Olgierd Puła - Projektowanie Fundamentów Bezpośrednich WG EC-7 (Wyd. 2 Poprawione I Rozszerzone)

Olgierd Pua
Projektowanie
fundamentw
bezporednich
wedug
wydanie drugie - poprawione i rozszerzone
Recenzent:
dr hab. in. Wodzimierz BRZKAA
profesor nadzwyczajny PWr
Redakcja techniczna:
Zdzisaw MAJEWSKI
Rysunki:
Janusz PETRI
Skad i amanie:
Piotr CHAMERA
Copyright by Dolnolskie Wydawnictwo Edukacyjne

Wydanie II
ISBN 978-83-7125-213-6
Ksiki Dolnolskiego Wydawnictwa Edukacyjnego

dostpne s w sprzeday wysykowej.
Zamwienia prosimy kierowa pod adresem:
Dolnolskie Wydawnictwo Edukacyjne
53-204 Wrocaw, ul. Ojca Beyzyma 20/b, tel./fax (71) 363-26-85
http://www.dwe.wroc.pl
e-mail: biuro@dwe.wroc.pl
Spis treci
Przedm ow a do w ydania I I ........................................................................................................ 9
W ykaz stosow anych o z n a c z e ...............................................................................................11
1. F undam enty bezporednie - stan graniczny n o n o c i...................................................... 13
1.1. W stp...................................................................................................................................13
1.2. Rozpoznanie geotechniczne..............................................................................................14
1.3. Ustalanie czciowych wspczynnikw bezpieczestwa............................................ 15
1.3.1. Sprawdzanie stanw granicznych nonoci......................................................... 15
1.3.2. Parametry gruntowe................................................................................................16
1.3.3. Wymiary fundamentu..............................................................................................17
1.3.4. Oddziaywania.........................................................................................................17
1.4. Podejcia obliczeniowe.....................................................................................................20
2. O bliczanie oporu p o d o a ...................................................................................................... 21
2.1. Metoda analityczna - podoe jednorodne..................................................................... 21
2.2. Metoda analityczna - podoe uwarstwione................................................................... 23
2.3. Metoda analityczna dla warunkw geotechnicznych bez odpywu............................. 24
2.4. Metoda pempiryczna...................................................................................................... 24
3. Tok postpow ania podczas projektow ania fundam entw b ez p o red n ic h .................. 26
3.1. Zasady oglne.................................................................................................................... 26
3.2. Wymiary fundamentu........................................................................................................ 27
3.3. Zalecenia konstrukcyjne................................................................................................... 29
3.3.1. Zalecenia oglne.....................................................................................................29
3.3.2. Fundamenty betonowe............................................................................................29
3.3.2.1. awy fundamentowe................................................................................... 29
3.3.2.2. Stopy betonowe............................................................................................ 31
3.3.3. Fundamenty elbetowe.......................................................................................... 31
3.3.3.1. awy fundamentowe................................................................................... 3:
3.3.3.2. Stopy fundamentowe................................................................................... 33
4.
Przykady o b lic ze n io w e........................................................................................................ 39

4.1. awa fundamentowa obciona pionowo na podou gruntowym uwarstwionym .. 40
4.1.1. Zaoenia................................................................................................................. 40
4.1.2. Oddziaywania (obcienia)...................................................................................41
4.1.3. Sprawdzenie warunku GEO wedug podejcia D A 2.......................................... 41
4.1.3.1. Wasnoci materiaowe i wytrzymaociowe.......................................... 41
4.1.3.2. Sprawdzenie warunku GEO........................................................................ 43
4.1.4. Nono podoa uwarstwionego..........................................................................44
4.1.5. Sprawdzenie warunku GEO wedug podejcia D A 1.........................................46
4.1.5.1. Dziaania i skutki......................................................................................... 46
4.1.5.2. Wasnoci materiaowe i wytrzymaociowe............................................47
4.1.5.3. Nono podoa uwarstwionego............................................................... 49
4.2. awa fundamentowa obciona mimorodowo............................................................. 51
4.2.1. Zaoenia................................................................................................................. 51
4.2.2. Sprawdzenie warunku GEO dla podejcia D A2*.............................................. 53
4.2.2.1. Obliczenie obcie.....................................................................................53
4.2.2.2. Obliczenie nonoci podoa...................................................................... 54
4.2.3. Sprawdzenie warunku GEO dla podejcia D A 1................................................. 56
4.2.3.1. Oddziaywania (obcienia)........................................................................ 56
4.2.3.2. Wasnoci materiaowe i wytrzymaociowe............................................58
4.2.4. Wymiarowanie awy fundamentowej dla podejcia D 2 * ................................... 60
4.3. Stopa fundamentowa obciona mimorodowo............................................................. 66
4.3.1. Zaoenia................................................................................................................. 66
4.3.2. Wartoci charakterystyczne oddziaywania (obcienia)................................... 67
4.3.3. Przyjcie wymiarw fundamentu..........................................................................67
4.3.3.1. Wyznaczenie dodatkowych staych obcie............................................68
4.3.4. Sprawdzenie warunku nonoci GEO wedug podejcia DA2*....................... 68
4.3.4.1. Wyznaczenie mimorodw od obcie charakterystycznych staych . 68
4.3.4.2. Wyznaczenie mimorodw od obcie charakterystycznych staych
i zmiennych...................................................................................................69
4.3.4.3. Wyznaczenie mimorodw od obcie charakterystycznych staych,
zmiennych i wyjtkowych.......................................................................... 70
4.3.4.4. Wyznaczenie parametrw geotechnicznych..............................................71
4.3.4.5. Wyznaczenie wspczynnikw nonoci granicznej................................72
4.3.4.6. Wyznaczenie wspczynnikw redukcyjnych.......................................... 73
4.3.4.7. Wyznaczenie wspczynnikw ksztatu.................................................... 73
4.3.4.8. Nono obliczeniowa dla warunkw gruntowych z odpywem............73
4.3.5. Wymiarowanie stopy fundamentowej na zginanie..............................................74
4.3.5.1. Wyznaczenie momentw zginajcych dla maksymalnych napre
dziaajcych na wspornik............................................................................ 76
4.3.5.2. Wyznaczenie momentw zginajcych dla rednich napre
dziaajcych na wspornik............................................................................77
4.3.5.3.
Wyznaczenie powierzchni zbrojenia dla rednich napre

dziaajcych na wspornik............................................................................78
4.3.6. Wymiarowanie stopy fundamentowej na przebicie............................................ 80
4.3.7. Sprawdzenie warunku nonoci GEO wedug podejcia D A 1.........................83
4.3.7.1. Oddziaywania (obcienia)....................................................................... 83
4.3.7.2. Wyznaczenie dodatkowych staych obcie...........................................83
4.3.7.3. Zestawienie obcie obliczeniowych......................................................86
4.3.7.4. Wyznaczenie mimorodw od obliczeniowych obcie staych.........87
4.3.7.5. Sprawdzenie pooenia wypadkowej dla obcie obliczeniowych
staych i zmiennych, w poziomie posadowienia fundamentu, gdy o
supa nie pokrywa si z osi stopy fundamentowej................................87
4.3.7.6. Sprawdzenie pooenia wypadkowej dla obcie obliczeniowych
staych i zmiennych oraz wyjtkowych, w poziomie posadowienia
fundamentu, gdy o supa nie pokrywa si z osi stopy
fundamentowej............................................................................................. 88
4.3.7.7. Wybr najniekorzystniejszego schematu obcienia............................... 89
4.3.7.8. Wyznaczenie parametrw geotechnicznych obliczeniowych dla
schematu I .....................................................................................................91
4.3.7.9. Wyznaczenie wspczynnikw nonoci granicznej................................92
4.3.7.10. Wyznaczenie wspczynnikw redukcyjnych w zwizku
z dziaaniem si poziomych w schemacie 1..............................................92
4.3.7.11. Wspczynniki ksztatu............................................................................... 93
4.3.7.12. Nono obliczeniowa dla warunkw gruntowych z odpywem............93
5. F undam enty bezporednie - stan graniczny uy tk o w aln o ci..................................... 95
5.1. W stp...................................................................................................................................95
5.2. Stan graniczny uytkowalnoci........................................................................................ 96
5.3. Osiadania [ i ] .......................................................................................................................99
5.3.1. Zasady oglne..........................................................................................................99
5.3.2. Metody obliczania osiada...................................................................................100
5.3.2.1. Metoda odksztace jednoosiowych podoa
(metoda analogu edometrycznego).......................................................... 100
5.3.2.2. Metoda odksztace trjosiowych podoa
(metoda analogu sprystego) [7 ]............................................................ 105
5.3.2.3. Uproszczona metoda orodka sprystego..............................................106
5.4. Rnica osiada [<y........................................................................................................ 113
5.5. Przechylenie [w ].............................................................................................................. 114
5.6. Strzaka wygicia [Amax] i odchylenie ktowe [ffj]..................................................... 114
6. P rzykady obliczeniow e dla stanu granicznego u y tk o w an ia....................................116
6.1. awa na podou uwarstwionym................................................................................... 116
6.1.1. Wyznaczenie stanu napre pionowych...........................................................116
6.1.2. Obliczanie osiadania awy fundamentowej B ....................................................120
6.2. Sprawdzenie pochodnych efektw oddziaywa.......................................................... 120
6.2.1. rednie osiadanie budynku.................................................................................. 120
6.2.2. Przechylenie budynku [w ].............................................................................. i 22
6.2.3. Wygicie budynku [ a j ..................................................................................
223
6.2.4. Rnica osiada [As/ / ] .......................................................................................124

6.3. Obliczenie osiadania stopy fundamentowej uproszczon metod
orodka sprystego........................................................................................................ 124
Zaczniki.................................................................................................................... 125
7.1. Tablice do projektowania konstrukcji elbetowych..................................................... 125
7.2. Parametry geotechniczne................................................................................................ 128
7.3. Nomogramy do wyznaczania napre pionowych w podou gruntowym...........132
Literatura
141
Przedmowa do wydania II
W drugim wydaniu ksiki rozszerzono zakres przykadw obliczeniowych, ponie
wa zmieniy si przepisy zwizane z Eurokodem 7. Zachowano poprzednio rozwizane
przykady dla podejcia DA1 (stosowanego w wielu krajach Europy (np. Wielkiej Bry
tanii, Irlandii Portugali, Rumunii), a obecnie doczono rwnie przykady dla podejcia
DA2. W Poprawce do Polskiej Normy (PN-EN 1997-12008/Ap2) w punkcie N.A.2.6
wskazano jako metod projektowania DA2*. W podejciu obliczeniowym 2* oblicze
nia naley wyznacza przyjmujc wszystkie wartoci charakterystyczne, a wspczynniki
czciowe stosowa przy sprawdzaniu warunku nonoci, tj. opr graniczny podoa na
ley wyznaczy ze wzoru 2.7b (Eurokod 7), przyjmujc warto wspczynnika obcie
r f = i,0 .
W podejciu DA2* obliczenia prowadzimy dla wartoci charakterystycznych oddzia
ywa i otrzymujemy skutki dziaania obcienia mimorodowego lub ukonego, a take
nono jako warto charakterystyczn R^. Warunek stanu GEO sprawdzamy dla warto
ci charakterystycznej nonoci podzielonej przez czciowy wspczynnik bezpiecze
stwa 1,4.
W obecnym wydaniu poprawiono rwnie bdy, ktre znalazy si w tekcie po
przedniego wydania. Za wnikliwe uwagi dotyczce treci ksiki chc zoy specjalne
podzikowania Profesorowi Wodzimierzowi Brzkale, a take studentom Wydziau Bu
downictwa Ldowego i Wodnego Politechniki Wrocawskiej.
Wykaz stosowanych oznacze

Litery aciskie
A
- oddziaywania wyjtkowe
/li
- powierzchnia zbrojenia
Ag
- powierzchnia fundamentu po redukcji wymiarw fundamentu
B
- krtszy bok fundamentu
B'
- zredukowana szeroko fundamentu
B"
- szeroko fundamentu zastpczego
Cd
- graniczna obliczeniowa warto efektu oddziaywania
Anin - zagbienie fundamentu poniej najniszego naziomu
A "in - minimalne zagbienie fundamentu zastpczego
Ed
- warto obliczeniowa efektu oddziaywania
Ej
- modu wtrnego (sprystego) odksztacenia gruntu w i-tej warstwie
Eq
- modu pierwotnego (oglnego) odksztacenia gruntu w r-tej warstwie
G
- oddziaywania stae
L
- duszy bok fundamentu
L'
- zredukowana dugo fundamentu
L"
- dugo fundamentu zastpczego-Moj
- edometryczny modu ciliwoci pierwotnej
Mj
- edometryczny modu ciliwoci wtrnej
Ny, Nc, Nq - wspczynniki nonoci fundamentu
Pp
- sia przebijajca
P0
- wytrzymao przekroju na przebicie
Q
- oddziaywania zmienne
Wf
- wskanik zginania 1 mb awy fundamentowej
Vd
- sia pionowa dziaajca na fundament
AVsd ~ sia pochodzca od napre w gruncie na polu krytycznym
Xd
- parametr geotechniczny obliczeniowy
Xf,
- parametr geotechniczny charakterystyczny
b
- poszerzenie fundamentu zastpczego
bs
- krtszy bok supa konstrukcji nonej
bsc
- szeroko ciany obciajcej aw fundamentow
bc, bq, by - wspczynniki redukujce dla nachylenia podstawy fundamentu
Is
- duszy bok supa konstrukcji nonej
c
- spjno
c'
- spjno efektywna
12
cu
Cf
df
di, ds
es
ei
f ck
f cd
fctd
f yd
h
hi
~ wytrzymao gruntu na cinanie bez odpywu

- otulina zbrojenia liczona powyej podstawy fundamentu
- wysoko fundamentu
- uyteczna wysoko przekroju w kierunku L lub B
- mimord siy wypadkowej w kierunku B
- mimord siy wypadkowej w kierunku L
- charakterystyczna wytrzymao walcowa betonu na ciskanie
- obliczeniowa wytrzymao betonu na ciskanie
~ wytrzymao obliczeniowa betonu na rozciganie dla konstrukcji elbetowyc/i
~ obliczeniowa granica plastycznocistali zbrojeniowej
- miszo obliczeniowej warstwy, na ktrej posadowiony jest fundament
- miszo -tej warstwy gruntu, nie wiksza ni poowa szerokoci fundamentu
oraz nie wiksza ni 2 m
ic, iq, iy - wspczynniki redukujce nono fundamentu przy obcieniu przyoonym
ukonie do fundamentu
i
- osiadanie
sb , Si - dugo wspornika fundamentu w kierunku B lub L
sbl , sbp , sll , slp - dugoci wspornikw przy obliczaniu momentu zginajcego
sc, sq, Sy - wspczynniki redukujce dla ksztatu fundamentu
u
- obwd kontrolny
za
- gboko rozpoznania geotechnicznego
Litery greckie
as
a
ym
<p
0'
6S
As
crzdi
o%^
cros
cr0d
v
VRdc
VEd
a>
- kt nachylenia krzywizny ugifundamentw budynku

- nachylenie podstawy fundamentu
~ czciowy wspczynnik bezpieczestwa
- kt tarcia wewntrznego grantu
- efektywny kt tarcia wewntrznego
- rnica osiada
- strzaka wygicia
- naprenie dodatkowe wyznaczone w poowie wysokoci warstwy obliczenio
wej
- naprenie wtrne wyznaczone w poowie wysokoci warstwy obliczeniowej
- naprenie wtrne wyznaczone w poziomie posadowienia
- naprenie dodatkowe wyznaczone w poziomie posadowienia
- wspczynnik Poissona
~ obliczeniowa wytrzymao na cinanie przy przebiciu bez stosowania zbrojenia
~ naprenie czynne na obwodzie kontrolnym
- przechylenie
1. Fundamenty bezporednie - stan graniczny

nonoci
1.1. Wstp
Fundament to cz obiektu, ktrego zadaniem jest bezpieczne przekazanie obcie
z konstrukcji na podoe gruntowe. W zalenoci od wielkoci przekazywanych obcie,
a take rodzaju i stanu gruntu, posadowienie moe by realizowane jako:
- bezporednie, gdy obcienia s niedue, a parametry wytrzymaociowe (y, <f>, c)
charakteryzujce przypowierzchniow warstw gruntu maj du warto,
- porednie, jeeli obcienia s due lub warstwa o potrzebnej nonoci zalega na
gbokoci wikszej ni 2 -3 m poniej powierzchni terenu (wymagane jest specjalne
zabezpieczenie cian wykopu).
Jednym z podstawowych kryteriw poprawnej pracy fundamentu jest spenienie wa
runkw stanu granicznego nonoci. Norma Eurokod 7 w p. 2.4.7 wyrnia nastpujce
stany graniczne:
1. utrata rwnowagi konstrukcji lub podoa, rozpatrywanych jako ciao sztywne, gdy
wytrzymao materiaw konstrukcyjnych i gruntu nie ma znaczenia dla zapewnienia
nonoci (EQU),
2. wewntrzne zniszczenie albo nadmierne odksztacenie konstrukcji lub jej elementw,
gdy wytrzymao elementw konstrukcyjnych (wykonanych z elbetu) jest istotna
dla zapewnienia nonoci (STR),
3. zniszczenie albo nadmierne odksztacenie podoa, gdy wytrzymao gruntu lub skay
jest decydujca dla zapewnienia nonoci (GEO),
4. utrata statecznoci konstrukcji albo podoa spowodowana cinieniem wody lub in
nymi oddziaywaniami pionowymi (UPL),
5. hydrauliczne unoszenie czstek gruntu spowodowane spadkiem hydraulicznym (HYD).
Dla fundamentw bezporednich najczciej zasadniczym kryterium jest stan gra
niczny (GEO) lub (STR).
Ksztat i wielko fundamentu bezporedniego powizane s z ksztatem elementu kon
strukcji przekazujcego obcienie z konstrukcji. Najpopularniejsz form posadowienia
jest awa fundamentowa przejmujca zazwyczaj obcienia ze cian nonych budynkw.
Gdy nadziemn cz budynku stanowi konstrukcja szkieletowa, fundamenty bezpored
nie mona zaprojektowa w postaci stp fundamentowych. Przy duych obcieniach
(gwnie skupionych) i gruntach o niskich parametrach wytrzymaociowych stosujemy:
- awy szeregowe obcione rzdem supw,
- ruszty fundamentowe stanowice zesp aw fundamentowych poczonych ze sob,
- pyty fundamentowe, gdy wykorzystujemy ca powierzchni rzutu budynku.
14
W budownictwie mostowym lub przemysowym konstruujemy fundamenty masywne

obcione duymi siami poziomymi czy siami dziaajcymi w sposb dynamiczny.
Istotn cech fundamentu bezporedniego jest jego sztywno wasna ustalana w relacji
do sztywnoci podoa, na ktre przekazuje on obcienie. Biorc pod uwag to kryterium
fundamenty dzielimy na sztywne i odksztacalne. Deformacje fundamentw sztywnych
w stosunku do deformacji (osiada) podoa gruntowego, na ktre przekazuj obcienia,
s znikomo mae i w konsekwencji nie powstaj dodatkowe siy wewntrzne w funda
mencie. Odksztacenia fundamentw sprystych (np. awy szeregowe pod rzd supw)
skutkuj zmian rozkadu napre w miejscu kontaku grunt - podstawa fundamentu
bezporedniego, a w konsekwencji wywouj dodatkowe siy wewntrzne.
Stopy i awy fundamentowe traktujemy jako fundamenty sztywne.
1.2.
Rozpoznanie geotechniczne
Przed przystpieniem do projektowania posadowienia naley zaplanowa i dobrze roz
pozna rodzaj i stan podoa gruntowego [11], z analizy ktrego wyniknie rodzaj i ksztat
fundamentu bezporedniego. Przed przystpieniem do bada naley odby wizj lokaln
w terenie, zaznajomi si z wynikami wczeniejszych bada na tym terenie, przeanalizo
wa mapy geologiczne, geologiczno-inynierskie, a take histori rozbudowy na danym
terenie. Liczba i gboko otworw wiertniczych musi by dobrana do oceny przy
datnoci danej lokalizacji dla proponowanej budowli i oceny poziomu dopuszczalnego
ryzyka. Badania podoa powinny obejmowa badania poow, laboratoryjne oraz dodat
kowe prace kameralne. Poprawnie przeprowadzone rozpoznanie geotechniczne powinno
uwzgldnia nastpujce reguy ([2], za. B.3).
W zakresie rozstawu otworw badawczych zaleca si:
1. dla budowli wysokich i przemysowych rozstaw w formie siatki z punktami w odle
gociach od 15 do 40 m,
2. dla budowli o duej powierzchni rozstaw w formie siatki z punktami w odlegociach
nie wikszych ni 60 m,
3. dla budowli liniowych (drogi kolejowe, kanay, rurocigi, way, tunele, ciany opo
rowe) rozstaw od 20 do 200 m w zalenoci od stopnia zrnicowania podoa,
4. dla budowli specjalnych (np. mosty, kominy, fundamenty pod maszyny) dwa do szeciu
punktw pomiarowych na fundament,
5. dla zapr, jazw odlego od 25 do 75 m wzdu odpowiednich przekrojw.
W zakresie gbokoci otworw badawczych poniej planowanego poziomu posado
wienia zaleca si:
1. dla budowli i innych konstrukcji inynierskich o duej wysokoci przyjmujemy wik
sz warto z nastpujcych warunkw: za > 6 m lub za > 3,0 B,
2. dla fundamentw pytowych oraz konstrukcji posadowionej na kilku fundamentach,
ktrych obcienia w gbszych warstwach nakadaj si na siebie: za > 1,5B. Najcz
ciej rozpoznanie ograniczamy do gbokoci, na ktrej wystpuje warstwa o duej wy
trzymaoci, np. wir zagszczony czy glina morenowa zwarta lub twardoplastyczna).
B - krtszy bok fundamentu stopowego lub pyty fundamentowej.
Liczba prb pobieranych do bada laboratoryjnych zalena jest od typu badania, ro
dzaju okrelanego parametru i podana jest dla kadego badania w zacznikach od L
15
do W ([2], za. L -W ). Prby do badania powinny by tak dobrane, aby obj zakresem
waciwoci wskanikowych kad istotn warstw w podou.
Istotnym elementem bada geotechnicznych jest rwnie rozpoznanie wd grunto
wych polegajce na okreleniu:
1. gbokoci, miszoci, zasigu i przepuszczalnoci warstw wodononych w podou,
2. poziomu zwierciada wd gruntowych lub powierzchni piezometrycznej warstwy wo
dononej, ich zmian w czasie oraz stwierdzonych poziomw wd gruntowych, z po
daniem moliwych poziomw ekstremalnych i kierunkw przepywu.
Zakres rozpoznania podoa gruntowego wynika z rodzaju i stopnia skomplikowania
projektowanej konstrukcji. Zarwno norma [1], jak i [10] ustaliy trzy kategorie geotech
niczne. Przyjto, e procedura dla pierwszej kategorii geotechnicznej zostaa uznana za
wystarczajc jedynie wtedy, gdy ryzyko zwizane z ogln statecznoci i przemieszcze
niami podoa jest pomijalnie mae oraz gdy warunki gruntowe s wystarczajco proste.
Do pierwszej kategorii geotechnicznej zaliczamy:
a) jedno- lub dwukondygnacyjne budynki mieszkalne i gospodarcze,
b) ciany oporowe i rozparcia wykopw, jeeli rnica poziomw nie przekracza 2 m,
c) wykopy do gbokoci 1,2 m i nasypy do wysokoci 3 m, wykonywane zwaszcza przy
budowie drg lub ukadaniu rurocigw.
Druga kategoria geotechniczna obejmuje obiekty budowlane w prostych i zoonych
warunkach gruntowych, wymagajce ilociowej oceny danych geotechnicznych i ich ana
lizy, takie jak:
a) fundamenty bezporednie lub gbokie,
b) ciany oporowe lub inne konstrukcje oporowe,
c) wykopy gbsze ni 1,2 m lub nasypy wysze ni 3 m,
d) przyczki i filary mostowe oraz nabrzea,
e) kotwy gruntowe i inne systemy kotwice.
Trzecia kategoria geotechniczna obejmuje:
a) obiekty posadowione w skomplikowanych warunkach gruntowych,
b) obiekty zabytkowe i monumentalne,
c) nietypowe obiekty budowlane, niezalenie od stopnia skomplikowania warunkw
gruntowych, ktrych wykonanie lub uytkowanie moe stworzy powane zagroenie
dla uytkownikw i rodowiska.
Szczegowy zakres dziaa przedstawia rozdzia 2 normy [2] (tab. 1.1).
Konkluzj wykonanych bada podoa jest ustalenie kategorii geotechnicznej tere
nu, [11],
1.3. Ustalanie czciowych wspczynnikw bezpieczestwa

3.1.
Sprawdzanie stanw granicznych nonoci
Przy sprawdzaniu stanw granicznych nonoci [1]: konstrukcyjnego (STR) i geotech

nicznego (GEO) naley stosowa zestawy Al lub A2 wspczynnikw czciowych do
oddziaywa (y F) lub do efektw oddziaywa (y):
- (yc) do staych oddziaywa niekorzystnych lub korzystnych,
- (j q ) do zmiennych oddziaywa niekorzystnych lub korzystnych.
16
Tab. 1.1. Zakres rozpoznania podoa gruntowego dla poszczeglnych kategorii geotechnicznych
Kategoria
Zakres rozpoznania podoa
Obiekty zaliczone do pierwszej

kategorii geotechnicznej
w prostych warunkach
gruntowych.
jakociowe okrelenie waciwoci podoa na podstawie:

- analizy materiaw archiwalnych,
- uwzgldnienia dowiadcze porwnywalnych,
- bada terenowych.
jakociowe okrelenie liczbowych wartoci parametrw
geotechnicznych na podstawie:
- analizy materiaw archiwalnych i dowiadcze
porwnywalnych,
- wynikw bada polowych,
- wynikw bada laboratoryjnych,
z uwzgldnieniem korelacji bezporednich z bada.
Obiekty zaliczone do drugiej

w prostych i zoonych
warunkach gruntowych.
Obiekty zaliczone do trzeciej

w prostych, zoonych lub
skomplikowanych warunkach
gruntowych.
jakociowe okrelenie liczbowych wartoci parametrw

geotechnicznych na podstawie:
- analizy materiaw archiwalnych i dowiadcze
porwnywalnych,
- wynikw bada polowych,
- wynikw bada laboratoryjnych.
- wynikw bada specjalistycznych,
z uwzgldnieniem korelacji bezporednich z bada.
Tab. 1.2. Wspczynniki czciowe do oddziaywa (yF) lub do efektw oddziaywa ( j E)

Symbol
Oddziaywanie
Stae
Niekorzystne
Al
A2
7g
1,35
1,0
1,0
72
1,0
1,5
0
7A
1,0
1,0
Korzystne
Zmienne
Niekorzystne
Korzystne
Wyjtkowe
1.3.2.
Niekorzystne
Zestaw
1,3
Parametry gruntowe
Waciwoci masywu gruntowego, wyraone liczbowo jako parametry geotechniczne,

naley wyznaczy z wynikw bada, bezporednio albo za pomoc korelacji, teorii lub do
wiadczenia. Ustalone w trakcie bada laboratoryjnych lub terenowych dla danej warstwy
(za pomoc metod statystycznych) charakterystyczne parametry geotechniczne powinny
by tak dobrane, eby obliczone prawdopodobiestwo mniej korzystnych wartoci, decy
dujcych o powstaniu stanu granicznego, nie byo wiksze ni 5%. W ten sposb ostrone
oszacowanie wartoci redniej polega na ustaleniu wartoci redniej z ograniczonego
zbioru wartoci parametrw geotechnicznych, z poziomem ufnoci 95%.
Wartoci obliczeniowe parametrw geotechnicznych
naley wyprowadza z war
toci charakterystycznych za pomoc nastpujcego wzoru:
17
gdzie:
Xd - parametr geotechniczny obliczeniowy,
Xk - parametr geotechniczny charakterystyczny,
y m - czciowy wspczynnik bezpieczestwa.
Tab. 1.3. Czciowe wspczynniki bezpieczestwa dla parametrw geotechnicznych stanu gra
nicznego nonoci (GEO)

Parametr gruntu
Zestaw
Ml
M2
r;
1,0
1,25
1,25
Wytrzymao na cinanie bez odpywu
Yc
ycu
1,0
1,0
Wytrzymao na ciskanie jednoosiowe
yqu
1,0
1,40
1,40
Ty
* wspczynnik ten stosuje si do wartoci tangens (f>.
1,0
1,00
Kt tarcia wewntrznego *
Spjno efektywna
Ciar objtociowy
,3.3.
Symbol
Wymiary fundamentu
Wymiary fundamentu traktujemy jako dane geometryczne. Wspczynniki materia

owe (yp i j m ) uwzgldniaj niewielkie odchyki wymiarw, a zatem w takich przypad
kach nie zaleca si wymagania dodatkowego zapasu bezpieczestwa w danych geome
trycznych.
W przypadku, gdy odchyki w danych geometrycznych maj znaczcy wpyw na
niezawodno konstrukcji, wartoci obliczeniowe danych geometrycznych (aj) naley
albo oceni bezporednio, albo wyznacza z wartoci nominalnych za pomoc wzoru
Cld t/fiom AtZ .
.3.4.
Oddziaywania
Oddziaywanie rozumiane jest jako kombinacja obcie lub przemieszcze przeka

zywanych z konstrukcji na fundament. Jako oddziaywania w przypadku fundamentw
bezporednich przyjmujemy nastpujce czynniki:
1. ciar gruntu, skay i wody,
2. naprenia w podou,
3. parcie gruntu i wody gruntowej,
4. cinienie wody powierzchniowej, w tym parcie fal, obcienie kr lodow itp.,
5. obcienia stae przyoone do budowli,
6. obcienie naziomu,
7. usunicie obcienia (odcienie) lub wykonanie wykopu,
8. obcienie pojazdami,
9. przemieszczenia spowodowane eksploatacj grnicz albo wykonywaniem wyrobisk
lub tuneli.
18
W metodzie stanw granicznych wyznacza si [5]:

- oddziaywania stale (G), ktre uwaa si za dziaajce przez cay zadany okres odnie
sienia, a zmienno ich wielkoci w czasie jest pomijalna. Nale do nich ciar wasny
konstrukcji, umocowane urzdzenie, nawierzchnia jezdni i oddziaywania porednie
wywoane przez skurcz i nierwnomierne osiadanie,
- oddziaywania zmienne (Q), ktrych zmienno wielkoci w czasie nie jest ani po
mijalna, ani monotoniczna. Oddziaywaniami zmiennymi mog by np. obcienia
zmienne stropw w budynkach, belek i dachw, oddziaywania od wiatru lub obci
enie niegiem, oblodzenie, obcienia powstajce w okresie montau, przestawiania
wyposaenia, od czasowo skadowanego materiau itp.,
- oddziaywania wyjtkowe (A), zwykle krtkotrwae, ale o znaczcej wielkoci, ktrych
wystpienie w przewidywanym okresie uytkowania konstrukcji uwaa si za mao
prawdopodobne. Do nich zaliczamy np. wybuchy czy uderzenie przez pojazd, dziaanie
poaru.
Podczas oblicze stosujemy charakterystyczne i obliczeniowe wartoci oddziaywa.
Jako warto charakterystyczn oddziaywania F/, naley rozumie warto obcienia
o przyjtym prawdopodobiestwie jej nieprzekroczenia, w cigu caego okresu uytko
wania. W sytuacji braku danych statystycznych do ustalenia prawdopodobiestwa mona
przyj minimaln [5, 8] warto obcienia ustalon dla sposobu uytkowania obiektu.
Wartoci obliczeniowe oddziaywa F j wyrazi mona w oglnej postaci
Fd ~ y f Frep ,
gdzie:
Frep = 4* F/; ,
Frep - warto reprezentatywna oddziaywania lub warto charakterystyczna F*, lub war
to towarzyszca 4/ Fk,
j f - czciowy wspczynnik bezpieczestwa dla oddziaywania.
Szczeglne rodki ostronoci naley podj, gdy mimord obcienia jest wikszy
ni 1/3 szerokoci prostoktnej podstawy fundamentu lub 0,6 promienia koowej podstawy
fundamentu. Do rodkw ostronoci nale:
- dokadne sprawdzenie obliczeniowych wartoci oddziaywa,
- projektowanie pooenia krawdzi fundamentu z uwzgldnieniem wielkoci odchyek
wykonawczych. Jeeli nie wymaga si szczeglnej ostronoci podczas robt, to zaleca
si uwzgldni odchyki wymiarowe do 0,10 m.
Kombinacje oddziaywa:
W stanach granicznych nonoci uwzgldnia si kombinacj podstawow oraz wyjt

kow. Kombinacja podstawowa skada si z obcie staych i zmiennych i dla n od
dziaywa; obliczana jest wedug nastpujcego wyraenia:
n
19
gdzie:
ifj0i ~ wspczynnik jednoczesnoci wg PN-82/B-2000 (tab. 1.4),
Gki - charakterystyczna warto oddziaywa staych,
Qki - charakterystyczna warto oddziaywa zmiennych,
jFi - wspczynnik obcie odpowiednio staych lub zmiennych.
Tab. 1.4. Wartoci wspczynnika jednoczesnoci dziaania obcie zmiennych wg PN-82/B-2000
Lp.
1
Oddziaywanie zmienne
Podstawowe
tyoi
1,0
Drugie
0,9
Trzecie
0,8
Wszystkie pozostae
0,7
Uwaga: w uzasadnionych przypadkach obcienia 2 i 3 mona

uzna rwnie za oddziaywanie podstawowe.
Kombinacja wyjtkowa, skadajca si zwykle z oddziaywa staych, zmiennych

i jednego obcienia wyjtkowego, ma nastpujc posta:
n
^ rF i G ki +
i
i/f0i j F i Q k i +
gdzie A - warto uwzgldnianego oddziaywania wyjtkowego.

