. Gazety te dyktuj trendy
i wskazuj drog niemal wszystkim pozostaym gazetom w USA. New York
Times we wsplnym przedsiwziciu z Washington Post publikuje International
Herald Tribune, gazet o najwyszym nakadzie na wiecie.
Washington Post dostaje wiadomoci wewntrzne rzdu federalnego.
Wyraenia w artykuach takie jak rda wojskowe, wysocy urzdnicy pastwowi,
albo analitycy Pentagonu ujawniaj stosunki agencji informacyjnej z rzdem
i wadzami wojskowymi. Przykadowo, Washington Post (10.11.2002): Niniejszy
artyku zosta w ostatnich dniach szeroko przedyskutowany z kilkoma wysokimi
przedstawicielami cywilnymi i wojskowymi departamentu obrony. Cenzorzy
wojskowi w Public Affairs dokadnie sprawdzili artyku, a niby niezalene
wydawnictwo opublikowao go, suc tym samym jako tuba propagandowa.
Wbrew zasadom dziennikarstwa, midzynarodowe agencje prasowe
wykorzystuj standardowe wyraenia (nawet zdania i cae akapity) oraz
pocztki i zakoczenia artykuw, zgodne ze stanowiskiem Pentagonu czy
NATO. Korporacje informacyjne preparuj sondae na zamwienie rzdu, ktre
odzwierciedlaj plany administracji, Pentagonu i wielkiego biznesu. rodki
przekazu id na, jak okrelili sami doradcy Biaego Domu, kampani sprzeday
wojny Amerykanom, co byo oczywiste podczas przygotowa do wojny z Irakiem
od 2002 r.
Wojskowa kontrola nad rodkami przekazu siga pl walk. To nauczka
z czasw wojny w Wietnamie, kiedy reportae o okruciestwach na ludnoci i o
polegych onierzach amerykaskich powracajcych w workach wywoay silne
protesty spoeczne. Obecnie obowizuje system dzielenia si informacj. Co dzie
75

NATO na Bakanach

wadze wojskowe na miejscu wojny wybieraj kilku dziennikarzy spord grupy

kilkuset i zawo ich na zatwierdzone miejsce. Jeden kontrolowany reporta
zostaje nastpnie rozdzielony midzy kolegw i jeden wychodzi we wszystkich
rodkach przekazu.
Ewentualne potpiajce reportae od niezalenych korespondentw
wojennych wybiela si lub znieksztaca na praswkach Pentagonu, ktre zwalaj
win na wroga. Jeli niezalene rodki przekazu zami ten system, jak zrobia
serbska telewizja w 1999 roku, ich urzdzenia i siedziby zostan zbombardowane
precyzyjn broni, albo doznaj innej akcji zintegrowanych sub specjalnych
wedug przepisu wojny dezinformacyjnej.
Ko by si umia
Zoran Petrowi Piroczanac zebra na witrynie www.knjizevnarec.co.yu/war/
razno/pirocanac.html cytaty z kampanii demonizacji Serbw: Te cytaty to may
pomnik haby intelektualistw z (przewanie) krajw rozwinitych, dziki ktrym
agresja NATO staa si moliwa, a nawet podana. Podczas lat 1990tych na
caym wiecie przedstawiono tysice analiz w gazetach, programach telewizyjnych
i ksikach nt. nowego gatunku na Ziemi Serbw. To nowe zo, diaby, mordercy
niemowlt, niszczyciele bibliotek publicznych, archiww historycznych,
czyciciele innych narodowoci, tyrani Serbowie przeszkadzaj w rozwoju
pokojowego wiata. Dlatego tego wirusa trzeba zniszczy. Std ta tchrzliwa
agresja w stosunku do narodu serbskiego (pierwsza wojna zjednoczonej Europy,
jak powiedzia Francuz Jack Lang w telewizji w poowie maja 1999 r.).
Opowie o wojnie domowej w Boni rozpocza si pod nieuwag
wikszoci Amerykanw. Obrazy telewizyjne zagodzonych kobiet i dzieci
w Somalii wstrzsny opini publiczn USA na tyle, e domagaa si interwencji
zbrojnej. Natomiast brakowao podobnych obrazw z Bakanw dla uzasadnienia
planowanej wojny. Narodzia si wic absurdalna, czsto wcieka i rasistowska
propaganda wymierzona w oczernienie rzdu Jugosawii i caego narodu,
nazywanego odtd mimo wielo-etnicznoci Serbami. Faszywe obrazy z Boni
zaplanowano na demonizacj Serbw. Zaczto przypisywa im wszystkie
okruciestwa. T sam taktyk kontynuuje si do dzi w konikcie bakaskim
bez wzgldu na to, gdzie aktualnie jest najbardziej zaogniony.
Zdumiewa nie tyle uycie nowoczesnych rodkw przekazu w celu
faszerstwa, ile bezkrytyczno spoeczestw uwaajcych si za przodownikw
demokracji, praworzdnoci i wolnoci sowa. Zachd ma wysoki wskanik
komputerw osobistych na mieszkaca. Komputer daje nieograniczony dostp
do wszelkiej informacji, cznie z dysydenck, ale ludzie ci yj wedug
konsumpcyjnego rozkadu praca-dom-rozrywka, ktry w duej mierze kontroluje
propaganda rzdu i producentw. Reklamy mwi ludziom, co z nimi jest le, co
im brakuje do szczcia.
Ludzi tak zaprogramowano na pojmowanie rzeczywistoci przez
byskawiczne obrazki w telewizji, e nie s w stanie oglda i rozumie
76

Obrazki, ktre zmyliy wiat

powolnej akcji, przemyle i skojarzy. Gd szybko zmieniajcych si obrazw

i akcji pompujcych adrenalin do y tumacz zawrotne tempo oraz zycznie
niemoliwe, acz spektakularne sceny lmw z Hollywoodu, w ktrych gwne
role graj samochody, samoloty, lizgacze oraz potwory z kosmosu. Wycinkowo
informacji i ograniczenie czasu gwnego programu wcinitego midzy przerwy
reklamowe s skutecznym narzdziem manipulowania informacj.
Profesor Noam Chomsky zna to z dugoletnich dowiadcze. Poniewa
jego argumenty podwaaj prawdy i pojcia oglnie tkwice w wypranych
mzgach, Chomsky potrzebuje wicej czasu na przedstawienie dysydenckiej
opinii ni uyczaj mu gospodarze dyskusji telewizyjnych. Pozostaje prasa
jako rodek przekazu, ale i w niej redakcje decyduj o doborze materiaw,
a czytelnik o dugoci artykuw, ktre ma ochot czyta. Zwykle pranie mzgw
odbywa si za pomoc nagwkw na pierwszej stronie i pierwszych akapitw
tekstu. Skrawki prawdy mog by gdzie wcinite dla zachowania pozorw
obiektywnoci. Czasami zdarzaj si wpadki dziki trzewym czytelnikom,
ale sprostowanie ukazuje si jako maleki tekcik w takiej czci amw, gdzie
wikszo nie zaglda.
Dugo materiau i potrzeba wysiku umysowego odstraszaj przecitnego
czowieka od ksiek oraz wyszukiwania, wertowania i werykacji w Sieci.
Materia zawarty na jednej tylko witrynie internetowej moe atwo wypeni
setki, jeli nie tysice stron wydrukw. Czytanie z ekranu jest uciliwe,
a drukowanie czasochonne i wymaga wydatkw na dobr drukark i papier.
Przecitny czowiek nie ma czasu, nie jest intelektualist i stroni od tematw,
ktrych nie kojarzy wprost ze swoimi sprawami yciowymi. Wida to po
zawartoci popularnych magazynw. Dziaanie zgodne z nowo nabyt informacj
znowu zabiera czas, energi i jest stresowe, bo otoczenie ma zupenie inne zdanie
na dany temat. Odmienno pogldw moe wic mie towarzyskie, jeli nie
powaniejsze konsekwencje, np. utrat pracy. W Polsce dochodz wzgldy
nansowe, a poczenie z Internetem jest kosztowne.
Brytyjski autor i dziennikarz, Johnny Byrne widzia europejsk i amerykask
wersj programu dokumentalnego pt. Yugoslavia: the death of a nation
(Jugosawia: mier Narodu). Program wyprodukowao BBC i zyska dobr
opini za obiektywno. Ten sam program pokazano na amerykaskim kanale
Discovery ze ciek dwikow zastpion komentarzem Christiane Amanpour.
Byrne po obejrzeniu wersji USA: adnego waniejszego lmu dokumentalnego
z Wielkiej Brytanii na nie-amerykaski temat NIGDY nie przekrcono w ten sposb.
Od Palm Beach po Hag
Na konferencji w Feldkirch w Austrii (30.8.2002) dr Robert Hickson
z dowdztwa sub specjalnych USA wyrazi obawy o okamywanie spoeczestwa
przez elity: Kiedy ludzie yj w napiciu i gmatwaninie, potrzebuj strasznych
77

NATO na Bakanach

uproszcze i czsto poddaj si demagogom i pochlebcom [...] fasz czsto

chroniony przez elity polityczne, nansowe i prasowe [...] Najwikszym skutkiem
spoecznym kamstwa, celowo dostarczonego faszu, jest zamanie zaufania.
Hickson skomentowa propagand w dziennikach telewizji amerykaskiej:
Wida zwykle kobiet i mczyzn w rodku ekranu, ktrzy podaj Prawdziwe
Newsy Dnia szczerzc zby. Na dole ekranu przesuwa si bez ustanku telegram
z wiadomociami. To jest obkane! Co ma wsplnego z umysem czowieka?
[] Nie ma moliwoci rozpatrzy podstawowych faktw i argumentw, a czsto
rozmylnie ukrywaj podstawow prawd. Zupenie odwracaj uwag tymi
multi-medialnymi psychotechnikami i oszaamiaj!
Prbk tego, co wytworzyy w umysach Amerykanw nieustanne naloty
kamliwymi obrazkami wida w komentarzu od wydawcy gazety kalifornijskiej
Palm Beach Post (12.3.2003). To szmata z gatunku tych, ktre w 2001 r.
przedstawiy obz zagady w Owicimiu jako zaoony i prowadzony przez
polskich hitlerowcw. Tym razem redaktor pisze: Administracja Busha mwi,
e Kosowo stanowi moraln analogi ataku na Irak. Aby ocali etnicznych
Albaczykw atakowanych przez Serbw, USA i sojusznicy europejscy
bombardowali Jugosawi przez 78 dni w 1999 roku, ominwszy Rad
Bezpieczestwa ONZ. Redaktor nie wyjania, kogo USA broni w Iraku. Zauwaa:
Slobodan Miloszewi przeprowadza ludobjstwo. Zwoka znaczyaby wicej
ludobjstwa. Akcja Rosji, ktra spowodowaa impotencj ONZ, bya haniebna.
Prezydent Clinton zwrci si do NATO, ktre poparo wojn i to jednogonie,
jak wymagaj reguy NATO.
Redaktor sugeruje ludobjstwo Miloszewicia, tylko nie pisze, e dowodw
Haga wci nie ma, a oskaronych Serbw coraz wicej. Miloszewi widocznie
wietnie zorganizowa i zatai ludobjstwo, skoro dowody istniej jedynie
w tekach sub specjalnych USA, ktre organizoway prowokacje wraz
z terrorystami albaskimi. Reguy NATO rzeczywicie wymagaj automatycznego
poparcia sojusznikw dla USA Nie ma gosowania ani decyzji wikszoci
gosw (patrz: podrozdzia pt. Pan wiata w rozdziale pt. O prawa czowieka),
ale nic nie mwi o agresji na suwerenne pastwo, szczeglnie, kiedy broni si
przed wewntrznym terroryzmem.
Stare obrazki ju s nie do podwaenia. Redaktor: Nawet krtkie, stosunkowo
udane wojny mog na dugo pozostawi nieporzdek, bo przecie Miloszewi
wykorzysta naloty do zwikszenia tempa ludobjstwa. Do nieporzdku zalicza
si 500 (zamiast faktycznych paru tysicy) cywilnych oar precyzyjnych bomb
oraz podzia Serbii wymagajcy obecnoci 30 tys. wojsk sojuszniczych. Mimo
tego, setki tysicy uchodcw, ktre w dalszym cigu nie powrciy. W wietle
obrazkw ju zakodowanych, Kalifornijczycy naraziliby si na pomwienie
o brak patriotyzmu (jeli nie krzeso elektryczne), gdyby mieli pomyle, e to
moe Serbowie s tymi uchodcami.
78

Obrazki, ktre zmyliy wiat

Obrazki pokutuj i w sdzie, ktry powinien zachowa obiektywno. Przez

ostatnie dwa dni prokuratorzy byli zajci trzema nowymi wiadkami i technicznoprawnymi debatami na sali sdowej. Ich sprawa dalej si wali pisaa w marcu
2003 r. Wera Martinowi z natowskiego trybunau. wiadek Malesewiciowa,
przewodniczca Zwizku Winiw Obozw w Boni-Hercegowinie, opisaa
w okropnych szczegach i potwierdzia opisy 63 sposobw zncania si nad
winiami w 520 serbskich obozach. Problem w tym, e nie przedstawia adnych
nazwisk i dat, a miejsca nie miay sensu, np. w fortecy Bijeljina obz nigdy nie
istnia. wiadek nic nie wie o obozach w Boni, bo bya uwiziona w Chorwacji
przez 9 miesicy! Twierdzia, e wszystko zostao udokumentowane w zeznaniach
wiadkw, ale nie moga przytoczy adnego, bo wszystko jest aktualnie badane
(po 12 latach!).
Malesewi pamitaa detale obcinania genitaliw, przymusowej
konsumpcji ekskrementu i czci ciaa oraz innych wydarze, przy ktrych nigdy
nie bya i nie wymienia ani jednego wiadka. Bekotaa, przycinita do muru
przez Miloszewicia: Nie pamitam szczegw. Sdzia Nice kaza jej obieca,
e w terminie pniejszym znajdzie i dostarczy dokumenty. A co prokurator robi
przez 12 lat i dlaczego oskary bez dowodw?
O zniszczeniu Dubrownika przez Serbw zeznawaa dyrektor instytutu
ochrony zabytkw w tym malowniczym miecie, pani Baca. Pokazaa mapy miasta
z kilkoma czarnymi plamami w miejscu budynkw, ktre rzekomo zburzyy siy
serbskie. Jej rkami prokurator wprowadzi nastpne grube pliki dokumentw,
e... Dubrownik jest na licie zabytkw UNESCO. Nareszcie trybuna bdzie
mg to udowodni.
Nieludzie
Celem propagandysty, pisa Aldous Huxley w 1937 roku, jest sprawi, by
jedna grupa ludzi zapomniaa, e jaka inna grupa to te ludzie. Propaganda NATO
musiaa zdemonizowa Serbw proporcjonalnie do skali natowskiej przemocy
w Jugosawii. NATO zabio wicej osb cywilnych ni zgino po obu stronach
walk midzy WAK a siami bezpieczestwa Jugosawii przed interwencj NATO.
W cigu jednego roku do rozpoczcia nalotw 24.3.1999 r. zgino w kosowskiej
wojnie domowej ok. 2 tys. osb. Od 24 marca bomby zabiy tyle cywilw
przez pomyk (rozdzia pt. Pod bombami NATO). Kade nowe ogoszenie przez
NATO o morderstwach serbskich nastpowao zaraz po dowodzie na nastpn
zbrodni wojenn nalotw. Jakkolwiek sugesti, e lekarstwo NATO jest gorsze
od leczonej choroby, rzecznicy NATO odrzucali krzykliwym: Czy zapominamy
o prawdziwym wrogu?
Zoono koniktu propaganda zastpuje pytaniem z prost odpowiedzi.
W kampanii kosowskiej pytanie brzmiao: Czy nie naley zatrzyma czystek
etnicznych? To pozwala przedstawi Jugosawi a nie NATO jako agresora. Sojusz
79

NATO na Bakanach

pnocnoatlantycki przedstawia si jako prowadzcy w zasadzie wojn obronn

na rzecz Albaczykw kosowskich. Wkrtce po 24 marca NATO owiadczyo,
i gwnym celem nalotw jest powrt 800 tys. Albaczykw. Cynizm osign
szczyt niewidziany podczas kampanii NATO w Boni. Aby ustali charakter
wojny nie potrzeba analizy okruciestw, tylko zbadania, ktre grupy cign
korzyci z wojny, jakie mog by przyczyny gospodarcze i jakie role odgrywaj
pastwa po stronie agresora.
Masowa ucieczka rozpocza si po, a nie przed 24 marca. W tym dniu Clinton
przemwi o ocjalnej przyczynie wojny: zapobieganie eksodusowi. Bez nalotw
NATO populacja uciekinierw mogaby wzrosn o dziesitki tysicy. Jak byo
naprawd? Poza zniszczeniami oraz sterroryzowaniem ludnoci, bombardowania
zaktywizoway walki midzy siami bezpieczestwa Jugosawii a WAK. Przed
bombami, walkami i terrorem WAK, zaczy ucieka setki tysicy (rozdzia pt.
Uchodcy). NATO liczyo, e ofensywa powietrzna umoliwi WAK wyparcie
si serbskich z Kosowa tak, jak naloty w 1995 r. w Boni pomogy siom
chorwackim i muzumaskim wyprze Serbw.
Jak tylko uchodcy opucili Kosowo, propaganda pokazywaa konwoje oraz
tok na granicach i w obozach, aby zyska poparcie spoeczne. W tym samym
czasie pastwa NATO nie przejmoway si losem uchodcw, dostarczajc
minimaln pomoc do prowizorycznych obozw, gdzie niemoliwe warunki
doprowadziy do buntw. Nawet wtedy Zachd przyj tylko garstk uchodcw.
Niektrzy przywdcy NATO owiadczyli (bez szerszego oddwiku w prasie), e
wyludnienie Kosowa daje im woln rk w nalotach dywanowych i przygotowuje do
inwazji ldowej. Wyludnienie byo niewtpliwie korzystne take dla si Jugosawii,
bo mogli skuteczniej zwalcza WAK i przygotowa si na inwazj ldow NATO.
Przed nalotami, mier i cierpienia Albaczykw byy win
reimu Miloszewicia. Od rozpoczcia nalotw sytuacja wymagaa hukslejowskiego
przedstawienia bombardowanych jako nieludzi. Miloszewi-Hitler zacz znaczy
cay nard serbski, bo wszyscy Serbowie s odpowiedzialni za ludobjstwo i czystki
etniczne. Serbowie stali si obojtni na cierpienia kosowskich Albaczykw,
optani niesychan dz krzywdzenia, wic trzeba ich zbombardowa, a jeli to
nie pomoe zajciem Belgradu i dugotrwa okupacj. Propagandyci posuyli
si terminologi XIX-wieczn: bandycka kampania NATO to misja cywilizacyjna.
Hitler przewodzi imperialistycznemu mocarstwu, ktre chciao zapanowa
nad Europ. Apetyt Hitlera odzwierciedla gospodarcze apetyty Siemensa,
Kruppa, I. G. Farben, Daimler-Benza, Deutsche Bank i innych niemieckich
konglomeratw. Korporacje amerykaskie wycigny pomocn rk. Zanim
wstrzymano niemiecki zabjczy imperializm, wadza Niemiec rozcigaa si od
Kanau La Manche po Kaukaz, obejmujc Bakany z Jugosawi. Porwnanie
Serbii do III Rzeszy, a Miloszewicia do Hitlera usyszaem z telewizora, gdy
80

Obrazki, ktre zmyliy wiat

Jugosawia staa w pomieniach. Serbia, w odrnieniu od Niemiec Hitlera,

bronia granic Jugosawii, ktr wsptworzya (rozdzia pt. Wielko-Serbizm).
Z kad secesj poszczeglnych republik, brutaln dla serbskich mniejszoci,
Serbia wstawiaa si za swoim narodem w pozostaych republikach. 25% Serbw
yo wtedy w Jugosawii poza Serbi. Hitleryzm Miloszewicia by autentyczn
obron ich ycia w antagonistycznym rodowisku niewidzianym w Europie od II
wojny wiatowej. Hitler upozorowa krzywd Niemcw autochtonw w Polsce,
Czechach i Sowacji, aby mie pretekst ataku. Zaoy sie obozw zagady,
w ktrych Serbowie byli jednymi z najliczniejszych, liczc w stosunku do iloci
ludnoci w narodzie. Miloszewi nie jest odpowiedzialny za rzekome obozy
zagady ani za okruciestwa popenione przez ludno serbsk z zemsty czy
w samoobronie. Takie zachowania ciga, a w siach rzdowych kara.
Wedug belgradzkiej agencji prasowej Tanjug, Robert Allen Lofthouse,
najemnik wojenny z Nottingham, dostarcza prasie amerykaskiej i brytyjskiej
kamstwa o Serbach boniackich. Zapay go siy serbskie na Grze Majewica
w pnocnej Boni pod koniec stycznia 1993 r. Przyzna si do dostarczania
Royowi Gutmanowi z US Newsday i do BBC faszywych informacji o obozach
koncentracyjnych, gwatach, czystkach etnicznych i innych okruciestwach
Serbw w Boni.
Wedug Tanjug, Lofthouse posya faszywe reportae i podrabia
nagrania telewizyjne dla Gutmana i BBC raz na miesic. Pomagali mu ludzie
muzumaskiego ocera wywiadu imieniem Amir. Lofthouse przyzna si m.in.
do podania Gutmanowi i BBC, e Serbowie boniaccy uyli gazw trujcych
we wrzeniu 1992 r. Reportaom Gutmana w Guardianie na pocztku sierpnia
1992 r. rzeczywicie brakowao autentycznego wydwiku. 4 sierpnia Gutman
donosi ze Slawonskiego Szamaca w Chorwacji, e ludzi w serbskich obozach
w Bosanskim Szamacu po drugiej stronie Sawy torturowano, zabijano i kazano im
je wasny ka. Reporta by rzekomo oparty na (niesprawdzonych) zeznaniach
byych winiw.
5 sierpnia Gutman donosi z nieujawnionej miejscowoci, e w serbskim
obozie w Brczko zwoki palono i przerabiano na pasz dla zwierzt. Nastpnego
dnia Gutman opisa z Zagrzebia, jak serbskie strae w obozie Omarska trzymay
winiw w otwartym dole. Relacja bya, jak poprzednie, z drugiej rki, od
czowieka imieniem Hajca. Do tego Hajca oznajmi (tak pisa Gutman), e
nie by wiadkiem morderstw, ale jednego razu widzia osiem zwok pokrytych
przecieradami.
W brytyjskiej prasie ani telewizji nie byo reportau o zapaniu i wyznaniach
Lofthousea. Rozpowszechniajc usankcjonowane doniesienia od ludzi
jak Lofthouse, propaganda wytworzya wizerunek polecany przez rzdowowojskowe organa wojny informacyjnej. Nie by to przypadek spowodowany
81

NATO na Bakanach

niedowiadczeniem i gorczk wojny, tylko, zdaniem licznych ekspertw

dziennikarstwa w ksice Hammonda i Hermana, celowa akcja odgrna, w ktr
wielu redaktorw i dziennikarzy dao si wcign, amic etyk zawodow.
Inkryminacje w rodkach przekazu przeciw Serbom przyjto za prawd.
Wytworzya si nienaruszalna opinia o Serbach. Andre Glucksman (Le Figaro
25.1.1993): W rodku starego kontynentu, przeksztacona na armi serbsk bya
czerwona armia prbuje przeduy i zakoczy II wojn wiatow, odtwarzajc
nieludzkie metody z tamtych czasw: masowe wypdzenia, rze ludnoci cywilnej,
brutalne obozy wizienne, czystki narodowociowe. Opinia trudna do zmiany
nawet dzi.
Serbskie gwaty
Prof. John-Peter Maher (11.10.2000) do Guardiana nt. kamliwego
artykuu z 10.10.2000: Historyjki o systematycznej serbskiej polityce gwatw
s rasistowskim oszustwem, jak Protokoy Starszyzny Syjonu, rozpowszechniane
w celu zasiewania nienawici i wywoania wojny przeciw niewinnym. Nie jest
ju tolerowana obraza Afro-Amerykanw czy ydw, wic Serbowie stali si
zwierzyn do linczowania przez motoch.
Na przeomie lat 1992-1993 prasa zamieszczaa sensacyjne artykuy
o gwatach w Boni. Wymys wypyn od Harisa Silajdzicia, ministra BiH,
w czasie rozmw pokojowych w Genewie. Silajdzi zarzuci siom serbskim
w Boni gwat 30 tys. kobiet i dziewczt. Popularny magazyn dla kobiet Ms
zamieci artyku oskarajcy Serbw o gwacenie w produkcji lmw porno.
adnych lmw tego rodzaju nigdy nie znaleziono, a organizacje praw czowieka
Helsinki Watch i Human Rights Watch nie popary zarzutw. W styczniu 1993 r.
tzw. Raport Warburtona zatwierdzony przez Wsplnot Europejsk oszacowa, e
Serbowie zgwacili ok. 20 tys. Muzumanek. Raport nagminnie przytaczano jako
niezaleny i wiarygodny. Nie opublikowano wyzna czonkini zespou badawczego,
Simone Veil, byej minister rzdu francuskiego i przewodniczcej Parlamentu
Europejskiego, e raport opiera si na wywiadach z czterema osobami.
Wedug New York Times (19.10.1993) chorwackie ministerstwo zdrowia byo
jedynym rdem informacji o 20 tys. zgwaconych. Newsweek (4.1.1993) donis
o 50 tys. gwatw na Muzumankach w Boni. Wspautor Tom Post wyjani,
e liczba ta opieraa si na wywiadach z 28 kobietami. czn ilo obliczano
ekstrapolujc stwierdzone przypadki za pomoc wspczynnikw okrelonych
z proporcji zgaszanych gwatw do iloci rzeczywistej, bo zwykle oary si nie
przyznaj. Na podstawie 119 udokumentowanych przypadkw komisja ONZ
zmniejszya liczb oar z 50 tys. do 2,4 tys., ale Serbek i Chorwatek. Francuski
dziennikarz Jerome Bony znalaz wytumaczenie przesadzonych raportw: 50 km
od Tuzli, powiedziano mi: Niech pan si uda na boisko szkoy redniej w Tuzli. S
tam cztery tysice zgwaconych kobiet. Kiedy przybyem na miejsce, znalazem
tylko cztery kobiety gotowe zeznawa.
82

Obrazki, ktre zmyliy wiat

W poszukiwaniu sensacji reporterzy wysnuwali bzdurne wnioski, ktre

mogy uj uwadze czytelnika. 15.1.1993 roku, kiedy wojna serbsko-boniacka
nie miaa jeszcze dziewiciu miesicy, New York Times zamieci ilustrowany
artyku o dwumiesicznym dziecku maolatki muzumaskiej rzekomo
zgwaconej w serbskim wizieniu. To mgby by wczeniak, ale co sdzi
o piciomiesicznym dziecku urodzonym w wyniku rzekomych systematycznych
gwatw serbskich w Boni, co opisa USA Today dwa dni wczeniej.
Podczas, gdy propaganda rozgaszaa rzekome gwaty serbskie na Albankach
kosowskich w czasie ataku NATO na Jugosawi wiosn 1999 roku, albaskie
gangi poryway do burdeli woskich i greckich dziewczyny i mode kobiety
z obozw dla uchodcw kosowskich, zabijajc nawet te, ktre si opieray. W kilka
przypadkach wiadkami byli reporterzy zachodni. Przykadowo, korespondent
Reutersa, Knight Ridder donosi (22.5.1999), e co noc 10 odzi opuszczao albaski
port Vlore do Woch z dziennym poowem kobiet kosowskich.
Wymys o serbskich gwatach odcign uwag od celw i zbrodni NATO
w Boni. Rzekome gwaty skupiy uwag prasy i telewizji w czasie pokazowych
rozpraw serbskich osb wojskowych w Hadze. Felietonistka Linda Brazill
w Capital Times, gazecie w stanie Wisconsin, uyczya miejsca Shanie Alexander
z organizacji Talking Women (23.3.2000): Gwat i niewola seksualna w dalszym
cigu s podstawow broni przeciwko kobietom w czasie wojny. Po zakoczeniu
wojny mczyni u wadzy nie robi wiele, aby ukara te zbrodnie. Ale w tym
tygodniu trybuna zbrodni wojennych w Hadze przeszed do historii prawa,
otwierajc pierwsz spraw ONZ skupiajc si wycznie na powszechnych
zbrodniach seksualnych przeciw kobietom podczas wojny.
Chodzio o miejscowo Foca, gdzie rzekomo Serbowie boniaccy uwizili
Muzumanki w fabrykach gwatw. Kobiety i dziewczta podobno co noc
zmuszano do seksu. W jednym przypadku czonkowie serbskiej policji wojskowej
byli oskareni o gwacenie i torturowanie 15-letniej dziewczyny przez 8 miesicy.
Chocia Foca jest najbardziej gonym przypadkiem w cigu wojny lat 19921995, s doniesienia o gwatach przez wszystkie strony w dziesitkach takich
fabryk w caej Boni. Najnisze oszacowanie, wykonane przez komisj Wsplnoty
Europejskiej opiewa na 20 tys. zgwaconych kobiet, przewanie Muzumanek.
Muzumaski rzd Boni zasugerowa, e 50 tys. jest blisze prawdy pisaa
Alexander, przemilczajc niezalene wnioski organizacji humanitarnych i zeznania
wysokich osobistoci europejskich zaangaowanych w oskarycielskie raporty.
Alexander: Rozprawa jest wana, bo chocia wyraenie systematyczny
gwat uyto w celu opisu wydarze w Boni, nie ma obecnie takiej zbrodni
wedug prawa midzynarodowego. Oskarenie o zniewolenie seksualne w Foca
moe by, zdaniem Alexander, podcignite pod zbrodni przeciw ludzkoci.
Alexander przytacza Kelly Askin, amerykask prawniczk i autork ksiki
83

NATO na Bakanach

o Boni pt. War Crimes Against Women (Zbrodnie Wojenne Przeciw Kobietom),
e rozprawa w Hadze reprezentuje ogromny postp [] w prawodawstwie dla
kobiet. Dziki Askin i innym, ktre s teraz czci systemu wadzy sdowej, od
prezydent trzyosobowego skadu sdu w Hadze, pani Florence Mumby, po panie
mecenas po stronie oskarycielskiej i obronnej, ta rozprawa jest dowodem, e
nastawienie wiata do tego rodzaju zbrodni zmienia si pisaa Alexander.
Dziaacz spoeczny z Kalifornii, Lester Schonbrun, odpowiedzia gazecie
w licie w Sieci (26.3.2000): Obozy gwatw i absurdalne liczby oar s czci
lawiny propagandowej, ktra doprowadzia do wojny [] Oddziay mierci,
wyszkolone i utrzymywane przez Amerykanw na caym wiecie, zgwaciy wicej
osb ni potra policzy. Mam wic wierzy, e ci gwaciciele na samej grze
troszcz si o zbrodnie na Bakanach? [] Na pocztku gwaty nie miay miejsca.
Najpierw byo pragnienie podziau Jugosawii. Zaognio ono konikty i urodzio
wyolbrzymione raporty o gwatach, sensacyjne opowieci o okruciestwach.
Przez ostatnie 10 do 12 lat rodki przekazu wpoiy Amerykanom okropne historie
w przygotowaniu na moment, kiedy skrajna zbrodnia wojenna, bombardowania,
bdzie wyglda jak ulga, akt altruistyczny [] Koszty i zniszczenie ponosi jedna
grupa: tragicznie nieszczni Jugosowianie i ogupieni zachodni podatnicy.
Korzyci cignie zupenie inny rodzaj ludzi, ktrym zawsze byo obojtne, kogo
zabijaj, by mogli rosn gospodarczo.
Raport Amnesty International pt. Lives Blown Apart: Crimes Against
Women in Times of Conict (8.12.2004 http://web.amnesty.org/library/index/
ENGACT770752004) nt. zbrodni przeciw kobietom w czasie koniktw nie
wymienia ju gwatw w Boni.
Ruiny Dubrownika
John-Peter Maher (11.10.2000) do Guardiana nt. artykuu z 10.10.2000 r.
o zrujnowaniu piknego miasta Dubrownik w 1991 roku: To jest lipa, a to, e
Dubrownik zosta odbudowany lipa do en-tej potgi. Odwiedziem miasto
25.3.1992 r. [] Dubrownik wcale nie zosta zniszczony. Ledwie dozna
zadrapa. Dachwki strcone wstrzsami wybuchw byy ju uzupenione,
kiedy byem tam [...] 3 miesice po zniszczeniu. Zniszczenie Dubrownika to
wymys rm reklamowych, zatrudnionych przez zbrodniarzy wojennych, ktrzy
rozbili Jugosawi bez negocjacji. Bombardowanie pochodzi od tych oszustw,
a nie okrtw [...] Hill & Knowlton, Ruder Finn oraz Waterman Associates zbili
miliony, podsycajc pomienie obecnej wojny. Miejsce prasy, czyli Pastwa, jest
na awie oskaronych, wraz z bandytami Nowego adu, za wymylanie garskich
wiadomoci o serbskich obozach zagady i gwatu, przez co podegacie do
wojny i okaleczania.
Federaln marynark wojenn Jugosawii, rzekomo zdominowan przez
Serbw, dowodzi Soweniec, adm. Stane Browet. Celem bya nie starwka,
84

Obrazki, ktre zmyliy wiat

tylko forteca napoleoska w. Srdzi, daleko za miastem, oraz hotele poza murami
Dubrownika. Zakwaterowao si tam wojsko chorwackie i ustawio artyleri
w osonie uchodcw. Strzelali w siy federalne, by sprowokowa mier
i zniszczenie wrd uchodcw, podobnie jak to robili Muzumanie Izetbegowicia.
Zagrzeb chcia, jak Muzumanie, a potem Albaczycy kosowscy, sprowokowa
atak Zachodu na Serbw. Maher: 5.12.1991 r. siy Chorwacji zamontoway
modzierz na platformie samochodowej i jedc w t i z powrotem wzdu [gwnej
ulicy na Starym Miecie] Stradum strzelay w okrty, by wywoa kontratak.
Zdjcia poncego Dubrownika zrobiono obiektywami, ktre skracaj
perspektyw. Maher: W ten sposb, kolumny dymu z portu nakadaj si na
miasto otoczone murami [...] Dym unosi si ze zbiornikw paliwa dwu odzi
rekreacyjnych, ktre paliy si w Starym Porcie oczywicie na zewntrz murw.
Stare Miasto Dubrownika wcale si nie palio. Dziury od kul wzdu Stradun
pochodziy od karabinw wewntrz murw miejskich, na poziomie gruntu
z bliskiej odlegoci, wic z walk ulicznych midzy rywalizujcymi odamami
chorwackimi. Odgrywane do tyu, tamy wideo ze strzelaniny wzdu antycznych
murw pokazuj chmurki dymu, wychodzcego stamtd z artylerii. Zachodni
dziennikarze w Dubrowniku, nie znajc serbsko-chorwackiego, przemilczeli
take grafti nawoujce do linczowania Serbw: Srbe na vrbe (wiesza Serbw
na wierzbach).
Maher oburzy si na Guardiana za nazwanie miasta chorwackim: Tito
podarowa je ojczystej Chorwacji po zakoczeniu II wojny wiatowej. Nigdy
przedtem Dubrownik nie by chorwacki. Pod farb w klasztorze Dominikanw
znaleziono bizantyjsk sztuk serbskie i greckie korzenie Dubrownika. Katolik
Maher: To jest ostatni rozdzia grabiey prawosawnych ziem przez Zachodni
Koci. Maher przypomnia, e jedyny budynek w Ragusa (Sycylia) zniszczony
rodkami wybuchowymi i poarem, to ten, ktry mieci bezcenny zbir
redniowiecznych manuskryptw i ikon. Ruder Finn rozpocz zbirk pienidzy
na odbudow Ragusy, a FBI wykryo w tym szwindel. Maher do Guardiana:
To nie marynarka wojenna zniszczya Dubrownik, tylko adunki wybuchowe
i zapalajce, podoone przez siy chorwackie. Naniecie na swoj mapk,
moe naprzeciw serbskiej cerkwi, ktrej nie zaznaczylicie: 3 tys. mieszkacw
serbskich i 7 tys. chorwackich z Dubrownika ucieko... do Belgradu.
Maher udostpni swe wideo z Dubrownika 25.3.1992 r. telewizji w Chicago,
(Channel 19, Cable Access TV): Wszystkie dachy miay zaniedzia od staroci
dachwk. Kady turysta moe to dzi zwerykowa. Na budynkach byo troch
dziur od strzelaniny ulicznej. W wapiennych pytach ulicznych Maher widzia
kilkanacie pytkich dziur od pociskw z modzierzy, a nie od ognia okrtowego.
Nie mg on jednak ustali, kto wystrzeli pociski JNA czy siy chorwackie.
Maher w przegldzie ksiki niejakiego Cohena, ktry pisze o ostrzelaniu
85

NATO na Bakanach

synagogi: Slmowaem synagog. Miaa zbit szyb w oknie od strony Ulicy

Zudioskiej. Brytyjski dziennikarz, Boris Beloff i przedstawiciel UE, Michael
Shuttleworth byli osobno w Dubrowniku. Oznajmili zniszczenia, podobnie
jak Maher. Artylerii JNA i okrtom Jugosawii wystarczyoby par godzin, eby
zburzy Stare Miasto Dubrownika, gdyby rzeczywicie chcieli.
Dowiedziawszy si z prasy, e siy chorwackie zniszczyy bezcenne serbskie
manuskrypty i ikony, Maher znalaz to miejsce, naprzeciw cerkwi katedralnej:
wrak po wielopitrowym budynku, zniszczony i wypalony wewntrz. Z przodu
zachowaa si tablica w cyrylicy i po angielsku: IKONY. Dziaa okrtowe nie
mog zburzy budynku od rodka. Ssiednie budynki pozostay nietknite. Na
pomoc chorwackiej propagandzie przysza ksiniczka Francesca von Habsburg.
W Narodowym Klubie Prasy w Waszyngtonie (15.5.1995) pokazaa zrujnowan,
dwupitrow will w Czilipi, niedaleko lotniska Dubrownika, 15 km w linii prostej
od Starwki. Midzy 2 zdjciami Jej Wysoko wstawia zdjcie zniszczonego
wntrza, niby tej samej willi, ale z wieloma pitrami. Maher rozpozna zrujnowane
wntrze budynku z ikonami.
Na poparcie tezy, e od pocztku strategia chorwacka polegaa na
sprowokowaniu penej wojny dla zniszczenia Jugosawii, za pomoc kreowania
Serbw jako zych, Maher zacytowa Susan L. Woodward z jej ksiki, wydanej
w 1995 r. przez Brookings Institution, pt. Balkan Tragedy, Chaos and Dissolution
after the Cold War (Bakaska Tragedia, Chaos i Rozpad po Zimnej Wojnie):
Atak na pocztku padziernika na Dubrownik, ktry by pod ochron UNESCO,
mia szczeglne znaczenie dla wytworzenia antagonizmu do Serbii i jej armii.
Rzd chorwacki wykalkulowa, e z pomoc celnego ognia z murw Dubrownika
sprowokuje atak JNA na miasto i przycignie tym uwag. Sylvia Poggioli
z National Public Radio, na jesieni 1993 roku: niepoliczon ilo razy ci z nas,
ktrzy raportowali te konikty wpadli w puapk dezinformacji. Zacytowaa jako
przykad reportae, e Dubrownik zosta zdewastowany, kiedy w rzeczywistoci
dziennikarze po wizycie w miecie po zakoczeniu kampanii widzieli tylko
powierzchowne uszkodzenia.
W Izbie Lordw
Angielscy lordowie powtarzali w szacownej Izbie Lordw niesamowite
zmylenia o Serbach. Wypowiedzi miay ton naukowy, czyli ci, ktrzy przygotowali
teksty (jeli nie byli ze sub dezinformacyjnych) raco zamali etyk naukowca,
ktry zobowizany jest przed spoeczestwem do obiektywnego przestudiowania
tematu przed publicznym zabraniem gosu. Z tego wynika, e do parlamentw
pastw uwaajcych si za cywilizowane dociera dezinformacja, ktra wpywa
na podejmowane decyzje wielkiej wagi pastwowej i midzynarodowej.
W kwietniu 1993 r. niejaki McNair powici swj cenny lordowski czas na
rol serbskich psychiatrw w podeganiu i kierowaniu rzeziami: (1) manipulowali
86

Obrazki, ktre zmyliy wiat

emocjami Serbskiej ludnoci, (2) analizowali kultury nie-serbskie, aby opracowa

psychologi terroru [] Najpierw siy serbskie zajmuj rejon. Nastpnie odbywaj
szereg gwatw publicznych i poniaj miejscowe kobiety. W wyniku tego caa
spoeczno miejscowa czuje si nieczysta i splugawiona, wic [] ludno
muzumaska jest gotowa opuci rejon. Ich przeznaczeniem jest oczywicie jaki
obz z dala od domu, w ktrym gwaty i inne formy sponiewierania zaczynaj
si na dobre. Od tego wtku przeszed do wyssanej z palca serbskiej deklaracji
rodzaju Mein Kampf Hitlera, ale nie z II wojny wiatowej, tylko wspczesnej.
Lord zrobi si w balona na wieki wiekw rozdzia pt. Wielko-Serbizm.
Kolega McNaira, lord Hylton, apelowa nie mniej naukowo o wyasygnowanie
odpowiednich rodkw na przywrcenie podstawowych praw i wolnoci, aby
ich brak nie wywoa eksplozji. Rwnie chodzio o wojn w Boni: Tam byo
ludobjstwo. Musimy to przyzna z wielkim ubolewaniem. Bya tam celowa
polityka zabijania modych mczyzn, gwacenia kobiet i wysiedlania starszych.
Tej polityce towarzyszyy zniszczenie meczetw i palenie niezliczonych domw.
adna grupa narodowociowa nie jest bez winy, ale najsrosze potpienie
przypada na rzd Serbii [] Okruciestwa te przewyszaj cokolwiek znanego
w Europie od 1945 r. Przy okazji przygotowywanej wtedy interwencji zbrojnej
NATO w Boni, lord ju wtedy zna potrzeb nastpnej interwencji: mocarstwa
maj obowizek [] zapobieenia rozszerzeniu si okruciestw do Kosowa.
Inny brytyjski bufon, czowiek pira sir Peter Ustinov, moralizowa
w European (10.6.1993) w stylu anglosaskiego rasisty-snoba: adna kwestia
moralna nie bya nigdy przedtem janiejsza. Kada prba prb, targw ze
zbrodniarzami i renegatami odbdzie si kosztem honoru, przyzwoitoci i poczucia
wasnej godnoci. Serbowie s ludmi dwuwymiarowymi, pragncymi prostoty
i ideologii tak podstawowej, e mona j bez trudu zrozumie. Potrzebuj wrogw,
a nie przyjaci, aby mogli skoncentrowa swoje dwuwymiarowe idee. ycie
jest dla nich prost melodi, nigdy orkiestr, czy nawet przyjemn harmoni.
Zwierzta uywaj swoje zasoby z o wiele wiksz bogoci ni te przedestylowane
stworzenia, ktrych czonkostwo w rodzie ludzkim zalega z patnociami. Po
przedestylowaniu antyserbskiej propagandy ludzi pokroju Petera Ustinova
i Jamiego Shea, bardzo jasno pokazaa si ich bezwymiarowo.
Roger Boyls (Times 23.12.1992) nie pokwapi si zwerykowa plotek
z czwartej rki, czyli raportu wiatowej Rady Kociow, napisanego na
podstawie anonimowych wywiadw: Gwaciciele powinni stan przed
sdami zbrodni wojennych. Jestemy teraz przekonani, e istnieje polityka
systematycznych gwatw i e jest to bro wojenna, a nie jej produkt uboczny
powiedziaa wczoraj Brenda Fitzpatrick z Rady. Fitzpatrick, czonkini zespou
badawczego przyznaa, e gwaty popeniay wszystkie strony, ale tylko Serbowie
ustanowili polityk gwacenia i zapadniania uwizionych muzumanek []
87

NATO na Bakanach

Obozy gwatw wydaj si by ponurym odgazieniem czystek etnicznych.

Wiele oar twierdzi, e powiedziano im, e bd gwacone wielokrotnie, a zajd
w ci i urodz etniczne dzieci serbskie. Gdy zaszy w ci, pozostawiono je
do sidmego miesica, kiedy przerwanie ciy byo niemoliwe. Serbowie maj
jasny cel stworzenia pokolenia dzieci nienawidzcych, powiedziaa Fitzpatrick,
cytujc osob, ktra udzielia wywiadu.
Daily Mirror (4.1.1993): Serbskich lekarzy oskarono wczoraj
o przeprowadzanie podych dowiadcze na uwizionych kobietach. Jedna
Boniaczka podobno zmara po prbie zmuszenia jej do urodzenia psa. Podobno
zostaa zmuszona do przerwania ciy, a w jej macicy umieszczono pd psa.
Zdaniem czonka parlamentu niemieckiego, Stefana Schwarza, lekarze w obozie
koncentracyjnym kopiuj metody hitlerowskiego potwora Josefa Mengele. Schwarz
powiedzia niemieckiej gazecie, e owiadczenia pochodz od chorwackich lekarek,
ktre leczyy uciekajce Boniaczki i daj akcji pooenia kresu ludobjstwu.
Kim Wilsher (Mail on Sunday 3.1.1993), opierajc si na spekulatywnym
raporcie: obz gwatw o nazwie Sonja Cafe pod Sarajewem wykorzystuje 70
kobiet. Kiedy zostaj zabite, sprowadza si nowe niewinne kobiety. To nie s
obozy komfortu, ktre Japoczycy zakadali podczas II wojny wiatowej. To nie
s burdele, ktre hitlerowcy zapeniali ydwkami z obozw koncentracyjnych.
Przyjemno seksualna nie jest tu jedynym celem. Gdy muzumanka zajdzie
w ci z serbskim dzieckiem, Serbowie uwaaj to za taktyczne zwycistwo.
Siy serbskie rozmylnie wizi muzumanki zapodnione w gwatach, zmuszajc
je w ten sposb do urodzenia dziecka lub cierpienia przeraajco pno
przerwanej ciy. Turcy osmascy zabierali dzieci Serbw na janczarw, ktrzy po
wychowaniu w nienawici do Sowian, odznaczali si wikszym okruciestwem
ni wychowawcy. Muzumascy ekstremici w Boni i chorwaccy ustasze
robili podobnie. Wielu najgorszych oprawcw w stosunku do Serbw miao
takie wanie pochodzenie. Niesawna pami o tym przetrwaa w serbskim
powiedzeniu: Serb musia skrwawi ramiona po barki, eby wykaza si przed
swym tureckim panem, ktry by zbruzgany krwi tylko po okcie.
Francuski tygodnik dla dzieci Les Journal de Enfants (22.2.1993), wpaja
milusiskim prawd o dzikusach na dalekich Bakanach: Podczas gdy w Genewie
(w Szwajcarii) trwaj dyskusje nad znalezieniem pokojowego rozwizania, walki
w Boni i Hercegowinie (jedna z 6 republik byej Jugosawii) trwaj. Nawet
gorzej, ludzie trzyma si i torturuje w obozach koncentracyjnych. Serbowie gwac
(zmuszaj do stosunku pciowego) kobiety. Niebieskie Hemy ONZ (organizacja
odpowiedzialna za obron pokoju) nie s w stanie temu zapobiec. Dalej, pod
nagwkiem Jugosowiaskie pieko straszono dzieci: Czystki narodowociowe,
obozy koncentracyjne, gwaty kobiet po to, aby rodziy serbskie dzieci, oraz
masakry [] Serbowie gwac muzumanki z Boni. W wyniku tego zachodz
88

Obrazki, ktre zmyliy wiat

one w ci i spodziewaj si serbskiego dziecka. Wedug bada Wsplnoty

Europejskiej, zostao zgwaconych co najmniej 20 tys. osb.
Mamusie i tatusie mogli potwierdzi obawy wystraszonych dzieci po
wysuchaniu dowodw serbskich zbrodni. Redaktor specjalnego programu
telewizyjnego La Marche de Siecle rozmawia ze Zwonk Knezowi: Czy w Pani
19 roku ycia, wojna zdziesitkowaa Pani przyjaci lub zabia kogo w Pani
rodzinie? Zwonka: Tak, to prawda. Dua ilo moich przyjaci zostaa zabita
lub zgina. W Sekowicie k. Tuzli jest obz, w ktrym 800 dziewczt w wieku od
13 do 18 lat jest wykorzystywanych do zabaw seksualnych serbskiej armii.
Na cukierka i chleb
James Davis w ksice pt. The Sharp End, a Canadian Soldiers Story (Ostra
Krawd, Opowie onierza Kanadyjskiego): Tego wieczoru jakie dzieci
bawiy si na werandzie na dole budynku. onierze rzucali im cukierki a im
kazaem przesta [] jeden z onierzy zauway mknc bomb modzierzow
[] Eksplodowaa zanim zdoa ostrzec dzieci [] Wszdzie leay kawaki dzieci.
Ramiona, nogi i krew pokryway werand. Nastolatka zgina na miejscu. Inne
dzieci byy powanie ranne. Brytyjscy medycy przyjechali i prbowali dobra
koczyny do waciwego dziecka. Obserwatorzy raportowali, e nie wypali
w tym czasie aden serbski modzierz. Davis: Boniacy zmasakrowali swoje
wasne dzieci. Dla propagandy. Oczywicie nastpnego dnia prasa w miecie
pisaa, e ONZ i ich sprzymierzecy Serbowie zabili te dzieci. Nie moglimy
uwierzy [] tego ranka mgbym z chci zabi kadego napotkanego onierza
muzumaskiego. To paskudztwo zaczo mnie mczy. Tym ludziom jest wszystko
jedno. S zwierztami.
Sympati wiata dla Izetbegowicia budowano na okropnych opowieciach
o serbskich atakach na nieuzbrojonych cywilw w Sarajewie. Niemal od pocztku
wojny w Boni wiosn 1992 r. prasa przypisywaa serbskiej armii cywilne oary
w Sarajewie, a to rzd muzumaski powica wasnych cywilw. Po rozamie
midzy francuskimi i brytyjskimi siami ONZ a siami USA, szeroko rozgoszone
okruciestwa serbskie wygldaj inaczej. Independent (22.8.1992): Muzumanie
zabijaj wasnych ludzi: masakra kolejki po chleb w Boni bya chwytem
propagandowym. T sam wiadomo zamieci Toronto Star. Reszta milczaa
i do dzi kamie o serbskich masakrach w Sarajewie. Zginy dziesitki osb.
Kada masakra przycigna akcj midzynarodow przeciw Serbom.
Pod koniec maja 1992 r. Rada Bezpieczestwa ONZ miaa gosowa, czy
naoy sankcje na pozostaoci po Jugosawii, czyli Serbw. Dlatego 27 maja
Muzumanie organizuj masakr swoich cywilw, zabijajc przy tym wielu
Serbw sarajewskich. Zdjcia zabitych id na cay wiat jako dowd serbskiej
zbrodni. Administracja USA wykorzystuje zdarzenie do przeforsowania sankcji
w ONZ. 30.5.1992 r. dzie przed sesj ONZ Bhutros Bhutros-Ghali pisze raport
89

NATO na Bakanach

(S/24049) o sytuacji w Boni, bez wtpliwoci wskazujc, e rzeziom winni s

bardziej Chorwaci ni Serbowie: Rada Bezpieczestwa zadaa, by wszystkie
jednostki JNA i armii chorwackiej w BiH wycofay si. Wadze w Belgradzie
ogosiy 4 maja, e do 18 maja wycofaj wszystkich onierzy w JNA, ktrzy nie
s obywatelami BiH [...] Wikszo z nich wycofaa si ju do Serbii i Czarnogry
[...] Co do wycofania si elementw armii chorwackiej w Boni [...] nie doszo
do tego. UNPROFOR otrzyma wiarygodne raporty, e personl Armii Chorwacji
w mundurach dziaa wewntrz BiH jako cz skadowa si Chorwacji.
Raport kradnie przedstawiciel Austrii w ONZ. 31.5.1992 r. ONZ nakada
na Jugosawi najsurowsze w historii sankcje, karajc gwn oar masakry.
Wiele osb umaro w Belgradzie z braku lekw przez 4 lata morderczych sankcji.
Jednoczenie zacinito sankcje informacyjne na Zachd nie miay wychodzi
adne wiadomoci ze strony serbskiej. Szermierze Nowego adu zatkali usta
oarze, ktr przeznaczyli na gwat. Godzin po gosowaniu za sankcjami,
raport Ghaliego znajduje si. Fakt, e masakr zorganizowali Muzumanie,
dociera do wielu europejskich dziennikarzy i czci rzdu USA. Garstka mediw
publikuje to, ale wikszo do dzi wini Serbw. Los Angeles Times (4.6.1992):
Godzin po naoeniu sankcji na Serbi, Rada Bezpieczestwa otrzymaa raport,
e Belgrad nie zarzdza gwnymi siami walczcymi w BiH [...] Chorwaci bior
udzia w walkach w Bosni. Ambasadorowie w ONZ zastanawiaj si, czy nie
byli za surowi w stosunku do Serbii [...] jeli czonkowie Rady znaliby raport
przed gosowaniem za sankcjami, nie rezolucja ni emiaaby szans przej. Gazeta
zatytuowaa jednak reporta Serbski raport ONZ, jakby wojna domowa w Boni
nie dotyczya Muzumanw, Chorwatw i Serbw.
Kanadyjski genera Lewis MacKenzie, pierwszy dowdca si ONZ w Boni
pisze w swej ksice pt. Peacekeeper, the Road to Sarajevo (onierz Pokoju,
Droga do Sarajewa) o masakrze z 27.5.1992 roku: Ulic zamknito niedugo
przed eksplozj. Jak tylko wpuszczono tum i ustawi si on w kolejk, pokazali si
dziennikarze, trzymajc si z daleka. Przyszed atak i dziennikarze natychmiast
znaleli si na miejscu eksplozji. Za t wypowied rzd muzumaski posdzi
MacKenzie o gwat i zabjstwo czterech muzumanek i maestwo z Serbk.
Dalsze przeszkody wypyny, gdy genera prbowa zosta politykiem.
wiadectwo zoone przed Rad Serbsk, pozarzdow grup serbskich
intelektualistw w Belgradzie: Byam wiadkiem masakry na ulicy Wasy Miskina.
Ok. 40 minut przed wydarzeniem, [siy muzumaskie] zabroniy wstpu ta ulic
ze sowiaskiej muzumaskiej czci miasta, pozwalajc przechodzi z innych
jego czci. Przygotowywano ambulanse i samochd telewizji. Widziaam z okna
mego mieszkania, e przejcie byo zabronione z jednej strony miasta. Pojazd
telewizji sta podobno w zwizku z reportaem z rynku. W momencie wybuchu
zaczli reporta. Na ten dzie przywieziono chleb i lody do sklepu wanie tam [...]
90

Obrazki, ktre zmyliy wiat

Syszaam jedynie eksplozj, adnego dwiku leccych pociskw z modzierza.

Nosze i karetki pogotowia przygotowano za wczasu, a przed moim domem stay
zaparkowane pojazdy tu przed eksplozj.
1.9.1992 r. grupa badawcza kongresmanw USA nt. terroryzmu i walki
niekonwencjonalnej otrzymaa raport Yossefa Bodanskyego i Vaughna Forresta
o iraskiej inltracji Bakanw w celach terroryzmu w Europie. Wynika z niego,
e co najmniej cz Biaego Domu znaa prawd o muzumaskich masakrach
na pokaz: Teheran i jego sojusznicy uywaj przemocy w Boni jako odskoczni
do rozpoczcia dihadu w Europie [...] W centrum iraskiego systemu w Europie
znajduje si prezydent Boni, Alija Izetbegowi, muzumaski fundamentalista
i czonek islamskiej organizacji Fidaijane. Jest on oddany zaoeniu Islamskiej
Republiki w Boni. Fidaijane jest zwolennikiem walki o zakadanie wadzy
islamskiej, gdziekolwiek yj muzumanie.
Wedug Bodanskyego i Forresta, wcignito jugosowiask modzie
muzumask do wsppracy z arabskimi terrorystami i do naladowania ich.
Grupa si muzumanw boniackich, z ktrych wielu suyo w islamskich
organizacjach terrorystycznych, zacza popenia serie okruciestww,
wcznie z jednymi z najgorszych ostatnich morderstw muzumaskich
cywilw w Sarajewie, jako zmyki propagandowej dla zyskania sympatii swiata
i interwencji zbrojnej. Badania ONZ i in. wojskowych ekspertw zaliczyy
tu: bombardowanie kolejki po chleb (27 maja); ostrzelanie wizyty Douglasa
Hurda (17 lipca); wybuchy na cmentarzu (4 sierpnia) i zabicie producenta ABC,
Davida Kaplana (13 sierpnia). We wszystkich przypadkach, siy serbskie byy
poza zasigiem zastosowanej broni, a naprawd uyta bro nie bya t, o ktrej
mwiy wadze Boni i zachodnia prasa wywnioskowali Bodansky i Forrest.
Ich raport otrzymao wielu kongresmanw i senatorw USA.
Wicej masakr
Na pocztku 1994 r. stao si jasne, e fundamentalici Izetbegowicia nie
wygraj wojny. Nastpna masakra miaa wic miejsce 5.2.1994 r., znw na
rynku sarajewskim, powodujc mier 68 osb. Nie przez przypadek siy ONZ
zastpiono po tej masakrze siami NATO. Po wyganiciu zimnej wojny, NATO
potrzebowao racj dalszego bytu. Defence & Foreign Affairs Strategic Policy
stan w obronie Serbw piszc, e sprawcami byli Muzumanie i zabili wasnych
ludzi, aby wywoa bombardowania przez NATO i wzmocni amerykask
pomoc dla siebie.
The Times (19.2.1994) za Deutsche Press-Agentur: po raz pierwszy
starszy urzdnik ONZ przyzna istnienie tajnego raportu ONZ, ktry wini
muzumanw boniackich za masakr w Sarajewie kilkanacie dni wczeniej.
Przeprowadzona przez ONZ analiza krateru po wybuchu wykazaa, e sprawc
91

NATO na Bakanach

byy siy Izetbegowicia, jak donis Reuters (18.2.1994). Kilka miesicy potem
ONZ opublikowao raport po wybuchu, ktry zrani dziecko. Wedug New York
Times (10.11.1994) analiza wykazaa, e dla uzyskania sympatii z zewntrz
armia Izetbegowicia atakowaa po kryjomu cywilw muzumaskich.
Jak zwykle sprawozdanie dla Ameryki zdawaa Amanpour: Pchaa CNN
do reportay z Boni, kiedy waciwie nie byo zainteresowania tym tematem
powiedzia anonimowy pracownik CNN. Po prostu nalegaa, aby tam jedzi,
a wpyw jej reportay zmusi inne sieci telewizyjne do pjcia w jej lady []
Krzywiem si z blu na myl o niektrych jej uczynkach, ktre nazywano
dziennikarstwem ordowniczym. Bya w Belgradzie, kiedy wydarzya si masakra
na rynku sarajewskim, lecz wystpia przed kamerami, aby powiedzie, e
prawdopodobnie zrobili to Serbowie. W aden sposb nie moga wiedzie (New
York Times Magazine 9.10.1994).
Szczytem cynizmu bya eksplozja na ryku sarajewskim 28.8.1995 roku,
ktra zabia 37 osb, stajc si pretekstem najwikszej zawieruchy w historii
Europy od czasw II wojny wiatowej, z uyciem ponad 4 tys. wypadw
samolotw USA-NATO. David Binder napisa w Nation (2.10.1995), e
eksplozja nastpia dzie po zapowiedzi eskalacji nalotw przez zastpc
sekretarza stanu Richarda Holbrookea. Brakowao tylko pretekstu, eby w ten
sposb pomc ostoji fundamentalistw islamu w Europie. Binder cytuje 4 rda
wojskowe (rosyjskie, kanadyjskie i 2 amerykaskie) poddajce w wtpliwo
natychmiastowe obwinienie przez ONZ Serbw boniackich. Pocisk nie mg
pochodzi z serbskich pozycji, oddalonych od rynku w Sarajewie. By albo
wystrzelony w pobliu, albo zrzucony z dachu. Binder, korespondent New York
Times, musia posa artyku do Nation.
Nie przypadkiem, Amanpour i Peter Jennings pokazali si na czas, aby
zosta wiadkami ataku Serbw. Sunday Times (1.10.1995): Serbowie nie
winni masakry. Eksperci ostrzegli USA, e modzierz by boniacki. Atak
da administracji Clintona pretekst potrzebny do dania natychmiastowego
bombardowania. Samoloty NATO, gwnie amerykaskie, zrzuciy 6 tys. ton
bomb na pozycje serbskie. USA uyo list celw od gen. Raszima Delicia,
dowdcy armii Muzumanw. Ambasador USA w ONZ, Madeleine Albright nie
posiadaa si ze szczcia ogaszajc, e amerykascy piloci bombarduj Serbw.
Kto wierzy w zapewnienia USA, e bomby nie zabiy cywilw?
Oburzenie rodkw przekazu w USA barbarzysk eksplozj serbsk
w Sarajewie mocno kontrastowao z aprobat wysania 13 pociskw Tomahawk
na Banja Luk na tyach walczcych Serbw. To drugie co do wielkoci miasto
w Boni miao wtedy najwiksz ilo uchodcw z caej byej Jugosawii. Wielu
cywilw zgino od ataku i traony zosta jeden szpital.
W kwietniu 1996 r. dziennikarz Le Monde Bernard Volker, ktry dwa lata
wczeniej nalega, e Muzumanie byli odpowiedzialni za pierwsz masakr
92

Obrazki, ktre zmyliy wiat

w Sarajewie, wygra spraw w sdzie w Paryu. Dalszy dowd winy Muzumanw

dostarczy redakor naczelny Le Nouvel Observatuer Jean Daniel. 31.8.1995 r.
premier Francji, wielu ministrw i dwch generaw francuskich potwierdzio
mu, e winni byli Muzumanie: Oni popenili t rze na swoich wasnych
ludziach? wykrzyknem osupiony. Tak, potwierdzi premier [Eduard Balledur]
bezzwocznie ale przynajmniej zmusili NATO do interwencji. Pierre-Henri Bunel,
byy ocer wywiadu Francji, w odpowiedzi na pytanie, czy eksplozja w Sarajewie
moga by robot wywiadu muzumaskiego i odamu z Libanu (3.2.2005):
Wywiady francuski i brytyjski wsppracoway na ten temat. Mielimy dowody, e
Serbowie nie mogli spowodowa ostrzelania Markale pod koniec sierpnia 1995
roku, bo ich bro nie sigaa tak daleko [] midzy wybuchami na Markale
w lutym i sierpniu 1995 r. prezydenta Mitteranda zastpi Chirac, ktry zgodzi
si, eby oskary Serbw i zaaprobowa naloty proponowane przez USA, podczas
gdy francuscy generaowie prbowali im zapobiec.
Rzezie uliczne
CNN i podobne podaway tragiczn histori serbskiego modzieca i jego
muzumaskiej narzeczonej, ktrych w maju 1993 r. rzekomo zabili serbscy
strzelcy wyborowi w momencie ucieczki przez most z muzumaskiej czci
Sarajewa na stron serbsk. CNN podkrelia, e Serbowie dali parze zezwolenie
na przekroczenie mostu, a nastpnie zastrzelili oboje. Japoska telewizja NHK
nadaa (8.10.1994) program dokumentalny o morderstwie. Program stwierdzi, e
sprawcami byli Muzumanie, a nie Serbowie. 50-minutowy program przedstawi
dowody zebrane od strony serbskiej i muzumaskiej przez reporterw japoskich.
Muzumanie zabili Serba Boszko Brckicia i jego muzumask wybrank,
Admir Ismi. Zachodnie rodki przekazu nazway ich Romeo i Julia z Sarajewa.
Japoski reporta zawiera wypowiedzi rodzicw kochankw, najbliszego
przyjaciela Boszko, ktry schroni si w Belgradzie, oraz notorycznego przywdcy
paramilitarnego w Sarajewie, Celo. Zdaniem Celo para opucia cz Sarajewa
pod kontrol Muzumanw i skierowaa si przez most na stron serbsk. Boszko
i Admirze poradzono tak, poniewa Muzumanie pobili i storturowali Boszko
oraz zagrozili, e go zabij.
New York Times (1.8.1995) poda, e ocerowie francuscy w oddziale si ONZ,
majcym powstrzyma serbskich strzelcw wyborowych od zabijania cywilw
w Sarajewie, wywnioskowali, e do poowy czerwca 1995 r. niektre strzay
pochodziy od si rzdu muzumaskiego Boni. Muzumanie celowo mierzyli
w swoich. Niemal nie moemy w to uwierzy, ale jestemy pewni, e to prawda
stwierdzi starszy ocer francuskiej piechoty morskiej po, jak powiedzia,
rozstrzygajcym badaniu. Francuzi ustalili, e ogie pochodzi z budynku
normalnie zajtego przez onierzy i innych funkcjonariuszy muzumaskich
sub bezpieczestwa.
93

NATO na Bakanach

Martin Lettmayer z niemieckiego programu telewizyjnego Spiegel

przekaza przykad tendencyjnego dziennikarstwa za wszelk cen. Reporter
eljko Wukowi ujawni kompromitujc histori o chopcu z Sarajewa. Ekipa
zachodniej telewizji dawaa chopcu 10 marek przed kadym przekroczeniem
skrzyowania obstawionego przez ukrytych strzelcw wyborowych. Chopiec
straci ycie dzierc 8 banknotw tyle razy odwaa si pj. Skrzyowanie
byo miejscem strzelania przez strony serbsk i muzumask w cywilw oraz
jednych do drugich.
W sierpniu 1992 r. CNN obwinia Serbw o zabicie producenta telewizyjnego
sieci ABC, Davida Kaplana i zestrzelenie woskiego transportowca wojskowego,
podchodzcego do ldowania w Sarajewie. W obu wypadkach siy serbskie
znajdoway si poza zasigiem uytej broni, a sama bro nie bya w rzeczywistoci
taka, jak twierdziy wadze Boni i zachodnie media. Kaplan znajdowa si wtedy
w samochodzie na terytorium kontrolowanym przez Muzumanw, a strza musia
by oddany z poziomu ziemi. Niemniej jednak Amanpour z CNN winia Serbw,
np. w Charlie Rose Show.
Zastrzelenie muzumaskich niemowlt w autobusie przez serbskich
strzelcw wyborowych przerazio wiatow opini publiczn. Podczas gdy
telewizja w USA raportowaa o tym, Francuzi nadali reporta z pogrzebu zabitych
niemowlt. Okazao si, e to byy dzieci serbskie, zastrzelone przez strzelcw
wyborowych w rejonie kontrolowanym przez Muzumanw w Boni. Obrzdku
pogrzebowego dokona serbski kapan prawosawny. W wersji CNN wycito
obraz kapana. Amerykaski komentarz sugerowa, e kobiety na cmentarzu,
do ktrych rzekomo strzelano w autobusie i rzucono granat, s Muzumankami,
mimo e byo wida krzye prawosawne na grobach.
Oblenie Sarajewa
Reporter Johnny Byrne mia wywiad z onierzem armii brytyjskiej,
Rodem Thorntonem nt. jego dowiadcze z Sarajewa: Oblenie brzmi
dramatycznie, ale wcale nie oddaje realiw sytuacji, w ktrej armia serbska
w Boni dobrowolnie posya konwoje pomocy dla miasta, ktre powinna bya
rozwala. Pewnego razu Thornton spotka na ulicy koo swoich koszar onierza
rzdu muzumaskiego w Boni i zapyta go, dlaczego strona muzumaska amie
zawieszenie broni. Muzumanin odpowiedzia, e maj takie rozkazy. Sarajewo
jest za spokojne, aby utrzyma si w centrum uwagi wiata. Musi by sob. Musi
by ostrzeliwane odpar onierz muzumaski.
Sarajewo nie byo oblone, tylko podzielone, podobnie jak Nikozja ze swoj
lini graniczn midzy Turkami a Grekami, albo Bejrut. Stao si to jasne dla
wikszoci niewtajemniczonych, kiedy po ukadzie w Dayton Serbowie oddali
wadz nad miastem rzdowi muzumaskiemu i ponad 90 tys. Serbw ucieko
z miasta. Mniej ni 2 tys. z nich dostao pozwolenie powrotu. Serbska strona
94

Obrazki, ktre zmyliy wiat

zaproponowaa, aby kobiety i dzieci opuciy miasto, zanim rozpoczn si walki,

ale prezydent Boni Izetbegowi odmwi, wolc zatrzyma ich w miecie dla
propagandy. Namwiono armi serbsk, aby oddaa gr Igman ONZ na stref
zdemilitaryzowan. ONZ niezwocznie przekazao teren siom muzumaskim,
ktre umieciy tam artyleri i zaczy ostrzeliwa pozycje serbskie.
Oblenie miasta Gorade wiosn 1994 r. byo take okazj do faszerstwa
propagandowego. Wiadomoci z Gorade skupiay si na bombardowaniach
szpitala przez Serbw i tysicach oar. Po wielu dniach doniesie i presji USA,
samoloty zbombardoway pozycje serbskie. Oywiona debata i gosowanie
w Radzie Bezpieczestwa ONZ zapobiegy nalotom NATO w penej skali,
ktrych domagao si USA. Po zakoczeniu oblenia, dowdca si ONZ
w Boni, brytyjski gen. Michael Rose, poinformowa wizytujcego senatora USA
Johna Murthaego, e sprawozdania o szkodach i liczbie oar byy wielce przesadzone.
rodki przekazu przesadziy, aby podtrzyma atmosfer napicia i uzasadni
atak. Byo ok. 200 zabitych a nie 2 tys. Reprezentanci ONZ stwierdzili, e szpital
nie zosta zniszczony przez Serbw i by sprawny. Mae szkody wyniky, poniewa
wojsko Izetbegowicia zaoyo gwn kwater obok szpitala. Po obleniu
Gorade New York Times (24.4.1994) pisa o ogromnej fabryce amunicji pod
kontrol muzumaskich Boniakw w tym miecie: do rodkw wybuchowych
w fabryce, aby zrwna miasto. Podczas oblenia serbskiego, opini publiczn
zasypywano opowieciami o cikiej sytuacji nieuzbrojonych si Izetbegowicia,
stawiajcych czoa uzbrojonej po zby armii serbskiej.
ydowski gos
Pikn wiosn 1999 roku, kiedy ydzi upamitniali szoah [zagada ydw
w II wojnie wiatowej] i obchodzili Pasch, bomby sypay si na suwerenny
nard Jugosawii. Gwne organizacje ydowskie w USA broniy tysice
niszczcych nalotw NATO. Wielu ydw nawoywao do inwazji ldowej. Prasa
wielonakadowa i ydowska oczerniay Serbw [...] Powtarzano analogie do
Holokaustu, jak podczas wojny w Boni zarzucali w pierwsz rocznic napadu
NATO swym rodakom, publicyci Alvin Dorfman i Heather Cottin w Jewish
Currents, pimie ydw amerykaskich. Przypomnieli, e rwnie bez oddwiku
wrd ydw w 1995 r. Chorwaci pod przywdztwem Albaczyka z Kosowa,
Agima Czeku, wyczycili z Krajiny 300 tys. Serbw, zamieszkaych tam od 300 lat.
ydzi w USA nie potpili chorwackiego prezydenta Tudmana, mimo e
zanegowa szoah i przechwala si, e jego ona nie bya Serbk ani ydwk.
Publicyci wytknli, e podobnie jak pozostali Amerykanie, ydzi w USA
zostali tak ogupieni propagand, e nie kwestionowali prawa muzumaskich
Boniakw do odczenia si od Jugosawii, ani nie znali Izetbegowicia od
strony fundamentalizmu islamskiego czy jego Deklaracji Islamskiej, ktrej nigdy
si nie wyrzek i w ktrej napisa: Nie moe by pokoju midzy wiar islamu
a spoeczestwami nie islamskimi.
95

NATO na Bakanach

Kiedy wybucha wojna w Kosowie, Amerykanie ponownie przyjli

uproszczon historyjk o dobrych i zych facetach, ktra zrobia z Serbw wrogw,
a z Albaczykw kosowskich oary. Dorfman i Cottin: Niepokoi przyjcie
tej historyjki przez ydw. ydzi amerykascy wzili stron przeciw Serbom,
ktrzy byli ich jedynymi przyjacimi na Bakanach podczas II wojny wiatowej.
W latach 1941-1945 chorwaccy ustasze, muzumascy Boniacy i Albaczycy
kosowscy [...] zamordowali ponad 60 tysicy ydw i milion Serbw. ydowskie
poparcie dla interwencji NATO niepokoi te z innych powodw. Amerykaskie
organizacje ydowskie milczco popary WAK, ktr czciowo snansoway
reakcyjne siy islamu, USA i Niemcy. Podczas wojny domowej lat 1997-1999,
ydzi doczyli si do potpienia rzdu Miloszewicia i przynaglali do nalotw
NATO na Belgrad i reszt Jugosawii. Rzadkoci nawet na publicystyk poza
gwnym nurtem byo ujcie wyraenia wojna domowa w cudzysw. Dorfman
i Cottin mieli chyba na myli wymienione obce suby specjalne.
Niecay rok przedtem apel ydowskich intelektualistw do wiatowej opinii
publicznej protestowa przeciw szarganiu pamici Holokaustu przez naduywanie
tego wyraenia w konikcie natowskim. Dorfman i Cottin: Chyba najbardziej
niepokojcym aspektem poparcia 78 dni bombardowa NATO przez ydw bya
pochopna akceptacja ludobjstwa i Holokaustu, wyrae uytych raz po raz
w opisach losu Albaczykw kosowskich [...] To byo monstrualnym przekrceniem
prawdy, ktre jednoczenie zbezczecio Holokaust ydowski. Podczas kampanii
nalotw NATO umieszczono Albaczykw kosowskich w pocigach i wysano
do Macedonii i Czarnogry. Pojechali do obozw NATO i ONZ dla uchodcw,
a nie do obozw koncentracyjnych. Bombardowania zdewastoway Jugosawi.
Bomby spaday na Serbw co dzie, a wikszo kosowiakw bya bezpieczna.
Dorfman i Cottin wykazali znajomo innych szczegw. Czystki etniczne
byo wyraeniem Albaczykw kosowskich, przyjtym po raz ktry w historii
dla okrelenia wyrzucania i eksterminacji Serbw na terytoriach podbijanych
przez muzumanw. Pierwsze czystki etniczne historycy zanotowali po klsce
Europejczykw w 1700 roku, kiedy Turcy rozpoczli zemst na chrzecijanach
bakaskich, popeniajc na nich masowe okruciestwa. Analogia wspczesna,
cho nie rwnie bestialska i bardziej zmechanizowana, to zagada ydw
przez Hitlera. Dorfman i Cottin przypomnieli, e Albaczycy kosowscy
nawoywali do czystek etnicznych w latach 1981-1982, podczas kampanii
oczyszczania Kosowa z Serbw i Romw. W 1999 r. rzekome czystki w wykonaniu
Serbw zaczy si dopiero po rozpoczciu nalotw podejrzany zarzut zdaniem
ydowskich publicystw. ydzi w USA i Izraelu okazali wspczucie dajc azyl
i tymczasowe schronienie wielu uchodcom albaskim z Kosowa.
Dorfman i Cottin: Czy ydowska prasa wyrazia wspczucie serbskim
i romowskim oarom bomb NATO? Gdzie by publiczny bl po zbombardowaniu
96

Obrazki, ktre zmyliy wiat

szpitali, szk, fabryk, mostw, stacji kolejowych, obiektw religijnych i dziesitek

tysicy domw i mieszka w Jugosawii? Ktrzy ydzi wypowiadali si przeciw
bombardowaniom zakadw chemicznych i stosowaniu zuboonego uranu, ktry
powoduje raka i zwyrodnienia noworodkw [] Stany Zjednoczone walczyy po
stronie handlarzy narkotykw i faszystw. Gwacc wasne prawo, Niemcy wysay
armi i Luftwaffe przeciw Jugosawii. Czy my, ktrzy szczycimy si wniesieniem
prawa moralnego do cywilizacji, porzucilimy nasz wiar w Liter Prawa? Czy
ydzi pozwolili uy swj moralny autorytet w interesie rozrostu midzynarodowego
kapitalizmu przeciw ostatniemu socjalistycznemu narodowi w Europie?
Wrd oglnego okamania i propagandy o bakaskiej wojnie, Dorfman
i Cottin obawiaj si o przyszo ich ojczyzny: To s kwestie do przemylenia
dla ydowskiej lewicy w USA, ktra bya przekonana, e polityka USA uwzgldnia
nasze interesy [] Izrael moe jednak straci poparcie USA. Nie zapominajmy,
e Jugosawia kiedy cieszya si specjalnymi przywilejami ze strony Stanw
Zjednoczonych, podobnie jak Izrael dzisiaj.
Masakry, ktrych nie byo
Kanadyjczyk Scott Taylor napisa w ksice o kampanii kosowskiej pt. Inat:
nasze wojska na Bakanach byy wiadkami krzywdzenia i czystek etnicznych
na Serbach w Chorwacji i Boni. Nasi onierze wiedz, e nie ma klarownych
kwestii w koniktach w tym regionie. Ale gdy patrolowali pola walk, Jamie Shea
rzdzi falami eteru. Taylor wyjeda z Kosowa 28.11.1999 r. przez rogatk
pod nadzorem brytyjskich wozw pancernych ustawionych za ochronn cian
z kontenerw ze wirem. Kilku stranikw na wiey obserwacyjnej, silniki
wczone w bojowej gotowoci, wiee pojazdw lustruj serbski teren. Naszym
zadaniem tutaj jest po prostu opni Serbw a nasz batalion zaoy zapor na
gwnej drodze [] spodziewamy si, e to bdzie zadanie samobjcze usysza
Taylor w szkockim akcencie od jednego z onierzy. Ostrzegli Taylora przed
patrolami jugosowiaskimi oraz puapkami i minami. Najgorsza bya policja
MUP, ktra rzekomo zatrzymywaa auta przy granicy i rozstrzeliwaa kadego
podejrzanego o narodowo albask.
Taylor przespacerowa si na drug stron. Nie zobaczy adnych ladw min,
puapek, czy podziurawionych pociskami aut. Piciu Serbw w rednim wieku
wyszo ze zdezelowanej budy, by obserwowa nadchodzcego Taylora. Nema
telefon (nie ma telefonu) powiedzia jeden z nich, podczas gdy inny wskoczy
do jugo, by sprawdzi paszport Taylora z patnego telefonu we wsi 2 km dalej.
Jedynym wyposaeniem w budce byy ko skadane i pistolety w pochwach.
W Prisztinie Taylor odwiedzi konsulat Holandii. Chcia zadzwoni do
Belgradu, wolny od czuwajcych Albaczykw. Kiedy sekretarka-tumaczka
albaska dowiedziaa si, e by w Kosowie przez dwa dni przed rozejmem
w czerwcu, zapytaa zdziwiona: No to czemu nie przeszkodzi im pan w zabijaniu?
97

NATO na Bakanach

Taylor nie przeszkodzi, bo nie widzia zabijania, za wyjtkiem zastrzelenia

umundurowanego serbskiego trbacza z okien nowej kwatery gwnej WAK:
Kamie pan. Jest pan przestpc wojennym!
Taylor przyjecha do Kosowa z jedn z pierwszych midzynarodowych
grup prasowych: Wygldao, e kady chcia pierwszy odkry grb masowy.
Tryumfalne salwy z broni automatycznej wycofujcych si wojsk dziennikarze
przekazywali dramatycznie jako serbscy strzelcy wyborowi adujcy ogniem
w centrum miasta. W hotelu sysza brytyjsk reporterk i jej producenta.
Trzymajc kilka magazynw pornogracznych stwierdzia, e obecno tego
w kioskach w Prisztinie (wtedy ju opustoszaej) to nastpny dowd na serbskie
obozy gwatu. Taylor odpar, e przez 78 dni kampanii w Prisztinie byo tylko
wojsko. Dziennikarka zapytaa: Czy pan naprawd myli, e onierze uywali
tych magazynw do masturbacji? Byy onierz Taylor by tego pewien. Materiay
porno mona znale w koszarach kadej armii. Jest pan tak naiwny odcia si.
W marcu 1999 r. setki tysicy ludzi zaczy ucieka z Kosowa przed bombami
NATO, terroryzmem WAK i walkami midzy siami Jugosawii a WAK. Wedug
niektrych rde, WAK wyganiao ludno, aby spowodowa masowy eksodus,
pretekst dla wzmocnienia ofensywy NATO. 18.11.1999 r. w dniu otwarcia
spotkania na szczycie OBWE w Stambule, francuski dziennik LHumanite poda,
e Amerykanie szkolili WAK i dawali instrukcje mordowania policji serbskiej
w celu stworzenia klimatu dla interwencji NATO. Po rozpoczciu nalotw NATO
oskaryo Serbw o przyspieszenia ludobjstwa. Niektre sprawozdania
wymieniay liczb 100 tys. zgadzonych przez Serbw podczas bombardowa
(sekretarz obrony USA, William Cohen, 16.5.1999). Prezydent Clinton stwierdzi
(25.5.1999), e dziesitki tysicy ludzi zabito w Kosowie z rozkazu Miloszewicia.
Tony Blair: Musimy by przygotowani na spodziewane bezsprzeczne dowody [...]
jeszcze nieznanej liczby osb zaginionych, storturowanych i zabitych. Geoff Hoon
z brytyjskiego ministerstwa spraw zagranicznych: ok. 10 tys. Albaczykw
zamordowano w ponad 100 masakrach: Ostateczna ilo moe by znacznie wiksza.
Od zawieszenia broni w czerwcu do poowy padziernika 1999 r. eksperci
sdowi z 15 pastw zachodnich zbadali jedn trzeci miejsc rzekomych masakr
dla Midzynarodowego Trybunau Kryminalnego ds. Byej Jugosawii (MTK)
w miejscach wskazanych przez KFOR i ludno. Oarami byli nie tylko
Albaczycy, lecz take czonkowie innych narodowoci, take od bomb NATO. Wyniki
dowiody nie ludobjstwa serbskiego, tylko oszustwa przez propagand NATO.
Oskarycielka z trybunau w Hadze, Carla del Ponte powiedziaa, e ekshumowano
2108 cia w Kosowie, ale nie wymienia narodowoci ani przyczyny mierci. Gdyby
byy dane na niekorzy Serbw, MTK opublikowaby je natychmiast.
Eksperci hiszpascy opublikowali swoje oburzenie, e zawracano im gow
w Kosowie. Psychicznie przygotowali si na przygnbiajc prac. Nie znaleli
98

Obrazki, ktre zmyliy wiat

masowych mogi, ani dowodw tortur w pnocnym Kosowie, rzekomo miejscu

najgorszych zbrodni. Wedug denicji MTK, masowy grb zawiera co najmniej
dwie zwoki. Zamiast paru tysicy zwok w masowych grobach, hiszpaski
zesp znalaz 187 zwok pochowanych indywidualnie, bez ladw okruciestwa.
W wizieniu w Istok cz winiw polega od bomb NATO, a reszta zgina
najprawdopodobniej od kul serbskich stranikw, gdy prbowali zbiec podczas
kilku bombardowa wizienia przez NATO.
11.10.1999 r. MTK ogosi, e nie znaleziono adnych cia w szybach
kopalni cynku i oowiu w Trepczy, gdzie miao by ukrytych 700 zwok. Nie
byo ladw ludzkich w kadziach produkcyjnych ani w piecach, gdzie Serbowie
podobno zatarli lady chemikaliami i ogniem. W miejscowoci Ljubeni k.
Pecia, zamiast zapowiedzianych 350 zwok w grobach masowych, znaleziono
7 w indywidualnych. Rozgos w prasie nagle ucich. Ekipy ekshumacyjne
miay kilka podobnych przypadkw w mniejszej skali, gdzie zapowiedziane
iloci 10 do 50 pogrzebanych okazay si faszywe. Zabjstwa i barbarzystwo
najprawdopodobniej miay miejsce w Kosowie po obu stronach koniktu. Jednak
badania wykazay, e zginy setki, a nie dziesitki tysicy Albaczykw i z
rozmaitych przyczyn, wcznie ze mierci naturaln. Due groby masowe s
trudne do ukrycia, MTK bada je pierwsze, a rodzinom oar zaley na ujawnieniu.
Nie jest prawdopodobne, e masowe mordy przeszyby niezauwaone.
W badaniach brak jest stwierdze o narodowoci oar. adna organizacja nie
zajmuje si systematyczn ekshumacj wszystkich oar kosowskich i ustaleniem
przyczyny ich mierci. adne metody nie mog ustali przynalenoci narodowej
i politycznej zwok. Jaki ledczy MTK oceniaj te dane? Znane s przypadki
przebierania zwok i postrzau w gow przez WAK dla wywoania podanej
reakcji Zachodu. Wielokrotnie WAK przedstawiao reporterom oary serbskie
jako Albaczykw. Gona jest historia oszukania dziennikarki kanadyjskiej CBC,
Nancy Durham, ktra zaprzyjania si przed nalotami z Albank z Kosowa,
Rajmond Rreci. Po powrocie Durham po bombardowaniach okazao si, e
Rreci nosi mundur i bro WAK, a rozgoszona smutna historia okrutnego mordu
jej maej siostry Czendresy bya wyssana z palca.
Podczas bombardowa machina propagandowa WAK dostarczaa faszywe
informacje, ktre byy na rk NATO. Zdaniem organizacji Stratfor, pod
nieobecno reporterw w Kosowie w czasie kampanii, rzdy i obserwatorzy
musieli polega na rdach kontrolowanych przez WAK uchodcach
przybywajcych do Macedonii i Albanii. To nie jest usprawiedliwieniem, bo
NATO i rzdy zachodnie potray w tym samym czasie szpiegowa na tyach
wroga. Poza tym prasa donosia o oczywistych kamstwach z ust uchodcw,
a z przeciekw z rzdu niemieckiego wynikao, e maruderskie oddziay WAK
terroryzuj uchodzcych Kosowian i zobowizuj ich do skadania faszywych
99

NATO na Bakanach

zezna pod grob zemsty. Pracownicy w obozach przyapali na kamstwach

uchodcw przybywajcych z wiosek rzekomo spacykowanych przez Serbw.
Oczywistym faszem byy doniesienia prasy zachodniej o przewadze kobiet
i dzieci wrd uchodcw (rozdzia pt. Uchodcy).
NATO podrobio zdjcia lotnicze rzekomych masowych mordw w Pusto
Selo i Izbicy w pierwszym tygodniu nalotw. Kilku niezalenych ekspertw
udowodnio to. Ekipy badawcze MTK nie znalazy w Pusto Selo ani jednej
z rzekomych 106 oar. Wieniacy powiedzieli, e Serbowie usunli zwoki
z grobw. Ekipy MTK zastay wiele takich przypadkw Izbica, Dziakowica,
Klina i Kraljane. Holenderski ekspert od fotograi satelitarnej i lotniczej, E. Burie,
obok wieego cmentarzyska w Pusto Selo zidentykowa dom, ktrego nie ma
na zdjciu przed masakr. Natomiast zdjcie Izbicy nosi wyrane lady retuszu.
Specjalici dziwili si, e najwiksza potga wojskowa nie postaraa si lepiej
podrobi zdj. Moliwe, e Serbowie odkopali, wywieli i ukryli lub spalili
zwoki, ale byoby nie lada sztuk wykona to w dziesitkach miejsc pod ogniem
i okiem wroga. Istnieliby wiadkowie i zdjcia szpiegowskie.
We wrzeniu 1999 r. szkocki cyber-czytelnik Truth in Media, M. Harrison,
nadesa reeksj: Po tygodniach przeczesywania rozmaitych witryn internetowych
NATO i ministerstwa spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii znalazem w kocu
faktyczne dane o iloci Albaczykw w Kosowie, przypuszczalnie zamordowanych
przez Serbw podczas nalotw. Nie absurdalne 100 tys., nawet nie 10 tys. oar
miertelnych, tylko 200! [] Ta liczba to zaledwie dziesita cz miertelnych
oar bomb NATO. To mniej ni ilo Albaczykw zabitych przez natowskie bomby
rozpryskowe podczas nalotw i po nich. To nawet mniej ni ilo Serbw zabitych
od czasu okupacji Kosowa przez NATO! I te dane s niepewne. Niektrzy z tych
200 zabitych mog okaza si Serbami albo innymi nie-Albaczykami.
Trzy dni po ogoszeniu przez MTK braku dowodw ludobjstwa w Trepczy,
Pentagon stwierdzi (14.10.1999), e wojna NATO bya reakcj na kampani
czystek narodowociowych Miloszewicia, brutalnej metody zakoczenia kryzysu
na jego warunkach przez wyrzucanie i zabijanie Albaczykw kosowskich,
przecienie infrastruktury dla uchodcw w krajach ociennych. Pentagon
zarzuci nawet Miloszewiciowi rozam sojuszu NATO! Owiadczenie byo
echem wczeniejszych sw z ust przywdcw pastw NATO. Blair (22.3.1999):
Musimy dziaa w celu ratowania tysicy niewinnych mczyzn, kobiet i dzieci
przed katastrof humanitarn, przed mierci, barbarzystwem i czystkami
etnicznymi wykonywanymi przez brutaln dyktatur. Clinton w pierwszy dzie
ataku NATO na Jugosawi: Prbujemy ograniczy zdolno [Miloszewicia] do
zwycistwa militarnego i wykonywania czystek etnicznych i rzezi na niewinnych
ludziach, prbujemy zrobi, co tylko w naszej mocy, aby zmusi go do przyjcia
umowy pokojowej [w Rambouillet].
100

Obrazki, ktre zmyliy wiat

Brytyjski komitet parlamentarny zada od ministra spraw zagranicznych

Robina Cooka wyjanie nt. owiadcze o 10 tys. oar ludobjstwa (Sunday
Times 31.10.1999). Przewodniczca komitetu Alice Mahon: Zwaywszy, e
1,5 tys. lub wicej cywilw zgino w bombardowaniach NATO, zapytajmy, czy
interwencja bya uzasadniona. Brytyjski zesp badawczy odkry najwiksz
ilo cia, 505, w rejonie rzekomo najwikszych rzezi, w Prizren i Welika Krusza,
niektre w masowych grobach, wiele kobiet i dzieci. Najwikszy grb zawiera
zwoki 77 osb rozstrzelanych z bliskiej odlegoci.
Grupa kanadyjskich prawnikw spotkaa si 19.11.1999 r. z MTK,
wrczajc 3-tomowe oskarenie 68 przywdcw, militarystw i propagandystw
pastw NATO od Clintona i Blaira po Buzka, Geremka i Onyszkiewicza za
zbrodnie popenione w wyniku bombardowa Jugosawii: Chcemy zmieni status
przywdcw NATO z nieoskaronych przestpcw wojennych na oskaronych
przestpcw wojennych. Akcja miaa bardziej na celu rozgos ni pocignicie do
odpowiedzialnoci winnych zbrodni w Jugosawii, bo to oni sponsoruj MTK.
Materiay rdowe
1. Alvin Dorfman i Heather Cottin NATO in the Balkans: Jews and the Kosovo
Crisis [w] Jewish Currents marzec 2000
2. Philip Hammond i Edward. S. Herman (redaktorzy) Degraded Capability: The
Media and the Kosovo Crisis praca zbiorowa, Pluto Press, Londyn 2000
3. Headquarters, Department of the Army Field Manual 100-6: Information
Operations USGPO, Washington DC 27.8.1996
4. Robert Hickson The War We Are In and the One that Seems Impending
konferencja Mut zur Ethik, Feldkirch, Austria 30.8.2002
5. Joint Chiefs of Staff JCS Publication 1, Glossary Department of Defense
Military and Associated Terms 1987
6. Vera Martinovi Report from UN Tribunal - Milosevic vs. 1st Bosnia Witness
11.3.2003 www.freerepublic.com/focus/news/862993/posts
7. The National Alliance Who Rules America? The Alien Grip on Our News and
Entertainment Media Must Be Broken, National Vanguard Books, PO Box 330,
Hillsboro, West Virginia 24946 USA www.natall.com/who-rules-america/
8. Ofce of the Chairman of the Joint Chiefs of Staff Joint Publication 3-53, Joint
Doctrine for Psychological Operations USGPO, Washington DC 10.7.1996
9. Hidden side of the Yugoslav war [w] LM nr 53 marzec 1993 www.junius.co.uk/
LM/LM53/LM53_Belgrade.html, www.srpska-mreza.com/library/lm53/LM53.html
10. What NATO wont tell you: Executions, mass graves and refugees www.
iacenter.org/natowont.htm

101

Wielko-Serbizm
Najwiksze mocarstwa Zachodu staj dzi najgoniej przeciw
nacjonalizmowi, ale nie wasnemu, tylko innych narodw Serbska Akademia
Nauk i Sztuk Piknych
Zachd nazywa szowinistycznymi te kraje, ktre prbuj zachowa
suwerenno i niezaleno, prawo gospodarczego i politycznego oporu.
Zderzenie z patriotyzmem jest nieuniknione. Serbski patriotyzm i dania praw
po latach ponie od Sowenii i Chorwacji ujawniy si w prbie publikacji
Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk Piknych (SANSP) pt. Memorandum. Ta praca
naukowa nie daa nawet politycznej i gospodarczej rwnoci narodu serbskiego
z innymi narodowociami w Jugosawii, tylko analizowaa patologie systemu.
W kwietniu 1993 r. w brytyjskiej Izbie Lordw niejaki lord McNair zagbi
si w najnowsz histori Jugosawii: Po erze Tity serbski nacjonalizm mia
wypeni pustk pozostawion przez tego potnego przywdc komunistycznego
i bohatera wojennego. Wedug artykuu we francuskim dzienniku LExpress w 1986
r. Dobrica osi, inny bohater wojny i kilku innych profesorw opublikowali tzw.
Memorandum. Bya to ksieczka na 20 stron, ktr w pewnym zakresie mona
porwna z Mein Kampf Hitlera. Jest to opis zamiaru, jak zorganizowa wiksz
Serbi. osi by prezydentem federacji Jugosawii (Serbia i Czarnogra) od
maja 1992 r.
Lord-intelektualista opar si na brukowej prasie francuskiej. Memorandum
jest dusze, a serbski nowelista osi, zosta prezydentem (15.6.1992) kilka
lat po aferze z Memorandum. Gdyby lord odaowa funtw na tumaczenie,
wiedziaby, e Memorandum to alarm wobec kryzysu zagraajcego integralnoci
Jugosawii. Serbowie jako narodowo mieli najnisze prawa nawet we wasnej,
Socjalistycznej Republice Serbii. Po zmianach konstytucji w 1974 r. ich republik
rzdziy prowincje autonomiczne Wojwodina i Kosowo-Metohja. Serbia nie
przeszkadzaa w secesji republik byej Jugosawii, tylko daa przestrzegania
procedury konstytucyjnej. Nielegalne zbrojne secesje zapocztkowaa Sowenia,
za ni poszy Chorwacja i Bonia-Hercegowina. Jedna czwarta Serbw znalaza
si w nowych pastwach bez prawa decydowania o sobie. Integrujca si
Europa pozwolia na podeptanie praw narodu, ktry przyczyni si do ocalenia jej
od zalewu tureckiego i faszystowskiego, a dzi spenia podobn rol (rozdziay
pt. Islam wojujcy na Bakanach i Wielko-Albanizm).
Serbscy intelektualici wykazali w Memorandum trosk zarwno
o przyszo targanej nacjonalizmem, zbudowanej ich kosztem Jugosawii, jak
i o przyszo narodu serbskiego. Popularno Memorandum bya zrozumiaa,
zwaywszy zakneblowanie gosu serbskiego a do czasu przemwienia Milo
szewicia 28.6.1989 r. do miliona osb podczas obchodw 600 rocznicy bitwy
na Kosowym Polu. Twierdzenia w Memorandum byy tak trafne i tak zagraay
102

Wielko-Serbizm

politycznemu status quo w federacji, e wywoay zajad kampani oszczerstw,

ktra nie wygasa do dzi.
Dokument i zwizana propaganda stanowi to dla zrozumienia Jugosawii
i natowskiej wojny propagandowej. Podobne zarzuty skrajnego nacjonalizmu,
denia do Wielkiej Serbii, nawoywania do wojny i czystek etnicznych pady pod
adresem przywdcw serbskich. Pokazowy natowski proces pod szyldem tych
zarzutw w Hadze (rozdzia pt. Inkwizycja w Hadze) jest patologi demokracji.
Prasa powouje si na rzekome dowody hitlerowskiej lozoi Miloszewicia,
wyraonej w jego przemwieniu. Przetumaczyem przemwienie w dodatku na
kocu rozdziau, do oceny Czytelnika.
Memorandum jest tym cenniejsze, e SANSP dziesi lat po wycieku
dokumentu opracowao nie mniej naukowy raport o historii powstania
i przeladowania ich pracy. Nowe opracowanie zawiera analizy pogbiajce
oryginalne wnioski, ale na podstawie danych, ktrych nie byo w 1986 r.
Granice
Przed rozpadem Jugosawii, profesor Jowan Ili z Uniwersytetu Belgradzkiego
oceni, e podzia federacji byby bardzo trudny, za wyjtkiem republik Sowenii
i Macedonii, gdzie granice administracyjne pokrywaj si z zarysem etnicznym,
a skad narodowociowy nie stwarza problemu przynalenoci do nowych pastw:
Wola narodw moe by tylko wyraona przez referendum. To jest sedno sprawy.
W Macedonii byoby tylko konieczne referendum przy granicy i relokacje zgodne
z wol osb odnonie przynalenoci pastwowej. Uprzywilejowana pozycja
Sowenii i Macedonii wypywa z zasad, na ktrych ustalono granice republik
byej Jugosawii. Tym dwu republikom przypado terytorium pokrywajce cay nard.
W stosunku do granic Republiki Serbii, komunici zastosowali
najniekorzystniejsz podstaw, negujc etniczno i zdobycze serbskiej walki
wyzwoleczej. Dla rodzimych komunistw, autorytetem nie by nawet Lenin,
gdy chodzio o zredukowanie Serbii do minimum. Lenin o Serbach w I wojnie
wiatowej: Jedynie wojna Serbii z Austri reprezentuje narodowy element
w obecnej wojnie [...] Tylko w Serbii i wrd Serbw istnieje dugotrway ruch
wyzwoleczy milionw wrd narodowych mas [...] Jeli wojna ta [...] nie byaby
zwizana z oglno-europejsk wojn z egoistycznymi, rabunkowymi interesami
celami Anglii, Rosjii i in., to wszyscy socjalici musieliby yczy powodzenia
serbskiej buruazji. Po I wojnie wiatowej, Komunistyczn Parti Jugosawii (KPJ)
nie interesowao, czy Serbia jest dua czy maa. Partia wierzya wtedy w pastwo
narodw, dc do idei jednoci narodowej wszystkich narodowoci w kraju.
Od 1924 r. na rozkaz Kominternu, towarzysze w KPJ zaczli walk z panserbsk hegemoni. Stao si niezwykle wanym, ktre ziemie nie s serbskie.
Zjazd po zjedzie, komunici Jugosawii pitnowali Serbi. Czarnogra
i Wojwodina, ktre dobrowolnie przystpiy do unii z Serbi, zdaniem
103

NATO na Bakanach

komunistw potrzeboway narodowych ruchw wyzwoleczych. Wyzwolenia

wymagali rwnie Albaczycy. Odbiwszy historycznie serbskie ziemie od
Albanii, Bugarii i Wgier, Serbowie stali si okupantem, wedug instrukcji
Kominternu. Nie byo podobnej troski o mniejszoci serbskie na Wgrzech,
w Rumunii i Albanii. Profesor Kosta Czawoszki: Skoro mamy przypadek
rnego dziaania w identycznych sytuacjach, trudno powiedzie, czy to wynika
z sympatii do Albaczykw, Wgrw i Bugarw, a nienawici do Serbw, czy
moe w obu przypadkach chodzi o potrzeb rozamu Jugosawii i wymazania jej
z geopolitycznej mapy Europy, celem zapewnienia bezpieczestwa ZSRR.
Ktokolwiek prbowa zredukowa Serbi do minimum w okresie
midzywojennym, musia by wiadomy jej granic zanim znalaza si
w Krlestwie Serbw, Chorwatw i Sowecw (1.12.1918). Deniowanie Serbii
przez komunistw trwao a do konstytucji w 1974 roku, ktra nadaa autonomi
Wojwodinie i Kosowu-Metohji, celem ostatecznego osabienia Serbii w federacji.
W I wojnie bakaskiej, Serbia wyzwolia tzw. Star Serbi z jarzma tureckiego
Raszk w rejonie Nowego Pazaru, Kosowo i Metohj (bez zachodniej czci,
ktra naleaa wtedy do Czarnogry) i obszar Macedonii (rwny byej Republice
Macedonii, bez maego kawaka przyczonego do Jugosawii po klsce Bugarii).
Kilka dni przed proklamowaniem unii poudniowych Sowian, przyczyy si
take Wojwodina i Czarnogra.
Secesyjne republiki zebray niwo wieloletnich wysikw komunistw
przeciw Serbii. Wspczesne posdzenia Serbw o Wielko-Serbizm i odmawianie
im prawa do zjednoczenia, s kontynuacj komunistycznej strategii dominacji na
Bakanach odwrcenie rzeczywistych rl w neoliberalnej dobie. Jest szczytem
cynizmu, e krytycy Serbii i Serbw odegnuj si przy tym od komunizmu,
posdzajc o niego wanie Serbw. Mona tu sporzdzi dug list, od Clintona
po polskich politykw post-komunistycznych. Polacy bezmylnie powtarzaj
te bzdury. Wiele razy syszaem od nich: Serbowie ci okrutni ustasze, Tito
Serb i jego komunici.
Neofaszyci rozwizali problem narodowociowy Chorwacji czystkami
etnicznymi lat 1991-1995. Zanim si to stao, Ili pisa: Kwestia Serbw
w Chorwacji jest jedn z powaniejszych narodowych i politycznych kwestii
Europy. Wikszo Chorwatw, a szczeglnie prawicowe i klerykalne
przywdztwo nie chc Serbw wrd siebie. Problem ley wic u Chorwatw
i midzy Chorwatami, a nie u Serbw i midzy Serbami. Serbowie
w Serbii i poza ni udowodnili wielokrotnie, e potra wspy z innymi
narodowociami i religiami. W zamian oczekuj powaania swojej tosamoci.
Do czasu wypdzenia w latach 1991-1995, Serbowie stanowili w Chorwacji
wikszo etniczn w 11 powiatach. Byli wikszoci w dalszych 6 powiatach,
wliczajc Jugosowian, ktrych serbscy analitycy uwaali za Serbw.
104

Wielko-Serbizm

W obliczu strasznych dowiadcze z Chorwatami, Serbowie pozostaliby, ale

tylko w demokratycznej Chorwacji, gwarantujcej autonomi. Ili: jeli przetrwa
demokracja oparta na kaasznikowach i terrorze w wykonaniu specjalnych
jednostek kryminalistw, Serbom pozostaje przyczy do Krajiny boniackiej.
Z racji charakteru koniktu chorwacko-serbskiego, Ili proponuje etniczn
i historyczn podstaw granic: serbskie Kresy Wojskowe (Krajina) istniay
przez kilka stuleci jako polityczno-terytorialny twr niezaleny od parlamentu
chorwackiego (rozdzia pt. Wrd chorwackich braci) [...] Nowe granice powinny
przede wszystkim by terapi etno-psychicznych schorze, szczeglnie Chorwatw.
Pozosta problem etniczny w BiH. Przed I wojn wiatow, ok. 50%
ludnoci byo tam wyznania prawosawnego. Podobnie jak w Chorwacji, ubytek
narodowoci serbskiej przypisuje si przejciu na narodowo jugosowiask.
Inne przyczyny to biologiczne wyniszczenie podczas wojen, may przyrost
naturalny i przesiedlenia. W BiH nie ma wyodrbnionych narodowociowo
rejonw, tylko terytoria z wikszoci etniczn. Serbowie przewaaj w Zachodniej
Boni, a Chorwaci w Zachodniej Hercegowinie oraz w mniejszej czci Pnocnej
Boni. Terytoria z serbsk wikszoci s wzajemnie poczone, pokrywajc
w sumie 20 tys. km2, czyli wicej ni Sowenia, Kosowo czy Czarnogra.
W opcjach podziau BiH prawdopodobna byaby unia Serbw i Muzumanw,
bo s mentalnie i psychicznie bliej ni z Chorwatami. Znany wiersz Aleksy
Santicia zatytuowany jest Zosta tu. Co do wybrzea k. Dubrownika, Ili uwaa,
i BiH ma historyczne prawo do ujcia rzeki Neretwy. Na poudnie stamtd
wikszo stanowi katolicy, wic rejon powinien nalee do Chorwacji. Jednak
z historycznego, kulturowego, i gospodarczego punktu widzenia, Dubrownik
zawsze by zaleny od zaplecza nie chorwackiego. Chorwacja obja Dubrownik
dopiero w 1945 r.
Granice administracyjne wewntrz federacji nie maj statusu granic
pastwowych. Prof. dr Ratko Markowi, byy sdzia sdu konstytucyjnego
SFRJ: Granice midzy naszymi republikami s natury administracyjnej [...] To
samo obowizuje spoeczno midzynarodow, ktra nie ma prawa miesza
si w wewntrzne sprawy suwerennego pastwa. Granic republik nie ustali
formalnie akt prawny. Powstay w gowie Tity i wsppracownikw, a powojenne
konstytucje zakaday je jako znane. Granice ustalono zanim republiki zaistniay,
po umowie, e narody chc y we wsplnym pastwie. Ili: Po dzi dzie granic
tych nie zwerykowano. Pozostaj polityczn improwizacj, nie do protekcji
politycznej, bez prawnego uzasadnienia. Dlatego nie wiadomo, na ktry dokument
powouj si republiki, chcc odczy si od Jugosawii.
Nacjonalizm i Wielka Serbia
Markowi, orzek przed MTK (18.1.2005), e secesja byaby moliwa
po referendum o woli poszczeglnych narodowoci, uzgodnieniu granic oraz
105

NATO na Bakanach

podziau dugw i majtku. Sowacja i Chorwacja, wedug profesora, wybray

wojn, odczajc si zbrojnie. Sd konstytucyjny SFRJ orzek chorwackie
jednostki ZNG za nielegalne. Secesje republik naruszyy artyku 5 konstytucji,
ktry zabrania zmienia granice bez zgody pozostaych republik i prowincji.
SFRJ bya federacj narodw, a nie republik, bo Jugosawia istniaa, zanim
powstay republiki. Prowincje Kosowo i Wojwodina nie byy autonomiami
grup etnicznych, tylko terytoriw. Status Kosowa nie ma wic nic wsplnego ze
statusem Albaczykw.
Na 41 zmian w konstytucji Serbii w 1989 r., przytaczanych za dowd
wielkoserbizmu, tylko 5 dotyczyo statusu autonomicznych prowincji w Serbii.
Wszystkie wynikay z dostosowania do zmian w konstytucji federalnej. Autonomi
Kosowa i Wojowodiny gwarantowaa konstytucja SFRJ i zmiany w konstytucji
Serbii tego nie naruszyy, jak orzek sd konstytucyjny SFRJ. Zgromadzenie
Federalne SFRJ zatwierdzio zmiany, wic nie byo mowy o dyktaturze Serbii.
Inny wiadek MTK, Wukaszin Jokanowi zezna, e prowincje zatwierdziy te
zmiany. Kiedy Kosowo Albaczykw zadeklarowao niezaleno od Serbii,
sd konstytucyjny SFRJ uniewani to, poniewa Kosowo miao ju autonomi.
Markowi sta na czele delegacji rzdu Serbii, ktra w 1998 r. prbowaa
negocjowa z przywdcami Albaczykw kosowskich. Doszo do tylko jednego,
bezowocnego spotkania, a 15 prb spotka ws. negocjacji Albaczycy odrzucili.
Propaganda przykleia Memorandum nalepk nacjonalizm serbski,
bez uzasadnienia cytatami z dokumentu. Nacjonalizm jest egoistyczny,
szuka uprzywilejowanej pozycji dla swego narodu. Takich wartoci nie ma
w Memorandum. S w nim stwierdzenia o odrodzeniu nacjonalizmu po II wojnie
wiatowej: nacjonalizm zacz znw podnosi swj wstrtny eb. Kada nastpna
zmiana konstytucji stwarzaa lepsze warunki wymagane, by si w peni rozrs.
Nacjonalizm wygenerowano odgrnie, a jego pierwszymi inicjatorami byli
politycy. Nawoujc do rwnoci dla Serbw w federacji, dokument przyznaje
jednakowe prawa dla wszystkich republik. Potpia natomiast przywileje
Sowenii i Chorwacji uzyskane politycznym kumoterstwem w gabinetach
komunistw Tity.
Nacjonalizm jest agresywny i zdolny nawet do przemocy, by osign swe
cele. Te idee s dalekie autorom i tekstowi SANSP, ktry ostrzega rwnie przed
separatyzmem. Ostrzee nie posuchano, ale wkrtce zdarzenia pokazay ich
zasadno. Podstawow cech nacjonalizmu jest nienawi do innych narodw.
W wyniku przeladowa Serbw kosowskich, w czasie przygotowa dokumentu
nastroje byy w Serbii gorce. Pokusa wyraania nienawici w stosunku do
Albaczykw bya ogromna. Jeli Serbowie nie ulegli tej pokusie, wykazujc
niespotykan u ich oponentw tolerancj, nienawi bya jeszcze bardziej obca
ich intelektualistom, a szczeglnie autorom Memorandum.
106

Wielko-Serbizm

Dokument mia by wyczerpujc analiz kryzysu, wic poruszy wiele

wtkw. Politycy serbscy dali Memorandum nalepk programu politycznego,
ktremu mona byo zarzuci wszystko. Ocjaln opini wadz partyjnych Serbii
o Memorandum wyrazi wiceprezydent republiki Wukoje Bulatowi w grudniu
1986 roku: Bez wzgldu na motywacj autorw tekstu, jego wydwik i przesanie s
nieuchronnie polityczne i nie mona ich interpretowa w kategoriach literackich.
Innymi sowy tekst trzeba ocenia jako program polityczny [...] z konkretnymi
celami i prowadzcy do konkretnych czynw. To byo porednie oskarenie
Serbskiej Akademii o zaoenie partii politycznej. Inni oskarali bezporednio.
Trudno uwierzy, eby rzdzca partia widziaa w SANSP rywala.
Od pocztku prac nad dokumentem nie byo mowy o adnym programie
politycznym. Wstpne propozycje, aby zawrze elementy programu z miejsca
odrzucono: obrazu kryzysu nie naley obcia programami, bo kada ocena
podaje diagnostyk stanu rzeczy i podaje, jak powinno by. Kilku czonkw
Komitetu powracao do punktu wyjcia, nalegajc na propozycje w formie
programu [...] By praktyczny powd przeciw programowi w Memorandum.
Komitet chcia zapobiec moliwym zarzutom o budowanie programu, ktry by
mona nazwa politycznym.
Jeli krytycy przeczytaliby Memorandum, znaleliby dwa urywki o potrzebie
opracowania programu w dalszej kolejnoci. Narodowy program polityczny
patrzy z dugoterminowej perspektywy, poruszajc tematy zmian w gospodarce,
demograi, rozwoju regionw, systemu miast. Pokazuje miejsce pastwa na
arenie midzynarodowej, na tle kontynentalnych, jeli nie globalnych tendencji
rozwojowych. Nic takiego nie ma w Memorandum, ktre w ramach istniejcego
systemu pastwa i spoeczestwa skupia si na zaradzeniu i uregulowaniu statusu
konstytucyjnego i gospodarczego Serbii.
Ani jedno sowo, ani jedna myl w Memorandum nie sugeruje denia do
Wielkiej Serbii, podobnie zreszt jak oglnie potpione przemwienie Milosz
ewicia. Teza ma korzenie w Austro-Wgrzech, ktre narzuciy na Serbi swj
patronat po Kongresie Berliskim w 1878 r. Prba wyzwolenia si Serbii
zrodzia wtedy anty-serbsk propagand, ktra nabraa jadu po anektowaniu
Boni-Hercegowiny przez cesarstwo w 1908 r. Z tych czasw pochodzi
austrowgierska rymowanka: Serben muss sterben (Serbowie musz umrze).
40% narodu serbskiego weszo pod austrowgierskie panowanie (razem z mlnmi
Polakw i innych Sowian). Niepodlega, sowiaska Serbia byaby zagroeniem
i zapor dla austrowgierskiego Drang nach Osten. Ukrywajc wasne cigoty
imperialne, mocarstwo chciao zgnie serbskie prby emancypacji narodowej,
politycznej, gospodarczej i kulturalnej oskareniami o denia wielko-serbskie.
Bardzo wielu chorwackich i soweskich politykw i intelektualistw
wyrazio lojalno dla Austro-Wgier, uznajc zagroenie Wielko-Serbizmem.
107

NATO na Bakanach

Po klsce monarchii w I wojnie wiatowej, Sowenia i Chorwacja przecigay si

w przyczeniu do jeszcze niedawno przekltej Serbii. Czonkostwo w serbskim
krlestwie poudniowych Sowian nie przeszkodzio im w kontynuacji tezy
o wielko-serbskim zagroeniu. Propagand o Wielkiej Serbii mona uy
przeciw czemukolwiek dla wasnych celw. Sowenia i Chorwacja przykryy
ni wasne pretensje terytorialne i rasizm przeciw Serbom. Wykorzystay j do
wzbudzenia nienawici gwnego wtku wasnego nacjonalizmu, do uzyskania
przywilejw politycznych i gospodarczych oraz do odebrania Serbom prawa do
samostanowienia.
Bez praw
Jeli co moe zdziwi w Memorandum, to jedynie dlaczego Serbowie tak
dugo pozwolili na dyskryminacj. Ju w okresie midzywojennym naleeli
do najuboszych w Jugosawii, daleko za Soweni i Chorwacj. Od II wojny
wiatowej 2 mln Serbw (wier ich oglnej liczby w Jugosawii) mieszkay
w innych republikach jako obywatele drugiej kategorii. W swej wasnej Serbii
byli wyzuci z praw w swej historycznej kolebce Kosowie i Metohji, a obecnie
grozi im utrata ziem ojcw (rozdzia pt. Wielko-Albanizm i Z bogosawiestwem
KFOR). Autonomia przyznana Kosowie i Methoji w 1974 roku, a ostatnio
okupacja prowincji przez NATO i ONZ, znacz dla miejscowej ludnoci serbskiej
powrt do czasw cesarstwa osmaskiego, kiedy muzumanie byli wyjci spod
prawa i mogli bezkarnie gnbi innych.
Europejczycy nie mieli i nie maj pojcia, co si dzieje pod ich nosem.
Pozbawiono Serbw praw narodowych i obywatelskich oraz praw czowieka:
napadano i mordowano ich, Serbki gwacono, bydo kaleczono, domy podpalano,
sady cinano, studnie zatruwano, a Serbowie nie mogli odwoa si do wymiaru
sprawiedliwoci ani innej formy ochrony. Przeladowania nie-muzumanw
byy najsilniejsz broni islamizacji w przeszoci, a w Kosowie stay si
nowoczesnym rodkiem wyczyszczania prowincji. Setkami tysicy Serbowie
opucili swoj kolebk. Cay nard serbski poczu ogromn uraz, tym bardziej,
e by w najgorszej sytuacji materialnej w federacji. Okupacja NATO wszcza
ostatni faz czystek w Kosowie. Obecnie praktycznie nie ma tam Serbw,
a skarby ich kultury, religii i architektury poszy w gruzy, gdy pod nadzorem
NATO barbarzyscy Albaczycy realizuj kampanie nienawici i budowy
Wielkiej Albanii.
W Chorwacji, Serbowie musieli si albo zasymilowa albo wynie. Z nikej
populacji 14,5% ogu w wyniku eksterminacji przez faszystowskich ustaszy,
w 1981 r. byo ich w Chorwacji ju tylko 11,5% ogu. Za wyjtkiem czasw
Niepodlegego Pastwa Chorwatw w latach 1941-1945, Serbowie nigdy nie byli
tak przeladowani jak teraz pisaa Serbska Akademia w opracowaniu z 1996
r. o historii powstania i szkalowania Memorandum. W Boni-Hercegowinie
108

Wielko-Serbizm

polityczni twrcy sztucznej narodowoci Muzumanw (Serbowie religii

islamskiej) robili wszystko, aby przeksztaci republik. Przez zaledwie 43 lata
od 1948 r. Muzumanie odwrcili statystyki demograczne na sw korzy,
rozmnaajc si z 30,7% na 43,7% ogu w republice kosztem Serbw, ktrzy
liczyli odpowiednio 44,3% i 31.4%. Wykorzystujc dyskryminacj konstytucyjn
Serbw, Macedonia asymilowaa ich.
To, e pretensje Serbw do wspgospodarzy federacji byy uzasadnione,
wiadcz wypowiedzi osobistoci z innych grup. Macedoski polityk
Lazar Koliszewski potpi polityk Tity i nastpcw, ktrzy trzymali si zasady
saba Serbia to silna Jugosawia. Popularne przez dziesiciolecia powiedzenie
dowodzi, e w tym czasie prowadzono polityk dyskryminacji. Soweski polityk
Stane Kawczi w swych pamitnikach: polityka sabej Serbii a silnej Jugosawii
poddana jest silnej dyskusji (Borba 28.2.1990). Czonek mniejszoci rumuskiej,
pisarz Florika Stefan o serbskiej ulegoci: Myl, e polityczni i kulturalni
przywdcy narodowoci serbskiej cierpi na jaki z gry okrelony kompleks
winy i z wyrzutw sumienia pozwalaj na powstawanie dziaa i czynw [...]
Widz z pewnej odlegoci t nie do zniesienia atmosfer intryg, podstpw, obraz
i obrzucania si botem, widz, i wiele wartoci ludzkich i twrczych depcze si
bez powodu.
Lord McNair myli si take co do autorstwa Memorandum. Nie byo to
dzieo osicia ani maej grupy serbskich nacjonalistw. SANSP dugo roztrzsaa,
czy moe zama status i wtrci si do polityki publikacj tego rodzaju. Na
sesji w maju 1985 r. zgromadzenie oglne Akademii ustalio, e sprawa jest
wystarczajco wana dla zachowania federacji, by zama status, sporzdzi
dokument i rozprowadzi go wrd politykw Jugosawii. Wyznaczono 16osobowy komitet, do ktrego prac doczono potem kilku specjalistw. osi
uczestniczy tylko w niektrych zebraniach, ale nie dostarczy nawet jednego
zdania tekstu. We wrzeniu 1986 r. przy kocu prac edytorskich szkicu dokumentu
Weczernje Nowosti w sensacyjny sposb zaatakoway Akademi za zamiar
publikacji, cytujc niedokoczony i nie zatwierdzony tekst. Wszystkie decyzje
Akademii o zamiarze wydania dokumentu, a potem kamienie milowe prac
przygotowawczych, Akademia podawaa do wiadomoci prasy. Stronnicza prasa
zrobia sensacj, co podchwyciy brukowce na Zachodzie rodzaju LExpress,
powtarzajc bzdury typu. e Akademia nawoywaa do bratobjczej wojny
i ponownego rozlewu krwi.
Memorandum zamao reguy jednopartyjnego systemu. Zgodnie
z obowizujc zasad rozwizywania swych problemw wewntrznych przez
kad republik, politykom serbskim przypado zagodzi, jeli nie wyeliminowa
wpyw dokumentu. Aby nie by posdzonym przez inne republiki o nacjonalizm
i polityczne wybiegi i udowodni lojalno, oni pierwsi wytoczyli atak na
Memorandum i autorw, w politycznym polowaniu na czarownice.
109

NATO na Bakanach

Prbujc odwrci uwag i umniejszy wpyw dokumentu, serbscy

partyjniacy posdzili SANSP, e przygotowuje grunt pod now parti. Serbowie
gorco przyjli klarowne analizy naukowe Memorandum i wnioski bez ogrdek,
co najlepiej wiadczyo o kompromitacji politycznych myliwych. Partyjni
musieli wzmc propagand. Prbowali insynuacji i chwytw poniej pasa.
Oskarenia miay zdyskredytowa Akademi i jej czonkw. Publiczno
miaa z tego wywnioskowa, e Memorandum jest dokumentem popierajcym
monarchistyczny ruch czetnikw, burzc tym samym wszystko, co dotd
z trudem zbudowano i wszczynajc bratobjcz wojn. Celem jest destabilizacja
Jugosawii, autorzy maj powizania z orodkami reakcyjnymi za granic. Aparat
partyjny nie cofn si przed niczym, co by mogo pogry dokument.
Przywdcy serbscy mylnie sdzili, e charyzma Chorwata, Josipa Broz Tity
i czoowego marksisty, Soweca Edwarda Kardelja (wyznaczony na nastpc,
ale zmar w 1979 roku, rok przed Tito) nadal trwa i zdoaj skompromitowa
Akademi, grajc na emocjach. Zamiast udowodni, czy Sowenia i Chorwacja
dominuj czy nie, przywdcy serbscy zdali si na slogany braterstwa, jednoci
i rwnoci. Memorandum napitnowali jako niebezpieczn odchyk. Obrona
politycznego monopolu pogwacia tym samym demokracj: chronia przywdcw od
odpowiedzialnoci i odmawiaa prawa krytyki. Demokratyzacja Jugosawii usuna
krytyk Memorandum. W 1996 r. Akademia pisaa: nikt nie uwaa ju za celowe
przeciwstawia si temu dokumentowi tylko dlatego, e krytykuje system polityczny,
Tito i Kardelja, albo mie poruszy kwesti stosunkw midzy narodowociami.
Anty-memorandum
Chorwacja staa si gwnym producentem kamstw o Memorandum. Nie
byo to niespodziank, zwaywszy chorwacki rasizm i nacjonalizm (rozdzia pt.
Wrd chorwackich braci). W SFRJ, wraz ze Soweni, Chorwacja uksztatowaa
stosunki z pozostaymi republikami dla wasnej korzyci. Nie obchodzia ju ich
silna czy saba Jugosawia Zyskay to, co planoway. Weszy w skad wsplnego
pastwa poudniowych Sowian po II wojnie wiatowej, by nie zosta po
przegranej stronie. Od momentu przystpienia zaczy dy do odczenia si.
Memorandum godzio w status quo, domagajc si rwnego statusu narodowoci.
Kiedy obie republiki byy gotowe do secesji, Memorandum niespodzianie
wyoyo inne punkty widzenia. Naleao wic zaatakowa je ze wszystkich stron
we wasnej obronie. Emigracja chorwacka na Zachodzie nie moga doczeka si
wczenia do dyskusji.
W 1987 r. Chorwacki Kongres Narodowy diaspory w USA, opublikowa
Hrvatsko stanovite, czyli anty-memorandum do Memorandum. Napisane
w duchu separatyzmu, jest jedyn prb wyczerpujcego odparcia zarzutw
serbskich akademikw. Komentarze i stanowiska zawarte w nim nie rni si
od usprawiedliwie secesji 1991 r. rdami informacji w obu przypadkach
110

Wielko-Serbizm

byy ksiki skrajnych nacjonalistw Rudolfa Bianicia (1938, Ekonomska

podloga hrvatskog pitanja, Podoe Ekonomiczne Kwestii Chorwackiej)
i Franjo Tudmana (1981, Nacionalno pitanje u savremenoj Evropi, Kwestia
Nacjonalizmu we Wspczesnej Europie). To uzbroio chorwackie lobby
w skrzywiony punkt widzenia na stosunki etniczne w Jugosawii.
Na wyniki nie trzeba byo czeka. Wsplnota Europejska decyzj z grudnia
1991 r. popara secesj Sowenii i Chorwacji oraz zachcia inne republiki do
tego samego. Czyby kierowaa si Hrvatsko stanovite: Jugosawia jako twr
pastwowy w jakiejkolwiek postaci odrzuca dzisiaj wikszo nie-serbskich
narodw w Jugosawii, szczeglnie nard chorwacki, ktry dy do niepodlegoci.
Wsplnota Europejska nigdy nie wytumaczya swej decyzji.
Hrvatsko stanovite odrzucio potpienie nacjonalizmu i separatyzmu
w Memorandum: aspiracje Chorwatw oraz innych ujarzmionych i nie-serbskich
narodowoci s czci powszechnego wiatowego procesu [...] kady nard, jak
tylko uwiadomi sobie wasn tosamo, wyjtkow narodow indywidualno,
prbuje ustanowi wasne pastwo narodowe. Konstytucja 1974 r. zamienia
pastwo w zwizek konfederacyjny, umoliwiajc legalne przeksztacenie granic
administracyjnych republik w pastwowe. Secesja bya moliwa jednostronn
decyzj zainteresowanej strony. Taki plan by oczywisty w propozycji od wsplnej
grupy ekspertw Chorwacji i Sowenii (4.10.1990): pastwa czonkowskie Zwizku
na danie jakiegokolwiek z nich mog przeprowadzi wzajemne konsultacje
celem rewizji niniejszego Ukadu lub rozwizania Zwizku. Zalenie od dalszego
postpu rozszerzania integracji Europy, pastwa czonkowskie Zwizku mog,
nawet przed tym czasem, pojedynczo lub grupowo, wasn decyzj lub decyzj
Rady Ministrw odej lub rozwiza Zwizek i stara si o czonkostwo we
Wsplnocie Europejskiej.
Chorwat Stipe Mesi, prezydent SFRJ powiedzia nawet, e jest ostatnim
prezydentem, a tytu jego ksiki z 1992 r. Kako smo rasturili Jugoslaviju (Jak
Rozebralimy Jugosawi) nie pozostawia wtpliwoci, co do intencji. Natomiast
wedug chorwackiego stanowiska, konstytucja miaa charakter administracyjny,
dajc wiksz samodzielno republikom i prowincjom, ale bez konfederacyjnych
urzdw pastwowych oraz niezawisoci w prawodawstwie, administracji,
sprawach zagranicznych i siach zbrojnych.
Anty-memorandum wynioso separatyzm i nacjonalizm na poziom
historycznych tendencji rozwojowych. Przypiecztowao i pochwalio je we
wszystkich republikach, tylko nie w Serbii. Tam by to bez wtpienia program
hegemonii narodu serbskiego nad innymi narodowociami i mniejszociami. Ju
cztery lata przed secesj chorwack, anty-memorandum porusza serbsk izolacj:
ideologiczno-polityczne zderzenie Serbii z narodami i mniejszociami wiedzie
Serbw w pozycj izolacji i rzeczywistej niszoci w stosunku do wszystkich
111

NATO na Bakanach

innych narodowoci w Jugosawii. Serbia moe wydosta si z tej pozycji jedynie

przez uznanie praw i de do samostanowienia i niezalenoci innych.
Nie ma adnych dowodw na to, e Serbia kiedykolwiek przeciwstawia si
takim deniom innych republik. Natomiast nalegaa, by odbyo si to na zasadach
pokojowego, dobrossiedzkiego rozstania, pod warunkiem, e Serbowie otrzymaj
te same prawa do decydowania o sobie, co inne narodowoci. Tymczasem
Sowenia i Chorwacja oderway si si zbrojn, a Serbom w Boni i Chorwacji
odmwiono praw. Hrvatsko stanovite wywnioskowao, e Memorandum jest
ostrzeeniem dla narodw Jugosawii, e dua cz serbskiej inteligencji cigle
broni idei Wielkiej Serbii. Kiedy propaganda wymienia serbsk izolacj i Wielk
Serbi, dobrze zna ich genez oraz cele, jakim miay suy.
Biedni Chorwaci
Anty-memorandum: hegemonistyczna pozycja Serbii istnieje nienaruszona
do dzi. Na dowd przytacza arbitralne opinie, pomijajc zasadnicze fakty. Jako
dowd hegemonii podaa stolic, Belgrad, gdzie niby przewaali urzdnicy
serbscy. Wzgldna wikszo w federalnej biurokracji nie bya spowodowana
uprzywilejowaniem. Pracownicy z innych republik nie yczyli sobie pracowa
w stolicy, gdzie pacono znacznie mniej ni mogli zarobi u siebie. Z mieszkaniami
te byo niewesoo. Belgrad pozostawa stolic, bo mia ekspertw i zawodowcw
do zarzdzania pastwem.
Hrvatsko stanovite prbowao udowodni serbsk dominacj udziaem
procentowym w kadrach ocerskich. Wikszo serbska w kadrach wojska i policji
odzwierciedlaa trudnoci Serbw w znalezieniu pracy. Sowecy i Chorwaci nie
tylko, e nie byli bezrobotni we wasnych republikach, ale mieli po dwie posady.
Mimo to, w celu utrzymania proporcji narodowociowych, podania nie-Serbw
do szk mundurowych miay pierwszestwo. Wielu Sowecw i Chorwatw
optanych separatyzmem nie chciao wej w te suby. Chorwacka propaganda
utyskiwaa na rzekom wikszo serbsk wrd czoowych urzdnikw
pastwowych i ocerw armii. Na dowd podano trzy nazwiska. Dwie z tych
osb usunito dawno ze stanowisk, a trzeci zamordowano. Inni to drugorzdni
serbscy ocerowie, osobistoci polityczne i sdziowie, bez decydujcego
gosu w najwaniejszych sprawach pastwa. Kadry serbskie pod chorwackimi
i soweskimi zwierzchnikami nie mogyby zaprowadzi serbskiej hegemonii.
Tito i Kardelj dzieryli nadrzdn wadz polityczn na poziomie
federacji, republik i prowincji. Nominowali najwyszych urzdnikw, co
opisuje Memorandum. Zamiast obali ten argument, anty-memorandum szerzy
absurdy, e Tito prowadzi polityk serbskiego imperializmu wewntrz pastwa,
szczeglnie w Chorwacji i w polityce zagranicznej! Za przykad posuy
przypadek Andriji Hebranga, decydujcego kroku w likwidacji pro-chorwackich
liderw w Komunistycznej partii Chorwacji. Tito znosi szowinizm Hebranga do
112

Wielko-Serbizm

czasu, gdy ten pokaza wol obalenia Tity. Serbscy komunici nie mieli z tym nic
wsplnego. Tito usprawiedliwi swoje postpowanie, wskazujc na szowinizm
Hebranga, a nie na zagroenie kultu jednostki.
Nacjonalistyczny ruch lat 1969-1971 w Chorwacji jest jeszcze bardziej
wymowny. Serbscy politycy nie mieli z nim nic wsplnego. Tito zaskoczy
Jugosawi przed kamerami telewizyjnymi: nie ma adnego nacjonalizmu
w Chorwacji. Wkrtce potem usun przywdcw ruchu, bo prbowali odebra
mu wadz. Hrvatsko stanovite ani sowem nie wspomniao natomiast o dugiej
licie czoowych politykw serbskich usunitych przez Tit, wcznie z Aleks
andarem Rankowiciem, ktrego uwaano za praw rk Tity obok Kardelja.
Rankowi by ograniczony intelektualnie, naiwnie adorowa wodza i posusznie
wykonywa polecenia. Nigdy nie dokoczono dochodzenia w sprawie mierci
w wypadku samochodowym Slobodana Penezicia, premiera Republiki Serbii,
ktry krytykowa Tit i Kardelja.
Blagoje Neskowicia, sekretarza komitetu centralnego Komunistycznej
Partii Serbii i premiera republiki, usunito na pocztku lat 1950tych za opozycj
przeciw wysokim podatkom naoonym na Serbi oraz przeciw obowizkowi
skupu podw rolnych i brutalnoci, z jak go wykonano. To bya lekcja dla
wszystkich przyszych politykw z Serbii. Tito usuwa natychmiast kadego
Serba, ktrego choby troch podejrzewa lub ktry uy niewaciwe sowo.
Politykw innych narodowoci agodnie przekonywa, czasami bardzo dugo. Po
trjce Tito-Kardelj-Bakari, najwiksz wadz mia federalny premier. Chorwaci
zmonopolizowali ten urzd. Do 1963 r. piastowa go sam Tito. Serb by federalnym
premierem jedynie w latach 1963-1967. Inna prawa rka Tity, dr Wladimir Bakari,
by w Chorwacji lat 1950tych przywdc Vlade Narodne Republike Hrvatske.
W szczycie kryzysu federacji, u wadzy byli Chorwaci: prezydent Stipe Mesi,
premier Ante Markowi i minister spraw zagranicznych Budimir Lonczar.
Tito przydziela najwaniejsze urzdy na zasadzie rotacji. Wszystkie
republiki po rwni daway ambasadorw, generaw, najwyszych sdziw.
Wikszociowi Serbowie byli dyskryminowani. Podobnie byo w parlamencie
federalnym: rwno republik, zamiast proporcjonalnego udziau ludnoci. Na tej
zasadzie, nawet nie liczc Serbw w autonomicznych prowincjach w Republice
Serbii, jednego deputowanego wybierao dziesi razy wicej Serbw ni
Macedoczykw. Chorwaci byli w podobnej sytuacji, ale nadrobili z nawizk
wraz ze Soweni, przewodzc anty-serbskiej koalicji, do ktrej wchodziy
pozostae republiki oraz autonomiczne prowincje Serbii, Wojwodina i KosowoMetohja. Prowincje Serbii praktycznie rzdziy ni. To omielio secesjonistw
i nacjonalistw erujcych na zniewolonych Serbach.
Po imporcie Hrvatsko stanovite gos zabraa opinia w Chorwacji,
dostosowujc krytyk do rosncej popularnoci separatyzmu. W styczniu 1989 r.
113

NATO na Bakanach

wydawane w Zagrzebiu pismo Nae teme pierwsze w Jugosawii wydrukowao

Memorandum w caoci, ale nie w celu debaty, tylko by zaopatrzy je wstpem
pira Dragutina Lalewicia. Bez tego wstpu nie mona znale w Memorandum
ladu serbskiego nacjonalizmu. Lalewi poinstruowa czytelnika, co znajdzie
w tekcie. Zauway, e najostrzejsze potpienie wystosowa Tomislaw Marcinko,
szycha z Wojwodiny, ale pochodzcy z pro-ustaszowskiej rodziny chorwackiej,
przeniesionej podczas II wojny wiatowej. Po secesji Chorwacji, Marcinko
wrci do Zagrzebia na posad w telewizji (nalen tylko zaufanym osobom), co
dowodzi, e anty-serbska polityka kierowaa nominacjami.
W maju 1989 r. wysokonakadowy Vjesnik zacz cykl artykuw
propagandowych, tendencyjnie jak Nae teme. Opublikowa urywki
z Memorandum opatrzone komentarzem, ale bez logicznego zwizku, jakby
czytelnicy mieli sami odszuka oskarenia.
Akademik-propagandysta
Anty-memorandum skomentowao kwestie gospodarcze, ale tylko z okresu
midzywojennego i to kopiujc urywki z ksiki Bianicia. Wydawca ksiki
i przywdca Chorwackiej Partii Chopskiej, Wladko Maczek napisa we wstpie,
e Chorwacja bya wyzyskiwana w Krlestwie Jugosawii. Poniewa nie zgadzao
si to z faktami, Biani onglowa statystykami z 1938 r. Jego ksik spotkaa
ostra krytyka belgradzkich ekonomistw. Po wojnie Instytut Ekonomii Serbii
dostosowa statystyki z 1938 r. do nowych granic i wywnioskowa: Podczas gdy
w Sowenii zainwestowano 697 tys. dinarw na tysic mieszkacw, w Chorwacji
cznie ze Sawoni [zachodnia cz Chorwacji] i Dalmacj 481 tys., ale w Serbii
cznie z Wojwodin (bez Sremu) tylko 281 tys. dinarw. Jakby nie patrze na
dwie dekady midzywojenne, Sowenia rosa w tempie 2,5 razy szybszym ni
Serbia i 2,6 razy szybszym ni Wojwodina. Rozwj przemysu w Chorwacji by
1,7 razy szybszy ni w Serbii razem z Wojwodin. Dystans powiksza si. Serbia
pozostaa poniej redniej krajowej. Anty-memorandum nie wspomniao o tym.
Akademik z Zagrzebia, dr Jakow Sirotkowi, prbowa w swej ksice
z 1993 r. udowodni niedorzeczno Memorandum. Zna badania Instytutu
Ekonomii Serbii, ktrych nikomu nie udao si podway. Jednak bez cienia
obiektywnoci obali wnioski serbskich kolegw, odrzucajc ich metod:
onglowanie statystykami. Na dowd zacytowa Bianicia. Po latach, SANSP
skomentowaa: badania Bianicia bd suy przyszym pokoleniom chorwackich
ekonomistw w nieskoczono. Jego wkad do chorwackiej myli ekonomicznej
jest szczeglnie wielki, jako pouczajcy przykad, jak manipulujc liczbami
pokaza szybszy rozwj jako zacofanie i odwrotnie.
Sirotkowi wzi do porwna okres lat 1952-1987. 1952 rok by najbardziej
nienormalny w okresie powojennym, by rokiem klski powodziowej. Od 1947 r.
gospodarka Chorwacji szybko rosa (12,8% PKB na mieszkaca), a Serbi w tym
114

Wielko-Serbizm

czasie komunici przyhamowali gospodarczo obowizkowy wykup podw

rolnych, kolektywizacja rolnictwa, rozbirka fabryk i przeniesienie do innych
republik oraz czciowe wstrzymanie inwestycji w okresie kryzysu politycznego
w Kominternie. W wyniku tych sankcji Serbia wzrosa gospodarczo o 1,3%.
Nawet, jeli zaoy potrzeb takiej polityki w pierwszej 5-latce powojennej
Jugosawii, dlaczego obarczono tylko Serbi? Sowenia nie zwaaa na plany
(albo dostaa ciche przebaczenie), koczc okres 1947-1951, 8% wzrostem PKB
na mieszkaca.
Sirotkowi posuy si dochodem oglnym kadej republiki zamiast na gow
mieszkaca wiatowy ewenement w analizie. Uy wzgldnego wskanika
wzrostu gospodarczego zamiast absolutnych liczb, bez ktrych nie sposb
sprawdzi oblicze albo zyska informacj o wzrocie PKB na mieszkaca.
Wanie z tych powodw wskaniki stosowano w ZSRR, malujc tym samym
obraz pikniejszy ni istnia w rzeczywistoci. Pod presj naukowcw metod
porzucono nawet w pastwie, w ktrym bya najszerzej stosowana. Prbowa j
uratowa chorwacki ekonomista, czonek akademii nauk.
Sirotkowi zastosowa stae ceny nieprawidowe w porwnaniach do
roku 1988, ktrym posuy si propagandysta. Rozbi on Serbi na Wojwodin,
Kosowo i Serbi waciw, uniemoliwiajc porwnania midzy republikami.
Porwna wskaniki wzgldem redniej dla federacji, gdzie par republik byo
gospodarczo niewspmiernie silniejszych. Dodaj one do redniej stosunkowo
du mas, a rnice wypadaj wtedy mniejsze. Naleao porwna kad
z republik z reszt federacji.
Uwzgldniajc wszystkie poprawki, Serbska Akademia Nauk obliczya 10 lat
po opublikowaniu Memorandum, e w 1988 r. PKB na gow wynosio w Sowenii
prawie 145 tys. dinarw, w Chorwacji 80 tys., w Serbii 54,2 tys., w Czarnogrze
46,2 tys., w Boni-Hercegowinie 41,7 tys. i 38,8 tys. dinarw w Macedonii.
Odpowiedni moment
Sirotkowi czeka siedem lat, zanim skrytykowa Memorandum. Nie byo
politycznie wygodne krytykowa dokument ostrzegajcy przed nadchodzc
secesj, ale po secesji maski spady. Potrzeba byo wytumaczy j obc agresj.
Nie byo nic bardziej przekonywujcego ni Serbia chwytajca za bro, by broni
swej gospodarczo uprzywilejowanej pozycji, jak pisze Sirotkowi kilkakrotnie
w swej ksice. Tytu szstego rozdziau Gospodarcze to wojny przeciw
Chorwacji z podtytuem Od Memorandum Serbskiej Akademii w 1986 r. do
zbrojnej secesji w 1991 r. pokazuje cel jego analizy. Kopot w tym, e Serbia
nie miaa adnych motyww, by broni swej do sabej pozycji ekonomicznej.
Nie mona tego powiedzie o dwu najbogatszych republikach. Osignwszy
wysoki poziom rozwoju i zmuszone oy na inne republiki, oderway si. dajc
rwnoci politycznej i gospodarczej, Memorandum porednio nawoywao do
115

NATO na Bakanach

usunicia przywilejw. Dlatego zmobilizowao sowesk i chorwack polityk

do secesji. W mniej rozwinitej Chorwacji, wzdu historycznej granicy Kresw
Wojskowych mieszka wikszo serbska (tylko do czasu czystek lat 1990tych,
patrz: rozdzia pt. Wrd chorwackich braci). Przypomina o tym Fred Singleton
(Probleme des Industrialismus in Ost und West), postulujc, e napicia polityczne
midzy narodowociami Jugosawii wyniky z nierwnoci gospodarczej:
Chorwacja i Sowenia sukcesywnie polepszay w cigu ostatnich 25 lat bezwzgldny
dochd na mieszkaca i pozycj wzgldem mniej rozwinitych republik.
Sowenia i Chorwacja miay cznie PKB na mieszkaca wysze o 40% od
reszty w 1947 roku, a w 1988 r. ju o ponad 100%. Kapita inwestycyjny woony
w obie republiki zapewni im najwyszy poziom zatrudnienia w federacji.
Sowenia przekroczya nawet zyczne maksimum moliwe w spoeczestwie
(400 zatrudnionych na 1000 mieszkacw), czyli panowa tam nadmiar miejsc pracy,
wykorzystany przez osoby dojedajce z innych republik. Wskanik zatrudnienia
na 1000 mieszkacw wynis w 1989 roku: 437 w Sowenii, 346 w Chorwacji i 264
w Serbii. Z oglnej liczby 1,2 mln szukajcych pracy w Jugosawii w 1989 r. niemal
poowa bya Serbami. Sowenia i Chorwacja zawdziczay pozycj gospodarcz,
zdaniem Sirotkowicia, lepszemu wykorzystaniu kapitau i wyszej wydajnoci.
Sowenia nie miaa wynikw lepszych na tyle, eby tumaczyy jej czoow
pozycj. Miaa nieco wysz produkcj na zainwestowanego dinara. Chorwacja
plasowaa si pod tym wzgldem poniej redniej w federacji i za Serbi.
Wydajno pracy bya lepsza w Chorwacji ni w ubogich republikach, dziki
wyszemu nakadowi na miejsce pracy. Przodujce republiki zapewniy sobie
subsydia eksportowe, rekompensat przez lepsze warunki handlu, moliwoci
rozpowszechniania produktw w zacofanych republikach, taryfy ochronne itd.
Troch lepsze wskaniki wydajnoci nie pomogy Serbii zmniejszy dystansu do
czowki, a troch gorsze wskaniki Chorwacji nie przeszkodziy jej coraz bardziej
si oddala, bo decydujc rol odegray nakady inwestycyjne na mieszkaca.
Sirotkowi wyrazi niezadowolenie, e trzech najbiedniejszych republik
nie usunito z funduszu pomocy na pocztku lat 1970tych. Chorwacja musiaa
przez to zwolni tempo wasnego rozwoju. Sowenii nie byo trudno wkada na
fundusz, bo bya na znacznie wyszym poziomie rozwoju i umiaa kompensowa
straty sprytnymi zabiegami politycznymi. Wpaty na fundusz nie przeszkodziy
we wzrocie, ani nie zagroziy pozycji gospodarczej Chorwacji, bo rwnie
wykonaa sprytne zabiegi. Podobnie chorwacki akademik prbowa podway
ocen rozwoju gospodarczego Jugosawii w Memorandum. Nawet bardzo
krytyczni politycy nie mieli zastrzee do wtku ekonomicznego Memorandum,
a ekonomici musieli si z nim zgodzi. Dlatego krytycy unikali wyraania opinii
na ten temat, wcznie ze Sirotkowiciem do 1993 r.
116

Wielko-Serbizm

Stronnicze potpienie
Koa polityczne za granic zday sobie spraw, e Memorandum zatrzso
systemem. Serbska Akademia otrzymywaa otwarte wyrazy solidarnoci
z demokratycznych pastw Zachodu, podczas gdy reim grozi jej odciciem
funduszy, uzalenieniem od wadz i cenzur polityczn. Rzd prbowa wywoa
rozamy wrd czonkw Akademii oraz napiera na ujawnienie i potpienie
inicjatorw i autorw Memorandum. Na obchodach stulecia SANSP w maju
1987 r. Akademia otrzymaa wsparcie moralne niemal od caego korpusu
dyplomatycznego w Belgradzie, ale nikt si nie zjawi z wierchuszki Jugosawii
i Serbii. aden lord McNair nie atakowa wtedy dokumentu za nawoywanie do
rozkadu Jugosawii i przemocy.
Serbscy politycy nie mieli zamkn Akademii ani polemizowa
z Memorandum, bo nie byo argumentw. Insynuacje, kamstwa i pogrki
przerzedziy si i straciy na sile. Normalizacja nastpia po usuniciu
Iwana Stambolicia z Ligi Komunistw, ktra przewodzia kampanii oczerniania
dokumentu. W nowym klimacie wolnoci prasy, zrozumienia dla intelektualistw
i odpowiedzialnoci za publiczne owiadczenia, zabrako powodw do
utrzymywania napicia. Wielu partyjniakw i redaktorw ocigao si i nigdy
nie nastpio formalne pojednanie. Jako znak normalizacji podano wizyt rady
nadzorczej Akademii w biurach organu partyjnego Politika w styczniu 1989 r.
Za kulisami, prezydentura Ligi Komunistw Serbii prbowaa pojednania
z organizacj partyjn SANSP. Od momentu przecieku Memorandum, dziaacze
obu organizacji wywierali presj na akademikw-czonkw partii, ale nadaremnie,
bo ci byli autorami dokumentu lub go zatwierdzili. Nie powiedziano, e potpione
urywki, np. o Ticie i Kardelju, napisali komunici. Bronic swego dokumentu
stawali w obronie wasnej uczciwoci, za co popadli w konikt z Parti. Od
koca 1987 r. Liga Komunistw prbowaa znormalizowa stosunki z Akademi,
przygotowujc kilka wersji owiadczenia. Do jego publikacji nie doszo, bo
najpierw partia w Akademii nie zgadzaa si z obiekcjami Ligi, a w kocu po
uzgodnieniu neutralnego komunikatu zdecydowano nie odgrzebywa sprawy.
Prace nad communique przemilczano.
W drugiej poowie 1989 r. odezway si gosy protestu przeciw wynaturzeniu
Memorandum przez propagand. Domagajc si bezstronnej analizy, specjalne
wydanie magazynu Duga opublikowao w czerwcu 1989 r. orygina Memorandum,
urywki z debaty nadzwyczajnego zgromadzenia Akademii oraz do obiektywne
komentarze. Dla zachowania rwnoci opinii Duga przedrukowao niepochlebny
wstp Lalewicia w Nae teme. Nie byo oddwiku do koca roku, kiedy
prezydent Miloszewi odezwa si ws. SANSP: dlaczego nie miaaby zabiera
gosu w polityce Serbii; jaki nard na wiecie i ktry rozsdny rzd wstydzi
si kiedykolwiek swej Akademii Nauk? (Politika 22.12.1989). Bez wzgldu
117

NATO na Bakanach

na stosunek do swoich akademii, inne pastwa przyjy nienormalne stosunki

z akademikami w Serbii jako normalne.
Ostudzanie kampanii przeciw Memorandum w Serbii stymulowao
propagand chorwack. Chcc prawnie uzasadni secesj, Chorwacja
przedstawiaa secesjonistw jako oary walczce o wolno, a Serbw jako
agresorw inspirowanych przez Memorandum, ktrego oczywicie wiat nie zna.
Autorzy Memorandum pisali potem: Nikt nie czyta, co naprawd byo napisane
w Memorandum, tylko krytykowali niesprawiedliwe komentarze propagandy
secesjonistw. Nie da si uwierzy, ile osb i organizacji dao si nabra na
rac propagand lub rozmylnie j przyjo.
Kiedy kampania smarowania Serbw i Memorandum wysza za granic,
sympatia Zachodu zmienia si w potpienie. Nie mona wini przecitniakw
w kieracie zachodniego konsumeryzmu. Zdumiewa natomiast zmiana stanowiska
elit, ale tylko do momentu, gdy zdamy sobie spraw z interesw mocarstwowych,
ktre popary secesje. Wywary one zasadniczy wpyw na propagand, ktra
w rezultacie zmienia opini zachodni. Punkt zwrotny zaznaczy si po upadku
muru berliskiego.
Partyjna konserwa
Po krtkim wytchnieniu, po 1991 r. Memorandum poddano w Serbii
nastpnej fazie biczowania, mimo e wysokonakadowa prasa prbowaa
przedstawi wywaone interpretacje. Artyku dziennikarza Milosza Miszowicia,
pt. Od Memorandum do wojny, opublikowany w sierpniu 1992 r. w dodatku do
pisma Vreme, poda obiektywnie chronologi, ale skrzywi fakty o Memorandum
i wykorzystaniu jego idei przez rzdzca parti w Serbii i Miloszewicia: trudno
zaprzeczy, e kluczowe punkty tego dokumentu legy u podstaw jego wojowniczej
polityki. Bezpodstawne stwierdzenie jest oszustwem i zdrad charakterystyczn
dla polityki nowej Jugosawii (i Polski). Artyku Miszowicia atakuje SANSP
za nawoywanie do wojny i nacjonalizm, nie cytujc Memorandum. Krytykuje
Akademi za bierno polityczn po aferze, jak jej praca wywoaa!
Dugoletni czonek najwyszych szeregw partyjnych i rzdowych,
Milosz Mini wystpi w Borbie w sierpniu 1993 r. Wini on biurokratyzacj na
wszystkich poziomach (piewka znana w Jugosawii od lat). Druga jego zdaniem
przyczyna kryzysu to wiara serbskiej inteligencji, e istnieje polityka saba Serbia
to silna Jugosawia, czym podburzono serbskie spoeczestwo. Istnienie sloganu
w najwyszych krgach Jugosawii ujawnili polityk macedoski Koliszewski
i soweski Kawczi. Negacja polityki dyskryminacji przez Minicia tumaczy, e
moga ona istnie, skoro Serbowie w eszelonach Tity przyzwalali na ni.
Mini skupia si na krytyce innego sloganu, rzekomo z Memorandum: wszyscy
Serbowie w jednym pastwie. Slogan nie mg pochodzi od SANSP powsta
po zarysowaniu si tendencji secesyjnych. Akademia pisaa z perspektywy lat:
118

Wielko-Serbizm

nie chodzi o stworzenie Wielkiej Serbii, denie Serbw do podboju terytoriw

innych narodowoci, aby wczy je we wasne, tylko o ch utrzymania pastwa
na ziemiach przodkw. Tak wanie i w adnym wypadku nie inaczej naley
rozumie sens sloganu wszyscy Serbowie w jednym pastwie.
Memorandum krytykuje komunistyczn Antyfaszystowsk Rad Wyzwolenia
Narodowego Jugosawii z II wojny wiatowej, konstytucj z 1974 roku, granice
republik i status Serbw. Mini prbuje obali krytyk, odmawiajc tym
samym prawa do samostanowienia i wasnego pastwa Serbw, gdy Chorwacja
i Sowenia uzyskay suwerenno, a Macedonia oraz Bonia-Hercegowina miay
wkrtce zosta uznane. Wedug Minicia, Jugosawia daa Serbom moliwo
ycia w jednym pastwie, wszak granice midzy republikami byy jedynie
administracyjne. Ten byy premier Serbii musia wiedzie, e nie mona byo
nawet uzyska danych o Serbach nawet w Kosowie, bez protestu o mieszanie si
w sprawy republik i prowincji.
U Minicia granice s pastwowe, kiedy tak mu pasuje: nikt nie moe
kwestionowa granic Chorwacji i Soweni, bo stay si pastwowymi.
Niekonsekwentnie pisze te o konstytucji 1974 roku, cho zrodzia secesje
i zatrzymaa funkcjonowanie pastwa. Wedug Minicia, politycy serbscy byli
wtedy gotowi przyj model mniej zcentralizowanej federacji, czyli konfederacji
zgodnie z yczeniem przywdcw Sowenii i Chorwacji. Secesjonici zdoali
wic przekona grup serbskich politykw, e osabiona federacja byaby
bardziej zwarta politycznie. Mini prbuje w ten sposb oskary innych, e nie
rozpoznali zagroenia.
Dlaczego Sowenia i Chorwacja ubiegay si o legalizacj konfederacji,
skoro ju istniaa? Usankcjonowanie prawne umoliwioby im midzynarodowe
uznanie suwerennoci po secesji, a granice republik stayby si pastwowymi.
Nielegalne secesje wynagrodzono terytoriami Serbw. Serbowie nie skaryliby
si o bahostki. W 1991 r. 25% (2,1 mln) Serbw mieszkao nie w swojej
republice: 0,6 mln w Chorwacji (tyle, co Czarnogrcw w Czarnogrze), 1,4 mln
w Boni-Hercegowinie (wicej ni Macedoczykw w Macedonii) i ok. 0,1 mln
gdzie indziej. Kiedy powstawao Memorandum, prowincje w Serbii miay ju tak
zaawansowan autonomi, e wchodziy z republikami w skad koalicji przeciw
Serbii. A 16% (1,3 mln) Serbw mieszkao w tych prowincjach bez moliwoci
samostanowienia. W sumie ponad 40% Serbw byo dyskryminowanych
w swym wasnym pastwie!
U Minicia uderza brak wyobrani o konsekwencjach secesji dla Serbw
na terytoriach oderwanych od Jugosawii. Jego i innych krytykw nie dziwio
te, jak prognozy mogy by prawidowe, jeli wnioski Memorandum o sytuacji
w Jugosawii nie byy: Poruszone kwestie byy prawdziwe [...] wiele z nich
o ywotnym znaczeniu nie tylko dla losu Serbw, ale te dla losu pastwa i innych
119

NATO na Bakanach

narodowoci w Jugosawii. Ostrzeenia o upadku pastwa, bez wzgldu na to,

kto zawini i w jakim stopniu, niestety rycho potwierdziy si kryzysem lat 19901992 i wybuchem serbsko-chorwackiej wojny w Chorwacji w 1991 r.
Ambasador USA w Jugosawii, Warren Zimmermann mia odmienne
zdanie. Przykadowo, o Sowecach pisa: Ich cnot bya demokracja, a wad
egoizm. W deniu do odczenia si od Jugosawii po prostu zignorowali 22
mln nie-Sowecw. Ponosz znaczn odpowiedzialno za przelew krwi, jaki
nastpi po ich secesji. Milowan Dzilas w niemieckim Sternie (Politika 5.7.1994)
zdementowa, e za wojn domow odpowiada Zachd i e Niemcy wywarli
presj na partnerach, by uznali Chorwacj. Publicznie zaprzeczy faktom, ktre
s powszechnie znane, np. uczestnikom spotkania w Maastricht, De Michelisowi
i lordowi Carringtonowi. Dzilas twierdzi, e wojn rozpoczli Serbowie
i Chorwaci, a James Baker i Warren Zimmerman, e Sowenia. Zdaniem Dzilasa,
Serbowie ponosz wiksz win, bo zostali podjudzeni Memorandum. Politycy
jak Dzilas w ten sposb wybielaj si, mimo e sztucznie stworzyli narodowoci
i narysowali bezpodstawne granice. Czy Memorandum byo pierwsz po II wojnie
wiatowej artykulacj idei Wielkiej Serbii? Dzilas: wielkie ideay zwykle kocz
si tragedi. Zawsze wiedzia, co chciayby usysze obce kraje.
Po wyzwoleniu nalotami NATO, wprowadzaniu pluralizmu w Serbii
towarzyszyy emocjonalno i nieprawdopodobne deklaracje. Z braku
obiektywnych ocen signito do wyssanych z palca krytyk i insynuacji. Niewielkie
koo intelektualistw okrzykno Memorandum dokumentem nacjonalistycznym,
ale bez dowodu. Poza grup, ktrej nie chciao si przeczyta pracy akademikw,
inna grupa kierowaa si zdaniem Zachodu. Przypominali tym intelektualne
koa III Rzeczpospolitej, gdzie poczucie niszoci wobec Zachodu jawio si
m.in. w bezkrytycznym przyjmowaniu wszystkiego, co powszechnie uwaano
za autentyczne i postpowe. Ci serbscy intelektualici przekonali siebie, e
s obiektywni, nale do wielkiego wiata demokracji, dlatego staj ponad
prymitywnym nacjonalizmem Bakanw.
P-inteligenci i myliciele
Prasa chorwacka w 1989 r. zaatakowaa trzon serbskiej inteligencji. Majowa
seria oszczerstw w Vjesniku wydrukowaa urywki z owiadcze niektrych
intelektualistw, rzekomo potpione, jak treci Memorandum. Intelektualici ci
prbowali odkama zakamanie politykw, co oczywicie wzito za przejaw
nacjonalizmu. Wielu znanych ekonomistw, lozofw, jurystw i socjologw
serbskich stracio posady, a nawet stano przed sdem. Nie oszczdzono
czoowych biznesmenw i ocerw armii. Stipe Szuwar, chorwacki polityk z k
intelektualnych, opracowa list wystpie serbskiej inteligencji, odbiegajcych
od ideologii komunistycznej. Lista miaa i do Moskwy. Podobny cel miaa seria
20 urywkw z Memorandum w Vjesniku: oczerni autorw w oczach Zachodu.
120

Wielko-Serbizm

Memorandum posuyo za pretekst wpltania osb, ktre z nim nie miay nic do
czynienia, aby udowodni, e dokument przygotowa og serbskiej inteligencji
zatrutej nacjonalizmem.
Belgradzki miesicznik Republika z lipca 1995 r. zamieci artyku dr
Oliwery Milosawljewi, lozofki na Uniwersytecie Belgradzkim. Stanowi dalszy
cig wywodw Szuwara w Vjesniku. Urywki z Memorandum lozofka podaje
bez kontekstu i zrozumienia szczegw, aby skompromitowa autorw lub
pokaza, e ich opinie s sprzeczne i niespjne. Podobnie jak w serii w Vjesniku,
artyku czy osobiste opinie autorw wyraone w prasie, z myl Memorandum,
a sam dokument osdza przez insynuacje. Za podstaw su opinie z prasy
zamiast obiektywnej sytuacji. Widocznie poddaa rygor naukowy politycznym
przekonaniom.
Chorwacka propaganda opara si na ideologii Starczewicia (rozdzia pt.
Wrd chorwackich braci), podtrzymujc zagroenie od idei Wielkiej Serbii,
serbskiej hegemonii i inne zmylenia zapoyczone z tradycji sigajcej cesarstwa
austrowgierskiego. Powtarza kilka zasadniczych kamstw, ktre chorwaccy
(rwnie zachodni) politycy, intelektualici i rodki przekazu entuzjastycznie
mapuj. Chorwaccy politycy krytykowali Memorandum, szczeglnie, gdy
potrzeba byo uzasadni zbrojn secesj. W tym samym stylu, Vjesnik wycign
serbski wolnociowy dokument Naertanije Garaanina z 1844 r. i inne materiay.
Memorandum nie potrzebowao dyskusji. Oskara sam fakt jego istnienia.
Typowa mentalno chorwackiego polityka emanuje ze wstpu Stipe Mesicia
w jego ksice: Chorwacja musiaa paszczy si przed Miloszewiciem, ktry
uosabia hegemonistyczny plan Garaszanina z XIX w., karadziordziewiczowski
plan Pasicia podziau Bakanw wedug umowy londyskiej z 1915 roku,
czetnikowsk agend Mihailowicia z 1941 roku, a po erze Tity Memorandum
autorstwa osicia z Serbskiej Akademii: Serbowie musz speni historyczn
misj, a mona to zrobi jedynie gdy bd razem w jednolitej Serbii w Jugosawii,
ktr natchn swym duchem i przystempluj swoj pieczci. Serbowie musz mie
hegemoni na Bakanach. eby j mie, musz uzyska hegemoni w Jugosawii
[...] stworzy i zorganizowa jednolit Serbi obejmujc wszystkie terytoria
etniczne, na ktrych mieszkaj Serbowie, nawet jeli w niektrych rejonach nie
stanowiliby dzi wikszoci.
Mesi wymieni Karadziordziewiciw. W 1804 r. serbski chop,
Dziordzie Petrowi przewodzi powstaniu przeciw Turkom, ktrzy przezwali
go Czarny Grzegorz (Karadziordzie). Przydomek przeksztaci si w nazwisko
ostatniej dynastii serbskich krlw. Podobnie czetnicy gen. Mihailowicia walczyli
o miejsce nalene Serbom na Bakanach. Mesi umieci take dwukropek po
nazwisku osicia, eby insynuowa treci, ktrych ani wymienione serbskie
inicjatywy, ani Memorandum nie zawieraj. Mesi podobnie wymienia
121

NATO na Bakanach

Memorandum jeszcze 13 razy, winic take Miloszewicia, np.: na zamwienie

Miloszewicia, Memorandum Serbskiej Akademii zapocztkowao polityk
Jugosawii jako Wielkiej lub rozszerzonej Serbii. Mesi zmienia motywy i intencje
Serbw: Niestety scenariusz Garaszanina, spreparowany w wielko-serbskich
kuchniach Serbskiej Akademii osicia, nie dba o los Serbw w Chorwacji, tylko
o wywyszenie Serbii. W tej ekspansji godz si nawet na wojn, do tego wojn
kosztem Serbw chorwackich. Mona pomyle, e krwawe secesje wykonali
Miloszewi i Serbowie.
Mesi nie wtpi, kto ma panowa nad Serbami w Chorwacji, skrzywdzonymi
przez Miloszewicia: Ustanawiajc swj prawny porzdek, Chorwacja musi
zaprowadzi wadz nad wszystkimi swoimi terytoriami. Mesi o serbskich
przywdcach wojskowych: wykazuj zachowanie wielko-serbskie; inicjuj,
organizuj i wprowadzaj w ycie polityk agresji poczt w Serbskiej Akademii
i opracowan, nie bez udziau generaw, w administracji Miloszewicia.
Insynuuje te planowanie eksterminacji przez Miloszewicia i poplecznikw
(nieudowodniony wtek trybunau w Hadze): wierz, e teraz moliwa jest po
prostu eksterminacja czci Chorwatw i Muzumanw.
Akademia Nauk i Sztuk Piknych Jugosawii w Zagrzebiu (obecnie
Chorwacka Akademia) wysyaa oklniki, listy i na inne sposoby zwracaa si do
instytucji akademickich wiata, by potpiy serbsk agresj. Taki list przyszed
do Serbskiej Akademii (17.9.1991), wzywajc j do wpynicia na wiatow
opini publiczn, by pomc Chorwacji uzyska formalne uznanie niepodlegoci.
Instytucja naukowa znieksztacia fakty, ktre kady chorwacki akademik mg
zwerykowa patrzc przez okno: miaa miejsce nielegalna secesja przez zajcie
placwek granicznych, blokad koszar federacji i mobilizacj jednostek obrony
terytorialnej. Wikszego cynizmu nie mona byo przysa serbskim akademikom.
Po secesji chorwacka propaganda przeciw Memorandum wesza na
aren wiatow. Ksika po francusku z 1993 r. pt. Nettoyage ethnique, pira
trzech Chorwatw (Mirko Grmek, Mark Dzidara, Newen Sima), dodaje
do win serbskiej agresji czystki etniczne rzekom polityk serbsk od
czasw Karadzicia i Njegosza. Wuk Karadzi by wielkim reformist jzyka
i kultury serbskiej w XIX w., a Petar Petrowi II Njegosz poet, biskupem
i wadc Czarnogry w XIX w. Ksika Chorwatw podaje bez adnej polemiki
francuskie tumaczenie drugiej czci Memorandum, ktra dyskutuje polityczn
i gospodarcz nierwno Serbw. Czytelnik ma sam znale kompromitujce
urywki. Cho poowa z ponad 40 przypisw ma go na to naprowadzi, ksika
nie podaje przekonywujcych argumentw.
W Sowenii
Zbrojna secesja jest nielegalna wedug ONZ i prawa midzynarodowego.
Soweski separatyzm doprowadzi do wojny domowej w caej Jugosawii.
122

Wielko-Serbizm

Liczba oar podczas secesji Sowenii wyniosa 37 onierzy Ludowej Armii

Jugosawii (JNA) i 12 Sowecw z si obrony terytorialnej. Ktra strona bya
agresorem, a ktra staraa si ograniczy zaangaowanie wojskowe do minimum?
Czy sowescy intelektualici, ktrzy witowali zwycistwo sdz, e JNA
nie moga zareagowa bardziej brutalnie pozostajc w granicach prawowitej
interwencji w wewntrzn spraw pastwa?
Po II wojnie wiatowej Sowenia wsppracowaa z Chorwacj, wic pragna
wyguszy Memorandum. Jej propaganda cigym powtarzaniem prbowaa nada
autorytetu kilku frazesom, czsto zapoyczonym z krytyki chorwackiej i serbskiej.
Ponad tym stany owiadczenia liberalnego polityka Sowenii, Stane Kawczicia,
ktrego w 1972 r. usunito z ycia politycznego. Borba (28.2.1990) opublikowaa
urywki nt. Memorandum, z jego dziennika prowadzonego do mierci w 1987 r.
Nie by on serbolem i popiera secesj. Uwaa, e zuboenie byo zjawiskiem
wsplnym dla wszystkich obywateli Jugosawii, nie tylko Serbw, a Albaczycy
kosowscy powinni zjednoczy si z Albani.
Kawczi (20.12.1986): Akademia Serbii na specjalnym zgromadzeniu daa
policzek politycznemu przywdztwu Jugosawii i Serbii. Politycy omieszyli
si, reagujc jak gdyby mieli do czynienia z komitetem partyjnym z pipidwki.
Akademicy dali nam lekcj nie tylko o Serbii, ale i o taktyce politycznej [...]
zamykaj si drzwi dla dalszego wyzysku Serbii. Kawczi nie lka si silnej Serbii:
Polityka silnej Jugosawii kosztem sabej Serbii jest poddana debacie. Slogan
silnej Serbii polegajcej na samej sobie znaczy, e silna Jugosawia zyskuje
nowe moliwoci. Tydzie potem: Czytaem szkic Memorandum. Jestem teraz
bardziej przekonany, e politycy zrobili du pomyk nie pozwalajc Akademii
ukoczy pracy. Chyba politycy interweniowali nie dlatego, e Memorandum
byo niedokadne i nie do przyjcia, tylko e byo suszne, szczere i krytyczne
z uzasadnieniem.
Myl, e Sowecy nie rozumiej sytuacji Serbii. Czowce politycznej udao
si przynajmniej czasowo zamydli oczy Sowecom. Dlatego Sowecy nie widz
w Serbii nic poza nacjonalizmem i deniem do utrzymania federacji [...] Wiele
z serbskich da jest usprawiedliwionych [...] Ich obecne pooenie, w zasadzie
podwadne, jest dla nich nie do zniesienia. Najwikszym oponentem zmian
w jakimkolwiek kierunku jest przywdztwo polityczne Sowenii [...] Jest wic
obroc linii Tito-Kardelj, ktra zaznaa historycznej poraki. Potwierdzenie
susznoci Memorandum przez polityka ze Sowenii, rni si diametralnie od
komentarzy propagandowych i opinii publicznej Sowenii, szczeglnie po jej
zbrojnej secesji.
Obiektywna opinia Kawczicia bya odosobniona. Jeszcze przed secesj,
Memorandum nie potraktowano jak pracy naukowej. Za polemiki zabrali
si dziennikarze i politycy, ktrzy wydali na przedwczesny wyrok. Z braku
123

NATO na Bakanach

argumentw na bezprawn, zbrojn secesj, propaganda soweska obwinia

Memorandum za wszystkie tragedie wojny domowej w byej Jugosawii.
Wykorzystaa kad okazj, by pokaza wrogo wobec Jugosawii oskareniami,
intrygami dyplomatycznymi i dezinformacj. Wykorzystujc nieznajomo
Memorandum, propaganda bez skrupuw zmieniaa orygina. Osoby publiczne,
ktre czytay orygina, przypisay mu myli i sowa, ktrych nie zawiera, np. apel
piciu pisarzy do intelektualistw serbskich, by si wyparli Memorandum (Borba
19.4.1993): wzywamy was, wecie na siebie wszystkie konsekwencje Memorandum,
dokumentu, ktry rozpocz zbrodnie i szalestwo i odrzucie go publicznie.
Podobne apele wykalkulowano na odwrcenie uwagi od Sowenii. Obawy
wyraone w Memorandum okazay si prawdziwe, wic nie mogc zaprzeczy
zaistniaej zbrojnej secesji soweska propaganda musiaa zmyli treci
w Memorandum. Nie zrobiaby tego, gdyby nie bya pewna poparcia obcych
rodkw przekazu i pastw, ktre pomogy w uzbrojeniu, secesji i przedwczesnym
uznaniu suwerennoci. Ale osoby obeznane z faktami wczeniej czy pniej
musiay ujawni je. James Baker, byy sekretarz stanu USA powiedzia przy trzech
okazjach, m.in. przed senatem USA (12.1.1995), e wojn rozpocza Sowenia.
Ambasador USA w Jugosawii, Warren Zimmermann: to Sowecy
wywoali wojn. Ich deklaracja niepodlegoci, ktrej nie poprzedziy nawet
najbardziej symboliczne prby negocjacji, w rezultacie daa im wadz nad
wszystkimi granicznymi i celnymi placwkami na granicy z dwoma ssiadami,
Wochami i Austri. To znaczyo, e jedyna brama Jugosawii na Zachd,
Sowenia jednostronnie zagarna prawo do towarw przeznaczonych dla
innych republik oraz dochody z ce szacowane na ok. 75% budetu Jugosawii.
Nawet prymitywniejsza armia ni JNA by zareagowaa. Co najgorsze, zrozumiae
pragnienie Sowecw osignicia niepodlegoci skazao reszt Jugosawii
na wojn. Zimmerman doda: Dla mnie nie byo niespodziank, e Miloszewi
pozwoli Sowenii odej.
Pogldy Zimmermanna omieliy dziennikarza Bostjana Horwata
w Ljubljana Dnevnik w maju 1995 roku: nasza secesja bya pomyk, Sowecy
zaczli wojn oraz egoistycznie zamknlimy 75 przej granicznych innym grupom
narodowociowym. Borba (24.5.1995): przed Horwatem tylko dr Jurij Zalokar
i Stanko Boti w listach do redakcji poruszyli odpowiedzialno soweskiego
przywdztwa za rozam byej federacji, ale gazety przestay to drukowa dwa
lata temu z powodu niepodanej treci.
Mity
Po secesjach 1991 r. uprzednio obojtny wiat odkry w Memorandum
nowe rzeczy. Zagrzeb i Ljubljana dostarczay zagranicy kamstwa i zarzuty
pod adresem Serbii. Wykorzystay fakt, e dokumentu nie przetumaczono na
zachodnie jzyki. Zachd pokn kamstwa w caoci. W obalaniu propagandy
124

Wielko-Serbizm

niestety walczy si z jej niezasuon doniosoci i ogln w ni wiar.

Prby odkamania stawiaj w sytuacji oskaronych autorw Memorandum
zamiast krytykw. Typowy krytyk nie przedstawia dowodw, tylko opiera si
na kamstwach, znieksztaceniach i szermierce sownej. Wielu krytykw nie
miao nawet wyksztacenia na sensown dyskusj. Akademicy nie dyskutowali
Memorandum, bo brako im powodu.
Politycy Socjalistycznej Republiki Serbii obawiali si, e w przypadku
serbskiej secesji musieliby odpowiada za grzechy przeszoci. Z drugiej strony
patrzyy im na rce pozostae republiki. Nie mona wic byo oczekiwa potpienia
Memorandum przez nich. Zagranica spekulowaa, e nie caa Akademia tylko
autorzy dokumentu wsppracowali z reimem. Bdc czonkami rzdzcej Ligi
Komunistw autorzy zostali niby wcignici w gr. Naprawd, Memorandum
napisali akademicy, ktrzy jeszcze przed przyjciem do Akademii byli
w konikcie z ocjaln lini partii. Odpadaa te teoria zaaranowanej nagonki,
gdy uzgadnia si wtedy taktyk wykluczajc ryzyko dla obu stron, a stawki do
stracenia byy ogromne.
Propaganda przypisaa ide Wielkiej Serbii Miloszewiciowi, chcc na niego
zrzuci odpowiedzialno za nieszczcia. Wynika z secesji krwawa wojna
domowa i zderzenia narodowoci i religii wydobyy na forum midzynarodowe
kompromitujce idee przywdcw nowych pastw: fundamentalizm Deklaracji
Islamskiej Aliji Izetbegowicia i rasizm ksiki Franjo Tudmana. Widzc zasuon
krytyk tych przywdcw, oskarono Miloszewicia o przyjcie Memorandum za
program narodowy. Ksika z 1989 r. ze wszystkimi przemwieniami prezydenta
Serbii od 1984 r. nie potwierdza tych posdze. Ponadto Memorandum nie jest
programem, nawet nie zawiera takich elementw. Mimo to oskarenie yje do
dzi, choby w Hadze. Memorandum posdza si take o podanie odskoczni
dla polityki Miloszewicia. Nawet gdyby Memorandum nie powstao, prezydent
musiaby rozwiza problem dyskryminacji Serbw.
Miloszewi by za zachowaniem Jugosawii (np. na 14 kongresie Ligi
Komunistw), bo rozproszeni po federacji Serbowie potrzebowali wsplnego
pastwa. Jego dania prawa do samostanowienia Serbw na terenach,
gdzie byli mniejszoci po secesji Sowenii i Chorwacji, zinterpretowano
jako nawoywanie do stworzenia Wielkiej Serbii. W trakcie kampanii przeciw
Memorandum Miloszewi nie mg ujawnia pogldw odbiegajcych od
ocjalnej linii Ligi Komunistw Serbii. Jego krytycyzm okaza si stosunkowo rzadki
i agodny. Po objciu przywdztwa Serbii zatrzyma nagonk na Memorandum.
Zagraniczna propaganda naladowaa krajow, z tym, e krajowi
propagandyci byli wiadomi braku podstaw, a obcy na dodatek nie mieli tekstu
Memorandum w swoim jzyku. Dopiero w 1993 r. dokument doczeka si
tumaczenia na francuski, ale obcy krytycy dalej zdawali si na opinie soweskie
125

NATO na Bakanach

i chorwackie. Tak nawarstwiay si kamstwa, bezkrytycznie przekazywane przez

media. Nawet znajcy jzyk serbski twierdzili, e Memorandum zawiera rzeczy,
ktrych w rzeczywistoci nie zawierao, co wyszo np. w polemice redaktora
czeskiej gazety literackiej, Duszana Karpatskiego z historykiem Uniwersytetu
Praskiego, Janem Pelikanem. Karpatski, tumacz twrczoci osicia,
wydedukowa, e ten musia by autorem Memorandum. Na nic zday si
dogbne argumenty Pelikana o chorwackiej propagandzie. eby rozstrzygn
spr, wystarczyo zapyta Akademi.
Udzia osicia jako gwnego inspiratora i architekta dokumentu
naley do najwikszych mistykacji w prasie wiatowej. Trzech ekspertw
z midzynarodowej Konferencji Byej Jugosawii przyjechao do serbskiej
Akademii w grudniu 1992 roku, by wyjania kwesti osicia, w tym
czasie ju prezydenta federacji. Byli zdziwieni dowiedziawszy si, e nie by
czonkiem komitetu przygotowania Memorandum i nie dostarczy jednego
sowa tekstu. Politycznego dysydenta Akademia nie moga dopuci do pracy
liskiej politycznie. Poza tym dokument wymaga prolu naukowego, ktrego
osi-literat nie posiada. Poniewa dokument nazwano nacjonalistycznym,
nawoujcym do ludobjstwa itd., rzekome autorstwo aktualnego prezydenta
Jugosawii pasowao do planw dyskredytacji jego osoby jak i pastwa, ktrym
kierowa, podobnie jak w przypadku prezydenta Republiki Serbii, Miloszewicia.
Oszkalowanie miao osabi pozycj negocjacyjn Jugosawii, kiedy po secesjach
kryzys ogromnie si skomplikowa.
Gocie z Konferencji Byej Jugosawii typowo zapytali o tumaczenie
Memorandum. Akademia mylaa, e istnieje angielskie tumaczenie. Wobec
tego, Konferencja przetumaczya tekst serbski na francuski i w maju 1993
r. przedstawia Akademii. Tumaczenie miao ukaza si pod koniec roku, ale
Konferencji rzekomo zabrako pienidzy. Prawdziw przyczyn, podan ustnie
przez przedstawicieli Konferencji byo to, e w dokumencie nie byo treci
podanych przez propagand.
Liberum veto
Zajada kampania przygotowaa opini publiczn i midzynarodowe instytucje
do przyjcia kadego stwierdzenia przeciw Serbom i Memorandum. Rzd BoniHercegowiny mia czelno poda dokument jako dowd ideologii Wielkiej
Serbii w sprawie przeciw Jugosawii przed Sdem Midzynarodowym w Hadze
(15.4.1994) ws. rzekomego serbskiego ludobjstwa. W nieprawdopodobnym
cigu kamstw, boniackie oskarenie odtworzyo histori Wielko-Serbizmu
od Naertanije Iliji Garaszanina w 1844 roku, przez stymulacj polityk Tity,
po denia republik do pastwowoci po upadku komunizmu: Serbia prbowaa
zbrojnie temu przeszkodzi i usprawiedliwia interwencje wojskowe retoryk
wielko-serbsk.
126

Wielko-Serbizm

Napitnowanie Memorandum w Hadze zobowizuje do przedstawienia

dowodw przez oskaryciela, a nie oskaronego. Naertanije nie jest dowodem
Wielko-Serbizmu, co wynika z tekstu i historycznego ta. Boniackie oskarenie
podao na dowd dwa cytaty z Naertanije, a z Memorandum adnego.
Memorandum podobno podpisao ok. 200 znanych intelektualistw belgradzkich,
a naprawd nie podpisali go nawet czonkowie komitetu redakcyjnego, bo
dokument wykradziono przed ukoczeniem. Dokument rzekomo zwraca uwag
na sytuacj w Kosowie, oskara albask wikszo o ludobjstwo Serbw
w prowincji i nawoywa do Wielkiej Serbii, ktrej gwnymi czempionami byli
rzekomo Karadzi oraz akademicy osi i Raskowi. Memorandum rzekomo
przygotowao ideologiczny grunt dla dojcia Miloszewicia do wadzy we
wrzeniu 1987 r. i posuyo do mobilizacji serbskiej opinii publicznej.
Francuski podrcznik dla studentw historii Histoire terminale (Pierre Milza
i Serge Berstein, Editions Hatier 1993), denicja: Czystki etniczne teoria
zapocztkowana przez czonkw Serbskiej Akademii Nauk w Belgradzie, ktra
nalega na etniczne ujednolicenie terytoriw byej Jugosawii zamieszkaych
przez Serbw i wyparcie innych narodowoci terrorem, w celu umoliwienia
ostatecznego przyczenia ich do Serbii. Rozdzia Podburzanie do nacjonalizmu:
Najpowaniejszy by konikt Serbii z innymi byymi republikami Jugosawii, ktrego
celem byo stworzenie Wielkiej Serbii przez zastosowanie czystek etnicznych na
terenach zamieszkaych przez Serbw i wyparcie innych narodowoci terrorem.
Historycy Milza i Berstein nie podali udowodnionych przykadw czystek
etnicznych na Serbach chorwackich i kosowskich od XIX w.
Rzd Jugosawii i Serbska Akademia zoyli przed sdem w Paryu spraw
przeciw autorom i wydawcy. Sprawa zacza si 9.11.1993 r. Sd orzek, e
ksika wesza do sprzeday 1 sierpnia, (na co nie byo dowodw), wic
min 3-miesiczny termin skarenia ksiki, a na dodatek federacja Jugosawii
nie moe reprezentowa Serbii (sic!), a Serbska Akademia swoich czonkw.
W obliczu sankcji, Jugosawia nie moga naby i przestudiowa ksiki do
trzech miesicy od daty ukazania si jej we Francji. Autorzy i wydawca wnieli
pozew o zniesawienie. Powinni byli wskaza autora teorii czystek etnicznych
i Wielkiej Serbii oraz zacytowa Memorandum. Zamiast tego dostarczyli litani
91 artykuw prasowych i midzynarodowych rezolucji z arsenau propagandy.
Nie byo tam Memorandum. Francuskie media zamkny si na serbskie protesty.
Znowu Serbowie wydali walut, eby dosta w twarz.
Naukowiec wolny od nacisku propagandy, znajcy Memorandum, ambasador
Woch w Moskwie. prof. Sergio Romano, potem doradca premiera Woch (Borba
17-18.12.1994): Memorandum widziao Jugosawi w 1986 r. krytycznymi
i pesymistycznymi oczyma [...] to co si potem stao, byo logicznym nastpstwem
sytuacji opisanej w Memorandum. Pod tym wzgldem Akademia odegraa wysoce
127

NATO na Bakanach

intelektualn rol. Romano napisa w Corriere della Sera po powrocie z placwki

moskiewskiej w 1995 roku: Memorandum tumaczy, e po ogoszeniu konstytucji
1974 r. Jugosawia Tity staa si konfederacj niezalenych republik, w ktrej kad
republik czy autonomiczn prowincj rzdzi miejscowy aparat partyjny majcy
prawo weta w prowadzeniu spraw konfederacji. Dwie najbardziej rozwinite
republiki w Europie rodkowej, Sowenia i Chorwacja czerpay z tego stanu
rzeczy korzyci, podczas gdy Serbia, ktr autorzy konstytucji chcieli cign
do poziomu reszty i pozbawi jej roli historycznej, zostaa pokrzywdzona. Dziki
temu skomplikowanemu politycznemu i konstytucyjnemu mechanizmowi,
Jugosawia staa si now wersj polskiego Sejmu, gdzie kady szlachcic mg
sparaliowa decyzje reszty swoim sprzeciwem. Jugosawia umara, gdy tylko
staa si zbdna w mozaice zimnej wojny.
Materiay rdowe
1. Croatian National Congress Hrvatsko stanovite o Memorandumu Srpske
Akademije Nauka i Umetnosti, Saddle River, New Jersey 1987
2. Ministry of Information of the Republic of Serbia The Creation and Changes
of the Internal Borders of Yugoslavia 1994
3. Serbian Academy of Sciences and Fine Arts Memorandum Belgrad 1986
4. Serbian Academy of Sciences and Fine Arts Why the Memorandum Was
Written Belgrad 1996 www.balkan-archive.org.yu/kosta/memorandum/why.the.
memorandum.was.written.html
5. Andy Wilcoxson Professor Markovic Continues his Examination in Chief
www.slobodan-milosevic.org 18.1.2005
6. Warren Zimmermann The Last Ambassador, A Memoir of the Collapse of
Yugoslavia [w] Foreign Affairs marzec-kwiecie 1995

128

Dodatek: Przemwienie Slobodana Miloszewicia na Kosowym Polu

28.6.1989 r.
Speech by Slobodan Milosevich at Gazimestan on 28 June, 1989 www.
balkanpeace.org/cib/kam/kams/kams19.shtml
Angielskie opracowanie przez Narodow Sub Informacji Technicznej
(National Technical Information Service) Departamentu Handlu USA
tumaczy Piotr Bein
Si uwarunkowa spoecznych ta wielka 600 rocznica bitwy w Kosowie1
ma miejsce w roku, w ktrym Serbia po wielu latach, wielu dekadach, odzyskaa
integralno pastwow, narodow i duchow. Dlatego nie jest nam trudno
odpowiedzie dzisiaj na stare pytanie: jak staniemy przed Miloszem.2 Wydaje si,
e gr historii i ycia Serbia odzyskaa sw pastwowo i godno dokadnie
w t rocznic w 1989 roku, czczc tym samym wydarzenie z dalekiej przeszoci,
ktre ma wielkie znaczenie historyczne i symboliczne dla przyszoci Serbii.
Serbski charakter wolnociowy
Trudno dzi okreli, co jest prawd historyczn bitwy na Kosowym Polu,
a co legend. Nie jest to ju wane. Mczony blem i wypeniony nadziej
nard pamita i zapomina, jak to ludzie, i wstydzi si oszustw i glorykacji
bohaterw. Dlatego trudno dzi powiedzie, czy bitwa na Kosowym Polu bya
klsk czy zwycistwem narodu serbskiego, czy dziki niej wpadlimy w niewol
czy przeylimy niewol. Badacze i nard bd bezustannie szuka odpowiedzi na
te pytania. Przez wieki do naszych czasw byo pewne, e Kosowo przed 600 laty
pokonaa niezgoda. Jeli przegralimy bitw, to nie tylko z powodu spoecznej
wyszoci i zbrojnej przewagi cesarstwa osmaskiego, ale te przez tragiczn
niezgod przywdcw pastwa serbskiego w tym czasie. W tym odlegym 1389 r.
cesarstwo osmaskie byo silniejsze od pastwa Serbw i miao wicej szczcia
ni serbskie krlestwo.
Brak jednoci i zdrada na Kosowym Polu przeladuj nard serbski przez
ca jego histori, jak ze fatum. Nawet w ostatniej wojnie brak jednoci i zdrada
wpdziy nard serbski i Serbi w agoni, ktrej nastpstwa przekraczaj
faszystowsk agresj w sensie historycznym i moralnym.
Nawet pniej, gdy powstaa socjalistyczna Jugosawia przywdcy serbscy
byli podzieleni, skonni do kompromisw na niekorzy wasnego narodu. Koncesji
poczynionych przez wielu serbskich liderw kosztem ich narodu, szczeglnie, e
Serbowie nigdy w swej historii nie podbili i nie wykorzystali innych, nie przyjby
historycznie i narodowociowo aden nard wiata.
Charakter narodowy i historyczny Serbw pozosta wyzwoleczy przez ca
histori i dwie wojny wiatowe i taki jest obecnie. Wyzwolili si, a kiedy mogli,
pomagali innym wyzwoli si. Nie jest grzechem ani wstydem, e s wielkim
129

NATO na Bakanach

narodem w regionie; nie uyli przewagi przeciw innym, ale musz powiedzie, e
tu, na tym wielkim, legendarnym polu kosowskim Serbowie te nie wykorzystali
przewagi wielkoci dla wasnej korzyci.
Dziki ich przywdcom, politykom i mentalnoci wasali czuli si winni wobec
samych siebie i innych. Taka sytuacja trwaa dziesiciolecia, trwaa latami3
i teraz jestemy tu na Kosowym Polu, eby powiedzie, e tak dalej nie bdzie.
Jedno umoliwi pomylno
Brak jednoci wrd przedstawicieli Serbii spowodowa, e zostaa w tyle,
a ich poczucie niszoci upokorzyo Serbi. Dlatego adne miejsce w Serbii nie
nadaje si lepiej do stwierdzenia tego, ni kosowskie pole i w adnym miejscu
w Serbii nie jest lepsze, eby powiedzie i jedno Serbii przyniesie pomylno
Serbom w Serbii i kademu z jej obywateli, bez wzgldu na narodowo i religi.
Dzisiejsza Serbia jest zjednoczona i rwna innym republikom, gotowa zrobi
wszystko, by polepszy sw pozycj nansow i spoeczn, pozycj wszystkich
swych obywateli. Zjednoczona, wspdziaajca i powana osignie to. Dlatego
obecny optymizm o przyszo Serbii jest w duym stopniu realny, take dlatego
e oparty jest na wolnoci, ktra kieruje pozytywne, twrcze i ludzkie zdolnoci
ku polepszaniu ycia osobistego i spoecznego.
W Serbii nigdy nie mieszkali sami Serbowie. Dzi yje w Serbii wicej czonkw
innych narodowoci ni w przeszoci. Dla Serbii to nie jest niekorzystne. Jestem
przekonany, e to jest jej korzy. Skad narodowociowy niemal wszystkich pastw
na wiecie, szczeglnie rozwinitych, take zmienia si w tym kierunku. Coraz
czciej i pomylniej obywatele rozmaitych narodowoci, religii i ras yj razem.
Szczeglnie socjalizm, postpowe i sprawiedliwe demokratyczne
spoeczestwo, nie powinien pozwoli na podzia ludzi pod wzgldem narodowoci
i religii. W socjalizmie mona i trzeba pozwoli jedynie na rnice midzy
pracowitymi i leniami, midzy uczciwymi i nieuczciwymi. Dlatego wszyscy ludzie,
ktrzy yj w Serbii z wasnej pracy, uczciwie, szanujc innych i inne narody, s
we wasnej republice.
Dramatyczne podziay narodowe
Mimo wszystko cay nasz kraj powinien oprze si na takich zasadach.
Jugosawia jest spoecznoci narodw i przeyje tylko pod warunkiem penej
rwnoci dla wszystkich narodowoci.
Kryzys, ktry dotkn Jugosawi przynis podziay narodowe, a take
spoeczne, kulturalne, religijne i wiele innych mniej wanych. Podziay
nacjonalistyczne okazay si najbardziej dramatyczne. Ich rozwizanie pomoe
usun inne podziay i zagodzi powstae konsekwencje.
Jak dugo istniej spoeczestwa wielonarodowociowe, ich sab stron
byy stosunki midzy narodowociami. Ryzyko polega na tym, e kwestia
zagroenia jednej narodowoci przez inn moe powsta pewnego dnia i wywoa
130

Przemwienie Slobodana Miloszewicia na Kosowym Polu

fal podejrze, oskare i nietolerancji, fal ktra niezmiennie ronie i ktr

trudno zatrzyma. Takie ryzyko wisi nad nami cay czas jak miecz. Wewntrzni
i zewntrzni wrogowie spoeczestw wielonarodowociowych wiedz o tym, wic
organizuj dziaalno przeciw spoeczestwom wielonarodowociowym, zwykle
podsycajc konikty.
W tej chwili zachowujemy si w Jugosawii, jakbymy tego nigdy nie
dowiadczyli, jakbymy w niedawnej i odlegej przeszoci nigdy nie doznali
najgorszej tragedii koniktw narodowociowych, jakich spoeczestwo moe
dozna i mimo to przey.
Rwne, zgodne stosunki midzy narodami Jugosawii s warunkiem
koniecznym istnienia Jugosawii i znalezienia dla niej wyjcia z kryzysu; s
niezbdnym warunkiem jej pomylnoci gospodarczej i spoecznej. Pod tym
wzgldem Jugosawia nie wyrnia si od rodowiska spoecznego wspczesnych,
a szczeglnie rozwinitych pastw. Te pastwa coraz bardziej odznaczaj si
narodowociow tolerancj, wspprac, nawet rwnoci. Wspczesny rozwj
gospodarczy i techniczny, take polityczny i kulturalny, zbliy rne narody
do siebie, wzajemnie je uzaleni i rwnie coraz bardziej je zrwna. Przede
wszystkim rwne i zjednoczone narody mog sta si czci cywilizacji, do
ktrej ludzko zmierza. Jeli nie potramy by w czowce dcej do takiej
cywilizacji, na pewno nie musimy wlec si w ogonie.
W czasach, gdy ta synna historyczna bitwa toczya si w Kosowie, ludzie
patrzyli ku gwiazdom, oczekujc pomocy z nieba. Sze wiekw pniej patrzymy
znowu ku gwiazdom, ale czekajc na ich zdobycie. W przeszoci mogli pozwoli
sobie na rozam, nienawi i zdrad, bo yli w mniejszych, sabo powizanych
wiatach. Teraz obywatele planety nie mog pokona nawet swego globu, jeli
si nie zjednocz, a co mwi o innych planetach, chyba e osign harmoni
i solidarno.
Dlatego sowa powicone jednoci, solidarnoci i wsppracy midzy ludmi
nie maj nigdzie wikszej doniosoci na ziemiach naszej ojczyzny ni tu, na polu
kosowskim, ktre jest symbolem niezgody i zdrady.
W pamici Serbw ta niezgoda zadecydowaa o przegranej w bitwie i o
sprowadzeniu losu, ktry Serbia cierpiaa przez pene sze wiekw. Nawet gdyby tak
nie byo, z historycznego punktu widzenia jest pewne, e nard uwaa niezgod za
swe najwiksze nieszczcie. Dlatego obowizkiem narodu jest usun brak jednoci,
aby w przyszoci mg broni si przed porakami, niepowodzeniami i zastojem.
Jedno przywraca godno
W tym roku Serbowie zdali sobie spraw z koniecznoci wewntrznej zgody
jako niezbdnego warunku dla ich obecnego ycia i dalszego rozwoju.
Jestem przekonany, e wiadomo harmonii i jednoci umoliwi Serbii
funkcjonowanie jako pastwa, udanego pastwa. Dlatego myl, e ma sens
131

NATO na Bakanach

powiedzie to tu w Kosowie, gdzie niezgoda kiedy tragicznie pchna Serbi

na wieki i wystawia j na niebezpieczestwo i gdzie ponowna jedno moe
posun Serbi do przodu i zwrci jej godno. Dla Jugosawii taka wiadomo
wzajemnych stosunkw stanowi rwnie podstawow potrzeb, bo jej los ley
w poczonych doniach jej narodw. Bohaterstwo kosowskie inspiruje nasze
twrcze zdolnoci od szeciu stuleci i ywi nasz dum; nie pozwala nam
zapomnie, e kiedy bylimy armi wielk, odwan i dumn, jedn z niewielu,
ktre pozostaway niezwycione, nawet gdy przegryway.
Sze wiekw pniej, znowu wchodzimy w bitwy i staj przed nami nowe
bitwy, nie zbrojne, cho nie mona tego jeszcze wykluczy. Jednak bez wzgldu na
to, jakie to s bitwy, nie mona ich wygra bez stanowczoci, odwagi i powicenia,
bez tych szlachetnych cech, ktre byy obecne w przeszoci tu, na Kosowym Polu.
Nasza najwaniejsza bitwa dotyczy teraz realizacji gospodarczego, politycznego,
kulturalnego i oglnego spoecznego powodzenia przez znalezienie szybszego
i skuteczniejszego sposobu docignicia cywilizacji, w ktrej ludzie bd y
w XXI wieku. Do tej bitwy na pewno potrzebujemy bohaterstwa, oczywicie
troch innego rodzaju, ale odwaga, bez ktrej nic powanego i wielkiego nie
mona osign, pozostaje niezmieniona i jest pilnie potrzebna.
Sze wiekw temu Serbia bohatersko bronia si na kosowskim polu, ale te
bronia Europy. Serbia bya wtedy bastionem, ktry broni europejskiej kultury
i religii, spoecznoci europejskiej w oglnoci. Dlatego dzi wydaje si nie tylko
niesprawiedliwym, ale nawet niehistorycznym i kompletnie absurdalnym mwi
o przynalenoci Serbii do Europy. Serbia bya czci Europy nieprzerwanie,
teraz jak i w przeszoci, oczywicie na swj sposb, ale w sposb, ktry w sensie
historycznym nigdy jej nie odebra godnoci. W tym duchu usiujemy teraz
budowa spoeczestwo, zamone i demokratyczne, by w ten sposb przyczyni
si do pomylnoci tego piknego kraju, tego niesusznie cierpicego kraju,
a take przyczyni si do wysikw wszystkich postpowych ludzi naszych czasw
ku lepszemu i szczliwszemu wiatu.
Niech wiecznie yje pami bohaterw Kosowa! Niech yje Serbia! Niech
yje Jugosawia! Niech yje pokj i braterstwo narodw!
Przypisy tumacza
1. Bitwa z Turkami, w ktrej polegli wadcy obu mocarstw. W bitwie zginli
przywdcy obu armii. Napr turecki zosta odroczony o 70 lat dziki mstwu
Serbw.
2. Milosz Obili, serbski bohater bitwy.
3. Milosewi mwi o przeladowaniach Serbw w Kosowie po II wojnie
wiatowej.
132

Obozy zagady w Boni

Dziki obrazowemu przedstawieniu przez ITN rzekomego holokaustu w
Boni, niejasne i wysoce niepewne ewentualne krytyczne zmiany w polityce
USA stay si chyba nieodwracalne. Zmiany te s podstaw polityki do dzi George Kenney, byy pracownik departamentu stanu USA ds. Jugosawii, ktry
zrezygnowa z pracy ze wzgldw politycznych w 1992 r.
Najwiksze kamstwo medialne lat 1990tych, serbskie obozy zagady,
koncentracyjne, czy mierci w Boni stay si w sierpniu 1992 r. punktem
przeomowym wydarze na Bakanach. W wyniku presji opinii publicznej
i mw stanu zaszokowanych obrazami obozw, rezolucjami nr 770 i 771
(13.8.1992), Rada Bezpieczestwa ONZ autoryzowaa po raz pierwszy uycie siy
w Boni i obiecaa ukara przestpcw wojennych. Rezolucje zapocztkoway
midzynarodow okupacj Boni oraz Midzynarodowy Trybuna Kryminalny
ds. Byej Jugosawii, MTK w Hadze. Kenney, pisa w 1997 roku: 14.8.1992
r. Komisja Praw Czowieka ONZ mianowaa byego premiera Polski,
Tadeusza Mazowieckiego, wierzcego katolika, specjalnym reprezentantem ds.
praw czowieka w byej Jugosawii, z ktrej to pozycji mia on tendencje atakowa
tylko Serbw boniackich.
18.8.1992 roku, Wielka Brytania pierwsza w NATO obiecaa posa do Boni
1,8 tys. onierzy dziaa humanitarnych, pierwszy krok ku zatwierdzonym przez
ONZ miesic potem powikszonym Siom Ochrony ONZ w Boni (UNPROFOR,
UN Protection Force in Bosnia). Siy te stay si IFOR (Implementation Force, siy
wprowadzajce) od 20.12.1995 roku, rok pniej SFOR (Stabilization Force,
siy stabilizujce), a od czerwca 1999 r. KFOR (Kosovo Force, siy w Kosowie).
Waszyngton i prasa amerykaska zignoroway raport Midzynarodowego
Komitetu Czerwonego Krzya z 4.8.1992 roku: Serbowie nie prowadzili
proporcjonalnie wicej obozw ni inne strony koniktu. Prasa nie zwracaa
jednak uwagi na okropne obozy prowadzone przez Chorwatw i Muzumanw.
Zasadnicz rol w rozptaniu histerycznej propagandy odegraa brytyjska
agencja prasowa ITN, ktra rozpowszechnia podrobione zdjcia i komentarze
z obozu koncentracyjnego w Trnopolju. Niemiec Thomas Deichmann, jako
jeden z niewielu, rzuci wyzwanie bezczelnej propagandzie. Od 1996 r. walczy
o prawd wraz z brytyjskim magazynem LM (przedtem Living Marxism). Ze stron
internetowych www.itn.co.uk: ITN jest jedn z najwikszych agencji prasowych
na wiecie. Produkuje wiadomoci i faktyczne programy dla telewizji, radia i
nowych rodkw przekazu w Brytanii jak za granic.
Filozofowie
Zajady francuski serbofob, zaoyciel organizacji Medecins du monde
(Lekarze bez Granic) i byy namiestnik ONZ w Kosowie, Bernard Kouchner,
pisze w swej ksice pt. Les guerriers de la paix (Bojownicy o Pokj, wydawnictwo
133

NATO na Bakanach

Grasset, 2004), e na ou mierci (zmar w padzierniku 2003 r.) muzumaski

boniacki prezydent, Alija Izetbegowi wyzna, e obozy zagady byy tworem
jego propagandy, by zyska sympati i poparcie Zachodu przeciw Serbom. Tak to
produkuj fakty zachodnie agencje na zamwienie mocy wrogich Zachodowi.
Wzmianka super-zmyki w ksice Kouchnera pachnie prb znalezienia
koza oarnego w zmarym, islamistycznym radykale (rozdzia pt. Islam
wojujcy na Bakanach). Kouchner i inni francuscy intelektualici wsptworzyli
koncepcj katastrofy humanitarnej, ktra posuya ogupieniu opinii Zachodu.
Nic nie ma w ocjalnej prasie nt. przedmiertnego wyznania Izetbegowicia, za
to sycha o antyislamistycznym stanowisku Kouchnera, jednego z francuskich
intelektualistw, ktrzy poparli obalenie Saddama [Hussajna] (New York Times
23.1.2005): Najwaniejszym zagroeniem [dla Zachodu] jest terroryzm islamski,
a cilej faszystowski, mniejszociowy odam stosujcy przemoc. Kouchner
przypomnia: My [Zachd] zawsze bylimy sprzymierzeni przeciw faszyzmowi od
II wojny wiatowej. Musimy pozosta razem, Ameryka i Europa, bowiem mamy
wsplnych wrogw, muzumaski ekstremizm i faszyzm, podczas gdy obecnie,
inaczej ni podczas kryzysu w Boni, jestemy rozdzieleni.
Perdia obrony praw czowieka przez Kouchnera i jemu podobnych ujawnia
si, gdy wyjaniaj si interesy, ktre doprowadziy do rozpadu Jugosawii.
Kouchner popar napad USA na Irak w 2003 roku, w przeciwiestwie do
wikszoci Francuzw, ktrzy wedug artykuu w New York Times, ycz Bushowi
niepowodzenia w Iraku. Autor artykuu, Thomas Friedman: To jest do
zdumiewajce, zwaywszy, e Europa, z jej liczn mniejszoci muzumask,
o wiele bardziej ni Ameryka potrzebuje, by umiarkowani wygrali wojn
idei z islamem. Kamstwa dla uzasadnienia nielegalnych wojen, to wedug
globalistycznych mediw wojna idei. Dla ktrej idei podczas wojny w Boni
w lecie 1992 r. Kouchner i jego Lekarze bez Granic rozpowszechnili w prasie
i na cianach Parya kosztowne, rzucajce si w oczy ogoszenie, pokazujce
winiw w serbskim obozie w Boni? Tekst z wkomponowanym zdjciem
stranicy w Auschwitz wini Serbw za masowe egzekucje.
Jak formuuje si takie idee, wyjaniaj szczegy zebrane przez
Davida Petersona na blogu ZNet (7.4.2005 http://blog.zmag.org/index.php/
weblog/entry/bernard_kouchner/). Przy okazji mierci francuskiego lozofa,
Jacquesa Derridy, w padzierniku 2004 roku, Peter Ford zauway (Christian
Science Monitor 13.10.2004): Filozofowie nowej generacji, ktrzy dominuj
francuskie fale eteru, powicaj wicej czasu na komentowanie spraw
midzynarodowych ni na lozofowanie. Bernard-Henri Lvy, Andre Glucksmann
i modsi od nich Turcy, ktrzy przeciwstawili si Teorii Francuskiej regularnie
wystpuj w telewizji i na amach Le Monde i Wall Street Journal, rozwaajc
terroryzm, wojn w Iraku i in. tematy dnia. Francois Cusset, lozof piszcy
o wpywie francuskiej lozoi na Ameryk: zastpili oni twrczo intelektualn
134

Obozy zagady w Boni

moralizowaniem. Pouczaj zamiast opracowywa koncepcje, a media ich

wchaniaj. Wystpuj za susznymi sprawami, lecz zadaniem lozofa nie jest
opowiadanie si za sprawami, tylko tworzenie koncepcji.
Ostatnio byo wicej ni kiedykolwiek koncepcji w usprawiedliwianiu
niesprawiedliwych wojen. Glucksmann i jego przyjaciel Kouchner opracowali
koncepcj prawa do interwencji humanitarnej (Los Angeles Times 18.10. 1999),
humanitarnego prekursora buszowskiej doktryny ataku zapobiegawczego.
Prawo to uzasadnio kampani kosowsk NATO przeciw czystkom etnicznym,
podobnie jak przedtem ingerencj USA i Europy Zachodniej w Boni, w obronie
muzumanw przed zagad. Wszyscy rozchwytywani przez media lozofowie
francuscy poparli wojn Busha w Iraku, a nikt we Francji nie poszed w ich
lady, pomimo powaania Francuzw dla lozofw. Od Boni, przez Kosowo,
Afganistan, Irak i Bg wie gdzie dalej, wiadomo, dla kogo pracuj niektrzy
intelektualici. W retoryce propagandy za wojn nie brak terminologii
i argumentw Przemysu Holokaustu.
Michel Collon ujawni w marcu 2005 roku, e Daniel Schneidermann
z francuskiej telewizji Channel 5 odradza Collonowi pisania o Kouchnerze
i nie kwestionowa kamstw mediw ani enujcych owiadcze Kouchnera
o Kosowie, gdzie by namiestnikiem ONZ: Chodzi o kamstwa medialne, a nie
pomyki. Kouchner chciaby obj stanowisko sekretarza generalnego ONZ.
Robi cokolwiek jest mie USA.
W 2004 r. bezpieka USA odmwia wizy prof. Tarikowi Ramadanowi.
Ramadan odrzuca wszelkie powizania z terroryzmem, ale kontekst jest jasny
(American Prospect 1.3.2004): [Ramadan] jest zimnej krwi islamist, a jego
okrzyk: mier Zachodowi jest sabszym i bardziej subtelnym dihadem,
ale przecie jednak dihadem. Kiedy we Francji wynika walka ideologiczna
w zwizku z koniktem Izrael-Palestyna i wojn w Iraku, francuscy ydzi nazwali
to antysemityzmem. Ramadan wczy si do debaty, cierajc si z wiodcymi
intelektualistami Bernard-Henrim Lvym, Alainem Finkelkrautem, Bernardem
Kouchnerem, Alexandrem Adlerem, Andre Glucksmannem. Ci nowi lozofowie
stali si dla pana Ramadana [...] apologetami Izraela i praktykami polityki
spoecznociowej [...] nie byli ju oni ludmi owieconej republiki francuskiej,
tylko przede wszystkim ydami [...] Nic dziwnego, e Bernard Kouchner [...] nazwa
[Ramadana] najbardziej niebezpiecznym czowiekiem. Niektrzy maj monopol
na okrelanie, kto jest wrogiem cywilizacji zachodniej, jak pasuje w danej chwili
celom globalistw. Zawsze przy tym sprawa musi uwika ydw. Przy niemal 60
mln osb spord wszystkich narodowoci, zabitych w II wojnie wiatowej oraz
licznych narodach walczcych o terytorium i tosamo, nie wiadomo dlaczego
sprawy ydw miayby zdominowa polityk, kosztem innych.
135

NATO na Bakanach

Obiegy cay wiat

Roy Gutman przyjecha do Banja Luki w Boni w lipcu 1992 roku, gdy
wikszo dziennikarzy chowaa si za frontem muzumaskim. Powitay go wadze
serbskie i natychmiast dosta przepustk (razem z delegacj Midzynarodowego
Czerwonego Krzya) do obozu przesucha dla Muzumanw i Chorwatw
w Manjacy. Gutman (19.7.1992): Manjaca jest jednym z wielu miejsc
przetrzymania, ktre pewien urzdnik ambasady USA w Belgradzie [...] nazywa
obozami koncentracyjnymi. To jest dalszy przykad amania praw czowieka,
ktre ronie w tej chwili na skal niewidzian w Europie od czasw hitlerowskiej
III Rzeszy. O pobliskiej Omarskiej, w ktrej nie by, Gutman by przekonany, e
by to obz mierci.
Informacje o egzekucjach i torturach pochodziy od Meho, Muzumana
ktrego podobno zwolniono z obozu z powodu podeszego wieku. Sowa Meha
rzekomo potwierdzia muzumaska organizacja charytatywna Merhamet.
Kto inny natomiast tylko sysza o masowych mordach. Gutman przyzna,
e nie mg sprawdzi informacji, ale opisa okropnoci w obozach mierci
w Omarskiej, Trnopolju i Brcku (Newsday, 2.8.1992). Czerwony Krzy nie
okreli tak Omarskiej, cho na pewno nie byo to przyjemne miejsce. Omarsk
zamknito pod koniec sierpnia 1992 r. rdo Gutmana, Alija Lujinowi,
Muzumanin z Brcka, zgadzao si z opini Muzumaskiej Komisji Zbrodni
Wojennych nt. masowych egzekucji, zbiorowych gwatw i wykoczenia 90%
z 1,5 tys. winiw. Pozostaych winiw rzekomo spalono i przerobiono na
pasz dla byda. Znw brak byo niezalenych rde u Gutmana. Wikszo jego
reportay opara si na pogoskach z drugiej i trzeciej rki, ktre potwierdzay
wadze muzumaskie.
Po drugim artykule Gutmana, 300 reporterw przyczyo si do polowania.
Prezydent Bush kaza CIA wyjani spraw, lecz nie znaleziono dowodw,
a woski La Stampa pisa (24.8.1992): Nikt w tym czasie nie interesowa si, ani
nie pisa o chorwackich i muzumaskich obozach wiziennych dla serbskiej
ludnoci, np. Bradina. Bugojno, Celebici, Dretelj, Liwno, Ljubuski, Odzak i inne.
Potwierdzenie obozw koncentracyjnych przez Penny Marshall z ITN
pomogo Gutmanowi wygra dystyngowan nagrod Pulitzera, za przerobienie
Serbw na mordercw. Marshall wytumaczya si potem: Uyam okrelenie
obz koncentracyjny tylko raz, kiedy stwierdziam, e Serbowie powiedzieli, e
to nie jest taki obz. W rzeczy samej myl, e technicznie to by obz koncentracyjny
w sensie terenu, na ktrym zgromadzono duo ludzi, w przeciwiestwie do
obozu mierci. Uyam sw pewnej kobiety, ktra opisaa miejsce jako obz
przetrzymania (Guardian 9.8.1992).
Redaktorzy opisywali okropnoci z zacisza biur i hoteli. Cytowali raporty
muzumaskie o co najmniej 105 obozach serbskich, przez ktre rzekomo przeszo
136

Obozy zagady w Boni

260 tys. osb w cigu 4 miesicy, a 17 tys. zgino. Co najmniej 130 tys. osb
byo podobno uwizionych. Oczywicie nikt nie publikowa, e midzynarodowe
dochodzenia nic nie wykazay, ani realnej liczby Midzynarodowego Czerwonego
Krzya 10 do 11 tys. uwizionych w obozach wszystkich stron koniktu. Czeski
dokumentalista kryzysu bakaskiego, dr Rajko Doleczek: Fikcj o tych setkach
tysicy poknli naiwni, wolnociowi Amerykanie i Europejczycy, w duym stopniu
z pomoc ich rzdw (np. departamentu stanu USA). Nawet Margaret Thatcher
opowiadaa si mocno przeciw Serbom. Jej syn przecie robi dobre interesy z
pastwami arabskimi.
Brytyjska dziennikarka Joan Phillips w 1996 roku: Serbskie obozy
przetrzymania s podobne do tych, ktre dziennikarze mogliby znale w dowolnej
stree wojennej na wiecie [...] Winiw si tam godzi, bije i nawet morduje. Ale
nie mona ich porwnywa do hitlerowskich obozw zagady, gdzie dosownie
miliony zgadzono podczas drugiej wojny wiatowej. Wszystkie 3 strony koniktu
w Boni maj obecnie obozy przetrzymania. Na pocztku 1993 roku, Chorwaci i
Muzumanie prowadzili wicej obozw ni Serbowie.
W recenzji czeskiego przekadu jednostronnej ksiki Eda Vulliamyego, pt.
Time of Hell: Understanding The Bosnian War (Czas Pieka: Zrozumienie Wojny
w Boni, 1994), czeski historyk dr Jan Pelikan nazwa j niezrozumieniem wojny
w Boni. Vulliamy spdzi ponad rok z Muzumanami. Rysowa ich jako dobrych
i cierpicych, jak Chorwatw, ktrzy walczyli po stronie muzumaskiej. Serbw
zawsze przedstawia jako zych. Doleczek: W ksice, ktr cytuje si na caym
wiecie i ktra wygraa nagrody, uwag zwraca zdumiewajca niewiedza historii.
Z najwyszym autorytetem autor pisze niewiarygodne bzdury. Naley dziwi
si niewiedzy tych, ktrzy powanie i bezkrytycznie przyjli (dez)informacj w
ksice. Czy Vulliamy chcia rozpowszechnia propagand, czy te rzeczywicie
bez sprawdzenia zapisa wszystko to, co podali mu (najczciej) informatorzy
muzumascy?
Zdjcia wideo w orodku dla uchodcw w Trnopolju wykonali 5.8.1992 r.
dziennikarze ekipy ITN pod kierunkiem Penny Marshall ze stacji telewizyjnej ITN.
W skad ekipy weszli Ed Vulliamy z Guardiana, kamerzysta ITN Jeremy Irvin,
oraz Ian Williams ze stacji telewizyjnej Channel 4. Na ich dokumentalnej
tamie wychudzony i goy do pasa Muzumanin z Boni, Fikret Ali, znajduje si
za potem z drutu kolczastego. Zdjcia obiegy cay wiat i dla wielu ludzi stay
si symbolem makabry wojny w byej Jugosawii.
Zdjcia ITN byy pierwszym dowodem obozw koncentracyjnych
w Boni. Daily Mail ogosi (7.8.1992) na pierwszej stronie ze zdjciem ITN,
podpisanym Belsen 1992 rok: Dowd za drutem kolczastym brutalna prawda
o cierpieniach w Boni. To sceny jak na migajcych czarno-biaych lmach z
hitlerowskich obozw koncentracyjnych sprzed 50 lat. Brytyjczycy pamitaj
137

NATO na Bakanach

tysic zwok i umierajcych w pierwszym obozie wyzwolonym przez armi

brytyjsk 15.4.1945 r. w niemieckim Belsen. W pierwsz rocznic wykonania
zdj, Independent (5.8.1993) nawiza do hitlerowcw w Trnopolju: Kamera
powoli lustruje kocisty tuw winia. To obraz godu, ale zaraz potem
wida drut kolczasty na tle jego piersi, a to jest obraz Holokaustu i obozw
koncentracyjnych.
W prasie francuskiej ukazay si jeszcze bardziej makabryczne zdjcia
sfabrykowane z tamy ITN: drut kolczasty na wysokoci oczu i ust paru twarzy
wybranych z tumiku Muzumanw stojcych przed brytyjsk kamer. Do tego
dostawiono obok zdjcie wiey straniczej z obozu hitlerowskiego.
Profesor od mediw
Dr Barneld, profesor na Uniwersytecie w Shefeld, bada rodki przekazu,
wic przeledzi drog lmu ITN od Tarnopolje, przez biura agencji, w wiat. W
niedawnym ataku na LM naczelny redaktor ITN Richard Tait pochwali swoich
ludzi za wykazanie powcigliwoci ws. reportau z obozw w Boni w 1992 r. i
twierdzi, e: Nigdy nie nazywalimy ich obozami koncentracyjnymi, tylko nazw
tak naday gazety pisa Barneld w artykule w LM z lata 1997 roku, cytujc
naczelnego ITN za Spectatorem z 24.5.1997 r. Zdaniem Barnelda, pochopne
dziennikarstwo nie przyczepio nazwy koncentracyjny obozom w Omarskiej
i Trnopolju. Zanim jakikolwiek redaktor mia szans opisa obrazy ITN, te sowa
zostay podane wiatowym rodkom przekazu w dokumencie towarzyszcym
wideo wyprodukowanym przez ITN.
Film sprzedawao za granic powizane z ITN, Worldwide Television News
(WTN), z podsumowaniem zawartoci lmu klatka po klatce i z interpretacj.
Po opisie klatki pt. Bardzo chudy mczyzna podaje rk Penny Marshall/widok
rozmaitych uchodcw nastpowa tekst Brytyjska ekipa reporterska ma pierwszy
niezaleny dowd obozw koncentracyjnych prowadzonych przez wadze serbskie
w Boni-Hercegowinie. Obrazom towarzyszy wic tekst, ktrego autorstwa
zaprzeczy ITN. Barneld: Daty przekazu tego dokumentu sugeruj, e zosta on
wysany przed pierwsz transmisj telewizyjn nagrania lmowego o synnym
spotkaniu Marshall z Aliciem. Twierdzenie ITN o posiadaniu dowodu obozw
koncentracyjnych obiego wiat, zanim prasowi autorzy nagwkw obejrzeli lm.
W Europie lm rozprowadza European Broadcast Union (EBU), ktry
koordynuje agencje informacji. W EBU byy serwisy holenderskie, niemieckie
i tureckie, ktre porwnay obrazy ITN z obozami hitlerowskimi. EBU nie pisze
swoich wasnych tekstw, tylko bierze je od agencji takich jak WTN.
WTN istniao pod nazw UPI do 1967 roku, kiedy weszo w partnerstwo
z ITN. Partnerstwo rozwizano w 1982 r. i amerykaska rma ABC nabya 80%
udziau w WTN, ale 10% pozostao w rkach ITN. Barneld: ITN i WTN dziel
dostp do nowych lmw i centralnego archiwum. Jeszcze w 1995 r. dyrektor ITN,
138

Obozy zagady w Boni

Stuart Purvis, by rwnie czonkiem rady nadzorczej WTN. Nawet emblematy

tych rm s niemal identyczne. To wszystko sugeruje bardzo bliskie powizanie.
Tekst opisowy mg nawet wyj z miejsca jeszcze bliszego ITN. Zwykle w
przemyle lmowym kamerzysta podaje informacje uzupeniajce. rda w WTN
potwierdziy, e kamerzyci zwykle pisz teksty do lmw, ktre krc. Kady, kto
zamawia lm z dziau sprzeday ITN otrzymuje take wykaz klatek.
Zdaniem Barnelda, s dwa moliwe usprawiedliwienia pomyki.
Usprawiedliwienie przyjazne: rma bliska ITN przygotowaa nieobiektywn
interpretacj zdj. Kiedy dziesitki klientw zmylono, WTN ani ITN nie wyjaniy
sprawy i Trnopolje stao si obozem koncentracyjnym. Usprawiedliwienie
cyniczne: jeli by przestrzegano praktyki zawodu, reporterzy ITN sami napisaliby
interpretacj. Barneld nie uzyska od Richarda Taita zdania ITN na ten temat:
W kadym wypadku szlak papierkowy z Trnopolja do gwnego biura ITN [...] i
dalej w wiat sugeruje, e ci, ktrzy chc pozna pen prawd o obozach bd
musieli szuka winnych poza zwykle podejrzewanymi wrd prasy podajcej
skrtowe wiadomoci.
Pod presj
Deichman o Marshall, Williams i Vulliamy: aden z nich nie ujawni w
cigu ostatnich 4 i p lat caej prawdy o drucie kolczastym, ktry tak bardzo
wpyn na wiatow opini publiczn (LM luty 1997). Deichman zorientowa
si, e co si nie zgadzao z tym drutem. Wezwany przed MTK, jako biegy
dziennikarz z praktyk reportersk z Boni, prezentowa niemieckie reportae
w procesie przeciw Duszko Tadiciowi, Serbowi boniackiemu oskaronemu
o zbrodnie wojenne.
Przegldajc artykuy prasowe i wideo z niemieckiej telewizji, Deichman
odkry: Zdjcia Fikreta Alicia za drutem kolczastym zrobione przez ekip Penny
Marshall wida byo we wszystkich doniesieniach. Jednego wieczoru, kiedy
znowu ogldaem zdjcia w domu, ona wskazaa na dziwny detal [...] dlaczego
drut kolczasty by przymocowany do supw po stronie [winiw]? Rozmowa
z holenderskim obroc Tadicia, profesorem Misch Wladimiroffem, pogbia
podejrzenia Deichmanna. Gwny wiadek przeciw Tadiciowi, Dragan Opaci,
naszkicowa dla sdu plan potu z drutu kolczastego wok obozu w Trnopolju.
Wladimiroff nie znalaz w Trnopolju dowodw takiego potu. Deichmann wybra
si wic sam do Boni.
Zesp brytyjski pojecha do Boni w lecie 1992 roku, przy histerii doniesie
prasowych o obozach. Gutman opisa (Newsday 19.7.1992) obz w Manjacy,
a zdjcia Andre Kaisera winiw z Manjacy z ogolonymi gowami obiegy wiat.
Maggie OKane zacytowaa (Guardian 29.7.1992) wiadkw, ktrzy twierdzili,
e Muzumanw wywieziono ze stacji Trnopolje w wagonach bydlcych. Gutman
znowu opublikowa artyku (2.8.1992). Nazwa obz prowadzony przez Serbw
139

NATO na Bakanach

boniackich w Omarskiej obozem mierci. Cho opieray si na pogoskach,

artykuy Gutmana i OKane wywoay sensacj.
Marshall, Williams i Vulliamy przybyli do Boni pod koniec lipca 1992 roku,
nagleni potrzeb reportau o obozach mierci. Artyku Gutmana o Omarskiej
jeszcze bardziej podnis oczekiwania w londyskich redakcjach. Po powrocie,
Marshall opisaa, jak z Williamsem otrzymali polecenia od ITN i Channel
4: Mielimy woln rk w znalezieniu i odwiedzeniu obozw przetrzymania
oraz [dostalimy] polecenie szukania reportau a do skutku (Sunday Times
16.8.1992). Koniec podry Brytyjczykw zblia si, a reportau nie byo. Ich
ostatnim przystankiem by obz w Trnopolju. Zdjcia z Trnopolja z 5.8.1992 r.
obrobiono w Budapeszcie nastpnego dnia i tego samego wieczoru posano do
Londynu. Zdjcia skupiy si na Aliciu i grupie Muzumanw boniackich przez
drut kolczasty, interpretowane prze rodki przekazu jako dowd obozw w Boni,
na wzr hitlerowskich.
Deichman przejrza pozostae zdjcia ITN, aby to wyjani. Obz w Trnopolju
skada si z byego budynku szkolnego, orodka z przychodni i sal spotka
oraz byego terenu sportowego. Jedyne poty tu i wdzie miay troch ponad
1 m wysokoci. Brytyjscy reporterzy mogli wej w kady zaktek obozu i do
budynkw. Deichmann: Ich uwaga skupia si na grupie Muzumanw, ktrych
wanie przywieziono z obozw w Keratermie k. Prijedora. Czekali na zewntrz
na rejestracj, jedzenie i zakwaterowanie. Aby ich slmowa, Marshall i jej
kamerzysta Irvin weszli do zagrody przy obozie. Wewntrz zagrody bya szopa
garaowa, transformator i murowana stodoa. Przed wojn sprzedawano tu
wyroby rolnicze, a traktory i maszyny przechowywano w stodole. Dla ochrony
przed kradzieami, teren ok. 500 m2 ogrodzono drutem kolczastym przed paru
laty. Drut nie mia nic do czynienia z uchodcami, obozem, czy wojn. Supy, do
ktrych przymocowany by drut stoj do dzi.
Kiedy ekipa ITN wesza do zagrody przez dziur w pocie, drut kolczasty by
ju zniszczony w kilku miejscach. Podeszli do potu po pnocnej stronie, gdzie
szybko zebrali si ciekawscy uchodcy w obozie, ale na zewntrz zagrody z drutu
kolczastego. Wtedy, wedug Deichmanna, nakrcono zdjcia z Aliciem przez
ten wanie pot. Nieopublikowana cz lmu pokazuje, jak kamerzysta Irvin
lmowa pod rozmaitymi ktami, widocznie szukajc dramatycznych uj:
Wikszo uchodcw nosia znaki dowiadcze wojennych, ale niewielu byo tak
wychudzonych jak Ali. To on przycign uwag kamery.
W Londynie, Marshall napisaa w Sunday Times: Nasz kamerzysta Jeremy
Irvin wiedzia, e ma zdjcia robice wraenie, ale dopiero po wywietleniu
w Budapeszcie zaczlimy pojmowa ich donioso. Vulliamy w ksice pt.
Seasons in Hell: Z klatk piersiow za drutem kolczastym w Trnopolju, Fikret Ali
sta si symboliczn postaci wojny na okadce kadego magazynu i na ekranie
140

Obozy zagady w Boni

kadego telewizora na wiecie. Mike Jeremy, redaktor zagraniczny ITN, nazwa

to zdjcie (Independent 5.8.1993) jednym z kluczowych wizerunkw wojny w
byej Jugosawii.
Efekt osignito kamer i edycj. Deichmann: Niepublikowane zdjcia
wyranie pokazuj, e otwarta przestrze, gdzie stali uchodcy, nie bya ogrodzona
drutem kolczastym [...] W zagrodzie ogrodzonej drutem kolczastym wida ok.
15 osb, wcznie z kobietami i dziemi, siedzcych w cieniu drzewa. Zesp
Marshall by w stanie wej i wyj z tej zagrody, kiedy krcili lm, a uchodcy
robili to samo w poszukiwaniu schronienia przed socem. Inna nieopublikowana
sekwencja lmu pokazuje pod innym ktem Fikreta Alicia i innych uchodcw,
ktrzy wanie przybyli do obozu. Kamerzysta nie jest ju w zagrodzie, tylko
ok. 20 m na zachd. Std jasne jest, e uchodcy nie s zamknici za drutem
kolczastym. Czekajc na rejestracj i miejsce zakwaterowania, stoj przy zwykej
siatce wysokoci troch ponad 1 m na przedueniu potu z drutu kolczastego. Ale
te zdjcia nie doszy do telewizji i okadek wiata.
Najchudsze torsy
W grudniu 1996 r. Diechmann pyta miejscowych w Trnopolju o pot z drutu
kolczastego. Dragan Balti (17 lat), ktry chodzi tam do szkoy do wiosny 1992 r.
i jego 19-letnia siostra, Dragana, byli pewni, e prcz potu wok maej zagrody,
nie byo adnego innego potu z drutu kolczastego, ale by niski pot z siatki
wysokoci ok. 1m przed i wok budynku szkoy, aby zapobiec wybieganiu
dzieci na drog. Dragana pamitaa take inn siatk wysokoci ok. 1,2 m na
przedueniu potu z drutu kolczastego, midzy drog a orodkiem zebra. Oba
poty byy na tamie ITN.
Deichmann spotka si z Pero Curguzem, kierownikiem Czerwonego Krzya
w Prijedorze, ktry pracowa w obozie dla uchodcw w Trnopolju i powiedzia
ekipie ITN w sierpniu 1992 roku, e ludzie przybyli do obozu z wasnej woli
celem schronienia. Podczas istnienia obozu nie wzniesiono adnego potu,
a uchodcy rozebrali poty i zebrali wszelkie dostpne materiay, aby zbudowa
schronienia, kiedy Trnopolje zalao 7,5 tys. uchodcw po zamkniciu obozw
w Keratermie i Omarskiej. Curguz podkreli, e to nie by obz przetrzymania
ani wizienny, tylko obz zbiorczy dla wypartych Muzumanw. Wszyscy
rozmwcy Deichmanna potwierdzili, e uchodcy mogli opuci teren obozu
niemal kiedy chcieli.
Kiedy Deichmann pokazywa w Trnopolju zdjcie Alicia za drutem, za
kadym razem spotyka gniew i rozczarowanie. Rozmwcy przyjli wtedy
dziennikarzy zachodnich gocinnie i oczekiwali sprawiedliwego reportau.
Weljko Grmusza z rodzin, wysiedlonych z Bosanskiej Bojny, zakwaterowano
w domu Muzumanina wysiedlonego z Trnopolja. W sierpniu 1992 roku,
Grmusza pracowa jako stranik przez par dni w orodku dla uchodcw, a jego
141

NATO na Bakanach

ona pomagaa w obozie. Cieszy si, gdy Deichmann poinformowa go, e Ali
przey wojn, ale zagniewao go zdjcie: Chcielimy wtedy pomc reporterom,
nie mielimy pojcia, jak funkcjonuje zachodnia prasa. Pniej otrzymalimy
polecenie, aby nie rozmawia z reporterami, ktrzy nie maj specjalnej przepustki.
Misza Radulowi, lat 68, by nauczycielem w Kozaracu i Trnopolju.
Gdy odwiedzi go Deichmann, by prawie niewidomy. Jak wszyscy zdrowi
mczyni zosta zacignity do armii podczas wojny w Boni i suy jako stra
w Trnopolju przez par dni: Ochranialimy Muzumanw przed ekstremistami
serbskimi, ktrzy chcieli si mci. Uchodcy mogli opuci obz [...] ale to byo
niebezpieczne. Pot z drutu kolczastego sta tylko tam, gdzie bya stodoa, may
skad materiaw rolniczych i stacja elektryczna.
Deichmann: Na pewno wikszo uchodcw w obozie bya niedoywiona.
Cywilom dokuczano w obozie i byy pogoski o przemocy i mordach. Ale gdyby
orodek zbiorczy dla uchodcw nie istnia pod nadzorem boniackich onierzy
serbskich, znacznie wiksza liczba ludnoci muzumaskiej mogaby straci
ycie. Orodek powsta, kiedy wzmoga si wojna w rejonie Prijedoru. W maju
1992 r. siy serbskie w Boni zajy Kozarac i usuny z niego Muzumanw.
Ludno serbsk i chorwack wyparto z innych rejonw. Uchodzcy Muzumanie
szukali schronienia w Trnopolju. Zbierali si na terenie szkoy, liczc na ochron
przed aresztowaniem i przyczeniem do si muzumaskich w Boni. Wielu ze
stranikw obozu byo miejscowymi cywilami, ktrzy znali uchodcw. Wrd
krwawej wojny, obz nie mg by zupenie bezpieczny. Wielu uchodcw
wolao jednak zatrzyma si tam, ni naraa ycie. Niektrzy opucili obz na
krtko po ywno i rzeczy ze swych domw i such o nich zagin.
Paddy Ashdown, przywdca brytyjskich liberalnych demokratw (obecnie
midzynarodowy namiestnik w BiH), odwiedzi obozy w Manjacy i Trnopolju
kilka razy po ekipie Penny Marshall. Nie lubi Serbw boniackich i gono
popiera brytyjski udzia w interwencji wojskowej w Boni. Mimo to utrzyma
wraenia z Trnopolja (Independent 13.8.1992) w trzewym tonie w czasie oglnej
histerii: Zebrali si tu, bo nie maj innego miejsca. Ich domy spalono, a yciu
zagroono. Muzumascy ekstremici zmuszaj tych mczyzn do przyczenia si
do partyzantw, wic schronili si tutaj. Ale w cigu wielu ostatnich nocy na ten
niestrzeony obz napadli ekstremici serbscy, ktrzy bili ich, obrabowali z resztek
wasnoci osobistej i wedug pogosek zgwacili ich kobiety. Teraz jest lepiej.
Radulowi powiedzia Deichmannowi, e po wizycie brytyjskich
dziennikarzy, przybyli do Trnopolja inni: Kady chcia zobaczy tylko frontow
cz obozu i fotografowa najchudsze torsy. Miaem sprzeczk z jednym i
zadaem, aby fotografowa gdzie indziej, np. w budynku szkolnym. Ale on tam
nie chcia i. Pierwszy artyku Vulliamyego o Trnopolju opublikowa Guardian
rano 7.8.1992 r. Vulliamy chyba nie widzia jeszcze zdj ITN, kiedy go pisa. Nie
142

Obozy zagady w Boni

byo wzmianki o pocie z drutu kolczastego, natomiast autor napisa, e Trnopolje

nie powinno nosi miana obozu koncentracyjnego. Vulliamy przedstawi zupenie
zrwnowaony pogld na sytuacj w obozie, cytujc muzumaskich uchodcw,
ktrzy twierdzili, e nie uyto przeciw nim adnej siy, a obz dawa im troch
bezpieczestwa.
Vulliamy zmieni ton w ksice z 1994 r. pt. Seasons in Hell. Drut kolczasty,
ktrego nie uwaa za warty wzmianki w swym pierwszym artykule, znalaz si
teraz w centrum uwagi: Wicej drg polnych, wicej spalonych wsi, a w kocu
bya szkoa i jej teren oraz nastpny zaskakujcy, nieszczsny obraz: przepeniona,
tumna zagroda otoczona potem z drutu kolczastego. Ton niektrych rozmw
z miejscowymi take si zmieni. Przykadowo, wedug Guardiana z sierpnia
1992 roku, Muzumanka Inar Gnori pono powiedziaa Vulliamyemu, e
przybya do obozu z wasnej woli w poszukiwaniu bezpieczestwa: Warunki s
bardzo trudne tutaj, ale przedtem bylimy wrd okropnych walk i nie mielimy co
je. Tu jest bezpieczniej, ale nie wiemy, jaki mamy status. Jestemy uchodcami,
ale tu s stranicy i drut kolczasty. O jakim pocie mwia Gnori? W ksice
Vulliamy pisze o pocie z drutu kolczastego otaczajcym cay obz.
Marshall po pierwszej wizycie w Trnopolju (Sunday Times 16.8.1992): Na
zewntrz by drut kolczasty. O drugiej wizycie, w tym samym artykule: Zewntrz
obz zmieni si w cigu tygodnia od naszego pierwszego reportau. Pot z
drutu kolczastego zosta usunity, a Serbowie udostpnili uchodcom materiay
do budowy schronie. Deichmann zakwestionowa lokalizacj potu z drutu
kolczastego na zewntrz. Podobnie Vulliamy napisa w swej ksice, e 4 dni po ich
wizycie w Trnopolju pot zdjto. Deichmann: To nie naruszyo wraenia pozostawionego
w umysach ludzi, e obz by pierwotnie otoczony drutem kolczastym.
Rok po opublikowaniu zdj ITN, Marshall zareagowaa (Independent
5.8.1992) na uwag, e jej reporta by sensacyjny: Pokazaam stranikw Serbw
boniackich karmicych winiw. Pokazaam mae dziecko muzumaskie, ktre
przybyo z wasnej woli. Nie nazwaam tych orodkw obozami mierci. Byam
niezmiernie ostrona, ale cigle wykorzystuje si to zdjcie. Mimo to nie wyjania,
jak jej zesp wyprodukowa obraz Alicia za drutem kolczastym. W niemieckim
programie telewizyjnym pt. Kozarac wyczyszczony etnicznie (11.10.1993),
Marshall opisaa wpyw zdjcia z Trnopolja: Reporta nie wywoaby takiego
wraenia, gdyby zosta przekazany bez tego zdjcia, chocia fakty pozostayby bez
zmian. Marshall powiedziaa, e Serbowie boniaccy nie wiedz, jak obchodzi
si z pras zachodni: To bya pomyka reklamowa z ich strony. Deichmann: Nie
wspomniaa o adnych bdach popenionych przez jej zesp w przygotowaniu
prezentacji reportau z Trnopolja.
Pokusa nie do odparcia
Drut kolczasty wok obozu koncentracyjnego Trnopolje przyjto za fakt.
O swej wizycie w Trnopolju pnym latem 1992 roku, Peter Mass w ksice
143

NATO na Bakanach

pt. Love Thy Neighbours: A Story of War (Kochaj Swych Ssiadw Historia
z Wojny; 1996): Kiedy pierwsi dziennikarze zjawili si tam par dni wczeniej,
drut kolczasty otacza to miejsce i nie byo powitalnego transparentu. Przeszedem
przez bram i nie mogem cakiem uwierzy temu, co widziaem. Tu naprzeciw
mnie byli mczyni wygldajcy jakby przeyli Auschwitz. Ekipa ITN nie
uya takiego jzyka. Deichmann zauway: Ale te nie skorygowali faszywych
interpretacji zdjcia Fikreta Alicia, rzekomo uwizionego za drutem kolczastym.
Po opublikowaniu zdj ITN, wiat zada zamknicia obozw. Sir
John Thomson, szef komitetu ledczego w Boni Komisji Bezpieczestwa
i Wsppracy w Europie, ostrzeg Zachd (Guardian 5.9.1992) przed
wyciganiem pochopnych wnioskw, ale midzynarodowa presja na Serbw
w Boni zacza owocowa. Obz w Omarskiej zamknito w sierpniu 1992 roku,
przenoszc uchodcw razem z Muzumanami z obozw w Keratermie i Manjacy
do Trnopolja. Komitet Midzynarodowy Czerwonego Krzya skary si, e
sensacjami reportay ITN zaprzepaszczono szanse rozwizania, ktre pozwolioby
Muzumanom zosta w rejonie. 1.10.1992 r. pierwszy konwj Czerwonego Krzya
wyjecha z Trnopolja z 1560 uchodcami. Deichmann: Midzynarodowa reakcja
na zdjcia ITN z Trnopolja nieumylnie pomoga wysiedli tysice Muzumanw z
ich ojczyzny w Boni-Hercegowinie. Poruszony zdjciami brytyjski premier John
Major zwoa z wakacji na spotkanie nadzwyczajne rzd, ktry ogosi wysanie
wojsk brytyjskich do Boni. W USA, kandydaci na prezydenta Clinton i Gore
uyli zdjcia ITN, by da od Busha akcji zbrojnej przeciw Serbom w Boni.
W Brukseli, NATO zaczo opracowywa plany interwencji na Bakanach.
George Kenney, pracownik ds. Jugosawii w departamencie stanu USA,
zwolni si w sierpniu 1992 roku, protestujc przeciw polityce USA w byej
Jugosawii. Czy interwencja wojskowa Zachodu w wojnie domowej w Boni,
zajcie stanowiska przeciw Serbom, a nastpnie okupacja Boni byy nieuniknione?
Wtpi. Czy byy prawe? Nie, bo rodki przekazu nie przeprowadziy dokadnych,
obiektywnych bada. Pierwszy punkt zwrotny prowadzcy prosto do wejcia wojsk
zachodnich zbieg si z rozpowszechnieniem przez ITN w sierpniu 1992 r. zdj
rzekomego obozu koncentracyjnego prowadzonego przez Serbw boniackich
w orodku dla uchodcw w Trnopolju pisa Kenney w LM w 1997 r. Gutman
zacz dostarcza artykuy o Manjaca i Omarska, poczwszy od 19.7.1992 r.
w waszyngtoskim Newsday, koczc oskareniem w dniach 2-5.8.1992 roku,
e Serbowie boniaccy prowadzili obozy mierci w stylu hitlerowskim. Gutman
napomkn, e opar si na doniesieniach z drugiej i trzeciej rki.
Kenney zna artykuy przed ich wydrukowaniem. Gutman kontaktowa si
z konsulatem USA w Zagrzebiu z prob, by satelity USA ustaliy, czy obz
mierci istnia. Kenney: Reportae tego rodzaju mogyby wywoa burz wrd
opinii publicznej, wic specjalnie staraem si dostarcza informacje o wysikach
144

Obozy zagady w Boni

Gutmana do najwyszych szczebli kierownictwa departamentu stanu, wcznie z zc sekretarza Lawrencem Eagleburgerem. Do obowizkw Kenneyego naleao
przygotowywanie materiaw do owiadcze bardzo wpywowej rzeczniczki
departamentu, Margaret Tutwiler.
Kenney: Z mojej inicjatywy uya ju w maju 1992 r. wyraenie czystki
etniczne dla opisania czynw Serbw boniackich, wprowadzajc w ten sposb
uprzednio nieznan nazw do argonu zawodowego. Czste stosowanie jzyka o
takim sensacyjnym wydwiku postawio pras w stan odruchu warunkowego,
w wyniku ktrego pragna dalszych szokujcych doniesie o okruciestwach.
4.8.1992 roku, zastpca sekretarza ds. Europy, Tom Niles, powanie si pomyli
przed kongresow podkomisj stosunkw midzynarodowych USA w Europie,
podsycajc oburzenie opinii publicznej. Kenney: W niezrozumiay sposb Niles
zdecydowa si na frontalny atak, zamiast uczciwie powiedzie, e wiemy zbyt
mao, ale traktujemy spraw powanie i badamy j.
Niles zadrani przewodniczcego podkomitetu, Toma Lantosa, ktry
przey obz hitlerowski na Wgrzech. Poza tym wiadectwo Nilesa wygldao
inaczej ni owiadczenie prasowe asystenta Tutwilerowej, Richarda Bouchera
poprzedniego dnia, e USA wiedziao o podejrzeniach Gutmana. Kenney:
Boucher mia jedynie na myli, e administracja USA czytaa artykuy w prasie,
natomiast wiodce gazety cytoway Bouchera jednogonie (acz bdnie), e
departament [stanu USA] mia niezalene potwierdzenie od wasnego wywiadu.
Przeczuwajc zatajenie, reporterzy pytali, co rzd wiedzia i co zrobi. Wedug
Kenneyego, rzd wiedzia bardzo mao, bo na pocztku 1992 r. zdecydowa nie
miesza si w kryzys, aby unikn drugiego Wietnamu i spraw midzynarodowych
w roku wyborw.
W wyniku paniki w departamencie wskutek presji prasy, przeoeni
dwukrotnie dali od Kenneyego informacji o obozach zagady w Boni:
Daem Boucherowi gruby segregator telegramw z moich nieocjalnych,
osobistych zbiorw o Boni. Nie byo tam [...] niczego, co potwierdzaoby
artykuy Gutmana. Histeria ogarna pras, ktra nie wierzya, e rzd prbowa
mwi prawd. Po mojej rezygnacji [...] pod koniec sierpnia 1992 roku, starsi
urzdnicy z kampanii wyborczej Clintona natychmiast skontaktowali si ze mn
na temat obozw. Pytali, czy maj zdoby zdjcia satelitarne, ktre administracja
rzekomo zignorowaa. Powiedziaem, e marnuj czas. Przez wiele lat potem
dziennikarze cigle pytali mnie o zatajenie.
5.8.1992 roku, urzd zastpcy Eagleburgera w departamencie stanu,
wyjani ocjalne stanowisko, wcznie z apelem o dochodzenie w sprawie
zbrodni wojennych w obozach w Boni, jednak presja rodkw przekazu nasilaa
si. Prezydent Bush nawoywa, by Rada Bezpieczestwa ONZ pozwolia uy
wszystkie rodki, ale nie si, niezbdne do dostarczenia pomocy do obozw.
145

NATO na Bakanach

Zdaniem Kenneyego, prezydencki kandydat Clinton wykaza si wtedy,

nawoujc do bombardowania wojsk serbskich w Boni pod emblematem
ONZ. Senat USA zacz rozpatrywa dostarczenie pomocy do obozw.
Zdaniem Kenneyego, nawet wysocy przedstawiciele Watykanu wystpujcy
nieocjalnie w imieniu Papiea nawoywali do interwencji wojskowej w celu
zatrzymania rki agresora serbskiego, ktrego porwnali z hitlerowcami.
Prasa nie rozumiaa, e kada ze stron chciaa trzyma pewn ilo winiw
na wymian. Mit o holokaucie w wykonaniu Serbw oraz odmowa przyznania
okruciestw na Serbach stay si powszechn prawd, amic rozumowanie i logik.
To by pierwszy przypadek i przyszy model nowej interwencji imperialistycznej,
ktra rozstrzyga, kto bdzie zwycizc w krwawej wojnie domowej [...] Bonia
bya wietn zabawk. Nic dziwnego wic, e pokusa prb zmian w polityce staa
si nie do odparcia dla prasy, kiedy ta przekonaa si, jak atwo to moe zrobi
pisa Kenney w 1997 r.
Specjalici
W kwietniu 1993 roku, dyrektor James Harff z rmy Ruder Finn Global
Public Affairs, specjalizujcej si w wyrabianiu opinii publicznej, pochwali
si w wywiadzie dla zastpcy dyrektora francuskiej TV2, Jacquesa Merlino,
o usugach dla rzdw Chorwacji i Boni-Hercegowiny oraz opozycji
parlamentarnej w Kosowie: Liczy si szybko dziaania [] najwaniejsze jest
pierwsze stwierdzenie. Wszelkie zaprzeczenia staj si nieskuteczne. Merlino
opisa to w ksice pt. It Is Not Good To Tell the Truth About Yugoslavia (Niedobrze
Mwi Prawd o Jugosawii, 1993). Antysemiccy i muzumascy klienci nie
mieli dobrej opinii u ydw i Ruder Finn musia to zmieni. Wykorzysta artyku
z lipca 1992 r. w Newsday o serbskich obozach koncentracyjnych w Boni
i skoni trzy organizacje ydowskie do zamieszczenia duego ogoszenia w New
York Times i do demonstracji przed siedzib ONZ przeciw Serbom.
Jak tylko ydzi stanli po stronie muzumaskiej, opinia publiczna skojarzya
Serbw z hitlerowcami. Harff w wywiadzie dla telewizji francuskiej: Jednym
posuniciem udao nam si przedstawi prost historyjk dobrej strony i zej strony.
Niemal natychmiast dao si zauway wyran zmian jzyka w prasie z uyciem
wysoce emocjonalnych sw jak czystki etniczne, obozy koncentracyjne itd.,
ktre wywouj obrazy Niemiec hitlerowskich i komr gazowych w Auschwitz.
Na pytanie o braku dowodu, Harff odpar: Nasza praca nie polega na werykacji
informacji [tylko na] przyspieszeniu obiegu informacji korzystnej dla nas []
Jestemy specjalistami. Mielimy do wykonania zadanie i wykonalimy je.
Wydawca magazynu Harper i autor expos o dezinformacji mediw pt.
Second Front (Drugi Front), John R. MacArthur, porwna relacje mediw z wojny
nad Zatok Persk w 1991 r. z propagand Ruder Finn przygotowan w czasie
wojny w Boni. Firmy reklamowe USA pracujce dla obcych klientw musz
146

Obozy zagady w Boni

zarejestrowa ten fakt. Znaleziono w dokumentach rzdu USA, e Ruder Finn

otrzymywa od bakaskich klientw roczne wynagrodzenie wartoci milionw
USD. Inne rmy propagandowe w wojnie w Boni to Hill and Knowlton oraz
Waterman & Associates. Finansowanie przyszo od takich pastw jak Arabia
Saudyjska, ktra wedug Washington Post (2.2.1996) tylko w latach 1993-1996
przeznaczya prawie 1 mld USD dla nacjonalistw w muzumaskiej Boni.
W czasie dorocznego wrczania nagrd Krlewskiego Towarzystwa Telewizji
w 1997 roku, reprezentant LM Jan Macvarish zaskoczy obecnych tam szefw
koncernu prasowego ITN, wrczajc im Zoty Knebel, gurk zakneblowanej
postaci z opask na oczach: Zoty Knebel bdzie przyznawany co rok tej rozgoni,
ktra najbardziej przyczyni si do skrpowania wolnoci prasy. W tym roku ITN
dobrze i prawdziwie zasuyo na Zoty Knebel swoimi niezwykymi wysikami
zaguszenia artykuu opublikowanego w lutowym wydaniu LM. Uwaamy, e te
wysiki powinny by uznane przez kolegw ITN. Chodzio o artyku Deichmanna
w lutowym wydaniu LM o sfaszowaniu zdj. Deichmann opublikowa artykuy
na ten temat w ponad 20 gazetach europejskich.
Prasa brytyjska i europejska poday relacje ze spraw sdowych przeciwko
ITN. Natomiast CNN nie podaa ani sowa. Do dzi CNN zaczyna programy
o Boni synnym wizerunkiem za drutem kolczastym. Jednak obecnie nie ma
komentarza, a zamiast niego mciciele informacji zdaj si na gboko ju
wyryte w mzgach wspczucie dla Muzumanw wykaczanych przez Serbw.
Prasa brytyjska podaa w sposb tendencyjny wyniki rozprawy przeciw LM
o zniesawienie ITN. Komu zaley na utrzymaniu mitu okrutnych Serbw, nawet
po zdemaskowaniu anty-serbskich oszustw propagandowych NATO.
ITN przez swoich mecenasw Biddle & Co., zada w 1997 r. wycofania
lutowego numeru LM z obiegu i zniszczenia wszystkich egzemplarzy oraz
zagrozi innym dziennikarzom i wydawcom spraw sdow, jeli poruszyliby
kontrowersj wywoan artykuem Deichmanna. Firmie reklamowej, ktra
rozprowadzia komunikat prasowy o tym artykule, ITN wystosowa pozew
do sdu. Redaktor naczelny LM odpisa Biddle & Co. gdzie ma ich danie.
Wtedy ITN wytoczy LM spraw o zniesawienie, naraajc may magazyn na
dug, kosztown walk w sdzie. Signicie po knebel na LM drog sdow
byo bezprecedensowym przypadkiem ataku na wolno prasy przez potn
i prestiow organizacj prasow. Demaskatorski artyku by niepodany dla
ITN, bo zdjcia z Trnopolja przekonay do interwencyjnej polityki w Boni.
Deichmann: Jestem zaszokowany, e przez ostatnie 4,5 roku aden z tych
dziennikarzy nie powiedzia caej prawdy o tym pocie z drutu kolczastego, ktry
wywar tak wielkie wraenie na wiatowej opinii publicznej. Mick Hume, naczelny
redaktor LM (take felietonista w Times) doda: Dziennikarze z emocjonalnym
obcieniem w danym konikcie mog widzie to, co chc zobaczy, a nie to,
147

NATO na Bakanach

co jest tam naprawd. LM zada odebrania nagrody, ktr autorzy zdjcia

otrzymali w 1993 r. za zdjcie obozu koncentracyjnego w Trnopolju.
wiadek w kapturze
Zdjcia Alicia byy dowodem rzeczowym w pierwszej rozprawie przed MTK
w Hadze. Trybuna opar si na raportach komisji ekspertw prowadzonej przez
Fritsa Karlshovena, zastpionego potem przez Cherifa Bassiouniego. Mimo e
roi si od niecisoci, raport z lata 1994 r. wspomina drut w Trnopolju: Obz by
otoczony drutem kolczastym i pewna ilo stranikw pilnowaa uwizionych.
Dalej opisuje Trnopolje jako obz koncentracyjny: Chocia Trnopolje nie by
obozem mierci jak Omarska i Keraterm, nazwa obz koncentracyjny jest
niemniej jednak uzasadniona dla Trnopolja z powodu reimu rzdzcego
obozem. Jako rdo informacji, podano kilkakrotnie ksik Vulliamyego.
Szkic Dragana Opacicia pokazujcy pot z drutu kolczastego, ktry jego zdaniem
otacza obz, by dowodem przeciw Tadiciowi w pierwszej sprawie trybunau.
Tadicia oskary wiadek L, ujawniony jako Dragan Opaci.
15.8.1996 r. Opaci sporzdzi w MTK szkic umiejscowienia potu.
Przepytany przez obroc, Stephena Kaya, nalega, e pot z drutu kolczastego
otacza cay obz. Z kocem padziernika 1996 r. okazao si, e Opaci by
wyszkolony i podstawiony przez wadze muzumaskie w Boni, aby zoy
przed MTK faszywe zeznanie. Opaci w kocu si zaama, przyznajc swoje
oszustwo, gdy skonfrontowa go wasny ojciec, ktry wedug syna zgin w wojnie
w Boni. Oskarenie Tadicia wycofano. Obroca Tadicia, profesor Wladimiroff,
powiedzia Deichmannowi, e dzie po zdemaskowaniu Opaci wyzna mu, e
policja w Sarajewie wyszkolia go do zezna, wielokrotnie pokazujc tamy wideo
z nieznanymi mu Tadiciem i Trnopoljem. Czoowe miejsce wrd materiau
szkoleniowego zajmoway zdjcia ITN Muzumanw za potem. Wladimiroff:
Dobrze si stao, e [Penny Marshall] zrobia te zdjcia [...] Jeli wiadek L nie
wyznaby, e kama, uylibymy lm jako dowd przeciw niemu.
Vulliamy rwnie zeznawa w procesie Tadicia. W czerwcu 1996 r. opisa
Trnopolje jako obz przejciowy, pokazujc tamy ITN. Ale kiedy Vulliamy
doszed do punktu, w ktrym lm pokazywa drut kolczasty i Alicia, poprosi
sdziw o wyczenie projekcji przed opisem spotkania reporterw z uchodcami:
Opisz, kto by za potem bez lmu, bo zrobi to lepiej nie gonic sowami za obrazem.
Dlaczego Vulliamy nie chcia pokaza sdowi tego imponujcego urywka lmu?
Zeznawanie osb anonimowych zza parawanu, przez aparat zmieniajcy gos
byo niespodziank dla wielu mecenasw. Sprawa Tadicia zacza si od zezna dr
Jamesa Gowa o to i kontekst zbrodni zarzucanej Tadiciowi. Gow wzi na siebie
udowodnienie powizania zbrodni z systematycznie wykonywanym planem.
Ku wielkiemu zdumieniu nawet samych oskarycieli, obrona udowodnia, e
dr Gow napisa artyku peen anty-serbskiego szowinizmu, a adnego artykuu
148

Obozy zagady w Boni

o nacjonalizmie Chorwatw, Muzumanw czy Albaczykw. Nastpnie kilku

wiadkw odmwio zezna, a ledczy nie mg znale innych. Doleczek:
Prawdopodobnie chodzio o osoby, ktre poday si na ochotnika za wiadkw
w zamian za uzyskanie prawa zamieszkania w Europie Zachodniej, a potem
wykiway naiwnych prokuratorw.
Wrd oskare Tadicia by gwat na kobiecie wizionej w Omarskiej, czyli
wiadku F. Kobieta odmwia stawienia si przed trybunaem, zmuszajc stron
oskarajc do zaniechania trzech oskare Tadicia. Nastpna zbrodnia bya
jeszcze okropniejsza. Jeden wizie z Omarskiej, ktrego rzekomo zmuszono do
odgryzienia jdra koledze i zobowiza si zeznawa przeciw Tadiciowi, wycofa
si w ostatniej chwili. Nastpny kluczowy wiadek tej zbrodni zezna, e nie
widzia Tadicia, bo trzyma oczy spuszczone z obawy przed utrat swego ycia.
Jako ostatni zeznawa L, rzekomy stranik serbski z Trnopolja, ktry po
dezercji zacign si na nowo i w boju schwytao go wojsko muzumaskie.
Wedug L, Tadi by komendantem obozu w Trnopolju, gdzie kilkakrotnie
zabito starszych Muzumanw, a Tadi by obecny i nawet wasnorcznie
zabi kilku z nich, podobnie jak by obecny i bra udzia w gwatach dziewczt
muzumaskich w piwnicy tzw. Biaego Domu w obozie. Zeznania miay du
wag, bo L przyzna, e pod wpywem narkotykw bra udzia w mordach
i gwatach na rozkaz Tadicia i pod grob kary mierci za niewykonanie rozkazu.
Jak grom z jasnego nieba spada potem wiadomo, e wiadek L Opaci kama
pod presj rzdu w Sarajewie.
Zmusio to prokuratora do porzucenia sprawy Tadicia i do wszczcia
dochodzenia przeciw rzdowi muzumaskiemu w Sarajewie. Nadal jednak
trybuna i prasa wytrwale mwili o rzdzie w Boni, kryjc w ten sposb
narodowo tych, ktrzy sfabrykowali dowody, mimo e byo zupenie
jasne, i rzd nie skada si z Serbw ani Chorwatw. Kiedy wybuch skandal,
rzd muzumaski w Sarajewie odpar, e Opaci mia wszelkie powody
zdyskredytowa rzd i w ten sposb unikn odsiedzenia kary. Zapomnieli jednak,
e zdaniem ledczych MTK, w marcu 1995 r. rzd sarajewski sam zaproponowa
Opacicia na wiadka. Zamiast wyjani prawdziwe przyczyny aska, prokurator
Louise Arbour oznajmia, e afera wykazaa prawidowe funkcjonowanie sdu,
a wykrycie faszywego wiadka zwikszyo reputacj Trybunau. Doleczek: Jeli
oskarony naprawd popeni te wszystkie zarzucane mu przeraajce zbrodnie,
na pewno adne kamstwa nie byyby potrzebne.
Obcieni emocjonalnie
Po opublikowaniu faktw Deichmanna, londyski Observer (2.2.1997)
zamieci ripost Vulliamyego, ktry oskary LM i Deichmanna o rewizjonizm
historyczny, a przytoczone w LM fakty okreli jako paskudztwa, trucizny. Hume
odpar w komunikacie prasowym (4.2.1997): Oskarenie LM i Thomasa
149

NATO na Bakanach

Deichmanna o historyczny rewizjonizm przez Eda Vulliamyego to obecnie

ulubiona taktyka polowania na czarownice. Nawet rzd brytyjski odkry, e
najtaszym sposobem na zdyskredytowanie kogo jest sprbowa powiza t
osob z nazizmem. Ludzie pokroju Vulliamyego bd teraz krzycze o negacji
Holokaustu za kadym razem, gdy kto omieli si nie zgodzi z nimi. A mimo to
mie on oskary nas o trywializacj ludobjstwa i o obraz jego oar.
Vulliamy pieni si, e Deichmann mia opini o Trnopolju, chocia tam nie by
w czasie krcenia zdj. Nie cenzurowana tama wideo nakrcona tamtego dnia
przez brytyjsk ekip dziennikarsk mwi prawd odpisa Hume. Jeli Vulliamy
jest tak pewien swojej wersji, niech ITN speni nasze danie publikacji caego
tego lmu Hume. Najmocniejszy argument dotyczy emocjonalnych obcie
dziennikarzy, o czym Hume wspomnia w lutowym LM. Sowo obcienie
brzmiao Vulliamyemu szczeglnie dziwnie, bo prawdziwi dziennikarze s
zawsze obiektywni. Natomiast zdaniem Humea, Vulliamy jest pierwszorzdnym
przykadem dziennikarstwa z obcieniem, koncepcji utworzonej przez Martina
Bella z BBC, ktry, zdaniem Humea, po wojnie w Boni kieruje skanianiem
dziennikarzy do opowiedzenia si po stronie dobra przeciw zu, zamiast
relacjonowania faktw. We wstpie do swej ksiki, wbrew deklaracji
w Observerze, Vulliamy potpia bowiem dziwaczne wymaganie, abymy pozostali
obiektywni w sprawie najbardziej racej przemocy rasistowskiej. Nie prbuj
w tej ksice by obiektywny w stosunku do sprawcw etnicznych rzezi w Boni,
ani do ich poplecznikw.
Wiele gazet praktykuje dyskusje swoich artykuw przez publiczno internetow.
Obsever udostpnia je w witrynie powizanego z nim Guardiana, ale w marcu
1997 r. wtek dyskusyjny na temat artykuu Deichmanna i repliki Vulliamyego
zamknito z przyczyn prawnych. Zdaniem Humea by to nastpny skutek wydanego
przez ITN nakazu zakneblowania LM rkami prasy brytyjskiej, mimo e w innych
krajach Europy zachodniej sprawa nabraa duego rozgosu.
14.3.2000 r. sd wyda wyrok. Na may magazyn LM, ktry rzuci wyzwanie
kamstwu zawodowych reporterw i ich pracodawcw, naoono kar ponad
p miliona USD za oszczerstwo. Sdzia przyzna, e autorzy zdjcia mogli si
pomyli, ale poniewa krytykujcy nie byli w Trnopolju razem z ekip ITN,
jak mogli by pewni zdarze? Hume odpowiedzia (Times 17.3.2000): Sprawa
dowioda ponad sensown wtpliwo, e angielskie prawo o zniesawieniu
jest hab dla demokracji i zagraa wolnoci prasy. Stosowanie tego prawa
przez du agencj prasow przeciw maemu wydawnictwu o nakadzie 10
tys. egzemplarzy moe mie daleko idce konsekwencje dla niezalenego i
dociekliwego dziennikarstwa. Wedug tego prawa bylimy uwaani za winnych,
chyba e udowodnilibymy niewinno dokadne odwrcenie praworzdnoci.
Nic dziwnego, e tylko 1 z 10 oskaronych o zniesawienie wygrywa spraw.
ITN mia 18 wiadkw, a sdzia Morland nie dopuci adnego z biegych po
stronie oskaronych. Nawet, gdy obroca LM wyszed zwycisko z ognia pyta
150

Obozy zagady w Boni

krzyowych, nie zrobio to wraenia na sdzie. Nick Higham skomentowa werdykt

w BBC: Sdzia Morland powiedzia sdziom przysigym, e fakty przedstawione
przez LM mogy by prawdziwe, ale zapyta czy to ma znaczenie. Hume: To
podsumowanie przez sd byo tak jednostronne, e mecenas ITN by zbyteczny.
Po cytowaniu wiadkw ITN, sdzia przypomnia, e Hume i Deichmann nie
byli w Trnopolju krytycznego dnia. Hume: Jeli zezna wiadkw nie mona
kwestionowa po fakcie, gdzie jest miejsce dla dociekliwego dziennikarstwa?
Morland podpowiedzia przysigym, e kto, kto straci obie rce w wypadku
moe otrzyma odszkodowanie 100 tys. funtw, a wic wicej ni 150 tys. funtw
dla kadego z reporterw ITN za zranione uczucia byoby za duym wymiarem
kary. Sdzia powiedzia rwnie, e kara bdzie wiksza, gdyby obrona
przepytywaa oskarycieli zbyt intensywnie. Im mocniej bronilimy si, tym
wiksz cen mielimy zapaci pisa Hume.
Biuro prasowe ITN na pocztku afery w 1997 roku: ITN zupenie odrzuca
niesamowite i nieprawdziwe oskarenia znaczco wytoczone przez pana Thomasa
Deichmanna, ktre maj ukaza si w lutowym wydaniu magazynu LM i uzgadnia
stanowisko ze swymi prawnikami. Raporty pokazane w serwisach ITN 6.8.1992
roku o odkryciu przez reporterw ITN serbskich obozw w pnocnej Boni zostay
przygotowane i przedstawione z najwikszym profesjonalizmem i uczciwoci,
jak oczekuje si od ITN. ITN nie wyrzeka si swoich reportay o odkryciu
obozw wiziennych, ktrych nie nazwalimy obozami koncentracyjnymi w stylu
hitlerowskim. Owiadczenie to nabiera specjalnego wydwiku z perspektywy czasu
po tym, gdy wyszo na jaw wicej prawdy o uczciwoci propagandystw z ITN.
Golusieka prawda
Podczas gdy ekipa ITN utrwalaa obraz obozu koncentracyjnego
w Trnopolju, druga ekipa lmowaa prac ITN. Na brytyjskiej tamie wida
reporterw i kamerzystw z RTS, ktrzy w tym samym dniu robili reporta
z tego samego obozu, nazwanego przez RTS obozem dla uchodcw boniackich.
Z kolei na lmie z RTS wida ekip ITN. Film RTS zadedykowano wszystkim
zamordowanym w wyniku kampanii natowskich rozpocztych za pomoc zdj
ITN. Mwimy tak, bo obrazy wyprodukowane przez Penny Marshall w 1992 r.
zapocztkoway dehumanizacj narodu serbskiego.
Nie wiadomo, czy w rewanu za werdykt sdziego Morlanda, czy aby
omieszy brytyjski system sprawiedliwoci i bezczeln propagand, wkrtce
ukazaa si pereka w cyber-grupie STOPNATO. Jared Israel z Emperors Clothes
pisa 21.3.2000 roku: Skoczylimy produkcj angielskiej wersji zdumiewajcego
nowego lmu pt. Judgement. Wydobywa na wiato dzienne sztuczki zastosowane
w celu sklecenia w 1992 r. faszywych zdj nieistniejcych serbskich obozw
mierci. Te spreparowane zdjcia, a szczeglnie zdjcie synnego wychudzonego
mczyzny za drutem kolczastym, rozpowszechniono po caym wiecie, aby
151

NATO na Bakanach

odczowieczy Serbw. Doprowadziy do mierci tysice, a do cierpienia miliony

ludzi. Judgement (Wyrok) dowodzi, e LM pisao prawd, a Penny Marshall
kamaa. Film pokazuje, jak Marshall wykonaa zdjcia, ktre ogupiy wiat
i usprawiedliwiy wojn na Bakanach.
30-minutowe wideo pokazuje na lmie RTS ekip ITN, lmujc
i przeprowadzajc wywiady w warunkach zaprzeczajcych tym, o ktre brytyjscy
reporterzy oskaryli wadze serbskie. Brytyjska ekipa uzyskaa pozwolenie na
lmowanie i miaa eskort wojska serbskiego przez tereny walk, zanim dojechaa
na miejsce. Czy Serbowie wpuciliby zachodnich dziennikarzy do obozw
mierci jako wiadkw i pozwolili im chodzi po terenie? W lmie wida, e
wadze serbskie zachowyway reguy humanitarnego traktowania boniackich
jecw wojennych i uchodcw. Nie byo potw, wie straniczych i psw,
a stra serbska widoczna gdzieniegdzie na zdjciach miaa karabiny niedbale
przewieszone przez plecy i rozmawiaa z winiami w dobrej komitywie.
Zdjcia wykonane przez ITN sugeruj, e Marshall i jej ekipa nakrcili
lm przemknwszy si do obozu zagady niezauwaeni. Obz Omarska by tak
porzdny, e Marshall nie zagrzaa tam miejsca. W Omarskiej przebywali jecy
wojenni 3 rodzajw: ci, ktrzy nawoywali do wojny secesyjnej; ktrzy chwycili
za bro i poszli w bj; oraz ci, ktrzy rzucili bro. Dowdca obozu wyjani,
e trzecia kategoria jest nieobciona i Serbowie chcieliby w dalszym cigu
y z nimi w zgodzie. Jecy tej kategorii byli nieskrpowani, dobrze odywieni
i chwalili sobie opiek Serbw. Odwiedzay ich maonki i rodziny.
Trnopolje byo obozem wycznie dla uchodcw. Zdaniem muzumaskiego
naczelnego lekarza, punkt medyczny obozu by zaopatrzony tak, jak szpitale
w kraju. Brakowao niektrych lekw, ale z powodu wojny i sankcji Zachodu. Jedyn
skarg Muzumanw w obozie bya za gorca pogoda. W obozie zagady stra nie
pozwoliaby zgromadzi si pokanej grupie winiw przed kamerami obcych
reporterw, a gdyby tak, to stra byaby zapewne widoczna na zdjciach.
Brytyjczycy w perdny sposb naduyli yczliwoci wadz serbskich.
Marshall wiedziaa, e wadze w Omarskiej byy humanitarne. Marshall
i ekipa RTS miay niemal rami w rami wywiady z jecami wojennymi, ich
onami, z uchodcami, lekarzem z orodka, z co najmniej jednym pracownikiem
Czerwonego Krzya i z dowodzcym orodka. Serbski dowdca (zastrzelony
pniej przez NATO podczas wdkowania z synem) wyjani, e wedug Serbw
wikszo jecw to dobrzy ludzie, ktrzy zostali wcignici w secesyjny zbrojny
przewrt w Boni przeciw Jugosawii i e tylko maa grupa jecw musi by
odosobniona w wizieniu. Film RTS przedstawia te wywiady. Marshall po prostu
nie wczya dowodw humanitarnoci, natomiast wyreyserowaa niektre
zdjcia dla sensacyjnej konsumpcji przez zachodni opini publiczn.
W Trnopolju uchodcy powiedzieli, e s porzdnie traktowani. Film RTS
152

Obozy zagady w Boni

pokazuje Marshall, kiedy prbuje wycign z jednego z uchodcw, Mahmeda,

aby powiedzia co przeciwko Jugosawii. Mahmed odmawia i protestuje
gwatownie: Nie, nie. Nie wizienie. Nie, nie. Orodek dla UCHODCW.
Traktuj nas bardzo dobrze. Nie, nie bardzo dobrze. Marshall uya wanie ten
obz na sfabrykowanie bujdy o obozie mierci. Wypatrzya w zebranym tumie
za potem Fikreta Alicia, ktry w upale rozebra si do pasa. Ali by wychudzony
i mia znieksztacon klatk piersiow po chorobie w dziecistwie. Do tego pod
rk znalaz si drut kolczasty. Z lmu RTS wynika bez adnej wtpliwoci,
e ekipa Marshall wesza do byej zagrody gospodarczej przez dziur w pocie
z drutu kolczastego. Tak swobodnie, jak obie ekipy weszy do zagrody, przez jej
wntrze przewijali si uchodcy poszukujcy cienia.
Marshall wyreyserowaa zdjcia, aby wyglday jak z obozu mierci.
Poczynia daleko idce zabiegi, aby lmowa z niewygodnej zagrody
magazynowej. Dlaczego? Bo z jednej strony zagrody byo to, co potrzebowaa:
pot gwnie z siatki z cienkiego drutu i z paroma drutami kolczastymi u gry.
Dziecko mogoby bez trudu przej prze ten pot, a mczyzna rozbiby go
kopniakiem. Na zdjciach wida ma wysoko potu. Winiowie staraj
si uciec z obozw mierci, wic ogrodzenia s mocne i wysokie. Nie wida
takiej konstrukcji na lmie. Doleczek spotka R. Muticia, pracownika telewizji
serbskiej RTS z Prijedora, ktra lmowaa obz razem z ekip ITN. Muti opisa, jak
Penny Marshall aranowaa ustawienie uchodcw w Trnopolju przed jej kamer.
Ekipa RTS lmowaa zaledwie par metrw obok kamerzysty ITN. Marshall
i Williams slmowano w trakcie ich oszustwa. Czasem kamera RTS skrcaa
w bok, pokazujc zesp ITN w trakcie pracy. RTS utrwalio na tamie lmowej
te same obrazy, co ITN, tylko pod troch innym ktem. RTS slmowao Marshall,
Williamsa, kamerzyst, mczyzn trzymajcego mikrofon. Judgement pokazuje
krok po kroku, dokadnie jak Marshall i ITN sfaszowali zdjcia, aby wyglday
jak z obozu hitlerowskiego. Judgement zaczyna od lmu nakrconego przez
RTS, a nastpnie podrabia go na oczach widza, aby pokaza sfaszowane zdjcia
hitlerowskiego okruciestwa. Zdjcia sfaszowano duym nakadem pracy. Kolor
zastpiono tragicznym czarno-biaym. Wybrano klatki lmowe z chudymi,
rozebranymi do pasa Muzumanami. Doln cz zdj z siatk wyeliminowano.
Najprawdopodobniej uyto te retuszu.
Serbski lm udowadnia, e Marshall i ITN popenili najgorsz zbrodni
przeciw ludzkoci okamali miliony ludzi, aby uzasadni wojn.
Skrzywdzona do ez, wybawiony od mierci
19.3.2000 r. Richard Ingrams pisa w swym cotygodniowym felietonie
w Observer: Panna Penny Marshall, dziennikarka ITN, ktra wygraa 150 tys.
funtw w sprawie o zniesawienie [] musiaa chyba y bardzo bezpiecznym
yciem. W czasie zezna powiedziaa, e oszczerstwo wyprowadzio j z rwnowagi
153

NATO na Bakanach

bardziej ni cokolwiek innego w jej yciu. Na temat raportu ITN z obozu w Boni:
Wedug mnie, zdjcie tych 2 umiechnitych dziennikarzy na schodach gmachu
sdu, bogatszych teraz cznie o 300 tys. funtw, jest o wiele bardziej szokujce
ni zdjcie wychudzonych Muzumanw w serbskim obozie przetrzymania.
Reuters (14.3.2000) zagra na uczuciach czytelnikw dla efektu politycznego:
Marshall ocierajc zy z oczu powiedziaa, e wyrok by wany dla ludzi w
obozie. T suc mocy globalnych przedstawiono jako sab istot potrzebujc
ochrony. Przez przykucie uwagi do jej ez, Reuters zblia j czytelnikowi, ktry
identykuje si z ni emocjonalnie zamiast kwestionowa spraw sdow. Brak
byo apelu uczuciowego dla ludzi z LM. Kamcy Marshall i ITN wychodz ze
sprawy bogatsi, a LM, obroca oar tych kamstw ukarany niemoliw kar.
Jeli oszczerstwo LM byo dla Marshall najwikszym ciosem osobistym
w jej yciu, gdzie si podzia wstrzs wywoany widokiem ludzi w obozie
w Trnopolju? Jeli wyrok przeciw LM mia dla niej symbolizowa sprawiedliwo
za okropnoci, ktre rzekomo widziaa w Trnopolju (i to tak gboko, e pakaa
mwic o tym), dlaczego oszczerstwo wyprowadzio j z rwnowagi bardziej ni
koszmarna pami obozu zagady w Trnopolju?
Tego samego dnia BBC News, doczajc si w poczet dziennikarskiej obudy,
opublikowa dzikczynny wywiad z Aliciem, ktry chwali Marshall i ekip
telewizyjn ITN za reporta z Trnopolja. Do czasu przybycia Penny [Marshall]
nikt na wiecie nie wiedzia, co si stao i e wszyscy bylimy winiami Ali
powiedzia ITN przez tumacza o losie swoim i kilkuset towarzyszy obozowych.
Po wyjedzie ekipy telewizyjnej z obozu, warunki pogorszyy si jeszcze
bardziej: Nasze ycie zmienio si bardzo. Chciabym powiedzie, e z tyu za
kamerzystami stali onierze serbscy, ktrzy krzyczeli, e zapisuj nazwiska tych,
ktrzy co powiedz przed kamerami [...] Po wyjedzie ekipy lmowej onierze
zaczli zabija. Sprawiedliwo jest w Hadze. Nie chciabym, aby co takiego
zdarzyo si gdziekolwiek na wiecie.
Artyku nie wyjani, gdzie i kiedy Ali udzieli wywiadu. Ani sowa o tym,
e to nie Ali rozmawia z Marshall w Trnopolju przez pot w 1992 roku, tylko
zdrowo wygldajca osoba, ktra znaa angielski. Brak te wytumaczenia,
dlaczego tych grb stranikw serbskich zza plecw ekip ITN i RTS nie ma
na ciekach dwikowych ani na lmach ktrejkolwiek z ekip. Zachodnie
rodki przekazu i ich polityczni bossowie zapewne wierz, e maj do czynienia
z debiln publik. Jestemy niezmiernie szczliwi, e Ali unikn mierci
z rk okrutnych Serbw w Trnopolju, a naturalnie rzetelna i obiektywna ITN
bya w stanie nas o tym poinformowa w czasie nasilenia rozpraw w Hadze
przeciwko gwacicielom, ludobjcom i innym okropnym zbrodniarzom serbskim.
Pewnie Ali mieszka w Londynie, skoro reporterzy dotarli do niego w dzie
ogoszenia werdyktu przez sd brytyjski.

