KONSTRUKCJE METALOWE

ĆWICZENIA

ZGINANIE,
ŚCINANIE,
ZGINANIE ZE ŚCINANIEM,
ZWICHRZENIE

- slajdy udostępniane
 PG, WILiŚ, KKMiZwB

Nośność przekroju z uwagi na zginanie

M Ed
Warunek nośności ≤ 1,0 (6.12)
M c ,Rd
gdzie:
MEd = Mmax – maksymalny obliczeniowy moment zginający w przekroju
Mc,Rd – obliczeniowa nośność przekroju przy jednokierunkowym zginaniu
Wpl ⋅ f y
M c,Rd = M pl,Rd = (6.13) - dla przekrojów klas 1 i 2
γ M0
Wel,min ⋅ f y
M c ,Rd = M el,Rd = (6.14) - dla przekrojów klas 3
γ M0
Wpl – wskaźnik oporu plastycznego
Wel,min - najmniejszy sprężysty wskaźnik wytrzymałości
fy – granica plastyczności
γM0 =1,00 – współczynnik częściowy nośności przekroju
Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 2
Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 3
PG, WILiŚ, KKMiZwB

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 4

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

PRZYKŁAD NR 1
Sprawdź nośność wolnopodpartej belki stropowej w środku rozpiętości oraz jej ugięcie;
belka jest konstrukcyjnie zabezpieczona przed zwichrzeniem; stal S235JR.
IPE 300
Iy = 8356 [cm4]
Wy,pl = 628 [cm3]
8

300

300

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 5

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 6
PG, WILiŚ, KKMiZwB

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 7

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

PRZYKŁAD NR 2
Sprawdź nośność wolnopodpartej belki spawanej typu IKS 700-2 w środku rozpiętości;
przyjąć szerokość spoiny łączącej pas belki ze środnikiem s=5 mm; belka jest
konstrukcyjnie zabezpieczona przed zwichrzeniem; stal S235JR.

IKS 700-2
Iy = 77860 [cm4]

IKS 700-2
IKS 700-2

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 8

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

PRZYKŁAD NR 3
Wyznacz maksymalne obciążenie obliczeniowe, którym można obciążyć wolnopodpartą
belkę wykonaną z RK200x120x8 z uwagi na nośność w środku rozpiętości;
stal S355JRH.

RK200x120x8
Wy,pl=298 [cm3]
Wy,el=239 [cm3]
obl=? [kN/m]
RK 200x120x8

RK 200x120x8

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 9

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

Nośność przekroju z uwagi na ścinanie

VEd
Warunek nośności: ≤ 1, 0 (6.17)
Vc , Rd
gdzie:
VEd =Vmax – maksymalna siła poprzeczna w przekroju
Vc,Rd=Vpl,Rd – nośność obliczeniowa (plastyczna) przekroju przy ścinaniu

AV ⋅ f y
V pl . Rd = (6.18)
3 ⋅γ M 0
Av – pole przekroju czynnego przy ścinaniu
fy – granica plastyczności
γM0 =1,00 – współczynnik częściowy nośności przekroju

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 10

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

Pole przekroju czynnego przy ścinaniu

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 11

PG, WILiŚ, KKMiZwB

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 12

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

Warunek stateczność przy ścinaniu

W przypadku środników nieużebrowanych dodatkowo sprawdza się warunek

stateczności według Rozdziału 5 PN-EN 1993-1-5 jeśli:

hw
< 72 ⋅ ε
tw
gdzie:
hw – wysokość środnika,
tw – grubość środnika.

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 13

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

PRZYKŁAD NR 4
Sprawdź nośność w przekroju podporowym A-A wolnopodpartej belki wykonanej z
dwuteownika szerokostopowego HEA160; stal S235JR.
HEA 160
A=38,8 [cm2]

HEA 160

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 14

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

PRZYKŁAD NR 5
Wyznacz maksymalną wartość siły P, którą można przyłożyć na końcu wspornika
wykonanego z RO 168,3x5,0 z uwagi na zginanie, ścinanie i maksymalne ugięcie;
stal P355J2

RO 168,3x5,0
Jx=856 [cm4]
Wpl=133 [cm3]
Wel=102 [cm3]
A=25,7 [cm2] O 168,3x5,0

O 168,3x5,0

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 15

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 16
 PG, WILiŚ, KKMiZwB

Nośność przekroju z zginanego z uwzględnieniem ścinania

Wpływ ścinania na nośność przy zginaniu można pomijać, jeżeli nośność przekroju
nie ulega redukcji wskutek wyboczenia przy ścinaniu, patrz PN EN 1993-1-5, a siła
poprzeczna nie przekracza 50% nośności plastycznej przekroju przy ścinaniu.