Rozpatrujc stan graniczny zniszczenia albo nadmiernego odksztacenia czci pod
oa naley wykaza, e
Ed < Rd ,
gdzie:
Ed - warto obliczeniowa oddziaywania (obcienia),
Rd - warto obliczeniowa oporu przeciw oddziaywaniu.
W przypadku obliczania oporw (nonoci) wspczynniki czciowe do oddziaywa
mona stosowa albo do samych oddziaywa (Frep - warto reprezentatywna oddziay
wania), albo do ich efektw (E ). Takim efektem jest warto obliczeniowa odporu (Rd)'
Ed R |JF Trep*
/ JM (!,/ j
lub
Ed E |V/-' Trep, E-k, Gdj / JR
lub
Rd - R {'yf ^rep \ X k/jM ',a d] / y R .
Przy sprawdzaniu stanw granicznych nonoci, konstrukcyjnego (STR) i geotech

nicznego (GEO), naley stosowa nastpujce zestawy R l, R2 lub R3 wspczynnikw
czciowych dla nonoci (y^) - tab. 1.5.
20
Tab. 1.5. Czciowe wspczynniki bezpieczestwa do nonoci (yR) dotyczce fundamentw
bezporednich
Nono
1.4.
Zestaw
Symbol
Rl
R2
R3
1,0
1,0
Nono podoa
-.v
L0
1.4
Przesunicie (polizg)
j R - .h
1,0
1,1
Podejcia obliczeniowe
Zgodnie z zaleceniem Eurokodu 7, kady kraj moe wybra kombinacje wspczyn
nikw czciowych. Polski Komitet Normalizacyjny opublikowa wymagany przez Eurokod 7 Zacznik krajowy (NA) o symbolu PN-EN 1997-1:2008/NA:2011. W Zaczniku
krajowym wprowadzono dla Polski obowizek stosowania przy sprawdzaniu stanw gra
nicznych nonoci podoa GEO:
1. podejcia obliczeniowego 3 (DA3) - dla statecznoci oglnej,
2. podejcia obliczeniowego 2 (DA2) - dla pozostaych stanw granicznych.
Kombinacja DA2 uwzgldnia gwnie niepewnoci skutkw oddziaywa (obcie):
A l w poczeniu z M l, w poczeniu z R2.
Natomiast w kilku innych krajach Europy, takich jak Wielka Brytania, Belgia, Portugalia,
Litwa i Rumunia wybrano podejcie obliczeniowe 1 z nastpujcymi kombinacjami:
- Kombinacja DA1.C1 - kombinacja ta uwzgldnia gwnie niepewnoci skutkw od
dziaywa (obcie):
A l w poczeniu z M l, w poczeniu z R l.
- Kombinacja DA 1,C2 - kombinacja ta uwzgldnia gwnie niepewno zwizan z war
toci wytrzymaociowych parametrw geotechnicznych:
A2 w poczeniu z M2, w poczeniu z Rl.
W przykadach oblicze zamieszczonych w rozdziale 4 wykonano obliczenia fundamen
tw dla obowizujcego podejcia 2, a take dla podejcia 1 (ktre nie jest obowizujce
w Polsce).
2. Obliczanie oporu podoa

2.1. Metoda analityczna - podoe jednorodne
Do oblicze mona stosowa przyblione wzory na obliczeniow nono pio
now podoa wyprowadzone z teorii plastycznoci i wynikw dowiadcze. Zaleca
si uwzgldnienie nastpujcych czynnikw:
1. wytrzymao podoa gruntowego, wyraon wartociami obliczeniowymi cu, i ip',
2. mimord i nachylenie obcie wypadkowych,
3. ksztat, gboko posadowienia i nachylenie podstawy fundamentu,
4. nachylenie powierzchni gruntu, cinienie wody gruntowej i spadki hydrauliczne,
5. zmienno podoa gruntowego, a szczeglnie uwarstwienie.
Nono obliczeniow R dla warunkw gruntowych z odpywem wody mona wyzna
czy ze wzoru
Nc bc S
N q b q Sq iq
0,5 y B
N y b y S y iy
z obliczeniowymi wartociami bezwymiarowych wspczynnikw dla:

- nonoci
^
- t g
2 ( 45+ f ) ,
Nc = (Nq - 1) ctg <p' ,

Ny - 2(Nq - 1) tg <p' jeeli 8 > </>' (dla szorstkiej podstawy),
- nachylenia podstawy fundamentu
bq = by = (1 - ar tg 4>'f ,
1 ~ bq
bc = bq
N c tg <p'
a - patrz rys. 2.1 (w radianach).
22
(V;H)
Rys. 2.1. Oznaczenia do wzoru na nono graniczn fundamentu
- ksztatu fundamentu
B'
Sg = 1 h---- sin 4>
Sg ~ 1 + sin (/>'
dla prostokta,
dla kwadratu lub koa,
B'
sy = 1 - 0,3
dla prostokta,
s7 = 0,7
dla kwadratu lub koa,
sq Nq - 1
sc = ----
Nn A
dla prostokta, kwadratu lub koa,
- wspczynniki redukujce nono fundamentu w zwizku z dziaaniem obcie

nia poziomego H :
- V + A H' ctg <p'

1 i
Nc tg 0'
23
H
V + A ' ctg 0'
im 1
gdzie:
m = mg
2 + CB '/L')
1 + (5 7 L 0
gdy H dziaa w kierunku B ' ,
m = mi
2 + (L '/B r)
1 + (L '/B ')
gdy / / dziaa w kierunku L '.
W przypadku gdy skadowa pozioma obcienia dziaa w kierunku tworzcym kt ff

z kierunkiem L', warto oblicza si ze wzoru m = mg = m.g cos2 9 + mB sin2 9.
2.2.
Metoda analityczna - podoe uwarstwione

Eurokod nie precyzuje modelu obliczeniowego dla uwarstwionego podoa grunto
wego i w zwizku z tym proponuje si stosowanie schematu obliczeniowego stosowanego
w dotychczas obowizujcej normie krajowej PN/83-B/03020. Posadowienia bezpored
nie budowli. Przez podoe uwarstwione rozumiemy sytuacj, w ktrej warstwa o niszych
parametrach geotechnicznych (<p oraz c) zalega na gbokoci mniejszej ni 2B poniej
poziomu posadowienia fundamentu. Sprawdzenia warunku nonoci dokonujemy w obu
warstwach.
Rys. 2.2. Schemat obliczania nonoci fundamentu w warunkach podoa uwarstwionego
Procedura sprawdzania nonoci uwarstwionego podoa przebiega w nastpujcy spo

sb:
1. podstaw fundamentu (zarwno B, jak i L), poszerzon zgodnie z poniszymi zalece
niami, przenosimy na poziom stropu warstwy sabej,
L" = L + b
B" - B + b ,
24
Tab. 2.1. Zasig poszerzenia podstawy fundamentu zastpczego
h< B
h> B
Grunt spoisty
b = h/4
b = h/3
Grunt niespoisty
b = h/3
b = 2h/3
Rodzaj gruntu warstwy pierwszej pod podstaw fundamentu
2. do obcie zewntrznych (dziaajcych na projektowany fundament) dodajemy ciar

bryy gruntu pomidzy rzeczywistym poziomem posadowienia a stropem warstwy
sabej,
3. w zwizku ze zwikszeniem si obcie pionowych i momentw (ronie rami siy
poziomej dziaajcej na projektowany fundament) obliczamy now warto mimorodu oraz pochylenia wypadkowej obcie dla fundamentu zastpczego,
4. ustalamy now warto D 'im = Dmjn + h,
5. Sprawdzamy warunek stanu granicznego dla nowych parametrw geometrycznych
posadowienia i parametrw geotechnicznych charakteryzujcych warstw sab.
2.3.
Metoda analityczna dla warunkw geotechnicznych bez odpywu

Nono obliczeniow dla warunkw gruntowych bez odpywu mona wyznaczy ze
wzoru
= (n + 2) cu bc sc ic + q
z bezwymiarowymi wspczynnikami uwzgldniajcymi:
- nachylenie podstawy fundamentu
bc
1 -2 a
TC+ 2
a> 0
- ksztat fundamentu
B'
sc = 1 + 0,2
dla prostokta,
sc 1,2
dla kwadratu lub koa.
- nachylenie obcienia, spowodowane obcieniem poziomym H

1
1+ J 1
2 l
V
2.4.
H
A* ' ('ll )
Metoda pempiryczna
Do szacowania obliczeniowej nonoci fundamentu bezporedniego mona uy bada
polowych, takich jak badanie presjometryczne. Gdy uywa si presjometm, obliczeniowa
25
nono Rd fundamentu obcionego pionowo zwizana jest funkcj liniow z granicznym

napreniem gruntu:
R
, *
= CTyo + k P,e ,
gdzie:
k - wspczynnik nonoci podoa,
crv>0 - pocztkowe cakowite naprenie pionowe,
p*le - obliczeniowe zastpcze naprenie graniczne netto (z badania presjometrem).
Wspczynnik nonoci k przyjmuje wartoci liczbowe od 0,8 do 3,0, zalenie od
rodzaju gruntu, zagbienia i ksztatu fundamentu. Obliczeniowe zastpcze naprenie
graniczne netto (p*/e), otrzymane z badania presjometrem jako rnica (pi - po) pomidzy
cinieniem granicznym pi i spoczynkowym parciem poziomym gruntu po na gbokoci
badania. Warto po mona okreli na podstawie oszacowania wspczynnika spoczyn
kowego parcia gruntu Ko oraz wartoci efektywnego nacisku nadkadu q' i cinienia wody
w porach u, jako po = Kq q' + u.
3. Tok postpowania podczas projektowania

fundamentw bezporednich
3.1. Zasady oglne
Projektowanie fundamentw bezporednich naley prowadzi przy zachowaniu nast
pujcej kolejnoci dziaa.
1. Podstaw dobrego projektu posadowienia (waciwe wymiary, gboko posadowie
nia, nono) jest wykonanie bada podoa gruntowego w odpowiednim zakresie
i do wystarczajcej gbokoci. Dane te pozwol na sporzdzenie przekroju geotech
nicznego dla projektowanych fundamentw, z naniesionymi rzdnymi terenu i po
szczeglnych warstw gruntu, poziomu zwierciada wody gruntowej (swobodnego lub
napitego) oraz poziomu terenu po zakoczeniu inwestycji.
Rys. 3.1. Strefy umownej gbokoci przemarzania gruntw wedug [11]
27
2. Na przekroju geotechnicznym nanosimy projektowany fundament, to znaczy ustalamy

gboko posadowienia, wysoko fundamentu i ukad warstw obok fundamentu (po
sadzka, izolacje, ocieplenie, zasypka). Przy przyjmowaniu gbokoci posadowienia
naley bra pod uwag nastpujce zalecenia:
a) fundamenty posadawiamy poniej strefy przemarzania gruntu. Grunt przemarza
jcy (wysadzinowy) to grunt o zawartoci ponad 10% czstek ilastych i pylastych
(rednica poniej 0,02 mm). Tego rodzaju grunty to wszystkie grunty spoiste oraz
piaski pylaste, gliniaste i ilaste, a take grunty organiczne. Strefy przemarzania
przedstawione s na mapie Polski (rys. 3.1),
b) staramy si posadawia fundamenty powyej zwierciada wody gruntowej, aby
unikn dodatkowych kosztw izolacji cikiej,
c) przy posadawianiu musimy uwzgldni usytuowanie ju istniejcych fundamentw
ssiednich budynkw i budowli. Nie mona posadawia nowo projektowanych
fundamentw poniej poziomu posadowienia ju istniejcych, bez uprzedniego
wykonania waciwego systemu zabezpiecze funkcjonujcych fundamentw,
d) poziom posadowienia powinien uwzgldni specyfik pracy projektowanego fun
damentu, np. gboko rozmycia dna rzeki w przypadku fundamentw podpr mo
stowych czy zagbienie poniej poziomu posadzki fundamentw urzdze prze
mysowych.
3. Dobr wymiarw fundamentu naley prowadzi metod prb, poniewa nie da si
ich obliczy wpisujc dane do rwnania na opr graniczny. Wymiary s waciwe
(ekonomicznie uzasadnione) wwczas, gdy zapas nonoci nie przekracza 10% oporu
granicznego podoa gruntowego.
4. Sprawdzamy dla przyjtych wymiarw fundamentu warunki stanu granicznego uytkowalnoci (osiadania, odksztacenia) fundamentu lub zespou fundamentw.
5. Przeprowadzamy wymiarowanie konstrukcyjne fundamentu przez wyznaczenie si we
wntrznych (momentw zginajcych) dziaajcych na konstrukcj fundamentu. W za
lenoci od klasy betonu i wymiarw fundament moe by betonowy lub elbetowy.
Procedura oblicze wynika z zasad stosowanych w konstrukcjach elbetowych.
6. Na podstawie oblicze sporzdzamy rysunki konstrukcyjne i opis techniczny. Opis
zawiera informacj o sposobie wykonywania fundamentu, jego izolacji i poczeniu
z konstrukcj nadziemn.
3.2.
Wymiary fundamentu
Spenienie warunkw nonoci (GEO) lub (STR) potwierdza poprawno ustalonych
wymiarw fundamentu dla przyjtych obcie i sytuacji geotechnicznej. Rzut poziomy
fundamentw stopowych obcionych osiowo ma ksztat kwadratowy, a gdy dziaa ob
cienie na mimorodzie, to na tym kierunku wyduamy bok (ksztat jest wwczas pro
stoktny) o tyle, o ile konieczne jest to do zachowania proporcji napre maksymalnych
i minimalnych w granicach okrelonych poniej. Odrbnym zadaniem jest zaprojektowa
nie konstrukcji fundamentu, to znaczy przy przyjtej klasie betonu obliczenie powierzchni
zbrojenia przenoszcego siy rozcigania w przekroju betonowym. O wielkoci tych sil
decyduje rozkad napre w miejscu kontaktu fundamentu z podoem gruntowym. Ob
cienie (oddziaywanie) moe by przyoone osiowo i wwczas rozkad napre jest
28
stay. Jeeli oprcz osiowego obcienia pionowego na fundament dziaa moment, to roz
kad napre przyjmuje si jako trapezowy (jeeli e* < B/6) lub trjktny (e6 = B/6).
Przy wikszych wartociach mimorodu e* > B /6 pojawiaj si naprenia rozcigajce
na kontakcie grunt - fundament, a w konsekwencji tworzy si szczelina pod podstaw
fundamentu [7].
c)
d)
Rys. 3.2. Rozkady obcie jednostkowych podoa gruntowego obcionego mimorodowo:
a), b) - aw fundamentow; c), d) - stop fundamentow
Zasig szczeliny C pod fundamentem powinien by mniejszy ni poowa (C ') odle

goci midzy naroem, w ktrym wystpuje odrywanie fundamentu od podoa, a prost
rwnoleg do osi obojtnej przeprowadzon przez rodek fundamentu.
Z dowiadcze praktyki projektowej wynika, e zakres moliwej nierwnomiernoci
napre pod podstaw fundamentu powinien by powizany z parametrami gruntowymi
podoa i wraliwoci konstrukcji budynku na nierwnomierne osiadania:
cjEd max/<lEd min < 1,3 - dla konstrukcji wraliwej na nierwnomierne osiadania (np. sta
tycznie niewyznaczalnej) posadowionej na gruntach bardzo ciliwych, o module
ciliwoci M q < 5 MPa,
29
Q_Ed max qsd min < 3 dla konstrukcji niewraliwej na nierwnomierne osiadania (kon
strukcje statycznie wyznaczalne) posadowionej na gruntach mao ciliwych o Mq >
20 MPa,
<lEd mm/qEd min < 2 - dla warunkw porednich, to znaczy konstrukcji wraliwej na osia
dania, przy podou gruntowym o maej ciliwoci 20 MPa > Mo > 5 MPa,
qd - naprenia obliczeniowe przekazywane przez fundament na podoe gruntowe.
Ograniczenie nakadane na qEd max/qEd min dotyczy obcie staych, dla ktrych da
si qEd min > 0-
3.3. Zalecenia konstrukcyjne

3.3,1.
Zalecenia oglne
Stopy i awy fundamentowe wykonujemy zazwyczaj z betonu C20/25 lub C25/30,

a prty zbrojeniowe ze stali 34GS lubl8G2-b (parametry wytrzymaociowe podane s
w zaczniku 7.1). Podstawowym gatunkiem stali stosowanym jako zbrojenie (konstruk
cyjne i none) w konstrukcjach elbetowych jest stal klasy 500 wg EC2. Pod podstaw
fundamentu naley przewidzie warstw betonu podkadowego (chudego betonu) o kla
sie C 12/15. Grubo tej warstwy, w zalenoci od rodzaju i stanu podoa gruntowego
oraz agresywnoci wd gruntowych, powinna wynosi od 0,05 do 0,15 m. Zwyczajowo
grubo tej warstwy dla zwykych warunkw gruntowych (podoe niespoiste lub spo
iste w stanie twardoplastycznym) przyjmujemy jako 0,05 m. Zadaniem tej warstwy jest
ochrona zbrojenia przed zanieczyszczeniem gruntem, uatwianie jego montau, a take
uniemoliwienie ucieczki zaczynu cementowego w gb podoa gruntowego. Szeroko
warstwy betonu podkadowego powinna by wiksza po 10 cm z kadej strony funda
mentu, w celu umoliwienia ustawienia na nim deskowania fundamentu.
W typowych fundamentach bezporednich (sztywnych awach i stopach fundamento
wych) najczciej stosujemy rednic prtw zbrojenia gwnego w granicach 12-20 mm
w rozstawie od 100 do 300 mm.
2 3.2.
3.3.2.1.
Fundamenty betonowe
awy fundamentowe
awy fundamentowe obcione cian maj przekrj prostoktny i wysoko d f rzdu

0,4-0,5 m. Przy wikszych wysokociach stosujemy awy o przekroju schodkowym.
Jeeli obliczona wysoko jest wiksza ni przyjta na etapie zaoe pocztkowych,
to wwczas projektujemy aw jako elbetow.
Zasady obliczania aw fundamentowych obcionych murami przewiduj:
- sprawdzenie nonoci na zginanie w przekroju I- I , jak na rys. 3.3,
- sprawdzenie nonoci na siy poprzeczne (cinanie) w przekroju ukonym wyznaczo
nym prost pod ktem 30 wedug [9].
Sprawdzenie nonoci na zginanie (zgodnie z powyszym wzorcem) polega na okre
leniu niezbdnej wysokoci awy fundamentowej przy ustalonej klasie betonu. Jeeli
obliczona wysoko awy jest mniejsza ni przyjta na pocztku oblicze, to awa moe
by betonowa. Jeeli obliczona wysoko bdzie wiksza ni zaoona, naley podwy
szy klas betonu lub zmieni konstrukcj awy na elbetow.
30
Rys. 3.3. Miejsca sprawdzania nonoci aw betonowych: a) na cinanie w przekroju IIII, b) na
zginanie w przekroju I - I
(imax /min) (0,15 bsc + Sj})

Q l l ~
<?max
(2 qmax + <7i-r) (0,15 bsc + sb)~ 1 mb/6 .

Warunek stanu granicznego nonoci przekroju betonowego:
M\ = fctd Wf = f ctd 0,294 d j ,
M\ - warto momentu zginajcego aw w przekroju I- I.
Potrzebn wysoko awy betonowej wyznaczamy ze wzoru (wszystkie obliczenia pro
wadzimy dla b = 1 mb awy):
dr >
i Mt
fc td
0,294 b
Mi
fc td b
= 1,85,
Sprawdzenie na cinanie polega na porwnaniu siy wypadkowej pochodzcej od zsumo

wania napre w miejscu kontaktu grunt - podstawa awy fundamentowej w przekroju
IIII z nonoci przekroju betonowego.
d - d f tg 30,
c = sb d ,
(<?max
<711-11 <7max
<?min) '
^
Wypadkowa pochodzca od napre w gruncie na odcinku c:

Pp = 0,5 (qmax + t/ii-ii) c 1 mb.
31
Nono przekroju betonowego:

Pp < fctd - d f 1 mb.
aw betonow zbroimy 4 prtami podunymi 012, tworzcymi ukryt belk pod
cian fundamentow. W przypadku lokalnego osabienia nonoci podoa gruntowego
lub otworw drzwiowych w cianie nonej ukryta belka wciga do wsppracy wikszy
odcinek awy. Strzemiona z prtw 0 6 rozmieszczamy w odlegociach nie wikszych
ni 500 mm.
3 2.2.
Stopy betonowe
Stopy fundamentowe maj rwnie najczciej ksztat prostopadocianu, a ich wyso

ko przyjmujemy z warunku d f > l,5s - gdzie s jest najduszym wspornikiem stopy.
Wysoko stopy betonowej moe by rwnie okrelona z nastpujcych wzorw:
- dla stp ostrosupowych i schodkowych
dla stp prostopadociennych
~ wytrzymao obliczeniowa betonu na rozciganie dla konstrukcji elbetowyc/i.

Zaleca si ze wzgldw ekonomicznych, aby wysoko fundamentu betonowego przy
napreniach w gruncie w granicach 0,10 -f- 0,25 MPa wynosia
fc td
df = (0,3 - 0,4) (B - bs) .

: 3 3.
Fundamenty elbetowe
3 3.1.
awy fundamentowe
awy fundamentowe elbetowe maj wysoko w granicach 0,3-0,4 m. Zasady obli

czania aw fundamentowych obcionych murami przewiduj:
- sprawdzenie nonoci na zginanie w przekroju cofnitym od krawdzi ciany lub supa
o 0,15 ich szerokoci (rys. 3.4),
- sprawdzenie nonoci na siy poprzeczne (przebicie) w przekroju ukonym wyznaczo
nym prost pod ktem 45 (rys. 3.4).
Przyjmowanie wysokoci awy w granicach 0,2-0,3 m jest niewaciwe, poniewa
wprawdzie moe by speniony warunek nonoci na zginanie, ale s trudnoci ze spe
nieniem warunkw na zarysowanie przekroju elbetowego.
Z obliczonej powierzchni zbrojenia wynika liczba i rednica prtw zbrojeniowych,
ktre rozmieszczamy na dugoci 1 mb wzdu awy. Rozstaw prtw zbrojenia naley
przyjmowa w granicach 10-30 cm. Minimalna rednica zbrojenia to 10 mm. Ze wzgldu
na to, e wsporniki aw s krtkie (krpe), nawet przy duych obcieniach zewntrznych
32
Rys. 3.4. Miejsca sprawdzania nonoci aw elbetowych: a) na cinanie w przekroju IIII, b) na
zginanie w przekroju I - I
wielko momentu zginajcego jest niedua, a to skutkuje niewielk iloci zbrojenia

w 1 mb lawy. Procent zbrojenia aw oscyluje w granicach 0,2-0,4% powierzchni prze
kroju betonowego. Przy wysokoci lawy okoo 40 cm okazuje si, e ilo zbrojenia jest
mniejsza ni ilo minimalna (okoo 0,15%) i wwczas naley zweryfikowa zaoenia
co do wysokoci fundamentu - albo zmniejszy jego wysoko i projektowa aw jako
elbetow, albo zwikszy wysoko, ale projektowa aw jako betonow.
Minimalny procent zbrojenia przekroju ze wzgldu na nono [9]:
A,,min = max jo ,26
13% j B df .
Wymiarowanie awy elbetowej na zginanie
Ustalenie wartoci napre w miejscu utwierdzenia wspornika

Q\-\ <lEd max
(c/Ed max
Ed min) (0,15>j + sB)

^
Jeeli ciana na awie fundamentowej jest ustawiona na mimorodzie eB, to do obli

czenia powierzchni zbrojenia przyjmujemy wiksz warto momentu z dwu moliwych
(dziaajcych po obu stronach ciany).
(2qEd max + qEdi) (0,15bs + sB)2 1 m
Ml=----------- 6-----------
awy i stopy fundamentowe s z reguy stosunkowo wysokie (ale krpe) w porwnaniu
np. do elementw konstrukcji wyszych kondygnacji, jak np. podcigi itp. Strefa ciskana
w betonie ma may zasig fetr ^ (reff lim- Jeli uproci (z zapasem bezpieczestwa), e
jeff = 0,2, to rami si w zbrojeniu, liczone wzgldem strefy ciskanej w betonie, wynosi
z = 0,9d i std potrzebna powierzchnia zbrojenia
,
Mi
fyd 0,9 dB '
33
gdzie ds - odlego midzy osi zbrojenia a grn powierzchni fundamentu w kie

runku B.
Wymiarowanie awy na przebicie
Sprawdzenie na cinanie polega na porwnaniu siy wypadkowej pochodzcej od zsu

mowania napre w miejscu kontaktu grunt - podstawa stopy fundamentowej w prze
kroju IIII z nonoci przekroju betonowego (wedug schematu jak na rys. 3.4).
d - dB tg 45 = ds ,
c = sB ~ d B ,
/II-II d Ed max
i d Ed max
d Ed min) " C / B .
Wypadkowa pochodzca od napre w gruncie na odcinku c:

Pp
0,5 idlEd max + dEdll) ' C 1 mb .
Nono przekroju betonowego:

Pp
.3.2.
< fc td dB 1 mb .
Stopy fundamentowe
Wysoko stp fundamentowych mona przyjmowa wstpnie z nastpujcych wa

runkw [7]:
d f< 0,95 dla stp obciajcych podoe napreniami zmiennej wartoci (obcienie
mimorodowe),
d f < 0,8i dla stp obciajcych podoe napreniami o staej wartoci (obcienie
osiowe),
gdzie i - wikszy z dwch wspornikw wyznaczonych ze wzorw
L s + 2- esi
si = --------2--------
lub
B bs + 2 eSB
Sb = -------- 2--------
gdzie:
bs, ls - wymiar supa na kierunku B i L,
esh esb - mimord na kierunku B i L.
Stopy fundamentowe rwnie sprawdzamy na:
1. Zginanie w przekroju cofnitym od krawdzi supa o 0,15 gruboci supa, prostopadle
do bokw B i L. Najczciej stosowan i najprostsz jest metoda wspornikw, w ktrej
przyjmuje si zaoenie, e pytowy wspornik zamocowany jest w pozostaej czci
stopy. W literaturze przedstawiona jest metoda wspornikw trapezowych [7] oraz
wspornikw prostoktnych [9].
2. Siy poprzeczne (przebicie) w przekroju ukonym wyznaczonym paszczyznami pod
ktem 45 w kierunku podstawy fundamentu. Sprawdzenie na przebicie jest szczegl
nie istotne dla stp niskich o przekroju prostoktnym gdy d f < 0,30s.
34
Wymiarowanie stopy na zginanie
Do wymiarowania na zginanie praktycznie przyjmujemy warto najwikszego na

prenia obliczeniowego, ktre wystpi pod naroem podstawy stopy fundamentowej na
kierunku B lub L.
1. Metoda wydzielonych wspornikw trapezowych
Przekrj zbrojenia oblicza si jak dla belki pojedynczo zbrojonej o wysokoci stopy
i szerokoci strefy ciskanej rwnej szerokoci supa na krawdzi utwierdzenia.
( L - l s + 2 - e L)2 - ( 2 - B + bs)
M sdL ~ tfE d max '
(B - bs + 2 en)2 (2 L + ls)
M-sdB tfE d max *
^ E d max
>
^Gk + Vqic + Vm (i eB -r eL\

1 + 6 + 6- ,
V
B
L)
B L
gdzie: eg > 0, e i > 0.

2.
Metoda wydzielonych wspornikw prostoktnych [9]
Przekrj zbrojenia oblicza si jak dla belki pojedynczo zbrojonej o wysokoci stopy
d f i szerokoci B lub L, odpowiednio do rozpatrywanego kierunku. Jeeli wymiary supa
wynosz bs lub ls, to wymiary wspornika wynosz odpowiednio:
- dla boku L dugo wspornika wynosi (s/ + 0,15 bs) L,
- dla boku B dugo wspornika wynosi (si, + 0,15 ls) B,
Jeeli sup ustawiony jest na mimorodzie es lub ei, to dugo wspornika wyduamy
o warto mimorodu.
MsdL 0,5 CjEd max ' (-^Z. + &L
0,35 ls) B ,
MsdB 0,5 CjEd max ' isB + &B ~ 0,35 bs) L .