154

Obozy zagady w Boni

Materiay rdowe
- Bogate rdo materiaw nt. Trnopolja znajdowao si na www.informinc.co.uk.
W wyniku wyroku sdu przeciw LM witryna nie ma ju materiaw w czasie
pisania rozdziau. Wikszo artykuw stamtd jest od 18.4.2000 r. w www.
srpska-mreza.com, skd naley szuka wyszukiwark lokaln.
1. Graham Barneld The dope sheet that duped the world [w] LM nr 102 www.
srpska-mreza.com/LM/LM102_ITN/LM102_Dope.html lipiec-sierpie 1997
2. Kosta awoki The Hague Against Justice Revisited; The Case of Dr.
Radovan Karadzic Centar za Srpske Studje, Belgrad 1997 www.srpska-mreza.
com/library/hague/hague-vs-justice.html
3. Michel Collon Oui, Bernard Kouchner mentait... www.michelcollon.info
marzec 2005, angielskie tum. Hanene Hamdoun http://blog.zmag.org/index.php/
weblog/entry/bernard_kouchner/
4. Thomas Deichmann The picture that fooled the world oraz They were looking
for the best picture [w] LM nr 97 www.srpska-mreza.com/lm-f97/LM97_Bosnia.
html luty 1997
5. Thomas Deichmann Es war dieses Bild, das die Welt in Alarmbereitschaft
versetzte [w] Novo stycze-luty 1997
6. Thomas Deichmann The picture that fooled the world [w] NATO in the Balkans
International Action Center New York 1999 www.iacenter.org/bosnia/nbtoc.htm
7. Rajko Doleek PR Agencies as Factories for Disinformation in the USA oraz
Death Camps as an American and European Media Hit [w] I Accuse Praga,
marzec 1999, publikacja ksiki w Questions and Opinions Library tom 3 http://
members.tripod.com/Balkania/resources/geostrategy/dolecek_accuse.html#b12,
www.srpska-mreza.com/ddj/Kosovo/articles/Doleczek.html
8. Mick Hume The only thing this case has proved beyond reasonable doubt is
that English libel law is a disgrace to democracy and a menace to a free press [w]
LM nr 129 www.informinc.co.uk/LM/LM129/LM129_Edit.html kwiecie 2000
9. Jared Israel The tears of the mighty [w] www.tenc.net 16.3.2000
10. George Kenney How media misinformation led to Bosnian intervention [w]
LM nr 99 www.srpska-mreza.com/lm99/LM99_ITN.html 1997
11. Jacques Merlino It Is Not Good To Tell the Truth About Yugoslavia A. Michel,
Pary 1993
12. Joan Phillips 20 Things You Know About The Serbs and Which Are Not True
[w] The Campaign Against Militarism Londyn, nr 4, luty 1994
13. Ed Vulliamy Time of Hell: Understanding The Bosnian War [w] Nase vojsko
Praga 1994
14. Threats, writs and videotape [w] LM nr 99 www.srpska-mreza.com/lm99/
LM99_ITN.html 1997
15. The Truth vs. ITN - And Reuters [w] www.tenc.net 14.3.2000
155

Wrd chorwackich braci

Nie znalazem znaku ludzkiego ani zwierzcego ycia w kilku wsiach, przez
ktre dzi przejechalimy. Zniszczenie jest totalne i celowe. Gen. Jean Cot z si
ONZ, 19.9.1993 r.
Sowescy, chorwaccy i muzumascy secesjonici, ktrzy w 1991 r.
rozpoczli zbrojne ataki przeciw JNA na terytorium suwerennej Jugosawii,
wywoali wojny, ktre dotkny miliony ludzi, pocigny ogromne straty
materialne, zniszczyy setki pomnikw religii i kultury oraz opniy proces
cywilizacyjny. Wojny doprowadziy do ponownych wypdze i ludobjstwa,
przede wszystkim w stosunku do Serbw na zachodnich ziemiach byej Jugosawii,
ktre komunistyczny dyktator Josip Broz Tito da Republice Chorwacji. Po
mierci Tity (4.5.1980) Komunistyczna Liga Jugosawii rozpada si. Skrajnie
nacjonalistyczna Chorwacka Jedno Demokratyczna (HDZ) wygraa pierwsze
wielopartyjne wybory 6.5.1990 r. Chorwacki parlament przyj (22.12.1990) now
konstytucj, ktra odebraa podstawowe prawa etnicznym Serbom w Kordunie,
Baniji, Lice, Dalmacji i Sawonii.
Serbowie stali si obywatelami drugiej kategorii na wasnych ziemiach.
Doznali masowych aresztowa, tortur i wypdze. Perdia polega na tym, e
Republika Chorwacji odczya si zbrojnie i nielegalnie od federacji, pomimo
konstytucji, ktra umoliwiaa negocjowan secesj z uwzgldnieniem podziau
majtku narodowego, ustalenia granic wedug rozmieszczenia ludnoci etnicznej
i gwarancji praw mniejszociom. T legaln drog Sowenia i Chorwacja nie
mogyby jednak zrabowa majtku i terytoriw. Serbowie stanli w obronie
prawa secesji od Chorwacji, odrbnoci narodowej i wolnoci. Rzd chorwacki
odpowiedzia atakiem jednostek specjalnych bezpieki (MUP) na serbsk ludno
w Plitwicach (31.3.1991), rozpoczynajc wojn. Muzumanie z BiH doczyli do
Chorwatw (1.3.1992).
Chorwaccy katoliccy nacjonalici i neofaszyci poczyli siy
z fundamentalistami islamskimi (nazywanymi przez Chorwatw hrvatsko cvee,
chorwackie kwiecie), chcc zdawi prawosawie na Bakanach. Spoeczno
midzynarodowa i Watykan pozwolili na nowe ludobjstwo w Europie XX
w. Mwi si o hiszpaskiej inkwizycji, poniewa umiercia 43 tys. osb.
Natomiast faszyci chorwaccy, ustasze, zabili podczas II wojny wiatowej setki
tysicy Serbw, za wiedz i z bogosawiestwem Watykanu. Najwikszym
chorwackim obozem zagady w Jasenowacu zarzdza franciszkaski ksidz,
Miroslaw Filipowi Majstorowi. Encyclopedia Britannica lat 1971-1987:
Chorwaccy faszyci rozpoczli masakr Serbw, ktr w zapisach z II wojny
wiatowej przecigna pod wzgldem bestialstwa tylko eksterminacja polskich
ydw. Zbrodnie te popenili Chorwaci w imieniu tysicletniej cywilizacji
zachodniej, w imi Boga. Przedtem najemnicy chorwaccy popenili straszne
zbrodnie podczas 30-letniej wojny katolikw z protestantami, w latach 1618-1648.
156

Wrd chorwackich braci

Czystki etniczne nie s zjawiskiem jedynie z secesji 1991 r. Po wyczeniu

Krajiny (Kresy Wojskowe) z cesarstwa austrowgierskiego do Chorwacji w 1868
roku, Serbowie stanowili wier oglnej liczby ludnoci, a w 1991 r. tylko
12%. Dugoterminowa polityka czystek etnicznych daa wyniki, podobnie jak
w Kosowie. Ustasze II wojny wiatowej i powojenni zastosowali rasistowsk
ideologi Ante Starczewicia, ktrej do dzi nie poskromiy demokratyczne
instytucje Chorwacji. Program rzdu ustaszowskiego z II wojny wiatowej,
by podobny do General Plan Ost Heinricha Himmlera w stosunku do Sowian
Pnocnych: jedna trzecia Serbw na mier, jedn trzeci nawrci na katolicyzm,
jedn trzeci deportowa. Okruciestwo i bezwzgldno ustaszy dorwnay
ludobjstwu Armeczykw przez Turkw w 1915 r. Serbowie podaj liczb
swoich oar z tego czasu rzdu 1,5 mln osb. rda chorwackie neguj te dane,
podobnie jak Niemcy swoje czyny. Obok Polakw, Serbowie stracili najwikszy
w wiecie procent ogu narodu, podobnie jak w I wojnie wiatowej.
Kiedy wybucha wojna domowa w Jugosawii pod koniec XX wieku,
jedyn armi bya federalna JNA. Rzd Jugosawii prbowa zapobiec secesji,
celem utrzymania federacji i ochrony mniejszoci serbskich. W miar rozpadu
pastwa na etniczne terytoria, tworzyy si formacje niewaciwie wyszkolone,
bez dyscypliny i organizacji. Kanadyjski historyk militarny, Lee Windsor: Celem
wojen nie byo pokonanie siy wojskowej przeciwnika, tylko konsolidacja nowych
pastw etnicznych przez mordowanie lub wypieranie tych, ktrzy nie pasowali.
Sowenia atwo si odczya, po krtkiej konfrontacji zbrojnej. Natomiast
w byej Republice Chorwacji obawy Serbw okazay si uzasadnione. Wyrzucono
stamtd do 1995 r. Serbw, ktrzy yli w Krajinie od wiekw. Tysice ludzi
zginy, a setki tysicy musiay si wynie.
Wsplnota Europejska decyzj z grudnia 1991 r. popara nielegaln, zbrojn
secesj Sowenii i Chorwacji i zachcia inne republiki do tego samego. Nigdy
nie wytumaczya swej decyzji. Nie byo oburzenia w Zachodniej Europie, gdy
w sierpniu 1995 r. siy chorwackie wspomagane przez USA rozpoczy najwiksz
i najkrwawsz ofensyw w 4-letniej historii wojny domowej. W cigu jednego
tygodnia, wier miliona uchodcw ucieko przed armi chorwack. Chorwaci
wyczycili etnicznie serbsk ludno z terenw byej Republiki Chorwacji.
Nie byo adnej wzmianki o starcach wypdzanych z domw, czy o chaosie
ucieczki z bombardowanych wiosek. Nie byo sympatii, da naoenia sankcji
na Chorwacj. Sekretarz stanu USA, Warren Christopher owiadczy nawet, e
miadca ofensywa wojskowa bya korzystna dla nas. Poparcie z Pentagonu
obejmowao znacznie wicej ni aprobat. Independent (6.8.1995): Przezbrojenie
i przeszkolenie Chorwackich Si Zbrojnych przed obecn ofensyw stanowi cz
klasycznej operacji CIA, by moe najambitniejszej operacji tego rodzaju od
zakoczenia wojny w Wietnamie. Times (5.8.1995): przezbrojenie Chorwacji
157

NATO na Bakanach

jest jedn z najmniej znanych spraw wojny w Jugosawii. Przedstawiciele USA

usilnie staraj si zaprzeczy udziaowi w tej operacji, ale region a si roi od
byych generaw.
mier Serbom
Nie byoby wojny domowej w byej Republice Chorwacji ani jej oar,
gdyby Chorwaci nie pogwacili historii i konstytucyjnych praw Serbw. Chocia
prawa Serbw do ich ziem na terenie obecnej Chorwacji nada cesarz Ferdynand
II w 1630 roku, osadnictwo serbskie datuje si wczeniej. Monastyr we wsi
Kupa w dolinie rzeki Zrmanja k. Obrowaca zbudowano w 1317 r. Monastyr w.
Archanioa Michaa w dolinie Krki k. Kistanja i Kninu powsta w latach 13501351. Fala osadnictwa wzrosa potem pod wpywem najazdu tureckiego na
prastare ziemie serbskie na poudniu.
W 1905 r. prawa Serbw potwierdzia Rezolucja Zadarska oraz Zarzd
Koalicji Serbsko-Chorwackiej, podobnie jak Narodowa Rada Sowecw,
Chorwatw i Serbw w 1918 r. a tu przed utworzeniem socjalistycznej Jugosawii,
deklaracja praw czowieka narodw i obywateli demokratycznej Chorwacji
w 1944 r. W latach 1946-1990, prawa te gwarantoway wszystkie konstytucje
Narodowej Republiki Chorwacji i Socjalistycznej Republiki Chorwacji: Nard
Serbski ma rwne prawa i jest tak samo konstytucyjny jak Chorwaci. W Boni,
istniay 3 konstytucyjne narody: Chorwaci, Serbowie i Muzumanie (Serbowie
nawrceni na islam, pisane z duej litery jako narodowo wprowadzona
przez Tit). Obecnie politycznie dominuj tam radykalni muzumanie, przy
poparciu USA i spoecznoci midzynarodowej.
Od czasu wprowadzenia przez Starczewicia serbofobii w XIX w. do
programu chorwackiej Partii Praw, reprezentuje ona gwn, jeli nie jedyn,
ni chorwackiego nacjonalizmu, wedug ktrego Chorwaci s ras wysz,
a Serbowie nisz, zasugujc nawet na ludobjstwo. Wystarczy otworzy dziea
Starczewicia: Nard chorwacki uwaa sowiask krew Serbw za obc. Nard
chorwacki nie bdzie tolerowa profanacji witej ziemi chorwackiej przez ten
niewolniczy chw [...] Serbw trzeba zlikwidowa, by usun ras, ktra przeya
w Europie. Rasizm Starczewicia, ojca narodu, dopracowa Iwo Pilar (pseudonim
L.W. Sudland) w pracy z 1918 r. pt. Die Sdslawische Frage und der Weltkrieg
(Kwestia Poudniowych Sowian a Wojna wiatowa). Nie przypadkiem,
ponowne wydanie ksiki Starczewicia po chorwacku w 1943 r. zbiego si
z powstaniem Niezalenego Pastwa Chorwacji (NDH), faszystowskiego reimu
Ante Pawelicia, zaoyciela ustaszy w 1929 r. Pawelicia nazwano Poglavnik,
tak jak Hitlera Fhrer, a Mussoliniego Duce. Nowy Poglavnik, Franjo Tudman
w ksice pt. The Wasteland of Historical Reality (Spalona Ziemia Historycznej
Rzeczywistoci; 1989): Ludobjstwo to zjawisko normalne, zgodne z []
harmoni w boym wiecie. Ludobjstwo jest nie tylko dozwolone, ale jest
zalecane, nawet przykazane sowem Boga Wszechmogcego.
158

Wrd chorwackich braci

Jednym z pierwszych zada armii w nowej faszystowskiej Chorwacji w 1991

r. byo uszkodzenie odbudowanej w 1984 r. cerkwi w. Jana Baptysty z 1775
r. w Jasenowacu, ktr ustasze spalili w 1941 r. Najechawszy na teren obozupomnika Jasenowac w 1995 roku, siy chorwackie zbezczeciy, spldroway
i zniszczyy cerkiew oraz teren muzeum i orodka pamici. W styczniu 1996
r. Tudman zaproponowa w chorwackim parlamencie, eby ekshumowa
ciaa ustaszy i pochowa je obok ich oar w Jasenowacu, w akcie pojednania.
Washington Post (10.3.1996): ekshumacja zwok chorwackich onierzyfaszystw, eby pochowa ich w Jasenowacu, zrobiaby go jedynym miejscem
w Europie, gdzie oary obozu koncentracyjnego z II wojny wiatowej le
z onierzami armii, ktra ich zapaa i zabia. List otwarty do Tudmana od
ydowskiego publicysty, Slawko Goldsteina, ktry straci dziada, babci wujka
i ciotk w Jasenowacu, a ojca w Jadownie: Zostaw pan naszych zamordowanych
w spokoju [] 16 do 17 tys. ydw stracio tam ycie, obok Serbw, Chorwatw
i Romw [] Zabili ich czonkowie wojskowej formacji Obrona Ustaszy []
pod dowdztwem Maksa Luburicia, ktry odpowiada za [] wszystkie obozy
koncentracyjne w NDH. Wielu z tej zbrodniczej jednostki aresztowano i zabito
w okolicach Bleiburga, Drawograda, Mariboru i Krini Put. Teraz chce pan
przenie koci tych zbrodniarzy do Jasenowaca.
We wstpie do wydania w 1990 r. dr Wladimir Weselica, prezydent
Chorwackiej Partii Demokratycznej, wyraa entuzjazm, e Pilar daje trafne
odpowiedzi na najwyszym poziomie intelektualnym. Weselica adoruje
konsekwentn nienawi Pilara do Serbw: nie bez przyczyny prbowaem
pokaza, jak wspczeni Serbowie s niebezpieczni przez swoje idee i skad
rasowy, jak maj we krwi skonnoci do konspiracji, rewolucji i zamachw.
Rasizm chorwacki, na ktrym Starczewi zbudowa Parti Praw, mia godnych
nastpcw. Brytyjski historyk A.P.J. Taylor: kiedy niektrzy odmwili przyjcia
koniktu z Serbami za paszczyzn partii, wikszo utworzya Czyst Parti
Praw czyst od jakiegokolwiek ladu realizmu. Fanatyzm zagrzebskich
intelektualistw zarazi pozornie demokratyczn Chorwack Parti Chopsk
Stjepana Radicia, ktry w 1914 r. powiedzia o Serbach: nieugici wrogowie
Chwalebnej Monarchii, naszej Monarchii, a przede wszystkim chorwackiej drogi
yciowej. Nie bya to odosobniona wypowied.
Chorwacki rasizm II wojny wiatowej i powojenni ustasze oparli si na ideach
Starczewicia, Pilara i in. W obozach zagady i czystkach etnicznych ustasze
realizowali teorie rasistw tak okrutnie, e przeraali wizytujcych SS-manw.
Starczewi: Serbowie s dzicy, trzeba ich eksterminowa. Ante Paweli (1941):
ciem drzewa, do was naley obcicie gazi. Mile Budak (1941): jedna trzecia
Serbw na mier... Arcybiskup katolicki w Zagrzebiu, Alojzije Stepina (1942):
Morze jest niezmierzone, a Woosi niewierni. Wooch jest tu pogardliw nazw
159

NATO na Bakanach

dla prawosawnych, w tym przypadku Serbw. Milowan Zani (1941): To ma by

ziemia Chorwatw i nikogo innego. My ustasze zrobimy wszystko, eby ten kraj
sta si naprawd chorwacki i wyczycimy go z Serbw. To nie jest tajemnica,
tylko polityka pastwa. Katolicki ksidz Franjo Mati z Nowa Gradiszka nawraca
Serbw, pytajc ich: Bg w niebie, ustasze na ziemi, Jasenowac w rodku, a teraz
chcesz czy nie? Wysannik III Rzeszy, Neubacher: Serbowie stali si zwierzyn.
Liczba niewinnych zabitych jest niemal nieskoczona. Kady onierz ustaszy
systematycznie polowa na niewinnych dla zabawy, jak w redniowieczu polowao
si na jelenie i kuropatwy.
Dominik Mandi w ksice z 1956 r. (opublikowanej dopiero w 1971 r.
i wznowionej w Chorwacji w 1990 r. tu przed secesj) pt. Hrvati i Srbi dva stara
razlicita naroda (Chorwaci i Serbowie Dwa Odwieczne i Rne Narody), prbuje
udowodni, e Serbowie pochodz z Afryki i s mulatami. Idee Starczewicia yj
wrd Chorwatw, ktrzy rehabilituj NDH. Aby wybieli winnych, Tudman
w swej ksice prbuje zmniejszy ogromn liczb oar ustaszy, tumaczc, e
w historii zawsze byo ludobjstwo, kiedy na drodze wikszego narodu stan
mniejszy dlatego ludobjstwo jest cech oglnoludzk. Jake humanistyczne
wytumaczenie chorwackich faszystw.
Zapora wojskowa
Dla obrony swej cywilizacji, Chiczycy wybudowali Mur Chiski. Aby
obroni Europ przed inwazj islamsk, Habsburgowie utworzyli Kresy
Wojskowe, Militrgrenze (Vojna Krajina po serbsko-chorwacku, albo po prostu
Krajina). Po klsce zadanej Wgrom przez Turkw pod Mohaczem, Chorwacja
przesza pod ochron cesarza Ferdynanda w 1527 roku, zostawiajc swe
poudniowe ziemie przylege do Turkw na wp opuszczone po ucieczce ludnoci.
Ferdynand wywaszczy wacicieli ziemskich i ufortykowa opuszczone tereny.
Z pozostajcych Chorwatw i uciekajcych na pnoc przed Turkami Serbw
i Woochw, cesarz zorganizowa si wojskow. onierzy-wieniakw zwolni
z paszczyzny w zamian za sub cesarstwu.
Nie zwaajc na gbokie niezadowolenie wywaszczonych posiadaczy
chorwackich i wgierskich, Habsburgowie wzmacniali Krajin. Jej specjalny
status przyciga lubujcych wolno i dnych przygd. W drugiej poowie XVIII
w. pas ochrony przed Turkami rozciga si od Adriatyku przez obecn Republik
Serbsk w BiH i Wojwodin, po dzisiejsz Modawi, ale na szerokoci nie
wikszej ni 100 km. Grenzer, mieszkacy bariery wojskowej, kochali wolno
i byli posuszni jej gwarantom: odlegemu cesarzowi oraz jego gubernatorowi.
Na korzy cesarzowi, jeszcze podczas I wojny wiatowej Grenzer stawiali opr
chorwackim nacjonalistom i nie bali si panw bardziej ni Turkw. Nie znosili
magnatw i feudaw. Aroganckiego barona na wociach przylegych do ich
terytorium, rozcignli na awce postawionej w poprzek granicy. Przestrzegajc
160

Wrd chorwackich braci

prawa z obu jej stron, wcisnli mu naleny podatek w do, a z drugiej strony
dobrze wychostali tyek.
Podtrzymujc silne wizi narodowociowe, serbscy onierze-rolnicy
stanowili powany element etniczny i yli w rodzinach-komunach. Wrd nich
byli wyjci przez Turkw spod prawa Hajduki i Uskoki. Hajduki powstali jako
bandy w Serbii i Bugarii, a potem przewodzili tam powstaniom narodowym
przeciw Turkom. Z czasem rozprzestrzenili si na cae Bakany. Ci patriocirozbjnicy przypominali cechami wrogich im Turkw. Claudio Magris w ksice
pt. Danube: Byli wiecznymi partyzantami, panami wwozw i grskich czeluci.
Wiejscy trubadurzy, kronikarze i podrnicy zgodnie opisuj ich jako dzikich i
nieposkromionych, na prno ciganych przez zaptiehw i baszibazukw
(turecka policja) i przez Arnautw, Albaczykw w subie cesarstwa
osmaskiego.
Uskoki byli chrzecijanami, ktrzy po pokonaniu Boni przez Turkw
w XV w. uciekli do Dalmacji, potem do miasta Senj na wybrzeu adriatyckim
Kresw Wojskowych. Ich nazwa najprawdopodobniej pochodzi od sposobu
walki, podobnej do partyzanckiej przez zaskoczenie i ucieczk. Z bazy w Senj
wyroli na piratw Adriatyku, terroryzujc wenecki handel. Mimo to cieszyli si
z pocztku skrytym wsparciem Habsburgw, bo byli zapor przeciw Turkom.
Uskokw rozwiza traktat w Madrycie (1617), a ich statki zniszczono. Zostali
wywiezieni w gry, ktrym nadali swe imi.
Oddajc wspczesny charakter wojen w regionie, Magris pisze
o solidarnoci i umiowaniu wolnoci przez Grenzer: Historia zamieszania i
rozgardiaszu, ale te dyscypliny elaznych wizi, ktre czyy tych ludzi yjcych
na ziemi niczyjej midzy obcymi terytoriami. Historia dzikoci, brutalnych i
barbarzyskich cierpie i oczywicie lojalnoci. Historia przeraajcego trudu,
dzikiej ywotnoci i onierskich przechwaek [] Ponad wszystko to opowie
o zacitej dumnej niepodlegoci, zawici pilnujcej swej autonomii przeciw
jakiejkolwiek zewntrznej wadzy. W 1881 r. dekret cesarski rozwiza i przekaza
Kresy Wojskowe administracji wgierskiej. Grenzer poczuli si zawiedzeni.
Wielki mit austriacki o sudze wiernym panu uczy nas, e suga zaiste pozostaje
wierny, ale pan czsto nie zauway Magris kilka lat przed inwazj nowego
pana na Bakany, USA-NATO.
Osiedlecy stali si na wieki bohaterskimi obrocami Europy przed nawa
tureck. Ssiednie, znacznie mniejsze Chorwacja, Sawonia, Dalmacja byy zawsze
prowincjami lub krajami oddzielnymi politycznie i geogracznie od Krajiny.
Dopiero za czasw faszystowskiej Chorwacji (1941-1945) i komunistycznej
Jugosawii Tity-Chorwata, wszystkie one zlay si w Chorwacj. Nigdy
przedtem Serbami krajiskimi nie rzdzili Chorwaci. Jest szczytem sarkazmu
nazywa Serbw z Krajiny Serbami chorwackimi. W 1849 r. Krajina staa si
161

NATO na Bakanach

oddzieln prowincj o powierzchni 40 tys. km2 i zaludnieniu 1,2 mln, przewanie

Serbw czy Chorwatw, mniej Woochw czy Rumunw. (Encyclopedia
Britannica 1952, haso Military Frontier).
Woosi
Wikszo serbska Vojnej Krajiny przetrwaa do schyku XX w. w zachodnich
i rodkowych zarysach habsburskiej zapory. Autonomiczna Republika Serbska
Krajina (RSK) cigna si ukiem wzdu granicy z BiH: od terenw na
pnoc od Splitu, przez Knin, wok Bihacia, nastpnie na wschd ku Banja
Luka. Zachodnia Sawonia, mae terytorium serbskie, leaa dalej na wschd,
przedzielona terenami wikszoci chorwackiej. RSK zostaa protektoratem ONZ
po secesji Chorwacji, od lutego 1992 r. do Operacji Burza armii chorwackiej
w 1995 r.
Potomkowie serbskich migrantw do Krajiny stali si problemem, gdy
w XIX w. odrodzi si chorwacki nacjonalizm. II wojna wiatowa daa si
Serbom krajiskim tragicznie we znaki eksterminacj przez ustaszy. Reim Tity
natomiast celowo nie rozwija Krajiny gospodarczo. Roszczenia chorwackie do
ziem zamieszkaych do niedawna przez Serbw i nienawi do nich ma korzenie
w zawici o ziemi porzucon przez Chorwatw w obliczu tureckiej naway.
Gdyby jednak nie obecno Serbw na Kresach Wojskowych, mogoby dzi nie
by narodu chorwackiego. Nacjonalici bakascy oraz obcy gracze polityczni
niszcz mozaik narodowociow potomkw tych, ktrzy obronili Europ
przed zalewem tureckim. Ta sama Europa i jej siostra Ameryka zaatakoway
Jugosawi pod sztandarem NATO i pozwoliy islamskim hienom rwa resztki
dogorywajcego pastwa poudniowych Sowian.
Serbowie osadzili si w Maej Serbii w Zachodniej Sawonii przed 1630
r. Ju wtedy widnieje na mapach austriackich Kleine Wallachei, nazwane od
Woochw, bez zwizku z Serbami. W obecnych granicach, ziemia ta znajduje
si midzy Wgrami, rzek Saw, Zagrzebiem i Osijkiem. S tu gminy
i miejscowoci Slawonska Poega, Pakrac, Daruwar, Grubisno Polje, Podrawska
Slatina i Orahowica, usytuowane wok gr Papuk i Psunj. Organizacja Veritas
ma dokumentacj sugerujc wyrzucenie odpadw radioaktywnych z Europy
Zachodniej w rejonie tych gr podczas chorwackiej agresji lat 1991-1992.
Komisja ONZ robia tam badania, ale nie opublikowaa wynikw.
Serbowie napynli do Zachodniej Sawonii od XVI w. pod presj
podbojw i wojen tureckich. Wanym wydarzeniem bya proklamacja przez
cesarza Ferdynanda Statuta Vallachorum 5.10.1630 roku, ktry nada im podstawy
administracyjne, z bezporedni podlegoci cesarstwu. Za Leopolda I, mogli ju
w peni czci sw wiar i mieli unikalny samorzd, kierowany przez arcybiskupa
prawosawnego, wybranego przez synod serbski. Poddani Chorwaci i Sawocy
zazdrocili przywilejw Serbom zachodnio-sawoskim, a uprzedni waciciele
162

Wrd chorwackich braci

uwaszczonych ziem nie pogodzili si ze strat. Wadcy austrowgierscy nie

pozwolili jednak na naruszenie statusu Serbw. Uprzywilejowana pozycja
Serbw zrodzia chorwack wrogo, ktr popiera Koci Katolicki.
Kolejne konikty midzy Serbami a Chorwatami miay religijn konotacj.
Gowa biskupstwa w Zagrzebiu, Alojz Kuzmi uwaa (13.11.1700), e lepiej
byoby zabi Serbw (podci im garda) ni pozwoli im osiedli si. To
by pierwszy pisemny dowd intencji zycznego wyniszczenia Serbw. Koa
wojskowe Austro-Wgier popieray koncepcj, poniewa pomagaa sia etniczne
antagonizmy dla realizacji planw mocarstwowych.
Oparta na wgierskim feudalizmie, chorwacka myl polityczna dojrzaa
w drugiej poowie XIX w. do negacji Serbw. Chorwaccy przywdcy polityczni
i narodowi uwaali Serbw za czynnik destabilizujcy program narodowy
Chorwatw, czynnik wymagajcy eliminacji. Chorwaci nie zauwayli, jak wany
dodatni wpyw na ich narodowo wywarli Serbowie: unormowanie jzyka, partie
ludowe, instytucje, dziaalno kulturalna, zjednoczenie Dalmacji z Chorwacj,
ukoczenie II wojny wiatowej po stronie zwycizcw i ekspansja terytorium
w wyniku tego. Serbowie odegrali decydujc rol w walce z faszyzmem
w Chorwacji lat 1941-1943. Jedyne serbskie jednostki wojskowe nazwano
chorwackimi z przyczyn ideologicznych.
Iwan Maurani, chorwacki pan i poeta, jako jeden z pierwszych prbowa
zaprzeczy serbskiej odrbnoci. Od tego czasu jego idee popieray partie caego
spektrum politycznego Chorwacji. Kulminowao to brutalnie za faszystowskiego
reimu Pawelicia, a Tito uprawia agodniejsz form dyskryminacji Serbw.
Chorwacki intelektualista, XIX-wieczny architekt Iso Krsznjawi: By czas, gdy
Serbowie mieli zosta wyeliminowani siekierami. Co jest w tej idei, co bardzo
wanego. Wyraa ona mianowicie jedyny sposb realizacji chorwackiej myli.
Nastpnie w 1905 r. Franz Ferdinand opracowa pomys zycznego
zniszczenia Serbw. Koniec XIX w. pokaza, co mogoby si wydarzy. Antyserbskie demonstracje w Zagrzebiu w 1895, 1899 i 1902 r. odbyy si pod
sloganem Sznur dla Slawo-Serba. Pokazowy proces przeciw Serbom o zdrad
odby si w 1909 r. Rok wczeniej, Ioszua Frank, przywdca Chorwackiej Partii
Prawa Narodowego, dosta z najwyszych k wojskowych Wiednia sygna, eby
zorganizowa masakr Serbw w Chorwacji, albo wypdzi ich, gdyby wybucha
wojna midzy Austro-Wgrami a Serbi.
ycie duchowe i kulturalne Serbw w Zachodniej Sawonii oparo si na
centrach religijnych, szczeglnie w Pakracu, pomagajc im zachowa jedno,
narodowo i jzyk. wiadomi rde swego alfabetu, miejscowi Serbowie oparli
si prbom zmiany ich cyrylicy na alfabet aciski pod koniec XVIII w. Katolicki
pisarz z tego okresu, Matija Antun Reljkowi: Ach, moi sawoscy przyjaciele,
nie macie racji, gdy nasi przodkowie byli dobrze wyksztaceni; czytali i pisali
163

NATO na Bakanach

po serbsku. Serbowie oparli si opresji ze strony Kocioa rzymskokatolickiego

i Wiednia do koca XX w. wiadcz o tym zachowane freski w. Sawy,
w. Symeona, Ksicia azarza i witych dynastii Nemanjiciw. Serbskie hymny
narodowe i tradycje ustnych przekazw te wiadcz o sile wizi serbskiej.
Dziki niej, Serbowie byli tolerancyjni w stosunku do Chorwatw i aktywnie
uczestniczyli w yciu politycznym drugiej poowy XIX w. i caego XX w.
II wojna wiatowa bya cika dla sawoskich Serbw. Wielu trao na
cierpienie i mier w ustaszowskich obozach, innych katoliccy ksia nawracali
pod grob utraty ycia, czym czsto koczyo si to nawracanie. Cerkwie
zbezczeszczono i zdewastowano, domy spldrowano i podpalono. Jedyn win
eksterminowanych byy ich prawosawie i serbsko. Wanie w Zachodniej
Sawonii (ZS), w jej poudniowo-zachodnim kracu na bagnach Sawy, znajdowa
si obz zagady Jasenowac. Chorwaci popenili wtedy ludobjstwo na Serbach
pod skrzydami hitlerowskich Niemiec. P wieku pniej zrobili to samo pod
okiem spoecznoci midzynarodowej (rozdzia pt. Bysk i Burza).
Z nurtem Dunaju
Przesuchanie wiadka, nazwanego Chirurgiem. Wychodzi poszanowanie
praw czowieka, o ktrym do dzi pisz witryny chorwackich nacjonalistw.
Po starciu zbrojnym bezpieki z Wukowara z cywilami w Borowo Selo 2.5.1991
roku, 11 funkcjonariuszy przyjto do wukowarskiego szpitala razem z 5
serbskimi cywilami. Natychmiast zjawili si uzbrojeni policjanci i nie opucili
szpitala a do wyzwolenia. Po 5 dniach przetransportowano nagle Serbw ze
szpitala migowcem do Zagrzebia. Od tego momentu zaczli napywa ranni
i zmienio si ycie naczelnika wydziau chirurgicznego. Pod koniec czerwca
zjawi si u niego dr Juraj Njawro z asystentem przysanym z Zagrzebia i dwoma
uzbrojonymi ze ZNG. Njawro poinformowa Chirurga, e odtd ograniczy si do
cywilw, podczas gdy policjanci i gwardzici bd pod opiek Njawro. Tak zostao
do wyzwolenia 19.11.1991 r. Zadali zwolnienia Serbw na niepenych etatach.
Serbski dyrektor szpitala, Popowi, wylecia na rozkaz ministra zdrowia
Republiki Chorwacji, Hebranga. Chirurg: HDZ, partia Franjo Tudmana, bardzo
si wtedy uaktywnia w miejscowociach Bogdanowci i Mitnica. Ich kolumny
20-30 pojazdw jedziy po miasteczkach, likwidowali Serbw, wamywali si
i grabili serbskie domy. Zlikwidowali w ten sposb czowieka imieniem Jowica.
Pod koniec sierpnia zaczli strzela z modzierzy w koszary, a poniewa mj dom
by w pobliu, nie odwayem si tam i. Z on i teciow przeprowadzilimy
si do szpitala. Warunki pracy stay si nie do zniesienia. Dr Bosana, dr Njawro,
dr Zujowic z Zagrzebia, dr Kratol z Osijka, Marko Mandi od gipsw i dr
Zoran Aleksijewi z on okazali si szowinistycznymi Chorwatami. Zbierali si
noc, piewali piosenki ustaszw, jedli i pili, podczas gdy reszta bya godna.
Etniczni Chorwaci trzymali si od nich z daleka, a Serbowie, cznie z Chirurgiem
164

Wrd chorwackich braci

musieli siedzie cicho, by nie narazi ycia. Nie wolno byo im si zbiera,
oglda telewizji, ani sucha radia poza chorwackim. Coraz wicej rannych
zaczo przybywa do szpitala ze sw broni, a wraz z nimi rodziny. Nieraz byo
100-150 uzbrojonych w szpitalu.
7.10.1991 r. Chirurga wezwano na przesuchanie po znalezieniu broni w jego
domu. Dzie potem zjawi si uzbrojony gwardzista, ktry zely czetnick ma
Chirurga i zbi go piciami po twarzy i ciele. Chcia zabi. Chirurgowi udao si
przedrze do Njawro i Bosana. Zada, by rozwizali problem, albo pozwolili
go zabi: Bosana powiedziaa, e gwardzista, ktry mnie pobi i jego koledzy s
bohaterami, bojownikami o wolno swej ojczyzny i e znaleli kaset z serbskimi
pieniami u mnie w domu. Njawro powiedzia, groc mi, e mamy czas wojny
i kadego moemy si pozby. Zaczli mnie przesuchiwa, przychodzc po mnie
i on o 2giej w nocy. Chirurga przesuchiwa czonek policji specjalnej w ZNG.
Noc przychodzili do szpitala uzbrojeni gwardzici. Snajperzy wchodzili na dach.
Chorwacki anestezjolog z Zagrzebia, dr Kust, zaoponowa do Bosana: Dlaczego
nie zabroni im pani strzela z dachu szpitala? Na szpital spada bomba z samolotu,
bo kto strzela z dachu. Z parku i z podwrza zakadu Elektroslavonija przed
szpitalem, gwardzici ostrzelali pozycje wojsk, ktre odpowiedziao ogniem
i niektre pociski tray w szpital.
Poza wzrastajc iloci rannych z si chorwackich, traali do szpitala
onierze z Armii Jugosawii. Z polecenia Njawro, brano ich do specjalnego
pokoju, gdzie wstp mia tylko on i chorwacka pielgniarka. Chirurg wie o 3
przypadkach przyjtych Serbw. Jednego z lekkimi ranami przyprowadzi
gwardzista z policji specjalnej: To czetnik. Zabi 30 ludzi, trzeba go od razu
zlikwidowa. Zosta zamordowany tego samego wieczoru i wrzucony do Dunaju
powiedzia Chirurgowi personel: Strona z rejestracji jego nazwiska zostaa
wydarta, pokaza mi to Pero, chocia nie wiedzia, kto to zrobi. Chorwacki
i serbski personel powiedzia mi po cichu, e ten czowiek popyn z nurtem
Dunaju. Sd zapyta Chirurga, czy mogo chodzi o Nedeljko Turukalo. Nie
wiedzia, bo mu nie wolno byo wychodzi poza szpital od 25.10.1991 r. Nie
mg sprawdzi tosamoci zamordowanego: szpital przyj onierza rannego
w nog i odek. Przej go dr Njawro. Dowiedziaem si od pielgniarki, e
Njawro dopuci do miertelnego wykrwawienia pacjenta na stole operacyjnym,
nie zamykajc naczynia krwiononego. Zdarzyo si to ok. 10.11.1991 roku, przed
wyzwoleniem Wukowara. Toma Jakowljewi tra do szpitala na amputacj nogi.
Bya z nim ona. Njawro zarzdzi wczesne zwolnienie ze szpitala. Toma prosi
Chirurga o interwencj: Doktorze, chc mnie odwie, prosz o pomoc. Chirurg
nie mg jednak nic zrobi, bo on i Toma byliby zlikwidowani. Zabrali go ze
szpitala midzy 5 a 10.11.1991 roku: Nie wiem, kto go zabra. Po wyzwoleniu
Wukowara dowiedziaem si, e jego i on zamordowano.
165

NATO na Bakanach

Zamordowali te w szpitalu 19-letniego chopaka, sierot z poudniowej

Serbii. Mia kilka ran, Njawro operowa go i odstawi do serbskiego pokoju.
4 dni po operacji Chirurg obchodzc swych pacjentw przypadkiem rozmawia
z tym onierzem. Noga miaa gangren. Njawro wzi go na st operacyjny
i pacjent zmar. Personel rozmawia midzy sob, e Njawro nie opiekowa si nim
i nie zauway objaww gangreny na czas. Chirurg ws. onierzy si Jugosawii:
ich armia wiedziaa, e tam s, poniewa Bosana zmusia Jowicia, by zadzwoni
do gen. Rasety i zada zaprzestania ostrzeliwa szpitala. Musieli zostawi ich
ywych, nie mieli ich zlikwidowa, bo armia wiedziaa o nich. Nie wiem, gdzie
i jak grzebano onierzy i czonkw obrony terytorialnej po przywiezieniu do
szpitala, ani ilu ich byo. Zajmowa si tym wycznie dr Njawro. Do szpitala
tra syn dr Bosana w mundurze gwardzisty, lekko ranny. Ujrzawszy matk,
rozpostar ramiona i powiedzia w euforii: Mamo, zabiem dwch czetnikw!
Chirurg prbowa zmieni u Bosana reguy monopolu Njawro nad serbskimi
pacjentami: odpowiedziaa, e trzeba wytrzyma jeszcze par dni i Chorwacja
bdzie wolna. Ju 17.11.1991 r. chorwaccy gwardzici i policjanci napywaj
do szpitala ubrani po cywilnemu: zaczli przebiera si w biae kitle szpitalne.
Szacuj, e byo ich ze 200. Zjawiy si te due grupy chorwackich cywilw.
W pokoju rentgenowskim byo ok. 300 karabinw. Tu przed nadejciem armii,
bro gdzie zabrano. Karabiny byy poukrywane po caym szpitalu. Wszyscy
pracownicy szpitala mieli tabliczki z nazwiskiem i zdjciem, aby odrni ich od
tych, ktrzy przebrali si na biao, by uj z Wukowara w ewakuacji szpitala.
Njawro i Bosana przygotowali dokumenty do ewakuacji: wczyli dowody
osobiste i dokumentacj zgonu ywych gwardzistw i policjantw, ktrzy znani
byli ze zbrodni w caym Wukowarze. Na stronach Serbw krajiskich nie ma
zbrodniarzy takich, jak Njawro i Bosana. Natowski trybuna w Hadze ma
trudnoci z sdzeniem wikszych zbrodniarzy wojennych, Janko Bobetki
i Ante Gotowiny.
Heil Tudman
Wiosn 1990 r. nacjonalist Franjo Tudmana wybrano prezydentem
Chorwacji. Jego rzd zacz od usuwania serbskich nazw ulic, a skoczy na
usuwaniu Serbw z pracy, wasnych domw i ziemi. W Wukowarze i okolicach,
gdzie Serbowie stanowili 37% ludnoci, a Chorwaci 44%, zamieszki zaczy
si zaraz po wyborach. Za przykadem Zagrzebia, rmy pastwowe i prywatne
zaczy wyrzuca Serbw z pracy. Napicie wzroso na przedmieciu Borowo
Selo, gdy bojwki zaczy zastrasza Serbw wybuchami bomb. Pokazay si
znaki: Psom i Serbom wstp wzbroniony. W klimacie strachu i grozy, Serbowie
zaczli wyjeda z Chorwacji do Boni i Serbii, zanim w czerwcu zacza
si wojna. Prasa przekrcia fakty: Wukowar, miasto 31 tys. Serbw i 36 tys.
Chorwatw, stao si symbolem cierpie chorwackich. Niezorganizowani
166

Wrd chorwackich braci

Serbowie zemcili si na ludnoci chorwackiej, kiedy opanowali miasto, ale

zbiorowy grb Chorwatw w Owcarze pod Wukowarem nie moe przysoni
faktu, e cae miasto stao si wczeniej mogi Serbw. Wszedszy do miasta,
JNA znalaza zwoki Serbw, co pokazuj fotograe na zabronionej wystawie.
Rzd brytyjski zabroni zorganizowania 13.1.1993 r. wystawy w... Belgradzie,
zdj okruciestw popenionych na Serbach. Natomiast grupy chorwackie
i muzumaskie bez przeszkd wystawiay w Wielkiej Brytanii zdjcia krzywd
doznanych od Serbw. W 1990 r. Bojana Isakowi z Serbskiej Akademii Nauk
i Sztuk Piknych rozpocza dokumentacj morderstw ustaszw na Serbach z II
wojny wiatowej. Wkrtce Chorwaci zniszczyli miejsce jej wykopalisk. Zostay
tylko zdjcia. Dwa lata pniej (29.9.1992) w Muzeum Sztuki Stosowanej
w Belgradzie, Isakowi organizuje wystaw o rodakach zabitych w natowskiej
wojnie: Chorwacja prbuje oczyci sw histori, po prostu postpuje za
Niemcami. Kto pierwszy wspomnia o obozach koncentracyjnych w Boni?
Niemcy. A teraz Niemcy chc jakiej Norymbergii dla Serbw. W wywiadzie dla
LM: Amerykanie i Europejczycy nie chc pokaza naszych zdj swoim narodom
bo s winni. My moemy oglda w telewizji programy Sky, BBC i CNN, wic
wiemy co si dzieje w Europie i USA ale wy nie wiecie, co si dzieje tutaj. Jeli
Brytyjczycy zobaczyliby wystaw, zaczliby zadawa pytania.
Isakowi pokazuje koci serbskie z dow, gdzie ustasze wrzucali swe oary.
Pokazuje Serbki pdzone do Jasenowaca, gdzie zgino kilkaset tysicy Serbw,
Romw i ydw. Z okruciestw nowej wojny, Isakowi wybraa zdjcie zabitego
3-letniego chopca, ktry prbowa schowa si w piwnicy; przedtem zabili
jego rodzicw. Dziewczynk serbsk udusili w torbie plastikowej. Rodzicw
2 chopcw, Kalanjw z Gospica, zabili i spalili. Wycofujc si 15-16.11.1991
roku, siy chorwackie masakroway poukrywan ludno. Jedno zdjcie pokazuje
Serbw zabitych siekier po wycigniciu z piwnicy.
Dziennikarka Joan Phillips nie wiedziaa, jak tumaczy w Belgradzie,
e brytyjskie rodki przekazu kami i e Serbowie s jedynym narodem byej
Jugosawii skazanym na sankcje Zachodu. Midzynarodowa konferencja prasowa
atakowaa Serbw za Krajin, podczas gdy masakr dokonay siy Chorwacji.
Isakowi: relacje prasowe z Krajiny s wybiorczym milczeniem. Jest wiele innych
oar: Chorwatw, Muzumanw nie negujemy tego. auj ich wszystkich.
Zachodnie rodki przekazu wyciszyy prawd. Chorwaci zabili mieszkacw
wsi serbskich, a obwiniono Serbw. Rwnie niedorzeczny by serbski sabota
zapory wodnej, ktra wpada w problemy, ale dopiero po zajciu przez siy
chorwackie i cudownie przywrcono jej bezpieczestwo. Przedstawiciel Krajiny
przypomnia dziennikarzom, e w jednym tygodniu walk siy chorwackie zabiy
830 cywilnych Serbw i 150 onierzy. Reporterzy potpili Serbw za trzymanie
si za wszelk cen ziemi i chwycenie za bro.
167

NATO na Bakanach

Guardian (26.1.1993): Chorwaci kontynuuj ofensyw, a badacze ONZ

odkrywaj zbiorow mogi. Wukowar to serbska agresja. Wic Serbowie
zniszczyli miasto zamieszkae w poowie przez Serbw? Spodziewajc si
doniesienia o serbskich oarach, Phillips zaskoczy opis grobu Chorwatw
w Wukowarze: zestawienie w artykule kasowao to, co aktualnie robiono Serbom
w Krajinie, skupiajc uwag na losie Chorwatw w Wukowarze przed ponad
rokiem. Phillips: musielimy wnioskowa, e siy serbskie, ktre zniszczyy
Wukowar skaday si ze zych ludzi. Przed wojn mieszkao w Chorwacji 600 tys.
Serbw. Teraz mieszka sto tysicy i sytuacja jest daleka od bezpiecznej. Miasta
na froncie wojny domowej w Chorwacji Osijek, Karlowac, Sisak, Zadar, Split
i Szibenik ju wtedy byy wyczyszczone z Serbw. Setki Serbw zniky bez ladu.
Poowa duej serbskiej populacji Zagrzebia opucia miasto. Wystawa Isakowi
pokazuje zdjcia z Gospica: 15 mczyzn i 9 kobiet zmasakrowanych midzy 16
a 18.10.1991 r. broni, noami, motami, nastpnie podpalonych. Od padziernika
1991 do lutego 1992 r. zniko bez wieci ponad 500 Serbw z Gospica i okolic.
Phillips: Kiedy Serbowie popeniaj okruciestwo lub ami jak zasad,
moemy by pewni, e poznamy kady szczeg. Nie mona tego powiedzie
o innych walczcych stronach. 40 tys. wojsk chorwackich stacjonuje poza
Chorwacj w BiH, wbrew zakazowi posyania wojsk. Nic nie sycha o tym,
a Chorwacji nie poddano sankcjom. Natomiast Serbi, ktra nie ma w Boni
regularnych wojsk, cigle si posdza o agresj. Phillips obserwowaa spraw
zakazu przez ONZ przelotw przez kad ze stron: Amerykanie cigle oskarali
Serbw o gwacenie zakazu, mimo obtych dowodw, e samoloty Jugosawii nie
przeleciay ani razu nad zakazan stref od czasu jej ustanowienia 9.10.1992
r. Obserwatorzy ONZ s obecni na wszystkich lotniskach Jugosawii i maj
dostp do wszystkich samolotw i planw lotw. Nadzr powietrzny, AWACS []
potwierdzi, e serbskie samoloty przestrzegay zakaz. A chorwackie samoloty
nagminnie ami rezolucj ONZ. Naleganie Ameryki, by przestrzega zakazu
dotyczy nie przekrocze, tylko nkania Serbw.
Phillips o doniesieniu prasowym, e podczas oblenia Serbowie zrwnali
z ziemi stare miasto Dubrownika: Teraz okazuje si, e stare miasto Dubrownika
przeyo oblenie bez uszczerbku. Jedyne budynki zupenie zniszczone to serbski
koci prawosawny, ktry zbombardowano od rodka. Rzeczywiste szkody
odniosa reputacja Serbw.
Rawni Kotari
Rawni Kotari midzy Zadarem a Szibenikiem to najyniejsze ziemie
Zachodniej Dalmacji. Do stycznia 1993 r. wikszo stanowili tam Serbowie, jak
przed 232 laty. Wtedy katolicki ksidz i historyk, Mile Bogowi, pisa w ksice
pt. Koci katolicki i prawosawie w Dalmacji pod rzdami weneckimi, e
w byej diecezji Nin w samym rodku Rawni Kotari yo 9961 katolikw i 12309
168

Wrd chorwackich braci

prawosawnych. Katolicy pniej stali si Chorwatami, a wikszo z Serbw

pozostaa prawosawna. Wczeniej, liczba Serbw prawosawnych zmniejszaa
si. Przykadowo, w maju 1696 r. biskup Ninu, Parczi poinformowa Rzym, e
we wsiach Policznik i Ljubacz koo Zadaru udao mu si nawrci prawosawnych
schizmatykw tj. Serbw, na katolicyzm.
Veritas to orodek dokumentacji w Kninie, zaoony przez obywateli
RSK w odpowiedzi na wiatow kampani medialn przeciw Serbom. Veritas
przedstawia informacje, ktre przecz rozmaitym prawdom i faktom nt.
sytuacji na terytorium byej Socjalistycznej Republiki Chorwacji. Ich broszura,
ilustrowana zdjciami zmasakrowanych zwok, podaje: Zanim Chorwacja
oderwaa si od Jugosawii w 1991 roku, Serbowie i Chorwaci w Dalmacji,
wic i w rejonie Rawni Kotari, nigdy nie byli w stanie wojny, przynajmniej nie
z udziaem si rzdowych. Co prawda podczas II wojny wiatowej Chorwaci
zorganizowali w Dalmacji jednostki ustaszy w sojuszu z Hitlerem i popenili
zbrodnie na serbskiej ludnoci, szczeglnie w miejscowociach Knin, Drnisz,
w Dolinie Neretwy oraz w Dubrowniku, ale i to nie doprowadzio do bratobjczej
wojny. Hamulcem bya obecno woskiego okupanta oraz to, e partyzantka
skadaa si z obu narodowoci. Serbski ruch czetnikw i ich siy zbrojne rwnie
wczyy Chorwatw.
Wojna midzy Serbami a Chorwatami, sowiaskimi narodami poczonymi
jzykiem i pochodzeniem, zacza si, gdy Chorwaci odczywszy si od
Jugosawii oznajmili, e Serbowie s mniejszoci i na mocy konstytucji z 1990
r. pozbawili ich statusu narodu w nowo ogoszonym pastwie. Serbowie zdawali
sobie spraw z zagroenia biologicznego na wasnej ziemi ju w XVII wieku,
gdy w Dalmacji wyzwolili si od Turkw w dwu wojnach weneckich. Te wojny
ustaliy obecne granice Dalmacji. Serbowie walczyli pod przywdztwem
narodowym i duchowym prawosawnego biskupa Sawatije Ljubibraticia, ksit
Stojana i Zawiszy Jankowi, Wuka Mocziwuny, Wuka Mandiszicia i innych.
Dokumenty z tego okresu stwierdzaj, e pod sztandarem chrzecijaskiej
Wenecji, Serbowie dooyli si wicej od Chorwatw do wyzwolenia
Dalmacji spod panowania tureckiego. Podobnie byo w I wojnie wiatowej
z wyzwoleniem spod Austro-Wgier, a w II wojnie wiatowej spod okupacji
przez faszystowskie Niemcy i Wochy, podczas gdy Chorwaci za kadym razem
prbowali zaanektowa Dalmacj. Serbowie w Rawni Kotari mieli szkoy, gazety
i wydawnictwa przed Chorwatami, a dua cz ich poezji narodowej dotyczy
heroicznej walki Serbw z Turkami.
Chorwacka agresja w styczniu 1993 r. zniweczya serbsk wikszo
w Rawni Kotari. Wsie Islam, Kaszi i Smokowi legy w gruzach, a mieszkacw
zabito. Serbw z mieszanych etnicznie wsi takich, jak Murwica, Crno, Zemunik
Donji, Poljica i Islam Latinski wyrzucono lub zabito. To byy czystki etniczne.
169

NATO na Bakanach

Serbowie przestali tam istnie. Chorwaci zniszczyli cerkwie w Smokowiciu,

Islamie Greczkim i Kasziciu. W Cerkwi w. Jerzego w Islamie Greczkim by
grb jednego z najwikszych pisarzy serbskich, Wladana Desnicy. Wojsko Armii
Chorwacji zbezczecio go niszczc cerkiew. Wiea Stojana Jankowicia, pana
wielkiego rodu serbsko-weneckiego i przodka Desnicy, take ulega zniszczeniu.
Wojska chorwackie z nienawici masakroway ciaa zabitych. Veritas: Nie mamy
dokadnych spisw wasnoci serbskiej zniszczonej przez chorwack maszyn
wojenn od czasu styczniowej agresji. Naleaoby uda si na scen zbrodni,
co nie jest moliwe dla strony serbskiej. Mamy natomiast listy oar ludzkich.
Nie wymieniamy liczby osb wypdzonych i rozdzielonych od rodzin, bo to
wymagaoby specjalnych bada.
W NRD-owskich mundurach
22.11.1993 r. w siedzibie armii RSK, przed mecenasem Bork Torbiciem,
zoy zeznania 65-letni Mirko Opaczi, wiadek wydarze w Rawni Kotari od
22.1.1993 r. Kiedy armia chorwacka zaatakowaa Murwic, pojecha na noc do
znajomego w Smokowiciu. Tam znalaz ciao Dawora Graowca. Rano zatrzymali
go onierze chorwaccy. Zagrozili, e zabij go, jeli znajd cho jednego czetnika
w miejscu, gdzie spa. W Murwicy zobaczy setki wojsk. Odwieli go do sdu
w Zadarze na przesuchanie, ktre trwao do wieczora, po czym znalaz si w celi
z zakrwawionymi cianami, a rano w koszarach policji wojskowej: Bili mnie
i przesuchiwali cay dzie. Stanko Cwetjanowi ze wsi Islam Latinski by ze mn.
Skuli nas w kajdany. Nie karmili ani nie dali wody przez dwa dni, ale znalazem
jabko w mieciach. Kilku policjantw podeszo do ich celi plu na winiw,
kazali caowa podog, ziemi chorwack, i mwi czetnik, krzycze niech
yje Paweli i salutowa gotw dla ojczyzny. W pustej celi nie byo kocw ani
ek. Po dwch dniach zdjli kajdanki i wzili nas na przesuchania. Zeznawaem
klczc na betonowej pododze. Pokazy wali mu zdjcia do rozpoznania osb, ale
Opaczi nie widzia bez okularw: Powiedzieli, e jeli nie widz, wydubi mi oko.
Nastpne przesuchanie byo w kajdanach, przed sdzi ledczym sdu
wojskowego, Branko Brkiciem, po czym przewieziono ich do wizienia
cywilnego w Zadarze: Byo nas czterech w celi. Po dwch dniach kazali mnie
i Cwjetjanowiciowi zrobi dobry uczynek, czyli nosi ciaa z ciarwki do
kostnicy. Wszystko tam widziaem: mczyzn bez poowy gowy, bez ramienia,
nogi. Wynielimy 26 zwok. Jestem pewien, e to cywile, nie liczyem, ale byy
na pewno dwie kobiety. Rozpoznaem moich ssiadw Swetozara Opaczicia,
Zorana Daniczicia i Darko Graowacia. Po wyjciu z samochodu, kpali zwoki
i kazali nam rozpoznawa. Stanko i ja musielimy wykrzykiwa Niech yje Ante
Paweli i to samo dla Franjo Tudmana. Robilimy to do godziny 22. Wtedy
lekarz kaza nam skoczy. Odprowadzili nas do wizienia, kopic i uderzajc
kolbami karabinw. Musielimy wykrzykiwa Niech yje Ante Paweli. Stanko
upad od ciosw. Maltretowali nas w celi tortur.
170

Wrd chorwackich braci

Opaczicia bili mniej, bo by starszy. By w celi z Cwjetjanowiciem, podczas

gdy dwch z policji wojskowej, jeden z kadej strony, bio go i kopao buciorami
po caym ciele: Stanko straci przytomno dwa razy, a oni podnosili go i dalej
bili. Kiedy stwierdzili, e do, wsadzili nas z powrotem do celi. Siedziaem w niej
miesic, potem przenieli do innej celi, gdzie by take prawnik, eljko Komazec
z egara. Z tego powodu bili go najwicej. Przychodzili po winiw noc, brali
po jednym po ciemku i zwracali pokrwawionych. Kiedy jeden bi, inny dawa
tabletki umierzajce bl. Najtrudniejsze byo dla Opaczicia przymusowe bicie
kolegi: Odmwiem, bo nigdy nikogo nie biem. Wyzwali mnie od czetnickiej maci,
mwic, e zabiliby mnie, gdybym by modszy. Dwa tygodnie przed wyjciem bito
ich mniej, aby nie byo ladw. Zostali wymienieni na Chorwatw 25.5.1993 r.
Nenad Sztrbac, lat 35, y z Chorwatk, Sanj Szore. 22.4.1993 r. przysza
po niego policja wojskowa i zabraa do bazy marynarki wojennej Lora w Splicie.
Po jednej nocy zabrali go do sdziego ledczego, ktry wyda nakaz czasowego
aresztu. Tra do wizienia cywilnego w Zadarze na prawie 3 miesice, a w kocu
do wojskowego wizienia Lora: Jednego ranka naczelnik wizienia i naczelny
kryminolog kopali i bili mnie, rwnie pakami, chyba ze cztery godziny. Kiedy
traciem przytomno, polewali mnie wod i dalej bili na zmian. Uprzedniej
nocy musielimy piewa piosenki ustaszw. Naczelnik kaza pozdrawia go
po ustaszowsku gotw dla ojczyzny, podnoszc rk, jak hitlerowscy ustasze
podczas II wojny wiatowej. Nie spali, bo co noc biegli piewa piosenki
ustaszw na podwrzu. Ostatniego, ktry si stawi, zawsze bito. Po jakim
czasie ogolono wszystkim gowy i ubrano w mundury z insygniami armii NRD
na lewym ramieniu i numerem winia wojennego z tyu. W pomieszczeniu ok.
20 m2 byo ich 30. Musieli spa na pododze, na bokach z braku miejsca. Za
potrzeb wypuszczano ich dwa razy na dob na 10 minut.
Sztrbac: W wizieniu w Splicie nie pamitam, bymy w ogle jedli. Raz
dostaem herbat. Dali nam przeterminowane konserwy, ktrych nawet pies by
nie chcia. Naczelnik wizienia w Lora zmusza nas do zjedzenia ich jeden mia
przeu, a drugi zje. Celowa z rewolweru w moje oczy albo stopy, liczc do
10, chocia nigdy nie strzeli. Mnie byo obojtne, nie baem si, bo nawet bym
wola w tej sytuacji, by mnie zabi. Wzi n, grozi mi odciciem genitaliw,
komentujc o moim, tzn. czetnika, zwizku z chorwack kobiet ustaszw i czemu
nie wybraem Muzumanki. Stenograf sdowy odnotowaa, e wiadek zapaka.
Naczelnik obieca zabi Opaczicia, jeli ten zostanie w wizieniu. Zagrozi,
by nie mwi o przesuchaniach, bo przyjedzie sprawdzi zeznania przed
sdem wojskowym w Zadarze. Opaczi: Zoyem tam krtkie zeznanie, jak
mnie traktowano, ale nie odwayem si powiedzie, kto mnie bi. Sd oskary
Opaczicia o Wielko-Serbsko i sympatyzowanie z inwazj na Republik
Chorwacji w Krajinie, wczenie si do armii wroga i udzia w okupacji okolic
171

NATO na Bakanach

Zadaru. Wytknem, e to nic nie ma wsplnego ze mn, bo jestem ze Splitu.

Nic mi nie mogli udowodni, nawet z pomoc wiadkw, ale w kocu znaleli
Dawora Jurjewicia, ktry siedzia w wizieniu w Kninie. Powiedzia sdowi
w mojej obecnoci, e czekaem na niego w Bukowiciu w mundurze polowym,
uzbrojony, co oczywicie nie jest prawd, bo byem wtedy w Splicie. Kryminolog
w Zadarze szepta do ucha Opaczicia, czy dosta nauczk. Wtedy on zrozumia, e
nie ma dla miejsca w Chorwacji. Spdzi w wizieniu i na torturach 2 miesice
i 25 dni: To tyle z wanych rzeczy, ktre chciaem przekaza zakoczy swe
zeznania w sdzie miejskim w Benkowacu, Rawni Kotari, RSK (24.11.1993).
Czetnicy
56-letnia Tonka Szljepica z Islamu Greczkiego zeznawaa w tym samym
sdzie (25.11.1993): Ok. 17:00 dnia 22.1.1993 r. bylimy z Jowanem na
podwrku, kiedy przyszo trzech z chorwackiej policji ministerstwa spraw
wewntrznych w mundurach polowych. Nic nie zrobilimy, a oni zaraz po wejciu
spoliczkowali mnie, a ma bili, kopali w gow i odek. Bili go z 20 minut,
upad kilka razy, a oni go podnosili i dalej bili. Kiedy przestali, mia zdart skr,
by siny i nie mg mwi, tylko co szepta. Zabrali par na pole: Byo bardzo
zimno w nocy, nie mielimy paszczy. Trali do wizienia w Zadarze na trzy dni:
Byo nas sze osb w pokoju, mj m nie mg si ruszy, spalimy na goym
betonie. Winiw bito, szczeglnie brutalnie Budego Muskowskiego, mwic
mu obelgi. iwko Suboticia bili, kopali w korytarzu, a gdy odpowiada, e nie
wiedzia, gdzie jest jego syn, mwili mu, e jest z czetnikami, jak wszyscy.
M Tonki zmar na jej rkach: W autobusie byo 17 winiw, szofer i trzech
policjantw. Powiedziaam im, e m umar. Oni odparli, e to nie ma znaczenia,
nie mog nic zrobi. Wic trzymaam go a dojechalimy do Paga. Potem go
zabrali, a dostarczyli tutaj miesic temu. 22.1.1993 r. kiedy nas aresztowali
w naszym domu, rozpoznaam, e byli onierzami [...] zagrozili, e wepchn nas
do domu, zamkn i spal. Ok. 10 minut przed aresztowaniem, zabili na podwrzu
mojego 37-letniego syna, Zdrawka. Bylimy w domu, kiedy usyszelimy strzelanie
i wybuchy granatw. Poszlimy z mem skry si w drugim domku, a syn mia
potem doczy. Znaleli go martwego na podwrzu, podziurawionego kulami
na prawym boku. Przykryam go. M powiedzia onierzom, e nie odejdzie
od syna, na co jeden z nich zagrozi, e zabije, jeli dotkniemy zwoki. Matka nie
dowiedziaa si, co si stao z synem: by chorym na nerki pacjentem szpitali
w Zagrzebiu i Zadarze, wic nie by w armii, gdy go zabili. M te nie by
w armii, by rencist, urodzi si w 1929 r.
onierze zapytali o crk Szljepicw, twierdzc, e jak wszyscy posza do
czetnikw. Gdy tylko Tonk przywieli do tymczasowego aresztu w Zadarze,
przeklinali j i ubliali, e urodzia czetnikw. Fascynacja chorwackich
neofaszystw czetnikami pochodzi std, e po II wojnie wiatowej propaganda Tity
172

Wrd chorwackich braci

glorykowaa komunistyczn partyzantk (ku zadowoleniu ustaszw, ktrym

czetnicy te dobrze dali si we znaki), a oczerniaa czetnikw pod dowdztwem
gen. Dray Mihajlowicia. Czetnicy mieli jednak najwiksze osignicia wojskowe
przeciw hitlerowcom i komunistom na Pwyspie Bakaskim.Agenci pochodzenia
niemieckiego w wywiadzie brytyjskim ltrowali doniesienia do Churchilla na
korzy partyzantki Tity. Propaganda secesjonistw i neofaszystw chorwackich
chwycia si tej kalki, zaprogramowanej przez dekady dyktatury Tity. Zachodnia
opinia bezmylnie przyja negatywny stereotyp czetnika.
Innego Opacicia z Murwicy, Stewana, te aresztowano i spdzi w koszarach
3 doby w kajdanach. Podczas przesucha by bity kolbami po gowie i ramionach.
Drugiego dnia musia my ustp, azienk i korytarz, podczas gdy 15 onierzy
bio go na zmian: ryczaem, jak zwierz, powiedzieli mi potem inni winiowie.
Nawet kobiety biy mnie. By wrd nich syn ssiada, Marko Lukicia, waciciela
gospody. Bito go i poniewierano, cigano po innych miejscach. Stewan rozpozna
wrd oprawcw koleg z pracy. Gdy dotar przed sdziego, Branko Brkicia
w Zadarze, nie bili go ju, ale potem dwa miesice wizienia w sdzie byy nie do
zniesienia. Przesuchiwali go i bili klczcego godzinami, z rkoma uniesionymi.
Dwch bio, jeden przesuchiwa, cigle napywali nowi policjanci z wizienia.
Kazali winiom piewa piosenki ustaszw, bi jeden drugiego tak mocno,
jak oprawcy. Jego ciao byo sine. W wizieniu w Zadarze, Iwo Erli z Tinj bi
go najmocniej, kablami, kadego rana, gdy by na subie i przynosi niadanie:
Zmusza nas do wzajemnego bicia: Bi nas szczeglnie wtedy, gdy sysza wybuchy,
krzyczc, e nasza armia ostrzeliwuje Zadar. W katolick Wielkanoc, gwardzista
Edi Bajlo, Albaczyk, wzi mnie, Slawko Olujicia i Mladena Kusojicia do
ubikacji i bi nas do nieprzytomnoci. W nocy budz si, plot bzdury, po tych
przeraajcych przeyciach. Przy zmianach pogody, moje ciao odzywa si
blami. Nie mog zrelacjonowa wszystkich szczegw, gdy nie pamitam
wszystkiego. Byo jednak bardzo ciko. Kiedy poprosiem stranika o pistolet,
eby si zabi. Gdybym go dosta, prawdopodobnie odebrabym sobie ycie, bo
nie mogem wicej wytrzyma tych tortur.
Stewana oskarono o podpalenie domw chorwackich w Murawicy: Badali
mnie bez przerwy na zmian; jeden wychodzi, drugi wchodzi. Straciem pami
od tortur. Pamitam proces. Dostaem wezwanie do sdu, dwch policjantw
przyszo po mnie, wszedem na sal sdow. Byo tam wielu ludzi z sdu, a wielu
nie wiem, dlaczego tam byli. Pamitam sdziego, Miliwoja Dukicia i mojego
chorwackiego ssiada Ljubo Suracia, ktry przynis zdjcia zniszczonych
domw w Murawicy. Po 1-godzinnym przesuchaniu, Stewana wyprowadzono na
p godziny i wprowadzono na sal sdow: zostaem skazany na 14 lat wizienia.
Powiedzieli mi, e uyem dzia. Do dzi nie wiem, jak to zrobi. Powiedzieli mi,
e schowaem si w krzakach i czekaem na chorwackich ssiadw, zabiem ich itd.
173

NATO na Bakanach

niwo
W wyniku systematycznej kampanii represji i zastraszania od momentu
objcia wadzy przez Tudmana i jego parti HDZ, ponad 300 tys. Serbw
ucieko z terenu byej Republiki Chorwacji, w tym 120 tys. do pobliskiej RSK,
a stamtd w 1993 r. do Republiki Serbskiej w obecnej BiH. Reszta znalaza si
w Serbii-Czarnogrze i za granic. Zamordowano 4 tys. serbskich cywilw na
terytorium byej Republiki Chorwacji. Wojna o niezaleno zabia ponad 2,7 tys.
onierzy JNA, obrony terytorialnej i armii RSK oraz funkcjonariuszy serbskiej
policji, wikszo z nich w okrutny sposb, z okaleczeniem zwok. Kilka tysicy
wojskowych i cywilnych winiw dowiadczyo legalnych i nielegalnych
wizie i obozw w Republice Chorwacji. Armia chorwacka wyspecjalizowaa si
w porwaniach cywilw, szczeglnie kobiet na obrzeu RSK. 10 tys. serbskich domw
zniszczono tylko na terytorium byej Republiki Chorwacji. Wasno niezniszczon
zabrali Chorwaci i nowe pastwo chorwackie, bez rekompensaty wacicielom.
Pierwsza akcja wojskowa przeciw Serbom Krajiny to aresztowania 150
cywilw, w tym 48 kobiet, w Gospicu (16-17.10.1991). Armia chorwacka
zwrcia 26 zwglonych zwok, w tym 9 kobiet. Los pozostaych pozostaje
nieznany. Presja midzynarodowa zmusia wadze Chorwacji do aresztowania
Tihomira Oreszkowicia, odpowiedzialnego za morderstwa. Armia wybronia
go jednak, bo wyczyci Gospic z gangw czetnickich. W Zachodniej Sawonii
(ZS), wojsko armii Chorwacji zabio ok. 2,5 tys. serbskich cywilw, w okresie
11.10.1991 29.3.1992 r. Marino Selo i Pakrac Poljana byy miejscem masowych
egzekucji przez policj ZNG, za co odpowiadaj Sirac Damir, komendant obozu
koncentracyjnego i dowdca policji ZNG oraz Tomislaw Merczep, dowdca
jednostek specjalnych chorwackiej bezpieki.
Sawo Poczucza, pop w Okuczani, onaty i ojciec 4 dzieci: Kiedy Chorwaci
rozpoczli ofensyw w ZS, widziaem wielu Serbw zabitych w tym rejonie
podczas dziaa wojennych. Bdc kapanem, pochowaem wielk ilo oar [...]
Mordowano w najbardziej brutalny sposb. Widziaem kobiet z rozcit piersi
i doni wsunit w ran. Inni mieli odcite uszy, nosy, itd. W dniu w. Mikoaja,
19.12.1991 r. Chorwaci przebrani w mundury JNA wpadli do wsi Maszika
Szagowina i Szirinci, zabijajc 68 Serbw [...] Zwoki okaleczono [...] zginy
cae rodziny. Poczucza przeczyta Proklamacj z 28.8.1991 r. nt. chorwackich
planw wypdzenia Serbw z 28 wsi w rejonie od Poega po Kamenska u stp
gr Papuk w cigu 24 godzin: mieszkacw zmuszono do opuszczenia wsi,
ktre nastpnie zrwnano z ziemi. We wrzeniu, Chorwaci zabili 18 osb,
w wikszoci staruszkw i spalili 50 domw we wsi Gredjani. Tego samego
dnia, we wsi Czowac zabili cywilw i spalili 30 domw: Chorwaci woyli min
do traktora, ktry wycignli na pole. Waciciel pojazdu zawoa 25-letniego
Majstorowicia, syna Milana, na pomoc. Mina wybucha zabijajc obu.
174

Wrd chorwackich braci

Pierwszy atak Chorwacji na RSK (21.6.1992) po ustanowieniu protektoratu

ONZ w Krajinie mia miejsce na Rwninie Miljewci, ktra ssiaduje od
pnocnego-zachodu z Rawni Kotari i ley midzy rzekami Krka i Czikola
na poudnie od Kninu. Gwnym miastem jest Drnisz, a wioski to Drinowci,
Kljucz, Siritowci, Bacziczi i Miljewci Bogaticz. Chorwat Seid Tralji: Turecki
podbj Drniszu zmieni demogra. Uprzednio rzadko zaludniony, rejon zosta
zaludniony w XVI wieku, przewanie napywem z Hercegowiny. Zaznaczyo
si to nazwami nowych wsi od nazwisk osadnikw, np. Mirilowiczi, Miljewci,
Drinowci, Radonicz i Kriczka. W redniowieczu byy to znane nazwiska serbskich
i hercegowiskich pastuchw, do dzi istniejce w Hercegowinie (Drnish of XVI
and XVII centuries JAZU Institute, Zadar 1972).
Wskutek nawracania Serbw na katolicyzm i wynaradawiania, Chorwaci
stanowili wikszo w 1992 roku, gdy armia chorwacka zabia tam i zmasakrowaa
40 wojskowych RSK na oczach UNPROFOR, a winiom kazano kaleczy
zwoki kolegw, groc mierci. Jedyn serbsk wiosk, Nos Kalik, zrwnano
z ziemi. Ciaa wrzucono do gbokiego krasowego dou i przysypano mas
mieci. Kilku winiw osdzono i uduszono pasem oary lub zabito strzaem
w potylic. Zrobiony z tego program pokazano w Szibeniku jako lm zgrozy.
Chorwackie radio w Splicie podao nazwiska zamordowanych na tle serbskiego
hymnu i obraliwych komentarzy. UNPROFOR i obserwatorzy Wsplnoty
Europejskiej zadali wycofania si, a ONZ wydao rezolucj nr 762, lecz
Chorwaci nie posuchali si. Dwa miesice pniej, UNPROFOR umoliwi
ekshumacje i zwrot stronie serbskiej. Dwig armii chorwackiej wyciga miecie
cay dzie, zanim dokopano si do rozoonych zwok bez gw i koczyn.
Patologowie nie byli w stanie rozpozna 12 zwok, mimo 2-miesicznej pracy.
Podobn zbrodni popenili ustasze w pobliskim dole w Mratowska podczas II
wojny wiatowej.
Chwaa Kanadyjcom
Druga chorwacka agresja od czasu protektoratu UNPROFOR miaa miejsce
22.1.1993 r. w Rawni Kotari. Zabito 326 wojskowych i cywilw. 165 cywilw
zmaro podczas ucieczki. Wsie Smokowi, Kaszi i Islam Grczki cakowicie
zniszczono. W dalszym cigu pod protektoratem ONZ, grupa ustaszw
zinltrowaa rejon Mirlowi Polje (6.9.1993) i okrutnie zabia 7 staruszkw,
w tym 2 kobiety, palc ywcem 3 osoby.
Mimo kilku wiekw trudw obrony przed Turkami i ludobjstwa podczas
II wojny wiatowej ze strony chorwackich nacjonalistw i boniackich
muzumaskich radykaw, Serbowie przetrwali w Krajinie jako wikszo, do
czasu neofaszystowskiej Chorwacji. Po raz pierwszy od czterech wiekw, Krajina
zostaa brutalnie i krwawo wyczyszczona z Serbw, na naszych zasonitych
oczach. RSK istnieje ju tylko jako rzd emigracyjny i setki tysicy emigrantw
175

NATO na Bakanach

serbskich z Krajiny. W sierpniu 1995 r. Chorwacja zbrojnie i z pomoc wojskow

USA, zaanektowaa RSK. Akcj Oluja (Burza) dowodzi gen. Agim Czeku,
Albaczyk z Kosowa, byy ocer armii socjalistycznej Jugosawii. Janes
Intelligence Review opisa go jako planist masakr przeciw ludnoci serbskiej
w 1993 r. i w 1995 r. w protektoracie ONZ.
Burza zabia 5 tys. i wypdzia ok. 200 tys. cywilnych Serbw. Czeku
wsppracowa z grup emerytowanych generaw amerykaskich, Military
Professional Resources Inc (MPRI), ktra doradzaa rzdowi Chorwacji w Burzy.
Kiedy haski trybuna zbrodni w byej Jugosawii ogosi ledztwo przeciw
Czeku, rzd USA wywar presj, by usun oskarenie. Czeku suy w armii
Chorwacji od pocztku zbrojnego koniktu w 1991 roku, jako pukownik
Gwardii Narodowej. Dowodzi jednostk, ktra w 1991 r. porwaa i zamordowaa
156 najbardziej znanych osobistoci z Gospica. W 1993 r. bra udzia w ataku
chorwackim w okolicach Medaka, ktry przeszed do historii nowego pastwa
chorwackiego, dziki postawie kanadyjskiej jednostki si ONZ. Wojska Czeku
zmasakroway tam i spaliy ywcem 81 do 200 Serbw.
Kanadyjski korespondent wojenny, Scott Taylor: Wielu onierzy si
pokojowych Kanady byo wiadkami okruciestw popenionych przez wojska Czeku
w Chorwacji w latach 1993 i 1994. Dziki ich wiadectwom trybuna w Hadze
wyda zalakowane oskarenie. onierze kanadyjscy pochowali przeraajce
resztki cia i pozbierali wszelkie moliwe dowody celem postawienia winnych
przed sprawiedliwoci. Mimo to, naczelna oskaryciel w haskim trybunale,
Kanadyjka Louise Arbour, zdecydowaa postpowa przeciw bardziej politycznie
znaczcym podejrzanym i nic nie zrobiono, by postawi Czeku przed sdem.
UNPROFOR by ju na miejscu 18 miesicy, kiedy 12.9.1993 r. kanadyjska
jednostka Vandoos zatrzymaa 4-dniow ofensyw chorwack w okolicach
Medaka k. Gospica. Armia Chorwacji rozptaa bombardowania artyleryjskie
9.9.1993 roku, wyeliminowaa serbskich obrocw na otaczajcych wzgrzach
i szybko zaja wioski w dolinie bronionej przez Serbw. Kanadyjczycy przystpili
do pierwszego od wojny koreaskiej ataku w penej skali. Doszo do napitej
konfrontacji midzy czogami chorwackimi a kanadyjskimi transporterami
z pociskami przeciw czogom, bez wymiany ognia, dziki dowdcy Vandoos,
ktry zachci 20 midzynarodowych reporterw towarzyszcych, by wystpili
naprzd obserwowa rozwj konfrontacji.
Zgodnie z mandatem ONZ, przez trzy dni Kanadyjczycy bronili terenu
wyznaczonego dla serbskiej ludnoci, zmuszajc wojsko Chorwacji do odwrotu.
Polego 35 onierzy chorwackich. Chorwaci opucili Krajin, ale po mordach,
gwatach, spldrowaniu i dewastacji. Kwatera ONZ w Zagrzebiu zabronia
Kanadyjczykom interweniowa. Taylor: Musieli mimo woli i bezradni oglda
rze [] dokumentowa wydarzenia [] i wnie oskarenia do ONZ przeciw
176

Wrd chorwackich braci

dowdcom chorwackim jako zbrodniarzom wojennym. Matt Stopford dosta

wyrnienie za odwag, kiedy utrzyma sw placwk obserwacyjn tu przy
chorwackich liniach, przez par dni ognia. Ostatniej nocy przed wycofaniem si
Chorwatw, Stopford widzia czyny pijanego wojska chorwackiego. Jeden pijany
paradowa w zakrwawionych majtkach damskich na gowie. Wojsko gwacio,
pldrowao i zabijao. Reguy ONZ zabraniay Stopfordowi zrobi cokolwiek.
Veritas podaje, e agresja chorwacka w Medak zamordowaa 72 cywilw,
w wikszoci starcw. Wsie Diwoselo, Czitluk i Poczitelj zrwnano z ziemi,
po ataku czogami i piechot. Wojsko chorwackie rabowao, palio i niszczyo
domy serbskie, zabijao i mordowao cywilw, onierzy i policjantw. Zapano
10 onierzy serbskich (w tym dwch 65-latkw) i sdy chorwackie skazay ich
na maksymalne kary wizienia. Veritas: sprawcy oskaryli oary i udowodnili
im win. Ustasze z Gospica przyszli do serbskich wiosek na rze, jak w latach
1941-1945, kiedy zamordowali 907 Serbw tylko w Diwoselo. W pobliskim
obozie koncentracyjnym Jadowono, ustasze powrzucali w cigu 62 dni ok. 60
tys. Serbw do co najmniej kilkunastu otworw krasowych na Grze Welebit.
Wikszo wrzucono ok. dnia w. Ilji, 2-5 sierpnia 1941 r. Ustasze wrzucili 1,4 tys.
osb ze wsi Grubisino Polje do otworu Saran. Stracio tam ycie te 54 popw.
W latach 1991-1992, znw zginy setki Serbw w Gospicu i okolicach,
tym razem za przyzwoleniem spoecznoci midzynarodowej. Kanadyjczyk, mjr
Craig King (9.9.1993): Podczas wycofywania si, wojsko chorwackie zabijao
niewinnych i niszczyo ich wasno. onierze UNPROFOR znaleli kobiet
zastrzelon od tyu, w p-otwartym grobie. 16.9.1993 r. UNPROFOR raportowa
co najmniej 11 wsi zniszczonych przez wojsko chorwackie podczas wycofywania
si: zniszczenie byo dobrze zorganizowane, systematyczne i dokadne.
UNPROFOR oszacowa kompletne zniszczenia 125-150 budynkw. Ocerowie
ONZ ustalili, e wojsko chorwackie miao rozkaz z najwyszego dowdztwa,
by zburzy te miejscowoci (Tanjung i Reuters 19.9.1993). Dr eljko Karan
rozpoznawa zwoki zwrcone UNPROFOR: waciwie w ogle nie byo zwok
ranionych [...] Wyjtkiem s zwoki nr 42. Trzy powierzchowne i paskie rany
prawdopodobnie zrobiy odamki miny, ale to nie mogo spowodowa mierci.
Prawdziwa przyczyn mierci s dwa ciosy noem w lew stron klatki piersiowej.
Specjalnym problemem w procesie rozpoznawania zwok byy zwglone ciaa [...]
te osoby spalono ywcem.
Iwanka Rajcewi: Ok. 6:00 tra pierwszy pocisk [...] ustasz podszed do okna,
ujrza mnie, odbezpieczy granat i wrzuci do rodka. Zaraz po wybuchu patrzy,
czy mnie zabi. Byam ranna, lecz udawaam mier [...] Potem przyjecha czog
i transporter opancerzony. [...] Mwili obcym jzykiem, chyba po niemiecku.
Kiedy podeszli do nich ustasze, tumacz przetumaczy: To jest serbska wie,
zabijcie wszystkich, nawet koty. Wszystkich, nikt nie ma przey, nawet dzieci.
177

NATO na Bakanach

Ok. 30 albo wicej z nich miao na twarzy czarne maski. Gdy tylko rozdzielili si
i wyszli na wiosk dni krwi, poszam po syna do nastpnego pokoju. Nie byo
go. Wyszam na zewntrz. Ustasze byli po obu stronach. Obraam drog przez
wie, czogajc si krzakami. W gstym ywopocie obandaowaam sobie rany
i zostaam tam noc i jeden dzie.
Materiay rdowe
1. Piotr Bein To Serbia via Poland www.antic.org/YU4NSP/Piotr/ www.
aeronautics.ru/archive/yugoslavia/bein/
2. Scott Taylor Inat: Images of Serbia & the Kosovo Conict Esprit de Corps,
Ottawa 2000
3. Scott Taylor i Brian Nolan Tested Mettle: Canadas Peacekeepers at War Esprit
de Corps, Ottawa 1998
4. Lee Windsor Professionalism under Fire: Canadian Implementation of the
Medak Pocket Agreement, Croatia 1993 [w] Canadian Military History nr 9:3,
2000 http://cda-cdai.ca/library/medakpocket2.htm
5. Gone down the Danube from Croatian Hospital in Vukovar www.krajinaforce.
cjb.net
6. Bloody September in Lika 1993 www.veritas.org.yu
7. Miljevci Plateau June 1992 www.veritas.org.yu
8. Ravni Kotari Maslenica - 1993: Victims of Croatian Agression in the Republic
of Serbian Krajina www.veritas.org.yu

To zrobili Serbowie, sam widziaem!

178

Bysk i Burza
Dziaania chorwackiej armii Bysk w Zachodniej Sawonii i Burza w Krajinie
byy faktycznie akcjami humanitarnymi wice-premier Chorwacji, Ljerka MintasHodak, sesja Komisji Praw Czowieka ONZ, Genewa, 18.3.1997 r.
Neofaszyci piej hymny pochwalne o operacjach wojskowych Bysk
w Zachodniej Sawonii (ZS) i Burza w Krajinie. Tymczasem byy to najwiksze
zbrodnie wojenne w Europie od czasu II wojny wiatowej. Gen. Luki Danko
z armii Chorwacji w Bjelowar, do gen. Matalona z si ONZ (30.4.1995):
niniejszym zawiadamiam, e wkrtce spodziewamy si dziaa wojennych na
okupowanym terytorium byej ZS. Dla ochrony wojsk ONZ pod Pana dowdztwem,
zalecam powzi niezbdne rodki, eby mogy zebra si w bezpiecznym miejscu
i wycofa na czas do wolnej czci ZS. Podobnie jak w poprzednim ataku na siy
ONZ chronice sektor zachodni, chorwacka ofensywa najpierw skierowaa si
na wojska ONZ i ich placwki, zabijajc onierza duskiego i dwch czeskich,
ranic dalszych 20, gdy 10 tys. pociskw spado na Knin. ONZ ani NATO nie
zareagoway. Bombowce USA zbombardoway nawet baterie artylerii VRS
w Kninie! NATO faktycznie wspierao chorwack ofensyw. 9.8.1995 r. onierze
chorwaccy zabili reportera BBC, Johna Scofelda i ranili jego dwch kolegw k.
Wrginmostu za to, e lmowali palenie serbskich domw.
Owiadczenie dr Franjo Tudmana, prezydenta Chorwacji (15.1.1996): Na
pocztku 1995 r. 11051 km2 terytorium Chorwacji okupowali serbscy buntownicy,
tzn. armia serbska Jugosawii. Atak serbskich terrorystw na szosie k. Okuczani
28-29.4.1995 r. (3 zabitych i 15 rannych) przekreli umow o integracji
okupowanych ziem (zaczynajc od komunikacji i gospodarki) do konstytucyjnego
systemu Chorwacji. Zdecydowaem wic odzyska obszar ZS si. Tereny ZS
(Pakrac, Bogiewci, Medari, Okuczani, Stara Gradiszka, Jasenowac) wyzwolia
36-godzinna operacja Bysk 1-2.5.1995 r. W tym zachodnim sektorze ONZ,
serbscy rebelianci mieli 4 tys. wojsk 18-go Korpusu ZS, a take ca ludno
pod broni (ok. 12 tys.), ochotniczo lub pod naciskiem, z dobrze umocnionymi
pozycjami i stosami amunicji w lasach na wypadek dugich walk.
Po naszej stronie mielimy: Brygady Gwardzistw 1, 2, 3 i 5-t; 1-sz
Chorwack Gwardi Zdrug; 81-sz Gwardi Bojna (ok 1.000 ludzi); 3 jednostki
rezerwy i jednostki obrony z Bjelowara, Osijka i Zagrzebia; jednostki zada
specjalnych oraz lotnictwo. O zacitoci walk wiadczy 60 zabitych i 186 rannych
po stronie chorwackiej. Operacja skoczya si zupen klsk si serbskich.
Cz z nich poddaa si. Reszta ucieka do Boni z wikszoci ludnoci
cywilnej. Powodzenie i profesjonalizm si chorwackich zaskoczyy zagranicznych
obserwatorw wojskowych i analitykw, ktrzy podejrzewali Chorwacj
o dziaania w Kninie. W odwecie za poniajc klsk, serbscy rebelianci na
rozkaz Milana Marticia zrzucili na Zagrzeb rakiety 2 i 3.5.1995 roku, zabijajc 5
osb i ranic 203, w tym 19 dzieci.
179

NATO na Bakanach

Bysk
Raport wewntrzny z kwatery zachodniej strefy UNPROFOR: 1 maja,
batalion jordaski si ONZ dozna 3 oar. Obawy budzi sytuacja w Gradiszka,
gdzie onierze nepalscy byli pod cigym ogniem artylerii i nalotw. Z powodu
nasilenia ognia midzy walczcymi stronami i niebezpiecznej sytuacji niektrych
wojsk i wasnoci ONZ, Rada Bezpieczestwa nakazaa wycofa si siom ONZ
[...] Pierwszy znany incydent zdarzy si 1.5.1995 r. o godz. 5:45, kiedy artyleria
chorwacka ostrzelaa pozycje serbskie w okolicach Lipika [...] Chorwacja
wykonaa dziaania w celu zdobycia RSK w dwufazowym ataku: zdobycie
obwodu [ZS], po czym prawdopodobnie, jak wynika z biecych dziaa,
zdobycie Okuczani, mostu przez Saw, mostu pontonowego w Jasenowacu,
przy jednoczesnych atakach w centrum i na pnocy ZS [...] Nie wiadomo, czy
Chorwacja osignie cakowite, szybkie zwycistwo w swej prbie odbicia RSK.
Przez jaki czas spodziewana jest kontynuacja wymiany ognia artyleryjskiego,
ktrego celami bd orodki ludnoci cywilnej.
wiadek Sreto Wuczkowi przed sdzi Momirem Czikiciem, 9.5.1995 r.
w Gradiszka, RSK: Wie Paklenica ley na granicy RSK i Chorwacji. Jordaski
batalion ONZ mia tam punkt kontroli. By jednak opuszczony w maju 1995
roku, kiedy nadszed atak. Chorwaci mogli bez trudu wej do wsi. Byem blisko
budynku, gdzie w piwnicy schronili si ranni onierze i cywile. Chorwaci
otworzyli ogie z broni rcznej, gdy weszli do wsi. Musiaem szuka schronienia
z innymi, ktrzy tam byli. Nagle wybuch pocisk zolja po drugiej stronie budynku.
Ludzie zaczli krzycze. Par minut pniej wybuch granat. Nie syszelimy ju
gosw. Chorwaci weszli do budynku i zabili wszystkich wewntrz.
Szwed Hans-Anders Jarvestam, naczelnik policji ONZ w Okuczani
(2.5.1995): Musielimy i ze wszystkimi uchodcami 10 km do miejscowoci
Nowska [...] Po drodze widzielimy wiele okropnych widokw z co najmniej
50 zwokami serbskich wojskowych i cywilw. Wiele domw byo zniszczonych
pociskami. Rzecznik specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego ONZ,
Jasuszi Akaszi (2.5.1995), o kontynuacji dziaa wojskowych z poprzedniego
dnia: Czyny te s na przekr wczorajszym daniom, eby rzd Republiki
Chorwacji natychmiast przerwa ofensyw wojskow swych si w rejonie ZS,
znanym jako sektor zachodni, ktra rozpocza si rano 1.5.1995 roku, gwacc
postanowienia ukadu o zawieszeniu broni z 29.3.1994 r..
In. Mire Wukowi: Nedzio Kneewi i Buinac opowiedzieli mi w rodku
czerwca 1995 roku, co im przekaza mj wujek Jowan z Medari o sytuacji w tej
wsi. Cywile, ktrzy przeyli musieli 2 maja i na piechot do Nowa Gradiszka.
Widzia moich wujkw i ich rodziny martwych na podwrku. Maa Gordana bya
przecita. Ciocia Andzielija miaa rozerwan nog. Obie leay przed domem,
w rowie przy drodze. Widzia zwoki wujka Milutina przy bramie swego domu.
180

Bysk i Burza

Ciaa wujka Ranko i maego Gorana byy w rodku podwrza. Na podwrzu

wujka Milutina, Jowan widzia zwoki kobiety i dziecka, chyba cioci Cwijety i jej
crki Dragany. Jowan widzia innych martwych cywilw z wioski. O ile wiem,
w Medari zgino 36 cywilw, ale nazwisk Cwijety i maej Dragany nie ma na
chorwackiej licie zabitych. W 1996 r. Wukowi otrzyma od ICRC wiadectwa
zgonu rodziny, ale nie Zorana, Cwijety i Dragany.
Nedeljko Stojni, rolnik z gminy Okuczani: Wojsko chorwackie kazao nam
opuci Bodegraj kolumn w kierunku Nowska 2.5.1995 r. ok. 17:00. Jadc
zauwayem 65-letniego Ljubana Ostojicia przed jego domem. Lea na plecach,
na drodze bya krew. y, co mamrota, ale nic nie rozumiaem. Stojcy przy nim
chorwacki onierz w zielonym mundurze polowym dobi go [...] Po przejechaniu
ok. 500 m z kolumn, uciekem. Ukrywaem si midzy domami cztery dni. Potem
wszedem do domu Nikoli Popicia, znajdujc zwoki w jego sadzie. Mczyzna
by zabity kul w potylic.
Gazeta Serbw w Chorwacji, Nasz Glas nr 5, opublikowaa w maju
1995 r. list Milenko Popowicia, przedstawiciela arcydiecezji zagrzebskiej, do
metropolity Jowana. Popowi doczy do grupy z Caritasu z Austrii, Niemiec,
Woch i USA, ktra udaa si 9.5.1995 r. na tereny niedawnych dziaa
wojskowych w ZS. Miaa oceni potrzeby humanitarne oraz stan obiektw
sakralnych: Koci rzymskokatolicki poinformowa ju o sytuacji swych wiernych
i obiektw, wic nie uwaam za konieczne tego powtarza. Wntrze Cerkwi w.
Jana w Jasenowacu ulego spldrowaniu i zbezczeszczeniu: wojsko i policja
chorwacka pi tam z broni i sprztem wojskowym. Jedz na stole liturgicznym.
Czara mszalna jest spluwaczk, wypenion niedopakami papierosw. Przy
Pomniku Jasenowaca znalelimy lady krwi. Nie znalelimy w miecie adnych
Serbw. Przejechalimy przez wsie Gornji Bogicewci, Gornji i Donji Rajic, nie
znajdujc cywilw, tylko mnstwo chorwackiego wojska i policji.
W Donji Rajic, policja nie wpucia Popowicia do wntrza cerkwi. Przez okno
wida jednak byo zdewastowane wntrze i brak yrandola. Na szosie Nowska
Okuczani, delegacja widziaa wiele spalonych aut i ciarwek oraz jeden
autobus: Przy wjedzie do Okuczani i wzdu drogi do Pakrac, widzielimy krew
na drodze. W cerkwi w Okuczani zniszczono wszystkie okna i zdewastowano
wntrze. Na zewntrz, przy duym kraterze ok. 10 m od otarza bya zakrwawiona
ziemia: Policja zatrzymaa nas w trakcie ogldania. Rezydencja biskupa Lukijana
bya niedostpna. Stacjonowao tam chorwackie wojsko. Od Okuczani po Lipik,
delegacja widziaa ubrania, obuwie, pakunki z jedzeniem i napojami, rowery,
motocykle, spalone auta i krew wzdu drogi. Budynki cerkwi w Medari, Donji
Caglic i Pakrac zostay zniszczone, a wntrza zdewastowane.
Ludzie z Caritasu nie znaleli adnych Serbw. Popowi: W Okuczani
i innych miejscach po drodze, jacy ludzie oczyszczali pole. Mieli na sobie mundury
181

NATO na Bakanach

z pasami na rkawach i byli pilnowani przez uzbrojonych onierzy. Powiedziano

nam, e to suby ochrony cywilnej. Jeden z nich szepn nam, e jest Serbem
i szybko si usun. To by jedyny raz, kiedy spotkalimy tam Serba. Wikszo
domw, ktre widzielimy po drodze, byy uszkodzone i spldrowane. Czulimy
swd trupw we wszystkich miejscowociach, przez ktre przejechalimy, za
wyjtkiem Lipika i Pankracza. Z tego, co widzielimy i dowiadczylimy w tej
podry, wnioskujemy, e Serbowie znowu stali si oarami ludobjstwa.
Serbowie nie istniej ju w Zachodniej Sawonii.
Raport (12.5.1995) z wydziau ds. cywilnych sektora zachodniego si ONZ
poda tylko przypadki ze znanymi nazwiskami oar. W domu w Paklenicy miaa
miejsce masakra 5 rannych i 3 pielgniarek, przez podcicie im garde. wiadek
Mitar Wujaklija, ranny w gow, uciek przez okno i zdoa przeprawi si przez
Saw. We wsi Czage, onierze ONZ syszeli krzyki osb, ktrym podrzynano
garda. We wsi Benkowac, zmasakrowano 73-letni kobiet i niedorozwinit
osob. Na drodze midzy Trnakowac a skrzyowaniem do Rogolj, cywile wpadli
w zasadzk midzy poudniem 1 maja a rankiem 2 maja i zostali zaatakowani
z karabinw maszynowych i snajperskich. Zgino ok. 50 osb. W Nowi
Warosz celem ognia z rnych rodzajw broni stali si cywile, w tym kobiety
i dzieci, poruszajcy si na piechot i pojazdami. Zgino ok. 100 osb. Kapan
Sawo Poczucza zosta ranny i przebywa w szpitalu w Banja Luka. Cztery kobiety
zmasakrowano we wsi Medari 1 lub 2 maja. We wsi Rajiczii, zmasakrowano 2
osoby, a wie spalono. Podpalono domy w Mlaka.
Veritas w padzierniku 1997 r. posiada list 281 osb zabitych lub zaginionych
w Operacji Bysk: Niestety lista nie jest kocowa, poniewa rodziny wci
podaj nazwiska zaginionych krewnych. Chorwacka komisja ds. uwizionych
i zaginionych podaa list 168 osb zabitych, w tym 53 niezidentykowanych.
Rozpoznano w sumie 79 osb: Co si stao z pozosta liczb ponad 168? Trudno
wierzy, eby kto z nich jeszcze y. Dokumentacja Veritasu wskazuje, e zwoki
zostay zniszczone celowo przez spalenie lub spony. Winni ukryli zbrodnie
rozmylnie, wrzucajc ciaa w gbokie doy i studnie. Inne zwoki pozostay
w miejscach niedostpnych. Prdzej czy pniej zostan odkryte, ale nie zwoki
tych, ktrych spalono.
Masakra uchodcw
Policjant Duszko Dedojewi z Okuczani by 2.5.1995 r. w godzinach 7:0010:00 wiadkiem masakry kolumny uchodcw, ktr siy Chorwacji ostrzelay
pociskami, granatami rnego kalibru i broni rczn. Szacuje, e w tym miejscu
w wymienionych godzinach Chorwaci zabili ponad 150-200 osb: Ok. 7:00
byem w kolumnie uchodcw, ktra jechaa trzema rzdami pojazdw przez Nowi
Warosz ku przeprawie przez Saw do Republiki Serbskiej. Zobaczyem w rodku
kolumny ambulans z czerwonym krzyem i obrotowym wiatem. Kierowca lea
182

Bysk i Burza

koo pojazdu. Widziaem ciarwk w pomieniach i dwu onierzy obok. 10 m za

ni by biay mercedes, martwy kierowca Bogi, inwalida i cywil. Przy nim lea
iwkowi. Obaj byli w wieku 35-40 lat. Widziaem, jak zabili Wukadinowicia
koo mercedesa i zwoki cywilw dwch mczyzn i jednej kobiety w wieku ok.
50 lat. Widziaem przewrcony traktor i zwoki kobiety obok.
Wymieniony pop z Okuczani, Poczucza, by 1.5.1995 r. w domu z rodzin
i biskupem ZS: Miasto i okolice zostay ostrzelane. Radio poinformowao, e
cywile maj si przygotowa do ewakuacji: zabraem on, dzieci, dwie kobiety
z Okuczani i studenta teologii na wizycie u biskupa, do Banja Luki ok. 21:00.
Biskup zosta w Okuczani. Planowaem tam zaraz wrci. Poczucz wraca
nazajutrz, zabrawszy po drodze Milk Kesi, take z Okuczani: Przy wjedzie do
Nowi Warosz, nagle moje auto wpado pod obstrza z pierwszych domw, potem
z nastpnych po prawej stronie ulicy. Milka Kesi zgina natychmiast. Ja dostaem
kilka kul, ale jechaem dalej, a strzelanie ustao. Wyszedem z wozu, przebiegem
ok. 200 m i upadem. Przede mn roztacza si horror: przewrcone samochody,
zabici cywile. Jacy cywile miotali si midzy autami. Byli wystawieni na ogie
karabinowy z domw i pobliskiego lasu, oraz granaty. Wiele aut pono. Jakie
kobiety, dzieci i starcy skryli si w pobliskich domach. Poczucz wcignito do
pobliskiego domu i opatrzono. Dosta si do szpitala.
Petar Boi, stolarz: Starlimy si z siami chorwackimi, ktre zajy
obie strony drogi, w lasach Prasznik i Ljeskowacza oraz w Nowi Warosz.
Eskortowalimy kolumn uchodcw do uszkodzonego mostu przez Kana
Strug. Ta cz drogi bya pod nieustannym obstrzaem, nawet z powietrza.
Widziaem wielu zabitych cywilw, we wsi Nowi Warosz i na drodze stamtd do
Kanau. Usunlimy z drogi 25 zwok. Boi rozpozna dziewi z nich. Widzia
przewrcone i zniszczone traktory, wozy konne, auta. Pocisk tra w ambulans.
In. Zoran Markowi z Gradiszki: Radojica Risti, Miodrag Bjelan, Mile Zailac
i inni powiedzieli mi w Gradiszka 5.5.1995 roku, e widzieli wielu martwych
Serbw przejedajc przez Nowi Warosz. Swd spalonych zwok unosi si wok.
Widzieli szereg przewrconych samochodw, aut, traktorw itp. Uprzedniej nocy,
Chorwaci usunli ciaa z drogi, spalili i zakopali [...] Cysterny stay przy drodze.
Widziaem je z pobliskiego rowu.
Gojko Maleszewi, kupiec z Ladziewaca: Objem ambulans z widocznym
znakiem czerwonego krzya. Obrotowe wiato alarmowe i syrena byy wczone.
Wyjechaem z Okuczani do Gradiszki 2.5.1995 r. ok. 7:00. Przejedajc przez
Nowi Warosz zobaczyem przewrcone auta i wiele zwok. Chorwaci otworzyli
silny ogie z lasu po lewej stronie drogi. Nie mogem zatrzyma si, musiaem
jecha lawirujc midzy poprzewracanymi samochodami i zwokami na drodze.
Przy mnie siedzia Duszan Ljiljak, a dalej Radmirowi przydomek Braco. Liljaka
zabili. Dostaem w plecy, miaem krew w ustach. Radmirowicia te trali. Karetka
183

NATO na Bakanach

stana na brzegu wsi w kierunku Gradiszka. Radmirowi i ja schowalimy si za

siedzeniami, gdy droga bya pod silnym obstrzaem. Po ptorej godziny nasz wz
tra i zapali granat. Z tyu karetki chowao si dwch mczyzn. Obj ich poar.
Maleszewiciowi i Radmirowiciowi udao si doczoga do mostku: Doczylimy
do naszych onierzy i kolumny uchodcw i przekroczylimy Saw.
Milenko Rausz z Paklenicy: Dotarlimy do Sawy 7.5.1995 r. 5-6 modych
mczyzn pyno wpaw z pomoc kanistrw. Jednostka z Prnjawor pomagaa
w ewakuacji przez rzek. Znajdowaem si k. Bistricy, midzy Gradiszk
a Kozarsk Dubic. Po przepyniciu rzeki zapytaem o matk i dziewczyn, Wesn
Czukowi. Mwiono mi, e ucieky. Ale teraz po drugiej stronie powiedziano mi, e
obie zostay zabite. Moja matka bya podobno w piwnicy z oddziaem medycznym.
Dom spalili ustasze. Byo w nim 7-8 kobiet i 3-4 rannych. Moja matka pierwsza
wysza z piwnicy. Od razu j zabili, chyba pociskiem zolja. Objy j pomienie,
zostaa z niej tylko do. Wesna sza za matk i dostaa w nogi. Wcignli j
z powrotem do piwnicy. Zmara dwie godziny pniej z upywu krwi.
Nedeljko Marijanowi, metalowiec z Rajicia: Jechaem 2.5.1995 r. autem na
trasie Gradiszka-Bodegraj. Kierowca Njegowan i Ilija Szuczur jechali ze mn.
Doczylimy do kolumny uchodcw w Nowi Warosz. Po drugiej stronie wsi
zobaczyem helikopter, ktry otworzy ogie do kolumny, dugiej na 2,5 km, jak
wie, a moe wicej. Na kolumn poleciay dwie miny przeciwczogowe maljutka
bo syszaem gwizd, a potem wybuchy. Przy gospodzie Zgrani Bracia zobaczyem
traktor i kilka uszkodzonych pojazdw, a w nich zabitych. Kilka zwok leao koo
traktora. W traktorze by trup kierowcy. Nastpnie zostalimy ostrzelani z obu
stron drogi. Musielimy wyskoczy z auta. Kierowca dosta w nog. Szuczur potkn
si i upad, by ranny. Mia na sobie kurtk skrzan, by cywilem. Nie widziaem
go, ale syszaem, jak prosi Chorwata Nie zabijaj mnie. Usyszaem strza i nie
syszaem ju Ilji. Wtedy zobaczyem co najmniej 15-20 zwok porozrzucanych na
drodze. Pozostaem w ukryciu. Dotarem do lasu i uciekem.
Policjant Mile Drekowi, nazywany Miszko: Bylimy w drodze do Nowi
Warosz 2.5.1995 r. ok. 6:00. Chronilimy konwj uchodcw. Gdy tylko dotarlimy
do Nowi Warosz zobaczyem kilka wozw konnych i auto oraz kilka zwok cywilw,
w tym dwch kobiet i starca z roztrzaskan poow gowy. Wobec silnego ognia
artyleryjskiego, musielimy schowa si za domy. Ustasze zajli praw stron
drogi do Gradiszki. Kolumn ostrzelano broni rczn i take przez czogi.
Nikola Cwiji, waciciel gospody, widzia 1.5.1995 r. ok. 11:00 dwa ciaa
w ciarwce w Rodaniku: W drodze do Gradiszka przez autostrad strzelali do
mnie i Milenko Dabicia snajperzy ustaszy. Musielimy chowa si za pobliskimi
domami. W jednym domu znalelimy zwoki dwch mczyzn, cywilw w wieku
30-40 lat. Znalelimy te dwa ciaa cywilw w tym samym wieku na podwrku
gospody Sheik w Nowi Warosz. Uwaam, e wszystkich zabili snajperzy. Kiedy
184

Bysk i Burza

poruszalimy si midzy domami, zatrzymaa si kolumna duga na ok. 2.5 km,

czyli dugo wsi. Skadaa si z aut, furgonetek, itd. Ale wikszo stanowiy
traktory z przyczepami. Niektre auta pony. Zauwayem ambulans z czerwonym
krzyem. Gojko Maleszewi musia by w nim. On prowadzi taki pojazd. Wiem, e
zgin tam Duszan Ljiljak, wiek ok. 70 lat. Spali si. Pniej dowiedziaem si, e
Maleszewi by ranny. Na podwrzu domu 400-500 m od Sheika widziaem zwoki
cywilnego mczyzny. Nie widzielimy, kto to jest z powodu ognia snajperskiego.
Nie moglimy te podej do rannego mczyzny.
Rejon Gradiszka
Kierowca Nenad Glamoczanin: Siy chorwackie ostrzeliway okolice
Gradiszki z pnocnego brzegu Sawy 2.5.1995 r. ok. 5:30. Zaraz potem miasto
ostrzelay dwa samoloty Lotnictwa Chorwacji. Trwao to do 12:30. Postanowiem
wyj z ukrycia ok. 15:30. Mieszkaniowce i inne budynki byy podziurawione
odamkami, a szyby potuczone. Unosi si gsty dym i py: Ok. 100 m od
mojego domu zobaczyem zburzony budynek i grup ludzi. Nie wiem, kto tam
mieszka. Nagle zauwayem nog wrd cegie. Najpierw mylaem, e to lalka.
Podszedem bliej. To byo martwe ciako dziewczynki, moe 5-letniej, bez gowy.
Obok byo ciao chopca, ok. 12-letniego, ze zmiadon gow. Dzieci spay, gdy
zacz si atak: Rodzestwo nazywao si Dajana i Nemanja Goji. Ich rodzice
byli ciko ranni w szpitalu. W ataku zgino 8 cywilw i kilku zostao rannych.
Szkody materialne w Gradiszce byy ogromne.
Pielgniarka Biljana Petrowi: 1.5.1995 r. chciaam opuci Star Gradiszk
z dziemi do Gradiszki po drugiej stronie Sawy. Dzieci to moi synowie 16-letni
Nikica i 12-letni Milan oraz 14-letni syn ssiada, Bojan Iliczi. Przed budynkiem
byo z 10 ssiadw. Syszelimy eksplozje. Gdy szlimy do samochodu, wybuch
granat. Milka Dobrijewi, wiek ok. 45 lat i Nikica Szestanowi, wiek ok. 25 lat
zostali zabici odamkami. Ssiedzi Predrag Mirjani i Milosz Kowaczewi zostali
ciko ranni. Syn zosta ranny w kolano, a biodro Bojana byo roztrzaskane. Ojciec
zabra go do szpitala w Gradiszka. Udzieliam pierwszej pomocy Milanowi i po
pewnym czasie zabraam dzieci do szpitala. Bojan zmar w szpitalu w Banja Luka.
Emeryt Petar Tadi ze wsi Bair w gminie Nowska, ZS: Postanowilimy skry
si w piwnicy ssiada 1.5.1995 r. ok. 19:30. Gradiszk ostrzeliwali cay dzie.
Wziem troch rzeczy osobistych i moj 3-letni wnuczk Un i wyszedem.
ona Marija i synowa Biljana szy za mn, niosc torby. Po drodze, granat tra
w kiosk. Upadem, osaniajc wnuczk. Moment pniej wstaem i zobaczyem,
e wnuczka ledwie otwiera oczy. Ok. 20 m dalej, ona leaa na drodze, a synowa
wstawaa. ona nie dawaa znaku ycia [...] Miaa zamane oba ramiona. Synowa
te bya ranna, krzyczaa o Un. Wszystkie trzy zmary w szpitalu w Gradiszce.
Aleksandra Raczi, 7-klasistka ze wsi Bok Jankowac, gmina Gradiszka, po
poudniowej stronie Sawy: Nasz dom ley ok. 800 m od brzegu. Nie ma nic midzy
185

NATO na Bakanach

domem a rzek. Nie byo we wsi onierzy serbskich, obiektw wojskowych, ani
strategicznych pozycji. Syszelimy samoloty 2.5.1995 r. ok. 5:00. Skrylimy
si w piwnicy. Byli tam moja mama, siostra Nikolina, brat, babcia Joka i paru
kuzynw oraz ssiad z matk, Gdy si uspokoio o 14:30, wyszymy z Nikolin
na gr. Siostra jada obiad w kuchni i siada w pokoju do czytania. Zmywaam
naczynia w kuchni, kiedy nastpi wybuch, oguszajc mnie. Gdy gsty dym i kurz
ustpiy, zawoaam siostr kilka razy, lecz nie opowiadaa [] Tray j odamki
pocisku wystrzelonego z drugiej strony Sawy [...] Ssiad wzi moj siostr do
szpitala. Gdy wrci, powiedzia, e zmara.
Milosawa Peri, gospodyni domowa ze wsi Brezik-Laminci 5 km od Gradiszki,
gdzie mieszkaa z teciami, mem, dwojgiem dzieci i dwojgiem wnuczt: Wojsko
chorwackie ostrzelao wie z pnocnej strony Sawy 1 i 2.5.1995 r. We wsi nie
byo serbskich onierzy ani obiektw wojskowych. Kiedy si uspokoio, wyszam
z domu ok. 9:00 nakarmi winie i krow. Teciowie byli w rodku podwrza,
gdy zacz si ostrza. Pocisk tra blisko teciowej: Mj te wbieg do domu,
by dzieci nie wyszy. Pado kilka innych pociskw koo domu. Teciowa zmara
w szpitalu. Sretko Ratkowi ze wsi Brezik-Laminci, gmina Gradiszka, gdzie
zasta go atak wojsk chorwackich z pnocnego brzegu Sawy 1.5.1995 roku:
Nie byo we wsi wojska serbskiego ani obiektw wojskowych. Byem z kuzynem
na podwrku, gdy granat uderzy w dach mojego domu. Kuzyna tray odamki
w gow. Nie pokazywa znakw ycia.
Wyroki
Nasz Glas (nr 5, maj 1995) zacytowa dowdc 51-szej brygady si RSK,
Stewo Harambasicia: Nie odpowiedzielimy na ostrza rakietami chorwackimi.
Przedstawiciele ONZ z Argentyny zapytali nas dlaczego. Chcielimy uchroni
nasze dzieci, kobiety i starcw od cierpie. 2.5.1995 r. Harambasi i wiceprezydent Chorwacji w obecnoci przedstawicieli uchodcw serbskich zawarli
umow o zawieszeniu dziaa. Miaa ona polega na zoeniu broni przez siy
RSK do magazynowania przez UNPROFOR, w zamian za zaprzestanie dziaa
wojskowych przez Chorwacj. Do umowy zaczono list 17 wsi serbskich, do
ktrych armia ani policja Chorwacji nie maj wstpu. Wiceprezydent zaoferowa
przyjcie rannych serbskich do szpitali w Chorwacji. Strona serbska odmwia,
dajc bezpiecznego przewozu rannych do Banja Luki. Wiceprezydent wyrazi
gotowo rzdu Chorwacji do nadania obywatelstwa Serbom z ZS. Przedstawiciele
uchodcw nie chcieli podj tematu.
Gen. Matalon z dowdztwa sektora zachodniego ONZ (4.5.1995): Batalion
argentyski potwierdza autentyczno wszystkich wydarze w rejonie Pakrac
Gawrac [...] ogie artylerii, modzierzy i rakiet skierowany by na wie
Gawrenica zamiast pozycje si RSK. Celem bya ludno cywilna. Wydarzenia
i ich skutki widzieli gen. Rodan z dowdztwa si ONZ, gen. Denaro z policji
186

Bysk i Burza

ONZ, gen. Matalon i obecne tam wojska ONZ [...] mamy informacje, e policja
z Pakraca miaa zaj Gawrenic od dzi rana. Wczoraj strony zawary rozejm
w tym rejonie i taka akcja pogwaciaby go.
25.7.1995 r. sd MTK w Hadze oskary byego prezydenta RSK,
Milana Marticia, za rozkaz bombardowania Zagrzebia 2-3.5.1991 r. pociskami
wyposaonymi w bomby rozpryskowe, bro przeznaczon jedynie do zabijania
ludzi, jako odwet za udane wyparcie wojsk RSK z ZS na poudnie za rzek Saw.
Sdzia Richard Goldstone we wstpie do oskarenia: Od pocztku wojny latem
1991 r. siy zbrojne Republiki Chorwacji byy zaangaowane w konikt zbrojny
z siami zbrojnymi samozwaczej Republiki Serbskiej Krajiny [...] do koca
roku, siy RSK wraz z JNA pokonay Republik Chorwacji w licznych bitwach,
biorc 1/3 terytorium Republiki Chorwacji, w tym cz Zachodniej i Wschodniej
Sawonii i Krajin.
15.9.1995 r. chorwacki sd w Poega skaza Petara Badara za powane
pogwacenie konwencji genewskich. 4.5.1993 r. w Pakracu, Badar wraz
z Branko Bjelanem i Predragiem Guwiciem, te czonkami formacji
paramilitarnych dcych do utworzenia autonomicznej ZS na terytorium
Chorwacji, uzbrojeni w automatyczne i p-automatyczne karabiny i amunicj,
aresztowali Stjepana Piceka, zwizali go sznurem, zaoyli mu jego kurtk na gow,
bili go rkami i kolbami oraz grozili mierci. W kocu wzili go na tymczasowo
okupowane terytorium i przekazali policji wojskowej si serbskich, ktra odwioza
go do wizienia Stara Gradiszka, gdzie by trzymany do czasu wymiany 17.11.1993 r.
Badar dosta 7 lat wizienia, w tym czas aresztu od 4.5.1995 r. By wic aresztowany
zaraz po agresji chorwackiej na ZS, a odpowiada za zbrodnie sprzed paru lat.
1450 onierzy si RSK dostao si do chorwackiej niewoli w Operacji Bysk.
Cywile, ktrzy nie zdyli uciec przez most na Sawie, doznali zego traktowania
ze strony onierzy chorwackich, cierpic zycznie i psychicznie, czy pozostajc
w domu, czy w orodkach zbiorczych uchodcw. Z pomoc midzynarodowych
organizacji w kocu dotarli w kolumnach uchodcw do Republiki Serbskiej.
Pod naciskiem spoecznoci midzynarodowej, Chorwacja wydaa we wrzeniu
1996 r. amnesti na wikszo winiw wojskowych. Wyjechali do rodzin w RS,
Wschodniej Sawonii (rejony Srem i Baranja) i federacji Jugosawii. W chorwackich
wizieniach pozostao tylko 31 serbskich onierzy aresztowanych w maju 1995 r.
Wikszo z nich skazano na dugie kary wizienia. Wszyscy oni pragnli mie
procesy przed MTK w Hadze, chocia nigdy stamtd nie przyszy oskarenia
przeciwko nim. Dopiero w czerwcu 1997 r. MTK zadao dokumentacji spraw
ww. osb, w celu osdzenia winy. Rzd w Zagrzebiu odmwi.
Dalibor Morawac, inynier z Okuczani, zeznawa 22.9.1997 r. przed
Sawo Sztrbacem, przewodniczcym Veritasu: Byem w brygadzie zada
specjalnych ministerstwa spraw wewntrznych RSK. Kiedy ZS zostaa zaatakowana,
187

NATO na Bakanach

byem na subie we wsi Kriczke. 2 maja wycofalimy si do Bijela Stijena, a 3

maja w kierunku Pakraca. Poddalimy si wojsku chorwackiemu 5.5.1995 r.
Od tego momentu cigano go po wizieniach i sdach, bez oskarenia, a do
wymiany winiw 4.8.1997 roku: maltretowali nas. W wizieniu w Waradinie
mj kolega z wojska, Milojko z Pakraca, dozna zamania ramienia, od uderzenia
maszyn do pisania przez inspektorw. Wielu winiw miao poamane ebra od
kopania. Miaem zamane 3-4 ebra po prawej i co najmniej jedno ebro po lewej
stronie [...] Niektrzy nie wrcili z przesucha. Nie wiem, co si z nimi stao. Bili
nas przewanie czonkowie jednostek specjalnych bezpieki. Podczas pierwszych
10 dni wizienia w Lora, winiowie byli kopani, bici piciami i przedmiotami.
Musieli piewa piosenki chorwackie, ogoli gowy, liza toalety, je owady
i robaki, udawa zwierzta. Morawac wymieni swoich oprawcw cywilnych
i wojskowych z tego okresu:
- Niksza Grujica, czonek plutonu anty-terrorystycznego w specjalnej policji
jego specjalnoci byo polewa winiw z wa straackiego. Musielimy te
kpa si w duej beczce i zanurza si do granic wytrzymaoci.
- Tadija Bokanowi, kryminolog policji wojskowej ustawia winiw pod
cian kopa i bi ich piciami i pakami do utraty przytomnoci.
- Miroslaw Buzow, stranik wizienny zmusza winiw do przyjacielskich
stosunkw ze swym psem.
- Robert, przydomek Crni, stranik bi winiw po caym ciele pak
metalow.
- Frani, stranik zmusza winiw do bicia si. Jeli ktry nie chcia, sam
to robi.
- Iwica Brati i Iwica Baban, stranicy wsppracowali w wyganianiu
winiw na zewntrz, bez wzgldu na pogod i polewali ich z wa straackiego.
Zmuszali nas do patrzenia w soce do utraty przytomnoci. Potem musielimy
kpa si raz po raz.
Sd rejonowy w Zadarze skaza 6.10.1995 r. Bogdana Banicia na 6 lat
wizienia za to, e od sierpnia 1991 r. do sierpnia 1995 r. suy w rebelianckich
oddziaach i popiera ide Wielkiej Serbii, tj. przejcie czci terytorium Chorwacji
si. Oskarony bra udzia w akcjach majcych na celu wypdzenie chorwackich
cywilw z domw na terenie tzw. RSK. Ponadto zabi 3 winie i kilka koni, ukrad
jednego konia, ci drzewa migdaowe i odholowa drewno wszystko wasno
chorwack. Wraz z synami ukrad meble, okna, drzwi, urzdzenia i wyposaenie
chorwackich domw. Sd Najwyszy Republiki Chorwacji przeduy wyrok
Banicia do 8 lat za zbrodni wojenn przeciw cywilom, czyli wyjcie okien
i drzwi z chorwackiego domu, przez co wystawi cay dom na zniszczenie.
Grupa chorwackich bandytw dostaa od sdu rejonowego w Zadarze lejsze
wyroki. Feral Tribune (22.7.1996): Chocia proces mia pokaza, jak bardzo wadze
188

Bysk i Burza

troszcz si o zaprowadzenie porzdku na oswobodzonym terytorium, intencje

nie sprawdziy si. Omiu byych onierzy armii chorwackiej, oskaronych o 18
morderstw, ktrych motywem bya nienawi i zodziejstwo, sd osdzi agodnie,
chyba na zasadzie, e obroca pastwa-oary agresji nie moe by oskarony
o zbrodni wojenn. Nikola Raszi zosta skazany na 18 miesicy wizienia za
prb kradziey i prb morderstwa. Iwica Petrowi dosta 6 lat wizienia za
morderstwo 80-letniego staruszka. Szeciu pozostaych uniewinniono z braku
dowodw. Sdzia Milan Petriczi uzasadni decyzj tym, e poprzedni proces nie
by prowadzony wedug procedur i nie zebra wystarczajcych dowodw winy.
Tymczasem oskareni niespodziewanie zmienili, w dziwnych okolicznociach,
uprzednie zeznania o apokaliptycznych aktach na cywilach pozostajcych
w wypalonych wioskach.
Apel prezydenta
4.8.1995 r. radio nadawao co godzin apel prezydenta Tudmana do
serbskich obywateli: Wobec niepowodzenia wszystkich prb rzdu Chorwacji
i spoecznoci midzynarodowej w kierunku pokojowej reintegracji okupowanych
chorwackich terytoriw, nawet w dzisiejszych negocjacjach w Genewie,
Wobec faktu, e inicjatorzy rebelii w Chorwacji Marti i inni, zamiast
zgodzi si na pokojow integracj, bezustannie dziaaj przeciw pastwu
chorwackiemu i wraz z przywdcami rebelii w Boni Karadziciem i innymi,
wci planuj okupacj strefy bezpieczestwa w Bihaciu, na co Chorwacja nie
moe pozwoli,
Wobec faktu, e Serbowie chorwaccy i boniaccy nie tylko nie pozwalaj
powrci uchodcom, ale i nadal wypdzaj nie-Serbw, a serbscy ekstremici od
samego pocztku uciekaj si do resztek woskiego faszyzmu, nawet teraz, celem
podziau chorwackiego terytorium midzy imperialne pokusy Woch i Serbii,
Wobec faktu, e ludno cywiln od Sawonii po Dalmacj wci atakuj
serbskie jednostki paramilitarne, a chorwackie rejony i miasta Otoczac, Gospic,
i Karlowac wci s pod obstrzaem nawet podczas rozmw politycznych
z delegacj Chorwacji w Genewie, rejon Dubrownika zosta ostrzelany
i doznalimy pierwszych oar miertelnych,
Oraz wobec faktu, e zostay odrzucone i oszukane wszystkie prby
pastwa i spoecznoci midzynarodowej odzyskania terenw okupowanych pod
chorwack niepodlego drog pokojow, pastwo chorwackie jest zmuszone
podj akcje wojskowo-policyjne, dla przywrcenia porzdku konstytucyjnego
na tych terenach. Jestemy zmuszeni powzi t decyzj, eby zatrzyma dalsze
prby oszukania chorwackiej i midzynarodowej opinii publicznej po 4 latach
bezskutecznych negocjacji i aby zapewni powrt uchodcw.
Dlatego w imi demokratycznego rzdu Chorwacji wzywam tych, ktrzy
doczyli do oddziaw paramilitarnych z wasnej lub przymuszonej woli,
189

NATO na Bakanach

aby oddali bro wadzom chorwackim, gdy dostan amnesti zgodnie

z obowizujcym prawem Chorwacji. Wzywam inicjatorw rebelii, eby zdali
sobie spraw, e ich prby s bezuyteczne i szkodliwe dla serbskiej spoecznoci
w Chorwacji, jeli bd kontynuowa dziaalno. Poddajcie si wadzom
chorwackim, a dostaniecie amnesti lub bdziecie sdzeni za swe czyny.
Wzywam chorwackich obywateli narodowoci serbskiej, ktrzy bezporednio
nie brali udziau w konikcie, eby zostali w domach i spotkali si z wadzami
chorwackimi bez lku o ycie i wasno, poniewa bd mieli zagwarantowane
pene prawa obywatelskie i wybory samorzdowe zgodnie z Konstytucj i Prawem
Chorwacji, pod nadzorem midzynarodowych obserwatorw.
Wzywam przedstawicieli Serbii i Czarnogry (i ich Federalnej Republiki
Jugosawii), by zaprzestali popiera ekstremistw na okupowanych terytoriach
Chorwacji. W negocjacjach wczoraj w Genewie z udziaem charge daffaires
Jugosawii, Serbowie odmwili przyjcia pokojowej reintegracji okupowanych
terytoriw. Byby to pierwszy krok ku oglnemu rozwizaniu stosunkw chorwackoserbskich w caoksztacie kwestii interesujcych oba narody, tj. normalizacji
stosunkw na podstawie midzynarodowego uznania. Zdecydowalimy skoczy
z cierpieniem i niepewnoci chorwackich uchodcw i gwarantowa pene
prawa Serbom w Chorwacji w ramach konstytucyjno-prawnych demokratycznej
Chorwacji.
Prezydent krnbrnego rzdu RSK, Mile Marti, odpowiedzia tego samego
dnia z Kninu: Z powodu nowej sytuacji wyaniajcej si jako agresja na wielk
skal Republiki Chorwacji przeciw RSK i pomimo udanej obrony z pocztku,
wiksza cz Pnocnej Dalmacji i cz Liki znalazy si w niebezpieczestwie.
Wziwszy wszystkie fakty pod uwag, zdecydowalimy: (1) Zacz ewakuacj
ludnoci niezdolnej do suby wojskowej w gminach Knin, Benkowac, Obrowac,
Drnisz i Graczac. (2) Ewakuacja bdzie przeprowadzona zgodnie z planem
w kierunku Kninu i dalej przez Otri do Srba i Lapaca. (3) Zadamy wsparcia
od dowdztwa sektora poudniowego UNPROFOR w Kninie. Rzecznik ONZ,
Chris Gunness: Podejrzewamy, e celem tej wojny jest wyparcie ludnoci
i zabranie jej ziemi. Przed nami katastrofa humanitarna. Knin, gdzie przed Burz
mieszkao 88% Serbw, zosta spalony i zrabowany, a oni musieli ucieka.
Burza
5.8.1995 r. chorwacka Operacja Burza w serbskiej Krajinie, wspomagana
nalotami NATO, wygnaa setki tysicy Serbw, mniej wicej tylu, co z caej
Chorwacji w latach 1990-1994. Nie wiadomo, ilu zabito. Chorwackie lotnictwo
bombardowao tabory uchodcw. Starszych wiekiem, ktrzy nie mogli lub nie
chcieli wyjecha, zamordowano, jak udokumentowa Helsinki Human Rights
Watch. Wojsko gen. Czeku, policja i neofaszystowskie bojwki (nazwani
bohaterami) przecigny przez Krajin, systematycznie niszczc dowody
190

Bysk i Burza

serbskoci. Ludno mordowano; bydo i zwierzta domowe zabijano; domy

palono, a studnie zatruwano. William Dorich, obecnie publicysta amerykaski,
straci wikszo rodziny podczas II wojny wiatowej, gdy ustasze spdzali
Serbw do kociow i ywcem palili. onierze Czeku wybili resztki jego duej
rodziny. Tylko on przey.
Od rana 5 sierpnia 1995 r. w cigu ok. 48 godzin ponad 90% serbskiej
populacji ucieko do RS, Serbii i Czarnogry. Wedug Veritas, w Burzy
zgino i zagino 1934 Serbw, w tym 1196 cywilw, z ktrych przeszo
poowa to starcy i inwalidzi niezdolni do opuszczenia domu. Na 10-t rocznic
Burzy, rodziny oar czystek etnicznych pooyy przed ambasad Chorwacji
w Belgradzie 2627 r jedn na kad mierteln oar z lat 1991-1995 na
terenie byej Republiki Chorwacji. Nikt nie wyszed, by przyj list nazwisk
oar. Demonstrujcy pooyli te 24 pudeka, symbol masowych grobw
Serbw w Sawonii, Lice, Baniji, Kordunie i Dalmacji. Prezydent Zwizku
Kombatantw-Inwalidw RSK, Rade Cubrilo powiedzia, e takie zachowanie
pracownikw ambasady jest oburzajce i potwierdza, e Chorwacja nie dojrzaa
do przyznania si do zbrodni i do pojednania: otwarcie masowych grobw
ujawnioby skal zbrodni popenionej przez chorwackie pastwo. Obserwatorzy
i pracownicy organizacji humanitarnych oszacowali, e ponad 80% wasnoci
serbskiej dokadnie spldrowano i spalono po akcji wojskowej. Serbowie, ktrzy
uwierzyli Tudmanowi i pozostali w nowej Chorwacji, zostali zamordowani, by
moe przez synw i wnukw ustaszw sprzed p wieku. Idea czystej etnicznie
Chorwacji zicia si z pomoc spoecznoci midzynarodowej.
Zaniepokojeni skutkami walk na ycie cywilw w sektorach pnocnym
i poudniowym UNPROFOR, Hrwoje Szarini z ramienia Republiki Chorwacji
i przedstawiciel si ONZ, Jasuszi Akaszi podpisali (6.8.1995): Umawiamy si,
e Chorwacja wyraa zupene i bezwarunkowe oddanie penemu poszanowaniu
praw czowieka wszystkich obywateli na odnonych terenach oraz gwarantuje, e
praw tych bd przestrzega wszystkie wadze chorwackie.
Chorwacka agencja Hina (9.8.1995): Konwj obywateli Chorwacji serbskiej
narodowoci z nowo-wyzwolonych terenw dotar do przejcia granicznego
w Lipowacu na autostradzie z Zagrzebia. Aktywici obrony terytorialnej
rozdawali ywno, napoje, paliwo i inn pomoc dla osb w konwoju.
Konwojowi towarzysz obserwatorzy z Unii Europejskiej i personel ONZ, ICRC
i Chorwackiego Czerwonego Krzya. Pilnuje go chorwacka policja. Naczelnik
Biura Uchodcw Rzdu Chorwacji, minister Adalbert Rebi i z-ca ministra
spraw wewntrznych, Josko Mori, jechali z konwojem cz drogi. Obserwator
z UE, Johann Kramb powiedzia Hina, e nie rozumie, dlaczego uchodcy
wyjedaj z Chorwacji. Przypisa ich wywdrowanie skutkowi lawinowemu,
tzn. ludzie masowo wyjedali, nie wiedzc, dlaczego i dokd. Zapytany, jak
191

NATO na Bakanach

wadze chorwackie traktoway osoby w konwoju, Kramb powiedzia, e nie byo

skarg na ten temat. Doda, e sysza w Glinie dzi po poudniu, i stu Serbw
wolao zosta w nowo-wyzwolonym regionie.
Chorwaci wyczycili z Serbw Lebensraum za pomoc eksterminacji
i wypdze. Przykadowo, w gminach Lipik (11276 ludnoci) i Pakrac (16300
ludnoci) mieszkao odpowiednio 4999 i 7806 Serbw przed kwietniem 1991
r. W padzierniku 1995 r. pozostawao odpowiednio 485 i 564 Serbw. Na
pocztku wojny w Chorwacji, prof. Jowan Raszkowi, przywdca Serbskiej
Partii Demokratycznej (Nin 21.7.1992): Nasi przywdcy i czonkowie byli
dyskryminowani, potem sterroryzowani i wypdzeni. Niszcz ich wasno. Mamy
dowody, e zniszczono ponad 5 tys. mieszka i domw nalecych do naszych
czonkw. Naszej wasnoci nikt nie chroni. Chorwaci zajli bezprawnie ok. 4 tys.
mieszka naszych czonkw.
Prof. Swetozar Borak (sierpie 1997): W biecej wojnie (1991-1995)
Chorwaci nie zabili ponad milion Serbw, ale metody uyte wobec serbskich
starcw i winiw byy te same cynicznie bestialskie i brutalne. Czystki
etniczne w Chorwacji trwaj dwa lata po wojnie. Pozostae serbskie domy wci
s podpalane i niszczone. Wasno powracajcych Serbw nie jest chroniona,
a oni sami padaj oar nkania i mordw pod nadzorem chorwackiego pastwa.
Chorwacja wci oczyszcza dowody odwiecznej obecnoci Serbw. Wedug
raportw rozmaitych organizacji humanitarnych w Krajinie, cerkwie, monastyry
i cmentarze s pldrowane i dewastowane. Inne rda podaj, e powracajcy
Serbowie s bici i mordowani. Wszystko w imi czystej etnicznie Chorwacji.
Ministerstwo Odbudowy
Soren Liborius z Misji Obserwacyjnej Wsplnoty Europejskiej, ECMM
(23.8.1995): W okresie 7-22 sierpnia, trzy zespoy ECMM zaobserwoway
cakowite zniszczenie wasnoci w byej RSK, gwnie przez spalenie. Szacunkowo
60-80% wasnoci w byym sektorze poudniowym zostao czciowo lub
cakowicie zniszczone. Palenie w duym stopniu wykonywao dowodzone
wojsko w mundurach Chorwacji w miejscach z dostpem kontrolowanym przez
siy chorwackie i cywiln policj. Trudno w tej chwili oceni dokadne liczb
Serbw pozostajcych w byym sektorze poudniowym, ale chyba 2-5% byej
ludnoci, przewanie starcy. Jedynie przy dowdztwie poudniowego sektora
ONZ w Kninie mona znale dzieci i modzie (wcznie z onierzami), ktrzy
uciekli do placwki ONZ, nie zdywszy wyjecha na czas do RS i Jugosawii
oraz z powodu zagroenia.
Wadze chorwackie zabieraj Serbw do orodkw zbiorczych w Gospicu
i Zadarze celem rejestracji (lecz ta procedura nie obja jeszcze wszystkich!).
W tym czasie Serbowie mog zdecydowa, gdzie chc mieszka w przyszoci.
Niektrych wzili w opiek krewni chorwaccy. ECMM wymienio ok. 700
192

Bysk i Burza

uchodcw w szkoach Zadaru, po ok. 80 uchodcw i winiw wojennych

w Gospicu, 710 w kwaterze ONZ w Kninie i 50-100 schowanych w miecie oraz
nieznan liczb po wsiach.
Dowdca okrgu wojskowego Knin, gen. Iwan Czermak (9.8.1995):
pragniemy poinformowa obywateli Kninu, ktrzy uciekli, e gwarantujemy:
wszystkie prawa i swobody obywatelskie; dostp do domw i mieszka;
wynoszenie swych rzeczy; pomoc spoeczn; uregulowanie emerytur; ywno
i inn pomoc humanitarn; pozwolenia i przepustki, stowki dla ubogich;
zatrudnienie wszystkim zdolnym do pracy; czasowe zakwaterowanie dla tych,
ktrym zniszczono mieszkania i domy; odbudowa blokw mieszkalnych i innych
obiektw bdzie przeprowadzona z pomoc Ministerstwa Odbudowy Republiki
Chorwacji; zabici bd zarejestrowani i pochowani na cmentarzach wedug
miejsca zamieszkania.
ECMM: Chocia dowdca Kninu opublikowa apel do wszystkich Serbw
na oswobodzonym terytorium, obiecujc ywno, pierwsz pomoc, prac,
nie wida adnych takich dziaa na rzecz Serbw. Dostaj tylko pomoc od
midzynarodowych organizacji. Zapytani, dlaczego nie wyjedaj, ludzie zwykle
odpowiadaj: jestemy za starzy, by opuszcza rodzinne strony i nawet ju nie
chcemy. Podczas Bysku i Burzy, zabrano im lub zabito trzod i bydo, strasznie
okradziono i zniszczono warunki ycia [...] Centra wikszych miast oszczdzono
od masowego zniszczenia, jak i rejony blisko chorwackich miast na wybrzeu.
Trwa niszczenie punkt po punkcie i wielka skala zniszcze caych siedlisk
w dolinach. Nie ma adnej wtpliwoci, e palenie caych wsi przy pomocy
wojskowych cystern z paliwem jest rozmylne, skoordynowane i nakazane,
z zatwierdzeniem przez najwysze wadze. Celem nie moe by nic innego ni
zapobiec powrotowi Serbw krajiskich do gospodarstw i innych wasnoci
pooonych poza wikszymi orodkami miejskimi pod chorwack wadz [...]
Obserwacje ECMM w cigu 2 tygodni po Operacji Burza mona najlepiej okreli
jako czystki etniczne i skuteczn prewencj powrotu Serbw.
Robert Fisk (Independent 4.9.1995) zacytowa tajny raport spoecznoci
midzynarodowej z Krajiny z pocztku wrzenia 1995 roku: Dowody
okruciestwa, rednio 6 zwok dziennie, stale wychodz na jaw [...] zwoki
gwnie starcw, niektre wiee, inne rozoone. Wielu zastrzelono w ty gowy
lub podernito im gardo, innych okaleczono [] Hojne zaproszenia Serbw
do powrotu, gwarancje praw obywatelskich i do wasnoci itd. wypyny ze
wszystkich poziomw. Ale serbska ziemia i domy [] cigle si pali i jest
pldrowana. Wbrew ocjalnym owiadczeniom winicym za to uchodzcych
Serbw i elementy, zbrodnie popeniy chorwacka armia, policja i cywile. Nie
byo widocznych prb zastopowania i wyglda to na polityk spalonej ziemi. Fisk
odnotowa, e Chorwacja pragnie doczy do europejskiej demokracji i moe
193

NATO na Bakanach

domaga si funduszy na odbudow szk i domw, ktre jej elitarne jednostki

teraz pal w furii czystek etnicznych.
Nieco pomocy
Independent (8.8.1995) wyjani rodki, ktre umoliwiy chorwacki
Blitzkieg: Szybkie zwycistwo nad Serbami krajiskimi nie spowodowaa nowa
bro, tylko uzyskanie wyselekcjonowanego sprztu, ktry ulepszy taktyk i osigi
istniejcej broni odziedziczonej od byej armii Jugosawii. Bdc pod sankcjami
ONZ, Chorwacja sprowadzaa zaawansowany sprzt, ktry atwiej przemyci ni
cikie dziaa, ktrych miaa dosy. Sprzt radiowy z USA pozwoli Chorwatom
skuteczniej manewrowa, a ulepszone pociski z czarnego rynku ukraiskiego
powikszyy zasig starych dzia bez utraty dokadnoci w ostrzeliwaniu miast
Serbw krajiskich. Wedug grupy Janes, Chorwaci mieli wicej broni ni
oszacowao NATO i ONZ: 36 migw-21 zamiast szeciu, 420 czogw zamiast
230, ponad 2000 dzia i modzierzy, a nie 900.
Podczas Burzy wydawano nowe kaasznikowy z Francji, Singapuru,
Niemiec, Izraela, Poudniowej Afryki i Argentyny. Armia chorwacka nabya
te przeciwpancerne i przeciwlotnicze pociski do rusznic, w tym najnowsze
rosyjskie RPG-22 i Iga. Media poudniowoamerykaskie za twierdziy, e
Chorwacja przez Chile nabya amerykaskie Stingery i brytyjskie Blowpipe
na przekr embargo na bro. Kluczem chorwackiego zwycistwa byy jednak
dowodzenie, kierowanie i telekomunikacja oraz logistyka i wyszkolenie, lepsze
ni w wojnie w ssiedniej Boni. Widziano chorwackie wojsko w mundurach
USA, z amerykaskim sprztem radiowym, jedzce niemieckie racje.
Telekomunikacja i odywianie si w boju s niezbdne dla dobrego postpu
wojsk. W Boni, wszystkie walczce strony ograniczaa potrzeba zatrzymywania
si na posiki. Chorwacka diaspora zapewne pomoga w uzyskaniu zachodniej
pomocy wojskowej. Wojsko chorwackie nosio produkowane na miejscu ubiory
kuloodporne, z zakadw, ktre maj kontrakt na kamizelki bojowe dla ONZ.
Od 1991 r. byo szereg kontaktw midzy Chorwacj a amerykaskimi
generaami, ktrzy doradzali na temat dowodzenia. Firma Military Professional
Resources Incorporated (MPRI) z Alexandrii w stanie Wirginia podpisaa
kontrakt z Chorwacj na szkolenie, jak funkcjonuj siy zbrojne w demokracji.
Rzecznik chorwackiego rzdu zaprzeczy w 1994 roku, e szkolenie objo
taktyk i umiejtnoci bojowe. Wida jednak, e siy chorwackie dziaay
bardziej metodami zachodnimi ni przedtem, z dobrze przewiczonymi atakami
plutonu i sekcji z uyciem ognia i ruchu. wywnioskowa analityk wojskowy
Independent. MPRI dysponowao wtedy ponad 2 tys. emerytowanych generaw,
admiraw i ocerw. Emerytowany gen. Carl Vuono by szefem od biznesu
za granic, a byy szef dziaa Armii USA w Europie, Crosbie (Butch) Saint
sta na czele europejskiego biura MPRI. W 1994 r. rma miaa 15 doradcw
194

Bysk i Burza

wojskowych w Chorwacji pod kierownictwem gen. Richarda Grifthsa. MPRI

miao bliskie kontakty z Pentagonem, departamentem stanu, CIA i DIA.
Charles Boyd, niedawno emerytowany genera Lotnictwa USA, czowiek nr 2
Pentagonu w Europie, o roli MPRI w chorwackim ataku na Krajin: Carl Vuono
i Butch Saint zostali wynajci i poszli dla pienidzy. Wykonali dobr robot dla
Chorwatw i nie wtpi, e zrobi to take w Boni.
Daily News (5.8.1995): Podczas gdy Chorwacja zacza najwiksz
europejsk ofensyw ldow od czasu II wojny wiatowej, dwa samoloty
Marynarki Wojennej USA patrolujce nad Krajin strzelay do serbskich
pozycji wyrzutni pociskw ziemia-powietrze, gdy serbski radar wykry samoloty.
Rzecznik Pentagonu powiedzia te, e serbskie wyrzutnie nie odpaliy pociskw
i oba samoloty wrciy do bazy NATO. Nie wiadomo, czy tray w cel. Siy
chorwackie zaatakoway pozycje serbskie w caej grzystej Krajinie, przy okazji
ostrzeliwujc siy ONZ i zamykajc je w puapkach ognia krzyowego z Serbami.
Knin zaatakowali z trzech stron, posyajc na t redniowieczn fortec ponad
1,5 tys. pociskw. ONZ porzucio lub stracio co najmniej 16 posterunkw
obserwacyjnych, a jednostki chorwackie otoczyy lub zaminoway dziesitki ich.
Pk. Andrew Leslie, rzecznik si ONZ w Kninie: Nie wiemy, szczerze mwic, gdzie
s nasi onierze. Chyba Chorwaci chc nas zmusi do opuszczenia posterunkw.
Rola USA
Iwo Pukani w chorwackim Nacional (24.5.2005): Stany Zjednoczone
aktywnie bray udzia w przygotowaniu, nadzorze i rozpoczciu Operacji
Burza. Zielone wiato od prezydenta Clintona przekaza [pk Richard Herrick]
attache wojskowy USA w Zagrzebiu, a operacj transmitowano na ywo do
Pentagonu. Kilka dni przed Burz, Herrick by u Markicy Rebicia, szefa tajnej
policji wojskowej, SIS. Rebi, Miroslaw Tudman (dyrektor tajnej policji,
HIS) i Miro Medimura (SIS) brali udzia w intensywnej wymianie informacji
z agencjami USA, za co Rebi dosta w 1996 r. medal od Petera Galbraitha,
ambasadora USA w Chorwacji.
Herrick przekaza wiadomo, e USA nie mam nic przeciw Burzy, tylko musi
by ukoczona w 5 dni. Rebi dziwi si, e tak wana wiadomo przechodzi
przez niego. Niezwocznie przekaza j pisemnie administracji pastwowej,
pozostawiajc papierkowy lad. Przekaz przyszed bezporednio od Clintona,
Anthony Lakea (doradca bezpieczestwa pastwowego) i Williama Perryego
(sekretarz obrony) przez Rebicia do ministra obrony, Gojko Szuszaka (prawa rka
prezydenta, szycha w neo-ustaszowkim HDZ) i prezydenta Tudmana. By to
szczyt chorwacko-amerykaskiej wsppracy. W 1995 r. Clinton przygotowywa
si do re-elekcji, a kandydat republikanw, Bob Dole zada, by Kongres
odwoa embargo na bro dla Muzumanw w BiH. Administracja Clintona
zdecydowaa zaatakowa VRS rkami Chorwatw. W tym celu Izetbegowi
195

NATO na Bakanach

i Tudman podpisali w Splicie umow, ktra zezwalaa armii chorwackiej pod

dowdztwem Ante Gotowiny wej do Boni, by wspdziaa z armi BiH.
Wojsko chorwackie musiao pokona Gry Dinarid nad Kninem i opanowa
miasto oraz ca Krajin w Operacji Burza, eby zaraz potem naprze na jednostki
VRS w BiH, aby zmusi Miloszewicia do podpisania pokoju w Dayton. Dla
Clintona by to wycig z czasem. Potrzebowa szybkiego rozwizania kryzysu.
Chcia wstrzyma inicjatyw Dolea i wykaza si przed wyborcami jako
zdecydowany prezydent, zdolny rozwiza wielkie kryzysy, jak ten pokazany
w telewizji okropnociami w byej Jugosawii. Clinton pomin dyplomatycznie
Brytyjczykw i Francuzw, eby mc wyprze si, jeli co by nie poszo wedug
planw. Jednak operacja, wykonaniem ktrej przewodzi Richard Holbrooke
w imieniu Clintona, udaa si, co obaj panowie uwiecznili w swoich ksikach.
Pierwsze kontakty zaczy si w 1992 roku, na pocztku serbskomuzumaskiej wojny. James Clapper by wtedy dyrektorem DIA, a jego ludmi
w Chorwacji pk Herrick i jego asystent Ivan Sarac, mody chorwacki imigrant
z USA, ze znajomoci jzyka i kultury. Chorwacja daa DIA rosyjskie ptonowe
miny podwodne, najnowoczeniejsze rosyjskie torpedy oraz kody armii Jugosawii
i Rosji. Bro przekazano do USA przez lotnisko w Splicie, ktre zamknito na
czas nocnego ldowania i adowania Herculesw C-130. Chorwaci przekazali
rwnie szczegy lokalizacji tajnej wytwrni broni chemicznej w Bijelo Polje k.
Mostara, ktor Serbowie przenieli do Serbii. Na podstawie pobranych prbek,
Amerykanie ustalili rodzaje wytwarzanych substancji, ktre prawdopodobnie
Jugosawia sprzedaa Irakowi i in. potencjalnym wrogom USA. W zamian za to,
USA przywiozo urzdzenia do podsuchu Serbii i Czarnogry, zdolne nagrywa
20 tys. rozmw telefonicznych jednoczenie.
W planowaniu przemieszczenia wojsk Chorwacji przez gry do Kninu,
USA pomagao w wywiadzie. Potrzebne byy informacje o ruchach VRS, ich
systemach telekomunikacji, kodach i pozycjach artylerii. USA byo bardziej
zainteresowane Boni ni Chorwacj, wic zadao pozwolenia na zaloenie
tajnej bazy szpiegowskich samolotw bezzaogowych. Baza miaa by tajna,
eby nie wygldao, e USA staje po jakiej stronie wojny. Wybrano wysp
Brac. Amerykanie przywieli komplet samolotw i personelu, z ekspertami CIA.
Zasig samolotw pokry ca BiH po serbski korytarz na Sawie oraz ca Krajin.
Nawet sojusznik USA, Niemcy, nie wiedzieli o bazie na Bracu. Po wykryciu przez
attache niemieckiego, baz przeniesiono do Sepuriny k. Zadaru, bez uszczerbku
dla zasigu samolotw szpiegowskich. Armia chorwacka zobowizaa si
przekazywa wszystkie zdjcia. Po trzech ocerw USA i Chorwacji czuwao
nieustannie nad przesyaniem zdj na bieco, przez satelit do Pentagonu.
Przed Byskiem, ktry mia by prb generaln przed Burz, dokadnie
o pnocy, Herrick i Sarac zostali poinformowani w ministerstwie policji, e akcja
196

Bysk i Burza

zacznie si za kilka godzin. Utworzono dowdztwo Bysku, ktre przeniesiono

do ministerstwa obrony dokadnie o 6 rano. Wtedy doczy amerykaski attache
wojskowy. Cay czas da uaktualnie sytuacji i posya je bezporednio do
Biaego Domu, gdzie kadego ranka, informowano prezydenta o kadej fazie
Bysku. Amerykanie byli zachwyceni wykonaniem operacji, uwaali j za
doskonay model wsppracy z Chorwatami, bo umoliwiaa zdecydowanie
w BiH przeciw Miloszewiciowi i potencjalnie prowadzia do obalenia go.
Pentagon koordynowa cay przebieg Bysku przez Herricka, a dziaania CIA przez
Marka Keltona, szefa komrki CIA w Zagrzebiu, ktry blisko wsppracowa
z szefem HIS, Miroslawem Tudmanem.
Podczas przygotowa do Burzy, Amerykanie dostarczyli Chorwatom
informacje nt. ruchw VRS w Krajinie i JNA przy granicach z Chorwacj.
Obawiali si kontrataku si Miloszewicia dwoma brygadami czogw we
wschodniej Sawonii wskutek ataku na Knin. Podsuch rozmw serbskich nie
wskazywa jednak na to. Pozostawo jednak ryzyko ataku serbskiego z samego
Knina w momencie pojawienia si wojsk gen. Gotowiny w grach nad miastem.
Samoloty szpiegowskie miay przed tym przestrzec. Inaczej Burza zaczaby si
10 dni wczeniej.
Wczesnym rankiem 4.8.1995 roku, chorwackie jednostki dostay rozkaz
wyczenia wszystkich urzdze telekomunikacyjnych do 4:00 rano. Amerykanie
uyli ten czas na przechwycenie i zniszczenie serbskich urzdze cznoci. Armii
Chorwacji zostaa jedna godzina, do 5:00 rano, na radiow koordynacj Burzy.
Tu przed tym attache USA znw by w dowdztwie, wraz z Saracem. Jeden lub
dwa dni przed Burz, Herrick, ktry zaplanowa j z ocerami chorwackimi i da
jej zielone wiato w imieniu Clintona, zosta wymieniony na pk Johna Sadlera.
Dokadnie o pnocy pojawili si w dowdztwie i stamtd ledzili rozwj akcji
w terenie.
Tym razem ca operacj transmitowano na bieco przez satelit do
Pentagonu, gdzie obrazy s w archiwach do dzi. Transmisje docieray take
do Chorwatw, ktrzy na tej podstawie atakowali pozycje serbskie z wielk
dokadnoci. Poza zniszczeniem serbskiej cznoci, USA posao samoloty,
by ostrzelay bateri artylerii przeciwlotniczej pod Kninem. Pukani: Podano to
w Chorwacji tylko raz, w wiadomociach o 6 rano. Potem USA ostro zabronio
to robi. Nikt nie uwierzy w amerykaskie usprawiedliwienie i do dzi oglnie
wierzy si w bezporedni pomoc USA armii chorwackiej, z tym, e 10 lat po
fakcie wci nie wolno tego przyzna ocjalnie, z powodu pocztkowego zatajenia
amerykasko-chorwackiej wsppracy przed Brytyjczykami.
Amerykanie byli zachwyceni szybkoci i czystoci Burzy oraz jej
wynikiem, ktry umoliwi byskawiczne wejcie si Chorwacji do BiH, penetracj
a do Banja Luki, a w kocu zgod Belgradu na podpisanie ugody w Dayton.
197

NATO na Bakanach

Amerykaski dozr nad ca Burz i zadowolenie z operacji potwierdzaj

pniejsze owiadczenia, e zostaa przeprowadzona poprawnie. W wyniku tego,
wsppraca zacienia si. Gen. Patrick Hughes, nastpca Clappera, przyjecha
do Chorwacji, wzmocni wspprac w elektronicznym podsuchu Serbii
i Czarnogry, wymieniono dalsze informacje, MPRI zaczo intensywne szkolenie
si chorwackich, a Rebi dosta medal. Po raz pierwszy mwiono o postawieniu
ocerw chorwackich przed trybunaem zbrodni wojennych za Burz w 1997 r.
USA natychmiast zadao od MTK, by zostawi Burz w spokoju, jako czyst
operacj wojskow dowiedzia si Nacional z wysokopostawionego rdla
dyplomatycznego.
W tym czasie wynik problem ekstradycji Mladena Naletilicia Tuty do
Hagi, wic USA obiecao Chorwacji, e MTK nie ruszy Burzy, jeli wydadz
Naletilicia. Tak si stao, ale Carla Del Ponte przechytrzya administracj USA
i zacza domaga si ledztwa nt. generaw podejrzanych o udzia w Burzy.
Pukani: USA byo skonsternowane, ale nie mogo tego okazywa, prbujc
rozwiza problem po cichu, dyplomatycznie, co nie udao si do dzi. Wic
waciwym krokiem MTK byoby zada od Pentagonu wszystkich zdj
zrobionych z samolocikw Predator podczas i po Burzy. Poza tym, w interesie
prawdy, wszyscy wysocy rang ocerowie amerykaskich si i wywiadu biorcy
udzia w caej Burzy, ktra zakoczya wojn bakask i odsuna Miloszewicia
od wadzy, powinni by wezwani do zezna w Hadze. Winni zbrodni podczas
operacji s znani. Powinni stan przed sdem ju 8 czy 9 lat temu. Jeli stanliby
wtedy, dzisiaj Del Ponte nie miaaby atutw, a Chorwacja problemw z Burz,
zbrodnicz operacj i ca wczesn administracj, zbrodnicz organizacj.
Wciekli, e wyszy na jaw neoustaszowskie tajemnice i bohaterom
narodowym gro procesy i kara, chorwaccy nacjonalici smaruj osob
Pukanicia i nanse jego wydawnictwa, Nacional. Nie ma natomiast sowa na
temat przedstawionych faktw, co przypomina debaty polityczne w Polsce.
Defense & Foreign Affairs Strategic Policy (lipiec-sierpie 1995) nie
wybieli Galbraitha: Przewidziana wczeniej przez nas ofensywa miaa
zdumiewajc zajado. Przypomniaa dziko atakw chorwackich ustaszy
na cywilw podczas II wojny wiatowej. Nie byo pod rk wiatowych mediw,
eby raportowa ten najbardziej brutalny przypadek czystek etnicznych.
Akcja jasno pokazaa zaanagaowanie administracji Clintona, pomagajcej
Franjo Tudmanowi wraz z rzdem Niemiec. Ambasador USA w Chorwacji,
Peter Galbraith pojecha do Belgradu tu przed chorwack ofensyw, aby
przymili si i zastraszy rzd Jugosawii, eby nie przeszkadza w ofensywie
[] Galbraith ponosi wic ogromn odpowiedzialno za tysice zabitych
i setki tysicy uchodcw. Bya to zbrodnia wojenna wicej ni zasugujca na
t nazw.
198

Bysk i Burza

Wojna religijna
Na sympozjum nt. kryzysu bakaskiego w Chicago (31.8-1.9.1995),
T. W. Carr z Defence & Foreign Affairs: Jeszcze przed secesj, Chorwacja
otrzymaa 4.10.1990 r. tajnie i bezprocentowo poyczk 2 mld USD na 10 lat.
Poyczki udzieli Antyczny Zakon Rzymskokatolickich Ksit w. Jana z Malty,
z siedzib w Rzymie. Podobno organizacj kieruj Niemcy. Poyczka nie moga
by uyta na cele wojskowe, ale Chorwacja moga wzi fundusze ze swoich
programw socjalnych, zastpujc je rodkami z poyczki. Kiedy ambasada
Chorwacji w Waszyngtonie zanegowaa poyczk, Carr odpowiedzia, e moe
pokaza kopi umowy.
Biskupi chorwaccy wysali 1.2.1991 r. list otwarty do biskupw i Kocioa
Katolickiego na caym wiecie. Stwierdzili, e koci prawosawny prbuje
zachowa socjalizm typu komunizmu jugosowiaskiego, a Armia Jugosawii
pod kontrol Serbw jest centralistyczna i razem przeciwstawiaj si zachodnim
tradycjom kulturowym i politycznym. Biskupi przedstawili Chorwatw jako
antykomunistw, demokratw wyznajcych zachodnie wartoci, kultur,
gospodark wolnorynkow itd. Takie wanie kalumnie nakrciy polityk USA
i Europy przeciw Jugosawii i Serbom.
Jan Pawe II spotka si z prezydentem Tudmanem, na ocjalnej audiencji
(25.5.1991) miesic przed zbrojn secesj. Podobnie p wieku przedtem,
papie Pius XII spotka si z przywdc faszystowskich ustaszy Ante Paweliciem
(18.5.1941) po zajciu Jugosawii przez Niemcy i Wochy. Wtedy ustasze
Pawelicia, z pomoc chorwackiego kleru katolickiego, mordowali i masakrowali
tysice Serbw w Niezalenym Pastwie Chorwacji, NDH. W latach 19411945 Serbowie ucierpieli czystki etniczne i ludobjstwo z rk Chorwatw,
boniackich muzumanw i Albaczykw w Kosowie. Niemcy hitlerowskie
i Watykan pomogy. Poczwszy od 1991 r. Serbowie znw ucierpieli podobnie
z rk Chorwatw, muzumanw w Boni i Albaczykw kosowskich. Tym razem
pomogy demokratyczne Niemcy, Watykan i moralna Ameryka.
Jan Pawe II przeszed do historii jako papie, ktry dooy si do
wywoania rzezi, masakr i wypdze na Bakanach. Popar polityk nacjonalizmu
chorwackiego, zamiast skupi si na religii. Tym samym przyczyni si do wojen,
ktre rozebray i zniszczyy Jugosawi. W swej misji przeprosin za zalege winy
Watykanu, Jan Pawe II nie przyzna roli Kocioa w ludobjstwie przez ustaszy
podczas II wojny wiatowej, podobnie jak nie wystpi przeciw ludobjstwu
i wypdzaniu prawosawnych z Kosowa za jego pontykatu. Mia szans uy
swj autorytet i poszanowanie w oczach wiata na rzecz pokoju na Bakanach,
a pogorszy sytuacj, pogbiajc konikt katolicko-prawosawny.
Carl Savich, amerykaski publicysta: dlaczego pomimo licznych podry
i gestw w stosunku do przywdcw innych wiar, Jan Pawe II nie prbowa
199

NATO na Bakanach

pogodzi prawosawnych i katolickich Sowian na Bakanach? Czy Papie

nie zaostrzy tam napi religijnych i animozji? Pierwszy uzna suwerenno
Chorwacji, kiedy w zaognionej sytuacji potrzebny by dialog. Wedug Savicha,
papie popiera spraw katolickiej Chorwacji dla wskich celw religijnych,
a uznanie nowego pastwa przyczynio si do wybuchu tragicznej wojny domowej,
ktra zabia tysice Serbw i Chorwatw: Przedwczesne, nieodpowiedzialne uznanie
zapocztkowao rzezie, morderstwa, wypdzenia i cierpienia w byej Jugosawii.
Po raz drugi w historii Watykan popar faszyzm na Bakanach, rzekomo
przeciw komunizmowi Po 1945 r. Watykan pomg wielu ustaszowskim
zbrodniarzom wojennym uciec przed odpowiedzialnoci tajnymi
kanaami do Ameryki aciskiej, Australii i Hiszpanii. Chorwacki ksidz
Krunoslaw Draganowi zorganizowa szczurzy szlak, ktry umoliwi ucieczk
najgorszym ustaszom (ok. 1500 osb) oraz ich najwyszym przywdcom,
Ante Paweliciowi i Anriji Artukowiciowi. Watykan nigdy nie przyzna swej
roli w tej akcji, mimo e pod koniec 1997 r. wynik skandal nt. depozytu
w Szwajcarskim Banku Narodowym, ukrywanego przez Watykan od 1945 r.
Fundusze te, o cznej wartoci 150 mln frankw w postaci zota i kosztownoci,
ustasze zabrali zamordowanym przez siebie Serbom, ydom i Romom. Cz
ich rozprowadzono do rozmaitych siedlisk ustaszy na caym wiecie. W latach
1990tych ydzi amerykascy oskaryli Watykan o nansowanie szczurzego
szlaku z tych funduszy.
O to samo oskara Bank Watykanu i Zakon Franciszkanw, serbskiego
pochodzenia wydawca w Los Angeles, William Dorich (Chicago Tribune
6.7.2005): Z pienidzy ukradzionych ze zotych zbw moich krewnych, Watykan
umoliwi nazistom ucieczk do Argentyny. Doritch odwiedzi wie Wojnic, gdzie
ustasze spalili ywcem 99 Serbw, w tym 17 jego krewnych, 17.4.1942 r. Sprawa,
zoona w federalnym sdzie w Kalifornii jako grupowe serbskie oskarenie,
wini franciszkanw, poniewa wsppracowali z ustaszami. Notatka wywiadu
wojskowego USA z 1946 roku: ok. 200 mln frankow szwajcarskich przechowano
w Watykanie przed transferem do Hiszpanii i Argentyny. Nie wiadomo, czy
Watykan znaczy jego bank, czy pastwo. Wsposkarajcy, John Loftus odkry
raport wywiadu z 1947 roku: Wielu z bardziej znanych ustaszy-zbrodniarzy
wojennych mieszka w Rzymie nielegalnie, pod faszywymi nazwiskami []
Wszystkie te dziaania wydaj si pochodzi z Watykanu.
Niegdy prawnik w departamencie sprawiedliwoci USA, przydzielony
do tropienia zbrodniarzy wojennych, Loftus odkry poszlaki udziau kleru
katolickiego w szczurzym szlaku i e Paweli nim pody. Potem poszy
z Watykanu rodki pienine, skradzione oarom przez hitlerowcow i ustaszy,
wedug dochodzenia departamentu stanu USA z 1998 roku: Z charakteru reimu
ustaszy i ich dziaalnoci podczas wojny, rodki niemal na pewno objy zoto
200

Bysk i Burza

oar. Loftus opisuje swe odkrycia w ksice pt. Unholy Trinity (Niewita
Trjca): Departament stanu wiedzia o tych dokumentach przez 50 lat i nic nie
zrobi. Dopiero presja Kongresu USA, wobec gonych w latach 1990tych spraw
o okradzenie oar Holokaustu, spowodowaa grubo spnione wszczcie dochodze.
Loftus uwaa, e zatajenie tumaczy rekrutacja byych nazistowskich zbrodniarzy
wojennych przez rzdy USA i Wielkiej Brytanii na uytek zimnej wojny.
Popierajc secesj Sowenii i Chorwacji, Watykan kontynuowa wojn
z prawosawiem bakaskim. Obchody przez neo-faszystowsk Chorwacj wita
narodowego, 10-tej rocznicy ataku na Knin i wypdzenia Serbw z Krajiny
w sierpniu 1995 roku, zbojkotowali zagraniczni dyplomaci, oprcz Nuncjusza
Papieskiego! W 1914 r. Benedykt XV popchn Habsburgw do ataku na Serbi.
Corriere della Sera (30.5.1993): Niemcy prowadziy wycig Wsplnoty Europejskiej
do uznania Sowenii i Chorwacji, lecz za nimi poda inny aktor, ktry nie gra
drugorzdnej roli Koci Katolicki. Ju w listopadzie 1991 r. Watykan podzieli
federacj Tity na oddzielne synody episkopalne i pozmienia granice diecezji tak,
e obejmoway terytoria rnych republik. Sugerowao to, e granice republik
w federacji Jugosawii maj ulec zmianie. Dlatego Watykan uzna Soweni
i Chorwacj dwa dni przed Wsplnot Europejsk. Normalnie Stolica Papieska
uznaje nowe pastwo po spoecznoci midzynarodowej.
Historia koem si toczy
Powoujc si na obowizek reakcji wobec ludobjstwa, Jan Pawe II da
od USA i NATO interwencji w Boni, kiedy jednostki muzumanw boniackich,
a nastpnie Serbw boniackich zaczy zadawa klski wojskom katolickiej
Chorwacji. Jednoczenie obojtny by mu los ponad 350 tys. prawosawnych
Serbw w Krajinie. Jan Pawe II by rwnie zdeterminowany zniszczy
socjalistyczn Jugosawi, jak ZSRR. By w Chorwacji 10-11.9.1994 roku,
2-4.10.1998 r. i (w setnej podry) 5-9.6.2003 r. Podczas ostatniej z wizyt grozi
papieowi zamach w imi Allacha przez boniackiego muzumanina.
Papie nie skrytykowa ani nie potpi Tudmana, znanego negata Holokaustu
i zajadego antysemity, ktry nazwa Izraelitw ydo-nazistami popeniajcymi
ludobjstwo na muzumanach w Palestynie, lecz zaprzeczy ludobjstwu ustaszw
w Jasenowacu. Tudman planowa zaanektowa BiH do Wielkiej Chorwacji.
Mimo to papie milcza na jego temat, a wizyta w 1994 r. podczas wojny domowej
popara moralnie czystki etniczne przez reim Tudmana w Krajinie.
Druga wizyta papiea zaskoczya opini publiczn decyzj beatykacji
(jeden krok przed uwiceniem) 3.10.1998 r. arcybiskupa Stepinaca, skazanego
zbrodniarza wojennego, ktry popar ludobjstwo setek tysicy Serbw, Romw
i ydw. Beatykacja bya wielk uroczystoci. Savich: Dla prawosawnych
Serbw by to policzek. To tak, jakby Komitet Nagrody Nobla nagrodzi
pomiertnie Eichmanna.
201

NATO na Bakanach

Beatykacja zignorowaa danie Orodka Simona Wiesenthala, by

zaczeka na wyniki dochodzenia o roli Stepinaca w ludobjstwie, antagonizujc
organizacje ydowskie. Dla papiea, ktry obniajc wymogi wyprodukowa
najwicej witych w historii Kocioa, Stepinac zasuy si antykomunizmem.
Stepinac popar hitlerowsk okupacj i rozbir Jugosawii w kwietniu 1941 r. oraz
ustaszowski reim Pawelicia. Nie kry pogardy dla prawosawia, a ustaszowskie
ludobjstwo uwaa za dzieo witej rki. Chorwacki kler chcia stworzy
pastwo jak faszystowska Sowacja ksidza Josipa Tiso.
Ustasze bazowali na katolicyzmie i popiera ich Papie Hitlera, Pius XII,
ktrego Jan Pawe II postanowi beatykowa, pomimo protestw ydw.
Wiele z ustaszowskich masakr organizowali i wykonali ksia chorwaccy. Fakty
s tak kompromitujce, e Jan Pawe II cenzurowa je. Savich: Ustaszowskie
ludobjstwo zostao wymazane z jego pamici. Dlatego nigdy nie przeprosi za
nie. Reinhard Heydrich, z-ca Himmlera, pisa do tego dowdcy SS (17.2.1942):
Chorwaci zmasakrowali najbardziej sadystycznymi metodami szacunkowo 300
tys. Sowian. Czyli napicie chorwacko-serbskie wynika niebagatelnie z walki
Kocioa katolickiego z prawosawnym.
Chorwacki ksidz Franjo Kralik (25.5.1941): Ruch oswobodzenia wiata
od ydw jest ruchem renesansu ludzkiej godnoci. Stoi za nim Wszechmogcy
i Wszechwiedzcy Bg. Ksidz Mate Mogus: Dotychczas pracowalimy dla
wiary katolickiej modlitewnikiem i krzyem. Nadszed czas pracowa karabinem
i rewolwerem. Eleanor Roosevelt nazwaa wyczyny ustaszw jedn z najgorszych
zbrodni II wojny wiatowej. Jednak pozostaje ona jedn z najwikszych zmyek
XX w. Savich: Historycy gwnego nurtu na Zachodzie tuszowali i ukrywali j,
wic pozostaje jedn z gwnych falsykacji historii Bakanw. A sowiaski Jan
Pawe II nic nie zrobi, aby j zdemaskowa.
Watykan i ultra-nacjonalistyczni ustasze przedstawiaj Stepinaca jako
mczennika komunizmu oraz obroc Serbw i ydw. Papie powtrzy t
propagand bezkrytycznie. Tymczasem Stepinac popiera Pawelicia i ustaszy,
a take Hitlera i nazizm, penic rol polityczn i wojskow. By najwyszym
kapelanem armii ustaszy i czonkiem ustaszowskiego parlamentu w Zagrzebiu,
wraz z szeregiem innych znanych katolikw. Paweli w Croatian Sentinel
(1.1.1942): Hitler jest wysannikiem Boga. 17.11.1941, arcybiskup Stepinac
zwoa konferencj w Zagrzebiu, ktra kanonicznie usankcjonowaa przymusowe
nawracanie Serbw. Ponad wier miliona Serbw w Chorwacji przeszo w ten
sposb na katolicyzm, co zwolennicy arcybiskupa nazywaj dobrym uczynkiem!
Fotograe pokazuj Stepinaca z dostojnikami watykaskimi, hitlerowskimi
i ustaszowskimi oraz ucisk doni z Paweliciem, ktrego podziwia jako katolika.
Rzd komunistyczny aresztowa i skaza Stepinaca po II wojnie wiatowej za
udzia w zbrodniach wojennych i masowych mordach. Zachodni historycy
202

Bysk i Burza

i neoustaszowska propaganda przedstawiaj jego 5 lat wizienia i areszt

domowy do zgonu w 1960 r. jako pokaz komunistw przeciw religii. Natomiast
Komisja Zbrodni Wojennych Jugosawii ustalia, e Stepinac gra czoow rol
w konspiracji, ktra doprowadzia do pokonania i rozamu Krlestwa Jugosawii
[...] wspkierowa marionetkowym nazistowskim pastwem chorwackim, a wielu
czonkw jego kleru brao czynny udzia w okruciestwach i masowych mordach
[...] kolaborowali z wrogiem do ostatniego dnia rzdw nazistowskich, a po wyzwoleniu
spiskowali przeciw nowoutworzonej Federalnej Republice Ludowej Jugosawii.
Przed II wojn wiatow powstay stowarzyszenia katolickie, np. Kriari
(Krzyacy), ktre szerzyy ideologi faszystowsk. Stepinac mianowa
ich przywdcw, a Watykan chroni Pawelicia i poredniczy midzy nim
a przywdcami chorwackimi w przygotowaniu do przejcia Chorwacji.
Stepinac musia o tym wiedzie. W licie pasterskim (28.4.1941) gratulowa
gwnodowodzcemu si faszystowskiej Chorwacji, Slawko Kwaternikowi
i nagli kler, by odpowiedzia bez zwoki na jego apel o udzia w chwalebnym dziele
obrony i ulepszania NDH. Kada jednostka ustaszy miaa swego kapelana.
Ksia katoliccy poparli ustaszowskie rozwizanie kwestii serbskiej oraz
hitlerowski Endlsung dla chorwackich ydw, co zanotowaa dla potomnoci
prasa katolicka. Wielu ksiy brao udzia w masowych mordach i podegao
wiernych do ludobjstwa. Przykadowo, ks. Srecko Peri z Liwna baga
w kazaniach sw trzdk, by zabijaa i masakrowaa Serbw. Stepinac nie
wyciga adnych konsekwencji w stosunku do tych ksiy. Jego beatykacja
woa o pomst do nieba.
Miny
Marijana Prevendar z UN Association of the United States, na stronach
Mine Action Information Center (MAIC) na Uniwersytecie James Madison
(http://maic.jmu.edu/journal/4.1/notes_croatia.htm): Po koniktach w Chorwacji
pozostao 1,5 mln min, dajc nowemu pastwu drugie miejsce w wiecie pod
wzgldem iloci min na jednostk powierzchni: 25 na km2. Pooone przeciw
czogom i onierzom, zalegaj pod polami, wok gospodarstw i wzdu drg
w caym kraju. 14 z 21 powiatw raportowao zagroenie od min. Z cznej
powierzchni 56 tys. km2 Chorwacji, jest zaminowanych ok. 6 tys. km2, przeszo
20 typami min. Pooyy je regularne wojska i jednostki paramilitarne, z intencj
zaszkodzenia ludnoci cywilnej i infrastrukturze.
O wiarygodnoci artykuu wiadczy wstp: siy Serbii, najwikszej republiki
w byej Jugosawii, rozpoczy kampani celem zablokowania de Chorwacji do
niepodlegoci. Serbowie chorwaccy, popierani przez rzd Jugosawii i uzbrojeni
broni z armii Jugosawii, wszczli zbrojny bunt przeciw nowopowstaemu
rzdowi chorwackiemu w 1991 r. Konikt midzy Chorwatami a Serbami trwa
do 1995 roku, kiedy siy chorwackie odpary Serbw i odzyskay wadz nad
203

NATO na Bakanach

wikszoci okupowanych terytoriw. Te kampanie, znane jako Bysk i Burza,

przywrciy wadz rzdu chorwackiego nad jego terytorium, za wyjtkiem
Wschodniej Sowenii, ktr wczono do Chorwacji w 1996 r. w ramach umowy
pokojowej w Dayton.
Miejmy nadziej, e nastpujce, smutne stwierdzenie autorki jest rwnie
niedokadne: Do dzi [brak daty artykuu] ponad 400 cywilw, w tym ok. 200
dzieci zostao zabitych lub ranionych przez miny. Dane dotyczce oar min na
stronie http://maic.jmu.edu/journal/4.1/croatia.htm s bardziej przeraajce,
moe z powodu pniejszej daty opracowania: Od 1990 r. miny okaleczyy
permanentnie ponad 700 osb. Byo ponad 956 amputacji. Miny zabiy 300
dzieci, a raniy 1000. Wedug innych statystyk lat 1990-1998, 2437 osoby zostay
zabite lub ranne. Dokadne dane jest trudno uzyska, szczeglnie w rejonach pod
serbsk kontrol. Zwaywszy, e tekst jest z 2000 r. (Issue 4.1, 2000), aluzja do
zych Serbw kompromituje MAIC. Chorwacja ma wadz nad byymi serbskimi
terenami od sierpnia 1995 roku, a nad Wschodni Sawoni od 15.1.1998 r.
Strona podkrela serbski grzech puszczenia rakiet na Zagrzeb, bez wzmianki
o nielegalnoci secesji czy bestialstwie chorwackich wojsk w ZS i Krajinie:
W sierpniu 1995 r. siy chorwackie przeszy przez granic BiH w pogoni za
uciekajcymi Serbami i aby odeprze siy serbskie przy terytorium Chorwacji.
Nic o masakrach cywilw, pldrowaniu i paleniu domw serbskich. MAIC
podaje za Amnesty International: JNA wesza do Lowas w Chorwacji, a za ni
serbskie jednostki paramilitarne. Po biciu i zabiciu wielu cywilw, 50 osobom
kazano wej do winnicy zbiera winogrona. Weszli trzymajc si za rce i zaraz
zorientowali si, e s na polu minowym [...] Nastpiy serie eksplozji min i ogie z broni
maszynowej. Raport opisuje obraenia tak cikie, e oary bagay, by je zabi.
Jak mona wierzy informacjom z organizacji i instytucji zachodnich, skoro
nie mog poprawnie przekaza historii podboju etnicznych Serbw w Chorwacji?
W odpowiedzi na radykalizacj chorwackiej polityki secesyjnej po objciu
rzdw przez neo-ustaszowsk parti HDZ, 268 tys. Serbw w Chorwacji
proklamowao Serbski Autonomiczny Region Krajina (30.4.1991). Referendum
12.5.1991 r. zarejestrowao 239 tys. gosujcych, z czego stawio si 77,8%.
Za odczeniem od Chorwacji i pozostaniem w Jugosawii opowiedziao si
99,8% gosujcych. Tyle o rebeliantach i ziemiach rzdu chorwackiego, ktry
Europa powinna bya rozpdzi za faszyzm i nielegaln, zbrojn secesj. Rzd
ten zasyn z goebbelsowskich i stalinowskich metod oszustwa, bardzo gono
mwic o nowoczesnej, demokratycznej Chorwacji. Naprawd za pozbawi
swych Serbw praw od reprezentacji w rzdzie, po prac zarobkow. Okupacja,
agresja i zabieranie ziemi s dla Serba trzymaniem si odwiecznej ziemi
i rodzinnego domu. Co jedni uwaaj za wyzwolenie i zwycistwo nad rebeli
i okupacj, dla innych jest ludobjstwem i wygnaniem.
204

Bysk i Burza

Wyzwolenie
Raport z wrzenia 1995 r. z biura pomocy humanitarnej w Zagrzebiu, na
podstawie raportw otrzymanych od obserwatorw wojskowych ONZ, policji
ONZ, kwater dowodzenia w byych sektorach pnoc i poudnie, batalionw ONZ
w tych sektorach i grup pomocy: Informacja otrzymana przez obserwatorw
ONZ jest daleka od kompletnej i nie przedstawia penego zakresu amania
praw czowieka w byych sektorach pnoc i poudnie. Ograniczenia naoone
przez wadze Chorwacji na poruszanie si znacznie przeszkodziy w zbieraniu
informacji. Zacznik podaje przypadki mordw, palenia i pldrowania domw
i posiadoci, bicia i przeladowa Serbw. Zespoy ONZ znalazy zwoki ponad
70 cywilnych i wojskowych Serbw, widziay ponad tysic spalonych domw
i jeszcze wicej spldrowanych i zdewastowanych. Zniszczono take cerkwie
i klasztory: Niszczenie domw i posiadoci nastpowao w staym tempie przez
cay czas. Chocia palenie domw ustpuje, w ostatnim tygodniu byo wiele
raportw o tym. Niszczenie domw i byda moe doprowadzi do drugiego kryzysu
humanitarnego, poniewa zaopatrzenie w ywno pogarsza si w caym rejonie.
Rzecznik ONZ poda (27.9.1995), e wojskowi obserwatorzy ONZ byli
w 240 wsiach byego sektora poudniowego i stwierdzili tam spalenie 73%
budynkw. W raporcie z 12.10.1995 r. ONZ stwierdza wizyty w 389 wsiach
tego sektora, gdzie spalono lub powanie uszkodzono 16578 domw. Chicago
Tribune (11.9.1995): 25 sierpnia, wojska chorwackie weszy do wsi Grubori
i zabiy kadego, kogo tam zastay, w tym Marij Grubor, lat 90, ktrej zwglone
zwoki znaleziono w domu ma; Milosza Grubora, lat 80, inwalid, znalezionego
w sypialni z ranami postrzaowymi w gow i plecy [] Jowo Grubora, lat 65,
z podernitym gardem i kilkoma ranami od noa [] Djuro Kawanowicia
i Mik Grubora znaleziono razem na pastwisku z gow przestrzelon z bliskiej
odlegoci [] W Radinowic pokazano policji ONZ pi cia zidentykowanych
jako Serbw w wieku 55-70 lat. Ciao inwalidy, Nikoli Panicia, byo bez gowy.
Znaleziono j niedaleko w chlewni. Wikszo domw zostaa zrabowana
i podpalona.
Prezydent Franjo Tudman (15.1.1996): Dowiedziawszy si od mojego
przedstawiciela Hrwoje Szarinicia i jego doradcy, Iwicia Paszalicia
o niepowodzeniu negocjacji w Genewie z powodu odmowy przez Serbw,
zdecydowaem si powrci do okupowanych rejonw Baniji, Kordunu, Liki
i Dalmacji z Kninem. Operacja Burza zacza si 4.8.1995 r. o 5:00 i skoczya si
cakowit klsk rebeliantw 7.8.1995 r. o 18:00. Chorwacka aga zatrzepotaa
na kniskiej fortecy 5 sierpnia, po 48 godzinach. Jako gowa pastwa, zoyem
6 sierpnia wizyt w Kninie, byej siedzibie chorwackiego krla Zwonimira,
miecie, ktre jugo-komunistyczna armia i serbscy ekstremici oznajmili stolic
tzw. RSK. W ten sposb gwny problem Chorwacji zosta na zawsze rozwizany.
205

NATO na Bakanach

Siy Chorwacji wyzwoliy 7940 km2 terytorium Chorwacji podczas Burzy, ktra
wydaje si by najbardziej intensywn operacj. Mielimy ok. 200 tys. ludzi pod
broni. Bezporedni udzia wzio 116900 czonkw armii Chorwacji, 14500
policjantw z ministerstwa spraw wewntrznych i 7400 ludzi z Chorwackiej
Rady Obrony [] ucierpielimy 228 oar miertelnych, 15 zaginionych i 1205
rannych. Pk. 90 tys. Serbw opucio te tereny, pomimo naszych apeli moich
i rzdu Chorwacji, e wszystkim (oprcz zbrodniarzy wojennych) zagwarantujemy
pene prawa obywatelskie i prawa mniejszoci [...] Druga strona doznaa
nastpujcych strat miertelnych: 404 onierzy jednostek paramilitarnych, 462
cywilw i 45 osb nierozpoznanych, w sumie 911 osb. Stosunkowo duy procent
cywilw spowodowa to, e wojsko wroga, wbrew postanowieniom prawa
midzynarodowego, wymieszao si z ludnoci, uywajc jej jako yw tarcz.
W akcjach wojskowych przeciw Serbom w Chorwacji brali udzia
midzynarodowi najemnicy z organizacji CFIVA, www.cva.org/cva/
history/index.cfm. Walczyli Za Svobodu (za wolno), jak wida w ich herbie.
Na sztandarze za uwiecznili nazwy nastpujcych bitew przeciw Serbom
w Chorwacji i BiH: w latach 1991-1992, Wschodnia i Zachodnia Sawonia,
Banowina (rejon Sziszaka). Kordun (Karlowac), Lika (Gospic) i Dalmacja (Zadar
do Dubrownika); w latach 1991-1995, Hercegowina (Mostar, Tomislawgrad,
Trebinje); w latach 1992-1995, Posawina (Bosanski Brod, Bosanski Szamac,
Brczko) i Bonia rodkowa (Zenica, Trawnik, Gornji Wakuf); Lato 1995 i Burza.
770 obcych obywateli wstpio na ochotnika do Armii Chorwacji. Jedni mieli
wielkie dowiadczenie wojskowe, inni nie. Zczya ich wsplna sprawa
zapobiec morderstwom, gwatom, i cakowitemu zniszczeniu wasnoci cywilnej
i dorobku kulturalnego. W nowej armii obywatelskiej, pozbawionej podstawowej
broni i zasobw, my, znani pniej jako Midzynarodowi Ochotnicy, zaradzilimy
usterkom modszej kadry kierowniczej.
Wedug danych rzdu Chorwacji (2.10.1995), pastwo opiekuje si 197,5 tys.
osb wypartych i 206,6 tys. uchodcw: Po Operacjach Bysk (1-2.5.1995) i Burza
(4-8.1995), okupowane tereny byych sektorw ONZ, zachodniego, pnocnego
i poudniowego, zostay wyzwolone, zintegrowane i przywrcone wadzy rzdu
chorwackiego. Powrt 130 tys. osb wypartych po 4 latach wygnania sta si
teraz moliwy. Powrt zaley od procesu odbudowy. Ok. 20 tys. wypartych osb
powrcio do domw do poowy padziernika, szczeglnie do miast Drnisz, Knin,
Benkowac, Obrowac, Petrinja, Glina itd.
Jeli dane s tak wiarygodne, jak chorwackie dane o gwatach serbskich
(rozdzia pt. Obrazki, ktre zmyliy wiat), nic dziwnego, e Daily Telegraph
(4.10.1997) pisa pesymistycznie o perspektywie powrotu Serbw do domw
w Zachodniej Sawonii: masowy powrt to zuda. Znani intelektualici chorwaccy
i politycy myl od ponad stu lat o tym, jak pozby si Serbw krajiskich [...]
206

Bysk i Burza

Formu od czasw Starczewicia jest zabi, wypdzi, nawrci. Teraz, gdy udao
im si wyczyci kraj z bestii (jak mawia Starczewi), nie zrezygnowaliby pod
adn presj. Serbowie nigdy nie yli w takim reimie. Ich sytuacja w Jugosawii
czy Autro-Wegrzech bya lepsza, chocia nie najlepsza. Obecnie [] dzieci
powracajcych zostayby nawrcone na katolicyzm i mwiyby po chorwacku,
a wielu wnukw zostaoby ustaszami, jak w Zachodniej Hercegowinie. Te
wzgldy nie znacz jednak rezygnacji Serbw krajiskich ze swojej ziemi, domw
i emerytur.
Aspirujcy do wejcia do Unii w cywilizowanej Europie, katoliccy Chorwaci
w oczywisty sposb prowadzili wojn religijn przeciw prawosawnym Serbom.
W wyniku chorwackich operacji, wszystkich biskupw Serbskiego Kocioa
Prawosawnego wyrzucono, a ich kwatery i episkopaty zniszczono, spldrowano
lub uszkodzono. Sawosk Eparchi Prawosawn z XVI w. doszcztnie
zniszczono. Cerkiew w. Demetriusa z 1751 r. w Okuczani, odbudowan w 1969
r. powanie uszkodziy i spldroway wojska chorwackie w 1991 roku, podobnie
jak w 1942 r. reim ustaszowsko-katolicki NDH. XIV-wieczny monastyr w Krka
zniszczono i obrabowano, podobnie jak 43 cerkwie w rejonach Rawni Kotari
i Bukowice. Monastyr Krupa z XV w. armia chorwacka spalia. Patriarchat
w Belgradzie raportowa, e w sumie zniszczono w Chorwacji 100 ze 156
cerkwi.
Materiay rdowe
1. Piotr Bein To Serbia via Poland www.antic.org/YU4NSP/Piotr/ www.
aeronautics.ru/archive/yugoslavia/bein/
2. Randolph Braham The Vatican and the Holocaust Columbia University Press,
Nowy Jork 2000
3. Vladimir Dedijer The Yugoslav Auschwitz and the Vatican Prometheus, Nowy
Jork 1988
4. Rajko Doleek The European Community fomented the war in Bosnia oraz
The ofcial Germany as enemy number one [w] I Accuse! Praga, marzec 1999,
publikacja ksiki w Questions and Opinions Library tom 3 http://members.
tripod.com/Balkania/resources/geostrategy/dolecek_accuse.html#b12
oraz
www.srpska-mreza.com/ddj/Kosovo/articles/Dolecek.html
5. Avro Manhattan The Vaticans Holocaust Ozark Books, Springeld 1986
6. Carl Savich Another Side of the Pope: John Paul IIs Balkan Legacy www.
balkanalysis.com/modules.php?name=News&le=print&sid=523
7. Yugoslav Embassy The Case of Archbishop Stepinac Waszyngton DC, 1947
8. Serb Krayina August 1995 www.veritas.org.yu
9. Serb West Slavonia May 1995 www.veritas.org.yu
207

Legenda o Srebrenicy
Masakra w Srebrenicy jest najwikszym tryumfem propagandy w wojnach
bakaskich [] Srebrenica krluje wymow symboliczn: zo Serbw, cierpienia
Muzumanw boniackich, suszno rozbioru Jugosawii i interwencji Zachodu,
wcznie z nalotami i kolonialn okupacj Boni-Hercegowiny i Kosowa
Edward Herman, Grupa Badawcza Srebrenica, lipiec 2005 r.
Rzd USA, NATO, media, historycy i agencje prasowe zakryli prawd
o Srebrenicy. Nie zabieraem si za temat, nie chcc polega wycznie na
rdach serbskich i by posdzonym o stronniczo. Ponownie okazao si
jednak, e serbskie rda pisay prawd, jak w przypadku obozw zagady
w Bo ni i masakry w Raczaku.
David Chandler (Spiked 20.7.2005): Midzynarodowe prby osdu wybranych
zdarze wojny w Boni jako zbrodni wojennych zniweczyy 10 lat po konikcie
szanse pojednania. Rzd brytyjski zamierza na obchodach srebrenickiej rocznicy
11.7.2005 r. zaapelowa o inicjatyw pojednania, lecz boniaccy przywdcy
Muzumanw, Chorwatw i Serbw odrzucili pomys. Chandler przypomnia,
e mieszkacy Boni dotknici okropnociami wojny chc zadouczynienia
za krzywdy swoje i bliskich, natomiast reszta chce pojednania. Nagonk na
Serbw napdzaj przede wszystkim elementy marginesowe: ludzie najmniej
zaanagaowani w ycie Boni s najgoniejsi nt. wojny emigranci za granic,
odizolowani od prb pojednania, albo pracownicy OPR nansownych z zagranicy,
wic najmniej zaleni od miejsowych powiza [] Zdoali podyktowa program
polityczny i sprzeciwi si polityce pojednania, bo ich wag spoeczn sztucznie
wzmocniono midzynarodow dominacj nad polityk tego maego pastwa.
Serbowie, Muzumanie i Chorwaci, nazywaj si wzajemnie czetnikami,
turkami i ustaszami. Stereotypy te stworzy komunistyczny reim, by umniejszy
znaczenie Serbw, a wywyszy osignicia partyzantki Josipa Broz Tity. Hienom
bakaskim nie byo na rk wyjania kopotliwych detali, bo to pomogoby
sprawie serbskiej. Muzumaska hitlerowska dywizja SS Handar bya dobrze
fotografowana, a hitlerowski lm dokumentalny pokazuje Heinricha Himmlera
na przegldzie muzumaskich SS-manw. Mimo to, rzd USA, historycy
i media nie mogli dogrzeba si do archiww, nie wspomnieli o katolickofaszystowskim pastwie chorwackich ustaszw, NDH, ani o najwikszym obozie
zagady na Bakanach, Jasenowacu. Media zdecydoway nie nawizywa do II
wojny wiatowej, podajc wydarzenia wyjte z historycznego kontekstu. Ujawni
prawd o Srebrenicy to ujawni wojn lat 1992-1995, co podwayoby pozycj
USA, NATO i UE oraz cel MTK (rozdzia pt. Inkwizycja w Hadze).
Prawda ujawniaby bardziej skomplikowany obraz winy wszystkich stron
w konikcie, w tym spoecznoci midzynarodowej, a bohaterscy bojownicy
o prawa muzumanw okazaliby si bandytami. Prasa okrelaa ich bandyckie
208

Legenda o Srebrenicy

napady na serbskie wioski mianem atakw, np. BBC (12.2.2004) i AP (12.2.2004).

