You are on page 1of 8

Stanowisko

w sprawie Biaej Bramy w Gliwicach

Gliwice
lipiec 2015 r.

Odkrycie pozostaoci po Bramie Bytomskiej, zwanej Bia, to niewtpliwie sensacja


archeologiczna na skal kraju. W Gliwicach nie mamy tylu pozostaoci po dawnych czasach
aby bez mrugnicia okiem decydowa o zasypaniu i zalaniu asfaltem takiego znaleziska.
Nie ulega wtpliwoci, e miejsce to naley odpowiednio wyeksponowa. Nawet, jeli wizaoby
si to z koniecznoci zamknicia ulicy Basztowej dla ruchu samochodowego, tym bardziej,
e ukad drogowy pozwala na bezproblemowe wytyczenie wygodnego objazdu.

Rozwizaniem maximum byaby rekonstrukcja bramy w pierwotnym miejscu. W skali


Gliwic z pewnoci byby to jeden z najciekawszych punktw na mapie turystycznej miasta.
Jest jednak dla nas oczywiste, e nie ma moliwoci odbudowania Biaej Bramy w dawnym
ksztacie i miejscu, nie pozwala na to obecna zabudowa ulicy Basztowej (cho samo
przedsiwzicie rekonstrukcyjne jest moliwe i nie tak skomplikowane, jak mogoby
si wydawa na pierwszy rzut oka, wietnie pokazuje to przykad projektu wspfinansowanego
z EFRG Bramy, ktre cz - renowacja Bramy Waowej w Stargardzie Szczeciskim oraz
odbudowa Bramy Myskiej w Bernau).

Zrekonstruowana brama w Bernau


2

Gdyby zapada decyzja nakazujca odbudow Biaej Bramy, mona zrobi to w wybranej formie
na pobliskiej dziace nalecej do miasta (nr 712), na ktrej obecnie znajduje si may punkt
handlowo-usugowy.

Zdajemy sobie spraw, e byoby to przedsiwzicie wymagajcej ogromnej woli politycznej


oraz rodkw finansowych, wierzymy jednak, e moliwe. Bardziej prawdopodobne wydaj si
jednak dwie kolejne moliwoci: wyeksponowanie pozostaoci po Biaej Bramie lub zasypanie
ich i zaznaczenie dawnego przebiegu fundamentw w nowej nawierzchni.
Naszym zdaniem, rozwizanie polegajce jedynie na wyeksponowaniu fragmentu
fundamentw (przykadowo poprzez przykrycie szyb) bez zamknicia ulicy Basztowej nie ma
wikszego sensu. Zabytek bdzie notorycznie zasonity przez parkujce tam samochody.
Podobnie, jeli dawny przebieg fundamentw miaby zosta oznaczony w nawierzchni
materiaem innego typu. Szczeglnie to rozwizanie powinno zosta gruntownie przemylane
i zaprojektowane, by nie skoczyo si jak z eksponowaniem dawnego przebiegu murw
miejskich na ulicy Zwycistwa:

Ciekawym przykadem ekspozycji/upamitnienia moe by instalacja z jednego z holenderskich


miast - Utrechtu:
The Domplein square in Utrecht is loaded with history. The Romans founded their camp here
and its ruins were used by Willibrord to build a chapel from which he started converting the low
countries some 600 years later. This development literally reached its peak with the Domtower
in the 14th century. After a storm that destroyed part of the cathedral in 1674 a wound in the city
remained.
But from 2007 on the Intiatief Domplein turned history into a new future with many plans that are
currently being realised. One of them is the playground itself: the former castellum walls. They
are marked by an iron strip in the streets, that breathe light and fog every 15 minutes. By
crossing this line, people are reminded of the fact that they step into a different space and time.
(http://www.inheritage.eu/case/castellum-walls-at-domplein-utrecht/)

Nie jest to instalacja tania, jej koszt wynis, wedug rnych rde, od 500 tys. do 800 tys.
(mowa jednak o instalacji o dugoci 160 metrw, na ulicy Basztowej byby to zdecydowanie
mniejszy dystans - okoo 20 metrw). Dla porwnania - instalacja wodno-wietlna na placu
Pisudskiego w Gliwicach kosztowaa okoo 360 tys. .

Uzupeniajc form ekspozycji moe by makieta starwki lub chocia samej bramy, odlana
z brzu/mosidzu i umiejscowiona w okolicy zabytku. Dobrze widziana byaby rwnie tablica
informacyjna opisujca histori tego obiektu.

Model zabytku w Sandomierzu, odlew z brzu

Makieta miasta, widnica, odlew z mosidzu

Makieta w Olsztynie, odlew z mosidzu

Bardzo ciekawy sposb ekspozycji zabytku - wycignicie redniowiecznych murw


i umiejscowienie na nich makiety, Wrocaw

Galeria Arsena, Biaystok, przykad zadaszenia obiektu

Ekspozycja odkry archeologicznych na rynku w Barczewie, zadaszenie obiektu


Katalog moliwych zastosowa jest bardzo szeroki, czsto ograniczony jedynie
wyobrani projektanta. Przypadek Biaej Bramy jest jednak trudniejszy, poniewa w procesie
eksponowania jej fundamentw trzeba mie na wzgldzie takie rzeczy jak ruch samochodw
i pieszych, czy dziaalno punktw gastronomicznych i handlowych w okolicy ul. Basztowej.
Wierzymy jednak, e wadze miasta wraz z Wojewdzkim Urzdem Ochrony Zabytkw
przygotuj dla naszego miasta rozwizanie estetyczne, ciekawe i funkcjonalne.

OSOM Gliwice
Bartosz Rybczak
Pawe Harlender

You might also like