Obliczajc zbrojenie na dugoci stopy, mona przyj z ~ 0,9 d i (wyjanienie dlaczego
0,9 - w punkcie 3.3.3.1 o awach fundamentowych), a wtedy
-
Msd
0,9 dL f yd
gdzie:
fyd - obliczeniowa granica plastycznoci stali zbrojeniowej,
dL - rami si liczone do osi zbrojenia do grnej powierzchni fundamentu.
Dla kierunku przeciwnego stosujemy takie same wzory zmieniajc jedynie warto d i na
dg. Rnica midzy tymi wielkociami to rednica prta zbrojeniowego.
We wszystkich schematach obliczeniowych uwzgldnia si wyniki bada dowiadczal
nych, ktre wykazuj, e maksymalne wartoci momentw wystpuj w czci rodkowej
stopy w rejonie supa.
35
Rys, 3.5. Schemat do obliczania momentw zginajcych w metodzie wydzielonych wspornikw
prostoktnych
3. W literaturze proponuje si kilka sposobw rozmieszczania prtw zbrojeniowych

w podstawie stopy fundamentowej:
- dla stp wysokich, dla ktrych tg a = df / s > 0,5, przy wykonywaniu oblicze metod
wydzielonych wspornikw trapezowych zbrojenie moemy rozmieszcza rwnomier
nie na caej dugoci wymiarowanego boku,
- dla stp niskich, gdzie tg a = df / s < 0,5, rozmieszczamy zbrojenie wedug poniszego
schematu.
Dla stp fundamentowych o maych wymiarach (B < 1,5 m) zbrojenie rozmiesz
czamy rwnomiernie na caej szerokoci lub dugoci fundamentu. Przy wikszych
wymiarach zagszczamy liczb prtw w rejonie supa obciajcego fundament.
- przy obliczaniu powierzchni zbrojenia metod wspornikw prostoktnych rozmiesz
czamy zbrojenie dzielc bok fundamentu na pasma. Przy przyjciu podziau na cztery
pasma (moe ich by rwnie 6 lub 8, patrz [8]) prty zbrojenia rozmieszczamy w spo
sb podany w tabeli 3.1.
Tab. 3.1. Rozmieszczenie zbrojenia As w pamie rodkowym pod supem i w pasmach skrajnych
(metoda wspornikw trapezowych)

Pasmo skrajne o szerokoci 1/6 B
zbrojenie dwa razy rzadziej ni w pamie rodkowym
Pasmo rodkowe o szerokoci 2/3 B
obliczona powierzchnia As
Pasmo skrajne o szerokoci 1/6 B
zbrojenie dwa razy rzadziej ni w pamie rodkowym
Analogicznie rozmieszcza si zbrojenie na boku L fundamentu.
36
Tab. 3.2. Rozmieszczenie zbrojenia A, w pamie rodkowym pod supem i w pasmach skrajnych
wedug propozycji Eurokodu 2

UL
lAB
lAB
lAB
lAB
0,1
0,2
0,167AS
0,187AS
0,334Aj
0.334A,
0,167A,
0,313A,
0,313A,
0,187A,
0,3
0,200Aj
0.300A,
0,300A,
0.200A,
Wymiarowanie stopy na przebicie [8, 9]
Projektowanie stopy powinno uwzgldnia rwnie sprawdzenie na przebicie. Me

chanizm przebicia zakada, e sup obciajcy stop wycina ze stopy fundamentowej
ostrosup city o podstawie oddalonej od lica supa na odlego 2d we wszystkich kie
runkach; jest to tak zwany obwd kontrolny. Nastpnie sprawdza si, czy obwd kontrolny
nie wykracza poza obrb powierzchni stopy, bo wwczas nie bdzie zachodzi mechanizm
przebicia. Natomiast jeeli obwd kontrolny mieci si wewntrz powierzchni stopy, to
po obliczeniu pola i obwodu krytycznego wyznacza si zredukowan warto siy przebi
jajcej:
Vsd, red
Vsd ~ ^V Sd ,
gdzie:
Vsd - sia pionowa dziaajca na fundament,
AVsd - sia wypadkowa skierowana ku grze, pochodzca od napre na kontakcie
gruntu z polem krytycznym (naprenia bez ciaru wasnego fundamentu).
Naprenie czynne dziaajce na obwodzie kontrolnym:
V sd , red
VSd
u d
gdzie: u - obwd kontrolny.

Wytrzymao obliczeniow okrela si ze wzoru [10]
r\
VRdc
= C m * k (100 p r
f ck) l / 3
>
v Rdc, m n
= 0,035 k 1-5
Ck-
gdzie:
- charakterystyczna wytrzymao walcowa betonu na ciskanie,
f ck
k = 1+
< 2,0 - wymiar dL [mm],
CRdc ~ wspczynnik o zalecanej wartoci

j c = 1,5,
pix, piy - stopnie zbrojenia poziomego, odpowiednio na kierunkach x i y wzajemnie pro
stopadych; przy czym wartoci pix i piy powinny by obliczane jako wartoci rednie
z szerokoci nie wikszej ni szeroko supa zwikszona o 3d po kadej stronie supa,
a - odlego od obrzea supa do rozwaanego obwodu kontrolnego.
37
Rys. 3.6.
Tab. 3.3. Warto wspczynnika k w funkcji proporcji bokw supa
b.s/ h
k
<0,5
1,0
2,0
>3,0
0.45
0,60
0,70
0.80
Naprenie przebijajce oblicza si ze wzoru

VEd - P
KsV/. red
U d
Warto wspczynnika/? w przypadku dziaania momentu zginajcego wzdu osi gw

nej supa okrela si wzorem
u
0 = 1 + /t
w
i'
Vsd
W i - wskanik wytrzymaoci dla obwodu kontrolnego.
Dla supa prostoktnego obcionego si na mimorodzie norma EC2 pozwala stosowa
przyblione wyraenie
P = 1 + 1,18 - TT-
bx i by - wymiary bokw obwodu kontrolnego.
Rys. 3.7. Ksztaty obwodw kontrolnych dla rnych powierzchni obcienia
Jeeli warunek Vd < VRdc jest speniony, to przebicie nie nastpi.
38
W przypadku dziaania obcienia mimorodowego naprenie czynne na obwodzie

kontrolnym u okrela si ze wzoru
VEd
Vsd. red
d \l+ k -
Msd ' u
VSi/,red ' W|
W i = 0,5 b2s + bs as + 4 as d + 16 d2 + 2 n d bs ,
VRdc = 0,129 -k- (100 p L f ck)l/3 > vRrfc,min = 0,035
f][2 .
4. Przykady obliczeniowe
Dla fundamentu bezporedniego obcionego si pionow Eurokod 7 wymaga, aby
Vd R d
przyoone obcienie byo mniejsze lub rwne granicznemu oporowi podoa grun
towego, przy czym do wartoci Vd powinien by wliczony ciar wasny fundamentu
i warstw (posadzkowych lub gruntw) zalegajcych na grnej powierzchni awy. Iny
nierowie preferuj warunki zapisane w napreniach i dlatego powyszy zapis mona
przedstawi w innej formie:
<lEd < qRd
Zgodnie z zaoeniem Eurokodu 7, kady kraj moe wybra kombinacje wspczynnikw

czciowych. Polski Komitet Normalizacyjny opublikowa wymagany przez Eurokod Za
cznik krajowy (NA) o symbolu PN-EN 1997-1:2008/NA:2011. W zaczniku krajowym
wprowadzono dla Polski obowizek stosowania przy sprawdzaniu stanw granicznych
nonoci podoa GEO:
1. podejcia obliczeniowego 3 (DA3) - dla statecznoci oglnej,
2. podejcia obliczeniowego 2 (DA2) - dla pozostaych stanw granicznych.
Kombinacja DA2 uwzgldnia gwnie niepewnoci skutkw oddziaywa (obcie):
A l + M l + R2.
Obliczenia wedug kombinacji DA2 mog by przeprowadzone na dwa sposoby:
DA2 charakterystyczne wartoci oddziaywa mnoymy przez czciowe wspczyn
niki bezpieczestwa na pocztku oblicze i posugujemy si obliczeniowymi warto
ciami oddziaywa. Rozpatrujemy obcienia korzystne i niekorzystne dla nono
ci fundamentu. Wwczas uwzgldnienie, skutkw dziaa obcie mimorodowych
i ukonych odbywa si dla wartoci obliczeniowych si. W tym przypadku oddziay
wania traktujemy wycznie jako niekorzystne.
DA2* - obliczenia prowadzimy dla wartoci charakterystycznych oddziaywa i otrzy
mujemy skutki dziaania obcienia mimorodowego lub ukonego, a take nono
jako warto charakterystyczn R Warunek stanu GEO sprawdzamy dla wartoci
charakterystycznej nonoci podzielonej przez czciowy wspczynnik bezpiecze
stwa 1,4. Prowadzenie oblicze (sprawdzenie warunku nonoci) na wartociach cha
rakterystycznych stosujemy, gdy cakowite obcienie fundamentu znajduje si poza
40
stref 2/3 wymiaru fundamentu

< 5 /3 . Szczelina midzy podstaw fundamentu
i podoem osiga rozwarcie mniejsze od poowy szerokoci fundamentu.
W Poprawce do Polskiej Normy (PN-EN 1997-12008/Ap2) w punkcie N.A.2.6 wskazano
jako metod projektowania DA2*: W podejciu obliczeniowym 2 obliczenia naley wy
znacza przyjmujc wszystkie wartoci charakterystyczne, a wspczynniki czciowe
stosowa przy sprawdzaniu warunku nonoci, tj opr graniczny podoa naley wy
znaczy ze wzoru 2.7b (EUROKOD 7), przyjmujc warto wspczynnika obcie
yp = 1,0.
Natomiast w kilku innych krajach Europy, takich jak Wielka Brytania, Belgia, Portuga
lia, Litwa i Rumunia wybrano podejcie obliczeniowe 1 z nastpujcymi kombinacjami:
- Kombinacja DA1.C1 - kombinacja ta uwzgldnia gwnie niepewnoci skutkw od
dziaywa (obcie):
A l w poczeniu z M l, w poczeniu z Rl.
- Kombinacja DA1 .C2 - kombinacja ta uwzgldnia gwnie niepewno zwizan z war
toci wytrzymaociowych parametrw geotechnicznych:
A2 w poczeniu z M2, w poczeniu z R l.
W przykadach oblicze zamieszczonych w rozdziale 4 wykonano obliczenia fundamen
tw dla obowizujcego podejcia 2*, a take dla podejcia 1 (ktre nie jest obowizujce
w Polsce).
4.1.
awa fundamentowa obciona pionowo na podou gruntowym

uwarstwionym
Zaprojektowa aw fundamentow dla ciany wewntrznej budynku o konstrukcji
w ukadzie poprzecznym, dla strefy przemarzania hz = 0,8 m. Zaplanowano wykop szerokoprzestrzenny do poziomu posadowienia aw.
- grubo ciany: 0,25 m,
- dugo awy: 12,5 m,
- poziom posadzki piwnicy wzgldem powierzchni terenu: 0,85 m.
4.1.1. Zaoenia
Podoe gruntowe zbudowane jest z dwch warstw gruntu.

1. od powierzchni terenu do gbokoci 0,3 m zalega warstwa humusu, a poniej do g
bokoci 2,20 m zalega warstwa clSa, piasek pylasty (wedug normy PN/81 B-03020
glina piaszczysta) nieskonsolidowany (grupa konsolidacyjna B) o stopniu plastycz
noci II = 0,10. W trakcie bada laboratoryjnych wyznaczono nastpujce wartoci
charakterystyczne parametrw geotechnicznych:
y k = 21,5 kN/m3,
= 20,
k = 20 kPa,
poniej spgu piasku pylastego stwierdzono warstw FSa piasku drobnego o /p = 0,20
41
i nastpujcych parametrach geotechnicznych uzyskanych w toku bada laboratoryj

nych:
yk = 18,5 kN/m3,
2.
3.
4.
5.
6.
1.2.
= 29,
ciar objtociowy zasypki fundamentu yk = 18,5 kN/m3,

ciar objtociowy styropianu twardego y k - 0,20 kN/m3,
ciar objtociowy posadzki y pk = 23 kN/m3,
ciar objtociowy elbetu ypk = 25 kN/m3,
warstwa ta zalega do gbokoci prowadzonych wierce, to znaczy do 5 m poniej po
wierzchni terenu. Do tej gbokoci nie stwierdzono wystpowania zwierciada wody
gruntowej.
Oddziaywania (obcienia)
Na poziomie grnej powierzchni awy dziaaj nastpujce oddziaywania:

- obcienie stae VGk = 190 kN/mb,
- obcienie zmienne VQk = 60 kN/mb,
- obcienie zmienne Vm = 5 kN/mb,
- cznie Vk = 245 kN/mb.
Budynek podpiwniczony. Przyjto szeroko awy fundamentowej ciany wewntrznej
B = 1,25 m, wysoko d f = 0,35 m. Szeroko ciany bsc = 0,25 m.
W przypadku wykonywania czci podziemnej budynku w okresie okresie zimowym,
naley grunt obok fundamentu ociepli matami somianymi. Ustalenie obcie pocho
dzcych od gruntu i posadzki zalegajcych na odsadzkach awy fundamentowej. Na awie
fundamentowej zaplanowano, liczc od gry:
- 5 cm posadzki betonowej,
- 5 cm styropianu twardego,
- 5 cm chudego betonu,
- 5 cm gruntu nasypowego sypkiego.
Ciar warstw posadzkowych ponad grn powierzchni fundamentu:
WGlk = 2-(0,05-0,5-23,0+ 0,05-0,5-0,20+ 0,05-0,5-23,0+ 0,05-0,5-18,5) = 3,23 kN/m.
Ciar wasny fundamentu
WG3k = 1,25 0,35 25,0 = 10,94 kN/m.
cznie WGk - 3,23 + 10,94 = 14,17 kN/m.
3.
3.1.
Sprawdzenie warunku GEO wedug podejcia DA2*

Wasnoci materiaowe i wytrzymaociowe
Wspczynniki czciowe dla parametrw gruntowych [Ml]

Parametry geotechniczne przyjte w obliczeniach wynosz:
y k = 21,5 kN/m3,
<p'k = 20,
c'k = 20 kPa.
y M - 1,0
42
Wspczynniki nonoci granicznej

iV9 = ^ t^ t g 2 i 4 5 + | J ,
Nq = entg20 tg2(45 + 20/2) = 6,36,
Nc = (Nq - l)c tg 0 ' ,
Nc = (6 ,3 6 - 1) ctg 20 = 14,42,
Ny = (Nq - 1) tg
jeeli <5 > <p'/2 (dla szorstkiej podstawy).
Ny = (6 ,3 6 - 1) tg 20 = 3,90.
* = I ^ = 0,1 .
L
12,5
Bezwymiarowe wspczynniki dla:
- nonoci wynikajcej z zagbienia fundamentu
sg = l + (B /L ) ncpd = 1 + 0,1 sin20 = 1,034,
- nonoci wynikajcej z ksztatu fundamentu
j y = 1 - 0,3 (B/L) = 1 - 0 ,3 '- 0,1 = 0,97,
- nonoci wynikajcej ze spjnoci warstwy pod fundamentem
$c = (sq Nq - 1)/(Nq - 1) = (1,034 6,36 - l)/(6,36 - 1) = 1,040.
Obcienie obok fundamentu
yo-stb oddziaywanie korzystne (tab. 1) = 1,0.
Ciar warstw posadzkowych i zasypki 35 cm gruntem sypkim (obok fundamentu)
(0,05 23,0 + 0,05 0,20 + 0,05 23,0 + 0,05 18,5) = 3,24 kPa
c(vkd = 3,24 + yk df = (3,24 + 18,5 0,35) 1,0 = 9,72 kPa
Czciowe wspczynniki dla oporu DA2 [R2]
y = 1,4
Czciowe nonoci fundamentu wynikajce:

- z zagbienia fundamentu qit\ - Nq sq q'vk d
quit\ - 6,36 1,034 9,72 = 63,92 kPa,
- spjnoci qui,2 = Nc sc c'd
qu,a - 14,42 1,040 20 = 299,94 kPa,
43
- z ciaru gruntu pod fundamentem qutt3 = Ny sr y k B /2

quit3 = 3,90 0,97 21,5 0,625 = 50,83 kPa.
Cakowita nono fundamentu
qu = 63,92 + 299,94 + 50,83 = 414,69 kPa.
Obliczeniowa nono
qRd
1lult
7r
qRd = 414,69/1,4 = 296,21 kPa.

* 3.2.
Sprawdzenie warunku GEO
Wspczynniki czciowe dla Zestawu [Al]: yG = 1,35,

Warto obliczeniowa pionowego obcienia
= 1,5, yA = 1,0.
Vd - yc (WGk + VGk) + y VQk + yA VAk ,

Vd = 1,35 (14,17 + 190) + 1,5 60 + 1,0 5 = 370,63 kN/m.
Powierzchnia
fu n d a m e n tu
Powierzchnia fundamentu nie podlega redukcji, poniewa jest to ciana wewntrzna

i obcienia dziaaj symetrycznie wzgldem osi ciany, ed = 0.
Powierzchnia fundamentu o dugoci 1 mb wynosi
A b = 1,25- 1,0 = 1,25 m2 .
Obliczeniowe naprenie pod aw
qEd = Y i
Ab
370,63
1,25
296,50 kPa,
qRd
296,50/296,21 100%.
Nono fundamentu jest wystarczajca, w przyblieniu rwna obcieniu. Ze wzgldu
na ukad warstw podoa gruntowego (odlego do nastpnej warstwy gruntu od po
ziomu posadowienia jest mniejsza ni 2B) naley sprawdzi nono dla fundamentu
zastpczego.
44
4.1.4.
Nono podoa uwarstwionego
Eurokod 7 nie okrela sposobu ustalania nonoci uwarstwionego podoa gruntowego,

wic zgodnie z jego zaleceniem, zastosowano rozwizanie stosowane w dotychczasowych
polskich normach, ktre sprawdzio si przez lata [7]. W tej sytuacji naley sprawdzi
nono (GEO) dla stropu warstwy piasku drobnego zalegajcego poniej 2,20 m liczc
od poziomu terenu.
Schemat obliczeniowy przy sprawdzaniu nonoci podoa uwarstwionego (na stropie
warstwy piasku drobnego) jak na rys. 4.1.
Rys. 4.1. Schemat obliczeniowy przy sprawdzaniu nonoci podoa uwarstwionego (na stropie
warstwy piasku drobnego)
- Parametry geotechniczne warstwy piasku drobnego

y k = 18,5 kN/m3
<f>'k = 29
k = 0 .
- Wymiary fundamentu zastpczego

h<>B
b = h/3 = 0,8/3 = 0,27,
B" = 1,25 + 0,27 = 1,52 m,

L" = 12,50 + 0,27 = 12,77 m.
- Minimalne zagbienie fundamentu zastpczego
D" = 0.55 + 0.80 = 1.35 m.
45
Przy zestawianiu obcie na fundamencie zastpczym dodajemy do obcie z kon

strukcji ciar bryy gruntu midzy podstaw fundamentu i stropem warstwy sabej
WGf k = B" L" y k h = 1,52 12,77 21,5 0,80 = 333,86 kN,
- Wasnoci materiaowe i wytrzymaociowe
7k = M l = 1.
- Obliczeniowy kt tarcia wewntrznego gruntu
tg <t>k
<Pd = tg 1
y*
tg '
i / tg 29c
= 29.
1,0
- Obcienie obok fundamentu

'Yc-.stb oddziaywanie korzystne (tab. 1.2) = 1,0,
(0,05 -23,0 + 0,05 -0,20 + 0,05 -23,0 + 0,05 18,5) = 3,24 kPa,
q' = 3,24 + y k -df = (3,24 + 18,5 -0 ,3 5 )- 1,0 = 9,72 kPa.
Warto obliczeniowa q'vkd = (9,72 + 21,5 0,80) = 24,52 kPa.
Czciowe nonoci fundamentu wynikajce:
- z zagbienia
Nq = entg29 tg2 |45 +
= 16,41,
- z ciaru wasnego gruntu pod fundamentem

Ny = 2-(16,41 - l ) t g 29= 17,08,
Wspczynniki ksztatu
L"
12,77
0,12
- dla nonoci wynikajcej z zagbienia fundamentu

sq = 1 + (B "/L ") sin fa = 1 + 0,12 sin 29 = 1,06,
- dla nonoci wynikajcej z ciaru gruntu pod fundamentem
sr = 1 - 0,3 (B "/L ") = 1 - 0,3 0,12 = 0,964 kPa,
46
quln = 16,41 1,06 24,52 = 426,52 kPa,

quia = 17,08 0,964 18,5 1,52/2 = 231,5 kPa,
Sprawdzenie warunku GEO dla warstwy piasku drobnego
Obliczeniowe obcienie podstawy fundamentu zastpczego

V" = 1,35 (14,17 12,5 + 190 12,5 + 333,86) + 1,5 60 12,5 = 5083,58 kN.
Nono obliczeniowa dla warstwy piasku drobnego
R/A' = 5083,58/(1,52-12,77) = 261,90 < (426,52 + 231,50)/1,4 = 470,01 kPa.
Gbiej zalegajca warstwa piasku drobnego posiada wiksz nono ni dziaajce na
tym poziomie obcienia.
A g 0 2 = = 261,90/470,01 100 = 55,72%.
qRd
Nie mona zmniejszy wymiaru fundamentu, bo wymiar fundamentu rzeczywistego usta
lony jest bez zapasu nonoci.
4.1.5.
Sprawdzenie warunku GEO wedug podejcia DA1
Wykorzystujc czciowe wspczynniki bezpieczestwa wyznaczamy wartoci obli

czeniowe parametrw geotechnicznych i obcie:
- Kombinacja DA1.C1 wspczynniki A l + Ml + R l,
- Kombinacja DAI ,C2 wspczynniki A2 + M2 + R l.
4.1.5.1.
Dziaania i skutki
Obcienie od ciaru wasnego fundamentu i warstw na fundamencie WGk = 14,17 kN/m.

Czciowe wspczynniki bezpieczestwa dla Zestaww
[Al] y G = 1,35, y Q = 1,5, yA = 1,0,
[A2] y G = 1,0, yg = 1,3, yA - 1,0.
Warto obliczeniowa pionowego obcienia
Vd = yG (Wek + Vck) + Tg Vqic + Ta V/U-,
DA1.C1
DA1.C2
Vd = 1,35 (14,17 + 190) + 1,5 60 = 370,63 kN/m,

Vd = 1,0 -(14,17 + 190)+ 1,3 -60 = 287,17 kN/m.
Powierzchnia fundamentu
Powierzchnia fundamentu nie podlega redukcji, poniewa jest to ciana wewntrzna i ob

cienia dziaaj symetrycznie wzgldem osi ciany, e\, - 0.
47
Powierzchnia fundamentu o dugoci 1 mb wynosi

A b = 1,25 1,0 = 1,25 m2 .
Obliczeniowe naprenie pod fundamentem
DA1.C1
DA1.C2
5.2.
= 370,63/1,25 = 296,50 kPa,

= 287,17/1,25 = 229,74 kPa.

Sprawdzenie warunku nonoci dla warstwy mocnej (grnej)
Wspczynniki czciowe dla Zestawu

DA1.C1
= i Ml = 1
y c ~ 1,
DA1.C2 y0 = l M2 = 1,25 yc = 1.25.
Obliczeniowy kt tarcia wewntrznego gruntu wynosi
Obliczeniowa spjno
DA1.C1
DA1.C2
=20/1,0 = 20 kPa,
=20/1,25 = 16 kPa.
DA1.C1
DA1.C2
Nq = c'rtg20 tg2(45 + 20/2) = 6.36,

Nq = entg l6,2 tg2(45 + 16.272) = 4,41.
Nc = (Nq - l)ctg cf>' .

DA1.C1
DA1.C2
Nc = (6,36 - 1) ctg 20 = 14,42,

Nc = (4,41 - 1) ctg 16,2 = 11,74.
48
Ny = {Ng - 1) tg <p' ,
DA1.C1
DA1.C2
jeeli 5 >
2 (dla szorstkiej podstawy).
Ny = (6,36 - 1) tg 20 = 3,90,
Nr = (4,41 - 1) tg 16,2 = 1,98.
Wspczynniki ksztatu
- dla nonoci wynikajcej z zagbienia fundamentu

DA1.C1sq = 1 + (B '/U ) sin
= 1 + 0,1 sin20 = 1,034,
DA1.C2
sq
= 1 + sin pd = 1 + 0,1 sin 16,2 = 1,028,
- dla nonoci wynikajcej z ciaru gruntu pod fundamentem
DA1.C1
= 1 0,3 (B'/L!) = 1 - 0,3 0,1 = 0,97,
DA1.C2 s7 = 1 0,3 (B '/L r) = 1 - 0,3 0,1 = 0,97,
- dla nonoci wynikajcej ze spjnoci warstwy pod fundamentem
DA1.C1= (sq Nq 1)/(Nq - 1) = (1,034 6,36 - l)/(6,36 - 1) = 1,040,
DA1.C2
sc = (Sg Nq - 1)/(Nq - 1) = (1,028 4,41 - 1)/(4.41 - 1) = 1,036.
7c-,stb oddziaywanie korzystne (tab. 1) = 1,0.
(0,05 23,0 + 0,05 0,20 + 0,05 23,0 + 0,05 18,5) = 3,24 kPa
q' = 3,24 + yk d f = (3,24 + 18,5 0,35) 1,0 = 9,72 kPa
Czciowe wspczynniki:
DA1.C1 (R l) yRv = 1,0,
DA1.C2 (R l)y*y = l,0.
Czciowe nonoci fundamentu:
- od zagbienia qum = Nq sq q'
DA1.C1 qum = 6,36 1,034 9,72 = 63,92 kPa,
DA1.C2 qu,n = 4,41 1,028 9,72 = 44,06 kPa,
- od spjnoci qui,2 - Nc sc c'd
DA1.C1 quit2 = 14,42 1,040 20 = 299,94 kPa,
DA1.C2 quia = 11,74 1,036 16 = 194,60 kPa,
- od ciaru wasnego quit3 = Ny s7 y k 5 /2
DA1.C1 quh3 = 3,90 0,97 17,64 0,625 = 41,71 kPa,
DA1.C2 qult3 = 1,98 - 0,97 17,64 0,625 = 21,18 kPa.
Cakowita nono fundamentu
DA1.C1 qult = 63,92 + 299,94 + 41,71 = 405,57 kPa,
DA1.C2 quU = 44,06 + 194,60 + 21,18 = 259,84 kPa.
Obliczeniowa nono
<Rd = qult/jRV
49
DA1.C1
DA1.C2
qRd = 405,57/1,0 = 405,57 kPa,

qRd = 259,84/1,0 = 259,84 kPa.
Ag 0,1 = CiEdlRd
DA1.C1
DA1.C2
296,50/405,57 100 = 73,11%,

229,74/259,84 100 = 88,42%.
Nono fundamentu jest wystarczajca. Ze wzgldu na ukad warstw podoa grun

towego (odlego do nastpnej warstwy gruntu od poziomu posadowienia jest mniejsza
ni 2B) naley sprawdzi nono dla fundamentu zastpczego.
' 5.3.
Nono podoa uwarstwionego
Eurokod 7 nie okrela sposobu ustalania nonoci uwarstwionego podoa gruntowego,

zgodnie z jego zaleceniem zastosowano wic rozwizanie stosowane w dotychczasowych
polskich normach, ktre sprawdzio si przez lata [7], W tej sytuacji naley' sprawdzi
nono (GEO) dla stropu warstwy piasku drobnego zalegajcego poniej 2,20 m Uczc
od poziomu posadowienia.
Rys. 4.2. Schemat obliczeniowy przy sprawdzaniu nonoci podoa uwarstwionego (na stropie
warstwy piasku drobnego)
- Parametry geotechniczne warstwy piasku drobnego

n = 18,5 kN/m3,
<p'k = 29,
- Wymiary fundamentu zastpczego

h^B
b - h/3 = 0,8/3 = 0,27,
B" = 1,25 + 0,27 = 1,52 m,

L" = 12.50 + 0.27 = 12.77 m.
4 = 0.
50
- Minimalne zagbienie fundamentu zastpczego

D " = 0,55 + 0,80 = 1,35 m.
- Ciar bryy grantu midzy podstaw fundamentu i stropem warstwy sabej
WGfk = B L" y k h = 1,52 12,77 21,5 0,80 = 333,86 kN.
- Obliczeniowe obcienie podstawy fundamentu zastpczego
DA1.C1
V'J = 1,35 (14,17 12,5 + 190 12,5 + 333,86) +

+ 1,5 60 12,5 + 1,0 5 12,5 = 5083,58 kN,
DA1.C2
V" = 1,00 (14,17 12,5 + 190 12,5 + 333,86) +

+ 1,3 60 12,5 + 1,0 5 12,5 = 3923,49 kN.
- Wasnoci materiaowe i wytrzymaociowe

DA1.C1
yk = M 1 = 1,
DA1.C2 yk = M2 = 1,25.
- Obliczeniowy kt tarcia wewntrznego gruntu

DA1.C1
DA1.C2
- Obcienie obok fundamentu
jG\stb oddziaywanie korzystne (tab. 1.2) = 1,0.
Ciar warstw posadzkowych i zasypki 35 cm gruntem sypkim (obok fundamentu
rzeczywistego)
(0,05 23,0 + 0,05 0,20 + 0,05 23,0 + 0,05 18,5) = 3,24 kPa,
q'vk = 3,24 + y k df = (3,24 + 18,5 0,35) 1,0 = 9,72 kPa.
Ciar warstw posadzkowych i zasypki 35 cm gruntem sypkim (obok fundamentu
sprowadzonego)
q vk = 3,24 + y k -df + h - y k = (3,24 + 18,5 0,35 + 0,8 21,5) 1,0 = 26,92 kPa.
Wspczynniki nonoci granicznej:
zagbienie
DA1.C1
DA1.C2
51
ciar wasny
DA1.C1 Nq = 2 (16,41 - 1) tg 29 = 17,08,
DA1.C2 N = 2 (9,59 - 1) tg 24 = 7,65.
- Wspczynniki ksztatu:
1 ,5 2
Tr
12,77
0,12
wynikajce z zagbienia fundamentu

DA1.C1 S = 1 + (B "/L ") s i n ^ = 1 + 0,12 sin29 - 1,06,
DA1.C2 sq = 1 + (B " /L ") sin <pd = I + 0,12 sin 24 = 1,05,
wynikajce z ciaru gruntu pod fundamentem
sy = 1 - 0,3 (.B "/L ") = 1 -- 0.3 0,12 = 0,964 kPa,
DA1.C1
DA1.C2
quln = 16,41 1,06 26,92 = 468,26 kPa,

quhi = 9,59 1,05 26,92 = 271,07 kPa,
DA1.C1
DA1.C2
qui,2 = 17,08 0,97 18,5 1,52/2 = 232,94 kPa,

qult2 = 7,65 0,97 18,5 1,52/2 = 104,33 kPa.
Nono obliczeniowa dla warstwy piasku drobnego

DA1.C1 R/A' = 5038,58/(1,52 12,77) = 261,90 < 468,26 + 232,94 = 701,2 kPa,
DA1.C2 R/A' = 3923,49/(1,52 12,77) = 202,13 < 271,07 + 104,33 = 375,4 kPa.
Gbiej zalegajca warstwa piasku drobnego posiada wiksz nono ni dziaajce
na tym poziomie obcienia.
DA1.C1 A geo .i = qEd/qRd = 266,25/701,20 100 = 37,97%,
DA1.C2 AG o.i = qEd/qRd = 205,35/375,40 100 = 54,70%.
4.2.
awa fundamentowa obciona mimorodowo