Rzdowe jednostki armii muzumaskiej w Boni wykonyway systematyczn
polityk terroru, mordw i czystek ludnoci serbskiej. Media prbuj zanegowa,
e najazdy si muzumaskich byy ludobjstwem i czystkami etnicznymi. Jeszcze
raz sownictwo dobrano tak, by zatuszowa zbrodnie przeciw Serbom.
wiadkiem
rzekomej
masakry
muzumanw
by
Chorwat
nazwiskiem Erdemowi. Zeznawa przed MTK, pomimo diagnozy choroby
umysowej. Po wywiadzie dla ABC (maj 1996), e rozstrzela 70 muzumanw
w Srebrenicy, policja Jugosawii aresztowaa go. Jego zeznania i zachowanie
ujawniy szereg sprzecznoci. Lekarze stwierdzili chorob umysow. Erdemowi
by w siach muzumaskich, chorwackich, a w kocu w VRS, wedug akt sprawy
w sdzie nowosadzkim.
Serbowie byli najwiksz przeszkod w rozkadaniu Jugosawii, wic
propaganda zarzucia im zaborczo, faszyzm i ludobjstwo dokadnie to,
co posiadali i uyli na Bakanach przeciwnicy Serbw. Dyktatura, Holokaust
najlepiej motywuj spoeczestwa zachodnie do poparcia imperialnych
pocigni ich rzdw niby przeciw bezprawiu. Inaczej nie mogliby omin
prawa midzynarodowego i suwerennoci Jugosawii oraz najecha i okupowa.
USA-NATO okupuj BiH i Kosowo do dzi. Prawdziwej historii nikt w USANATO czy UE ocjalnie nie opowiedzia, bo podwayaby wersj propagandow.
Pozostanie legend tak dugo, jak bdzie istnia trybuna natowski w Hadze
i jego pokazowe procesy.
Byy dowdca si ONZ w BiH od wrzenia 1992 do lipca 1995 roku, Francuz
gen. Philippe Morillon, jako ostatni wiadek w procesie przeciw Miloszewiciowi
(12.2.2004) mia udowodni odpowiedzialno oskaronego za upadek enklawy
ONZ Srebrenica i za masakr 7,000 muzumaskich mczyzn i dzieci. Morillon
niechccy ujawni, e zdobycie Srebrenicy przez Serbw w 1995 r. byo reakcj
na zbrodnie armii muzumaskich Boniakw na Serbach. Chorwacka gazeta
Weczernji List (15.2.2004) odnotowaa, e zwizek muzumanw w Srebrenicy
planuje skary Morillona jako pomocnika ludobjstwa, za te zeznania. Podobnie
gwnodowodzcy UNPROFOR w Boni, gen. Lewis MacKenzie stwierdzi,
e wszystkie strony popeniy okruciestwa. Muzumanie posdzili wtedy
generaa o zgwacenie i mord 4 muzumanek. MacKenzie: wiadek widzia, jak
podwiozem cztery muzumanki, ktre potem kto inny zabra i prawdopodobnie
zgwaci i zamordowa. MacKenzie i Morillon, a pniej Sir Michael Rose, zostali
wykluczeni z towarzystwa i zaatakowani za kwestionowanie ocjalnego faszu.
We wschodniej Boni
Przed II wojn wiatow, 36 tys. mieszkacw Srebrenicy byo po
poowie Serbami i muzumanami. Okruciestwa kolaborantw hitlerowskich
i przyrost muzumanw po II wojnie wiatowej, zmniejszyy udzia Serbw
209

NATO na Bakanach

w oglnej liczbie 80 tys. ludnoci w 1991 r. do 35,6%. Muzumanw (przez

due M jako narodowo utworzona za Tity) byo 61,9%. Pod koniec 1991
roku, kiedy Muzumaska Rada Narodowa koczya przygotowania do secesji
od Jugosawii, grupa Aliji Izetbegowicia naja kryminalistw, Nasira Oricia
i Zulfo Tursunowicia. Znaleli Oricia, wyrzuconego z policji za kradzie.
Mianowali go dowdc obrony terytorialnej Srebrenicy. Tursunowi odsiadywa
15 lat za zabjstwo 3 muzumanw. Izetobegowi kaza go zwolni i mianowa
z-c dowdcy armii BiH w Srebrenicy. Na pocztku 1992 r. Naser i Zulfo czekali
ukryci w lasach i wiosn 1992 r. przemknli do Srebrenicy.
Celem islamistw Izetbegowicia byo Pastwo Islamu w granicach
jugosowiaskiej Republiki Boni-Hercegowiny (dodatek do rozdziau pt. Islam
wojujcy na Bakanach), ale przeszkod bya blisko Serbii i wschodniej
Boni w okolicach Srebrenicy, ktra oddzielaa muzumaski Sandak. Plany
globalnego islamu przewiduj poczenie muzumanw boniackich przez
Sandak z Kosowem, a potem przez Macedoni i Bugari z Turcj. De Groene
Amsterdammer (13.3.1996): istniaa pilna potrzeba ustanowienia kordonu midzy
Serbami we wschodniej Boni a Serbami w Serbii. Dlatego na pocztku 1992 r.
przysza ogromna ilo zaprosze do muzumanw w caej Boni, na zebranie
z udziaem Izetbegowicia, w Bratunacu k. Srebrenicy. Bratunac wyznaczono
geogracznym centrum muzumanw z caej [byej] Jugosawii i zadeklarowano
zbrojenie muzumanw.
Wojna domowa we wschodniej Boni wybucha w kwietniu 1992 r. Podobnie
jak na zachodzie w rejonie Bihacia, wikszo muzumanw bya przeciwna
radykaom. Muzumanin Besim Ibisewi, prezydent rady miasta Srebrenica
do 17.4.1992 roku, powiedzia magazynowi w Sarajewie, e zatoczone
pomieszczenie orodka kultury rozbrzmiewao w kwietniu 1992 r. pokj za
wszelk cen! Nasir Ori, przyszy bohater Srebrenicy, musia si pocztkowo
ukrywa w lasach z towarzyszami broni (Oslobodjenje 24-25.8.1996).
Potajemnie rozchodzia si bro i mundury do wszystkich miejscowoci i siedzib
muzumaskiej partii SDA (Ljiljan 21.8.1996). Radykalny magazyn muzumaski
Vox opublikowa list Serbw do eliminacji w Srebrenicy, aby wywoa poczucie
zagroenia i sprowokowa. Ci byli partyzanci Tity walczyli z SS Handar, a teraz
zrobiono z nich zbrodniarzy wojennych.
Rosa wzajemna nieufno. Zbrojne gangi, m.in. muzumaska Liga
Patriotyczna z Wlasenicy, rozpoczy kampani terroru od kwietnia 1991
r. (De Groene Amsterdammer 13.3.1996). Zaczy si zwolnienia Serbw
z posad rzdowych, policji, szk, suby zdrowia i przedsibiorstw, podobnie
jak przedtem w Chorwacji). Miejscowi muzumanie przebrani za serbskie
paramilitarne oddziay Arkana, siali popoch. Hata Ibisewi (ur. 1931),
muzumanka, ktra ucieka ze Srebrenicy do Sarajewa w lipcu 1995 roku,
210

Legenda o Srebrenicy

zrelacjonowaa Darko Trifunowiciowi, ekspertowi Republiki Serbskiej (RS)

ds. midzynarodowego prawa kryminalnego (31.1.1998): Ta grupa militarna
skadaa si z miejscowych muzumanw w mundurach Arkana.
6.4.1992 r. Wsplnota Europejska, a USA dnia nastpnego, uznay suwerenno
Boni i Hercegowiny (BiH). Siy muzumaskie zajy Srebrenic na trzy miesice.
20.4.1992 r. siy serbskie wpady w zasadzk si muzumaskich k. Potoczari
niedaleko Srebrenicy. Zgino kilku Serbw. Zaczo si mordowanie Serbw.
8 maja zabito przywdc Serbw boniackich, Gorana Zekicia, sdziego, lidera
partii demokratycznej SDS i parlamentarzyst. Serbowie ze Srebrenicy uciekli do
Bratunaca, skd wyrzucono Muzumanw. Z tego okresu istniej sprzeczne relacje,
np. o tym, e armia federalna Jugosawii (JNA) ostrzelaa wsie muzumaskie,
Zeki utkn w walkach i zgin, a gdy miejscowi muzumanie wzroli w si,
zwyciyli. Zdajc sobie z tego spraw, Serbowie zaczli ucieka ze Srebrenicy.
Ot nie ma dowodw, e JNA pokazaa si w okolicy. Poza tym nie byoby sensu,
eby armia serbska walczya z muzumanami w Srebrenicy, zamieszkaej przez
wielu Serbw. Wtedy muzumanie wziliby Serbw za zakadnikw.
Serbowie byli na asce si BiH w Srebrenicy do stycznia 1993 r. Bronili si star
broni posiadan w domu, czekajc na JNA, a ona nie przysza. W 1992 r. JNA
bya zdezorientowana przyznaniem suwerennoci byym republikom Sowenii,
Chorwacji i Boni-Hercegowiny. Gdy Bonia uzyskaa niepodlego w kwietniu
1992 roku, JNA wycofaa si z suwerennego terytorium obcego pastwa.
Chorwaccy i muzumascy onierze zaczli dezerterowa. JNA wycofaa si
z BiH 15.5.1992 roku, pozostawiajc Serbw boniackich, 30% ogu, bez obrony.
Nie zorganizowali oni pocztkowo skutecznej samoobrony, czekajc na JNA.
Aby wypeni miejsce JNA, powstao VRS (12.5.1992). Zasilili j Serbowie
boniaccy z JNA. Bdc mniej liczn od armii BiH, ograniczya dziaania do
Krajiny, przeciw armii Chorwacji, do jesieni 1992 r. Dopiero w styczniu 1993 roku,
zobaczywszy swe domy w pomieniach, Serbowie przechodzili z JNA do Korpusu
Drina, utworzonego przez Radko Mladicia w Serbii. Korpus nie podszed jednak
pod Srebrenic, ani nie ostrzeliwa rejonu przez Drin. Paramilitarne jednostki
serbskie w rejonie Srebrenicy (np. raport ONZ S/1995/988 27.11.1995) to
bujda. Wedug Trifunowicia, Milicj Szeszelja wcielono do VRS, gdy prezydent
RS, dr Radowan Karadzi, zakaza dziaalnoci paramilitarnej. Wilki znad Driny
byy zawsze regularn jednostk VRS. Nie byo Specjalnej Policji tylko policja
wojskowa. Biae Ory, skadajce si z 50 czonkw, oraz Tygrysy Arkana nigdy
nie podeszy w rejon wschodniej Boni. Jednostka Serbowie Krajiny nie miaaby
siy broni Serbw poza Chorwacj.
Kryzys demokracji
Raport z 1998 r. sekretarza generalnego ONZ, Ko Annana zawiera szczeg
kompromitujcy Izetbegowicia w zwizku z rozmowami z Grup Kontaktow
211

NATO na Bakanach

nt. inicjatywy pokojowej (lato 1993): Przedstawiciele Boniakw zebrali si

w Sarajewie 28 i 29.9.1993 roku, by gosowa nad propozycj pokoju. UNPROFOR
przywiz na t okazj delegacj Boniakw ze Srebrenicy. Delegacja spotkaa si
przedtem z prezydentem Izetbegowiciem, ktry powiedzia im o serbskich planach
wymiany Srebrenicy i Zepy na terytorium wok Sarajewa. Delegacja bya temu
przeciwna i temat zostawiono. Wedug yjcych czonkw delegacji, Izetbegowi
powiadomi ich, e dowiedzia si o moliwoci interwencji NATO w BiH, ale pod
warunkiem wtargnicia Serbw do Srebrenicy i zabicia przez nich co najmniej 5
tys. mieszkacw, www.xs4all.nl/~adampost/Archive/SR/sr_005.htm.
Cho Izetbegowi zaprzeczy, ukrycie wojsk Oricia na rozkaz Sarajewa,
przez ewakuacj przed ofensyw VRS i potajemne wcielenie do Armii BiH,
wykreowaoby te tysice oar. Partia Izetbegowicia SDA specjalizowaa si
w serbskich atakach na cywilw, rkami muzumaskich sub specjalnych AID.
Strategi pozorowania serbskiej winy dla przycignicia wojskowego wsparcia
Zachodu potwierdzili, obok wojskowych w armii BiH, take liczni dyplomaci
w regionie, m.in. naczelny negocjator Lord Owen i dowdcy UNPROFOR
w Boni: Hindus gen. Satish Nambiar, Kanadyjczyk gen. Louis MacKenzie
i Brytyjczyk gen. Michael Rose. Analogiczne, wykalkulowane spisanie na straty
miao miejsce w Wukowarze w Chorwacji (rozdzia pt. Wrd chorwackich braci).
W delegacji by Hakija Meholji, szef policji w Srebrenicy i wsplnik Oricia
w pogromach Serbw. W wywiadzie dla Dani (22.6.1998) potwierdzi, e
Izetbegowi powiedzia: Clinton zaproponowa mi w kwietniu 1993 r. (po upadku
Cerskiej i Konjewic Polje), e czetnicy wejd do Srebrenicy, wykonaj rze 5 tys.
muzumanw i przyjdzie wojskowa interwencja. Meholji zapewni, e 8 yjcych
czonkw delegacji moe to potwierdzi, www.cdsp.neu.edu/info/students/marko/
dani/dani2.html. Raport ONZ nie wspomnia o Clintonie. Natomiast Meholji
i radykaowie ze Srebrenicy w armii BiH nie mogli zapomnie, e wszyscy nas
zdradzili. Rozegranie scenariusza medialnego po upadku Srebrenicy byo dla
nich, obrocw Boniakw, obraz.
Do poowy 1995 r. administracja Clintona zrealizowaa gwne cele polityki
USA na Bakanach, przeksztacajc wojn Chorwatw z Muzumanami w Boni
rodkowej, w sojusz wojskowo-polityczny przeciw Serbom. USA zwikszyo
pomoc wojskow i uzyskao od ONZ pozwolenie na ograniczone ataki lotnicze
na pozycje serbskie. Brytyjska, francuska, niemiecka i rosyjska polityka
zagraniczna wahaa si przeciw penym atakom. Potrzeba byo wesprze wrog
Serbom pozycj Grupy Kontaktowej faktami z terenu, po czym droga stanaby
otworem do czystek etnicznych Serbw w Chorwacji i duej czci Boni.
Naleao upozorowa zbrodni tak ogromn, e na prawdziwe zbrodnie czystek
opinia publiczna machnaby rk: Serbowie dostaj to, na co zasuyli.
Izetbegowi mia jeszcze jeden cel, powicajc Srebrenic. Tu przed
upadkiem enklawy, batalion holenderski by wiadkiem potyczek midzy
212

Legenda o Srebrenicy

odamami w armii BiH. Spory wynikay z tar midzy lojalistami Izetbegowicia,

ktrzy brali pod uwag cele oglno-boniackie, a miejscowymi przywdcami,
oddanymi obronie Srebrenicy. Izetbegowi by gotw powici enklaw dla
uzyskania penej wadzy nad Sarajewem, ktrego wiksza cz bya ju w rkach
jego zaufanych ludzi. Jednym manewrem mg teraz pozby si popularnych,
lecz przeciwnych mu ludzi w partii SDA, a jednoczenie zaprosi interwencj
wojskow przeciw czetnickim agresorom.
Nesib Buri, byy czonek batalionu BiH w Srebrenicy, a potem wice
burmistrz miasta (Dani 18.1.1999): rozgaszaj plotki, e rzekomo nie walczylimy
i zostalimy zmasakrowani w ucieczce. Nikt nie zaprzeczy, e w gminie Srebrenica
s 2 tys. pochowanych onierzy, albo e wyzwolilimy due terytorium. Jednak
bez pomocy z zewntrz nie moglimy dugo wytrwa, otoczeni [...] Absolutnie
popieram zdanie Meholjicia, e nas zdradzono. Czemu tego nie zdementuj,
zamiast szkalowa, e Hakija to czy tamto. By on jednym z pierwszych
w Srebrenicy, ktrzy chwyci za bro i pracowa nad organizacj oporu, www.
cdsp.neu.edu/info/students/marko/dani/dani6.html.
Hakija Musta powiedzia Slobodna Bosna, e rozkazy z Sarajewa, by
atakowa VRS na pocztku lipca 1995 r. byy strategi sprowadzenia zachodniej
interwencji: Scenariusz zdrady Srebrenicy zosta wiadomie przygotowany. Niestety
wmieszani byli w to Prezydent i dowdztwo Armii Boni [] Gdybym otrzyma
rozkaz ataku na siy serbskie ze strefy zdemilitaryzowanej, bez zastanowienia
odmwibym wykonania. Zapytabym rozkazodawc, czy przeniesie sw rodzin
do Srebrenicy, bo mu dam w rk bro i pozwol atakowa ze zdemilitaryzowanej
enklawy. Wiedziaem, e takie haniebne, wyrachowane posunicia prowadz
moich ludzi do katastrofy. Brytyjski analityk wojskowy, Tim Ripley: Holendrzy
widzieli, jak wojska muzumaskie uciekay ze Srebrenicy koo ich stanowisk
obserwacyjnych, niosc nowiutk bro przeciwczogow. Podobne raporty
wzbudziy podejrzenia wrd ocerw ONZ i midzynarodowych reporterw. Carlos
Martins Branco: Siy muzumaskie nawet nie prboway wykorzysta swej cikiej
artylerii zdeponowanej u si ONZ, a przecie miay wtedy uzasadniony powd []
Opr wojskowy podwayby pieczoowicie skonstruowany wizerunek oary.
Muzumascy kombatanci ze Srebrenicy stwierdzaj wic fakt, e decyzja
o losie Srebrenicy zapada midzy Sarajewem a administracj Clintona. Reim
Izetbegowicia zdradzi w ten sposb miejscowych bojownikw z armii BiH, kiedy
enklaw odbio VRS. Zabitymi w Srebrenicy s ci onierze armii BiH, ktrzy
polegli w walkach, a nie uciekajcy cywile. Wersje wydarze, ktre ignoruj
te fakty s celow prb okamania opinii publicznej. Sarajewo zdecydowao
porzuci obrocw enklawy i wycign maksimum wartoci propagandowej
z klski, przedstawiajc j jako masakr ludnoci. Udzia USA w tej decyzji,
podobnie jak Niemcw w Wukowarze, wiadczy o gbokiej wadzy Zachodu
213

NATO na Bakanach

nad decyzjami i aparatem wojennym secesyjnych republik w kluczowych fazach

rozkadania Jugosawii. Fakt, e zachodnie media odegray marginaln rol
(i to z wielkim opnieniem) w demaskowaniu machinacji polityki zagranicznej
naszych elit, jeszcze bardziej podkrela obecny gboki kryzys demokracji
w krajach zaawansowanych gospodarczo wywnioskowa Amerykanin
z Bakanw, Konstantin Kilibarda.
ywa tarcza
Muzumanie zdobyli najazdami 95% rejonu Srebrenicy do koca 1992 r.
(Honig i Both). W ksice pt. Przebiega Strategia (Lukava Strategija Sarajewo
1997) Sefer Halilowi, byy szef sztabu armii BiH, pyszni si zaborem. Podbiwszy
terytorium, pod koniec stycznia 1993 r. zabrako serbskich wsi do pldrowania
(Guardian 15.4.1994), a zabrana przedtem ywno wyczerpaa si na wiosn
1993 r. Serbowie zacieniali krg wok muzumanw: rozboje wypary ludno
ze wsi serbskich wok Srebrenicy na zewntrz, a jednoczenie muzumanie
migrowali bliej miasta. Pomimo ekspansji, muzumanie pozostawali otoczeni.
Na dodatek rozpocza si ofensywa VRS.
Wszystko to zagrozio planowi odcicia Boni od Serbii w rejonie Srebrenicy.
Staa si ona trudn do obrony wysp, pozostajc wojskow baz wypadow, tym
bardziej, e staa na drodze zaopatrzenia VRS Zwornik-Sarajewo. Izetbegowi
przyzna starszemu rang reprezentantowi ONZ (22.9.1994): Srebrenica bya
nie do obrony (Honig i Both). Przywdcy muzumanw zatrzymali cywilw
muzumaskich w miecie, by otrzyma pomoc ONZ. Obywatele demonstrowali
(21.5.1993) przeciw zbyt maym racjom mki, mimo e UNHCR posao
wicej ni potrzeba. Honig i Both: Poniewa uchodcy nie mieli reprezentanta
w miejscowym rzdzie, midzynarodowe agencje pomocy zasugeroway w drugiej
poowie 1993 roku, eby wybrali reprezentantw celem pomocy w rozdziale
ywnoci. Wybrany zosta zamordowany nastpnego dnia.
Konwj UNHCR z ywnoci tak pomg jednostkom Oricia w listopadzie
1992 roku, e wkrtce najechay na wsie serbskie wzdu Driny. Tylko
w Bijelowacu zabili 106 Serbw. Atak 14.12.1992 r. slmowano z drugiego
brzegu rzeki: trzy starsze Serbki wiosuj, uciekajc pod ogniem muzumanw.
Holenderski batalion w Srebrenicy: Dowdcy Nasir Ori, Zulfo Tursunowi
i Hakija Meholji byli nikim innym ni gangsterami, ktrzy zabrali ludnoci
wikszo dostaw pomocy dla wasnego zysku. Kiedy ONZ zdecydowao
ewakuowa 15 tys. osb pod koniec marca 1993 roku, muzumascy dowdcy byli
wciekli, nazywajc operacj czystkami etnicznymi. Pniej ujawnili reporterowi
Independent (11.4.1993), e potrzebowali tych ludzi na yw tarcz przeciw VRS.
Armia BiH traktowaa swych cywilw bezlitonie rwnie w czasie
oblenia. W nocy z 10 na 11 lipca 1995 r. ludzie zaczli uchodzi ze Srebrenicy
do Potoczari, by unikn walk. Holenderski UNPROFOR chcia pomc
214

Legenda o Srebrenicy

w ewakuacji, lecz wojsko muzumaskie i burmistrz zawrcili uchodcw na

cele ywej tarczy przeciw VRS, liczc rwnie na bezporednie zaangaowanie
si ONZ w obronie cywilw. Bezpieczne strefy pozwalay siom BiH, na mocy
paragrafu 5 rezolucji ONZ nr 836, pozosta w enklawach wraz z cywilami.
Ponadto przykazano UNPROFOR nie demilitaryzowa zbyt gorliwie (tajna notatka
23.4.1993 r. od Ko Annana do podsekretarza generalnego ds. si pokojowych,
gen. Wahlgrena). Tu po podpisaniu zawieszenia broni i demilitaryzacji
Srebrenicy i Zepy z gwnodowodzcym VRS, Mladiciem, gwnodowodzcy
armii BiH, Halilowi rozkaza obu enklawom nie oddawa broni (Halilovi s.
107). Poinstruowa Oricia, e siy muzumaskie zdaj tylko bro bezuyteczn
(Oslobodjenje 24-25.8.1996).
ONZ, ktry mia by bezstronny, pozwoli siom muzumaskim zatrzyma
cywilw, atakowa Serbw z enklawy i otrzymywa ywno pod ochron
UNPROFOR. To byy wymarzone warunki dla si muzumaskich ju nie jako
narzdzia ekspansjonizmu, tylko zagroenia dla zaopatrzenia Sarajewa. Byy to
te najgorsze warunki dla cywilnych muzumanw, ktrzy nie chcieli znale
si wrd walk. Ibran Musta skrytykowa strategi BiH: osoba, ktra wydaa
te polecenia powinna bya przenie sw rodzin do Srebrenicy. Siy BiH ze
Srebrenicy zaczy rwnie okrutnie terroryzowa wsie, ktre ju atakoway
w latach 1992-1993. Teraz zabiy ponad 500 Serbw. Batalion holenderski:
Dziaania byy nieprzewidywalne, bo jednostki nie byy przeszkolone i bez
dyscypliny [] wycofyway si pod oson ONZ. UNPROFOR i cywile suyli
jako ywa tarcza.
Nie brakowao te broni. Dokumenty pozostawione w ucieczce si BiH ze
Srebrenicy opisuj dostawy amunicji, mundurw i butw. Siy muzumaskie
uyway migowcw midzy kwater gwn a Srebrenic i Zep. Korzystajc
z nieograniczonego transportu, USA przemycio sprzt telekomunikacyjny,
uatwiajc muzumanom czno midzy strefami okupacji (Honig i Both s.144145). Mieli sprzt, bro i warunki sprzyjajce atakom na transporty zaopatrzenia
VRS. Jeszcze miesic przed upadkiem Srebrenicy, tamtejsze siy BiH planoway
atak na transporty k. Wlasenicy we wsppracy z korpusem w Sarajewie (tajny
rozkaz majora Ramiza Becirowicia 20.6.1995).
Enklawy bezpieczestwa nie byyby celem dziaa VRS, jeli muzumanie
nie atakowaliby stamtd serbskich wsi i linii zaopatrzenia. Nie byo w VRS
do onierzy, by wzi Srebrenic, a przewaga VRS w cikiej broni bya
bezuyteczna w terenie grzystym wok enklawy. Dlatego nawet podczas
kryzysu godu w Srebrenicy wiosn 1993 r. Karadzi i Miloszewi nie zamierzali
wzi Srebrenicy. Po upadku Srebrenicy, Mladi powiedzia (21.7.1995), e
nie pomylaby o ataku na enklawy, jeli rozbrojono by wojsko muzumaskie
w Srebrenicy, Gorade i Zepie (holenderski pk. Karremans przed MTK 4.7.1996).
215

NATO na Bakanach

Mladi udowodni te obojtno na spraw terytorium, pytajc muzumaskich

uchodcw i cywilw po upadku Srebrenicy, czy chc zosta, czy si przenie.
Wedug Halilowicia, strategia wojskowa muzumanw w rejonie Srebrenicy
polegaa na zupenej zalenoci od Serbw w zaopatrzeniu w ywno: Jedynym
rdem naszego zaopatrzenia byy zapasy czetnikw i ich produkcja. Czyli bya
to grabie przez bandytw. Muzumanie zaczli od napadw na najmniejsze
serbskie przysiki, potem na wsie z serbsk mniejszoci, nastpnie wsie
serbskie otoczone muzumaskimi i w kocu na due serbskie wsie.
Dwa dni przed morderstwem Zekicia, muzumanie obrabowali i spalili
przysiki Bljecewa i Gniona, na znak nowych czasw (6.5.1992). Nastpnego
dnia, 7 Serbw, ktrzy prbowali uciec ze Srebrenicy, wpado w zasadzk
i stracio ycie. 15 maja byy ataki na wsie Wiogor, Orahowica, Karno, Ciwewci
i Radossewi. Od maja 1992 r. do stycznia 1994 r. muzumanie spldrowali i spalili
192 wsi, napadajc cznie na 8 tys. domw serbskich, obracajc w gruzy 5,4 tys.
z nich. Bandyci zabili ponad tysic cywilw, w tym kobiety, dzieci i staruszkw. 90%
z nich stracio ycie w pierwszych 6 miesicach od maja 1992 r. (Miliwoje Iwanisewic
Hronika Naseg Groblja Bratunac1993). Atakom dowodzi Nasir Ori.
Chuck Sudetic, Amerykanin chorwackiego pochodzenia, donosi
z Bakanw dla New York Times w latach 1990-1995. Jego historia o Srebrenicy
dla magazynu Rolling Stone kandydowaa do nagrody dziennikarskiej w 1996 r.
Zosta politycznym analitykiem grupy ICG, sprzyjajcej interesom USA i NATO
na Bakanach. Napisa ksik pt. Blood and Vengeance (Krew i Zemsta),
obciajc Serbw za Srebrenic. Sudetic: Urodzony w Potoczari w 1967
r. Ori mia dziadka, ktry suy w ustaszach. Po szkoleniu w Serbii dosta si
do si bezpieki, MUP, ktre Miloszewi zorganizowa do walki z terroryzmem
w Kosowie. By w ochronie osobistej Miloszewicia. Zosta komendantem
policji w Potoczari (8.4.1992), potem dowdc obrony terytorialnej Srebrenicy
(17.4.1992), co potwierdzio dowdztwo armii BiH (27.6.1992) oraz prezydent BiH
(8.8.1992). Dosta wyrnienie za osignicia wojskowe (15.4.1993) i najwysze
odznaczenie wojskowe (1.3.1994). Awansowa na brygadiera (17.7.1994). Mia
faktyczn i prawn wadz nad wojskiem BiH w rejonie Srebrenicy.
Ataki przez siy Oricia wywoay serbsk reakcj. Reporter Christian
Science Monitor, David Rohde, w ksice pt. Endgame (Ostatnia Gra): Serbowie
oszacowali, e 2 tys. Serbw, przewanie onierzy, ale te kilkuset cywilw,
zgino wok Srebrenicy od czasu wybuchu wojny. Zdaniem Serbw, spalono
ponad 50 wsi i zbezczeszczono dziesitki serbskich grobw. O boniackim
Serbie, gen. Milenko Ziwanowiciu, dowdcy Korpusu Drina: onierze Oricia
spalili jego wie i doszcztnie jego dom 21.6.1995 r. Zgino 27 Serbw w 11
miasteczkach wok Ratkowici. Ludzie Nasera zbezczecili groby jego matki
i innych Serbw, przewracajc kamienie nagrobne. O atakach Oricia w rejonie
216

Legenda o Srebrenicy

Srebrenicy: 46 Serbw podobno zagino po ataku na Zalazje w dniu serbskiego

wita w. Jerzego w maju 1992 r. Atak w dniu w. Piotra dnia 12 lipca zabi
120 w Zalazje. W Krawicy podobno zgino ponad 100 Serbw, w tym 10-15
kobiet; cywilw spalono ywcem w domach, gdy muzumanie zajli miasteczko
w niespodziewanym ataku w prawosawne Boe Narodzenie w styczniu 1993 r.
Rohde nazwa okruciestwa Oricia spektakularnymi przekazami od serbskich
nacjonalistw: Niektre z nich opisyway muzumanw obcinajcych gowy
Serbom, przepoawianie ciaa pi acuchow, przybijanie ludzi gwodziami
do drzew i obdzieranie ywcem ze skry. Grupa wracajca z udanego wypadu
do Zepa czy obawy na wie serbsk, zebraa kilkadziesit owiec w cerkwi
w Srebrenicy. Trzymali je tam kilka dni do czasu sprzeday po 100 DM za sztuk.
Rohde przyzna: Ludzie Oricia popenili okruciestwa, ale nie wiadomo, ile. By
wystarczajco swobodny, by pokazywa wideo spalonych wsi serbskich i zwok
bez gw zagranicznym reporterom, ktrzy odwiedzili enklaw w lutym 1994
r. Kilku muzumaskich i holenderskich wojskowych w siach nioscych pokj
donioso o zdjciu Oricia stojcego nad zwokami Serba w ruinach wioski.
Rohde nie jest uczciwy. Okruciestwa i zbrodnie wojenne Oricia zostay
dobrze udokumentowane i dowody s nie do zbicia. Serbowie maj wiadkw,
zeznania pod przysig, raporty policyjne i MUP, raporty zoone w ONZ, raporty
z autopsji, zdjcia i dokumentacj wideo oraz dokumenty oskarenia przez
Serbw boniackich. Siy Oricia lmoway wiele ze swych okruciestw i zbrodni
wojennych. Ori sam da dowody, utrwalajc swe okruciestwa na tamie.
Muzumanie zostawili t dokumentacj, uciekajc w popochu ze Srebrenicy
w 1995 r. Dowody s przygniatajce, lecz Rohde wiadomie zignorowa
i pomniejszy je, poniewa nie zgadzay si z propagand wojny informacyjnej.
Sarkastycznie odrzuci roszczenia Serbw, e Srebrenica bya epicentrum
ludobjstwa i przypisa niepodwaalne dowody zbrodni muzumaskich serbskim
nacjonalistom. Nie przyzna, e Ori i jego ludzie zasuguj na kar.
Najwiksze hity
Propaganda twierdzia, e muzumanie boniaccy popierali wielo-etniczne,
pluralistyczne, wieckie i tolerancyjne pastwo. Siy BiH wysadziy w powietrze
Cerkiew Caunu witej Matki Boskiej z 1903 roku, mimo e bya poza stref
dziaa wojennych. Orodek parai take zniszczono. Cerkiew w. Archanioa
Michaa z 1971 r. wysadzili w powietrze i doszcztnie zniszczyli. W Krawicy
wntrze cerkwi paraalnej spldrowali i uszkodzili, orodek paraalny zupenie
spalili, a cmentarz czciowo uszkodzili. Kiedy Serbowie odbili wsie, zobaczyli
napis Izlam ce pobedi (Islam zwyciy). Siy BiH atakoway w prawosawne
wita. W dniu w. Jerzego (6.5.1992), zaatakowali pod dowdztwem
Hasiba Ibrahimowicia wie Bljecewa w gminie Bratunac.
Gniona bya pierwsz wsi serbsk we wschodniej Boni, ktr ludzie Oricia
zniszczyli. Ori zapowiedzia si przez megafon Mwi Nasir Ori, dajc od
217

NATO na Bakanach

Serbw poddania si, albo zgin. Jedn z zabitych bya staruszka Kosana Zeki,
ktrej podernli gardo w jej domu. Niedony i plepy Radojko Miloszewi
(ur. 1928) zosta spalony w swym domu. W ataku na Osmace (7.5.1992)
w gminie Srebrenica, zabili 7 Serbw. Atak (21.5.1992) na ciarwk z 11
cywilami z Podrawanje do Milici zabi 8 Serbw. 21 czerwca zabili 18 Serbw
w ataku na Ratkowici, gdzie podcili gardo Radenko Stanojewiciowi i spalili
Desank Stanojewi w jej domu. W ataku na Jezestic (8.8.1992) odcili i zabrali
gow Andjelko Bogiczewicia (lat 27). 30 czerwca zaatakowali Brezani, zabijajc
19 mieszkacw. Milosz Nowkowi straci gow, a Wido Lazicia ukrzyowali
i podpalili. Kristin Lazi podpalili. Atak na Krnjici i Oricewi (5.7.1992) zabi 16
osb. Podcili gardo 80-letniej Waso Paraca.
Z kwatery Oricia w Srebrenicy, Bill Schiller (Toronto Star 16.7.1995 http://
emperors-clothes.com/analysis/oric.htm): w styczniu 1994 r. [...] siedziaem
w jego pokoju gocinnym, ogldajc szokujce wideo, ktre mona nazwa
Najwiksze Hity Nasira Oricia: domy w pomieniach, zwoki, odcite gowy,
ludzie w popochu. Ori umiecha si, podziwiajc swe dzieo. Wzilimy ich
w zasadzk powiedzia, gdy na ekranie ukazay si zwoki. Nastpna sekwencja
zwok pochodzia z eksplozji: Wysalimy ich na ksiycchwali si. Przy zdjciach
opuszczonego miasta, podziurawionego od kul, ale bez zwok, Ori wyjani:
Zabilimy tam 114 Serbw. John Promfret (Washington Post 16.2.1994): Trofea
wojenne Nasira Oricia [...] spalone domy serbskie i Serbowie bez gowy, zwoki
powyginane w patetycznym stosie. Tamtej nocy musielimy uy bia bro Ori
wyjania sceny martwych mczyzn pocitych noami, ukazujce si na jego 21calowym Sony.
Morillon wyjani przyczyny kontrataku serbskiego na Srebrenic: Ori by
odpowiedzialny za szereg masakr, w ktrych zginy dziesitki kobiet i dzieci.
Wydawao mi si, e w tym zaktku Boni byo wicej nienawici ni gdziekolwiek
indziej. Mladi chcia pomci swych zabitych. Roger Cohen z New York Times,
w swej ksice pt. Hearts Grown Brutal (Brutalne Serca): Ori lubi pokazywa
gociom wideo stosw zwok serbskich. Chwali si iloci zabitych w serii
byskawicznych najazdw w rejonie Bratunaca, ktre masakroway serbskie wsie
i paliy budynki. Mladi zwyk kierowa przedstawicieli ONZ na zbezczeszczone
cmentarze serbskie w Boni, by wyjani, dlaczego nigdy nie moglimy wierzy
turkowi.
Ataki band Oricia byy tak oczywiste, e miejscowi muzumanie mwili
o nich. Powiedziaa to Trifunowiciowi (31.1.1998) muzumanka Sehra Ibisewi,
ktra ucieka ze Srebrenicy w lipcu 1995 r. Prof. Cherif Bassiouni, przewodniczcy
komisji ekspertw ws. Srebrenicy, pomin temat atakw w raporcie dla
Rady Bezpieczestwa ONZ (27.5.1994). Przedstawiciel Jugosawii w ONZ,
Dragomir Djoki, przedoy udokumentowany raport o zbrodniach Oricia,
218

Legenda o Srebrenicy

Zgromadzeniu Oglnemu Rady Bezpieczestwa ONZ w czerwcu 1993 r. Patolog,

dr Zoran Stankowi, ktry robi sekcje zwok wikszoci serbskich oar, wrczy
ten sam raport Bassiouniemu. Raport posuy pniej za podstaw oskarenia
zbrodniarzy wojennych przed trybunaem haskim. W midzyczasie zbrodniarze
hasali bezkarnie (i do dzi tak jest). Bassiouni ponosi ogromn odpowiedzialno
za pobaanie zbrodniarzom, poniewa wiadomie wyj ich spod prawa.
We wrzeniu 1992 r. Ori zaatakowa Podrawanje, by usun serbsk
przeszkod na drodze Srebrenica-Zepa. W 1914 r. wojska austriackie
i muzumanw boniackich spaliy wie. Boniackie ustaszowskie oddziay
muzumaskie zamordoway 250 Serbw i spaliy wie w 1942 i 1943 r. Ori
zebra wojsko pod dowdztwem Awdo Palicia z Zepy i przygotowa udzia torbari
(torbaczy). Sudetic: bya to horda muzumaskich uchodcw, mczyzn i kobiet,
modych i starszych. Tysice ich choway si za pierwsz fal ataku i wbiegay
szalone, gdy obrona serbska pada wok wsi. Niektrzy z nich mordowali
pistoletami, inni noami, pakami i siekierami. O 6 rano 24.9.1992 r. onierze
muzumascy otworzyli ogie na Podrawanje z trzech stron. Serbowie prbowali
broni wie. Uciekli, widzc przygniatajc przewag muzumanw i to, jak
szybko si zbliali. Zostawili za sob mczyzn i kobiety, ranionych i zabitych.
Wtedy wtargnli torbacze. Mczyni dobijali rannych, strzelali w zwoki
martwych Serbw, wbijali noe w brzuchy i piersi. Rozbijali gowy siekierami
i pakami, palili ciaa w budynkach. Ludzie Oricia schwytali kilku winiw.
Jednego, bojownika z Serbii wizytujcego krewnych w Podrawanje, pobili na
mier. Pozostali byli posiniaczeni i poobijani przy wymianie winiw miesic
potem. Torbacze spldrowali wszystko, co zostao. 31 Serbw w Podrawanje miao
podcite garda, inni byli bez gowy, spaleni, a niektrzy mieli rozcite brzuchy.
37 Serbw zgino w ataku na Nedeljista i Rogosija w gminie Milici (2426.9.1992). Wikszo oar najpierw raniono w nog, nastpnie spalono. Dwie
oary wbito na pale. Rannym podcito garda, innym obcito gowy, roztrzaskano
czaszki siekier, wybrano mzgi. Niektrych rannych i zabitych obrzezano,
a kilku wykastrowano. Zbrodniom dowodzili Ori, Turkowi i Mekani. Dwa
tygodnie pniej, Ori zaatakowa serbskie wsie wzdu Driny k. Grabowackiej
Rijeki. Przewaajce liczebnie siy muzumaskie szy przed torbarami. Sudetic:
Znw uciekajcych zamordowano, a ich ciaa zmasakrowano. Znw ludzie Oricia
przejli bro, a torbacze wracali do Srebrenicy z jedzeniem.
28.11.1992 roku, do Srebrenicy dotary pierwsze konwoje ONZ z ywnoci.
Dowdztwo wojskowe BiH i torbacze nawoywali do atakw na wsie serbskie
zmyka celem uwikania VRS pod Srebrenic, podczas gdy siy BiH wykonayby
ofensyw na pnoc od Tuzli. Celem byo te utrzyma uwag mediw na
wschodniej Boni, liczc na interwencj NATO. 14 grudnia Ori zaatakowa wsie
nad Drin. Sudetic o ataku na Loznick Rijek: Zupenie zaskoczeni Serbowie
219

NATO na Bakanach

walczyli z okien swych domw. Kobiety chwytay za karabiny maszynowe.

Wieniacy rozpierzchli si ku rzece, ale zostali odcici. Muzumanie wystrzelali
wielu z nich z maej odlegoci, gdy oary w panice prboway przedosta si
przez rzek. Ok. 130 Serbw mieszkao w Loznickiej Rijece, a o pnocy jedna
czwarta z nich nie ya. Dziesitki innych Serbw zginy we wsiach na pnoc.
Muzumanie zajli ok. 10 km2.
7.1.1993 roku, prawosawne Boe Narodzenie. Stoy zastawione ciastami,
chlebem, saatkami, misem. Muzumanie atakuj Krawic, na pnocny
zachd od Srebrenicy. Dwa tygodnie wczeniej wzili pobliskie miasteczko
Glogowa, zabijajc kilku Serbw i ciko ranic dowdc obrony Glogowa,
Jowana Nikolicia. Oddziay muzumaskie zdoay odci miasto. Bronio go
ok. 300 Serbw. Sudetic: W Wigili wieczorem, ok. 3 tys. wojsk muzumaskich
zebrao si w chlapie na wzgrzach wok Krawicy. Za nimi przycupny grupy
torbaczy, grzejc si przy ogniskach. Pod wieczr mczyni zaczli jazgota Allah
akbar! (Allach jest wielki!). Kobiety wrzeszczay. Zacza si strzelanina. Serbowie
zeszli do okopw, obiecujc swym onom i matkom powrt za kilka godzin. Serbowie
prbowali odeprze ataki, ale wrg przewysza ich dziesiciokrotnie.
Sudetic: Pierwsi torbacze, ktrzy weszli do Krawicy znaleli stoy zastawione
jedzeniem, czekajce na Serbw, ktrzy poszli walczy rano mylc, e wrc
w poudnie. Trzech muzumanw wtargno do domu serbskiego. Stanli jak wryci
na widok ciastek i demw, butelek z alkoholem oraz pieczeni wieprzowej na
kuchni. miali si i krzyczeli i wbili si w tort. Popioy poncych domw i zagrd
paday jak nieg na zbocza. winie biegay wok. Owce zarzynano i pieczono na
ronie albo zganiano do odprowadzenia wraz z krowami i woami. Zwoki leay
na ziemi i w kilka dni winie, psy i dzikie zwierzta zaczy je szarpa. Torbacze
przeczesywali domy w Krawicy przez nastpne dwa tygodnie, szukajc jedzenia.
Znaleli mroone ziemniaki, marynowan papryk, worek owsa. W ataku zgino
45 Serbw, w tym 35 onierzy. Wszystkie 690 domw spldrowano i podpalono.
Muzumanin Mirsad Sulejmanowi: po ataku na Krawic, onierze Nasera
zapali 5 lub 6 Serbw we wsi Kajici i podcili im garda. Ori okupowa ju 950
km2 wschodniej Boni.
Oskarenie
Oricia aresztowao SFOR 10.4.1993 r. w Tuzli. Globe and Mail (11.4.1993):
Muzumanie dotychczas byli jedynie oarami w Srebrenicy. Muzumanie nie
uwaali Oricia za zbrodniarza wojennego. Voice of America (16.4.1993): Nasir
Ori jest uwaany za bohatera przez wielu muzumanw boniackich. Dla
jednych terrorysta i zbrodniarz wojenny, dla innych bohater, patriota i bojownik
o wolno. Zwizek Kobiet Srebrenicy protestowa przed budynkiem misji ONZ,
bo aresztowanie Oricia to akt nienawici do muzumanw, gdy broni swoich
ludzi w 1992 r. Sekretarz generalny NATO, George Robertson: kady zbiegy
220

Legenda o Srebrenicy

dostarczony do Hagi uatwia zbudowanie trwaego pokoju na Bakanach. NATO

prbowao rozwia wraenie, e jest przeciw Serbom. Oricia przesuchano
i wypuszczono w 2001 r. AP (2.4.2001): Reprezentanci ONZ powiedzieli, e
Oricia przyprowadzono na przesuchanie, ale opuci budynek, nie otrzymawszy
aktu oskarenia. Muzumanie boniaccy: Chcemy Nasira! Rzecznik MTK,
Jim Landale: Oricia wezwano na przesuchanie odnonie rutynowego ledztwa.
Oricia w kocu oskarono w 2003 r. po zatrzymaniu przez siy NATO
w Tuzli, gdzie mieszka z rodzin od ewakuacji helikopterem ze Srebrenicy
w 1995 r. Oskarya go sama prokurator MTK, Carla del Ponte (sprawa nr IT-0368-I), jak nastpuje.
Mordy, pogwacenie Praw i Zwyczajw Wojennych, wedug MTK
i Konwencji Genewskich. Dragutin Kuki zosta pobity na mier na posterunku
policji w Srebrenicy25.9.1992 r. Jakow Doki, Dragan Ili, Milisaw Milowanowi,
Kostadin Popowi, Branko Sekuli i Bogdan Ziwanowi stracili ycie z tyu
budynku zarzdu miasta midzy 6.2 a 20.3.1993 r.
Okruciestwo, wedug MTK i Konwencji Genewskich. Traktowanie
serbskich zatrzymanych, midzy 24 wrzenia a pocztkiem padziernika 1992
r. Nedeljko Radicia bito kijami, prtami stalowymi i piciami oraz kopano.
Wyrwano mu zby obcgami. onierze muzumascy oddali mocz w jego
usta i zmusili do poknicia. Poamali mu zby i ebra. Slawoljuba Zikicia bili
piciami, kolbami i kopali do nieprzytomnoci. Poamali zby grnej szczki,
ebra i bark. Uszkodzili mu wzrok i such. Zoran Brankowi, Newenko Bubanj
i Weselin Sarac byli bici kijami, prtami stalowymi i piciami oraz kopani.
Midzy 15.12.1992 r. a 20.3.1993 r. Ilija Iwanowi by bity kijami, prtami
stalowymi, pakami bejsbolowymi i piciami, kopany oraz dgany noami.
Poamali mu ebra, zby, nos i koci policzkowe. Uderzali jego gow w kraty
metalowe i betonowe ciany, do utraty przytomnoci. Cywilni Serbowie
boniaccy Rado Peji, Stanko Mitrowi, Miloje Obradowi, Mile Trifunowi
byli bici kijami, pakami bejsbolowymi, prtami stalowymi i piciami oraz
kopani do utraty przytomnoci. Peji straci tyle wagi od bicia i maltretowania,
e wyniesiono go na noszach.
Celowe zniszczenie miast, miasteczek i wsi, nieuzasadnione potrzeb
wojskow. Pldrowanie wasnoci prywatnej i publicznej. Od maja 1992 r. do
lutego 1993 r. siy Oricia spaliy, zniszczyy i spldroway co najmniej 50 wsi
i przysikw z wikszoci serbsk. Tysice ucieky. Bydo, meble i telewizory
zostay skradzione.
Oskarenie Oricia przed MTK jest fars w porwnaniu z jego zbrodniami. Del
Ponte prbowaa w ten sposb przyzna, po szerokiej krytyce MTK, e w konikcie
boniackim win ponosz nie tylko Serbowie. Oskarenie minimalizuje zbrodnie
Oricia i uniewinnia muzumaskich przywdcw. Zbrodniarze Alija Izetbegowi
221

NATO na Bakanach

i Ejup Gani wyszli obronn rk. Ori zabi ponad tysic osb, a niszczenie
wsi nie byo konieczne wojskowo, wic jest zbrodniarzem przeciw ludzkoci
i ludobjc. Oricia nie mona jednak za to sdzi, bo podwaono by tym samym
stanowisko USA-NATO, e jedynymi winnymi s Serbowie boniaccy.
Polski prawnik Rafael Lemkin deniuje ludobjstwo: Sowo skada si
ze starogreckiego genos (rasa, klan) i aciskiego przyrostka cide (zabijanie).
Ludobjstwo jest zbrodni niszczenia grup narodowych, rasowych lub
religijnych. Wedug Lemkina, tego rodzaju barbarzystwo zszokowao
wiadomo ludzkoci. Wedug artykuu 2, konwencji z 1948 r. ws. zpobiegania
zbrodni ludobjstwa, jest ono czynem dokonanym z intencj zniszczenia grupy
etnicznej w czci lub w caoci, wcznie z zabijaniem jej czonkw, powanymi
szkodami, narzuceniem warunkw ycia obliczonych na wyniszczenie zyczne
i uniemoliwienie narodzin w ramach grupy, lub przymusowe odbieranie dzieci.
Ataki na ycie, wolno i wasno grupy s ludobjstwem, jeli stanowi cz
konspiracji zniszczenia grupy narodowej, etnicznej lub religijnej. Zamiar zabicia
lub zniszczenia wszystkich czonkw grupy charakteryzuje si premedytacj,
celowoci i powtarzan zbrodniczoci.
Raport do sekretarza generalnego ONZ z 1998 r. pt. Srebrenica Report:
siy Oricia uyy technik czystek etnicznych, palc wsie serbskie i terroryzmem
zmuszajc cywilw do ucieczki, najwyraniej torturoway i kaleczyy wojskowych
i cywilnych Serbw boniackich. Wedug rde serbskich, ponad 1,3 tys. osb
zgino w okolicach Srebrenicy z rk si Oricia stacjonujcych w Srebrenicy,
czyli 28-ej Dywizji skadajcej si z 3-4 tys. onierzy muzumaskich.
Na pomoc
Strzelajc z Boni do Serbii, artyleria BiH traa miasto Banja Kowiljaca
trzema pociskami kalibru 82 mm, zabijajc 79-letni Wer Wukaszinowi i ciko
ranic inn osob. W styczniu 1993 r. Ori zaatakowa Skelani nad Drin. Setki
serbskich cywilw uciekao odziami przez rzek do Serbii. Siy BiH podeszy ok.
100 m od mostu w Skelani, chcc wysadzi go w powietrze. Sudetic: muzumaski
karabin maszynowy podci panicznych wieniakw serbskich, w tym kobiety
i dzieci, ktrzy chcieli przedosta si przez most. Podczas II wojny wiatowej
Serbowie podobnie prbowali uciec przed oddziaami muzumanw boniackich
i chorwackich ustaszy. Sudetic: Opisy zastrzelenia uchodcw w momencie
przekraczania mostu wzburzyy ca Serbi. Mladi kontratakowa, spychajc siy
muzumaskie do Srebrenicy. Siy serbskie zatrzymay si 15 km od Srebrenicy.
W samej Srebrenicy siy BiH wziy odwet na serbskich mieszkacach. Sudetic:
onierz muzumaski, pragnc zemsty za mier krewnego, naczelnika policji
wojskowej zabitego k. Skelani, kolb pistoletu rozbi czaszki Serba i jego matkistaruszki. To byli Slobodan Zeki i jego matka Zagorka.
Ofensywa Oricia sprowokowaa kontrofensyw serbsk. Wanie wtedy
media zachodnie zaczy raportowa konikt we wschodniej Boni.
222

Legenda o Srebrenicy

Gdy siy muzumaskie zabijay serbskich onierzy, paliy serbskie wsie,

i masakroway cywilw, Zachd nie pisa o tym. Misha Glenny w ksice pt.
The Fall of Yugoslavia (Upadek Jugosawii): Wojska rzdu Boni szy szybko
przez serbskie wsie, mordujc po drodze due iloci cywilw. Poniewa zbrodnie
popeniali muzumanie, wiatowe media nie day im wiele uwagi. Gdy Mladi
zacz kontrofensyw, Srebrenica wesza do nagwkw. Walki wywoay fale
uchodcw. Serbowie twierdzili, e muzumaskie siy strzelay do swoich
cywilw, ktrzy uciekali ku Tuzli. 9.2.1993 r. Mladi odbi Kamenic na pnoc
od Srebrenicy. Sudetic: Serbska armia wzia zagranicznych dziennikarzy do
Kamenicy i pokazaa zwoki zniszczone przez zwierzta, zwoki wycignite ze
stawu i wykopane z 3 botnistych grobw na lesistym wzgrzu. Serbowie twierdzili,
e to byli winiowie, ktrych muzumanie storturowali i zabili. Nawet widzc
na wasne oczy wynik muzumaskiego okruciestwa i zbrodni, dziennikarze
zachodni pisali Serbowie twierdz.
Brakowao gonego akcentu propagandowego. Rzd muzumaski
w Sarajewie zada, by ONZ dostarczyo ywno do enklawy Srebrenica
i bojkotowa jednoczenie dostawy do Sarajewa. Gen. Morillon przejrza
to. Sudetic: Potpi on bojkot pomocy ONZ przez muzumanw jako taktyk
przycignicia wojskowej interwencji Zachodu. Morillon twierdzi, e muzumanie
i media przesadzali, aby zyska USA-NATO przeciw Serbom. Wtedy pokazuj
si na scenie muzumascy radiowcy-amatorzy i nadaj propagand, ktr
amerykaski rzd i media przyjmuj jako prawd. Morillion odrzuca te raporty
jako kamstwa, ale 27.2.1993 r. dwa samoloty transportowe C-130 potajemnie
lec z Frankfurtu nad Boni i zrzucaj ulotki nad Srebrenic i Zep: wkrtce
spadnie z nieba pomoc USA. Nastpnego dnia, cztery C-130 zrzucaj pomoc
w zajtej przez muzumanw Cerskiej. Tyle tylko, e siy serbskie zdyy zaj
miejscowo i przejmuj paczki.
Nasila si wic propaganda USA na rzecz ich podopiecznych. Anders Levinsen
z Danii, szef biura UNHCR w Tuzli chcia, by USA-NATO interweniowao
przeciw Serbom. Podsumowa raporty muzumaskich radiowcw i owiadczenia
rzdu w Sarajewie dla Sadako Ogata w UNHCR w Nowym Jorku, ktry
zacytowa Levinsena: Cywile, kobiety, dzieci i starsi s w tej chwili mordowani,
zwykle przez podernicie garda. Sam Ogata owiadczy, e muzumanie mieli
powd, by przesadza i faszowa fakty, ale nawet jeli tylko 10% z tego jest
prawd, jestemy wiadkami masakry w enklawie i nic nie moemy zrobi.
Propaganda muzumaska polegaa, jak zawsze, na zamianie miejsc
(rozdzia pt. Obrazki, ktre zmyliy wiat). Muzumanie boniaccy podrzynali
garda, obcinali gowy Serbom, okaleczali i palili zwoki, smayli na ronie,
wydubywali oczy i mzgi, obrzezywali. Nastpnie wobec zagroenia przechodzili
do roli oary. Ich propagandysta patrzy w lustro, komponujc propagand
223

NATO na Bakanach

przeciw Serbom. Kiedy siy BiH wymieniy ciaa zabitych z VRS, okazao si,
e serbskie zwoki nie maj gw. W 1994 r. onierze BiH pogwacili stref
ONZ wok Sarajewa i podcili gardo 20 serbskim onierzom i personelowi
wsparcia, w tym 4 pielgniarkom. Okaleczyli i spalili zwoki. Morillon ustali, e
skargi muzumanw byy tworami kamstwa i propagandy. Pojecha do Konjewic
Polje na pnoc od Srebrenicy, nie znajdujc tam godu ani walk: Nie widziaem
ani ladu masakr. Bo bya to jedynie taktyka na pozyskanie interwencji USANATO, by ocali wojsko Oricia. Serbowie boniaccy chcieli wymieni Serbw
w Tuzli na cywilnych muzumanw w enklawie Srebrenica. Ale Ori i prezydent
BiH, Izetbegowi, planowali uy cywilnych muzumanw na zakadnikw
i ywe tarcze.
Faceci dobrzy i li
Utworzenie bezpiecznej enklawy ze Srebrenicy (17.4.1993) nie wstrzymao
najazdw na okolice. Muzumanie zabijali Serbw i wykonywali akcje
sabotaowe. 27.5.1995 r. zaatakowali Rupowo Brdo w gminie Milici, zabijajc
5 cywilw. 23.6.1993 r. czterech cywilw zgino w gminie Skelani. Trzy dni
pniej by atak na Wisnjica w gminie Milici. Jeden Serb straci ycie, dwch
zostao rannych, a wie spona.
Propaganda USA przedstawia kryzys w oderwaniu od jego korzeni
historycznych, faszujc w ten sposb motywacje liderw boniackich, tak serbskich
jak i muzumaskich. Roger Cohen wyjania, e krzywdy doznane od ustaszy
motywoway Ratko Mladicia: urodzony w boniackiej wsi Bozinowici w 1943 roku,
poczone siy nazizmu i chorwackiego faszyzmu zabiy mu ojca w 1945 r. Widzia
wojn przez ten pryzmat. Tabliczka w Srebrenicy mwi, e 145 Serbw zabito
tam podczas II wojny wiatowej, w tym 36 dzieci w wieku poniej 7 lat. W 1914
r. Austriacy skazali 20 najwybitniejszych Serbw srebrenickich za zdrad i kilka
tysicy rodzin serbskich wyrzucono z miasta. W 1942 r. Srebrenic okupowa
Czarny Legion, 1-szy Regiment Piechoty Ustaszy, utworzony z boniackich
Chorwatw i muzumanw. W 1944 r. rejon Srebrenicy okupowaa dywizja SS
Handar muzumanw boniackich, ktra odziedziczya okruciestwo po Turkach.
Mladi by wiadkiem uznawania secesyjnej Chorwacji i Boni, przez
Watykan i zjednoczone Niemcy, jak 10.4.1941 roku, kiedy Watykan i Niemcy
uznay niezalene pastwo Chorwatw i muzumanw boniackich. Wedug
Cohena, jednostronne uznanie Chorwacji oznaczao dla Mladicia anty-serbski
plan: Kiedy w grudniu 1991 r. Niemcy przymusiy Uni Europejsk do uznania
Chorwacji, Mladi nazwa to drugim Monachium. W koszarach armii Serbw
boniackich, plakaty pokazyway wojsko w mundurach hitlerowcw pod napisem
Czy jestes gotw na Deutschmokracj? Mladi do gen. Larsa Wahlgrena z si
ONZ: mj syn jest pierwszym od wielu generacji, ktry zna swego ojca. Byo tyle
atakw na Serbw, e dzieci nie znaj swoich ojcw.
224

Legenda o Srebrenicy

Ocer si holenderskich w Srebrenicy, pk. Karremans: w tej wojnie nie ma

dobrej strony i zej strony. Honig i Both: Holendrw winiono za rzekom
nieudolno ONZ w pomocy dla mieszkacw Srebrenicy. Sytuacji nie polepszay
charakter i zachowanie dominujcych osb w enklawie. Nasir Ori, oglny
dowdca i jego dwch gwnych dowdcw brygad, Zulfo Tursunowi (281
Brygada) i Hakija Meholji, wygldali Holendrom nieco lepiej ni gangsterzy,
ktrzy terroryzuj uchodcw i zarabiaj krocie na wojnie.
Honig i Both: Ori i kolesie byli rwnie odpowiedzialni za wiele problemw
z Serbami, ktre wynikay z najazdw muzumaskich na siedliska serbskie tu przy
enklawie. Ludzie Oricia lokowali si przy pozycjach Holendrw, otwierali ogie
na Serbw, w nadziei rozpoczcia walk midzy nimi. Czasami dla upomnienia
wyczano dopyw wody do obozu Holendrw, a dowdcy muzumascy dowolnie
zatrzymywali ich patrole. Zachowanie si armii BiH nie podobao si Holendrom
i wielu z nich nie miao sympatii dla muzumanw, dzielc opini gen. Jana
Willema Brinkmana: konikt w Boni nie jest spraw dobrych ludzi przeciw
zym ludziom. Misha Glenny: konikt w Boni ma zawikane przyczyny, za ktre
Serbowie nie s jedynymi odpowiedzialnymi. Gen. MacKenzie: Postpowanie
z Boni to troch, jak mie do czynienia z trzema seryjnymi mordercami.
Sekretarz generalny ONZ, Egipcjanin Bhutros Bhutros-Ghali, nazwa Boni
bogaczem wojny, bo wiele miejsc na ziemi miao wiksz katastrof humanitarn.
W Rwandzie, USA i Zachd zignoroway prawdziwe ludobjstwo, bo dotyczyo
czarnych, a USA-NATO i Europa nie miay tam interesw. Brytyjski dowdca si
ONZ, Sir Michael Rose oddali propagand muzumask jako obrazki z wojny
majce na celu wywoa naloty USA-NATO na Serbw boniackich.
Enklawa aniokw
Srebrenica pozostaa zmilitaryzowana, a wadze w Sarajewie posyay tam
posiki i bro. Pod ochron holenderskiego batalionu Dutchbat III, konwoje
UNHCR przywiozy prawie 6 tys. ton pomocy w 1994 roku, 9 tys. t w 1993
r. A siy muzumaskie ze Srebrenicy najeday na wioski serbskie i zabijay
wojsko boniackich Serbw. Srebrenica staa si dobrze zaopatrywan baz
wojskow muzumanw, ktrzy uywali swoich cywilw jako ywe tarcze.
Wedug propagandy USA-NATO, Srebrenica bya nieuzbrojona. Natomiast
oskarenie Oricia przez MTK wymienia nastpujce formacje wojskowe:
- Kompanie: Stari Grad oraz Srebrenica, Pusmulici i Kazani z Niezalenego
Batalionu Srebrenica;
- Brygady: Potoczari, Suceska, 114-ta Wschodnia Boniacka i 3 Maj
Kragljivoda;
- Niezalene Bataliony: Osmace, Woljawica, Biljeg, Skenderowici i 5 Juli
Tokoljaci;
- Oddziay: 6-ty Kamenica i 1-szy Cerani.
225

NATO na Bakanach

Wojsko to miao karabiny AK-47 i maszynowe, granaty i wyrzutnie,

modzierze, artyleri, pociski przeciwpancerne, a nawet czogi. Przewz broni
i ludzi z Tuzli odbywa si migowcami. Propaganda kamie, e po upadku
Srebrenicy siy Serbw likwidoway cywilw. To jest to samo, co twierdzi, e
zabicie tysicy wojsk VRS jest masakr. AP i Detroit Free Press: Srebrenica to
najgorsza masakra cywilw od II wojny wiatowej. Kiedy Srebrenica upada, siy
serbskie zapewniy bezpieczestwo cywilw, kobiet i dzieci. Reszt potraktowano
jak wojsko. CNN podao, e Serbowie zabili 6 tys. muzumaskich mczyzn
i dzieci. AP i Detroit Free Press poday liczb 8 tys. New York Times i departament
stanu USA 7 tys. Inne rda zachodnie poday 7 do 9 tys. zamordowanych
cywilnych mczyzn i dzieci w Srebrenicy. W kadym przypadku brakowao
uzasadnienia i uyto celowo mylcy termin cywilni muzumascy mczyni i dzieci.
Przywdcy BiH zamienili Srebrenic w baz wojskow. Tajemnic jest
te fakt, e Serbowie zajli Srebrenic po pogwaceniu zawieszenia broni
przez siy BiH, ktre rozpoczy wielo-frontow ofensyw na siy serbskie
w Boni, zajmujc serbskie terytorium i zabijajc, ranic siy serbskie. Zamanie
zawieszenia broni i bombardowanie serbskich celw przez siy USA-NATO
uniewaniy uzgodnienia odnonie bezpiecznej enklawy. Srebrenica staa si
usankcjonowanym celem.
6.11.1992 r. jednostki BiH ze Srebrenicy zaatakoway i zajy Kamenic
w okrgu Zwornik, biorc do niewoli onierzy serbskich. Kiedy VRS odbio
Kamenic w lutym 1993 roku, byo tam 7 masowych grobw z ciaami 41
wojskowych Serbw: koczyny wikszoci oar poamano, gowy rozbito
i odcito. Na niektrych zwokach pozostaway przyczepione druty, pasy i kable
tortur. 8 cia byo tak okaleczonych, e nie udao si ich zidentykowa.
Wojsko BiH mordowao rwnie winiw wojennych. Kiedy wojsko wroga
popenia powane zbrodnie wojenne przeciw konwencjom midzynarodowym, nie
przysuguje mu wzajemno. Kiedy sami zostan winiami wojennymi, naley
im si ze strony przeciwnika egzekucja. W 1944 r. wojsko niemieckie woyo
mundury amerykaskie i mwio po angielsku, by zdezorientowa tyy wojsk
USA. Zapani, Niemcy zostali rozstrzelani, gdy pogwacili prawo i zwyczaje
wojenne. Podobnie Niemcy rozstrzelali amerykaskich i brytyjskich winiw
wojennych, ktrzy prbowali zbiec, poniewa zamali prawo wojenne.
Dlatego istniej konwencje i midzynarodowe wytyczne nt. wzajemnego
traktowania winiw wojennych. Ale gdy tylko wojskowi BiH zaczli popenia
oczywiste zbrodnie wojenne, uniewanili zastosowanie konwencji genewskich
wobec siebie. Ten aspekt pomina ocjalna legenda o Srebrenicy.
Kiedy Srebrenica zacza upada (6.7.1995), siy BiH wpady w panik.
Widzc, e holenderski batalion UNPROFOR wycofuje si, zabiy 8.7.1995 r.
sier. van Renseena, granatem rzuconym w jego otwarty pojazd opancerzony. Tego
226

Legenda o Srebrenicy

samego dnia, onierze muzumascy rzucili granatem w wojska holenderskie,

dajc, by walczyy z VRS. 9 lipca przetrzymali Holendrw przez noc. 10 lipca
zagrozili pociskami przeciwpancernymi, bo myleli, e Holendrzy uciekaj,
podczas gdy oni chcieli si lepiej ustawi przeciw VRS (Honig i Both). 11 lipca,
Holendrzy widzieli walki midzy onierzami muzumaskimi, ktrzy chcieli
si podda i tymi, ktrzy nie chcieli. Mladi negocjowa wzicie Srebrenicy
3 razy z Karremansem i trzema przedstawicielami muzumaskich cywilw
i uchodcw. Za ich decyzj, Mladi zorganizowa ewakuacj. Kilkakrotnie
zada, by wojsko BiH zoyo bro, a onierze, w tym nieumundurowani
i przestpcy wojenni, bd traktowani zgodnie z konwencja genewsk. Oni
jednak woleli ucieka. Niektrzy przyznali potem, e obawiali si egzekucji przez
VRS (Svijet 22.2.1998). Wedug informacji z batalionu holenderskiego, onierze
chccy si podda byli pod presj zwolennikw twardej linii.
Ucieczka rozpocza si 10.7.1995 roku, kiedy batalion holenderski
raportowa grup ok. 300 onierzy muzumaskich w drodze na zachd. Od 11
do 12 lipca, 10-15 tys. onierzy udao si w kierunku Jaglici i Susnjari i weszli
w lasy w kierunku Tuzli lub Kladanja (Honig i Both s.177). Mehrudin Mesanowi
powiedzia, e brygady zebray si w Buljim 11 lipca i pluton za plutonem weszy
w lasy (Svijet 22.2.1998). Raport ONZ (S/1995/988 27.11.1995) stwierdzi, e
10 do 15 tys. muzumaskich onierzy opucio Srebrenic przez lasy. Ori
powiedzia w wywiadzie (Oslobodjenje 24-25.8.1996), e 12 tys. ludzi zdolnych
do suby wojskowej zaczo ucieka. Z 40 tys. muzumanw Srebrenicy ok. 25
tys. poddao si i zebrali si w Potoczari. Karremans zezna przed MTK (4.7.1998),
e wikszo stanowiy kobiety, dzieci i starcy. Mczyzn w wieku wojskowym
oddzielono, celem identykacji zbrodniarzy i wyszukania wojskowych na
wymian za serbskich winiw wojennych z Sarajewa. Kobiety, dzieci i starcw
od razu odwieziono do Kladanj, na muzmaskim terytorium. Natomiast grup
500-750 mczyzn (2-3% z 25 tys. wedug Karremansa, Algemeen Dagblad
11.11.1995) onierze VRS przewieli do Bratunaca, gdzie podzielono ich na
(1) grup bez zanotowanej zbrodni, (2) grup do dalszej werykacji i (3) grup
zbrodniarzy wojennych.
Grup (1) jako niewinnych przewieziono do Kladanj 14 lipca. Byo ich
ok. 500 (6 autobusw i 4 ciarwki). Niektrzy z nich byli onierzami, a nie
oddzielono ich na wymian winiw (Honig i Both s.61). Pozostae 250 osb
musiao by cennymi winiami dla si serbskich. Grup (2) przewieziono do
wizienia w Batkowicu, a grup (3) do wizienia w Zworniku. ICRC zanotowao
164 osoby ze Srebrenicy w Batkowicu (26.7.1995) i cznie 193 osoby ze
Srebrenicy we wszystkich 3 wizieniach w listopadzie 1995 r. Wikszo
zostaa wymieniona na serbskich winiw wojennych. Ibrana Mustacia,
zaoyciela oddziau rzdzcej partii (SDA) w Srebrenicy i reprezentanta miasta
227

NATO na Bakanach

w parlamencie sarajewskim wymieniono, mimo e by na licie zbrodniarzy

(Honig i Both s.58). Liczby osb wymienionych z grup (2) i (3) ICRC nie
ujawni. Poza tym byo 88 rannych, z czego 65 przewieziono na terytorium
muzumaskie, a losu pozostaych pilnowao ICRC.
Okropna masakra
Panuje powszechna opinia, e onierzy, ktrzy chcieli uciec przez lasy
zamiast podda si, VRS zabio jak krliki. A przecie mieli oni bro wbrew
ostrzeeniom Mladicia. Wywizay si zacieke walki. W drodze do Tuzli
i Kladanja, wojsko muzumaskie musiao przekroczy drog przez lasy. VRS
czekao tam na muzumanw. Serbowie mieli cik bro, ktr mogliby rozbi
muzumanw, gdyby ci nie chcieli si podda (Svijet 22.2.1998). Ale Serbowie
przegrali walki w kilku miejscach, tracc 300 do 500 ludzi, poniewa muzumanie
mieli przewag liczebn. Zginli elitarni onierze serbscy i peno byo potem
w Serbii nekrologw. Muzumanie ponieli straty rzdu 2 tys. ludzi. By moe
muzumanom wygldao to na masowy mord, ale trzymali w doniach bro
i strzelali do wojska serbskiego (Revija 11.8.1995).
Mladi powiedzia gen. Smithowi, e 19 lipca otworzy wojsku BiH korytarz
do Tuzli (Honig i Both s.50). Ok. 6 tys. onierzy mogo w ten sposb przej
lasami do Zenicy, wedug UNHCR (Algemeen Dagblad 11.11.1995). Halilowi
tryumfuje w swej ksice, e 28 Dywizj Armii Muzumaskiej w Srebrenicy
przeorganizowano i skada si z 6 tys. onierzy, ktrzy przedarli si przez linie
VRS. Wic kiedy 12 i 13 lipca autobusy z kobietami ze Srebrenicy przejeday
przez lasy, nie byo walk. Inaczej by nie przejechay. Walki toczyy si noc.
Holenderskie wojsko syszao strzay w nocy, a kobiety widziay z autobusw
ciaa lece przy drodze, polegych w nocnych bitwach. W lasach leao
mnstwo cia. Niektrzy zginli z wycieczenia. Dr Ilijas Pilaw widzia szereg
utopionych, gdy przeprawia si przez Jadar. Chodzenie przez niemal 3 tygodnie
bez jedzenia i wody, po terenach potencjalnie zaminowanych i w zagroeniu ognia
VRS w kadym momencie, doprowadzio wielu do halucynacji. Widok trupw
wzmacnia iluzje. Z wycieczenia, muzumanie strzelali do swoich w wyniku
iluzji (Honig i Both s.58). Trifunowi: Uczciwe ledztwo powinno zwerykowa
nieprawdopodobne relacje w oskareniach Karadzicia i Mladzicia. Inaczej
psychologi publiczn nakrci si do szau polowania na czarownice.
Kilka osb twierdzio, e cz grupy niewinnych mczyzn, zamiast do
Kladajn traa do Karakaj na terenach serbskich, wcinito ich do szkolnej sali
sportowej i wykoczono tysicami. W Karakaj jest tylko jedna szkoa, zbyt
maa na opisan zbrodni, bez sali sportowej czy gimnastycznej. Z dokumentw
szkoy wynika ponadto, e uczniowie byli tam dzie w dzie w lipcu i sierpniu.
Dwie muzumanki w Mali Zwornik (Serbia), ok. 1 km od szkoy przez Drin, po
wiedziay Trifunowiciowi, e nie syszay stamtd adnych strzaw od 13 lipca.
228

Legenda o Srebrenicy

Widziay tylko dugi konwj autobusw z muzumanami. Jednym ze wiadkw

masakry by Mewludin Ori, brat Nasira.
Mewludin da sprzeczne relacje rnym reporterom. Smail Hodzi powiedzia
Alexandrze Stiglmayer z Die Woche, e zabrali go na stadion koszykwki k.
Bratunaca, a potem na due pole niedaleko lasu. Royowi Gutmanowi natomiast
powiedzia, e trzymali go na stadionie pikarskim w Nowa Kasaba, a potem
przewieli z innymi na egzekucj, chyba w miecie Grbawce. W trzecim
wywiadzie z Aid Cerkez z AP, Hodzi twierdzi, e przeszed to samo, co
Mewludin. Kilku wiadkw powiedziao Louise Branson (Sunday Times)
i Robertowi Block (Independent), e tysice zlikwidowano, w szkole w jednej
wersji, a w pobliskim orodku sportu w drugiej wersji. HRW, ktre przyznao, e
nie zdoao znale ocalaych, nawoao do bardziej szczegowych dochodze.
Holenderski ocer w ONZ, kapitan Shouten, jedyny w Bratunacu z ONZ podczas
rzekomych masakr (Het Parool 27.7.1995): Wszyscy powtarzaj za wszystkimi
jak papugi, ale nikt nie pokazuje goych faktw. Zauwayem, e Holendrzy chc za
wszelk cen udowodni ludobjstwo [] Jeli byy egzekucje, Serbowie dobrze
je ukryli. Nie wierz wic adnemu z tych oskare. Dzie po upadku Srebrenicy
przyjechaem do Bratunaca i zostaem tam na 8 dni. Mogem i, gdzie chciaem.
Dostaem wszelk moliw asyst, nigdzie mnie nie zatrzymali.
Nesib Mandzi negocjowa z Mladziciem jako przedstawiciel uchodcw.
Figuruje jako rzekomo zaginiony 13.7.1995 r. wraz z dwoma innymi
negocjatorami. Jednak podpisy caej trjki s na dokumencie z 16 lipca,
potwierdzajcym bezpieczn ewakuacj. By moe Mandzicia zlikwidowaa
pniej armia BiH, gdy musia by znienawidzony za negocjacje z Mladziciem
i za to, e by uchodc, a nie srebrenicaninem.
Mogo doj do zemst za zbrodnie wojsk Oricia, ale odgosy strzaw,
czy zbieranie ludzi w jednym miejscu to jeszcze nie egzekucja. Egzekucje
odbyyby si w Potoczari. Osoby paajce chci zemsty zabiyby oar tam.
onierz holenderski widzia, jak wycignito muzumanina z grupy uchodcw
w Potoczari 13 lipca. Inny widzia 10 onierzy muzumaskich, prowadzonych
przez wojsko VRS 12 lipca. Znaleziono 9 zwok w tej okolicy (De Groene
Amsterdammer 13.3.1996). Kilku starszych wiekiem Serbw, ktrych Trifunowi
wypytywa w styczniu 1998 r. twierdzio, e widzieli Mladicia, jak grzmoci
Serbw za pldrowanie pustych domw. Mwio si o nim, e by zbyt surowy
na pobaanie bezprawia wrd swego wojska. Obecno Mladzicia w Potoczari
moga zapobiega samosdom przez krewnych oar masakr. Jeli natomiast
Mladi nie potra zapobiec mordom, odpowiada jako przeoony, a Serbom
bezporednio winnym naley si odpowiednia kara.
Trifunowi by w miejscu masowych mogi w Cancari i Glodjansko, na linii
frontu. Grb w Cancari rozciga si wzdu dwu miejscowych drg, w pobliu
domostw 6 rodzin, obecnych w czasie ekshumacji. Koci byy w nienaturalnych
229

NATO na Bakanach

pozycjach, z czego MTK wnioskowao, e zwoki ukryto tu z innego miejsca. Ale

dlaczego ukry przy drodze? Transport zwok umieszcza je w nienaturalnych
pozycjach, a zdjcie satelitarne zbiorowej mogiy nie jest dowodem masakry.
Wieniak w Cancari skary si, e jego pole kukurydzy tak tratowali przechodzcy
noc muzumascy onierze, e plon poszed na marne. Walki byy zacite i zwoki
onierzy leay po caej okolicy, a potem cuchny w 30-stopniowym upale.
Wieniacy musieli zabi swoje zwierzta domowe, bo eroway na zwokach.
Naleao pochowa ciaa dla higieny. Zbiorowy grb w Glodjansko by ukryty
gboko w lesie. Serbowie boniaccy odkopali go w 1993 roku, szukajc oar
masakr Oricia. Miejscowa prasa donosia o ekshumacjach. Trzeba byo przerwa
wykopaliska, bo w okolicy wywizay si zacite walki.
Jest szereg przyczyn sfaszowania wykazw tysicy zaginionych
w Srebrenicy. Przecitna 8-osobowa muzumaska rodzina ma 3-4 kobiety
(babcia, matka, ona i siostra) i 1-2 mczyzn w wieku wojskowym (m i brat
w wieku powyej 15 lat). Jednego zaginionego mczyzn poszukuje wic do 3-4
kobiet. Nazwisko moe ulec zmianie z powodu szeroko uywanych przydomkw.
Kiedy Trifunowi odwiedzi w Sarajewie muzumanki ze Srebrenicy, ponad 10
kobiet zwrcio si do niego z prob o znalezienie informacji o dwch tych
samych mczyznach. Karta uchodcy upowaniaa muzumanki ze Srebrenicy
w Kladanj i Tuzli do pomocy spoecznej. Po przeprowadzce do Sarajewa, dostay
drug kart, upowaniajc je do podwjnej pomocy. Na jednego zaginionego
mogo wic by kilka kobiet
Serbowie srebreniccy zanotowali w czasie wyborw 1997 roku, e ok.
3,5 tys. zarejestrowanych nazwisk to muzumanki spoza Srebrenicy, wedug
Trifunowicia, ktry widzia list w skardze do OBWE. Faszerstwo dao
wtedy muzumanom wadz, a tym kobietom pomoc spoeczn. Aby zosta
zarejestrowan, wystarczyo kama, e bliskiego mczyzn zamordowano
w Srebrenicy. Poza tym na licie 6610 zaginionych w momencie upadku
Srebrenicy jest 3381 nazwisk bez daty urodzenia. Nie ma dowodu, ale jest poszlaka
oszustwa. Dziwne, e rodziny nie znaj daty urodzenia bliskiego. Zbrodniarzom
wrd wojsk muzumaskich zaleao na ukryciu nazwiska. Chcc wydosta si
ze Srebrenicy, mogli dla uniknicia kryminalnej odpowiedzialnoci poda, jako
swoje, nazwiska zabitych kolegw i rodziny. Trifunowi zauway na nagrobkach
w Srebrenicy nazwiska z list zaginionych.
Raport ONZ nt. rezolucji nr 1019 (27.11.1995) stwierdzi, e z 10 tys. prb
rodzin o poszukiwanie zaginionych, 2 tys. byo duplikatami, a 5 tys. dotyczyo
osb, ktre opuciy Srebrenic przed upadkiem enklawy. W kocu ICRC
sporzdzi list 3,290 zaginionych. Analizujc mniej ni 10% listy, Trifunowi
znalaz 375 nazwisk osb, ktre nie powinny na niej by (wyjazd lub mier przed
upadkiem Srebrenicy). Naley odj: liczb muzumanw polegych w walkach
230

Legenda o Srebrenicy

z VRS podczas ucieczki (ok. 1800); zmarych z wycieczenia w lasach (ok.

100); tych, ktrzy otrzymali azyl w Jugosawii i innych pastwach albo wrcili
po latach ukrywania si czy w wymianie winiw wojennych. 6 tys. onierzy
przybyych do Zenicy i Tuzli, rzd BiH od razu przenis na inne fronty, nie dajc
czasu na wizyty u rodzin (Algemeen Dagblad 11.11.1995). Bliscy zgosiliby ich
do ICRC jako zaginionych i ilu z nich guruje na listach ICRC. Trifunowi: Po
adjustacjach, liczba rozstrzelanych przez VRS nie przekroczyaby 100.
Wendeta
Trifunowi 3 lata po upadku enklawy: Srebrenica ma teraz ok. 20 tys.
mieszkacw, 80% z nich to osoby wyparte wewntrz byej Jugosawii,
szczeglnie z Sarajewa i uchodcy, w wikszoci z Knina. Wci byy braki wody
i nie nadawaa si do picia. Zniszczone okna i drzwi chodziy ludzi w zimie.
Budynki szkoy podstawowej wstrtnie mierdziay z uszkodzonych toalet. Niemal
nie byo dziaalnoci gospodarczej, eby zatrudni miejscowych celem przeycia,
chocia ziemia jest yzna i zawiera bogactwa mineralne, np. cynk i ow. Pomoc,
ktra zacza ostatnio ciurka do Republiki Serbskiej z powodu jej widocznej
chci do wsppracy z Zachodem, starannie omija Srebrenic, aby nie urazi
uczu miejscowych muzumanw. Nie wolno wynagradza Serbw, oprawcw
niewinnych muzumanw.
Bakanista, Alex Dragnich, podsumowa w South Slav Journal (nr 89/90
2002) rozmaite raporty o Srebrenicy: przed ostatecznym werdyktem o Srebrenicy,
pozostaje wykona mnstwo cikiej pracy, podczas gdy wytrwae bbnienie
propagandy utopio badania tematu. Pozostaje wyjani wiele rzeczy. Jak
bezpieczna enklawa moga sta si siedzib caej dywizji armii BiH? Dlaczego
jej dowdcw ewakuowano przed lipcem 1995 r.? Kto rozkaza wycofa si
zbrojnie do Tuzli, zamiast zoy bro? Dlaczego najblisza formacja BiH nie
zaatakowaa VRS, choby dla odcienia oblonych? A moe Izetbegowi
pozwoli na zajcie Srebrenicy i cierpienia muzumanw dla propagandy?
pytaj muzumascy kombatanci i boniackie wydawnictwa.
Nikt jednak nie zadaje pyta na rzecz Serbw: wyrzucenie ich ze Srebrenicy
w 1992 roku, muzumaska ofensywa w 1993 roku, lmy Oricia. Raport RS
z wrzenia 2002 r. prbowa umieci kwesti w szerszym kontekcie. Ashdown
i muzumanie gwatownie odrzucili go. Media wyczarowuj obrazy bezbronnych
cywilw, hurtowo rozstrzeliwanych. W rzeczywistoci byo to uzbrojone wojsko
28-ej Dywizji Armii BiH. Znalezieni w grobach cywile doczyli do wojska
w ucieczce. Kilka tysicy muzumanw dotaro do Tuzli, a reszta zgina od
ognia VRS, min, zmczenia i egzekucji.
Czy rozstrzelano zbrodniarzy wojennych i ilu? Patologowie mog okreli
przyczyn mierci, ale wyciszono ich. Nagwki prasy wiatowej 11.6.2004 r. po
publikacji 42-stronicowego raportu Komisji Srebrenicy: Serbowie boniaccy
231

NATO na Bakanach

przyznaj masakr w Srebrenicy! ostateczny i niepodwaalny dowd, e

zgodnie z wieloletnim twierdzeniem MTK i mediw, upadek Srebrenicy by
planowanym, systematycznym ludobjstwem na muzumanach, jak Sarajewo.
Tyle e raport by wymuszonym wyznaniem ze stalinowskim smaczkiem, rezultatem
osobistej obsesji wicekrla BiH, Paddy Ashdowna, a w wikszoci powtrzeniem
niedowiedzionych zapewnie Haskiej Inkwizycji. Jedynym poytkiem z raportu
byo odkrycie nowych grobw oar srebrenickich. Raport rzuci nowe wiato nie
na wydarzenia z lipca 1995 roku, tylko na tych, ktrzy dzi nimi wymachuj, niby
zakrwawion koszul (Nebojsza Mali 24.6.2004).
BBC (11.6.2004): Ocjalne ledztwo przez Serbw boniackich nt. wydarze
w Srebrenicy w lipcu 1995 r. stwierdzio, e miejscowe siy serbskie zamordoway
kilka tys. muzumanw. Po raz pierwszy wadze serbskie przyznay morderstwo,
ktre haski trybuna zbrodni wojennych orzek jako ludobjstwo. Sformuowanie
nie pozostawia wtpliwoci: zabito wielu muzumanw, osdzono to na
ludobjstwo, Serbowie przyznali si do winy. Zapewne takie byy instrukcje,
gdy Ashdown zakada Komisj. A ile to ma wsplnego z prawd, skoro zamiast
faktw prasa interpretuje? Serbowie nigdy nie przeczyli, e zlikwidowali
winiw wojennych - zbrodniarzy. Nie jest to przyznaniem si do ludobjstwa.
W padzierniku 2003 r. Ashdown wygosi panegiryk na
pogrzebie Izetbegowicia, nie kryjc swej sympatii dla Boni. W kwietniu 2004
r. wyadowa swj gniew za niezdolno wykonywania prostych polece przez
Komisj zwolni wysokiego generaa serbskiego i kluczowego czonka Komisji,
Dejana Mileticia. Ashdown zbani si wendet. SFOR interweniowao. Defense
and Foreign Affairs (21.6.2004): zwolnienie Mileticia wymierzyo powany
cios w kontrwywiad przeciw terroryzmowi w BiH w decydujcym momencie.
Zwolnienie Mileticia odwoano awansem, po raz pierwszy w historii wicekrla.
Ocja SFOR o Ashdownie: jego jedyn trosk jest chroni wasne imi i starych
muzumaskich znajomych, ktrzy okazuj si by radykalnymi islamistami,
a nie umiarkowanymi demokratami, jak sobie ich wyobraa. Ashdown dosta
w kocu przyznanie si do Srebrenicy, ale mia w zanadrzu nowe danie:
aresztowa Karadzicia. Przedstawiciele Serbw udaj, e chc w tym pomc, ale
skar si, e to jest niezwykle trudne. Wszak SFOR nie udaje si to ju od 8 lat.
To daje wicekrlowi atut na forsowanie idei zcentralizowanej, muzumaskiej
Boni. Nastpca Izetbegowicia, Sulejman Tihi da obalenia RS.
Ashdown uniemoliwi Komisji sporzdzenie obiektywnego raportu. Ucieka
si wic do skopiowania istotnych urywkw z haskiej inkwizycji. Weczernje
Nowosti (12.6.2004): Z powodu ogranicze czasu i aby zracjonalizowa proces,
Komisja skopiowaa historyczny kontekst i stwierdzenia faktw z werdyktu
Sprawy przeciw Radislawowi Krsticiowi, w ktrym Izba Odwoa MTK skazaa
oskaronego za pomoc i wspudzia w ludobjstwie popenionym w Srebrenicy.
232

Legenda o Srebrenicy

Jest may problem z faktami. Wyrok na Krsticia, okrzyknity historycznym, nie

mia sprawiedliwego sdu i oparto go na sprzecznych zaoeniach. Werdykt
polega na matactwie, deniujc koncepcj ludobjstwa w taki sposb, e moe
oznacza zbrodnie na dowolnej liczbie osb. Poza tym, nie udowodniono twierdze
prokuratora, e w ogle zlikwidowano 7 do 8 tys. muzumanw. Niepowodzenie
zespou obrony Krsticia w naleytym zakwestionowaniu tego twierdzenia wcale
nie oznacza, e jest ono prawdziwe (Weczernje Nowosti 12.6.2004). Mali:
Gdyby istniay [dowody masakry cywilw], czy Ashdown musiaby wymusza
przyznanie si?
Mali wyciga wnioski. Serbowie, atakowani przygniatajc propagand,
ktra oskara ich o zo w stylu hitlerowskim, odrzucaj wszystkie posdzenia.
Mog by czciowo winni, ale nie przyznaj si ze susznej obawy, e zostanie
to rozcignite na zbrodnie wymylone przez propagand. Podtrzymywanie
Muzumanw w wierze, e s szlachetnymi oarami agresji i ludobjstwa
znieczula ich w stosunku do nienawistnej, izetbegowiciowskiej ideologii, ktra
rozerwaa Boni. Natomiast spoeczestwa zachodnie, omamione kamstwami
o humanitarnych interwencjach, trac ycie, wolno i reputacj w oczach reszty
wiata w miar, jak Bonia doprowadzia do Kosowa, Afganistanu, Iraku. Mali
o Srebrenicy: tysice rodzin doznay bolesnych strat, a ich tragedi okrutnie
manipuluje si dla celw politycznych.
Arabski w centrum Europy
Ashdown zaoy Komisj w padzierniku 2003 roku, zmusiwszy RS do
ufundowania pomnika ludobjstwa w Potoczari, ku pamici muzumanw.
Otrzyma na niego milion USD z ambasady USA. Potrzebowa dodatkowo 4
mln DM. Tu przed otwarciem pomnika, sd skaza rzd RS na odszkodowanie
wysokoci 4 mln DM dla niewielu rodzin polegych muzumanw. Kara
nie miaa wpyn na rce rodzin, tylko na konto projektu pomnika, ktrym
kierowa Ashdown. Gregory Copley, ekspert od wywiadu i strateg, dyrektor
Midzynarodowego Stowarzyszenia Bada Strategicznych (ISSN), gdzie
Yossef Bodansky (rozdziay pt. Islam wojujcy na Bakanach i Obrazki, ktre
zmyliy wiat) jest dyrektorem ds. bada: Sugeruj, e mamy tu zbyt duo zbiegw
okolicznoci (Balkan Strategic Studies 7.10.2003).
Pomnik odsoni Bill Clinton 20.3.2003 r. Nienawidzca Serbw,
Christiane Amanpour raportowaa dla CNN: Clinton zaapelowa, eby mio
zastpia nienawi [...] eby region [...] pokona rasistowsk i etniczn
nienawi. Przyprawia reporta mantr o 8 tys. boniackich muzumaskich
chopcach i mczyznach, zamordowanych przez Serbw w tzw. chronionej przez
ONZ enklawie Srebrenica [...] najgorsza zbrodnia w Europie od czasu II wojny
wiatowej. W ssiednim miecie Bratunac nie ma pomnika ku czci wypdzonych
z Sarajewa, miasta zaoonego przez Serbw 14 wiekw temu. W sarajewskiej
233

NATO na Bakanach

dzielnicy Hadzici samoloty USA zbombardoway Serbw pociskami uranowymi.

Dziesitki zmary tam przed wypdzeniem na mocy umowy w Dayton, nastpne
setki w Bratunacu (rozdzia pt. Bro uranowa).
Rzd USA da milion USD na pomnik z arabskimi napisami. aden z narodw
byej Jugosawii nie uywa tego jzyka. Co robi arabski jzyk na pomniku
w Boni centrum Europy, wedug zachodnich mediw? Pozostaje wnioskowa,
e pomnik wzniesiono dla 10 tys. obcych ochotnikw, mudahedinw, ktrzy
zwalczali chrzecijan w BiH. Wikszo z nich to islamscy fanatycy, czonkowie
grup terroru z arabskich krajw (rozdzia pt. Islam wojujcy na Bakanach). SRNA
7.10.2003: Clinton odwiedzi chorego Izetbegowicia na ou mierci. Partia
Izetbegowicia zapacia Clintonowi 250 tys. USD za jego udzia w odsoniciu
pomnika w Srebrenicy. Na ile pomnik wzniesiono z politycznego motywu zamiast
ku czci oar wojny domowej w Srebrenicy? To wszystko wydarzyo si bez
wielkiego szumu, mimo dowodw na aktywne powizania Izetbegowicia i jego
ludzi w SDA z terroryzmem i przywdc Al Kaidy, Osam ibn Ladenem oraz na
powizania terrorystw z 11 IX z Izetbegowiciem.
Dziki wsppracy prezydentw USA i BiH, Ashdown jako Wysoki
Przedstawiciel by w stanie zmusi RS do przyjcia werdyktu ws. Srebrenicy,
ktry nigdy nie zostaby przyjty dobrowolnie. Wyglda te na to, e Ashdown
poinstruowa sdy, by RS zapacio za pomnik, ktry zaplanowano na goszenie
wiatu o Serbach-oprawcach i Muzumanach-oarach. Chodzio o wynaturzenie
prawdy mwic tylko jej cz i biorc z powietrza liczb oar bez dowodw.
Wszystkie wysiki Ashdowna skupiy si na dawieniu niezalenych bada
i przeszkadzaniu w jakichkolwiek dalszych dyskusjach faktw. Ashdown
powtrzy pocignicie Tity odnonie Jasenowaca. Wcisn prawd pod ziemi,
gdzie podziay i niesprawiedliwo bd dusi si przez cae pokolenia. Nie
rozwiza problemu rzucajc na wiato prawdy, tylko zaszczepi wtpliwoci
po przysze pokolenia Gregory Copley, na podstawie owiadcze byego
przedstawiciela ONZ, specw wywiadu i reporterw, tu przed otwarciem
pomnika (18.9.2003). Potwierdzili oni, e jednostronna polityka interwencji
pozwolia siom Al Kaidy i radykalnym islamistom z poparciem klerykalnego
rzdu Iranu zakorzeni si w czasie wojny w Boni. Wymienieni specjalici
zgodzili si rwnie, e upamitnianie faszywych liczb na pomniku ma na celu
szerzenie nienawici i nieufnoci w regionie i celowe ukaranie jednej ze stron
wrd oar wojny domowej w Boni.
Byy reporter BBC, Jonathan Rooper, ktry bada Srebrenic od 1995
roku, owiadczy Copleyemu, e region by cmentarzyskiem tak Serbw jak
i Muzumanw, a pomnik napompowanych liczb oar po jednej stronie nie suy
ani prawdzie ani celom pojednania. Phillip Corwin, byy koordynator ONZ ds.
cywilnych w Boni lat 1990tych, autor relacji z tego okresu, pt. Dubious Mandate
234

Legenda o Srebrenicy

(Wtpliwy Mandat): W Srebrenicy nie wydarzya si jedna wielka masakra

Muzumanw przez Serbw, tylko seria krwawych atakw i kontratakw przez
okres trzech lat, ze szczytem w lipcu 1995 r. Enklawy nigdy nie zdemilitaryzowano,
jak przystao na bezpieczn stref. Ori cigle atakowa otaczajce wsie serbskie.
Corwin: Byem naczelnym przedstawicielem politycznym ONZ w Boni w dniu
upadku Srebrenicy. Zbiegiem okolicznoci, w tym samym dniu rzd BiH
prbowa mnie zgadzi w drodze przez Gr Ingman do Sarajewa.
Copley oskary ambasadora USA, Donalda Haysa, z-c Ashdowna,
o zmuszenie przedstawicieli Serbw boniackich do podpisania faszywego
dokumentu, ktry zaaprobowa ocjaln wersj Srebrenicy. Przedstawiciele
RS zaprosili biuro Ashdowna do bada, a zamiast wsppracy otrzymali
nakaz podpisania owiadczenia o liczbie oar. Copley: Administracja byego
prezydenta Clintona toczya t wojn bez wtpienia po stronie Chorwatw
i Muzumanw, ignorujc historyczny sojusz Serbw z Amerykanami. Po
wojnie, ta sama administracja uwiecznia podziay etniczne i nienawi,
a administracja Busha pozwolia na kontynuacj polityki Clintona, przez co
USA musi angaowa swe siy pokojowe w Boni jak i w Kosowie. Copley ma
informacje ze rde islamskich, e pomnik ma sta si kaplic dla radykalnych
islamistw w Europie i miejscem dorocznych pielgrzymek: Donald Hays
zmusi rzd RS do wydania owiadczenia, ktre przyjo islamsk wersj sprawy
Srebrenicy, na przekr temu, e Biuro Wysokiego Przedstawiciela nie ma adnych
mocy ledczych, eby samo potrao zrobi suszne zaoenia w tej sprawie. Tak
samo ani nieprzyjazny Serbom MTK w Hadze, ani wsppracujcy z MTK rzd
RS nie skoczyy swych dochodze ws. Srebrenicy.
Hays i Ashdown narzucili RS podpisanie owiadczenia, eby otwarcie
kaplicy przez Clintona nie skompromitowao jego popierania radykalnych
islamistw. Bodansky: wszystkie niezalene badania patologiczne wskazuj na
najwyej setki, a nie tysice oar muzumaskich. Cige podkrelanie rzekomo
wysokiej liczby miertelnych oar-Muzumanw w Srebrenicy zaciemnia te
wczeniejsze mordy Serbw w miecie przez Muzumanw. Oburzenie opinii
wiatowej z powodu lipcowych wydarze w Srebrenicy wyniko dopiero miesic
pniej, gdy Madeleine Albright, przedstawiciel USA w ONZ, pokazaa zdjcie,
rzekomy dowd na masowe groby tysicy Muzumanw k. Nowa Kasaba, 19
km od Srebrenicy. Wykopaliska znalazy tylko 33 ciaa. Przez nastpne dwa lata
dokopano si do 400 zwok w 20 miejscach wok Srebrenicy, gdzie miay miejsce
walki przez okres 3 lat. Z braku dowodw, USA zasugerowao, e Serbowie mogli
przenie zwoki w inne miejsca. Po lipcu 1995 r. NATO bombardowao pozycje
serbskie, a wojska muzumaskie i chorwackie pary na tereny RS. Siy serbskie
przyjy taktyk obronn i brakowao im sprztu i paliwa. Ekshumacja, transport
i ponowne zakopanie tysicy zwok byyby zycznie niemoliwe, a obserwatorzy
235

NATO na Bakanach

OBWE, miejscowa ludno i satelity zauwayliby dziaania Serbw. Do 1998 r.

zebrano tysice ekshumowanych zwok z caej Boni na lotnisko w Tuzli. Udao
si zidentykowa DNA tylko 200 cia ze Srebrenicy. Rooper: Oszustwo wyborcze
na wielk skal, albo niemal poowa osb na listach zaginionych ICRC yje.
OBWE w kocu odpowiedziao, e listy wyborcze s zamknite w magazynach,
wic nie mona przebada sprawy.
Copley stwierdzi (Defense & Foreign Affairs Daily 17.9.2003), e ambasador
BiH w Wiedniu, Huso Ziwalj, ktry wyda paszport dla Osamy ibn Ladena
w 1993 roku, by potem ambasadorem w ONZ w czasie 11 IX. Przeniesienie
Ziwalja do Nowego Jorku tu przed i wyjazd tu po atakach 11.9.2001 r. nie byy
przypadkiem. [...] Zamiast le pojtego symbolizmu w Srebrenicy, politycy USA
powinni lepiej przypatrze si zaoeniom, ktre kieroway dziaaniami USA
w regionie.
Uderz si w pier
Kongres USA potpi Serbw za Srebrenic rezolucj HR 199 (27.6.2005).
Emerytowany profesor historii na Uniwersytecie Kalifornii, Raymond Kent:
na podstawie mantry mediw rozpowszechnianej bez dowodw od 1995
roku, rezolucja chciaaby uczci tylko jedn grup, przemilczajc inne.
George Bogdanich (Defense & Foreign Affairs 17.6.2005) o tej politycznie
skrzywionej rezolucji: wyselekcjonowaa i powanie wyolbrzymia raportowane
w prasie wykroczenia si serbskich w Boni po zdobyciu Srebrenicy w 1995 r.
Natomiast zignorowaa rwnie brutalne i o wiele wiksze operacje wojskowe
przeciw etnicznej ludnoci serbskiej, tak przed jak i po Srebrenicy, na terenach
chronionych przez ONZ w Zachodniej Sawonii i i Krajinie. Te brutalne ataki
w ramach czystek etnicznych wykonany siy chorwackie, wyszkolone i wsparte
logistycznie przez
USA. Bogdanich zapomnia wymieni eksterminacje
i wypdzenia Serbw w Boni poza Srebrenic i w Kosowie.
wiatowy Kongres Serbw (Deklaracja ws. Srebrenicy i Ludobjstwa
11.7.2005): Potpiamy wszystkich sprawcw, opakujemy wszystkie oary []
W czasie, gdy Srebrenica bya tzw. rozbrojon bezpieczn stref ONZ, staa si baz
dla licznych, bezlitosnych wypadw uzbrojonych Muzumanw na serbskie wsie.
Zniszczyli ponad 100 wsi i zabili ok. 2 tys. serbskich cywilw. Po zdobyciu przez
siy Republiki Serbskiej, okruciestwa miay miejsce na boniackich Muzumanach.
Lecz serbskie siy zbrojne nie popeniy tam ludobjstwa na cywilnej ludnoci
muzumaskiej [] dowdca si serbskich, gen. Ratko Mladi, wywiz autobusami
24 tys. muzumaskich kobiet, dzieci i starszych w bezpieczne miejsca [] Historia
naszego narodu jest m.in. histori oar ludobjstwa. Jeli Bg miaby ukara nas,
Serbw, ludobjcami wrd nas, pierwsi bymy ich oskaryli.
Kent w licie do Biaego Domu: Skoro gen. Mladi jest oskarony
o ludobjstwo, bo by dowdc, przed MTK powinni te stan z Artykuu 2,
236

Legenda o Srebrenicy

Konwencji Przeciw Ludobjstwu: amerykascy generaowie Clark i Short (naloty

na Jugosawi) oraz Galvin (poredni udzia w Operacji Burza), prezydent Clinton
(pozwolenie dla Chorwacji na Burz) i ambasador USA w ONZ, potem sekretarz
stanu, Albright (rdo antyserbskiej propagandy nienawici i proponent terroru
pastwowego).
Rezolucja HR 199 wysza podczas histerii medialnej na wtku wideo
z rozstrzelania 6 Muzumanw przez Skorpiony. Nawet gdyby wideo byo
autentyczne, jak ten mord miaby si do rzekomej masakry tysicy w Srebrenicy,
skoro wideo nakrcono 170 km stamtd? Czy mordercy nakrcaj wideo na
dowd swej zbrodni? Wicej o Skorpionach w rozdziale pt. Straty wojskowe.
Tam Skorpionw ujawnia Natasza Kandi, dziaaczka na rzecz praw
czowieka z organizacji Sorosa, Humanitarian Law Center, HLC. Gardzi swym
narodem, popieraa naloty NATO i ma na koncie anty-serbskie zmyki, np. serbska
ciarwka-chodnia wypeniona ciaami Albaczykw z Kosowa (okazaa
si szwajcarska, wypeniona Kurdami). Zestrofowaa serbskich reporterw za
brak posuszestwa natowskim panom, ktrzy pac ich wynagrodzenie. MTK
wycofa oskarenie przeciw sdzinie ledczej Jugosawii, Danicy Marinkowi,
bo dowodem jej rzekomego rozkazu morderstwa przez policj by paszkwil
Kandiciowej (www.artel.co.yu/en/izbor/jugoslavija/2005-07-05.html).
Inne oskarenie rozgaszane przez HLC i HRW skoczyo si uniewinnieniem
Saszy Grkowicia przez sd okrgowy w Prizrenie (4.9.2002). Jako czonek
grupy uzbrojonych, mundurowych Serbw, Grkowi by oskarony o masakry
w Bela Crkwa, Mala Cruse i Celina oraz rabunki i zniszczenie dokumentw
obywateli w Celinie i Nogawacu. Jeden z dwu midzynarodowych sdziw
w izbie sdziowskiej, Gerg Pluur, powiedzia, e bez wtpienia zbrodnie miay
miejsce, tylko nie ma wystarczajcych dowodw, a zeznania wiadkw byy
nieprzekonywujce. HLC prbowao broni si (5.9.2002): Chocia sprawa odbya
si zgodnie z uznanymi standardami sprawiedliwego procesu, HLC zanotowao
powane odchyki w fazie ledczej, np. sdzia ledczy nie podpisa niektrych
raportw z przesucha wiadkw. Zasadniczy wiadek zmieni zeznania: Podczas
przebadania pisemnych zezna Isufa uniczi w Haskim Trybunale 6.6.2002 roku,
wymieni on Miloszewiciowi Nenada Maticia jako tego, ktry rozkaza masakr
cywilw w Bela Crkwa i osobicie zastrzeli Nesima i Szendeta Popajw. Jednak
na procesie Grkowicia 31.7.2002 r. uniczi twierdzi, e to Grkowi wyda rozkaz
i zabi [] Ci, ktrzy rozkazali i popenili masakry, pozostaj w ukryciu i nie
stanli przed sprawiedliwoci.
Nebojsza Mali (Antiwar.com 30.6.2005): dziesitki aktywistw na
listach pac zachodnich OPR, przez dziesitki lat stali wysoko wrd komunistw
Jugosawii, szczeglnie tych obalonych potem w anty-biurokratycznej rewolucji,
ktra wyniosa Miloszewicia do wadzy w 1987 r. Ich nienawi do niego jest
237

NATO na Bakanach

osobista, a pogarda dla Serbw pochodzi z obsesyjnego lku komunisty przed

buruazyjnym imperializmem Wielkiej Serbii. Bagali o wczeniejszy pocztek
interwencji NATO w Boni, potem o mocniejsz kampani kosowsk. Nie s
te za prawami czowieka, bo zuyli sw energi na demonizowanie Serbw,
w ogle nie troszczc si o zbrodnie przeciw narodowi, tak za wojen natowskich,
jak i od wasnego rzdu (Operacja Szabla). Mali: Kiedy patrze na dzisiejszych
demokratw, reformistw i aktywistw praw czowieka, wida najgorsze
szumowiny spoeczestwa pokomunistycznego. Ci ludzie nigdy nie piastowali
uczciwego stanowiska i gardz kadym, kto je mia. Oenili si z Wadz, lubowali
Pastwu i przysigli Imperium, ktrego srebrniaki kultywuj ich nienawi do
ich krajw pobytu. Te otry Imperium s nie tylko w Serbii, ale i w kadym kraju
na wschd od zerwanej elaznej Kurtyny.
W grudniu 2004 r. biuro belgradzkie OBWE zbesztao serbskie media za
opublikowanie zdj zbrodni Ramusza Haradinaja w Kosowie (1998-1999), bo
przypominanie zbrodni popenionych na Serbach szerzy nienawi i nietolerancj.
Natomiast wideo Skorpionw, stacja B52 oraz sorosowskie Danas i Vreme
publikoway 24 godziny na dob, jak zachodnie media. Chodzi o to, aby zmusi
serbski nard do uderzenia si w piersi, podobnie do wmawiania Polakom
winy za zbrodnie z II wojny wiatowej.
wiadome, e opisy wideo Skorpionw skocz si niewygodnymi
pytaniami, media skupiy si na bohaterce, dziki ktrej prawda wysza na
jaw. Artyku w Washington Post (26.6.2005) obsypa pochwaami Kandi tyle,
ile nagromadzi pogardy dla Serbw. Associated Press (28.6.2005): Kandi,
zmora dla serbskich nacjonalistw [] w poszukiwaniu sprawiedliwoci
[] wiedzie dziaaczy, ktrzy, sowami nagwka, zagrzechotali spucizn
wojenn Miloszewicia. Roger Cohen w IHT (jesieni 2004 r. wypowiedzia si
za rozwizaniem kwestii serbskiej) odwiey tez Holbrookea i ICG, e tylko
Ameryka moe rozwiza bakaski problem, bo ma wiarygodno popart
si (i prawoci). Rozwizanie to naturalnie znaczy Kosow i zcentralizowan
Boni nowa polityka bakaska Busha II, z byym pomocnikiem Clintona,
Nicholasem Burnsem u steru.
Na konferencji OPR w Serbii (28.6.2005), kolega Kandiciowej, socjotechnik
Eric Gordy, ktry zasuy si stworzeniem naukowych podstaw serbofobii,
spekulowa nt. wideo Skorpionw: Mimo swych ewentualnych ogranicze jako
dowd, ma ogromn warto medialn. Natowskie zakamanie wyraa wstp
do nowej ksiki Johna Norrisa, byego dyrektora propagandy clintonowskiego
sekretarza stanu, Strobe Talbotta, obecnie specjalnego doradcy ICG: To nie los
Albaczykw kosowskich, tylko opr Jugosawii przeciw szerszym reformom
politycznym i gospodarczym tumaczy wojn NATO. Mieli wic racj teoretycy
konspiracji.
238

Legenda o Srebrenicy

Kamstwo od 10 lat
Na 10-t rocznic masakry, propagandyci ucztowali nad rozszarpanym
trupem Serbii, przy agach USA-NATO-UE, Chorwacji i islamizmu: najgorsze
okruciestwo na cywilach w Europie od II wojny wiatowej. Pakistaski Dawn
(www.dawn.com/2005/07/13/ed.htm 13.7.2005) skojarzy nawet Srebrenic
z terroryzmem islamskim: Ameryka, Europa i ich suca, ONZ, nie zareagowali,
poniewa poszkodowani byli muzumanami. Bez wtpienia holokaust w Boni by
katalizatorem, wstrzsajc wiatem muzumaskim tak, e ten uzmysowi sobie
militarn bezsilno. Masakry muzumanw w Boni byy wic zasadniczym
czynnikiem w wytworzeniu fali ekstremizmu, ktra przetoczya si przez wiat
muzumaski i wykreowaa terrorystw na 11 IX. Nazywajc Srebrenic
ostatni masow tragedi XX wieku, Dawn zapomnia wymieni Sowian
cel hitlerowskiej likwidacji, ale zsynchronizowa z niemieckim tuszowaniem
wasnych win: liczba oar brytyjskiego bombardowania Drezna, jest nieznana,
podobnie jak liczba muzumaskich cywilw zmasakrowanych w Boni.
Obrocy prawdy przemwili goniej ni zazwyczaj. Do dziennikarkidziaaczki w USA, Mary Mostert, napisa amerykaski Szwed wyznania
prawosawnego, mieszkajcy z serbsk on w Serbii. Na ulicach miast pokazay
si ogromne plakaty Pamitaj Srebrenic. Szwed: Wielu ludzi jest rozgniewanych
i zgorzkniaych. Wikszo plakatw zamazano w przecigu kilku godzin.
Syszaem pytania o 3200 Serbw torurowanych i zabitych Mczyzn, Kobiet
i Dzieci, modych i starszych. Serbowie s poniani na prawo i lewo. Prezydent
Chorwacji, Mesi mwi Serbom w telewizji, jakie to straszne, co si zdarzyo
tym Muzumanom i e nie wolno Serbom zapomnie. Przy nim stoi prezydent
Serbii Tadi z okropnym wyrazem twarzy. Rzd serbski musia by przymuszony
e hej, eby to przyj. Mesi mia czelno upokorzy Serbw. Pamitam, gdy
chwali si, jak by ostatnim prezydentem Jugosawii i jego pierwszym zadaniem
by rozam. Popar wszystkie okropne dziaania przeciw Serbom. Obecnie jest
tu ok. miliona uchodcw. Serbowie stracili wicej ludnoci ni Chorwaci
czy Muzumanie. Mam wycinki z prasy amerykaskiej, jak Chorwaci palili
Muzumanw ywcem w ich domach artujc, e ci bawili si wieczkami.
Po przeprosinach w telewizji za Srebrenic, Tadi jedzie na obchody do
Srebrenicy i musi sta z tyu wrd Muzumanw, ktrzy robi negatywne uwagi.
Dobrze e mia do ochrony [] straszna obraza i upokorzenie dla Serbw. Wielu
z nich zna prawd. W USA widziaem wiele godzin lmw o najbardziej okropnych
okruciestwach na Serbach [] a w kocu zaamaem si i rozpakaem. Piszc
te sowa te pacz. Znam rodziny, ktre straciy bliskich z rk Chorwatw
i Muzumanw. Mieszkam w dzielnicy z uchodcami [] z Boni, Dalmacji,
Kosowa. M mojej modej ssiadki dosta strza w gow od Chorwatw i umar.
Kobieta, ktra pomaga sprzta nasze mieszkanie, jest z Kosowa. Pod grob
239

NATO na Bakanach

kuli WAK da jej i mowi 10 minut na zabranie rzeczy. WAK zabi jej matk []
Spotkaem w USA kilku lotnikw wyratowanych przez Serbw w II wojnie wiatowej.
Wiem, co czuj nt. masowego prania mzgw w naszej Ameryce.
Kilka dni temu Partia Radykalna Wojislawa Szeszelja na duej imprezie
w Orodku Sawy pokazaa lmy o strasznych okruciestwach na serbskich
oarach. Przyszy tysice ludzi. Okruchy w telewizji pokazay serbskich
winiw maltretowanych przez mudahediw z regularnych wojsk sowiaskich
muzumanw. Mieli wiele uciechy. W kocu zabili tych Serbw. Miejscowi
z trudem mog przey, a wok nuworysze, dobrze ubrani politycy [] teraz
przyszo upokorzenie ich Kraju. Widziaem patriarch Pawle, gow Serbskiego
Kocioa Prawosawnego. Dla mnie jest on najbardziej chrystusow osob
[] siedzi przy wiceprzewodniczcym Partii Radykalnej [] Mog teraz mie
szanse wygra, jeli upokarzanie nie zatrzyma si i Serbom si nie poleszy. Partia
Radykalna bya jedyn niezaproszon do Ambasady Amerykaskiej na obchody
wita Niepodlegoci 4 lipca [] ona nie poznaje wasnej Ojczyzny.
Obiektywniejsza prasa te raportowaa nienormalk w Serbii. Julia Gorin
(Jewish World Review 11.7.2005) przytoczya list Aleksandara Kisa: jest niemal
nielegalne w moim kraju powiedzie dzi, e mamy racj. Budzc si nieraz myl,
e mieszkam w Albanii lub Chorwacji. Nasze wasne media s anty-serbskie!
[] jest teraz poniej 2-3% Serbw w Kosowie, lecz 100 tys. Albaczykw
w Belgradzie. W moim Wrszacu kupuj chleb w piekarni albaskiej. Pomimo
obiektywnoci o przyczynach wojen bakaskich i naduyciu Srebrenicy
w demonizacji Serbw, Gorin powtrzya ocjaln mantr o masakrze 7 tys.
mczyzn i chopcw, dodajc, e to nie byo ludobjstwo. Podobnie uleg
mantrze obiektywny gen. MacKenzie (Globe and Mail 14.7.2005). Profesor
John-Peter Maher od lat odpowiada na podobne brednie: wiek wojskowy
u muzumanw wynosi 15 lat, trzymali bro w rku i polegli w walkach
z siami serbskimi podczas ucieczki.
MacKenzie przypomnia fakty kompromitujce ONZ: na przekr poradom
zwierzchnikw w ONZ, mj nastpca w UNPROFOR, gen. Philippe Morillon,
przeforsowa wejcie do Srebrenicy z malekim oddziaem onierzy kanadyjskich
i powiedzia mieszkacom, e s teraz pod protektoratem ONZ. Ludziska w ONZ
w Nowym Jorku byli wciekli, lecz z poparciem mediw dla gen. Morillona,
musieli wprowadzi koncepcj stref bezpiecznych dla 6 rejonw w Boni, w tym
Srebrenicy. Zanim MacKenzie rozpocz dowdztwo w Boni, komisje Kongresu
USA wypytyway go, ile wojsk trzeba do obrony tych stref. Opowiedziaem: ok.
135 tys. [] Rada Bezpieczestwa ONZ zatwierdzia 12 tys. i 6 miesicy pniej
dodano poniej 2 tys. do si UNPROFOR [] Boniaccy Muzumanie szybko
zorientowali si, e ONZ nie moe speni obietnicy ochrony Srebrenicy []
Uzbroiwszy i wyszkoliwszy si, zaczli wypady, palc serbskie wsie i zabijajc
240

Legenda o Srebrenicy

mieszkacw, eby nastpnie szybko wycofa si do strefy pod ochron ONZ.

Ataki szczytoway w 1994 r. i trway do pocztkowych miesicy 1995 roku, po
wymianie kompanii piechoty kanadyjskiej na wiksz jednostk holendersk.
Byli przedstawiciele ONZ, Edward Joseph (Washington Post 10.7.2005)
i Alexander Iwanko (IHT) ubolewali, jak ONZ zawiodo Muzumanw
w Srebrenicy. Joseph, znany z dyrektorstwa ICG w Macedonii, wytkn
ociganie si w poparciu interwencji NATO. Percepcja zawodu ze strony ONZ
pasowaa ludziom jak Holbrooke, ktrzy dyli do zapanowania USA nad Europ
i ONZ. Od stref zakazanych lotom od 1992 r. na podstawie faszywych oskare
Serbw, przez strefy bezpieczne i wsparcie lotnictwem, po siy szybkiej reakcji
rzekomo do ochrony si ONZ, NATO stopniowo przejo misj w Boni, w kocu
narzucajc dowdztwo IFOR siom ONZ. Carl Bildt, znany z werykacji BMR
w Iraku, zdemaskowa mit NYT z 14.7.2005 roku, e ONZ odrzucio apele do
nalotw: Jedna z wersji mwi, e bya zmowa w dowdztwie ONZ w Zagrzebiu,
by odmwi uycia lotnictwa w obronie enklawy z powodu jakiego ukadu. Mit
ten nie ma nic wsplnego z prawd. Lotnictwo uyto i okazao si nieskuteczne.
Pokona mantr
NYT (14.7.2005): Etniczni Serbowie, ktrzy sterroryzowali rejon Srebrenicy,
byli zdecydowani zabi lub wyprze wszystkich Muzumanw. Dowdcy ONZ,
wiedzc e nadchodzi atak serbski na Srebrenic, odrzucili apele miejscowych
si pokojowych do nalotw na pozycje serbskie. ONZ rozbroi mieszkacw
Srebrenicy i zrobi tam stref bezpieczn. Lecz 370 przydzielonych onierzy
z Holandii miao tylko lekk bro i rozkaz uycia jej jedynie w obronie wasnej.
ONZ zezwoli wojsku serbskiemu schwyta mczyzn i chopcw oraz zabra
na egzekucje. Ostatnie zdanie emanowao szlachetnoci: Zapanie Karadzicia
i Mladicia to nie tylko uczczenie pamici zabitych to jedyny sposb przenie te
regiony w wiat wspczesny.
Gilles dAymery, redaktor Swans.com (18.7.2005) zaszydzi z mantry
rodzaju NYT: Serbowie-ludobjcy, mordercy dzieci, niekompetentne ONZ,
nowe odkrycie grobu 610 osb (zidentykowanych z DNA w kociach wedug
NYT), Karadzi i Mladi na wolnoci ...zapewne skaza na cywilizowanym
wiecie. Weteran obrony prawdy napisa do Swans.com o demonizacji Serbw:
Tak le nie potraktowalimy nawet Niemcw, gdy przegrali wojn. A jak, pyta
dAymery, autorzy dostojnego artykuu deniuj etnicznego Serba w porwnaniu
z Muzumaninem czy Chorwatem ten sam jzyk, genetyka, tylko inna religia.
Czy religi [] mona rozpozna prbkami DNA?
Patolog wojskowy dr Zoran Stankowi o wnioskach 6 ekspertw MTK: ich
praca nie przestrzega szeroko przyjtych standardw, kilku z nich nie zna si
na ranach od pociskw militarnych, wiele cia z 17 grobw to szkielety, ciaa
rozczonkowane i rozoone. Ustalenie przyczyny mierci na ich podstawie jest
241

NATO na Bakanach

zwykle skrajnie trudne, w wikszoci przypadkw niemoliwe. Niedopuszczalne

jest, e eksperci [MTK] wysnuwaj na tej podstawie wnioski i przyjmuj
bezzasadne zaoenia. 200 do 300 opasek i pt odkopano wraz z ciaami, na
pewno lady egzekucji, wedug Stankowicia. Phillip Corwin, przedstawiciel ONZ
w Boni z czasw zdobycia Srebrenicy: Czy to byo 300, 30 czy trzy osoby, jest to
zbrodnia, ale wzi z nikd liczb 7 tys. i nazwa to ludobjstwem znaczy, e 10
lat po fakcie Srebrenic nadal uywaj jako kwesti polityczn.
Na temat bezbronnej Srebrenicy dAymery zapyta, dlaczego uzbrojona
28 Dywizja opucia miasto. Marko Attila Hoare w ksice pt. How Bosnia
Armed (Jak Bonia Zbroia Si; Bosnian Institute 2004): Izetbegowi, Gani i in.
przywdcy partii SDA kilkakrotnie dyskutowali przekazanie oblonych enklaw
Srebrenica i Zepa w rce VRS, jeli VRS wycofaoby si z przedmie Wogosca i Iljas
w Sarajewie, ktre oddzielay stolic od pozostaego terytorium w rkach rzdu.
Grupa Badawcza Srebrenica (Srebrenica Research Group) w skadzie:
Philip Corwin i Carlos Martins Branco (byli przedstawiciele ONZ), reyser
lmowy George Bogdanich, Philip Hammond (wspautor prac o wspczesnej
propagandzie: z Hermanem Degraded Capability, z Chomskym Manufacturing
Consent), Edward Herman (profesor Uniwersytetu Pennsylvania),
Jonathan Rooper (byy reporter BBC), Milan Bulajic (dyrektor Fundacji Bada
nad Ludobjstwem), Michael Mandel (profesor prawa midzynarodowego na
Uniwersytecie York w Toronto), publicysta George Szamuely oraz badacze
David Peterson i Tim Fenton kocz 3-letni prac pt. Srebrenica: The Politics
of War Crimes (Srebrenica: Polityka Zbrodni Wojennych).
Herman (www.zmag.org 7.7.2005): pocztkowy szacunek 8 tys. wcznie
z 5 tys. zaginionych (opucili Srebrenic na tereny muzumaskie) utrzymano,
chocia zaraz okazao si, e kilka tysicy tam dotaro, a dalsze tysice polego
w boju. Ta zgrabna, okrga liczba doya do dzisiaj, pomimo e nie znalezienio
cia zamordowanych i nie ma jednego zdjcia satelitarnego na dowd egzekucji,
zwok, odkopywania, czy ciarwek przewocych zwoki do ponownego
zakopania. Media skrupulatnie pominy pytania na ten temat, mimo e Albright
obiecaa w sierpniu 1995 roku: Bdziemy obserwowa. To zdanie i pokazane
przez ni zdjcia pomogy odwrci uwag od masakr na Serbach krajiskich
w Chorwacji [] Serbowie boniaccy przewieli kobiety i dzieci ze Srebrenicy
w bezpieczne miejsca i nie ma dowodw, e je zabijano. Natomiast w Krajinie
nie byo takiego rozdzielenia i zabito ok. 368 kobiet i dzieci, jak i wielu starcw
i niesprawnych, ktrzy nie mogli ucieka.
Herman: Zdaniem mediw, Srebrenica spowodowaa Krajin, a Serbowie
na ni zasuyli. Od 1991 roku, media porzuciy normy obiektywnoci w swym
programie za Muzumanami boniackimi, a przeciw Serbom. Ppk armii USA,
John Sray (Foreign Military Studies padziernik 1995) o raportowaniu przez
242

Legenda o Srebrenicy

Christiane Amanpour i in. z pola walk wok Gorade: byo pozbawione

wszelkiego podobiestwa do prawdy [] Ameryka nie bya tak patetycznie
zmylona od wojny w Wietnamie, a powszechne percepcje nt. Boni uksztatowaa
podna machina propagandowa [ktra] zdoaa wymanipulowa zudzenia dla
szerzenia celw muzumaskich.
Herman: Liberalno-lewicowa koalicja wojny potrzebowaa Serbw-demonw
dla uzasadnienia imperialnej wojaczki, wic przyja i przetrawia zestaw
kamstw i mitw z ocjalnej wersji. Koalicja ta bya wana dla opracowania
racji interwencji humanitarnej w ataku na Serbi w imieniu WAK, a waciwie
w przygotowaniu podoa dla przyszych wyzwoleczych wojen Busha.
Urzdnika ONZ, Cedrica Thornberry ostrzeono w 1993 r. (Foreign Policy
wrzesie 1996): Uwaaj, zaczli ich zaatwia. Herman: Zaatwianie zaczo
si po cichu, wewntrz relacji rzd-media-trybuna w Hadze. Pomogo uczyni
z masakry w Srebrenicy symbol za, a z pomoc sprawiedliwoci Trybunau
i z poparciem [koalicji w USA] przykryo atak US-NATO i rozbir Jugosawii,
kolonialn okupacj w Boni i Kosowie oraz uzasadnio dalsze interwencje
humanitarne.
Nebojsza Mali (Antiwar.com 14.7.2005): ilu ludzi naprawd zgino
w Srebrenicy i w jakich okolicznociach, jest absolutnie nieistotne dla Imperium
i ocjalnie wyznaczonych oar. Percepcje wzmacniane mantr propagandow
su upawomacnianiu programw politycznych i uzasadnianiu interwencji
Imperium na Bakanach [] bez Boni i Srebrenicy nie byoby dzisiejszego
Imperium z prawem atakowania kadego, wszdzie i z byle jakiego powodu
[] Bakany przyczyniy si do tego bardziej ni 11 IX. Inwazje w Afganistanie
i Iraku odwoay si do zemsty i lku. Bakaskie interwencje zaapeloway do
amerykaskiego poczucia moralnej wyszoci. Mali: dopiero, gdy cnotliw
moc wstpio odwane USA [] wojny skoczyy si, zoczycy zostali ukarani,
a oary zobaczyy sprawiedliwo [] eby si wyryo, trzeba byo przedstawi
przytaczajce porno okruciestw, z Serbami w roli wcielonego za.
Czy ludobjstwo znaczy, e Serbowie chcieli zlikwidowa i wypdzi
wszystkich Muzumanw ze Srebrenicy, Boni, Bakanw? DAymery: Wic
dlaczego dwa tygodnie pniej nie zabili tysicy wojsk muzumaskich, kiedy
zdobyli Zep? Dlaczego wzili tam jedynie ok. 1500 winiw, nie zabijajc
adnego, tylko zgodnie z prawem wojennym zajli si nimi i w kocu odesali?
Dlaczego odwieli kobiety i dzieci ze Srebrenicy autokarami w bezpieczne
miejsca? Carlosa Martins Branco: Jeli byby uoony plan ludobjstwa, zamiast
atakowa Srebrenic tylko od poudnia, co pozostawiao moliwo ucieczki na
pnoc, Serbowie oblyliby ze wszystkich stron, eby nikt nie uciek.
Wpajano nam podczas nalotw, e Serbowie zabili 100 tys. Albaczykw
w Kosowie, co potem obniono do 10 11 tysicy. To powinna by najwiksza
243

NATO na Bakanach

zbrodnia od II wojny wiatowej, bo odkopano ok. 4 tys. cia (ze wszystkich

stron koiktu i z rozmaitych przyczyn, w tym walki i mier naturalna).
Z okolic Srebrenicy odkopano ok. 2 tys. cia (w tym sprzed lipca 1995 r.
i najprawdopodobniej Serbw zamordowanych przez bandy Oricia). Niedobr
wykopalisk doprowadzi do posdze Serbw o przenoszenie zwok.
Wnioski nie w smak
Kongres Jednoci Serbskiej (Serbian Unity Congress, SUC) z okazji
zapowiedzianego raportu Grupy Badawczej Srebrenica: Wedug Michaela Mandela,
wspautora raportu i profesora prawa midzynarodowego na Uniwersytecie
York w Toronto, twierdzenie MTK, e ludobjstwo miao miejsce w Srebrenicy,
nie ma poparcia faktami ani cytowanym prawem. Sowami Phillipa Corwina,
ocjalna wersja wydarze bya kampani dezinformacji, ktra pogrzebaa
prawd wraz z ciaami oar. Wstpne wnioski raportu (21.7.2005 http://news.
serbianunity.net/press/les):
1. Ocjalne dyskusje publiczne na Zachodzie powanie znieksztaciy ilo i typ
oar oraz oglny kontekst zdarze i wymagaj obiektywnej rewizji.
2. Twierdzenie o 7 - 8 tys. Muzumanw zabitych w lipcu 1995 r. jest bez
podstaw. By to szacunek Czerwonego Krzya, wcznie z 5 tys. zaginionych,
ktrych tysice dotaro w bezpieczne miejsca lub zgino w walkach. Liczba
ekshumowanych w rejonie przez MTK do 2001 r. jest o wiele mniejsza
(2028), a wiele z nich nie pochodzi z krytycznego okresu. Z 7,5 tys. cia
zgromadzonych w Tuzli, Midzynarodowa Komisja ds. Osb Zaginionych
(ICMP) zidentykowaa tylko 2079, a systematyczne prby DNA nie wykazay
powizania ze Srebrenic. wiatowa Organizacja Zdrowia zarejestrowaa,
e 35632 osb przeyo, a Czerwony Krzy dodatkowo zanotowa ok. 3 tys.
onierzy zbrojnie przedzierajcych si przez terytorium serbskie do Tuzli, gdzie
z miejsca weszli do si wojskowych. Czyli co najmniej 38 tys. Muzumanw ze
Srebrenicy przeyo, co zgadza si ze stanem sprzed oblenia, oszacowanym
przez gwne organizacje na najwyej 40 tys. (MTK ustalio 37 tys.).
3. Nie ma dowodw, e praktycznie wszyscy zamordowani Muzumanie
byli nieuzbrojonymi oarami serbskich egzekucji. Dowody wskazuj, e
znaczny procent oar wynik z walk prba ich ucieczki kosztowaa VRS 450
zabitych. Dowody wskazuj na setki, a nie wicej rozstrzelanych. Kompetentni
obserwatorzy, w tym holenderscy ocerowie batalionu si ONZ, byy z-ca szefa
obserwatorw ONZ Carlos Martins Branco oraz Henry Wieland z Wysokiej
Komisji Praw Czowieka ONZ, nie znaleli adnych dowodow na egzekucje czy
masowe okruciestwa.
4. Srebrenic lipiec 1995 r. trzeba rozpatrywa w kontekcie wojny lat 19921995. Szczeglnie faszywe jest twierdzenie, e bezpieczna strefa ONZ
oznacza nieuzbrojonych cywilw. Dowodzone przez oskaronego zbrodniarza
244

Legenda o Srebrenicy

wojennego, Nasira Oricia, 5.5 tys. wojsk 28-tej Dywizji Armii BiH kwaterowao
tam i napadao na ludno. Naczelny negocjator z UE, Lord David Owen:
Rada Bezpieczestwa ONZ pozwalaa Muzumanom omija wszelkie zasady
demilitaryzacji. Od maja 1992 r. do kwietnia 1993 r. siy Oricia popeniy jedne
z najgorszych okruciestw wojny w Boni, mordujc 1200 do 2500 Serbw
w okolicy. Opublikowana oglna liczba 3287 oar serbskich z wojny w Boni
prawdopodobnie przekracza ilo oar muzumanskich.
5. Srebrenic z lipca 1995 r. naley rozpatrywa w kontekcie wojen domowych
lat 1991-1995, szczeglnie ich nau latem 1995 r. Wedug dowodw, odwrt
Muzumanw ze Srebrenicy i straty wrd nich byy potrzebne dla celu wyszego
ni wojskowy, skoro 5.5.tys. wojsk 28-ej Dywizji nie prbowao nawet broni
Srebrenicy przeciw 200 onierzom i 5 czogom VRS. Przywdcy Muzumanw,
np. Ibran Musta, zaoyciel rzdzcej partii SDA ze Srebrenicy, twierdz, e
prezydentura i dowdztwo wojskowe BiH celowo powicili miasto i ludzi,
by zaprosi interwencj NATO. Wyolbrzymiajc fakty, administracja Clintona
odwrcia uwag od wikszych i powaniejszych atakw chorwackich (popartych
przez USA) na strefy ONZ dla Serbw w Zachodniej Sawonii (Operacja Bysk
maj 1995 r.) i Krajinie (Operacja Burza sierpie 1995 r.).
6. Oskarenie Serbw o ludobjstwo w Sreberenicy jest bezpodstawne. MTK
zoyo oskarenia 2 tygodnie po zdobyciu Srebrenicy, zanim mogo zacz si
powane dochodzenie. Ilo i wojskowy charakter oar, ewakuacja mieszkacw
do Tuzli przez VRS i inne dane obalaj to oskarenie. MTK nie nazwao
ludobjstwem gorszych okruciestw popenionych w tym samym czasie przez
Chorwacj na Serbach w bezpiecznych strefach, co dalej podwaa bezstronno
trybunau. Byy z-ca dowdcy NATO, gen. Charles Boyd: Czystki etniczne s
potpiane tylko wtedy, gdy popenili je Serbowie, a nie, kiedy oni s oarami.
27.7.1995 roku, Wysoki Komisarz UNHCR Henry Wieland powiedzia
Daily Telegraph: Nie znalelimy nikogo, kto widzia na wasne oczy wykonanie
jakiego okruciestwa. Jego zesp spdzi 5 dni na wywiadach z uchodcami,
ktrych 20 tys. zebrao si na lotnisku w Tuzli. Jednak ju trzy dni pniej MTK
oskara Mladicia i Karadzicia o ludobjstwo. Naczelny sdzia, Antonio Cassesse,
nie ukrywajc nawet politycznego charakteru oskarenia: wspaniay wynik
polityczny [Mladi i Karadzi] nie bd mogli uczestniczy w negocjacjach
pokojowych.
Boston Globe (27.7.1995): Administracja Clintona nie ma niezalenego
potwierdzenia okruciestw [w Srebrenicy] ale nie ma wtpliwoci, e miay
miejsce. Rzecznik departamentu stanu: Najwaniejsze, e ci faceci zostali oskareni
o zbrodnie wojenne. Holbrooke powiedzia BBC: Zdaem sobie spraw, e MTK
to bardzo uyteczne narzdzie. Uylimy go, by wykluczy dwch najbardziej
poszukiwanych zbrodniarzy wojennych w Europie z procesu w Dayton, a potem,
245

NATO na Bakanach

eby uzasadni wszystko, co nastpio. Nastpia Operacja Deliberate Force,

kampania nalotw NATO na Wogosca i okolice Gorade, zaplanowana przez
USA. Ocer USA do reportera NYT, Davida Bindera: Stalimy si Lotnictwem
Muzumanw. Kilka dni pniej zacza si Operacja Burza.
Kozy oarne
Europejscy wasale USA te potrzebuj koza oarnego za swe bakaskie
grzechy. Rezolucj pt. 10 lat po Srebrenicy Parlament Europejski przyj w dzie
ataku 7 VII. To jest niechccy znamienne, gdy poparcie dihadu na Bakanach
przeciw Serbom, jak dugo pasowao to polityce brytyjsko-amerykaskiej i UE,
odbio si tragicznym bumerangiem w Londynie. Podobnie jak poparcie USA dla
dihadu w Afganistanie powrcio 11 IX.
Rezolucja UE to niesmaczny targ z Serbami: przyznajcie si do
niepopenionego ludobjstwa, w zamian za obietnice ojro-raju. Ocjalne
podsumowanie
rezolucji
(http://europa-eu-un.org/articles/lv/article_4886_
lv.htm): Europejscy parlamentarzyci stanowczo potpiaj masakr i chc, eby
Rada i Komisja UE zapewniy, e 10 rocznica tego aktu ludobjstwa zostaa
odpowiednio uczczona. Rezolucja nawouje do natychmiastowych dziaa ze strony
Republiki Serbskiej i Serbii-Czarnogry w znalezieniu Radowana Karadzicia
i Ratko Mladicia, by postawi ich przed sprawiedliwoci i odebra im
popularne poparcie, ktre czonkowie parlamentu UE uwaaj za przeszkod
w pojednaniu. Czonkw parlamentu powanie niepokoi brak uznania zbrodni,
pomimo niedawnego pokazu tamy wideo ze Srebrenicy, co doprowadzio do kilku
aresztw [] chc oni, by kontynuacja procesu integracji z UE bya uzaleniona
od penej wsppracy z MTK.
Knowanie jest wic jasne. Straszak za pomoc lmu podejrzanego
pochodzenia, nakrconego na pewno nie w Srebrenicy i w okolicznociach,
ktre nie wskazuj na masakr 8 tys. cywilnych Muzumanw z udziaem rzdu,
posuy jako narzdzie politycznego nacisku na Serbw-dzikusw, ktorzy
czcz ludobjcw jako narodowych bohaterw. Marionetkowy trybuna jest
jedyn nadziej na ocalenie skry prawdziwych zbrodniarzy z UE i US-NATO.
Pomogli oni rozwali Jugosawi, krwawo wypdzili milion Serbw z domw
praojcw rkami popartych neo-ustaszy, terrorystw albaskich i pospolitych
mudahedinw, zniszczyli kraj nalotami, ktre zabiy i raniy dalsze tysice
niewinnych ludzi, skaziy Bakany truciznami i radioaktywnoci. Machajc
marchewk akcesji do Unii, ktra ma lepsze szanse na wymarcie ni rozszerzenie,
Parlament udaje denie do pojednania, dziaajc ze skutkiem odwrotnym. Nikt
zdrowy na umyle nie przyzna si do niepopenionych zbrodni i Serbowie musz
dosta zadouczynienie za zbrodnie popenione na ich narodzie.
Europejska rezolucja o Srebrenicy daje Polakom do mylenia. Co to za
Europa, ktra (jak Polska) w parlamencie ma gamonii, podatnych na medialne
246

Legenda o Srebrenicy

manipulacje, zbyt leniwych, eby zaznajomi si z faktami? Co by byo, gdyby nie

zdecydowana postawa polskich parlamentarzystw UE przy gosowaniu na polski
obz koncentracyjny z okazji 60-tej rocznicy wyzwolenia Auschwitz? Sdzc
z obecnego kopotu Serbw, Fundacja Batorego znalazaby wiadkw, wyszaby
rezolucja potpiajca Polskie ludobjstwo (rozszerzone przykadowo o Jedwabne
dla zachodniego gupka). Na kocu tekstu byaby wzmianka o odpowiedzialnoci
historycznej i materialnej przed oarami i wiatem, jeli chcemy zosta w ojroraju i korzysta z kolektywnego bezpieczestwa w NATO. Dziwnym trafem,
rachunek byby rwny dotd nie uiszczonym niemieckim reparacjom wojennym
dla Polakw. Maa sumka pozostaa by jednak do zapacenia w Nowym Jorku za
krzywdy wyrzdzone polskim ydom.
Ojro-militaryci ubili swoj wini na srebrenickim oszustwie: Europejscy
parlamentarzyci podkrelaj, e lekcje ze Srebrenicy i wojen w byej Jugosawii
powinny posuy za podstaw wzmocnienia Wsplnej Polityki Zagranicznej
i Bezpieczestwa UE. Nagl ONZ i instytucje midzynarodowe, eby wcieliy
lekcje z tego aska i rzeczywicie byy przygotowane do przyszych misji
pokojowych. Wysoki Reprezentant UE od ww. Wsplnej Polityki, Javier Solana:
Srebrenica wynika w czci z braku silnej, zjednoczonej Europy. Od tego czasu
wykulimy bardziej zgodn polityk zagraniczn i mamy zdolnoci zarzdzania
kryzysami. Siy UE, EUFOR, zastpiy SFOR w BiH 2.12.2004 roku, pozostajc
pod zwierzchnictwem NATO.
Nastpna misja w Iranie? Na konferencji NATO w Brukseli w listopadzie
2004 r. delegacja si zbrojnych Izraela spotkaa si z ocerami z Egiptu, Jordanu,
Algierii, Tunezji, Maroka i Mauretanii, bo NATO chce odnowi program
Dialog rdziemnomorski. W lutym 2005 r. Izrael po raz pierwszy wzi udzia
w manewrach NATO.
Materiay rdowe
1. Gregory Copley Ofcial Story of Srebrenica Casualty Number is Challenged
by Experts ISSA Balkan & Eastern Mediterranean Policy Council 18.9.2003
http://128.121.186.47/ISSA/reports/Balkan/Sep1903.htm
2. Ren Grmaux i Abe de Vries The Construction of a Trauma tumaczenie z De
Groene Amsterdammer 13.3.1996 www.srpska-mreza.com/Bosnia/Srebrenica/
hoax.html
3. Jan Willem Honig i Norbert Both Srebrenica Penguin, Nowy Jork 1996
4. Drago Jovanovi, Gordana Bundalo i Milo Govedarica The Eradication of
Serbs in Bosnia and Herzegovina, 1992-1993 IP RAD, Belgrad 1995
5. Konstantin Kilibarda Refuting the Srebrenica Myth: An Islamist Perspective
http://emperors-clothes.com/articles/kilibarda/islamist.htm
6. Nebojs a Mali www.antiwar.com/malic/?articleid=2865 24.6.2004 oraz www.
247

NATO na Bakanach

antiwar.com/ srebrenica.html sierpie 2002

7. George Pumphrey www.balkanpeace.org/cib/bos/boss/boss12.shtml 29.7.1998
oraz www.srpska-mreza.com/Bosnia/Srebrenica/hiding-survivors. html 8.5.2000
8. Cleansing of Srebrenica Region www.webheaven.co.yu/usa/hague95.htm
9. Carl Savich Srebrenica www.serbianna.com/columns/savich/051.shtml
10. Carl Savich Srebrenica and Nasir Oric www.apisgroup.org/article.
html?=1898
11. Darko Trifunovi Ethnic Conicts in Civil War in Bosnia, ok. 1998

Trzeba znie embargo, eby biedni muzumanie mogli si uzbroi.

248

Szwindel w Raczaku
Zapamitamy, co si zdarzyo we wsi Raczak... Niewinnych mczyzn, kobiety
i dzieci zabrano z domw do jaru, kazano uklkn na ziemi i zastrzelono nie za
czyny, tylko za pochodzenie etniczne prezydent USA, Bill Clinton
Najwiksz zbrodni NATO w Kosowie byo upozorowanie egzekucji
wieniakw w Raczaku 15.1.1999 r. Wyzwolecza Armia Kosowa (WAK)
we wsppracy ze specsubami USA podoya zwoki onierzy polegych
w walkach, by wywoa oburzenie i uzyska poparcie Europy dla nalotw,
ktre pocigny tysice oar, zniszczyy rodowisko i rozsiay py uranowy na
Bakanach. Siy NATO okupuj Kosowo od czerwca 1999 roku, patrzc przez
palce jak terror WAK wypdzi setki tysicy i zrwna z ziemi prawosawne
obiekty w kolebce naszych poudniowych braci.
Dlatego szwindel w Raczaku uwaam za najwiksz zbrodni wojen
domowych na Bakanach, obok oszustwa o Srebrenicy, ktre odwrcio uwag
od okruciestw i czystek setek tysicy Serbw w Chorwacji i Boni (rozdziay
pt. Wrd chorwackich braci i Bysk i Burza). Zdarzenia uzasadnione
przed wiatow opini publiczn za pomoc Srebrenicy i Raczaka nale do
najwikszych pogwace praw czowieka i prawa midzynarodowego w Europie
od czasu II wojny wiatowej.
Mirko Babi opatrywa uchodcw albaskich z Kosowa. Zezna
w marcu 2005 r. w procesie Miloszewicia w Hadze: CNN i BBC s najbardziej
odpowiedzialne za preparowanie faszu z Kosowa. Poczwszy od masakry
ludnoci czekajcej w kolejce po chleb w Sarajewie w 1992 r. (rozdzia pt.
Obrazki, ktre zmyliy wiat), ktr Zachd wykorzysta do uzasadnienia sankcji
na Jugosawi, propagandyci muzumasko-zachodni wielokrotnie powtrzyli
mordy przygotowane dla telewizji. Masakra sarajewska w sierpniu 1995 r. bya
dla NATO pretekstem do zbombardowania Serbw w Boni, w rezultacie czego
poddali si miesic pniej. Szwindel propagandowy w Raczaku by nastpnym
w cigu oszustw obrazkami, ktry trwa do dzi w formie manipulacji, pprawd,
przemilcze i zwykych kamstw.
Perspektyw nieco przyznajc racje serbskie przedstawia Human Rights
Watch, HRW. Wybr zdj z ich witryny www.hrw.org/hrw/campaigns/kosovo98/
photo.shtml interpretuje zdarzenia kosowskie przed rokiem 1999. Ich raporty s
spekulatywne, chocia sprawiaj wraenie drobiazgowo popartych dowodami.
Dzi wiadomo, e relacje uchodcw z tego okresu byy wyssane z palca
pod nakazem lub grob represji sub propagandowych WAK. Te same suby
celowo mylnie tumaczyy z albaskiego zachodnim reporterom i pracownikom
humanitarnym.
Podpisy pod zdjciami na witrynie HRW wymieniaj represje i morderstwa
WAK na Serbach i Albaczykach przed 1999 rokiem. Z pitnem propagandowym
249

NATO na Bakanach

mwi jednak o wypdzeniu setek tysicy Albaczykw przez terror mundurowych

si serbskich, nawet o napadach tych si na konwoje uchodcw, jeli powracay.
Wojna dezinformacyjna
Po masakrze w Raczaku, wiceprezydent zgromadzenia parlamentarnego
OBWE, Willy Weimer, wystpujc w niemieckiej telewizji NTV, potpi oszustwo
propagandowe: Wszystko suy wywoaniu pewnej reakcji tak, e kiedy widzimy
pewne obrazy nachodzi nas ochota natychmiastowego wydania rozkazw naszym
onierzom, by poszli w bj. Po wysaniu 20.1.1999 r. Miloszewiciowi potpienia
egzekucji 45 bezbronnych cywilw, wrd nich kobiet i dzieci, niemiecki minister
spraw zagranicznych a zarazem przywdca Zielonych, Joschka Fischer powiedzia
o Raczaku: by dla mnie punktem zwrotnym. Prezydent Clinton: To by rozmylny
i masowy akt morderstwa obliczony na zasianie lku wrd Kosowian. Sekretarz
generalny NATO, Solana: Pakt nie bdzie tolerowa represji w Kosowie. ONZ
zadao penego dochodzenia. Rzd Albanii oskary Serbw o prby ludobjstwa
i potpi masakr, nazywajc j aktem faszystowskim. Solana (28.1.1999) obwini
Miloszewicia, bo znis autonomi Albaczykw w Kosowie.
W rzeczywistoci nie zniesiono autonomii w 1989 roku, tylko odwoano
przywileje Kosowa i Metohji, czci Republiki Serbii, jakich nie miaa adna
mniejszo w Europie. Albaska wikszo przeladowaa kosowskie mniejszoci
po konstytucji 1974 roku, ktra daa niemal absolutn wadz Albaczykom.
Czech dr Rajko Doleczek zastanawia si w ksice I Accuse! (Oskaram!), jak
Solana, Albright, Cook i inni niedoszli eksperci decyduj o losie narodw wydajc
nienaprawialne decyzje: Czy to nie oznacza koca prawa midzynarodowego,
Karty ONZ i powrotu do midzynarodowego bandytyzmu z czasw hitlerowskich?
NATO upowanio Solan do wydania rozkazu bombardowa Jugosawii bez
upowanienia Rady Bezpieczestwa ONZ i wbrew statutowi okrelajcemu
zakres dziaania Paktu.
Obserwatorzy OBWE i redaktorzy wymylali serbskie masakry w Kosowie.
Wrd pierwszych dowodw manipulacji propagandowej zauwaono na zdjciach,
e rodziny albaskich oar z Kosowa miay na sobie czarne ubrania i opaski, co
nie jest symbolem aoby u muzumanw. W ataku we wsi Rogowo 29.1.1999 na
10 policjantw serbskich, zgino 23 terrorystw, ale OBWE ogosio, e to byli
cywile. Telewizja pokazaa zabitych w mundurach WAK i ich bro. Nawet Radio
Wolna Europa (po czesku, 29.1.1999) donioso, e zgino 23 Albaczykw
z WAK. Dla odmiany, Radio Czech mwio o 23 zabitych cywilach, natomiast
CT1 o 23 zabitych Albaczykach, duej iloci znalezionej broni i o tym, e
niektrzy Albaczycy nosili insygnia WAK. W Rogowie zabrako pretekstu do
przedstawienia nastpnej masakry.
Miloszewi i wysannik USA, Richard Holbrooke zawarli porozumienie
dotyczce sytuacji w Kosowie 13.10.1998 r. Od tego dnia do 14.1.1999 r. WAK
250

Szwindel w Raczaku

dokona 599 atakw i prowokacji w Kosowie: 186 przeciw cywilom, a 413

przeciw siom bezpieczestwa. Zgino 37 cywilw i 16 policjantw, za 13
cywilw i 23 policjantw odnioso powane rany. Terroryci uprowadzili 39
cywilw i 4 policjantw, 3 zabili, a los 23 jest nieznany. Dla zwikszenia efektu
na Zachodzie, WAK zabijao bezbronnych wieniakw albaskich, a potem
masakrowao ich zwoki. Prasa i telewizja pokazywaa zabitych jako oary
bestialstwa serbskiego.
Amerykaska wojna psychologiczna na Bakanach odniosa o wiele wikszy
sukces ni walka zbrojna. Dowodem tego jest totalne ogupienie wiata, ktry
uwierzy w bestialstwo Serbw i pokn informacje dotyczce rzekomych
strat wojskowych, poniesionych przez Jugosawi i NATO (rozdzia pt. Straty
wojskowe). W dwa lata po Raczaku okazao si, e masakra istniaa jedynie
w aktach sub specjalnych NATO i w rodkach przekazu. Deutsche Presse
(17.1.2001): Fiscy eksperci nie znaleli dowodw serbskiej masakry Albaczykw.
Napad na suwerenn Jugosawi oparto wic na kcji. Media take popeniy
zbrodni, bezkrytycznie przekazujc kamstwa sub dezinformacyjnych. Ja i ty
popenilimy zbrodni wierzc gazetom i telewizji.
Zachodnie przekazy
Czy WAK wyreyserowa masakr, aby przerobi porak wojskow
w zwycistwo polityczne? Rano 15.1.1999 r. policja serbska otoczya i zaatakowaa
Raczak, znan siedzib WAK. Wioska opustoszaa ju latem 1998 roku, gdy
wikszo mieszkacw opucia Raczak, bo sta si punktem oporu WAK. Nie
majc nic do ukrycia, serbscy policjanci zaprosili ekip agencji Associated Press,
ktra zacza lmowa o 8:30. Ok. 15:00 policja serbska podaa wiadomo, e
w Raczaku zabito 15 terrorystw WAK i skonskowano znaczne iloci broni
oraz nadajniki radiowe i materiay wojskowe. Serbscy policjanci wycofali si
w towarzystwie ekipy Associated Press (Le Figaro 20.1.1999).
Obserwatorzy OBWE obserwowali ca akcj spod Raczaka. Dopiero o 16:30
francuski reporter, przejedajcy przez wie, widzia 3 samochody OBWE.
Obserwatorzy szukali rannych cywilw i spokojnie rozmawiali z Albaczykami
ubranymi po cywilnemu. Powracajc ponownie do wsi o 18:00, reporter widzia,
jak OBWE zabierao cztery bardzo lekko ranne osoby. Obserwatorzy nie wygldali
na podekscytowanych i powiedzieli, e nie byli w stanie oceni skutkw walki.
Zwoki cywilw albaskich w jarze odkryto 16.1.1999 r. ok. 9:00, kiedy
na miejscu zjawili si reporterzy, a wkrtce za nimi obserwatorzy OBWE.
Uzbrojeni onierze WAK kierowali goci do miejsca masakry. W poudnie
przyby szef misji werykacyjnej OBWE w Kosowie, William Walker i wyrazi
oburzenie. wiadkowie albascy potwierdzali identyczn wersj: w poudnie
policja napada na wie, oddzielia kobiety i zabraa mczyzn na wzgrza, gdzie
ich zabia. Natomiast lm Associated Press pokazuje pust wie, na ktr rano
251

NATO na Bakanach

napada policja. Strzelanina wywizuje si, gdy policja napotyka na opr WAK
z okopw w okolicy. Reporterzy Associated Press wywnioskowali, e WAK
prbowao przebi si i ok. 20 onierzy WAK zbiego, co potwierdzia policja.
Le Figaro: Czy WAK pozbiera noc ciaa polegych w walce, aby
przygotowa scen tzw. egzekucji z zimna krwi? Innym niepokojcym faktem
jest to, e rano 16.1.1999 r. reporterzy znaleli bardzo mao usek naboi w jarze,
gdzie tzw. masakra miaa miejsce.
Guardian (21.1.1999): Zwoki zabitych w Raczaku przeniesiono, wedug
anonimowych przedstawicieli OBWE. Byli oni przekonani, i niektre zwoki
przyniesiono do Raczaka z innych miejsc. Zagraniczni i krajowi badacze sdowi
stwierdzili nienaturalne pozycje zwok oraz brak usek na miejscu egzekucji.
Funkcjonariusze OBWE doszli do wniosku, e niektre z 15 zwok przyniesiono:
Nie wiemy kto je przenis i dlaczego. Brytyjski werykator Neal Strechan
powiedzia, e zosta ocjalnie zaproszony do Raczaka. Miejscowy Albaczyk,
ktry zosta ranny poinformowa Strechana o 20 ciaach we wsi. To rzuca powane
wtpliwoci na ocjalne raporty brytyjskiej misji werykacyjnej oraz kwestionuje
prawdziwe zamiary bardzo agresywnej kampanii politycznej i propagandowej.
Le Monde (21.1.1999): Jak policja serbska zdoaa zebra grup
Albaczykw i spokojnie przyprowadzi j na miejsce egzekucji podczas
nieustannego ognia terrorystw? Czy moliwe, e mieszkacy wsi, ktrzy wrcili
do domu i obserwatorzy, ktrzy spdzili ponad 2 godziny we wsi, nie widzieli
jaru, w ktrym znaleziono zwoki? Dlaczego znaleziono tak mao usek wok cia
i dlaczego byo tak mao krwi w miejscu, gdzie znaleziono 23 zwoki z wieloma
ranami postrzaowymi w gow?
W Kanadzie CTV przypomniao (23.5.2000), e media przeinaczyy wstpne
wypowiedzi dr Heleny Ranty (kierowniczki grupy ekspertw skich) z 1999 r.
Wobec zdemaskowania szwindla w Raczaku, anonimowi urzdnicy departamentu
spraw zagranicznych zmienili swoje stanowisko nt. celowoci udziau Kanady
w nalotach. Z pocztku Kanada uzasadniaa udzia obron praw czowieka,
amanych przez siy serbskie w Kosowie. 22.5.2000 r. w tendencyjnym programie
o Raczaku, radio CBC obwiniao Serbw i nie podao, e co najmniej 13 z 45
zwok oar znikno w tajemniczy sposb z cmentarza w Raczaku. CBC
nie wspomniao te, e w Rambouillet USA postawio warunki niemoliwe do
przyjcia przez Jugosawi. Sekretarz stanu USA Albright ustawia poprzeczk
dla Serbw zbyt wysoko. Zakoczyo si to nalotami, a potem inwazj w Kosowie.
Jednak zamiast tego CBC mwio o kontroli Kosowa przez ONZ.
Serbski przekaz
Specjalne wydanie gazety LID w Kragujewacu w rodkowej Serbii
zdemaskowao reyserw szwindla w Raczaku, na czele z Walkerem, ktry w subie
CIA by zamieszany w zabjstwa ksiy jezuitw w Ameryce Poudniowej. Walker
252

Szwindel w Raczaku

mia osobist obstaw wakowsk w Kosowie. Wadze Jugosawii zaprosiy

OBWE i dziennikarzy zachodnich do Raczaka, aby 15.1.1999 r. obserwowali
aresztowanie terrorystw, ktrzy znowu zamordowali policjanta.
Od 1998 r. terroryci z Raczaka zamordowali 5 policjantw i 2 Albaczykw,
uprowadzili Albaczykw i Romw oraz podpalili dom Albaczyka. Gdy
policja wesza do wsi 15.1.1999, strzelali z ukrycia w okopach, za barykadami
i w fortykacjach. Ranili policjanta i uszkodzili pojazdy. LID nazwa akcj
z 15.4.1999 r. klasyczn operacj policyjn aresztu grupy terrorystycznej.
Powiadomieni reprezentanci OBWE byli na miejscu. Polego kilkudziesiciu
terrorystw w mundurach z insygniami WAK. Policja skonskowaa bro,
nadajniki radiowe oraz inny sprzt i materiay wojskowe. W czasie akcji poleg
terrorysta ze wsi Malopolje wraz z crk, aktywnym czonkiem WAK. Jego
bracia, 3 synw i crka przewodzili licznej grupie, ktra braa udzia w atakach
na siy Jugosawii.
Rzd Jugosawii wywnioskowa, e trwa nowa midzynarodowa kampania
oskarycielska. Zdecydowa ogosi Walkera osob niepodan i wydali go
w cigu 48 godzin. Decyzj zamroono po wstawiennictwie midzynarodowym.
Prezydent OBWE, norweski minister spraw zagranicznych Knut Vollebaek
owiadczy (22.1.1999), e w Raczaku Walker dziaa pochopnie.
Naczelna prokurator w MTK, Louise Arbour, chciaa przyjecha do Raczaka,
aby zbada okolicznoci masakry. danie byo aroganckie w stosunku do
suwerennej Jugosawii (MTK nie mia jurysdykcji nad Kosowem). Odmwiono
jej wjazdu. Arbour bya znana ze stronniczoci w oskaraniu Serbw o zbrodnie,
ktrych nie udowodniono do dzi. Nie chciaa bada masakr, popenionych
na Serbach i Albaczykach kosowskich, lojalnych wobec Jugosawii. Walker
nie pofatygowa si wczeniej do Pecia, gdzie WAK zabio picioro dzieci
serbskich. Zoy natomiast (bez informowania wadz Jugosawii) wizyt
w Raczaku w towarzystwie wybranych dziennikarzy. LID: Swoim zachowaniem,
nietrafnymi i szkodliwymi interpretacjami oraz brakiem szacunku dla wadz
i prawa Jugosawii Walker przekroczy swoje kompetencje i umow z OBWE
w najgorszy moliwy sposb. Walker, natychmiast oskary jugosowiaskie siy
bezpieczestwa o masakr 45 cywilw i zada wpuszczenia ledczych MTK do
Kosowa w cigu 24 godzin.
Bezporednio po akcji do Raczaka przybya sdzina ledcza
Danica Marinkowi oraz Ismet Sufto z prokuratury rejonowej. Terroryci
uniemoliwili dochodzenie otwierajc ogie. Nastpnego dnia (16.1.1999) take
przeszkodzili w dochodzeniu, kiedy OBWE domagao si, aby Marinkowi
pracowaa bez obecnoci policji, by unikn walki. Dochodzenie planowane
na 17.1.1999 roku, na ktre zaproszono Walkera, rwnie nie odbyo si, bo
terroryci otworzyli ogie z okolicznych wsi.
253

NATO na Bakanach

Ani ladu
Przedoony jako tajny w czerwcu 2000 r. raport skich patologw rozwia
wszelkie wtpliwoci, wic NATO wstrzymao publikacj. Dokadnie 2 lata po
masakrze w Raczaku, w Forensic Science International ukaza si oparty na
raporcie artyku nadesany w maju 2000 roku, wic wnioski znane byy wczeniej.
Raport w kocu przeciek do Berliner Zeitung (17.1.2001): Fiscy eksperci
w kocowym raporcie o okolicznociach mierci ok. 40 osb w kosowskiej
wiosce Raczak dwa lata temu, nie znaleli dowodw na to, e bya to masakra
w wykonaniu si bezpieczestwa Serbii.
Finowie nie byli w stanie zrekonstruowa zdarze ani potwierdzi, czy
zabici byli wieniakami i gdzie ich zastrzelono. Ciaa przenoszono kilkakrotnie,
brak byo dowodw tortur. Okaleczenia zaday zwierzta erujce na zwokach.
40 zbadanych cia miao 1 do 20 ran od pociskw. Tylko w jednym wypadku
znaleziono lady prochu strzelniczego w ranie, co wskazywaoby na egzekucj, ale
nie wiadomo przez kogo dokonan. Kocowe wnioski przypominay stanowisko
podane prasie przez kierowniczk zespou skiego, Rant, w Prisztinie
17.3.1999 r. Zadzwoniem do niej do Helsinek (3.5.2000). Powiedziaa, e na
tamtej praswce czua si pod presj wiadczenia przeciw Jugosawii: Rwnie
nieswojo czuj si teraz. Na spotkaniu w Brukseli w zeszym tygodniu polecono mi
zda raport jako tajny. Nic mi nie wolno ujawni. Jeli zna Pan moje stanowisko
z 17.3.1999, zna Pan rwnie wnioski kocowego skiego raportu.
rda w nowym rzdzie w Belgradzie owiadczyy w dniu przecieku
raportu: W 1999 r. nikt nam nie wierzy i dopiero dzi prawda wychodzi na
wierzch. Mona zwerykowa to, co przekazano w Jugosawii z praswki
Ranty, bo cytaty s w artykule BBC zatytuowanym pogardliwie Radio Belgrad
osmarowao raport: Ranta nie moga potwierdzi, e w Raczaku popeniono
masakr. Zaprzeczya kilkakrotnym pytaniom, czy oary zostay zastrzelone
klczc. Nie moga da twierdzcej i zdecydowanej odpowiedzi, czy oary byy
cywilami. Nie wiedziaa, czy polegli w walce. Potwierdzia, e na wszystkich 40
ciaach jedynymi ranami byy rany postrzaowe. Wedug BBC, serbski reporter
powiedzia, e korespondenci zachodni i albascy byli rozczarowani praswk,
a Ranta podkrelia dobr wspprac z krajowymi i biaoruskimi patologami i e
nie byo presji ze strony wadz Jugosawii. Tako wyczytaem w protokole z tej
praswki. Serbowie mwili prawd, ale nikt ich wtedy nie sucha.
Humanitarne naloty
O potrzebie interwencji NATO w Kosowie wypowiadali si miejscowi
politycy i popierajce ich krgi zachodnie. Przywdca Albaczykw kosowskich,
Ibrahim Rugowa powiedzia przed masakr: Wejcie si ldowych NATO
do Kosowej zwikszyoby bezpieczestwo wszystkich obywateli oraz tej czci
Europy. 22.1.1999 r. owiadczy, e interwencja NATO zapobiegaby czystkom
254

Szwindel w Raczaku

etnicznym. Wkrtce po masakrze, agencja KIC, www.kosova.com, suca

separatystom kosowskim, ubolewaa: Spotkanie Rady Pnocnoatlantyckiej
w Brukseli 17.1.1999 nie wysuno wiarygodnej groby przeciw Miloszewiciowi.
Wszyscy wtpi w stanowczo NATO.
Na rzecz separacji Kosowa drog zbrojn w kongresie i senacie USA od
lat dziaaa grupa skupiona (i przekupiona) wok pochodzcych z Albanii
Josepha DioGuardiego (patrz: jego idea Wielkiej Albanii na www.aapac.com)
i Boba Dolea (krla albaskiej mai narkotykowej). W Londynie Blair i Cook
nalegali na akcj wojskow, a w Niemczech Joschka Fischer oraz militaryci
(rozdzia pt. Niemiecka propaganda nowowojny). Zieloni w Unii Wolnoci i inni
w elitach mapowali zachodnich neoliberaw.
Dla Biaego Domu masakra w Raczaku bya najpowaniejszym
pogorszeniem sytuacji w Kosowej od padziernika 1998 roku, kiedy Holbrooke
osign umow z Miloszewiciem, zapobiegajc nalotom. Tzw. Komisja
Helsiska kongresu USA naglia do akcji wojskowej po zbrodni serbskiej
w Raczaku: NATO musi odpowiedzie na te okruciestwa. By przeama opory,
komisja uznaa serbsk wadz w Kosowie za nieprawn, co nie odbiega od
okrelenia wroga wadza uytego przedtem przez Albright. Mylc o planowanej
akcji, sekretarz obrony USA Cohen przestrzeg, e NATO nie moe sta si
lotnictwem WAK.
Rwnolegle z zabiegami o inwazj, WAK prowokowao serbski odwet
zasadzkami i atakami na patrole policji i wojska, by skoni sojusznikw
w Europie do nalotw. Kanadyjski gen. Michel Maisonneuve przyzna potem:
Za uderzenia Serbowie odwzajemniali si nieproporcjonalnie silniej. Mwiem
WAK: po co to robicie, prowokujecie ich i zemszcz si na bezbronnej ludnoci.
Pod koniec 1998 r. Miloszewi podpisa ograniczenie liczby policji serbskiej
w Kosowie. Jugosawia spenia wymagania, a WAK kontynuowa prowokacje,
rs i dozbraja si. Zaj okopy zwolnione przez Serbw, ale OBWE byo
bezsilne. Nawet w Radzie Pnocnoatlantyckiej, ciele kierujcym NATO,
panowa sceptycyzm co do zamiarw WAK. Tajne notatki z 13.11.1998 jednego
z pastw czonkowskich okrelaj WAK: gwny inicjator przemocy, zagraajcej
ukadowi o zawieszeniu broni.
Reakcja strony serbskiej na liczne prowokacje bya przewidywalna, co
zapewne uwzgldnili planici Pentagonu i departamentu stanu USA. Nie trudno
byo przewidzie, e odwetem za zabicie 4 policjantw serbskich na tydzie przed
wydarzeniami w Raczaku bdzie akcja si bezpieczestwa Jugosawii. Tylko
dziki temu, e wczeniej zaprosiy one do Raczaka obserwatorw OBWE oraz
zachodnich dziennikarzy, istniej dowody na to, co naprawd zrobili Serbowie
w dniu masakry.
W Europie najgoniej trbio rzdowe BBC, ktre wykorzystao wydarzenie
w Raczaku do trwajcej od pocztku lat 1990tych demonizacji Serbw. W styczniu
255

NATO na Bakanach

2000 r. BBC znowu zaczo od kamstwa: Kilka tysicy Albaczykw kosowskich

uczcio pierwsz rocznic masakry 45 osb w kosowskiej wiosce Raczak. Za
masakr wini si siy serbskie. BBC znowu mwio o winie Serbw, mimo e
dochodzenie nadal trwao: Kierowniczka zespou skich badaczy medycyny
sdowej, Helena Ranta, powiedziaa z Prisztiny, e s ju bardzo blisko ustalenia,
co si wydarzyo.
Po drugiej rocznicy Raczaka, BBC donioso o ukoczeniu skiego raportu:
zbadane ciaa i znalezione przy nich pociski pochodz z tego samego miejsca.
Ciaa podoono z tkwicymi w nich pociskami, wic pochodziy z tego
samego miejsca, tylko nie byo nim miejsce masakry. BBC nazwao raport
dwuznacznym i podao dalej: morderstwa w Raczaku guruj na oskareniu
przed trybunaem ONZ przeciwko prezydentowi Jugosawii Slobodanowi Milos
zewiciowi, co sugeruje odbiorcy win Serbw. Od 1999 r. trybuna w Hadze
sdzi licznych Serbw na podstawie wyselekcjonowanych doniesie prasowych
z Raczaka. Procesy MTK wystawiy tylko na pomiewisko trybuna i natowsk
humanitarn interwencj na Bakanach. Wniosek z raportu skiego jest
jednoznaczny: masakr wyreyserowano. Odkrycie zwok Albaczykw
w Raczaku Albright wykorzystaa do zaostrzenia stanowiska przeciw
Miloszewiczowi. Powiedziaa BBC: To miao by wydarzenie galwanizujce
i naleao jak najszybciej pobudzi sojusznikw do dziaania.
O zaprzgniciu opinii midzynarodowej (w drodze licznych prowokacji
WAK) myla te Thaczi, przywdca polityczny WAK: Wiedzielimy bardzo
dobrze, e jakakolwiek akcja zbrojna wywoa srogi odwet Serbw na naszych
ludziach. Wiedzielimy, e wystawiamy na niebezpieczestwo take ycie cywilw,
wielk ich liczb. Rwnie on, w wypowiedzi opublikowanej przez BBC
przyznaje, e Raczak by punktem zwrotnym w historii Kosowa, ktry przekona
Zachd do interwencji.
Wikszo Albaczykw kosowskich nie popiera separatyzmu i terroryzmu
WAK, tak jak i muzumanom boniackim obce s cele i okrutne metody
mudahedinw, przybyych z radykalnych orodkw islamu poza Bakanami.
Zdaniem kanadyjskiego reportera, Scotta Taylora, zaledwie 15% ludnoci
gosowao na przedstawicieli WAK w wyborach do samorzdw w Kosowie pod
koniec 2000 r.
Wytwrnia kryzysw
Nauczeni askami w Boni, Amerykanie przyjli tward pozycj. Trzy dni
po Raczaku Albright przekonaa Clintona, aby zatwierdzi zbrojn interwencj
USA w Kosowie i zacza pracowa nad sojusznikami europejskimi, ktrzy
woleli negocjowa z Serbami w Rambouillet: Pamitam, e powiedziaam
Europejczykom, e nie przyjd na wicej spotka [...] a przyrzekn wydanie
rozporzdzenia aktywujcego NATO i upowaniajcego do groby uycia siy.
256

Szwindel w Raczaku

Ostatnia faza Rambouillet zakoczya si askiem, bo Serbowie nie chcieli

zaakceptowa si pokojowych NATO, czyli okupacji. Natomiast dla Amerykanw
Rambouillet byo sukcesem, bo doprowadzili do wojny, mimo e 25.11.1998
narodowoci kosowskie uzgodniy wspistnienie. Czech dr Doleczek w ksice
z 1999 r. pt. I Accuse! (Oskaram!): To byo prawdopodobnie najlepsze rozwizanie
dla Kosowa. Ale ani wsplnota europejska ani USA nie popary go, bo nie odpowiadao
ich egoistycznym interesom, ktre zupenie ignoruj miejscowe interesy.
Kiedy Thaczi podpisa dokument odrzucony przez Serbw, interesy WAK
zbiegy si z interesami najwikszej potgi wojskowej wiata. Dwa miesice
pniej obie strony wojoway przeciw wsplnemu wrogowi. Agencja prasowa
KIC, suca ekstremie albaskiej w Kosowie, zaprzestaa serwis w jzyku
angielskim, kiedy naloty wreszcie rozpoczy si 24.3.1999. Czyby KIC
pogodzi si z przejciem paeczki przez zachodnie rodki przekazu?
Djurdjevic z Truth in Media przejrza nadrzdne cele masakr w Kosowie:
Pokj po zimnej wojnie oznacza wyrok mierci dla biznesu handlarzy mierci.
Wic wytwrnia kryzysw w Waszyngtonie zabraa si do roboty, produkujc
konikty w strategicznych punktach wiata. Czy dziwi, e np. ostatnia seria
wojen domowych na Bakanach rozpocza si w czerwcu 1991 r. ptora roku
po prognozie CIA, e wojna domowa wybuchnie w byej Jugosawii? I zaczo
si... Sowenia, Chorwacja, Bonia, a teraz Kosowo. W ukadzie w Dayton
w listopadzie 1995 roku, Holbrooke zamieci klauzul uzaleniajc dostpno
funduszy dla Jugosawii od rozwizania kwestii Albaczykw kosowskich. USA
podoyo proch pod nastpny konikt.
Wedug New York Times (19.1.1999), przed sensacyjnym odkryciem
w Raczaku przez Walkera, Albright ujawnia wsppracownikom (15.1.1999), e
porozumienie o normalizacji stosunkw w Kosowie moe rozpa si. Albright
ujawnia, e administracj oczekuje krytyczny moment decyzji o Kosowie i bya
za silnym naciskiem. Wyrazia szereg komplementw pod adresem Walkera,
ktry nastpnego dnia obj kluczow rol w realizacji scenariusza masakry.
Waszyngton zna scenariusz przed czasem. Anonimowy urzdnik administracji
amerykaskiej zauway, e Albright miaa wiarygodne informacje o zdarzeniach
w Raczaku i ogosia je w przeddzie.
Chyba tylko po to, eby przypiecztowa szwindel, CIAprzekazao Washington
Post przeciek rozmw telefonicznych midzy rzdem w Belgradzie a policj
w Kosowie (Independent 29.1.1999). Nikola Sainowi (zastpca premiera
federacji Jugosawii) i genera Sreten Luki (szef specjalnych si bezpieczestwa)
rozmawiali rzekomo o masakrze, srogiej akcji oraz upozorowaniu mierci oar
w batalii. Sroga akcja (going heavy) oznacza akcj z uyciem cikiej broni,
z czym siy Jugosawii si nie kryy. USA nie przedstawio rzekomych rozmw
do werykacji.
257

NATO na Bakanach

Szwajcarskie nawijanie
Przykadem propagandy apologetw NATO jest artyku Markusa Spillmanna
w Neue Zrcher Zeitung (27.1.2001). Skandal nt. amerykaskiej amunicji
uranowej uytej w Kosowie zbieg si z rwnie kompromitujc publikacj
skiego raportu o Raczaku. W obu przypadkach Spillmann broni Paktu,
nazywajc wrednymi zarzuty kompromitujce NATO. Chwyt propagandowy
polega na kwestionowaniu prawdy w dzienniku majcym opini rzetelnego
i obiektywnego.
Spillmann: Krytycy dziaa militarnych Zachodu przeciw Jugosawii otrzymali
dalsz bro dla swoich argumentw po pierwsze przez kontrowersj dotyczc
uycia przez Pakt amunicji ze zuboonego uranu, a po drugie, dziki raportowi,
ktry zdaje si wybiela Belgrad z morderstwa 45 Albaczykw kosowskich
w Raczaku. Jeszcze bardziej wredna jest teoria, e WAK specjalnie sprowokowa
reakcj Serbw, aby zapewni interwencj Zachodu, ktry niecierpliwie czeka
na uycie swych imperialistycznych muskuw. Takie rewizjonistyczne teorie,
szczeglnie popularne w tej chwili w Niemczech, to przeinaczenie. Nigdy si
nie dowiemy, co naprawd zdarzyo si w Raczaku, ale masakra nigdy nie bya
gwn przyczyn Operacji Sia Sojusznicza. W tym zdaniu Spillman ma racj.
NATO nie napado na Jugosawi dla Albaczykw.
W roku poprzedzajcym t operacj zabito ok. 2000 Albaczykw kosowskich,
a wielu innych wyparto z prowincji w serbskich czystkach etnicznych. Tu Spillman
pomyli sprawy. Liczba obejmuje Serbw i inne oary terroru WAK jak i onierzy
obu stron w potyczkach WAK z siami bezpieczestwa. Niewielu Albaczykw
musiao opuci Kosowo, natomiast wypieranie Serbw byo kontynuacj
trwajcego od dawna zastraszania. Dlatego siy Jugosawii interwenioway. W
midzyczasie Miloszewi odrzuci szereg okazji zakoczenia kryzysu rodkami
dyplomatycznymi. Bardziej sensowna krytyka byaby, e po kilkakrotnych
ostrzeeniach Miloszewicia, Zachd zbyt dugo nie zrobi nic przeciw represjom
w Kosowie. Ale kiedy zdecydowa i w bj, NATO chciao skoczy zadanie
w jak najkrtszym czasie. Demokratyczne rzdy zawsze maj trudno powiedzie
brutaln prawd o wojnie, tj. e gwnym celem jest zabicie wroga zanim on zabije
nas. Wic Serbowie planowali podnie rk na pastwa NATO?
Co tu jest grane
Przygotowani przez stron oskarycielsk wiadkowie zbrodni serbskich
jed na koszt podatnikw pastw NATO na wycieczki do Hagi, gdzie przed
MTK stan Miloszewi. W czerwca 2002 r. zawita w trybunale Anglik,
Ian Johnson, przy okazji wycieczki po Holandii. Ten w yciu codziennym
pomocnik prawny by w Hadze wiadkiem farsy zezna takich wiadkw.
Podczas przerwy porannej spotka modego Holendra, ciekawego rozprawy
Miloszewicia, ktry nie mg nic dowiedzie si z telewizji, cho proces odbywa
258

Szwindel w Raczaku

si w jego kraju. Holender powiedzia: Nie znam sprawy dokadnie, ale kady
widzi, e to jest niesprawiedliwa rozprawa, nieprawda? Sdzia jest absolutnie
przeciw oskaronemu, otwarcie gardzi Miloszewiciem, czy nie? Co tu jest grane?
Johnson oglda spraw o Raczak pod przewodnictwem brytyjskiego
sdziego, Richarda Maya. Zdaniem Johnsona w sercu Europy odbywa si proces
pokazowy tak bezczelny i tak wyzuty z prawa, e przynosi hab tym, ktrzy go
prowadz i tym, ktrzy nie potpiaj go. Nigdy sdzia May nie ograniczy czasu
wiadkom oskarenia, ani prokuratorom, ale naoy limit czasowy, kiedy przysza
kolej na przesuchanie wiadka przez Miloszewicia. Na protest May odpowiedzia:
My jestemy sdziami, panie Miloszewi, my osdzilimy, e ma pan 45 minut na
przesuchanie wiadka. W procesie o najpowaniejsz win, o jak mona oskary
czowieka, przesuchanie powinno trwa tyle, ile trzeba na wyjanienia.
7.6.2002 r. (pitek) Miloszewi poskary si sdowi, e nie otrzyma
jeszcze egzemplarza zezna Williama Walkera, szefa misji w Kosowie
z ramienia OBWE. Walker mia wystpi ju w nastpny poniedziaek. Strona
oskarajca przygotowywaa akt oskarenia Miloszewicia od lat, wiadkowie
przewiczyli swoje zeznania, niesprawdzone fakty i tajne zeznania dopuszczono
jako dowody, natomiast czas Miloszewicia na przesuchanie wiadkw zosta
ograniczony. Johnson: Na dodatek trybuna udostpnia oskaronemu zeznania
wiadkw zaledwie par godzin przed rozpraw, zostawiajc zbyt mao czasu na
przygotowanie krzyowych pyta.
Dowdca WAK w rejonie Raczaka w 1999 roku, niejaki Bujo, zezna
(6.6.2002), e przed masakr w Raczaku siy serbskie pierwsze odday strzay.
Pniej powiedzia, e jego siy strzeliy tylko w powietrze, by ostrzec towarzyszy
przed nadchodzcymi Serbami. Miloszewi: Jeli to prawda, e serbskie siy
bezpieczestwa strzeliy pierwsze, dlaczego trzeba byo odda w powietrze strzay
ostrzegawcze? May przerwa: Nastpne pytanie, panie Miloszewi. Spdzi pan
dosy czasu na tym punkcie.
Inny wiadek twierdzi, e widzia masakr ludnoci w swojej wsi (niedaleko
Belej Cerkwi), gdy siy serbskie weszy, oddzieliy kobiety i dzieci od mczyzn,
a nastpnie zabiy 70 mczyzn, kobiet i dzieci. Miloszewi zapyta, dlaczego
Serbowie fatygowali si rozdzielaniem na grupy, skoro wszystkich potem zabili.
May, po dugim milczeniu wiadka: Nie myl, e spodziewa si pan od wiadka
znajomoci odpowiedzi. Wiarygodno wiadka upada jeszcze niej, kiedy
zaprzeczy wiedzy o porwaniu Serbw i Albaczykw ze swej wsi przez WAK
par tygodni wczeniej. wiadek twierdzi, e musia by wtedy na wyjedzie.
Porwanie byo dla wsi najwikszym wydarzeniem od lat, wic jest dziwne, e
jako dugotrway mieszkaniec nie dowiedzia si o tym po powrocie.
Londyski policjant Ian Robert Hendrie by z ramienia OBWE w misji
werykacyjnej w Raczaku. Przedstawi swoje spostrzeenia i zdjcia z miejsca
259

NATO na Bakanach

masakry, po ktrym zosta oprowadzony z tumaczem. Miloszewi chcia

wiedzie, kto go oprowadzi. Odpowied bya zdumiewajca. Funkcjonariusz
zespou werykacyjnego nie wiedzia, kto go poinformowa i oprowadzi po
miejscu zbrodni. Mimo to sdzia May niecierpliwie nakaza Miloszewiciowi
przej do nastpnego pytania. Okazao si ono jeszcze bardziej enujce.
Hendrie nie mg wytumaczy, dlaczego jego zdjcia pokazyway tylko plamy
krwi zamiast kauy spodziewanych na miejscu egzekucji. Nie wiedzia take,
dlaczego krew z kadej zabitej osoby nie rozlaa si na inne oary, skoro zwoki
znajdoway si blisko siebie po rzekomej masakrze w jednym miejscu i czasie.
Na to sdzia May: wiadek nie jest ekspertem sdowym i nie mona spodziewa
si od niego znajomoci tych spraw. Dla MTK ekspertyza Hendriego jest
odpowiednia, kiedy oskara Miloszewicia, a zaraz potem fatalnie nieadekwatna,
kiedy ma broni swego zeznania.
Johnson: Siedzc na sali rozpraw MTK w Hadze z sdziami, mecenasami,
sekretarkami i urzdnikami sdowymi, zdaem sobie spraw, e ci ludzie,
pracujc dla tego trybunau, sprzedali honor swj i swoich profesji Nowemu
adowi wiata.
Reprezentuje nowoczesn cywilizacj
Jemeni, 24-letni sotys twierdzi, e by wiadkiem morderstwa w Kosowie.
Schowany na strychu, rzekomo widzia zabijanie i podsucha rozmowy
telefoniczne dowdcw jugosowiaskich. Oto tre badania wiadka (J) przez
Miloszewicia (M):
M. - Czy jest pan czonkiem Wyzwoleczej Armii Kosowa?
J. - Nie
M. - Czy jest pan czonkiem partii politycznej?
J. - Tak.
M. - Jak si ta partia nazywa?
J. - Partia Demokratyczna.
M. - Kto jest przywdc?
J. - Pan Thaczi. [Thaczi by przywdc politycznym WAK w 1999 r.]
M. - Kiedy wstpi pan do tej partii?
J. - Nie wiem.
M. - Nie wie pan, kiedy pan wstpi? Dobrze. W przyblieniu, kiedy pan wstpi?
J. - Nie wiem.
Sdzia May: - Panie Miloszewi, nastpne pytanie. Nie jest istotne, kiedy wstpi.
M. - Jest bardzo istotne. Niech bdzie. Jak to jest, e by pan sotysem w tak
modym wieku? To niespotykane.
J. - Byem sotysem, bo reprezentuj nowoczesn cywilizacj, w odrnieniu od
zacofanych Serbw. Nowoczesna cywilizacja, ktr teraz budujemy w Kosowie
potrzebuje przywdcw takich jak ja, by wyj z zacofania, w jakim trzymali
260

Szwindel w Raczaku

nas Serbowie. Budujemy cywilizacj, ktra jest nowoczesna i potrzebujemy

inteligentnych ludzi, jak ja. [May pozwoli na t rasistowsk uwag bez
komentarza.]
M. - Nie wiedziaem, e rozmawiam z intelektualist. Pozwoli mi pan jednak zada
pytanie o rozmowach midzy dowdcami, ktre jak pan twierdzi, podsucha pan.
Gdzie pan by w momencie podsuchania?
J. - Schowany na strychu mojego domu.
M. - A gdzie byli onierze rozmawiajcy przez telefon?
J. - Na balkonie domu naprzeciw mojego okna na strychu.
M. - To znaczy, w jakiej odlegoci?
J. - 15 metrw.
[M. pokazuje J. zdjcie domu, o ktrym mowa.]
M. - Jak pan widzi nie ma balkonu naprzeciw pana strychu. Najbliszy dom jest
w odlegoci wikszej ni 50 m od pana domu. Tak czy nie?
J. - Nie.
May: - Nastpne pytanie, panie Miloszewi. wiadek przekaza panu swoje
stanowisko.
M. - Bardzo dobrze. Poniewa, jak pan mwi, nie byo WAK w pana wsi i dlatego
mieszkacy nie widzieli potrzeby ucieczki (jak poda pan w swym owiadczeniu),
dlaczego musia pan schowa si na strychu?
[Dugie milczenie, po czym J. rozpoczyna retoryk przeciw Serbom i o
nowoczesnej cywilizacji. May nie prbuje powstrzyma rasistowskiego jzyka J.
i nie upomina go, by odpowiedzia na pytanie.]
M. - Dobrze. Kiedy siy bezpieczestwa byy w pana wsi, jaka panowaa tam
atmosfera?.
J. - Byo strasznie. Serbowie strzelali w powietrze przez cay czas i krzyczeli,
wrzeszczeli na ludzi. Byli jak dzicy.
M. - Wic ponad tym straszliwym haasem, ponad t strzelanin i krzykami zdoa
pan, nawet, jak pan powiedzia, z odlegoci 15 m sysze rozmowy przez telefon?
J. - Reprezentujemy nowoczesn cywilizacje, o to wanie walczymy, my
intelektualici.
[M. powtarza pytanie.]
May: - Czy ma pan wicej pyta do tego wiadka, panie Miloszewi?
M. - Ok. 40 dalszych pyta.
May: - Daj panu jeszcze 10 minut na tego wiadka.
M. - To tylko wiadczy o stronniczoci tego sdu, jak mwiem poprzednio. [Do
wiadka:] Z jakiej pozycji obserwowa pan zabijanie cywilw?
J. - Z okna na strychu [] Mog oglda ca wie z mojego strychu, poruszajc
si od okna do okna.
M. - Wic mimo rzezi naokoo czu si pan bezpiecznie zaledwie 15 m od si
261

NATO na Bakanach

bezpieczestwa i porusza si pan od okna do okna na strychu?

J. - Przy tym haasie nikt by mnie nie usysza, wic byem bezpieczny.
M. - Wic haas by tak duy, e siy bezpieczestwa nie usyszayby pana ruchu, ale
nie by tak duy, by przeszkodzi panu w podsuchiwaniu rozmowy telefonicznej
z odlegoci co najmniej 15 m od pana. Tak czy nie?
May: - Wykorzysta pan czas, panie Miloszewi. Panie Jemeni, dzikuj za
przybycie i zoenie zezna przed Midzynarodowym Trybunaem. Teraz moe
pan i.
Rozbj serbski w Kosowej
Owiadczenie Rady Bezpieczestwa ONZ (19.1.1999): Wydarzenia
w Raczaku stanowi najnowsze w cyklu zagroe wysikw skierowanych ku
rozwizania koniktu drog negocjacji i rodkw pokojowych. Tak rzeczywicie
uwaali deputowani ONZ po tym, gdy propaganda USA i NATO wykreowaa
wydarzenia w Raczaku.
Przewodniczcy Celso Amorima z Brazylii, oznajmi po uzgodnieniu przez
wszystkich 15 czonkw Rady (Reuters): Rada Bezpieczestwa mocno potpia
masakry 15.1.1999 r. Albaczykw kosowskich we wsi Raczak [...] podkrela
z wielkim zaniepokojeniem, e raport OBWE mwi o wielu oarach cywilnych,
wcznie z kobietami i co najmniej 1 dzieckiem [...] odpowiedzialno za masakr
ponosz siy bezpieczestwa Federalnej Republiki Jugosawii (FRJ) [...] ubrani
po cywilnemu czonkowie armii i policji Jugosawii [...] pilnie nawouje FRJ do
wsppracy z Midzynarodowym Trybunaem Kryminalnym ds. Byej Jugosawii
(MTK) i OBWE w celu postawienia odpowiedzialnych przed sprawiedliwoci.
Rada Bezpieczestwa potpia ostrzelanie personelu Misji Werykacyjnej
w Kosowie 15.1.1999 r. i wszelkie akcje zagraajce pracownikom
midzynarodowym [...] powanie ostrzega Wyzwolecz Armi Kosowa przed
dziaaniami, ktre przyczyniaj si do napicia [...] potwierdza swoje oddanie
niepodlegoci i integralnoci terytorialnej FRJ [...] 5,5 tys. osb cywilnych
ucieko z rejonu Raczaka w wyniku masakry, co wskazuje, jak szybko kryzys
humanitarny mgby znw wynikn, jeli strony nie podejm krokw dla
zmniejszenia napicia.
W tym czasie agencja KIC w Prisztinie suya separatystom kosowskim,
ich politycznemu przywdztwu oraz UK, czyli Wyzwoleczej Armii Kosowa
(WAK). Wydaje si, e agencja wywara propagandowy wpyw na decydentw
zachodnich. Separatyci albascy oraz popierajce ich zachodnie orodki uywaj
nazw Kosova, co nie jest do zaakceptowania w ich dokumentach po angielsku.
To tak, jakby niemieckie teksty po angielsku o Szczecinie wymieniay Stettin.
Podobnie zachodnie agencje stosoway prowokacyjny przymiotnik
serbski w odniesieniu do si i wadz federacji Jugosawii w Kosowie i Metohji.
Erin LaPorte, amerykaska badaczka rasizmu w rodkach przekazu i instytucjach
262

Szwindel w Raczaku

Zachodu, ustalia statystycznie, e stosowanie takiego jzyka ma zamierzony cel

dyskredytacji Serbw jako grupy narodowociowej. Celem jest propagandowe
uzasadnienie agresji NATO w stosunku do tego narodu.
Strona www.kosova.com/citak/citaka.htm zawiera krtki tekst o rzekomo
typowym ataku si serbskich na wie itak w Kosowej 17-18.5.1998 r.
z udziaem wyrzutni rakietowych i migowca. Ani sowa o UK. Zgino pono
4 wieniakw, a 2 zostao rannych.
Interpretacje
Republika Kosova roci pretensje do samostanowienia, ale podobnie do
politykw zachodnich ignoruje prawo i ONZ. Wersja separatystw jest zbiena
z raportami agend NATO: OBWE i Midzynarodowego Trybunau Kryminalnego
ds. Byej Jugosawii (MTK). W zestawieniu z oczywistymi sympatiami za
natowsk interwencj i bombardowaniami, materia wskazuje na powizania
separatystw z NATO. Przed haniebn agresj NATO na Jugosawi zastanawia
cige przypominanie Zachodowi przez KIC o potrzebie nalotw. Rugowa
powiedzia (15,1,1999): Wejcie si ldowych NATO do Kosowej poparoby
bezpieczestwo wszystkich obywateli oraz tej czci Europy, a niepodlego
Kosowej ze wszelkimi gwarancjami dla miejscowych Serbw jest najlepszym
rozwizaniem. Kiedy upragnione naloty wreszcie rozpoczy si, KIC zaprzesta
serwis w jzyku angielskim i ograniczy si tylko do albaskiego. Natomiast
przez pi lat protekcji rzdu Rugowy przez NATO i ONZ, albaska ekstrema
zdoaa wyczyci Kosow z nie-Albaczykw i zniszczy setki serbskich
obiektw sakralnych i cmentarzy.
Wersja wydarze wedug KIC przeraa iloci bezbronnych Albaczykw
zamordowanych, okaleczonych, ograbionych, pozbawionych gospodarstw
i domw przez Serbw w mundurach i bez. O oarach serbskich terroryzmu
albaskiego agencja nie mwi, ale co jaki czas wymienia oary bez podania
narodowoci. Zastanawia chroniczny brak wzmianki o udziale WAK w walkach.
Detale mona znale na www.gavagai.pl, rozdz. pt. Rozbj serbski w Kosowej.
Witryny rzdowe, np. brytyjskiego ministerstwa obrony www.mod.uk/news/
kosovo/atrocities.htm#section1, przedstawiay masakr w Raczaku jako pewnik,
mimo e nie byo kocowego raportu. Witryna winia rwnie Serbw za fal
860 tys. uchodcw i dalsze setki tysicy wysiedlonych pozostajce w Kosowie
do poowy czerwca 1999 r. Wiadomo z doniesie np. wywiadu niemieckiego
i niezalenych reporterw zachodnich, ktrzy pozostali w Kosowie, mimo
natowskiego nakazu wyjazdu po 20.3.1999 roku, e co najmniej cz winy
ponosz naloty NATO i terroryzm WAK w stosunku do Albaczykw, w celu
wywoania zamieszania, eksodusu i poparcia zachodniej opinii publicznej dla
inwazji ldowej NATO. Z wkroczeniem wojsk NATO separatyci kosowscy
liczyli na oddzielenie si od Serbii, jak wynika z komentarzy KIC.
263

NATO na Bakanach

Na brytyjskiej licie pozostaway dugi czas masakry, ktrych istnienie

obaliy midzynarodowe zespoy ekshumacyjne. Poddaje to w wtpliwo
nie tylko zamieszczone dane, ale te fakty serbskich okruciestw przed
Raczakiem. Po publikacji skiego raportu obalajcego teori serbskiej winy
w Raczaku, w kwietniu 2001 r. witryna brytyjska wci jeszcze podawaa
wyssane z palca informacje.
Wobec takiej obiektywnoci najwyszych instancji pastw zachodnich
trudno przyj bezkrytycznie oskarenie z 27.5.1999 r. prezydenta Jugosawii
Slobodana Miloszewicia, prezydenta Serbii Milana Milutinowicia,
wicepremiera Jugosawii Nikol Sainowicia, gwnodowodzcego Armii
Jugosawii Dragoljuba Ojdanicia i serbskiego ministra spraw wewntrznych
Wlajko Stojiljkowicia przez MTK. Oskarono ich o zbrodnie przeciw ludzkoci
oraz pogwacenie praw i zwyczajw wojennych wobec ludnoci Kosowa. Po
skorygowaniu relacji KIC, raporty z Kosowej staj si ubosze. Nikt si nie
dowie, ile oar byo Albaczykami zamordowanymi przez krajan z motyww
politycznych, ile przez przypadek w ogniu walk si serbskich z WAK, a ile
celowo dla polepszenia efektu, jak przyzna przywdca polityczny WAK
Haszim Thaczi w wywiadzie dla BBC w marcu 2000 r.
KIC (23.1.1999) stwierdzi, e serbskie niszczenie narodowoci albaskiej
i Kosowa rozpoczo si na dobre na pocztku 1998 r. W tym samym czasie
za pomoc Zachodu utworzono, wyszkolono i uzbrojono Wyzwolecz Armi
Kosowa, ktra zacza dziaania wspierajce separatyzm albaski. Zdaniem KIC,
tylko w 1998 r. zgino ok. 2 tys. Albaczykw w wyniku agresji serbskich si
wojskowych i policyjnych, ktre opanoway p terytorium Kosowej. 436 oar nie
zidentykowano. Ilu z nich byo onierzami WAK? Ilu onierzy i policjantw
si serbskich zgino w tym samym czasie w Kosowie? Na te pytania KIC nie
odpowiada, natomiast informuje o 92 przypadkach mierci kobiet w ciy,
niemowlt i starszych z powodu braku opieki lekarskiej. Ile byo oar z tego
powodu w 1998 r. w Serbii w wyniku sankcji zachodnich?
Wedug zachodnich obserwatorw
Noam Chomsky, intelektualista amerykaski pochodzenia ydowskiego,
przedstawi przemilczane materiay z OBWE, NATO i niezalenych, aby
zrekonstruowa obiektywny obraz zachowania si si jugosowiaskich i WAK.
Istotny okres zaczyna si w grudniu 1998 roku, kiedy przerwano zawieszenie
broni z padziernika 1998 r. i uchodcy wewntrzni mogli wrci do domu:
Albaskie jednostki paramilitarne w Kosowie wykorzystay uspokojenie si walk
na ponowne opanowanie wielu wsi w Kosowie, niektrych miejsc koo miast
i szos [...] powodujc owiadczenia [wadz serbskich], e jeli [OBWE] nie moe
sobie da rady z tymi jednostkami, to rzd wemie sprawy we wasne rce.
Raport ONZ cytowa jugosowiask statystyk 282 cywilw i policjantw
porwanych do 7.12.1998 r. Zdaniem Czerwonego Krzya, najpowaniejszym
264

Szwindel w Raczaku

zdarzeniem w grudniu 1998 r. byy potyczki wzdu granicy z Albani,

pierwsze celowe ataki na miejsca publiczne na terenach miejskich. Raport ONZ
(24.12.1998) zidentykowa je jako prby przekroczenia granicy pastwowej
przez uzbrojonych Albaczykw do Kosowa. Zabito 36 Albaczykw, a 6
serbskich maolatw w kafejce w Peciu zmasakrowali zamaskowani mczyni
z broni maszynowej. Porwano i zamordowano wiceburmistrza Kosowo Polje. Za
to i za nastpne porwania NATO obwinio WAK.
Raport ONZ (11.1.1999): w okresie objtym raportem nastpi wzrost
liczby morderstw, przypuszczalnie popenionych przez WAK, co spowodowao
energiczn akcj odwetow rzdowych si bezpieczestwa. W rozproszonych
przypadkach przemocy zgino 21 osb w cigu 11 dni poprzedzajcych raport.
Bomba podoona na zewntrz kafejki w Prisztinie zrania 3 modych Serbw
i spowodowaa ataki odwetowe serbskich cywilw na Albaczykw pierwsze
zdarzenie tego rodzaju w Prisztinie. W innych zajciach WAK schwytaa 8
onierzy oraz zabia 1 cywila i 3 policjantw. Przegld tego samego okresu przez
NATO jest podobny: armia Jugosawii ostrzeliwaa obiekty cywilne i WAK,
co najmniej 15 Albaczykw kosowskich zabitych, WAK zabia serbskiego
sdziego, policjantw i cywilw.
Po masakrze w Raczaku raport OBWE (20.2.1999) opisa sytuacj jako
zapaln. Bezporednie starcia si serbskich z WAK znacznie osaby, ale WAK
atakowao policj, a armia Jugosawii sporadycznie uywaa cikiej artylerii.
Alarmujco wzrosy serie terrorystycznych zamachw bombowych i ostrzeliwa
ludnoci w miastach. OBWE nazwaa je bezprzyczynowe, umotywowane
przestpczo lub politycznie. Trway konfrontacje zbrojne, WAK porwaa 5
starszych Serbw, WAK i siy Jugosawii odmwiy przestrzegania rezolucji
ONZ. 5 cywilw ponioso mier, w tym 3 w zamachu bombowym przed
sklepem albaskim. Przyszo wicej doniesie o pilnowaniu Albaczykw
przez WAK i karaniu tych, ktrzy wsppracowali z Serbami, o uprowadzeniach
i mordach kolaborantw i policji serbskiej. WAK atakowao cywilw i policj,
na co wadze Jugosawii odpowiaday nieproporcjonalnie silniej, po czym WAK
dziaao gdzie indziej.
Miesiczny raport sekretarza generalnego ONZ (17.3.1999): cywile s
coraz czciej gwnym celem gwatownych atakw, wcznie z mordami,
egzekucjami, maltretowaniem i uprowadzaniem. Wysoki Komisarz ONZ
ds. Uchodcw zarejestrowa ponad 65 gwatownych przypadkw mierci
cywilnych Albaczykw, Serbw i Romw od 20.1 do 17.3.1999 r. w zamachach
na kafejki i sklepy. Wrd oar byli podejrzewani kolaboranci i tolerancyjni
Albaczycy. Wikszo porwanych bya cywilami serbskimi. Raport OBWE
(20.3.1999) przekaza podobny obraz dodajc e terror albaski kierowany by
prawdopodobnie centralnie przez wydzia bezpieczestwa WAK.
265

NATO na Bakanach

Ostatni raport NATO (16.122.3.1999) podaje kilkadziesit wydarze,

z ktrych ok. poow zainicjowa WAK, a reszt siy serbskie. Poza tym OBWE
wymienia ok. 6 reakcji serbskich si i potyczek z WAK, wcznie z agresywnymi
atakami Serbw na wsie podejrzane jako siedziby jednostek UK lub centrw
dowodzenia. Przypadki miertelne obejmuj gwnie wojskowych, na poziomie
poprzednich miesicy.
Zdaniem Chomskyego powysze dane z Kosowa nie podtrzymuj
wiarygodnoci twierdzenia, e to bya przyczyna bombardowa [przez
NATO]. Chomsky podkrela, e w przypadkach porwnywalnych lub o wiele
powaniejszych okruciestw majcych miejsce w tym samym czasie, USA
i sojusznicy nie reagowali, a co waniejsze podtrzymywali, a nawet zwikszyli
poparcie tych okruciestw, np. we Wschodnim Timorze.
Roland Keith, historyk i zawodowy ocer kanadyjskiego wojska by
obserwatorem OBWE w rejonie Kosowo Polje w latach 1990tych (radio CKCU,
Ottawa 20.6.2005): interwencja NATO z Kanad w Jugosawii w 1999 r. nie
bya usprawiedliwiona wydarzeniami, ktrych byem wiadkiem [] nie byo
w porzdku napa na pastwo, ktre parao si z powstaniem i odziedziczonymi
problemami etnicznymi [] najwicej problemw wszczynao UK. Wydawao
mi si i okazao si faktem, e celowo prbowali wywoa represje rzdowe, aby
sprowadzi interwencj NATO [] UNHCR na miejscu nie raportowa adnych
uchodcw z Kosowa przed nalotami [] Nie widziaem ani nie syszaem
o adnym rzdowym programie czystek.
Keith musia zrezygnowa z kandydatury do parlamentu Kolumbii
Brytyjskiej, bo wyrazi si yczliwie o Miloszewiciu, poznawszy go osobicie,
jako wiadek obronny przed MTK. Polityczni oponenci pomwili wic Keitha
o popieranie zbrodniarza wojennego. Keith: Nigdy nie komentowaem jego
winy czy jej braku [] Nie udowodniono mu jeszcze adnej zbrodni []
moje wiadectwo dla prawdy i sprawiedliwoci na pewno dotyczyo kampanii
wyborczej, ale i mnie jako kandydata na posa, w ramach uczciwoci. Inspiracji
do tego ycz wszystkim politykom, zamiast krytyki i kwestionowania moich
sdw i charakteru.
Materiay rdowe
1. Noam Chomsky Premeditated mass murder [w] Al Ahram 18-24.5.2000
2. Rajko Doleek The Kingdom of Disinformations in Kosovo: The Racak
Affair [w] I Accuse!, Praga, marzec 1999 http://members.tripod.com/Balkania/
resources/geostrategy/dolecek_accuse.html#b12 albo www.srpska-mreza.com/
ddj/Kosovo/articles/Dolecek.html
3. D. Dunji The (ab)use of forensic medicine Serbian Anthropological Society
and Belgrade City Library (skrty referatw z konferencji 26.4.1999) www.
266

Szwindel w Raczaku

computec-int.com/bsc/war/archives/victims.htm#abuse
4. Human Rights Watch Kosovo Focus on Human Rights: Kosovo in Pictures:
Abuses IntensifySeptember-October 1998 www.hrw.org/hrw/campaigns/
kosovo98/photo.shtml
5. Ian Johnson The Judge as Prosecutor: Two days at the Trial of Slobodan
Milosevic International Committee to Defend Slobodan Milosevic www.icdsm.
org/more/days-i.htm 19.6.2002
6. Michael McAuliffe The Road to Racak [w] CBC Radio News 22.5.2000 http://
cbc.ca/news/indepth/racak/
7. J. Rainio, K. Lalu, A. Penttil Independent forensic autopsies in an armed
conict: investigation of the victims from Racak, Kosovo [w] Forensic Science
International nr 116, 15.2.2001
8. Helena Ranta Report of the EU Forensic Expert Team on the Racak Incident
17.3.1999 Ministerstwo Spraw Zagranicznych Finlandii http://usinfo.state.gov/
regional/eur/balkans/kosovo/racak.htm, www.ess.uwe.ac.uk/Kosovo/KosovoMassacres2.htm
9. Helena Ranta, wywiad telefoniczny autora z 3.5.2000
10. LID (specjalne wydanie) www.srpska-mreza.com/ddj/Racak/Tiker/RacakFile.
html

Louise Arbour, naczelna oskarycielka z haskiego trybunau NATO,

w Kosowie: Przepraszamy, e przeszkadzamy. My tylko przechodzimy
wanie na badania zbrodni (http://balkans.infos.free.fr/dessins2.htm).

267

Niemiecka propaganda nowo-wojny

Istniay anty-serbskie tendencje w niemieckich rodkach przekazu na dugo
przed wybuchem wojny w Kosowie Hermann Heym, szef zwizku dziennikarzy
Niemiec, Evangelische Kommentare lipiec 2000 r.
Jak w innych pastwach NATO, prasa i telewizja Niemiec odegray decydujc
rol w skoowaniu opinii publicznej. Ju po nalotach, Albrecht Reinhard,
naczelnik sekcji zagranicznej telewizji Westdeutscher Rundfunk, okreli nowy
i problematyczny stosunek midzy polityk a rodkami przekazu w Niemczech:
Rzd Niemiec wstpi w wojn wiadomie i z przekonaniem. I w tej sytuacji
aparat propagandowy nabiera nowej jakoci.
Niemiecki polityczny kontekst wojny przezwyciono przesad
i porwnaniami z Holokaustem. Opisa to Thomas Deichmann, dziennikarz
niemiecki znany z demaskowania kamstw propagandy NATO, ktry przebada
rzekome obozy zagady w Boni, wnioskujc fasz (rozdzia pt. Obozy zagady
w Boni). W pracy zbiorowej pt. Degraded capability: the media and the
Kosovo crisis (Zdegradowana Zdolno rodki Przekazu a Kryzys Kosowski)
Deichmann zauwaa, e Niemcy gadko przeszli od hasa Nigdy wicej wojny do
Nigdy wicej Auschwitz. Materiay do podrozdziau pt. Nazici oparem na tym
przyczynku Deichmanna, ktry przetumaczy na angielski Scott Abbott.
Polakw powinno niepokoi odrodzenie militaryzmu i rewizjonizmu
Niemiec. Przejawy propagandowej histerii i atwowiernoci ssiadw Polski s
alarmujce, poniewa szarzy Niemcy przyczynili si do wybuchu i kontynuacji
II wojny wiatowej przez sw naiwno i dz krwi winnych wskazanych
przez Goebbelsa. Podobn win ponosi zachodnia opinia publiczna (wcznie
z polsk) za uwierzenie propagandzie NATO, ktra kamie i znieksztaca fakty, aby
spoeczestwo poparo karygodn niemieck polityk i interwencj na Bakanach.
Celowe jest przeanalizowa polityk i propagand Niemiec w sprawie
bakaskiej, bo mona spodziewa si podobnych zagrywek w stosunku
do naszych interesw narodowych, szczeglnie, e polskie rodki przekazu
opanowa kapita niemiecki, a Uni rzdz Niemcy z Francj. Jakie konsekwencje
wobec odradzajcego si rewizjonizmu, ekspansjonizmu i militaryzmu miayby
czonkostwo Polski w NATO i UE oraz stacjonowanie wojsk niemieckich
na terytorium Rzeczpospolitej? Ile w obserwowanej od kilku lat kampanii
propagandowej odwrcenia kota ogonem zbrodni hitlerowskich mieszcej
nas, ale bardzo powanej dugoterminowo maczaj palce niemieckie suby
propagandowe?
Czy polskie tzw. elity potra odeprze niemieckie zachcianki, jeli
wsppracoway z nimi w oddawaniu polskiego majtku za bezcen niemieckim
inwestorom? O tym, e zachodni ssiedzi wytrwale kuj w polski granit, niech
wiadczy wypowied Schrdera na zjedzie zwizku przesiedlecw par lat
268

Niemiecka propaganda nowo-wojny

temu w Berlinie: Nie denerwujcie oary, ktra sama si garnie w nasze rce.
Wierzcie mojej metodzie. Wprowadz was do wschodnich landw w taki sposb,
e ich obecni administratorzy, tzn. Polacy, bd nam dzikowa, e w kocu stali
si Europejczykami. Schrder doda, e powrt Niemcw na nasze i czeskie
Ziemie Odzyskane jest tylko spraw czasu, po przyjciu Polski i Czech do Unii.
Histeria przed Kosowem
Dehumanizacja Serbw, ktra pocigna za sob najwiksze przeladowania
narodowociowe w powojennej Europie, bya potrzebna dla zdobycia aprobaty
spoeczestw Zachodu dla bakaskiej ingerencji. O absurdalnoci i histerii
propagandy niemieckiej wiadcz nastpujce cytaty zebrane na witrynie Zorana
Petrowicia Piroanca www.knjizevnarec.co.yu/war/razno/pirocanac.html. Koa
wojskowe radoway si, e znw s uyteczne. Przegld wojskowy Bundeswehr
2000 z 1994 r. pisa: Tak, bohaterstwo! Udao si ju nam zmusi Jugosawi do
posuszestwa 7 kwietnia 1941 r. W Blitzkriegu przeciw Jugosawii zniszczylimy
cz Belgradu w akcji Dwr Karze. W wietle tej tradycji widzimy nasz
udzia w lotach AWACS [system lotniczej telekomunikacji bojowej] nad Boni
oraz w misji NATO [] Spoeczestwo wie, jak wany dla Niemiec jest pokj.
Udowodnilimy to dwukrotnie w biecym stuleciu. Dzi, jak 50 lat temu,
bohaterstwo jest cnot naszych onierzy. Znowu jestemy obecni!
Stefan Schwarz, reprezentant partii CDU w Bundestagu, stycze 1993 roku:
Dowiadczenia na ludziach znowu si prowadzi, jak w III Rzeszy przez dr Mengele.
Lekarze serbscy wszczepili psie pody kobietom boniackim. Herta Mller we
Frankfurter Allgemeine Zeitung (24.4.1994) nawizaa w potpieniu upiorw
serbskich do byego przywdcy jej narodu: Miloszewi i Karadzi, dwie twarze,
ktre na nowo przeraaj nas co dzie, dwch masowych mordercw, ktrzy
zaledwie dziki swej pozycji wielkich wojownikw zdoali zyska presti wrd
ludzi z wymazanym rozsdkiem, ktrzy nadali sobie sami denicj rasy, aby czu
si jak nard. Natomiast niejaki Otto von Habsburg w hiszpaskim dzienniku
ABC z maja 1994 r. nie mg si doczeka zwycistwa: Bandyccy bossowie, jak
Aidid w Somalii i Miloszewi w Serbii maj t sam ideologi i dziaaj w ten
sam sposb. Jeli Zachd wygra w byej Jugosawii, bdzie to zwycistwem nie
tylko nad totalitarnym rzdem w Belgradzie, lecz take nad wszystkimi bandytami
na wiecie. Niektrym bandyci nie daj spa od czasw II wojny wiatowej. Nie
weszli wtedy do naszego lasu poza tablic Achtung, Banditen!
W sierpniu 1995 r. dr Ender, pierwszy ambasador Niemiec w Chorwacji,
podzieli si radoci z wypdzenia setek tysicy Serbw z Chorwacji z pomoc
amerykaskiej i niemieckiej broni, sub wspierajcych, szkolenia i dnych
serbskiej krwi zachodnich najemnikw: Niemcy dziel wasz rado zwycistwa
wojskowego i skadaj wam gratulacje w tej wojnie. Musz powiedzie, e nawet
analitycy, ktrzy wiedz wicej ode mnie, nie byli w stanie przewidzie tak
szybkiej i chwalebnej akcji.
269

NATO na Bakanach

Natomiast Gaudenc Bauman, widocznie z obsesj na punkcie animalizmu,

jak dr Mengele na punkcie wydubywania oczu ywcem, pisa w Tagbladt:
Stadnina koni w Lipiku, gdzie hoduje si szeroko znan ras, pozbawiona zostaa
swoich biaych koni [] Kiedy Serbowie przejli to miejsce, wyprowadzili konie
ze stajni pojedynczo i zabili jeden po drugim.
Jochan Fritz, kierownik Midzynarodowego Instytutu Prasy i waciciel Die
Presse w Wiedniu, podsumowa w stylu Herrenfolk: Poza tym Serbowie boniaccy
zawsze byli i zawsze bd po prostu zgraj bandytw i mordercw. Nawet
niemiecki sdzia Gunter Krentz, skazujc na doywocie Serba boniackiego
Nikol Jorgicia w Dsseldore za 11 przypadkw ludobjstwa i 30 mordw,
widzia podobiestwo do przestpstw SS-manw (New York Times 27.9.1997):
Ktokolwiek mia nadziej, e wydarzenia takie jak nazistowska zagada ydw nie
powtrz si, gorzko rozczarowa si po zdarzeniach w byej Jugosawii.
Punkt zwrotny
Na tle takiej propagandy, niemiecka publiczno zapamitaa jednostronne
potpienie Serbw. Wpojono jej perdnie spreparowany obraz chorwackich
i boniackich oar serbskich masakr i obozw zagady, a nastpnie konwojw
albaskich rodzin z Kosowa, pozbawionych ojcw, mw i synw, ktrych
rzekomo zdziesitkowali serbscy oprawcy Miloszewicia. Tymczasem ci
Albaczycy zasilili szeregi WAK.
Po zakoczeniu okresu zimnej wojny termin prawa czowieka podsun
politykom now moraln misj. Krytyka niemiecka ograniczaa si do sposobu
prowadzenia wojny przez NATO (i Luftwaffe, jako jej czonka), natomiast nie
kwestionowano jej uzasadnienia. Politycy niemieccy twierdzili, e NATO bronio
praw czowieka i prbowao zapobiec ludobjstwu od dawna planowanemu
przez diaba bakaskiego. Wojna przypiecztowaa now denicj dyplomacji,
ktra powstawaa w cigu koniktu tlcego si na Bakanach od 8 lat. Gwnym
uzasadnieniem polityki Zachodu staa si obrona praw czowieka. Nie mwi si
ju o interesach narodw, tylko o etycznej polityce zagranicznej.
Wojna kosowska bya punktem zwrotnym dla elity politycznej Niemiec,
ktra posaa swe wojska do boju po raz pierwszy od II wojny wiatowej.
Niemieck powojenn polityk ksztatowao odrzucenie militaryzmu. Wysanie
jednostek niemieckich do boju w Kosowie byo trudne do wyjanienia
wyborcom. Obiekcje zneutralizowano retoryk praw czowieka, ale pozyskiwanie
komplikowa fakt, e odstpstwo oznaczao bezprecedensowe poparcie dla wojny.
Prawo midzynarodowe i konstytucja Niemiec powstay przecie w reakcji na
okropnoci hitleryzmu.
W niemieckiej polityce z okresu koniktu na Bakanach, tradycyjni
konserwatyci byli czsto najbardziej krytyczni, a liberaowie najbardziej bojowi.
Egzamin nadarzy si w konikcie kosowskim. Pierwsze od 1945 r. rozkazy
270

Niemiecka propaganda nowo-wojny

bojowe dla onierzy niemieckich wyday partie: socjaldemokratyczna (SPD)

i Zielonych, obie o silnych tradycjach liberalnych. Udzia Niemiec w wojnie
wytumaczy minister spraw zagranicznych Joschka Fischer z Zielonych, ktry
wczeniej, bdc w opozycji, wypowiada si przeciw posyaniu niemieckich
wojsk na wojn w Boni.
Partia SPD kanclerza Gerharda Schrdera odziedziczya mniejszy baga
polityczny po ruchu pokojowym. W wyborach w 1998 r. stratedzy wyborczy
z Wielkiej Brytanii i USA przeksztacili na zamwienie SPD powane dotd
zjazdy partii w bezwstydne okazje przekazu przez Schrdera, obliczone na
naladowanie polityki Blaira i Clintona. W niedorzecznych sformuowaniach
SPD zastpia argument polityczny bezsensownym emocjonalizmem. Przyjto
sownictwo etycznej polityki zagranicznej na wzr brytyjskiej partii New Labour.
Schrder czsto wyglda jak marna kopia Blaira, zawstydzajc raz po raz now
koalicj rzdzc. Czerwono-Zielony kryzys modernizacji osign dramatyczny
szczyt tu przed wojn NATO, kiedy minister nansw z SPD, Oskar Lafontaine,
zoy rezygnacj i otwarcie skrytykowa kanclerza.
Wybawienie
Na wiosn 1999 r. midzynarodowe poparcie dla wojny NATO dao szans
naprawy wizerunku niemieckiej koalicji. Kopoty wewntrzne, oznaki kryzysu
rzdu oraz potrzeba przezwycienia oporw moralnych i politycznych, by
uzasadni zbrojn interwencj szczeglnie na Bakanach, gdzie faszyzm
II wojny wiatowej poczyni spustoszenie doprowadziy do histerycznych
reakcji. W adnym innym pastwie NATO nie uywano tak nagminnie
retoryki Holokaustu, jak w Niemczech, gdzie celem byo moralne podparcie
wojny i udziau wojsk niemieckich. Zamiast w kategoriach interesw pastwa
i geopolitycznych, uzasadniano wojn moralizowaniem. Nie wypadao jednak
nazwa jej kar dla Miloszewicia, bo to nie gwarantowaoby oglnego poparcia.
Wojna staa si w jzyku niemieckiej propagandy wit wojn z Szatanem,
prowadzon o zbawienie ludzkoci.
Sytuacj w Kosowie porwnywano z niemieckim faszyzmem, a Serbw
z hitlerowcami. Naleao pooy kres ludobjstwu. Rzd skary si, e
zosta zmuszony do wzicia udziau w misji wbrew woli. Niemiecki udzia by
honorowym i historycznym obowizkiem wynikajcym z tradycji pacyzmu
i walki z faszyzmem. W telewizji i na praswkach wojskowych Fischer
i Scharping porwnywali sytuacj w III Rzeszy z obecn Serbi. Brytyjski
propagandysta NATO, Jamie Shea, wyglda na opanowanego w porwnaniu
z niemieckimi kolegami. Straszne opowiastki Scharpinga o serbskim faszyzmie
miay zszokowa spoeczestwo i otoczy udzia Niemiec chwa i poczuciem
humanitaryzmu. Uywam obz koncentracyjny wiadomie powiedzia
Scharping opisujc rzekomy obz na stadionie w Prisztinie. Co dzie informowa
o odraajcych zbrodniach, np. smaeniu podw, ktre Serbowie wyrywali z on
271

NATO na Bakanach

Albanek. Pod koniec kwietnia 1999 r. Scharping pokaza prasie zdjcie ze stycznia,
jako dowd wczeniejszej dziaalnoci ludobjczej Serbw. Kiedy dziennikarz
Ulrich Deppendorf zakwestionowa, e zdjcie pochodzi z walk midzy siami
Jugosawii a WAK, Scharping odpar spekulacj nie do pomylenia czaszki
roztrzaskano kijami bejsbolowymi.
Kampania Scharpinga miaa ten sam cel, co zmyka o masakrze
w Raczaku, kierowana przez amerykaskie suby specjalne, z ambasadorem
USA Williamem Walkerem, WAK i Madeleine Albright w rolach gwnych.
Podobnymi zmyleniami zyskiwano aprobat opinii publicznej dla czynw,
ktrych w rzeczywistoci nigdy by nie popara. Wykorzystano zasad Goebbelsa,
e im bardziej absurdalne kamstwo, tym atwiej strawne. Moralizujc
i porwnujc do hitleryzmu, propaganda niemiecka okazaa si skuteczna. rodki
przekazu podaway bezkrytycznie to, co rzd podsuwa, a odbiorcy nie mieli
pojcia o sprzecznociach i rozmiarze manipulacji. Scharping sta si drugim, co
do popularnoci, ministrem po Fischerze.
Wsplnicy
Zmianie etycznej polityki zagranicznej i porzuceniu powojennej ideologii
przez Czerwono-Zielonych towarzyszya podobna zmiana w rodkach przekazu.
Okadka w Bild (1.4.1999) pokazaa zdjcie konwoju uchodcw: Pdz ich do
obozu koncentracyjnego. Faktycznie uchodcy przekraczali granic do Macedonii.
Pomijajc pras brukow jak Bild i Express oraz prywatne stacje telewizyjne, po
ktrych nie naley si wiele spodziewa, szanowane wydawnictwa Spiegel,
Zeit, Woche, Stern, Sddeutsche Zeitung, Frankfurter Rundschau i tageszeitung
i publiczna telewizja ARD i ZDF to zupenie inna sprawa. W powojennej historii
Niemiec trzymay si socjalno-demokratycznej i zielonej czci politycznego
spektrum. Kiedy wreszcie rzdy objli ich faworyci, prboway im pomc
w rozwizywaniu problemw politycznych, zapobiegajc zaamaniu si rzdu.
Nie brakowao dziennikarzy niezalenych, od ktrych mona byo spodziewa
si krytycznej oceny spraw wojny i pokoju. Rozumieli zawd jako powoanie dla
nieatwego celu demokracji, wic badali strategie wasnych elit. Ale podobnie jak
w kampanii w Boni, bombardowania Jugosawii zniszczyy rwnie ten rodzaj
dziennikarstwa i wywrciy dziennikarstwo do gry nogami. Przykadowo,
zorientowany na Zielonych tageszeitung (30.4.1999) pokaza zdjcia 15 martwych
Albaczykw kosowskich rzekomo z wideo, zmasakrowanych przez Serbw na
pocztku miesica. Jedno ze zdj pochodzio z artykuu Spiegela o styczniowej
masakrze w Raczaku. Gazeta nie sprostowaa propagandy, tylko utwierdzia
czytelnika w przekonaniu, e masakra miaa miejsce i zdjcie dowodzi, e siy
serbskie popeniy zbrodnie.
Koledzy Scharpinga i Fischera w rzdzie czerwono-zielonym, ktrzy
dotychczas opowiadali si za pokojem, a teraz wydawao si, e wierzyli
272

Niemiecka propaganda nowo-wojny

w zwalczanie serbskiego faszyzmu, mieli wpywowych zwolennikw w wielu

publikacjach. W tageszeitung ukazyway si przekonywujce artykuy za wojn
NATO, w ktrych autorzy nieugicie dowodzili potrzeby inwazji ldowej,
ostrzegali przed przedwczesnym pokojem, winili za wojn Miloszewicia
i sympatyzowali z podeganiem do zamachu na niego. Im bardziej skrajnie na
lewo od tradycyjnego liberalizmu sta dany dziennikarz czy redaktor, tym bardziej
zawzite komentarze i tym gorsza bya jako przekazw.
Bardziej subtelne i rzetelne dziennikarstwo praktykoway gazety tradycyjnie
konserwatywne. Frankfurter Allgemeine Zeitung nie zmieni pozycji przeciw
Serbom, uprawianej od pocztku kryzysu w Jugosawii, ale, chocia nie na
gwnych stronach, zamieci powane krytyki wojny i natowskiej propagandy.
By moe oportunizm polityczny tego organu CDU odegra jak rol, jednak
publikacje konserwatystw krytykoway polityk rzdu oraz potpiy politykw
za brak racjonalnego uzasadnienia wojny i faktycznych odpowiedzi na krytyk.
Rola obrony prawa midzynarodowego, konstytucji i zasad etyki dziennikarskiej
przypada wic redaktorom konserwatywnym. Na przykad, byy Zielony
Jutta Ditfurth oskary Fischera w konserwatywnym magazynie Focus: Co
mogoby by lepsze dla NATO ni minister spraw zagranicznych Niemiec,
ktry naduywa kategorii przeciw faszyzmowi, aby glorykowa swj wasny
oportunizm? Kto wylewa wiadra zakamanej moralnoci, na ktrej byli lewicowcy
i lewicowi liberaowie lizgaj si w nowe oczarowanie wojn?
W programie telewizji ARD (25.4.1999) reprezentanci CDU wcznie
z premierem Hesji Rolandem Kochem potpili retoryk przeciw Miloszewiciowi
i ostrzegli, e nie s za totaln wojn ani za cakowitym pokonaniem.
Alternatywny gos programu ARD Monitor sycha byo jeszcze jesieni 1998
roku, kiedy kilkakrotnie pokaza WAK i tajne zagrywki mocarstw zachodnich.
Monitor mwi wtedy o nansowaniu WAK z handlu narkotykami oraz
o skrytym poparciu przez niemieck sub wywiadowcz. Nagoniono take
rzdowe dokumenty stwierdzajce, e nie byo systematycznego wydalania czy
przeladowania Albaczykw w Kosowie. O tym wszystkim niemiecka opinia
szybko zapomniaa w nawale propagandy.
Poczenie modernizatorw w polityce ze rodkami przekazu wykazao,
e ci najgoniejsi w daniach obrony praw czowieka i demokracji, byli
jednoczenie tymi, ktrzy najbardziej absolutnie popierali totaln wojn. Kadego,
kto prbowa ich zdemaskowa natychmiast okrzykiwano agentem serbskiej
propagandy. Ta sama grupa, ktra mwia obz koncentracyjny, Auschwitz
i ludobjstwo najbardziej przyczynia si do relatywizacji zbrodni hitlerowskich
i odrodzenia niemieckiego militaryzmu. Pod auspicjami Czerwono-Zielonych
przekrcono o 180 stopni powojenn powcigliwo polityczn i wojskow
Niemiec. Wojna NATO z Jugosawi przypiecztowaa nowy kierunek niemieckiej
polityki, wyaniajcy si od zakoczenia zimnej wojny.
273

NATO na Bakanach

Podkopy
Podwaono demokracj niemieck. Tworzenie opinii w demokracji polega
na rnorodnoci i wiarygodnoci przedstawianych informacji. T rol rodkw
przekazu osabiono bardzo w czasie wojny NATO. Najpowaniejszy by sabota
procesu opiniotwrczego przez publikacje lewicowe i liberalne. Powany
przykad pochodzi z krtkotrwaej dyskusji dotyczcej negocjacji w Rambouillet.
Dopiero w drugim tygodniu nalotw tageszeitung (6.4.1999) opublikowa urywki
z aneksu B, w ktrym Jugosawia miaa zgodzi si na okupacj przez NATO.
Sze dni potem, gazeta wydrukowaa na pierwszej stronie niezwykle
zapalny artyku Andreasa Zumacha pt. Kamstwo w Rambouillet: Co wiedzia
Joschka Fischer? Zumach porwna z tekstem porozumienia w Rambouillet
wczeniejsze wypowiedzi Fischera. Kiedy przerwano rozmowy w Rambouillet
(23.2.1999), rzd Niemiec przedoy Bundestagowi propozycj wysania 5,5 tys.
onierzy dla wsparcia planu pokoju. Nastpnego dnia Fischer zda sprawozdanie
z negocjacji parlamentarnej komisji spraw zagranicznych i by przekonany, e
pokojowe rozwizanie koniktu jest blisko. Komisje spraw zagranicznych, obrony
i budetu gosoway 25 kwietnia za udziaem wojsk Niemiec we wprowadzaniu
umowy w Kosowie. Czonkowie komisji, inni z Bundestagu i starsi urzdnicy
w ministerstwie Fischera, w wikszoci nie wiedzieli, jak przebiegy negocjacje
w Rambouillet i co byo w aneksie porozumienia.
Kilku parlamentarzystw zadao informacji i ubolewao nad ich brakiem
zanim przystpili do gosowania. Nawet rzeczniczka Zielonych, Angelika Beer,
wyrazia oburzenie i owiadczya, e gdyby znaa tekst z Rambouillet, nie
gosowaaby za posaniem wojsk niemieckich i zaproponowaaby inn
strategi. Rozczarowany machinacjami Fischera reporter, Stefan Reinecke pisa
w tageszeitung (13.4.1999): Co myle o rzdzie, ktry nie czyta niedoszego
ukadu, wic nie zna szczegw dlaczego angauje si w wojn. Jeli rzd
faktycznie zosta poinformowany o aneksie i przyj jego warunki, bya to
przeraajca pomyka. Wydarzenia dowiody, jak atwo dziennikarze przyjli
ocjalne informacje, zamiast uprzednio sprawdzi ich wiarygodno.
Ministerstwo spraw zagranicznych pospieszyo naprawia szkody z pomoc
politycznych i osobistych przyjaci w waniejszych redakcjach, poczwszy
od tageszeitung. Trzy dni po opublikowaniu gonego artykuu Zumacha
z 12.4.1999 roku, wyciszyli go wywiadem z Fischerem pt. To barbarzyska forma
faszyzmu. Fischer wypar si oskare i wygosi kazanie o zbrodniach Serbw
i szlachetnej misji Zachodu, zamykajc tym samym dyskusj o Rambouillet.
Zdaniem Zumacha, Fischer wykorzysta osobist znajomo redaktora naczelnego
gazety zblionej do swej partii, by mie ostatnie sowo i w ten sposb przerwa
dyskusj. Fischer nie zgodzi si na wywiad z Zumachem lub Bettin Klaus,
korespondentk gazety w Bonn, tylko zada Dietera Rulffa, ktry nie mia
274

Niemiecka propaganda nowo-wojny

dowiadczenia w temacie. Wyszo na to, e gazeta niejako przepraszaa za artyku

Zumacha. Niemieck polityk zagraniczn w ten sposb uratowa tageszeitung,
ktry uleg politycznej presji na temat ogromnej wagi midzynarodowej.
Pod koniec wojny reportae koncentroway si na prbach dyplomatycznego
rozwizania koniktu przez Fischera, podczas gdy NATO nasilio naloty.
Natomiast amerykaskie i brytyjskie rodki przekazu ignoroway spotkania
Fischera z negocjatorami rosyjskimi i nie rysoway nadziei na szybkie zakoczenie
bombardowa. Fischer naprawia szkody wyrzdzone poprzednio w obawie, e
niemiecka opinia publiczna zmczy si problemem uchodcw, wojn, ktra nie
daje wynikw, a Niemiec nie wida na midzynarodowej scenie dyplomatycznej.
Prasa i telewizja donosiy, e wprowadzajc rezolucj pastw G8 Fischer
osign rzecz niemoliw: wcign w proces Rosj i pooy podstawy pokoju
z Jugosawi. Fischer sta si najpopularniejszym politykiem w swoim kraju.
W haasie chway utopiy si wtpliwoci o wojnie i roli Niemiec.
Miesic po oczyszczajcym wywiadzie Fischera w tageszeitung,
socjaldemokratyczny Die Zeit take podpar rzd w sprawie Rambouillet,
umieszczajc niesamowicie reklamowan wkadk Guntera Hofmanna pt. Jak
Niemcy dostay si w wojn. Argumenty Zumacha rozadowano porednio,
a rzekomo tajne dokumenty wykorzystane przez Die Zeit okazay si raczej
niekompletne. Podsumowanie wkadki stwierdzio: Niemcy chciay dobrze,
otrzymay za due zadanie i w kocu stay si bezsilne. Die Zeit skontrastowa
prostolinijno Fischera i delegacji Niemiec z odpowiedzialnoci Jugosawii za
asko w Rambouillet.
Nieprzypadkowo wkadka ukazaa si w przeddzie zjazdu Zielonych
w sprawie wojny NATO, aby rozadowa rosnc krytyk wojny wewntrz
partii. Tylko Andreas Platthaus odnotowa ironicznie we Frankfurter Allgemeine
Zeitung (14.5.1999): niemieckiej duszy udao si skoro jest sdzona na podstawie
zapiskw tylko jednej strony. Publicysta polityczny, Wolfgang Michal, take
skrytykowa wkadk do Die Zeit: Dziennikarstwo dochodzeniowe? Bzdura.
Przysuga. Gunter Hoffman. Korespondent Die Zeit w Bonn sam si da naj
ministerstwu spraw zagranicznych [...] Zamiast ich przebada, powtarza si
pobonie arie Usprawiedliwienia.
Rewelacje Zumacha doprowadziyby w innych czasach do powoania
niezalenej komisji dochodzeniowej i konsekwencji osobistych dla Fischera.
W dobie neoliberalnej dyskusj polityki pastwa wyeliminowano zmow rzdu
z wydawnictwami. rodki przekazu w kolaboracji z politykami odpuciy
odpowiedzialno za podstawowy element demokracji niesfaszowany
przekaz informacji. Poza tym przyczyniy si do sytuacji, w ktrej fars sta
si obowizek uzasadniania przez rzd swych dziaa, szczeglnie w wanych
sprawach, jak udzia w wojnie. Jest to rwnoznaczne z porzuceniem demokracji.
275

NATO na Bakanach

Dla niemieckich rodkw przekazu wojna NATO bya nowym dowiadczeniem

i rodzajem egzaminu. Jak by na to nie patrze, nie zday go.
Neonazici
Eric Geiger z Austrii o 23-miesicznym konikcie w Boni, najkrwawszym
w Europie od II wojny wiatowej i setkach najemnikw z Niemiec i Austrii:
Oary cywilne i wojskowe przeciwnika nie zapomn brutalnego spadku po
obcokrajowcach. Podziemne publikacje neonazistowskie w Niemczech i Austrii
opublikoway gorczkowe apele: pomcie naszym chorwackim towarzyszom
broni biaej rasy (San Francisco Chronicle 5.4.1994). Podobny apel o ochotnikw
ukaza si w Der Freiwillige, www.vho.org/D/Freiwillige/, organie zwizku
kombatantw Waffen SS. Patrick Agte (wydawnictwo Munin Verlag) przej
pismo w 1999 r. Wydawnictwo Agte rozpowszechnia niemieck propagand
rewizjonizmu, www.amazon.de; www.wintersonnenwende.com/scriptorium/
deutsch/archiv/. Setki skinheadw i neonazistw w obu krajach, w tym wielu
poszukiwanych przez policj, odpowiedziao na apel, zaplanowany na zasilenie
prawicowej policji chorwackiej, HOS pod przywdztwem Dobroslawa Paragi.
Ochotnicy przysyali z Boni entuzjastyczne listy o przyjciu przez towarzyszy
broni w HOS: Przywitanie z salutem Heil Hitler i machaniem agami ze swastyk.
Wielu dostao si do paramilitarnych jednostek armii chorwackiej, z rwnie
miym przyjciem. Geiger: Wikszo niemieckojzycznych ochotnikw w Boni
nie miaa wyrzutw sumienia. Prasa zacytowaa modego austriackiego
neonazist na krtkim urlopie z frontu boniackiego, e niemieckojzyczni
najemnicy za 60 USD miesicznie czsto brali udzia w dziaaniach czystek
etnicznych. Jeden z nich powiedzia: Po zdobyciu wsi przez regularne jednostki
chorwackie, oznaczaj domy Serbw [...] ebymy mogli je pldrowa i niszczy.
Zuchwali, niemieckojzyczni najemnicy mieli wrd boniackich Chorwatw
opini niezwykle twardych i bezlitosnych swego rodzaju nowego SS i dlatego
czsto dostawali niebezpieczne, brudne zadania.
W 1972 r. Niemiec w USA, Gerhard Lauck zaoy w stanie Nebraska
parti NSDAP/AO, www.nazi-lauck-nsdapao.com/ oraz pismo The New Order.
W numerze 104 (stycze-luty 1993) pisa: Nazistowscy ochotnicy z Francji,
Niemiec, Austrii, Belgii, Wgier i in. pastw, walcz w jawnie nazistowskiej
jednostce w Chorwacji [...] Otrzymalimy lm z walk od tej jednostki. Zosta
nadany w programie telewizji publicznej 30.10 i 6.11.1992 r. Nr 104 zacytowa
francuskiego przywdc starych faszystw, Michela Faciego: Poniewa
nie moemy angaowa si otwarcie we Francji, wyspecjalizowalimy si
w paramilitarnych dziaaniach za granic [...] Bya moliwo pomocy
Chorwatom przeciw serbo-komunistycznej agresji. Kwatera gwna HOS wysaa
ich do wsi Komletinci, przedni punkt chorwackiej obrony pod Wukowarem [...]
Rano 19 grudnia zaatakowao nas blisko 1200 serbo-komunistw [...] Uprzedniej
276

Niemiecka propaganda nowo-wojny

nocy otrzymalimy sze czogw T-55! Kontratakoway one i odpary Serbw,

zabijajc 17 z nich. To by chyba pierwszy od kwietnia 1945 r. atak czogw
nazistowskich!
Ustasze i prawicowi Boniacy nazywali ludno serbsk serbo-komunistami
i czetnikami podczas II wojny wiatowej. Okadka The New Order pokazuje
Faciego w mundurze hitlerowskim, a zdjcia wewntrz z kolegami na czogu,
salutujcych hitlerowsko. Rzd Chorwacji da midzynarodowym towarzyszom
czogi i posa ich na kluczowe pozycje bojowe. Nas oszukaa zachodnia prasa,
e Serbowie to faszyci, nowi hitlerowcy, a neofaszystw nie. Nazici po
raz drugi w XX w. popeniali ludobjstwo na Serbach. Mieli do dyspozycji
czogi i ochron Lotnictwa USA. Media nie zauwayy swych towarzyszy
w hitlerowskich mundurach. Co najmniej jedna gazeta na Zachodzie pokazaa
Faciego z ozdobionym ustaszowskimi symbolami podzikowaniem Chorwacji
za odwan walk o zmartwychwstanie NDH.
W styczniu 2004 r. krya petycja z RS o przyznanie domeny internetowej.
Jeeli mae wysepki maj wasne domeny, dlaczego nie moe jej mie milion
Serbw boniackich, oddzielonych od rodakw sztucznym podziaem Boni?
Neofaszysta, Phil Hill odpisa (17.1.2004): Serbia wypowiedziaa wojn krajanom
w Jugosawii, by zniszczy pastwo wielonarodowe. Chcieli dla siebie wszystkie
ziemie, gdzie byy serbskie groby. Dostali to, na co zasuyli mniej ziemi, wicej
grobw. Widocznie wci maj za duo tej pierwszej i nie do tych ostatnich.
Faszystowsko-stalinowska koalicja wanie wygraa wybory i chyba zmierza do
nastpnej wojny. Myl, e ta wojna rozwie raz na zawsze problem Republiki
Serbskiej [...] skromni stalicie si wy, czetnicy-mordercy. Dziesi lat temu
chcielicie Wielkiej Serbii. Teraz zadowolilibycie si domen w Internecie.
Aufbau (24.7.2003) o Hillu: W wieku 13 lat wyjecha [z Niemiec] do
Waszyngtonu, powrci do Niemiec w roku 1988, jako korespondent Guardiana
i odtd mieszka w Berlinie. Naley do niemieckiej Partii Zielonych i udziela si
w berliskim oddziale organizacji Amerykanw za granic, American Voices
Abroad, AVA. Hill wybuch nienawici tu przed zjazdem AVA. Zebrani w Pradze
z caego wiata, mieli przekona Europ, e Ameryce znw warto wierzy.
Praga to europejski wze CIA, po objciu przez Sorosa Radia Wolna Europa,
organu propagandowego USA. Christian Science Monitor (7.1.2004): koalicja
AVA amerykaskich organizacji z caego globu, za wolnoci obywatelsk
i przeciw wojnie, rozpocznie w Europie kampani celem wpywu na wybory
prezydenckie w USA. Bdc take tumaczem, Hill mgby wszczepia w teksty
sw stronniczo. Poza stron tytuow, adresem i numerem konta bankowego,
nie ma jednak nic na stronach Hilla, www.phil-hill.de.
Wyemigrowawszy z Polski w latach 1970tych, nie przypuszczaem, e
globalistyczne nici zawiod do kbka tak blisko mojego Szczecina.
277

NATO na Bakanach

Zagroenia
Pamitnik Byego Neonazisty Ingo Hasselbacha z 1996 r. daje pojcie
o odrodzeniu faszyzmu: Wiosn 1991 r. rozpocza si wojna domowa
w Chorwacji. Dla Ruchu bya to idealna szansa dania moliwoci zabijania ludzi
tym, ktrzy tego pragnli. Rzd Chorwacji wskrzesi tradycje ustaszy i na wiele
innych sposobw czci byych faszystw. Jednostki armii chorwackiej powieway
agami ze swastyk. Chorwacja miaa pierwszy faszystowski rzd w Europie
od II wojny wiatowej [...] Wszyscy nazici zachodnioniemieccy widzieli w tym
wspania szans, a szczeglnie zadowolony by Nero Reisz, szczekajcy antysemita z Hesse. Dla niego problem polega na tym, e nie zabijano do ydw. Ale
mog by Serbowie. Zaoono szkolenia rekrutw z Chorwacji w paramilitarnych
obozach w Niemczech. Przekazywano ich porednikom, ktrzy organizowali
przewz na front. Najemnictwo wojenne byo nielegalne w Niemczech:
Wiadomo byo tylko, e mona si dosta do Chorwacji, jeli kto lubi walczy,
a kontakty w Berlinie to ja, Arnulf Priem i Oliver Schweigert.
Po sprawdzeniu rekrutw, e nie byli szpiegami i mieli kondycj zyczn do
zada na Bakanach, brali ich do obozu na test i szkolenie: Kondycja umysowa
nie interesowaa nas tak. Hasselbach: Znaem jednego gocia z DDR, ktry
z Ruchem by luno zwizany przez rok, a pojecha do Chorwacji dla samego
zabijania komunistw, tzn. Serbw [...] nienawidzi Stasi, ktre torturowao go,
wic poda zemsty [...] W lmie z frontu wylicza, ilu Serbw zabi i jak duo
nauczy si o broni. Zgin mniej ni rok pniej. Rozsdniejsi i ostroniejsi wrcili
[...] z wartociowym dowiadczeniem w zakresie broni i rodkw wybuchowych.
Oczywicie nauczyli si take, jak to jest zabija ludzi. Wielu zostao w Chorwacji
wrd wzgrz, angaujc si w nieznane nikomu potyczki, a dopiero teraz wracaj
do Niemiec i Austrii, tworzc podstaw najbardziej bojowych i niebezpiecznych
komrek neonazistowskich.
Urodzony w 1968 r. w NRD, Hasselbach sta si przywdc modych
niemieckich neofaszystw, ktrych, podobnie jak kiedy SS-manw, organizowali
i posyali ustaszom neonazici z Hesse (Bawaria). Aresztowany po tragicznych
atakach koktajlami mootowa na Turkw w Niemczech na pocztku lat 1990tych,
Hasselbach zrozumia w wizieniu swj bd. Nic przedtem nie wiedzia
o Holokaucie i hitlerowskich obozach zagady. Podobnie jak inni naiwni,
modzi neofaszyci w Europie, otrzymywa literatur od Laucka z USA: Lauck
jest odpowiedzialny za wiele nienawici wrd modych. Przysya propagand
zabija ydw, obcokrajowcy wynocha oraz podrczniki do polowa
terrorem. Jest bardzo wan osob dla prawicowych grup w Europie (www.pbs.
org/newshour/gergen/hasselbach.html 6.2.1996).
Praw rk Reisza byli ww. Faci i jego kolega, Nikolas. Szkolili modych
Chorwatw i Niemcw dla wikszoci chorwackich jednostek neonazistowskich.
278

Niemiecka propaganda nowo-wojny

Hasselbach: Faci szkoli Chorwatw nawet 10-letnich, jak zabija komunistw,

uczc ich te podstaw nazizmu. Neonazici walczyli przewanie oddzielnie
od innych jednostek, takich jak korpusy legionistw. Jednak bro i amunicj
dostawali od Chorwatw. Syszaem od powracajcych, e walczyli z Serbami,
ale te z boniackimi muzumanami, pomimo e muzumanie byli w SS podczas II
wojny wiatowej. Walczyli przeciw komukolwiek, jeli by pretekst do zabijania.
Notowali, ilu Serbw zabili, aby dosta proporcjonalne wynagrodzenie od
Chorwatw, ale dostali prawie nic, nie liczc bezcennego dowiadczenia.
Hasselbach nie walczy w Chorwacji: Nie widziaem powodu ryzykowa
yciem dla innego narodu. Byem zainteresowany tylko potencjaem
odzyskiwania z frontu rekrutw zaprawionych w boju. Same walki w Jugosawii
mnie nie interesoway. Organizowaem wic obozy pwojskowe i pomagaem
zapewni szkolenia, testowaem rekrutw z pomoc kilku sympatyzujcych osb
z Bundeswehry [...] Rekruci nauczyli si uywa bro strzeleck, jak j rozbiera,
czyci i skada. Mieli szkolenie o rodkach wybuchowych oraz wiczenia
w rzucaniu granatw i uyciu rusznic. Wzorowalimy nasz program szkoleniowy
na wiczeniach Bundeswehry i na tym, co moglimy zoy ze starej szkoy
Waffen SS, posugujc si podrcznikami i pamici naszych emerytowanych
poplecznikw z SS. Jednak podstawowym rdem do naszego szkolenia bya
armia Federalnych Niemiec Zachodnich.
W tym samym okresie zachodnie media zaprztaa ich wasna dziaalno
faszystowsk. Prof. dr Howard Adelson: Jeli Serbowie s gotowi zrobi wyom
w obronie cywilizacji przed narodzeniem faszyzmu na nowo, powinnimy im
pogratulowa, a nie atakowa ich (Jewish Press 24.6.1994). W latach 1980tych
i 1990tych ocjalna prasa i telewizja podjudzay przeciw narodowi serbskiemu
twierdzc, e to Serbowie, a nie Chorwaci i muzumanie boniaccy s nowymi
hitlerowcami w Europie. Po takim praniu mzgw, nie ma szans prostowanie
faktw, kto naprawd jest faszyst w byej Jugosawii. Serbowie nie byli w stanie
odeprze faszu. W kocu sami uwierzyli w propagand i przyznaj si do nie
popenionych zbrodni. Podobne zagroenie wisi nad Polakami. Propaganda
odwraca role oprawca-oara.
Niemiecki rewizjonizm moe wsppracowa z syjonistami, bo obie
grupy d do wybielenia wasnych zbrodni. Syjonici wadaj du czci
midzynarodowych mediw (rozdzia pt. Obrazki, ktre zmyliy wiat), wic
mog uycza amw niemieckim rewizjonistom. Propaganda nt. obozw
koncentracyjnych wypyna w Parlamencie Europejskim na 60-t rocznic
Auschwitz. Byo to szokujce i bolesne dla upionych Polakw w kraju, podczas
gdy nasi intelektualici na emigracji alarmuj o tym od lat. S te roszczenia
ziomkw do rdzennie polskich ziem. Za syjonici maj przemys Holokaustu
erujcy na milionach ydowskich oar, ktre skazali na mier we wsppracy
279

NATO na Bakanach

z hitlerowcami. Syjonici ukrywaj take zbrodnie ydowskie na Polakach

do czasu zerwania paktu Ribbentrop-Mootow oraz po objciu wadzy przez
komunistw. Dlatego pojawiy si oskarenia Polakw o nie popenione zbrodnie
na Niemcach i ydach, ktrym towarzysz naciski, bymy uderzyli si w pier.
Rwnolegle do presji ws. Jedwabnego, odezway si gosy, e trzeba ujawni
bydgosk Krwaw Niedziel. Blutsonntag na pocztku wrzenia 1939 r. (data
faszowana obecnie na 1938 rok!) by propagandow masakr autochtonw przez
hitlerowcw, celem odwrcenia uwagi od napadu na Polsk. Krystyna Wesoek
(Nasz Dziennik 14.10.2000): W spoeczestwie niemieckim nadal funkcjonuje
niebezpieczna obiegowa opinia o krwawej rzezi dokonanej przez Polakw.
Sugeruje si nam, by mwi na ten temat, a to ju druga poowa drogi w sukcesie
przypisywania nam winy. Czemu ma suy to oczernianie? Wszak Zwizek
Wypdzonych w RFN skupia ju 2 mln czonkw, a Hubert Hupka apeluje, aby
ukara winnych mierci tysicy Niemcw po drugiej wojnie wiatowej.
Dokd po Chorwacji i Sowenii?
Fischer zasugerowa w Bundestagu (11.10.2000), e Bundeswehra powinna
na stae wej do resztek Jugosawii, aby czuwa nad demokracj, przestrzeganiem
praw czowieka przez Serbw i pokojem na Bakanach. Wiadomo pokazaa si
w niemieckim serwisie Associated Press i znikna: Zjednoczone Niemcy ponosz
specjaln odpowiedzialno za stabilizacj demokracji na Bakanach w Serbii.
Demokracja jest podstaw trwaego pokoju. Zaczo si od neoustaszw w latach
1960tych. W tym czasie niemieckie suby wywiadowcze Bundesnachrichtendienst
(BND) rozpoczy systematyczn rozwalank na Bakanach. Pniej doczyy
suby specjalne Austrii, pastw skrajnego islamu, a w kocu CIA, gdy Bakany
stay si interesujce dla USA. Wynikiem wsplnych trudw byo odczenie
Sowenii i Chorwacji od Jugosawii na pocztku lat 1990tych.
Handel broni niemieck kwit podczas bratobjczych wojen w rozpadajcej
si Jugosawii, a wojska kanadyjskie ONZ widziay, jak w atakach przeciw
serbskiej ludnoci w Krajinie, niemieccy najemnicy krlowali w mordach,
gwatach i innych zbrodniach (rozdzia pt. Wrd chorwackich braci). Niemcy
pierwsze uznay Chorwacj, nowe pastwo bakaskie zbudowane na tradycjach
faszyzmu, rasizmu i okruciestwa. Drugi by... Watykan. W momencie uznania
Chorwacji, jej konstytucja gosia, e nowe pastwo jest tylko dla Chorwatw.
W imi czystoci rasowej zamordowano tysice Serbw, a setki tysicy musiay
si wynie. Inni zostali pod warunkiem przejcia na katolicyzm.
Udzia BND w rozamie Jugosawii zacz si w 1962 r. wykorzystujc rys
w partii komunistw Tity. BND zacz kontaktowa si z midzynarodow sieci
ustaszy w USA, Niemczech, Austrii, Kanadzie, Argentynie i Australii, gdzie
znaleli schronienie mimo procesw zbrodniarzy wojennych w Norymberdze
i Jugosawii. Poczwszy od lat 1970tych, BND przyczyni si do rozpadu federacji
280

Niemiecka propaganda nowo-wojny

Jugosawii, cile wsppracujc z separatystami w republice Chorwacji. Stamtd

komunistyczni nacjonalici chorwaccy inltrowali federalny aparat pastwa
z pomoc BND, wywiadu austriackiego i midzynarodowych ustaszy. Kiedy Tito
odkry spisek, inltracja zasza tak daleko, e prby reorganizacji nie zaszkodziy
sieci chorwackich separatystw wewntrz aparatu federacyjnego. Czonkowie
sieci systematycznie zmierzali do odczenia Chorwacji.
BND wpywa na opini publiczn Jugosawii, wsppracujc z naczelnymi
redaktorami i dziennikarzami. Wojna informacyjna i prace nad rozamem
byy tak zaawansowane, e w 1991 r. wmieszany by nawet przewodniczcy
chorwackiego zwizku dziennikarzy, Ante Gawranowi. Po mierci Tity grupa
skupiona wok jego przyjaciela Krajaczicia, ukrytego separatysty chorwackiego
w rzdzie federalnym, spotkaa si z BND i midzynarodwk ustaszy, aby
nakreli dalsz strategi rozbiorw Jugosawii.
W latach 1980tych agenci BND w Jugosawii nawizali kontakty
z przywdcami komunistycznymi w Sowenii (szczeglnie z ich szefem
bezpieki w rzdzie federalnym Tity) oraz z CIA i innymi tajnymi subami.
Od 1984 r. BND popierao kampanie przeciw armii federacji Jugosawii,
np. magazyn Mladina opublikowa cile tajne materiay o gotowoci armii
w Sowenii. Milan Kuczan, pniejszy prezydent Sowenii, przekaza dokumenty
dziennikarzom niemieckim. Rzd Niemiec inicjowa i aprobowa dziaania
polityczne zmierzajce do podziau Jugosawii, np. prezydent Weizscker spotka
si prywatnie z Matem Mesztrowiciem, synem znanego rzebiarza chorwackiego,
zapewniajc go o poparciu Niemiec dla separatystycznych wysikw Chorwacji.
Politycy Jugosawii byli niezmiernie zdziwieni, gdy Mesztrowi by czonkiem
ustaszowskiej diaspory w USA.
Wsppraca sub niemieckich z emigracj Chorwatw i ustaszw oraz
z bezpiek Jugosawii zdominowana przez chorwackich separatystw zostawia
lad rwnie w aferze pastwowego przedsibiorstwa naftowego Jugosawii,
INA. Z pomoc tych grup czonek dyrekcji INA w Zagrzebiu uciek do Niemiec,
skd telewizja pokazywaa go i kilku kolegw jako biednych, przeladowanych
dysydentw. Tymczasem zabrali ze sob rwnowarto kilku milionw USD
z kasy przedsibiorstwa.
Wydarzenia ostatnich dziesicioleci nieuchronnie doprowadziy do rozpadu
niegdy potnej Jugosawii, przy czym wielu znanych politykw i biurokratw
zamao przysigi wiernoci krajowi spodziewajc si wysokich stanowisk
w nowych pastwach budowanych na trupie Jugosawii. BND mia wasne
listy i skrycie organizowa kandydatw spord neo-ustaszw i komunistw
Jugosawii. Kiedy Chorwacja uzyskaa niepodlego, przywdcy zasueni
w rozamie zostali jednak oszukani, gdy syn Franjo Tudmana obj suby
bezpieczestwa w pastwie ojca. Ich miejsca zajli modzi protegowani,
bezwzgldnie lojalni swym zagranicznym sponsorom.
281

NATO na Bakanach

Chorwaci byli wdziczni Niemcom za pomoc w oswobodzeniu. W dniu

ogoszenia niepodlegoci (23.6.1991) w caej Chorwacji rozbrzmiewaa pie
Danke Deutschland (Dziki Wam, Niemcy). Wdziczni Chorwaci wybudowali
pomnik Hansowi Dietrichowi Genscherowi za dugotrwa polityk poparcia
sprawie chorwackiej niepodlegoci.
Niemcy zbroili Chorwatw, na czym Sowenia zarabiaa przed secesj 2
mld USD rocznie i prawdopodobnie znacznie wicej podczas pniejszych
bratobjczych walk w Boni i Kosowie. Czy sukces gospodarczy Sowenii polega
na lepszych poradach od niemieckich ekspertw ni otrzymaa Polska? Profesor
ekonomii na Uniwersytecie Stanu Waszyngton, Kazimierz Poznaski dziwi si
w polskim bestsellerze Wielki przekrt, e Sowenia zdoaa zachowa wikszo
bankw i majtku narodowego we wasnych rkach, podczas gdy Polska pobia
wiatowe rekordy pod wzgldem oddawania majtku obcym za bezcen. Wobec
zalania polskiej gospodarki i rodkw przekazu przez kapita niemiecki trudno
nie podejrzewa Niemiec o knowania podobne jak na Bakanach.
Psycho Truppe
Ok.750 onierzy batalionu dziaa informacyjnych (Opinfo) w Bundeswehrze
ju w 2002 r. szo ladami ich kolegw z II wojny wiatowej, ktrzy sngowali
meldunek z Radia Gliwice o napadzie polskim na miejscowych Niemcw.
Najliczniejsi s technicy radiowi, specjalici od wideo, komputerowcy, dziennikarze
i inne specjalnoci niezbdne w prowadzeniu wojen psychologicznych
i propagandy o pokojowych Niemcach i ich humanitarnej Bundeswehrze.
Batalion wsppracuje z organizacjami podejrzewanymi o kontakty z tajnymi
subami podali niezaleni niemieccy analitycy w padzierniku 2002 r.
Opinfo czy uprzedni dziaalno pt. wojna psychologiczna i obrona
psychologiczna (Psychologische Verteidigung, PSV). Udowodniono powizania
byego czoowego nazisty niemieckiego ze subami psychologicznymi
Bundeswehry. Natomiast PSV przemianowano i przeorganizowano do
zada agresywnej propagandy w ramach Stowarzyszenia Bada Problemw
Wspczesnych. Ocerowie batalionu Opinfo czerpi dowiadczenie z lekcji
hitlerowskiej propagandy. Dali temu dowd w licznych referatach, np. hitlerowsk
gadzinwk Radio Humanity w czasie okupacji Francji okrelili jako podajc
fascynujce pojcie o wspczesnej historii.
W wyniku licznych skrytych dziaa, ktre po wypyniciu na wiato dzienne
okazay si szpiegostwem, sztab Bundeswehry by zmuszony do reorganizacji
pod koniec lat 1980tych. PSV tymczasowo osabiono i przeniesiono do armii.
Militaryzacja zjednoczonych Niemiec wskrzesia Psycho Truppe. Zainstalowano
stacj nadawcz w Rajlowacu pod Sarajewem. Atak na Jugosawi i rozjazdy 10
tys. Soldaten po frontach nowo-wojen znacznie zwikszyy zadania niemieckim
specom od dezinformacji i destabilizacji, gwnie poprzez rodki masowego
282

Niemiecka propaganda nowo-wojny

przekazu. Nowa dziaalno skupia si w Orodku Dziaa Informacyjnych

(Mayen/Rhineland Pfalz).
Psycho Truppe utrzymuj wizy z agendami rzdowymi Niemiec, ktre
zajmuj si zagranicznymi mediami i subami tajnymi. Na konferencji w maju
1999 r. Psycho-dowdca, Christian Bader pokaza si razem z wyspecjalizowan
organizacj International Media Assistance. Ta prywatna organizacja wspdziaa
z International Association of German-speaking Media, ktr zaoy Werner
Bader. Zaoona przez BND, ta ostatnia jest obtym rdem informacji dla
niemieckiego wywiadu za granic.
Co teraz robi suby informacyjne Niemiec, wida np. w propagandzie
Deutsche Welle, ktra 1.2.2005 r. pokazaa dobre uczynki niemieckiego
KFOR w Kosowie, ale przemilczaa haniebn bezczynno 3,8 tys. onierzy
z niemieckiego kontyngentu KFOR, gdy w marcu 2004 r. albaska tuszcza na
ich oczach zamieniaa bezcenny Prizren w gruzy i zgliszcza. Czy gra komputerowa
rozprowadzana przed ostatni rocznic wrzenia 1939 r. to te dzieo Psycho Truppe?
Sprzedana w p-milionowym nakadzie w jzykach niemieckim i angielskim,
take wprowadzona na rynek polski, gra przedstawia Polsk jako najedc na
bogobojn Rzesz Hitlera, a polskich onierzy jako tchrzw i pijakw.
Volk
Niemiecka polityka rewizjonizmu, ktrej rozpdu nadao udane tuszowanie
w procesie rozamu Jugosawii, opiera si na ideologii Volku. Rozwinwszy si
z wewntrznej prby zdeniowania siebie jako nard niemiecki, w ostatniej
wierci XIX wieku, ideologia ta wspiera niemieckie roszczenia do ekspansji
i mocarstwowoci. Organizacje kulturalne Niemiec zaczy organizowa
mniejszoci niemieckie za granic, jako narzdzia ekspansji. Powoujc si na
prawo do samostanowienia, okrelone na podstawie lozoi Volku, aneksje
dokonywane przez cesarstwo niemieckie miay osabi lub rozwodni inne
pastwa narodowe oraz umacnia niemieckie prawo do dominacji nad innymi.
W okresie midzywojennym, rewizja granic niemieckiego imperium
bya oczkiem w gowie rzdw i partii Republiki Weimarskiej. Popierano tzw.
niemieckie mniejszoci za granic i skaniano je do polityki separatystycznej,
podkopujcej suwerenno pastw-goszczcych Niemcw etnicznych.
Stworzono w tym celu rozbudowan sie pozornie prywatnych organizacji, ktre
jednak wspiera nansowo rzd. Nazici przejli t struktur. Instytuty naukowe
opracoway plany wchonicia zagranicznych Niemcw do Rzeszy. W celu
wykonania zadania, nazici masowo mordowali Sowian i eksterminowali
ydw. Zwycizcy II wojny wiatowej przesiedlili Niemcw z byych terenw
niemieckich i etnicznych. Aby na zawsze zapobiec zagroeniu granic pastw
europejskich przez niemiecki rewizjonizm, planowano nie dopuszcza do
roszcze niemieckich.
283