W przeciwnym razie przyjmuje się zredukowaną nośność obliczeniową przekroju,

ustaloną przy założeniu, że w polu czynnym przy ścinaniu występuje zredukowana
granica plastyczności:

f y = (1 − ρ ) ⋅ f y
'

gdzie:
2
⎛ 2 ⋅ VEd ⎞
ρ =⎜ − 1⎟
⎜V ⎟
⎝ pl , Rd ⎠

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 17

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

PRZYKŁAD NR 6
Sprawdź nośność belki wspornikowej; belka jest konstrukcyjnie zabezpieczona przed
zwichrzeniem; stal S235JR.

HEB 200
Wy,pl=643 [cm3]
Wy,el=570 [cm3]
A=78,1 [cm2]

HEB 200

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 18

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

Nośność przekroju z uwagi na zginanie ze zwichrzeniem

M Ed
Warunek nośności ≤ 1, 0 (6.54)
M b,Rd
gdzie:
MEd = Mmax – maksymalny obliczeniowy moment zginający w przekroju
Mb,Rd – nośność elementu na zwichrzenie wg wzoru 6.55

Wy ⋅ f y
M b,Rd = χ LT ⋅ (6.55)
γ M1
gdzie:
Wy – odpowiedni wskaźnik wytrzymałości:
Wy=Wy,pl – w przypadku przekrojów klasy 1 i 2
Wy=Wy,el – w przypadku przekrojów klasy 3
Wy=Wy,eff – w przypadku przekrojów klasy 4
fy – granica plastyczności
γM1 =1,00 – współczynnik częściowy

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 19

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

Wyznaczenie współczynnika zwichrzenia (punkt6.3.2.2)

Jeżeli nie podano inaczej, patrz 6.3.2.3 to w przypadku elementów belkowych
o stałym przekroju wartość współczynnika zwichrzenia χLT wyznacza się
zależnie od smukłości względnej λ LT według odpowiedniej krzywej zwichrzenia
o postaci:

1
χ LT = lecz χ LT ≤ 1 (6.57)
2
Φ LT + Φ LT − λ LT 2

gdzie:

(
Φ LT = 0,5 ⋅ ⎡⎢1 + α LT ⋅ λ LT − 0, 2 + λ LT ⎤⎥ )
2

⎣ ⎦
Wy ⋅ f y
λ LT = - smukłość względna przy zwichrzeniu
M cr
α LT - parametr imperfekcji wg Tablicy 6.3 i Tablicy 6.4

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 20

PG, WILiŚ, KKMiZwB

Mcr – moment krytyczny przy zwichrzeniu sprężystym ustalany na podstawie

cech przekroju brutto, biorąc pod uwagę warunki obciążenia, rozkład
momentów i stężenia boczne.

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 21

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

Wartość współczynnika zwichrzenia χLT można wyznaczyć wg Rysunku 6.4.

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 22

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

Wyznaczenie momentu krytycznego

Moment krytyczny można wyznaczyć korzystając z procedury zamieszczonej
w normie PN-90/B-03200 lub korzystając z zaleceń zamieszczonych w artykule
Sz. Pałkowski, K. Popiołek „Zwichrzenie belek stalowych w ujęciu
PN-EN 1993-1-1”, Inżynieria i Budownictwo 6/2008.

Przypadek widełkowego podparcia dwuteowych belek bisymetrycznych:

M cr = k ⋅ N z ⋅ ( c + 0, 25 ⋅ z g − 0,5 ⋅ z g
2 2
)
gdzie:

π ⋅ E ⋅ Jz
„+”
2
Nz = 2
l
J ω + 0, 039 ⋅ l ⋅ J T 2
c =
2

Jz
Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 23
PG, WILiŚ, KKMiZwB

1
Jω ≈ ⋅ Jz ⋅ h 2
- wycinkowy moment bezwładności
4

J T = ⋅ ( 2 ⋅ bf ⋅ t f + h w ⋅ t w )
1 3 3
- moment bezwładności
3 czystego skręcania

l – rozpiętość belki,
zg – miejsce działania obciążenia (w przypadku obciążenia belki
momentem zginającym należy przyjąć zg=0
k – współczynnik zależny od rozkładu momentów (wg Tablicy 1)

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 24

PG, WILiŚ, KKMiZwB

Źródło:
Sz. Pałkowski, K. Popiołek „Zwichrzenie belek
stalowych w ujęciu PN-EN 1993-1-1”,
Inżynieria i Budownictwo 6/2008.