Zaprojektowa aw fundamentow dla ciany zewntrznej budynku o konstrukcji
w ukadzie poprzecznym, dla strefy przemarzania hz = 0,8 m. Zaplanowano wykop szerokoprzestrzenny do poziomu posadowienia aw.
- grubo ciany 0,25 m,
- dugo awy L = 12,5 m,
- poziom posadzki piwnicy wzgldem powierzchni terenu: 1,25 m.
i2 ,
1.
Zaoenia
Podoe gruntowe zbudowane jest z dwch warstw gruntu, przy czym dolna warstwa
wystpuje na gbokoci wikszej ni 2B i moemy je traktowa jako jednorodne.
1. od powierzchni terenu zlega warstwa piasku redniego (MSa) o stopniu zagszcze
nia I d = 0,45. W trakcie bada laboratoryjnych wyznaczono nastpujce wartoci
parametrw geotechnicznych:
y k = 19,0 kN/rn3,
</>'k = 33,
4 = o,
52
2.
3.
4.
5.
ciar objtociowy zasypki fundamentu yt - 18,5 kN/m3,

ciar objtociowy styropianu twardego % = 0,20 kN/m3,
ciar objtociowy posadzki y pk = 23 kN/m3,
ciar objtociowy elbetu y = 25 kN/m3.
W trakcie prowadzonego rozpoznania geotechnicznego odwiercono otwory badawcze
do 6 m. Do gbokoci prowadzonych wierce nie osignito spgu warstwy piasku
redniego.
Na poziomie grnej powierzchni awy dziaaj nastpujce oddziaywania

obcienie stae (ciar ciany) Vcki = 60 kN/m,
obcienie stae poziome Hak = 20 kN/m,
obcienie zmienne (w osi ciany) Vqu = 50 kN/m,
obcienie stae od dziaania ciam stropw i obcie staych na stropach na mimorodzie
= 0,12 m wynosi Vak2 = 240 kN/m,
- cznie 14 = 350 kN/m,
- obcienie wyjtkowe nie wystpuje w tym przykadzie.
Przyjto szeroko awy fundamentowej B = 1,50 m. Wstpnie przyjto, e obie
odsadzki maj t sam dugo.
-
0,00
5=150 cm
Rys. 4.3. Ksztat i wymiary awy fundamentowej
53
-2.2.
12.1.
Sprawdzenie warunku GEO dla podejcia DA2*
Obliczenie obcie
Ustalenie obcie pochodzcych od grantu i posadzki zalegajcych na odsadzkach

awy fundamentowej:
- ciar grantu od strony zewntrznej fundamentu
WGXk = 1,40 0,625 18,50 = 16,19 kN/m,
- ciar warstw posadzkowych od strony wewntrznej fundamentu
WG2k = (0,05 23,0 + 0,05 0,04 + 0,05 18,5) 0,625 = 1,30 kN/m,
- ciar wasny fundamentu
WG3k = 1,5 0,35 25,0 = 13,13 kN/m,
cznie WGk = 16,19 + 1,30 + 13,13 = 30,62 kN/m.
Dodatkowy moment wywoany rnym obcieniem dziaajcym na odsadzkach awy
Mk = VGlk (0,5 B - 0,5 bsc) + VG2 (0,5 B - 0,5 bsc)
Mk = -16,19 0,437 + 1,30 0,437 = -6,51 kNm/m.
Obliczenie mimorodu dla obcie staych charakterystycznych dziaajcych na funda
ment
Vk2 eBk + Hk h - Mk
VGki + VGk2 + WGk
240-0,12 + 20-0,35 -6 ,5 1
= 0,0886 m.
60 + 240 + 30,62
Postanowiono przesun aw fundamentow w prawo wzgldem osi ciany o eg =
10 cm. Po przesuniciu warto mimorodu zmieni si. Nowe wartoci si na odsadzkach
wynios:
- ciar gruntu od strony zewntrznej fundamentu
WG]k = 1,40 0,525 18,50 = 13,60 kN/mb,
WG2k = (0,05 23,0 + 0,05 0,20 + 0,05 18,5) 0,725 = 1,51 kN/m,
- obcienie na odsadzkach wyniesie 13,60 + 1,51 = 15,11 kN/m.
54
cznie WGk = 16,19 + 15,11 = 31,30 kN/mb.

cznie obcienie charakterystyczne
Vk = VGkl + VGk2 + WGk + Vq = 60 + 240 + 31,30 + 50 = 381,3 kN/m
Mk = -13,60 0,487 + 1,51 0,387 = -6,04 kNm/m,
Mimord po przesuniciu o e j = 0,10 m dla obcie staych i zmiennych charakte
rystycznych
, _ Vg*i ' eBk + V k2 ' eBk + Hk h - Mk - VQk eBk
V c ,k \ + V G k 2 + W G k + V q
240 0,02 - 60 0,10 + 20 0,35 - 6,04 - 50 0,1

60 + 240 + 31,30 + 50 + 50
-0,0121 m,
Zredukowana szeroko fundamentu B' = B - 2 e'B = 1,5 - 2 0,012 = 1,47 m.

Obcienie znajduje si w rdzeniu przekroju e'B < B /6 = 1,50/6 = 0,25 m.
4.2.2.2.
Obliczenie nonoci podoa
Obliczeniowy wymiar fundamentu wynosi A'B = B' L = 1,47 12,5 = 18,38 m2.
B '/L = 1,47/12,5 = 0,118 .
Obliczenie wspczynnikw uwzgldniajcych nachylenie siy wypadkowej dziaajcej
w podstawie fundamentu:
m - mB
2 + B 'IL '
1 + B' IL'
2 + 0,118
1 +0,118
1,89 ,
dla DA2
iy = I I -
Hd
Vk + A'c' ctg <fV
1,89
20
Hd
iq= 1 1 Vk + A'c' tg </>'
381,3 + 0
m+1
= i
20
381,3+ 0
= 0,903 ,
2,89
= 0,854
Wspczynniki czciowe dla Zestawu D A 2*
[Ml] = 1,
= y c = 1.
Przyjty w obliczeniach kt tarcia wewntrznego gruntu wynosi (p'k = 33.

Wspczynniki ksztatu
- od zagbienia fundamentu
sq = l+(B'/L)-smcf>'k = 1 +0,118 sin 33 = 1 +0,118-0,544 = 1,064,
55
- od ciaru wasnego gruntu

s7 = 1 - 0 , 3 (B '/L) = 1 -0 ,3 -0 ,1 1 8 = 0,964 .
Nq- e ^ W
^ )
Nq = e*1330 tg2(45 + 33/2) = 26,05,

Ny = 2(Nq - 1) tg <f>k jeeli 5 > <p'k (dla szorstkiej podstawy),
Ny = 2 (26,05 - l)tg33 = 32,53.
jG-,stb oddziaywanie korzystne (tab. 1.2) = 1,0.
Naprenia od warstw posadzkowych i zasypki 35 cm gruntem sypkim obok funda
mentu - obcienie od warstw posadzki (0,05 23,0 + 0,05 0,20 + 0,05 18,5) = 2,09 kPa:
q' = 2,09 + y k df = (2,09 + 18,5 0,35) 1,0 = 8,57 kPa.
* I 2.3.
Wspczynniki czciowe dla Zestawu [Al] y G = 1,35, yg = 1,5 oraz yA = 1,0.

Dodatkowy moment wywoany rnym obcieniem dziaajcym na odsadzkach awy
Mk = VG lk- (0,5 B - 0,5 bsc) + VG2 (0,5 B - 0,5 bsc)
Mk = -16,19 0,437 + 1,30 0,437 = -6 ,5 1 kNm/m.
Obliczenie mimorodu dla obcie staych i zmiennych obliczeniowych dziaajcych
na fundament
, _ Tg (Vk2 Bk + Hk h - Mk) + yg Vgî eg
7 g (VGki + Pc<r2 + WGk) + J q P ga-i
,
1,35-(240-0,02+ 20-0,35 - 6 ,5 1 )+ 1,5-50-0.1
eD = -------- ------------------------------------------------------- = 0,032 m.

B
1,35-(60+ 240+ 30,62)+ 1,5-50-0,1
czna warto obcie obliczeniowych
Vrf.caik = Tg (VGk + WGk) + y Q VQk = 1,35 (300 + 31,30) + 1,5 50 = 522,26 kN,
Hd = y G Hk = 20 1,35 = 27 kN,
B' = B - 2 eB = 1,5 - 2 0,03 = 1,44 m.
56
Czciowe wspczynniki
m ) y RV = 1,4.
Nono obliczeniow dla warunkw gruntowych z odpywem wody mona obliczy ze
wzoru:
^ c Nc bc sc ic + C[ Nq bq Sq iq + 0,5 y B N-y by Sy ly ,
ZTL
- Nq bq sq iq + 0,5 y B' Ny by sy iy .
522 26

= 362,68 kPa
1,44' 1,0
<
8,57 26,05 1,0 1,064 0,903 + 0,5 18,5

1,44 32,53 1,0 0,964 0,854 = 414,57 kPa,
Wykorzystanie nonoci 362,68/414,57 100 = 85,70%.

4.2.3.
Sprawdzenie warunku GEO dla podejcia DA1
W podejciu DA1 sprawdzamy dwie kombinacje wspczynnikw czciowych:

[Al] - analizujemy nono fundamentu biorc pod uwag, e oddziaywania mog ko
rzystnie lub niekorzystnie obcia fundament, a warunki gruntowe s rednie,
[A2] - obcienie s typowe, a parametry geotechniczne s najmniejsze z wystpujcych.
Podoe gruntowe zbudowane jest z dwch warstw gruntu, przy czym dolna warstwa
wystpuje na gbokoci wikszej ni 2B i moemy je traktowa jako jednorodne.
4.2.3.1.
Na poziomie grnej powierzchni awy dziaaj nastpujce oddziaywania

obcienie stae (ciar ciany) VGk\ = 60 kN/m,
obcienie stae poziome HGk = 20 kN/m,
obcienie zmienne (w osi ciany) Vqj{ = 50 kN/m,
obcienie stae od dziaania ciaru stropw i obcie staych na stropach na mimorodzie eRk = 0,12 m wynosi Voki = 240 kN/m,
- cznie V/, = 350 kN/m,
- obcienie wyjtkowe nie wystpuje w tym przykadzie.
-
Ustalenie obcie pochodzcych od gruntu i posadzki zalegajcych na odsadzkach awy

fundamentowej:
WGlk = 1,40 0,625 18,50 = 16,19 kN/m,
WG2k = (0,05 23,0 + 0,05 0,20 + 0,05 18,5) 0,625 = 1,30 kN/m,
57
- ciar wasny fundamentu

WG3k = 1,5 0,35 25,0 =13,13 kN/rn,
cznie WGk = 16,19 + 1,30 + 13,13 = 30,62 kN/m.
Wspczynniki czciowe dla Zestaww
[Al] y G 1,35 i yg = 1,5,
[A2] y G - 1,0 i yg = 1,3.
Dodatkowy moment wywoany rnym obcieniem dziaajcym na odsadzkach lawy
Mk = VGu- (0,5 B - 0,5 bsc) + VG2 (0,5 B - 0,5 bsc)
= -16,19 0,437 + 1,30 0,437 = -6,51 kNm/m.
Obliczenie mimorodu dla obcie staych obliczeniowych dziaajcych na fundament
, _ y d ^G k! eBk + Hk h - Mk) _
B
yciVckX + Vok2 + WGk)
DA1.C1
DA1.C2
1,35 (240 0,12 + 20 0,35 - 6 ,51 )

= 0,0886 m,
1,35 -(60 + 240 + 30 ,62 )
1,0 - ( 2 4 0 - 0 , 1 2 + 2 0 - 0,35 - 6 ,51 )
0,0886 m.
1.0 - ( 6 0 + 2 4 0 + 30 ,62 )
'
Postanowiono przesun aw fundamentow w prawo wzgldem osi ciany o eB =

10 cm. Po przesuniciu warto mimorodu zmieni si. Nowe wartoci si na odsadzkach
wynios:
WGlk = 1,40 0,525 18,50 = 13,60 kN/mb,
WG2k = (0,05 23,0 + 0,05 0,20 + 0,05 18,5) 0,725 =1,51 kN /m ,.
- obcienie na odsadzkach wyniesie 13,47 + 1,51 = 14,98 kN/m.
cznie WGk = 13,60+ 1,51 + 13,13 = 28,24 kN/m.
Mk = -13,60 0,487 + 1,51 0,387 = -6,04 kNm/m.
Mimord od obcie staych i zmiennych (z uwzgldnieniem przesunicia o mimord i:
7 g (Vgh ' (e'B - 0,1) + VG k 2 eB + HGk h - Mk) + yg Vg
Tg (VGjti + V an + WGk) + Vg*
D A I.C l
DA1.C2
1.35 (240 0,02 - 60 0,1 + 20 - 0,35 - 6,04) + 1,5 50 0.1

= - u 15 r
1,35 (240 + 60 + 28,24) + 50 1,5
1,0 (240 0,02 - 60 0,1 + 20 0,35 - 6,04) + 1,0 50 0.1
- b .0121 h
1,0-(240+ 60+ 28,24)+ 50- 1,3
'
58
Zredukowana szeroko fundamentu B' = B 2 e'B = 1,5 - 2 0,0138 = 1,47 m.

Obcienie znajduje si w rdzeniu przekroju e'B < B /6 = 1,50/6 = 0,25 m.
Obliczeniowy wymiar fundamentu wynosi A'B = B' L = 1,47 12,5 = 18,38 m2.
Warto obliczeniowa pionowego obcienia Vd = yc (Wak + ^Gk) + 7 q VQkDA1.C1
DA1.C2
Vd = 1,35 (28,24 + 300) + 1,5 50 = 518,12 kN/m

Vd = 1,0 -(28,24 + 300)+ 1,3 -50 = 393,24 kN/m
Hd = 20 1,35= 27 kN/m,
Hd = 20 -1,0 =20 kN/m,
B' /L = 1,47/12,5 = 0,118 .

4.2.3.2.
Obliczenie wspczynnikw uwzgldniajcych nachylenie siy wypadkowej dziaaj

cej w podstawie fundamentu:
m=
ihr
2 + B/L' 2 + 0,118
= ------------ = ------------ = 1,89 ,
l + B '/ L r
1+0,118
dla DA1.C1
ia= 1
H
V + Ac' tg0'
ty I 1
H
V + A'c' ctg (f>'
= 11-
27
518,12 + 0
m+1
= 1-
1,89
= 0,903 ,
27
518,12 + 0
2,89
= 0,854 ,
dla DA1.C2
ia = U
H
V + A'c' tg <p'
H
u = i V + A ctg
11-
m+1
20
1,89
393,24 + 0
20
= 1393,24 + 0
= 0,906 ,
2,89
= 0,860 .
Wspczynniki czciowe dla Zestawu

DA1.C1
= Ml = 1
yc = 1
DA1.C2 y0 = M2 = 1,25 yc = 1,25
Obliczeniowy kt tarcia wewntrznego gruntu wynosi
DA1.C1
DA1.C2
_ tg-i
(f>d - tg
1fid = tg
y<p
tg <Pk
y-p
= 33o
1,0
-1 tg 33c = 27,45
= tg
1,25
Wspczynniki ksztatu
- zagbienie
DA1.C1 sq = 1 + (B '/L )-s m 0 d = 1 + 0,118 sin33 = 1,063,
DA1.C2 sq = 1 + (B '/L) sin0rf = 1 + 0,118 sin27,45 = 1,054,
12.3.3.
59
- ciar naziomu
s
7 = l - 0,3 ( B
'/L )
1 - 0,3 0,118
0,965 .

Nq =<?** tg2 ( 4 5 + ^ | ,
DA1.C1
DA1.C2
N y
N q = e ^ 33 tg2(45 + 33/2) = 26,05,

Nq = enX%21A5 tg2(45 + 27,45/2) = 13,85,
= 2 ( N
DA1.C1
DA1.C2
- 1) tg </>' jeeli 8 > <p' /2 (dla szorstkiej podstawy),
= 2 (26,05 - 1) tg 33 = 32,53,
Ny = 2 (13,85 - 1) tg 27,45 = 13,35.
N y
ya-stb oddziaywanie korzystne (tab. 1.2) = 1,0,

q y k df = 1,0 (0,05 23,0 + 0,05 0,20 + 0,05 18,5 + 0.35 18,5) = 8.56 kPa.
Czciowe wspczynniki
DA1.C1 ( R l ) r v = l ,0 ,
DA1.C2 (Rl) yRv = 1,0.
Nono obliczeniow dla warunkw gruntowych z odpywem wody mona obliczy ze

wzoru
=
ZTl
N c b c s c ic
. = q' N
/l
q b q
S i q
+q'
N q b q s q iq
+ 0,5 J
+ 0,5 y '
B ' N y b y
B ' N y b y s y iy
Sy iy .
518 12
- 1 = 352,46 kPa
1,47' 1,0
<
8 ,5 6 -2 6 ,0 5 -l,0 -l,0 6 3 -0 ,9 0 3 + 0,5-18,51,47 32,53 1,0 0,965 0,854 = 578,57 kPa,
393 24
= 267,51 kPa
1,4 7' 1,0
8,56 13,85 1,0- 1,054 - 0.906 + 0,5 - 18,5 1,47 13,85 1,0 0,965 0,860 = 269,50 kPa.
Wykorzystanie nonoci DA1.C1
352,46/578,87 100 = 60,89%.
Wykorzystanie nonoci DA1.C2
267,51/269,50 100 = 99,26%.
60
4.2.4.
Wymiarowanie awy fundamentowej dla podejcia D2*
Przy przyjtym przesuniciu osi awy wzgldem osi ciany o 10 cm

eR =
7 g ( Y a k b + H & C h
- Vg*i
' e i) + J Q ' V Q k 0,1
7G (V g *1 + V G k 2 ) + V Q k J Q
DA2*
1,35 (240 0,02 + 20 0,35 - 60 0,1) + 1,5 50 0,1

0,0278 m = 0,3 m.
1,35
-(240+ 60)+ 50- 1,5
Przyjto warto mimorodu e'B = 0,03 m.

Przy obliczaniu momentw zginajcych wspornik lawy fundamentowej naley pami
ta, e zginanie wywoane jest wycznie obcieniem zewntrznym. W zwizku z tym ani
ciaru wasnego awy, ani ciaru posadzki spoczywajcej na awie nie uwzgldniamy
przy ustalaniu oddziaywa wywoujcych momenty zginajce.
Warto obliczeniowa obcienia pionowego
D A 2* 1,35 (60 + 240) + 50 1,5 = 480,0 kN.
Warto napre pod podstaw fundamentu
D A 2*
qEd tnax
48 . 1 , 0 . i l + ^
|
1,50
1,5
480,0
tfE d min
- l ,0 - |l
52.5
= 358,40 kPa,
6 ' 0 ,0 3 j = 2 8 1 ,6 0 k P a .
150
72,5_____,
25
-+ I
I
1
7 5 cm
eg = 1 0 cm
------------------------ r r I
/i
/min=281,60 kPa
^ |j 3 1 9 , 4 9 k P a
<7max=358,40 kPa
Rys. 4.4. Rozkad napre pod podstaw awy fundamentowej dla DA2*
Moment zginajcy aw obliczamy w przekroju I - I przesunitym wzgldem lica ciany

o 0,15 jej szerokoci. Dugo wspornika i:
- z prawej strony fundamentu wyniesie 0,625 + 0,15 0,25 + 0,10 = 0,76 m,
- z lewej strony fundamentu wyniesie 0,625 + 0,15 0,25 - 0,10 = 0,56 m.
61
Naprenie w przekroju obliczeniowym dla prawego wspornika wyniesie

0,76 = 319,49 kPa.
Moment w obliczeniowym miejscu utwierdzenia prawego wspornika awy fundamento
wej:
MP = 1,0 (358,40-0,76-1/2-0,'76+(358,40-319,49)-1/2-0,76-2/3-0,'76 = 111,0 kNm/m.
Obliczenia zbrojenia poprzecznego na zginanie wspornikw awy elbetowej
Beton C20/25, f ctd = 1,10 MPa, f cd = 14,3 MPa,

Stal 34GS (patrz tabela 7.2 w zaczniku p. 7), f yd = 410 MPa, otulina c = 5 cm.
Przyjto wstpnie prty o rednicy 12 mm (rys. 4.4).
Rozmieszczenie zbrojenia w elbetowej awie fundamentowej:
dB = df - cf - 0,5 <p = 35 - 5 - 0,5 1,2 = 29,4 cm,
fyd 0,9 0,294
111,0
= 0,0010 m2 = 10 cm2/m,
410000-0,9-0,292
As,min = 0,0013 0,35 1,00 = 0,0005 m2 = 5 cm2/m.

Przyjto prty 0 12 co 11 cm o powierzchni 10,24 cm2/m.
Strzemiona
NR4 (j)6 co 40 cm 1-116 cm
281
25
NR3 (j)12 4szt.
1 -1240 cm
Rys. 4.5. Rozmieszczenie zbrojenia w elbetowej awie fundamentowej
63
Sprawdzenie na przebicie elbetowej awy fundamentowej
___________ 150_____________
52,5
| 25 | _______ 72,5
en
il
Rys. 4.6.
Schemat obliczeniowy przy liczeniu przebicia
Przebicie betonu w awie elbetowej moe wystpi pod ktem 45 do osi zbrojenia.
z/v = 281,60 + (358.40 - 281,60) 1-5 0 ~Q425 = 326,64 kPa,
qm = 281,60 + (358,40 - 281,60) '525 ~ a 3 = 293,12 kPa.

Sia przebijajca na odcinku prawej odsadzki
PP ~ 0,5 (358,40 + 336,64) (0,725 - 0,30) = 147,70 kN/m.
Sia przebijajca na odcinku lewej odsadzki
PL = 0,5 (293,12 + 281,60) (0,525 - 0,30) = 64,66 kN/m.
Beton C20/25, f cdl = 1,10 MPa, f cd = 14,30 MPa.
Wiksza sia przebijajca dziaa od strony prawej odsadzki.
Wytrzymao betonu na przebicie z jednej strony fundamentu wynosi
p = fcdt i d = 1100 1 0,30 = 330 kN/m,
P = 330 kN/m
PP m 148 kN/m
przebicie nie wystpi.
64
Rys. 4.7. Zbrojenie aw elbetowych w deskowaniu systemowym wykonanym w wykopie szero-
koprzestrzennym
Rys. 4.8. W rodkowej czci awy (pod cian) usytuowane jest zbrojenie ukrytej belki wykonane
z 4 prtw 0 12
65
Rys. 4.9. Na pierwszym planie zbrojenie supa przyziemia (prty startowe) poczone ze zbroje
niem awy
Rys. 4.10. Wykonane, rozdeskowane i zaizolowane awy fundamentowe w wykopie szerokoprze-
strzennym
66
4.3.
Stopa fundamentowa obciona mimorodowo

- Zaprojektowa stop fundamentow dla posadowienia supa elbetowego, wewntrz
nego w hali magazynowej wysokiego skadowania z suwnic. Wymiary supa: bs -ls 0,4 0,6 m. Obcienia dziaajce na sup konstrukcji hali zestawiono na poziomie
grnej powierzchni projektowanej stopy fundamentowej.
- Poziom posadzki hali rwny jest rzdnej powierzchni przylegego terenu (rys. 4.11).
oo
Poziom terenu
J 2: j 0 2 5
Posadzka elbetowa
Piasek redni (zasypka)
^L25
Piasek pylasty (clSa)
IL=0,08
^ 0
h =0,01
___________ dl 0,00
Rys. 4.11.
4.3.1.
Ksztat stopy fundamentowej, wymiary i przekrj geotechniczny
Zaoenia
Podoe gruntowe zbudowane jest z jednej warstwy gruntu.

1. Od powierzchni terenu do gbokoci 4,0 m zalega clSa piasek pylasty (wedug
normy PN/83 B-03020 glina piaszczysta; nie skonsolidowana; grupa konsolidacyjna
C) o stopniu plastycznoci Ii = 0,08. Na podstawie danych z zalenoci korelacyjnych
wyznaczono nastpujce wartoci parametrw geotechnicznych:
Piasek pylasty:
y* = 21,0 kN/m3,
(f>'k = 16,
c'k - 16 kPa.
Obecno drugiej warstwy gruntu (w zakresie gbokoci 4,0-10,0 m) nie wpywa

istotnie na projektowanie stopy fundamentowej, poniewa charakteryzuje si wy
szymi parametrami geotechnicznymi.
2. Dane materiaowe
- ciar objtociowy zasypki fundamentu y* = 18,5 kN/m3,
- ciar objtociowy posadzki
y pk = 23 kN/m3,
- ciar objtociowy elbetu
y = 25 kN/m3.
67
Stop fundamentow planuje si wykona z betonu C25/30 i stali 18G2-b.

3.2.
Wartoci charakterystyczne oddziaywania (obcienia)3

Tab. 4.1 . Zestawienie obcie charakterystycznych
Rodzaj obci
enia charak
terystycznego
Schemat II
Schemat I
MGky
Hakx
HGky
vGk
Makx
HQkx
HaIcx
kN
HQky
fÂky
kN
V>k
vAk
kNm
MQky
MAky
kNm
730
160
-7 0
Zmienne
150
-5 5
40
65
50
120
Wyjtkowe
65
-3 0
vGk
vQk
VAk
MGkx
MQkx
kN
Stae
HGkx
MQkx
MGky
MQklj
HQkx
f^Gky
HQky
kN
MAkx
kNm
MAky
kNm
H-Akx
kN
H-Aky
kN
730
160
-7 0
20
15
200
70
48
75
25
-25
30
16
60
-3 5
Ukad osi
Rys. 4.12. Obcienia dziaajce na fundament (dodatnie zwroty si)
3 3.
Przyjcie wymiarw fundamentu
Przy dobieraniu wymiarw stopy fundamentowej przyjto nastpujce zaoenia:

1. dla obcie staych rozkad napre od siy wypadkowej dziaajcej na mimorodzie
powinien spenia warunki gmax/gmin okrelone w punkcie 3.2,
2. dla obcie staych i zmiennych sia wypadkowa dziaajca na fundament nie powinna
wychodzi poza rdze przekroju fundamentw, ktrych obcienie wywoane jest
prac suwnicy, ^m;n > 0.
3. przy wystpieniu dodatkowo obcie wyjtkowych sia wypadkowa (zgodnie z punk
tem 6.5.4 Eurokodu 7 [1]) moe dziaa na mimorodzie nie wikszym ni 1/3 szero
koci prostoktnej podstawy lub 0,6 promienia koowej podstawy fundamentu. Zakres
szczeliny powstaej midzy podstaw fundamentu a podoem gruntowym (na po
wierzchni, na ktrej wystpuj naprenia zerowe) nie moe przekroczy wartoci 1/2
dugoci boku. na ktrym wystpuje mimord (patrz rys. 3.2).
68
Na fundament dziaaj dwa najbardziej niekorzystne zestawy obcie, ktre w sposb

mimorodowy obciaj podstaw fundamentu. Mimorody rni si wartoci. Pod
podstaw dobrze zaprojektowanego fundamentu dla rnych schematw powinny by
zblione wartoci napre maksymalnych. Mona to uzyska przez ustalenie mimorodu
wypadkowego, przez rozsunicie osi supa i osi fundamentu - zazwyczaj o redni warto
wszystkich mimorodw. Takie dziaania przeprowadzamy dla obcie staych.
Przyjto wstpne wymiary fundamentu: B x L = 2,2 x 3,5 m i wymiary supa bs x ls =
0,40 x 0,60 m.
Wysoko stopy fundamentowej powinna by wiksza ni dugo zakotwienia prtw
podunych supa, co jest szczeglnie istotne w przypadku supa obcionego momentem.
Jeeli sup elbetowy zbroimy prtami 018 mm, to lb,net ~ 38 0,018 = 0,68 m.
Przyjto stop prostopadlocienn o staej wysokoci d f = 0,80 m.
4.3.3.1.
Wyznaczenie dodatkowych staych obcie
Schematy I i II s dla tego zestawu obcie identyczne.

Ciar wasny fundamentu i dodatkowych obcie spoczywajcych na fundamencie:
Vcki ciar wasny fundamentu
2,2 3,5 0,80 25 = 154,00 kN,
VGk2 ciar gruntu nad fundamentem
(2,2 3,5 - 0,4 0,6) 0,20 - 18,5 = 27,60 kN,
V(jk3 ciar posadzki nad fundamentem (2,2 3,5 - 0,4 0,6) 0,25 23,0 = 42,89 kN.
VGkF = 154,0 + 27,60 + 42,89 = 224,49 kN.
4.3.4.
Sprawdzenie warunku nonoci GEO wedug podejcia DA2*
Czciowe wspczynniki bezpieczestwa dla podejcia DA2* wynosz:

Rodzaj obcienia
Wspczynnik czciowy
Zestaw Al
Tc
1,35
7e
ra
1,0
stae
zmienne
wyjtkowe
1,5
Wspczynnik czciowy do oddziaywa y F = 1,0.

4.3.4.1.
Wyznaczenie mimorodw od obcie charakterystycznych staych
eg = (MCkx + d f HGky)/(VGk + VCkF)

eL = (MGky + d f HGkx)l(VGk + VGkF)
eB = (0 + 0,8 0)/(730 + 224,49) = 0 m

eL = (160 0,8 70)/(730 + 224,49) = 0,23 m
?max = ((730 + 224,49)/(2,2 3,5)) (1 + 6 0,23/3,5) = 172,84 kPa,
qmia = ((730 + 224,49)/(2,2 3,5)) (1 - 6 0,23/3,5) = 75,08 kPa,
69
<7max/<7min = 172,84/75,08 = 2,30.

Stosunek napre powinien by mniejszy ni 2,0; mimord na kierunku
wymogw ^max/imm < 2.
nie spenia
Wniosek: moment dziaajcy w schemacie DA2* na kierunku L ma du warto i w celu

jego zrwnowaenia o fundamentu powinna by odsunita o warto mimorodu es od
osi supa. Przesuwamy fundament o wielokrotno 5 cm.
Przyjto przesunicie fundamentu o exs = 0,20 m.
.2.
Wyznaczenie mimorodw od obcie charakterystycznych staych i zmiennych
Podjto decyzj o odsuniciu osi fundamentu od osi supa na dugoci fundamentu

o es = 0,20 m. Mimorody na kierunku B pozostaj bez zmian. Zawsze przesuwamy o
fundamentu na kierunku L, poniewa:
- w tej paszczynie (np. paszczyzna ramy ustroju nonego) najczciej dziaa wiksze
obcienie (momenty zginajce i siy poziome),
- zmiana pooenia fundamentu na kierunku B powodowaaby komplikacje przy jego
konstruowaniu.
MGkx + MQkx + d f ( H
VGk
_ M c k y + M .Qky
G ky
+ HQlcy)
VQk + VckF
d f (H c k x + H<Qkx) ~
( V
Gk + VQk) ' e xs
Vok + VqU+ VckF
ITT
ca
Poziom terenu
jj0,Q0
^
Posadzka elbetowa____ \l
Piasek redni (zasypka)
^25

IL=0,08

/ =0,01
____________________ ^JIO.OO
Rys. 4.13. Pooenie fundamentu po przesuniciu o mimord es = 20 cm
70
SCHEMAT OBCIE I
eB -
eL =
+ 65 - 0,8 (-0 + 20)

= 0,04 m,
730+ 150 + 224,49
160 + 120 - 0,8 (-70 - 55) - (730 + 150) 0,2

= 0,185 m,
730+ 150 + 224,49
7max =
Vk/B L ( 1
6 /,/L 6 epJB),
4max = ((730 + 150 + 224,49)/(2,2 3,5)) (1 + 6 0,185/3,5 + 6 0,04/2,2) = 204,58 kPa,

qnn = ((730 + 150 + 224,49)/(2,2 3,5)) (1 - 6 0,185/3,5 - 6 0,04/2,2) = 82,30 kPa,
9max/<7min = 204,58/82,30 = 2,49.
Sprawdzamy czy sia wypadkowa przyoona jest w rdzeniu przekroju
0,04/2,2 + 0,185/3,5 = 0,071 < 0,166.
SCHEMAT OBCIE II
0 + 7 0 - 0 , 8 - ( - 0 + 30)
en = ------------------------------ = 0,04 m,
730 + 200 + 224,49
L ~
160 + 75 - 0,8 (-40 - 25) - (730 + 150) 0,2

730+ 150 + 224,49
9max / min =
Vk/B L
(1
0,07 m,
+ 6 ek/ L + 6 ep / B),
q m ax
= ((730 + 150 + 224,49)/(2,2 3,5)) (1 + 6 0,07/3,5 + 6 0,04/2,2) = 176,30 kPa,
q m hl
= ((730 + 150 + 224,49)/(2,2 3,5)) (1 - 6 0,07/3,5 - 6 0,04/2,2) = 110,58 kPa,
?max/fcn = 176,30/110,58 = 1,59.