NATO na Bakanach

Jednak, skryci przed okiem publicznym, chronieni przez urzdnikw

pastwowych, aktywici Volku szybko odrodzili si w Republice Federalnej
Niemiec. Wydawali wiele publikacji, w ktrych powtarzao si prawo do ojczyzny.
Jednoczenie, z pomoc rzdu odbudowywano Verein fr das Deutschtum im
Ausland (VDA, Zwizek dla Niemieckoci za Granic), Uni Pan-europejsk
(PEU) i mnstwo ziomkostw. Wczajc ide zjednoczonej Europy do polityki
rewizjonistycznej Volku, organizacje te pragny odcign uwag od swych
celw narodowych i pozoroway oczyszczenie swych podstaw ideologicznych.
Transformacje w Europie rodkowo-wschodniej pod koniec lat 1980tych,
otworzyy Niemcom bramy do nowej polityki zagranicznej. Orem Berlina s
znowu niemieckie grupy etniczne pozornie niezalene od rzdu, a katalizatorem
separatyzmu i terytorialnego rozamu prawo mniejszoci (nie tylko niemieckich)
do samostanowienia. Pod kamuaem europejskoci, wyaniaj si instytucje,
z ktrych wyazi niemiecka stronniczo. Ich dziaalno na rzecz praw
czowieka w obcych krajach, suy osiganiu celw hegemonii Niemiec
w Europie.
Naley zatem przyjrze si fundacjom i organizacjom niemieckim dziaajcym
w Polsce. Centrum Przeciw Wypdzeniom w Berlinie, Pradze lub Wrocawiu
nie wystarczyoby niemieckim rewizjonistom. Rozwaali wic na pocztku
2004 r. utworzenie sieci rnych powizanych ze sob punktw, ze Zgorzelcem
jako gwn miejscowoci, a ekspozytur we Wrocawiu. Propozycja opiera
si na dokumencie Grupy Kopernik, wsplnego tworu niemieckiego Instytutu
Polskiego w Darmstadt i Instytutu Niemiec i Europy Pnocnej w Szczecinie.
Grupa obraduje od 2000 r. niepublicznie i poufnie. Do Grupy nale niemieccy
i polscy specjalici, ktrzy identykuj aktualne, utajnione i potencjalne problemy
zrozumienia i porozumienia, sprzecznoci w interesach, punktw spornych oraz
koniktw w stosunkach niemiecko-polskich.
Przedstawiona w Monachium przez ministra spraw wewntrznych, Schily,
propozycja kopernikowcw przewiduje we Wrocawiu upamitnienie wysiedlenia
Polakw z Ukrainy. Popiera to Markus Meckel, czonek SPD od polityki
zagranicznej. Byby to gest w stron ugrupowa w Warszawie, ktre chc
wytoczy roszczenia na wschd i poudniowy wschd. Ponadto, europeizacja
Centrum, poruszajc prawo do ojczyzny, podparaby prawa specjalne dla
niemieckojzycznych mniejszoci etnicznych. Grupa Kopernik miaa przekaza
opracowanie koncepcji radzie, do ktrej prezydenci Niemiec i Polski powoaliby
osobistoci z politycznym i moralnym autorytetem.
Bolesaw Grabowski poda w biuletynie (nr 4, marzec 2005) Stowarzyszenia
Stronnictwa Narodowego (58-309 Wabrzych, ul. Duga 59/8, tel. 074/66577-35 stanisawbulza@op.pl), na czym polegaj niemieckie mniejszoci. Po
upadku komuny powstaa nagle na lsku mniejszo niemiecka, za paszport
284

Niemiecka propaganda nowo-wojny

umoliwiajcy prac. Nie znajc jzyka, lzacy s w Niemczech i Holandii

wykorzystywani i oszukiwani. Dochodzi do rozbicia rodzin, rozwodw,
demoralizacji modych. rednie i mode pokolenie coraz czciej nie chce mie
nic wsplnego z mniejszoci niemieck. Potwierdzaj to kolejne gosowania:
liczba oddanych gosw na Niemcw spada. Mimo to pynie szeroki strumie
EUR i zotwek od wadz polskich i niemieckich.
Jzyk niemiecki zawsze by obcy na lsku. Ministerstwo Edukacji w 2000
roku dao 10 mln Z subwencji na podrczniki do niemieckiego, czyli na
germanizacj, zamiast na szkolne biblioteki, pomoce naukowe i doywianie
dzieci bezrobotnych. Ksia pod naciskiem Kurii w Opolu odprawiaj msze
i wygaszaj kazania amanym niemieckim jak przed wojn. Opolska mniejszo
niemiecka nie osiga w wyborach do Sejmu progw wyborczych, wic jest
lepiej traktowana ni ludno polska. Pismo Schlesisches Wochenblatt dostao
z Ministerstwa Kultury 853 tys. Z a w kraju brakuje funduszy na nasz kultur.
W wojewdztwie opolskim rzdzi koalicja SLD i mniejszoci niemieckiej, ktra
obsadzia intratne stanowiska w administracji. Malejca liczebnie mniejszo
niemiecka na lsku bezczelnieje, a cignicie goda z polskiego urzdu czy
antypolskie ksiki potwierdzaj ich but.
Liderzy SLD oskaraj swojego koalicjanta, Ryszarda Galle, e w rozdziale
rodkw z UE preferuje gminy zamieszkae przez mniejszo. Lider organizacji
mniejszoci, DFK (Deutscher Freundchaftskreis), pose Henryk Krl
(nazywajcy si Krollem): Nas naprawd nie obchodzi Rzeczpospolita, nas
obchodzi Opolszczyzna (Gazeta Opolska 11.2.2005) Ale zotwki od podatnikw
Rzeczpospolitej s zapewne w porzdku. Wydziay gospodarcze w Urzdzie
Marszakowskim opanowaa mniejszo niemiecka, ktra nie jest zainteresowana
rozwojem gospodarczym Opolszczyzny.
Liderzy DFK chyba zapomnieli o ludobjczej wojnie Hitlera, ktrego wybrali
Niemcy, w wolnych wyborach. Kroll spotyka si z Rudim Pawelk, ktry chce
w sdzie dochodzi roszcze Niemcw wysiedlonych ze lska. Przybywa tam
nazistowskich pomnikw. Zdominowana przez Niemcw rada miasta Olesno,
nadaa zespoowi szk dwujzycznych nazw Noblistw lskich. Twrc
cyklonu B dla obozw zagady by lski nobilista, Fritz Haber. Przewodniczcy
rady miejskiej w Olenie, Enrenfrid Dittman o Haberze: swoj drog, kademu
mona przypi jak atk. Jakby mier milionw ludzi od gazu byo bagatel!
W Szczedrzyku w 2002 r. wyryto na pomniku DFK i Hitlersee, nazw wioski
z okresu III Rzeszy. W Dziewkowicach k. Strzelec Opolskich, gdzie sotys jest
dziaaczem DFK, powiewaa aga hitlerowska ze swastyk. Wydawane na Grze
w. Anny Unser Oberschlesien publikuje artykuy bronice elaznych krzyy,
ktre kojarz si z nalotami Luftwaffe na miasta i wsie w 1939 r.
285

NATO na Bakanach

Rachunki
Wyazi te manewrowanie w ramach NATO, co widzimy w humanitarnym
wyjciu Bundeswehry na zagraniczne fronty na Bakanach, gr polityczn
niemieckiego KFOR w Kosowie oraz oparte na tym dania dozbrajania
i reorganizacji si zbrojnych Niemiec. Nard odpowiedzialny za pi wojen,
poczwszy od lat 1860tych i mier ponad 50 mln w dwu wojnach wiatowych,
raptem utraci wschodnie ojczyzny. Tylko ostatnia wojna przyniosa mier
7 mln Polakw. Musimy take wliczy: inwalidztwo, cierpienia oraz urazy
psychiczne pokutujce do dzi, przymusow prac (zrekompensowan
symbolicznie), dewastacj elit intelektualnych, kultury i zabytkw, zniszczenie
miast, infrastruktury, przemysu i rolnictwa, oraz wykorzenienie milionw
przesiedlonych Polakw.
Niemieccy planici atomistyki i drogwki licz kilka milionw EUR za jedno
ycie ludzkie. W takim rozrachunku, za 7 mln ludzi naley si nam co najmniej
pardziesit tysicy miliardw EUR. Gdyby Niemcy mieli zrekompensowa
Polakw, poszliby z torbami na wiele pokole (To Serbia via Poland, www.
aeronautics.ru/archive/yugoslavia/bein/). Rzecznik polskiego ministra spraw
zagranicznych, Bogusaw Majewski, nadmieni martwice sygnay z Niemiec,
coraz czciej przedstawiajcych siebie, jako oar wojny. Polskie rachunki za
wojn pozostaj niezapacone, podczas gdy Niemcy usiuj przekama histori,
by si na zawsze pozby przygniatajcego dugu materialnego i moralnego.
Nie udmy si, e polskie obozy koncentracyjne, czy polska wina za
Holokaust, czy te napad Polski na pokojow III Rzesz to wybryki prasowych
ejtuchw. Jako cz strategii roszczeniowej, s popierane przez rzd niemiecki.
Federalny prezydent Johannes Rau stwierdzi w Gdasku (29.10.2003): nie
moe by wicej miejsca na roszczenia materialne, wzajemne oskarenia
i wyrwnywanie zbrodni i strat. Prezydent Kwaniewski si pod tym podpisa.
Podpisa si te pod polsk win za Holokaust. Odwracajc rol winowajcy
i oary, tak Niemcy jak i syjonici d do wybielenia swoich zbrodni z II wojny
wiatowej, znacznej korzyci materialnej i zyskania zaufania wiatowej opinii
przed dalszymi podbojami.
Niemcy zamierzaj wprowadzi roszczenia narodowe na paszczyzn
indywidualn. Wysiedleni zza Bugu mog mie bezporednie pretensje do Stalina
i aliantw, a nie Niemcw, a swych praw do utraconych przedwojennych ziem
na wschodzie, Rzeczpospolita moe dochodzi od byych republik ZSRR. Rau
popiera sdowe dochodzenie praw Niemcw do wasnoci wywaszczonej po
wojnie. Wtrowa Hitlerowi: Nie mamy roszcze terytorialnych, podczas gdy
Niemcy pr na Wschd, na razie politycznie i gospodarczo. W przemowie do
Zwizku Wypdzonych w ich Dniu Ojczyzny, Rau prbowa wybieli hitlerowskie
okruciestwo przyrwnujc jego wag do wysiedle Niemcw. Prezydent Niemiec
obarczy nawet aliantw zbrodniami Hitlera i zaatakowa ukad poczdamski.
286

Niemiecka propaganda nowo-wojny

Niemieckie roszczenia wynosz cznie 19 mld EUR, tylko na ziemiach

polskich. Niemiecki minister spraw zagranicznych, Joschka Fischer
i przewodniczcy ziomkostw, pochwalili tre deklaracji i aprobat przez polskiego
prezydenta. Deklaracja pozwala Niemcom nadal naciera na podstawy ukadu
poczdamskiego, ktry ustali granice Niemiec. Deklaracja wyklucza jednoczenie
roszczenia Polski do Niemiec, ale czyni nas odpowiedzialnymi za majtki utracone
przez wysiedlonych Niemcw w wyniku ustale politycznych, w ktrych nie
partycypowalimy, a ktrym winni s Niemcy, przez zaczt i przegran wojn.
Zagraniczniacy
Rewizjonizm niemiecki stoi oci w gardle nie tylko Polakom. Przywdca
wgierskiej opozycji i byy wgierski premier, Wiktor Orban wezwa Czechy
i Sowacj do anulowania dekretw Benesza z 1946 roku, ktre zalegalizoway
wysiedlenia Niemcw i Wgrw z Czechosowacji. Na spotkaniu (19.12.2003)
z Hans-Gertem Poetteringem, przywdc niemieckiej partii CDU, Orban
potwierdzi wsplne przystpienie obu partii do wsplnej kampanii wyborczej
do Parlamentu Europejskiego w 2004 r. Hiszpaskich socjaldemokratw, ktrzy
po bombardowaniach pocigw w Madrycie wygrali wybory, take zaoyy
i nansoway interesy niemieckie. Nowy premier Hiszpanii mia spaci
niemieck pomoc, zdradzajc Polsk, ktrej poprzedni rzd hiszpaski obieca
poparcie w walce przeciw niemieckim daniom odnonie konstytucji UE.
Niemcy kryj si te za napiciami wgiersko-rumuskimi. Szukajc
w Berlinie wsparcia dla autonomii i separatyzmu, zwizki zagranicznych Wgrw
zdaj si na organizacje narzdzia niemieckiej polityki. Budapeszt uwaa, e
odpowiada za zagranicznych Wgrw. Jzykiem wgierskim posuguje si ok. 1,6
mln osb w Rumunii, 600 tys. w Sowacji, 350 tys. w Serbii, 200 tys. na Ukrainie
i 32 tys. w Chorwacji i Sowenii. Obszary, na ktrych obecnie yj te osoby, do
1920 r. naleay do Wgier, a na mocy umowy pokojowej przydzielono je innym
pastwom. Polityka mniejszociowa Budapesztu wzoruje si na niemieckiej,
domagajc si szczeglnych praw dla wybranych mniejszoci. W serbskim Kosowie,
Niemcy popieraj z kolei wybran wikszo, bo tak pasuje to ich polityce.
Gwne zwizki zagranicznych Wgrw s czonkami Federalnej Unii
Europejskich Mniejszoci Narodowych, ktra dysponuje niemieckimi pienidzmi.
Unii mniejszoci zarzucono, e prowadzi interesy niemieckiej polityki
zagranicznej, propaguje polityk etniczn i troszczy si o separatystyczne sprawy
w Europie Wschodniej. Organizacja wspdziaa porednio z Berlinem, ktrego
celem jest pokonanie granic midzy Atlantykiem a Uralem nowa nazwa dla
Drang nach Osten.
Laszlo Koever, wsppracownik Orbana, skontrastowa pokojowe denia
autonomiczne Wgrw etnicznych, ze zbrojnym separatyzmem w Jugosawii:
Widzimy jednake, e ci, ktrzy nie lkali si sign po bro i przemoc, [duo
szybciej] mogli osign o wiele wicej ni my. Czy byo wic to warte? Istotnie,
287

NATO na Bakanach

najpierw Sowenia, nastpnie Chorwacja nielegalnie, z wieloletni pomoc

Niemiec i krwawo (broni dostarczon m.in. przez Niemcy) odczyy si od
Jugosawii, a Niemcy jako pierwsze je uznay.
W porozumieniu z rzdem Rumunii i Sowacji, Budapeszt postanowi
w 2003 roku: zagraniczni Wgrzy otrzymaj dokument, dajcy wgierskie
przywileje nansowe. Instytucje kulturowe i owiatowe mniejszoci wgierskich
dostan wsparcie. W grudniu 2003 r. parlament Wgier zgodzi si przyzna
wgierskie obywatelstwo zagranicznym Wgrom. Te dziaania stworz podstawy
do pocigni, ktre Berlin stosuje wobec Niemcw w Polsce i Czechach.
Budapeszt wsppracuje z dwoma najwikszymi ugrupowaniami etnicznymi:
drug co do wielkoci parti rzdzca w Sowacji oraz parti Wgrw rumuskich,
podtrzymujc obecny rzd w Bukareszcie (16.1.2004).
W Moskwie, Niemcy podobnie napieraj na demokracj i prawa czowieka.
Niemiecki minister spraw zagranicznych, Joschka Fischer, uda si do Putina,
teoretycznie ws. otwarcia konsulatu w Kaliningradzie. Prawdziwym powodem
by jednak niemiecki powrt na Prusy oraz parcie zachodnich przymierzy
wojskowych na Bliski Wschd i Rosj. Berlin wtrca si do spraw wewntrznych
Rosji, by zneutralizowa jej protesty. Napicia wewntrz po-radzieckiej Wsplnoty
Niepodlegych Pastw (WNP) stanowi poywk dla naciskw niemieckich
w celu osabienia Rosji. W Kaliningradzie powitay Fischera protesty, ktre
wskazuj na kontakty Berlina z terrorystami czeczeskimi, pragncymi (jak
terroryci albascy w Kosowie, w latach 1998-1999) inwazji NATO na Pnocnym
Kaukazie. Dawne osadnictwo niemieckie wypatruje w Kaliningradzie swej
pastwowoci. Konsultanci rzdu w Berlinie widz enklaw rosyjsk jako jedno
z pobliskich kruchych pastw i upatruj Kaliningrad na siedzib niezalenego
korpusu wojskowego UE, podobnie do korpusu w Szczecinie. Kaliningradzka
ziemia naleaa do batyckich ludw midzy Wis i Niemnem, ktrych Krzyacy
zdziesitkowali w XIII wieku, a nastpnie zgermanizowali. Przedtem day si im
we znaki piastowskie prby chrystianizacji.
Maksymalny rozam
Regionalizacj zaprzono do polityki Niemiec take w Wojwodinie. Od
padziernika 2000 r. pozostajcy pod niemieckim wpywem Federalny Zwizek
Narodowoci Europejskich, rozszerzy dziaalno w Jugosawii. We wrzeniu
2001 r. jego kierownictwo rozpoznawao sytuacj w Suboticy (miasto Wojwodiny
na granicy z Wgrami), Nowym Sadzie i Belgradzie. Specjalici od grup
etnicznych oceniali organizacje mniejszoci pod ktem swej polityki. Zwizek
zorganizowa w Suboticy (maj 2002), doroczny kongres narodowoci, gdzie
analizowano wspprac ponad-graniczn. Wskazano, e jako region europejski
Wojwodina powinna przedeniowa si politycznie. Zwizek pomgby przy
okazji przeinterpretowa tradycyjne pojcie granicy.
288

Niemiecka propaganda nowo-wojny

Denie do autonomii, ujawnione ponownie z pocztkiem marca 2004 r.

wywoao ostre konikty w Wojwodinie. Sycha ju byo o jej odrywaniu,
gdy NATO bombardowao Jugosawi w 1999 r. Za pragnieniem wolnoci dla
mieszkacw Wojwodiny stoj niemieckie organizacje celujce w regionalizacj
Bakanw. Ich Inicjatywa z Suboticy, to atak na integralno terytorialn Serbii.
Ruchy separatystyczne Wojwodiny otrzymuj wsparcie niemieckie od dawna.
W 1993 r. niemiecki magazyn Ethnos stwierdzi brak midzynarodowej zgody na
przysze potwierdzenie Wojwodiny, jako czci skadowej Serbii, a zapobieenie
wojnie domowej wymagaoby maksimum autonomii dla Wojwodiny. Niemcy
pomogli wojnom domowym w Jugosawii, a Wojwodina akurat nie odegraa
w nich krwawej roli, mimo e bya w niewoli Serbii. Podobn retoryk
autonomia albo krew, stosuj ekstremici albascy w Kosowie.
Po natowskich nalotach pojawia si Reformatorska Koalicja Wojwodiny.
Jej rzecznik, Dejan Janca, ekspert prawa midzynarodowego, zada latem
1999 r. podziau Serbii na Wojwodin, Sandak, Kosowo, Serbi pnocnozachodni i Wielki Belgrad. Podzia taki pasuje take globalnemu islamizmowi.
Niemieckie Towarzystwo Poudniowo-Wschodniej Europy umoliwio Jancy
dyskusje nad pomysem na konferencji w listopadzie 2000 r. Obecni byli m.in.
przedstawiciel Europejskiego Orodka ds. Kwestii Mniejszoci (zaplanowanego
i utrzymywanego przez niemiecki rzd), a take wysokiego szczebla wgierscy
specjalici spraw zagranicznych. Budapeszt uchodzi za wielkiego ordownika
praw grup etnicznych. Pobudza te nacjonalistyczne konikty za pomoc Wgrw
etnicznych. Wrd 28 narodowoci reprezentujcych w Wojwodinie gwne
religie wiata, obok Serbw (55%) najliczniejsi s Wgrzy (15%), Sowacy,
Rusini, Rumuni, Bugarzy, Niemcy i Romowie. Jzyki 5 najliczniejszych grup s
urzdowe. Mniejszoci maj swe szkoy, pras i telewizj.
W 2002 r. Wojwodina zostaa penym czonkiem w unijnej komisji regionw
(Ausschuss der Regionen, AdR), jednym z najwaniejszych instrumentw Berlina
do wtrcania si w sprawy suwerennych pastw. Przyjcie Nowego Sadu do Sieci
Biur Naddunajskich, prowadzonej przez Niemcy, wzbudzio dalsze obawy o separacj
z niemieck pomoc. Dla Serbw, Inicjatywa z Suboticy jest atakiem na suwerenno.
Organizacje autonomiczne Wojwodiny dalej podsycaj napicia Inicjatyw z Suboticy.
Zamierzaj zwrci si do UE, aby odczy prowincj od Serbii.
Nawracanie a la ustasze
Podobne dziaania wida odnonie Kosowa. Monachijski Orodek
Politycznych Nauk Stosowanych, jeden z najwaniejszych w Niemczech
orodkw myli w polityce zagranicznej, domaga si, by Serbia raz na zawsze
scedowaa suwerenno Kosowa na ONZ. Pose CSU, Michael Glos: zblienie
wrogo nawzajem nastawionych grup etnicznych, Serbw i Albaczykw to kcja:
wielo-kulturowe spoeczestwa s bardzo trudnym przedsiwziciem, ktrego
289

NATO na Bakanach

Niemcy nie powinny wybiera za model. Dobrze, e Niemcy nie mieszaj si

do Kanady, wzorca wielo-kulturowoci. Opozycja CDU-CSU da rozwizania
kwestii tak szybko, jak tylko mona. Berlin musi zaangaowa si na rzecz jasnego,
realistycznego planu dziaania. Opozycyjny rzecznik spraw zagranicznych,
Lamers, ju w 1999 r. postulowa, eby porzuci kcj Kosowa wieloetnicznego
i podzieli prowincj na mniejsz cz serbsk i wiksz albask.
Rnica pocigni secesyjnych w porwnaniu z Wojwodin polega tylko
na tym, e Niemcy s w Kosowie obecne wojskowo. Terroryzm kosowski pasuje
im. Niemcy nie ponieli adnych strat w pogromach Serbw kosowskich przez
albaskich faszysto-islamistw w marcu 2004 r. (rozdzia pt. Kristallnacht 2004).
Pozostae jednostki KFOR miay 188 rannych (Chronicle Herald 19.4.2004).
Po zajciach, gwnodowodzcy NATO w Kosowie, niemiecki genera
Holger Kammerhoff, nazwa neonazistw etnicznymi albaskimi ekstremistami.
3,8 tys. onierzy Bundeswehry (ok. 1/5 KFOR) nie zdoao jednak ochroni
Prizrenu pery wielokulturowoci. Przygldali si, jak albascy bandyci podpalili
Klasztor witych Archaniow i taczyli na grobowcu cesarza Duszana.
Wadze prawosawne Kosowa miay kontrakt z Bundeswehr na ochron
cerkwi i siedziby biskupa: to nie pierwszy i chyba nie ostatni niedotrzymany
kontrakt w prowincji Kosowo [...] jestemy zszokowani brakiem jakiejkolwiek
prby ochrony nawet jednego obiektu prawosawnego w Prizrenie ze strony
armii niemieckiej w Prizrenie. Podczas gdy ich koledzy w innych oddziaach
ryzykowali yciem, Niemcy w Prizrenie pozwolili motochowi spali cerkwie,
zniszczy freski i zrabowa relikwie. Niestety dwch Niemcw, dowdca NATO
w Kosowie, Holger Kammerhof i szef policji UNMIK, Stefan Feller [...] naley
do midzynarodowych przedstawicieli najbardziej odpowiedzialnych za tak
okropne nastpstwa pogromw w ubiegym tygodniu. Koci bdzie nalega na
ich rezygnacj oraz wyniesienie si niemieckiej jednostki z Kosowa na zawsze.
Serb, ktry straci dom w dzielnicy Potkaljaja: Mielimy nadziej, e Niemcy
oka inn twarz ni w II wojnie wiatowej. Widzimy jednak identyczny wzr
postpowania. Hitlerowska dywizja Albaczykw kosowskich eksterminowaa
Serbw i Macedoczykw, www.kosovo.com/skenderbeyss.html.
Niemcy zabronili mnichom ze zniszczonego klasztoru w. Archaniow rozbi
namioty i zacz odbudow. Dowdca niemiecki na Prizren, pk Hintelmann,
zabroni powrotu ze wzgldw bezpieczestwa, a jeli mnisi nie posuchaj,
zanim dojdzie do porozumienia politycznego, zostan zatrzymani si. To
wskazywaoby na plan polityczny ONZ i NATO, dotyczcy dalszych zmian
skadu etnicznego w Kosowie. Klerowi w. Archaniow odmwiono prawa
odwiedzin wiernych. W bazie niemieckiej, przed pobitymi, wypdzonymi ze
spalonej dzielnicy Potkaljaje, zjawi si niemiecki ksidz protestancki z opatkami!
Wadze prawosawne przeyy szok z powodu tego przypadku nawracania
290

Niemiecka propaganda nowo-wojny

w momencie tragedii i blu. Zapytani przez Serbw, dlaczego nie mog mie
swojej mszy, Niemcy nalegali na msz w wykonaniu swego kapelana. Przeraeni,
i s nawracani, niektrzy Serbowie odmwili trzymania wiec i komunii, www.
kosovo.com/erpkiminfo.html 25 i 29.3.2004.
Episkopat Raszki i Prizrenu (25.3.2004): najbardziej stanowczo potpiamy
t skandaliczn akcj RACEGO NAWRACANIA przez [...] kapelana
niemieckiego. Apelujemy o ewakuacj Serbw prawosawnych z bazy wojsk
niemieckich, ktrych zachowanie przed i w tej ostatniej prowokacji przywoao
najboleniejsze wspomnienia z II wojny wiatowej. Wtedy ksia katoliccy
(w Chorwacji) wykorzystali cierpienie Serbw, wybawiajc ich od noy
nazistowskich ustaszy, by si da im komuni pod pretekstem ratowania
im ycia. Przymusowa komunia jest jednym z najokropniejszych przejaww
pogwacenia swobd religijnych.
Jak krliki
Reporterzy analizuj przyczyny klski Bundeswehry w pogromach Serbw:
Niemieckie wojsko uciekao, chowajc si w bazach, niczym krliki (Der Spiegel
3.5.2004; Daily Telegraph 9.5.2004). Siy zbrojne Niemiec nie miay absolutnie
adnych obiekcji przy napadzie na Jugosawi w 1999 r. amic midzynarodowe
konwencje o dziaaniach wojennych. Przez par miesicy, Luftwaffe w kompanii
lotnictwa NATO bombardowao ludno i obiekty cywilne. Pi lat pniej
zabrako odwagi. Zarzuty stany oci w gardle rzdowi Schrdera, ktry
przedtem chwali swe wojsko w Kosowie, m.in. za wietne stosunki z miejscow
ludnoci. Tradycje bratania si Albaczykw z Niemcami sigaj hitlerowskiej
dywizji albaskiej, SS-Skanderbeg (rozdzia pt. Wielko-Albanizm). Skadaa si
z paru tysicy Niemcw, kilku tysicy muzumanw z albaskich sekt bektaszi
i sunnitw oraz kilkuset katolikw albaskich.
Pogromy w marcu 2004 r. zniszczyy setki domw serbskich.
Skanderbegczycy zniszczyli ich tysice podczas II wojny wiatowej. W obu
przypadkach ulubionym celem zniszcze byy cerkwie i klasztory kosowskie.
Albaczycy kosowscy poparli nazizm, jako narzdzie do zaoenia Wielkiej
Albanii. Wraz z balistami, ktrych celem byo przyczenie Kosowa do Wielkiej
Albanii i wyczyszczenie regionu z prawosawia, skanderbegczycy zamordowali
kilkadziesit tysicy Serbw, a zmusili do ucieczki setki tysicy. Zbieno celw
tamtych i dzisiejszych ekstremistw albaskich oraz poparcie ich przez Niemcy,
s przypadkiem.
onierze Bundeswehry stacjonujcy w Prizrenie znaj zasady uycia siy
wojskowej: Masz prawo odeprze ataki na personel KFOR, wasno KFOR
i osoby pod ochron KFOR. Zabarykadowani ze zbiegymi pracownikami ONZ,
niemieccy policjanci w UNMIK bez skutku woali na pomoc Bundeswehr.
Drugiego dnia pogromw, posterunki UNMIK w Prizrenie uchroni od tragedii
291

NATO na Bakanach

przypadek: hordy skupiy si na niszczeniu obiektw kocielnych i dzielnicy

serbskiej. Hintelmann: Przywdcy demonstracji wiedzieli, e o ile nas nie
zaatakuj, nie moemy strzela [...] Nie mog rozkaza onierzom strzela do
tumu, w ktrym s dzieci. Kolumny demonstrantw, wcznie z kobietami i dziemi
zablokoway nam baz i odciy posiki. Albaczycy znali reguy zaangaowania
NATO i UNMIK. A moe taktyk omwiono wsplnie zawczasu?
Nadrzdni Hintelmanna: Jego jednostka susznie chronia najpierw ycie
ludnoci i pracownikw ONZ. Minister obrony, Peter Struck: oskarenia
o tchrzostwo to zupeny absurd. Wojsku nie wolno uywa gazw zawicych
ani kul gumowych. Minister spraw zagranicznych, Fischer: Nasze wojsko [...]
pod znaczn presj i z ogromnym ryzykiem, ocalio wiele osb. Taki priorytet by
prawidowy. Niemcy dopucili hordy do Klasztoru w. Archaniow. Delegacja
z bia ag podesza do posterunku, wyjania, e nie zrobi krzywdy Niemcom,
a tylko chce podpali klasztor. Niemcy umknli, zabierajc ze sob mnichw.
Wadze niemieckie wiedziay, e zawid wywiad KFOR i tajne suby szeregu
pastw. Na przyszo, dowdca KFOR, gen. Holger Kammerhoff ostrzeg: kto
zaatakuje enklawy serbskie lub obiekty kultury w Kosowie, skonfrontuje KFOR.
Raport niemiecki pisa o potrzebie dziaania w celu opanowania rozruchw.
Minister Struci chcia wyposay swe wojsko w gaz zawicy (zabroniony
konwencjami jako bro chemiczna) i rozpylacze pieprzu, ale trzeba by najpierw
zmieni niemieckie prawo, by w przyszych misjach midzynarodowych
Bundeswehra moga waciwie reagowa bez potrzeby uycia broni.
Materiay rdowe
1. Analizy polityki zagranicznej Niemiec, przemilczane w gwnym nurcie
niemieckim, www.german-foreign-policy-com
2. Piotr Bein To Serbia via Poland, rozdziay Ustashi, Until the Second Coming
oraz Crime and punishment www.aeronautics.ru/archive/yugoslavia/bein/, bez
zdj take na www.antic.org/YU4NSP/Piotr/index.html
3. Thomas Deichmann From Never again War to Never again Auschwitz:
Dilemmas of German Media Policy in the War against Yugoslavia [w] Degraded
Capability: The Media and the Kosovo Crisis praca zbiorowa pod redakcj Philipa
Hammonda i Edwarda. S. Hermana, Pluto Press, Londyn 2000
4. Rajko Doleek The European Community fomented the war in Bosnia oraz
The ofcial Germany as enemy number one [w] I Accuse! Praga, marzec 1999,
publikacja ksiki w Questions and Opinions Library tom 3 http://members.
tripod.com/Balkania/resources/geostrategy/dolecek_accuse.html#b12 oraz www.
srpska-mreza.com/ddj/Kosovo/articles/Dolecek.html
5. Eric Geiger Germans, Austrians Recruited: Neo-Nazis Help Croatians in
Bosnia [w] San Francisco Chronicle 5.4.1994
292

Niemiecka propaganda nowo-wojny

6. Ingo Hasselbach Fhrer Ex: Memoirs of a Former Neo-Nazi Chatto & Windus,
Londyn 1996
7. Rudolf Jaworek Wybacz im, Serbio! Aneks 1: Proces dezintegracji Jugosawii,
Wydawnictwo von borowiecky, Warszawa 2000
8. Dugie rce BND [w] Myl Polska 16-23.8.1998
9. German Bundeswehr Prepares for Psychological Warfare www.germanforeign-policy.com 23.10.2002
10. Is the German-Troops-In-Yugoslavia Dispatch Real? [w] Emperors Clothes
16.10.2000
11. Keine Anhaltspunkte fr Verfolgung: Wie die Bundesregierung Parlament
und ffentlichkeit ber die Lage im Kosovo tuschte [w] junge Welt 24.4.1999
www.jungewelt.de/1999/04-24/011.shtml
12. Policy regarding German nationality (Volkstumspolitik) www.germanforeign-policy.com/en/hist-archiv/dvp.php

293

Pod bombami NATO

Jak tylko bd do dyspozycji wystarczajce siy i pogoda pozwoli, instalacje
naziemne Lotnictwa Jugosawii i miasto Belgrad zostan zniszczone z powietrza
nieustannymi nalotami dzie i noc. Kiedy to zostanie zakoczone, pokonamy
Jugosawi Adolf Hitler
Rok po natowskich nalotach, komunikat rzdu Jugosawii (6.4.2000)
przypomnia: Dokadnie 59 lat temu, w niedziel 6.4.1941 roku, po zniewadze
protestami ulicznymi 27 marca, w ktrych Serbowie odrzucili umow swego
rzdu z pastwami Osi i obalili rzd, Adolf Hitler rozkaza bombowcom Luftwaffe
zniszczy stolic Serbii. Posypay si setki oar. II wojna wiatowa nabraa
rozmachu. Mdlmy si. To byo wystarczajce skojarzenie dla Serbw ywo
pamitajcych niedawne naloty. W obu wypadkach zostali ukarani za sprzeciw
wobec panw wiata. Rzecznik NATO Jamie Shea i generaowie bez zmruenia
oka mwili o szkodach ubocznych nalotw na ludno. Krcili przyparci do muru
o przypadkach na pewno nie pomykowych i nie mwili o rozamie w NATO
z powodu metod misji humanitarnej.
Na Jugosawi napady siy niewspmiernie silniejsze, z pastw w sumie
kilkaset razy potniejszych gospodarczo. Serbia = Dawid, NATO = Goliat oraz
Serbia jest maa, ale serce ma wielkie gosiy slogany w protestach w kraju
i za granic przeciw nalotom. 1,2 tys. samolotw i tysic Tomahawkw NATO
w 2,3 tys. nalotach na niemal tysic obiektw zrzucio 21,7 tys. t materiaw
wybuchowych, prbujc zama to serce. Zaiste jest ono wielkie, skoro potga
NATO nie zdoaa zama serbskiego morale ani armii przez 78 dni i nocy
bombardowa (rozdzia pt. Straty wojskowe). Ich przywdcy polityczni i wojskowi
oraz media tylko dlatego nie stanli przed trybunaem zbrodni wojennych, e jest
on dla pokonanych. NATO popenio zbrodnie wojenne, celowo atakujc cywilw.
Alarmy przeciwlotnicze ogoszono 146 razy i trway cznie 774 godziny.
Belgradczanie spdzili w schronach 32 dni, czyli przecitnie niemal 10 godzin
dziennie. Ryki syren trway cznie 2 godziny i 26 minut. Najduszy alarm
przeciw-bombowy trwa 23 godziny i 15 minut. Ostatnia syrena zawya 9.6.1999
roku, paczc nad tysicami zabitych (w tym 13 dzieci) i rannych cywilw.
Odsyam Czytelnika na www.gavagai.pl/nato/, gdzie znajdzie wicej szczegw
atakw na cele wojskowe. Przetumaczyem na polski relacj Andreja Tiszmy
z Nowego Sadu (www.at.ns.co.yu/survive/survivepo.htm) oraz paszkwil, www.
webheaven.co.yu/art/natopo.htm
Po nalotach wyonia si prawdziwa scena pobojowiska i motywy NATO.
Rozdzia opiera si na materiaach z obu stron frontu. Szczeglne znaczenie maj
raporty z pozarzdowych organizacji, uznawanych i fundowanych przez elity
Nowego adu. Wyszy na jaw dugotrwae szkody zniszcze ekologicznych od
nalotw i uycie zakazanej broni uranowej (rozdzia pt. Bro uranowa). To nie
294

Pod bombami NATO

jest ju histeria zielonych pracujcych dla Miloszewicia, tylko namacalne skutki

na zdrowiu ludnoci.
Decyzje
Zanim samoloty USA odpaliy rakiety w wieowiec mieszczcy parti
socjalistyczn w Nowym Belgradzie, NATO wyliczyo (Washington Post
20.9.1999): Szkody uboczne wysokie. Szacunkowa liczba zabitych: 50-100
pracownikw rzdu i partii. Niezamierzone oary cywilne: ok. 250 w mieszkaniach
w promieniu wybuchu. Pracownicy cywilni byli szkod zamierzon, a okoliczni
mieszkacy niezamierzon. Waszyngton i Londyn zatwierdziy cel, natomiast
Pary opiera si. Francja wycofaa si z cznego dowdztwa wojskowego
NATO w 1996 roku, ale braa udzia w nalotach drug co do wielkoci otyll
(60 maszyn na pocztku, 100 przy kocu). Pary i Waszyngton uwaay wspln
akcj za ogromny postp w stosunkach. Amerykanie chcieli uderzy w system
energetyczny Jugosawii w pierwszym tygodniu wojny, ale Francja sprzeciwiaa si.
Waniejsze decyzje podejmowali przywdcy USA, Zjednoczonego
Krlestwa i Francji, lecz tylko Francja kwestionowaa. Chirac zda sobie
spraw, jak daleko kampania odstpia od umiarkowanego planu, kiedy
w redniowiecznym zamku pozbawionym tajnego poczenia, oglda eksplozj
ministerstwa spraw wewntrznych w Wielkanoc. Zada rozmowy z Clintonem.
Biay Dom natychmiast wysa specjalistw, aby zaoyli Chiracowi najbardziej
pewny telefon. Francja jest zalena od USA w tej dziedzinie. Chirac dowiedzia
si, e wojna, ktra miaa trwa tylko par dni, moe trwa duej, wic zada
decydujcego gosu. Clinton zgodzi si niechtnie. Chirac chcia zatwierdza
wszelkie cele w Czarnogrze, ktra nie chciaa miesza si w wojn. Blair da
prawa weta dla celw bombowcw B-52 startujcych z Anglii. Wszyscy trzej
chcieli przeglda wszelkie cele z potencjaln du liczb zabitych albo szkodami
o charakterze cywilnym.
Waszyngton stworzy komitet dla wyjaniania punktw niezgody, z sekretarz
stanu, Albright i ministrami spraw zagranicznych Zjednoczonego Krlestwa,
Francji, Niemiec i Woch. Niemal kadego dnia komitet prowadzi konferencj
telefoniczn, prbujc utrzyma jedno w NATO. Przykadowo, jeli woski
minister by przeciwny przyspieszeniu tempa nalotw, Albright dzwonia do
Niemca i Brytyjczyka, by przekonali Wocha. Kiedy brytyjski minister spraw
zagranicznych kwestionowa ataki na sie energetyczn, z ktrej korzystaj
szpitale, grupa bya w stanie go przekona.
W poowie kwietnia Francja z oporami zgodzia si na ataki na dwie wiee
telewizyjne Belgradu (jedna na szczycie wieowca partii w Nowym Belgradzie).
Kiedy samoloty byy w drodze (12.4.1999), Pentagon otrzyma wiadomo, e
reporterzy s wewntrz. Gen. Joseph Ralston rozkaza samolotom zawrci. Sze
dni potem gwnodowodzcy gen. Wesley Clark napiera na ponown prb,
295

NATO na Bakanach

a strona francuska domagaa si czasu do namysu (20.4.1999). Waszyngton

perswadowa w prasie, e gmach partii to siedlisko reimu Miloszewicia. Pokaza
wideo na dowd, e serbska telewizja nadawaa propagand. Chirac rozpatrywa
protest przez stawienie si w Waszyngtonie tylko na cz spotkania na 50-lecie
NATO. Clinton podnis suchawk: Byoby mi przyjemnie gdyby mg Pan
zosta. Paski wczesny wyjazd mgby by wzity za brak jednoci i zachciby
Miloszewicia.
Podczas gdy dygnitarze NATO wprowadzali si 21.4.1999 r. do hoteli
w Waszyngtonie, ratownicy kopali w gruzach siedziby partii, w ktr o godz.
3:15 rano uderzyy 4 pociski sterowane. Dwa dni pniej NATO zbombardowao
budynek Radia i Telewizji Serbii (RTS), zabijajc kilkanacie osb. NATO
zniszczyo te co najmniej 10 prywatnych stacji radia i telewizji oraz 36
nadajnikw, realizujc pogrk atakw, jeli Jugosawia nadawaaby swoj
propagand zamiast natowskiej. Przed rozpoczciem wojny dowdca NATO,
David Wilby zagrozi zniszczeniem, jeli telewizja Jugosawii nie zastpi
regularnych programw 6-ciogodzinnym programem przygotowanym przez USA.
NATO chciao zgadzi dostojnikw rzdu. Prezydenta Jugosawii z rodzin
nie udao si zabi, kiedy inteligentna bomba wpada do ich belgradzkiej rezydencji.
Ronald Hatchett, byy przedstawiciel Pentagonu (MSNBC 23.4.1999): Nie ma
wtpliwoci, e prbowalimy to osign. Dwa dni przed bombardowaniem RTS,
telewizja CNN otrzymaa poufn informacje od dyrekcji w Atlancie, e budynek
serbskiej telewizji RTS bdzie zniszczony i maj si natychmiast wynie. Dzie
potem serbski minister informacji Aleksandar Wuczi otrzyma zaproszenie do
wystpienia w CNN w programie Larry King Live. Mia stawi si w budynku RTS
o 2:00 rano 23.4.1999 roku, lecz spni si, co go uratowao, bo pierwsza bomba
eksplodowaa o 2:06 w pokoju makijau, gdzie moda Serbka czekaa na Wuczicia.
Amerykanie zaproponowali tajn bro CBU-94, zdoln wyczy prd.
W kocu Pary zgodzi si. W ciemnociach, po pnocy, w niedziel 3.5.1999
r. bomby kasetowe zawierajce tysice bombek spady na sieci energetyczne.
Z kadej bombki rozploty si zwoje nici przewodzcych elektryczno,
powodujc krtkie spicia. Gumowe kaczuszki, jak wojskowi nazywali t
bro, odciy elektryczno na 70% obszaru Jugosawii. Atak odwlekano 40
dni, bo oznacza punkt zwrotny przeciw ludnoci. Trzy tygodnie potem Francja
zgodzia si na ataki, ktre wyczay prd na kilka dni i spowodoway trudnoci
w zaopatrzeniu w wod. Francuzi zabronili Amerykanom atakowa tylko most
w Belgradzie, gdzie dziesitki ochotnikw stany jako ywa osona.
Spod bomb
Belgradka, Maja Volk, profesor Uniwersytetu Belgradzkiego, autorka
7 ksiek, poetka, matka trojga dzieci (www.truthinmedia.org/Kosovo/War/
day44up2.html 23.4.1999): normalne ycie przestao funkcjonowa cztery
296

Pod bombami NATO

tygodnie temu. Nie ma zaj szkolnych, przedszkola i uniwersytety s zamknite,

nie mamy planw na przyszo, niczego. Moja najnowsza ksika o matkach
i crkach wrd skomplikowanej bakaskiej mentalnoci maczo miaa wyj
cztery tygodnie temu [...] Krcenie lmu, nad ktrym pracowaam od czterech lat
miao si wanie zacz w Czarnogrze [...] Ogldamy nasz koniec, jak zmor
w telewizji, gr wideo [...] Wyprowadziam si z domu w pierwszym tygodniu
nalotw, po tym, jak NATO trao w ciepowni naprzeciwko naszego bloku [...]
Jestem wic uchodc we wasnym miecie, w malutkim mieszkaniu rodzicw
w rdmieciu z trojgiem dzieci, teciow i mem [...] W miecie nie ma oleju
kuchennego, a po mleko trzeba wsta bardzo wczenie, a kolejki po papierosy s
kilometrowe, ale przecie stoimy w kolejkach od lat od pocztku sankcji. Miaam
wtedy malutkie dzieci i trzeba byo jedzi na wie raz na tydzie, aby napeni
butelki po koli mlekiem, potem zamraa je i modli si, by nie wyczyli prdu.
Ale nadal piewamy i taczymy co dzie w poudnie w rdmieciu, a w nocy na
mostach, bronic ich wasnymi ciaami.
[...] nastpnym krokiem bdzie ogoszenie nas wszystkich celami wojskowymi,
bo moemy ukrywa onierzy w domach. Dwa dni temu NATO trao w stacj
telewizyjn, ktrej wacicielk jest crka prezydenta. Ironicznie, ta stacja nie
nadawaa wiadomoci, tylko szmirowate lmy amerykaskie i opery mydlane
z Ameryki Poudniowej [...] 3-letnie dziecko zgino w swojej azience od odamkw
z bomby rozpryskowej, ktre wpady przez okno [...] Nie wszyscy schodzimy do
schronw. Nie wyobraam sobie siedzie z trojgiem dzieci w wilgotnej piwnicy
ca noc. Poza tym wierzylimy, e nie bd atakowa ludnoci [...] Trzy miliony
dzieci kad si spa przy wyciu syren.
Dzi rano trali w telewizj belgradzk, gdzie w piwnicy znajdowao si
jedyne kino dla dzieci w miecie i orodek dla modziey. Szpitale zwolniy
do domu pacjentw, bo nie byy w stanie gwarantowa ich bezpieczestwa.
Przyjacika bya zdruzgotana, bo matka nie moe si rusza, mwi ani
egzystowa bez cigej pomocy. Nie ma pienidzy na wynajcie pielgniarki. Jest
krytykiem lmowym w zbombardowanej telewizji. Jej biuro pono dzi rano
razem z wypat. Inna przyjacika pojechaa dwa dni temu na pogrzeb kuzyna,
uchodcy z Boni, chemika w zakadach w Panczewie. Kiedy biedak zobaczy
swoje dzieo w pomieniach, dosta ataku serca i zmar. Moja ssiadka, matka
trojga astmatycznych dzieci, chemiczka w laboratorium policji, te nie moe i
z nimi do schronu, bo dzieci mogyby dosta ataku. Zblada, kiedy zobaczya
z balkonu chmur szerokoci 2 km z zakadw chemicznych w Panczewie. Ale Bg
jest z nami. Wiatr zwia chmur w drug stron. Inne chmury wisz nad Belgradem
co noc od 4 tygodni nalotw. To nie jest typowa pogoda u nas o tej porze roku...
[...] Nie wiecie, jak wyglda Kosowo nawet w normalnych czasach: rozrzucone
wsie, odizolowane domy, wojna domowa od czasw tureckich. Widziaam lm
297

NATO na Bakanach

dokumentalny w ubiegym roku o pewnej nauczycielce, ktra chodzia 30 km

dziennie z domu w Dziakowicy do odosobnionej wsi, eby uczy czworo dzieci
w ostatniej szkole serbskiej. Ich rodzice: Sprzedalibymy nasze domy ju dawno
Albaczykom, gdyby nie ona [...] Albaczycy to dobrzy ludzie, maj wiele dzieci,
ich wskanik urodze jest najwyszy w Europie i maj przecitnie 6 dzieci. Teraz
s bombardowani, bez prdu, wody, ywnoci, w rodku wymiany ognia WAK z armi
Jugosawii [...] Nie chc nawet myle o promieniowaniu po zrzuceniu tysicy bomb
na mj kraj, ani o tym, jak bd wyglda moje wnuki, jeli w ogle si urodz.
Czy bd znw moga popyn Dunajem, aby zobaczy [brata w Nowym
Sadzie]? Obcy na moim niebie co dzie i co noc rozwalaj mj kraj, opowiadajc
mi historyjki o pokoju i demokracji. Wiem tyle: jeli pienidze wydane dotychczas
na bomby i pomoc humanitarn zainwestowa w nasz kraj, byby rajem dla
wszystkich. Ale pienidz si obraca; star bro trzeba wyprbowa, a now
ulepszy. Mskie maczo trzeba zaspokoi po obu stronach [...] dr Maja Volk,
prof. itd... matka, crka, siostra, ona i synowa z Belgradu
Dziewczynka ze schronu w Nowym Sadzie (www.chegevara.cg.yu/
ArhivaINFO/Pismodjevojcice_en.htm): Precz z tymi kretyskimi bombami!
Nie jestem grzybkiem by rosn w piwnicy. Jeszcze jeden przeraliwy dwik
syreny, ktry uciska mi serce. Znowu jestemy w schronie. Widz wiele smutnych
i zapakanych twarzy. Czuj jak silnie bije mi serce w piersi. Spodziewam si
znw silnego nalotu. Mamusia jest taka zmartwiona, a prbuje uspokoi moj
modsz siostr. Wszyscy doroli usiuj odwrci nasz uwag cho na chwilk.
Wtedy usyszaam to przeraliwe wycie. Jakie niemowl pacze niedaleko.
Przechodz mi przez gow rozmaite myli. Moe zniszczyli wanie mj pokj
i zabawki? Czy zniszczyli moj szko? Gdzie jest tata? Scena na zewntrz jest
zawsze okropniejsza ni sobie wyobraaam. Ogie, dym... Zniszczyli most, przez
ktry przechodziam co dzie. Do niedawna szkoa mnie troch nudzia, a teraz
daabym wszystko, eby by z koleankami i kolegami, sucha yczliwych sw
nauczycielki [...] Chciaabym y bez lku, w wietle sonecznym, a nie w piwnicy.
Chciaabym, by ci, ktrzy ukradli mi dziecistwo w tak brutalny sposb, oddali
je mnie i innym. Po kadym wyjciu ze schronu widz poary, gsty dym i ruiny.
Wydaje mi si, e za kadym razem, gdy widz ten straszny obraz, starzej si.
Haas zaczyna si p godziny zanim zaczynay spada bomby (Reuters
30.5.1999). Dyrektor belgradzkiego zoo, Wuk Bojowi po przeszo dwu
miesicach nalotw: To jeden z najdziwniejszych i najbardziej poruszajcych
koncertw, jakie mona usysze. Haas koncertu wzmaga si w miar jak
samoloty zbliaj si (tylko zwierzta s w stanie je sysze, my nie), a kiedy bomby
zaczynaj spada, to jakby sucha chru szalecw. Pawie krzycz, wilki wyj,
psy szczekaj, szympansy trzs klatkami. Belgradzkie zoo bolenie dotkny
take zniszczenia sieci energetycznej i wodocigw: Mielimy w inkubatorach
298

Pod bombami NATO

tysic jajek rzadkich i gincych gatunkw, niektre gotowe do wyklucia za par

dni. To tysic zmarnowanych istot. Ludzie oddawali miso z zamraarek, kiedy
zabrako prdu, ale nie nadawao si nawet dla zwierzt. Hipopotamy musiay
pywa we wasnych odchodach. Bylimy zmuszeni poi delikatne zwierzta
brudn wod. Nie bdziemy znali skutkw przez nastpne 2-3 miesice martwi
si Bojowi. Wiele samic poronio, a ptaki porzuciy gniazda, pozostawiajc jaja
na zimnie. Bojowi: Jeli znowu zo jajka, ciekaw jestem, co z nimi zrobi.
Nawet w odrzuci ok. 40 modych, widocznie reagujc na wstrzsy od bomb.
Najstraszniejsza bya noc, kiedy NATO trao dowdztwo wojskowe 600
m od zoo: Nastpnego dnia niektre zwierzta zabiy mae. Tygrysica zabia
dwoje ze swoich czterech, zaledwie 3-dniowych malestw. Dwa pozostae byy
tak poranione, e nie moglimy ich odratowa. Przedtem bya wietn matk,
wychowaa kilka miotw bez problemu. Nie wiem, czy przyczyn bya detonacja
czy smrd towarzyszcy wybuchowi. Tej samej nocy orla sowa zabia wszystkie
pi pisklt i zjada najmniejsze z nich. Nie z godu. Myl, e z przeraenia.
Tygrys bengalski zacz gry apy. Wychowa si przy moim biurku. Ufa
ludziom powiedzia Bojowi i doda, patrzc w niebo, e strumie samolotw
NATO i spaliny zagroziy dorocznej wdrwce ptakw. Niektre gatunki
rozpoczy podr na pnoc na pocztku nalotw: fauna caej Europy i poza ni
poczuje na wasnej skrze skutki tej wojny przez dugi czas. Najbardziej ponur
konsekwencj wojny (w trzecim miesicu nalotw) byy patrole wojskowe w zoo:
Maj zastrzeli zwierzta, jeliby zoo zbombardowano i prboway umkn.
Kto by bombardowa
Nie wygupiaj si, Mamo. Kto by bombardowa mae miasteczko? To byy
ostatnie sowa Sanji Milenkowi, zanim wysza na spacer 30.5.1999 r. Ludzie
uwijali si na rynku, modzi spacerowali po ulicach, inni podziwiali widok
z mostu nad Moraw. Soneczny dzie przerwa ryk samolotw. Zgino 11 osb,
a 40 odnioso rany. Sanja dostaa si bez egzaminu do szkoy matematycznej
w Belgradzie. New York Times i Washington Post nazway j najwikszym talentem
matematycznym naszych czasw. Sanja bya pikn i mdr dziewczyn, dla
mnie bya jak modsza siostra, najlepsza przyjacika powiedziaa matka Sanji,
Wesna. Sanja przyjechaa do rodzicw we Wranje po nastaniu wojny NATO.
Wesna i ojciec Sanji, Zoran uwaali, e crka bdzie bezpieczniejsza w maym
miasteczku bez obiektw wojskowych. Sanja zostaa jedn z tysicy oar
atakw na nieznaczce obiekty, takie jak podrzdne mosty. W Warwarinie most
prowadzi do kocioa witej Matki, dokd w przeddzie Zielonych witkw
przycigny tumy na naboestwo. Niewielu pomylaoby, e celem mgby
by stary most w miecie oddalonym od Kosowa, nie na adnej gwnej trasie.
O 13:05 Wesna i Zoran usyszeli gony wybuch. Wesna natychmiast
pojechaa szuka crki. Brzeg rzeki opustosza. Tum uciek w obawie przed
299

NATO na Bakanach

nastpn bomb. Wesna staa samotnie, woajc imi crki. Pierwsza bomba
zawalia chodnik do wody. Wpada Sanja i jej koleanki. Ludzie wybiegli
z naboestwa na pomoc. Zamiast pyn do brzegu, Sanja ratowaa ranne
przyjaciki. Pilot powrci po 10 minutach, eksplozja przecia most. Zgino
dalsze 7 osb. Kapanowi urwao gow. Sanj uderzy w plecy odamek. Par
minut potem Sanja zamkna oczy. Wiedziaem, e to na zawsze powiedzia
Zoran. Miaa 15 i p roku. Pomimo jej przekonania o liczbach i logice, nie ma
wytumaczenia na jej przedwczesn mier.
Na praswce w Brukseli (31.5.1999) Fred Colman z USA Today wskaza,
e atak na most by w rodku dnia: Jak to si ma do zapewnienia, e NATO
robi wszystko, eby unikn oar cywilnych? Shea: Cokolwiek robimy
przypadkiem ludnoci serbskiej, to drobiazg w porwnaniu z rozmylnymi
uczynkami Miloszewicia w stosunku do Albaczykw kosowskich. HRW: nie
ma dowodu, e atak na most w Warwarinie za dnia (i na liczne inne stae cele) by
niezbdny do zniszczenia obiektu. Po tragedii w Warwarinie gen. Michael Short
rozkaza, aby nie bombardowa mostw za dnia, w soboty i niedziele, w dni
targowe i w wita. To byo a 48 dni po podwjnym zbombardowaniu pocigu
pasaerskiego na mocie pod Grdelic w biay dzie wielkanocny! Tam zgina
m. in. moda para geniuszy chemii (rozdzia pt. Atak na pocig nr 393).
Na jednym kocu nowego mostu w Warwarinie, may pomnik przypomina:
Dla tych, co buduj, a nie niszcz. Rzd Jugosawii zaoy fundusz stypendialny
imienia Sanji, z dochodw ze sprzeday Biaej ksigi, dwch tomw opisujcych
zniszczenia NATO oraz z datkw. Na ceremonii przyznania pierwszych 20
stypendiw 5.11.1999 r. przewodniczcy funduszu powiedzia o Sanji: wyrobia
sobie imi na poziomie midzynarodowym, mierzc si z najlepszymi z najlepszych
[...] Pragniemy zachci i da pomoc najlepszym.
Marcus Gee (Globe and Mail 11.3.2000): ataki typu Warwarin podwayy
roszczenia moralne NATO w pierwszej wojnie o prawa czowieka i pogwaciy
Konwencje Genewskie. Nakazuj one rodki ostronoci w ataku, ktry moe
spowodowa przypadkow utrat ycia lub zranienie cywilw, zniszczenie obiektw
niewojskowych [...] w stosunku nieproporcjonalnym do spodziewanej, konkretnej
i bezporedniej korzyci wojskowej. Matka Sanji: To nie by cel wojskowy, tylko
may most w maej miejscowoci. Pomaga sobie w rozpaczy zostajc w pracy po
godzinach, zbierajc pienidze na fundusz Sanji. Prbuje y dla brata Sanji:
Dziecko to inwestycja czasu, uczu i siebie samej w uksztatowanie dorosego
czowieka. I nagle w jednej chwili, wszystko jest zmarnowane. Nosi w torebce
obcity odamkiem lok wosw Sanji w ucisku dziewczcej spinki.
Na pocztku stycznia 2001 r. otrzymaem list od polskiej dziennikarki:
W poowie grudnia 2000 r. wyemitowano mj reporta o zbombardowanym
miasteczku w Serbii. Chodzio o Warwarin. Masakra. Nastpnego dnia NATO
300

Pod bombami NATO

przeprosio pomylili si. Dziennikarka zdobya lm policji: Wida, jak wariowa

operator, a przecie policjant widzi w pracy rne rzeczy. Ja wariowaam
krew, dzieci, przeraenie, cignite ciaa, ciaa rozszarpane na strzpy [...]
powiartowane, upychane byle jak na noszach, w rowach, na poboczach... Ciao
w sutannie to pop, ktry po pierwszym nalocie pobieg modli si koo mostu.
Od czasu, gdy samoloty NATO chciay poprawi robot i zrzuciy jeszcze jedn
bomb, nie mona znale gowy popa. Pochowali sam korpus. Co zobaczyli
polscy telewidzowie: Reporta wyemitowano po skrtach [] Powinni go te
zobaczy ludzie w innych krajach, nie powinno si tego skraca. O skaeniu
zuboonym uranem: na tamto barbarzystwo miaam dowd. Na uran nie. Bo
musz przynajmniej mie jedn osob, ktra nie bdzie si baa, nie musi kama
i potwierdzi. Cokolwiek. Inaczej po prostu informujemy, e kto o tym mwi,
ale tak w ogle to nic nie wiadomo.
Plejada zbrodni
Par tysicy cywilw polego i niepoliczone tysice odniosy rany. Nie
byo przy tym reporterw, pracownikw pomocy humanitarnej i obserwatorw
zachodnich. Klinika w Belgradzie. Nieprzytomny 14-letni chopiec z roztrzaskan
gow, przewd tlenowy w ustach. W ostatnich godzinach swego ycia
rolnik w rednim wieku ze szrapnelem w gowie. 13-letni chopiec w agonii,
z obandaowan gow, zaman nog i wstrzsem mzgu po zawaleniu si
budynku. Kaue krwi, dwa ciaa i czci porozrywanych zwok w ruinach bloku
mieszkalnego w Aleksinacu po nocnym nalocie. 30 osb w szpitalu z obraeniami
gowy. Caa ulica zniszczona.
Surdulica. 50 domw zniszczonych i 600 uszkodzonych po ataku 11
rakietami. Ciaa porozrywane lub spalone. Z piwnicy, kryjwki szeciu dorosych
i piciorga dzieci zostay placki przylepione do kawakw przecierade. Kratery
gbokoci 6 m w ulicach, przy ktrych znajdoway si cigi handlowe. Po sklepach
ani ladu. W karetce stos spalonych kawakw cia resztki czworga dzieci.
Porozrywani na kawaki, krew rozchlapana po tym, co byo piwnic Wojislawa
Milicia. Nie zdoano skompletowa zwok jego syna, synowej i wnuczkw oraz
co najmniej 9 innych dzieci, ktre schroniy si w piwnicy. Wszystkie domy przy
jednej ulicy zniszczone. W szpitalu dziesitki rannych mieszkacw. Mody
czowiek: Kawaki dzieci znaleziono na caej ulicy. Znalelimy gow dziecka
w ogrodzie i wiele koczyn w bocie [] CNN slmowao ciaa, ale nie pokazao
w telewizji.
Kosowo. Mae kratery i tajemnicze fragmenty metalu dugoci 60
cm w ksztacie petwy ryby, znalezione obok zaatakowanych pojazdw,
prawdopodobnie z bomb CBU-97 przeciw czogom, wedug anonimowego
specjalisty Pentagonu. Stos 9 porozrywanych, spalonych cia zebranych przy
torach, odzie zerwana wybuchem lub spalona. Trzy spalone wagony kolejowe.
301

NATO na Bakanach

Mczyzna w kombinezonie umieszcza w trumnie tuw kobiety bez gowy i ng,

dorzuca poczerniae rami, patrzc w stron dymicych wagonw. Inny mwi:
Nastpne okruciestwo. Czy zbrodniarze w NATO myl, e jak z powietrza, to
nie okruciestwo?
34-60 ludzi zgino, gdy bomba traa w autobus przejedajcy przez most.
Dziesitki cia i kawakw rozrzucone przy mocie. Spalone ciaa co najmniej
dwojga dzieci. Miejscowy gospodarz usysza samolot, a potem wybuch:
Widziaem spadajce ciaa. Syszaem krzyki. Pobiegem pomc wyciga oary.
Co mog powiedzie? Co mog myle? To okropne. Cigle myl o dzieciach,
ktre widziaem. Ortopeda od 15 lat: Ani ja ani moi koledzy nie widzielimy
nigdy tak strasznych ran jak zadane przez bomby rozpryskowe. To s rany, ktre
w wielkim stopniu prowadz do kalectwa. Koczyny s tak zmasakrowane, e
jedyn opcj jest amputacja.
Niewypy zebray swoje niwo. Na wojska serbskie okopane na wzgrzach
rekreacyjnych pod Grmij, NATO zrzucio 22 kontenery po 147 bombek wielkoci
puszki od piwa. 10% to niewypay. Saperzy brytyjscy czycili okolice basenu
kpielowego, teren majwek i lasek. W Szpitalu Uniwersyteckim w Prisztinie
leeli ciko ranni 10-letni Albert Bagraktari i jego kuzyn z Kliny. Z pocztku
mylaem, e [...] wybuch telewizor powiedziaa matka, podczas gdy Albert
w agonii przesuwa obandaowanymi rkami po obandaowanych oczach. 11letni Gasmend trzyma bomb w momencie, gdy wybucha. Leonie Barnes,
centrum koordynacji odminowywania w Prisztinie: Ludzie s niecierpliwi, chc
wyj zobaczy swoje pola, i do lasu zbiera chrust. Czasem nie rozumiej,
e moe musz poczeka jeszcze rok. Barnes zna lokalizacj ponad 300 nalotw
bombami kasetowymi. W kadym spuszczono ponad 3 tys. bombek. Barnes:
Moliwe, e wyczycimy Kosowo w 2-3 lata (Independent 8.4.2000).
Sekretarz generalny NATO by dumny z osigni NATO (6.10.1999):
W marcu 1999 r. NATO rozpoczo ataki pociskami sterowanymi i naloty na
cele wojskowe Republiki Federalnej Jugosawii [...] Jestem niezwykle dumny,
e suyem jako brytyjski minister obrony podczas kryzysu kosowskiego.
Osignicia naszych wszystkich ludzi, czy to w Krlewskiej Marynarce, Armii,
Lotnictwie czy w subach cywilnych byy wyjtkowe na kadym poziomie. Ich
oddanie, profesjonalizm i nieustpliwa odwaga przyczyniy si do zakoczenia
represji Miloszewicia i do wyzwolenia Kosowa.
W kanadyjskim magazynie Macleans (10.4.2000) Bob Djurdjevic z Truth
in Media skomentowa artyku (Macleans 27.3.2000) o kanadyjskich pilotach
w nalotach na Jugosawi: Powtarzajc za nie skazanymi zbrodniarzami
w Ottawie, Jeanem Chretienem, Lloydem Axworthym i Artem Eggletonem, ktrzy
kazali kanadyjskiemu wojsku bra udzia w nieprawnych czynach natowskiego
terroru przeciw ludnoci serbskiej, przedstawiacie piciu mordercw, pilotw
302

Pod bombami NATO

Kanady, jako bohaterw [...] Poza tym wiemy teraz, e to piloci z Kanady
bombardowali stacj telewizyjn w Nowym Sadzie 4.5.1999 r. [...] Prokuratorzy
spraw przeciw przywdcom NATO bd wdziczni redaktorom Macleans za
urywek: Ale genera Short nie mia okazji prowadzi wojny tak, jak chcia.
W czerwcu 1998 r. dwch amerykaskich ocerw przygotowao dokadne plany
dla jego strategii, lecz dokument odoy na pk gen. Wesley Clark. Czyli
dokadne plany nalotw NATO na Serbi sporzdzono [...] 9 miesicy przed
rozpoczciem nalotw i 7 miesicy przed masakr w Raczaku, przeprowadzon
przez zbrodniczych porednikw NATO, za ktr obwiniono Serbw i uyto jako
pretekst do wyprodukowania kryzysu kosowskiego.
Minister spraw zagranicznych Niemiec i czonek rady politycznej NATO,
Joschka Fischer (10.4.1999): Celem nalotw NATO jest przerwanie humanitarnej
katastrofy i odwrcenie uprzednich wynikw wojny narodowociowej.
Genera Wald z departamentu obrony USA, w smym tygodniu: Celem kampanii
wojskowej nie byo [...] rozwizanie problemu uchodcw, tylko [...] zniszczenie
lub degradacja potencjau militarnego Miloszewicia. NATO podao, e Serbowie
spdzili tumy Albaczykw na stadion w Prisztinie na masakr. Reporter AFP nie
znalaz na stadionie ladw tego. Paul Watson z Los Angeles Times, pozostajcy
w Jugosawii po rozpoczciu nalotw: Nie ma adnych dowodw na to, e taka
rzecz zdarzya si w Prisztinie [] Osobicie rozmawiaem z ludmi, ktrym
policja ubrana na czarno kazaa opuci miejsce zamieszkania. Rozmawiaem
te z ludmi, ktrzy s po prostu przeraeni [] wyjedaj po intensywnych
nalotach [] Nie wydaje mi si, e pastwa NATO mog uczciwie powiedzie, i
nie ponosz czciowo winy za masowe wyludnienie Kosowa.
W pierwszych dniach nalotw NATO oznajmio, e Serbowie podpalili dom
umiarkowanego przywdcy kosowskiego, Ibrahima Rugowy. Wkrtce potem
reporterzy mieli z nim wywiad w nienaruszonym domu. Rugowa zaprzeczy,
e go przeladuj i zaapelowa do NATO o zaprzestanie nalotw. Par miesicy
pniej prawd niechtnie ujawnia naczelna prokurator trybunau w Hadze,
Carla del Ponte. Znaleziono 2108 cia wszystkich narodowoci i o rozmaitych
przyczynach mierci od bomb NATO po naturalny zgon niemowlt. Rzekome
zbrodnie Serbw sprzed marca 1999 roku, ktre posuyy jako pretekst
bombardowa, rwnie okazay si kamstwem (patrz: rozdzia pt. Szwindel
w Raczaku).
Rewizjonistyczny mie
Kiedy Wall Street Journal (WSJ 7.6.2000) popar decyzj Carli del Ponte,
gwnej ledczej MTK w Hadze, uniewinniajc NATO, oburzy si Amerykanin
pochodzenia serbskiego, William Dorich: 28.4.1999 r. bomby NATO zniszczyy 50
domw w Prizrenie, ktre byy wasnoci Romw. Zginy 4 osoby, a 20 zostao
ciko rannych. Nie byo nic wojskowego w promieniu 3 km [...] W odraajcym
303

NATO na Bakanach

jzyku Jamiego Shea, czy to usterka techniczna zniszczya ponad 430 domw
mieszkalnych w Aleksinacu 6.4.1999 roku, zabijajc 10 i ranic 40 oar? [...]
Czy to wypadki zwizane z koniktem zniszczyy ponad 150 szk serbskich? Czy
NATO zbombardowao 11 serbskich szpitali w wyniku pomyek w trakcie dobrych
intencji? Czy to w ramach takich pomyek NATO zbombardowao serbskie
domy opieki, cay kompleks medyczny Centrum Zdrowia im. Dragiszy Miszowicia
w Belgradzie 20.5.1999 roku, a 30.5.1999 r. szpital w Surdulicy, ktry take
mieci dom opieki, gdzie zgino 16 starcw?
Jak ten lichy redaktor WSJ zareagowaby, gdyby jego matka i ojciec padli
oar? Czy to w pomyce w dobrych intencjach NATO trao w autobus na
mocie w kosowskiej wsi Luane, zabijajc 47, a ciko ranic 16 osb? Pilot nie
widzia autobusu. Dwa dni potem NATO zaatakowao autobus na drodze PeKula, zabijajc 17 pasaerw. Jaki to kryminalny rozum natowski bombarduje auto
golf-jetta (nr rejestracyjny 999-119) na pustej drodze grskiej 3.5.1999 roku? [...]
W czyim zboczonym umyle natowskim autobusy i auta s celami wojskowymi?
Przeraajcy przykad cakowitego lekcewaenia ludnoci przez pilotw NATO
wida w sdowych zdjciach wiejskich chatek 5x6 m ze zdmuchnitymi dachami
w Merdare i Turekowacu. Niektre z tych chatynek le wrd paru hektarw pl
i wyranie nie s instalacjami wojskowymi.
29.4.1999 r. pocisk NATO tra w przedmiecie bugarskiej stolicy Soi
[...] nasi piloci nie mogli nawet znale waciwego pastwa. W midzyczasie
redakcyjni gamonie w WSJ pisz wietlane artykuy o wyszoci i dokadnoci
naszej laserowej broni, by sprzeda wicej udziaw amerykaskim handlarzom
mierci, aby mogli zbudowa wicej bomb rozpryskowych [...] Co za niemoralny
brak sumienia, e rok po wojnie USA umywa rce od odpowiedzialnoci za
usunicie dziesitek tysicy niewypaw. Jamie Shea prbowa przekona
wiat o inteligentnej wojnie, a amerykascy generaowie posali samolot a
ze stanu Missouri na ambasad Chin w Belgradzie, podczas gdy mielimy we
Woszech 700 samolotw zaledwie 600 km od. Czyli USA prowadzio wojn poza
dowdztwem NATO. Prezydent Clinton powiedzia: tragiczna pomyka [...] Pan
Shea zby tego rodzaju szkaradne ataki na cywilw:mga wojny. Nie widzielimy
mgy, tylko polityczne oszustwo i jego szatask rado ze mierci Serbw. To s
zbrodnie wojenne i jeli Trybuna odmawia oskarenia, proponuj, aby serbscy
krewni tych oar zaskaryli zbiorowo Clintona, Blaira, Albright, Solan, Shorta,
Clarka, Cohena i in.
Czy bdem w dobrym zamiarze NATO byo zbombardowanie Hotelu
Jugosawia 8.5.1999 roku, cho dobrze wiedzieli, e by wypeniony niewinnymi
ludmi? [...] k. Grdelicy 12.4.1999 roku, dlaczego pilot zbombardowa pocig
drugi raz? Pocisk by wycelowany w pocig przez pene 7 sekund. Prosz
zatrzyma oddech na 7 sekund i osdzi, co to by za wypadek. Pilot i gen.
304

Pod bombami NATO

Clark powinni stan w awie oskaronych w Hadze razem z t beznadziejn

kreatur z WSJ, ktra napisaa kawaek miecia rewizjonistycznego w poparciu
nieracjonalnej decyzji Carli del Ponte, podjtej bez penego ledztwa [...] Serbia
nikogo nie zaatakowaa. Bronia prawa ochrony niewinnych obywateli przed
wewntrznym terroryzmem [...] Serbii wyrzdzilimy osiem razy wicej szkd
w 78 dni ni Jugosawia ucierpiaa w II wojnie wiatowej [...] zamiarem Albright
byo wysanie jasnej wiadomoci do reszty wiata i podbudowanie NATO; aden
z tych powodw nie jest usprawiedliwieniem wyrzdzania szkd.
Doritch przypomnia histori. Porozumienie w Londynie (1915 r.)
zobowizao pastwa Ententy do poszanowania etnicznych i historycznych praw
Serbw do caego terytorium Boni-Hercegowiny, a NATO poparo radykalny
islam w Boni. Deklaracja w Korfu z 1917 r. daa prawo secesji w przypadku
prawowitego rozwizania unii jugosowiaskiej, ale nie przez zbrojn samowol.
Traktaty paryskie (1919 r.) ustanowiy granice Serbii i Czarnogry, w tym
Kosowa. Tylko Serbowie i Czarnogrcy oddali si uznanej na Kongresie
Berliskim w 1878 r. Jugosawii. Serbowie mieszkaj od 1000 lat na tych
ziemiach. Teraz s rozbierane na korzy tych, ktrzy nigdy w historii nie mieli
narodowoci. USA i ten Trybuna zrobili pomiewisko z Karty ONZ, Statutu
NATO, Powszechnej Konwencji o Prawach, Karty Atlantyckiej, Kocowego
Aktu Helsiskiego i Konwencji Genewskich. [...] najsilniejsze pastwa decyduj
co jest zem, a co dobrem oraz jak powinny y mniejsze pastwa. Te same
imperialistyczne zagroenia doprowadziy do dwch wojen bakaskich w XX
wieku, dwch wojen wiatowych i czterech wojen domowych w byej Jugosawii
w biecym dziesicioleciu.
Administracja Clintona pogwacia niemal kady dokument prawny, ktry
USA podpisao w cigu ostatnich 80 lat. Clinton kama obiecujc pomoc dla
Kosowa: Nie mia zamiaru rozwiza konikt, tylko kara Serbw, mimo
ich zgody na podpisanie porozumienia o pokoju i mimo ratykacji przez ich
parlament. Serbi zdradzono, gdy 350 tys. Serbw i Romw wyparto z Kosowa
pod okiem KFOR i 19 pastw NATO [...] USA nie wdao si w wojn z powodw
humanitarnych, tylko by suy naszym tajnym sojusznikom, albaskiej armii
terrorystw i ich majno-narkotykowym zbirom, ktrych trenowao i uzbroio
CIA. USA wywoao ogromne straty: Od 10 lat odmawiamy Serbii ywnoci
i lekarstw. Po zniszczeniu infrastruktury na 60 mld USD, co pozbawio pracy 2
mln ludzi, udajemy, e nie popenilimy zbrodni ekologicznych, wyzwalajc ponad
100 tys. t substancji rakotwrczych zbrodni wojennej wedug kadej denicji.
Codzienne ataki na zakady chemiczne, petrochemiczne i farmaceutyczne,
wytwrnie plastiku, ranerie, zbiorniki paliwa i sieci energetyczne spowodoway
wycieki w caej Serbii. Chemikalia, oleje i ropa wycieky do rzek, wcznie
z Dunajem, ktry zaopatruje w wod 10 mln ludzi. ycie wodne zatruto.
305

NATO na Bakanach

Guardian (22.4.1999): Te wycieki i uycie broni uranowej doprowadziy

do duych dawek substancji rakotwrczych, mutagennych, trujcych i innych
zgubnych dla ludnoci, ory i fauny. Wsikajc w gleb, dostaj si do wody
gruntowej, wic Serbowie bd wielokrotnie wystawiani na nie. Generaowie
NATO przyznali, e wzili te zniszczenia pod uwag przygotowujc list celw
nalotw w Serbii. Dorich: takie s umysy przestpcw wojennych, ktrzy
pokazali cakowite lekcewaenie skutkw na niewinnych w Serbii czy krajach
ssiednich. Serbia stana w obliczu wynaturze noworodkw i zachorowa na
raka nieznanych w Europie od 100 lat. Del Ponte odmwia Serbom rwnoci
wobec prawa w Hadze, tak jak odmwiono im w Norymberdze, mimo e stracili
1,7 mln ludzi w II wojnie wiatowej, na drugim miejscu liczc procent ludnoci.
Niedopenienie sprawiedliwoci spowodowao nienawi, co doprowadzio do
wojen domowych w Jugosawii. Ponowne niedopenienie moe tylko oznacza
wicej nienawici, przemocy i wojen na Bakanach.
Dorich o redakcji WSJ: polityk redakcyjn jednej z najbardziej powaanych
gazet amerykaskich wcielaj tchrzliwih kamcy, ktrzy zaprzedali sw
uczciwo i odpowiedzialno za korzy ze wzrostu wartoci akcji handlarzy
mierci. Arogancja, ktra zabia 16 pracownikw RTS, zamkna te radio
i telewizj serbsk w Boni w 1998 r. Ten sam rodzaj zakamanej decyzji ONZ
pozwoli hiszpaskiemu zwierzchnikowi Boni, Carlosowi Westendorpowi,
wyeliminowa prace serbskiego biskupa Njegosza z XVIII wieku z podrcznikw.
Ten arogancki bigot z Hiszpanii uwaa, e prace Njegosza mogyby obrazi
muzumanw w Boni.
My, zbrodniarze?
Wkrtce po rozgrzeszeniu NATO w Hadze, raport Amnesty International,
AI (7.6.2000) oskary NATO o pogwacenie regu wojny, bezprawne zabijanie
i, w przypadku zbombardowania RTS, o zbrodni wojenn: NATO celowo
zaatakowao obiekt cywilny [...] w celu przerwania transmisji programw
telewizji serbskiej w rodku nocy na ok. 3 godziny [...] mier cywilw mona
byo znacznie ograniczy, jeli siy NATO przestrzegayby regu. Atak na most
w Warwarinie: Siy NATO nie przerway ataku, kiedy jasne byo, e zaatakoway
cywilw. Ataki na konwoje uchodcw albaskich k. Dziakowicy (14.4.1999)
i w Korisie (13.5.1999): NATO nie powzio niezbdnych rodkw ostronoci,
by zmniejszy ilo poszkodowanych cywilw do minimum. Bombardowanie
szpitala w Surdulicy (31.5.1999), gdzie wojsko skryo si na parterze: obecno
wojska nie odebraa ani cywilom ani szpitalowi statusu ochronnego. AI niby
potpi bombardowania celw cywilnych, ale za sabo w porwnaniu ze stratami
Jugosawii i barbarzystwem NATO.
Gen. Clark o zbombardowaniu RTS: atak by dobrym pocigniciem,
a przywdztwo polityczne zgodzio si z nami. Sekretarz generalny NATO
306

Pod bombami NATO

Javier Solana stwierdzi (17.5.1999), e RTS byo celem wojskowym, bo

przekazywao informacje wspierajce wojsko i policj. Jednak na spotkaniu
w Brukseli NATO poinformowao, e Solana nie mia na myli rozgoni
w Belgradzie, tylko inne urzdzenia sieci RTS. Krtactwo poszo dalej. Blair
sugerowa w programie dokumentalnym BBC, e RTS nadawaa obrazy
oar nalotw NATO. Programy te przekazyway nastpnie zachodnie stacje,
podwaajc poparcie dla wojny w ramach Sojuszu. RTS naleao unieszkodliwi.
Wedug ONZ, atak na RTS mia zdegradowa aparat propagandowy. Brytyjczycy
i Francuzi podobno odmwili udziau w ataku na stacj telewizji, cel nielegalny
(Christian Science Monitor 12.6.2000). NATO: Pomyki naley rozway
wzgldem okruciestw, jakim akcja NATO zapobiega.
Rzd Jugosawii posa rodzinom dyplomy uznania za zabitych bohaterskich
dziennikarzy RTS. Kilka rodzin odesao je. Wlasta Bankowi oglda program
RTS o 2:00 w nocy 23.4.1999 roku, gdy ekran pokry si niekiem. Od razu
wiedzia, NATO zbombardowao stacj telewizji i moja crka Ksenija nie yje.
Zanka Stojanowi stracia syna w ataku: Nikt nie wzi odpowiedzialnoci za ten
czyn. Carla del Ponte orzeka (2.6.2000), e nie ma podstaw do dochodzenia.
Matki oar poprosiy del Ponte o zmian decyzji. Niektre z rodzin podejrzeway,
e dyrekcja wiedziaa o planowanym ataku, ale powicia pracownikw,
by zyska sympati wiatowej opinii publicznej. NATO podao pono do
wiadomoci daty planowanych atakw na stacje radia i telewizji. Niektre
rodziny twierdz nawet, e NATO przysao bezporednie ostrzeenie i zaday
od prokuratora publicznego, aby wytoczy spraw rzdowi. W styczniu 2001 r.
MTK obwini Miloszewicia o zabitych i rannych w RTS, poniewa wiedzia on
o ataku, a nie ostrzeg pracownikw!
Dorich: NATO popenio przeraajce zbrodnie wojenne. Teraz 19 pastw
NATO powinno zapaci za szkody wyrzdzone niepodlegemu pastwu.
Odszkodowania wygldayby nienajlepiej, sdzc z odmowy sdu w Amsterdamie
6.7.2000 r. przeciw premierowi, ministrowi spraw zagranicznych i ministrowi
obrony Holandii, ws. 29 jugosowiaskich oar nalotw. Sympatycy przybyli
pod budynek sdu. Podjechaa suka z policjantami: nielegalna demonstracja,
powane konsekwencje, bo niektrzy sympatycy trzymali obelywe plakaty,
oskarajce Clintona, Blaira, Cooka i in. o pogwacenie prawa o zbrodniach
wojennych. W latach 1930tych istniao w Holandii prawo zabraniajce obrazy
gw zaprzyjanionych pastw. Zastosowano je przeciw krytyce Hitlera, a podczas
wojny wietnamskiej ukarano nim krytykw prezydenta Johnsona. Wiele osb
aresztowano i wywieziono w ciarwkach do przewozu byda. Oburzenie
publiczne byo tak wielkie, e prawo zmieniono. Od tego czasu protesty s karalne
tylko wtedy, gdy krytykowani zo skarg. Jesieni 2000 r. toczya si rozprawa
przeciw wadzom Holandii, na rzecz 7 obywateli Jugosawii, powoanych do
307

NATO na Bakanach

wojska w momencie zbrojnego ataku NATO: Dlaczego bezprawna i niemoralna

wojna miaaby naraa nasze ycie, nawet jako onierzy? Dwch z sidemki,
obaj z Prisztiny, nie wrcio z frontu wojny w Kosowie.
Zbrodniarze wojenni? Kto? My? Matthew Rothschild zakpi (Progressive
10.6.2000) z reportau Stevena Erlangera (New York Times) nt. orzeczenia AI
o bombardowaniu RTS. Rothschild: gdzie jest oburzenie w USA po tym fakcie?
Najgoniej protestowali byy naczelny prokurator USA, Ramsey Clark i demokrata
z Ohio, Dennis Kucinich, ale gwny nurt zignorowa ich. Populistyczne protesty
take przyciszono: Nie dopuszcza si w ogle myli, e Stany Zjednoczone
i NATO mogy popeni zbrodnie wojenne. To bya wojna demokratw USA,
popychana przez Albright, a wikszo politykw demokratycznych j popara.
Rothschild: Media zdemonizoway Serbw, podobnie jak Irakijczykw, wic
atak na ludno serbsk nie podrani naszego sumienia [] raport AI moe
spowodowa dalsz zwok administracji Clintona przed zgod na rozszerzenie
Sdu wiatowego. Wszak Clinton, Albright i dowdca NATO Clark nie chc by
aresztowani za zbrodnie wojenne. Na ich szczcie szefowa haskiego trybunau
wybielia ich: NATO popenio jakie pomyki. Jeli raport haski zgadzaby si
z raportem AI, nasi przywdcy stanliby na awie oskaronych [] wynik niezbyt
prawdopodobny, jak dugo Waszyngton trzyma paeczk dyrygenta.
Radio Netherlands (12.6.2000): inne pastwa oraz MTK musz zbada
posdzenia o amanie praw czowieka podczas Operacji Sia Sojusznicza []
profesor prawa midzynarodowego na uniwersytecie w Leiden, Horst Fischer
jest zdumiony, e del Ponte nie ma zamiaru wszcz postpowania. Sekretarz
generalny NATO, Robertson wykluczy oskarenia, bo AI nie ma ekspertyzy
ani rodkw. Parlament brytyjski orzek o nalotach: nielegalne, ale konieczne.
Goldstein: wamanie byo nielegalne, ale byo konieczne, by ukra biuteri.
Kradzie biuterii jest zbrodni, ale jest niezbdna w nansowaniu narkomanii.
Goldstein o decyzji del Ponte: Brak dowodw nie ma powizania z faktem, e
NATO paci rachunki pani del Ponte. To byaby oczywista korupcja, a nasza
strona nie jest skorumpowana, o nie! O legalnoci bombardowa: Jeli
przeprowadzamy kampani w imieniu ONZ, to powinnimy cho odway si
najpierw ich zapyta. Jeli pocigamy pastwa NATO do wypenienia swoich
obowizkw, to powinnimy chocia upewni si, e jest to w kontrakcie.
Parlament brytyjski debatowa inwazj Falklandw w 1982 r. nawet w dzie
wolny dla parlamentarzystw. W przypadku Kosowa pospiesznie zadecydowano
o wojnie. Konserwatyci nie zaprotestowali, a liberalni demokraci okazali si
wikszymi krwiopijcami ni lejborzyci. Wypowiedziano wojn, jak w Kongresie
USA: bez debaty. Raport parlamentarny robi wraenie pisanego przez rnych
ludzi. To demaskuje kcj Operacji Podkowa, to znowu traktuje j powanie
piszc, e Serbowie zaplanowali wyrugowanie Albaczykw podczas nalotw
308

Pod bombami NATO

NATO. Krytykuje doczenie aneksu do umowy w Rambouillet w ostatniej

chwili, a gdzie indziej e to nie miao nic wsplnego z podwaeniem rokowa.
Najlepszy numer w raporcie: wojna bya nielegalna, ale bya uzasadniona
moralnie. Goldstein rok po wojnie: wojna w obronie prawa midzynarodowego
zamaa je, a wojna dla wzmocnienia demokracji pomina j.
Gupie celowanie
Dlaczego naukowy biuletyn suy propagandzie NATO? William Arkin
(Bulletin of Atomic Scientists maj-czerwiec 2000) nie hamowa entuzjazmu
dla precyzyjnych bomb: W 10 tys. atakw, 90 przypadkw zabio ludno
cywiln z powodu usterek technicznych, bliskoci do celw wojskowych, albo
pomyek. W sumie byo ok. 500 miertelnych oar cywilnych i kilkuset rannych.
Lester Schonbrun z laboratoriw jdrowych w Kalifornii: Serbski rzd wyliczy
4 razy wicej zabitych [...] BAS powinien unika traktatw w stylu Arkina, jeli
nie chce by Biuletynem Atomowych Socjopatw. Urodzony w Belgradzie,
Draszko Jowanowi, zyk nuklearny z Instytutu Fermiego w Chicago: USA nie
usiowao zmniejszy do minimum ludzkiej tragedii na Bakanach. Rick Rozoff,
polsko-rosyjski Amerykanin, nazwa pisanin Arkina ledwie skrytym lamentem,
e NATO nie wyrzdzio jeszcze wicej szkd w Jugosawii [...] Ilu wicej
zginie od wyzwolenia trucizn do wody, gleby i powietrza, od niewypaw
bomb rozpryskowych (jeden z wielu tematw, ktrych Arkin nie wspomnia),
od pozostaoci po broni ze zuboonego uranu, czy z powodu przerwanej
dziaalnoci szpitali w wyniku, jak pisa Arkin, niewystarczajcego zniszczenia
sieci energetycznych Jugosawii?
Zgodziem si z ostatnim zdaniem Arkina: Kampania w Jugosawii nie
podtrzymuje adnego modelu siy powietrznej. Bez wzgldu na inteligencj
bomb czy gupot celowania, nawet bombardowanie celw wojskowych pod
faszywym pretekstem jest zem. Pastwa NATO nie miay powodu do ingerencji
na Bakanach, a wszczy tam poar. Podpalacze nie s dobrymi straakami, jak
wida z ich osigni w Kosowie.
Arkin: Nasze oszacowanie szkd jeszcze raz zaprzeczyo powszechnej
mdroci, e naloty s z natury niewybircze i niemoralne. C Arkin zobaczy
przez szyb auta, pdzc przez 250 z 900 zbombardowanych miejsc w cigu
2 tygodni? Miaby kilkanacie minut na kade miejsce. Tylko pod Grdelic
spdziem przeszo dzie, a nie zdyem rozmawia ze wiadkami, sub
zdrowia itd. Co daoby wertowanie dokumentw rzdowych, skoro Bg wie,
ilu byo ludzi w rozbitych na papk wagonach? W raporcie dla HRW Arkin
pisze o 20 zabitych. Pomnik oar pod Grdelic wymienia 14 nazwisk oraz 17
nieznanych osb, policzonych za iloci znalezionych czci cia. Arkin nie
wyjani, e atakowane raz po raz cele opustoszay albo, e ludno nauczya si
ucieka przed nalotami. Nie byo precyzji pod Grdelic, gdzie natowskie gamonie
309

NATO na Bakanach

potrzeboway a 9 nalotw i ponad 50 bomb, aby w kocu tra w 2 bezbronne

mosty stojce jak byk w terenie. Przy okazji rozsypao si kilka gospodarstw
w okolicy.
Jak oceni moralno bombardowa, zapominajc o perdnej grze, ktra
bya ich powodem? Odpowiedziaem Arkinowi (BAS lipiec-sierpie 2000
www.bullatomsci.org/issues/2000/ja00/ja00letters.html): wysyam bombowiec
B-2 z bomb specjalnie dla Pana. Tra z dokadnoci 2 m i uszkodzi jedynie
okno, przez ktre wleci, biurko i Pana. Paska ona i pociechy mog te zgin,
ale od spadajcych yrandoli, ale to bdzie tylko szkoda uboczna. Nie ycz im
le, poniewa nie znam ich pisarstwa. Jakie przechodzce obok Pana domu dzieci
mog polec na ulicy od gupich odamkw mdrej bomby. Nie jestem w stanie
temu zapobiec. Rodzice powinni byli im powiedzie, e gdy NATO wyrusza na
misj humanitarn, powinny przesiedzie w wilgotnych, zimnych piwnicach przez
kilka miesicy.
Arkin niby krytykuje naloty, ale dopiero w ostatnim zdaniu. Ci czytelnicy,
ktrzy nawet dotarliby do koca, maj ju w tym momencie wyprane mzgi, bo
Arkin nie kwestionuje moralnego, prawnego ani politycznego uzasadnienia wojny
i nalotw. Artyku usprawiedliwia NATO i jest rwnie obarczony uprzedzeniem do
Serbw, jak raport Arkina dla HRW, ktry zaczyna si od kamstwa o Raczaku.
Skoro Arkin nie wyjani sobie zbrodni serbskich, co robi na stronach BAS?
NATO przyjo od Arkina magiczn liczb 500 zabitych. Moe zostaa
uzgodniona, zanim dosta kontrakt na t wycieczk? Wysannik NATO, Arkin:
Gdy uywa si si lotniczych, jak w Jugosawii, by wstrzyma katastrof
humanitarn [] Kampani Sia Sojusznicza toczono z najwiksz trosk, by
unikn szkd wrd ludnoci i infrastruktury cywilnej. Uyto wiksz proporcj
broni inteligentnej ni w jakimkolwiek innym konikcie w historii wojen. Wybr
celw by bardziej staranny dla ochrony cywilw ni kiedykolwiek od czasu wojny
wietnamskiej. Jeli ta precyzyjna wojna trwaaby duej, byyby dziesitki, moe
setki tysicy oar. Zachd oy miliony, aby ocali jedno ycie ludzkie. Ten sam
Zachd zbombardowa Serbw do upadego. Sia Sojusznicza dowioda, e fanatycy
i militaryci naduywaj inteligentn bro daleko poza jej przewidzian rol.
rda w dowdztwie USA przyznay ju po miesicu nalotw, e niszczenie
energetyki i sieci przesyowych miao moralnie zama Serbw (Chicago-Sun
Times 6.5.1999). Pewien starszy ocer: Przerwanie dopywu prdu i dystrybucji
ropy, paliw i smarw jest w stanie szybko sparaliowa reim przez nadwyrenie
zaopatrzenia w energi systemw informacji, obrony przeciwlotniczej,
komunikacji, radia i telewizji. Szkody w energetyce miay zama ducha, przez
zakcenie publicznych systemw informacji, miejskiej infrastruktury wodnej,
ciekowej i komunikacyjnej, kolei elektrycznej, suby zdrowia, zakadw
pracy. Uszkodzenia energetyki nie dokuczyy wojsku gen. Pawkowicia, jednej
310

Pod bombami NATO

z najlepszych armii w Europie, ktra zapewne nie podczaa si do gniazdka

w najbliszej chaupie. Pawkowi i gen. Wladimir Lazarewi w wywiadzie
dla Vojska po 2 miesicach nalotw: Nie mogc zada znaczcych strat Armii
Jugosawii, NATO bezlitonie bombardowao budynki cywilne i ludno, prbujc
zasia niezadowolenie i panik.
Ponad miesic po rozpoczciu nalotw, Shea (2.5.1999) przeprosi za
niewygod spowodowan serbskiej ludnoci wyczeniem prdu. NATO zrzucio
wtedy grat na pi gwnych stacji transformatorw. Arkin: Jedynym celem
wyczenia prdu w tym dniu byo zapukanie wojn do drzwi ludnoci Jugosawii.
Przywrcenie prdu trwao wtedy 15 godzin, co udao si skrci do 4 godzin po
ataku 8.5.1999 r. Wwczas NATO zdecydowao atakowa punkty newralgiczne
sieci energetycznej sterowanymi bombami, wyczajc prd w Serbii (22.5.1999).
Wedug analitykw wojskowych NATO, zasadniczym celem ataku bya ludno,
przez skutek psychologiczny wyczenia prdu. Na uwag: Chyba nie chcielimy
zaszkodzi zwykym Serbom, Senator Joseph Lieberman odpowiada w programie
Fox News (23.5.1999): Nie bijemy jedynie w cele wojskowe. Dlaczego odcinamy
wodocigi i nokautujemy siownie? Prbujemy nalotami zama wol Serbw.
BAS wychodzi pod egid Fundacji Edukacyjnej o Naukach Nuklearnych,
ktrej celem jest uwiadamianie obywateli w kwestiach bezpieczestwa
wiatowego, szczeglnie o trwajcych niebezpieczestwach stwarzanych przez
bro atomow i in. BMR oraz o waciwej roli techniki atomowej. Nie ma o tym
wzmianki w BAS od broni uranowej, poprzez bestialskie bombardowania
ludnoci i celw cywilnych, po wyzwolenie trucizn w bombardowaniach chemii
i petrochemii.
Poke mapy
Pierwsz reakcj Shea byo ubolewanie i tumaczenie, e bomby miay tra
w budynek Federalnego Zarzdu Zaopatrzenia i Zakupw, czyli cel wojskowy,
a nie w ambasad (Reuters 8.5.1999): te dwa budynki znajduj si blisko siebie.
Trzy sterowane bomby, ktre uderzyy w ambasad Chin w Belgradzie w nocy
z 7 na 8.5.1999 r. tray dokadnie w trzy cele, ktre im zadano stwierdzio
rdo wojskowe. Byy 3 osoby zabite i co najmniej 20 rannych. Gen. Walter Jertz
zaprzeczy, e planici ataku mieli do dyspozycji przestarzae lub niewaciwe
mapy. Gen. lotnictwa Charles Wald, planista sztabowy: pomyka byaby wysoce
nieprawdopodobna. Nastpne owiadczenie NATO obrcio wykluczenie uycia
przestarzaych map przez Jertza. Washington Post (10.5.1999): amerykaski
wywiad posugiwa si przestarza map, wydan zanim Chiny zbudoway swj
kompleks dyplomatyczny kilka lat temu. Starszy przedstawiciel NATO: nasze
mapy po prostu nie pokazuj Ambasady Chiskiej w tamtej okolicy.
Chiny: wniosek o omyce nie jest w aden sposb do przyjcia przez rzd
i nard chiski. Pastwowa Agencja Kartograi i Zdj Satelitarnych USA
311

NATO na Bakanach

o historyjce nt. mapy: przeklte kamstwo. Najlepiej technicznie wyposaona

sia wojskowa nie ma najbardziej zaawansowanej kartograi, uaktualnianej
ze zdj satelitarnych i wywiadu w terenie? Jared Israel z Emperors Clothes:
Dlaczego NATO nie pokae tej przestarzaej mapy w dowd niewinnej pomyki?
Ambasada staa odosobniona na terenach zielonych Nowego Belgradu. Sam
widziaem. Ambasada Chin, gwnego sprzymierzeca zaatakowanej Jugosawii,
zapewne otrzymaa duo uwagi i NATO miao aktualne mapy okolic i kadego
pomieszczenia wewntrz. Venik (10.5.1999): nie wierz, e NATO czy rzd
USA maj tyle uczciwoci, aby wyzna prawd o zbombardowaniu ambasady.
Jeli byliby uczciwi, incydent nie zdarzyby si. W tej chwili Pentagon
i administracja Clintona maj nadziej, e Amerykanie dadz si nabra na
wymwk starej mapy i zapomn o caym zdarzeniu.
Minister spraw zagranicznych Jugosawii, Bagajewi: Dziaka, na ktrej
stoi ambasada chiska nie bya zagospodarowana, zanim Chiny wybudoway
swoj ambasad. Jest niemoliwe, aby jakakolwiek stara mapa pokazywaa co
innego, ni pusty kawaek ziemi pod tym adresem. Amator radiowy z Teksasu,
Steve Douglas wyapywa rozmowy pilotw NATO: Wiedzieli, co bombarduj.
Chiski ekspert od samolotw-widm by wtedy w Jugosawii. USA wypacio
Chinom odszkodowanie 28 mln USD za zniszczenia materialne i 4,5 mln USD
rodzinom zabitych. Guardian i Observer (17.10.1999): NATO zbombardowao
Chiczykw rozmylnie. Sekretarz stanu USA Madeleine Albright: Bzdura.
Wedug rde w wojsku i wywiadzie europejskim oraz amerykaskim, ambasad
zdjto z listy celw zakazanych z chwil, gdy wywiad elektroniczny NATO (Elint)
stwierdzi wysyanie informacji wojskowych stamtd do si Jugosawii. Od czasu
przeniesienia do nowego budynku w 1996 roku, ambasada bya na podsuchu.
Usprawiedliwianie si niedokadnoci map i nieznajomoci nowego adresu
byo kamstwem.
Fakt usug nadawczych ambasady potwierdzili reporterom trzej wojskowi
NATO, w tym ocer wysokiej rangi w Brukseli. Po zniszczeniu nadajnikw
jugosowiaskich przez NATO, ambasada bya stacj nadawcz dla armii Jugosawii.
Podejrzewano Chiczykw rwnie o obserwowanie atakw Tomahawkami,
w celu wypracowania obrony. Ocer wywiadu NATO podsuchujcego
jugosowiask komunikacj radiow z Macedonii: NATO polowao na
nadajniki radiowe w Belgradzie. Po zbombardowaniu rezydencji Miloszewicia
(23.4.1999) sygnay radiowe zaniky, by wyj z ambasady. Dyspozytor lotw
NATO w Neapolu: istniaa mapa obiektw wyjtych spod nalotw, pokazujca
kocioy, szpitale i ambasady, a chiska ambasada bya ulokowana prawidowo,
nie na miejscu sprzed 1996 r.
Jugosawia miaa szcztki F-117A, ktre Chiny potrzebuj, aby nadrobi
zalegoci w technice. By moe Chiczycy liczyli, e NATO nie odway si
312

Pod bombami NATO

zaatakowa ich ambasady, chocia co noc oprniali budynek z ludzi na wypadek

bombardowa. Dlatego zginy tylko trzy osoby. Dwch byo ocerami wywiadu,
co nie zgadza si z ocjalnym owiadczeniem chiskim. Zaledwie kilka godzin
przed zbombardowaniem ambasady, jej attache wojskowy poinformowa
prezydenta Forum Stosunkw Etnicznych w Belgradzie, e ambasada obserwuje
pociski sterowane, aby opracowa plany obrony.
Najprecyzyjniejsza bomba
Guardian i Observer (28.11.1999) ujawniy dalsze szczegy. Nalot na
ambasad w Belgradzie rozpocz si (7.5.1999), kiedy najdroszy samolot wiata,
amerykaski bombowiec B-2 (wart ok. 2 mld USD za sztuk) wystartowa z bazy
Whiteman w stanie Missouri. Przelecia ponad Atlantykiem i Europ Zachodni,
zanim nad Adriatykiem wypuci najbardziej precyzyjne na wiecie, latajce
bomby JDAM. Bomby spady dokadnie na pomieszczenie attache wojskowego
i komrk wywiadowcz. Gazety bezkrytycznie powtrzyy stwierdzenia rde,
e przyczyn nalotu by udzia ambasady chiskiej w telekomunikacji z serbskimi
oddziaami mierci w Kosowie w postaci armii jugosowiaskiej i jednostek
paramilitarnych Tygrysw, pod przywdztwem Arkana (oskarony przez MTK
zbrodniarz wojenny, zamordowany potem w Belgradzie). Przemilczay natomiast
fakt, e midzynarodowe ekshumacjne nie znalazy na to dowodw. Wic ataku
na ambasad, jak naloty na Jugosawi, dokonano pod faszywym pretekstem.
Uprzedni artyku Guardiana i Observera (17.10.1999) zdyskredytowa
CIA, Albright i brytyjskiego ministra spraw zagranicznych, Cooka. Reporterzy
powrcili do oryginalnych rde i rozmawiali z pukownikami NATO, ocerami
wywiadu i generaem, ktrzy byli zgodni, co do tego, e atak na ambasad by
celowy. Jeden ocer: Fakt, e to bya stacja radiowa Arkana, skazanego przestpcy
wojennego, przekona Amerykanw do ataku. Gdyby to by tylko przekanik
dla armii Jugosawii, powstrzymaliby si. Tydzie przed publikacj drugiego
artykuu reporterzy uzyskali potwierdzenie zaangaowania ambasady chiskiej
w jugosowiaskie dziaania wojenne od starszego przedstawiciela francuskiego
ministerstwa obrony. Zaprzeczy on, e Francja wiedziaa, i przedmiotem nalotu
ma by chiska placwka.
Podczas gdy tumy szturmoway ambasady USA i brytyjsk w Pekinie,
a prezydent Chin odmawia przyjcia rozmowy telefonicznej od Clintona, rankiem
8.5.1999 r. specjalici (brytyjski, kanadyjski i francuski) od opracowywania
celw NATO w Vicenza, naskoczyli z gniewem na amerykaskiego pukownika,
potpiajc nocny wyczyn bombowy. On pozostawa zrelaksowany: spucilimy
dwa JDAMy do biura attache i rozwalilimy dokadnie ten pokj, ktry chcielimy
[] nie bd ju uywa go do przekazywania transmisji radiowych i ten
skurczybyk Arkan bdzie teraz w kopocie. Kilku nie-amerykaskich ocerw
widziao nazajutrz, e wsprzdne ambasady byy w komputerze NATO. Wedug
313

NATO na Bakanach

jednego starszego ocera NATO, ambasada bya na licie celw zakazanych i na

atak potrzebna bya zgoda Clintona. Dyrektor CIA, George Tenet tumaczy si
przed kongresow komisj ds. wywiadu (22.7.1999), e nie byo oznakowania na
budynku ambasady. Zdjcia wykonane po ataku pokazuj ag Chin oraz napisy
po chisku i serbsku przy gwnym wejciu. Jednostronne dziaanie Amerykanw
stano oci w gardle Francji. Jeden z ocerw w Vicenza: Amerykanie skrztnie
ukrywali wszystkie dziaania z udziaem niewidzialnych samolotw i innych
specjalnych broni [] oznajmiali nam dopiero po fakcie.
FAIR, amerykaska organizacja czuwajca nad uczciwym dziennikarstwem,
zapytaa (www.fair.org 22.10.1999): Dlaczego ukryto przed amerykask opini
publiczn rewelacje o bombardowaniu ambasady chiskiej w maju 1999 roku,
opublikowane na amach Observera i Guardiana? Po prawie 3 tygodniach, ukaza
si w Washington Post (8.11.1999) artyku Arkina: dla niektrych zaprzeczenia
na wysokim szczeblu s same w sobie dowodem i to bombardowanie staje si
nastpnym przypadkiem zataje dla zbieraczy historyjek konspiracyjnych
w Internecie. rdami Arkina byli ocerowie amerykascy, a rekonstrukcja
wydarze bya identyczna, jak dyrektora CIA: piloci NATO mieli atakowa
poblisk agencj zaopatrzenia w bro, wadliwe mapy nie pokazay prawidowego
adresu, a wywiad zapomnia uaktualni list zabronionych celw NATO. Arkin
niechccy podway swoj (i ocjaln) wersj szczegem, ktrego nie byo
w poprzednich owiadczeniach: Federalny Zarzd Zaopatrzenia i Zakupw by
na licie obiektw obserwowanych przez wywiad USA od wielu lat ze wzgldu
na rol, jak odgrywa w eksporcie broni do Libii i Iraku.
Rok po tragedii Chiny oczekiway wyjanie. Rzecznik spraw zagranicznych
Chin podczas wizyty pastwowej prezydenta jego kraju w Grecji (Reuters
21.4.2000): Chcemy, aby rzd USA przeprowadzi jawne, dokadne dochodzenie
i poda jasne wytumaczenie narodowi chiskiemu. USA obiecao znale
winnych, ale dotychczas nie otrzymalimy sensownego wyjanienia.
Ludobjca na Prezydenta
W zaprzysieniu w Londynie w 2000 r. zapytano kandydata: Na ktry miecz
yczy Pan sobie przysiga? Kandydat: Na miecz Jego Imperialnej Krlewskiej
Moci. Wesley Clark, genera amerykaski i Gwnodowodzcy Si NATO
w Europie, dostaje tytu Szlacheckiego Dowdcy Najwietniejszej Klasy Imperium
Brytyjskiego, dnia 28.3.2000 r. Kandydat demokratw, gen. Clark zacz starania
w prezydenckich wyborach w USA ju w 2003 r. Bush i Kerry bezkonkurencyjni
oznajmiay amerykaskie gazety w rodku kampanii wyborczej. Gen. Clarka
zgubiy kryminalna przeszo, poparcie dla terrorystw islamskich na Bakanach,
lobbing przeciw swobodom obywatelskim oraz hipokryzja zwizana z napadem
na Irak. Jego zbrodnie bakaskie nie pozostawiaj wtpliwoci, natomiast
niewielu wie, e odegra kluczow rol w Waco, najwikszej katastroe zwizanej
314

Pod bombami NATO

z egzekwowaniem prawa przez federalne agencje USA. By dowdc I Dywizji

Kawalerii III Korpusu Armii USA w Fort Hood, Teksas, od sierpnia 1992 r. do
kwietnia 1994 r.
Masakra sekty w Waco, Teksas, miaa miejsce w 1993 r. Przewiczono j
w jednostce Clarka. By on najprawdopodobniej architektem, konsultantem
taktyki dla agend cywilnych rzdu USA i zakulisowym dowdc w ataku. Gazy
i ogie zabiy co najmniej 82 osoby, w tym 30 do 40 kobiet, dzieci i niemowlt
(www.apfn.org/apfn/clark.htm). Uycie wojsk w Waco pogwacio prawo USA.
No to co? Clark wykonywa rozkaz. To znaczyoby podda si raco nielegalnemu
rozkazowi. Kady ocer po West Point wie, e gwaciby tym samym ustaw Posse
Comitatus [...] Clark potra odmwi, mia na to okazj i powinien by to zrobi.
Ale nie otrzymaby wtedy nastpnej gwiazdki. Nie bez przyczyny krytycy mwi,
e tego wojskowego nie rekomendowano do czwartej gwiazdki, a on i tak j dosta
dziki plecom politycznym [] gwnodowodzcy [si USA] Hugh Shelton zdj
Clarka przedwczenie ze stanowiska [dowdcy si NATO] w Europie, z powodu
kwestii charakteru i uczciwoci powiedzia WorldNetDaily Joseph Mehrten,
absolwent akademii wojskowej West Point (jak gen. Clark).
Takiego czowieka, jego rwienik z Arkansas, Bill Clinton wylansowa do
wojny kosowskiej. Midzy Waco a Jugosawi, Clark by gwnodowodzcym
si poudniowych USA, z siedzib w Panamie, od czerwca 1996 r. do lipca 1997
r. Odpowiada wic za kierowanie akcji militarnych i spraw USA w Ameryce
aciskiej i na Karaibach, gdzie USA wynioso do wysokiej rangi wspprac
wojska, policji i paramilitarnych oddziaw do egzekucji cywilw.
Denie do wojny agresywnej lub wojny sprzecznej z ukadami
midzynarodowymi to najpowaniejsza zbrodnia wojenna (orzeczenie Trybunau
Norymberskiego). Profesorowie prawa, Michael Mandel i David Jacobs
udowodnili MTK, e czyny Clarka w Jugosawii to zbrodnie wojenne, zbrodnie
przeciw pokojowi i ludzkoci. MTK nie postawio generaa w stan oskarenia.
Jako jedyny demokrata, ktry stan twarz w twarz z dyktatorem, Clark
prbowa zrobi z bakaskiego aska pokaz cnt. Anons wyborczy w telewizji
(stycze 2004 r.) gosi, e Clark prowadzi koalicj, ktra zatrzymaa kampani
terroru, wyzwolia nard i przyniosa pokj bez jednej straty amerykaskiej.
Genera-zbrodniarz zeznawa o zbrodniach swej oary, Miloszewicia, za
zamknitymi drzwiami w Hadze, a rzd USA cenzurowa to. Natowski trybuna
sprowadzi Clarka na wiadka w szczycie jego autoreklamy wyborczej. Clark
odpowiedzia wtedy na pytanie prasy, co powinno spotka Hussajna: proces
irackiego dyktatora nie powinien odby si za zamknitymi drzwiami, aby wiat
zobaczy wykonanie sprawiedliwoci.
Po usuniciu z wojska po Kosowie, byy genera zaangaowa si w lobbing,
za p miliona USD rocznie. Poleci administracji Busha rm Acxiom na
315

NATO na Bakanach

system, ktry typuje potencjalnych terrorystw wrd pasaerw linii lotniczych.

Clark krytykowa Busha za odbieranie swobd obywatelom USA. Jest przeciwny
prawu Patriot Act, bo pozwala ono podsuchiwa rozmowy. Obrocy demokracji
wypytywali wic generaa, dlaczego pracuje dla Acxiom. Clark powiedzia, e
uwaa za patriotyczny obowizek przyczynia si do bezpieczestwa po 11 IX.
Da szans wojnie
Gen. Short wyjani prasie bombardowania infrastruktury cywilnej, ktre
zabiy i raniy tysice cywilw: Jeli obudz si bez prdu w domu, gazu
w kuchence, a most, po ktrym dojedaj do pracy jest zamknity i ley w Dunaju
na nastpne 20 lat, myl e zaczn pyta Ej, Slobo. Co to ma znaczy? Ile jeszcze
mamy cierpie? Koci w gardle Shorta tkwia wiadomo inat serbskiej
przekory w obronie wasnej. Inat uksztatowa si przez wieki jarzma tureckiego.
Short o nalotach na mosty (IHT 14.5.1999): most, na ktrym mieli koncert
rockowy i stali z tarczami celowniczymi na gowach to musi znikn o trzeciej
rano [ulubiony czas nalotw NATO]. Czego nie potrali wykona generaowie
NATO, mia za nich zrobi serbski lud. Amerykanie mogliby wtedy wkroczy
do Kosowa, zaoy bazy i y w symbiozie z terrorystami albaskimi, ktrzy
wyczyciliby prowincj z niebezpiecznych Serbw. Tak si rzeczywicie stao,
tyle, e przez niewykonanie rezolucji nr 1244 ONZ, a nie przez zamanie inat.
Laureat reporterskiego wyrnienia Pulitzer Prize i zarazem felietonista New
York Times, Thomas Friedman ju w kwietniu 1999 r. wyprzedzi generaw: 12 dni
precyzyjnych bombardowa nigdy nie nauczyoby Serbw. Zobaczmy, co zdziaa
12 tygodni mniej precyzyjnych bombardowa. Dajmy szans wojnie. Pniej
Friedman zagrozi Serbom: Kady tydzie waszego pldrowania w Kosowie
cofnie rozwj waszego kraju o dodatkow dekad, rozbijajc was w proszek.
Apelujc o wicej rodkw na wojny, gwnodowodzcy siami USA
w Europie, gen. Clark, odpowiedzialny za ataki z lotniskowcw i odzi
podwodnych admira James Ellis oraz gen. Short kamali senackiej komisji
ds. zbroje (21.10.1999), e piloci widzieli na wasne oczy zniszczenia
i dewastacje od trwajcych czystek etnicznych. Lotnicy nie mogli z wysokoci
widzie szczegw na ziemi. Generaowie chwalili si: Dokadno naszych
atakw z powietrza i minimalne straty uboczne wyznaczaj nowe standardy
akcji wojskowej tej wielkoci, o tym zakresie i czasie trwania. Byo mniej ni
20 przypadkw szkd ubocznych. NATO zrobio wszystko, co moliwe, eby
celowa we wroga i uchroni niewinn ludno. Siom serbskim daleko do
szlachetnoci: celowo i systematycznie prowadziy dobrze zaplanowan, brutaln
kampani czystek etnicznych przeciw cywilom w ramach polityki pastwa. Jako
dowd, generaowie przytoczyli kamstwo o Operacji Podkowa: miaa na celu
destabilizacj pastw graniczcych z Kosowem.
Cho eksodus ludnoci z Kosowa by do przewidzenia (jeli nie planowany
316

Pod bombami NATO

przez WAK i zatwierdzony przez NATO), generaowie udawali niewiadomych:

Wraz z wielk kampani dezinformacji, ktra miaa pokaza, e uchodcy uciekali
przed nalotami NATO, [serbska propaganda] usiowaa powstrzyma kampani
powietrzn NATO przez midzynarodowe potpienie. W odpowiedzi samoloty
sojuszu dostarczyy w ponad 500 transportach ywno, namioty z wyposaeniem
oraz lekarstwa. Obozy dla uchodcw zbudowalimy bardzo szybko.
Po atakach na pocztku maja 1999 r. nie pozostao ju wiele wanych
celw w stolicy. 11.5.1999 r. Clark uda si do Brukseli na zebranie Rady
Pnocnoatlantyckiej, politycznego ciaa NATO, aby poinformowa ich
o katastroe z ambasad Chin. Nie podobaj im si szkody uboczne. Niektrym
nie podobaj si ataki na Belgrad powiedzia Clark po powrocie podwadnym
dowdcom. Opinia publiczna zacza podejrzewa sukcesy natowskie po
zbombardowaniu konwojw uchodcw. Wielu pilotw NATO zdemoralizowao
si pomykami i cigymi daniami szczegowych informacji. Ocerowie,
ktrzy powinni byli kierowa codziennymi nalotami, rekonstruowali wydarzenia
z nagra z samolotw. Nastrj udzieli si gen. Randallowi Gelwixowi,
dyrektorowi centrum operacyjnego w bazie Vicenza. Gelwix napisa na tablicy
w swym biurze (13.5.1999): Jestemy dobrymi ludmi. W wywiadzie dla prasy
doda nt. stresu z powodu licznych szkd cywilnych: W pewnej chwili wydawao
si, e NATO zrezygnuje. Pomylelimy Stracimy wol pokonania zego czowieka
[Miloszewicia].
Trzej generaowie nie zauwayli przed senack komisj, e napad NATO
na Jugosawi rozwar rysy w Pakcie: NATO wyania si z tego koniktu
jako silniejszy sojusz i gwna transatlantycka organizacja bezpieczestwa
wkraczajca w XXI wiek [...] Misja KFOR obejmuje zapobieenie ponownym
starciom, zaprowadzenie bezpiecznych warunkw dla ludnoci, pomoc ukrytym
w Kosowie i powracajcym uchodcom [...] WAK zosta zdemilitaryzowany,
a uchodcy powrcili. Porwnaj z rzeczywistoci (rozdziay pt. Kristallnacht
2004 i Z bogosawiestwem KFOR). Podobnie jak KFOR, nic dobrego nie
przynis SFOR w BiH. Byo to oczywiste jesieni 1999 roku, a mimo to
generaowie przedstawili sytuacj, jako osignicia, ktre naley kontynuowa
i zapewni im sukces wojskow obecnoci USA.
Ryzyko dla Ameryki i globu
Sprawa Waco nie wypyna w kampanii wyborczej Clarka, lecz same
zbrodnie bakaskie kwalikuj go za kraty. Po 40 dniach nieustannych nalotw na
Jugosawi, Clark nie udawa, e celuje w obiekty wojskowe. Pentagon przyzna,
e ataki na rdmiecie Belgradu maj zachci Serbw do obalenia Miloszewicia.
Tak si nie stao, a dyplomaci przyznali uszczerbek amerykaskiego prestiu
u Sowian: Jak mona byo da czowiekowi bez rozsdku [stanowisko naczelnego
dowdcy NATO w Europie]? Kongresmanw USA, ktrzy odwiedzili Clarka na
317

NATO na Bakanach

pocztku nalotw, zdumiay nieocjalne komentarze generaa, e jeli Rosjanie

wyl okrty, NATO powinno ich zbombardowa, a jeli Miloszewi dostaje rop
naftow wgierskim rurocigiem zbombardowa. NATO nie posuno si tak
daleko, ale liczb oar wrd cywilw trudno byo zwali na pomyki. Apologeci
generaa w amerykaskim aparacie bezpieczestwa nie mogli zrozumie sensu
nalotw na puste budynki rzdu i wyczania prdu bombami. Pentagon ogosi
nawet naloty dywanowe bombowcami B-52 zapewne, by przestraszy ludno
cywiln.
Clark obawia si, e zakaz Clintona inwazji wojsk ldowych da siom
Miloszewicia przewag obronn. Anonimowy dyplomata amerykaski
z Bakanw by zdumiony nalotami na cele cywilne: zupenie bez sensu, ale maj
straszne skutki dla nas; drogo zapacimy za bombardowania w sercu Bakanw
(Chicago-Sun Times 6.5.1999). Po zakoczeniu dziaa, raport z RAND Corp.
oceni skuteczno nalotw: Clark i natowscy koledzy nie maj czym si chwali.
W swej kampanii wyborczej Clark oskary o oszczerstwo krytykw z Pentagonu,
np. byego sekretarza obrony, Cohena i byego gwnodowodzcego si
USA, Sheltona. Apologeci przypomnieli, e Clark mia trudne zadanie. Albright
(departament stanu) chciaa interwencji zbrojnej, a Pentagon ostrzega przed
mieszaniem si w wojn domow. Albright wzia gr w Biaym Domu, dziki
zapaowi Clarka. Bya prawa rka Albright, James Rubin: na pewno byo to
powodem irytacji sekretarza Cohena i gen. Sheltona.
Poplecznicy Clarka podkrelaj, e uratowa Europ przed Serbami
i utrzyma NATO przy yciu. Jeli NATO nie zareagowaoby, serbska ofensywa
na zawsze wyparaby ponad p miliona Kosowian, radykalizujc wielu
innych i stwarzajc nowe rdo dugotrwaego napicia w Europie [...] NATO
pozostaoby podzielone i niepewne swego celu przed nadchodzcym XXI wiekiem
pisze Albright w pamitnikach pt. Madame Secretary (Pani Sekretarz). Serbska
ofensywa zwalczaa terroryzm albaski w suwerennym pastwie. Jeli Bush
ma do tego prawo, mia je i Miloszewi. Serbowie nikogo nie wyparli, tylko
Albaczycy uciekali przed bombami NATO, ponaglani przez terrorystw, aby
wywoa eksodus i tym samym zdoby poparcie spoeczne Zachodu dla wojny.
Gen. Clark ma nastpujce osignicia z kampanii kosowskiej:
Dowodzi klsk wojskow. Nienaruszone siy Jugosawii wycofay si
z Kosowa w czerwcu 1999 roku, zgodnie z rozejmem w Kumanowie. NATO
nie zamao ducha serbskiego, ani determinacji Miloszewicia, ktry z awy
oskaronych w Hadze, nka spoeczno midzynarodow cikimi zarzutami.
Wedug obserwatorw, NATO nie miao innego wyjcia ni rozjem, zaznawszy
strat w lotnictwie, wyczerpawszy bomby i Tomahawki oraz obawiajc si strat
wasnych w inwazji. Za wyniki kampanii nalotw nie jest odpowiedzialny
wycznie Clark, lecz tuszowanie przez niego (Newsweek 15.5.2000) wiadczy
318

Pod bombami NATO

o oddaniu sprawie wasnej kariery i wadzy.

Kama przywdcom politycznym USA i pastw NATO. NATO
zniszczyo nie setki, a kilkanacie sztuk czogw, pojazdw pancernych i artylerii
przeciwlotniczej. Natomiast NATO stracio kilkadziesit samolotw, kilkanacie
migowcw (w tym par z zaogami ratujcymi zestrzelonych pilotw), setki
Tomahawkw i dziesitki bezzaogowych samolocikw szpiegowskich. Powysze
straty NATO nie obejmuj uszkodzonych maszyn ldujcych w bazach NATO,
ani rozbitych poza granicami Jugosawii (rozdzia pt. Straty wojskowe).
Pogwaci prawo, pod pretekstem dziaa w celach humanitarnych.
New York Times (4.4.1999): ludobjstwo coraz czciej pojawia si w opisach
sytuacji w Kosowie [...] by wesprze legalno wojskowej kampanii przeciw
Serbii [...] w traktatach, karcie ONZ, wicych rezolucjach ani w adnym
innym midzynarodowym dokumencie prawnym nie ma na pimie adnej
prostej lub oczywistej podstawy prawnej do bombardowa celw serbskich.
W nalotach zgino par tysicy cywilw i lega w gruzach infrastruktura. Dla
wywoania katastrofy ekologicznej, pona petrochemia i chemia. Kongres
nigdy nie autoryzowa wojny. Clark zszarga te statut NATO i konstytucj USA.
Jego siy ldowe, natychmiast po wkroczeniu, pogwaciy rezolucj ONZ nr 1244
chronic terrorystw, a przeladujc Serbw.
Uy zakazanej broni, bezporednio przeciw cywilom. Radiokatywnotrujc bro uranow opisuje rozdzia pt. Bro uranowa. Zakazane bombki
rozpryskowe zabiy i okaleczyy setki dzieci i dorosych. Wkna gratowe
pokryy sieci energetyczne, by wyczy prd.
Rozkaza zaatakowa siy Rosji w Kosowie. W ksice pt. Waging Modern
War (Prowadzenie Nowoczesnej Wojny), Clark pisze, jak oburzy si, e rosyjskie
siy zajy lotnisko k. Prisztiny, ubiegajc NATO. Guardian (3.8.1999): jeli gen.
Wesley Clark miaby ostatnie sowo, brytyjscy komandosi zaatakowaliby lotnisko,
co grozioby rozptaniem najbardziej przeraajcego koniktu z Moskw od
zakoczenia zimnej wojny. Brytyjski gen. Mike Jackson odmwi wykonania
rozkazu: Dla Pana nie zaczn III wojny wiatowej.
Nalega na zgubn inwazj ldow. Szturmowe Apacze miay wlecie
do Kosowa, przebijajc drog wojsku naziemnemu. Pilot Apacza o tym planie:
niemdry i samobjczy. Siy NATO zamayby w kocu opr armii serbskiej,
ale jakim kosztem i po co? Emerytowany pk Lotnictwa USA, George Jatras:
Jeli Clark miaby woln rk w Kosowie, moglibymy wej w wojn z Rosj,
a co najmniej odrodzi szcztki po zimnej wojnie. Z pewnoci mielibymy setki, jeli
nie tysice zabitych w le pomylanej inwazji ldowej (Tucson Citizen 23.1.2004).
Clark zbrata si z terrorystami w Kosowie. Zdjcie z 1998 r. pokazuje
Clarka z Agimem Czeku (gwnodowodzcy terrorystw albaskich)
i Haszimem Thaczi (ich przywdca polityczny). Wtedy raport departamentu
319

NATO na Bakanach

stanu USA opisa podopiecznych Clarka jako grup, ktra torturowaa i porywaa
ludzi. Jerusalem Post w tym czasie: Albaczycy kosowscy, z ktrych wikszo
jest muzumanami, otrzymuj pomoc nansow i wojskow z pastw islamu.
Wspieraj ich setki wojownikw iraskich, czyli mudahedinw, ktrzy inltruj
z ssiedniej Albanii i nazywaj siebie Wyzwolecz Armi Kosowa. Rzecznicy
obrony USA mwi, e pomocy udziela te Osama ibn Laden, terrorysta saudyjski.
Modli si i ga
Doradcy kampanii wyborczej Clarka zaoyli, e nikt nie spyta, dlaczego
popiera terrorystw. Clark nie wylizn si reporterom Democracy Now! po
wiecu wyborczym w New Hampshire (26.1.2004): USA popiera reim czystek
etnicznych w Kosowie, gdzie wyparto niemal wszystkie mniejszoci. Clark:
Usilnie prbujemy temu zapobiec. Ale [reim serbski] chce przeszkodzi Serbom
y w pokoju z Albaczykami kosowskimi. Skoro NATO i Clark byli bezstronni,
dlaczego zbrodniarz wojenny, Agim Czeku, nadal przewodzi terrorystom
w Kosowie? ONZ oskaryo Czeku o publiczne wyraanie nienawici. Clark:
Z mojego rozeznania, Czeku jest jednym z rozsdniejszych ludzi w tym regionie.
Reporter: Pytam pana, bo w ogoszeniach wyborczych pisze pan, e wyzwoli pan
nard. Clark: Wie pan, chc porozmawia z innymi wyborcami.
Clark potwierdzi, e jako prezydent uyby w wojnach bomby rozpryskowe
i zuboony uran, bo jest to legalna bro. Bombardowanie i zabicie pracownikw
RTS te byo legalne, poniewa studio byo centrum dowodzenia i dyspozycji,
a NATO ostrzego Miloszewicia o ataku. Reporter: Wedug Amnesty International,
popeni pan tym zbrodni wojenn. Clark: Wszystko zostao zbadane przez
midzynarodowy trybuna w Hadze. Wszystkie moje dziaania zbadano pod
ktem najwyszego prawa w USA. Na temat bomb rozpryskowych zrzuconych na
Nisz: Kady z tych przypadkw zosta w peni zbadany. Tumaczc si pomyk
w Niszu i przechodzc do okropnoci wojny: kadej nocy przed zrzucaniem
bomb modliem si, ebymy nie zabili niewinnych ludzi. O zbombardowaniu
pocigu pod Grdelic: Pilot mia instrukcj, aby atakowa most, a nie pocig.
Odpalajc pocisk, zobaczy niespodzianie w ostatniej chwili, e w jego pole
widzenia wjecha pocig. Reporter: pilot nastawia celownik na pocig. Clark:
Nie mam tej informacji. Reporter: Zabio 12 osb, cznie z prawosawnym
kapanem. Clark: To okropne, ale nie mam tej informacji. Jak byo naprawd,
patrz: Pocig nr 393 www.gavagai.pl/nato/.
Clark nie przeprosi narodu serbskiego: speniaem obowizek jako dowdca
NATO i dla USA. Myl, e Slobodan Miloszewi powinien ich przeprosi [...] My
jedynie prbowalimy przerwa czystki etniczne przez dyplomacj.
Materiay rdowe
1. Piotr Bein Ludobjcy na prezydenta [w] Wir nr 3, 4 i 5
320

Pod bombami NATO

2. William Dorich The Road To Hell Is Paved With Good Intentions 13.6.2000
www.antiwar.com/goldstein/g061300.html
3. Barry Grey Some cracks in the media propaganda front 6.7.1999 www.wsws.
org
4. Human Rights Watch Civilian Deaths in the NATO Air Campaign Raport tom
12 nr 1 (D) luty 2000 www.hrw.org/reports/2000/nato/Natbm200.htm#P37_987
5. C. Kincaid Wesley Clarks Ties To Muslim Terrorists 6.1.2004 www.apisgroup.
org/article.html?id=1627
6. Democracy Now! Confronts Wesley Clark 26.1.2004 www.democracynow.org/
article.pl?sid=04/01/26/1632224
7. Erklrung eines Insiders aus dem Bonner Regierungsapparat zum BalkanKrieg vom 7. April 1999 www2.pds-online.de/bt/index.htm
8. Humanitre Intervention? Joseph Fischer hat gelogen [w] junge Welt 24.4.1999
www.jungewelt.de/1999/04-24/001.shtml
9. The Kosovo Crisis: A Paper by Lord Robertson of Port Ellen 6.10.1999 www.
mod.uk/news/kosovo/account/personal.htm
10. Kosovo guerillas pressgang refugees BBC News 8.4.1999 http://news2.thls.
bbc.co.uk/hi/english/world/europe/newsid%5F314000/314912.stm
11. Media and the Pentagon Lies Unveiled www.computec-int.com/bsc/index.htm
12. Memorandum of Yugoslav Government to Security Council 7.6.2000

321

Atak na pocig nr 393

Atakujcy Orze osign fantastyczne wyniki [w Jugosawii]. Jestemy bardzo
skuteczni w wykonywaniu tego, po co tu przybylimy ppk Warren Henderson,
dowdca 494-ej Eskadry Bojowej Lotnictwa USA w Europie, w bazie Aviano,
kwiecie1999 r.
W drugi dzie prawosawnej Wielkanocy (12.4.1999) samolot F-15E
zbombardowa pocig pasaerski nr 393 relacji midzynarodowej Belgrad-Skopje
w momencie przejazdu przez most k. Grdelicy w poudniowej Serbii. Tanjug poda
(5.6.1999), e w ataku zgino 50 osb, a raport ONZ 55 osb. Czarny marmur
przy odbudowanym mocie wymienia 14 zabitych i 17 zaginionych, tzn.
roztrzaskanych na kawaki i spalonych lub nigdy nie odnalezionych oar, ktre
by moe utony. Zwoki dziecka bez tyu gowy, ramienia i stopy znaleziono
kilka kilometrw w d rzeki, a fragmenty cia na otaczajcych wzgrzach
w odlegoci do p kilometra od mostu. Cho bya to jedna z najtragiczniejszych
pomyek natowskiej kampanii, tylko Human Rights Watch pofatygowao si na
wizj lokaln (12.8.1999) wnioskujc, e NATO nie podjo wystarczajcych
rodkw ostronoci.
Godzin po nalocie na miejsce przyby sdzia ledczy Nebojsza Stojiczi.
W drugim wagonie znalaz 7 zwglonych zwok pod zwaami czci metalowych
i spalonych elementw wyposaenia wagonu. Z trzeciego wagonu zostaa tylko
karoseria. Nie byo tam nawet czci niemetalowych, cia ani tkanki ludzkiej:
Wszystko inne zostao zniszczone: szko pobite, czci metalowe okropnie
powyginane, porozbijane, porozdzierane lub jest ich brak. Niektre czci
metalowe znaleziono a 30 m od wagonu. Na zniszczonym rodku mostu sta
czciowo wykolejony czwarty wagon. Wybuch powybija i powygina wszystkie
okna i drzwi wewntrzne.
F-15E zabiera dwa pociski AGM-130, naprowadzane optycznie przez
celowniczego, ktry widzi obraz przekazywany z kamery w pocisku. Pierwszy
pocisk tra w drugi wagon, gdy znajdowa si nad rodkow podpor mostu
przez Jun Moraw, dzielc pocig na dwoje. NATO prbowao wmawia, e
celem by most, a nie pocig. Jednak wkrtce potem druga bomba zniszczya
trzeci wagon, gdy po pierwszym wybuchu znalaz si poza skrajem mostu
NATO owiadczyo natychmiast, e nie wiedziao o drugiej bombie, przeprosio
za niezamierzony wypadek. Atakowao most, bo by na wanej trasie sucej
do zaopatrywania wojsk Jugosawii w Kosowie. Gen. Wesley Clark, pokazujc
lm z kamery w bombie: dla pilota skupionego na zadaniu bojowym pocig
pokazuje si zbyt nagle. 22.7.1999 r. z-ca sekretarza obrony USA, John Hamre
owiadczy: Jedna z naszych bomb sterowanych elektro-optycznie traa w most
kolejowy w momencie, gdy w punkt celowniczy wjecha pocig pasaerski. Nigdy
nie zamierzalimy zniszczy tego pocigu ani zabi jego pasaerw.
322

Atak na pocig nr 393

W tym samym miejscu przechodzi przez rzek i nad torami most-wiadukt

trasy E75, zwany przez miejscowych mostem sarajewskim. Do koca wojny
natowskiej na okolic spado ponad 50 bomb w ok. 7 nalotach, niszczc oba mosty.
Midzy dwoma pociskami AGM-130 przeznaczonymi dla pocigu, prbowano
tra lejszym pociskiem w pierwszy wagon zastopowany tu za wiaduktem,
ok. 100 m od mostu kolejowego. Pocisk tra jednak w brzeg jezdni nad torami.
Celem nie mg by pojazd drogowy, bo nie byo adnego wraku. Pocisk byby
te za may na betonowy wiadukt, ktry zbombardowano fachowo w innym
dniu. To dowodzioby teorii, e NATO podejrzewao transport wojskowy ukryty
w pocigu 393 i prbowao zniszczy wszystkie wagony. Przy okazji wizyty
w sierpniu 2000 r. dowiedziaem si o innych zbrodniach NATO w okolicy.
Waciwy sprzt i ludzie
Pocig zaatakowa samolot F-15E Strike Eagle (Atakujcy Orze) wyposaony
w sprzony z autopilotem radar APG-70 do wykrywania naziemnych celw
stacjonarnych i ruchomych. F-15E ma 2-osobow zaog i moe atakowa o kadej
porze bez eskorty myliwcw, samolotw cznociowych lub zaguszajcych
sygnay przed wrogiem. Podczas gdy celowniczy naprowadza pocisk na cel, pilot
wykrywa i niszczy zagroenie z powietrza lub obrony przeciwlotniczej.
Serwis informacyjny Lotnictwa USA w Europie (USAFE 15.4.1999),
unikalne wyposaenie samolotw F-15E pozwala pilotowi i celowniczemu widzie
przez chmury nad Jugosawi. Artyku cytuje dowdc eskadry Lotnictwa USA
w Aviano we Woszech, skd wylatyway naloty na Jugosawi: Napdzany rakiet
pocisk powietrze-ziemia AGM-130A, wyposaony w kamer wideo i nadajnik,
by w stanie przebi si przez chmury i przesa pilotowi i celowniczemu
wyrany obraz celu [...] Jestemy w stanie prowadzi bomb w cel do samego
koca bez przeszkd [...] Dziki dodatkowej osobie, dwch ludzi patrzy na cel
i s w stanie potwierdzi jego dokadne pooenie. F-16 i F-117 take zrzucaj
bomby precyzyjne, ale polegaj na automatyce, bo rwnoczenie z czynnociami
celowniczymi pilot musi unika artylerii przeciwlotniczej i samolotw wroga.
Celowniczy z F-15E w Aviano doda: Zalenie od sytuacji moemy odpali
pocisk, przeprowadzi walk z wrogiem w powietrzu, a nastpnie powrci do
zadania i nakierowa pocisk powietrze-ziemia w cel.
W uamek sekundy zaoga F-15E moe zmienia trajektori pocisku, ale
tego nie zrobia w ataku na pocig. Pomyka pod wpywem stresu bojowego
nie wchodzi w rachub. Dugoletni mieszkacy zeznali w jugosowiaskim
dochodzeniu, e w okolicy nigdy nie byo adnych wojskowych instalacji. Od
pocztku agresji NATO mostw nie pilnowao wojsko, tylko uzbrojony czonek
cywilnej samoobrony. Nie byo tam adnej dziaalnoci obrony przeciwlotniczej
od pocztku wojny. Wedug wiadkw, Atakujcego Ora nie ostrzelaa ani staa
ani mobilna obrona przeciwlotnicza, nie atakowa go take aden samolot.
323

NATO na Bakanach

Dowdca kampanii NATO, gen. Clark wytumaczy konferencji prasowej

(13.4.1999), e pilot mia zniszczy most kolejowy i odpali pocisk nie wiedzc
o pocigu: mniej ni sekund przed traeniem pocisku w cel, pilot zauway ruch
na brzegu ekranu to by pocig wjedajcy na most. Niestety nie mg ju
zmieni toru lotu bomby w tym momencie. Clark opisa, jak pilot powrci, aby
zrzuci nastpn bomb, mimo e zda sobie spraw, e w pierwszym ataku tra
w pocig zamiast w most: Wycelowa w koniec mostu przeciwny punktowi wjazdu
pocigu. Kiedy bomba zbliya si do mostu, by on spowity w dymie i chmurach.
W ostatnim momencie, znw przez niesamowity przypadek, pocig przesun
si do przodu w stosunku do pozycji przy pierwszym traeniu i cz pocigu
wyjechaa ju z mostu, wic traajc drugi koniec mostu [pilot] rzeczywicie
spowodowa dodatkowe zniszczenie pocigu.
Amnesty International oskaryo NATO: wersja gen. Clarka o kontynuacji
ataku po traeniu mostu sugeruje, e pilot rozumia, i celem nalotu byo
zniszczenie mostu bez wzgldu na koszty w oarach cywilnych. NATO nie powzio
wystarczajcych rodkw ostronoci, by zapewni, e nie ma cywilw w okolicy
mostu. NATO powinno byo przerwa atak, chyba e miao powody wierzy, e
zniszczenie mostu w tym szczeglnym momencie byo tak wane militarnie, e
usprawiedliwiao oary cywilne spodziewane w wyniku kontynuacji ataku. Taki
argument nie wypyn jednak od NATO.
Nazajutrz po ataku Clark odtworzy wideo z pierwszego pocisku. Pocig
wjeda na most z ogromn prdkoci. Rzecznik NATO, Jamie Shea przyzna,
e projekcj przyspieszono niemal 3-krotnie, bo analitycy tak przegldaj wideo,
a biuro prasowe NATO w popiechu wydao tam do przegldu publicznego bez
korekcji. Wedug Frankfurter Rundschau (6.1.2000) wideo z drugiego pocisku
pokazano te trzy razy szybciej. W tym czasie, w rozmowie telefonicznej z agencj
AFP rzecznik dowdztwa NATO w Belgii obwini problemy techniczne znane od
padziernika 1999 r. Z tego wynikaoby, e przez kilka miesicy nie zauwaono
problemu, a potem przypisano go przyczynom technicznym: Nie uwaalimy za
uyteczne poinformowa opinii publicznej po odkryciu problemu.
Po wielu miesicach posdzania NATO o sfaszowanie wideo odbya si
praswka 6.1.2000 r. Rzecznik Pentagonu odpowiada opisem procesu przerobu
tamy wideo na materia komputerowy, unikajc odpowiedzi na istotne pytania
dziennikarzy. Nikt nie zapyta, dlaczego analiza celw takich, jak mosty kolejowe
nie obejmuje wgldu w aktualny rozkad jazdy pocigw pasaerskich. Zabici
byli pasaerami i zaog regularnego kursu kolei jugosowiaskich.
Goa prawda
NATO nie zdoao zadowoli prostych da reporterw, ani odpowiedzie na
pytania. Za to autor nieistniejcej ju witryny www.grdelica-case.org Ekke Wenz
dowid, e wysoko postawione i odpowiedzialne jednostki w wojskowych
324

Atak na pocig nr 393

i politycznych strukturach NATO kami i faszuj. Strony znikny z Sieci

w 2000 roku, a Ekke z korespondencji ze mn. Kopia jego witryny ukazaa si
za moim wstawiennictwem w kwietniu 2002 r. na www.aeronautics.ru/archive/
ekke/. Oto wnioski z analizy.
- Wedug Clarka, celowanie wykona pilot w dodatku do prowadzenia samolotu,
wic nie mg zareagowa na ukazujcy si w ostatniej chwili pocig na ekranie
celownika. F-15E ma zaog 2-osobow, aby odciy pilota od obowizkw
celowniczych. Celowanie wykona celowniczy, a nie pilot. F-15E ma radar, na
ktrym na osobnym ekranie szczeglnie dobrze wida obiekty w ruchu, np. czog,
a tym bardziej pocig.
- Rzecznik NATO powiedzia, e zaoga widzi na ekranie pole 13 x 13 cm
ograniczone naronikami prostokta celowniczego. W rzeczywistoci widoczne
jest pole kilkakrotnie wiksze, jak wida na klatkach wideo. Niemiecki
dziennik telewizyjny Tagesschau (7.1.2000): W przeciwiestwie do owiadczenia
gen. Clarka z NATO, producent systemu sterowniczego broni zapewni, e ocer
uzbrojenia na pokadzie widzi wikszy obraz. Jeli widoczne byoby tylko 13 x 13 cm,
celowniczy nie widziaby niezbdnej informacji wywietlonej na obwodzie ekranu.
- Zmiana trajektorii pocisku trwa uamek sekundy od momentu zauwaenia
pomyki, o czym wiadczy wideo o uchronieniu kocioa, pokazywane dumnie
przez NATO. Od momentu pojawienia si pocigu na skraju ekranu upyno
kilka sekund (mniej ni sekunda Clarka bya kamstwem), a od wjechania
pocigu na most do traenia ok. 4 sekundy. W cigu tego czasu mona
zmieni trajektori pocisku kilkakrotnie. Tymczasem celowniczy z zimn krwi
czeka na pocig w jednym punkcie mostu w miar zbliania si pocisku do
celu. Podobnie byo w drugim ataku, rwnie doskonale widocznym na ekranie
przez kilka sekund.
- Moment odpalenia pocisku musia wyliczy komputer pokadowy, sprzony
z radarem APG-70. By moe NATO rozmylnie zaatakowao pocig na mocie,
a usprawiedliwio zbrodni pomyk, wypadkiem podczas ataku na cel
wojskowy most.
- Rzecznik dowdztwa Lotnictwa USA w Ramstein powiedzia o pomyce
technicznej w obrbce lmu. Natomiast Pentagon poda tego samego dnia, e
przyspieszenie wykonano 2-stopniowo i celowo, aby uatwi prac analitykom
wywiadu. 15 sekund nagrania przyspieszono do 6,5 sekund w pierwszym stopniu
obrbki, a nastpnie do 4 sekund, co, wedug Pentagonu, daje przyspieszenie 2,7
razy, zamiast 15 : 4 = 3,75 razy!
- Prdko pocigu w projekcji wynosi ponad 400 km/h. Przyspieszenie 2,7 do 3,75
razy oznaczaoby prdko rzeczywist 113 do 167 km/h. Maksymalna prdko
danej lokomotywy tylko z jednym wagonem wynosi 120 km/h, a torowisko na
pewno nie pozwolioby jej rozwin. Prdko pocigu Wenz ustali na ok. 55
325

NATO na Bakanach

km/h na podstawie drogi hamowania pocigu po uderzeniu pociskiem. Oznacza

to ok. 8-krotne przyspieszenie lmu dla dziennikarzy! Faktycznie NATO
zastosowao zmienne przyspieszenie w rnych miejscach lmu na pewno
nie w skomputeryzowanej obrbce.
- Przy kocu wideo z pierwszego pocisku, NATO wstawio zdjcie chmur,
rzekomo dym powybuchowy, by moe, aby zwali win za pomyk z drugim
pociskiem na z widoczno. Zdjcie dymu jest niemoliwe, bo eksplozja niszczy
kamer, wic wedug Wenza zostao podstawione, aby wywoa imponujce
wraenie. Najbardziej imponujcym aspektem tego detalu jest jednak zupeny
brak kompetencji faszerzy wojskowych tam wideo.
Oskarenie
Celowniczy dosta rozkaz niewywietlenia informacji na ekranie nagrywanym
na tamie, jako ubezpieczenie przed oskareniami acucha zbrodniarzy
w strukturach NATO. Obciajcy jest te fakt, e w przypadku zamania
konwencji wojennych najpierw jest dochodzenie wewntrzne. Tymczasem NATO
podao wyjanienie w przecigu 24 godzin, wcznie z sekwencjami wideo. Do
12.4.1999 roku, praswki NATO pokazyway przecitnie 8 przeroczy. 13.4.1999
r. pokazao 36 przeroczy plus wideo. Dlatego nie byo pyta od reporterw.
Wenz oskary osobistoci z NATO i Pentagonu przed MTK: zaplanowanie,
zorganizowanie i wykonanie ukrycia zbrodni wojennej, wspudzia w zbrodni
wojennej, wyciszenie sprawy i sfaszowanie dowodw oraz zmylenie i okamanie
opinii publicznej. Hierarchia NATO zatwierdzia atak, wydaa rozkazy
i prawdopodobnie przewiczono go na symulatorze. Zaplanowany by moe na
podstawie doniesienia agenta, atak zosta idealnie wykonany, ale przynis zerowy
wynik militarny. W pocigu nie byo wojska, amunicji ani broni, tylko cywile.
Biegli trybunau: Most by prawnie uzasadnionym celem wojskowym [...]
Informacje dotyczce ataku pierwsz bomb nie daj wystarczajcej podstawy,
aby wszcz ledztwo. Odnonie ataku drug bomb komitet by podzielony, czy
by element brawury w zachowaniu pilota lub celowniczego. Mimo to, komitet
jest jednomylny, e uwzgldniajc kryteria dopuszczalnoci do ledztwa [...] ten
przypadek nie powinien by badany. Odnonie odpowiedzialnoci dowdcw,
komitet uwaa, e nie ma informacji pozwalajcej wywnioskowa, e byoby
potrzebne dochodzenie.
Nasuwa si cytat z wiersza Dobricy Ericia we wstpie do ksiki: Nie
aujcie na mnie supa i sznura i ukrzyujcie mnie na szczycie gry jak wasze
praojcy mojego praojca z Nazaretu, Jezusa Chrystusa.
Punkt na trasie
Do Grdelicy przyjechaem pocigiem nr 391 relacji Belgrad-Skopje
sierpniowego wieczoru 2000 r. po dugiej jedzie w upale. Trasy nie przejechabym
rowerem w 40-stopniowym arze. Mj rower, pokryty kurzem drg z Polski
326

Atak na pocig nr 393

przez Sowacj i Wgry do Belgradu, nadany na baga mia nadej nazajutrz.

Elektryczna lokomotywa cigna cztery wagony pasaerskie, jak w nieszczsnym
pocigu nr 393 dnia 12.4.1999 r. Przez ca drog do naszych poudniowych braci
gnbiy mnie nastpujce opisy z tamtego dnia.
12.4.1999 r. Goran Miki przej prowadzenie lokomotywy elektrycznej
pocigu nr 393 w Niszu i przyby na most pod Grdelic z 10-minutowym
opnieniem, gdy zacz si atak. Owiadczy przed jugosowiaskim sdzi
ledczym: silna detonacja rozdzielia pocig na dwie czci. Lokomotywa
z pierwszym wagonem poruszaa si a do automatycznego zatrzymania
si wskutek przerwania poczenia midzy wagonami. Kiedy maszynista
prbowa zej z lokomotywy, strci go spadajcy przewd trakcji. Upadszy
zauway wybuch na wiadukcie drogi E75. Potem widzia w powietrzu trzeci
spadajcy pocisk: tra midzy drugim a trzecim wagonem [...] to byo potworne
i przeraajce. Sia uderzenia i poar nie pozwoliy sysze adnych krzykw.
Bracia Stewanowi zaczli podr pocigiem 393 pod Belgradem. Jeden
z nich opisa sdziemu moment potnej eksplozji: Posypay si kawaki szka,
uderzajc mnie w twarz i w odkryte ciao. Poza paroma skaleczeniami nic mi si
nie stao, bo wybuch dosownie przygwodzi mnie do siedzenia. Zaraz po eksplozji
podszedem do brata, ktry lea w korytarzu. Poza ranami i stuczeniami bracia
nie mieli obrae: Udao si nam wydosta szybciej ni w 30 sekund po pierwszym
wybuchu. Po wyjciu z pocigu usyszaem drug eksplozj, ale nie zbia nas
z ng. W tym momencie zaczli wychodzi ranni i krwawicy pasaerowie.
Petar Mihajlowi by w tym samym wagonie: przez mgiek widziaem chaos
wok mnie. Byem w zniszczonym wagonie, z ktrego zosta tylko szkielet. Nagle
pojawi si przy mnie mody czowiek oferujc pomoc. Wagon przechyla si do
rzeki i jako z pomoc tego czowieka zdoaem wydosta si z rumowiska [...]
Nie czuem wtedy duo blu, ale teraz mam ble w krzyu, ktre zmuszaj mnie
do pozostawania w ku wikszo czasu.
Koo pocigu znaleziono dwa zidentykowane ciaa oraz siedem
niezidentykowanych: Patologowie: ciaa s zupenie zwglone, cznie z zbami
[...] Oprcz tych 9 zwok znaleziono czci ciaa co najmniej jednej osoby
w wypalonej tylnej czci drugiego wagonu jeden segment klatki piersiowej,
jedn praw stop i jedn doln cz lewej nogi ze stop. W tym stadium nie
jest moliwe ustalenie cakowitej liczby zabitych, biorc pod uwag stopie
zniszczenia wagonw drugiego i trzeciego, a szczeglnie cakowit dewastacj
trzeciego wagonu i nieznan ilo jego pasaerw. Wedug zezna jednego ze
wiadkw, podmuch wyrzuci pewn ilo pasaerw z czwartego wagonu do
wzburzonej rzeki.
Kiedy nastpi nalot, Miroljub Caki owi ryby 150 m od mostu. Detonacja
rzucia go kilka metrw: kiedy przyszedem do siebie, zobaczyem ogromny
327

NATO na Bakanach

poar i dym na mocie. Pony wagony pocigu pasaerskiego. Ruszy w ich

kierunku i usysza nastpn siln eksplozj: znw odrzucia mnie [...] Zdaem
sobie spraw, e trwa nalot, bo syszaem w Leskowacu, e par dni przedtem ten
most kolejowy zaatakowano pociskami, ale chybiono.
Dom Bory Kosticia jest najbliej mostu. Jego zegar cienny stan o 11:40,
kiedy spada pierwsza bomba: nagle usyszaem niezwykle gony haas
odrzutowca. [Kilka osb pomylio ten haas ze wistem rakiety nioscej AGM130 P.B.] Par dni przedtem samoloty NATO rwnie przeleciay i zrzuciy 4
pociski na mosty, ale chybiy. Z dwiku wywnioskowaem, e to nowy nalot [...]
usyszaem niezwykle silny wybuch zupenie blisko domu [ktry] popchn on,
syna i mnie ok. 4 m na pnocn cian kuchni. Doznaem lekkich obrae od
leccych kawakw szka, a lecce drzwi ciko raniy on w gow, praw cz
klatki piersiowej i brzuch [...] Syn by lekko ranny od szka [...] zobaczyem jeden
wagon na rodku mostu [...] Nie pali si, ale widziaem kilka osb wypadajcych
do rzeki ok. 10 m niej. Rzeka bya wzburzona po kilku dniach deszczw [...]
Nie wyskakiwali z pocigu, tylko bezadnie wypadali, wic myl, e wyrzuci
ich wybuch [...] Po powrocie do domu zobaczyem wszdzie wok mae kawaki
ludzkich organw i tkanki, krew, metalowe czci pocigu i odamki pocisku.
Stela Jowanowi z telewizji w Niszu, laureatka midzynarodowych nagrd
za lmy dokumentalne, stracia ma Radomira pod Grdelic. Zwok nigdy nie
odnaleziono. Napisaa 8.1.2000 r. do Truth in Media liczc, e list dotrze do
zbrodniarzy: Chciaabym im posa zdjcia moich crek Milicy i Smiljki. Maj 16
i 18 lat i przez niego lub nich spdz reszt ycia bez ojca [...] Chciaabym posa
im zdjcia ludzi, ktrych zabili swoimi maymi prostoktnymi monitorami [...]
Moe wtedy patrzc w twarze swoich kochanych osb na pewno musz mie
kogo, z kim dziel ycie, moe wtedy sprawy stayby si troch cisze rwnie
dla nich? [...] Natomiast my, pomimo tak bezmylnych ludzi damy sobie jako
rad, tak jak dotd. Bo mamy co, czego oni nie maj dusz!
Odwiedziem Stel, Milic i Smiljk wiosn 2003 r. Dziewczyny pogodziy
si z losem. Byy na studiach, z optymizmem patrzc w przyszo nowej Serbii
i Jugosawii. Stela w dalszym cigu topia bole po stracie ma, pracujc na
okrgo. Pracowaa w miejscowej organizacji... Sorosa (rozdzia pt. O prawa
czowieka).
Nie zapomnimy
Naliczyem po ok. 100 osb w kadym wagonie, razem 400 osb. Tylko
50 zabitych w pocigu pod Grdelic? zapytaem wsppodrnych. To bya
Wielkanoc, kiedy ludzie nie podruj wyjaniono. Po zapytaniu mnie,
czy znam ksik czeskiego autora, dr Rajko Doleczka, ktry opisuje jeszcze
wiksze zbrodnie spoecznoci midzynarodowej na Bakanach, serbska lekarka
w moim przedziale powiedziaa drcym gosem: Przez sto, nawet tysic lat nie
328

Atak na pocig nr 393

zapomnimy, co NATO zrobio w Grdelicy. Go stojcy w drzwiach zwrci kciuk

w d: Clinton niedobry. Serbowie nie wini caego narodu amerykaskiego czy
Zachodu za to, co im wyrzdzio NATO.
Spaem pod liwami w maym sadzie niedaleko stacji. Rano odebraem
rower. Kto odkrci dzwonek, ale podpisaem odbir i popedaowaem do
miejsca o wiele wikszej zbrodni. Dolina Junej Morawy zwzia si. Zza drzew
wyoniy si dumne, odbudowane sylwetki obu mostw. Nade mn nowy wiadukt
drogi E75 zadudni od przejedajcego tira. Most kolejowy te wyglda
jak nowy. Zatrzymaem si i zdjem czapk. Mimo woli wytoczy si zami
magazynowany smutek. O tragedii przypominay pokrzywiona przez bomby
stal odstawiona w krzaki oraz wraki wagonw na poboczu. Wszedem na most,
zachcony znakiem 20 km/h. Do czasu, by umkn, gdyby nadjecha pocig.
Wedug NATO pocig nr 393 zjawi si na ekranie celowniczym z szybkoci
ponad 100 km/h, nie dajc czasu odchyli trajektorii bomby.
Na nowym przyczku leay zesche wiece od rodzin, przyjaci i rm
odbudowujcych mosty pod Grdelic. Tam gdzie tra drugi pocisk, nagrobek
upamitnia An i Iwana Markowi. Kartka z plastikowej torebki przy nagrobku
wydrukowana bya cyrylic: Rodzina i znajomi podaj do wiadomoci, e od
zoczyczej rakiety NATO, w pocigu na mocie koo Grdelicy 12.4.1999 r. zgina
para nowoecw. Na odwrocie czytaem po angielsku: Moda para maonkw
poniosa mier zaledwie par miesicy po lubie, bo pilot NATO wymierzy
w pocig, ktrym jechali. Poczyy ich wielka mio do chemii i wsplne
badania naukowe, wieczc par geniuszy maestwem, natomiast morderca
rozczy ich na zawsze, przerywajc ich drog do nagrody Nobla w chemii. Ile
ludzko stracia przez ich mier, nikt si nie dowie. Moemy si tylko domyla,
ile straciaby ludzko, jeli zatrzymano by prac naukow Pierre i Marii Curie.
Na pewno pilot nie zdawa sobie sprawy z tego, co robi w momencie, gdy nacisn
spust, a zarobione przez niego w ten sposb pienidze byyby tyle warte. Prosz
pomyl przez chwil, czy Twoja dziaalno w jakikolwiek sposb przyczynia si
do takich tragicznych wydarze, albo czy wspomaga niszczenie istot ludzkich?
Czy pienidze zarobione w ten sposb przez Ciebie s a tak wielkiej wartoci?
Minem wrak wagonu traonego pierwsz bomb, a dalej wagonu za
lokomotyw. Po zboczu przyczka wspiem si na drog E75. Kto sprzedawa
z furgonu benzyn w butelkach po 30 dinarw. Na ziemi lea nieaktualny ju
kawaek tektury 28 dinarw. Podobne obrazki widziaem wszdzie w Serbii.
A podobno sankcje odciy dopyw paliwa do Jugosawii. Na drugim kocu
mostu-wiaduktu drogi E75, przy pomniku ku pamici 14 zabitych i 17 zaginionych
w ataku NATO na pocig nr 393, stanli turyci mercedesem z rejestracj
niemieck. Odjedali, gdy podszedem, pewnie nad Morze Egejskie.
329

NATO na Bakanach

Tu nie Japonia
100 kilometrw na godzin! Tu nie Japonia, Niemcy, ani Francja zakpi
z natowskich wyjanie Petar Szola-Welikowi, ktrego rd od dziada
pradziada mieszka w siele nad Jun Moraw pod Grdelic. Dom Petara nie
przypomina wojny: bielutki w nowych tynkach, z krokwiami ze wieego
drewna, byszcza ocynkowanymi rynnami. Oprcz drugiego domu w budowie,
inne wyglday, jakby waciciele wymarli i domy rozleciay si ze staroci. Jak
na Ziemiach Odzyskanych, gdzie bano si, e Niemiec odbierze swoje: obnaone
z tynkw, z dziurami od odamkw w popkanych cianach. W kilku ruinach
wykrzywiona wiba dachowa otrznita z dachwki oraz belki stropw
sterczce w niebo z gruzw midzy upiorami kominw. Koo domu Petara
betonowy sup energetyczny sta dziki paru prtom zbrojeniowym. Beton by
wybity, a jeden prt przecity odamkiem bomby.
Byo wiele nalotw, razem 7 dni i nocy wyjani Petar. Zaczlimy notowa
daty, godziny i skutki, zaczynajc od ranka 6.4.1999 r. Pocig zatrzyma si
wtedy tu przed mostem, gdy bomba traa w przewody trakcji. Petar pogubi
si w wyliczeniach, gdy doszlimy do majowych nalotw, ale zapewni,
e spado w okolicy cznie 56 bomb. Nad rzek wskaza na sterty gruzu: ze
swego zbombardowanego domu: Sam woziem taczk. Wiele, wiele adunkw.
Nauczona nalotami okoliczna ludno po prostu uciekaa z domw, gdy usyszeli
nadlatujce samoloty, wic nie byo miejscowych oar. Dlatego te Petar nie
ratowa pasaerw pocigu 393: Uciekem z domu, gdy usyszaem znajomy
gwizd 12 kwietnia.
Przy pnocnym przyczku mostu kolejowego Petar przystan przy
palenisku: Kadego dnia wojny NATO paliem opony dla obrony obu naszych
mostw zasonami dymnymi przed pilotami NATO. Z wasnej inicjatywy. Rzd ani
armia nic takiego nie nakazywali. Pomylaem wtedy o wysokim odznaczeniu
Kanady dla gen. Clarka za osignicia militarne w Jugosawii i o doktoracie
honorowym z Uniwersytetu Gdaskiego dla Madeleine Albright. Zmierzylimy
dugo mostu celem werykacji analizy Wenza, oskarajcej NATO: Trudno
bdzie uzasadni nawet 50 km/h. Wychodzi o wiele mniej. Na to Petar: No jasne.
Pocigi zawsze jedziy powoli przez most.
20 m od przyczka na E75 Petar wskaza: W ten krater wsypano gruz
z rozbirki mostu betonowego. Sypali i sypali, ciarwka za ciarwk. Wyobra
sobie, jaki by gboki. Jaka specjalna bomba. Wrcilimy do jego domu przez
most na E75. Petar pokaza par miejsc przykrytych now czerni asfaltu, w ktre
uderzyy bomby obliczone na zniszczenie przyczka. Te domy zdmuchno jak
zapaki, wskaza na pobliskie lady po zabudowaniach. Jedn ruin ze sterczcym
z piwnicy kominem przykrywaa folia plastikowa. Zapytaem: Ludzie tak
mieszkaj od zakoczenia wojny? Petar skin gow. Jemu nie ocalaa nawet
330

Atak na pocig nr 393

piwnica. Z jego domu zosta ogromny krater. Do dzi gniedzi si z matk w jednym
niewykoczonym pokoju, do ktrego wstawi kuchni, st, awy i prycze. Belgrad
da na odbudow, ale nie starczyo na drzwi, okna i wykoczenie. Petar wyszed
i zostaem z jego matk. Tu na tym klepisku od przeszo roku, wskazaa wychudzon
rk po goych cianach z kamienia odzyskanego z gruzw. Ani pomieszka, ani
odpocz rozpakaa si. Przytuliem staruszk. Wszed Petar. Po co paczesz
kobieto? rzuci szorstko, trzepic donie po zaadowaniu taczki. Doda co w tonie
buntu przeciwko losowi i NATO. Nie widzia moich ez. Zrozumiaem, dlaczego
tego narodu nie podporzdkowali Hitler i Stalin, ani inni przedtem.
Notatki
Dyrektor orodka zdrowia w Grdelicy, dr Czedomir Jowi peni dyur
12.4.1999 r. Wycign dla mnie ubiegoroczny dziennik: biece zapisy na
subie, tu w tym biurze. Dokadne, co do minuty.
- 7 kwietnia godz. 4:55. Dwa naloty, 4 bomby. W orodku zdrowia (2 km od
mostw) szyby wybite, kilkoro drzwi wywayo z framug. Jowi pokaza
mi brakujcy kawaek odrzwia przy zamku. W tym ataku pocig szczliwie
zatrzyma si ok. 50 m przed mostem, bo atak przerwa przewody trakcyjne.
- 12 kwietnia, drugi dzie Wielkanocy. Naloty o godz. 11:45, 5 minut potem i 15
minut potem. 16 rannych opatrzono w orodku zdrowia przed transportem do
szpitala w Leskowacu. 4 z poszkodowanych ciko rannych bez szczki, rk,
ng. Jowi: To bya masakra. Kto wie ile osb zgino. Jedno dziecko bez tylnej
poowy gowy, ramienia i stopy znaleziono kilka kilometrw w d wzburzonej
Morawy, gdy wyrzucia zwoki na brzeg. Czyj rk znaleziono na wzgrzu p
kilometra od mostu.
- 27 kwietnia nalot o godz. 2:45.
- 27 kwietnia godz. 11:00 atak na most. Kobieta przywieziona z okolicy do
orodka z odamkiem bomby w opatce.
- 29 kwietnia godz. 1:40. Jedna-trzecia mostu sarajewskiego zburzona. Nie ma
rannych.
- 11 maja godz. 3:10. Dwa domy zburzone, nie ma rannych.
- 14 maja godz. 12:30. 4 eksplozje. Ljubisza Stamenkowi odniosa cikie
oparzenia doni i stp.
To nie wszystko. W Grabownic [7 km od Grdelicy] walili bez przerwy, no
ale to cel wojskowy. Ale tu u nas? Jak to nazwa? spyta retorycznie Jowi.
Petar zaprowadzi mnie do swego brata Radiwoja. Jego dom ocala, ale
ciana w budynku gospodarczym stracia tynk od wybuchu bomby. Na zewntrz
upstrzona bya dziurami od odamkw bomby. ona Radiwoja, Nada, przyniosa
odamek bomby i przystawia go do dziury w bramie garau. Przycupnwszy
wewntrz z mem w kcie pokazaa, jak odamek bomby przelecia im przed
nosem i tra w pk. Gboka dziura upamitnia tam t drobn szkod
331

NATO na Bakanach

uboczn ataku NATO na sioo pomidzy mostem kolejowym, drogowym

i kablem telekomunikacyjnym. Wszystkie czyy Serbi z reszt wiata.
Radiwoj przynis zapiski o nalotach. Zgadzay si z notatkami dr Jowicia
do 5 minut, w paru przypadkach do 20 minut i zawieray dodatkowe informacje:
11 maja osiem bomb, dom Petara zburzony. 12 kwietnia Radiwoj pospieszy na
pomoc oarom w pocigu. 14 maja NATO wykoczyo most kolejowy, traajc
w podpory.
Wnukowi Radiwoja i Nady, Miloszowi, pozosta po wojnie lk przed
dwikiem samolotw. W gospodarstwie zmaro im ze strachu i paniki 20 z 42
kur. Siedziaem i suchaem przy liance bardzo mocnej kawy po turecku. Nie
pijam kawy, ale w Grdelicy nie odmawiaem.
Koncert dla pocigu nr 393
Wieczorem oczekiwa mnie miejscowy fotograf Coja. Zjawiem si
z nalenym banknotem niemieckim jedna marka za kade zdjcie, wszystko
na dysku kompaktowym. Usugi jego syna jako tumacza (nie spotkaem tak
biegego w angielskim dorosego w Serbii) dostaem gratis. Coja porobi dla mnie
zdjcia, bo nie miaem aparatu, a poza tym spdziem kilka godzin na posterunku
w Grdelicy. Nic dziwnego, bo w tym czasie wadze Jugosawii aresztoway
dwch Kanadyjczykw i Brytyjczyka, przebywajcych subowo w Kosowie.
Powracali po plaowaniu w Czarnogrze z podejrzanymi lontami w baganiku.
Mj rower policja grdelicka przewchaa na wylot, rozpakowujc nawet pakiecik
ze mieciami. Nie znaleli przyborw sabotaowca, a za miecie pochwalili:
Turysta ekologiczny, nie zamieca drg.
W pokoju siedziaa para przyjaci Coji. On, na wyszym stanowisku
w policji, mia si z moich przej na miejscowym posterunku. Obecny by
te kolega syna Coji. Chopak przyjecha ostatnio z rodzicami z Zachodu,
gdzie mieszkali od wielu lat. Zna pynnie niemiecki. Dlaczego przenieli si ze
Szwajcarii po tak dugim czasie? Mj ojciec uwaa, e Serbia jest w potrzebie.
Spakowalimy si i wrcilimy. Coja podzieli si ze mn wraeniami z kampanii
kosowskiej. Jak wielu zdolnych do suby wojskowej, by w Kosowie podczas
gdy NATO spuszczao bomby z bezpiecznej wysokoci. Nie byo wtedy wrd
nas mczyzn, tylko kobiety, starcy i dzieci. Wszyscy poszli na front powiedziaa
ona policjanta. Coja: Nie wystrzelilimy ani jednego pocisku. Gralimy w karty
i kiedy szyby si zatrzsy, nie byo niebezpieczestwa. Kiedy wylatyway, czas byo
koczy gr. Przesiedzielimy bombardowania w zakamuowanych ziemiankach,
ogrzewalimy si ulotkami zrzucanymi przez NATO. Wasne wojsko nie mogo
odszuka nas w kamuau. Gdyby NATO weszo, zostaaby z nich kaszanka.
Wrciwszy do Vancouveru napisaem Koncert dla Pocigu nr 393
pod wraeniem wizyty w Grdelicy, pod wpywem dwikw natarczywie
przychodzcych do gowy.
332

Atak na pocig nr 393

Miarowy rytm zbatek

pod wstg gumy
z procesj skorup po nadzienie ton
prochu, obwodw
i kamery
w czubku
AGM-130.
Stuk wzka na zczach betonu
Wiezie dwa tuste
nowiutkie AGM-130
w bazie lotnictwa Aviano;
stempel czwr-ronej gwiazdy
wg rekwizycji z dowdztwa
w Ramstein.
Whitney Huston piewa z walkmana
pani lotnik Arrendondo.
Sierant Harris w koszulce
z Disneylandu
(podobn ma ona i synek w Utah)
pogwizduje do wtru, podczajc
ppowiny pod brzuch
F-15E.
Tysic oar Serbw
hipnotyzuje 2 roboty w kabinie.
Hemy maskuj dusze i twarz
przed czowieczestwem,
chroni w mzgu pitno
widziane w telewizji w kantynie,
produkcji CNN.

ledz zowieszcze ptaszysko nad

Niszem,
pytaj wyrzutnie
milczcym spojrzeniem,
Spotkamy si?
Powietrze gwide
o plastik kabiny
2 najlepszych w Lotnictwie.
10-4 potwierdza Orze kry.
Oczy wlepione w krzyyk,
donie na drku nintendo
nie drgn.
Pocig nr 393
pospiesza po szynach do celu
przez sady kwitnce liwami wzdu
Junej Morawy (tej dziwki),
by j przekroczy i przemkn
pod tras E75 (jeban)
ku Skopje.
wiszczy bomba
szpiegujc most.
Najlepszy na wiecie komputer
miarkuje
spotkanie najgorszego pocigu.
W dzie kwietnia bezchmurny
najlepszy radar tropi w podczerwieni.
To APG-70.

Turkocze za stacj pocig

lejszy o najgorszych ludzi,
co przeegnaj si
Silniki najlepszego myliwca na
3 palcami przed Krzyem
wiecie
z kolaw poprzeczk
rycz na chorgiewk
w doni lotnika w ciemnych okularach na Wielkanoc w krzyyku
w bombowcu.
(od optyka w Kansas City)
i mundurze polowym
Elektrowz dudni po mocie
najlepszego na wiecie
tumi plusk rzeki, lecz wygrywa
USA.
gwizd.
AGM-130 rozrywa pocig.
Ora nie sycha, nie wida
Podmuch zmiata wdkarza.
z wysokich niebios.
Huk zagusza bl odrywanej rki;
Radary Jugosawii
333

NATO na Bakanach

znaleli j potem
na wzgrzu.
Uszy na bezpaskich gowach
nie sysz jku rannych
i dogorywajcych.
A oczy,
spryskane spalon krwi,
z lotu ptaka nie widz
ognia ni dymu.
Cignie z rozpdu
krwawy kikut wagonu i staje
bezradna
w deszczu zwglonych kawakw
cia, bagau i wntrz przedziaw.
Skaczcy do wezbranej rzeki
nie sysz agonii towarzyszy podry
pod Grdelic.

Szlochy bliskich ryj martwe imiona

cyrylic na czarnym marmurze.
Rozerwana para ma nagrobek
bez dzieci czy Nagrody Nobla.
Nowa stal mostu tuli zwide wiece
od rodzin, budowniczych,
pytajc Dlaczego?
...Przy nowym mocie E75
Niemiecka rodzina rozciga si.
Czarny mercedes wyczyszczony
z cyrylicy
rusza spod czarnego pomnika
na plae joskie.
Za 2 tygodnie rodzina wraca
do rytmu zbatek
dla nastpnej misji
NATO.

Materiay rdowe
1. Piotr Bein, rozdziay pt. Pocig nr 393 i Nie tylko pocig nr 393 [w] NATO na
Bakanach, www.gavagai.pl/nato/
2. Amnesty International NATO/Federal Republic of Yugoslavia: Collateral
Damage or Unlawful Killings? Violations of the Laws of War by NATO during
Operation Allied Force 7.6.2000
3. Federal Republic of Yugoslavia, Ministry of Health Photo Documentation of
Civilians Who Were Killed By NATO Attacks, from 24.3 until 20.5.1999
4. Federal Republic of Yugoslavia, Ministry of Foreign Affairs NATO Crimes in
Yugoslavia www.gov.yu/cwc/fejmel_nato.htm
5. Human Rights Watch Civilian Deaths in the NATO Air Campaign tom 12, nr
1(D), luty 2000 www.hrw.org/reports/2000/nato/Natbm200.htm#P37_987
6. International Criminal Tribunal for Former Yugoslavia Final Report to
the Prosecutor by the Committee Established to Review the NATO Bombing
Campaign Against the Federal Republic of Yugoslavia 13.6.2000 www.un.org/
icty/pressreal/nato061300.htm#IVB1
7. The Railway Bridge and Sarajevo Bridge near Grdelica [w:] White Book
http://www1.suc.org/kosovo_crisis/destruction/white_book/

334

W Sieci i eterze
Aby przeszkodzi we wszelkim porozumiewaniu si Serbw ze wiatem,
rzd USA zdecydowa odci uytkownikw jugosowiaskich od Internetu
nieistniejca ju witryna Armii Jugosawii (VJ) 14.5.1999 r.
Wiek informacji przynis wzrost niszczycielskiego potencjau w postaci
skomputeryzowanych cudw techniki, takich jak bomby zdalnie sterowane przez
satelity. Za pomoc komputera osobistego podczonego do sieci telefonicznej
ta sama technika umoliwia wymian tekstw, obrazw i dwikw midzy
odlegymi od siebie miejscami. Kryzys kosowski zjednoczy tysice ludzi na
wiecie przeciwko NATO wanie w ten sposb. System globalnej telekomunikacji
nazywa si krtko Sieci, Pajczyn albo cyberprzestrzeni, z angielskiego
Internetem. I pomyle, e pierwszym wynalazc zastosowa elektrycznoci
i telekomunikacji by Serb Nikola Tesla (a on Einsteina bya Serbka).
Sie staa si efektywnym rodkiem cznoci i forum dyskusyjnym
przeciwnikw NATO i agresji w Jugosawii. Powstaway strony internetowe tak
szybko jak spaday bomby. Na witrynach zamieszczano informacje niedostpne
w rodkach masowego przekazu, ktre byy (i w dalszym cigu s, jak wynika
z przykadw w ksice) cenzurowane przez propagandystw NATO i rzdy
pastw czonkowskich. Moe cenzura to niewaciwe sowo, pasujce raczej do
PRL. Obecnie jest to rzecznik prasowy NATO, czytajcy grupie dziennikarzy
ocjalne owiadczenie z kartki. To take organizacje masowej informacji
niewolniczo i z naruszeniem etyki dziennikarskiej przekazujce ocjalne sowo
do konsumpcji ogu.
Cenzura to take manipulacja wolnej i niezalenej prasy, ktra odwaya si
zakwestionowa ocjaln lini lub przytoczy demaskujce fakty. Cenzura to
odmowa funduszy z wymylonych na poczekaniu przyczyn, jak dowiadczyy
Zielone Brygady po opublikowaniu krytycznych artykuw o NATO i polemik
ze sualczym Brukseli i Waszyngtonowi stanowiskiem Forum Ekologicznego
UW ws. ataku na Jugosawi. Cenzura to idiotycznie bzdurne procesy wytoczone
patriotom i przeciwnikom NATO przez rzdzcy system. Cenzura to UOP
szantaujcy przez telefon sponsora niezalenej publikacji.
Czy Sie oprze si cenzurze? W totalitarnym pastwie, jakim staj si na
pozr wolne kraje jak Zjednoczone Krlestwo i Rzeczpospolita chyba nie.
Prosz przeczyta podrozdzia, pt. Cyber-kajdany.
Zatka im gb
Pakt Pnocnoatlantycki zniszczy w Jugosawii wszystko to, co mogoby
by wykorzystane do propagandy reimu w Belgradzie, jak tumaczyli rzecznicy
NATO. Jednej formy telekomunikacji nie mona jednak byo zgadzi nalotami
i pociskami sterowanymi Internetu.
Natychmiast po rozpoczciu nalotw rozkwity nowe i rozbudoway si
istniejce witryny, aby zbiera informacje o wojnie w kraju opuszczonym
335

NATO na Bakanach

przez zachodnich korespondentw i przekazywa je wiatu. Aby odkamywa

propagand NATO i usunych im zachodnich rodkw masowego przekazu,
aby wyla al brutalnie zaatakowanej Jugosawii, aby pomci bandyckie
naruszenie suwerennoci dumnego narodu sowem, aby porozumiewa si ze
wiatem w nieszczciu. Hakerzy jugosowiascy zabrali si do elektronicznego
odwetu robic zamieszanie w systemach internetowych rzdw i instytucji
pastw-agresorw. Typow akcj hakersk byo zamieszczanie na zachodnich
witrynach karykatur i niezalenych informacji, ktrych zachodni zjadacz chleba
nie uwiadczyby w swojej gazecie i dzienniku telewizyjnym.
Po kilku tygodniach bombardowa, widzc zapewne, e Blitzkrieg wcale nie
bdzie szybki, a sowo wymykajce si w cyberprzestrze z rejonu Operacji Sia
Sojusznicza nie zgadza si z ocjaln wersj, rzd USA postanowi zastosowa
sankcje elektroniczne. USA jest w stanie uszkodzi gospodark jakiego pastwa
przez zamroenie kredytw, patnoci za wymian handlow i in. transakcji
przechodzcych przez zachodnie banki. Podobnie moe zada cios uytkownikom
Sieci danego pastwa przez presj na rmy serwerowe. Firmy te s uzalenione
od USA, jeli nie relacjami handlowymi, to technicznie, kiedy dziaaj na
oprogramowaniu Microsoftu, multi-miliardowego giganta. Tak wanie stao si
w Jugosawii.
14.5.1999 r. kcik prasowy na witrynie armii jugosowiaskiej (nieistniejcy
ju www.gov.yu/presscvj) napisa: Internet jest sieci oglnowiatow, sieci
wszystkich sieci, autostrad w eterze stworzon dla otwarcia drzwi na wiat
poprzez momentaln i niemal nieograniczon telekomunikacj. To najbardziej
demokratyczna forma przekazu, jak umys ludzki kiedykolwiek wymyli.
Kady jest w niej rwny, a moliwoci wyboru informacji nieskoczone.
lepa i arogancka potga dokonaa odcicia tej formy telekomunikacji
i pozbawia uytkownikw dostpu do Internetu. Udowodnia ona jedynie tez,
e naszej planecie grozi opanowanie przez zarzdcw demokracji, ktrzy stracili
panowanie nad sob i nie wiedz, do czego wykorzysta swoj nieskoczon
wadz w nastpnej kolejnoci.
www.beograd.com
Branislaw Andjeli, opiekun witryny www.beograd.com , jednej
z popularniejszych w Sieci od momentu rozpoczcia atakw bombowych przez
NATO (prawie 2 mln cyber-wizyt dziennie w czasie wojny) zauway, e pastwa
NATO uywaj najwikszych i najinteligentniejszych bomb nie tylko w celu
zniszczenia jugosowiaskich celw cywilnych: jedno pastwo ma wadz nad
wikszoci broni, pienidzy i rodkw przekazu. Moe okalecza, zabija i godzi
narody jak mu si spodoba, a nastpnie wyprze si winy za pomoc podlegych
rodkw przekazu. Moe tworzy tendencyjne sdy wybirczo cigajce tych,
ktrzy s im przeciwni; sdy, ktre wydaj tajne oskarenia i wysyaj uzbrojone
oddziay do niepodlegych pastw, aby porwa i zamordowa oskaronych. Moe
336

W Sieci i eterze

on bezkarnie wybiera, ktre prawa i umowy midzynarodowe jest politycznie

wygodnie obra i przestrzega, a ktre nie. Decyduje, ktre organizacje
terrorystyczne naley zbombardowa, a ktrym dawa pienidze i bro; ktremu
masowemu wygnaniu ludnoci udziela pomocy, a ktre nazwa ludobjstwem;
ktre pastwa popiera poyczkami i handlem, a ktre zniszczy sankcjami
i spekulacj walutow. Jego celem jest wchonicie wszystkich kultur wiata,
wszystkich systemw wartoci, wszystkich zasobw na wiecie.
Wojna w Jugosawii to nic innego jak walka o XXI wiek. Zadecyduje ona,
czy bdziemy y jak trutnie ze wiadomoci roju pod panowaniem Krlowej
i karabinem NATO, czy moe bdziemy yli, jak niezalene narody o odmiennych
kulturach, religiach, jzykach, moralnoci i systemach gospodarczych. Jugosawia
jest sumieniem ludzkoci. To mae pastwo, w peni zdajc sobie spraw
z nastpstw, zdecydowao, e nie mona pozwoli na wicej. Tylko tyle i ani kroku
dalej. Bomby mog nas zamieni w gruzy, ale nie damy si wchon. Opr nie
jest nadaremny.
Takie kredo w czasie wojny zagraa egzystencji rodka, ktry je przekazuje.
W myl wolnoci sowa, ale sowa tylko takiego, ktre nie stoi na przeszkodzie
wchonicia caego wiata jak wyrazi si Andjeli, beograd.com znalaz si
pod ostrzaem ordownikw wolnoci, wcznie z amerykaskimi sponsorami
ich stron, Microsoft. Organizacja Billa Gatesa deklaruje jako jeden z gwnych
motyww swojego biznesu wolno ludzi do porozumiewania si i wyraania
opinii za pomoc wiatowej sieci komputerw bez wzgldu na bariery zyczne
i polityczne. Andjeli, ktrego dziaalno nie byaby moliwa bez opat za
ogoszenia, przysa 9.5.1999 r. alarmujcy list z Belgradu do redakcji Truth in
Media: Dzisiejsze ogoszenie zostao wycofane z beograd.com, a po poudniu
kierownik mojego banku zadzwoni, e zamykaj nasze konto [...] Zorganizowana
albaska kampania telefonowaa do wszystkich rm, jakie ogaszay si na
naszych stronach, groc bojkotem ich produktw. Z kolei waniejsze rmy,
z Microsoft wcznie, zagroziy agencji ogoszeniowej, e wycofaj swj kontrakt,
jeli nie anuluje umowy z nami. Dzi rano ta umowa zostaa anulowana. Jest dla
nas szokujce, e rmy wycofuj si z witryny, z ktrej codzienne wiadomoci s
aktualne i dokadne do tego stopnia, e przytaczaj je takie agencje prasowe jak
Reuters, CNN, Sky, Fox News i inne gwne organizacje informacyjne na caym
wiecie. I to tylko dlatego, e nasze stanowisko redaktorskie jest nie w smak dla
maego skrawka rynku. Naszym zdaniem, jest to prba wyciszenia beograd.com,
ktry po zbombardowaniu jugosowiaskich instalacji telewizyjnych i radiowych
pozosta jedynym dokadnym i aktualnym rdem informacji z Jugosawii.
Prbujemy zyska innych sponsorw, a w midzyczasie prosimy naszych cyberczytelnikw o kontynuacj wsparcia nansowego, abymy mogli kontynuowa
dziaalno.
337

NATO na Bakanach

Redaktor Truth in Media da rad swoim wasnym cyber-czytelnikom, ktrzy

chcieliby wesprze boegrad.com: jeli masz konto internetowe w MS.NET, IBM.
NET, albo IBM.COM, anuluj je, a nastpnie pom beograd.com w ich prbach
rozgoszenia prawdy Boga wrd ludzi wiata.
Wtyczki
Cyberprzestrze chroni wolne sowo przed cenzur, ale i sama w sobie
jest przekanikiem propagandy. Powszechny dostp do Internetu pozwala
na inltracj forw dyskusyjnych przez agentw wyszkolonych w sianiu
dezinformacji i rozwalaniu grup. Zawodowi mciciele dziaalnoci amatorskich
poszukiwaczy prawdy w Sieci byli najprawdopodobniej wyznaczeni przez NATO
do wszystkich waniejszych witryn w Sieci, a na pewno do tych, gdzie byy
licznie uczszczane dyskusje nt. koniktu bakaskiego. Zetknem si z nimi
po raz pierwszy, w sierpniu 1999 roku, kiedy odwiedziem dyskusje nt. Kosowa
na witrynie New York Times. Uderzaa duga historia paru osb dzie w dzie
reagujcych t sam taktyk sown na kad krytyk polityki bakaskiej USA,
nalotw NATO i dziaalnoci WAK oraz na kad obron stanowiska Serbw.
Mona byo stosunkowo atwo rozpozna wtyczki po:
- przedstawieniu si jako ekspert w dziedzinie zwizanej z wtkiem, np. Byem
w wojsku USA i wasnymi rkoma nosiem pociski uranowe i strzelaem z broni
uranowej. Jestem do dzi zdrw i spodziem zdrow crk, ktra ma ju 8 lat;
- wsppracy z drug, mniej oczywist wtyczk, ktra dodaje autorytetu
stwierdzeniom gwnej wtyczki pod pozorem niezalenoci i obiektywnoci;
- rozpraszaniu wtku dyskusyjnego rzeczami trywialnymi i mceniu (np.
przekrcaj fakty na swoj stron, nawet jeli pniej przeciwne stanowisko
jest im wygodniejsze; przecz wasnym poprzednim stwierdzeniom; insynuuj
nieprawdziwe wypowiedzi i pogldy oponentom) celem zajcia czasu
i odwrcenia uwagi od istotnych kwestii;
- pisaniu dugich i czstych przyczynkw do dyskusji 24 godziny na dob, na co
normalny czonek grupy nie ma czasu (moliwe, e wtyczka to grupa ludzi, a nie
jedna osoba);
- przedstawianiu materiaw kompromitujcych jakie autorytatywne rdo
przeciwne NATO, spreparowanych w profesjonalny, kosztowny sposb
kontrastujcy ze stylem normalnych czonkw grupy (np. zoony z kilkudziesiciu
kolorowych zdj paszkwil na fotograczn dokumentacj strat samolotw
NATO przez Venika);
- publicznym rozpracowywaniu niektrych dyskutantw, celem wyprowadzenia
ich z rwnowagi;
- powtarzaniu ocjalnej propagandy antyserbskiej i kamstw, ktre uczestnicy
dyskusji dawno zdemaskowali przez analiz niezalenych materiaw;
- kontaktowaniu czonkw dyskusji poczt elektroniczn poza grup, celem
nawizania kontaktu osobistego i rozmikczenia psychologicznego.
338

W Sieci i eterze

Jedn z najlepszych grup dyskusyjnych okazaa si dla mnie

STOPNATO@listbot.com, dostpna z witryny www.stopnato.home-page.
com. Znalazem na niej informacje, poczenia do oryginalnych rde,
inteligentne dyskusje oraz internetowe przyjanie z wieloma midzynarodowymi
bojownikami o prawa czowieka, wolno sowa i prawd. Nie byo na niej
pyskwek i prymitywnych, wulgarnych gosw, znanych z www.beograd.com
albo z witryny New York Times i in. gazet amerykaskich. W grupie by przez
jaki czas oczywisty agent NATO. Przy okazji dyskusji o pogarszajcej si
sytuacji gospodarczej i spoecznej w nowych pastwach czonkowskich NATO
pochwali si on swoimi dowiadczeniami w Polsce sprzed kilku lat. Po paru
tygodniach znw nawiza do tych dowiadcze, ale fakty nie zgadzay si
z pierwsz wersj. Po kilku miesicach mki, dowiadczonej od grupy na bliskie
im tematy, odczepi si od nas. artowalimy, e NATO wyrzucio go z pracy, bo
niewiele zdoa osign wrd nas.
Kiedy opisaem Venikowi sposb dziaania wtyczek, Venik odpisa: To nic.
Powiniene zobaczy, co si dzieje w grupie dyskusyjnej rec.aviation.military.
Kilka osb, ktre normalnie nie bray udziau w dyskusjach o technice lotnictwa
wojskowego, nagle oyway i dzie w dzie godzinami oczerniay Serbw oraz
podwaay kad myl antynatowsk w dyskusji. Venik: Uwaam, e kto moe
powici mnstwo czasu na walk z propagand NATO, ale spdza tyle czasu
na obron NATO i ocjalnej polityki amerykasko-brytyjskiej? Bardzo wtpi, e
to jest praca ochotnicza.
Dyskusje na rec.aviation.military czsto odwiedzaj czynni i emerytowani
wojskowi piloci, naukowcy i inynierowie, w tym z pracownikw rosyjskich
orodkw badawczych lotnictwa. Zauwayem, e po ukazaniu si na rec.aviation.
military, ciekawe informacje czsto przechodz do publikacji o lotnictwie
i in. technikach. Wedug Venika, rec.aviation.military jest solidnym rdem
informacji, pomijajc powysze pyskwki. Nie jest tajemnic, e grup cigle
podsuchuj agenci rnych wywiadw. Wiele razy dyskutantw oskarano
o szpiegostwo lub sub dla rnych rzdw. Nie mog by pewien szczegw,
ale mam mao wtpliwoci, e ta grupa to znacznie wicej ni publiczne forum
wymiany informacji midzy zwykymi ludmi.
Antynatowska Amerykanka
Atak NATO na Jugosawi by szokiem dla ludzi, ktrzy pokadali w Pakcie
nadzieje na lepsze stulecie ni upywajcy wiek. NATO pakt obronny
cywilizowanych, rozwinitych, demokratycznych pastw, zapewni wreszcie pokj
na wiecie tak myleli jego niedoinformowani zwolennicy. NATO jest przecie
orem neoliberalizmu, ktry ma przynie szczcie i dobrobyt narodom przez
globalizacj gospodarki i kultury poszczeglnych pastw i narodw.
Poniszy wstp do stron www.abolishnato.com, modej obywatelki USA
o pseudonimie Stormie, Antynatowskiej Amerykanki i dumnej z tego, przekazuje
339

NATO na Bakanach

typowe okolicznoci, w jakich NATO stracio poparcie wielu uprzednich

zwolennikw, stwarzajc sobie doywotnich wrogw: Niektrzy z Was tam
w Europie Wschodniej myl, e my wszyscy Amerykanie bezmylnie popieramy
NATO. Ale nie ja, przynajmniej ju nie! Byam w rezerwie Gwardii Narodowej
i Armii USA i popieraam misj Paktu Pnocnoatlantyckiego. Zaczytywaam
si w dokumentach NATO, jak w Biblii. Chciaam zacign si do wojska
zawodowego i zosta onierzem pokoju po szkole. Byam dumn NATO-istk!!
Kiedy jednak NATO zaczo naloty, nazwao przywdcw Jugosawii
zbrodniarzami wojennymi i stano po stronie narkotykowej i terrorystycznej
Wyzwoleczej Armii Kosowa, poczuam, e mj honor onierza i porzdnej
kobiety zosta zbryzgany botem [...] Teraz za adn si PIEKIELN nie
poszabym walczy na rasistowsk, zbrodnicz wojn NATO, na ktr nasz
oddzia rezerwy mia by podobno wysany. Z dum zachowaam swj honor
i powiedziaam dowdcy Przepraszam, sir, ale NATO moe pocaowa mnie
w d! Po kryminalnym ataku Paktu na Jugosawi [...] Czuj si tak, jakby
okama mnie i oszuka najlepszy przyjaciel. To niemal takie samo uczucie,
jakie miaam w szkole redniej, kiedy odkryam, e mj chopak mnie zdradza
i okamywa. Czuam si dogbnie oszukana i zdradzona!!!
Stormie zaoya witryn tak du, jak mj gniew na NATO! Tygodniami
podczas wakacji na uczelni budowaam j i reklamowaam wrd kolegw
w wojsku, pisaam listy do przywdcw NATO i Partnerstwa dla Pokoju oraz
zawieraam przyjanie anty-natowskie [...] Przyjaciele, NATO to nic innego ni
sojusz wojskowy chciwych, arystokratycznych szalecw o szalonych planach
podbicia wiata! Obal NATO i miej pokj i bezpieczestwo na wiecie! Co
mwi inni Amerykanie przeciwni udziaowi NATO i USA
Nie powinnimy by policjantami wiata!
Tam w ogle nie nasze miejsce
Co do diaba my tam robimy?
Niech Europejczycy sami borykaj si ze swoimi problemami!
Nasza obrona narodowa byaby silna, gdyby nasze wojska nie byy rozproszone
po caym wiecie
Nie potrzebujemy wydawa wicej na obronno po prostu sprowadmy
wojsko z powrotem do kraju!
Szantaowano Stormie wulgarnymi pogrkami (jeden przypadek opisuje
podrozdzia pt. Cyber-chamy, wariaci czy agenci?). Natychmiast otrzymaa
poczt internetow oferty pomocy od sympatykw na wypadek, gdyby znalaza
si w niebezpieczestwie. Mimo szykan, w marcu 2000 r. Stormie zaoya grup
dyskusyjn nt. praw czowieka w odniesieniu do narodu serbskiego. Stormie bya
dopiero na trzecim roku studiw kryminalistycznych, ale ju przygotowywaa
prac dyplomow nt. propagandy nienawici do narodu przeznaczonego do
podbicia przez mocarstwo wiatowe.
340

W Sieci i eterze

Venik
Jedynym publicznym rdem wyczerpujcych informacji o stratach
wojskowych w wojnie natowskiej bya i jest witryna Venika, ktra zbieraa
wszelkie dostpne informacje ze wszystkich rde, wcznie z poufnymi
doniesieniami od cywilw i wojskowych. Wielu ludzi sdzi, e w USA jest
wolno sowa. Venik musi cigle zmienia serwer, aby nie podda si wadzom
USA, wic stosuje system przeciw temu. Bez wzgldu na aktualny serwer, mona
go znale wybierajc www.venik.way.to, nastpnie przycisk War in Yugoslavia
lub podobny i szukajc tematu w wyszukiwarce lokalnej.
Oto list, jaki otrzyma on 26.5.1999 r. od swego serwera Cybercities, ws.
antyamerykaskiej strony w Sieci: Ostatnio otrzymalimy skarg od rzdu na
Paskie strony na naszym serwerze pt. Samoloty uyte i stracone w Jugosawii.
Wie Pan, e nasz polityk jest i zawsze bdzie utrzymanie wolnoci sowa w Sieci.
Jak Panu wiadomo, nasz serwer znajduje si na terenie USA, wic nie moemy
pozwala na publikacj tematw, ktre s niezgodne z prawem federalnym USA.
Wedug jednego z tych praw, adna rma wewntrz USA nie moe zaopatrywa
wrogiego pastwa, a to stosuje si RWNIE (wedug otrzymanej korespondencji)
do PASKICH stron internetowych. Prosimy wic Pana o zmian informacji na
tych stronach w ten sposb, aby nie pokazywaa liczby i miejsc domniemanych
przez stron jugosowiask zestrzele samolotw NATO (Czy to prawda czy nie,
nie obchodzi mnie!!!), a jeli nie, to musimy zamkn Pana strony.
Absurdalnym aspektem korespondencji jest fakt, e Venik zamieszcza
informacje z publicznie dostpnych rde zachodnich oraz z rozmaitych rde
jugosowiaskich, znanych NATO i USA. Biurokrata, ktry przygotowa pismo
musia si namozoli, aby poda jaki logiczny powd cenzury. Sknoci spraw.
Chyba najbardziej boli agencj federaln fakt, e garstka Amerykanw, ktrzy
szperaj po Sieci, aby zaspokoi gd informacji, moe dowiedzie si prawdy
i przekaza j. To byaby za dua konkurencja dla masowej dezinformacji
preparowanej dla mediw przez suby USA.
Venik, Amerykanin rosyjskiego pochodzenia, nie ukrywa swej sympatii
dla Rosji, rosyjskiej techniki lotniczej, z ktrej jest bardzo dumny i dla Serbw
walczcych o prawo do samostanowienia przeciw najbogatszym pastwom. Za
sw witryn, przygotowan z pasj i uaktualnian co tydzie, Venik otrzyma
mnstwo nagrd od jurorw Sieci. Od pocztku atakw NATO do padzierniku
1999 r. licznik na jego witrynie naliczy prawie wier miliona wizyt. Podczas
nalotw na Jugosawi na strony Venika zagldao 3,5 tys. osb dziennie, co rwna
si iloci wizyt na miesic na niektrych witrynach komercyjnych. W padzierniku
1999 r. przecitna wynosia 760 osb na dzie. Ok. 25% z nich zagldao do
Venika ponad 4 razy na miesic. Najwicej wizyt (ok. 27%) byo z adresw, ktre
nie precyzuj miejsca serwera. Potem byo niemal tyle osb z amerykaskich
341

NATO na Bakanach

serwerw komercyjnych i edukacyjnych. Z Jugosawii przychodzio ok. 11%

wizyt, ok. 6 % z Kanady. Z Polski byo w sumie troch wicej ciekawskich ni
z rzdu USA (wikszo z departamentw obrony i energii), ale prawie dwa razy
wicej ni z wojska USA i niemal tyle samo, co z Litwy i otwy razem wzitych.
Przecieki w eterze
Hobbysta radiowy Steve Douglas z Ben Hur w Teksasie podsuchiwa
transmisje radiowe midzy pilotami samolotw NATO, a orodkami
dowdztwa podczas nalotw na Jugosawi. Z rozmw, ktre przechwyci
wynika, e pardziesit rozmaitych natowskich samolotw zaogowych zostao
zestrzelonych, a bombardowanie ambasady Chin w Belgradzie nie byo pomyk.
To zdumiewajce, ile rozmw [rzdu USA] nie jest zakodowanych, nawet z Air
Force One [samolot prezydenta USA] powiedzia Douglas 16.8.1999 r.
w wywiadzie dla Jeffa Rensa, ktry codziennie prowadzi popularny program
radiowy w Internecie, www.broadcast.com/shows/endoftheline/. Wedug
Douglasa, wiele rozmw podczas nalotw na Bakanach nie byo kodowanych,
bo brak byo sprztu do tego celu i Serbowie zestrzelili co najmniej 22 samoloty
NATO, w tym 10 amerykaskich. Douglas przyzna w wywiadzie dla Rensa,
e zestrzelono co najmniej jeden helikopter transportowy Blackhawk. Wedug
informacji opublikowanych w Sieci, zgino ok. 50 onierzy i zaoga.
Jeli telekomunikacj wojskow tak atwo przechwyci, nie dziw, e ju
w pierwszych dniach nalotw Rosja wysaa na Adriatyk okrt podsuchowy.
Tajnoci brakuje nie tylko w komunikacji radiowej z pilotami. Przed spotkaniem
na gospodarczym szczycie w Nowej Zelandii we wrzeniu 1999 roku, kurza
ferma pod Auckland zalewana bya tajn korespondencj nt. przygotowa do
przylotu Clintona na pokadzie Air Force One. Faksy przychodziy w dalszym
cigu po tym, jak waciciel fermy poinformowa nadawc o bdzie. Niektre
informacje byy cile tajne i gdyby wpady w niepowoane rce mgby by
kopot z ldowaniem prezydenta.
Poza nieuchwytnym Venikiem, suby specjalne USA musz boryka
si z nastpnym amatorem poszukujcym prawdy, Douglasem w Teksasie.
Niezrcznie jest rzdowej i wojskowej elicie konfrontowa prawd, nawet jeli
tylko o czciowych stratach udowodnionych w podsuchanej telekomunikacji
wojskowej, bo spada jak grom z nieba po zapewnieniach samego prezydenta
USA i gwnodowodzcego nalotami, e NATO stracio tylko jeden samolot
(amerykaski F-117A, niby najlepszy w wiecie samolot-widmo) i adnych
pilotw w boju. Jeszcze bardziej niezrcznie, e szydo wylazo z worka niedugo
przed wyborami w USA. Czego innego mona spodziewa si od kraju, gdzie
prezydent znany jest z unikania suby wojskowej w modoci, a skandaliczne
afery seksualne w dojrzalszym wieku, kiedy paraduje z on przy boku, uchodz
mu bezkarnie?
342

W Sieci i eterze

Niestety (chocia to zaleaoby od punktu widzenia) ta transmisja jest

podrbk. Tak opisa Venik jedno z nagra w swoim zbiorze transmisji lotnictwa
NATO z wojny nad Jugosawi. Nagranie jest mieszank prawdziwego nadawania
z samolotu typu EC-130 (Moonbeam01) i sfaszowanej czci dodanej na
pocztku nagrania: musiaem przewertowa tony przesadzonych czy po prostu
faszywych informacji, aby doj do prawdy. Jeszcze bardziej nieszczsne jest
to, e s ludzie tak desperacko prbujcy podway twierdzenia o stratach
NATO, e trac poczucie rzeczywistoci i logiki i chc powici wasny czas na
rozpowszechnianie pogosek, ktre niby sami zwalczaj.
Venik zidentykowa autora podrbki jako TJ1324 (pseudonim
Fairford Janitor), ktry regularnie dyskutuje w cybergrupie rec.aviation.military
newsgroup. Ta osoba jest ocerem prasowym w bazie RAFu w Fairford (co
przypuszczam wyjania jego oczywisty nadmiar czasu i obecno w Internecie
24 godziny na dob, 7 dni w tygodniu) i w tym wypadku jego prby podwaenia
antynatowskich twierdze nie byy zwykym niewinnym artem, tylko jego prac
zawodow. Dobra, wykiwa mnie, ale jest zawodowcem. Mam nadziej, e dobrze
mu za to pac szydzi z agenta TJ1324 Venik.
Co do samolotu bojowego Cajun Fear, ktry by przedmiotem podrbki,
Venik napisa: Widziaem fotogra tego samolotu wykonan 6.6.1999 r. Ten
sam samolot widzia mj znajomy 20.6.1999 r. w bazie w Fairford [w Wielkiej
Brytanii]. Samolot odlecia do USA 23 czerwca. Mimo e miaem te informacje
od kilku miesicy, nie zdjem nagrania z mojej witryny, bo bo mam tendencj
wierzy ludziom i dowodw nigdy nie odrzucam pochopnie.
Cyber-chamy, wariaci czy agenci?
Osoba podpisujca si lie_detector2000 (wykrywacz kamstw) wsawia si
w marcu 2000 r. na anti-nato@eGroups.com dyskutujcej religi prawosawn.
Pewn nowicjuszk w prawosawiu (Stormie), pragnca dowiedzie si
szczegw o zwyczajach i obrzdkach kocielnych Serbw, obrazi Wykrywacz
Kamstw. Przez ostatni tydzie przeladowa mnie cyber-wariat, natowiec.
Zostawi kilka wiadomoci na mojej witrynie, niektre o treci antyserbskiej
i przeciw amerykaskim Indianom. Dzi rano ta osoba obrazia moje uczucia
religijne, przekrcajc moje zapytanie do grupy nt. prawosawia i obraajc
mnie [] Wyobcowa mnie od moich prawosawnych cyber-przyjaci [] Ju
nie pisz do mnie skarya si Stormie innej cyber-grupie.
Oczywicie nie podoba si jej, e ujawniem prawd o niej tym, ktrych
prbuje wykiwa popisywa si swoj ynteligencjom Wykrywacz Kamstw.
W korespondencji skrupulatnie zaplanowanej na efekt ogupienia postronnego
obserwatora jake typowej dla wtyczek, Wykrywacz zapytywa: Gdzie jest ta
obraza? Wszystko, co twierdziem, udowodniem [] Dlaczego chrzecijanka
nazywa Boga d***? [gwiazdki moje P.B.] Naprawd mylisz, e moesz kama,
343

NATO na Bakanach

a potem plugawo paka, gdy ci nakryj? Udowodnij, e posaem antyserbskie

czy antyindiaskie materiay na twoj witryn, tak jak ja udowodniem, e
nawoywaa do morderstwa Albaczykw. Pod iloma imionami piszesz do cybergrup na przemian jako antynatowiec i zwolennik NATO?
Dla nas w grupie STOPNATO, ktrzy znamy jzyk i charakter Stormie,
polemika Wykrywacza Kamstw odkrya prawd o nim samym. Jego jzyk
i metoda byy podobne do wykrywaczy kamstw w innych grupach: bezczelne,
wulgarne, bezsensowne. Czyby NATO nie mogo zastosowa troch wicej
urozmaicenia w szkoleniu swych agentw propagandowych? Szczerze mwic,
ziewaem czytajc wypociny Wykrywacza, mimo e zdawaem sobie spraw, jak
dotkny Stormie. Zwykle w takich wypadkach interweniuje gospodarz cyberwitryny, zamykajc dostp osobie obraajcej innych. W tym wypadku tak nie
byo, a nawet webmaster zbeszta Stormie za sianie niepokoju na jego witrynie!
To by dla mnie dowd, e witryna jest lipna.
Uruchomiem wyszukiwark na www.antinato.com i bez zapartego tchu
czekaem, a si pokazao: Witaj na witrynie antynatowskiej, www.antinato.com.
Pod spodem bya obiecujca graka i pozornie antynatowskie tytuy artykuw. Ale
wikszo pocze nie dziaaa, a te, ktre funkcjonoway, prowadziy na cybermietniska i do pornograi ze strem rejestrujcym numer karty kredytowej
klienta. Prawdziwym adresem okaza si www.geocities.com/~pcnet666, jedna
z setek witryn zakadanych przez rozmaitych uytkownikw na super-witrynie
Yahoo. Te strony to lipa [] Zabrali nazw antynatowsk i zrobili pod ni lepe
zauki i martwe cyber-strony pisaa Stormie. Wyglda na to, e suby specjalne
zarezerwoway seksown nazw antinato, aby pozbawi antynatowskich cybernautw
dobrego sloganu. W gospodarce wolnorynkowej wszystko wolno. Przed rozkwitem
Internetu powstay biznesy, ktre rezerwoway nazwy znanych rm. Potem
prboway sprzedawa te nazwy duym rmom. Firmy nie miay innego wyjcia,
tylko zapaci due pienidze, jeli nie chciay zaprzepaci swojej nazwy.
Pocauj mnie w cztery litery
Webmasterowi http://crash.to/KFORMYASS nie podoba si NATO,
a szczeglnie to, co KFOR zrobi w Kosowie. Dlatego zaoy witryn, na
ktrej zamieszcza artykuy o przestpstwach si NATO i ONZ w Kosowie.
Neofaszysta z Calgary w Kanadzie o nazwisku P. Matthews i pseudonimie
Prawicowy Ekstremista (Right wing extremist) zoy wizyt na KFORMYASS:
Suchaj! Znam wielu ludzi, ktrzy suyli i su w wojsku w Kosowie i nie s
gwacicielami, przestpcami wojennymi itd. To pewne, e jeste w bdzie albo
zostae powanie zmylony w tej kwestii.
Matthews udowadnia, e nie zna podstawowych faktw (rozdzia pt. O prawa
czowieka) i nie powinien zabiera gosu na temat KFOR, skoro tak atwo wierzy
w Calgary Herald i CBC: Wiedz, e OBIE strony odrzuciy rozwizanie pokojowe
344

W Sieci i eterze

(Slobodan Miloszewi nie chcia zgodzi si na wszystkie przedstawione

warunki, aby zapobiec misji [Zachodu], a departament stanu USA nie przyj
kontrpropozycji jugosowiaskiej). Jak wic sam widzisz, dyplomacja zaamaa
si, a bombardowania i w kocu inwazja odbyy si z niewielkim oporem.
Na dodatek Matthews okazuje si szowinist i nazist: Wy socjalistyczne
bkarty mylicie, e kady na tej planecie troszczy si [] Faktem jest, e ludzie
to egoici, nie dbajce o nic dupy, ktrym zaley tylko na wasnych interesach.
Tutaj my nazici mamy poczucie rzeczywistoci. Przyznaj, e mam skrajnie
prawicowe pogldy polityczne, ale i dlatego jestem w stanie przyzna ten yciowy
fakt. Wojna jest naturalnym zdarzeniem ludzkiej egzystencji. Istnieje od czasu,
gdy czowiek rozwin si wystarczajco, aby j zrozumie [] Niech dokocz
t pieprzon misj [w Kosowie] Musz zdarzy si wypadki miertelne, aby
zapanoway pokj, prawo i porzdek. Pokj to nie tylko brak koniktu, ale te
obecno sprawiedliwoci. Na koniec Matthews wstawi webmastera do szuadki:
Oczekuj od ciebie wicej propagandy komunistycznej i socjalistycznej.
Webmaster nie jest ani jednym ani drugim. Kto z grupy STOPNATO
pocieszy go: Gratulacje, zauwayli Twoje wysiki! To znaczy, e zaczynasz
mie wpyw! Ta osoba jest niezmiernie paranoiczna, niedoinformowana i robi
mnstwo haasu! Zakada, e jeli jeste przeciw NATO, to jeste komunist []
To jest paranoja, mentalno z czasw zimnej wojny. Istnieje wielu natowcw
bojownikw zimnej wojny, ktrzy nie umiej pozby si paranoi i zej na
ziemi! [] Niedawno oskaryli mnie, e jestem agentem KGB [] nazwali
mnie nazist i antysemit [] Takich materiaw nie ma na mojej witrynie!
Niektrzy z tych natonistw s umysowo chorzy i potrzebuj pomocy psychiatry.
Zwykle dobrze si umiej z tych chorych listw od natonistw. To take smutne,
bo ci ludzie cierpi na paranoj, ktra zalepia ich przed prawd [] Moesz
spodziewa si od nich wyzwisk zwolennik Serbw, poplecznik Miloszewicia,
agent Belgradu i rosyjski szpieg.
Cyber-okupacja
Siedziaem w przedziale z grupk Duczykw, ktrzy jechali na protest
ekologiczny do Amsterdamu. Kiedy podzieliem si z nimi wraeniami z Internetu
o NATO, zaczli opowiada o jakiej metodzie cyber-demonstracji. Nie znam si
na tym, wic wypuciem lewym uchem, co wleciao prawym. Kilka miesicy
potem temat dogoni mnie, ukazujc si jako wiadomo zatytuowana, na
pierwszy rzut oka, podobnie jak wiele innych przechodzcych przez STOPNATO:
Wirtualna okupacja przeciw kolonizacji KFOR: Prawa czowieka dla mniejszoci
w Kosowie i Metohji. Ju niemal kasujc przesyk, doczytaem: Zaprojektowana
jako taktyczne cyber-narzdzie aktywowane zbiorowo, Cyber-Okupacja odwraca
logik masowego pompowania propagandy przez zalanie pocze do ocjalnych
rde propagandowych milionami zgosze pochodzcych z szeroko rozoonych
w Sieci, skoordynowanych punktw partycypatorskich.
345

NATO na Bakanach

Sdzc po terminologii i dugoci zdania, nie byo wtpliwoci, e napisa

to ekspert w swej dziedzinie. Po kilku czytaniach i analizach tekstu udao mi si
zrozumie wag wiadomoci: Cyber-Okupacja to nowe narzdzie protestu dla
tych, ktrzy s podczeni do Sieci. Mona bra wtedy udzia w demonstracji nie
opuszczajc fotela przed komputerem: Cyber-Okupacja umoliwia wykonanie
imprezy, ktra daje do wiadomoci NATO: jest nas wielu, jestemy czujni
i bacznie was obserwujemy. Cyber-okupanci, umwieni do akcji w tym samym
czasie, musz tylko ponastawia pewne parametry na wyszukiwarkach w swoich
komputerach i wio! Miaem jednak wtpliwoci, co do milionw zgosze
blokujcych. Nasza grupka nie liczya nawet sto osb. O czym wic mwi
zwolennicy Cyber-Okupacji?
Odpowied znalazem wkrtce w pliku zalegej poczty. Brytyjski serwis
ITN, (ktry posuy spreparowaniu super-kamstwa przeciw Serbom, patrz:
rozdzia pt. Obozy zagady w Boni) donosi w listopadzie 1999 r. za BBC:
Aktywno polityczna zadomowia si w Internecie, gdzie wojna informacj,
hakerstwo i elektroniczne ataki nie s tylko pustymi sowami komputerowcw.
Prezydent Clinton obieca w 1999 r. 2 mld USD na zwalczanie elektronicznego
Pearl Harbour (miejsce celowo przyzwolonej klski militarnej USA w II wojnie
wiatowej). Rzd brytyjski take reagowa (podrozdzia pt. Cyber-kajdany):
Zagroenie ronie praktycznie z tygodnia na tydzie. Nowe narzdzia powstaj
cay czas. Internet jest dowiadczeniem militarnym, ktre wymkno si spod
kontroli. To zupenie nowy sposb organizowania si powiedzia niejaki Matai
z Mi2g, rmy oprogramowa.
Najwikszym protestem zorganizowanym za pomoc Sieci by N30 przeciw
spotkaniu Midzynarodowej Organizacji Handlu (WTO) w Seattle 30.11.1999 r.
W tej chwili szacuje si liczb zaangaowanych grup na ok. tysic w 70 krajach.
Jednoczenie odbd si demonstracje na caym wiecie, z Wielk Brytani
wcznie powiedzia programowi telewizyjnemu Channel 4 News agent
wywiadu brytyjskiego, Roy Lipski w listopadzie 1999 r. N30 by wzorowany
na J18, demonstracji zorganizowanej przez Sie 18.6.1999 r. Dziesitki tysicy
ludzi zebray si wtedy w Londynie, a nastpne dziesitki tysicy protestoway
w skoordynowany sposb w ponad 40 krajach. Kto jest za takim midzynarodowym
powstaniem? bi na alarm ITN.
Nikt. Organizatorzy pokojowych demonstracji zwykle wsppracuj z policj
w celu zapewnienia przebiegu, ktry byby zadowalajcy dla wszystkich stron.
W tym wypadku nie byo jednak wsppracy od organizatorw owiadczy
w parlamencie sekretarz spraw wewntrznych, Jack Straw wkrtce po starciach
w Londynie w czerwcu 1999 r. Nie byo w tym wypadku konwencjonalnych
organizatorw, nikt nie by przywdc. Prbowano wyjani zagadk
u Chrisa Grimshaw z Cooperate Watch (Wsppracujce Czuwanie), organizacji
346

W Sieci i eterze

informujcej o wielkim biznesie. Zapytany, czy by przywdc protestu J18,

Grimshaw powiedzia Channel 4 News: Nie. W ogle nie. Pomoglimy tylko
ludziom zrozumie, o co chodzi w wiecie nansw i jak si porusza po Londynie.
To wszystko. Jestemy arliwi w kwestii [biznesu nansowego].
18 czerwca mia dwie strony. Pierwsz widzielimy w telewizji. Duo
zycznej przemocy. Rwnolega strona rozegraa si w Sieci powiedzia
Matai. Oprogramowanie hakerskie jest czsto bezpatnie udostpniane w Sieci,
wcznie z programem FloodNet (Zala Sie). Jeli dua ilo aktywistw
wejdzie na t sam witryn i uruchomi ten program, nikt inny nie moe jej uy.
18 czerwca, 18 tys. osb [z 46 krajw] cigno FloodNet z naszych cyber-stron
powiedzia autor FloodNet, Stefan Wray. Jeli wymierzyliby do 2-3 cyberwitryn londyskich, mogliby [] zatrzyma system handlu akcjami. Znalezienie
szalonego, wykwalikowanego cyber-zamachowca jest chyba najtrudniejszym
zadaniem stojcym teraz przed cyber-wywiadem powiedzia Peter Sommer
z London School of Economics (uczelnia ekonomiczna).
Sprawa cyber-zamachw ma ironiczn wymow. ITN: Internet wynaleli
amerykascyspecjaliciwojskowijakosposbochronysystemutelekomunikacyjnego,
ktry jest podstaw zachodniego spoeczestwa [] Obecnie aktywici zagarnli
Sie, a wadze [] szukaj sposobu, ktry zapobiegby stosowaniu jej jako broni
robicej dokadnie to, czemu Sie miaa zapobiega.
Cyber-kajdany
Jest nas ok. 30 osb (z rnych odcieni politycznych), ktre spdziy do
czasu w Internecie, aby martwi si, e moe on by zrujnowany przez paczk
biurokratw z dobrymi intencjami owiadczya grupa Brytyjczykw na
witrynie www.stand.org.uk, pilnujca wolnoci Sieci. Trjkropki oznaczaj
gbokie zastanowienie si dla znalezienia ogldnych sw przez autorw. Czemu
to robi: Bo szczerze wierzymy, i owiecone struktury polityczne pomagaj
zapobiega idiotyzmom w polityce technologicznej. Nie mylimy, e to nowe
prawo ma jaki sens.
Zjednoczone Krlestwo wprowadzao wkrtce po natowskim napadzie
prawo, ktre ogranicza wolno obywateli metodami znacznie wykraczajcymi
poza standardy zachodnie. Podobne projekty ustaw odrzucia Irlandia, Niemcy,
Francja i USA. Brytyjska ustawa bya najbardziej drakoskim instrumentem dla
inwigilowania korespondencji w Internecie. Sdowy nakaz przechwytywania
korespondencji i szpiegowania mg by, wedug nowej ustawy, wydany kadej
rmie zaangaowanej w usugach telekomunikacyjnych, wcznie z serwerami
i kadym, kto prowadzi strony internetowe. Firmy zbierajce dane dla aparatu
sprawiedliwoci miayby obowizek zatajenia faktu inwigilacji na zawsze pod
grob cigania prawem. Firmy usug telekomunikacyjnych musiayby instalowa
nowe technologie, umoliwiajc nadzr swoich abonentw.
347

NATO na Bakanach

Na grupy dziaania pad strach, bo podsuch byby uzasadniony zapobieganiem

albo wykrywaniem jakiegokolwiek przestpstwa z udziaem wielu osb dcych
do wsplnego celu, bez wzgldu na baho przestpstwa. Firmy serwerowe po raz
pierwszy zostayby zobligowane do przekazywania ogromnych iloci danych do
przeczesywania przez szpiegowski supersytem NATO, ECHELON. System ten
ma zdolno przechwytywania i analizowania ogromnej iloci dowolnych rozmw
telefonicznych zwykych i komrkowych, faksw, przekazw komputerowych
i drog radiow. Su do tego potne instalacje podsuchu elektronicznego
w USA, Zjednoczonym Krlestwie, Danii i gdzie indziej. Pastwa europejskie
zoyy protest w marcu 2000 roku, bo przemysowe dane szpiegowskie zbierane
przez ECHELON byy przekazywane przez wadze amerykaskie grupie
czoowych rm USA, Fortune 500. ECHELON ju od pewnego czasu inwigiluje
przesyki w Sieci. Czyby nowa ustawa miaa uatwi im prac?
Policja miaaby prawo da kluczy i hase, za pomoc ktrych wielu
korespondentw w Sieci zaszyfrowuje swoje przesyki. Jeli oskarony
zapomniaby klucza czy hasa, albo nie mgby odszyfrowa swoich przesyek,
byby wedug nowego prawa winny a nie udowodni swej niewinnoci
odwrcenie prawa niewinnoci oskaronego dopki sd nie udowodni jego
zbrodni poza rozsdn wtpliwo. Prawo to ley u podstaw sdownictwa
zachodniego. Proponowane nowe prawo brytyjskie oparto na zasadach znanych
z dziaalnoci MTK. Nieprzedoenie hasa jakiejkolwiek agendzie rzdowej
w dowolnym ocjalnym celu byoby karane 2 latami wizienia. Klucze szyfrw
mona byoby da w zwizku z kadym przestpstwem, lub jeli wymagayby
tego brytyjskie interesy gospodarcze, a nie jedynie przypadki cikich zbrodni.
Doywotni nakaz milczenia nie pozwoliby osobie wmieszanej powiedzie
nawet swojemu pracodawcy czy rodzinie, co si stao. Klucze szyfrowe
przejte przez rzd nie byyby bezpieczne. Rzd nie da adnej gwarancji nt. ich
bezpieczestwa ani nie wytumaczy, jak zapobiegnie rozwojowi korupcyjnego
handlu przejtymi kluczami. Kradzie kluczy szyfrowych z systemu
komputerowego policji brytyjskiej bya wtedy karalna sum 50 funtw.
Cyberjugosawia - CY
Powstaa 9.9.1999 roku, jak przystao na pastwo wirtualne. Liczya wtedy
4099 obywateli, zaledwie 2 miesice od zrodzenia si pomysu. 7 miesicy
pniej miaa ponad 11 tys. obywateli ze 124 pastw: 25% z federacji Jugosawii,
14% z USA, 13% z byych jugosowiaskich republik Sowenii, Macedonii,
Chorwacji i Boni-Hercegowiny, po 5% z Kanady i Wielkiej Brytanii, 4%
z Chin, 3% z Niemiec. Co dzie przybywao 600 poda. 19.3.2005 r. miaa
16112 obywateli, w tym 4026 z Jugosawii, 2423 z USA, 831 ze Sowenii i 401
z Polski. Na paszport czeka si 1-2 tygodnie. Podwjne obywatelstwo nie jest
problemem w CY, w odrnieniu od wolnych pastw jak USA i Szwajcaria. 273
348

W Sieci i eterze

Polakw plasowao si na 10 miejscu, ale na pewno byo ich wicej, bo skadajcy

podanie z obczyzny zostali zarejestrowani wedug miejsca zamieszkania. Za
Polakami znaleli si Hindusi, Australijczycy, Wosi, Wgrzy, Francuzi, Szwedzi
i Szwajcarzy. Do kwietnia 2000 r. nie zapisa si nikt z Albanii czy Watykanu, ale
jest 55 osb z Turcji i 8 z Arabii Saudyjskiej.
Bakcylem powstania cyber-kraju zwolennikw Jugosawii by barbarzyski
atak NATO na ni. CY nie ma terytorium, ale ma nadziej dosta od ONZ 20
m2 gdziekolwiek na powierzchni globu na serwer, kiedy osignie powane
zaludnienie. Nie kady moe dostpi zaszczytu obywatelstwa w CY. Ojcowie
nowego pastwa maj list osb niepodanych. Mona si domyle, kto na niej
jest. Poza tym nie ma ogranicze. Moesz dosta obywatelstwo i Ty, Czytelniku,
chyba e dopucie/a si zbrodni przeciw swoim poudniowym krewnym, np.
przez bezmylne powtarzanie bzdur propagandy NATO, albo piastujc wpywowe
stanowisko na Forum Ekologicznym Unii Wolnoci czy w europejskich Zielonych
i popierajc agresj NATO.
Z obywatelstwem CY id w parze przywileje. Kady zostaje ministrem
obranego przez siebie resortu. Cho pokany procent obywateli zaj niezbdne
dla ycia kadego pastwa resorty seksu, negliu i piwa, s te ministrowie
stosunkw z muzumanami i suwerennoci. Resorty rodowiska obejmuj m.in.:
ochron terenw zielonych CY, rolnictwo arktyczne, trujce kurczaki, anarchizm
fotelowy, odminowywanie, zuboony uran, niuchanie kwiatkw i fotografowanie
ab nieniszczcymi metodami. Rnorodno zainteresowa i pasja dla wolnoci
wbrew globalno-kolonialnym apetytom USA i NATO zapowiaday ciekawe
dyskusje obywatelskie CY, ale najpierw Minister ds. Webmajstrowania musia
upora si z nawaem poda i wydawaniem paszportw.
Emigracja do CY jest te korzystna dla mionikw wolnoci od podatkw
i przymusowych opat. Konstytucja gwarantuje, e nie ma adnego ZUS-u, VAT-u,
czy opat czonkowskich. Smarowanie urzdnikw jest niedopuszczalne, bo za
nic w Cyberjugosawii nie mona pobiera wynagrodzenia w jakiejkolwiek postaci.
Rozbudowana biurokracja najwikszego w wiecie systemu ministerstw CY nie
bdzie nikogo kosztowa ani grosza, bo kady obywatel nansuje swj resort,
a regionw, wojewdztw, powiatw i gmin nie ma, chyba e obywatelom co
strzeli, eby zmienia konstytucj. Nie bdzie wic komu i czego kra, ani si kogo
wstydzi przed wiatem, bo nie ma adnego prezydenta, krla czy premiera w CY.
Na pomys utworzenia CY wpad Zoran Baczi, dramaturg jugosowiaski,
z grup emigrantw oczekujcych wolnej od krwi Jugosawii. Duszan Makawejew,
reyser znany z lmu pt. WR - Mysteries of Organism (WR Tajemnice
Organizmu) obj Ministerstwo Taca w Deszczu. Dysydencki dziennikarz
z Belgradu jest Ministrem Rozrniania Prawdy od Kamstwa. Od pocztku
lat 1990tych wyemigrowao z Jugosawii ok. 300 tys. osb, nie liczc fali
349

NATO na Bakanach

emigracyjnej po wiosennym bombardowaniu i obecnych czystkach etnicznych

w Kosowie. Konstytucj CY w kilkunastu jzykach (wcznie z kataloskim
i jzykiem programistw C) oraz podania o obywatelstwo mona znale na
www.juga.com. Po polsku: www.juga.com/Constitution/const_pl.htm.
Dziecinada
Kiedy stanie si co wanego, od razu mona to zauway w e-grupie
bez czytania przesyek. Pojawia si dua ilo podobnych tytuw bdcych
powtrzeniem tej samej treci wysyanej we wszystkich kierunkach wkien
Pajczyny. Tak byo 13.4.2000 r. Brudne sztuczki CIA?, w. pamici Serbia-info.
com, Nowoci o Porwaniu Serbia-info wspzawodniczyy tytuy e-poczt. Bez
otwierania poczty wiadomo byo, e hakerzy dobrali si do ocjalnej witryny
ministerstwa informacji Jugosawii. Grupa Albanian Web Guardian Angels
(Albascy Anioowie-stre Sieci) opanowaa ten wany cyber-przyczek walki
na Bakanach. Po wejciu na stron gwn wita ci aga albaska i poczenie
do plakatu Interpolu poszukujcego Slobodana Miloszewicia. Na dole strony
czekaj na ciebie zdjcia okruciestw rzekomo popenionych na Albaczykach
pisa ze zgroz kto po cyber-wycieczce do porwanego przez hakerw
terytorium suwerennej Jugosawii. Zajcie Serbia-info.com jest strat dla ruchu
antywojennego. Teraz na pewno Rosja wypowie wojn USA lamentowali inni.
Po jednym dniu napicia i apeli, by dzwoni do serwera (amerykaskiego!)
z zaaleniami, kto napisa: Wanie odwiedziem serbsk witryn informacyjn
i w dalszym cigu dziaa. Dziaaa i jak przystao na powan rzdow instytucj,
we frontowym oknie dodano owiadczenie od ministerstwa informacji Pewne
nowe metody stosuje si dzi w wojnie rodkami masowego przekazu przeciw
Serbii i Serbom. Wraz ze swymi subami psychologicznymi i propagandowymi
oraz domorosymi tzw. niezalenymi rodkami przekazu ci, ktrzy zbombardowali
Serbi i w dalszym cigu prowadz kampani agresji przeciw niej, weszli teraz
w nowe stadium atakw przez Internet. W wyniku zaplanowanej zoliwej akcji
normalnie zarejestrowana witryna zostaa przejta na gwnym serwerze rmy
amerykaskiej rejestrujcej domeny w Sieci. Liczne witryny jugosowiaskich
instytucji, rm i partii politycznych zaatakowano w zsynchronizowany sposb.
Jednego z najbardziej powanych kryminalnych atakw dokonano na witryn
Ministerstwa Informacji Republiki Serbii.
Albasko-amerykascy propagandyci podrobili angielskie wydanie witryny
i przez sfaszowany e-adres ministerstwa po raz kolejny prbowali oszuka
wiat i ukry wasne zbrodnie. Nie byo niespodziank, e umiecili wizk
niesychanych kamstw o historycznych i biecych wydarzeniach na terytorium
byej Jugosawii, Serbii oraz Kosowa-Metohji, od bujdy o masakrze w Raczaku
po podzikowania dla NATO. Mimo e ju dawno temu scy, rosyjscy i biaoruscy
patologowie i liczne rodki przekazu na wiecie zaprzeczyy istnieniu wymylonego
350

W Sieci i eterze

masowego grobu Albaczykw w Raczaku, ktry zosta uyty jako pretekst do

bombardowa Serbii [...] ten grb masowy jest uporczywie wymieniany.
Ta bujda ma nowy cel: ukry rzeczywist prawd przed samymi Albaczykami
kosowskimi o tym, e zostali wykorzystani przez przywdcw NATO.
Podzikowania dla NATO i USA i stworzona przez rozkazodawcw propaganda
przeciw Serbii i narodowi Serbskiemu zbiegiem okolicznoci ukazaa si w dniu,
kiedy w 1999 r. mordercy NATO zbombardowali konwj etnicznych uchodcw
albaskich we wsi Meja koo Dziakowicy. W czasie ataku zginy 73 osoby,
a 36 zostao rannych. Zgodnie ze swoimi obowizkami Ministerstwo Informacji
bdzie informowa krajow i zagraniczn publiczno o wydarzeniach w kraju,
a szczeglnie w Kosowie-Metohji. Wszelkie wymagane rodki bd podjte
przeciw pogwaceniu rodka przekazu, naduyciu Internetu jako rodka przekazu
i pogwaceniu wszystkich prawnych i moralnych norm midzynarodowych.

Sersbski pecet. Autor nieznany. Podarunek od Coji, ktry

wiadczy mi najwyszej jakoci usugi fotograczno-komputerowe w Grdelicy.