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 25

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

PRZYKŁAD NR 7
Sprawdź nośność w środku rozpiętości belki wolnopodpartej wykonanej z dwuteownika
szerokostopowego HEB 200 obciążonej jak na rysunku; belka nie jest konstrukcyjnie
zabezpieczona przed zwichrzeniem; podparcie na podporze zrealizowano w sposób
widełkowy; stal S235JR.
HEB 200
Wy,pl=643 [cm3] Jy=5700 [cm4] JT=59,5 [cm4]
Wy,el=570 [cm3] Jz=2000 [cm4] Jω=171100 [cm6]
20
25

HEB 200

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 26

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

PRZYKŁAD NR 8
Sprawdź nośność w środku rozpiętości belki obustronnie utwierdzonej wykonanej z
dwuteownika IPE 200 obciążonej jak na rysunku; belka nie jest konstrukcyjnie
zabezpieczona przed zwichrzeniem; stal S355J2.
IPE 200
Wy,pl=221 [cm3] Jy=1940 [cm4] JT=7,02 [cm4]
Wy,el=194 [cm3] Jz=142 [cm4] Jω=12990 [cm6]
200

200

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 27

PG, WILiŚ, KKMiZwB

ZADANIA DO SAMODZIELNEGO
ROZWIĄZANIA

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 28

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

ZADANIE NR 1
Sprawdź nośność wolnopodpartej belki wykonanej z dwuteownika IPE 270 z uwagi na
zginanie i ścinanie; belka jest konstrukcyjnie zabezpieczona przed zwichrzeniem; stal
S355J2.
IPE 270
Jy=5790 [cm4]
Wy,pl=484 [cm3]
Wy,el=429 [cm3]
A=45,9 [cm2] 270

270

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 29

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

ZADANIE NR 2
Sprawdź nośność wspornika wykonanego z RK160x80x6 w przekroju A-A; wspornik jest
konstrukcyjnie zabezpieczony przed zwichrzeniem; stal S235JRH
RK 160x80x6
Wy,pl=136 [cm3]
Wy,el=108 [cm3]
A=27,0 [cm2]

=22 [kN/m]
obl RK 160x80x6

RK 160x80x6

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 30

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

ZADANIE NR 3
Sprawdź nośność w przekroju A-A belki przewieszonej wykonanej z dwuteownika
szerokostopowego HEA 160; moment krytyczny przy zwichrzeniu Mcr=41 [kNm]; stal
S235JR.
HEA 160
Wy,pl=245 [cm3]
Wy,el=220 [cm3]
A=33,8 [cm2]

HEA 160

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 31

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

ZADANIE NR 4
Dobierz przekrój wolnopodpartej belki wykonanej z dwuteownika IPE z uwagi na nośność
i ugięcie w środku rozpiętości; belka jest konstrukcyjnie zabezpieczona przed
zwichrzeniem; stal S355JR.

???

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 32

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

ZADANIE NR 5
Sprawdź nośność i ugięcie obustronnie utwierdzonej belki wykonanej z dwuteownika
IPE 200 w środku rozpiętości; belka nie jest zabezpieczona przed zwichrzeniem; stal
S355J2.
IPE 200
Wy,pl=221 [cm3] Jy=1940 [cm4] JT=7,02 [cm4]
Wy,el=194 [cm3] Jz=142 [cm4] Jω=12990 [cm6]
15
18,5 200

200

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 33

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

ZADANIE NR 6
Sprawdź nośność i ugięcie belki wspornikowej wykonanej z IPE 300; belka jest
konstrukcyjnie zabezpieczona przed zwichrzeniem; stal S235J2.
IPE 300
Iy = 8356 [cm4]
Wy,pl = 628 [cm3]
ch =27 [kN/m]
obl=35 [kN/m] 300

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 34

 PG, WILiŚ, KKMiZwB

BIBLIOGRAFIA

1. Sz. Pałkowski, K. Popiołek „Zwichrzenie belek stalowych w ujęciu PN-EN 1993-1-1”,

Inżynieria i Budownictwo 6/2008.

2. PN-EN 1993-1-1:2006 „Projektowanie konstrukcji stalowych. Reguły ogólne i reguły

dla budynków”

Konstrukcje metalowe - Ćwiczenia – zginanie, ścinanie, zginanie ze ścinaniem, zwichrzenie 35