0,04/2,2 + 0,10/3,5 = 0,047 < 0,166.
4.3.4.3.
Wyznaczenie mimorodw od obcie charakterystycznych staych, zmiennych i wy

jtkowych
M g kx + M Qkx + MAkx + d f (HGky + H q^

Vck
HAky)
VQk + VAk + VckF
Mcky + M<Qky + MAky + d f (Hokx + HQkx + HAkx) - (Vg * + VQk + VQk) exs
VGk
VQk + VAk + VGkF
71
SCHEMAT OBCIE I
0 + 65 + 5 0 - 0 , 8 - ( - 0 + 20+ 15)
eB = ----- Ar,---------------------------------- = 0,08 m,
730+ 150 + 40 + 224,49
160 + 120 + 65 - 0,8 (-7 0 - 55 - 30) - (730 + 150 + 40) 0,2
= 0,25 m,
730+ 150 + 40 + 224,49
9max = Vk/B L (1 6 eLIL + 6 eg/B),
qmm = ((730+150 + 40 + 224,49)/(2,2-3,5))-(l +6-0,25/3,5 + 6-0,08/2,2) = 244,76 kPa,

qmin = ((730 + 150 + 40 + 224,49)/(2,2 3,5)) (1 - 6 0,25/3,5 - 6 0,08/2,2) = 52,50 kPa,
2max/?min = 2 4 4 ,7 6 /5 2 ,5 0 = 4,66.
Wypadkowa jest w rdzeniu przekroju, nie wystpuje odrywanie fundamentu od podoa

0 ,0 8 /2 ,2 + 0 ,2 5 /3 ,5 = 0 ,1 0 8 < 0 ,1 6 6 .
SCHEMAT OBCIE II
0 + 7 0 + 4 8 - 0 , 8 - ( - 0 + 3 0 + 16)
B ~
7 3 0 + 1 5 0 + 6 0 + 2 2 4 ,4 9
n
~
160 + 75 + 25 - 0,8 (-4 0 - 25 - 35) - (730 + 150 + 60) -0,2

er = ------------------------------------------------------------------------------- = 0,13 m,
L
730 + 150 + 60 + 224,49
<?max = Vk/B L (1 6 e^/L + 6
/B),
qmax = ((730+150 + 40 + 224,49)/(2,2-3,5))-(l +6-0,13/3,5 + 6-0,07/2,2) = 210,13kPa,

qmm = ((730+ 150 + 40 + 224,49)/(2,2-3,5 ) ) - ( l-6 -0 ,1 3 /3 ,5 -6 -0 ,0 7 /2 ,2 ) = 87,13 kPa,
<7max/min = 210,13/87,13 = 2,41.
0,07/2,2 + 0,13/3,5 = 0,069 < 0,166.
4.4.
Wyznaczenie parametrw geotechnicznych
Zredukowane wymiary fundamentu: B' = B - 2 eB, L' = L - 2 eB.

Schemat I
B' - 2,20 - 2 0,08 = 2,04 m
U = 3,50 - 2 0,25 = 3,0 m
B' L' = 2,04 -3,0 = 6,12 m2

Schem atu
B' = 2,20 - 2 0,07 = 2.06 nr

B' L' = 2,06 3,24 = 6,67 n r
l! = 3,50 - 2 0,13 - 3,24 m
72
Poniewa fundament dla obcie ze schematu I ma mniejsze wymiary, dalsze obli

czenia bd dotyczyy tego schematu
B '/L ' = 2,04/3,0 = 0,68,
L'B' = 3,0/2,04 = 1,47.
Wspczynniki czciowe, dla parametrw geotechnicznych
M l = 1,
= 1,
7 = 1.
Przyjte w obliczeniach parametry geotechniczne wynosz

<p'k = 16,
c' = 16 kPa.
Obliczenie wspczynnikw uwzgldniajcych nachylenie siy wypadkowej dziaajcej

2 + (B '/L ')
2 + 0,68
1 + {B'/L') ~ 1 + 0,68
1,60
gdy sia H dziaa w kierunku l ! ,
2 + (L '/B ')
1 + w IB')
1,40
przy obliczaniu nonoci na kierunku B.
2+ 1,47
1 + 1,47
W przypadku gdy skadowa pozioma obcienia dziaa w kierunku tworzcym kt 6

z kierunkiem L, warto m mona obliczy ze wzoru:
m = mg = m i cos2 6 + mg sin- 9.
Dla schematu I wynosi:
H kx - H c k x + H Q kx + H \k x
H k y - H c k y + H Q ky + H \k y
tg> = (0 + 20 + 15)/(70 + 55 + 30) = 0,23 ,
9 = 13
m = 1,60 0,9742 + 1,40 0,2252 = 1,59

4.3.4.5.
Wyznaczenie wspczynnikw nonoci granicznej
N = e11^ tg2(45 + 072) = e;rtgl6tg2(450 + 16/2) = 4,33 ,

Nc = (Nq - 1) ctg0' = (4,33 - 1) ctg 16 = 11,588 ,
Ny - 2 (Nq - 1) tg 0 ',
jeeli er > <p'/2 (dla szorstkiej podstawy) ,
Ny = 2 -( 4 ,3 3 - 1) - tg 16 = 1,910.
73
- 3.4.6.
Wyznaczenie wspczynnikw redukcyjnych
Dziaanie siy ukonej zmniejsza nono fundamentu i dlatego obliczamy wspczynniki

redukcyjne.
Sia wypadkowa Hk:
Hk
= -\J(H c k x
H qicx + HAkx)2 +
(H cky
+ HQky + HAky)2 ,
Hk = V (7 0 + 55 + 3O)2 + (0 + 2 0 + 15)2 = 158,90 kN,

Vk = VGk + VQk + VAk + WkF = 730 + 150 + 40 + 224,49 = 1144,49 kN,
1-
Hk
Vk + VkF + A ' ctg 0'
1-
Hk
Vk + VkF + A! c' ctg (/)'
h ~ lq
i
3.4.7.
1 - i,
~ 0>978 Nc tg cp'
158,90
1144,49 + 6,12 -20 -ctg 16
m+l
i -
1,59
= 0,978 ,
- | 2,59
158,90
= 0,995 ,
1144,49 + 6,12 -20 -ctg 16
t ,1-
0,97, ^ = 0,971
11,58-tg 16'
Wyznaczenie wspczynnikw ksztatu
Wspczynniki ksztatu
sq = 1 +(B '!L') sin (f/k = 1 + 0,68 sin 16 = 1,187
Sy
= 1 - 0,3 (B '/L ') = 1 - 0,3 0,68 = 0,796
i c = (sq Nq - 1)/(Nq - 1) = (1,187 4,33 - l)/(4,33 - 1) = 1,243

- wysoko stopy d f - 0,8 m,
- grubo posadzki 0,25 m,
- wysoko zasypki 1,0 m.
Obcienie obok fundamentu q' = 0,25 23 + 18,5 1,0 = 24,25 kPa.
- i 4.8.
Nono obliczeniowa dla warunkw gruntowych z odpywem

Vd - Vak\ TG1 + Vck2 7G1 + Vo3 7G1 + VckF,
Vd = 730 1,35 + 150 1,5 + 40 1,0 + 224,49 1,35 = 1553,56 kN.

Nono obliczeniow dla warunkw gruntowych z odpywem mona wyznaczy ze
wzoru:
c Nc bc sc ic +
Nq bq
Sq
iq + 0,5 y B Ny by
Sy
iy
74
C Nc bc
Sc
ic + Cj N bq
Sq
lq + 0,5 y B Ny by
Sy
iy
Wiksze wartoci napre wystpuj w schemacie I obcienia.

qEd = 1553,56/6,12 = 253,85 kPa < (16- 11,588- 1,0- 1,243-0,971 + 24,25-4,33
1,0 1,187 0,978 + 0,5 18,5 2,04 1,91 1,0 0,796 0,995)/l,4 = 267,30 kPa
W skanik wykorzystania nonoci (253,85/267,30) 100% = 94,97%.
WARUNEK NONOCI ZOSTA SPENIONY.
4.3.5.
Wymiarowanie stopy fundamentowej na zginanie
W sytuacji, gdy wypadkowa znajduje si w rdzeniu przekroju i obowizuje zasada

superpozycji, pomniejszamy naprenia odliczajc t cz, ktra pochodzi od ciaru
fundamentu i ciaru gruntu na nim spoczywajcego. Liczymy momenty zginajce tylko
od napre pochodzcych od obcienia zewntrznego.
Natomiast kiedy sia wypadkowa obciajca fundament wychodzi z rdzenia przekroju
i na jednym z naroy wystpuje odrywanie, to wwczas nie moemy zastosowa zasady
superpozycji i dlatego warto qmwi obliczamy w nastpujcy sposb:
j
7 max
__
<7 r n a x
VdF
.
rednie naprenie pod podstaw fundamentu od obcie staych i zmiennych oraz wy

jtkowych bez ciaru wasnego fundamentu wynosi (powierzchnia fundamentu wynosi
2,2 -3,5 =7,70 m2):
Rodzaj
obcienia
obliczeniowego
Stae
Schemat I
Mdx
kNm
Miij
kNm
Hdx
kN
985,5
0
97,5
213,0
-94,5
Stae i zmienne 1210,5

Stale, zmienne
i wyjtkowe
Schemat II
v dl
kN
1250,5 147,5
Hdy
kN
vi2 ,
kN
Mdx
kNm
Md,j
kNm
Hdx
kN
213,0
-94,5
Hdv
kN
985,5
396,0 -177,0
30
1285,5 105,0
328,0 -132,0
45,0
461,0 -207,0
45
1345,5 153,0
353.0 -114,5
64,0
Schemat I obcie
qEd = 1250,5/7,70 = 162,40 kPa

Schemat II obcie
qEd = 1345,5/7,70 = 174,74 kPa

W trakcie sprawdzania nonoci fundamentu ustalono, e najbardziej niekorzystnym sche
matem obliczeniowym jest schemat I (DA2), ale rozkady napre (na potrzeby wymia-
75
rowania) okrelono dla obu schematw.

b = (Mdx + d f Hdy)jVdi
<7 - (Mdy + d f Hdx - Vdi es)/Vd]
Schemat I obcie
eB = (147,5 + 0,8 45)/1250,5 = 0,15 m
eL = (461,0 - 0,8 (-207,0) - 1250,5 0,20)/1250,5 = 0,30 m
gmax = qEd( l+ 6 - e B/B + 6 -eL/L) = 162,40- (1 + 6 -0,15/2,2 + 6 -0,3/3,5) = 312,36 kPa

gmi = <7fid(l - 6 eB/B - 6 eL/L) = 162,40 (1 - 6 0,15/2,2 - 6 0,3/3,5) = 12,44 kPa
q\ = qEd( 1 + 6 eB/B - 6 eL/L) = 162,40 (1 + 6 0,15/2,2 - 6 0,3/3,5) = 145,32 kPa
2 = qEdO - 6 -eB/B + 6- eL/L) = 162,40 (1 - 6 0,15/2,2 + 6 0,3/3,5) = 179,48 kPa
9 m a x / d min
= 312,36/12,44 = 25,11
Schemat II obcie
eB = (153 + 0,8 64)/1345,5 = 0,15 m
eL = (353,0 - 0,8 (-114,75) - 1345,5 0,20)/1345,5 = 0,13 m
?max = qsd(1 + 6 -eB/B + 6-eL/L) - 174,74 (1 + 6-0,15/2,2 + 6-0,13/3,5) = 285,17 kPa
gmin = qEd(1 - 6 eB/B 6 eL/L) = 174,74 (1 - 6 - 0,15/2,2 - 6 0,13/3,5) = 64,31 kPa
qi = qEd( l + 6 - e B/ B - 6 - e L/L) = 174,74 (1 + 6 0,15/2,2 - 6 0,13/3,5) = 207,28 kPa
q2 = qEd A - 6 - e B/B + 6 -e L/L) = 174,74-(1 - 6 0,15/2,2 + 6 0,13/3,5): = 142,20 kPa
gmax/imin = 285,17/64,31 = 4,43
Najniekorzystniejszy rozkad napre wystpuje w pierwszym schemacie mimo mniej

szej wartoci napre rednich.
Jeeli fundament poddany jest dziaaniu rnych schematw obcie i maksymalne
naprenia powstaj pod rnymi naroami fundamentu, to zbrojenie naley tak zapro
jektowa, aby przenosio ono najwiksze wartoci momentw zginajcych na kierunkach
B oraz L.
Wartoci momentw zginajcych dla obu bokw stopy wyznaczono dwoma sposo
bami:
1. obciajc wsporniki sta wartoci qmm dla danego boku lub
2. obciajc wsporniki wartoci redni z napre dziaajcych na wsporniku.
76
i_______ m
3,50__________
0,60
Rys. 4.14. Rozkad napre pod stop fundamentow. Usytuowanie przekrojw I-I i II
II,
wzgldem ktrych obliczane s momenty zginajce wsporniki
Obliczanie zbrojenia na zginanie przeprowadzono metod wydzielonych wspornikw

prostoktnych.
4.3.5.1.
Wyznaczenie momentw zginajcych dla maksymalnych napre dziaajcych na

wspornik
Jako obcienie wspornikw przyjto stae naprenie maksymalne 312,36 kPa.

- Warto momentu zginajcego na kierunku L:
bs = 0,4 m
ls = 0,6 m
dugo wspornikw stopy

sLL = L /2 + es - ls/2 + 0,15ls = 3,5/2 + 0,20 - 0,6/2 + 0,15 0,6 = 1,74 m,
sLP = L/2 - es - /,/2 + 0,15/, = 3,5/2 - 0,20 - 0,6/2 + 0,15 0,6 = 1,34 m
MdLL = B 0,5 ?max s 2l l = 2,2 0,5 312,36 1,742 = 1040,03 kNm
77
- Warto momentu zginajcego na kierunku B:
Poniewa na kierunku B o supa pokrywa si z osi stopy fundamentowej, wsporniki

po obu stronach supa s rwne ( sbl = sbp )sbl
sBp = BP- - bs/ 2 + 0,15 bs = 2,2/2 - 0,4/2
0,15 0,4
0,96 m
MdBL = L- 0,5 rymax L = 3,5 0,5 312.36 0,962 = 530,77 kNm
.5.2.
Wyznaczenie momentw zginajcych dla rednich napre dziaajcych na wspornik
Warto redniego naprenia oblicza si wy znaczajc naprenie rednie na najbar

dziej obcionej krawdzi, a nastpnie urednia si z rednim napreniem na przeciwle
gej krawdzi.
- Na kierunku L:
qa = (312,36 + 145,32)/2 = 228,84 kPa,
qb = (179,48 + 12,44)/2 = 95,96 kPa,
qi = 228,84 - (228,84 - 95,96) * 1,74/3,5 = 162,78 kPa,
q, = 95,96 + (228,84 - 95,96) * 1,34/3,5 = 146,83 kPa.
Poniewa naprenia na obu wspornikach s bliskie co do wartoci, a lewy wspornik
jest duszy, to wiksza warto momentu zginajcego bdzie na lewym wsporniku.
MdL = B 0,5 q! s2l = 2,2 0,5 162,78 1,742 = 542,11 kNm.
- Na kierunku B:
qa = (312,36 + 179,48)/2 = 245,92 kPa,
qb = (145,32 + 12,44)/2 = 78,88 kPa,
q = 245,92 - (245,92 - 78,88) 0,96/2,2 = 173,03 kPa,
MdB = L 0,5 qu s2lp = 3,5 0,5 173,03 0,962 = 279,06 kNm.
Obliczenie powierzchni zbrojenia dla maksymalnego naprenia dziaajcego na
wsporniku w pkt. 4.3.5.1 jest bardzo zachowawcze. Powierzchnia zbrojenia jest wiksza
o okoo 35%. Pasmowe rozmieszczenie prtw (koncentracja iloci prtw w rejonie
supa) gwarantuje lokalizacj zbrojenia tam gdzie ono jest najbardziej potrzebne.
Poniewa rednie naprenie dziaa na przewaajcej dugoci wspornika te wartoci
momentw przyjto jako wyjciowe do obliczenia powierzchni zbrojenia.
78
4.3.5.3.
Wyznaczenie powierzchni zbrojenia dla rednich napre dziaajcych na wspornik
Przyjto otulin prtw zbrojenia stopy 50 mm (minimalna grubo otuliny dla stopy
posadowionej na 10 cm warstwie betonu podkadowego wynosi 40 mm) oraz zbrojenie
prtami 0 16 ze stali 18G2-b o f yd 355 000 kPa.
dL = 0,8 - 0,05 - 0,5 0,016 = 0,74 m
As = M/(Jyd 0,9 dL)
- Powierzchnia zbrojenia dla kierunku L
As = 542,11 /(355 000 0,9 0,74) = 0,0023 = 23 cm2
A, min = 0,0013 220 80 = 22,88 cm2
Przyjto 14 prtw 0 1 6 , powierzchnia 28,14 cm 2.
- Powierzchnia zbrojenia dla kierunku B

dB = 0,8 - 0,05 - 1,5 0,016 = 0,726 m
As = 279,06/(355 000 0,9 0,726) = 0,0012 = 12,0 cm2
As min = 0,0013 350 80 = 36,40 cm2
Przyjto 20 prtw 0 1 6 , powierzchnia 40,20 cm 2.
Rozmieszczenie zbrojenia zgodnie z zaleceniami Eurokodu 2:

Na dugoci stopy fundamentowej
ls/L = 0,6/3,5 = 0,17 0,2
w pasmach poprzecznych fundamentu
Pasmo rodkowe o szerokoci ViB = 1,10 m

wzgldem osi supa
0,626A5 (28,14 cm2) = 15,65 cm2

8 0 16 co 16 cm = 17,61 cm2 p 0,18%
Dwa pasma skrajne o szerokoci lA B = 0,55 m
0,187Aj (28,14 cm2) = 5,26 cm2

3 0 16 co 16,5 cm = 6,03 cm2 p 0,13%
Na szerokoci stopy fundamentowej

b J B = 0,4/2,2 = 0,18 0 ,2
w pasmach podunych fundamentu
Pasmo rodkowe o szerokoci iL = 1,75 m

wzgldem osi supa
0,626A, (36,40 cm2) = 22,78 cm2

12 0 16 co 14,5 cm = 24,12 cm2 p ai 0,17%
Dwa pasma skrajne o szerokoci lA B = 0,875 m
0,187AS (36,40 cm2) = 6,80 cm2

4 0 16 co 27 cm = 8,04 cm2 p 0,11%
60
20
Otulina 5 cm
Beton C25/30
Stal
18G2-b
O
00
51 4 d)16 co 27. 1
1 4 d)16 co 27 15 _
beton podkadowy
^ ,
3 (j)16|Cp 16,5 51
i *
.
i
II
r -r -j- -
|5| 3 4>16 cp 16,5
i __________ 220__________
8 d)16 co 16
I
12 d>16 co 14,5
J,
1
_L
1 I
f f
350
Rys. 4.15.
ii ()i5i
Zbrojenie stopy fundamentowej
75
. I
-j
CO
80
4.3.6.
Wymiarowanie stopy fundamentowej na przebicie
Eurokod 2 podaje zasady sprawdzania warunku na przebicie dla supa w ustrojach

pytowo-supowych, w ktrych obcienie skupione przyoone jest od gry w pobliu
podpory. Zasady te zamieszczono w poprzednim rozdziale, w p. 3.3.3.2. Jest to procedura
waciwa dla sytuacji, gdy przebijany jest strop o gruboci mniejszej ni wymiar usta
wionego na nim supa. Natomiast wedug [9] dla aw fundamentowych przebicie liczy si
jak w przykadzie w rozdziale 4.2. W odniesieniu do schematu obliczeniowego w kon
strukcjach masywnych (grubych), jakimi s stopy fundamentowe, ktrych wysoko
jest rzdu 80 H- 100 cm, powinno si stosowa procedur, jak proponuje [10] dla aw
fundamentowych, czyli konstrukcji podobnych do stp.
Rys. 4.16. Ksztat obwodu kontrolnego przy sprawdzeniu warunku na przebicie
dL = d f - 0,5<I> - c , = 0,8 - 0,5 0,02 - 0,05 = 0,74 m

gdzie <1>- rednica zbrojenia 16 mm;
- otulina zbrojenia.
Pole powierzchni wyznaczonej przez obwd kontrolny:

Acont = (2 dL + bs) (2 dL + ls) = (2 0,74 + 0,4) (2 0,74 + 0,6) = 3,91 m2 .
rednie naprenie pod podstaw fundamentu od obcie staych, zmiennych i wyjtko
wych oraz ciaru wasnego fundamentu wynosi:
qEd = (1345,5 + 303,60)/7,70 = 214,17 kPa
rednie naprenie pod podstaw fundamentu od obcie staych, zmiennych i wyjtko
wych wynosi:
qEd = 1345,5/7,70 = 174,74 kPa
81
Zredukowana warto siy przebijajcej jest rwna:

VEd,red = 1345,5 - (3,91 174,74) = 662,27 kN.
Dugo obwodu kontrolnego jest rwna:
u = (2 (2 dL + bs)) + (2 (2 dL + ls)) = (2 (2 -0.74 + 0,40)) + (2 (2 0,74 + 0,60)) = 7,92 m
MEd - moment zginajcy, na kierunku L:
M dy
= 353 kNm, a na kierunku B: Mdx =
153 kNm. Moment wypadkowy MEd - (3532 + 153-) = 384,7 kNm.

P - wspczynnik uwzgldniajcy mimorodowo dziaania siy przebijajcej
_
Mf-;d
U
8 = l + k ----- -------VEd,Kd Wi
Rys. 4.17. Rozkad napre cinajcych spowodowanych dziaaniem niezrwnowaonego mo
mentu zginajcego w miejscu poczenia pyta sup wewntrzny [9]
W] - wskanik wytrzymaoci, okrelony dla podstawowego obwodu kontrolnego

Wi = 0,5 b2s + bs ls + 4 bs - dE + 16 d2L + 2 n dE ls =
= 0,5 0,42 + 0,4 0,6 + 4 0,4 0,74 + 16 0,742 + 2 3,14 0,74 0,6 = 13,09 m2
Tab. 4.2. Warto wspczynnikw k dla prostoktnych powierzchni obcienia [8]
h lb s
k
< 0,5
1,0
2,0
>3
0,45
0,60
0,70
0,80
P = 1 + 0,65 (384,7/662,27) (7,92/13,09) = 1,23

Wspczynnik k wyraa wpyw wymiarw supa na przebicie.
O Êd,red
u dE
v E d = P ----------j
. ~,
1,23
662,54
= 139,05 kPa = 0,139 MPa.
7,92 0,74
82
Sprawdzenie przebicia polega na porwnaniu napre vRdc i VdBeton C25/30, f ck = 25 MPa

p b = 100 p b /(B df) = 100 40,20/(220 80) = 0,23%
Pi= 100 p L/{ L -d f) = 100-28,14/(350-80) = 0,10%
P l>P b ~ powierzchnia zbrojenia na kierunku L oraz B (patrz p. 4.3.7.3 ),
pi - procent zbrojenia,
Pi = ^ p IT pb = a/0,23-0,10 = 0,15%
vRdc = 0,129 h (pt f ck)113 h = \ + V20Id
d (mm) - uyteczna wysoko przekroju; d i - 740 mm
kx = 1 + V200/740 = 1,52
vRdc = 0,129 1,52 (0,15 25)1/3 = 0,303 MPa
vEd = 0,139 MPa
<
vRdc = 0,2303 MPa
Przebicie fundamentu nie nastpi.
83
2 7,
Sprawdzenie warunku nonoci GEO wedug podejcia DA1
Czciowe wspczynniki bezpieczestwa dla podejcia DA1 wynosz:

Al
A2
1,0
1,3
1,0
stae
Tg
1,35
zmienne
Tq
Ta
1,5
1.0
wyjtkowe
i :.7.1.
Zestaw
Wspczynnik czciowy
Rodzaj obcienia
Tab. 4.3. Zestawienie obcie charakterystycznych
Rodzaj obcieni charakterystycznego
Stae
Schemat II
Schemat I
Makx
HGkx
Haky
v Gk
MGkx
M qi<x
Mcky
Hckx
Hcky
MQky
H qKx
Ma/oc
HAkx
kN
HQky
HAlaj
kN
VQk
MQkx
Moky
MQklJ
vAk
kN
Mai
kNm
MAky
kNm
HAkx
kN
HQhj
H-Aky
kN
VQk
vAk
kN
kNm
M\kij
kNm
730
160
-7 0
730
160
-7 0
-25
30
-3 5
16
Vg1c
H qu
Zmienne
150
65
120
-55
20
200
70
75
Wyjtkowe
40
50
65
-3 0
15
60
48
25
1
------- JC- h i
exs
C
b)
Rys. 4.18. Obcienia dziaajce na fundament
Zestawienie obcie obliczeniowych na poziomie grnej powierzchni fundamentu.

Wspczynnik jednoczesnoci dziaania; podstawowe t/jaj = 1,0.
4
3.7.2.
Wyznaczenie dodatkowych staych obcie
Schematy I i II s dla tego zestawu obcie identyczne.

Ciar wasny fundamentu i dodatkowych obcie spoczywajcych na fundamencie:
VG k\
ciar wasny fundamentu
2,2 3,5 0,80 25
154.00 kN,
84
V(jk2 ciar grantu nad fundamentem
(2,2 3,5 - 0,4 0,6) 0,20 18,5 = 27.60 kN
VCk3 ciar posadzki nad fundamentem
(2,2 3,5 - 0,4 0,6) 0,25 23,0 = 42,89 kN
VGkF = 154,0 + 27,60 + 42,89 = 224.49 kN

VGdF = (154,0 + 27,60 + 42,89) 1,35 = 303,06 kN
SCHEMAT OBCIE I i II - obcienia stae
V di =
Stae VGd = Vck J g

= DA1.C1 = 730-1,35 =
= DA1.C2 = 730 1,00 =
M dx
M dy
H dx =
H dy =
Stae M Gdx = MGkx Jo

= DA1.C1 0 1,35 =
= DA1.C2 = 0-1,00 =
985,5 kN
730,0 kN
OkNm
OkNm
Stae M dy = M Gky yG
= DA1.C1 = 160-1,35 =
= DA1.C2 = 160- 1,00 =
213,5 kNm
160,0 kNm
Stae Hdx = H Gkx * 7 g

= DA1.C1 = -7 0 - 1,35 =
= DA1.C2 = -7 0 1,00 =
-94,5 kN
-7 0 kN
Stae H dy = HGky yG
= DA1.C1 = 0 1,35 =
= DA1.C2 = 0 1,00 =
OkN
OkN
SCHEMAT OBCIE I - obcienia stae i zmienne oraz stae, zmienne i wyjtkowe
Stae i zmienne Vd = VGt yG + Vqi<yQ

= DA1.C1 = 730- 1,35 + 150- 1,5 =
1210,5 kN
= DA1.C2 = 730- 1,00 + 150- 1,3 =
925,0 kN
Stae, zmienne i wyjtkowe Vd = y Gk yG + Vqi, 7e + VAk
= DA1.C1 = 730- 1,35 + 150- 1,5+ 40- 1,0 =
1250,5 kN
= DA1.C2 = 730- 1,00 + 150- 1,3 + 40- 1,0 =
965,0 kN
Stae i zmienne MdX = MGkx y G + M qi<x yQ
= DA1.C1 = 0- 1,35 + 65 1,5 =
97,5 kNm
= DA1.C2 = 0- 1,00 + 65 1,3 =
84,5 kNm
Stae, zmienne i wyjtkowe Mdx = MGIcx y G + M)kx 7g + Mjjuc
= DA1.C1 = 0- 1,35 + 65 1,5 + 50 =
147,5 kNm
= DA1.C2 = 0- 1,00 + 65 1,3 + 50 =
134,5 kNm
85
Mrfy
Stae i zmienne Mdy = MGky y G + MQky y Q

= DA1.C1 = 160 1,35 + 120 1,5 =
396,0kNm
= DA1.C2 = 160 1,00 + 120 1,3 =___________________ 316,0kNm
Stale, zmienne i wyjtkowe Mdy = MGky y G + MQky yQ + M^ky
= DA1.C1 = 160 1,35 + 120 1,5 + 65 461,0kNm
= DA1.C2 = 160 1,00 + 120 1,3 + 65 =
381,0kNm
O
CD
O
t>
1
Stae i zmienne Hdx = HGkx TG + HQkx r e

-177,0 kN
= DA1.C1 = -7 0 - 1,35 - 5 5 1,5 =
-152,5 kN
= DA1.C2 =
- 5 5 1,3 =
Stae, zmienne i wyjtkowe Hdx = HGkx 7G + HQkx 7 q + HaicX
-207,0 kN
= DA1.C1 = -7 0 - 1,35 - 5 5 1,5 - 3 0 =
-171,5 kN
= DA1.C2 = -7 0 1,00 - 5 5 1,3 - 3 0 =
CD
Stae i zmienne Hdy = Hcky yG + H qi7 r e

= DA1.C1 = 0- 1,35 + 20- 1,5 =
= DA1.C2 = 0- 1,00 + 20- 1,3 =
J g + H qi:y y g + H.Aky
II
Stae, zmienne i
= DA1.C1 = 0- 1,35 + 20-1,5 + 15 =
= DA1.C2 = 0- 1,00 + 20- 1,3+ 15 =
30,0 kN
26,0 kN
45,0 kN
41,0 kN
SCHEMAT OBCIE II - obcienia stae i zmienne oraz stae, zmienne i wyjtkowe
Stae i zmienne Vd = Vck ' JG + VQk y Q

1285,5
= DA1.C1 = 730- 1,35 +200- 1,5 =
990,0
= DA1.C2 = 730- 1,00 + 200- 1,3 =
Stae, zmienne i wyjtkowe Vd = VGk y G + VQk 7 q + Vai<
1345,5
= DA1.C1 = 730- 1,35 + 200- 1,5 + 60- 1,0 =
1050,0
= DA1.C2 = 730- 1,00 + 200- 1,3 + 60- 1,0 =
kN
kN
kN
kN
5-:
?T-
II
Stae i zmienne Mdx = MGkx J g + M Q kx r e