351

Inkwizycja w Hadze
Podsumowujc stwierdzam, e takiego kryminalnego podejcia i prb
przedstawienia oary jako sprawcy (tak w stosunku do mojego kraju, narodu jak
i mnie samego) nie zanotowano jeszcze w historii Slobodan Miloszewi przed
Midzynarodowym Trybunaem Kryminalnym ds. Byej Jugosawii, 30.1.2002 r.
wiadek, ktry by gotw zeznawa, e widzia osob oskaron, jak
porozumiewaa si z diabem, wystpowa w redniowiecznym sdzie w masce
lub kapturze na twarzy. Tak sd docieka prawdy, a wiadka chroni przed
wzrokiem czarownicy, bo mogaby si zemci po spaleniu na stosie. W podobny
sposb twrcy regu i procedur dla nowopowstaego trybunau w Hadze
zamierzali chroni tosamo oar i wiadkw zbrodni wojennych na terenie
byej Jugosawii przed Serbskim Diabem.
Przed takim trybunaem stan dwukrotny prezydent Serbii, a od 23.7.1997 r.
prezydent federacji Jugosawii, Slobodan Miloszewi, za rzekome zbrodnie podczas
wojen bakaskich od pocztku lat 1990tych. Miloszewi, ktrego trzykrotnie
wybrano w wyborach uwaanych za uczciwe nawet w USA, zrezygnowa
z prezydentury po wyreyserowanym przez Zachd przewrocie w Belgradzie
5.10.2000 r. Chcia w ten sposb unikn przelewu krwi w akcji prowokacyjnej
Pitej Kolumny NATO: W naszej opinii, NATO chciao sprowokowa wojn
domow, doprowadzi do rozlewu krwi i bratobjczego zabijania wrd Serbw,
co daoby im pretekst do interwencji. Dobrowolne zrzeczenie si wadzy przez
Miloszewicia zaskoczyo architektw Nowego adu.
Nowe elity z premierem Serbii, Zoranem Dzindziciem na czele, wsadziy
byego prezydenta do wizienia za rzekome malwersacje na wielk skal, ktre
rzekomo doprowadziy kraj do ruiny. Tymczasem kluczow rol odegrao tu
embargo naoone ustaw nr 101-513 Kongresu USA z 5.11.1990 r. (rozdzia
pt. O prawa czowieka). Sytuacja w byej Jugosawii pozostaa jednak napita.
W wyborach w 2002 r. w Boni i Hercegowinie (BiH) wygray trzy partie
nacjonalistyczne miejscowych Serbw, Chorwatw i Muzumanw. Wzi w eb
plan Zachodu i NATO zaoenia wielonarodowociowego pastwa pod wodz
Muzumanw. W Macedonii ekstremici albascy d do separacji, tak jak
przedtem w Kosowie, gdzie pozostaa garstka nie-Albaczykw pod ochron
si pokojowych. Chcc uratowa pozory, NATO wystawio koza oarnego,
Miloszewicia, na pokazowym procesie w Hadze.
Belgradzki proces Miloszewicia o ograbienie narodu nie odby si, bo rzenik
Bakanw, najwikszy zbrodniarz wojenny po Hitlerze rzekomo dopuci si wobec
wolnego wiata powaniejszych zbrodni: czystek etnicznych i ludobjstwa na
Chorwatach, Muzumanach boniackich i Albaczykach kosowskich. Do Hagi
porwali Miloszewicia zamaskowani agenci Dzindzicia (czytaj: NATO) w dniu
w. Witusa (28.6.2001), drogiej kademu Serbowi rocznicy bitwy z Turkami na
352

Inkwizycja w Hadze

Kosowym Polu w 1389 r. Niekonstytucyjna ekstradycja Miloszewicia zamaa

nakaz sdu Jugosawii. Po 7 miesicach mczcych przesucha, Miloszewiciowi
pozwolono przemwi przed rozpoczciem procesu w lutym 2002 roku: to jest
jedyny raz, kiedy mi nie przerwano, pierwszy raz, kiedy mog co powiedzie i
wykorzystam kad sposobno, by powiedzie publicznoci o zbrodni popenianej
przeciw mojemu krajowi. Peny tekst przemwienia zamieszczam w dodatku.
Wielkie ryby i szprotki
Midzynarodowy Trybuna Kryminalny ds. Byej Jugosawii (MTK)
powoaa w 1993 r. Rada Bezpieczestwa ONZ, wbrew swemu mandatowi
i prawu midzynarodowemu. To ciao ONZ nie ma kompetencji prawnych,
wic i nie moe powoa adnego trybunau. Sam wybr siedziby MTK suy
zmyleniu. W Hadze dziaa od 1907 r. midzynarodowy sd z prawdziwego
zdarzenia, wic przecitny czowiek kojarzy wanie z nim MTK.
Matk Trybunau jest bya ambasador USA w ONZ, sekretarz stanu,
Madeleine Albright. Pierwsza prezydent MTK, Gabrielle Kirk McDonald,
powiedziaa (5.4.1999): Skorzystalimy z silnego poparcia zainteresowanych
pastw i oddanych osb, takich jak sekretarz Albright. Jako staa reprezentantka
w ONZ pracowaa ona wytrwale nad zaoeniem Trybunau. Faktycznie czsto
nazywamy j matk Trybunau.
McDonald wspomniaa wkad organizacji mecenasw amerykaskich,
CEELI, www.abanet.org/ceeli/ w powstanie MTK. CEELI jest w sieci rzdowych,
p-rzdowych i prywatnych organizacji, ktre wsppracuj nad rozwojem
Pitej Kolumny w pastwach namierzonych przez USA. Prywatne organizacje
humanitarne pozwalaj odpowiednio powizanym strategom kierowa polityk
bez wiedzy opinii publicznej. Grupy s w stanie wykorzysta swj ocjalnie
niezaleny status w wypowiedziach, raportach i ksikach, bez moliwoci
posdzenia ich o propagand rzdu. CEELI popiera roszczenia propagandowe
USA w sprawie Kosowa. Innym przykadem w obecnym kontekcie jest HRW.
Artyku w Wall Street Journal (WSJ 7.6.2000) popar decyzj Carli del
Ponte: bombardowania Jugosawii nie zamay prawa midzynarodowego. Na to
oburzy si Amerykanin pochodzenia serbskiego, William Dorich, ktry straci
liczn rodzin z rk ustaszy podczas II wojny wiatowej, a w latach 1990tych
w czystkach narodowociowych w Chorwacji, gdy neo-ustasze podpalali cerkwie,
zamknwszy w nich Serbw: Szokujca obraza z ust tych samych hipokrytw WSJ,
ktrzy kamali przez cay czas tej wojny. Ten wstpniak chce, abymy uwierzyli, e
zabijanie serbskiej ludnoci zakazanymi bombami rozpryskowymi, byo pomykami
w dobrych intencjach [...] Sdzina Carla del Ponte przewrcia prawo do gry
nogami tak, jak WSJ zepchn sprawiedliwo midzynarodow w przepa.
Grzechy MTK: amie stosowny proces, nie chroni oskaronego przed
puapkami, zatrudnia tajnych wiadkw jak Klu Klux Klan oraz wydaje
353

NATO na Bakanach

tajne akty oskarenia [...] prokurator Minna Schrag, wypoyczona Hadze

z nowojorskiej rmy prawniczej, powiedziaa midzynarodowym profesorom
prawa, e dowiadczya decyzji o precedensach odnonie regu i procedur w
improwizowanych rozmowach w korytarzach Trybunau. Prof. Douglas Lummis,
lozof polityczny w Tokio: Oni wymylaj reguy jako prawo. Dorich: Stalin
dosign nas z grobu. Tym razem jego elazna kurtyna stamsia umysy Zachodu,
a szczeglnie prasy poplecznikw, ktre s zbyt butne i silne dla Odwanego
Nowego wiata suwerennych pastw. Prawda wygraa na gow, krzycza tytu
artykuu WSJ. Faktycznie dowodzi on tylko, e Goebbels mia racj mwic
Powiedz kamstwo sto razy, a stanie si prawd.
Interesy polityczne mocarstw zachodnich zeszy si w MTK z europejskimi
deniami islamu. Wrd pierwszych sponsorw nansowych MTK byy
pastwa islamu, Pakistan i Malezja. aden z prawnikw wyselekcjonowanych
na pocztku dziaalnoci MTK nie pochodzi z pastwa politycznie czy
religijnie przyjaznego Serbom. Pierwszej komisji ledczej MTK przewodniczy
muzumaski sunnita (wyznawca jednego z dwu gwnych odamw islamu)
z Egiptu. Jego raport o zbrodniach wojennych ograniczy si do kawaka Boni,
gdzie kiedy muzumanie stanowili wikszo. Wanie tam po uzyskaniu
pastwowoci przez Boni w kwietniu 1992 r. grupa serbskich maruderw,
wielu prosto z wizienia, przekroczya granic i siaa terror gono opisywany
przez wiatowe rodki przekazu. Raport sunnity dostarczy MTK dug list
serbskich zbrodniarzy wojennych.
Jednym z oczywistych kuriozw MTK jest to, e na gwnej stronie
internetowej ma pod przyciskiem Latest Developments zdjcie winiw
za drutem kolczastym w rzekomym serbskim obozie zagady. Na czym
polega zmyka, patrz: rozdzia pt. Obozy zagady w Boni. Skoro trybuna
midzynarodowy publikuje takie bzdury w takim miejscu, jak mona ufa reszcie ich
pracy? Z kolei witryny propagandowe uywaj MTK. Przykadowo, www.vojska.
net/military/, witryna Iwana Bajlo z Zagrzebia, ma cznik do MTK jedynie ze stron
o wojsku BiH i VRS, jakby chorwackie siy nie popeniy zbrodni wojennych.
Dobrica osi
MTK mia ciga gwacicieli midzynarodowego prawa humanitarnego
na terenie byej Jugosawii, bez wzgldu na narodowo. Mimo, e zbrodnie
popeniay wszystkie strony w bakaskich koniktach, wcznie z NATO,
przewaajca wikszo na awie oskaronych w MTK to Serbowie. Szczeglnie
po nalotach NATO w 1999 r. stao si jasne, e natowskie zbrodnie bd w MTK
nietykalne (np. rozdzia pt. Pocig nr 393). Artyku 3 statutu MTK wymienia
nastpujce dziaania jako pogwacenie praw i zwyczajw wojennych: stosowanie
broni trujcej lub broni obliczonej na powodowanie niepotrzebnego cierpienia,
atak lub bombardowanie w jakikolwiek sposb bezbronnych miast, wsi, domostw
lub budynkw itd.
354

Inkwizycja w Hadze

NATO zastosowao w Jugosawii trujco-promieniotwrcz bro uranow,

okaleczajce bomby rozpryskowe oraz bomby gratowe, ktre unieszkodliwiy
energetyk kraju. NATO bombardowao zakady petrochemiczne i chemiczne,
wyzwalajc tysice ton substancji trujcych i rakotwrczych. NATO atakowao
bezbronne miasta, wsie, domostwa i budynki, wcznie ze szkoami i szpitalami.
Przywdcy NATO nie stoj jednak przed trybunaem w Hadze. Rzecznik
NATO, Jamie Shea, porednio ujawni dlaczego. Na konferencji prasowej
(17.5.1999), w odpowiedzi na pytanie czy NATO uznaje podlego sdzinie
ledczej Louise Arbour w MTK, Shea owiadczy: Jeli sdzina Arbour zacznie
dochodzenie, to dlatego, e my jej pozwolimy [] Jeli jej sd ma mie dostp
tak jak my chcemy, bdzie to dziki NATO, wic NATO jest sprzymierzecem
Trybunau. NATO to s ci, ktrzy zatrzymuj dla Trybunau oskaronych
przestpcw wojennych w Boni [] Pastwa NATO snansoway zaoenie
Trybunau, jestemy wrd gwnych sponsorw [] chcemy, aby przestpcy
wojenni stanli przed prawem [] po zbadaniu faktw przez sdzin Arbour
w Kosowie, bdzie ona oskaraa osoby narodowoci jugosowiaskiej i nie
spodziewam si innych oskare.
Sponsorami nansowymi MTK s take rodzina Rockefellerw, koncern
Time-Warner (waciciel CNN, ktre ma wyczno na transmisje z MTK)
i amerykaski miliarder George Soros, znany ze spekulacji, ktre wstrzsaj
rynkiem midzynarodowym. Soros zaoy i nansuje Coalition for International
Justice, ktra dostarcza prawnikw dla MTK. Natomiast Open Society Institute
Sorosa zakada i nansuje grupy-przyczki penetracji USA w rnych pastwach,
jest jedn ze stron zbierajcych dowody dla MTK oraz nansuje w Prisztinie
gazet Wyzwoleczej Armii Kosowa (WAK), o czym nigdy nie wspomniay
rodki przekazu.
Procesy w MTK budz obawy nawet bez znajomoci tych powiza. MTK
czy funkcje oskarycielskie z sdziowskimi, podwaajc zasad niewinnoci
oskaronego do momentu udowodnienia winy. Ponadto trybuna dopuszcza
anonimowe osoby i byych prokuratorw MTK jako wiadkw oskarenia (sic!)
oraz wykorzystuje suby NATO w brutalnych polowaniach na podejrzanych
nawet w ich wasnych krajach. Anonimowy wiadek K12 odmwi zezna,
bo by pod presj psychologiczn oskarycieli MTK. Zamiast usun presje,
przewodniczcy sdzia Richard May autoryzowa prywatn rozmow prokuratora
ze wiadkiem (wbrew reguom), a gdy to nie pomogo, stwierdzi, e K12 obrazi
sd! Mimo e wielu wiadkw zoyo nieprawdopodobne zeznania, aden nie
zosta ukarany w ten sposb.
Jest niesychane, e MTK ustanawia wasne reguy i procedury. Po przerwie
wakacyjnej 2002 roku, ktra zakoczya kosowsk faz procesu Miloszewicia,
na pocztku fazy chorwacko-boniackiej sdzia May owiadczy, e dopuci
355

NATO na Bakanach

wiadkw niebezporednich, co wedug niego jest dopuszczalne w systemie

prawa. Tymczasem prawo okrela jako wiadka kogo, kto ma bezporednie
zrozumienie zdarze osobicie przeytych. Nikogo nie mona skaza na
podstawie zezna osb, ktre dowiedziay si o sdzonej zbrodni ze rodkw
przekazu lub od drugiej osoby. Jednak przed MTK zeznawali dziennikarze
o swoich wywiadach z osobami bezporednio zaznajomionymi z rzekomymi
zbrodniami. Jak Miloszewi moe ustali, czy dziennikarz wiernie przekaza
sowa bezporedniego wiadka?
Widocznie obawiajc si aska oskarenia podobnie jak w kosowskiej
fazie procesu Miloszewicia, w drugiej fazie prokurator MTK pozwoli na
niedopuszczaln praktyk skadania pisemnych zezna, ktre potem okazuj si
niezgodne z ustnymi zeznaniami wiadka. Ta praktyka prokuratorska graniczy
z krzywoprzysistwem postulowaa Ljiljana Smajlowi, haska korespondentka
belgradzkiego tygodnika NIN. Budzi gboki niepokj, e sdziowie MTK nie
czuj si w obowizku ostrzec lub upomnie prokuratora za race zamanie
prawa Miloszewicia do sprawiedliwej rozprawy.
Kanadyjski prawnik Christopher Black z Midzynarodowego Komitetu
w Obronie Slobodana Miloszewicia (ICDSM) o MTK: Zamiast budowa
pokj, jest uywany do uzasadnienia wojny, wic jest narzdziem wojny.
Aleksandar Pawi, korespondent prasowy z Belgradu: To jest sd [...] ktry
manipuluje sprawiedliwoci w celu zamglenia kontekstu koniktu regionalnego
i zapania w sw sie szprotek, aby odwrci uwag od wielkiej ryby, ktra
przecie podegaa pomienie wojenne. Ten sd jest idealnym przykadem, jak
uy prawo jako maczug wadzy politycznej i polityki zagranicznej. Relatywizuje
on sam koncepcj prawa. Jest nowoczesn wersj Procesu Kafki [...] Nie
ma wtpliwoci, e Miloszewi by starej daty komunist, ktry uy retoryki
nacjonalizmu dla wasnych celw i umocnienia wadzy [...] e ma wspudzia
(razem z innymi przywdcami bakaskimi i zachodnimi) w rozpoczciu krwawej
i niszczcej wojny domowej, ktra rozerwaa na kawaki by Jugosawi [...]
Jednak antykomunici jugosowiascy wcznie z niniejszym autorem uwaaj,
e nie walczyli po to, eby jeden rodzaj totalitaryzmu zastpi inny, czy to w
poszczeglnych pastwach, czy te globalnie. Bo waciwie rozprawa w Hadze
jest procesem pokazowym, przypominajcym czasy Jzefa Stalina.
Kady dzie w procesie Miloszewicia dyskredytuje trybuna, jego
mocodawcw i wiadkw. Czasem zdarzaj si monumentalne aska.
Oczywicie nie ma o nich wzmianki w rodkach przekazu. Na pocztku proces
transmitowano na cay wiat, ale Miloszewi, z wyksztacenia prawnik, odwrci
role oskaronego i prokuratora. Bronic si sam bez pomocy adwokatw
wyznaczonych przez MTK, przedkada dowody, e to NATO, a nie Jugosowianie
spowodowali zniszczenie jego kraju. CNN szybko zlikwidowao transmisje
356

Inkwizycja w Hadze

tumaczc, e tre procesu bya zbyt szokujca. Podobne sceny nigdy przedtem
nie ograniczay dziaalnoci CNN. To jest dziwne, bo praca MTK jest tak wan
podpor dla Ameryki, e ta szantauje inne pastwa, aby uznay trybuna
w Hadze.
Pierwsze asko porwanie wiadkw
Pierwszy powany proces przed MTK dotyczy gen. Dziordzi Dziukicia
i pk. Aleksy Krsmanowicia z armii Republiki Serbskiej w Boni. Wybitny
prawnik jugosowiaski i profesor prawa na Uniwersytecie Belgradzkim, dr
Kosta Czawoszki tak zaczyna cykl artykuw o MTK: Jeli sprawy zaczynaj
si dobrze, to jest szansa, e si dobrze skocz i na odwrt. Wedug
Czawoszkiego sprawa Dziukicia skoczya si dla niego tragicznie, a dla MTK
haniebnie, pozostawiajc smutny przykad powanego pogwacenia gwarancji
i instytucji prawa kryminalnego stosowanego i przestrzeganego we wszystkich
cywilizowanych krajach.
Ocerw i ich kierowc porway 30.1.1996 r. wadze muzumaskie w Boni
na drodze chronionej przez IFOR, siy ONZ. W momencie aresztowania nie
popenili oni przestpstwa, ani nie byo nakazu ich zatrzymania. Sd w Sarajewie
ani MTK nie podejrzeway adnego z nich, ani nie wyday oskarenia o adne
przestpstwo. Aresztowanie byoby czci procesu prawnego, natomiast
Dziukicia i Krsmanowicia porwano w drogowym rozboju w obecnoci IFOR, po
czym wiziono ich 6 dni. Wedug prawa BiH, zatrzymanie nie moe przekroczy
72 godzin. Dopiero 6 lutego, po 8 dniach tortur oraz wyczerpania umysowego
wskutek przesucha trwajcych czasem do 20 godzin na dob, Dziukiciowi
wrczono nakaz zatrzymania. To wszystko wydarzyo si, mimo e genera
ostrzeg, e jest powanie chory i potrzebuje opieki lekarskiej oraz lekw.
Ohydne postpowanie wadz boniackich nie zdziwioby, bo w wojnach
domowych nienawi prowokuje gorsze zdarzenia. Natomiast niespodziank byo
to, e prokurator MTK by gotw zama i nieprawidowo zastosowa reguy,
ktre sam ustanowi. Do dnia zatrzymania, Dziuki i Krsmanowi nie gurowali
w dokumentach MTK jako podejrzani czy oskareni, mimo e wtedy prokurator
MTK zbiera (m. in. z pomoc wadz muzumaskich w Sarajewie) dowody
zbrodni w byej Jugosawii ju ponad 2 lata. Sam ten fakt powinien podyktowa
prokuratorowi Richardowi Goldstoneowi ostrono, gdy dowiedzia si, e
dwch wysokich ocerw serbskich porwano jako podejrzanych o zbrodnie
wojenne. Zamiast tego, gorliwy Goldstone wszcz 7 lutego spraw przeciw
porwanym i wysa ekspertw do Sarajewa, sankcjonujc bezprawie i rzekome
podejrzenia wadz muzumaskich.
Pi dni pniej przewieziono porwanych do wizienia MTK jako
podejrzanych, co oznaczaoby, e prokurator Goldstone posiada niezawodne
informacje, e mogli popeni zbrodnie podlegajce dziaalnoci MTK.
Otrzymane z Sarajewa informacje nie byy w ogle solidne. 30 specjalistw
357

NATO na Bakanach

przysanych na koszt ministerstwa sprawiedliwoci USA nie mogo znale

w nich nic wanego. Dopiero wtedy Goldstone zda sobie spraw, e popeni bd
oraz pogwaci reguy MTK. Trybuna w Hadze ma takie same uprawnienia jak
sdy pastwowe w ciganiu osb, ktre powanie pogwaciy midzynarodowe
prawo humanitarne. MTK moe zastpi sd pastwowy tylko po zadaniu od
niego, by przekaza swe kompetencje do Hagi. Poniewa sd sarajewski wszcz
ju proces przeciw Dziukiciowi i Krsmanowiciowi, przed wystosowaniem
oskare 7.2.1996 r. Goldstone powinien by zwrci si do izby sdowej
MTK o przekazanie kompetencji z sdu pastwowego w Sarajewie. Dopiero
po autoryzacji przez sd BiH prokurator MTK mgby wszcz dochodzenie
i zwrci si o przekazanie podejrzanych do Hagi.
Wydanie oskarenia w MTK przeciw Dziukiciowi i Krsmanowiciowi
7.2.1996 r. znowu powanie zamao reguy MTK. Co gorsze, wykroczenie
Goldstonea usankcjonowa sdzia MTK, Adolphus Godwin Karibi-Whyte,
przyjmujc akt oskarenia i podpisujc nakaz aresztowania z pen wiadomoci,
e nie byo formalnego przekazu kompetencji sdowej z Sarajewa. Prokurator
i niektrzy z sdziw MTK nie wykazali najmniejszego poszanowania regu,
podstawy ich pracy.
Oskarenia miay poza tym niedopuszczalne bdy. Nie wykazano
odpowiedzialnoci Dziukicia za rzekome zbrodnie. By jedynie zastpc
gwnodowodzcego zaopatrzenia jednostek, ale wedug oskarenia MTK
wsplnie z innymi planowa, przygotowywa lub pomaga w akcjach i dziaaniach
armii serbskiej i jej sprzymierzonych w Boni od maja 1992 do grudnia 1995
roku, kiedy siy zbrojne Serbw boniackich w Sarajewie rozmylnie, dowolnie
i powszechnie oraz systematycznie bombardoway cele cywilne o adnym znaczeniu
wojskowym w celu zabijania, ranienia, terroru i demoralizacji ludnoci cywilnej
Sarajewa. Posdzenie o rozmylne zbrodnie przeciw cywilom jest standardem
w MTK i mediach. Byy ocer wywiadu Francji, Pierre-Henri Bunel (3.2.2005),
po procesie o przekazanie Jugosawii listy celw nalotw NATO: Podczas mojego
procesu, pewien francuski genera zeznawa jako wiadek w mojej obronie
przed sdem wojskowym. Ten czowiek, ktry dowodzi wielonarodow dywizj
w Sarajewie, powiedzia: Podczas jednego roku, gdy byem tam dowdc, nigdy
nie mielimy problemw z wadzami serbskimi czy armi serbsk. Serbowie
przestrzegali podpisanych umw. Nie mog powiedzie tego samego o innych
stronach. Muzumanie [boniaccy] byli najgorsi.
Akt oskarenia nie ustali zwizku midzy czynami oskaronego a zbrodni.
Prbowano udowodni, e gen. Dziuki, zastpca dowdcy zaopatrzenia
wojsk, by bezporednio odpowiedzialny za wszystkie dziaania na froncie
otaczajcym Sarajewo. Prokurator nie wyszczeglni dat bombardowa, inaczej
Dziuki miaby idealne alibi. W wymienionym okresie by na leczeniu w szpitalu
358

Inkwizycja w Hadze

wojskowej akademii medycznej w Belgradzie. Podobnie mona by oskary

tysice serbskich wojskowych, wstawiajc ich nazwiska na blankiecie. Dowody
przeciw Dziukiciowi opieray si te na przegldzie struktur cywilnej i wojskowej
w RS w Boni oraz wewntrznej organizacji wybranych partii politycznych,
wcznie z parti paramilitarnego wodza, Arkana (eljko Ranjatowicia).
Szczeglnie niespodziewane byy dane odnonie prezydenta Republiki Serbskiej,
Radowana Karadzicia i dowdcy armii Republiki Serbskiej, gen. Ratko Mladicia
oraz zarzucanej im dziaalnoci. Chyba kto w MTK zern cz tekstu
z oskare Karadzicia i Mladicia, take przygotowanych przez Goldstonea.
Tabele dat bombardowa zarzucanych Dziukiciowi nie podaway rde ani ich
wiarygodnoci. Mogy rwnie dobrze pochodzi z doniesie prasowych.
Goldstone zatrzyma i oskary Dziukicia na podstawie nieprzekonywujcych
danych, mimo e mogo to si skoczy dla generaa doywociem. Czawoszki:
Tym samym prokurator Goldstone da do zrozumienia, e Serbowie boniaccy
nale do specjalnej kategorii prawnej w myl reguy Krlowej Serc z Alicji
w Krainie Czarw: Najpierw skaza, potem sdzi. Bd by podwjny
(wszczcie procesu i sprowadzenie podejrzanych bez autoryzacji MTK i sdu
sarajewskiego), wic aby ocali sw skr, prokurator Goldstone sfaszowa
fakty, z niema pomoc francuskiego sdziego w MTK, Claude Jorda. Dwa
tygodnie po ocjalnym ogoszeniu przez Goldstonea, e Dziuki i Krsmanowi
s podejrzani o powane pogwacenie midzynarodowego prawa humanitarnego
podczas koniktu w byej Jugosawii, 28.2.1996 r. ich status niespodziewanie
zmieni si na potencjalnych wiadkw.
Zmian statusu winiw byo najwygodniej ukry fatalne pomyki
prokuratora. Powoanie wiadkw do Hagi nie wymagao wniosku o przekazanie
kompetencji przez sd pastwowy, ani autoryzacji Sarajewa. Tak wic porwano
Dziukicia i Krsmanowicia i wystawiono przeciw nim formalne dochodzenie
kryminalne w Sarajewie po to tylko, by w kajdankach przewie ich do
wizienia w Hadze niby jako wiadkw. Tym samym prokurator i sdziowie
wzbogacili midzynarodow praktyk prawa kryminalnego przez wprowadzenie
zapobiegawczego aresztu wiadkw co nieznanego w jakimkolwiek
cywilizowanym prawodawstwie kryminalnym szydzi Czawoszki. wiadka
mona si sprowadzi do sdu jedynie, jeli nie odpowie na wezwanie lub nie
usprawiedliwi nieobecnoci.
Humanitarny gest drugie asko
Prokurator Goldstone mia jednak nadziej, e gdy nadejdzie czas rozprawy,
(ktr cigle odraczano) znajdzie si co przekonywujcego lub oskarony
(o zym stanie zdrowia) pjdzie na wspprac jako wiadek z MTK,
uprawomocniajc tym samym sw obecno w Hadze. Kiedy te nadzieje spaliy
na panewce, Goldstone zaproponowa wycofa oskarenie. Zamiast publicznie
359

NATO na Bakanach

przyzna si do braku dowodw, prbowa pokaza swoj wspaniaomylno

i humanitaryzm. Chocia wiedzia od pocztku o nieuleczalnej chorobie generaa,
dopiero teraz poczu si w obowizku poinformowa trybuna, e zgodnie
z opini lekarzy Dziuki cierpi na nieuleczalnego raka, ktry przenis si na
rdze krgowy i inne organy. eby zachowa twarz, Goldstone wyrazi nadziej,
e wycofanie oskarenia nie przeszkodzi jego prawu pozwania oskaronego
w przyszoci za te same zbrodnie, jeli stan zdrowia generaa si polepszy.
Jeli Goldstone miaby cho odrobin odpowiedzialnoci i wspczucia,
zapytaby swoje sumienie, czy porwanie, dugie i wyczerpujce siy
przesuchiwania i tortury w muzumaskim wizieniu w Sarajewie oraz
oskarenie Dziukicia przez MTK nie wpyny na pogorszenie jego zego stanu
zdrowia. Czy Dziuki nie poyby duej, gdyby nie maltretowanie, utrata
wolnoci i bezpodstawne oskarenie? Za to Goldstone zimno napomkn, e
oskarony chyba nie przeyby procesu, a nawet gdyby przetrwa, to postpujce
pogarszanie jego zdrowia nie pozwolioby mu na skuteczny udzia w obronie,
wic proces byby niesprawiedliwy.
Obrocy Milan Wujin i Toma Fila natychmiast zaprotestowali przeciw
prbie umycia rk. Zadali bezwarunkowego zwolnienia Dziukicia z powodu
braku dowodw winy i ostrzegli, e kade inne rozwizanie pozostawioby
cie podejrzenia o popenienie zbrodni wojennych, co uszkodzioby dobre imi
i honor generaa. Zamieszany w malwersacje sprawy Dziukicia sdzia Jorda od
razu wyczu konikt z regu MTK, ktra mwi, e prokurator moe wycofa
oskarenie pod warunkiem jednoczesnego zwolnienia caej izby sdziowskiej,
ktra je zatwierdzia. Poza tym wycofanie oskarenia znaczyoby, e nie ma ono
podstaw, wic nie powinno nigdy by wystawione. Bezwarunkowe zwolnienie
Dziukicia oznaczaoby, e nie mona go znowu oskary o te same zbrodnie,
kiedy powrciby do zdrowia.
Izba sdziowska prbowaa znale wyjcie z dylematu, by przynajmniej
tymczasowo ocali reputacj MTK. Zdecydowano zwolni Dziukicia ze wzgldu
na stan jego zdrowia i brak opieki lekarskiej w wizieniu, pozostawiajc oskarenie
w mocy. Decyzja zamaa nastpn regu MTK, bo tymczasowe zwolnienie
oskaronego moe nastpi tylko wyjtkowo, po konsultacji z rzdem Holandii
(pastwo siedziby MTK) i Jugosawii (dokd Dziuki udaby si po zwolnieniu).
W pogoni za sensowym wyjciem z ambarasujcej sytuacji, MTK zapomnia
skonsultowa oba rzdy. Sprawa gen. Dziukicia skoczya si wic tak, jak si
rozpocza sromotnym zamaniem cywilizowanych regu prawnych.
Prokurator i sdziowie MTK przegrali moralnie i profesjonalnie, ale mieli
satysfakcj, e skrcili ycie Dziukicia. Dr Iwkowi (Nasza Borba 9.2.1996),
ktry opiekowa si Dziukiciem podczas jego ostatnich dni: niewystarczajce
leczenie i terapia w wizieniu i szpitalu MTK spowodoway nage pogorszenie
360

Inkwizycja w Hadze

stanu zdrowia generaa. Dziuki by po operacji trzustki, a mimo to podawano

mu sone i tuste jedzenie. mier gen. Dziukicia przysza ju 18.5.1996 r.
Czawoszki: Co na pierwszy rzut oka wygldaoby na niezrczne i naiwne
postpowanie prawnikw, w zasadzie i skutkach byo diabelskim podstpem.
Zmieniajc status winiw z oskaronych na wiadkw, prokurator Goldstone
praktycznie zaproponowa im, by zeznawali przeciw innym w zamian za
zwolnienie z oskarenia. To by rodzaj szantau i wymuszenia. Prokurator
zapewne wiedzia, e tego rodzaju zeznania byyby niewiarygodne z prawnego
punktu widzenia. Mirko Klarin pisa z Brukseli (Nasza Borba 1.3.1996), e
przewodniczcy izby sdziowskiej Claude Jorda kilkakrotnie pyta Dziukicia
i jego obrocw, czy zdaj sobie spraw, e jeli oskarony dobrowolnie nie
wystpi jako wiadek w MTK, powrci do muzumaskiego Sarajewa, gdzie jego
jedyn nadziej bdzie wyrok mierci za wspudzia w ludobjstwie, nie mwic
o poniewieraniu i torturach, z czego syn wizienia muzumanw boniackich.
Wobec odmowy wsppracy obu ocerw z MTK, Goldstone zdecydowa
rozdzieli ich losy, zwracajc Krsmanowicia do wizienia w Sarajewie. Ten
diabelski manewr nie mia sensu, bo jeli gen. Dziuki popeni zbrodnie
zaopatrujc wojsko, ktre bombardowao cele cywilne, pk Krsmanowi, ktry
posya otrzymane od Dziukicia zaopatrzenie do baterii dzia na wzgrzach wok
Sarajewa, powinien odpowiada za takie zbrodnie. Rozdzielenie ocerw miao
suy jako odstraszajcy przykad dla innych w przyszoci, ktrym MTK
zaproponowaby wspprac. Dlatego Krsmanowicia od razu odesano do
Sarajewa, mimo e prokurator i sdziowie bardzo dobrze wiedzieli, co tam czeka
ich wiadka, ktrego za nic nie mogliby oskary w Hadze. Z tego samego
powodu Dziukiciowi, pierwszemu ocerowi wysokiej rangi w armii serbskiej,
jaki si napatoczy MTK, wystawiono oskarenie, najwidoczniej liczc, e
zaamie si i zacznie sypa, tym bardziej, e mia sabe zdrowie.
Prokurator wcale si nie przej nieludzkim potraktowaniem obu ocerw.
Wszystkie chwyty s dozwolone w egzekwowaniu prawa przez instytucje jak
redniowieczna inkwizycja, MTK czy stalinowskie trybunay. Dlatego genera
Dziordzie Dziuki i pukownik Aleksa Krsmanowi zapisali si zotymi
zgoskami w tomach martyrologii serbskiej, a nazwisko prokuratora MTK,
Richarda Goldstonea (w tumaczeniu zoty kamie), przeszo do kloak historii.
Ju zostali skazani
MTK wizi oskaronych w byym wizieniu Gestapo, gdzie za okupacji
hitlerowskiej czonek holenderskiego ruchu oporu wyry na kamieniu: W tym
wizieniu nie ma kryminalistw, tylko chwaa Holandii. Warunki, w jakich
przebywaj oskareni z Jugosawii s takie, jakby ju zostali skazani: trzymani
w celach pod sta obserwacj, ich poczta jest sprawdzana, rozmowy telefoniczne
podsuchiwane, kontakt z rodzin na wasny koszt, wizyty ograniczone, suchanie
361

NATO na Bakanach

radia i ogldanie telewizji ograniczone. Miloszewicia trzymano czasem pod

wiatem lamp ca dob. Nie wolno mu byo korzysta z Internetu czy biblioteki,
mia tylko patny telefon koo celi. Kilku winiw zmaro, a mimo to Amnesty
International i HRW nie przeprowadziy dochodze.
Miloszewiciowi nie wolno byo widzie si z zaufanymi doradcami. Nawet
holenderski koordynator obrony Miloszewicia, Nico Varkevisser, nie dosta
pozwolenia. Z Miloszewiciem mog widzie si tylko ci prawnicy, ktrzy mieliby
dobry wpyw na winia. Mecenas Black owiadczy w licie do National Post
(14.3.2002): aden z nas w grupie prawnikw prbujcych mu pomc nie dosta
zezwolenia na zaufan porad, oprcz Ramsaya Clarka, ktremu pozwolono
na jedn wizyt, ale stra w byym wizieniu Gestapo w Scheveningen zabraa
mu dokumenty przeznaczone dla pana Miloszewicia [...] Dokumenty wysane do
niego zniky w kilku przypadkach. Tajna policja ingerowaa w przygotowania do
konferencji prasowych. Rzucono mu pod nogi kad przeszkod, by udaremni
otrzymanie potrzebnych mu konsultacji, nalenych nawet zwykemu zodziejowi
[...] To jest skandal na skal wiatow, a jednak prasa zachodnia zupenie odmwia
poinformowania o tym opinii publicznej, mimo naszych wielokrotnych apeli.
Jeszcze bardziej skandaliczne jest stosowanie subtelnych tortur. 26
jugosowiaskich profesorw medycyny zaapelowao w padzierniku 2002 r. do
sekretarza generalnego ONZ Ko Annana, do Rady Bezpieczestwa ONZ oraz do
sdziw Jordaego i Maya. Powoujc si na przysig Hipokratesa, profesorowie
domagali si pooenia kresu zycznemu i psychicznemu wymczaniu, ktrego
celem jest pogorszenie stanu zdrowia oskaronego. Miloszewi spdza na sali
sdowej 7,5 godzin dziennie i musia by w budynku MTK godzin przed i godzin
po rozprawie. Apel da 4 dni wolnego po kadych 2 tygodniach rozpraw oraz
ograniczenia rozpraw do 4 godzin dziennie, co obok przygotowa do procesu
daoby oskaronemu czas na spacer i relaksacj, ktrych by pozbawiony. Prokurator
dostarcza Miloszewiciowi ogrom materiaw do studiowania przed przebadaniem
kadego nowego wiadka oraz w ostatniej chwili zmienia kolejno wystpowania
wiadkw, co wymaga wielkiego dodatkowego wysiku od oskaronego.
Stan zdrowia Miloszewicia by wtedy nienajlepszy. Majc uszkodzone serce,
miewa bardzo wysokie cinienie, ktre mogoby doprowadzi do ataku serca lub
wylewu, wic wymaga opieki kardiologicznej. May owiadczy na sali sdowej
(26.7.2002): Otrzymalimy raport lekarski, ktry wnioskuje, e oskarony ma
powane schorzenie ukadu krenia, wymagajce szczeglnej obserwacji.
Autorzy raportu zalecaj zmniejszenie obcienia zajciami w niniejszym
procesie i leczenie przez kardiologa. Zamiast tego MTK przeduy codzienny
czas rozprawy o 3 godziny. Po powrocie do wizienia Miloszewi mia tylko czas
na krtki spacer albo kolacj. Okna w jego celi byy hermetycznie zamknite,
a powietrze tak zanieczyszczone, e odwiedzajca ona mwia o biaym kurzu
362

Inkwizycja w Hadze

na jej butach po 2-godzinnej wizycie. Na dodatek karmiono go tustym jedzeniem

niskiej jakoci zamiast diet warzywn zalecan dla pacjentw z jego chorob.
Midzynarodowe prawo humanitarne zabrania odmawiania niezbdnego
leczenia choremu winiowi. Sympatycy Miloszewicia uwaaj, e pogarszajc
warunki bytu, MTK celowo prbuje nadwyry oskaronego, liczc na
jego mier. To rozwizaoby problem, e Miloszewi wygrywa z NATO.
Rzecznicy Jared Israel i Wladimir Krsljanin z midzynarodowego komitetu
w obronie Miloszewicia, ICDSM, owiadczyli (3.11.2002): Pokazowy proces
przed trybunaem w Hadze nie uda si sromotnie. Slobodan Miloszewi tak
dokumentnie pokona ten natowski sd, e zalene od NATO rodki przekazu
wyeliminoway praktycznie wszystkie relacje prasowe i telewizyjne z procesu.
Nie moe by pokazwki, bo Miloszewi jest byskotliwy, a oni kami, wic
prbuj pokona pana Miloszewicia w sposb dla nich najbardziej naturalny
przez zamordowanie go.
Stoeczna gazeta kanadyjska Ottawa Citizen (2.11.2002): Wczoraj odroczono
proces byego przywdcy serbskiego Slobodana Miloszewicia o zbrodnie
wojenne, po tym jak oskarony poskary si o wyczerpaniu, co wzbudzio obawy,
e sprawa moe nie zakoczy si w wyznaczonym czasie. Pan Miloszewi []
cierpi na serce i wysokie cinienie oraz mia kilka atakw grypy.
N-te asko, chwaa Serbii
Do najwikszych upokorze trybunau nale zeznania Rade Markowicia,
byego szefa bezpieki Serbii, ktrego sprowadzono do Hagi z wizienia
belgradzkiego, gdzie spdzi 17 miesicy. MTK zapewne zakada, e wiadek
poprze oskarenie, wic zachowa go jako ostatni gwd do trumny Miloszewicia
przed rozejciem si prokuratorw, sdziw i urzdasw na przerw letni.
A jednak stao si odwrotnie, co niezaleni obserwatorzy nazwali miertelnym
ciosem w trybuna.
Markowi zezna, e rzd Miloszewicia nie prbowa wypdzi Albaczykw
kosowskich podczas nalotw NATO, a przeciwnie: Powiedziaem [miejscowym
wadzom], e rozkaz prezydenta nakazuje wstrzyma odpyw uchodcw.
Rzd Miloszewicia by rwnie bezwzgldny co do zbrodni nienawici wobec
Albaczykw, o czym wiadczy wystosowanie ponad 200 oskare przeciw
czonkom policji i chyba tyle samo w armii (Associated Press 26.7.2002).
Niektre rodki przekazu umniejszyy znaczenie zezna Markowicia. Wczeniej
zezna on, e od 1997 r. Miloszewi nie mia bezporedniej, codziennej wadzy
nad bezpiek. To zeznanie prasa znieksztacia.
Natomiast adna telewizja ani gazeta nie przekazaa najwikszej sensacji:
W trakcie przesuchania prowadzonego przez Miloszewicia 26.7.2002
r. Markowi zezna, e w wizieniu w Belgradzie zmuszono go torturami do
zoenia faszywych zezna przeciw Miloszewiciowi i e obecna tajna policja
363

NATO na Bakanach

w Belgradzie, ktra cile wsppracuje z MTK zaproponowaa mu zmian

nazwiska i wygodne ycie z rodzin za granic, jeli skamie w procesie
Miloszewicia. Pewnego dnia przyszli do niego nowy minister spraw wewntrznych
Serbii, Mihailowi i jego podwadny, szef bezpieki Petrowi z grup tajniakw.
Wbrew prawu zabrali go z wizienia na prywatn kolacj, gdzie zaproponowali
mu nowe ycie i koniec tortur, jeli zoy faszywe zeznania. To moe tumaczy,
dlaczego MTK miao powody wierzy, e Markowi jest ich wiadkiem.
Zdumiony prokurator MTK, Jeffrey Nice, poprosi sdziego Maya, by
przerwa zeznania Markowicia. May oponowa pod adresem wiadka: Mwimy
teraz o Kosowie. Wic zdaniem MTK torturowanie Markowicia, by zoy
faszywe wiadectwo jest nieistotne dla sprawy.
rodki przekazu zrelacjonoway kamstwa, zamiast wyeksponowa tortury
i przekupstwo. Dick Dicker z HRW (wedug niezalenych obserwatorw,
praktycznie dyryguje on MTK) powiedzia AFP (16.7.2002), e zeznania
Markowicia nie s wiarygodne. Jeli rzeczywicie Markowi nie byby
wiarygodny, po co MTK powoao go do tego, jako ostatniego przed przerw
wakacyjn? Reakcja sdziego Maya wymownie wiadczy wanie o wiarygodnoci
Markowicia. Zamiast przeprowadzi natychmiastowe ledztwo i chroni wiadka
zgodnie z podstawowymi wymogami prawa, sdzia May zaleci Markowiciowi,
by nie marnowa czasu na nieistotne rzeczy.
Dlaczego Dicker z organizacji Czuwanie nad Prawami Czowieka nie domaga
si dochodzenia w sprawie torturowania Markowicia? Jeli wie, e Markowi
kamie, dlaczego nie podzieli si t wiedz?
Skadajc zeznania, Markowi ryzykowa dalsze tortury i mier. A co
zyska? Dobr posad u Miloszewicia? Dobre traktowanie rodziny w Belgradzie
opanowanym przez NATO i zachodnie tajne agencje? Zeznajc Rade Markowi
nie mia absolutnie nic do wygrania, a wszystko do stracenia. Jego postawa
w Hadze bya wspaniaa, chwalebna. A tego natowska klika boi si najbardziej.
Naduycie wadzy
Przed MTK wystpia parada niegodziwych wiadkw. Niektrzy s
z rzdw pastw NATO albo z organizacji powizanych z NATO. Inni popierali
albo byli terrorystami WAK. Dlaczego nie znalaz si jeszcze wiadek serbski,
ktry dobrowolnie i uczciwie wyznaby, e zabija bezbronnych z rozkazu
Miloszewicia? Prokurator MTK prbowa obwini Miloszewicia i siy
bezpieczestwa Jugosawii za zbrodnie NATO, np. zbombardowanie wizienia
Dubrawa czy uchodcw albaskich w Bistrezinie i Meji. Aby ocali NATO,
strona oskarajca powoaa faszywych wiadkw, np. Mus Krasnicziego
i Gani Bacziajego. Obaj byli skazani przedtem za akt terroru w Kosowie za
obecnoci wojsk pokojowych. To jest niewtpliwie naduycie wadzy przez
prokuratorw i powd, by uzna proces za faszywy.
364

Inkwizycja w Hadze

Miloszewi star si z prezydentem Chorwacji Stjepanem Mesiciem

(AFP, Reuters, AP i BBC 2.10.2002), oskarajc go o rozkaz wyrzucania
i masakr Serbw w 1995 roku, kiedy setki tysicy Serbw musiay wynie si
z Chorwacji, wskutek eksterminacyjnych dziaa wojskowych. Obaj zgodzili
si, e winni zbrodni musz stan przed prawem. Ale to nie ja jestem sdzony
zatryumfowa Mesi. W tym sk! odpar Miloszewi, ktry nazwa Mesicia
chorwackim faszyst i obwini go za wzniecenie nacjonalizmu wrd Chorwatw
i rozam federacji Jugosawii.
Natomiast Mesi twierdzi, e Miloszewi po objciu dowdztwa armii
w 1991 r. metodycznie wypiera do 1995 r. mniejszoci z terenw zamieszkaych
przez wikszo serbsk w BiH: Armia robia, co jej nakazywa reim Miloszewicia
dya do stworzenia Wielkiej Serbii. Miloszewi: Jeli ja miabym wadz nad
armi, Jugosawia nie rozpadaby si. Przypomnia, e Mesi napisa ksik
pt. Jak obalilimy Jugosawi. Nastpnie Miloszewi pokaza map Chorwacji
z naniesionymi 221 obozami dla Serbw w latach 1991-1996.
Wbrew kompetencjom MTK i zakresowi procesu, sdzia May zaj
stanowisko odnonie winnych rozamu Jugosawii: Izba Sdowa zadecyduje
o tym. Nawet gdyby ta kwestia bya tematem procesu, Mesi wyjani ju, kto by
winny. W trakcie zezna obciajcych Miloszewicia za rozam, Mesi oznajmi
przed MTK (10.10.2002), e on i prezydent Sowenii, Kuczan, byli zwolennikami
lunej federacji, a Miloszewi chcia mocnej federacji Jugosawii: W tej sytuacji
[Chorwacja i Sowenia] zdecydoway odej, odczy si. Jak Miloszewi mg
by za zjednoczon Jugosawi i jednoczenie dy do jej rozamu?
Mesi by pierwsz gow pastwa, wiadkiem w MTK. Wystpienie zbiego
si z odmow wydania emerytowanego generaa chorwackiego Janko Bobetko
do MTK. Rzd Chorwacji uwaa eksterminacj i wypdzanie Serbw za walk
narodu chorwackiego o wolno, a nie za czystki etniczne.
Emerytowany obecnie niemiecki genera, Klaus Naumann, autoryzowa
w dowdztwie NATO bombardowanie celw w rdmieciu Belgradu w 1999
roku, wic chyba take rezydencji Miloszewicia i stacji telewizyjnej jego crki.
MTK dopuci tego przestpc wojennego i potencjalnego morderc Miloszewicia
do zezna przeciw oskaronemu. 25.10.1998 r. na spotkaniu w obecnoci gen.
Wesleya Clarka, Miloszewi podzieli si z nimi swoj ide rozwizania kwestii
kosowskiej: Zrobimy to samo, co w Drenicy w 1945 czy 1946 r. Te sowa pady tu
po podpisaniu umowy regulujcej napit sytuacj w Kosowie, wic Naumann
i Clark byli ciekawi, co si zdarzyo w Drenicy. Zebralimy ich i rozstrzelalimy
odpowiedzia Miloszewi. Wedug Naumanna, chodzio o rozstrzelanie wielu
cywilw i Miloszewi rzekomo zrobi to wiosn 1999 r.
Miloszewi prbowa wyjani to posdzenie, ale May przerywa jego
wyjanienia. Miloszewi zapyta wiadka: Jak to moliwe, e kto, kto przed
365

NATO na Bakanach

5 minutami podpisa umow, (po ktrej, jak pan Naumann twierdzi, wszyscy
odetchnli) mg powiedzie, e nie ma zamiaru dostosowa si do tej umowy,
tylko wszystkich zabije? Naumann zeznawa pod przysig, wic jego odpowied
wiadczy o krzywoprzysistwie lub utracie pamici: Nie mam wtpliwoci, e
[Miloszewi] to powiedzia, a wielokrotnie przebadaem siebie i sw pami
znan, musz doda, w caej armii niemieckiej jako bardzo dobr.
Po kilku nadaremnych prbach wyjanienia okolicznoci rozstrzeliwa
w Drenicy po II wojnie wiatowej, May odebra gos Miloszewiciowi. Oskarony
przegra niesusznie. Przez kilka lat po wojnie armia Jugosawii zwalczaa
w okolicach Drenicy nie albask ludno cywiln, tylko bandy albaskich
hitlerowcw balistw. Obecny na spotkaniu z Miloszewiciem gen. Clark we
Frontline (14.11.2001): [Miloszewi] powiedzia nam, e wie, jak poradzi sobie
z Albaczykami. Z Albaczykami, ktrych nazwa mordercami i bandytami
poradzono sobie w 1946 r. zabijajc ich wszystkich cho trwao to kilka
lat, zabilimy ich wszystkich. W swej ksice z 2001 r. gen. Clark wspomina
spotkanie z Miloszewiciem podobnie.
Rykoszet
Washington Times (22.4.2002): Luka Miseti, obroca chorwackiego gen.
Ante Gotowiny oskaronego przed MTK o zbrodnie wojenne w dziaaniach
Burza w 1995 roku, owiadczy, e poniewa USA zatwierdzio i poparo Burz,
proces przeciwko Gotowinie moe prowadzi do oskarenia Clintona i innych
wysokich amerykaskich osobistoci o dowdztwo dziaa, podczas ktrych
popeniono zbrodnie wojenne. Bob Djurdjevic z Truth in Media skomentowa
z ironi: Najlepszym obroc poszkodowanych Serbw okazuje si teraz ich
uprzedni chorwacki przeladowca. Owiadczenie Miseticia byo chyba obliczone
na polityczne rozwizanie sprawy jego klienta, przez postraszenie administracji
amerykaskiej. Miseti powiedzia Washington Times: Teori przeciw Gotowinie
mona teraz zastosowa przeciwko Clintonowi, przeciw [zastpcy sekretarza
stanu] Holbrookeowi i tak dalej a do samego dou acucha dowodzenia USA.
Zgodnie z logik oskarenia, osoby te powinny take stan przed trybunaem, bo
wiedziay o szykowanym ataku i day zielone wiato.
Wedug Florence Hartmann, rzeczniczki naczelnej prokurator MTK, Carli del
Ponte, trybuna nie kwestionowa susznoci dziaa armii chorwackiej, tylko
okruciestwa indywidualnych onierzy podlegych Gotowinie: Nie oskaramy
Burzy, tylko zbrodnie popenione podczas jej wykonania i po. Na pytanie, czy
prokurator MTK planuje wystosowanie oskare przeciw Clintonowi lub innym
osobistociom w administracji USA, Hartmann odpowiedziaa: Nie ma dowodw
uzasadniajcych posdzenia przez prawnikw gen. Gotowiny. Miseti odrzuci
komentarz Hartmannowej jako rac hipokryzj.
Kto to jest Hartmann? Obywatelka Francji, bya korespondentka Le Monde
w Belgradzie, znana z nienawici do Serbw, ona Chorwata ze Sremu (zachodnia
366

Inkwizycja w Hadze

dzielnica Serbii przy granicy z Chorwacj). Djurdjevic: Hartmann wyrnia si

jako jedna z niewielu reporterw, ktrym rzd Jugosawii odmwi wizy. Wedug
belgradzkiego magazynu Ilustrowana Politika (24.2.2001), zachowywaa si ona
na codziennych praswkach jak zagniewany Smurf mwic: Rzd Jugosawii
nie moe opnia ekstradycji osb oskaronych o zbrodnie wojenne [] Jeli
nie bdzie kooperacji w najbliszym czasie, zadamy wznowienia sankcji
gospodarczych przeciw Jugosawii. Niektre z sankcji zniesiono tylko po to, eby
zobaczy, co zrobi nowy rzd.
Dr Marisa Marie Matei z paryskiego Teleobjektif napisaa w tym czasie list
otwarty do prasy serbskiej: Jak to moliwe, e nikt nie pofatygowa si zbada
metod pracy Florence Hartmann-Domankusic, gdy bya korespondentk Le
Monde w Belgradzie? Mona oceni jej obiektywno i neutralno, a wic i jaki
jest MTK, na podstawie jej artykuw o Gospicu i Wukowarze (miasto w Chorwacji
z 67 procentow wikszoci serbsk przed zagarniciem przez Chorwata,
Tomislawa Merczepa) przed bombardowaniami oraz o miejscowociach Marin
Selo, Pakracka Poljana i Paulin Dwor [...] podczas gdy przeszukiwaa Wojwodin
ze szkem powikszajcym, aby znale gdzie jak chorwack oar. A gdy j
znalaza, pokazywaa j wszystkim kolegom zagranicznym reporterom, ktrych
spotykaa i ktrym towarzyszyaregularnie na lotnisku w Belgradzie po otrzymaniu
informacji o ich przylocie od swego ma, jednego z dyrektorw lotniska.
Akta dotyczce mordowania Serbw w Gospicu w 1991 r. wyparoway
z archiww MTK, gdy Hartmann-Domankusic zostaa asystentem prasowym
Carli del Ponte. Na Zachodzie wywizywanie si z obowizkw w poprzedniej
pracy rzutuje na dalsz karier. M Hartmannowej, Emil Domankusi, jest synem
gen. Stjepana Domankusicia ze Slobodnicy k. Slawonskiego Brodu w Chorwacji,
ktry by zastpc szefa wydziau bezpieczestwa Pastwowej Rady Obrony
w komunistycznej Jugosawii. Jako ocer kontrwywiadu by znany w pewnych
krgach pod pseudonimem Omega.
Marcowe rocznice
W marcu 1999 r. NATO rozpoczo naloty na Jugosawi. Rok potem
rzd Serbii pod wodz Dzindzicia aresztowa Miloszewicia. Pod grob utraty
pomocy gospodarczej od USA, ministerstwo sprawiedliwoci Republiki
Serbii w Jugosawii wydao 31.3.2001 r. nakaz aresztowania 4 wysokich
urzdnikw byego rzdu Jugosawii, wcznie z nowym prezydentem republiki
Serbii, Milutinowiciem, za wspprac z Miloszewiciem .
Jak po aresztowaniu Miloszewicia rok wczeniej, decyzja wstrzsna
jugosowiask scen polityczn, pozostawiajc gbsz przepa midzy
prezydentem Jugosawii Kosztunic, ktry by przeciwny ekstradycji, a premierem
Serbii, Dzindziciem, wedug ktrego konfrontacja z MTK mogaby doprowadzi
do sankcji gospodarczych i midzynarodowej alienacji Jugosawii. Dzindzi
367

NATO na Bakanach

potpi Kosztunic za odmow wsppracy z MTK, nazywajc prezydenta

Jugosawii bojaliwym, zbyt ostronym, hipokryt i nieodpowiedzialnym, bo
obowizkiem prezydenta jest dbanie o midzynarodowy status pastwa, co
Kosztunica zaniedba.
Podobnie serbski minister sprawiedliwoci Bati skrytykowa Kosztunic za
bdne komentarze patriotyczne wskazujc, e kraj jest w stanie najpowaniejszego
kryzysu od czasu objcia wadzy przez nowy rzd. Bati zada od Kosztunicy,
by ten jasno zdecydowa, czy chce wsppracowa z MTK, czy wzi
odpowiedzialno za sankcje. Pod naciskiem z zewntrz i wewntrz kraju,
Kosztunica poszed na kompromis, owiadczajc 1 kwietnia, e wsppraca
z MTK musi opiera si na zasadach prawa.
Pozostali trzej napitnowani decyzj ministra sprawiedliwoci Serbii z 31
marca to byy wicepremier Szainowi, byy minister spraw wewntrznych S
tojiljkowi oraz byy gwnodowodzcy armii, Ojdani. Dzindzi obiecywa
dostarczenie jednego z delikwentw do MTK w cigu 3 do 4 dni. Mimo
to, ambasador USA ds. zbrodni wojennych nie by zadowolony i ostrzeg
o przerwaniu pomocy gospodarczej, jeli czterej oskareni nie zostan dostarczeni
do Hagi, a pozostali podejrzewani zbrodniarze wojenni w Jugosawii nie zostan
aresztowani, z Karadziciem i Mladiciem wcznie. Z punktu widzenia polityki
USA, Miloszewi, Karadzi i Mladi symbolizuj nacjonalizm serbski. Postawi
ich przed MTK, to uderzy w denie do Wielkiej Serbii, o co Zachd oskara
nacjonalistw serbskich, ktrzy prbuj broni interesw swego narodu wobec
agresji popieranych przez Zachd i islam.
Nacisk USA na nowy rzd Jugosawii, aby wyda zbrodniarzy wojennych by
skierowany przeciw nacjonalistom w tym rzdzie. Mia te zaradzi niewygodnej
sytuacji, jak stworzy Miloszewi w Hadze odwracajc role oskaronego
i oskaryciela. Bejing Daily spekulowa w kwietniu 2002 roku, e wzmoone
prby aresztowania i dostarczenia oskaronych do Hagi wywr presj psychiczn
na Miloszewiciu i dostarcz nowych dowodw przeciw niemu. Stao si jednak
inaczej, jak wida z zezna Markowicia.
Samobjcy
11 kwietnia 2002 r. parlament Jugosawii zatwierdzi ustaw zezwalajc
na ekstradycj przywdcw serbskich do MTK. Jak w przypadku
wydania Miloszewicia rok wczeniej, ustawa gwacia konstytucj i postanowienia
sdu konstytucyjnego Jugosawii. Dwa dni potem Wlajko Stojiljkowi, jeden
z czwrki przeznaczonych przez Dzindzicia na kozy oarne w Hadze, strzeli
sobie w gow na schodach parlamentu w Belgradzie. Zmar w szpitalu,
pozostawiwszy 15-stronicowy list, (ktry, wedug kolegw, zmary zacz pisa
w czerwcu 2001 r.) zaczynajcy si od sw: Tym czynem ja, czonek parlamentu
federalnego, protestuj przeciw Koalicji dla Jugosawii, czyli marionetkowemu
368

Inkwizycja w Hadze

reimowi w Serbii i Czarnogrze, z nastpujcych powodw:

- rozam Jugosawii z udziaem najwikszego wroga naszego narodu, J. Solany
[sekretarz generalny NATO podczas nalotw],
- bezwzgldne pogwacenia Konstytucji i praw pastwa,
- prowadzenie polityki zdrady i kapitulacji,
- utrata dumy narodowej,
- zniszczenie gospodarki i wpdzenie milionw obywateli w spoeczn ndz.
Dla Kosztunicy samobjstwo byo tragicznym wydarzeniem stanowicym
ostrzeenie dla spoecznoci midzynarodowej, ktra nieustannie narzuca
warunki, wywiera na nas presje i dyktuje zachowanie si.
Stojiljkowi, minister spraw wewntrznych od kwietnia 1997 r. do upadku
Miloszewicia w padzierniku 2000 roku, opisa swoj kadencj: To byy niezwykle
trudne czasy [] Zrobiono wszystko z zewntrz i od wewntrz, aby obali
pastwo i jego polityk, gospodark i bezpieczestwo. Prbowali na si zmieni
rzd i wkroczy z wojskiem do Kosowa-Metohji i pozostaej Serbii. Zorganizowali,
szkolili i uzbroili terrorystw w kilku orodkach w Europie. Siy bezpieczestwa
dzieliy los kraju i narodu, z powodzeniem zwalczajc terroryzm albaski i agresj
NATO, a jednoczenie w codziennych dziaaniach chronic ycie i wasno
obywateli, zapobiegajc i rozwizujc przestpstwa. [Obecnie] jest wiele razy
wicej morderstw i 10 razy wicej porwa ni w cigu 3,5 lat [mojej kadencji].
Wedug byego ministra, suby bezpieczestwa przestrzegay najwyszych
standardw prawnych i zawodowych, natomiast propaganda elit koalicji
DOS przedstawia je w niekorzystnym wietle: Cig produkcj nieprawdy
i powtarzaniem kamstw, przekrcaniem faktw, insynuacjami, pogrkami i
przeladowaniami wadze DOS maj nadziej [] zmieni histori. Najbardziej
racym przykadem kamstw DOS, ich korupcji i niemoralnoci jest cigle
powtarzane pomwienie, e za mojej kadencji byo 150 tys. policjantw, tak
jakby DOS chcia udowodni istnienie jakiej dyktatury. Naprawd byo 21 tys.
policji, co potwierdzi nawet obecny minister. Potem byy kamstwa, rozgaszane
przez Otpor [w innym miejscu Stojiljkowi okrela ten ruch jako zoony
z recydywistw, narkomanw, chuliganw i niedoszych studentw] u nas i za
granic, o rzekomym przeladowaniu 100 tys. ich czonkw. To jest absolutnie
nieprawda. W czasie ich 18-miesicznej nielegalnej dziaalnoci zidentykowano
i aresztowano tylko 1000 osb za wandalizm, zniszczenie wasnoci, napady
na obywateli i policjantw, nielegalne posiadanie broni i powane zakcenie
porzdku publicznego. Tylko 30 osb oskarono o wykroczenia, a 25 innych o
zakcenie porzdku. Potwierdzi to [obecny] minister Mihajlowi.
Wedug Stojiljkowicia, podczas dziaa w Kosowie prawo musiao by
przestrzegane: Przywdcy pastwa domagali si, by zgodnie z konstytucj
i prawem ministerstwo spraw wewntrznych podejmowao kroki w celu ochrony
ycia i wasnoci naszych obywateli (bez wzgldu na przynaleno etniczn)
369

NATO na Bakanach

oraz bezpieczestwa pastwowego bez wzgldu na to, czy zagroenie pochodzio

od albaskich terrorystw, agresorw NATO, czy indywidualnych przestpcw.
Zbrodniarze prbujcy wykorzysta sytuacj wojenn, wielkie zniszczenie oraz oary
cywilne nalotw NATO i intensywnych atakw terrorystw albaskich byli cigani
z penym wykonaniem prawa. W maju 1999 r. ministerstwo spraw wewntrznych
ogosio, e 616 osb wszystkich narodowoci w Kosowie-Metohji oskarono o 744
powane zbrodnie. Zatrzymano 379 z tych osb. Byo midzy nimi 15 funkcjonariuszy
prawa. Za profesjonalne i odpowiedzialne postawy w wykonywaniu obowizkw
nasze suby otrzymay pisemne uznanie od kilku czonkw misji werykacyjnej
OBWE, reprezentantw Midzynarodowego Czerwonego Krzya, Wysokiego
Komisarza ONZ ds. Uchodcw i kilku zagranicznych dziennikarzy.
Stojiljkowi scharakteryzowa MTK w swym licie: To jest trybuna
polityczny, instrument mocarstw zachodnich, przede wszystkim USA, stworzony dla
osignicia ich celw geopolitycznych i dla uzasadnienia zbrodni, ktre popenili
amic prawo midzynarodowe w byej Jugosawii. Albright i Louise Arbour
przygotoway oskarenia (przeciw Miloszewiciowi i wsppracownikom)
w drugiej poowie maja 1999 roku, kiedy nawet po 2 miesicach intensywnych
nalotw NATO nie potrao zama oporu Jugosowian, ich armii i policji. Celem
oskarenia byo uniewinnienie prawdziwych zbrodniarzy i obwinienie ich oar.
Ich ambicje sigaj jeszcze dalej sfaszowanie historii Bakanw za pomoc
procesw przed trybunaem, pomijanie faktw o swoim brudnym zaangaowaniu
w krwawe wydarzenia w Jugosawii [] Rozpowszechniajc zmylone historyjki
o Serbach jako narodzie potrzebujcym oczyszczenia z winy oraz znajdujc tzw. groby
masowe, wadze DOS zyskay poparcie publiczne dla nielegalnych ekstradycji.
Stojiljkowi by pitym z kolei Serbem, ktry popeni samobjstwo podczas
uwizienia w Hadze lub po wydaniu oskarenia przez MTK. Pi lat wczeniej
wiceprezydent Serbw boniackich i badacz Szekspira, dr Nikola Koljewi strzeli
sobie w gow. W tym samym czasie co Stojiljkowi, w Madrycie odebra sobie
ycie minister zdrowia Jugosawii, Miodrag Kowacz, nalecy do Socjalistycznej
Partii Ludowej Czarnogry. Wedug Reutersa (13.4.2002) znaleziono jego ciao
wiszce w azience Hotelu Eurobuilding. Nie wiadomo, dlaczego si powiesi.
By znanym chirurgiem i ojcem trojga dzieci. W ostatnim licie Kowacz skary
si, e nadmiernie wierzy niektrym ludziom. Belgradzka gazeta Blic doniosa
w dniu mierci Kowacza, e zaatakowaa go sownie rzdzca partia prezydenta
Czarnogry, Milo Dziukanowicia.
Chroniony wiadek
W poowie maja 2002 r. zeznania Radomira Tanicia przed MTK byy klap
niezamierzon przez biuro prokuratora trybunau, co brytyjski dziennik Daily
Telegraph okreli jako le przygotowan i sabo wykonan oper. Na jak niskim
poziomie przebiega natowski proces pokazowy i jak prymitywna jest machina
370

Inkwizycja w Hadze

trybunau w Hadze, skoro na kluczowego wiadka wystawia kogo, kto nigdy

nie piastowa ocjalnego stanowiska w rzdzie Jugosawii i kto przyzna si do
patnych usug dla obcego wywiadu.
Duszan Mihajlowi, aktualny minister spraw wewntrznych Serbii i byy
przywdca partii, do ktrej nalea Tani, wyrazi zdumienie w belgradzkiej
gazecie Nacional: Wiedziaem, e Ratomir by wystarczajco szalony, by zgosi
si i zeznawa, ale nie miaem zielonego pojcia, e [MTK] s tak gupi, aby
wzi go na wiadka. Tani zeznawa o sprawach znanych tylko najwyszemu
kierownictwu pastwa i armii, jakby sam by najbliszym wsppracownikiem
Miloszewicia lub wysokim urzdnikiem pastwowym. Na pocztku przebadania
przez prokuratora przedstawi si jako patny kolaborant wywiadw brytyjskiego,
woskiego i rosyjskiego od 1992 r. Nie by agentem, tylko wsppracowa w
sprawach analizy, a potem by porednikiem midzy nimi a rzdem Jugosawii.
Wystpienie Tanicia wiadczy o roli sub wywiadowczych w haskim procesie
i e niby rozwizanie problemu kosowskiego byo moliwe, ale Miloszewi nigdy
tego nie przyj, bo zamierza wyrzuci Albaczykw z Kosowa. Wedug Tanicia,
Miloszewi zaoy po to struktur, ktra omijaa acuch dowodzenia armi
i policj. Jako rda tego posdzenia Tani poda osoby w przywdztwie, ktrych
nazwiska wymieni po naleganiach przez oskaronego i sd: Duszan Mihajlowi,
gen. Momczilo Periszi (byy gwnodowodzcy armii), Jowica Staniszi (szef
SDB pastwowej suby bezpieczestwa) oraz ocer SDB, Bogdan Tomasz.
Tani twierdzi, e Mihajlowi, Miloszewi i Staniszi upowanili go jako
gwnego negocjatora z przywdcami Albaczykw w Kosowie, co pocigno
za sob 20 spotka z Miloszewiciem i do 3 spotka tygodniowo z SDB.
Przez byego wiceprezydenta Serbii, Ratko Markowicia, Miloszewi
rzekomo nakaza Taniciowi nie negocjowa serio, chcc wykorzysta morderstwa
Serbw przez WAK do zaostrzenia napicia, by mie pretekst do czystek
etnicznych. Markowi wystosowa owiadczenie dla MTK, e nie spotka Tanicia
i e stanowisko rzdu Jugosawii odnonie Kosowa nie zmienio si od 1998 r.
do czasu rozpoczcia nalotw przez NATO. W czasie przebadania wiadka
okazao si te, e Tani nigdy nie widzia si z szefem SDB Stanisziciem,
a 20 spotka z Miloszewiciem byo kilkoma przyjciami, na ktrych Tani
widzia prezydenta jako jeden z tysicy goci. Rwnie bezsensowny by zarzut
Tanicia, e rzd Jugosawii chcia troch bombardowa, aby mc dalej wyrzuca
Albaczykw i osabi serbsk opozycj. Na dowd przytoczy rzekom rozmow
z ambasadorami Niemiec i Zjednoczonego Krlestwa, w ktrej bra udzia, ale nie
wiadomo, jako kto. Ponadto Tani twierdzi, e wie, kto wyda rozkaz masakry
w Raczaku, ale nie moe poda zagranicznego rda swoich informacji.
Tani rzekomo mia dowody wykorzystania Podkowy, planu wicze na
wypadek obcej agresji w Kosowie z poparciem miejscowych Albaczykw
371

NATO na Bakanach

w czystkach etnicznych, chocia nie byo ani obcej agresji, ani powstania wrd
kosowskich Albaczykw. Jak wiadomo, ten plan to zachodnia, antyserbska
propaganda wypuszczona za pomoc sub specjalnych Wgier. Podkowa
miaa brzmienie chorwackie w dokumencie serbskim odkrytym przez wywiad
wgierski!
Zeznania Tanicia przypominaj scenariusz: li Serbowie i ich przywdcy,
dobrzy Albaczycy i NATO. Ci pierwsi s winni, bo nie rozwizali problemu
politycznie i selektywnym uyciem siy, co wedug Tanicia byo cakiem osigalne.
Ci ostatni s dobrzy, bo nalotami wymusili rozwizanie dla Kosowa. wiadek
powiedzia nawet, e wysanie armii Jugosawii w okolice Dziakowicy w celu
czystek etnicznych podczas nalotw NATO miao pokaza, e NATO popenio
zbrodnie zabijajc wojsko.
Miloszewi ustali, e Tani wsppracowa z brytyjskimi subami
wywiadowczymi w przygotowaniu oskarenia MTK przeciw byemu
prezydentowi Jugosawii. Tani przyzna si, e przygotowa zeznania pisemne
w obecnoci co najmniej dwch agentw wywiadu brytyjskiego. Zamazanie
twarzy Tanicia na wideo z sali sdowej wiadczy o tym, e kto zapewni mu
dobre ycie poza Jugosawi z now twarz. Wywiady zachodnie nie potray
jednak podsun Taniciowi prawidowej informacji. Tani twierdzi, e zna
szefa telewizji serbskiej Duszana Mijatowicia, jednego z najbardziej zaufanych
wsppracownikw Miloszewicia. Twierdzi, e w 1993 r. Mijatowi zosta
dyrektorem kampanii wyborczej politycznego przeciwnika Miloszewicia,
wic nie mg by zaufanym Miloszewicia podczas negocjacji kosowskich po
1996 r. Odnonie gen. Periszicia, na ktrego powoywa si Tani, Miloszewi
przypomnia o aresztowaniu generaa przez wadze serbskie w 2001 r. za
podejrzewane szpiegostwo dla USA. Wic i to rdo nie jest wiarygodne. Tani
sprostowa swe zeznanie: nie sysza czystki etniczne u Miloszewicia, tylko tak
mwili wsppracownicy prezydenta i wydedukowa to ze sposobu, w jaki mwili.
Partia Novo Demokracija (ND), ktrej kiedy przewodniczy
Duszan Mihajlowi owiadczya: Zeznania Radomira Tanicia wiadcz o prbie
zmontowania historii, w ktrej ND nie miaa udziau w sposb przez niego
opisany. Nie mia on te przypisywanej sobie wanoci [...] Tani nie mgby by
partnerem Miloszewicia w wykonywaniu jakiego planu przywrcenia autonomii
prowincji Kosowa. Wiceprezydent ND Nebojsza Seleskowi zasugerowa, e
po duym zadueniu Tani znikn z Belgradu jesieni 1999 roku, a nastpnie
zgodzi si zeznawa w Hadze za pienidze.
Oczywicie byli wsppracownicy Miloszewicia mogli negowa rol Tanicia,
by chroni wasn skr. Ale podczas przebadania okazao si, e wiele z zezna
Tanicia pochodzio z drugiej rki i nie byy spjne. Kilkakrotnie prbowa zmieni
zeznania lub zwala win na niepoprawne tumaczenie. Dlatego sdzia May
372

Inkwizycja w Hadze

powiedzia prokuratorowi, e zeznania s wane, ale oparte na rdach

nieznanych bd tajnych. Kwesti jest warto tych zezna i czy w ogle powinny
by dopuszczone. Sdzia Kwon te zauway: Teraz pana wersja jest troch
inna, gdy Tani zmieni opis swej roli z gwnego negocjatora na si napdow
negocjacji. Inny wiadek ze strony oskarenia, sekretarz Ibrahima Rugowy
w latach 1990tych, Adnan Merowci: Nigdy nie znaem osobicie pana Tanicia
i nie sdz, e kto z nas si z nim spotyka.
Podczas procesu okazao si, e suby brytyjskie zapaciy Taniciowi 5 tys.
EUR w 1999 r. za analiz ksiki o oarach serbskich w Kosowie na uytek MTK.
Zadanie rzekomo kosztowao go porwanie i 2-dniowe tortury przyczyna jego
nieobecnoci w Belgradzie: Porywacze powiedzieli, e byli z grupy, ktra chciaa
obali Miloszewicia, a wszystko, przez co przeszedem byo sprawdzianem moich
zdolnoci przetrwania. Chcieli, abym skontaktowa ich z ludmi z brytyjskiej
suby wywiadowczej i ebymy wsppracowali w obaleniu Miloszewicia.
Krtacz i przestpca w modoci, sprzedajny wobec wrogw narodu, a w Hadze
krzywoprzysizca, Tani poyje sobie bez wyrzutw sumienia. Kiedy Miloszewi
pokaza dokument sdu serbskiego z 1977 r. o skazaniu Tanicia za rabunek, Tani
najpierw twierdzi, e to fasz i odmwi dyskusji. Po wielu pytaniach sdziw
przyzna jednak, e zosta skazany w 1977 roku, ale nie pamita za co. Tani
rwnie odmwi dyskusji, gdy okazao si, e nie ma stopnia naukowego, ktry
wymieni na karcie przyjcia do partii.
Epilog
Miloszewi po rozpoczciu wojny z terrorem: To szczyt hipokryzji, e
siedz w wizieniu za zwalczanie terroryzmu w moim pastwie, skoro w 1998 r.
zatelefonowaem do prezydenta Clintona z prob o usunicie Osamy ibn Ladena
z Kosowa. Z przyzwoleniem USA ibn Laden dostarcza wojownikw, pienidze
i bro na potrzeby WAK. Clinton odmwi. Potem George Bush oskary ibn
Ladena o ataki 11 IX i wytoczy wojn Afganistanowi, gdzie rzekomo skry si
ibn Laden wrd Al Kaidy. Amerykaskie bomby zabiy tysice Afgaczykw,
nastpnie Irakijczykw. Bush jest bohaterem, a Miloszewi siedzi.
Kanadyjski prawnik, Edward L. Greenspan, po paru dniach procesu: Zamiast
drzewa i sznura s May i del Ponte. Linczowanie jest procesem fatalnie wadliwym,
czy powieszony jest niewinny czy nie. Wynik jest pewny. [...] Oskaryciele mog
rwnie dobrze zastrzeli Miloszewicia. Przynajmniej nie splugawiliby procesu.
Miloszewi mia swoje dni triumfu. Trjosobowa awa sdziowska musiaa
przyzna mu racj, e zeznania gwnego wiadka, naczelnego badacza zbrodni
w Kosowie, Kevina Curtisa, byy powtrzeniem zasyszanych historyjek. Kiedy
analityk prokuratorski, Stephen Spargo wyszczeglni na mapach drogi ucieczki
i deportacji ok. 800 tys. Albaczykw kosowskich w 1999 roku, Miloszewi
zapyta o 100 tys. serbskich uchodcw z Kosowa, ktorzy uciekli przed bombami
373

NATO na Bakanach

NATO. Z prowincji ucieko proporcjonalnie wicej Serbw. To podwaa argument

rzdu Clintona o deportacji, wykreaowany dla zmylenia publiki przeciw Serbom.
Neil Clark podsumowa dwuletni, oskarycielsk cz procesu w Guardianie
w lutym 2005 roku: Nie tylko, e prokurator nie zdoa udowodni osobistej
winy Miloszewicia za popenione okruciestwa, ale ich charakter i rozmiary te
poddano w wtpliwo.
Na pocztku przewodu obronnego (31.8.2004) Miloszewi przemwi
o wypaczonym oskareniu, ktre przygotowywano od poowy lat 1990tych.
MTK da mu na przygotowanie samoobrony a 3 miesice, oddali dania
warunkowego zwolnienia na podratowanie zdrowia i przygotowanie si.
Miloszewi dosta 150 dni na przedstawienie swej obrony zaledwie poow
czasu zuytego przez proces oskarycielski. Zanim powoa pierwszego wiadka
(2.9.2004), narzucono mu obrocw. Samoobrona niby pogbiaby zy stan
zdrowia oskaronego. Prokurator chcia narzucenia ju od sierpnia 2001 roku,
ignorujc zy stan zdrowia, jakby prbujc wykoczy Miloszewicia. W dniu
ocjalnego rozpoczcia obrony (5.7.2004), (na ktry przybya sama Albright!)
w obecnoci mediw sd po raz pierwszy w peni dyskutowa t kwesti. 1 sierpnia
oskaryciele agresywnie zarzucili Miloszewiciowi przeszkadzanie w procesie
przez brak ogady oraz bojkot leczenia celem nieobecnoci na sali sdowej.
Narzuceni obrocy, Steven Kay i Gillian Higgins nie musieli przyj
nominacji. Odmwi np. Branislaw Tapuskowi, protestujc (Blic 7.8.2004):
Artyku 21 (4)(d) statutu MTK daje oskaronemu prawa obecnoci na procesie
i samoobrony. Kay i Higgins udali, e podzielaj sprzeciw, co nie przeszkodzio
im kontaktowa wiadkw. Ponad stu z nich odmwio zezna, jeli sd nie
przywrci praw. Media sowem nie wspomniay o bojkocie. MTK przywrcio
wic prawo samoobrony (1.11.2004), zachowujc obrocw na wypadek
nieobecnoci oskaronego podstawy pod jeszcze wiksze pogwacenie praw
Prezydenta Miloszewicia: proces pod nieobecno (ICDSM 7.6.2005).
Kay przesuchiwa wiadkw, jakby oskarony by kryminalist, zamiast
reprezentowa jego stanowisko bezpodstawne oskarenie, motywy polityczne
rozbioru Jugosawii. Przesuchujc parlamentarzystk Grecji, Lian Kanelli, Kay
szuka miasta poodniowoserbskiego na mapie Belgradu! Prof. Smilja Awramow,
b. doradca Miloszewicia wyjani, e prezydent nie dy do Wielkiej Serbii ani
czystek etnicznych, tylko chcia zachowa wielonarodowociow federacj.
Sam Miloszewi pokaza wideo ze swych dwu synnych przemw w Kosowie
(1998 i 1999), udowadniajc, e wcale nie byy nacjonalistyczne. Byy
doradca Senatu USA, James Jatras da dowody udziau administracji Clintona
w zbrojeniu Chorwatw oraz Muzumanw w Boni. Gen. Obrad Stewanowi,
b. z-ca ministra spraw wewntrznych Serbii, zbi twierdzenie, e republika
bya pastwem policyjnym. Serbska policja bya zobowizana chroni prawo
i odmawia wykonania bezprawnych rozkazw.
374

Inkwizycja w Hadze

Sdziowie nieustannie przeszkadzaj w badaniu wiadkw przez

Miloszewicia, upominajc go za rzekome tendencyjne pytania, przedstawianie
dowodw niezwizanych z danym zarzutem oskarenia, nieprawidowe
wprowadzanie dokumentw itd. Nigdy nie byli tak surowi podczas przewodu
oskarycielskiego. Oczywicie chodzi o zmarnowanie, ile si da, ze skpego
przydziau czasu. Z kolei oskarony co raz wytyka bdne tumaczenia serbskich
materiaw. W jednej z wymian zda, Miloszewi powiedzia Nice, e ten
zachowuje si, jak rozpuszczony dzieciak. Przykadowo udowodni (a tumacze
MTK potwierdzili), e lm dokumentalny BBC, ktry pokaza jako dowd
sdzia Nice, celowo mylnie przetumaczy serbskie wypowiedzi. W lipcu
2005 r. MTK prbowa wyduy harmonogram 3 dni roboczych po 4 godziny,
pod pozorem przyspieszenia procesu. Im duej Miloszewi przebywa na sali
rozpraw, tym mniej ma czasu na przygotowanie i werykacje tumacze. Tym
mniej czasu pozostanie na przedstawienie dowodw, bo tym wicej zmarnuje si
na sprawdzanie tumacze na sali sdowej.
Sdziowie, szczeglnie Ian Bonamy, ktry zastpi Richarda Maya nie
zaznajomiwszy si z dotychczasowym procesem, nie okazuj Miloszewiciowi
uszanowania. Prokurator bez ogrdek obraa wiadkw i odnosi si do nich bardzo
agresywnie, mimo ich podeszego wieku, stanowiska czy statusu zawodowego.
Miloszewi szanowa wszystkich wiadkw prokuratorskich, cho cigle byy
powody do utraty panowania nad sob. Sdzia Patrick Robinson nie pozwoli
oskaronemu by na rozprawie 19.4.2005 r. Kay pofatygowa si do hotelu wiadka,
Dragana Jasowicia, mimo e ten zabroni, bo nie zezna przeciw woli Miloszewicia.
Serbski uchodca z Kosowa, Kosta Bulatowi odmw zezna pod nieobecno
Miloszewicia, wic MTK skaza go na 4 miesice wizienia, zawieszone na 2
lata z przyczyn zdrowotnych. Ten wyrok na staruszku, ktry przeciwstawi si
pogwaceniu podstawowych praw oskaronego, mia zastraszy wiadkw, by
wykonywali bezprawne nakazy MTK. Tak pracuje obroca w Hadze.
Niegodziwiec
Gen. Boidar Deli by dowdc 549-ej Brygady Zmotoryzowanej VJ
w Prizrenie, ktra dziaaa w Kosowie wzdu granic z Macedoni i Albani.
Wnis do Hagi ponad 600 dokumentw i tam wideo. Miloszewi zaznajomi
go szczegowo z oskareniem ws. Kosowa i zeznaniami wiadkw, dla
przykadu, e siy Delicia zmasakroway ludno wsi Jeskowo, nie byo tam
WAK, a Deli rozkaza nie zostawi nikogo ywego. Deli wie, kim s tajni
wiadkowie: K32 kryminalista, ktry ukrywa si w domu K41. Nie byo go
nawet we wsi, wic nie mg by wiadkiem. Deli przytoczy raport OBWE
o tym, jak znalazo w Jeskowie ciaa umundurowanych wakowcw, oraz
dokument WAK z nazwiskami bohaterw 125-ej brygady polegych we wsi.
Genera zaprzeczyl obecnoci cywilw i rozkazu ich zabicia. We wsi byo tylko
11 dobrze uzbrojonych terrorystw WAK. Ci islamscy fundamentalici musieli
375

NATO na Bakanach

zosta zabici, bo odmwili poddania si i walczyli do ostatniego. W czasie akcji

wojsk gen. Delicia, K32 by 3 km od Jeskowa, wic jak mg sysze rozkaz
generala o likwidacji? Genera przypuci, e aby unikn sprawiedliwoci, K32
zgodzi si na krzywoprzysistwo w zamian za now tosamo.
Z Suwej Reki, siy VJ i serbskie rzekomo wypdziy 80 tys. mieszkacw
do wsi Bellanice, gdzie ich ostrzelay. Deli: Jeeli tylu ludzi byoby celem
artylerii, to setki lub tysice byoby zabitych. Genera obali zeznanie wieniaka
z Bellanic, Szefeta Zogaja, ktry sysza o 150 zabitych tam. Deli zdruzgota
te zeznania Argona Beriszy, e Suw Rek zaatakoway czogi 26.3.1999 r.
Wedug dokumentw VJ, nie byo tam czogw. W Nagafc siy Jugosawii
podczas ostrzau (2.4.1999) niby zabiy wielu z 8 tys. wieniakw albaskich,
ktrzy chcieli schroni si na grze koo wsi. Deli pokaza na mapie, e nie
ma adnej gry w okolicy. Z raportu VJ przeczyta, e byo tam zaledwie ok.
200 uchodcw, a tama wideo udokumentowaa bombardowania wioski przez
NATO, a nie VJ. Nagafc poszed w gruzy, w ktrych leay odamki bomb
z angielskimi napisami. Genera zidentykowa typy bomb NATO. Podobnie
jak wizienie w Dubrawie i stacja RTS w Belgradzie, Nagafc jest przykadem
prb zwalenia na Miloszewicia winy za oary nalotw. Celem dziaa VJ byo
zwalczanie terroryzmu, a nie czystki etniczne. VJ niszczyo domy cywilw tylko
w uyciu WAK. Deli opisa take, jak WAK wypdzao ludno i zmuszao do
zajcia pozycji jako osona, przekonujc ich, e to dla ich ochrony.
Prokurator twierdzi, e Miloszewi uy Wsplne Dowdztwo, by skupi
wadz nad VJ i MUP i omijajc prawo, rozkaza czystki etniczne. Na to
Miloszewi pokaza sprawozdanie z jednego z zebra, na ktorym widnieje
komplet dowdztwa wojska i policji do rangi dowdcw korpusw. Nikt nie
mg wic omin struktury dowodzenia. Prokurator pokaza Deliciowi rozkazy
z tekstem zgodnie z decyzj Wsplnego Dowdztwa (bez adnych rozkazw
czystek), twierdzc, e to dowodzi wicym rozkazom dla armii i policji.
Deli wyjani, e Wsplne Dowdztwo byo ciaem koordynujcym dziaania
niezalenych dowdztw i nie pomijao prawa, a kod 455-63 na rozkazie oznacza
rdo w Korpusie Prisztiskim, a nie we Wsplnym Dowdztwie.
Obecny namiestnik USA-NATO w Boni, Paddy Ashdown rzekomo by na
granicy Albania-Kosowo k. Junika w czerwcu 1998 r. Zezna w MTK (14.3.2002),
e widzia siy serbskie, jak pal, rabuj i strzelaj do kilku wsi. Niektre z tych
wsi znajduj si 15 km od granicy, inne za skrywaj wzniesienia i gry nie
sposb wic ich zobaczy nawet przez lornetk. Deli przeszed przez zeznania
Ashdowna, zbijajc poza wszelk wtpliwo, e ten kama. Krzywoprzysistwo
ujdzie mu jednak, bo w Hadze mamy polityczny proces pokazowy.
Prokurator Nice twierdzi, rzekomo na podstawie zezna premiera Rosji,
Jewgenija Primakowa, e ponad 200 tys. Albaczykw wyparto z domw
376

Inkwizycja w Hadze

w Kosowie, zanim zaczy si naloty. Deli odpar, e liczba jest wyolbrzymiona,

na co sdzia Bonamy poradzi, eby nie dysputowa, bo ustalili to prokurator
i wiadek Primakow. Podczas przerwy Miloszewi zajrza w zeznania Primakowa
ten nie wiedzia, ilu byo wewntrznych uchodcw przed nalotami. Nice
i Bonamy kamali, prbujc zmyli Delicia. Bonamy wycofa si mwic, e
powtrzy stwierdzenie prokuratora. Cige demaskowanie Nice jako kamcy
nie przeszkadza mu oskara innych i w dalszym cigu ga. Przez cay czas
badania Delicia, Nice prbowa bezskutecznie przedstawi wiadka jako
kamc i serbskiego nacjonalist. Przed wiadczeniem w obronie Miloszewicia,
prokuratura chciaa uy Delicia jako biegego przeciw albaskiemu
zbrodniarzowi, Ramuszowi Haradinajowi. Wtedy genera by wiarygodny, lecz
w obronie Miloszewicia nagle sta si niegodziwcem.
Na rocznic srebrenick, Nice wspomnia, e siy serbskie zabiy tysice
Muzumanw. Deli (Slobodna Dalmacije 12.7.2005): Tak twierdzi pan, a ja
tego nie przyjmuj. Nice: Nawet dzi pan neguje, e siy serbskie zabiy midzy
7 a 8 tys. mczyzn i chopcw w Srebrenicy? Deli: faktycznie zabito 2 do 3 tys.
Serbw i par tysicy Muzumanw, wielu z nich w walkach.
Nice bada Delicia nt. rzekomego zniszczenia Dubrownika ostrzaem JNA.
Deli wyjani, e JNA miao na celu wyprze ZNG z miasta. Dubrownik nalea
wtedy do Jugosawii, a JNA byo jedyn legaln armi pastwa. ZNG byo bazujc
w Dubrowniku formacj paramilitarn, ktra zaatakowaa Czarnogr. Deli
zanegowa morderstwo cywilw w Belej Crkwi, bo nie byo tam cywilw. Wedug
wiadka prokuratury i ksiki pt. Opowiedziane, Jak Byo, policja serbska zapdzia
grup do potoku, gdzie oddzielia mczyzn od kobiet. Mczyznom kazaa si
rozebra i ubra, w kocu rozstrzelala ich w plecy. Miloszewi przytoczy sdowi
raport brytyjskich patologw: mczyni zginli od ran postrzaowych z przodu
ciaa. Nastpnie Miloszewi przeczyta urywki z ksiki WAK, pt. The Phoenix of
Freedom (Feniks Wolnoci) o najwyszym powiceniu polegych bohaterw KLA.
Kilka z nazwisk cywilw z Belej Crkwi guruje tam jako bojownicy WAK.
Na kilku tamach wideo, przedstawionych przez Delicia, Albaczycy
kosowscy mwi telewizji, jak ich maltretowao WAK i co myl o nalotach
NATO. Nice odszuka niektre z tych osb. Naturalnie zmienili oni opinie: WAK
byo wspaniae, a bomby NATO to najlepsza rzecz, jaka im si przydarzya.
Deli zauway, e represyjne rodowisko w Kosowie zabrania ludnoci mwi
prawd. Nice zaszydzi z tego i prbowa zarzuci generaowi rasizm za sugesti,
e Albaczycy nie potra powiedzie prawdy. Miloszewi zdoby egzemplarz
tajnego wniosku Prokuratora do MTK: z powodu represji i masowego
zastraszania, wiadkowie odmawiali zezna przeciw Ramuszowi Haradinajowi,
niektrych zabito za rozmowy ze ledczymi MTK, a z caej byej Jugosawii
problem zastraszania wiadkw jest najgorszy w Kosowie. Nice postulowa, e
377

NATO na Bakanach

izba sdziowska nie powinna dopuci jako dowodu tajnego dokumentu, jeszcze
takiego, ktry ponia Albaczykw jako ludzi niezdolnych do mwienia prawdy.
Kolaborant
Po trzytygodniowej przerwie wakacyjnej zeznawa Muharem Ibraj
pierwszy Albaczyk kosowski w historii MTK, ktry broni Miloszewicia. Ibraj
by naczelnikiem policji gminnej w Dziakowicy, do ktrej mieszkacy sami
wybierali personel, natomiast wadze Jugosawii dostarczay bro, mundury,
sprzt i pojazdy. Nie bya to jednostka MUP, ktre, podobnie jak VJ, nie miao
prawa wchodzi bez pozwolenia na teren jurysdykcji Ibraja. Zawoa on MUP
tylko raz, kiedy dwch onierzy VJ zgwacio Albank. Dostali wyroki 6 i 7 lat
wizienia. Poza tym, powiedzia Ibraj, VJ i MUP zachowyway si nienagannie.
Naczelnik policji Ibraj mia do czynienia z Williamem Walkerem, szefem misji
werykacyjnej OBWE w Kosowie (patrz rozdzia pt. Szwindel w Raczaku). Walker
poradzi kiedy Ibrajowi, eby naszy ag USA na mundur, bo Kosowo nie jest
ju serbskie. Ibraj widzia Walkera niemal kadej nocy ok. pnocy w drodze do
garnizonu WAK w pobliskiej wsi Gojan. Ich stosunki nagle skoczyy si, kiedy
Walker kamliwie oskary kalekiego ojca Ibraja o zgwacenie dwch nieletnich.
Dziewczyny zaprzeczyy, e gwacicielem by staruszek.
Ibraj zaprzeczy przed MTK, e MUP i VJ wyczyiy etnicznie rejon
Dziakowicy. Prawda jest dokadnie odwrotna do stwierdze w oskareniu.
Wedug Ibraja, MUP i VJ zachcay Albaczykw do pozostania w domu.
Pamita przypadek, gdy zatrzyma ciarwk wypenion uchodcw
Albaczykw, ktrzy uchodzili z Kosowa, bo byli przeraeni nalotami NATO.
Zezna on take, e WAK zmuszao ludno albask do opuszczenia prowincji,
co widzia na wasne oczy. Wedug oskarenia MTK, siy serbskie zniszczyy
meczet w Dziakowicy i in. pomniki albaskie. Ibraj zaprzeczy: meczet, koci
katolicki i inne obiekty cywilne w Dziakowicy byy celem bomb NATO. Ibraj
okreli WAK mianem organizacji terrorystycznej: WAK grozio Albaczykom
kosowskim i naciskao na nich, eby zwalniali si z pracy odwrotno zarzutw
w oskareniu, e serbski rzd wyrzuca ich z pracy.
Przypadek Ibraja wyjania, dlaczego tak wielu albaskich wiadkw
faszywie oskara Serbw: robi to pod szantaem WAK. Ibraj, lojalny obywatel
kraju zamieszkania, odmw wsppracy. Po wejciu KFOR do Kosowa, WAK
uprowadzi 6 czonkw jego rodziny. Ibraj nie widzia ich od czerwca 1999 roku
i obawia si, e WAK ich zabi. WAK powiedzia mu, e zostali porwani za
odmow wsppracy z WAK. Ibraj wie, kto wykona te porwania, lecz KFOR
nic nie robi, eby stanli przed sprawiedliwoci. Ibraj uciek z Kosowa, po
otrzymaniu listu z pogrk od WAK. Od tego czasu WAK systematycznie
obsmarowywa jego osob. Prokurator Saxon prbowa zdyskredytowa Ibraja,
cytujc zdania ze rde WAK, e Ibraj by notorycznym kolaborantem Serbw
i znca si nad Albaczykami. Ibraj zaprzeczy.
378

Inkwizycja w Hadze

Podobnie zeznawa Saban Fazliu, lenik albaski z Kosowa: WAK i NATO

odpowiadaj za wojn w Kosowie, a Armia Jugosawii i serbska policja zachowyway
si prawidowo. Prokurator nie wierzy, e ekstremici albascy uprowadzili 16toletni crk Fazliu, gdy on pojecha zeznawa w Hadze. UNMIK potwierdzi
prokuratorowi, e crka zagina 15.4.2005 r. Saxon poszed jeszcze dalej,
twierdzc, e to wina ojca, bo crce byo wstyd za niego. Andy Wilcoxon z ICDSM:
Tylko niebyway cham mgby powiedzie co takiego ojcu, ktry wie, e jego crk
porwano. Ale taki wanie jest pan Saxon. WAK zabi kilku przyjaci i czonkw
rodziny Fazliu. Przyszli nawet do jego domu zabi go, ale zdoa si obroni
i schwyta zamachowca. Kiedy przyszed KFOR, wzi Fazliu za Serba, a albaski
tumacz powiedzia do zbrodniarza: nie martw si, od razu ci wypuszcz.
W obronie Miloszewicia zeznawa take dr Wojislaw Szeszelj, oskarony przed
MTK byy premier Serbii i obecny przewodniczcy Serbskiej Partii Radykalnej, SRS.
Szeszelj wyjani, e SRS jako jedyna partia dy do Wielkiej Serbii zjednoczenia
wszystkich ziem, gdzie Serbowie stanowi wikszo, a partia Miloszewicia, SPS,
zawsze bya przeciwna idei Wielkiej Serbii. SRS wesza w koalicj z SPS w 1998
roku tylko dlatego, e nad Serbi zawiso niebezpieczestwo. Szeszelj wyjani, jak
Grupa Kontaktowa rozkadaa Jugosawi i Serbi, a NATO uyo WAK jako armi
zastpcz. Wini szczeglnie wysannika USA, ktry wypowiada si politycznie
neutralnie, lecz potajemnie spotyka si i popiera WAK. Szeszelj powiedzia,
e USA potrzebowao przenie wojska z Niemiec, wic prowokowanie wojen
w Jugosawii dao im pretekst do stacjonowania na Bakanach.
Rzd Serbii pragn ustanowi dwuizbowy parlament w Kosowie. Jedna
izba miaaby reprezentacj proporcjonaln do ludnoci w kadej grupie etnicznej.
W drugiej izbie grupy miaaby po jednym gosie i zatwierdzayby ustawy
proponowane w pierwszej izbie, zapobiegajc dyskryminacji etnicznej. Szeszelj
powiedzia take MTK, e rzd Serbii chcia dialogu z przywdcami Albaczykw
kosowskich, eby znale polityczne rozwizanie, z uznaniem penej rwnoci
obywateli, chocia Albaczycy mieli lepszy ni rwny status: nie musieli paci na
sub zdrowia, elektryczno ani podatki. Szeszelj zakpi z twierdzenia MTK, e
Serbia bya pastwem policyjnym: nie miaa na to do policjantw.
Ory i Pajki
O Serbskiej Rebelii Kd w Krajinie, gdzie Serbowie zablokowali kodami
drogi do swych wsi, eby chorwaccy paramilitaryci nie mogli wtargn, Szeszelj
zawiadczy, e bya to akcja obronna. Faszystowski reim Franjo Tudmana
sprowokowa rebeli, odbierajc Serbom rwne prawa w Chorwacji. Serbowie
chorwaccy zaczli napywa do Serbii zaraz po objciu wadzy przez Tudmana, ktry
zmusza ich do podpisania przysigi lojalnoci i stworzy atmosfer zastraszenia.
Jako przywdca SRS, Szeszelj rekrutowa ochotnikw do JNA podczas
wojen w Chorwacji i Boni. Po raz pierwszy wsawili si oni w bitwie o Borowo
379

NATO na Bakanach

Selo, gdzie Serbowie zobowizali si, e zdejm barykady jeli Chorwaci nie
bd atakowa. Chorwacki ZNG i obcy najemnicy zamali umow i zaatakowali.
Na szczcie natrali na opr ochotnikw JNA. Wielu zabitych po chorwackiej
stronie miao faszystowskie insygnia. Wszyscy ochotnicy z SRS byli w JNA,
potem w VRS. Szeszelj nimi nie dowodzi. Powiedzia MTK, e SRS bya jedyn
parti, ktra werbowaa ochotnikw i nie zakadaa jednostek paramilitarnych.
SPS nie werbowaa ani nie zakadaa grup paramilitarnych.
Szeszelj twierdzi, e nic nie mia wsplnego z Biaymi Orami, band
zbrodniarzy pod dowdztwem Mirko Jowicia, czonka partii Wuka Draskowicia,
Serbski Ruch Odnowy, SPO, ktra zaoya take paramilitarn grup Gwardia
Serbii mty i gwaciciele, wykorzystujcy wojn do pldrowania. Draskowi,
skrajny nacjonalista, utworzy Gwardi, eby dokona przewrotu w Serbii.
Szeszelj przeciwstawi przemowy Draskowicia wystpieniom Miloszewicia,
ktre domagay si zachowania Jugosawii i byy przeciwne nacjonalistycznym
ideom Wielkiej Serbii. Wedug Szeszelja, Miloszewi nie mia dobrych stosunkw
z Karadziciem. Zezna, e Dzindzi i Kosztunica mieli lepsze. Dzindzi
zwerbowa Ljubisz Sawicia Mausera i jego grup Pantery na wojn w Boni.
Karadzi czsto skary si, e Pantery byy gangiem zbrodniarzy. Natomiast
Arkan nigdy nie by zwizany z bezpiek serbsk, tylko z federaln w latach
1980tych i by zamieszany w zamachy na politycznych emigrantw.
Szeszelj zezna, e egzekucje w Srebrenicy wykonali najemnicy, Pajki,
wieloetniczna grupa w 10-tej Dywizji Sabotau VRS pod dowdztwem
Milorada Pelemisa, ale poza dowdztwem korpusu w VRS, na rozkaz
wywiadu francuskiego. Serbski wywiad raportowa, e Francuzi zapacili za to
Pajkom 2 mln DM. Pajki walczyy take w Zaire i byy wmieszane w spisek
zabjstwa Miloszewicia. Wadze Serbii aresztoway kilku z Pajkw w 2000 r.
za morderstwa 1200 Muzumanw, winiw wojennych w Srebrenicy, lecz po
obaleniu Miloszewicia 5.10.2000 roku, nowy reim zwolni ich. Kilku z Pajkw
zidentykowa zdyskredytowany wiadek MTK, Erdemowi. Nie aresztowano
tych ani dalszych czonkw grupy, tylko dostawali bez trudu paszporty na
cay wiat. Wilcoxon dziwi si te, e Erdemowi ponis lekk kar pomimo
przyznania si do zastrzelenia ponad 100 ludzi i dzi jest wolny: Ochrona, jak
maj ci ludzie wydaje si wiadczy, e s agentami obcych sub.
Szeszelj zdyskredytowa Miroslawa Deronjicia, oskaronego przed MTK,
a zarazem wiadka przeciw Miloszewiciowi w ukadzie zmniejszajcym kar:
Deronji popeni szereg powanych zbrodni przeciw Muzumanom podczas
wojny domowej i nawet zabi sw on. Szeszelj zezna te, e w 1991 r. naczelne
dowdztwo JNA skadao si z 1 Jugosowianina, 2 Serbw, 8 Chorwatw,
2 Sowecow, 2 Macedoczykw i 1 Muzumanina. JNA nie mogo wic by
zdominowane przez Serbw. Poza tym JNA kierowaa prezydentura federalna,
a nie prezydent Serbii, Miloszewi.
380

Inkwizycja w Hadze

Materiay rdowe
1. Christopher Black Letters [w] National Post 14.3.2002
2. Kosta C avos ki http://emperors-clothes.com/articles/cavoski/c-1.htm, c-2.htm,
c-3.htm i c-4.htm
3. Edward L. Greenspan This is a lynching [w] National Post 13.3.2002 www.
nationalpost.com/commentary/story.html?f=/stories/20020313/320951.html
4.Jared Israel i Nico Varkevisser Milosevic Trial Blows Up in Hague
Prosecutors Face 27.7.2002 http://emperors-clothes.com/milo/rade.htm
5. Ian Johnson The Judge as Prosecutor www.icdsm.org/more/days-i.htm 19.6.2002
6. Raymond K. Kent The Hague Tribunal, the Clinton Administration and the
Serbs [w] Dialogue (Paris), tom 5 nr 20, grudzie 1996, przedruk w http://
emperors-clothes.com
7. Paul Mitchell The Milosevic Trial: Key prosecution witness discredited 3.7.2002
www.wsws.org/articles/2002/jul2002/icty-j03_prn.shtml
8. Aleksandar Pavic Why is America promoting Hague inquisition? 8.4.2002
www.worldnetdaily.com/news/article.asp?ARTICLE_ID=27138
9. Huang Qiang Serbia: Hand Over President for a Dollar? [w] Beijing Daily
5.4.2002
10. Andy Wilcoxson, cykl relacji z MTK, www.slobodan-milosevic.org
11. Clinton, Other U.S. Ofcials, Accused of War Crimes against Serbs 22.4.2002
www.truthinmedia.org/Bulletins2002/4-2.html
12. Protected Witness Tanic [w] Freedom Association Special Bulletin nr 5,
15.5.2002
13. Transkrypcja z przebadania Markowicia przez Miloszewicia dnia 26.7.2002,
International Criminal Tribunal for Former Yugoslavia www.un.org/icty/latest/
index.htm
14. What Is My Offense? http://english.pravda.ru/main/2002/08/13/34454.html

mier Serbom, w imi faszyzmu i dolara. Przed natowskim trybunaem w Hadze,

Serb z prastarym symbolem jednoci serbskiej na plecach (CCCC = Samo Sloga Serbina Spaava = tylko zjednoczenie uratuje Serbw). Przewodniczy faszystowskie USANATO (KKK = Klu Klux Klan), z Kocioem katolickim (U ustaszy na konierzu) i
islamizmem (znak lilijki: islam uywa tylko symboli rolin).
381

Dodatek: Przemwienie Slobodana Miloszewicia w Hadze

30.1.2002 r.
tumaczy Piotr Bein
Slobodan Miloszewi: Trzy kamstwa razem wzite nie stanowi prawdy, tylko
wiksze kamstwo! Wszystkie trzy oskarenia1 maj wsplny wtek e uyj
wyraenia syszanego tutaj to jest trwajc wci zbrodni przeciw Jugosawii
i przeciw mojemu narodowi. To, co tu si dzieje jest oczywistym ogromnym
naduyciem wadzy celem spreparowania oszustwa historycznego, w ktrym ci, co
opowiadali si za zachowaniem Jugosawii maj by obcieni jej zniszczeniem,
ci co bronili kraju maj by oskareni o zbrodnie, natomiast ci, ktrzy ordowali
i dokonali secesji, popierajc separatyzm i terroryzm maj by uniewinnieni
poniewa stay za nimi siy, ktre chciay zapanowa nad Bakanami, aby mc
wykorzysta t strategiczn pozycj do wprowadzenia swojej wadzy gdzie indziej.
Syszelimy, e mwilicie Pastwo2 o trzech powizanych zdarzeniach.
Dlaczego autorzy tego tzw. planu, o ktrym mwi z tak pewnoci siebie, zdoali
poczyni zarzuty pod adresem Boni i Chorwacji dopiero po 10 latach? Ponadto
te pretensje s absurdalne i bezsensowne, gwnie dlatego, e caa polityka
Serbw, Serbii i moja osobicie odnonie Chorwacji i Boni koncentrowaa si
na pokoju, a nie na wojnie. Uylimy wszystkich naszych wpyww, by osign
pokj jak najszybciej.
Na samym pocztku koniktu w Chorwacji ordowalimy rozwizanie
polityczne. Na podstawie tej propozycji ONZ zaoyo strefy chronione
i sytuacja od razu si uspokoia. 24 marca 1992 r. nieyjcy ju przywdca
chorwacki, Tudman, przemwi do swego narodu z Placu Bana Jelaczicia [w
Zagrzebiu], mwic dosownie: Nie byoby wojny, gdyby Chorwacja jej nie
chciaa, ale sdzilimy, e to by jedyny sposb na uzyskanie niepodlegoci. Na
pewno nie byoby wojny, gdyby Chorwacja jej nie chciaa. Poza tym Serbia nigdy
nie braa udziau w tej wojnie. To by konikt wewntrzny.
Dlaczego Chorwacja chciaa wojny? Na pewno nie po to, eby nard
Chorwacji wykorzysta swe prawo do samostanowienia i secesji (np. Macedonia
powoaa si na to prawo i odczya si od Jugosawii), ale w celu wypdzenia
p miliona Serbw z Chorwacji z serbskiej Krajiny ktrzy od wiekw tam yli
na wasnej ziemi, a nie jako okupanci.
Chorwacka konstytucja mwia, e jest to kraj Chorwatw, Serbw
i innych zamieszkujcych tam narodowoci, a do czasu ustanowienia reimu
chorwackiego, ktry chcia wojny i przyzna to publicznie. Konstytucj zmieniono.
Serbowie stracili prawa i status wspistnienia w Chorwacji, wic wszczli bunt.
W tym czasie nawet niewielu w Serbii wiedziao, e Serbowie mieszkali w jakiej
czci Chorwacji.
382

Przemwienie Slobodana Miloszewicia w Hadze

Mwicie Pastwo o planie, wedug ktrego, z poparciem Niemiec, Chorwacja

zostaa przedwczenie uznana pod koniec 1991 r. bez czekania na rozwizanie
polityczne. To zapocztkowao konikt, do ktrego Serbia powtarzam
przyczynia si tylko niezwocznym szukaniem rozwizania pokojowego. Nawet
rzd Chorwacji nigdy nie oskary nas o ten konikt, a dzi sysz tutaj, e
mielimy jaki plan na ten temat?
Faktycznie by plan jasny plan skierowany przeciw pastwu, ktre,
powiedziabym, w tym czasie byo modelem dla europejskiego federalizmu.
Tym pastwem bya Jugosawia, w ktrej wiele narodw yo z powodzeniem
w federacji, na rwnych prawach, z moliwoci pomylnoci i rozwoju,
pokazujc caemu wiatu, e wspistnienie jest moliwe.
Cay czas walczylimy o Jugosawi, o zachowanie Jugosawii. Przecie
wszystkie fakty dowodz, e to, co mwi jest prawd. Tylko obecna Republika
Federalna Jugosawii zachowaa pierwotny skad narodowociowy. Nie byo
adnego wyrzucania ludzi od pocztku do koca kryzysu jugosowiaskiego.
Wszystkie inne republiki zmieniy skad etniczny. P miliona Serbw wyrzucono
z Chorwacji i wszyscy wiemy, co stao si w Boni, nie wspominajc innych czci
Jugosawii.
Dlatego twierdz, e to jest proces w zej intencji i absolutnie wrogi; proces
wytoczony w celu usprawiedliwienia zbrodni przeciw mojemu krajowi; proces
wykorzystujcy ten sd jako bro przeciw mojemu krajowi i narodowi.
Prosz popatrze na Boni-Hercegowin. Prbowalimy zapewni tam
pokj od samego pocztku. Co stao si z Planem Cutillero, ktry wszyscy
poparli? Muzumaski rzd w Boni odrzuci go za namow ambasadora USA
i konikt rozpocz si. Jak mona oskara Serbi o cokolwiek w Boni, skoro
dobrze wiadomo, e w prbach wykorzystania naszych wpyww dla zapewnienia
pokoju nie tylko poparlimy wszystkie propozycje pokojowe, ale te prbowalimy
pomc je wdroy? W 1993 r. w Atenach byo spotkanie, na ktrym podpisano
Plan Vancea-Owena. Wszyscy go podpisali. Pojechaem do Pale z [greckim
premierem] Mitsotakisem i byym prezydentem Jugosawii, Dobrica osiciem
i bylimy za przyjciem tego planu. Niestety, zosta odrzucony 3 lub 5 maja 1993
r. nie pamitam dokadnie. Nawet wtedy zainicjowalimy blokad Republiki
Serbskiej [w Boni-Hercegowinie], aby wymusi przyjcie planu. Taka bya rola
Serbii dy do osignicia pokoju. Cigle podkrelalimy, e jedyn recept na
zaprowadzenie pokoju w Boni bya rwnomierna obrona interesw wszystkich
trzech narodw Boni-Hercegowiny: Serbw, Muzumanw i Chorwatw. Ukad
w Dayton zakoczy si powodzeniem, bo taka recepta zostaa przyjta interesy
narodowociowe wszystkich trzech grup byy chronione w rwnym stopniu.
Teraz sysz, e na spotkaniu w Dayton miano dyskutowa o Kosowie. To
niedorzeczno. Rozmowy w Dayton zorganizowano po to, by zaprowadzi pokj
383

NATO na Bakanach

w Boni-Hercegowinie i nikomu nawet nie przyszo do gowy porusza temat

Kosowa. To bya wewntrzna sprawa Serbii i nikomu si nawet nie nio, e kto
sprbowaby umidzynarodowi t kwesti.
W aden sposb nie mona czy Serbii lub polityki serbskiej z adnym
rodzajem zbrodni. Szczeglnie nie mona prawnie czyni roszcze 10 lat po fakcie
do czego, czego nikt kiedykolwiek nie zarzuca nam nawet wtedy. Zyskalimy
jedynie szacunek i uznanie za ogromne wysiki Serbii i polityki serbskiej,
poczynione dla osignicia pokoju.
A propos Boni, czy wiecie Pastwo, e 70 tys. uchodcw muzumaskich
szukao w Serbii schronienia podczas koniktu w Boni? Czy mylicie Pastwo, e
kto uciekaby ze swego domu na te wanie ziemie, z ktrych przyszo zagroenie?
Ile osb uchronilimy od mierci, ilu z Pastwa zakadnikw wyratowalimy
z Boni od onierzy ONZ, nioscych pokj po pilotw i na ile ukadw
pokojowych nalegalimy i umoliwilimy je? W kocu najbardziej przyczynilimy
si do powodzenia rozmw w Dayton i wynikego pokoju.
To by pokj cakowity, zupene rozlunienie napi i wtedy... Opowiem
Pastwu, jak zaczo si w Kosowie. Z powodu istnienia planu opanowania
Bakanw, terytorium byej Jugosawii, zrobiono wysiki destabilizacji Kosowa
dokadnie wtedy, gdy wydawao si, e wszystko si rozwie w sposb pokojowy.
W listopadzie 1997 r. na Krecie odbyo si spotkanie na szczycie wszystkich
gw pastw i rzdw Europy poudniowo-wschodniej. Z wasnej inicjatywy
dyskutowalimy wtedy o wyeliminowaniu przeszkd i taryf, integracji w ramach
Europy poudniowo-wschodniej oraz o polepszeniu naszej wzajemnej wsppracy.
Przeprowadziem bezporedni rozmow z premierem Albanii, Fatosem Nano.
Rozmawialimy o normalizacji naszych stosunkw, wyeliminowaniu wiz i taryf,
rozwoju transportu i wizw handlowych i tak dalej. Fatos Nano i ja stanlimy
przed kamerami telewizji i wtedy on powiedzia, po dyskusji o wsppracy
i polepszeniu stosunkw wzajemnych, e Kosowo to wewntrzna sprawa Serbii.
To bya obietnica pokoju, pokojowego rozwizania tych wszystkich
problemw.
Ale jednoczenie by to alarm dla tych wszystkich mocarstw, ktre w dalszym
cigu dziaay przestpczo przeciw mojemu krajowi, prbujc wytrci
Jugosawi z rwnowagi i interweniowa, tak jak interwenioway. Miesic czy
dwa pniej otrzymalimy list od [ministrw spraw zagranicznych] Kinkela
[Niemcy] i Vedrinea [Francja], wyraajcy obawy o sytuacj w Kosowie.
Przez 10 lat od czasu, kiedy wedug Pastwa Serbia przeja wadz nad
swoim wasnym terytorium, nie byo adnych morderstw, wygna, pldrowania,
podpale ani aresztowa w Kosowie. Nie mielimy w Jugosawii ani jednego
winia politycznego ani jednego! Kosowo miao 20 gazet i innych wydawnictw
w jzyku albaskim, ktre mona byo kupi na kadym rogu. Ani jedno wydanie,
384

Przemwienie Slobodana Miloszewicia w Hadze

ani jeden egzemplarz nie by kiedykolwiek zabroniony. Albaskie partie polityczne,

nawet separatystw, dziaay bez przeszkd. Kto na tej sali powiedzia, e je
tolerowalimy. Nieprawda, nasz pogld by taki, e wszystko musi by dozwolone
oprcz przemocy.
Wtedy mocarstwa winne zniszczenia i okupacji Jugosawii zebray
kryminalistw w caej Europie Zachodniej i posay ich do Kosowa, aby zaoyli
organizacj terrorystyczn. Zaczli ataki terrorystyczne wiosn 1998 r. Zostali
wtedy zgniecieni. Jesieni 1998 r. byli cakowicie pokonani, oddajc caymi
ciarwkami przemycon bro.
W 1998 r. zabijali przewanie Albaczykw. Nie dysponuj dokadnymi
liczbami, bo nie wiedziaem, e bd mia szans dzi mwi. Zostaem
powiadomiony o dzisiejszym wystpieniu dopiero wczoraj i nie wiedziaem,
jaki bdzie temat. Wic nie mam wszystkich szczegowych danych, ale powiem
Sdowi, co mam. Dwa i p razy...
Claude Jorda: Panie Miloszewi, prosz pozwoli...
Slobodan Miloszewi: ...wicej Albaczykw ni Serbw zabili terroryci w 1998
r. Zabijali policjantw albaskich, listonoszy, leniczych, nawet rencistw tylko
dlatego, e otrzymywali emerytur od pastwa. Prbowali wzbudza terror
w sercach Albaczykw, a take zabija Serbw. Chronilimy naszych obywateli
zarwno Serbw, jak i Albaczykw od terroryzmu i skoczylimy t akcj jesieni
1998 r. Wtedy [wysannik USA] Holbrooke przyjecha z daniem zaoenia Misji
Werykacyjnej w celu stworzenia pretekstu ataku na Jugosawi.3
Pozwlcie Pastwo, e powiem....
Claude Jorda: Panie Miloszewi, prosz mi pozwoli zabra tylko minut. Bardzo
prosz. Tylko jedn minut. Nie odbior Panu Paskiego limitu czasowego, na
pewno dam go Panu. Nawet ten Trybuna Midzynarodowy, ktrego legalno Pan
kwestionuje, daje Panu moliwo penego wyraenia swojej racji. Przede wszystkim
wydaje mi si, e jest Pan gotw stan w procesie nawet dzi, jak si wydaje. To si
liczy Panu na plus. Jest Pan gotw. Ale musz powrci do... Prosz nie straci z oczu
kwestii, na temat ktrej dzi dyskutujemy. Nie jestemy Izb, ktra przeprowadzi
Pana proces. Dobrze rozumiemy, e Paska myl przewodnia jest wrcz przeciwna
e proces stanowi gnbienie Pana kraju. Syszelimy to i rozumiemy.
Byoby dobrze dla Pana, Panie Miloszewi, gdyby nie oszukiwa Pan siebie
odnonie Izby, ktra bdzie Pana sdzi. Ma Pan wydzielone tyle samo czasu, co
prokurator. Jako przewodniczcy tej Izby gwarantuj to. Prosz wic nie straci
z oczu tematu dyskusji.
Ma Pan tez, ktr prbuje Pan obroni i ma Pan do tego prawo i bdzie
mia Pan prawo. Musz jednak przypomnie Panu, e ta Izba Apelacyjna stoi
w obliczu wanego pytania proceduralnego. Moe ono nie by wane dla Pana,
ale jest dla nas, poniewa prbujemy chroni normy sprawiedliwej i rzetelnej
385

NATO na Bakanach

procedury. Chcielibymy wiedzie, czy yczy Pan sobie, aby Pana proces za
Kosowo odby si oddzielnie od procesu za Boni i Chorwacj, czy moe wolaby
Pan, by byy poczone w jeden. Rozumiem, e mgby Pan odpowiedzie na to
pytanie okrnie. Oczywicie pozwol Panu przemawia. Jest Pan oskaronym
o dobrym zdrowiu umysu i jasnoci mylenia. Dlatego prosz, by Pan sprbowa
i odpowiedzia na to pytanie. Z gry dzikuj. Oddaj Panu znowu gos.
Slobodan Miloszewi: Przede wszystkim to jest jedyny raz, kiedy mi nie przerwano,
pierwszy raz, kiedy mog co powiedzie i wykorzystam kad sposobno, by
zwrci si do publicznoci, mwic o zbrodni popenianej przeciw mojemu
krajowi. Nie robi tego z powodu procedury, bo procedura mnie nie interesuje,
tylko eby odeprze ataki na mj kraj i nard oraz biece zbrodnie przeciw nim.
Chciabym, aby publiczno wiedziaa, e po agresji...
Claude Jorda: Prosz poczeka, Panie Miloszewi. Rozumie Pan, e ma Pan duo
czasu do dyspozycji, ale wicej bdzie, kiedy zacznie si proces. To oczywicie nie
jest tematem dzisiejszej debaty. Ma Pan prawo kontynuowa. Ale przemawia Pan
do ludzi poza t sal sdow, Panie Miloszewi. Musz powiedzie Panu, e bdzie
mia Pan prawo przemawia do publicznoci. Spoeczno midzynarodowa
stworzya t rozpraw i na pewno zaley mi, aby wszystkie reguy stosowne
do powdztwa, do Pana i do cywilizacji byy przestrzegane. Dzisiejsza debata
dotyczy sposobu prowadzenia sprawy przed inn Izb. Nie zamierzam Panu
przerywa i odejm czas, ktry zabraem przerywajc. Prosz kontynuowa.
Slobodan Miloszewi: Chc podkreli, e kontynuowano zbrodni przeciw
mojemu krajowi. Najaktualniejsze morderstwo Serba w Kosowie, o ktrym
syszaem, miao miejsce w Boe Narodzenie biecego r.4 Ok. 350 tys. osb zostao
wypdzonych z Kosowa pod auspicjami ONZ, podczas gdy albaskie dziaania
terrorystyczne miay ochron ONZ. Od czasu wejcia tzw. si pokojowych ONZ
zgodnie z Rezolucj 1244 Rady Bezpieczestwa, by gwarantowa bezpieczestwo
osb i mienia kadego mieszkaca Kosowa, terroryci albascy wypdzili 350
tys. ludzi i spalili dziesitki tysicy domw. Niekiedy palili 50, 60, wszystkie domy
Serbw we wsiach na oczach wojsk [pokojowych ONZ]. To s w rzeczywistoci
wojska okupacyjne, ktre weszy [do Kosowa] pod sztandarem ONZ tylko po to,
by przez noc przeksztaci si w okupantw i sprzymierzecw terrorystw, ktrzy
zabili, okaleczyli i zarnli a tylu i spalili tak duo oraz w dalszym cigu to robi
nawet dzi. A [siy pokojowe ONZ] mwi, e nie wiedziay o tym.
Czy kto uwierzy, e wojska pokojowe nie wiedziay, i podpalono tam dziesitki
tysicy domw? Czy mona uszkodzi i zniszczy... od momentu przybycia wojsk
ONZ zniszczono 107 Serbskich kociow. Czy kto moe zniszczy ca cerkiew
i spali j bez zwrcenia uwagi wojsk ONZ? To jest czne dziaanie przestpcze
si, ktre popeniy zbrodnie przeciw Jugosawii razem z ma narkotykow
i albaskimi terrorystami w Kosowie nie tylko przeciw Serbom, ale wszystkim
386

Przemwienie Slobodana Miloszewicia w Hadze

innym nie-Albaczykom, nawet katolikom albaskim. Nawet Albaczykom, ktrzy

w jakikolwiek sposb np. pobierajc renty pokazali jak lojalno Republice
Serbii, swojemu pastwu.
To, co si tam dzieje jest praktycznie odrodzeniem polityki prowadzonej
przez Hitlera i Mussoliniego. To mwienie o Wielkiej Serbii5, ta domniemana
idea, ktra w rzeczywistoci nigdy nie istniaa, a jest poruszana tylko po to, by
zamaskowa tworzenie Wielkiej Albanii, dokadnie takiej, jak stworzyli Hitler
i Mussolini podczas II wojny wiatowej. Popatrzcie na ni wtedy i popatrzcie,
do czego si dy obecnie, co chc odebra Serbii, Czarnogrze i Macedonii,
jutro moe pnocnej Grecji, gdy stosunki grecko-tureckie ulegn napiciu pod
wpywem rozkazu od wsplnego wadcy.
To jest oczywista zbrodnia, a wtek przebiegajcy przez ni jest zbrodni
przeciw Jugosawii. Chc podkreli, e faszowanie faktw historycznych nie
jest jednak atwe. Nie jest atwe nawet wtedy, gdy te fakty s tylko znane wybranej
grupie ludzi, a wprost niemoliwe, gdy miliony, cae narody znaj prawd.
Z caym nalenym szacunkiem, prawdziwymi sdziami w tym procesie nie
jestecie Pastwo, Wy, ktrzy macie na sobie togi sdziowskie. Chc nimi by ci,
ktrzy zdecydowali mordowa dzieci w moim kraju, zainicjowali agresj NATO
i zrzucili 25 tys. ton bomb w cigu 78 dni, mordujc w wikszoci starcw, dzieci
i kobiety. To jest rola, jak by chcieli gra, ale nie bd mogli by sdziami.
Prawdziwymi sdziami tutaj s ludzie nie tylko Jugosowianie, ale ludzie
ze wszystkich pastw, ktrym droga jest wolno i rwno. Nie na darmo mamy
powiedzenie, e sd ludzi jest sdem Boga. Wszystkich nas oczekuje ten osd,
nie tylko mnie z ktrego prbuje si tu zrobi zbrodniarza, chocia zasuguj
zamiast tego na uznanie ale te Pastwo i pracodawcw Pastwa, szczeglnie
tych, ktrzy popenili zbrodnie przeciw mojemu krajowi.
Skoro chcielibycie, abym zada co od Pastwa, mam takie danie:
wypucie mnie. dam, bycie mnie uwolnili, bo Pastwo i cay wiat powinnicie
wiedzie ju, e nie uciekn przed walk o mj nard i kraj. Nie mam zamiaru
ucieka. Wizienie mnie tu w haniebnych warunkach po to, eby zabra mi
rwno w wyraaniu moich argumentw, nie suy honorowi tej instytucji nawet,
jeli byaby legalna, a wiecie Pastwo bardzo dobrze, e nie jest.
Bo gdybycie nie wiedzieli a nie mam na myli Pastwa w szczeglnoci,
tylko t instytucj wtedy przyjlibycie prob [do Sdziego] od bezinteresownych
doradcw [ac. amici curiae] o zasignicie opinii doradczej od Sdu
Midzynarodowego w sprawie legalnoci tego tu trybunau. Nie zasignlicie
jej, bo wynik byby przesdzony.
Podsumowujc stwierdzam, e takiego kryminalnego podejcia i prb
przedstawienia oary jako sprawcy - tak w stosunku do mojego kraju, narodu,
jak i mnie samego nie zanotowano jeszcze w historii. Tak mylc uwaam za
387

NATO na Bakanach

logiczne i sprawiedliwe uwolni mnie natychmiast. Nie uciekn i jestem gotw

doczy si do kadej z tutejszych debat, poniewa to jest ta bitwa, ktrej
z pewnoci nie mam obowizku podejmowa.
Przypisy tumacza:
1. Oskarenia o zbrodnie w Chorwacji, Boni i Kosowie.
2. Miloszewi nie uywa sowa Sd, bo nie uznaje trybunau za legalny.
3. Par miesicy pniej szef Misji Werykacyjnej w Kosowie, Amerykanin
William Walker, upozorowa 15.1.1999 r. wsplnie z Wyzwolecz Armi
Kosowa masakr w Raczaku, ktra miaa wyglda, jak czyn si serbskich.
Masakra przekonaa pastwa NATO do poparcia nalotw na Jugosawi.
4. Prawosawni Serbowie obchodz Boe Narodzenie w styczniu.
5. Zarzut NATO pod adresem Serbw.

388

Uchodcy
Nie moemy pomc w transporcie zwok. Nie bdziemy pomaga ludziom
w ich dziwnych obrzdach Kris Janowski, rzecznik UNHCR, o Serbach
boniackich opuszczajcych Sarajewo i nioscych trumny ze zwokami swoich
najbliszych zim 1996 r.
Przed rozpoczciem nalotw, nieliczni reporterzy pozostali w Kosowie
i Serbii mimo zakazu NATO. Ich raporty s wiarygodniejsze od ocjalnych.
Relacje uchodcw albaskich z Kosowa przekazywali ocjalnym reporterom
tumacze podstawieni przez suby dezinformacyjne WAK: sprawcami
apokaliptycznej sytuacji byli mundurowi Jugosawii. Midzynarodowa opinia wrzaa
z oburzenia nowym Holokaustem. Przepenione uchodcami pocigi pasaerskie
porwnywano do pocigw do Auschwitz. Media umiejtnie przygotowyway
naiwne spoeczestwa zachodnie na wzmoenie nalotw i inwazj ldow.
Setki tysicy uchodcw albaskich z Kosowa dotary do Albanii i Macedonii,
gdzie NATO i midzynarodowi wolontariusze nie nadali z zakadaniem obozw.
Trzeba byo zapewni wyywienie, wod, warunki higieniczne, pomoc lekarsk
i psychologiczn oraz czy rozdzielone rodziny. Okazao si to nieatwym
wyzwaniem dla pastw, ktre zaledwie kilka tygodni przedtem wybray si na
misj humanitarn z arsenaem wojennym kilkakrotnie wikszej wartoci ni
czny roczny dochd narodowy Jugosawii w najlepszych latach rozwoju.
Mao natomiast pisao si i pisze o losie uchodcw nie-Albaskich.
W wyniku nalotw NATO i pniejszego terroru w obecnoci misji pokojowej
NATO i ONZ, 350 tys. Serbw, Goranw, Romw i innych narodowoci (wcznie
z Albaczykami kosowskimi przeciwnymi separatyzmowi i tworzeniu Wielkiej
Albanii na szcztkach Jugosawii) wywdrowao z Kosowa, w wikszoci
do Serbii i Czarnogry. Pogromy alban skie w marcu 2004 r. zdziesitkoway
pozostajc garstk Serbw kosowskich.
W Kosowie miaa miejsce wiksza czystka ni wier miliona Serbw
wypdzonych z Chorwacji w 1995 r. w wyniku bestialskiej Operacji Burza, Setki
tysicy Serbw wypdzono przedtem z Chorwacji i Boni zastraszeniem, walkami
i represjami. O tym nasze rodki przekazu nie pisz, a jeli ju, to stronniczo.
Komisariat
Komisariat ds. Uchodcw Republiki Serbii alarmowa w swym biuletynie
z padziernika 1993 roku: W ostatnich tygodniach, konsekwencje blokady
naoonej na Federaln Republik Jugosawii przez spoeczno midzynarodow
nabray dramatycznych proporcji. Inacja, bezrobocie, niskie dochody, oglny
brak wszelkiego rodzaju ywnoci, lekw, materiaw higieny, paliw itd.
doprowadziy ludno do skraju przeycia. Los 495 tys. uchodcw w Republice
Serbii zalea dotychczas od sytuacji miejscowej ludnoci, ktra przyja 95%
uchodcw na zasadzie gociny.
389

NATO na Bakanach

Pozostae 5% yo w byych szkoach, sierocicach, koszarach, hotelach,

barakach byych placw budowy itp. Przez pierwsze 5 miesicy 1993 r. budet
Komisariatu wynosi ok. 6 mln USD na miesic. W czerwcu podwoi si, by
nastpnie spa do ok. 4 mln USD na miesic. Wypadaoby wic 8 USD na
uchodc na miesic. Do tego zagraa wzrost zachorowalnoci: zapomniane od
dawna choroby takie, jak grulica, tyfus, ropny tyfus, zapalenie mzgu, biegunka,
zakaenie jelit itd. rozpowszechniaj si. Gd i zimno tylko pomno ilo
osb cierpicych na te i inne choroby. Z Boni-Hercegowiny przybyo 265 tys.
uchodcw, z Chorwacji 190 tys., ze Sowenii i Macedonii 40 tys. Najwicej, bo
82% byo Serbw. Muzumanie stanowili 7%, a Chorwaci i inne narodowoci 9%.
Dzieci i modzie do 18 lat stanowili a 42% ogu uchodcw.
Z rozpoczciem roku szkolnego, zabrako dla nich podrcznikw, przyborw
i pomocy klasowych. Osb powyej 60 lat byo 14%. Wrd dorosych 85%
stanowiy kobiety. Poprzedniego lata, ponad 1000 najbardziej potrzebujcych
dzieci spdzio lato w uzdrowisku nad Adriatykiem, dziki darowinie 11 tys.
USD z UNHCR i UNICEF oraz 20 tys. DEM z ICRC i Czerwonego Pksiyca.
Jedna bomba natowska kosztuje znacznie wicej.
Raport Komitetu USA ds. Uchodcw (United States Committee for
Refugees, USCR) w tym samym czasie okreli sytuacj podobnie. W Serbii
i Czarnogrze byo cznie ponad 0,6 mln uchodcw. Sankcje naoone na
Jugosawi uniemoliwiay UNHCR bezporedni pomoc materialn, jak w
Chorwacji i innych pastwach, dla rodzin, ktre przyjy ok. 95% z ponad 600 tys.
uchodcw. System opieki zdrowia, na ktrym polegaj uchodcy i ludno zaama
si, zdaniem reprezentanta wiatowej Organizacji Zdrowia w Jugosawii.
Pracownicy organizacji pozarzdowych w Serbii i Czarnogrze powiedzieli
USCR, e gwna przyczyna problemu ley w niemal zupenym braku pomocy
humanitarnej z zagranicy, spotgowana mizern obecnoci organizacji
pozarzdowych: podczas gdy organizacje te tylko zaniedbay obecno w
Jugosawii, rzdy USA i innych pastw wyranie sprzeciwiy si pomocy dla
uchodcw i ludnoci w Serbii i Czarnogrze.
USCR: Ponad 600 tys. uchodcw w Serbii i Czarnogrze jest oar wojen,
ktre narodowi ekstremici rozptali w Chorwacji i Boni. Pod tym wzgldem nie
rni si od setek tysicy uchodcw, ktrzy schronili si w do pozostaych republik
byej Jugosawii. Tylko dlatego, e s w Serbii i Czarnogrze, a wikszo jest
Serbami, organizacje i rzdy ich zignoroway. Gdy sankcje odbijaj si ciko na
Serbii i Czarnogrze, uchodcy w tych dwu republikach stawiaj czoa trudnociom
ekonomicznym daleko gorszym od tych w innych miejscach azylu w regionie.
Komisariat raportowa otrzymanie w sierpniu 15 ton oleju jadalnego (30 dkg
na uchodc), 50 tys. puszek misnych i rybnych (puszka na 10 uchodcw), 200
ton mki (4 kg na osob), 5 ton soli i jeszcze mniej fasoli i poywek dla niemowlt.
Lepiej ni w Auschwitz, ale na pewno aden uchodca od tego nie przyty.
390

Uchodcy

Podczas gdy rzdy i organizacje tzw. pozarzdowe (faktycznie uzalenione

od rzdw) gray polityk kartami losw setek tysicy niewinnych ludzi, nie
brakowao zainteresowania losem serbskich uchodcw z niezalenych grup za
granic. Delegacja szwajcarskiej organizacji Causes Communes przywioza 15
ton ywnoci, lekw i rodkw higienicznych dla miasta Tutin, przyjwszy na
swym walnym zgromadzeniu deklaracj przeciw sankcjom. Komisariat przyj
we wrzeniu 1993 r. dwie inne delegacje ze Szwajcarii, po jednej z Chin, Belgii,
Grecji, Szwecji, Austrii i USA. Wizyta ze Wsplnoty Europejskiej wznowia
umow o zaopatrzenie w paliwo, a uzgodnienia z UNHCR miay zapewni 24
tys. ton paliw na ogrzewanie dla uchodcw 88 kg na osob na ca nadchodzc
zim. Komisariat przewidywa trudnoci z transportem i rozprowadzeniem paliw.
We wrzeniu 1993 r. Komisariat uczestniczy w spotkaniach za granic. Bra
udzia w zjedzie krajowych czonkw Midzynarodowego Komitetu Czerwonego
Krzya (ICRC) i zjedzie Serbskiego Funduszu Humanitarnego we Frankfurcie.
Odwiedzi take swych najbardziej potrzebujcych podopiecznych w dwu
szpitalach i jednym sierocicu. ICRC ponownie uznao wkad jugosowiaskiego
Czerwonego Krzya (26.8.1993) po raz kolejny od zaoenia w 1876 r. Nigdy
nie brakowao okazji do humanitarnej pomocy na Bakanach. Ale najwiksze
wyzwanie miao dopiero przyj.
Raport UNHCR (18.8.1999), organizacji pomocy humanitarnej ONZ
stwierdzi, e 770 tys. uchodcw, wysiedlonych i wymagajcych opieki spoecznej
w Serbii i Czarnogrze, nie liczc Kosowa, wkrtce potrzebowaoby dostaw
ywnoci. Wci panowaa oglna zapa gospodarki z powodu wieloletnich
sankcji. Konikty od 1993 r. w Chorwacji, Boni i Kosowie powanie pogorszyy
sytuacj. Wzroso bezrobocie, spady dochody pastwa, powikszyy si potrzeby
opieki spoecznej. Nieliczni, ktrzy pracowali i otrzymywali przecitn pensj 55
USD na miesic, z trudem pokrywali podstawowe wydatki na ywno. 2-3 mln
osb yo na lub poniej granicy ubstwa. Produkcja mki w 1999 r. spada o ok. 30%
w wyniku zmniejszonych zasieww, zej pogody i braku nakadw na rolnictwo.
W tej sytuacji, bez pomocy midzynarodowej, w zimie nastpia tragedia
dla 140 tys. osb wysiedlonych z Kosowa, 330 tys. spord 500 tys. uchodcw
z Boni i Chorwacji, 300 tys. starszych i wymagajcych opieki. Kada z tych
osb potrzebowaa miesicznie racj UNHCR: 12 kg mki, 1 l oliwy, 1 kg fasoli, 1 kg
cukru i 150 g soli. Problem zaopatrzenia w paliwa by gorszy ni zim 1993-1994.
Zimny prysznic
W reportau z najbardziej niebezpiecznego miejsca na Ziemi latem 2002 r.
Scott Taylor wyla zimny prysznic na entuzjastw ingerencji USA, NATO i ONZ
na Bakanach. Oswobodzenie Kosowa przez NATO stworzyo nastpny kryzys
humanitarny: Podczas gdy 800 tys. uchodcw albaskich powracao do domu za
wojskami NATO po ustaniu batalii, ponad 200 tys. Serbw i innych miejscowych
391

NATO na Bakanach

mniejszoci ucieko na pnoc. Wikszo z nich to Serbowie, ktrzy trali do

Jugosawii pod rzdami byego prezydenta Slobodana Miloszewicia, a zachodnie
rodki przekazu w wikszoci nie wiedz o ich losie. Do dzi wikszo z nich
przebywa w zatoczonych orodkach dla uchodcw w caej Serbii.
Raport UNHCR w kwietniu 2002 roku: przewaajca wikszo Albaczykw,
ktrzy uciekli podczas kryzysu kosowskiego powrcia do domw, bez problemw
bezpieczestwa osobistego. Kwestii nie rozwizano rwnie zadowalajco dla
mniejszoci: Nie-Albaczycy pochodzcy z Kosowa w dalszym cigu stoj
w obliczu powanych niebezpieczestw, ktre zagraaj ich yciu i podstawowym
prawom, wci jeszcze zmuszajc niektrych z nich do opuszczenia prowincji.
Los ok. 230 tys. uchodcw kosowskich w Jugosawii pozostaje kwesti
nierozwizan. Brak negocjacji o ich powrocie zachwia poparcie dla
prezydenta Kosztunicy. Przed wyborami do parlamentu Kosowa w padzierniku
2001 roku, UNMIK wynegocjowa prbny projekt z Nebojsz Czowiciem,
specjalnym wysannikiem Jugosawii w Kosowie. Okoo stu rodzin serbskich
miao pozwolenie na odbudow domw w zachodnio-kosowskiej dolinie Osojane.
W zamian Czowi i Kosztunica mieli przekona Serbw do wzicia udziau
w wyborach w Kosowie, rozpisanych przez ONZ. Wynik by dramatyczny.
Rozpoczynajc budow pod koniec sierpnia nie byo szans ukoczy nawet
podstawowych schronisk przed zim. Przy minimalnej pomocy ONZ i Belgradu
rodziny spdziy zim w namiotach UNHCR. Hiszpaska piechota wyznaczona
do ich ochrony ya podobnie, czsto poniej 20 stopni mrozu. Hiszpanie zyskali
za to szacunek Serbw. Rzecznik grupy, Wlastimir Wukowi: Gdyby nie onierze
hiszpascy, nikt z nas nie mgby zosta w Osojane. Ani jedna rodzina serbska
nie zrezygnowaa i nie poddaa si.
Taylor by w serbskiej enklawie wiadkiem najgorszych w prowincji
warunkw. Rodziny mieszkay w szaasach 2 x 3 m ze sklejki, czekajc na
ukoczenie domw, otoczeni niezwykle wrogimi Albaczykami. Nie mog
oczekiwa pomocy z miejscowej administracji. Zdominowany przez Albaczykw
parlament kosowski zaj bardzo wyrane stanowisko wobec powracajcych
Serbw. W 2002 r. minister rodowiska i planowania przestrzennego a zarazem
kuzyn dowdcy TMK, Ethem Czeku, ostrzeg, e Serbw prbujcych powrci
do Kosowa bez pozwolenia ONZ odeprzemy si ognia, jeli zajdzie potrzeba.
Wukowi, 64-letni emerytowany nauczyciel nie ma zudze: Kiedy
wyjechalimy w 1999 roku, oni tu weszli i zniszczyli wszystko, co mielimy i zatruli
studnie, abymy nie wrcili. Jeli midzynarodowe siy wycofaj si z Kosowa, my
bdziemy musieli wycofa si z nimi. Everett Erlandson, emerytowany policjant
z Chicago na subie w UNMIK: Gdy obcokrajowcy wyjad, oni zabij wszystkich
Serbw, ktrzy pozostan. Oni tego nie mwi w gniewie, tylko stwierdzaj fakt.
Gdzie s mczyni?
Podczas, gdy setki tysicy uciekay, rzekomo przed siami Miloszewicia
po rozpoczciu nalotw przez NATO w 1999 roku, tajny urzdnik w rzdzie
392

Uchodcy

niemieckim stwierdzi: Federalny rzd [Niemiec] zna prawdziwe przyczyny

ucieczki ludnoci i cynicznie gra na wykalkulowanej tragedii uchodcw w
rejonach przygranicznych Kosowa w celu utrzymania obrazu wysiedle i czystek
narodowociowych [] Wedug wewntrznego rozpoznania ministerstwa obrony
[Niemiec] przyczyny uchodctwa s mniej wicej rwno podzielone midzy:
- Akcje wojska i policji jugosowiaskiej, czciowo wywoane atakami i
strzelanin oddziaw WAK udajcych cywilnych Albaczykw kosowskich.
onierze jugosowiascy przyapani na rabunkach niezwocznie staj przed sdem.
- Ataki i bombardowania NATO.
- Brak wody pitnej niemal we wszystkich miastach Kosowa i oglne zniszczenie
w konsekwencji bombardowa.
- Obawa przed dostaniem si w wymian ognia midzy WAK, armi jugosowiask
i NATO.
- Cige goszenie paniki i zgrozy przez ok. 100 maych pirackich stacji
krtkofalowych WAK i NATO oraz albaskich, rozmieszczonych w grach, w
dodatku do propagandy WAK przez Radio Tirana.
- Grasujce bandy mai albaskiej, ktra za pomoc broni skradzionej w czasie
wojny domowej w Albanii wymusza pienidze, przeszukuje opuszczone domy i
upi je z przedmiotw wartociowych.
- Grasujce bandy wielonarodowociowe zbiegych winiw i dezerterw armii
albaskiej i jugosowiaskiej, ktrzy czsto nosz zdobyczne mundury armii
jugosowiaskiej do woli opatrzone emblematami WAK, ktre mona dosta na
kadym targu.
- Maruderskie oddziay WAK, ktre ogosiy pobr wojskowy i zmuszaj kadego
zdolnego do suby wojskowej mczyzn do doczenia si, a stawiajcych opr
traktuj niezwykle brutalnie. Zwalniaj ludzi jedynie po zapaceniu okupu i
przysidze pod groz krwawej zemsty, e ci skami rodzinie i prasie, i zostali
zmaltretowani przez Serbw.
- Zapowiedzi WAK i NATO o nieuniknionej i bliskiej inwazji ldowej.
Korespondenta Reutersa, ktry spdzi 2 dni z oddziaami WAK
poinformowano, e co dzie do WAK zaciga si do tysica uchodcw. Jeden
z ocerw przyzna si reporterowi, e WAK si werbowa mczyzn w wieku
wojskowym. Uchodcy potwierdzili, e WAK zatrzymywa ich przy blokadach
drg i zmusza do doczenia si (BBC News 8.4.1999).
CNN podawao od czasu rozpoczcia nalotw NATO, e jedynie kobiety,
dzieci i starsi uchodz z Kosowa, bo mczyzn w wieku 14-70 lat zabierao wojsko
serbskie i przepadli. Witryna Bad Serb Club (Klub Zych Serbw, www.computecint.com/bsc) opublikowaa zdjcia z CNN, na ktrych oznaczya czerwonymi
kropkami postacie mczyzn w ww. wieku: Departament stanu znowu nie mwi
prawdy, a CNN manipuluje prawd. Na CNN wida zawsze wicej kobiet i dzieci,
393

NATO na Bakanach

bo kamery s zawsze w nie wycelowane (taktyka propagandowa USA). Kada

Albanka kosowska ma co najmniej 6-8 dzieci, wic reprezentuj wikszo. W
kulturze albaskiej kobiety i mczyni trzymaj si osobno i nie podruj razem.
Kamery unikaj obrazw mczyzn. Niektrzy sprawni mczyni zostali w Kosowie
i przyczyli si do terrorystycznej organizacji WAK, tak jak twierdzili cay czas
Serbowie. Na pewno niektrych aresztowano, ale co zrobili, e na to zasuyli?
Niezaleny reporter zapyta Albank w kolejce do rejestracji na posterunku
policji w Skopje, czy siy serbskie wyrzuciy j z Kosowa? Przyciskajc
4-miesiczne dziecko do piersi, bya zaskoczona pytaniem: Nie byo adnych
Serbw. Ucieklimy przed bombami.
W Orodku Czerwonego Krzya w Tetowie w Macedonii dyurni mieli
trudnoci z logik relacji Kucu i Enes: armia serbska zaatakowaa wie Kotlin
o 5 rano, poszc modych Albaczykw. Widzieli spod lasu jak kobiety i dzieci
odwieziono ciarwkami. Serbowie podpalili wiosk. Enes mia inn wersj dla
drugiego dyurnego par minut pniej. Serbowie spdzili starszych Albaczykw
do lasu, a modzi uciekli. Bya 5 po poudniu, a nie rano. Nastpnie uciekinierzy
szli noc 30 km ku granicy macedoskiej przez gry, by zarejestrowa si
jako uchodcy, ktrym wojna zniszczya domy. Relacje brzmiay jak typowa
tragedia wskutek serbskiego rozboju, a dyurna wymienia znaczce spojrzenie
z tumaczem, wskazujc na bielutkie adidasy na nogach Kucu: Nie wygldaj na
takich, co szli 30 km.
Uchodcy stali si tragicznymi oarami pomyek pilotw NATO, ktrzy
widzieli z wielkiej wysokoci pojazdy wojskowe si Jugosawii w konwojach.
Niecay kilometr od miejsca, gdzie NATO zbombardowao przez pomyk
uchodcw albaskich, samoloty zaatakoway obz uchodcw serbskich. 4
Serbw zabitych, w tym 1 dziecko. Serb wysiedlony z Chorwacji w 1995 roku,
ktry jak wielu innych otworzy swe drzwi, aby przyj albaskich uchodcw
z Kosowa: Karmilimy ich. Opiekowalimy si ich dziemi i dawalimy ubrania,
a teraz prosz popatrzy, co NATO nam robi.
Sierota Arseme
Nie wiadomo, czy bya to take manipulacja, tym razem dzieci. BBC News
(21.5.1999) i witryna rzdu brytyjskiego zamieciy (niezalenie?) rysunki dzieci
uchodcw z Kosowa, rwnie wstrzsajce, jak opowieci dorosych. Jeli rysunki
nie kami, haba siom serbskim. Natomiast jeli zostay wymanipulowane
wykorzystujc psychologi dzieci, s dowodem kolejnej zbrodni natowskiej
propagandy.
BBC News (21.5.1999) zamiecio reporta z obozu dla uchodcw w
Macedonii. Dzieci opowiedziay swoje wojenne przeycia farb i kredkami z
inicjatywy albaskiego nauczyciela z Kosowa imieniem Osman, ktry by
zmuszony ucieka, by ratowa ycie. Prace 130 dzieci w wieku od 9 lat, wystawiono
w macedoskim miasteczku Tetowo. Wedug artykuu, najbardziej wstrzsajce
394

Uchodcy

s prace 12-letniego chopca imieniem Arseme Deder, ktry narysowa scen

mierci swego ojca (17.4.1999). Chce, aby wiat wiedzia, co Serbowie zrobili w
Kosowie. Rysunek pt. masakra mego ojca pokazuje rodzin Arsemego otoczon
przez onierzy. Rzekomo wtedy odprowadzili jego ojca. Arseme usysza strza,
a pniej krewni znaleli okaleczone ciao. Poszedem na pole, gdzie zabili ojca.
Jeli podnisbym troch gow, zobaczybym go, powiedzia Arseme. Dobrze, e
nie podniosem, bo gdybym go zobaczy, take bym umar.
Wystaw rysunkw dzieci zorganizowao rwnie ministerstwo spraw
zagranicznych Zjednoczonego Krlestwa i gazeta Express. Inicjatorem
wystawy by rwnie czowiek imieniem Osman, pochodzcy z Brenicy, o
nazwisku Mejzinolli. Brak tam rysunku Arseme, wic byc moe chodzi o inn
grup. Witryna rzdu brytyjskiego: artysta Mejzinolli zaj dzieci 6 do 9-letnie w
macedoskim obozie w Neprostino dla uchodcw albaskich z Kosowa wiosn
1999 r. rysowaniem scen z wasnej woli, dla wyraenia przey. 10 z 24 rysunkw
pokazuje map Kosowa, a dalsze kilka nosi nazw prowincji, co wiadczyoby
o silnych uczuciach narodowociowych wrd tak modej grupy. Jeden rysunek
wyrnia si, przedstawiajc twarz onierza WAK w berecie z insygniami UK.
Niemile widziani
Aby sprosta rzekomo niespodziewanemu kryzysowi w obozach,
kilkadziesit tysicy uchodcw albaskich rozwieziono do Grecji i Turcji.
Dalsze kilkadziesit poleciao do baz wojskowych w krajach NATO. Niektrzy
uchodcy mieli nawet frajd przejadki do Kanady i Australii, inni do baz
USA w tropikach. Wyjaniono podatnikom, e to tylko tymczasowo, do czasu
przywrcenia pokoju w Kosowie. Uchodcom spodobao si poza Kosowem,
o ktre tak zaciekle walczyli. Ich miejsce zajli Albaczycy z Albanii, przynoszc
takie naleciaoci kulturowe jak kompletne lekcewaenie przepisw drogowych,
umiowanie rzch z Zachodu bez tablic rejestracyjnych i odzysk zawartoci
pustych mieszka i domw serbskich i romowskich.
Po przybyciu pierwszych Albaczykw z Kosowa do Kanady (4.5.1999),
witryna Truth in Media otrzymaa list od Kanadyjczyka, ktry oglda to
w telewizji: To mieli by pokrzywdzeni, ktrzy rzekomo spdzili cae tygodnie
chowajc si w grach przed serbskimi zabijakami i czycicielami etnicznymi.
To mieli by uchodcy, ktrzy niemal umierali z godu i piekli si w socu.
Wyszli z samolotu w lepszych ubraniach ni wielu znanych mi Kanadyjczykw, z
licznymi torbami bagaowymi wysokiej jakoci. rodki przekazu zapowiedziay,
e przyjedzie niewielu mczyzn. Ja liczyem i byo wicej mczyzn ni kobiet
modzi, zdrowi mczyni ze zotymi piercionkami (a podobno Serbowie je
ukradli?) i w drogich butach, ktre na pewno nie wykazyway ladw bota i
zuycia. Te ubrania nie mogyby by im darowane niedawno, bo skd sponsorzy
znaliby rozmiary kadej osoby? Dzieci wyglday jak laleczki nie do uwierzenia,
395

NATO na Bakanach

a niektre kobiety miay wymylne fryzury. Powiedziano Kanadyjczykom, eby

nie zadawali zbyt wielu pyta tym biedakom, bo przecie tyle przeszli. Chyba
mojej kochanej Kanadzie grozi przeobraenie si w WAKanad. Nikt nie pyta i
nikomu nie zaley, dlaczego przyjmujemy czonkw WAK?
Truth in Media: Dobre wieci o przyjciu wakowcw do Kanady: nie bd
popenia zbrodni w Kosowie. Ze wieci: Kanada wkrtce si przekona, jak podli
s niektrzy z tych terrorystw.
W sierpniu 1999 r. rzd australijski prbowa zachci uchodcw
kosowskich do powrotu. W Australii byo wtedy 2,5 tys. z 4 tys. uchodcw
albaskich przyjtych w maju. Minister imigracji Philip Ruddock obieca
kademu dorosemu uchodcy 3 tys. dolarw australijskich i kademu poniej
18 lat 500 dolarw, jeli wyjad. Pienidze miay pomc w odbudowie
interesw i domostw. Rzd federalny chcia przekaza uchodcw jurysdykcjom
prowincjonalnym. Zapowiedziay one, e nie bd rozpuszcza przybyszy
darmowymi kartami telefonicznymi i komunikacji miejskiej. Tak wic podatnik
australijski zapaci za przywz Albaczykw, potem cierpia od nich zniewagi
znane Serbom kosowskim (np. ataki seksualne na obywateli Australii), a w kocu
przyszo im przekupywa Albaczykw, by si wynieli.
Ok. 100 uchodcw albaskich w Australii poszo na strajk godowy w kwietniu
2000 roku, gdy wadze zaczy deportacj ok. 500 uchodcw po wyganiciu
wiz. Departament imigracji owiadczy, e wizy wygasy i uchodcy pjd do
wizienia w oczekiwaniu na rozpraw. UNHCR orzeko, e mog bezpiecznie
wraca, za wyjtkiem wiadkw zbrodni serbskich i osb mieszkajcych na
terenach zdominowanych przez Serbw. Ruddock: Jestem pewien, e nie maj
co si obawia przeladowa w porwnaniu z innymi Albaczykami kosowskimi.
Uchodcy twierdzili, e Kosowo jest zbyt niebezpieczne. Jeden z nich, Ali Jahiu
powiedzia, e bd godowa, a zmusz Australi do przeduenia wiz.
W Kanadzie wynika obawa, e wraz z tysicami uchodcw przywiezionych
samolotami z Bakanw w maju 1999 roku, przemycia si albaska maa
i choroby zakane. Zaogi transportw lotniczych, suba zdrowia i ochotnicy
pracujcy wrd uchodcw albaskich zarazili si grulic. Agencja France
Presse z Vancouveru (25.8.1999): Krlewska Kanadyjska Policja Konna
(RCMP) podejrzewa, e z uchodcami przyjechali albascy maozi. Mog
wstpi w szeregi zorganizowanej przestpczoci i prowadzi dziaalno w handlu
narkotykami stwierdzi dyrektorat wywiadu kryminalnego RCMP (6.5.1999).
Nie wspomniay o tym wiodce dzienniki ani stacje telewizyjne. Rzecznik RCMP,
Gilles Moreau: Za kadym razem, kiedy ludzie przybywaj do Kanady zza granicy,
chcemy zapewni powzicie wszelkich potrzebnych krokw dla oceny potencjalnych
niebezpieczestw. Mniej ni 900 z ponad 7 tys. uchodcw z Kosowa przyjtych
tymczasowo do Kanady powrcio do ojczyzny do koca sierpnia 1999 r.
396

Uchodcy

Pomoc dla mai

W USA przebywaj dziesitki tysicy nielegalnych emigrantw albaskich,
w tym maozi i poplecznicy WAK. Komentarz redakcji Truth in Media: gdy ci
uchodcy staj si pasoytami, nie mwic o wakowcach, zachodni podatnik
powinien domaga si od swego rzdu tego, co wikszo ludzi robi z pasoytami
zniszczy je, co w jzyku imigracyjnym czyta si DEPORTOWA.
Holender Herman de Tollenaere (21.1.2000) zebra informacje z prasy
woskiej. Premier Massimo DAlema zdoa przekona wosk opini publiczn
do nalotw na Jugosawi za pomoc Operacji Tcza. Wsplnymi siami rzdu
i sektora prywatnego miaa ona pomc uchodcom albaskim. Zamiast oar
nalotw, telewidzowie woscy ogldali, jak ich onierze karmi uchodcw.
Za kadym razem, gdy premiera pytano krytycznie o wojnie, odpowiada
dumnie o misji humanitarnej. 20.1.2000 roku, policja woska z polecenia radnej
Danieli Rinaldi w miejscowoci Bari aresztowaa 4 z gwnych organizatorw
Operacji Tcza: Massimo Simonelli, szefa operacji w Albanii, sekretarza ministra
stanw wyjtkowych kierujcego operacj i dwch innych urzdnikw.
Dochodzenie wszczto latem 1999 roku, kiedy niemiecka gazeta doniosa
o 914 kontenerach z ywnoci gnijc w porcie Bari. Wkrtce potem woska
tygodniwka Panorama pokazaa lm rzeczywistego uchodcy albaskiego
w obozie Vlore w Albanii. Film nakrci on tu przed przekazaniem obozu
wadzom Albanii przez Wochw. Setki uzbrojonych albaskich kryminalistw
rabowao obz pod obojtnym okiem armii woskiej. Obz otwarto na danie
Woch, celem niedopuszczenia uchodcw do Woch. Podczas nalotw NATO na
Jugosawi wielkie iloci pomocy nie dotary do obozu, bo wojsko uywao port
w Durres i lotnisko w Tiranie na okrgo. Dochodzenie odkryo powizania midzy
wadzami woskimi a szefem mai albaskiej Rami Isu, ktry systematycznie
zbiera swj udzia z pomocy humanitarnej. Organizatorzy Operacji Tcza
zniszczyli dokumenty darowizn dla Isu i zastpili je faszywymi.
Na Zachodzie
Przestpcy pochodzenia albaskiego zalali Europ i znaleli sobie miejsce
w przemyle seksualnym. S zdecydowani na najwiksz przemoc. Kadiu
przywiz Rumunk Ann do Londynu w czerwcu 2001 roku, kiedy miaa 15
lat. Obiecywa nowe, wsplne ycie. Bya ju wtedy sprzedana po raz drugi, po
prostytucji w Skopje i Neapolu. Po miesicu, Kadiu zmusi j do pracy w saunach.
Kadiu odwozi j rano i zabiera wieczorem, do 12 godzin pniej powiedzia
Chris Bradford, szef grupy ds. klubw i nierzdu w policji londyskiej.
Pracowaa 7 dni na tydzie: Kadiu zarabia tyle na sutenerstwie, co mgby
zarobi handlujc narkotykami. Ucieczka od Kadiu nie bya atwa: Powiedzia
jej, e jeli pjdzie na policj, oddadz j z powrotem. Bya w pastwach, gdzie
policja jest skorumpowana (Guardian 23.12.2002).
397

NATO na Bakanach

Bradford postawi Kadiu i Ethemi pod obserwacj, co skoczyo si

aresztowaniem 3.12.2001 r. Rewizja znalaza 24 g kokainy i 30 tys. funtw.
Kadiu dosta 10 lat wizienia, a Ethemi 6,5 lat. Bradford: Nawet nie syszelimy
o Albanii 10 lat temu. Wikszo Albaczykw w Londynie przestrzega prawo.
Tylko mae grupki przybye w ostatnich latach sprawiaj policji tyle kopotu,
co stare sieci przestpcze Turkw i Kurdw w handlu heroin. Policja napotyka
ogromne trudnoci w prbach inltracji gangw albaskich, ktre dziaaj
w maych grupach zobowizanych do milczenia. Oceny zagroenia stwierdziy,
e wielu albaskich przestpcw przyjechao pracujc dla grup tureckich, a teraz
nadszed czas przej turecki handel setkami ton heroiny. Albaska maa rozwija
si w najwikszych miastach Zjednoczonego Krlestwa. O jej sile wiadczy
zapanowanie nad ma mediolask po 2-letniej walce. NCIS, Pastwowa Suba
Wywiadu Kryminalnego: potencja rozwojowy jest wysoki. Albaskie gangi s
szczeglnie silne we Woszech, szczeglnie w przemycie ludzi i w prostytucji.
Nie mamy tu jeszcze porwnywalnego poziomu dziaalnoci. Niektre dane
wywiadowcze sugeruj, e gangi przejmuj wadz nad zniewalaniem kobiet w
Soho, dzielnicy seksu.
Problem wzrs od tego czasu. NCIS, ostrzeg w 1999 roku, e albaskie
gangi zorganizowanej przestpczoci przybd do Anglii po usadowieniu si
w Niemczech, Szwajcarii, Grecji i Woszech. Raport NCIS z 2003 r. potwierdzi
przewidywania. Gangi etnicznych Albaczykw zdoay zyska pozycj
powanego dostawcy heroiny w kilku miejscach UE, w tym w Szwajcarii,
Woszech i czciach Skandynawii. Nie odgrywaj decydujcej roli w imporcie
heroiny do Zjednoczonego Krlestwa lub handlu hurtowym. Natomiast niektrzy
etniczni albascy przestpcy su jako ochrona lub pomocnicy tureckich grup
przemytniczych, na wzr ustalony w krajach Europy, gdzie etniczni Albaczycy
opanowali handel heroin. Potencjalne zagroenie od nich w Zjednoczonym
Krlestwie uwaa si wic za powane, www.ncis.gov.uk/ukta/2003/threat03.asp.
NCIS ogasza na pocztku marca 2005 r. 6 posad w Kosowie, a w adnym innym
miejscu za granic, chocia wadze brytyjskie bior udzia w midzynarodowych
programach walki z przestpczoci.
Ten sam raport NCIS z 2003 r. wymieni etnicznych Albaczykw jako
przodujcych przestpcw w szmuglu niewolnic seksualnych. Prbowali
opanowa ten biznes, szczeglnie w Londynie, przechwytujc wasno burdeli
i saun. Aresztowania i deportacje nie maj skutku, bo sutenerzy uzupeniaj je
nowymi w kilka dni. Ta sama grupa etniczna wystpuje w raporcie NCIS nt.
przemyconej z zagranicy lub zniewolonej na miejscu imigracyjnej siy roboczej.
W kadym wypadku delikwenci musz spaci koszty przemycenia i haracz.
Z inicjatywy i z pomoc USA od stycznia 2001 r. Albania, BiH, Bugaria,
Grecja, Wgry, Macedonia, Modawia, Rumunia, Turcja i Jugosawia utworzyy
398

Uchodcy

Poudniowo-Wschodni Europejsk Inicjatyw Wsppracy (Southeast European

Cooperative Initiative) z siedzib w Bukareszcie. W jednej z akcji policji
woskiej, modawskiej i rumuskiej aresztowano niebezpiecznego przywdc
mai. W innej akcji wadze Rumunii, Grecji i Bugarii unieszkodliwiy sie,
ktra przehandlowaa tysice niewolnic.
Brytyjscy ministrowie spraw wewntrznych David Blunkett i spraw
zagranicznych Jack Straw ogosili w grudniu 2002 r. midzynarodow akcj
przeciw bakaskim syndykatom przestpczym. Wobec walk midzy maami
w Londynie komisarz Sir John Stevens nakaza zwikszenie iloci patroli
pojazdami opancerzonymi i dodatkowe szkolenia dla funkcjonariuszy w uyciu
broni palnej: Nie bdziemy tolerowa tego rodzaju dziaalnoci. rda w policji
przyznaj, e przestpcw albaskich jest nieatwo pokona i e Zjednoczone
Krlestwo wkrtce moe sta si ich nowym polem bitwy: To s bardzo twardzi
ludzie, przyzwyczajeni do trudnoci. Po yciu w Albanii, gdzie przestpczo bya
jedynym wyjciem w lepsze ycie, nie maj nic do stracenia.
Wypdzi jak psa
Z listw od komandosa USA stacjonujcego w Gniljane (w stree
amerykaskiej w Kosowie) do Mary Mostert w organizacji Original Sources,
www.originalsources.com, wynika, e nie-albascy uchodcy opucili Kosowo
pod okrutn grob. Od czerwca 1999 r. liczba Serbw w okolicy Gniljane
zmniejszya si z 12 tys. do 800, wedug raportu Rady Bezpieczestwa. Wojsko
amerykaskie wysa tam Clinton bez zgody Kongresu i oddziay desantowe
USA zajy te tereny natychmiast po ustaniu wojny. Wedug UNMIK, pozostajcy
Serbowie mog porusza si tylko pod eskort si midzynarodowych lub policji.
To znaczy, e sytuacja znacznie pogorszya si od czasu zaprzestania nalotw
wywnioskowaa Mostert.
Nie podano w USA zdjcia z serbskiej prasy z podpisem Serbw systematycznie
tpi w Kosowie: zwoki pakowane do toreb plastikowych, wcznie z ciakiem
4-letniego dziecka. Mostert: Czy to tylko melodramat serbski, czy moe chodzi o
temat zupenie ignorowany przez pras amerykask podczas roku wyborczego?
Pierwszy list komandosa donosi, e Albaczycy palili domy Serbw, ktrzy
opucili Kosowo wobec braku bezpieczestwa. W drugim za pisa: Wioska,
przez ktr przeszlimy bya interesujca. Przez tumacza dowiedziaem si, e
bya zajta przez regularne oddziay VJ [Armia Jugosawii] do paru tygodni temu.
Starzec, z ktrym rozmawiaem powiedzia, e wojsko serbskie nic nie ukrado ani nie
zniszczyo i zostawili we wsi wszystko tak jak zastali. Powiedzia, e usunli i zabrali
ze sob wszystkie miny, kiedy si wycofali. Jasne, e to jest bardzo zdyscyplinowane
regularne wojsko. Mieszkacy wsi s miejscowymi Albaczykami i nie wydaje si,
by ywili jakkolwiek niech do Serbw.
Wic co spowodowao, e ci proci albascy wieniacy, ktrzy nie mieli
adnych zych dowiadcze z armi serbsk, wygonili 99,4% swych serbskich
399

NATO na Bakanach

ssiadw, ju PO TYM, jak Amerykanie przybyli, aby ich ochrania? I dlaczego

administracja Clintona nie podniosa krzyku nt. tego ludobjstwa na Serbach?
Zaledwie rok temu kady rzecznik Clintona mwi o zatrzymaniu ludobjstwa
na Albaczykach. Podsekretarz stanu James Rubin powiedzia na CNN 29.3.1999
roku, e Serbowie popeniaj ludobjstwo wypdzajc Albaczykw z domw
i kac im opuci prowincj. Albaczykw byo pono 1.8 mln, a Serbw w
Kosowie 200 tys. Natomiast CNN donioso 30.3.1999 r. o struce uchodcw,
zgadujc, e Albaczycy byli zbyt przeraeni, by opuci domy.
Jeli 4% etnicznych Albaczykw opucio Kosowo w pierwszym tygodniu
pod wpywem nalotw i to si nazywa ludobjstwem, ktre trzeba byo
zatrzyma 79 dniami nalotw i wydatkiem 21 mld USD z podatkw Amerykanw,
jaka powinna by reakcja na zabicie lub wygnanie 99,4% Serbw w Gniljane
podczas amerykaskiej okupacji? Nic dziwnego, e Serbowie uwaaj, i celem
administracji Clintona jest wytpienie Serbw. To pozostawia nam Amerykanom
dwie opcje: albo Clinton kamie o ludobjstwie Serbw powodujcym ucieczk
4% Albaczykw z Kosowa pod koniec marca 1999 roku, albo on i amerykaskie
rodki przekazu ukrywaj masowe ludobjstwo Serbw, ktrzy zostali zabici albo
uciekli z Gniljane, gdy byo pod ochron wojsk amerykaskich.
Kiedy ONZ mwio o 77 tys. uciekajcych Albaczykw, czyli 4% oglnej
ich liczby w Kosowie, Rubin owiadczy, e z powodu ludobjstwa przeduono
bombardowania Jugosawii o dwa i p miesica.
Tak siy jugosowiaskie traktoway cywilw wroga. Natomiast WAK
nie mia szacunku nawet dla swoich cywilw. Scott Taylor, kanadyjski reporter
wojenny, widzia w poudniowej Serbii na przeomie lat 2000-2001 ufortykowane
formacje WAK, z cik broni. Istniay wewntrz zdemilitaryzowanej strefy
szerokoci 5 km, cigncej si wzdu granicy administracyjnej Kosowa z reszt
Serbii. Tylko NATO mogo pozwoli tam wej WAK. Wszystkie wioski w stree
byy opuszczone, bo z ich albaskich mieszkacw WAK utworzyo ludzk tarcz
od strony serbskiej. Mieli chroni terrorystw przed atakiem si serbskich.
W stylu niemieckim
Times (21.4.2000): Niemcy miay do kopotu z 350 tys. uchodcw z wojny
w Boni, a kampania kosowska NATO przysaa nastpne kilkadziesit tysicy.
Wikszo z nich odmawiaa powrotu do Kosowa, pomimo obietnic zasiku
przesiedleczego w wysokoci 2 tys. DM. W padzierniku 2000 r. New York
Times donis, e proces deportacji (a raczej Abschiebung, bo poprzednie sowo
jest w Niemczech obarczone bagaem emocjonalnym z eksterminacji podczas II
wojny wiatowej) przebiega sprawnie. Z Bawarii zdoano odesa do Kosowa
16 tys. z 22 tys. Albaczykw. 12 tys. wyleciao dobrowolnie, 3 tys. wyjechao,
a jeden tysic wysano za granic.
Dobrowolnie? Times z kwietnia 2000 roku: Pilot ma prawo wyprosi
policj z samolotu. W 235 przypadkach w ubr. Lufthansa odmwia zabrania
400

Uchodcy

deportowanych [...] Linie lotnicze prbuj przekona rzd, by uywa transportowe

samoloty wojskowe do przewozu uchodcw do domu. Deportacjom towarzyszyy
wypowiedzi politykw, czsto skrajnie prawicowe, w obronie czystoci rasy
i kultury midzy granicami Polski i Francji.
W Niemczech mieszka 7 mln obcokrajowcw (najwiksza liczba wrd
wszystkich pastw europejskich), z czego ponad 2 mln to muzumascy Turcy.
Sd w Dsseldore skaza w padzierniku 2000 r. radykalnego przywdc
islamskiego z Turcji, Muhammada Metina Kaplana, za rozkaz egzekucji rywala
w Berlinie. Chocia uchodcy albascy z Kosowa nie s rwnie fanatyczni, to
jednak spoeczestwo niemieckie czuje si zagroone ich odmiennoci.
Dominujca w najbardziej konserwatywnej i katolickiej Bawarii partia CSU
owiadczya w padzierniku 2000 roku: kady obcokrajowiec musi dostosowa
si do Leitkultur (przewodniej kultury) z zachodnioeuropejskimi podstawami
wartoci opartymi na chrzecijastwie, owieceniu i humanizmie. Michael Ziegler
z bawarskiego ministerstwa spraw wewntrznych: nie mona nadal przyjmowa
Gastarbeitere, skoro ponad 3 mln Niemcw nie ma pracy. W Kanadzie, Australii
i USA imigranci byli podani do cywilizowania kraju, natomiast, wedug
Zieglera, ludzki tygiel grozi w Niemczech utrat Leitkultur.
Wikszo Albaczykw z Kosowa to muzumanie. Chocia niezbyt religijni,
czuj si zagroeni niemieck retoryk. Danijela Karic, crka imigrantw
z Jugosawii z lat 1960tych pracuje w ministerstwie spraw wewntrznych
Bawarii. Karic o swej misji wysyania Albaczykw kosowskich do domu:
Nie mona porwnywa przyczyn przyjazdu osb jak moi rodzice z obecnymi
przyczynami przyjazdu z Kosowa. Mj ojciec przyjecha pracowa jedynie na
kilka lat i potem mia wraca. Ale chcia pozosta, by gotw nauczy si jzyka
i przyj zasady spoeczestwa niemieckiego. Kosowianie nie pracuj, wojna si
skoczya, a Niemcy ich utrzymuj.
Niemcy przyjy tych ludzi z zadeklarowanej troski o czowieka i jego
zagroony byt. Sytuacja w Kosowie jest daleka od normalizacji. Powoywanie
si na zakoczenie wojny w Kosowie nie ma wic sensu. Niewykwalikowani
imigranci pisz podania o prawo pobytu, podczas gdy osoby z umiejtnociami do
wykorzystania w niemieckim przemyle nie maj na og problemw z azylem.
Karic nt. dylematu moralnego w jej pracy: mog sobie zada tylko jedno pytanie,
czy mog zosta zgodnie z prawem, czy nie?
Pretensje NATO i Niemiec do zmylonych praw uniwersalnych wyrzdziy
wicej szkd i zamieszania, ni gdyby pozostawiono rozwizanie koniktw
bakaskich tamtejszym narodom. Wielu uchodcw znalazo si w Niemczech
wskutek tego zamieszania, by znw pa oar prawa dobranego na okazj.
Odpata
Carlotta Gall w New York Times (3.4.2000) zrelacjonowaa o zapacie
Albaczykw kosowskich przygranicznemu miasteczku czarnogrskiemu,
Roaje, za pomoc uchodcom w czasie bombardowa Kosowa. Przez Roaje,
401

NATO na Bakanach

ulokowane w grach przy granicy z Kosowem, zawsze przechodzia zawierucha

wojny domowej i konwoje uchodcw. Burmistrz Nusret Kalac: Ponad 85 tys.
uchodcw przewino si przez Roaje, a wikszo z nich spdzia w miecie 3
miesice wojny. Rok po zawierusze i kilka miesicy po opuszczeniu miejscowoci
przez ostatnich uchodcw, Roaje byo cigle niespokojne, bo stracio co najmniej
dziesicioro mieszkacw w albaskich atakach zemsty tylko dlatego, e mwili
jzykiem serbskim. Po drugiej stronie granicy niepokj trwa mimo obecnoci si
pokojowych ONZ i NATO. Nienawi do Serbw jest tak wielka w Kosowie, e
jest tam niebezpiecznie nawet dla Muzumanw z Roaje pisaa Gall.
Dwie rodziny w Roaje, krewni takswkarzy Halita Nurkowicia (lat 62)
i Derwisa Muricia (lat 59), s szczeglnie pogrone w smutku. Takswkarze
pojechali razem do Kosowa (24.7.1999) ju po zakoczeniu dziaa wojennych
i nigdy nie wrcili. Nawet nie podejrzewa, e ktokolwiek mgby go skrzywdzi
powiedziaa ona Muricia, Waswija. Nie obawia si, bo mwi po albasku.
Jak wszyscy inni takswkarze w Roaje, ci dwaj przywozili od marca do maja
1999 r. pieszych z kolumn uchodcw, ktrzy przez nieg i ld uciekali z Kosowa
w bezpieczniejsze miejsce. Obaj przygarnli rodziny uchodcw w swoich
domach, jak niemal kady w miasteczku, bo orodki byy przepenione. Nieobecny
wtedy w miecie syn Muricia i pani Nurkowi, teraz wdowa z 5 crkami, rwnie
przyjli uchodcw do swych domw.
Dziewiciu z 10 mieszkacw Roaje zabitych od czasu zakoczenia wojny
w Kosowie to muzumanie. Wikszo bya kierowcami takswek i ciarwek,
a jeden by duchownym w wiosce Sljenica. Crka Nurkowicia, Elana: Ojciec by
ostatni osob, ktrej mogoby przydarzy si nieszczcie. By w do podeszym
wieku, nie bogaty, mia stary samochd. 24.7.1999 r. odwiz znajom muzumank
do jej wsi w Kosowie, a Muri zabra si zaatwi jak spraw. Po odstawieniu
pasaerki zatrzymali si przy domu siostry Nurkowicia w Peciu. Po zatrbieniu
klaksonem, Nurkowi krzykn pozdrowienia w stron okien, zapowiadajc powrt
za 15 minut i obaj mczyni odjechali do pobliskiej wsi. Nigdy nie wrcili.
Rodziny szukay na wasn rk okolicznoci obu zabjstw. Muri mg
wzbudzi podejrzenie WAK w trakcie speniania proby Serba z Czarnogry.
Serb poprosi o pomoc w znalezieniu informacji o synu, ktry jako policjant
zosta ranny w Kosowie. Poszlaki poprowadziy rodziny do nikd: Nie chc nam
powiedzie, gdzie s ciaa. Siy utrzymujce pokj w Kosowie mwi Zobaczymy.
Mimo ryzyka crka Nurkowicia jedzia do Kosowa kilkakrotnie poszukujc ojca,
nawet przy wietle lampy naftowej: Przeszam tam przez pieko odkopujc grb
noc w jakiej wsi albaskiej. Trzy razy zapacia ludziom za znalezienie informacji,
a oni wicej si nie pokazali. Najsurowsze sowa potpienia miaa jednak dla si
pokojowych: Nic nie robi, nie znaleli winnych zabjstw. Tylko pozuj z broni.
Historia z Roaje jest typowa dla Kosowa. Tylko od 10.6.1999 r. do 31.5.2000
r. byo tam 4878 atakw terrorystycznych (4590 przeciw Serbom i Czarnogrcom),
402

Uchodcy

w ktrych zgino 1027 osb (902 Serbw i Czarnogrcw), a 955 (898 Serbw
i Czarnogrcw) zostao rannych. 945 osb zagino (869 Serbw i Czarnogrcw).
Tak podao memorandum Jugosawii wystosowane do ONZ (7.6.2000) w pierwsz
rocznic przyjcia rezolucji ONZ nr 1244 ws. Kosowa.
Reuters (16.11.2000): kilkuset krewnych Serbw zaginionych w Kosowie
demonstrowao przed parlamentem Serbii w Belgradzie, dajc znalezienia
porwanych i uwizionych. dali rwnego traktowania Albaczykw
uwizionych w Serbii i Serbw wizionych w Kosowie. Oczekuj, e spoeczno
midzynarodowa wywrze presj na Albaczykw, aby powiedzieli nam, gdzie
s serbscy synowie, ojcowie i bracia powiedzia Rajko Djinowi, przywdca
zwizku rodzin porwanych w Kosowie. Mamy list ok. 1300 zaginionych
i porwanych osb. Chcemy wiedzie, gdzie s i czy yj. Miliwoje Todorowski,
doktor, ktry pracowa w Prisztinie przez 35 lat i ktrego syna, Aleksandara,
porwano w czerwcu 1999 roku: Poprosiem nawet przyjaci albaskich o pomoc,
ale zobowizani s milcze przez swoj stron [...] boj si zemsty swoich ludzi.
Demonstracja w Belgradzie miaa miejsce dzie po marszu dziesitek tysicy
Albaczykw w Prisztinie, ktrzy ju po raz ktry domagali si wypuszczenia
ich ziomkw z wizie serbskich. Wedug obserwatorw midzynarodowych,
w wizieniach w Serbii przebywao wtedy ponad 729 Albaczykw, a 3500
miao status zaginionych. Wikszo demonstrantw w Belgradzie bya
przeciw wypuszczeniu winiw albaskich z Serbii, dopki nie wyjani si
los ich bliskich. Jeli wypuszcz Albaczykw, nigdy nie dowiemy si o naszych
powiedziaa Swetlana Toskowi, ktrej 72-letni ojciec Dziordzie zagin
21.6.1999 r. w Peciu. Powinni wypuci wszystkich niewinnych, bez wzgldu na
to, czy s Albaczykami czy Serbami.
Dziewczyna z sali gimnastycznej
W miasteczku abalj w Wojwodinie odwiedziem latem 2001 r. Serbw
wypdzonych z Krajiny. Mieszkali ju kilka lat w tej samej sali gimnastycznej
w byej szkole. Na podwrku maa zagroda z drobiem na wasne potrzeby, przy
struce szamba z prymitywnych toalet i kuchni w przybudwce. Ilo rodzin
zmniejszya si w miar, jak znajdywali miejsce wrd zuboonych Serbw lub
na Zachodzie.
Kada rodzina odgrodzia na sali wasne gospodarstwo kartonem, kocami
i starymi ranami: Zim marzniemy, bo energia droga, a sal trudno ogrza
wyjani jeden z lokatorw sali gimnastycznej. Wewntrz klitek prycze,
ubrania, ksiki i odrobina sprztw. Inynier mechanik pokaza zdjcia swego
wygodnego, adnego domu z ogrodem, ktre zrobi na wycieczce po wygnaniu:
Sam zbudowaem. Teraz tam mieszka kto inny. Po raz kolejny w spotkaniach ze
skrzywdzonymi Serbami nie sysz adnych sw alu pod adresem tych, ktrzy
ich skrzywdzili. Ojciec odwraca spojrzenie na osiemnastoletni crk: Nam
to ju wszystko jedno, ale jaka przyszo dla nich? Dziewczyna dojrzewa tu,
403

NATO na Bakanach

w tych prymitywnych warunkach. adnej szkoy, adnego towarzystwa, adnych

widokw. Czekamy na decyzj z ambasady Australii.
Otoczony niemia grupk, ciekaw polsko-kanadyjskiego przybysza na
rowerze, w wietlicy z paroma pismami i malutkim czarno-biaym telewizorem
podwieszonym pod sutem rozmawialimy o ich losie, bez trudu mimo bariery
jzykowej. A co innego tu robi? umiechna si gospodyni, przynoszc
koktajl mleczny z zebranych w okolicy poziomek i racuchy przygotowane
w prymitywnych warunkach z mki i oleju z przydziau humanitarnego.
W barze w abalj spotkaem znajomych syna z poprzedniego lata, ktrych
opisa w e-poczcie, zanim znowu wybraem si ze Szczecina do Serbii. Stawiaj
mi piwo. Na pytanie o uchodcw wzruszyli ramionami: Dla nas samych nie ma
pracy ani przyszoci. W nastpnej podry par lat pniej, w sali gimnastycznej
jest mniej koczowisk, nie ma dziewczyny i jej rodziny. Wyjechali za granic.
Pozostali starcy i uomni. Znajomi syna stawiaj mi tym razem piwo przed
odnowionym barem na gwnej ulicy. Jeden z nich opowiada, jak bez skutku
prbuje zainteresowa wiat losem pozostaych uchodcw w abalj.
W caej Serbii, Czarnogrze i Republice Serbskiej mona znale uchodcw
wygnanych nienawici chorwack, boniack i albask oraz zawieruch wojen
domowych. Uchodcy z Krajiny pamitaj 4-5 rzdw pojazdw od pobocza
do pobocza, cigncych do Serbii, chronionych od tyu przez armi Jugosawii.
Musieli wynie si, by Chorwacja moga zrealizowa odwieczny plan ojczyzny
tylko dla Chorwatw. Nie przypadkiem wic pod kierunkiem przestpcy
wojennego gen. Agima Czeku, Albaczyka w subie chorwackich towarzyszy
nienawici do Serbw, niemieccy najemnicy w chorwackich mundurach szli
na czele terroru armii katolickiej Chorwacji, przeciw prawosawnym diabom.
Bya to najwiksza zbrodnia przeciw ludzkoci w Europie od czasw II wojny
wiatowej. Winni nie ponieli kary, media UE o tym milcz.
Podane wyniki
Parlamentarzyci brytyjscy Alice Mahon i Bob Marshall-Andrews byli
w marcu 2000 r. wiadkami skutkw sankcji naoonych na Jugosawi przez
USA, a pniej inne pastwa NATO. Rozmawiali z uchodcami z Kosowa, Boni
i Chorwacji oraz spotkali si z pacjentami i onkologami w szpitalu Bazanijska
Kosa w Belgradzie. Sankcje powanie zagroziy zapobieganiu raka i opiece nad
chorymi. Z braku czci zamiennych, urzdzenia do radioterapii nie dziaay.
Brakowao lekarstw do chemoterapii i klisz rentgenowskich. Liczba wczenie
wykrytych przypadkw raka spada z 35% w 1990 r. przed wprowadzeniem
sankcji do 13% w chwili obecnej, co oznacza wiksz miertelno. Wedug
specjalistw w Jugosawii, Serbia znajduje si na kocu Europy pod wzgldem
5-letniego wskanika przeywalnoci raka najczciej atakowanych narzdw.
Parlamentarzyci spotkali si z reprezentantami Czerwonego Krzya
i UNHCR, ktrzy owiadczyli, e najbardziej wskutek sankcji cierpi uchodcy.
404

Uchodcy

Eduardo Arboleda z UNHCR potwierdzi, e na przeszkodzie stoi powany brak

funduszy, a zniesienie sankcji pomogoby rozwiza problem uchodcw. Mahon:
Sankcje kad ciar nie do zniesienia na 800 tys. lub wicej uchodcach wszystkich
narodowoci obecnie mieszkajcych w Jugosawii i powinny by zniesione.
Wemy na przykad boniack matk dwojga niepenosprawnych dzieci, ktr
spotkalimy i ktrej m zmar tragicznie i zbyt modo na atak serca, bo nie byo
pomocy lekarskiej. Rodzina mieszka tymczasowo w malekim pokoju ze wspln
azienk i kuchni z dziesitkami innych rodzin.
Marshall-Andrews: bez wzgldu na to, kto jest winny w konikcie bakaskim,
polityka sankcji wymierza ogromn kar niewinnym ludziom i tym, ktrzy
ju przecierpieli wysiedlenie i utrat rodkw do ycia. Serbia, kraj o 10 mln
mieszkacw jest teraz zmuszona da schronienie 800 tys. uchodcw. Nawet bez
sankcji byby to wysiek nie do zaakceptowania gospodarczo i spoecznie dla tego
maego kraju. Jugosawia liczy ok. 12 mln mieszkacw z uchodcami.
W grudniu 2000 r. AFP zakcia zachodniemu drobnomieszczastwu
przedwiteczny nastrj. W orodku dla uchodcw w Radinac w poudniowej
Serbii nie byo ju wtedy ogrzewania od 2 tygodni. Wrd 800 uchodcw
serbskich, ktrzy znaleli tam schronienie z Kosowa, wybucha choroba. Zaledwie
15 dni przed nowym tysicleciem yjemy jak Indianie w czasach Dzikiego Zachodu:
kube metalowy z palcym si drewnem na ogrzanie skary si Zwonko Jezdi,
ktry uciek z rodzinnego miasta Wuczitrn w rodkowym Kosowie.
Jezdi pokaza wntrze zimnego pokoju: 50 domkw orodka pozostao
po tymczasowych kwaterach budowlacw pobliskiej huty. Tych barakw nie
wybudowano dla ludzi na zim. Na zewntrz dzieci bawiy si w bocie. Zaraza
wybucha w orodku kilka tygodni przedtem. niada i kolacji prawie nie
ma, a na obiad mamy do wyboru kapuniak lub fasolow powiedzia Jezdi
podczas spotkania z komisarzem europejskim ds. humanitarnych i rozwoju,
Poulem Nielsonem, ktry zoy wizyt z wieloma innymi urzdnikami. Jezdi
poinformowa goci, proszc o lepsz pomoc: Mamy 70 niemowlt, ktre nie
widziay mleka od 6 miesicy, 160 uczniw podzielono na dwie klasy, a nasi starsi
niezwocznie potrzebuj lekw.
Branislaw Tasi z Uroszewaca w poudniowym Kosowie zada od Nielsona,
by zrobi wszystko, co w jego mocy, aby Serbowie mogli powrci do miejsc
rodzinnych: Chcemy wszyscy wraca do Kosowa, tu nie ma dla nas przyszoci.
Nielson: Chcemy przede wszystkim unikn sytuacji Palestyczykw na Bliskim
Wschodzie, ktrzy przez pokolenia yj jako uchodcy. Wedug Nielsona,
dua ilo uchodcw i bezdomnych w Serbii jest kryzysem humanitarnym,
a zaniedbanie tych ludzi mogoby znowu zdestabilizowa region.
Wedug AFP, oprcz Serbw kosowskich, w Serbii przebywao wtedy ponad
p miliona uchodcw z Boni i Chorwacji, wikszo w podych warunkach.
W tym czasie UE obiecaa posa 176 mln USD na pomoc humanitarn.
405

NATO na Bakanach

Nieocjalnie, Serbia potrzebowaa co najmniej dodatkowo 500 mln USD do maja

2001 r. na zaspokojenie podstawowych humanitarnych i socjalnych potrzeb.
Materiay rdowe
1. Roger Boyes Germany plans mass deportation of Kosovo exiles [w] Times
21.4.2000, www.the-times.co.uk
2. British Government, Foreign and Commonwealth Ofce Exhibition of
Drawings of Kosovo Children http://les.fco.gov.uk/kosovo/drawings i www.fas.
org/man/dod-101/ops/docs99/990505-drawings.htm
3. Roger Cohen Sending Kosovars Home, an Awkward German Moment [w] New
York Times 20.11.2000
4. Commissariat for Refugees of the Republic of Serbia Refugees in Serbia
1.10.1993
5. Carlotta Gall Kosovo Neighbors Charity Is Repaid in Grief [w] New York
Times 9.4.2000 www.nytimes.com
6. Nick Hopkins Raped, beaten, sold - a childs view of Albanian gangs vice grip
on Britain [w] Guardian 23.12.2002
7. Mary Mostert Clinton: The First American President to Commit Genocide
in Europe. Serbs are being systematically exterminated in Kosovo www.
originalsources.com 30.5.2000
8. Scott Taylor The most dangerous place on Earth [w] Ottawa Citizen
22.6.2002
9. Displaced Serbs From Kosovo Face Humanitarian Crisis [w] Agence
France Presse 13.12.2000, www.centraleurope.com/balkanstoday/news.
php3?id=229533
10. Erklrung eines Insiders aus dem Bonner Regierungsapparat zum BalkanKrieg vom 7. April 1999 www2.pds-online.de/bt/index.htm
11. Humanitre Intervention? Joseph Fischer hat gelogen: Dokumente belegen
Bundesregierung tuschte Parlament und ffentlichkeit [w] junge Welt 24.4.1999
www.jungewelt.de/1999/04-24/001.shtml
12. Kosovo guerillas pressgang refugees [w] BBC News z 8.4.1999, http://
news2.thls.bbc.co.uk/hi/english/world/europe/newsid%5F314000/314912.stm
13. Media and the Pentagon Lies Unveiled [w] www.computec-int.com/bsc/
index.htm
14. What NATO wont tell you: Executions, mass graves and refugees www.
iacenter.org/natowont.htm (wycig z licznych rde)

406

Straty wojskowe
Niebo Jugosawii stao si cmentarzem zachodnich samolotw i pilotw, [bo]
my walczymy z przekonania i z determinacj obrocw swego kraju, a oni robi
to dla pienidzy i s ubezpieczeni na ycie pilot miga, mjr Nebojsza Nikoli po
walce z eskadr 24 samolotw NATO 24.3.1999 r.
Niemiecka telewizja ARD (17.6.1999) w programie Monitor: NATO podczas
agresji doznao wielkiej poraki militarnej. Jugosowianie twierdz, e zestrzelili
pi bombowcw B-52, kto wie z jakim orem na pokadzie. Bombowiec niesie
do 20 pociskw sterowanych Tomahawk o masie 2 razy wikszej ni Tomahawki
odpalane z okrtw, lub do 51 sztuk bomb i min o cznej masie ponad 17 ton.
Pierwszy B-52 zosta traony i rozbi si k. Dobanowci 13.5.1999 r. W tydzie
potem B-52 zestrzelono k. Borca pod Belgradem, a drugi k. Gry Cer na
poudniowy zachd od Szabaca. Dwa dni potem podobno traono nastpny k.
Lipowicy pod Belgradem. Pity eksplodowa po traeniu pociskiem w okolicy
midzy Slankamen a Indzija. To tylko straty jednego typu samolotu. Propaganda
staraa si ukry straty, aby nie antagonizowa opinii publicznej na wypadek
potrzeby poparcia inwazji ldowej na Bakanach.
Po miesicu bombardowa, dowdca NATO pochwali wojsko. Znacznie
osabiono aparat militarny i policyjny oraz infrastruktur Jugosawii, wedug
rde w Pentagonie. Gen. Wesley Clark powiedzia prasie w 50-t rocznic
NATO (23.4.1999): Mczyni i kobiety wojsk Sojuszu wykonuj zadanie wietnie.
S odwani, bardzo kompetentni i oddani misji. Jestemy dumni z kadego z nich.
Genera podsumowa: Osignlimy przewag w powietrzu na rednich i duych
wysokociach. Ich obrona przeciwlotnicza jest bezskuteczna w stosunku do
samolotw NATO i jest niszczona za kadym razem, gdy stawia nam wyzwanie.
Jakiej to odwagi potrzebuje pilot z Zachodu, aby bombardowa cele cywilne
z bezpiecznej wysokoci? Skoro NATO poinformowao w pierwszym tygodniu
o zniszczeniu obrony przeciwlotniczej i centrum dowodzenia Jugosawii, jakie
to wyzwanie stawiaa obrona bombowcom NATO latajcym na bezpiecznej
wysokoci? Co si nie zgadzao w przemwieniu. Obserwatorzy twierdz, e
to wanie dla zachowania Paktu Pnocnoatlantyckiego, USA nakonio Europ
do wsplnego napadu na Jugosawi. Bez nowych wrogw, NATO grozio
wymarcie po zakoczeniu zimnej wojny. Zbyt wielu politykw, biurokratw,
wojskowych i wytwrni broni stracioby sens istnienia.
Przedstawiciel dowdztwa si belgijskich (11.5.1999) nie zgodzi si
z oszacowaniem strat wojskowych Jugosawii przez NATO. Wedug niego,
Jugosawia stracia tylko 20% myliwcw mig-21, zaledwie 6% czogw
w Kosowie, 18% artylerii i 13% pojazdw wojskowych. Owiadczy, e
zniszczono tylko 30% rezerw produktw petrochemicznych Jugosawii, a nie
80%. Ranerie traone bombami nadal pracoway.
407

NATO na Bakanach

Wspomnienia
W ksice skierowanej do amerykaskich ocerw si pokojowych na
Bakanach, podeszy wiekiem Rade Petrowi Kent zapytuje, dlaczego obrcili sw
si wojskow i polityczn przeciw maemu narodowi sowiaskiemu, ktry by
ich najpewniejszym sojusznikiem w Europie? Kiedy Hitler zaatakowa Jugosawi
(6.4.1941) Kent by modym ocerem w Krlewskiej Armii Jugosawii. W tym
dniu stacjonowa ze sw jednostk w Kalni, na granicy z Bugari. Podczas
bardzo krtkiego okresu walk, Niemcy zapali go dwukrotnie, ale za kadym
razem uciek. W dzie kapitulacji Armii Jugosawii (18.4.1941) zbieg w gry.
Zorganizowa wieniakw do zbirki broni i amunicji, pozostawionych przez
wycofujce si wojska.
Wkrtce potem przysza pogoska, e pk Draa Mihajlowi walczy pomimo
oglnej kapitulacji: Nowina wypenia wieniakw zapaem, szczeglnie tych
modszych. Na kadym szczycie grskim zbieray si grupy uzbrojonych mczyzn.
Wszyscy byli przepenieni duchem walki i do byo sprztu wojennego, by
ich obdzieli, chocia niemiecki okupant ostrzeg o surowych karach, jeliby
znaleziono bro u kogo. Mihajlowi stan na czele czetnikw monarchistw,
ktrzy walczyli z okupantem i z komunistyczn partyzantk Tity.
W roku 1942, oddzia Kenta rozrs si w brygad. Latem 1943 r. brytyjska
misja wojskowa wyldowaa na terytorium Kenta: Pniej dotary do nas
dwa zrzuty broni i amunicji. Moja brygada bez ustanku walczya z Niemcami,
a nastpnie take z komunistami. Wedug informacji zebranych przez naszych
wrogw, uwaano mnie za zdolnego dowdc i zaciekego wojownika. Kent
zosta ranny dwa razy: dostaem postrza w prawy okie w sierpniu 1941 r.
podczas walk z Niemcami, a drugim razem znowu mnie postrzelili, ale tym razem
komunici i w lewy okie.
Na pocztku 1944 r. niemieckie oddziay przeciwlotnicze zestrzeliy jedn
amerykask, latajc fortec i dwa myliwce, nad rejonem kopal wok
Boru: Samoloty zestrzelono, gdy wracay z nalotw na pola naftowe w Rumunii.
Wszystkim lotnikom udao si bezpiecznie ldowa na spadochronach. Po
wyldowaniu zebrali ich miejscowi chopi i pasterze oraz moi onierze. Nie
schwytawszy adnego alianta, wciekli Niemcy zorganizowali kilka nagonek.
Pod koniec 1944 r. udao si przerzuci uratowanych lotnikw USA do
Woch, z prowizorycznego ldowiska w Pranjani, jedynego lotniska aliantw na
tyach linii niemieckich. Epizod ten naley do najmielszych wyczynw II wojny
wiatowej. Za ratowanie zestrzelonych pilotw amerykaskich przez czetnikw,
prezydent USA, Harry Truman odznaczy ich przywdc, Dra Mihajlowicia.
Propozycj odznaczenia poda gen. Dwight Eisenhower.
Kent: Dziki wielkodusznoci i powiceniu serbskich wieniakw i onierzy
udao si uratowa 500 lotnikw amerykaskich mimo, e wybawcy dobrze wtedy
408

Straty wojskowe

wiedzieli, e alianci porzucili ich i zdecydowali poprze partyzantk komunistw,

ktrzy toczyli wojn domow o przechwycenie wadzy w kraju, co rzeczywicie
zrobili z pomoc radzieckich, brytyjskich i amerykaskich ojcw chrzestnych.
Lotnicy, ktrzy ldowali w jakiejkolwiek innej czci Bakanw na ziemi
chorwackiej, muzumaskiej, albaskiej, wgierskiej czy bugarskiej rzadko
mieli okazj opowiedzie rodzinom i przyjacioom o tym, jak ich przyjto:
Dla zag alianckich jedyn szans uniknicia mierci, tortur czy obozu byo
ldowanie wrd serbskich si patriotycznych. Ci, ktrzy mieli to szczcie nigdy
go nie zapomnieli i pozostali prawdziwymi przyjacimi Serbw. Ich mio
i przyja trwa 50 lat pniej, gdy ich wasny rzd pchany krtkowzrocznymi
interesami politycznymi i strategicznymi, wyda wojn Serbom.
Jako ratownik amerykaskich onierzy, jako przyjaciel, ktrego
przywizanie ksztatowao si w walce, a nie w salonach czy parlamentach, Kent
mwi Amerykanom: ich obecna polityka na Bakanach jest godna potpienia
i niebezpieczna.
Wdziczno
Ilu pilotw atakujcych Jugosawi wiosn 1999 r. byo potomkami
500 pilotw amerykaskich zestrzelonych przez hitlerowcw nad Serbi
i uratowanych przez jej partyzantk i mieszkacw? Chocia sami byli celem
hitlerowcw i ustaszw, Serbowie ocalili 500 amerykaskich pilotw, w tym
majora Richarda Felmana, amerykaskiego yda: W 1944 r. nasza eskadra
bombardowaa poudniow Europ z bazy we Woszech. W tym czasie ponad
500 z nas zostao zestrzelonych nad okupowan Jugosawi i ocalonych od
pewnej mierci przez Serbw. Bylimy przedmiotem najwikszej w historii akcji
ratowania Amerykanw na tyach wroga, ale czyny te ukrywa si do dzi pod
presj obcych agencji.
Na tyach wroga ranni amerykascy piloci otrzymywali od Serbw
zaopatrzenie medyczne, nawet jeli oznaczao to brak dla onierzy serbskich.
Jeli by tylko jeden kawaek chleba w domu czy tylko jedno jajko, dawali je
amerykaskim pilotom, podczas gdy Serbowie godowali. Jeli byo tylko jedno
ko czy jedno przecierado, my je dostawalimy, podczas gdy Serbowie spali na
goej pododze wspomina z wdzicznoci i podziwem Felman. adne ryzyko
ani powicenie nie byy za due dla zapewnienia naszego bezpieczestwa i
dobrobytu. Jeden wypadek wyry si w pamici Felmana: Wiosk z 200 kobietami
i dziemi Niemcy spalili do ziemi za to, e Serbowie nie chcieli wyda, gdzie nas ukryli.
Do dzi czuj okrutny swd ich poncych cia. Takich rzeczy si nie zapomina.
W 1996 r. Felman, prezydent komitetu pilotw USA uratowanych przez
siy Mihailowicia, wystosowa list otwarty do wojsk USA wysyanych do SFOR:
W czasie II wojny wiatowej bylimy na licie [...] zaginionych w walce w tym
samym regionie, w ktrym obecnie Wy penicie sub. Jeli wolno, chcielibymy
409

NATO na Bakanach

przekaza Wam szczer oniersk wiadomo z naszych osobistych dowiadcze

stamtd. Informacji tych nie usyszelicie od politykw, ktrzy Was tam posali
i nie czytalicie ani nie ogldalicie ich we wrogich Serbom rodkach przekazu
[...] przed kadym lotem, najwyszy szczebel wywiadu USA informowa zaogi
naszych bombowcw, ebymy w przypadku zestrzelenia nad Jugosawi trzymali
si z daleka od Serbw, bo wsppracuj z Niemcami i obcinaj Amerykanom
uszy przed wydaniem ich. Dopiero po tym, gdy nas zestrzelono przekonalimy si
o zdumiewajcym przeinaczeniu prawdy o Serbach.
Felman zauway powtrzenie zabarwienia polityki zagranicznej USA
anty-serbskim uprzedzeniem: podczas gdy Serbowie byli naszymi sojusznikami
w II wojnie wiatowej, Chorwaci i Muzumanie (ktrych dzi traktujemy
preferencyjnie) byli po stronie Hitlera, strzelali do nas i zabili wielu. Czyby
nasi dyplomaci powicili byych przyjaci, a wynagradzaj byych wrogw
w imi wygody politycznej? Czy to dlatego, e jest na wiecie ponad miliard
muzumanw, a tylko 9 mln prawosawnych Serbw i podobne proporcje istniej
w gospodarce wiata? [...] Czy to dlatego, e Serbowie nie maj pl ropy naftowej
i nieskoczonych rodkw pieninych ze sprzeday ropy? Czy moe dlatego, e
Chorwaci i Muzumanie wydaj 50 razy wicej na lobbystw, rodki przekazu i
kampanie wyborcze [w USA]?
Felman wyliczy metody propagandy: okruciestwa wymyla si dla
oczernienia Serbw przy jednoczesnym zdobywaniu sympatii dla ich oponentw
[...] Serbw nazywa si agresorami na ziemiach, na ktrych mieszkaj od
600 lat. Czy polityk zagraniczn USA wyznacza 540 kongresmanw, wrd
ktrych nie ma adnego o wyznaniu prawosawnym? Czy dlatego, e przywdca
antykomunistycznych partyzantw Draa Mihajlowi by Serbem, ktry nas
ocali, Departament Stanu USA [...] ukrywa przez te wszystkie lata prawd o
tym ocaleniu i by przeciw naszej petycji dzikczynnej za ocalenie ponad 500
pilotw amerykaskich. Petycj podpisao 8 mln kombatantw, a zatwierdzi
j Senat USA. Czy to dlatego przewodniczcy parlamentarnego komitetu
spraw zagranicznych rwnie odrzuci nasz petycj, twierdzc e istniej w
Jugosawii grupy narodowociowe przeciwne jej? [...] Nie po to zostawilimy
rodziny, naraalimy ycie i ogldalimy jak kumple tracili ramiona, nogi i gowy
od wybuchw, aby jakie grupy narodowociowe w Jugosawii mogy nam
dyktowa, co moemy robi we wasnym kraju, a co nie.
Felman zwraca si do onierzy: Skoro wysano Was na obce ziemie i oczekuje
si od Was ryzykowania ycia, uwaamy, e powinnicie pozna prawd i nie
da si nabra na retoryk dobrze opacanych rm reklamowych, zagranicznych
lobbystw i politykw, ktrzy absolutnie nie znaj historii tego regionu. Jednym
z najpotniejszych wiadectw wielu powice dokonanych dla nas s tysice
wspczesnych dzieci amerykaskich, ktre tylko dlatego s wrd nas, e
410

Straty wojskowe

Serbowie ocalili ponad 500 ich dziadkw podczas II wojny wiatowej. Niektre z
nich moe nawet su dzi z Wami w Boni. Felman zoy wizyt w Jugosawii
z dwoma innymi ocalonymi pilotami w 50 rocznic zakoczenia wojny. Spotkali
si ze swymi wybawcami, poszli na k-ldowisko, z ktrej ich wyratowano. 50
tys. Serbw zebranych na pobliskim wzgrzu skandowao USA! USA!
Jako onierze amerykascy podtrzymujemy dumn tradycj obowizku,
honoru i ojczyzny oraz posiadamy zagorzae poczucie lojalnoci dla tych, u
ktrych boku walczylimy rami w rami. Nigdy nie zapomnimy ich dobroci i nie
odpacimy si im za powicenie dla nas na polu bitwy nalotami na ich kobiety i
dzieci. Serbowie pomogli nam, gdy bylimy w beznadziejnym pooeniu i potrzebie.
Teraz, gdy sytuacja si odwrcia, moemy uczyni nie mniej apelowa Felman.
Koniec adoracji
Piloci amerykascy zestrzeleni w II wojnie wiatowej nad Bakanami modlili
si, by spa wrd serbskich patriotw. Natomiast piloci w wojnie natowskiej
modlili si, e jeliby mieli dosta si w rce serbskie, to w mundurowe.
To gwarantowao przeycie, zgodnie z prawem jeca wojennego, ktrego
siy Miloszewicia nie naruszyy, mimo e wrg powanie pogwaci prawo
i zwyczaje wojenne, atakujc ludno i cele cywilne. Nie wszystkie modlitwy si
speniy. W okolicach Starej Pazowej, lotnika zaczepionego na drzewie wieniacy
zdjli tylko po to, by go zadga widami i motykami. Innego wlekli za traktorem
a skona. W trzecim przypadku pilotowi udao si uj nagonce i w cywilnym
ubraniu wsiad do autobusu, prbujc si wydosta z Serbii. Kierowca wyczu, e
co jest nie tak z tym pasaerem. Wyda go pierwszemu napotkanemu patrolowi
mundurowych.
Wywoane natowskim napadem anty-amerykaskie nastroje wrd Serbw,
bd przeszkod w planowanym przenoszeniu baz USA z Niemiec na Bakany.
Chorwacja nie chce baz amerykaskich, bo woli ukady z wyprbowanym,
od czasu hitlerowcw, sojusznikiem Niemcami. Strategia przegrupowania
wojskowych baz amerykaskich w Europie stawia wic na inne kraje bakaskie.
Przeszkod moe jednak by za fama Ameryki, narodzona w atakach na Serbw
w Boni, w latach 1994-1995, a potem w napadzie na Serbi, w 1999 r. Defense
& Foreign Affairs Strategic Policy (kwiecie 2003): USA bdzie musiao
zacz przywraca zaufanie wrd niektrych mieszkacw Bakanw, ktrzy
s w dalszym cigu zdruzgotani atakami politycznymi i medialnymi przez USA,
podczas rozamu Jugosawii, a szczeglnie atakami wojskowymi i politycznymi
NATO na Serbi, w 1999 roku, ktre promowa prezydent Clinton i ktre popiera
brytyjski premier Blair, oraz (obecny) szef polityki midzynarodowej UE, Solana.
Przykadowo, istnieje wielu Serbw wychowanych w przewiadczeniu o sojuszu
serbsko-amerykaskim, ktrzy poczuli si zdradzeni, kiedy amerykaskie media
przedstawiay Serbw jako ludobjczych barbarzycw.
411

NATO na Bakanach

Magazyn nawiza do osb takich, jak gen. Clark, ktry stara si wtedy
o kandydatur na prezydenta: Podczas gdy niektrzy kongresmani USA
przygotowuj si do wprowadzenia prawodawstwa lub inicjatyw zaplanowanych
na skonienie MTK w Hadze do oskarenia Izetbegowicia za zbrodnie wojenne,
inne osobistoci w USA, np. byy gwnodowodzcy siami USA w Europie, gen.
Wesley Clark (ktry przekroczy swe normalne kompetencje dowdcy wojskowego
w wojnie przeciw Serbii i rozkazywa atakowa ludno i cele cywilne), staraj
si o karier polityczn lub prbuj chroni swj yciorys. Clark musiaby
obroni swoje stanowisko w wojnie przeciw Serbii, a inni poparliby go, bo albo
odegrali niesawn rol, albo dali si nabra zmykom z administracji Clintona,
wymylonym dla uzasadnienia wojny.
Wiele lewicowych jak i prawicowych osobistoci amerykaskich poparo
ataki na Serbw li tylko dla kariery, mimo e pniej okazao si, i zmylono
uzasadnienie wojny: W odbudowie zaufania midzy Serbami a Amerykanami,
niezbdnego w tej nowej fazie [strategii USA] wiele osobistoci amerykaskich
bdzie miao opory przyzna si, e si mylili atakujc Serbw i bronic
administracji Izetbegowicia w Boni-Hercegowinie, ktra, okazuje si, popenia
masowe okruciestwa i jednoczenie z pomoc USA wprowadzaa do Europy Al
Kaid i inne grupy terrorystyczne powizane z Iranem.
Dopki spoeczestwo amerykaskie pozostanie w jarzmie kamstw politykw
i militarystw, dopty zagroone osobistoci nie pozwol ujawni zakama. Bez
prawdy i bez skruchy winowajcw, Serbowie nie dopuszcz do pojednania. S na
to za dumni, mimo e po chrzecijasku atwo przebaczaj. Stara mio serbskoamerykaska zardzewiaa. Staa si wspomnieniem w ksikach. Trudno byoby
utrzyma bazy wojskowe USA wrd wrogo nastawionej ludnoci, wic chyba
nie powstan w Serbii, poza Kosowem.
Moe gestem pojednania 57 lat po nadaniu amerykaskiego odznaczenia
przywdcy czetnikw, Dray Mihailowiciowi, delegacja z USA miaa przyby
z odznaczeniem do Belgradu na 60-t rocznic zwycistwa nad faszyzmem
w II wojnie wiatowej. Chocia to najwysze dla obcokrajowcw odznaczenie
nadano jeszcze podczas wojny za uratowanie 500 lotnikw USA, po raz pierwszy
w historii rzd USA trzyma je w tajemnicy, by nie obrazi komunistycznej wadzy
w Jugosawii (Blic 5.2.2005). Tumaczenie opnienia jest nieszczere, gdy USA
mogo to zrobi niedugo po mierci Tity. W latach 1980tych i 1990tych chodzio
raczej o utrzymanie wiatowej opinii publicznej w przewiadczeniu, e Serbowie
nie s zdolni do bohaterstwa, powice i przyjani z Amerykanami i wolnym
wiatem. Dopiero po probie ministra spraw zagranicznych Serbii-Czarnogry,
Wuka Draskowicia, skierowanej do sekretarza stanu USA, Colina Powella
w 2004 roku, przerwano gr polityczn z odznaczeniem dla wielkiego Serba,
jego onierzy i wspierajcej ludnoci.
412

Straty wojskowe

Medal dla Nikolicia

Kiedy ekrany radarw obrony przeciwlotniczej Jugosawii pokazay
24.3.1999 r. nadlatujc armad NATO, naprzeciw wyleciaa eskadra Rycerzy
Krla azarza. Wszyscy dostali potem medale za odwag i awansowali, wrd
nich major Nebojsza Nikoli: Zaraz po wystartowaniu zobaczyem blask eksplozji
z prawej i lewej strony w kierunku Panczewa i Rumy. Mj mig wspina si szybko
i wkrtce zobaczyem podobn scen w kierunku Nowego Sadu. Nade mn leciao
ponad 20 najnowoczeniejszych samolotw wroga ponad rwninami Pannoni na
Belgrad, zrzucajc swj miercionony adunek. Zdumione moj obecnoci i
zdecydowaniem odcicia, cae stado szybko zwrcio si przeciw mnie.
Leciaem w kierunku pnocnej Wojwodiny i uniknem pierwszego pocisku
wroga. Wczyem radar pokadowy i aktywowaem moje uzbrojenie. Wanie
wtedy musiaem wymanewrowa, aby unikn nastpnego pocisku wroga. Potem
by trzeci. Czy ktrykolwiek z dobrze opaconych i ubezpieczonych pilotw
zachodnich zaryzykowaby spotkanie nawet z dwoma naszymi myliwcami, a co
dopiero z dwoma tuzinami [] Nie zdyem sprawdzi, czy traem, bo mj
mig-29 zosta traony w tym momencie, zamieniajc si w pochodni. Pomienie
pochony kabin; nie widziaem ani przyrzdw, ani nic na zewntrz. Byem na
wysokoci 3000 m ponad miastem Titel, lecc na pnoc w kierunku Zrenjanina.
Mj mig, moja ostoja, ktr lataem przez ponad 10 lat, spada. Na wysokoci
2000 m postanowiem katapultowa si z poncego myliwca. Podczas gdy
spadaem na spadochronie, samoloty wroga kryy nade mn, prbujc znale
mnie w ciemnociach i podziurawi pociskami. Strzelali na olep, na szczcie
nie traajc i za to bardzo pragn spotka si z nimi jeszcze raz. Tylko piloci
Luftwaffe podczas II wojny wiatowej tak robili. Pod tym wzgldem piloci
atakujcy nasz kraj nie rni si od hitlerowcw.
Wyldowaem w rodku pola ok. 400 m od mojego poncego miga.
Pomienie owietlay ca okolic, wic szybko si schowaem przed uporczywymi
pilotami NATO, ktrzy chcieli mnie znale w ciemnociach i zabi. Pord nocy
znalazem schronienie w rowie melioracyjnym. Po kilku godzinach ukrywania
si i prb dojcia do miasta Senta, Nikoli zdecydowa zawrci do wraka, gdzie
odnalaza go ekipa ratownicza. Piloci z mojej eskadry nie posiadali si z radoci.
Po pobycie w szpitalu, 70-letnia staruszka rozpoznaa go na ulicy i uciskaa. Jej
matczyny pocaunek by specjalnym medalem dla Nikolicia.
Prezent na 50-t rocznic
Wedug danych podanych przez gen. Clarka po 31 dniach bombardowa,
NATO zniszczyo ponad 70 samolotw Jugosawii, wcznie z 5 w walce
w powietrzu, 40% batalionw wyrzutni ziemia-powietrze typu SA-3 oraz 25% typu
SA-6. Zadalimy powane straty celom wojskowo-przemysowym i remontowym
w celu przerwania jego zdolnoci naprawczych i odnawiania si powietrznych,
413

NATO na Bakanach

ldowych i artylerii. W nastpnych tygodniach zamierzamy zniszczy jeszcze

wicej jego si powietrznych i ldowych, oznajmi Clark z charakterystycznym
dla militarystw okreleniem jego, czyli demona Miloszewicia, chocia
rozmylnie atakuj cele cywilne i niewinn ludno.
Clark dumnie poinformowa o niemal cakowitym zniszczeniu ranerii ropy
naftowej. Ciekawe wic, po co bombowce waliy w ruiny ranerii nowosadzkiej
przez nastpne 47 dni i nocy, a nawet po zawarciu porozumienia pokojowego.
Moe to by cel wicze narybku natowskiego widoczny ju znad Adriatyku
z powodu ogromnego piropusza dymu? Clark powiedzia te prasie o zakceniu
sieci dystrybucji paliw do tego stopnia, e serbskie dziaania w Kosowie zostay
tymczasowo wstrzymane 3 razy z powodu braku paliw. Zastanawia, e jedna
z najlepszych armii w Europie, ktra ju za Tity zbudowaa system magazynw
i baz podziemnych na wypadek ataku atomowego lub inwazji z ZSRR, nie znalaza
beczek z paliwem na mae ruchy unikowe. Siy Jugosawii (nie Serbii!) zwiody
wywiad NATO, ktry fotografowa pozycje wroga z bezzaogowych samolocikw
szpiegowskich w cigu dnia. W nocy wojsko zmieniao pozycje i czekao na atak
na poprzednie pozycje, bo NATO potrzebowao 12 godzin na odtworzenie i analiz
zebranych informacji. NATO walio wic w atrapy pozostawione przez wojsko
Jugosawii. Ale widocznie Clark jeszcze wtedy nie by tego wiadomy.
Tylko w jeden jedyny dzie (22.4.1999), chwali si Clark, NATO zniszczyo
bateri artylerii, 6 czogw, 23 pojazdy, kolumn wojska i polowy posterunek
dowodzenia, mimo niezbyt dobrej pogody. To, co genera poda za dzienny ubj
okazao si potem dorobkiem wojskowym niemal caej kampanii kosowskiej.
Operacja Sia Sojusznicza postpuje pomylnie, powiedzia Clark. To prawda,
e Prezydent Miloszewi pokaza du tolerancj strat, ale wojsko i policja
Jugosawii oraz infrastruktura wspierajca zostay powanie zniszczone: S na
skraju upadku. Wygrywamy, a on przegrywa i wie o tym. Jeden z reporterw: W
takim tempie, Panie Generale, ile to bdzie trwao? Clark poradzi nie wdawa si
w liczenie strat wojennych, bo kampania ma o wiele wikszy skutek ni wskazuj
statystyki: Atakujemy siy wroga na wszystkich poziomach. Wywieramy na nich
presj. Chowaj si w cigu dnia i noc, kiedy nasze samoloty nadlatuj. Nie
mog si ruszy, nie mog dziaa. Przycupnli po wioskach, uciekaj do lasu i
w inny sposb nas unikaj. S nieefektywni. Tymczasem NATO, wedug Clarka,
wzmaga ataki, zaostrza technik i wprowadza nowy sprzt. Siy Jugosawii
w Kosowie zapac wysok cen za pozostawanie tam zapowiedzia genera
Jak zwykle zdarza si w agresji, wysok cen zapaci napastnik.
Strony Venika
Amerykaski instytut analiz strategicznych, Stratfor (3.5.1999): USA
ogosio 3 maja powoanie do czynnej suby 120 rezerwistw oddziaw
ratowniczych Lotnictwa USA. Ci lotnicy z 939 Skrzyda Ratowniczego z Portland
414

Straty wojskowe

w stanie Oregon doczyli do 2116 rezerwistw powoanych do suby czynnej

w uprzednim tygodniu. Wadze USA owiadczyy, e aktywacja czonkw 939
Skrzyda ma zwikszy zdolno USA do szybkiego wyawiania zestrzelonych
pilotw z terytorium nieprzyjaciela. Venik, opiekun przodujcej witryny nt.
wojny w Jugosawii: Interpretuj to sobie jak chcesz. Myl, e wiesz, jaka jest
moja interpretacja.
Strony Venika byy obok witryn jugosowiaskich jednym z niewielu
rde penej informacji z wojny NATO. Przykad: NATO donioso, e trao 5
myliwcw mig-21 na ziemi podczas nalotw 11.5.1999 r. Na praswce rzecznik
NATO genera Jertz powiedzia, e 2 migi-21 zostay zaatakowane przez 2
myliwce F-15E na szosie (!). Nie poda dokadnie gdzie. Wedug generaa 3 inne
migi-21 zostay traone na ziemi k. Prisztiny. Znw nie podano miejsca. NATO
nie opublikowao adnych zdj rzekomo zniszczonych migw. Od pocztku
kampanii NATO pokazao tylko jedno wideo z ataku na miga-21 dnia 16.4.1999
r. Bardzo moliwe, e samoloty NATO atakoway drewniane atrapy migw albo
stare egzemplarze migw-21 wycofane ze suby, ktre Jugosawia stosuje do
szeroko obok realistycznie wygldajcych atrap czogw i wyrzutni SAM, by
rozadowa ataki samolotw NATO i wcign je w zasadzki.
Kapitan lotnictwa Hiszpanii, de la Hoz, opublikowa w Articulo 20
obserwacje ze suby w bazie Aviano podczas kampanii bombardowa NATO.
Tumaczenie artykuu znajduje si na kocu rozdziau. Artyku sta si biaym
krukiem w Sieci. Wielu mwio o nim, ale niewielu mogo go znale. Artyku
przeczy doniesieniom prasowym z wojny NATO. De la Hoz relacjonowa
o wypadkach mierci wrd pilotw NATO oraz wzgardzie i szykanowaniu
zag NATO przez ocerw USA. Nie mg powiedzie wszystkiego, ze wzgldu
na nakaz tajemnicy. Jeli byy jednak wypadki miertelne wrd pilotw, czy
moemy dowiedzie si o nich?
Venik: Wyobra sobie, e Twj m, syn lub ojciec zgin jako pilot w Kosowie.
Wojsko powiedziao, e to by wypadek i zaoferowao znaczne odszkodowanie
w zamian za zobowizanie do utrzymania tajemnicy. Jeli podejrzewasz kamstwo,
nie masz szans tego udowodni. Sprawa moe si cign latami i na pewno
przegrasz. Wojsko ma dowody ukryte w tajnej teczce, a Ty podejrzenia.
Ujawnione ostatnio radzieckie dokumenty z wojny koreaskiej pokazay, e setki
wicej samolotw USA zostao strconych ni przyznay wadze amerykaskie.
Setki krewnych zestrzelonych pilotw w dalszym cigu prbuj znale prawd i z
nadziej oczekuj wynikw od historykw rosyjskich grzebicych w archiwach.
Dziesitki ludzi deklaruj w Internecie, e byli pilotami NATO podczas
nalotw na Jugosawi i e zestrzelono tylko 2 samoloty USA. Ci ludzie to,
wedug Venika, kamcy, agenci, albo prawdziwi piloci, ktrzy widzieli tylko to, co
zwyky onierz mg widzie, ale z powodu modego wieku i braku dowiadczenia
415

NATO na Bakanach

zabierali gos, jakby byli dowdcami. Podobnie byo po wojnie w Korei, ale
z wiekiem i przybytkiem mdroci teraz szukaj prawdy. Wojna koreaska
skoczya si p wieku temu, a prawdziwy wymiar strat do dzi nie jest znany.
Agresja NATO zacza si 650 samolotami, a pod koniec 78-dniowego
Blitzkriegu byo ich ok. 1,6 tys. Z tego ok. dwie trzecie to samoloty bojowe,
a reszta wspomagajce, np. tankowce powietrzne, latajce posterunki
dowodzenia i stacje przekanikowe oraz samoloty wywiadowcze. Dziesitki
tysicy nalotw i pociskw sterowanych o indiaskiej nazwie Tomahawk
zasypay Jugosawi 22 tys. tonami bomb. Siy zbrojne Jugosawii, znaczna
sia militarna w Europie, skrupulatnie liczyy traenia i rozbicia Tomahawkw
i samolotw wroga. Wedug danych zebranych przez 3 armie, marynark,
lotnictwo i obron przeciwlotnicz Jugosawii, NATO stracio 61 samolotw
bojowych, 7 helikopterw, 30 samolocikw bezzaogowych i ponad 238
pociskw sterowanych. Ten stan okrelono w lecie 1999 r. i do dzi nie
uleg zmianie mimo zmiany rzdu na przyjazny NATO. Dane nie wliczaj
samolotw i pociskw, ktrych uszkodzenie nie byo widoczne dla si
jugosowiaskich i ktre ldoway lub rozbiy si poza granicami Jugosawii.
Niektrzy obserwatorzy szacuj straty na ok. dwukrotnie wiksze, co mogoby
oznacza straty do paruset pilotw i czonkw druyn ratowniczych.
W pierwsz rocznic napadu NATO, Jugosawia otworzya wystaw
w Muzeum Lotnictwa przy lotnisku pod Belgradem. Druga wystawa istnieje
w rdmieciu w twierdzy Kalemegdan. Wystawiwszy ponad 1,5 tys. kawakw
rozbitych samolotw i pociskw, kurator Muzeum Lotnictwa, Czedomir Janji
powiedzia, e wkrtce zostan dodane dalsze eksponaty po dobudowaniu nowego
skrzyda budynku muzeum. Minister nauki i rozwoju Czedomir Mirkowi,
w wywiadzie dla Associated Press: To zaprawd zdumiewajce, ile samolotw
i samolocikw bezzaogowych strcono za pomoc wzgldnie skromnego i
prymitywnego sprztu. Mirkowi zaprzeczy twierdzeniom Zachodu, e obrona
przeciwlotnicza NATO zniszczya tylko 2 samoloty: Udowodnimy, e mamy wicej.
Foreign Military Review: Mimo e amerykaskie samoloty zdominoway
dziaania NATO, obrona przeciwlotnicza Jugosawii strcia rwnie 5
niemieckich Tornado, kilka brytyjskich Harrierw, 2 francuskie Mirage oraz
samoloty belgijskie, holenderskie i kanadyjskie. 7.6.1999 r. Lotnictwo USA
stracio bombowiec strategiczny B-52, a 20.5.1999 r. zestrzelono niewidzialny
bombowiec B-2A Spirit.
Po laniu pupa boli
Na pocztku 2000 r. prasa brytyjska dyskutowaa dotkliwe braki
funkcjonujcych samolotw RAF: Ze 186 brytyjskich bombowcw Tornado, dwie
trzecie nie jest w stanie lata. Mniej ni 40% innych samolotw bojowych jak
Harrier i Jaguar moe lata po krtkiej rekwizycji. Ministerstwo obrony wydao
416

Straty wojskowe

ponad miliard funtw na rozwj laserowego systemu bombardowa, ktry nie

funkcjonuje prawidowo. Brakuje niemal 20% modszych ocerw myliwcw
i RAF ma powane problemy z zatrzymaniem wywiczonych pilotw.
Kryzys w RAF-ie zacz si po Operacji Burza Pustynna w Iraku
w 1991 roku, a powanie po Operacji Sia Sojusznicza przeciw Jugosawii.
Wedug Venika, ktry ledzi doniesienia prasy, strcono tylko 4 Tornada: 2 na
wyposaeniu Luftwaffe 26-27.3.1999 roku, a 2 inne 15.4.1999 r. i 26.5.1999 r.
bez podania przynalenoci pastwowej. Nie wiadomo, ile z unieszkodliwionych
Tornad postrzelia obrona Jugosawii, a ile zuyo si w nieustannych nalotach
bez wymaganych remontw. Venik rozmawia z kilkoma mechanikami Lotnictwa
USA, ktrzy potwierdzili, e maszyny latay do granic wytrzymaoci. Jeden z nich
powiedzia: Dwa, moe trzy tygodnie i Operacja Sia Sojusznicza skoczyaby
si, bo NATO nie miaoby funkcjonujcych samolotw.
Brytyjski dziennikarz Anthony Barnet monitowa internetow grup
dyskusyjn dla pilotw i mechanikw wojskowych (Observer 13.2.2000): Piloci
obecnie na subie w Zatoce Perskiej oraz inni, ktrzy powrcili z Kosowa s
tak rozeleni na zepsuty sprzt i niskiego ducha, e zalewaj t potajemn list
dyskusyjn skargami do wyszych ocerw. Lotnicy wyraali swe obiekcje nt.
technicznych moliwoci samolotw, a nawet o podstawowym bezpieczestwie
osobistym, ktre nadwery brak czci zamiennych i waciwej obsugi
technicznej. Kapitan RAF: Ilo wypadw zaprzepaszczonych z powodu usterek
technicznych jest zbyt dua. Dowiadczyem, e aby wykona zadanie, musz
akceptowa usterki, ktrych kilka lat temu nie musiaem akceptowa. Chocia
zdaj sobie spraw z niedomogw konstrukcyjnych kadubw, jestem przekonany,
e bdziemy mie powany problem z bahego powodu. Borykamy si z czciami
zamiennymi, niektre z nich s reperowane kilkakrotnie. Mamy najtaszych
wykonawcw, jakich mona znale.
Jak si doliczy?
Wedug informacji, ktre otrzyma Venik ze rde wojskowych
w Jugosawii, NATO zadao, by nie ujawnia informacji o swych stratach, pod
grob wstrzymania pomocy w odbudowie. Wedug wiarygodnych informacji,
jugosowiaska telewizja miaa pokaza zdjcia zniszczonych samolotw
i wywiady ze schwytanymi pilotami w 50-t rocznic NATO. Wtedy NATO
zbombardowao system telewizji oraz zagrozio dalszymi atakami tego typu. Nie
wiadomo, czy to nie bya rozmylna prba zatuszowania informacji o stratach.
Ledwie par tygodni wczeniej w wyniku presji publicznej i politycznej, NATO
wycofao pogrki ataku na urzdzenia jugosowiaskich rodkw przekazu.
Istotniejsz przyczyn zatajenia strat NATO przez Jugosawi moe by
to, wedug Venika, e wiele strat wyniko z zastosowania nowego systemu
wyrzutni rakiet ziemia-powietrze i z usprawnie starszych systemw, ktre Rosja
417

NATO na Bakanach

dostarczya Jugosawii wbrew sankcjom ONZ. Ujawnienie strat NATO mogoby

przycign uwag do roli Rosji w tamtej wojnie. Wedug informacji w zachodnim
wydawnictwie analiz wojskowych Janes, Rosja moga dostarczy Jugosawii do
10 wyrzutni dalekosinych S-300PM, a przed napadem NATO zmodernizowaa
pociski ziemia-powietrze na wyposaeniu wojsk Jugosawii. Stratfor donis, e
Rosja moga rwnie dostarczy Jugosawii do 50 sztuk najnowoczeniejszego
systemu mobilnej artylerii przeciwlotniczej, Tunguska.
Sceptycy: Gdzie s dowody tych strat? Jeli to tylko moliwe, NATO stara
si natychmiast niszczy uszkodzone samoloty ldujce w terenie na tyach
wroga oraz samoloty, ktre spady. Su do tego specjalne ekipy i precyzyjna
bro, np. rakiety laserowe. Dowd straty i zawarte w nim tajemnice techniczne s
niszczone, aby nie dostay si w rce wroga. Samolot lub Tomahawk traony na
wikszej wysokoci rozlatuje si na kawaki, ktre spadaj na du powierzchni
terenu. Trudno jest wic je pozbiera, zidentykowa i pokaza na zdjciu jako
dowd zestrzelenia konkretnego samolotu.
Podczas podry po Jugosawii po nalotach, niezalena od swego rzdu
Amerykanka Patricia Axelrod, dyrektor grupy analitykw Desert Storm Think
Tank, rozmawiaa z osobami, ktre widziay samoloty NATO na wysokoci 1 do 2
km przed zrzuceniem bomby. To wystarcza, aby zestrzeli samolot z ziemi. Wedug
Axelrod, ten fakt czyni prawdopodobnymi rzekome liczne przypadki zestrzelenia
samolotw NATO twierdzenie, ktre Pentagon odrzuci jako propagand.
Axelrod dowiedziaa si rwnie, e wojsko jugosowiaskie rozpraszao si
podczas bombardowa do obiektw cywilnych, a obiekty wojskowe znajduj
si czsto w pobliu dzielnic mieszkalnych i obiektw cywilnych, bo nie ma
gdzie indziej miejsca. Rozmieszczona na ziemi sie szpiegw NATO skutecznie
podawaa pozycje do bombardowa, gdzie aktualnie rozproszyy si jednostki
jugosowiaskie, bez wzgldu na charakter danego obiektu.
13.4.1999 komandosi jugosowiascy zniszczyli dowdztwo, baz i orodek
szkolenia WAK w zaskakujcym wypadzie na stron albask, chocia nie byo
ocjalnego potwierdzenia przez Jugosawi. Komandosi pono uprowadzili
wtedy 19 ocerw i politykw NATO, ktrzy przylecieli z Tirany migowcem
na spotkanie z dowdztwem WAK. Na pewno takich zdobyczy nie rozgasza
si, tylko trzyma jako cenny atut do wykorzystania w odpowiednim czasie.
Wiele pociskw i rakiet poszo w atrapy czogw, artylerii, rakiet i myliwcw.
Robilimy tekturowe czogi na przynt, a NATO celowao w nie i nieustannie
bombardowao. Bylimy bardzo zadowoleni, e ich zmylilimy powiedzia
o obronie swego kraju 28-letni serbski szeregowiec Radowan w wywiadzie dla
Times. NATO zbombardowao szereg sztucznych mostw, do ktrych z obu stron
przez zielone pola i ki prowadziy wstgi szos wykonanych z folii plastikowej.
Migi-29, mietanka lotnictwa Jugosawii, zostay ukryte w podziemnych
418

Straty wojskowe

hangarach, a NATO bombardowao imitacje. Armia jugosowiaska rozmiecia

setki drewnianych makiet wyrzutni rakietowych na caym terytorium kraju. Byy
one cigle przemieszczane podczas atakw. Piloci NATO wiedzieli o tym, ale
pdzc z wielk szybkoci kilka kilometrw ponad ziemi nigdy nie byli pewni,
czy celuj w prawdziwy obiekt, czy w makiet.
Lotniska wojskowe w Serbii i Czarnogrze maj podziemne schrony
z wyjciami na szosy, na ktrych startuj i lduj myliwce. Konstrukcje
podziemne mog wytrzyma atak atomowy o redniej sile. Jeli Batajnica [lotnisko
wojskowe pod Belgradem] jest zbudowana jak Slatina, ludno cywilna moe
by jedyn oar bomb NATO przewidzia w Sieci byy ocer jugosowiaski
tu przed rozpoczciem nalotw. W cigu 2 tygodni po zakoczeniu nalotw,
saperzy rosyjscy rozbroili w Slatinie niewypay bomb, rakiet i innej amunicji
NATO, cznie z 80 pociskami samonakierowujcymi. Z iloci niewypaw
wywnioskowano, e NATO zrzucio tysice sztuk bomb, rakiet i pociskw na
baz w Slatinie i pobliskie instalacje.
Byy ocer jugosowiaski poda do Truth in Media (28.4.1999), e mobilne
radary przemieszcza si bezustannie, wic s nieuchwytne. Armia jugosowiaska
radzia sobie rwnie z samolotami NATO. Witaa nadlatujc eskadr wroga
bezuytecznymi rakietami, przeciw ktrym zaawansowane samoloty NATO
automatycznie wysyay rakiety antyradarowe. Wic zestrzeliwuj nasze tanie
wabiki, ale jednoczenie zdradzaj swoj pozycj. Po czym nastpuje szczyt
militarnego sprytu Serbw. Piloci NATO spodziewaj si naszego ataku rakietami
ziemia-powietrze SAM-6, ktre maj wbudowany radar. Nasi inynierowie
wymontowali rosyjski radar z rakiet i zastpili go kamerami wideo pisa byy
ocer jugosowiaski do Truth in Media. NATO nie byo na to przygotowane.
Strcone na ziemi
3 dni po zawarciu pokoju, Venik porwna z rzeczywistoci owiadczenia
prasowe NATO o zestrzelonych samolotach Jugosawii. Wedug NATO,
Pentagonu, Lotnictwa Jugosawii i wielu wydawnictw wojskowych, przed
atakiem NATO Jugosawia miaa 14 myliwcw bojowych mig-29 i dwa
egzemplarze treningowe tego najlepszego samolotu w ich siach powietrznych.
Historia niszczenia tych samolotw, wedug NATO:
- 26.3.1999 r. umiechnity rzecznik NATO, dr Jamie Shea z brytyjskim akcentem
wyedukowanych elit powiedzia dumnie prasie, e NATO zestrzelio 3 migi29: jeden nad Kosowem i 2 nad rodkow Serbi. Nastpnego dnia poinformowa
reporterw z nieukrywanym zadowoleniem, e wszystkie samoloty NATO powrciy
bezpiecznie do baz, a nastpne 2 migi-29 zostay strcone nad Boni-Hercegowin.
Jugosawii zostao 11 najlepszych myliwcw po paru pierwszych dniach napadu.
- 4.5.1999 r. w gwnej kwaterze NATO w Brukseli, inny rzecznik, tym razem
z bawarskim akcentem, gen. Jertz bredzi, jakby szczliwy, e wreszcie niemiecki
419

NATO na Bakanach

militaryzm wypuszczono z klatki: Uderzylimy w [bazy] Ponikwe i Obrwa bardzo

mocno. W Batajnicy zniszczylimy co najmniej jeden mig-29 na ziemi i dwa inne
samoloty te na ziemi. Zostao 10 migw-29.
- Dr Shea przejmuje mikrofon (4.5.1999): Po 4 czy 5 tygodniach nalotw
zniszczylimy duy procent magazynw amunicji, ponad 50% znanych nam
samolotw, dwie trzecie migw-29, 25% magazynw paliw, 70% podrcznych
zapasw paliwa wojskowego itd. itd. Dwie trzecie to w przyblieniu 67%, czyli
(zaokrglajc w gr) 11 zniszczonych, wic zostaoby 5 migw-29, a nie 10, jak
naliczy na ten dzie Venik. Wyrany brak koordynacji brytyjsko-niemieckiej.
- Nastpnego dnia zboczeniec wojenny Jertz, gosem drcym od podniecenia:
Potwierdzam, e samoloty F-16 zestrzeliy wczoraj serbski mig-29 k. Waljewa.
Jak ju mwilimy przedtem, mig-29 jest najbardziej zaawansowanym myliwcem
w siach Jugosawii i jest wspania maszyn w rkach kompetentnego pilota.
Venik: Nie mamy wtpliwoci, e Jugosawia sadzi tylko kompetentnych pilotw
w kabinie swego najdroszego i najlepszego samolotu, natomiast powanie
wtpimy w rzetelno natowskich informacji, skoro z dnia na dzie ten sam ubj
zmienia si z na ziemi na zestrzelony. W kadym wypadku zostao 9 migw29 do ubicia, wedug wylicze Venika.
- Shea w akcji (7.5.1999): zniszczone s wszystkie oprcz 2 mostw przez Dunaj,
60% jego migw-29, a reszta wcznie z innymi samolotami unieruchomiona.
Tralimy 4 z 7 z jego gwnych magazynw w Kosowie, 2 gwne ranerie
Jugosawii, prawie 40 z jego 52 przekanikw radiowych. Dwie trzecie, czyli
67% zniszczonych migw-29 stopniao przez p tygodnia do 60%. Czyby
Rosjanie zaopatrywali Jugosawi w bro pod nosem NATO?
- Jertz, ju na pewno zbrodniarz wojenny po licznych pomykachNATO, w dalszym
cigu z gwnej kwatery NATO (18.5.1999): NATO ponownie zaatakowao jedn
z gwnych baz lotnictwa Jugosawii w Batajnicy, tu na poudnie od Belgradu.
Jeden mig-29, najbardziej zaawansowany myliwiec Miloszewicia i jeden mig21 zostay zniszczone w ataku. Batajnica ley na pnoc od Belgradu. Venik
zaszydzi, nawizujc do sawnych ju wtedy trae w cele wojskowe takie,
jak gospodarstwa rolne: Miejmy nadziej, e NATO nie zbombardowao jakiej
fermy kurzej pod Belgradem biorc j za lotnisko wojskowe. Dodaem: Miejmy
te nadziej, e niemieccy generaowie pomyl strony wiata i zamiast ostrzy
zby na ziemie na wschd od Odry, napadn na wasne kwatery w Niemczech.
Jugosawii pozostao w tym dniu 8 migw-29, wedug rachunku Venika.
- 19.5.1999 r. gen. Jertz zaskakuje reporterw: Od czasu wybuchu koniktu
zniszczylimy 69% migw-29, ich najlepszego samolotu. Zniszczylimy rwnie
24% migw-21, 46% Gobi i 33% Super-Gobi. Cige podkrelanie walorw
miga-29 chyba wzio si z kompleksu niszoci generaa, ktry mia okazj
lata tylko myliwcem F-4. 69% z 16 migw-29 to ok. 11 samolotw. Zostao 5
migw-29 do ubicia, nie wicej.
420

Straty wojskowe

- Dyrektor wywiadu Pentagonu penicy funkcj w sztabie NATO (27.5.1999):

Bomby NATO praktycznie wyeliminoway wszystkie migi-29, najlepszy samolot
Jugosawii, oprcz trzech, kadc kres jakiemukolwiek zagroeniu z powietrza
dla ponad 1000 samolotw NATO biorcych udzia w Operacji Sia Sojusznicza.
Kto jak kto, ale gwny szpieg NATO na pewno wie. Pozostaj 3 migi-29.
Zimny prysznic nastpi w dzie zakoczenia wojny (12.6.1999). 11 migw29 rozpostaro skrzyda w penym widoku satelitw szpiegowskich na niebie
oraz reporterw z CNN, Associated Press, ABC News i innych na ziemi. Migi
wystartoway z lotniska Slatina pod Prisztin ku zdumieniu i szokowi natowskich
obserwatorw i dziennikarzy. Pukownik David Hackworth (15.6.1999): Po tych
wszystkich bombach i rakietach oraz wieccych raportach NATO o zniszczeniach
w walce z armi serbsk powiewajc bia ag, 11 myliwcw migw wznioso
si z bazy w Kosowie w dniu ustanowienia pokoju. Pomachay nieskazitelnymi,
nienaruszonymi skrzydami i uday si na pnoc. Po takim laniu, jak mogo 11
myliwcw chyba wicej ni Wielka Brytania uya w tej wojnie pozosta w
caoci?
NATO nie pokwapio si wyjani, w jaki sposb tyle migw zdoao
wystartowa z lotniska bombardowanego co drugi dzie. Venik otrzyma
informacje sugerujce, e analiza trjwymiarowych fotograi szpiegowskich baz
Jugosawii wykazaa kratery w pycie lotniska bez gbokoci. Albo Jugosowianie
upozorowali zniszczenie, malujc kratery farb na betonie, albo zreperowali
szkody od bomb asfaltem, zanim NATO wykonao zdjcia po nalotach.
Setki miejscowych mieszkacw twierdziy, e byo w rzeczywistoci 12
migw-29 w podziemnych hangarach w Slatinie. Jeden wystartowa osobno
rankiem. Tak wic NATO zniszczyo najwyej 2 bojowe migi-29 i dwa szkoleniowe.
Bandyckie stado 24 samolotw NATO zestrzelio maszyn Nebojszy Nikolicia po
jego bohaterskiej walce 24.3.1999 r. (rozdzia pt. Pod bombami NATO). Moemy
sobie wyobrazi, z jak chwa ubito inne samoloty Jugosawii.
NATO owiadczyo wiatu, e zostay tylko trzy migi-29. W rzeczywistoci
3 zostay zestrzelone wszystkie w walce powietrznej, jak doniosa w kadym
wypadku prasa Jugosawii. Venik potwierdzi, e liczba zgadza si z poufnymi
informacjami od wojskowych z Jugosawii oraz z ocjalnymi raportami
ministerstwa obrony Rosji. W tym samym czasie, kiedy migi-29 wyleciay ze
Slatiny, 29 sztuk migw-21 opucio Kosowo i poleciao do Serbii zaledwie par
dni po owiadczeniu NATO, e w Kosowie zostay tylko 4 migi-21.
W posowiu swej analizy, Venik w czerwcu 1999 roku: Nie mogem wasnym
oczom uwierzy. Zaledwie 2 dni temu skopiowaem witryn NATO i cignem
wszystkie owiadczenia i wyjanienia prasowe, ktre potrzebowaem do napisania
tego artykuu. A teraz... webmasterzy witryny NATO spreparowali zawarto
owiadczenia prasowego z 12.6.1999 roku, zmieniajc 11 migw-29 na 11
421

NATO na Bakanach

migw-21. To oczywicie nie uchroni NATO od kompromitacji, bo dziesitki

agencji informacyjnych ogosio ju oryginaln informacj o 11 migach-29s,
ktr syszao i zanotowao dziesitki reporterw. Ale to jednak do, by da
materia do wykorzystania sceptykom i wielbicielom NATO, ktrzy uszczliwieni
zapi kade dbo, by ocali reputacj NATO od zagady. NATO zdecydowao
poprawi wielkie kamstwo (o zniszczeniu wszystkich oprcz 3 migw-29)
przez publikacj mniejszego o 11 migach-21, gdy tymczasem par dni przed
zakoczeniem nalotw NATO ogosio, e tylko 4 migi-21 zostay w Kosowie.
Migi byy unieruchomione przewaajc si NATO w powietrzu. Nawet
gdyby Jugosawia miaa 50 do 100 myliwcw, NATO dysponowao ponad
tysicem samolotw bojowych i pomocniczych. To nie przeszkodzio myliwcom
Jugosawii wybra si na brawurowe ataki baz wroga w niedalekiej odlegoci
od Serbii. 18.4.1999 r. dziewi samolotw Lotnictwa Jugosawii wystartowao
z bazy Ponikwe k. Uic do odlegej o 130 km na pnoc bazy awaryjnej NATO
w Tuzli. 17 samolotw i 3 helikoptery ratownicze zostay zniszczone. Po stronie
Jugosawii straty wyniosy jeden samolot zniszczony i jeden uszkodzony. Nastpny
atak Jugosawii mia miejsce 8 dni potem na lotnisko NATO w Rinas pod Tiran.
Biuro Pilotw Zaginionych
Pilota zestrzelonego F-117 rzekomo wyratoway z pl Wojwodiny
migowce, przemykajc na niskiej wysokoci, aby nie zauwayy ich jednostki
jugosowiaskie. Jednoczenie samoloty NATO patroloway niebo, by wrg nie
zaatakowa ratownikw z powietrza. Sceptycy: Duo si mwi o tym pilocie, ale
CNN jeszcze nie pokazao go na ekranie telewizyjnym. Pentagon owiadczy, e
maszyn kierowa pilot inny ni ten, ktrego nazwisko byo wypisane na kabinie
wraka. W lotnictwie amerykaskim jest to niedopuszczalne bez przemalowania
nazwiska. Moe pilota uratowa migowiec, ale zosta zestrzelony?
W wojnie w Boni, wyratowanych pilotw natychmiast pokazywano
w telewizji. Scott OGrady okupowa programy telewizyjne zaledwie kilka
godzin po uratowaniu. Po kilku miesicach od zestrzelenia F-117 nad Serbi,
nie byo ladu po pilocie. Mino prawie 10 miesicy, zanim suby informacyjne
zdecydoway si ujawni szczegy, ale bez pokazania uratowanych. W lutym
2000 r. DefenseLINK Sub Informacyjnych Si USA, a potem ABC News, opisay
ratowanie pilota F-16 zestrzelonego nad Serbi 2.5.1999 r. Wyratowani piloci (z F16 i F-117) brali pono udzia w wojskowej konferencji, ktr zorganizowao biuro
Pentagonu ds. winiw wojennych i osb zaginionych. Pilot F-16, nazwany na
konferencji Hammer 34 (chyba eby unikn zemsty Serbw w USA), katapultowa
si i ukry w lesie, oczekujc ratunku. Niektre podane przez niego szczegy s
zastanawiajce. Zapewne Pentagonowi pomagali spece z Hollywood.
Z bazy w Tuzli, NATO wysao 3 helikoptery ratownicze pod oson 4
myliwcw F-16. Wkrtce po starcie (wic jeszcze na terytorium Boni!)
422

Straty wojskowe

pociski wroga przeleciay koo eskadry ratowniczej. Nad terytorium Serbii ataki
wzmogy si, ale ratownicy uniknli wszelkich niebezpieczestw, podczas gdy
Hammer 34 wystraszy ogromnego rysia (wysokoci 1,5 m!) zbliajcego si
do jego kryjwki. Serbowie byli wszdzie i strzelali niemal bez przerwy (nawet
z dwupitrowego budynku chyba leniczwki!), ale dzielni ratownicy znaleli
Hammera, ktry kierowa ich przez radio wedug syszanego haasu wirnikw.
W kocu piloci zoczyli migajce wiato przy Hammerze, jedna maszyna
ldowaa, a pozostae osaniay z powietrza. Zaraz po starcie z Hammerem
na pokadzie, zacza si strzelanina Serbw. Po wejciu na pokad osoniem
Hammera 34 wasnym ciaem, kadc si na niego, bo nie wiadomo byo, skd
pochodzi ogie karabinowy, wspomina na konferencji dowdca ratownikw.
Formacja 3 migowcw, z Hammerem w samym rodku dla maksimum jego
bezpieczestwa, skierowaa si ku przyjacielskiemu terytorium.
Wschodzce soce (pikny byby ten lm!) powitao wznoszc si
formacj. Tak samo cik artyleri serbsk i ogie z karabinw, przypomnieli
mwcy na konferencji. Jak w lmie amerykaskim o Amerykanach, eskadra
unikna intensywnego ognia z ziemi, a przekraczajc granic zobaczya z tyu
serbskie reektory przeciwlotnicze przeszukujce niebo. Poranki musz by do
ciemne na Bakanach.
Pilot niewidzialnego F-117, Vega 31, powiedzia, e po wyratowaniu zosta
przewieziony do bazy w Aviano. Nie byo opowieci o zwierzynie lenej, bo Vega
i ju widzialny F-117 spadli wrd ysych pl Wojwodiny, niedaleko Nowego
Sadu, gdzie jedynym schronieniem moe by rw melioracyjny. Vega rwnie
zobaczy odprone twarze towarzyszy w bazie wkrtce po wschodzie soca.
Akcje ratunkowe maj wiele wsplnego, cho rni si szczegami: Chodzi
o patriotyzm, dum, wdziczno, natchnienie. We wczeniejszym opisie losu
pilota F-117 (tego samego?), podkrelano znaczenie maej agi amerykaskiej,
ktr podarowaa mu towarzyszka w Aviano przed wylotem. Serbowie dziercy
sw ag przeciw barbarzyskim atakom s wtedy fanatycznymi nacjonalistami
nadajcymi si na bezzwoczn rozpraw w Hadze. Amerykanie, Brytyjczycy
i Niemcy w podobnej sytuacji s uosobieniem szczytu cnt i patriotyzmu...
Venik: Z tego, co syszaem w Jugosawii, jeden z helikopterw zestrzelono,
wkrtce po zabraniu Hammera przez pojazd policji wyposaony w bro
maszynow, nawet nie przez obron przeciwlotnicz. Artyku jest czyst bzdur.
Opis zdarze nie odpowiada standardowej akcji ratowniczej ani troch. Nie
rozumiem tajemnicy wok nazwiska pilota (i tego drugiego z F-117). Pamitam,
e Scott OGrady nie by okryty tajemnic po wyratowaniu z Boni. Da wywiady,
by pokazany w telewizji, chyba te napisa ksik. Szczeglnie bawi mnie ta cz:
Potem, powiedzia, nawiza kontakt radiowy i zapewni ekip ratownicz, e
by cay i zdrowy. Powiedzia im, e szuka lepszej kryjwki i skontaktuje si znw
423

NATO na Bakanach

za ok. godzin. To jest majstersztyk. Widz tu powane planowanie przez pilota.