105,0 kNm
= DA1.C1 = 0- 1,35 + 70- 1,5 =
91,0 kNm
= DA1.C2 = 0- 1,00 + 70- 1,3 =
Stae, zmienne i wyjtkowe M d X
y G + MQkx y Q + M A kx
153,0 kNm
= DA1.C1 = 0- 1,35 + 70- 1,5 + 48 1,0 =
139,0 kNm
= DA1.C2 = 0- 1,00 + 70 1,3 + 48 1,0 =
86
Stae i zmienne Hdx = HGkx Tc + H qIcx 7(2

-132,7 kN
= DA1.C1 = -7 0 1,35 - 25 1,5 =
-102,5 kN
= DA1.C2 =
25 1,3 =
Stae, zmienne i wyjtkowe Hdx = HGkx 7 G + H qrx 7 q + H^kx
-167,0 kN
= DA1.C1 = -7 0 - 1,35 - 25 1,5 - 3 5 =
-137,5 kN
= DA1.C2 = -7 0 -1 ,0 0 - 25 1,3 - 3 5 =
H dy =
Stale i zmienne Hdy = HGky yG + HQky y Q

= DA1.C1 = O 1,35 + 30 1,5 =
45,0 kN
- DA1.C2 = O 1,00 + 30 1,3 =_____________________ 39,0 kN
Stae, zmienne i wyjtkowe Hdy = HGky y G + H Qky y Q + HAky
= DA1.C1 = 0 1,35 + 30 1,5 + 16
=
64,0 kN
= DA1.C2 = 0 1,00 + 30 1,3 + 16
=
55,0 kN
4.3.7.3.
1
O
H dx =
Stae i zmienne Mdy = MGky y G + MQky y Q

328.5 kNm
= DA1.C1 = 160-1,35 + 75 1,5 =
257.5 kNm
= DA1.C2 = 160- 1,00 + 75- 1,3 =
Stae, zmienne i wyjtkowe Mdy = MGky y G + MQky 7 q + Mab,
353.5 kNm
= DA1.C1 = 160 1,35 + 75 1,5 + 25 =
282.5 kNm
= DA1.C2 = 160 1,00 + 75 1,3 + 25 =
r-~
1
Mdy
Zestawienie obcie obliczeniowych

Tab. 4.4. Zestawienie obcie obliczeniowych przekazanych ze supa (po przemnoeniu przez
wspczynniki czciowe) na poziomie grnej powierzchni fundamentu
Wariant DA1.C1
Schemat I
Rodzaj
obcienia
obliczeniowego
Stae
vdl
M dx
H dy
kNm
Mdn
kNm
H dx
kN
kN
kN
985,5
213,0
-94,5
Vd2
kN
M dx
M diJ
H dx
kNm
kNm
kN
213,0
-94,5
%
kN
985,5
97,5
396,0 -177,0
30
1285,5
105,0
328,0 -132,0
45,0
1250,5 147,5
461,0 -207,0
45
1345,5
153,0
353,0 -114,5
64,0
Stae i zmienne 1210,5

Stae, zmienne
i wyjtkowe
Schemat II
Wariant DA1.C2
Rodzaj
obcienia
obliczeniowego
Schemat I
Vdi
Schemat II
vd2
kN
Mdx
kNm
Mdy
kNm
Hdx
kN
Hdy
kN
kN
Mdx
kNm
Mdy
kNm
Hdx
kN
Hdy
kN
Stae
730,0
160,0
-7 0
730,0
160,0
-7
Stae i zmienne
Stae, zmienne
i wyjtkowe
925,0
965,0
84,5
134,5
26
990,0 91,0
1050,0 139,0
316,0 -152,5
381,0 -171,5
41
257,5 -102,5
282,5 -137,5
39,0
55,0
87
; ' 4.
Wyznaczenie
mimorodw od obliczeniowychobcie staych
DA1.C1
eB =
( M dx
+ df
DA1.C2
eB =
( M dx +
DA1.C1
eB =(0 + 0,8 0)/(985,5 + 303,06) = 0 m
H dy) / ( V d] + VdF)
eL =
df H dy) / ( V d2 + VdF) eL =
(Mdy + d f H dx) / ( V dy + VdF)

( M dy +
df H dx) / ( V d2 + VdF)
eL = (213 - 0,8 -94,5)/(985,5 + 303,06) = 0,22 m

qmm = ((985,5 + 303,06)/(2,2 3,5)) (1 + 6 0,22/3.5) = 230.46 kPa
qmin = ((985,5 + 303,06)/(2,2 3,5)) (1 - 6 0,22/3,5) = 104.23 kPa
<Zmax/<7min = 230,46/104,23 = 2,21
Stosunek napre powinien by mniejszy ni 2,0. Warunek nie jest speniony, optymali
zujc prac fundamentu mona rozsun o supa i o fundamentu o warto mimorodu
lub wielkokrotno 5 cm.
DA1.C2
eB = (0 + 0,8 0)/(730 + 303,06) = 0 m

eL = (160,0 - 0,8 -70)/(730 + 303,06) = 0,21 m
qmm = ((730,0 + 303,06)/(2,2 3,5)) (1 + 6 0,21/3,5) - 182,46 kPa

qmin = ((730,0 + 303,06)/(2,2 3,5)) (1 - 6 0,21/3,5) = 85,86 kPa
gmax/<?min
= 182,46/85,86 = 2,12
Stosunek napre powinien by mniejszy ni 2,0; mimord na kierunku L nie jest

dopuszczalny.
Wniosek: momenty dziaajcy w schematach DA1.C1 i DA1.C2 na kierunku L maj
zbyt due wartoci i w celu ich zrwnowaenia o fundamentu powinna by odsunita
o warto mimorodu es od osi supa.
Przyjto przesunicie fundamentu o es = 0,20 m.
3.7.5.
Sprawdzenie pooenia wypadkowej dla obcie obliczeniowych staych i zmiennych,

w poziomie posadowienia fundamentu, gdy o supa nie pokrywa si z osi stopy
fundamentowej
Podjto decyzj o odsuniciu osi fundamentu od osi supa na dugoci fundamentu

o es = 0,20 m. Mimorody na kierunku B pozostaj bez zmian. Zawsze przesuwamy
o fundamentu na kierunku L, poniewa:
- w tej paszczynie (paszczyzna ramy ustroju nonego) najczciej dziaa wiksze
obcienie (momenty zginajce i siy poziome),
- zmiana pooenia fundamentu na kierunku B wizaa by si ze zmian odlegoci fun
damentw wzdu hali, co mogo by powodowa komplikacje przy jej konstruowaniu.
88
Rozsunicie osi fundamentu i supa powinno by wielokrotnoci 5 cm.

Schemat I
^dx "t*d f *Hdy

Mdy + d f Hdx Vd\ '
-----------------Ct ------------------------------Vdl + VdF
Vd\ + VdF
eB = (97,5 + 0,8 30)/(1210,5 + 303,06) = 0,08 m
DA1.C1
Bez przesunicia osi fundamentu mimord
wynisby:
eL = (396 - 0,8 (- 1 77))/( 1210,5 + 303,06) = 0,35 m.

Po przesuniciu eL wynosi:
eL = (396 - 0,8 (-177) - 1210,5 0,20)/( 1210,5 + 303,06) = 0,195 m.
Skutki rozsunicia osi fundamentu wzgldem osi supa widoczne s w zmniejszeniu
dysproporcji pomidzy wartociami qmm i gmjn.
/max = ((1210,5 + 303,06)/(2,2 3,5)) (1 + 6 0,08/2,2 + 6 0,19/3,5) = 303,48 kPa,
gmin = ((1210,5 + 303,06)/(2,2 3,5)) (1 - 6 0,08/2,2 - 6 0,19/3,5) = 89,66 kPa,

<7maxA7min
= 303,48/89,66 = 3,38
rA 1 f
>
Mdx + dj Hdy
2,0 .
Mdy + d f Hdx ~ krfl
Vd2 + VdF
Vd2 + VdF
eB = (84,5 + 0,8 26)/(925 + 303,06) = 0,086 m
eL = (316 - 0,8 -152,5 - 925 0,20)/(925 + 303,06) = 0,206 m
0,086/2,2 + 0,206/3,5 = 0,09
<
0,166 .
Schemat II
4.3.7.6.
DA1.C1
eB = (105,0 + 0,8 45)/(1285,5 + 303,06) = 0,09 m

eL = (328 - 0,8 -132 - 1285,5 0,20)/(l285,5 + 303,06) = 0,11 m
DA1.C2
eB = (91,0 + 0,8 39)/(990 + 303,06) = 0,095 m

eL = (257,5 - 0,8 -102,5 - 990 0,20)/(990 + 303,06) = 0,11 m
Sprawdzenie pooenia wypadkowej dla obcie obliczeniowych staych i zmiennych

oraz wyjtkowych, w poziomie posadowienia fundamentu, gdy o supa nie pokrywa si
z osi stopy fundamentowej
DA1.C1
DA1.C2
Mdx t" d f Hdy
eB
vdl + VdF
Mdx + d f Hdy
Vd2 + VdF
L ~
M-dy + d f Hdx Vd\ ' .s

Vd] + VdF
Mdy + d f Hdx ~~ Vd2
Vd2 + VdF
89
Schemat I
DA1.C1
eB = (147,5 + 0,8 45)/(1250,5 + 303,06) = 0,12 m

eL = (461 - 0,8 (-207) - 1250,5 0,20)/(1250,5 + 303,06) = 0,24 m
DA1.C2
eB = (134,5 + 0,8 41)/(965,0 + 303,06) = 0,13 m

eL = (381 - 0,8 -171,5 - 965 0,20)/(965 + 303,06) = 0,26 m
0,13/2,2 + 0,26/3,5=0,13
<
0,166
Wielko mimorodw jest dopuszczalna, poniewa speniaj powyszy warunek.

Dodatkowo mona sprawdzi pooenie wypadkowej nomogramem (przerywana-------gruba linia na nomogramie aproksymowana wedug przepisw polskich rwnaniem
(eB/B + 0.255)2 + (cl/L + 0,255)2 < 0,32 lub wedug przepisw Eurokodu 7 - - (eB/B - 0,05)2 + (e^/L - 0,05)2 < 0,08) - patrz zacznik 7.3, rys. 7.9.
Schemat II
7.7.
DA1.C1
eB = (153,0 + 0,8 64)/(1495,5 + 303,06) = 0,114 m

eL = (353 - 0,8 -114,5 - 1345,5 0,20)/(1345,5 + 303,06) = 0,107 m
DA1.C2
eB = (139,0 + 0,8 55)/(1050 + 303,06) = 0,118 m

eL = (282,5 - 0,8 -137,5 - 1050 0,20)/(1050 + 303,06) = 0,135 m
Wybr najniekorzystniejszego schematu obcienia
Zredukowany wymiar stopy fundamentowej dla schematu I i II:

Schematu I
Schematu II
DA1.C1
DA1.C1
B' = 2 , 2 - 2 - 0 , 1 2 = 1,96 m
B' = 2 , 2 - 2 - 0 , 1 1 = 1,98 m
U = 3,5 - 2 0,24 = 3,02 m
L' = 3,5 - 2 - 0 , 1 0 7 = 3,29 m
DA1.C2
DA1.C2
B' = 2 , 2 - 2 - 0 , 1 3 = 1,94 m
B = 2 , 2 - 2 - 0 , 1 1 8 = 1,96 m
L = 3,5 - 2 0,26 = 2,98 m
L' = 3,5 - 2 - 0 , 1 3 5 = 3,23 m
Zredukowana powierzchnia podstawy fundamentu dla:

Schematu I
Schematu II
DA1.C1 A'B = L' B ' = 1,96 3,02 = 5,92 n r
DA1.C1 A'B = 1,98 3,29 = 6,51 m2
DA1.C2 A'B = L' B' = 1,94 2,98 = 5,78 n r
DA1.C2 A'B = 1,96 3,18 = 6,23 m2
W schemacie obliczeniowym II dla wariantu DA1.C1 dziaa najwiksze obcienie pio

nowe Vd2 (patrz ponisze tabele).
- Dla schematu I
V dl =
Stae, zmienne i wyjtkowe Vd = VGk yG + VQk y Q + VAk

DA1.C1 = 730 1,35 + 150- 1,5 +4 0 =
1250,5 kN
DA1.C2 = 730 1,00 + 150 1,3 + 40 =
965,0 kN
90
- Dla schematu II
Vd2 =
Stae, zmienne i wyjtkowe Vd = Vck Tg +

DA1.C1 = 730 1,35 + 200 1,5 + 60 =
DA1.C2 = 730-1,00 + 200 1,3 + 60 =
' Tg + Vk
1345,5 kN
1050,0 kN
Obliczeniowe naprenie graniczne wynosi qEd = Vd/A'B,gdzie A E - 2,2 3,5 = 7,7 m2.
rednie naprenie pod podstaw fundamentu od obcie staych i zmiennych oraz
wyjtkowych wynosi wraz z ciarem wasnym fundamentu:
- Schemat I obcie
DA1.C1
qEd = (1250,5 + 303,06)/7,70 = 201,76 kPa

*
1250.5 + 303,06 i , 0,12

0,24\
2,2 3,5
+6' i 2 +6' l j J
1250.5 + 303,06 / 1
<?min~ l j ^ 5
\
A 0,12
2,2
^ 0,24 \
3,5 J
350,80 kPa
52,72 kPa
2max/<7min = 350,8/52,72 = 6,65
DA1.C2
qEd = (965,0 + 303,06)/7,70 = 164,68 kPa

9 6 5 ,0 + 30 3 ,0 6
<7max
Qm\r\ ~
^max/ 7i
2 ,2 3,5
f1 + 6
\
. ^ +6
2, 2
9 6 5 ,0 + 30 3 ,0 6
2 ,2 3,5
0 ,2 6
3,5
296,47 kPa
0 ,2 6 '
\
2,2
3,5
= 296,47/32,89 = 9,Ol
32,89 kPa
- Schemat II obcie
DA1.C1
qEd = (1345,5 + 303,06)/7,70 = 214,10 kPa

9max
7min
1345,5 + 303,06 /,
0,11 ^ 0,107
1 + 6 -^ 1 + 6
2,2 3,5
2.2
3,5
1345,5 + 303,06
,0,11
2,2 3,5
2.2
0,107
3,5
317.60 kPa
110.60 kPa
W m i n = 317,60/110,60 = 2,87
DA1.C2
qEd = (1050,0 + 303,06)/7,70 = 175,72 kPa

1050,0 + 303,06
0,118 0,135
^max ------ ;------------- - (l + 6 - + 6
2,2 3,5
2,2
3,5
(/min =
1050,0 + 303,06 i
0,118 0,135'
1-62,2 3,5
'
2,2 - 6 ' 3,5
(/max/ Q\nin = 273,60/77,84 = 3,51
273,60 kPa
77,84 kPa
91
Z wykonanych oblicze wynika, e schemat I jest bardziej niekorzystny z punktu wi

dzenia nonoci (mniejsze wymiary fundamentu) i rozkadu napre pod fundamentem
(poniewa naprenie rednie jest niewiele mniejsze od maksymalnego 214,1 kPa), rw
nie maksymalne krawdziowe naprenia s najwiksze i dlatego sprawdzony zostanie
warunek stanu granicznego nonoci GEO dla tego schematu.
.7.8.
Wyznaczenie parametrw geotechnicznych obliczeniowych dla schematu I
DA1.C1 B'/L! = 1,96/3,02 = 0,65

L '/B ' = 3,02/1,96 = 1,54
DA1.C2 B '/L ' = 1,94/2,98 = 0,65
L '/B ' = 2,98/1,94 = 1,54
Wspczynniki czciowe dla dwu zestaww parametrw geotechnicznych
DA1.C1 y0 = M l = l
yc = 1
DA1.C2
= M2 = 1,25 yc = 1,25
Obliczeniowe parametry geotechniczne wynosz:
DA1.C1
DA1.C2
,_i / tg 16'
tg"
1,0
y<p )
cd - Ckljc - 16/1,0 = 16,0 kPa
16
-i / tg 16c
(pj = tg -i {tg <h
= 12,92
tg"
1,25
y0
cd = ck/y c = 16/1,25 - 12,80 kPa
Obliczenie wspczynnikw uwzgldniajcych pochylenie siy wypadkowej dziaajcej

DA1.C1
_ 2 + (B '/L ')
2 + 0,65
mB ~ 1 + (B'/L?) ~ 1 + 0,65
1,61
mL = -
= - -t = 1,39
1
/ A) j
1 I 1)j4
gdy sia H dziaa w kierunku Z/,
przy obliczaniu nonoci na kierunku B.
W przypadku gdy skadowa pozioma obcienia dziaa w kierunku tworzcym kt 6

z kierunkiem L, warto m mona obliczy ze wzoru (gdzie tg 9 = HdyIHdx = 45/207 =
0,217 >0 1225'):
m = mg = m i cos2 6 + mg sin2 6 = 1,39 0,9772 + 1,61 0,2122 = 1,399 = 1,4,
DA1.C2
2 + (B/U ) 2 + 0,65
'UB ~ 1 + (B '/L ') _ 1 + 0,65
+ (L '/B ') _ 2+ 1,54
1 + (L/B ') ~ 1 + 1,54
1,61
gdy sia H dziaa w kierunku L \
92
m - mg
m i cos2 6 + r a j sin2 6
1,39 0,9702 + 1,61 0,2422 = 1,49
gdzie tg0 = Hdy/H dx = 41/171,5 = 0,240

4.3.7.9.
6 = 14 10'.
Wyznaczenie wspczynnikw nonoci granicznej
DA1.C1
DA1.C2
Nq =
16 tg2(45 + 16/2) = 4,33

1292 tg2(45 + 12,92/2) = 3,06
Nc = (Nq - 1) Ctg
DA1.C1
DA1.C2
Nc = (4.33 - 1) ctg 16 = 11,588

N c = (3 ,0 6 - 1) ctg 12,92 = 8,9 1 9
Ny - 2 (Nq - 1) tg cp1 jeeli S > <p'/2 (dla szorstkiej podstawy)

DA1.C1
DA1.C2
4.3.7.10.
Ny = 2 - (4,33 - 1) tg 16 = 1,910
Ny = 2 (3,06 - 1) tg 12,92 = 0,945
Wyznaczenie wspczynnikw redukcyjnych w zwizku z dziaaniem si poziomych

w schemacie I
dla DA1.C1
Hd = J
h%
x
+ H jy = V 4 5 2 + 2072 = 212 kN
212
1250,5 + 303,06 4- 5,92 20 ctg 16'
1,4
= 0,852
2,4
1250,5
+ 303,06 + 5,92 20 ctg 16'
dla DA1.C2
Hd = J
h ~x + H 2
dy
= V412 + 171,52 = 176,33 = 176 kN
= 0,760
93
Vd2 + VdF + A'c' C tg </>'

1-
176
1050,0 + 303,06 + 5,78 16,0 ctg 12,92'
1,49
= 0,812
m+1
Vd2 + VdF+ A' ctg cp'
1-
7.11.
176
1050,0 + 303,06 + 5,78 16,0 ctg 12,92'
2,49
= 0,707
Wspczynniki ksztatu
DA1.C1
DA1.C2
sq = 1 + {B'/L') sin fa = 1 + 0,65 sin 16 = 1,179

sq = 1 + (B '/L ') sincPd = 1 + 0,65 sin 12,92 = 1,067
DA1.C1
DA1.C2
sy = 1 - 0,3(B'/L') = 1 - 0,3 0,65 = 0,805

5y = 1 - 0,3(B'/L') = 1 - 0,3 0,65 = 0,805
DA1.C1
DA1.C2
sc = (sq Nq - 1)/(Nq - 1) = (1,179 4,33 - l)/(4,33 - 1) = 1,233

sc = (sg Nq - 1)/(Nq - 1) = (1,067 3,06 - l)/(3,06 - 1) = 1,100
- wysoko stopy d f = 0,8 m,

- grubo posadzki 0,25 m,
- wysoko zasypki 1,0 m.
Obcienie obok fundamentu q' = 0,25 23 + 18,5 1,0 = 24,25 kPa.
7.12.
Nono obliczeniowa dla warunkw gruntowych z odpywem
Nono obliczeniow dla warunkw gruntowych z odpywem mona wyznaczy ze

wzoru:
- = c' Nc bc sc ic + q Nq bq sq iq + 0,5 y B' Ny by sy iy
/l
yd
^ f c
bc s( ic + j Nq bq Sq iq + 0,5 y B Ny by sy iy
DA1.C1
qEd = 201,76 kPa
<
16- 11,588 1 1,233-0,850 + 24,25-4,33 1 1,179-0,852 +

+ 0,5 18,5 1,96 1,91 1 0,805 0,760 = 320,89 kPa
Wskanik wykorzystania nonoci (201,76/320,89) 100 = 62,87%
94
DA1.C2
qEd = 164,88 kPa
<
12,8 8,919 1 1,1 0,685 + 24,25 3,06 1 1,067 0,812 +

+ 0,5 18,5 1,96 0,945 1 0,805 0,707 = 163,99 kPa
Wskanik wykorzystania nonoci (164,88/163,99) 100 = 100,5%

WARUNEK NONOCI ZOSTA SPENIONY.
5. Fundamenty bezporedniestan graniczny uytkowalnoci

5.1. Wstp
Po dobraniu wymiarw fundamentu bezporedniego zgodnie z zasadami podanymi
w poprzednich rozdziaach (stan graniczny nonoci) naley w wielu przypadkach spraw
dzi stan uytkowalnoci. Norma [1] definiuje go jako stan spowodowany nadmier
nym lub nierwnomiernym przemieszczeniem konstrukcji na skutek osiadania podoa,
speniajcy warunki, po przekroczeniu ktrych konstrukcja przestaje spenia okrelone
wymagania uytkowe. Przy sprawdzaniu tego stanu naley okreli przemieszczenia wy
woane czynnikami wymienionymi w punkcie 1.3.4 niniejszego skryptu lub w [1, punkt
2.4.2],
Spodziewane wartoci przemieszcze fundamentw mog by okrelone przez:
1. porwnanie do sytuacji, w ktrej udokumentowano lub jednoznacznie okrelono prze
mieszczenia podobnych konstrukcji posadowionych na tych samych rodzajach grun
tw; w praktyce inynierskiej wysoko oceniane s rzeczywiste dane uzyskane dla
podobnego ukadu warstw gruntowych z lokalnych pomiarw lub dowiadcze,
2. obliczenie przemieszczenia fundamentw przy zastosowaniu regu przedstawionych
poniej.
Obliczenia osiada powinny by przeprowadzone zawsze, jeeli fundamenty posado
wione s:
1. na grantach spoistych o konsystencji plastycznej,
2. na gruntach o konsystencji twardoplastycznej i plastycznej, jeeli warunki posado
wienia speniaj wymogi 2 lub 3 kategorii geotechnicznej obliczamy przemieszczenia
pionowe (osiadania) (patrz podrozdz. 1.2).
Przy obliczaniu przemieszcze fundamentw w celu porwnania ich z kryteriami
uytkowalnoci naley przyjmowa obliczeniowe wartoci obcie dla stanu granicznego
uytkowalnoci. Analiz przemieszcze naley przeprowadza:
1. dla caego fundamentu, a take rnice przemieszcze dla jego poszczeglnych czci
(np. zesp fundamentw pod budynkiem o konstrukcji szkieletowej czy ukad aw
fundamentowych dla cian nonych budynku o konstrukcji w ukadzie poprzecznym),
2. gdy w ssiedztwie znajduj s inne fundamenty, nasypy lub gbokie wykopy mogce
mie wpyw na stan naprenia pod analizowanym fundamentem. Wykonanie gbo
kiego wykopu powoduje odprenie podoa, a w konsekwencji podnoszenie si ju
wykonanych fundamentw.
96
5.2.
Stan graniczny uytkowalnoci

Sprawdzenie stanw granicznych uytkowalnoci w podou, elemencie konstrukcyj
nym lub ich poczeniu naley przeprowadzi za pomoc nierwnoci
Ed < C d ,
Cd - graniczna obliczeniowa warto efektu oddziaywania.
Wartoci wspczynnikw czciowych dla stanu granicznego uytkowalnoci zaleca si
przyjmowa rwne 1.
Wartoci obliczeniowe efektw oddziaywa, jakimi s wedug [1 ]:
1. osiadanie
M,
2. rnica osiada
[U
3. przechylenie
M,
4. strzaka wygicia
[ATnax
5. wskanik wygicia
[A//],
6. obrt
m,
7. wzgldny obrt
m
8. odksztacenie ktowe
[<uL
9. przemieszczenie poziome,
10. amplituda drga
powinny by mniejsze od granicznych obliczeniowych wartoci efektu oddziaywania.
Polski Komitet Normalizacyjny uzna w zaczniku krajowym [15], e przy spraw
dzaniu granicznych osiada w budynkach (efekty oddziaywa), wystarczy sprawdzenie
czterech miar: smax, Pmax, Amax i co. Wybr takich kryteriw podyktowany by:
- po pierwsze dugoletni tradycj w sprawdzaniu stanu uytkowalnoci konstrukcji
w funkcjonujcych dotychczas polskich normach, a take
- przez niejasne rnice pomidzy poszczeglnymi miarami proponowanymi przez Eurokod 7 (wynikajce z rnych miar stosowanych w krajach Unii Europejskiej).
Wartoci graniczne efektu oddziaywania wedug [1]:
1. Osiadanie typowych konstrukcji na oddzielnych fundamentach nie powinno przekra
cza 50 mm. Wiksze osiadania mona dopuszcza, pod warunkiem e wzgldne
obroty pozostan w dopuszczalnych granicach, a osiadania cakowite nie spowoduj
trudnoci z przyczami instalacji do budynku lub przechylenia konstrukcji.
2. Maksymalne dopuszczalne wzgldne obroty otwartych konstrukcji ramowych, ram
wypenionych, cian nonych lub cian cigych z cegy s rne, ale powinny si
mieci w granicach 1/2000 do 1/300. Wzgldny obrt, ktry moe wywoa stan
graniczny nonoci, wynosi okoo 1/150.
Nierwnomierne przemieszczenia fundamentw wywoujce odksztacenia posadawianej konstrukcji naley ograniczy, tak aby nie powsta stan graniczny w projektowanej
konstrukcji.
Natomiast Eurokod 7 w p. 2.4.8 zezwala na stosowanie dopuszczalnych przemiesz
cze wedug zacznika krajowego [15]. Przykadowe wielkoci podawane w literaturze
krajowej, np. [12], przedstawiono w tabeli 5.1.
97
Tab. 5.1. Wartoci graniczne miar przemieszcze i odksztace dla budynkw
imax [mm]
50
$max [rad]
0,002
Araax [mm]
a> [rad]
10
0,003
Tab. 5.2. Dopuszczalne wartoci osiada
Rodzaj konstrukcji
o
(N
I
in
Budowle masywne o duej sztywnoci wasnej wzgldem osi

poziomych, posadowione na masywnych fundamentach,
sztywnych skrzyniach elbetowych lub pytach cigych
s, cm
as = tg a
przechy powinien
by mniejszy ni
1/100 do 1/200
stosunku mniejszego
wymiaru fundamentu
w planie do
wysokoci budynku
1
1
100^200
Konstrukcje statycznie wyznaczalne, majce istotne

przeguby (ubki trjprzegubowe, kratownice stalowe
jednoprzsowe itp.) oraz konstrukcje drewniane
10 -r- 15
Statycznie niewyznaczalne konstrukcje stalowe oraz

konstrukcje murowane z wiecami elbetowymi w kadym
stropie z poprzecznymi cianami nonymi o gruboci 25 cm
w rozstawie co 6 m, jak rwnie monolityczne, elbetowe
konstrukcje szkieletowe na pycie cigej lub ruszcie
elbetowym
8 - 10
1
1
200 ~ 300
Konstrukcje murowane, lecz niespeniajce wszystkich ww.

warunkw, konstrukcje wielkoblokowe z wiecami
elbetowymi w kadym stropie, konstrukcje szkieletowe
elbetowe na oddzielnych stopach oraz konstrukcje
wielkopytowe na monolitycznych elbetowych cianach
piwnicznych na pycie cigej lub ruszcie elbetowym
6 -8
1
1
300 ~ 500
Konstrukcje wielkoblokowe i wielkopytowe niespeniajce

warunkw wymienionych wyej
5 -6
1
1
500 ~ 700
Rys. 5.1. Schemat do obliczenia ugicia budowli a = a i +
2 (odksztacenie ktowe)
98
a)
Rys. 5.2. Schematy graficzne dla poszczeglnych efektw oddziaywa [1]; a) definicje osiadania
s, rnicy osiada 5S, obrotu 9 i odksztacenia ktowego a; b) definicja strzaki ugicia A
i wskanika wygicia A/L; c) definicje przechylenia a> i obrotu wzgldnego (przemieszczenia
ktowego) 8
Wedug [1] przy przyjmowaniu wartoci obliczeniowych granicznych przemieszcze

i odksztace zaleca si uwzgldnienie:
- dokadnoci, z jak mona okreli dopuszczaln warto przemieszczenia,
- wystpowania oraz szybkoci przemieszcze podoa,
- rodzaju konstrukcji,
- rodzaju materiau konstrukcyjnego,
- rodzaju fundamentu,
- rodzaju podoa,
- rodzaju odksztacenia,
- planowanego przeznaczenia obiektu,
- potrzeby zapewnienia bezpieczestwa obiektu.
99
W
-
obliczeniach rnic osiada i przemieszcze podoa naley uwzgldni:

wystpowanie oraz szybko osiada i przemieszcze podoa,
losow lub systematyczn zmienno waciwoci podoa,
rozkad obcienia,
technologi budowy (w tym rwnie kolejno obciania),
sztywno konstrukcji w trakcie budowy.
W sytuacjach obliczeniowych, w ktrych warto odksztacenia nie jest wymagana do
sprawdzenia stanu granicznego uytkowalnoci lub istnieje porwnywalne dowiadczenie
dla podobnego podoa gruntowego, konstrukcji obiektu i metody wykonywania, mona
stosowa uproszczone sprawdzenie warunku utrzymania odksztacenia w wymaganych
granicach uytkowalnoci, wykazujc e zostaa wzbudzona wystarczajco maa cz
wytrzymaoci podoa.
5.3.
O siadania
[5 ]
5.3.1. Zasady oglne
Naprenia w orodku gruntowym wyznacza si przy zaoeniu, e orodek gruntowy:

- jest pprzestrzeni liniowo odksztacaln,
- ma waciwoci ciaa jednorodnego i izotropowego.
W obliczeniach dotyczcych napre w gruncie oraz spowodowanych nimi odkszta
ce gruntu dopuszcza si stosowanie metod obliczeniowych teorii sprystoci. Zakada
si wano zasady superpozycji (dotyczy ona sumowania napre od rnych obci
e), a take zasady de Saint-Venanta (ktra mwi, e naprenia w duej odlegoci
od miejsca przyoenia obcienia nie zale od sposobu przekazywania obcienia na
orodek gruntowy).
Szczegowe zasady obliczania osiada okrela punkt 6.6.2 [1]. Osiadania naley obli
cza z uwzgldnieniem dwch sytuacji: jako osiadania natychmiastowe (ktre najczciej
zachodz w gruntach sypkich) lub osiadania dugotrwae (ktre zachodz w gruntach
spoistych). W przypadku grantw czciowo lub w peni nasyconych wod zaleca si
uwzgldnia trzy ponisze skadniki osiadania:
1. osiadanie natychmiastowe so', w grancie cakowicie nasyconym powstae w wyniku
odksztace postaciowych przy staej objtoci, a w gruncie czciowo nasyconym
powstae zarwno w wyniku odksztace postaciowych, jak i zmniejszenia objtoci,
2. osiadanie wynikajce z konsolidacji i i ; dodatkowym czynnikiem zwikszajcym osia
dania moe by samozagszczanie si grantu pod wasnym ciarem, np. w wyniku
zalania wod lub dziaania obcie dynamicznych w gruntach nasypowych lub zapa
dowych,
3. osiadanie wywoane pezaniem (konsolidacja wtrna) S2; w gruntach organicznych
i spoistych mikkoplastycznych osiadanie na skutek pezania moe si odbywa przez
dugi okres czasu.
Szczegln uwag naley zwrci na grunty takie, jak grunty organiczne i mikkoplastyczne grunty spoiste, w przypadku ktrych osiadanie na skutek pezania moe si
przedua prawie nieograniczenie.
100
Przy ustalaniu jaka cz osiada wstpi w czasie budowy, mona przyj na podstawie
dowiadcze, e osiadania te wynosz dla podoa z gruntw:
- niespoistych i spoistych w stanie pzwartym - 80%,
- spoistych w stanie twardoplastycznym - 60%,
- w stanie plastycznym - 50%,
- organicznych - od 25 do 50%.
W przypadku obiektw kategorii 2, czas stabilizacji osiada mona ocenia na pod
stawie wynikw obserwacji obiektw [16]. Obserwacje te wskazuj, e czas stabilizacji
od chwili zakoczenia budowy na og wynosi w gruntach:
- spoistych w stanie twardoplastycznym od 1 do 3 lat,
- spoistych w stanie plastycznym od 3 do 20 lat (np. mady),
- organicznych (np. torfw) od 10 do 50 lat.
Eurokod zaleca ustalanie moduw edometrycznych na podstawie zgromadzonych
dowiadcze krajowych. Wedug bada prowadzonych w ITB [16], mona przyj korekt
moduw zawartych w normie [17].
W obliczeniach osiada uwzgldniamy warstwy gruntw do gbokoci, na ktrej efek
tywne naprenie pionowe, pochodzce od obcienia fundamentem, osiga 20% efek
tywnego naprenia pierwotnego (<x,maxp), pochodzcego od ciaru nadkadu gruntu.
Gboko ta determinowana jest rwnie przez:
- wymiary i ksztat fundamentu; najczciej gboko ta okrelana jest jako jedna lub
dwie szerokoci fundamentu, dla pyt fundamentowych o duej szerokoci i maych
obcieniach gboko moe by zmniejszona (np. do stropu warstwy nieodksztacalnej),
- zmiany sztywnoci gruntu,
- gboko posadowienia fundamentw.
Obliczenie osiada powinno rwnie uwzgldnia wzrost napre pod analizowanym
fundamentem wywoany ssiednimi fundamentami lub nasypami.
Dla tradycyjnych konstrukcji posadawianych na podou spoistym zaleca si oblicze
nie stosunku nonoci podoa, przy jego pocztkowej wytrzymaoci bez odpywu, do
dziaajcego obcienia uytkowego. Jeli ten stosunek wynosi mniej ni 3, to wtedy
zawsze zaleca si wykona obliczenia osiadania. Gdy ten stosunek wynosi mniej ni 2, to
w obliczeniach zaleca si uwzgldni efekt nieliniowej sztywnoci podoa.
5.3.2.
Metody obliczania osiada
Zacznik F [1] jako przykadowe metody oblicze osiada cakowitych so proponuje:

1. metod sumowania odksztace warstw podoa
lub
2. uproszczon metod orodka sprystego.
W obrbie propozycji 1. mona zaproponowa dwie metody.
5.3.2.1.
Metoda odksztace jednoosiowych podoa (metoda analogu edometrycznego)
W metodzie tej obliczamy osiadania pod rodkiem analizowanego fundamentu, w ob

rbie kadej z warstw gruntu zalegajcej pod fundamentem, a nastpnie sumujemy je do
gbokoci Zmax, na ktrej <t -max = 0,2 - <x-maxp.
101
pierwotny poziom terenu lub

poziom obniony
(w wyniku niwelacji)
"
g
JPPW
'S
T
iz
Rys. 5.3. Schemat obliczania rozkadu napre w gruncie pod fundamentem
1. Przewidywane osiadania fundamentu s skutkiem zmian stanu napre w orodku

gruntowym na skutek prowadzenia prac budowlanych; przed przystpieniem do prac
ziemnych w podou wystpuj n a p r e n ia p ie rw o tn e <r-p wywoane obcieniami
przekazywanymi na niej lece warstwy gruntu przez warstwy zalgajce od po
wierzchni terenu
gdzie:
Pi - gsto objtociowa -tej warstwy gruntu,
g - przyspieszenie ziemskie,
hi miszo -tej warstwy gruntu.
Cz warstw podoa moe zalega poniej poziomu zwierciada wody gruntowej
i wwczas w obliczeniach napre tych warstw naley uwzgldni wypr wody:
Pi Psri ~ Pw 5
gdzie:
Psri ~ gsto objtociowa warstwy gruntu w -tej warstwy gruntu przy cakowitym
nasyceniu porw wod,
p w - gsto objtociowa wody w porach gruntu.
W obliczaniu napre powinnimy rwnie uwzgldnia fakt wystpowania ci
nienia spywowego, jeeli warunki geologiczno-inynierskie wykazuj napite zwier
ciado wody w warstwach gruntw przepuszczalnych. Wwczas gsto objtociow
takiej warstwy gruntu przyjmujemy ze wzoru:
p'' = p'i+ pw - ii cosfi,
102
gdzie:
ii - spadek hydrauliczny w i-tej warstwie,
J3 - kt odchylenia kierunku przepywu wody od pionu.
2. Budow rozpoczyna si wykonaniem wykopu pod przyszy obiekt. Powoduje to
zmniejszenie napre (odprenie) w podou gruntowym. Zmiana napre z gbo
koci zaley od ksztatu wykopu (B/L) i odlegoci od poziomu przyoenia obcie
nia. W podou wystpuj naprenia minimalne (er, mm).
0 -Z,v =
0~zap ' fhv >
"z min Q~zp ~ 0~zs >

<Tzop - naprenie pierwotne panujce na dnie wykopu,
T]w - wspczynnik zaleny od ksztatu wymiaru wykopu odczytywany z nomogramw
(rys. 7.37.8).
3. Dalsze prace prowadzone w wykopie (wykonywanie fundamentw, a potem kolejnych
kondygnacji budynku) powoduj wzrost napre w podou gruntowym a do osi
gnicia wartoci docelowej, czyli napre od obcienia budowl (crzq). W pierwszej
fazie obciania naprenia rosn do poziomu wartoci napre pierwotnych. Grunt
po chwilowym odpreniu spowodowanym wykonaniem wykopu ponownie doznaje
obcienia od stopniowo przykadanych obcie od powstajcego budynku - n a p r
en ia w t rn e crzs. Po przekroczeniu wartoci napre pierwotnych grunt obciany
jest po raz pierwszy i wwczas mwimy o napreniach dodatkowych <rzj. T faz bu
dowy obiektu odwzorowuje badanie prbek gruntu w edometrze, std nazwa metody
(analog edometryczny). Sumujc naprenia od napre minimalnych i pochodz
cych od budowli uzyskujemy naprenia cakowite (cr:t) panujce na danej gbokoci
w podou gruntowym.
(rzi = er, min + o~zq,
Osiadanie kadej wydzielonej warstwy gruntu wyznaczamy ze wzoru
gdzie n - liczba warstw gruntu.

Naprenia dodatkowe (crzdi) s sum napre dodatkowych od analizowanego funda
mentu i fundamentw ssiednich lub wykopw (ktre mog oddziaywa na stan napre
pod analizowanym fundamentem).
Dla gruntw, ktre w przeszoci obcione byy lodowcem (czyli poddane byy obci
eniu wielokrotnie przewyszajcemu obcienia pochodzce od fundamentu), osiadanie
naley oblicza ze wzoru
soi =
103
a)
Rys. 5.4.
b)
Przebieg badania ciliwoci prbki gruntu w edometrze. Widoczne jest, e tej samej
wartoci Acr odpowiadaj rne wartoci Ah na krzywych ciliwoci
Rys. 5.5. Naprenia wtrne i dodatkowe. W przypadku a) odprenie gruntu wywoane wykopem
jest mniejsze ni naprenia pochodzce od budowanego obiektu, b) przy duych rozmiarach
wykopu (B i L oraz gboko) i maych napreniach od budynku naprenie wtrne i dodatkowe
wyznaczamy do gbokoci, gdzie 0,2 erv > crzq
Wartoci moduw M0i oraz M,- przedstawiono na nomogramach w zaczniku 7.2, gdzie
er- = T]i q,
rji - wspczynniki wynikajce z ksztatu i sztywnoci fundamentu.
104
Osiadania fundamentw pytowych
Osiadania budynkw i budowli, ktre posadowione s na fundamencie wykonanym na

caym rzucie wykopu (fundamenty pod kominy, zbiorniki, pyty fundamentowe pod bu
dynki z garaami podziemnymi), ktre najczciej wykonywane s w cigu kilku miesicy
od wykonania wykopu moemy oblicza ze wzoru
so
w hj
M0i
gdzie:
qd - dodatkowe obcienie podoa w poziomie posadowienia fundamentu,
T]i - wspczynniki wynikajce z ksztatu i sztywnoci fundamentu,
qd = q - (Top,
<jop - naprenia pierwotne w poziomie posadowienia.
W przypadku fundamentw pytowych, dla ktrych zasig sumowania osiada po
szczeglnych warstw siga na du gboko, do czsto osigamy strop warstw o ma
ej odksztacalnoci. W tym przypadku pod podstaw fundamentu wystpuje warstwa
sprysta spoczywajca na praktycznie nieodksztacalnym podou (skala, wir zagsz
czony, glina morenowa w stanie zwartym lub pzwartym). Wwczas do wyznaczenia
skorygowanego rozkadu napre pionowych stosujemy sposb podany na rysunku 5.6.
Rys. 5.6. Przybliony sposb obliczania rozkadu napre pionowych w warstwie sprystej
pod rodkiem prostoktnego obszaru B L
105
2.2.2.
Metoda odksztace trjosiowych podoa (metoda analogu sprystego) [7]
W sytuacji gdy fundament o duej sztywnoci pokrywa ca powierzchni wykopu

i przy obliczaniu osiada uwzgldniamy ciliwo w zakresie napre pierwotnych
i wtrnych, osiadania fundamentu moemy oblicza z nastpujcego wzoru:
gdzie:
v - wspczynnik Poissona w i-tej warstwie,
Au>i =
u>i
a > i-
1,
to,, cji-1 - wspczynniki przyjmowane odpowiednio do spgu i stropu danej warstwy.
OJh
Rys. 5.7. Nomogram do odczytywania wspczynnika w dla fundamentu sztywnego posadowio
nego na ciliwej warstwie o ograniczonej gruboci h dla v = 0,3
106
Tab. 5.3. Wartoci wspczynnika <zi, dla podoa jednorodnego charakteryzujcego si wsp
czynnikiem Poissona v = 0,3

Z/B
0,00
0,25
0,50
0,75
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
5,00
10,00
CO
Ksztaty podstawy L/B
Koo
0,00
0,12
0,23
0,33
0,41
0,52
0,58
0,62
0,65
0,70
0,75
0,79
10
oo
0,00
0,13
0,25
0,37
0,45
0,56
0,63
0,68
0,71
0,78
0,84
0,88
0,00
0,13
0,25
0,38
0,47
0,66
0,77
0,86
0,91
1,05
1,16
1,22
0,00
0,13
0,26
0,38
0,48
0,67
0,86
0,96
1,06
1.31
1.56
1,72
0,00
0,13
0,26
0,39
0,50
0,70
0,86
1,00
0,00
0,13
0,26
0,39
0,51
0,73
0,89
1,03
1,14
1,45
1,96
OO
Ul
1,37
1,80
2,12
Gdy wspczynnik v ^ 0.3, wartoci wspczynnika w,- nieznacznie si zmieni.

5.3.2.3.
Uproszczona metoda orodka sprystego
Druga moliwo szacowania osiada podoa gruntowego pod fundamentem to za

stosowanie uproszczonej metody dla orodka sprystego.
Cakowite osiadanie podoa gruntowego obcionego fundamentem mona oszaco
wa przy wykorzystaniu rozwiza znanych z teorii sprystoci. Wedug [1 ] oglny wzr
na osiadania mona zapisa w postaci
_ p -B -f
JE
im
gdzie:
p - nacisk na grunt, rozoony liniowo pod podstaw fundamentu,
B - szeroko pasma obcienia,
/ - wspczynnik osiadania. Wspczynnik ten moe mie rn posta w zalenoci od
ustalonych warunkw brzegowych.
W rozwizaniach tych dla rnych warunkw brzegowych: wymiarw podstawy fun
damentu, zmian sztywnoci gruntu z gbokoci, miszoci warstwy ciliwej, wsp
czynnika Poissona, rozkadu napre pod podstaw fundamentu i punktu, w ktrym
obliczane jest osiadanie, obliczony jest wspczynnik osiada [6]. Poniej przedstawiamy
kilka zada, ktrych rozwizania zostay podane w [6] przez Poulosa.
Osiadania jednorodnej warstwy sprystej pod powierzchni obcion
rwnomiernie
s =
p h
,n E
107
h/B
Rys. 5.8. Wspczynnik osiadania Ist dla awy fundamentowej posadowionej na warstwie spry
stej dla rnych wartoci v
Rys. 5.9. Schemat do obliczenia osiada jednorodnej warstwy sprystej
Osiadania jednorodnej, sprystej warstwy pod rodkiem fundamentu koowego,

odksztacalnego, obcionego rwnomiernie
s - p d IG IF IE - ,
Eo
gdzie:
p - przyoone naprenia rednie pod fundamentem,
d - rednica fundamentu,
Eq - modu Younga gruntu bezporednio pod podstaw fundamentu.
v - wspczynnik Poissona,
I f - wspczynnik poprawkowy ze wzgldu na sztywno fundamentu,
108
I e - wspczynnik poprawkowy ze wzgldu na zagbienie podstawy fundamentu,

Ig - wspczynnik wpywu odczytany z rysunku 5.10.
f ~ 4 + 4,6 + 10 Kf
gdzie:
K f - wspczynnik odksztacalnoci fundamentu = (E f/E sav) (t/a)3,
Ef - modu sprystoci fundamentu,
Esav - modu sprystoci charakteryzujcy podoe do gbokoci z = a,
a - promie fundamentu,
t - wysoko fundamentu.
3,5exp( 1,22 v - 0 A ) [ ( d / z e) + 1,6]

gdzie:
zf - zagbienie fundamentu w podou gruntowym,
kg - liniowy przyrost moduu Younga gruntu z gbokoci.
0,01
0,1
10
E=Eq/ (kg d)
Rys. 5.10. Wspczynnik wpywu IG
100
109
Osiadania prostoktnego fundamentu, obcionego rwnomiernie i posadowionego

na jednorodnej, sprystej warstwie spoczywajcej na nieodksztacalnym podou
[Ueshita i Meyerhof]
s = p B
Irc
E
gdzie:
E - modu Younga dla gruntu,
B - szeroko fundamentu,
Irc - wspczynnik wpywu osiadania.
Warto osiada obliczamy w narou prostoktnego fundamentu. Osiadania w rodku
fundamentu mona obliczy na drodze superpozycji wynikw dla czterech prostoktw
skadajcych si na ksztat fundamentu.
A=
I+~K
(1 - 2v) .
I rc
0,789
0,954
Rys. 5.11. Nomogram do wyznaczenia wspczynnika IRC wpywu warstwy nieodksztacalnej
poniej poziomu posadowienia w narou fundamentu, dla v = 0,5 (grunty spoiste)
110
I rc
Rys. 5.12. Nomogram do wyznaczenia wspczynnika I RC wpywu warstwy nieodksztacalnej
poniej poziomu posadowienia w narou fundamentu, dla v = 0,3 (grunty sypkie)
Osiadania awy fundamentowej obcionej si skupion
___ i
fundament
Er ,vr
i___
___________L_________ i
grunt Es ,vs
- f -----W [6] zamieszczone jest rozwizanie Browna dla oszacowania osiada pod podstaw
awy fundamentowej obcionej si skupion. Osiadania awy w zalenoci od bezwy
miarowego wspczynnika sztywnoci K odczytujemy z nomogramw zamieszczonych
na rysunku 5.13.
_ 16 Er Ir { 1 - v2)
n E s L4
- moment bezwadnoci w awie fundamentowej.
111
x/L
Rys. 5.13. Nomogramy do obliczenia osiada lawy fundamentowej obcionej si skupion dla
rnych wartoci wspczynnika K
112
Osiadania stopy (pyty) fundamentowej obcionej obcieniem rwnomiernym

posadowionej na jednorodnej, izotropowej warstwie sprystej
Warto osiada zaley od bezwymiarowego wspczynnika sztywnoci K.

K
4 E r ( \ - v 2s)
3 Es (1 - v ? ) f l3
gdzie:
Er, vr - parametry charakteryzujce fundament,
Es, vs - parametry charakteryzujce podoe gruntowe.
Osiadania wynosz
Rys. 5.15. Nomogram do wyznaczenia wsp

czynnika wpywu I dia rnych wspczynni
kw sztywnoci K oraz L/fi = l
Rys. 5.16. Nomogram do wyznaczenia wsp

czynnika wpywu I dla rnych wspczynni
kw sztywnoci K oraz L /S = 2
113
Rys. 5.17. Nomogram do obliczania wspczynnika/?/, wpywu warstwy nieodksztacalnej poniej
poziomu posadowienia fundamentu
5.4.
Rnica osiada [<5S]

W celu uniknicia wystpienia stanu granicznego uytkowalnoci, przy szacowaniu
rnic osiada naley uwzgldni zarwno rozkad obcie, jak i moliw zmienno
podoa gruntowego. Eurokod 7 zaleca obliczenie rnic osiada wywoanych niejedno
rodnoci podoa, chyba e nie pozwala na to sztywno konstrukcji. Dla fundamentw
bezporednich opartych na podou rodzimym zaleca si wzi pod uwag, e zazwy
czaj wystpuj pewne rnice osiada, nawet jeeli z oblicze wynika, e osiadania bd
rwnomierne. Rnice osiada obliczane bez uwzgldnienia sztywnoci konstrukcji s
zwykle zawyone. W celu uzasadnienia mniejszych wartoci rnic osiada mona prze
prowadzi analiz wspdziaania konstrukcji z podoem.
114
Rnica osiada [j] okrelona jest wzorem

Ss/l,
gdzie:
Ss - rnica osiada dwch rozpatrywanych fundamentw ssiadujcych ze sob,
l - odlego midzy rodkami podstaw tych fundamentw.
5.5.
Przechylenie [ 6>]
Przechylenie budowli posadowionej na kilku (np. zesp aw pod budynkiem o po
przecznym ukadzie konstrukcyjnym) lub kilkunastu fundamentach (np. posadowienie na
stopach fundamentowych konstrukcji szkieletowej) moemy obliczy znajc pooenie
rodkw podstaw fundamentw i wartoci osiada w tych miejscach. Dla dowolnej liczby
fundamentw moemy zapisa ukad rwna:
z ktrego wyznaczamy parametry a, b i c okrelajce rwnanie paszczyzny okrelajcej

przechylenie budowli.
s = a- x + b - y + c.
Warto przechylenia obliczamy ze wzoru
e = (a2 + b2)'12 .
a , b - przechylenie budowli w kierunku osi x oraz y,
c - rednie osiadanie fundamentw.
5.6.
Strzaka wygicia [Amax] i odchylenie ktowe [a j

Strzak wygicia budynku obliczamy dla trzech dowolnych, najniekorzystniej osia
dajcych fundamentw. O wielkoci strzaki wygicia decyduje nie tylko bezwzgldna
wielko osiada, ale rwnie odlegoci midzy fundamentami i dlatego zamiast /o ko
rzystniej jest operowa tg a.
Dla maych ktw
a = a\ + a 2 ,
= tg a -tg a i+ tg a 2 = M
So - S2
h
Wartoci graniczne podano w tabeli 5.2, p. 5.2.
115
Rys. 5.18. Schemat do obliczenia przechylenia to ukadu stp fundamentowych nierwnomiernie
osiadajcych
Rys. 5.19. Schemat do obliczania strzaki wygicia budowli
6. Przykady obliczeniowe dla stanu granicznego

uytkowalnoci
6.1.
awa na podou uwarstwionym

W przykadzie obliczone zostan osiadania awy posadowionej na uwarstwionym pod
ou gruntowym metod sumowania odksztace warstw podoa.
Dane do oblicze:
awa fundamentowa jest aw rodkow piciokondygnacyjnego budynku mieszal

nego w ukadzie poprzecznym. Budynek jest cakowicie podpiwniczony, wykonany
w technologii tradycyjnej; stropy elbetowe monolityczne; konstrukcja dachu drewniana
kryta dachwk. W pierwszej kolejnoci naley sprecyzowa stan napre pionowych
w podou pod rodkiem awy B.
6.1.1.
Wyznaczenie stanu napre pionowych
Rzut i wymiary aw przedstawiono na rys. 6.1.
1"
2"
3" 4" 5" 6" 7"
8"
9"
10"
11
Rys. 6.1. Ukad aw fundamentowych: a) przekrj poprzeczny czci podziemnej budynku, b) rzut
fundamentw
117
Naprenia w podstawie aw fundamentowych wynosz:

q A
q E
= 170 kPa,
s - c - 185 kPa,
<7/5 = 200 kPa.
Wymiary wykopu wynikaj z wymiarw i rozstawu osiowego aw fundamentowych,

a take z zaoenia, e poza skrajnymi awami naley dodatkowo pozostawi 0,5 m z ka
dej strony (na dugoci i szerokoci budynku) na potrzeby wykonania deskowa, izolacji
lub drenau opaskowego w poziomie fundamentw. Wymiary te wynios Bw
=
11,20 19,80, a gboko wykopu 1,70 m (od poziomu posadowienia).
Pod podstaw awy B stwierdzono ukad warstw gruntowych pokazany na rysunku
6.2. Na rysunku tym sprecyzowano rwnie wewntrzny podzia w obrbie warstw grun
towych pozwalajcy na dokadniejsze obliczenie napre pionowych zmieniajcych si
z gbokoci. Przyjto zasad, e grubo warstwy hl < B /2 = 1,40/2 = 0,70 m. Ilo
paskw w obrbie warstwy gruntu nie musi by staa, a granice wydzielonych paskw
winny si pokrywa z poziomami zmian rodzaju gruntu, a take poziomem zwierciada
wody gruntowej.
0,0
FSa (Pd)
7^=0,41
w=16%
~ 1 ,9
2,6
saclSi (Gn)
5,8
l[n>=0,25
w=17%
3,3
4,1
[m ]
4,8
sasiCl (Gz)
7 ^=0 , 1 0
5,5
w=18%
Rys. 6.2. Przekrj geotechniczny pod aw B. W nawiasach podano oznaczenia warstw wedug
polskiej normy PN-81/B-03020
118
Wartoci parametrw geotechnicznych gruntu wyznaczone w badaniach:

Rodzaj gruntu
h
Id
P k-g
Ek
M0k
Mk
kN/m3
MPa
MPa
MPa
FSa (Pd)
0,41
16
17,17
55,4
69,2
saclSi (G)
0,25
17
20,60
42,0
18,2
26,0
43,3
sasiCl (Gz)
0,10
18
20,60
36,0
47,4
63,2
Wartoci wspczynnikw czciowych dla stanu granicznego uytkowalnoci zaleca

si przyjmowa rwne 1.
Pierwsz czynnoci przy oblicze osiada jest ustalenie stanu napre pod analizo
wanym fundamentem w trakcie prowadzenia caego procesu budowy.
Tab. 6.1. Wartoci odprenia podoa, obcienia, napre wtrnych i dodatkowych pod aw B
Rys. 6.3
Obszar
L
B ~
Z
m.
1
0,00
0,50
1,20
1,90
2,60
3,30
4,10
4,80
5,50
Wykop, c r op = 29,2 kPa

1-4- B -P
4-11- 1l'-B
1-11-11"-1"
6,0
13,80
= 1,1
= 2,5
5A
5,60
z/B
z/B
m
o-zp
7i
7
kPa
2
3
4
5
6
7
0,00
0,09
0,21
0,34
0,46
0,59
0,73
0,86
0,98
0,250
0,248
0,246
0,242
0,238
0,228
0,210
0,195
0,181
0,00
0,09
0,21
0,34
0,46
0,59
0,73
0,86
0,98
0,250
0,249
0,247
0,245
0,241
0,234
0,223
0,213
0,202
1,000
0,990
0,986
0,970
0,960
0,924
0,866
0,816
0,766
29,2
28,9
28,8
28,3
28,0
27,0
25,3
23,8
22,4
awa, qb - 185 kPa

3--5-5"-?
11,20
8
1,40
z/B
ZZzpB
kPa
Vzs
kPa
CzdB
kPa
10
11
12
0,00
0,36
0,86
1,36
1,86
2,36
2,93
3,43
3,93
1,00
0,77
0,52
0,38
0,27
0,23
0,18
0,15
0,12
185,0
142,5
96,2
70,3
50,0
42,6
33,3
27,8
22,2
29,2
28,9
28,8
28,3
28,0
27,0
25,3
23,8
22,2
155,8
113,6
67,4
42,0
22,0
15,6
8,0
4,0
0
Naley pamita, e wspczynniki ?/ okrelajce zanik napre z gbokoci dla

wykopu odczytujemy dla obcienia fundamentem wiotkim, a dla awy fundamentowej
dla obcienia fundamentem sztywnym.
Poniewa korzystamy z modelu pprzestrzeni sprystej i zasady Saint Venanta, ob
cienia przekazywane na podoe przez awy A i C rwnie zmieniaj stan napre
w podou gruntowym pod aw B. Pozostae awy D i E usytuowane w duej odlego
ci (wikszej ni 3 B) maj znikomy wpyw na zmian stanu naprenia pod aw B.
Wpyw ten nazywamy wpywem od ssiada i okrelamy go stosujc metod punktw
naronych.
Wartoci wspczynnikw podane w tab. 6.1 obliczono nastpujco:
rjA = 2
774) - kol. 6
7/c = 2 (7/5 - i;6)
-k o l. 12
119
Tab. 6.2. Wartoci napre pionowych pod law B wywoane obcieniem od ssiednich
law A i C
Rys. 6.1
Obszar
L
B ~
awa, q = 170 kPa

1-4- B - l'
6,0
= U
5,60
2 -4 - B-2'
122"1"
5,60
= 1,2
4,80
z/B
z/B
m.
i
74
riA
0~zqA
kPa
0,00
0,50
1,20
1,90
2,60
3,30
4,10
4,80
5,50
0,00
0,09
0,21
0,34
0,46
0,59
0,73
0,86
0,98
0,250
0,248
0,246
0,242
0,238
0,228
0,210
0,195
0,181
0,00
0,10
0,25
0,40
0,54
0,69
0,85
1,00
1,15
0,250
0,248
0,246
0,241
0,234
0,220
0,200
0,180
0,165
0,000
0,000
0,000
0,002
0,008
0,016
0,020
0,030
0,032
0,000
0,000
0,000
0,300
1,400
2,700
3,400
5,100
5,400
awa C, qc = 185 kPa

4 -7 - 7'-B
4 -6 - 6'-B
6 -7 -7 "-6 "
5,60
5,60
= 1,8
= 3,3
3,10
1,70
z/B
z/B
O"zqC
76
75
7c
kPa
9
11
8
10
12
13
0,00
0,16
0,39
0,61
0,84
1,06
1,32
1,55
1,77
0,250
0,248
0,243
0,233
0,210
0,190
0,167
0,147
0,130
0,00
0,30
0,71
1,12
1,53
1,94
2,41
2,82
3,24
0,250
0,247
0,230
0,193
0,160
0,134
0,108
0,091
0,078
0,000
0,002
0,026
0,080
0,100
0,110
0,120
0,110
0,100
0,0
0,3
4,8
14,8
18,5
20,4
22,2
20,4
18,5
Tab. 6.3. Zestawienie wartoci napre pierwotnych, odprenia, wtrnych i dodatkowych pod
law B
Z
m
h,
m
0,00
0,50
1,20
1,90
2,60
3,30
4,10
4,80
5.50
1,7
0,5
0,7
0,7
0,7
0,7
0,8
0,7
0,7
(n)
()
r ;
h
Ti
kN/m2 kPa
^"zmin
< Z zqB
^zq
-zq
&~zs
0"z<i CzdB
5 >
kPa
kPa
kPa
kPa
kPa
kPa
kPa
kPa
kPa
kPa
kPa
10
11
12
13
14
15
o-zp
17,17 29,2 29,2 29,2

0,0
17,17
8,6 37,8 28,9
8,9
17,17 12,0 49,8 28,8 21,0
20,60 14,4 64,2 28,3 35,9
20,60 14,4 78,6 28,0 50,6
20.60 14,4 93,0 27,0 66,0
20,60 16,5 109,5 25,3 84,2
20,60 14,4 123,9 23,8 100,1
20,60 14,4 138,3 22,4 115,9
8
185,0
142,5
96,2
70,3
50,0
42,6
33,3
27,8
22,2
c r3
0,0 185,0 29,2 155,8 155,8 5,84 185,0

0,3 142,8 28,9 113,9 113,6 7,56 151,7
4,8 101,0 28,8 72,2 67,4 9,96 122,0
15,5 85,8 28,3 57,5 42,0 12,84 121,7
20,3 70,3 28,0 42,3 22,0 15,72 120,9
23,5 66,1 27,0 39,1 15,6 18,60 132,1
26,4 59,7 25,3 34,4
8,0 21,90 143,9
27,5 55,3 23,8 31,5
4,0 24,78 155,4
27,1 49,3 22,4 26,9
0,0 27,66 165,2
Na podstawie danych zawartych w tab. 6.3 mona narysowa wykres napre piono
wych pod rodkiem analizowanej awy B. Na wykresie tym umieszczamy prost zapisan
rwnaniem 0,2 crzp, ktra okrela maksymaln gboko, do ktrej osiadania warstw
podoa wpywaj na zachowanie si fundamentu bezporedniego.
120
6.1.2.
Obliczanie osiadania awy fundamentowej B
Postanowienia Eurokodu 7 nakazuj sprawdza stan graniczny uytkowania w przy

padkach wymienionych w p. 5.1. Podstaw dalszych oblicze jest wyznaczenie osiada
i i . Obliczenie osiada cakowitych pod fundamentem jest wynikiem sumowania osiada
poszczeglnych warstw gruntu, a do gbokoci z max = 5,1 m.
Cakowite osiadanie awy ii wynosi 0,28 + 1,13 = 1,41 cm < 5 cm zalecanych przez
Eurokod 7.
6.2.
6.2.1.
Sprawdzenie pochodnych efektw oddziaywa

rednie osiadanie budynku
Przedmiotem analizy s efekty oddziaywania dla budynku jedenasto kondygnacyjnego o konstrukcji elbetowej, posadowionego na zespole aw fundamentowych w uka
dzie poprzecznym
Graniczne obliczeniowe wartoci efektu oddziaywania dla analizowanego budynku
wynosz:
ii = 5 cm
a> = 0,003
Amax = 1,0 cm
a s - 1/300 : 1/500
121
Tab. 6.4. Obliczenie osiada pod rodkiem awy B
Rodzaj
gruntu
z tab. 6.1
7
(Tzs
kPa
FSa
0,0
0,5
1,2
29,2
28,9
28,8
1.9
2,6
3,3
4,1
5.1
saclSi
sasiCl
//
G~zsi
Mi
cm
kPa
155,8
113,9
72,2
1
2
50
70
29,05 69200
28,85 69 200
0,02
0,03
134,85 55 400
93,05 55 400
0,12
0,12
28,3
28,0
27,0
25,3
57,5
42,3
39,1
34.4
3
4
5
6
70
70
70
80
28,55
28,15
27,50
26,15
43 300
43 300
43 300
43 300
0.05
0,05
0,04
0,05
64,85
49.90
40,70
36,75
26000
26000
26000
26000
0,18
0,14
0,11
0,11
23,12
29,20
100
24,21 63 200
0,04
35,42 47400
0,07
0,28
1,16
C zd
kPa
si
0~zdi
M0i
kPa
cm
kPa
kPa
Si
cm
10
11
12
y
2
1,4
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
I
A
I
i
1
1
i
5,4
1
1
1
1
1
?
1,6
1
1
l
1
1
|
I
1
1
D
i
1
i
1
i
1
i
'i
i
!
i
1
i 2,4 -1-
i
i
i
i
i
5,4
-U
T
I
1
1
5,4
1
-J
Rys. 6.4. Ukad fundamentw pod budynkiem
Z estaw ienie szerokoci aw oraz osiada cakow itych, jak ie w ystpiy w okresie budow y
i uytkow ania do m om entu konsolidacji podoa:
awa
Szeroko awy [m]
1,2
1,4
1,4
1,6
1,2
0,012
0,004
0,009
0,020
0,023
Osiadanie [m]
rednie osiadanie
W artoci osiada poszczeglnych aw s m niejsze od w artoci osiadania obliczenio
w ego. N ajw iksze osiadania obliczono dla awy E = 0,023 m. W arunek osiada obli-
122
czeniowych dla budynku zosta speniony. Dla ilustracji obliczono wartoci redniego
waonego osiadania dla caego budynku:
_ Sk Fk
ZFk
w ktrym Fk to powierzchnia poszczeglnych fundamentw a Sk osiadanie kadego z tych
fundamentw.
Y
*k Bk = 10_2(1,2 1,2 + 0,4 1,4 + 0,9 1,4 + 2,0 1,6 + 2,3 1,2) = 0,0922 m2.
Y Bk = 1,2 + 1,4 + 1,4 + 1,6 + 1,2 = 6,8 m.

sr = 0,0922/6,8 = 0,014 m < 0,05 m.
Warunek osiada rednich dla caego budynku rwnie spenia wymagania.
6.2.2.
Przechylenie budynku [0]
Wzory na obliczenie przechylenia podano w podrozdz. 5.5.