Najpierw katapultuje krzyczc Mayday! Nastpnie melduje si, eby powiadomi
wszystkich, e wszystko w porzdku. A jeli Serbowie jeszcze nie namierzyli jego
pozycji traingulacj, powiadamia wszystkich, e zgosi si za godzin. A jeszcze te
wszystkie pociski latajce z prawa i z lewa... Ale uwzgldniajc rdo artykuu,
nic nie powinno dziwi.
Zdawio i zdegradowao
Venik po analizie owiadcze NATO nt. zniszcze lotnictwa Jugosawii:
Jeli NATO zastosowao ten sam rachunek w obliczeniach innych strat zadanych
Jugosawii... nie chc nawet wdawa si w to. Jak zwykle mia racj, ale wyszo to
znacznie pniej. Dlatego mam due zaufanie do informacji z jego stron nt. strat
NATO, ktre podaem w pierwszej wersji niniejszej ksiki oraz w Zielonych
Brygadach. Jugosowiaska witryna INet podaa, e obserwatorzy naliczyli 50
systemw SA-6 obrony przeciwlotniczej, 20 systemw S-125 i ok. 10 mobilnych
radarw w kolumnach si Jugosawii, wycofujcych si z Kosowa. Przed nalotami
Jugosawia miaa 60 SA-6. NATO twierdzio, e zdawio i zdegradowao obron
przeciwlotnicz wroga.
NATO bezczelnie kamao przed caym wiatem. Jeli nie mona wierzy
NATO o traonych celach wojskowych Jugosawii, na pewno nie mona wierzy,
e nie doznali strat wasnych. Paul Beaver, rzecznik Janes Information Group
w Londynie, ktra zajmuje si publikacj wydawnictw wojskowych (BBC News
25.6.1999): W ubiegym tygodniu ogldaem dugie kolumny pojazdw armii
Jugosawii wycofujcej si z Kosowa, szczeglnie z rejonu lotniska w Prisztinie
i z okolic Kosowego Polja kolebki cywilizacji serbskiej. Naliczyem ponad 50
czogw, wcznie z najnowoczeniejszymi T-72G. Wszystkie byy w ukryciu.
W cigu 24 godzin od wejcia si ldowych NATO do Kosowa, armia Jugosawii
zacza wyjazd starannie przedtem zakamuowanymi czogami, pojazdami
opancerzonymi, samobien artyleri i mostami przeprawowymi. We wsi
Magura czogi T-55A wynurzyy si z ukrycia w wypalonych domach albaskich,
szopach, warsztatach i sadach. Zaogi wiwatoway, chyba mylc, e osignli
jakie zwycistwo. Podczas nastpnych 7 dni podry po Kosowie napotkaem
tylko jeden wypalony pojazd opancerzony i 2 platformy do przewozu cikich
adunkw, z poamanym tyem.
Ataki na cele ukryte w terenie nienajlepiej wychodz z wysokoci 3 km. Nie
byo dowodu na sukces nalotw przeciw pojazdom pancernym, tylko niewypay
pociskw i bomb, wcznie z AGM-88 HARM na szosie, ktry kosztuje 1,25 mln
USD i rakiet przeciw-czogow Maverick na poboczu. A te ponad 100 pojazdw
pancernych, ktre wedug NATO zostay zniszczone? Nie byo po nich ladu
w Kosowie. Armia Jugosawii zastosowaa nadmuchiwane podobizny czogw
z symulowanym rdem ciepa (silnik) dla zmylenia czujnikw podczerwieni.
424

Straty wojskowe

Takie makiety zastosowa przedtem Saddam Hussajn. Czsto pochodz ze rde

NATO. Jak w wojnie nad Zatok Persk w 1991 roku, setki zniszczonych celw
to atrapy. Ukryte czogi nie nadaj si jednak do atakw na ludno.
Wiele mostw ocalao. Byy lady farby na drogach by moe namalowane
kratery, by zmyli wywiad NATO. Armia Jugosawii wygldaa na stosunkowo
nieuszkodzon, wcznie z jednostkami, ktre walczyy w Krajinie w 1995 r.
(sdzc po agach na czogach). NATO oszacowao, e z Kosowa wycofao si
45 tys. onierzy, 250 czogw, 450 pojazdw opancerzonych i ponad 400 sztuk
artylerii i modzierzy.
Ponad tysic zachodnich dziennikarzy spragnionych reportay o setkach
zniszczonych czogw i pojazdw, zdoao znale kilka wrakw dipw i par
ciarwek. Siy NATO, KFOR, znalazy resztki 3 przestarzaych czogw T-55,
postawionych na wabia. Dowdca wojsk Jugosawii, genera Nebojsza Pawkowi
oznajmi, e uszkodzono jeszcze 10 innych czogw, ale w czasie wycofywania
si z Kosowa zabrano je do reperacji. Wikszo czogw traa Wyzwolecza
Armia Kosowa, a nie ataki NATO. Michael Evans (Times 24.6.1999) z Prisztiny:
79 dni natowskich nalotw na Jugosawi, ktre objy tysice lotw i najbardziej
zaawansowane bronie precyzyjne, zdoay zniszczy tylko 13 z 300 serbskich
czogw w Kosowie, mimo e Pakt ogosi masowe zniszczenie si pancernych.
Po wejciu, siy KFOR, zajrzay do kadego kta Kosowa. Jednostki wszystkich
pastw uczestniczcych w misji pokojowej szukay zniszczonego sprztu.
Dotychczas znalazy zaledwie 3 obezwadnione czogi.
Podczas nalotw wadze NATO przedstawiay, e traono setki serbskich
czogw, artylerii, modzierzy i pojazdw opancerzonych. Sugerowano, e
bya to jedna z gwnych przyczyn kapitulacji Prezydenta Miloszewicia,
zgody na przerwanie wojny oraz na wejcie si pokojowych do Kosowa. Teraz
niektrzy przedstawiciele NATO nie rozumiej, dlaczego Miloszewi si podda.
Twierdzono, e do 60% serbskiej artylerii i modzierzy zostao traonych, a 40%
czogw zostao uszkodzonych lub zniszczonych. Byy nawet doniesienia o ataku
bombowcw B-52 na brygad serbsk na otwartym polu, dokd zostaa zwabiona
przez WAK, w wyniku czego polego do 700 onierzy serbskich.
Zanim jednak Serbowie w kocu wycofali si 3 dni temu, poinformowali
KFOR, e z ok. 300 czogw w Kosowie, NATO zdoao tra 13. Wikszo
traonych czogw usunito na platformach transportowych. KFOR znalaz tylko
3 zniszczone czogi T55 w Kosowie. Znaleli du ilo atrap czogw i artylerii,
stwierdzio rdo z KFOR. Armia Jugosawii zastosowaa dobrze wyprbowan,
rosyjsk technik kamuau, w ktrej atrapy rozmieszcza si w terenie, niektre
przy makietach mostw, z pasami czarnego plastiku przez pola jako drogi, by
zmyli bombowce NATO, e to prawdziwe cele. Przy szybkoci 800 km/h na
wysokoci 3 km atwo ulec zmyce, powiedziao inne rdo w KFOR. Kiedy w
425

NATO na Bakanach

kocu Serbowie wycofali si z Kosowa, naliczono co najmniej 250 czogw, 450

pojazdw opancerzonych oraz 600 sztuk artylerii i modzierzy.
W objedzie Kosowa wida wiele zniszczonych koszarw, budynkw policji
pastwowej oraz skadw paliw namacalny dowd, e bombowcom NATO
powiodo si w traeniu w te zasadnicze cele. Ale poza wrakami kilku ciarwek
pozostawionych przez Serbw, nie mona praktycznie znale zniszczonego czogu.
Stratfor doda (24.6.1999), e wojskowi NATO w Kosowie okrelili
umocnienia obronne Armii Jugosawii jako wspaniae. Ataki NATO na cele
stacjonarne, cho skuteczne, byy wtpliwej wartoci. Siy Jugosawii opuciy
kwatery znane NATO. rda serbskie jak i WAK donosiy, e NATO atakowao
puste budynki. Mimo licznych atakw na ranerie i skady paliw, przy kocu
koniktu Armia Jugosawii wci miaa zapasy na prowadzenie dziaa. Ataki na
umocnion baz lotnictwa w Prisztinie byy mniej skuteczne ni NATO yczyo
sobie. 11.6.1999 r. sze migw-21 wyleciao z bazy w Prisztinie, a 12.6.1999 r. 11
migw-29, ktre nastpnie NATO przemianowao na migi-21, by ratowa twarz.
Mimo zapewnie NATO, e naloty zdawiy ducha Armii Jugosawii, 47 tys.
onierzy wycofujcych si z Kosowa wygldao na caych i w dobrym nastroju. M
stanu w USA powiedzia gazecie IHT, e jeli wojsko Jugosawii wci wygldao
na niepokonane wycofujc si do Serbii, odzwierciedla to rodzaj samo-okamania, w
ktrym trwaj Serbowie oraz fakt, e nasza wojna z powietrza miaa za cel poddanie
si Belgradu bez potrzeby zycznego zniszczenia wszystkich si serbskich.
Stratfor: Miloszewi sdzi, e zgadza si na warunki kompromisu grupy G-8,
ktry, dziki roli w nim Rosji i ONZ, gwarantowaby suwerenno Jugosawii nad
Kosowem. Dopiero po wejciu do Kosowa, NATO udao si przeinterpretowa
kompromis na kapitulacj. Politycy NATO, w pdzie do rysowania poprzednich
3 miesicy jako absolutne zwycistwo, ignoruj fakty i trzymaj si opowieci o
zwyciskiej kampanii powietrznej, wbrew dowodom. Jugosawia moga znakomicie
walczy do chwili wycofania si. Naloty nie zmusiy Miloszewicia do kapitulacji.
Zwycistwo NATO jest wynikiem kompromisu, ktry sfaszowano. Jeli politycy
i planici maj oprze polityk na idei, e KFOR wszed do Kosowa dziki
precyzyjnym bombom, byoby to, uywajc sw anonimowego przedstawiciela
USA, samoczarowaniem si.
wiecce Pioruny, Indianie i Toporki
Szczeglnie niebezpieczne dla ludnoci i rodowiska Bakanw byy
kraksy latajcego sprztu NATO z broni uranow na pokadzie. W Ramsheim
w Niemczech w latach 1990tych rozbi si samolot A-10, strzelajcy
przeciwpancernymi pociskami uranowymi kalibru 30 mm. Okoliczna ludno
zacza chorowa na dziwne choroby i umiera na raka. Kraksa samolotu
czy migowca wojskowego jest niebezpieczna dla otoczenia. Przeciwwagi
zainstalowane w nich, wykonane ze zuboonego uranu (rozdzia pt. Bro
426

Straty wojskowe

uranowa)) spalaj si w poarze, wytwarzajc radioaktywno-trujcy py. Taki

py wykryto po kraksie samolotu transportowego izraelskiej linii El-Al pod
Amsterdamem w 1992 r. Ludno i ratownicy zaczli chorowa i umiera.
A-10 byy szczeglnie naraone na uszkodzenia i straty. Musz zniy
si na wysoko poniej 1 km, aby w locie nurkowym tra w cel z dziaka
szybkostrzelnego. 22.5.1999 r. Tanjug i Itar-Tass doniosy o zestrzeleniu A-10
nad Kosowem. Wedug Radia Belgrad i Gosu Rosji, A-10 rozbi si w Skopje ok.
15.4.1999 r. Telewizja Sitel w Skopje doniosa 2.5.1999 r. o ldowaniu powanie
uszkodzonego A-10 koo lotniska pod Skopje, ktre NATO uywao na takie
okazje i jako baz wypraw ratunkowych. NATO potwierdzio t wiadomo.
Naoczni wiadkowie widzieli powane uszkodzenie samolotu. Kilka rakiet pod
skrzydami stwarzao niebezpieczestwo eksplozji, wywoujc panik w okolicy.
Pilot by ranny. Serbska telewizja pokazaa 4.5.1999 r. resztki A-10, zestrzelonego
2 dni wczeniej nad Kosowem. Agencje Reuters i Itar-Tass potwierdziy to.
W sumie NATO ujawnio 10 powanie uszkodzonych A-10 w eskadrze 18
sztuk, oddelegowanej do walk w Kosowie. Ale wedug danych jugosowiaskich,
tylko 13 czogw ulego zniszczeniu i to w wikszoci od min WAK. Amunicja
uranowa wbia si wic w grunt, skd bdzie przenika do rodowiska.
NATO sprowadzio do Albanii 24 migowce szturmowe Apacz,
wyspecjalizowane przeciw wojskom pancernym. Kady Apacz niesie do 16
sterowanych pociskw przeciwpancernych Hellre (ogie piekielny) i innych.
Apacze maj na pokadzie automatyczne dziako M230 kalibru 30 mm i 1,2
tys. nabojw przeciwpancernych (cz ze ZU), ale nie miay okazji ich uycia
w Kosowie z powodu wysokiego ryzyka strat wasnych. Trudne zadanie Apaczy
wymagao wicze w Albanii. Jeden Apacz rozbi si podczas lotu wiczebnego,
ale zaoga usza cao (25.4.1999). Ocjalne zdjcia pokazay rozbit maszyn
w goym terenie, chocia, wedug reportera USA Today, Apacz spad w nocy, palc
si w ciemnych lasach. Inne rda twierdz, e tego samego dnia 30 onierzy
jugosowiaskich schwytao w puapk Apacza leccego na maej wysokoci.
Apacz nie stawia oporu i zaoga poddaa si.
Brawurowy atak paru samolotw jugosowiaskich na lotnisko Rinas pod
Tiran zniszczy co najmniej 11 Apaczy (26.4.1999). NATO podao, e tego
samego dnia Apacz rozbi si na lotnisku w Tiranie i dwch pilotw zawieziono
do szpitala. Czyby NATO prbowao ukry fakt wasnych oar z zaskakujcego
ataku? Nastpny Apacz spad te podczas wicze ok. 4.5.1999 r. Welt am
Sonntag (22.5.1999): kraksa Apacza w pnocnej Albanii dnia 5.5.1999 r. bya
zestrzeleniem. Gazeta przytoczya tajny raport ekspertw NATO, ktrzy doszli do
wniosku, e migowiec wybuch w powietrzu 75 km na pnoc od Tirany. Dwch
pilotw zgino rzekomo pierwsze ocjalne oary wojny po stronie NATO.
Jugosowiaskie rda wojskowe doniosy o zestrzeleniu 2 Apaczy
ratujcych pilotw zestrzelonych nad Kosowem. Nie podano dat ani miejsc.
427

NATO na Bakanach

Reasumujc, z 24 Apaczy sprowadzonych do zwalczania czogw broni ZU,

ok. 16 sztuk zostao unieszkodliwionych: 2 spady podczas wicze, co
najmniej 11 uszkodzili Jugosowianie w ataku na Rinas, 2 zestrzelono w akcjach
ratunkowych pilotw w Kosowie, a 1 schwytano. Po wielu trudach sprowadzenia
24 Apaczy na Bakany i wytrenowania zag, Pentagon ogosi przeznaczenie 8
sztuk dla misji pokojowej w Kosowie.
Sterowane Tomahawki pomkny na Jugosawi z okrtw amerykaskich
i brytyjskich na Adriatyku oraz zostay zrzucone podczas nalotw amerykaskimi
bombowcami B-52. Tomahawki maj zasig do 2,5 tys. km, lec na wysokoci do
30 m i traaj w cel z dokadnoci do 30 m. Ju w pierwszych paru dniach wojny
obrona przeciwlotnicza traa 18 Tomahawkw. W 2 tygodnie pniej byo 119
trae. Normalnie spodziewana jest strata 7% Tomahawkw w walce, a dociera
do celu 85%, czyli 8% Tomahawkw lduje tam, gdzie nie zamierzono. Minister
spraw zagranicznych Rosji, Igor Iwanow, wypowiedzia si ok. 19.4.1999 roku, e
zaledwie 40% pociskw NATO trao w cele. Strcono rwnie inne typy broni.
Do 24.5.1999 r. Jugosowianie strcili 454 pociski i rakiety rnych typw. Ich
kraj zosta upstrzony kraterami, odamkami i niewypaami.
Tomahawki byy wpuszczane na terytorium Jugosawii po to tylko, aby je
zestrzeli artyleri przeciwlotnicz w ostatnich fazach lotu. Poniewa artyleria nie jest
skuteczna noc, tylko do 10% Tomahawkw strcano po ciemku, natomiast w dzie
do 60%. W pierwszych dniach agresji, Tomahawki latay tylko noc, wic wojsko
jugosowiaskie chowao si i ogldao, jak Tomahawki traaj w puste koszary.
Armia Jugosawii staraa si przeszkodzi przygotowaniom NATO do inwazji
ldowej. Gen. Nebojsza Pawkowi i gen. Wladimir Lazarewi w wywiadzie dla
Vojska po 2 miesicach nalotw: Jednym z wanych celw agresora jest wsparcie
powietrzne dla terrorystycznego WAK, aby pomc siom w Albanii spotka si
z ich siami w Kosowie-Metohji, a nastpnie utorowa korytarze dla wejcia
si ldowych. Wanie tam, na rozkaz NATO terroryci albascy rozpoczli
najbardziej zajade dziaania przeciw Armii Jugosawii i jednostkom MUP.
Pawkowi ujawni, e WAK prbowa wszcz powstanie zbrojne w Kosowie:
Naloty NATO nie przeszkodziy Korpusowi Prisztiskiemu w zdecydowanym
rozprawieniu si z pozostajcymi gangami terrorystw i cakowitym zniszczeniu
ich. Najcisze walki miay miejsce w rejonie Labu, Podujewa, Drenicy,
Glogowaca, Srbicy, Likowaca, Owczarewa i Obrinja. Siy terrorystw zostay
pokonane take w okolicach Suwa Reka, Orahowac, Maliszewo, Garuse,
Jablanica, Klina, Dziakowica i Pe.
Tajemnice
Wiosn 2003 r. jad rowerem z Bratysawy do Serbii, Kosowa i Czarnogry.
Nad Wgrami (29.3.2003) nieustannie cign B-52 na Irak. Cztery lata wczeniej
cigny na Serbi. Dojedajc do Starej Pazowej pod Belgradem, widz duy
428

Straty wojskowe

zakad LIFAM jedno z setek osigni socjalizmu Tity, rozsianych po byej

Jugosawii. Donioso obskurnego obiektu doceniam w drodze powrotnej, gdy
goszcz u Branka. Wypdzony z Kosowa w 1999 r. Branko osiedli si niedaleko
podziemnej bazy wojskowej Batajnica. Jeszcze w Warszawie obiecywa pokaza
pamitki z nalotw i zaaranowa spotkania. Realizacja obietnic przekracza
oczekiwania. Za serbskim Aeromagazine, Venik poda w czasie kampanii
kosowskiej, e makiety miga-29 wykonali modelarze-amatorzy. Branko
zaprzecza: Atrapy zbudowa zakad produkcyjny w miecie, gdzie tymczasowo
mieszkam. In. Nikola Bursa, dyrektor LIFAM-u w Starej Pazowej, kierowa
produkcj szkieletw atrap miga-29.
Par dni po rozpoczciu nalotw, LIFAM zacz ci stal na szkielety. Po
zespawaniu przewoono je do hal innego zakadu cywilnego w Nowej Pazowej.
Tam, pod nadzorem inynierw i technikw ze zbombardowanych w pierwszej
kolejnoci zakadw lotniczych w Panczewie, na ramy szkieletu nakadano
drewniane ksztatki kaduba i skrzyde. Cao oblekano blach aluminiow dla
waciwego odbicia radarowego. Proste urzdzenia i kaganki symuloway sygnay
elektroniczne i silniki. Bursa: Ku satysfakcji zaogi, LIFAM wyprodukowa
dwadziecia kilka makiet miga-29. NATO zbombardowao wszystkie, prcz
paru na wykoczeniu w hali. NATO nie atakowao makiet, ktrych wymiary
nie odpowiaday rzeczywistym. Komputery pokadowe werykoway wymiary
celw, oszczdzajc pociskw i bomb. Bursa zrelacjonowa powody do
dumy z jego dziea. Dwa migi (prawdziwy i makieta), stay pod wiaduktem na
autostradzie. Natowski pilot mia tylko jeden pocisk i wybra makiet. Widocznie
dla komputera wygldaa lepiej, ni orygina. W drugim przypadku makieta i mig
stay na lotnisku. Znowu zaatakowano makiet. Armia Jugosawii wystawia
zaodze dyplom uznania.
W czasie tej, trzeciej z kolei, wycieczki na Bakany wiele informacji
wojskowych jest odtajnionych. Branko wprowadza mnie midzy miejscowych.
Wielu z nich suyo w wojsku podczas nalotw. Noc, midzy Belgradem
a Nowym Sadem, kursowa wahadowo pocig pasaerski z radarem i wyrzutni
rakiet przeciwlotniczych na doczepionej platformie. Broni Batajnicy i Belgradu.
Zmieniajc cigle pozycj, wyrzutnia bya nieuchwytna dla radarw wroga
i moga bezkarnie razi nadlatujce bombowce i Tomahawki.
Niedaleko Starej Pazowej przetrway lady po innej metodzie zmyki.
Jedziemy z Brankiem mylc, e to tam upozorowano lotnisko. Rozpoznaj wsk
drog przez pola, bo par tygodni wczeniej musiaem na ni zboczy, gdy policja
nie wpucia roweru poza rogatki autostrady z Nowego Sadu. Faszywego pasa
startowego tu nie byo, ale tam dalej staa makieta radaru, 150 m od prawdziwego.
Poznacie po zaatanych kraterach miejscowi wskazuj w kierunku znanej mi
wskiej drogi. W krzakach przydronych, nieopodal poatanego odcinka, widz
429

NATO na Bakanach

wykop wielkoci, jak na czog. Tu musia sta podczas wojny mobilny radar,
moe rosyjski SA-6 lub SA-13, z pociskami ziemia-powietrze. Duy radar
pracowa par kilometrw dalej na poudnie. Ujrzelimy jego wirujc anten,
gdy znajomy Branka oprowadza nas po okolicy. W czasie nalotw, radary mogy
wysya sygnay nie duej ni trzy sekundy, bo anty-radary NATO namierzay je
i niszczyy. Tak zginy na pocztku nalotw zaogi paru stacji radarowych armii
Jugosawii. W jednym przypadku, na wzgrzach Fruszka Gora pod Nowym
Sadem, zgin genera obrony przeciwlotniczej.
Miejscowi opowiadaj radonie, jak w Wielkanoc 1999 r. dyrektor tuczarni
wi urzdzi uczt dla wojska ukrytego w innym gospodarstwie. Kobieta
czekajca na autobus: Zaprosi ca wie. Dobrze si bawilimy mimo wybuchw
bomb w Batajnicy. Fale wstrzsw od bomb byy widoczne, przetaczajc si przez
rwnin Wojwodiny, niby trzsienie ziemi. NATO podejrzewao, e przy wiosce
znajduj si instalacje wojskowe i bombardowao na olep: Tam na polu bomba
wywalia wielki krater, e cay dom by si w nim zmieci. Przyjechao nasze
wojsko, obejrzao i zasypao dziur. Wkrtce, na tym samym miejscu by nowy
krater. Bomba miaa drug gowic, musiaa by wnikajca NATO prbowao
zniszczy cel podziemny. Rozmwczyni odpiera mj domys: Tu nigdy nie byo
adnych instalacji wojskowych.
Jedziemy nad Dunaj. Chorwackie myliwce, wywiczone we wsplnej
Jugosawii, skryte przed radarami nad korytem rzeki, wypuszczay si
w natowskich nalotach na maej wysokoci a po Batajnic i Belgrad. Zwalczali
je szajkasze, z odzi przeciwlotniczych, jakie widziaem zakamuowane przy
brzegach Dunaju i Sawy. Szajkasze to Serbowie, zaproszeni przez Habsburgw
do osiedlenia si nad Dunajem, dla obrony przed nawa tureck. Dzi po ich
tradycji zostay: miejscowo Szajkasz pod Nowym Sadem i jednostki na rzekach
Serbii. Dali si Osmanom we znaki, podobnie jak ich rodacy, osiedleni przez
Habsburgw w Krajinie, pasie buforowym przeciw Turkom, rozcigajcym si
od Adriatyku po Rumuni.
LIFAM kry inn tajemnic. Przeniesiono tam przed nalotami wyposaenie
produkcyjno-naprawcze z Batajnicy. Bursa powinien stan przed trybunaem
NATO w Hadze za zbrodnie wojenne: jego produkcja daa si we znaki Operacji
Sia Sojusznicza. Technicy wojskowi wymontowali z uziemionych migw
wyrzutnie rosyjskich pociskw Newa i w LIFAM-ie przerobili je na wyrzutnie
naziemne. Bursa: Najwikszym problemem bya prdko pocztkowa New. Nie
s skuteczne, jeli wystartuj wolniej ni z pdzcego miga. Technicy dostosowali
do tego celu rakiety przeciw gradowi, uywane w rolnictwie Wojwodiny. Wkrtce
wyrzutnie stany na Fruszka Gora, bronic stolicy. Jak inni mieszkacy miasta,
staem noc na dachu, podziwiajc fajerwerki wojny. Niewielu z nas wiedziao,
e jaskrawe smugi ognia na Fruszka Gora to rakiety odpalanych New, a potem
430

Straty wojskowe

blask eksplozji traonych Tomahawkw i czasem bombowcw, s po trosze

dzieem naszego miasteczka.
Wedug ocjalnych mediw i szeregu organizacji pozarzdowych
w byej Jugosawii i na Zachodzie, w Podujewie funkcjonariusze Skorpionw,
jugosowiaskiej jednostki antyterrorystycznej w MUP, pono zamordowali
(28.3.1999) 14 albaskich kobiet i dzieci. Picioro dzieci przeyo i zeznawao
przed sdem w Belgradzie, ktry skaza Sasz Cwjetana ze Skorpionw na
20 lat wizienia, w dniu kosowskich pogromw 18.3.2004 r. By to pierwszy
proces zbrodniarzy wojennych spord serbskich si z kampanii kosowskiej
przed serbskim wymiarem sprawiedliwoci. Drugiego oskaronego,
Dejana Demirowicia, ktry emigrowa po wojnie kosowskiej, wadze Kanady nie
wyday. Cwjetan nie przyzna si do winy przed sdem: nigdy nie strzelaem do
cywilw i dzieci. W czasie rozprawy by na strajku godowym. Twierdzi, e by
kozem oarnym rzdu, ktry chcia pokaza, e bierze si za zbrodnie serbskie,
jednoczenie chronic prawdziwych zbrodniarzy.
Obroca Cwjetana twierdzi, e modzi wiadkowie zasugerowali si
zdjciem oskaronego, szeroko publikowanym w prasie. Po skoczeniu zezna
przez Serand Bogujewci, sprowadzon z Manchesteru, dokd w czerwcu 1999
r. zabrao j z Prisztiny wojsko brytyjskie na skuteczniejsze leczenie ran, Cwjetan
wyrazi ubolewanie z powodu jej cierpie. Doda jednak, e protestuje przeciw
oskareniu i sposobowi, w jaki wprowadzono dzieci do jego celi w celu identykacji.
Robicie tu rzecz absurdaln powiedzia sdowi. Kluczowym dorosym wiadkiem
by Goran Stopani ze Skorpionw, ktry poda jedynie porednie dowody oraz
zmieni zeznania w chwili przeniesienia sprawy do Belgradu.
Sprawa przyja nieoczekiwany obrt. 14.1.2005 r. sd najwyszy Serbii
zarzdzi ponowne rozpatrzenie sprawy Cwjetana, poniewa pogwacono prawo,
przesuchujc Cwjetana bez obecnoci mecenasa (Manila Times 14.1.2005).
Skorpiony
W 1999 r. na STOPNATO natowski agent dezinformacji przekonywa,
podobnie jak w mediach bez dowodu, e serbskie jednostki paramilitarne
popeniaj zbrodnie w Kosowie. Zdumiaa mnie jego nachalno. Sze lat potem
zaczyna si klarowa. Andy Wilcoxson (5.6.2005 www.slobodan-milosevic.org)
przypuszcza, e Skorpiony byy pit kolumn, tworzc dla NATO dowody
serbskich zbrodni. Jak inaczej wytumaczy fakt, e Kanada odmwia ekstradycji
nielegalnego emigranta, Demirowicia, na pierwszy proces w podporzdkowanej
NATO Serbii? Bez gwarancji, mdrzej byoby ukry si w skorumpowanym kraju
Ameryki rodkowej. Wsppraca z NATO tumaczyaby rwnie, wspomniane
w rozdziale pt. Legenda o Srebrenicy, lmowanie wasnych zbrodni w Boni
(z gwarancj ochrony, za dobr zapat?) oraz do pne ujawnienie rzekomego
ukrycia w Batajnicy zwok Albaczykw z Kosowa. Wyszo to dopiero
w momencie, gdy sualczy dla NATO rzd Serbii potrzebowa politycznie
431

NATO na Bakanach

uzasadni nielegaln ekstradycj Miloszewicia w 2001 r. (rozdzia pt. Inkwizycja

w Hadze). Nikt nie wspomnia przedtem o transporcie zwok Albaczykw
z Kosowa do Serbii.
Skorpiony, po stworzeniu do ochrony pl naftowych rmy Krajina Petroleum
Industries we Wschodniej Sawonii w 1992 roku, suyy w rejonie Bihacia pod
dowdztwem armii RSK, potem w Trnowie w BiH w 1994 r. jako jednostka
MUP Republiki Serbskiej, jak zezna w Hadze (14.10.2003) wiadek prokuratora
MTK, Milan Milanowi, byy wiceminister obrony RSK. 14.5.1996 r. siy
UNTAES zmusiy ich wynie si z bazy w Djeletowci, co wedug dowdcy
Skorpionw, Slobodana Medicia, spowodowao rozwizanie jednostki. Skorpiony
zmobilizowano dopiero po ataku NATO na Jugosawi w 1999 r. Rzd szuka
ochotnikw do obrony kraju i podobno wtedy Skorpiony wcielono do MUP
4 lata po Srebrenicy, cho wtedy nikt jeszcze nie wiedzia o ich rzekomym
zaanagaowaniu w Srebrenic do czasu wypynicia wideo.
Milanowi powiedzia MTK, e po ataku NATO, szef departamentu
bezpieczestwa publicznego, gen. Wlastimir Dziordziewi zadzwoni do niego, czy
znalazby ochotnikw do pomocy w Kosowie, a Medi czy zaatwiby posanie
Skorpionw na ochotnikw, ale w MUP, a nie VJ. Milanowi zaproponowa wic
Dziordziewiciowi Skorpiony. wiadek oskarenia w Hadze (14.2.2003), gen.
Aleksandar Wasiljewi, byy szef bezpieczestwa VJ: Skorpiony byy powizane
z SAJ, antyterrorystycznymi subami w MUP. Podobnie Medi zezna, e byy
one rezerw SAJ, lecz administracja SAJ zaprzecza, e istniaa rezerwa.
Jeli Wasiljewi mwi prawd, moe Skorpiony przywiozy zwoki do
bazy w Batajnicy. NATO zbombardowao wszystkie inne bazy SAJ w Serbii.
Regularni czonkowie SAJ ewakuowali si z Batajnicy, spodziewajc si atakw.
Jeli Skorpiony pracoway dla NATO i jeli zinltroway SAJ, miayby dostp
do bazy Batajnica i byliby pewni, e NATO jej nie zaatakuje. Zwyka policja nie
mogaby poodkopywa grobw oar serbskich zbrodni w Kosowo i przewie
ich do Batajnicy, pozostajc niezauwaonymi przez WAK i samolociki
szpiegowskie NATO. Wsppracujc z NATO (jak np. w Raczaku), WAK mogo
pozbiera ciaa swych polegych onierzy i dostarczy do samochodw, ktre
Skorpiony wywiozyby do Batajnicy przez serbskie posterunki kontroli. Jeli
byoby gdzie za duo serbskich wiadkw, NATO posaoby bombowce, eby si
pochowali. wiadek B71 przeciw Miloszewiciowi (2.4.2003), widzia Skorpiony
w mundurach polowych NATO podczas wojny w Boni.
Materiay rdowe
1. Patricia Axelrod On the road to Kosovo: Yugoslavs are paying the price for
NATOs war www.sfbayguardian.com/
2. Anthony Barnet Hundreds of Crippled Jets Put RAF in Crisis [w] Observer
23.1.2000
432

Straty wojskowe

3. Anthony Barnet Pilots Vent Fury at RAF on Web [w] Observer 13.2.2000
4. Paul Beaver How Yugoslavia hid its tanks [w] BBC News 25.6.1999
5. M.R. Gordon i E. Schmitt Pentagon blocks Apache use in Kosovo [w] New
York Times 16.5.1999 www.ora.org/ora.mai-not/11532
6. Linda D. Kozaryn Allied Force Chief Cites Success [w] American Forces Press
Service 26.4.1999 http://www.defenselink.mil:80/news/Apr1999/n04261999_
9904262.html
7. Rade Petrowi Kent Is It Poor Memory... or Just One More Treason? An Open
Letter to Those American Ofcers Enforcing the Occupation Rule in Bosnia
LAge dHomme, Lausanne 1998
8. German paper says Yugoslavs shot down Apache helicopter [w] Agence France
Presse 22.5.1999
9. Man vs. machine: How peasantsoutwitted high-tech NATO www.truthinmedia.
org/Kosovo/Peace/ps8.html 24.6.1999
10. Serb dummies fool NATO dummies www.truthinmedia.org/Kosovo/Peace/
ps8.html 24.6.1999
- Ponisze pozycje mona znale na witrynie www.venik.way.to ktra czsto
zmienia serwer. W chwili pisania rozdziau ma adres www.aeronautics.ru S
dwa dojcia do danego artykuu po ukazaniu si strony gwnej witryny (np.
www.aeronautics.ru):
a. Podstawi podany poniej przyrostek htm za www.aeronautics.ru albo
b. Na stronie gwnej Venika, szukaj tytuu lub hasa w wyszukiwarce
wewntrznej.
11. Dave Bundy The big secret: The only Serb raid into Albania /kamenica02.htm
12. Michael Evans Nato dropped thousands of bombs on dummy roads, bridges
and soldiers ... and hit only 13 real Serb tanks [w] The Times /nws001/thetimes001.
htm 24.6.1999
13. Jose Luis Morales Spanish Fighter Pilots Admit NATO Purposely Attacks
Civilian Targets [w] Articulo 20 nr 30, angielskie tumaczenie hiszpaskiego
artykuu z komentarzem Venika /nws002/de_la_hoz_interview.htm 14.6.1999
14. Mato Siladi Aeromagazine /img001/mig29decoys.jpg
15. Venik The Case of Disappearing MiGs /nws001/countingmigs.htm
15.6.1999
16. BDA Refutes Claim that NATO Bombed Serbs into Submission [w] Stratfor
/nws001/stratfor002.htm 24.6.1999
17. USA Today /apachecrash01.htm 27.4.1999
18. Aircraft used and lost in Yugoslavia during NATO aggression of 1999 /
natodown.htm
19. Attack of Yugoslavian aircraft on Rinas airport near Tirana, Albania on April
26 1999 /rinasattack01.htm
433

NATO na Bakanach

20. Apache helicopter crash site in Albania /apachecrash02.htm

21. Details of the attack of Yugoslav aircraft on Tuzla airport in BosniaHerzegovina on April 18 1999 /tuzlaattack01.htm
22. 19 high-ranking US ofcers might have been captured by the Serbs /19captured.
htm
23. Serb dummies fool NATO dummies [w] Truth in Media /nws001/tim002.htm
24. How Serb dummies fooled NATO dummies (part II); M-18 the Serb Trojan
Horse [w] Truth in Media /nws001/tim001.htm 29.7.1999

Naloty miay wyrczy inwazj ldow. Po angielsku ldowa brzmi

identycznie jak mielona. Siy Jugosawii obiecay zrobi mielonk z
ataku ldowego NATO.

434

Dodatek: Piloci myliwcw hiszpaskich przyznaj rozmylne ataki

NATO na cele cywilne
Jose Luis Morales, Spanish Fighter Pilots Admit NATO Purposely Attacks
Civilian Targets [w] Articulo 20 z 14.06.1999
tumaczenie z angielskiej wersji hiszpaskiego oryginau Piotr Bein
Piloci hiszpaskich myliwcw, ktrzy brali udzia w nalotach na Jugosawi
nie czuj si jak supermaniczy wadcy przestrzeni powietrznej. Wrcz przeciwnie,
mwi, e nasze siy zbrojne tacz jak im przygrywaj Amerykanie. Oskaraj
NATO o dekorowanie medalami za bombardowanie celw niewojskowych,
nazywanych szkodami ubocznymi. Kapitan Adolfo Luis Martin de la Hoz, ktry
powrci do Hiszpanii pod koniec maja br. po subie od pocztku bombardowa,
jest prawdziwym ekspertem od straszliwego myliwca F-18, samolotu bojowego
najczciej stosowanego w taktyce spalonej ziemi na Bakanach. Kapitan de la
Hoz jest bardzo kategoryczny Po pierwsze, musz jasno postawi spraw, e
wikszo, powtarzam, wikszo moich kolegw, jeli nie wszyscy, jest przeciwna
wojnie w ogle, a przeciw tej barbarzyskiej wojnie w szczeglnoci.
Martin de la Hoz twierdzi, e on i koledzy s wyczerpani. Od kilku dni
ukazuj si w prasie owiadczenia dowdcy o nazwisku Maches Michavilla. Jest
on obecnie w bazie w Aviano z pilotami, ktrzy nas zastpili. W owiadczeniach
mwi, e nasz gwn podpor w powietrzu byo zdrowie umysowe i zyczne.
Ale musz Pastwu powiedzie, e naszymi najgorszymi wrogami s nasze
wasne wadze, minister obrony i jego sztab, czonkowie rzdu, ktrzy nic nie
wiedz o wojnie i decyduj si na ni nie zaznajomiwszy si wpierw z niczym i,
co najgorsze, s winni kamstw wobec narodu hiszpaskiego w prasie, radiu i
telewizji, przez korespondentw zagranicznych i agencje prasowe.
Kapitan Martin de la Hoz potwierdza podejrzenia NATO o to, e wielokrotne
bombardowania oar cywilnych i celw niewojskowych nie wynikaj z pomyek
wojny: Kilkakrotnie nasz pukownik skada protest u szefw NATO przeciw
ich wyborowi celw nie-militarnych. Wyrzucili go z przeklestwem, mwic,
e powinnimy wiedzie, i Amerykanie zo protest w Armii Hiszpaskiej, raz
przez Bruksel, a potem znowu przez Ministra Obrony. Ale: to nie wszystko i
chc oznajmi caemu wiatu, e jeden raz przyszed zakodowany rozkaz od
amerykaskich dowdcw, abymy zrzucili bomby przeciw ludnoci Prisztiny i
Niszu. Nasz pukownik kategorycznie odmwi. Par dni potem przyszed rozkaz
jego zwolnienia. Ale wszystko, co podaj w tej chwili to nic w porwnaniu z tym,
co bd mia do powiedzenia, gdy przyjdzie waciwy czas.
Wojskowi hiszpascy potpiaj rzd Hiszpanii: nie tylko nie prbuje by
poinformowanym, lecz take przyjmuje faszywe raporty spreparowane dla nich
w Aviano, gdzie istnieje pewnego rodzaju wojskowe biuro prasowe opanowane
435

NATO na Bakanach

przez amerykaskich generaw i funkcjonariuszy. Od czasu przybycia do Woch

mamy niekoczcy si cig zniesawie i obraz. Rozkazy wydaj tylko amerykascy
generaowie i nikt poza tym. My bylimy zerem, tak jak bd nasi nastpcy. Ale to nie
wszystko. Tu mwi, e kilka operacji dowodzili Hiszpanie i wykonali hiszpascy
piloci. Kamstwa na kamstwach. Wszystkie nasze misje, co do jednej, zaplanoway
wysokie wadze wojskowe USA. Ponadto wszystkie one byy zaplanowane w
szczegach, wcznie z typem samolotu bojowego, celem i rodzajem amunicji, jak
mielimy zastosowa. Nigdy niczym nie dowodzilimy i nasze zadania ograniczay
si do lotw nad granicami Macedonii, Albanii, Boni i Sowenii.
Kamstwa rzdu
Wedug pilotw, ktrzy zaczli sub w bazie woskiej tu przed rozpoczciem
wojny 23.03.1999 roku: aden z naszych nastpcw w Aviano, nie ma czystego
sumienia. A do znudzenia media podaj, e zdyscyplinowani i patriotyczni piloci
hiszpascy, wedug ministra Eduardo Serra, koncentruj si na kompleksowoci
swoich misji bojowych. Ale czytamy tyle sprzecznych informacji, tyle kamstw, e
postanowilimy nie bra do rki adnej gazety a do powrotu do kraju. Jestemy
ogromnie zagniewani. Prezydent Hiszpanii, minister spraw zagranicznych
i minister obrony kami w ywe oczy przy kadej okazji wypowiedzi na
temat tej wojny. Niektrzy z nas maj inne zdanie i uwaamy, e rzd jest
niedoinformowany, gdy amerykanie Biay Dom, Pentagon, CIA, ambasada,
suba informacji wojskowej, czy kto tam, nie informuj rzdu o niczym. Jak maj
by poinformowani, jeli nasz Javier Solana nic nie wie od czasu wybuchu wojny?
Solana jest kuk umieszczon przez jankesw do wykonywania rozkazw. I tak
jeststoi na baczno przed generaem Clarkiem, gdy ten do niego mwi, a raczej
gdy wydaje mu rozkazy do niezwocznego wykonania. Kapitan de la Hoz mwi
na temat manipulowania informacj o wojnie: Nikt nic nie mwi o wypadkach,
ktre zdarzyy si w Aviano, o beznadziejnym utrzymaniu sprztu hiszpaskiego,
a przede wszystkim o bezustannym ponianiu, ktrego doznalimy od pocztku.
Ju nawet nie o to chodzi, e jestemy misem armatnim. Nie. Jestemy niczym.
Ani sowa o wypadkach miertelnych, o szkodach poniesionych bez powizania z
walk, o braku powaania i represjach. Ani sowa od kogokolwiek!.
Hiszpascy piloci s nawet pewniejsi braku alibi na mylny wybr celw
i ponienia. Bardzo dobrze wiemy, e mieszamy si w konikt, ktremu przeciwna
jest wikszo narodu hiszpaskiego i to si liczy najbardziej. Nie podaj jednak
w adnej informacji, komentarzu, czy przemowie, e Hiszpanie, Holendrzy,
Portugalczycy, e jestemy tam jako przykrywka generaw amerykaskich, ktrzy
decyduj o losach wojny. Nie ma adnych reporterw, ktrzy mieliby najmniejsze
pojcie o sytuacji w Jugosawii mwi Martin de la Hoz.
NATO niszczy ten kraj, bombarduje go now broni, toksycznymi gazami
nerwowymi, minami powierzchniowymi zrzucanymi na spadochronach, bombami
436

Piloci myliwcw hiszpaskich przyznaj...

zawierajcymi uran, czarny napalm, i chemikalia sterylizujce. Spryskuje pola

truciznami i stosuje inne rodki, o ktrych nawet my nigdy przedtem nie syszelimy.
Amerykanie popeniaj tam jedno z najwikszych barbarzystw, jakie mona
popeni przeciw ludzkoci. Wiele rzeczy bdzie si mwio w przyszoci, i to
bardzo zych, o tym, co si tam zdarzyo, bo, nawiasem mwic, sdzc z naszych
rozmw z ocerami brytyjskimi i niemieckimi, wojna bya zaprojektowania dla
podziau i podporzdkowania Europejczykw na wiele dziesitkw lat.
Dlatego kapitan de la Hoz pieni si, kiedy mowa o kosztach wojny. Niech
nie bdzie wtpliwoci, e wojskowi w Aviano otrzymuj wynagrodzenie, ktre
piciokrotnie przewysza nasze pensje, i to nie liczc diet i innych dodatkw.
Moglibymy powiedzie, e powinnimy by zadowoleni z zapaty otrzymanej
przez kadego z nas za udzia w tej wojnie, ale to nieprawda. Daj nam okruchy ze
stou. Ta wojna kosztowa bdzie Hiszpanw wicej ni cay budet przeznaczony
na kultur w ostatnich piciu latach. Dlaczego? Chocia nikt w tej chwili nie
mwi nic na ten temat z powodu wyborw, temat wypynie za kilka miesicy i
poczujemy go w kieszeniach. Dlaczego? Bo ta brutalna i zupenie jankesowska
wojna, niczyja tylko Jankesw, bdzie opacona przez nas wszystkich. Zapewniam,
e to, co mwi nie jest podyktowane chci wybielenia si czy poczuciem winy za
udzia w tej wojnie, bo nigdy nie bd mg zapomnie, e uczynki tam popenione
nale do najdzikszych w historii.

437

Bro uranowa
Ci, ktrzy twierdz, e ZU nie jest szkodliwy, powinni osiedli si
i wychowywa dzieci na terenach skaonych uranem pk Armii Jugosawii,
Milan Zari, odpowiedzialny za badania miejsc skaonych uranem
Sama wojna jest zem, ale uycie w niej uranu zagraa miejscowej ludnoci
i dodaje radioaktywno przyszym pokoleniom. Tego nie byo w poprzednich
wojnach. NATO nagonio pociski przeciwpancerne ze zuboonego uranu (ZU),
ale na tym nie koniec. Uran wchodzi coraz szerzej w skad nowej broni. Nie
chodzi tu o bro atomow, chocia konwencjonalna bro uranowa te jest BMR.
W Iraku (od 1991 r.), Afganistanie (od 2001 r.) i na Bakanach uyto bronie
uranowe, nielegalne wedug konwencji i praw midzynarodowych. Niektrzy
dziaajc w dobrej wierze nawouj do zakazu. Sugerowaoby to, e bro uranowa
jest legalna, obmywajc dotychczasowe zbrodnie i odpowiedzialno prawn na
biliony USD. Mocarstwa mog wykorzysta zamieszanie do opniania rozmw
konwencyjnych i kontynuacji stosowania nielegalnej broni.
Lobby nuklearno-wojskowe dezinformuje publiczno i decydentw.
Proliferacja na wiecie postpuje, bo kompleks zatuszowa skutki wojenne uranu,
podobne do objaww wielu innych chorb i schorze, cznie z umysowymi.
Dlatego atwo jest je ukry, trudno udowodni. Polskie wojsko mogo si skazi
wszdzie tam, gdzie nioso pokj, podobnie jak polscy cywile. Wadze Polski
mog ukrywa prawd, wzorem pastw NATO. Aktywistw i naukowcw
bijcych na alarm obsmaruje si. Niezalene polskie badania zostan zdawione,
a wykonawcw zastraszy si i wyobcuje z zawodu. Najwiksza bdzie tragedia
osobista oar niemono zdobycia obiektywnej informacji, niezalenej
diagnozy i waciwego leczenia.
Przyczyn unikw s setki tysicy chorych kombatantw z radioaktywnych
wojen, ktrzy zoyli wnioski o odszkodowanie. S te przypadki kanadyjskie,
amerykaskie i niemieckie, w ktrych pracownicy obrabiajcy przeciwwagi
uranowe w samolotach zapadli na identyczny syndrom. Kraksy samolotw
w Anglii, Holandii i Niemczech spowodoway choroby i mier miejscowej
ludnoci wskutek skaenia uranem ze spalonych przeciwwag. Wykryto py ze
ZU i pozbierano ze zgliszcz przeciwwagi wykonane ze ZU, ale rzdy odmawiaj
waciwych bada. Wobec rosncych sprzeciww spoecznych, produkcja
i poligony broni uranowej mog by przenoszone do nowych czonkw NATO.
W lutym 2001 r. Wgry ogosiy, e ich migi strzelay amunicj uranow na
wiczeniach w Polsce. W padzierniku 2001 r. spady na drawskim poligonie
Apacze. Nawet jeli nie miay na pokadzie amunicji ZU, poar spaliby
przeciwwagi na fatalny py.
Apologeci broni uranowej omiesz gosy przestrogi (http://mitosyfraudes.8k.
com/Nuke/RadProt.html). Propaganda kompleksu jdrowo-wojskowego
438

Bro uranowa

przenikna ruch przeciw broni uranowej (www.stopnato.org.uk/du-watch/bein/

hamburg.htm). Wojsko powracajce z Iraku apologeci ostrzeg: nie kontaktowa
si z prowokatorami. Podobnie jak na Zachodzie, nieposusznym odmwi
pomocy lekarskiej. Pomwi aktywistw i naukowcw o nieuctwo, bo
monopol na medycyn nuklearn maj atomici, a nie biolodzy. Tymczasem od
promieniotwrczoci zmaro nie milion, a kilkadziesit milionw osb, www.
zb.eco.pl/zb/172/promien.htm#napromieniowanie.
Rnica
odzwierciedla
przepa midzy teori obliczeniow atomistw a rzeczywistoci.
Zagroenia
Uran ma szereg zalet bojowych. Przebija pancerz, wnika w bunkier betonowy
albo pod ziemi. Opiki i struyny uranu zapalaj si same w powietrzu. Kawaki
ZU zaczynaj si arzy w temp. 500 C, a pal si pomieniem od ok. 2000 C.
Uran moe wic te suy w broni zapalajcej.
ZU jest odpadem ze wzbogacania rudy uranowej. ZU ma 60%
radioaktywnoci uranu naturalnego, a jako metal ciki jest trujcy. Nie jest
istotne, ile razy jest sabszy od naturalnego uranu, ktry nie koncentruje izotopw
w postaci metalu, tylko stanowi zwizki wymieszane w odwiecznej rwnowadze
z innymi mineraami. Spalajc si, uran wytwarza tlenki w formach, ktrych brak
w naturze. To one stanowi gwne zagroenia dla zdrowia. Przemys jdrowy
wyprodukowa ok. miliona ton ZU i ma problemy z utylizacj, www.uxc.com/
review/ux_prices.shtml. ZU skada si w 99,8% z uranu 238. Reszta to uran 235
i ladowa ilo uranu 234. Proces wzbogacania wytwarza z 8 t rudy ok. 7 t ZU i 1
t koncentratu (ok. 3,4% uranu 235), wic setki tysicy ton surowca ZU zalegaj
w pastwach uprzemysowionych.
Kady izotop uranu jest promieniotwrczy. W ZU najgroniejszy liczbowo
jest U238, bo gdy przeksztaci si w py, prawdopodobiestwo pobrania
drobinki jest ogromne. 1 t uranu 238 w postaci pyu jest 1 t U238. Naturalnego
promieniowania ta, z ktrym radzimy sobie od milionw lat, nie mona
porwnywa ze skaeniem. W naturze s substancje rozpuszczalne, ktre
wydalamy co dzie. Natomiast py po broni to czciowo tlenki nierozpuszczalne
ogromne iloci drobinek z ostrymi krawdziami, mikroskopijnych rozmiarw.
Osadzona w tkance, jedna jedyna drobinka uranowa zaczyna patologi.
ZU wysya czstki alfa, niewykrywalne zwykym licznikiem Geigera, ale
szkodliwe wewntrz organizmu. Kiedy atomici obliczaj dawk wewntrzn
w komrce, dziel mas drobinki przez nieproporcjonalnie du mas tkanki
zamiast przez mas atakowanych komrek. Dlatego wychodzi im, e ZU jest
bezpieczny, a oar jest milion zamiast dziesitki milionw. Ale w Kosowie wykryto
w ZU izotopy uranu i transuranowce, np. pluton i ameryk. Wbrew przepisom
dodaje si do ZU niebezpieczne odpady nuklearne, np. wypalone paliwo z siowni
atomowych. Pomimo znikomych iloci, ich skutek dorwnuje skadnikom
439

NATO na Bakanach

wikszociowym. Utylizacja niebezpiecznego odpadu rozcieczeniem w ZU

powoduje skaenie na pobojowiskach za granic. Wyszo to na jaw, dziki
oburzeniu opinii publicznej kosowskim ZU.
Uran jest atwiejszy w obrbce ni wolfram. Tylko wolfram jest nieco
gstszy i twardszy, ale uran jest tani i dostpny. Przeciwwagi z uranu zajmuj
mao miejsca, dziki gstoci 1,7 razy wyszej ni w oowiu. Montuje si
je w cywilnych i wojskowych samolotach i migowcach oraz w pociskach
kierowanych. Zastosowania cywilne wynikaj z zafaszowa faktw przez lobby
atomowe. Wystarczyo jednak kilka katastrof z poarem Boeinga, by rma
zastpia przeciwwagi wolframowymi. Inne zastosowania ZU: kontenery do
transportu materiaw nuklearnych, osony przeciw promieniowaniu, kruszywo
do betonowych oson od promieniowania, wirniki yroskopw i koa zamachowe,
przeciwwagi odzi, wind i in. urzdze, wyporniki w wydobyciu ropy naftowej,
czci dla motoryzacji i lotnictwa.
Stopy uranu gro poarem, zatruciem i napromieniowaniem. Uran
spala si (lub koroduje) na bardzo drobny py tlenkw rozpuszczalnych
i nierozpuszczalnych. W wysokich temperaturach, np. przebijanie pancerza,
powstaj tlenki ceramiczne. Py zawiera tlenki ubogie w tlen (ciemnobrzowe
i czarne) oraz atwiej rozpuszczalne (te i pomaraczowe). Ponad 60% nie
przekracza rednicy 1,5 mikrona, wic pozostaj zawieszone w powietrzu.
Wymyte przez deszcz i nieg, wracaj przy suchej pogodzie. Przechodz przez
najlepsze ltry masek przeciwpyowych. Najpierw szkodz nerkom. Przy duych
dawkach otrzymanych przez nos i gardo oraz poknitych, zatrucie moe by
fatalne. Py ze ZU jest trudno usun. Rozprzestrzenia si nawet pod wpywem
pola elektromagnetycznego Ziemi i urzdze wysokiego napicia.
Drobinki, ktre dostay si do organizmu, stanowi rdo promieniowania.
Uran 238 emituje czstki alfa o duej energii, ale bardzo maym zasigu (par
mm w powietrzu). Czstki alfa napromieniowuj przyleg do drobinki tkank,
www.llrc.org/health/healthpage.htm. Najwiksze zagroenie stwarzaj drobinki
pobrane z oddechem do puc, skd dostaj si do systemu limfatycznego, krwi,
koci i narzdw rozrodczych. Produkty rozpadu U238 wysyaj promieniowanie
beta i gamma, ok. 200 miliremw na godzin. Gdyby czogista siedzia na
skrzynce z amunicj uranow przez 100 godzin na rok, dostaby ogromn dawk.
Dopuszczalna dawka wynosi ok. 300 miliremw na rok. Nie naley wic dotyka
ZU goymi rkami, siada na nim, trzyma w kieszeni. Dlatego na praswkach
rzecznicy NATO nie trzymali pocisku za uranowy szpic.
Due dawki uranu powoduj ostre niedomogi oddychania i nerek, zatrucie,
zapa i mier do ok. roku. Wraliwe osoby mog mie to przy mniejszych
dawkach, ktre do roku powoduj utrat wosw, zmniejszon regeneracj
skry i paznokci, osabienie zyczne i zmczenie, objawy grypy, rozwolnienie
440

Bro uranowa

oraz uszkodzenia immunologiczne i nerwowe. Rok lub duej po skaeniu

dawkami rednimi do duych, mog wystpi najpierw szybkie, a potem
wolniejsze przypadki raka (wcznie z biaaczk), zwyrodnienia i znieksztacenia
noworodkw napromieniowanych ZU w organizmie matki. Mniejsze dawki
powoduj wtedy zoone efekty zyczne i umysowe oraz osabienie nerwowe.
W skandalu kosowskim pooono nacisk na biaaczk. Wystpuje ok. 2 lat po
skaeniu, a 10-20 lat pniej s inne nowotwory. Dlatego na Bakanach liczba
przypadkw i objawy s opnione o kilka lat za Irakiem.
Jeli nikt nie poprze
Prof. doc. dr Tadeusz Niewiadomski w ksice pt. Medycyna naturalna
(Pastwowy Zakad Wydawnictw Lekarskich 1991) opisuje skutki
promieniowania czstek alfa: nie s niebezpieczne dla organizmu, jeli dochodz
do z zewntrz. Jeli natomiast [substancje wysyajce alfa] wnikn do organizmu
drog oddechow, pokarmow lub przez otwarte rany, alfa staj si wyjtkowo
niebezpieczne, gdy wydzielaj duo energii w kadej komrce, powanie j
uszkadzajc [...] kada dawka jest szkodliwa i moe wywoa raka lub zmiany
genetyczne po latach, tote zawsze naley unika niepotrzebnego napromieniowania
i utrzymywa dawki w steniu tak niskim, jak tylko to jest moliwe.
Raport rmy Batelle Pacic Northwest (1983) na zlecenie Armii USA, nt.
spalania si broni ze ZU na py: dopuszczalne dawki zwizkw rozpuszczalnych
[ZU] okrela zagroenie toksyczne, a krytycznym organem s nerki. Natomiast
zwizki nierozpuszczalne powoduj zagroenie [radiologiczne], przede
wszystkim dla puc [] Dopuszczalne dawki ze wzgldu na toksyczno s
bardziej konserwatywne ni wikszo dawek dopuszczalnych ze wzgldw
radiologicznych, wic chroni od obu rodzajw zagroenia. Instrukcja Zarzdu
Lotnictwa Cywilnego USA (FAA, 1984) dla ratownikw i inspektorw lotnictwa
cywilnego, zaleca rodki ostronoci z powodu przeciwwag ze ZU: Gwnym
niebezpieczestwem zwizanym ze ZU s szkodliwe nastpstwa w wypadku
pobrania do organizmu. Drobinki pobrane z oddechem lub poywieniem mog
dziaa, jak trucizna oraz mog powodowa dugoterminowe napromieniowanie
tkanek wewntrznych. Dokument wylicza rodki bezpieczestwa dla swoich
inspektorw: rkawice ochronne, gogle, maski, kombinezony, ktre naley po
uyciu zdeponowa jako materia radioaktywny.
Sze miesicy przed wojn nad Zatok Persk (1991), raport z Science
Applications International dla Pentagonu podsumowa ZU: Krtkoterminowe
skutki duych dawek mog prowadzi do mierci, a dugoterminowe skutki
maych dawek wywouj raka. Notatka subowa z Agencji Obrony Jdrowej
USA (marzec 1991): Czstki alfa (py tlenku uranu) z wystrzelonej amunicji
stwarzaj ryzyko dla zdrowia, ale czstki beta z kawakw i nienaruszonych naboi
s powanym zagroeniem dla zdrowia. Po wojnie nad Zatok, brytyjski Zarzd
441

NATO na Bakanach

Energii Atomowej stwierdzi, e jeli cay ZU wystrzelony z czogw zostaby

pobrany z oddechem, mogoby wynikn p miliona zgonw do 2000 r. Czogi
wystrzeliy 8% z ponad 300 t ZU nad Zatok.
Ksika Paula Loewensteina, dyrektora technicznego koncernu Nuclear
Metals Inc. (potem Starmet) produkujcego ZU, wymienia w 1992 r.
promieniotwrczo, toksyczno i atwopalno ZU, ktre wymagaj specjalnych
zabezpiecze przy produkcji. Raport GAO/NSIAD-93-90 (1993) z General
Accounting Ofce, instytucji nadzorujcej dziaalno rzdu USA: Wdychane
nierozpuszczalne tlenki [ZU] zatrzymuj si w pucach duej i stanowi
potencjalne ryzyko raka z promieniowania. Pobrany z poywieniem py ZU
take moe stanowi zagroenie nuklearne i toksyczne. Raport Instytutu Polityki
Ekologicznej Armii USA z 1995 roku: ZU pobrany do wewntrz grozi zatruciem.
Promieniowanie emitowane przez ZU wewntrz i na zewntrz organizmu stanowi
ryzyko radiologiczne [] Jeli ZU dostanie si do organizmu, moe spowodowa
powane skutki zdrowotne.
Biuletyn TB 9-1300-276 (21.7.1996) Departamentu Armii USA o wypadkach
z amunicj ZU i z pojazdami z pancerzem ZU: poniewa rozpad promieniotwrczy
jest procesem cigym, ZU emituje promieniowanie alfa, beta i gamma.
O ratowaniu osb w przypadku poaru ZU: Jeli jest potrzebna pomoc, zastosuj
jakkolwiek dostpn metod, by zapobiec dostaniu si dymu do nosa, oczu
i garda [...] Skaone ubranie naley zdj, jeli moliwe, na miejscu skaonym.
Jeli kto je opuci w skaonym ubraniu, naley zbada i odkazi miejsca, w ktre
si uda [...] Rannych naley owin w czyste ptno, by zapobiec roznoszeniu
skaenia. Podobnie jak FAA, biuletyn zaleca zabezpieczy personel. Miejsce
skaone naley oczyci ze skaenia promieniotwrczego. Pojazdy skaone ZU
lub z przebitym pancerzem ZU naley odkazi zewntrznie, zapakowa i wywie
do dalszego odkaania lub na wysypisko odpadw promieniotwrczych.
Notatka subowa komitetu ds. radioizotopw Lotnictwa USA (27.7.1999)
zwraca si do Komisja Nadzoru Nuklearnego USA ws. wypadku w bazie Robins
Air Force Base w stanie Georgia, gdzie mechanik usuwa dutem przeciwwag ze
ZU: wytworzy py i mae kawaki ZU, ktre rozwia wentylator [...] Pomieszczenia
zamknito i wszczto procedury odkaania. Podrcznik Boeing Corporation
z 2001 r. o przeciwwagach, przestrzega przed wszystkimi trzema typami
zagroe od ZU. O napromieniowaniu: Gwne niebezpieczestwo radiologiczne
uranu powoduje wysoka energia [] czstek alfa emitowanych przez jego
izotopy i produkty rozpadu. Dugotrwae wystawienie na dziaanie tych izotopw
prowadzi do zwikszenia ryzyka raka, przewanie w kociach, nerkach i pucach,
poniewa tam zatrzymuje si uran.
Przepisy AR 700-48 (16.9.2002) Departamentu Armii USA nt. sprztu
skaonego przez ZU: naley zawsze dy do tego, by napromieniowanie
442

Bro uranowa

personelu byo jak najnisze [...] Stosuj, jak najszybciej, procedury ograniczajce
rozprzestrzenianie si radioaktywnoci. Raport pk. Edgara Wakayamy
z Departamentu Obrony USA, nt. zagroe od amunicji ZU (sierpie 2002, www.
traprockpeace.org/wakayama2.pdf): nie jest bezpieczne zostawia odamki ZU
w ciele, jak zaleca armia USA, bo uran rozpuszcza si i wdruje do tkanek. Dzieci
s szczeglnie naraone na dziaanie ZU, a woda i ywno zostaj skaone. ZU
w organizmie moe powodowa raka, zwknienie puc oraz uszkodzenie DNA.
Jedna drobinka
Dr Doug Rokke, specjalista armii USA, rozpocz w marcu 1991 r.
odkaanie sprztu i ranionych broni ZU nad Zatok Persk. Dotara wtedy do
niego notatka subowa z laboratoriw w Los Alamos: s obiekcje nt. skutkw
ZU w rodowisku. Jeli nikt nie poprze skutecznoci bojowej ZU, ta bro moe
sta si politycznie nie do zaakceptowania i moe by wycofana z arsenau.
Naley mie t delikatn kwesti na uwadze przy pisaniu raportw z wojny.
Rokke: Notatka daa nam wyran wskazwk, abymy na pewno nie wystawili
przyszoci amunicji ZU na uszczerbek, piszc raport lub zdajc sprawozdanie
z naszej akcji w Zatoce.
Energia czstki alfa z drobinki uranowej przekracza miliony razy prg
energii niszczcej komrk. Komrki s przyzwyczajone do sporadycznej
czstki z Kosmosu i regeneruj uszkodzenia. Natomiast wewntrzne rdo
promieniowania niszczy komrk w trakcie regeneracji, prowadzc w narzdach
rozrodczych i podzie do zwyrodnie noworodkw i poronie. ZU niesie mier
i cierpienie przyszym pokoleniom, gdy okres prozpadu ZU wynosi 4,5 mld lat.
Po wojnie nad Zatok Persk rodz si potworki, www.wakeeldcam.freeserve.
co.uk/extremedeformities.htm. Wedug specjalistw, zwyrodnienia nasil si po
trzecim pokoleniu. Spord ok. 700 tys. amerykaskich wojsk z tamtej wojny,
ponad 200 tys. (36%, wedug danych administracji USA) cierpi na syndrom
wojny nad Zatok nastpstwo wystawienia na chemikalia, szczepionki, dym
z poncych szybw ropy naftowej i ZU. Ok. 10 tys. zmaro. Badania 21 tys.
kombatantw wykazay, e maj 2-3 razy wiksz szans narodzin potworkw
ni przecitna ludno.
W Iraku zachorowalno i miertelno wzrosa dramatycznie od 1991 roku,
spotgowana brakiem ywnoci, lekw i sprztu medycznego z powodu embarga,
w regionie Basry z 1713 przypadkw w 1991 r. do 22 tys. w 2000 roku, w innych
powiatach jeszcze bardziej. W sierpniu 1998 r. urodzio si 3 dzieci bez gw
i 4 z nienormalnie duymi gowami, we wrzeniu 6 bez gw i 2 z krtkimi
koczynami, a w padzierniku 1 bez gowy i 4 ze zbyt duymi gowami. W latach
1991-1994 byo 11 przypadkw racych znieksztace noworodkw, a w 2000
r. 60. Dr Chris Busby powiedzia (Al Ahram 3-9.10.2002), e w warunkach
bez chemikaliw i promieniotwrczoci, biaaczka skupia si w grupie 0-4 lat.
443

NATO na Bakanach

Natomiast w Iraku lat 1998-1999, skupia si w urodzonych po wojnie nad Zatok,

w miejscach uycia broni ZU. Szczepionki i rodki owadobjcze dla wojsk nie
wchodz w rachub w przypadku ludnoci. Promieniowanie alfa byo 20-krotnie
silniejsze na terenach walk ni w Bagdadzie, a w Basra 10-krotnie wysze.
NATO przyznao uycie w kampanii kosowskiej 31 tys. pociskw 30
mm ze ZU. Wikszo utkwia w gruncie wok celw. W Kosowie mona
spodziewa si wielu oar ze wzgldu na gsto zaludnienia. Nie mona tam
wini innych przyczyn, bo nie uyto szczepionek i chemikaliw. Specjalici na
konferencji w Atenach (26.1.2001) byli oburzeni zastosowaniem broni uranowej.
3,5 tys. protestujcych Grekw poparo konferencj. Grecy zablokowali drogi
dojazdowe wojsk amerykaskich do Kosowa, domagajc si sprawdzenia, czy
zostay odkaone. SFOR, ONZ, WHO i nowy rzd w Belgradzie ukryy pierwsze
przypadki syndromu bakaskiego w Boni. Przed kampani irack w marcu
2003 r. brytyjskie ministerstwo obrony wydrukowao dla swego wojska karty
informacyjne F Med 1018: Suysz w miejscu wojny, gdzie uyto bro ZU. ZU
jest metalem cikim, lekko radioaktywnym, ktry moe powodowa pogorszenie
stanu zdrowia. Podczas suby moge zosta wystawiony na py zawierajcy ZU.
Na tropie tajemniczego metalu
O uranie w innej broni od duszego czasu pisz Janes Defence i www.
fas.org. Od 1985 r. patenty amerykaskie wymieniaj ZU, wolfram i inne gste
metale w broni, z moliwoci zastpienia wolframu przez ZU przeciw twardym
celom. Niezuboony uran te spenia wymagania, natomiast skaenie byoby
dwuznaczne, bo skad izotopowy odpowiada uranowi naturalnemu. Winnych
skaenia nie mona by wtedy pociga do odpowiedzialnoci. Technika wojenna
ma przeciw twardym celom (np. produkcja broni biologicznej pod ziemi,
orodki dowodzenia w bunkrach) penetratory oraz gowice do bomb i pociskw
kierowanych. Niezaleny badacz Dai Williams sklasykowa ponad 20 typw
tych broni z uyciem uranu (31.1.2002 www.eoslifework.co.uk/du2012.htm,
www.zb.eco.pl/zb/174/zu.htm i www.gavagai.pl/nato/uran/uran1.htm).
Bomby i pociski wykorzystuj tward obudow i due obcienie do
penetracji celu, do czego idealnie nadaje si uran, www.janes.com/defence/
news/jdw/jdw010108_1_n.shtml. Gowice z adunkami ksztatowanymi
wybuchowo (kumulacyjnymi) maj okadzin z metalu, m.in. uranu, www.
janes.com/defence/news/jdw/jdw010115_2_n.shtml, za ktr umieszczono
materia wybuchowy. Eksplozja tworzy z okadziny strumie ciekego metalu
(plazm) o prdkoci rzdu 10 km/s. adunki tego typu stosuj rakiety, torpedy,
miny przeciwczogowe, bomby rozpryskowe oraz gowice wielostopniowe do
bomb i pociskw. W gowicy wielostopniowej BROACH do pociskw AGM86D, AGM-154C i Storm Shadow, 1 lub 2 adunki plazmowe zmikczaj cel
w momencie uderzenia. Penetrator z opnionym zaponem przechodzi przez
444

Bro uranowa

zmikczon konstrukcj i wybucha wewntrz celu. Masa gowicy 0,5-1 t.

Jeli uran jest w obudowie i gowicach o masie do kilku ton, w miejscu
wybuchu byoby znacznie wiksze skaenia ni przyjmowano dla pociskw
ZU kalibru 30-120 mm (masa ZU 0,3-4,5 kg). Niszczyciel bunkrw Big BLU
w najnowszej wojnie z Irakiem zawiera ponad 5 t uranu. NATO mogo uy
kilka rodzajw broni uranowej na Bakanach, nie tylko pociski kalibru 30 mm.
Pociski Tomahawk i in. rodzaje broni kierowanej mogy mie gowice rozmaitych
rodzajw, take uranowe. Rodzaj celu nie jest wskazwk obecnoci ZU, bo
wojny su do prb nowej broni i pozbycia si starego arsenau
Wedug Jacquesa Langendorfa, analityka militariw Bakanw,
wikszo celw w wykazie NATO to bunkry podziemne. Na podziemne
bazy Slatina i Batajnica NATO zrzucio tysice bomb, rakiet i pociskw. Wrd
nich moga by cika bro uranowa. Woski KFOR stacjonowa przy kraterach
po broni uranowej w Bistrazinie. (Independent 22.11.1999): rda NATO
w Kosowie twierdz, e uran uyto w gowicach niektrych bomb sterowanych
przeciw bunkrom i bazom podziemnym. W miejscu zbrodni NATO pod Grdelic
(rozdzia pt. Atak na pocig nr 393) bomba zrobia wski krater gbokoci 30 m.
Firma odbudowujca most betonowy zdeponowaa w kraterze znaczn cz gruzu.
W Nowym Sadzie po nalocie w ostatnim dniu wojny, pozostay podobne kratery.
Pod koniec 2002 r. otrzymaem od reportera szwajcarskiego, Roberta Parsonsa
informacj, e ONZ bada w Czarnogrze stary bunkier, zburzony przez NATO.
Pociski ZU 30 mm nie mog zburzy bunkra. NATO podao, e ostrzelao go
amunicj ZU w dwu nalotach. Badacze ONZ znaleli niewiele pociskw ZU, ale
za to skaenie tak due, e nie mogo pochodzi z nalotw pociskami 30 mm.
Wadze Czarnogry wywiozy skaony grunt i gruz na skadowisko instytutu
atomowego w Winczy. Wniosek: NATO wyprbowao na bunkrze bro przeciw
twardym celom. Nastpnie dla pozorw ostrzelao go nabojami ZU.
Badania nie objy te miejsc obtego uycia bomb rozpryskowych
CBU-87, ktre zawieraj 202 bombki BLU-97B z adunkiem plazmowym,
potencjalnie uranowym. Uran w adunkach plazmowych podejrzewa si
w pociskach przeciwpancernych Maverick, Hellre, Brimstone i TOW. Tysice
sztuk uyto w wojnach, take na Bakanach. Niektrym kombatantom znad
Zatoki odmwiono pomocy w leczeniu syndromu ZU, bo byli zaatakowani
(przez pomyk) Maverickami. rdem skaenia s take przeciwwagi uranowe
i urzdzenia nawigacyjne. W brawurowych wypadach na lotniska wroga w Tuzli
(BiH) i Rinas (Albania) jugosowiaskie myliwce mogy uy brytyjskiej bomby
rozpryskowej i Mavericka.
Radioaktywnie
Promieniowanie radioaktywne pojawio si w BiH w latach 1994-1995 po
nalotach na dzielnice serbskie w Sarajewie oraz na Milici, Wlasenic, Sokolac,
445

NATO na Bakanach

Pale, Wogosc, Rogatic, Han Pijesak i in. Zbadane odamki pochodziy

z naboi ZU 30 mm i byy radioaktywne. NATO nie miao tam powodu uy
przeciwczogowej amunicji ZU. Zanotowano wrd ludnoci i zwierzt wicej
poronie, uszkodze podu, krwotokw na pocztku ciy, przedwczesnych
i martwych urodze oraz innych objaww. miertelno wzrosa. Ludzie o bardzo
dobrym zdrowiu zaczli cierpie na nieznane choroby. Dziewczynka, ktra wesza
do krateru po bombie, stracia paznokcie, nie od grzyba z gleby. Dwie prbki
lici herbaty z gry Romania, zbadane w 1996 r. wykazay promieniowanie beta
niemal dwukrotnie wysze ni dopuszczalne. Dopiero w listopadzie 2002 r.
UNEP zaleci ewakuacj oraz odkaanie budynkw i terenw w Hadzici i Han
Pijesak, nie otrzymawszy pozwolenia wejcia na inne miejsca z listy NATO, pod
pozorem obecnoci min. Rwnolegle odbyy si badania medyczne oar przez
WHO i specjalistw Pentagonu.
W sarajewskim szpitalu Kasindol, nastpi drastyczny wzrost przypadkw
raka (Patriot 22.7.2002) W latach 1995-2001 byo 1226 pacjentw ze zoliwymi
nowotworami, z ktrych 370 zmaro. Prof. dr Trifko Guzina: zauway przypadki
raka wystpujcego niezalenie w wicej ni jednym organie. Tacy pacjenci
znajdowali si w czasie bombardowa lub mieszkali w serbskich dzielnicach
Sarajewa, zbombardowanych amunicj ZU. NATO uywao przedmiecie
Hadzici na poligon bombowcw. Przyczyn nowotworw byo skaenie przez ZU
i in. substancje, np. pluton w ZU. Serbowie z Hadzici przenieli si do Bratunaca
w RS. Dr Slawica Jowanowi z miejscowego orodka zdrowia wykazaa w 1998
r. dwa razy wysz miertelno uchodcw z Hadzici w stosunku do ludnoci
Bratunaca. Zawini uran (Transitions Online 10.12.2002). Od zakoczenia wojny
w Boni, zmaro na raka, nowotwory i ataki serca 25% mieszkacw Hadzici,
a w samym Bratunacu w latach 1995-1998 500 z 5 tys. uchodcw z Hadzici,
co drugi na raka.
Guzina (lipiec 2002): Dwa lata temu ostrzegem, e mona spodziewa si
wzrostu iloci przypadkw chorb przewodw pokarmowego i moczowego [...]
IAEA stwierdzio zwikszone stenie ZU w wodach gruntowych. Dr Guzina
zaleci wyposaenie wodocigw w ltry metali cikich i wyrazi piln potrzeb
spektrometru, ktry wykrywa uran w organizmie, pomagajc w diagnostyce
i leczeniu. Na komentarz reportera, e aparat powinni zafundowa sprawcy
skaenia, dr Guzina odpar: Daem szereg wykadw w NATO w Brukseli
o skutkach ZU u nas. Pokazalimy nawet pacjenta, ktrego operowalimy na
wielokrotne zoliwe nowotwory. Zachowywali si, jakby nic o tym nie wiedzieli,
ale ich wojsko nie pije naszej wody. Albaczycy ju pacz z powodu mierci
na raka w Kosowie. Lenik z okolic Sarajewa, eljko Samardzi mia operacje
nowotworw w jelitach, nerkach i w palcach rki. Chorzy na raka i rodziny zmarych
onierzy NATO powiedzieli mu, e otrzymuj odszkodowania, jeli siedz cicho.
446

Bro uranowa

Zanim A-10 zaczy lata nad Kosowo, wykryto zwikszony poziom

promieniowania. Rosyjski minister spraw zagranicznych Iwanow mwi
(8.4.1999) o nowym rodzaju pociskw wykonanych z materiau radioaktywnego,
a nie o amunicji ZU. Macedoscy ekolodzy przerazili si pomiarami greckiego
prof. Zeferosa (13.4.1999): Pierwsze trzy dni bombardowa wyzwoliy due iloci
substancji trujcych, rakotwrczych i radioaktywnych. Zeferos mwi o okresie,
kiedy nie mogo by atakw z A-10. NATO niszczyo wtedy obron przeciwlotnicz,
aby mc nastpnie bezpiecznie wprowadzi A-10 przeciw czogom.
NATO zapowiedziao stosowanie nieszkodliwej amunicji ZU po rozpoczciu
nalotw (30.3.1999). 20.4.1999 r. potwierdzio stosowanie nabojw z ZU, take
w Boni, gdzie pomogy zama blokad Sarajewa i przyczyniy si do zakoczenia
cierpie ludnoci cywilnej oraz do negocjacji pokojowych. NATO podkrelio,
e jeden nabj zawiera tyle uranu, ile normalnie wystpuje w otoczeniu (!),
powoujc si na ICRP. Rzecznik lotnictwa USA potwierdzi zdolno A-10 do
strzelania amunicj ZU, ale zaprzeczy, e j uyto: Kiedy atakowane s czogi
w ruchu i piechota, wtedy zwykle uywa si pociski ZU 30 mm. Obecnie A-10
uywaj rakiet. Co do owiadczenia Clintona o kampanii przeciw czogom:
nie mamy adnych raportw o uyciu amunicji ZU. Chris Hellman, analityk
w Centrum Informacji Obronnej w Waszyngtonie: oznaczaoby to niezwyke
zabiegi lotnictwa USA, aby zastpi amunicj ZU.
Rzecznik Pentagonu odpowiedzia twierdzco na pytanie BBC (7.5.1999):
Czy A-10 strzelaj amunicj ZU? Tydzie potem International Action Center:
Arogancja ekologiczna generaw NATO obnaa humanitarne uzasadnienie
rozpoczcia bombardowa Jugosawii. Uczyni cay region niezdatnym dla ludzi
i w kocu zatruj swoich wasnych onierzy, tak jak stao si z Agent Orange
w Wietnamie i ZU w Iraku. Istotnie, w poowie czerwca naukowcy w Kozani
w pnocnej Grecji donieli o wyszym o 25 % od normalnego promieniowaniu,
gdy wiatr wia z Kosowa. W Bugarii promieniowanie wzroso 8-krotnie,
a w Jugosawii 30-krotnie (BBC News 30.7.1999). Wgierska gazeta Magyar
Nemzet pisaa o 30 do 50-krotnym wzrocie promieniowania (w porwnaniu
z Budapesztem) k. Pecuja i Segedina przy granicy z Jugosawi (Beta 27.6.1999).
Stwierdzono sygnatur naturalnego uranu, a nie ZU. Promieniowanie na Wgrzech
pochodzioby z broni zawierajcej stop uranu 238, 234 i 235 w naturalnej
proporcji. Royal Society w marcu 2002 r. tumaczyo to eksplozjami bomb, ktre
wznieciy naturalny uran w otoczeniu. Ale w takim razie wzrost promieniowania
zaobserwowano by w innych koniktach.
Jugosawi upstrzyy kratery, amunicja ZU w gruncie, niewypay oraz
pozostaoci po przeciwwagach uranowych z rozbitych samolotw. Kwestia
iloci, typu i miejsca wybuchw i niewypaw oraz poniesionych strat lotnictwa
NATO jest wic istotna z punktu widzenia skaenia uranem. Najgorszy byby
447

NATO na Bakanach

uran w miejscach wybuchw broni uranowej przeciw twardym celom. Ocjalne

badania objy tylko miejsca uycia amunicji ZU 30 mm, do ktrej NATO udao
si odcign uwag opinii publicznej. NATO sprowadzio do Albanii 24 Apacze.
Kady Apacz ma 100 kg uranu w wirniku, do 1,2 tys. nabojw ZU i do 16
kierowanych pociskw, potencjalnie z uranem. Pierwsze radioaktywne tropy po
Apaczach mogy pozosta na terenach wicze. Ok. 16 Apaczy unieszkodliwiy
siy Jugosawii lub rzeczywicie rozbiy si podczas wicze (rozdzia pt. Straty
wojskowe). Wikszo amunicji ZU traa w atrapy cikiej broni, ktre armia
Jugosawii wystawia dla zmylenia przeciwnika. Chybiwszy twardy cel, pocisk
ze ZU zagbia si w grunt. Pociski i odamki jest atwiej usun ni drobinki.
Piloci NATO pozbywali si bomb i amunicji do Adriatyku i jeziora Lago di Garda
w pnocnych Woszech, aby oszczdzi ludno lub zapobiec tragedii na swoim
wasnym lotnisku w wypadku awaryjnego ldowania.
W obliczu Temidy
Ramsey Clark, byy prokurator generalny USA, zaapelowa o potpienie
broni uranowej przed rozpoczciem nalotw. Powoa si na szkody nad Zatok
Persk i na amunicj ZU w BiH. Brakuje jednak instytucji, ktra mogaby
sdzi NATO za uycie broni uranowej. Memorandum Jugosawii (15.5.1999)
wymienio Tomahawki i amunicj ZU jako zbrodni przeciw ludzkoci i prawu
midzynarodowemu, wymieniajc ataki A-10 na cywilne cele w Prizrenie
(30.3.1999) i Bujanowacu (18.4.1999). Jugosawia zaskarya NATO w MTK
o zastosowanie broni uranowej w celu cakowitego lub czciowego zniszczenia
zycznego grupy etnicznej.
Profesorowie prawa w Toronto i midzynarodowi prawnicy wytoczyli spraw
67 osobistociom pastw NATO, wymieniajc uycie broni zakazanej przez
midzynarodowe konwencje, wcznie z pociskami sterowanymi zbudowanymi
z ZU, ktry jest wysoce trujcy dla ludzi. Oskareni pogwacili Konwencj
Genewsk (1949), prawo i zwyczaje wojenne. Protok Uzupeniajcy Konwencji
Genewskiej (1977): Zabrania si uywa metod lub rodkw bojowych, ktrych
zamiarem jest, lub od ktrych mona spodziewa si wyrzdzenia rozlegych,
dugotrwaych i powanych szkd w rodowisku naturalnym. Protok
zabrania stosowania broni, pociskw oraz materiaw i metod bojowych, ktre
powoduj nadmierne obraenia lub niepotrzebne cierpienia. Grecka sprawa
do MTK (3.5.1999) wymienia ZU w amunicji i Tomahawkach: Kierownictwo
polityczne i wojskowe NATO rozmylnie postanowio nie skorzysta z bardziej
konwencjonalnej broni [...] mimo e byo w peni wiadome niewybiorczych,
dugotrwaych szkodliwych skutkw na ludno cywiln. Oskarenie nawizuje do
apelu podkomisji ONZ o zaprzestanie produkcji i rozprzestrzeniania BMR i broni
nieprzebierajcej w oarach. Podkomisja kilkakrotnie ostrzegaa o zagroeniu od
amunicji ZU.
448

Bro uranowa

Za uszkodzenie A-10, czworo ubogich katolickich dziaaczy z Lemiesze

Przeciw ZU dostao (22.3.2000) wyroki surowsze ni sugerowa oskaryciel:
szkody na sum ponad 88 tys. USD uzasadniaj kary wysze ni w normalnych
sprawach o zniszczenie. Czwrka obia motkami dwa samoloty w bazie lotnictwa.
Sdzia nakaza caej czwrce, aby zrekompensowaa rzd, nie dopuci zezna
biegych i zabroni oskaronym tumaczy si pobudkami moralnymi. Mimo
to, Berrigan i Walz, ktrzy bronili si sami oraz obrocy prbowali nawiza
do ZU, czemu natychmiast sprzeciwia si oskaryciel, a sdzia popiera go.
Napicie osigno szczyt, kiedy sdzia odmwi dopuszczenia wiadkw
ze strony oskaronych. Nie bdziemy brali udziau w czym, co jest prawnym
nakazem zakneblowania.
Rokke (13.4.2000): wadze USA unikaj przyznania szkodliwych skutkw [...]
ze wzgldw politycznych i nansowych. Przedstawiciele Lotnictwa USA zeznali
na rozprawie, e nie ukoczyli szkolenia o ZU. Raport z Government Accounting
Ofce: Lotnictwo wymaga oglnego szkolenia o ZU dla wszystkich osb
objtych mobilizacj i przydziaem do si i jako cz szkolenia podstawowego.
Rokke: Niemal rok po pierwszym uyciu w Kosowie, ONZ zmusio rzd USA do
przyznania si, e zastosowa tam ZU. 23.3.2000 przedstawiciele rzdu USA
natychmiast zaprzeczyli szkodliwoci ZU na zdrowie i rodowisko, mimo e
ocjalne dokumenty i dowody medyczne przecz tym owiadczeniom. Kady
powinien mc osdzi, czy chce tysice promieniotwrczych i trujcych pociskw
na swoim podwrku.
Nie powiem onie
Kiedy w czerwcu 1999 r. 16 ekip odminowywaczy ONZ w Kosowie zapytao
o ZU, NATO odpowiedziao: nie wspina si na zniszczone pojazdy pancerne
i nie wchodzi do nich. Wojsko USA nad Zatok Persk zbierao w ten sposb
odamki ZU na pamitk. Brytyjska Pastwowa Rada Ochrony Radiologicznej
(NCRP): wszelkie ryzyko pochodzi ze wzniecania i wdychania kurzu. Ekipy
pomocy humanitarnej i brytyjskie wojsko w Kosowie ostrzeono (BBC News
13.8.1999): zakadaj kombinezon ochronny, mask i rkawice. Bez takiego
zabezpieczenia nie wolno podchodzi bliej ni 50 m do pojazdu traonego
pociskiem ZU. Ocerowie KFOR w Kosowie przyznali, e czstki ZU mog
stwarza ryzyko pobrania w oddechu, szczeglnie u dzieci (Independent 2628.9.1999). Organizacje pomocy zdumiao to, e NATO nie ujawnia skaonych
miejsc. Independent przytoczy rzecznika KFOR, zapytanego 13 i 20.8.1999 r.
przez ONZ: Nie ma sensownej informacji, gdzie i kiedy zastosowano bro ZU.
Pk dr Milan Misowi, radiolog wojskowy akademii medycznej
w Belgradzie (listopad 1999): musimy sprawdza wszystko przez nastpne 100
lat. Ludnoci nie powiedziano o zagroeniu. Rzecznik Departamentu Obrony
USA, Victor Warzinski: Resztkowy ZU z walk w Kosowie nie przedstawia
449

NATO na Bakanach

znacznego ryzyka dla zdrowia. Chris North z brytyjskiego oddziau rozbrajania

bomb w Dziakowicy: Wypdzamy dzieci z ostrzelanej uranem bazy wojskowej
i prbujemy skoni ludzi do zaniechania rozbirek pojazdw. Mimo to, reporter
Christian Science Monitor widzia chopca wrd zniszczonych pojazdw,
a mechanik Red Himaj szuka czci w zbombardowanej bazie: musz
podejmowa to ryzyko. Jeli [Amerykanie] nie uyliby tego, w dalszym cigu
mielibymy tu Serbw. Colin King, redaktor rocznika Janes nt. kopalnictwa,
umieci ZU i bomby rozpryskowe w jednej kategorii: Wielu decydentw nie
rozumie szczegw oczyszczania po walkach. Po prostu nie bior tego pod
uwag, chyba e musz.
Instytut jdrowy w Winczy pod Belgradem zbada 100 miejsc atakowanych
przez NATO w Serbii. W Bujanowacu (poudniowa Serbia) znalaz wysoko
promieniotwrcz amunicj ZU, ktrej prbki zachowaa Sneana Pawlowi.
Badaa dziesitki pociskw z Kosowa i Serbii: Powinny by usunite jak
najszybciej. Wincza badaa te pociski ZU z Boni w 1995 r. The Express
(28.3.2000): Badania prbek gleby z rejonw zaatakowanych w nalotach
w poudniowej Serbii, wykazuj stenie uranu ponad 1000 razy wysze od
normalnego. Midzynarodowa ekipa odkopaa naboje ZU przy wiey radiowej
k. Wranje: powane promieniowanie. Instytut w Niszu zmierzy w prbkach ze
wsi Pljackowica, Reljan, Bratoselce i Cerenowac poziom do tysicy razy wyszy
od normalnego. Profesor medycyny atomowej, dr Asaf Durakovic: jest dla mnie
gboko niepokojce, e to promieniowanie zmierzono na terenach zamieszkaych.
Dr Chris Busby przedstawi Royal Society wyniki wasnych bada w Kosowie:
w miejscach ostrzelanych, promieniowanie 100-krotnie wysze ni w tle, a py
ZU nieustannie wznosi si w powietrze i wiatr roznosi go na wiksze odlegoci.
Patricia Axelrod, dyrektorka organizacji kombatantw USA i zaoycielka
organizacji ocerw rezerwy w Kalifornii, ktrzy nabawili si syndromu znad
Zatoki, przemierzya Jugosawi w sierpniu 1999 r. z licznikiem Geigera.
KFOR nie wpuci jej do Kosowa. Widziaa Pani tylko to, co Belgrad chcia?
Warzinski. Pojechaam na poszukiwania bez asysty adnego rzdu. Axelrod
rozmawiaa w Belgradzie z prof. Radojem Lauszewiciem: skutki chemikaliw
z paliw lotniczych, broni NATO, poarw od bomb oraz uranu s rwnowane
wojnie chemicznej. Zanieczyszczenie powietrza troch ustpio, ale gleba i woda
pozostaj mocno skaone, tak jak ywno. Hodowcy owocw pokazywali Axelrod
martwe licie na drzewach, mimo e pogoda bya niezwykle deszczowa.
Ludno uwierzya, e spady uranowe Tomahawki. Ekipy wojskowych
zjawiay si z licznikami Geigera, wywoziy ziemi z kraterw i zasypyway
now ziemi. Licznik Axelrod zareagowa 10-krotnie wysz aktywnoci
w tych miejscach. Inynier chemii powiedzia, e jego druyna jedzia
hermetycznym pojazdem wyposaonym w rosyjsk aparatur. Druyna znalaza
450

Bro uranowa

15 miejsc radioaktywnych po wybuchach pociskw sterowanych. Potem druyna

odkaajca wydubywaa radioaktywne odamki ze cian i czycia miejsce
wybuchu. Inynier: Przez oczyszczanie mj rzd ukrywa to, co ukrywa Pani
rzd. Miloszewi boi si dyskusji nt. promieniowania, ktra mogaby zniszczy
jego rzd. Inynier podda si badaniom w orodku medycznym armii w Niszu,
ktre nie wykazay zagroenia: Nie powiem onie o moim zmartwieniu, tylko e
nie moemy mie dzieci przez co najmniej 5 lat.
Robert Fisk (Independent 22.11.1999) z Prisztiny: wedug NATO, samoloty
A-10 strzelay amunicj ZU przez ponad miesic w ponad 40 miejscach
w Kosowie, w wielu wypadkach do atrap. Fisk: A-10 strzelay amunicj uranow
w dwch atakach na uchodcw albaskich w Kosowie. Ale NATO wcale nie
wysilio si, aby odnale Albaczykw, ktrzy przeyli, albo aby ich zbada.
Tragedia zdarzya si midzy Dziakowic a Prizrenem 14.4.1999 r. Fisk by
tam z Julianem Manyonem. Obok zwok z masakry, widzieli kratery. Manyon:
Tak wyglday kratery od samolotw A-10 nad Zatok Persk. Fisk znalaz
w kraterach odamki z amerykaskiej bomby. NATO najpierw oskaryo armi
serbsk, a potem tumaczyo si obecnoci pojazdw pancernych w konwoju.
Naloty powrciy na miejsce kilkakrotnie w cigu paru godzin, co wyklucza
moliwo pomyki, www.aeronautics.ru/archive/ekke/.
Uniki kliki
Pocztkowo taktyka NATO polegaa na negacji ujemnych skutkw ZU,
aby nie antagonizowa opinii spoecznej na wypadek, gdyby trzeba byo zyska
jej poparcie dla inwazji ldowej w Kosowie. Rzecznik Pentagonu, zapytany
w czerwcu 1999 r. o zagroenie dla powracajcych uchodcw: Uran normalnie
wszdzie nas otacza, jest w powietrzu, w ziemi, po prostu jest absorbowany
przez organizm. Zachd skupi si na nieszczciu wasnych onierzy, lekcewac
zagroenie ludnoci albaskiej. China Today (12.1.2001): Gdzie podziay si wzgldy
humanitarne, ktre NATO arliwie przytaczao na usprawiedliwienie swej agresji
w Jugosawii? Nawizujc do 250 tys. cywilw irackich cierpicych wskutek
ZU: Gdzie si podziao altruistyczne NATO oddane zapobieganiu katastrofom
humanitarnym w chwili, gdy taka katastrofa naprawd stana przed nami?
Reporter zapyta Pentagon, czy ma plany odkaania pl walk w Kosowie.
Odpowied: Nie. Uyto minimalne iloci i nie sdzimy, by ZU stanowi istotne
zagroenie dla zdrowia. W miar wypywania na wiato dzienne przypadkw
miertelnych, Pentagon i NATO minimalizoway lub ukryway zagroenie.
Pod koniec 2000 r. wybuch skandal o skaenie amunicj ZU. Robert Parsons
(Nation 9.4.2001): Kiedy w padzierniku 2000 r. ukazay si pierwsze doniesienia
w europejskiej prasie o zmarych na biaaczk onierzach woskich po subie na
Bakanach, alarm wybuch na caym kontynencie. Wielu niezalenych specjalistw
uwaa, e biaaczk spowodowaa bro ze ZU. Na pocztku 2001 r. Hiszpania
451

NATO na Bakanach

i Grecja ogosiy badania ewentualnego skaenia swych onierzy, a Portugalia

wycofaa si z Kosowa.
Pastwo za pastwem wzywao ambasadorw USA lub wysyao delegacje
do dowdztwa NATO w Brukseli w poszukiwaniu prawdy. Lecz NATO (czyli
waciwie USA, zdaniem Parsonsa) trzymao si linii Pentagonu: Jeli jest
problem, naley bada zdrowie onierzy, ale niemoliwe, by przyczyn by
ZU, bo ma tak niskie promieniowanie, e jest zupenie nieszkodliwy. Z 16miesicznym opnieniem Pentagon poda wreszcie (z niedopowiedzeniami)
miejsca uycia i ilo pociskw ZU. Zwid opini publiczn i zbagatelizowa
niebezpieczestwo wobec wojsk w Kosowie i miejscowej ludnoci. Skupienie
uwagi na oarach wrd wojsk miao na celu odwrci uwag od znacznie
liczniejszych przypadkw wrd ludnoci. Napad na Jugosawi uzasadniono
wszak ratowaniem rzekomo masakrowanych Albaczykw. Bez zmruenia oka
NATO wystawio ich na skaenie uranem.
Wkrtce po wybuchu skandalu o biaaczk wadze wojskowe i cywilne
pastw na smyczy NATO owiadczyy: Nie ma zagroenia, nikt nie zachorowa,
nie ma adnego zwizku midzy ZU a biaaczk. Doszo do absurdalnych
owiadcze z niby powanego NATO, zalenych agend i mediw. Wedug NATO,
ZU wyparowuje nie pozostawiajc ladu. ZU jest nieszkodliwy jak uran naturalny
wystpujcy w otoczeniu. Propaganda trywializowaa niebezpieczestwo od
broni ze ZU, porwnujc je do skutkw uranu zawartego w wodach kpielowych,
glebie i w zegarku wieccym w ciemnoci.
Mimo e byy inne przypadki, NATO ukryo ilo, charakter i histori
poszczeglnych zachorowa, przedstawiajc je oglnie jako biaaczk z Kosowa.
Wielu onierzy skazio si wczeniej w Boni i Chorwacji, wic zachorowali
na raka. Biaaczka ma oprcz promieniowania 6 innych przyczyn, w wikszoci
chemicznych. Ukazay si wic artykuy o zanieczyszczeniu Kosowa przez
cieki, ow, azbest i py z cementowni. Wgierskie suby dezinformacji puciy
bujd o podoeniu ZU w Kosowie, Boni, a przedtem (chyba zdalnie!) w Iraku,
przez Miloszewicia! Gdy wyszo na jaw, e onierze (a w Boni rwnie cywile)
choruj i umieraj na raka, choroby nerek, parali, ble, chroniczne zmczenie
i zaburzenia wzroku, propaganda zmienia negacj na raka. Z Portugalii i Wgier
donoszono o faszowaniu przyczyny mierci oraz odmowach wydania zwok
do niezalenej autopsji. Aby uspokoi oburzenie po mierci kilku onierzy
portugalskich, wymylono benzen, ktrym pono czycili bro na Bakanach.
Wojsko stanowczo zaprzeczyo temu.
Markus Spillmann w Neue Zrcher Zeitung (27 i 29.1.2001, 1.2.2001)
zwtpi w szkodliwo uranu i uczciwo skich patologw badajcych dla
NATO masakr w Raczaku. Oba fakty byy ju dobrze znane, tylko nie dla
wojakw dezinformacji. Pod koniec stycznia 2001 r. prasa podkrelaa lewicowo
452

Bro uranowa

opozycji wobec ZU. To bya chyba oznaka kryzysu w subach propagandowych

NATO. NATO pokazao tym samym nieludzkie oblicze, bo oponenci kierowali
si zdrowym instynktem zachowania gatunku, przekazania zdrowych genw
potomstwu. Protestoway ju niemal wszystkie narody i orientacje polityczne,
prcz tych przy wadzy w pastwach NATO. Spillman zniy si do poparcia
nielegalnej broni w imi misji humanitarnej: Amunicja uranowa bya jednym z
narzdzi sucych temu celowi. Wyj odosobnione fakty z kontekstu czasw, jak
to zdaje si robi wielu krytykw Paktu, jest niemoralne i znieksztaca prawdziwy
obraz, kto naprawd jest oar, a kto agresorem.
Negacja syndromu znad Zatoki rozwizuje wadzom problem pozostaych
syndromw. Lobby atomowe popiera kampani dezinformacji, www.zb.eco.pl/
zb/172/promien.htm#hiroszima. Mimo wydatku ponad 300 mln USD na badania,
rzdy USA i Zjednoczonego Krlestwa nie widz wspzalenoci midzy uranem
a syndromami. Badacze kontraktowi dementuj samo istnienie syndromu, np. dr
Harry Lee kierujcy badaniami 3 tys. kombatantw dla brytyjskiego ministerstwa
obrony (Reuters 7.10.2002). Wedug artykuu Lee w Journal of the Royal Society
of Medicine, syndrom znad Zatoki istnieje w wyobrani kombatantw. Brytyjski
badacz skutkw promieniowania, dr Malcolm Hooper z Uniwersytetu Sunderland
o pracy Lee: zdrada zaufania kombatantw. Amerykanin dr Robert Haley
z Uniwersytetu Texas Southwestern, ktry znalaz u kombatantw zaburzenia
funkcji mzgu, powiedzia Reutersowi, e praca ta jest gorsza od naukowej szmiry.
Biochemik niemiecki, prof. Albrecht Schott, bada (na wasny koszt)
chromosomy kombatantw znad Zatoki, z Boni i Kosowa. Stwierdzi
nieprawidowoci do 14 razy wysze ni normalnie, wic potomstwo moe
odziedziczy choroby. W lecie 2002 r. brytyjski parlamentarzysta Paul Tyler,
czonek grupy roboczej nt. syndromu, powiedzia, e byoby oburzajce, gdyby
jego rzd zignorowa wyniki. Rzecznik ministerstwa obrony odrzuci wnioski
Schotta: Nie uwaamy przeprowadzonych bada za dobrze przemylane, ani
za solidne naukowo. Doda jednak, e ministerstwo nie miao jeszcze okazji
zapozna si ze szczegami bada! Administracja w USA, Veterans Affairs,
nie zezwolia na podobne badania. Wbrew woli poszkodowanych pobrane
prbki krwi i tkanek przechowuje Instytut Patologii Si Zbrojnych USA. Grupa
internetowa kombatantw USA (padziernik 2002): dyrektorzy departamentu
obrony i administracji ds. kombatantw nie kami po prostu pomijaj dane.
Emerytowana major rezerwy Lotnictwa USA Denise Nichols,
wiceprzewodniczca zrzeszenia kombatantw, skomentowaa raport wadz
USA z wrzenia 2002 roku: Grupy kombatantw znad Zatoki od 12 lat prbuj,
by departament obrony, Kongres i administracja przyznay si do braku
odpowiedzialnoci i skorzystay z nauczek, by polepszy opiek lekarsk nad
rannymi i chorymi kombatantami. Bez wykorzystania dowiadcze z wojska
453

NATO na Bakanach

ludno cywilna nie jest lepiej zabezpieczona. Lekarzy i badaczy znajcych

realia [...] ignorowano i atakowano w zawodzie. Garstka ich desperacko prbuje
przekaza wiedz spoeczestwu wszelkimi moliwymi sposobami, ale nie pozwala
im si pomc narodowi. Rozdzia funduszy na badania oraz zwierzchnictwo
rzdu nad uniwersytetami, szpitalami i grupami medycznymi to prawdziwa sie
pajcza stojca na drodze rozpowszechniania wiedzy. Veterans Affairs nie szkoli
swoich lekarzy w dziedzinie chorb po wojnie nad Zatok, nie bierze udziau
w prawdziwych badaniach (bo departament obrony neguje przyczyny), ani nie
dopuszcza skutecznych opcji leczenia.
Tajemnica wojskowa
Klaus Tpfer, dyrektor UNEP i UNCHS, powoa grup Balkan Task Force,
pod przywdztwem byego ministra rodowiska Finlandii, Pekka Haavisto.
Grupa kierowaa si rozpoznaniem zagroenia uranowego przez agencje
pomocy w Kosowie i wnioskami tajnego raportu ONZ, ktry przeciek w maju
1999 r. do Parsonsa (Le Courrier i La Libert 18.6.1999), od osb zirytowanych
sualczoci Tpfera. Nacisk wywar Waszyngton, przez siedzib ONZ. Wkrtce
po zakoczeniu wojny NATO, raport Komisji Europejskiej nie opisa kwestii ZU,
ale zacytowa raport UNEP bez podania rda. Po przecieku, e UNEP otrzyma
mapy miejsc uycia ZU, Tpfer zwoa narad Genewie, a Le Courrier opublikowa
map. Tpfer otrzyma znacznie dokadniejsz map na pocztku czerwca 1999
r. Podobno Haavisto dowiedzia si o niej dopiero we wrzeniu, po czym nagli,
aby niezwocznie rozpocz badania przed nadejciem zimy. Tpfer sprzeciwi si,
pono z obawy o masowe wdrwki, ktre zakciyby wybory w Kosowie.
Raport Balkans Task Force w padzierniku 1999 r. ma zaledwie dwie
z oryginalnych 70 stron o ZU. Parsons w Nation ptora roku pniej: przez
Genew przewina si procesja urzdnikw w oczywisty sposb bezkrytycznych
nt. stanowiska USA o ZU. Byli wrd nich Dennis McNamara, specjalny
wysannik UNHCR na Bakanach, ktry na praswce 12.7.1999 r. zapewnia za
NATO o nieszkodliwoci ZU. Specjalny wysannik sekretarza generalnego ONZ
na Bakanach Carl Bildt (byy premier Szwecji): ZU nie jest kwesti. Dr Keith
Baverstock z europejskiego biura WHO: nie ma adnego zagroenia od ZU, ale
moe stwarza problemy w czasie walk. Baverstockowi i wspautorom (prof.
Carmel Mothersill z Uniwersytetu McMaster w Toronto i ekspert dr Mike Thorne)
WHO zabronio 5 lat pniej opublikowa raport o uranie w Iraku (Sunday Herald
22.2.2004): WHO nie podobay si nasze wnioski. Wiadomo, e przedstawiciele
WHO poddali si presjom z IAEA, ktre promuje energi atomow.
Pentagon i NATO utrudniay prby oceny zagroenia od ZU (Christian Science
Monitor 5.10.1999). Do pocztku padziernika 1999 r. nie byo danych o miejscu
i iloci uytej amunicji. David Kyd, rzecznik IAEA, ktre badao promieniowanie
dla Haavisto: Mwi, e to jest tajemnica wojskowa. Amerykascy dyplomaci
454

Bro uranowa

w dowdztwie NATO kilka dni przedtem odmwili dalszych informacji, a z

Pentagonu nie dao si nic wycign. Rzecznik Pentagonu, Steve Campbell: Nie
mamy nic do ukrywania. Rzecznik Victor Warzinski, na bezporednie zapytanie
z Christian Science Monitor o ZU w Dziakowicy i Wranje: Nie dyskutowalimy
niczego oprcz oglnych danych o rodzajach broni dla poszczeglnych typw
celw. Pentagon poda namiary na 1,5 tys. zrzutw bomb rozpryskowych.
Pentagon i NATO kooperoway take ws. bombardowa obiektw przemysowych
i wyciekw do Dunaju. Bro uranowa bya tabu.
Badania dla Balkan Task Force przeprowadziy WHO, IAEA i Szwedzki
Instytut Ochrony przed Promieniowaniem. Prace ograniczyy si do Panczewa,
Kragujewaca, Nowego Sadu i Boru: Brak ocjalnego potwierdzenia przez NATO
o stosowaniu ZU w czasie koniktu kosowskiego znieksztaci warunki wstpne
pracy zespou. Sekretarz generalny ONZ, Ko Annan zada wic szczegw od
sekretarza generalnego NATO, Lorda Robertsona, ktry poda (dopiero 7.2.2000),
e A-10 wystrzeliy w Kosowie 31 tys. sztuk amunicji, o cznej masie ZU 10,5
t. Specjalici rosyjscy poprawili to na 40-50 tys. sztuk. Podano oglne rejony
uycia: na zachd od drogi Pe-Dziakowica-Prizren, w okolicach Kliny, wok
Prizrenu oraz na pnoc od linii Suwa Reka - Uroszewac: wiele misji stosujcych
ZU byo rwnie poza tymi rejonami. Jakby chodzio o bahe zanieczyszczenie
rodowiska, rzecznik NATO, Francois LeBlevenac powiedzia, e NATO nie miao
adnej jurysdykcji nad wyborem broni stosowanej przez pastwa czonkowskie.
UNEP: przedoona informacja nie zawiera wystarczajcych szczegw.
UNEP powiadomi (21.3.2000), e naley odgrodzi skaone miejsca oraz
ostrzec ludno. Zastpca wysokiego komisarza UNHCR, Frederick Barton
ujawni w Le Courrier na pocztku 2000 roku, e kobiety w ciy wykluczono
z misji w Kosowie. Kandydaci musieli dosta opcj suby w innym regionie,
a w aktach musiaa by notatka na wypadek wniosku o odszkodowanie. Barton
ujawni, e administracja ONZ, NATO i przywdcy albascy zniweczyli wysiki
ostrzeenia uchodcw powracajcych do Kosowa. Pentagon potwierdzi
(Reuters 23.3.2000), e amerykaskie badania wskazay brak znacznego
zagroenia. Tydzie potem niemieckie jednostki KFOR w Kosowie wyodrbniy
promieniotwrcz powierzchni 5 tys. m2 i Niemcy musiay obieca swojemu
wojsku badania radiologiczne. Wojskom Niemiec i Holandii, ktre stacjonoway
na terenach najintensywniejszego uycia ZU w Kosowie, zabroniono je poza
wasnymi kasynami. W lipcu 2000 r. Holendrzy wycofali si z Kosowa pod
pretekstem zagroenia od azbestu, cho przymusowo nosili ubiory ochronne
przeciw promieniotwrczoci.
WHO powinno byo przewodzi badaniom. Trudno jednake o prawd
z powodu umowy midzy WHO a IAEA, ktra zajmuje si promocj energii
atomowej, czyli jest lobbyst przemysu nuklearnego dziwolg w ONZ, gdzie
nie ma innej agendy reprezentujcej interesy prywatne. Zawarta w 1958 r.
455

NATO na Bakanach

w sytuacji tajnoci i kontroli nad badaniami i rozwojem energii i broni atomowej,

umowa zastrzega, e skutki promieniowania na zdrowie moe bada tylko IAEA
(patrz: Zaczo si w Hiroszimie [w] Zielone Brygady nr 172 www.zb.eco.pl/zb/
172/promien.htm#hiroszima oraz Info nurt nr 20 i 21, Wir nr 1 i 3, www.wir.
ca). Zapytany telefonicznie przez Parsonsa rzecznik IAEA, David Kyd twierdzi,
e mandat jego organizacji nie zezwala na badania nad ZU, ktry zreszt jest
zupenie nieszkodliwy.
Kiedy Balkans Task Force podj si pierwszych bada, IAEA wykonao
pomiary, wic nie stwierdzono promieniowania godnego uwagi pisa
z przeksem Parsons w kwietniu 2001 r. Poda w San Francisco Examiner
(1.5.2000): Mierzono licznikami Geigera niezdolnymi wykry specycznego
promieniowania ze ZU. Balkans Task Force zastosowa standardy WHO, ktre
rozkadaj napromieniowanie na mas caego ciaa. Po cichu WHO anulowao
prace nad ulotk informacyjn o ZU, zapowiedzian po zakoczeniu wojny.
Spodziewany w grudniu 1999 r. raport o ZU nie ukaza si. Aby uspokoi
oburzenie, sklecono ulotk w styczniu 2001 r. o treci sprzecznej z wiedz
o promieniowaniu. W lutym 2001 r. WHO ogosi 4-letni program bada
nad bakaskimi skutkami broni ZU. WHO stwierdzio, e ilo przypadkw
biaaczki wrd ludnoci Kosowa pozostaje niezmieniona wzgldem statystyk
sprzed 1999 r. Tymczasem milion osb przybyo z Albanii, a ok. 300 tys. opucio
Kosowo w wyniku terroryzmu. Przedtem Albaczycy kosowscy obarczali sub
pastwow kosztownym leczeniem, a prywatnie leczyli lejsze przypadki. adna
z tych sub nie moga wic mie miarodajnych statystyk. W styczniu 2001 r.
dyrektor szpitala cywilnego w Prisztinie powiedzia, e po 1999 r. dramatycznie
wzrosa ilo przypadkw raka i biaaczki w jego szpitalu.
Ok. grudnia 2000 r. Pentagon ogosi na witrynie NATO nieznaczne dodatki
do ZU, ku zdumieniu europejskich partnerw w NATO. NATO wyznaczyo do
bada swego dostawc, rm szwajcarsk ACLS. To tak, jakby zleca badania
nad szkodliwoci papierosw koncernom tytoniowym! ACLS wsawio si
raportem o skutkach ZU, odrzuconym przez niezalenych specjalistw. Rzd
Szwajcarii posa wszystkich swoich onierzy z Bakanw na nieprzymusowe
badania, natomiast przymusowo zarekwirowa przywiezione odamki, uski i inne
pamitki ze ZU. Szwajcaria wykorzystaa propagand natowsk za ZU. Od lat
mieszka tam spora grupa emigrantw albaskich z Kosowa, a konikt kosowski
przycign dalszych w czasie, gdy zacieniono polityk imigracyjn. W obawie
przed zniechceniem Albaczykw do powrotu do Kosowa, gdyby dowiedzieli
si o skaeniu, rzd Szwajcarii zatai raporty ALCS i zadeklarowa fundowanie
przyszych bada midzynarodowych, aby mie kontrol nad wynikami. Od tego
czasu ALCS angauje si we wszystkie badania ZU na Bakanach. Szwajcaria
daa Albaczykom zachty pienine na wyjazd do Kosowa.
456

Bro uranowa

Sabi w arytmetyce
Trzeci raport ONZ (13.03.2001) nie stwierdzi znacznego zagroenia.
Prbki przeanalizoway Instytut Ochrony Radiologicznej w Sztokholmie, ACLS,
Wydzia Nauk o Ziemi Uniwersytetu w Bristolu, IAEA oraz woska ANPA.
Badania rozpoczte dopiero pod koniec 2000 r. objy 11 z ponad 100 miejsc
na licie NATO. Znaleziono lady U236 oraz plutonu 239 i 240, ale wedug
UNEP bez wikszego znaczenia dla oglnej radioaktywnoci broni ZU. Raport
znalaz znikome zagroenie radiologiczne i toksyczne. Nastpnego dnia Gazeta
Wyborcza pisaa o nieszkodliwoci ZU. Natomiast wewntrz raport UNEP pisa:
Jest wysoce prawdopodobne, e naboje ZU wci jeszcze le na ziemi. Cho
ryzyko radiologiczne i toksyczne od samego dotknicia naboju jest nieznaczne,
jeliby trzyma nabj w kieszeni lub blisko ciaa, zewntrzne promieniowanie
beta na skr mogoby przez kilka tygodni napromieniowa miejscowo do du
dawk. Haavisto doda: rdzenie ze ZU oraz uski tkwice w ziemi [...] jak rwnie
lece na powierzchni, stanowi ryzyko skaenia wody gruntowej i pitnej [...]
stenie uranu moe przekroczy normy WHO dla wody pitnej.
Rosyjska Akademia Nauk zapytaa, dlaczego UNEP prbowa mierzy
promieniowanie beta i gamma (zreszt bezskutecznie), skoro ZU wysya gwnie
alfa. Raport Instytutu Polityki Ekologicznej Armii USA (1995): Gwnym
problemem jest skaenie wody gruntowej od metali rozproszonych na powierzchni
terenu. UNEP nie bada traonych pojazdw opancerzonych, wic nie mg
oceni zagroenia od pyu wytworzonego przy uderzeniu ZU. Raport UNEP
unika kwestii zagroenia od napromieniowania pyem od wewntrz i zawiera
zastrzeenie: Zawarto niniejszego raportu niekoniecznie odzwierciedla
pogldy UNEP, UNCHS lub organizacji biorcych udzia w badaniach. Wic
czyje pogldy odzwierciedla? Zaleci inspekcj wszystkich miejsc uycia ZU
w Kosowie oraz usunicie nieznacznie radioaktywnych rdzeni ZU i usek. Teren
naleaoby odkazi gdzie moliwe. Czyli niektre miejsca s nie do odkaenia?
Zalecenia UNEP spniy si o trzy lata.
Komputerowiec w Vancouverze, Predrag Zori zauway, e NATO zaniyo
tona ZU. Szereg pozycji w wykazie Pentagonu: ilo nieznana. NATO mogo
w tajemniczych miejscach uy broni uranowej najbardziej intensywnie. Wedug
wykazu Pentagonu, NATO wystrzelao najwicej amunicji ZU w ostatnich dniach
wojny, a nawet po podpisaniu ukadu pokojowego. W okolicach Wranje, A-10
wielokrotnie atakoway go ska. Moe pozbyway si amunicji ZU? Zori
rwnie pierwszy dostrzeg w raporcie UNEP z marca 2001 roku, e miejsca
bada nie zgadzaj si ze wsprzdnymi na licie Pentagonu: UNEP nie mg
znale widocznych oznak uycia ZU, bo szuka nie tam, gdzie trzeba [...] a
6 z 11 miejsc badanych przez UNEP ma nieprawidowe wsprzdne. Czyby
zmora przestarzaych map? Zori zrobi aluzj do bombardowania ambasady
457

NATO na Bakanach

Chin w Belgradzie. Skoro UNEP znalaz resztki amunicji ZU w omiu miejscach,

a tylko dla piciu wsprzdne zgadzaj si, urodziy si trzy nowe miejsca!
Kilkanacie procent pociskw ZU z A-10 traa w cel, a pozostae wbijaj
si w grunt. Mimo to, UNEP znalaz tylko siedem pociskw ZU. To mogoby
wskazywa na powierzchowno bada i na fakt, e badano miejsca
uprzednio oczyszczone przez NATO. Tylko dwa ze znalezionych pociskw
poddano badaniom. NATO ostrzego badaczy UNEP na Bakanach, aby z powodu
niewypaw trzymali si z daleka od miejsc zrzucenia bomb rozpryskowych.
Jeli zawieraj uran w adunku plazmowym, mogy skazi rodowisko w stopniu
porwnywalnym do pociskw ZU. Czyby NATO usiowao nie dopuci do
wykrycia przez UNEP tajemnicy uranu w bombach rozpryskowych?
Czwarty raport ONZ (marzec 2002) dotyczy 5 z 11 miejsc w Serbii poza
Kosowem i jednego w Czarnogrze. Jedno miejsce poday wadze Jugosawii.
Nie ma go na licie NATO. Raport stwierdzi rozlege skaenie przez ZU na niskim
poziomie. Haavisto oznajmi (27.3.2002), e nie ma zagroenia, ale mogoby
powsta, gdyby roboty ziemne wznieciy py. UNEP wykry ZU w glebie, ale nie
stwierdzono skaenia wody pitnej, co Haavisto przypisa powolnemu przenikaniu
ZU do wody gruntowej. Zesp jednak zaskoczyo odkrycie pyu ZU w powietrzu
niemal dwa lata po konikcie. Parsons: raport wyglda imponujco, ale jest lipny
jak jego poprzednik o ZU w Kosowie (du-list@yahoogroups.com 27.3.2002). Raport
pochwali Jugosawi za odgrodzenie skaonych miejsc. Faktycznie UNEP wyda
zalecenie dopiero w 2001 roku, a wadze Jugosawii zaczy akcj tu po zakoczeniu
nalotw NATO. Parsons: wszystkie zbadane miejsca uprzednio odkaziy suby
Jugosawii. Tpfer: Niewtpliwie potrzeba cigej obserwacji, a miejscowa ludno
powinna by poinformowana o kwestiach ZU. Chocia cakowite odkaenie moe
nie by technicznie moliwe, na szczcie zaczto ju prace w Serbii i Czarnogrze.
Jeli wierzy UNEP, WHO nie znalaz zwizku midzy ZU a zmianami
w chromosomach u czterech osb pracujcych od czterech miesicy przy
odkaaniu w Czarnogrze. Raport w tej sprawie rzd Czarnogry przekaza do
UNEP, a ten do WHO. Znany z poprzednich bada skutkw ZU, dr Repacholi
z WHO twierdzi, e zabrako przekonywujcych dowodw, ale nie zaproponowa
przeprowadzenia waciwych bada. Przedtem Repacholi proponowa badania
wpywu ZU na ludno w Kuwejcie, zamiast w bardziej poszkodowanym
Iraku. Parsons wytkn, e UNEP oceni ryzyko od skaenia na podstawie
niewaciwych norm, bo opartych na badaniach oar w Hiroszimie i Nagasaki
(jednorazowe napromieniowanie z zewntrz organizmu, zamiast dugotrwae
z drobinki osadzonej wewntrz organizmu). Haavisto wytumaczy, e UNEP
dosta nakaz trzymania si norm WHO i przyzna, e najwiksze zagroenie jest
od wdychania drobinek ZU zawieszonych w powietrzu (czego nie badano po
wybuchach bomb atomowych w Japonii).
458

Bro uranowa

Prbki znowu analizoway ACLS i ANPA. Raport ANPA (marzec 2001) nie
stwierdzi zwizku midzy ZU a 25 przypadkami raka po subie na Bakanach.
Wedug informacji Parsonsa, uyto grup porwnawcz, podatniejsz na biaaczk
od onierzy. 27.4.2002 r. dzienniki woskie pisay o 23 znieksztaconych
noworodkach wojskowych i mieszkacw koo poligonu broni ZU na Sardynii.
Wrd wojskowych byy 134 przypadki zachorowa i 15 zgonw z objawami
po uranie. W czasie wojny w Boni palono amunicj ZU przez kilka tygodni.
Tego samego dnia zmar w szpitalu wojskowym w Bukareszcie onierz po
subie w Boni. Wedug lekarzy, cierpia na ostr biaaczk wskutek skaenia
uranem. Po znalezieniu 7 przypadkw znieksztace u dzieci onierzy woskich
po Somalii i Bakanach podano (7.5.2002), e po raz trzeci woska komisja
zoy raport. Przewaay znieksztacenia kostne, jak u dzieci kombatantw USA
z wojny nad Zatok. Wochy posiadaj bro ZU od 1985 r. Ich wojsko uyo
jej w Somalii w latach 1992-1994, a na poligonach w kraju jeszcze w 2001
r. Senator Lorenzo Forcieri, przywdca woskiej delegacji w NATO, zada
natychmiastowego dochodzenia: Nie chodzi o bicie na alarm, tylko o powzicie
odwanych dziaa w celu znalezienia prawdy [...] Nasze wojsko nie moe by
traktowane jak miso armatnie. W tym samym czasie donoszono z Malezji, e 23
onierzy nabawio si raka oraz chorb puc i nerek po subie w Boni w 1996
r. i omiu zmaro.
Armie rwnych szans
Jakie bdzie niwo bakaskiego uranu? Dr Hary Sharma, emerytowany
profesor Uniwersytetu Waterloo (BBC News Online 17.12.1999): Na podstawie
moich bada myl, e 5% do 12% ludzi wystawionych na dziaanie ZU moe
spodziewa si mierci na raka. Te i podobne prognozy oparte byy na zaoeniu
10 t uranu. onierze brytyjscy zaskaryli rzd o syndrom wojny bakaskiej
(Sunday Times 16.4.2000). 10,5 tys. z 50 tys. Brytyjczykw wysanych
do Kosowa skazio si pyem. Ministerstwo obrony: Nie mamy dowodw,
ktre sugerowayby, e ZU jest przyczyn jakichkolwiek chorb wrd nich.
onierze zapowiedzieli zaskarenie grupowe na sum miliardw funtw. Tajna
korespondencja z wydziau broni biologicznej w Porton Down na pocztku
kwietnia 2000 r. twierdzia, e nie ma ryzyka. 27-latek cierpi na zmczenie po
Kosowie: Spodziewaj si od nas co dzie biegw 8 km w ramach treningu, a ja
po prostu nie mog. Przeraa mnie myl o nastpnym badaniu lekarskim. Po
prostu mnie wyrzuc. Inny 24-latek skary si na ogromne zmczenie i okropny
bl w stawach: Ludzie jak my zostali bez przyszoci. Belgia, ktrej wojsko
suyo w Kosowie z Brytyjczykami, systematycznie zbadaa 14 tys. onierzy,
wykrywajc przypadki skaenia uranem.
W Kanadzie, komisja wojskowa badaa zatrucie uranem w Chorwacji,
a minister obrony, Art Eggleton zapewnia, e nie ma zagroenia. 38-letni kapral
459

NATO na Bakanach

Mike Innes usuwa wraki zniszczone pociskami ZU nad Zatok w 1991 r. Suy
w Chorwacji w 1994 r. Z osoby biegajcej codziennie 15 km, sta si cieniem
z nierozpoznawalnymi chorobami. Po subie nie przeszed adnych bada.
W raporcie kocowym przewodniczcy komisji, pk Joe Sharpe sowem nie
wspomnia o ZU (Ottawa Citizen 18.1.2001). W marcu 2001 r. nieznani sprawcy
wamali si do rezydencji Susan Riordan, kanadyjskiej dziaaczki przeciw ZU.
Zniszczyli komputer i wykradli wiadectwo zawartoci ZU w zwokach jej
ma, kombatanta znad Zatoki, ktry zmar w 2000 r. Policja odmwia badania
zbrodni, bo sprawcy nie pozostawili adnych poszlak. Wydawca pisma dla
wojskowych, Scott Taylor w rozmowie ze mn (24.3.2001) o epizodzie z Boni,
ocjalnie prbie zatrucia ocera kanadyjskiego przez onierzy pynem przeciw
zamarzaniu dodanym do kawy: Jeli koledzy podaj ci kaw w wojsku, pierwsze
pytanie: dlaczego i co do niej dodali? Oara ma objawy choroby popromiennej.
W styczniu 2001 r. Joyce Riley, amerykaska pielgniarka z wojny nad
Zatok, a potem dziaaczka na rzecz chorych, wystpia w radio Coast to Coast
i udzielia wywiadu prasie: Wyonienie si amerykaskich oar syndromu
bakaskiego to jedynie sprawa czasu. Sze miesicy przedtem, Riley zacza
dostawa zgoszenia od onierzy po subie na Bakanach: Mieli te same objawy,
co kombatanci znad Zatoki: chroniczne zmczenie, migrena, depresja. Jedyne
badania naukowe prowadzi Pentagon, ktry nalega, e kombatanci znad Zatoki
nie s nawet chorzy, tylko zestresowani.
Polscy chopcy w Kosowie, miejc si do kamer zapewniali, e wierz
absolutnie swoim dowdcom i zostaj na posterunku. Zaufana osoba pisaa o ZU
(3.1.2001): Oczywicie problem pojawi si, lecz jest raczej sygnalizowany ni
badany. I kady, kto chciaby co naprawd zrobi, pokaza czy powiedzie, ma
kopoty. [...] mwienie o tym bez dowodw moe zakoczy si wizyt smutnych
panw [...] wszyscy czuj si wietnie, moe kto choruje, ale nie w naszych
jednostkach, przecie wojenne barbarzystwo odeszo wraz z hitlerowcami. Udzia
w misji pokojowej jest wyrnieniem, zastrzykiem nansowym (onierz zawodowy
w Polsce zarabia jakie 300 USD miesicznie, w Boni czy Kosowie - ok. 900 USD).
Byt rodziny jest waniejszy ni zdrowie [...] Tajemnica wojskowa zamyka im usta.
W Bugarii wyczono niezalen ekspertk, gdy w telewizji powiedziaa
syndrom bakaski. W styczniu 2001 r. wmawiano kilkunastu onierzom po
Kosowie zatrucie rodkiem chemicznym, gryp, a w kocu 14 toksyn. Jednemu
z nich, wojskowi lekarze niemieccy w Prisztinie przerwali sub z powodu
powanej choroby nerek. Uran atakuje nerki w pierwszej kolejnoci. Rzd pomwi
go o podrobienie wiadectw lekarskich! Wysano go do Niemiec. Wrci zdrw.
W rodzinie innego onierza lekarze wojskowi znaleli wynaturzenia genetyczne.
Natomiast powodem wynaturze niemowlt przy granicy z Jugosawi po wojnie
NATO byo osiedlanie si tam par z problemami genetycznymi. Polska reporterka
460

Bro uranowa

nie moga przedrze si do prawdy przez kordony stray w Bugarii. Minister

obrony zadeklarowa, przyjazd do Kosowa z 10-letni crk, aby udowodni, jak
bardzo przesadza si o ZU. Ochotnik bugarski z 1999 r. po stronie Jugosawii,
powiedzia, e 80 % jego kolegw z tej kampanii ma powane objawy. Aktywistka
Blagowesta Donczewa (26.1.2001): Po pierwszych wybuchach w prasie i telewizji
nastpia niemal cmentarna cisza. Przedstawiciele NATO zoyli w midzyczasie
wizyty w Bugarii, a Lord Robertson przysa list. Bugarscy prominenci trzymali
usta na kdk, albo wypowiadali si bez sensu.
Dwch onierzy w Uroszewacu, ostrzelanym pociskami ZU, dostao raka
oczu. Jednemu usunito oko w styczniu 2001 r. Jugosawia rzekomo zbadaa
1% z ponad 100 tys. onierzy z kampanii kosowskiej i nie znalaza problemw.
Niezaleny lekarz jugosowiaski: Jaki rodzaj bada i jak aparatur? (Guardian
22.1.2001). Tydzie przedtem Nedeljni Telegraf donis o mierci trzech ocerw
na biaaczk. W tym czasie chorowao 10 innych, czterech miertelnie. Armia
zaprzeczya. Wspomniane oary stacjonoway k. Prizrenu, gdzie spado najwicej
ZU. Prof. Wladimir Ajdaci donosi z Serbii o nasileniu przypadkw raka i in.
zachorowa w armii, najprawdopodobniej po skaeniu ZU. Nie ufajc nowemu
rzdowi, ludzie zgaszali przypadki Ajdaciciowi, po jego wystpieniu w telewizji.
Czechy miay bada do 10 tys. onierzy po subie na Bakanach od
pocztku lat 1990tych. Pilot helikoptera zmar na biaaczk rok przedtem, ale
zdementowano zwizek z Boni (Radio Praga 8.1.2001). Dowdca oddziau
chemicznego z wojny nad Zatok dosta raka obu oczu. Lekarze wypytywali
go, czy by wystawiony na dziaanie substancji trujcych i promieniotwrczych
(Czech News Agency 14.1.2001). 8 ekspertw wyjechao na badania ZU
w Kosowie. Po 3 tygodniach byo po wszystkim: Nie ma ryzyka dla czeskich
onierzy (Radio Praga 22.1.2001). 127 onierzy sowackich mia bada szpital
wojskowy na nowotwory oraz schorzenia krwi, nerek i skry. Niektrzy nie ufali
wojsku, wic szpital wsppracowa z klinikami cywilnymi, wysyajc swych
specjalistw (Czech News Agency 11.1.2001).
Kucharz z rosyjskiego KFOR zachorowa w zbombardowanej bazie
w Slatinie, ktrej Jugosawia nie umiecia na licie miejsc skaonych. Od
pocztku 2001 r. minister obrony Igor Sergiejew chcia zorganizowa konferencj
specjalistw pod auspicjami OBWE i ONZ. Nie myl, e katastrof ekologiczn
w Kosowie wymylono lub wykorzystano do celw politycznych. Kiedy NATO
zaczo naloty na Jugosawi, nasi wojskowi ostrzegli, e bombardowania bd
miay powane skutki. Wedug Russia Journal, rozpoczynajc badania wasnych
wojsk na skaenie ZU, Moskwa chciaa skierowa uwag wiata na syndrom
bakaski. Wedug gen. Aleksiejewa z wydziau ekologicznego ministerstwa
obrony Rosji brak dowodw na zachorowania od ZU nie oznacza, e nie ma
zwizku. Wedug Russia Journal, wnioski Aleksiejewa podzielaj niemieccy
461

NATO na Bakanach

specjalici. Rozpoczli wsplne badania jeszcze przed skandalem. Chodzi

zapewne o wspprac z prof. Gntherem, ktry po konferencji w Moskwie bra
udzia padzierniku 2000 r. w konferencji przeciw ZU w Manchesterze, gdzie
wygosiem pierwszy referat nt. tuszowania sprawy.
Tylko do 1999 r. zmaro na Wgrzech 4 kombatantw wojen Bakaskich.
39-letni ojciec trojga dzieci zmar we wrzeniu 1999 r. prawdopodobnie po
skaeniu w Boni w 1996 r. i 1999 r. Inny zmar na raka jelit, a nastpny na
chorob puc. Natomiast wedug rzecznika rzdu przyczyny czwartego zgonu
jeszcze nie opublikowano. ona jednej z oar domagaa si wyjanie ju od roku.
M powiedzia jej, e przeoeni nie ostrzegli o zagroeniu. Prowadzi karetk
pogotowia cae lato 1999 roku, straci na wadze po zachorowaniu w Sarajewie,
powrci na Wgry i zmar miesic potem. Rzd powiedzia, e onierz przebywa
w regionie tylko miesic, poza miejscami uycia ZU, wic choroba nie moga by
zwizana ze ZU. Naczelny medyk armii powiedzia prasie, e onierz zmar na
wylew wewntrzny w wyniku zakaenia. Wedug wdowy, na wiadectwie zgonu
zasadnicz przyczyn bya biaaczka (Budapest Sun 22.1.2001).
Jugosowiaski minister spraw zagranicznych odwiedzi Lorda i nikt
nie choruje w Jugosawii od natowskiego uranu. Brak dowodu naukowego
powtrzyli lokaje NATO z Bukaresztu. Przedtem by u Lorda Robertsona
rumuski m stanu. Dwch onierzy rumuskich po subie w Boni dostao
raka. Wedug armii, chorob wykryto w 1994 roku, zanim onierz pojecha do
Boni. Rumuska armia w ten sposb zostaa jedyn na wiecie, ktra wyznaje
polityk rwnoci: Nawet jeli uomny, pjd z nami na wojn. Jeli nie masz raka
jeszcze, gwarantujem jego kleszcze. Rumunia zarzdzia 11.1.2001 r. badania
1,5 tys. onierzy. W tym samym czasie ocera, ktry skary si na syndrom
bakaski, wadze okrzykny: zdrowy. Cudowne ozdrowienie, precyzyjnie
wymierzone w czasie. Szczcie nie sprzyjao 5 Rumunom po subie w Boni.
Byli w szpitalu z powan chorob (Agence France Presse 8.2.2001).
Naukowe kurtyzany
Udzia w konspiracji dla ukrycia zbrodni przeciw ludzkoci jest wspudziaem
w teje zbrodni. amic etyk naukowca, profesorowie Zbigniew Jaworowski,
Jerzy Niewodniczaski i Zbigniew Zagrski, www.stopnato.org.uk/du-watch/bein/
neo-nato.htm, www.stopnato.org.uk/du-watch/bein/apologists.htm, uspokajali, e
nie trzeba obawia si pyu uranowego. Inni specjalici ustalili w projekcie ustawy
H. R. 3155 Kongresu USA, e ZU jest jedn z gwnych przyczyn syndromu
znad Zatoki. Prof. Niewodniczaski (Polska Agencja Atomistyki) zapewnia, e
amunicja ze ZU jest nieszkodliwa, a prof. Zagrski (Instytut Chemii i Techniki
Jdrowej) porwna 300 t ZU nad Zatok z emisjami USA tzw. naturalnego uranu
do atmosfery w latach 1953-1977. To jest absurd, bo chodzi o inne rodzaje materiau
radioaktywnego, inne dziaanie na yw tkank oraz nieporwnywalny obszar
462

Bro uranowa

NATO na Bakanach

i okres skaenia. Argument Zagrskiego o nieszkodliwoci wysiadywania 2 tys.

godzin na ZU ma niewiele wsplnego z tematem. Wikszo zachorowa wystpia
wskutek pobrania pyu ZU. Wiele maonek kombatantw dostao syndromu od
mw. Badania 5 kombatantw USA wykazay obecno ZU w nasieniu.
Prof. Niewodniczaski wypisywa bzdury w prasie i listach do moich
znajomych, ale zamilk, gdy posaem mu fachow lektur o szkodliwoci ZU.
Przed uroczystoci wrczenia medalu (20.4.2001) prezydentowi Amerykaskiej
Rady Radiologicznej, prof. Charlesowi Meinholdowi, zorganizowan przez
Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej, Towarzystwo Marii
Skodowskiej-Curie w Hodzie i Pastwow Agencj Atomistyki, podwadny
Meinholda a zarazem pracownik naukowy placwki bada jdrowych w USA:
Wiem o tych owieconych idiotach spodziewanych na tym spotkaniu... ale
tak dziaa klika atomowa. OGROMNA wikszo naukowcw jdrowych
najprawdopodobniej jest zaangaowana ze strony sektora wojskowego, bo
cywilny sektor atomowy straci na sile po katastrofach w Czarnobylu i Three
Mile Island. Oczywicie ich gwnym celem jest utrzymanie dopywu funduszy,
ktre w zasadzie pochodz od rzdu lub producentw broni atomowej.
Prof. Jaworowski (Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej) i dr
Roger Bate (Uniwersytet Cambridge) podzielili mas ZU przez obszar Kosowa,
zamiast przez skaony obszar tysice razy mniejszy. Tak rozwodnion dawk ZU
podzielili przez mas organw wewntrznych przykadowej osoby w Kosowie.
Wyszo mae ryzyko. Tymczasem promieniowanie alfa z drobinki ZU dziaa na
mas niewielu komrek. Autorzy zastosowali procedury ICRP, ktre ukrywa
skutki dziaalnoci przemysu atomowego. Jaworowski i Bate polemizowali, e
za wczenie na przypadki biaaczki z Kosowa, bo choroba rozwija si do dwch
lat. Naprawd chodzio o najwczeniejsze przypadki z Kosowa oraz oary
skaone w Boni, gdzie NATO posiao uran w latach 1994-1995. Jaworowski
i Bate podliczyli znane z prasy, lecz niekompletne dane zgonw onierzy. Oar
cywilnych nie uwzgldnili. Tak zaniony wskanik odnosi si do najzdrowszych
osobnikw, a autorzy porwnali go z przecitn, ktra wlicza miertelno
wskutek brytyjskiej produkcji jdrowej. Pomimo e lobby atomowe zaniyo j,
przecitna jest trzy razy wysza od wskanika WHO.
Materiay rdowe
1. Christine Abdelkrim-Delanne Ces armes si peu conventionneles [w:] Le
Monde Diplomatique czerwiec 1999 www.monde-diplomatique.fr/1999/06/
ABDELKRIM_DELANNE/12106.html
2. Army Environmental Policy Institute Health and Environmental Consequences
of Depleted Uranium Use in the US Army June 1995
3. Patricia Axelrod On the road to Kosovo: Yugoslavs are paying the price for
NATOs war www.sfbayguardian.com/
4. Piotr Bein Uranium Weapons Cover-ups in Our Midst raport zaproszony na
463

NATO na Bakanach

konferencj World Uranium Weapons Conference, Hamburg 16-19.10.2003,

wersja pokonferencyjna 11.2003 www.stopnato.org.uk/du-watch/bein/hamburg.htm
5. Piotr Bein i Kaeren Parker Uranium Weapons Cover-ups - a Crime against
Humankind referat ze stycznia 2003 do monograi Politics and Environmental
Policy in the 21st Century Wydzia Nauk Politycznych, Uniwersytet Belgradzki
http://groups.yahoo.com/group/du-watch/les/Beograd6.rtf
6. Piotr Bein i Predrag Zori Propaganda for DU: A Crime Against Humankind
konferencja Facts about Depleted Uranium Praha 24-25.11.2001 http://groups.
yahoo.com/group/du-watch/les/DUPraha.doc
7. Piotr Bein NATO (Mis)Information to the Public: Why We Must Not Trust NATO
on DU CADU International Conference Against Uranium Weapons, Manchester
4-5.11.2000 www.stopnato.org.uk/du-watch/bein/psyops.htm
8. Boeing Corporation Safety, Health and Environmental Affairs (SHEA) Guide
RJ-028G: Depleted Uranium Counterweights 18.9.2001
9. European Committee on Radiation Risk The Health Effects of Ionising Radiation
Exposure at Low Doses for Radiation Protection Purposes Green Audit 2003
10. Paul Loewenstein Industrial Uses of Depleted Uranium American Society
for Metals 1992 [w:] G. Bukowski i D.A. Lopez Uranium Battelelds Home and
Abroad: Depleted Uranium Use by the US Department of Defense marzec 1993
11. J. Mishima, M.A. Parkhurst, R.I. Sherpelz i D.E. Hadlock Potential Behaviour
of Depleted Uranium Penetrators under Shipping and Bulk Storage Accident
Conditions Batelle Pacic Nothwest Laboratory for US Department of the Army
under Related Services Agreement with the U.S. Department of Energy Contract
DE-AC06-76RLO 1830, marzec 1983
12. Robert Parsons UN-backed Cover Up: Deafening silence on depleted uranium
[w:] Le Monde Diplomatique luty 2001
13. Mike Sheheane Depleted Uranium the truth & nothing but the truth
[w:] Armor lipiec-sierpie 2000 www.knox.army.mil/dtdd/armormag/ja00/
4dureprint00.pdf
14. Zoran Zuza Uranium and plutonium are killing the residents of Serbian Sarajevo
[w:] Patriot 22.07.2002 tumaczenie z serbskiego S. Lazowi 9.10.2002

464

Wielko-Albanizm
Nadszed czas wytpi Serbw przywdca Albaczykw kosowskich Ferat
bej Draga podczas faszystowskiej okupacji Kosowa i Metohji w II wojnie wiatowej
Europa Poudniowo-wschodnia nie zetkna si z najwyszymi osigniciami
arabskiej cywilizacji islamu, tylko z podbojami osmaskimi. Od drugiej poowy
XV w. podciy one wysoko rozwinit cywilizacj narodw bakaskich.
Podczas okupacji, militaryzm islamski zniszczy t chrzecijask cywilizacj
i jej elity, liczne redniowieczne grody, prawosawne kocioy i inne pomniki.
Od schyku XIX w. do dzi Albaczycy udaj, e broni przed rzekom
ekspansj panslawizmu na Bakanach i s zasadniczym czynnikiem europeizacji
regionu. Wszelkie prby bakaskich chrzecijan, by wczy Albaczykw do
wsplnej walki z cesarstwem tureckim o wyzwolenie narodowe i spoeczne, paliy
na panewce. Na pocztku kryzysu lat 1875-1878, Albaczycy szli na czele armii
tureckiej, odznaczajc si szczeglnym okruciestwem wobec chrzecijaskich
powstacw. Wtedy wanie kulminoway zmiany wynike z koniktu midzy
islamem podbojw tureckich a europejsk chrzecijask ide spoeczn.
Podobne dzisiejsze procesy nazywa si koniktem cywilizacji (np.
Samuel Huntington). Przypadek Kosowa jest chyba najbardziej przekonywujcym
przykadem: albaski secesjonizm posiada cechy radykalnego islamu, chocia
s dobrze zamaskowane pod europejsk frazeologi i symbolik praw
czowieka, demokracji i niezalenoci etnicznej. Secesjonici wykorzystuj
uczucia religijne Albaczykw, a cz islamskiego kleru popiera to. Przywdcy
muzumascy w Kosowie przedstawiaj islam jako uniwersalny wiatopogld
obejmujcy teori rzdu i pastwa, a wykluczajcy wszelkie nie-islamskie teorie.
W taki sposb islamski nacjonalizm buduje si na mitach i propagandzie, a ci,
ktrzy temu ulegn, popadaj w szowinizm, o czym wiadczy historia Kosowa
na przeomie XX i XXI w.
U podstaw albaskiego separatyzmu na Bakanach ley denie do
stworzenia Wielkiej Albanii z pobudek nacjonalistycznych, zaborczoci, majnej
pazernoci (rozdzia pt. UK: co kryje si za trzema literami) oraz szowinizmu
islamskiego (rozdzia pt. Islam wojujcy na Bakanach). Za wyjtkiem II wojny
wiatowej, Wielka Albania nigdy nie istniaa. Dowodem jest brak albaskich
pozostaoci kulturowych sprzed XIX w. poza granicami dzisiejszej Albanii.
Migracje Albaczykw na ziemie zamieszkae przez Sowian i Grekw
stworzyy podstawy roszcze terytorialnych i politycznych. Czci Macedonii,
Grecji i Czarnogry oraz serbska prowincja Kosowo i Metohja, nazywane przez
albaskich ekspansjonistw ziemiami albaskimi, roj si od serbskich i greckich
prawosawnych klasztorw i kociow.
Nazwy geograczne pozostaj w wikszoci sowiaskie, nawet
w czciach Albanii. Obecna ekspansja albaskiej, przewanie muzumaskiej
465

NATO na Bakanach

ludnoci, wynika z potrzeb przestrzeni yciowej. wiadomi tego ekstremici

albascy zajadle niszcz obiekty sakralne i cmentarze w Kosowie i Metohji
oraz w Macedonii. (Metohja to zachodnia, grzysta cz obecnej prowincji
w okolicach Pecia, Prizrenu i Dziakowicy; nazwa od metohy ziemie nadane
klasztorom). W Kosowie, pod obecno NATO i ONZ, zmienili wszystkie
serbskie nazwy, dajc dowd, e nie maj podstaw historycznych i kulturowych
do swych roszcze. Paradoksalnie ci, ktrzy twierdz, i byli systematycznie
przeladowani przez wieki w Kosowie, osignli tak wysoki poziom rozwoju
wanie w Serbii, e dzisiaj Prisztina a nie Tirana gra rol twrcy Wielkiej Albanii
i pragnie zosta jej stolic.
Do synnych zabytkw Metohji naley kompleks Patriarchatu Prawosawnego
w Peciu. Dlaczego Serbowie zbudowaliby tam swj gwny koci, jeliby nie
znajdowaby si na terenie zamieszkaym przez wikszo serbsk i usytuowanym
w rodkowej czci ich ojczyzny? Patriarchat w Peciu opar si marcowym
pogromom (rozdzia pt. Kristallnacht 2004). Odmow opuszczenia go, mniszki
zmusiy woski KFOR do obrony obiektu. Gdzie indziej zostay zgliszcza,
gruzy, a nawet place sprztnite do ostatniej cegy. Rwno 6 miesicy po
pogromach i licznych zapowiedziach odbudowy przez sprawcw i spoeczno
midzynarodow, ktra celowo dopucia do zniszcze, nie wida naprawy czy
nawet chci jej wdroenia. Serbski Koci w Kosowie jest w desperacji.
Najwiksz zmor wielkoalbanizmu s rozboje i mordy na tle etnicznym
oraz czystki. To stara historia. Wielkoalbanizm od pocztku bazuje na wojnie
demogracznej o nie swoj ziemi. Jednak od czasu II wojny wiatowej,
wypdzenia i wymuszona emigracja nie-albaskich narodowoci z Kosowa byy,
jak si wyrazi profesor Terzi z Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk Piknych,
jedn z najwikszych czystek etnicznych we wspczesnej historii Europy. Mimo
e istnieje dokumentacja tej mega-zbrodni, Serbowie nie przedstawili materiaw
europejskiej opinii publicznej. Wroga propaganda przedstawia te tragiczne oary
jako sprawcw czystek na Albaczykach.
Punkty widzenia
Albaski punkt widzenia w artykule Pritta Vesilinda (National Geographic
marzec 2000) zaczyna si od pytania: Co Serbowie maj przeciwko Albaczykom?
Mapka w artykule pokazuje obecn liczb Albaczykw: 3,2 mln w Albanii, 2
mln w Kosowie, 0,5 mln w Macedonii, po 350 tys. w Grecji i Woszech oraz
troch w Czarnogrze. Natomiast zaczona dua mapa podaje znacznie mniejsz
cakowit liczb Albaczykw w caej Jugosawii cznie z Kosowem 1,6 mln.
Na odwrocie mapy, 0,8 mln uchodcw z Kosowa na pocztku nalotw ronie
w maju do 1,6 mln etnicznych Albaczykw, w tym 0,8 mln w obozach poza
Kosowem. Ktra mapa ma bd i dlaczego? Wedug rde jugosowiaskich,
przed nalotami NATO mieszkao w Kosowie ok. 900 tys. etnicznych
466

Wielko-Albanizm

Albaczykw. Skd si wzio ponad milion Albaczykw w latach 1999-2000?

rda zachodnie potwierdzaj przybycie do Kosowa, przewanie z Albanii, ok.
miliona nielegalnych emigrantw i przestpcw.
Mapa w National Geographic podaje: Albaczycy uwaaj si za ostatnich
potomkw Illirw, ktrzy zamieszkiwali ten region przed przybyciem Sowian.
O Serbach: W VI-VII w. serbscy Sowianie przybyli na tereny dzisiejszej Serbii,
Macedonii, Chorwacji oraz Boni i Hercegowiny. W poowie IX wieku, Cyryl
i Metody nawrcili ich na prawosawie. Powstae w XII w. krlestwo Serbii
zajo Albani, Macedoni oraz czciowo Boni, Bugari i Grecj. W 1389 r.
Ottomani pokonali Serbw na Kosowym Polu. Wspczesne prby rozszerzenia
Serbii zmierzaj do odzyskania dawnych terytoriw. Zdaniem historykw
europejskich, pierwsze pastwo albaskie powstao dopiero w 1912 r.
National Geographic nie wyjani te serbskiej ekspansji (rozdzia pt.
Wielko-Serbizm). Czy chodzi o prawie milion Serbw wygnanych pod koniec
XX w. z Chorwacji, Boni i Kosowa? Opis Jugosawii na mapie wymienia 7,1
mln Serbw (63%), a w innych pastwach dalsze 2,2 mln, wikszo w Boni,
bo w neofaszystowskiej Chorwacji boj si przyzna do swej narodowoci. Dla
kontrastu mapa opisuje Albaczykw jako oary: Gdy w 1913 r. wytyczono granice
Albanii, niemal poowa etnicznych Albaczykw pozostaa poza ich obrbem,
przede wszystkim w Kosowie. W latach 1991-1992 z powodu kryzysu albaskiej
gospodarki, wielu mieszkacw kraju wyjechao do Woch i Grecji. Podczas
ostatniej wojny w Kosowie setki tysicy rdzennych Albaczykw zbiego do Albanii,
Macedonii, Czarnogry oraz Boni i Hercegowiny (rozdzia pt. Uchodcy).
Vesilind: Na Bakanach bycie oar uchodzi czasem za nacjonalizm.
Albaczycy czsto byli klasycznymi oarami. Wyglda na to, e nie potra
samookrela si w inny sposb. Serbowie zostali oar poczyna albaskiej
ekstremy oraz NATO, a nie wykazali nacjonalizmu w negatywnym sensie i nie
skar si na los. Vesilind: Serbowie, zepchnici w okolice Belgradu, uwaali
si i do dzi uwaaj za obrocw chrzecijastwa przed ekspansj islamu.
rdem ich narodowego mitu jest bitwa na Kosowym Polu, stoczona w 1389
r. i zakoczona zwycistwem Turkw. Jego nastpstwem byo panowanie tego
imperium na Bakanach. Klska ta tkwi w sercach Serbw niczym odamek
szrapnela, a serbski nacjonalizm czerpie sw si z chci zemsty. Albaczycy s
dla Serbw pozostaoci po znienawidzonych Turkach, uosobieniem ponienia
serbskiego narodu. Gdy w 1999 r. Slobodan Miloszewi postanowi uwolni
Kosowo od jego albaskiej wikszoci, zrobi to za wyranym przyzwoleniem
swoich rodakw.
Oto z internetowej sieci Srpska Mreza prbka serbskiego nacjonalizmu,
czyli natchnionej mowy nt. zbliony do bitwy pod Grunwaldem: 600 lat temu
chrzecijaska armia serbskiego ksicia azarza i islamscy zdobywcy pod
467

NATO na Bakanach

sztandarami sutana Murata stoczyli w Vidovdan [28 czerwca] wielk bitw na

rwninie kosowskiej. Serbowie bronili siebie i chrzecijaskiej Europy przed
najazdem osmaskim, ale zostali pokonani pod Kosowym Polem. Ksi azarz
i kwiat szlachectwa serbskiego zginli bohatersko [] ale bohaterw XXI w.
poznasz po walce innego rodzaju. To s ci, ktrzy tocz samotn wojn sumienia,
stawiaj si tyranii [] jestemy dumnym narodem, przetrwalimy przez wieki
i wci nasza ojczyzna cierpi agonie wojny. Odpowiadamy dum i odwag.
Nigdy nie potrzebowalimy jej wicej. Odwaga to by miosiernym, umie zagoi
rany. Odwaga to okaza lito i humanitarno. Odwaga to powicenie []
Od wiekw terytorium Kosowa jest orodkiem naszego narodowego i duchowego
ycia. Pozostawao nim nawet po zniszczeniach najedcw, bo tam znajduj si
resztki najwaniejszych osigni serbskiej religii, architektury, sztuki i literatury
[] Lekcj z dnia Vidovdan dla nas wszystkich jest to, e wieczne wartoci, si
duchow, naley przedkada nad przyziemne wojny. Dziedzictwo Vidovdan
uczy nas, e ciemno i zo w kocu ponosz klsk, a siy wiata i cnoty w kocu
tryumfuj nawet, gdy ich zwycistwo mogoby wydawa si niemoliwe.
witowaem Vidovdan z Serbami w Vancouverze: uczta jak u Asterixa,
muzyka z Serbii, zbirka pienidzy na now cerkiew i orodek kultury.
W krtkich przemowach monarchistw z II wojny wiatowej (etniki) i ongi
komunistycznych partizanti, ani razu nie przewiny si sowa iptari ani albanci
Albaczycy. Tak jak w powyszym tekcie. Natomiast nawet tak krtki artyku
jak Vesilinda (i to w jakiej publikacji!) cechuje zafaszowanie historii i antypatia do
Serbw. Nazywalimy ich iptar-iptari, ale Albaczycy nie lubili tego z naszych
ust. To byo dziwne, bo nazywaj swj kraj Shqipri, a jzyk Shqip. Dlatego
zostao politycznie prawidowe albanac-albanci wyjanili Serbscy przyjaciele.
Dlaczego Albaczycy mieszkaj w Kosowie? Vessilind odpowiada: W 1913
r. europejskie mocarstwa narzuciy polityczne granice Albanii, pozostawiajc
poza nimi niemal poow albaskiej ludnoci. Tote dla Albaczykw Albania
ley tam, gdzie tradycyjnie yli. Obejmuje poa Bakanw sigajc poza granice
pastwowe [...] Wielu bakaskich Sowian obawia si, e to terytorium Wielkiej
Albanii bdzie zagroeniem dla chrzecijaskiej Europy oraz ich wasnych wtych
pastw. Albaczycy z tego szydz. Vessilind przytacza sowa Batona Hadiu,
wydawcy albaskiej gazety Koha Ditore w Prisztinie: Miloszewi po raz pierwszy
zjednoczy Albaczykw. Musimy mu za to podzikowa [...] Przez 50 lat Kosowo
byo oddzielone od Albanii. Teraz mamy ju inn mentalno. Mentalno oparta
na sfaszowanej historii i robieniu z siebie oary dla propagandy, nie wry nic
dobrego.
Vessilind nie mwi o tym, e Skadar i Jezioro Skadarskie, ktre nie naleay
przedtem do Albanii, po 1912 r. weszy w granice ich nowego pastwa z nazwami
Szkoder (Shkodr) i Jezioro Szkoderskie. Nic w tym dziwnego, gdyby nie to, e
468

Wielko-Albanizm

zachodnie media, w tym Przewodnik po Czarnogrze Agnieszki Szymaskiej

(Rewasz, Pruszkw 2003) uywa albaskiej nazwy w odniesieniu do czci
tego jeziora w pastwie Sowian! Natomiast autor i tumacz polski pochodzenia
serbskiego, Branko irli, w Przewodniku po Jugosawii (Sport i Turystyka,
Warszawa 1974) uywa jedynie skadarskie.
elazna pi
XVIII w. zapocztkowa przeladowania Serbw przez przybywajcych
muzumaskich Albaczykw, zaczynajc niszczenie monumentalnych
klasztorw (np. Bogorodica Ljewiszka zosta przeksztacony w meczet w 1756 r.)
i pomnikw kultury. Przemoc i zbrodnie opisuj rda w archiwach zachodniej
Europy. Albaczycy pozostali mniejszoci w Kosowie-Metohji, ale cieszyli
si mocnym poparciem wadz osmaskich, ktrym odpacali si, piastujc
wysokie stanowiska. Przeoony klasztoru w Deczani, Haji Seram Risti,
posa tureckiemu sutanowi skarg z opisami zbrodni Albaczykw na Serbach.
Opublikowano j w 1864 r. za wstawiennictwem angielskiego prezbiterianina
Williama Dentona.
W XIX wieku, boniaccy i albascy feudaowie bronili teokratycznego
spoeczestwa islamskiego. Najbardziej opierali si prbom wprowadzenia
reform przez Istambu. Zastj wrd Albaczykw by wynikiem deprawacji
materialnej, kulturalnej i spoecznej, braku elit politycznych, a przede wszystkim
islamizacji. Ruch ekspansji narodzi si wrd Albaczykw muzumaskich,
ktrzy, sowami Terzicia, byli elazn pici cesarstwa osmaskiego przeciw
ruchom chrzecijaskim Europy Poudniowo-wschodniej [...] gwn przeszkod
europeizacji w XIX i XX w. Wyjtkiem byli nieliczni katolicy albascy na pnocy
i liczniejsza spoeczno prawosawna pod silnym wpywem greckiej kultury na
poudniu.
Mimo masowych, brutalnych opresji i czystek, sto lat temu w KosowieMetohji byo mniej wicej tylu Serbw prawosawnych i muzumaskich, ilu
Albaczykw, przewanie muzumanw. H.N. Brailsford w ksice z 1905 roku:
Albaczycy wykazuj wobec Sowian pfeudalny terroryzm. W tym czasie
monarchia austrowgierska take popieraa napyw Albaczykw do Starej Serbii,
co zanotowa brytyjski badacz Laffan. Mapa Serbii opublikowana w Londynie
w 1909 r. przez Alfreda Steada, pokazuje tylko niewielu etnicznych Albaczykw
w Kosowie i Metohji, wikszo z nich jako zalbanizowanych Serbw.
Obok licznych rde rosyjskich, francuskich i innych, sir John Banham
pisa w 1901 roku, e terror albaski zmusi 40 serbskich rodzin do emigracji do
Krlestwa Serbii. Angielski dyplomata, Young, pisa w tyme roku: Stara Serbia
wci jest terenem niepokoju, bezprawia, wendet i rasowej zawici Albaczykw,
a 600 Albaczykw z pomoc 50 onierzy tureckich zredukowao wie liczc
60 rodzin do jednej czwartej. Young poda, e od wiosny do grudnia 1901 r.
albaski terror wygna 250 rodzin do Krlestwa Serbii.
469

NATO na Bakanach

Narodziny Ligi Albaskiej w 1878 r. byy narzdziem Turkw i innych

mocarstw dla ratowania cesarstwa. wiadczy o tym fakt, e Turcja zniosa
Lig, gdy ta zacza gosi niezaleno. Kiedy w 1878 r. Rosja zaproponowaa
wielkie pastwo Sowian na Bakanach, Turcja z pomoc Anglii przekonaa inne
mocarstwa, e Albaczycy to najlepsza obrona przed niebezpieczestwem
sowiaskim i chrzecijaskim. Centralny komitet rewolucyjny w Istambule mia
organizowa powszechny opr Albaczykw przeciw ruchom wyzwoleczym
na terenach przez nich zamieszkaych. Komitet, podobnie jak wspczeni
propagandyci radykalnego islamu, uy obc pras, by opublikowa rzekomy
protest narodu albaskiego przeciwko prbom wyzwoleczym w Czarnogrze,
Serbii i Grecji. Francuski konsul w Grecji poda, e wadze tureckie day bro
przywdcom albaskim, by lepiej manipulowali interesem swojego narodu.
Rosji ani Turcji nie zaleao na rozwizaniu kwestii bakaskiej, tylko
na interesach mocarstwowych. Z podobnych przyczyn w kuluarach wojny
natowskiej zatryumfowa panislamizm i radykalnie upolityczniony islam. Idea
Wielkiej Albanii kci si z deniami wolnociowymi wikszoci chrzecijan
bakaskich, deniami przewanie opartymi na europejskich tradycjach
liberalnych i demokratycznych. Elity albaskie ukryway islamski charakter swej
ideologii, gdy chciay uzyska poparcie Zachodu.
Albascy ekstremici islamu przetrwali w Kosowie i zachodniej Macedonii,
dokd ludno z pnocnej Albanii wesza niegdy na tereny lepsze do ycia.
Intruzj i potem wieki muzumaskiej przemocy przedstawia si obecnie
jako rzekome represje muzumanw przez chrzecijan. Niemiecki albanista
Georg Stadtmller, potwierdza, e Albaczycy pochodz z obecnej rodkowej
Albanii. Ich zrnicowanie religijne i tosamo rodowa zawsze rodziy
wewntrzne konikty i nietrwao, zagraajc mniejszociom w Albanii
i ssiadom. W granicach obecnej Albanii istniay od dawna sowiaskie skupiska,
po ktrych pozostay nazwy geograczne. Od powstania pierwszego pastwa
Albaczykw w 1912 roku, a szczeglnie za Envera Hody, zasymilowano
mniejszoci brutalnymi represjami.
Idea Wielkiej Albanii zostaa niby widmo po tureckich podbojach Bakanw,
a szczeglnie walk chrzecijaskiej Europy z nawaem tureckim w XVII w. Idea
i jej prby wcielenia przez WAK z pomoc NATO odzwierciedlaj zwyczaje
i mentalno charakterystyczne dla Bakanw za Ottomanw. Chrzecijascy
Serbowie i pnocni Macedoczycy przyczyli si przeciw Turkom po obleniu
Wiednia w 1683 r. Po klsce Europejczykw siedem lat pniej pasja
turecka skupia si na chrzecijanach bakaskich, popeniajc na nich masowe
okruciestwa i pierwsze czystki etniczne. National Geographic skwitowa to:
Dla Ottomanw najwaniejsze byy podatki [...] Zmiana religii czy kultury yjcych
tam ludw interesowaa ich w niewielkim stopniu. Zauwamy, e za propagand
470

Wielko-Albanizm

islamsk od wojny w Boni osobistoci takie jak sekretarz stanu USA, Albright,
wciskay zachodniej opinii publicznej czystki etniczne w wykonaniu Serbw.
Ziemie albaskie
Drog Albaczykw midzy Sowian Bakaskich i Grekw toroway
tureckie kampanie zniszczenia. Dopiero w XVII w. pasterze ze wzgrz Albanii
zaczli schodzi na ziemie Kosowa i Metohji zamieszkae w wikszoci
przez prawosawnych Serbw oraz w rejon dzisiejszej zachodniej Macedonii,
zaludniony przez Sowian. Niszczenie sowiaskoci na Bakanach nastpowao
drog przymusowej islamizacji, masowych okruciestw, rozbojw, rabunkw
i niszczenia obiektw sakralnych. Tak samo robili ekstremici albascy
w Kosowie po II wojnie wiatowej, a po nich WAK.
Misjonarze opisuj ten terror w rdach watykaskich. Arcybiskup Skopje,
Matija Masarek, donosi w 1764 r. o nowych koloniach Arbanw, ktrzy
porzucili swoje wzgrza i osiedlili si w Metohji k. Dziakowicy. Nie wyznawali
wiary chrystusowej, tylko przeszli na islam, wyparli ze wsi ludno katolick
i prawosawn oraz zabrali jej ziemi.
Podobnie byo w rejonach granicznych Grecji z Albani, w Epirze. Wobec
nasilajcych si greckich ruchw wyzwoleczych, Turcja wykorzystaa
muzumaskich Albaczykw do umocnienia wadzy na jak najwikszym
obszarze Epiru i Tesalii. Nacjonalici albascy nazywali zaludnione przez siebie
czci Macedonii i Grecji oraz Kosowo-Metohj ziemi albask, mimo e byy
tam dostojne pomniki nie-albaskiej architektury i wiary. Tylko w Kosowie i Metohji
byo 1,4 tys. klasztorw, cerkwi i innych obiektw serbskiej kultury i religii.
Najwiksze zmiany w strukturze narodowociowej Kosowa-Metohji
zaszy od poowy XVIII w. do poowy XIX wieku, a nastpnie od kongresu
berliskiego w 1878 r. do czasu oswobodzenia tych ziem od Turkw w 1912
r. Joseph Mller podaje dane z 1838 r. nt. struktury ludnoci Metohji: Pe
Serbowie 92,1%, Albaczycy 4,2%, Prizren Serbowie 73,7%, Albaczycy
16,6%, Dziakowica Serbowie 18,1%, Albaczycy 80,8%. To, e w 1873 r. Liga
Albaska ulokowaa si w staroserbskim Prizrenie, przylegym do etnicznych
ziem albaskich, wiadczyo o niezwykle agresywnym charakterze jej celw.
To wanie tam naleao postawi przeszkod serbskim ruchom wyzwoleczym
w Starej Serbii pod pozorem, jak w Grecji i Macedonii, wyzwalania ziem
albaskich. Liga obradowaa w meczecie w Prizrenie, z udziaem ssiednich
muzumanw z Sandaka i Boni-Hercegowiny. Statut ligi nie wymienia Albanii
ani Albaczykw, tylko nard i ojczyzn, nasz ziemi, kraj bakaski itp. Statut
mwi o potrzebie zjednoczenia naszych od dawna cierpicych wspobywateli
i czonkw tej samej wiary na Bakanach, a zdrad celw Ligi traktowa jak
odwrcenie si od islamu.
Podobne zasady legy u podstaw Ligi w Peciu w 1899 r. i II Ligi Prizreskiej
w 1943 roku, goszc czysto narodowociow. W nastpnym stuleciu, deklaracja
471

NATO na Bakanach

pastwa muzumanw pod protektoratem Zachodu miay podobny wydwik

(rozdzia pt. Islam wojujcy na Bakanach). Wyczyszczanie ziem albaskich z nieAlbaczykw zaczo si tu po kongresie w Berlinie w 1878 r. Od 1878 r. do
1912 r. przemieszczono z Kosowa i Metohji ok. 150 tys. prawosawnych Serbw
do Starej Serbii w wczesnym Krlestwie Serbskim. Prezydent pierwszego
rzdu tymczasowego Albanii, Ismail Kemal bej Vlora, da od mocarstw, by
wyczyciy ziemie albaskie ze Sowian i Grekw, a chwali Albaczykw za
wypdzenie chrzecijaskich Sowian broni i przemoc.
Po I wojnie bakaskiej, w ktrej Albaczycy walczyli po stronie Turkw,
konferencja w Londynie w 1913 r. wyznaczya granice nowego pastwa Albanii.
W 1920 r. przyjto Albani do Ligii Narodw, a w 1921 r. uznano jej suwerenno.
Ostateczn granic z Krlestwem Serbw, Chorwatw i Sowecw ustalono
w 1926 r. Zrozumiae, e po wielkich migracjach i wymieszaniu narodw,
jzykw i religii, szczeglnie przez wieki panowania tureckiego, wytyczenie
granic narodowociowych byo niemoliwe. Wystarczy spojrze na map
etniczn, http://lazarus.elte.hu/hun/maps/1910/nepek.gif. Albaczycy-migranci
do Starej Serbii w XVIII-XIX w. znaleli si w krlestwie poudniowych Sowian,
a tysice prawosawnych i muzumaskich Serbw oraz Grekw w nowej
Albanii. Albascy liderzy polityczni, ktrzy utracili wadz po upadku tureckim,
odrzucili nowe granice i zaczli podkopywa nowe pastwa na Bakanach,
szczeglnie Grecj i Serbi.
Wytpi Sowian
Midzy wojnami wiatowymi politycy faszystowscy i komunistyczni
wspzawodniczyli w popieraniu nacjonalizmu albaskiego w Kosowie.
Mocarstwa chciay podzieli nowopowsta Jugosawi. Wielko-albaski Komitet
Kosowski doczy do Kominternu w 1920 r. W grudniu 1921 r. Komitet wrczy
emisariuszowi ZSRR w Wiedniu memorandum o intencjach separatystycznych.
Wochy wspieray dziaania terrorystw albaskich po I wojnie wiatowej,
koordynoway faszystw chorwackich i bugarskich oraz separatystw albaskich
w Jugosawii.
Mussolini zaj Albani w kwietniu 1939 r. i zaoy reim kolaborancki przy
entuzjastycznym poparciu Albaczykw. Wielki mufty w Jerozolimie, Haj Amin
El Husseini oraz muzumaski przywdca albaskiego komitetu narodowego,
Bedri Pejani, wezwali do zjednoczenia nowej Wielkiej Albanii z BoniHercegowin i Sandakiem w Serbii w jedno wielkie pastwo muzumaskie.
Niemcy odrzuciy ten plan. Mussolini obrci si przeciw Grecji i Jugosawii.
Emigrantw albaskich we Woszech naglono do dziaa w prowincjach Epir
i Kosowo. W tej ostatniej mia to by n wymierzony w krgosup Jugosawii.
Wochy hojnie popary liderw wielko-albaskiego Komitetu Kosowskiego.
W Albanii powstaa partia faszystowska i woski ksi Cano obieca szybk
472

Wielko-Albanizm

realizacj Wielkiej Albanii. W 1940 r. sekretarz tej partii oznajmi, e Wochy

niedugo przycz czci Jugosawii i Grecji zamieszkae przez Albaczykw.
Tego samego roku w Tiranie powsta kolejny Komitet Kosowski.
Z nastaniem II wojny wiatowej i atakiem faszystw pod wodz Niemiec
i Woch na Jugosawi, Kosowo bez Podujewa, Wuczitrna i Kosowskiej Mitrowicy
oraz caa Metohja weszy do Wielkiej Albanii. Natomiast Gnjilanje, Uroszewac,
pnocna cz gminy Pasjan, Kaczanik, Vitina i Sirinic znalazy si w Wielkiej
Bugarii. W zachodniej Macedonii w skad Wielkiej Albanii weszy Tetowo,
Gostiwar, Kicewo, Debar, Strug i w. Naum. Porozumienie wiedeskie w kwietniu
1941 r. wytyczyo granic z Wielk Bugari, ale ta ostatnia nie bya zadowolona.
Po rozpoczciu okupacji Jugosawii przez Hitlera wiosn 1941 r. wiksza
cz obecnego Kosowa i Metohji wesza pod reim wosko-albaski. Balici,
faszystowskie bojwki Albaczykw kosowskich z partii Balli Kombetar
(zaoonej przez skazanego w Norymberdze na mier Ernsta Kaltenbrunnera),
przeprowadzili kampani morderstw i deportacji Serbw w latach 1941-1943.
Podobnie jak dzisiejszy WAK, balici dyli do zaoenia Wielkiej Albanii
w granicach ustanowionych przez mocarstwa osi. Wielu zwolennikw balistw
wywodzio si z bogatych ziemian w Albanii, ktrzy w faszyzmie widzieli
protektora swoich interesw w zjednoczonej Albanii.
Wadze okupacyjne zdumia terror albaski. Carlo Umilta, cywilny
asystent dowdcy woskich si okupacyjnych, opisa kilka wypadkw strzelania
Wochw do Albaczykw, by powstrzyma masakry Serbw. Brakowao ludzi,
a Albaczycy wsppracowali z wadzami osi, wic prby byy ograniczone.
Umilta: Albaczycy zamierzaj wytpi Sowian. Woscy okupanci byli
zdegustowani i donieli do wadz w Rzymie, e Albaczycy polowali na Serbw
i e ci yj w habicych warunkach, cigle nkani brutalnoci Albaczykw,
ktrzy wzniecaj nienawi narodowociow. W maju 1941 r. prezydent
albaskiego faszystowskiego rzdu marionetkowego Mustafa Kroja da wykad
we woskiej akademii nauk o korzeniach Wielkiej Albanii. Za na spotkaniu
z przywdcami albaskimi w Kosowie i Metohji w czerwcu 1942 r. owiadczy:
ludno serbsk trzeba jak najszybciej usun z Kosowa. Wszystkich rodzimych
Serbw naley zakwalikowa jako kolonistw i posa za pomoc rzdw
Albanii i Woch do obozw koncentracyjnych w Albanii. Serbskich osadnikw
trzeba zabi. Podobny sentyment wyrazi przywdca Albaczykw kosowskich
Ferat bej Draga: pod kosowskim socem nie bdzie adnych Serbw. Dla
porwnania dowdca komanda mierci o pseudonimie Nauczyciel mwi
otwarcie, podobnie jak wielu ocerw WAK, e ni o Kosowie bez Serbw (AFP
19.8.1999).
Cztery lata okupacji urzeczywistniy Wielka Albani w Kosowie. Wraz
z jednostkami woskimi do Kosowa weszli Albaczycy z Albanii, do ktrych
473

NATO na Bakanach

doczyli miejscowi. Pocztkowo byy to oddziay niezorganizowane, ktre

zastawiay zasadzki na armi Jugosawii. Przewaali bojwkarze z obu stron
granicy, ktrzy zwalczali Jugosawi w latach 1920tych i 1930tych. Pod
ochron okupanta faszyci albascy popenili masowe okruciestwa na Serbach.
Europa nie ma pojcia o tych zbrodniach. Wedug danych z American Ofce
of Strategic Service (Amerykaskie Biuro Sub Strategicznych), od kwietnia
1941 r. do sierpnia 1942 r. Albaczycy zabili ok. 10 tys. Serbw, cznie
z duchownymi. Seram, biskup Raszki i Prizrenu, zmar w wizieniu w Tiranie
w 1945 r. Na terenach okupowanych przez Wochy, Albaczycy zabili w Kosowie
14 kapanw i jedn zakonnic. Przeoonego klasztoru bestialsko zamordowali,
a trzech kapanw zabili, gdy ci odprawiali naboestwo.
Dzieci serbskie w Kosowie-Metohji pod okupacj wosk musiay uczy
si albaskiego, podobnie jak w zachodniej Macedonii. Na miejsce masowo
wypdzonych Serbw przybyo do 100 tys. Albaczykw z Albanii. Do kwietnia
1942 r. ok. 60 tys. uchodcw z Metohji i czci Kosowa zgromadzio si przy
poudniowej granicy Serbii, ktra pod niemieck okupacj wesza w skad Wielkiej
Albanii. Zdarzenia te znacznie zmieniy skad narodowociowy w Republice
Serbii. Dziki nim idea Wielkiej Albanii moga po II wojnie wiatowej kwitn
w Jugosawii, w ktrej elity Tity day pene poparcie komunistycznej albaskiej
oligarchii Kosowa-Metohji.
Hitler i Koran
Pogromy na Serbach wzmogy si, kiedy po upadku faszystowskich Woch
Niemcy objy kontrol nad Albani i Kosowem. Powstaa II Liga Prizreska
we wrzeniu 1943 r. utworzona przez Albaczyka kosowskiego, Dafera Dev
z poparciem hitlerowskiej Abwehry. Bodcem kampanii przeciw Sowianom by
take wojujcy islam. II Liga Prizreska oznajmia krucjat przeciw Sowianom,
ktr popar wielki mufty w Jerozolimie, Haj Amin El Husseini. Nawoywa on
rwnie do eliminacji ydw w wczenie okupowanej przez Brytyjczykw
Palestynie. Hitlerowcy upatrywali w islamie poparcie wsplnego celu przeciw
ydom i Sowianom. Terror przeciw Serbom trwa do marca 1944 roku, kiedy
zacz male.
Specjalny reprezentant III Rzeszy na Europ Poudniowo-Wschodni
od jesieni 1943 roku, Hermann Neubacher, zanotowa pd Sziptarw, czyli
Albaczykw kosowskich, do tworzenia czystej etnicznie Wielkiej Albanii:
spieszyli si, aby wypdzi jak najwicej Serbw, a miejscowi tyrani zabierali
od skazanych na wygnanie podarunki w zocie za pozwolenie emigracji. Gdy
gen. Nedi poskary mi si gorzko, natychmiast zaleciem rzdowi albaskiemu,
by zaprzesta wyrzuca Serbw. Kiedy przekonaem si, e moje wstawiennictwo
nic nie dao, zoyem rezygnacj z misji w Albanii: musz zrezygnowa
z Albanii na rzecz kogo innego, kto bdzie broni jej przed chciwoci Bugarii.
474

Wielko-Albanizm

Dafer Deva, wpywowy w rejonie Kosowa, obieca mi, e si wstawi i tak zrobi.
Mimo to popeniono wiele za po 1941 r.
Pocztkowo bojwki albaskie skaday si z ochotnikw. Albaczycy
wstpowali w szeregi hitlerowcw, a Serbowie walczyli w oddziaach
partyzantki Tity i czetnikw razem wziwszy najwikszym w Europie ruchu
przeciw Niemcom hitlerowskim i ich sojusznikom. Reporter NBC donosi
(18.6.1999) z Kosowa, gdzie goci u rodziny muzumaskiej. Rozmowa zesza
na niemieckie jednostki KFOR i staruszek w rodzinie powiedzia: Niemieccy
onierze s wspaniali. Wiem, bo suyem z nimi. Wycign rami, powiedzia
Heil i zamia si serdecznie.
W kwietniu 1944 r. powstao z rozkazu Heinricha Himmlera 21 WaffenGebirgs Division der SS Skanderbeg (Albanische Nr 1). Legendarny wojownikbohater, Skanderbeg (ksi Georgij Kastriota) przewodzi w XV w. buntowi
chrzecijaskich Albaczykw przeciw imperium osmaskiemu. Jednak Turcy
zwyciyli i wielu Albaczykw przyjo islam, liczc na zachowanie ycia,
majtkw i przywilejw. Dywizja SS Skanderbeg liczya ok. 9 tys. ludzi. Chocia
miaa zwalcza partyzantw, albaskie kadry pragny mordowa i wysiedla
Serbw, podobnie jak balici. Dowdcy byli Niemcami, a ocerw i szeregowych
zwerbowano w wikszoci z andarmerii, spec-policji i paramilitarnych jednostek
w Kosowie dziaajcych pod bezporedni kontrol albaskiego ministra bezpieki,
Dafera Devy. Albaczycy SS-mani skadali si w wikszoci z muzumanw
sekt bektaszi i sunnitw, ale byo tam take kilkuset katolikw albaskich.
Liczb Serbw kosowskich zamordowanych w albaskim Holokaucie
szacuje si na 10-30 tys. a wysiedlonych na co najmniej 100 tys. Na ich miejsce
przybyli przesiedlecy z Albanii. Serbowie nie byli jedynymi oarami. Nastpcy
balistw zlikwidowali te niezliczon ilo Cyganw oraz 210 z 550 ydw
kosowskich. Po kapitulacji niemieckich opiekunw w 1945 r. faszyci albascy
w Kosowie walczyli z rzdem Jugosawii przez nastpne 6 lat, kulminujc
w latach 1945-1948 rebeli pod przywdztwem Szabana Paluy w rejonie
Drenicy, gniedzie naborw do WAK w latach 1990tych.
Za Tity
Wsppracujc z grupami faszystowskimi z tzw. narodowych grup
rewolucyjnych w Jugosawii po 1928 roku, komunici liczyli na skrajnych
nacjonalistw albaskich. Albascy emigranci w ZSRR zaoyli tak grup
w 1928 r. Podkrelili solidarno z albaskim ruchem narodowo-rewolucyjnym
w postaci Komitetu Kosowskiego i nawoywali klasy pracujce do poparcia de
rozrzuconego i przeladowanego ludu do niepodlegej i zjednoczonej Albanii.
W poowie 1937 r. komunistyczna partia Jugosawii zaoya ga w KosowieMetohji, z ktrej wyrosa autonomia prowincji za Tity. Struktura systemu Tity
polegaa na przedwojennej strukturze terytorialnej i organizacyjnej komunistw.
475

NATO na Bakanach

Komunici Tity dyli do osabiania znaczenia Serbw w federacji.

Kwestia albaska bya wanym tego elementem. Pod koniec 1944 r. brytyjski
major John Hanicker, szef miejscowej misji aliantw przy gwnym dowdztwie
partyzantw Tity: Wierz sowom Tity, e nie interesowaa go przyszo
Kosowa, ktre gotw by odda Albaczykom za nic. Zamiast spodziewanego
powrotu i zadouczynienia krzywdom za faszystw, Serbowie otrzymali
wic zakaz powrotu do Kosowa. Dekret Tity: Zauwaono ostatnio, e rodziny
kolonistw uprzednio osiadych w Macedonii, Kosowie, Metohji, Sremie
i Wojwodinie migruj i wracaj bez uzyskania pozwolenia wadz ludowych,
wic postanowiono, e kolonistom tymczasowo zabrania si powrotu do ich
uprzednich miejsc zamieszkania i nakazuje pozosta w obecnych miejscach
zamieszkania. Rdzennych Serbw kosowskich podcignito pod kolonistw.
Wkrtce po wyzwoleniu wyszy prawa sankcjonujce czystki etniczne na Serbach
w Macedonii i Kosowie-Metohji.
W ten sposb w wyniku okupacji przez faszystowskie Wochy i Niemcy,
oraz usankcjonowaniu przez komunistw Jugosawii, pierwsze stadium projektu
Wielka Albania zostao zrealizowane. Wszystko, co zrobia potem Jugosawia
Tity przyczynio si do wzmocnienia ideologii wielko-albaskiej, skrytej pod
komunistycznymi hasami typu rwno i braterstwo oraz pod faszywym
internacjonalizmem. Wyznajcy midzynarodowy komunizm towarzysze
jugosowiascy pielgnowali nacjonalizm swych mniejszoci. Tymczasem
polityczna oligarchia albaska prowadzia codzienne wyczyszczanie Kosowa
i przygotowywaa podoe pod Wielk Albani, stosujc wszystkie rodki wadzy
pastwowej (policj, szkolnictwo, wymiar sprawiedliwoci, instytucje kulturalne)
cakowicie im podporzdkowane.
Niby mniejszo w Serbii, Albaczycy mieli jednak swoj akademi nauk
w Prisztinie (chyba ewenement w skali wiatowej), uniwersytet w jzyku
albaskim i liczne inne instytucje. Naduyli tych wolnoci i autonomii
przekraczajcych wszelkie standardy europejskie, a wadz wykorzystali do
indoktrynacji ludnoci albaskiej, szczeglnie modziey, w duchu Wielkiej
Albanii. Szczyt szowinizmu mia miejsce w latach 1975-1980, po przyznaniu
prowincjom atrybutw pastwowoci i federalnego czonka przez konstytucj
Jugosawii. W dobie fanatykw stalinizmu w Tiranie, ktrzy siali nienawi do
Serbw, znika praktycznie granica midzy Jugosawi a Albani. Na uniwersytecie
w Prisztinie i w innych miastach Kosowa i Metohji wykadao wtedy co najmniej
237 profesorw i nauczycieli z Albanii, a 62 z Kosowa pojechao na jaki czas do
Albanii. Z Albanii importowano ponad 20% podrcznikw, przede wszystkim na
tematy spoeczne, do uytku w szkoach Kosowa-Metohji.
Duszeniu enklaw sowiaskich w Albanii towarzyszy podobny proces
w Kosowie i Metohji. W latach 1970tych powstay listy, ktre miay zastpi
476

Wielko-Albanizm

geograczne nazwy sowiaskie, by ukry ich pochodzenie. Do pocztku lat

1980tych, Albaczycy kosowscy mieli kilka wydawnictw naukowych w swoim
jzyku (np. Gjurmime Albanologjike) i 10 innych dla oglnej publicznoci: Rilindja
(dziennik o nakadzie 100 tys. egzemplarzy w 1979 r.), Zani I rinis, Jeta e re,
Pioneri, Perparimi, Shendeti, Fjala, Bata e re, Skendija, Bat. Rozpowszechniali
w nich nienawi etniczn zamiast tolerancji, zrozumienia i pielgnacji dobrych
stosunkw z innymi.
Tito popiera napyw emigrantw z Albanii, a Serbowie wypdzeni z Kosowa
z reguy nie mogli wrci, co w poczeniu z wielodzietnoci Albaczykw
zmienio statystyki ludnoci na ich korzy. Wykorzystywali oni nadan przez
Tit autonomi z lokaln wadz polityczn do sukcesywnego obrzydzania
ycia Serbom. W kocu tysice Serbw wyjechay z Kosowa w latach 1970tych
i 1980tych. David Binder, New York Times (9.11.1982): akty przemocy
Albaczykw skoniy wielu sowiaskich mieszkacw do wyjazdu z prowincji,
pomagajc speni nacjonalistyczne danie czystej etnicznie Albanii w Kosowie.
Etniczny Albaczyk z partii komunistycznej, World News Digest (10.9.1982):
nacjonalici maj 2-punktow platform, najpierw zaoy tzw. przez nich
czyst etnicznie republik albask, a nastpnie przyczy si do Albanii celem
utworzenia wikszej Albanii.
Bakaski Ulster
Powtarzana przez rodki przekazu liczba 90% wikszoci albaskiej
w Kosowie jest prawdopodobnie przesadzona, bo Albaczycy bojkotowali
spisy ludnoci. Marvine Howe (New York Times 12.7.1982): Eksodus Serbw
jest jednym z najwikszych problemw wadz Kosowa, autonomicznej prowincji
w Jugosawii, zamieszkaej w wikszoci przez Albaczykw. Ok. 57 tys.
Serbw opucio Kosowo w cigu ostatnich 10 lat, a po rozruchach w marcu
i kwietniu 1981 r. liczba dramatycznie wzrosa, jak poda sekretarz kosowskiej
partii, Wukaszin Jokanowi. Wedug spisu w 1981 r. na ogln liczb 1.584.558
mieszkacw, 77,5% przypado na Albaczykw, 13,2% na Serbw i 1,7% na
Czarnogrcw. W 1971 r. na 1.243.693 mieszkacw byo odpowiednio 73,8,
18,4 i 2,5% poszczeglnych narodowoci.
W marcu 1986 r. Richard Dowden z The Times nazwa Kosowo Ulsterem
bakaskim, gdzie trwaa albaska kampania obliczona na wygnanie serbskich
ssiadw: ataki na kobiety i dzieci, olepianie byda i cinanie drzew, trucie studni
i palenie zbiorw: Ponad wier miliona wyjechao, a obecnie co miesic wybywa
2 tysice. Wedug danych ministerstwa spraw wewntrznych Kosowa, od 1981
r. odkryto 96 tajnych organizacji, skazano 1,2 tys. Albaczykw za dziaalno
wywrotow i dalsze 3 tys. za mniejsze zbrodnie. Dowden poda szczegy:
Tylko w uprzednim tygodniu aresztowano grup 120, wrd nich inynierw,
nauczycieli i studentw. Skonskowane materiay w jzyku marksizmu-leninizmu
477

NATO na Bakanach

nawoyway do jednoci Albaczykw deklarujc Niech yje Enver Hoda [...]

Miejscowa partia sugerowaa istnienie pomocy nansowej z samej Albanii. Wielu
nacjonalistw albaskich chce zaoy w Prisztinie stolic Wielkiej Albanii, ktra
objaby Kosowo i du cz Macedonii.
W miar jak Sowianie uciekali, Kosowo przeobraao si w cel albaskich
nacjonalistw. Binder w New York Times (1.11.1987): Albaczycy w rzdzie
wykierowali fundusze i ustawy tak, by zabra ziemie nalece do Serbw.
Zaatakowano prawosawne kocioy, pozdzierano agi. Zatruto studnie i spalono
plony. Napadano z noami na serbskich chopcw, a starzyzna kazaa gwaci
serbskie dziewczyny. Jeden z Albaczykw opisa Binderowi cel kampanii: czysta
etnicznie Albania, czyli zachodnia Macedonia, poudniowa Czarnogra, cz
poudniowej Serbii, Kosowo i Albania. Binder: Czyli due poacie republik, ktre
skadaj si na poudniow poow Jugosawii. Separatyci przyznali istnienie
wizji Wielkiej Albanii zarzdzanej z Prisztiny zamiast z Tirany.
W cigu dwch miesicy poprzedniego lata, wadze Kosowa udokumentoway
40 atakw Albaczykw na Sowian, a w cigu dwch poprzednich lat skazano
320 Albaczykw za zbrodnie polityczne, poow z nich za powane zbrodnie.
Albaskiego pochodzenia Fadil Hoda, byy przewodniczcy prezydentury
federacji Jugosawii (kryy pogoski, e nie mia nawet obywatelstwa
Jugosawii), zaartowa w 1986 r. na ocjalnej kolacji w Prizrenie, e kobiety
serbskie powinny suy do zaspokajania potencjalnych albaskich gwacicieli.
Po opublikowaniu artu Serbki kosowskie zaprotestoway i Hoda wylecia
z partii. Binder: Pozostajce w prowincji 200 tys. Serbw i Czarnogrcw jest
rozproszone i nie ma spjnoci. W cigu ostatnich siedmiu lat 20 tys. z nich
opucio prowincj na rzecz bezpieczestwa w sowiaskiej pnocy, czsto
pozostawiajc za sob gospodarstwa i domy.
To samo denie, ktre pchao do czynu albaskie grupy w latach 1940tych,
trwao w okresie powojennym. Kosowo i Metohja, pod wpywem polityki Zachodu
i dziaa NATO, stay si narzdziem ponownej penetracji wojowniczego islamu.
Prastara prowincja Serbii podzielia los Boni-Hercegowiny, gdzie w wyniku
umowy w Dayton po wojnie domowej lat 1994 1995, wspieranej przez
NATO i wojujcy islam, temu ostatniemu udao si zrobi wyom na trupie byej
Jugosawii. W poczeniu z innymi ziemiami zamieszkaymi przez muzumanw
na Pwyspie Bakaskim, wyom prowadziby do utworzenia wielkiego pastwa
muzumaskiego w podbrzuszu chrzecijaskiej Europy.
Do realizacji planu przyczynia si teraz wielkoalbaska wizja. Obok Wielkiej
Albanii, Boni-Hercegowiny i malutkiego Sandaku czcego Kosowo z Boni,
zjednoczone pastwo muzumanw w Europie objoby najprawdopodobniej
poudniow cz Bugarii zamieszka przez muzumanw, by w ten sposb
poczy poudniow Serbi i pnocno-zachodni Macedoni z europejsk
478

Wielko-Albanizm

czci Turcji. Czarnogrcy, Grecy i sowiascy Macedoczycy zostaliby otoczeni

islamem. Republika Serbska odczyaby si prawdopodobnie od mega-pastwa.
Nie-muzumanie w nowym pastwie nie cieszyliby si autonomi w stylu
europejskiej demokracji, tolerancji i wielokulturowoci. Czonkowstwo czci
skadowych lub caego pastwa muzumanw w UE mogoby by rozgrywane
przez Turcj jako karta akcesji Turcji do UE. USA (a wic i NATO) poparoby
te denia, jeli rozgrywane byyby w kontekcie strategicznych interesw
amerykaskich, sdzc z dotychczasowego rozwoju wydarze na Bakanach.
Daoby to USA lewarek wadzy nad konkurentem europejskim. A e do tego
wanie zmierza, patrz: rozdzia pt. Islam wojujcy na Bakanach.
Zaplanowane jako kroki ku wypenieniu wizji Wielkiej Albanii, strajki
grnikw i studentw albaskich w Kosowie w latach 1988-1989 zmusiy
rzd Republiki Serbii do zduszenia reakcji i terroryzmu w celu przywrcenia
normalnoci i bezpieczestwa. Dlatego na pocztku lat 1990tych separatyzm przyj
now strategi, ktra zintensykowaa si w latach 1996-1997: ataki na instytucje
pastwowe, na Sowian oraz na Albaczykw lojalnych rzdowi. W cigu zaledwie
kilku miesicy na przeomie lat 1997-1998 ataki zabiy 70 cywilw i czonkw si
bezpieczestwa Serbii i Jugosawii. Eskalacja przemocy bya wynikiem dziaa
przygotowanych w Albanii i Boni-Hercegowinie (BiH) oraz poparcia przez
pastwa muzumaskie, szczeglnie Iran i jego instytucje i organizacje.
Iraskie poczenie
Iraskie prby wprowadzenia i wzmocnienia radykalnych idei islamu
w Europie s czci planu globalnej islamskiej dominacji. Tradycyjnie najkrtsza
droga ze wiata islamu do serca Europy wiedzie przez Bakany. Wejcie islamizmu
sponsorowanego przez Iran do BiH oraz Albanii, a nastpnie do Kosowa, nie byo
wic przypadkiem. Teheran chcia tam zinltrowa spoeczno muzumask,
aby zacztki walki o wyzwolenie narodowe separatystw albaskich w Kosowie
przeksztaci w bastion terroryzmu islamskiego i radykalizmu na Bakanach.
Aktywno iraska w Albanii i Kosowie-Metohji zaznaczya si po
spotkaniach pastw islamu w Jeddah w 1994 roku, a potem ich grupy D-8
w Stambule w 1996 r. Podjto tam decyzje pomocy braciom na Bakanach
wszelkimi dostpnymi rodkami, w tym wojskowo, mudahedinami i innymi
terrorystami. Pwysep Bakaski wybrano na przyczek zorganizowanej
penetracji islamu do Europy. Wochy wybrano na centrum dowodzenia islamskimi
ekstremistami oraz kierowania wsparciem i funduszami.
Powstaa wic trwaa organizacja terrorystyczna, z ogniskami na terenach
zamieszkaych przez muzumanw. Wiedzc o tym albaska siatka separatystyczna
rozpocza na Zachodzie skuteczn kampani zmyki. Jej celem byo uzyska
poparcie lub co najmniej sympati przed gwn ofensyw, przygotowan pod
pozorem tworzenia niepodlegych pastw muzumaskich, ktre speniayby
479

NATO na Bakanach

rol przeszkody przeciw terroryzmowi. W ten sposb nawet USA tolerowao

ich separatystyczne aspiracje. W odrnieniu od brytyjskiego rzdu Johna
Majora, ktry prbowa odci si od agresywnych pocigni USA w Jugosawii
podczas wojny w BiH, rzd Tony Blaira nie kwestionowa polityki Clintona na
Bakanach. Nie popar wic Jugosawii przeciw separatystom. Poparcie Clintona
dla albaskich de w Kosowie suyo interesom USA.
Eskalacja terroryzmu kosowskiego lat 1997-1998 rozpocza realizacj
planu Teheranu intensywnego przygotowania do wrogich dziaa i zasiania
islamskiej ideologii. Od wiosny 1997 r. zanotowano wzrost zainteresowania
Teheranu Bakanami i Apeninami, by moe wynikajce z napicia Iran-Zachd
po niemieckim procesie Iraczykw oskaronych o szpiegostwo. Wydarzenia
w BiH zmusiy Iran i administracj Izetbegowicia do stosunkw na niskim
poziomie, bo antagonizacja Europy utrudniaby osiganie celw. Albania,
Albaczycy kosowscy i ich poplecznicy byli dla Teheranu sprzymierzecami
de w tej czci Europy.
Pierwszym objawem znaczenia apenisko-bakaskiego terroru islamskiego
bya prba zamachu na Jana Pawa II wiosn 1997 r. w Sarajewie. Operacj
zaplanowano w czasie, gdy orodek wywiadu iraskiego w Mediolanie jeszcze
nie funkcjonowa, czyli informacje i wsparcie logistyczne pochodziy od
miejscowych si i agentw. W przygotowaniach bray udzia: wydzia wywiadu
ministerstwa spraw zagranicznych Iranu, spec-suby Al Kuds od terroryzmu
za granic, jednostki specjalne bezpieczestwa wewntrznego i czonkowie
bazy terroryzmu w Sarajewie. Planowanie i wykonanie operacji przez blisk
proiraskim hezbollahom grup wykonawcz 18 samobjczych terrorystw
z Turcji, Boni i Iranu, nadzorowa iraski instruktor Meghid Szahram, znany
subom specjalnym wielu pastw na Zachodzie.
Interpol, policja i suby specjalne odkryy w czasie dochodzenia islamskie
grupy terrorystyczne w Europie, ktre otrzymyway zadania do wykonania,
instruktorw i wsparcie logistyczne od tajnych sub Iranu. Mimo niepowodzenia,
prba zamachu przez siatk irask wykazaa jej si i skuteczno, bo
terrorystom udao si unikn aresztowa. Pod koniec wrzenia 1997 r. grupa
ok. 20 terrorystw Teheranu z rnych pastw skupiona w Bolonii bya gotowa
powtrzy zamach na papiea, ale kilka godzin przed planowanym atakiem
wykrya j woska bezpieka. Aresztowano 14 osb.
Jednostki midzynarodowych si pokojowych SFOR w Fojnicy w Boni
odkryy w 1996 r. baz terroryzmu. Komrce terrorystycznej w Boni przewodzi
Ali Rezah Bajata, ktrego zadaniem by m. in. terroryzm w Jugosawii. Za
zamanie zasad tajnoci i sabe postpy w organizowaniu terroru w Jugosawii,
Teheran odwoa go i zwolni z funkcji koordynatora na BiH. Pod koniec 1997
r. iraski dyplomata Mahmud Nurani zosta mianowany naczelnikiem centrum
480

Wielko-Albanizm

wywiadowczego w Rzymie. Mia dowiadczenie z Libanu, gdzie w latach

1980tych zaoy w Bejrucie irask ekstremistyczn organizacj HezbAllah.
Wyspecjalizowa si w atakach bombowych i braniu zakadnikw, co mu si
potem przydao w Europie. W tym czasie ministerstwo wywiadu Iranu obj
Kurban Ali Nadeff Abadi, bliski przyjaciel Ajatollaha Khomejniego, z zadaniem
kierowania i nadzoru nad iraskim wywiadem w Albanii i tamtejsz dziaalnoci
terrorystyczn. Albania wraz z Kosowem miaa by paszczyzn konsolidacji
islamskiej w Boni i dalej w gb Europy.
Infrastruktura Abadiego w Albanii bya oparta na zasadzie omerta,
zakorzenionej w spoeczestwie albaskim, podobnie jak maa we Woszech.
Oglne warunki podboju islamskiego w Albanii byy bardzo sprzyjajce.
Osignwszy faz rozpadu w 1997 r. Tirana potrzebowaa pomocy zagranicznej
bez wzgldu na rdo. ycie zredukowao si do przeycia, co oznaczao rabunki,
terroryzm, przemyt narkotykw i broni, porwania i niewolnictwo. Przestpstwa
uatwiy powstanie organizacji terrorystycznych i wzmocniy sie terrorystw.
Iraski wywiad osdzi, e Albaczycy dojrzeli do przyjcia islamizmu. Wedug
planu miao to nastpi przez stworzenie systemu pomocy nansowej, od bankw
i instytucji nansowych po gospodark, wcznie z licznymi organizacjami
humanitarnymi dla wiadcze spoecznych i pomocy dla biednych. Utworzono
sie, ktra staa si podstaw dziaa wywiadowczych na Europ.
Inicjatywa albaska
Spotkanie iraskiej najwyszej rady gospodarczej na pocztku 1998 r.
powicono wycznie sytuacji w Albanii. Udzia wzili wysocy urzdnicy
pastwowi: wiceprzewodniczcy rady Bezawah Nawabi (potem kurator
koordynujcy ocjaln spoeczno-gospodarcz inicjatyw w Albanii),
gubernator Centralnego Banku Iranu Mohsen Nurbakan oraz czoowe osoby ze
stosownych instytucji i ministerstw. Majc polecenie koordynacji ze strukturami
wywiadowczymi Iranu, Nawabi zasugerowa plan dla osignicia trzech
dugoterminowych celw w Albanii:
1. Utworzenie komercyjnej bazy dziaa przy sercu Europy (Niemcy, Francja,
Wochy, Beneluks, Szwajcaria).
2. Wzmacnianie strategicznej osi w kierunku Sarajewa i Tirany, poczone
z intensykacj wywrotowej politycznej obecnoci islamskiej.
3. Organizowanie wysunitych naprzd stanowisk dla iraskich sub
wywiadowczych, co pozwolioby im realizowa penetracj Woch, Austrii,
Grecji i dalej w kontynent europejski.
Dziaajc przez pocjalne iraskie organizacje i fundacje, iraski wywiad
stworzy kontakty z islamskimi i iraskimi rmami handlowymi oraz ludmi
interesu w gwnych miastach Albanii, a take zaoy kanay dla tworzenia
i nansowania nowych agencji. Teheran powzi w tym samym czasie szerok
481

NATO na Bakanach

dziaalno, celem zapewnienia pomocy gospodarczej i wzmocnienia wizi

z Albani przez arabsko-islamskie instytucje bankowe, niemal jedyne rdo
twardej waluty w Albanii. Stawiajc lojalne osoby na samym wierzchoku
oligarchii, Teheran przeksztaci wikszo miejscowych instytucji nansowych
w bezpieczne, trwae siedlisko obecnoci iraskiej i spenetrowa wszystkie
segmenty spoeczestwa albaskiego.
Banki utworzyy formalne wizi z kilkoma bankami Iranu, legalizujc
jego obecno we wszystkich sferach nansowych. Mohsen Nurbakan nakaza
inwestowa w Albani bez wzgldu na sab opacalno i due ryzyko nansowe.
Wywiad nansowy Iranu zainstalowano we wszystkich instytucjach Teheranu
w Albanii i cile wsppracowa z ministerstwem spraw wywiadowczych nt.
nansowania obozw szkoleniowych dla terrorystw, zakupw broni i sprztu
wojskowego, prania nielegalnych pienidzy i innej dziaalnoci.
Jednoczenie wywiad iraski wzmg wspprac ze zorganizowan
przestpczoci. Od pocztku lat 1990tych, uywa portw albaskich do przemytu
broni do BiH, przerzutu brudnych pienidzy i szmuglu narkotykw z Bliskiego
Wschodu dla woskiej mai oraz do innych przestpstw. Od poowy 1997 r. Albania
staa si podstawowym punktem przemytu broni do BiH, narkotykw z Bliskiego
Wschodu i Kolumbii do serca Europy i pienidzy z Rosji do pralni w UE.
Maa woska jest cennym sprzymierzecem dla wywiadu iraskiego.
Ssiedztwo Albanii z poudniowymi Wochami uatwia zwizki z albaskimi
szmuglerami, ktrzy przez Czarnogr przerzucaj towar do Europy Zachodniej.
Mae woska i albaska koordynuj osadzone w Albanii gangi, przemytnikw
narkotykw, terrorystw i organizacje z Kosowa, Afganistanu, Pakistanu,
Iranu, Syrii, Libanu i Turcji. Maa neapolitaska kontroluje przesyki na trasie
Tirana-Brindisi, przeksztaciwszy porty wzdu poudniowego wybrzea Woch
w orodki nielegalnych przywozw i wej osb na teren UE. Najaktywniejsze
s gazie mai zajmujce si przemytem broni i narkotykw, niewolnictwem
seksualnym i praniem pienidzy. Przemyt nielegalnych imigrantw przez porty
woskie wzrs na sile. Iraski wywiad uy go do wejcia agentw i terrorystw
do pastw Europy.
Iran zaoy obozy szkoleniowe dla terrorystw przeznaczonych do dziaa
w Kosowie-Metohji i Europie Zachodniej. Wsppracowa w tym z pastwami
popierajcymi terroryzm islamski. Rekrutacje skupiono na zbiedniaej klasie
spoecznej w Albanii. Wpierw podstpnie wprowadzono w Albanii instytucj
witej wojny, dihadu. Dysponujc ogromnymi rodkami, Iran angauje si
w rozwj drobnej przedsibiorczoci, buduje mae zakady i tworzy miejsca pracy
w miastach i na zbiedniaych terenach. Dziki projektom potrzebnym spoecznie
i dziaalnoci nansowej, Islamski Dihad, take znany tam jako Budujemy
Dihad, sta si narzdziem zdobywania zaufania i wpywu na spoeczestwo.
482

Wielko-Albanizm

Islamski Dihad sprzyja rekrutacji i daniom poparcia od zarzdw portw,

zakadw, obiektw infrastruktury publicznej, czy instytucji nansowych.
Rekrutacj w Albanii prowadziy gwnie organizacje sunnitw, Al Harmaun
i Al Muwafak narzdzia szerzenia wpyww iraskich. Grupy te rekrutoway
i szkoliy albaskich mudahedinw, z potnym poparciem nansowym znad
Zatoki Perskiej i obietnicami intratnej pracy po wykazaniu si. Metody rekrutacji
wyprbowano przedtem i udoskonalono w Afganistanie i BiH.
Pod pozorem rozwoju wsi przez islamskie instytucje edukacji i projekty,
Iran i jego arabscy sojusznicy zaoyli obozy szkoleniowe w odlegych
rejonach Albanii. Personel skada si z arabskich i albaskich mudahedinw
sprowadzonych z Boni, gdzie walczyli w armii Izetbegowicia. Po krtkim
pobycie w obozach, specjalne grupy zoone z dowiadczonych mudahedinw
i wieo wyszkolonych Albaczykw wysyano do zada za granic. Wielu
pojechao do Kosowa bezporednio lub przez Macedoni. Najlepsi trali
odziami do Woch, Francji i Hiszpanii, udajc uchodcw. Bliskie stosunki mai
albaskiej, iraskiej i woskiej z wywiadem Iranu opieraj si na kontrabandzie
broni, narkotykw, faszywych dokumentach i papierach wartociowych, a take
przemycie agentw iraskich do Europy.
Teheran sponsorowa do koca 1997 r. szkolenie i przygotowanie
Wyzwoleczej Armii Kosowa (WAK) oraz przerzut broni i specjalistw przez
Albani. Na pocztku 1998 r. dziaalno wzrosa na sile. Do gwnego celu
budowy przyczka dla ekspansji islamu dodano utworzenie osi Tirana-Sarajewo.
Dihad pozosta jednak gwnym celem. Jesieni 1997 r. Teheran zdecydowa
posya due iloci broni i sprztu do tajnych organizacji albaskich w Kosowie.
Pomoc miaa trwa do czasu uzyskania niepodlegoci przez prowincj i ogoszenia
republiki. Decyzja wypeniaa plan Teheranu a po utworzenie i bezporednie
nansowanie w Jugosawii edukacji w duchu fundamentalizmu. Edukacja miaa
zupenie indoktrynowa masy i stworzy szerok podstaw poparcia opartego
na lepej wierze w idee rodem z Teheranu. Od tego czasu pomoc nansowowojskowa Iranu skupia si na BiH i Albanii.
Na pocztku 1997 r. iraskie suby otrzymay zadanie dostarczenia
secesjonistom w Kosowie pierwszego adunku granatw rcznych, broni
maszynowej, karabinw automatycznych oraz urzdze noktowizyjnych
i telekomunikacyjnych z Albanii. Do iraskiego dihadu poczyniono
odpowiednie przygotowania w Albanii, a Iraczycy nawet obiecali Albaczykom
i dowdcom WAK szkolenie w obozach Gwardii Rewolucyjnej i w jednostkach
specjalnych w Iranie. W planowaniu pomocy dla WAK, Teheran wykorzysta
dane przygotowane w latach 1990tych przez Demokratyczny Sojusz Kosowa,
parti Ibrahima Rugowy. Zaangaowanie Iranu w Albanii i Kosowie wpyno
na struktur i organizacj WAK. Rozpuszczano pogoski o rozpoczciu wojny
483

NATO na Bakanach

o wyzwolenie, zaznaczajc to na pocztku 1998 r. atakami na posterunki policji,

obiekty rzdowe oraz instalacje wojskowe armii Jugosawii w Kosowie-Metohji.
Z pomoc Iranu najbardziej radykalne elementy w ruchu wyzwoleczym Kosowa
nabray znaczenia i wpyww.
Analityk Slawenko Terzi przewidzia w 1998 r. na witrynie Federacji
Naukowcw Amerykaskich: Jeli obecne tendencje utrzymaj si, islamski WAK
moe sta si decydujcym czynnikiem w odwrceniu sytuacji w regionie [...]
dziaalno terrorystw jest na porzdku dziennym w Kosowie i Metohji. Wraz
z masow kampani propagandow, szerzenie terroryzmu mona rzeczywicie
uwaa za pocztek zbrojnego buntu grocego dalsz eskalacj.
Amerykaski interes
Waszyngton te by zainteresowany doprowadzeniem do koniktu militarnego
w Kosowie z udziaem si wyzwoleczych sponsorowanych przez Iran. W lutym
1998 r. rzd USA usun WAK ze swej listy organizacji terrorystycznych. Dla
administracji Clintona Kosowo byo jeszcze jednym rodkiem nacisku na Belgrad,
o czym wiadczy nage i niespodziewane wczenie tej kwestii w program II
konferencji wdroeniowej umowy z Dayton ws. Boni i Hercegowiny. Terzi:
Skoro Iran dominuje nad rosncym, islamskim, podjazdowym, terrorystycznym
ruchem w Kosowie i Metohji, powstaje pytanie, czy to by przypadek czy wynik tajnego
ukadu o wsppracy Waszyngtonu z Teheranem? [...] Iraczycy i ich sojusznicy
ciesz si poparciem duchowych przywdcw islamskiego terroryzmu i radykalizmu.
Nie naley tego niedocenia, tym bardziej w wietle osigni Teheranu w Sarajewie,
poniewa moliwe powodzenie w Albanii, Kosowie-Metohji i Macedonii miaoby
powane midzynarodowe nastpstwa tylko dlatego, e spoeczno midzynarodowa
nie powzia wystarczajcych rodkw zapobiegawczych.
Zachd i ONZ pod kierunkiem USA otwarcie popary i pomogy
muzumaskiemu reimowi doj do wadzy w BiH. Administracja Clintona
patrzya przez palce, kiedy Iran i sojusznicy dostarczali bro i posyali
mudahedinw do armii muzumaskiej w Boni, amic embargo naoone przez
ONZ. Odkrycie wspartej przez reim sarajewski konspiracji przeciw papieowi
oraz islamskiego terroryzmu w sercu Zachodniej Europy zmusio kilka rzdw
zachodnich do zrewidowania swej polityki w Boni.
Amerykaska wojskowa agencja wywiadowcza DIA owiadczya
z pocztku, e wypadki w Kosowie to wewntrzna sprawa Serbii i federacji
Jugosawii, do rozwizania rodkami demokratycznymi. W 1998 r. DIA oskara
obie strony koniktu w Kosowie, cho stosunkowo wiksz odpowiedzialno
kadziono na Belgrad. Agencja podkrelia w kocu, e cierpliwo spoecznoci
midzynarodowej wyczerpuje si i najwyszy czas zacz dugoterminowy
dialog. Jako opcj DIA widzia szersz autonomi bez secesji Kosowa i Metohji
od Jugosawii. Wedug DIA, kocowe rozwizanie byo w rkach Jugosawii,
484

Wielko-Albanizm

a przyszo kraju i regionu zaleaa od podejcia Jugosawii do rozwizania

kwestii kosowskiej.
DIA uwaao dziaania WAK za klasyczne akty terroru, wzbudzajce
przeciwdziaania wadz co, wedug agencji, pogbiao konikt. Koa analityczne
i wywiadowcze w USA oszacoway, e WAK pracuje nad taktyk, lecz nie mona
spodziewa si wynikw zbyt wczenie. Przewidziano, e przemoc bdzie nadal
przyciga uwag spoecznoci midzynarodowej, bo politycznym celem tej
organizacji terrorystycznej jest niepodlego Kosowa i zjednoczenie z ojczyzn.
Dlatego spodziewano si, e WAK bdzie stara si rozbi dziaania policji,
wzbudzi opr ludnoci i zniechci miejscowych Albaczykw do wsppracy
z wadzami Serbii.
Ataki WAK w 1998 r. oznaczay przestawienie z ograniczonych dziaa na
bardziej zmasowane i wycelowane przeciw siom bezpieczestwa i instytucjom,
aby udowodni opinii publicznej, e Belgrad nie jest w stanie panowa nad
bezpieczestwem w Kosowie. W tej bezczelnej strategii atakuj teraz mae (i w
ich opinii odizolowane) jednostki wojskowe patrolujce granic z Albani. Ataki
nie przyniosy dotychczas wynikw pisa na witrynie Federacji Naukowcw
Amerykaskich Milan Petkowi, byy jugosowiaski analityk terroryzmu.
Amerykascy eksperci uwaali wtedy, e serbskie przeciwdziaania bd
rozwizaniem tymczasowym, wic Petkowi kierujc si logik Serba liczy na
dialog i kompromis do przyjcia choby z czciow satysfakcj dla obu stron, ale
jako analityk strategii jednoczenie zdawa sobie spraw z nadrzdnoci interesw
mocarstwowych: Jeli establiszment USA wywnioskuje, e Kosowo i Metohja
potrzebuje innej formuy dla realizacji amerykaskich celw politycznych na
Bakanach, wtedy mona spodziewa si innych rozwiza i wynikw.
W 1998 r. Petkowi przewidywa: amerykaskie interesy polityczne odegraj
decydujc rol w rozwizaniu kwestii kosowskiej, poniewa byy prezydent
George Bush ju w 1992 r. uwaa, e stanowisko Serbii i Jugosawii odnonie
zaangaowania obcych w wewntrzne sprawy kraju zagraao yciowym
interesom amerykaskim.
Tureckie poczenie
W Kosowie na przeomie XX i XXI wieku day si zauway powizania
islamu z separatyzmem w postaci obecnoci licznych imamw i podegania
przez nich do dziaa nacjonalistycznych, uzasadniania terroryzmu bandyckich
grup i uywania eufemizmu Wyzwolecza Armia Kosowa. Petkowi w raporcie
z 1998 roku: Zapisuj si do organizacji secesjonistycznych, inltruj
rodowisko uczniowskie i studenckie i wstpuj do rozmaitych organizacji
o wielko-albaskiej orientacji politycznej, wygaszaj kazania o separatyzmie
i bior udzia w nielegalnej dziaalnoci, od pomwie po zastraszanie, nkanie
zyczne i zamachy na nie-Albaczykw. Albaskie partie secesjonistyczne
485

NATO na Bakanach

i szowinistyczne naladoway te postawy, czsto dziaajc poprzez tzw. niezalene

zwizki zawodowe i zrzeszenia. Strategia uatwia rekrutacj wrd Albaczykw
w Kosowie i na Zachodzie.
Albaski apetyt na Kosowo i Metohj od dugiego czasu pozostaje
niezrealizowany, mimo e w kosowskiej Prisztinie zaoono kwater
secesjonizmu i orodek intelektualny dla Wielkiej Albanii. Moe to wynika
z tego, e najwiksz sabostk szowinizmu islamskiego jest idea czystoci
etnicznej, z ktrej wynika przymus opuszczenia przez nie-albask ludno
ziem, na ktrej mieszkali od wiekw. Ten sam szowinizm eksportowa albaski
terroryzm poza granice Kosowa. Albascy separatyci, z ktrych wielu jest
islamskimi fundamentalistami, s nieprzejednani w swych daniach, jak wida
w publicznych wystpieniach i upartym odrzucaniu kompromisw, co w Kosowie
sprzed okupacji NATO graniczyo z negacj prawnych wadz Serbii i Jugosawii,
ich wczesnego domu.
Granie na uczuciach religijnych muzumanw przybiera rnorodne
formy. W Turcji apeluje si do Albaczykw, emigrantw sprzed dziesitek lat
z Kosowa i Metohji, aby angaowali si w kwesti albask. Z kolei w Albanii
na podou wiary w islam zachca si modych mczyzn, by jechali do Turcji
po specjalne wyksztacenie. Tureckie plany wida w wizji Sulejmana Demirela,
w ktrej umieszcza on Albani oraz Kosowo i Metohj w granicach Turcji XXI
wieku. Albania ani przywdcy secesjonistyczni w Kosowie nie zaprotestowali.
Wrcz przeciwnie, politycy obu terytoriw wsppracowali z Turcj przed
i po publikacji owiadczenia Demirela. Przykadowo, w 1993 r. rzd turecki
przyzna Albanii poyczk w wysokoci 50 mln USD na bro i szkolenia, popar
Albani w jej wszystkich wybuchach przeciw Jugosawii oraz szkoli czonkw
armii albaskiej i organizacji terrorystycznych z Kosowa. Jeden z obozw
szkoleniowych armii tureckiej dla terrorystw koo miasta Boly zarezerwowano
dla albaskich terrorystw.
Najwiksza diaspora albaska mieszka w Turcji, ale nie sposb jej policzy,
bo imigracja trwa od czasw cesarstwa osmaskiego. Ilu z dzisiejszych
Turkw pochodzi z Kosowa, skd emigranci osiedlali si w cesarstwie falami?
Niemal wszyscy Turcy uwaaj si za muzumanw i to sprawio, e zataro
si pochodzenie. Wielu Albaczykw z Kosowa dopio wysokich urzdw
w cesarstwie. 25 byo wielkimi wezyrami (premierami). Kiedy powstao pastwo
Albania w 1912 r. i potem zostao potwierdzone po II wojnie bakaskiej, wybuch
wielki bunt wieniakw pod przywdztwem Hadji-Ohamila, ktrzy chcieli
dihadem zniszczy now Albani i przyczy j do Turcji. Wszyscy Albaczycy,
ktrzy emigrowali do Turcji po II wojnie wiatowej, stwierdzali na wniosku, e
byli Turkami, a ich jzykiem turecki, wic dua ich ilo (wedug niektrych
rde, kilka milionw) zostaa bez ladu wchonita w spoeczestwo tureckie.
486

Wielko-Albanizm

Jeden z najwietniejszych Turkw pochodzenia albaskiego, Kenan Ewren, by

dowdc armii tureckiej i prezydentem.
W kontekcie tureckiego zaangaowania w konikt kosowski jest oczywiste,
e podczas gdy spoeczno midzynarodowa oskara Jugosawi o duszenie
praw Albaczykw, Turcj pokazuje jako kraj okazujcy zrozumienie dla
przeladowanych w Kosowie i Metohji. W rzeczywistoci Turcja jest dyktatur
jednego narodu tureckiego. Nawet Kurdw nazywa si tam Turkami Grskimi,
a ich walk o wyzwolenie narodowe terroryzmem. Magia i wzgldno sw.
Albaskie elementarze
Na konferencji pokojowej w Paryu w 1946 r. Jugosawia bronia prawa
Albanii do zachowania terytorium. Albania bya wdziczna do 1948 roku, kiedy
doczya si do potpienia Jugosawii przez blok radziecki, inicjujc metodyczn
kampani wrogoci w stosunku do swego ssiada. Niemal ze sta si kampania
trwa fanatycznie do chwili obecnej, przeywszy wiele rzdw i partii w Albanii.
Jednym z najtragiczniejszych owocw tej wieloletniej kampanii byo powstanie
separatystycznych tendencji wrd etnicznych Albaczykw w Jugosawii,
szczeglnie w skrajnych koach ich politycznej elity. Po 1960 r. Albania oderwaa si
od ZSSR i Paktu Warszawskiego na korzy wymuszonej wsppracy z Chinami.
W tym okresie da si zauway wzrost wsppracy kulturalnej, naukowej
i ideologicznej midzy albask narodowoci Kosowa-Metohji a Albani.
Rezultatem wsppracy byy daleko idce prawne i administracyjne zmiany
na korzy kosowskich Albaczykw zapisane w konstytucji Jugosawii
w 1974 r. Nastpne znami wsppracy z Albani pokazao si w pomyle
zawadnicia Kosowem i Metohj za pomoc eksplozji demogracznej i zmiany
skadu narodowociowego prowincji na korzy Albaczykw. Dziki statusowi
politycznemu gwarantowanemu przez konstytucj Jugosawii, silnemu poparciu
z Albanii i niemal nieograniczonym moliwociom przeobraenia prowincji
we wszystkich niemal sferach, kwity nacjonalizm, secesjonizm, a nawet
religijne nieprzejednanie w zupenym konikcie z pastwowym, narodowym,
historycznym i cywilizacyjnym prolem Jugosawii.
Eksplozji demogracznej Albaczykw kosowskich przy jednoczesnym
spadku liczby Serbw i Czarnogrcw w prowincji towarzyszy podobny wzrost
poziomu indoktrynacji na polach ideologii, kultury i gospodarki. Etnicznych
Albaczykw czono raco bez cienia wtpliwoci ze wszystkimi pochodzcymi
z Albanii. Nikt si nie kry z t propagand przywdcy polityczni, inteligencja
ani proci ludzie. Nawet podrczniki przychodziy z Albanii, a pierwsza
strona elementarza pokazywaa prezydenta Albanii, Envera Hod z mottem
Nasz Ojczyzn jest Albania. W przemwieniu na kongresie Albaskiej Partii
Robotniczej w 1981 r. Hoda zaatakowa Jugosawi za to, e Albaczycy musz
y podzieleni w jej trzech republikach. Hoda otwarcie zada zmiany w statusie
487

NATO na Bakanach

Kosowa i Metohji i zasygnalizowa istnienie planu zmiany geopolitycznej w tej

czci Bakanw. Plan by trjfazowy:
1. Kosowo i Metohja otrzymuj w federacji Jugosawii status republiki.
2. Tereny zamieszkae przez Albaczykw w Serbii, Czarnogrze i Macedonii
cz si w jedno i opuszczaj federacj po referendum lub uyciu przemocy,
buntu zbrojnego i secesji.
3. Oderwane od Jugosawii ziemie albaskie cz si z ojczyzn Albani.
Rozpoczy si tedy szeroko zakrojone, skoordynowane wysiki w celu
wpynicia na midzynarodow opini publiczn i polityk tak, by zaaproboway
konieczno demokratycznych decyzji i postanowie albaskiej wikszoci na
terenach okupowanych. Secesjonici zorganizowali w tym celu w Kosowie masowe
demonstracje i mimo prb stumienia pasji politycznych i nacjonalistycznych
przez rzd Jugosawii, wywary one gboki odzew wrd Albaczykw w Albanii
i za granic. Secesjonici kosowscy zaprezentowali wiatu naukowe studia
i analizy, najczciej uywajc za rzecznikw i promotorw midzynarodowe
elity intelektualne pochodzenia albaskiego.
Ani jedna faza planu nie powioda si, pozostawiajc gbokie rysy
w stosunkach Jugosawia-Albania, a take midzy Serbami, Czarnogrcami
i Albaczykami yjcymi w Kosowie i Metohji. W latach 1980tych postawa
etnicznych Albaczykw w stosunku do pozostaych narodowoci i rzdu
Jugosawii charakteryzowaa si bojkotami i licznymi atakami na osoby i wasno
prywatn. Stopniowo przerodzia si w terroryzowanie etnicznej mniejszoci
przez wikszo oraz ataki terrorystyczne w wykonaniu nacjonalistycznych
i islamskich fundamentalnych grup i organizacji.
Wykorzystujc osabienie Jugosawii i oglny kryzys polityczny w wyniku
presji secesyjnych ze Sowenii, Chorwacji, Boni-Hercegowiny i Macedonii,
albascy secesjonici z samozwaczego i nielegalnego Zgromadzenia Republiki
Kosova spotkali si w lipcu 1990 r. w Kaczaniku, by przyj Konstytucj Republiki
Kosova. Na obrady o przyszych ramach Jugosawii i zaegnaniu wojnie domowej
nikt si nie stawi ze strony Albaczykw kosowskich. Kosowscy secesjonici
postanowili zrealizowa swj cel robic wyom w zewntrznych granicach
Jugosawii i odrywajc si od Serbii. Po opracowaniu Deklaracji Niepodlegoci
przywdcy secesjonistw tajnie wybrali prezydenta nowej republiki, utworzyli
rzd i rozpoczli wytyczanie granic na papierze oraz tworzenie pastwa-widma.
Republika-widmo
W pierwszej poowie 1991 r. Albania zabiegaa o przyjcie do OBWE,
nazywanej wtedy Konferencj BWE. Albani przyjto i odnowiono z ni stosunki
dyplomatyczne, tym bardziej, e zmienia priorytet ideologiczny na gospodarczy
oraz wprowadzia w wyborach 1992 r. system wielopartyjny. Spodziewano si
zatem zmiany w polityce Albanii wobec Jugosawii i w kwestii kosowskiej. Jednak
488

Wielko-Albanizm

prezydent Albanii Sali Berisza pogratulowa Ibrahimowi Rugowie pomylnej

organizacji wyborw do Republiki Kosova w maju 1992 r. dodajc, e Albaczycy
yjcy na terytorium Kosowa wykazali dojrzao i odwag obywatelsk.
Berisza potwierdzi polityk poprzedniego reimu: popiera secesjonistyczn
ideologi wrd etnicznych Albaczykw i wtrca si w wewntrzne sprawy
Jugosawii. Wykorzystujc midzynarodowe rodki przekazu, podkreli
kilkakrotnie, szczeglnie w wywiadzie w Corriere della Sera (16.11.1992),
konieczno interwencji wojskowej przeciw Jugosawii i instalacjom wojskowym
Belgradu. W lutym 1993 r. jego minister spraw zagranicznych zaapelowa do
pastw UE o uznanie Republiki Kosova: Albania nie bdzie w stanie powstrzyma
swych obywateli, gdy rzuc si na pomoc braciom w Kosowie, jeli tam wybuchnie
wojna. Na to Liga Intelektualistw Albaskich z Kosowa, Macedonii i Albanii
z Redepem Czosja na czele, zaprosia inteligencj albask, by zaangaowaa
si w pogbianie duchowej, kulturalnej i narodowej jednoci.
W marcu 1993 r. Berisza zaapelowa do dowdztwa europejskiego NATO, by
wojska zajy Kosowo i zapobiegy serbskiemu ekspansjonizmowi zapominajc,
e mwi o czci terytorium Republiki Serbii. Umiejscawiajc rdo kryzysu
Jugosawii w Kosowie i Metohji, w licznych apelach do Zachodu o interwencj
polityczn i wojskow, Berisza i Rugowa dali zaoenia w prowincji
midzynarodowego protektoratu pod kierunkiem ONZ. Alternatyw bya tylko
zbrojna interwencja NATO lub si pastw UE. Albania zaoferowaa NATO swe porty
i infrastruktur wojskow. W lutym 1994 r. Albania podpisaa z NATO Partnerstwo
dla Pokoju, kadc polityk odnonie Kosowa i Metohji w rce NATO, co najmniej
czciowo. Albania przy kadej okazji wykazywaa zainteresowanie prowincj
Serbii, nie zaprzestaa popiera Republiki Kosova i podkrelia to organizujc
manewry Busati 95 wzdu granicy z Jugosawi, by pokaza sw si w wypadku
interwencji w Kosowie, jeli sytuacja bdzie tego wymagaa, a Zachd zezwoli.
Polityka Beriszy wzgldem Kosowa zniechcia NATO, USA i Europ.
Nie chcieli zatwierdzi secesji Kosowa, ogromnych problemw gospodarczych
Albanii, nansowych przekrtw na wielk skal i nagego zuboenia ju i tak
ubogiego spoeczestwa albaskiego. W Albanii wybucha rebelia poczona
z nieposkromionym pldrowaniem, rabunkami i rozpadem caego aparatu
pastwowego, wcznie z policj i wojskiem. Wypynli przestpcy zorganizowani
o silnych znamionach terroryzmu. W takich warunkach Berisza zdoa jedynie
przekaza separatystom, e odtd Albania aprobuje jedynie dania przywrcenia
autonomii, jak Kosowo i Metohja przedtem miay w ramach konstytucji Jugosawii
z 1974 r. Wkrtce potem w wyniku wyborw do parlamentu pod nadzorem
Zachodu, rzdy obja grupa pod przywdztwem Fatosa Nano.
Tymczasem fundamentalici islamscy wzmocnili si w Albanii, a z decyzj
przyjcia jej na penego czonka Organizacji Konferencji Islamskiej w 1994 r.
489

NATO na Bakanach

zacz dziaa system przekonywujcy dla mas. Turcja, Iran, Pakistan i inne
pastwa grupy D-8 przyjy na siebie rol dostawcw islamskiej pomocy.
Pod wpywem wojowniczego islamu i z poparciem Zachodu, po tymczasowym
zrzeczeniu si secesjonistycznych planw odnonie Kosowa, Albania ponownie
wesza na tory koniktu z Serbi i Jugosawi. Stao si to po spotkaniu premiera
Albanii z prezydentem federacji Jugosawii na Krecie w 1997 r. Tym razem Albania
sdzia, e Jugosawia powinna negocjowa z kierownictwem Albaczykw
w Kosowie, zaczynajc od elementw wprowadzonych w konstytucj z 1974
roku, by znale rozwizanie zadowalajce dla etnicznej wikszoci albaskiej
w Kosowie. Ta sama strona nalegaa, e rozmowy powinna nadzorowa trzecia
strona, wyznaczona przez spoeczno midzynarodow.
Tym sowom towarzyszyy wzrost terroryzmu kosowskiego, propaganda dla
midzynarodowej opinii i presja sponsorw terroryzmu w Kosowie szczeglnie
USA, niektrych pastw Zachodniej Europy i szeregu pastw islamskich. Obce
suby specjalne wzmogy wysiki organizowania i przekazywania separatystom
pomocy nansowej i politycznej za pomoc rozmaitych emisariuszy, delegacji,
grup obserwacyjnych i organizacji humanitarnych. Nielegalnymi kanaami
dostarczano bro i sprzt wojskowy. Organizowano tajne szkolenia dla terrorystw
i robiono inne rzeczy prawnie zabronione. Wyszy przy okazji na jaw zwizki
albaskich partii politycznych z terroryzmem.
Kiedy aresztowano naczelnika chirurgii szpitala w Dziakowicy, dr Fehmi Vulja
w czerwcu 1998 roku, wyszed na wiato dzienne plan stworzenia wolnego
terytorium Republiki Kosova. Vulja rzekomo dziaa na polu humanitarnym
w okolicach Deczani (blisko granicy z Albani), ale przyzna ledczym, e
koordynowa zbrojn dziaalno wraz z miejscowymi aktywistami Demokratycznej
Ligi Kosowa, Partii Parlamentarnej i Partii Socjaldemokratycznej. Dziaajc na
drugim planie i pozujc na kandydata ludowego mia by ogoszony prezydentem
wolnego terytorium kierowanego z Dziakowicy. Niedoszy prezydent wyzna, e on
i kolaboranci spodziewali si uznania ich armii wyzwolenia, po czym kontrolowane
przez ni tereny zostayby uznane midzynarodowo. Grupa miaa przygotowany
rzd, na ktry w marcu 1998 r. gosowaa wikszo deputowanych parlamentuwidma. Wsparcie spoecznoci midzynarodowej byo dalekie od oczekiwa i nie
polepszyo si mimo zabiegw ojczyzny Albanii.
Materiay rdowe
1. Slawenko Terzi Kosovo, Serbian Issue and the Greater Albania Project
Serbian Academy of Sciences and Arts
2. Milan Petkowi Albanian Terrorists Federation of American Scientists 1998
www.fas.org/irp/world/para/docs/980000-kla-petkovic-terror.htm

490

Kristallnacht 2004
Wykonano istniejcy od dziesitek lat, systematyczny plan terroryzmu
albaskich islamskich radykaw przeciw ludnoci serbskiej. Plan kulminowa
za Hitlera, a komunistyczny tyran Tito wzmocni go Serbski Koci Prawosawny
w USA i Kanadzie, 22.3.2004 r.
Pogromy Serbw kosowskich przez Albaczykw w marcu 2004 r.
przypomniay przeladowania Serbw boniackich i kosowskich przez ekstrem
muzumask, wspart mudahedinami Al Kaidy. Miloszewi zwalcza
ekstremizm Wyzwoleczej Armii Kosowa (WAK), kierowany m.in. dihadem.
Za rzekome gnbienie muzumanw, NATO bombardowao Serbw
w Boni, w latach 1992-1995, a w Kosowie i na pozostaym terytorium Serbii
i Czarnogry, w 1999 r. Teraz spoeczno midzynarodowa stana w obliczu
dylematu podobnego do miloszewiciowskiego: albaska ekstrema uwaa siy
NATO i ONZ za okupacyjne, ktre trzeba usun, by mogo powsta niezalene
pastwo, Kosova. Kiedy wybucha przemoc, spoeczno midzynarodowa nie
ma innego wyjcia ni posa wicej wojsk. Jak Miloszewi.
Zbrodniarze kosowscy pozostaj bezkarni pod midzynarodow ochron.
Albascy przywdcy kosowscy z czasu wojny przebrali si z mundurw wakowcw
w garnitury Armaniego i zasiadaj przy okrgych stoach w stolicach wielkiego
wiata rzekomo po to, by rozmawia o pokoju. WAK, rozwizany i rozbrojony,
gromi mniejszoci kosowskie, w zamachu na Europ i chrzecijastwo. Pod
pozorem odwetu za rzekome utopienie dzieci albaskich przez Serbw, marcowe
pogromy zniszczyy w par dni 36 obiektw kultu prawosawnego (razem ok. 150
od wejcia NATO w 1999 roku!) i liczne cmentarze. Islamistycznym zwyczajem,
hordy wieszay winie w pldrowanych gospodarstwach (bydo kradziono), a w
klasztorach i cerkwiach niszczyy wizerunki gw witych.
Mizernie wypada na tym tle Gazeta Wyborcza (24.3.2004) i to w rocznic
natowskiego napadu na Jugosawi. Michnik znw wysuy si globalistom od
czasu przechwycenia amw solidarnociowych. Podkrelanie koniktu SerbAlbaczyk to kcja, bo inni nie-Albaczycy kosowscy s w identycznej sytuacji.
Ekstremici chc czystego etnicznie Kosowa, wycznie dla siebie, jak neoustasze
w Chorwacji. Nawet umiarkowanych Albaczykw maj na muszce. Pogromy byy
tak gwatowne, e poradzono reporterom zachodnim opuci Kosowo.
Gazeta dorwnaa BBC (17.3.2004 http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/
3521100.stm), gdzie w prni faktw Gabriel Partos kopiowa neoliberaln
propagand sukcesu: przez kilka ostatnich lat sytuacja bezpieczestwa stale
si polepszaa w Kosowie. U Partosa, utopienie wywoao rozruchy, Serbowie
(na pierwszym miejscu) starli si z Albaczykami, opucili domy. Strzay
wymieniano, jakby to nie bandyci atakowali w wikszoci bezbronnych Serbw.
Policja trzymaa w ryzach, a wadze i koci Serbii-Czarnogry natychmiast
491

NATO na Bakanach

potpiy rozruchy przed meczetami i ambasadami w Serbii. Ale to wanie

na nie zwracaa uwag neoliberalna prasa podczas o wiele brutalniejszego
pogromu. Czyby wykonay je serbskie bojwki pitej kolumny, podobnie jak
obalenie Miloszewicia?
Woania Mazowieckich, Edelmanw, Michnikw i nawet Zielonych z Unii
Wolnoci, o pomst za rzekome ludobjstwo na muzumanach, okazuj si
kamstwem. W swej naiwnoci, byy premier Tadeusz Mazowiecki uwierzy,
e posiki KFOR zatrzymaj fal przemocy i pogromw, a Albaczycy potra
wspistnie z Serbami. Wstrzsno go linczowanie Serbw w Kosowie,
podobnie jak przed laty propagandowy chwyt islamistw przeladowania
muzumanw boniackich. Ten byy wysannik ONZ ds. praw czowieka
powiedzia Rzeczpospolitej, e ci, ktrzy jak on walczyli o prawa Albaczykw
w Kosowie, musz dzi wstawi si w obronie Serbw. A jeli tym razem nabiera
go propaganda prawosawna?
Kilka dni po pogromach, Albaczycy kosowscy zabili w Podujewie
policjanta UNMIK z Ghany i miejscowego policjanta. W ataku uyli serbskiego
jzyka, udajc swoich wrogw. Ranieni w wymianie ognia, instynktownie
uyli albaskiego, ale udao im si uciec. KFOR zrobi obaw albaskiego
gospodarstwa, gdzie znalaz zwoki jednego z napastnikw i bro uyt
w morderstwie policjantw. Cztery osoby aresztowano. W Podujewie nie mogo
by Serbw, bo zostali wypdzeni w 1999 r. (Telegraph 28.3.2004).
Od Chin po Boni
Belgradzki dziennik Weczernje Nowosti (2.11.2003) opublikowa zdjcia
czonkw WAK trzymajcych obcite serbskie gowy, podobnie jak mudahedini
w Boni (rozdzia pt. Islam wojujcy na Bakanach). Obcinanie gw na
Bakanach, jeszcze przed importem mudahedinw do Boni i Kosowa, pochodzi
z czasw tureckich. W bitwie w 1809 r. trzystu serbskich onierzy bronio Niszu
przeciw Turkom, ale ci wdarli si na szace. Wiedzc, e pomoc nie nadejdzie,
Serbowie wysadzili skad prochu, zabijajc siebie i ogromn ilo napastnikw.
Wciekli Turcy poodcinali gowy serbskim zwokom, by zbudowa z nich wie
ku przestrodze. Wiea Czaszek stoi do dzi, jako wiadectwo brutalnego podboju
poudniowych Sowian przez islam.
Darko Trifunowi, z-ca dyrektora Centrum Bezpieczestwa i Bada
Terroryzmu w belgradzkim Instytucie Studiw Politycznych (5.1.2004):
natowskie siy i midzynarodowe organizacje w Boni-Hercegowinie (BiH)
zaznajomiono z materiaami z rzdu Republiki Serbskiej w BiH. Pokazuj one
powizanie ekstremistw islamskich z terrorystami w BiH, Kosowie i Raszce
(poudniowa Serbia i pnocna Czarnogra, zwana te Sandak). Namiestnik
spoecznoci midzynarodowej w BiH, Paddy Ashdown, zaprosi speca od
terrorystw, Rohana Gunaratne, by ustali, czy oskarenie jest uzasadnione.
492

Kristallnacht 2004

Boniacy zagrozili, e zgadz speca, bo raportowa, e Al Kaida bya i cigle

jest obecna w BiH, od pocztku wojny lat 1992-1995. Trifunowi doda: Mapa
jasno pokazuje, do jakiego stopnia tzw. organizacje humanitarne s powizane
z tajnymi subami islamskimi, np. AID (wywiad muzumaski BiH).
Udostpnione materiay zawieraj nazwiska przywdcw islamskiego ruchu
wahabitw, ktry utworzono na terenie Okrgu Brczko. Mapa jest wynikiem bada
zbrodni wojennych przeciw Serbom i Chorwatom w BiH, popenionych przez
mudahedinw i inne jednostki utworzone w ramach siatki Al Kaidy. Eksperci
od terroryzmu w Serbii, USA i innych pastwach kooperowali w sporzdzeniu
mapy dla sekretariatu Republiki Serbskiej ds. wsppracy z trybunaem w Hadze.
Dlatego amerykaski kongresman, Randy Duke Cunningham, posa do wadz
serbskich pismo popierajce. Trifunowi podkreli do ogldnie, e materiay
wiadcz o braku wysikw w BiH, by znale czonkw Al Kaidy i powody,
dla ktrych 6 z nich wzio udzia w atakach 11 IX w USA: gwnym celem
materiaw jest pokazanie opinii publicznej, kto popeni zbrodnie wojenne
przeciw Serbom i Chorwatom w imi Allacha i jakie s prawdziwe przyczyny
wojny w BiH, o ktrych osobistoci midzynarodowe nie chc publicznie mwi.
Byy dyplomata, piastujcy kiedy stanowisko pierwszego sekretarza BiH
w ONZ, Trifunowi, wyjani o wiele szerszy zasig dihadu. Wedug niego jest
wzorowany na tzw. Zielonej Siecznej (Zelena Transversala), ktr na Bakanach
stara si osign radykalny przywdca Boni, Alija Izetbegowi, przez poczenie
BiH z Turcj przez Kosowo. W Azji rodkowej powstaa organizacja terrorystyczna
LIVO, ktra obejmuje dziaalnoci bye republiki Kazachstanu, Tadykistanu
i Uzbekistanu oraz chisk prowincj Sinciang. W lutym 2003 r. wywiad Kirgistanu
odkry w Azji rodkowej ponadnarodow grup islamsk LIVO, zaoon w maju
2001 r. przez Al Kaid. Poszlak dostarczy Szeraly Akbotojew, kirgistaski starszy
dostojnik z Islamskiego Ruchu Uzbekistanu, schwytany w Afganistanie w poowie
2002 r. Po ekstradycji do Biszkeku dosta w lutym 2003 r. 25 lat wizienia.
Aresztowanie i przesuchanie Akbotojewa byo czci duej akcji wszcztej przez
prezydenta Askara Akajewa, w ramach wojny z terroryzmem. Kirgistaski wywiad
skupia si na informacjach na tematy islamskie, szczeglnie Al Kaidy.
Szabl przeciw winnym
Idee wojujcego islamu obce s wikszoci muzumanw. Koran zobowizuje
ich do pozyskiwania wyznawcw i poszerzania lub obrony terytorium panowania
islamu, w pierwszej kolejnoci przez pokonanie osobistego za we wasnej duszy,
sercu i myli, nastpnie walk sowem, dopiero potem nieuzbrojon rk. Jeli
te formy dihadu nie zwalcz za, islam dopuszcza uycie szabli, ale nigdy
przeciw niewinnym.
Ideay te stopniowo upolitycznili kalifowie, mieszajc nauki Mahometa
z arabskimi wyznaniami i obyczajami plemiennymi. Przed I wypraw krzyow,
islamski myliciel Al Mawardi opracowa zasady rzdu oparte na Koranie,
493

NATO na Bakanach

tradycji arabskiej i dowiadczeniach czterech stuleci podbojw. Podzieli wiat

na islamski i reszt. Islam jest w cigym stanie wojny z otaczajcymi go
ziemiami. Tymczasowe rozejmy mog przerwa wojn, lecz pokj nadejdzie
dopiero po globalizacji islamu od sytuacji pozornie nieagresywnej mniejszoci
muzumaskiej, do przeksztacenia terytorium innowiercw w stref wojny, kiedy
muzumanie poczuj si wystarczajco silni. I poczuli si. Wyprawy krzyowe
spniy si o trzy stulecia w stosunku do podbojw, zego traktowania chrzecijan
i nkania pielgrzymw. Wypierajc chrzecijan i inne wyznania, islam opanowa
ogromne poacie Azji, Afryki i zagrozi Europie. Dihad wymordowa miliony
chrzecijan, przelewajc si przez Cesarstwo Bizantyjskie przez kilka stuleci.
Ostatecznym celem dihadu jest dominacja przez muzumanw, a mier
i wypdzenie w najlepszym wypadku tolerancja, jeli s posuszni i pac
podatki innowiercw, ydw i chrzecijan (ludzie Ksigi), mimo e wierz we
wsplny z islamem Stary i Nowy Testament oraz w prorokw przed Mahometem.
Po kilku wiekach weszli na scen nietolerancyjni Turcy osmascy, dla ktrych
dihad oznacza kad wojn w imi islamu. Wspczeni fundamentalici
islamscy stosuj podobne zasady przemocy i brutalnoci, uzasadniane wit
wojn z szataskim Zachodem i jego chrzecijask religi.
Dlatego albascy ekstremici w pierwszej kolejnoci zniszczyli ponad
100 obiektw sakralnych i dziesitki cmentarzy z krzyami prawosawnymi
w Kosowie. ONZ i NATO nie interwenioway, bo ich ulubiecy musieli si
zemci na Serbach. Poszy w gruzy bezcenne redniowieczne klasztory, pomniki
kulturowe klasy wiatowej UNESCO. Tak skrajnej nienawici i wandalizmu nie
byo nawet za Turkw, skoro te obiekty przetrway do naszych czasw. Zachd
popiera radykalnych odszczepiecw muzumaskich dla swych wasnych celw,
nie po raz pierwszy w historii. Zwiza si z Turcj przeciw Rosji w wojnie
krymskiej. Dihad spali Smyrn i wymordowa tam 300 tys. chrzecijan w akcji
armii tureckiej w 1922 r. Rze odbya si na widoku zacumowanych amerykaskich
i alianckich okrtw wojennych. Podobna zgubna strategia powtrzya si ostatnio
w poparciu mocarstw zachodnich dla radykalnych muzumanw na Kaukazie,
w Sudanie, Timorze Wschodnim, Kaszmirze, na Cyprze i Bakanach.
W 1992 r. prezydent Boni, Alija Izetbegowi, poda w Deklaracji Islamskiej
cel polityczny swego reimu w Sarajewie, popieranego przez Zachd: Ruch islamski
musi i jest w stanie dziaa, jak tylko stanie si wystarczajco silny moralnie
i liczebnie, nie tylko, aby zniszczy ruch nie-islamski, ale take by zbudowa nowy
ruch islamski. Chcia skoni Zachd do pokonania prawosawnych Serbw i zaoy
pastwo z wikszoci muzumask. Pierwszy cel osign, a drugi jest zycznie
niemoliwy. Trzeba byoby najpierw odczy od Federacji Boni-Hercegowiny
Republik Serbsk lub wypdzi jej serbskich obywateli, (co zrobili w niedalekiej
Krajinie i Zachodniej Sawonii chorwaccy neofaszyci, w stylu niemniej okrutnym
494