Y x\ = O2 + 5,42 + 7,82 + 13,22 + 18,602 = 610,2 m2.
2 ^ x kyk = 0.
Budynek posadowiony jest na awach fundamentowych i rodki fundamentw pooone
s na osi y, a wic wszystkie rzdne y s rwne 0.
^ ^xk 0 -f 5,4 + 7,8 + 13,2 + 18,6 45 m.
Y xk Sk = 10_2(0 1,2 + 5,4 0,4 + 7,8 0,9 + 13,2 2,0 + 18,6 2,3) = 0,7836 m2.
k = Y
j y2k =
T j ykSk = -
sk= 10"2(1,2 + 0,4 + 0,9 + 2,0 + 2,3) = 0,068 m.
N = 5 (liczba aw fundamentowych)
Otrzymano ukad rwna
610,2 a + 45 c = 0,7836,
45 a + 5 c = 0,068.
Std a = 0,0008, c = 0,0061.
Gdy - 0 (brak rwnania z rzdnymi y) 9 = a = 0,0008 < #dop = 0,003.
Warunek stanu granicznego jest speniony.
123
Rys. 6.5.
6.2.3.
Wartoci osiada dla poszczeglnych aw w [m]
Wygicie budynku [as]
Obliczenie wygicia budowli dotyczy trzech ssiednich aw:

- awy A, B i C
a s = (0,012 - 0,004)/5,4 - (0,004 - 0,009)/2,4 = 0.0015 + 0,0021 = 0,0036
u , = 0,0036 > 0,0020 -h 0,0015
Warunek stanu granicznego uytkowania dotyczcy wygicia budynku nie zosta
speniony na odcinku budynku midzy lawami A - B - C. W tej sytuacji naley
zwikszy wymiary awy C w celu ograniczenia osiada.
- awy B, C i D
u , = (0,004 - 0,009)/2,4 - (0,009 - 0,020)/5,4 = -0,0021 + 0,0020 = -0,0001
a s = 0,0001 < 0,0020 -r 0,0015
- awy C, D i E
a s = (0,009 - 0,020)/5,4 - (0,020 - 0,023)/5,4 = -0,0020 + 0,00 = -0,0020
a s = 0,002 = 0,0020 h- 0,0015
Wskanik wygicia Amax obliczamy dla trzech dowolnych aw o najwikszej rnicy
osiada A, B i D. Warto dopuszczalna dla budynkw do 11 kondygnacji Amax wedug
polskiej normy PN-81/B-03020 (Eurokod 7 nie okrela tej wartoci) wynosi 1 cm.
Warto Amax obliczmy z proporcji osiadania tych fundamentw do odlegoci midzy
nimi
X =
C $D ~
) (2 + h + h )
l\ + h + h + U
(0,023 - 0,012) (2,4 + 5,4 + 5,4)

= 0,0078 w 0,008
5,4 + 2,4 + 5,4 + 5,4
Amax s sB X 0,023 - 0,004 - 0,008 = 0,011 m 0,01 m
124
6.2.4.
Rnica osiada [As/Z]
Warunek rnicy osiada sprawdzi naley pomidzy:

- aw A i B
A j// = (0,012 - 0,004)/5,4 = 0,0015
- aw B i C
As/l = (0,009 - 0,004)/2,4 = 0,0021
Podobnie jak przy wygiciu, tak i w tym przypadku na tej czci budynku naley
zwikszy wymiary awy B, aby speni warunki stanu granicznego uytkowania.
6.3.
Obliczenie osiadania stopy fundamentowej uproszczon metod orodka

sprystego
Obliczy osiadania w rodku (punkt A na rys. 5.14) stopy o wymiarach 2,2 3,0 m
i wysokoci df = 0,8 m przekazujcej naprenie (od obcie staych i zmiennych) na
podoe p = 250 kPa. Podoe gruntowe do gbokoci 4 m stanowi piasek pylasty (clSa)
o I i = 0,08, a poniej tego poziomu stwierdzono warstw iu pylastego (saCl) w stanie
twardoplastycznym o II - 0,05 (warstwa nieodksztacalna).
Parametry charakteryzujce fundament:
Parametry charakteryzujce grunt:
Ecm = 25 000 MPa

Eq = 80000 kPa
Vbet = 0,20
vgrunt = 0,37
Bezwymiarowy wspczynnik sztywnoci

4 bet (1 - vgrunt) dj
3 o (1 - v2e[)
K _ 4 25000 (1 - 0,372) 0,83 _

~
3 80 (1 - 0,22) 2,23 ~
Odczytany z rys. 5.14 wspczynnik IA = 1,20 dla L/B = 2.
Dla wartoci B/h = 2 ,2 /(4 - 1,25) = 0,8 i vgrunt = 0,37 na rys. 5.17 odczytujemy R/, = 0,6.
Osiadania mona zapisa w postaci:
p B ( l - v 2s) I R h
250 2 ,2 - ( l - 0 ,3 7 2) - 1,35-0,6
= 0,0048 m = 0,5 cm.
80000
7. Zaczniki
7.1. Tablice do projektowania konstrukcji elbetowych
Tab. 7.1. Klasy wytrzymaoci na ciskanie betonw zwykych i cikich
Wg PN-EN 206-1:2003
Wg PN-B-03264:2002
C8/10
C12/15
B15
Cl 6/20
B20
C20/25
B25
C25/30
B30
C30/37
B37
C35/45
B45
C40/50
B50
C45/55
B55
C50/60
B60
Tab. 7.2. Beton - klasy, wytrzymaoci i moduy sprystoci
fok, MPa
fan>MPa
C12/15
C l 6/20
C20/25
12
16
20
24
28
33
38
2,2
C25/30
C30/37
Wartoci charakterystyczne
20
25
30
C 35/45
C40/50
C45/55
35
40
45
43
48
53
3,8
fam. MPa
1,6
1,9
2,6
2,9
3,2
3,5
fctk,0.05 MPa
1,1
1,5
1,8
2,0
2,2
2,5
2,7
fak,0.95, MPa
, GPa
2,0
1,3
2,5
2,9
3,3
3,8
4,2
4,6
27
29
30
31
33
34
35
4,9
36
/. MPa
8,6
11,4
25,0
28,6
32,1
/<*/> MPa
GPa
0,8
1,0
23,8
1,6
1,8
29,4
1,9
22,6
Wartoci obliczeniowe
14,3
17,9
21,4
1,1
25,0
1,3
26,2
1,4
27,4
28,4
30,2
126
Tab. 7.3. Charakterystyka stali zbrojeniowej - prty
rednica no
minalna, mm
Ciar,
N/m
6
8
Przekrj poprzeczny w cm2 przy liczbie prtw

1
2,22
3,94
0,28
0,57
0,85
1,13
0,50
1,00
1,51
2,01
10
6,16
0,79
1.57
2,36
3,14
12
8,87
1,13
2,26
3,39
4,52
2,01
3,14
4,02
6,03
9,42
8,04 10,05 12,06 14,07 16,08 18,09 20,10

12,56 15,70 18,84 21,98 25,12 28,26 31,40
7,60
16
15,78
20
24,65
22
29,83
3,80
25
38,51
32
63,10
4,91
8,04
6,28
10
1,41
1,70
2,26
4,02
4,52
2,83
5,02
3,93
3,01
4,71
1,98
3,52
2,54
2,51
5,50
7,85
6,78
6,28
9,04
7,07
5,65
10,17 11,30
7,91
11,40 15,20 19,00 22,80 26,60 30,40 34,19 37,99

14,72 19,63 24,53 29,44 34,34 39,25 44,16 49,06
16,08 24,12 32,15 40,19 48,23 56,27 64,31 72,35 80,38
9,81
Tab. 7.4. Przekrj zbrojenia w cm2 na 1 m pyty
Rozstaw osiowy
prtw, cm
rednice prtw
6
6/8
8/10
10
10/12
10
11
2,80
3,90
5.00
6,45
2,55
4,55
5,86
9,60
8.73
12
2,33
3,55
3,25
7,90
7,18
12
4,17
5,38
6,58
8,00
13
2,15
3,00
3,85
4,96
6,08
7,38
8,69
12,08 15,46 19,81 24,15
14
2,00
2,79
3,57
4,61
5,64
6,86
8,07
15
1,87
2,60
3,33
4,30
5,27
6,40
7,53
11,21 14,36 18,39 22,43

10,47 13,40 17,17 20,93
16
1,75
2,44
3,13
4,03
4,94
6,00
7,06
9,81
12,56 16,09 19,63
17
1,65
2,29
2,94
4,65
5,65
6,65
9,24
18
2,17
2,78
4,39
5,33
6,28
8,72
11,82 15,15 18,47

11,17 14,31 17,44
19
1,56
1,47
3,79
3,58
2,05
2,63
3,39
4,16
5,05
5,95
8,26
10,58 13,55 16,53
20
1,40
1,95
2,50
3,23
3,95
4,80
5,65
7,85
10,05 12,88 15,70
21
1,33
1,86
3,07
3,76
4,57
22
1,27
1,77
2,38
2,27
2,93
3,59
4,36
5,38
5,14
7,48
7,14
9,57
9,14
11,70 14,27
23
1,22
1,70
2,17
2,80
3,43
4,17
4,91
6,83
8,74
11,20 13,65
24
1,63
2.08
2,69
8,38
10,73 13,08
2,00
4,52
6,28
8,04
10,30 12,56
26
1,08
1,50
1,92
2,58
2,48
4,00
3.84
6,54
1,56
3,29
3,16
4,71
25
U7
1,12
3,04
3,69
4,35
6,04
7,73
9,90
12,08
28
1,00
1,39
1,79
2,30
2,82
3,43
4,04
5,61
7,18
9,20
11,21
30
0,93
1,30
1,67
2,15
2,63
3,20
3,77
5,23
6,70
8,58
10,47
32
0,88
1,22
1,56
2,02
2,47
3,00
4,91
6,28
8,05
34
0,82
1,15
1,47
1,90
2,32
2,82
3,53
3,32
4,62
5,91
7,57
9,81
9,24
36
1,08
1,39
2,97
5,58
5,29
8,72.
2,53
4,36
4,13
7,15
1,32
2,19
2,08
3,14
1,03
1,79
1,70
2,67
38
0,78
0,74
6,78
8,26
40
0,70
0,98
1,25
1,61
1,98
2,40
2,83
3,93
5,03
6,44
7,85
12/16
16
16/20
20
11,30 15,70 20,10 25,75 31,40

10,27 14,27 18,27 23,41 28,55
9,42 13,08 16,75 21,46 26,17
12,26 14,95
Tab. 7,5. Stosowane obecnie rodzaje stali uebrowanej
Gatunek stali
fyk {Re) MPa

min 500
f W J MPa
max 625
ftklfyk CRm/Re)
1,15 -T 1,35
BSt500(A)/(B)
min 500
min 550
min 1,05/1,08
RB 500W
min 500
min 550
min 1,05
RB500
min 500
min 550
min 1,05
B500A
min 500
RB 400
34GS
min 400
min 410
min 440
min 1,08
min 590
min 1,08
18G2-b
min 355
490 ~r 620
min 1,08
B500SP
min 1,05
128
Parametry geotechniczne
Zalenoci korelacyjne wedug [17]
Tab. 7.6. Charakterystyczne wartoci gstoci waciwej ps, wilgotnoci naturalnych w i gstoci
objtociowej p dla gruntw niespoistych wedug [7]

Nazwa
gruntu
Stan
wilgotnoci
Ps
mao wilgotne
zagszczony
rednio
zagszczony
luny
t n r 3
1,0 -r 0,68
0,67 -r 0,34
0,33 -r 0,0
3
1,85
10
2,00
14
2,10
4
1,80
12
1,90
18
2,05
5
1,70
14
1,85
22
2.00
5
1,60
16
4
1,75
12
1,90
18
2,05
5
1,70
14
1,85
22
2,00
6
1,65
16
1,75
24
1,90
6
1,55
18
1,75
24
1,90
1,70
28
1,85
5
1,70
15
1,85
23
2,00
6
1,65
16
1,80
25
1,95
7
1,60
19
1,70
28
1,85
7
1,50
21
1,65
30
1,75
P
wiry
i pospki
wilgotne
2,65
Wn
p
W
mokre
p
Wn
Rodzime
mineralne
mao wilgotne
P
piaski grube
i rednie
wilgotne
2,65
Wn
P
W
mokre
p
Wn
mao wilgotne
piaski drobne
i pylaste
wilgotne
2,65
Wn
P
W
mokre
mao wilgotne
piaski
prchnicze
wilgotne
2,64
Wn
P
mokre
Stan gruntu ID
w, %
P
t n r 3
Rodzime
organiczne
7.2.
Wn
129
Tab. 7.7. Charakterystyczne wartoci gstoci waciwej p s, wilgotnoci naturalnych wn i gstoci
objtociowej p dla gruntw spoistych wedug [7]
P
t/m 3
wiry
posplki gliniaste
2,65
B
piaski gliniaste
o.
o
13
pyy piaszczyste
g
2,65
2,66
pyy
2,67
gliny piaszczyste
2,67
00
<D
D00
<D
g
<D
B
N
"O
c
gliny
2,67
-a
<D
'00
oo
gliny pylaste
gliny piaszczyste
zwize
2,68
2,68
a.
gliny zwize
2,69
"n
<D
00
a.
gliny pylaste zwize
2,71
iy piaszczyste
2,70
iy
2,72
iy pylaste
2,75
N
VX)
Stan gruntu ID
wn, %
t/m 3
pzwarte
O
Ps
twardo-plastyczne
plastyczne
mikko-plastyczne
0 -r 0,25
0,26 -r 0,50
0,51 -h 1,0
Wn
15
2,25
2,20
2,10
Wn
10
2,20
13
2,15
18
2,10
20
18
2,05
19
2,05
2,10
22
2,05
24
2,00
7
w
Nazwa
gruntu
Wn
14
2,15
18
2,10
2,05
Wn
12
2,20
Wn
9
2,25
13
2,20
16
2,15
17
2,15
20
2,10
wn
11
y
wn
2,25
15
14
2,15
18
2,20
Wn
Wn
18
2,15
14
2,20
Wn
19
2,15
25
2,05
y
Wn
2,10
22
2,00
18
2,10
27
2,00
33
1,90
16
17
2,10
21
2,05
25
2,00
20
2,05
24
2,00
28
1,90
25
1,95
34
1,85
42
1,80
22
2,00
26
1,95
24
2,00
27
1,95
32
1,90
30
1,95
35
1,90
42
1,80
40
1,80
50
1,75
50
1,70
130
Tab. 7.8. Zalenoci stanw gruntw od wynikw sondowania sondami wbijanymi SL, SC
i SPT wg normy PN 81/B-03020 Posadowienie bezporednie budowli. Obliczenia statyczne

i projektowanie
Stopie zagszczenia, I d
Liczba uderze:
a) sondy lekkiej (SL) na 10 cm wpdu - A?i0
b) sondy cikiej (SC) na 20 cm wpdu - N2o
c) sondy cylindrycznej (SPT) na 30 cm wpdu - N30
Stopie plastycznoci, IL
Liczba uderze sondy cylindrycznej (SPT) na 30 cm wpdu - N30
Grunt A BCD-
0,33
0,66
0,85
20
8
10
0,00
25
30
60
45
50
0,25
15
0,50
4
grunty spoiste morenowe skonsolidowane

grunty spoiste morenowe nieskonsolidowane i inne grunty skonsolidowane
inne grunty skonsolidowane
iy niezalenie od genezy
Rys. 7.1. Nomogram charakterystycznych wartoci cj"1 i tpf1 gruntw spoistych [17]
131
Rys. 7.3. Nomogram charakterystycznych wartoci
i M<
0") gruntw niespoistych (symbole A,
B, C, D jak na rys. 7.1)
132
b)
a)
F (n)
<n)
M'0
kPa
260000
240000
kPa
260000
240000
220000
200000
220000
200000
180000
160000
180000
160000
1? /
140000
140000
120000
120000
100000
80000
60000
40000
X>
100000
-p
L
80000
60000
40000
20000
9
y
20000
0
0,20 0,40
0,60
0,80
1,0
0
0,20 0,40
T(n)
>D
Rys, 7.4. Nomogram charakterystycznych wartoci ,g") i
7.3.
0/
0,60
0,80
1,0
T(n)
lD
gruntw spoistych
Nomogramy do obliczania napre pionowych w podou gruntowym

Przyjmujc ppaszczyzn spryst jako model podoa gruntowego mona poda
wzory w nastpujcych przypadkach [7, rozdz. 2]:
1. W dowolnym punkcie orodka gruntowego obcionego si skupion Q:
0 -z Q = T)q Q/z2
wspczynnik r/Q z rys. 7.5.

Wzr powyszy mona wykorzysta rwnie do obliczania normalnych napre
pionowych w dowolnym punkcie orodka gruntowego od obcie rozoonych (rw
nie rwnomiernie) na dowolnych obszarach. Wymaga to odpowiedniego podziau
takiego obszaru na obszary elementarne i obliczenia dla nich wypadkowych obcie
Qt. Wwczas stosujemy wzr odrbnie dla kadego obszaru i sumujemy wszystkie
wartoci
Warunkiem uzyskania wymaganej dokadnoci oblicze jest dokonanie takiego
podziau na elementarne obszary, aby dugo boku U kadego obszaru prostoktnego
speniaa nierwno:
Ri > 2Li
(dokadno oblicze 3%)
133
%Q
Rys. 7.5. Nomogram do wyznaczania wspczynnika t]q dla siy skupionej
134
lub
Ri > 3Li
(dokadno oblicze 6%),
gdzie: R, to odlego punktu, w ktrym obliczamy naprenie od punktu przyoenia

wypadkowej <2,.
2. Pod rodkiem obszaru prostoktnego obcionego rwnomiernie rozoonym obci
eniem q\
V z q Rm q >
wspczynnik r\m z rys. 7.6.

3. Pod rodkiem obszaru prostoktnego obcionego sztywnym fundamentem (ocena
przybliona):
G"zq = Rs " <7 >
gdzie:
q - rednie obcienie podoa,
r s - wspczynnik na rys. 7.7.
Przy obliczaniu napre pionowych w podou gruntowym oprcz metody punk
tw rodkowych moemy stosowa nomogramy metody punktw naronych. Obli
czamy wwczas naprenia pionowe w dowolnym punkcie podoa (z wykorzystaniem
zasady superpozycji) dzielc dowolny obszar na prostokty, ktrych naroa spotykaj
si w punkcie w ktrym obliczamy naprenia pionowe.
4. Pod naroem prostoktnego obszaru obcionego rwnomiernie obcieniem q:
Q~zq ~ R n '
<7 >
r]n - wspczynnik na rys. 7.8.

5. W dowolnym punkcie podoa od obcienia pasmowego q\
~ rlp s z ' <1 >
rjp - wspczynnik na rys. 7.9.

6. W dowolnym punkcie podoa od obszaru koowego rwnomiernie obcionego ob
cieniem q\
o-zq = r i k - q ,
T]k - wspczynnik na rys. 7.10.
135
Um
Rys. 7.6. Nomogram do wyznaczenia wspczynnika r/m pod rodkiem prostoktnego obszaru
obcionego rwnomiernie (fundament wiotki obciony rwnomiernie, nasyp ub wykop)
136
Rys. 7.7. Nomogram do wyznaczenia wspczynnika r\s pod rodkiem prostoktnego, sztywnego
fundamentu obcionego rwnomiernie rednim obcieniem q
137
Tin
Rys. 7.8. Nomogram do wyznaczenia wspczynnika r\n pod naroem prostoktnego obszaru
obcionego rwnomiernie rednim obcieniem q (fundament wiotki obciony rwnomiernie,
nasyp lub wykop)
138
<h
Rys. 7.9. Nomogram do wyznaczenia wspczynnika rip pod dowolnym punktem A od rwno
miernego obcienia pasmowego. Wspczynnik rjpsz (linia przerywana na nomogramie) dotyczy
fundamentu sztywnego
139
Vk
Rys. 7.10. Nomogram do wyznaczenia wspczynnika r\k pod dowolnym punktem A od rwno
miernego obcienia na obszarze koowym. Wspczynnik rjkn (linia przerywana na nomogramie)
dotyczy rodka sztywnego fundamentu koowego
140
eb
l
L
s
B
Rys. 7.11. Nomogram do wyznaczania obcie jednostkowych pod fundamentem obcionym

mimorodowo (przerywana
gruba linia na nomogramie aproksymowana wedug przepisw
polskich rwnaniem (eB/B + 0.255)2 + (eL/L + 0.255)2 < 0,32 lub wedug przepisw Eurokodu 7
------- (eB/B 0,05)2 + (eL/L 0,05)2 < 0,08)
141
Literatura
[1] PN-EN 1997-1 (Eurokod 7) Projektowanie geotechniczne. Cz 1. Zasady oglne.
[2] PN-EN 1997-1 (Eurokod 7) Projektowanie geotechniczne. Cz 2. Rozpoznanie i badanie
podoa gruntowego.
[3] PN-EN ISO 14688-1 Badania geotechniczne. Oznaczenie i klasyfikowanie gruntw. Cz 1.
Oznaczanie i opis.
[4] PN-EN ISO 14688-2 Badania geotechniczne. Oznaczenie i klasyfikowanie gruntw. Cz 2.
Zasady klasyfikowania.
[5] PN-EN 1990 Eurokod Podstawy projektowania konstrukcji.
[6] Ulrich Smoltczyk\Geotechnical Engineering Handbook. Ernst & Sohn, 2002.
[7] Olgierd Pula, Czesaw Rybak, Wodzimierz Sarniak: Fundamentowanie. Dolnolskie Wy
dawnictwo Edukacyjne, Wrocaw 2009.
[8] Janusz Pdziwiatr: Wstp do projektowania konstrukcji elbetowych wg PN-EN 1992-1-1:2010.
Dolnolskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocaw 2009.
[9] Wodzimierz Starosolski: Konstrukcje elbetowe wedug PN-B-03264:2002 i Eurokodu 2.
Tom II, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2007.
[10] Wodzimierz Starosolski: Konstrukcje elbetowe wedug EUROKODU 2 i norm zwizanych.
Wydawnictwo PWN, Warszawa 2011.
[11] Rozporzdzenie Ministra Spraw i Wewntrznych i Administracji z dnia 24 wrzenia 1998 r.
w sprawie ustalania geotechnicznych posadawianiu obiektw budowlanych.
[12] Zenon Wiun: Zatys geotechniki. Wydawnictwa Komunikacji i cznoci,Warszawa 1976
(i pniejsze wydania).
[13] PN-B-02481. stycze 1998, Geotechnika. Terminologia podstawowa, symbole literowe i jed
nostki miar.
[14] Andrew Bond, Andrew Harris: Decoding Eurocode 7. Taylor & Francis, London and New
York 2008.
[15] PN-EN 1997-1:2008/Ap2 Poprawka do polskiej normy PN-EN 1997-1:2008, wrzesie 2010.
[16] Lech Wysokiski, Walery Kotlicki, Tomasz Godlewski: Projektowanie geotechniczne wedug
EUROKODU 7, poradnik. ITB, Warszawa 2011.
[17] PN-81 B/03020. Posadowienie bezporednie budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie.
Dr in. Olgierd Pua jest adiunktem w Zakadzie Fundamentowania

Instytutu Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocawskiej. Posiada
uprawnienia pastwowe z zakresu geologii inynierskiej, uprawnienia
budowlane i jest rzeczoznawc budowlanym w zakresie geotechniki
i fundamentowania. Odby stae naukowe na Wgrzech, Iraku i USA.
W pracy zawodowej wykona kilkaset opinii i ekspertyz dotyczcych
problemw geotechnicznych i sposobw posadowienia obiektw. Jest
wspautorem ksiki F u n d a m e n to w a n ie . P ro je k to w a n ie p o s a d o w ie .
I S B N
9 7 8 - 8 3 - 7 1 2 5 - 2 1 3 - 6
9 788371
252136

Olgierd Puła - Projektowanie Fundamentów Bezpośrednich WG EC-7 (Wyd. 2 Poprawione I Rozszerzone)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Olgierd Puła - Projektowanie Fundamentów Bezpośrednich WG EC-7 (Wyd. 2 Poprawione I Rozszerzone)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Olgierd Pua

wydanie drugie - poprawione i rozszerzone

Copyright by Dolnolskie Wydawnictwo Edukacyjne

Ksiki Dolnolskiego Wydawnictwa Edukacyjnego

Przykady o b lic ze n io w e........................................................................................................ 39

Wyznaczenie powierzchni zbrojenia dla rednich napre

6.2.4. Rnica osiada [As/ / ] .......................................................................................124

Wykaz stosowanych oznacze

~ wytrzymao gruntu na cinanie bez odpywu

- kt nachylenia krzywizny ugifundamentw budynku

1. Fundamenty bezporednie - stan graniczny

W budownictwie mostowym lub przemysowym konstruujemy fundamenty masywne

1.3. Ustalanie czciowych wspczynnikw bezpieczestwa

Sprawdzanie stanw granicznych nonoci

Przy sprawdzaniu stanw granicznych nonoci [1]: konstrukcyjnego (STR) i geotech

Zakres rozpoznania podoa

Obiekty zaliczone do pierwszej

jakociowe okrelenie waciwoci podoa na podstawie:

Obiekty zaliczone do drugiej

Obiekty zaliczone do trzeciej

jakociowe okrelenie liczbowych wartoci parametrw

Tab. 1.2. Wspczynniki czciowe do oddziaywa (yF) lub do efektw oddziaywa ( j E)

Waciwoci masywu gruntowego, wyraone liczbowo jako parametry geotechniczne,

nicznego nonoci (GEO)

Wytrzymao na cinanie bez odpywu

Wytrzymao na ciskanie jednoosiowe

Wymiary fundamentu traktujemy jako dane geometryczne. Wspczynniki materia

Oddziaywanie rozumiane jest jako kombinacja obcie lub przemieszcze przeka

W metodzie stanw granicznych wyznacza si [5]:

W stanach granicznych nonoci uwzgldnia si kombinacj podstawow oraz wyjt

Uwaga: w uzasadnionych przypadkach obcienia 2 i 3 mona

Kombinacja wyjtkowa, skadajca si zwykle z oddziaywa staych, zmiennych

gdzie A - warto uwzgldnianego oddziaywania wyjtkowego.

Przy sprawdzaniu stanw granicznych nonoci, konstrukcyjnego (STR) i geotech

Tab. 1.5. Czciowe wspczynniki bezpieczestwa do nonoci (yR) dotyczce fundamentw

2. Obliczanie oporu podoa

z obliczeniowymi wartociami bezwymiarowych wspczynnikw dla:

Nc = (Nq - 1) ctg <p' ,

a - patrz rys. 2.1 (w radianach).

Rys. 2.1. Oznaczenia do wzoru na nono graniczn fundamentu

dla kwadratu lub koa,

dla prostokta, kwadratu lub koa,

- wspczynniki redukujce nono fundamentu w zwizku z dziaaniem obcie

- V + A H' ctg <p'

gdy H dziaa w kierunku B ' ,

gdy / / dziaa w kierunku L '.

W przypadku gdy skadowa pozioma obcienia dziaa w kierunku tworzcym kt ff

Metoda analityczna - podoe uwarstwione

Rys. 2.2. Schemat obliczania nonoci fundamentu w warunkach podoa uwarstwionego

Procedura sprawdzania nonoci uwarstwionego podoa przebiega w nastpujcy spo

Tab. 2.1. Zasig poszerzenia podstawy fundamentu zastpczego

Rodzaj gruntu warstwy pierwszej pod podstaw fundamentu

2. do obcie zewntrznych (dziaajcych na projektowany fundament) dodajemy ciar

Metoda analityczna dla warunkw geotechnicznych bez odpywu

dla kwadratu lub koa.

- nachylenie obcienia, spowodowane obcieniem poziomym H

nono Rd fundamentu obcionego pionowo zwizana jest funkcj liniow z granicznym

3. Tok postpowania podczas projektowania

Rys. 3.1. Strefy umownej gbokoci przemarzania gruntw wedug [11]

2. Na przekroju geotechnicznym nanosimy projektowany fundament, to znaczy ustalamy

Rys. 3.2. Rozkady obcie jednostkowych podoa gruntowego obcionego mimorodowo:

a), b) - aw fundamentow; c), d) - stop fundamentow

Zasig szczeliny C pod fundamentem powinien by mniejszy ni poowa (C ') odle