Kristallnacht 2004

ni dihad, rozdziay pt. Wrd chorwackich braci i Bysk i Burza). Deklaracja

Islamska nie pozostawia wtpliwoci, co do rodzaju ewentualnych rodkw: Dobry
Serb to ywy i posuszny Serb, albo martwy nieposuszny Serb.
Bardziej poudniowe tereny terroryzowane przez bakaski dihad s
na mapie Wielkiej Albanii (rozdzia pt. Wielko-Albanizm). W separatyzmie
albaskim w Kosowie, obok szowinizmu islamskiego mamy do czynienia
z nacjonalizmem, chciwoci i potnymi interesami majnymi, ktre bazuj
na handlu i przemycie broni, niewolnic seksualnych z Europy rodkowoWschodniej oraz narkotykw ze Wschodu na Zachd. Serbowie, Macedoczycy,
Grecy i umiarkowani Albaczycy etniczni mog wspy, a ekstrema albaska
nie. Coraz czciej sycha wic o witej wojnie take w Serbii poza Kosowem,
w Macedonii i w Grecji. Wielka Albania speniaby cel stopniowej islamizacji
Europy Poudniowo-Wschodniej, wraz z muzumask Boni i Sandakiem.
Ten ostatni, to historycznie serbska Raszka, wic byby wydarty Serbii. Raszka
stopniowo ulega demogracznemu podbojowi islamu, jak Kosowo.
Raszka jest niewielkim, ale wanym terytorium dla strategw skrajnego islamu.
czy geogracznie Kosowo z Boni, a jej gwnym miastem jest Nowy Pazar.
Przez kilka lat do 2002 r. ok. tysica Serbw opucio miasto. Przyczyn eksodusu
bya dominujca partia muzumaska SDA, ktra zwolnia serbskich dyrektorw
przedsibiorstw publicznych i miejscowych administracji (IWPR Balkan Crisis
Report No. 353 26.6.2002). Narodowa Rada Boniacka Sandaku, bezporednio
powizana z SDA (czerwiec 2002): Nie mamy adnego powodu integrowa si z
Serbi i Czarnogr lub spoecznoci midzynarodow, gdy Sandak musi sta
si osobn jednostk terytorialn. Serbowie obawiali si: Wkrtce kawiarnie i
chodniki w Sandaku zostan poprzedzielane (Weczernje Nowosti 29.9.2002).
Celem dihadu w Eurazji jest wbi jeden szpic pksiyca w zachodnie
Chiny, a drugi w podbrzusze Europy. Pod rozmaitymi pretekstami, pasujcymi
do wspczesnej doktryny praw czowieka, wyzwolenia narodowego, praw
mniejszoci itd. trwaj zabiegi o destabilizacj Czarnogry i Macedonii.
Radykalny islam dy do stworzenia w podbrzuszu Europy klina w postaci
zachodniego kraca Zielonej Siecznej, od europejskiego skrawka Turcji, przez
pnocn Grecj, Wielk Albani i Sandak, po Boni. W tych dziaaniach
wykryto poczenia z radykalnym ruchem islamskim w Iranie, Arabii Saudyjskiej,
Turcji i Pakistanie oraz z dihadem siatek muzumaskiego terroryzmu. Zielona
Sieczna rozcignaby si od Chin, przez Pakistan, Afganistan, Iran, Azj
rodkow i Irak, Kaukaz i Turcj a po Boni.
Myliwi i trofea
Wadze prawosawne Kosowa wiedziay wczeniej o dowodach
okruciestwa, ktre przecieky do Weczernje Nowosti. Biuletyn Serbskiej
Prawosawnej Diecezji Raszki i Prizrenu pisa nazajutrz: Chocia UNMIK
i KFOR jeszcze nie skomentoway doniesienia, nasz serwis informacyjny
495

NATO na Bakanach

dowiedzia si z niezawodnych rde, e dochodzenie w sprawie zdj i zbrodni,

ktre pokazuj, rozpoczo si kilka miesicy temu. Biuletyn wydaj pod egid
Arcybiskupa Artemije, cyber-mnisi w klasztorze Wisoki Deczani. Widziaem
ich przy klawiaturach komputerw podczas wizyty, wiosn 2003 r. Arcybiskup
i zakonnicy maj dobre stosunki z dowdztwem woskiego KFOR. Gen.
Fabio Mini kilkakrotnie spdza w klasztorze czas na rekolekcjach. Ostatnim
razem, przy kocu kadencji na Bakanach, podkreli dedykacj si woskich do
ochrony klasztoru, powrotu Serbw i ich bezpieczestwa. Przeoony klasztoru
podzikowa gen. Mini za ochron klasztorw w Metohji. Spotkaem generaa
w zabytkowych murach Wisoki Deczani.
Zdjcia najprawdopodobniej pochodz z okolic Deczani, z wiosny 1999
r. Mnisi dowiedzieli si, e UNMIK znalaz w opuszczonym domu albaskim
nadpalony album fotograczny z czasw wojny NATO. Niektre zdjcia
zachoway si. Pokazuj mczyzn w mundurach WAK trzymajcych odcite
gowy jak trofea, lub pozujcych przy zmasakrowanych ciaach. Podobne s
fotograe chorwackich ustaszy i faszystowskich muzumanw boniackich
z II wojny wiatowej, a ostatnio mudahedinw w Boni, Czeczenii i innych
rejonach dihadu. Mnisi przypomnieli, e ju po wkroczeniu si NATO i ONZ,
terroryci porwali w Prisztinie zakonnika, Czaritona Lukicia.
UNMIK ustali, e niektre osoby z tych zdj zajmuj stanowiska
w Korpusie Ochrony Kosowa. Z rozbrojonych po natowskiej wojnie 20 tys.
wakowcw, spoeczno midzynarodowa utworzya korpus na wypadek
klsk ywioowych. Do nich widocznie naley podkadanie bomb w autobusach
serbskich, wysadzanie mostw i niszczenie obiektw prawosawia, bo przyapano
przy tym czonkw korpusu, ale nie ponieli konsekwencji. W jednym przypadku
aresztowanym winowajcom udao si uciec z obwarowanej amerykaskiej
bazy Camp Bondsteel w Kosowie!
Nie publikuje si takich informacji, by nie prowokowa WAK. W rejonie
Deczani-Pe, WAK-iem dowodzi Ramusz Haradinaj, obecny przywdca partii
politycznej. Albaczycy byli podejrzliwi, poniewa wskazujc na jego pomnik
w centrum Deczani, powiedziaem: wiem, kim on jest. Jego brat Daut by
szych w WAK, a w 2002 r. dosta, jak jego koledzy, kilka lat za zbrodnie na
umiarkowanych Albaczykach kosowskich. Haradinajowie s podejrzani take
o poparcie powstania Albaczykw macedoskich w 2001 r. W cigu ostatnich
paru lat, zgadzono kilku wiadkw albaskich w Kosowie, ktrzy zgodzili si
wsppracowa z UNMIK w sprawie Haradinaja. Innym groono. Gwnym
wiadkiem by Tahir Zemaj, zgadzony w 2002 r. przywdca konkurencyjnej grupy
terroru albaskiego, bliski wsppracownik prezydenta Kosowa, Ibrahima Rugowy.
Policja nie wyjania ani jednego przypadku zniknicia potencjalnych wiadkw
przeciw bohaterom WAK. Wrd oar WAK byli te maozi.
496

Kristallnacht 2004

Serbski premier, Zoran iwkowi zaapelowa do spoecznoci

midzynarodowej o reakcj na opublikowane zdjcia obcitych gw: Haski
trybuna cigle nam mwi, e nie ma dowodw zbrodni wojennych popenionych
w Kosowie przez stron albask. Teraz mamy dowd i trzeba jedynie troch
wysiku, by osoby na zdjciach zidentykowa i pocign do odpowiedzialnoci.
Wicepremier, Nebojsza owi poinformowa o zdjciach szefa misji ONZ
w Kosowie, Harriego Holkeri.
iwkowi ogosi wydanie Biaej ksigi o albaskich zbrodniach: T
ksik chcielibymy pomc NATO i ONZ w Kosowie zwalcza terroryzm
i zorganizowan przestpczo. Rzd Serbii-Czarnogry mia nadziej, e
ksiga pomoe trybunaowi w Hadze wystosowa nowe oskarenia przeciw
albaskim terrorystom. Przygotowana przez policj, armi i ministerstwo
spraw zagranicznych, ksiga podaje nazwiska 156 czonkw ekstremistycznych
albaskich organizacji, ktre Belgrad wini za zbrodnie na Serbach w Kosowie.
Pokazuje te nazwiska osb w strukturach dowodzenia terrorystycznej WAK.
Inna Biaa ksiga, www.balkan-archive.org.yu/kosovo_crisis/destruction/white_
book/, wydana po nalotach NATO, dokumentuje zbrodnie wojenne na ludnoci
i infrastrukturze cywilnej. S w niej zdjcia gw oderwanych od cia w wyniku
eksplozji bomb NATO. Serbia i Czarnogra stay si tak sabe politycznie, e
apele Belgradu dugo jeszcze pozostan bez echa.
Bakascy ekstremici muzumascy uprawiaj rytua odcinania gw,
nabyty jeszcze za czasw Imperium Osmaskiego. Cywilizowana Europa palcem
nie kiwnie. Protest i akcja polityczna musiayby obnay nag prawd, przeciw
woli USA: wodzireje UE, Niemcy i Francja, popary atak USA na Jugosawi
pod faszywym pretekstem obrony praw Albaczykw kosowskich. Ujawnienie
obcinania gw przez WAK jest nastpnym przypomnieniem, e MTK musi
zbada wiele zbrodni z kampanii kosowskiej. Inicjatorzy i ideologowie kampanii
terroru w dalszym cigu graj gwn rol na politycznej scenie Kosowa, hamujc
odbudow wielonarodowociowego spoeczestwa.
Moe kiedy dowiemy si prawdy o prawie tysicu Serbach zabitych od
zakoczenia nalotw NATO w Kosowie. Organizacja poszukujca zaginionych
Serbw kosowskich pomoga zidentykowa oary na zdjciu w Weczernje
Nowosti. Urodzony w Niszu w 1972 r. Cwetkowi zgosi si na ochotnika do
armii Jugosawii po napadzie NATO w 1999 r. Suy niedugo. Ju 11 kwietnia
WAK porwa go z czterema innymi onierzami k. Suwa Reka, na drodze PrizrenPrisztina. Caa pitka zagina bez ladu. Inne zdjcie w Weczernje Nowosti
pokazuje, jak Sadik Czuaj wkada odcit gow do duej torby.
Noc Krysztaowa 2004
Hitlerowska Noc Krysztaowa rozpocza Holokaust. We wspczesnym
Kosowie, eksterminacj Serbw i innych nie-Albaczykw kontynuowali
terroryci albascy w pogromach 17-19 marca 2004 r. Wedug danych UNMIK
497

NATO na Bakanach

i wadz prawosawnych w Kosowie, byo co najmniej 31 zabitych i 1,1 tys. rannych

(bandyci nie zgaszali si do szpitali), w tym prawie 200 policjantw i wojskowych.
Hordy wyrzuciy ponad 4 tys. Serbw, Romw i innych mniejszoci z domw we
wsiach i osiedlach, gdzie mieszkali od pokole.
35 cerkwi i klasztorw (kilka z XIV wieku, zachowanych przez pi wiekw
imperium tureckiego!) spldrowano, podpalono, wysadzono w powietrze, tak jak
ponad tysic domw serbskich. Zbezczeszczono dziesitki serbskich cmentarzy.
Watahy zabiy bd skrady bydo i trzod. Spldroway kilkaset lokali
w kompleksie mieszkaniowym Serbw i pracownikw pomocy w Prisztinie.
Z ok. 150 pojazdw wojskowych i policyjnych oraz 32 aut, pozosta zom.
Szpitale, orodki zdrowia, poczty i szkoy serbskie zamieniy si w ruiny. Budynki
obrabowano przed zniszczeniem. W pierwszym transporcie z Rosji (w pit
rocznic nalotw NATO) znalaz si wic, obok namiotw na 2 tys. osb, szpital
polowy (Itar-Tass 20.3.2004). Inne kraje nie pospieszyy z pomoc.
Kiedy 17 marca obraz si wyklarowa, pisaem do midzynarodowej grupy
w Sieci: Europo, obud si! Biurokraci ONZ uciekli, siy NATO s bezsilne. Jak
w pomstach po wkroczeniu NATO do Kosowa, CNN i temu podobne nazywaj
albaskie pogromy logicznymi, usprawiedliwionymi. Faszyzm przyby z pomoc
NATO, ONZ i ich korporacyjnych mediw. Na co czeka armia Serbii-Czarnogry?
To, co si dzi wydarzyo jest sromotn klsk caej misji ONZ, ktra
zwodzia wiat przez ostatnie pi lat rzekomymi osigniciami, podczas gdy
faktycznie przyzwalaa na militaryzacj pisali kosowscy cyber-mnisi w swym
biuletynie (17.1.2004, www.kosovo.com/erpkiminfo.html). Kilka dni wczeniej,
podsekretarz ONZ, Jean-Marie Guehenno, pochwali postp w Kosowie, nalegajc
na powrt wypdzonych nie-Albaczykw. Planici pogromw upili wiat.
Pomimo terroru albaskiego po wyzwoleniu w 1999 roku, informowano
wiat o sukcesach odbudowy spoeczestwa w Kosowie. Lawirujc midzy
zwokami, gruzami cerkwi i zgliszczami serbskich domostw, misja ONZ i siy
NATO podobno stworzyy w Kosowie niezbdne instytucje i zorganizoway
demokratyczne wybory. Ale prowincja pozostaa siedliskiem bezprawia.
Dlatego wieloetniczne i demokratyczne spoeczestwo zawalio si w par dni.
Vanessa Stojilkovic, wspautorka lmu dokumentalnego pt. The Damned of
Kosovo (Przeklci z Kosowa) podaa w wywiadzie rozesanym w Sieci, e jej
rodzin w Kosowie straszono 2 tygodnie przed pogromami: Wynocie si!
Kosowo to nasza ziemia. Wyrzucimy was na dobre, jak Chorwaci.
Wysiek organizacyjny potwierdzia ilo broni, ktra pokazaa si zaraz
po rozpoczciu pokojowych demonstracji zauway analityk polityczny
Weton Surroi, zwizany z albask gazet Koha Ditore w Kosowie. Zaskoczone
wadze NATO i ONZ zebray par tysicy posikw dla KFOR z nadweronych
wojnami wojsk Zachodu, jakby to robio rnic wobec dziesitkw tysicy
498

Kristallnacht 2004

uzbrojonych Albaczykw, szkolonych przez lata, nawet za obecnoci NATO

i ONZ. Czeski dyplomata Jiri Dienstbier: Jeli NATO i ONZ nie potra
zwalczy terroryzmu na powierzchni omiokrotnie mniejszej ni Republika
Czech, jak sobie wyobraaj konfrontacj z terroryzmem wiatowym? (Beta
News Agency 20.3.2004).
Politycy zachodni osaniaj bandytw i siebie, z paroma wyjtkami.
Peter Schieder, prezydent Rady Zgromadzenia Parlamentarnego UE, stwierdzi
19 marca w licie otwartym do premiera tymczasowego rzdu Kosowa,
Bajrama Redepi: Kosowo nie moe budowa przyszoci z krwi niewinnych ludzi
i popiow ich spalonych domw i cerkwi [...] Albaska wikszo w Kosowie i jej
przywdcy polityczni nie potra pokaza, e stworz przyszo dla Kosowa.
Dopiero, gdy sekretarz stanu UE, Javier Solana i szef UNMIK, Harri Holkeri,
przeszli si po zgliszczach Kosowa, pootwieray si oczy. Owiadczywszy ok.
20 marca w American National Radio, e oar ostatnich pogromw pado par
cerkwi, e nie byy to czystki etniczne i wszystko jest w porzdku, Holkeri przyszed
do siebie po lustracji: odpowiedzialnych za ataki trzeba usun ze spoeczestwa
[...] dokonano tu zbrodni przeciw ludzkoci. Zachowa si tak, jakby nie dosta
listu, np. 18 marca z Serbii od JKM Ksicia Koronnego Alexandra II: Apeluj, by
zrobi Pan wszystko, co w Pana mocy dla zatrzymania przemocy, wyjcia wojsk
KFOR z baz i obrony ycia ludzkiego. To byaby poszlaka, e pocztkowo szef
UNMIK, Holkeri, liczy na zbagatelizowanie tragedii w Kosowie.
Brakiem reakcji na terroryzm i przestpczo, Holkieri i poprzednicy wydali
wyrok na spoeczno midzynarodow. Jest ona odpowiedzialna za Kosowo
od czasu wyzwolenia Albaczykw w czerwcu 1999 r. Przeszo 6,9 tys. atakw
albaskiej ekstremy, z przyzwoleniem KFOR i UNMIK, zabio od tego czasu
tysic i ranio 1,3 tys. nie-Albaczykw, przewanie Serbw, a po 1,2 tys.
zagin lad. Zniszczono ponad sto cerkwi. W terrorze uszo z Kosowa parset
tysicy osb, nie tylko Serbw. NATO i ONZ pozwalay na wypdzanie, bo ich
pupile musieli si zemci. Potem zaprzestano rozmw o zbrodniach. Tylko kilka
miesicy przed pogromami, Albaczycy zabili serbskie dzieci w rzece i par
staruszkw (by odebra im posiado), oraz popenili inne zbrodnie, nie liczc
zamachw na UNMIK.
Hordy, mordy
Albaczycy bez ogrdek mwi o sezonie owieckim na Serbw! Reporter
Info nurtu (nr 14 www.wir.ca) ju wiosn 2003 r. dowiedzia si w Kosowie
o planowanej eksterminacji. Czy wywiad najwikszej potgi wojskowej nie
wiedzia o planach i powizaniach z islamizmem? Upolityczniony Watykan
wstrzyma si od wydania owiadczenia. Poza wadzami prawosawnymi
w Kosowie, najdosadniejsze owiadczenie, ktremu nie dorwna aden polityk
Zachodu, ani wypowiedzi z orodkw prawosawia Rosji i diaspory, wyda
499

NATO na Bakanach

22 marca Serbski Koci Prawosawny w USA i Kanadzie: Ubolewamy nad

czystkami etnicznymi Serbw pozostajcych w Kosowie, osignitymi mordami,
poog i innymi niszczycielskimi siami zastraszenia. Wykonano istniejcy od
dziesitek lat, systematyczny plan terroryzmu albaskich islamskich radykaw
przeciw ludnoci serbskiej. Plan kulminowa za Hitlera, a komunistyczny
tyran Tito wzmocni go. Naloty zainspirowane przez Albright i Holbrookea,
odrodziy ten plan wyrzucono kilkaset tysicy Serbw i innych nie-Albaczykw,
ktrym do dzi nie pozwolono powrci do domu.
Dla porwnania, tysice Albaczykw ucieko przed bombami NATO, ale
szybko mogli powrci [...] wszelkim dostpnym transportem i od razu zaczto
odbudowywa im zniszczenia od bomb NATO i niektrych nieodpowiedzialnych
serbskich grup paramilitarnych szukajcych odwetu. Aby uzasadni nielegalne
naloty, nazwano bombardowania humanitarnymi, a wojn zadeklarowano
przeciw Serbom. Nastpnie, podczas okupacji przez siy niosce pokj, na
oczach natowskiego KFOR zniszczono ponad 115 cerkwi i klasztorw i wyrzucono
nastpne tysice Serbw. To wszystko wydarzyo si od czasu objcia protektoratu
nad Kosowem-Metohj przez spoeczno midzynarodow!
Teraz znw, od 17 marca, trwaj systematyczne pogromy przypominajce
Noc Krysztaow. Zniszczono dalszych 30 cerkwi i bezcennych wity.
Najwidoczniej z milczcym przyzwoleniem bezczynnych si pokojowych. Brak
reakcji to jasny sygna dla radykalnych terrorystw, by kontynuowa, bo ich
ochrona i lobbyci popieraj ich denia do niezalenego pastwa islamskiego
w granicach suwerennego narodu serbskiego. Dla ONZ, NATO i KFOR nie ma
znaczenia, e wieo zrujnowane obiekty byy orodkami duchowymi i kulturowymi
prawosawnych Serbw, nasz Jerozolim. Niektre obiekty, ponad 800-letnie
szczyty bizantyjskiej wspaniaoci, byy pod ochron UNESCO.
Zniszcze dokonao ponad 50 tys. wystrzyonych mokosw, skandujc
UK! UK! (WAK), zostawiajc takie grafti na ruinach, obok napisw mier
Serbom! i Precz z UNMIK! wiadkowie zauwayli podobn taktyk w wielu
miejscowociach. Setki, tysice uzbrojonych maszeruj na wiosk lub serbski
obiekt. Przybywa Suba Policyjna Kosowa (KPS) i autobusy. Ewakuuj Serbw,
by ich ochroni. Jednostka KFOR chroni teren do czasu ewakuacji i wycofuje
si, bezsilna wobec uzbrojonej tuszczy. Neofaszyci pldruj, podpalaj,
w kilku wypadkach zabijaj Serbw lub zamykaj by spali ywcem.
Kilka migawek z doniesie naocznych wiadkw, udokumentowanych przez
kosowskich cyber-mnichw. We wsi Drajkowce, kule z ssiedniej albaskiej wsi,
Firaja, zabijaj Serbw, ojca i syna Stoli. Z piwnicy poncej cerkwi w. Mikoaja
w Prisztinie, oj. Mirosaw dzwoni, e jeli wyjdzie, tum go zabije. W Lipljan,
tysice albaskich demonstrantw rzuca rodki wybuchowe i podpala domy,
przebijaj si przez KFOR w kierunku cerkwi, w ktrej schronio si wielu
500

Kristallnacht 2004

Serbw. Fiski KFOR i siy USA z Boni rozpraszaj tum, lecz Albaczycy
zbieraj si w centrum miasta. Niektre rodziny oraz wikszo kobiet i dzieci
uciekaj do pobliskich wsi serbskich.
Poodze we wsi Swinjare (130 domw, 800 mieszkacw) przyglda si ze
swego fortu 2 tys. francuskich KFOR-owcw. Mieszkaniec, Ilinka Simi: To haba
dla Francji! Nic nie zrobili, by nie pozwoli Albaczykom spali wszystkiego.
Francuzi ewakuowali rodzin Simicia w ostatniej chwili. Emperors Clothes
(21.3.2005 http://emperors-clothes.com/news/french.htm): francuskie wojsko
miao rozkaz NATO, by nie interweniowa, o czym Albascy bandyci wiedzieli,
bo inaczej nigdy nie odwayliby si na kilkugodzinny atak. Nad zgliszczami
zawisaj agi albaskie, a na osmalonych murach pojawiaj si grafti Drenica
miejsce narodzenia ruchu terrorystw. Koo trupw wi, jednego na drodze,
a drugiego w rowie, chopcy albascy pchaj taczki obadowane torbami
plastikowymi i anten satelitarn. Albaczycy grzebali w zgliszczach i brali
wszystko, cznie z bydem. Francuski kapitan Frederic Vareilles: przemoc
spowodowaa zupene przerwanie procesu normalizacji. Nie moglimy skutecznie
broni serbskich enklaw, bo najpilniejszym zadaniem KFOR byo rozdziela
Serbw od Albaczykw (!).
Potpiajc rozruchy odwetu przed meczetami w Serbii, przywdcy serbscy
nazwali rzeczy po imieniu. Premier Serbii-Czarnogry, Wojislaw Kosztunica:
przemoc bya zaplanowana i zorganizowana. Predrag Markowi, przewodniczcy
parlamentu Republiki Serbii w federacji, jednoczenie p.o. prezydenta republiki,
do ktrej naley Kosowo: zorganizowany terroryzm. A przyszy ambasador
USA w Belgradzie, Michael Polt, chyba oglda pogromy w CNN: ekstremici
nie osignli celu sterroryzowania Serbw i innych nie-Albaczykw dziki
reakcji KFOR na czas (Beta 27.3.2004). Podobnym owiadczeniom zadaj kam
wiadkowie. Jeden z nich, Dragan Anti, wyparty ze wsi Swinjare: Nie wini
Albaczykw, tylko KFOR. To przez nich nie ma ju naszej wsi (Blic 22.3.2004).
Niemcy nie poniosy adnych strat w pogromach Serbw kosowskich przez
albaskich faszysto-islamistw w marcu 2004 r. Pozostae jednostki KFOR miay
188 rannych, w tym Grecy 17 i Szwedzi 14: Zostalimy zupenie zaskoczeni, ale
w oczekiwanej drugiej rundzie na pewno si zrewanujemy Albaczykom. Na
swym posterunku granicznym z Serbi, czeski KFOR pokazuje przejedajcym
trzy palce serbski znak witej trjcy. Albaczycy odpowiadaj gestem
oznaczajcym podcicie garda (Chronicle Herald 19.4.2004).
Niemiecki KFOR nie zdoa ochroni pery kosowskiej wielokulturowoci,
Prizrenu. onierze Bundeswehry przygldali si, jak albascy bandyci rujnowali
witynie. Ba, robili zdjcia niby turyci. Bundeswehra po raz kolejny (jake
nieodwracalny) zawioda Koci Prawosawny Kosowa, mimo e ma kontrakt
na ochron cerkwi i siedziby biskupa. Miejscowy biskup Artemje zapowiedzia,
501

NATO na Bakanach

e bdzie nalega na ich rezygnacj oraz wyniesienie si niemieckiej jednostki

z Kosowa na zawsze. Po lustracji zniszcze, Artemje nazwa dewastacj Prizrenu
morderstwem miasta: Jest to zaiste niepojte, e tylko jednej nocy wszystko,
co zbudowano przez wieki i pilnowano w najciszych czasach naszej historii,
pochony pomienie szalestwa i przemocy. Caa dzielnica serbska Potkaljaja
wyglda jak zbombardowana, cerkiew w. Zbawienia pokrywa sadza z poaru.
Siedzib biskupi, gdzie mieszkaem od lat, cakowicie zniszczono, wraz
z zawartoci. Freski w cerkwi w. Matki Boskiej z Ljewisza, niektre z XII wieku,
barbarzysko uszkodzono, a sam cerkiew haniebnie zbezczeszczono.
Hordy wyyy si na Prizrenie nieprzypadkowo. Jest siedzib biskupa Raszki
i Prizrenu (Kosowo-Metohja), terenw najbardziej zagroonych islamizmem
w Serbii, bo przeszkadzaj w poczeniu islamu od Turcji po Boni. NATO
i ONZ wiedziay o planach pogromw. Co zrobi przeciw tysicom uzbrojonych
bandytw w przyszoci? W czasie nalotw NATO, wszyscy mczyni albascy
nosili bro. Ludno albaska w Kosowie liczy ok. 2 mln.
Rozkaz rozpoczcia atakw na natowski KFOR i Serbw nadszed 16 marca.
Natychmiast dalimy zna naszym ludziom [...] przestalimy, gdy dowdztwo
rozkazao wycofa si zezna jeden z paruset Albaczykw aresztowanych
w midzynarodowym ledztwie. Ten czonek byej WAK przyzna istnienie
planu atakw na Serbw, KFOR i UNMIK, chocia nie wie, kto jest w dowdztwie,
bo star regu jest nie zna zwierzchnikw. Decyzja ataku na KFOR zapada po
sugestii [...] by dziaa, jak w Iraku. Tam Irakijczycy szybko przejli kontrol,
kadego dnia zabijajc Amerykanw. My te chcemy wadzy w Kosowie
owiadczy przesuchiwany WAK-owiec. Wielu aresztowanych przyznao:
prawdziwy atak na okupanta dopiero bdzie. Dlatego wzmocniono bazy wojskowe
KFOR i biura UNMIK w Kosowie. Zwikszya si ilo patroli, zmniejszono dostp
cywilom, a wielu zatrudnionych tam Albaczykw zwolniono z pracy lub odesano
na urlop. Mimo to, wielu aresztowanych zwolniono (Nedeljni Telegraf 14.4.2004).
Dalsze aresztowania popar sekretarz generalny NATO, Jaap de Hoop Scheffer,
a w imieniu UE Javier Solana. Joshua Black, z departamentu stanu USA: Zaraz
po pogromach mielimy spotkanie na jedyny temat: co robi? [...] przemocy nie
mona wynagradza na Bakanach, naley pozosta na rozpocztej drodze, ale
z nowymi pomysami. Brytyjski minister ds. Europy, Dennis MacShane: mam
nadziej wkrtce zobaczy Rugow przepraszajcego Europ na kolanach za
zbrodnie przeciw europejskiej kulturze (Tanjug 22.4.2004).
Kolacja
Tydzie przed marcowymi pogromami w Kosowie, albascy lobbyci
w USA i kilka innych osobistoci biesiadowao u Davida Philipsa, z-cy dyrektora
Centrum Dziaa Prewencyjnych przy nowojorskim International Relations
Council (Blic 25.3.2004). Byy wysannik departamentu stanu USA na Bakanach
502

Kristallnacht 2004

i czempion rozpadu Jugosawii, Richard Holbrooke, ordowa czonkowstwo

niepodlegego Kosowa w UE. Gociem honorowym by Haszim Thaczi, byy
przywdca WAK. Kolacj spoy te Randy Bears, starszy doradca polityczny
senatora Johna Kerry, wczesnego kandydata na prezydenta USA, oraz kilka osb
z byej administracji Clintona, wspwykonawcy rozbioru Jugosawii. Niewiele
wiadomo o Bersie, poza jego albaskim pochodzeniem. Zostaby sekretarzem
stanu u prezydenta Kerryego.
Gocie uzgodnili: atak zacznie si przy pierwszej okazji, a rodki
przekazu odegraj sw rol. Okazja nadarza si kilka dni pniej. Albaczycy
wykorzystuj tragiczne utopienie si trojga ich dzieci, jako pretekst kampanii
terroru. Thaczi przerywa wizyt w USA, by wrci i uspokoi sytuacj.
Philips oferowa kupno Kosowa za 3 mld EUR. Tylko kopalnie w Trepczy
warte s dwa razy tyle. Od dawna bierze udzia w spotkaniach rzdowych nt.
Bakanw. Utrzymywa bliskie stosunki z Miloszewiciem i opozycj. W poowie
lat 1990tych, przewodniczy zespoowi w rzdzie USA ds. kwestii albaskiej.
da utrzymania sankcji gospodarczych. W tym okresie rs WAK. Ustawa
Kongresu USA z 15.11.1990 r. naoya sankcje na Jugosawi, dajc osobnych
wyborw w kadej republice. CIA przewidziao krwaw wojn domow (New
York Times 27.11.1990), cho adna republika nie odczya si jeszcze wtedy
(rozdzia: O prawa czowieka).
W kwietniu 1997 r. Philips zorganizowa spotkanie serbsko-albaskie,
popierajc opozycj Miloszewicia. Delegacje obu stron i Amerykanie uzgodnili,
e konikt rozwi negocjacje, bez naruszania granic. CIA ju wtedy
nansowao, szkolio i uzbrajao WAK. Przez wstawiennictwo Philipsa
u Miloszewicia, powstao biuro informacji USA w Prisztinie. Zainteresowanie
Philipsa informacj, jako narzdziem rozwizywania koniktw, wida w jego
antyserbskich artykuach w czoowej prasie USA.
Albaska Narodowa Rada Amerykaska (NAAC) nawoywaa do uznania
niepodlegoci Kosowa, rozwizania ostatecznego statusu Kosowa zgodnie
z wol narodu. Apel wini Belgrad za pogromy, wskazujc na jednoczesny wybuch
przemocy we wszystkich miastach Kosowa, w powizaniu z owiadczeniami
premiera Serbii, ktry nawouje do kantonizacji i podziau. Oskarajc ONZ i UE
za konikt, NAAC wskaza rozwizanie: uznanie prawa Kosowa do samostanowienia.
Wykonawc byoby USA, najbardziej wiarygodny partner w regionie.
Wobec nienawici Albaczykw, niepodlego jest jedynym wyjciem.
Tak wymow miay pro-albaskie wystpienia. Przemoc odzwierciedlia
rosnc niecierpliwo wikszoci Albaczykw kosowskich (New York Times
18.3.2004). Przywdcy polityczni oraz albascy czonkowie parlamentu
Kosowa wykorzystali okazj do nawoywa o niepodlego (Reuters 18.3.2004).
Szara eminencja waszyngtoska, Morton Abramowitz, obwini Serbi i UE,
503

NATO na Bakanach

poniewa odraczanie niepodlegoci rozgniewao Albaczykw (Washington

Times 19.3.2004). Prezydent Rugowa: tylko niepodlego byaby skuteczna
w zwalczaniu ekstremizmu (Tanjug 5.4.2004).
Porzuciwszy biesiady w USA, Thaczi przypomnia 19 marca w Prisztinie:
Kosowo jest dzi wolne dziki powiceniu spoeczestw Zachodu. Czystki
etniczne s wolnoci, a terroryzm demokracj? Thaczi odwiey orwellowski
jzyk, gdy dowiezione autokarami hordy paliy domy i cerkwie Serbw, by
zniechci do powrotu. Ciarwki przywoziy rwniutko uoone koktajle
mootowa i kanapki dla watach wykrzykujcych Allah Akbar! Bg jest wielki!
(Elisabeth Levy, Marianne w ERP KiM Infoservice 10.4.2004).
Zachd interweniowa w 1999 r. po stronie WAK, organizacji terrorystycznej,
wedug wczesnego wysannika rzdu USA. Brytyjski historyk, Timothy
Garton Ash, nazwa WAK paczk wsiowych terrorystw, byych marksistwleninistw. Kosowscy demokraci wsppracuj z albask ma krlem
w europejskim przemycie narkotykw, broni, papierosw i prostytutek. Wojna
NATO nie ustabilizowaa Bakanw ani nie wstrzymaa czystek etnicznych (Cleveland
Plain Dealer 31.3.2004). Prezydent midzynarodowego zwizku zwalczania
narkotykw, Marko Nicowi: Amerykanie nie mog zacz bezporedniej walki
z albask ma narkotykow, bo chronili Albaczykw (Blic 5.4.2004).
Thaczi pisa pozytywnie o powrocie Serbw wypdzanych od 1999
r. (Christian Science Monitor 17.11.2003). Cztery miesice pniej, pod
kierunkiem jego wakowcw, motoch pali domy ufundowane przez Zachd dla
powracajcych. 16.3.2004 roku, Parlament Europejski bada pogwacenia praw
mniejszoci kosowskich, a Thaczi by w departamencie stanu USA, gdzie pochwalono
jego wysiki w stwarzaniu potrzebnych warunkw dla pomylnoci obywateli.
Cyber-mnisi kilka miesicy wczeniej skomentowali zakamanie:
Nacjonalistyczne mity o etnicznie czystej ziemi Albaczykw oraz podsycanie
nienawici do Serbw i innych mniejszoci, pozostaj dla byych przywdcw
WAK najsilniejszymi narzdziami utrzymania si przy wadzy. 17.3.2004 r.
mnisi przypomnieli: Historyjki albaskich przywdcw o wielonarodowoci
i demokracji, byy i s czyst zmyk [...] by zyska czas i skoczy proces
kompletnego dozbrojenia.
Gen. Mladen Cirkowi z armii Serbii-Czarnogry, oskary ONZ i NATO,
e zignoroway ostrzeenia jego wywiadu o przygotowaniach do pogromw
w Kosowie (Beta 27.3.2004). Sekretarz generalny NATO, de Hoop Scheffer,
potpi pogromy dyrygowane i zorganizowane przez skrajne odamy spoeczestwa
albaskiego. Podobnie wypowiedzia si Ko Annan, jakby KFOR i UNMIK nie
wiedziay o planach pogromw. Wywiady zachodnie znaj powizania midzy
orodkami islamizmu, terroryzmu i mai albaskiej. Ale nie mona porzuci
sojusznikw, bo prawda o imperializmie Zachodu na Bakanach wyszaby na
jaw. Oto poszlaki skrytej wsppracy z terrorystami.
504

Kristallnacht 2004

Na krtko przed pogromami, UNMIK i KFOR zniosy kontrol na drogach

i ochron obiektw serbskich, mimo eskalacji rozboju. Nastpnie pomagano
Albaczykom w pogromach, udajc ratowanie Serbw. Pojazdy KFOR i UNMIK
wywoziy Serbw, pozwalajc hordom dokoczy dewastacje.
W Prizrenie, niemiecki KFOR przyglda si dewastacji, ktr fotografowa
jak atrakcj turystyczn, podobnie jak marokaski KFOR w Mitrowicy.
Dowdca niemieckiego KFOR w Prizren, pk Dieter Hintelmann, zabroni
powrotu mnichom do zniszczonego klasztoru, zanim dojdzie do porozumienia
politycznego. Uprzedni plan polityczny ONZ i NATO?
Francuski KFOR nie prbowa zatrzyma hordy w Swinjare. Albascy
bandyci spodziewali si tego, bo nie odwayliby si na kilkugodzinny atak,
spldrowanie i dokumentn dewastacj 150 domw. Opornie wyszo wojsko
USA, a jego ogie zdumia WAK-owcw, ktrzy nie bali si strzelaniny innych
jednostek KFOR. Pod obstrzaem z albaskich modzierzy, Wosi obronili
klasztor Wisoki Deczani, a mogliby si wycofa. Kilkunastu Szwedw i tyle
samo Grekw odnioso rany, stawiajc czoa uzbrojonym hordom. Bohaterstwem
w ratowaniu Serbw wyrnili si te Finowie i Irlandczycy.
Czesko-sowacki KFOR (par procent si KFOR) chroni a 12% powierzchni
Kosowa oraz pnocn granic. Tak nierozsdne rozmieszczenie si KFOR nie
moe by przypadkiem. Celowe posunicie planistw KFOR? Sowiaski KFOR
nie skompromitowa si. Kapitan Plescher z czesko-sowackiego batalionu:
Albaczycy zdemolowali wszystko wewntrz, wcznie z naszym centrum
dowodzenia. Na cmentarzu serbskim poprzewracali pyty, odkopali trumny
i rozrzucili koci. Batalion broni cerkwi w Podujewie przed p-tysiczn watah.
Plescher: Wyszukiwalimy serbskie rodziny, wycigalimy ukrytych w piwnicach
i poncych domach (Prague Post 25.3.2004).
Dowody
Think-tank globalistw, ICG: Kosowo moe sta si rdem destabilizujcego
niepokoju, jak Zachodni Brzeg w Palestynie, dziki 5-letniej, bdnej, nieudanej
polityce i utrzymywaniu pokoju przez Zachd (Guardian 23.4.2004). Skd naga
zmiana tonu think-tanku, ktry dotd popiera kosowskich narko-terrorystw?
12-16 marca, trzech Serbw polego od kul albaskich, a jeden zosta raniony.
Sygna, by: Naciera bez litoci! (Le Figaro 9.4.2004). Cyber-mnisi donosili
z Czaglawicy, gdzie Serbowie 16.3.2004 r. zablokowali drog midzynarodow,
protestujc przeciw ostrzelaniu serbskiego dziecka: ma miejsce oglna kampania
Albaczykw kosowskich, zorganizowana przez ekstremistw, ktrzy chc
zdestabilizowa Prowincj i wyrzuci pozostaych Serbw.
Fatmira Limaja, jednego z zastpcw Thaczi, MTK oskary o tortury
i inne zbrodnie. Interpol ma na Thaczi nakaz aresztowania. Sekretarz stanu
USA, Madeleine Albright, obcaowywaa go publicznie. Waszyngton tuszuje
505

NATO na Bakanach

prawdziwe oblicze swego pupila wakowcw, niszczcych wszystko, co

nie albaskie i obcinajcych gowy Serbom. Brytyjska parlamentarzystka,
Alice Mahon (24.3.2004): Agim Czeku, ktry wyczyci etnicznie Krajin, stoi
na czele Korpusu Ochrony Kosowa [...] Pamitam inny reim w Europie, ktry
chcia wyeliminowa inne rasy i kultury. Nastpstwa dla Europy i wiata byy
katastrofalne [...] Przestpcy wojenni rodzaju Czeku i Thaczi [...] powinni tra
do Hagi, www.publications.parliament.uk.
Serbskie ministerstwo sprawiedliwoci ma dowody zbrodni WAK.
Wszczo ledztwo przeciw Thaczi, Czeku i braciom Haradinaj za ludobjstwo
i terroryzm. Thaczi na Wgrzech a Czeku w Sowenii zostali aresztowani,
ale zwolniono ich na danie ONZ, bo teoretycznie s w jurysdykcji ONZ
w Kosowie (AFP 5.11.2003). Haradinaj w kocu uleg naciskom i da si zabra
przed MTK 9.3.2005 roku, zrezygnowawszy ze stanowiska wicepremiera Kosowa.
Razem z Idrizem Balajem i Lahi Brahimajem stan przed trybunaem 14.3.2005
r. Dla wielu Albaczykw kosowskich [Haradinaj] jest bohaterem, ktry ochroni
ich przed szalejcymi Serbami w najczarniejszej godzinie Kosowa. Dla wikszoci
Serbw jest zbrodniarzem wojennym. Dla obserwatorw z NATO i ONZ [] jest
on pupilem wojskowych, wielk nadziej polityczn, potencjalnym zbrodniarzem
wojennym i w pewnym sensie zaenowaniem (Scotsman 12.3.2005).
Wspomniane lobby albaskie w USA, NAAC, wini wywiad serbski za
pogromy! Paru agentw serbskich polego na subie w Kosowie. Na podstawie
wywiadu, premier Kosztunica oznajmi, e za zorganizowanie pogromw
wini polityczne i wojskowe organizacje terrorystyczne, wcznie z grupami
kombatanckimi wakowcw i ich odpowiednikw w poudniowej Serbii.
Wszystkie grupy s powizane z instytucjami Kosowa, policj KPS, Korpusem
Ochrony Kosowa oraz z partiami politycznymi (Glas Jawnosti 27.3.2004).
Wrd sprawcw byli przywdcy Albaczykw: Rugowa, Bukoszi i Czeku.
Policja KPS odegraa specjaln rol w pogromach i po nich, pilnujc wszystkiego,
tylko nie bezpieczestwa Serbw i innych nie-Albaczykw. KPS skania gromione
mniejszoci do wyniesienia si, a w Prizren wyrzuca z domw, podpala
i rabowa. W niektrych przypadkach, zaraz po ewakuacji przez KFOR i UNMIK,
podpalano opuszczone domy, jakby wedug umowy podkreli Kosztunica.
wiadkowie i oary oskaraj policj KPS: pobicie przez KPS, jeden
zmary od ran. Jednemu Serbowi KPS-owiec odpowiedzia, e nie ochroni go
przed nadcigajc hord, nawet gdyby pytajcy mia zgin jak zwierz (ERP
KiM Infoservice 20.3.2004). Jedn z oskaronych organizacji, Narodowy Ruch
Wyzwolenia Kosowa (NMLK), popiera byy premier Kosowa na emigracji,
Bujar Bukoszi, oraz Rugowa i Selim Szatri. Bukoszi i umiarkowany Rugowa
uzgadniali uni NMLK i partii Rugowy z organizacj byych albaskich ocerw
w Armii Ludowej Jugosawii. Ci ostatni dziaaj w KPC i KPS.
506

Kristallnacht 2004

Podejrzani s: przywdca Narodowego Ruchu Kosowa, dowdcy KPS

i KPC oraz dowdca jednostki mudahedinw Abu Bekir Said, dziaajcej
w Kosowskiej Mitrowicy. Glas poda take, e z pomoc mai zebrano 200 do
300 mln USD na 600 do 900 tys. sztuk broni. Pogromy wykonaa sia skadajca
si z: 30 tys. wakowcw, armii w poudniowej Serbii, Albaskiej Armii
Narodowej, 4 tys. uzbrojonych z partii Rugowy, 8 tys. z partii Thaczi oraz 1,5
tys. ludzi Ramusza Haradinaja, 4 tys. KPC-owcw Czeku i 6 tys. KPS-owcw.
Hordy liczce pocztkowo 50 tys. ludzi, podwoiy si nastpnego dnia. Wrd
tumu byli nieliczni brodaci o smagej skrze, normalnie niespotykani wrd
kosowskich Albaczykw.
Watahom, czsto skadajcym si z dzieci w wieku szkolnym, uzbrojonym
w kije, kamienie i butelki z benzyn, przeciwstawio si 18 tys. wojsk KFOR
i 4 tys. policji UNMIK. Wszczto ledztwo przeciw komisarzowi UNMIK,
Niemcowi Stefanowi Fellerowi oraz naczelnikowi biura prawnego UNMIK,
Jeanowi Cady. Ani sowa o KFOR-owcach, ktrzy przygldali si pogromom.
Kto utopi dzieci
Pierwszym aresztowanym (i wypuszczonym wskutek szantay) by wakowiec
Halit Barani, szef organizacji praw czowieka (!). Rozpuci plotk o rzekomym
utopieniu albaskich dzieci przez Serbw. Telewizja albaska w Kosowie
rozpowszechnia plotk, e Serbowie wpdzili czterech albaskich chopcw
do rzeki Ibar, by utonli. Rzecznik UNMIK, Derek Chappel, zdementowa to,
po przesuchaniu jednego z chopcw. 13-letni Fitim Veseli powiedzia policji
UNMIK, e weszli do rzeki i trzech z nich porwa prd. Mimo to, media powtarzay
plotk, a staa si faktem. Na zapytanie o przyczyn jej rozsiewania, redaktor
w BBC odpowiedzia dziennikarzowi Blic: trzeba wytumaczy opinii wiatowej,
dlaczego wyniky starcia.
Bugar, Solomon Passy, rzecznik Organizacji Bezpieczestwa i Wsppracy
w Europie, krytykowa plotk, jakby nie wiedzia o zwizku pogromw
z islamistami. Bugarskie biuro OBWE wzmocniono, by zwalcza islamski
terroryzm, przed zakadaniem tam baz USA z Europy Zachodniej. Czy pojawi
si tam teraz terroryci, by US-NATO mogo uzasadnia obecno wojskow, jak
w Boni i Kosowie oraz w Czeczenii? OBWE maczao palce w upozorowaniu
masakry Albaczykw w Raczaku. Oprawcy WAK odcili wtedy gow jednej
z oar. Drugiej wydarto serce (rozdzia pt. Szwindel w Raczaku).
Po dowiadczeniach z 11 IX, berliska, jedenasta sesja OBWE dyskutowaa
walk z terroryzmem i ekstremizmem. Temat przewija si przedtem na szczycie
OBWE w Stambule. Program na wielk skal przeciw terroryzmowi przyjli
ministrowie spraw zagranicznych na dziewitej sesji OBWE w Bukareszcie
w grudniu 2001 r. Czonkowie OBWE, ktrzy jednoczenie nale do NATO
i UE, nie podejmuj jednak krokw przeciw terrorystom i ekstremistom, poza
507

NATO na Bakanach

ochron praw czowieka i pomocy dla demokracji. OBWE patrzyo obojtnie na

morderstwa albaskie twierdzc, e nie ma amania praw czowieka w Kosowie.
Przed wyborami do parlamentu jesieni 2001 r. szef misji OBWE zezwoli na
udzia partii wakowcw. Dwulicowo odmawiajc Serbom kosowskim podstawowych
praw, a dajc je terrorystom, OBWE znowu podporzdkowao si USA i NATO.
Ojcem dwu utopionych jest terrorysta, Kadri Veseli. Wraz z Thaczi,
atakowa on siy bezpieczestwa Jugosawii. Jego podwadnym w WAK by
ww. Barani. Wedug rde zblionych do Veseliego, powici on swych
synw na prowokacj (Weczernje Nowosti 2.4.2004). Chappela przeniesiono
na inne stanowisko, nikt w UNMIK nie chce mwi o incydencie, a czwarty
chopiec, ktry nie utopi si w Ibarze, okaza si by dziewczynk! Fitim
kama dwukrotnie (Le Figaro 9.4.2004). UNMIK zatai swj raport o utopieniu,
poniewa uniewinni on Serbw. Przygotowany wkrtce po utopieniu raport
midzynarodowego ledczego, Petera Tinsleya, stwierdza, e zawinia albaska
propaganda i nie ma adnych podstaw do tego, by wini Serbw. Taka tre
nie odpowiadaa szefowi UNMIK, Holkieri, dlatego kaza ukry raport (Glas
27.4.2004). Serbska bezpieka: pogromy zorganizowao i koordynowao 7
Albaczykw. Oto niektrzy.
Korpusem Ochrony Kosowa, utworzonym w WAK na wypadek klsk
ywioowych, dowodzi genera Agim Czeku. Od 1999 r. KPC-owcw
przyapywano na podkadaniu bomb w autobusach, wysadzaniu mostw
i niszczeniu cerkwi. Uniewinniano ich, pomimo cigych zbrodni na Serbach
i albaskich przeciwnikach. Niektrym udao si zbiec z aresztu w bazie USA!
Czeku zatrudni islamskich terrorystw: W pierwszej poowie sierpnia 2003 r.
przerzucono do Kosowa 300 wojownikw wyszkolonych w Albanii, wliczajc
ok. 10 mudahedinw (spoza Bakanw). Nastpnie widziano wielu z nich
w towarzystwie (i domach) czonkw KPC. (Defence and Foreign Affairs Daily
15.10.2003). Zanim Czeku obj dowdztwo WAK, dowodzi pacykacjami setek
tysicy Serbw w Chorwacji. Zdjcie z dowdc si USA w Europie dowodzi, e
Czeku i WAK suyli Zachodowi.
Fiski KFOR schwyta Szukriego Buj, dowdc w KPC. Buja dosta 13
lat wizienia w 1989 r. za dziaalno polityczn, ale zwolniony wyjecha do
Szwajcarii. Jest jednym z gwnych nansistw ruchu albaskiego. Powrci do
Kosowa w 1998 r. wraz z 30 innymi z broni. By pierwszym starszym ocerem
WAK, ktry zeznawa przeciw Miloszewiciowi, jako byy dowdca WAK rejonu
Raczak, tajny wiadek K7. Przyzna, e nie wie, ilu ludzi zabi w Kosowie.
Buja reprezentuje Demokratyczn Parti Kosowa (PDK), ktrej nazw
powypisywano na ruinach pogromw. Zaoyli j wakowcy w momencie
rozwizania WAK. Przywdc partii jest Thaczi. Brat Buja, Rama, by
dowdc WAK. Obaj s oskareni o zbrodnie na Serbach. Przywdca innej partii,
508

Kristallnacht 2004

Ramusz Haradinaj, przewodzi organizacji i dowdztwie pogromw. Naoczni

wiadkowie widzieli starszych wodzirejw kierujcych hordami, ktre wykrzykiway
UCK! Wodzireje udawali przed KFOR i UNMIK, e uspokajaj demonstrujcych.
Islam kontra Zachd
Podczas pogromw, przebywaa w Kosowie macedoska grupa islamistw
oraz przywdca radykalnej sekty islamskiej Selasta w Macedonii. Defense
Foreign Affairs Daily (17.3.2004) umieci pogromy w przewidzianej serii
rozruchw i terroru. Seri zaplanowali radykalni przywdcy islamu z Boni,
Albanii, Iranu i islamskiej czci Serbii (Raszka i Kosowo). S oni bezporednio
powizani z mudahedinami z Al Kaidy i komrek terrorystycznych w regionie.
Przemoc marcowa jest czci zaplanowanego sezonu, by odcign
strategiczn uwag USA i Zachodu od Iraku i zmusi amerykaskie i zachodnie
siy [...] do pozostania na Bakanach.
Europejski reprezentant Al Kaidy, imam Abu Hamza zapowiedzia
w londyskim meczecie, e albaska komrka zacznie ataki, jeli Tirana
natychmiast nie przestanie wspiera Koalicji w Iraku: Al Kaida ma swoich
ludzi w Albanii i wkrtce bd oni gotowi do dziaania. Jako pierwsza z pastw
bakaskich, Albania wysaa 71 onierzy dla wsparcia Koalicji w Iraku, a po
wycofaniu si Hiszpanii, zaoferowaa dodatkowe wojska (Dnevnik-MK 26.4.2004).
Islamistom chodzi o zachowanie poczenia Iranu z Syri, przez osabienie
Koalicji w Iraku. Klska wojny z terrorem skompromitowaaby USA i Australi.
Najwaniejsze jest jednak poczenie Bonia-Turcja przez Kosowo i Raszk, dla
przemytu narkotykw i broni. Wtpliwe, e bomby w Madrycie byy prekursorem
planowanej serii (Monstrum Mjahudi masakruje Madryt, Info nurt nr 21), ale
tu po tragedii w Madrycie 11 marca, UNMIK rozbroi bomb we wsi itinja,
przy albaskiej szkole. Albaczycy planowali rozpocz pogromy masakr
swoich. Belgradzki koordynator w Kosowie, dr Nebojsza Czowi: albascy
terroryci byli gotowi spowodowa wybuch, zapali benzyn, poparzy dzieci
i zacz pogromy Serbw.
Miesic po pogromach miaa miejsce strzelanina na terenie wizienia
w Mitrowicy. Jako pierwszy otworzy ogie, miejc si, policjant palestyski
UNMIK z Jordanii, Ahmed Mustafa Ibrahim Ali. Strzela z karabinu M-16,
zabijajc na miejscu, czy wskutek obrae, 3 policjantki amerykaskie z UNMIK.
Rani kilkunastu innych policjantw, uwizionych w puapce midzy zamknit
bram a Alim, zanim stray wiziennej udao si go zastrzeli. Trwajce ledztwo
podejrzewa zwizek Alego z palestyskim Hamasem i ekstremistami w Arabii
Saudyjskiej oraz prb uwolnienia wakowcw z wizienia w Mitrowicy,
poniewa podwadni podali Alemu w strzelaninie 400 naboi (B92 24.4.2004).
W tym czasie trwa nabr Albaczykw na szkolenie. Na wzgrzach powstay
nowe okopy, oczyszczono schrony, odgrzebano bro. Uzbrojeni Albaczycy
509

NATO na Bakanach

paradowali w siedlisku WAK w Drenicy, dokd patrole KFOR i UNMIK rzadko

wjedaj. Tak powiedziaa serbska ona Albaczyka, ktra przyjechaa do
Kosowa, jak wielu innych Albaczykw, zabra swe dzieci do Niemiec. Na
klasztor Graczanica szykowaa si akcja wiksza ni pogromy. Wakowcy liczyli
na udzia wahabitw, zgrupowanych w Raszce, oraz na innych radykaw
zagranicznych. W tej sytuacji nie mona zignorowa potyczki w UNMIK.
Kontyngent KFOR ze Zjednoczonych Emiratw Arabskich, wspiera w Kosowie
organizacje humanitarne powizane z Al Kaid. Kontyngent wyjecha, incydent
zatuszowano. W marcu, marokaski KFOR przyglda si podpaleniu cerkwi
i serbskich domw, www.apisgroup.org 18.4.2004.
W obawie ukrywanej przed opini publiczn, zorganizowanej po informacji
z KFOR o nowej ofensywie przeciw Serbom, przygotowywanej na maj, UNMIK
odkry schowki broni terrorystw z Albaskiej Armii Narodowej i WAK.
Wczeniej, specsuby Serbii-Czarnogry znalazy schowki w Serbii, na pnoc
od granicy z Kosowem, gdzie dziaaj mudahedini z Mitrowicy (Weczernje
Nowosti 21.4.2004).
Koci prawosawny uwaa, e naley powierzy misj kosowsk siom,
ktre s zdolne profesjonalnie wprowadzi prawo i porzdek oraz maj poczucie
potrzeby ochrony pomnikw w Kosowie-Metohji nierozcznej czci
cywilizacji chrzecijaskiej w Europie. Islamizm i globalizm zdobyyby nie lada
trofeum w Kosowie: eb Europy. NATO i ONZ nie wiedziay o planowanych
pogromach tak, jak administracja Busha nie wiedziaa o nadchodzcym 11
IX. Islamizm w Kosowie pasuje globalistom. Destabilizuje Europ, uzasadnia
obecno wojskow (rozdzia pt. Wielka szachownica). Terroryzm kosowski
pasuje rwnie Niemcom (rozdzia pt. Niemiecka propaganda nowo-wojny).
Czowi: to wszystko zostao ukartowane. Przed pogromami pokazali si ludzie,
ktrzy zaczli pracowa nad kontaktami. Jasne byo, e chodzi o jak najmniejsz
liczb oar. KFOR i KPC zajy si tym, jak i cerkwiami. [Ocalay klasztory
Graczanica, Wisoki Deczani i Pe] Serbowie mieli dosta silny cios, by jeszcze wicej
z nich ucieko [...] Radykaowie w Serbii wzmocniliby si, umoliwiajc jeszcze
skuteczniejsze uzasadnienie secesji Kosowa [...] i Czarnogry (Dan 1.4.2004).
Katolickie trzy grosze
Agencja prasowa Watykanu, ZENIT: Po piciu latach Operacji Podkowa
Slobodana Miloszewicia i po bombardowaniach Kosowa i Serbii przez NATO,
Bakany znowu doznaj konfrontacji midzy obu grupami etnicznymi. ZENIT
bezkrytycznie zacytowa Antonio Raimondi, prezydenta katolickiej grupy
wolontariuszy obecnej take w Kosowie. Operacja Podkowa to zmyka dokonana
przez suby zachodnie i bakaskie, w ramach kampanii oczerniania Serbw.
Pisze o tym emerytowany genera niemiecki, obecnie doradca w OBWE, D.
Heinz Loquai w ksice pt. The Kosovo Conict: The Road to an Avoidable War.
510

Kristallnacht 2004

ZENIT zacytowa apele organizacji Voices of the Catholic Church oraz (z Radio
Watykan) anonimowego misjonarza w Kosowie o spokj: niedawne konfrontacje
nie maj nic wsplnego z religi lub wiar. Jest to problem czysto polityczny.
Dziesitki obiektw kultu prawosawnego oraz cmentarzy ulego dewastacji,
a dla katolikw nie ma podoa religijnego! Jak podczas II wojny wiatowej,
gdy katoliccy ustasze masakrowali Serbw okrutniej ni ich SS-mascy sponsorzy,
tak i teraz Watykan nie opowiada si w obronie krzywdzonych. Bo wyznaj
konkurencyjn wiar? Watykan, wraz z Niemcami, uzna nielegalnie utworzon,
ale katolick Chorwacj, mimo jej faszystowsko-rasistowskiej konstytucji.
Zaczynaj si jednak zmiany. Magazyn jezuicki La Civilta Cattolica
opublikowa city artyku o cierpieniach chrzecijan wrd muzumanw. Artyku
odstpi od dugotrwaej polityki Jana Pawa II dialogu z islamem. La Civilta
Cattolica nie publikuje bez zgody watykaskiego sekretarza stanu. Zatem, artyku
potpiajcy islam odzwierciedla opinie na wysokim szczeblu w Watykanie.
Namiestnik papieski w Serbii-Czarnogrze, Eugenio Sbarbara: Watykan
popiera pokj wiatowy, ale nie moe rozwiza koniktu kosowskiego. Moe
jedynie zabiega u spoecznoci midzynarodowej o to, by umoliwia wszystkim
ludziom y z rodzinami w swych domach, w swoich wsiach i miastach. To tyczy
rwnie oczywicie Serbw kosowskich (Politika 25.12.2003).
Wedug ambasadora Serbii-Czarnogry w Watykanie, dr Darko Tanaskowicia,
Watykan skupia si na swoich wiernych oraz ulega stronniczemu poparciu
spoecznoci midzynarodowej dla Albaczykw: Stadium pro-albaskiej
politycznej poprawnoci jeszcze trwa [...] cz Albaczykw wyznaje
katolicyzm, a od pewnego czasu nie ma ju katolikw serbskich. Poniej 10%
Albaczykw jest katolikami. W Kosowie mieszka ich zaledwie 2%.
Kler katolicki w Kosowie twierdzi dotd, e prawosawni Serbowie
przybyli do Kosowa po Albaczykach, a najwaniejsze klasztory i cerkwie
maj rzymskokatolickie i albaskie tradycje. Ambasador Tanaskowi nazwa
t polityk sprzecznoci. W tym samym bowiem czasie Papie nawoywa do
ochrony pomnikw serbskiej religii w Kosowie, a Watykan podejmowa w tym
kierunku konkretne kroki na arenie midzynarodowej.
Kosowski kler katolicki suy sprawie Wielkiej Albanii. Redaktor magazynu
Dardania Sacra, dr Endjell Sedaj, odnis si negatywnie (Danas 22.1.2004)
do wywiadu z arcybiskupem Belgradu, Stanislawem Hocewarem. Hocewar
twierdzi ogldnie, e kosowscy katolicy s zagroeni. Najwaniejsz spraw dla
Sedaja jest to, e kler katolicki Kosowa nie ma absolutnie adnego powizania
z arcybiskupstwem w Belgradzie, natomiast zmierza do uniezalenienia si od
Skopje. Biskup Prizrenu, Mark Sopi, jest w zrzeszeniu biskupw albaskich,
we wsplnych sprawach dla dobra wiernych. Tanaskowi nazywa to znanym
z historii kleronacjonalizmem, (ktry zarzuca si Serbom kosowskim!).
511

NATO na Bakanach

W padzierniku 2003 r. woski dziennik Corriere della Sera nazwa

prezydenta Kosowa, Rugow, bakaskim Gandhim. Rugowa twierdzi, e Turcy
osmascy nawrcili katolickich Albaczykw kosowskich na islam, a meczety
przyszy pniej. We francuskim zbiorze wywiadw Rugowy z M. F. Allainem
i X. Galmiche, bakaski Gandhi mwi o symbolicznym islamie, np. Rugowa
nie chodzi do meczetu. Podobnie traktowa religi Enver Hoda, komunistyczny
dyktator Albanii, lecz Rugowa manipuluje informacj, aby stworzy jak najlepsze
wraenie na Zachodzie, zdaniem Tanaskowicia.
Odegnywanie si od ortodoksyjnego islamu, charakterystyczne dla
albaskich elit intelektualnych, zdaniem Tanaskowicia, odzwierciedla
poszukiwania narodowej tosamoci, w ktrych element katolicki jest bardzo
silnie zaangaowany. Albascy intelektualici opieraj swe idee na powszechnej
wrd nich teorii islamizacji, ktra pomaga zachowaniu tosamoci narodowej
wobec sowiasko-greckich presji asymilacyjnych.
Organizacje pomocy w Kosowie pokny haczyk albaskich nacjonalistw.
Zamiast wzi si za ocen i zapobieganie dalszym zniszczeniom pomnikw
serbskiego prawosawia w Kosowie, po pogromach organizacje te argumentoway,
e zniszczeniu ulegy obiekty albaskiej kultury iliryjskiej.
Kosowo
Matija Bekowi, poeta serbski z Czarnogry, czonek Serbskiej Akademii
Nauk i Sztuk Piknych (tumaczy Piotr Bein 2004)
Pal moj wasno
Kradn mi wspomnienia
Wymazuj istnienie
Odcinaj przeszo
Odbieraj wieki
Oarne pole ze skrwawion traw
Meczetuj cerkwie
Nie miem powiedzie, e moje
Pldruj alfabet
Nie daj wej do domu
Groby motkuj bezkarnie
Niszcz podwaliny
Przewracaj kolebk
Zabieraj mi to, czego nigdy
nie zabraem innym
Moje wito i stolice
Nie wiem ju, co moje
Ani gdzie granice
A nard podbity, w rozsypce

Bo niby sprzedaem
Ziemi kupion od niebios
Im obiecan
A ten, kto obieca
Ten im tylko skama
Czemu nie obieca
Czego wasnego?
Zgraj napadaj na mnie dlatego
Wciekli, bo ich przejrzaem.

Materiay rdowe
- Nieoznaczone cytaty z www.kosovo.com/erpkiminfo.html
1. ERP KiM Info-Service www.kosovo.com/erpkiminfo.html 4.11.2003
2. E.S. Herman i D. Peterson Kosovo One Year Later www.spiraldynamics.com/
512

Kristallnacht 2004

documents/hotspots/Kosovo/OneYearLater_ZNet.htm
3. R. Spencer The Vaticans New Realism about Islam 31.10.2003 www.
frontpagemag.com/Articles/Printable.asp?ID=10582
4. S. Terzi Kosovo, Serbian Issue and the Greater Albania Project Serbian
Academy of Sciences and Arts
5. Anti-Serb Violence in Kosovo Assailed Code: ZE04031906, 19.3.2004 www.
zenit.org/english/visualizza.phtml?sid=50939
6. Chart of Bosnian Terrorist Links Known to SFOR, NATO [w] Defense Foreign
Affairs Daily tom XXII nr 3 7.1.2004
7. Veernje Novosti 2.11.2003
8. Wywiad z dr Tanaskowiciem, ambasadorem Serbii-Czarnogry w Watykanie
[w] Jedinstwo 2.2.2004 www.kosovo.com/erpkiminfo.html 15.4.2004

513

Islam wojujcy na Bakanach

Dopki kto nie wytknie miertelnego charakteru amerykaskiej obecnoci w
Europie, a Europejczycy dostrzeg niebezpieczestwo groce im od islamizacji
Bakanw, dopty bdziemy obserwowa, jak islamizm zatruwa ten region
Pierre-Henri Bunel, byy ocer wywiadu Francji (3.2.2005)
Mahomet stoczy 78 bitew, a tylko jedna bya obronna. W przecigu stu lat
od jego mierci w 632 r. armie muzumaskie dotary do Indii na Wschodzie
i Hiszpanii na Zachodzie. Fundamentalny islam XX w. zaznaczy si walk
(dihadem) przeciw niewiernym, czyli wyznawcom innych religii i ateistom, jak
i zwalczaniem bezbonych muzumanw. Rewolucjonici, ktrzy obalili szacha
w 1979 r. i zamachowcy, ktrzy zabili prezydenta Egiptu Anwara Sadata dwa lata
pniej, jawnie wyznawali t doktryn, jak i Osama ibn Laden. Po 11 IX, kiedy
samoloty terroru uderzyy w symbole wolnego wiata w USA, prasa amerykaska
zacza ujawnia szczegy dihadu na Bakanach.
Przywdcy islamscy Bliskiego Wschodu od dawna uwaaj muzumanw
z Boni i Hercegowiny (BiH) za dojrzae narzdzie ekspansji wojowniczoci
islamskiej na Europ. Dihad istnieje. Wemy choby ataki: w 1992 r. na onierzy
USA w Jemenie, w Somalii w 1993 roku, seri we Francji, na WTC w 1993 roku,
w Egipcie w 1997 roku, na dwie ambasady USA w Afryce i na okrt USA Cole
w Adenie w 2000 r. Dodam dihad w Dagestanie i Czeczenii, zwany w Polsce
ruchem wyzwoleczym, bo jake by inaczej krytykowa Rosj? Nie zapomnijmy
o dihadzie w Wielkiej Syrii, (z ktrej odkrojono Izrael po II wojnie wiatowej),
Boni i Kosowie. Imamowie w meczetach (w Europie Zachodniej, wedug
wywiadu) deklarowali w ww. przypadkach dihad, a wydawnictwa islamskie
publikoway teksty fatw, podpisane przez muftych.
Przetumaczone na polski reprodukcje niektrych z fatw i inne dokumenty
o dihadzie s w ksice Rolanda Jacquarda pt. Osama bin Laden. Wystpuje
tam sowo dihad w znaczeniu walki zbrojnej, jeli nie terroryzmu, ozdobione
wizerunkami karabinw maszynowych. Dokument nr 12 stwierdza: aby przej
wadz, studia nie wystarcz [...] walka jest waniejsza od nauki [...] wzywa do
dihadu, jeli niewierni osiedl si na ziemi Islamu, lub jeli zaleci to imam [...]
jeli podczas zabijania niewiernych zabija si take ich kobiety i dzieci, to trudno.
Islamska mozaika
Oligarchia saudyjska obawia si ekstremizmu na swoich terenach i utraty
korony oraz dy do utrwalania wadzy nad wiatem muzumaskim. Dlatego
nansuj i popieraj wojownikw islamu spoza granic krlestwa. W 1989 r. ibn
Laden zaoy Al Kaid w Afganistanie, by zorganizowa ekstrem. Finansowany
m.in. przez CIA, sprowadzi z rmy ojca, Binladen Group, inynierw i sprzt
do budowy jaski i tuneli dla orodkw szkolenia, szpitali oraz magazynw
broni w rejonie Tora Bora przy granicy z Pakistanem. Po wycofaniu si
514

Islam wojujcy na Bakanach

Rosjan z Afganistanu w lutym 1989 r. oraz po upadku afgaskiego reimu

komunistycznego w 1990 r. i po wojnach midzy frakcjami wojownikw, w tym
take arabskich wojownikw (mudahedinw), w Afganistanie zapanoway
rzdy talibw, sponsorowane przez CIA i wywiad pakistaski ISI.
Osama ibn Laden zaoy w Arabii Saudyjskiej agencj pomocy dla
mudahedinw powracajcych z Afganistanu po dihadzie przeciw radzieckiemu
okupantowi. Chcia zmobilizowa ich w armii religijno-wojskowej, ale
krl saudyjski Faud by przeciwny. Kiedy Faud zaprosi 540 tys. wojsk
amerykaskich do kraju na wojn nad Zatok Persk, ibn Laden potpi rodzin
krlewsk i nawoywa autorytety religijne do wydania wyrokw mierci
(fatw) na amerykaskich niewiernych. W 1991 r. ibn Laden z grup weteranw
z Afganistanu agitowa w Sudanie do witej wojny z wrogami islamu. W 1992
r. wzi odpowiedzialno za atak na onierzy USA w Jemenie, potem za ataki
w Somalii w 1993 roku, ale nie za zamach na World Trade Centre w 1993 r.
Wspiera jednak organizacj dobroczynn, ktra snansowaa zamach.
Ascetyczno-kontemplacyjny taliban wywodzi si z Indii. Jest bliski lozoi
wahabitw. Doktryna wahabicka pochodzi natomiast z Arabii Saudyjskiej
XVIII wieku i gosi powrt do pierwotnej czystoci islamu, prostoty i surowoci
obyczajw. Za gwne rdo wiedzy religijnej uznaje Koran i opowieci
o czynach Mahometa. Nurt mylowy talibw (dos. uczniw) inspiruje Sunna,
wikszy odam islamu, wierny ortodoksyjnej tradycji opartej na sowach
i czynach Mahometa. Sunnici uznaj pierwszych czterech kalifw za prawowitych
nastpcw proroka. Odrzucaj mniejszy odam islamu, szyitw, ktrzy od 1500
r. nie uznaj pierwszych trzech kalifw i uwaaj zicia Mahometa, Alego, za
prawowitego nastpc proroka.
Szejkowie saudyjscy s wahabitami od czasu zawierania maestw w 1774 r.
z rodzin purytaskiego uczonego Muhammada ibn Abd Al Wahhaba. Wahabizm
to fanatyczna sekta sunnicka i pastwowa religia Saudyjczykw. Mimo e sami
siebie tak nie nazywaj, pozna ich mona po tym, e odrzucaj szyizm i suzm.
Podobnie jak talibowie, su d do zczenia si z bstwem poprzez ekstaz
i kontemplacj. Wahabici wzbraniaj szyitom i sum wstpu do miejsc witych
i obchodzenia urodzin Mahometa.
Z pomoc Brytyjczykw, a nastpnie Amerykanw, Saudyjczycy zajli
Mekk i Medyn, z atwoci zdobywajc wadz na Pwyspie Arabskim. Wadcy
wahabiccy narzucali redniowieczne zasady: publiczne kamienowanie niewiernych
on, odcinanie koczyn zodziejom, niszczenie ozdobnych meczetw i cmentarzy,
wzbranianie muzyki, odosobnienie kobiet i wypowiedzenie wojny niewiernym.
Talibowie s podobni. Znaleli dla siebie podatny grunt w Afganistanie. Ich
trzon wyksztaci si ze studentw, uczszczajcych do setek szk koranicznych
(medresa, madrasa) w Pakistanie, w wikszoci nansowanych przez
Saudyjczykw. Szerzeniu si talibanu z Indii, przez Pakistan, do Afganistanu
515

NATO na Bakanach

sprzyja rozkad spoeczestwa afgaskiego i kryzys ekonomiczny. W latach

1989-1991, tysice mudahedinw wstpio do medres po demobilizacji ruchu
oporu. W 2000 r. byo w Afganistanie ju 60 tys. talibw.
Saudyjczycy pacili za szkolenia terrorystw przeciw Amerykanom i ydom
(niewierni), a pozostaych muzumanw indoktrynowali przez wiatow sie
szk religijnych, meczetw i prasy. Wahabici talibanu w Afganistanie mieli
poparcie krlewskiej rodziny saudyjskiej i trzech najbogatszych rodzin w kraju:
ibn Ladenw, al-Ahmoudich i Mahfouzw. Khalid ibn Mahfouz jest szwagrem
Osamy ibn Ladena.
Wywcha nie tych
USA i NATO skrycie wspieray dihad przeciw Serbom. Wall Street Journal
(1.11.2001): Przez ostatnie 10 lat najwysi przywdcy Al Kaidy odwiedzali
Bakany, cznie z 3 wizytami Osamy ibn Ladena w latach 1994-1996. Ptora
roku wczeniej Serbowie ostrzegali, ale czytelnik zachodni dyskontowa to,
bo pochodzio od winnych zbrodni wojennych. Canberra Times (28.4.2000)
za jugosowiask agencj Tanjug: Islamski milioner z Arabii Saudyjskiej
Osama ibn Laden, poszukiwany za terroryzm przez USA, jest w Kosowie [...] po
utworzeniu grupy 500 wojownikw islamskich we wschodniej Albanii k. Korce
i Pogradec, w celu wykonywania dziaa terrorystycznych w Kosowie. Planuje
podobne dziaania w poudniowej czci Serbii w rejonie Preszewa, Medwedzi i
Bujanowaca przy granicy z Kosowem.
Potem islamski terror mia rozszerzy si na Macedoni, o czym zapewne
wiedziay suby bezpieczestwa nie tylko w Jugosawii. Grupy ibn Ladena
z Albanii dziaay w Kosowie od 1998 roku, a za ich zwalczanie siy Jugosawii
potpi Marek Edelman, rozpoznawca zbrodni przypominajcych hitlerowskie
ludobjstwo ydw. Mzg Edelmana, wyprany przez lata propagand
przeciw Serbom wykaza zdolno zdalnego wszenia zbrodni na Bakanach.
Niezawodny instynkt tego weterana getta warszawskiego podsun politykom
zachodnim frazes aktualnie potrzebny w ekspansji Zachodu na Bakanach:
Holokaust Albaczykw kosowskich.
Propaganda w stylu Edelmana okazaa si aosna po 11 IX, a potem w wietle
zwalczania terroryzmu palestyskiego przez Izrael. Serbowie nie amali praw
Albaczykw w Kosowie w sposb i na skal sugerowan przez propagand,
natomiast Serbowie i inne narodowoci ucierpiay z rk ekstremistw albaskomuzumaskich. Bomby NATO i kolaboracja si pokojowych KFOR z terrorystami
Wyzwoleczej Armii Kosowa (WAK), zabiy kilka tysicy ludnoci serbskiej
i nawet albaskiej. Terroryzm, za zwalczanie ktrego Serbw potpia spoeczno
midzynarodowa, nagle sta si uwiconym celem wojen USA i Izraela.
Zdecydowana wikszo muzumanw w Boni to prawowierni wyznawcy
Allacha, ktrym obce s idee wojujcego islamu jako radykalne i niezgodne
516

Islam wojujcy na Bakanach

z Koranem. Niektre rda zachodnie (dla propagandy lub z niewiedzy) nie

rozrniaj prawowiernych od ekstremistw, gmatwajc skomplikowany temat.
Przykadem s relacje prasowe o raporcie holenderskim nt. wojny w Boni
(patrz dalej: podrozdzia pt. Holenderskie dochodzenie), ktre uoglniy skrajn,
stosunkowo niewielk grup skupion wok prezydenta Izetbegowicia na
wszystkich muzumanw boniackich.
Osama wiecznie ywy
Stratfor, organizacja analiz wojskowych i strategicznych, o tajnym zebraniu
terrorystw islamskich w pilnowanej przez NATO Boni (16.10. 2002): Rosyjski i
jugosowiaski wywiad twierdzi, e ponad 150 radykalnych muzumanw z ponad
50 pastw odbyo tajny kongres w Trawniku w Boni 8.10.2002 r. Terroryci
mimo dzielcych ich rnic oznajmili dihad przeciw caej biaej rasie tzn.
Amerykanom i Europejczykom, bo stali si sprzyjajcymi niewolnikami ydw
i Izraela. Uwaana przez Zachd za sprzymierzeca Bonia mogaby sta si
midzynarodowym orodkiem koordynacji dihadu w Europie. Nacjonalici
muzumascy w Boni wygrali w tym czasie wybory, podczas gdy USA poluje na
terrorystw gdzie indziej. NATO poparo w Boni muzumaskich fundamentalistw,
a inne rzdy o podobnej orientacji pomagay boniackim towarzyszom.
O spotkaniu organizacyjnym terrorystw informowa Itar-Tass (11.10.2002).
Nie jest prawdopodobne, e wywiad zachodni nie wiedziaby o spotkaniu na terenie
protektoratu USA i NATO. Stratfor: Od 11 IX rzdy regionalne zlikwidoway kilka
komrek obcych wojownikw islamu, ale Bonia nie bya wrd tych, ktrym
udao si zneutralizowa te komrki. Nie udao si, czy raczej nie zamierzano?
USA przyzwala powstaniu w Boni orodka koordynacji islamskiego terroryzmu
na Europ. Fundamentalizm islamski jest ideologi totalitarn i ma wielu
zwolennikw. Wyrs ze sporym poparciem pastw islamskich, USA i Europy.
Obawy przed radykalnym islamem to nie propaganda za wojn z terroryzmem.
Przywdca Boni, Alija Izetbegowi, uwaany przez zachodni opini publiczn
za umiarkowanego: Wyczerpujca denicja Porzdku Islamskiego to jedno
religii i prawa, edukacji i siy, ideaw i zainteresowa, uduchowionego
spoeczestwa i pastwa, a wszystko to zgrane spontanicznoci i zobowizaniem
[...] muzumanin w ogle nie istnieje jako niezalena jednostka [...] musi stworzy
rodowisko, spoeczestwo i porzdek. Musi zmieni wiat albo zostanie oar
zmian. Historia nie zna ruchu islamskiego, ktry jednoczenie nie by polityczny,
bo islam jest religi i jednoczenie lozo, etyk, porzdkiem, stylem i
rodowiskiem totaln drog ycia.
Stratfor wnioskuje, e Zachd przegapi szczyt terrorystw w Boni, bo
pilnuje tam prawosawnych Serbw. Wrd Serbw nie ma terrorystw, a s wrd
Muzumanw boniackich. Stanowisko USA i NATO wobec terrorystw w Boni
i terrorystw albaskich w Kosowie jest podobne. Pod koniec padziernika 2002
517

NATO na Bakanach

r. byy czeski minister spraw zagranicznych, Jiri Dienstbier (byy przedstawiciel

ONZ praw czowieka w Boni) owiadczy w praskiej gazecie Pravo: terroryzm
cznie z najnowszym atakiem w Moskwie, nie wybuch poprzedniego wrzenia w
atakach na USA. Zacz si o wiele wczeniej w Boni, Albanii i Kosowie [] nie
tylko prasa, ale i politycy, ktrzy podzielili terrorystw na dobrych i zych, zrobili
przysug terrorystom. To si tyczy Czeczecw i Wyzwoleczej Armii Kosowa, ktra
podczas nalotw na Jugosawi posuya za wojska ldowe [] rzdzi Kosowem
oraz planuje i wykonuje ataki na Macedoni, poudniow Serbi i Czarnogr.
Miesic przed spotkaniem w Boni, grupy separatystw z Uzbekistanu,
Kirgistanu, Tadykistanu, Czeczenii i Chin spotkay si w Afganistanie,
pilnowanym przez USA i NATO. Szef bezpieczestwa narodowego Kirgistanu
poinformowa, e grupy powziy wany krok na drodze zjednoczenia wysikw
w walce o ustanowienie w Dolinie Fergana pastwa opartego na szariacie (kodeks
ustalonego formalnie witego prawa w islamie). Separatyci utworzyli Ruch
Islamski Azji rodkowej z siedzib w grskim rejonie Badahszan w Afganistanie.
Czy Osama ibn Laden macza w tym palce? Za fars amerykaskiego zwalczania
terroryzmu kryje si fakt, e USA wykorzystuje faszystowskie i terrorystyczne
grupy do przeredagowania mapy wiata.
Z Albanii
Pod koniec 1998 r. prasa zachodnia zacytowaa Fatosa Kloziego, szefa
wywiadu albaskiego. Wedug niego, ibn Laden zaoy sie terrorystw w Albanii
w 1994 r. pod pozorem pomocy humanitarnej Albaczykom, a w 1998 r. posa
wojownikw do Kosowa i inltrowa take inne czci Europy. Oskarony
o morderstwo w Albanii Francuz, Claude (Abdel) Kader, przyzna w listopadzie
1998 roku, e by czonkiem siatki ibn Ladena. W Albanii rekrutowa i zbroi
wojownikw do akcji w Kosowie.
W czasie kampanii kosowskiej prasa amerykaska ostrzegaa, e gdyby
wojska USA weszy do Kosowa, bd walczy razem z terrorystyczn
organizacj utrzymywan z handlu narkotykami. Daily Oklahoman (28.5.1999 za
Washington Times): Podajc rk WAK, ktry wedug wywiadu jest nansowany
ze sprzeday heroiny i kokainy, USA staoby si partnerem Osamy ibn Ladena []
W 1998 r. departament stanu umieci na licie midzynarodowych organizacji
terrorystycznych WAK, ktry utrzymuje si dziki handlowi narkotykami i z
poyczek od znanych terrorystw jak ibn Laden. Wysoki urzdnik ds. narkotykw
powiedzia Washington Times: Taki sojusznik wynika z tego, e Bill Clinton nie
by bezstronny w odwiecznej wojnie domowej. Byli terrorystami w 1998 roku,
a teraz z powodu polityki s bojownikami o wolno. W wojnie Billa Clintona,
w ktrej naloty stay si akcj humanitarn, ten paradoks pasuje jak ula.
Amerykaski magazyn wojskowy Stars and Stripes (16.4.2000): Niektrzy
mudahedini pozostajcy na Bakanach po wojnie s zagroeniem dla bakaskich
518

Islam wojujcy na Bakanach

si pokojowych NATO. Kongresman Duke Cunningham przypomnia niedugo

po 11 IX, e wymieniona w Defense & Foreign Affairs z lutego 1996 r. liczba
20 tys. mudahedinw w Boni (wbrew postanowieniom traktatu pokojowego
w Dayton) nie ulega zmianie. Ju 3.12.1995 r. Sunday Telegraph denerwowa
si: Pentagon obawia si islamskich bojwkarzy.
Pentagon wykorzysta dihad dla wasnych celw na Bakanach ju
wczeniej. Uwaajc polityk USA na Bakanach za pomyk gorsz od zbrodni,
Harry Summers junior oceni w Washington Times (26.1.1999) dziaalno USA
na terenie byej Jugosawii na przeomie lat 1998-1999: Ameryka dziaa przeciw
swym najlepszym interesom podsycajc baz terroryzmu muzumaskiego w
Europie, ale rwnie podcina cel swojej interwencji bakaskiej. Pozornie
zaplanowana na wsparcie stabilnoci w regionie, amerykaska polityka
zagraniczna robi dokadnie co odwrotnego popierajc rewolucj muzumask.
Stella Jatras, ona byego pilota, George Jatrasa, ktry m.in. wykona 230
lotw bojowych z Da Nang, a pod koniec 30-letniej suby w lotnictwie USA
zosta attache wojskowym w Moskwie w latach 1979-1981, wysaa w kwietniu
2002 r. list otwarty do byego kongresmana republikaskiego Roberta Dormana.
Dorman by za zniesieniem embargo na bro dla muzumaskiego rzdu w Boni,
a po kadencji w Kongresie zaoy wasny program w radio. Co zyskalimy
interwencj na Bakanach? zapytaa Jatras w licie do Domana, wyliczajc
osignicia: Bonia jest obecnie korytarzem islamu do Europy. Ponad 80%
narkotykw przeznaczonych dla Europy pochodzi z Kosowa za porednictwem
WAK, marksistowsko-terrorystycznej organizacji majnej, ktr chroni
nasze dzieci wasnym yciem na subie w Kosowie! Niewolnictwo seksualne,
prostytucja, porwania, morderstwa i narkotyki, zupenie nieznane do czasu
naszego wmieszania si, szerz si dziki WAK [...] lep polityk na Bakanach
wykaczamy zadanie, ktre postawi sobie Hitler. Zniszczylimy chrzecijaski
nard posugujc si kamstwami, w wyniku ktrych wymazano serbsk kultur,
spoeczno, jzyk i religi w Kosowie ich Jerozolimie, ktr wrczylimy
gangsterom Osamy ibn Ladena w WAK.
Holenderskie dochodzenie
Ocjalne holenderskie dochodzenie nt. masakry w Srebrenicy w 1995 r.
opublikowane w ub. tygodniu zawiera jeden z najbardziej sensacyjnych raportw
wywiadu zachodniego pisa Guardian (22.4.2002). To 5-letnie, wielotomowe
dzieo profesora Ceesa Wiebesa z Uniwersytetu w Amsterdamie opisuje tajne
dziaania podczas wojny w Boni na pocztku lat 1990tych. Teraz mamy peny
obraz tajnego zwizku midzy Pentagonem a radykalnymi grupami islamskimi z
Bliskiego Wschodu celem pomocy muzumanom boniackim. Pentagon obecnie
zwalcza niektre z tych grup w wojnie z terroryzmem.
Guardian napisa muzumanie boniaccy, jakby chodzio o jednolit grup.
USA pomagao radykalnemu odamowi pod przywdztwem Aliji Izetbegowicia,
519

NATO na Bakanach

fundamentalisty muzumaskiego, ktry rozpoczyna karier polityczn

z faszystami chorwackimi podczas II wojny wiatowej (patrz dalej: podrozdzia
pt. Alija Izetbegowi). Podczas wojny domowej w Boni, wikszo muzumanw
bya przeciw Izetbegowiciowi, a wielu z nich stano po stronie Serbw
boniackich. Zachodnie media nazway ich buntownikami muzumaskimi, a reim
Izetbegowicia rzdem w Sarajewie popieranym przez muzumanw. W wyborach
w 1990 r. przedstawiciel buntownikw Fikret Abdi uzyska wikszo gosw.
Dostarczajc potajemnie bro muzumanom Izetbegowicia, Pentagon zama
embargo ONZ. Wedug Wiebesa, tajne agencje USA, Turcji i Iranu wsplnie
z radykalnymi grupami islamskimi (np. afgascy mudahedini i popierajcy
Iran hezbollahowie) zorganizoway przemyt broni przez Chorwacj. Wywiad
brytyjski zdoby na pocztku wojny w Boni dokumenty wiadczce o tym,
e Iran prowadzi bezporednie dostawy. Bro zakupion przez Iran i Turcj
z pomoc nansow Arabii Saudyjskiej przewoono noc z Bliskiego Wschodu.
Z pocztku uyto samoloty Iran Air, potem zatrudniono tajemnicz eskadr
czarnych Herkulesw C-130. Przywieziono rwnie mudahedinw, ale
zostawiono ich do niebezpiecznych zada.
USA byo bardzo blisko powizane z transportami. Zamiast CIA, tajne suby
Pentagonu byy ukrytym motorem przemytu. Starszy rang ocer CIA zezna
poufnie przed Kongresem USA, e Iran przekupi Izetbegowicia dajc mu p
miliona USD: Nie ma wtpliwoci, e polityka uzbrajania Boni bardzo pomoga
Iraczykom zakorzeni si tam i stworzy dobre stosunki z rzdem boniackim.
Kiedy poaujemy tego, poniewa po tym, jak wysadz w powietrze Amerykanw
[] bdzie za pno, bo Iraczycy mieli czas zadomowi si w Boni (Los Angeles
Times 31.12.1996).
Ilo wwiezionej broni bya ogromna. Na podatku tranzytowym Chorwacja
zarobia 20 do 50% cznej wartoci przewozu broni dla Boni. Oprcz tego przez
Chorwacj przeszy ogromne iloci broni z Niemiec, Belgii i Argentyny take
wbrew embargo ONZ. Niemiecki wywiad wiedzia o tym.
Siy ONZ niosce pokj, UNPROFOR, byy uzalenione w nadzorze
embarga od sub wywiadowczych pastw czonkowskich, a przede wszystkim
od zaawansowanych zdolnoci monitowania przez USA. Dziki temu Pentagon
mg manipulowa embargiem. Amerykaskie samoloty nadzoru powietrznego
AWACS latay nad krytycznymi terenami i nie reagoway na czste loty nocne do
i z Tuzli. Bro przywieziona wiosn 1995 r. traa zaledwie 2 tygodnie pniej do
zdemilitaryzowanej enklawy w okolicach Srebrenicy. Kiedy UNPROFOR zauway
przesyki, Amerykanie wywarli presj, by zmieniono raporty. Kiedy Norwegowie
zaprotestowali odnonie transportw do Tuzli, zostali zmuszeni do milczenia.
CIA i wywiad brytyjski SIS rozumiay konikt lepiej ni Pentagon, wic
nalegay na ostrono, bo adna ze stron nie miaa czystych rk. James Woolsey,
520

Islam wojujcy na Bakanach

dyrektor CIA do maja 1995 r. coraz bardziej nie zgadza si z Biaym

Domem Clintona, ktry nalega na wyrobienie bliszych stosunkw z grupami
islamskimi. Kiedy CIA posao wiosn 1995 r. pierwszego przedstawiciela do
Sarajewa na rozmowy ze subami bezpieczestwa Boni-Hercegowiny, Boniacy
zawiadomili wywiad iraski. CIA dowiedziao si, e Iraczycy planowali zamach
na niego i szybko go wycofali.
W Boni stwierdzono obozy szkoleniowe prowadzone przez Iraczykw
i Afgaczykw. Potem zapis w traktacie w Dayton w listopadzie 1995 r. wymaga
wycofania obcych si z Boni, co zdaniem Wiebesa byo prb wyczyszczenia
iraskich obozw. Gwnym przeciwnikiem CIA w Boni zostali teraz
mudahedini i ich irascy instruktorzy, ktrym przedtem Pentagon dostarcza
bro. W midzyczasie tajne suby Ukrainy, Grecji i Izraela zbroiy boniackich
Serbw. Mossad by szczeglnie aktywny i zawar umow z Serbami boniackimi
w Pale na znaczne dostawy amunicji artyleryjskiej i bomb modzierzowych. W zamian
zapewniono bezpieczny przejazd ludnoci ydowskiej z oblonego Sarajewa.
Komitet senacki republikanw USA (16.1.1997): Gafa administracji Clintona
w postaci zielonego wiata dla iraskiego przesyu broni polega, obok innych
bdw, na racym niezrozumieniu prawdziwych celw reimu Izetbegowicia [...]
Naley dokadnie zbada polityk i cele USA w regionie, szczeglnie w odniesieniu
do bezporedniego zagroenia dla wojsk USA w Boni, powikszonego rozszerzeniem
misji IFOR i SFOR. To powinien by gwny priorytet dla 105 Kongresu USA.
Gosy niepokoju
Od pocztku lat 1990tych ukazyway si w amerykaskich rodkach
przekazu nazwy Bonia-Hercegowina, Tuzla, Gorade, Brczko rwnie obce jak
Wietnam, Da Nang, Saigon i Hanoi dla przecitnego Amerykanina lat 1960tych.
Nie majc rzekomo interesu na Bakanach, USA przedstawiao swoj obecno
jako wstawiennictwo za prawami skrzywdzonych w dalekim zaktku Europy.
Co wiatlejsi Amerykanie niepokoili si racymi znieksztaceniami faktw
w wypowiedziach politykw, w prasie i w telewizji oraz dugotrwa interwencj
w regionie niby obojtnym USA. W trosce o dalsze losy interwencji i o ycie
amerykaskich onierzy w moliwej inwazji ldowej, George Jatras przytoczy
stwierdzenie Bismarcka dla Bakanw: nie byy warte koci ani jednego
pomorskiego grenadiera.
W 1993 r. Jatras wystpi w prestiowym programie telewizyjnym Larry
King Show, ogldanym co dzie przez Ameryk. Jak wikszo ludzi, Jatrasowie
byli wstrznici doniesieniami o serbskich zbrodniach na pocztku koniktu
w Boni. I cho do dzi oboje podkrelaj, e nie wybielaj przestpstw Serbw
popenionych w wojnie domowej, zdecydowanie nie zgadzaj si z powanymi
i rozmylnymi znieksztaceniami rzeczywistoci w amerykaskich rodkach
przekazu w imi urabiania opinii publicznej przeciw Serbom i zdobywania
poparcia dla interwencji USA na Bakanach.
521

NATO na Bakanach

Yohanan Ramati, dyrektor Jerozolimskiego Instytutu dla Obrony Zachodniej

(Jerusalem Institute for Western Defence) o propagandzie w konikcie
serbsko-muzumaskim: Ta zorganizowana propaganda przeciw Serbom a
za muzumanami powinna wywoa powany niepokj u kadego, kto wierzy
w demokracj i wolno sowa. John Ranz, przewodniczcy amerykaskiego
zwizku byych winiw obozu koncentracyjnego w Buchenwald: Ogromna
kampania prania mzgw Ameryki przez nasze rodki przekazu przeciw narodowi
serbskiemu jest wprost nie do wiary ze swoj dzienn dawk jednostronnych
informacji i zwykych kamstw [] Jaka jest dzisiejsza rzeczywisto? Mordercy
ydw, Serbw i Cyganw powrcili [do Chorwacji] z USA, Kanady i Argentyny,
dokd umknli po II wojnie wiatowej. Serbowie walczyli z nazistami, zapacili
okropn cen za stanicie po stronie aliantw przeciw Hitlerowi. Ludzko winna
jest im dug wdzicznoci.
W grudniu 1992 r. redaktor naczelny wydawanego w Londynie Defence &
Foreign Affairs Strategic Policy: Obrazy zabitych, rannych albo zgwaconych
osb serbskich czsto wypeniaj ekrany telewizyjne i szpalty gazet na caym
wiecie, ale z podpisem, e s to martwe, ranne albo zgwacone osoby chorwackie
i muzumaskie. Wiele oar serbskich bo wbrew popularnym doniesieniom
wikszo oar w konikcie stanowi Serbowie z Boni-Hercegowiny albo z
Chorwacji nie tylko cierpi ponienie pokonania przez mier, lecz s take
przedstawiane przez manipulacyjne informacje Chorwatw i muzumanw w
Boni jako przykady makabry. Jeli USA przegrao wojn w Wietnamie z powodu
negatywnych sprawozda amerykaskich reporterw telewizji, to wojn bakask
przeciw Serbom wygrywaj chorwaccy ustaszowcy i muzumascy Boniacy za
pomoc rozmylnej, planowej manipulacji telewizji midzynarodowej.
Gen. Charles Boyd, byy zastpca gwnodowodzcego Lotnictwa USA
w Europie (Foreign Policy jesie 1995): Serbowie nie walcz o uzyskanie nowego
terytorium, tylko broni tego, co naley do nich. Autor ksiki The Captive Press
(Zniewolona Prasa) Ted Galen Carpenter: Tu jasno wida przypadek napdzania
polityki rzdu przez pras i jej opisy. Byo to ewidentne w Boni. Teraz znw widzimy
to w Kosowie, skd tak wiele reportay nawet nie usiuje udawa obiektywizmu.
A na Ksiyc
Osam ibn Ladena pozbawiono obywatelstwa Arabii Saudyjskiej w 1994
roku, ale podobno mia paszport Boni-Hercegowiny wydany w Wiedniu w 1993 r.
Po raz pierwszy pisano o nadaniu ibn Ladenowi ocjalnych dokumentw podry
w boniackim tygodniku muzumaskim Dani, o czym doniosa AFP (24.9.1999).
Nadanie obywatelstwa poszukiwanemu terrorycie uzasadniono wdzicznoci
prezydenta Boni-Hercegowiny, Izetbegowicia, za wkad mudahedinw do
utworzenia na Bakanach Republiki Islamskiej fundamentalistw. Dani rwnie
donis, e w Stambule aresztowano terroryst Al Kaidy z paszportem Boni, Mahreza
522

Islam wojujcy na Bakanach

Amduniego, znanego w Sarajewie jako Mehrez Amdouni (patrz dalej: podrozdzia

pt. Mudahedini). Amdouni dosta obywatelstwo, bo by czonkiem armii BiH.
Wydanie azjatyckie Wall Street Journal donioso w 1993 roku, e do
kierowania wszystkimi dziaaniami na Bakanach ibn Laden nominowa Al
Zawahiriego, zastpc gwnodowodzcego Al Kaidy. Szacuje si, e w wojnie
domowej w Boni wzio udzia 1,5 tys. do 3,5 tys. arabskich ochotnikw. Skupiali
si w rejonie Zenicy, a wikszo suya w sidmej brygadzie trzeciego korpusu,
ktrym dowodzi gen. Sakib Mahmuljin. Brygada nosia czarno-czerwone kolory
Wielkiej Albanii z napisem Nasza droga do Dihadu i odznaczya si szczegln
brutalnoci i okruciestwem. Cytat z New York Times, przedrukowany w Sunday
Telegraph (10.12.1995) o motywacji wojownikw: Przybylimy tu, by zgin
w subie islamowi. To nasz obowizek. adna sia niewierna nie bdzie nam
mwi, jak y, czy co mamy robi. Tu [Bonia] jest pastwo muzumaskie,
ktrego trzeba broni.
Nastpnego dnia Times of London pokaza zdjcie sidmej brygady w marszu
przez Zenic. Wojownicy gotowi byli wciela sowa Ajatollaha Khomejniego
z 1930 roku: wita wojna znaczy podbj wszystkich nie-muzumaskich
terytoriw. Obowizkiem kadego dorosego mczyzny bdzie pj na ochotnika
na t wojn podboju, ktrego ostatecznym celem jest zaprowadzi prawo Koranu
od jednego kraca Ziemi po drugi. Kady mczyzna czy kobieta, ktrzy neguj
istnienie Boga, albo wierz w Jego partnerw (wita Trjca), czy nie uznaj
Proroka Mahometa, s nieczyci.
Ju w 1993 r. ocerowie muzumascy z Boni mieli zastrzeenia, co do
mudahediskich ochotnikw. Sunday Times (27.6.1993) pisa, e zdaniem zastpcy
dowdcy armii Boni-Hercegowiny pk. Stjepana Sibera: Byo pomyk wpuci
tutaj mudahedinw [...] Popeniaj wikszo okruciestw i dziaaj przeciw
interesom boniackich muzumanw. Zabijaj, rabuj, podpalaj. W enklawie
muzumanw w Boni wok Srebrenicy dziaay jednostki mudahedinw gen.
Nasira Oricia, winne najbardziej barbarzyskich czynw podczas wojny w Boni:
odcinania gw i wysadzania dynamitem domw z ludmi wewntrz (rozdzia
pt. Legenda o Srebrenicy). Nawet nie prbowali ukrywa swych zbrodni. Gen.
Ori udziela wywiadw prasowych na miejscu masakry. W jednym z nich,
stojc przed mudahedinem wymachujcym obcitymi gowami, Ori wskaza
w kierunku poncego domu: Wykopalimy tych Serbw a na Ksiyc.
Alija Izetbegowi by dumny ze swych mudahedinw. Po zwyciskim
ataku na pozycje serbskie (10.9.1995) prezydent Boni zorganizowa delad
z nadaniem medali. Mudahediska awangarda szturmowa dostaa 11 medali za
mstwo, wcznie ze Zotym Pksiycem, najwyszym odznaczeniem w Boni.
Wywiad Jugosawii oszacowa, e po zawarciu ukadu w Dayton w 1995 r. nadano
ponad 1,5 tys. obywatelstw Boni-Hercegowiny wojownikom El Mudahidu i Al
Kaidy, a wikszo z nich osiedlia si w rejonie Zenicy.
523

NATO na Bakanach

Ekstremizm islamski kultywuje teraz w Boni antyserbska dyktatura

Paddy Ashdowna. W Sarajewie przed meczetem Begowa Damija: Kiedy
podrzynasz komu gardo, przecinasz noem gwne naczynia krwionone i mier
przychodzi niemal natychmiast. Podrzynanie jest wic najbardziej humanitarnym
sposobem jaki mamy - sprzedawca zachwala swj towar, patrzc pusto przed
siebie. Na prowizorycznym stoisku mia ksiki, broszury, pyty kompaktowe
z Koranem i wideo z pogrzebu Izetbegowicia. Obok nich le opracowania
okropnoci w Afganistanie, Palestynie i Rze Dzieci w Czeczenii. Zostay tylko
czci 5 i 6, reszt dawno rozkupili. Sprzedawca poleca cz 6: Pokazuje wszystko.
Nie ogldaem wszystkiego z braku czasu, ale zapewniam, e to jest wietne.
Szczeglnie zabicie schwytanego onierza rosyjskiego (Dani 14.1.2005).
Czeczescy wojownicy nakrcaj podobne wideo dla swoich sponsorw, by
pokaza, jak si wywizuj z zobowiza. Dani: take dla podobnych sobie, aby
dooyli si do walki z niewiernymi. Kto chce, moe oglda umundurowanych
brodatych w obozowych modlitwach przed wyruszeniem do akcji, traony
pociskiem samochd wylatujcy w powietrze i oczywicie obcinanie gowy
rosyjskiemu onierzowi przy dwiku islamskiej modlitwy oprawcw.
Nikt w gwnej kwaterze Spoecznoci Islamskiej Boni-Hercegowiny nie
chcia wypowiedzie si nt. rozprowadzania tego rodzaju propagandy. Dani
dowiedzia si, e jedynie Reis-ul-Ulema Mustafa Ceri i jego zastpca mog si
wypowiada dla prasy, a s niedostpni.
Al Kaida
Wedug Miroslava Lazanskiego, autora ksiki pt. Osama bin Laden Against
America (Osama ibn Laden Przeciw Ameryce), Al Kaida prowadzia dwie bazy
w Boni. Jedna z nich skupiaa najlepszych wojownikw pod dowdztwem
Algierczyka Abu Al Mali. FBI i CIA: dwch samobjczych terrorystw
w samolotach 11 IX byo z tego wanie obozu. Abu Al Mali nastpnie
aresztowano, gdy jecha do Stanbuu na boniackim paszporcie.
W lutym 1998 r. departament stanu USA usun WAK ze swej listy organizacji
terrorystycznych, bo staa si sprzymierzecem przeciw Miloszewiciowi.
W tym samym jednak roku CIA i jej albaski odpowiednik SHIK odkryy
i unieszkodliwiy komrk mudahedisk wsppracujc z albaskimi
ekstremistami w Kosowie. W sierpniu 1998 r. Washington Post poda, e CIA
wie o albaskim powizaniu ibn Ladena, a amerykaskie suby bezpieczestwa
odegray gwn rol w aresztowaniu czterech agentw Al Kaidy w Tiranie.
Agenci chowali si pod szyldem islamskiej organizacji charytatywnej, ktra bya
przykrywk dziaalnoci na rzecz Osamy ibn Ladena. Przedstawiciele departamentu
stanu USA spekulowali potem, e zamachy bombowe na ambasady USA w Kenii
i Tanzanii mogy by odwetem ibn Ladena za aresztowanie w Tiranie.
Jednak najwiksz rewelacj 1998 r. byo aresztowanie w grudniu szejka
Abdel-Kadera w Tiranie za zabjstwo obywatela Albanii. Podczas rozprawy
524

Islam wojujcy na Bakanach

Abdel-Kader przyzna si, e by starszym rang dowdc w siatce ibn Ladena

i zwerbowa ok. 300 mudahedinw do walk w Kosowie. Zdaniem europejskiej
prasy cytujcej zeznania Abdel-Kadera, ibn Laden przyjecha do Tirany na
spotkania z wysokimi osobistociami w rzdzie w 1994 r. i ponownie w 1998 roku,
mimo e w obu przypadkach by terroryst poszukiwanym przez midzynarodowe
suby. Abdel-Kader zezna te, e po upadku reimu Salih Beriszy w 1997 r.
spldrowano pastwowe arsenay i biura. Wiele ze zrabowanych 10 tys. sztuk
cikiej broni i 100 tys. paszportw wpado w rce Al Kaidy.
17.1.1999 r. prasa wrzaa od doniesie o serbskiej masakrze na Albaczykach
kosowskich w Raczaku. Incydent posuy prezydentowi Clintonowi i sojusznikom
w NATO za przysowiow szal, przewaajc na korzy nalotw na Jugosawi.
Niektre ciaa wieniakw zabitych przez WAK i wasnych onierzy polegych
w walkach, miay typowe lady okruciestwa mudahedinw w WAK (rozdzia
pt. Szwindel w Raczaku). W tym samym dniu usza uwadze wzmianka w greckich
rodkach przekazu o obecnoci talibw w Albanii na zaproszenie byych osobistoci:
prezydenta Beriszy i szefa wywiadu Baszkima Gazidede. Wedug ateskiej
gazety anglojzycznej The Tribune, Fatos Klozi ze sub bezpieczestwa Albanii
potwierdzi, e ibn Laden by jednym z tych, ktrzy organizowali i wysyali grupy
wojownikw do Kosowa. Wrd najemnikw byli Egipcjanie, Arabowie Saudyjscy,
Algierczycy, Tunezyjczycy, Sudaczycy i Kuwejtczycy z rozmaitych organizacji.
10 dni potem, serwis arabski Al Hayat (27.1.1999) poda, e dowdca albaski
w Kosowie o pseudonimie Monia by bezporednio zwizany z Osam ibn
Ladenem. Al Hayat poda z dum, e co najmniej stu mudahedinw suyo
w siach Moni w Kosowie.
Alija Izetbegowi
W lutym 1943 r. powstaa w Chorwacji specjalna dywizja SS Handar,
zoona z muzumanw, celem zwalczania partyzantki Tity-komunisty. Handar
to zakrzywiona szabla turecka. onierze i dowdcy dywizji nosili tureckie
nakrycie gowy, fez symbol fanatyzmu religijnego i siy cesarstwa osmaskiego.
Dla prawosawnych Serbw i ydw w Boni podczas II wojny wiatowej, fezy
handarowcw byy symbolem terroru. Obie grupy etniczne uwaano wtedy
zgodnie z prawem muzumaskim za dhimmi, czyli ludzi bez praw. Zakadajc
dywizj w fezach, Himmler i Hitler oddziaywali na fanatyzm muzumanw
i zapowiadali powrt do osmaskiej chway.
BiH wchodzia wtedy w skad Niezawisego Pastwa Chorwatw (Nezavisna
Drava Hrvatska) pod panowaniem Poglavnika (odpowiednik Fhrera
u Niemcw i Duce u Wochw). Allan Ryan junior pisze w ksice pt. Quiet
Neighbours: Prosecuting Nazi war criminals in America (Spokojni Ssiedzi
ciganie Hitlerowskich Przestpcw Wojennych w Ameryce): Pod patronatem
Adolfa Hitlera i jego wsppracownika, mufty w Jerozolimie, Poglavnikiem by
525

NATO na Bakanach

brutalny i bezlitosny Ante Paweli, ktry przez 4 lata kierowa rzezi setek tysicy
Serbw, ydw i Romw w niewyobraalnie okrutny sposb. Reim marionetkowy
Pawelicia, zaoyciela ustaszw w 1929 roku, wada wikszoci dzisiejszej
Chorwacji bez Pwyspu Istria i Dalmacji, ale wcznie z BiH.
Dywizja SS Handar skadaa si z 20 tys. onierzy, w wikszoci
muzumanw, a jej zadaniem byo wytpienie Serbw. Paweli mwi: Dobry
ustasz to ten, ktry potra uy swj n do wycicia podu z ona matki. Wedug
opracowania Florentina Manuela z 1983 roku, technika terroru przypominaa
tureck z czasw osmaskich i bya zdumiewajco okrutna: gwaty kobiet,
wydubywanie oczu i odcinanie jder ywcem. SS Handar bardziej przypomina
uzbrojon band ni jednostk wojskow, a niemieccy ocerowie SS byli
zdegustowani okruciestwem ustaszowskich kolegw.
Alija Izetbegowi wstpi do organizacji modziey muzumaskiej
w Sarajewie 5.3.1943 r. i w kooperacji z niemieck Abwehr i Gestapo rekrutowa
modych do SS Handar. Zdaniem Izwiestii (17.11.1992), w 1946 r. najwyszy sd
wojskowy Jugosawii skaza go za dziaalno ustaszowsk na 3 lata wizienia i 2
lata pozbawienia praw obywatelskich. Potem Izetbegowi kontynuowa dziaalno
kryminaln. Po ujawnieniu fundamentalizmu i nietolerancji religijnej, sd najwyszy
Republiki Boni skaza go (14.3.1983) na 12 lat wizienia. Mimo to i mimo zakazu
publikacji, jego Deklaracja Islamska ukazaa si w 1990 roku, a dwa lata pniej
podj on tradycje SS Handar tkwice w islamskim fundamentalizmie.
Yossef Bodansky w ksice pt. Offensive in the Balkans (Ofensywa
na Bakanach): Ju w 1992 r. Alija Izetbegowi poda bardzo precyzyjny i
bezkompromisowy strategiczny cel polityczny reimu w Sarajewie: skoni
Zachd do pokonania Serbw i zaoy pastwo z wikszoci muzumask
pod przywdztwem Izetbegowicia. New York Times (2.9.1996) zacytowa
nt. Izetbegowicia dyplomat z dugoletnim dowiadczeniem bakaskim:
bez wtpienia jest on islamskim fundamentalist, bardzo miym, ale jednak
fundamentalist. To nie zmienio si. Jego celem jest zaoy pastwo muzumaskie
w Boni i Serbowie z Chorwatami rozumiej to lepiej od nas.
Bodansky cytuje Izetbegowicia, prezydenta Boni, z jego Deklaracji
Islamskiej: Nie moe by pokoju ani koegzystencji midzy politycznymi instytucjami
wyznania islamskiego i nie-islamskiego [] Ruch islamski musi i jest w stanie
dziaa, jak tylko stanie si wystarczajco silny moralnie i liczebnie nie tylko,
aby zniszczy ruch nie-islamski, ale take by zbudowa nowy ruch islamski.
Muzumanie boniaccy, Chorwaci i Serbowie zgodzili si w 1992 r. w Lizbonie
na zjednoczenie, by zapobiec wojnie domowej i uchodctwu, ale podwayo
je USA. Waszyngton obieca skrajnie prawicowemu reimowi Izetbegowicia
poparcie w rozszerzeniu terytorium, nie wykluczajc dominacji na Bakanach.
Wszystkie trzy strony bakaskie potwierdziy storpedowanie ugody przez USA.
526

Islam wojujcy na Bakanach

New York Times (17.6.1993): rzd USA ocjalnie zachci Izetbegowicia, aby
ogosi niezalene pastwo w Boni pod swoj prezydentur.
Dobry Serb ywy i posuszny
Boniacki muzumaski magazyn Vox opublikowa w padzierniku 1991
r. Deklaracj Niepodlegej Republiki Boni-Hercegowiny (peny tekst na kocu
rozdziau). Deklaracja zostaa przygotowana na wypadek sygnau rozpadu
federalnej Jugosawii: Republika Boni-Hercegowiny bezzwocznie oznajmi
si niepodlegym pastwem z chwil odczenia si Republiki Sowenii. Miao
to by pastwo muzumanw oraz wszystkich wyksztaconych i rozsdnych
ludzi w Boni-Hercegowinie, ktr deklaracja uwaa za miejsce pochodzenia
muzumanw na Pwyspie Bakaskim. Nard muzumaski miaby zachowa
kulturaln autonomi w stosunku do Chorwatw, Serbw i innych narodowoci
w nowym pastwie.
Opublikowana z deklaracj platforma polityczna dla pierwszego bakaskiego
pastwa muzumaskiego, ze stolic w Bratunacu, centrum geogracznym
muzumanw w Jugosawii, zapowiadaa wyniesienie statusu obywateli drugiej
klasy na pierwszorzdnych: Nadszed czas na homogenizacj muzumanw, na
wzr innych narodw. Co osignito po wyborach? Pracownicy w dalszym cigu
s zwalniani, ludzie nie otrzymuj emerytur, s ubodzy, a nie ma widokw na
przyszo. W tym celu ulegnie rozwizaniu Suba Ochrony Pastwa, w ktrej
ponad 90% to Serbowie, wprowadzi si prawo ws. wynarodowienia i przywrci
skonskowan wasno prywatn.
Deklaracja przewidywaa, e nowe pastwo rozwie narodow kwesti
Chorwatw, Serbw i innych na podstawie poszanowania czowieka i wolnoci
jednostki. Deklaracja zapowiadaa referendum na 31.12.1991 r. na zasadzie
wikszoci gosw. Inicjatorzy Republiki Boni-Hercegowiny byli pewni
referendum, mimo e muzumanie boniaccy nie stanowili wikszoci, a w
dodatku niektrzy z nich nie popierali secesji.
Zarzd inicjujcy Muzumaskiej Rady Narodowej sprecyzowa, co stanie si
z Serbami w islamskiej Republice: powzito pewne rodki, jeli serbska ludno
Boni-Hercegowiny nie zgadza si [na referendum] za jeden zdemolowany
dom muzumanina bdzie zdemolowanych 10 domw, za jednego zabitego bdzie
zlikwidowanych 100 Serbw, za jednego ranionego (zalenie od dotkliwoci)
10-15 Serbw. Serbw czekao nieatwe ycie w nowym pastwie: Wszyscy
Serbowie bd mieli 12-godzinny dzie pracy, a pace bd proporcjonalne do
lojalnoci wszystkich [serbskich] pracownikw i z reguy bd 30% mniejsze ni
pace muzumanw na tych samych stanowiskach. Serbowie byliby zwalniani
z pracy w pierwszej kolejnoci, a na teren instytucji mogliby wchodzi tylko za
przepustk. Boniacki apartheid objby kartki na ywno i zakupy w specjalnych
sklepach dla Serbw. Serbowie nie mogliby mie partii narodowociowych, a w
527

NATO na Bakanach

razie nieposuszestwa straciliby prawa zrzeszania si i gosowania. Nie odebrano

im prawa do produkcji alkoholu, ale musieliby paci szariat.
Inicjatorzy pastwa muzumanw w Boni-Hercegowinie mieli te idee
polityki midzynarodowej w regionie bakaskim: bdzie broni interesw
muzumaskich w innych czciach obecnej Jugosawii (Sandak, Kosowo,
Macedonia, Czarnogra, Chorwacja, Serbia). Zapowiadano utworzenie
muzumaskich si zbrojnych nansowanych z podatku sadaka.
Serbowie mieliby jednak szans zrwnania z muzumanami: bd rwni
muzumanom, jeli z wasnej woli przyjm wiar muzumask swoich przodkw.
Nikt nie ma prawa nawizywa do ich uprzedniego ycia, bo nie s winni tego, e
s Serbami. Dobry Serb to ywy i posuszny Serb, albo martwy nieposuszny Serb.
Magazyn Vox, ktry zamieci tekst deklaracji, publikowa dokumenty oparte
na ideach Deklaracji Islamskiej. W pierwszym wydaniu wyrazi nienawi do
Serbw w Belgradzie i Serbii, nastpnie pogrki i przewidywa wicej masakr
Serbw w Boni-Hercegowinie. Okadka wydania Vox z padziernika 1991
r. pokazaa fotomonta muzumanw stojcych na obcitych gowach Serbw
w futrzanych czapach z gwiazdkami. Magazyn zawiera artyku o dywizji
handarowcw i inny o oczekiwaniu na IV Rzesz.
Chocia okruciestwa rzekomo popenione przez Serbw pokazywaa ABC
i inne wiodce rodki przekazu, Christiane Amanpour z CNN, ktra panowaa
nad tym, co Amerykanie ogldali lub nie ogldali, nigdy nie pokazaa okruciestw
popenionych na Serbach. Przykadw nie brakuje. Zdjcia wideo zrobi m. in.
japoski dziennikarz Yasunari Mizuguchi w Milici we wschodniej Boni. Nie byo
rwnie w amerykaskiej telewizji reportay o serbskich niemowltach z dziur
w czole od kuli, ani o Serbach z wydubanymi oczami i gowami roztrzaskanymi
siekier.
Mudahedini
Bodansky przypomina w Offensive in the Balkans: ONZ wywnioskowa,
e specjalna grupa si zbrojnych muzumanw w Boni, z ktrych wielu suyo
w islamskich organizacjach terrorystycznych, popenia szereg okruciestw
propagandowych, wcznie z najgorszymi z niedawnych morderstw na ludnoci
muzumaskiej w Sarajewie, aby zyska sympati wiata i wywoa interwencj
zbrojn. Te ataki rozwiny si w ataki z premedytacj oraz w okruciestwa popenione
na ludnoci serbskiej w Boni, ktra prbowaa uj z rejonw spornych.
Pierwsi bojownicy o spraw islamu dotarli do Boni tu przed wybuchem
wojny. Z czasem utworzono El Mudahid, oddzia, ktry nigdy nie liczy
wicej ni tysic ludzi walczcych w Boni przeciw kadej innej wierze.
Zwerbowali do swych idei niewielk liczb wiejskiej biedoty. Jedni recenzenci
mwi o doskonaych onierzach, inni wymieniaj kradziee i wyrzynanie
wi w wioskach serbskich i chorwackich przez mudahedinw. Mieli by dla
528

Islam wojujcy na Bakanach

boniackich muzumanw pomoc w opresji, a stali si ich najwikszym kopotem

pisa publicysta Gojko Beri w sarajewskim dzienniku Oslobodzienje.
Mudahedini rni si od serbskich i chorwackich psw wojny. S
fanatykami religijnymi. Wojskowym dowdc by Algierczyk Abu Al Mali. Po
jednej z potyczek z Serbami posa on do Sarajewa meldunek: Wiemy, e przyjdzie
dzie, kiedy staniemy do walki przeciw ydom i Allach da nam zwycistwo. Wiemy te,
e najlepsi z nas bd walczy z chrzecijanami i e wszystkie te obietnice pochodz
od wysannika Allacha. Al Mali mwi bojownikom: Muzumaskie akcje, ktre
uwaa si za terroryzm, to tylko odpowied muzumanw na niesprawiedliwo,
jaka ich spotyka. Izetbegowi rozpocz wspprac z mudahedinami, kiedy
pooenie jego wojsk midzy siami serbskimi i chorwackimi byo bardzo
trudne. By gotw wej w kady ukad zwaszcza, e jedyn pomoc daway kraje
islamskie. Sojusz by jednak zarodkiem terroryzmu. Zaczto si ba mudahedinw,
bo zncali si take nad miejscowymi muzumanami, ktrych nie uwaali za
wystarczajco gorliwych wyznawcw Allacha.
Wielu mudahedinw zostao w Boni po zakoczeniu wojny. Mieszkaj
w okolicach Zenicy, Trawnika i Tuzli. Na jesieni 1999 r. wadze Boni, a przede
wszystkim Izetbegowi, stany w obliczu wielkiej kompromitacji. W wizieniu
w Stambule czeka na transfer do Woch boniacki obywatel Mehrez Amdouni,
rzekomo wsppracownik ibn Ladena. Urodzony w Tunisie, 30-letni Amdouni
zosta aresztowany we wrzeniu 1999 r. na lotnisku w Stambule, na ktrym
przybysze z Bakanw przechodz specjaln kontrol. Turecka policja ustalia, e
Amdouniego poszukuje Interpol, a w 1998 r. zosta oskarony w Bolonii o prb
podjcia dziaalnoci terrorystycznej we Woszech.
Policja w Sarajewie w kocu przyznaa, e Amdouni jest obywatelem
boniackim i otrzyma paszport w Sarajewie w grudniu 1997 r. w przyspieszonym
tempie. Za aprobat Izetbegowicia inni mudahedini rwnie dostali
obywatelstwo. Amdouni przyby do Boni w 1993 r. z Afganistanu, suy 2 lata
jako mudahedin, a po demobilizacji chcia pozosta w wiosce k. Zenicy. Potem,
jako islamski ochotnik wyruszy do Dagestanu, ale zapano go w Stambule.
Amdouni wyjawi organom ledczym, e walczy w Boni i naley do algierskiej
grupy terrorystycznej GIA (Islamska Grupa Zbrojna). Podobno potwierdzi
zwizek z ibn Ladenem. Na temat zamachu przygotowywanego na wizyt Papiea
w Sarajewie w kwietniu 1997 r. powiedzia: auj, e nie uda si zamach na
Papiea w Sarajewie! Zamachowcom udao si podoy kilka min pod jednym
z mostw. Policja odnalaza je i usuna na dziesi minut przed przejazdem
Papiea. Ustale ledztwa w tej sprawie nie opublikowano.
Wahabici
Izetbegowi i jego otoczenie ocjalnie mwili to, co Zachd chcia usysze,
deklarujc walk ze zem. Po cichu wspierali krwawe akcje. W Zenicy 27.1.1994
529

NATO na Bakanach

r. zabito brytyjskiego wolontariusza Paula Goodala, a dwch jego kolegw

zraniono. Aresztowano trzech mudahedinw, pozostali trzej uciekli. Potajemnie
zorganizowano transport terrorystw do Sarajewa, ale mudahedini odbili
towarzyszy. Niedugo potem zgin od kul duchowy przywdca mudahedinw,
Abu Haris, wraz z picioma czonkami obstawy. Mudahedini zapowiadali
zemst twierdzc, e doszo do zdrady. Religijnego fanatyka Lionela Dumonda,
zwanego przez mudahedinw Abu Hamza, od dawna znaa policja francuska,
ktra kilkakrotnie domagaa si jego ekstradycji przez wadze w Sarajewie.
W kocu zabi boniackiego policjanta Rusmira Dizdara, za co skazano go na
20 lat. W niewyjanionych okolicznociach uciek z wizienia sarajewskiego,
w ktrym chwilowo przebywa take Kalaj Jaraj, jeden z przywdcw GIA, po
aresztowaniu w maju 1999 r. na peryferiach Sarajewa. Jaraj mia rwnie legalny
paszport boniacki.
Podczas wojny doszo wrd mudahedinw do ideologicznego rozamu.
Problem dla boniackich muzumanw zacz si prb zdominowania
mudahedinw przez wahabitw. Mudahedinw, ktrzy nie zgadzali si
z pogldami wahabitw, wypdzano jak zdrajcw. Nadzieje boniackich
muzumanw na walk z opresj przeksztaciy si po wojnie w terror
w rodkowej Boni. Konikty, zabjstwa i eksplozje, napady na Chorwatw
i dewastowanie kociow, to jeden z gwnych celw tych fanatykw. Urodzony
w Egipcie wahabita Abu Hamza Tunisi zabi w Zenicy innego Egipcjanina, ale
nie wahabit, Hiszama Diaba. Hamza pozosta na wolnoci, a potem by sdzony
za pobicie dwch Serbw, ktrych spotka w lesie. Hod z meczetu w Buimie
w pnocno-zachodniej Boni wahabici skatowali, bo odmwi oddania meczetu
prawdziwym muzumanom.
Baza wahabitw znajduje si w byych wsiach serbskich Gornja i Donja
Bocinja. Najbliszym miastem jest Maglaj, niegdy centrum przemysu
drzewnego. Teraz w Bocinji mieszka ok. 2 tys. mczyzn, kobiet i dzieci. Zajmuj
si rolnictwem i hodowl, zaoyli rzeni, w ktrej ubijaj bydo w sposb
rytualny oraz rozpoczli produkcj oleju przemysowego. Dysponuj znacznymi
rodkami nansowymi z Arabii Saudyjskiej. Ubieraj si jak talibowie, maj
dugie brody, a kobiety chodz za nimi, zamotane jak pakunki. Niewielu
dziennikarzom udao si tam dosta.
Jugosowiaska Tanjug za Rzeczpospolit (16.12.1997): Wywiad
skandynawsko-polskiej brygady SFOR podejrzewa, e orodek szkolenia
terrorystw z pastw islamskich znajduje si we wsi Donja Bocinja k. Maglaj
w Boni. Wobec otrzymanych od si serbskich i chorwackich podejrze
o obz szkoleniowy we wsi Bocinja Donja, skandynawsko-polski wywiad
G-5 ledzi dziaalno osadnikw na wypadek, gdyby mieli stworzy baz
terrorystyczn.
530

Islam wojujcy na Bakanach

Autor artykuu Marek Popowski suy w SFOR, a przedtem w IFOR,

take w Boni. Jego zdaniem, mudahedini po raz pierwszy przybyli do Boni
w 1992 roku, a latem 1995 r. byo ich ju 3 tys. Oprcz mudahedinw z Egiptu,
Arabii Saudyjskiej, Iranu i Pakistanu, kilka tysicy ekstremistw muzumaskich
przyjechao z Woch, Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Do nich doczyli
dezerterzy z jednostek Turcji, Malezji i Francji, wchodzcych w skad batalionw
UNPROFOR na Bakanach. Oprcz niebezpiecznych akcji wojskowych
mudahedini wykonywali funkcje w misjach religijnych i ideologicznych,
nadzorujc wierno Koranowi i rekrutujc modych onierzy, by umierali
w imi Allacha pisa Popowski. Zacytowa serbskich ocerw, wedug ktrych
mudahedini nigdy nie brali winiw, tylko obcinali im gowy lub mordowali.
W lecie 2000 r. wadze miasta Maglaj nakazay opuci Bocinj wszystkim,
ktrzy nielegalnie zajli domy Serbw. Osiedlio si tam ok. 160 wojownikw
islamskich, (w tym 65 obcokrajowcw). Przed wojn zakoczon w 1995 r.
Serbowie stanowili wikszo we wsi, ktra nastpnie znalaza si w federacji
chorwacko-boniackiej. Wyrzucanie bezprawnych wacicieli zaczo si
latem 2000 r. w ramach programu popieranego przez pastwa NATO. Wikszo
miejscowych mudahedinw opucia wie i powrcia do przedwojennych
miejsc zamieszkania w Boni. Program postpowa stosunkowo gadko, ale
mudahedini zupili i zdewastowali niektre z posiadoci.
Jednostki SFOR usuwajce miny w okolicy nadzoroway wizyt w Bocinji
ok. 60 Serbw wysiedlonych do Republiki Serbskiej w Boni-Hercegowinie.
Mieli przyjecha 3.1.2001 roku, ale ONZ zadecydowao odroczy przyjazd a
sytuacja si uspokoi. Reuters (4.1.2001) pisa z Sarajewa o wzmocnieniu SFOR
w Donja Bocinja po konfrontacjach z miejscowymi i obcymi mudahedinami.
Muzumanie, ktrzy przejli nieruchomoci podczas i po wojnie lat 1992-1995,
poturbowali wojsko SFOR za to, e wyrzucio ich, by zrobi miejsce powracajcym
wacicielom serbskim. Opuszczajc wiosk mudahedini zdemolowali i ograbili
orodek kultury, ktry uywali jako meczet. Policja zaaresztowaa 3 osoby, wcznie
z przywdc mudahedinw, Abu Hamza. Wypuszczono ich, ale przygotowywano
oskarenia. Policja z trudem utrzymywaa prawo, wic skandynawsko-polskie
SFOR trzymao we wsi po jednym plutonie piechoty i sub pomocniczych.
Niektrzy obcy, podobno pochodzcy z Arabii Saudyjskiej, Sudanu, terenw
Palestyny i in. opucili Boni-Hercegowin. Inni, naturyzowani maestwami
z kobietami boniackimi, wykupili domy od miejscowych serbskich wacicieli
w Bocinji i in. miejscowociach. Nie wiadomo, ilu z nich zostao we wsi, ale
SFOR powiedzia, e widziano 70 osb przy niszczeniu orodka kulturalnego.
Wahabici w Bocinji to wielki kopot dla Izetbegowicia. Algierczyk Abu Al
Mali, ktry po rozwizaniu oddziau mudahedinw by najwyszym autorytetem
dla wahabitw w Bocinji, zosta deportowany z Boni pod koniec lipca 1999 r.
531

NATO na Bakanach

tu przed podpisaniem paktu stabilizacji w Sarajewie. Uczyniono to na wyrane

danie USA. Abu Al Mali otrzyma azyl polityczny w jednym z zachodnich
krajw, ktrego nazw utrzymuje si w tajemnicy. Mudahedini w Bocinji wybrali
nowego wodza. Nadal jednak nie jest jasne, dlaczego Mehrez Amdouni schwytany
zosta wanie w Turcji i wanie w tym czasie. Gojko Beri z sarajewskiego
dziennika Oslobodzienje w artykule przetumaczonym w Gazecie Wyborczej na
pocztku padziernika 1999 roku: wrd zwolennikw Izetbegowicia panowao
przekonanie, e USA zaciskao ptl wok boniackiego lidera, eby usun go
razem z Miloszewiciem i Tudmanem.
Gdyby USA chciao zmieni reim w Boni, oskaryoby Izetbegowicia
i podopiecznych w haskim trybunale, ktry utworzono wanie do celw
politycznych Ameryki. Jak wielokrotnie przedtem, USA dawao znaki dezaprobaty
boniackich spraw Izetbegowicia, aby zmyli opini publiczn. Jedynie trybuna
w Hadze nie zna zbrodni reimu Izetbegowicia w stosunku do wasnej ludnoci
i Serbw, wcznie z okruciestwami popenionymi przez mudahedinw.
Co ma Boeing do rynku w Sarajewie
Dzie po podpisaniu przez Arabi Saudyjsk zakupu samolotw Boeing na
sum 6 mld USD, USA zbombardowao Serbw boniackich. Przypadek? Arabia
Saudyjska od dawna chciaa zaoy pierwsze pastwo muzumaskie w Europie,
wic umowa staa my wam rop i pienidze, a wy nam Boni. Bombardowanie
uzasadniono serbsk masakr na sarajewskim rynku Markale 5.2.1994 r. Raport
ONZ ustali natomiast, e sprawcami byy siy muzumaskie. Amerykaski
ekspert od terroryzmu Yossef Bodansky, autor ksiki Bin Laden: The Man Who
Declared War on America (Ibn Laden, Czowiek Ktry Wypowiedzia Wojn
Ameryce), napisa o masakrze w ksice pt. Offensive in the Balkans:
To, co natychmiast opisano jako pocisk z wszechobecnego modzierza
serbskiego, byo specjalnym adunkiem zaplanowanym i skonstruowanym z
pomoc specjalistw z Hetzbollach i najprawdopodobniej zrzuconym z pobliskiego
dachu na grup ludzi na rynku. Czekajce na miejscu kamery telewizyjne nagray
wyreyserowany przez specw krwawy spektakl, a dziesitki zwok zabitych w
walkach wojskowych muzumanw boniackich (uzyskano je poprzedniego dnia
wymieniajc zabitych z Serbami) pooono pokotem przed kamerami dla lepszego
efektu. To nieczue morderstwo swoich ludzi zaplanowano na zszokowanie
Zachodu, a szczeglnie sentymentalnego i atwowiernego Waszyngtonu, w celu
podniesienia poziomu sympatii zachodniej dla muzumanw boniackich
i dalszej dehumanizacji Serbw, aby rzdy zachodnie bardziej popary
nadchodzc agresj, a w kocu moe i interwencj wojskow.
Prezydent Radowan Karadzi w wywiadzie dla De Standaard (16.10.1995):
Zachd nie bdzie dumny z tego, co zrobi Serbom. Na pewno nie teraz, gdy
zaczy si powane problemy z terroryzmem islamskim. Nie bdziemy ju broni
532

Islam wojujcy na Bakanach

Europy przed terrorystami islamskimi. Niech wchodz do Europy. Wygldaj

jak Europejczycy i s dumni, e z tym wygldem s niezwykle skuteczni. Europa
chciaa pastwo muzumaskie [w Boni] niech je wic ma!
W 2000 r. w Sarajewie niemal co dzie ldowa samolot wypeniony
Iraczykami. Nie byo adnej kontroli wizowej, a stra ONZ staa bezradna.
Miesicznie przybywao ok. 10 tys. nielegalnych imigrantw samolotami
i samochodami. Nastpnie szmuglowano ich do stolic Europy przez niestrzeone
granice BiH. Zaledwie 10% z 1,6 tys. km granic byo w tym czasie obstawionych.
Zorganizowane gangi przestpcze wykorzystyway Boni do przerzutu tysicy
nielegalnych imigrantw do Wielkiej Brytanii. Detektywi powiedzieli, e tureccy
Kurdowie, Chiczycy i Iraczycy s najliczniejsi, ale policja znalaza rwnie
przemyt ludzi ze Sri Lanki, Bangladeszu, Pakistanu i kilku byych republik
radzieckich (Times 31.8.2000).
ONZ oskaryo prezydenta Jugosawii Miloszewicia i wysokich urzdnikw
w BiH o umoliwianie przemytu. Chorwacja zapaa 10 tys. nielegalnych
imigrantw w pierwszej poowie 2000 r. Te same szlaki przemytnicze, ktre
suyy uywane do przerzutu broni i narkotykw podczas wojen domowych
w Jugosawii, wykorzystano do przemytu ludzi. Wadze tumaczyy si brakiem
rodkw na stra graniczn. Zachodni dyplomaci wierzyli, e rzdz mae.
W 2000 r. Midzynarodowa Organizacja ds. Migracji ledzia przemyt. Policja
na lotnisku sarajewskim w cigu 5 tygodni zanotowaa 2905 przyjazdw turystw
tureckich, ale tylko 513 wyjazdw. Iraczykw przyjechao 3469, a wyjechao 312.
Niektre przemyty koczyy si tragicznie. Na granicy midzy Boni
a Chorwacj z rzeki Sawy wyowiono zwoki czterech Iraczykw. d
przewona, ktra si wywrcia miaa 10 miejsc. Posterunek graniczny ONZ
przypuszcza, e utony dwie inne osoby, ktre przyleciay tym samym samolotem
ze Stambuu. Policja szukaa wicej oar, bo cho osiem osb uratowao si,
podejrzewano, e d bya przeadowana.
Osama wraca
W greckiej publikacji Kathimerini (19.2.2001), Spyros Payiatakis
skomentowa sytuacj w Dolinie Preszewskiej w poudniowej Serbii, gdzie
ekstremici albascy prbowali zapanowa nad 5-kilometrowym pasem strefy
zdemilitaryzowanej wzdu granicy Kosowa. Payiatakis przyjecha w grupie
dziennikarzy greckich, poniewa terroryci albascy nkali take tereny
przygraniczne w Macedonii, Czarnogrze i Grecji. Serbski rzecznik prasowy
poinformowa Grekw, e Osama ibn Laden planuje zaoenie siatki i w tym
regionie. Reporterzy nie uwierzyli.
2.2.2001 r. amerykaski instytut bada strategicznych Stratfor pisa: Jeszcze
inna strona czeka na wykorzystanie zamieszania w Albanii... saudyjski wdz
terrorystw Osama ibn Laden, ktry chce na nowo zaoy sie na Bakanach,
wykorzystujc przemoc albask. Do 1998 r. ibn Laden posiada znaczn siatk
w Albanii, Boni i w Kosowie. Ibn Laden zacz dziaalno albask w 1994 roku,
533

NATO na Bakanach

pozorujc j jako bogat saudyjsk organizacj pomocy. Zdaniem wadz USA

cytowanych przez Stratfor, wojownicy dihadu walczyli jako wybrane oddziay
w armii Boni i dziaali przez rozmaite islamskie organizacje humanitarne.
Grecy pojechali do Serbii par dni po zbombardowaniu Iraku przez
samoloty amerykaskie i brytyjskie. Spodziewano si odwetu arabskiego, np. na
przedstawicielach USA na Bakanach, ale nikt nie wiedzia, co planowa ibn Laden.
Podejrzewano, e mgby wykorzysta wzrastajce niezadowolenie w Albanii
i rozszerzy terroryzm poza jej granice. W tym czasie, albaska suba bezpieczestwa
ledzia dwu fundamentalistw z Iraku i jednego z Syrii, a egipski fundamentalista
w Tiranie rzekomo mia rozkaz planowania zamachw. Ze zmniejszajc si szans
powodzenia na wschd od granicy albaskiej, ekstremici kosowscy mieli powrci
do Albanii, zaogniajc wewntrzn sytuacj i obalajc rzd.
Byy minister bezpieczestwa Macedonii Pawle Trajanow powiedzia
w lutym 2001 roku, e Demokratyczna Partia Albanii w koalicji z parti premiera
Ljubczo Georgiewskiego, rekrutowaa Albaczykw macedoskich i saa ich do
Wyzwoleczej Armii Preszewa, Medwedji i Bujanowaca w poudniowej Serbii.
Kanadyjski reporter wojenny Scott Taylor widzia wanie te jednostki w tym
czasie, w tym regionie w mundurach WAK (UK), nawet bez poprawki na
UPMB w insygniach.
Polityczny tygodnik Zum wydawany w Skopje pisa w lutym 2001
roku, e ekstremici albascy pospiesznie przygotowuj wiosenn ofensyw
w poudniowej Serbii i w Macedonii celem przeforsowania nowego porozumienia
z Dayton. Oryginalne porozumienie w Dayton na pocztku lat 1990tych byo
dyplomatycznym szantaem, ktry otworzy drog NATO na Bakany. Teraz
jaki ibn Laden urzeczywistni swj cel tu na pnocy [w stosunku do Grecji i
Macedonii], jeli terroryzm jest zbrodni polegajc na zamierzonej przemocy
politycznej, aby stworzy atmosfer lku pisali greccy reporterzy.
Po 11 IX wadze USA przyznaj obecno mudahedinw na Bakanach.
W listopadzie 2001 r. gen. Myers odwiedza jednostki amerykaskie stacjonujce
w Boni z ostrzeeniem o moliwym ataku odwetowym ze strony Al Kaidy.
12.12.2001 r. Biay Dom dodaje do listy nielegalnych organizacji dwie albaskie
grupy terrorystyczne dziaajce w Macedonii. Taylor w ksice z 2002 r. pt.
Diary of an Uncivil War The Violent Aftermath of the Kosovo Conict (Dziennik
Niecywilizowanej Wojny Gwatowne Nastpstwo Koniktu Kosowskiego):
Kampania prezydenta Georga W. Busha przeciw terrorystom Osamy ibn
Ladena zatoczya pene koo, by skonfrontowa problematyczn spucizn po
administracji Clintona.
Pn jesieni 2001 r. Taylor rozmawia z anonimowym zastpc dyrektora
wywiadu Macedonii (N). Po 11 IX wywiad Macedonii dostarczy CIA grube
akta dowodzce bakaskiej dziaalnoci ibn Ladena. Zawieray zeznania
534

Islam wojujcy na Bakanach

Macedoczykw, wzitych na zakadnikw przez mudahedinw, zdobyte zdjcia

i nagrania wideo wykonane przez WAK. Mimo e amerykascy doradcy wojskowi
i skryta pomoc dooyy si do skutecznoci dziaa WAK i mudahedinw, po 11 IX
Macedonia zauwaya zmian w polityce zagranicznej USA. CIA staa si znacznie
bardziej przychylna do naszych doniesie o Al Kaidzie, szczeglnie po odkryciu, e
jeden z samobjczych porywaczy dziaa w Kosowie i Macedonii powiedzia N.
Macedoski minister spraw wewntrznych Ljubcze Boszkowski nie mg
si doczeka powrotu na tereny zajte przez bojownikw albaskich, by zebra
wicej dowodw. Od poowy listopada 2001 r. policja macedoska odkopuje
masowy grb k. Trebos, wioski Albaczykw macedoskich pisze Taylor.
Ze sposobu pocicia na kawaki i rozrzucenia cia N. sdzi, e za masakr w
Trebos odpowiadaj wojownicy islamscy. N. take podejrzewa mudahedinw
o zasadzk na siy bezpieczestwa w kwietniu 2001 roku, kiedy pod wiosk Wejce
zgino 8 policjantw, a ciaa nosiy znaki wzicia czci na okrutne trofea.
Washington Times (22.6.2001): Rebelianci usiuj przekona wielkich braci
w Ameryce (tych samych, ktrzy przewodzili tej misji NATO przeciw ich wrogom,
Serbom), e przemoc obecnie siana w Macedonii broni praw mniejszoci. Ale
Narodowa Armia Wyzwolenia, odam WAK, ma take inny motyw: walka zbrojna dla
utrzymania panowania nad przemytem narkotykw, ktry rozkwit w du, intratn
dziaalno od czasu wojny w Kosowie. W dodatku do handlu narkotykami Narodowa
Armia opiera si na synnym ryzykanckim kapitalicie, Osamie ibn Ladenie. Na
podstawie dokumentw sporzdzonych przez szefa si bezpieczestwa Macedonii,
zdobytych przez Washington Times, reprezentant ibn Ladena w Macedonii otrzyma
dotychczas 6 do 7 mln USD na potrzeby Narodowej Armii Wyzwolenia.
Rwnie Interpol ledzi bakask dziaalno Al Kaidy. Opublikowa raport
wstpny o osobistych powizaniach ibn Ladena z ma albask (23.10.2001).
Raport twierdzi, e starszy rang czonek Al Kaidy dowodzi elitarn jednostk
WAK podczas kampanii NATO w Kosowie w 1999 r. W ramach prowadzonej
przez USA globalnej inicjatywy zwalczania terroryzmu, po 10-letnim wydaleniu
przywrcono Jugosawii czonkowstwo w Interpolu. Ocerowie wywiadu
z armii Jugosawii dostarczyli duo informacji o dziaaniach mudahedinw
w Boni i Kosowie. Wywiad jugosowiaski sdzi, e co najmniej 50 ze 150
mudahedinw, ktrzy walczyli w Kosowie, pozostawao w WAK.
Przeciw islamowi
W styczniu 2002 r. amerykaskie siy bezpieczestwa w Boni ujy piciu
Algierczykw z paszportami boniackimi i jednego Jemeczyka, podejrzanych
o planowanie zamachu na ambasady USA i brytyjsk w Sarajewie przed 11 IX. Sd
najwyszy w Boni uprzednio zwolni ich z braku dowodw, wic Amerykanie ich
aresztowali, bo w dalszym cigu stanowili powane zagroenie dla bezpieczestwa.
Wikszo z nich pracowaa w islamskich organizacjach humanitarnych w Boni,
535

NATO na Bakanach

a co najmniej jeden mia kontakt telefoniczny z Al Kaid. Agencja NBC podaa, e

byli oni podejrzani o czonkowstwo w algierskich lub egipskich grupach dihadu.
Arabw czeka transport do bazy USA w Guantanamo na Kubie.
Madeleine Rees, naczelniczka boniackiego biura Komisarza ONZ ds. Praw
Czowieka zadaa, aby rzd BiH nie pozwoli USA wywie schwytanych
Arabw si. Prokuratorzy boniaccy zadali od USA dowodw winy, ale ich
nie dostali, rzekomo z powodu tajnoci. Starszy urzdnik USA w Sarajewie
powiedzia Associated Press, e wadze USA poradziy Boni, by sama znalaza
dowody: Mamy dobr wspprac z tutejszymi wadzami, ale nie moemy ujawnia
wszystkiego, co wiemy. Wiceminister sprawiedliwoci Boni Jusif Halilagi
owiadczy, e rozpatrzono ju apelacj zgodnie z prawem. Nisza instancja
sdowa zakazaa ekstradycji.
Wedug BBC News, podejrzanych przekaza wadzom USA rzd BoniHercegowiny: Tych 6 z kapturami na gowach wywieziono z wizienia 2 pojazdami
policyjnymi, omijajc 100 protestujcych muzumanw. Zdaniem agencji NBC
protestowao 300 osb. ona jednego z porwanych powiedziaa: S niewinni.
Jeli ich wywieziono za granic, to oznacza wojn nie przeciw terroryzmowi,
tylko islamowi.
National Post (15.3.2002): NATO, ktre w latach 1990tych popierao komrki
terrorystw islamskich na Bakanach, po atakach 11 IX zaczo martwi si ich
obecnoci. Siatka ibn Ladena niedawno pomagaa w walkach powstacw
kosowskich o niezaleno od Serbii z pomoc nansow i wojskow od USA i
NATO [...] Dzi czonkowie Al Kaidy pomagaj Krajowej Armii Oswobodzenia,
powstaczej grupie w Macedonii, walczy z rzdem w Skopje o niezaleno.
W tym samym czasie Miloszewi przedstawi trybunaowi w Hadze
wiadectwo przed Kongresem USA z grudnia 2001 r. oskarajce Al Kaid
o udzia w wojnach bakaskich w latach 1990tych. National Post zbagatelizowa
ten dowd jako rzekomy i niesprawdzony, ale zacytowa kilku ekspertw
o obecnoci wojujcego islamu na Bakanach. Administrator Kosowa z ramienia
ONZ, Michael Steiner przestrzeg przed importem afgaskiego zagroenia do
Europy, poniewa kilka grup wyszkolonych i nansowanych przez Al Kaid dziaa
w regionie. Byy ambasador Kanady w Jugosawii, James Bissett: Wielu czonkw
WAK przeszo szkolenie w obozach terrorystw w Afganistanie. Miloszewi ma
racj. Nie ma wtpliwoci, e brali udzia w koniktach bakaskich. Jest to
bardzo dobrze udokumentowane.
Profesor nauk politycznych, Lenard Cohen, Uniwersytet Simona Frasera
w Vancouverze: tzw. Arabowie afgascy zwizani z Al Kaid pochodz
z rozmaitych pastw Bliskiego Wschodu. Na Bakany przybyli w 1992 roku:
Mudahedini, ktrzy w latach 1980tych zjechali si do Afganistanu, aby oprze
si okupacji ZSRR, nastpnie wyemigrowali do Boni, by pomaga swoim
536

Islam wojujcy na Bakanach

muzumaskim braciom w walce przeciw siom serbskim i [czasowo] chorwackim.

Boniaccy muzumanie skorzystali z pomocy, a w zamian rzd muzumaski w
Sarajewie rozda mudahedinom setki paszportw pisa Cohen w artykule pt.
Bin Laden and the war in the Balkans (Ibn Laden a Wojna na Bakanach). Wedug
Cohena, wielu czonkw Al Kaidy pozostao w Boni drog maestwa i zaoyo
tajne obozy szkoleniowe dla terrorystw w Boni, nansowane ze sprzeday
opium z Afganistanu szmuglowanego do Europy przez Turcj i Kosowo.
National Post zacytowa anonimowego przedstawiciela wojskowego z Zachodu:
bojownicy Al Kaidy przybyli do Kosowa w latach poprzedzajcych naloty
NATO, by pomc ekstremistom albaskim w WAK w kampanii terroru przeciw
Serbom w Kosowie. Mudahedinw nansoway pienidze z Arabii Saudyjskiej
i Zjednoczonych Emiratw Arabskich. Najemnicy nie kierowali dziaaniami w
Kosowie, tylko WAK uya ich do wykonania brudnej roboty. Podobnie twierdzili
inni zacytowani obserwatorzy. USA popierao w Afganistanie przeciw ZSRR tych
samych mudahedinw, co potem w Boni i Kosowie. Gdy NATO zaatakowao
Jugosawi, mudahedini stali po stronie WAK, ktra otrzymywaa znaczn pomoc
wojskow i nansow od organizacji ibn Ladena jak i sub pastw NATO.
Od 11 IX do Warszawy
Raport specjalny Defense & Foreign Affairs Strategic Policy z lipca 2005
roku: ledztwa i dowody wywiadowcze znalazy poczenie atakw bombowych
w Londynie 7.7.2005 r. z dziaaniami wspierajcymi terror w Boni. Podobnie
ataki 11.3.2004 r. w Madrycie i 11 IX w Nowym Jorku i Waszyngtonie okazay
si potem powizane z ogniwem boniackim. Pomimo tego, rzdy brytyjski
i amerykaski cigle odrzucay doniesienia wywiadu, ktre czyy dihadistw
boniackich z parti Izetbegowicia, SDA: Bakaskie rdla wywiadowcze
z ponad jednego pastwa potwierdziy, e byy systematycznie odrzucane, gdy
prboway poinformowa ocerw brytyjskich tajnych sub MI-6 (SIS) lub
departamentu stanu USA i CIA w regionie o dziaaniach dihadu bakaskiego,
poczonego tak z lunym sytemem sieci Al Kaidy, jak i z rzdem Iranu. Jedno
rdo, przepytane 8.7.2005 roku: Nie chc o tym sysze. W tym samym
czasie rda w tajnych subach bezpieczestwa, MI-5 (Security Service)
powiedziay Defense and Foreign Affairs, e ich wasny rzd poleci im nie
ujawnia informacji, ktre spowodowayby pytania o poczeniach brytyjskich
ekstremistw islamskich z Boni.
W USA i Zjednoczonym Krlestwie mamy do czynienia z askiem
sub wywiadu, ktre dooyo si do niezakconego przeprowadzenia ww.
atakw. Fiasko z powodu politycznego zakazu kompromituje. Biurokracja
departamentu stanu Busha kontynuowaa na Bakanach clintonowsk polityk,
mimo sprzecznoci z dobrym rzdzeniem by Jugosawi. Blair kontynuuje
sw polityk lat 1990tych. Do czasu wyborczego zwycistwa lejberzystw
537

NATO na Bakanach

Johna Majora (1.5.1997), przynajmniej brytyjski wywiad wojskowy sprzeciwia

si dziaaniom SIS na Bakanach, uwaajc je za agodne w stosunku do
dihadistw i niebezpieczne dla wojsk brytyjskich w UNPROFOR. Od tego
czasu, rzdy USA i brytyjski prboway ukry dowody zwizkw z rozwojem
terroryzmu w Boni oraz karaj i odizolowuj kadego swego przedstawiciela,
ktry wychyla si. Wyniko przyzwolenie na rozbudow terroryzmu, ktry
w kocu dosign Londynu.
Defense & Foreign Affairs Special Analysis dwa miesice przed 7 VII
(2.5.2005): Poza gromadzonymi dowodami na zwizek Boni z atakiem
w Madrycie 11.3.2004 roku, mamy teraz dowody, e ludzie Al Kaidy w Iraku pod
kontrol Abu Musab Al Zarkawi maj plany poprzez Boni wykona gwn
akcj terroru w Europie z uyciem BMR, w tym broni atomowej. Siy USA
przechwyciy t informacj z porzuconego laptopa Zarkawi [] wczeniej wysa
on do Boni terrorystw wyspecjalizowanych w broni chemicznej i biologicznej,
w przygotowaniu do atakw na cele w Europie [] W tym samym czasie,
departament stanu niszczy przywdcw RS, ktrzy dostarczyli USA i NATO
najbardziej doniose informacje wywiadowcze o regionalnych terrorystach.
Yossef Bodansky potwierdzi rol Zarkawi w pnocnoafrykaskim
ruchu dihadu, ktry wzi udzia w ataku madryckim (Defense & Foreign
Affairs 20.6.2005): podstawowe siy dihadu w Afryce Pnocnej, szczeglnie
w Mauretanii, Maroku i Algerii, poczyy si pod jednym dowdztwem
podlegym Al Zarkawiemu, a przez niego bezporednio Osamie ibn Ladenowi
i jego doradcom. Defense & Foreign Affairs Special Analysis (11.7.2005)
o zwizku nowego ambasadora BiH w USA, z mudahedinem, ktry oznajmi
odpowiedzialno Al Kaidy za Madryt: [na pocztku lat 1990tych] mudahedin
afgaski, ktry pojecha do Splitu [Chorwacja], spotka si z Abu Dujam Al Afgani,
kierowc dr Bicery Turkowicia, wczesnego ambasadora BiH w Chorwacji. Abu
Dujam zadeklarowa potem odpowiedzialno Al Kaidy za atak w Madrycie
11.3.2004 r. Osoby, ktre go spotkay, wywnioskoway z jego akcentu, e jest
z Afryki Pnocnej, moe z Maroka.
Obok planw atakw BMR, w tym nukleranych w USA, wywiad spodziewa
si atakw dihadu na cele cywilne w Warszawie i Rzymie, w protecie
przeciw poparciu pastw dla wojny w Iraku. Przy braku odpowiednich dziaa
antyterrorystycznych i kontrwywiadowczych, przypadki terroryzmu nasil si
w Europie Zachodniej, dorwnujc rodzajom dziaa w Iraku, w tym porwaniom
i rytualnemu obcinaniu gw. rodki zaradcze: opanowa ogniwo koordynacyjne
w Boni, a USA i Zjednoczone Krlestwo musz skoczy tam z prodihadowym
przywdztwem Wysokiego Wysannika, Paddy Ashdowna. Musz te zaprzesta
poprawnego politycznie podejcia, ktre lekceway realia dowodzenia
terroryzmem przeciw Zachodowi oraz ze zwizanym z islamistami przemytem
538

Islam wojujcy na Bakanach

narkotykw przez Boni, Kosowo i poudniow Serbi (Defense & Foreign

Affairs Strategic Policy lipiec 2005).
Christope Chaboud, dowdca francuskich sub antyterrorystycznych
w policji kryminalnej powiedzia (13.7.2005), e rodki wybuchowe uyte 7
VII w Londynie przyszy z Kosowa. Defense & Foreign Affairs wiedziao ju
przedtem, e bomby w Londynie byy zbudowane na bazie rodka plastykowego,
Semtexu, z zaopatrzenia byej armii Jugosawii, JNA. Semtex przysala boniacka
sie wsparcia dihadistw, ktra wchodzi w skad strefy dziaa islamistw BoniaKosowo-Albania-Raszka. Po ataku w Londynie, rda w greckich subach
bezpieczestwa (maj bardzo dobre dojcia na Bakanach) powiedziay Defense
& Foreign Affairs, e od lat przekazuj informacje sojusznikom o dziaalnoci
islamistw w Boni, Kosowie i Albanii. Sojusznicy nie wspieraj greckich wysikw
swoimi informacjami wywiadowczymi. Na podstawie informacji z greckich sub,
wsplna akcja CIA i MI-6 nakrya trzy komrki Al Kaidy w Kosowie.
W lipcu 2000 roku, wsplna akcja grecko-amerykaska odkrya tajny
magazyn broni i rodkw wybuchowych na Grze Kourkoulitsa, k. peloponeskiej
wsi Nepodible. Byy tam m.in. karabiny snajperskie, nowoczesne rakiety
przenone i elektronika zdolna jednoczenie odpali z odlegoci kilku km
rodki wybuchowe rozmieszczone w rnych miejscach. Grecy ustalili, e
bro pochodzia z Bliskiego Wschodu, skd islamici dostali j przez WAK.
Grecki KFOR aresztowa islamskich fundamentalistw trzykrotnie w Kosowie
i przekaza ich siom USA. Greckie suby nadzoruj te Raszk (islamscy
terroryci ulokowali si tam od 1996 r.) i pnocn Czarnogr. Uwaaj, e s
tam wane komrki Al Kaidy, ktre planuj ataki w Europie.
Oaza
Muazzam Gill, analityk i wiceprezydent Amerykaskiego Instytutu
Przywdztwa w Kalifornii, nt. bdu amerykasko-brytyjskiej polityki bakaskiej
(UPI 26.7.2005): sigajc do Pakistanu po rozwizanie problemu w Boni,
zachodni przywdcy pomogli wyszkoli i zahartowa w krwi dihadistw, ktrzy
potem atakowali zachodnich obywateli i instytucje. To nie znaczy, e przywdcy
zachodni nie powinni nigdy uywa obcokrajowcw do swoich celw. Powinni
jednak by wiadomi, e takie dziaania mog zrykoszetowa. Narody Zachodu,
szczeglnie Stany Zjednoczone, musz stosowa t taktyk bardziej rozsdnie
w przyszoci. Trzech z podejrzanych sprawcw 7 VII to modziecy brytyjscy
pochodzenia pakistaskiego, co nie powinno zdziwi brytyjskiego wywiadu.
Gill: Radykalizacja modziey wrd 1,5 mln muzumanw w Zjednoczonym
Krlestwie zacza si w poowie lat 1990tych, za wiedz (niektrzy sugeruj,
z poparciem) brytyjskich i amerykaskich sub wywiadowczych. Wtedy
pakistaska grupa dihadu, HUM, posaa kontyngent na wsparcie muzumanw
boniackich przeciw Serbom. Wysa ich rzd Benazira Bhutto, na danie
539

NATO na Bakanach

administracji Clintona. Kotyngent wyszkoli byy dyrektor generalny ISI,

emerytowany genera Hamid Gul [] ok. 200 muzumanw pochodzenia
pakistaskiego, mieszkajcych w Zjednoczonym Krlestwie pojechao do
Pakistanu, przeszo szkolenie w obozach HUA i doczyo do HUA w Boni,
z bogoslawiestwem Londynu i Waszyngtonu. By wrd nich Omar Sheikh,
ktry potem zaplanowa morderstwo (z odciciem gowy) dziennikarza WSJ,
Daniela Pearla w styczniu 2002 r. Perl by jednym z niewielu, ktrzy raportowali
brak masowych grobw Albaczykw w Kosowie.
Fox News Channel (29.7.2005): mastermajnd atakw 7 VII, Haroon
Rashid Aswat, pracuje dla wywiadu brytyjskiego. Byy prokurator z brytyjskiego
ministerstwa sprawiedliwoci i specjalista od terroryzmu, John Loftus ujawni
natomiast, e londyska grupa Al Muhadirun powstaa podczas kryzysu
kosowskiego, kiedy MI-6 naj alkaidowcw do walk z Serbami w Kosowie:
pod koniec lat 1990tych wszyscy liderzy pracowali dla wywiadu brytyjskiego
w Kosowie [ktry] naj facetw z Al Kaidy do pomocy w obronie praw
muzumanw w Albanii i Kosowie.
Bakany pozostaj oaz dla islamistw skazanych na Zachodzie (CNSNews.
com 17.8.2005). Marokaczyk, Karim Said Atmani wrci do Boni po wczesnym
zwolnieniu z francuskiego wizienia, gdzie siedzia za wspprac z ibn Ladenem
i Islamsk Grup Zbrojn, ktra porywaa samoloty i bombardowaa metro we
Francji. Ekspert od terroryzmu, Evan Kohlmann: To bardzo niepokojce. Atmani
obieca dihad do mierci lub zwycistwa. W Boni jest te Abu el Maali, ktry
walczy w wojnie w Boni, podobnie jak Atmani. Nastpnie wadze francuskie
oskaryy go o prb przemytu rodkw wybuchowych w 1998 r. dla egipskiej
grupy, ktra chciaa wysadzi instalacje wojskowe USA w Niemczech, oraz
o przywdztwo komrkom terroru w Boni, Pakistanie i Afganistanie. Kohlmann:
Starsi rang czonkowie byej Brygady Muzumaskiej i ich najwysi dowdcy
wci s aktywni [w Boni].
Po nakryciu przez wadze USA na nansowaniu terroru, w tym Al Kaidy,
fundacja dobroczynna, Al Haramain Islamic Foundation zamkna biura w Boni,
ale zaraz otworzya si jako stowarzyszenie dla sportu, kultury i edukacji, Vazir.
W 2002 r. boniackie biuro Al Haramain byo zwizane z egipsk grup terroru
Al Gamaat Al Islamijja, ktra podpisaa si pod fatw ibn Ladena z 23.2.1998 r.
przeciw USA.
Cybercast News Service dosta wideo, ktre wedug ekspertw pokazuje obz
szkoleniowy dihadistw w BiH: manewry w plenerze, szkolenie w rodkach
wybuchowych i braniu zakadnikw. Dostarczone przez Gregory Copley,
prezydenta ISSA, wideo po raz pierwszy pokazano widowni starszych rang
wojskowych w Waszyngtonie, na Forum Globalna Strategia w maju 2005
r. Kohlmann powiedzia, e gwne obozy z wojny w Boni zamknito i s
kamuowane jako obozy letnie dla modziey, zwykle pod kierunkiem byego
540

Islam wojujcy na Bakanach

mudahedina, osoby dowiadczonej w militariach oraz kleryka-fundamentalist.

Obozy te podobno trudno jest wykry. Christopher Brown, badacz w Instytucie
Hudsona: Wiele z tych obozw jest mobilnych. Bonia ma duo dzikich terenw,
gdzie mona szybko zaoy obz. Ekspert antyterrorystyczny z Republiki
Serbskiej w BiH, Darko Trifunowi: obozy istniej take w orodkach dla
modziey i na salach gimnastycznych. Kohlmann: Celem jest sie komrek o tej
samej ideologii, zamiast staego obozu do zasilania czynnego frontu. To nie jest
niespodziank. Podobne rzeczy maj miejsce w USA. Przyciga to jedynie ma
cz Boniakw. Wikszo uczestnikw obozw jest z Syrii, Egiptu i Algierii.
Od pocztku Muzumanie boniaccy nie zgadzaj si z obcymi mudahedinami
i nie chc pastwa muzumaskiego. Marko Attila Hoare, historyk z Uniwersytetu
Cambridge: Al Kaidzie nie udao si zrobi z Boni bazy dihadu. Wyznawana tam
umiarkowana wersja islamu nie sprzyja islamizmowi [] Cakiem moliwe, e
obcy islamici prbuj werbowa zbiedniaych muzumanw w Boni, jednak ci
nie s tak skorzy, jak muzumanie z Europy Zachodniej. Analityk bezpieczestwa,
Frederick Peterson uwaa, e nie potrzeba wikszoci za wahabizmem, aby istniao
zagroenie w Boni: W sytuacji koniktu zidentykuj si ze stron najbardziej
im podobn i bd siedzie cicho, dawa schronienie lub czynnie bra udzia.
Mudahedinw w Boni sponsoroway Al Kaida i Iran i przecie wci tam s.
Materiay rdowe
1. Richard J. Aldrich America used Islamists to arm the Bosnian Muslims [w]
Guardian 22.4.2002 www.guardian.co.uk/comment/story/0,3604,688310,00.html
2. Yossef Bodansky i Vaughn S. Forrest Irans European Springboard raport
dla specjalnej komisji ds. terroryzmu i niekonwencjonalnej walki przy Izbie
Reprezentantw USA (U.S. House of Representative Task Force on Terrorism &
Unconventional Warfare) wrzesie 1992 www.suc.org/politics/papers/civil_war/
iran_springboard.html
3. Zbigniew Brzeziski Afghan Islamism Was Made in Washington [w]
Observateur 15-21.1.1998
4. Eldin Hadzovic Multimedia invitation to Jihad BBC Monitoring International
Reports 17.1.2005, za Dani 14.1.2005
5. Florentin Manuel Las Legiones Musulmanas del Tercer Reich [w] Historia
Y Vida nr. 349, Barcelona 1983
6. Daniel McGrory Bosnia opens door to Europe for immigrants [w] Times
31.8.2000
7. Spyros Payiatakis Springtime for bin Laden [w] Kathimerini 19.2.2001
8. Harry G. Summers Jr [w] Washington Times 26.1.1999
9. Scott Taylor Diary of an Uncivil War The Violent Aftermath of the Kosovo
Conict Esprit de Corps Books Ottawa 2002
10. Darko Trifunovi Ethnic Conicts in Civil War in Bosnia 1998
541

NATO na Bakanach

11. US Senate Republican Policy Committee Clinton-approved Iranian Arms

Transfers Help Turn Bosnia into Militant Islamic Base 16.1.1997 www.srpskamreza.com/guest/triangle/blowback-Iran.html
12. Nico Varkevisser A Diabolical Game The US In Bed With Terrorists Emperors
Clothes 3.2.2003 http://emperors-clothes.com/articles/nico/diabolic.htm
13. Isabel Vincent U.S. supported al-Qaeda cells during Balkan Wars, fought
Serbian troops [w] National Post 15.3.2002 www.nationalpost.com/news/world/
story.html?f=/stories/20020315/344843.html
14. Al Qaedas Balkan Links [w] Wall Street Journal 1.11.2001, www.frontpagemag.
com/guestcolumnists/kurop11-02-01p.htm
15. Bin Laden was granted Bosnian passport Agence France Presse 24.9.1999
16. Bin Laden in the Balkans http://emperors-clothes.com/news/binl.htm 3.10.2001
17. Bosnia suspects headed for Cuba BBC News ok. 18.1.2002 http://news.bbc.
co.uk/hi/english/world/europe/newsid_1767000/1767554.stm
18. Polish Press Reports On Training Of Mujahideen In Bosnia Tanjug
16.12.1997
19. Russian General Says Terrorism in Chechnya Has Roots in Kosovo [w]
Albanian Daily News 6.6.2000
20. Serbs and Macedonians Injured in Kosovo RIA Novosti 5.1.2002 http://news.
beograd.com/english/index.html
21. U.S.: Bosnia six planned embassy hit MSNBC News Service 18.1.2002 www.
msnbc.com/news/689944.asp?cp1=1
22. West feeling the fallout of efforts to aid Bosnian Muslims a decade ago [w]
Stars and Stripes 16.4.2002

Do usug, Panie...

542

Dodatek: Deklaracja niepodlegej Republiki Boni-Hercegowiny

Teksty opublikowa w padzierniku 1991 r. boniacki muzumaski magazyn
Vox. Powtrzono je w ksice pt. The Eradication of Serbs in Bosnia and
Herzegovina 1992 - 1993 (Wytpienie Serbw w Boni i Hercegowinie w Latach
1992-93), ktra zebraa dowody zbrodni prowadzce do oskarenia przed sdem
w Hadze. Autentyczno tekstw mona potwierdzi piszc do P.O. Box 163,
CDN, Montreal, Quebec, Canada, H3S 2S5. Ksika liczy 285 stron i zawiera
fotograe oar wojny domowej w Jugosawii. Napisana jest w jzyku serbskim,
z penym tumaczeniem na angielski. W sprawie zamwie pisz do odra@dsuper.
net. Tumaczy @ Piotr Bein
DEKLARACJA NIEPODLEGEJ REPUBLIKI BONI-HERCEGOWINY
Deklaracja niepodlegoci Republiki Boni-Hercegowiny jest podstawowym
aktem konstytucyjnym muzumanw oraz wszystkich wyksztaconych i rozsdnych
ludzi w Herceg-Boni.
1. Bonia-Hercegowina jest niepodlegym pastwem muzumanw i innych
narodowoci. Jest pastwem pochodzenia muzumanw na Pwyspie Bakaskim.
2. Niepodlego Boni-Hercegowiny jest niepodzielna, a jej terytorialna
integralno nietykalna.
3. Republika Boni-Hercegowiny bezzwocznie oznajmi si niepodlegym
pastwem z chwil odczenia si Republiki Sowenii od Jugosawii.
4. Nard muzumaski, ktry jest posiadaczem niepodlegoci Boni-Hercegowiny
uznaje kulturaln autonomi w stosunku do Chorwatw, Serbw i innych
narodowoci Republiki Boni-Hercegowiny.
5. Obywatele suwerennego pastwa Boni-Hercegowiny bd take decydowa
w sprawach obrony, opierajc si na wsplnocie patriotycznej, patriotyzmie
i wspistnieniu.
6. Pastwo pochodzenia muzumanw i innych narodowoci Republiki BoniHercegowiny rozwie narodow kwesti Chorwatw, Serbw i innych
narodowoci na podstawie oboplnoci, ktra jest gwarancj uznan przez
prawo midzynarodowe w praworzdnym pastwie szanujcym prawa czowieka
i wolno jednostki.
7. Deklaracja niepodlegej Republiki Boni-Hercegowiny bdzie proklamowana
w referendum ludnoci na zasadzie wikszoci gosw.
ZARZD INICJUJCY - MUZUMASKA RADA NARODOWA
PLATFORMA POLITYCZNA MUZUMASKIEJ RADY NARODOWEJ
Bracia muzumanie
Z Waszym pozwoleniem i pomoc Allacha, Muzumaska Rada Narodowa
zostaa nominowana dla osignicia odwiecznego marzenia wszystkich
muzumanw utworzy pastwo muzumaskie na Pwyspie Bakaskim.
Historia nauczya nas, e jestemy narodem bez tosamoci, narodem bez
543

NATO na Bakanach

wasnego pastwa i narodem bez wietlanej przyszoci. Inne narody zawsze

pisay nasz histori, studioway nasze pochodzenie, uczyy nas, kim jestemy,
a kim nie. Nasi agowie (ang. aga) i bejowie cigle mwili nam Jeszcze nie
nadszed czas. Bdcie cierpliwi, bracia muzumanie.
Jak dugo jeszcze, bracia muzumanie? Jeli zgadzamy si, e prawda jest
wieczna i niezmienna, a prawd jest, bracia, e co pity czowiek na wiecie jest
muzumaninem, to stosuje si ona rwnie do Bakanw.
Muzumaska Rada Narodowa w Boni-Hercegowinie nie zostaa zaoona
z pomp tak jak Serbskie Rady Narodowe w miejscowociach Srb, Knin, Banja
Luka i Ozren ze sloganem Tylko zgoda zbawi Serbw czy jak Serbska Partia
Demokratyczna Chorwacji i Boni-Hercegowiny.
Jestemy jedynie ich paralel i jak dugo one istniej, istnie bdzie
Muzumaska Rada Narodowa. Wybr Bratunaca na siedzib Rady nie by,
przypadkowy. Jest on centrum geogracznym muzumanw w Jugosawii
i rejon wci jeszcze nosi skrajnie ujemne lady wojny. Nadszed czas rozpocz
homogenizacj muzumanw, na wzr innych narodw. Co osignito po
wyborach? Pracownicy w dalszym cigu s zwalniani, ludzie nie otrzymuj
emerytur, s ubodzy, a nie ma widokw na przyszo.
Rada jest po to, aby wycign wnioski. Jednym z naszych gwnych zada
bdzie utworzenie Boni-Hercegowiny jako niepodlegego pastwa muzumanw
i innych narodowoci, ktre tam mieszkaj. Podczas gdy Serbowie i Chorwaci
mog mie 2 lub 3 pastwa, muzumanie zapytuj czy mog mie chocia jedno.
Zorganizujemy manifestacj podczas Bairam w okolicach Bratunaca, na ktr
zaprosimy Izetbegowicia, Zulkarpasicia, Durakowicia, Filipowicia, Muhicia.
Pan Karadzi rwnie bdzie zaproszony.
To nie bdzie manifestacja, na ktrej bdziemy rzuca kwiaty; muzumanie
zajm jasne stanowisko polityczne. To jest unikalna okazja, okazja, jaka nie nadarzy
si znowu, a my znowu jestemy spnieni i w dalszym cigu podzieleni.
CELE PRIORYTETOWE MUZUMASKIEJ RADY NARODOWEJ
1. Obali Sub Ochrony Pastwa (DB)
Wyjanienie: Suba Ochrony Pastwa Boni-Hercegowiny zatrudnia obecnie
1,062 agentw, z czego 90% to Serbowie.
2. Partia Czynu Demokratycznego wprowadzi prawo bezwarunkowego
rozwizania Suby Ochrony Pastwa.
3. Partia Czynu Demokratycznego wprowadzi prawo ws. wynarodowienia
i za przywrceniem skonskowanej wasnoci prywatnej obywatelom BoniHercegowiny.
4. Zgromadzenie Boni-Hercegowiny zatwierdzi i rozpocznie opracowanie nowej
konstytucji, w ktrej nard muzumaski bdzie posiadaczem niepodlegoci.
Co stanie si z Serbami w islamskiej Republice Boni-Hercegowiny?
544

Deklaracja niepodlegej Republiki Boni-Hercegowiny

Nadchodzi dzie, kiedy proklamowana zostanie zapowiedziana islamska

Republika Boni-Hercegowiny. Wiadomo od dawna, e dzie, na ktry arliwie
czeka kady muzumanin w Boni-Hercegowinie i Sandaku to 31 grudnia.
S oznaki, e Serbowie w Boni-Hercegowinie mog by przeciwni temu
historycznemu wydarzeniu. W zwizku z tym powzito pewne rodki, ktre bd
zastosowane, jeli serbska ludno Boni-Hercegowiny nie zgadza si z t ide.
1. Kady Serb musi zdawa sobie spraw z odpowiedzialnoci caego swego
narodu za swe niekontrolowane czyny. Kary za popenione zbrodnie bd
zbiorowe za jeden zdemolowany dom muzumanina bdzie zdemolowanych 10
domw, za jednego zabitego bdzie zlikwidowanych 100 Serbw, za 1 ranionego
muzumanina (zalenie od dotkliwoci) 10-15 Serbw.
2. Wszyscy Serbowie bd mieli 12-godzinny dzie pracy. Ich pace bd
proporcjonalne do lojalnoci wszystkich pracownikw i z reguy bd 30%
mniejsze ni pace muzumanw na tych samych stanowiskach.
3. Serbowie bd mieli pierwszestwo w czasach zwolnie zbdnych
pracownikw.
4. Serbowie nie bd mogli wej na teren instytucji pastwowych bez specjalnych
przepustek.
5. Serbowie otrzymaj kartki na ywno, ktr bd otrzymywa w specjalnych
sklepach.
6. Serbowie nie mog mie partii narodowociowych, a jeli nie bd stosowa
si do zasad ycia politycznego, nie bdzie im przysugiwao prawo politycznego
zrzeszania si i gosowania.
7. W Republice Islamskiej prawo Serbw do produkcji alkoholu nie bdzie
wycofane, ale muzumanom przysuguje prawo zbierania szeriatu od wszystkich
mieszkacw pastwa.
8. Serbowie bd rwni muzumanom, jeli z wasnej woli przyjm wiar
muzumask swoich przodkw. Nikt nie ma prawa nawizywa do ich
uprzedniego ycia, bo nie s winni tego, e s Serbami. adni potomkowie nie s
odpowiedzialni za czyny poprzednich pokole.
9. Dobry Serb to ywy i posuszny Serb, albo martwy nieposuszny Serb.
ZAPROSZENIE
Muzumaska Rada Narodowa zaprasza wszystkich muzumanw na
wiec w Bratunacu. Zapraszamy was, bracia muzumanie do Waszego pastwa
muzumaskiego. DO CZYNU! Niech Allach ma Was w swej opiece!
ZARZD INICJUJCY - MUZUMASKA RADA NARODOWA
Bracia muzumanie
Muzumaska Rada Narodowa jest zorganizowana wedug podziau
terytorialnego, tzn. kada miejscowo zamieszkaa przez muzumanw wybiera
swojego reprezentanta.
545

NATO na Bakanach

Niezwoczne zapisy do Rady oraz sadaka i tr [datki zbierane w ostatnich

10 dniach miesica Ramadan] na potrzeby Rady gwarantuj, e Muzumaska
Rada Narodowa, z Wami, stworzy pastwo muzumanw w dzisiejszej BoniHercegowinie. Sadaka pomoe nam w zaopatrzeniu si w to, co potrzebujemy,
aby broni pastwo.
Stae pastwo muzumanw w Boni-Hercegowinie bdzie broni interesw
muzumaskich w innych czciach obecnej Jugosawii (Sandak, Kosowo,
Macedonia, Czarnogra, Chorwacja, Serbia).
Powstacie, bracia muzumanie, jest nas dosy dla osignicia naszych
celw, ktrych nie zdradz muzumanie ani krewni muzumanw. Taka okazja
nigdy nie nadarzy si powtrnie. Wanie teraz jest okazja ziszczenia marze
kadego muzumanina o yciu we wasnym pastwie.
Inni wykorzystuj nasze podziay, czy to w polityce czy w religii. Mona unika
prawdy, e dzi wszystkie narody zjednoczyy si, albo mwic nowoczesnym
jzykiem, ulegy homogenizacji i oczywicie uzbroiy si. Tylko nasi ludzie
muzumascy nie s uzbrojeni. adna rozsdna osoba nie zaprzeczy tego faktu.
Rozpatrujc pooenie muzumanw w dzisiejszej Jugosawii zachodzi
pytanie: Czy inne narody Jugosawii daj muzumanom moliwo przeycia?
Wszyscy obecni politycy twierdz, e zgodnie z konstytucj narody maj
usankcjonowane prawo do samostanowienia i wasnego pastwa.
Dlatego Muzumaska Rada Narodowa pracuje w kierunku:
1. Powoania pastwa muzumaskiego w granicach obecnej BoniHercegowiny,
2. Utworzenia Muzumaskich Si Zbrojnych,
3. Penej kontroli i odpowiedzialnoci za niepodlego w pastwie-siedzibie
muzumanw i innych narodw boniackich.
4. Stworzenia demokratycznego i postpowego pastwa muzumaskiego na
zasadzie koegzystencji z innymi narodami,
5. Utworzenia kulturowych i cywilizacyjnych podstaw przyszoci pastwa
muzumaskiego,
6. Stworzenia warunkw dla zatrzymania skarbw narodowych BoniHercegowiny w rkach jej ludnoci,
7. Stworzenia systemu nauczania i organw administracji zgodnie z zasad
wikszoci.
Bracia muzumanie, moemy mie rne pogldy nt. wszystkich innych
kwestii, tylko nie kwestii naszego pastwa. Jeli zgadzamy si na ten temat, to
Serbia i roszczenia Federacji do naszego pastwa Boni-Hercegowiny ustan.

546

UK: co kryje si za trzema literami

Jeli dajesz schronienie terrorystom, jeste terroryst. Jeli szkolisz lub
zbroisz terrorystw, jeste terroryst. Jeli ywisz lub sponsorujesz terrorystw,
jeste terroryst i USA wraz z przyjacimi pocign ci do odpowiedzialnoci
prezydent Bush po 11 IX.
Cytat z przemwienia prezydenta Busha jest echem rezolucji Zgromadzenia
Oglnego ONZ z 1947 r. Jeden z artykuw rezolucji brzmia: Prowadzenie lub
skanianie do dziaalnoci terrorystycznej przez wadze pastwa przeciw innemu
pastwu, albo tolerowanie przez wadze pastwa zorganizowanej dziaalnoci
celem wykonania aktw terroryzmu w innym pastwie, niniejszym proklamuje
si zbrodniami przeciw pokojowi i bezpieczestwu ludzkoci. Kilkadziesit lat
pniej czoowe pastwa czonkowskie ONZ bezporednio lub milczco wspary
terroryzm wymierzony przeciw Jugosawii.
Rezolucja ONZ nie doczekaa si midzynarodowej konwencji, bo nie
ma zgody, kogo naley nazwa terroryst. Rnic w opiniach nie udao si
przezwyciy na spotkaniach: w Szarm El Szejk w 1996 roku, w Kairze w 1997
r. oraz w Paryu i Teheranie w tym samym roku. UK (Ushtria lirimtare
E Kosoves, Wyzwolecza Armia Kosowa, WAK) narodzi si wic w latach
1990tych w atmosferze braku midzynarodowego bicza. Zdaniem licznych
midzynarodowych ekspertw, terroryzm byby zjawiskiem znikomym a nawet
wyplenionym, gdyby nie popieray go rzdy. Rzd USA usun WAK ze swej
listy organizacji terrorystycznych w lutym 1998 roku, gdy kosowska organizacja
staa si potrzebnym sprzymierzecem.
Od tego czasu rozkwito nieszczcie w Kosowie, lecz Serbowie nie
byli jego gwn przyczyn. Jak skuteczna bya dezinformacja na ten temat,
wiadcz zeznania ocera niemieckiego, Dietmara Hartwiga, przed trybunaem
w Hadze, dnia 2.3.2005 r. Podlega mu cay personel misji obserwacyjnej
UE w Kosowie przed nalotami NATO. Mia on bezporedni kontakt
z Ibrahimem Rugow i in. przywdcami Albaczykw, take z dowdztwem
i szeregowymi WAK. By rwnie w kontakcie z wadzami Serbii i Jugosawii,
midzynarodowymi i miejscowymi dziennikarzami oraz wieloma organizacjami
pozarzdowymi. Hartwig skada raporty do UE o aktualnej sytuacji, co dzie,
co tydzie i co miesic. Poza wasnymi obserwacjami i kontaktami, mia do
dyspozycji wszystkie raporty obserwatorw UE w terenie. Hartwig powrci
do Niemiec podczas przygotowa NATO do ataku. By zszokowany relacjami
z Kosowa w mediach. Zezna przed MTK w Hadze, e istniaa ogromna
sprzeczno midzy sytuacj w Kosowie a reportaami w mediach.
Spoeczno midzynarodowa zaczyna przyznawa zbrodnie UK. Scotsman
(18.4..2005 http://news.scotsman.com/latest.cfm?id=4418057): ONZ w Kosowie
oznajmi dzi, e znalaz jaskini podobno uywan do tajnego deponowania
547

NATO na Bakanach

zwok nie-Albaczykw zabitych w Kosowie w latach 1998-1999 [...] Biuro ONZ

ds. Osb Zaginionych i Bada Sdowych zaczo odkopywa jaskini i okolice
w Kliinie, ok. 30 km na zachd od stolicy Kosowa, Prisztiny. Wedug danych
ONZ, z okresu 1998-1999 brakuje ok. 500 Serbw i 200 nie-Albaczykw
kosowskich. Setki innych odnaleziono w masowych grobach, ale los ok. 3 tys.
pozostaje nieznany jedna z najbardziej gorzkich kwestii midzy Serbami
a Albaczykami. Prasa przemilcza, e przewanie znajduje si nie-Albaczykw,
a ekshumowani Albaczycy zginli z rk WAK.
WAK powsta ze skrajnego nacjonalizmu, przy wsparciu i poparciu
islamskich, amerykaskich, niemieckich i innych agencji i sub, ktre
nansoway, wyposaay i szkoliy albaskich terrorystw, jednoczenie
oskarajc siy serbskie o okruciestwo na Albaczykach kosowskich. Podoe
historyczne, religijne, ideologiczne i polityczne WAK opisuje rozdzia pt. WielkoAlbanizm. WAK mia by rozbrojony po wejciu si pokojowych do Kosowa.
We wrzeniu 1999 r. zachodnie agencje prasowe oznajmiy, e WAK rozwizano
i przeksztacono w Korpus Ochrony Kosowa (KPC)) i cywilne oddziay ratunkowe
TMK. WAK nie rozbroi si ani nie zosta rozbrojony przez natowskie siy pokojowe
KFOR (Kosovo Force), poniewa Zachd wykorzystuje WAK do swoich celw,
mimo historycznego powizania z radykalnym islamem i terroryzmem.
Reportae z Kosowa w rozdziale pt. Z bogosawiestwem KFOR
potwierdzaj terroryzm UK i si pochodnych, oraz powizania obecnej polityki
w Kosowie i za granic z ideologi wielko-albask i WAK. Obraz poudniowozachodniej Serbii, objtej dziaaniami UK jest podobny. Po Kosowie
terroryzm albaski zapanowa nad Macedoni. Do dokoczenia planu Wielkiej
Albanii zostay Czarnogra i zachodnia Grecja. We wszystkich przypadkach
za wpuszczenie terrorystw albaskich i ich dziaalno odpowiadaj USA,
ONZ, NATO i jego siy KFOR. Nie po raz pierwszy Zachd sprzymierzy si
z najwsteczniejsz si na Bakanach w celu osignicia swych celw, jakby nie
widzc, e wpuszcza w podbrzusze Europy skrajny, wojujcy islam wymierzony
w kontynent w systematycznym i dugoterminowym planie (rozdziay pt. Islam
wojujcy na Bakanach, Kristallnacht 2004 oraz Wielko-Albanizm).
Od 2000 r. zachodni dyplomaci, analitycy i wywiady wskazuj, e mimo
midzynarodowych wysikw Kosowo stao si czarn dziur przestpcz
w Europie i potencjalnym terenem przerzutw dla przyszych zamachw
terrorystycznych wymierzonych w Zachd.
Prol terrorysty
Denie, ktre pchao do czynu albaskie grupy w latach 1940tych, nie wygaso
w okresie powojennym. Rozkwito ono now przemoc z powstaniem WAK,
ktre jest kontynuacj balistw i SS-manw skanderbegskich. Wielu dowdcw
i najwczeniejszych czonkw WAK jest potomkami czonkw tamtych jednostek,
548

UK: co kryje si za trzema literami

a jednostki WAK nosz nazwy bohaterw albaskich jednostek faszystowskich.

WAK obra insygnia skanderbegczykw. Strony internetowe sponsorowane przez
WAK, www.klpm.org, wyraaj si z aprobat o okupacji hitlerowskiej.
Pojcie terroryzmu pozostaje wzgldne. Kosowski bojownik o wyzwolenie
okaza si terroryst dla tamtejszych mniejszoci jak i Albaczykw przeciwnych
metodom i ideologii UK. Podobnie patrz na kosowski bandytyzm obiektywni
Europejczycy i Amerykanie, co potwierdziy niezalene internetowe artykuy
i dyskusje, a po 11 IX rwnie bardziej postpowa prasa.
W 1998 r. jugosowiaski analityk terroryzmu w Kosowie, Milan Petkowi
pisa na witrynie Federacji Amerykaskich Naukowcw o metodach separatystw:
konwencjonalna i niekonwencjonalna dziaalno partii politycznych, zwizkw
zawodowych i rodkw przekazu, wsparte terroryzmem bojownikw o wyzwolenie,
kontraband broni, handlem narkotykami, przemoc wszelkiego rodzaju
uwypuklaj odrzucenie autorytetu wadz Republiki Serbii i federacji Jugosawii oraz
zbiorow wrogo przeciw narodowoci serbskiej, z ktr przyszo miejscowym
Albaczykom dzieli odwieczn serbsk prowincj Kosowa i Metohji.
Terroryzm w Kosowie i Metohji, szczeglnie w okolicach Drenicy, wywodzi
si z dawnych tradycji. Dziaania terrorystyczne okrela si tu sowem kaatvo,
od tureckiego kaak rozbjnik, buntownik, dezerter, rabu. Tak Turcy okrelali
wyjtych spod prawa Albaczykw, ktrzy ukrywali si w grach lub domach
wsplnikw i napadali na transporty, samotnych podrnych i odosobnione
gospodarstwa. Dziaali w Serbii, Albanii, Macedonii, Czarnogrze, a czasem
wypuszczali si na ekspedycje wzdu wybrzea Adriatyku a po Dubrownik
i Ston. Kaaci byli szczeglnie aktywni na przeomie XIX i XX wieku. Podczas
I wojny wiatowej zadali due straty i spowodowali ogromne szkody terroryzujc
miejscow ludno. Najbardziej zacite akcje kaaci miay miejsce przez par lat ok.
1914 roku, kiedy wystpili przeciw serbskim wadzom z poparciem Austro-Wgier.
Po wojnach bakaskich i po I wojnie wiatowej kaaci z Albanii czsto
grasowali do 1919 r. w zachodniej Macedonii, Kosowie i Metohji oraz
poudniowo-wschodniej Czarnogrze, zadajc due straty armii serbskiej
i miejscowej ludnoci. Ulegli dopiero w zdecydowanej operacji andarmerii
i krlewskiej armii Jugosawii, ale jednostki i mae grupy dochoway si do 1926
r. Potem ich tradycje utrzymay si w Kosowie i Metohji w okolicach Drenicy.
Podczas i po II wojnie wiatowej Drenica bya orodkiem faszystowskich
balistw. Miasto pozostao wylgarni brutalnych przestpcw i terrorystw do
dzi. Intensykacja terroryzmu w rejonie Drenicy od 1991 r. bya odrodzeniem
idei secesji Kosowa i Metohji od Serbii i przyczenia do Albanii.
Jednym z zaoycieli i przywdcw grupy przestpczo-terrorystycznej, ktra
dziaaa wtedy w okolicach wsi Donji Prekaz by pochodzcy stamtd Adem Jaszari,
prymitywny czowiek bez wyksztacenia, ale po szkoleniu terrorystycznym ze
549

NATO na Bakanach

stopniem majora armii albaskiej. W Serbii zacz organizowa przemyt broni

z Albanii i innych pastw i zaoy grup terrorystw skadajc si z rodziny,
przyjaci i sympatykw. Pod koniec 1991 r. grup odkrya policja. Jaszari
i dwch innych terrorystw otworzyli ogie, ranili policjantw i zbiegli. Jaszari
kontynuowa dziaalno ze wsparciem albaskich cywilnych i wojskowych
sub wywiadowczych.
Od 1992 do 1997 r. wystawiono przeciw Jaszariemu i czonkom grupy
sze oskare. W lipcu 1997 r. dosta w nieobecnoci wyrok 20 lat wizienia
za dziaalno terrorystyczn, m. in. ataki na policj k. Glogowaca w 1993 r. i k.
Kosowskiej Mitrowicy w 1996 r. Tylko te dwa ataki zabiy trzech policjantw
i powanie zraniy piciu. Policja i siy bezpieczestwa Jugosawii nie byy
jedynymi celami i oarami gangu. Atakowali Albaczykw lojalnych wadzom
i przeciwnych terroryzmowi. Wielu miejscowych w rejonie Drenicy skaryo
si na arogancj grupy Jaszariego. Jego dziaalno staa si zagroeniem
bezpieczestwa publicznego w caym Kosowie.
Dziki pomocy nansowej od albaskiej diaspory, przyzwalajcej postawie
wielu pastw i wsparciu logistycznym z Albanii, terroryci z Donjiego Prekazu
sprowadzili due iloci broni, amunicji, rodkw wybuchowych i sprztu
potrzebnego do dziaa terrorystycznych. Wadze Jugosawii zlikwidoway
grup w marcu 1998 roku, gdy dowiedziay si, e robia ostatnie przygotowania
do zaostrzenia atakw na siy bezpieczestwa celem destabilizacji Kosowa
i wpynicia na sytuacj w Jugosawii i na Bakanach. Likwidacja we wsi Donji
Prekaz wykazaa determinacj i fanatyzm Jaszariego i jego ludzi. Brutalnie
rozkazawszy krewnym walczy, Jaszari zabi bratanka za tchrzostwo i otoczy
si yw tarcz z dzieci i kobiet, na prno oczekujc posikw i spodziewajc
si, e caa ludno albaska z okolic Drenicy przybdzie na pomoc.
Bojownicy o wolno
Zajcie Jugosawii przez Niemcy w 1941 r. przyczyo terytoria albaskie
w Jugosawii (Kosowo, zachodni Macedoni i obszary graniczne w Czarnogrze)
do Albanii i wprowadzio albask administracj, szkoy, pras i radio. Serbw
wyeliminowano. Obszary te nazywano czci Wielkiej Albanii, ktr przywdcy
WAK prbuj obecnie odtworzy. WAK przewiduje podobne wyzwolenie
w przyszoci: WAK zobowizuje si wyzwoli Kosowo i przynie wolno swej
ziemi ojczystej. Mapa nowej Albanii na www.aacl.com nie pozostawia wtpliwoci
co do intencji ekstremistw albaskich. Mapa obszaru o 3-krotnie wikszej
powierzchni ni obecna Albania pokazana jest z herbem czarnego ora o dwu
gowach na tle tapety z powtrzonym wielokrotnie zarysem obecnych granic
Kosowa i Metohji. Zwaywszy, e poprzednie wyzwolenie przynioso masowe
morderstwa ludnoci serbskiej i ydowskiej, nie powinny dziwi zdecydowane
kroki podjte przez rzd Jugosawii, by zapobiec powtrnej tragedii.
550

UK: co kryje si za trzema literami

Czyny WAK wiadcz o niezmienionym faszyzmie bardziej ni rodowd

i insygnia organizacji. WAK skupio si na mordowaniu serbskiej ludnoci
cywilnej i tych Albaczykw, ktrzy nie popierali nazizmu i separatyzmu.
Celem kampanii terroru w 1998 r. byo wyparcie Serbw ze wszystkich terenw
opanowanych przez WAK. Cel zosta osignity. Na jesieni 1998 r. Associated
Press donis o wyparciu Serbw morderstwami i zastraszeniem prawie ze
100 wsi. Dowdcy WAK o nazwiskach Remi i Haradinaj byli szczeglnie
bezwzgldni, a swoj kampani terroru udokumentowan na www.siri-us.com
zasuguj na oskarenie przed Midzynarodowym Trybunaem Kryminalnym
ds. Byej Jugosawii, jeli ten sd rzeczywicie byby zainteresowany ciganiem
zbrodniarzy wojennych.
Metody WAK przewyszaj hitlerowskie. W miejscowoci Kleczka
WAK zabio 22 serbskich cywilw po storturowaniu ich, a zwoki spalio
w zaimprowizowanym krematorium. Pod Glogowacem, zmasakrowao i wrzucio
do rowu serbskich gospodarzy i ich rodziny. rodki przekazu w USA zignoroway
to. Natomiast wadze jugosowiaskie znajc cele i metody WAK, rozprawiy
si z wakowacami tak, jak naley postpi ze zbrojn grup neofaszystowsk
w jakimkolwiek pastwie.
NATO sprzymierzyo si z WAK i wypowiedziao wojn Serbom. WAK to
wskrzeszenie ruchu faszystowskiego i nazistowskiego z lat 1940tych z tradycjami
dihadu przeciw chrzecijanom. Ruchu pozujcego reporterom i popieranego
przez Zachd, mimo e sprowokowa wojn i we wasnych dokumentach gosi
etnicznie czyst Wielk Albani. Dlaczego USA i Niemcy poparli rasistw
i kryminalistw? W celu kontrolowania regionu i jego strategicznych szlakw
ropy i gazu, Waszyngton i Berlin potrzeboway miejscowych si, by wspierajc je
unikn bezporedniego zaangaowania w wojn odpowiada belgijski socjalista
Michel Collon (rozdzia pt. O prawa czowieka). Kanadyjski profesor ekonomii
i dyrektor Centrum Bada nad Globalizacj, Michel Chossudovsky podsumowa
zmor kosowsk; Zachd polega na marionetkach WAK, eby przypiecztowa
umow, ktra nastpnie przeksztacia Kosowo w teren okupowany pod
administracj Zachodu.
Szkolenie i zaopatrzenie WAK w bro i pienidze wspomagay CIA i jej
niemiecki odpowiednik BND. Chossudovsky udokumentowa ten sojusz: Od
pocztku lat 1990tych Bonn i Waszyngton uzgodniy strefy wpyww na Bakanach.
Ich agencje wywiadowcze take wsppracoway. Wedug analityka wywiadu
Johna Whitleya, potajemne wsparcie armii wyzwoleczej w Kosowie zostao
uzgodnione midzy subami CIA i niemieckiego BND. Zadanie utworzenia
i nansowania WAK przypado Niemcom: Dali niemieckie mundury, NRD-owsk
bro i zostali snansowani czciowo pienidzmi z narkotykw. CIA nastpnie
odegrao rol w szkoleniu i wyposaeniu WAK w Albanii. WAK otrzyma sprzt
551

NATO na Bakanach

telekomunikacyjny po NRD-owskiej bezpiece, Stasi. Niemiecka telewizja ARD

podaa (24.9.1998) w programie Monitor, e BND dostarcza WAK bro przez
Albani. Byy pracownik wywiadu twierdzi, e przesyki byy zaatwione na
najwyszym szczeblu. Tygodnik wojskowy Janes Defence Weekly (29.7.1998)
przytoczy wypowied przedstawiciela NATO o uzbrojeniu WAK: Widzielimy
w uyciu zaawansowan bro, np. niemieckiej produkcji bro przeciwczogow
Armbrust. Austriackie radio Vienna sterreich Eins (15.3.1999) dyskutowao
zamieszanie, jakie wywoaa fotograa onierza WAK z austriackim karabinem
maszynowym Steyr, jednym z najlepszych na wiecie.
Collon przypomina, e te same mocarstwa wybray i uzbroiy w Chorwacji
rasistw Tudmana, czowieka, ktry w rewizjonistyczny sposb zmieni histori
II wojny wiatowej. W Boni natomiast popary islamskiego nacjonalist Izetb
egowicia, znanego ze swej wypowiedzi: religia islamu nie moe wspistnie
z nie-islamskimi instytucjami spoecznymi i politycznymi. Potem wyszo na jaw,
e Izetbegowi wsppracowa z mudahedinami z al-kaidowskiego przychwku
Osamy ibn Ladena. WAK by podobny.
Robert Gelbard, emisariusz USA na Bakanach, owiadczy trzykrotnie
prasie midzynarodowej w lutym 1998 roku: WAK jest bez wtpienia grup
terrorystyczn. Sekretarz stanu USA potwierdzi w grudniu 1998 roku: WAK nka
lub porywa kadego, kto pjdzie na policj. Przywdcy WAK gro morderstwami
wieniakw i paleniem domw, jeli odmwi wstpienia w ich szeregi. WAK
stanowi zagroenie tak wielkie, e mieszkacy szeciu wsi w okolicach Sztimjle
przygotowuj si do eksodusu. Mimo to, trzy miesice pniej NATO wysya
bombowce na pomoc WAK. Collon: Jaka z tego lekcja odnonie USA, ktre
gosi, e prowadzi wszdzie wojn w imi zwalczania terrorystw, w tym samym
czasie wykorzystujc ich np. w Czeczenii?
7.3.2002 r. przed haskim trybunaem rzekomych zbrodni serbskich byy
prezydent Miloszewi przebada wiadka ze strony prokuratora, niejakiego
Sabit Kadriu. rodki przekazu i sam trybuna nazway go aktywist praw
czowieka, bo w Radzie Obrony Praw i Wolnoci Czowieka jest doradc
przewodniczcego, Adema Demaciego. Byoby historycznie niedokadne
napisa, e Adem Demaci jest z kolei politycznym doradc WAK, poniewa
zrezygnowa z tego wysokiego stanowiska doszedszy do wniosku, e WAK
jest zbyt umiarkowane. Associated Press opisa (2.5.1999) okolicznoci jego
rezygnacji: sprzeciwi si popieranemu przez USA planowi pokoju w Kosowie,
bo nie gwarantuje suwerennoci.
W trakcie przebadania Miloszewi posdzi bojownikw o wolno z WAK
o korzystanie z pomocy Osamy ibn Ladena i blisk wspprac z Al Kaid w atakach
na Bakanach. wiadek Kadriu stanowczo zaprzeczy, bo przed 11 IX nie sysza
o ibn Ladenie i Al Kaidzie. Gdy Miloszewi prbowa wycign wicej, sdzia
552

UK: co kryje si za trzema literami

Richard May odci dalsze pytania. Miloszewi przedstawi podstaw posdzenia:

zeznania przed Kongresem USA zoone 18.12.2001 r. przez J.T. Caruso, specjalist
przeciw terroryzmowi, a zarazem penicego obowizki zastpcy dyrektora FBI
(urywki na www.icdsm.org/more/fbi-msnbc.htm#a).
Terroryci na piedestale
Jak spoeczno midzynarodowa zwalcza terroryzm w Europie, wida
na przykadzie z lata 2002 roku, kiedy NATO aresztowao dwch znanych
dowdcw WAK. Jak podao BBC, Rustema Mustaf oskarono o storturowanie
i morderstwo kilku osb, a Ramusza Haradinaja o brutalne zachowanie, agodny
termin na zabicie rywala politycznego w 2000 r. Areszty zareklamowano jako
determinacj NATO: wzi si za zbrojny ekstremizm. Przeszo delikwentw
zasuguje na powaniejsze oskarenia, ale nie s uwaani za ekstremistw, skoro
wikszo Albaczykw ma podobne pogldy. Termin terroryci starannie
pominito, mimo e USA i sojusznicy, uywaj go wszdzie indziej.
Od czasu zarzucanych im zbrodni, obaj budowali spoeczestwo obywatelskie:
Mustafa walczy o prawa czowieka w Macedonii, a Haradinaj i jego partia brali
udzia w wyborach jesieni 2001 r. Haradinaj goci w waszyngtoskich salonach
wadzy, pomimo publicznej wiedzy w rodzaju Sunday Times (29.4.2001):
Haradinaja mona by posdzi o najwiksze okruciestwo WAK. Ponad 40
cywilw zabito w cigu kilku miesicy w 1998 r. we wsi Glodjane w zachodnim
Kosowie, gdy Haradinaj dowodzi. Wiele zwok Serbw, Albaczykw i Cyganw
nosio znaki tortur.
Wrd oar Mustafy s Serbowie i Albaczycy kosowscy. Porwania,
morderstwa, ataki bombowe na kafejki, sklepy nocne i targowiska
w wykonaniu Mustafy udokumentowano na www.decani.yunet.com/testimonies4.
html. Towarzysze broni zawiadczyli, e w czasie nalotw NATO w 1999 r.
Mustafa zmusi 220 tys. Albaczykw w pnocnym Kosowie do wymarszu
(Guardian 30.6.1999). Poniewa to rujnuje tez NATO o serbskich czystkach
etnicznych jednoczenie obalajc uzasadnienie nalotw i potem okupacji,
brak jest tych zbrodni w oskareniu. Nielegalny atak NATO na Jugosawi
umoliwi obu zbrodniarzom bezkarne 3-letnie buszowanie w Kosowie.
Albaczycy obrzydzaj ycie mniejszociom, czczc rozwizany ocjalnie
WAK i dowdcw. To wanie ci weterani terroryci pierwsi przedarli si z Albanii
[przez Kosowo] do poudniowej Serbii w padzierniku 2000 roku, a nastpnie
wyruszyli do pnocnej Macedonii latem 2001 r. pisze reporter Ottawa Citizen
Scott Taylor, ktry przedtem poda za ekstremistami do obu miejsc.
6.6.2002 r. w Klinie w zachodnim Kosowie byy onierz WAK Nusrat Kadriu
i towarzysze zorganizowali 3-dniowy festiwal muzyczny ku czci byego dowdcy,
Musa Krasniczi, ktrego zabiy siy bezpieczestwa Jugosawii, gdy prbowa
przemyci bro do Kosowa w 1998 r. Kadriu wyjani Taylorowi, e festiwal
przypomina Serbom o zbrodniach na Albaczykach. Trwajcego wojskowego
553

NATO na Bakanach

poparcia USA dla albaskich terrorystw nie mona zaliczy do stosunkowo

nieszkodliwych prowokacji. Wedug rezolucji ONZ nr 1244, WAK mia by
przeksztacony w TMK, cywiln organizacj ratunkow, sponsorowan przez
rda amerykaskie. Taylor podaje, e pewien urzdnik organizacji pozarzdowej
w Kosowie przyzna, e jego agencja przesaa 14 mln USD do TMK w ramach
zmykowo nazwanego programu zarzdzanego przez International Organization
for Migration.
Pod dowdztwem gen. Agima Czeku, byego gwnodowodzcego WAK,
TMK jest si zbrojn, kupujc bro i szkolc ludzi za rodki pomocowe
z zagranicy. Dua cz pomocy wojskowej przeznaczonej dla TMK pod nadzorem
ONZ traa do rk nieocjalnych bojownikw WAK. Podczas szczytu wakowskiej
ofensywy w Macedonii latem 2001 r. gen. Czeku zwolni, ale nie aresztowa, 9 ze
swych starszych ocerw za wspprac z bojownikami pisa Taylor.
Oprcz zatwierdzonych 600 onierzy na penym etacie, wbrew naciskom
z UNMIK gen. Czeku nie zwolni prawie 3 tys. rezerwistw TMK, ktrzy przeszli
na peny etat. Prasie owiadczy: Nie jestem tu od zadowalania spoecznoci
midzynarodowej. Jestem w kocu odpowiedzialny za ochron moich ludzi.
Mazllum Kumnowa, byy dowdca WAK, ktry zosta burmistrzem Dziakowicy,
by od tego czasu oskarany przez kilka agencji midzynarodowych o prby
wymuszania opat. Kry opinia, e na wysokim szczeblu polityki midzynarodowej
dyryguje si planem sprzyjajcym Albaczykom pisa Taylor w czerwcu 2002 r.
16.2.2001 r. terroryci albascy zdetonowali zdalnie bomb pod serbskim
autobusem na trasie Nisz-Graczanica, zabijajc 11 i ranic 40 osb. Zbrodni
badaa grupa ledcza z ONZ, a naczelnik policji UNMIK, Derek Chappel
powiedzia: Mimo narzeka na zbyt wolne tempo ledztwa, sprawa autobusu
do Niszu bya wymienitym dzieem pracy policyjnej. Zebralimy prbki DNA
ze sceny zbrodni i opracowalimy do dowodw na wystosowanie skazania.
Z czterech zatrzymanych (ocerowie policji albaskiej w Kosowie, czyli
byego WAK) aresztowano tylko Florima Ejupiego. Obawiajc si odbicia,
policja UNMIK przewioza go z wizienia w Prisztinie do obwarowanej
i dobrze strzeonej dzie i noc, amerykaskiej bazy Camp Bondsteel. Ejupi
uciek stamtd w maju 2002 r. przed rozpraw. Amerykanie powiedzieli, e
Ejupi otrzyma w szpinakowym placku pilnik do metalu powiedzia Chappel.
Gorica Szcepanowi, 25-letni dziennikarz, ktry ocala w ataku na autobus:
W jaki sposb wizie w odblaskowym pomaraczowym kombinezonie moe
uciec 5 tys. wojsk amerykaskich, jeli go sami nie puszcz?
Przy granicy
Do lutego 2000 r. FRJ zarejestrowaa a 266 przypadkw przekroczenia strefy
bezpieczestwa przez wojska KFOR. Strefa bezpieczestwa cignie si pasem
szerokoci 5 km wzdu wewntrznej granicy administracyjnej Jugosawii midzy
554

UK: co kryje si za trzema literami

Kosowem a Serbi. Nie podano szczegw, ale chyba nie wszystkie przekroczenia
granicy mogy wynika z faktycznej pomyki czy dezorientacji w terenie.
W miejscowoci Bujanowac (po wschodniej, serbskiej stronie pasa
bezpieczestwa) Serb, ktry uciek z wioski Borowac k. Kosowskiej Kamenicy
po drugiej stronie granicy powiedzia zachodnim korespondentom, e 4.3.2000
r. albascy terroryci w mundurach amerykaskich si KFOR zaatakowali jego
wiosk i Rejanowac. W akcji w Bujanowacu wzio udzia 7 amerykaskich
transporterw opancerzonych. Podczas gdy terroryci albascy otworzyli ogie
na obrocw serbskich domw w Bujanowacu, wojsko USA przygldao si
w milczeniu i tylko lmowao scen. Terroryci przybyli od strony Rejanowaca,
chocia wie jest w rejonie kontrolowanym przez oddziay rosyjskie KFOR.
Terroryci albascy wypdzili uprzednio 50 rodzin romowskich i 6 serbskich, ale
nie zdyli skoczy czystki. Po zakoczeniu strzelaniny weszli do czekajcych
w polu amerykaskich pojazdw transportowych i odjechali nie wykrywszy
serbskich obrocw. Uciekinier powiedzia rwnie, e migowce KFOR latay
nad Rejonowacem zaledwie 2 m nad dachami, podczas gdy terroryci w maskach
szturmowali pozostawione bez obrony domy Serbw, zagrabiajc pienidze,
kosztownoci i ywy inwentarz. Reporterzy dodali, e ok. 22.2.2000 r. terroryci
zaatakowali rosyjskie wojsko KFOR, ktre odpowiedziao ogniem i odebrao
terrorystom min przeciwczogow i 3 granaty rczne.
Reuters przekaza 9.3.2000 r. owiadczenie generaa Nebojszy Pawkowicia,
e terroryci albascy w Kosowie przygotowuj bro przy granicy midzy
Kosowem a Serbi, aby rozszerzy konikt na Serbi i wywoa midzynarodow
interwencj. Wraz z poplecznikami w miastach Bujanowac, Preszewo i Medwedzia
terroryci chc sprowokowa reakcj serbskich si bezpieczestwa. Planem ich
jest wywoa w ten sposb warunki dla interwencji midzynarodowej pod pozorem
obrony praw i swobd Albaczykw powiedzia Pawkowi w wywiadzie dla
tygodnika Vojska. Z takim celem i pod ochron KFOR gromadz due iloci
broni przy granicy administracyjnej Kosowa z Serbi i buduj obiekty do
obrony i atakw oraz wicz zaskoczenie, puapki i odwrcenie uwagi wroga.
Reuters doda, e przywdcy ju rozwizanego WAK zaprzeczyli zwizkom
z uzbrojonymi grupami, ktre ukazay si w albaskich wioskach wewntrz Serbii.
Po kilku starciach policji serbskiej z nowymi bojwkami, miejscowi Serbowie
i Albaczycy obawiaj si powtrzenia koniktu sprzed roku, kiedy terroryci
twierdzili, e tylko broni swoich wsi przed brutalnoci policji serbskiej.
Pawkowi doda, e kilka nielegalnych organizacji wypdza Serbw z Kosowa
morderstwami, porwaniami i innymi zbrodniami oraz, e planuj prowadzenie akcji
terrorystycznych poza Kosowem. Serbski minister Dragan Todorowi, czonek
skrajnie nacjonalistycznej partii radykaw owiadczy, e uzbrojeni Albaczycy
szerz panik w Kosowie i w pobliskich wsiach w Serbii, kontrolowanej przez
555

NATO na Bakanach

rzd [Jugosawii], a Zachd ich popiera pisa Reuters. Todorowi: Rzd Serbii
spodziewa si, e etniczni terroryci albascy wzmog dziaalno terrorystyczn
z nastaniem wiosny, z pomoc KFOR i UNMIK, szczeglnie w miejscowociach
Bujanowac, Preszewo i Medwedzia. Robi to w celu destabilizacji nas, prbujc
stworzy tzw. Wielk Albani. Reuters: Siy pokojowe KFOR i UNMIK wyraziy
zaniepokojenie zajciami wewntrz Serbii i wzmocniy kontrol granicy.
Dobrze zdajc sobie spraw z konsekwencji [wzmoonego terroryzmu
albaskiego przy granicy] dla swej suwerennoci, Belgrad nasa wojsko i policj
jako przestrog dla ewentualnych podegaczy pisaa 20.3.2000 r. dla Antiwar.
com mecenas i reporterka Christine Stone, przebywajca w Kosowie z ramienia
organizacji Helsinki Human Rights Group.
Do Serbii zbdziy take jednostki NATO. Biuletyn KFOR informowa
19.3.2000 roku, e serbska policja wypucia 7 onierzy NATO patrolujcych
granic midzy Kosowem a Serbi. Zostali zatrzymani poprzedniego dnia po tym,
gdy chyba zbdzili wjedajc na terytorium Serbii na wschd od Podujewa.
Bya to druyna czeska. Serbskie wadze powiadomiy KFOR po paru godzinach,
e onierze s pod ich opiek i e maj zamiar ich wypuci. Opancerzony
transportowiec Czechw zosta jednak po tamtej stronie, bo uleg awarii. Wszystko
zostao przeprowadzone w profesjonalny sposb i w adnej chwili onierze
NATO nie byli w niebezpieczestwie poda KFOR. Serwis prasowy CNN poda
nastpnego dnia z Prisztiny, e NATO prbowao dociec, w jaki sposb Czesi
zbdzili, co skoczyo si dla nich przetrzymaniem przez Serbw przez 8 godzin.
NATO odmwio komentarza o okolicznociach aresztu, ale potwierdzio, e
onierze zabdzili enujca pomyka w czasie, gdy napicie wzdu granicy
byo powane. Czeska agencja prasowa CTK podaa, e Czesi jechali pojazdem,
ktry wyposaony jest w nawigacj satelitarn i noktowizory.
Dlaczego nie chc pokoju
Dlaczego przywdcy WAK nie chc pokoju w Kosowie? Bo chc broni
swych majnych interesw, wic chaos i bezprawie s im na rk. W ten sposb
tymczasowa protekcja rasistowsko-terrorystycznej strategii WAK ze strony
Zachodu jest istn bomb zegarow. Ethem Czeku, minister rodowiska i kuzyn
Agima Czeku, oznajmi na pocztku 2002 roku: Serbowie prbujcy powrci
do Kosowa bez pozwolenia zostan zawrceni, jeli trzeba zbrojnie. Gen.
Klaus Reinhardt, ktry dowodzi KFOR do marca 2000 roku: Amerykanie zbytnio
zawierzyli lojalnoci WAK. Ekstremistw albaskich aresztowanych przez KFOR
szybko zwolniono. Jeliby KFOR wczeniej zareagowa na ekstremistw, sytuacja
w Macedonii nie staaby si tak za.
Z powodu wiatowej sytuacji gospodarczej, rywalizacja Waszyngtonu
z Berlinem na Bakanach wzrosa od tego czasu, co odbio si na treci Der
Spiegel. Okazao si, e WAK nie by tym, za co go przedtem podawano. Der
556

UK: co kryje si za trzema literami

Spiegel (21.9.2002) zamieci wywiad z Bujarem Bukoszim, byym premierem

Albaczykw kosowskich: Po wojnie miay miejsce najokrutniejsze likwidacje wrd
Albaczykw. Przywdcy WAK zamordowali politycznych rywali pod pretekstem, e
byli oni kolaborantami. Dochodzenie przeprowadzone przez Der Spiegel wykazao,
e byy dowdca WAK zatrudni przestpc wojennego, by zgadzi Ekrema Red,
dowdc, ktry przygotowa ksik o zbrodniach WAK w Kosowie.
Dlaczego protektorzy WAK nie chc rozwizania suwerennoci albaskiego
Kosowa? Wszak USA obiecywao j na lubie z WAK, a potem potwierdzia
j tzw. niezalena komisja ekspertw w rodzaju sekretarza generalnego NATO,
lorda Georgea Robertsona. Mocarstwa europejskie nie chc jednak takiej
niepodlegoci na swoim podwrku, bo wiedz, e USA zamierza stworzy
bakaski Izrael pastwo, ktre zawdzicza Ameryce wszystko i ktre mona
uy jako lotniskowiec. Nie chce jej take USA, bo jak wtedy utrzymywa
stan napicia? Podsycajc konikty (i przy okazji cierpienia), mocarstwa
usprawiedliwiaj obecno wojskow, a ta jest rkojmi bezpieczestwa
interesw strategicznych, czyli gospodarczych i geomilitarnych (rozdzia pt.
O prawa czowieka).
Niejeden badacz pisa, e wojny, destabilizacje i reorganizacje gospodarek
planuje si lata, nawet dziesiciolecia naprzd, np. Chossudovsky: Los Kosowa
dokadnie zaplanowano ju przed podpisaniem umowy w Dayton w 1995 r. NATO
wstpio w niezdrowy zwizek maeski z ma. Zainstalowano bojownikw
o wolno, a handel narkotykami pozwoli Waszyngtonowi i Bonn nansowa
konikt kosowski celem destabilizacji rzdu w Belgradzie i cakowitej kolonizacji
Bakanw. Dlaczego zignorowano przestpczy charakter majnych reimw
wprowadzanych przez NATO na Bakanach? Wielu autorw doszo do wniosku:
W Kosowie NATO polubio ma z wyrachowania.
Dlaczego Kosowo pozostaje krlestwem bezprawia? Z powodu potnych
interesw gospodarczych, wyjania Chossudovsky: Albascy i macedoscy
baronowie narkotykowi stali si now elit gospodarcz w Kosowie, czsto
powizan z wanymi interesami handlowymi Zachodu. Dochd z przemytu
narkotykw i broni szed nastpnie w inn nielegaln dziaalno, np. sieci
prostytucji. Wysocy urzdnicy reimu prezydenta Beriszy w Albanii byli
wmieszani w przemyt narkotykw i broni przez Kosowo, ktry bezkarnie kwit
mimo obecnoci pokanego kontyngentu si amerykaskich [w Albanii] od 1993
r. Podczas kilku ostatnich lat dziki handlowi narkotykami WAK uzbroi 30 tys.
ludzi w bardzo krtkim czasie.
Niemiecka Federalna Agencja Kryminalna potwierdzia: Albaczycy s
obecnie najwaniejsz grup dystrybucji heroiny na Zachodzie. Narkotyki,
bro i reklamy nale do najwaniejszych sektorw w gospodarkach Zachodu.
Wiadomo te, e CIA we wsppracy z kryminalistami zaoyo na caym wiecie
557

NATO na Bakanach

przemyt i wymian wedug schematu narkotyki-bro-ropa, wic przypadek

Kosowa ma wiele precedensw. Maa albaska sprawuje take wadz nad
przechwytywaniem pomocy midzynarodowej, ktr nastpnie przeznacza na
cele przestpcze. Wedug informacji na witrynie UE, w lipcu 2002 r. odkryto na
kontach w Gibraltarze 4,5 mln EUR przywaszczone z Energetyki Kosowskiej.
Nietuzinkowe oszustwa s nieodczn czci systemu wprowadzonego przez
Zachd. Podobny masowy odpyw funduszy mia miejsce w Boni wrd klanu
otaczajcego Izetbegowicia.
Federacja Naukowcw Amerykaskich
Kosowscy bojownicy o wyzwolenie nie s wic przeladowanymi masami,
do obrony ktrych rzuciy si USA i NATO i ktre pokazyway zachodnie rodki
przekazu z obozw dla uchodcw. S ma, dobrze popieran nansowo armi,
zdecydowan na powszechn wojn domow, armi podsycan jadowitym
nacjonalizmem tego samego rodzaju, o ktry Zachd oskara Serbw.
Architektami wojny jest nie kto inny, jak przeladowani Albaczycy. Ich
ekstremistyczni przywdcy w WAK to ci sami etniczni Albaczycy, ktrzy
zrobili fortuny na szmuglu broni, heroiny i nielegalnych emigrantw w chaosie
panujcym po rozpadzie komunistycznych reimw Jugosawii i Albanii. Ten mao
znany i dyskutowany fakt jest niemniej jednak niele udokumentowany. Federacja
Naukowcw Amerykaskich, FAS, pozostao po atomistach z Projektu Manhattan,
zebraa na ten temat archiwa reportay prasowych i policyjnych oraz dokumenty
z tajnych spotka Narodowej Grupy Kosowskiej popierajcej WAK w Szwajcarii.
Powaane rodki przekazu w USA i Europie udokumentoway fakt, e
WAK i albascy sponsorzy s zorganizowanymi przestpcami nansujcymi
si z heroiny, ktrej dopyw z Bliskiego Wschodu do Europy a nawet USA
staraj si kontrolowa. Christian Science Monitor (20.10.1994): Przerwany
koniktem w Jugosawii, przemyt narkotykw przez Bakany powraca, dziki
nowym szlakom do Zachodniej Europy, wytyczanym przez albaskich majnych
baronw z pominiciem stref wojny na pwyspie. Tak twierdz eksperci ONZ
i inni od narkotykw. Na dowd wzrostu przemytu przez Kosowo, gazeta
podaje przykad: w 1990 roku, tylko wgierska policja zatrzymaa 7 kg silnych
narkotykw, a w sierpniu 1994 r. liczba wzrosa do 650 kg [...] Europejscy szefowie
policji obawiaj si, e trasa wzmocni albaskie syndykaty narkotykowe jedne
z najpotniejszych na kontynencie [...] Z bazy w Welki Trnowac w poudniowej
Serbii, nazwanym Medellinem Bakanw szefowie mai albaskiej nadzoruj
sw dziaalno w Europie.
Janes Intelligence Review (1.2.1995) poda szczegy: Na zdominowany
przez Albaczykw rejon zachodniej Macedonii przypada nieproporcjonalna
cz kurczcego si PKB kraju [...] duo dochodw pochodzi z albaskiego
narkotyko-terroru i zwizanego z nim przemytu broni midzy Albani, Bugari,
558

UK: co kryje si za trzema literami

i prowincj Serbii, Kosowem [...] Heroina, ktr przedtem przewoono do

Zachodniej Europy z Turcji przez by Jugosawi [...] teraz coraz czciej
przychodzi do Woch przez Morze Czarne, Bugari, Macedoni i Albani. Blisko
zwizana z ma sycylijsk, albaska maa przypuszczalnie kontrolowaa wtedy
ju 70% nielegalnego rynku heroiny w Niemczech i Szwajcarii, wykorzystujc
obecno emigrantw albaskich (przewanie z Kosowa) w Europie Zachodniej
jako oson przestpcw i rdo haraczu.
Janes wyrazi obawy, e albaska maa moe stworzy syndrom Kolumbii
na poudniowych Bakanach, a nawet opanowa Albani, Macedoni lub oba
kraje: dy si obecnie do tego przekazujc coraz wiksze sumy walutowych
dochodw z narkotyko-terroryzmu na miejscowe rzdy i partie polityczne.
Rzdzc w Albanii Parti Demokratyczn prezydenta Salih Beriszy podejrzewa
si powszechnie o ciche tolerowanie, a nawet bezporednie korzyci z przemytu
narkotykw na szersze cele polityczno-gospodarcze, mianowicie nansowanie
secesjonistycznych partii politycznych i innych grup w Kosowie i Macedonii.
W 1985 r. maa albaska bya ju tak silna, e nowojorski prokurator
Rudy Giulliani, jak donis Wall Street Journal, wymaga specjalnej ochrony, bo
para si spraw heroiny z albaskiej sieci przemytniczej: Wedug przedstawicieli
federalnej Agencji Zwalczania Narkotykw, Albaczycy s gwnymi handlarzami
na bakaskim szlaku heroiny Stambu-Belgrad. Cho jest mniej znany od
tzw. szlakw sycylijskiego i francuskiego, bakaskim szlakiem w niektrych
latach moe przechodzi 24 do 40% dostaw heroiny do USA. Michael Ruppert
wywnioskowa w 1999 roku, kiedy siy Serbii z powodzeniem zwalczay WAK,
a Zachd rzuca kody pod nogi w postaci misji obserwacyjnej OBWE i dziaa
na paszczynie dyplomatycznej: Najwidoczniej Serbia susznie broni si przed
syndykatem przestpstwa zorganizowanego, zaprowadzajc porzdek w jednej
ze swoich prowincji [] Jeli Albaczycy przewozili 24 do 40% 14 lat temu,
to ze swoj wadz nad coraz wiksz czci handlu w regionie bakaskim,
dostpem do Europy Zachodniej i mobilnoci na caym wiecie, z powodzeniem
mog kontrolowa ponad poow heroiny docierajcej do USA, a organy
sprawiedliwoci wskazuj, e Albaczycy kontroluj obecnie 75% przywozw
heroiny do Zachodniej Europy.
W mercedesie z kaasznikowem
Od pocztku lat 1990tych pojawili si w kurortach Czarnogry i poudniowej
Albanii, przy basenach czterogwiazdkowych hoteli w Zrichu, albo za kierownic
luksusowych land roverw w drodze do willi na szczytach wzgrz w Tetowie,
strzeonych przez mokosw z kaasznikowami. W Grand Hotelu w Skopje,
cae pitro zarezerwowano dla maozw podrujcych mercedesami ze stra
przyboczn uzbrojon w karabiny maszynowe i pistolety. Ich zamono razia
wobec bezprecedensowego kryzysu gospodarczego, zaostrzonego greckim
559

NATO na Bakanach

embargiem. Rzd Macedonii ocjalnie nazywa tych modych Albaczykw

handlowcami, ktrzy musz ochrania si w cikich czasach. Wojna w Boni
gwarantowaa albaskiej mai zrozumienie ze strony wadz macedoskich, poniewa
dla tamtejszej muzumaskiej ludnoci albaskiej bya to icie wita wojna.
Korespondent amerykaskiego wydawnictwa Mother Jones, Frank Viviano,
duo pisa z Bakanw o tej elicie przestpczej, ktra rzdzi kontynentaln
sieci opart cakowicie na czarnej gospodarce bakaskiej. Ju w 1995 r. pisa
o szlakach heroiny i ich zwizku z Kosowem. Rok przed nim wydawnictwo
powicone walce z narkotykami, The Geopolitical Drug Dispatch nakrelio
powizania midzy etnicznym nacjonalizmem albaskim a wiatowym handlem
narkotykami: Sieci przewozu i rozprowadzania heroiny zakorzeniaj si wrd
spoecznoci albaskich w Albanii, Macedonii i serbskiej prowincji Kosowo
w celu nansowania duych zakupw broni nie tylko dla obecnego koniktu
w Boni, ale i dla gotujcej si wojny w Kosowie [...] 18 maja w ramach
trwajcej od 10 miesicy operacji Macedonia woska policja unieszkodliwia
jedn z gwnych sieci wosko-macedoskich i zarekwirowaa 40 kg heroiny
wyprodukowanej w Turcji i przesanej do Woch przez Bakany. W ostatnich
miesicach znaczne iloci heroiny zabrano w Szwajcarii, Niemczech, Woszech
i Grecji przemytnikom, ktrzy zwykle przybywaj z Prisztiny, Skopje i Szkodry
[w pnocno-zachodniej Albanii].
Fakt nansowania WAK z dochodw zorganizowanej przestpczoci nie
przedosta si jednak przez sito amerykaskich rodkw przekazu. Do wyjtkw
naley Chris Hedges z New York Times, ktry regularnie o tym donosi. Heroina
przedostaje si bez trudnoci z Turcji przez Kosowo i Albani do Europy
Zachodniej. Ken Layne z Mother Jones dowiedzia si w 1996 r. od szwajcarskiego
agenta sub antynarkotykowych, e wizienia w jego kraju s przepenione
ponad dwoma tysicami kosowskich przemytnikw. Muzumanie boniaccy
otrzymali wiele broni od Kosowian, ktrzy zakupili j tanio od skorumpowanych
armii byego bloku radzieckiego. Heroina bya tasza w Macedonii od piwa
i przeraajca ilo modziey w miastach wpada w nag.
Wiosn 2001 r. reporterzy amerykaskiej agencji prasowej MSNBC donosili
z Bakanw: powstacy prawdopodobnie w dalszym cigu odprowadzaj zarobki
z handlu narkotykami i niewolnicami seksualnymi do nielegalnych zakupw broni
dla albaskich ruchw wyzwoleczych. Dziki handlowi, WAK w poudniowej
prowincji Serbii, Kosowie oraz Narodowa Armia Wyzwolecza w Macedonii
zostay wyposaone w najnowsze granaty napdzane rakiet, bro maszynow,
modzierze, karabiny wyborowe i noktowizory. W 1999 r. sd w Brindisi we
Woszech skaza albaskiego handlarza narkotykw, ktry take przyzna si
do nabywania broni dla WAK. W marcu 2001 r. Radio Free Europe - Radio
Liberty donioso o odwrceniu kierunku przerzutu narkotykw przez Albani do
560

UK: co kryje si za trzema literami

Kosowa, zamiast z Kosowa. Pniej w Kukes zapano dwch Albaczykw z 20

kg heroiny przeznaczonej do Europy Pnocnej przez Kosowo i Serbi.
Handel niewolnicami rwnie znacznie wzbogaci bakaskie syndykaty
zbrodni. Z ogem 1 mln kobiet przerzucanych w wiatowym handlu niewolnicami
seksualnymi, szacunkowo 200 tys. przechodzi przez Bakany, co daje regionowi
jedno z najlepszych rde dochodu. W setkach maych burdeli w Boni,
Kosowie i Macedonii kobiety przewanie z Europy Wschodniej i terytoriw
byego ZSRR zmuszane s do prostytucji pod grob mierci. Ilir Gjoni, byy
minister spraw wewntrznych Albanii oraz szereg innych wysokich urzdnikw
w regionie, powiedzieli MSNBC, e s pewni, i handlarze narkotykami
i kobietami daj pienidze na zakup broni dla powstacw albaskich, ale nie
mona tego udowodni.
Handlarze kobietami pochodz z kadej z grup narodowociowych i pomimo
krwawych star, ktre podzieliy Bakany, blisko wsppracuj ze sob, sprzedajn
policj i wadzami celnymi. Raport departamentu stanu USA o prawach czowieka
w Albanii w 2001 r. odnotowa: przypadki korupcji i wmieszania policji w handel
osobami zdarzaj si na poziomie lokalnym. Zwolniono co najmniej dwch
funkcjonariuszy prawa za przyjcie apwek od handlarzy. Wedug urzdnikw
systemu sprawiedliwoci zapytanych przez MSNBC, czsto wysoko postawieni
politycy, skorumpowani sdziowie i prokuratorzy chroni handlarzy w zamian
za due apwki. Suba bezpieczestwa Albanii przyznaa 18.4.2001 roku:
niebezpiecznym aspektem rosncej mocy grup przestpczych jest zdolno
nawizania kontaktw z osobami na najwyszych stanowiskach w administracji
pastwowej i politykami.
Mimo duej proporcji zyskw z handlu niewolnicami, wedug policji czoow
rol odgrywaj narkotyki. Wadze USA oszacoway przemyt z Afganistanu do
Europy Zachodniej na poziomie 4 do 6 ton heroiny miesicznie, przewanie przez
Bakany. Przy cenie zbytu na ulicy 50 tys. do 200 tys. USD za kg, europejski
handel opiewa na 7 mld USD rocznie, czyli jest najwikszym przemysem na
Bakanach. W lutym 2001 r. Thomas Kppel ze szwajcarskiej policji federalnej
powiedzia: Albaczycy stanowi 90% naszego problemu z narkotykami.
Bakaskie organy cigania otwarcie przyznaj, e nisko wynagradzani policjanci
i stranicy graniczni daj si atwo przekupi przemytnikom. Niedoinwestowana
policja, ktrej, wedug Gjoniego, brak jest tak podstawowych rzeczy jak latarki,
walkie-talkie i kajdanki, nie ma szans z przemytnikami, ktrzy wyrzucaj telefony
komrkowe po jednorazowym uyciu, aby ich nie namierzono, a towar przewo
najnowszymi motorwkami.
Propaganda wok wojny i pniejszego rozwoju wypadkw w Kosowie,
protektoracie Zachodu, nabiera niewybaczalnego koloru w wietle faktw
o podou przestpczym WAK. Porwnanie Contras w Ameryce rodkowej przez
561

NATO na Bakanach

Ronalda Reagana do Ojcw Zaoycieli Ameryki okazao si rwnie komiczne

i obraliwe, gdy wyszo na jaw narkotykowe nansowanie Contras. Mudahedini
w Afganistanie i Pakistanie, nansowani przez USA z dochodw z heroiny z tych
samych pl, co potem WAK, stali si terrorystami atakujcymi amerykaskie
ambasady i cele cywilne w miastach Ameryki. Zapomnianych ju mw
plemiennych w Laosie zorganizowa Ted Shackley z pomoc heroiny ze Zotego
Trjkta. Ci, ktrzy przeyli mieszkaj w USA i innych krajach. Ale krlowie
wojen pozostaj w Waszyngtonie, Berlinie, Londynie, Zotym Trjkcie, Zotym
Pksiycu, Albanii, Macedonii i Kosowie.
Serbski loch Albaczykw
Opywajcy w zbytku, noszcy odzie markow Armaniego i zote rolexy
szefowie-przestpcy wspomagali rodziny w Kosowie walut z Zachodu i wierzyli
w Wielk Albani. Schemat jej realizacji: zorganizowa albask diaspor na
Zachodzie, snansowa WAK, roztrbi pode warunki yciowe i race amanie
praw czowieka w Kosowie, sprzeciwi si w dramatyczny sposb polityce
etnicznej Miloszewicia, rozpocz wojn podjazdow z siami Jugosawii
i da interwencji NATO. Znajc nostalgi Serbw do Kosowa i zacito
Miloszewicia z obrony Serbw w Chorwacji i Boni, kosowscy bossowie majni
wiedzieli, e Belgrad si nie cofnie i Zachd w kocu wkroczy, podobnie jak
po wyreyserowanych scenach okropnoci w Sarajewie. Miloszewi upadnie,
Kosowo zostanie wyzwolone albo poczy si z Albani, a mniejszo albaska
w Macedonii doczy.
Nacjonalizm, ktry urodzi WAK i wojn w Kosowie, nie ograniczy si
do kryminalnej elity. Wikszo Albaczykw przywizana do ziemi widziaa
wojn w Kosowie jako zo konieczne, ktre zagwarantuje powrt do domu,
kiedy nie bdzie ju na zawsze Serbw. W odpowiedzi na pytanie, czy Serbowie
i etniczni Albaczycy mog y razem w Kosowie, Pritt Vesilind (National
Geographic marzec 2000) cytuje byego nauczyciela, kosowskiego Albaczyka
w obozie uchodcw podczas nalotw NATO: Nigdy wicej. To niemoliwe. To
nie Miloszewi nas stamtd wykopa. To Serbowie. To mj ssiad zapuka do
moich drzwi i powiedzia Daj ci 15 minut na opuszczenie domu.
W poowie 1997 r. New York Times zamieci wywiad z anonimowym
dowdc WAK. Cho istniay pogoski o zorganizowanej grupie w Kosowie,
dziaajcej na zasadach innych znanych na wiecie organizacji terrorystycznych,
po raz pierwszy w rodkach przekazu wystpi etniczny Albaczyk, czonek
ekstremistycznej organizacji, by wyjani program i cele, dla ktrych walczy
jego organizacja. Wakowiec przedstawi zmylenia o sytuacji w prowincji i jej
historii np. Kosowo byo kiedy czci Albanii i po I wojnie wiatowej zostao
oddane Krlestwu Serbii. Reporter poda, e WAK wywodzi si z grupy, ktra
zapocztkowaa kampani walki zbrojnej o wyzwolenie Kosowa spod serbskiej
562

UK: co kryje si za trzema literami

wadzy. Mimo posdze, mwi wakowiec, w niczym nie przypominamy IRA, czy
jakiejkolwiek innej organizacji terrorystycznej: Jestemy autochtonami i przede
wszystkim Albaczykami. Popiera nas praktycznie caa ludno albaska
w Kosowie. Przeprowadzamy ataki na przedstawicieli rzdu Serbii i ich reimu.
Naszymi celami jest tajna policja oraz albascy kolaboranci z reimem.
Reporta wyjani, e silne poparcie nansowe pochodzi od ok. 700 tys.
Albaczykw na Zachodzie i e WAK stanie si jednym z wiodcych graczy
albaskich w bliskiej przyszoci. Faktycznie, emigranci albascy w Szwajcarii
i Hiszpanii oddawali wtedy do 3% zarobkw na armi i secesjonistw w Prisztinie.
Wadze Szwajcarii odnotoway rosnce zaangaowanie swoich Albaczykw
w przemycie broni, produkcji i sprzeday narkotykw, faszowaniu pienidzy,
malwersacji nansowej i w innych zbrodniach. Cz dochodw z przestpczej
dziaalnoci idzie na nansowanie samozwaczego rzdu, terrorystw, centrw
informacji, obcych agencji ksztatujcych opini publiczn (dokumenty
wymieniaj Hill & Norton oraz Rudder Finn ostatnio przemianowany na Global
Agency), lobbystw w kongresie USA i inne osoby. Kampanie wyborcze, wybory
w marcu 1998 roku, materiay propagandowe dla zagranicy, masowe demonstracje
uczniw i studentw oraz inna dziaalno, niewtpliwie wymagay nakadw
nansowych.
W wywiadzie dla Washington Post (reporter Chris Hedges) grupa Albaczykw
w Bronx ujawnia, e w taki czy inny sposb pomagaj ruchowi w Kosowie.
Pienidze id kurierem do Kosowa, albo s wpacane na konta bankowe. Hedges
poda, e tylko w grudniu 1997 r. zebrano 3-4 mln USD, a dodatkowo wpacono
na konta przedstawicieli WAK w Ameryce i Europie 0,5 mln USD. Prawo USA
nie zabrania wpat na organizacje ani wstpowania do nich, jeli nie s na czarnej
licie departamentu stanu USA. Natomiast departament poinformowa Hedgesa,
e kady Amerykanin przyapany na szmuglowaniu broni do Kosowa bdzie
sdzony za zamanie midzynarodowego embarga na zakup i sprzeda broni,
naoonego na Jugosawi rezolucj Rady Bezpieczestwa ONZ.
Po upadku rzdu Albanii wiosn 1997 r. kosowscy terroryci otrzymali
znaczne posiki w broni i ludziach. Dlatego rebelianci czy partyzanci, jak ich
nazywa Hedges, powikszaj formacje wojskowe grupy liczce 4-5 ludzi
podwoiy si z przybyciem posikw partyzantw i broni przemyconej przez
granic albasko-jugosowiask. Bez negatywnego komentarza Hedges pisa, e
do partyzantw doczyli obcy najemnicy: Mwi po albasku z silnym akcentem,
ale s dobrzy we wszystkim innym [...] brali udzia w rnych innych wojnach,
a u niektrych wida rasow charakterystyk kraju pochodzenia. Z najemnikami
przybyli Albaczycy ze Szwajcarii i Niemiec przez Albani, gdzie szybko kupili
bro i sprzt w magazynach zakamuowanych wzdu granicy. Nastpnie przeszli
nielegalnie do Kosowa z pomoc przewodnikw, czsto chopcw-pastuchw.
563

NATO na Bakanach

Hedges cytuje bezporednie rdo, wedug ktrego w 1997 r. WAK wykona

liczne ataki na serbsk policj, przedstawicieli wadz i etnicznych Albaczykw
nazwanych w artykule kolaborantami. Doborem sw Hedges naciga fakty tak,
by pasoway potrzebom strony, ktra zamwia reporta.
W podobnym stylu pisaa Stacey Sullivan, nawet bez pozorw obiektywnoci.
U niej rebelianci i partyzanci walcz przeciw ciemiycielom. Hedges wyzna, e
WAK obejmowa lewicowcw wyznawcw byego stalinowskiego prezydenta
Albanii Envera Hody, monarchistw, ktrzy nadal rozpamituj monarchi
i chcieliby j zaprowadzi w Kosowie oraz muzumanw, ktrzy lepo id za
swoimi przywdcami religijnymi, cile przestrzegajc Koranu. Rzekoma
obecno monarchistw w szeregach WAK suy w artykule tezie, e Albaczycy
kosowscy mieli teoretycznie krlestwo, ale zniszczyli je Serbowie.
W nawijaniu Hedgesa mnstwo niezidentykowanych dyplomatw wyjania,
e rozmaito ideologii jest przeszkod w politycznym zdeniowaniu si
WAK. Czytelnik wywnioskuje wic, e trzeba pomc albaskim bojownikom
o wolno narodow. Ponadto Hedges nie opar si owiadczeniu tajemniczych
dyplomatw, z ktrymi rozmawia: Serbw trzeba wyprze z Kosowa i Metohji.
Jednak ci bojownicy o wolno nic nie powiedzieli o wolnoci. W poszukiwaniu
swobd grupa Albaczykw z Kosowa pojechaa w 1997 r. odwiedzi Ojczyzn.
Zostali zatrzymani, aresztowani i nkani przez uzbrojony gang w Tiranie. Po
uwolnieniu za wstawiennictwem ambasady Jugosawii, zmykali z powrotem do
lochu wszystkich Albaczykw.
Psy wojny
Po wybuchu wojny domowej w Jugosawii, islamskie organizacje i ruchy
ekstremistyczne zaangaoway si w konikty midzy Muzumanami, Serbami
i Chorwatami w BiH. Wrd ochotnikw przybyych na Bakany byli wtedy po
raz pierwszy w historii hezbollahowie, hammasi, rozmaite frakcje palestyskie
i inne. Jako bezporedni pomoc boniackim muzumanom Iran przysa brygad
Gwardii Rewolucyjnej. Turcja wyselekcjonowaa ludzi do swego kontyngentu
w midzynarodowych siach nioscych pokj: Praktycznie wszyscy pochodzili
z BiH, Kosowa-Metohji i Macedonii. Po zakoczeniu wojny w Boni dua ilo
islamskich wojownikw pozostaa i chykiem przedostaa si do Albanii i Kosowa.
Podczas wojny w Boni administracja Clintona twierdzia, e USA nie miao
innej opcji ni milczco pozwoli na islamsk pomoc Boni i Hercegowinie
(mimo e organizowa j Iran), bo USA stano wobec trudnej sytuacji ludnoci
muzumaskiej w Boni (co byo oszustwem opinii publicznej). Podobn postaw
przyjy USA i spoeczno midzynarodowa w Kosowie i Metohji. Pozwalajc
Iranowi pomc muzumanom w Boni, Biay Dom stworzy precedens dla
Kosowa. W obu wypadkach siami muzumaskimi wadali islamscy terroryci,
podopieczni radykalnego islamu. W obu wypadkach USA usprawiedliwio
564

UK: co kryje si za trzema literami

przyzwolenie kryzysem humanitarnym. Petkowi zauway, zanim sarajewski

proceder powtrzy si w Kosowie: aden kryzys humanitarny ani inny argument
nie moe uzasadni takiej polityki amerykaskiej, chyba e oczekuje si wynikw
faworyzujcych wojowniczy islamizm.
W marcu 1998 r. gazety albaskie wydawane w Kosowie i niektre pisma
publikowane w Tiranie potwierdziy, e w Metohji i okolicach Drenicy dziaaj
obcy najemnicy, w wikszoci z Boni, Albanii i Pakistanu. Po likwidacji grupy
niedaleko Dziakowicy w maju 1998 r. okazao si, e jeden z terrorystw
o czarnym kolorze skry by z Sudanu. Kiedy Iran i inne radykalne pastwa
islamskie zaoferoway pomoc dla WAK w postaci instruktorw i wyszkolonego
wojska, czonkowie WAK w USA skomentowali: byoby nieuprzejmie odmwi,
bo pomoc jest mile widziana, szczeglnie z pastw islamu na wypadek, gdyby
Serbowie mieli rozpocz brutaln ofensyw.
Przedstawiciele secesjonistw w Szwajcarii zaprzeczyli zwizkom WAK
z mudahedinami, religi islamu i najemnikami: To tylko ochotnicy. Nie
zaprzeczyli jednak, e dua liczba mudahedinw po wojnie w Boni wyldowaa
w Kosowie dziki kontaktom i kanaom im tylko znanym, z poparciem nansowym
z caego wiata po to, by wypenili tam rozkazy Allacha. Mudahedinw
i legionistw przycigaj moliwoci rabunku, przemocy, gwatu i wandalizmu,
w przypadku Jugosawii spotgowane moliwoci wyycia si na Serbach przez
neofaszystw i rasistw oraz fanatykw islamizmu. Niektrzy nie mieli szczcia
w Kosowie i pracowali tylko raz. Inni obrcili swe dowiadczenie w proty,
zakadajc porednictwa dla najemnikw. W Bristolu zwizek midzynarodowych
wojownikw pod przewodnictwem Holendra, Raymonda Der Linde, realizuje
prawa nalene obrocom Chorwacji, ktrych im nie udao si zrealizowa.
Organizacja miaa w 1998 r. dobre powizania z WAK, np. zorganizowaa obz
szkoleniowy w boniackiej wsi Mahuri, gdzie wyszkolono m. in. Palestyczyka
Abu Hamzeha, zanim przyby do Kosowa i zgin jako umiejtny obroca islamu.
Przybyli z Afganistanu, Czeczenii, Turcji, Pakistanu, Boni-Hercegowiny,
Chorwacji i Europy Zachodniej, kierujc si do miasta Tropoya w Albanii,
rodzinnego miejsca byego prezydenta Albanii, Salih Beriszy. Stamtd obcy
najemnicy przechodzili na teren Jugosawii za przewodnictwem terrorystw
wracajcych ze szkolenia lub z zapasami broni dla walczcych kolegw.
Nosili czarne mundury, co wywnioskowali ledczy badajcy zwoki dziesitek
najemnikw zlikwidowanych w lipcu 1998 r. na terenie przygranicznym k.
Dziakowicy. Wikszo z nich nosia nowoczesn bro automatyczn, due iloci
amunicji, Koran w formacie kieszonkowym i modlitewne koraliki.
rdem naborw najemnikw byy albaskie stowarzyszenia na emigracji
oraz biura Demokratycznej Ligi Kosowa oraz Parlamentarnej Partii Kosowa
w krajach islamskich i zachodnich. Miesiczna paca najemnika wynosia 5 do
565

NATO na Bakanach

15 tys. marek niemieckich plus prawo udziau w upach. Przykadowo, przed

zrwnaniem z ziemi 37 serbskich domw we wsiach Duboczak i Kruszewac k.
Pecia, ogoocono je ze wszystkiego, co miao jak warto. Schwytani najemnicy
wyznali jednak (a liczne notatki w zagranicznej prasie potwierdziy), e niewielu
otrzymao zapat. Bujar Bukoszi, premier Kosova, republiki-widma i niedoszy
nansista terrorystw WAK, czuwa nad oszczdnociami w budecie wojennym.
Wikszo legionistw po wykonaniu zadania likwidowaa specjalna grupa, eby
pozby si wiadkw i zaoszczdzi fundusze.
Udzia najemnikw w terroryzmie kosowskim, szczeglnie ekstremistw
islamskich, potwierdzi przedstawiciel departamentu stanu USA, Robert Gelbard,
w czerwcu 1998 r. w Waszyngtonie: wedug rde amerykaskich, grupy
muzumaskich fundamentalistw, wcznie z iraskimi i czeczeskimi, pomagaj
Albaczykom w Kosowie. Dowdca Hattab, islamski legionista z Jordanu,
przyby do Kosowa na zlecenie Islamskiej Midzynarodwki po udziale
w wojnach w Afganistanie i Czeczenii. Wielu innych mu podobnych przybyo
do Kosowa po szkoleniu w Libanie, co uzewntrznio si zmian taktyki
atakw terrorystycznych: bomby zegarowe podoone w publicznych miejscach
w Prisztinie, Peciu i Kosowskiej Mitrowicy, zamachy z przejedajcych
samochodw, bomby podwieszone pod autami itp.
ysy Jacques
Ogolony na yso francuski legionista, ktrego ojciec rzekomo by kierowc
prezydenta Jacquesa Chiraca, wstpi w szeregi WAK, bo nienawidzi komunistw:
Przybyem do Albanii odzi z wasnej inicjatywy, bez znajomoci, bo po prostu
chciaem zabija Serbw jak w Chorwacji i Boni. Jestem zapalonym antykomunist.
Z portu Durres ten 39-letni wysportowany i pokryty tatuaami byy onierz piechoty
morskiej ukrywajcy si pod pseudonimem Jacques, przedosta si do Drenicy, gdzie
w kafejce, orodku naboru, od razu si na nim poznali: Przyjli mnie na ocera
WAK, gdy tylko pokazaem zdjcia Serbw, ktrych zabiem w Chorwacji. Stamtd
tra z powrotem do Albanii, do obozu szkoleniowego 700 rekrutw w Burrel, 70
km od Tirany, gdzie natychmiast zosta instruktorem grupy zwiadowczej.
Dziesi dni pniej WAK wysa go do Kosowa niedaleko Dziakowicy:
Najpierw wszedem w skad grupy z kilkoma Niemcami, Libaczykiem,
Senegalczykiem, Hiszpanem i Szwajcarem. Naszym zadaniem bya obrona
pozycji blisko frontu, osiem km w gb Kosowa, korytarza przez dolin otoczon
przez Serbw. Po pierwszej nocy intensywnego bombardowania przez artyleri,
siedmiu czonkw grupy poprosio o zwolnienie: Byli miertelnie wystraszeni,
wymiotowali [...] ale Albaczycy wcznie z ocerami mieli odwane serca
i motywacj, mimo e nigdy przedtem nie byli w akcji i brakowao odpowiedniej
broni i naleytego jedzenia [...] Ich stare kaasznikowy rozlatuj si, a rusznice
przeciwpancerne to stary rosyjski szmelc.
566

UK: co kryje si za trzema literami

Wikszo czasu ok. 20 wakowcw razem z Jacquesem musiao broni si

od serbskiego obstrzau i nalotw bombami rozpryskowymi i gazami trujcymi
oraz unika niezliczonych min, robic tylko krtkie wypady na teren przeciwnika.
Jacques powiedzia te reporterowi AFP, e WAK ponosi due straty, bo faceci
otrzymuj mniej ni dwa tygodnie szkolenia. Dla ukrycia rozmiaru strat, rannym
najemnikom nie wolno byo wraca do swego kraju. Wielu rani miny lub ogie
Serbw, ktrych taktyka nie zmienia si od czasu wojny w Chorwacji wyjani
Jacques, dumnie odsaniajc tatua z emblematem ustaszw, chorwackich
sojusznikw hitlerowcw w II wojnie wiatowej.
15 maja Jacques zosta ranny, przewieziono go przez gry samochodem
terenowym do Bajram Curri, a stamtd migowcem do szpitala wojskowego
w Tiranie, poniewa by w cikim stanie. Zarejestrowany w szpitalu pod
nazwiskiem Georges Hassani, waha si midzy powrotem na pola walk po
przyjciu do zdrowia a powrotem do Francji, gdzie mog go dogoni bye kopoty
z policj pisa reporter AFP. Jacques twierdzi, e nie otrzyma zapaty za
Kosowo, ale chwali hojno ludnoci, ktra wielokrotnie dawaa mu due sumy
DM. Zostaem ranny w tym samym dniu, kiedy miaem dosta winczestera 308,
karabin o wielkiej dokadnoci, wymienity do zmiatania Serbw. Tym razem nie
miaem okazji zabi nawet jednego.
W Kosowie walczyli Za Slobodu (za wolno) midzynarodowi ochotnicy
zrzeszeni w CFIVA, www.cva.org/cva/history/index.cfm: W 1998 r. serbski
rzd wzmg swe 10-letnie represje Albaczykw w Kosova w zorganizowanej
prbie wymordowania czy wypdzenia caej ludnoci. Niestety, wikszo z nas
bya zbyt niesprawna, czyli wycieczona zycznie lub psychicznie, eby doczy
do UK. Niemniej jednak 30-40 z nas przystpio i wzili udzia w kampanii
partyzanckiej i szkoleniu onierzy w Kosova do czasu wyzwolenia przez NATO.
Jedynym odbiciem ziem od armii Jugosawii przez UK na terenie Kosowej
dowodzi nasz Midzynarodowy Ochotnik. Miejmy nadziej, e Kosowa bya
ostatni gr. Jeli jednak inny europejski tyran pomyli o przeladowaniu
ssiadw i zastraszaniu innych, bdzie musia liczy si z tysicami osb, ktre
bd gotowe pokona go, na przekr wszystkiemu, nawet wrogoci ich wasnych
rzdw.
Upamitnienie 82 polegych ochotnikw z CFIVA wymienia tylko 65 osb.
Reszt zdjto, www.cva.org/cva/remembrances/index.cfm: Nie wymieniamy
wszystkich polegych. Nazwiska niektrych ochotnikw islamskich, pniej
zwizane z Al Kaid i jej obozami szkoleniowymi w BiH, usunito na danie
czonkw CFIVA. Widocznie doprowadzio to do cilejszej selekcji czonkw:
Czonkostwa odmwi si kadej osobie, ktra bya lub jest wmieszana w dziaalno
kryminaln w jakimkolwiek pastwie, ze traktowanie cywilw, czystki etniczne
lub inne akty barbarzystwa gwacce Konwencje Genewskie. Czonkami nie
567

NATO na Bakanach

mog by poza tym ci, ktrzy zachowali si niegodnie w stosunku do Chorwacji,

BiH lub Kosowej, zaszkodzili dobremu imieniu Midzynarodowych Ochotnikw
lub publicznie krytykowali Republik Chorwacji, Federacj BiH, Protektorat
Kosowej, albo towarzyszy broni.
Czonkostwo jest otwarte dla obcych kombatantw Wojen o Niezaleno
w Sowenii, Chorwacji i Boni, od ktrych wymaga si co najmniej 3-miesicznego
udziau w brygadzie frontowej. Wojna o Wyzwolenie w Kosowej bya chyba
cisza, gdy wymaga si nie mniej ni 3 miesice suby poza Kosow lub 7
dni wewntrz Kosowej podczas serbskiej okupacji od stycznia 1998 r. do lipca
1999 r. Nikt nie wypowiedzia wojny Jugosawii za Kosowo przed 24 marca
1999 r. CFIVA sankcjonuje wic udzia w dziaaniach militarnych przeciw
suwerennemu pastwu w jego wntrzu, nawet 1-dniowy: Suba na froncie
dugoci nawet jednego dnia bdzie rozpatrzona w indywidualnych przypadkach.
Czonkami mog te by obywatele obcych pastw, pochodzenia soweskiego,
chorwackiego, boniackiego i kosawsko-albaskiego, np. Chorwaci australijscy,
niemieccy Boniacy, kanadyjscy Kosawianie itd.
Wierzchoek gry lodowej
Richard Holbrooke, ambasador USA w ONZ stwierdzi w wywiadzie dla
Der Woche w lipcu 1998 roku, e terroryci albascy otrzymuj od zwolennikw
na Zachodzie due iloci pienidzy i ludzi: Zdaem sobie spraw podczas pobytu
w Kosowie i Metohji, jak wane s pastwa takie jak Niemcy, Dania i Szwajcaria
w zbieraniu funduszy i rekrutacji ludzi dla WAK. Holbrooke ujawni to, co byo
od dawna znane w Internecie. Terroryci kosowscy opublikowali tam list kont
w poszczeglnych pastwach na wpaty podatku wojennego, ktrego waciwe
uycie gwarantuje Rzd Republiki Kosova. System nansowania i szkolenia WAK
opiera si na funkcjonowaniu fundacji Ojczyzna Woa, z biurami w Dsseldorf,
Bonn, Sztokholmie, Malm, Bern, Genewie, Brukseli, Graz Wiedniu, Triecie,
Bari, Rzymie, Ismirze w Turcji, Hartumie w Sudanie itd. Secesjonici kosowscy
nie kryli si, e zbieraj podatki wojenne i opaty na zwikszon przemoc
w Kosowie i Metohji.
Niektre pastwa islamu posyay do Kosowa due iloci broni za pienidze
i z innych powodw. Przykadowo, byy lider Iranu, Ajatollah Khomejni nalega
na islamizacj Kosowa za wszelk cen, aby przyczy prowincj do BoniHercegowiny przez Sandak i stworzy na Pwyspie Bakaskim wyom,
ktry nazywa zielonym przeciciem, bo czyo muzumanw od Macedonii po
Boni. Albaska Midzynarodwka Islamska, nieformalny zwizek wszystkich
organizacji muzumaskich Albaczykw, nawoywaa do bardziej radykalnych
pocigni. Miaa w tym poparcie Midzynarodwki Islamskiej od czasu
kongresu tej ostatniej w Hartumie w 1995 r. Obie midzynarodwki dopilnoway,
aby WAK nie zabrako broni ani ludzi.
568

UK: co kryje si za trzema literami

Dziaania terrorystyczne nasilay si w takt rosncych sentymentw

secesyjnych i szeregw WAK od 1996 roku, osigajc szczyt w 1998 r. List
celw ludno serbsk i przedstawicieli wadzy (policja, lenicy, listonosze),
uzupeniono osobami, ktre nie przyklaskiway terroryzmowi i separatyzmowi.
Liczba zabitych osb dramatycznie wzrosa w porwnaniu z poprzednim
okresem, a ataki skoncentrowano na terenach, gdzie nie dokoczono przedtem
czystek etnicznych. Poza tym, wida byo denie do zapanowania nad moliwie
najwikszym terytorium, celem zapewnienia pola do dziaa i rekrutacji. Od
stycznia 1997 r. do 9.7.1998 r. WAK przeprowadzi 797 atakw terrorystycznych.
Tempo wzrostu byo w pierwszych miesicach 1998 r. 10-krotnie wysze ni
w caym poprzednim roku i 4 razy wysze ni w cznym okresie lat 19911997. Od 1 stycznia do 9.7.1998 r. byy 663 ataki terrorystyczne, z tego 37% na
policj. Celem 401 atakw bya ludno i jej wasno, przy czym zgino 28
Albaczykw, 18 Serbw i 2 Romw.
Porwania specjalno bliskowschodnia, suyy wymuszaniu ustpstw
politycznych, zastraszaniu, braniu okupu i wymianie na schwytanych przez
wadze terrorystw. WAK porwa 72 osoby: 48 Serbw i Czarnogrcw,
18 Albaczykw, 4 Romw, 1 muzumanina i 1 obywatela Macedonii. 13
porwanych zabito. W atakach WAK uy bro automatyczn 256 razy, bazuki
i bro przeciwpancern 63 razy, karabiny wyborowe 36 razy, granaty rczne
i rozmaite rodki wybuchowe 19 razy, pistolety 2 razy. WAK podpali i zniszczy
pojedyncze budynki 2 razy, a cae wsie lub dzielnice wsi 4 razy. W pozostaych
przypadkach ataki prowadzono pod grob uycia broni. WAK napad 29 razy na
gospodarstwa wiejskie i zabra wyposaenie oraz bydo.
Gazety w jzyku albaskim publikowane bez przeszkd w Kosowie
i Metohji wypeniay artykuy, ktre prboway umniejszy secesjonistyczne
motywy atakw, a zamiast tego podkrelay opr przeciw serbskiej agresji. W ten
sposb oskareni i skazani za terroryzm automatycznie stawali si oarami
represji przez wadze i byli wynoszeni na piedesta bohaterw narodowych.
Gazety przedstawiay akcje si bezpieczestwa jako prowokacje zaplanowane
na zwikszenie koniktu, co dla obiektywnego obserwatora byo cynicznym
odwrceniem rzeczywistych rl WAK i wadz. Propaganda przygotowywaa grunt
pod eskalacj dziaa zbrojnych terrorystw albaskich w Kosowie. Petkowi
pisa w 1998 roku: To jest oczywicie sposb na wzniecenie bezprawia i chaosu
oraz na destabilizacj istniejcego porzdku. Taka sytuacja najbardziej
odpowiada przestpcom, terrorystom i anarchistom. Proty s wtedy najwysze
i nikt nie moe im przeszkodzi.
Wadze Jugosawii i Serbii powziy zdecydowane rodki przeciw
terroryzmowi, zanim masow przemoc doprowadziby do oglnego buntu
i secesji. W lipcu 1994 r. sd w Prisztinie skaza 14 czonkw ministerstwa
569

NATO na Bakanach

obrony samozwaczej Republiki Kosova, na rok do 8 lat wizienia za

wykonywanie polece Demokratycznej Ligi Kosowa i zorganizowanie od 1990
r. si WAK z wszechstronn pomoc od Albanii i kilku pastw radykalnego
islamu. Z podobn determinacj wadze potraktoway samych terrorystw, gdy
przemoc gwatownie wzrosa w pierwszej poowie 1998 r. w rejonie Drenicy i w
Metohji. Zachd niezwocznie wprowadzi do Kosowa obserwatorw OBWE. Jak
dogldali oni terrorystw patrz: rozdzia Szwindel w Raczaku. Nagminnym
zarzutem pod adresem si Jugosawii bya nieproporcjonalno uytej siy w stosunku
do zagroenia przez WAK. Zapewne zarzut bardziej odzwierciedla obawy WAK
o przeycie ni trosk spoecznoci midzynarodowej o likwidacj terroryzmu.
Ale WAK i ich miejscowe kierownictwo polityczne to tylko wierzchoek
gry lodowej. Osabione kryzysem domowym i nieprzychyln postaw Zachodu,
wadze Jugosawii niewiele mogy zrobi z islamskimi sponsorami planu
zielonego przecicia na Bakanach, nie mwic o przekonaniu ssiedniej Albanii,
by odcia terrorystom pomoc w postaci prawa wjazdu, obozw szkoleniowych
i skadw broni. Takie perswazje mogyby poskutkowa, gdyby wstawiy si
Europa Zachodnia i USA, poniewa Albanii zaleao i zaley na doczeniu do
struktur europejskich i atlantyckich.
Materiay rdowe
1. Piotr Bein To Serbia via Poland www.aeronautics.ru/archive/yugoslavia/bein/,
bez zdj take www.antic.org/YU4NSP/Piotr/index.html
2. David Binder In Yugoslavia, Rising Ethnic Strife Brings Fears of Worse Civil
Conict [w] New York Times 1.11.1987
3. Richard Dowden Ulster of the Balkans [w] The Times 26.3.1986
4. Marvine Howe Exodus of Serbians Stirs Province in Yugoslavia [w] New York
Times 12.7.1982
5. International Committee in Defense of Slobodan Milosevic Al Qaeda, the
KLA and Judge May on Proper Cross-examination 3.4.2002 www.icdsm.org/
milosevic/interrupt.htm
6. Christopher Layne U.S. and NATO have put the fox in the chicken coop [w] Los
Angeles Times www.zoran.net/afp/text/latimes/us.htm
7. Ken Layne The Crime Syndicate Behind the KLA 8.4.1999 www.motherjones.
com/total_coverage/kosovo/layne2.html
8. Sean Mac Mathuna i John Heathcote The Holocaust in Kosovo
9. Milan Petkowi Albanian Terrorists Federation of American Scientists 1998
www.fas.org/irp/world/para/docs/980000-kla-petkovic-terror.htm
10. Michael C. Ruppert Kosovo Liberation Army and Albanian Sponsors Have
Well Documented Roots in the Heroin Trade www.holocaustrevealed.org
11. Scott Taylor The most dangerous place on Earth [w] Ottawa Citizen
570

UK: co kryje si za trzema literami

22.6.2002
12. George Thompson The roots of Kosovo fascism Emperors Clothes 19.2.2000
www.tenc.net
13. George Thompson The KLA Resurgent Nazis under NATOs Wing czerwiec
1999 www.aeronautics.ru/aviation/nws001/news007.htm
14. Gary Wilson Whos the KLA? German Document Reveals Secret CIA Role
www.iacenter.org/kla.htm
15. French Soldier of Fortune Fights alongside KLA [w] Agence France Presse
21.5.1999

571

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

Odwrotnie ni w zadeklarowanych zamierzeniach, Stanom Zjednoczonym
i NATO udao si wyczyci Kosowo z jednej grupy narodowociowej na korzy
drugiej reporter David Binder w amerykaskim programie telewizyjnym
(7.3.2000)
Umowa w macedoskim Kumanowie przy granicy z poudniow Serbi bya
w czerwcu 1999 r. prekursorem rezolucji ONZ nr 1244 o okupacji Kosowa po
nalotach NATO, w celu zaprowadzenia praworzdnoci i demokracji. Na licie
uprowadzonych Serbw, www.2net.co.yu/apis/spisak_kidnapovanih_sa_opisom.
pdf, przytaczajca wikszo z nich zagina po wycofaniu si si Jugosawii
z Kosowa. Choby to przeczy zapewnieniom KFOR i UNMIK o rozbrojeniu
WAK i przywrceniu porzdku. Rezolucj 1244, Kosowo miao pozosta w Serbii.
Tymczasem albascy liderzy Kosowa nie ukrywaj separatyzmu. Szefowie
administracji ONZ w Kosowie, kolejno Francuz Kouchner, Niemiec Steiner
i obecnie Duczyk Petersen, nie widz sprzecznoci de albaskich z rezolucj.
NATO i ONZ patrz przez palce na ekscesy ekstremy.
Ju p roku po wkroczeniu NATO do Kosowa, raport Amnesty International
wywnioskowa: w dalszym cigu amie si prawa czowieka i popenia powane
zbrodnie w alarmujcym tempie i zupenie bezkarnie, szczeglnie przeciw
czonkom mniejszoci. onierze KFOR i funkcjonariusze policji ONZ, UNMIK,
nie byli w stanie zapobiec gwatownym atakom przeciw nie-Albaczykom,
wcznie z pogwaceniem praw czowieka, czsto z chci zemsty.
Stephen Glover, (Daily Mail 26.2.2000): Brytyjscy ocerowie powiedzieli mi,
e jest teraz lepiej. [...] Mniej Serbw wymaga ochrony przez naszych onierzy,
bo tak niewielu Serbw zostao do zaatakowania. W Prisztinie pozostao
szacunkowo tylko 800 Serbw z 40 tys. przed wojn. Ok. 200 tys. Serbw opucio
Kosowo razem z innymi mniejszociami. Aktywista Christopher Lord (9.4.2001):
Od czasu zakoczenia wojny w Kosowie, Albaczycy zabili i wyrzucili z domw
wicej Serbw i Cyganw [Romw], ni przedtem Serbowie zabili i wyrzucili
Albaczykw. wiatowa Rada Kociow w notatce prasowej z 1999 roku:
Sprawa praw czowieka, ktra motywowaa midzynarodow interwencj
[w Kosowie] rzeczywicie osabnie, jeli wadze nie mog zapewni przeycia
mniejszoci i ochrony ich praw religijnych i wasnociowych. Raport OBWE
z wrzenia 2000 roku: Kluczowym problemem jest brak jasnoci tak prawa
jak i dziaa KFOR i policji UNMIK odnonie okrelenia praw wasnoci, co
doprowadzio bezporednio do duej iloci przypadkw nielegalnego zajcia
domw i nielegalnej budowy w caej prowincji.
Jeli kto udzi si, e to wszystko wynikao z braku dowiadczenia KFOR
i UNMIK, grubo si pomyli. Nieskuteczno bya i jest polityczn taktyk, take
w poudniowo-zachodniej Serbii i w Macedonii, gdzie Albaczycy przerzucali
572

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

siy z Kosowa. Ukoronowaniem celowej nieskutecznoci bya Noc Krysztaowa

w marcu 2004 r.
Gubernatorem jest teraz Niemiec po Francuzie i Duczyku. Ale podstawowy
status Kosowa pozostaje tak mtny jak wtedy pisa Nebojsza Mali (Antiwar.com
16.5.2002). Pomijajc prawo Serbw do powrotu oraz nielegalnych imigrantw
w Kosowie, nie wiadomo, jaki chaos wewntrzny wybuchby, gdyby Albaczycy
kosowscy uzyskali niepodlego. Zawalenie si Albanii w latach 1996-1997
wisi czarn chmur take nad przyszoci Kosowa, wprowadzajc element
niepewnoci dla reszty Bakanw. Midzynarodowy Komitet Czerwonego
Krzya, ICRC: Kosowo jest nasiknite blem, nienawici i deniem do
odwetu na Serbach. Nienawi jest panujc norm, przejmowan od rodzicw
do modych. Zgoda jest obecnie nie do osignicia. Mimo to UE nalega na
osignicie standardw humanitarno-demokratycznych, zanim rozpatrzy
suwerenno albaskiego Kosowa.
Skoro pastwa NATO i UE pogwaciy prawo, by uratowa Albaczykw
i pomc WAK w walce o niepodlego, to winno bez zwoki realizowa ich
denia. Noc Krysztaowa 2004, kiedy zaatakowali rwnie siy midzynarodowe,
bya wyrazem frustracji albaskiej. Nie-Albaczycy tymczasem wierz, e
NATO pozostanie w Kosowie, aby ich chroni. Dla rzdu w Belgradzie, NATO
jest jedyn drog odzyskania okupowanej prowincji. Dlatego Imperium po
prostu kocha status quo, bez wzgldu na opinie podwadnych podsumowa
Mali. Rzdza wadzy tumaczyaby te sytuacje w Boni, Chorwacji, Macedonii
i Czarnogrze: Wszystkie przypadki s podobne kamstwa, zastraszenie
i brutalna sia najpierw uzaleniaj, co nastpnie zapewnia posuszestwo.
Czy rzeczywicie Serbia ma prawo do Kosowa, skoro mieszka tam a
tylu Albaczykw? Jeli rozpatrywa wikszo narodowociow wewntrz
podziaw administracyjnych, byby to sygna zrywu wyzwoleczego dla
prowincji w rnych krajach. onglowanie procentowym udziaem grup
narodowociowych w oglnej liczbie obywateli zachcioby mniejszoci do
podboju eksplozj demograczn dokadnie to, co si stao w Kosowie po II
wojnie wiatowej, wsparte antyserbsk polityk Tity. Terytoria pnocne Kanady
od razu stayby si nowymi pastwami, chyba e poczyyby si w jeden kraj
Inuitw. Kaszubi, Mazurzy, czy lzacy najpierw wywalczyliby swoje czyste
etnicznie prowincje, eby nastpnie si uniezaleni. Na wiecie zapanowaby
chaos i niepotrzebny przelew krwi. Moe to jest przyczyn impasu w Kosowie,
a wadcy nie wiedz, co dalej robi?
Sytuacja Kosowa nie jest szczeglna. Przykadowo, w USA rdzenni
Indianie, Mormonie i inne grupy yj autonomicznie kulturowo i religijnie,
korzystajc (nie zawsze sielankowo) z gospodarczych, obronnych i innych
korzyci w tyglu narodowociowym. Przykad Boni wiadczy, jak trudne
573

NATO na Bakanach

jest tworzenie pastwowoci, gdy poszczeglne grupy s przemieszane: Serbw

40%, Muzumanw 38%, Chorwatw 22%. Mimo to, NATO nie dopucio do
secesji Republiki Serbskiej lub do poczenia jej z Jugosawi. W Republice
Serbskiej blisko jej pnocnej granicy z Chorwacj przejedaem przez
mozaik zrujnowanych wiosek serbskich, chorwackich i muzumaskich. Koo
miasteczka Derwenta polsk wie spacykowali Muzumanie. Na pozostaym
terytorium Boni-Hercegowiny nacjonalici chorwaccy d do oddzielenia si
od islamskich Serbw.
Witaj w Kosowie
Od wkroczenia NATO do Kosowa, zagino bez wieci ponad tysic Serbw,
a dalszy tysic wymordowa bandytyzm albaski. Tylko w wiosce Cernica, gdzie
mieszka 450 Serbw i 3 tys. Albaczykw, niedaleko bazy amerykaskiej Camp
Bondsteel, w 75 atakach nienawici zgino w latach 1999-2004 siedmioro
Serbw, a ponad 30 zostao rannych. Atak granatem na grup Serbw 31.8.2003
r. rani piciu mczyzn. Jeden z nich, 35-letni Miomir Sawi, zmar w szpitalu.
Pi minut po eksplozji nastpia druga, nikogo jednak nie rania. Wojska
USA w KFOR przeszukay wie, znajdujc du ilo rodkw wybuchowych
podoonych w opuszczonym serbskim domu. Gdyby eksplodoway, ilo oar
byaby wiksza. Coraz wicej Serbw w Cernicy myli o emigracji. Nie posali
dzieci do szkoy 1 wrzenia, w obawie o ich ycie.
Zamiast szuka albaskich mordercw, patrole amerykaskie wtargny do
domw oar, zwikszajc bl i gorycz Serbw. Tylko wypaczone umysy mogyby
wymyli rewizje domw oar w obecnoci rodziny w aobie i przeraonych
dzieci powiedzia jeden z serbskich wieniakw, ktrym praktyki Amerykanw
przypominaj okupacj hitlerowsk. Zszokowani dostojnicy z miejscowej diecezji
prawosawnej, zatelefonowali oburzeni do dowdztwa KFOR w Prisztinie,
dajc wpywu na amerykaskie siy, by wykazyway cho odrobin ludzkiej
empatii dla cierpie Serbw w Cernicy.
Niestety amerykaski KFOR powtrzy zachowanie z poprzednich zamachw:
najpierw przeszuka domy Serbw, jakby Serbowie zabijali wasne rodziny.
Dziki temu albascy przestpcy mog umkn i zatrze lady. To szokujce
zachowanie amerykaskich si KFOR, na ktre czsto skar si spoecznoci
serbskie we wschodnim Kosowie [sektor amerykaski] jest jedn z przyczyn,
dlaczego sprawcom powanych atakw na Serbw w rejonie podlegajcym
nadzorowi si USA udaje si umkn prawu pisa gos Serbw kosowskich,
biuletyn Episkopatu Raszki i Prizrenu, www.kosovo.com/erpkiminfo.html,
wydawany w klasztorze Wisoki Deczani, ktry odwiedziem wiosn 2003 r.
Najbardziej wstrzsajca bya masakra modziey kpicej si w rzece
w Gorazdewac k. Pecia (sektor woski) 13.8.2003 roku: Jeden chopiec i jeden
modzieniec zginli od kul mordercy, czworo innych zostao rannych. Miejscowi
574

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

Albaczycy barbarzysko zaatakowali ambulans ratunkowy, wiozcy oary do

szpitala, a dyurny chirurg albaski zaoy jednemu z ranionych gips, by ukry
ran postrzaow.
Wadze midzynarodowe z USA na czele s bezsilne: Unikanie
odpowiedzialnoci przez wiodce instytucje kosowskie misj ONZ, UNMIK
i siy niosce pokj, KFOR jest powanym wskanikiem najbardziej
nieprofesjonalnego i nieodpowiedzialnego zachowania si, jakiego nie
tolerowaoby adne spoeczestwo demokratyczne i ktre otwarcie zachca do
kontynuacji przemocy etnicznej.
Sekretarz ONZ, Ko Annan ubolewa rodzinie swego zamordowanego
serbskiego pracownika, Petara Topoljskiego: czarny dzie dla Kosowa. Nikogo
nie aresztowano. Wedug raportu ambasadora Bangladeszu do ONZ, Anwarula
Karima Chowdhuryego, aresztowanych uwalniaj rzd cywilny i kosowski
system sprawiedliwoci. Rok od wejcia ONZ i KFOR do Kosowa ambasador
zauway, e istnieje naga potrzeba zajcia si cigym brakiem personelu dla
administracji cywilnej i policji, co ograniczao dziaania ONZ. Chowdhury we
wstpie do raportu: Rada Bezpieczestwa nie bya w stanie przewidzie ogromu
zada, kiedy przyja misj administracyjn ONZ w Kosowie (UNMIK).
AFP (16.11.1999): 20 bugarskim policjantom posanym do wzmocnienia
jednostek ONZ w Kosowie polecono nie odzywa si w ich wasnym jzyku.
Wedug bugarskiej agencji BTA, ostrzeenie byo nastpstwem mordu na
bugarskim ochotniku ONZ, Walentinie Krumowie, w stolicy Kosowa, Prisztinie
miesic przedtem. Zabito go, gdy odezwa si w swoim jzyku na zapytanie
maolata o godzin. Bugarski brzmi podobnie do serbsko-chorwackiego. Nowym
ocerom policji ONZ powiedziano, by cay czas rozmawiali po angielsku, nawet
midzy sob.
Terror
Rzd Federacji Republik Jugosawii (FRJ) podsumowa uczynki separatystw
albaskich w Kosowie od momentu wejcia si NATO i ONZ do lutego 2000
roku, a OBWE do padziernika 2001 roku:
Zbrodnie albaskie w Kosowie
Wedug FRJ
Wedug OBWE
VI 1999-II 2000 VI 1999-X 2001
Ataki terrorystyczne

4354

5089

- na Serbw i Czarnogrcw
- na Albaczykw
- na inne narodowoci
a. zabici
b. ranni
c. uprowadzeni i zaginieni

4121
96
137
910
802
821

4776
114
199
1041
1008
ponad 1000
575

NATO na Bakanach

Los uprowadzonych i zaginionych:

- nieznany
- zabici
- ucieko
- wypuszczono
Zniszczone domy
Spldrowane przedsibiorstwa publiczne,
interesy
Zniszczone obiekty kultu i pomniki
Wypdzeni

716
76
4
25
ok. 50 tys.
ponad 1400

ok. 1000
104
brak danych
54
ponad 50 tys.
brak danych

84
ponad 350 tys.

brak danych
brak danych

Przykady zbrodni z okresu 12.6.1999 - 27.2.2000 roku:

7.1.2000 r. ostrzelanie serbskiej wsi Goradewac,
11.1.2000 r. bestialskie morderstwo w Prisztinie 4-osobowej rodziny
muzumaskiej nazwiskiem Skenderi,
11.1.2000 r. gwat i zabjstwo 11-letniej dziewczynki albaskiej przez onierza
KFOR niedaleko miejscowoci Witina,
16.1.2000 r. morderstwo 3 serbskich uchodcw we wsi Pasjane,
2.2.2000 r. atak na autobus misji UNHCR, 2 Serbw zabitych i kilku rannych,
3.2.2000 r. zamach granatem rcznym na kawiarni Belami w Kosowskiej
Mitrowicy, 30 Serbw rannych, kilku powanie,
3.2.2000 r. atak na budynek Komitetu Praw Czowieka w rdmieciu Obilicia,
5.2.2000 r. zbrojne ataki na wsie Banje, Swinjare i Suwo Grlo,
7.2.2000 r. zbrojne ataki na wsie Lipljan i Bresje,
7.2.2000 r. zniszczenie pomnika bohatera serbskiego Milosza Obilicia w miecie
o jego nazwie,
26.2.2000 r. atak z broni na patrol policji niedaleko wsi Konczulj k. Bujanowaca,
jeden policjant zabity, 3 rannych,
26.2.2000 r. zabjstwo dr Josifa Wasicia, czonka Serbskiej Rady Narodowej,
w centrum Gniljanie.
Od wkroczenia si NATO i ONZ, WAK obly liczne miejscowoci,
wyczyci wsie i okolice z nie-Albaczykw, zniszczy i spldrowa ich wasno
oraz zbezczeci ich obiekty religijne. Od czasu wkroczenia KFOR i UNMIK
ponad 8,5 miesica temu, ok. 3,5 tys. Serbw w Orahowac yje oblona przez
WAK w pierwszym obozie koncentracyjnym Europy od II wojny wiatowej
stwierdza dokument FRJ, wymieniajc dugie listy nazw miejscowoci, ktre
yj pod grob zbrojnego ataku i s pldrowane, podpalane, terroryzowane
i wysiedlane. Przykadowo, w Drenowacu WAK zmasakrowa 50 Serbw, a we
wsi Cernica amerykaski KFOR zmaltretowa mieszkacw. Wyparto wikszo
chorwackich katolikw oraz Romw. Wadze FRJ zarejestroway ok. 50 tys.
przypadkw spalenia domw Serbw, Romw, Muzumanw, Gorancw i innych
nie-Albaczykw zamieszkujcych w Kosowie i Metohji.
576

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

Ponad 270 tys. Serbw oraz 80 tys. Czarnogrcw, Romw, Muzumanw,

Gorancw, Turkw i innych nie-Albaczykw wyrzucono z Kosowa i Metohji
terrorem. Nastpujce miejscowoci wyczyszczono etnicznie: Prisztina (wszyscy
Serbowie z jej najwikszych dzielnic Ulpijana, Sunczani Breg, Dardanija,
Uniwerzitetsko Naselje), Gnjilane, Uroszewac, Prizren (tylko 100 rodzin
serbskich pozostao), Dziakowica, Pe, Srbica, Podujewo, Wuczitrn, Glogowac.
W miejscowociach (i okolicach) Kosowska Mitrowica, Lipljan i Kosowo Polje,
80% Serbw wyrzucono, ich domy spldrowano i spalono, a restauracje i sklepy
zagrabiono. W obecnoci KFOR albascy terroryci brutalnie traktuj tych,
ktrzy odmawiaj sprzeday domw i opuszczenia prowincji. Cae gminy, okolice
i poszczeglne wsie zmuszono tak do wywdrowania. WAK napiera szczeglnie
silnie na rejon Gora, zamieszkay przez Gorancw, ktrym zabroni uywa
ojczystego jzyka serbskiego celem podcignicia tej grupy etnicznej pod albask.
W gminie Istok nasiliy si represje WAK na Muzumanach lojalnych FRJ.
Wedug dokumentu FRJ za ww. okres, sytuacja jest szczeglnie powana
w okolicach Kosowskiej Mitrowicy. Zrabowano i podpalono tam 2365 domw
nalecych do Serbw, Czarnogrcw i innych nie-albaskich narodowoci (1,2
tys. domw w Kosowskiej Mitrowicy; 1060 w Wuczitrn i 105 w Srbicy). 700
rodzin serbskich wyrzucono z mieszka. Zrabowano i zniszczono wasno wielu
rm prywatnych, spdzielni i przedsibiorstw pastwowych (telekomunikacja,
zaopatrzenie w wod i energi), szkoy, budynki publiczne, banki, domy towarowe
(Kosowska Mitrowica 17, Wuczitrn 21, Srbica 10). Zniszczono du ilo
barw i kawiarni nalecych do nie-Albaczykw w tych okolicach.
WAK wizi uprowadzonych cywilnych Serbw w obozach pracy we wsi
Matiane, w rejonie Prizrenu oraz w Drenicy. Wizienia dla Serbw, Czarnogrcw
i innych znajduj si we wsi Brod w gminie Dragasz i wzdu drogi z Dziakowicy
do wsi Junik w gminie Deczani. Natomiast siy KFOR i UNMIK aresztoway
i uwiziy 185 Serbw, jedynie na podstawie informacji dostarczonych przez
Albaczykw, najczciej WAK.
WAK apa Albaczykw lojalnych Jugosawii, wsadza ich do swoich obozw
(k. wsi Brod w gminie Dragasz) i wzmg egzekucje w okolicach Prisztiny,
Podujewa i Pecia. Najdrastyczniejsze przykady: morderstwo Hejdi Sejdiu
10.2.2000, czonka prowincjonalnego komitetu Serbskiej Partii Socjalistycznej,
w Uroszewacu na oczach jego ony i 3 dzieci; zabjstwo Danusza Januziego
w Witinie 10.2.00; masakra Tahira Bekima (znaleziono czci jego ciaa).
Wadze FRJ zarejestroway 424 przypadki zycznego zamachu,
przeladowania i szkody cielesnej (w samej Prisztinie 356 wypadki powanych
zagroe). WAK zaj si 776 domostw w Prisztinie, ponad 700 w Kosowskiej
Mitrowicy, 190 w Gnjilane, 124 w Orahowacu oraz du ilo w Kosowym Polju
i Lipljanie.
577

NATO na Bakanach

rda zagraniczne potwierdziy obawy rzdu FRJ. Raporty OBWE

poruszay surowsze traktowanie Serbw kosowskich: Albaczykw wypuszcza
si, kiedy ich oar jest Serb, ale przetrzymuje Serba za przestpstwo wobec
Albaczyka. Steven Powles z komitetu mecenasw praw czowieka (Bar
Human Rights Committee) z wizyt w Kosowie: Mniejszoci w Kosowie s
oarami stronniczego i wadliwego systemu, ktry kieruje si zasadami zemsty
zamiast prawa (Times 7.3.2000). Rolf Welberts, szef nadzoru praw czowieka
i praworzdnoci z ramienia OBWE w Prisztinie: Jest nam wszystkim nieswojo,
e sprawiedliwo w tym wypadku cierpi z powodu narodowociowego [...]
sdziowie albo s stronniczy lub dziaaj pod presj decyzji korzystnej dla swojej
wasnej narodowoci.
Midzynarodowi przedstawiciele wymienili ponad 7 przypadkw Serbw
wizionych za rzekome cikie zbrodnie na podstawie nieprawdopodobnych
oskare w amerykaskim sektorze (Newsday 1.4.2000). Genewski niezaleny
dziennikarz Robert James Parsons przekaza w Internecie w padzierniku
2002 r. wypowied Niurki Pineiro, rzeczniczki Midzynarodowej Organizacji
ds. Migracji w ONZ: W dalszym cigu co dzie odnotowujemy zastraszanie
i drczenie, take mniej czste niezwykle brutalne ataki, czsto fatalne.
Ponadto, wedug FRJ, spalono, zrujnowano lub powanie uszkodzono ok.
84 cerkwie i klasztory, w tym zabytki z XIV i XV w. pod ochron UNESCO.
Duchownych i zakonnikw sterroryzowano i wypdzono. Ponad 150 mieszka
paraalnych ulego zniszczeniu lub uszkodzeniu. Zamachy na czonkw
duchowiestwa katolickiego stay si czstsze w Prizrenie i Peciu. Spalono tam
domy dwu ksiy Franciszkanw. Skradziono lub zniszczono ponad 10 tys.
ikon i innych przedmiotw sakralnych, z ktrych wikszo jest przedmiotami
i pomnikami kultury pod ochron pastwa. Zniszczono lub uszkodzono 7
pomnikw postaci z kultury i historii.
WAK si przej zakady uytecznoci publicznej, poczt, banki, stacje
benzynowe, zakady opieki zdrowotnej, szkoy i uniwersytety, administracj
miejscow, budynki policji i wojska, zakady produkcyjne, spdzielnie, w wielu
wypadkach przy pomocy KFOR. Ponad 20 tys. nie-Albaczykw zostao bez
pracy. WAK zaatakowa zbrojnie wiele ponad p setki wsi. Wszystkie domy
serbskie w 7 wsiach gmin Gnjilane i Kosowska Kamenica podpalono i zniszczono
ogniem z modzierzy i rodkami wybuchowymi.
748 obcokrajowcw wjechao do Kosowa i Metohji bez wymaganych
dokumentw. Ponad 200 tys. obcokrajowcw wjechao za pozwoleniem UNMIK
i KFOR. Rzd FRJ ju kilkakrotnie ocjalnie zada ich wydalenia. da nie
speniono, mimo e chodzi o midzynarodowych terrorystw, kryminalistw,
maozw, handlarzy kobietami i dziemi, organizatorw burdeli i innych
przestpcw midzynarodowych. W wyniku otwarcia granicy midzy Macedoni
578

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

i Albani 250 tys. pojazdw mechanicznych wprowadzono do Kosowa i Metohji

bez nalenych opat celnych. Wikszo z tych pojazdw pochodzi z kradziey.
W Kosowskiej Mitrowicy
Dokument FRJ opisa rwnie terror czonych si WAK i KFOR, ktre
uyy przemocy zycznej oraz zniszczyy wasno prywatn w Kosowskiej
Mitrowicy (20-25.2.2000) oraz (25.2.2000) w Mogile, Draganowacu i Miolicach.
Jednostki KFOR wsplnie z WAK brutalnie rewidoway domy serbskie: onierze
WAK mieli na sobie mundury midzynarodowych si pokojowych, co dowodzi
wsppracy midzy KFOR a terrorystami albaskimi.
Podobnie jak w Kristallnacht 2004, w najwikszych starciach 2000 r.
wystpili albascy demonstranci. Carlotta Gall (New York Times 21.2.2000)
o drastycznych wypadkach w Kosowskiej Mitrowicy, etnicznie podzielonym
miecie o 90 tys. mieszkacw, gdzie rozruchy w ostatnich 2 tygodniach
pozostawiy 11 zabitych i dziesitki rannych, w tym 2 francuskich onierzy
postrzelonych w zbrojnych potyczkach. Za rzek Ibar, dzielc ich od albaskiej
tuszczy, tysice Serbw przygldao si, trzymajc swoj 3-kolorow ag
i nadajc pieni narodowe. Znowu siy pokoju zmogy si z albaskim tumem,
a francuska policja oddawaa salwy gazw zawicych:
Ok. 25 tys. protestujcych prbowao przekroczy most przez rzek Ibar [...]
Albaczycy raz po raz napierali na kordony brytyjskich i kanadyjskich onierzy
oraz francuskich andarmw, wybuchy bijatyki i odwoono demonstrujcych
[...] Fala za fal protestujcy przybyli piechot z odlegej o 40 km stolicy
Kosowa, Prisztiny oraz m. in. z zachodnich miast Pe i Srbica. Modzi mczyni
kroczyli gwn ulic, powiewajc czerwonymi agami Albanii i transparentami,
prbujc zama kordony wojska. Dowdca si pokojowych, niemiecki gen.
Klaus Reinhardt pochwali ich! Pokazali, w jaki sposb chc y i demonstruj
o lepsz przyszo. Gall: Wszyscy Albaczycy mwi o wyzwoleniu miasta, przez co
rozumiej masowy powrt do dzielnicy serbskiej, co zmusioby Serbw do ucieczki.
Biuletyn KFOR opisa nastpne krwawe zajcia w Mitrowicy 7.3.2000
r. midzy dwoma maymi gniewnymi grupami, ktre wymieniay obraliwe
okrzyki. Inni doczyli si po obu stronach wymiany zda, a w kocu pojedyncze
osoby zaczy strzela i rzuca granaty rczne. Zanotowano zranienia, wrd
nich 20 Serbw, 4 Albaczykw i 1 Albank. 16 onierzy francuskich z KFOR
i andarmw zostao take lekko rannych [...] onierze KFOR przywrcili
porzdek i aresztowano 4 mczyzn. Biuletyn KFOR podkrela poszukiwania
broni wrd Serbw, a nie Albaczykw.
Lekko ranni? Jaka bya przyczyna wybuchu przemocy? Kto strzela i rzuca
granaty? KFOR nie jest od podawania prawdy. Paryska gazeta International
Herald: Byo to jedno z najpowaniejszych zaj, gdzie [...] onierze pokoju
borykaj si co dzie, aby zapobiec walkom midzy Albaczykami a Serbami.
579

NATO na Bakanach

Philippe Pacaud, rzecznik ONZ w Kosowie: Jeden Albaczyk wystrzeli z broni

myliwskiej w modego czowieka, ranic go. Natychmiast potem Albaczycy
rzucili z podwrza 2 granaty rczne. Inni Albaczycy rzucili jak ilo granatw
w tum Serbw i 2 granaty w onierzy francuskich. KFOR zaaresztowa 4
Albaczykw i przesun pocztek godziny policyjnej o 2 godziny wczeniej,
ale w sposb brutalny poszukiwa ukrytej broni u Serbw. Serbowie oskaryli
onierzy KFOR o demolowanie mieszka, rewizje ek pod picymi dziemi.
International Herald: szukali nie tam, gdzie trzeba.
Jugosowiaska agencja Tanjug odnotowaa podwjny standard ocjalnych
relacji: Co najmniej 14 Serbw i 2 francuskich onierzy KFOR zostao rannych
w wyniku serii atakw bombowych przez etnicznych Albaczykw w pnocnej,
serbskiej dzielnicy Kosowskiej Mitrowicy [...] jedna serbska oara jest w cikim
stanie, a stan innych jest umiarkowany. Zajcia wznowiono po poudniu [...]
Dzisiejszy konikt wyglda jak znany ju scenariusz terrorystw albaskich,
polegajcy na sprowokowaniu zaj pod nieobecno midzynarodowych si,
w celu zrzucenia winy za wydarzenia w prowincji na Serbw.
AFP zacytowao rzecznika KFOR, Patricka Chanliau, ktry obciy
Albaczykw etnicznych za zajcia: wszystkie strzay i granaty wyszy ze strony
albaskiej. Rzecznik ministerstwa spraw zagranicznych Francji powiedzia, e
Francja potpia akty przemocy w Kosowskiej Mitrowicy bez wzgldu na stron,
ktra je wywouje. Tydzie potem prasa podkrelaa win Serbw za walki
w Mitrowicy. Wygldao na to, e spoeczno midzynarodowa chce pomc
albaskiej ekstremie.
Associated Press (15.3.2000): francuskie jednostki strzelay gazem
zawicym i granatami oszoamiajcymi w tum Serbw rozgniewanych na
NATO za to, e opanowao wany most jako pierwszy krok ku zjednoczeniu
podzielonego miasta. Rankiem, 250 Francuzw wspomaganych przez pojazdy
opancerzone i wosk policj wojskow zaoyo kordon po pnocnej, serbskiej
stronie mostu. onierze w penym rynsztunku przeciw rozruchom rozkazali
rozej si serbskiej stray mostu. Dookoa kordonu wojskowego zebrao si 300
Serbw. Serbowie wracajcy z pracy chcieli przej do domu przez kordon. Kiedy
prbowali si przedrze, wojsko rzucio gazy zawice i granaty oszaamiajce,
raniono co najmniej szeciu Serbw.
Inne doniesienia szacoway tum Serbw na 1 tys. osb, a nie 300. Gen.
Pierre de Saqui de Sannes rozkaza swym oddziaom wej 100 m za most,
natomiast wojsko weszo 400 m. Rozgniewani Serbowie odepchnli wojsko 50
m od mostu. Oprcz francuskiej blokady bocznych ulic w serbskiej dzielnicy,
policja UNMIK zaoya kordony na gwnej ulicy. Jugosowiaski reporta
z tego samego wydarzenia pisa o 15 Serbach rannych od oszoamiajcych
bomb 9 z nich znalazo si w szpitalu: Dragan Pelewi z rozszarpan pit
i Oliwer Nasti z amputowan lew stop s w cikim stanie.
580

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

To jest brutalna reakcja KFOR przeciw pokojowym demonstracjom [...] prba

wyrzucenia miejscowych Serbw pod pozorem tzw. bezpiecznych stref powiedzia
Oliwer Iwanowi, przywdca mitrowickich Serbw. Po otwarciu dostpu do
dzielnicy serbskiej, wojsko miao przej kontrol nad wikszym mostem, gdzie
Serbowie rwnie cierali si z Albaczykami i KFOR od czasu podziau miasta
w czerwcu 1999 r. Associated Press: Serbowie s przeciwni zjednoczeniu, bo
NATO nie jest w stanie ich chroni przed Albaczykami. Po zabezpieczeniu
dzielnicy jedynie jej legalni mieszkacy mieliby wstp. Albaczycy podobno
bali si wraca do swoich mieszka w serbskiej dzielnicy pod obecno serbskiej
stray, ktra dla Serbw bya jedyn obron przed Albaczykami. To rozwizanie
stworzy wiksze tarcia i myl, e moe doprowadzi do jakiego koniktu
i wysiedlenia albo ucieczki Serbw powiedzia Iwanowi. Nie mamy swojej
armii ani policji, wic nie moemy broni si. Strefa bezpieczestwa stanie si
rejonem niebezpieczestwa.
Seks w stylu ONZ i NATO
Washington Post (24.4.2000): Zredukowano je do niewolnic - powiedzia
pk. Vincenzo Coppola, dowdca specjalnego oddziau woskich carabinieri
w Kosowie, ktry wyzwoli 23 kobiety w obawach na burdele w Prisztinie
i Prizrenie. Gdy w wojaach przez Boni-Hercegowin zbliaem si do baz
amerykaskich SFOR, wzrastaa ilo ogosze girls w oknach przydronych
domw. Sue Lloyd-Roberts poruszya ten habicy ONZ i KFOR temat w BBC
w czerwcu 2002 roku, piszc o 15-letnich dziewczynach wciganych do burdeli
w Boni, gdzie zmuszane s do seksu z pracownikami ONZ. Lloyd-Roberts
stwierdzia, e wysokiej rangi midzynarodowi ocerowie wojska i policji patrz
na to przez palce. W Kosowie jest podobnie patrz: raport AI (8.12.2004 http://
web.amnesty.org/library/index/ENGACT770752004).
19-letnia Rumunka, Monika, zapaa szans pracy jako kelnerka we
Woszech, nie wiedzc, e jej chopak sprzeda j za 3 tys. DM. Bar okaza si
w Boni, a codzienna rutyna z ok. omioma onierzami i policjantami trwaa
od sidmej wieczorem do sidmej rano. Monika bya zdegustowana i wcieka.
Bdc absolwentk szkoy jzykowej miaa nadziej, e klienci, przewanie
Amerykanie i Niemcy, pomog jej wydosta si z niewoli: wszyscy odparli, e nie
powinni tam by i mogliby mie kopoty, gdyby mi pomogli. W kocu namwia
miejscowego takswkarza, by wywiz j do granicy, oczywicie za seks.
Monika zidentykowaa w zeznaniach czterech ocerw midzynarodowej
policji IPTF i tylu onierzy NATO jako byych klientw. W Boni i Kosowie
s setki miejsc zatrudniajcych przecitnie 10 dziewczyn. Jeli ilo klientw
Moniki jest przecitn dla regionu, tysice midzynarodowych onierzy
i policjantw musi korzysta z tych usug. Richard Monk, brytyjski policjant,
by w latach 1998-2000 naczelnikiem IPTF w Boni: Znaem przypadek ocera
581

NATO na Bakanach

midzynarodowej policji mieszkajcego z 14-latk. Musiaem zaoy wydzia

wewntrzny, aby prowadzi dochodzenia przeciw moim ocerom.
Naczelnik misji ONZ w Sarajewie, Jacques Paul Klein: Kady ocer,
gdziekolwiek korzystajcy z usug prostytutek bdzie zwolniony z pracy i odesany
do swego kraju. Klein nie wie, ilu odesano do domu za wykroczenia seksualne
od jego objcia funkcji w 1999 r. Moe pitnastu. Monk: Nie widz, jak mona
znale si w jakim pastwie reprezentujc midzynarodow organizacj jak
ONZ czy NATO i zachowywa si w ten sposb. Naley jasno postawi spraw
onierzom i policjantom. Monk: jest zupenie niedopuszczalne, aby zadawa si
z jakimikolwiek prostytutkami, bo nie wiesz, ktre s dziewczynami wcignitymi
w precedens podstpnie. Po prostu to jest wykroczenie i staniesz przed sdem,
jeli zostaniesz przyapany.
Podczas gdy gra debatuje co zrobi, setki albo tysice dziewczyn jak
Monika pozostaj w niewoli seksualnej w Boni i Kosowie, skd maa
przerzuca je na Zachd i do miejscowych baz NATO. DynCorp, jeden
z najwikszych dostawcw usug dla armii USA, posa do Boni pracownikw
oraz ekipy naprawcze migowcw. W styczniu 2002 r. pracownik Ben Johnson
zaalarmowa o niewoli seksualnej wewntrz DynCorp: Od momentu przybycia
mwili mi o prostytucji, ale dopiero po jakim czasie zorientowaem si, e kupili
te dziewczyny po 600 - 800 USD. Powiedziaem im, e to po prostu jest oczywiste
niewolnictwo. Niektre dziewczyny miay 12-15 lat.
Johnson wylecia z pracy, ale zapocztkowa dochodzenie. Winni wrcili do
kraju bezkarni, bo armia USA zapewnia sobie nietykalno prawn w Boni.
Zaoycielka Midzynarodowej Kampanii Humanitarnej Przeciw Wyzyskowi
Dzieci, Christine Dolan: Oto rma DanCorp zatrudniajca pracownikw na
potrzeby armii USA idzie rka w rk z maami i kupuje dzieci jak zabawki
seksualne. Co za niespodzianka usysze, e DynCorp mia kontrakt, podczas gdy
USA udawao ch pooenia kresu wyzyskowi istot ludzkich! W Boni i Kosowie,
jak na caym wiecie, gdzie jest ponad 700 jawnych baz wojskowych USA, s
one orodkami niewolnictwa seksualnego, zorganizowanymi we wsppracy
z miejscowymi maami. Wedug dokumentu Wysokiego Komisarza ONZ
ds. Praw Czowieka, Bonia po wojnie NATO to bardzo wany wze handlu
kobietami. Nie ma jednak ani sowa o zwizku tych zbrodni z baz w Tuzli, gdzie
stacjonuj tysice onierzy NATO. Czy mona sobie wyobrazi 20 tys. modych
mczyzn bez kobiety przez rok? skomentowa muzumaski przywdca
w Boni, Mrisada Sulji. New York Times 1995 rok: Tuzla Amerykanie przybyli,
take prostytucja, narkotyki i AIDS.
Michel Collon zapyta, jeszcze gdy y Dzindzi: Rzd Dzindzicia chce, aby
Serbia naleaa do NATO bez wzgldu na koszty. Czy serbskie kobiety spotka inny
los ni boniackie? Bo afera DynCorp nie jest skandalem odizolowanym. Jest
582

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

zjawiskiem klasycznym. Przyjazd wojsk mocarstw zachodnich jest nieodczny od

spoecznego i gospodarczego wyzysku okupowanego narodu, a szczeglnie kobiet.
Biskup Artemije
W lipcu 2002 r. wadze Kocioa Prawosawnego po raz n-ty zaday od
UNMIK i KFOR, by chroniy obiekty religijne, ktre ostay si zniszczeniom.
W poprzednich tygodniach motoch albaski zbezczeci nastpne cmentarze
z setkami nagrobkw, obrzuci kamieniami klasztor patriarchatu w Peciu i obrazi
tamtejsze zakonnice. Wiodcy zakonnik w Kosowie powiedzia, e Serbowie
i Koci uwaaj UNMIK i KFOR za bezporednio odpowiedzialne tak dugo, jak
te organizacje toleruj ataki na prawosawie (Keston News Service 2.7.2002).
Jugosawia prawosawnych Serbw, katolickich Chorwatw, muzumanw
i ydw bya uosobieniem tolerancji wypracowanej przez 500 lat okupacji
tureckiej, panowania austrowgierskiego i w czasie licznych najazdw innych
mocarstw. W niewielkim Kosowie, kolebce historycznej i religijnej Serbw, od
wiekw istniej dziesitki obiektw sakralnych, w wikszoci z XIII - XIV w.
Przetrway stulecia okupacji i dwie wojny wiatowe, lecz nie zdoay przetrwa
natowskiej cywilizacji. Winnymi tego barbarzystwa nie zawsze s miejscowi
Albaczycy, tylko terroryci, najemnicy i ich mocodawcy w NATO i radykalnym
islamie. Poparcie Polski w tym konikcie jest jedn z najwikszych tragedii,
bo nigdy dotd nie bralimy udziau w likwidacji chrzecijastwa.
Likwidacja Kocioa w Kosowie bya brutalna. Na oczach zgonionych
wiernych witynie wysadzano, a nastpnie wynajtymi autobusami natowskie
oddziay deportoway serbsk ludno wioski z Kosowa. Kto odmwi wyjazdu,
gin z rk terrorystw albaskich. Na Kresach Rosjanie deportowali ksiy
i wiernych na Sybir, a hitlerowcy do obozw zagady.
Prawosawny biskup w Kosowie, Artemije, przygotowa 14.12.2002 r. list
do delegacji Rady Bezpieczestwa ONZ, ktra przybya do Prisztiny dzie po
zamachu bombowym w Alejach Billa Clintona: Ponad trzy lata po konikcie
Serbowie w Kosowie s w dalszym cigu wystawieni na systematyczne gwacenie
ich praw czowieka, podczas gdy niszczenie witych miejsc serbskiego
prawosawia postpuje pomimo silnej obecnoci NATO. Artemije pozosta
podczas koniktu w Kosowie, skd przewodzi Serbskiej Narodowej Radzie
Kosowa i Metohji. W 1997 r. zakonnicy z jego diecezji zainicjowali witryn
internetow, ktra dokumentuje amanie praw czowieka oraz podaje to koniktu
i stan biecy sytuacji.
Artemije do ONZ: Serbowie mog y we wzgldnej wolnoci jedynie
wewntrz swych malekich enklaw i w godnych poaowania warunkach
materialnych. Wolno poruszania si jest ograniczona do rejonw zamieszkaych
przez Serbw i w pewnym stopniu do gwnych drg, podczas gdy wikszo
skupisk miejskich (oprcz pnocy) jest niedostpna dla Serbw. Dlatego
583

NATO na Bakanach

Serbowie w dalszym cigu nie maj normalnego dostpu do suby zdrowia,

edukacji i innych instytucji w gwnych miastach Kosowa. Nawet serbscy
czonkowie parlamentu Kosowa jed na sesje w pojazdach pancernych i nie
mog odwiedza wyborcw w normalny sposb. Serbowie w dalszym cigu nie
maj rodkw przekazu obejmujcych ca prowincj, a przepyw informacji
midzy enklawami jest ograniczony.
Artemije nt. kampanii obliczonej na odstraszenie Serbw od powrotu
do ojczyzny: Los ponad 1300 cywilnych Serbw porwanych od zakoczenia
koniktu jest nieznany. W tym samym czasie ekstremici albascy zabili niemal
1000 Serbw i dotd odnaleziono tylko niektre z cia. Dla powracajcych
Serbw szczeglnie zniechcajce jest cigle trwajce, systematyczne niszczenie
i bezczeszczenie serbskich kociow prawosawnych i cmentarzy. Od przybycia
misji ONZ do Kosowa ulego zniszczeniu 112 cerkwi i dziesitki cmentarzy,
a przed prawem nie stan aden ze sprawcw tych zbrodni. Niecae 2 lata od
raportu FRJ z lutego 2000 r. byo o 28 wicej ruin cerkwi i klasztorw. Pozostae
serbskie witynie stoj tylko dziki bezustannej ochronie przez wojska KFOR.
Atakami na wite miejsca Serbw, kosowscy Albaczycy prbuj zmieni
kulturow, narodowociow i religijn tosamo prowincji i w ten sposb
zniechci Serbw do powrotu.
Prawdziwe zamiary przywdcw albaskich wida wszdzie: Nowo
wymylone nazwy albaskie wypieraj nazwy geograczne, ktre przeyy okupacj
osmask. Jzyk serbski wyrugowano z ycia publicznego, a tradycyjna cyrylica
serbska jest nie do przyjcia nawet w Parlamencie Kosowa. Edukacja wpaja
modym Albaczykom kosowskim ideay nietolerancji w stosunku do Sowian
i religii prawosawnej. rodki przekazu namawiaj modzie do przywdztwa
w atakach i prowokacjach przeciw Serbom, jak w niedawnym ataku na rencistw
w Peciu. Atak mia miejsce przy banku, do ktrego podjecha autokar z grup 50
rencistw po wypat. Kilkuset Albaczykw zaatakowao pojazd i policj ONZ
kamieniami i butelkami z benzyn.
Biskup Artemije: Poziom zorganizowanej przestpczoci w prowincji
jest zastraszajcy, a sytuacja gospodarcza na og godna poaowania mimo
znacznych inwestycji zagranicznych. Byli czonkowie WAK nie zostali jeszcze
w peni rozbrojeni i kontynuuj zbrojne ataki na Serbw i dysydenckich
Albaczykw, przez co podwaaj sabiutk stabilno w Kosowie.
Najbardziej niebezpieczne miejsce na Ziemi
Tak zatytuowa swj reporta z Kosowa latem 2002 r. Scott Taylor.
8.4.2002 r. w Kosowskiej Mitrowicy 10 policjantw UNMIK prbowao
zatrzyma Slawoljuba Jowicia, Serba podejrzewanego o zbrodnie nienawici
etnicznej. Mylc, e Jowi jest uzbrojony, UNMIK uy siy, na co tum Serbw
odpowiedzia kamieniami. Cignc Jowicia do aresztu, policja musiaa uy gazu
584

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

zawicego i zawoa posiki, na co Serbowie odpowiedzieli mobilizacj Strw

Mostu. W par godzin wynika konfrontacja. Kilku Serbw raniy pociski
gumowe. Obrocy Mostu wystrzelili z broni i wypucili granaty napdzane
rakiet w odpowiedzi na prb szturmu. Piciu policjantw zostao rannych
i UNMIK wycofa si.
Taylor wywnioskowa z historii samoobrony Serbw w Mitrowicy: Podobne
starcia coraz bardziej symbolizuj asko rozwizania kryzysu w Kosowie
przez ONZ. Byy ambasador Kanady w Jugosawii, James Bissett: Ironicznie,
spoeczno midzynarodowa wcznie z Kanad pompuje miliony USD w Kosowo,
rzekomo w celu zbudowania demokratycznego, wielonarodowociowego
spoeczestwa obywatelskiego. Ale wyszo odwrotnie. Za wyjtkiem kilku tysicy
obywateli serbskich, ktrzy mieszkaj w enklawach pod ochron ONZ, Kosowo
pozostaje w zasadzie spoeczestwem bezprawia, zupenie nietolerancyjnym dla
mniejszoci i jednym z najbardziej niebezpiecznych miejsc na Ziemi.
Wiele domw ulego zniszczeniu podczas walk w 1998 r. midzy partyzantk
albask a siami bezpieczestwa Jugosawii. Zniszczenia drastycznie pogbiy
si w czasie 78-dniowej kampanii nalotw NATO i trway przez lato 1999 roku,
kiedy Albaczycy-ekstremici weszli na tereny uprzednio nadzorowane przez
siy Jugosawii. UNHCR szacuje, e 120 tys. domw stao si przez to nie do
zamieszkania. Taylor widzia zburzone budynki w caej prowincji, ale dominoway
dziesitki nowych hoteli i centrw obsugi z myjniami, saunami i restauracjami
wzdu gwnych drg. Albaczycy budowali ogromne domy jednorodzinne,
ponad 700 m2, wic pracownicy pomocy humanitarnej kwestionowali t
podstawow potrzeb yciow. Natomiast wewntrz odizolowanych enklaw
mniejszoci narodowych budowao si niewiele, a mieszkacy zaopatrywali si
w paliwo w plastikowych butelkach z baganikw handlarzy.
Niestety szybka odbudowa prywatnych domw i sklepw robi mylne wraenie
rzeczywistego poziomu powrotu Kosowa do normy powiedzia Taylorowi
anonimowy starszy urzdnik UE. Przez ostatnie 3 lata spoeczno
midzynarodowa utopia w Kosowo 15 mld do 18 mld EUR, a nie zdoalimy
zaoy podstawowej infrastruktury, bez ktrej nie ma mowy o rozpoczciu
uprzemysowienia niezbdnego dla zrwnowaonej gospodarki. Przerwy
w dostawach prdu i wody w dalszym cigu byy na porzdku dziennym. Motor
gospodarki to poza pomoc humanitarn uzalenienie od obecnoci niemal 40 tys.
wojsk NATO, ktre daj zatrudnienie miejscowym w tumaczeniach i usugach.
Stworzylimy zupenie sztuczn gospodark w Kosowie. wiadczy o tym spadek
aktywnoci po 11 IX, kiedy liczba pracownikw pomocy nagle spada z 40 do 15
tys. w wyniku transferu do Afganistanu.
Do poowy maja 2002 r. wikszo ze 100 tys. nie-Albaczykw skupiaa si
w 12 centrach w Kosowie, chroniona przez oddziay NATO. Usiujc zachci
585

NATO na Bakanach

ich do ponownej integracji, UNMIK zastpi swe barykady patrolami lotnymi.

Ale przeszkody psychologiczne zostay. Miroslaw Kisi, dyrektor maego
centrum kultury Serbw w Prisztinie: Boimy si wchodzi na teren albaski
z uzasadnionego powodu. Nie miemy odzywa si publicznie po serbsku, eby nas
nie odkryli i nie zaatakowali. Kisi wspomnia niedawne zajcie w banku, gdzie
bezwiednie zakl po serbsku, gdy upuci telefon komrkowy: Miaem szczcie, e
eskorta NATO wkroczya do akcji i ochronia mnie przed albaskim tumem.
Do wiosny 1999 r. w stolicy Kosowa mieszkao 35 tys. Serbw. Taylor zasta
tylko 170, ktrzy mieszkaj w getto skadajcym si z 2 blokw mieszkalnych.
Byy dyrektor kopalni w Trepczy, inynier grnictwa Kisi kierowa yciem
w getto: Mamy sal gimnastyczn, st bilardowy, sklep spoywczy i malekie
podwrko. W sprawach na miecie wszdzie towarzysz nam onierze NATO,
a w domu pilnuj nas dzie i noc. yjemy w wizieniu. Z getta 30 dzieci co dzie
dojedao autobusem do szkoy pooonej w jednej z najwikszych enklaw 8 km
poza miastem, a z nimi oddzia greckich onierzy i pojazd opancerzony. Mimo
to autobus obrzucaj kamieniami ssiedzi albascy.
Wukosawa Cwetkowi pracuje w jedynym sklepie w enklawie, a mieszka
kilka ulic dalej. Wojsko NATO zabierao j przedtem do pracy i odwozio do domu,
ale w ramach polityki integracji ma teraz chodzi sama. Dowdca brytyjskich
strw porzdku posya jednak 6-osobowy patrol dla jej bezpieczestwa. Ta
55-letnia wdowa wychowaa ju dzieci i mieszka sama, ale nie chce wyjecha
z Kosowa: Nie dam si wypdzi Albaczykom, nawet jeli miaabym mie lepsze
ycie gdzie indziej.
Jurysdykcja
Statystyki wskazuj na znaczny spadek zbrodni etnicznych od czasu
wkroczenia NATO (675 morderstw w 1999 r. w porwnaniu ze 136 w 2001 r.),
ale dane s mylce, powiedzia Taylorowi Derek Chappel, rzecznik UNMIK
i byy policjant okrgu Ottawa-Carleton w Kanadzie: W tym okresie ludno tak si
spolaryzowaa, e wzajemne stosunki stay si rzadkoci. Nawet biorc pod uwag
spadek, liczby w Kosowie s w dalszym cigu szokujce w stosunku do 2-milionowej
ludnoci Kosowa. Byy ambasador Bisset: Prawa i porzdku po prostu nie ma
w Kosowie. Jest tam 50 tys. wojska, 5 tys. policji midzynarodowej i 5 tys. policji
miejscowej, a mimo to ONZ i NATO udowodniy, e s zupenie niezdolne zapobiec
codziennym morderstwom, zamachom, gwatom, rabunkom i zastraszaniu.
Taylor: w caym Kosowie powstay pomniki i pamitki ku czci bohaterw
WAK. Serbowie, ktrzy mieszkaj teraz w enklawach chronionych przez NATO,
postrzegaj taki wojowniczy nacjonalizm albaski jako zastraszanie. Albaczycy
zmienili nazwy miejsc i zbudowali pomniki przywdcom interwencji NATO.
Droga do Raczaka nosi imi Williama Walkera, specjalnego wysannika USA do
Kosowa, ktry ogosi wiosk miejscem masakry serbskiej (rozdzia pt. Szwindel
586

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

w Raczaku). Oglniak w Prisztinie przemianowano na imi byej sekretarz stanu

USA, Madeleine Albright, a miejscowej rmie nadano imi Billa Clintona.
W lecie 2002 r. odsonito statu Tony Blaira w centrum Prisztiny. Asem Sahiti,
47-letni chop, ktry powrci z Niemiec: Ci ludzie s w naszych sercach, s
naszymi bohaterami.
ONZ-owski gubernator Kosowa, Michael Steiner zdecydowa zama opr
Serbw mitrowickich do powrotu Albaczykw, ktrych byo zaledwie 5 tys.
UNMIK i lokalny rzd zrobili z tego spraw najwyszej wagi. Steinera popar
raport International Crisis Group (3.6.2002) wnioskujc, e podzia Mitrowicy
i rwnolege struktury na pnoc od rzeki Ibar kierowane przez Belgrad s czarn
plam na reputacji spoecznoci midzynarodowej w Kosowie. ICG zalecio:
UNMIK oraz siy KFOR pod wodz NATO musz dziaa energicznie i zaprowadzi
swoj jurysdykcj w Mitrowicy i nazwao tamtejszych Serbw pionkami w grze
nacjonalistw oraz zakadnikami zorganizowanej przestpczoci. Wedug ICG,
opr Strw Mostu jednoczy i wzmacnia ekstremistw serbskich i przyczyni si
do trwajcego kryzysu w miecie.
Ojciec Sawa, cyber-mnich z klasztoru w Wisoki Deczani, autorytet Serbw
kosowskich: Serbowie w Mitrowicy i Kosowie pnocnym maj pene prawo
zapobiega u innych Serbw w prowincji tego, co si im stao. Ojciec Sawa zyska
w 1999 r. midzynarodowe uznanie za humanitaryzm, gdy da schronienie setkom
uchodcw albaskich. Etykietka radykaa bya dla niespodziank: Na pewno nie
nawouj do przemocy. Po prostu myl, e ludzie maj prawo broni swego ycia.
Steiner i UNMIK ostrzegli, e bdzie wicej aresztw Serbw w Mitrowicy,
nie tylko tych odpowiedzialnych za rozruchy 8 kwietnia, ale te kierownictwa
Strw Mostu. Barry Fletcher, nowoorleaski policjant sucy jako ocer
prasowy UNMIK: osoby odpowiedzialne powinny nosi przy sobie szczoteczki
do zbw. Dr Milan Jowanowi, 47-letni lider Strw Mostu: Oczywicie znamy
ich zamiary. Wiedzc, e jest gwnym celem UNMIKu, nie zaprzesta pracy jako
kardiolog i zastpca dyrektora miejscowego szpitala: Zaoylimy [na mocie]
24-godzinn wart, a nasze kierownictwo pi co noc w innym miejscu. Nie
jestemy naiwni i wiemy, e nas w kocu zapi, ale wtedy nasi ludzie zareaguj.
Oliwera Iwanowicia, jednego z zaoycieli Strw Mostu, Serbowie wybrali do
parlamentu Kosowa. Zorganizowa demonstracje w Serbii poza Kosowem celem
zwrcenia uwagi na los Serbw w enklawach i wypdzonych z Kosowa. Uwaa,
e aresztowania w Mitrowicy przed ukadem nt. enklaw serbskich wywoa
gwatown reakcj: Ludzie tego nie przyjm. Zupenie wypr UNMIK z pnocy
jakimkolwiek nadajcym si do tego sposobem.
Bomba w Alejach Clintona
Odkrycie magazynw broni w muzumaskiej poudniowej Boni wyciszono,
natomiast prasa i telewizja naganiay, e KFOR i UNMIK przeszukiway domy
przestpczych Serbw, nawet w Niedziel Wielkanocn. Broni tam nie byo, ale
587

NATO na Bakanach

legionici Imperatora nie zaprzestaj poszukiwa. eby mieli taki zapa, kiedy
tony albaskiej broni przechodziy z Kosowa do Macedonii w 2001 r. Legiony
Imperium zachowuj si tak samo w konfrontacjach z nieokiezan przestpczoci
zorganizowan szydzi Nebojsza Mali. Wiadomo, e w Wielkim Protektoracie
NATO przemyt i handel broni, narkotykami i niewolnicami seksualnymi jest
bardzo intratny dla gangsterw, przewanie albaskich. A Michael Steiner,
kosowski gubernator Imperium zajmuje si bardziej przemytnikami papierosw, bo
rzdy wasali trac ogromne sumy pilnie potrzebnych dochodw podatkowych.
Opracowany przez Steinera projekt reintegracji etnicznej, pod pozorem
zachty do powrotu wypdzonych w 1999 roku, burzy ostatnie posterunki
serbskoci w Kosowie. Steiner skrytykowa Serbw w Kosowie za danie tego,
co nie jest waszym prawem, broni prywatyzacji, czyli zagrabiania serbskiej
wasnoci, a nawet mia czelno uzasadnia albask nienawi. Mali jako
rozgoryczony Serb: ich sowa nawet z grubsza nie przypominaj zasad, a z
czynami jeszcze gorzej. USA i NATO skonstruoway z kamstw rzeczywisto
podobn do haskiej parodii sdu (rozdzia pt. Inkwizycja w Hadze), ktry nie tyka
si zbrodni bermenschen i ich albaskich podopiecznych.
W grudniu 2002 r. wybucha bomba w Alejach Billa Clintona w Prisztinie,
tu przed wizyt delegacji Rady Bezpieczestwa ONZ, ktra chciaa oceni
skuteczno 3,5 lat misji w Kosowie. Niedugo przedtem tum Albaczykw
zaatakowa grup serbskich staruszkw w Peciu. Mimo to, Steiner i KFOR
mwi o demokratyzacji i postpie. Komisarz UE Javier Solana: wszystko jest
w porzdku. Jest jedno ale. Nowy ad opiera si na albaskim radykalnym
nacjonalizmie, a NATO i ONZ w Kosowie s wobec tego bezsilne.
Ekspansja Wielkiej Albanii w Macedonii doprowadzia do absurdu
rzdzenia krajem wikszoci sowiaskiej przez ekstrem albask z Kosowa. Po
wyczyszczeniu Kosowa z nie-Albaczykw, w lutym - marcu 2000 r. oddziay
z insygniami UPBM (Wyzwolecza Armia Preszewa, Bujanowaca i Medwedzi)
ukazay si w poudniowej Serbii. Dolina Preszewska jest potencjalnym
korytarzem dla rurocigw. Mieszka tam ok. 70 tys. Albaczykw zadowolonych
ze wspycia z Serbami.
W raporcie Institute of Peace z lipca 2002 r. wszystkie opcje dla Kosowa
sprowadzaj si do niepodlegoci. Instytut odzwierciedla myl polityczn, bo
prowadzi go i nansuje Kongres USA. Poowa autorw raportu to byli pracownicy
ICG: byy prezydent Finlandii, Ahtisaari, gwnodowodzcy nalotami NATO na
ludno i infrastruktur cywiln Jugosawii, genera Clark, oraz bya naczelna
prokurator natowskiego trybunau w Hadze, najwysza sdzina Kanady, Arbour.
ICG preferuje niepodlego Kosowa. Plan ICG z koca 1999 r. dotyczcy
zawadnicia kopalniami w Trepczy niemal co do joty wykonano w 2000 r.
natomiast w 2002 r. ICG proponowa eliminacj ostatnich serbskich enklaw,
czyli zagroenia pokoju i bezpieczestwa.
588

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

W listopadzie 2002 r. ICG prbowa rozpta histeri przeciw Serbom,

tym razem przez belgradzk gazet Danas: prezydent Kosztunica, ministrowie
federalni i serbscy oraz wojskowi musieli wiedzie o sprzeday broni do Iraku.
Danas zacytowa raport ICG, pomijajc fakt, e USA uywa zakazan bro
uranow. Ju w grudniu, w niezwykym pocigniciu, wedug AFP, departament
stanu USA (ktry zaledwie kilka tygodni wczeniej opublikowa podobne
oskarenie Belgradu) odrzuci wnioski ICG jako niedokadne: rzd USA nie mg
podzieli apelu ICG do spoecznoci midzynarodowej, by zaprzestaa pomocy
dla Jugosawii. Z powyszego szkicu mona dopiewa sobie myli ICG nt.
statusu Kosowa.
Steiner dawa do zrozumienia, e Serbia nie ma szans odzyskania Kosowa,
wyraajc tym preferencje polityczne Waszyngtonu i Berlina. Nowojorski
republikanin Benjamin Gilman i kalifornijski demokrata Tom Lantos wielokrotnie
przedkadali w Kongresie USA rezolucje za niepodlegoci, a w wyborach
prezydenckich w USA w 2004 r. John Kerry otwarcie ordowa za tym. Take
senatorowie Bob Dole i Joseph Biden bior fundusze od albaskich separatystw.
Niepodlego Kosowa to nie czy, tylko kiedy wywnioskowa Mali
w sierpniu 2002 roku, udzc si: Moe czuj, e tak radykalne posunicie
przypomniaoby wiatu o zbrodniczym charakterze ataku NATO, nielegalnoci
okupacji i o tym, e USA i NATO z cichym przyzwoleniem ONZ najechay
i zabray kawaek terytorium suwerennego narodu. Zwoka moe znaczy, e
okupacja suy jednak jakiemu celowi. Istnieje nadzieja, e Imperium powstrzyma
si od wypenienia planu tak oczywicie gupiego, jak niepodlego Kosowa [bo]
daaby skutek odwrotny do zamierzonego.
Niestrawny humor
Odmiennego zdania jest Shirley Cloyes dio Guardi, doradczyni grupy
nacisku w USA, Albasko Amerykaskiej Ligi Obywatelskiej, AACL: wikszo
Europy Zachodniej i cz rzdu USA sprzeciwiaj si niezalenoci Kosowa
i Czarnogry. Prbujc wczy Kosow w nowy twr jugosowiaski o nazwie
Serbia i Czarnogra, spoeczno midzynarodowa cigle oddala dyskusje nad
ostatecznym statusem Kosowej. Wedug Cloyes, zagraa to przyszoci Bakanw.
10.7.2000 r. byy premier Szwecji i specjalny wysannik UE, Carl Bildt, ostrzeg
o moliwoci kryzysu podobnego do bliskowschodniego, jeli nie rozstrzygnie
si kwestii Kosowa, a kongresmani Lantos i Gilman wnieli rezolucj o poparciu
dla suwerennoci jako jedynej drogi do osignicia prawdziwej, trwaej
politycznej i gospodarczej stabilnoci w Kosowej i do zapobieenia ponownej
wojnie w regionie.
Od 2000 r. wskazywano, e Kosowo jest gniazdem przyszych zamachw
terrorystycznych na Zachd. Natomiast AACL przypomnia pod koniec 2002
roku, e byych czonkw WAK pomwiono o oskarenia i aresztowanie [...]
589

NATO na Bakanach

cz wsplnoty europejskiej wykorzystuje wojn z terroryzmem dla zdawienia

ruchu wyzwoleczego w Kosowej, dyskredytujc wysoko postawionych czonkw
UK i partie identykujce si z UK. Liga ma szczeglne pretensje do rzdu
USA, bo nie rozrnia terrorysty od kogo, kto chwyci za bro w uzasadnionej
walce o wolno i nie zapobiega porwnaniom obroczej walki wyzwoleczej
UK do pastwowego terroryzmu si serbskich przeciw Albaczykom w Kosova
od zarania okupacji w 1989 r.
P. Vesilind i A. Boulat pisz w National Geographic z marca 2000 roku, e
Liga szczyci si wysaniem w kwietniu 1999 r. 385 Amerykanw pochodzenia
albaskiego w szeregi UK. Reporta telewizyjny National Geographic
w Kanadzie w sierpniu 1999 r. pokaza mod par Albaczykw z Nowego Jorku,
ktra powrcia do Kosowa walczy o wolno. Ona w dinsach i chustce-adze
USA na gowie, on strzelec wyborowy w wojskowym ubiorze polowym, trzyma
ulubiony karabin z lunet. Oboje szczliwi w nowym gniazdku, z ktrego mog
podziwia widok gr zamiast kubw mieci w Nowym Jorku. Peni nienawici
do Serbw i Romw, komentuj z nowojorskim akcentem widok domu idcego
w dym: Pewnie serbski albo cygaski.
Apelujc do rzdu USA o wstawiennictwo za byymi czonkami UK, Cloyes
przypomina ich rol w zakoczeniu 10 lat najgorszej od czasw nazizmu okupacji
w sercu Europy. Tak samo spoeczno midzynarodowa, a szczeglnie USA nie
mog zaprzeczy roli UK, gdy pomogo NATO zatrzyma ludobjczy marsz
przez Europ serbskiego dyktatora, a teraz oskaronego przestpc wojennego,
Slobodana Miloszewicia. Cloyes oburza nagonka na UK: w 2002 r. ponad
60 byych czonkw WAK, wcznie z bohaterami narodowymi, aresztowano,
wikszo z nich przed wyborami samorzdowymi w Kosowej w padzierniku.
Oskarono wybitnego przywdc KPS, Ramusza Haradinaja, wybitnego czonka
Parlamentu Kosowej. W wyniku krytyki midzynarodowej spraw przeniesiono
do sdu gminnego, gdzie oskarenie ma by anulowane w trybie przyspieszonym,
bo jest nieautentyczne. (Wic wynik sprawy wytoczonej przez UNMIK jest
przesdzony.)
Joseph DioGuardi, amerykaski kongresman i jego ona Shirley Cloyes
przewodz AACL. Joe dio Guardi jest potomkiem uchodcw albaskich we
Woszech. Senator Biden jest czonkiem honorowym Ligi, obok ambasadora
USA Walkera i byej sekretarz stanu USA, Albright. Poza niepodlegoci
i wstawiennictwem za terrorystami, Cloyes i jej Liga zdaj si na USA w innych
sprawach. To jest zrozumiae dla ruchu, ktry dziki USA rozbisurmani si tak, e
Jugosawia z pomoc swej armii (jednej z najlepszych w Europie) bya bezradna.
Zwaywszy, e Liga reprezentuje ekstremistw albaskich w amerykaskich
salonach wadzy, wywody Cloyes mona traktowa jak niestrawny humor, cho
oddaje ich mentalno i stanowisko.
590

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

Separatyci chcieli, aby do koca 2002 r. Kosowa doczya do wolnego handlu

na Bakanach. Pewien przedstawiciel uwaa, e brak okrelenia politycznego
stanowi przyczyn, dlaczego jej problemy gospodarcze nie daj si rozwiza
[...] padnie oar syndykatw zbrodni, szczeglnie z pastw ssiadujcych.
Kosow wyczya z paktu handlowego domniemana interwencja Serbii, mimo
e nielegalna okupacja [sic!] Kosowej przez Serbi w latach 1989-1999 i masowe
zniszczenie ycia i wasnoci podczas wojny stworzyy podstaw do roszcze
Kosowej wobec Serbii. Serbia, Macedonia, Grecja i Bugaria (w przeciwiestwie
do Sowenii, Chorwacji, Boni i Albanii) odmwiy zawarcia z Kosow umw
handlowych, ze wzgldw politycznych zapewnia Cloyes. Inne umowy mgby
podpisa UNMIK, aby istniao ubezpieczenie dla inwestorw amerykaskich
w Kosowej, mimo braku suwerennoci. Jeli umw nie bdzie do czerwca
2003 roku, Cloyes nagli rzd USA, by wykorzysta wpywy w ONZ i UE, oraz
niecierpliwi si, e bez funduszy nie rusz wielkie programy inwestycyjne, co
odstraszy zagraniczne inwestycje, uzaleni Kosow od pomocy i spitrzy oary
ludzkie i gospodarcze.
W padzierniku 2002 r. Steiner bez konsultacji z przywdztwem Kosowej
opracowa dla serbskiej ludnoci zacht do wzicia udziau w wyborach
samorzdowych 26.10.2002 r. Sowami albaskiego przywdcy w Macedonii,
Arbena Ddaferiego, plan robi z etnicznoci kwesti terytorialnoci, a wedug
Cloyes, wzmocniby wadz Belgradu w trzech pnocnych gminach i pozwoliby
mu osign podzia Kosowej i okupacj duych poaci ziemi albaskiej [...]
pokroiby Kosow na enklawy i zniszczyby jej wielonarodowociowy charakter,
ktry spoeczno midzynarodowa pragnie utrzyma [...] zniweczyby przysze
referendum ws. niepodlegoci Kosowej.
Wic tu ley pies pogrzebany. Separatyci nie chc usankcjonowania enklaw
serbskich, tylko czystki, aby adne referendum nie zakwestionowao ich prawa
do cudzej ziemi.
Powroty
Zdaniem AACL rzd USA powinien poprze Steinera w likwidacji podziau
Mitrowicy, gdzie Belgrad utrzyma ten stan rzeczy. Belgrad a nie Kosowa jest
przeszkod w unikacji Mitrowicy. Nadszed czas, by UNMIK i parlament
Kosowej wprowadzili powrt Albaczykw do domw na pnocy, a Serbw
na poudniu. Chwalc Steinera za to, e po krytyce ze strony przywdcw
Kosowej planuje zapyta Rad Europejsk odnonie dyskusji decentralizacyjnych
z rzdem Kosowej, Cloyes poleca jednak zaangaowanie Amerykanw: Rzd
USA powinien czynnie wsppracowa z Rad w tym procesie.
Prezydenta Kosowa, Ibrahima Rugow, umiarkowanego dla Zachodu, bo
jest posuszny (Rada Bezpieczestwa ONZ wie, e podpisze kade uzgodnienie),
Cloyes rysuje jako dnego dyktatury. Jego partia LDK jest najmniej demokratyczna
591

NATO na Bakanach

ze wszystkich zasadniczych partii Kosowej [...] najbardziej skoligacona ze starym

systemem komunistycznym i najbardziej oporna na zmiany [...] silne powizania ze
zorganizowan przestpczoci i elementami kryminalnymi w midzynarodowej
administracji [...] wypyny w zwizku z oskareniami byych czonkw WAK
[...] wypyn rwnie w sprawach w Hadze przeciw Albaczykom, ktrzy chronili
bezbronn ludno przed serbskim ludobjstwem. W zowieszczym rozwoju
wypadkw, Naczelna Prokurator Trybunau Zbrodni Wojennych Carla del
Ponte ogosia, e oskary co najmniej jednego Albaczyka o zbrodnie wojenne
do koca roku, a trzech nastpnych w 2003 r.
AACL rozwiewa obawy Europy, e niezalene Kosowo i Czarnogra omiel
powstawanie nowych pastw: Kosowa, ktr bezprawnie zaanektowaa Serbia
pod koniec Wojen Bakaskich, miaa i wci ma prawo ogosi niezawiso
wraz z Czarnogr, jak kady inny czonek [...] byej Jugosawii (ktra wci jest
w trakcie rozpadu). Cloyes powouje si na eksperta Noela Malcolma, wedug
ktrego niepodlege Kosowo i Czarnogra nie byyby precedensem dla innych,
gdy Europa nie ma innej rozlatujcej si federacji. Rzd USA powinien odrzuci
preambu w konstytucji Serbii-Czarnogry, bo potwierdza prawn przynaleno
Kosowa do Serbii, w zupenej sprzecznoci [sic!] z rezolucj ONZ nr 1244. Ronie
szansa koniktu, bo wikszo Serbw wyznaje skrajnie nacjonalistyczne, gboko
antyzachodnie pogldy oskaronych o zbrodnie wojenne, Slobodana Miloszewicia
i Wojislawa Szeszelja. Wyniki wyborw w Serbii oraz rewelacje zaangaowania
Belgradu i Republiki Serbskiej w sprzeda broni Irakowi to, wedug Cloyes,
dalsze dowody skrajnoci serbskiej.
Wbrew zapewnieniu Nebojszy Czowicia, specjalnego wysannika premiera
Serbii, e o statusie Kosowa zadecyduj Belgrad i spoeczno midzynarodowa,
Albaczycy w Kosova maj wite prawo nie pozwoli bez ich udziau decydowa
innym o ich przyszoci. Bez rozstrzygnicia kwestii ostatecznego statusu Kosowej,
inne kwestie jak powrt nie-kryminalnych Serbw do Kosowej i [...] potrzeba
zaprzestania rasistowskiej przemocy przeciw nie-Sowianom, nie mog by ani
nie bd rozwizane. Spoeczno midzynarodowa powinna zagwarantowa
suwerenno Kosowej w istniejcych granicach, by ta moga uzyska dostp
do funduszy, sprosta wymaganiom ONZ, nastpnie zintegrowa si z Europ.
Ocjalne uznanie suwerennoci Kosowej powinno, zdaniem Cloyes, oprze si
na zaleceniach Grupy Goldstonea i ICG na podstawie wykazanego ju [sic!]
poszanowania litery prawa, ochrony praw mniejszoci i rozwoju spoeczestwa
obywatelskiego.
Naciski AALC odniosy skutek, bo do kongresu USA wpyn projekt
ustawy HR 28 od parlamentarzystw Lantosa i Hydea. Podpisujca si
jako obywatelka USA Stella Jatras wysaa im list (30.1.2003): Z wielkim
ubolewaniem dowiedziaam si o wpyniciu HR 28 popierajcej niepodlego
592

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

Kosowa (prawidowa nazwa tej prowincji Serbii, ktr tak gruboskrnie

Panowie proponujecie odebra suwerennemu pastwu), witej ziemi serbskiej
Jerozolimy. Czy bylibycie rwnie nonszalanccy w przypadku terytorium Izraela
lub Stanw Zjednoczonych? Nie mielibycie ordowa za oddaniem Jerozolimy
Palestyczykom. Czy przemawialibycie za oddaniem Meksykowi Teksasu,
Kalifornii i Arizony, kiedy nielegalni imigranci osignliby odpowiedni ilo lub
si? [] Zanim ciao Kosowa ozibo w grobie, HR 28 nazywa prowincj Kosowa
zamiast Kosowo. Musze wic wnioskowa, e Panowie i wasi wsppracownicy
jestecie szabrownikami cmentarnymi. Niech wam Bg wybaczy.
Wsie Potiomkina
W 1787 r. marszaek Katarzyny II, Potiomkin, zorganizowa inspekcj
w zarzdzanej przez siebie prowincji krymskiej. Wsie na ziemiach Potiomkina
byy dekoracjami w formie zamonych miejscowoci. Cao rozbierano po
przejedzie carycy i przenoszono na nastpne miejsce. Inspekcja przesza
do wojskowych podrcznikw nt. dziaa psychologicznych. Podobnej
zmyki sprbowa dyrektor informacji publicznej UNMIK, Simon Haselock,
w belgradzkiej gazecie Blic (10.1.2003) w ataku na biskupa Artemije, ktry mia
skrytykowa Kosowo pod zarzdem spoecznoci midzynarodowej.
Haselock nie przedstawi kontrargumentw potwierdzajc, e opiera si na
bardzo subiektywnych raportach i analizach zamiast na bezporednich kontaktach
z prawdziwymi przedstawicielami Serbw, ktrych codzienne cierpienia i problemy
znane s biskupowi Artemije jak i wielu yczliwym obcokrajowcom pisa ojciec
Sawa Janji, cyber-mnich z klasztoru Deczani w Kosowie. Reprezentant Serbw
kosowskich, Ojciec Sawa zapyta w polemice z propagand sukcesu UNMIK:
Jaki to sukces, panie Havelock, co to za sprawiedliwo i postp? W Kosowie
i Metohji polepszyo si tylko dla Albaczykw. Dla ok. 100 tys. pozostajcych
w prowincji Serbw nie byo dostpu do nowych szpitali, nie mogli jedzi nowym
asfaltem do nowych centrw handlowych, a na dziesitki tysicy odnowionych
domw tylko setka przypada Serbom. Po wojnie odremontowano wszystkie
meczety i zbudowano wiele nowych, podczas gdy ponad sto serbskich wity
wci ley w gruzach i nie zbudowano ani jednej wylicza Ojciec Sawa.
Zdaniem Janjicia, najwikszym askiem UNMIK jest to, e w cigu 3 lat
nie zdoa zatrzyma rozwoju podzielonego spoeczestwa, gdzie obywatele
dziel si na uprzywilejowanych i tych bez podstawowych praw czowieka. Taki
atawistyczny system panoszy si, bo UNMIK nie wciela postanowie rezolucji
1244. Wikszo Serbw kosowskich nie ma praw i wolnoci obywatelskich
ani nieskrpowanego dostpu do instytucji publicznych w orodkach miejskich:
szpitali, szk i orodkw kultury.
Za wyjtkiem pnocy prowincji, miasta i miasteczka Kosowa i Metohji
oprniy si niemal cakowicie z ludnoci serbskiej. W Prisztinie pozostao
593

NATO na Bakanach

tylko 250 Serbw; tylu w Gnjilane; w Orahowacu ok. 450; w Prizrenie 65;
w Dziakowicy 5; w Peciu nie ma adnych, nie liczc ok. 20 starszych sistr zakonnych.
Uroszewac, Srbica, Glogowac i Klina stay si czysto albaskie. Wszelkie oceny
wskazuj, e pozostajce mae skupiska Serbw w orodkach miejskich znikn, jeli
nie wdroy si postanowie Rezolucji 1244. Podczas gdy w instytucjach i osadach
Kosowa wiesza si agi Republiki Albanii i wizerunki Adema Jaszari, a pomniki
nowych bohaterw z wojny o wyzwolenie narodowe mno si wszdzie razem
z kiczowatymi statuami Billa Clintona i Madeleine Albright, serbskie cmentarze
przerabia si na mietniska i na ruinach zniszczonych kociow wyrasta zielsko.
Wszdzie szyldy w jzyku serbskim niszczy si, a miasta dostaj zmylone nazwy,
nieznane z historii. Sam histori faszuje si, aby stworzy sztuczn tosamo,
ktra niszczy cae wieki tradycji i rozwoju kulturowego.
Co to ma za znaczenie dla Haselocka, dobrze patnego midzynarodowego
biurokraty w wygodnym biurze UNMIK, skd nie wida serbskiego getta w budynku
programu YUw Prisztinie, ani zapomnianych wsi serbskich k. Obilicia, gdzie kady
dzie przynosi niepewno i serbskie dzieci yj w lku? Bo przecie prawda to
tylko ta, ktra wychodzi z biura informacyjnego UNMIK. Oparta na bezmylnych
statystykach prawda, niemal skoczya si tragedi dla 50 staruszkw z Osojane,
ktrych przywieziono do Pecia po odbir emerytur w banku. Biurokraci dziwili si,
jak mogo do tego doj. Wszak w Peciu nie byo od dwch lat adnego zamachu
na Serba. Zapomnieli, e w Peciu nie pozosta ani jeden Serb po wojnie.
Tylko kilkuset Serbw powrcio do prowincji, w wikszoci starsi, ktrych
nazwiska skrupulatnie zestawili i nastpnie przesiali miejscowi przedstawiciele
albascy i weterani WAK. Przesadne dane UNMIK o tysicach powrotw nie s
dokadne i dotycz innych zagroonych mniejszoci, przewanie Romw. Czsto
nawet zapisuj goci z wizyt u rodzin Serbskich jako powracajcych. Serbw
emigrujcych z Kosowa w ogle nie zapisuj. Cyber-mnich wtpi w skuteczno
si NATO i ONZ w zapewnieniu powrotu, bo nie przyjliby tego ekstremici
albascy, a UNMIK i KFOR nie maj zamiaru wdawa si z nimi w konikt.
Zastraszenie z korupcj panuj te w systemie sprawiedliwoci, wic
zbrodnie pozostaj bezkarne. Byy aresztowania, ale za zbrodnie albaskie na
Albaczykach. Od czasu wejcia NATO przed prawem nie stan ani jeden
czonek WAK za adn ze zbrodni popenionych na Serbach, wliczajc czas wojny
1999 r. Mimo to, UNMIK nalega, eby Serbowie zintegrowali si. Ojciec Sawa:
Ile w tym ironii i niesprawiedliwoci [...] Moe mamy obwini ostatnie babcie
pozostajce w Dziakowicy? Pewien biurokrata midzynarodowy uwaa, e one
prowokuj izolujc si, co uzasadnia odmow akceptacji przez ludno albask.
Podobnie, po wkroczeniu NATO usprawiedliwiano przemoc albaskiego
motochu potrzeb zemsty za (dotd niesprecyzowane) okruciestwa serbskich
zbrodniarzy wojennych.
594

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

Serbowie bez widokw

Albaczykom przypady ogromne sumy pomocowe, a wsiom i enklawom
serbskim ndza i cierpienie: ludzie nie maj pracy, tysice hektarw serbskiej
ziemi ley odogiem z braku bezpieczestwa. Wypasa bydo jest wysoce
ryzykowne, a jeszcze bardziej sprzedawa produkty na targu. Codziennie trwa
presja na Serbw, by sprzedali nieruchomoci, szczeglnie w miastach, gdzie
Albaczycy bezprawnie zajli tysice domw, mieszka i interesw. Uywaj do
woli uzurpowane posiadoci na oczach UNMIK, czasem z milczc aprobat, bez
jakiejkolwiek rekompensaty wacicielom. Tysice hektarw wasnoci pastwa
zdewastowano, pldrujc ziemi i trzebic lasy.
Odzyskanie majtku jest niemoliwe: w niewielu przypadkach, w ktrych
Serbowi udao si cudem odzyska skonskowany dom, musi natychmiast go
sprzeda, bo jest niebezpieczne powrci z rodzin. Zastpca administratora
Prisztiny: Serbowie nie chc wcale wraca, mimo zaproszenia ze strony UNMIK.
Ojciec Sawa: Jak maj wraca do cigego zagroenia, niepewnoci, bezprawia
i biedy? W sierpniu 2002 r. miejscowy sdzia albaski zdecydowa wywaszczy
dwie dziaki nalece do klasztoru Wisoki Deczani. Poprzednio ziemi klasztoru
ukradli komunici w 1946 r. Cz odda w 1997 r. rzd Miloszewicia. Obecnie
tereny wyzwolili Albaczycy razem z ca prowincj, a NATO i ONZ nie
kiwny palcem na kradzie. Ministerstwo wyzna Serbii owiadczyo, e zagrabienie
ziemi na pewno nie ley w najlepszym interesie nikogo z dobrymi zamiarami.
Wnoszenie spraw do sdw jest bezcelowe: nie rozpatrzono ani jednej sprawy
za Serbem z braku wiadkw. Zagroziliby im ekstremici albascy. Jednoczenie
dziesitki Serbw siedz w aresztach ledczych UNMIK bezprawnie, bo nie ma
dowodw na ich zbrodnie wojenne.
Przez rok koalicja Povratak (Powrt Serbw) uczestniczya w prawodawstwie
bez rezultatu. Kosowo stao si klasycznym modelem zinstytucjonalizowanej
segregacji i nietolerancji. Zaledwie kilkuset z ok. 200 tys. wypdzonych ma dach
nad gow w odizolowanych enklawach. Za faszyw fasad misji ONZ i nowych
instytucji w Kosowie ukrywa si tragiczna rzeczywisto: nieposkromiona
przemoc, zorganizowana przestpczo, korupcja i biurokratyczny chaos.
UNMIK splami dobre imi spoecznoci midzynarodowej na Bakanach
i wiadomie udaje lepot na zniszczenie caej narodowoci i jej kultury jedynie
po to, by usprawiedliwi swoje asko. Bardziej od przykroci doznanych od
albaskich ssiadw boli Serbw propaganda UNMIK, ktra bezczelnie faszuje
rzeczywisto celem zatuszowania ogromnych niepowodze obecnej misji, ktrej
sukcesy poddawane s coraz wikszej krytyce w Nowym Jorku i Brukseli.
Niepodlege Kosowo nie gwarantowaoby prawa Serbom: Taki twr byby
podstawowym zaprzeczeniem wszystkiego, co wspczesna Europa reprezentuje
i pragnie osign. Spoeczestwo, ktrego gospodarka opiera si gwnie na
595

NATO na Bakanach

przemycie i nielegalnej dziaalnoci, jest nietrwae. Bez rozwoju stosunkw

z najbliszymi ssiadami Serbami i Macedoczykami, kosowscy Albaczycy
skazani s na zuboa Albani, ktra ma do wasnych problemw.
Aktywno Serbw w instytucjach prowincji, ten najbardziej przekonywujcy
argument, e Serbowie potra by skuteczni w ramach wieloetnicznych
instytucji w przyszym pastwie, jest, zdaniem midzynarodowych dyplomatw
i biurokratw, kluczem do wyjcia UNMIK z twarz, a potem do secesji.
Oczywicie ci deputowani, ktrzy dojedaj na sesje w pojazdach pancernych
i ktrzy nie maj odwagi wyj z parlamentu na kaw, sami dochodz do wniosku,
komu i czemu waciwie su twierdzi duchowny. Dlatego, wedug niego,
dalszy udzia Serbw w warunkach dyskryminacji i ponienia nie jest moliwy
bez zasadniczych zmian systemowych zgodnych z rezolucj 1244.
Co dalej?
Punkt widzenia prezydenta Jugosawii na kwesti kosowsk przedstawi
w Sprawach Politycznych (lipiec/sierpie 2002) bakanista Wojciech Szczepaski
na podstawie ksiki Wojisawa Kosztunicy. Mona zorientowa si w najnowszej
historii koniktu i obecnej sytuacji w Kosowie po tytuach jej rozdziaw: Agresja
NATO i jej nastpstwa; Okupacja nie jest wyzwoleniem; Midzy klasycznym
a politycznym kryminaem; Kosowo czyste etnicznie i politycznie. Kosztunica
szanuje zasady demokracji, a jednoczenie obstaje przy serbskiej racji stanu:
WAK zorganizowane przez Thaczi, Haradinaja i Demaci jest przestpcze,
a NATO posuyo si kwesti albask jedynie jako pretekstem do usadowienia
w strategicznych punktach mikkiego podbrzusza Europy swych baz wojskowych.
Kosztunica-prawnik opowiada si za Kosowem jako administracyjn i prawn
czci Serbii, republiki Federacji Jugosawii. W odrnieniu od owiadcze
politykw ekstremy albaskiej, nie ma u Kosztunicy wypowiedzi za czystoci
narodowociow Kosowa, ani wezwa do krucjaty przeciw Albaczykom.
Wedug Kosztunicy, prawo ma by jednakowe dla wszystkich. Kosztunicalegalista uwaa zawi struktur prawn Jugosawii za nieszczliw. Ale nawet,
jeli ulegaby reformom, Co dalej z Kosowem? pyta prezydent, zdajc sobie
spraw z chaotycznych posuni wadcw i nieracjonalnych celw politycznych
na Bakanach.
Ekstremici i separatyci albascy bd prbowa urzeczywistnia program
Wielkiej Albanii ze stolic w Prisztinie, bez wzgldu na stanowisko mocarstw
zachodnich i radykalnego islamu. Program zaley od opanowania Kosowa,
bez ktrego dalsze roszczenia do terytoriw w Macedonii, Serbii, Grecji,
i Czarnogrze byyby trudne.
Nebojsza Mali zamkn pierwsze tygodnie roku 2003: Imperialni okupanci
dalej tarzaj si w kamstwach i zudach [...] bakascy potentaci wystawiaj si
z rozkosz w publicznych spektaklach dla utrzymania i umocnienia wadzy [a]
596

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

ich zwierzchnicy tarzaj si w patriotyzmie przed atakiem na Irak. Tymczasem

ycie ludzi, ktre ci szarlatani uzurpuj sobie prawo dyktowa, staje si gorsze
z dnia na dzie, w miar jak rosnca demoralizacja wadz odbija si na interesach,
kulturze, spoeczestwie i jego zdrowiu psychicznym. Zdrowy czowiek czy
spoeczestwo wybucha po przekroczeniu progu sponiewierania: Cesarze i ich
bakascy wasale nie mog liczy na cige torturowanie pozostaych przy yciu
po tragediach lat 1990tych. Po prostu widowni bakaskiej nie zostao do
cierpliwoci na obejrzenie farsy do koca.
Lobby albaskie nie liczy si z cierpliwoci serbsk. Thaczi by w lipcu
2004 r. gociem u amerykaskich demokratw, po czym John Kerry obieca
Albaczykom niepodlego w Kosowie. Amerykaski Grek pisa do Kerry:
Mam nadziej, e utraci pan wszystkie 3,5 mln gosw Grekw w USA. Pana list
do albaskich Amerykanw obiecujcy im Kosowo, Pnocn Grecj i inne czci
Bakanw wskazuje, e za kilka srebrnikw jest pan gotw zdradzi dugotrwaych
przyjaci, Grekw amerykaskich. Amerykaski Serb, William Dorich: 1,2
mln uchodcw wojen domowych w Boni, Chorwacji i Kosowie wci czeka
na powrt do domw i wasnoci. John Kerry jest obojtny na prawa tych
pokrzywdzonych Serbw i oddaby ich ziemi ich gnbicielom [...] jest kotunem
najgorszego rodzaju (American Srbobran 28.7.2004).
Senator Kerry nie dostrzeg przemocy w Kosowie po 1999 r. Dorich: jego
obojtno jako katolika jest godna potpienia [...] albaska niepodlego
jest waniejsza ni religijna i kulturowa zagada w Kosowie. Jak Kerry bdzie
chroni praw mniejszoci jako prezydent USA? [...] zachcam 1,4 mln Serbw
w USA, by gosowali przeciw Kerryemu. Kosowo jest w Serbii od tysica lat.
Jego kradzie pokpiaby wszystko, co reprezentuje Partia Demokratw USA
[...] 40% Albaczykw w Kosowie, przekroczyo granic nielegalnie, tak atwo,
jak Meksykanie co noc przekraczaj nasze granice [...] Niepodlego Kosowa,
nadana na podstawie faszywej wikszoci, byaby niemoralna. Ale co jest
bardziej niemoralnego od historii Kerryego? Kerry bratajcy si z albaskimi
zbrodniarzami, jak przedtem Clinton, Albright i Clark, jest zbrodniarzem z wojny
wietnamskiej: Popeniem te same okruciestwa, co tysice innych onierzy,
gdy braem udzia w zabijaniu [...] paleniu wsi. Wszystko to jest niezgodne
z konwencjami genewskimi (NBC 18.4.1971).
Serbowie ywi nadziej, e wsplnota midzynarodowa w kocu wemie si
za budow wielonarodowociowego Kosowa. Jeli miaoby to by nowe albaskie
pastwo bez Serbw, nie bdzie wsppracy Belgradu ani Serbw kosowskich.
Nie zrzekn si kolebki bez walki, wszak Serbia to cmentarz imperiw. Obecna
strata lub odzyskanie Kosowa moe by tak kluczowe dla poczucia narodowego
Serbw, jak strata na rzecz Turkw i koniec krlestwa w XIV wieku. Czas
pokaza, e spoeczno midzynarodowa umoliwia dalszy rozbj terrorystom
597

NATO na Bakanach

albaskim w Kosowie, nie przystpia do obiecywanej odbudowy zniszcze ani

do repatriacji wypdzonych mniejszoci.
Ekstremici nie maj wyrozumienia dla serbskich nadziei. Demaczi
zapowiedzia (Blic 14.7.2005), e nadchodzi przemoc w stosunku do Serbw
w Kosowie gorsza ni w marcu 2004 roku: Wikszo albaska czuje, e nikt
nie reaguje na ich yczenia i dania. W Kosowie jest duo bezrobocia i zbrodni,
a wszyscy mwi o decentralizacji i interesach 6-7% ludnoci serbskiej. Masy s
lepe i nie widz, e to nie wina tych Serbw, tylko Belgradu i UNMIK. Przemoc
moe skierowa si take na skorumpowanych przywdcw albaskich, ktrzy
nie umiej postawi si serbskim daniom. Nawouj rzd serbski, by zastanowi
si, dokd prowadzi ich plan. Jedynym sposobem na uniknicie dalszego
przelewu krwi w Kosowie jest da mu niepodlego. Przedstawiciel Serbw,
Oliwer Iwanowi: Po 17 marca Albaczycy zyskali nic, poza negatywn krytyk.
Ninoslaw Krsti, prezydent Forum Bezpieczestwa i Demokracji, byy dowdca
si bezpieczestwa w Serbii poudniowej: Napicie ronie w miar, jak zbliamy
si do pocztku dyskusji. Spoeczno midzynarodowa i KFOR przygotowuj si
do zatrzymania masowej przemocy przeciw Serbom (Blic 14.7.2005).
Dekarz
Przeszwarcowany do USA przez granic z Meksykiem w baganiku auta,
albaski dekarz Florin Krasniczi mieszka w Brooklynie i szmugluje amerykask
bro dla WAK, tym razem przeciw NATO i ONZ. Zebra na to 30 mln USD od
Albaczykw w Ameryce. Holenderska reyser, Klaartje Quirijns zrobia o tym
nagrodzony lm pt. The Brooklyn Connection, ktry pokazaa telewizja publiczna
PBS. Bezpieka USA (Department of Homeland Security) wszcza dochodzenie,
chocia reyser zamierzaa przekaza w lmie sympati dla sprawy niezalenego
Kosowa i zasygnalizowa atwo kupna broni w USA. wiadomy zagroenia
dla imienia Albaczykw wrd Amerykanw, Krasniczi wystpi w programie
60 Minutes (17.7.2005) jako obywatel przeciw posiadaniu broni. Julia Gorin
(Jewish World Review 19.7.2005): Jednak lm oskara, pokazujc, jak powanie
mci si bd [Imperium].
Na lmie, Krasniczi, wypisujc tysicdolarowe czeki na kampani
wyborcz Kerryego w 2003 roku: Pienidzmi osigniesz zadziwiajce rzeczy
w tym kraju. Senatorowie i kongresmani potrzebuj datkw, wic jeli zbierzesz
fundusze na ich kampanie, oni si odpac. Krasniczi wita si z Wesleyem Clarkiem
na tej samej imprezie Panie Clark, oto Pana grupa, Pana WAK przedstawia
kilku wakowcw, ktrym pomg osiedli si w USA. Clark podaje rk kademu
z nich, przywouje Richard Holbrookea, eby si przywita. artuj wsplnie,
potem Holbrooke wygasza mow o szybsze dziaania ONZ dla niepodlegoci
Kosowej. Albaski Amerykanin Jim Belushi ukazuje si przez telekast i zwraca
si do zebranych: Jeli cenisz los Albaczykw na Bakanach oraz bezpieczestwo
598

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

i dobrobyt Ameryki, jestem pewien, e zrobisz wszystko, by John Kerry zosta

wybrany na naszego nastpnego prezydenta.
Gorin: Rzeczywicie, jeli wygraby Kerry, architekci naszego wstecznego
aska z 1999 r. (Clark, Albright i Holbrooke) mogliby dokoczy, to co zaczli
ocjalnie ustanowi niepodlege pastwo terroryzmu, Kosowo. Podczas gdy
wisz nad nami rozmowy ONZ nt. statusu Kosowa w tym roku, Clark gorczkowo
koczy bd administracji Clintona. W lutym 2005 r. przestrzeg mianowicie
w WSJ, e do koca roku moe nastpi gwaowna kolizja, jeli Ameryka nie
posucha si Albaczykw kosowskich. Niepokj w prowincji rzuca ze wiato
na jego udan wojn, ktr podczas swej kampanii wyborczej kontrastowa
z niepowodzeniem USA w Iraku (patrz: rozdzia pt. Pod bombami NATO). Prbuje
wic zamkn spraw Kosowa, gdzie na Dzie Niepodlegoci Ameryki (4.7.2005)
byy dalsze cztery wybuchy komunikat dla przekonania ONZ i NATO, e tylko jeden
ostateczny status jest do przyjcia: bezwarunkowa niepodlego, bez kompromisw
granicznych z Serbi czy gwarancji bezpieczestwa dla mniejszoci.
Krasniczi: ONZ nie wie, na co nas sta. Jeli zdoalimy zyska pomoc
NATO, myl, e moemy take wyrzuci ONZ. I wyrzucimy, jeli trzeba. Gorin:
wiadcz o tym potyczki co pewien czas midzy Albaczykami a KFOR przez
ostatnie 6 lat, od czasu amerykaskiego zwycistwa na rzecz wroga. wiadcz
rownie kosowska organizacja dobroczynna, ktra zbieraa fundusze dla Osamy
ibn Ladena i wakowiec, ktrego podanie znalazo si w biurze rekrutacji Al
Kaidy w Afganistanie: Mam dowiadczenie bojowe z WAK przeciw siom
serbskim i amerykaskim [] Polecam [samobjcze] dziaania przeciw parkom
[rozrywki] typu Disney. Niemniej jednak Clark obieca ju swym sponsorom
kampanii wyborczej, NAAC, e Kosova bdzie niepodlega. W WSJ sugerowa
nawet ponownie zla Serbw, jeli Belgrad bdzie przeszkadza. To atwiejsze, ni
zwalcza albaskich terrorystw.
Mimo e w USA rzdz teraz konserwatyci, pena secesja jest
prawdopodobna, skoro Kongres, departament stanu, ONZ i sorosowskie OPR
napieraj na to. Gorin: Jeli Kosowo otrzyma niepodlego, siy pokojowe
bd musiay si wynie, a z nimi nasze uszy i oczy w tym europejskim niebie
terroru i przemytu. Otworzy si droga dla stworzenia Wielkiej Albanii. Pomidzy
opisami przez Krasniczi adunkw broni wysanych do Albanii, skd muami
i ciarwkami docieraj do Kosowa, lm pokazuje jego zamerykanizowan
crk, jak taczy w domu do pop-muzyki, po czym autem udaj si na imprez
u krewnego, zorganizowan w orodku albaskim. Tam przypominaj Krasniczi,
eby wypisa czek na kampani wyborcz. Gocie tacz do piosenki o Kosowie
i WAK, na banknotach rozrzuconych po parkiecie, jak konfetti.
Quo vadis, Europo?
German-foreign-policy.com (24.8.2005) ujawnio, e negocjacje jesieni
2005 r. o niezaleno Kosowa dla Albaczykw zaaranowano pod presj
Niemiec: moliwe s zmiana strategii oraz ewentualny plan wycofania si ONZ.
599

NATO na Bakanach

Moe doj do rezygnacji z dotychczasowej reguy standardy praw czowieka

przed statusem Kosowa. Gwacc rezolucj ONZ nr 1244, niemiecka Fundacja
Bertelsmanna nalega na separacj Kosowa pod protektoratem UE, jeli Albaczycy
i Serbowie kosowscy nie potra wypracowa trwaego rozwizania koniktu.
Belgrad prbuje zyska poparcie Chin w postaci weta w Radzie Bezpieczestwa
ONZ przeciw odczeniu Kosowa. Austriacki ekspert, Helmut Kramer uwaa, e
negocjajcje mog oddzieli Kosowo od Serbii, ONZ wycofa si, a dowdztwo
KFOR obejmie UE, eby sta si najwaniejszym aktorem midzynarodowym
w Kosowie i nada wagi swej polityce zagranicznej i bezpieczestwa. Poza tym,
wedug dokumentw z Fundacji Bertelsmanna, Bruksela musi przygotowa si na
blokad w Radzie Bezpieczestwa i by gotowa uzna Kosowo jednostronnie.
Jest to powtrzenie niemieckiego przymusu z czasw secesji Sowenii
i Chorwacji. Defense & Foreign Affairs (1.9.1995): Z sytuacji 11 czonkw
Wsplnoty Europejskiej za zachowaniem Jugosawii przeciw jednemu, Niemcom
udao si o 4-tej rano wymusi przyjcie uznania suwerennej Chorwacji
i Sowenii. Ukad w Maastricht zosta podpisany [] stwierdzono dla prasy na
kocu spotkania, e Wsplnota Europejska bya zgodna co do postpowania we
wszystkich waniejszych kwestiach politycznych.
Berliski Orodek Informacji Bezpieczestwa Transatlantyckiego (BITS, www.
bits.de) opublikowa latem 2005 r. wyniki bada nad pras niemieck lat 1991 - 1995:
manipulacja medialna odegraa powan rol w zniszczeniu Jugosawii. Frankfurter
Allgemeine Zeitung (FAZ) sfaszowa obraz, wykorzystujc wizerunki analogw
faszyzmu i antykomunistyczne sentymenty, co wynagrodzili prezydenci Sowenii
i Chorwacji. Victor Meier, dugoletni korespondent FAZ w regionie, otrzyma
najwysze odznaczenie soweskie. Znany z agresywnego stylu karykaturzysta
FAZ, Fritz Behrend kandyduje do orderu, a ju ma tytu Chorwacka Jutrzenka.
Stronniczo FAZ, zdaniem BITS, musiaa wpyn na politykw Niemiec.
Niemiecki genera Heinz Loquai potwierdzi na konferencji na Uniwersytecie
Kassel (67.12.2004), e media wymanipuloway take masakr w Raczaku
w przygotowaniu do wojny w Jugosawii, gdy reporterzy pominli niewygodne fakty
od patologw. German-foreign-policy.com: Wojn przeciw Belgradowi znacznie
uzasadniy tego rodzaju reportae. Byy one kamieniem milowym w przymuszonym
marszu niemieckiej czerwono-zielonej koalicji do militaryzacji i przygotoway
do amputacji Kosowa, co Berlin bdzie prbowa negocjowa jesieni 2005 r.
Kanclerz Schrder widzi w wojnach bakaskich podwaliny pod Europ praw
czowieka. Tym sowom przyklasnli niemal wszyscy deputowani Bundestagu.
Materiay rdowe
1. David Binder i Preston Mendenhall Sex, drugs and guns in the Balkans [w]
MSNBC www.msnbc.com/news/667790.asp
2. British Helsinki Human Rights Group Report on the Provincial Elections
600

Z bogosawiestwem NATO i ONZ

17.11.2001 www.bhhrg.org/faking_democracy_and_progress_in1.htm
3. Shirley Cloyes dio Guardi The Future of Kosova Is at Stake Albanian American
Civic League 2002 www.aacl.com/indexmain.html
4. Peter Finn Sex Slavery Flourishes In Kosovo [w] Washington Post 24.4.2000
5. Stephen Glover How Were Aiding The Ethnic Cleansers [w] Daily Mail
26.2.2000 www.balkanpeace.org/monitor/koskss/kss05.html
6. Roy Gutman Bias Seen In Judicial System In Kosovo: UN refuses to appoint
judges above the fray [w] Newsday 1.4.2000 www.balkanpeace.org/hed/archive/
april00/hed31.shtml
7. Sava Janji UNMIKs Potemkin Villages: Commentary on the editorial
by Simon Haselock, head of UNMIKs information service [w] Antiwar.com
21.1.2003 http://www.antiwar.com/orig/sava1.html
8. Michael Kelly Kosovo is anything but a safe, secure environment [w] Seattle
Times 24.3.2000 www.balkanpeace.org/hed/archive/march00/hed17.shtml
9. Valentin Kunin Everythings Fine in Kosovo? [w] RIA Novosti 18.10.2002
10. Christopher Lord Bad Moves In The Balkans 9.4.2001 http://speakout.com/
activism/opinions/5756-1.html
11. Sue Lloyd-Roberts Boys will be boys [w] BBC z 14.6.2002 http://news.bbc.co.uk/
hi/english/audiovideo/programmes/correspondent/newsid_2043000/2043794.stm
12. Christopher Lord Bad Moves In The Balkans 9.4.2001 http://speakout.com/
activism/opinions/5756-1.html
13. Neboja Mali, seria felietonw Antiwar.com www.antiwar.com/malic
14. Kelly Patricia Omeara Dyn Corp Disgrace 14.1.2002 http://insightmag.com/
main.cfm/include/detail/stoyid/163052.html
15. OSCE, zbir raportw, www.osce.org/kosovo/documents/reports/
16. Aleksandar Pavi The Balkans Quagmire: Terror Strike on Bill Clinton Avenue
[w] World Net Daily 17.12.2002
17. Wojciech Szczepaski Kosowskie zapiski prezydenta Kotunicy [w] Sprawy
Polityczne nr 17-18, 2002
18. Scott Taylor The most dangerous place on Earth [w] Ottawa Citizen 22.6.2002
19. United States Institute of Peace Kosovo Final Status: Options and Crossborder Requirements Special Report 91, lipiec 2002 www.usip.org/pubs/
specialreports/sr91.html
20. World Council of Churches, notatka prasowa www.wcc-coe.org/wcc/news/
press/99/37pu.html
21. Destroyed or Damaged Serbian Orthodox Churches and Monasteries in
Kosovo and Metohja (June 13, 1999 - April 28, 2000) www.incommunion.org/
churches.htm
22. ICG: Kostunica knew arms were sold to Iraq [w] Washington Times 25.11.2002
www.washtimes.com/upi-breaking/20021125-095949-2851r.htm
23. US distances itself from think-tank report on Yugo arms sales to Iraq [w] AFP
4.12.2002 http://groups.yahoo.com/group/decani/message/71825
601

NATO na Bakanach

602

603

604

605

606

607

608

609

610

611

612

613

614

615

616

617

618

619

620

621

622

623

624

625

626

627

628

629

630

631

632

633

634

635

636

637

638

639

640

641

642

643

644

645

646

647

648

649

650

651

652

653

654

655

656

Indeks osb

Indeks osb
Abadi, Kurban Ali Nadeff 481
Abbott, Scott 268
Abdi, Fikret 47, 520
Abramowitz, Morton 65, 503
Acewska, Ljubica 26
Adler, Alexander 135
Ahtisaari, Martii 588
Ajdaci, Wladimir 461
Akajew, Askar 493
Akaszi, Jasuszi 180, 191
Akbotojew, Szeraly 493
Albright, Madeleine 25, 47, 52, 92, 235, 237,
242, 250, 252, 255-257, 272, 295, 304305, 308, 312-313, 318, 330, 353, 370,
374, 471, 500, 505, 587, 590, 594, 597,
599, 617, 647, 649-650
Aleksiejew 461
Aleksijewi, Zoran 164
Alexander, Shana 83-84
Ali, Ahmed Mustafa Ibrahim 509
Ali 515
Ali, Fikret 137-138, 140-141, 143, 148, 153-154,
615
Alijew, Haidar 25
Allain, M.F. 512
Al Afgani, Abu Dujam 538
Al Mali, Abu 524, 529, 531
Al Mawardi 493
Al Wahhab, Muhammad ibn Abd 515
Al Zarkawi, Abu Musab 538
Al Zawahiri 523
Amanpour, Christiane 77, 92, 94, 233, 243, 528
Amdouni, Mehrez (in. Mahrez Amduni) 523,
529, 532
Amorima, Celso 262
Andjeli, Branislaw 336-337
Annan, Kofi 211, 215, 362, 455, 504, 575
Anti, Dragan 501
Arboleda, Eduardo 405
Arbour, Louise 65, 149, 176, 253, 355, 370, 588
Arkan (eljko Ranjatowi) 210-211, 313, 359,
380
Arkin, William 309, 311, 314, 604
Artemije 496, 583-584, 593
Artukowi, Anrij 200
Asanaj, Dino 26
Ash, Timothy Garton 504
Ashdown, Paddy 142, 231-235, 376, 492, 524,
538

Askin, Kelly 83
Aswat, Haroon Rashid 540
Atkinson, Rodney 10
Atmani, Karim Said 540
Awramow, Smilja 374
Axelrod, Patricia 418, 432, 450, 463
Axworthy, Lloyd 302
Aziz, Abu Abdel 618
Baban, Iwica 188
Bacziaj, Gani 364
Baczi, Zoran 349
Bader, Christian 283
Bagajewi, Rajika 312
Bagsik, Bogusaw 62
Bajata, Ali Rezah 480
Bajlo, Edi 173
Bajlo, Iwan 354
Bakari, Wladimir 113
Baker, James 25, 31, 120, 124
Balaj, Idriz 506
Balcerowicz, Leszek 63
Balledur, Eduard 93
Balti, Dragan 141
Banham, John 469
Bani, Bogdan 188
Barani, Halit 507-508
Barnet, Anthony 417, 432
Barnfield, Graham 138, 155
Barton, Frederick 455
Basi, Dragoslaw 632
Bassiouni, Cherif 148, 218
Bate, Roger 463
Bath, James 33
Bauman, Gaudenc 270
Baverstock, Keith 454
Badar, Petar 187
Bears, Randy 503
Beaver, Paul 424, 433
Becirowi, Ramiz 215
Bekowi, Matija 512
Beer, Angelika 274
Behrend, Fritz 600
Bekim, Tahir 577
Belushi, Jim 598
Benedykt XV 201
Benedykt XVI 17
Bentsen, Lloyd 25
Beri, Gojko 529, 532
Berisza, Argon 376
Berisza, Sali 22, 489, 525, 557, 559, 565
657

NATO na Bakanach

Berrigan, Philip 449

Berstein, Serge 127
Bhutros-Ghali, Bhutros 71, 89, 225
Biani, Rudolf 111, 114
Biden, Joseph 589-590
Bielecki, Jan Krzysztof 62
Bildt, Carl 241, 454, 589
Binder, David 92, 246, 477-478, 570, 572, 600
Bissett, James 536, 585
Bjelan, Branko 187
Black, Christopher 356, 362, 381
Black, Joshua 502
Blagojewi, Radoje 639
Blair, Tony 98, 100, 255, 271, 295, 304,
307, 411, 480, 537, 587, 617, 649
Block, Robert 229
Blunkett, David 399
Bobetko, Janko 166, 365, 623
Bodansky, Yossef 91, 233, 235, 526, 528,
532, 538
Bogdanich, George 236, 242
Bogiczewi, Andjelko 218
Bogowi, Mile 168
Bogujewci, Seranda 431
Bojowi, Wuk 298-299
Bokanowi, Tadija 188
Bolton, John 68
Bonamy, Ian 375, 377
Bond, Paul 59
Bony, Jerome 82
Borak, Swetozar 192
Bosana 164-166
Boszkowski, Ljubcze 535
Both, Norbert 214-215, 225, 227-228, 247
Boti, Stanko 124
Boucher, Richard 145
Boulat, A. 590
Boyd, Charles 47, 195, 245, 522
Boyls, Roger 87
Boowi, Dragan, Branko, Milonja i Momo
9, 11, 429, 627
Bradford, Chris 397
Brahimaj, Lahi 506
Brailsford, H.N. 469
Branco, Carlos Martins 213, 242-244
Brankowi, Zoran 221
Branson, Louise 229
Brati, Iwica 188
Brazill, Linda 83
Brcki, Boszko 93
Brinkman, Jan Willem 225
658

Brki, Branko 170, 173

Brown, Christopher 541
Brzeziski, Zbigniew 23, 25-27, 29-30, 34,
39, 43, 46, 54, 541
Bubanj, Newenko 221
Budak, Mile 159
Buja, Rama 508
Buja, Szurki 508
Bukoszi, Bujar 506, 557, 566
Bulajic, Milan 242
Bulatowi, Kosta 375
Bulatowi, Wukoje 107
Bunel, Pierre-Henri 93, 358, 514
Burie, E. 100
Burns, Nicholas 13, 238
Bursa, Nikola 429-430, 639
Busby, Chris 443, 450
Bush, George W. 14, 23, 25, 28, 30-31, 33, 56,
78, 134-136, 144-145, 235, 238, 243,
314-315, 318, 373, 485, 510, 534, 537,
547, 653
Busi, Zwonko 58
Buzek, Jerzy 53, 101
Buzow, Miroslaw 188
Byrne, Johnny 77, 94
Cady, Jean 507
Caki, Miroljub 327
Campbell, Steve 455
Cano 472
Capouya, David 55
Carpenter, Ted Galen 522
Carr, T.W. 199
Carrington, Lord 53, 120
Cassesse, Antonio 245
Ceri, Reis-ul-Ulema Mustafa 524
Cerkez, Aida 229
Chaboud, Christope 539
Chandler, David 208
Chanliau, Patrick 580
Chappel, Derek 507-508, 554, 586
Cheney, Richard 25, 28, 33, 40, 55
Chirac, Jacques 93, 295-296, 566
Chomsky, Noam 39, 69, 77, 242, 264
Chossudovsky, Michel 37, 69, 551, 557
Chowdhury, Anwarul Karim 575
Chretien, Jean 302
Christodoulos, biskup 17
Christopher, Warren 157
Churchill, Winston 21, 173
Cirkowi, Mladen 504
Clapper, James 196, 198

Indeks osb

Clark, Neil 374

Clark, Ramsey 308, 362, 448
Clark, Wesley 49, 65, 237, 295, 303, 306, 308,
314-315, 317-320, 322, 324-325, 330,
365-366, 407, 412-414, 436, 588, 598599, 602, 617
Clinton, Bill 8, 24-25, 30, 44-46, 48, 78, 80,
92, 98, 100, 104, 144-145, 195, 197-198,
212-213, 233, 235, 237-238, 245, 249250, 256, 271, 295-296, 304-305, 307308, 312-315, 318, 329, 342, 346, 366,
373-374, 381, 399-400, 406, 411-412,
447, 480, 484, 503, 518, 521, 525, 534,
540, 542, 564, 583, 587-588, 594, 597,
599, 601, 604, 615, 649-653, 656
Cloyes, Shirley (DioGuardi) 589-592, 601
Cohen, Lenard 536-537
Cohen, Roger 85, 218, 224, 238, 255, 406
Cohen, William 98
Cohn-Bendit, Dany 44
Collon, Michel 34-36, 39, 56-59, 69, 135,
155, 551-552, 582
Colman, Fred 300
Cook, Robin 101, 250, 255, 307, 313
Copley, Gregory 233-234, 540
Coppola, Vincenzo 581
Corwin, Phillip 234, 242, 244
Cot, Jean 156
Cottin, Heather 32, 39, 95-96, 101
Cubrilo, Rade 191
Cunningham, Randy "Duke" 493, 519
Curguz, Pero 141
Curie, Pierre i Maria (Skodowska) 329, 463
Curtis, Kevin 373
Cusset, Francois 134
Cwetkowi, Wukosawa 586
Cwjetan, Sasza 431
Czawoszki, Kosta 104, 357, 359, 361
Czeku, Agim 95, 176, 190, 319, 404, 506508, 554, 556, 617
Czeku, Ethem 392, 556
Czermak, Iwan 193
Cziki, Momir 180
Czosja, Redep 489
Czowi, Nebojsza 392, 509-510, 592
Czuflaj, Sadik 497, 621

D'Alema, Massimo 397

d'Aymery, Gilles 15, 66, 241, 243
Damir, Sirac 174
Daniel, Jean 93
Davis, James 71, 89
Ddaferi, Arben 591
Deder, Arseme 395, 648
Deichmann, Thomas 133, 139-143, 147,
149-150, 155, 268, 292
Deli, Boidar 375-377
Deli, Raszim 92
del Ponte, Carla 98, 198, 221, 303, 305308, 353, 366-367, 373, 592
Demaci, Adem 552, 596
Demirel, Sulejman 486
Demirowi, Dejan 431
Denaro 186
Denton, William 469
Deppendorf, Ulrich 272
Deronji, Miroslaw 380
Derrida, Jacques 134
Desnica, Wladan 170
Deva, Dafer 474, 475
de Cuellar, Peres 21
de la Hoz, Adolfo Luis Martin 415, 435-436
De Michelis 120
de Sannes, Pierre de Saqui 580
de Tollenaere, Herman 397
Diaba, Hiszam 530
Dicker, Dick 364
Dienstbier, Jiri 499, 518
Dinki, Mladzian 59
DioGuardi, Joseph 255, 590
Ditfurth, Jutta 273
Dizdar, Rusmir 530
Djinowi, Rajko 403
Djoki, Dragomir 218
Djurdjevic, Bob 54, 302, 366-367
Doki, Jakow 221
Dolan, Christine 582
Dole, Bob 31, 195, 255, 589
Doleczek, Rajko 137, 149, 153, 155,
250, 257, 328
Domankusi, Emil 367
Domankusi, Stjepan 367
Donczewa, Blagowesta 461
Dorfman, Alvin 32, 39, 95-96, 101
irli, Branko 469
Dorich, William 191, 200, 303, 306-307,
osi, Dobrica 102, 109, 121, 126-127, 354, 383
321, 353-354, 597
owi, Nebojsza 497
Douglas, Steve 312, 342
Dowden, Richard 477, 570
659

NATO na Bakanach

Draga, Ferat bej 465, 473

Draganowi, Krunoslaw 200
Dragnich, Alex 231
Draskowi, Wuk 380, 412
Drasmanowi 62
Dugan, Michael 47
Duki, Miliwoj 173
Dumond, Lionel (Abu Hamza) 530
Durakovic, Asaf 450
Durham, Nancy 99
Duszan, cesarz 290
Danko, Luki 179
Dzidara, Mark 122
Dzieli, Boidar 59
Dzilas, Milowan 120
Dzindzi, Zoran 33, 39, 57-58, 60-61, 352,
367-368, 380, 582
Dziukanowi, Milo 370
Dziuki, Dziordzie 357-358, 360

Fletcher, Barry 587

Florika, Stefan 109
Forcieri, Lorenzo 459
Frank, Ioszua 163
Friedman, Milton 29
Friedman, Thomas 134, 316
Fritz, Jochan 270
Fukuyama, Francis 20

Galbraith, Peter 195, 198

Gall, Carlotta 401-402, 406, 579
Galmiche, X. 512
Galvin, William 237
Gani, Ejup 222, 242
Garaszanin, Ilija 121-122, 126
Gates, Bill 337
Gawranowi, Ante 281
Gawrilowi, Momir 59
Gazidede, Baszkim 525
Gee, Marcus 300
Gelbard, Robert 552, 566
Eagleburger, Lawrence 145
Gelwix, Randall 317
Edelman, Marek 44, 492, 516
Genscher, Hans Dietrich 282
Eggleton, Art 302, 459
Georgiewski, Ljubczo 534
Eichmann, Adolf 201
Geremek, Bronisaw 101
Einstein, Albert 335
Gill, Muazzam 539
Eisenhower, Dwight 14, 40, 408
Gilman, Benjamin 589
Ejupi, Florim 554, 632
Gingrich, Newt 67
Ellis, James 316
Giulliani, Rudy 559
Erdemowi 209, 380
Gjoni, Ilir 561
Eri, Dobrica 12-13, 15, 326
Glenny, Misha 223, 225
Erlandson, Everett 392
Gliski, Piotr 44
Erli, Iwo 173
Gogoczowski, Marek 63, 69
Escobar, Pepe 33
Evans, Michael 425, 433
Glos, Michael 289
Ewren, Kenan 487
Glover, Stephen 572, 601
Glucksman, Andre 82, 134
Faucher, Sylvian 635
Gnori, Inar 143
Faud 515
Goebbels, Joseph 268, 272, 354
Feller, Stefan 290, 507
Goldstein, Slawko 159
Felman, Richard 409-410
Goldstone, Richard 187, 357, 359, 361, 592
Fenton, Tim 242
Goodal, Paul 530
Ferdinand, Franz 163
Gorani, Dugagjin 649
Ferdynand 20, 158, 160, 162
Gordy, Eric 238
Fila, Toma 360
Gorin, Julia 240, 598-599
Filipowi Majstorowi, Miroslaw 156
Gotowina, Ante 166, 196-197, 366, 623
Finkelkraut, Alain 135
Gow, James 148
Fischer, Horst 308
Grandmaison, Joseph 35
Fischer, Joschka 44, 250, 255, 271, 274, Greenspan, Edward 373
280, 287-288, 292, 303, 647
Greiner, William 68
Fisk, Robert 69, 193, 451
Griffiths, Richard 195
Fitzpatrick, Brenda 87-88
Grimshaw, Chris 346
660

Indeks osb

Hickson, Robert 77-78, 101

Higgins, Gillian 374
Higham, Nick 151
Himaj, Red 450
Himmler, Heinrich 157, 202, 208, 475,
525
Hintelmann, Dieter 290, 292, 505
Hitler, Adolf 10, 14, 21, 32, 44-46, 62, 71,
80-81, 87, 96, 102, 158, 169, 202,
276, 283, 285-286, 294, 307, 331,
352, 387, 408, 410, 473-474, 491,
500, 519, 522, 525, 604, 649
Hoare, Marko Attila 242, 541
Hocewar, Stanislaw 511
Haavisto, Pekka 454, 457-458
Hoda, Enver 470, 478, 487, 512, 564
Habsburg, Francesca von 86
Hoda, Fadil 478
Habsburg, Otto von 269
Hodzi, Smail 229
Hackworth, David 421
Hofmann, Gunter 275
Hadji-Ohamil 486
Holbrooke, Richard 30, 52, 67, 92, 196,
Hadiu, Baton 468
238, 250, 255, 257, 366, 385, 500,
Haley, Robert 453
503, 568, 598
Halilagi, Jusif 536
Holkeri, Harri 497, 499
Halilowi, Sefer 214-216, 228
Honig, Jan Willem 214-215, 225, 227Hammond, Philip 82, 101, 242
228, 247
Hamre, John 322
Hoon, Geoff 98
Hamza, Abu (Lionel Dumond) 509, 530-531 Hooper, Malcolm 453
Hamzeh, Abu 565
Hopkins, Johns 24
Hanicker, John 476
Horwat, Bostjan 124
Hansen, Jim 37
Howe, Marvine 477, 570
Haradinaj, Ramusz 377, 496, 506-507, 509, Hughes, Patrick 198
551, 553, 590, 596
Hume, Mick 147, 149-150, 155
Harambasi, Stewo 186
Huntington, Samuel 465
Harff, James 146
Hussajn, Saddam 14, 20, 30, 32, 134,
Haris, Abu 530
315, 425
Harrison, M. 100
Husseini, Haj Amin El 472, 474
Hartmann-Domankusic, Florence 366-367
Huston, Whitney 333
Hartwig, Dietmar 10, 547
Huxley, Aldous 79
Haselock, Simon 593-594, 601
Hylton, lord 87
Hassani, Georges ("Jacques") 567
Hatchett, Ronald 296
Ibisewi, Besim 210
Hattab 566
Ibisewi, Hata 210
Hays, Donald 235
Ibisewi, Sehra 218
Hebrang, Andrija 112, 164
ibn Laden, Osama 14, 34, 65, 234, 236, 320,
Hedges, Chris 560, 563
373, 514-516, 518-519, 522, 524Hellman, Chris 38, 447
525, 529, 533-538, 540, 552, 599
Henderson, Warren 322
Ibrahimowi, Hasib 217
Hendrie, Ian Robert 259
Ibraj, Muharem 378
Herman, Edward 14, 69, 82, 101, 208, 242
Ili, Dragan 221
Herrick, Richard 195-196
Ingrams, Richard 153
Heydrich, Reinhard 202
Innes, Mike 460
Heym, Hermann 268
Irvin, Jeremy 137, 140
Grkowi, Sasza 237
Grmek, Mirko 122
Grmusza, Weljko 141
Grujica, Niksza 188
Guehenno, Jean-Marie 498
Guewski, Nikola 36
Gul, Hamid 540
Gunaratne, Rohan 492
Gunness, Chris 190
Gutman, Roy 81, 136, 139, 144-145, 229, 601
Guzina, Trifko 446
Guwi, Predrag 187
Gnther, Siegwart-Horst 462

661

NATO na Bakanach

Isakowi, Bojana 167-168

Ismi, Admira 93
Israel, Jared 69, 151, 155, 312, 363, 381
Isufi, Rami 397
Iwanisewic, Miliwoje 216
Iwanko, Alexander 241
Iwanowi, Ilija 221
Iwanowi, Oliwer 581, 587, 598
Iwkowi 360
Izetbegowi, Alija 46-47, 49-50, 85, 89, 9192, 95, 125, 134, 195, 210-212, 214,
221, 224, 231-232, 234, 242, 412, 480,
483, 493-494, 517, 519, 521-523, 525526, 529, 531-532, 537, 544, 552, 558,
614, 618
Jackson, Michael 35, 319
Jacobs, David 315
Jacquard, Roland 514
Jahiu, Ali 396
Jakowlew, Aleksander 53
Janca, Dejan 289
Janitor, Fairford (TJ1324) 343
Janji, Czedomir 416
Janji, Sawa 593, 601
Jankowi, Stojan i Zawisza 169
Janowski, Kris 389
Januzi, Danusz 577
Jan Pawe II 199, 201-202, 480, 511, 614
Jaraj, Kalaj 530
Jarvestam, Hans-Anders 180
Jasowi, Dragan 375
Jaszari, Adem 549, 594
Jatras, George 319, 519, 521
Jatras, James 374
Jatras, Stella 519, 521, 592
Jaworowski, Zbigniew 462-463
Jelaczicia, Bana Plac 382
Jemeni 260, 262
Jennings, Peter 92
Jeremy, Mike 141
Jertz, Walter 311, 415, 419-420
Jezdi, Zwonko 405
Johnson, Ben 582
Johnson, Chalmers 23
Johnson, Ian 258, 260, 267, 381
Jokanowi, Wukaszin 106, 477
Jorda, Claude 359-362, 385, 386
Jorgi, Nikola 270
Joseph, Edward 15, 241
Jowan 181
Jowanowi, Draszko 309
Jowanowi, Milan 587
662

Jowanowi, Milica, Smiljka i Stela 328

Jowanowi, Slawica 446
Jowi, Czedomir 331-332
Jowi, Mirko 380
Jowi, Slawoljub 584
Jowica 164, 166
Jung, Carl Gustav 72
Jurjewi, Dawor 172
Kader, Claude (Abdel-) 518, 524
Kadriu, Nusrat 553
Kadriu, Sabit 552
Kaiser, Andre 139
Kalac, Nusret 402
Kaltenbrunner, Ernst 473
Kammerhoff, Holger 290, 292
Kandi, Natasza 237-238
Kanelli, Liana 374
Kaplan, David 91, 94
Kaplan, Muhammad Metin 401
Karadzi, Radowan 155, 189, 211, 215,
228, 232, 241, 245-246, 269, 359,
368, 380, 532, 544
Karadzi, Wuk 122, 127
Karadziordziewicie, dynastia 121
Karan, eljko 177
Kardelj, Edward 110, 112, 117, 123
Karibi-Whyte, Adolphus Godwin 358
Karic, Danijela 401
Karlshoven, Frits 148
Karpatski, Duszan 126
Karremans 215, 225, 227
Kastriota, Georgij (Skanderbeg) 475
Katarzyna II 593
Kawczi, Stane 109, 118, 123
Kay, Steven 374-375
Keith, Roland 266
Kelton, Mark 197
Kenney, George 133, 144-145, 155
Kent, Rade Petrowi 408, 433
Kent, Raymond 11, 236, 381
Kerry, John 314, 503, 589, 597-598, 603
Kerzai, Hamid 33
Khomejni, Ajatollah 481, 523, 568
King, Colin 450
King, Craig 177
Kinkel, Klaus 384
Kirk McDonald, Gabrielle 353
Kis, Aleksander 240
Kisi, Miroslaw 586
Kissinger, Henry 34

Indeks osb

Klarin, Mirko 361

Klaus, Bettina 274
Klein, Jacques Paul 582
Klozi, Fatos 518, 525
Kneewi, Gaszo 68
Knezowi, Zwonka 89
Koch, Roland 273
Koever, Laszlo 287
Kohlmann, Evan 540
Koliszewski, Lazar 109, 118
Koljewi, Nikola 370
Kosti, Bora 328
Kosztunica, Wojislaw 59-61, 367, 369, 380,
392, 501, 506, 589, 596
Kouchner, Bernard 133, 135, 155, 572, 617
Kowacz, Miodrag 370
Kppel, Thomas 561
Kppl, Johannes 28-29
Krajaczi 281
Kralik, Franjo 202
Kramb, Johann 191
Kramer, Helmut 600
Krasniczi, Florin 598-599
Krasniczi, Musa 364, 553
Kratofil 164
Krentz, Gunter 270
Kroja, Mustafa 473
Krsljanin, Wladimir 363
Krsmanowi, Aleksy 357-359, 361
Krsti, Ninoslaw 598
Krsti, Radislaw 232
Krsznjawi, Iso 163
Krumow, Walentin 575
Kucinich, Dennis 308
Kucu 394
Kuczan, Milan 281, 365
Kuki, Dragutin 221
Kumnowa, Mazllum 554
Kust 165
Kuzmi, Alojz 163
Kwaniewski, Aleksander 286
Kwaternik, Slawko 203
Kwon 373
Kyd, David 454, 456
Labus, Miroslaw 59, 61
Lafontaine, Oskar 271
Lake, Anthony 195
Lalewi, Dragutin 114, 117
Landale, Jim 221
Lang, Jack 76
Langendorf, Jacques 445

Lantos, Tom 145, 589, 592

LaPorte, Erin 262
Larabee, Steve 29
Lauszewi, Radoj 450
Layne, Ken 560, 570
Lazanski, Miroslav 524
Lazarewi, Wladimir 311, 428
Lazi, Kristina 218
Lazi, Wido 218
LeBlevenac, Francois 455
Lee, Harry 453
Lemkin, Rafael 222
Leslie, Andrew 195
Lettmayer, Martin 94
Levinsen, Anders 223
Levy, Elisabeth 504
Lvy, Bernard-Henri 134
Liborius, Soren 192
Lieberman, Joseph 311
Limaj, Fatmir 505
Lino, Marisa 26
Lipski, Roy 346
Ljubibrati, Sawatije 169
Lloyd-Roberts, Sue 581, 601
Loewenstein, Paul 442, 464
Lofthouse, Robert Allen 81
Loftus, John 200, 540
Lonczar, Budimir 113
Loquai, Heinz 510, 600
Lord, Christopher 572, 601
Lozina, Slawko 57
Luburi, Maks 159
Lujinowi, Alija 136
Luki, Czariton 496
Luki, Sreten 257
Lukijan 181
Lummis, Douglas 354
azarz 164, 468
Maali, Abu el 540
MacArthur, John 146
MacKenzie, Lewis 32, 90, 212, 225, 240
MacShane, Dennis 502
Macvarish, Jan 147
Maczek, Wladko 114
Magris, Claudio 161
Maher, John-Peter 11-12, 82, 84-85, 240
Mahfouz, Khalid ibn 516
Mahmuljin, Sakib 523
Mahomet 493-494, 514-515, 523
663

NATO na Bakanach

Mahon, Alice 101, 404-405, 506

Maisonneuve, Michel 255
Majewski, Bogusaw 286
Major, John 538
Makawejew, Duszan 349
Malcolm, Noel 592
Mali, Nebojsza 31-32, 39, 57, 60, 232,
237, 243, 573, 588-589, 596, 601
Mandel, Michael 242, 244, 315
Mandi, Dominik 160
Mandi, Marko 164
Mandiszi, Wuko 169
Mandzi, Nesib 229
Manhattan, Avro 12, 207
Manuel, Florentin 526, 541
Manyon, Julian 451
Marcinko, Tomislaw 114
Marinkowi, Danica 237, 253
Markowi, Ana i Iwan 329
Markowi, Ante 113
Markowi, Predrag 501
Markowi, Rade 363, 368
Markowi, Ratko 105, 371, 381
Marshall, Penny 136, 138, 140, 142-143,
148, 151-154, 615
Marshall-Andrews, Bob 404-405
Marti, Milan 179, 187, 189
Marti, Mile 190
Martinowi, Wera 79
Masarek, Matija 471
Matalon, gen. 179, 186
Matei, Marisa Marie 367
Mati, Franjo 160
Mati, Nenad 237
Matton, Michael 37
May, Richard 259-261, 355, 362, 364365, 372-373, 375, 553, 570
Mazowiecki, Tadeusz 10, 62, 73, 133, 492
Maurani, Iwan 163
McCloy, John 29
McDonald, Larry 29
McNair, lord 86-87, 102, 109, 117
McNamara, Dennis 454
Meckel, Markus 284
Medi, Slobodan 432
Medimura, Miro 195
Meholji, Hakija 212, 214, 225
Mehrten junior, Joseph 315
Meier, Victor 600
Meinhold, Charles 463
Mejzinolli, Osman 394-395
664

Mengele, Josef 88, 269, 270

Merczep, Tomislaw 174, 367
Merlino, Jacques 146, 155
Merowci, Adnan 373
Mesanowi, Mehrudin 227
Mesi, Stjepan (Stipe) 111, 113, 121, 239,
365, 647
Mesztrowi, Mat 281
Michal, Wolfgang 275
Michavilla, Maches 435
Michnik, Adam 491-492
Mihajlowi, Draa 173, 364, 408-409, 412
Mihajlowi, Duszan 121, 364, 369, 371-372
Mihajlowi, Petar 327
Mijatowi, Duszan 372
Miki, Goran 327
Milanowi, Milan 432
Milenkowi, Sanja, Wesna i Zoran 299, 608
Mileti, Dejan 232
Milewicz, Waldemar 10
Milojko 188
Milojkowi, Minja 11
Milosawljewi, Oliwera 121
Miloszewi, Radojko 218
Miloszewi, Slobodan 5, 9, 14, 20-21, 30-32,
34, 39, 43, 50-51, 53, 56-57, 59-64, 7881, 96, 98, 100, 102-103, 107, 117-118,
121-122, 124-125, 127, 129, 196-197,
209, 215-216, 218, 237-238, 249-250,
255-256, 258, 260-261, 264, 269-271,
273, 295-296, 300, 302, 307, 312, 315,
317-318, 320, 345, 350, 352-353, 355,
362-363, 365, 367-368, 370-382, 385386, 388, 392, 411, 414, 420, 425-426,
432, 451-452, 467-468, 491-492, 503,
508, 510, 524, 532-533, 536, 552, 562,
590, 592, 595, 608, 620, 623, 631, 642,
647, 651-653
Milowanowi, Milisaw 221
Milutinowi, Milan 264, 367, 647
Milza, Pierre 127
Mini, Fabio 496
Mini, Milosz 118-119
Mintas-Hodak, Ljerka 179
Mirkowi, Czedomir 416
Miseti, Luka 366
Misowi, Milan 449
Miszowi, Dragisza 304
Miszowi, Milosz 118
Mitrowi, Stanko 221
Mitsotakis, Constantine 383
Mizuguchi, Yasunari 528

Indeks osb

Mladi, Ratko 211, 215, 218, 222, 224, 228229, 236, 241, 245-246, 359, 368
Mocziwuna, Wuko 169
Mogus, Mate 202
Monk, Richard 581
Morales, Jose Luis 433, 435
Morawac, Dalibor 187
Moreau, Gilles 396
Mori, Josko 191
Morillon, Philippe 72, 209, 218, 223-225, 240
Morland 150-151
Mostert, Mary 239, 399, 406
Mothersill, Carmel 454
Mller, Herta 269
Mller, Joseph 471
Mumby, Florence 84
Muri, Derwis 402
Murtha, John 95
Muskowski, Budy 172
Mussolini, Benito 20, 45, 158, 387, 472
Mustafa, Rustem 553
Mustafi, Hakija 213
Mustafi, Ibran 215, 227
Muti, R. 153
Myers 534
Naletili, Mladen Tuta 198
Nano, Fatos 384, 489
Nasti, Oliwer 580
Naumann, Klaus 365
Nawabi, Bezawah 481
Nedi 474
Nemanjicie, dynastia 164
Neskowi, Blagoje 113
Neubacher, Hermann 160, 474
Nice, Jeffrey 79, 364, 375-377
Nichols, Denise 453
Nicowi, Marko 504
Nielson, Poul 405
Niewodniczaski, Jerzy 462
Nikoli, Jowan 220
Nikoli, Nebojsza 407, 413, 421
Niles, Tom 145
Njawro, Juraj 164-166
Njegosz, Petar Petrowi II 122, 306
North, Chris 450
Nowkowi, Milosz 218
Nurani, Mahmud 480
Nurbakan, Mohsen 481
Nurkowi, Halit 402

O'Grady, Scott 422-423

O'Kane, Maggie 139
Obradowi, Miloje 221
Ogata, Sadako 51, 223
Ojdani, Dragoljub 264, 368
Oluji, Slawko 173
Onyszkiewicz, Janusz 101
Opaci, Dragan 139, 148-149
Orban, Wiktor 287
Oreszkowi, Tihomir 174
Ori, Mewludin 229
Ori, Nasir 210, 212, 214, 216-222, 224225, 227, 229, 231, 235, 244-245,
248, 523
Pacaud, Philippe 580
Pali, Awdo 219
Palua, Szaban 475
Paraca, Waso 218
Parczi 169
Parsons, Robert James 445, 451, 454,
456, 458, 464, 578
Partos, Gabriel 491
Passy, Solomon 507
Paszali, Iwi 205
Paweli, Ante 159, 163, 170, 200, 202,
526, 613
Pawi, Aleksandar 356
Pawkowi, Nebojsza 310, 425, 428, 555,
638
Payiatakis, Spyros 533, 541
Pearl, Daniel 540
Pejani, Bedri 472
Peji, Rado 221
Pelemis, Milorad 380
Pelewi, Dragan 580
Pelikan, Jan 126, 137
Pelletier, Alain 635
Penezi, Slobodan 113
Peri, Srecko 203
Periszi, Momczilo 371-372
Perkovic Thompson, Marko 58
Perry, William 195
Peterson, David 134, 242, 512
Peterson, Frederick 541
Petkowi, Milan 485, 490, 549, 565, 569570
Petras, James 66
Petriczi, Milan 189
Petritsch, Wolfgang 31
Petrovich, Boban 11
665

NATO na Bakanach

Petrowi, Dziordzie 121

Ranjatowi, eljko (Arkan) 359
Petrowi, Iwica 189
Rebi, Adalbert 191
Petrowi Piroczanac, Zoran 76
Rebi, Markica 195, 198
Philips, David 502-503
Reda, Ekrem 557
Phillips, Joan 137, 155, 167-168
Redepi, Bajram 499
Piceka, Stjepan 187
Rees, Madeleine 536
Pilar, Iwo 158
Reinecke, Stefan 274
Pilaw, Ilijas 228
Reinhard, Albrecht 268
Pineiro, Niurka 578
Reinhardt, Klaus 556, 579
Pius XII 199, 202
Reljkowi, Matija Antun 163
Platthaus, Andreas 275
Rens, Jeff 342
Plawsi, Biljana 31
Repacholi 458
Plebaniak, Piotr 11
Richardson, Bill 24
Plescher 505
Riley, Joyce 460
Pluur, Gerg 237
Rinaldi, Daniela 397
Poczucza, Sawo 174, 182-183
Riordan, Susan 460
Poetteringe, Hans-Gert 287
Ripley, Tim 213
Poggioli, Sylvia 86
Risti, Haji Serafim 469
Polt, Michael 501
Robert, przydomek Crni 188
Popaj, Nesim i Szendet 237
Robertson, George 220, 455, 461-462, 557
Popowi, Kostadin 221
Robinson, Patrick 375
Popowi, Milenko 181
Robin Hood 62
Post, Tom 82
Robson, Tony 59
Potiomkin, Grigorij Aleksandrowicz 593 Rockefeller, David 28, 355
Powell, Colin 33, 412
Rodan 186
Powles, Steven 578
Rohde, David 216-217
Poznaski, Kazimierz 282
Rokke, Doug 443, 449
Prevendar, Marijana 203
Romano, Sergio 127
Primakow, Jewgenij 376
Romeo i Julia 93
Promfret, John 218
Rooper, Jonathan 234, 236, 242
Pukani, Iwo 195, 197
Roosevelt, Eleanor 202
Purvis, Stuart 139
Roosevelt, Franklin Delano 21
Putin, Wladimir 27, 288
Rose, Charlie, Show 94
Rose, Michael 95, 209, 212, 225
Quirijns, Klaartje 598
Roth, Ken 67
Rothschild, Mark 43, 69
Radi, Nedeljko 221
Rozoff, Rick 309
Radi, Stjepan 159
Rreci, Rajmonda i Quendresa 99
Radulowi, Misza 142
Rubin, James 318, 400
Raimondi, Antonio 510
Ruddock, Philip 396
Ralston, Joseph 295
Rugowa, Ibrahim 254, 263, 303, 373, 489,
Ramadan, Tarik 135
496, 502, 504, 506, 512, 547, 591
Ramati, Yohanan 522
Rulff, Dieter 274
Rankowi, Aleksandar 113
Rumsfeld, Donald 56
Ranta, Helena 252, 254, 256, 267
Ruppert, Michael 29, 39, 559, 570
Ranz, John 522
Ryan, Allan junior 525
Raseta 166
Raskowi 127
Sachs, Jeffrey 41, 62-63
Raszi, Nikola 189
Sadat, Anwar 514
Raszkowi, Jowan 192
Sadler, John 197
Rau, Johannes 286
Sahiti, Asem 587
666

Indeks osb

Said, Abu Bekir 507

Sainowi, Nikola 257, 264
Saint, Crosbie (Butch) 194
Salent, Richard 74
Samardzi, eljko 446
Sarac, Ivan 196
Sarac, Weselin 221
Savich, Carl 199, 201-202, 207, 248
Sawa, w. 12, 16, 164
Sawi, Ljubisza "Mauser" 380
Sawi, Miomir 574
Sbarbara, Eugenio 511
Scharping, Rudolf 271-272
Scheffer, Jaap de Hoop 502, 504
Schieder, Peter 499
Schiller, Bill 218
Schily, Otto 284
Schneidermann, Daniel 135
Schonbrun, Lester 84, 309
Schott, Albrecht 453
Schrag, Minna 354
Schrder, Gerhard 268, 271, 600
Schwarz, Stefan 88, 269
Scoffield, John 179
Sedaj, Endjell 511
Sejdiu, Hejdi 577
Sekuli, Branko 221
Seleskowi, Nebojsza 372
Serafim 474
Sergiejew, Igor 461
Serra, Eduardo 436
Shackley, Ted 562
Shalikashvili, John 47, 67
Sharma, Hary 459
Sharpe, Joe 460
Shea, Jamie 8, 74, 87, 97, 271, 294, 300,
304, 311, 324, 355, 419-420
Sheikh, Omar 540
Shelton, Hugh 315, 318
Sherman, Alfred 9
Short, Michael 237, 300, 303-304, 316
Siber, Stjepan 523
Siladi, Mato 639
Silajdzi, Haris 72, 82
Sima, Newen 122
Simi, Ilinka 501
Simonelli, Massimo 397
Simpson, John 72
Singleton, Fred 116
Sirotkowi, Jakow 114-116
Skanderbeg (patrz: Kastriota, Georgij) 475

Smajlowi, Ljiljana 356

Smith 228
Solana, Javier 57, 247, 250, 304, 307, 369,
411, 436, 499, 502, 588
Sopi, Mark 511
Soros, George 62-63, 65-68, 237, 277, 328,
355
Spargo, Stephen 373
Spillmann, Markus 258, 452
Sray, John 242
Stadtmller, Georg 470
Stalin, Jzef 21, 43, 286, 331, 354, 356
Stamboli, Iwan 117
Stamenkowi, Ljubisza 331
Stamenkowi, Milosz, Nada i Radiwoj 331,
626
Staniszi, Jowica 371
Stankowi, Zoran 219, 241
Stanojewi, Desanka 218
Stanojewi, Radenko 218
Starczewi, Ante 121, 157-159, 207
Starr, Frederick 24
Stead, Alfred 469
Steigan, Pl 20-22, 39
Steiner, Michael 536, 572, 587-588, 591
Stepinac, Alojzus 201-203, 207, 614
Stewanowi, Obrad 374
Stiglmayer, Alexandra 229
Stojiljkowi, Wlajko 264, 368-370
Stojilkovic, Vanessa 498
Stone, Chris 643
Stone, Christine 556
Stopani, Goran 431
Stopford, Matt 177
Stormie 339-340, 343-344
Strechan, Neal 252
Struck, Peter 292
Suboti, Stanko 59
Suboti, iwko 172
Suchocka, Hanna 62
Sudetic, Chuck 216, 219-220, 222-223
Sufto, Ismet 253
Sulejmanowi, Mirsad 220
Sulji, Mrisada 582
Sullivan, Stacey 564
Sununu, John 25
Sura, Ljubo 173
Surroi, Weton 31, 498
Swinton, John 74
Szahram, Meghid 480
Szainowi, Nikola 368
Szamuely, George 242
667

NATO na Bakanach

Szarini, Hrwoje 191, 205

Szatri, Selim 506
Szcepanowi, Gorica 554
Szekspir, William 370
Szeszelj, Wojislaw 61, 211, 379-380, 592
Szljepica, Tonka, Jowan, Zdrawko 172
Szola-Welikowi, Petar 330, 626-627
Sztrbac, Sawo 187
Szuszak, Gojko 195
Szuwar, Stipe 120
Szymaska, Agnieszka 469
Tadi, Duszko 139, 148-149, 239
Tait, Richard 138-139
Tanaskowi, Darko 511, 513
Tani, Radomir 370-373, 381
Tapuskowi, Branislaw 374
Tasi, Branislaw 405
Taylor, A.P.J. 159
Taylor, Scott 97, 176, 178, 256, 391, 400,
406, 460, 534-535, 541, 553, 570,
584-586, 601
Tenet, George 314
Terzi, Slawenko 466, 469, 484, 490, 513
Tesla, Nikola 335, 647
Tessier, Yves 635
Thaczi, Haszim 256-257, 260, 264, 319,
503-508, 596, 617
Thatcher, Margaret 137
Thomson, John 144
Thornberry, Cedrica 243
Thorne, Mike 454
Thornton, Rod 94
Tihi, Sulejman 232
Tinsley, Peter 508
Tiso, Josip 202
Tiszma, Andrej 294
Tito, Josip Broz 19, 21, 41, 43, 45, 59, 85,
102, 104-106, 109-110, 112-113,
118, 121, 123, 126, 128, 156, 158,
161, 163, 172, 201, 208, 210, 234,
280, 408, 412, 414, 429, 474-475,
477, 491, 500, 525, 573, 603, 640
Todorowi, Dragan 555
Todorowski, Miliwoje 403
Tomasz, Bogdan 371
Topoljski, Petar 575
Torbi, Borka 170
Toskowi, Swetlana 403
Tpfer, Klaus 454, 458
Trajanow, Pawle 534
Tralji, Seid 175
Trifkovic, Srdja 14
668

Trifunowi, Darko 211, 218, 228, 230, 492493, 541

Trifunowi, Mile 221
Trifunowi, Tatiana 11
Tudman, Franjo 19, 53, 95, 111, 125, 160,
164, 166, 170, 174, 179, 189, 191,
195, 198-199, 201, 205, 281, 379,
382, 532, 552
Tudman, Miroslaw 195, 197
Tunisi, Abu Hamza 530
Turkowi, Bicera 538
Tursunowi, Zulfo 210, 214, 225
Turukalo, Nedeljko 165
Tutwiler, Margaret 145
Tyler, Paul 453
Tymiski, Stanisaw 63
Umilta, Carlo 473
Ustinov, Peter 87
van Renseen 226
Vareilles, Frederic 501
Varkevisser, Nico 362, 381, 542
Vedrine, Hubert 384
Veil, Simone 82
Venik 11, 312, 338-339, 341, 343, 414-415,
417, 419-421, 423, 429, 433, 641
Veseli, Fitim 507
Veseli, Kadri 508
Vesilind, Pritt 466-468, 562, 590
Viviano, Frank 560
Vlora, Ismail Kemal bej 472
Volk, Maja 296, 298
Volker, Bernard 92
Vollebaek, Knut 253
Vulja, Fehmi 490
Vulliamy, Ed 137, 139-140, 142, 148-150, 155
Vuono, Carl 194
Wahlgren, Lars 215, 224
Wakayama, Edgar 443
Wald, Charles 303, 311
Wald, Chuck 625
Walker, William 251-253, 257, 259, 272,
378, 388, 586, 590
Walz, Liz 449
Warzinski, Victor 449-450, 455
Wasi, Josif 576
Wasiljewi, Aleksandar 432
Watson, Paul 303
Weimer, Willy 250
Weinstein, Allen 64
Weizscker, Richard von 281

Indeks osb

Welberts, Rolf 578

Wenz, Ekke 324-325, 330
Werner, Manfred 28, 283
Weselica, Wladimir 159
Westendorp, Carlos 306
Wiebes, Cees 519, 521
Wieland, Henry 244-245
Wiesenthal, Simon 202
Wilby, David 296
Wilcoxson, Andy 379-380, 431
Williams, Dai 444
Williams, Ian 137, 139-140, 153, 615
Wilsher, Kim 88
Windsor, Lee 157, 178
Wladimiroff, Mischa 139, 148
Woolsey, James 520
Wray, Stefan 347
Wuczi, Aleksandar 296
Wujin, Milan 360
Wukaszinowi, Wera 222
Wukowi, Wlastimir 392
Wukowi, eljko 94
Zagrski, Zbigniew 462
Zalokar, Jurij 124
Zani, Milowan 160
Zari, Milan 438
Zeferos 447
Zeki, Goran 211, 216
Zeki, Kosana 218
Zeki, Slobodan 222
Zemaj, Tahir 496
Ziegler, Michael 401
Ziki, Slawoljub 221
Zimmermann, Warren 120, 124, 128
Ziwanowi, Bogdan 221
Ziwanowi, Milenko 216
Zogaj, Szefet 376
Zori, Predrag (Pedzia) 11, 457, 464
Zuckerman, Mortimer 24
Zujowic 164
Zumach, Andreas 274
iwkowi, Zoran 497
uniczi, Isuf 237
wawa, Andrzej 11

669

NATO na Bakanach

Indeks rzeczowy
1. III Rzesza 80, 136, 160, 269, 271, 283, 285286, 474
11 IX (11 wrzenia 2001 r.) 4, 8-9, 14, 18,
23, 28-30, 67, 234, 236, 238, 243, 246,
493, 507, 510, 514, 516-517, 519, 524,
534, 535-537, 547, 549, 552, 585
7 VII (7 lipca 2005 r.) 246, 538-540
A-10

(samolot lotnictwa USA, A-10A

Thunderbolt) 426, 447-449, 451, 455,
457-458
AACL (Albasko Amerykaska Liga
Obywatelska, patrz te: aacl.com) 550,
589-590, 592
Abchazja 24-25
ACLS (AC Laboratorium-Spiez) 456-457,
459
AdR (Komisja Regionw UE) 289
Afganistan 8-10, 14, 19, 26, 28-29, 33, 39, 49,
54-56, 67, 135, 233, 243, 246, 373, 438,
482, 493, 495, 514-515, 518, 524, 529,
536, 540, 561-562, 565, 585, 599, 618
AI (Amnesty International) 84, 204, 306, 320,
324, 334, 362, 572, 581
Albania 19, 21-22, 26, 34-36, 38, 45, 48, 55,
57, 99, 104, 123, 240, 250, 255, 265,
349, 375, 384, 389, 393, 395, 397-399,
427-428, 436, 445, 448, 456, 465, 467468, 470-476, 478-479, 481-483, 485490, 508-509, 512, 516, 518, 524-525,
533-534, 539, 549-551, 553, 557-566,
570, 573, 579, 591, 594, 596, 599, 602
-Tirana 22, 38, 393, 397, 418, 422, 427, 434,
466, 473-474, 476, 478, 481-482, 509,
524, 534, 564, 566-567
Aleksinac 301, 304, 607
Al Kaida 14, 28, 32, 234, 373, 412, 491, 493,
509-510, 514, 516, 522-524, 534-538,
540-541, 552, 567, 599
Amerykaska Rada Interwencyjna dla Pokoju
na Bakanach 18
ANPA (Agencja Ochrony rodowiska Woch)
457, 459
Antiwar.com 31, 556, 573
antysemityzm (antysemici) 75, 135, 146, 201,
345
Apacz (migowiec szturmowy) 22, 44, 319,
427, 438, 448, 644
Arabia Saudyjska 147, 349, 495, 509, 515516, 520, 522, 530-532, 537, 618
670

Armenia 24-26
Auschwitz 44, 74, 134, 144, 146, 207, 247,
268, 273, 279, 292, 389-390
Austro-Wgry 20, 107, 163, 169, 549
-austrowgierskie panowanie 20, 107, 163,
469, 583
-cesarstwo austrowgierskie 121, 157
AVA (organizacja diaspory USA) 277
Aviano 624, 644
AWACS (system ostrzegania i nadzoru
powietrznego, NATO) 168, 269, 520
AWS (Akcja Wyborcza Solidarno) 10, 61
Azerbejdan 24-25, 34
Azja 8, 12, 22-27, 29, 32-33, 35, 54, 64, 67,
493, 495, 518, 611
-Poudniowa 33, 67
-Poudniowo-Wschodnia 33
-rodkowa 9, 22-25, 27, 32-33, 35, 54,
493, 495, 518
-Wschodnia 23
balici 291, 366, 473, 475, 548-549
Bakany
-bakaskie wojny 18, 97, 104, 152, 198,
208, 240, 249, 257, 305-306, 352, 462,
472, 486, 522, 536, 549, 592, 600
-bakaski konflikt 35, 50, 72, 76, 97, 238,
270, 338, 354, 401, 405, 536
-historia 20, 45, 96, 121, 156, 161, 173,
202, 370, 465, 467-468, 470-471,
492, 494, 564
-interwencja USA 18, 30, 36, 38, 42, 44,
46, 49, 53, 76, 144, 161-162, 243,
249, 256, 268, 271, 309, 318, 338,
342, 379, 391, 407, 411, 426, 435,
438, 445, 504, 510, 519, 521, 534
-polityka mocarstw na Bakanach 19, 22,
24-27, 32, 34-36, 40, 47, 55, 58, 67,
80, 147, 212, 216, 246, 280, 314, 470,
479-480, 485, 504, 516, 519, 521,
526, 537, 551, 556-558, 596
Banija 156, 191, 205
Banja Luka 92, 136, 162, 182-183, 185-186,
197, 544
Baranja 187, 647
BAS (Bulletin of Atomic Scientists) 309-311,
604
Batajnica 419-420, 428-432, 445, 607, 639640
beograd.com 336-339
Biaa Ksiga 300, 497
Biae Ory 379-380

Indeks rzeczowy

Biha 47, 50, 72, 162, 189, 210, 432

BiH (Bonia i Hercegowina) 4-5, 9, 12, 82,
90, 105, 142, 156, 160, 162, 168, 174,
195, 197, 201, 204, 206, 208-217, 219,
222, 224-226, 228-229, 231, 234-236,
244, 247, 305, 317, 352, 354, 357-358,
365, 398, 432, 445, 448, 479-480, 482484, 492-493, 514, 523, 525, 533, 536,
538, 540-541, 564, 567, 602, 615, 618,
634, 644
-Deklaracja niepodlegej Republiki BoniHercegowiny (patrz: haso)
Bleiburg 159
Bliski Wschd 8-9, 12, 14, 20, 23, 32-33, 54,
67, 288, 405, 482, 514, 519, 520, 536,
539, 558
BMR (bro masowego raenia) 15, 241,
311, 438, 448, 538
BND (niemieckie suby wywiadowcze) 49,
280, 283, 293, 551-552
bomby
-atomowe 25-26, 311, 438, 456, 458, 463
-grafitowe ("gumowe kaczuszki") 319, 355
-JDAM 313
-kasetowe 296, 302
-niszczyciele bunkrw (patrz: bro uranowa)
-rozpryskowe 100, 187, 297, 302, 304, 309,
319-320, 353, 355, 444-445, 450, 455,
458, 567
Borowo Selo 379
Bonia (patrz te: BiH - Bonia i Hercegowina)
13, 15, 18, 21, 32, 34, 42, 45-46, 50,
54-55, 60-61, 65, 71, 81-82, 84, 90-92,
94, 147, 149, 152, 158, 161, 166, 168,
179, 195-196, 209-211, 214, 218, 224,
232, 234, 236, 238, 240, 242, 249, 257,
276-277, 305-306, 354, 358-359, 379,
382-383, 386, 405, 422, 436, 467, 478,
480, 483-484, 492, 495-496, 502, 509,
514, 517, 519, 521-524, 526, 528-530,
533, 535-541, 552, 558, 561-562, 566,
568, 573, 581-582, 587, 591, 615-618,
635, 653
-"obozy zagady" 71, 79, 133-135, 137, 139,
142-143, 145-146, 151, 154, 167, 208,
268
-boniaccy muzumanie 32, 46, 65, 68, 88,
91, 94-96, 140, 175, 199, 201, 209, 217,
219-220, 222-224, 233, 256, 279, 352,
358, 361, 516, 522-523, 526-528, 530,
532, 537, 560, 564
-boniaccy Serbowie 31, 36, 47-48, 50, 81,
83, 92, 112, 133, 140, 142-144, 189, 201,
211, 217, 222, 224-225, 230-231, 235,
242, 270, 277, 358-359, 370, 389, 532

-czystki etniczne 8, 21, 97, 150, 212, 389,

391
-interwencja USA 13, 30, 47-48, 67, 80,
83, 87, 135, 144, 201, 219, 223, 235,
237, 411, 431, 491, 507, 517, 532
--uycie ZU 447, 450, 452-453, 459460, 462-463
-reim Izetbegowicia 46, 49-50, 233, 494,
532
-wojna/konflikt w Boni 15, 42, 48, 76, 87,
89-90, 95, 134, 137, 142, 144, 146,
150, 194, 208, 210, 212, 221-222,
225-226, 234, 244, 271, 276, 282,
380, 384, 390-391, 400, 422, 432,
446, 459, 471, 517, 519, 521, 523,
540, 560, 564, 597
Bratunac 210, 217-218, 227, 229, 233,
446, 527, 544-545
Brindisi 482, 560
bro uranowa (patrz te: ZU)
-amunicja uranowa 258, 427, 438, 448,
451, 453, 457, 628
-adunek ksztatowany wybuchowo
(kumulacyjny) 444
-nad Zatok Persk 441, 443, 448, 449,
451, 462
-nielegalno 294, 319, 438, 453, 589
-niszczyciele bunkrw 445
-pociski uranowe 234, 338, 426, 438, 445,
448, 646
-propaganda 338, 438, 453
-przeciwwagi uranowe 426, 438, 440442, 445, 447, 644
-py uranowy 249, 438, 462, 646
-w agresji USA 234, 258, 294, 306, 355,
426, 438, 444-445, 448, 451, 455, 457
-zagroenie 249, 306, 427, 439, 443,
445, 453-454
-zatajenia 8, 311, 450
Bruksela 144, 247, 254, 255, 300, 307, 312,
317, 335, 361, 419, 435, 446, 452,
568, 595, 600
Bugaria 19, 22, 26, 34, 36, 57, 104, 161,
210, 398, 408, 447, 460, 467, 473474, 478, 507, 558, 591
Bundeswehra 6, 269, 279-280, 282, 286,
290-291, 293, 501, 623
CEELI (Inicjatywa Prawna Europy rod.Wsch. Amerykaskiej Adwokatury)
353
CFIVA
(Zwizek
Midzynarodowych
Ochotnikw Si Chorwacji) 206, 567
Chiny 21-22, 27, 33-34, 64-65, 67, 304,
311-313, 342, 348, 391, 458, 487,
671

NATO na Bakanach

492, 495, 518, 600, 636, 638

Chorwacja (Republika Chorwacji) 8, 12-13,
18-19, 21-22, 34-35, 41-42, 45, 47-48,
53, 55, 57, 71, 79, 81, 85, 90, 97, 102,
104, 106, 108, 110-116, 118-119, 121123, 125, 128, 146, 156-158, 160-161,
163-164, 166-168, 171-172, 174-176,
179-182, 186-188, 190-191, 193, 195197, 200-205, 207, 210-212, 224, 236,
238, 240, 242, 245, 249, 257, 269, 276,
278-281, 287-288, 291, 348, 353, 365,
367, 379, 382-383, 386, 389-391, 394,
404-405, 411, 452, 459, 467, 488, 491,
508, 511, 520, 522, 525, 528, 533, 538,
546, 552, 562, 565-566, 568, 573-574,
591, 597, 600, 603, 612, 614-615, 617,
623, 644
chrzecijastwo (chrzecijanie) 12-13, 54, 96,
161, 169, 234, 343, 401, 412, 465, 467,
469-470, 472, 475, 478, 491, 494, 510511, 519, 529, 551, 583, 616
CIA (Centralna Agencja Wywiadowcza) 24,
29, 34, 41, 49-50, 64, 67, 136, 157,
195-197, 252, 257, 277, 280-281, 305,
313-314, 350, 436, 503, 514, 520-521,
524, 534, 537, 539, 551, 557, 571
Czarnogra (patrz te: Serbia-Czarnogra) 9,
12, 42, 46, 53-54, 57, 59, 66, 90, 96,
102-103, 105, 115, 119, 122, 190-191,
295, 297, 305, 332, 369, 370, 377, 387,
389-390, 404, 419, 445, 458, 465-466,
469-470, 478, 482, 488, 491-492, 495,
497, 510, 512, 518, 528, 533, 539, 546,
548-550, 559, 573, 589, 592, 596, 602603
Czeczenia 33, 496, 507, 514, 518, 524, 552,
565
czetnicy 110, 121, 165-166, 169-174, 208,
212, 216, 277, 408, 412, 475, 652
czystki etniczne 18-19, 21-22, 43, 53, 67, 7981, 88, 96, 100, 103-104, 108, 116, 122,
127, 135, 145-146, 157, 159, 169, 191193, 198-199, 201, 209, 212, 214, 222,
236, 245, 249, 254, 258, 276, 316, 320,
350, 352-353, 365, 371-372, 374, 376,
393, 466, 469-471, 474, 476-478, 486,
491, 499, 504, 551, 553, 567, 569, 573,
591, 596, 620, 630, 648

Deklaracja Islamska 95, 125, 494-495, 526,

528
Deklaracja Niepodlegej Republiki BoniHercegowiny 527, 528, 543
Democracy Now! 320
demokracja 9, 14, 20, 26-27, 29, 34, 53, 60,
62-64, 66, 68, 76, 103, 105, 110, 120,
150, 193, 211, 214, 272-275, 280,
288, 298, 309, 316, 336, 372, 465,
479, 504, 508, 522, 572, 596, 653
DFK (Koo Przyjani Niemieckiej) 285
dhimmi 525
DIA (Agencja Wywiadowcza Obrony USA)
195, 196, 484
DOS (Serbska Opozycja Demokratyczna)
59-60, 369, 370
Drawograd 159
Drenica 365, 428, 475, 501, 510, 549-550,
565-566, 570, 577
DSS (Demokratyczna Partia Serbii) 59
du-watch.org 439, 462
Dubrownik 79, 84-86, 105, 168-169, 189,
206, 377, 549, 623, 647
dyktatura 8, 14, 28-29, 44, 52, 66, 100, 106,
173, 209, 369, 487, 524, 591
Dziakowica 9, 100, 298, 306, 351, 372, 378,
428, 450-451, 455, 466, 471, 490,
554, 565-566, 577, 594, 633, 643
dihad 13, 16, 65, 91, 135, 246, 482-483,
486, 491, 493-496, 514-517, 519,
534, 536-541, 551, 618

EBU (European Broadcast Union) 138

ECMM (Misja Obserwacyjna Wsplnoty
Europejskiej) 192-193
egzekucje 226-227, 229, 231, 241-242, 244,
249-250, 252, 254, 260, 265, 401,
577, 620
-masowe 134, 136, 174
eksodus 8, 80, 98, 263, 316, 318, 477, 495,
552
ekstremizm (ekstremici) 9, 12, 34, 72, 88,
134, 142, 189-190, 205, 238, 257,
289-291, 352, 390, 466, 470-471,
479, 481, 491-492, 494, 497, 501,
504-505, 507, 509, 514, 516-517, 524,
531, 533-534, 537, 550, 553, 556,
Dalmacja 114, 156, 161, 163, 168-169, 189558, 562, 564, 566, 580, 584-585,
191, 205-206, 239, 526, 603
587, 590, 594-595, 598, 631-632
Dayton (umowa) 42, 94, 196-197, 204, 234, Emperors Clothes 151, 218, 501
245, 257, 383-384, 478, 484, 519, ERP KiM (Episkopat Raszki i Prizrenu,
521, 523, 534, 557
Kosowo i Metohja) 504, 506, 513
Deczani 469, 490, 496, 577, 621
-ERP KiM Infoservice 504, 506
672

Indeks rzeczowy

EUFOR 247
Eurazja 18, 23-26, 63, 495
-hegemonia USA 18, 40, 54
Europa 4, 6, 12, 18, 20-21, 23-24, 26-27, 32,
33, 35-36, 38, 40-44, 46-47, 49, 52-56,
61-62, 64, 66, 76, 80-81, 87, 91-92, 97,
102, 104, 111, 128, 132, 134-136, 138,
144-145, 149-150, 156-158, 160-162,
167, 179, 199, 204, 225, 233, 235, 238,
246, 249-250, 254-255, 259, 263, 269,
276-278, 284, 287, 289, 322-323, 340,
369, 384-385, 397-399, 404, 407-409,
411-412, 414, 416, 465-466, 468-470,
474-475, 478-484, 489-491, 494-495,
497-498, 502, 506-508, 510, 514, 517519, 521-522, 532-533, 536, 538-539,
548, 553, 558-561, 563, 565, 570, 576,
589-590, 592, 595, 600, 605, 623, 628,
651
-wspczesna 76, 156, 284, 595
Falklandy 308
faszyzm (faszyci) 19-20, 41, 45, 53, 58, 97,
102, 104, 108, 129, 134, 156, 158, 160161, 163, 169, 189, 200, 202-204, 208209, 224, 250, 271, 273-274, 277-280,
290, 365, 379, 412, 465, 472, 474-476,
496, 501, 511, 518, 520, 549, 551, 606,
613
fatwa 514-515, 540
FBI (Federalne Biuro ledcze, USA) 85,
524, 553
fez 525
Fort Hood 315
Francja 14, 18, 21, 47, 93, 127, 134-135, 194,
268, 276, 282, 295-296, 313-314, 330,
347, 358, 366, 384, 401, 481, 483, 487,
497, 501, 514, 531, 540, 547, 567, 580,
604
FRJ (Federalna Republika Jugosawii) 51,
201, 262, 302, 380, 554, 575-579, 584
-Belgrad 18, 35, 39, 41, 44, 50, 56-57, 59,
61, 63-64, 66, 80, 85, 90, 92-93, 96-97,
112, 117, 127-128, 136, 167, 191, 197,
207, 240, 254, 257, 269, 288, 294-298,
301, 304, 307, 309, 311-312, 317, 322,
326, 331, 335, 337, 342, 345, 349, 352,
356-357, 359, 363, 365-366, 368, 370,
372, 374, 376, 392, 403-404, 407, 412413, 416, 419-420, 426-427, 429, 431,
444, 449, 458, 467, 484, 489, 497, 501,
503, 511, 528, 556-557, 559, 562, 573,
587, 589, 591-592, 597-600, 604-605,
608, 610, 635-636, 639, 642, 646,
651-652

From The Wilderness 28-29

Fruszka Gora 430
GIA (Islamska Grupa Zbrojna) 529
globalizacja (globalizm/globalici) 10, 12,
19, 25, 30, 36-37, 60, 63, 65-66, 75,
134-135, 277, 339, 491, 494, 505,
510, 551, 654, 656
Gojan 378
Gorade 50, 95, 215, 242, 521
Gospic 167, 174, 176-177, 192-193, 367
Grabez 72
Graczanica 510, 554, 628
Grdelica 300, 304, 309, 320, 322, 326,
328-332, 334, 445, 624-625, 627
Grecja 12, 35, 55, 314, 374, 387, 391, 395,
398, 447-448, 452, 465-466, 470472, 481, 495, 521, 533-534, 539,
548, 560, 591, 596-597, 603, 611
Grenzer 160-161
Grmija 302
Gruzja 21, 24-25, 33-34, 65
Habsburgowie 160-161, 430
hajduki 161
hammasi 509, 564
SS Handar (handarowcy) 208, 210, 224,
525-526, 528
HDZ (Chorwacki Sojusz Demokratyczny)
156, 164, 174, 195, 204
hezbollahowie 480, 520, 564
HIS 195, 197
Hiszpania 29, 200, 287, 306, 392, 415,
435-436, 451, 483, 509, 514, 563
hitlerowski (hitlerowcy) 45-46, 62, 78, 88,
103, 136-138, 140, 144-146, 151, 153,
164, 171, 173, 199, 202-203, 208-209,
224, 233, 239, 250, 268, 270-271, 273,
277-279, 282, 285-286, 291, 361, 366,
409, 411, 413, 460, 474, 497, 516,
549, 551, 567, 574, 583
-hitleryzm 81, 270, 272
Holandia 14, 21, 97, 241, 258, 285, 307,
360-361, 438, 455
Holokaust 18, 44-45, 95-96, 133, 135,
138, 150, 200-201, 209, 268, 271,
279, 286, 389, 497, 516
HOS (Wyzwolecza Armia Chorwacji) 276
HRW (Czuwanie nad Prawami Czowieka)
66, 229, 237, 249, 300, 309, 353,
362, 364
humanitaryzm 21, 152, 271, 360, 587
-grupy/organizacje humanitarne 48, 353,
481, 490, 493, 510, 534-535
-"humanitarna interwencja" 15, 54, 133,
135, 233, 242, 256, 286, 653
673

NATO na Bakanach

-"humanitarne naloty/bombardowania" 254,

500, 518
-humanitarne pozory agresji 15, 18, 30, 51,
135, 179, 233, 305, 319, 447, 451, 453,
490, 518, 565
-katastrofa humanitarna 100, 134, 190, 225,
303, 310, 451
-kryzys humanitarny 205, 262, 391, 405, 565
-midzynarodowe prawo humanitarne 354,
358-359, 363
-misja/kampania humanitarna 8, 24, 37,
294, 310, 389, 397, 453, 651
-pomoc humanitarna 14, 47, 51, 193, 205,
298, 301, 390, 391, 397, 405, 449, 585,
616
IAEA (Midzynarodowa Agencja Energii
Atomowej, ONZ) 446, 454-455, 457
ICDSM (Midzynarodowy Komitet w Obronie
Slobodana Miloszewicia) 356, 363,
379
ICG (Midzynarodowa Grupa od Kryzysw)
65-66, 216, 238, 241, 505, 587-588,
592, 602
ICRC (Midzynarodowy Komitet Czerwonego
Krzya) 181, 191, 227, 230, 236, 390391, 573
IFOR (midzynarodowe siy w BoniHercegowinie) 133, 241, 357, 521, 531,
644
imam 485, 509, 514
imperializm 20, 34, 36, 80, 112, 146, 237, 242,
258, 504
inat 316
IPTF (midzynarodowa policja w BoniHercegowinie) 581
Irak
-BMR i ZU 241, 438-439, 441, 443-445,
447, 452, 454, 458, 646
-inwazja USA 18-19, 28, 30-32, 35, 41, 47, 75,
134, 243, 373, 438, 447, 509, 534, 599
-Operacja Burza Pustynna 417
-Operacja Wolno Iracka 14
-propaganda, media i dezinformacja 9, 73, 75,
78, 135, 233, 314, 439, 447, 452, 454,
458, 589
-wojna z terrorem 8, 14, 373, 509, 537
Iran 24, 27, 34, 234, 247, 412, 479-484, 490,
495, 509, 520, 531, 537, 541, 564, 568
-Teheran 91, 479-481, 483, 547
IRA (Irlandzka Armia Republikaska) 563
ISI (pakistaski wywiad wojskowy) 34, 515,
539
islam 27, 45, 49, 68, 95, 109, 134, 158, 320,
354, 368, 465, 469, 471, 474-475, 479674

480, 483, 486, 492-494, 501-502,

511-512, 515, 517, 526-527, 529,
534-535, 541, 544-545, 548, 552,
564-565, 568, 574, 616-617
-ekstremizm islamski 34, 280, 470, 479,
492, 495, 524, 537, 566
-fundamentalizm islamski 92, 95, 156,
375, 486, 488-489, 494, 514, 517,
526, 539
-islamizacja (globalizacja islamska,
ekspansja islamu) 12, 46, 54, 91,
108, 160, 210, 238, 289, 354, 465,
467, 469, 471, 479, 481, 483, 494495, 512, 514, 519, 541, 568
-Koran 474, 493, 515, 517, 523, 531,
564-565
-nacjonalizm islamski 465, 552
-panislamizm 470
-radykalizm islamski 232, 234-235, 256,
305, 401, 465, 470, 479, 491, 495,
500, 509, 517, 519, 548, 564, 570,
583, 596, 603
-szowinizm islamski 465, 486, 495
-terroryzm islamski 29, 91, 134, 234, 314,
479-480, 482, 484-485, 493, 504,
507, 517, 524, 528, 530, 532, 536,
564, 567
-wojujcy (patrz te: dihad) 474, 478,
490, 493, 514, 516, 523, 531, 535536, 548, 564
ITN (Independent Television News) 133,
136-138, 140-142, 144, 147-148,
150-151, 153-155, 346, 615, 623
Izrael 18, 29, 33, 96, 194, 247, 514, 516,
521
-konflikt z Palestyn 135, 201, 516, 593
-USA-Izrael 27-28, 97, 516, 593
--bakaski Izrael 557
janczar 88
Japonia 23, 33, 330, 458
Jasenowac 156, 159-160, 164, 167, 179181, 201, 208, 234, 606, 612
JNA (Narodowa Armia Jugosawii) 85, 90,
123-124, 156-157, 174, 187, 197,
204, 211, 377, 379-380, 539, 623,
638, 640, 647
Jugosawia
-agresja USA 8-10, 13-14, 18-19, 21, 23,
25, 29, 32, 35, 37, 40, 42-46, 50-53,
60, 67, 78-79, 83, 95-97, 100, 144,
162, 209, 236, 246, 250-252, 258,
263, 266, 273, 289, 291, 294-296,
302, 306-307, 309-311, 313, 315,
317, 323, 335-336, 339-340, 342,

Indeks rzeczowy

353-355, 358, 367, 370, 385, 388, 397,

407, 410-411, 413, 416, 418, 420, 424425, 428, 432, 435-436, 447-448, 451452, 461, 497, 518, 525, 537, 553, 588,
604-608, 611, 617, 625-626, 642-643,
646, 649
--witryna Venika 341, 343, 415-417, 419421, 423
-CY (Cyberjugosawia) 348-350
-demokracja 61-62, 65, 110, 280
-historia 12, 19, 21, 102, 108-109, 128, 169,
199, 202-203, 280, 305, 408-409, 467,
472, 474-475, 487-489, 549-550, 583
-interesy i sankcje Zachodu 36, 38, 40-41,
44, 54, 57-59, 61, 76, 90, 96, 167, 198,
234, 249, 257, 269, 280, 329, 335-336,
367-368, 389-390, 404-405, 485, 503,
519, 563
-komunici 103, 156, 161, 199, 280-281,
367, 412, 475, 558
-policja 209, 262, 265, 393, 414, 550
-rozpad/rozbir 12, 15, 19-22, 42, 46, 50, 57,
80, 84, 86, 88, 102, 104-105, 110-111,
117, 119, 125, 134, 208-209, 214, 238,
243, 280-281, 288, 306, 356, 365, 369,
374, 379, 411, 503, 527, 592, 600, 638
-siy Jugosawii (patrz te: VJ, JNA) 10, 21,
80, 84, 86, 98, 122, 124, 156-157, 165,
176, 194, 196, 199, 203, 211, 253, 255,
257, 262, 264, 272, 281, 298, 311-312,
318, 322, 335-336, 364, 366, 372, 379380, 393-394, 399-400, 404, 408, 413414, 416, 418-422, 424-425, 428, 430,
438, 445, 448, 474, 479, 484, 506, 508,
516, 535, 550, 553, 562, 567, 570, 572,
585, 590
-ustrj federalny (patrz te: FRJ) 41-42, 58,
103, 106, 127, 157, 190, 201, 302, 383,
478, 484, 488, 490, 549, 596
kaaci 549
Kanada 41, 44, 65, 176, 252, 280, 290, 303,
330, 342, 344, 348, 395-396, 401, 431,
459, 491, 500, 522, 536, 573, 585-586,
588, 590
katolicyzm 12, 156, 164, 168, 199, 202, 207,
401, 471, 511-512, 578
-albaski 291, 387, 469, 475, 511
-chorwacki 156, 168, 175, 199, 201-202,
208, 280, 291, 404, 511, 576, 583
-rzymskokatolicki Koci 12, 164, 181,
199, 201, 511
-serbski (narzucony) 105, 169, 202, 280,
291, 511
Kazachstan 34, 493

KFOR (midzynarodowe siy w Kosowie)

10, 22, 31, 51, 54-55, 98, 108, 133,
283, 286, 290-291, 305, 317, 344345, 378-379, 425, 445, 449, 450,
455, 461, 466, 475, 492, 495, 498502, 504-510, 516, 539, 548, 554,
556, 572, 574-581, 583-584, 587,
594, 598-600, 621, 623, 628-633
KIC (Kosova Information Centre) 255, 257,
262-263
Kirgistan 493, 518
Knin 158, 162, 169, 172, 175, 179, 190,
192-193, 195-197, 201, 205-206,
231, 544, 603, 612
komunizm (komunici) 8, 24, 32, 104,
126, 199-200, 202, 237, 476
Konwencje Genewskie 13, 187, 221, 226227, 300, 305, 448, 567, 597, 607,
635
Kordun 156, 191, 205-206
Korfu 305
kosovo.com 290, 498, 574
Kosowo (Kosowo-Metohja) 45-46, 51, 102,
104, 108, 113, 250, 262, 345, 350351, 369-370, 428, 465, 469, 471473, 475-476, 478-479, 482, 484-485,
487, 489, 500, 502, 510, 549-550,
564, 568-569, 576, 578, 583, 593,
602-603
-czystki etniczne 8, 10, 21, 96, 108, 127,
135, 157, 236, 303, 305, 316, 320,
350, 371, 376, 378, 389, 467, 477,
588, 596, 615, 630-632, 648
-grupy narodowociowe 18-19, 45-46, 50,
53, 68, 71, 78, 80, 85, 96, 100, 106,
119, 123, 127, 132, 199, 238, 249,
250, 253-254, 256-258, 262, 265,
270, 272-273, 287, 290-291, 300,
320, 351-352, 371-373, 377, 389,
392, 396, 400-401, 405, 431, 456,
465-467, 473-474, 476-477, 487-488,
490-492, 496-497, 501-503, 506-508,
511, 516, 525, 548, 553, 557, 562,
564, 566-567, 572, 574, 578, 583584, 587, 593, 596-597, 599-600
-kampania kosowska 22, 79, 97, 99, 135,
237, 318, 332, 400, 414, 428, 431,
444, 461, 497, 505, 518
-Kosova 238, 262-263, 491, 568, 589592, 599, 603, 648
-kosowski konflikt (wojna) 8, 38, 96, 99,
268, 270, 302-303, 308, 315, 391,
402, 431, 455-456, 467, 484, 487,
511, 534-535, 539, 557, 562, 583,
597-598, 629
675

NATO na Bakanach

-okupacja NATO 13, 15, 22, 38, 44, 53, 60,

67, 74, 80, 83, 87, 98, 100, 108, 208209, 243, 249, 252, 254, 256, 258, 266,
301, 304, 309, 319, 332, 344, 363, 378379, 389, 392-394, 400, 414, 420-421,
424-427, 445, 447, 449, 451-452, 455,
457, 459, 463, 497-498, 557, 572, 574,
583, 615
-Republika Kosova 263, 488-490, 566, 568,
570
Kosowo Polje (Kosowe Pole) 102, 129-130,
132, 265-266, 353, 424, 467-468, 577,
652
KPC (Korpus Ochrony Kosowa) 506-508,
510, 548
KPJ (Komunistyczna Partia Jugosawii) 103
KPS (Suba Policyjna Kosowa) 500, 506507, 590
Kragujewac 252, 455, 608
Krajina (patrz te: RSK) 21-22, 42, 53, 95, 105,
157, 160-161, 167, 171, 174-176, 179,
187, 190, 192-193, 195-197, 201, 204,
211, 236, 242, 245, 280, 379, 382, 403404, 425, 430, 494, 506, 603, 613-614
-Vojna Krajina 160, 162
Krini Put 159
Kumanowo (rozejm) 318, 572
Kurdowie 8, 18, 22, 24, 237, 398, 487, 533
-Kurdystan 33
lejborzyci 308, 537
Liban 18, 93, 481, 482, 566
Libia 314
Lice 156, 191
LIFAM 429, 430, 639
ludobjstwo 8, 10, 13, 15, 18, 28, 44-46, 7172, 78, 80, 87-88, 96, 98, 100-101, 126,
150, 156-158, 160, 164, 175, 182, 199,
202-203, 209, 217, 222, 225, 229, 232,
236, 240, 242-243, 245-246, 250, 270271, 273, 277, 319, 337, 352, 361, 400,
492, 506, 516, 592, 615
Luftwaffe 97, 270, 285, 291, 294, 413, 417,
635, 651
Luane 304
Macedonia 12, 19, 26, 33-34, 36, 38, 46, 48,
53-54, 96, 99, 103-104, 109, 115, 119,
210, 241, 272, 348, 352, 375, 382, 387,
389-390, 394, 398, 436, 465-467, 470471, 473-474, 476, 478, 483-484, 488,
495, 509, 516, 518, 528, 533-536, 546,
548-550, 553, 556, 558-560, 562, 564,
568-569, 572, 578, 588, 591, 596, 602603, 611
676

-Skopje 322, 326, 333, 394, 397, 427,

471, 511, 534, 536, 559-560
MAIC (Orodek Informacji Akcji Przeciw
Minom na Uniwersytecie James
Madison) 203-204
Maribor 159
Mein Kampf 62, 87, 102
Memorandum
-autorzy 108, 116, 124-125
-geneza i cel 102, 106, 108-109, 115,
122, 124, 127
-nastawienie komunistw 107, 109, 116,
124
-posdzenie o nacjonalizm serbski 106108, 112, 117, 119-120, 122, 124126
-propaganda chorwacka 117, 120-122
-propaganda soweska 122-124
-przed MTK 126
-przyczyny gospodarcze 114-116
-przyczyny spoeczno-polityczne 102,
106, 108-110, 112, 114-115, 118120, 123, 127
-reakcje Zachodu 110, 116-117, 125-126
Merdare 304
Mezopotamia 26
MFW (Midzynarodowy Fundusz Walutowy)
25, 36-37, 41-42, 58, 62
militaryzm (militaryzacja, militaryci) 40,
54-55, 101, 255, 268, 270, 273, 310,
412, 414, 420, 465, 498, 600
Min 203
miny, niewypay 97, 204, 231, 302, 304,
309, 407, 419, 424, 427-428, 444,
446-447, 458, 529, 567, 617, 641
Mitrowica 473, 505, 507, 509, 550, 566,
576-577, 579-580, 584, 587, 591,
630, 633
mniejszoci 18-19, 21-22, 31, 44, 67, 109,
111, 134, 156, 206, 250, 284, 287288, 365, 470, 476, 488, 494-495,
506, 535, 553, 562, 572-573, 585,
592, 594, 598, 631
-kosowska 250, 345, 392, 469, 491,
498, 504, 549, 572, 578
-niemiecka 44, 283-284
-serbska 42, 46, 81, 104, 125, 157, 169,
216, 392, 476, 572, 631
-wgierska 12, 287, 289
Modawia 24, 36, 160, 398
MPRI (Military Professional Resources
Incorporated) 176, 194, 198, 614
MTK
(Midzynarodowy
Trybuna
Kryminalny ds. Byej Jugosawii)
31, 42-43, 98, 100-101, 105, 133,

Indeks rzeczowy

139, 148-149, 187, 198, 208-209, 215,

221, 225, 227, 230, 232, 235-236, 241,
243-246, 253, 256, 258, 260, 262-264,
266, 303, 307-308, 313, 315, 326, 348,
353-357, 359-360, 362, 364-368, 370371, 373-378, 380, 412, 432, 448, 497,
505-506, 547
-Haga 14, 32, 57, 61, 77-78, 83-84, 103,
125, 127, 154, 198, 221, 237, 249, 258,
305-306, 315, 352, 354, 356, 359, 361,
363-364, 368, 370, 372, 375-376, 379,
382, 423, 431, 506, 592, 623
--Haska Inkwizycja 232, 352
--trybuna/sd w Hadze 13, 15, 31, 42, 61,
83, 98, 122, 126, 133, 148, 166, 176,
187, 209, 235, 237, 243, 256, 258, 260,
303, 320, 352-353, 355, 357-359, 363,
371, 412, 430, 493, 497, 532, 536, 543,
547, 588, 638
mudahedini 34, 49, 234, 240, 246, 256, 320,
479, 483-484, 491-492, 496, 507-510,
515-516, 520-524, 528-529, 531, 534535, 537-538, 541, 552, 565, 618
mufty 45, 472, 474, 514, 525
MUP (Ministerstwo Spraw Wewntrznych
Jugosawii) 97, 156, 216-217, 376, 378,
428, 431-432, 619-620
muzumanie 46-48, 68, 71, 91, 96, 108, 158,
201, 210, 236, 238, 240, 354, 410, 472,
478, 486, 491, 493-494, 511, 514, 516517, 522, 525, 541, 564, 568, 583, 620
-albascy 291, 320, 401, 469-470, 475,
479, 539
-boniaccy (Muzumanie - narodowo
usankcjonowana za Tity) 19, 32, 46,
65, 68, 72, 74, 82-83, 85, 88-92, 94,
105, 109, 122, 133, 136-137, 139-142,
144, 147, 149, 152-153, 156, 158, 167,
195, 199, 208-212, 217, 219-220, 222225, 236, 238, 240, 242-244, 246, 256,
279, 306, 352, 358, 361, 374, 376-377,
380, 383, 390, 410, 492, 496, 514, 516517, 519, 522-523, 526-530, 532, 537,
539, 541, 543-545, 560, 564, 574, 576,
615-616, 618, 651
-kosowscy 67-68, 209-210, 212, 214-215,
217-218, 220, 223-225, 227-228, 230235, 250, 402, 539
NAAC (Albaska Narodowa Rada
Amerykaska) 503, 506, 599
nacjonalizm (nacjonalici) 19, 21-22, 41, 46,
49, 58, 102-103, 106, 108-109, 111,
113, 120, 123, 126-127, 130, 147, 149,
156, 158, 160, 162, 164, 166, 175, 198199, 202, 217, 281, 289, 352, 356, 365,

368, 423, 465, 467, 472, 475-478,

485, 487-488, 495, 512, 548, 552,
555, 558, 560, 574, 586, 588, 592
NATO
-agresja 8-10, 13-15, 19, 37, 40, 44-45, 76,
78, 120, 235, 238, 246, 263, 294-297,
299-300, 302, 304, 307-308, 312,
314, 316, 318, 323, 335, 349, 369,
373, 376-377, 387, 407, 416, 428430, 432, 451, 596, 604-608, 611,
617, 625-628, 635-636, 638-640,
642-644, 646, 651
-interwencja 67, 79, 87, 93, 96, 98, 101,
135, 144, 201, 212, 219, 224, 241,
245, 254, 256, 263, 266, 271, 309,
489, 562, 586
-obecno w Azji 22-27, 32, 518
-Operacja Sia Sojusznicza 258, 308,
310, 336, 414, 417, 421, 430, 604,
644, 646
-siy pokojowe 257, 352, 402, 425, 500,
518
-siy w ataku na Jugosawi 35, 51-52, 91,
221, 226, 249, 254, 263, 311-312,
319, 344, 421-422, 424-425, 491492, 496, 498, 575-576, 594
-statut 44, 250, 305, 319
-zaleno od USA 18, 22-23, 26, 40, 4244, 50-51, 78, 95, 255, 304-305, 308,
407, 452, 479
-zbrodnie wojenne 14, 65, 79, 83, 101,
249, 294, 306-308, 323, 325-326,
340, 354, 364, 445, 448, 497, 572,
576, 589, 594, 641
nazizm (nazici) 9, 45, 150, 200, 202, 224,
270, 276-279, 282-283, 285, 291,
345, 522, 551, 590
NCIS (brytyjski wywiad kryminalny) 398
NCRP (Pastwowa Rada Ochrony
Radiologicznej, USA i Zjednoczone
Krlestwo) 449
NDH (Niezalene Pastwo Chorwacji)
158, 160, 199, 203, 207-208, 277
neo-ustasze 19, 41, 71, 195, 198, 203-204,
246, 280-281, 353, 491, 606, 613,
647
neofaszyzm (neofaszyci) 12-13, 47, 104,
156, 172, 175, 179, 190, 201, 277278, 467, 494, 500-551, 565
neoliberalizm 12, 40, 44, 65, 339
neonazizm (neonazici) 14, 45, 276, 278,
290
NYT (New York Times) 24, 37, 41, 46-48, 67,
74-75, 82-83, 92-93, 95, 134, 146,
677

NATO na Bakanach

216, 218, 226, 241, 246, 257, 270, 299,

308, 316, 319, 338-339, 400, 401, 477,
503, 523, 526, 560, 562, 582
Niemcy 13, 20-22, 24, 28-29, 32, 35-36, 41, 46,
48, 50, 59, 80-81, 96-97, 120, 146, 157,
164, 167, 169, 181, 194, 196, 198-199,
201, 213, 224, 226, 255, 258, 269-271,
273, 275-278, 280, 282-291, 295, 303,
330, 347-348, 371, 379, 383-384, 393,
398, 400-401, 408-411, 420, 423, 426,
438, 455, 460, 472, 474-476, 481, 497,
501, 510, 520, 525, 531, 540, 547, 550551, 559-560, 563, 568, 581, 599-600,
611, 644
-Bundestag 269, 274, 280, 600
Nisz 52, 60, 327-328, 333, 435, 450-451, 492,
497, 554, 607, 638
NMLK (Narodowy Ruch Wyzwolenia Kosowa)
506
Norymberga 29, 167, 280, 306, 473
-Trybuna Norymberski 167, 280, 306, 315,
473
Nowy ad 19, 22, 25, 27, 32, 84, 90, 260, 294,
352
Nowy Sad 288-289, 294, 298, 303, 413, 423,
429, 445, 455, 605-606, 634, 641
NSDAP (Narodowosocjalistyczna Niemiecka
Partia Robotnicza; patrz: NSDAP/AO Organizacja zagraniczna NSDAP) 276

-Rada Bezpieczestwa 42, 51, 78, 89, 95,

133, 145, 180, 218, 240, 244, 250,
262, 353, 362, 563, 583, 588, 591,
600
-rezolucja 72, 90, 133, 168, 175, 215, 230,
265, 316, 319, 386, 403, 547, 554,
563, 572, 589, 592-593, 596, 600
-siy pokojowe 51, 213, 240, 384, 386,
402, 616
-siy w konfliktach bakaskich 32, 72,
89, 91, 93, 95, 156, 176, 180-181,
187, 195, 205, 225, 307, 344, 491,
496, 575, 617, 628-629, 632
-UE-ONZ 191, 489, 503, 591
-UN (Narody Zjednoczone) 101, 133,
203, 601
-USA-ONZ 38, 47, 50, 68, 89, 135, 212,
236, 252, 262, 391, 449, 454, 484,
520, 548, 575, 589
-Zgromadzenie Oglne 42, 72, 547
Operacja Bysk 164, 179, 182, 187, 204,
206, 245, 249, 495, 612
Operacja Burza 162, 164, 176, 179, 190191, 193-197, 204-206, 237, 245246, 249, 366, 389, 495
Operacja Podkowa 308, 316, 371, 510
Operacja Szabla 238
Orahowac 428, 576-577, 594
OSI (Instytut Spoeczestwa Otwartego)
64, 66, 69
obozy koncentracyjne 88, 137, 151, 159, 273, o za 20, 28
279, 522, 614
Pajki 379-380
-chorwackie 174, 177
-polskie (patrz haso: Polska - "polskie obozy Pakistan 18, 34, 54, 354, 482, 490, 495, 514515, 531, 533, 539-540, 562, 565
koncentracyjne")
Palestyna
21, 135, 201, 474, 505, 524, 531
-serbskie (patrz te: Serbia - serbskie "obozy
Panama
18,
67, 315
zagady") 71, 81, 88, 96, 133, 136-137, Panczewo 297,
139, 143-144, 146, 148, 151, 167, 271 Pantery 380 413, 429, 455, 604, 642
OBWE (Organizacja Bezpieczestwa i pastwa Ententy 305
Wsppracy w Europie) 52, 98, 230, pastwa Osi 294, 473
235, 238, 250-253, 255, 259, 262-266, Partia Zielonych 45, 250, 271-275, 277, 349
370, 375, 378, 461, 488, 507-508, 510, -Czerwono-Zieloni 271-273, 600
559, 570, 572, 575, 578, 621
partizanti 468
Okuczani 174, 179-183, 187, 207, 612
Patriot Act 316
omerta (system mafijny) 481
PA(PublicAffairs, suby rozpowszechniania
ONZ
propagandy, USA) 74
-Komisja Praw Czowieka 179, 536, 582
-NATO-ONZ 47, 51, 91, 96, 108, 194, 250, PDK (Demokratyczna Partia Kosowa) 508
262-263, 265, 290, 308, 344, 389, 391, Pearl Harbour 29, 346
426, 445, 449, 455, 457-458, 466, 489, Pe 99, 253, 265, 304, 402-403, 428, 455,
491, 494, 496, 498-500, 502, 504-506,
466, 471, 496, 510, 566, 574, 577510, 548, 572, 575-576, 581-582, 586,
579, 583-584, 588, 594, 621, 631
588-589, 594-595
Pentagon 30, 36, 38, 43, 48-49, 75, 100, 157,
195-196, 198, 255, 295-296, 301,
-OBWE-ONZ 52, 263, 461
678

Indeks rzeczowy

312, 317, 324-326, 406-407, 418-419,

421-422, 428, 433, 436, 441, 446-447,
451-452, 454, 456-457, 460, 519-520
PEU (Unia Pan-europejska) 284
Podujewo 428, 431, 473, 492, 505, 556, 577
Poglavnik 158, 525
pogromy 10, 13, 212, 290-291, 389, 466, 474,
491-492, 497-504, 506-508, 510, 512
Pksiyc Czerwony (organizacja pomocy
medycznej, por. ICRC) 390
Pksiyc Zoty (w znaczeniu terytorialnym:
Afganistan, Pakistan, Iran) 562
Pksiyc Zoty - jako najwysze odznaczenie
w Boni 523
Polska
-armia polska 54, 438, 530
-Centralne
Laboratorium
Ochrony
Radiologicznej 463
-elity polityczne 10, 104, 133, 268
-Instytut Chemii i Techniki Jdrowej 462
-miejsce w NATO 23, 53, 268, 583
-miejsce w UE 10, 246, 268-269, 287
-Niemcy-Polska 268, 279, 282-285, 287
--opolska mniejszo niemiecka 285
-"polscy hitlerowcy" 78
-polscy ydzi 156
-Polska Agencja Atomistyki 462
-"polskie Auschwitz" 74
-"polskie obozy koncentracyjne" 9, 286
-Rzeczpospolita 44, 268, 285-286, 335
--III Rzeczpospolita 45, 62, 120
-rodki przekazu 18, 74, 268, 282
--Gazeta Wyborcza 53, 66, 457, 491, 532
--Nasz Dziennik 280
--Rzeczpospolita 492, 530
--Zielone Brygady 335, 424, 456
-Towarzystwo Marii Skodowskiej-Curie w
Hodzie 463
-Unia Wolnoci 44-45, 61-62, 255, 349, 492
--Forum Ekologiczne UW 44, 335, 349
-wpywy Sorosa 62-63
--Fundacja Batorego 62, 247
--OPR (Organizacje Pozarzdowe) 208,
237-238, 599
Potoczari 211, 214, 216, 225, 227, 229, 233
prawa czowieka 22, 40, 42, 64-66, 72, 78,
82, 108, 133-134, 136, 158, 164, 191,
205, 237, 249, 252, 270, 273, 280,
284, 288, 300, 308, 328, 339-340,
344-345, 352, 465, 492, 495, 503,
507-508, 518, 543, 551-553, 557,
561-562, 572, 578, 583, 593, 600
prawosawie 12-13, 156, 199, 201-202, 343,
465
-greckie 85, 465, 469, 472

-rosyjskie 499
-serbskie 20, 85, 94, 105, 160, 162, 164,
168-169, 201, 207, 217, 220, 240, 249,
290-291, 343, 388, 404, 410, 465, 467,
469, 471-472, 478, 491, 494-495, 499,
501, 510-511, 517, 525, 574, 583, 631
Prisztina 52, 97, 254, 256, 262, 265, 271,
302-303, 308, 319, 355, 403, 415,
421, 424-426, 431, 435, 451, 456,
460, 466, 468, 476, 478, 486, 496498, 500, 503-504, 548, 554, 556,
560, 563, 566, 569, 572, 574, 576577, 579, 581, 583, 586-588, 593-596,
620, 630, 632
Prizren 101, 237, 283, 290-291, 303, 448,
451, 455, 461, 466, 471, 474, 478,
495, 497, 501, 505-506, 511, 574,
577-578, 581, 594, 622-623, 631
PR (Public Relations, suby ksztatowania
opinii publicznej, NATO) 74
PSV (suby psychologiczne, patrz:
Bundeswehra) 282
PsyOp (dziaania psychologiczne, NATO) 73
Raczak ("masakra") 29, 71, 208, 249-255,
257-259, 261-263, 265-266, 272, 303,
310, 350, 371, 452, 507, 525, 570, 586,
600
-a MTK 253, 258-259, 261-263, 371, 507
-badania patologiczne 251, 254-255, 263
-oszustwo propagandowe 29, 249-252,
255, 310, 350, 452, 586, 620
-pretekst do ataku NATO 254-255, 257,
263, 266, 272, 303
-propaganda albaska 255, 263, 265, 350
-siy Jugosawii (serbskie) 251, 255, 258,
265-266, 570
-taktyka WAK 253, 265-266, 621
-udzia sub USA 251, 253, 257-258, 586
RAF (Royal Air Force) 343, 416-417, 433
Rambouillet (umowa) 8, 31, 37, 44, 49-51,
100, 252, 256, 274, 309, 647, 649
rasizm 76, 82, 87, 108, 110, 125, 150, 157159, 233, 261-262, 280, 340, 377, 511,
552, 556, 565, 592
Raszka 104, 291, 474, 492, 495, 502, 509510, 539, 574
Rawni Kotari 168-170, 172, 175, 207
rewizjonizm 149, 258, 268, 276, 279, 283,
287, 305, 552, 603
Romowie 96, 159, 167, 200-201, 253, 265,
289, 303, 305, 389, 498, 526, 569,
572, 576, 590, 594, 630-632
Rosja 20, 22, 24-27, 30, 33-36, 40, 49, 54,
57, 62, 78, 103, 275, 288, 318-319,
679

NATO na Bakanach

341-342, 350, 376, 417, 421, 426, 461,

470, 482, 494, 498-499, 514, 638
-Moskwa 25, 120, 127, 288, 319, 461, 518,
519
RSK (Republika Serbska Krajina) 162, 169,
170, 172, 174-175, 180, 186-188, 190192, 205, 237, 432
RS (Republika Serbska) 187, 191-192, 211,
231-232, 234-235, 246, 277, 359, 432,
446, 538, 541, 602
RTS (Radio i Telewizja Serbii) 151-154, 296,
306, 376, 615
Rumunia 19, 22, 35-36, 104, 287-288, 398,
408, 430, 604
"szczurzy szlak" 200
Sandak 210, 289, 471-472, 478, 492, 495,
528, 545-546, 568
SANSP (Serbska Akademia Nauk i Sztuk
Piknych) 102-103, 106-107, 109-110,
114, 117-118
Sarajewo 47, 50, 88-91, 93-94, 148-149, 210,
212-213, 215, 223, 225, 227, 230, 232,
233, 235, 242, 249, 282, 357-358, 360361, 389, 445-446, 462, 480-481, 483484, 494, 520-521, 523-524, 526, 528532, 535-537, 562, 582, 616-617, 634
secesja (secesjonizm/secesjonici) 12-13, 72,
113, 118, 156, 173, 201, 305, 465, 483,
485, 487-488, 490, 559, 563, 565, 569,
599-600
separatyzm (separatyci) 12, 19, 41, 45, 106,
110-111, 113, 122, 255-256, 262-263,
281, 283, 287, 289, 382, 385, 389, 465,
472, 479, 485, 487, 489, 495, 518, 549,
551, 569, 572, 575, 589, 596
Serbia-Czarnogra 12, 19, 174, 246, 412, 491,
497, 501, 504, 510-511, 592
serbofobia 58, 133, 158, 238
Serbowie
-czystki etniczne na Serbach 10, 19, 21-22,
41-43, 45, 50, 53, 95-96, 108, 127, 156157, 169, 174, 176, 190-193, 201, 205,
209, 212, 236, 238, 240, 246, 249, 263,
269, 280, 291, 365, 382-383, 389, 474,
477, 500, 506, 550-551, 555, 572, 577,
584, 586, 591, 594, 612-613, 616-618,
628-632, 647
-historia i tradycja 12, 21, 45, 102-103, 105,
107-108, 113, 121-122, 157-163, 168169, 175, 209, 294, 305, 465, 467, 469473, 492, 525, 549, 583, 597
-interesy imperialistw 14, 20, 24, 34, 36,
38, 42, 46, 48, 54, 57-60, 255, 257,
280, 287, 289, 305, 316, 410-411, 485,
680

494, 497, 516, 526, 532, 536, 589,

599
-kryzys gospodarczy i spoeczny 56, 57,
58, 59, 60, 114, 115, 405
--PKB (produkt krajowy brutto) 115116, 602
-masowe mogiy (groby) 98, 100, 370,
650
-nacjonalizm serbski 10, 106, 109, 114,
121, 217, 238, 368, 380, 423, 467
-okupacja USA 13, 18, 22, 30-31, 42,
46-48, 52-53, 58-60, 65, 78, 80, 87,
91-92, 95, 108, 144, 195, 197, 212,
249, 263, 289, 294, 300, 302-305,
310-311, 316, 319, 329, 332, 389,
392-394, 400, 411, 414, 418, 420422, 425, 427, 445, 478, 486, 489,
491, 497, 500, 516, 532, 537, 551,
559, 574, 576, 582, 585
--uycie broni uranowej 445, 450-451,
458, 461
-polityka Watykanu 146, 156, 200, 202,
224, 280, 499, 511
-propaganda, dezinformacja, kamstwa 810, 13-14, 31, 45-50, 57, 62-63, 7172, 74, 76, 78-82, 84, 86-87, 89, 9196, 98, 100, 103, 118, 124, 133-134,
136, 138-139, 142-143, 145-148,
151-154, 166-167, 202, 209, 223,
225, 231-233, 235, 241, 243, 245,
250-255, 258, 263, 268-272, 274,
276, 279, 300, 303, 308, 310, 313314, 316, 318, 338, 346, 350, 352,
354, 358-359, 364, 367, 371, 373,
393-395, 399, 410-411, 420-421,
423, 425, 427, 431, 471, 488, 491,
499, 504, 506-508, 510, 516, 521522, 525, 528, 532, 547, 553, 558,
562-564, 569, 580, 588, 590, 592,
595, 615-616, 647
--Dubrownik (patrz: haso)
--"fabryki gwatw" 82-84, 87
--"hitleryzm/faszyzm Serbw" 9, 45, 62,
80, 144, 146, 233, 271, 273, 276, 279
--Raczak (patrz: haso) 249
--"serbskie obozy zagady" 67, 71, 79,
81, 84, 88, 133, 136, 139, 144, 146,
151, 270-271, 273, 354
--Srebrenica (patrz: haso)
--Wukowar (patrz: haso)
-serbski znak witej trjcy 501, 634, 652
-zniszczenia kultury serbskiej 85-86, 192,
204, 207, 263, 291, 466, 491, 494,
496, 498, 500, 502, 504-505, 510512, 519, 578, 583, 630, 633

Indeks rzeczowy

SFOR (midzynarodowe siy w BoniHercegowinie) 133, 220, 232, 247,

317, 409, 444, 480, 513, 521, 530531, 581
SFRJ (Socjalistyczna Federalna Republika
Jugosawii) 105-106, 110-111
SIS (tajna policja wojskowa, Chorwacja)
195, 520, 538
SS Skanderbeg-skanderbegczycy 291, 475,
548-549
Skorpiony 237-238, 431, 432
Slatina 162, 419, 421, 445, 461
Slava 12, 524
Sawonia 21, 114, 156, 161-163, 174, 179,
182, 187, 189, 191, 197, 204, 206,
236, 245, 494, 603
Sowenia 12, 41, 62, 102-103, 105-106, 108,
110-113, 115-116, 119, 122-125, 128,
156-157, 201, 204, 211, 257, 280282, 287-288, 348, 365, 390, 436,
506, 527, 543, 568, 591, 600
Sowianie 9, 13, 21, 44-45, 54, 88, 107, 200,
202, 238, 283, 317, 465, 467-474,
478-479, 584
-Bakascy 200, 468, 471
-Pnocni 157
-Poudniowi 40, 62, 104, 108, 110, 158,
162, 472, 492
Split 57, 162, 168, 171, 175, 195
spoeczno midzynarodowa 10, 14, 60-61,
105, 156, 158, 164, 177, 187, 189,
191, 193, 201, 208, 318, 328, 369,
386, 389, 403, 466, 484, 487, 490491, 495-496, 499-500, 511, 516, 547,
553-554, 564, 570, 580, 585, 587,
589-593, 595, 597-598, 615, 638
Srebrenica ("masakra") 9, 13, 208, 243
-"bezpieczna strefa" ONZ 48-50, 212-216,
219, 222, 224-226, 231, 233, 240241, 244
-"ludobjstwo" 209, 212, 216, 222, 224225, 231-233, 236, 240-243, 245-246
-a MTK 208-209, 215, 218, 220, 222, 225,
227, 230-232, 235-236, 242-246, 377
-ewakuacja 212, 214, 220, 226-227, 229,
230-231, 245
-militaryzacja strefy ONZ 212-213, 222,
224, 244, 519-521
-propaganda muzumaska 209, 212, 219,
222, 224, 229-231, 233-235, 239,
244-245
-propaganda zachodnia i chorwacka 10,
13, 15, 71, 208-209, 216, 219, 222,
224-225, 231-235, 237-247, 615-616
-rzezie ludnoci serbskiej 213, 218-220,

222, 224, 236, 244, 380, 523

-siy serbskie (patrz te: Skorpiony) 211212, 222, 225-227, 230, 235, 244, 431
Srebrenica Research Group 208, 242-245
Srem 114, 187, 366, 476
Stara Pazowa 411, 429
stopnato.org 151, 339, 344-345, 431, 439, 462
Stratfor (Strategic Forecasting Inc., agencja
analiz strategicznych) 99, 414, 418,
426, 433, 517, 533
sufi (sufizm) 515
sunnici 291, 354, 475, 483, 515
Surdulica 301, 304, 306
Suwa Reka 376, 428, 455, 497, 633
syjonizm (syjonici) 27, 29, 75, 279, 286
Syria 21, 26, 482, 509, 534, 541
-Wielka Syria 514
szajkasze 430
szariat 528
sziptar 468, 474
Szwajcaria 88, 332, 348, 391, 398, 456, 481,
508, 558-560, 563, 565, 568
-Genewa 82, 88, 179, 189, 205, 454, 568
szyici (szyizm) 515
Tadykistan 21, 27, 34, 493, 518
taliban (talibowie) 28, 34, 49, 515, 525, 530
terroryzm (patrz te: 11 IX i 7 VII)
-albaski 46, 78, 246, 263, 265, 288, 290,
305, 316, 318-319, 369-370, 386, 428,
469, 472-473, 481-482, 486, 491, 496498, 500, 509-510, 517-518, 533, 548,
554-556, 558, 568-569, 577, 579-580,
583, 597, 599, 631, 633
-islamski 9, 17, 29, 91, 134, 209-210, 234,
238, 314, 479-480, 482, 484, 495, 507508, 517, 528, 532, 536, 539-540, 564
-kosowski 290, 319, 480, 486, 490, 492,
505, 510, 549, 563, 566, 568
-Madryt 287, 509, 538
-pretekst do wojen 14, 30, 67, 552
-serbski 179, 250, 354, 358, 590
-wiatowy 29, 499
-WAK 80, 98, 249, 251, 253, 256, 258, 263,
340, 364, 394, 485, 497, 504, 510,
516, 518-519, 552, 556, 566, 569,
579, 617, 629
-wojna z terroryzmem 8, 14, 18, 29, 32,
54, 67, 315, 373, 493, 509, 517, 519,
536, 590
TMK (cywilne oddziay ratunkowe w
Kosowie) 392, 548, 554
Tomahawk (pocisk sterowany) 9, 37, 44, 47,
681

NATO na Bakanach

92, 294, 312, 318, 407, 416, 418, 428429, 431, 445, 448, 450, 636, 638
torbacze (torbari) 219-220
Trepcza 37, 99, 100, 503, 586, 588
Truth in Media 54, 100, 257, 302, 328, 337338, 366, 395, 397, 419
Turcja 8, 18, 20, 22, 24, 26-27, 33-35, 54, 210,
349, 395, 398, 401, 470-471, 479-480,
482, 486, 490, 493-494, 495, 502, 509,
520, 531-532, 537, 559-560, 564-565,
568, 603
Turcy (turcy) 68, 88, 94, 96, 121, 132, 134,
157, 160-161, 169, 175, 224, 278, 352,
398, 401, 430, 467, 470, 472, 475, 486,
492, 494, 512, 549, 577, 597
Turekowac 304
Turkmenistan 27, 33-34
Tuzla 46, 50, 82, 89, 219-220, 223-224, 226228, 230-231, 236, 244-245, 422, 445,
520-521, 529, 582, 616, 634
Tygrysy 211, 313, 639
U238 (izotop uranu o liczbie atomowej 238)
439-440
UK (patrz: WAK) 49, 262, 266, 395, 465,
500, 534, 547-549, 567, 590
UPMB (Wyzwolecza Armia Preszewa,
Medwedzi i Bujanowaca) 534
UE (Unia Europejska) 10, 14, 18, 24, 26, 35,
38, 43, 54, 59, 86, 144, 191, 207-209,
238, 246-247, 254-255, 268, 285, 287289, 335, 361, 398, 404-405, 411, 419,
435, 446, 452, 479, 482, 489, 497, 499,
502-503, 507, 547, 558, 568, 573, 585,
588-589, 591, 595, 600, 623
Ukraina 24-25, 36, 40, 65, 284, 287, 521, 611
UNCHS (Komisja Siedlisk Ludzkich ONZ)
454, 457
UNESCO (Organizacja Edukacji, Nauki i
Kultury ONZ) 79, 86, 494, 500, 578
UNHCR (Wysoka Komisja ONZ ds. Uchodcw)
214, 223, 225, 228, 245, 266, 389-392,
396, 404, 454-455, 576, 585
UNICEF (Fundusz Dzieci ONZ) 390
UNMIK (Misja ONZ w Kosowie) 290-291,
379, 392, 399, 492, 495-497, 499-500,
502, 504, 506-510, 554, 556, 572, 575578, 580, 583-584, 586-587, 590-591,
593-595, 598, 601, 621, 628-629, 632
UNPROFOR (Midzynarodowe Siy w
Chorwacji i Boni) 90, 133, 175-177,
180, 186, 190-191, 209, 212, 214-215,
226, 240, 520, 531, 538, 612
Uroszewac 54, 405, 455, 461, 473, 577, 594
USA
-Ameryka 18, 22-23, 26-29, 34, 40, 44, 47,
682

64, 67, 92, 134, 162, 168, 199, 238,

277, 357, 411, 519, 521-522, 524525, 532, 535, 557, 562-563, 607,
611, 649
-agresja 24, 29, 179, 243, 379, 428, 617,
624, 640, 646, 649
-a Polska 23, 53-54
-bazy wojskowe 18-19, 22-23, 27, 35,
54-55, 395, 411, 450, 536, 582
-hegemonia/panowanie nad wiatem 2324, 27, 29, 40, 43, 48-49, 54, 65, 241,
337
-historia agresji 19, 24, 29, 40, 71, 78,
368
-interwencja 18, 30, 76, 135, 144, 195,
197-198, 201, 223-224, 236, 256,
519, 521
-mocarstwa zachodnie 8, 18-23, 27, 33,
35-36, 42-43, 49, 54, 102, 354, 370,
485, 557, 583
-propaganda wojny 19, 21-22, 29, 45, 49,
67, 71-72, 74-76, 78, 84, 89, 95, 97,
101, 133, 135, 146, 209, 213, 223225, 262, 277, 350, 353, 373, 394,
410, 470, 490, 522, 538, 561
-USA-NATO 10, 13-15, 18-20, 22-27, 30,
40, 42-45, 47-48, 50-51, 54, 60, 67,
71-72, 78, 91-92, 95, 135, 144, 161162, 201, 209, 216, 222-223, 225,
238, 243, 246, 249, 255, 262, 338,
340-341, 349, 351, 376, 391, 407,
411, 415, 452, 454, 479, 489, 507508, 516-518, 524-525, 535, 538,
548, 551-552, 557-558, 572, 586,
588-590, 617, 636, 646, 654, 657
-Waszyngton 14, 20, 24-26, 29, 32-33,
35, 42, 46, 48, 86, 133, 199, 257,
277, 295-296, 308, 335, 454, 484,
505, 526, 532, 537, 539-540, 551,
556, 562, 566, 589, 656
--Biay Dom 29, 75, 91, 149, 197, 236,
255, 295, 318, 436, 521, 534, 564,
650, 656
USCR (Komitet USA ds. Uchodcw) 390
uskoki 161
ustasze 41-42, 88, 96, 104, 108, 114, 156159, 162, 164, 167, 169, 171, 173,
175, 177, 184, 191, 198, 200-202,
207-208, 216, 219, 222, 224, 277278, 280, 289, 291, 353, 409, 496,
511, 522, 526, 567, 606, 612-614,
647
Uzbekistan 23, 27, 33-34, 493, 518
Vance-Owen (plan) 383
Vance-Stoltenberg (plan) 48

Indeks rzeczowy

VDA (Zwizek dla Niemieckoci za Granic)

476, 479, 481-482, 525, 529, 531,
284
559-560, 581, 590, 644
Veritas 162, 169, 170, 177, 182, 187, 191
wojna propagandowa (informacyjna)
Vidovdan 468
-demonizacja, legitymizacja 9-10, 13-15,
VJ (Armia Jugosawii) 335, 376, 378, 399,
28-29, 44-45, 61, 71-73, 76, 78-97,
99-100, 102-103, 107, 109-114, 124,
432, 638
134, 150, 173, 209, 238, 240-245,
Volk (polityka) 283-284
249, 255, 264, 270-274, 277, 280,
VRS (Armia Republiki Serbskiej) 179, 195,
307-308, 318, 340-341, 352-353,
197, 209, 211-215, 219, 224, 226-228,
370-372, 389, 407, 451, 470, 479,
231, 242, 245, 354, 380
507, 511, 521, 538, 615, 623
-jako zbrodnia wojenna 72-73, 296, 307,
Waco 314, 317
320, 462
wahabizm (wahabici) 493, 510, 515, 529-ukrycie wasnych zbrodni 9, 44, 72-74,
531, 541
97, 108-112, 239, 244-246, 249, 279WAK (Wyzwolecza Armia Kosowa) 10, 31,
280, 286
34, 36, 45-46, 49-50, 79-80, 96, 98-99,
240, 243, 249-250, 252-253, 255-259, -zasady i historia 29, 71-78, 204, 223,
261-265, 270, 272-273, 298, 317, 338,
268, 272, 281, 354
355, 364, 371, 373, 375-379, 389, 393, -zmyki bakaskie (patrz hasa: czystki
395-397, 400, 402, 418, 425-428, 432,
etniczne,
Dubrownik,
fabryki
470-471, 473, 475, 483, 485, 491-492,
gwatw, Gorade, Memorandum,
496-497, 500, 502-508, 510, 516, 518obozy zagady, Operacja Podkowa,
519, 524-525, 534-536, 539, 547-548,
Raczak, Rambouillet, Sarajewo,
550-556, 558-560, 562, 564-566, 568Srebrenica, Trepcza, Wielka Serbia,
569, 572-573, 576-579, 584, 586, 589,
Wukowar
592, 594, 596, 598, 617, 619-621, 628- Wojwodina 12, 102-103, 106, 113, 115,
629, 632, 640
160, 288-289, 367, 403, 413, 422423, 430, 476, 641
Warwarin 299-300, 306, 608
Watykan 12, 146, 156, 199-200, 201-203, Woosi 159, 162
Wranje 450, 455, 457
224, 280, 349, 499, 510-511, 513
Wgry 23, 34, 36, 40, 48, 53, 55, 104, 145, WTC (World Trade Centre, wiatowy
162, 276, 287-288, 372, 398, 428, 438,
Orodek Handlu) 14, 30, 71, 514
447, 452, 462, 506, 647
Wukowar 13, 164-166, 168, 212-213, 276,
West Point (akademia wojskowa) 315
367, 606, 647
WHO (wiatowa Organizacja Zdrowia) 444,
Xinjiang 67, 493
446, 454-455, 457-458, 463
Wielka Albania 46, 108, 255, 291, 387, 389,
465-466, 468, 470, 472-474, 476, 478, Zagrzeb 57, 85, 124, 179, 197, 204
486, 495, 511, 523, 548, 550-551, 556, Zatoka Perska 33, 417, 451, 483
562, 588, 596, 599, 603, 630, 648, -bazy USA 34, 449
-I wojna nad Zatok Persk (patrz te: bro
651
uranowa: nad Zatok Persk) 14, 47,
-Wielko-Albanizm 49, 102, 108, 291, 465,
146, 425, 441, 443, 448, 515, 646
495, 548
Wielka Serbia 21, 46, 62, 103, 105, 107-108, zbrodnie 36, 72, 74, 83, 99, 101, 124, 148149, 156, 166, 169, 175-176, 182,
112, 119-120, 125-127, 188, 237, 277,
187, 191, 193, 202, 209, 212, 217365, 368, 374, 379-380, 387
219, 221-223, 227-228, 233, 237,
-Wielko-Serbizm 19, 71, 102, 104, 106243, 246, 249, 251, 260, 266, 268,
107, 122, 126, 171
271, 273, 279, 286, 301, 303, 305,
Wietnam (wojna) 18, 34, 54, 65, 75, 145, 157,
308, 314, 317, 323, 325, 328, 348,
242, 307, 310, 447, 521-522, 597
350, 353, 356-357, 360-361, 364,
Wisoki Deczani 496, 505, 510, 574, 587, 595,
366, 370, 372-373, 380, 382-383,
621-622
386, 388, 396, 438, 445, 460, 466,
Wochy 35, 47-48, 83, 124, 127, 169, 181,
469, 474, 477, 496-497, 499, 502,
189, 199, 295, 304, 323, 397-398, 408505, 508, 516, 519, 523, 532, 534,
409, 436, 445, 448, 459, 466, 472-473,
683

NATO na Bakanach

543, 545, 553, 555, 557, 561, 563, 572,

575-576, 582, 584, 586, 588, 591, 594
-przeciw ludzkoci 83, 153, 222, 264, 315,
404, 448, 462, 499, 547
-serbskie 50, 89, 154, 253, 255, 258, 272,
274, 279, 310, 384, 396, 431, 521, 552,
578
-wojenne 32, 65, 79, 83-84, 87, 139, 145,
179, 188, 198, 202, 208, 217, 226, 232,
245, 294, 304-305, 307, 315, 320, 326,
352, 354, 357, 360, 363, 366-368, 412,
430, 493, 497, 516, 592, 595, 641
-zbrodniarze wojenni 20, 53, 74, 84, 166,
177, 200-201, 206, 210, 219-221, 227228, 230-232, 244, 266, 280, 302, 308,
313, 315, 320, 326, 328, 340, 352, 368,
370, 420, 431, 491, 506, 551, 594, 597
zbrojenia 18, 27, 37, 40, 47, 54, 56, 68, 210,
316
Zenica 206, 228, 231, 523, 529-530, 618
Zielona Sieczna (Zelena Transversala) 493,
495
zimna wojna 20, 32, 34, 41, 47, 91, 128, 201,
257, 270, 273, 319, 345, 407
Zjednoczone Emiraty Arabskie 510, 537
Zjednoczone Krlestwo (Wielka Brytania/
Anglia) 21, 24, 38, 62, 64, 103, 200,
258, 295, 335, 347, 371, 395, 398-399,
438, 453, 470, 537-539, 624, 648-649
-Londyn 17, 38, 140, 154, 255, 295, 305,
314, 346, 397-398, 424, 469, 472, 522,
537, 539, 562
ZNG (Gwardia Narodowa Chorwacji) 106,
164, 174, 377, 380
ZSRR 14, 20-24, 27, 32, 40, 49, 54, 62, 6566, 104, 115, 201, 286, 414, 472, 475,
536, 561
ZS (Zachodnia Sawonia) 164, 174, 179-181,
183, 185-187, 204
ZU (zuboony uran) 301, 309, 320, 427-428,
438-449, 451, 453-454, 456-458, 460462, 641, 644-646
elazna Kurtyna 238, 354
ydzi (ydzi) 9, 29, 32, 45, 82, 88, 95-96, 135,
146, 156, 159, 167, 200-202, 246, 270,
278-280, 283, 409, 474, 494, 516-517,
521-522, 525-526, 529, 583

684

cd. Ogrd kwiatw (patrz: ty okadki)

granic etnicznych. S i kurioza. Spjrz na ma enklaw sowacko-wgierskochorwack wrd Serbw midzy Padin a Banatskim Karlowacem w Wojwodinie.
Grupa Czechw midzy Serbami, Niemcami, i Chorwatami w Zachodniej
Sawonii yje do dzi w Daruwarze i okolicach, ale Serbw ju tam nie ma po
chorwackich operacjach Bysk i Burza z 1995 r.
Ta wspaniaa mozaika ludw i kultur ktr chronili cesarze austrowgierscy,
zostaa brutalnie uproszczona w XX w. II wojna wiatowa zacza si od
opresji etnicznych Niemcw przez Polakw, Czechw i Sowakw. W wyniku
wojny Niemcy etniczni zostali wysiedleni za Odr i Nys. Wielu z nich byo
wymienitymi gospodarzami, przedsibiorcami, wartociowymi obywatelami
polskimi. Niektrzy zostali, np. wybitny ekolog, Paul Fiedler w Sawie lskiej.
Jego nie wypdzono i ma swoj wasno, na ktrej zbudowa rewelacyjn
osiedlow oczyszczalni ciekw, ktra dziaa na zupenie naturalnych
zasadach.
Jak z Polski i Ukrainy, Niemcy wyjechali z Wojwodiny i Banatu (od
wschodniej czci Wojwodiny po Siedmiogrd w obecnej Rumunii). Hitlerowi
chyba zabrako dywizji pancernych, aby akcj podobn do napadu na Polsk
uzasadni opresj Niemcw wrd Wgrw, Chorwatw, Rumunw, Rusinw,
Ukraicw, Sowecw i Serbw. W wyniku klski Niemiec wynieli si
Donauschwaben, kolonizatorzy yznych nizin Wojwodiny po zaniedbaniu
przez Turkw. Przez kilka pokole przyczynili si oni do odrodzenia rolnictwa
w Wojwodinie (zwanej spichlerzem Europy) i bogatej gospodarki w Banacie.
P wieku od koca II wojny wiatowej, rwnie w pdzie za rasow
czystoci i Lebensraum, Chorwaci ustanowili pastwo. Serbowie musieli si
wynie, zostali zamordowani w okrutnym stylu chorwackich ustaszowcw z II
wojny wiatowej, albo zmuszono ich do przejcia na katolicyzm. Wielu z nich
to potomkowie ludzi z caych Bakanw, ale przede wszystkim Serbw, ktrzy
osiedlili si w tzw. Kresach Wojskowych (Militrgrenze). Kresy utworzyli cesarze
austriaccy, by broni Europ przed inwazj tureck. W zamian za ziemi (odebran
obszarnikom chorwackim) i gwarancje wolnoci osobistej, cesarze otrzymali
armi walecznych, ktrzy bronili Europ przed sturczeniem. Potomkowie tych
samych wolnych dusz dzi walcz z zalewem Nowego adu.
Nastpnie przysza kolej na Serbw w Boni-Hercegowinie, a ostatnio
w Kosowie. Istnieje obawa rozprzestrzenienia si rasizmu i separatyzmu rodem
z Albanii na czci Serbii, Macedonii, Czarnogry i Grecji.

685

686

687

688

689

690

691

692

693

694

695

696

697

698

699